\id 2TH - shell for translator’s use \ide UTF-8 \h 2 Tesalonika \toc3 2 Te \toc2 2 Tesalonika \toc1 Pola Tesalonikanandmo Iŋmbaia Mac Tiratna Timbiŋ Rapar \mt1 Pola Tesalonikanandmo iŋmbaia mac tiratna timbiŋ rapar \imt Outna kam \ip Tesalonika auŋ aniacna Iesusna rɨtɨpaikta meikramtaɨrta tumbuna tamtam ŋgoin ndamŋirena. Iesusna nda kɨkɨpna ra, kaina reac ŋgoinna laruit. Na mina ndeida gaindopatna, Kacootna ra aniaca malaruri. Ainda moca Polapa, Sailasapa, Timoti, mina gan timbiŋ rapara tirca minmo, moi iroar inkara moi wandoŋaina. \ip Na Pola aindopatna, an ra mba larureke. Out ŋgoinna meikramtaɨra kocnai ŋgoinna garurunandet, te, titocna kaina tɨpemb kirarir ŋgorikca kocnaia moi gagraca laruraŋnandet. Te, tɨp wandɨkmo ndarena ramoot ianna larunande, na ma Karaismo puŋndamootta monandet. \ip Ri, Pola meikramtaɨrmo mbopca mina ndorita rɨtɨpaikmo mo gagraca eacraŋ, na mitkarmo mbukraŋ. Na ma toŋgorinanna, mina gagraca ndorimo bubuocraŋ. Na an tɨpna kirara manapa mana aiŋ kabena ramtaɨra morenanna, Tesalonikananda anna raŋgaina. Ainda moca mina ndori ŋgopotacna aiŋa mona kai ŋate teac, na kabena meikramtaɨrmo otacna kai ŋate teac. \c 1 \ms Kacootna ra aniaca iŋmbaia larunande \mr (1—2) \p \v 1 \x - \xo 1.1: \xo*\xt Up 17.1, na 1 Te 1.1\xt*\x*Na aia ramtaɨr mbonkac, Sailasapa Timotiapa aukap, aia gan timbiŋ raparmo ne an auŋ aniac Tesalonikana Iesusna rɨtɨpaikta meikramtaɨrta tumbunna, ne aina Raraŋ Aetaniac Aetapa, Kacoot Iesus Karaisap mɨkca eacrenanmo, tirca neaŋga makɨpek. \p \v 2 \x - \xo 1.2: \xo*\xt Ro 1.7\xt*\x*Na aina Aet Raraŋ Aetaniacapa Kacoot Iesus Karaisa nenmo, kadmaica nena iroar inkarmo, moi wewettaca laŋ ndeacnandet. \s Tesalonikanaŋgepmo mitkara larunanmo kɨdrɨkca mina gagaraca wɨtɨkrenan \p \v 3 \x - \xo 1.3: \xo*\xt 1 Te 1.2-3, na 2 Te 2.13\xt*\x*Ainda moca aia Iesusa rɨpacrena laiplacar, aia memetmbaca aia nena lamŋireke, na aia Raraŋ Aetaniacmo kam laŋ neaŋrenan. Na aia ainda morinanna anna laŋ ŋgoin, anna nena rɨtɨpaikmo moi gagrar koind tarurnandet, na ne muruŋa kabe, kabea nena mamatŋimo kabena meikramtaɨrmo neaŋrenan. Ri, an tɨpna kirara ma larurinan. \v 4 \x - \xo 1.4: \xo*\xt 2 Ko 7.4, na 7.14, na 1 Te 2.19, na KIEK 1.9\xt*\x*Na anna mɨnɨŋna moca an kɨdrɨkca aia Raraŋ Aetaniacna Iesusna rɨtɨpaikta meikramtaɨrta tumbunna tamtamma taŋ te, aia nena irembmo aŋgɨra ŋgeprenan. Na aia meikramtaɨrmo an tɨpemb kirarir ŋgorik muruŋa puŋnaŋgepca nenmo morenanapa, an mitkara nenmo larurenanna minmo mboprena. Na aia gaindoprena, “Tesalonikananda mina ndorita rɨtɨpaikmo gagraca utiŋrenan, na an mitkarapa gɨgɨrarmo muruŋa mbukrena.” \s Raraŋ Aetaniaca ma aimo tɨpemb kirarir wandoikca riptirena \p \v 5 \x - \xo 1.5: \xo*\xt Pil 1.28\xt*\x*Na an reikca nenmo larurenan mbuŋa, Raraŋ Aetaniaca aimo gainda wandacrina, ma tɨpemb kirarir wandoik tiŋgikca morenan, na ma aina tɨpemb kirarirmo ritrirena. Na ne gɨgɨrara aŋgɨrenanna, anna gaind, ne Raraŋ Aetaniacna bubuoca mo ŋgepna moca, te, ma nenmo moa ne mana bubuoca eacna mɨn ŋgoin. \v 6 \x - \xo 1.6: \xo*\xt Ro 12.19, na KIEK 18.6-7\xt*\x*Na Raraŋ Aetaniac, ma tɨp kirar wandoŋmo gainda monandet. Meikramtaɨra nenmo makukara neaŋrenanna, ma minmo makukar anikca nda rutica neaŋnandet. \v 7 \x - \xo 1.7: \xo*\xt Mt 25.31, na 1 Te 3.13, na 4.16\xt*\x*Na mandeaca ne aŋgɨrena makukarmo ma mo mainandet, na ma nenapa aimo wɨktɨtɨkca neaŋnande. Na Raraŋ Aetaniaca an kɨdrɨkca ainda monandet, te, an kɨdrɨkca Kacoot Iesusapa, mana mbaiŋna aiŋa morena ŋerŋgaur gagrara muruŋcamiŋa tamuŋna auŋmo tɨkcarica irikca raekca laru te, ma tac aniac ŋgoin mbuŋa kɨpnandet. \v 8 \x - \xo 1.8: \xo*\xt Ŋap 79.6, na Ais 66.15, na Ier 10.25, na Ro 2.8, na 1 Pi 4.17\xt*\x*Na meikramtaɨra Raraŋ Aetaniacmo lamŋi narica morenanapa, aina Kacoot Iesusna kam wembaŋ laŋa raŋgai ŋgocortanmo, ma minmo mo ŋgocrainandet. \v 9 \x - \xo 1.9: \xo*\xt Ais 2.10, na 2.19-21, na Pil 3.19, na 2 Pi 3.7\xt*\x*Na mina opoik ŋgorikmo gainda aŋgɨnandet. Mina Kacootapa mana memetacna tac aniacna gargarmo tawan ŋgoinna eacnandet, te, mina ŋgocraica iarwara eacraŋnandet. \v 10 \x - \xo 1.10: \xo*\xt Ŋap 68.35, na 89.7, na Kol 3.4, na 1 Te 3.13\xt*\x*Na an ra, Raraŋ Aetaniaca larapacrinanna, mana meikramtaɨra manmo muruŋa rɨpacrenanna, mina mana i aŋgɨ ŋgepca manmo toŋtoŋ aniac ŋgoinna monandet. Na ne toco, manap toŋtoŋa monandet, na anna ne Raraŋ Aetaniacna kambca aia nena rɨkmo wiwitirinanmo, ne manmo gidik ŋgoinna rɨpacrina. \s Mina Raraŋ Aetaniacmo mbendeia ma Tesalonikanaŋgepmo moi gagrana \p \v 11 \x - \xo 1.11: \xo*\xt Kol 1.9, na 1 Te 1.2-3\xt*\x*Na aia an laruna morena reikta moca aia lamŋirena, na memetmbaca aia ndorita Raraŋ Aetaniacmo mbendeirenan, te, ma nenmo otacna. Na aia toŋgorinanna, ma nenmo moca ne mona mɨn ŋgoinna tɨpemb kirarira ma acrinanna ne anna mo. Aintik aia manmo mbendeica ma nenmo gargara neaŋ te, ne an tɨpemb kirarir laiŋga muruŋa nena rɨtɨpaikca mona ŋgeprinanna ne anna mo. \v 12 \x - \xo 1.12: \xo*\xt Ais 24.15, na Mal 1.11, na 1 Pi 1.7, na 4.14\xt*\x*Na an tɨpemb kirarir puŋga ne aina Kacoot Iesusna i aŋgɨ ŋgep te, ma nena iremb motocmo aŋgɨca ŋgepnande. Na aina Raraŋ Aetaniacapa, Kacoot Iesus Karaisa nenmo kadmaica an reikmo nenmo moi larunande. \c 2 \s Tɨp wandɨkca ndarena ramootta kɨpnandet \p \v 1 \x - \xo 2.1: \xo*\xt Mt 24.31, na 1 Te 4.13-17\xt*\x*Na ne Iesusa rɨpacrena laiplacar, mandeaca aia ndorita Kacoot Iesus Karaisna mana mac nda kɨkɨpna kam mambopek, te, aia manap tumbunna tɨkna. Na aia toŋgorinanna, ne an aina kambta moca ndorita kourmo matau ik. \v 2 \x - \xo 2.2: \xo*\xt Mt 24.4, na Epe 5.6, na 1 Io 4.1\xt*\x*Na moca ramtaɨr ndeida nenmo gaindopnandet, Kacootta mac nda kɨpna Ra, ma malaruri. Na moca ramoot ianna gaind ndamŋinandet, Ŋeroŋ Ratta manmo ramma moca mbopca ma ainta kam ndoprinan, co, ramoot ianna Raraŋ Aetaniacna kammo wiwitica an kammo aindopri, co, ramoot ianna aindop te, aia aindta kamma timbiŋ rapara tirra eacrenan. Na ne ainta kambmo tenna tɨkca warac te, ne kai tawi ŋgep ŋgoreac naŋgep teac, nena iroar inkara anna mitkar mbuk nari. \v 3 \x - \xo 2.3: \xo*\xt In 17.12, na 1 Ti 4.1, na 1 Io 2.18, na 4.3, na KIEK 13.11-14\xt*\x*Na ne ramoot ianna kai wattacarica, ma ndona kamb puŋgapa, mana morena tɨpemb kirarira nenmo paru nari. Na ne warac. An Ra, ma wanaiŋa mba laruitndai. Wanaiŋ ŋgoin. Out ŋgoinna meikramtaɨr wɨtta paŋainda garuruar tarunandet, te, mina Raraŋ Aetaniacmo iŋ neaŋnandet. Na tɨp wandɨkmo nda mboprena ramootta ma out ŋgoinna raek ndarunandet. Na Raraŋ Aetaniaca manmo mo topnandet. \v 4 \x - \xo 2.4: \xo*\xt Dan 7.25, na 11.36, na Esi 28.2, na 1 Ko 8.5, na KIEK 13.6\xt*\x*Te, ma an reikca meikramtaɨra tutpemb rɨmbɨtca mbendeirenanmo, muruŋa puŋndamootta moca, mina an reikmo ndorita mɨrpembraraiŋ topnandet. Na ma ndo, ma paŋan garura monande, na ma ndona imo aŋgɨ ŋgepnande, na an reikmo muruŋa mo iriknandet. Ainda moca ma Raraŋ Aetaniacna Kaca mbiraca eac te, ma kammo gainda wiwitinandet, “Aku ndo, Raraŋ Aetaniac.” \p \v 5 Na an mɨnna aku nenap eacrinanna, aku nenmo an reacna kam ndoprina. Na ne an reacna moca iroar inkara ndarekrekeri, a? \v 6 Na mandeaca ne an ramootna taupca mboracrina reacmo ne malamŋiek, te, ma mba laruitndai. Anna ma Raraŋ Aetaniaca ŋganŋgɨrina mɨn mbuŋa ma laruca raekca tɨknande. \v 7 \x - \xo 2.7: \xo*\xt 1 Io 2.18, na 4.3\xt*\x*Na ne malamŋireke, mandeac an tɨp wandɨkmo nda mboprena tɨp kirara ma iŋgoroca aiŋa moa eacrena. Na ma iŋgoroca eaci taŋi, an ramootta mana taupca mboraca eacrenanna, ma waeke taŋnandet. \v 8 \x - \xo 2.8: \xo*\xt Iop 4.9, na Ais 11.4, na Dan 7.10, na Ib 10.27, na KIEK 19.15\xt*\x*Na an mɨnna an ramootta tɨp wandɨkmo nda mboprenanna, ma raek ndarunandet. Te, Kacoot Iesusa ma ndona upna wat mbuŋa manmo moi menacnandet. Na Kacootta ma ndona memetac aniacap raek ndarunande, na an memetac mbuŋa ma an tɨp wandɨkmo nda mboprena ramootmo, ma kocnai moi ŋgocraica topnandet. \v 9 \x - \xo 2.9: \xo*\xt Mt 24.24, na In 8.41, na Epe 2.2, na KIEK 13.11-13, na 18.23, na 19.20\xt*\x*Na an ramootta tɨp wandɨkmo nda mboprenanna, ma Ramoot Mbɨkna gargar mbuŋa laruca raekca tɨknande. Na Ramoot Mbɨkna paparuna tɨpemb kirarir puŋga ma ainta gagrarta aiŋir anikapa, paparuna ainta ŋgagatrac muruŋa monandet. \v 10 \x - \xo 2.10: \xo*\xt 2 Ko 2.15, na 4.3\xt*\x*Na an paparuar muruŋna tɨpemb kirarir ŋgorik puŋga, an meikramtaɨra ŋgocraina taupca taŋrenanmo, ma parunande. Na an meikramtaɨra ŋgocrainande. Anna mɨnɨŋa gaind, an mɨnna Raraŋ Aetaniaca minmo mac nda aŋgɨna kam gidikca neaŋrinanna, mina an kammo aŋgɨna kari ŋgoin. \v 11 \x - \xo 2.11: \xo*\xt Mt 24.5, na 24.11, na Ro 1.24, na 1 Ti 4.1, na 2 Ti 4.4\xt*\x*Ainda moca Raraŋ Aetaniaca mina iroar inkarmo moi paurinande, te, mina paparuna kambmo rɨpacnandet. \v 12 \x - \xo 2.12: \xo*\xt Ro 1.32\xt*\x*Ainda moca an meikramtaɨra muruŋa kam gidikmo mba rɨpacrenan, na mina tɨpemb kirarir ŋgorik tiŋgikca momoa mina toŋtoŋ ŋgoin. Na Raraŋ Aetaniacna ritri waparacna ra, mina opoik ŋgoreaca aŋgɨnandet. \s Raraŋ Aetaniaca nenmo larapacrinan, na ma nenmo mac nda aŋgɨnandet \p \v 13 \x - \xo 2.13: \xo*\xt Lk 1.75, na In 15.16, na Epe 1.4, na 1 Te 4.7, na 5.9, na 2 Te 1.3\xt*\x*Na ne Iesusa rɨpacrena laiplacar, Kacootta nenmo mamatŋi ŋgoin, aintik aia nena moca memetmbaca Raraŋ Aetaniacmo, kam laŋ neaŋraŋnandet. Na ma nenmo larapacrinan, na ma nenmo mac nda aŋgɨrinan, ne mana outna aiŋna gagamna kirar toc ndeacrenan. Na Ŋeroŋ Ratta nenmo larapacrinan, na ne Raraŋ Aetaniacna meikramtaɨr rat. Na ne kam gidikmo rɨpacrinan, aintik an tɨpna kirar mbuŋa Raraŋ Aetaniaca nenmo mac nda aŋgɨrina. \v 14 Na ma toŋgorinanna, ne aina Kacoot Iesus Karaisna memetacna tac aniacapa gargar ndeacna, aintik an kam wembaŋ laŋa aia wiwitirinan mbuŋa ma nena ŋgacrinan. \v 15 \x - \xo 2.15: \xo*\xt 1 Ko 11.2, na 16.13, na Pil 4.1, na 2 Te 3.6\xt*\x*Ainda moca ne Iesusa rɨpacrena laiplacar, ne gagraca wɨtɨk. Na Raraŋ Aetaniacna kambca aia nenmo up mbuŋa wiwitirinanapa, timbiŋ rapar mbuŋa tirra nenmo riptirinanna, ne anmo mataui raŋgairaŋ. \p \v 16 Na aina Kacoot Iesus Karaisapa aina Aet Raraŋ Aetaniac, ma aimo mamatŋi ŋgoin. Na ma aimo kadmaica aina nikinik iroarmo, moi laiŋga moca aia iarwara eacraŋnandet. Na ma aina rɨtɨpaikmo otacrenan, na Raraŋ Aetaniacmo lambica ma aimo matau moi laiŋga mona. \v 17 \x - \xo 2.17: \xo*\xt 1 Ko 1.8, na 1 Te 3.13, na 1 Pi 5.10\xt*\x*Te, aku Raraŋ Aetaniacmo digica ma nena iroar inkara moi gagraca, nenmo otaca ne tɨpemb kirarir laiŋmo matau ŋgoinna muruŋa raŋgaica kamb laiŋga mona. \c 3 \ms Tesalonikanaŋgepta aiŋa mona ŋaterena meikramtaɨrta tɨpemb kirarirmo wandoŋai \mr (3.1-18) \s Ne Raraŋ Aetaniacmo mbendeica ma aimo otacna \p \v 1 \x - \xo 3.1: \xo*\xt Epe 6.19, na Kol 4.3, na 1 Te 5.25\xt*\x*Na ne Iesusa rɨpacrena laiplacar, aia nenmo kam emtemap mac eacrena, na anna gaind. Ne Raraŋ Aetaniacmo mbendeica ma aimo otacna, te, Kacootna kambca auŋembmo muruŋa taŋca ma i aniac aŋgɨnandet, na an kirara ma nena rɨkca tɨkca i aniaca aŋgɨrena kirar toc. \v 2 \x - \xo 3.2: \xo*\xt Up 28.24, na Ro 10.16, na 15.31\xt*\x*Na ne Raraŋ Aetaniacmo mbendeica, ma aimo ramtaɨr ŋgorikta para tɨkca aŋgɨna, na anna an ramtaɨra tɨpemb kirarir ŋgorikca morenan. Na ne lamŋirena, meikramtaɨr wɨtta Karaismo mba rɨpacrenan. \p \v 3 \x - \xo 3.3: \xo*\xt In 17.15, na 1 Ko 1.9, na 1 Te 5.24, na 2 Pi 2.9\xt*\x*Na Kacootta ma ndona bababuarmo gidikca morenan. Ainda moca aia manmo gidikca rɨpacnandet. Te, ma nenmo mo gagraca nenmo raupŋinandet, na Ramoot Ŋgoreaca nenmo reac ianna mba moitndai. \v 4 \x - \xo 3.4: \xo*\xt 2 Ko 7.16, na Gal 5.10, na 1 Te 4.10\xt*\x*Ainda moca Kacootta aimo moca aia gainda matau lamŋina, ne an tɨpemb kirarir muruŋa aia nenmo, mo ndoprinanna, ne morina. Na iŋmbai toco, ne gainda monandet. \p \v 5 Na aia toŋgorinanna, Kacootta nena iroarmo tiŋara moraŋ te, ne Raraŋ Aetaniacna tɨpemb kirarira matau ŋgoinna lamŋina, ma kabena meikramtaɨrmo matŋirenanapa, Karaisna tɨp kirara raŋgaia ma gagraca wɨtɨkca makukar mbukna. \s Meikramtaɨra muruŋcamiŋa aiŋa moraŋ \p \v 6 \x - \xo 3.6: \xo*\xt Mt 18.17, na Ro 16.17, na 1 Ko 5.11-13, na 2 Te 3.11-14, na 1 Ti 6.5, na 2 Io 1.10\xt*\x*Na ne Iesusa rɨpacrena laiplacar, aina Kacoot Iesus Karaisna i mbuŋa, aia nenmo gagraca aind mambopek, nena ndeida Iesusa rɨpacrena laiplacara wanaiŋa eaca aia minmo an kambca neaŋrinanna, raŋgai ŋgocor te, ne minmo iukaica, tawan ndeacraŋ. \v 7 \x - \xo 3.7: \xo*\xt 1 Ko 4.16, na Pil 3.17, na 1 Te 1.6\xt*\x*Na ne lamŋirena, ne aina tɨpemb kirarir tiŋgikca raŋgairaŋ. Na an kɨdrɨkca aia nenap eacrinanna, aia wanaiŋa mba eacri. \v 8 \x - \xo 3.8: \xo*\xt 2 Ko 11.9, na 1 Te 2.9\xt*\x*Na aia nena paɨrta amta reikca wanaiŋa mba aŋgɨrinan. Wanaiŋ. Aia oikrenan. Na aia mouŋapa ramo, aiŋir gagrarapa aiŋir wɨtta morenan, na aia nenmo makukara mba neaŋri. \v 9 \x - \xo 3.9: \xo*\xt 1 Ko 9.4-6, na 1 Te 1.6\xt*\x*Na anna aia nena amta reikmo mba kariri. Wanaiŋ. Aia aŋgɨna mɨn ŋgoin, na aia mba aŋgɨatke, anna aia nemo tɨp kirar laŋmo wandaca nenmo anna raŋgaina. \p \v 10 \x - \xo 3.10: \xo*\xt 1 Te 4.11\xt*\x*Na ne lamŋirena, an kɨdrɨkca aia nenap eacrinanna, aia nenmo kamma gainda neaŋrinan, ramootta aiŋa mona kari te, ma amna reaca kai aŋgɨ teac. \v 11 \x - \xo 3.11: \xo*\xt 1 Ti 5.13, na 1 Pi 4.15\xt*\x*Na mandeaca aia waracrina kambca aindoprina, nena ndeida wanaiŋa eacrena. Na mina aiŋ ianna mba morena. Wanaiŋ. Mina ande kabena meikramtaɨrta reikta kamb toprena, na an reikca anna minanna wanaiŋ. \v 12 \x - \xo 3.12: \xo*\xt 1 Te 4.11\xt*\x*Na mandeaca aina Kacoot Iesus Karaisna i mbuŋa aia an ramtaɨrmo, kamb gagrara ainda neaŋ te, mina matau eaca, mina aiŋa moca mina ndorimo, ndorita amta reik puŋga raupŋinande. \p \v 13 \x - \xo 3.13: \xo*\xt Gal 6.9\xt*\x*Na ne Iesusa rɨpacrena laiplacar, ne tɨpemb kirarir laiŋga momoa kai ŋate teac. \v 14 \x - \xo 3.14: \xo*\xt 1 Ko 5.9-11\xt*\x*Na meacramoot ianna aia tirrina timbiŋ raparna kammo muruŋa raŋgai ŋgocor te, ne an meacramootmo wat rapac, na ne manmo tawan ndeacraŋ. Te, an reikca ma morinanna, ma anna numbira monandet. \v 15 \x - \xo 3.15: \xo*\xt 1 Te 5.14, na Ta 3.10\xt*\x*Na aia gainda mba mbopatke, ne manmo gaind ndamŋi, ma nena puŋndamoot. Wanaiŋ. Ne manmo gaind ndamŋi, ma nena Iesusa rɨpacrena laiplacarta ian, te, ne manmo mimitpacna kam neaŋca ma ndona iromo, mo wandoŋaina. \s Pola minmo ra laŋ neaŋnandet \p \v 16 \x - \xo 3.16: \xo*\xt 1 Te 5.23\xt*\x*Na Kacootta ma nikinik iro wetwetna tɨp kirarna mɨnɨŋ, na memetmbaca ma nemo reik muruŋna iroar inkara moi wewettaca laŋ ndeacrena. Na Kacootta nenap muruŋa eacnandet. \p \v 17 \x - \xo 3.17: \xo*\xt 1 Ko 16.21\xt*\x*Na aku Pol, aku ndo ŋgoinna, ndona par mbuŋa nenmo gan ra laŋna kammo tirrina. Na aku ainta kammo memetmbaca aku timbiŋ raprira tirrena. Na anna aukna timbiŋ raprirta ŋgagatracna kirar. \p \v 18 Na aina Kacoot Iesus Karaisna kakadmaica nenap muruŋa eacnandet.