\id ROM - Faiwol NT [fai] -Papua New Guinea 1995 (DBL 2014) \h Udom \toc1 Udom \toc2 Udom \toc3 Ud \mt1 Udom \c 1 \p \v 1 Nalam lonal Udom abiw bidiw kiba, sauk kon bela Faul, Yesus Kadais wok fakudin kinim, Got alata gán dánam weng dew kámin kinim kei nadawe Got sung kidel bakan kámalo, nakei walunamuse nata goduyami ko. \p \v 2 Kale Got ayo sung kidel uyo suwayo kal lum abem senin kinim dim kal weng takadáyamsa. Kale weng takadáyamsa be Got godin weng godusiw. \v 3 Kale sung kidel be Got man Yesus Kadais nulum Kamok ami dausu sung uta ka; dam dausu be Dewit ami kinim mito kal dausu, \v 4 kata Sinik Abem dim, Abem adikum mit kayak Got ayo bako, “be nam Man,” akei nadane alam kitid dukum tuw kukuyam fikala tá dafose. \v 5 Ade kamane Kadais alam luk Got ayo adikum min dakáyamin uyo kunama. Naka ken weng dew kámin kinim kei nadi yak anang bakan adikum wanang kinim Got ami kukuw dukum kanoyamase uyo bakaya bidi, ika iliso Got afan kale Got weng kidilawanbiw \v 6 ade Got aka wanang kinim teinbidiw, kiwso gán dá aket dauyam Yesus Kadais ami wanang kinim keidino, yakeise kala. \p \v 7 Kale sauk kon bela adikum Udom teinbidiw, Got alam aket kuyam nadane wanang kinim abem keidino, yakei gán dáyamse kimino, kale kuyami. Kale naka Got dákadálawino, kiba nulum Natim Got so Yesus Kadais so imi min gelemin so abino kalin so uyo kuyamin kala, kale kanabi ko. \s1 Got ken keiyo ak bom gánlawin sung. \p \v 8 Kale kamakikiw naka weng kalono kali ayo ki Yesus Kadais win dim adikum kiba Got ken keiyo, yaki ko. Kale be watawo kaleyo bá, adikum bakan kuw tabodu wanang kinim iyo kim afan kalin dukum sung uyo kidibiw kayo ko. \v 9 Kale nalam aket adikum Got kudaw wok fakudaw bom alam man sung kidel bakanali, be Got alam kal, kale naka sun kuw Got gánlawi naka kim win uyo ulum kano bakanlawábi. \v 10 Kayo naka alo asiki Got gánlawino, bo alam san, kale ken leiw bisunamon kalokaba, beta naka yak itamokabi. \v 11 Kale nam atin yak itamono kalbi, umi mit uyo wataw uta bá. Naka yak nadino Sinik Abem alamiyo min gelemin uyo mak kuyamino im kitid modako, kale nadino ko. \v 12 Nam kanodin weng bakanbi umi mit be kano naduwo nulum afan kalin tuw awkinum afan kalin daw kitid moda moda keimum kala. \v 13 Kale nikil fikal kiba, be kal keidin, naka aket seng fukan bom yak itamono kalanusi, kata nam leiw be atisa. Nam aket kiba dakáyamino kinim seng kuw maek Yesus mit tem nadiwe atin aket kudawin kala, kalanusi. Be nalam kanom Mifiw kinim dakoyami kanosidiw ulutaw keidin kala, kale kanamusi ko. \p \v 14 Naka atin wanang kinim adikum imi wok fakudono kalbi, be Gadík wanang kinim so Gadík kayak bá so aket kidel tetin wanang kinim so aket wakwan wanang kinim so imi wok fakudono, kalbi ko. \v 15 Bemi mit uta kaleyo atin nam aket fukanin seng uyo yak Udom kal Got sung kidel uyo kiba bakanyamono, kalbi. \p \v 16 Kale naka Got sung kidel bakanin be idak teinábi, be watawo kaleyo bá, sung kidel be Got ami kitid kayo uta ta bom wanang kinim adikum afan kalbiw imi ban keimin watakáyamin kayo ko. Kale be kamakikiw Yu kayak isik kidi afan kalesidiw ade kamane akal Mifiw iliso kidi afan kalbiw kayo ika ban keimin watakoyamokaba kala. \v 17 Got sung kidel uyo kuku nadu Got aka kidel imudano wanang kinim iyo alam kin dim ken kei bidiwo, yakbu. Kale wanang kinim ika ilim Got afan kalbiw umi dim, ika mit kei afan kale nadiwe ulum kano kuek di afan kale sidiw si ilim biyámin uyo adik kilálokabiw, beta Got godin weng uyo bako, “kinim Got bako, kaba keno, akba, aka alam afan kalin dim bokaba.” Kalesu. \s1 Got ami keng kudew yak wanang kinim ban keibiw dibu sung. \p \v 18 Wanang kinim Got banim ika atin kukuw mafak mafak adikum uyo kana bom nadiwe Got ami sung tatun uyo kuwásiw. Bemi mit uta Got alata alam keng dukum uyo im kuyam kuw misun teiba. \v 19 Be watawo kaleyo bá, wanang kinim iyo ken ami sung adikum ilim kal keidiwe, Got ayo atin kudew yak ilim aket tem kutiya bada kidela kal keibiw. \v 20 Kale suwayo kamakikiw Got ayo ufek ufek adikum teinu mánu kidel kusa, kinim ami sung tatun uyo kidela utaman kudew tad kadák di nadiwe ika fukan dádomo Motabid be kitid kayakim ade aka aket kidel fukanin kinim akeisiw, kayo ika leiw sono masi, Got atitimin weng mak bakodawodiw banim. \v 21 Kaleyo ika ilim kal aka Motabid akodiw, kata ika win dafodawongin banim ade ken keiyo akodiw banim keiyámsiw. Ade im aket uyo makso tatun leiw uyo fukan dádodiw banim keidiwe, midilin ta bom weina imusa. \v 22 Ikade kasen kei bom nuta aket kidel fukanin kae, kalanámsiw, kata ika aket wakwan keiyámsiw. \p \v 23 Kei nadiwe Motabid adikum lamlam uyo kudá nadiwe dusiki yak kinim fikalesiw kun so iniman got alata kidel kusa, awon so faimkun so atim mafak so mew ufek ufek nulum kin utamanbuw buta got kae kal bom suksukábiw kala. \p \v 24 Kaleyo Got aka basat imadála yak ilim ban keimin aket mafak fukanin dim abe nadiwe ika sakadin mafak seng seng kei bom leiw dabadá asiki afadow sakadin labada sakadin labada kei bom ilim dam uyo kuw mafak dáka bom nadiwe \v 25 Got ami sung tatun uta kidi afan kalongin uyo kudá nadiwe ika wanang kinim im ibakayamin weng uta afan kale nadiwe kinim ilita kidel kusiw uta suksukábiw. Kata ika ufek ufek suksukbiw kidel kusa kinim Got ata suksukla bom wok fakudawongin banim dakosiw. Kata bu kudá, Got ami win ata kuw kufá bomo kala. Kale be afan ko. \p \v 26 Got ami wanang kinim bidi basat imadása, be watawo kaleyo bá, ika be kana bom keimiw ka. Kale nadayo imadála ika fatom so kukuw mafak umi ilim aket wakti kanamumo, kalbiw uta kanamusiw. Kale ika wanang iyo kinim so aksanin uyo kudá asiki wanang so aksanbidiw \v 27 ulutaw ki asiki afadow so aksanin umi aket fukanin uyo dukumu kinim ikil wanang so aksanin uyo kudá kinim so aksan bidiw kei bom fatom so kukuw mafak uyo kanamusiw. Kale bemi mit uta imi dam uyo ilim kukuw mafak umi kim sok gei tabesiw ko. \v 28 Kale kinim wanang bidiyo mak aket fukan dá, Got ami kal keimin tatun kidel bo atin iwkuko kalongin banim, kayo Got ayo ibik duyam kanamino, yaka aket mafak fukanin uyo fukan bom kanamusiw. \v 29 Kayo im aket uyo ki mew adikum kukuw mafak mafak ban keimin ki weinsu ayo ki, sanung wanin, aket keng, titiyámin, kinim angkukámin, udin ginanin, ibakamin ade akanum aket mafak fukanin kudawa kudawa bom \v 30 weng mafak bakodawa bakodawain, Got kus atamámin, akanum weng mafak dokoda dokoda bom ilim win kufá bom ade yak madik im win kufáya bom nadiwe alokso kukuw mafak mafak uyo fukan bom kanamaliw ade ilim aulal iyo weng kidiyamongin banim keiyábiw ade \v 31 ika aket wakwan, ikal ilim weng takadámin uyo abodoliw banim ade ika kukuw kidel mak kinim wanang kidel imudoliw banim ade im aket budunin mak kinim wanang madik kuyamodiw banim keisiw. \v 32 Kale ika ilim kal, Got weng abem uyo bako, kan ata kanodin kukuw faku biyama namti, be fikalako, kalesu, kata ika ulum kano kukuw mafak mafak uyo kanamusiw. Ade kinim wanang madik imi kukuw mafak fakusiw bo im aket ken kanabiwo, yakanusiw ko. \c 2 \s1 Kiba kibiliwso ban keimin wanang kinim. \p \v 1 Kam aket fukanin, naka ken kinim madik imi kukuw uyo ken taktak imudomino, kalbaw namti, kaba mafak keibaw. Kale be watawo kaleyo bá, alo kaba kalawso ban keimin kinim ade Got kin dim mafaksaw kala. Kaleyo kaba kinim taktakaw kaí, kaba weng fine bo kudew yak kalami so dibadaw, kayo kaba Got ayo watawo akokabaw. \v 2 Kale Got aka kinim mafak keiba, be taktaka dawkanba ade nulum kal Got ami taktakin bo atin tatun kala. \v 3 Kaleyo kaba kinim kuw kayo kasen kei Got kae, kale kinim kalam kukuw taw ayo taktakokabaw namti, kaba yakno yakno Got ami sok gei imkanin uyo kudá sakabokabaw? \v 4 Got aka kukuw kidel kanaya bom akol dakbu itabe, be watawo kaleyo bá, fiaw kam leiw fen sidino kam kukuw mafak so biyámin mafak so uyo kudálawalo, kale fenba. Kale kaba bemi kukuw kidel kanayaba uyo kal kei badaw bade bu sák bisoko, kalbaw? \v 5 Kata kaba bu kitid tabesaw ade kaba yonin ade kalami uyo au kale kalam kukuw mafak uyo kudálodaw banim. Kale kaba kalam sok gei tabamin uyo kanomamaw atin tamso tamso dukuman sudu si, Got aket keng matam tademin am dánokabu. Kale kanodin am dánokabu kawák ayo ki kinim wanang makuw makuw iyo Got ta bom tatun kuw taktaka imkan bada atamokabaw. \v 6 Kale Got ami itamokaba ayo ki kinim ilim kukuw fakusiw ki abo yán kuyaba, sok gei imuba keimokaba ko. \p \v 7 Kinim wanang madik ika Got win kuw kufoda bom alam akfak tem biyámin so lamlam kukádawin so ilim sun bumo kalin so uta kudulumo kale fen bom kukuw kidel kuw fakuyábiw. Kale Got aka sun biyámin uyo atin kuyamokaba. \v 8 Kata kinim wanang madik ika sanung wan bom nadiwe weng tatun uyo báyo, wakei nadiwe yak leiw mafak uta abosiw. Kale Got alam sok gei imkanin so keng so uyo kuyamokaba ko. \p \v 9 Got aka wanang kinim adikum kukuw mafak kanamusiw iyo idum kuyam nadane kál funin kuyam audokaba uyo yak Yu kayak isik kuyam nadane alo beta Mifiw ikil kuyam audokaba. \v 10 Kata aka yak wanang kinim adikum kukuw kidel fakusiw iyo lamlam so win kufáyamin so aket dakbuyámin so uyo yak Yu kayak isik kuyam bá kuw alo beta Mifiw ikil kano kuyam audokaba. \v 11 Kala kaleyo Got ayo wanang kinim adikum leiw makuw be ki kikiw kuw taktaka imudokaba ko. \p \v 12 Kala kaleyo wanang kinim kan ata Got sawa abem kidi kal keisiw ade wanang kinim kan ata Got sawa kal keidongin banim, kata ika ban keibiw kaí, be alataw alataw ki keibidiw kala. Kale wanang kinim kan ata Got sawa abem mak kal keidongin banimo ban keimusiw kaí, ika im mafak dádokaba. Ade leiw makuw be ki wanang kinim sawa abem ilim kalo ban keibiw kaí, sawa abem ta bom taktaka imudokabu kala. \v 13 Kaleyo sawa abem kidimin kuw keimin be ken kinim wanang kanoyama, Got kin dim ken keidoliw banim. Kata sawa abem kanoyama maek Got kin dim ken keimin, be alam sawa abem kanamalo, kal buki atin adikum kidi abodokabiw beta ka. \v 14 Kata Mifiw wanang kinim ika Got ami sawa abem mak fakudongin banim, kata ika sawa abem bakabu ki kanamábiw kaí, bu kuku Got sawa abem uyo ilim aket tem buno, kalbu. \v 15 Kale sawa abem ilim aket tem be ata bakoyam yaknámin uta kidel ade yaknámin uta mafak yak bom sawa abem bakabu taw kanabiw. Kayo ika kukuw bo kana bidiwo ilim aket fukanin uluta taktakya bom, bo ken kanabiw bo mafak kanabiw, yakanalu. \v 16 Kale bemi kanodokaba, be am afung am dánokabu kal Got aka wanang kinim imi aket fukanin wánsu uyo Yesus Kadais dim kal taktakokaba. Kale be nalam sung kidel uluta kanam kale bakosu ko. \s1 Yu kayak im aket fukanin sawa abem afan kale abo naduwo Got kin dim ken keidokabuwo kalin sung uta ko. \p \v 17 Kala kaleyo kinim kan kawta bako nadaw naka Yu kayak kalesaw, kabade? Kaba Got Mosus sawa abem kudawsa uta aket kumam nadawe nata ken keibi kaí kale bako nadawe, “nata Got mewso teinbino kal bom idak teinbadaw.” \v 18 Kata kaba Got ami kanamalo kakba uyo kalam kal. Ade kaba ufek ufek atin iwkuk bo kalam kal, be watawo kaleyo bá, kaba sawa abem uta kukukamu kal keisadaw. \v 19 Kayo Mifiw sawa abem kal keidongin banim, ika kin mat taw keisiw, kayo kam aket kaba ken imi dolok moyámin ade im midilin tem teinbidiw imi lánin kaí, kalbaw. \v 20 Ade kam aket kaba ken yak wanang kinim aket wakwan iyo yaknámin uta kukuw kidel, kale kukuyamin kei nadine yak kinim yaknámin katiw so mak kal keimin banim iyo kukuyamomino, kalbaw. Be watawo kaleyo bá, kam aket sawa abem so weng tatun so umi kal keimin adikum bo atin nalam kal ki keisino, kale nadawo kayo ko. \v 21 Kale kaba yak madik ita kukuyamábaw. Kata watawo kale, alo kalami uyo asiki kalam kukumongin kudáyabaw? Kaba yak madik ita bakoyam, “kiba yakot wanin bá,” yakanálaw. Kata kalami uyo yakot wananálaw. \v 22 Kaba yak madik iyo bakoyam, “kiba sakadinin báyo,” yakanámalaw, kata kalami uyo kanamalaw ade ibakamin got bo kus atamino, kalesaw, kata tam im kutisiw yol am kal yakot wananálaw. \v 23 Ade kaba Got sawa abem bude kal kei bom idak tein bom nata kayo kalanálaw, kata kaba Got sawa abem lukel bom Got fatom daudawábaw. \v 24 Kale Got godin weng uyo bako, “Yu kayak kiwta, kana bidiwo Mifiw ika Got win kuw mafak dákabiwo.” Kalesu. \p \v 25 Kale kaba sawa abem uyo abodaw kaí, kam kál wakelin ban bomin be mit so. Kata kaba sawa abem lukelbaw kaí, kaba kál wakelin ban bodongin dakosaw taw ka. \v 26 Mifiw ika kál wakelin ban so bosiw bá, kata ika sawa bakayabu ki abodiw kaí, ika kál wakelin ban bosiw taw ikal win so kala. \v 27 Kale Yu kayak im kinim dásiw kiba, sawa abem Mosus godusa uyo kudusiw ade kál wakelin ban bomin bo kanamáliw, kata kiba sawa lukelusiw kala. Kaleyo yak kan ata ilim kál dim kál wakelin ban bomongin banim, kata sawa kidi abosiw ita weng mafak kuek diyam bakayamokabiw. \v 28 Kinim kál wakelin ban bodano, beta afan atin Yu kayak im kinim dásiw keidoma banim. Be watawo kaleyo bá, be atin afan ban bomin be kál wakelin uta bá, \v 29 kata atin kál wakelin ban tatun be atin kalam aket Got Sinik Abem ta bom baim banima kidel kei kukákaba uta ko. Kale kinim ayo afan belata ta bom kanodawuno atin Yu kayak tatun keibiw ka. Sawa abem uka ken kanodin wok be fakudomu banim, kata Got aka kanodin wok be atam nadane ayo Got aka kinim kanodawa kidelase, be kalfalába, kata kinim madik ika kinim be kalfalawodiw banim. \c 3 \p \v 1 Kale atin Yu kayak im kinim dásiw imi kál wakelin ban bosiw, umi dam bo utakun uta? \v 2 Au afan leiw seng seng bude, kata atin Got alam weng kudew kámino kale Yu kayak kuyamsa uta atin iwkuk ka. \v 3 Kale be afan Yu kayak madik ika ilim Got kanodokabiw kalesa uyo abodongin banim. Kata be watawo kaleyo bá, ika Got weng takadálawsiw uyo lukeláliw. Kale bemi mit be ken Got ayo alam weng takadáyamsa uyo lukelomane? \v 4 Bá be! Kinim ika ibakamodiw, kata Got aka alam afan weng kuw bakayaw kala. Kaleyo Got godin weng uyo Got alam sung bako, “kam weng bakanin uyo afan matam dam keimin kuw ade yaknámin mak kuek dikam dákadálokabiw, kam weng uyo dam so tatun kuw bakamokabaw.” Kalesu. \v 5 Kale wanang kinim iyo numi ban keibuw, be atam kal keidomo, Got ata kuw kukuw kidel kanamin kinim ka, kalokabiw kala. Kaleyo nuka ken bako, “Got aka mafak kei sok gei imkanbano, kaloluwe?” Naka bo masi kinim aso kalin weng so mak bakanodiwo kale nadino bakabi. \v 6 Kata bo afan namti, Got aka yakno yakno nadano bakan dim wanang kinim iyo taktak imkan bom sok gei imkanokaba? \v 7 Masi kinim mak bako nada, “naka ibakodi namti, bo atin Got win kufádabi.” Be watawo kaleyo bá, num ibakamin ayo Got kuku Got aka tatun weng kuw bakanin kaloma. Kale kinim aket fukanin kukuw, be dákadá watawo kale, Got aka kuek dinam, kaba ban keimin kinimo, nakeisa? Kalbiw kaí, \v 8 kanodin weng bakabiw be bako, nuka mafak uta kanam suduwo kidel uyo matam taduk, kalin taw keibiw ka. Wanang kinim madik iyo nam namákan bom bako, “bu ami kukumino,” nakanbiw. Kata kan ata kanodin aket fukan bom bu nata kukuyabino, kalbiw kaí, ika mafak keibiw ade ika be alam sok gei tabin kala. \s1 Nuka adikum ban keimin so kuw. \p \v 9 Yu kayak nuta kinim madik iyo im tam mo imadá yak bán kidel teinbuduwe? Bá be! Nuka alo kuku naduw Yu kayak so Mifiw so nuka makuw kale suduw. Kale nuka adikum ban keimin fatom gei imusa ka. \v 10 Kale Got godin weng uyo kale bakosu. \q1 “Mew teinu mánu wanang kinim iyo ban keimin banim so mak tein bidiw bá. \v 11 Mew wanang kinim teinu mánu iyo mak kal keidongin banim, mew wanang kinim teinu mánu iyo Got atam kal keidomo, kale leiw mak fenodiw banim. \v 12 Wanang kinim adikum kuek kuek Got ibik daudawsiw. Wanang kinim adikum mafakanbiw. Kinim makuw so mak kidel katiw so mak kanamongin banim. \v 13 Kale imi geduk uyo fom gu bisudin taw keisu kala. Kaleyo ilimi falang tuw ibakamaliw ade imi weng ayo faimkun atud taw ko. Kalesa. \v 14 Kale imi bon tem ayo gán abumin weng kuok atud kuw weinsa ko. \v 15 Ika sun kuw kinim amumo, kale faskoyabiw. \v 16 Ade adikum yaknang uniw ika mafak kuw kei bom nadiwe wanang kinim idum kukayamábiw. \v 17 Ade ika wanang kinim so dakbu abino, kale teinámin bo im kal banim. \v 18 Ade ika fingán dá Got win kufámongin banim keisiw kala.” \m Kalesu. \p \v 19 Kale sawa abem uyo seng kanamino kalesu. Kale nuka nulum kal sawa abem umi kanamino kalesu, bo yak kan ata sawa abem akfak tem bidiw imi kuw bakoyamsu. Kata uka adikum weng atiti bakamin umi dam uyo atisu ade wanang kinim adikum imadew maek Got ami taktakin akfak tem imtisu. \v 20 Kale bemi mit ayo ki Got ata adikum anang bakan kuw tabodu uyo taktakokaba. Kale be watawo kaleyo bá, kinim so mak sawa abo alom Got kin dim ken keidoma banim. Kale sawa abem bo mada kukukamu kal keidomo, naka ban keibi ka kalin kuw ko. \s1 Got kanoyama yak alam kin dim ken keibuw uta ko. \p \v 21 Got aka wanang kinim kanoyama yak alam kin dim ken keiyámin ukul leiw kutida bu, kata sawa abem aboyámin uta kanoyamoma bá. Kale aka bulami leiw be kamane kal kuw misun teiyaba. Kale be Sawa abem so Lum senin kinim so ita bemi sung uyo bakoyamsiw. \v 22 Kale Got aka wanang kinim alam kin dim kena, imkanba uyo ki ilim afan kalin ki abo Yesus dim kal kidel imkanba. Kale Got aka belami wanang kinim adikum kan ata Yesus Kadais afan akbiw imi kanayaba, be watawo kaleyo bá, wanang kinim ika kukum kukum so bá. \v 23 Kale wanang kinim adikum ban keimin so kayo ken Got kin dim maek alam lamlam tem todoliw banim ko. \v 24 Got aka wanang kinim alam kin dim kidel imkanba, be alam min gelemin tuw kidel imkanba ayo ki Yesus Kadais dim ban keimin uyo min talá imadába uta ko. \p \v 25 Kale Got aka Yesus Kadais dabadála madák wanang kinim imi ban keimin idum kudulako, kale nadano kayo Got aka wanang kinim keng kuyamomi báyo, kale kanose. Aka Kadais ami kaim so wanang kinim ilim afan kalin so tuw Got alam keng uyo kail bá takeikuyaba. Kale leiw makuw belami leiw ki, aka kidel kanamin kinim ade kukuw kikiw kuw kanamin kinim kala. Kaleyo aka kamakikiw wanang kinim dil biyámsiw imi ban keimin umi yán uyo mak sok gei imusa bá, be watawo kaleyo bá, aka alam kal, yanol Kadais ayo tad nadane ban keimin bela takan keiyamokaba kale nadano kayo ko. \p \v 26 Kale kamane Got aka kanodin kukuw beta kuku nadano aka wanang kinim adikum iyo tatun kuw taktakin kinim, yakba. Ade Got aka wanang kinim ilim Yesus afan kalin dim kiba wanang kinim kidelo, yakba kala. \v 27 Kaleyo be wataw mit uta nuka nulum tok bakabuw? Bá ade watawo kaleyo? A be, Yesus afan kalin umi leiw uta ta bom nulum tok bakanin leiw uyo atisu make! Um kanosu be sawa abem uta ta bom leiw be atisu bá. \v 28 Kale kinim ika ilim afan kalin dim ki Got kin dim ken keibiw ka. Be yak ilim sawa abem kanamino yak budu kanabiw umi dim kal bá ko. \v 29 Got be Yu kayak ita kuw imi Got tei? Bá be! Got be Mifiw iliso im Got ka! \v 30 Watawo kaleyo bá, Got makuw ata kuw Yu kayak iyo ilim afan kalin dim alam kin dim ken kei imudokaba. Ade Mifiw iliso ilim afan kalin dim alam kin dim ken kei imudokaba ka. \v 31 Kale nuka nulum Yesus afan kaluw Got kin dim ken keibuw umi leiw uta sawa abem uyo kuw mafak dákanbune? Bá be! Afan kalin uta kanoyamuno, sawa abem umi atin kanamalo, kalbu dam uyo kal keibuw make. \c 4 \s1 Ebadakkam ata numi kit kukumin. \p \v 1 Kale nuka Ebadakkam ami sung be wataw kalokabuw? Aka nulum wanang kinim Yu kayak imi alaw. Kale aka afan kalin sung be utakun kal keisa? \v 2 Ebadakkam aka alam wok kidel fakuyámin uta mak kanoduwo Got kin dim ken keisa kaí, aka be ken mit so nata kayo kaloma, kata watawo kale aka Got kin dim mak nata kayo kalongin dakosa? \v 3 Watawo kaleyo bá, Got godin weng uyo bako, “Ebadakkam aka Got afan, kaleyámsa. Ade alam afan kalin uta ta bom Got ami kin dim ken keisa.” Kalesu. \p \v 4 Kale kinim kisol wok faku bom kisol kudanba, be min gelemin kudaba bá. Kata be alam wok faku be umi yán kudaba. \v 5 Kata kinim so mak yaknámin wok uta faku nadino Got kin dim ken keidon kaloma banim. Kayo alam bede Got alam aket kuw kudawano beta Got ayo alam afan kalin uyo keno, akane, uta ta bom kanodawu Got so ken keidokaba. Kale Got ata kuw ken yak wanang kinim kan ata atin ban mafak keimusiw, kata kanoyama ken alam kin dim ken keidoliw ka. \v 6 Dewit ayo weng bela alataw be ki bakosa. Kale kinim kan ata Got aket kudawano kanodawa, Got alam kin dim ken keidokaba, be wok mak fakudano umi yán kanodawsa bá, kata be Got aka alata atin daw kinim dása kala. Kaleyo Dewit ayo bako, \q1 \v 7 “kinim kan ata Got ayo alam ban keimin lukuwá kudálaw kidel kei dausa aka kalfalba ade \v 8 Got ayo kinim be ami ban keimin uyo atin lukuw kudálaw alo fukan dádoma banim keidawsa, kayo kinim be kalfalba.” \m Kalesa. \v 9 Kale kim im kinim dákamin be yak kál wakelin ban bosiw ita kuwe? Bade im kinim dákamin be yak Mifiw kinim imi sone? Kale nuka bako, Got ayo Ebadakkam ami afan kalin uyo keno, akane, alam afan kalin uta kanodawu, Got so ken keisa. \v 10 Kale bela yakno yakno kanosa? Got aka Ebadakkam be kál wakelin ban bodano, yanol kaba keno, akeisa bade kál wakelongin dako álano, kaba keno, akeisa? Ebadakkam be kál wakelin ban bodongin dako álano Got bako, “kaba, keno.” Akeisa ka. \v 11 Kale am kál wakelin ban bo kuku nadano Got asik alam afan kalin dim, kaba keno, akano yanol am kál wakelin ban uyo bosa. Kale Ebadakkam be adikum afan kalin im alaw, kata aka kál wakelin ban bomin ita kuw imi alaw bá, aka wanang kinim adikum Got dabuduliw, Got bako, “kiba kidelo,” yakba, imi alaw ko. \p \v 12 Ade Ebadakkam aka, kál wakelin ban bosiw, iliso ilim alaw, kata im kál wakelin ban bomin uta kanoyamuno aka im alaw keisa bá kala. Kaleyo aka afan kale nadano yanol kál wakelin ban bo bosa. Kale alataw ki ikil kano afan kalokabiw, beta aka ilim alaw keidoma ka. \v 13 Got aka Ebadakkam so alam láw so ika anang bakan kuw tabodu uyo kudokabiwo, kale weng takadáyamsa. Kata aka sawa abem uta abo nadano weng takadálawsa uyo kudusa bá. Aka alam afan kalin dim Got ken keiyo akano, kayo aka be kudusa. \v 14 Wanang kinim ika ken sawa abem aboyámin dim ken Got weng takadáyamsa uyo kudá modiw nam, bo mit sono afan kalin fakuyámoduw banim ade Got Ebadakkam weng takadálawsa uyo mit banim keidomu. \v 15 Kale be watawo kaleyo bá, sawa abem weng kidilongin banim, be Got keng dawkádawin, kata sawa abem uyo banim nam, nuka yaknámin mak lukel bom ban keimoduw banim. \p \v 16 Kale wanang kinim iyo afan kalin dim Got weng takadáyamsa uyo kuduyábiw. Beta kanoduno kayo weng takadáyamin uyo min gelemin keisu ade weng takadáyamsa bo min gelemin kaí, adikum Ebadakkam muduw iyo ken Got weng takadáyamsa uyo ken kuduloliw. Kale be yak alam muduw kan ata Mosus sawa akfak tem bidiw so yak kan ata Ebadakkam ami afan kalin taw dim bidiw iliso adikum numi natim ko. \v 17 Kale Got godin weng uyo Ebadakkam bakodaw, “naka kanokami adikum wanang kinim teinu mánu im alaw keikamono kanami.” Akeisa. Kale atin afan Got amiyo be Ebadakkam ata numi natim. Kale be Got ata fikalenámin uyo sinik kutadu mamsa Got ade aka ufek ufek kanodomu banim uyo kanomama kanodokabu ko. \p \v 18 Kale Ebadakkam aka man atin ken mak daudoma banim keisa. Kata aka ulum kano mimin dok Got didaw, naka man so keidokabi kaleyámsa. Ade aka Got afan kalesa, kayo aka anang bakan adikum wanang kinim teiniw imi Alaw ade Got godin weng uyo bako, “kami low uyo matam wok ningning taw keidokabuno.” Kalesu. \v 19 Ebadakkam aka itol mewso 100 kal dákan keisa. Kale aka man fukanin atan bu banimsu ade kadel Seda uka fiyum bi faselsu. Kale Ebadakkam aka bumi sung uyo aket fukansa, kata alam Got afan kalin uyo mak balutongin banim keiyámsa. \v 20 Aka Got ami weng takadálawsa uyo aket alaw fukan bom kudokabine, báye, kalsa bá. Ebadakkam aka alam afan kalin uyo kudálin so mak keisa bá. Kale alam afan kalin uyo fasu matam kitid tabu nade Got win kufádawsa. \v 21 Ebadakkam aka fukan dádomo Got aka alam weng takadánamsa uyo afan kanodokaba ka. Kalsa. \p \v 22 Kayo Got aka Ebadakkam ami afan kalin uyo keno, akei nadane Got alam kin dim ken kei dausa. \v 23 Got buk tem weng bako, “‘Ebadakkam ami afan kalin be Got keno.’ Kalesa.” Kalesu, be Ebadakkam alafin bá. \v 24 Weng kale godusa be num dinang so kale godusa. Kale Got aka nuluso keno, yakokaba, be watawo kaleyo bá, alo nuka afan kalbuw make. Nuka nulum Kamok Yesus fikala tá dause, Got ayo afan akbuw. \v 25 Got aka Yesus ayo bakan dim kinim wanang num ban keimin moyam fikalako, kale dauyamase. Ade tá dafo nadino nuka alam kin dim kidelok kei imudono kale kanose. \c 5 \s1 Got am aket kiba ken keiyámino kalin uta ko. \p \v 1 Kala kaleyo kamane Got aka nulum Got afan akin dim nuka alam kin dim kidelok kei imuse, kayo nuka nulum Kamok Yesus Kadais dim Got so abino, kalbuw. \v 2 Kale Kadais ata nuka imadew maek kanodin abin kidelok uyo dáda nulum afan kalin dim Got ami min gelemin tem bom idak teinabuduw ade aket idak mak teinabuduw, be watawo kaleyo bá, nuka alo Got ami lamlam tem teinokabuw umi mimin dok dibuduw kayo ko. \v 3 Ade nuka idum kuduloluw, kata nuka ulum kano kalfalbuw, be watawo kaleyo bá, idum kudabuw uta ta bom kitid dauyama kuákeikuyámin kinim keiyámin. \v 4 Ade nulum ufek ufek kuákeikuyámin uta kanoyamuno, nuka takak so keidokabuw. Kale nuka takak so kinim keibuduw namti, be nulum kal keidomo, nuka mimin so dok dibuduw ka, kaloluw ka. \v 5 Ade kanodin mimin be num aket tem kanoyama mafakomu banim, be watawo kaleyo bá, Got aka ulum kano aket kuyam sada si nuka atin alam aket kukáyamin uyo nuka atin kidela adik kal keidokabuw. Be watawo kaleyo bá, Got alata Sinik Abem nuso teinako, kale dabadála tase ami dim aket dawkáyaba kayo ko. \p \v 6 Kale nuka nuluta ken asiki nulum ban keimin uyo kail bá takeikudoluw banim keiduwo, kawákal Got ayo Yesus walulano, ata tad wanang kinim im Got banim ibonbiw im luk dudu fikalese. \v 7 Kale wanang kinim teinu mánu be mak kano yak wanang kinim madik imi luk dudu fikaloma banim. Kata bo kano kinim kidel ami luk uta ken kano kinim mak am luk fikalum kaloliw manon taw ko. \v 8 Kale nuka ulum kano ban keimin kinim kei buduwo, Yesus ayo num luk fikalese. Bemi leiw kal Got num aket kukayaba uyo kukuyamse. \p \v 9 Nuka Got kin dim kidelok keisuduw ayo ki Yesus fikale kaim fukadáse tuw kidela suduw. Kale Kadais dim kal atin nulum kal keidomo, Got ami keng uyo watakoyamokaba ka, kalbuw. \v 10 Nam bakabi weng dam uyo ki, nuka Got alam wasi kei buduwo, Got ayo Yesus fikalese dim kanoyama alaso abino, kalesuduw. Kale kamane nulum kal keidomo, nuka Got so makuw keisuduw, kayo atin nulum kal keidomo, Got aka alam Min ami biyámin dim ban keimin watakoyamokaba. \v 11 Kata alam beta kuw bá. Nuka Kamok Yesus Kadais win dim Got kanoyama alaso makuw keisuduw sung uyo ulum kano kalfalbuw. Kale Yesus dim nuka Got alam duw keisuduw. \s1 Addam ata fikalanámin takadusa, kata Yesus ata biyámin takadusa. \p \v 12 Ban keimin madák bakan tasu, be watawo kaleyo bá, kinim makuw ata kanodano, kayo ban keimin so madák tadune, fikalanámin uyo ban keimin tem kal tasu. Ade wanang kinim adikum iyo fikalanámin kalesu, be watawo kaleyo bá, wanang kinim adikum iyo ban keimin so ki keisidiw kayo ko. \v 13 Kale ban keimin usik tein buduno, Mosus ami sawa abem uyo maek tasu. Kale sawa abem uyo banim nam, Got ayo num ban keibuw uyo taktaka imkanoma banim ade kiba mafak keibiwo yakoma banim. \v 14 Kata suwayo Addam ami atan kalo madák Mosus atan tasu. Be wanang kinim adikum fikalanin kalesu. Addam fikalesa, be watawo kaleyo bá, aka Got weng kidilawongin dako nada ban keisa. Kata kinim kan ata ami ban keisa taw kanodongin banim, kata aka alaso fikalako kalesu. Addam aka kinim yanol tadokaba kit taw keiyámsa. \p \v 15 Got ami min gelemin ayo Addam ami ban keimin umi yán taw bá. Kinim makuw ami ban keimin laban be ki ta bom wanang kinim seng taluyama fikalanusiw. Kata Got ami min gelemin kidel kuyamse uta atin ban keimin akamam atin tam so dukum. Kale wanang kinim seng ika Got ami min gelemin sun biyámin kukáyaba, be kinim makuw Got alata Yesus Kadais min dauyamse ami dim kukáyaba ko. \v 16 Addam ami makuw ban keisa uyo taktaka dau, kaba ban keimin kinim, akeisa, kata Got ami min gelemin be akal kukum. Kamakikiw ban keimin seng seng usik matam tade buduno, yanol Got ami min gelemin uyo tasu. Ade min gelemin uta kanoyamu wanang kinim iyo Got kin dim kidelok keibiw. \v 17 Kinim makuw ami ban keimin ki ta bom wanang kinim seng seng laban taluyamu fikalesiw, be watawo kaleyo bá, kinim beta ta bom kál fukidiw moyama uta ta bom umi kitid akfak tem teinsuw. Kata kamane wanang kinim madik ika Got ami min gelemin adikum uyo au, akiwade min gelemin makuw mak uta ta bom kanoyamu alaso ken keisiw, kayo ika afan tatun biyámin uyo kudulokabiw ade kinim makuw Yesus Kadais dim kamok kei kin modokabiw. \p \v 18 Alo alataw be ki kinim makuw Addam ami ban keimin makuw be ki ta bom Got wanang kinim fikalanámin tuw sok gei imusa. Kata alo alataw be ki Kadais asik kukuw kidel makuw uyo kanoyama, Got kin dim ken kidel keisuduw ade uta adikum kinim wanang iyo biyámin kidel kuyamse. \v 19 Kale kinim makuw ata Got weng kuásusulu nadane wanang kinim adikum kál falák gitikyama ban keimin keisuw. Kata leiw makuw be ki kinim makuw ata Got weng kidilawane, wanang kinim seng iyo Got ta bom kidel imuda kidelok keidiwe, wanang kinim adikum sun biyámin kuyamase. \v 20 Got ayo Mosus sawa abem daudawano, adikum nuka utam kal keidomo, nuka ban keimin seng keimusuw ka. Kalino kale nadano kudawsa. Kata nuka ban keimin seng kei buduwe, Got aka min gelemin uyo ban keimin akamam tam so kukayaba. \v 21 Kale kamakikiw dil be ban keimin ta bom wanang kinim adikum kin moyamsu ade imadew yak fikalanin bán dim unemsu. Kata kamane Got min gelemin tuw wanang kinim kin mo nadane kanoyama alam kin dim kidelok keibiw ade nulum Kamok Yesus Kadais sok dim yak sun biyámin uyo kudabiw. \c 6 \s1 Nuka ban keimin uyo kudá takas maek kaek abe naduw kamane Yesus so buduw. \p \v 1 Kala kaleyo kim aket fukanin sun kuw ban kei buduwo, Got ayo sun kuw min gelemin makso makso kukáyamako, kalbiwe? \v 2 Bá be! Dusiki naduwe dil ban keimin tem biyámin uyo fikalu ku kudálin taw kudá takas yak kaek abe suduw. Kale yakno yakno naduwo nuka ulum kano ban keimin so ki kana bom bokabuw? \v 3 Nulum maek wok bomin ban boduw Kadais Yesus so makuw keisuduw uyo adikum lukuwásune? Wok bomin ban bo suduw kal ami fikalese uyo adikum nuluso keisuduw. \v 4 Kale wok ban bomin bo suduw kawákal nuka Kadais so fom lung imu sidiw ade ami fikalese uyo nuluso kikiw fikalesuduw, be nuka alaso bumo, kale alaso fikalesuduw. Be alam Alaw kitid kidelok dukum tuw fikale talá tabese taw nuka nuluso ken talá tabe alokso biyámin uyo kudubuduw. \v 5 Kale nuka maek Kadais so makuw kei, kei buduwe, aka fikala nuluso makuw keisuduw, kayo aka talá tabese keimin, á nuluso talá tabokabuw kala. \v 6 Kale nuka nulum kal keidomo, Kadais as dim fikalese kal num dil kukuw fakuyámin uyo kudew tad kawákal di banimu kudásuduw. Kayo bemi leiw be nulum ban keimin kukuw uyo wakbak kitid tabe im kin modomu banim ade nuka ban keimin ta bom gei imudomu banim kala. \v 7 Kaleyo kinim kan ata ban keimin bu kudá takas yak kaek abese kaí, aka min kinim keise ade aka ban keimin umi kitid akfak tem be, bá ko. \p \v 8 Nuka Kadais so fikalesuduw kaí, nulum kal nuka Yesus so bokabuw ka. \v 9 Kale Got aka Kadais fikala tá dafose ade nulum kal aka alo fikaloma banim. Kamane fikalanin be kitid sono daw kin modoma banim. \v 10 Afan, Kadais fikalese, be bid makuw mo fikalano, kudew tad kadák di sun kudew unokabu kawtow uyo ban keimin um kitid banima kuse. Kale kamane aka sun kuw Got win kufádaw bom be. \v 11 Kale leiw makuw be ki, kibi kibiliwta kilim kit atamomo, nuka ban keimin kitid akfak tem buduw bá ka, kalin kala. Kata kiba Kadais Yesus so makuw keiyámin dim, kiba Got so bidiw ko. \p \v 12 Kaleyo kalam bakan dim kadák biyámin uyo ban keimin kudálaw uta ta bom kam sawid moyámin bá. Kalam dil ban keimin aket mafak wanan kámin uta kudálaw kam kun moyámin bá kala. \v 13 Kaba kalam ban keimin kukuw uyo got keimam nadawe kalam kun teng yán uyo mak kudálaw ban keimin umi wok fakuyámin bá, kata kaba wanang kinim fikalanin kudá, tá kaunasidiw taw kei nadawo kalam kun teng yán uyo adikum Got kudawawo, ami wok kidel fakudawuk kala. \v 14 Kaba ban keimin uta kudálaw kami kamok keikamin bá, be watawo kaleyo bá, kaba sawa abem umi akfak tem badaw bá, kata kaba Got ami min gelemin tuw min talá kamuse umi kitid akfak tem badaw kala. \s1 Kidel biyámin leiw uta kudálawo kam kit moduk kala. \p \v 15 Kaleyo nuka yaknámokabuw? Nuka Got ami min gelemin akfak tem bom sawa abem umi akfak tem bongin dakobuduw kayo, ken ban keimoduwe? Bá be! \v 16 Bu atin kilim kal, kiba kinim mak ami wok fakudaw alam akfak tem unokabiw, be atin alam weng ki kidiyámokabiw. Kinim am weng ki kidilaw bidiw be kilim kin modin kinim, kala kaleyo kiba ban keimin yán uta abodokabiw bade Got weng uta kidilawokabiw? Ban keimin uyo ta bom kanoyamu Got atin dabadá takas yak kaek abokabiw, kata Got alam weng kidilawin utane kanoyamu Got alam kin dim kidel keidokabiw. \v 17 Kale dil bo kilim ban keimin aket mafak fukanin ki weng kidimam aboyámsiw ade uta kim kin moyámsu. Kata naka kiba Got ken keiyo aki ayo ki kiba weng dew kámin imi kukuyamin uyo atin kudu kidisidiw kayo ko. \p \v 18 Got ayo ban keimin kail bá takeikukamase ade kamane alam weng kuw kidilaw nadawe kidel kanabaw. \v 19 Kale nam kanodin weng bakoyamongin kanami uta kit kei dakokamu kal keidokabaw. Kale kamakikiw kaba kalam kun teng yán uyo ban keimin ade mafak keimin umi kitid akfak tem kal alanámsaw ade kaba mafak keimin umi kinim kuw kei biyámsaw. Kata kamane leiw makuw be ki kalami uyo kukuw kidel umi kitid akfak tem teinaw kaí, beta Got alami kinim kei luk bala kuw bokabaw kala. \v 20 Kaba ban keimin aket fukanin ki abodokabaw kaí, kaba ken luk bala yak kukuw kidel uyo fakudolaw banim. \v 21 Kaba kukuw mafak kanamusaw ade kamane umi fatom gei kamubu. Kale kanodin kukuw be alam kamadew yak fikalanin bán dim unongin. \v 22 Kata kamane ban keimin uyo kudá min keibaw ade Got weng kuw kidimin kinim keibaw. Kale uta kamadew yak atin abem kei biyámin ade Got so sun biyámin unsu. \v 23 Kala kaleyo kinim kan ata ban keida namti, ulum yán kudokaba uyo ki fikalanin. Kata nuka nulum Kamok Yesus Kadais so makuw keiduwe, Got aka sun biyámin uyo min geleyaba. \c 7 \s1 Nuka aket tem alokso keimin kukuw uta fakudumo kalin uta ko. \p \v 1 Nikil fikal kiba, adikum sawa abem bo kal keisiw. Kale bo atin kilim kal sawa abem bo kinim kaunsin badawo ki im kin mobu ka. \v 2 Weng fakom bela alataw kale. Wanang uka kimak be kaunsin be kaí, uka kinim dikin keiyámin sawa abem umi akfak tem bu. Uka ulum kano kinim be dabudulokabu. Kata kimak ayo fikala kaí, uka kinim dikin keiyámin sawa abem umi akfak tem bu bá. \v 3 Kata uka kimak ayo kaunsin álano dabadá yak kinim kukum dabadulokabu, kata sawa abem uyo bako, uka yak kinim alokso dabadulu be um kimak bá, uka be sakadinlabu. Kata afan kimak ayo fikalano, beta uka kinim dikin keiyámin sawa abem uyo bá kudála gulak keidokabu. Kale uka kimak ayo fikala yanol yak kinim kukum dabadulu namti, beta afan uka kinim be sakadinlabu bá. \p \v 4 Kale nalam nikil fikal kiba, be alataw kale, kiba dil sawa aboyámin uyo banimu kudá nadiwe gulbal wanang kinim keisidiw. Be Yesus Kadais so fikalesidiw kal kanosidiw, kayo kamane kiba Kadais fikala Got tá dafose ami wanang kinim keibiw ka. Got aka be kanodino nuka alam wok kidel fakunamino, kale nadano kanoyamase ka. \v 5 Kamakikiw nuka ban keimin ta bom num aket tem uyo kin moyámsu, be sawa abem uyo bakoyam, “kiba bo kanamin bá,” yakeisu, bo fukanin kuyam suduno aket dakat yaku yak kukuw mafak kanamin uyo kana buduwe num dam uyo yak ban keimin akfak tem kal buduno, nuka kukuw mafak fikalanámin kidel kukábu uyo kanamusuw. \v 6 Kale be sawa abem sok gei imudin taw keiyámsu, kata nuka nulum dil ban kei bom biyámin uyo atin kudá takas yak kaek abe suduw kayo kamane nuka sawa abem umi akfak tem bongin banim gulbal keibuw. Ade kamane nuka alokso leiw Got wok fakudaw buduw ayo ki Sinik Abem weng kidilaw naduwe sawa abem godusa umi weng uyo kidilongin dakosuw. \s1 Sawa abem be mafak bá kalin umi mit. \p \v 7 Kim aket fukanin bo nuka weng sawa abem bo mafako, kalbiwo kaloliw. Be weng dam bá. Alam sawa abem leiw ki ban keimin mit uyo kal keidomi ka. Sawa abem uyo bakonamongin banim namti, nam aket fukanin kinim kukum imi ufek ufek aket kukámamin, bo mafako kalomi banim. Kata sawa uka bako, “kaba yak mak imi ufek ufek uyo aket kumam nam kudulono kalin bá.” Kalesu. \p \v 8 Ade ban keimin ayo sawa bemi leiw be atam nadane kanonama kanomin ban keimin adikum aket wananamin uyo kudusi. Ban keimin tad nalamal tasu uyo watawo kaleyo bá, sawa abem uyo bakonam kanamin báyo, nakei suduno fukan dakat kale kudew yak kawák dá kanamusi. Kata sawa abem banim, be ban keimin uka kitid banim keiyámsu. \v 9 Naka sawa abem kal keidongin banim bo naka nalam lule lule bom alanámsi, kata sawa abem kal keidine, ban keimin aket mafak fukanin uyo matam kitid keidune, \v 10 kal keidomo atin Got dabadá takas yak kaek abe bi ka kalesi, be watawo kaleyo bá, ban keimin uta kanonamuno kayo ko. Sawa abem uyo namadew maek bán kidel teinámin kal tadongin, kata kudá nadune namadew yak fikalanámin leiw unsu. \v 11 Kale nalam ban keimin aket fukanin uyo leiw be atam nadune ibakonam sawa abem kanamin tuw namkan keidu atin Got dabadási. \p \v 12 Kale sawa abem so ulum kanamal kalbu so uyo abem ade ken ade nulum luk. \v 13 Kale bemi mit be kukuw kidel uyo ken namkan keidu Got dabadálomine? Bá be! Nalam ban keimin uka sawa abem kidel tuw fikalanámin uyo kudew tad nalamal binosu. Belata kanodano, nakal kal kei ban keimin bo kanodino, kalako kaleyo kanosu. Kale sawa abem uyo kuku ban keimin bo atin mafako, kale kukusu ka. \s1 Kukuw mafak so kukuw kidel so kinim aket tem wasi ginanin sung. \p \v 14 Nulum kal, sawa abem be Got alamiyo kal tasu. Kata naka yak Got so wol fewongin banim, kayo naka atin ban keimin ulum akfak tem uni uta nam kin modin keiyámsu. \v 15 Kale naka nalam kanabi uyo watawo kanabine, kale kal keidongin banim. Naka kukuw kidel kanamono, kanabi uyo mak kanamongin banim keisi. Ade naka yak kukuw mafak nalam kanamono, kalbi bá uyo kanamusi. \v 16 Ade naka yak nalam kukuw mafak kanamusi uyo kanamomi báyo, kali kaí, naka bako, au, sawa abem be kidelo, kali ka. \v 17 Kata be atin naka nalata kanomin kukuw mafak bela kanamusi bá. Be ban keimin mafak nalam aket tem bu uta kanodin kukuw mafak uyo kanamusu make. \v 18 Au, nalam kal, nalam dil aket tem bo yaknámin kidel mak bongin banim. Kayo naka nalata aket tet bom au, buta kukuw kidel kale kanamon kaleyámsi, kata naka ken fák kale kanamomi banim, keiyámsi. \v 19 Kale naka kukuw kidel kanamono, kalbi uyo kudá nadine yak kukuw mafak kanamomi báno kalbi uta kanamusi ka. \v 20 Naka yak kukuw mafak bo kanamomi báyo kalbi uyo kanamusi kaí, be ban keimin nalam aket tem bu, uta kanodin kukuw mafak bela kanamusu. \p \v 21 Kale nalam aket sun kuw kanamusu uyo nalam kal keibi uyo ki yaknámin mak kukuw kidel kanamono kali, alam bede kudá sun kuw yak kukuw mafak kanamongin ki keimusi ka, kali ko. \v 22 Nam aket tem bo sawa abem bo kalfalbi. \v 23 Kata sawa nam kidin tem wok fakubu ukul kukum utaman bi ade sawa abem so wasi wako kukan bu, be nam gebom fukanin uyo bako, “bo keno,” kalbu. Kale sawa nam aket tem wok faku bu umi mit kukum utaman bi uyo ki ban keimin umi sawa kano sok gei namusu uta ko. \v 24 Kolo, yaknámin bán mafak teinbi uta kalina. Naka nalami bo kalfalbi bá. Kan ata nam ban keimin aket mafak tudo? \v 25 Got ata kuw ka. Naka ken kei nalam Kamok Yesus Kadais sok dim aka kail bá takeikunamseno, kalbi kala. \p Kaleyo nalam gebom fukanin uyo bako nadu Got ami sawa abem uyo abodalo nakbu. Kata nalam ban keimin aket fukanin utane, naka ban keimin umi sawa abem umi kitid akfak tem teinsi kayo ko. \c 8 \s1 Au kalaw, Sinik Abem ata kam kin modak. \p \v 1 Kala kaleyo kamane kan ata Yesus Kadais so makuw keida kaí, Got aka weng fine so mak bakokamoma banim. \v 2 Watawo kaleyo bá, numi Yesus Kadais so makuw keisuduw, be Sinik Abem dim sun biyámin kudewyam tase, ata numi ban keimin so fikalanin so imi kitid tem dinsuw uyo min talá imuse. \v 3 Be sawa abem uta kitid sono masi num ban keimin uyo kail bá takeikuyamomu banim. Watawo kaleyo bá, nulum ban keimin aket uyo umi weng kidimamomu banim ade sawa abem uka wakbak kanodomu banim, kayo Got alam Man ayo wanang kinim ilim biyámin taw kei dabadála madák bakan tase. Kale Got alam Man dabadála madák bakan tase tuw ban keimin wane ilkádaba. Kayo Got aka alam Man biyámin tuw ban keimin uyo kuw mafak dákaba kala. \v 4 Kaleyo ami kanoyama, alam kin dim kidelok keisuduw. Kamane nuka nulum ban keimin aket mafak fukanin abobuduw bá. Kata nuka Sinik Abem kukuw abobuduw, be Got sawa abem adikum kanamino, kalesa uta aboyámin keisuduw. \p \v 5 Yak kan ata ban keimin aket fukanin akfak tem bidiw, ika ilim ban keimin aket kanamino, yakbu ki fukanbiw. Kata yak kan ata Sinik Abem akfak tem bidiw, ika Sinik Abem kanamino, yakba ki abobidiw. \v 6 Kinim kan ata am aket fukanin uyo alam ban keimin uta kin mobu kaí, aka fikalanin bán dim be. Kata kinim kan ami aket fukanin uyo Sinik Abem ata kin mo be kaí, aka sun biyámin so abino kalin so umi bán dim be kala. \v 7 Kale bela atin afan, be watawo kaleyo bá, alo kinim ami aket fukanin uyo alam ban keimin uta kin modokabu kaí, aka Got wasi keidaw be ade aka Got ami sawa abem uyo kidilomi báyo, kalba. Kata aka atin Got sawa abem uyo ken adikum abodoma banim. \v 8 Kale yak wanang kinim kan ata ilim aket ban keimin ta bom gei imusu kaí, Got aka kalfalyamoma banim ko. \p \v 9 Kata kaba kalam ban keimin aket fukanin umi akfak tem badaw bá, kata kaba Sinik Abem ata kam kin modak badaw kala. Kaleyo afan Got ami Sinik ayo kam aket tem bokaba, beta kaba atin afan Got Sinik ami akfak tem badaw ka. Kata kinim mak Yesus Kadais ami Sinik ayo kudongin dako be kaí, aka atin Yesus ami kinim bá. \v 10 Kami dam bo ulum kano fikalesu ki bu, watawo kaleyo bá, dam uka ban keimin so kayo ka. Kata Kadais ayo yak kam kidin tem be kaí, kaba Sinik Abem ta bom kaunsin biyámin sinik kukamsa kala. Watawo kaleyo bá, Kadais ta bom Got kin dim kidel kei kamuse kayo ko. \v 11 Kale Got Yesus fikala tá dafose Sinik ayo kam kidin tem be kaí, kam dam fikalesu uyo sinik kutad umamokaba. Got alata Yesus fikala tá dafose kayo, aka alam Sinik kalam kidin tem be tuw kaunsin biyámin uyo kudew tad kilim dam dauyamokaba. \p \v 12 Kayo nalam nikil fikal kiba, nuka nulum aket ban keimin uta ta bom im kin moyámin bá ade nuka umi kanamino yak bu so aboyámin bá. Nuka nulum aket ban keimin kukuw kanamino, yak bu ki faku biyámin bá kala. \v 13 Kale kaba kalam dam uyo kalam ban keimin aket fukanin kanamumo kalbu, umi ki kanamokabaw kaí, kaba atin Got dabadá takas yak kaek abokabaw. Kata kaba Sinik Abem ata dabadálaw dakokama, kalam dam tuw ban keimin uyo kudálaw kaí, kaba atin kidel kuw bokabaw ko. \p \v 14 Atin Got man tatun iyo ki yak wanang kinim Got Sinik Abem ata dabadáliw dolok mobe ita ka. \v 15 Num Sinik dabadusuduw be alo kanoyama yak fingánin sinik akfak tem unsuduw bá. Kata num Sinik dabudusuduw be kanoyama Got man keiyámin Sinik dabudusuduw kayo ami dim nuka Got bakodaw, “nulum Natoko,” akanaluw. \v 16 Ade Sinik Abem aka alata maek num sinik so fewano, nuka ken bako, “nuka Got muduwo,” kalanaluw kala. \v 17 Kaleyo nuka bako, “nuka Got muduwo,” kalbuw kaí, nuka Got alam ufek ufek kutiyamábu umi tam kudokabuw, be Kadais so makuw nikil wak gele audokabuw. Kata nuka Kadais alam kál funin kuduse uyo nikil makuw wak gele naduwe Kadais alam lamlam uyo nikil makuw wak gele audokabuw ko. \s1 Yanol kawák uyo abid tikin kidel kuw teinokabuw kalin uta ko. \p \v 18 Kata kamane num kál funin kudabuw mada bo Got ami lamlam dukum kuyamokaba umi kit bá kala. \v 19 Kaleyo ufek ufek adikum Got kidel imusa, ika ulum atan tadu Got ayo alam muduw anang bakan adikum imusun dá bidi nalam muduwo kalokaba umi atan uyo kalfalin seng so leiw fenbiw kala. \v 20 Kaleyo Got alam ufek ufek adikum kidel kusa uyo ki ban keimin uta ta bom imi mimin wakwayamsu. Kale be ulum aket tei, kanosu bá, kata bu Got alata kanodin leiw bu unuko wakeisa, kata akal bula kanodokabu kale mimin dok di be ayo ki \v 21 ufek ufek adikum ban keimin tem unom foma fikalesiw iyo min kei kidelokabiw, kalba. Ade alam ufek ufek adikum kidel imusa, ika kal keidomo, iliso sun biyámin kidelok so lamlam so uyo Got alam muduw ilitaw ika kudulokabuw, kalbiw. \p \v 22 Nulum kal Got adikum ufek ufek kidel imusa, ika kamane kál funin bu kudubidiw, be wanang man kudono kale dekumama kál funin kudamin taw keibidiw. \v 23 Kale be anang bakan ufek ufek adikum teinu ita kuw bá. Kata be kinim nuluso kano kudumo, kale aket wakti bom umi leiw fenusuw. Kale Got alam kanoyamokabino, kalesa uyo Got Sinik asik mit kei dabadusuduw. Kale nuka Got alam man kei imkanin uyo atin adik wakadá imudako, kalbuw. Kale nam bakabi mit uyo ki num dam uyo alokso kei kuyamako, kalbi kala. \v 24 Kaleyo numi mimin dok dibuduw ade beta ka. Got aka bemi mit ata nuka ban keimin kail bá takeikuyamase. Kale kaba alo ufek ufek mimin dok didom kudubaw uta nam mimin dok dibino kalolaw banim. Wanang kinim ika ufek ufek kudusiw uyo alo mimin dok di kudumo kaloliw banim. \v 25 Kata nuka yak ufek ufek kudongin dakobuduw umi mimin uta dok dibuduw, kayo nuka fiyaw dakbu bom umi leiw fenum kala. \p \v 26 Alo Sinik Abem ami dakoyamase ayo ki nuka mada balut kei buduwo, Sinik Abem ta bom num balutsuw uyo dakoyamase. Ade nuka Got gánlawin uyo num kal banim. Kata Sinik Abem aka alata num sung uyo Got bakadaba ade num dakáyamako, kale Got munlaba ade Sinik Abem aka num aket fukanin liw dikidin bon tem ken mit dáka fi bakodomu banim, uyo ata num luk Got bakadaba. \v 27 Ade Got aka ken wanang kinim numi aket fukanin uyo utamámin kinim. Ade aka Sinik Abem ami aket fukanin uyo alam kal, watawo kaleyo bá, Sinik Abem aka wanang kinim abem imi kayak kei be, be Got alam aket fukanin kanamalo akba, kayo aka abo bom Got weng bakadaba. \p \v 28 Nulum kal Got aka mew kanamin kanamin adikum bo yak alam aket daudawsiw imi luk ki wok faku be. Kale wanang kinim bidita Got gán dáyamsa ka. Watawo kaleyo bá, alam be Got alata be kanoduko kalesa kayo ka. \v 29 Got aka yakodin wanang kinim ita maek nalam man keidokabiw. Kale nadano yanol bakan bo kidel kusa ade aka aket bakel dau bidi nalam Min alataw keidokabiwo kalesa. Kale Yesus alata wanang kinim seng seng adikum imi fik dil ko. \v 30 Kale Got aka alam Min taw keidokabiwo, kale sung kidel dawtisa. Ade yak alam muduw taw keidino, yakeisa, iliso gán dáyamse. Kale yak wanang kinim gán dáyamse, ika iliso alam kin dim kidelok kei imuse. Ade yak alam kin dim kidelok kei imuse, iliso lamlam budá imuse kala. \s1 Got ami Yesus Kadais dim aket kukáyamin sung uta ko. \p \v 31 Kaleyo belami weng mit be watawo kalokabuwe? Got ayo nuso be kaí, kinim so mak anik anik auyamoma banim. \v 32 Kale Got aka alam Min babid makuw ayo adikum num luk dabadála madák kál funin kuduse kala. Kaleyo Got aka ufek ufek adikum uyo tow dinoma banim, ulum aket banim kei, Yesus so num adikum kuyamokaba. \v 33 Kale nuka Got ayo bako, nuka keno, yakeise, kayo nuka kan ata Got kin dim weng fine so dauyamoma banim ko. \v 34 Kan ata mak Got ami wanang kinim bakoyam, kiba ban keimin sono yakodiwe? Bá be, kinim banim! Alo kinim banim Yesus Kadais alata num luk fikalese. Kata fikalanin ulufin be wakbak ken keidoma banim kala. Kale nadano alo tá dafose ade aka tam Got teng iwkuko Kamok abin dukum kudu tein bom aka num dakáyamako, kale Got dákadálawába. \v 35 Yaknámin uta ken Kadais num aket kuyamsa uyo ken tako imudoma? Nulum idum so kál funin so kudabuw ade nulum wanin banim keiyámin so ilim kal banim keiyámin so bán mafak teinámin so fikalanámin so adikum bo ken wakbak kanoyamu num Yesus aket kuyamsa uyo tako imudomu banim. \v 36 Kale Got godin weng uyo bako, “kimi luk beta nuka sun kuw yanbidumo, kal bidiw sák bán mafak teinábuw. Kale wanang kinim im aket fukanin nuka sák iniman taw win banim keiyam yanbidumo, kale ludin taw keiyámsiw kala.” Kalesu. \p \v 37 Kata nuka adikum kanodin kukuw bo Got aket dauyamsa ami dim atin anik anik uyábuw. \v 38 Kale afan nalam kal yaknámin uta mak numi Got aket dauyamsa uyo tako imudomu banim kala. Kaleyo fikalanámin so káfin dim biyámin kukuw so ensel so sinik mafak kitid so kamane teinbuduw umi kukuw so yanol tein unokabuw umi kukuw so kinim imi kitid so \v 39 abid umi kitid so liw tem umi kitid so ade adik teiniw mániw imi kitid so bidi wakbak kitid sono nulum Kamok Yesus Kadais dim Got aket dauyamsa uyo ken tako imudomu banim. \c 9 \s1 Got so Yu Kayak wanang kinim so sung uta ko. \p \v 1 Naka Yesus so makuw keibi, kayo kamane naka afan weng uta bakodono kali. Kale nam aket fukanin uyo ki Sinik Abem ata kin mo be ade aka namadála kal keidomo naka ibakabi bá ka, kaleyábi. \v 2 Kayo naka wol mat dukum so keinamane, naka sun kuw nalam Yu kayak nikil fikal imi aket budunamába. \v 3 Kale naka imi aket ki atin fikalesi kayo, naka utakun keidu naka ken Kadais kanosa taw Got ayo gán abunam nadane ilim dim kalo takan keinamudano, nalam wanang kinim iyo ken dakoyamono, kalbi. \v 4 Kale ika Isadael kayak nalam kinim mit makuw ko. Got am aket ika maek nalam man keidino, yakba. Ade Got am aket alam lamlam uyo alaso iso wak gelelumo, yakba ade Got tada kinim tada abino kalin be ilita kidel dausiw. Ade Got ami Mosus dim sawa abem dauyamsa be ilim dauyamsa ade alam suksukin leiw tatun be ilim kukuyamsa ade Got alam weng takadáyamsa be ilim kuyamsa. \v 5 Kale ika suwayo nulum abal mit Ebadakkam, Aisak, Isadael imi low ade ika Yesus dausu bakan kinim mit. Kale Kadais aka Got ade adikum ufek ufek bo ken kin mo be, kayo nuka sun kuw am win kufádawum kala. Kale afan ko. \p \v 6 Naka bako, alo nalam kinim Yu kayak iwkuk seng ika Kadais be báyo akeisiw, kata be afan Got aka alam weng takadáyamsa uyo kanayamongin dakosa bá. Watawo kaleyo bá, Isadael Kayak ika wanang kinim madik ita kuw atin Got wanang kinim. \v 7 Ade Ebadakkam muduw kasal ika mada madik ita kuw atin alam muduw. Kale Got ayo Ebadakkam bakodaw, “nam weng takadákami ayo ki Aisak ami low ata matam sengokaba.” Akeisa. \p \v 8 Kale belami mit be Ebadakkam ami muduw adikum ika atin God ami man tatun bá. Ebadakkam alam man tatun be yak atin Got alam muduw ita ka. Kale be watawo kaleyo bá. Got alata Ebadakkam kano weng takadálawsa kayo ko. \v 9 Kale Got ami atin kale weng takadá bakosa ade belata ko. “Ulum atan keidokabu, naka alo tadine, Seda uka man mak daudokabu.” Kalesa. \v 10 Ade Got ayo alam be kuw bakosa bá. Alo bako nada, “Udubeka ukal man madik fukodokabu ade man bidi Aisak so imi alaw makuw keidokabiw.” Kalesa. \p \v 11-12 Kata man awang bidi imudongin dako álomo, Got ayo Udubeka bakomam, “kamakikiw kilá bokaba, ata yanol kilá bokaba ami wok fakudokaba.” Wakeisa. Kale belami bakosa, be kinim mát alow iyo kukuw kidelo, kukuw mafako mak kanodongin dako áliwo, Got aka kinim mát alow iyo imudongin dako álomo kanam bakosa, be Got alam aket fukanin, au, kanodokabu kalesa uta abo nadane kinim be walu dausa. Kale be kinim alam kukuw kanosa uta abo kanodawsa bá. \v 13 Got godin weng uyo bako, “naka Isá ata bá, Yekkow ata kidelawokabi.” Kalesa. \v 14 Kale be Got alam kukuw kana bom kinim walamala uyo nuka aket tet bom aka kikiw kanayamámala báyo, kalin bá. \v 15 Kale aka Mosus bakodawse. “Naka yak kan ata kidelawon kalokabi ata kuw kidelawokabi. Ade naka yak kan ata aket budunin daudawon kalokabi, ata kuw aket budunin daudawokabi.” Kalesa kala. \v 16 Kaleyo Got aka yak kinim kan ata aket budunin kudawon, kale walusa, kuw aket budunin kukádawokaba. Ade ami kinim walamin be yak kinim ilim kukuw kanabiw so kanamumo, kalbiw so uta abo kanamin bá. \v 17 Kale Got godin weng uyo Isiw kayak kamok bakodaw, “naka kanokami kamok keidaw kayo naka kam dim kal nam kitid ayo kukudino, belami leiw kal nami win sung ayo adikum anang bakan kuw tabodu wanang kinim iyo bakanokabiw.” Kalesa. \p \v 18 Kale Got alam aket, kinim kan ata aket budunin kudawon kalokaba, be kudawokaba. Ade kan ata kanodawi yonak kalokaba be kanodawokaba. \v 19 Kayo kinim mak, kiba dákadánamokabiw, Got alata kanoyama. Nuka bo kanabuw, kata watawo kaleyo num ban keibuw uyo kanayaba? Kalokabiw, kata kan ata ken Got ami aket fukanin kanodono, kanaba uyo leiw atidoma? \v 20 Kiba kanodin weng uyo dákadámin bá. Kiba mada kinim kuw ade kinim nuka ken Got ayo dákadámoduw banim. Ufek ufek kidel kusaw uka ken bako, “watawo kale kanodin kidelnamusawako, kakoma banim.” \v 21 Kale kinim makol tuw ket kidelin kinim, aka alam aket yaknodin mak kidel kudon kaloma. Be alam aket, makol ket kidelba makuw bemi tuw ki ufek ufek kidel kukum kukum uyo kideloma. Aka ken ufek ufek madik bu abemo kale kidel ku nadane madik gulako, kale kidel ku keimoma. \p \v 22 Kale be kinim makol tuw ufek ufek kidel bom kanaba taw, Got am aket wanang kinim iyo alam keng so kitid so uyo utamino, kale nadano wanang kinim iyo kano kidel imu im mafak dáduk, kale kidel imusa. Kata aka dakbu itabe. \v 23 Ade aka dakbu itam alom nadino atin alam lamlam seng so uyo kukuyamono, kale aka lamlam uyo aket budunin so kuyamsa ita kuyamono, kalba. Kale aka lamlam uyo imi kidela kutiyama be. \v 24 Kale kinim wanang imino kale kidel imtisa ade nuta ka. Nuka Yu kayak kalo gán dáyamsa ade kinim Mifiw kal gán dáyamsa. \v 25 Kale Got godin weng buk Auseya tem kal bako, \q1 “Naka yak wanang kinim nami bá, iyo bakoyam, ‘kiba nalam wanang kinim,’ yakokabi. Ade yak wanang kinim aket dauyamongin dakosi im sung bakoyam, ‘wanang kinim bidita aket kuyamsi ka.’ Yakokabi.” \m Kalesa. \v 26 Ade \q1 “Kamane Isadael kayak iyo kale bakoyamsa. ‘Kiba nam kinim bá,’ kata yanol kiba bakoyam, ‘Got sun biyámin muduw.’ Yakokabiw.” \m Kalesa. \p \v 27 Ade Aiseya aka Isadael kalan aman dá bako, \q1 “Isadael kinim be kinim seng seng, ika sol wok ningning taw. Kata kinim dabi ita kuw kail bá takeikuyamokaba. \v 28 Kala kaleyo Got ayo wabading bakan dim kinim sok gei imkanin uyo adik wakadálokaba.” \m Kalesa. \p \v 29 Kale be Got godin weng Aiseya kale bakosa alataw. \q1 “Abid tikin Kamok un tabudin kinim ika num fasel iyo kinim katiw ita kuw, imadáliw ken biyámsiw. Kale masi nuka abiw dukum Soddom so Gamoda so kanosiw taw, nuka atin im mafak dádoma kala.” \m Kalesa. \p \v 30 Kale kanodin weng mit adikum bo yaknámin dam uta? Weng umi mit aude bula ka. Mifiw ika buta kano naduwo Got kin dim kenumo kalanámsiw bá, kata ika ilim afan kalin uta ta bom Got kin dim ken keimámsiw ka. \v 31 A Yu kayak itane sawa abem uta abo naduwo Got kin dim ken keimokabuwo, kalanámsiw. Kata imi kanamsiw uyo dam abuyamsu bá. \v 32 Be watawo kaleyo bá, ika ilim kukuw uta kana bom Got kin dim ken keimokabuw kaí, kale kanamámsiw. Kale ika Got ata afan aket kudaw afano, akiwo masi, imkidelsa bá. Kale imi kanamsiw be kinim bingbing dá imadák kasanin tum dim kal imadák kasansa ka. \v 33 Kale be Got godin weng alam man sung kanam kale bakosa uyo bako, \q1 “Naka Yedusalem kal tum mak kutidi wanang kinim iyo matam bingbing dakámokabiw. Kale tum beta kanoyamano, kutinsiw. Kale wanang kinim kan ata aket daudawsa, ika fatom so keidoliw banim, keidokabiw.” \m Kalesa. \c 10 \p \v 1 Nalam nikil fikal, atin nalam aket fukanin uyo Yu kayak adikum kail bá takeikuyamako, kalbi. Kale be atin nam Got gánlawin ko. \v 2 Naka im sung be kale bakodon, ika atin Got yán abodum, kalbiw. Kata tatun leiw Got yán aboyámin bo im kal banim. \v 3 Kale ika Got ami wanang kinim imadew maek alam kin dim kidel kei imkanba leiw uyo im kal banim. Kayo ilim leiw kukum uta kanamom naduwo Got kin dim ken keidokabuwo, kalanusiw. Kayo ika Got ami wanang kinim imadew maek alam kin dim ken keimin uyo au, kale yakik fakudongin dakosiw ko. \v 4 Kale Kadais ta bom sawa abem aboyámin adik wakadá banimu kudáse. Kayo kan ata aket kudawa kaí, aka ken Got kin dim ken keidokaba ka. \p \v 5 Mosus sawa abem abo bom yak Got kin dim ken keimino, kale godusa. Be aka bako, “kinim kan ata sawa abem be abodokaba, aka ken bokaba.” Kalesa. \v 6 Kata Got godin weng bako nadu, “wanang kinim ilim afan kalin uta ta bom Got kin dim ken keidokabiwo,” kalesu uyo bulami sung uta bako, “Kaba kalami uyo bako, ‘kan ata tam abid tikin unokaba.’ kalin bá.” Kalesu. Kale bemi mit ayo ki, kan ata tam abid tikin uyo unom Yesus dabudulokaba ade dew madák bakan tadokaba? Ade God ami godin weng uyo bako, \v 7 “kaba kalami uyo bako, ‘kan ata dák kuin bid uyo unokaba.’ kalin bá?” Kale bemi mit ayo ki, be kan ata dák Yesus fikalesa uyo tá dafo dew matam dádokaba? Kalin taw ko. \v 8 Kale Got godin weng ade bela bako, “Got kukumin ayo kalami mewso be. Kale bo kalam bon tem so aket tem so kal bu ka.” Kalesu. Kale be afan kalin umi bakamaluw uta ka. \v 9 Kale kaba kalam bon tem tuw bako nadaw, “Yesus be Kamok.” Ade alo kaba kalam aket tem uyo bako nadaw, afan Yesus be fikala, Got tá dafose be, kalaw kaí, kaba kail bá takeikukamokaba. \v 10 Kala kaleyo nuka nulum aket tem afan kaluw ade nuka Got kin dim ken keiyámaluw. Ade nuka nulum bon tem tuw bako, Yesus be nulum Kamok kaluw ade aka kail bá takeikuyamse kala. \p \v 11 Kale Got godin weng uyo bako, “kan ata aket kudawokaba, aka fatom so keidoma banim.” Kalesu. \p \v 12 Got godin weng uyo bako, “sák wanang kinim kalesu be wataw ata bá yak Yu kayak tadiw, Mifiw tadiw be kukum so bá. Kamok makuw ata kuw adikum imi Kamok ade yak wanang kinim kan ata aket kudawiw iyo Got im kinim dákamin seng kukayamába.” Kalesu. \p \v 13 Got godin weng uyo bako nadu, “wanang kinim kan ata Kamok dakonamako, kale dákadálokaba, aka kail bá takeikudawokaba ko.” Kalesu. \p \v 14 Kata wanang kinim iyo Kamok ken dakoyamako, kalokabiw kaí, ika aket kudaw afan kaliwo beta ko. Ade ika Kamok afan kaliw kaí, alam sung asik kidi nadiwo ade imi Kamok sung kidilokabiw kaí, kinim madik ita ami sung uyo bakoyamiwo. \v 15 Ade kinim madik mak yak Kamok ami sung bakoyamokaba kaí, ika Got alata imadála yak nadiwo kuw. Kale be Got godin weng uyo bako, “kinim sung kidel dew tadba, be takak so kinim ko.” Kalesa. \p \v 16 Kata Yu kayak ika adikum sung kidel uyo au, kalesiw bá. Kale Aiseya ayo bako, “Kamok kaba, kan ata num weng uyo afan kalesene?” Kalesa. \v 17 Kayo afan kalin be weng kidel kidimin, kal tadebu ade kinim wanang sung kidel kidibiw iyo ki kinim madik ita tad Kadais ami sung uyo bakaya bidiwo kal kidibiw. \v 18 Kata naka dákadáli, wanang kinim iyo sung kidel so kidibiwe? Au, be Got godin weng bakosa taw kidisidiw. \q1 “Kale im weng uyo yak adikum bakan kuw tabodu uyo adik wakadása. Kale weng bo sák bakan bom yak aba maek aba ausu.” \m Kalesu. \v 19 Ade alo sawil dákadáli, “Isadael kayak iyo kidi kal keisidiwe? Au, ika kidi kal keisidiw.” Kali. Kale kamakikiw Mosus asik bako, \q1 “naka kotadang wanang kinim tuw kanoyami, kiba kilim aket tem titiyamokabiw. Ade naka anang bakan wanang kinim im kal banim imi tuw kanoyami, kiba keng keiyamokaba.” \m Kalesa. \p \v 20 Kale Aiseya ayo fingánin banim Got ami weng uyo bako, \q1 “kan ita dakonamako, kale gán dánamongin banim, ika natamokabiw. Ade kan ita nam fenongin banim, ika naka kanoyami natamokabiw.” \m Kalesa. \v 21 Kata Got ayo Isadael kayak sung bako, \q1 “naka am dánámin adikum uyo sun kuw wanang kinim nam weng kidinamongin banim so yonin so iyo au, yakono, kale faskobi.” \m Kalesa. \c 11 \s1 Got aka Isadael kayak iyo itam sunoma banim. \p \v 1 Kaleyo Isadael kayak wanang kinim ika Got weng kidilawongin dako bidiwo, kata aka itam sunoma banim. Be watawo kaleyo bá, alo naka nalami bo Isadael kinim. Naka Ebadakkam low ade Bensamin ami kinim mito kal tasi, kata aket daunamsa. \v 2 Kale Got aka Isadael ika walu imu alam kinim kei imudano, yanol akun imuyábu. Ade Got ayo alam wanang kinim iyo imadáloma banim ko. Kale Got godin weng Ilaitsa sung bakosu bo kilim kal, kale Ilaitsa aka Isadael kayak imi sung mafak uyo Got bakodaw, \v 3 “Ika kam lum senin kinim iyo adikum anudiw ade ika kam ufek ufek kukákamin bán uyo kuw mafak dádiw. Kale afan kalin makuw nata kuw namadáliw ade kamane nalaso numo kalaniw ko.” Akeisa. \p \v 4 Kale Got aka Ilaitsa weng yán kidawsa ade bulata ko. Aka bako, “nam wanang kinim be seng seng 7000 Isadael bidiw. Kale ika ibakamin got Beiel uyo makso katun fakela suksukbiw bá.” Kalesa. \p \v 5 Kale kamane be akal alataw, wanang kinim katiw ita kuw Got alam min gelemin tuw walu imuse. \v 6 Ade Got ayo alam min gelemin tuw kinim walaba kaí, ika yaknámin mak kudu am kanaba be modoliw banim. Ika ilim kukuw fakubidiw uta kanoyamu, Got kinim keibiw nam, Got ami min gelemin uyo atin min keidomu banim. \p \v 7 Kale umi kanosu ude bula ka. Isadael wanang kinim ika kano naduw maek Got mit taduw, Got kin dim ken keidumo, kalsiw. Kata ika ken kanamsiw bá. Kata yak Isadael kayak madik kan ata Got walu dauda, ita kuw Got kin dim ken keimsiw. Kata yak Isadael kayak madik itane kitid tabe Got weng kidiloluw báyo, kalesiw kala. \v 8 Kaleyo be Got godin weng bakosu. \q1 “Got ta bom aket wakwayamano, kayo Yu kayak wanang kinim iyo weng kidi kal keidongin banim keisiw. Ade Got ayo kin atiyama, ken atamodiw banim keisiw ade Got ayo kilung atiyama, ken kidiloliw banim keisiw. Kale bela alam kano dew tad kadák dida ko.” \m Kalesa. \p \v 9 Ade Dewit aka wanang kinim ban bomin kukuw uta aboduwo, Got keno yakokaba kaí, kalbiw iyo bakoyam, \q1 “imadáliw ilim ban bomin kukuw uta imtam abil tem tade nadune kanoyam im mafak dáduk ade kanoyamu ban kei bidiwo umi yán kimuk kala. \v 10 Im kin be kano kudáliw amibu ki keiduno, yaknámin mak utamodiw banim keiduk. Ade imi wol kun uyo kudáyamiwo sun kuw ilim ban keimin idum ki ta bom fangadoyamuk.” \m Kalesa ko. \p \v 11 Kayo naka alo dákadáli, bemi atan kal Yu kayak iyo kutinsiw. Kale ilimi kutinsiw uyo atin im mafak dásune? Bá! Ika ban keim tabiwo kayo kail bá takeikuyamin uyo Mifiw kinim imi keisu. Kale belata kanoyamuno, Yu kayak ta bom Mifiw kinim iyo titiyamino, kale naduno abin kudusu. \v 12 Kata Yu kayak iyo ban keim tabiwo kayo, ufek ufek kidel seng seng uyo kudew tad anang bakan kuw tabodu wanang kinim imi keisu ade be watawo kaleyo bá, Got aka Yu kayak bidi au, yakongin banim imadá yak Mifiw ita au, yakeisa kayo ko. Alo ika asiki maek Got mit tem tadum kalokabiw namti, alo Mifiw ika atin tam so ufek ufek kayak keidokabiw. \p \v 13 Kale naka Mifiw kiwta bakayabi ko. Kilim kal, naka Got walunamuda matam alam weng dew kámin kinim keisi, be Mifiw kim weng bakayamin kinim keisi. Kale naka bo atin idak tein bom kalfalbi ade atin wok kitid tabe wok fakusi, kayo \v 14 nakal beta kanamom nadino nalam wanang kinim Yu kayak iyo aket kumadeyam kuw tudon dáyamino, maek Got mit tem tadino, kalbi, be watawo kaleyo bá, ika Mifiw kinim iyo Got yán abo bidiw titiyamsiw, kayo kala. Bemi kukuw beta naka kanamino, Yu kayak madik iyo Got kail bá takeikuyamak kala. \v 15 Kale Got aka Yu kayak iyo au yakongin banim kaí, aka Mifiw wanang kinim ita au yakba ka. Alo Yu kayak ika sawil maek Got aket kudawokabiw kaí, ika kinim fikalesano alo talá tabin taw keidokabiw kala. \p \v 16 Kale bude budet but katiw uyo Got fet kudawokabiw namti, atin budet dam adikum bu abem keidu ka. Alo as kimkim bo abem kaí, alo as alam teng so abem ka. \v 17 Kale Yu kayak ita as auliw tatun. Kale auliw dim teng madik bu takel tabesu ade as auliw sák tabin umi teng mak yak auliw tatun umi dim takusu. Kale Mifiw kiba, as auliw sák tabin teng taw. Kale kiba as bemi, gadel so sinik so kiwa imuse. \v 18 Kayo Mifiw kiba yak as teng takan keiyamsa uyo tong umuyam, nuta kayo yakin bá. Yaknámin mit uta kilim tok bakanokabiw. Watawo kaleyone? Kiwta as auliw tatun kimkim iyo sinik dawkáyabiw bá. Kata kimkim ita kim sinik kukayabiw. \v 19 Kayo kiba bude ken bako nadiw, “ika taktinom bán kudáliw nuta yak im bán taku naduw abin kudusuduw.” Kalokabiw. \v 20 Kale afan, as teng bo takan keisa. Be watawo kaleyo bá, Yu kayak ika afan kalongin banim kayo, kiwta ulum kano as umi teng yán keibidiw, be watawo kaleyo bá, kiba afan kalbiw kayo. Kale kiba bako nuka buso kano abin kudusuwo, kal bom kilim win kufámin bá, alam be Got ata kuw ata fingán bom nadiwo ko. \v 21 Kale Got ayo as alami teng tatun uyo takan keisa keimin, alo kiba afan kalongin banim kaí, kiba kano imadála as bemi dim uyo kano taku bodiw banim. \v 22 Kayo Mifiw kiba, Got be atamomo, Got be kinim isom ká, kalbiw. Kata alo aka dák made atudoma ka. Got aka yak kan ata alam yán abodongin banim iyo keng itamokaba. Kata Got aka atin kidelyaba, kayo kiba ulum kano alam isom keiyam be uyo ulum kano abodokabiw ki. Alo kiba ulum kano aboyamongin dakodokabiw, aka as takubidiw uyo takan kei imadálokaba. \v 23 Ade Yu kayak iyo alo Got afan akokabiw kaí, Got ayo asawil au, yakei ken imadew maek ilim bán tadoma ka. \v 24 Sák tabin as teng bo ken yak as kidel umi dim kal takusa ka kaloluw banim. Kata Mifiw kiba as Auliw sák tabin teng taw tak tam dá yak as auliw kidel ami dim takudin taw keisiw. Kata Yu kayak ika as auliw kidel ami teng tabin taw. Kale atin afan Got aka ken alo imadew maek ilim as kidel dim taku imudon kaloma, be ken kanoyamoma ko. \v 25 Nam aket kiba weng tatun umi iwál bu umi dam uyo kidela kal keidin kala, masi kim aket ufek ufek adikum umi mit uyo adik kal keisuwo kale yonin bá. Kale Isadael kayak ika Got alata kanoyama yonusiw. Kata alo Got alam kal Mifiw kinim utaw kal ita maek alam mit tem tadokabiw, kale kal keisa iyo maek tadokabiw, alo yonusiw iliso maek Got mit tem tadokabiw. \v 26 Ade Isadael kayak adikum, ika beta kanodiwo kail bá takeikuyamokaba ka. Kale be Got godin weng bako, \q1 “Watakayaw ayo Yedusalem kalo tadokaba, kale Yekkow ami láw imi mafak alin uyo takan keiyamokaba. \v 27 Ade naka yak wanang kinim imi ban keimin kail bá takeikuyamokabi, kawák, naka yak wanang kinim bidi so abino kalokabi.” \m Kalesa. \v 28 Kale Yu kayak ika sung kidel be kidiloduw báyo. Kale ika Got ami wasi keisiw. Kale beta kanodano Mifiw kiba, Got dakoyamsa. Kata Yu kayak ika ulum kano Got Walusa Kinim wanang keibidiw ade Got aka im aket seng kuyamsa. Kale ami aket kuyamsa, be watawo kaleyo bá, aka ilim awadik kasal weng takadáyam takadáyam keimsa kayo ko. \v 29 Got aka alam wanang kinim gán dáyam nadane ufek ufek kuyamsa uyo aket bakel dau kukum kanamoma banim. \v 30 Kale atan mak kiba Got ami weng be kidilawongin dakosiw. Kata kamane kiba alam aket budunin uyo kudusidiw. Kale be watawo kaleyo bá, Yu kayak bidita am weng kidimin dakosiw kayo ko. \v 31 Ade Yu kayak ika Got weng kidimin keidongin dakosiw, be kanodiwo, Got ami aket budunin uyo iliso kudulino, kaleyo kanoyamsa. Kata belami kanosa, be watawo kaleyo bá, Got aka kimi aket budunin kukáyaba kayo ka. \v 32 Kale Got aka wanang kinim adikum iyo weng kidilongin dakodiwo, kayo imadála ilim yonin kukuw fakusiw, be kanoyam alam aket budunin uyo adikum kuyamono kale nadano kanosa ka. \s1 Got kalfalawin sung uta ko. \p \v 33 Au, afan Got aka atin Kamok kidelok! Got ami aket kidel fukanin so kal keimin kidel so mew adik fakbusu! Kale kinim kan ata mak Got ami aket tetin uyo mit kidela bakodoma banim ade kinim kan ata mak Got ami kukuw leiw uyo kal keidoliw banim. \v 34 Kale Got godin weng uyo bako, \q1 “kan ata Kamok ami gebom fukanin uyo kal keiba? Kan ata Kamok ayo weng sawa dawkádaba? \q1 \v 35 Kinim kan ata ufek ufek mak Got kudawino, akal yán kunamak kalomane?” \m Atin banim. \v 36 Got alata ufek ufek adikum kidel kusa. Ade adikum ufek ufek kanabu, bo Got alam dim kal tadebu ade bo adikum Got alami. Kale nuka sun kuw Got win kufádawum kala. Kale afan ko. \c 12 \s1 Kalam biyámin kukuw uyo Got kudawal. \p \v 1 Kaleyo nikil fikal, Got ayo aket budunin dukum uyo nulum kukuyamse, kayo naka mun dáyami sinik so dam so uyo Got ata kuw wane ilkádawin kala. Kale fikala atukul kuw wane ilulawámin bá, kata kaunsin bom wok fakudaw bom keimin, beta Got aket kalfalin kukádawin kala. Kale bemi leiw kanamokabuw beta nulum sinik ayo atin Got suksuklawokaba kala. \v 2 Kale kiba bakan dim wanang kinim im kukuw kanamáliw uta aboyámin bá, kata Got ata au akiwo, aka yak kim dil aket fukanin uyo kukan keiyam aket fal maek kusikiyamano, alokso aket fukanin leiw uyo kudulin kala. Kale kanoyamano, beta kal kei au, beta atin kukuw kidel ade au, ufek ufek bo kanodongino ade yaknámin uta Got kalfalin kudawokabuw, kale nadiwo beta aket bakel dau yak Got alam kanamino, kalba uyo kanamokabiw ko. \v 3 Naka weng mak adikum makuw makuw kiba bakoyamono, kali. Be watawo kaleyo bá, Got ayo alam min gelemin kunamase. Kale kiba yaknámin mak kidel kanabiw kaí, masi kiba ufek ufek adikum bo nulum kal ki keisuwo kalin bá. Kayo yaknámin mak ken kanamodiw kaí bemi aket kuw fukanin ko. Got ayo aket kuyamsa, kayo kibal kilimi uyo kal kei nuka kana kanodin kinimo kalin kala. \v 4 Kale adikum nuka dam so ki ade dam be kun teng yán seng seng takusa. Nuka nulum kun teng yán bo makuw makuw uka ulum wok kukum kukum fakuyábu. \v 5 Kale leiw makuw alataw ki, nuka seng seng, kata adikum nuka Yesus ami kun teng yán. Kale Kadais so nuso nuka dam makuw ade num dam bo mak ami keida mak ami keida ausuw. \v 6 Got aka min gelemin kinim ade aka adikum makuw makuw kukuw mak nuka ken kanamino, kale aka alam kukuw tal wak geleyamsa ayo ki, aka alam wok kukum kukum kinim mak aka kal keimin kudaw lum abem senalo akeisa kaí, aka alam afan kalin dim lum abem senak. \v 7 Got aka kinim mak kinim madik imi wok fakuyamal kale kal keimin daudawa kaí, aka alam bemi wok fakudak. Alo kinim mak ayo ken kukumin kinim keidako, akeisa kaí, aka alam kukumin kinim keidak. \v 8 Alo kinim mak ken wanang kinim madik im kitid sánalo, akeisa kaí, aka alam be kanamak. Alo kinim mak ken min gelemalo, akeisa kaí, aka alam min ki gelemak. Alo kinim mak ken gebom keidalo, akeisa kaí, wanang kinim iyo adikum aket kuyam im kin modak. Alo kinim mak kaba ken aket budunin kinim keidalo, akeisa kaí, aka bo kalfal bom kanamak. \p \v 9 Kim aket kudawa kudawain uyo atin afan aket kudawa kudawa bom nadiwo kukuw mafak bo atin kus utam nadiwe kukuw kidel ki yakik fakudin kala. \v 10 Kale kiba wanang kinim madik iyo kilim muk anung taw keiyam aket kudawa kudawa bom nadiwe Got wanang kinim madik imi win kufámin bo kilim win kufámin akamam tamso kufáyamin kala. \v 11 Kale kiba baluw baluwin bá, kata wok kidela gadel tabe kung keik bom nadiwe Kamok wok fakádawin uyo kilim aket adikum kudaw fakanin kala. \v 12 Kale kilim mimin dok diyámin uta im kitid modu idak tein bom nadiwo kiba yaknámin idum mak matam tadu kaí, fiyaw dakbuya bom nadiwo sun kuw suksuk bom nadiwo \v 13 Got wanang kinim ufek ufek waktuwa bidiw iyo wanin ufek ufek dauyam dakáya bom nadiwe kotadang ufek ufek banim tadiw im tam am dáka bom keimin kala. \p \v 14 Kaba kukuw mafak tal leiw kukákabiw, iyo bakoyam, “Got dakoyamako,” kal bom nadawe kaba imi kanabiw uyo yán ki gán abumin dakodal kala. \v 15 Yak kinim kan ata kalfalba kaí, kalawso yak kalfalalo. Alo kan ata kinkin so kei be kaí, á kalawso yak kinkin so keidal kala. \v 16 Kale abino kale dek amki biya bom nadawe nata kayo kalin bá, kata yak wanang kinim win banim iyo duw keiyam bom nadawe kaba kalam tok baka bom naka adikum kal keisi kinimo kalin bá. \p \v 17 Kale kinim mak mafak keikama kaí, kaba alam mafak keikama ki abo yán kimin bá. Kudá nadawo yak kukuw kidel wanang kinim im aket fukanin be kukuw kidelo, kalbiw ki kanamin ko. \v 18 Kaba kidela kitid tabe wanang kinim iw tem abino kala, kala bom biyámin ko. \p \v 19 Nalam lonal kiba, wanang kinim mafak keiyábiw iyo sok gei imudumo kalin bá, kano kudá, Got leiw fen sidiwo. Got ata alam keng tuw sok gei imudak. Kale be Got godin weng bako, “‘nata kuw kinim sok gimin kinim. Naka wanang kinim ban keimin yán kiyamokabi Kamok,’ kalesa.” \v 20 Kata kiba Got alam weng bakosa, kale kiba belata kanamodiw ko. \q1 “Kam wasi ayo imin tew keidaba kaí, wanin daudaw, alo wok tew keidaba kaí, wok daudaw keimokabaw, beta kinim wasi keikam be ayo alam kanaba fatom uyo asiki gei daudokaba kala.” \m Kalesu uta kanamin kala. \v 21 Kukuw mafak ata dabadáliw anik anik uyamámin bá. Kilim kukuw kidel kanamin tuw kukuw mafak uyo anik anik keimámin kala. \c 13 \s1 Wanang kinim Got afan kalin gawman sawa abem abodino kalin uta ko. \p \v 1 Adikum kiba gawman sawa kin moyámin kinim weng uyo kidiyámin kala. Kinim kan ata mak alafin matam gawman keidoma banim alam be Got alata kitid daudawano kuw ade kamane gawman be kinim so mak alam kitid dim gawman kei be bá, alam adikum Got alata kitid dauyamsa. \v 2 Kayo kinim kan ata gawman weng ilelba kaí, aka atin Got kanamalo, kalesa uyo weng ilelba. Ade aka Got sok gei daudokaba bán dim be ko. \v 3 Kinim kan ata kukuw kidel faku be, aka gawman itam fingánin bá. Kata kan ata kukuw mafak fakube, aka gawman iyo fingán bom nadano ko. Kaba gawman bidi itam fingánomi báyo, kalbáwe? Kanabaw kaí, kalam kukuw kidel ki faku badawe, gawman ikal kalam win dafokamokabiw. \v 4 Kale gawman ika Got wok fakudawin kayo dakokamumo, kalbiw. Kata alo kukuw mafak fakudaw kaí, be itam fingán bomo ko. Gawman ika kitid so kayo ken kaba sok gei kamudoliw ko. Be Got alata kitid dauyam kan ata kukuw mafak fakuda kaí, sok gei dawkanino, yakeisa kayo kala. \v 5 Kaleyo, kidela gawman weng ki kidi bomo kala. Kanamom sok gei ta bomino kale nadawo kanamin bá, kata be watawo kaleyo bá, kalam kal keidomo, beta kukuw kidel kanamongin be, kaleyo kanamin uta ken ko. \p \v 6 Kale gawman ika Got wok faku bom ika ilim wok faku kanamongin ki, kana bada kana bada aliwade belata kale nuka takis kisol kukáyamábuw. \v 7 Kaba, gawman leiw kukum seng seng takis keimin uyo adikum sánin kuw ko. Kaba gawman dukum dukum iyo akol dakbu im akfak tem bomo ko. \s1 Madik imi aket dawkáyamin sung uta ko. \p \v 8 Kaba kalam kakanum kisol dina kei kanodin atan kal kukamokabino, kalesadaw uyo akamam tow tow unemin bá. Kale afan numi sun kuw dina keidawa keidawain ayo ki atin aket kudawa kudawain uta sun kuw kanamum kala. \v 9 Sawa abem uyo bako, “kaba sák sakadinin ban keimin bá, kaba kinim angkukámin bá, kaba yakot wanin bá, kalam kakanum alew mew tein bidiw ami ufek ufek uyo aket kukámamin bá.” Kale weng madik bakodi so madik bakodongin banim so bidi adikum makuw sawa abem bu, “kakanum kasal iyo kalam dam aket kumamsaw taw kano aket kuyamal kala.” Kalesu. \v 10 Aket kudawa kudawain uyo kakanum kál funin so kudawoma banim, kayo aket kudawa kudawain uta sawa abem adikum uyo kidi dudew tabesu ko. \p \v 11 Nam kano bakabi, be watawo kaleyo bá, nuka atin am dánámin babid teinbuduw. Kayo kamane am dána ki, kalam akálámin uyo kudá kaunal kala. Kaleyo kamane Kadais ayo atin mewso as kainin abiw abebaw kalo kail bá takeikuyamono kale fasko be. Kata kamakikiw mit kei afan kalesuw bo sikam so alanámsu, kata atin kamane utane mewso keibu ka. \v 12 Midilin kukuw mafak kanamin bo mew banimono, kalebu ade kidel teinámin atan usik mewso tadbu. Kayo nuka midilin umi ufek ufek kanamin bo kudá naduwe lánin umi wasi ginanin umi gelei ginanin ufek ufek uyo kudu fasko naduwe \v 13 kukuw kidel faku biyámin leiw uyo abo naduwo lánin wanang kinim taw keidum kala. Nuka kukuw mafak kudáluk uyo faku bom wok mafak wan buduw adiyamámin bá. Sák sakadinin ban keimin kukuw mafak so mak fakuyámin bá, ginan bom titidawa titidawa keimin bá. \v 14 Kata kaba Kamok Yesus Kadais ata nám dabadák tadelin audawe ban keimin uyo eimam tod nadawo kalam aket fukanin mafak kanamumo, kakbu uyo kudálal kala. \c 14 \s1 Kiba wanang kinim madik iyo itam liwin báyo kalin uta ko. \p \v 1 Kiba kilim Got ami kinim gu uyo yak kan ata afan kalin baluta be ayo imadew maek kiliwso au nadiwe imi aket fukanin kanamongin be kenalo, kalbiw uyo ilelya bom wengal kalin bá. \v 2 Kale kinim mak am aket fukanin mew ufek ufek bo adikum wanin kuwo kalokaba. Kata alo kinim afan kalin baluta be ayo bako báyo, eing tatun kuw nalam wanino kalokaba kinim \v 3 am aket ufek ufek bo adik wanin kuwo kalin, aka aket bakel bom yak kinim eing tatun kuw wanino, kalba, aka mafak kanaba nata ken kanabi kalin bá. Ade yak eing tatun kuw wanin aka bako, nata ken kanabi yak sák waninim aka mafak kanaba kalin bá. Got aka be keno, akba kala. \v 4 Kale kaba ken yak kinim mak ami wok fakudawin kinim kukuw uyo taktakodaw banim. Alam be, aka alam kin modin kinim alata kuw kukuw taktakla bom au, be ken kanaba au, be mafak kanaba, akin ko. Ade Kamok ami wok fakudin kinim aka ken kanamokaba, be watawo kaleyo bá, Kamok aka dakodaw ken be kanamako, akeisa kayo. \p \v 5 Kinim mak am aket fukanin bako, “am mak dána be am gulak, am mak dána be am abem kalokaba. Alo kinim mak am aket fukanin am adikum dánámin bo ulutaw ulutaw ki kalokaba. Kale kinim makuw makuw ika ilim aket fukanbiw uta kuw aket kumam afan kala, kalin kala. \v 6 Kale kinim kan ami aket bako, am mak dánámin be abem, am mak dánámin be gulak, kalanba aka be Got ami kanadába. Ade kinim kan ata aket fukanin mew ufek ufek bo adik wanino, kalba, aka bo Kamok ami kanadába watawo kaleyo bá, aka wanin bo Got ken keiyo ak bom wanba kayo. Ade yak kinim wanin madik bo wanin báyo, kalba, akal Kamok ami kanadába, watawo kaleyo bá, alaso Got ken keiyo, akba. \v 7 Kayo nuka fikalanbuw so kaunsin buduw so be nulumi kanabuw bá. \v 8 Kale nuka fikaluw kaí, nuka Kamok ami kanodawuw. Ade nuka kaunsin buduw kaí, nuka Kamok ami kanadabuw, kayo nuka kaunsin boduw so fikaloduw so be nuka adikum Kamok ami ka. \p \v 9 Beta kaleyo Kadais fikale nadane alo talá tabe kaunase, be aka beta kano nadino matam fikalanin so kaunsin bidiw so im Kamok keidono, kale kanose. \v 10 Kayo kaba watawo kale kakanum Yesus so dam makuw ayo taktaklabaw? Ade watawo kale kam aket fukan bom nata kinim kidel, ata kinim mafak, akbaw? Nuka adikum Got kin dim todokabuw ade aka adikum nuka kikiw taktak imudokaba. \v 11 Kale Got godin weng uyo bako, \q1 “Kamok ayo bako atin afan naka Motibid, kale wanang kinim adikum nam mit tem katun fakeládokabiw, ika bako, ‘kaba Got,’ nakokabiw.” \m Kalesa. \v 12 Kayo adikum nuka yaknámin kukuw mak kanamusuw kaí, bo makuw makuw nuluta Got dákadámin yán kidáwokabuw. \s1 Yak madik iyo kanoyamaw ban keimin báyo kalin uta ko. \p \v 13 Kayo nuka yak afan kalin duw imi kukuw taktakin uyo kudálum kala. Nuka aket bakel dau yak duw afan kalin kinim ami kanodawuw yak ban keimin leiw unemin uyo ati kudálum kala. \v 14 Kale nalam Kamok Yesus so alew makuw keiyámin ata kanonamano kal keidomo yaknámin wanin uta mak mafako wanbi bá ka, kalbi. Kata yaknámin kinim ata am aket fukanin yaknodin uta mafak kalba kaí, be kinim aka alami kuw mafak keidawsu. \v 15 Kaba kakanum ayo kalam yaknámin mak gulbal wan bom kakanum bakodaw, kam kukuw bo báyo, kale am afan kalin uyo kanamábaw kaí, kaba atin aket kudawa kudawain kukuw uyo abo badaw bá. Kaba kakanum ayo yak alam aket yaknodin wanin bo tako, kalba uta ami afan kalin uyo kuw mafak dákadáwin bá. Alo Kadais ayo ami luk fikalese make. \v 16 Kaba yak kinim madik imadálaw kalam aket fukanin bo kidelo, kalbaw uyo kinim imadálaw, bo mafako, kakin bá. \v 17 Got ami kasák gu uyo wanin ufek ufek wanin uta iwkuk bá. Afan ufek ufek iwkuk ayo ki Sinik Abem dim kalam Got so ken biyámin, abino kalin ade aket kalfalin uta iwkuk ka. \v 18 Kan ata Kadais wok faku bom kanodin kukuw faku bom be kaí, aka Got kalfalin dawkádaba ade wanang kinim madik ikil ami kukuw keno, akbiw. \p \v 19 Kayo nuka yaknodin kukuw uta abino kalin kidel kale faku bom naduwo akanum dakodawa dakodawayumo. \v 20 Yak wanin wanin uta kuek didaw Got ami wok uyo kuw mafak dákamin bá. Adikum wanin bo ulum wanin kuwo kalesu. Kata wanin wanedaw yak kinim kukum kanodawaw ban keimin be mafak ko. \v 21 Kaba alam wanin wanin so wok wain wanin so kukuw fakuyámin umi kanoyamaw kinim kukum im ban keimin uta ki atin kudáyámin ko. \p \v 22 Kaba yaknodin kukuw uta afan kalbaw kaí, alam be Got so kalaw so kimi iwál weng abem keidak kala. Kinim mak aka alam aket fukanin bo ken kale kana bom nada fatom banim keibe kaí, aka bán kidel teinbe. \v 23 Kata kinim aka wanin be wanan bom aket alew tet bom bo kene, báye kalba kaí, aka mafak keiba. Watawo kaleyo bá, aka be afan ken kalongin banim. Ade aka kukuw mak kanoda, kata am aket afan bo ken kanabi kalongin banim kaí, be ban keimin ka. \c 15 \p \v 1 Yak madik nuka kan nuta afan kalin kitid tabesuw, nuka yak kan ita afan kalin balutsiw iyo dakáya bom naduwe nulumi luk duduyámin umi aket fukanin uyo kudálum kala. \v 2 Nuka yak nulum nikil fikal imi luk dudu aket kalfalin kukáyam buduwo, ikil ilim aket afan kalin uyo matam kitiduk kala. \v 3 Kadais aka alam kana bom nalam aket kidelnamuko, kale alam luk kanamsa bá, kata Got godin weng uyo am sung bako, “wanang kinim iyo katam libiw kaí, ika nam kananábiw.” \v 4 Kale dil kamakikiw Got kinim iyo ufek ufek adikum godusiw, ika be godu num kukuyamuwo, kál funin matam tadebu kaí fiyaw dakbudiwe, Got godin weng uta im kitid moduno umi dim kal Got ami ufek ufek kidel uyo mimin dok didin kala. \v 5 Ade naka Got gánlaw bidino, Got dakbuyámin mit kayak ade im kitid sánin mit kinim ayo kim dakoyamano, aket fukanin makuw dew tada tada biyá bom Kadais Yesus alam kanamino, yakba taw keidin kala. \v 6 Beta kano nadiwo nikil makuw tada tada au nadiwe nulum Kamok Yesus Kadais Alaw Got win lamlam uyo kufádawin kala. \v 7 Kadais ayo kiba keno, yakeise kayo kiba kakanum ayo keno aka aka bom nadiwo, beta Got win dafádawokabiw ko. \v 8 Naka bakoyam, Kadais ayo Yu kayak imi wok fakudin kinim keiseno yaki. Beta kuku Got ami Yu kayak ilim abal mit weng takadáyamsa uyo dam keiduk kala kaleyo ko. \v 9 Ade aka be kanodino, Mifiw iliso Got ami aket budunin kuyamsa uyo win kufodawin kala. Kale be weng godusa. \q1 “Kayo nakal Mifiw wanang kinim tem kal win dafokamokabi. Ade naka win kufákamin fuw wekamokabi.” \m Kalesa. \p \v 10 Alo Got godin weng uyo bako, \q1 “Mifiw kiba, Got kinim wanang so dek amki kalfalin.” \m Kalesa. \p \v 11 Ade asawil Got godin weng uyo bako, \q1 “adikum Mifiw kiba, Kamok win kufádawin. Adikum wanang kinim kiba Kamok win kufádawin fuw wemino.” \m Yakeisa. \p \v 12 Ade Aiseya ayo bako, \q1 “Kamok alokso mak Yesi ami láw kal tadokaba. Aka Mifiw imi gebom kei kin moda alam dim ika mimin dok didokabiw.” \m Kalesa. \v 13 Kale naka Got gánlawino, Got mimin dok diyámin dauyamsa kinim ayo afan akiw kalfalin weina imu nadane abino kalin uyo weina imudak kala. Kaleyo kalam mimin dok diyámin dukum uyo kana kanodin kale, Sinik Abem ami kitid dim kal keidokabaw ko. \s1 Faul alam wok fakudin sung bakosa uta ko. \p \v 14 Nalam nikil fikal, naka atin nalam kal, kiba kukuw kidel ta bom weina imusu ade kal keimin uyo adik kikiw wakadá imudune, atin ken akanum aket kukudawa kukudawayongin kinim wanang keisiw. \v 15 Kale naka atin weng atitimongin banim, kalám gu fok nalam weng adikum goduyami uyo kidela yakik fakudin kala. Yaki ko. Naka belami kanabi, be watawo kaleyo bá, Got alam min gelemin kunam, \v 16 Yesus Kadais wok fakudaw Mifiw wanang kinim dakáyamalo, kale kal keimin kunamse, kayo naka alam sung kidel bakanin tuw kinim abem wok fakudin taw kanamino, Mifiw wanang kinim iyo Sinik Abem ta bom Got wane ilulawaw keno, kalba taw im abem dádak kala. \p \v 17 Kaleyo naka Kadais Yesus so makuw keisi uyo nalam yaknámin mak kanabi uyo alam win kufádabi kayo, naka be kalfalbi. \v 18 Naka nalata ufek ufek kanabi sung uyo bakanokabi bá. Afan naka nalam Kadais dim Mifiw gebom tudo imadew yak Got weng kidilino, yakin umi sung uta bakodono, kali. Kale ika Got weng kidilaw bidiw, be nalam weng bakosi so kanosi so uta kanoyamuno kayo ko. \v 19 Ade imi Got weng kidibiw, be watawo kaleyo bá, mudi mudín kukuw umi kitid so ilim kukuw dukum dukum utamsidiw so ade Sinik Abem ami kitid uta ta bom kanoyamuno ko. Naka Got weng bakan, Yedusalem kalo dák Ilidikum bakan adik falalási ade bo nalam wok but uyo kal wakadási. \v 20 Kale naka sun kuw yak abiw sung kidel uyo yak Kadais kal keidongin banim, im tem kal Got weng bakanono kalanali. Kale nam kanamali, be watawo kaleyo bá, nam aket nam wok uyo kudew tad kinim madik imi nalam wok fakubi taw, ika kano kuti fakusiw uyo mit fakelyamomino kale nadino ko. \v 21 Kata Got godin weng uyo bako, “yak kan ita am sung mak kidilongin dakosiw, ika atamokabiw ade yak kan ita am sung mak kidilongin banim, ika am sung kal keidokabiw.” Kalesu. \s1 Faul yak itamono kalbino kalin sung uta ko. \p \v 22 Kale bemi mit ata naka ken luk bala yak itamongin dakosi kala. \v 23 Kaleyo kamane nam kadák wok fakusi uyo atin adik wakadali ko. Naka itol seng seng yak itamono, kalanusi. \v 24 Kale nam mimin dok diyámin uyo ki Sibein bakan unono, kale unom itamono, kalbi. Kale naka kal kiwso bom kalfalokabi ade kiba nam leiw unono kalokabi uyo kiba ken dakonamin kala. \v 25 Kale kamane naka tam Yedusalem kal Got wanang kinim dakáyamono kanabi. \v 26 Kale Maseddoniya afan kalin wanang kinim so wok kakamo Akeisia bakan afan kalin wanang kinim so ika kisol kudu Yedusalem kayak Got wanang kinim win banim dakoyamumo kanabiw ko. \v 27 Ika bela kalfalin so kanabiw ade ika atin bela kanayamongino. Kale Yu kayak ita Mifiw imi leiw keiyamiwo, ika Got amiyo ufek ufek kidel uyo kudew yak ilim aket tem dádin kala. Beta kale nadiwo Mifiw ika ilim ufek ufek adikum so wanin so tuw Yu kayak dakáyamongino kala. \v 28 Naka kidela kin mo sidi imi Yedusalem kayak win banim kinim wanang kisol kuyamsidiw uyo kuduliw ka, kalokabi. Kale naka be kano nadino yanol Sibein bakan itamano, kale unom nadino leiw am, kiba itami sin imadá unokabi. \v 29 Nalam kal naka yak itamokabi. Naka Kadais ami ufek ufek kidel uyo adikum kudew tadokabi. \p \v 30 Nalam nikil fikal, naka mun dáyami, kiba nam wok fakuyámin uyo Got wis sánla bom dakánamino kali, be watawo kaleyo bá, alo Kamok Yesus Kadais ade Sinik Abem kitid dim aket kudawa kudawain uyo kudusuduw kayo ko. \v 31 Kiba Got wis sán bidiwo naka ken yak Yuddia kayak Got afan kalongin banim imi iwyak tem uyo ken luk bala kámon kala. Ade kiba, Got wis sánla bidiwo nam wok fakuyamámin dim Yedusalem kayak afan kalin iyo nam dakáyamin uyo keno, kalin kala. \v 32 Kaleyo, bo Got alam aket bo kanamalo naka kaí, naka yak itamokabi. Naka kalfalin so tadokabi ade kiwso naso makuw numi finuyámin atan keidokaba. \v 33 Got abino kalin kuyamsa kinim ayo kibiliwso badano, kale afan ko. \c 16 \s1 Faul ami Got afan kalin wanang kinim weng umuyam sidiwano, yakin sung uta ko. \p \v 1 Nam aket kiba, nulum wanang Fibi uyo kal kei nadiwe umi num dakáyamin kidel uyo utamin kala. Uka Senkadiya abiw Got wanang kinim gu dakáyamin wanang ko. \v 2 Naka dákadáyami, kiba Got afan kalin nulum kukuw kanamin taw kei, kiba bako, au uka Kamok so makuw bu wakin kala. Kale umi yaknámin mak waktuwu uyo dakámámin kala. Kale be watawo kaleyo bá, uka nam dakonamsu ade wanang kinim madik seng iliso dakáyamsu kayo ko. \p \v 3 Nam sidiwano kalin uyo kis akam Badasila so Akuila so nuka Kadais Yesus so makuw kei, ami wok fakudawámin iyo bakoyamin kala. \v 4 Ika nam as bo bom ilimi uyo yak bán mafak teinámsiw. Kale naka be atin ken keiyo, yakbi ade adikum Mifiw Got wanang kinim gu seng, iliso ika atin ken keiyo, yakbiw ko. \v 5 Kiba nam sidiwano kalin uyo Got wanang kinim gu tada tada bom alew im am gei dau teina bidiw iyo sidiwano yakeibano yakin kala. \p Naka nalam lon Ebenetas sadawano akei weng umudawi. Kale adikum Eisa bakan be Ebenetas ata atin kamakikiw mit kei Kadais yán abosa kinim ko. \v 6 Nam sadawano kalin uyo Madiya kilim wok kitid fakuyamsu wanang kumami ko. \v 7 Nam sidiwano kalin uyo Anddanikus so Yunias nalam kinim anung nalaso sok gei tein buduw imi kuyami. Kale ika isik Kadais afan kalin kinim keidiwo, naka yanol afan kalesi. Kale weng dew kámin kinim ika kinim alew bidi atin kal kei bidi kinim abem, yakeisiw. \v 8 Nam sadawano kalin uyo nalam lon Ambilátas, Kamok so makuw keisa kinim kudawi ko. \v 9 Nam sadawano kalin uyo Udbánas, nalaso makuw Kadais wok fakudawin kinim kudawi. Ade nam sadawano kalin uyo nalam lon Satakis kudawi ko. \v 10 Nam sadawano kalin uyo Awbeles kudawi ko. Aka dawkukudomo, aka atin afan Kadais aket daudawsa, keisiw kinim. Nam sidiwano kalin uyo adikum Adistobulas muduw nikal kuyami ko. \v 11 Nam sadawano kalin uyo nalam kinim anung Edoddion kudawi ko. Alo nam sidiwano kalin uyo Nadsisas ami muduw nikil Kamok ami wanang kinim, dauyami ko. \v 12 Nam sidiwano kalin uyo Tadaifena so Tadaifosa so imi kuyami. Kale wanang ika Kamok ami wok kitid kuw fakudawsiw. Naka nalam lon Bedsis sadawano waki. Uka uluso Kamok wok kitid kuw fakudawsu. \v 13 Nam sidiwano kalin uyo Kamok ami kinim babid makuw Adufas so alam akun so sadawano yaki, uka nalaso nalam nangin keinamamsu. \v 14 Nam sidiwano kalin uyo Asinkaditas, Falekan, Edmís, Batadobas, Edmas ade adikum nikil fikal madik iliso bidiw imi kuyami ko. \v 15 Nam sidiwano kalin uyo Filolakas so Yulia, Nedus alam am wanang so Aulimbas so kuyami. Ade nam sidiwano kalin adikum Got wanang kinim iliso bidiw kuyami ko. \v 16 Kiba kakanum kasal iyo atin aket dauyam dawtad miki weng umudawa umudawa bom nadiwo. Adikum Kadais ami wanang kinim gu seng iyo weng umuyam kiba sidiwano, yakiw ko. \p \v 17 Nikil fikal kiba, naka dákadáyam, kiba kinim imi yak wanang kinim kanoyamiw wengal fukanin so yak wanang kinim madik imi afan kalin kuw mafak dákamin uta ki uta bom nadiwano yaki. Kale ika atin tatun kukumin kilim kal kei sidiw uta kus uta bom kanamábiw. Ika takas imadá yak kaek abe bom nadiwo kala. \v 18 Kaleyo yak kanodin wanang kinim ika num Kamok Kadais ami wok fakudaw bidiw bá. Ika alam kana bom nulum aket kuw kidelyamámuko kanamaliw. Kayo ika ibakamin weng uyo adik mita kidel baka bom wanang kinim kukuw mafak imi kal banim uyo kanayabidiw ikal afano kaleyábiw. \v 19 Kale adikum afan kalin, ika kim weng kidibiw sung uyo kidisidiw, kayo naka atin kalfalbi, be watawo kaleyo bá, kiba weng kidibiw kayo ko. Kata nam aket kiba kal keimin kidel kudu nadiwo yaknámin kukuw uta kidel, kale nadiwe kukuw mafak uyo kal keidumo kalin uyo kudálin kala. \p \v 20 Got abino kalin kudew tademin kinim ayo mewso Mafakim ayo anik anik audaw nadane kiba kitid dauyama, Mafakim bid daw tam modokabiw ko. \p Nulum Kamok Yesus ami min gelemin uyo kiw so badano kala. \p \v 21 Kale Timoti nalaso wok fakudin kinim keida Lusias so Yeisan so keidiwe, nalam kinim anung Sosibeitad keida iliso sidiwano kale weng umuyamiw ko. \p \v 22 Naka Tedtias Faul sauk kon belami godawusi kinim nalaso yak kan ata Kamok so makuw keisidiw kiba sidiwano, yaki. \v 23 Gayas ayo au, nakba ade Got wanang kinim gu adikum iyo tad alam am tadino, yakba. Kale aka alo kiba sidiwano kale weng kudáyama tadu ade Edastas so nulum nakanum Kuotas iliso weng umuyamiw ko. Kale Edastas be ata abiw dukum kadák umi kisol kin moyámin kinim ko. \p \v 24 Kaleyo nulum Kamok Yesus Kadais ami min gelemin uyo adikum kiwso badano kala kale be afan. \s1 Adik adik kalfalin weng. \p \v 25-26 Nuka Got win lamlam so uyo kufámum kala. Kale Got ata kuw nam wanang kinim sung kidel bakayabi tuw kilim afan kalin uyo im kitid modokaba ade Yesus ami sung tuw im kitid modokaba. Kale Kadais ami sung be suwayo kal wána kudew tadabi kadák dida, kata kamane lum senin kinim imi weng godusiw dim misunase ade Got Motabid alata bakoyam, “yak anang bakan adikum uyo sung bakayamiw, adik ken afan kale kidilino.” Yakeise. \p \v 27 Ade nuka Got adikum kal keimin mit kayak am win lamlam so uta alam kano sun kuw Yesus Kadais win dim win kufádawum, kale afan ko.