\id HEB \h Ibraninkooɓe \mt2 Ɓataaki yaade to \mt1 Ibraninkooɓe \c 1 \s1 No Laamɗo haaldiri adunaaru e Ɓiyum \p \v 1 Gilla arande Laamɗo haalaniino maamiraaɓe meeɗen wakkatiiji keewɗi e sifaaji keewɗi, haaldanii ɓe e kunnduɗe annabaaɓe. \v 2 Ammaa e ley nyalaaɗe cakitiiɗe ɗe o haaldanii en e Ɓiyiiko mo o tagiri adunaaru ndu fuu.\f + \fr 1:2 \ft Ndaaree du Yuhanna 1.3 to wi'i: \fq E makko Laamɗo tagiri huunde fuu. Fay huunde tagaaka si wanaa e makko.\f* O waɗi ɗum donoowo huunde fuu. \v 3 Ɓiyiiko oon na yaynira teddeengal Laamɗo. Alhaali makko ina foti e Laamɗo jaati. Imo heɓindorii huunde fuu e konngol makko jogiingol semmbe. Caggal ko o tilii laaɓinde hakkeeji yimɓe ɗuum, o jooɗii gere nyaamo Laamɗo jom manngu to dow kammu toon. \v 4 Ndelle ɓiɗɗo oon laatake ɓurɗo maleyka'en manngu, hono no innde nde Laamɗo hokki mo ndeen ɓurdi inɗe maɓɓe faa waawaa fonndideede. \s1 Haala Ɓiɗɗo ɓurɗo maleyka'en \p \v 5 Si goonga, fay gooto e maleyka'en ɓeen Laamɗo wi'aay: \q1 «Wo a ɓiyam, \q2 hannden mi laatake Baaba maa.»\f + \fr 1:5 \ft Jabuura 2.7.\f* \m Naa katin: \q1 «Miin, mi laatanto o Baaba, \q2 kanko du o laatanoo kam Ɓiɗɗo.»\f + \fr 1:5 \ft 2 Samuwiila 7.14.\f* \m \v 6 Katin du, nde o ɓadinoo nulude afo ardiiɗo oon ley adunaaru ndeen, o wi'i: \q1 «Maleyka'en Laamɗo fuu cujidana ɗum.»\f + \fr 1:6 \ft Fillitagol Tawreeta 32.43.\f* \m \v 7 Laamɗo wi'ii dow maleyka'en ɓeen: \q1 «O waɗi maleyka'en makko keni, \q1 o waɗi maccuɓe makko ɗemle yiite.»\f + \fr 1:7 \ft Jabuura 104.4.\f* \m \v 8 Ammaa dow Ɓiɗɗo oon, o wi'i: \q1 «Laamu maa, aan Laamɗo, heddoto faa abada abadin! \q1 Potal woni sawru ndu laamortoɗaa. \q1 \v 9 Aɗa yiɗi fonnditaare, \q2 aɗa wanyi oonyaare. \q1 Saabe ɗuum, Laamɗo Joomiraaɗo maa suɓii ma joori nebbam kaanankaaku dow maaɗa, \q2 hokki ma seyo ɓurngo ngo banndiraaɓe maa fuu.»\f + \fr 1:9 \ft Jabuura 45.7-8.\f* \m \v 10 O wi'i katin: \q1 «Aan Joomiraaɗo, illa fuɗɗoode \q2 a joƴƴinii adunaaru, \q1 e juuɗe maa tagirɗaa kammuuli ɗiin. \q1 \v 11 Kanji ɗi timman. Aan kaa, a heddoto. \q2 Ɗi fuu ɗi kiiɗɗiran hono kaddule ni. \q1 \v 12 A sowiran ɗi hono saaya, \q2 ɗi mbattitorto no neɗɗo wattitirta saayaaji muuɗum ni. \q1 Aan kaa, a waylitataako, \q2 nguurndam maa du walaa timmoode.»\f + \fr 1:12 \ft Jabuura 102.26-28.\f* \m \v 13 Fay nde wootere, Laamɗo wi'aay gooto e maleyka'en: \q1 «Jooɗa gere nyaamo am, \q2 faa mi waɗa njaaɓaa wayɓe ma.»\f + \fr 1:13 \ft Jabuura 110.1.\f* \m \v 14 Ɗume woni maleyka'en? Ɓe fuu wo ɓe ruuhuuji gollanooji Laamɗo ɗi o nulata faa ngollana heɓooɓe kisindam ɓeen. \c 2 \s1 Haala kisindam mawɗam \p \v 1 Ndelle, eɗen kaani wattude hakkillooji meeɗen sanne e ko nanɗen ɗuum, taa mbosoɗen goonga. \v 2 Nulal Laamɗo ngal maleyka'en njottini ngaal tabitii. Luttuɓe ngal naa yedduɓe ngal fuu, keɓii jukkungo ngo kaandi. \v 3 Si wo hono nii, noy ndaɗirten enen si en njeebake kisindam mawɗam hono ɗam? Kisindam ɗam, Joomiraaɗo artii haalude haala majjam, de hettindantooɓe mo ɓeen laamni haala makko. \v 4 Laamɗo ɓeydi e dow seedaaku maɓɓe oon katin maandeeji e kaayeefiiji e golleeji mawɗi. O yeɗiri dokke Ruuhu Ceniiɗo du no o muuyiri. \s1 Haala ɗowiroowo yimɓe to kisindam \p \v 5 E ley ɗuum, wanaa maleyka'en ɓeen Laamɗo hokki laamaade adunaaru warooru ndu kaaleten haala muuɗum nduun. \v 6 Won ɗo Binndi ɗi ceedii dow mo o hokki laamaade oon. Ɗi mbi'i: \q1 «Neɗɗo wo ɗume faa ngattanaa ɗum hakkillo? \q1 Ɗume ɓii-Aadama laatii faa kaybaa ɗum? \q1 \v 7 A leeƴinii mo wakkatiyel seeɗa e ley maleyka'en. \q1 A fiilii mo lefol darja e teddeengal, \q1 \v 8 a wattii huunde fuu e ley hawju makko.»\f + \fr 2:8 \ft Jabuura 8.5-7.\f* \m Ko Laamɗo watti huunde fuu e ley hawju makko ɗuum, ina holla imo laamii huunde fuu. Fay huunde heddaaki nde ɗowtanaaki mo. Kaa si goonga, en nji'aay kulle ɗeen fuu na ɗowtanii mo tafon. \v 9 E wakkatiyel seeɗa Iisaa leeƴinaama ley maleyka'en. Ammaa joonin en nji'ii imo fiilaa darja e teddeengal saabe ko o yari torra maayde. Goonga ni, o maayanii yimɓe fuu saabe hinney Laamɗo. \p \v 10 Sabo Laamɗo taguɗo huunde fuu mo huunde fuu woodani oon anniyake wattude yimɓe heewɓe e darja muuɗum. Ndelle o tawi na haani o yaara Iisaa ley torra faa o waɗa ɗum ardiiɗo kiɓɓuɗo, potuɗo omtande yimɓe ɓeen laawol kisindam. \v 11 Sabo dey, Iisaa cenoowo yimɓe oon e seniiɓe ɓeen wo ƴuwdi ngootiri. Ɗum saabii de Iisaa semtirtaa noddirde ɓe sakiraaɓe muuɗum. \v 12 Imo wi'a Laamɗo: \q1 «Mi anndinan sakiraaɓe am ɓeen innde maa, \q2 mi manete hakkunde kawrital maɓɓe.»\f + \fr 2:12 \ft Jabuura 22.23.\f* \m \v 13 O wi'i katin: \q1 «Mi yowan hoolaare am dow Laamɗo.» \m Katin du o wi'i: \q1 «Inani kam, miin e sukaaɓe ɓe Laamɗo hokki kam ɓeen.»\f + \fr 2:13 \ft Esaaya 8.17-18.\f* \p \v 14 Ndelle, ko tawaa sukaaɓe ɓeen wo teewu e ƴiiƴam, Iisaa du hawti e maɓɓe tagaadi ndiin. O waɗii noon faa maayde makko jaaloo jogiiɗo baawɗe maayde oon, ɗum woni Ibiliisa, \v 15 de o rimɗina yimɓe ɓe kulol maayde haɓɓunoo ɓeen haddi nguurndam muɓɓen fuu. \v 16 Ina laaɓi wanaa wallude maleyka'en waddi mo, ammaa wallude ƴuwdi Ibrahiima waddi mo. \v 17 Ndelle ina tilsi o laatoo hono sakiraaɓe makko ɓeen e huunde fuu, faa o laatanoo ɓe Almaami Mawɗo jom yurmeende koolniiɗo e ley golle Laamɗo. Ɗum o waɗi faa o itta ɓe e jukkungo ngo ɓe kaandi saabe hakkeeji maɓɓe. \v 18 Kanko e hoore makko, o ndaartindoraama torraaji. Saabe ɗuum, imo waawi wallude ndaartindeteeɓe ɓeen. \c 3 \s1 No Iisaa ɓurdi annabi Muusaa teddude \p \v 1 Sakiraaɓe seniiɓe, Laamɗo noddii on faa kawton e muuɗum dow kammu. Ngatton hakkillooji mooɗon e Iisaa Almasiihu. Wo o nulaaɗo, wo o Almaami Mawɗo mo ceedantoɗen. \v 2 O hoolnake e Laamɗo cuɓiiɗo mo oon, hono no Muusaa hoolnorii ley suudu Laamɗo fuu noon. \v 3 De si goonga, nyiɓoowo na ɓuri nyimngo muuɗum manngu. Hono noon du, Iisaa ɓurdi Muusaa manngu. \v 4 Suudu fuu na woodi nyiɓoowo ɗum, de nyiɓoowo huunde fuu oon wo Laamɗo. \v 5 Muusaa wonnoo koolniiɗo e suudu Laamɗo nduun fuu. Wo o gollanoowo Laamɗo faa o sappoo ko Laamɗo wi'ata caggal makko. \v 6 Ammaa Almasiihu wo ɓiɗɗo koolniiɗo. Kam woni hooreejo dow suudu Laamɗo nduun. Enen ngoni suudu makko nduun, si tawii en tinnake e hoolaare, en keddake e jikke ko mantortoɗen ɗuum. \s1 Haala naatude e ley fowtere Laamɗo \p \v 7 Saabe ɗuum, no Ruuhu Ceniiɗo wi'iri ni: \q1 «Hannden, si on nanii daande makko, \q1 \v 8 taa njoornee ɓerɗe mooɗon hono no maamiraaɓe mon ngaɗirnoo de muurti ni,\f + \fr 3:8 \ft Ɗum woni yimɓe Israa'iila muurtirnooɓe annabi Muusaa de mbi'i pornyitoo leydi Misira.\f* \q2 nyannde ɓe ndaartindinoo Laamɗo ley ladde ndeen. \q1 \v 9 Ɓe ndaartindake kam toon faa ɓe ndaara munyal am, \q2 fay ko ɓe nji'i golleeji am haddi duuɓi capanɗe nay. \q1 \v 10 Saabe ɗuum tikkiranmi yimɓe jamaanu oon, \q1 mbiimi: wakkati fuu ɓerɗe maɓɓe ina ndunƴa ɓe e majjere, \q2 ɓe anndaa laabi am fey! \q1 \v 11 Faa kuniimi ley tikkere am, mbiimi: \q2 Ɓe naatataa ley fowtere am abada.»\f + \fr 3:11 \ft Jabuura 95.7-11.\f* \m \v 12 Ndelle sakiraaɓe, kaybee taa fay gooto mooɗon tawree ɓernde bonnde nde walaa goonɗinal, de sela Laamɗo buurɗo. \v 13 Ammaa cemmbunduron ɓerɗe mon nyannde fuu haddi na wi'ee «hannden» taa luttal hiila on, de yoorna ɓerɗe mon. \v 14 Sabo dey, si eɗen tinnoo e hoolaare nde keɓuɗen gilla fuɗɗoode faa yaha timmoode fu, ndeen kaa en kawtii e Almasiihu. \v 15 Wo hono no Binndi ɗiin mbiiri: \q1 «Hannden, si on nanii daande makko, \q1 taa njoornee ɓerɗe mon hono no maamiraaɓe mooɗon ngaɗirnoo de muurti ni.» \m \v 16 Ɓeye ngoni muurtuɓe fay si tawaa nanii daande Laamɗo? Ɓe fuu wo ɓe yimɓe ɓe Muusaa wurtinnoo leydi Misira. \v 17 Ɓeye ngoni ɓe Laamɗo tikkani ko foti duuɓi capanɗe nay? Wo luttuɓe de maayi kantii ley ladde ɓeen. \v 18 Ɓeye ngoni ɓe o hunanii naatataa e leydi ndi o hokkata fowtere makko ɓeen? Wo saliiɓe mo ɓeen ni. \v 19 Wooɗi, en nji'ii du, ɓe keɓaay naatude e fowtere makko sabo ɓe ngoonɗinaay. \c 4 \p \v 1 Laamɗo na heddii na hokka en amaana naatude fowtere muuɗum. Ndelle sanaa kulen taa fay gooto e meeɗen hunngoo naatude. \v 2 Sabo enen du, en nanii kabaaru lobbo hono no yimɓe ley ladde ɓeen naniri ni. De kamɓe kaa, ko ɓe nannoo ɗuum nafaay ɓe sabo ɓe kettindoraaki ɗum goonɗinal. \v 3 Kaa enen goonɗinɓe ɓeen, en naatan e fowtere Laamɗo ndeen. Kayre woni nde o wi'i: \q1 «Ley tikkere am kuniimi, mbiimi: \q1 Ɓe naatataa ley fowtere am abada!»\f + \fr 4:3 \ft Jabuura 95.11.\f* \m Ɗum e taweede fuu, o yottinii fowtere ndeen gilla nde o joƴƴinnoo adunaaru ndeen. \v 4 Sabo nokku gooto e ley Binndi ɗiin haalii haala nyalaande jeɗɗaɓerde ndeen, wi'i: \q1 «Laamɗo fowtii e golle muuɗum fuu e ley nyannde jeɗɗaɓerde ndeen.»\f + \fr 4:4 \ft Fuɗɗoode 2.2.\f* \m \v 5 O wi'i katin: \q1 «Ɓe naatataa ley fowtere am abada.» \m \v 6 Woɓɓe kaa keɓan naatude ley fowtere ndeen. Artiiɓe nanude kabaaru lobbo oon ɓeen naataay e ley fowtere ndeen sabo ɓe calake ko Laamɗo wi'i. \v 7 Ndelle Laamɗo waɗi sarɗi\f + \fr 4:7 \fk sarɗi \ft wo wakkati podanooɗo.\f* goɗɗo bi'eteeɗo «hannden». O haaliri ɗum e hunnduko Daawda caggal duuɓi keewɗi katin. Ɗum woni aayaare nde njannguɗen naanen ndeen: \q1 «Hannden, si on nanii daande makko, \q1 taa njoornee ɓerɗe mon.»\f + \fr 4:7 \ft Jabuura 95.7-8.\f* \m \v 8 Sabo si goonga, si Yoosuwa yaariino yimɓe to fowtere fu, Laamɗo haalataano caggal ɗuum haala sarɗi goɗɗo. \v 9 Ɗum na holla yimɓe Laamɗo ina ndesanaa fowtere hono nde Laamɗo fowti nyannde jeɗɗaɓerde ndeen. \v 10 Sabo naatuɗo e fowtere Laamɗo, kam du fowtiran no Laamɗo fowtiri e golle muuɗum ni. \v 11 Ndelle, tilay tinnitoɗen no mbaawruɗen fuu faa naaten e fowtere Laamɗo ndeen taa fay gooto saamira no salaniiɓe Laamɗo ɓeen caamiri noon. \p \v 12 Konngol Laamɗo ina wuuri, ina gollira baawɗe. Ingol ɓuri kaafaahi mbelnaaki kunnduɗe ɗiɗi fuu welude. Ingol yuwa faa ngol sennda ɓernde e yonki, faa ngol sennda ƴi'e e mbusam. Ingol saroo miilooji e anniyaaji gonɗi e ɓernde. \v 13 Tageefo fuu suuɗanaaki Laamɗo. Huunde fuu na ɓangi yeeso makko, na yi'ee. Wo yeeso makko njaabantoɗen ko'e meeɗen. \s1 No Iisaa Almaami Mawɗo oon worri \p \v 14 Ndelle kaɓɓoɗen e ko ngoonɗinɗen ɗuum faa wooɗa. Sabo en keɓii Almaami Mawɗo jaaɗo dow kammu to yeeso Laamɗo, ɗum woni Iisaa Ɓii Laamɗo oon. \v 15 Almaami Mawɗo meeɗen oon, wanaa neɗɗo mo waawaa yurmaade en e lokkaaku meeɗen. O jarribaama no heɓiraa fuu no njarriboraɗen ni, ammaa o waɗaay hakke. \v 16 Ndelle, en kooloo ɓattaade jooɗorgal Jom moƴƴere, faa keɓen yurmeende e moƴƴere, ɗum walla en nde kaajaɗen fuu. \c 5 \s1 No Iisaa laatorii almaami kiɓɓuɗo \p \v 1 Kala Almaami Mawɗo ina suɓee hakkunde yimɓe de halfinee gollande Laamɗo saabe maɓɓe. Sanaa o yottina sadakaaji nyaamri e kirsamaaji saabe hakkeeji. \v 2 Joomum ina waawi yurmaade yimɓe ɓe anndaa laawol Laamɗo de majji ɓeen, sabo kam e hoore muuɗum wo lokkaajo hono no maɓɓe ni. \v 3 De saabe kam e hoore muuɗum wo lokkaajo, tilay yottina sadakaaji saabe hakkeeji muuɗum du, wanaa saabe hakkeeji yimɓe tan. \v 4 Fay gooto waawaa hokkude hoore mum darja laataade Almaami Mawɗo. Sanaa tawa Laamɗo suɓii ɗum hono no suɓorii Haaruuna ni. \p \v 5 Almasiihu du, wanaa kam hokki hoore muuɗum darja laataade Almaami Mawɗo. Wo Laamɗo suɓanii mo ɗum. Kam wi'i mo: \q1 «Wo a ɓiyam, \q2 hannden mi laatake Baaba maa.»\f + \fr 5:5 \ft Jabuura 2.7.\f* \m \v 6 O wi'i e ley nokku goɗɗo: \q1 «Wo a almaami faa abada \q2 e sii almaamaaku Malkisedek.»\f + \fr 5:6 \ft Jabuura 110.4. \fk Malkisedek \ft Ndaaree 7.1-10\f* \p \v 7 Nde Iisaa wonnoo e leydi ndiin ndeen, waɗirii du'aawuuji e bullaali cattuɗi e gonɗi, nyaagake Laamɗo baawɗo hisinde ɗum e maayde oon. Laamɗo jaɓanii mo saabe ko o ɗowtanii ɗum. \v 8 Fay si taweede kanko woni Ɓiɗɗo oon, o ekitake ɗowtanaade Laamɗo e ley torraaji ɗi o yari. \v 9 Saabe ko o hiɓɓiniraa hono nii ɗuum, imo waawi hokkude ɗowtaniiɓe mo ɓeen fuu kisindam nduumiiɗam. \v 10 Laamɗo waɗii mo Almaami Mawɗo hono no Malkisedek. \s1 Haala dow ko yaarata goonɗinal yeeso \p \v 11 Miɗen njogii haalaaji keewɗi e kabaaru o, de fiirtande on ɗum ina tiiɗi sabo on paamataa law. \v 12 Oɗon kaannoo laataade jannginooɓe gilla ko ɓooyi, ammaa faa hannden sanaa goɗɗo janngina on jannde arandeere hono abajadda ley Haala Laamɗo. Oɗon kaannoo taweede nyaamdu tekkundu nyaamoton, ammaa faa joonin e muynam ngonɗon. \v 13 Muynoowo fuu wo kecco tafon, faamataa kabaaru fonnditaare. \v 14 Ammaa nyaamdu tekkundu wo mawɓe njeyi. Ɓeen kaa marii hakkillooji muɓɓen, ɓe mboownii ko'e maɓɓe senndude ko wooɗi e ko boni. \c 6 \p \v 1 Ndelle, njaaren yeeso dow anndude Almasiihu faa njottoɗen kiɓɓal. Taa keddoɗen e jannde arandeere ndeen. Walaa ko ngarten e haala tuubude e golleeji jaarooji en to maayde, e haala goonɗinde Laamɗo. \v 2 Walaa ko ngarten e haala lootagal batisima, e hono yowugol juuɗe dow neɗɗo, e ummital maayɓe, e jukkungo duumiingo. \v 3 Njaaren yeeso. Noon ngaɗeten du si Laamɗo jaɓii. \p \v 4 Si goonga, wurtiiɓe e laawol Laamɗo ɓeen mbaawaa soƴƴaade de tuuba katin. Ɓe keɓiino annoora Laamɗo, ɓe meeɗii moƴƴere Laamɗo, ɓe keɓii ngeɗu e Ruuhu Ceniiɗo. \v 5 Ɓe meeɗii haala Laamɗo moƴƴuka kaan. Ɓe meeɗii du baawɗe wakkati garoowo oon. \v 6 Caggal ɗuum fu, ɓe njoppii. Ɓe mbaawaa tuubineede katin. Ina nanndi hono kamɓe e ko'e maɓɓe iɓe tonta Ɓii Laamɗo oon dow leggal palaangal katin, iɓe cemtina ɗum. \v 7 Taykoɗen leydi: si ndi haarii ƴuwoole, si ndi funnii aawitirdi nafoori remooɓe ɓeen, ndi heɓan barke ƴuuruɗo to Laamɗo. \v 8 Ammaa si ndi funnii kebbe e tuppe fu, ndi walaa nafaa, ɓooyataa ndi huɗee, de sakitoo ndi duppee. \p \v 9 De onon kaa, sakiraaɓe am horsuɓe, fay si min kaaldi nii, miɗen tannyori wo e laawol lobbol ngonɗon, ɗum woni laawol kisindam ngool. \v 10 Sabo Laamɗo wanaa oonyiiɗo sakko yeggita golle mooɗon naa njinngu ngu kolluɗon ɗum nde ngollanɗon seniiɓe ɓeen ndeen e no ngaɗoton faa joonin du. \v 11 De miɗen muuya mono e mooɗon fuu siina jokkude faa yaha timmoode, faa jikke mooɗon hiɓɓa, tabita. \v 12 Min njiɗaa laatoɗon jaayɓe. Ko min njiɗi dey, nyemmbiton ronooɓe ko Laamɗo aadii hokkude ɗum'en saabe goonɗinal muɓɓen e munyal muɓɓen. \s1 Haala amaanaaji Laamɗo celluɗi \p \v 13 Ko Laamɗo waɗanannoo Ibrahiima amaana ɗuum, wo hoore muuɗum hunorii, sabo walaa fuu potuɗo e muuɗum manngu faa hunoroo ɗum. \v 14 O wi'i: «Mi hunake, mi waɗan e maa barke, mi hebbinan ƴuwdi maa faa heewa!»\f + \fr 6:14 \ft Fuɗɗoode 22.16-17.\f* \v 15 Wooɗi, Ibrahiima munyi faa heɓi ko Laamɗo aadinoo hokkude ɗum ɗuum. \v 16 Yimɓe ina kunoroo ɓurɗo ɗum'en manngu, de hunayeere ndeen ina tabintina haala muɓɓen, ina itta jeddi gonɗi hakkunde muɓɓen ɗiin fuu. \v 17 Nde Laamɗo aadinoo ɗum ndeen, na yiɗi heɓooɓe amaana oon paama faa laaɓa anniya muuɗum waylitataako fey. Ɗum waɗi de o ɓeydi hunayeere e dow amaana makko oon. \v 18 Kulle ɗiɗi ɗe, ɗum woni hunayeere ndeen e amaana oon, mbaylitataako abada, sabo Laamɗo fenataa. Ndelle, ɗum fuu na semmbinɗina ɓerɗe meeɗen, enen doggirɓe to Laamɗo faa njogoɗen jikke mo kokkaɗen oon. \v 19 Jikke oon wo tonteere sellunde hoolniinde, tiigiinde yonkiiji meeɗen. Imo ɗowa en faa paltoɗen lefol paliingol\f + \fr 6:19 \fk lefol paliingol \ft ngool ina holla ko senndata hakkunde to yimɓe ngoni e to Laamɗo heedi ley nokkuure ɓurnde fuu senaade.\f* e nokku ɓurɗo fuu senaade to dow kammu toon. \v 20 Iisaa artii en, naati toon saabe meeɗen. O laatanake en Almaami Mawɗo faa abada hono Malkisedek. \c 7 \s1 Kabaaru almaami bi'eteeɗo Malkisedek \p \v 1 Malkisedek oon laatakeno kaananke ngalluure wi'eteende Salaam. Wo o almaami mo Laamɗo Toowɗo suɓii. Kanko hawroynoo e Ibrahiima wakkati wartannoo wolde nde jaalinoo kaanankooɓe, o barkini ɗum.\f + \fr 7:1 \ft Ndaaree Fuɗɗoode 14.17-20.\f* \v 2 Ibrahiima hokki mo sappoɓerde e huunde fuu ko heɓoynoo e wolde ndeen. Maanaa innde Malkisedek woni: «kaananke ponnditiiɗo». Katin du wo o kaananke Salaam. Ɗum na fiirta «kaananke jam». \v 3 Binndi ɗiin cifaaki baabiiko naa inniiko naa maamiraaɓe makko fey. Ɗi kaalaay haala rimeede makko naa maayde makko. Imo wa'i hono Ɓii Laamɗo oon: o heddoto wo o almaami faa abada. \p \v 4 Ndaaree no teddeengal Malkisedek foti mawnude, sabo fay Ibrahiima maami en oon hokkii mo sappoɓerde ko heɓunoo e wolde ndeen fuu. \v 5 Katin du, almaami'en ƴuuruɓe e Lewi\f + \fr 7:5 \fk Lewi \ft woni maama Muusaa e Haaruuna.\f* ɓeen njamiraa e ley sariya nanngude sappoɓerde e Israa'iila'en fuu, fay si taweede kam'en du wo ƴuuruɓe e Ibrahiima. \v 6 Ammaa fay ko Malkisedek jeyaaka e ƴuwdi Lewi, jaɓii sappoɓerde jawdi Ibrahiima, de barkini ɗum, kam keɓuɗo amaanaaji Laamɗo oon. \v 7 Sikke fuu walaa, barkinoowo ina ɓuri barkinteeɗo teddude. \v 8 Katin du, ƴuuruɓe e Lewi, jaɓooɓe sappoɓerde ɓeen, na maaya. Ammaa Malkisedek wo buurɗo hono no Binndi ɗiin ceedorii noon. \v 9 Eɗen mbaawi fay wi'ude: ko Ibrahiima hokki sappoɓerde ɗuum, Lewi mo ƴuwdi muuɗum jaɓata sappoɓerde oon, kam du hokkii nde. \v 10 Sabo fay si taweede Lewi oon rimaaka tafon, e ɓanndu maammum Ibrahiima wonnoo nde Malkisedek jakkitinoo Ibrahiima ndeen. \p \v 11 Laamɗo hokkii Israa'iila'en Tawreeta, joƴƴinii ɗum dow almaamaaku Lewinkooɓe. Joonin le, si tawiino almaamaaku nguun hiɓɓiino fu, ndeen garol almaami goɗɗo hono Malkisedek mo ƴuuraay e Haaruuna, walaa nafaa. \v 12 Wooɗi du, si almaamaaku waylitake fu, tilay jamirooje du mbaylitoo. \v 13 Kulle ɗeen ina kaala haala Joomiraaɗo meeɗen. O jeyaaka e ƴuwdi Lewi. Wo e lenyol gonngol o jeyaa, ngol fay gooto muɓɓen gollaay golle almaami hirsirde abada. \v 14 Sabo en fuu en anndii, Joomiraaɗo men oon e lenyol Yahuuda ƴuuri, de Muusaa kaa haalaay e dow lenyol ngool nde haalnoo haala almaamaaku. \s1 No Iisaa laatorii almaami nannduɗo e Malkisedek \p \v 15 Kabaaru o ɓeydan laaɓude du si almaami goɗɗo ɓanguɗo oon nanndii e Malkisedek. \v 16 O laataaki almaami saabe yamiroore dow lenyol makko. Ko o laatorii almaami dey, wo saabe baawɗe gonɗe e nguurndam ɗam halkataake. \v 17 Sabo Binndi ɗiin mbi'ii: \q1 «Wo a almaami faa abada \q2 e sii almaamaaku Malkisedek.» \m \v 18 Ndelle yamiroore arandeere ndeen ittaama sabo walaa semmbe, nafaay. \v 19 Si goonga, ley Tawreeta Muusaa oon fay gooto laataaki kiɓɓuɗo. Joonin kaa en njowii jikke men e ko ɓuri Tawreeta Muusaa oon. E jikke oon keɓirten ɓattaade Laamɗo. \p \v 20 Katin du, Laamɗo waɗii hunayeere muuɗum. Lewinkooɓe ɓeen le, Laamɗo hunanaaki ɗum'en. \v 21 Ammaa Iisaa laatorake almaami e dow hunayeere. Laamɗo wi'i mo: \q1 «Miin Joomiraaɗo hunii, \q2 waylitataa ko anniyii du, wi'i: \q1 Wo a almaami faa abada.»\f + \fr 7:21 \ft Jabuura 110.4.\f* \m \v 22 Hono nii Iisaa laatorii tolma\f + \fr 7:22 \fk Tolma \ft wo maande holloore hoolaare.\f* kokkoowo en hoolaare wondunde e amaana ɓurɗo woodde oon. \p \v 23 Ko jokkiti katin, almaami'en ɓeen ina keewnoo sabo maayde na haɗa ɓe heddodaade e golle maɓɓe. \v 24 Ammaa Iisaa woni duumiiɗo faa abada, almaamaaku muuɗum du walaa kaaddi. \v 25 Saabe ɗuum, imo waawi hisinde ɓattoriiɓe Laamɗo saabe makko ɓeen kisindam kiɓɓuɗam. Imo waawi hisinde ɓe sabo imo wuuri faa abada, imo surana ɓe to Laamɗo. \p \v 26 Ndelle, Iisaa woni Almaami Mawɗo mo kaajaɗen: wo o ceniiɗo, o walaa feloore, laru\f + \fr 7:26 \fk Laru \ft e sokottu fuu wo gootum. Wo nyakugol ley ko yi'etee e ko yi'ataake.\f* fuu walaa e makko. O senndaama e waɗuɓe hakke. Katin du, o toownaama dow huunde fuu to dow kammu. \v 27 O nanndaay e almaami'en mawɓe woɓɓe. Ɓeen kaa, nyannde fuu sanaa ɓe artoo ɓe ngaɗana ko'e maɓɓe kirsamaari saabe hakkeeji maɓɓe. Caggal ɗuum, ɓe ngaɗa saabe hakkeeji yimɓe. Ammaa Iisaa hokkitirii hoore muuɗum laatoo kirsamaari, de nii ittiri hakkeeji yimɓe nde wootere heƴoore yimɓe jamaanuuji fuu. \v 28 Tawreeta Muusaa oon ina darna yimɓe lokkaaɓe faa laatoo Almaami'en Mawɓe. Ammaa hunayeere nde Laamɗo hunii caggal Tawreeta ndeen darnii Ɓiɗɗo kiɓɓinaaɗo faa abada oon. \c 8 \s1 No Iisaa laatorii curoowo ley amaana ɓurɗo woodde oon \p \v 1 E ley ko kaaleten ɗuum, inan haala ɓurka manngu: eɗen ngoodi Almaami Mawɗo, oon woni jooɗiiɗo gere nyaamo jooɗorgal Jom manngu dow kammu. \v 2 Imo golla golle makko e ley nokkuure seniinde. Ɗum woni hukum goongaajo mo Joomiraaɗo darni, wanaa mo neɗɗo darni. \p \v 3 Almaami fuu ina suɓoraa faa yottina to Laamɗo sadakaaji nyaamri e kirsamaaji. Ɗum le, tilay Iisaa laatantooɗo en Almaami Mawɗo oon du heɓa huunde faa yottina. \v 4 Sini to leydi ga o wonnoo fu, o laatataako almaami, sabo dey, ina woodi almaami'en waddooɓe dokke kawrooje e Tawreeta Muusaa. \v 5 To almaami'en ɓeen ngollata toon na holla en ko woni dow kammu. Nokku maɓɓe oon wo sifa tan. Nde Muusaa ɓadinoo darnude hukum seedaaku oon ndeen, Laamɗo sappani mo, wi'i: «Tinnoɗaa, ngaɗiraa huunde fuu dow sifa mo kollumaami dow waamnde oon.»\f + \fr 8:5 \ft Wurtagol 25.40.\f* \v 6 Ammaa joonin, Almasiihu halfinaama gollal dewal ɓurngal ngal maɓɓe ngaal woodde, sabo wo curanoowo yimɓe ley amaana ɓurɗo woodde oon. Amaana oon waldaa e arandeejo oon, o yowaama dow haalaaji gonɗi e amaana ɓurɗi woodde. \v 7 Sini amaana arandeejo oon laatakeno kiɓɓuɗo fu, walaa fuu ko ɗiɗaɓo nafata. \v 8 Ammaa Laamɗo wo felu yimɓe muuɗum, wi'i: \q1 «Miin Joomiraaɗo miɗo wi'a nyalaaɗe ina ngara \q2 ɗe ngaɗammi amaana keso e yimɓe Israa'iila e yimɓe Yahuudiya. \q1 \v 9 O nanndataa e amaana mo ngaɗidinnoomi e maamiraaɓe maɓɓe \q2 nde ɗowunoomi ɗum'en faa mi wurtina ɗum'en leydi Misira ndeen. \q1 Ko kamɓe e ko'e maɓɓe ɓe mbonni amaana am ɗuum, \q2 miin du mi tottitake ɓe. \q1 Noon mbiimi, miin Joomiraaɗo.» \m \v 10 Joomiraaɗo wi'i: \q1 «Inan amaana mo ngaɗidammi e Israa'iilankooɓe caggal balɗe ɗeen: \q1 Mi wattan jamirooje am e hakkillooji maɓɓe, \q2 mi winnda ɗe e ɓerɗe maɓɓe, \q1 mi laatoo Laamɗo maɓɓe, \q2 ɓe laatoo yimɓe am. \q1 \v 11 Katin walaa fuu ko neɗɗo tindina gondo muuɗum, \q2 maa sakiike mum faa wi'a ɗum: ‹Hey, anndu Joomiraaɗo›, \q1 sabo yimɓe fuu anndan kam, \q2 gilla lo'uɓe faa e tedduɓe. \q1 \v 12 Sabo mi yaafoto lutti maɓɓe, \q2 mi ittan hakkeeji maɓɓe e hakkillo am fey.»\f + \fr 8:12 \ft Yeremiya 31.31-34.\f* \m \v 13 Ko o haali kabaaru amaana keso oon ɗuum, o hiiɗɗini amaana arandeejo oon. Joonin kaa, ko naywi faa nyoofii ɗuum ɓadake lallineede. \c 9 \s1 Haala dewal ley amaana kiiɗɗo oon \p \v 1 Amaana arandeejo oon ina joginoo jamirooje kawjiiɗe dewal Laamɗo, kam e nokkuure dewal seniinde wonnde to leydi ga. \v 2 Nokku oon wo hukum mo cuuɗi ɗiɗi: arandeeru nduun wo suudu seniindu inndirtee. Ɗoon joƴƴinirɗe fitilla e taabawal gondungal e buuru cakkaaɗo ngonnoo. \v 3 Yeesooru nduun woni caggal lefol paliingol ngool. Innde mayru wo nokkuure ɓurnde fuu senaade. \v 4 Ley mayru urirde waɗiraande kaŋŋe e keesuwal amaana mooytiraangal kaŋŋe ngonnoo. Ley keesuwal ngaal ina woodi loongel kaŋŋe goodungel nyaamdu wi'eteendu «manna», kam e sawru Haaruuna wilitinnoondu nduun e alluuje ɗe amaana oon winndaa e muɓɓen ɗeen. \v 5 To dow keesuwal toon na woodi nate maleyka'en ɗiɗo wi'eteeɓe keruba'en, wo ɓe maande teddeengal Laamɗo. Bippeele maɓɓe ina kuuri nokku ɗo ƴiiƴam ɗaam rufetee faa hakkeeji njaafee ɗoon. Ammaa en mbaawaa sifaade kulle ɗeen faa laaɓa e wakkati o. \p \v 6 Noon kulle ɗeen fuu moƴƴiniraa. Nyannde fuu almaami'en ɓeen ina naata, ina mburtoo to suudu arandeeru toon faa ngolla golle muɓɓen. \v 7 Ammaa ley suudu yeesooru nduun, Almaami Mawɗo oon tan naatata e mayru hitaande fuu nde wootere. Katin du tilay o naadda e ƴiiƴam kirsamaaji faa o itta hakkeeji makko, e hakkeeji yimɓe ɗi anndaano ɗiin. \v 8 Inan ko Ruuhu Ceniiɗo sappii e kulle ɗeen: si suudu arandeeru na heddii fu, nokku ɓurɗo fuu senaare oon naatataake. \v 9 Ɗum fuu wo ɗum maande ko woni hannden: sadakaaji nyaamri e kirsamaaji fuu mbaawaa laaɓinde gaɗoowo ɗum'en faa tawa ɓernde mum felataa ɗum. \v 10 Dewal ngaal ina haɓɓaa e jamirooje haala nyaamdu e njaram e lootaade lootaali feere feere. Jamirooje ɗeen fuu na kaɓɓaa e ɓanndu tan wanaa e ɓernde, iɗe njokkee faa nyannde Laamɗo tabintini huunde heyre. \s1 Haala sadaka ley amaana keso oon \p \v 11 Ammaa joonin, Almasiihu ɓangii, wo Almaami Mawɗo gaɗanɗo en moƴƴereeji. O naatii e hukum ɓurɗo teddude ɓurɗo hiɓɓude, mo junngo ɓii-Aadama darnaay, mo jeyaaka e adunaaru tagaandu ndu. \v 12 O naatii ley nokkuure ɓurnde fuu senaade ndeen. O naaddaay e ƴiiƴam ndamkoy e nga'oy, wo e ƴiiƴam makko jaati o naaddi. Hono nii o rimɗiniri en nde wootere faa abada. \v 13 E ley Tawreeta Muusaa, si ƴiiƴam damɗi e ga'i e ndoondi nyale duppaange wiccaama e neɗɗo tuunɗo fu, laaɓinan joomum ley diina. \v 14 Ndelle walaa ko haali haala ƴiiƴam Almasiihu ɗaam! E baawɗe Ruuhu duumiiɗo oon, Almasiihu hokkii hoore muuɗum Laamɗo no kirsamaari ndi walaa laru. Ɗum waɗi de ƴiiƴam makko laaɓinan miilooji ɓerɗe meeɗen e golleeji jaarooji en to maayde, faa ndewen Laamɗo buurɗo oon. \p \v 15 Saabe ɗuum, o laatii curoowo hakkunde yimɓe e Laamɗo ley amaana keso oon, faa yimɓe ɓe Laamɗo noddi ɓeen keɓa ndongu nduumiingu ngu Laamɗo aadii hokkude nguun. Ɗum fuu ɗum waɗii sabo goɗɗo maayii, faa rimɗina woofuɓe e ley amaana arandeejo oon. \p \v 16 Kabaaru ndongu, na tilsi laamnee joomum maayii. \v 17 Tilay ndongu tabita caggal maayde, sabo ngu tabitataa sanaa tawa joomum maayii. \v 18 Ɗum waɗi de fay amaana arandeejo oon tabitaay si wanaa ƴiiƴam rufaa. \v 19 Nde Muusaa hollitinnoo yimɓe ɓeen jamirooje gonɗe e Tawreeta ɗeen fuu ndeen, hooƴi ƴiiƴam nga'oy e ndamkoy, jillunduri ɗam e ndiyam, de suuwiri toon leeɓi baali boɗeeji e licce hisop, de wicci dewtere Tawreeta ndeen e yimɓe ɓeen fuu. \v 20 O wi'i: «Ɗum woni ƴiiƴam tabintinoojam amaana mo Laamɗo yamiri on njokkon oon.»\f + \fr 9:20 \ft Wurtagol 24.8.\f* \v 21 Hono noon katin, o wicciri ƴiiƴam e dow hukum ceniiɗo oon, kam e gineeji dewruɗi Laamɗo ɗiin fuu. \v 22 Si goonga, ko ɓuri heewude ley Tawreeta fu, wo ƴiiƴam laaɓinta ɗum. Si wanaa ƴiiƴam rufaa fu, hakke yaafataake. \s1 Haala kirsamaari kiɓɓundi \p \v 23 Kulle ɗeen ngoni nate kollitooje kulle gonɗe dow kammu ɗeen, iɗe kaajaa laaɓinireede ƴiiƴam daabaaji. Ammaa kulle kammunkooje ɗeen, kam'en kaa ina kaajaa sadakaaji ɓurɗi noon woodde. \v 24 Sabo Almasiihu naataay e nokkuure dewal seniinde nde ɓiɓɓe-Aadama nyiɓi, nanndunde e goongaare wonnde dow kammu ndeen. Ammaa, to kammu toon pay o naati faa o heedana en joonin yeeso Laamɗo. \v 25 Almaami Mawɗo na naata hitaande faa hitaande e ley nokkuure ɓurnde fuu senaade ndeen, na yaada e ƴiiƴam daaba. Ammaa Almasiihu naatiraay hono noon faa o ittana hoore makko sadaka kile keewɗe. \v 26 Si tawiino noon fu, Almasiihu torreteno kile keewɗe gilla e fuɗɗoode adunaaru faa joonin, ammaa ɗum laatoraaki noon. O ɓangii nde wootere tan faa abada faro timmoode wakkatiiji, faa o itta hakkeeji yimɓe saabe ko o hokkitiri hoore makko hono no kirsamaari ni. \v 27 Cakitte ɓii-Aadama wo maayde nde wootere, caggal ɗuum, saree. \v 28 Hono noon, Almasiihu du hokkitiri hoore muuɗum hono no kirsamaari ni nde wootere faa ronndoo hakkeeji yimɓe heewɓe. O ɓangan ɗiɗaɓerde, de wanaa faa o ronndoo hakkeeji, ammaa wo faa o waddana yimɓe doomuɓe garol makko ɓeen kisindam. \c 10 \p \v 1 Tawreeta Muusaa oon wo sifa moƴƴereeji garooji ɗiin, wanaa tagaadi majji pay. Jokkuɓe Tawreeta ɓeen na ndewra Laamɗo kirsamaaji wakkatiiji fuu ley hitaande fuu. Ammaa Tawreeta oon waawaa hiɓɓinde ɓattoriiɓe Laamɗo kirsamaaji ɓeen. \v 2 Si imo waawnoo hiɓɓinde ɓe, yottingol sadakaaji yoppeteno. Sabo dey, si rewooɓe ɓeen laaɓinaama nde wootere fu, ɓerɗe maɓɓe pelataa ɓe saabe hakkeeji katin. \v 3 De wanaa noon laatorii. Kirsamaaji hitaande faa hitaande ɗiin miccintinan yimɓe hakkeeji muɓɓen. \v 4 Sabo ƴiiƴam ga'i e damɗi ɗaam waawaa ittude hakkeeji fey. \p \v 5 Ɗum waɗi, wakkati mo Almasiihu naati adunaaru oon, wi'i Laamɗo: \q1 «Wanaa kirsamaaji muuyuɗaa, wanaa sadakaaji nyaamri muuyuɗaa, \q2 ammaa a waɗanii kam ɓanndu. \q1 \v 6 Sadakaaji duppamaaji e sadakaaji saabe hakke du, \q2 mbelataa ma.» \m \v 7 Ndeen, o wi'i: \q1 «Inani kam, mi warii faa mi waɗa muuyɗe maaɗa, aan Laamɗo, \q2 no winndiraa ley dewtere Tawreeta dow am ni.»\f + \fr 10:7 \ft Jabuura 40.7-9.\f* \m \v 8 O wi'i tafon: «A yiɗaa sadakaaji kirsaaɗi, a yiɗaa sadakaaji nyaamri kam e sadakaaji duppamaaji e sadakaaji saabe hakkeeji. Ɗi mbelataa ma.» O wi'ii ɗum fay si sadakaaji ɗiin ina kokkiree hono no Tawreeta yamiri ni. \v 9 Caggal ɗuum, o wi'i: «Inani kam, mi warii faa mi waɗa muuyɗe maa.» Noon Laamɗo ittiri sadakaaji arandeeji ɗiin de tabintini sadaka keso oon. \v 10 Ko Iisaa Almasiihu waɗi muuyɗe Laamɗo ɗuum, laaɓinii en e hakkeeji. Sabo dey, o hokkii ɓanndu makko laatanoo en sadaka, o hokkii ndu nde wootere faa abada. \p \v 11 No gollal sadaka aranal ngaal worri, almaami fuu wo daraniiɗo golle muuɗum nyannde fuu, ina yottina sadakaaji ɗiin wakkati fuu, ammaa ɗi mbaawaa ittude hakkeeji. \v 12 Ammaa Almasiihu hokkirii hoore muuɗum wo sadaka ittoowo hakkeeji nde wootere faa abada. Caggal ɗuum, o jooɗii gere nyaamo Laamɗo. \v 13 Ɗoon o doomata faa Laamɗo waɗa o yaaɓa wayɓe mo. \v 14 Ndelle, ko o laatii kirsamaari ɗuum, o hiɓɓinii yimɓe ɓe hakkeeji muɓɓen laaɓintee ɓeen faa abada. \p \v 15 Ruuhu Ceniiɗo du na seedanoo en ɗum. Sabo o wi'ii tafon: \q1 \v 16 «Joomiraaɗo wi'i: \q1 Inan amaana mo ngaɗidammi e maɓɓe \q2 e ley balɗe garooje: \q1 Mi wattan jamirooje am e ɓerɗe maɓɓe, \q2 mi winnda ɗe e hakkillooji maɓɓe.» \m \v 17 O jokkintini katin, o wi'i: \q1 «Mi ittan hakkillo am e hakkeeji maɓɓe e bonandaaji maɓɓe fey.»\f + \fr 10:17 \ft Yeremiya 31.33-34.\f* \m \v 18 Wooɗi ndelle, ɗo hakkeeji njaafaa fu, sadaka ittoowo hakkeeji walaa katin. \s1 No Laamɗo ɓadortee \p \v 19 Saabe ɗuum sakiraaɓe, ƴiiƴam Iisaa ndufaaɗam ɗaam hokkii en laawol naatude e nokkuure ɓurnde fuu senaade ndeen e ɓerɗe baaltiiɗe. \v 20 O udditanii en laawol kesol buurngol, naatirteengol lefol paliingol ngool, kangol woni ɓanndu makko nduun. \v 21 Eɗen njogii Almaami mawɗo ardinaaɗo suudu Laamɗo nduun. \v 22 Ndelle, ɓattitoroɗen Laamɗo ɓerɗe goongaaje e goonɗinal ngal sikkitiraaka. Sabo ɓerɗe meeɗen laamnaama, pelataa en dow ko boni, ɓalli meeɗen du lootiraama ndiyam laaɓuɗam. \v 23 Tiigoɗen jikke mo kaaleten haala muuɗum faa wooɗa, sabo Laamɗo wo koolniiɗo, waɗan ko aadii. \v 24 Ndaaren hakkunde meeɗen no pooɗundurten njinngu e golleeji lobbi. \v 25 Taa celen hawritinde no woɓɓe ngaɗata ni. Ammaa sanaa cemmbunduren ɓerɗe, sakko ko nji'oton nyalaande Joomiraaɗo ndeen ina ɓadoo warude. \p \v 26 Sabo si goonga, si eɗen kensoo eɗen ngaɗa hakkeeji caggal ko annduɗen goonga faa laaɓi fu, sadaka ittoowo hakkeeji heddaaki katin. \v 27 Ko heddii dey, doomugol kulɓiniingol nyannde kiite, kam e yiite mannge nyaamoowe yedduɓe Laamɗo ngeen. \v 28 Si neɗɗo salake Tawreeta Muusaa oon fu, waraama e dow seedaaku yimɓe ɗiɗo naa tato, yurmataake. \v 29 Ndelle miilee, sabo ina haani neɗɗo jukkee jukkungo ɓurngo noon manngu si yaaɓirii Ɓii Laamɗo yawaara, huyfinii ƴiiƴam amaana cenuɗam ɗum ɗaam, mbonkake Ruuhu gaddoowo moƴƴere oon. \v 30 Sabo eɗen anndi Laamɗo wi'ii: \q1 «Wo miin jeyi njomnitaari, wo miin yoɓoyta.» \m O wi'i katin: \q1 «Joomiraaɗo saroto yimɓe muuɗum.»\f + \fr 10:30 \ft Fillitagol Tawreeta 32.35-36.\f* \m \v 31 Hey, saamude e juuɗe Laamɗo buurɗo oon ina hulɓinii! \p \v 32 Miccitee nyalaaɗe mooɗon arane ɗeen, caggal nde Laamɗo yaynunoo hakkillooji mooɗon. On ndurwii ley torraaji keewɗi e munyal. \v 33 Wakkatiiji oɗon kuyfiniree jennooje e toonya yeeso yimɓe, wakkatiiji oɗon njaɓa wondude e woɓɓe waɗaaɓe noon. \v 34 Si goonga du, on cunodake e uddaaɓe ley kasu, wooɗi on njaɓii teeteede ko njogiɗon ɗuum fuu. On njaɓirii ɗum seyo, sabo on anndii oɗon njogii ko ɓuri ɗuum fuu wooɗude, ko tabitata faa abada. \v 35 Ndelle, taa njoppee hoolaare mon, sabo inde jogii mbarjaari mawndi. \v 36 Wo munyal kaanduɗon. Ndeen si on ngaɗii muuyɗe Laamɗo fu, on keɓan ko aadanii on. \v 37 Sabo ina winndaa: \q1 «Si waɗii seeɗa fu, \q2 kaanɗo warude oon waran, o hanndataako.» \m Laamɗo wi'ii: \q1 \v 38 «Ponnditaniiɗo kam wuurdan goonɗinal,\f + \fr 10:38 \ft Habakuk 2.3-4.\f* \q1 ammaa si yeccitake, \q2 ɓernde am yardataako ɗum.» \m \v 39 Enen kaa, en njeyaaka e yeccotooɓe de kalkee ɓeen. Ɓe njeyaɗen e muɓɓen dey, goonɗinɓe faa yonkiiji muɓɓen ndannee ɓeen. \c 11 \s1 Haala goonɗinal \p \v 1 Goonɗinal wo tannyorde heɓan ko yowi jikke e muuɗum, wo tannyorde ko yi'aay ɗuum ina woodi. \v 2 Saabe maggal, Laamɗo jaɓiri maamiraaɓe meeɗen. \p \v 3 Saabe goonɗinal, paamirɗen Laamɗo tagirii adunaaru ndu e ko woni e kammu fuu e konngol muuɗum. Ko yi'etee, fuu tagiraama e ko yi'ataake. \p \v 4 Saabe goonɗinal, Haabiila ittiranii Laamɗo sadaka ɓurɗo mo Kayiinu oon. Goonɗinal waɗi de Laamɗo hiisorii mo o ponnditiiɗo nde jaɓannoo mo sadakaaji makko. Katin, fay ko o maayi ɗuum, imo heddii waajaade en faa joonin saabe goonɗinal makko. \p \v 5 Saabe goonɗinal, Henok ƴeentiniraa dow kammu, meeɗaay maayde fey. Fay gooto yi'aay mo katin sabo Laamɗo ƴeentinii mo. Si goonga du, Binndi ceedanake mo, mbi'i illa o ƴeentinaaka, imo weli Laamɗo. \v 6 Si neɗɗo walaa goonɗinal, waawaa welude Laamɗo. Sabo garɗo to Laamɗo fuu, tilay goonɗina imo woodi, goonɗina o barjoto filotooɓe mo ɓeen. \p \v 7 Saabe goonɗinal, Nuuhu sehiri laana faa danna koreeji muuɗum. O ɗowtanii Laamɗo cappanɗo mo ko warata, ko yi'aaka tafon ɗuum. Noon o sarorii adunaaru ndu fuu. Laamɗo du hiisorii mo o ponnditiiɗo saabe goonɗinal makko ngaal. \p \v 8 Saabe goonɗinal, Ibrahiima nootorii noddaango Laamɗo, yehi to leydi ndi Laamɗo aadanii ɗum heɓan. De o dilli tawi le o anndaa fuu to o fonndii. \v 9 Saabe goonɗinal, o jooɗii hono janano e leydi ndi o aadanaa ndiin. Isiyaaka e Yaakuuba du njooɗodake e makko e ley hukumuuji. Kam'en du ngoni heɓidooɓe e makko amaana gooto oon. \v 10 Ibrahiima waɗii ɗum sabo na heɗinoo ngalluure yowiinde dow joƴƴinirde duumiinde nde Laamɗo diidi de nyiɓi ndeen. \p \v 11 Saabe goonɗinal, Ibrahiima hokkiraa heɓude ƴuwdi, fay si taweede o naywiino, jom suudu makko Saaratu du wo dimaro-no. O heɓii ƴuwdi ndiin sabo o hoolake Laamɗo yottinan aadi muuɗum. \v 12 Ndelle neɗɗo gooto nayeejo faa ɓaɗii maayde heɓi ƴuwdi potundi e koode kammu heewude. Hono njaareendi maayo du, ndi limataako. \p \v 13 Yimɓe ɓeen fuu maaydii e goonɗinal muɓɓen tawi ko Laamɗo aadanii ɗum'en ɗuum tabitaay tafon. Ammaa ɓe kaynake ɗum to woɗɗi, de ɓe kuyani ɗum. Ɓe cemtaay wi'ude wo ɓe hoɓɓe du, wo ɓe weerɓe e adunaaru ndu. \v 14 Ko ɓe kaaldi noon ɗuum, hollii faa laaɓi iɓe pilanoo ko'e maɓɓe leydi ndi ɓe njeyi. \v 15 Katin du si hakkillooji maɓɓe ina ngonnoo e leydi ndi ɓe njaltunoo ndiin, iɓe mbaawnoo yeccaade toon. \v 16 Kaa si goonga, iɓe pooɗanoo leydi ɓurndi woodde, ɗum woni ngonndi dow kammu ndiin. Saabe ɗuum, Laamɗo semtiraay noddireede Laamɗo maɓɓe, moƴƴinanii ɓe ngalluure. \p \v 17 Saabe goonɗinal, nde Laamɗo ndaartindinoo Ibrahiima ndeen, jaɓiri hokkude Isiyaaka faa laatoo kirsamaari. Si goonga, o segilanake hokkude ɓiyiiko korsuɗo oon hono sadaka, fay si Laamɗo na aadanii mo lenyol keewngol. \v 18 O waɗii ɗum fay ko Laamɗo wi'i mo: «Wo faro Isiyaaka ƴuwdi maa hiisortee.»\f + \fr 11:18 \ft Fuɗɗoode 21.12.\f* \v 19 Ibrahiima ina jogorii Laamɗo ina waawi ummintinde ɓiyum Isiyaaka e maayde. Saabe hoolaare ndeen, o wartiranaa ɓiyiiko hono wo ummitiiɗo e maayde. \p \v 20 Saabe goonɗinal, Isiyaaka barkiniri Yaakuuba e Isuwa. O faami ko o barkini ɓe ɗuum tabitan jaango. \p \v 21 Saabe goonɗinal, nde Yaakuuba ɓadinoo maayde ndeen, barkiniri ɓiɓɓe Yuusufi ɗiɗo ɓeen gooto gooto. O tuugii sawru makko, imo teddina Laamɗo. \p \v 22 Saabe goonɗinal, nde Yuusufi ɓadinoo maayde du, sapporii wurtagol ɓiɓɓe Israa'iila leydi Misira. E ley majjum, o tindinii ɓe ɓe kooƴa ƴi'e makko. \p \v 23 Saabe goonɗinal, saaraaɓe Muusaa cuuɗiri ɗum lebbi tati caggal rimeede muuɗum. Ɓe nji'ii o cukalel lobbel, de ɓe cuusii salaade yamiroore kaananke ndeen. \p \v 24 Saabe goonɗinal, nde Muusaa mawnunoo ndeen, salii inndireede taan Fira'awna ɓii ɓiyum debbo. \v 25 O suɓake wondude e yimɓe Laamɗo ɓeen e ley torraaji muɓɓen diina weltoraade wakkatiyel seeɗa ley hakke. \v 26 Imo hiisorii huyfineede saabe Almasiihu ɓuri woodde diina jawdi Misira ndiin, sabo hakkillo makko na woni dow mbarjaari ngaroori ndiin. \p \v 27 Saabe goonɗinal, o yaltiri leydi Misira tawi o hulaay tikkere kaananke oon. O siini yahude hono imo yi'a Laamɗo mo yi'ataake oon ni. \v 28 Saabe goonɗinal, o waɗi iidi Faltagol. O yamiri ƴiiƴam wujee e dammbuɗe cuuɗi taa maleyka baroowo oon meema ɓiɓɓe Israa'iilankooɓe artiiɓe rimeede ɓeen. \p \v 29 Saabe goonɗinal, Israa'iilankooɓe peƴƴitiri Maayo Maaliya ngoon dow leydi njoorndi. Ammaa Misirankooɓe tefunooɓe feƴƴitirde noon ɓeen fuu njoolake. \p \v 30 Saabe goonɗinal, lalgaaje mawɗe deenuɗe Yeriko ɗeen caamiri ko Israa'iilankooɓe ngaɗi balɗe jeɗɗi ina piiltoo ɗe ɗuum. \p \v 31 Saabe goonɗinal, Rahabu debbo woykuuru oon\f + \fr 11:31 \ft Maanaa \fk woykuuru \ft wo pijoowo joɓeteeɗo ceede.\f* daɗiri halkideede e luttuɓe Laamɗo ɓeen, sabo o jaɓɓake Israa'iilankooɓe horooɓe leydi makko ɓeen e dow jam. \p \v 32 Ɗume mbi'ammi katin? Wakkati o heƴataa kam faa mi haala kabaaru Gideyon e Barak e Samson e Yefta e Daawda e Samuwiila, kam e annabaaɓe heddiiɓe. \v 33 Yimɓe ɓeen fuu, wo goonɗinal waɗi ɓe njaalii kaanankooɓe, ɓe laamorii fonnditaare, ɓe keɓi ko Laamɗo aadii ɗuum. Kangal waɗi de ɓe muɓɓi kunnduɗe dawaaɗi ladde, \v 34 ɓe nyifi giiteeli ul'ultooji, ɓe ndaɗi e mbelndi kaafaahi. Ɓe tampii de ɓe keɓi semmbe. Ɓe laatii suusuɓe ley wolde, ɓe ndiiwi konuuji garɗi to maɓɓe ɗiin. \v 35 Saabe goonɗinal, rewɓe woɓɓe keɓiri maayɓe muɓɓen ummintinaa. De yimɓe woɓɓe le, torraama faa maayi saabe goonɗinal ngaal. Ɓe njaɓaay heeforɗinde faa ɓe ndannee, sabo iɓe pooɗanoo iirtagol ɓurngol woodde. \v 36 Woɓɓe katin njalnoraa, piyaa dorri. Woɓɓe ngeƴƴaa, ngattaa ley kasu. \v 37 Woɓɓe maɓɓe paɗɗaa kaaƴe faa maayi. Woɓɓe taƴiraa garjaaje. Woɓɓe mbardaa kaafaaje. Iɓe njiiloo iɓe ɓornii guri be'i e baali, ɓe talkaaɓe, ɓe torraaɓe, ɓe waɗaaɓe ko boni. \v 38 Wo ɓe yiilotooɓe ley laddeeji e ley baamle, ley lohi e ley gayɗe. Yimɓe ɓeen le, adunaaru ndu haandaano e muɓɓen. \p \v 39 Yimɓe ɓeen fuu, Laamɗo jaɓii ɗum'en saabe goonɗinal muɓɓen. Ɗum fuu e taweede, ɓe keɓaay ko Laamɗo aadinoo ɗuum. \v 40 Ɓe keɓaay ɗum sabo Laamɗo anniyake hokkude en ko ɓuri ɗum. O muuyaay ɓe laatoo hiɓɓuɓe si wanaa ɓe tawdee e meeɗen. \c 12 \s1 No dartaare Joomiraaɗo hollirta njinngu muuɗum \p \v 1 Ndelle enen, sini seedeeɓe dow goonɗinal fotuɓe nii heewude ina piilii en, en njoppa doŋle tedduɗe en fuu e hakke jiiɓuɗo en oon fuu no hoyiri. Njaaren yeeso dow munyal hono no daɗundurteeɗo ni. \v 2 Ngatten hakkillooji meeɗen dow Iisaa. Kam omtani en laawol goonɗinal, kam tabintinta goonɗinal ngaal du. Kanko, saabe ko o yi'i seyo ina heɗii mo ɗuum, o munyii maayde dow leggal palaangal ngaal, o yawi semteende maggal. Joonin, imo jooɗowii gere nyaamo jooɗorgal laamu Laamɗo. \p \v 3 Ɗum le, miiloɗon mo, kanko munyanɗo nganyaandi luttuɓe. Miiloɗon mo faa taa on tampu, taa ɓerɗe mooɗon njoppa hoolaare muɓɓen. \v 4 Oɗon caloo hakke oɗon kaɓa e muuɗum, ammaa on kaɓaaka faa ƴiiƴam doggi tafon. \v 5 Yalla on njeggitii haala cemmbinooha ka Laamɗo haaldi e mooɗon kaan, onon ɓiɓɓe muuɗum naa? O wi'ii: \q1 «Ɓiyam, nde Joomiraaɗo dartini ma fuu, taa yaw ɗum. \q2 Taa ɓernde maa metta si o felii ma. \q1 \v 6 Sabo Joomiraaɗo dartinan mo horsini, \q2 fiyan mo nanngiri ɓiyum fuu.»\f + \fr 12:6 \ft Banndi 3.11-12.\f* \m \v 7 Munyee dartaare ndeen. Inde holla Laamɗo nanngirii on ɓiɓɓe muuɗum. Ɓiɗɗo moy woni mo bammum dartintaa ɗum? \v 8 Si on ngalaa ley dartaare nde ɓiɓɓe ɓeen fuu ndartintee ndeen fu, on nganaa ɓiɓɓe goongalaaɓe, on nganaa ɓiɓɓe halal. \v 9 Wooɗi du, ko Baabiraaɓe meeɗen adunaaru ɓeen ndartinannoo en ɗuum, en teddinii ɓe. Sakko Baaba meeɗen jom yonkiiji oon! Wanaa eɗen kaani jaɓande ɗum faa ɓura noon de mbuuren naa? \v 10 Baabiraaɓe meeɗen ina ndartinannoo en no miilorii ina wooɗi faa ɓooyti seeɗa tan. Ammaa Laamɗo na dartina en faa kawten e muuɗum ley senaare muuɗum. Wo ɓeydaari meeɗen dartinirta en. \v 11 Wakkati dartingol fuu, ndakam walaa. Naawalla tan woodi. Ammaa caggal ɗuum, ingol waddana jaɓuɓe dartineede ɓeen fonnditaare e jam. \p \v 12 Ndelle tinnee, cemmbinɗinon juuɗe mooɗon tampuɗe ɗeen e koppi mon ɗi ngalaa semmbe ɗiin. \v 13 Moƴƴinanee koyɗe mon laabi dartiiɗi, faa taa koyngal laƴoowal seelta, ammaa ngal daɗa. \s1 Sappagol taa neɗɗo waasu moƴƴere Laamɗo \p \v 14 Tinnee, piloɗon wondude e yimɓe fuu dow jam. Piloɗon senaare, sabo si on ngalaa nde, on nji'ataa Joomiraaɗo. \v 15 Kilnee taa fay gooto yeccoo gaɗa de hunngoo moƴƴere Laamɗo ndeen. Kilnee taa neɗɗo mooɗon laatoo hono ɗaɗol kaaɗungol. Sabo si yaltii fu, na raaɓira yimɓe heewɓe tooke muuɗum. \v 16 Kilnee taa fay gooto mooɗon laatoo jaahili naa mo walaa kulol Laamɗo hono Isuwa ni. Kam sonni mawniraagu muuɗum faa heɓa ko nyaama nde wootere tan. \v 17 Oɗon anndi caggal ɗuum, nde o yiɗunoo baabiiko barkina mo ndeen, o jaɓaaka. O waawaay waylitinde ko o waɗunoo ɗuum fay si o filorii ɗum e bojji. \p \v 18 Onon, on ngaraay to huunde waawnde meemeede hono no yimɓe Israa'iila ngardunoo to waamnde Sinayi. Ɓeen kaa ngarii to yiite nyanngunge e to cuddi tekkundi e nimre e henndu mawndu. \v 19 Ɓe nanii fuufaango buututal e daande ƴuurunde dow kammu. Nanuɓe daande ndeen ɓeen nyaagii taa ɓeydanee fay konngol gootol no poti hulude. \v 20 Sabo dey, ɓe kunngake waawtude ko Laamɗo yamiri toon ɗuum nde wi'unoo: «Ko meemi waamnde ndeen fuu, fay si wo daaba, wardee kaaƴe.» \v 21 Goonga du, ko ɓe nji'ata ɗuum ina hulɓinii faa Muusaa e hoore muuɗum wi'i: «Mi hulii sanne faa miɗo diwna.» \p \v 22 Ammaa onon, on ngarii waamnde Siyona. On ngarii ngalluure Laamɗo buurɗo oon, ɗum woni Urusaliima gonɗo dow kammu, to maleyka'en ujunaaje ujunaaje kawriti ina mbeltodoo. \v 23 On ngarii e kawrital ɓiɓɓe arandeeɓe ɓe inɗe muɓɓen mbinndaa dow kammu ɓeen. On ngarii to Laamɗo carotooɗo yimɓe fuu oon, on ngarii e yonkiiji fonnditiiɓe laatiiɓe hiɓɓuɓe ɓeen. \v 24 On ngarii to Iisaa curoowo hakkunde yimɓe e Laamɗo ley amaana keso oon. On ngarii to ƴiiƴam makko mbiccaaɗam, ngadduɗam kabaaru ɓurɗo kabaaru ƴiiƴam Haabiila njuppiiɗam ɗaam woodde. \p \v 25 Ndelle tinnee taa calanoɗon Kaaldoowo e mooɗon oon. Sabo salinooɓe cappanɗo ɗum'en dow leydi ga ɓeen ndaɗaay, sakko enen si en calanake cappanoowo en gonɗo dow kammu oon. \v 26 Arande, daande makko dimmbii leydi ndiin. Joonin kaa, o fodake ɗum ɗo, o wi'i: «Mi dimmban ndi katin. De wanaa leydi tan, ammaa kammu e leydi fuu.»\f + \fr 12:26 \ft Agay 2.6.\f* \v 27 Ko o wi'i «kilol gonngol katin» ɗuum ina holla ko tagaa fuu dimmbete ittee, faa ko dimmbataako ɗuum heddoo kam tan. \v 28 Ndelle wo laamu ngu dimmbataako keɓeten. Saabe ɗuum, njetten Laamɗo, ndewren mo no weldata mo tawee e leeƴinkinaare e kulol. \v 29 Sabo Laamɗo meeɗen na wa'i hono yiite halkoowe. \c 13 \s1 Haala waajuuji cakitiiɗi \p \v 1 Keddoɗon e yiɗundurde, sabo on sakiraaɓe. \v 2 Taa njeebee jippinde weerɓe, sabo woɓɓe ngaɗii noon mbeerni maleyka'en tawi anndaa yalla wo kam'en. \v 3 Miccitee uddaaɓe hono wo on uddida e muɓɓen. Miccitee torraaɓe du hono wo on torrida e muɓɓen. \p \v 4 Yimɓe fuu teddina dewgal. Tilay aadi dewgal jogoree laaɓal. Sabo Laamɗo saroto fijooɓe wonɓe e dewgal e ɓe ngalaa e dewgal fuu. \v 5 Cenndon ko'e mon e yidde buuɗi. Kennyitoroɗon ko njogiɗon, sabo Laamɗo wi'ii: \q1 «Abada mi yoppataa ma, abada mi yeebataako ma!»\f + \fr 13:5 \ft Fillitagol Tawreeta 31.6, Yoosuwa 1.5\f* \m \v 6 Saabe majjum, eɗen mbaawi haalude ɗum ɗo dow hoolaare: \q1 «Joomiraaɗo woni balloowo kam, \q2 mi hulataa. \q1 Ɗume neɗɗo waawata waɗude kam?»\f + \fr 13:6 \ft Jabuura 118.6.\f* \p \v 7 Miccitee ardiiɓe on, haalanɓe on konngol Laamɗo ɓeen. Miiloɗon dow no ɓe njooɗorii e nguurndam maɓɓe faa ɓe ngaɗi nafaa, nyemmbiton goonɗinal maɓɓe ngaal. \p \v 8 Iisaa Almasiihu waylitataako: no worrunoo keeŋan ni, worri hannden, noon du worrata faa abada. \v 9 Taa njaɓee waajuuji feere ɗi on mboowaa nanude mbosina hakkillooji mon. Ko ɓuri woodde, semmbe ɓerɗe mon ƴuura e moƴƴere Laamɗo, wanaa e jamirooje dow nyaamdu. Jamirooje ɗeen nafaay jokkuɓe ɗum'en. \p \v 10 Eɗen njogii hirsirde teddinirteende Laamɗo. Almaami'en gollooɓe ley hukum ceniiɗo ɓeen ngalaa laawol nyaamude ko woni dow mayre. \v 11 Sabo ley Tawreeta Muusaa, Almaami Mawɗo na wadda ƴiiƴam kirsamaaji ley nokkuure ɓurnde fuu senaade faa ɗam laatoo sadaka saabe hakkeeji. Ammaa teewuuji majji ɗiin, wo yaasin hoɗorde toon mbuletee. \v 12 Ɗum waɗi de Iisaa du maayowi yaasin wuro faa senira yimɓe ƴiiƴam muuɗum. \v 13 Ndelle, njalten tawowen mo yaasin wuro toon, ndonndoɗen semteende nde yimɓe ndonndi mo ndeen! \v 14 Sabo to adunaaru ga en ngalaa ngalluure duumotoonde, ammaa eɗen piloo ngalluure waroore ndeen. \p \v 15 Ndelle, ko Iisaa rewrintini en e Laamɗo ɗuum, manen Laamɗo wakkati fuu. Manoore ndeen wo sadaka jettooje, wo toni ɗi cemtirtaa innude innde muuɗum. \v 16 Ammaa taa njeebee waɗude ko wooɗi. Peccon ko njogiɗon. Sabo sadakaaji ɗiin ina mbela Laamɗo. \p \v 17 Ɗowtanoɗon ardiiɓe on, njaɓanon ɗum'en, sabo iɓe kaybi yonkiiji mon. Ɓe kaaltanowan Laamɗo golle maɓɓe fuu. Accee ɓe ngollira golleeji ɗiin e seyo, wanaa e mettorgal. Sabo si ɓe ngaɗirii ɗum mettorgal fu, nafataa on. \p \v 18 Miɗen ŋaaroo on du'aare. Miɗen tannyori ɓerɗe amin pelaay min. Si goonga, muuyɗe amin woni yaarude no wooɗiri e huunde fuu. \v 19 Miɗo ŋaaroo on sanne ndu'anoɗon kam, yalla Laamɗo ina hokka kam laawol mi warta e mooɗon law. \s1 Baynundural \p \v 20 Laamɗo jom jam, kam iirtini Joomiraaɗo meeɗen Iisaa, duroowo baali mawɗo oon, iirtinii mo saabe ƴiiƴam makko tabintinoojam amaana duumiiɗo oon. \v 21 Laamɗo baawɗo ɗum oon, hokku on ko wooɗi fuu, faa ngaɗon muuyɗe muuɗum. O waɗa e meeɗen ko welata mo saabe Iisaa Almasiihu. Teddeengal woodan mo faa abada abadin! Aamiina. \b \p \v 22 Sakiraaɓe, miɗo nyaagoo on kettindoree waajuuji ɗiin munyal, sabo ko mbinndanmi on ɗo ɗuum juutaa sanne. \p \v 23 Miɗo anndina on sakiike meeɗen Timote yoppaama. Si o yaawii yottaade ga, mi wardan e makko to mooɗon, min nji'a on. \p \v 24 Njowtee ardiiɓe on e seniiɓe ɓeen fuu. Sakiraaɓe ƴuuruɓe Itali ɓeen du ina njowta on. \p \v 25 Hinney Laamɗo wondu e mooɗon, on fuu.