\id 2CO - shell for translator's use \ide UTF-8 \h 2 Korin \toc3 2 Ko \toc2 2 Korin \toc1 Pola Korinnandmo Iŋmbaia Mac Tiratna Timbiŋ Rapar \mt1 Pola Korinnandmo iŋmbaia mac tiratna timbiŋ rapar \imt Outna kam \ip Korin auŋ aniacna Iesusna rɨtɨpaikta meikramtaɨrta tumbunna ndeida Polmo kam ŋgoreac ndopri, anna ndo Polmo moa kadmairina. Aintik ma gan timbiŋ rapara minmo tirrina, na ma minapmo kamb wandoŋaina, te, ma minmo mac toŋgonande. \ip Na gan timbiŋ raparna inikna outna kamb tɨpembca, Pola ŋgaua ma Korinnandapmo, mbopatna kamb gargara ma minmo an mac mbopatna. Na ma an kamb ndopna karirina, anna gaind, mina garuruca mina manmo kamb ŋgorikca mboprinan tik. Ainda moca ma minmo kam gargar ndoprina. Ri, mina mana kamb mbaraca ndorita tɨpemb kirarirmo ŋgetrikirina. Aintik mandeaca ma toŋtoŋ ŋgoin. \ip Na an mɨnna Iudiana pitrik waŋna Iesusa rɨpacrena laiplacara laŋa mba eacri. Aintik Pola min ŋgotacna moca kɨtcaɨrtukar iua aŋgɨca taŋga minmo neaŋna. Ainda moca gan timbiŋ raparna inikna sapta 8na mɨnna tɨkca taŋca sapta 9na mɨn, na Pola ma Korinnanta iroar inkara moi ŋgepna kamb ndoprina, te, mina an aiŋna moca kitukndukara neaŋna. \ip Na gan timbiŋ raparna mamamaia, Pola an paparuna up aŋgɨrena ramtaɨr ndeida kɨpca Korin auŋ aniaca eaca, mina Polna imo mo irikrinan, na mana up aŋgɨrena ramtaɨrta aiŋmo pepererenan. \c 1 \ms Up aŋgɨrena ramtaɨrta aiŋna kam \mr (1—7) \p \v 1 \x - \xo 1.1: \xo*\xt Up 18.1, na 1 Ko 1.1\xt*\x*Aku Pol, aku Karais Iesusna up aŋgɨrena ramoot. Na Raraŋ Aetaniac, ma ndona toŋtoŋ ŋgoin mbuŋa, ma aukmo up aŋgɨrena ramootta larapacrina. Na aukapa, aukna lap Timotiap, aŋga gan timbiŋ rapara tiratnanna, nenmo Korin ndeacrena Raraŋ Aetaniacna Iesusna rɨtɨpaikta meikramtaɨrta tumbunapa, an Akaiana pitrik inik ndeacrena Raraŋ Aetaniacna meikramtaɨrap, nenmo muruŋcamiŋa neaŋga makɨpek. \v 2 \x - \xo 1.2: \xo*\xt 1 Ko 1.3\xt*\x*Na aina Aet, Raraŋ Aetaniacapa Kacoot Iesus Karaisa nenmo kadmaica nena iroar inkarmo moi wewettaca laŋ ndeacnandet. \s Pola Raraŋ Aetaniaca manmo otacatna moca ma manmo kam laŋ neaŋrina \p \v 3 \x - \xo 1.3: \xo*\xt Ro 15.5, na Epe 1.3, na 1 Pi 1.3\xt*\x*Na aia Raraŋ Aetaniacna imo aŋgɨ ŋgepraŋ, ma aina Kacoot Iesus Karaisna Aet, na ma Raraŋ Aetaniac, na ma aina Aet Raraŋ Aetaniac, na ma kakadmaina iro wetwetna tɨp kirarna mɨnɨŋapa ma kadmairena. Na Raraŋ Aetaniacna meikramtaɨra makukarap eacrenanmo, ma moa iro inik wewettarena. \v 4 Na an makukar wɨt anikca aimo larurenanna, Raraŋ Aetaniaca aina iroar inkarmo, ma moa wewetta irikrena. Aintik aia mɨn, aia an meikramtaɨra titocna makukarap eacrenanna, aia moi iriknande, na an tɨpna kirara Raraŋ Aetaniaca aina iroar inkara moa wewettarena. \v 5 \x - \xo 1.5: \xo*\xt Ŋap 34.19, na 94.19, na Kol 1.24\xt*\x*Na makukar anikca Karaisa mbukrinan, ai toco mbukrena. Na aintocna kirara Karaisna nikinik iro wetwet aniaca aiap eacrena. \v 6 Na aia makukar aŋgɨ te, anna ndo nena iroar inkara moi wewettaca, an mbuŋa Raraŋ Aetaniaca nenmo ainda moi mac nda aŋgɨnande. Na Raraŋ Aetaniac, ma aina iroar inkara moi wewettanande, te, anna nena iroar inkar motocmo moi wewettanande. Na ne matau wɨtɨkca gagaraca ai aŋgɨrena gɨrgɨrna kirar aŋgɨ te, Raraŋ Aetaniaca ma nena iroar inkarmo moi wewettanande. \v 7 \x - \xo 1.7: \xo*\xt Ro 8.17, na 2 Ti 2.12\xt*\x*Na aia gaind ŋgoinna rɨpaca gagraca lamŋirena, ne wɨtɨkca gagrarena. Na aia lamŋirena, ne aiap an gɨrgɨr aŋgɨnandet. Aintik ne toco aiap an nikinik iro wetwet aŋgɨnandet. \p \v 8 \x - \xo 1.8: \xo*\xt Up 19.23, na 1 Ko 15.32\xt*\x*Ainda moca ne Iesusa rɨpacrena laiplacar, aia toŋgorinanna ne matau lamŋirena, an makuk aniaca aimo Esiana pitrik aniaca tɨkca laruatnanmo. Na an makuk bagaraniaca aimo moa ŋgocraiatna, na aia aind ndamŋiatna aia menacnande. \v 9 Na anna gidik ŋgoin, aia an ritri waparacna ramootta ramootmo mo menacna ndoprena kamna kirara aia waracri, na aintocna makukna kirar aia aŋgɨrinan. Na aia ndorita rɨtɨpaikmo, ndori puŋga kai moi gagara teac. Wanaiŋ. Aia Raraŋ Aetaniac niŋgikca rɨpac, an Raraŋ Aetaniac, mandaia ndo an menacrena meikramtaɨrmo mac moa ŋgeprena. \v 10 \x - \xo 1.10: \xo*\xt 2 Ti 4.18, na 2 Pi 2.9\xt*\x*Na an reac ŋgoreac aniaca maica aimo moa menaca kattatna. Na Raraŋ Aetaniac, ma aimo mac nda aŋgɨatna. Na iŋmbai toco ma aimo mac nda aŋgɨnandet. Ainda moca aia mana eteac laŋna lambirena, na reac ŋgoreaca aimo moi ŋgocraina kɨp te, ma aimo mac nda aŋgɨca aia laŋ ndeacnande. \v 11 Ne aimo mbembendei mbuŋ ŋgotac. Te, Raraŋ Aetaniac, ma meikramtaɨr wɨtna mbembendei mbaraca ma aimo otacna. Te, meikramtaɨr wɨt aniaca watca, mina Raraŋ Aetaniacmo kam laŋ neaŋna, na an reik ma ai ŋgotacna morinan. \s Pol ma Korinnandmo mba paruri \p \v 12 \x - \xo 1.12: \xo*\xt 1 Ko 1.17, na 2.4, na 2.13, na 2 Ko 2.17, na Ib 13.18\xt*\x*Ainda moca aku an reac kabena toŋtoŋ bagaraniac ŋgoinna morena, na ndona iro inik mbuŋa aku gainda lamŋirena, aku tɨp kirar wandoŋapa tɨp kirar gidikca morena, anmo Raraŋ Aetaniaca meikramtaɨrmo, neaŋgatna tɨpna kirar mbuŋ. Na Raraŋ Aetaniaca ma aukna nakadmaica ma aukmo ainta tɨpna kirar neaŋgatna, na aku an landamŋina kirara aina gan tiacarpaikna ramoot ian ndambuŋa mba tɨkca aŋgɨri. Na aku an tɨpna kirar mbuŋa meikramtaɨr wɨt aniacna inikca taŋrena, na nena rɨkca aku an tɨpna kirar mbuŋa taŋrena. \v 13-14 \x - \xo 1.13-14: \xo*\xt 2 Ko 5.12, na Pil 2.16\xt*\x*Na an mɨnna aku timbiŋ raprira tirca nenmo neaŋga kɨprenan, aku toŋgorenanna, aku tirrina timbiŋ rapara ne watca ne anna mɨnɨŋa mataua watta rapacrina, na an niŋgik. Na aku nenmo kabena kam kirar ianna mba tiratke. Gade gan niŋgik, na aku tirrena kamb wɨt aniaca ndeidmo, ne memetmbaca kɨdrɨkar ndeida ŋaŋari wati rapac garac ŋgocor. Na aku toŋgorenanna, ne aukna tirrina kambta mɨniŋ koinda matau wat garac, an aina Kacoot Iesusna ritri waparacna ra aniaca an laruekna mɨn mbuŋa, ne aukmo toŋtoŋ weperai aniaca monandet, na auk toco nenmo toŋgoca, weperai aniaca monandet. \p \v 15-16 \x - \xo 1.15-16: \xo*\xt Up 19.21, na 1 Ko 16.5-6\xt*\x*Na aku gainda rɨpaca lamŋirina, an tɨpna kirara aku morenanmo, ne toŋgonandet, na anna mɨnɨŋna moca aku ndona iroa moatna, aku kɨpca nenmo pac watcarica, iŋmbaia aku nen tɨkcarica, Masedonia taŋnande, na kaina oitna mɨnna aku Masedonia tɨkcari te, aku lamŋirina, aku nen ndambuŋ mac nda kɨpnandet. Na an tɨpna kirar mbuŋa Raraŋ Aetaniac, ma nenmo kɨdrɨk mbuniŋa matau raupŋinande. Na ne aukmo otaca aku pitrik waŋ aniac Iudia taŋna. \v 17 Na titoca moca? Na ne gaind ndamŋirena, an kambca aku nenmo parua mbopre ki, a? Na ne gaind ki ndamŋirena, aku nemo bababu kamainda morena ramootna kambmo, morena kirara kambmo tamtamma ŋgetrikica aindoprena, “Anna gidik.” Na iŋmbaia aindopnande, “Anna parurena.” Wanaiŋ ŋgoin. \v 18 Na Raraŋ Aetaniac, ma ndona kamb koinda raŋgairena, na aind niŋgikca aku nenmo kam gidik ŋgoin ndoprena, na kamb wɨt aniaca aku nenmo mboprenan, “Gidik,” na, “Wanaiŋa,” anna eac ŋgocor. \v 19 \x - \xo 1.19: \xo*\xt Up 9.20, na 18.5\xt*\x*Na aukapa, Sailasapa, Timotiap, aia nena rɨkca tɨkca kamb wiwitia mboprenan, anna Raraŋ Aetaniacna Nuoc, Iesus Karaisna kamb. Na ne lamŋirena, Karais ma, “Gidik,” na, “Wanaiŋna,” kambca ma mba mboprenanna, wanaiŋ. Karais ma gidik niŋgik ndoprena. \v 20 \x - \xo 1.20: \xo*\xt Ro 15.8-9, na KIEK 3.14\xt*\x*Na Raraŋ Aetaniac, ma bababuar wɨtta moca eacrena, ainda moca Karais ma, “Gidik niŋgikca,” an bababuarmo mboprena. Aintik aia Raraŋ Aetaniacna kamma warac, na Karaisna i niŋgik mbuŋa aia gaindoprena, “Anna gidik,” aia an kam niŋgik ndopca Raraŋ Aetaniacna i aniac aŋgɨra, ŋgeprena. \v 21 \x - \xo 1.21: \xo*\xt 1 Io 2.20, na 2.27\xt*\x*Na Raraŋ Aetaniac, ma ndo aiapa nenapmo larapaca moa gagrareke, na aia Karaisap mɨkca eacrena, na ma ai motocmo aiŋ neaŋga eacrena. \v 22 \x - \xo 1.22: \xo*\xt Ro 8.16-17, na 2 Ko 5.5, na Epe 1.13-14, na 2 Ti 2.19, na 1 Io 2.27, na KIEK 2.17\xt*\x*Na ma ndona ŋgaŋganŋgɨmo, ai mbuŋa tɨkca eacrena, na ma Ŋeroŋ Ratmo aina iroar inkara tɨkca eacrena. Na Raraŋ Aetaniaca aimo neaŋ ndoprina reikta reac ian, ma aimo outta neaŋgatna, na anna Ŋeroŋ Rat, na aia aind ndamŋinande, gidik, gidik ŋgoin, ma aimo an reikmo muruŋa iŋmbaia neaŋnande. \s Pola Korinmo mba mac tawi taŋgatke \p \v 23 \x - \xo 1.23: \xo*\xt Ro 1.9, na 2 Ko 11.31\xt*\x*Na Raraŋ Aetaniacna i mbuŋa, ma aukna kambmo gidik ndoprena. Aintik aku kam gidik niŋgik ndopraŋnande. Na aku nenmo makukar neneaŋa, anna laŋa wanaiŋ. Ainda moca aku Korinmo tawi taŋ ŋgocor. An niŋgik. \v 24 \x - \xo 1.24: \xo*\xt 1 Pi 5.3\xt*\x*Na aku gainda mba mbopatke, aia nena rɨtɨpaikca raupŋirena, wanaiŋ. Nena rɨtɨpac mbuŋ, ne wɨtɨkca paŋpaiŋirina. Ainda moca aia muruŋa nenap aiŋa mo te, anna nenmo mo toŋgonande. \c 2 \nb \v 1 \x - \xo 2.1: \xo*\xt 1 Ko 4.21, na 2 Ko 12.21\xt*\x*Ainda moca aukna iro inik ŋgoinna aku gaind ndamŋirina. Aku nen ndambuŋa mba mac nda kɨpitndai, ŋarikca nenmo makuk mac neaŋ nari. \v 2 Na aku nenmo makukar neaŋ te, na mandaia ndo aukna nikinik iromo moca aku toŋgoit? Ŋarikca aku nenmo moi makukca neaŋna te, na titocna ramootta ndo aukna nikinik iromo moca aku toŋgoit? \v 3 Na ne aukca moi toŋgona meikramtaɨr, aintik ŋarikca aku nen ndambuŋ nakɨpca makuk aŋgɨ narica. Anna moca aku timbiŋ rapara ŋgaua tirca neaŋga kɨpatna. Na aku reac ianna toŋgo te, ne toco muruŋa an reaca toŋgonandet. \v 4 \x - \xo 2.4: \xo*\xt Up 20.31\xt*\x*Na anna gidik, ŋgaua aku nenmo timbiŋ rapara tiratnan, an mɨnna aku nikinik iro gɨrgɨr bagaraniac aŋgɨca, na aku gidikca nananae aniac ŋgoinna moatna. Na aku an timbiŋ rapara tirca neaŋgatna, na nenmo nikinik iroara makukara mba neaŋgatke. Wanaiŋ. Aku nenmo tiratna timbiŋ rapara, nenmo gaind ndamŋina, aku nemo matŋirenan ŋgoin. \s Korinnanta tɨp ŋgoreacna makukna kam \p \v 5 \x - \xo 2.5: \xo*\xt 1 Ko 5.1, na Gal 4.12\xt*\x*Na ramoot ianna ma kabena meikramtaɨrmo, makuk neaŋ te, ma aukmo makukca mba neaŋri. Wanaiŋ. Na aku an reac nake kam wɨt gargara mba mbopitndai, na ma nena wɨtmo kakadmaica neaŋrinan. \v 6 Na an opoik ŋgoreaca an ramootta aŋgɨrinanna, meikramtaɨr wɨt aniaca anna ndoprenanna, anna manmo mɨn. \v 7 Ainda moca ne mandeaca kabena tɨp kirarmo an ramootmo mo. Aintik ne mana tɨpemb ŋgorikta makukarmo mo kecarica, mana nikinik iroa moca wewettana. Moca an nikinik irona makuk aniaca an ramootmo mo iriknandet. \v 8 Aintik aku toŋgorenanna, ne manmo wandac, na ne manmo matŋiraŋna. \v 9 \x - \xo 2.9: \xo*\xt 2 Ko 7.15, na 10.6\xt*\x*Na ŋgaua aku an timbiŋ rapara tiratnan, anna nenmo towaiatna. Na aku garacna moca, ne aukna kamma raŋgaica reac, reaca more ki, co wanaiŋ? \v 10 Na ne ramoot ianna tɨp ŋgoreacna makukca mo kecari te, auk toco mo kecarinande. Na aku tɨp ŋgoreacna makuk ianmo kocnai mo kecarina ndop te, anna aku Karaisna lamnɨac mbuŋa tɨkca kocnaia nena makukarmo mo kecaria, nenmo otacna. \v 11 \x - \xo 2.11: \xo*\xt Lk 22.31\xt*\x*Na aku ainda morenan, anna aku rugut morina, moca Ramoot Mbɨkca aimo paru te, aimo wɨŋa aia reik ŋgorikca monandet. Na mana tɨpemb kirarirmo aia lamŋirena. \s Pol ma Taitusa watna toŋtoŋap \p \v 12 \x - \xo 2.12: \xo*\xt Up 14.27, na 1 Ko 16.9\xt*\x*\x - \xo 2.12-13: \xo*\xt Up 20.1\xt*\x*Na an oitna mɨnna aku Toroas auŋ aniacmo Karaisna kam wembaŋ laŋ manan wiwitina moca, Kacootta aukna taup ianna moatna, an aiŋa mona moca. \v 13 Na aku ndona lap Taitusmo wat ŋgocor. Aintik aukna iro inikca laŋa eac ŋgocor. Ainda moca aku Toroas auŋ aniac tɨkcarica aku Masedoniana pitrik waŋ aniac mataŋgat. \s Raraŋ Aetaniacna gargar mbuŋa aia ruŋga gagraca wɨtɨkrena \p \v 14 Na mandeaca aku Raraŋ Aetaniacmo kam laŋ neaŋnande, memetmbaca ma aimo otaca, aia Karaisna gargar mbuŋa wɨtɨkca ruŋga gagrarena, na puŋnaŋgepmo mo irikrenan. Na aina aiŋ mbuŋa Raraŋ Aetaniacmo moa waekeri, meikramtaɨra Karaismo lamŋirena. Na an landamŋia, anna iŋpai tararna kirara mon tamtamma taŋrena. \v 15 \x - \xo 2.15: \xo*\xt 1 Ko 1.18, na 2 Ko 4.3\xt*\x*Na anna gidik, aia ndoria an iŋpai tararna kirara Karais ndambuŋ ndarureke, Raraŋ Aetaniac ndambuŋa taŋrena. Na an iŋpaina tararana kirara, ma an Karaisa mac nda aŋgɨna morena meikramtaɨr tambuŋapa, an ŋgocraina morena meikramtaɨr motoco taŋrena. \v 16 \x - \xo 2.16: \xo*\xt Lk 2.34, na In 9.39, na 1 Ko 15.10, na 2 Ko 3.5-6, na 1 Pi 2.7-8\xt*\x*Na an ŋgocrairena meikramtaɨr, mina memenacna iŋpai tararap eacrena. Na anna minmo memenaca moa larurena. Na Iesusa mac nda aŋgɨna meikramtaɨr, mina iŋpai tarar ŋgoinap eacrena, na anna minmo eteac laŋna watta moa larurena. Na mandaia ndo mɨn, ma an aiŋa moit? \v 17 \x - \xo 2.17: \xo*\xt 2 Ko 1.12, na 4.2, na 11.13, na 1 Pi 4.11, na 2 Pi 2.3\xt*\x*Na ne lamŋirena, aia meikramtaɨr wɨtna kirara wanaiŋ, mina tamtamma taŋca Raraŋ Aetaniacna kammo an mbuŋa kituknduk aŋgɨna aiŋa morenan. Wanaiŋ. Aia Raraŋ Aetaniacna aiŋ aŋgɨca anmo tamtamma mba morenanna, wanaiŋ, aia manmo wandoŋ ŋgoinna morena. Na aia Karaisap iro kabe niŋgik ndeacrena, na aia Raraŋ Aetaniacna lamnɨac ŋgout mbuŋa aiŋa morena. \c 3 \s Aia kam ŋgam leacrina aiŋna ramtaɨr taruatna \p \v 1 \x - \xo 3.1: \xo*\xt Up 18.27, na Ro 16.1, na 2 Ko 5.12\xt*\x*Na ŋarica aia an kamb toprenanna, aia nenmo mac wai aoc te, na ne gaind ndamŋinande aia ramtaɨr wandoik ki? Co, aia kabena meikramtaɨrta kirar, na kabena meikramtaɨrmo digica mina timbiŋ rapara tirca aindopna aia ramtaɨr laiŋ ki? Co, aia nenmo, ai ŋgotacna timbiŋ rapara tirna digirenan ki? Wanaiŋ ŋgoin. \v 2 \x - \xo 3.2: \xo*\xt 1 Ko 9.2\xt*\x*Na aina i aŋgɨri ŋgepna timbiŋ rapara, anna nen ŋgoin, na mana nininia aina nikemb inkar maeacreke. Na meikramtaɨr wɨt aniac, mina an timbiŋ rapara watrena, na mina lamŋirena. \v 3 \x - \xo 3.3: \xo*\xt NA 24.12, na Ier 31.33, na Esi 11.19, na 36.26, na 1 Ko 3.5, na Ib 8.10\xt*\x*Na ne waekeke ŋgoin ndeacrena, Karais neaŋga kɨprina timbiŋ raparna kirar. Na aina aiŋ mbuŋa Karaisa tirrina. Na ma laup mbuŋa mba tirri. Wanaiŋ. Ma Raraŋ Aetaniacna iarwar ndeacrena Ŋeroŋ Rat mbuŋa tirrina. Na ma waut nambatta mba tiratke, wanaiŋ, ma meikramtaɨrta nikinik iro mbuŋa tirrinan. \p \v 4 \x - \xo 3.4: \xo*\xt 2 Ko 2.16\xt*\x*Na anna mɨnɨŋa gaind, Karais mbuŋ ma aina rɨtɨpaca moa laruca, aia Raraŋ Aetaniaca rɨpaca, aia aindopatna, \v 5 \x - \xo 3.5: \xo*\xt In 15.5, na 1 Ko 15.10, na Pil 2.13\xt*\x*gidik, aia ndori puŋga an aiŋa mona mɨnna wanaiŋ. Aintik aia ndori puŋga ainda mba mbopitndai, aia reac ianna mona mɨn. Wanaiŋ. Na Raraŋ Aetaniac ma ndo niŋgikca aimo moca aia an aiŋa mona mɨn. \v 6 \x - \xo 3.6: \xo*\xt Ier 31.31, na In 6.63, na Ro 7.6, na 1 Ko 11.25, na Gal 3.10, na Epe 3.7, na Kol 1.25, na Ib 8.6-8\xt*\x*Na ma ndo aimo moa mɨnna tɨkca, aia an leacatna kam ŋgamna aiŋa mona ramtaɨr ndeacrena. Na an leacatna kam ŋgamma anna mina Tɨp Wandɨkna timbigta kapna inikca mba tirrinan, wanaiŋ. Anna Ŋeroŋ Ratna reac. Na Tɨp Wandɨkna kambca ma meikramtaɨra moa menacrenan, na Ŋeroŋ Ratnanna ma meikramtaɨrmo eteacna watta neaŋrenan. \p \v 7 \x - \xo 3.7: \xo*\xt NA 34.1, na 34.28-30, na TW 10.1, na Ro 7.10\xt*\x*Na ne lamŋirena, an aiŋa Raraŋ Aetaniaca moca, Tɨp Wandɨkmo neaŋrinan, anna meikramtaɨrmo memenaca moa larurena. Na Raraŋ Aetaniac, ma kambmo an Tɨp Wandɨkca waut mbuŋa tirca meikramtaɨrmo neaŋrinan, na anna mana memetaca moa larurina, na ma meikramtaɨrmo memetaca neaŋrinan. Aintik Mosesna inpaŋanna Raraŋ Aetaniacna memetacap metacamacariat, ainda moca Israelnanda mana inpaŋanna watna mɨnna wanaiŋ. Na iŋmbai mbuŋa an memetaca mamaiat. \v 8 \x - \xo 3.8: \xo*\xt Gal 3.2, na 3.5\xt*\x*Ainda moca Raraŋ Aetaniac, ma meikramtaɨrmo Ŋeroŋ Rat neaŋna morina aiŋa, anna an aiŋmo kunda Tɨp Wandɨkmo tamuŋmbai, te Raraŋ Aetaniacna gargarapa memetacna tac aniaca an aiŋmo eacraŋnande. \v 9 \x - \xo 3.9: \xo*\xt TW 27.26, na Ro 1.17, na 3.21\xt*\x*Na Tɨp Wandɨkna aiŋ ma aimo ritri waparaca tɨkca aimo aindoprina aia kocnai topnandet, na Raraŋ Aetaniacna memetacna tac aniaca Tɨp Wandɨkap toco eacrena. Aintik an kam wiwitina an aiŋa momo aia gaind ŋgacrena, meacramoota moi wandoŋai, an aiŋa Raraŋ Aetaniacna memetacna tac aniaca mɨnna tɨkca eacrenan. \v 10 \x - \xo 3.10: \xo*\xt NA 34.29\xt*\x*Na an aiŋa atua ma memetacna tac aniaca aŋgɨrina, na mandeaca ma an memetacna tac aniacap eac ŋgocorta kirar. Na anna gidik, kabena aiŋa manmo kunda memetacna tac bagaraniac ŋgoin. \v 11 Na an aiŋ bagara ma memetmbaca mba mac eacitndai. Wanaiŋ. Ma mainande. Na ma kɨpatnan, ma Raraŋ Aetaniacna memetacna tac aniacap kɨpatna. Aintik aia lamŋi, an memetmbac ndeacna aiŋ ŋgam, ma Raraŋ Aetaniacna memetacna tac bagaraniac ŋgoinap kɨprina. \p \v 12 \x - \xo 3.12: \xo*\xt 2 Ko 7.4, na Epe 6.19\xt*\x*Na aia gidik ŋgoinna rɨpacrina, an memetacna tac aniacna moca lambirena ma kɨpca aimo larua mɨnna tɨkca, memetmbac ndeacraŋna moca. Aintik aia nanambina mɨnna wanaiŋ. Aia mbopi waekeraŋnande. \v 13 \x - \xo 3.13: \xo*\xt NA 34.33-35, na Ro 10.4, na Gal 3.23\xt*\x*Na aia an Moses morina tɨpna kirara, aia ainda mba morenanna. Ma ndona inpaŋanmo iŋit waŋ mbuŋa tamaia, Israelnaŋgepmo an memetacmo taŋi tekreica, kocnai maieknanna wat narica. \v 14 \x - \xo 3.14: \xo*\xt Ais 6.10, na In 12.40, na Up 28.26-27, na Ro 11.7-8, na 11.25\xt*\x*Na mina iroara kocnaia wattamboracrina. Ainda moca mina an atuna leacatna kam bagarmo, mina memetmbaca watca ninirena, na mina an kamna mɨnɨŋmo, mba garacitndai. Anna an iŋit waŋna kirar maeacreke, na mina iro inikmo watta mboracrinan. Na ramoot ianna an iŋit waŋmo mba moa kecariatke. Wanaiŋ. Karais niŋgik mbuŋa Raraŋ Aetaniaca ma an iŋit waŋmo kactiki kecarinande. \v 15 Na anna gidik, memetmbaca mina Mosesna kam niŋgikca watca nininirena, an iŋit waŋa mina iroar inkarmo wɨŋga taurkica, kɨpca mandeacna mɨn. \v 16 \x - \xo 3.16: \xo*\xt NA 34.34, na Ais 25.7, na Ro 11.23, na 11.26\xt*\x*Na ramootta iro inik ŋgetrikica Kacoot ndambuŋa taŋ te, ma mana iŋit waŋmo kactiki kecarinande. \v 17 \x - \xo 3.17: \xo*\xt In 8.32, na 8.36, na Ro 8.2, na 1 Ko 15.45, na 2 Ko 3.6, na Gal 5.1\xt*\x*Na an kɨdrɨkca aku Kacootna kam ndoprenanna, aku Ŋeroŋ Ratna kamb ndoprena. Na an Kacootna Ŋeroŋ Rat, ma ramoot ian ndambuŋ ndeac te, an ramootmo reac ianna manmo mba leacitndai, wanaiŋ. Na ma makukar kocor koind. \v 18 \x - \xo 3.18: \xo*\xt NA 16.7, na 24.17, na Ro 8.29, na 1 Ko 13.12, na 15.49, na 1 Ti 1.11\xt*\x*Na aia muruŋcamiŋa, reac ianna aina inpaŋanmo aŋgɨri iŋgoroc ŋgocor. Aintik Kacootna memetacna tac aniaca ai ndambuŋ nakɨpca, aia watrena ninikna kirar ndaruca an memetacmo anna metaca taŋrenan. Na aia an memetacna tac aniacmo memetmbaca aŋgɨrenan, na anna ndo aimo moca ŋgetrikica, aia Kacootna ŋgagatracna kirar ŋgoin ndarurina. Na Kacoot, ma Ŋeroŋ Rat, na ma ainda morina. \c 4 \s Aia tiacarpaikna wɨnna kirar \p \v 1 \x - \xo 4.1: \xo*\xt 2 Ko 3.6, na 1 Ti 1.13\xt*\x*Na Raraŋ Aetaniaca ma aina moca kakadmaina opotaca mori, ma aimo an aiŋ neaŋgatna, ainda moca aia an aiŋa mo nake, mba bebederenanna. Wanaiŋ. \v 2 \x - \xo 4.2: \xo*\xt 1 Ko 1.18, na 2 Ko 2.17, na 6.4, na 6.7, na 1 Te 2.3-5\xt*\x*Na aia an iŋgoroca morena tɨpemb kirarirmo iŋ neaŋrina. Na aia mba an paparuna tɨpna kirar mbuŋa mba taŋrenanna. Na aia Raraŋ Aetaniacna kammo mba ŋgetrikirenan. Wanaiŋ. Na aia kam gidikmo, raekca waekeca mboprena, na meikramtaɨr, mina ndorita iroar puŋga mina gaind ndamŋinande, aia Raraŋ Aetaniacna lamnɨacmo, aia aiŋ wandoŋa morena. \v 3 \x - \xo 4.3: \xo*\xt 1 Ko 1.18, na 2 Ko 2.15, na 2 Te 2.10\xt*\x*Na meikramtaɨr ndeidta wiwitta an kam wembaŋ laŋmo aia an wiwitirenanna, matau lamŋi garac ŋgocor, an wiwitta mina kocnai topnandet. \v 4 \x - \xo 4.4: \xo*\xt In 1.18, na 12.31, na 12.45, na 2 Ko 4.4, na Epe 2.2, na Pil 2.6, na Kol 1.15, na Ib 1.3\xt*\x*Na Ramoot Mbɨkca, ma gan tiacarpaikna mɨrɨpraraŋ, na ma ndo an rɨpac ŋgocorta meikramtaɨrta iroarmo moa mboraca, Karaisna kam wembaŋ laŋna i aniaca mina iroar inkara mbukna toawanaiŋ. Aintik mina Karaisna inpaŋanna ninikmo mba watca rapacrena, ma Raraŋ Aetaniacna ninik. \p \v 5 \x - \xo 4.5: \xo*\xt 1 Ko 1.9, na 1.13, na 1.19, na 1.23, na 2 Ko 1.24\xt*\x*Na ne warac. Aia ndorita tɨpemb kirarirta nininia mba moreke. Wanaiŋ. Aia gainda waekeca mboprena, “Iesus Karaisa ma aina Kacoot, na aia Karaisna kamma raŋgairi, aia nena aiŋna ramtaɨr ndaruatna.” \v 6 \x - \xo 4.6: \xo*\xt RL 1.3, na Ais 9.2, na 2 Ko 3.18, na 1 Pi 2.9, na 2 Pi 1.19\xt*\x*Na atu ŋgoinna Raraŋ Aetaniac ma gaindopatna, “Neaupna inikca memetaca kɨpca larua eacrena.” Na Raraŋ Aetaniacna memetacna tac aniaca kɨpca aiap eacnandet, na aina iroar inkarmo memetac aniac neaŋnandet. Na aia Iesus Karaisna inpaŋan watrina, na aia memetac gidikca watrina, na an memetaca anna Raraŋ Aetaniacna gargarapa memetacna tac aniacna kirar toc. \p \v 7 \x - \xo 4.7: \xo*\xt 1 Ko 2.5, na 2 Ko 5.1, na 12.9\xt*\x*Na aia an reac laŋ ŋgoin ianap eacrenanna, ma tiacarpaikna wɨnna inik ndeacrena kirar. Anna gaind, meikramtaɨrmo muruŋcamiŋa lamŋina moca, an gargar aniaca anna Raraŋ Aetaniacna gargar. Na anna aina gargara wanaiŋ. \v 8 \x - \xo 4.8: \xo*\xt 2 Ko 1.8, na 7.5\xt*\x*An taupemb wɨt aniac, titoc titocna makukar aimo larurenan, na mina aina gargarmo mba moa irikri. Na an reik wɨt anikca mina aina iroar inkarmo moa paorirenanna, na aina iroar inkara mba kocnaia ŋgocrairi. \v 9 Na meikramtaɨr mina aimo mo ŋgocraina morenan, Raraŋ Aetaniac, ma aimo mba kecarirenanna. Na mina aimo pia irikrena, na aia mba kocnaia ŋgocrairi. \v 10 \x - \xo 4.10: \xo*\xt Ro 8.17, na 1 Ko 15.31, na Pil 3.10, na 1 Pi 4.13\xt*\x*Na memetmbaca aia Iesusna memenacmo aia ndorita tikembca tɨkca aia aŋgɨra taŋrena. Ainda mo te, Iesusna eteacna watta aina tikemb puŋga tɨki wandacnande. \v 11 \x - \xo 4.11: \xo*\xt Ro 8.36, na 1 Ko 15.31, na 15.49\xt*\x*Na aia, aia Iesus Karaisna aiŋa morena, aintik aia memetmbaca an eteacna wat aŋgɨca eacreke, na meikramtaɨr mina aimo pi menacna towairena. Aintik Iesusna eteacna wat manan toco aina tikemb puŋga tɨkca wandacrena, na an tikca menacrenan. \v 12 Aintik memenac ma aina aiŋa morena. Na eteacna wat ma nen Korinnanta meikramtaɨrta aiŋa morena. \p \v 13 \x - \xo 4.13: \xo*\xt Ŋap 116.10, na Ro 1.12, na 2 Pi 1.1\xt*\x*Na aia Iesusa rɨpacrena, an tɨpna kirara Raraŋ Aetaniacna timbigta kap mboprina kamna kirar, “Aku Raraŋ Aetaniaca rɨpacatna, ainda moca aku an kam ndoprina.” Ai toco rɨpacrena, aintik ai toco an wiwitia mboprena. \v 14 \x - \xo 4.14: \xo*\xt Ro 8.11, na 1 Ko 6.14\xt*\x*Na aia lamŋirina, Raraŋ Aetaniaca ma Kacoot Iesusmo ma moa ŋgepatna, na ma ai motocmo Iesusap moi ŋgepnandet. Na ma aiapa nenap aŋgɨri, taŋca ndona kɨtɨm ndambuŋa tɨknandet. \v 15 \x - \xo 4.15: \xo*\xt 1 Ko 3.21, na 2 Ko 1.3-6, na Kol 1.24, na 2 Ti 2.10\xt*\x*Na aku aindoprinanna, aku lamŋirinan, an reikca aimo muruŋa larurenan, anna nen ŋgotacna. Na an tɨpna kirar mbuŋa Raraŋ Aetaniacna kakadmaina opotaca anna meikramtaɨr wɨtmo larurenan. Te, memetmbaca mina Raraŋ Aetaniacmo kam laŋ neaŋraŋ, te, mana i aniacmo aŋgɨri ŋgepraŋnandet. \s Aia rɨpacri, na aia gargar aŋgɨrina \p \v 16 \x - \xo 4.16: \xo*\xt Ro 7.22, na Epe 3.16, na Kol 3.10, na 1 Pi 3.4\xt*\x*Na aia gaind ndamŋireke, aia Raraŋ Aetaniacna an aiŋa momoa mba ŋaterenanna. Na anna gidik, tik ainanna kocnaia ŋgocrairena. Na anmo aia mindacniŋa morena, na aina iroar inkara ra kabe, kabea ŋgetrikica ŋgaib tarurenan. \v 17 \x - \xo 4.17: \xo*\xt Mt 5.12, na Ro 8.17-18, na 1 Pi 1.6\xt*\x*Na anna gaind, an makukara aimo larurenanna anna reac teker ŋgoin, na ma kɨdrɨk tekemmotem ndeacnande. Na iŋmbaia aia tamuŋna auŋmo mbibirac laŋ, laŋ ŋgoin aŋgɨca iarwara eacraŋnandet. Na an tamuŋna auŋna mbibirac laŋ, ma an makuk teker motemmo kunnandet. \v 18 \x - \xo 4.18: \xo*\xt Ro 8.24, na 2 Ko 5.7, na Kol 1.16, na Ib 11.1-3\xt*\x*Na aia mba an lamnɨac mbuŋa watrena mɨnna, reikta keca mba watrenanna. Wanaiŋ. Na aia an lamnɨac mbuŋa wat ŋgocorta mɨnna reikca watna gagrarena. Na anna gaind, aia lamnɨac mbuŋa watrena reikca mina kɨdrɨk rocot motemma mba eacitndait. Na an reik laiŋga, aina lamnɨac mbuŋa wat ŋgocorta mɨnna reik, mina iarwara eacraŋnandet. \c 5 \p \v 1 \x - \xo 5.1: \xo*\xt 2 Ko 4.7, na 2 Pi 1.13-14\xt*\x*Na aia gaind ŋgoinna mataua lamŋia maiatna. Na gan tiacarpaikna Ndam waŋna kaca mandeaca aia an ndeacrenan, na ma ŋgocrai te, anna laŋ aia kac ianap, Raraŋ Aetaniac ma aimo neaŋnande, ma tamuŋna auŋ maeacreke. Na an kacmo ramtaɨra ndorita paɨr puŋga mba moatke. Anna ma tamuŋna auŋ maeacreke, na ma iarwara eacraŋnande. \v 2 \x - \xo 5.2: \xo*\xt Ro 8.23\xt*\x*Na mandeaca aia an Ndam mbuŋ maeacreke, na aia ŋoica wɨtɨkca eacrena. Na aia ndorita kac ianna toŋtoŋ aniac ŋgoinna morena, ma mon tamuŋna auŋ maeacreke, na ma aina tikmo tik ŋgapaocna kirar toca moca aimo kɨtacnandet. \v 3 Anna aia an aoc te, aia tik kamainda mba eacitndai. \v 4 \x - \xo 5.4: \xo*\xt 1 Ko 15.53-54\xt*\x*Ainda moca gan tiacarpaikna ndamma mandeaca aia an ndeacrenan, aia gɨrgɨr aŋgɨreke, na aia ŋoica eacrena. Na anna aind, aia an tikemb bagrarmo mba kocnai tɨkcariri, wanaiŋ. Aia ndorimo an tik ŋgam aocna, toŋgorenan, na an kirara aia tik ŋgamma aocrena kirar, na an tik bagar menacrinanna, ma toco an eteacna wat aŋgɨnandet. \v 5 \x - \xo 5.5: \xo*\xt Ro 8.16, na 8.23, na 2 Ko 1.22, na Epe 1.14, na 2.10\xt*\x*Na Raraŋ Aetaniac ma ndo ŋgoin, ma aimo an eteacna wat aŋgɨna moca aimo anna naaŋgɨra ŋgobacrena. Na ma anna moca aimo Ŋeroŋ Rat neaŋgatna. Na an Ŋeroŋ Rat, anna outna an reikta reac ianna Raraŋ Aetaniac ma aimo iŋmbaia neaŋ ndopatnan, na aia gaind ndamŋirina, gidik, gidik ŋgoin, an reikmo muruŋa ma aimo neaŋnande. \p \v 6 \x - \xo 5.6: \xo*\xt Ib 11.13-16\xt*\x*Na aia anna ndamŋireke, anna ndo aina iroar inkarmo memetmbaca moa gagrarena. Na aia lamŋirena, an mɨn aia an tik bagar ndeacri, aia Kacootapmo, mana auŋa mba eacreke, wanaiŋ. \v 7 \x - \xo 5.7: \xo*\xt Ro 8.24-25, na 1 Ko 13.12, na 2 Ko 4.18, na Ib 11.1\xt*\x*Aia mandeaca rɨpac niŋgikca rɨpaca aia eacraŋ. Na aia reikmo mba watreke, aia an mbuŋa mba eacrena. Na aia an rɨtɨpac niŋgik mbuŋa eacrenan. \v 8 \x - \xo 5.8: \xo*\xt Pil 1.23\xt*\x*Na aku mbopatna, aia ndorita iroar inkarmo moi gagra. Na aia toŋgorinanna, aia ndorita an tik tɨkcarica, taŋca Kacootap mana auŋ mɨnɨŋmo mbibirac laŋ aŋgɨna. \v 9 \x - \xo 5.9: \xo*\xt Kol 1.10, na 1 Te 4.1\xt*\x*Aintik aia aiŋ aniac ŋgoinna morena, na aia manap eacrenan, co, aia manapmo eac ŋgocor, anna mindacniŋ, aia mana toŋgorena tɨpemb kirarirmo anna mo. \v 10 \x - \xo 5.10: \xo*\xt LR 12.14, na Ro 2.16, na 14.10, na Gal 6.7, na Kol 3.24-25, na KIEK 22.12\xt*\x*Anmo aia lamŋirena, aia muruŋcamiŋa Karaisna ritri waparacna taup ndarunande. Na an mɨnna aia tɨpemb kirarir laiŋga ndorita tik mbuŋa eaca morenan, co, tɨpemb ŋgorikca aia mo te, aia muruŋa kabe, kabea an opoikca aia morina, tɨpembta kirarirta mɨnna opoikca aia aŋgɨnandet. \s Aia kabena meikramtaɨrmo otacna aiŋap, te, mina Raraŋ Aetaniacap nikinik iro kabe ndaruna \p \v 11 \x - \xo 5.11: \xo*\xt 2 Ko 4.2, na Ib 10.31, na Iu 1.23\xt*\x*Ainda moca aia Kacootna rugut morenan, na mana kaŋgaukca eacrenan, aintik aia meikramtaɨrta iroar inkarmo, moa ŋgetrikirena, minmo mana rɨpacna moca. Na aia an tɨpemb kirarir wandoik laiŋmo mba morenan, wanaiŋ. Raraŋ Aetaniac ma aina iroarapa, tɨpemb kirarirmo, ma lamŋirena. Na aku gainda rɨpacrina, nena iroar inkar toco, ne gaind ndamŋirena, aia aiŋ wandoikca morenan. \v 12 \x - \xo 5.12: \xo*\xt 2 Ko 1.14, na 3.1\xt*\x*Na aia nenmo an kam mbuŋa waia mba mac aoca, ne aimo gaind ndamŋina, aia ramtaɨr wandoik. Wanaiŋ. Aia nenmo an kam tiratnanna nenmo aina tɨpemb kirarirmo toŋgona moca. Na aia toŋgorenanna, ne an meikramtaɨra ndorita irembmo wanaiŋ ŋgoinna toŋgorenanmo, mina kammo mac nda ruti, mina meikramtaɨrta iro inik mbuŋa morena tɨpemb kirarirmo mina mba toŋgorenanna. Wanaiŋ, mina an lamnɨac mbuŋa watrena reikmo mina anna toŋgorenan, na morenanapa kabena meikramtaɨrta nikinik iro mbuŋ ndarurena tɨpemb kirarir minanmo, mba toŋgorenan, ne mina kambmo nda ruti mbop. \v 13 Na anna gidik ecte, aina tɨpemb kirarirapa, aina kambca ŋaŋaorena ramootna kirar, na aia Raraŋ Aetaniacna aiŋa morenan. Co, aia wandoŋa matau lamŋi te, anna nenmo otacnande. \v 14 \x - \xo 5.14: \xo*\xt Ro 5.15\xt*\x*Na Karais, ma ndona mamatŋimo aimo neaŋrina, na anna ndo aimo an aiŋa mona raupŋirenanna. Anna gaind aia mataua lamŋia mamairi, ramoot ianna ma aina muruŋcamiŋna taup aŋgɨca ma menacatna. Na an taup mbuŋa aia muruŋa menacrinan. \v 15 \x - \xo 5.15: \xo*\xt Ro 14.7-8, na 1 Ko 6.19, na Gal 2.20, na 1 Te 5.10, na 1 Ti 2.6, na 1 Pi 4.2\xt*\x*Na ma aina muruŋcamiŋna taup aŋgɨca ma menacatna, na ma ainda moatke, mandeaca aia eteacna watap eacrena, na aia ndori koindmo, mba lamŋia eacrena. Wanaiŋ. Na aina taup aŋgɨca menacatna ramootmo aia lamŋi, ma mac nda maŋgepri. Na aia memetmbaca anna ndamŋiraŋ te, eacraŋna. \p \v 16 \x - \xo 5.16: \xo*\xt In 6.63, na 15.14, na Pil 3.7-8, na Kol 3.11\xt*\x*Ainda moca mandeaca aia an meacramootna iro bagarna tɨpna kirara mba raŋgaica ramoot ianna morena tɨpemb kirarirmo mba ritriitndai. Na anna gidik, ŋgaua aia an meacramootna iro bagarna kirarira raŋgairi, aia Karaismo ainda moatna. Na mandeaca aia Karaismo an kirar mbuŋa ainda mba mac moitndai. \v 17 \x - \xo 5.17: \xo*\xt Ais 43.18, na Ro 8.1, na 8.9-10, na Gal 5.6, na 6.15, na Epe 2.15, na KIEK 21.5\xt*\x*Ainda moca ramoot ian, ma Karaisap mɨk te, anna laŋ Raraŋ Aetaniac ma manmo moi ramoot ŋgam ŋgoin ndarunande. Na ne matau warac, mandeaca nikinik bagara kocnaia mamairi. Na tɨp kirar ŋgamma ndo malaruri. \p \v 18 \x - \xo 5.18: \xo*\xt Ro 5.10, na Epe 2.16, na Kol 1.20, na 1 Io 2.2\xt*\x*Na Raraŋ Aetaniac ma ndo ma an reik wɨt aniac muruŋna mɨnɨŋ. Na ŋgaua aia mana puŋnaŋgepca moca eacri, ma Karais mbuŋa tɨkca ma aimo moa aŋgɨra aia manap iro kabea moatna. Na ma aimo gan aiŋ neaŋgatna, aimo ndo ŋgotaca ndona puŋnaŋgepmo moi mina manap nikinik iro kabe ndaruna. \v 19 \x - \xo 5.19: \xo*\xt Ro 3.23-25, na Kol 1.19-20\xt*\x*Na aina kamma anna gaind. Raraŋ Aetaniac, ma Karaisna inik ŋgaoca, an meikramtaɨrmo muruŋcamiŋa moi mina puŋnaŋgepta tɨpna kirar tɨkcarica mina manap iro kabea mona. Na ma mina morena tɨpemb ŋgorikta makukartake, ma mba lamŋitndai. Na ma aimo an kam wiwitina aiŋ neaŋrinan, te, ma an puŋnaŋgepta meikramtaɨrmo, moi mina manap iro kabea mona. \v 20 \x - \xo 5.20: \xo*\xt 2 Ko 3.6, na 6.1, na Epe 6.20\xt*\x*Aintik aia Karaisna up aŋgɨca mana kam wiwitirena, na an tɨpna kirar mbuŋa Raraŋ Aetaniac, ma aina up mbuŋa meikramtaɨrmo acrena. Na aia meikramtaɨrmo Karaisna kambca mboprenan. Na aia minmo aindopatna, “Ne an puŋnaŋgepta tɨpna kirar pac tɨkcarica ne Raraŋ Aetaniacap iro kabe ndaruna.” \v 21 \x - \xo 5.21: \xo*\xt Ais 53.6-12, na In 8.46, na Ro 5.19, na 1 Ko 1.30, na Gal 3.13, na Pil 3.9, na Ib 4.14-15, na 1 Pi 2.22-24, na 1 Io 3.5\xt*\x*Na Karais ma tɨp ŋgoreacna makukca mba morinanna, anna Raraŋ Aetaniaca ai ŋgotac ndopca moatna, aintik ma aina muruŋcamiŋna tɨpemb ŋgorikta makukarmo tumbunna tɨkca ma Karais nambatta tɨkatna, na Karaisa ma tɨpemb ŋgorikta makukca morena ramootna kirar ŋgoin malaruat. Na Raraŋ Aetaniac ma ainda morina, aia Karaisap eac te, mana gargar mbuŋa aia Raraŋ Aetaniacna lamnɨacmo, meikramtaɨr wandoik laiŋ ndarunande. \c 6 \s Up aŋgɨrena ramtaɨra ndorita aiŋir puŋga makukar wɨt mbukrena \p \v 1 \x - \xo 6.1: \xo*\xt 1 Ko 3.9, na 2 Ko 5.20, na Ib 12.15\xt*\x*Na aia Raraŋ Aetaniacap aiŋa morenan tik, aia nenmo gagaraca gaindopnande, “Ne Raraŋ Aetaniacna kakadmaina opotaca maaŋgɨrat, na moca ne an kakadmaina opotacmo wanaiŋna kecari nari.” \v 2 \x - \xo 6.2: \xo*\xt Ais 49.8, na Lk 4.19-21\xt*\x*Ainda moca Raraŋ Aetaniac, ma gaindopatna, “Aku an mɨn mbuŋa, aku una nananaea waraca umo otacrenan. Na meacramoot mac nda aŋgɨna ra, aku unmo otacrenan.” Na ne matau warac! Mandebanna anna oit mɨn laŋ. Na ne matau warac! Na mandeaca anna Raraŋ Aetaniaca aimo mac nda aŋgɨna oitna mɨn ndarurena. \p \v 3 \x - \xo 6.3: \xo*\xt Ro 14.13, na 1 Ko 9.12, na 10.32\xt*\x*Na aia toŋgo ŋgocor, aina morena an aiŋa meikramtaɨrmo anna kome narica, aintik aia reac ianna mba moca an meikramtaɨrta oura rɨŋa mina mba irikeitndai. Wanaiŋ. \v 4 \x - \xo 6.4: \xo*\xt 2 Ko 4.2\xt*\x*Aia Raraŋ Aetaniacna aiŋna ramtaɨra moca eacrena, aintik aia memetmbaca ndorita tɨpemb kirarir laiŋmo meikramtaɨrmo muruŋcamiŋa minmo gainda wandac. Na an titoc, titocna reikapa, reikca aimo mo ŋgocrairenanapa, makukar larurenan aia wɨtɨk gagraca eacnande. \v 5 \x - \xo 6.5: \xo*\xt Up 16.23, na 2 Ko 11.23-27\xt*\x*Na mina aimo pirena. Na mina aimo kac ŋgoreacna inikca tɨkrena. Na puŋnaŋgepca aimo pia kam keca aimo ootrena. Na aia aiŋ gargar ŋgoinna morena, na aia mba ŋaŋaria ŋgorenanna, na aia nik wapatai aniac aŋgɨrena. \v 6 \x - \xo 6.6: \xo*\xt 1 Ti 4.12\xt*\x*Na aia tɨp kirar rat ŋgoinna moreke, na aia landamŋi laŋ aŋgɨrena. Na aia kaega mba tawia morenanna. Na aia meikramtaɨrmo tɨp kirar laŋ niŋgikca morena. Na aia Ŋeroŋ Ratna gargar aniacap. Na aia ndorita mamatŋi gidik ŋgoinna neaŋrena, na aia up niŋgik mbuŋa mba mboprenanna. \v 7 \x - \xo 6.7: \xo*\xt 1 Ko 2.4, na 2 Ko 10.4, na Epe 6.11-13, na 2 Ti 4.7\xt*\x*Na aia kam gidikna kam mbuŋa wiwitirena. Na aia Raraŋ Aetaniacna gargar mbuŋa aiŋa morena. Na aia tɨp kirar wandoŋ ŋgutiŋa, an mbuŋa runduikta reaca moca par umbaiapa aeŋmbai ŋgutiŋa eacrena. Na aia an mbuŋa ruŋrena. \p \v 8 Na meikramtaɨr ndeida mina aina i aniacmo aŋgɨra ŋgeprena, na meikramtaɨr ndeida mina aina i aniacmo moa irikrena. Na ndeida mina aimo kam ŋgoreac ndopca pepererena, na meikramtaɨr ndeida kabena meikramtaɨrmo, aina morena tɨpemb kirarir laiŋmo mboprenan, na meikramtaɨr ndeida mina lamŋirena aia paparuna ramtaɨr, na an paparu, anna an kam gidik aia an wiwitirena. \v 9 \x - \xo 6.9: \xo*\xt Ŋap 118.18, na 1 Ko 4.9, na 2 Ko 4.2, na 4.9-10\xt*\x*Na an meikramtaɨr mina aimo an lamŋi ŋgocorta meikramtaɨrta kirara morina. Na anna gaind, mina aimo lamŋi ŋgocorta kirara morenan, na mina aimo lamŋirenan, na mina aimo menac ndoprena, na aia mba menacreke, na aia gɨrgɨr aŋgɨrenan, na aia maeacreke. \v 10 \x - \xo 6.10: \xo*\xt 2 Ko 7.4, na Pil 2.17, na Kol 1.24\xt*\x*Na anna gaind, aina nikinik iroa makuk aniac ŋgoinap eacrenan, na anna laŋ anmo mindacniŋa mo, na memetmbaca aia toŋtoŋ niŋgikca morena. Na aia reik kocorta ndaekpembta meikramtaɨrta kirar toc ndeacrenan, na anna laŋ, anmo aia mindacniŋa moca aia meikramtaɨrmo reik wɨt aniac aŋgɨna moca otacrena. Na anna gaind, aia reac ianap eac ŋgocor, mindacniŋ aia reik wɨt aniacap eacrena. \p \v 11 Na ne Korinnaŋgepca, aia nenmo wandoŋ ŋgoinna aindopnande. Aia nenmo ndorita iroar inkara nenmo muruŋ ŋgoinna neaŋrina. \v 12 Na aia nenmo ndorita nikinik iroara neaŋ nake mba ŋaterenanna. Wanaiŋ. Aia nenmo toŋtoŋ aniac ŋgoin. Na ne ndori, ne ndorita iroar inkara aimo neaŋ narica karirena, na nena iroar inkara aiap mba eacreke, wanaiŋ. \v 13 \x - \xo 6.13: \xo*\xt 1 Ko 4.14\xt*\x*Na mandeaca aku nenmo, aetta ndona mombonik ndopekna kirar mambopek. Na aia nena morena tɨpna kirar ŋgoinna, ne ainda mo. Na ne toco ndorita iroar inkarmo muruŋa aimo neaŋ. \s Aia Raraŋ Aetaniacna Kacna kirar toc ndeacrena \p \v 14 \x - \xo 6.14: \xo*\xt TW 7.2-3, na 1 Sml 5.2-3, na 1 Ko 5.9, na Epe 5.7, na 5.11\xt*\x*Na an rɨpac ŋgocorta meikramtaɨr ndeacrenan, mina iro dam ian ndarurina, aintik ne minapmo kai mɨk teac, na minmo kai otaca mina morena tɨpemb kirarirmo kai mo teac. Kari. Titoca tɨkca tɨp wandoŋ laŋapa tɨp wandɨkca nda ipuŋrenanna, maniŋa tumbunna titoca tɨkit? Na titoca tɨkca memetaca neaupap tumbunna tɨkit? \v 15 Aintik Karais, ma Ramoot Mbɨkap nikinik iro kabe moca eacre ki, a? Na titoca tɨkca rɨpacrina ramootapa rɨpac ŋgocorta ramootta maniŋa iro kabe aŋgɨca eacit? \v 16 \x - \xo 6.16: \xo*\xt TN 26.12, na Esi 37.27, na 1 Ko 3.16, na 6.19\xt*\x*Na titoca tɨkca aia Raraŋ Aetaniacna Kac ratapa mɨrpembraraiŋta kacmo aŋgɨca maniŋmo tumbunna tɨkit? Na aia lamŋirena, aia ndori aia iarwarna eteacna watapna Raraŋ Aetaniacna Kac ndeacrena, na atua Raraŋ Aetaniaca gaindopatna, “Aku nenap eacnande, na aku nenap nena rɨkca nenap taŋraŋnandet. Na aku mina Raraŋ Aetaniaca eacraŋnandet, na mina aukna meikramtaɨra eacnandet.” \v 17 \x - \xo 6.17: \xo*\xt Ais 52.11, na Esi 20.34, na 2 Ko 7.1, na KIEK 18.4\xt*\x*Na Kacootta ma aindoprina, “Ne an rɨtɨpaik kocorta meikramtaɨrmo tɨkcarica, ne mina rɨkca minap kai mac eac teac, na ne mon kabena taupca taŋca an ndeac. Na ne an wandɨk tɨkrina reac ianna kai utiŋ teac, aku nenmo aŋgɨnandet. \v 18 \x - \xo 6.18: \xo*\xt 2 Sml 7.14, na 1 Nin 17.13, na Ais 43.6, na Ier 31.9, na KIEK 1.8, na 21.7\xt*\x*Na aku nena Aet ndeacnandet, na ne aukna nuikapa mombour ndeacnandet.” Na Kacoot, ma Raraŋ Aetaniac, Ma Gargar Muruŋapnan, na ma ndo aindoprina. \c 7 \p \v 1 \x - \xo 7.1: \xo*\xt 2 Ko 6.17-18, na 1 Io 3.3\xt*\x*Na min ne aukna aikor koind, aia an Raraŋ Aetaniacna babuatna bababuara aia aŋgɨra mamairi. Aintik aia ndorita tikembta tɨpemb kirarir ŋgorik teacrena patiŋapa, ndorita ŋerŋgaur teacrena patiŋmo muruŋcamiŋmo mo kecarica, na Raraŋ Aetaniacna lamnɨacmo aia muruŋa ŋgaib taruna. Na aia Raraŋ Aetaniacna rugut moca, tɨp kirar rat gidik, gidik ŋgoinmo memetmbaca raŋgairaŋ. \s Korinnaŋgepca iroar inkar ŋgetrikiri, Pola toŋtoŋ bagaraniac ŋgoin \p \v 2 \x - \xo 7.2: \xo*\xt Up 20.33, na 2 Ko 12.17\xt*\x*Na ne aimo ndorita nikinik iroarmo aia neaŋ. Na aia ramoot ianmo tɨp ŋgoreac ianna mba morenanna. Na aia ianmo moi ŋgocrai ŋgocor. Na aia ramoot ianmo paruca mana reac ianna aŋgɨ ŋgocor. \v 3 \x - \xo 7.3: \xo*\xt 2 Ko 6.11-12\xt*\x*Na aku nenmo outna mbopatna kamma aku nena ritri waparaca mo nake mba mbopatke, wanaiŋ. Aku gaindopatna. Aia ndorita nikinik iroarmo aia nena neaŋgatna. Aintik ne menac te, laŋ ai toco nenap menacnande. Na ne eteacna wat aŋgɨ te, laŋ ai toco nenap an eteacna wat aŋgɨnande. \v 4 Na aku nenmo wandoŋ gidik ŋgoin mambopek, na aku nenmo rɨpacrena. Na aku nena toŋtoŋ bagaraniac ŋgoin. Na an makukara aimo larurenan, aku nena ndamŋirena, na anna ndo aukna iromo moca aku wetwet laŋan ŋgoin ndeacrena, na aku toŋtoŋ aniac ŋgoin. \p \v 5 \x - \xo 7.5: \xo*\xt 2 Ko 2.13\xt*\x*Na ŋgaua aia Masedonia eacri, na an toco aina tikembca emtemma wɨk emtem aŋgɨ ŋgocor. Wanaiŋ. Na titoc, titocna makukara aimo larurina. Na meikramtaɨra aimo ipuŋreke, na aia ndorita iroar inkar puŋga rugut morina. \v 6 \x - \xo 7.6: \xo*\xt 2 Ko 1.3-4, na 2.13\xt*\x*Na Raraŋ Aetaniac ma meikramtaɨra makukarap eacrenanmo, ma mina iroar inkarmo moa wewettarena. Aintik ma Taitusmo mandaca ma ai ndambuŋ ndaruatna, an mbuŋa ma aina iroar inkarmo moa wewettatna. \v 7 Na an taup mbuŋa Raraŋ Aetaniac, ma aina iroar inkarmo an niŋgik mbuŋa mba moa wewettarenanna. Wanaiŋ. Outta ne Taitusna iro inikca moa wewettari, na ma aimo an nena moatna tɨpna kirarna kam ndopatna. Aintik an tɨpna kirara Raraŋ Aetaniac ma aina iroar inkar motocmo ma ainda moa wewettarena. Na Taitus ma gaindopatna, ne kadmaica aukca watna toŋtoŋap, na nena iroar inkara aukap iro kabe ndaruna moca tamtam ŋgoin ndamŋirena. Ainda moca aku toŋtoŋ ŋgoin. \p \v 8 \x - \xo 7.8: \xo*\xt 2 Ko 2.4\xt*\x*Na aku lamŋirena, aukna timbiŋ rapara nena iroar inkarmo moca ne makukurina, na aku an nake iro ŋgoreaca mba aŋgɨri. Na anna gidik, ŋgaua aku anna iro ŋgoreac aŋgɨrina, na mandeaca, wanaiŋ. Na aku lamŋirena, an timbiŋ rapara nenmo moca ne makukurina, na anna ma kɨdrɨk tekemmotem ndeacnande. \v 9 Na mandeaca aku matoŋgori. Na an toŋtoŋa anna nena makukartake, mba toŋgori. Wanaiŋ. Aku toŋgorinanna, anna an makukapa numbira nenmo moca ne iroar inkar ŋgetrikina moatna. Na aku lamŋirena. Raraŋ Aetaniac, ma ndo nenmo an makukarta iroar inkarapa numbira neaŋrenan, aintik aina kambca nenmo emtemma moi ŋgocrai ŋgocor. Wanaiŋ. \v 10 \x - \xo 7.10: \xo*\xt 2 Sml 12.13, na ML 17.22, na Mt 26.75, na 27.3-5, na Ib 12.16-17\xt*\x*Na iroar inkarapa numbira moa ŋgocrairenan anna Raraŋ Aetaniac moa larurena, an mbuŋa aia meacramoota iro inik ŋgetrikirenan. Aintik Raraŋ Aetaniaca ma aimo mac nda aŋgɨnandet. Na gan tiacarpaikna meikramtaɨrta iroar inkarapa numbirta tɨp kirara, anna ma memenaca moa larurena. \v 11 Na ne anna moca matau lamŋiraŋ. Na an kakadmaica Raraŋ Aetaniaca nena neaŋrina, na ma nenmo tɨpemb kirarir iro, iroar laiŋ koinda moa larurena. Na anna ma nenmo tawi moca, na ne ŋgepca ndorita mboprina kambta kam wandoŋaina. Na ma nenmo moca ne ŋgepca an tɨp ŋgoreaca morena ramootmo kaega mo, na ne Raraŋ Aetaniac nake rugut mo. Na nena iro inikca ne aimo watna toŋtoŋap, na ne gagraca an tɨp ŋgoreaca morinanmo moi wandoŋai. Na an aiŋira ne morenanna, anna ma waekeca nenmo wandacrena, ne makukar kocor. \p \v 12 Na anna gidik, ŋgaua aku nenmo tiratna timbiŋ rapara aku tɨp ŋgoreaca morina ramoot ian nake mba tiratke. Na aku kabena ramootna moca mba lamŋirenan, ma an ramootmo makukca neaŋrinan. Wanaiŋ. Na aku toŋgorina, nena tɨpna kirar laiŋmo moi larui raekca tɨk, Raraŋ Aetaniacna lamnɨac, ma mawatreke, na ne gaind ŋgoinna matau lamŋi. Na ne aina moca toŋtoŋ aniac ŋgoinna morena. Anna moca aku an timbiŋ rapara tiratna. \v 13 Na nena an tɨpemb kirarira ndo aina iroar inkarmo moa wewettarina. \p Na aia toŋtoŋ ŋgoin. Na ne Taitusna nikinik iromo moca ma wat aŋgɨca, ma toŋgoatna. Na aia anna watca aia toŋtoŋa weperai aniac ŋgoin. \v 14 Na ŋgaua aku nena imo Taitusna outta tɨkca aŋgɨra ŋgepatke, aku ndona an mbopatna kamna numbira mba mori. Wanaiŋ. Na an kamb wɨt anikca aia nenmo mboprinanna, anna gidik. Na aintocna kirar ŋgoinna mandeaca Taitusa malamŋiat, an kamma aia moca nena i aŋgɨra ŋgepatnanna, anna gidik ŋgoin. \v 15 \x - \xo 7.15: \xo*\xt 2 Ko 2.9\xt*\x*Na Taitus ma nen ndambuŋ ndaruatke, ne reik nekri rugut moca manmo aŋgɨca, ne muruŋa mana kamma raŋgairina. Aintik ma nen ndamŋia ma ndona nikinik iromo neaŋgatna. \v 16 Na mandeaca aku toŋtoŋ ŋgoin, anna aku rɨpaca gagararina, an tɨpemb kirarirmo ne muruŋa matau monande, anna moca aku toŋgorena. \c 8 \ms Korinnanda kituknduk ŋgobaca Iudiana rɨpacrena laiplacarmo neaŋnandet \mr (8—9) \s Rɨpacrena laiplacara kitukndukmo ŋgobaca Iudiananmo neaŋnandet \p \v 1 \x - \xo 8.1-4: \xo*\xt Ro 15.26\xt*\x*Na ne Iesusa rɨpacrena laiplacar, aia nenmo mbopca mawaracek, Raraŋ Aetaniacna morena tɨpna kirarirmo, ma Iesusna rɨtɨpaikta meikramtaɨrta tumnambca Masedoniana pitrik waŋna inik ndeacrenanmo, kadmaica ma minmo otacatna. \v 2 Na Masedonianandmo makuk bagaraniaca minmo laruatna, anna mina iroar inkara towaiatna. Na an mɨnna mina reik kocor koind ndeacrina. Na anmo mina mindacniŋna moca, mina toŋtoŋ aniacap eacrina. Aintik mina ndorita rɨpacrena laiplacar ndeid ŋgotacna ndamŋica mina kitukndukar wɨt anikapa ainta reik aŋgɨra ŋgobaca mina neaŋna moca. \v 3 Na aku matau mbop waekena mamoek, mina ndorita toŋtoŋa raŋgaica an kitukndukca neaŋrina. Na mina ndorita reikta ŋgaŋganŋgɨna toŋtoŋna mɨn mbuŋa mina neaŋrena. Na mina an reikmo kunda, mina kabena reikmo mbat mac tɨkca minmo moa kunda neaŋrina. \v 4 \x - \xo 8.4: \xo*\xt 2 Ko 9.1-2\xt*\x*Na mina gagrarina, aimo ndorimo watcarica mina Iesusna rɨtɨpaikta meikramtaɨrta tumnambta ndeida, mbukca minap tɨkca aiŋa moca Raraŋ Aetaniacna Iudia ndeacrena meikramtaɨrmo otacna moca kam gargar ndopatna. \v 5 Na ŋgaua aia aind ndamŋiatna. Mina aimo kitukndukar niŋgikca neaŋnande. Na mina ainda mba moatke. Wanaiŋ. Outta mina ndorimo Kacootta neaŋgatna, na mina Raraŋ Aetaniacna toŋtoŋa raŋgaica mitoco ndorimo aia neaŋgatna. Na an tɨpna kirar minanna, anmo kunda tamuŋmbai. \p \v 6 Na ŋgaua Taitusa kakadmaina opotacna aiŋmo nena rɨkca tɨkca aŋgɨra ŋgepatna. Aintik aia manmo gagraca mambopat, ma an aiŋmo moi korwina. \v 7 \x - \xo 8.7: \xo*\xt 1 Ko 1.5, na 12.13, na 16.1-2, na 2 Ko 9.8\xt*\x*Na an reikca muruŋa ne anna morenanna, an tɨpna kirara anna laŋ laŋ ŋgoin. Na ne Raraŋ Aetaniacmo matau rɨpacrena, na ne mataua rɨpaca gagrarena, na ne rɨtɨpacna kam ndopna aiŋmo gargara morena. Na ne landamŋi wɨtap, na ne Raraŋ Aetaniacna aiŋa mona tik ŋgeprena. Ainda moca ne aina kambmo waraca, na ne kabena meikramtaɨrmo matŋirena. Anna laŋ, mandeaca aintocna kirar ŋgoinna ne an kakadmaina opotacna aiŋ motocmo aind ŋgoinna gagraca moraŋ. \p \v 8 Anna gaind, aku nenmo anna raŋgaina kam gargara mba mbopri, wanaiŋ. Aku nenmo kam landamŋi niŋgikca an ndoprena, meikramtaɨr ndeida mina iroar inkara an aiŋa matau mona tik ŋgeprena, na an kirara aku nena towairena. Anna aimo garacna, nena kabena meikramtaɨrmo matŋirenanna, anna reac gidik ŋgoin. \v 9 \x - \xo 8.9: \xo*\xt Mt 8.20, na Lk 9.58, na Pil 2.6-7\xt*\x*Na aina Kacoot Iesus Karaisna kakadmai mananmo, ne lamŋia mairina. Na ma reik wɨt anikapna ramoot, na ma reik kocorta ramootna kirar toc ndarurina, ri, ma nenmo otaca, na ne reik wɨt anik aŋgɨnande. \p \v 10 Na mandeaca aku ndona iromo, aku nenmo tɨk larunandet, na nenmo an kitukndukar ŋgobacrena aiŋa mona. Na gan maiapekna iar, ne an aiŋa aŋgɨra moa ŋgeprina. Na nena an aiŋa momona toŋtoŋa aniac ŋgoin. \v 11 Na mandeaca anna laŋ, ne gagraca an aiŋa ŋaŋari moi korwina. Na ŋgaua nena iroara an aiŋa mona ŋgeprena, na aintocna kirara, mandeaca ne aintocna kirara tawina moi korwina, an ndorita reikta ŋgaŋganŋgɨna mɨn mbuŋ. \v 12 \x - \xo 8.12: \xo*\xt Mk 12.43, na Lk 21.3\xt*\x*Na ramootta reik wɨt neaŋna toŋtoŋ aniacap eac te, Raraŋ Aetaniac ma aŋgɨna toŋgorena. Na Raraŋ Aetaniac, ma lamŋirena, an ramoot kabe kabea, neaŋ ndoprina mɨnna reikmo, ma an reikmo ma aŋgɨnandet. Na ma an reik kocorta ramootna ritri waparaca ma an nake mba moitndai. \p \v 13 Ainda moca aku gainda mba mbopri, ne makukar mbukna, te, mina ndeida laiŋ ndeacna. Wanaiŋ. Aku toŋgorinanna aia muruŋa an mɨn kabe ŋgoinna tɨpemb kirarira kabena meikramtaɨrmo mona. \v 14 \x - \xo 8.14: \xo*\xt 2 Ko 9.12-13\xt*\x*Na gan mandeacna mɨnna ne reik wɨt anik koindap eacrena, na ne an reik ndeidmo an matpirina, meikramtaɨrmo otacna mɨn. Na iŋmbaia ne matpi te, na mina reik wɨtap eac te, mina nen ŋgotacna reikca mina nenmo otacnande. Aintik ne muruŋcamiŋa an tɨp kirar kabea moca ne muruŋcamiŋa eteac laŋ ndeacnande. \v 15 \x - \xo 8.15: \xo*\xt NA 16.18\xt*\x*Na anna Raraŋ Aetaniacna timbigta kap mboprina kamna kirar, “Ramootta amna reac menamo wɨt naaŋgɨrinan, an amna reaca manmo mba kundri. Na ramootta mbatepniŋ naaŋgɨrinan, man ndambuŋa mba matpiitndai.” \s Pola ma ramtaɨr ndeidmo Korinna taŋna mbagɨriatna \p \v 16 Aintik aku Raraŋ Aetaniacmo kam laŋ neaŋrina, ma Taitusna iro inikmo moa ŋgeprina, na ma aina irona kirar. Na ma toco, nen ŋgotacna toŋtoŋ bagaraniac ŋgoin. \v 17 Na aia manmo nen ndambuŋa mac nda taŋna digirinan, na ma toŋgorina. Na ma aina kamma waraca raŋgairina. Na ma toco, an aiŋna toŋtoŋ aniac ŋgoin, aintik ma ndona toŋtoŋ mbuŋa nen ndambuŋ nakɨpatna. \v 18 Na aia manmo ndorita Iesusa rɨpacrena laiplacarta ianap mbagɨrica kɨpatna. Na an Iesusna rɨtɨpaikta meikramtaɨrta tumnambta inikmo, ma kam wembaŋ laŋ wiwitina, aiŋna iapna Iesusa rɨpacrena laiplacarta ian. \v 19 Na an aiŋ niŋgikca wanaiŋ. Na Iesusna rɨtɨpaikta meikramtaɨrta tumnambca, manmo larapaca ma aiap taŋca, ai ŋgotaca an kakadmaina opotacna aiŋa mona moca. Na aia an aiŋa moca Kacootna i aniac aŋgɨri ŋgepna, te, meikramtaɨrmo wandaca mina lamŋina, aina iro inikca an aiŋa momona toŋtoŋa ŋgeprena. \v 20 Na wanaiŋ naaŋgɨrina opotac laŋna aiŋa meikramtaɨra aimo neaŋrinanmo, ramoot ianna aina an raupŋirena tɨp kirarmo, kam ŋgoreaca kai mbop teac. Na aia anna mba toŋgorenan. Aintik ne an kakamo mbagɨrica ma aiap kɨprina. \v 21 \x - \xo 8.21: \xo*\xt ML 3.4, na Ro 12.17, na Pil 4.8, na 1 Pi 2.12\xt*\x*Na aia tɨp kirar laŋ niŋgikca mona landamŋiap eacrena, na Kacootna lamnɨac niŋgik mbuŋa mba moatna, wanaiŋ. Aia meikramtaɨrta lamnik toco aia an tɨp kirar laŋmo moatna. \p \v 22 Na aia ndorita kabena kaka ianmo mbagɨrica ma maniŋap kɨpatna. Na oit wɨtca aia manmo aiŋir wɨtna iro, iro towaica, aia watrina ma an aiŋira mona gargara mɨn. Ainda moca ma lamŋirena, ne tɨpemb kirarir laiŋ tiŋgikca morenan. Aintik mandeaca ma an aiŋmo morenanna ma toŋtoŋ aniacap.\f + \fr 8.22 \fr*\ft Na Pola mboprena an kakaniŋa Taitusap Korinna taŋgatna ramootniŋna iniŋa aia mba lamŋirena. Pola maniŋna nininimo gan sapta wes 18 taŋca wes 20na mɨn, na wes 22 toco ma eacrina.\ft*\f* \p \v 23 Na Taitusmo ne manmo gaind ndamŋiatna. Ma aukna urum ndamoot, na aukna aiŋ kabena ramoot, na aŋga nen ŋgotacna aiŋa morena. Na aina Iesusa rɨpacrena laplacauniŋmo, ne gaind ŋgoinna matau lamŋi. Maniŋa Iesusna rɨtɨpaikta meikramtaɨrta tumnambta aiŋna ramootniŋa moca eacrena. Na maniŋa ndoniŋna aiŋ mbuŋa Karaisna i aniac aŋgɨra ŋgeprena. \v 24 \x - \xo 8.24: \xo*\xt 2 Ko 7.13-14, na 8.1-7\xt*\x*Na anna laŋ, ne an tɨpemb kirarir laiŋmo an ramtaɨrmo mo. Na ne ainda mo te, Iesusna rɨtɨpaikta meikramtaɨrta tumnambca, mina lamŋi rapacnande, nena kabena meikramtaɨrmo mamatŋia morena tɨpna kirara mina lamŋinande, ainda moca aia nena aiŋna moca nena imo aŋgɨ ŋgeprenan. \c 9 \s Korinnaŋgepca Raraŋ Aetaniacna meikramtaɨrmo otacrena \p \v 1 \x - \xo 9.1: \xo*\xt 2 Ko 8.1-7\xt*\x*Na ne malamŋireke, an wanaiŋa neaŋrena opotac laŋa aia Raraŋ Aetaniacna meikramtaɨr ŋgotacrenanmo, aia aŋgɨ punirena. Aintik aku anna kamma rocotta mba tiritndai. \v 2 Na aku lamŋirena, nena iroar inkara an opotacna aiŋa mona ŋgepatna, ainda moca aku memetmbaca nena imo Masedonianaŋgepta outta tɨkca aŋgɨra ŋgepatna. Na aku gaindopatna, “Outna iara Akaiana pitrik waŋna meikramtaɨr tikca an aiŋa moi ŋgep ndopca kocroatna.” Na mina nenmo an aiŋa moi gagrana kam mbaracatke, anna ndo Masedonianaŋgepta ndeidta iroara moa ŋgepca mitoco, an aiŋa moatna. \v 3 Na aku toŋgo ŋgocor, aia nena i aŋgɨri ŋgep ndopca mbopatna an kamma ŋarikca kam kamaind ndaru nari. Na aku min ndopatna kamna kirara, ne kocroca lambi. Na aku an taupna ndamŋica mbopatna, ainda moca aku Iesusa rɨpacrena laiplacarmo anna mandacatna. \v 4 Na aia gidik ŋgoinna rɨpacrina, ne an reikca ŋgobacrinamo ne neaŋnande. Aintik aku gaind ndamŋirena, ŋarikca Masedoniana ndeida aukap kɨp te, na ne ŋgobac ŋgocor ndeaceknanna wat te, moca aiapa nenap an numbir aŋgɨ nari. \v 5 Aintik aku ndo mbuŋa gaind ndamŋirina, aku Iesusa rɨpacrena laiplacarmo mbopca mina outta taŋca nen ndambuŋ ndaruca, nena wanaiŋa neaŋna ndopca kocrorina opotacna reik laiŋ neaŋ taŋna. Na an mɨnna aku kɨp te, mina watnandet, ne an wanaiŋna otacna reik laiŋga ne matau ŋgobaca an opotaca reac gidik ŋgoinna mo, na anmo aia nena para mba tɨkca an kitukndukapa reikmo wanaiŋa wɨŋga aŋgɨatna, wanaiŋ. \p \v 6 \x - \xo 9.6: \xo*\xt ML 11.24, na 22.9, na Ro 12.8, na Gal 6.7-9\xt*\x*Na ne anmo matau ŋgoinna gaind ndamŋi. Ramootta amta reikmo mbatepniŋa mutoc te, ma amta reikmo mbatep niŋgik naaŋgɨnande. Na ramootta ma wɨtca mutoc te, ma amta reik wɨt naaŋgɨnande. \v 7 \x - \xo 9.7: \xo*\xt TW 15.7, na ML 11.25, na Ro 12.8\xt*\x*Aintik ne muruŋcamiŋ nena kabe, kabea ndorita iroar inkarmo matau ŋgore garaca an iroar niŋgikca raŋgaica reik neaŋ. Na ŋarikca ramoot ian, ma reac neaŋ narica ŋaterenan, na ma gaind ndamŋi nari, meikramtaɨr ndeida manmo ŋarikca timndaca ma neaŋ te. Anna laŋa wanaiŋ, anna ŋgoreac, na ramootta reac neaŋrenanna ma toŋtoŋap neaŋ, Raraŋ Aetaniac ma an tɨp kirara toŋgorena. \v 8 \x - \xo 9.8: \xo*\xt ML 28.27, na Pil 4.19\xt*\x*Na Raraŋ Aetaniac ma mɨn, mana wanaiŋa neaŋrena opotacna reik ma nenmo muruŋcamiŋa neaŋga ne muruŋcamiŋa mɨnna tɨknande. Aintik memetmbaca ne reikca mɨn ŋgoin ndeacraŋnande. Na ne reac, reaca mɨn, ne an puŋga aiŋir laiŋ wɨt anik koinda monande. \v 9 \x - \xo 9.9: \xo*\xt Ŋap 112.9\xt*\x*Na Raraŋ Aetaniacna timbigta kapca, an tɨpna kirarna kammo gaindopatna, \b \q1 “Ramootta an ndaekpembta meikramtaɨrmo \q2 reik wɨt anik ŋgotacrenan, \q3 anna ma gainda mori toc, \q2 ramootta mutocrena amna reac loormo tamtam nakerina. \q1 Na mana an tɨp kirar wandoŋ mananna \q2 iarwar ndeacraŋnande.” \b \m \v 10 \x - \xo 9.10: \xo*\xt Ais 55.10, na Osi 10.12, na Mt 6.1\xt*\x*Na Raraŋ Aetaniac, ma ndo mutocrena reikmo meikramtaɨrmo an amta reikta lour neaŋrena, na titoc, titocna amta reikmo, ma meikramtaɨr wɨt anikmo neaŋreke, mina ambrena. Na gidik Raraŋ Aetaniac, ma reikca nenmo mɨnna neaŋrena, na ne an rɨpacrina laiplacar ndeidmo otac. Na tɨpemb kirarir wandoik nenanna anna anik ndaruraŋnande, an tɨpna kirarira gaind tocna kirar, ramootta amna reacna loor mutoc te, iŋmbaia an amna reaca memetmbac ŋgerraŋnande. \v 11 \x - \xo 9.11: \xo*\xt 2 Ko 1.11, na 4.15\xt*\x*Na Raraŋ Aetaniaca nenmo reik wɨt anikca neaŋnande, na ne kabena meikramtaɨrmo, reik wɨt anikca neaŋna mɨn. Na an aina aiŋ mbuŋa nena an wanaiŋa neaŋrina opotac laŋa anna ndo meikramtaɨrmo moca mina Raraŋ Aetaniacmo kam laŋ neaŋnande. \v 12 \x - \xo 9.12: \xo*\xt 2 Ko 8.14\xt*\x*Aintik an aiŋa ne moeknanna, anna Raraŋ Aetaniacna meikramtaɨr ŋgotacnan, na mina mba mac matpiitndai, na an puŋga mina Raraŋ Aetaniacmo kam laŋa memetmbaca neaŋraŋnande. \v 13 Na an aiŋa ne moeknanna anna min ŋgotacna aiŋ, na anna ndo nena tɨpemb kirarir laiŋmo raekca wandacnande. Te, mina lamŋinande, ne Karaisna kammo matau ŋgoinna raŋgaica mana kam wembaŋ laŋmo matau aŋgɨrena. Na mina watnandet, ne minmo wanaiŋna opotac laŋ aniac neaŋrena, na ne toco an kabena meikramtaɨrmo neaŋrena. Ne ainda mo te, mina Raraŋ Aetaniacna i aŋgɨri ŋgepnande. \v 14 Na mina lamŋinande, Raraŋ Aetaniacna kakadmai bagaraniaca nenap eacrena. Na mina nenmo toŋtoŋ bagaraniac ŋgoin, aintik mina Raraŋ Aetaniacmo mbendeica ma nenmo otacnande. \v 15 \x - \xo 9.15: \xo*\xt Ie 1.17\xt*\x*Na an wanaiŋa neaŋgatna opotac laŋa anna Raraŋ Aetaniacna reac bagaraniac ŋgoin, na aia anna kamma kocnai mbopna mɨnna wanaiŋ. Na aia an wanaiŋa neaŋgatna opotac laŋna moca Raraŋ Aetaniacmo kam laŋ neaŋrena. \c 10 \ms Pola ndona aiŋna kam ndoprina \mr (10—13) \s Pola meikramtaɨra mana aiŋa moi irikna morena meikramtaɨrta kam mac nda rutica mboprina \p \v 1 \x - \xo 10.1: \xo*\xt 1 Ko 2.3\xt*\x*Na meikramtaɨr ndeid, mina aukmo kekelamun irikca aukmo gaindoprena, “Pol ma aiap eacekna mɨnna ma ndomo aŋgɨra irikca wɨkɨn ŋgoin ndeacrena, na maica ma aimo tɨkcarica tawanna taŋ te, ma aimo kam gargar ndopraŋnande.” Na aku Pol, aku toŋgorinanna ne Karaisna tɨpemb kirarirmo pac wat, ma ndona imo mo irikrena, na ma ndona iro inik ndonanmo wattacarica wetwet ŋgoin ndeacri, na ma meikramtaɨrmo matau ŋgoinna morena, aintik aku nenmo reac ianna digdigiap. \v 2 \x - \xo 10.2: \xo*\xt 1 Ko 4.21\xt*\x*Na aku nenmo gainda diginandet, iŋmbaia aku nen ndambuŋ ndaru te, na ne rugut mo, moca aku nenmo kam gidik ŋgoinna gargar ndopnande. Na aku ndomo gidikca gaind ŋgoin ndamŋirena, aku kam gargara aku mbopnande, nena meikramtaɨr ndeida mina aimo gaind ndamŋirena, aia gan tiacarpaikna tɨpemb kirarira raŋgairena. \v 3 Na anna gidik, aia tiacarpaikna meacramoot eacrena kirara taŋrena, na aia tiacarpaikna meacramoot ruŋrena kirara mba ruŋrenanna. \v 4 \x - \xo 10.4: \xo*\xt 1 Ko 2.5, na Epe 6.13-17, na 1 Te 5.8, na 1 Ti 1.18\xt*\x*Na runduikta reik wɨt anikca aia aŋgɨrina, na anna gan tiacarpaikna reikca wanaiŋ. Mina Raraŋ Aetaniacna gargarap, na mina mɨn, mina an puŋnaŋgepta mbaboar gagrar anikmo tapinande. \v 5 \x - \xo 10.5: \xo*\xt 1 Ko 1.19, na 3.19\xt*\x*Aintik an paparuna kambca meikramtaɨrmo taupemb mboraca mina Raraŋ Aetaniacna landamŋi aŋgɨnanapa, titocna landamŋiara meikramtaɨrta iroar puŋga larurenanmo aia muruŋa moi irikrenan. Na meikramtaɨrta iroar landamŋiarmo aia muruŋa leacrenan, te, mina iroara moi ŋgepca mina Karaisna toŋtoŋa raŋgaina. \v 6 \x - \xo 10.6: \xo*\xt 2 Ko 2.9\xt*\x*Na aia nena lambirena. Na ne aina kambca muruŋa warac te, laŋ, na an kamb mac nda ipuŋrena meikramtaɨrmo, aia an opoik ŋgorikmo minmo mac nda rutinande. \p \v 7 \x - \xo 10.7: \xo*\xt 1 Ko 3.23, na 14.37, na 2 Ko 5.12, na 1 Io 4.6\xt*\x*Na ne an ndorita lamnɨac ŋgout ndeacrena reikmo muruŋcamiŋ ŋgoinna matau wat rapac. Na ramoot ian, ma ndo mbuŋa mataua rɨpac gagraca Karaisna ramoot ndaru te, laŋ, ma ndona nikinik iromo matau lamŋi, ai toco Karaisna ramoot ndeacrena, an tɨp kirara ma ndo eacrenan toc. \v 8 \x - \xo 10.8: \xo*\xt 2 Ko 12.6, na 13.10\xt*\x*Na Kacoot ma aimo an aiŋa mona iremb anikap neaŋgatna, na anna nena rɨtɨpaikca moi gagra te, nenmo mba mo ŋgocraiitndai. Na aku aina morina an aiŋna i aŋgɨri ŋgep te, aku anna numbira mba moitndai. \v 9 Aintik aku mba toŋgori, ne aukna tirrina timbiŋ raprirta ndamŋica rugutta wanaiŋa kai mo teac. \v 10 Na anna gidik, meikramtaɨr ndeida mina aukmo gaindoprena, “An Polna timbiŋ raprirta kambca ma titocna gargarap eacrena, na man ŋgoinna ndo kɨpca aiap mboprenanna, aia manmo watrenanna ma gagrar kocor koind, na ma kam ndondopna kirara ma mba gɨwaca mboprenan.” \v 11 \x - \xo 10.11: \xo*\xt 2 Ko 7.14, na 12.6, na 13.2, na 13.10\xt*\x*Na meikramtaɨra an kam ndoprenan, mina ndorita iroarmo matau pɨar keca gaind ŋgoin ndamŋi. Na an mɨnna aia kɨpca nenap eac te, an tɨpna kirara aia nenmo moeknanna. Anna an timbiŋ raprira aia tirrinan ŋgoinna raŋgainandet. Na aia tawan ŋgoin, aintik aia nenmo timbiŋ rapar niŋgik tirca neaŋga kɨpatna. \p \v 12 \x - \xo 10.12: \xo*\xt 2 Ko 3.1, na 5.12\xt*\x*Na aia gainda mba mbopitndai, aia an meikramtaɨr ndeidta kirara mina weraireke, ndorita i aŋgɨra ŋgeprena. Na aia gainda mba mbopitndai, aina tɨpna kirara minanna kirar, wanaiŋ. An meikramtaɨr mina ndorita tɨpemb kirarirmo ndorimo ritrica morena. Na ianna ma ndona tɨpemb kirarirmo kabena ramootna tɨpemb kirarirap tɨki ritrinande. Na ainta meikramtaɨr, mina ainda morenan, mina landamŋiar kocor koind. \v 13 \x - \xo 10.13: \xo*\xt Ro 12.3\xt*\x*Na aia ndorita morena ŋgaŋganŋgɨapa irembmo aŋgɨra tamuŋa tɨtɨka, aia karirina. Na Raraŋ Aetaniaca an ŋgaŋganŋgɨa aimo tɨkca biŋairina ŋgaŋganŋgɨ niŋgikca raŋgainande. Na aia an niŋgikca raŋgaica kɨpi, nen ndambuŋ toco larunande. \v 14 \x - \xo 10.14: \xo*\xt 1 Ko 3.5, na 3.10, na 4.15, na 9.1\xt*\x*Na an i aniacapa aiŋa Raraŋ Aetaniaca aia neaŋrenan, anna nenmo kɨtacrinan. Ainda moca an mɨnna aia nenmo an kambca wiwitirenanna, aia ndorita ŋgaŋganŋgɨmo mba moa kundrinan, wanaiŋ. Na kabena meikramtaɨr ndeida taŋ ŋgocor ndeacri, aia ndori tiŋgikca outta taŋga laruca nenmo Korinna meikramtaɨrmo Karaisna kam wembaŋ laŋ aŋgɨa kɨprinan. \v 15 \x - \xo 10.15: \xo*\xt Ro 15.20\xt*\x*Na aia ndorita ŋgaŋganŋgɨmo aia mba kunda werapca ndorita imo an kabena ramtaɨr morena aiŋ mbuŋa mba aŋgɨra ŋgeprenanna. Wanaiŋ. Raraŋ Aetaniaca aimo mona neaŋgatna aiŋmo aia ndorimo wandoŋ niŋgik ŋgoinna morena, na aia ainda mo te, nena rɨtɨpaikca moi gagaranande, na aia ainda mo te, aina an aiŋa nena rɨkca aniac ndarunande. \v 16 Na aia an kam wembaŋ laŋmo nena iŋmbai ndeacrena auŋembmo wiwitinande. Na aia an kabena ramtaɨra taŋga aiŋa moa mairina auŋembca aia mba taŋitndai, moca aia taŋca an kabena ramtaɨrta morina aiŋ mbuŋa ndorita imo wanaiŋ ŋgoin naaŋgɨri ŋgep nari. \p \v 17 \x - \xo 10.17: \xo*\xt Ais 65.16, na Ier 9.24, na 1 Ko 1.31\xt*\x*Na Raraŋ Aetaniacna timbigta kapca aindoprina, “Ramootta ndona i aŋgɨri ŋgepna ndop te, ma ndona ia kai aŋgɨ ŋgep teac, ma Kacootna imo aŋgɨri ŋgep.” \v 18 \x - \xo 10.18: \xo*\xt ML 27.2, na Ro 2.29, na 1 Ko 4.4-5\xt*\x*Na aia lamŋirena ramootta ndona i aŋgɨra ŋgepreke wereirenan, an ramootta ma Raraŋ Aetaniacna lamnɨaca ma iremb kocor. Wanaiŋ. Na Kacootta ma ndo ramootna i aŋgɨri ŋgep te, an ramoot, ma ndo i gidikap. \c 11 \s Polna tɨp kirara paparuna up aŋgɨrena ramtaɨrta tɨpna kirara wanaiŋ \p \v 1 Aku toŋgorinanna ne aukmo watcarica aku kam beberŋau emtem ndopna. Anna ne aukmo watcarina mɨn ki? \v 2 \x - \xo 11.2: \xo*\xt Osi 2.19-20, na 1 Ko 4.15, na Gal 4.17-18, na Epe 5.26-27, na Kol 1.28\xt*\x*Na Raraŋ Aetaniac mana toŋtoŋ aniac ŋgoinna meikramtaɨra muruŋcamiŋ ŋgoinna muruŋa man kabena kaŋgauk niŋgik ndeac, na an tɨpna kirar auk toco, aku toŋtoŋ aniac ŋgoin nemo Karaisa raŋgaina. Na aku ndo nenmo larapacrina, ne Karaisna meikramtaɨr ndarurina, na aku nenmo Karais ndambuŋmo meac ŋgamma tɨp ŋgoreaca mo ŋgocora manmo ramoot laŋgona warkica taŋrina kirar toc. \v 3 \x - \xo 11.3: \xo*\xt RL 3.1-5, na 3.13, na In 8.44, na Ib 13.9, na 2 Pi 3.17\xt*\x*Na aku an nduopmo aku matau ŋgoinna lamŋirena, ma paparuna tɨpemb kirarirmo ma matau ŋgoinna lamŋirena, na ma atua Ibmo paruatna. Na moca aintocna reaca nenmo laru nari. Na moca nena iroara moi ŋgocrai nari, na ne an tɨp kirar wandoŋ laŋ Karaisnan tɨkcari nari. Na aku an narica rugut morena. \v 4 \x - \xo 11.4: \xo*\xt Gal 1.7-9\xt*\x*Na aku nena rugut morena, aku lamŋirena, ramtaɨr ndeid mina nen ndambuŋ ndaruca nenmo kabena Iesusna kam wiwitirena, na an Iesus aia mana kam wiwitirena Iesusna kirara wanaiŋ. Na an kirar mbuŋ, ne kabena ŋeroŋ aŋgɨrena, na anna an Ŋeroŋ Ratta ne ŋgaua aŋgɨatna kirara wanaiŋ. Na ne kabena kam wembaŋ laŋ mac aŋgɨrena, na anna an ŋgaua aia aŋgɨrina kam wembaŋ laŋna kirara wanaiŋ. Na ramoot ian ma nena rɨkmo aind mac mo te, laŋ, ne manmo watcarica ma moraŋ. \p \v 5 \x - \xo 11.5: \xo*\xt 1 Ko 15.10, na 2 Ko 12.11, na Gal 2.6\xt*\x*Na ne warac! Aku lamŋirena aku nena outmbai ndeacrena, na aku paparuna up aŋgɨrena ramtaɨra, ndorita i aŋgɨra ŋgeprena ramtaɨrta, kaŋgaukca mba eacrenanna. \v 6 \x - \xo 11.6: \xo*\xt 1 Ko 1.17, na 2.1, na 2.13, na 2 Ko 4.2, na 10.10, na Epe 3.4\xt*\x*Na anna gidik, aku kammo ŋaŋari rɨtac mbopna landamŋia mɨnna wanaiŋ, na aukna landamŋia emtemma mba matpirinan. Na memetmbaca aia morina tɨpemb kirarir muruŋcamiŋa nenmo aia wandaca maiatna. \p \v 7 \x - \xo 11.7: \xo*\xt 1 Ko 9.12, na 9.18\xt*\x*Na ne ndori ne lamŋirena, aku nenmo Raraŋ Aetaniacna kam wembaŋ laŋa nenmo wiwitirina, na aku anna opoikca aku mba aŋgɨrinanna. Na an tɨpna kirar mbuŋa aku ndomo aŋgɨra kaŋgaukca tɨkri, ndomo nena i aŋgɨri ŋgep ndopca. Na titoca moca? Na an tɨpna kirara aku moapeknanna anna tɨp ŋgoreacna makuk ki, a? \v 8 Na aku kitukndukapa, ainta reikmo Iesusna rɨtɨpaikta meikramtaɨrta tumnambta ndeidtan aŋgɨca an mbuŋa ndo ŋgotaca nena rɨkna aiŋa mona moca. Na an tɨpna kirara anna aku mina reik makɨmrina kirar. \v 9 \x - \xo 11.9: \xo*\xt 2 Ko 12.13, na Pil 4.15-18, na 1 Te 2.9\xt*\x*Na ŋgaua aku nenap eaca reik matpairi, na an mɨnna aku ramoot ianmo makukca neaŋ ŋgocor. Wanaiŋ. Na Iesusa rɨpacrena laiplacara Masedonia tɨkcarica kɨpca Korin ndaruatke, mina ndori aukna matpirina reikmo moa mɨnna tɨkrina. Na an reik, aku mataua raupŋia eacri, aku nenmo makuk ianna emtemma mo ŋgocor ŋgoin. Na memetmbaca aku aind niŋgikca raupŋiraŋnande. \v 10 \x - \xo 11.10: \xo*\xt 1 Ko 9.15\xt*\x*Na Karaisna kam gidikca aukap eacrena. Na anna gidik ŋgoin, mon Akaiana pitrik waŋmbaina inikna ramoot ianna ma aukmo mba kɨracitndai, na aku ndona imo aŋgɨ ŋgepnandet. \v 11 Na kaina moca aku ndona aiŋna opoikca aŋgɨ ŋgocor? Na aku nenmo mba matŋirenan ki? Wanaiŋ ŋgoin. Raraŋ Aetaniaca lamŋirenan, aku nenmo matŋirenan. \p \v 12 Na ramtaɨr ndeid mina taupembta ŋgorerena, na ndorimo aina taupemb aŋgɨca meikramtaɨrta lamnikmo ndorita i aŋgɨri ŋgepna morena. Na aku anna taupembca aku moa mboracrena. Na aku aind niŋgikca moraŋnande. \v 13 \x - \xo 11.13: \xo*\xt Ro 16.18, na 2 Ko 2.17, na Gal 1.7, na Pil 3.2, na 2 Pi 2.1, na KIEK 2.2\xt*\x*Na an ramtaɨr mina paparuna up aŋgɨrena ramtaɨr, na mina paparuna aiŋa morena ramtaɨr. Na mina ndorita tɨpemb kirarir ŋgetriki, te, meikramtaɨra gaind ndamŋinandet, mina Karaisna up aŋgɨatna ramtaɨr koind. \v 14 \x - \xo 11.14: \xo*\xt Gal 1.8\xt*\x*Na ne an nake ŋgep ŋgoreaca kai ŋgep teac. Na aia ndori lamŋirena, Ramoot Mbɨkca ma ndona tikmo ŋgetrikirenan, na ma ndomo Raraŋ Aetaniacna mbaiŋna aiŋa morena ŋeroŋna kirar toc ndarurena, na ma memetacap eacrena. \v 15 \x - \xo 11.15: \xo*\xt 2 Ko 3.9, na Pil 3.19\xt*\x*Aintik anna reac aniaca wanaiŋ, na mana mbaiŋna aiŋa morena ramtaɨr, mina ndorimo ŋgetrikica tɨpemb kirarir wandoik laiŋga momona aiŋna ramtaɨr malaruri. Na iŋmbai mina ndorita morina aiŋna mɨnna opoik aŋgɨnande. \s An mɨnna Pola up aŋgɨrena ramtaɨrta aiŋa morinan, ma makukar wɨt anikca aŋgɨratna \p \v 16 \x - \xo 11.16: \xo*\xt 2 Ko 12.6\xt*\x*Na outta aku mbopatna, na mandeaca aku mac mbopna mamoek. Ramoot ian aukmo ŋaŋaona ramootta kai mbop teac. Na ne ndori, ne toŋgo te, laŋ, ne aukmo ŋaŋaona ramoot ndop. Aind ecte, ne aukmo pac watcarica, auk toco ndona imo tekemtem pac aŋgɨri ŋgepca. \v 17 Na aku Kacootna toŋtoŋa mba raŋgaica aku gan kammo aindopapekna. Wanaiŋ. Aku ramoot ŋaŋaona kirar, na aku ndona i aŋgɨri ŋgepna nagagararena. \v 18 Na meikramtaɨr wɨt anik, mina gan tiacarpaikna tɨpna kirara raŋgaica mina ndorita i aŋgɨra maŋgepreke. Na auk toco, an tɨp kirar kabea raŋgaica ndona imo aŋgɨ ŋgepnandet. \p \v 19 Nena iroar landamŋiara anik koind, aintik ne toŋgorenan, ne ŋaŋaona ramtaɨrmo wattacarica mina nenmo ndorita ŋaŋaona kamb ndoprena! \v 20 Na anna gidik ŋgoin, ŋarikca ramoot ian ma nenmo wɨŋ aŋgɨca taŋca, ne mana aiŋ wanaiŋa mo te, co, ma nena reikmo kocnaia moa kecariri, co, ma nenmo parua oikna morenan, na ma ainda mo te, ma ramoot aniac ŋgoin ndarunandet, na ma nena indepaŋaind kap te, anna laŋ, manmo watcarica ma an reikmo ndona toŋtoŋa raŋgai moraŋ. \v 21 \x - \xo 11.21: \xo*\xt Pil 3.5\xt*\x*Na anna gidik, mina nenmo an tɨpna kirara ainda morenanna, aia ndori nenmo ainda mona gagrar kocor koind! Aintik aku numbira moca aku wandoŋa waekekea aindopnande! \p Na ramoot ianna ma ndona tɨpna kirarmo waekekea wandoŋ ndop te, na auk toco aku gagraca mbopi waekenande. Mandeac aku ŋaŋaoreke mboprena. \v 22 Mina Iburunaŋgepnan ki, a? Laŋ, auk toco aku Iburunan. Na mina Israelnaŋgepnan ki, a? Laŋ, auk toco aku Israelnan. Na mina Abraamna wiwitnan ki, a? Laŋ, auk toco Abraamna wiwitnan. \v 23 \x - \xo 11.23: \xo*\xt Up 16.23, na 1 Ko 15.10\xt*\x*Na mina Karaisna aiŋna ramtaɨr ki, a? Na mandeaca aku ŋaŋaona ramoot mbopapekna kirar ŋgoin. Na aku nenmo Karaisna aiŋ mbuŋa moa kundrina. Na aku ndona aiŋna owowai mbuŋa aku kundrina. Na mina aukmo kac ŋgoreacna inikca kɨdrɨkar wɨtca tɨkca eacri, na aku gagraca eacrina. Na ramtaɨra aukmo kɨdrɨkar wɨtta pirina, na an mbuŋ aku kunda mon tamuŋ ŋgoin. Na kɨdrɨk wɨtca maica aku menaca katrena. \v 24 \x - \xo 11.24: \xo*\xt TW 25.3\xt*\x*Na kɨdrɨkar parmbaia Iudananda aukmo ŋgoreac ŋgoinna piatna. Na anna inikna kɨdrɨkca kabe, kabea mina aukmo pia taŋga 39na mɨnna ŋgaŋganŋgɨ aŋgɨratna. \v 25 \x - \xo 11.25: \xo*\xt Up 14.19, na 16.22, na 27.41\xt*\x*Na kɨdrɨkar mbonkaca aukmo monac tɨp mbuŋa piatna. Na kɨdrɨk kabe mina aukmo waut mbuŋa rɨŋgatna. Na kɨdrɨkar mbonkaca laŋgum ŋgocraica aku eacrina, na an kɨdrɨkar mbonkacna kɨdrɨk ianna aku mouŋ kabeapa ra kabea aku macaitna inik ŋgutirina. \v 26 \x - \xo 11.26: \xo*\xt Up 9.23, na 13.50, na 14.15, na 20.3, na 23.10-11\xt*\x*Na kɨdrɨkar wɨt, aku tawanna auŋembca taŋrina, na aku gom puik anik kataca maica ŋgocraica kattatna, na an ramtaɨra taupca taŋreke, makɨmrena ramtaɨra mina reik makɨmrena ramtaɨrta par mbuŋa tɨkca. Na aukna kamkabear koinda, mina aukmo mo ŋgocraina moatna, na Iudana meikramtaɨr wanaiŋ toco aukmo mo ŋgocraina moatna. Na maica aku menaca kattatna, an auŋemb anikta inikapa, an mɨnna aku ramtaɨr kocorta taup ndeacrina. Na maica aku macaitna inikca tɨkca menaca taprekena moatna. Na maica aku paparuna laiplacarta paɨr puŋga ŋgocraica kattatna. \v 27 \x - \xo 11.27: \xo*\xt Up 20.31, na 1 Ko 4.11, na 2 Ko 6.5\xt*\x*Na aku gaindta aiŋir gagrar anikca morina. Na aku mouŋrembta aiŋira moreke, aku mba ŋgorenanna, na aku nik wataica eacrina, na aku puk amna ŋgocrairina. Na aku mba ambrinanna, na waua aukmo moa ŋgocraica, aku ndona tik taurkina tik ŋgapaoca kamaind. \v 28 \x - \xo 11.28: \xo*\xt Up 20.18-21, na 20.31\xt*\x*Na an niŋgikca wanaiŋ. Ra, ra aku Iesusna rɨtɨpaikta meikramtaɨrta tumnamb raupŋina ndamŋirena, na anna ndo aukmo makuk aniac neaŋga eacrena. \v 29 \x - \xo 11.29: \xo*\xt 1 Ko 8.13, na 9.22\xt*\x*Na Iesusa rɨpacrena laiplacarta ianna gargara mai te, anna laŋ, auk toco ndona tikca raŋgai lamŋinandet, aukna gargar toco mairina. Na anna laŋ, ramootta ramoot ianmo moca ma tɨp ŋgoreacna makukna ŋgirik te, aku ainda morena tɨpna kirarna kaega monande. \p \v 30 \x - \xo 11.30: \xo*\xt 2 Ko 12.5, na 12.9-10\xt*\x*Na taup ianna mac eac ŋgocor ŋgoin te, te, aku ndona imo gidik ŋgoin aŋgɨ ŋgepnandet, na aku mbopnande, gidik aku gagrar kocor, na aku ndona imo an mbuŋa aŋgɨri ŋgepnandet. \v 31 \x - \xo 11.31: \xo*\xt 2 Ko 1.23\xt*\x*Na Raraŋ Aetaniac ma Raraŋ Aetaniac, na ma aina Kacoot Iesusna Aet, na ma lamŋirena, aku mba paruri. Na aia mana imo memetmbaca iarwara aŋgɨri ŋgepraŋ. \v 32 \x - \xo 11.32: \xo*\xt Up 9.23-25\xt*\x*Na mon Damaskusa tɨkca, gagrirta ramoot paŋan Aretasna ramoot paŋan ian ma auŋ aniac Damaskusna tɨŋna ŋginaŋa mona ramtaɨrmo tɨkatna. Na ma aukmo kac ŋgoreaca tɨk ndopca. \v 33 Ri laiplacar ndeida mina aukmo larkam aniacna inikca tɨkca auŋ aniacna wuoc tamuŋna roumbna tɨŋ teker ndiŋa tɨkca kacrepca irikca wɨkɨnna tɨkri, na aku an ramoot paŋanna parnan kɨpcariatna.\fig Polmo aŋgɨca larkam aniacna inikca tɨkca manmo wuocna roumb ndiŋ nakacrepa irikca ma mataŋgat|alt="They got Paul and put him inside a basket and let him down the wall and he went away" src="LB00333C.TIF" size="col" copy="Knowles" ref="11.33"\fig* \c 12 \s Raraŋ Aetaniaca Polmo manmbɨanmemraŋna tamram mbuŋa kamb wɨt neaŋgatna \p \v 1 Na kabena taup ianna mac eac ŋgocor. Na aku ndona imo gidik ŋgoin naaŋgɨri ŋgepnandet. Na anna gidik, an taupa aimo mba otacitndai. Na anmo watcari, aku manmbɨanmemraŋna tamram ndeidapa iŋgoroca eacrena kamb ndeida Kacootta aukmo wandacrinanna, aku an ndopnande. \v 2 Na aku lamŋirena Karaisna ramoot ian, iarira 14na mɨnna anna iŋmbaia Raraŋ Aetaniaca manmo aŋgɨa gaca tamuŋna auŋmo, kabemo kunda, mac gaca mbuniŋnan mac kunda, mac gaca mbonkacna auŋa, manmo anna tɨkrina. Na ma ndona tikca ŋgetrikiri, co, ma ndona tik anap eacre, aku mba lamŋiri. Na Raraŋ Aetaniac ma ndo lamŋirena. \v 3-4 Na aku an ramootmo aku lamŋirena, Raraŋ Aetaniaca manmo tamuŋna auŋ naaŋgɨa gacatnan. Na ma ndona tikap eacre, co, ma ndona tikca ŋgetrikiri, aku lamŋi ŋgocor, Raraŋ Aetaniac ma ndo lamŋirena. Na an tamuŋna auŋa ma waracatna kamma, aintocna kamma ramootta waraca mbopna mɨnna wanaiŋ. Na an toco wandɨk, ramootta mbopna mɨnna wanaiŋ. \v 5 \x - \xo 12.5: \xo*\xt 2 Ko 11.30\xt*\x*Na aku ndo aku an ramootna i aŋgɨri ŋgepnande, na aku ndo ŋgoinna aku ndona ia mba mac aŋgɨri ŋgepitndai. Na aku ndo ŋgoinmo gaindopnande, aku gagrar kocor, na aku ndona imo an mbuŋ naaŋgɨra ŋgeprena. \p \v 6 \x - \xo 12.6: \xo*\xt 2 Ko 10.8, na 11.16\xt*\x*Na anna gidik, aku ndona i aŋgɨri ŋgep ndop te, aku an ŋaŋaona ramootna kirara mba moitndai. Wanaiŋ. Aku kam gidik ndopnande. Na aku ndona ia mba aŋgɨri ŋgepitndai. Na anna gidik, aku toŋgo ŋgocor, ramoot ianna ma aukmo gainda kai lamŋi teac, aku ramoot laŋ ŋgoin. Na aku toŋgorinanna, ne aukna morena tɨpemb kirarira wat te, aukna mbopekna kambca warac. Na an mbuŋa ne aukmo wat rapacnandet. \s Lac tocna reaca Polna tikmo rɨŋrinan \p \v 7 \x - \xo 12.7: \xo*\xt Iop 2.6, na Esi 28.24, na Lk 13.16, na Gal 4.13-14\xt*\x*Na an kamma Raraŋ Aetaniac, ma aukmo wandacatna, anna reac aniac ŋgoin. Na Raraŋ Aetaniac, ma toŋgo ŋgocor, aku ndona imo kai tacro aŋgɨri ŋgepcari teac, aintik ma aukmo lac tocna reac ian neaŋga ma aukap eacrena, anna aukna tikca rɨŋrena. Na an reac, anna aukca pina Ramoot Mbɨkna aiŋna ŋeroŋ, anna aukmo makuk neaŋga aku ndona imo kai tacro aŋgɨri ŋgepcari teac. \v 8 \x - \xo 12.8: \xo*\xt Mt 26.44\xt*\x*Na kɨdrɨkar mbonkaca aku Kacootmo mbendeiatna, manmo aukna an reac tarkina moca. \v 9 \x - \xo 12.9: \xo*\xt 2 Ko 11.30, na Pil 4.11-13, na 1 Pi 4.14\xt*\x*Ri, ma aukmo gaindopatna, “Aukna kakadmaina opotaca anna una mɨn. Na an aukna gargara ma gargar ŋgoin, ma gagrar kocorta ramootna aiŋa wakikia morena.” Na Kacootta aindoprina, aintik aku gagrar kocor, na aku an mbuŋa ndona imo aŋgɨca ŋgepnande, na Karaisna gargara ndo aukap eacnande. \v 10 \x - \xo 12.10: \xo*\xt Ro 5.3, na 2 Ko 7.4, na 13.4\xt*\x*Aintik ŋarikca Karaisna an aiŋ mbuŋa tɨkca aku gagrar kocortacari te, na meikramtaɨra aukmo mo laŋa mo ŋgocor, na ainta makukara aukmo larurena, na meikramtaɨra aukmo mo ŋgocraina morenan, na meikramtaɨra aukmo komerena, na iro auknanna an nake makuku ŋgocor, na gidik, an mɨnna aku gagrar kocor, na gan mɨn ŋgoinna tɨkcapeke, aku gargar aniacap. \s Pol ma Korinnaŋgepta rɨtɨpaca moi paŋpaiŋina moca \p \v 11 \x - \xo 12.11: \xo*\xt 2 Ko 11.5\xt*\x*An kam aku mbopatnanna, anna ŋaŋao ŋgoin. Na anna ne ndori, aukmo moa ŋgepca aku gaindopatna. Ne aukna i aŋgɨri ŋgep te, anna tɨp wandoŋ laŋ. Na ne ainda mba mori. Gidik, aku reac ŋgoreac, aintik aku nena an outna, paparuna up aŋgɨrena ramtaɨra, ndorita i aŋgɨ ŋgeprena ramtaɨrta kaŋgaukca mba eacrenanna. \v 12 \x - \xo 12.12: \xo*\xt Ro 15.19\xt*\x*Na an mɨn aku nena rɨk ndeacatke, aku reik wɨt aniaca moatna, anna aku ndomo wandacatna, aku up aŋgɨrena ramoot gidik ian. Na aku wɨtɨkca gagraca aku makukar mbukatna, na an tɨpna kirar mbuŋa aku an ŋgagatracarapa an titoc, titocna Raraŋ Aetaniacna aiŋir anikca nena rɨk ndaruatnanna, anna aku nenmo ndomo wandacatna, aku Raraŋ Aetaniacna aiŋna ramoot. \v 13 \x - \xo 12.13: \xo*\xt 2 Ko 11.9\xt*\x*Na aku kabena laiplacarmo, an tɨpna kirara moatnanna, an tɨp kirar kabea, aku kabena Iesusna rɨtɨpaikta meikramtaɨrta tumnambmo ainda moatna. Na moca aku nena reac ianna moa matpiri ki? Na moca aku nena an reac kabe niŋgik nenan ki, moa matpia? Na aku ndo ŋgoinna aku nena reac ianna aŋgɨ ŋgocor. Na ne aukmo an tɨp kirara moapeknanmo, ne an tɨp kirarmo mo kecari. \p \v 14 \x - \xo 12.14: \xo*\xt 2 Ko 13.1\xt*\x*Laŋ mandeaca aku makocrori, na aku nen ndambuŋ nakɨkɨpa kɨdrɨkara mbonkac mamoek, na an mɨn toco, aku nenmo makukca mba neaŋitndai. Na ne warac! Aku nena reikca mba aŋgɨritndai, aku karirina. Na aku nen niŋgik aŋgɨnandet. Na ne ndori lamŋirena, mombonikca mina amna reacna aiŋa moca aŋgɨri tumbunna tɨkca ndorita ameratera wiramna gargara mɨnna wanaiŋ. Ameratera ndori amna reik aŋgɨri punica mombonikmo otacna aiŋa morenan. \v 15 \x - \xo 12.15: \xo*\xt Pil 2.17\xt*\x*Na aku ndo, aku toŋgorena ndona reikmo muruŋcamiŋ ŋgoinna neaŋnande, na ndona tik motocmo, nena ŋerŋgaur ŋgotacna neaŋrena. Na aku ndona mamatŋi muruŋ ŋgoinna nena neaŋrina, na anna ndo nenmo moca ne ndorita mamatŋi muruŋmo aukmo mba neaŋri? \p \v 16 Na meikramtaɨr ndeida mina aukmo gaindoprena, “Gidik ma aina reikmo raekca mba tɨkca aŋgɨrenanna, na ma wai aocrena ramoot, na ma paparuna kirara ma aina ŋgumbepa rɨŋreke. Na ma aina reik aŋgɨrena.” \v 17 Na kaica? Na an ramtaɨra aku nen ndambuŋa mandaca kɨpatnanna. Anna titoca moca? Na ŋarikca aku paruca mina ianna par mbuŋa nena reik ndeid makɨmri ki, a? \v 18 \x - \xo 12.18: \xo*\xt 2 Ko 8.6, na 8.16-18\xt*\x*Na aku Taitusmo iroar neaŋga ma nen ndambuŋ nakɨpatna, na aku kabena Iesusa rɨpacrena laiplacarta ian motocmo anna mandaca ma manap kɨpatna. Na ŋarikca Taitusa nenmo paruca nena reik makɨm nari? Wanaiŋ ŋgoin. Na aŋga iro kabea raŋgairenan, na aŋga taup kabe niŋgik mbuŋa taŋrenan. \p \v 19 Na aku gaind ndamŋirina, ne an timbiŋ raparna kambmo muruŋ ŋgoinna watta mairina, na ne gaind malamŋiri, aia nena lamnikmo ndorita kam wandoŋaina tirrina. Na ainda wanaiŋ. Aia Karaisna meikramtaɨr tarurina, na aia Raraŋ Aetaniacna lamnɨac mbuŋa aia an kam ndopatna. Na ne aukna aikndamtaɨr laiŋ, aia an kambca muruŋ ŋgoin ndopapeknanna, anna nena rɨtɨpaikca moi paŋpaiŋina. \v 20 \x - \xo 12.20: \xo*\xt 2 Ko 2.1-4\xt*\x*Ainda moca aku rugut emtemma moca gaind ndamŋiatna, ŋarikca aku nen ndambuŋ nakɨpca, na aku nenmo aintocna kirarna meikramtaɨra aku toŋgo watna morenanna eac ŋgocor. Na moca ne toco aukmo wat te, aku an eacrena ramootna kirara mba eacrenan. Na moca aku nena rɨkmo aintocna tɨpna kirarirmo nena rɨkca tɨki wat nari, gan tɨpna kirarira, kam mbuŋ ndopi taŋca kabena meikramtaɨrmo iro ŋgoreac aŋgɨrena, na kaegna kirara morena, na garururena kirara morena, na kambmo iŋmbai ndoprena kirara morena, na kam mbarac narica morena, na reac, reacna kirarira muruŋa moa kurirena. \v 21 \x - \xo 12.21: \xo*\xt 2 Ko 13.2\xt*\x*Na moca aku nen ndambuŋ nakɨpca aukna Raraŋ Aetaniaca aukmo nena lamnikca tɨkca aukmo moi numbira mac neaŋ nari. Na moca aku meikramtaɨr wɨt anikta tɨpemb ŋgorikta makukara morinan, mac wat nari. Na mina ndorita iroar inkarmo ŋgetriki ŋgocor, na mina an patiŋmo iŋ neaŋri, na meacramootna kaŋtertaapna tɨp kirara mona tik ŋgep te, mina meacramootna tɨp ŋgadudukca morena tɨpemb ŋgorikta makukara monandet, na anna mina ŋgaua morina tɨpemb kirarir. Na aku aintocna tɨpemb kirarira wat te, aku numbira moca kadmainande. \c 13 \s Ne Korinnaŋgeptan ne ndorita rɨtɨpaikta ŋginaŋmo matau raupŋi \p \v 1 \x - \xo 13.1: \xo*\xt TW 17.6, na 19.15, na Mt 18.16, na 2 Ko 12.14, na 1 Ti 5.19\xt*\x*Na mandeaca aku nen ndambuŋmo kɨdrɨk mbonkac nakɨpna mamoek. Na Raraŋ Aetaniacna timbigta kapca gaindopatna, “Ŋarikca ramootta tɨp ŋgoreacna makukca mo te, ramoot mbuniŋ, co, mbonkaca watek, anna aia an kam wandoŋaina mɨn.” \v 2 Na ŋgaua aku nenmo mbopatna, na iŋmbaia aku mac mbopatna, anna aku nenapmo kɨdrɨk mbuniŋa eacatna mɨn. Na mandeaca aku nenap mba eacreke, na aku an ŋgauna tɨp ŋgoreacna makukca morina meikramtaɨr, aku gan timbiŋ rapara mina tiratna, na an mɨnna meikramtaɨr motocap, na ŋarikca aku mac nda kɨp te, aku an tɨp ŋgoreacna makukca morenanmo aku minmo wanaiŋa mba wataritndait. \v 3 Na ne ndorimo garacna moca, Karais ma ndona kambca gidikca aukna up mbuŋa tɨkca mbopre ki, co wanaiŋ? Na anna laŋ, an tɨpna kirara anna aku ndo mbuŋa morena, na ne gidik ŋgoinna lamŋinande. Na ne warac. Karais ma nena tɨpemb kirarira moi wandoŋaina aiŋa wetwetta mba morenanna, wanaiŋ. Ma ndona gargar ŋgoinmo ma nena wandacrenanna. \v 4 \x - \xo 13.4: \xo*\xt Ro 6.4, na Pil 2.7-8, na 1 Pi 3.18\xt*\x*Na anna gidik, ŋgaua ma gagrar kocor, na mina manmo ik naaŋgɨra keracatna. Na Raraŋ Aetaniacna gargar mbuŋa ma mandeaca wat mac nda aŋgɨrina. Na aia manap mɨkca aia gargar kocor. Na Raraŋ Aetaniacna gargar mbuŋ ai toco, eteacna wat aŋgɨca manap eacnande. Na aia an gargarmo nena rɨkca wandacnande. \p \v 5 \x - \xo 13.5: \xo*\xt 1 Ko 9.27, na 11.28, na Gal 4.19\xt*\x*Na memetmbaca ne ndorita tɨpemb kirarirmo matau ritri wat, na ndorita iroar inkarmo matau ritri ore wat, nena rɨtɨpaikca gagrare ki, co wanaiŋ? Na ne ndorita tɨpemb kirarirmo matau ritriraŋ. Na moca ne mba lamŋiri, Iesus Karaisa ma nena nikemb inkara maeacreke. Na ŋarikca ma nenapmo eac ŋgocor, anna ne mana rɨtɨpaik kocor. \v 6 Na aku toŋgorinanna, ne matau orea wat, aia Karaisna aiŋ gidik ŋgoinna morena. \v 7 Na aia Raraŋ Aetaniacmo mbendeirena, manmo nen ŋgotacna moca, na ne tɨp ŋgoreac ianna kai mo teac. Na aia gainda mba lamŋiitndait, ne aimo wat, ne aimo Karaisna aiŋna ramtaɨrta kirar toca watnande, na anna moca aia an kam ndoprina. Wanaiŋ. Mindacniŋ ne aimo gaind ndamŋirena, aia aiŋna ramtaɨr laiŋga wanaiŋ, na aina toŋtoŋ aniaca gaind, aia toŋgorinanna, ne tɨpemb kirarir wandoik tiŋgikca moraŋ. \v 8 \x - \xo 13.8: \xo*\xt 1 Ko 13.6\xt*\x*Na ne lamŋirena, aia reac ian mbuŋa kam gidikmo moi irikna mɨnna, wanaiŋ. Na aia kam gidik ŋgotaca anna aiŋ niŋgikca mona mɨn. \v 9 Aintik ne matau wɨtɨki gagraca eac te, aia gagrar kocor, na aia toŋtoŋ ŋgoin. Na memetmbaca aia Raraŋ Aetaniacmo mbendeirena, te, ne Iesusa rɨpacrena laiplacar gagrar taruna. \v 10 \x - \xo 13.10: \xo*\xt 1 Ko 4.21, na 2 Ko 2.3, na 10.2, na 10.8, na 12.20-21, na Ta 1.14\xt*\x*Na Kacootta aukmo ndona aiŋa bubuocna larapacatna, na ma aukmo an aiŋa mona i aniacapa gargar neaŋgatna. Na mandeaca aku tawan ndeacreke, aku an timbiŋ rapara tirca neaŋgatna, na kaina mɨn aku nen ndambuŋ nakɨp te, aku nena tɨpemb ŋgorik wandoŋaina aiŋna kamma gargara mba moitndai. Na Kacootta ma aukmo an aiŋ neaŋrina, na aku nena rɨtɨpaikca moi gagrana, na anna nenmo mba moi ŋgocraiitndai. \s Polna gan timbiŋ raparna mamamaina kamb \p \v 11 \x - \xo 13.11: \xo*\xt Ro 15.33\xt*\x*Na ne Iesusa rɨpacrena laiplacar, mandeaca aukna kambca mamairi, na aku gaindopnande, ne toŋtoŋgar koind teacraŋ. Na ne aiŋ gargara moca Iesusa rɨpacrena laiplacar koind ndaruna. Na ne aukna kambca matau warac. Ne iro kabe niŋgik aŋgɨca, nikinik iro wetwet ndeac. Na Raraŋ Aetaniac, ma nenmo nikinik iro wetwetapa mamatŋi neaŋrenan, na ma nenap eacnande. \p \v 12 \x - \xo 13.12: \xo*\xt Ro 16.16, na 1 Te 5.26, na 1 Pi 5.14\xt*\x*Na aina Raraŋ Aetaniaca raŋgairena meacramootna tɨpna kirar, nena muruŋcamiŋna kabe, kabea ndorita laiplacarmo pipopotaca mo. Na Raraŋ Aetaniacna meikramtaɨra mina nenmo ra laŋ neaŋrena. \p \v 13-14 Na Kacoot Iesus Karais ma nena kadmairena, na Raraŋ Aetaniac ma nenmo matŋirena, na Ŋeroŋ Rat, ma nena iroar inkara mɨkca eacraŋnande.