\id 1TH - Kandawo NT; Mack and Doris Graham; 24-Jun-2014 
\h 1 TESALONAIKA 
\toc1 1 TESALONAIKA 
\toc2 1 Tesalonaika 
\toc3 1Tes 
\mt1 1 Tesalonaika  
\mt2 Pol pepa asamoll bolo dumo Tesalonaika una awi  
\c 1  
\p
\v 1 Nono Nane God ne, Iwa Kerman Jisas Krais pillgi djinj una dumo Tesalonaika ye mor ge, na Pol ne, Sailas ne, Timoti no pepa bolo ye aunmon. God ye wopake pille aundaka ye ellne tukne arngan yenda moye.\fig Dumo Tesalonaika|alt="1Th intro" src="HK00371B.TIF" size="col" ref="1 Tesalonaika 1.1" \fig*   
\s1 Dumo Tesalonaika una pillgi dji ge Pol wopake pi  
\p
\v 2 Ege ege no ye pille God wopake we dje aunmon. Kamang yenmon ge, no ye kandjine eri darmon.  
\v 3 No ye pille nono Nane God moro al wopake we dje aunmon. Ye pillgi dje kogo yenj mal ne, ye una kanwopake kane kogo dongall yenj mal ne, ye nono Iwa Kerman Jisas Krais yem wonda dje kui yemor mal ge, no wopake we dje Nane God aunmon.  
\v 4 Agana ambana kambono God ye wopake kani una mor ge, une ye dje i mor mal ge no pille kane yenmon.  
\v 5 Krais kandjiyebe wopake no ye dje aupin ge no kandjine man. God Murble wopake ne, yembe dongall no boll paika, no pillgi dongall djipin ge ye kani. Krais kandjiyebe wopake ye boll woi. Alla no ye boll ami dje molo ye pille kogo yepin mal ge ye kaninj.   
\p
\v 6 Ye God kandjiye pille i pakna woro imb kerman kaki. Ba God Murble ye boll moika, ye wo pille, no singare yepin mal karkar yemolo Iwa Kerman yendo mal karkar yei.  
\v 7 Ye singare wopake embe yei ge ye ombine mal dje awi, pillgi pai una propins Masedonia ne, Akaia moi ge kani.  
\v 8 Ye Iwa Kerman kandjiye dje una awinj ge yau kerman dal tonjka pir. Dumo Masedonia ne, Akaia eri man, dumo yemyem mor ge ye pillgi djinj mal pille kane ye keri. No kandja ge are ta djimbon naparo.  
\v 9 Ga kandjabe toi pupin. Ye no djembon to awi mal ne, ye god kende kere er God kaima gun moro al wo une kogoye yenj ge ne,  
\v 10 une Wariye Jisas goi i gun wori, une nono elle kumbso awo tonda pai ba, Jisas ge, nono i yem wori pille wopake mopon. Iwa ge kupill al kere er kal wonda dje ye kui yemor mal ge una djinj pirmon.   
\c 2  
\s1 Pol kogo una Tesalonaika boll yei ge une kandja dje aundo  
\p
\v 1 Agana ambana kambono, ye kaninj, no ye boll molo kogo yepin ge kokas mal nayepin, megiye toi.  
\v 2 Ye kaninj, asa no ye boll nawopin poke, dumo Pilipai mopinka una no bakalo awo to ye ke ye awi. Ba no ye boll wopin ge, nono Godne yembe dongall awika una man dje yei ge, no kand nagolo God kandjiyebe wopake dje ye aupin.  
\v 3 No ye Jisas boll pillgi djine dje yepin ge, no ale ye kandja kende kaima ne, kandja akemake to nadjipin, man.  
\v 4 No kandja djinmon ge, God yene kandjiyebe dje aumbon kune yendo dje kani pille no une kandjiye dje una aunmon. Una no wopake pille aune dje nayenmon man, God no wopake piya dje yenmon, no nomane pakna ge une yene omuk to aundo.  
\v 5 Ye kaninj alla God para kando, no ye moi al wopin ge no wal bombon golo, imbon dje kandja wopake dje nawopin.  
\v 6 Ye no kandjine amblo pla worne dje nayepin. Alla una ta no kandjine amblo pla worne dje nayepin.   
\p
\v 7 No Krais aposelye mormon, ye no pak to aune we djipinka kune yeika. Ba no ye boll mopin ge kiye dje molo, ana wombane kulo i waninj mal embe ye mopin.\fig No ye boll mopin ge kiye dje molo, ana wombane kulo i waninj mal embe ye mopin|alt="woman and holding baby" src="S03.tif" size="col" ref="2.7" \fig*  
\v 8 No ye wopake kanmon pille, no ye God kandjiyebe wopake dje aupin. Ye embe mor ge, no nomane pakna boll aike awo yembon dje yenmon.  
\v 9 Agana ambana kambono ye kaninj, no ye boll molo God kandjiyebe wopake dje aupin ge, nonekene yembene al ye nopin, imina armina sip dje yepin, no ye seng nayepin.  
\v 10 Ye kaninj, no ye pillgi djinj una mor al singare yepin ge, wambo ne, ale napai, God nale al kune pai.  
\v 11 Ye kaninj, nane kambono yene wombane taimantaiman dje kantau yenj mal ge, no ye boll embe yepin.  
\v 12 God singare wopake kando mal ye embe yene dje pille no kandja dje ye aunmon. Une dumoye wopake kantau yendo al ge, ye wo une boll wopake molo pane dje pille yau tondo.   
\s1 Pillgi dji una aglo gi dje molo imb kaki  
\p
\v 13 Alla ta God pille ege ege wopake we dje aunmon ge embe. No asamoll ye God kandjiye dje aupinka ye pille i ge, una kandjinebe kiwa dje nakani man. God kandjiye kaima ye kane i. Kandja ge ye pillgi pai una boll kogo yendo.  
\v 14 Agana ambana kambono, dumo Judia una Krais Jisas boll pillgi pai una moi al wal ta woi ge ye boll para woi. Ga unakne wo ye ye ke ye awi mal, ye unakne para ye ke ye aumaka ye imb kune mal kaki.  
\v 15 Ga Juda una po yenekne propetne togolo, Iwa Kerman Jisas togolo, no para sika to orko wori. God wal wopake kando ge, ga to woro, una porapora boll kunda ye awinj.  
\v 16 God una i yem worda mal ge no epil djell boll kandja ge dje aumbon dje yenmon. Ba Juda una wo man djinj. Embe yenj pille, ga singare ke yenj ge bill pa er plato kaima pi, God elle kumbso, tonda manda yendo.   
\s1 Pol dumo Tesalonaika una alla kanno dje pi  
\p
\v 17 Agana ambana kambono, Juda una embe yemaka nono ege tuge ta djelldjell mopin. Womba ellke morka nane wombane pille pole dje pir mal ge, na ye pille embe yemoll. Nono nakanpin ba no nomane al pille mopin. No ye alla kanbon dje pille pla yepin.  
\v 18 No ye alla kanbon dje yepin. Na Pol, kun merke wono dje yell ba Satan no kond tugo awi.  
\v 19 Nono Iwa Kerman Jisas yem wonda poke, naral wal yenda, no God nale al aglo gi dje molo wo pupon? Naral kogo yepin al wopille God aumbon? Ge ye pillgi dje pamoye al ge no God wopille aumbon.  
\v 20 Kaima, ye pillgi djinj pille no ye wopille aunmon, no kumbene wopake yero.   
\c 3  
\s1 Pol dumo Tesalonaika una aglo gi djine dje pille Timoti dje wori pi  
\p
\v 1 Ge pille, no tau kanan namopin, no ye mor mal ola dje pupon dje pille, no nomane embe pai, no soka dumo Atens molo pambollka,  
\v 2 nono agane God kogoye aike yei una Timoti dje worpin ye moi al woi. No Timoti ye moi al wo Krais kandjiyebe wopake dje aundaka, ye pillgine dongall panda dje yepin.  
\v 3 Embe yepin ge ye imb kake mor mal, ye pille urup dje djine dje pille yepin. Ye kaninj, God dji mal pille nono imb embe kakbon mal pai.  
\v 4 No ye boll mopin poke, imb kayekaye nono boll wonda we djipin. Ye kani, ege ke ge pillau dji pora dji.  
\v 5 Me ge pai pille, na kui alla nayell. Ye pillgi djinj mal Timoti wo na dje aunda piyo dje pille, dje worill ye moi al woi.   
\s1 Timoti er yem wo kandjabe wopake toi Pol wo pi  
\p
\v 6 Timoti ipon ye kere er yem wo kandja wopake dji. Ye pillgi dje, una kanwopake yenj mal kandjabe to no awi. Ye no wopake pille awi mal dje awi pupin. Une kandja embe dji, no ye kanbon dje pirmon mal ye no para embe kanbon dje pille mor we dji.  
\v 7 Agana ambana kambono, ye pillgi dongall pai pille, no kane imb urup kakmon al ge aglo gi djinmon.  
\v 8 Ye Iwa Kerman boll aglo gi dje mor pille, no nomane wopake pai mormon.  
\v 9 No God nale al ye pille wo mabinta pirmon mal ge no une kun merke wopake we dje aunmon, ba yenmon ge kune nayendo, wo kaima pirmon.  
\v 10 Imina armina no nomane wopake boll kamang embe yenmon. God yewordaka no wo ye kanbonka, ye pillgine kune napi dal, no yeworbonka alla kerman panda dje kamang yenmon.   
\s1 God yewordaka Pol ga kanno dje kamang yei  
\p
\v 11 Nono Nane God ne, nono Iwa Kerman Jisas kondwe to aumbellka, no ye mor al wombon dje pirmon.  
\v 12 Iwa Kerman yewordaka ye yenekne wopake kane yenj mal ge ne, ye una porapora kanwopake yenj mal ge, yake wor kerman punda. No ye wopake kanmon mal ge embe pandabe.  
\v 13 Nono Iwa Kerman yene unakiye wopake ta mal mor ge boll yem wonda poke, nono Nane God yewordaka ye une nale al yembene pandaka wambo napanda moye.   
\c 4  
\s1 Nono gaklene wulle djingdjang ke ge nayembon  
\p
\v 1 Agana ambana kambono, God wopake kando singare yene mal ge no ye ombine dje aupin, ye karkar yei. Alla ipon Iwa Kerman Jisas kandjiye al no ye embe ye tuluk tane dje kandja dongall dje aunmon.  
\v 2 Iwa Kerman Jisas kandjiye al no ye singare yene mal dje aupin ye pille kane yenj.   
\p
\v 3 God nomane ge embe mal paro, ye wopake ta mal molo iwana djingdjang ke aulaul yenj ge nayene.  
\v 4 Ye singare wopake ta mal ye, una singare wopake kaninj mal ye,  
\v 5 yenekne gaklene wulle paro ge kantau wopake yene. Iwana orko molo God pille kane nayenj, yenekne gaklene wulle bombon golo yenj mal ye embe nayene.  
\v 6 Ye embe nayei dal, para ye agane ye ke ye naune, gamane ngundjo naine. No ye asamoll dje awo kerpin, una singare embe yei dal, Iwa Kerman ye ke ye aunda, ye kanpol tane.  
\v 7 God nono yau to i ge, djingdjang nomane panda dje yau natoi, singare wopake ta mal yembon dje yau to i.  
\v 8 Ge pille, una no kandja dje ye aunmon ge to wori dal, una kandjine to naworinj, ge God yene Murble ye aundo una kandjiye ge to worinj.   
\p
\v 9 Ye God unakiye agane ambane ta kanwopake yene mal kandja ge no pepa eri bolo aumbon naparo. Ye yenekne kanwopake yene mal God ye beke awi pora dji.  
\v 10 Ge kaima, ye pillgi pai agane ambane kambono propins Masedonia mor ge ye kanwopake yenj. Ba no ye kandja dje aunmon, ye embe ye tuluk tane.  
\v 11 Ye kogo yembon dje yene ge, ye kiye dje molo, yenekne aglene al kogone paro mal yemoye. No ye kandja ge dje aupin pora dji.  
\v 12 Ye embe yene al ge, orko una ye kane pagle kiye dje moye. Ye una ta seng ye agle kui nayene.   
\s1 Iwa Kerman er yem wonda kandja  
\p
\v 13 Agana ambana kambono, una gor ge ye pille kune yene dje djinmon. Una tarowamo ye, God una i pla naworda dje pille mor mal ge, ye embe nayene dje djinmon.  
\v 14 Jisas golo aglo erwo gun pi dje pillgi djinmon. Embe pille, une wonda poke, Jisas pillgi dji una goi ge, God dje indaka Jisas boll aike wone dje kanmon.  
\v 15 Iwa Kerman yene kandja dji mal pille no kandja ye dje awo embe djinmon. Iwa Kerman wonda poke, nono gun molo parmon una er wekle bonka asa molo goi una ge are nawone, man.  
\v 16 Iwa Kerman kandja kerman djindaka, biugel boyaka, tau agelo wekle moro una yau tondaka, Iwa Kerman yene kupill al er kal wondaka, una Jisas pillgi dji una goi ge asamoll agiye.\fig Biugel boyaka, tau agelo wekle moro una yau tondaka, Iwa Kerman yene kupill al er kal wonda|alt="Cropped like Hynum's" src="IB04173c.TIF" size="col" ref="4.16" \fig*  
\v 17 Are nono una gun molo parmon ge ne, una asa goi ge i kam kupa al worneke aike molo Iwa Kerman boll ege ege molo pamopon.  
\v 18 Embe pille, ye kandja ge djineke, yenekne pakna mor al, kumbene arngan yendaka aglo gi dje moye.   
\c 5  
\s1 Iwa Kerman wonda dje amblokun yembon  
\p
\v 1 Agana ambana kambono, wal embe pillau djinda ge olpa nale ne, ege kune nam pillau djinda ge, no pepa bolo ye ta dje aumbon naparo.  
\v 2 Ye kaninj, Iwa Kerman egeye wonda ge, imina kunumb una waninj mal embe wonda.  
\v 3 Una embe djine, no wopille wopake mormon we djine ba, wal ye ke ye aunda wal ge ola dje kaima pillau djinda. Ana womba kindja kupon dje ngembill gor mal embe ola dje wondaka seke pine ge kune nayenda.  
\v 4 Ba agana ambana ye mor ge, ye emill yei al namor. Kunumb una wonjka ye wai kulo gok djinj mal embe, ege djinmon al ge ye embe nayene.  
\v 5 Ye porapora armina au dji al waninj una mor. Nono imina ne, emill pai al wanpin una man.  
\v 6 Embe pille, una ou par mal nono embe napambon, nalene to gun yendaka nomane au djinda mopon.  
\v 7 Una ou par ge emill paro al par, alla nu no dall yenj ge para emill paro al yenj.  
\v 8 Ba nono au djindo al wanmon una mormon pille, nomane au djindaka, nono pillgi djinmon ge ne, agane ambane kanwopake yenmon ge, i konpakna dongall dal woro, God nono i yem worda dje kui yenmon ge, kon pula dongall dal kakbon.  
\v 9 Ge God nono elle kumbso, tano dje nayei, man, nono Iwa Kerman Jisas krais kogo yei al ge, nono er take dje nambon, une nono i yem worno dje yei.  
\v 10 Une nono pille goi pille, nono gun mopon mo gopon ge, une boll aike molo pambon.  
\v 11 Embe pille, ye yenj mal embe ge, agane ambane kandja wopake dje awo nomane to gi dje aune.   
\s1 Pol kandja dje wulle yeno dje embe dji  
\p
\v 12 Agana ambana kambono, no ye embe dje aunmon, una ye boll molo amblo pille dje awinj ge, ye nomane gi djinda dje, Iwa Kerman kandjiye al kantau yenj pille, ga kandja djine mal ye pille kalto moye.  
\v 13 Ga kogo yenj al ye pille pla ye kanwopake ye aune. Ye porapora kumbene taimane panda moye.  
\v 14 Agana ambana ye mor ge, una kiwa waka wane yenj ge ye ga wane djine dje man dje aune. Una kand gor ge, ye kandja wopake dje awo kand golo djine dje, dje aune. Una nomane al mo, gaklene al kogo yenj kere nadjindo una, ye amblo pille dje aune. Ye una porapora ye aune ge, ye kiye dje molo ye aune.  
\v 15 Una ta ye ke ye awi dal, ye ye yem woro naune. Ege ege ye yembe yemolo pillgi djinj una ye wopake ye awo, alla una porapora para ye wopake ye aune.\fig Una ta ye ke ye awi dal, ye ye yem woro naune|alt="Man strangling other man" src="DN00464b.TIF" size="col" ref="5.15" \fig*  
\v 16 Ye ege ege wo pille,  
\v 17 kamang eri ye pamoye.  
\v 18 Wal porapora ta pillau dji dal, ye wopake we dje God aune. Ye Krais Jisas boll mor ge, embe yene dje God nomane embe paro.\fig Wal porapora ta pillau dji dal, ye wopake we dje God aune|alt="Woman smiling (crop head and shoulder of girl on left)" src="BA03028C.tif" size="col" ref="5.18" \fig*  
\v 19 God Murble ye boll wal ta yeno dje yei dal, ye man nadjine.  
\v 20 Una propet kandja djinj mal, ye kumbene ke yendaka mop awo djine.  
\v 21 Wal porapora omuk to kanne, wal wopake kani dal, amblo gi djine,  
\v 22 wal porapora ke mal pa dji dal ye pakna po nayene.   
\p
\v 23 God arngan ye aundo una yewordaka ye wopake ta mal moye me ge ye boll pandabe. Are nono Iwa Kerman Jisas Krais yem wonda poke ge, ye murblene ne, nomane ne, gaklene paro ge une ye wopake ye aundaka ye wambo napanda moyebe.  
\v 24 God ye une wombaye moye dje pille yau to i ge, une djindo mal yendo una moro pille kaima yenda.   
\p
\v 25 Agana ambana kambono, ye no pille kamang ye aune.  
\v 26 Nono pillgi pai una molo yenmon mal ye yenekne nubkane kagle djembon tane.  
\v 27 Iwa Kerman kandjiye al na ye kandja embe dje aundo, pepa ge ye kere aune agane ambane kambono pora piye.  
\v 28 Iwa Kerman Jisas Krais ye wopake pille aunda moye.