\id HEB - Kandawo NT; Mack and Doris Graham; 24-Jun-2014 \h Ibru \toc1 Ibru \toc2 Ibru \toc3 Ibru \mt1 Ibru \c 1 \s1 Jisas Krais God wariye kandja dje nono aundo \p \v 1 Kamasa God dje worika propet kambono po nono Juda una kokane moi al kandja dje awi. Kondwe kayekaye ne, kun merke ga nono kokane kandja dje awi pi. \v 2 Ba ipon ege pora djinda manda yendo ge, God kandja dji mal yene wariye wo nono dje awi pirmon. Wariye ge God kandja dje wori yei, une wal porapora aunda inda iwa. Wariye agle al ge, God kupill makimb beke yei paro. \v 3 God yene poll dje au kerman djindo mal ge, yene wariye embe moro. Alla, God kaima moro mal embe ge, yene wariye ge embe mal moro. Kupill makimb wal porapora ye paro ge, wariye kandja dongall djindo al ge ye paro. Una singare ke ye wani al ge une asamoll po was yeworika, una kiwa molmaka alla are, une kupill al po God ta mal moro iwa agle woto ami dje moi. \s1 God wariye pla moraka, tau agelo kambono kalto mor \p \v 4 Wariye embe yei al ge, une plato moi, tau agelo kambono kalto moi. Ge yene kandjiye God awi kandjiye ge, plato paro, ga tau agelo kandjine ge kalto yero.\fig Wariye yene kandjiye God awi kandjiye ge, plato paro, ga tau agelo kandjine ge kalto yero|src="IB04180a.TIF" size="col" ref="1.4" \fig* \v 5 God yene wariye kandja dje awi ba, une tau agelo ta moi al kandja embe ta dje nawi. Une embe dji, \b \q1 Ni na warna moren. Ipon yero ge, na ni nan moro we dji \rq (Buk Song 2.7)\rq* \b \m Kandja ta ge embe, \b \q1 Na une ne moyaka, une na warna moyaka yemboll we dji \rq (2 Samuel 7.14, 1 Stori 17.13)\rq* \b \m Tau agelo moi al ge kandja embe ta dje nawi. \v 6 Man, God yene wariye taimane dje wori makimb al woi kune ge, une kandja embe dje wori yei, \b \q1 Tau agelo porapora mor ge, ga wariye kandjiye amblo pla wornembe dji \rq (Lo 32.43)\rq* \b \m \v 7 God tau agelo moi ge pille embe dji, \b \q1 Na kandja sigiye dje wornaka, tau agelo kambono ge kamkopo mal embe bul dje pine. Ga God boiye mal embe molo wamo kund boll kogo yene we dji \rq (Buk Song 104.4)\rq* \b \m \v 8 Ba yene wariye moi al ge une kandja embe dje awi, \b \q1 O God, ni king moren ge, molo pamben, pora nadjinda. Ni unaken kantau yenden al ge, ni singare du dje eri yenden. \v 9 Singare ke ge, ni ke kanden. Alla singare du dje paro ge ni wopake kanden. God, nenem Godin moro ge, ni embe yenden pille, une ni dje wordo. Kopong tulu dje ni bolo awika ni wo kerman pin, agan kambono wo embe napi \rq (Buk Song 45.6-7)\rq* \b \m \v 10 Alla kandja ta bolo wori pai ge embe dji, \b \q1 Iwa Kerman! Kamasa dumo makimb yen ge dongall paro ge, asamoll ni ye kerin. Kam kupill al yero ge ni aglen pall beke worin kona pla paro. \v 11 Are kupill makimb ge wo ke po kerda. Ba ni molo pamben. Konkunom gole nom djindo mal embe soka ge pora djinda. \v 12 Ni konkunom mal embe amblo kimbre worbenka er seke punda. Una konkunom gulo worinj mal embe kupill makimb yero ge nom dje kerda. Ba ni molo paren mal embe molo pamben, ni kognumb yero ge pora nadjinda \rq (Buk Song 102.25-27)\rq* \b \m \v 13 Kamasa God tau agelo kambono moi al ta nadji ba yene wariye moi al une embe dji, \b \q1 Ni wo na aglena woto ami dje mopenka, na ni kundayem una tanaka wo ni menameto moye we dji \rq (Buk Song 110.1)\rq* \b \m \v 14 Tau agelo ge murble mal mor, God dje wordaka ga po una pak to awinj. Una er take dje napine, God i yem djinda una ge, tau agelo po ga amblo pille dje awinj. \c 2 \s1 Ye God kere yage djine \p \v 1 Jisas kerman embe moro pille, nono kandja pupin kandja ge yembe ke ye pille imbon. Nono yembene gul tondaka, kandja ge kere, yage kal to djimbon. \v 2 Kamasa tau agelo kambono wo kandja dje nono kokane awi, me kerman pai. Una kandja ge napille, to wori mambine ge, yenekne topne ke i kune ye i. \v 3 Kandja kerman pai ba, une nono i yem dje natonda we djill ge, kandja kermanke paro. Nono kankere, napille ye mopon ge, top kerawa aunda imbon. Ba God nono natonda, i yem djinda we dji kandja ge, asa Iwa Kerman dje pene wori. Are una pi una ge wo nono dje awo ombine dje awi kaima pirmon. \v 4 Alla, God dje worika una po kogo dongall ta mal ye, kogo wopake kayekaye ye pumaka, God nomane pai mal pille yene Murble dje worika wo wal gorwulle kiwa i una awi. Embe ye awi al ge kanmon, une nono natonda, i yem djinda kandja ge kaima paro. \s1 Jisas nono i yem djinda una moro \p \v 5 Alla, dumo makimb kindja are yenda we djinmon ge, God dje worda tau agelo kantau nayene, man. \v 6 Baibel tambiye ta pai ge kandja embe mal pai, \b \q1 Nono makimb una mormon ge ni napupen mal mormon ba ni pille aunden, una wombane mor ge ni kantau nayemben ba kantau yenden. \v 7 Ege tuge ta paika, ni tau agelo dje worin ga plato molmaka no kalto mopin ba are ni no kandjine amblo pla worinka una pille pla yei. \v 8 Alla, wal porapora pai ge, ni yeworin no kantau yenmon \rq (Buk Song 8.4-6)\rq* \b \m Nono wal porapora kantau yenmon we dje bolo wori pai ge, God nono ombine dje aundo, wal kembis kerman yero ge, porapora kantau yenmon. Ba nono embe nakanmon, wal porapora kantau nayenmon. \v 9 Wal kanmon ge, Jisas wal kantau yendo dje kanmon. Ege tuge ta paika, God yeworika tau agelo plato molmaka Jisas kalto moi. Une kalto moi al ge, God nono wopake pille awika, Jisas una porapora dumene i pagle goi. Une goi pille, God Jisas kandjiye amblo pla worika kermanke pai, una pille pla yei. \p \v 10 Alla God, wal porapora beke yei, une wal ne moro, une una merke i kupill al worda wopake moye dje yei. Alla, Jisas ga i yem worda iwa ge, une imb kaki al ge, God yeworika une asamoll moi iwa moro. God embe yei ge kune yei. \v 11 Embe pille, une yei al ge, nono God wombaye mopin, une nono boll epilye taimane mormon, nono Nane taimane moro. Ge pille Jisas ngandjill nagoro, ga na agana ambana mor we djindo. \v 12 Une kandja embe djindo, \b \q1 Na ni kandjin dje pene worna, na agana ambana piye ni unaken makai to mor al ge, na pakna po ni pille pla ye auno \rq (Buk Song 22.22)\rq* \b \m \v 13 Alla une kandja ta dje awo embe dji, \b \q1 God kandja dji ge kaima yenda dje na tau moro we dji \rq (Aisaia 8.17)\rq* \b \m Kandja ta dje awo embe dji, \b \q1 Na ba moro, na wombana God na awi kambono ge, na boll aike mor we dji \rq (Aisaia 8.18)\rq* \b \p \v 14 God wombaye kambono mor ge, una wombane mor. Ge pille, Jisas para une una wombe moi. Alla, una gor me ge, Satan kantau yemoi ba Jisas una wombe molo goi pille, une Satan kamblo kal woro keri, kune yei. \v 15 Una ege ege golo djimbon dje kand golo nomane kaye toi ge, Jisas i orko wornaka kiwa moye dje pille goi.\fig Una ege ege golo djimbon dje kand golo nomane kaye toi ge, Jisas i orko wornaka kiwa moye dje pille goi|src="KV-046.TIF" size="col" ref="2.15" \fig* \v 16 Une tau agelo kambono ge amblo pille dje auno dje nayei, man. Une Abraam wombaye ge amblo pille dje auno dje yei. \v 17 Embe yei pille, yene age kambono moi mal embe kaima moi. Une una wombe namoika, une nono wandill golo awo, God kogoye dji mal wopake ye, nono opa gale awi iwa kerman ge namoika, nono God nale al wambo djingdjang napanda mopon ge kune nayeika. \v 18 Kune nayei ba, Satan wo une kamale toika, une imb kaki al ge, nono kamalne tonda ba Jisas nono amblo pille dje aunda kune yendo. \c 3 \s1 Jisas pla moi, Mosis man \p \v 1 Embe yei pille, agana ambana wopake, ye kupill al po moye una ge, ye Jisas pille aune. Yene kandjiye dje pene woro aunmon iwa ge, une aposel molo, nono opa gale awi iwa kerman moro. \v 2 Ge God dje wori Jisas po kandja dji mal kaima yei. Una moi ge God numbiye mal embe molmaka God kandja dji mal ge Mosis po ga boll ye kune yei. \v 3 Iwa ta numbiye wopake take worda yenda ge, une kandjiye panda, ba numb ge kandjiye embe napanda. Paro mal embe, Jisas kandjiye pai ge plakill pai, ba Mosis man.\fig Jisas kandjiye pai ge plakill pai, ba Mosis man|src="MX-35.TIF" size="col" ref="3.3" \fig* \v 4 Numb porapora yero ge una ta taki ba wal porapora yero ge God yewori yero. \v 5 God numbiye al ge, Mosis po boi kogo ye, God kandja dji mal kaima yei. God kandja kaima are dje pene worda mal ge, Mosis kogo embe yei ge su dal yei. \v 6 God dji mal Jisas para ye kune yei, ba una God numbiye mal embe moi ge une God wariye molo kantau yei. Une boi kogo nayei. Nono nomane gi djindaka, une nono ye wopake ye aunda dje pille pla yenmon ge, nono tau embe mopin dal, yene numbiye mal embe mopon. \s1 Una God kandjiye to wori dal waka namoye \p \v 7 Embe yei pille, God Murble pai ge kandja embe djindo, \b \q1 Ipon, God kandja dje ye awi dal, \v 8 ye ellne tukne ku dal napanda. Asa dumo wapra yei al, ye kokane kumbene ku dal pai poke, na kandja djill ge ye to wori. Na yembena paro mo naparo ne dje su ye kanbon dje yei. Ye embe nayene. \v 9 Na ye kokane boll kognumb 40 molo kogo dongall yell mal ga kani ba na yembena pai mo napai ne dje su ye kanbon dje yei. \v 10 Ga embe yei pille, na ellna kumbsika kandja embe djill, ga nomane pai ge, na boll ege ege nayero, na kandja djill ge, ga to wori. \v 11 Embe pille, na ellna kumbsika kandja dongall dje embe djill, na dumena una waka molo yenj al ge, ye er pakna napine, na man djindo \rq (Buk Song 95.7-11)\rq* \b \p \v 12 Embe pai pille, agana ambana kambono, una ta nomane ke pa djinda, pillgi nadje djine, God gun moro iwa ge kere djine. \v 13 Ege ipon ne, are yero ge, ye nomane gi djinda dje kandja wopake dje yenekne ine. Singare ke me ge kandja kende dje aundaka, una ellne tukne ku dal pa djinda. \v 14 Asa nono nomane God awo kerpin mal embe, ipon nono nomane embe pandaka po wulle al bon. Embe yembon ge, Krais wal inda ge nono para imbon. \v 15 Baibel kandja ta dji pai ge, ye dall nayene. Baibel kandja embe djindo, \b \q1 Ipon yero ge, une kandja djinda mal ye pillme! Asa une kandja djika ye kokane ellne tukne ku dal pai mal ge, ye embe napanda we dji \rq (Buk Song 95.7)\rq* \b \p \v 16 Alla, kandja to wori una ge una ne mal? Mosis dumo Idjip kere dje iwi una ge. \v 17 Alla, God kognumb 40 pela molo elle kumbsi ge, una ne boll elle kumbsi? Ga singare ke ye, dumo wapra yei al golo yage moi una. \v 18 Alla, God kandja dongall dje embe dji, ye na dumena al una waka molo yenj al, ye er pakna napine we dji ge, una ne pille dji? Ge kandja to wori una pille dji \rq (Namba 14.1-35)\rq* \v 19 Embe yei pille nono kanmon, er pakna napi al ge, pillgi nadji pille er pakna napi. \c 4 \s1 God unakiye mor ge ege waka moye \p \v 1 Ga er pakna napi ba ye na dumena al er pakna po waka moye we dje wori yei ge, pora nadjindo. Dji mal ge, nono kanpol tambon. Ta kulngamb yage er pakna napunda ge kune nayendo. \v 2 Ge kandja wopake nono boll paro ge, ga boll aike pai ba megiye natoi. Ga pillgi nadji pille megiye natoi. \v 3 Ba nono pillgi djipin dal, nono God dumoye al er pakna po waka mopon. God kandja embe dji, \b \q1 Na ellna kumbsika kandja dongall dje awo embe djill, ga na dumena al pakna po waka namoye, na man dje kerdo we dji \rq (Buk Song 95.11)\rq* \b \m Dji ba una er pakna pine dumo ge, God kamasa kupill makimb yei kune ge une embe yewori yei. \v 4 Ege 7 we dje wori yei ge, Baibel tambiye ta pai al kandja embe dji, \b \q1 Ege 7 yei al ge, God kogo ye kere, waka moi we dji \rq (Stat 2.2)\rq* \b \m \v 5 Alla, kandja ta pai kanpin ge God embe dji, \b \q1 Ga na dumena al er pakna po waka moye ge man we dji \rq (Buk Song 95.11)\rq* \b \p \v 6 Embe pai pille, God una pende er pakna po waka moye dje wori yero. Ba, asa, kandja wopake pai ge, una dji pi ba kandja to wori pille er pakna napi. \v 7 Embe pille, una er pakna pine ege yero ge God dji pora dji, ge ipon yero we dji. Ege momo erwo pika, God are kandja djika Depit djillake al kandja ta pai kanpin ge embe dji, \b \q1 Ipon yero ge, une kandja dje ye awi dal, ye to naworne! Ye ellne tukne ku dal napanda \rq (Buk Song 95.7)\rq* \b \p \v 8 Dumo una waka moye al ge, Josua una dje i dumo Kenan er pakna pi ge man. Dumo Kenan ga pakna po waka molmaka are God una waka moye ege ta panda we nadjika. \v 9 Ge pille, God unakiye mor ge, ege Sabat ta yenda. Ege yenda ge, ga er pakna po waka moye. \v 10 Una God dumoye er pakna po waka moye una ge, yenekne kogone kere waka moye. God yene kogoye kere waka moi mal ge, yenekne kogone kere waka moye. \v 11 Moye pille, nono God dumoye er pakna po waka mopon dje yembe yembon. Nono Israel una God kandjiye to wori mal embe nono ye djimbon, kulngamb yage er pakna po djimbon. \p \v 12 God kandjiye pai ge gun molo kogo yembe yendo. Djebainat kum yemyem aike nondaka, bolo pakna pundo ba, God kandjiye bolo pakna kaima pundo. Una ellne tukne bolo i djell woro, nomane i djell woro, gopne bolo i djell woro, yembe duriye i djell woro, una nomane seke panda ge God kandjiye bolo i pene woro kerda. \v 13 Wal porapora God beke yei wal ge une kando, ta seke panda naparo. Une nale al wal porapora seke naparo, pene kaima yero. Nono singare porapora yepin mal ge, une nale al djimbon mal paro. \p \v 14 Embe pille, nono opa gale awi iwa kermanke ge une er kupill al pakna pi, ge Jisas God wariye moro. Une embe yei pille, nono pillgi dje, nomane une aupin mal ge, i yem nadjimbon. \v 15 Nono yembene naparo mal embe nono opa gale awi iwa kerman ge une pille kane yendo. Satan nono kamalne tondo mal embe une embe toi ba Jisas singare ke ta nayei.\fig Nono yembene naparo mal embe nono opa gale awi iwa kerman ge une pille kane yendo|src="IB04128.TIF" size="col" ref="4.15-16" \fig* \v 16 Une embe yei pille, God nono wopake pille aundo una yene sia king moro al ge, nono er pakna po kamang ye aumbon, kand nagopon. Une nono wandill golo awo, wopake pille awo, imb kakmon ge une amblo pille dje aunda. \c 5 \s1 Jisas nono opa gale awi iwa kerman moro \p \v 1 Juda una opa gale awinj una kerman kambono mor ge, God dje worika ga lotu yene mal kambono ge, una pille God kogoye yei. Juda una yenekne singare ke yei ge, God i worda dje pille opa gale God awo, wal iwo God awo embe yei. \v 2 Ba una yembene naparo mal embe, Juda una opa gale awi una kerman mor ge, ga para yembene naparo. Ge pille, una nomane pa kune nayenda er take dje pine mor ge, ga kambono boll kandja kosilleba dje aune kune yendo. \v 3 Ga yembene napai pille, Juda una singare ke yene ge, ga opa gale awo, yenekne pille para opa gale awo embe yene. \p \v 4 Opa gale awi una kerman mor ge kandjine paro. Yenekne kogo embe yembon dje piye ba ge kune nayenda. God djindaka ga kogo embe yene. God dje wori Aron opa gale awi mal embe, God dje worda kambono ge embe moye. \v 5 Embe mal ge, Krais na opa gale awi iwa kerman moyo, na kandjina kerman panda we nadji, man. God yene dje wori Krais po kogo ge yei. God embe dji, \b \q1 Ni na warna moren Ipon na ni nan moro we dji \rq (Buk Song 2.7)\rq* \b \m \v 6 Baibel tambiye ta pai al ge God embe dji, \b \q1 Ege ege, ni opa gale awi una mopen, pora nadjinda. Iwa Melkisedek opa gale awi una moi mal embe mopen \rq (Buk Song 110.4)\rq* \b \m \v 7 Jisas makimb al moi kune ge, une kamang ye God awi. Na nagoyo, God na i yem djinda dje kane, yau to, kimb ye, kimb nuye boll kamang ye God awi. Ba yene molo kal woro kandja eske pi pille une kamang yei ge God awi. \v 8 Une God wariye kaima moi ba, imb kerman kaki. Kaki al ge, une ombine dji ge, God dji mal ye kune yei. \v 9 Embe pille, God kandja dji mal kune kaima yeika, une kandja djinda mal karkar yene una ge, er take dje napine, une i yem djindaka, ege ege molo pane. \v 10 Alla, God dje pene woro embe dji, Melkisedek opa gale awi iwa moi mal ge, Jisas embe moi we dji. \s1 Pillgi djinmon ge poriye namopon, yake pla bon \p \v 11 Melkisedek moi mal ge, Jisas embe moi we dje kandja embe djinmon ge, no ye boll kandja merke djimbon ba, ye nomane kull pi, no yembe ke yembon ba ye ola dje pille ine naparo. \v 12 Ye kamasa pillgi dji, ye una kandja beke aune mal pai ba, ge man. God kandjiye, ye kandja me asamoll pi ge, una wo ye alla beke aune paro. Ye kwa dongall nanonj, ye am no pamor. \v 13 Una am no pamor ge, womba mal embe molo par, singare du dje paro ge, pille kane nayenj. \v 14 Ba iwana dongall mor ge, kwa dongall nonj. Singare ke ne, wopake paro ge, kun merke ye omuk to kane, singare wopake yenj. \c 6 \s1 Nono iwana nomane dongall panda mopon \p \v 1 Embe yei pille, Krais kandja me asamoll beke awi pupin ge, ege ege nadjimbon. Krais nono yake pla bon kandja ge pille djimbon. Nono gopon singare kerbon kandja ne, pillgi djimbon kandja paro ge, numb tuminj dal paro ba numb tuminj ge kun merke bolo numb take napagpin dal poriye molo pamopon paro. \v 2 Una nu par kandja ne, una aglene pla woro una dje kogo al woro yenj kandja ne, una gor aglo er wone kandja ne, God kot piya kandja ge ege ege nadjimbon, man. Nono Krais boll yake pla bon kandja ge djimbon. \v 3 God kapla we dje piya ge, nono kandja ge djimbon. \p \v 4 Una nomane au dji una mor ge, alla God pille mop awi dal, ga nomane ake to er yem wone kondwe nayero, man. Asa God kupill al molo wal gorwulle kiwa awo wori ge, ga pille kane yei. Alla, God Murble ge kambono boll moi. \v 5 Alla, God kandjiye wopake paro mal ge, ga pille kane yei. Alla, ege are wonda yembe paro mal ge, ga pille kane yei. \v 6 Pille kane yei ba are God mop awi dal, ga nomane ake to er yem wone kondwe nayenda. Ga God wariye ipo iko pera al nil to paglmaka una bakalo awi mal embe paro.\fig Ga pille kane yei ba are God mop awi dal, ga nomane ake to er yem wone kondwe nayenda. Ga God wariye ipo iko pera al nil to paglmaka una bakalo awi mal embe paro|src="WA03925b.TIF" size="col" ref="6.6" \fig* \v 7 Kam tondaka, makimb nuye moyaka, una wal yale i nane mal pandaka, God makimb ge wopake pille aunda. \v 8 Ba makimb al kull ke kagle yei boya ge, makimb ge ke yenda, God mangal to awo wamo worda donda. \p \v 9 Iwana wopake kambono, no kandja dongall ipon manda dje ye aunmon ge ye boll nawonda. God ye i yem worda wal wopake paro ge ye boll panda moye dje pirmon. \v 10 God awo pla kal nayenda, asa ye God unakiye pak to awo woi mal, ye God wopake kane, kogo ye awi mal ge, une pille pamoro. \v 11 Ye taimantaiman dje mor ge ye singare ge yembe yemolo po wulle al yene dje no nomane embe paro. Ye embe yei dal, ye God nono wopake ye aunda dje tau yemor mal ge, ye boll kaima panda. \v 12 Embe pai dal, ye kollumb wane kwa kiwa nanane. God kandja dje wori yero mal, una pillgi dje, tau molo ine una ge, ye karkar yene. \s1 God kandja dje wori yero ge kaima panda \p \v 13 God Abraam moi al kandja dje wori yei ge, una ne kandjiye al dje wori yei? Ge God moro mal ta namor pille yene kandjiye al gu yale pagle embe dji, \b \q1 \v 14 Na kandja kaima dje ni aundo, na wopake ye aunaka, ni womban, gawan merkeke moye we dji \rq (Stat 22.17)\rq* \b \m \v 15 Kandja dje wori yei mal ge, Abraam tau molo pika are awi i. \p \v 16 Una kandja kaima djine pandaka, yenekne kandjine al pille nadjine. Ge iwa kerman ta kandjiye al pille djine. Kandja embe djine ge, kandja alla napanda, kandja kaima dje kerne. \v 17 Asa God kandja dje wori yei, ye Abraam epilye mor ge na ye wopake ye auno we dji. Alla une nomane ta napanda dje pille nono ombine dje awo, kane kune yembon dje pille une kandja kaima dje gu yai. \v 18 Embe pille, God Abraam moi al kandja dje wori yei ge ne, une kandja kaima dje gu yai ge, une kandja me soka mal dji. Dji ge kandja are ta napanda dje pille dji. Une kandja kende djinda naparo. Embe pille nono muk dje po une boll seke pambon una mormon ge, nono God kandja kaima dji mal ge pille nono nomane arngan yendaka, God wal auno we dji ge aunda dje tau ye mopon. \v 19 God embe aunda we dji ge, nono nomane amblo gi djinda dje pille, ogoine\f + \fr 6.19 \ft Una koma mor ge goine we djinj. Una koi mor ge ogoine we djinj.\f* dal paro. Kon allap God lotuye numb mapill rum kembis ta yei al kolo pagi pai ge, ogoine dal pakna po amblo gi dje paro. \v 20 Ge Jisas nono are wombon dje yene asamoll er rum kembis ge numog pi. Une ege ege opa gale awi iwa kerman moro, Melkisedek moi mal ge une embe moro. \c 7 \s1 Melkisedek kandjiye kerman pa Abraam kamblo awi \p \v 1 Iwa Melkisedek moi ge, une dumo Salem king moi. God kona pla kaima moro una yene opa gale awi iwa ge, Melkisedek wale moi. Moika, Abraam po king pende boll kunda bolo yembe ye er yem woika, Melkisedek kane kandja wopake dje awo, God ni boll moya we dji. \v 2 Djika, Abraam kunda ye wane wal iwi mal, une bill 10 pela bolo pagle, bill ta i Melkisedek awi. Iwa king ge kandjiye ta, singare du dje yendo king we dji. Alla, Melkisedek kandjiye ta pai ge, una ellne tukne arngan pai mor ge king we dji. \v 3 Melkisedek, une neme ta namopill, gollye ta namoi, yene moi ege ta napai, molo po goi ege ta napai. God wariye moro mal une embe moro. Une opa gale awi iwa ege ege molo panda. \p \v 4 Melkisedek iwa kerman moi mal ye piye. Abraam womba kembis namoi, nono Israel una mormon ge une nono nane moi. Ba wal arpal noi ge, une bill taimanta i Melkisedek awi. \v 5 Alla, Abraam gollye Israel una epil 12 pela moi ge kune kune moi ba, Lipai opa gale awi una moi ge djineke agane kambono bill 10 pela taimanta bolo i ga aunebe dje Mosis loye embe dji. \v 6 Melkisedek une Lipai epilye pakna namoi. Ba Abraam wal porapora kunda bolo iwi wal ge, Melkisedek bill taimanta awi i. God Abraam kandja dje wori yei iwa ge, Melkisedek une moi al kandja wopake dje God ni boll moya we dji. \v 7 Alla, nono kanmon, iwa ta kandja wopake dje God ni boll moya we djinda iwa ge, une kerman moya. Alla, pille inda iwa ge une kalto moya. \p \v 8 Kandja ta paro ge embe djimbon, Lipai una ge makimb una ge goye mor ba, Israel una bill taimanta awi i. Alla, bill ta i iwa Melkisedek moi ge, une kerman moro, une gun molo pa punda we dje pepa bolo wori pai. \v 9 Alla, Abraam kamasa bill taimanta i Melkisedek awi al ge, Abraam wombaye una Lipai moi ge, yenekne bill to i Melkisedek awi mal embe pai. \v 10 Melkisedek po Abraam kani kune ge, Abraam wombaye Lipai una namoi. Ba Abraam ga are kuya mal moi pille, Abraam bill taimane i Melkisedek awi ge, yene wombaye Lipai una are moye ge i Melkisedek awi mal embe pai. \s1 Opa gale awi una asa kogo yei ge kune nayei \p \v 11 Asa Mosis lo pai mal pille, Lipai una ge opa gale awi, epil ta man. Ba opa gale awi una kogo ye awi ge, God nale al wambo pai, kiwa namoi. Namoi pille, opa gale awi iwa gun ta wonda mal pai. Melkisedek moi mal une embe moi, Lipai una ne, Aron moi mal une embe namoi. \v 12 Ba, opa gale awi una asa moi ge alla namoye, opa gale awi iwa gun ta moya. Alla, lo bolo pagi ge, geu nadji pille, lo gun ta panda eri. \v 13 Ge nono djinmon iwa ge, une Lipai una namoi. Une epilye al moi ge, ga alta al molo opa gale kogo embe nayei. \v 14 Nono Iwa Kerman ge Juda una epilye al moi kanmon. Ba Juda una opa gale aune we dje Mosis embe nadji. \s1 Krais ge Melkisedek mal moi \p \v 15 Melkisedek moi mal embe opa gale awi iwa gun ta woi. Woi al ge kanmon, kogo ye er plato pi. Lipai epil opa gale awi mal embe nayei. \v 16 Une opa gale awi iwa moi ge, Mosis loye dji mal pille une Lipai una opa gale awi, ge man. Une ege ege gun molo pa punda pora nadjinda pille, une opa gale awi iwa moro. \v 17 Ge Baibel Krais pille pepa bolo embe dje pagi, \b \q1 Ni ege ege opa gale awi iwa molo pamben. Melkisedek opa gale awi iwa moi mal ni embe moren we dji \rq (Buk Song 110.4)\rq* \b \m \v 18 Lo asa pai ge, yembe napai, nono amblo pille dje aunda kune nayenda pille, God iwori. \v 19 Lo asa pai ge, kune nayei. Ge pille God kandja dje wori yero nono tau yenmon mal ge kondwe wopake yero. Kondwe ge al er pakna po God boll mopon kune yendo. \v 20 Krais ege ege opa gale awi iwa moya we dje God kandja embe dji ge, une kandja dongall dje wori yero. Opa gale awi iwa ta God kandjiye dongall dje wori nayei, man, Krais taimane ge pille kandja dje awo \v 21 embe dji, \b \q1 Na Iwa Kerman moro ge kandja djill pora dji gun ta nadjino, ni opa gale awi iwa ege ege molo pamben we djindo \rq (Buk Song 110.4)\rq* \b \m \v 22 Ge pille, Jisas kandja dje gopa to pagi ge er pla po asa Mosis boll kandja dje pagi ge kamblo awi. \v 23 Asa opa gale awi una merke golo pi. Pi pille, are opa gale awi una merke moye pai. \p \v 24 Ba Jisas gun molo pamoro pille, une opa gale awi iwa gun ege ege moya. \v 25 Une ege ege ga pille kamang ye aundo pille, una Jisas kandjiye al God moro al wone una ge, une i yem worda kune kaima yendo. \p \v 26 Iwa opa gale awi iwa ge nono amblo pille dje aunda kune kaima yendo. Une wopake ta mal moro. Wambo naparo, kiwa kaima moro. God i pla kupill al wori iwa kerman moro, una singare ke yenj ge ellke kaima mor. \v 27 Juda una opa gale awinj una mor ge, ga opa ye awinj ge, me soka paro. Asamoll yenekne singare ke yenj ge pille opa gale awo, are Juda una singare ke yenj ge pille opa gale awinj. Ba Jisas embe nayei. Une yene iko pera al goi ge kuntaimane opa ye God awo keri. \v 28 Asa Mosis dji opa gale awi una ge, kogo yembon dje yei ba ga makimb una moi, kogo yei kune nayei. Ba alla are, God kandja dongall dje gu yale pagle, yene wariye dje wori woi. Iwa ge molo panda iwa, ege ege molo pa punda. \c 8 \s1 Jisas nono opa gale awi iwa kerman kupill al moro \p \v 1 Nono kandja manda djinmon ge, me embe mal paro. Nono opa gale awi iwa moro ge kupill al po God King kerman moi una agle woto ami dje moi. \v 2 Molo po God sel numb yei al une er numog po God kogoye yemoro. Sel numb ge sel numb kaima yero. Iwa Kerman take wori yei, una ta nataki. \p \v 3 Opa gale awinj iwa kerman kambono kogone embe paro. God inda wal awo, opa gale awo embe yenj. Yenj mal embe opa gale awi Iwa Kermanke djinmon ge, une para opa ye aunda. \v 4 Mosis loye dji mal ge, una opa gale awi una po opa ye aune, una ta man. Ge pille, Jisas makimb al moi ge une opa gale awika kune nayeika. \v 5 Makimb al lotu numb yero ge, ga numog po God kogoye yenj ba, numb ge kupill al yero mal embe nayero, su mal embe yewori paro. Ge pille, Mosis lotu sel numb takno dje yei ge God embe dji,\fig Mosis lotu sel numb take wori yei ge, kupill al yero mal embe nayei, su mal embe yewori pai|src="LB00259B.TIF" size="col" ref="8.5" \fig* \b \q1 Ni kanpol tamben, kamkimb al mopillka na ni su ye awill mal ge, ni sel numb embe takben we dji \rq (Kisim Bek 25.40)\rq* \b \m \v 6 Ba Jisas i kogoye yendo ge, opa gale awi una kogo asa yei ge une kamblo aundo. Ipon God na ye embe auno we dje gopa toi mal ge, Jisas pakna molo nono kandja kep ye aundaka wal wopake imbon. Asa God kandja gopa toi ge embe ta nadji. Embe pille, kandja gopa ipon toi mal ge yemolo kandja gopa asa toi ge kamblo aundo. \s1 Kandja gopa ipon paro ge asa pai ge kamblo awi \p \v 7 Asa Mosis kandja gopa to Juda una dje awi ge kune nayei. Kune yeika God kandja kindja gopa toi ge dje nawika. \v 8 Ba God kani una moi ge wambo pai pille, une kandja embe dji, \b \q1 Ege are ta wonda na kandja gopa kindja to Israel una ne, Juda una dje auno. \v 9 Kandja gopa kindja to auno ge, asa nane kokane kambono dje toll mal embe dje nauno. Na ga Idjip moi al aglene amblo i orko worill. Ba na ga boll kandja embe yembon we dje gopa to awill mal ge, ga embe nayei. Nayei pille, na mop awo kerill we dje Iwa Kerman embe dji. \v 10 Iwa Kerman kandja embe dji, na kandja gopa kindja to Israel una auno ge kandja me embe mal panda. Na lo porapora paro ge na kambono nomane al pagle auno. Alla na kandjina paro ge ellne tukne al bolo pagiyo. Na ga Godne moyaka ga na unakna moye we dji. \v 11-12 Asa una yenekne manda moi una ne, agane moi al kandja embe beke awi, iwa Kerman moro ge, ye pille kane yeme! dji. Dji ba na kandja gopa kindja to auno ge, una kandja embe ta beke naune, man. Una kandjine pai ne, napai ge, na kane pora dje mor pille beke naune. Kandja gopa kindja to auno ge, una nomane ke panda ge na kere auno. Singare ke yene ge, na napiyo we dji \rq (Jeremaia 31.31-34)\rq* \b \p \v 13 Kandja gopa kindja to auno we dje une kandja embe dji ge, une kandja gopa asa toi ge ipon kogoye naparo dje pille dji. Alla wal kogoye naparo we dji ge, wal gole, yembe naparo er kal po pora djinda mal paro. \c 9 \s1 Juda una asa lotu yei mal \p \v 1 God kandja gopa asa to pagi ge, una lotu yene mal ne, lotu numb yenda mal dje wori yei. \v 2 Lotu numb yei ge, sel numb taki. Numog ge rum soka yei. Rum ta ngimbnge al yei ge, God rum wopake we dji. Yei al ge wamo sua gai bulo ge wori yeika, bo tebol una bret gale i God awi tebol ge yei. \v 3 Alla rum ta ge kond djillake al allap ta kolo wori pai. Rum ge, God mapill rum we dji. \v 4 Numogto ge, alta ta gol beto to dage pel djimaka, una wal galmaka mirang wopake yei alta ge yeika, bokis kontrak beto ge gol para to dage wori pai. \p Bokis kontrak paknato ge, wal wori moi. Ta ge gol nume ta pai, kwamokna kandjiye mana we dji ge pakna paika, Aron buloye tulba koliye woi una ge paika, ku tamban soka God kandja gopa dje ku al bolo wori pai ge yepillka yei. \v 5 Bokis pupille beto ge, me embe pai, una singare ke yene God wandill golo kere aunda dumeye we dji. Una tau agelo wopake soka bokis beto wori mopill, me ge embe mal pai, God manda moro we dji. Soka purbene pre dje bokis beto to bi djipill. Wal embe pai, ba nono kandja ge merke nadjimbon. \p \v 6 Embe yeworma pai. Rum wopake we dji ge, ege ege opa gale awi una er numog po God kogoye yemoi. \p \v 7 Yemoi ba, rum mapill we dji yei ge, opa gale awi iwa kerman taimane numog pi, una ta napi. Kognumb taimantaiman dje yei poke ge, une ege kuntaimane dje numog pi ba kiwa napi. Une wal meyam i pagle, er numog po opa gai. Opa ge, me soka yei, ta ge yene singare ke yei mal ge gai. Ta ge, una pille kane naye pagle singare ke yei ge une opa gale awi. \v 8 Une embe yei ge, God Murble nono ombine dje awi. Sel numb take wori ye pai kune, una God mapill rum yei al er numog pine ba, pine kondwe pel dji. \v 9 Sel numb ye pai kune wal pene napai. Kandja su mal embe pai. Wal iwo God awo, opa ye God awi ba kune nayei, God nale al wambo pamoi dje una embe kani. \v 10 Wal opa iwo God awi wal ge, nono gaklene bekill pai. Kwamokna opa iwo awo, nu iwo awo, djingdjang iworbon dje nu was kayekaye yepin ge, nono boll orkokill yei. Embe ye pi ba, wal kindja ta are pillau dji poke ge, opa wal ge kogoye napai. \s1 Krais meyamiye opa ye awi \p \v 11 Embe pille, wal wopake woi wal ge, Krais opa gale awi iwa kerman molo kantau yendo. Lotu sel numb une er numog pi numb ge, wopake uro kaima paro, makimb al embe nayero, una aglene pall nataki. \v 12 God mapill rum yei ge, Krais er numog pi pora dji, alla napunda. Kog meme ne, kau meyamne i napi, man. Une er numog po yene meyamiye opa ye awika, nono top to i yem djinda mopon kondwe ge yapro awi, ege ege ye panda.\fig God mapill rum yei ge, Krais er numog pi pora dji, alla napunda. Une er numog po yene meyamiye opa ye awika, nono top to i yem djinda mopon kondwe ge yapro awi, ege ege ye panda|src="LB00324c.tif" size="col" ref="9.12" \fig* \p \v 13 Asa Mosis lo dji mal ge una ale yei dal, God nale al kiwa moye dje pille, opa gale awi una po kog meme ne, kogkau iwamba meyamne iwo tulu dje bolo awo, kogkau anamba to gale, wamo komna iwo woro embe yei ba, una gaklene beto mal yei. \v 14 Jisas meyamiye embe nayei. God Murble ege ege une boll moi al ge, une wambo napai, yene God opa ye awi. Nono gopon singare ge alla nayembon dje une meyamiye nono nomane was yewordaka, God nale al nono wambo naparo dje kane, God gun moro iwa kogoye ye kune yembon dje yei. \s1 Krais meyamiye al kandja gopa kindja toi ge dongall pai \p \v 15 Une embe yei al ge, God kandja gopa kindja to awi. Awika Jisas kandja kep ye aundaka, una gun molo pamoye we dje God kandja embe dji ge, yene dje i una kaima ine dje une kandja kep ye aundo. Kandja gopa asa toi al ge, kambono singare ke yemoi ba, una alla ye djine dje pille une golo top to i yem djino dje yei. \p \v 16 Ye yenj mal na kandja su ye djino. Iwana are goye pandaka, yene wal wombane ine dje pille pepa bolo gopa dal to pene woro pagir. Are kaima goi dal, pepa bolo pagir mal wal bill bolo wombane aune. \v 17 Una pepa embe bolo gopa to pagiye mal, yenekne are goye poke ge pille pepa bor. Goi dal, pepa ge kogoye panda. Ba alla gun moi dal, pepa ge kogoye napanda. \p \v 18 Embe mal paro ge, kandja gopa asa to pagi mal ge, kogsipsip meyamiye al kogo pai. \v 19 Mosis God lo porapora dje una porapora awi ge, une kogkau ne, meme meyamne i pagle dje awi. Une nume ta i nu kolo, meyam boll to kull wori. Iko isop ole i, kogsipsip wombe ene bage yogi ge ka to woro, nume al to bale i, una moi al tulu dje bolo pi, God lo buk al pai ge aike tulu dje bolo embe dji, \v 20 God kandja gopa to una dje awo, ye embe yeme dje embe dji ge, na meyam iwordo. Kandja ge kaima panda dje pille na to wordo we dji. \v 21 Dje yei mal embe une meyam ipo God numbiye sel yei al to woro, plet kap porapora kogo pai wal numog yei ge, meyam to woro embe yei. \v 22 Alla Mosis lo dji mal ge, wal merke God nale al kune naparo ge, meyam worbona kiwa yenda. Alla opa wal togolo meyamne tulu nadji dal, una singare ke yene ge God kere naunda we dje Mosis lo embe dji. \s1 Krais nono djingne djangne pille yene opa dal moi \p \v 23 Me ge pai pille, God lotu sel numb ne, wal porapora yei ge, wal meyamne al ge, God nale al wopake moye dje yei. Ba wal yei ge su dal pai. Kupill wal kaima pai ge embe napai. Kupill wal God nale al wopake moya ge, wal meyamne al wopake namoya, man. Opa ta, wopake uro kaima panda ge, kupill wal kaima paro ge wopake panda. \p \v 24 Lotu numb una aglene al taki yei ge, Krais er numog napi. Lotu numb ge kaima man, ge numb su dal pai. Ba une er kupill al pi. Ipon une God moro al po nono wopake mopon dje pille God boll kandja djindo. \v 25 Une kupill al pi ge, Juda una opa gale awi iwa kerman yendo mal ge embe nayei. Kognumb taimantaiman dje yei kune, opa gale awi iwa kerman ge, une yene meyam ge naindo, une kogsipsip meyamne i, God mapill rum yei al ge, ipo opa yei. \p Ba Krais kupill al pi ge, yene gakle ege ege ipo opa auno dje nayei, man. \v 26 Yene meyamiye ege ege auno dje yei we dje kandja kaima paika, God kupill makimb beki kune ye pa pi ipon yero ge, Krais ege ege goi mal paika. Ba une embe nayei, man. Ipon ege pora djinda al mormon ge, una singare ke paro une iworno dje pille, kuntaimane wo yene meyamiye ipo opa ye awi. \v 27 Una porapora mormon ge, nono gopon ege kun taimanta yero, alla are nono kot panda. Panda mal embe, \v 28 Krais kun taimanta wo una merke singare ke pai ge iworno dje yei. Alla, une yem wonda ba una singare ke iworno dje nawonda, man. Une wonda dje pille, wopille kui yemor una ge, une i yem djino dje pille wonda. \c 10 \s1 Krais gakle opa ye awi ge kuntaimane yei, alla nayenda \p \v 1 Wal wopake wonda mo wal kaima are wonda ge, Mosis lo dji ge kandja embe napai. Ge nu minman mo wal su dal embe pai. Asa kognumb taimantaiman dje erwo pi al ge, una God kandjiye amblo pla worbon dje yei, ba opa eri eri ye awi ge megiye natoi, djingne djangne pamoi. \v 2 Djingne djangne pa namoika, opa alla ye naumaka, nomane kiwa paika, pi God nale al wambo napai dje kanmaka. Ba opa ge kogo embe nayei, man. \v 3 Kognumb taimantaiman dje erwo pika, opa eri eri ye awi al ge, yenekne djingne djangne pille pamoi. \v 4 Embe yei ba kune nayei. Kogkau ne, meme meyamne una djingdjang i worne kune nayendo. \v 5-6 Kune nayendo pille, Krais makimb al woi ge une kandja embe dji, \b \q1 Na kogsipsip togolo opa ye auno ge, ni ta nadjin. Kog sipsip to gale, opa djingdjang iworda opa ge ni wopake nakanin, man. Ba alla, na gaklena pai ge ni amblokun ye i na awin. \v 7 Kune ge, na kandja embe djill, O God! Na woll moro! Baibel na pille pepa bolo pagi mal ge, ni kandja djimben mal na yeno dje pille woll we djill \rq (Buk Song 40.6-8)\rq* \b \m \v 8 Kandja dji ge, kandja me soka mal dji. Asamoll kandja embe dji, kogsipsip to gale opa ye awo djingdjang iworbon dje pille opa ye aumbon ge, ni ta nadjin, wopake pille nawin we dji. Ba Mosis lo bolo pagi ge, ye opa embe ye aume dji. \v 9 Djika are une kandja embe dji, na woll moro! Ni kandja djimben mal na yeno dje pille woll we dji. Dji mal ge, une kandja asamoll dji ge, iworno dje pille dji. Alla, kandja are dji ge, ye panda dje pille dji. \v 10 Jisas Krais God dji mal embe yeno dje pille wo yene gakle kuntaimane opa ye awi al ge, God nale al wopake mormon. \p \v 11 Ga opa gale awi una porapora mor ge, ege ege aglo molo yenekne kogo yene mal yenj. Opa eri to gale ye awinj ba opa ge, una djingne djangne iworda kune kaima nayendo, man. \v 12 Alla Krais ge, una djingne djangne iworno dje pille, yene gakle ipo opa taimane ye awi pora dji. Opa ge ege ege pamolo punda. Alla are God agle woto une po ami dje moi. \v 13 Moi ge, yene kundayem una God i une kake al worda dje kui yemoro. \v 14 Alla, Krais God unakiye kaima moye dje pille, une opa taimane ye awi al ge, ga wambo napai pora dje keri, kiwa molo pane. \v 15 Ge kandja kaima paro we dje God Murble moro ge embe djindo, \b \q1 \v 16 Iwa Kerman kandja embe djindo, nanam unakna boll kandja gopa kindja tano ge, embe mal djino, nanam lo paro ge, i ga kumbene al woro, nomane al bolo embe yeno we dji \rq (Jeremaia 31.33)\rq* \b \m \v 17 Alla \b \q1 Ga djingne djangne, singare ke yemoi ge, alla napiyo we dji \rq (Jeremaia 31.34)\rq* \b \m \v 18 God nono djingdjang kere awi pora dji, una djingdjang iworbon dje opa gale aune ba kokas yene, kogoye napanda. \s1 Nono God moro al er pakna po une boll mopon \p \v 19 Ge pille, agana ambana kambono ye mor ge, Jisas meyamiye al ge, nono God numbiye al mapill rum yero al er pakna bon kune yendo, kand nagopon. \v 20 Allap kerman kolo pagi ge Krais yene gakle pai. Nono wor gun bon kond ge une allap i yapro woro awika, nono er numog po gun molo pambon. \v 21 Nono opa gale awi iwa kerman God unakiye kantau yendo pille, \v 22 nono er pakna po God boll molo, nono nomane ge kaima aumbon. Ge singare ke ye, kamalne ngundjo pille yepin ge, une nu bolo awi alla napirmon. Nono gaklene ge une nu gun iwo was ye awi mormon. \v 23 Nono kui yemolo God ye wopake ye aunda we djinmon ge pillgi dje pamopon, nakerbon. God dji mal yendo pille, embe ye auno we dji ge kaima aunda, nakerbon. \v 24 Nono God unakiye mormon al ge, una ta po djindaka age po una wopake kane, singare wopake yenda dje yembon. \v 25 Nono makai tonmon mal ge, nakerbon. Una pende kerinj ba nonekene una yake pla pine kandja dje mopon. Alla Krais er yem wonda manda yero pille, nono una yake pla pine kandja dje mormon mal ge alla i pla woro pagle dje molo bon. \p \v 26 Pir mo? Nono asamoll Krais kandjiye kaima paro ge pille kane yepin, ba alla are nono pille molo, singare ke ye pamopin dal, singare ke ge iworbon opa ta embe mal kune nayendo, man. \v 27 Embe pai dal, nono kanbon, nono kand golo, kakene aglene tonda, God nono kot ye awo, wamo kerman gayaka yene kundayem una do pora djine dje kanbon. \v 28 Mosis lo asa una to worneke una soka mo sokara wo kandja embe dje pene wori dal, una wandill nagoye, togoye mal pai. \p \v 29 Embe mal pai ge Krais meyamiye al God kandja gopa ta toi, una God nale al wopake moi. Ba alla, are God wariye kamblo kal woro, Krais meyamiye wal kiwa yero dje kane, God Murble ge nono wopake pille aundo, kandja ke dje awi dal, ye namba we dje pir? Ge God to djerpall ye kerda mal paro. \p \v 30 Ba God nono pille kane yenmon iwa ge une kandja embe dji, \b \q1 Na to yem worno ge na boll yero, na top ke awo yem woro auno we dji \rq (Lo 32.35)\rq* \b \m Kandja ta dje embe dji, \b \q1 Iwa Kerman unakiye mor ge yene kot ye aunda we dji \rq (Lo 32.36)\rq* \b \m \v 31 Dji mal ge, God gun moro iwa ge, une iwa ta tano dje ambi dal, iwa ge kand kerman goya. \s1 Nono pillgi dongall panda mopon \p \v 32 Asa ye nomane kindja au dji poke ge, ye pille pamoye. Ye imb kerman kake, aglo gi dje molo nakeri. \v 33 Kune ge, una wo ye i pene woro, una nalene al bakalo awo, ye ke ye awo embe yei. Alla, ege ta una imb embe kaki ge, ye ga kambono boll aike molo pak to awi. \v 34 Ye unakne pende kaye pai ge ye wandill golo po pak to awi. Una wo ye konbona ipi ge, ye ke napi, ye wopake pi. Are wal wopake ege ege panda wal ge, ye boll panda dje kanwopake pi. \p \v 35 Ye pillgi dje nomane i God awi ge, nakerne. Ye pillgi dje pamoye ge, God top kerman aunda. \v 36 Ye aglo gi dje molo God kandja dji mal embe yene. Yei dal, une embe auno we dji ge kaima aunda ine. Baibel kandja embe bolo wori pai. \b \q1 \v 37 Ege yepall ta moponka, iwa wono we djindo ge, wonda, ola dje wonda. \v 38 Alla, na unakna du dje waninj ge, pillgi djinj pille gun mor. Ba alla kand goi dal, na wopake napiyo we dji \rq (Habakuk 2.3-4)\rq* \b \m \v 39 Una pende kand golo er take dje pine mor, ba nono man. Nono pillgi dje moponka, une nono i yem djinda mopon. \c 11 \s1 Una pillgi kerman pai una \p \v 1 Pillgi me ge embe mal paro. God wal are auno we dji ge nono kaima imbon dje tau mopon. Wal nakanmon wal ge kaima paro dje pillgi djinmon. \v 2 Asa, God una wopake pille awi ge, ga pillgi dji pille, une wopake pille awi. \v 3 Kupill makimb pai ge, God kandja djika pai we dje pillgi djinmon. Ge pille, God wal nakanmon wal ge i pagle, wal kanmon wal beke yei kanmon dje pirmon. \s1 Abel ne, Enok ne, Noa ge pillgi dji \p \v 4 Opa Abel iwo God awi ge, une pillgi dje molo opa awi. Awika God wopake pille awi ba age Kein opa iwo awi ge, God wopake nakani. Alla, Abel opa iwo awi God wopake pille awi al ge, nono kanmon God nale al ge une du dje moi. Abel alla goi, kognumb merke er wopi, ba une pillgi dji al ge, une nono kandja dje awo pamoro.\fig Opa Abel iwo God awi ge, une pillgi dje molo opa awika God wopake pille awi ba age Kein opa iwo awi ge, God wopake nakani|src="C-008.tif" size="col" ref="11.4" \fig* \v 5 Enok pillgi dje molo nagoi, God i pla kupill al wori. I pla wori, namoi, una kane imbon dje yei, man pai. Alla Baibel kandja dji mal ge, Enok er pla napi poke ge, God wopake pille awo ni wopake yenden we dji. \v 6 Pillgi djimbon al ge God nono wopake pille aunda, kondwe ta nayero. Una God boll mopon dje yenj una mor ge, God kaima moro dje pillgi dje moye. God pille dulo pine ge, God top wopake ye aunda dje pillgi dje moye. \p \v 7 God wal wonda we dji ge, Noa nakani ba une God kandja dji ge, pillgi dje, kand golo, yene game wombaye nu no djine dje pille sip beke yei. Noa pillgi dji mal pille, makimb una ke yei ge er pene woika una kani. Alla, Noa pillgi dji al ge, une God nale al wambo napai, kiwa moi.\fig God kandja dji ge, Noa pillgi dje molo sip beke yei|src="F05.tif" size="col" ref="11.7" \fig* \s1 Abraam ne, Sara God dji mal pillgi djipill \p \v 8 Ni dumo ge kere makimb tambiye ta po mopen. Makimb ge ni nenem makimbin yenda we dje God Abraam embe dji ge, Abraam pillgi dje molo er pi. Po dumo moya al ge une nakane er pi. \v 9 God dji dumo ge, Abraam wo moi, ba una djell dumene, une una gulke mal embe moi. Dumo ge imben we dje God embe dji ge, Abraam po sel numb take moi, wariye soka Aisak ne, Jekop para sel take mopill. Are imben we dje God dje wori yei al ge yene wariye soka para imbell dje pille dji. \v 10 Abraam embe molo wani ge, God dumoye kerman take ege ege yenda dumo ge, embe yenda moyo dje pille wani. \p \v 11 Sara angama yei, womba kuya napai. Alla Abraam iwoga yei ba God kandja dji mal kaima yenda dje kane, Abraam pillgi djika womba moi. \v 12 Abraam iwoga kaima yei, womba kuya napai mal moi ba une gollye merkeke moi. Kam kandjip merke moro mal embe ne, solwara djeke ku okup merke moro mal embe moi. Una kere kane kune nayene mal pai.\fig Abraam pillgi dji pille une gollye merkeke moi. Kam kandjip merke moro mal embe moi|src="GR-tlc005c.tif" size="col" ref="11.12" \fig* \p \v 13 Ba God embe auno we dji ge, ga kambono nai. Pillgi dje molo po goi. God embe auno we dji ge, ga ellke mal embe molo kane wopi. Nono makimb al mormon ge una gulke mal wo, dumo kokis wanmormon we dje pene wori, kand nagoi. \v 14 Kandja dji al ge, kanmon, yenekne dumene kaima kane imbon dje yei. \v 15 Yenekne dumene kere er woi dumo ge pille nadji. Pillmaka, er yem bon we djimaka \v 16 Ba ga er yem napi, man. Dumo wopake ta yenda ge, kupill al dumo ta yenda dje pille pla yei pille, ga ni no Godne moren we dje kandja embe dji ge, God yene ngandjill nagoi, man. Une ga wo moye dje pille siti kerman ta take wori yei. \p \v 17-18 God Abraam moi al embe dji, ni gollin merke moye ge, ni warin Aisak wombaye moye we dji. Ba, God Abraam kaima yenda mo man ne dje pille embe dji, ni warin i opa gale aumben we dji. Dji mal ge, Abraam pillgi dje molo yene wariye taimane moi mal ge i embe yeno dje yei. \v 19 Ba Aisak kaima goi dal, Abraam God i gun worda kune yenda dje pi. Womba nagoi gun pamoi al ge, su dal yei. God i gun wori moi. \s1 God dji mal ge Aisak ne Jekop ne Josep ge pillgi dji \p \v 20 Are Aisak yene wariye Jekop ne, Iso soka mopill al God ye wopake ye aunda we dji ge, une pillgi dje molo dji. Are God soka ye wopake ye aunda we dje kani. \v 21 Are Jekop iwoga ye goya paika, Josep wariye soka ge Jekop God ye soka ye wopake ye aunda we dje pillgi dje pagle, yene bulo amblo seng yemolo God kandjiye amblo pla wori. \v 22 Are Josep goya paika, pillgi dje molo kandja embe dji, God yendaka ye Israel una dumo Idjip kere er pine we dji. Kaima er pine dje kanika, er pine poke, ga une yembe wallko i er po yene mal une kandja dje awi. \s1 God kandja dji mal ge Mosis pillgi dji \p \v 23 Mosis neme kanpill God womba awi ge ta mal moi, Idjip king Juda wombane togopon we dji mal soka kand nagopill. Pillgi dje molo womba seke worpill moika, takene 3 pela erwo pi. \p \v 24 Mosis yake pla pika, una ni Pero ambore wombaye moren we dji. Dji ge une man we dji. God dji mal ge pillgi dje molo, \v 25 God unakiye imb kake mor mal embe, na po aike kakno ge wopake. Na ege tuge ta molo wopille singare ke yeno ge kune nayendo we dji. \v 26 Dumo Idjip yero al kog mogoi merke yero ba na kerno, Krais kogoye yenaka una dje ke yei dal ge wopake we dji. Une embe yei ge are une top inda mal pille yei. \v 27 Une pillgi dje molo dumo Idjip kere er pi. Una God nakaninj ba Mosis pillgi dji al pille God kani mal pai. Pai pille, Idjip king elle kumbsi ge une yembe yemoi, kand nagoi. \v 28 Une pillgi dje molo ege kerman Pasopa plato erwo punda we dji ge une embe yemolo, tau agelo Israel wombane komne porapora to djinda dje pille kogsipsip meyamiye i kond djillake djeke yei al kopong yei. \s1 Israel una pende merke pillgi dongall dji \p \v 29 Israel una pillgi dje molo nusolwara retsi pai al ge, makimb kiwa mal embe kamblo er kona pi. Pumaka Idjip ami kambono are wo makimb kiwa yei al kamblo pakna pi ba man pai, nu no golo keri.\fig Israel una retsi er konoto pumaka Idjip ami kambono are wo makimb kiwa yei al kamblo pakna pi ba man pai, nu no golo keri|src="PD-029.tif" size="col" ref="11.29" \fig* \v 30 Ga pillgi dje molo dumo Jeriko woinambo dje molmaka ege 7 pela erwo pika, gull kerman pai ge yage kal toi.\fig Ga pillgi dje molo dumo Jeriko woinambo dje molmaka ege 7 pela erwo pika, gull kerman pai ge yage kal toi|src="GR-lllc04c.tif" size="col" ref="11.30" \fig* \v 31 Iwa soka wo seke pamolo una namba mal ye mor ne dje kanboll dje kundakui pupill ge kondwe ana Raep pillgi dje molo amblo pille dje awi. Are una kunda bolo wo God kandjiye napi una togoi mal ge ana ge natoi, kiwa moi. \v 32 Alla na pepa bolo aundo iwa ge, una ta kandjinebe djino ba ege ta nayero. Iwa Gideon ne, Barak ne, Samson ne, Jepta ne, Depit ne, Samuel ne, propet kambono ge na djino ba ege ta nayero. \v 33 Ga kambono pillgi dje molo kunda yembe ye, singare du dje ye, God wal auno we dji mal ge kaima i. Laion wo tambon dje yemaka ga laion paunene al amblo to dakai. \v 34 Wamo kerman do pai ba ga yembe yemaka wamo gomgi, una djebainat tambon dje yei ba ga iwori, naboi. Yembene napai ba alla are yembene dongall paika, kunda dongall bolo epil djell kundayem una merke togolmaka kere seke pi. \v 35 Ana kambono wombane goi ge alla aglmaka ga i yem wori. Pende moi ge una wo kaye to ye ke ye awo, ye God kandjiye keri dal ye kiwa er pine we djimaka ga man dji. Nono ba molo gopin dal, are aglo erwo gun bon ge wopake kaima mopon we dji. \v 36 Ga pende molmaka una bakalo awo, ka pirngangill tomaka, pende moi ge, una wo ka sen to i kaye numb wori. \v 37 Una ku togopon dje toi, una so iwo gaklene kelip to i yemyem wori. Una wo bainat togoi. Ga wal kannanoi, kogsipsip ne, meme gaklene i wormaka, una dje ke ye, amblo ye ke ye awi. \v 38 Dumo wapra yei al wane, kamkimb al wane, bekle molo, ku mur yei al molo pa, makimb gulo to molo pa embe yei. Ba ga kambono moi ge molo pla wori, makimb una boll kune nayei. \p \v 39 Pillgi dje moi ge, ga kandjine God nale al kermanke pai, ba God embe ye auno we dji mal ge kambono makimb al molo nai. \v 40 Asa God wal awi ba une nono awi mal po kapla yei, God nale al wopake mormon. Ba asa una asamoll wo God nale al wopake moyeke nono are wopake mopon dje God embe nayei. Nono ga boll aike yene nale al wopake mopon dje yei. \c 12 \s1 Nono pillgi dje molo Jisas kane pamopon \p \v 1 Embe pille, ga merke molo kupa dal nono i pakna woro, yenekne pillgine pai mal nono ombine dje awinj. Ge pille, nono para, djingdjang nono amblo gi djindo ge i seke woro, kond ke yendo ge amblo wopake ye pagle, God nono resis yembon we dje wori paro al ge, yembe ye muk dje pamopon. \v 2 Nono Jisas kane gi dje molo muk djimbon. Nono pillgi djinmon ge Jisas wal mambine moro. Alla nono wulle al po pora djimbon ge une wal me moro eri. Une iko pera al goi ge kal wono dje napi, man. Are na God boll wopake moyo dje pille iko pera al ngandjill kerman une boll pai ge, une keri. Alla ipon, une God sia king al agle woto ami dje moro. \s1 God nono amblo du dje auno dje pille imb aundo \p \v 3 Pir mo? Djingdjang pai una wo Jisas ye ke ye aumaka, une imb kaki. Ba ye ke pille pillgine kere djine, aglo gi dje moye. \p \v 4 Djingdjang pai una wo Jisas togoi mal wo ye tonjka ye imb kakinj ba ye nagor. Ge pille ye imb kakinj ge ke napiye. \v 5 Ba ye God wombaye mor mal une ye kandja wopake dje awi al ye torowa toi. Une kandja dje embe dji, \b \q1 Na wombana kambono, Iwa Kerman ye amblo du djino dje yei dal, ye wal kembis dje napiye, une embe yenda ge ye ke napiye. \v 6 Ga God wopake kando una kambono mor ge une amblo du dje aunda. God iwa ta dje i pagle, ni na warna moren we dje kandja embe dje awi dal, une to amblo du dje aunda eri. \b \m \v 7 Ye imb kaki dal God ye amblo du dje aundo dje kanne. Yene wombaye kambono mor mal embe une ye amblo du dje aundo. Womba porapora mor ge nane kambono amblo du dje awinj. \v 8 God wombaye porapora moye ge une amblo du dje aunda. Alla, une ye boll amblo du dje nawi dal, ye yene wombaye mal namoye, ye womba bine mal embe moye. \v 9 Ba nono nane porapora moi ge nono amblo du dje awi. Ga embe yei ge nono pille wopake ye aupin. Ba God nono Nane kupill al molo amblo du dje aundaka, nono menameto molo gun molo pambon. \v 10 Nono nane kambono yenekne nomane pai mal pille nono amblo du dje awi. Ba God nono amblo du dje aunda ge, nono wopake mopon dje pille yenda, une wopake ta mal moro mal embe une nono embe mopon dje pille aunda. \v 11 Nane Kerman nono amblo du dje auno dje yenda ge, nono imb kake, wopake napupon. Ba alla are, una imb embe kakne ge, megiye tondaka, nomane wu djindaka singare du dje yewanmoye. \s1 Nono yembe ye aglo gi djimbon \p \v 12 Embe pille, ye kakene aglene goi mal embe mor ge, embe namoye, ye yembene panda moye. \v 13 Kondwe du dje wanne. Ye embe yei dal, ye kakene ke yendo ge alla wopake panda. \p \v 14 Ye una boll porapora arngan yenda mopon dje yene. God wopake ta mal moro ge ye embe mopon dje yembe yene. Ye embe nayei dal ye Iwa Kerman nakanne. \v 15 Ye kanpol to agane ta yage djinda dje yene. God nono wopake pille awi ge, une kere djinda. Ye God mop awo djine. Ye mop awinj mal embe wor kerman pi dal, una merke imb kake, God mop aune. \v 16 Iwana djingdjang ke yenj mal ye nayene. Iso God mop awi mal embe, ye nayene. Une komne moi newoga goyaka une wal inda mal pai ba, une kere pagle, wal inda mal ge, i kwamokna top to i noi.\fig Iso God mop awi. Une komne moi newoga goyaka une wal inda mal pai ba, une kere pagle, wal inda mal ge, i kwamokna top to i noi|src="C019.tif" size="col" ref="12.16" \fig* \v 17 Noi ba, ye kaninj, are wal ino we dji ge newoga man dji. Ino we dje molo kimb yei. Ba yene nomane ake tano dje yei man pai. \s1 Jerusalem kupill al yero ge nono wopin pora dji \p \v 18 Israel una er kamkimb Sainai woi ba ye embe nawoi. Ga Kamkimb Sainai woi ge ambye mal pai ba kopo toika, wamo doika, emill kermanke yei. \v 19 Biugel toika, kandja ta woika kambono pille kand kerman golo, alla nadjinda, \v 20 no pupon nayendo! we dje ga Mosis embe dje awi. Kog kena mo una ta po kamkimb al kambi dal, ye ku togoye we dji \rq (Kis 19.12-13)\rq* God kandja embe dji ge, kambono kand kerman goi. \v 21 Wal kani ge, kane kand kerman golmaka, Mosis kane embe dji, na kakena aglena tondo we dji \rq (Lo 9.19)\rq* \p \v 22 Ba dumo yero al ge ye nawoi, man. Ye woi ge, God gun moro iwa dumoye Sion kupill al yero al ge woi. Tau agelo tausen merke molo wopille makai to mor al ge ye woi. \v 23 Ye woi ge, God wombaye komne kambono makai to moi al ge woi. Ga kandjine pai ge God kupill al bolo keri. God una porapora kot ye aunda iwa ge, ye une moi al ge woi. Ga God dje i una kupill al du dje molo keri ge ye kambono moi al woi. \v 24 Ye Jisas moi al woi. Une pakna molo nono God boll kandja gopa kindja to pagi una moro. Ye woi ge yene meyamiye toi al ge woi. Abel meyamiye al ge ye nawoi. Abel meyamiye nono kandja dje awo to yem worno we djindo ge, are pundo. Ba Jisas meyamiye nono djingdjang pille kere auno we djindo ge wekle pundo. \s1 Nono kanpol tambon \p \v 25 God kandja dje aundo ge ye to woro djine. Asa God makimb al molo kandja dongall dje una awika ga kandja to wori. To wori al ge top ke mal i. Alla, ipon God kupill al molo kandja dongall dje nono aundo. Nono kandja napupin dal, top kerawa imbon mal paro. \v 26 Asa God kandja djika makimb puga dji. Ipon une kandja embe djindo, \b \q1 Asa na djillka makimb puga dji ba alla ipon na djinaka kupill makimb soka aike puga djimbell we dji \rq (Hagai 2.6)\rq* \b \m \v 27 Une kandja embe dji ge kanmon. Puga djinda wal yene beki ge une iworo, wal puga nadjinda wal ye panda dje pille dji. \p \v 28 Ge God dumoye wopake nono inmon dumo ge, puga djinda naparo pille nono wopake we dje God awo, kand golo, djembon to awo, God lotu wopake kando mal ye aumbon. \v 29 Nono Godne moro ge, une wal porapora gale sege yendo una moro pille nono kand golo, djembon to awo, wopake we dje aumbon. \c 13 \s1 Nono una djell kanwopake yembon \p \v 1 Ye age ambe mal molo yenekne kanwopake kanne. \v 2 Asa tau agelo womaka una i numog woro ye wopake yei ba ga tau agelo ta woi we dje kanpol natoi. Ge pille una gulke ta woi dal ye wopake ye aune. Ale yendaka tau agelo ta wonda panda? Ye pille kane yemoye. \v 3 Una kaye pai dal, ye ga boll aike kaye parmon dje pille amblo wopake ye aune. Una djell ta toi dal, ye ga boll aike toi mal embe mormon dje pille amblo pille dje aune. \p \v 4 God nale al iwana soka bolo ipill dje kanne. Soka God nale al wopake molo, kond aulaul nawanbell. Ye pille moye, iwana kond kayekaye wane, una djell boll kunumb noi dal, God top ke aunda. \v 5 God embe dji, \b \q1 Na ni nakerno, na kaima kere er napuno we dji \rq (Lo 31.6)\rq* \b \m Embe dji pille, ye ku kerman i nambon dje pille pla nayene. Ye wal kannonj ge pora inmon dje piye, ke napiye.\fig God embe dji, na ni kaima kere er napuno we dji. Une kandja embe dji pille, ni ku kerman i nano dje pille pla nayemben|alt="Coins, money stay away from the love of money" src="LB00173b.TIF" size="col" ref="13.5" \fig* \v 6 Ge pille nono pillgi dje molo embe djinmon, \b \q1 Una na ye ke ye aune na kand nagoyo, Iwa Kerman na pak to aunda. Una wo na tane kune nayenda \rq (Buk Song 118.6)\rq* \s1 Nono Jisas pille karkar ye kand nagopon \p \v 7 Una ye kantau ye God kandjiye dje ye awi ge, ye pille moye. Ga pillgi dje molo kond wani mal ye kane karkar yene. \v 8 Jisas Krais ye ta mal nawordo, asa yei mal are ye pamoya. \p \v 9 Una wo kandja kayekaye beke ye dje aune ba ye napiye. Ye God kondweye nakerne. God nono wopake pille aundo al ge, aglo gi dje mopon kune yendo. Ba makimb al kwamokna nonj loye paro ge, embe nayendo. Una embe ye no waninj ge kokas kulo ye no waninj, amblo pille dje aunda naparo. \v 10 Opa gale awinj una sel numb kogo yei una ge, nonekene alta yero al ge nane kune nayendo. \p \v 11 Opa gale awi una iwa kerman moro ge une kogsipsip ne, kau meyamne i una djingne djangne iworno dje pille God mapill rum yei al ge pi. Alla, kogsipsip ne, kau gaklene i er orkokill po wamo gai. \v 12 Paro mal embe, Jisas Jerusalem orkokill molo imb kaki. Yene meyamiye al une God nale al una wopake ta mal moye dje yei. \v 13-14 Nono makimb al mormon ge nono numbine gullne bis ola dje yendo. Ge al mopon dje kui nayenmon, man. Kupill al dumo kerman ge, nono bon dje kui yemormon. Ge pille, ga Jisas dumo orkokill i wormaka moi ge, nono er orko po une boll moponka, una Jisas bakalo awi mal embe nono para bakalo aune mopon. \p \v 15 Nono Jisas boll mormon pille, ege ege God pille pla ye awo, yene kandjiye nono djillakene al dje, amblo pla woro opa dal embe aumbon. \v 16 Ye dall nayene. Ye una boll singare wopake yene. Una wal namoya ge ye ipo aune nane. Opa embe mal yero ge God wopake pro. \s1 God nono yeworda wopake mopon \p \v 17 Lotu numb kantau yenj una kandja djine mal ye menameto moye. Kambono ye kantau yenj ge, are ga God boll kot panda pai pille kantau yenj. Ye kandja pille i dal, ga wopille kogo yene. Man pandaka imb kake ye kantau yene ge, ye ami dje mor ge are wopake namoye. \v 18 Ye no pille kamang ye God aune. God nale al no singare ke ta naparo dje kane, kondwe du dje eri wanbon dje yenmon. \v 19 Na ye to mage aunaka ye kamang yeneke God dje worda na ye mor al ola dje wono. \v 20-21 God ge une nono Iwa Kerman Jisas meyamiye al kandja gopa to wori, ege ege wopake panda al ge, Jisas sipsip kantau wopake yendo una golo pai ge i pla worika alla aglo erwo gun pi. Ge pille, God nono arngan ye aundo una Jisas kandjiye al yewordaka wal wopake ye boll puka tonda. Tonda al ge, ye une wopake kane pro mal yeneke, Jisas kandjiye kerman ege ege pandabe! Kaima. \s1 Wulle al kandja \p \v 22 Na agana ambana ye mor ge, pepa ipon boro ge kandja momo naboll ba, na ye aglo gi djine dje kandja djill mal ye pillgi djine. \p \v 23 Ye pillme! Nonekene agane Timoti kaye pai ge una dje orko wori, kiwa moro. Une ola dje ba woi dal, no soka aike wombollka kanbon. \p \v 24 Ye djembon to God unakiye awo, ye iwane kerman kambono awo embe yene. Dumo Itali mor ge djembon to ye awinj. \v 25 God ye wopake pille aunda moye.