\id LUK - Faiwol NT [fai] -Papua New Guinea 1995 (DBL 2014) \h Luk \toc1 Luk \toc2 Luk \toc3 Lk \mt1 Luk \c 1 \s1 Luk ata sung bela Tiáfilas godulawsa ko. \p \v 1 Nalam lon Tiáfilas kaba, wanang kinim seng seng iyo ilim kitid ki tabe mew Yesus ami ufek ufek num iwyak tem kanam kámsa sung uyo godulumo kanamusiw. \v 2 Ika num kinim madik ita bakoyamiw, nuka kal keisuduw taw be ki ikil godusidiw. Kale kinim madik bidi kamakikiw mit abin kal ufek ufek kana bada kin wala utaman tadanusiw ita ade ika Got wok fakudaw bom wanang kinim madik Yesus alam sung bakayamusiw ita ko. \v 3 Naka nalata kamakikiw Yesus ami kukuw adikum kanamamsa sung adikum kidela afetsi ayo nalaso nam aket kidelo, kalesi. Kale kamano bude ken kidela abo tufi godukamokabi. \v 4 Kale naka bela godukamino, kaba kidela utam kal keidomane, kalam weng kukukamsiw, be atin afan ka, kalalo! \s1 Yon wok ban bomin kinim dausu umi sung uta ko. \p \v 5 Kale Edot ayo Yuddia kamok kei badayo, kale bowál mak ami win be Sekadaya, ami bowál gu win be Abaitsa ade am kadel win utane Elisabet ade uka Edon low ko. \v 6 Kale alew ika Got kin dim wanang kidel kinim kidel keisiw, kayo im sung mafak banim ade Kamokim Got sawa abem uyo kudew faku nadiwe ika Got weng uyo kuásusulodiw banim keisiw. \v 7 Kata alew ika man mak daudongin banim fiyum bi alew fasela kudew dák abiw. \p \v 8 Kale am mak dánane Sekadaya alam kinim abem mit iyo tad wok faku bidiwe alami be Got kin dim kal bowál kei be. \v 9 Kale ata sung ginanin taw keimom nadiwade ata walu dausiw. Kale ika ilim kukuw bowál kanamábiw ki abo nadiwade tam Kamokim Got Yol am nadiwade ufek ufek fiw kidel as abud bom likang kidel kim kádawabiwo. \v 10 Kale bidiw bi Sekadaya bowál walusiw ayo kamane Got ami Yol am bisu tam am ufek ufek likang kidel uyo kim kádaw unane, adikum Got ami kinim wanang iyo tad abiw dal kadákal tod fakadá bom suksuk bom kei bidiwade, \v 11 Kamokim Got alami ensel mak tad wis sánin bán likang so abudin kal teng miskuno kal tod misuna nade \v 12 Sekadaya ayo atam nadane sinik babán bom fingánane, \v 13 beta ensel ayo Sekadaya bakodaw, “Sekadaya, kaba fingánin bá, kam wis sánin weng uyo Got kidikamsa. Kale kam kadel Elisabet uyo man so kei man kinim daukamokabu. Kale kaba win takudaw Yon, akodaw ko. \v 14 Kam man daudokabu ami dim kal kam aket uyo kidel kamune, kaba kalfalokabaw ade kinim wanang deng mak iyo man bemi daudokabu kal kalfalokabiw. \v 15 Kale aka Got ami kin dim kinim dukum keidokaba, kayo aka wain wok so wananokaba bá ade wok mafak madik so wananokaba bá. Kale be watawo kaleyo bá, aka kama akun mat tem kal álano Sinik Abem asik am aket tem weinlawokaba kayo ko. \v 16 Kale ata ta bom nadayo kanomin Isadael wanang kinim iyo asiki imadew maek ilim Kamokim Got ami mit tem dádokaba. \v 17 Kale asik Kamok gebom wakadá kalán tadokaba kinim. Kale aka kitid soim lum senin kinim Ilaitsa ami kanamámsa taw keidokaba. Kale ata tabe alaw so man so iyo aket kusiki dek amki imu nadanade yak wanang kinim weng kuásusulin iyo dák made imadew maek aket fukanin kidel kinim kidel aket fukanin taw keidokabiw. Kale kanoyamano wanang kinim iyo kidela Kamok leiw fenokabiw.” Akane, \v 18 Sekadaya ayo ensel dákadálaw, “kawta, naka yakno yakno nadiyo bu kal afano kalokabine? Nalami namti, fasela aumbi ade nalam kadel ukal kano faselom akakal aumbu bede!” Akane, \v 19 ensel asik weng atung fakadu bakodaw, “nam win ayo Gebidiel, naka Got abin abem mewso todámin kinim. Kale aka namadála tad kam sung kidel beta dew tad bakokamono kale tadi kate! \v 20 Kale kaba nam weng afano kalongin dakobaw keimin, kaba weng kabom kei badaw bi nam weng bakabi uyo matam dam abudono kuw weng fid tam dá weng bakodokabaw.” Akeisa. \p \v 21 Kale aka be kana bada, wanang kinim ikil abiw tein bom Sekadaya Yol am una ka. Kale suksuk bom keibiw ikil tadokabano, kale fen bom nadiwade bako yakanobane? Kalanbisiw. \v 22 Kale bidomane matamba ka. Akeisiw. Kata aka weng mak bakoyamongin banim keida ka. Kale nadiwade ikil kal keidomo, Yol am be Got dubat dubatin kukuw so utam tada kalesiw ayo watawo kaleyo bá, teng ki kukuya bom kanoda atam tadino yakba, kata weng ata bakodoma banim keidano kale. \p \v 23 Bude Sekadaya alam wok fakube uyo banimu kudá alam am unsa. \v 24 Kale yak una tein bomane, alam kadel Elisabet uyo manso keidu ka wakane, uka kayow auok kal uyo iwál tein bisu. \v 25 Kale uka bako nadule, “Got alata aket budunin kanomin bo kunam nadale wanang kinim kin dim uyo fatom tabamin uyo kukan keinam keise ko.” Kalesu. \s1 Lum weng Yesus Madiya daudokabu sung uta ko. \p \v 26 Kale Elisabet uyo kumun sino yabudu bi kayow auok kal mak banimune, bokuw dim kal Got ayo ensel Gebidiel dabadála madák Galili bakan abiw Nasadet wanang sei mak bu utamse. \v 27 Kale wanang sei makik mifiw bu um win Madiya uyo kinim Yosew Dewit kinim mit kasel amino kale weng takadámiw bu. \v 28 Kale ensel ayo tad utam nadale bakomam, “aket idak teinalo! Got ayo aket dukum kuw kukamsa. Kale Got ayo kuwso be kate!” Wakeisa ko. \p \v 29 Kale Madiya uyo weng be kidilaw nadule aket babánmam bada aket tet bom kalanu ko, kuin be yaknámin weng ata kano bakanabane, kalanune, \v 30 ensel ayo bakomam, “Madiya kuba, fingánin bá. Kuwta kuw Got ayo aket kukamsa wanang kayo, \v 31 kuba manso kei nadawe man kinim mak daudokabaw ayo win takudaw Yesus, akalo. \v 32 Kale aka kinim win tabin kei nadale Got amsun abid kayak ami Mano, akokabiw. Kale Kamok Got ayo awadik Dewit abin abem uyo Yesus wakudawsa. \v 33 Kale Dewit aka Yekkow ami kinim mit low. Kale Kamok Yesus ayo Yekkow ami low uyo sun kuw ulum kano kin modokaba. Kale ami kasák gu uyo banimomu sung banim.” Wakane, \v 34 Madiya uyo ensel bakodaw kalu ko. “Kuin, kanamin kukuw be nam atama banim. Naka wanang sei makik mifiw be.” Akune, \v 35 ensel ayo asiki weng bakomam, “Got Sinik Abem ayo tad kumal nadane Got Amsun ami kitid dukum ayo isum tabid kámin keikamano, beta yanol man abem mak daudokabaw ayo win takudaw, ‘Got ami Man’ akokabiw. \p \v 36 Kale kuba utamal, kum duw Elisabet bi fasela aka kál aumamsu uta kana manso keidu kayow bokuw kal keidu bako nadiwade ‘fiyumo’ kalesuwo, kalebiw. \v 37 Kale Got aka mew ufek ufek kin bádu bo mak bim kit kaloma banim.” Wakane, \v 38 Madiya uka bakodaw, “naka Got alam wok fakudin wanang. Kale weng bakonamaw, bu kanonamon kaloma uyo ken kanonamoma.” Akune, ensel kudá una ko. \s1 Madiya yak Elisabet umiw dásu sung uta ko. \p \v 39 Kale kanabune Madiya uyo saksaka tabe nadule aik kalu ki un bi yak amgu dim abiw Yuddia bakan unu. \v 40 Kale yak abiw tam Sekadaya am tam nadule Elisabet ken kuw tein badawe, wakan unune, \v 41 Elisabet uyo Madiya weng umkamam tadbu uyo kidi kei budune ulum mat tem man be ayo yod tamu madáku keima nade Elisabet uka Got Sinik Abem ata weina kudane, \v 42 uka weng dukum bako nadule weng mit bakomam, “kum kalfalin ayo mew wanang adikum bu akayamsaw ade kulum man daudokabaw akal kanom kalfalokaba! \v 43 Kata naka yaknodiyo aket kunam naduyo nalam Kamok am akun bo tad natamune? \v 44 Kale kum weng umkanam tadaw ayo, kama kidi keim sidine nam mat tem man ayo yod tamu dáku bom kalfalba beta. \v 45 Kuba Got weng kanodokabuno kalesu uyo kulum aket afano kalin keimin kanodin kalfalin kidel uyo kukaba, be.” Kalesu ko. \s1 Madiya kalfalin seng weinmamsu sung uta ko. \p \v 46 Kale Madiya uyo bako nadule, \q1 “Nam aket uyo Kamok Got ami win ki dafádabu ade \v 47 nam sinik uyo Got nam Watakamin ami kalfalawubu. \v 48 Be watawo kaleyo bá, aka am aket fukan dánaba uyo watamomo nam abin teinámin mada bo nam abin katiw nakba. Kale kamano tein katow unuw uyo wanang kinim iyo adikum bakonam nadiwade kuba kuw kinim dásano kalanokabiw uyo \v 49 watawo kaleyo bá, Kitid Soim ayo ki ufek ufek dukum kuw kanom kunamba. Kale alam win ayo ki Abem. \v 50 Kinim kan ita sun kuw am suksuklawokabiw, aka aket budunin kuyamokaba. \v 51 Aka ufek ufek dukum uyo alam teng tuw kidelin ade kinim kan ata natano kale alam win ki kufába kinim ayo bake láda kal kal ausiw. \v 52 Kale aka yak kinim win tabin abin abem bom nadale win kufosiw im abin abem kudáliw ade dakbudin ita win tabin keiyamsa. \v 53 Kale aka yak tew keiyam, be ita ufek ufek kidel uyo kuyam nadale yak kisol kayak itane bisák fotaba unsiw. \v 54 Aka alam wok fakudin kinim Isadael ita dakoyam im aket budunin dauyam nadale im aket finang bom keimsa, \v 55 be Ebadakkam so muduw kasal so iyo sun sun kuw bokabiwo kale aka num awadik kasal bakoyamsa uta ko.” \m Kalesu. \p \v 56 Kale Madiya uyo Elisabet so budu bi kadim alewbino kei nadune asiki ulum abiw tasu. \s1 Yon wok ban boyamin kinim dausu sung uta ko. \p \v 57 Kale Elisabet uyo man bi yakanane man kinim daudune. \v 58 Ulum abiw makuw biyámin so ulum duw ifin so iyo kidilomo Kamok Got ata aket budunin dukum uyo kumaba. Kale kal kei nadiwo umi kalfalin uyo kudubu uyo nikil dek amki kalfalsiw ko. \p \v 59 Kale man ayo daudu bi am luwan kal keidane ika tad mayow kal wakelin ban bodaw daw kinim dá, man win ayo alaw Sekadaya alam win be ki abo win asek keidawumo kale tadiw. \v 60 Kata man alam akun uyo weng kutam dá kalu ka. “Bá am win ayo Yon.” Yakune, \v 61 ika bakomam, “kum kinim mit im iw tem kabadák ayo im win mak kale takadusiw bá.” \v 62 Wakei nadiwade ika alo man alam alaw ayo fut fut lawuwo man win ayo takudaw watawsew akomane kale kanamiwe, \v 63 Sekadaya ayo ‘as kon godin mak kunamino’ Yakane, afan as kon mak kudawiwe godu kala ka. “Am win be Yon ko.” Kalale adikum iyo kin antam dá, beso kanoda kuwo kale keim sidiwe, \v 64 wabising alam bon tem bákidawsu uyo bámada kei budule falang tufi nadale weng dok teidaw bako kala bude, “nalam Got ken keiye.” Kalale, \v 65 alam abiw makuw alin iyo beso kuwo kal bom nadiwade kanoda umi sung uyo Yuddia bakan amgu falala kuek modu iyo kanomin umi sung uyo kidi nadiwade sung bakamsiw. \v 66 Kale adikum wanang kinim kidiliw iyo beso kanoba kuwo kal bom nadiwade bako, “man be fasu matam yaknodokabane?” Kalsiw. Watawo kaleyo bá, Got ayo alaso badano kayo ko. \s1 Sekadaya aseng wemsa uta ko. \p \v 67 Kale Yon alaw Sekadaya ayo Got Sinik Abem ta bom weina daudane, wanang kinim bakaya bom bo kanamokabuno kal bom bakaya bom kala ko. \q1 \v 68 “Isadael kayak Kamok Got ami win kufádawin kala, watawo kaleyo bá, aka madák bakan nadale alam wanang kinim imi dam uyo mo nadane min talá imadálono kale tasa. \v 69 Got alam wok fakudin kinim Dewit ami kinim mit kalo kal Got ayo kinim kitid soim mak dauyama ata matam be nadale nuka dakoyam kail bá takeikuyamse. \v 70 Got aka suwayo bako, ‘bela kanodokabi.’ Kalesa. Be alam lum abem senin kinim suwayo bisiw imi dim bakosa. \v 71 Got aka num wasi kail bá takeikuyam nadale kan ita adikum num kus ita bidiw im teng ban dim kal imuduse. \v 72 Kale aka num awadik kasal iyo aket budunin dauyam \v 73 nadano abino kalin weng uyo atin weng abem kuw awadik Ebadakkam bakodawsa uyo finangba. \v 74 Kale kimi wasi kitid be nata min talá imadálokabi kalesa. Beta nuka fingánin banim win kufádawum kala. \v 75 Num kaunsin biyámin uyo Got kin dim kidel kei bom naduwe abem keidum kala. \v 76 Kale nalam man kaba, atin abid Got ami lum abem senin kinim kawsik kalán gebom tad bom Kamok Got leiw kidelawokabaw kala. \v 77 Kaleyo wanang kinim ban keimin kail bá takeikuyamámin sung uyo bakoyamaw kal kei bom ilim ban keimin uyo lukuwá kudá keim sidiwo kala. \v 78 Watawo kaleyo bá, num Got ami aket budunin uyo lánámin kinim aka abid tikino madák wanang kinim midilin tem bom \v 79 yak fikalanin sinik akfak tem bidiw imi lakoyamono kale tadokaba. Kale aka yakoyamano yán bán atam yak abino kalin bán dim unokabiw ko.” \m Kalesa. \p \v 80 Kaleyo man ayo fasu matam kinim kei lábinodane aket kidel fukanin uyo matam fasudune aka un bi anang iwán sed gisa bakan kal bi nadayo kawákal kalám gu fok tad Isadael kayak imi dim kal misunase ko. \c 2 \s1 Yesus dausu umi sung uta ko. \p \v 1 Kale bidiwo kamokim Augastas ayo weng kudála kal kalu bako nadale adikum Udom kayak gawman kin mobe bakan kinim wanang win bakayamono, kalesa. \v 2 Kale Saidinias ata Sidiya Udom bakan anung kamok dukum gawman kei be. Kale aka gawman kei be, kata win so mak bakayamongin banim makik imadála teinsiwo, kamano ki mit kei win bakayamono kalano kanabiw. \v 3 Kale adikum wanang so kinim so iyo un bi yak ilim kinim mit tasiw abiwe una una bom win bakayam bom godyam badano. \v 4 Yosew akal alaso Nasadet abiw Galili bakan kalo, Yuddia bakan yak Dewit alam abiw Betliyam unino win dok dánámin kala uyo watawo kaleyo masi bá, aka Dewit alam kinim mit makuw, kayo kinim mit abo nadano Betliyam unsa ko. \p \v 5 Kale yak alam win so Madiya win so uyo kueku makuw godu imino kalesa uyo watawo kaleyo bá, Madiya uyo weng takadálawiw alom manso keisu. Kale uka atin man yakana amsin fukanon kál fukanon kalbuno kale. \v 6 Bude akam un bi abiw Betliyam kal unomane Madiya uyo man daudono kale man dekumama ka. \v 7 Kale man kinim dil dau nadule ilim kinang falala dau nadule dabadálu yak iniman wanin wanin labát dim dawtisu. Kale be watawo kaleyo masi bá, fitad tada tada bom am sán unemin am uyo neduyo dák iniman am tem bu kal tein bom kanabisiw ko. \s1 Ensel tabe siwsiw kin moyámin weng dauyamsa sung uta ko. \p \v 8 Kale am makuw be ki ikil kana bidiw iniman siwsiw kin moyámin kinim ikil abiw dal mewso kal midiliw siwsiw kin mo áliwo, \v 9 Got ami ensel madák itama Got ami lukluk tabe falala imuda fingániwe, \v 10 ensel ayo bako, “kiba fingánin bá. Kidilin, naka sung kidel deyam tadi ayo ki adikum wanang kinim kimi kalfalin dukum. \v 11 Kale kamano Dewit ami abiw kadákal, kim Watakayamin dauyabu ayo ki Got Walusa kinim Kamokim ko. \v 12 Kale kiba bela kim dubat dubatyamin taw kale kiba yakudomo man ayo iniman imin wanin bán dim kal dawti buno kalomo ilim kinang falal dawti bu ka kalino.” \p \v 13 Kal badale mew abid tikino kaw tam kalo kanomin Got ami enselmin iyo fukadá kudáliw madák misuna nadiwade Got win kufádaw bom kaliw ko. \q1 \v 14 “Got win uyo kufodawiw tam el kaekal abuk kala. Wanang kinim bakan dim kayak Got kalfalyaba iyo imadáliw abino kalin uyo ilimi keiduk kala.” \p \v 15 Kale ensel iyo weng bakayamábiw kuw imadá abid tikin uniwade iniman siwsiw kin moyámin kinim iyo nikil bakodawa bakodawa bom kaliw ko. “Kala nikil yak Betliyam ufek ufek mak kanoduno kale Kamok Got bakoyama uyo yak utam tadumo!” \p \v 16 Kale nadiwade aik un bi yak somo Madiya so Yosew so iyo tein bidiwo kalomane, man ayo iniman wanin wanin bán dim dawtibu ka. \v 17 Kale atam nadiwade ilim man bemi sung weng bakoyamse uyo weng kudew yak bakayam, \v 18 ká bidiwade yak wanang kinim kan ata weng sung bela kidiliw, ika aket fukan bom nadiwade bako yaknámin uta iniman siwsiw kin moyámin kinim iyo kanam bakayabiwe, kal bom aket diking dakungsiw. \v 19 Kata Madiya uyo weng adikum be dew yak ulum aket tem kuw dásu ka. \v 20 Kale iniman siwsiw kin moyámin kinim iyo asiki yak ilim bán nadiwade weng sung bakoyama kidi utamasidiw uyo atin afan ka. Kale Got kalfala bom win kufádawsiw. \s1 Yesus win takodawsiw sung uta ko. \p \v 21 Kale man ayo daudu bi am luwan kal keida nade mayow fun kal bomin ban bodaw daw kinim dá nadiwe dil kama akun mat tem lukbuma ensel bakoyam, “win takudaw Yesus akino,” Kalesa. Be ki takudawsiw ko. \p \v 22-23 Suwayo Mosus weng Sawa uyo bako nadule, “kamakikiw man kinim daudaw kaí, wokam tem kal bom bi kit kidálano, man ayo dew matam abiw dákanámino.” Kalesa kayo, afan man ayo wokam kit kidála ka. Kale nadiwade dew matam abiw dáduw ka. Kale nadiwo beta Madiya so Yosew so iyo man dew Yedusalem Got daudawumo kale nadiwade \v 24 awon samsam alew kudew yak nadiwade wane ilkádawsiw uyo Got sawa bako nadule godu kalesu kale, “kamakikiw man kinim daudaw namti, Got dawkádawino.” Kale nadunade bako, “awon samsam alewo, awon talel alew memak dew tad Got wane ilkádawino.” Kalesuno ko. \p \v 25 Kale Yedusalem kal kinim mak be am win ayo Simiyon. Kale aka kinim kidel Got weng kidilawin kinim kayo, aka kin umak di bom yaknámin atan kal Got ayo Isadael kayak iyo dakoyamokabane, kal bom fen tadanusa ade kinim be Got Sinik Abem ta bom kiwa dausa kinim. \v 26 Kale Got Sinik alata weng mak kuw misun tei bakodaw, “kaba fikalolaw banim, alom nadawo Kamok Got am Walusa Kinim ayo misunano atam fikalokabawo.” Akeisa. \v 27 Kale Got Sinik Abem tabe dolok mo tudo dewa ki un bi yak Got Yol am kasadam tem álano bude akun alaw iyo man Yesus dew tad Sawa kanam kalesu, abo dew tadiw. \v 28 Kale Simiyon ayo yak man ayo daw tad miki nadale Got kalfalaw bom kalana ko. \q1 \v 29 “Kamok bakan maung tabudin kinim, kalam weng bakonamsaw uyo matam dam keidu. Kale naka kam wok fakudin kinim kale aket dakbu namadálaw fikalono, \v 30 watawo kaleyo bá, kamano nalam kin alow uluta Watakayamin ayo atami. \v 31 Kale kaba wanang kinim adikum imino, kale kidel dawtisaw. \v 32 Aka Mifiw imi lánin atamin kale yakom kidel dausaw ade aka kalam Isadael kayak wanang kinim win kufámin kudewyam tadokaba.” \m Kalesa ko. \p \v 33 Kale man alam akun alaw iyo kanomin weng so man bakodawa kuwo kalsiw. \v 34 Kale Simiyon ayo im kinim dá nadale Madiya bakomam, “man ata Isadael kayak seng seng iyo kanoyama madik Got dabadá sakaba bidiwe alo madik ita atin maek Got mit tem tade bidiw keimokabiw. Kale aka Got alam dubat dubatin kukuw uyo kana badano wanang kinim seng seng iyo ami kukuw kanaba uyo, au afan akongin banim keidokabiw. \v 35 Kanomin ufek ufek wanang kinim im aket fukanin wánsu uyo kuw misuna dáyamane, kanodo kukuw uta ta bom kum aket kanomama wol mat keikamokabu.” Wakeisa. \p \v 36 Kale lum senin wanang mak uluso bu um win ayo Ana ulum alaw ayo ki Fanuel ka. Ulum kinim mit win atane Asa. Kale uka kinim dabudulu itol fet kal kuw kei fikalano kano kadun bi faselu. \v 37 Kale uka itol deng alewbino ade dutamo alewbinon (84) keisu ade uka Got ami Yol am uyo atin kudálomu sung banim, ulum kano midiliw so táw so uka Got win kufádaw bom nadule wanin kudá bom Got ki suksuklawamalo. \v 38 Kale am makuw kanabiw be ki ukal uluso tad nadule Got ken keiyo kal bom nadule man ami sung uyo yak kan ita leiw fasko bom Got tad Yedusalem kasel iyo mo min talá imadálako, kale bidiw im bakayamsu. \p \v 39 Kale Yosew so Madiya so iyo Got Sawa kanamino kalesu uyo kanodiw banima nade alew fasiki ilim bakan Galili ilim abiw Nasadet tasiw. \v 40 Kale man ayo fasu kitida matam matam tad bada nadale kal keimin dukum uyo kudu nadale Got ami min gelemin uyo tad ami al kál fala dausu ko. \s1 Yesus man kinim mát tam Yol am unsa sung uta ko. \p \v 41 Kale itol adikum makuw makuw ayo man alam aulal ita kuw tam Yedusalem kal Akayam Unemin ban imin liwliw wane tademaliwo. \v 42 Kale man ayo bi itol kilung kal keidane, beta alaso unsa, uyo watawo kaleyo bá, ilim kukuw kano bidiw bi man ayo itol kilung kal keida ka, kaleyo kuw tam Akayam Unemin ban imin liwliw wanino, kalesiw kayo. \v 43 Kale bude imin liwliw wanin wanin uyo banimune, man ayo Yedusalem kal dabadá nadiwo aulal alew ilifin abiw unumo tasiw. Kata akun alaw im aket bo tadbane, kale nadiwade man aket so finang dásiw bá. \v 44 Im aket bo makuw tadbuwe, kale tad bi am kuin kuin tada kalomune, man ade dabadá tadbuw ka. Kale nadiwo bude akam ilim duw wanang kinim im iwyak tem fen dádiw banimu ilim afadow kasal so kámomano, kale fen dádiw banimane, \v 45 ika atamongin danim keiduw kala kale nadiwo fasiki alo man fen Yedusalem unsiw kate. \v 46 Kale fen ká bi am alewbino kei nadiwo Yol am kal Yu kayak sawa kukumin kinim so tein bom nada im weng kidiyam bom nadale im weng dákadáyamin weng dákadáyaba ka. Kale atamsiw. \v 47 Kale yak wanang kinim adikum kan ita man ami kal keimin so dákadámin so uyo kidilomane, utamsa kinim taw kala kale nadiwo kanodin man beso kuwo kalansiw ko. \v 48 Kale aulal iyo atam nadiwade alew atam madiw. Kale nadiwade akun uyo man bakodaw, “nalam man kaba, watawo kaleyo kanoyamaw, kalaw so alew nuka aket idum kudu naduwade kam fen kámusuwe?” Akiwe, \v 49 man asik weng atung fakadu bakoyam, “watawo kaleyo kiba nam fen kámusiw? Kiba kim kal banime, naka nalam Natim ami am ata teinámin ka!” \v 50 Kata man ami weng kanodin weng bakoda mit be aulal ika kal keidongin banim. \p \v 51 Kale beta man ayo alimal dák ilim abiw Nasadet bom nadiwo man ayo aulal ilim weng kidi be kuw keimámsa. Kale akun uyo adikum man ami kanamin uyo kudew yak aket tem dásu. \v 52 Kale Yesus kal keimin amsun kudu fasu matam kinim keidane Got ayo aket kalfalawin kudawane kinim wanang iliso kanodawiw keisiw ko. \c 3 \s1 Yon wok ban bomin kinim leiw kidelsa sung uta ko. \p \v 1 Kale itol mit dim fako yak kin madik kal be Taibidias Sisa ata atin kamok dukum kei kin mo nadanade bakan wakel dau kamok kamok am akfak tem kin mo bidiw iyo ki Bantias Bailet ata Yuddia kamok keidane, Edot akal Galili bakan kin moda nade alam muk anung Filiw ata Itudia so Tadekonaitis so Laiseniyas so Abilin so uyo adikum ata kin moda nade \v 2 Anas so Kayafas so itane bokal kayak kei áliwo Got weng uyo madák Sekadaya min Yon ayo anang iwán sed gisa bakan kal tein alayo tad am dim abesu. \v 3 Kale Yon aka Got weng uyo kudew wok Yoddan kim luda kal bakan ká bom nadale bakoyam, “kiba ban keimin uyo atin ibik dumam nadiwade wok ban bodokabiw, beta aka kim ban keimin uyo lukuwá kudáyamokaba kala.” Yakansa. \v 4 Kale Got godin weng mak lum senin kinim Aiseya ata buk godusa uyo kalesu. \q1 “Kinim mak anang iwán sed gisa bakan kal gán dá, ‘kiba, Kamokim ami leiw uyo kidela tudon leiw kuw keidaw sidiwo, \v 5 wok lúng lúng adikum tawal ati nadiwe adikum amgu so lok falfalin so uyo bilela dau ifi nadiwe leiw falal falalin leiw uyo tatun kuw keidin ade leiw fakadisu fakadásuin leiw mafak uyo luk bala unemin leiw kuw keidin kala. \v 6 Adikum mew kinim teinu mánu iyo Got ami Watakayamin ayo atamokabiw.’” \p \v 7 Wanang kinim deng mak deng mak iyo tad Yon atamuwo wok ban boyamako kale tadiwo, aka bakoyam nadale, “Mafakim muduw kiba! Kan ata bakoyamano, Got ami aket keng atud uyo fingon dá sakaboduwo, kalbiwe? \v 8 Kiba kukuw kidel kuw faku tadiwo, itam kiba ban keimin uyo ibik wakumamiwe kaleyano, aude kiba aket fukan dá bako nadiwade, ‘Ebadakkam be nulum awadiko’ kalin bá. Watawo kaleyo bá, kiba Ebadakkam am kukuw taw uyo fakudongin banim, kayo kiba am muduw bá ka. Got aka ken Ebadakkam man low takudawano, kaloma uyo aka ken tum tum bula kumadela matam Ebadakkam muduw keidomu ka. \v 9 Kale kabak mak as wakeladi bakan abuko, kale as mit kuti faskoba. Kale yak as gim kidel mak abumongin dakosu, be wakela dibinoda yak as abokaba.” Kala nade \v 10 wanang kinim isik weng atung fakodu bakodaw, “á bo yaknamoduwane?” Akiwe, \v 11 Yon asik weng atung fakadu bakoyam, “yak kan kawta gid lim alew faku badaw namti, yak mak bo kawkinum gid lim banim be am kudaw, wáw yak kan kawta wanin so namti, ulutaw kun kuw kanamin ko. \p \v 12 Yak gawman takis kuámin kinim iyo iliso wok ban boyamako, kale tadbiw iyo dákadá bakodawiw. “Kukumin kinim kaba, nuka yaknamokabuwe?” Akiwe, \v 13 aka bakoyam, “kiba gawman kisol mak kutiyam kano kal kuw kisol takis kudámino, yakeisa uyo akamam fakadew tow auyámin bá.” Yakeisa. \v 14 Beta alo un tabudin isik dákadálaw nadiwade kaliw ko. “A nuka yaknamokabuwe?” Akiwe, aka bakoyam, “wanang kinim iyo sák tatalya bom kasen kei kisol dakiyaman bom nadiwade bisok imadew tam kot kei bom keimin bá, kibi kibilim kisol ki kudu kalfalin beta ken ka.” \p \v 15 Yak bom kei badane wanang kinim iyo Got ami Walusa Kinim leiw fenusiw kayo im aket diking dakung bom nadiwe Yon be Got ami Walusa Kinime? Ak bidiwo, \v 16 Yon aka weng kufo adikum bakoyam, “naka sák bisák wok ban kuw boyamokabi ka. Kinim mak nam yán tem tadokaba aka nataw bá, aka kinim abem soim. Kale naka fák am as fakiw dádawomi banim be. Ata Got Sinik Abem so imkukumin mámin so kudew tad kiwa imudokaba ko. \v 17 Got aka dukak dakadula tad tad keidune, aka wom so wod so bo takel dáda dákabane, yak dam ki dew tam am dawti nadale wom so wod so be as sun kain bom biyámin as abudokaba ko.” Kalesa. \v 18 Yon ayo weng guton seng bakayam bom nadale sung kidel dawkáyamsa. \v 19 Kata Yon aka Edot ilim gawman dukum ayo kuek didaw kanadawsa uyo watawo kaleyo masi bá, kukuw mafak seng seng faku bom alam muk anung ami kadel Edoddias uyo takidawse kayo ko. \v 20 Kale Edot ayo kukuw mafak faku nadane Yon ayo sok gei dawo kalabus am yal lei dabadála ko. \s1 Wok ban bomin so Yesus ami kinim mit so sung uta ko. \p \v 21 Kale Yon ayo wanang kinim adikum iyo wok ban boyam bom nadano Yesus alaso wok bodawse kale. Kale Yesus ayo suksuka nade abid tikin ibin uyo bisu kaú madik una madik una audane, \v 22 Sinik Abem ayo awon samsam ulutaw madák Yesus kiwa dauda ka. Akane, weng mak abid tikino kaw tam kalo bako nadale, “bela nalam Man, nam aket dukum uyo amal kalbu ade ‘naka kam idak teinbi.’ Akbi.” Kalesa ko. \s1 Kinim mit dauda dák dák tadom Yesus dausidiw sung uta ko. \p \v 23 Kale Yesus ayo itol deng mak dutamo alewbino dákan kei nadano Got weng kukuyamin wok uyo mit kei kudew tabesa. Kale im aket bo Yesus be atin Yosew alam man adik dáw kala kalesiw. Yosew be Elai ami man, \v 24 Elai be Matat ami man, Matat be Liwai ami man Liwai be Melkai ami man, Melkai be Yenai ami man, Yenai be Yosew ami man, Yosew be Matatayas ami man, \v 25 Matatayas be Emas ami man, Emas be Neyam ami man, Neyam be Eslai ami man, Eslai be Nakgai ami man, Nakgai be Mat ami man, \v 26 Mat be Matatayas ami man, Matatayas be Semein ami man, Semein be Yosek ami man, Yosek be Yoda ami man Yoda be Yoanan ami man, \v 27 Yoanan be Adesa ami man, Adesa be Sedubabel ami man, Sedubabel be Seltiel ami man, Seltiel be Nedai ami man, Nedai be Melkai ami man, \v 28 Melkai be Eddai ami man, Eddai be Kosam ami man, Kosam be Elmaddam ami man, Elmaddam be Ed ami man, Ed be Yosuwa ami man, \v 29 Yosuwa be Eliesa ami man, Eliesa be Yodim ami man, Yodim be Matat ami man, Matat be Liwai ami man, Liwai be Simiyon ami man, \v 30 Simiyon be Yudda ami man, Yudda be Yosew ami man, Yosew be Yonam ami man, Yonam be Elayakkim ami man, Elayakkim be Melia ami man, \v 31 Melia be Mena ami man, Mena be Matata ami man, Matata be Netan ami man, Netan be Dewit ami man, Dewit be Yesi ami man, \v 32 Yesi be Aubet ami man, Aubet be Boas ami man, Boas be Salmon ami man, Salmon be Nason ami man, Nason be Aminaddaw ami man, \v 33 Aminaddaw be Adám ami man, Adám be Esadan ami man, Esadan be Bedes ami man, Bedes be Yudda ami man, Yudda be Yekkow ami man, \v 34 Yekkow be Aisak ami man, Aisak be Ebadakkam ami man, Ebadakkam be Teda ami man, Teda be Nekkod ami man, Nekkod be Seduk ami man, \v 35 Seduk be Udeyu ami man, Udeyu be Belek ami man, Belek be Ebed ami man, Ebed be Sila ami man, Sila be Keinan ami man, \v 36 Keinan be Afaksat ami man, Afaksat be Sem ami man, Sem be Nowa ami man, Nowa be Lamek ami man, Lamek be Metusela ami man, \v 37 Metusela be Inak ami man, Inak be Yedet ami man, Yedet be Mayálalel ami man, Mayálalel be Keinan ami man, Keinan be Inos ami man, \v 38 Inos be Set ami man, Set be Addam ami man, Addam be Got ami man ko. \c 4 \s1 Mafakim Yesus dawkukumsa umi sung uta ko. \p \v 1 Yesus ayo Sinik Abem madák kiwa daudane wok Yoddan kudá asiki una. Kale Sinik Abem tabe tudo dew un bi anang iwán sed gisa bakan unsa kate. \v 2 Kale kal bom badayo Mafakim ayo Yesus dawkukumsa. Kale kal bi am ulumi ki deng mak dutamo tade tam kin kal keisa be wanin katiw so mak wananongin banim teinsa. \v 3 Kale Mafakim Yesus bakodaw nadale, “kaba atin afan Got ami Man tatun namti, mew tum bo bakomaw imin keidu wanalo!” Akane, \v 4 Yesus asik weng atung fakadu bakodaw, “Got godin weng uyo bako nadule, ‘kinim teinu mánu uyo kan mak imin ki wan bom balo,’ kalesune.” Akane, \v 5 beta alo Mafakim ayo Yesus dewa ki un bi tam tikin tikin tod nadale kanomin adikum anang bakan kasák gu bula kaek fen utamo kale kukudaw \v 6 nadale aka bude, “yak kanomin kin bádu uyo nam kunamiw fakubi. Kale naka nalam aket kinim mak kudawon kalomi uyo kudawomi. Kale naka adikum imi kitid so ufek ufek yak kin bádu so \v 7 uyo naka kukamokabi ko. Bisok so kukamomi banim, alam nalam win ki kufánamokabaw, beta adik kukami kami keidokabu kate.” Akane, \v 8 Yesus asik Mafakim weng atung fakadu bakodaw, “Got godin weng bako nadule, ‘kaba Got Kamok makuw am win kuw kufádaw bom nadawe alam wok kuw fakudawin.’ Kalesu.” Akeisa. \p \v 9 Alo beta Mafakim ayo Yesus tudo dawtamoda ki un bi tam Yedusalem abe dew un bi tam am Yol gubidim dim tod nadiwade Yesus bakodaw, “kala kaba atin afan Got ami Man tatun namti, kadák kalo yod un bi dák abalo! \v 10 Watawo kaleyo bá, Got godin weng bakosu. ‘Got aka alam ensel imadála madák dakokam akol kuw kamadew dák dádokabiw \v 11 ade ika iw kaekal sabong kamadew dák dádokabiw ade ika kamadáliw dák milolodaw banim.’” Akane, \v 12 Yesus asik weng atung fakadu Mafakim bakodaw, “ade Got godin weng bako kalesu. ‘Kaba kalam Kamok Got ayo dawkukumin bá.’ Kalesu.” Akeisa ko. \p \v 13 Kale Mafakim ayo Yesus adikum dawkukudi ka. Kale nadale sin ulum atan taduno katamon, kale dabadá unsa ko. \s1 Yesus alam abiw Nasadet unsa sung uta ko. \p \v 14 Kale Yesus ayo asiki Galili bakan tasa uyo Got Sinik Abem tabe daw sawid moda tadane ami sung uyo taken yak aba maek aba ausiw ko. \v 15 Kale Yesus ayo ilimi kawed am tem tem kal weng bakayam badano adikum wanang so kinim so iyo am win ki kufádawsiw ko. \v 16 Kale beta aka yak Nasadet alam fasuse abiw nadale alam kukuw kanamin kale Finuyámin am dánámin kadákal aka tam kawed am tod buk kímono kalane, \v 17 fong tuw falalin buk suwayo lum senin kinim Aiseya ata goda kutisa uyo kudawiwe aka bámada yak godin mak utama uyo kalesu. \q1 \v 18 “Kale Got Kamokim ami Sinik ayo tad namal kiwa namuba ka. Watawo kaleyo bá, aka tad nam kiwa namu badayo sung kidel uyo kudew tabe win banim bakayamon kala. Kale namadála tasi naka tad nadile yak kan ata sok gei tabesa weng dawkáda bom nadile kál idum kudusiw iyo im fong daká bom, \v 19 nadile Got alam kinim dakoyamokaba umi atan uyo tasu kala. Kale belami sung beta bakoyamon kala.” \m \v 20 Kale weng be ki nadale fong tuw buk uyo fong tuw falal dau nadale ulum kin mo bom wok fakudin kinim kudaw nadale dák teinane adikum kawed am teinbiw im kin falalaliw tad alam dim ki abune, \v 21 aka weng bakoyam, “kamano Got godin weng bako kanam matam tadokabuno kalesu namti, weng kidi bidiw kadákal matam gim abudu ka.” Yakane, \v 22 adikum ika aket idak teinlaw bom nadiwade ami weng abál kidel baka badayo adikum iyo kin antam dá kanamin weng kidel so bakaba kuwo kal bom nadiwade bakodiw, “kuin aka Yosew man bade?” Kalsiw ko. \p \v 23 Yesus weng bakoyam, “nam itabi kiba dil weng guton mak bakonam kalokabiw. ‘Kinim támin kinim kalami uyo tá kasáyalo.’ Nakokabiw ade ‘kiba bakonam, nuka kidi buduw kaba Kabeniyam kal dubat so kukuw kanamsaw uyo ulutaw kalam abiw kadák ukul kanamin dako badáwe?’ Nakokabiw.” Yakeisa. \p \v 24 “Naka atin afan dam weng bakoyamon, mew teinu mánu be lum senin kinim be alam bakan kasel iyo mak dakbu dew fakuyábiw bá. \v 25 Kalak fen suwayo Ilaitsa am biyámsa atan be wanang kadun miso kuw Isadael bakan biyámsiw. Kale abid tikin weiw tademin leiw atida amkinam am ki dána bi itol alewbino, alo kayow bokuw kal mak keisu uyo bakan adikum imin wol fut dukum matam tasu! \v 26 Kata Got aka kanabiw bo Ilaitsa dabadála yak Isadael bakan mak itamak, akeise bá. Kata Got ayo Ilaitsa dabadála yak Sedefat abiw, Saiddon bakan wanang kadun mak utamsa. \v 27 Kale Ilaitsa am lum senin kinim kei biyámsa um atan eidámsu uyo Isadael kasel iyo wol bán gam seng keimámsiw. Kata katiw mak kano kasá bongin banim, kata Sidiya kinim Neiman alafin kasáim keiyámsa.” \p \v 28 Kale yak kinim adikum kawed am teinbiw iyo Yesus weng bakoda be kidi nadiwade itam liwbano kale aket keng keiyama. \v 29 Kale kinim iyo kan tod nadiwade Yesus ayo gidili dawbinodiw tam abiw dal aba daw tam modiw ki unan bi tam abiw miltosiw ulumi amgu mewso maung kot kal Yesus ayo dew tam kal dawbinodiw kadkad bisang kalesa kilenako kale kanamiw. \v 30 Kata aka ita budá kinim tem tem fok yak abe dakensa ko. \s1 Yesus sinik mafak fotabesa sung uta ko. \p \v 31 Kale mew bude una ki un bi dák Galili bakan abiw Kabeniyam dák nadale Finuyámin am dánámin kadákal wanang kinim kukuyam taba. \v 32 Kale wanang kinim iyo am kukumin weng kidi nadiwade kuin beso kuw kanam taba kuwo kalesidiw uyo watawo kaleyo bá, ami weng dawkáyaba uyo weng kitid so kayo ko. \p \v 33 Kale kinim mak Yu kayak kawed am tein be aka sinik mafak tabe gei dausiw. Kale aka Yesus weng dukum kuw bakodaw, “kuin, Yesus Nasadet kayak kaba? \v 34 Yaknoyamono kale kanabáwe? Kaba im mafak dádono kale tadaw bade? Kaba nulum kal, kaba Got ami Man Kinim Abem.” Kaliwe, \v 35 Yesus weng dok di bakoyam, kanom sading kalin, “kiba kinim dabadá maek abino.” Yakane, sinik mafak dew fakusiw iyo maek aba bom kinim ayo dawbinodiw dák ilimi kin gubuyo abesa. Kata daw mafak mak dádongin danim. \p \v 36 Adikum kinim iyo kanodin kukuw bo utam nadiwade kin antam dá, bakodawa bakodawa bom kaliw bude, “kuin bo yaknámin kukumin sona? Alam weng atud so kitid so tuw sinik mafak iyo bong dok dákaba uyo weng kidi kinim ayo dabadá maek ababiw betane.” Kalsiw ko. \v 37 Kale ami kanoda weng sung uyo kudew yak abe maek abe abiw mewso so adik kidisidiw ko. \s1 Yesus kidel imkan kámsa umi sung uta ko. \p \v 38 Kale Yesus ayo kawed am bo kudá nadale mew bo una ki un bi yak Saimon am una kaw tam uyo Saimon adol uyo kal, kál mámin asanin dukum kudu buno, ika Yesus bakodaw, “dakomamalo!” Akiwe, \v 39 bude aka yak mewso um kadák abudom nadale bako, “asanin kál mámin kaba, kamano ki umadá sakabal,” kal badale asanin uyo umadálane wabading matam be yak wanin fuyamsu ko. \p \v 40 Kale atan bán ei badane, wanang kinim iyo kanomin asanin kudu dásiw, iyo imadew tad Yesus dakádaw bidiwo bude teng takadew yak asanin kinim wanang makuw makuw gebom dim teiyam badano wabising kidel imadála yak yaksiw ko. \v 41 Kale yak madik iyo ki sinik mafak tabe gei imusiw iyo Yesus bakodaw, “kaba Got ami Man!” Kalbiw, kata Yesus aka ngadák fuko imu nadale yakno imadálano weng bakodoliw banim, watawo kaleyo bá, sinik mafak iyo ilim kal aka Got ami Walusa Kinim ka, kalesiw kayo ko. \p \v 42 Akál bi am dán dán tadale Yesus ayo unaki un bi anang iwán sed gisa bakan mak una nade wanang kinim iyo atamumo, kale fen ká bi tad alam tein be kal atam nadiwade unodaw báno, kale dawtadulumo kalaniw. \v 43 Kata aka bakoyam, “naka Got ami kasák gu sung kidel uyo kudew yak yak ká bom abiw mak mak kasel iso bakayamono kaleyo ko, watawo kaleyo bá, beta kanamalo kale namadála tasi.” \v 44 Kale nadale Yu kayak kawed am Yuddia bakan kal Got weng bakayamin uyo kudáloma sung banim keimámsa ko. \c 5 \s1 Weng kidimin kinim gán dádawsa sung uta ko. \p \v 1 Kale am mak dána nade Yesus ayo wok mik Genesadet badang kal tod be. Kale wanang kinim seng seng iyo falal dok mo bom Got weng bakaya bada kidimumo kanabiw. \v 2 Kale aka kaek fenomane, kunu alew mak wok badang bu, kalesa. Kale be takam tein kámin kinim imiyo kuti bom nadiwo weik men wok gingbiwo. \v 3 Kale Yesus aka yak kunu alew bo mak umi dim kal tam una. Kale am tam una be Saimon amino kale, aka Saimon bakodaw, “kaba kunu uyo wok dul kudá gidik kudew maek so unawano.” Akane, afan kanodane, Yesus aka kunu dim dák tein nadale wanang kinim kukuyamsa ko. \p \v 4 Kale aka weng kukuyaba be banima nade Saimon bakodaw, “kunu uyo gidili kudew yak wok iwyak nadawo weik men uyo kudálaw dák wok kumun unu takam mak budumalo!” Akane, \v 5 Saimon ayo weng yán ki Yesus bakodaw, “Tabalasew kaba, kanomin midiliw takam tein suduw dánba, kale takam mak kudulongin dakobuw. Kale kudálongin, kata kalaw keimin sák kuw weik men kudáli dákabu utamano.” Kale nadane \v 6 sák kuw weik men kudáliw dákabu, weik men dafodomo kale bidiwta, kanomin takam alaw alaw ayo tadelak weik men badala kudew unono kal buduyo fák dafo tabodiwe, \v 7 bude yak ilim takam tein kámin kinim madik kunu dim mak teinbiw iyo gán dáyamiw, kunu kudew maek dakoyamiwo keimin kunu mak kuek kuek umi takam faktimsiw uyo takam idum kunu uyo faltam dá wok kumun tem unono kalesu kale! \v 8 Kale Saimon Bita ayo kanodin kukuw bo utam nadale Yesus katun mewso kal kutin dák abe nadale kala bude, “Kamokim kaba, kuin namadá yak kaek abal, naka ban keimin kinim kala.” Akeisa! \v 9 Kale Saimon so alam takadálaw kábiw so iyo kanomin takam buduliw uyo utam kanodin kukuw beso kuwo kalsiw. \v 10 Kale Saimon so laklak kámsiw kinim bidi Sebeddi muduw Yemis so Yon so iliso kol kanodin kukuw so kuwo kalsiw ko. \p \v 11 Kale ika ilim kunu uyo budu kudew maek badang kuti nadiwade ufek ufek adikum kadis kudá nadiwade Yesus dang tein unsiw ko. \s1 Wol bán gam kinim am sung uta ko. \p \v 12 Yesus ayo abiw mak badayo kinim wol bán gam dása kinim ayo mew bude Yesus atam nadale Yesus yán mewso kal kibi duwo tawalu dák abe nadale Yesus mun dádaw, “Kamokim kaba, kalam aket, kidel namudon kalaw namti, kidel namudaw kenono.” Aka nade \v 13 Yesus ayo teng takadew yak teidaw nadale bako, “au, naka dakokamono kalbi.” Akei nadale bakodaw, “kamane kasáyal kala.” Akei kei badane wabising wol bán gam dása uyo banimsu ko. \p \v 14 Kale beta Yesus ayo kinim kidel dauda ayo weng anudaw, “kanokami umi sung be bakamin bá, kale kaba yak kinim abem atam nadawade kalam kanodaw uyo kukudawaw katamano, beta Mosus sawa bako nadule, ‘imin kudew tad wane ilkádawino,’ kalesu uyo kanodawo, beta kaba katamomane, gulbal kei kidelaw kala kakokabiw ko.” Kalesa. \p \v 15 Kata Yesus am kanam kába weng sung uyo kudew yak abe maek abe adik kidi nadiwade wanang kinim iyo falu dek dek bom nadiwo tad weng kidilaw bom nadiwade yak asanin di dín gam iyo im kidel imudako, kale tademása ko. \v 16 Kata Yesus ayo imadá un bi yak anang gis tein Got weng bakada bi som tademala ko. \s1 Yesus kinim mak kun dabimsa kidel dausa sung uta ko. \p \v 17 Am mak dána kinim wanang kukuyamsa uyo Fedasi kinim so sawa kukumin kinim so iyo Galili bakan abiw kalo tade bada, Yuddia bakan kalo tade bada, Yedusalem abiw kalo tade bada au bom dek amki bom tein bidiwo, Got ami kitid uyo madák kiwa dau buduyo asanin wanang kinim bo im kidel imuda yak yak bidiwo, \v 18 kinim kul fakadu mak ika kinim mak yán dabim dása, be abin kon dim gun gun fá dew tad abe dew tam am Yesus kal kin gubuyo dawtiduwo kasáya daudako, kale dew tadulomane, \v 19 wanang kinim ki baki nedba ka, kale gidin dá kinim ayo dew lok fal tam am konal nadiwade am kon fidgan kei, kinim ayo gun gun dim dabadáliw dák wanang kinim tangek tem Yesus alam kin gubu dube aba nade \v 20 beta Yesus ayo kinim dew tadiw im aket kukádawin uyo utayam nadale bakoda ka. “Nawkinum kaba, kam ban keimin uyo takan keikami ka.” Akeisa. \p \v 21 Kata Fedasi kinim so sawa kukumin kinim so iyo ilim aket tet bom nadiwade bakodiw, “aka yaknámin kinim memako Got ididlabane? Got makuw alafin ata kuw ban keimin uyo kukan keikamoma kinim be?” Kalaniwe, \v 22 Yesus ayo im aket fukan bom nadiw bakodawa bakodawabiw uyo alam kal, kale aka bakoyam, “kiba watawo kale kanodin aket bo finangbiwe?” Yakei nadale bako kala bude, \v 23 yaknámin weng uta kalfong weng bakodomine, “kam ban keimin kukan keikami kalin uta bade, kan tod matam be unalo kalin utane? \v 24 Kata kiba kal keidomane, Got ami Kinim aka bakan dim kadák uyo ata kitid so kale, aka ken ban keimin takan keiyamoma kinim kalin kala kaleyo bo kalbane, kun dabim dása kinim bakodaw, “kala kan tod kalam abin kon dew kalam abiw unalo!” Akane, \v 25 wabising aka wanang kinim kin dim kadákal kan tod nadale alam abin kon ifo akálámin uyo dew nadale, Got win kufám tam tam alam abiw unsa ko. \p \v 26 Adikum kinim atamiw iyo kuin beso kuwo kal bom nadiwade Got win kufáda bom ika kanodin kukuw be atam bako nadiwade, “kanodin kukuw so kamano ki kanoda atamuw kuwo.” Kalsiw ko. \s1 Matiyu gán dádawsa sung uta ko. \p \v 27 Kale kanaba be banimane, Yesus ayo leiw unom nadale kinim mak gawman takis kuámin kinim mak atama am win ayo Liwai. Kale aka gawman takis kuámin am kal tein be, akei nadale bakodaw, “kaba tad nam mul teinaw unumo!” Akane, \v 28 afan Liwai ayo kan tod nadale ufek ufek bo adikum kadis kudá nadale Yesus dang tein unsa ko. \p \v 29 Kale Liwai ayo alam am kal Yesus wanin dukum fudaw badayo wan bom keimsiw uyo gawman takis kuámin kinim seng so yak sák madik kinim iso wanin wansiw. \v 30 Kata Fedasi so sawa kukumin kinim so ika mit makuw. Kale ika Yesus ami weng kidimin kinim iyo weng duduyam bom bako, “watawo kale kiba gawman takis kuámin kinim so ban keimin kinim so kal tein bom imina woka wanbiwe?” Yakiwe, \v 31 Yesus asik weng yán ki bakoyam kala ko. “Iwit abumin kinim aka madasin kuyamon kalba be yak kasá tein badaw, kawso kukamoma banim, be yak asanba kinim ata kuw madasin kudawokaba. \v 32 Kale naka tasi uyo tad wanang kinim kidel bidiw kim weng dauyam unono, kale tasi bá. Kata naka tad ban keimin ita wanang kinim weng dauyam uniyo ban keimin uyo ibik dumamin kala kaleyo tasi ko.” Yakeisa. \p \v 33 Kale ika alo weng mak bakodaw nadiwade kaliw ko. “Yon ami nikil ika wanin fale bom nadiwade suksukin uta kuw keimámsiw ade Fedasi imi kinim iliso kanamaliw. Kata kam weng kidimin kinim itabuduw itane wanin kuw tabe bidiw!” Akiwe, \v 34 Yesus asik weng bakoyam, “kiba ken kinim wanang imin kama fakudula liwliw wananumo, kale kinim gán dáyama tadiw iyo ken wanin faleyamodiwe? \v 35 Kata am mak dánokaba wanang imin fakaduba kinim ayo kalo dew unokabiw, bemi atan beta afan alam duw ifin iyo wanin falamokabiw ko.” \p \v 36 Yesus weng fakom bela so bakosa. “Kinim so mak ilim kal alokso uyo badal ku kudew yak ilim kal simid badalin dim kuti bakimoma banim. Aka kanama namti, aka ilim kal alokso uyo kuw mafak dádokaba ade ilim kal simid badalin uyo alokso ulutaw keidomu banim ko. \p \v 37 Kan kinim mak wom lek simid uyo asik dedák liw teiyámine, kanodon kalokabaw bede simid tabe alokso wom abál uyo alilawokabu kala. \v 38 Kale be kanamin bá, yak alokso wom lek akal alam doka ade simid akal alam doka keimin ko. \v 39 Be ulutaw kale, kaba dil kukuw kudew faku bom nadawade alo alokso kukuw kudew faku keimin bá kalesa ko. \c 6 \s1 Finuyámin am umi sung uta ko. \p \v 1 Finuyámin am dánámin kal Yesus so alam weng kidimin kinim so iyo wit wanin bináliw kal fokfok ei bidiwo, alam weng kidimin kinim iyo wit kes uyo dákadu ilim sikal dim liklik si dau nadiwade wan bidiwo, \v 2 Fedasi iyo itamomane, im Finuyámin am dánámin kadákal kanabiw ka. Kale im aket bo wok faku bidiwe, kale nadiwo bakoyam, “kiba watawo kale Finuyámin am dánámin kadákal num sawa Finuyámin am be abemo kalesu uyo kanabiwe?” Yakiwe, \v 3 Yesus Fedasi weng atung fakadu bakoyam, “kiba suwayo Dewit alam kinim so imi imin tew keiyama kanosiw sung so kímaliwe? \v 4 Dewit aka Got am abem ayo tam nadale Got fet dawkádawin budet abem be alam yak kinim abem ita kuw waninino, kalesu sawa abem uyo luko ku kudu wane nadale alam nikil madik kuyama wanesiw bude.” Yakei nadale \v 5 Yesus ayo bakoyam, “Got ami Kinim ata Finuyámin am mit kayak ka.” Yakeisa. \p \v 6 Kale Finuyámin am dánámin mak kabadákal Yesus ayo tam Yu kayak kawed am kal weng kukuyaba. Kale kawed am kaw tam kal, kinim teng iwkuko afumlawsa mak tein be. \v 7 Kale Fedasi kinim so sawa kukumin kinim so iyo Yesus yaknodaw naduwo weng fine mak kudawumo, kale leiw fenusiw. Kale ika tad mewso tein dafimo bom teng afumlawsa kinim be Finuyámin am dánámin kabadákal tá daudomane kale dafimo teinbiw. \v 8 Kata Yesus ayo itamomane, im aket be kanamin aket fukan dá teinbiw kala. Kale nadale kinim teng afumlawsa ayo bakodaw, “kala kan tod nadawade tad adikum kinim ilim kin gubuyo kal todalo.” Akane, afan aka kan tod yak ilim kin gubuyo kal todane, \v 9 Yesus ayo weng bakoyam, “naka kim dákadálon kala. Yaknámin Finuyámin am kal kanamin uta sawa abem uyo lukelin, kukuw kidel fakudin uta bade kukuw mafak fakuyámin uta? Bade kinim sinik dawtaduyámin uta kene, bade kinim sinik bo wasiko kale bid balám abiw unemin uta kene?” Yakei nadale \v 10 Yesus ayo dumade dumade bom itaman si nadale kinim teng afumlawsa bakodaw, “kam teng uyo tufi.” Akane, afan teng tufidomane, afan teng kasái ka. \v 11 Kalane kinim atam kukudumo, kale tad teinbiw iyo aket kuok keiyama gebom ki budu budu si nadiwade nikil ilifin weng taken bom bakodawa bakodawa bom Yesus be yakodawokabuwe kalaniw ko. \s1 Yesus weng kidimin kinim kilung kal im sung uta ko. \p \v 12 Kale kanabiw atan kawákal Yesus ayo un bi tam amgu tikin tein suksukono kale tam Got so weng baka bi seno matam be, \v 13 kutim midiliw tadom nadane alam weng kidimin kinim iyo gán dá weng dauyama tada tada dek amkidiwe, aka yak alam weng kidimin kinim kilung kal kuw walu imu nadale ita kuw win takuyam weng dew kámin kinim yakeisa ko. \v 14 Kale im win ayo Saimon (alam win mak Bita) so alam ning Andadu so keidiw, alo Yon, Yemis, Filiw, Bátalomu, \v 15 Matiyu, Tomas keidiw, alo Yemis Alfias man keida, Saimon bakan kalan ginanin kinim keida, Yuddas Yemis man keida, \v 16 wáw Yuddas Iskadiyat kayak Yesus wasi gi dauyamokaba kinim keida, ita kuw walusa ko. \s1 Yesus kukuyam bom kasáya imkansa sung uta ko. \p \v 17 Kale kinim walu imudá so Yesus so nikil makuw kot kidis madák bakan bid tod áliwo, kanomin wanang kinim Yuddia kalo tade bidiw, Yedusalemo tade bidiw, yol wok mik badang biyámin kasel Taya abiwo tade bidiw Saiddon abiwo tade bidiw keimsiw \v 18 iyo atam weng kidilaw bom mafak dásiw. Be imkidelyam bom keimako, kale tadiwo. Aka yak kan ita sinik mafak gei imusa, aka sinik mafak fotaba sakabamsiw ko. \v 19 Yak wanang kinim madik bo akol kuw yak kal bo malelaw atamum kalsiw uyo watawo kaleyo bá, kitid dukum uyo alamal kal falal dau buduyo wanang kinim mafak dásiw iyo adikum kidel imkan badayo kanamsiw ko. \p \v 20 Kale alam weng kidimin kinim kin tudun salyam alom nadale bakoyam, “kaba win banim namti, kawta ken kei badaw ka. Watawo kaleyo bá, Got ami kasák gu uyo kami kayo ko. \v 21 Kaba tew keikam be namti, kawta ken kei badaw ka. Watawo kaleyo bá, kaba Got ta bom wanin kukama wane gal dakukamokabu. Kaba kamano amanbaw namti, kawta ken kei badaw ka. Watawo kaleyo bá, yanol aban kadel abudokabaw ko. \p \v 22 Kale kinim iyo kus kata bom tad faleyamodaw báyo kak bom, weng mafak baka bom kam win kuw mafak dákakabiw. Be watawo kaleyo bá, Got ami Kinim ami win dim kanakabiw kayo kaba ken kei badaw ka. \v 23 Kale kalam kanabaw uyo kalfal bom idak tein bom el kaekal teinal kala. Watawo kaleyo bá, um yán kisol amsun uyo abid tikin kal bikam bu. Kale im kanakabiw be ilim awadik kasel ikil Got ami lum abem senin kinim iyo ulutaw kanayamámsiw. \v 24 Kolo, yak kan kawta win tabin kei badaw namti, kaba kidel kidelin uyo suwayo kal adik adik bu ki kudusaw ka. \v 25 Kolo, yak kan kawta, kamano wanbi abu badaw namti, tew mada keikama balang balang saka bokabaw ko. Kolo, yak kan kawta, kamano aban kadel abu badaw namti, mada aman bom kinok seng fakodokabaw ko. \v 26 Kolo, yak kan kawta, win kidel ki kufákabiw be ken bá, watawo kaleyo bá, ilim awadik kasel ika ibakamin lum senin kinim imi win kidel ki kufáyamsiw kayo ko. \s1 Kalam wasi aket kukayamin sung uta ko. \p \v 27 Kata yak kan ata nam weng kidi bidiw, kiba afan bakoyamon, “kaba kalam wasi iyo aket kukayamin kukuw ki faku bom nadawade yak kan ata katafiba namti, kidelaw bom nadawade \v 28 yak kan kinim ita kaba gán abukabiw namti, bakoyam Got im kinim dádako yak bom yak kan kinim ita kam mafak dákabiw iyo Got bakodaw dakoyamako yak bom, \v 29 kan kinim ata kulfom dew yak akabok biktida namti, alo fal maek madik dudawaw kulfom biktikam keimin kala. Ade kan kinim ata kam gid ilim kukikama namti, dabadálaw alo ilim kidinam so kudulako, kaba atudo kalin bá. \v 30 Ade kan kinim ata ufek ufek mak kunamo kale dákadála namti, kukádawin kuw. Ade yak kan kinim ata kam ufek ufek mak kudula namti, asiki kudenam tadalo kale ngadák kalin bá. \v 31 Kaba kalam ufek ufek uyo yak madik ita tad kidelna bom kanamamino kalbaw taw, kabal yak im ufek ufek uyo kidelya bom kanayamamal kala. \v 32 Kiba yak aket kukam bom kidelkaba ata kuw kidelaw bom aket kudawokabaw, \v 33 bo yakno yakno kidel kamudu kinim kidel keidokabaw? Bá be! Alo ban keimin kinim ika iliso kano yak kan ita aket kuyam bidiw ita kuw aket kuyamá bom kidelyamábiw. \v 34 Ade kaba wanang kinim ufek ufek dákadáliw kuyam nadawe alo asiki kiwsik yán kunamino kalanokabaw, bo yakno yakno kidel kamudu kinim kidel keidokabaw? Alo ban keimin kinim ikil kano ban keimin kinim ufek ufek mun dáyamiw kuyam nadiwade alo asiki adik wakadá kuyamino kalanaliw. \v 35 Kata kaba kam wasi iyo aket dauyam nadawade kukuw kidel kuw dekuyam bom nadawe yán kisol gala bom nadawade yán kinamino kale munin bá, watawo kaleyo bá, Got aka yak kan ita ken keiyo kalin banim so ban keimin kinim so iyo ken itam kidelyaba. Kale kaba kanodin kukuw bela kanamokabaw, kaba kisol dukum kudu nadawe Got Abid Tikin kayak ami man keidokabaw. \v 36 Kaba aket budunin kuyam bom nadawo watawo kaleyo bá, kam Kalaw Got aka kam aket budunba ko. \s1 Wanang kinim madik imi kukuw taktakin sung uta ko. \p \v 37 Kaba kinim ami kukuw uyo taktakin kudálawo, Got akal kam kukuw uyo taktakamoma banim keidak kala. Kaba kafadow gán abumin uyo kudálawo, alo Got akal kam gán abumin kamadálak kala. Kaba wanang kinim im ban keimin uyo lukuwá kudáyamokabaw, Got akal kam ban keimin uyo lukuwá kudákamokaba. \v 38 Kaba kinim isom kei nadaw gelemokabaw ulum yán tem ki Got akal kinim isom kei kukamokaba uyo kana bom nadayo kam yán keisadaw uyo men abum si weinu ka. Kale nadale yán bid gabim sada si gidik dák unu ka. Kale nadale kufo seing seing sada si dák unu ka. Kale abum sada si atin matam weinu gong imselu multakung banimu ka, kale kukamokaba. Kale kaba teng idumo teng katkat gelebaw namti, Got akal ulum kanabaw ulum yán ki abo kukamokaba ko.” Kalesu. \v 39 Yesus weng fakom mak bako nadale, “ken kinim kin mat mak ata tabe yak kinim kin mat mak ayo dew dolok mo unomane? Bede alew alew makuw yak wok tem unine? \v 40 Sukul man aka alam kukudawin kinim akadaw tam kukumin kinim ami gebom keidoma, bá be. Bede sukul kei bada bi alam kal kei matam dákadá kudu alam kukudawin kinim alataw kei nadayo kiyo. \p \v 41 Watawo kaleyo kabalam kafadow am kin alol katiw uta utaman bom nadawade kalam kin alol dukum uta utamongin dakobadaw, \v 42 kaba yakno nadawo kam kafadow bakodaw, ‘kala kam kin alol katiw bo kudukamon kalokabáwe?’ Kaba kalam kin alol dukum uyo kukan kei kin bádin dakobadaw bede? Kasen keimin kinim kawso kuwe, mada buta kamakikiw kalam kin alol dukum usik kudu kin bá nadawo kaek fen kafadow am kin alol bo yak kalbu ka. Kaleyo kin alol kudulawámin ko. \s1 As so ulum gim so umi sung uta ko. \p \v 43 As kidel namti, ulum gim mafak so abudomu banim, kan teinsu mánsu mak as mafak uta tabe gim kidel abubu ka kalolaw banim \v 44 ade as malow gim uka yak as kukum umi dim kal gim abubu kalolaw banim, ulum as so ulum gim so ki utamodaw ka. Kan kinim kawta gagadom gim uyo yet dim kal abubu ka, kale bomodaw, bade kaba ken kimit uyo yak dakuw sok dim kal abubu ka wakodáwe? Bá be. \v 45 Kinim kidelok ami kukuw kidel uyo alam aket kidel tem tademalu ka. Yak kinim mafak ami kukuw mafak uyo alam aket tem mafak kal tademalu ka. Watawo kaleyo bá, aket tem yak yak si nadule weinom bon tem kal leiw fukadálu matam bámabu ko. \s1 Aket tetin so aket dakwan so imi am ginamin sung uta ko. \p \v 46 Watawo kale kaba win takunam Kamoko Kamoko nakan bom nadawade nam weng bakabi uta kudew tabongin banime? \v 47 Kanamabaw kinim kaba kanodin tawo kakino kidilal, yak kan kawta tad nam weng kidi fan fan bom dudew tabe badaw namti, \v 48 kaba yak kinim aket tetin kinim ami am ginaba taw. Kale aka am kun tem fukoda un bi dák una tum dim damo nadale tum gebim ta sada si buduna kala. Kale nadale am gineda weiw wok fukanuba, kata am dakel kudongin banim dakoba. Be watawo kaleyo bá, aka kei kei dau ginebanone, \v 49 kata yak kinim kan ata nam weng kidi nadale abo dudew tabongin banim dako be namti, aka kinim aket dakwan ami am wok siksik dim kadák kal am kun kidela kaidongin banim, sák loklok ku gine tein badayo weiw wok fukan ta bom am dakela kutamo unokabu uyo atin gesa banim keidokabu ulutaw kei be ko.” \c 7 \s1 Yesus Udom un tabudin gebom ami wok fakudawin kinim kidel dausa. \p \v 1 Kale Yesus aka wanang kinim weng bakayaba bela adikum banimane, Kabeniyam abiw una ko. \v 2 Kale Kabeniyam abiw kal Udom un tabudin gebom kinim mak be. Kale alam wok fakudin kinim mak ayo alam wok kidel ki fakudaw badano, aket kudawsa ayo asanin dukum kudu mewso fikalono, kalba. \v 3 Kale un tabudin gebom aka Yesus sung be kidi nadale Yu kayak kamok kamok imadála yak atam bakodawiwo tad nam wok fakudin kinim ayo kasáya daudako, kale imadála tadiw. \v 4 Kale ika tad Yesus atam nadiwade dok didaw munlaw bom nadiwade kaliw ko. “Kinim be kinim kidel babid makuw \v 5 ata ta bom num bakan aket kumam nadale num kawed am uyo gineyamse kayo ko.” Akiwe, \v 6 Yesus ayo alaso dew uniw ko. \p Kale Yesus ayo yak Udom un tabudin gebom ami am mewso una nade un tabudin gebom ayo afadow kasel imbakadala, ika weng dew yak Yesus leiw eidaw nadiwade bakodaw, “Kamokim kaba, kam aket mafak dekuyamin bá ka. Nuka kam tam am dádokabuw, kata sák kung am tem mafak bo im fatom dákanodaw kala. \v 7 Kaleyo buta aket finang dádomane, kuin naka kinim kidelok keidu nalata yak katamongin banim. Kale kaba kadákal tod alom nadawo weng ki bako kudálaw tam unuyo nam wok fakunamin kinim ayo matam kasáya as kudulak kala. \v 8 Watawo kaleyo bá, naka mada yak gebom kei bidiw imi akfak tem biyámin ade nakal un tabudin kinim iyo nam akfak tem biyábiw, kayo naka kinim mak weng bakodaw, ‘unalo’ akokabi, be aka unokaba ade naka yak kinim mak weng bakodaw, ‘tadalo’ akokabi, be aka tadokaba ade yak nalam wok fakudin kinim mak bakodaw, ‘be kanoyo’ akokabi, be aka madiw kale kanodongin kuw keimala.” Akiwe, \v 9 Yesus ayo kinim weng bakodawa uyo kidi nadale kin antam dá gebom ki budu budusi nadale fal mek dusiki wanang kinim kanomin dawsikbiw kin gubu duyam nadale bakoyam, “atin afan dam weng bakoyamono, naka Isadael kinim imi afan kalin uyo kinim belami afan kalin dukum ulutaw mak utamongin banim.” \v 10 Kale Udom un tabudin gebom kinim dabadála madák Yesus leiw eidaw weng bakadabiw kinim iyo asiki tamudomo wok fakudin kinim namti, kasáyane, kalesiw ko. \s1 Yesus wanang kadun umi man talá dafosa sung uta ko. \p \v 11 Kale kanaba be banimane, um wol fun wakadu kabadák aka yak abiw mak win ayo Nein kal una. Kale alam weng kidimin kinim so kanomin wanang kinim miso keidiw iyo Yesus alaso uniw. \v 12 Kale abiw wol bán dám tem fako tam abiw dalo unemin be kalomo man kinim mát mak fikalebano daudumo, kale gun gun fá dew dák uniw kala. Kale aka wanang kadun umi man yan mak makuw ade kanomin abiw bidiw wanang kinim iyo wanang kadun umi dakámam bom uso bidiwo. \v 13 Kale Yesus ayo wanang bo utamomo amanbu ka. Kale nadale alam aket budunlawane, aka bakomam, “amanin bá.” Wakei \v 14 nadale falal tam fom as kim malemama nadale fom gun gun fakubiw kinim iyo kanom sading kale todiwe, Yesus ayo man fikaleba bakodaw, “man kinim mát kaba, nalata bakokam nadile kaunalo. Kaki ko.” Akane, \v 15 fikaleba ayo sinik tad yakudane matam tein nadale weng bakama ka. Kale nadale man kinim mát ayo dew yak alam akun daumamane, \v 16 kanomin kukuw bo utam nadiwade kun banbin so keiyama Got win kufádawsiw. Kale ika bako nadiwe, “lum abem senin kinim dukum namti, nulum iwyak tem kadákal misunano.” Kal bom nadiwe bako, “Got ayo tad alam wanang kinim dakáyaba.” Kalesiw ko. \p \v 17 Kale Yesus kanoda umi sung uyo Yuddia bakan yak abe maek abe kidisiw uyo bakan kabadák ayo adik mon tem banim kei kidisiw ko. \s1 Yon Yesus dákadálawsa sung uta ko. \p \v 18 Yon am nikil iyo Yesus alam kanam kába sung uyo adikum Yon bakodawiwe, Yon ayo kinim alew gán dáyama tadiw. \v 19 Aka imadála yak Kamok Yesus atam nadiwo dákadálin kala. “Kinim mak tadokabano kaliw leiw fenabuw namti, kawtane bade nuka kinim kukum leiw uta fenum? Akino.” Yakane, \v 20 Kinim alew iyo yak Yesus atam nadiwade ika bakodaw, “Yon wok ban bomin kinim ata imadála tad katam dákadá unumo, kale taduw. ‘Kale kinim mak tadokabano kaliw, leiw fenabuw namti, kawtane bade nuka kinim kukum leiw uta fenum?’” Akiwe, \v 21 kanabiw kabadákal, Yesus ayo sinik mafak gei imusa fotaba bom, asanusiw tá imkan bom, mafak dása kidela bom, kin mat iyo kin báyama kin bá bada kei bom badano yak atamiw. \v 22 Kale Yesus ayo Yon kinim im weng atung fakadu bakoyam, “mew kukuw kana bidi tad utamiw umi sung ki kudew yak Yon bakodaw, akino!” Aka kin mat kin bádawa kin bá ataman badale, makal fakanuk gam kidel dauda matam ken tod tod ká badale, wol bán gam kidel dau dew matam atin abiw daká bom kensuk ayo kenso kei dauba, fikaliw talá imuba, Got sung kidel uyo win banim kuwáyam bom keiba kala. Akino.” Yakei nadale \v 23 weng dew yak bakodawin kala. “Kan ata aket kudaw nada mimin dok diyamin uyo kudálin dako be namti, aka kalfalin abin teinokaba kala, akino.” Yakeisa ko. \p \v 24 Kale Yon weng dew tadbiw kinim iyo dabadá uniwe, Yesus ayo dák Yon ami weng fit dew matam dá wanang kinim kanomin teinbiw bakayama ka. “Kiba yak anang iwán sed gisa bakan unemsiw bo watawnak uta utamomu, kale unemsiwe? Yak mákal gedul dew tad daka bada bawlanba, beta atamumo unsidiwe? \v 25 Bá, kaliw namti, á utakun uta utamumo, kale unemsiwe? Bade kinim ilim kidel mikiba mok beta bade? Bá, yak ilim kidelok ata tam teinu madák teinu ufek ufek seng kin budusi so keimin be kamok kamok im am dukum kal kutiyábiw. \v 26 Kata kiba bu watawnak uta utamomo, kale unemsiwe? Bade lum senin kinim amsun atane? Afan ka. Naka atin dam weng bakoyamon, Yon aka atin lum senin kinim bidi akayamsa kinim kate. \v 27 Kale lum senin kinim ika ami sung uta buk tem weng bako nadiwe, ‘naka weng dew kámin kinim mak dabadáli asik kam gebom tadokaba, ata ta bom nadano geboma bom kam leiw kidel kámokabano.’ Kalesa. \v 28 Kale naka atin dam weng bakoyamon, mew wanang wanang man fukanábiw, be Yon ataw so mak be bá, kata yak kan ata Got ami kasák gu kinim win banim kei be namti, ata amsun kei Yon akadawsa ko.” \p \v 29 Adikum wanang kinim so gawman takis kuámin kinim iliso iyo Yesus weng bakoda be kidi nadiwade finang dádomo, afan Got ami kukuw be ken be kalesiw. Kale kinim wanang bidi Yon tabe wok ban bomin boyamsa kayo ko. \v 30 Kata Fedasi so sawa abem kukumin kinim so iyo Got ami weng kidel kanoyamokabino kalesa uyo ilela kudá sidiw, uyo watawo kaleyo bá, Yon aka bidi wok ban boyamongin banim kayo ko. \p \v 31 Naka mew kanomin kinim mit tein bidiw imi sung uyo watawo yakokabine? Ika yaknodin tawa? \v 32 Ikayo ki man katiw katiw abiw dal sung ginan bom tudolawa tudolawa bom nadiwade madik bakodiw, ‘nuka wos bidenubuw, kata kaba itol teinin dakobaw kal bada, nuka lofidinin fuw wemubuw uyo kaba amanin banim dakobaw,’ aka akain taw keisiw. \v 33 Kata Yon wok ban bomin kinim tase ayo imin mak wanongin banim, wain wok mak wanongin banim, kata kiba bakodaw nadiwe, ‘aka sinik mafak kiwa dausu kala.’ Akansiw. \v 34 Kata alo Got ami Kinim tase akal imin wan bom wain wok wan bom kei badane, kiba bakodaw, ‘mew be atamin, aka imin abumin kinim, wain wok seng abumin kinim, gawman takis kuámin kinim so ban keimin kinim so im afadow be.’ Akanbiw. \v 35 Kata Got ami kal keimin uyo kidel. Kale kan kinim ata kal keimin weng uyo kidilokaba, ata kal kei afan kalokaba ko. \s1 Ban keimin wanang Yesus yán wok bodawsu umi sung uta ko. \p \v 36 Kale Fedasi kinim mak ayo Yesus weng daudaw, kuina tadaw nam am kal wanin wanumo akane, afan Yesus ayo yak tam Fedasi kinim atama wanin wanin bán dim mewso tein wanin wanumo kanamiw. \v 37 Kale ban keimin wanang mak abiw be kal buno uka kidilomane, Yesus ayo tad Fedasi kinim mak ami am kal wanin wanbano kaliwo kidi nadule uka kál talámin alabasta wok ket fiw kidelo kale kisol dukum sánin mak dewu ki tad, \v 38 Yesus yán balába mewso tod nadule aman bom ulum kinok tuw Yesus yán bodawano kale, yán baita daudaw nadule ulumi gebom kon tuw baitin kidolaw nadule Yesus ami yán uyo seng kuw buduk budukla bom kalfaludaw nadule beta kál talámin wok fiw kidel dew tadu uyo imsá dok yán teidawsu kate. \p \v 39 Kale Fedasi Yesus gán dá ding dawtidawa tadba kinim ayo wanang Yesus kanodawu be atam nadale alam aket tem kuw bako nadale, “ye kinim bela lum senin kinim keidoma. Kale akal kal keidomane malanábiw be kal bome, au uka kanodin wanang bo ban keimin wanang kaloma!” Kalanane, \v 40 Yesus ayo Fedasi bakodaw, “Saimon kawta, naka weng mak bakokamon kala.” Akane, Saimon asik Yesus bakodaw, “au, Kukumin kinim bakonamalo.” Akane, \v 41 Yesus ayo weng fakom mak bakodaw kala ko. “Kisol yán kayak ata kinim alew mak yán keiyam nadale kinim mak be moni kung gebom ulumi ki mit dim káfako tade tow atalin kal 500 Kina kudaw nadale mak ata kung gebom alew ade makol talolin mak 50 Kina kudaw keiyamsa. \v 42 Kata im moni sono alo taman ki kudawodiw banim, kayo yán keiyamsa kinim aka alew bakoyam, “kisol yán kunamodiw báno,” kale lukuwu kudása. “Kale kam aket yaknámin kinim ata kalfalin dukum uyo kudulokabane?” Kalane, \v 43 Saimon Fedasi kinim ayo weng kufo bakodaw, “nam aket fukanin ayo ki kisol dukum kudawsa kinim ata ko.” Yesus akane, Yesus asik Saimon bakodaw, “ken aket fukan dá dam weng kuw bakodaw ko.” \v 44 Kale nadale Yesus ayo fal mek dusiki wanang kin gubu wakumam nadale Saimon bakodaw, “kaba wanang bula utabadáwe? Naka tad kam am tadbi, kata kaba nam yán wok bonamongin banim, kata wanang uta ulumi gebom kon tuw nam yán uyo bait kidonamu ade \v 45 kaba nulum kukuw leiw unu buduk kalfalamongin banim, kata wanang bulata kama tad am tad bidine, uka nam yán uyo sun kuw kalfal bom buduk buduk ubu ade \v 46 kaba nam gebom uyo tukul wok mak kutinamin banim, kata uta nam yán uyo talamin wok fiw kidel kudu yán wok bonamu. \v 47 Kale utamal, naka atin dam weng bakokamon, umi kanomin ban keimin seng uyo adik lukuwá kudámami, be watawo kaleyo bá, umi kalfalin ayo ki dukum, kata kan kinim ata kalfalin uyo atung atungba namti, ami ban keimin uyo atung atung kuw lukuwá kudálawsa.” \v 48 Kale nadale Yesus ayo wanang bakomam, “kum ban keimin uyo lukuwá kudámami ko.” \p \v 49 Kale wanang kinim wanin wanin bán dim tein bidiw iyo weng bakodawa bakodawa bom kaliw bude, “kuina, kinim bela yaknodin kinimo ban keimin kata lukuwá kudáyabane?” Kalaniwe, \v 50 Yesus ayo wanang bakomam, “kuwta, kulum afan kalin uta ban keimin uyo kail bá takeikukamu kale aket dakbu kamu unalo!” Wakeisa ko. \c 8 \s1 Wanang kinim Yesus dawsik kábisiw umi sung uta ko. \p \v 1 Kale bela banimane, Yesus ayo abiw dukum abeba abiw katiw abeba keim ká bom sung kidel Got kasák gu tem biyámin umi sung uyo bakayam kámsa uyo ki alam weng kidimin kinim kilung kal keidiw, \v 2 wanang madik sinik mafak gei imusa so asanin mafak dásiw so kidel imusa bidi, Madiya Makdala kasel umi kidin tem kal sinik mafak fet kal iyo um tem kal bidiwo, Yesus ta bom fotaba maek abe un sidiw wanang keidu, \v 3 alo Yoana, Susa ami kadel, kinim aka Edot ami am kin modin kinim, Susana keidu wáw madik seng keidiw kámsiw. Kale wanang iyo ká bom nadiwo Yesus so alam weng kidimin kinim so iyo wol diyam kin mo kámsiw ko. \s1 Yesus weng guton mak bako dew yak wit luw teise sung. \p \v 4 Kale wanang kinim seng seng iyo tada tada au nadiwe wanang kinim gu dukum dawti bidiwo Yesus ayo weng fakom mak bela bakoda ko. \v 5 “Kinim wit yong falin kinim mak aka wit luw dew tam yong abiw nadale wit luw uyo as sauk luw fukadámin taw keimsa. Kata luw madik fukadála dák yán bán dim aba budune kinim dawtaman bidiwo awon budu waniw. \v 6 Yak madik kalo kadi dák abiwo kinang tumal abiw ika ken bude tabesidiw, kata bakan liwliw dim kayo, kitaka si nadiwe fikalesiw. \v 7 Yak madik dák kinang monal sidilin tem unsiw be ulayaw so kamul so imi kon tem unom lusasidiw. \v 8 Wáw yak luw madik fukadála dák bakan kidel abesidiw. Ita kidel tabe matam gim deng alalew abudu abudu keimsiw.” Kalbane, weng kyang kale weng bako, “kan kawta ken so namti, weng bela kidela kidilalo!” Kalane, \v 9 Yesus alam weng kidimin kinim iyo dákadá bakodaw, “kawta weng fakom bemi mit be yaknámin ami weng fakome?” Akiwe, \v 10 aka bakoyam, “Got ami kasák gu be kalo iwál wánin kale umi kal keimin be kiba kukuyamse. Kata yak wanang kinim madik itane weng fakom kuw bakayabi. Kaleyo lum senin kinim, Aiseya ata bako nadale, ‘ika kin ken bude bá atabidiw, kata kidela atamodiw banim ade ken tem bude kidilodiw, kata kal keidoliw banim.’ Kalesa kayo ka.” Kale nadane bako, \v 11 “weng guton bakodi um mit namti bela ka, luw kali be Got weng umi sung. \v 12 Yak luw madik dák yán bán abesuno kali, be kinim Got weng kidi kei badale Mafakim tabe tade yak am Got weng kidi kudew yak aket tem teiba uyo kukan keidawane, ken kudew yak aket tem dáda kail bá takeikudawomu banim beta ka. \v 13 Wáw yak madik dák abiwo kinang tumal abe tabe nadiw kitakasi fikalesidiwo, kali umi sung namti, yak kinim kan ata nam Got weng kidelo, kale kalfalin so kei kidi afan kalese, kata kidela yakik fakudongin banim, kukuw mafak tad imkamo suduno kutina sidiw uta ko. \v 14 Yak madik dák kinang monal sidilin tem abe ulayaw so kamul so tabe dok tabida sidiwo kali, umi weng guton namti, yak kinim kan ata weng kidim abebiw, kata ufek ufek aket luklak bom kisol kuámin aket kuw fukan bom, ufek ufek kidel ilim aket kidel keiyamámin uta kuw kana bom nadiwe Got weng kidel uyo kidela faku kitid tabodiw banim uta ko. \v 15 Kata madik dák bakan kidel dim abe kidel tabesidiw kala, kali namti, yak kan kinim ata aket yáw kidel fukanin kidela weng kidi sakaw dew faku nadane kudew yak aket tem dawti nadane kukuw kidel faku bada gim kidel abumokabu umi sung uta ko.” \s1 Got ami kasák gu wánabu misunokabu sung uta ko. \p \v 16 Kan kinim teinu mánu mak yakom yako nadawe kuwo mul takung ket tem kuwámin bá, ade yako kuwo abin akfak tem kutimin bá, sák mada bude yako kudew tam bán dim kutidawo, kan ata tadon kaleba ayo tad somane yakom yakoba ka, kale atamámin make. \v 17 Yaknámin uta kalo wánabu namti, yanol kabadák misunokabu ade yaknámin uta ati kuwádaw bu namti, kano ati wána bomu banim ade kudew matam misunokabu. \p \v 18 Kale weng kidibaw be kidela kidi dufo ata bom nadawo kala, kan kawta yaknámin ufek ufek fakubadaw namti, seng kuw kukamokaba, kata kan kawta ufek ufek banim namti, kalam ufek ufek katiw fakubino kalbaw uyo adik kukikamokaba ko. \s1 Yesus akun so nikil so imi weng sung uta ko. \p \v 19 Kale bude Yesus akun so nikil so iyo Yesus atamumo kale tadiw. Kata yakno yakno tam Yesus atamodiw banim, watawo kaleyo bá, wanang kinim ki kám si neda badano kayo, \v 20 kinim mak kalo Yesus bakodaw, “kawta, kam kakun so nikil so iyo tad abiw tod bom katamumo, kalbiwo.” Akane, \v 21 Yesus fakadu bakodaw, “nam neiniw so nam nikil so namti, yak kan ita Got weng kidi dudew tabe bidiw ita ka.” Akeisa ko. \s1 Yesus taufed banima dausa umi sung uta ko. \p \v 22 Am mak dána Yesus ayo alam weng kidimin kinim bakoyam, “nikil wok mik yakan dá yak madik unumo.” Yakane, nikil afan tam kunu dim tein uniw ko. \v 23 Kale nikil kunu kudew wok dang dim unom nadiwe Yesus ayo kinok akálano, taufed dukum mak kudew tad kunu so wok mik so dáduno, wok tade tam kunu tem unu mewso kinim abudono kal buduno, \v 24 alam weng kidimin kinim iyo fok net Yesus akálba dafo nadiwe bakodaw, “Tabalasew kaba, Tabalasew kaba, nuka mewso wok abudongin keimu tei.” Akiwe, Yesus ayo fada kan tod nadale taufed ngadák fuko dau bako, “wok umi fikmin fakmonin so taufed so kiba sading kalino kal badane,” kanomin taufed so wok fikmin fakmonin so uyo sading kalu, wok mik uyo kidel kuw akálbi kudálune, \v 25 Yesus ayo alam weng kidimin kinim bakoyam, “kim aket afano kalin uyo yakal bune?” Yakanane, fingánin so kun banbin so dok teiyama nikil ilim bakodawa bakodawa bom bakodiw. “Be yaknodin kinim atana? Kanom weng kuw taufed kaba kanodal, kale kei badane alam weng kidilaw sading kalba betana!” Kalsiw ko. \s1 Yesus kinim sinik mafak gei dausa kidel dausa sung uta ko. \p \v 26 Kale ika Galili bakan kudá kunu kudewiw ki un bi yak wok mik Galili madik badang bakan win Gedasin uniw. \v 27 Kale Yesus ayo kunu kudá badin dák wok dul abono kalomo kinim mak sinik mafak tabe gei dausu. Kale kinim be alam kabadák abiw kinim kale, kanomin ami tein tasa katow uyo ilim mak mikidoma banim, tad am mak soma banim, kata akal alam fom lung ki biyámusa. \v 28 Kale aka Yesus atam nadale kinim ayo kutin dák Yesus yán mewso abe nadale Yesus aman dawtade bom nadane ngadák ngadák bom bakodaw, “kawta yakno namokabáwe? Kabayo ki Got amsun ami man Yesus kale, naka mun dákami uyo kál funin dawkanamin bá.” Akeisa. \v 29 Be watawo kaleyo bá, Yesus ayo sinik mafak fotaba kinim dabadá maek abe unino, kalesa kayo ko. Kale alam kin moyámin kinim iyo sun kuw kinim ayo dew faku waya sok tuw yán sok teng sok gei dawtidoliw. Kata sinik mafak adilawiw tabano kalomo waya sok uyo wakel kudá sinik mafak ta bom tudo dew un bi anang iwán sed gisa bakan kal unemala. \p \v 30 Kale Yesus ayo kinim dákadálaw, “kam win ayo watawsew?” Akane, kinim ayo Yesus weng atung fakadu bakodaw num win ayo “misomin.” Kalesiw uyo watawo kaleyo bá, kanomin sinik mafak min iyo abákso dákadew yak ami kidin tem teinsiw kayo ko. \p \v 31 Kale sinik mafak iyo Yesus munla bom bako, “kaba, imadálaw yak wok tem yan banim abiw unemin bá.” Akansiw. \v 32 Kale amgu kot dimo be kung gu dukum alaw mak imin gilin dakubiw. Kale sinik mafak iyo Yesus munlaw bom bakodaw, “kaba ken imadálaw yak kung bidimi wanin wanbiw im kidin tem unodiwe?” Akiwe, Yesus ayo bakoyam, “au kanodino.” Yakane, \v 33 afan sinik mafak iyo kinim bá dabadá maek abe nadiwade yak kung imi kidin tem uniwade kung iyo biyaku kadi un bi dák wok tem wok mik kot abe mifiyama fikalesiw ko. \p \v 34 Kale kung kayak iyo kanodu ka, kale utam nadiwade weng kudew tow abiw dádiwo taken bom weng yak abe maek abe abiw kinang tem tem adik kidi nadiwo \v 35 wanang kinim iyo tad Yesus kanoda bo utamumo, kale tademsiw. Kale ika tad somo kinim sinik mafak gei dausa kinim namti, Yesus so tein beno kalomo, Yesus yán mewso tein bom beno kalomo, ilim kidel kei nadale aket tad kiwlawu kidel tein be ka, kale nadiwe fingán bom keimiw ko. \v 36 Kale yak kinim tein alom kanodin kukuw utamiw ita tabe kinim sinik mafak gei dausa kidel dauda sung uyo ita kaloyo tadiw iyo sung bakayamsiw. \v 37 Kale wanang kinim adikum Gedasin bakan kayak iyo Yesus bakodaw, “imadá unalo!” Akeisiw uyo watawo kaleyo bá, fingánin dukum uta tabe kal fingányam buduno kanamin weng be bakodawiwo afan tam kunu tem tein nadale imadá unsa ko. \p \v 38 Kale kinim sinik mafak gei dausa kidel dauda ayo Yesus so unono kale atin leitleitsa, kata Yesus ayo kinim dabadála una bakodaw, \v 39 “yak kalam abiw nadawe Got kanomin kukuw dukum kanokama sung uyo bakayamalo.” Akane, afan kinim ayo Yesus dabadá nadale una ki yak abiw nadane kanomin wanang kinim iyo alam sung kano Yesus ta bom kidel dauda sung uyo adik bakayamsa ko. \s1 Wanang mát fikalalesu so wanang asansu so imi sung uta ko. \p \v 40 Kale Yesus ayo asiki maek wok madik tadale kanomin wanang kinim alam leiw fenusiw iyo bakodaw ken kei tadawo, ak bidiw abemane, \v 41 kinim mak ami win Yaidas kawed am kin moyámin kinim ayo tad Yesus yán mewso kutin dák abe nadale mun dá bakodaw, “tad nam am tadalo!” Akansa. \v 42 Be watawo kaleyo bá, am mun sei yánmák um itol kilung kal keidu uyo fikalono kal buduyo kayo tad kanaba. Kale afan Yesus ayo kinim bemi am unumo. Kale leiw ei badano kanomin wanang kinim ita falal daudiw abeba. \v 43 Kale kanabiw bakan kabadák uyo wanang mak bu, uka alam wokam ki unsu. Kata wokamal ayo banimoma banim kanom kuek dimam bada bi itol ulumi ki kilung kal keidu, kata kan ata mak kidel umudoma banim. \v 44 Kale uka Yesus dawsik mulo tadom nadule yak Yesus gid lim mikiba umi dák kinang mada bukal yak malelaw suduyo wabising wokamal dok tademam kámusa uyo banimane, \v 45 Yesus ayo bakoyam, “ei, be kan ata malenamane?” Kalane, adikum ika iwálu nadiwade, “nuka báno” kaliw, kata Bita aka bakodaw, “Tabalasew kaba, kanomin wanang kinim akamu akamu bom kámak tabidan bom malakabiw.” Akane, \v 46 Yesus bakoda, “nalam kal kinim mak malenama, kayo nam kinim támin kitid madik uyo namadá yakeinu.” Kalane, \v 47 wanang uyo iwál leiw kanodu, kata Yesus nafitaw teida ka. Kale nadule banbin tabu tad Yesus yán mewso kutin dákabu. Kale um kanodu be wanang kinim miso tem kadákal kanodu. Kale uka Yesus malelawu sung uyo kyang bakodaw, “naka kana kanosino malekam kasáim keidi.” Akune, \v 48 Yesus weng atung fakadu bakomam, “nalam mun kubuyo, kulum aket afan kalin uta ta bom kasáya kamudu ka, bude aket dakbu unalo!” Wakeisa. \p \v 49 Kale Yesus ayo kano tod bom weng bakaya bom keim álano kinim mak Yaidas kawed am kin modin ami am kalo tad nadale kala ka. “Kam mun uyo atin mam tamenu kuti kudá kalan tadi. Kale Kukumin kinim ayo mimin lukelawin bá, kudálaw unumo.” Akane, \v 50 Yesus ayo weng be kidi nadale Yaidas bakodaw, “fingánin bá bo, kalam aket kukánamin kaok ki afano kalawo, uka talá tabokabu.” Akan akan audane, \v 51 yak Yaidas abiw nadiwe Yesus ayo adikum wanang kinim iyo au, yaka tam am unodiw banim, alam yak Bita, Yon, Yemis, wanang mát fikalebu um akun alaw keidiw ita kuw tam am unumo kanamom nadiwe \v 52 wanang kinim abiw kawák tein fakadábiw iyo itamomo aman fakun bom kinok fakámubiw ka. Kale nadale Yesus ayo bakoyam, “kiba, aman fakunin bá, sading kalino, uka fikalebu bá, akálbu bo.” Yakane, \v 53 ika weng kidi nadiwade Yesus aban fakodaw, “kanom fikalebu mak akálbu, kae kaline.” Akeisiw. \v 54 Kata aka dák teng dew fakumam nadale bakomam, “nalam man kuwta! Kan todalo!” Wakane, \v 55 ulum sinik ayo asiki tad kiwa nade wabising fada kan todune Yesus ayo bako, “wanin mak daumamiw wanuko!” Yakane, \v 56 wanang mát ulum akun alaw iyo banbin kilaw kilaw bom keibiw. Kata Yesus aka weng anuyam, “kanodin sung uyo wanang kinim bakayamin báno.” Yakeisa ko. \c 9 \s1 Yesus alam weng kidimin kinim kilung kal wok dauyamsa sung uta ko. \p \v 1 Yesus ayo alam weng kidimin kinim kilung kal iyo gán dáyama tada tada keidiwe, aka kitidim so win dukum so umi tuw sinik mafak kiwa imusa so asanin mafak so kidelya bom takan keimin kitid kuyam nadane \v 2 aka imadála yak yak ká bom Got kasák gu tem biyámin sung uyo bakayam ká bom nadawe asanbiw kidel imkan ká bom keimino, yakei nadale \v 3 bakoyam, “unokabiw, kata kiba, ufek ufek so mak leiw umino kale dew unemin bá, kafulok so dew kámin bá, men so dew kámin bá, wanin so dew kámin bá, moni so dew kámin bá, ilim kál kukum so dew kámin bá. \v 4 Yaknámin abiw kal am mak tam uniw namti, am kaw tam ki fiaw si nadiwe abiw be kudá unemin. \v 5 Yaknámin abiw wanang kinim ita mak imadew tam am dádongin banim namti, im abiw uyo kudá yak abiw wol bán kal kim yán tabal uyo kido kudá uniwo, ikil kal keidumo, nuka kukuw mafak kanoduw be kalin kala.” Yakeisa. \p \v 6 Kale afan nikil abiwe yak yak ká bom nadiwade sung kidel kukayam ká bom nadiwe mafak dásiw kinim wanang iyo seng kidel imkan kámsiw ko. \s1 Edot ayo Yesus ami sung uyo kidi aket diking dakung bom aket seng fukansa. \p \v 7 Kale Edot Galili kin mobe kinim ayo kanomin dubat dubatin so kukuw kanam kábiw sung so uyo kidi kanabano. Kale nadale Edot ayo aket dak wadawin keida, kinim be kan atane kan atane, kalsa, uyo watawo kaleyo bá, yak kinim madik iyo bako nadiwe, “Yon anbida fikalesa ayo asiki talá tabe bom kanam kábano.” Kal bidiw, \v 8 wáw yak madik itane, “bá, Ilaitsa namti, kal misuna bom kanam kábano.” Kal bidiwe, yak madik itane, “lum senin kinim suwayo fikalesiw itane mak talá tabe bom kanam kábano.” Kaliw keimsiw. \v 9 Kata Edot aka bako nadale, “bá, Yon be gebom wakadu anbisi! Kata mew kinim kanam kábano kalbiw, beta kan atane mak kanam kábane?” Kale nadale Edot ayo ulum kano Yesus atamon kalsa ko. \s1 Yesus 5000 kinim wanin wak geleyamsa umi sung uta ko. \p \v 10 Kale weng dew kámin kinim imadála weng kidel dew unsiw iyo asiki tad Yesus atam ilim kanam kámusiw sung uyo bakodawiwe, Yesus so nikil makuw adik bakadu imadew una. Be alam nikil ilim tatun yak abiw mak win Betseidda kal unumo kale abe bidiw. \v 11 Wanang kinim iyo imi abebiw, be kal kei nadiwe yán tem yak leiw im tam modiwe, Yesus aka ken kei tadiw kayo yakei nadale Got kasák gu sung uyo bakayam bom nadale yak mafak dásiw kinim wanang kidel imudalo, akbiw iyo kidel imkan bom kei bada bi \v 12 am atan tadena alam weng kidimin kinim kilung kal iyo tad Yesus bakodaw, “wanang kinim iyo imadálawo yak abiw, abiwe, gunge mak ká bom wanina mak fena dew tad wane akálin, kabal tad bi tad anang iwán sed gisa bakan bo utabadaw.” Akiwe, \v 13 Yesus aka weng atung fakadu bakoyam “kala wanin mak kalo kuyamiw wanino.” Yakane, “ika bakodaw, kuina nuka mada imin budet kim auok kal mak ade takam alew mak mada be wakbak bá, bede kam aket nuka yak abe be kámom wanin makso mo dew tado kanomin wanang kinim seng bela dauyamumo?” Akeisiw. \p \v 14 Kale kinim iyo ki 5000 bidita kate. Kata Yesus ayo nikil weng bakoyam, “kinim iyo bakoyamiw deng mak ade bako tadi dak auok madik kal teina teina keimin kala.” Yaka nade \v 15 afan alam weng kidimin kinim iyo alam bakoyama kuw kanodiwe, adikum wanang kinim iyo teiniwe, \v 16 Yesus ayo yak imin budet kim auok kal so takam alew so uyo kudu faku nadale mik fada dufo abid tikin kin mo nadale Alaw ken keiyo akei, weng bakodaw nadale fakel fakel dau nadale alam weng kidimin kinim dauyamane, wanang kinim wak gelelaw ká bidiwe, \v 17 adikum wan bi galyamu madik kano kudáliwe, Yesus alam weng kidimin kinim iyo wanin bid liklik kudáliw uyo men abu bidiw bi men kilung kal weina dawtisiw ko. \s1 Bita bako Yesus be kana kanodin kinimo kalesa sung uta ko. \p \v 18 Yesus aka alam tatun Alaw suksuklaw badano alam weng kidimin kinim iyo tad atamiwe, Yesus aka dákadáyam, “kiwta, wanang kinim bo bako, naka kan atano nakanábiwe?” Yakane, \v 19 ika bakodaw, “yak madik bo bako nadiw kaba Yon wok ban boyamin kinimo kakanamaliw, yak madik bo bako nadiw kaba Ilaitsa kakanamaliw, wáw yak madik itane suwayo lum senin kinim fikalesiw itane mak talá tabe seno kakanámaliw ko.” Akiwe, \v 20 aka dákadáyam, “á kilimi uyo naka kan atano nakbiwe?” Yaka nade Bita weng kyang bakodaw, “kabade Got Walusa Kinim kawta buta!” Kalane, \v 21 Yesus ayo weng bakodawiw be kidi nadale nikil weng anu bakoyam, “bemi sung ayo bakamin bá. \v 22 Got ami Kinim ayo ufek ufek umi mámin yáw dákadu nadale mew gebom kinim so sawa kukumin kinim so bokal kayak as fakiw dakádawin kinim so iyo báyo akei, adik madas akei, ilim aket so anbidino yakiw, anbidiw fikale bi am alewbino kei talá tabokaba ko.” Yakeisa. \p \v 23 Yesus aka weng mak adikum bakoyam nadale, “yak kan ata nam dang teinono kalaw namti, alami aket uyo fukanin bá, lukuwu kudá nadane alami as dawing dákamin ki sun kuw kál funin kudew nadane nam yán abodak kala. \v 24 Yak kan ata alam sinik so biyámin ki luk dudu be kaí, aka ken iw kulel keidokaba, kata yak kan ata alam luk duduyámin bu kudá, nam luk ki dudulokaba, aka sinik so biyámin uyo iw kulel kei kudáloma banim. \v 25 Kale kiba kinim mak aka adikum bakan ufek ufek uta kudulokaba, kata aka yak sun as kainin abiw unokaba. Be kene bade bá? Bá biyo. \v 26 Kan kinim ata nam win so nam weng so uyo bakamomano, kale fatom fatomba namti, Got ami Kinim lamlam soim tadokaba, kabadák akal ami win uyo alam kin dim, alam Alaw Got kin dim, Ensel abem abem kin dim, kadákal nakal am win uyo bakodawomino kale fatom fatomokabi ko. \v 27 Naka atin afan bakoyamon kala. Yak kinim madik kan kiwta kadák todbidiw, kiba fikalongin dako alom nadiwo Got kasák gu uyo tadu utamokabiw ko.” Kalesa. \s1 Yesus kál kukum keisa umi sung uta ko. \p \v 28 Kale ami weng be bakoda si am luwan kal mak banimane, Yesus ayo Bita, Yon, Yemis imadewa ki nikil un bi tam amgu tikin suksukumo, kale uniw. \v 29 Kale tam tikin suksuk bom keimane, Yesus kin gubu ayo kukum kei nadale alam ilim kal atane lamlam so mew babá falmang falmangin taw keiba tem be kalomo, \v 30 kinim alew Mosus so Ilaitsa so kuw lamlam tem misuna Yesus so weng baka bom keibiw ka. \v 31 Yakeisidiw uyo Yesus alam fikalokaba umi Yedusalem kal kanodokabano kalesa umi atan uyo mewso matam dam abudongin keimuno kalin umi sung beta bakamsiw ko. \p \v 32 Kale Bita so kinim alew so bidile kinok bilelkabibiw, kata kan tod kinok lábino bidiw, kale ika Yesus am kin lamlam so bo utam nadiwe ye kalomo kinim alew namti, Yesus so tod bidiw kala, kalesiw ko. \v 33 Kale kinim alew iyo Yesus dabadá unumo kanamiwe, Bita ayo Yesus bakodaw, “Tabalasew kawta, kadákal ken bumo kalbi. Kale ken sel kal am alewbino kufo gine naduwo mak be kami, mak be Mosus ami, mak be Ilaitsa ami, gedumo!” Kalesa. Kata am weng kale bakosa be mit am kal banim. \v 34 Kale weng be kal bom bakam sadane ibin tabe falfal namas imudane, ika fingán bom keimiwe, ibin tabe ilimi so aki imudane, \v 35 ibin tem kaukal weng mak bakoda ayo kala ko. “Bela nam Man yan mak naka walusi kale kidela weng kidilaw bom nadiwo kalba ka.” Kalesiw ko. \p \v 36 Kale weng bakaba be banimane, Yesus alam nikil alewbino ika kalomo, Yesus alafin tod be ka. Kalesiw, kata ika kanodin kukuw utamiw uyo mak wabading bakodongin banim dakosiw. \s1 Yesus man kinim mát sinik mafak gei dausano, kidel dausa sung uta ko. \p \v 37 Kale sidiwo matam be nikil amgu tikin kudá madák kinim wanang seng seng itam abumodiwe, \v 38 wanang kinim iwyak tem kadákal kinim mak gán dá bakoda, “Kukumin kinim kawta, naka mun dákam bakokamino, nam man kinim be kin atamal kala, kakbi. Kale nam man be yán mák makuw mada ko. \v 39 Aka sinik mafak tabe sakaw dew fakudane, aka madiw kale weng dudu bom nadale dawbinoda dák aba daw met kámo daw tow kámo bom nadale bon tem mok madik mok madik bom nadale daw mafak dákamin uyo kanom dabadáliw sun so ale audoma banim keiyába. \v 40 Kale naka kalam weng kidimin kinim iyo mun dá bakoyam yak sinik mafak bo kukan keidawino yakeisi, kata ika kanodongin banim.” Kalane, \v 41 Yesus ayo weng atung fakadu bakodaw nadale, “Got aket kudawongin banim wanang kinim kiba, kim aket uyo mak kidela abin teinongin banim kiba! Naka kano kiwso sun kadák tein bom muk diyam bom imtad miki bokabi bá! Kalbane kala, kalam man ayo dew tadalo!” Akane, \v 42 man kinim mát ayo tadan alayo sinik mafak tabe dawbinoda tadelak abe daw met kámo daw tow kámo bom bital fákamane, Yesus ayo sinik mafak ngadák fuko dawti bakodaw, “bá dabadá unalo!” Akane, man kinim mát ayo sinik mafak dabadála matam kasáyane, Yesus ayo man alam alaw daudawsa ko. \p \v 43 Kaleyo kanomin wanang kinim iyo Got kanomin kitid amsun bo utam nadiwe kun wadwad so keiyamse. Kale adikum iyo kanomin kukuw kidel Yesus kanaba bo utamiwe, Yesus aka alam weng kidimin kinim bakoyam, \v 44 “kidela, nam weng bakoyamongin keimim, bela kilung tem dok di kidilin, Got ami Kinim ayo wasi gi dauyam dabadáliw, yak kinim sikal ban dim abongin keima ko.” Kalesa. \p \v 45 Kata ika am weng bakayaba mit uyo mak kal keidongin banim dakosiw. Kale Yesus ami kanodokaba kabadák wána budune, ika im kal banim duyo duyo bom nadiwe fingánin aket ki yak falune yaknoyo Yesus kanamin weng bakoda bo dákadáloliw banim keisiw ko. \s1 Kan ata abin dukum kudulokabane kalin umi sung uta ko. \p \v 46 Yesus alam weng kidimin kinim iyo kan ata abin dukum uyo kudulokabane kudulokabane kal bom nadiw nikil wengal fukaniwe, \v 47 Yesus ayo im aket fukanin atayam nadale aka man katiw mak dew tad alaso madan tem todane, \v 48 beta Yesus ayo bakoyam, “kan kawta nam win tudow dim man katiw bela kinkino, kale daw tam am dádokabaw, nalaso nam tam am dádokabaw. Ade kan kawta namadew tam am dádokabaw, namadála tasi so daw tam am dádokabaw. Kale kan kawta kinim tem kadákal win banima badaw kaí, kaba winso keidokabaw. Kalesa ko. \p \v 49 Yon aka Yesus bakodaw, “Tabalasew kawta, nuka kinim mak kam win tudow dim sinik mafak fotaba bada atam naduwe leiw atidawumo, kale kanamubuw, be watawo kaleyo bá, aka num mit waku, am mit waku bákayo ko!” Akane, \v 50 Yesus ayo bakodaw, “yei dawtamanin bá, kan kinim ata kami kayak kei be namti, be kam duw ka.” Akeisa ko. \s1 Samediya kayak Yesus atamsun dásiw sung uta ko. \p \v 51 Got Yesus dew tam abid tikin unemin am uyo mewso dánono kalbu, kale Yesus ayo aket teta dau nadale Yedusalem unono. Kale nadale \v 52 weng dew kámin isik imadála gebom ei bom nadiwe Samediya bakan abiw mak kal abin kidelaw sidiwano, kalesa. Kata Samediya kasel iyo mak au kale dew tam am dádongin danim. \v 53 Be watawo kaleyo bá, Samediya kayak so Yedusalem kayak so iyo kus atama atama keimin kayo abiw kasel ilim kal aka Yedusalem unono, kale tadaba ka. Kale nadiwo ko. \v 54 Kale alam nikil Yemis so Yon so iyo kanamin kukuw bo utamomo mafak ka. Kale nadiwe dákadá bakodiw, “Kamokim kaba, au kalawo nuka bude abid tikin gán dámamuwo as kudála ta bom abuduko?” Akiwe, \v 55 Yesus dumade nadale ngadák fuko imtidane, \v 56 beta nikil yak abiw dukum unsiw ko. \s1 Yesus dang tein kámumo kalin umi sung uta ko. \p \v 57 Kale nikil leiw bo ei bom nadiwe kinim mak Yesus bakodaw, “naka kaba yaknámin bakan unono kalaw, naka nalasino sun kuw kam yán abodokabi.” Akane, \v 58 Yesus weng bakodaw, “sew mayan ikil im akálámin bán so ade tam el awon ikil bán dim akálámin so kata Got ami Kinim aka abin bán banim.” Akeisa ko. \v 59 Kata Yesus aka kinim kukum mak bakodaw, “kaba tad nam dang tein tad badaw.” Aka, kata kinim ayo Yesus bakodaw, “bá! Kamok kaba, namadálawo kamakikiw yak nalam natim ayo fikala dau nadino,” akeisa. \v 60 Kata Yesus ayo kinim be bakodaw nadale, “ayek bo kudálawo kuin sinik so fikalesiw so ita tabe dam fikaleba atukul bo kudiwo. Kata kabayo yak abe ká bom Got kasák gu mit tem biyámin sung uyo bakayamalo!” Akane, \v 61 alo beta kinim mak asik Yesus bakodaw, “naka kam dang tein kámono kalbi, kata Kamokim, kamakikiw namadálawo asiki yak nalam aulal weng umuyam nadino,” akane, \v 62 Yesus ayo bakodaw, “kan kinim mak wok faku kudew ei bom nadale alam tadano ibik fen eiba, aka Got ami kasák gu wok uyo fak kudew ta boma banim.” Kalesa ko. \c 10 \s1 Yesus kinim deng alew alo bako tade yak nangal madik kal imadála unsiw. \p \v 1 Kale kanaba bela banimane, Kamokim Yesus ayo kinim kukum deng alew mak tade yak nangal madik kal mak walu imu nadale alewe imadála yak abiw mak uniwe, beta naka bakoyam, yanol tam unokabi ká kalesom imadála isik gebom unbiw unbiw keimsa ko.” \v 2 Yesus aka weng guton mak bakoyam, “kinim wanang bude bináliw imin yakanu fákimeng kalesu, kata imin fákamongin kinim wanang itane mew mada kul fakadu kuw kayo, kiba Kamok bináliw kayak alata dákadáliwo bude aka wok fakudin kinim imak dádayo yak bináliw imin fákamino.” Kale nadane, \v 3 bakoyam, “kiba unino!” Naka imadáli uniw uyo iniman siwsiw man unin taw kei nadiw sew mayan mafak Got ami wasi imi iwyak tem kámiw ko. \v 4 Kiba moni men so yán muleng so dew unemin bá ade leiw ei bom kinim wanang so sun weng bakayamin bá, alam unemin kuw ko. \p \v 5 Kale kiba am mak tam uniw namti, kamakikiw kiba bakoyam ‘abin kalin uyo am bew tam badano kala.’ Yakan uniw. \v 6 Am kayak ayo dak tam bu abino kalin kinim namti, am dim kal kim dak tam bu abino kalin uyo dok modawin kala. Alo bo bá namti, abino kalin uyo asiki kibilimi keidokabu ko. \v 7 Kale am be kal tein bom nadiwe am kasel iyo yaknámin so kuyamiw namti, wanin uta kuw, beso utaba, kale yaknámin mak kukayabiw namti, be kim Got wok fakubidiw umi kisol ade ká be ka. Kiba am kukume, tein ale yak yak kámin bá. \v 8 Kiba abiw mak tam uniwe, abiw kasel iyo imadew tam am dá nadiw wanin kudew tad teiyamiw uyo wanin kuw ade \v 9 abiw kaw tam umi asanin kinim so be namti kidel dawkámin kuw ade bakoyam, ‘Got kasák gu tem biyámin mewso tadokabano.’ Yakanin kala. \v 10 Kata abiw be tam uniw im tam am dádongin banim namti, ilim abiw dal kal tod nadiwe bakoyam, \v 11 ‘kibilim abiw dal num yán tawal kido kuti unuw bo kilim idum, kale be watawo kaleyo bá, Got kasák gu tem biyámin uyo mewso keibu ko.’ Yakanin kala. \v 12 Naka atin afan dam weng bakoyamon, Got ami am afung am dánokabu, be Got ayo Soddom abiw ita idum katiw kuyamokaba, kata kanabiw abiw biditane idum dukum kuyamokaba kala. \p \v 13 Kol Kodasin kasel so kuwe, kol Betseidda kasel so kuwe, kiba kinkin so keidiw ka. Watawo kaleyo bá, dubat dubatin kukuw uyo kilim kin dim kanamsiw, kata Taya kayak so Saiddon kayak so im kil kal dubat dubatin kukuw uyo ilim kin dim kanamsiw nam, bo ika suwayo ban keimin bo ibik dumam nadiwe buso kanamusuw kuwo, kale guban am kuntud fu bom kibow banban fakadew bom fatom so keisiwo kalongino bo! \v 14 Kata Got ami afung am dánámin uyo Taya kayak so Saiddon kayak so ika idum katiw kuyamokaba, kata kiba amsunim dukum uyo kuyamokaba. \v 15 Kale Kabeniyam kayak kiba masi imadew tam abid tikin dádokabano kaloliw? Bá be, sák dalmong yak fikalanámin abiw unokabiw make! \v 16 Yak kan ata kim weng kidiyamiw namti, be nam weng kidinamiw ade yak kan ata im tam am dádongin banim namti, ika nalaso nam tam am dádongin banim, kata yak kan ata nam tam am dádongin banim namti, namadála tasi kinim alaso daw tam am dádongin banim.” Kalbane, kinim iyo imadála unsiw ko. \p \v 17 Kale kinim deng alew ade bako tade yak nangal madik kal imadála kámusiw iyo asiki kalfalin leiw tad nadiwade Yesus bakodaw, “Kamokim kawta, kaba mew sinik mafak bo kam win kudu kei buduwe ulum weng kidiyamongin kuw keimsiw ko.” Akiwe, \v 18 Yesus weng atung fakadu bakoyam, “naka Mafakim ayo abid tikin kalo kutina milum as atung fakadu kudew mit abin taw keida atamsi. \v 19 Kale naka kitid dauyamsi uyo ki ken faimkun atud kata daw tam mo unodiw, tokum ken daw tam modoliw ade yak yaknámin uta kim wasi Mafakim ami kitid so kaí, kiba ken anik anik keidawokabiw, kata yodiw ata banim ko. \v 20 Kale bude kalfalodiw, kata yak sinik mafak kim weng kidiyábiw uta kalfalin bá. Afan yak kim win uyo abid tikin kal goduyaba umi idak uta duyamin ko. \v 21 Kale kanaba kadákal Yesus ayo Sinik Abem dim kalfalin dukum kudu nadale bako, “nalam Natim, abid so bakan so Kamokim kaba, naka win kufokami, be watawo kaleyo bá, kaba kanodin kukuw uyo yak win tabin iyo kin kuwáyam nadawe yak win banim ita kuw misun teiyabaw. Au Natim ken kei bula kalawta kanoduko, kalbaw kayo ko.” \p \v 22 Kale Yesus ayo bako nadale, “mew ufek ufek adikum bo nalam Natim alata bámada kudála maek nalam teng ban dim abesu. Kale yaknodin kinim ata mak Min ami mit be kal keidoma banim, kata alam Alaw makuw alafin, ade kan kinim ita mak Alaw ami mit be kal keidoliw banim, kata alam Min makuw ata kuw alam kal ade kinim kan ita Min alata walu imuda ita kuw Alaw ayo daw misun teiyama atamokabiw ko.” \p \v 23 Kal bane falmek dusiki alam weng kidimin kinim ilifin bakoyam, “ika kim utamábiw taw ikil kano utamokabiw, ika bán kidel tein bidiw ka. \v 24 Naka atin afan dam weng bakoyamon kala, lum senin kinim deng mák so kamok kamok deng mák so ika kimi utamanbiw uyo iliso utamumo kalsiw, kata utamongin dakosiw ade kim kidibiw bo ikil kidilumo kalsiw, kata kidilongin banim keiyámsiw ko.” \s1 Samediya kayak kinim kidel mak ami weng guton sung uta ko. \p \v 25 Am mak dánane sawa kukumin kinim mak tad Yesus atam kukudono, kale tada. Kale aka kan tod nadale bakodaw, “Kukumin kinim kawta, yakno yakno bi nadino lim tuwámin sinik uyo kudulokabine?” Akane, \v 26 Yesus ayo bakodaw, “weng Sawa buk tem uyo watawo kalesu? Ade kam kímábaw uyo watawo kalesu ka, kalanalaw?” Akane, \v 27 aka bakodaw “‘kalam Kamokim Got ayo kalam aket uyo adikum kudaw nadawe kalam finang tetin so kalam kitid so uyo adikum kuek kuek Got aket kudaw nadawe kalam duw ifin iyo kalam aket kukamábaw taw kano kuyamal kala.’ Kalesu.” Akane, \v 28 Yesus ayo kinim bakodaw, “kaba atin ken kuw dam bakodaw. Kale kaba beta kanamom nadawo sun biyámin uyo kudulal kala.” Akeisa ko. \p \v 29 Kata kinim ayo nata kidel kalin aket fukanom nadale, Yesus dákadá bakodaw, “kawta nam duw ifin bidi kan itane?” Akane, \v 30 Yesus asik bakodaw, ‘am mak dánane kinim mak Yedusalem kalo Yedikko unono. Kale unom yakot wanin kinim wow teinbiw tem un sadano tabiwo kalomo, fau bi dau nadiwe ilim kál badat kubinodaw, dabadá uniw fikale bada, \v 31 kinim bowál mak akal leiw be unom nadano kalomane kinim be kanoba ka. Kale nadale kalo leiw kinang leiw ges akadaw unane, \v 32 alo am abem wok fakudin kinim Liwai mak akal kanom ming ming tad somo kanoba ka. Kale nadale kinang leiw ges akadaw una. \v 33 Kata Samediya kinim mak akal leiw be tad bomo, kinim be kanoba ka. Kale nadane aket keidawa ko. \v 34 Kale aka yak kinim fikaleba mewso nadale anbibiw iwit uyo wel tukul so wain wok so kudu iwit abudaw si dau nadale kinim ayo fudut dabadála tam alam iniman dongki dim aba dew un bi kaloyo tad sin unemin am kal dawti dafimodono. \v 35 Kale dew un bi dawti dabadála seno matam be nadale tumon tem kadel alew mak dew tad kaloyo tad sin unemin am kin modin kinim kudaw mo nadale bakodaw, ‘kinim bela dafimo bom nadaw kisol utaw kal bilel ku wane kama namti, naka tad yán kukamokabino.’ Akei, dabadá unsa ko.” \p \v 36 Kale Yesus aka sawa kukumin kinim bakodaw, “kam aket kinim alewbino be kan ata alam duw ifin taw kei nadale kinim yakot wanin anbi dawtisiw dakodawsane?” Akane, \v 37 sawa kukumin kinim ayo Yesus weng atung fakadu bakodaw, “bá yak kinim tad atam aket keidawa dakodawsa kinim atano.” Akane, Yesus ayo bakodaw, “ken bakodaw kale unalo! Yak bom nadawe kukuw alataw ki fakudalo!” Akeisa ko. \p \v 38 Kale Yesus so alam weng kidimin kinim so iyo leiw mak ká bi tad abiw mak tadiw. Kale wanang mak uka kawákal biyámalu umi win be Máta, uka Yesus daw tam am dásu. \v 39 Kale Máta umi neng win be Madiya, uka Yesus yán mewso tein bom weng kidilaw teinbu. \v 40 Kata anggek Máta utane mámin dáka bom wanin fubomo kanodu, kale nadule aik tad Yesus bakodaw, “Kamokim kaba, natamalo, nalam neng Madiya uyo namadálu, nalafin wanin fu bom wok dukum kuw fakubi tei! Kaba bakomamaw, tad dakonamuko!” Akune, Yesus aka bakomam, \v 41 “Máta, Máta kuba ufek ufek seng umi aket uta dubaw bo. \v 42 Kata ufek ufek babid makuw waktubaw, kale Madiya uta wok be ken atam fakubu. Kale kan ata tade yak kukan keimamoma banim.” Kalesa ko. \c 11 \s1 Yesus Got weng bakadawin kukuyamsa sung uta ko. \p \v 1 Am mak dánane Yesus ayo yak bakan mak kal Got so weng bakan si banimune, alam weng kidimin kinim mak aka Yesus bakodaw, “Kamokim Yesus kaba, Got weng bakadawin kukuw uyo kukuyamalo! Yon ami kano alam weng kidimin kinim kukuyamsa taw, nukul kano kukuyamalo!” Akiwe, \v 2 Yesus aka bakoyam, “Got weng bakadawum kaliw namti kalanodiw ko. \q1 ‘Natim Got, kam win abem bo ulum kano abem keibu ki ade kam kasák gu uyo falan taduk. \v 3 Kale kamano am dánámin tein unuw katow uyo sun kuw nulum wanin kudumo, kalbuw uyo kukayamal. \v 4 Kaba num ban keimin uyo lukuw kudáyamawe, nukul tabe yak adikum wanang kinim kan ita num ban keiyabiw uyo lukuw kudáyamum kala. Kale kaba imadálaw imkukumin dukum uyo tad imkukumin bá,’ kalanino.” \m Yakeisa ko. \p \v 5 Kale Yesus ayo weng bakoyam, “kaba kafadow mak midiliw am kamam lodaw bada yak kafadow am nadawe bakodaw, ‘Nafadow kaba, imin budet kim alewbino mak kunamo. \v 6 Nam duw mak sikamo tad natamano, naka wanin banim kayo utakun sono mak kudawi wanoma banim kala kaleyo tadi. Akane, \v 7 Beta alam afadow ayo bakodaw, ‘tad kinok dakel tademin bá, naka awsom yal leibi ade nam muduw iyo alimal akálbuw kala. Naka kan tod ufek ufek so daukamokabi bá.’ Kakokaba. \v 8 Kale naka bakoyamon, kinim aka kalam kakanum kayo weng kidikam kan tod budet kukumon kalokaba bá, kata kaba sun kuw fatom banim kuek di dákadálawubaw, kayo kan tod kalam dákadámubaw uyo kukamokaba. \p \v 9 Kaleyo naka bakoyamon, kaba sun kuw kuek di dákadámin kuw keidokabaw, beta kukamokaba ade kaba fenin kuw fenin kuw keimokabaw beta utamokabaw. \v 10 Yak kan ata sun kuw dákadámokaba, aka kudulokaba ade kan ata sun kuw fenokaba, aka utamokaba ade yak kan ata sun kuw yal gaugauyokaba, aka yal bisudawokaba ko. \v 11 Yak man so kiba, man takam kunamo kale dákadákamokaba uyo kaba ken faimkun fale uyo kudawodawe? \v 12 Ade aka awon wino kale dákadákamokaba uyo ken tokum kudawodáwe? \v 13 Kale kiba kinim mafak, kata kiba ufek ufek kidel kilim muduw kukayamin bo kilim kal. Kale atin kilim kal, kilim Kalaw abid tikin kayak aka kinim kan ata dákadálaba, aka Sinik Abem dawkáyamin bo alam kal. \s1 Kinim im aket Yesus Mafakim win dim sinik mafak fotababano kalin sung uta ko. \p \v 14 Kale kinim mak sinik mafak tabe bon tem amadelawsa, kayo Yesus tabe sinik mafak be fotaba kinim ayo dabadá unane, kinim aka weng bakam tabane kanomin kinim baki tein fakadábiw iyo kin antam dá kun banbin so keisiw. \v 15 Kata yak kinim madik madik iyo bako nadiwe, “Yesus aka Biyelsabaw ami kitid tuw sinik mafak kinim kiwa imusiw iyo fotaba báno.” Kalsiw. Kale Biyelsabaw kalbiw be sinik mafak imi gebom ko. \v 16 Kal bidiwe, madik itane atam kukudumo, kale nadiwade dákadá bakodaw, “kaba Got Mano, kalbaw uyo abid tikin mudi mudín kukuw mak kukudawo utamo afan kaba Got ami Walusa Kinime kakumo.” Kalansiw ko. \p \v 17 Kale Yesus aka suwayo kal im aket fukanbiw uyo alam kal kei nadale bakoyam, “kasák gu tem makuw biyámin ilita ki tako ku wasi gelei wako kudokabiw be im mafak dádokaba ade kinim mit makuw ilita ki tako ku ginanokabiw be kinim takel bom yak aba maek abayokabiw. \v 18 Kaleyo Mafakim kinim ilita ki wasi wako dau ginanokabiw, ami kasák gu uyo yakno yakno bokaba? Kiba bako nadiwe naka Biyelsabaw ami kitid tuw sinik mafak fotabano nakbiw. \v 19 Kata kamano naka sinik mafak iyo Biyelsabaw win tudow dim sinik mafak fotabamokabi namti, á kimi kinim iyo utakun win tudow dim sinik mafak iyo fotabamokabiwe? Bude kibilimi kinim ilita kal keidomo, kiba mafak keibiw yakodiw ka. \v 20 Kata naka Got nam sawid mo badayo sinik mafak ayo fotababi namti, Got ami kasák gu uyo tad kiliwso tasu ka. \v 21 Kinim kitid kuw tabesa mak gelei bil kidel dawti nadale alam am kin modokaba ami ufek ufek be ken bokabu. \v 22 Kata kinim mak ami gadel uyo kamakikiw kinim kasá ami gadel akadawsa, ata tabe tad dew faku anik anik keidaw fauma dawti nadale ami gelei ufek ufek une, as kome, bokale uyo dakidaw nadale ufek ufek dakidawa uyo takel takel ku geleyamokaba. \v 23 Kale yak kan kinim kawta nami kayak keidongin banim namti, wasi keinam badaw ade yak kan kinim kawta tad naso dakonamaw wanang kinim aluliw sánongin banim namti, kaba kinim bakelnabaw. \p \v 24 Kale kinim mak sinik mafak gei dausuno, sinik mafak ayo kinim be dabadá nadale yak bakan kuk dim ká bom nadale bakan finu teinokaba bán fen ká bomo kanodu ka, kale nadale bako, ‘bá alo kudá yak nalam am teinbi kudá tasi unono, kale tadokaba.’ \v 25 Kale tad somane, am kudá un si namti, am kidel ifiw banim makik keisa kala, \v 26 kale utam kudá nadale alo yak abe ká bom nadale sinik mafak atin mafak kuw tabesiw fet kal mak imadew tasa. Kale sinik mafak fet kal imadew tada bidi alam mafak keimin bo atin ita akadawsiw. Kale nikil tade yak kinim mak ami kidin tem uniw, kinim ami kukuw fakube, be kamakikiw sinik mafak yak am kidin tem tein bada kukuw fakuyámsa ulutaw bá, ami kukuw uyo atin tamso mafak kuw keida ko.” \p \v 27 Kale Yesus aka kanamino kal bom weng bela bakaya bom keimane, wanang mak wanang kinim miso iwyak tem kadákal weng dafo bakodu, “yak kan wanang uta kamu nadule muk dikam alom ifesu namti, uka idak abin teinokabu ka.” Kalune, \v 28 Yesus weng atung fakadu bakomam, “á yak kan kiwta Got weng kidi dudew tabe bidiw namti, kiba idak abin teinokabiw ka.” Kalesa ko. \s1 Yona ami dubat keidawsu weng mit sung uta ko. \p \v 29 Kanomin wanang kinim seng seng iyo Yesus falala daudiwe, Yesus aka bakoyam, “kamane wanang kinim teiniw, ika atin wanang kinim mafak kala, ika dubat so keimin kukuw mak kukuyamaw utamumo kalbiw, kata naka mak kukuyamomi banim, kata naka Yona dubat keidaw kanosu sung ki kukuyamono. \v 30 Kaleyo Yona am weng bakamsa uyo Niniwa kayak imino kale dubat so keiyamsa, kata kamano Got ami Kinim ami dubat keimin weng utane adikum kinim mit kamano teiniw imi kala. \v 31 Kale afetin am dánokabu kabadák wok idamo kin mobu wanang uka talá tabe nadule uta tabokabu namti, kamano teiniw wanang kinim iyo gán abudokabu uyo watawo kaleyo bá, uka sikam bakan kuw tad bi tad kamokim Solomon guton sawa kidilono kale tasu. Kata kamano kinim mak kadák tod be ayo Solomon ami kal keimin uyo akadawsa, kata kiba am weng kidilawongin banim. \v 32 Afetin am dánokaba Niniwa kayak talá tabokabiw ika kamano kinim mit teiniw iyo gán abuyamobiw uyo watawo kaleyo bá, ika Yona Got weng kidel dawkáyama ta bom nadiwe ban keimin kuwo mul dásiw uta ka. Kata kamano kinim mak Yona weng bakayamsa akadawsa kinim aka weng bakayaba ka. \s1 Kal dam umi yakom sung uta ko. \p \v 33 Kan kinim teinu mánu mak yakom yako nadawe kuwo mul takung ket tem kuwámin bá ade yako kuwo abin akfak tem kutimin bá, sák mada bude yako kudew tam bán dim kutidawo, kan ata tadon kaleba ayo tad somane yakom yakoba ka, kale atamámin make. \v 34 Kaleyo kin uyo dam umi yakom daung kale, kaba kam kin uyo ken bu namti, kam dam adikum uyo lánin ki weinsu, kata kam kin uyo mafak kamsu namti, kam dam adikum uyo midilin ki ausu. \v 35 Kale kidela uta bom nadawo kala, kalam yakom yakobu uyo masi tenom nadule midilin kudew maek kalamal tadolaw kala. \v 36 Kale kan kawta kam dam uyo lánin ki weinu midilin katiw so yak falemamongin banim kaí, kam dam uyo atin lána yakom yako dew yak kam dim dádin taw keidokabaw kala. \s1 Bokuw kal kolo kolo kalin umi sung uta ko. \p \v 37 Kale Yesus weng bakaba be banimane, Fedasi kinim mak aka Yesus gán dádaw, ‘tad nam am kal tadaw wanin wanumo,’ kale gán dádawa tam ami am wanin wanin bán dim tein wanin wanumo kale kanamome, \v 38 Fedasi kinim ayo Yesus be atamomo, aka teng wok ban bo nadano wanin wanongin banim, bisák wanin wananane, kale nadane kol beso kanama kuwo kalesa. \v 39 Kata Kamok Yesus ayo bakodaw, “utamal, Fedasi kiba wok ket kaw so dis so bo kál uta wok gingáliw, kata kim kidin tem bo ufek ufek aket kukámamin so atin kukuw mafak so umi ninak ki weinsu. \v 40 Kala kaleyo kinim kim aket dakwan so kanamábiw kuwe! Afan Got aka kidin tem so abiwo so kidel imudongin banim memake? \v 41 Kiba kilim kidin tem ufek ufek aket kumam bidiw uyo kudá win banim imi kukáyamokabiw kaí, ufek ufek adikum uyo ninak banim keidokabu. \v 42 Kol Fedasi kiba um tadáliw ka. Watawo kaleyo bá, kiba bináliw ufek ufek adikum kaimábiw uyo gu nangal kal kuti nadawade makuw beta Got kudawábiw, kata kiba wanang kinim win banim iyo mak kano ufek ufek so mak kukáyamábiw bá ade kiba Got aket so mak kudaw bidiw bá. Kale kiba kamakikiw bakodi umi kanamaliw ulutaw madák mak bakodi uluso kanamin kala. \p \v 43 Kol Fedasi kiba um tadáliw ka. Watawo kaleyo bá, kiba kawed am, am abin abem teinámin ki kalfal bom nadiwade wanin sánin abiw abiw ká buduwo wanang kinim iyo kun falili yakei nadiwade sun kuw weng um kayam bom imtad miki kalfalya bom win kufáyamino kalanábiw kala. \p \v 44 Kol Fedasi kiba um tadáliw ka. Watawo kaleyo bá, kiba fom lung gu taw kei bidiw wanang kinim ika banimo, kale yán im tam mo yak maek aliw kala. \v 45 Kalane sawa abem kukumin kinim mak Yesus bakodaw, “Kukumin kinim kaba, kam kanamin weng bakabaw uyo ki nuluso itafimin weng bakayábaw.” Akane, \v 46 Yesus asik weng atung fakadu bakodaw, “kaba sawa abem kukumin kinim, kata kolo, kalawso um tadálaw ka. Watawo kaleyo bá, kaba wanang kinim sawa kukuyami kaí, kalom leiw dabadá kál idum ki wakáyak dang teiyamáwe idum uyo fák dew tabodiw banim keisiw, kata kaba ika kanabiw kale nadawo masi teng takuyam im fong dádon kalin so keisaw bá. \p \v 47 Kol kiba um tadáliw ka. Watawo kaleyo bá, kibilim kaulal tabe nadiwade lum abem senin kinim iyo anusiwo imi fom gu uyo kidel bom nadiwe kait kait fakadá bom win kufáyamábiw kala. \v 48 Kaleyo kim kanamusiw kukuw buta kuku kiba au be keno kalbiw, be kibilim kaulal ilita kanamá bom nadiwade ika lum senin kinim ámamsiw ade kiwta imi fom gu kidelábiw kayo ka. \v 49 Bemi mit uta Got alam kal keimin dukum kidel uyo bako nadale, ‘naka lum senin kinim so weng dew kámin kinim so imadáli tadokabiw, kata yak madik bo ika anudiw fikalokabiw ka, madik itane kál funin yáw mán kuw kuyamokabiw kala.’ \v 50 Kaleyo kamano kinim mit tein katow unu uyo imi laban idum uyo kudew tabokabiw. Kale kamakikiw bakan mit kei budu lum senin kinim á bidiw kaim dabadam ta sidiw imi laban namti, kamane teiniw kinim mit ita faku bom teiniw ko. \v 51 Kinim antim tasiw umi gu ayo ki Ebel anbisiw kaim dabadása kalo kutamo kudew tad bi tad Sekadaya ambisiw tade uda ko. Kale Sekadaya be Got wane ilkádawin bán tada Got abin abem tada kal anbisiw. Kale am laban so kueku kudew tabokabiw. Kale atin afan naka dam weng bakayabi, kamano kinim tein bidiw iyo ki adikum kinim bidimi laban idum tem teiniw ko. \p \v 52 Kol sawa kukumin kinim kiba, um tadáliw ka. Watawo kaleyo bá, kiba Got ami kal keimin am umi fal kí uyo imadáliw, ita fakudoliw báyo kalesiw ade kiba kibilimi uyo wakas tam kal keimin am unodiw banim ade yak kan ita yak tam kal keimin am unumo, kalbiw iyo kiwta leiw atiyamiwe, yakno yakno tam am unodiw banim keisiw make!” \p \v 53 Kale Yesus ayo imadá una nade Fedasi so sawa kukumin kinim so iyo aket kuok keiyama atafi bom nadiwe dákadámin seng seng uyo dákadálawsiw, \v 54 be watawo kaleyo bá, ika kasen kei kanamuwo tatun weng dabadá kukum so bakodomane kalumo, kale kanamsiw ko. \c 12 \s1 Weng fong awang keimin báyo yakin sung uta ko. \p \v 1 Kale kanomin wanang kinim deng mak seng seng iyo tada tada bom nadiwo akanum kata yán daw tam moda daw tam moda keimongin kinim taw beta dek amki bom bidiwo kamakikiw Yesus ayo alam weng kidimin kinim weng bakoyam kala ko. “Kiba Fedasi imi budet ís kalbiw fong awang kauk ki uta bom nadiwo kala. \v 2 Kale yaknámin uta kalo maklo atisu namti, matam misunokabu ade yaknámin uta iwál bu namti, matam misun keidokabu. \v 3 Kaleyo kaba yaknámin uta midilin tem kuwá bakosadaw namti, kalám gu atan dim kadákal matam bu kidilokabiw ade yaknámin uta kinim kilung tem akol weng bakodawsaw namti, kalam am mák iyo matam ábal dim kal tod weng kufodokabiw ko.” \p \v 4 Yesus ayo bako, “nalam nakanum kasal kiba, naka atin dam weng bakayabi, yak kan ita kam dam anbidumo kalbiw so im atud fingánin bá, bude kanbidiw fikalolaw, kata alo yanol kukuw mafak makso ken kanokamodiw banim. \v 5 Kata kamano naka bakoyam, ami atud ata atam fingánino, yakon kala. Kale be alam Got ami atud kuw fingánin kate! Aka kitid soim kale aka dam anbi nadale alo yanol kanbinoda yak as kainin abiw unemin kinim, atin afan bakaya bi kale atin ata kuw atam fingánin ko. \p \v 6 Mew awon katiw batidal auok kal imi kun ayo kain tabin alew sánaliw, be ken Got aka mak lukuwlawomane? Bá be. \v 7 Kaba utamal, kam gebom kon katiw makuw makuw be ken Got aka adikum ding bakosa, kayo kaba fingánin bá, Got kin dim be kawta mew awon katiw be akadaw kawta dukum kala.” \s1 Yesus win bakodomino kale fatom fatomin sung uta ko. \p \v 8 “Kale naka atin dam weng bakoyamon kala, kan kinim kawta nam win uyo wanang kinim kin dim fatom banim bakayamokabaw kaí, Got ami Kinim alaso akal Got ensel kin dim kadákal kam win be fatom banim bakoyamokaba. \v 9 Kata yak kinim kan kawta wanang kinim kin dim kadákal kaba bako nadawe, ‘naka ami kinim báno,’ kalokabaw, Got ami Kinim akal ensel kin dim kadákal bako, ‘kinim be nami kinim báyo,’ akokaba. \v 10 Yak kan kinim ata Got ami Kinim atafimin weng mak bakodawokaba, Got aka ken lukuwá kudálawoma, kata yak kan kinim ata Got Sinik Abem ayo atafimin weng bakadaba namti, Got aka kinim ami weng bakaba uyo atin lukuwá kudálawoma banim ulum kano um galso bokaba. \v 11 Kale kaba kinim so mak kamadew tam kawed am kamok kamok so kinim abem abem so imi dim weng bakaniw namti, kaba fingán bom wataw wataw kalino min talá namadálokabiwako, kalin bá. \v 12 Watawo kaleyo bá, Got Sinik Abem akal kanabaw atan kabadákal weng kukukam beta kano bakodal kakokaba bo.” \s1 Ufek ufek kayak win tabin aket dakwan sung uta ko. \p \v 13 Kinim mak wanang kinim miso tem kadákal weng kufo Yesus bakodaw, “Kukumin kinim kawta! Kaba nam bawnak bakodawawo, aka nulum natim ufek ufek kuti kudáse, bo madik takunamako.” Akane, \v 14 Yesus ayo kinim bakodaw, “kinim kaba, naka kan ata kitid daunamano, naka taktak imudokabi bade kim ufek ufek uyo nata tako kuyamokabi?” \v 15 Kale Yesus aka adikum wanang kinim bakoyam, “á kidela dufo bom nadiwade yak kanomin ufek ufek win tabin mokmokin uyo uta bom nadiwo watawo kaleyo bá, kinim ami sun biyámin be alam ufek ufek dawti be beta ta bom ami sun biyámin uyo fakubune, bá be.” \v 16 Kale nadale Yesus ayo weng guton mak bela bako nadale, “kinim ufek ufek kayak win tabin mak aka bakan mak ufek ufek kaida matam kidela yumeng kalune, \v 17 aka alam aket tet bom kalana ko. Kuin bo yakanamokabi, nam am banim bo yakal kanomin wanin wanin bo fakábi kutad teimokabi, kal bom nadane \v 18 aka kalak ko. ‘Au kanodokabi beta kenso memak ko. Naka nalam wanin faktimin am uyo adik dakel ku nadino am afalik dukume mak gine nadino kaw tam kal kanomin wanin ufek ufek uyo fak todi tam am am bi kudá nadino \v 19 naka nalam guton baka bom, ‘naka ken keidi ka! Naka ufek ufek seng kuw fak todi tad tad bi, itol seng keisi kayo fitomi banim, am ki bom nadino imin wan bom, wain wok kidel wan bom idak teinon kala!” Kalokaba. \p \v 20 Kata Got aka bakodaw, ‘kaba atin aket dakwan kai kawta ko. Kaba kamane midiliw akál badaw kam sinik kukan keikamokabi, be kam ufek ufek kidel bi kutidokabaw be kan ata kudulokabane?’ Akeisa. \p \v 21 Kala kaleyo, yak kan ata alam luk kuw dudu bom ufek ufek baida tad am am bom nadane abid tikin umi win tabokaba luk uta dudongin dakobe kaí, be kanodokaba.” \s1 Got ata kuw aket kudaw nadawe aket luklakin báno kalin sung uta ko. \p \v 22 Kaleyono Yesus aka alam weng kidimin kinim bakoyam, “kiba aket luklak bom kol bo utakun uta wanokabuwako, kal bom keimin bá ade utakun uta kudu mikidokabuwako kal bom keimin bá, \v 23 sinik so biyámin uta ki atin iwkuk, kata wanin uta iwkuk bá ade dam ata iwkuk, kata ilim uta iwkuk bá. \v 24 Kayo kiba katam fen awon falalok bidi itamin, ika wanin so mak kai bom nadiwe amsin umino kale wanin so mak fakábi kutad kutad aliwe yakin, bá ika mak kanamongin banim, kata Got ata muk diyamába, kayo kiba utamin, sák awon mada bidi win banim, kata kiwitane awon bidi akayam win so make! \v 25 Kan kiwta ken aket luklakin dim kilim biyámin uyo faknes sikam audoliwe? \v 26 Kiba kanomin mada katiw bo ken kanodoluw báno kalbiw namti, á bo watawo kaleyo yak ufek ufek madik umi aket uyo luklakbiwe? \v 27 Kiba mew gusák kait kait bo utamin, ika kung keik bom so ilimi lukluk uyo kidelábiwe yakin, kata naka atin afan dam weng bakayamon, kamok kisol kayakim Solomon aka ilim kidelok bude mikimámsa, kata ami lim bo mew kait kait kidel kin tem iwál so ulutaw mak mikiyámsa bá. \v 28 Kale Got aka abiw kait be kanodawa ta bom abiw badasal be lukluk daudawa kidel tabeyaba, kata mada bo sák abiw kait ka. Kata afan kalin balut kiba, bo utamin, kiba Got ami ufek ufek iwkuk makuw kayo ami kano ilim mikiyamokaba, bo fukan dádiw kala. \v 29 Kale kiba aket tet bom nadawe kuin bo wataw wanin uta wanokabuwe kal bom, wataw wok uta wanokabuwe kal bom aket luklakin bá. \v 30 Kale bo Got aket kudawongin banim Mifiw ita aket luklak bom ufek ufek yán abo bidiwo buta, á kibide kim ufek ufek waktuwa bom kudumo kalbiw bo kilim Kalaw alam kal bo. \v 31 Kata kamakikiw Got ami kasák gu usik fenawo, mew ufek ufek adikum bo ukal uluso kukamokaba bute! \p \v 32 Mew nalam nikil gebomeng kalebiw kiba, fingánin bá, watawo kaleyo bá, kilim Kalaw Got akal alami kasák gu uyo kuyamono, kale kalfalba bo. \v 33 Alam bude kami ufek ufek adikum uyo wansiki dusiki bom nadawade sák win banim kukayam bom kei badawo, umi yán kisol uyo abid tikin kalam kisol aungal unemuk kala. Watawo kaleyo bá, bo yakot wanin tad yakot wanodiw banim ade waniwani bodoliw banim ulum kano sun kuw bokabu. \v 34 Kale kaba kam kisol aungal uyo abid tikin katam kal bu kaí, kam aket yáw man mok fidin uyo kudálaw um dim ki abe biyámin ade kam kisol aungal uyo bakan dim kal bu kaí, kam aket uyo kudálaw umi dim kal unemin ko.” Kalesa. \s1 Kin mak kin bá bom kin mo biyámin umi sung uta ko. \p \v 35 “Kale kaba lim kidela anak tabid miki nadawade yakom yako dawti wataw so tadoma, kale kin mak kin bá fasko bom biyámin ko. \v 36 Kale kalak alataw kale, tabalasew mak kinim wok fakudawábiwo alam wok fakudawin kinim bakadu imadá nadane yak kinim mak wanang imin fakudubano wanin wan bidiwo ilim tabalasew alaso unbano tadomano, kale leiw fen bom bidiwe, alo tabalasew wanin wanan unba ayo asiki tad awsom gaugau kalane, ika fasko leiw fenbiwa wabising net yal bisudawokabiw ko. \v 37 Kale ilimi tabalasew ayo tad somo kan tod bom nadiw leiw fenbiw ka, yakokaba uyo aka ken itamokaba! Kale naka atin dam weng bakoyamon, aka tad nadane alam ilim mikiba uyo gulu kuti nadane wanin fumin ilim miki nadale alam wok fukudawin kinim iyo gán dáyama tad wanin wanin bán dim teiniwe, alata wanin fu bom dawkáyamokaba ka. \v 38 Kale tabalasew aka tein bi midiliw am kamám lodawa tadomano, tein bi am faden faden tada kal tadoma, kata tadulomo ika ulum kano leiw fen bom fasko bidiw ka, yakokaba be ika aket idak teinokabiw. \v 39 Kale kaba kidela finang dá utamal, kinim am kayak mak aka kal keidomo, kamano be yakot wanin kinim tad nam am tadokaba kaloma ayo am uyo basat so keida yakot wanin kinim ayo tad ami am matam yakot wanoma banim ko. \v 40 Kale be ulutaw, kiba kibiliwso kidela leiw fasko bom nadiwo kala, watawo kaleyo bá, Got ami Kinim tadokaba bemi atan ayo kim kal banim kayo kalo duyo duyo bom áliwo kalo maklo tadokaba ko.” \p \v 41 Kalane, Bita ayo Kamok Yesus bakodaw, “kaba weng guton bakabaw bo, num sung kuw bade, adikum wanang kinim isone?” Akane, \v 42 Kamok Yesus asik weng atung fakadu bakodaw, “kale tabalasew mak ayo alam wok fakudawin kinim kidel weng kidiw, aket yáw fukanin kinim mak walu dawti alam wok fakudawin kinim madik kin modako kale nadayo walu dawtidane, aka kin mo bom nadane ilim wanin wanin atan keidu ka kalesom wanin uyo kikiw kuw wak geleyamában kale, \v 43 tabalasew ayo asiki tad somane, aka be kanamusa ka, akokaba, be alam wok fakudin kinim imi kin modin kinim ayo idak tein bom kalfalokaba. \v 44 Kale naka atin afan dam weng bakayabi, kinim kanamusa kinim be walula tabalasew ami ufek ufek adikum kin modokaba ko. \v 45 Kata wok fakudin kinim ayo aket bakel dau bako nadale, ‘aye nam tabalasew be wabading tadongin banim sun kuw teinsa kal bom nadale yak wanang so kinim so wok fakudin iyo fau bi imti bom nadale wok mafak so wanin so abu bom mat mat dumet akál bom aket dakwádaw budu bom \v 46 duyo duyo álano alam tabalasew ayo kalo maklo tadulomane kanamusa ka kalokaba. Aka wok fakudawin kinim ayo but but wakel wakel si dau nadane dabadála yak kuásusulin kinim so wol bake bokaba. \v 47 Kale yak wok fakudin kinim ayo alam tabalasew aket fukanin bude alam kal ade aka kudew tabe bom kidel bom fasko bom nadano bá ade kudá bom lumlum alayo alam tabalasew tad nadale imuk kuw fau bi dawtidokaba ko. \v 48 Kata wok fakudawin kinim aka alam tabalasew kanamalo, akba uyo am kal banim, kayo aka yak sok gei tabongin umi wok uta fakusa kaí, alam tabalasew ayo tad kálfong faum si daudokaba. Kale wanang kinim adikum ufek ufek seng kanamino, kale kuyamsa, be aka alam mimin dok di be ki kanamin yakba ade ufek ufek katiw kuyamsa, ikil be kano mimin dok diyam be ki kanamino.” Yakba. \s1 Yesus kanoyama kinim mit takelin sung uta ko. \p \v 49 Yesus aka ulum kano weng baka bom nadane bako, “naka tad bakan uyo as kuek tadeli kain tabuko, kale tasi. Kale nam aket bakan uyo kainusuno, kalbi. \v 50 Kata naka mámin yáw mak dakadu wok bomin ban ukul makik mak bodokabi. Kale be nam kál idum kudu ulum kano si adik wakadálokabi. \v 51 Kim aket nam bakan tasi bo dak tam bu abino kalin kudew taseno, nakbiwe? Bá be, naka afan kinim mit takelin uta kudew tasi ka. \v 52 Kale kamane tein katow uniw uyo kinim mit takel bom alimal auok kal am mák makuw ilita ki tako dau wasi keidawa keidawa bom nadiwade alewbino keida, alew keida ginan bom nadiwade alew keida, alewbino keida ginan bom keimokabiw nadiwe \v 53 alaw ata yak man tabuda, min ata maek alaw tabuda ginan bom nadiwade akun uta maek mun tabudu, mun yak akun tabudu ginan bidiwade, kimok uta maek min kadel tabudu, min kadel uta yak kimok tabudu ginan bom keimokabiw kala.” \p \v 54 Yesus aka wanang kinim gu mil mobiw bakoyam, “kiba utamomo atan unebano be ibin tabu tada tadaya ka. Kale nadiwade wakan bakodokabiw, ‘weiw tadba ko.’ Kaliwe, afan weiw tada ka kaleyábiw ka. \v 55 Ade gedul ayo dawo wok idamo kal dá tademane, kiba bakodokabiw ko. “Atan mámin tabongin keimano.” Kaliwe, afan atan mámin tabeyába kala. \v 56 Kaleyo fong alew sudum sudumin kiba, ken bakan so abid so kin gubu be atam, ken kal kei kanobu be kalbiw. Kale be watawo kaleyo kiba kamano nami tasi ayo kim kal keidin banim.” \p \v 57 “Kiba watawo kale kilimi uyo aket tet dau au, beta ken kanamongin be kalongin dakobidiw? \v 58 Kaba kinim mak tad kamadew yak sok gei kamudono, kale kamadew kot kidimin dim unono, kale una namti, leiw unom nadiwade alew weng kidela dau bako kus atama atama aubiw uyo weng kidela dau nadiwo kala masi, kanamom fit kam tam mo tam kot keimin kinim dim dádale ata ta bom kamadála yak un tabudin kinim dim abawe, un tabudin ita sok gei kamubiw keimin kala. \v 59 Kale naka atin afan dam weng bakakabi, kaba fák kalabus am uyo kudá matam be tadolawe, bá be, á bede kalam kisol katiw adik gadow dá adik idum kudubaw uyo modawo kuwo.” Kalsa. \c 13 \s1 Ban keimin mul dumamongin dakodaw kaí, kaba fikalokabawo, kalin sung uta ko. \p \v 1 Kale alam kanaba kawák kinim madik bidiw iyo Galili kasel Bailet yanbi nada im kaim so kudew yak Got wane ilkádawin so wan dakel kusa sung uyo Yesus bakodawiw. \v 2 Ade Yesus ayo weng atung fakadu bakoyam, “kim aket Galili kasel anusiw bidita ban keimin dukum kayo anudiw fikalesiw ade madik imadásiw ita ban keimin katiwo, kalbiwe? \v 3 Naka atin afan báno kalbi, alam bede kiba ban keimin uyo mul wakumamiwo, ki ka. Banim bude kiliwso imi kano fikalesiw taw keidokabiw ka. \v 4 A kiba kinim tadeyak nangal madik kal mak imi el am Silom umi dakela ta bom im tam moda fikalesiw ide? Be kim aket fukanin uyo kanosiw im ban keimin laban uta dukum ade yak adikum Yedusalem bidiw imi ban keimin uta katiwo, kalbiwe? \v 5 Naka atin báno kalbi, alam bede kiba ban keimin uyo mul wakumamiwo ki ka. Alo banim bude kiliwso im kanom fikalesiw taw keidokabiw ka.” \s1 As yet gim abumongin banim umi weng fakom uta ko. \p \v 6 Kale beta Yesus ayo weng fakom bela bakoyam nadale kala ko. “Kinim mak aka yong iw gadew sok tem kadákal as yet mak daudano tabe beno, yak as yet gim so abu bune kalon kale yak fen dádomo mak abudin banim kala kale seno, \v 7 bude aka alam yong falawin kinim bakodaw, ‘kaba kalak fen, naka itol alewbino uyo tad as yet uyo gim mak abudomano, kale tad utamanusi, kata mak abudongin banim. Kale as be anbidalo! Be bisok bakan fákbusa.’ Aka. \v 8 Kata yong falawin kinim ayo bakodaw, ‘kawta kano dabadálawo, kalak ami itol ata kit abu atamo ade naka alam mit babad falal falal bom aing tek wakbu bom keimino, \v 9 mew yak itol mak be gim abudu kaí, be ken keimi ka, alo bo bá namti, sun anti falalum kala.” Akeisa ko. \s1 Yesus wol kun gam wanang kidel umusa umi sung uta ko. \p \v 10 Finuyámin am mak dána Yesus aka tam Yu kayak kawed am mak kal kukuyaba. \v 11 Kale kaw tam uyo wanang mak bu uka sinik mafak gei umuda kano asan bom teinsu ki bi itol tadeyak nangal madik kal keisu. Uka alam sukun abu bom nadule, tufidomu banim keisuno, \v 12 kale Yesus aka utam kanosu ka. Kale nadale weng dauma net unu nade aka bakomam, “wanang kuwta, naka kum gei kamusa uyo banima min talá kamadáli tei.” Wakei nadale \v 13 beta aka teng takadew yak teimama nade wabising tufi nadule bude uka Got kalfalawsu ko. \p \v 14 Kale kawed am kin mobe ayo wol isak keidawsa uyo watawo kaleyo bá, aka Finuyámin am dánámin kadákal wanang uyo kidel kudano kayo kawed am kin modin ayo wanang kinim bakoyam, “am bokuw kal dánámin uta kung keikin am kala, kaleyo am dánámin bokuw kal kabadák uta tad ken kasáya imkanin ka, am fet dim Finuyámin am kabadák uyo kanamin bá.” Kalane, \v 15 Kamok Yesus asiki weng bakodaw, “fong awangal kiwso kuwe, alo kilimi uta kana Finuyámin am dánámin kadákal yak iniman kau so iniman dongki so uyo sok imtol gimábiw uyo sok bá imadew wok bang so unemaliwe? \v 16 Kata wanang bulayo ki Ebadakkam lowo, Mafakim tabe mudi dámam sok gei umuda bi itol tadeyak nangal madik kal keisu. Kayo umi kano Finuyámin am kadákal ulum sok gei tabesu uyo kudá min keidu be mafak bá.” \v 17 Kale Yesus aka weng bela kale bako kei badane, alam wasi keidaw bidiw iyo fatom yáw keiyam badane, yak adikum kanomin kinim itane kanomin kukuw kidel kuda bo utam kalfal bidiw keimsiw ko. \s1 Yesus weng fakom bakoyamsa sung uta ko. \p \v 18 Kale Yesus aka dákadá nadale bakoda, “Got kasák gu bo yaknodin tawo yakokabi ade bo kudew yak yaknámin tei kiksi bakodokabine? \v 19 Kale Got kasák gu ayo mew as masta luw kalbiw as yet luw katiw alataw kale, kinim mak kudew yak nadane alam yong iw kaise, kale tabe matam as keida nade el awon iyo ken tad as bemi teng dim kal teinamokabiw.” Kale nadane \v 20 alo asiki dákadá bako, “naka Got kasák gu bo kudew yak yaknámin tei bakodokabine? \v 21 Kalak alataw kale, imin budet ís so fumin kalbiw ulutawo wanang mak uka kudu nadule wanin falawa be ket dukum tem andakel kuti kudá bom budu bi matam fasu dukumába taw ko.” \s1 Leiw dukeng unemin umi sung uta ko. \p \v 22 Kale Yesus ayo abiw dukum dukum abeba nade abiw katiw katiw abeba keim ká bom nadanade weng kukuyam tam tam binoda Yedusalem unsa. \v 23 Kinim mak aka Yesus bakodaw, “Kamok kawta, mew wanang kinim bo kul fakadu ki kail bá takeikuyamokabaw badeya?” Akane, Yesus bako, \v 24 “á bede kalawta kidela gadel tabe nadawo Got ami am awsom dukeng be tami unemin ka. Kata naka bakoyamon, wanang kinim seng ika awsom dukeng be tami unumo kalanokabiw, kata ken fák tami unodiw banim keidokabiw ko. \v 25 Kata am kayak alata matam nadale awsom yal leidokaba uyo kiba abiw tod bom gaugau bom nadiwade munlaw bom bako, ‘kaba awsom yal bisuyamalo!’ Akanokabiw, kata aka weng taman kiyamoma banim, aka bako nadale, ‘kiba nam kal banim ade kiba yakalo tadbiwa.’ \v 26 Kala nade kiba bakodokabiw ko. ‘Bá alew wanin wan bom, kawso makuw wok wan bom naduwe kaba nulum abiw leiw tod bom kukuyabisaw.’ Akokabiw. \v 27 Kata aka weng atung fakadu bakokam, ‘naka kiba nam kal banim ade kiba yaknodin abiw kasele, namadá unin kala, adikum kiba mafak keimin min ki kala.’ \v 28 Yak abe bom nadiwe kaek fen Ebadakkam, Aisak, Yekkow keidiwe, adikum lum senin kinim keidiw iyo Got ami kasák gu kal, kal finubidiw ka, kale itam nadiwe kiba aman bom kilim kail gang tek sánokabiw. \v 29 Kanomin kinim bo mau mito tade budu, fai mito tade budu, wok tabino tade budu, wok idamo tade budu, as kom fákak fákak bom nadiwo Got ami kasák gu abin dim tein fakadám bom wanin liwliw wananokabiw ko. \v 30 Kale yak kan ita kamano yanol bidiw aka imadála tade tam gebom abiwade, yak kan isik gebomsiw isik imadála tow afung abokabiw ka. \s1 Yesus Yedusalem utam aket so keidawsa umi sung uta ko. \p \v 31 Kale weng be kanam kal bom baka bom keimane, Fedasi madik iyo Yesus bakodaw, “kaba bakan bu kadák kudá kukum unalo, Edot ayo kanbidono, kalba.” Akiwe, \v 32 Yesus aka weng atung fakadu bakoyam, “kiba yak sew mayan yakot wanin, Edot bakodawin kala. ‘Naka kamano so amsino so uyo sinik mafak gei imusa takel dakáyam bom, wanang kinim im kidel bom kei bi nadinade isinalo teinokabi kabadák kal nam kanodin wok fakuyámin uyo banimokabu kate.’ \v 33 Kale yaknámin uta tabe nam tam modomu banim, naka kamano mittum banima ei bom bi somino, amsino wáw mittum banima kábi somino matam kabadák mittum banima ei bi kabadák adik wakadá ki ki kalokabi, watawo kaleyo bá, atin afan lum senin kinim mak Yedusalem abiw tam gungo kal fikaloma banim. \p \v 34 Kol Yedusalem kasele! Yedusalem kasele kiwso kuwe, kiwta ta bom lum senin kinim iyo anudiw fikalesiw ade weng dew kámin kinim imadáyamuw tasiw iyo tum tuw fukosiw. Kinkine, naka wataw kal mo nadino kim kinim mit iyo kokoduk man imadálu tad ulum bad kun tem uniw mikibu taw kei, naka im sek mikidomine? Kanodomi kata afano nakodiw banim kate! \v 35 Utamin, kim Yol am uyo Got ayo atin kudála gisokabu ade kiba natamodiw banim, atin dam bakayabi, kale kibil bi nadiwo dákafim matam buyo kiba bako nadiwade, ‘Got kaba mew Kamokim win tudow dim tadba, be daw kinim dásano,’ kalokabiw ko. \c 14 \s1 Yesus kinim mak Finuyámin am kal kidel dausa umi sung uta ko. \p \v 1 Kale Finuyámin am dánámin kadákal Yesus ayo yak tam Fedasi kinim win so dukum ami am kal weng umudawa tam am una wanin wan bidiwo bude wanang kinim iyo kidela dafi mobisiw ko. \v 2 Kale am kaw tam uyo kinim yána, tenga fasudawsu aka Yesus kin gubuyo mewso teinbe. \v 3 Kale Yesus ayo weng kufo Fedasi so weng sawa kukumin kinim so dákadá bakoyam, “num Sawa abem uyo ken au yako, Finuyámin am dánámin kal kinim mafaksa tá dauyamin bade bá?” Yaka. \p \v 4 Kata ika kan bakadawin dumang kale tein fakadáliwe, weng bakayaba atung gitas, Yesus ayo yak kinim dew faku nadale tá dauba kuw bude dabadála una nade \v 5 aka weng kyang bakoyam, “kiba utamin, kim mana, iniman kauya mak Finuyámin am dánámin kadákal dakang kale wok wanin wok tem unokaba, be wabising yak dew matam dádoliw bade báne? Yakane, \v 6 ika weng mak bakodongin banim sading kalesiw. \p \v 7 Kale Yesus ayo itamomo, ika tade bom nadiwe yak abin iwkuk kidel kuw teinan tadebiw ka. Kale nadale aka weng guton bela bako kala ko. \v 8 “Kaba wanang kinim kudula liwliw wananumo, kale nada gán dákama yak unaw namti, kaba yak abin kidel kuw teinámin bá, watawo kaleyo bá, alo kinim ayo kinim win so mak kam akakamsa, mak weng dawtidawi tadak kalokaba, ayo tadane, \v 9 kinim kawso aso alew gán dáyaba kinim ayo tad bakokam nadale, ‘kaba yakabánawo kinim amsun ata bewák teinako,’ kakokaba uyo kaba fatom yáw kuw dákadu nadawade dák bakan abin kal teinokabaw ka. \v 10 Kata kaba weng gán dákam tadalo, kakiw unaw namti, yak dák bakan dim mada bukal tein alawo, weng umti kama tadaw kinim alata tad nadayo bakokam, ‘nafadow kaba, kan tod tam abin kidel kal teinal,’ kaka nade tam abin kidel teinokabaw uyo kabadákal yak kinim kanomin adik weng kudála tadbiw im kin dim kadákal win kufokama dukumokabu. \v 11 Be watawo kaleyo bá, yak kan kinim kawta amsun keidokabi kaí, kale kalam win kufábaw namti, Got aka kanaba kinim dabadák tabid dabadá nadale yak kan kinim ata alam win dabadák tabid, be kinim ata win kufodawokaba ko.” \p \v 12 Kale beta Yesus ayo kinim gán dádawa tadba kinim bakodaw, “kaba kinim gán dáyamaw tad nam am kal tadiwo wanin wanumo kalaw kaí, kaba kalam kafadow kasal so duw ifin so kalam king so ning so ade kinim win tabin kalam abiw mewso ita gán dáyamaw tad kam am tadiw wanin wanin bá, watawo kaleyo bá, alo kaba kanodokabaw namti, ikil yán ki kam kanodaw uyo isik kano gán dákamokabiw make. \v 13 Kata kaba wanin seng mak wananono kalaw kayo win banim so kun iwán so kun aut so kin mat so ita gán dáyamaw tadiw wananokabiw beta. \v 14 Kaba kam kinim dádokaba, be watawo kaleyo bá, mada ika yakalo dew tad nadiwo yán kikamokabiw bá. Kale kaba wanang kinim kidel keimom fikalesiw imi tá imuda kaunsin keidokabiw atan kabadákal Got kam wanin kanayamsaw uyo yán kikamokaba ko.” \s1 Wanin kaul dukum fuká bom wanin weng guton umi sung uta ko. \p \v 15 Kale kinim mak wanin wanin bán dim tein be, aka weng be kidi nadale aka Yesus bakodaw, “kuin beso kuwe, yak kan ata gán dádawa yak Got ami kasák gu una wanin wanokabiw, kinim be atin idak teinokaba be!” Kala nade \v 16 Yesus asik weng atung fakadu bakodaw, “kinim aka wanin kaul dukum mak kufo wananono, kale nadale wanang kinim seng kuw gán dáyama tadiwe, \v 17 wanin wananumo kalin atan kadákal, alam wok fakudawin kinim mak dabadála yak nadale alam weng umuyam nada tadino yakeiba, bakoyam, ‘wanin mewso wanongin keimuwo, tadino!’ Yaka, \v 18 kata adikum ika weng falak tei dek tei bom nadiwade kamakikiw tadalo, akeiba kinim ayo bako, ‘naka kamano bakan mak mosi, kayo naka yak utamono kalbi, kale kudá yak bakodawo, kuin beso kuwo kalbi kudálano akalo.’ Akane, \v 19 alo mak akal bako nadale, ‘naka kamano kal iniman kau nangal kal sána kudi uyo kudew yak imkukum ká bom imi kit itamanono, kale uni. Kale yak bakodaw, kuin beso kuwo kalbi, kudálano akalo.’ Akane, \v 20 alo mak akal bako nadale, ‘naka kamano ki wanang mak kuduli uyo unomi sang banimo, kale kudála ka. Kale nadale \v 21 beta alo wok fakudawin kinim ayo asiki kudá yak nadale alam tabalasew dabadála tadba ayo kanam ká bi bisák tadino, kale bakodawane, am kasel ayo aket kus keidawa keng keng si nadale bude alo wok fakudawin kinim ayo bakodaw, ‘alo wabading yak nadawo leiw kalám gu gu ká bom nadawade abiw abiw leiw katiw katiw ká bom nadawe kinim win banim, kun iwán, kin mat, kun aut, ita fako imadew tadalo.’ Akane, \v 22 wok fakudawin kinim ayo bakodaw, ‘kawta, weng bude kudálaw weng dauyami, ika tad abin kuduliw, kata abin seng kano bisák bu bude.’ Akane, \v 23 beta alo alam tabalasew ayo wok fakudawin kinim bakodaw, ‘á yak leiw kinang kinang dám tem tem ká bom nadawo wanang kinim mak gusák itamaw namti, imadálaw tad am tadiwo, beta nam am uyo ken weinuk kala.’ Kale nadane \v 24 bakodaw, ‘naka bakokamon kala, kamakikiw nam kinim weng umuyami tadiwo wanin wanumo yaki kudábiw iyo nam wanin uyo mak ika falang gau kaloliw banim ka!” Kalesa ko. \s1 Kidela aket tet dau Yesus mul tein kámin umi sung uta ko. \p \v 25 Kanomin wanang so kinim so iyo Yesus yán abo bom fakit fakit kábiw. Kale aka dumade itam nadale bakoyam, \v 26 “kaba nam weng kidimin kinim keidon kalaw namti, nam aket dukum uyo kunam nadawe kalam kalaw so kakun so kadel so man so kalam kikal so nikil so kalam wanangal so kalam luk dudu biyámin so umi aket uyo adik lukuwu kudáli kala, kaleyo kuw ko. \v 27 Kata yak kan ata alam as dawing dákamin sun kuw kál funin uyo kudewongin banim, nam mul tein tadba namti, nam weng kidim kámin kinim keidolaw banim.” \p \v 28 Kale weng bakaba um guton weng mak bako nadale, “kata kinim mak aka el am un bi el katam kal ginedono kalokaba kinim, aka tein nadale aket tet bom utam au, kisol bo keno el am be gine wakadálokabine, báye kale kidel dau nadano kuw ko. \v 29 Kata aka bo kudá sák kaokabu abin ki lu nadane am kun iwu nade am gine wakadálongin banimu kudálokaba be yak kaek teinbu teinbu iyo utam nadiwade ata fi bom \v 30 nadiwade bakodokabiw ko. ‘Kinima, am bela mit kei abin abák kutisa, kata aka adik wakadá ginedongin banim dakosa be.’ Kalanokabiw. \p \v 31 Ade alo kamok mak aka 10,000 wasi ginanin kinim kuwo, alo kamok mak 20,000 wasi ginanin kinim ayo tad tabudi wasi ginanumo kalokaba kaí, kamok 10,000 wasi ginanin kinim kuw, aka fiyaw dák tein aket tet dau, naka ken kitid so kayo aka tad tabuda ginanom anik anik keidawokabi kalokaba beta ken. \v 32 Ade aka utama bá keidokabu namti, aka kudá wasi bá tadbiw iyo sikam leiw kal kama tadaniwo, aka kinim imadála yak leiw kaokal itam dákadá bakoyam kudá dak tam bu abino kale kudálumo kalokaba ulutaw kale. \v 33 Ulum leiw makuw ulutaw ki kan kawta kalam ufek ufek adikum aket kuwámamin uyo kudálongin banim namti, kaba nam weng kidimin kinim keidolaw banim ko. \p \v 34 Sol bude kidel, kata abál banimokabu uyo yakno kudawo alo asiki kidel kei abál so sol keidomune, bá. \v 35 Kale kanodin sol abál banim be ken tawal kanomama bakan tukul so keidoma bá ade sol abál banim be ken aing taton wom ufek ufek wakbu badaw tabamin be ken dakodawa ta boma banim, kayo alam be kubinámin kuw ka. Kale kan kinim kawta kenso namti, kidela kidilal kala.” Kalesa. ka. \c 15 \s1 Iniman siwsiw kalo maklo kei banima fen kámin umi sung uta ko. \p \v 1 Kale am dánámin mak gawman takis kuámin kinim so bán keimin kinim so iyo falu dek dek bom nadiwade tad Yesus falala dau weng kidilabiw. \v 2 Kata Fedasi so sawa kukumin kinim so iyo kana bada bom nadiwe bakodawa bakodawa bom bako, ‘kuina, Yesus aka kana bom nadano kayo, ban keimin kinim so kata wanin wananába buyo.” Kaliwade, \v 3 Yesus ayo dák weng guton bela fit dew matam dá bakoyam kala ko. \v 4 ‘Utamin, kan kiwta iniman siwsiw ulumi ki deng alewbino tade yak bati madik kal (100) kata makuw kalo maklo kudálokabaw, bo yaknamokabaw! Bede kaba deng alewbino tade yak nangal madik kal (99) bidi yáwso bakadu imadá unaw badasal wan bidiwade kaba yak abe ká bom nadawade siwsiw mak kalo maklo keiba ayo fen ká bi nadawade atamokabaw. \v 5 Kale kaba atam nadawade kalfalin leiw yáw kuw keibi nadawade, dew faku dabadálaw tam kalam nangal dim aba nade dew abiw tadokabaw. \v 6 Kale dew tad abiw nadawade kalam kakanum kasel so abiw mák mák so iyo gán dáyamaw tad fabudu modiwade kaba bakoyam, ‘kamano uyo ki kalfalum kala, nam siwsiw mak kalo maklo keisano atamino.’ Yakeisa. \v 7 Kale naka atin dam weng bakoyamon kala, mew weng guton bakoyami kalak alataw kale, abid tikin katam iyo kalfalin dukum yak ban keimin kinim makuw ban keimin mul wakumam kudálokaba uyo mew kinim kidel kidel deng alewbino bako tadeyak bati madik kal (99) imi ban keimin mul wakumodiw banim im kalfalyamin taw bá ko.” \s1 Tumon kalo maklo keidu fenin umi sung uta ko. \p \v 8 Alo sung mak be wanang mak uka tumon nangal kalo kale, tumon makuw uyo kalo maklo banimuno uka yaknam tabokabune? Bede uka kanodi ka, kale nadule yakom yako dew bom nadule am abin kon tem tem filel bom akol ata fen ká bom budu bi atami ka, \v 9 kale nadule ulum afadow kasal so ulum am mewso so kasal so iyo gán dáyamu tadiwe, uka bakoyam, ‘naka nam tumon mak dabadá fen bi atam kalfalbi, kale kiwso nikil makuw kalfalumo.’ Kalesu. \v 10 Kale leiw makuw bela alataw kale naka atin afan dam weng kuw bakayabi, ban keimin kinim mak ban keimin mul wakumam nadale aket kumade keidokaba uyo Got ami ensel iyo kalfalin dukum kuw keidokabiw ko.” \s1 Man alaw dabadá kalo maklo ká bi tasa umi sung uta ko. \p \v 11 Yesus ayo weng makuw dek kudaw eiba ki alo kala ko. “Kinim mak be, aka man kinim alewo, \v 12 ning ayo alaw weng kyang bakodaw, ‘natim kaba, nalamino kalin bakan uyo kunamalo!’ Akane, afan alaw ayo bakan makuw alow kikiw dako kuyama ko. \v 13 Kata ning ayo alam bakan makuw kinim kukum weng boyam kisol mo ku nadale kisol uyo kudew una ki un bi bakan kukum sikam kal abin mafak kuw bom nadale wanang yán abo bom sakadin kama ata alam kisol kudew unsa uyo ituw si kudá nadayo \v 14 bude aka adikum kisol uyo banimu kudálane, alam tein be bakan adikum uyo imin wol fut dukum mak matam abu nade aka utaw kudu wanone kal bom kin antam dási nadale \v 15 bude yak alam bakan kabadák be, be kinim mak kung gibi kutisano atamane, kinim ayo bakodaw, ‘kaba nam kung kin mo bom imin akiwámalo, akei nadane kung am tem kal wok fakudaw bom teinsa. \v 16 Kale kal kung ife bom nadino kung mil wom wanbiw, buta mak dukiyam nadino wananono, kale nadano kale be watawo kaleyo bá, kan ata ufek ufek mak kudawiw wanoma banim kayo ko. \v 17 Kale kal bom nadano bi aket fukan tadom bakoda ko. ‘Kuin nakayo, natim ami wok fakudaw bidiw, ika kisol so wanin so seng kuw kukayam bada wananábiw, kata naka mada tad be kadák tein alom imin tew fikalongin keimi! \v 18 Kale naka kudá alo asiki un bi yak nalam natim atam nadino bakodaw, ‘natim, naka Got ban keidaw, kam ban keikam ausi. \v 19 Kale naka mada kamane uyo ken kaba bakonam nadaw, nalam man nakodaw banim, wok uta mak kunam nadawade nam wok fakudin kinimo nakal kala.” Akokabi.’ Kalba nade \v 20 bude kung ifemin uyo sikel tabu kudá nadane bude asiki natim atamon kale tad bada, sikam kaekal abemano, alaw ayo kaek fen min atam nadale man aket budunlawa nade mew bude alaw ayo kano be ki biyaku un bi yak man makuw dabadála tad alam tuw tem una daw sek miki kalfalaw badane, \v 21 man ayo alaw bakodaw, ‘natim, naka Got ban keidaw nadile, kam ban keikam ausi. Kale kamano kamano tem naka mada ken, kaba bakonam nalam man nakodaw banim kate.’ Aka, \v 22 kata alaw ayo alam wok fakudawin kinim bakoyam kala, ‘wabising tam nalam lim kidel kimisung uyo kudew tad mikidaw, yán lom mikidaw, guduládin sikal dil kutow tadamin kudew tad kutow tadelaw au nadiwe \v 23 yak iniman kau man kama tukul so faiba uyo ang kudew tad keidiwo dafu wan bom naduwe man kalfalaw bom wos kaidak modumo! \v 24 Watawo kaleyo bá, nam man ayo fikalin keisa, kata kamano talá tabin taw keida. Aka kalo maklo keisa, kata kamano atamuw.’ Kalane, ika wanin wanin fu bom wanan bom nadiwe wos kaidak mobisiw ko. \p \v 25 Kale be kana bidiwe, fik dil ayo sew wok faku kámubano tad am afalang mewso tod kidilomane, am kaw tam ude wos weng so fuw weng so kei bom itol uta fakiw kalebu ka. \v 26 Kale nadano wok fakudin kinim mak gán dádaw nadale bakodaw, ‘am buw tam yaknamubiwa?’ Akane, \v 27 aka weng atung fakadu bakodaw, ‘kalam ning kalo maklo keisa ayo tadano, kalaw ayo man ken kuw ká bom teinsano asiki tadako. Kale nadano iniman kau tukul so mak anbi nadale keim tabebano!’ Akane, \v 28 bude fik dil ayo aket kaim madas akane bako, tam am unokabi báno, kale kudá nadane alaw ayo matam abiw dal nadale aket wedaw bom nadale weng bakadaw bom kala ko. ‘Kala tadaw am unumo.’ Akane, \v 29 min ayo alaw bakodaw, ‘kalak fen, kanomin itol seng tein tadanusi uyo kam weng kidi dudew tabesi, kata kaba nalam man ka kale nadawo masi iniman meme man mak anbinamawo, nakal nalam nafadow kasal so dafu wanongin banim dakosi, \v 30 kata mew kalam man kisol kudawaw kudew yak nadale wanang sakadinin tem tade kudákam asiki abiw tad atane, aket banim iniman tukul so kaí, anbidawo.’ Akane, \v 31 alaw ayo man bakodaw, ‘nalam min kawta, kabade alim sun kuw tein biyámaluw ade mew kalaw nami ufek ufek bo adikum kalami ko. \v 32 Kata mada bude kal fong weng baka bomo, wanin dafu wan bom ade kalfal bom keimin bo, watawo kaleyo bá, ning ayo fikalin taw keisano alo asiki talá tabin taw keiba ade kalo maklo keisano atamuw kayo ko.’ Akeisa ko.” \c 16 \s1 Ufek ufek kin mo bom alam teng so keimin kinim umi sung uta ko. \p \v 1 Kale Yesus ayo alam weng kidimin kinim bakoyam, “kinim kisol kayak mak aka ufek ufek kin modawámin kinim mak beno, sák gedul weng mak bakodaw, ‘kam ufek ufek kin modin kinim ayo kam ufek ufek ituw kabano.’ Akiwade, \v 2 bude aka ufek ufek kin modin kinim gán dádawa tam una nade aka dákadá bakodaw, ‘naka kalo maklo kam sung mak kidibi buta? Kala kaba nam ufek ufek kin mo bom ituwusaw uyo kidela ku kukunamaw utamon kala. Kaba makso nam ufek ufek kin modin kinim keidolaw banim.’ Akeisa ko. \v 3 Kale beta ufek ufek kin modin kinim ayo alam guton bako nadale, ‘kuin kamane bo yakanamokabine? Nalam tabalasew ayo nam wok fakudawin uyo nam kan keidongin keima bo, naka kitid sono masi bakan fukanokabi bá, ade munin be nam fatom. \v 4 Kale kamano nalam kal keidi, be kanamongin taw ko. Kale bude naka nalam wok banima namudá kaí, nalam kinim ikil nam tam ilimi am dádokabiw.’ Kalesa. \v 5 Kale kin modin kinim ayo wanang kinim adikum alam tabalasew ufek ufek dina keidawsiw iyo adikum gán dáyama tadiwe, aka makuw makuw gán dáyama tam am une bidiwe, aka kamakikiw tam una asik bakodaw, ‘kaba kisol wataw kal nam tabalasew ayo dina keidawsáwe?’ Akane, \v 6 kinim ayo bakodaw, ‘naka as auliw wok wel dudam ket 160 kal yán keidaw kudásino.’ Akane, beta tabalasew ufek ufek kin modin kinim ayo bakodaw, ‘kala bulayo kam dina keimusaw sauk kon namti bula kabu wabising dák tein nadawade yak 160 kal bu kido kudá 80 kal kuw kalalo.’ Akeisa. \v 7 Wáw alo kamakikiw falew bakodaw, ‘kabade, wataw kal dina kei kudásáwe?’ Akane, dina keisa kinim ayo bakodaw, ‘1000 wit men yán keidawsi.’ Akane, ufek ufek kin modin kinim ayo bakodaw, ‘kam dina keisaw sauk kon namti bula, kudu nadawade 800 men kuw kalal.’ Akei nadale \v 8 tabalasew alam ufek ufek kin modawámin kinim alam teng so keimin kinim ayo kanodin kukuw kanaba uyo kalfalsa, be watawo kaleyo bá, bakan dim wanang kinim madik ilitaw ika ufek ufek atin ilim teng so kei aiso kukaya bom keimaliw, kata lánin wanang kinim ika itaw bá. \v 9 Naka bakoyamon, kiba bakan dim ufek ufek win so keimin tuw, kiba wanang kinim duw keidawa duw keidawa yokabiw. Beta ufek ufek banima kamkam wakadálokabu beta, kiba Got ayo sun biyámin abiw tadino, yakokaba. \p \v 10 Kale yak kan kawta ufek ufek katiw kal tei kidel kana badaw aket kukákabiw namti, alo tam ufek ufek dukum so kidel kana badaw aket kukákamokabiw ade yak kan kawta katiw kal tei kidel kanamongin dako badaw aket kukamongin banim namti, alo tam ufek ufek dukum ukul kidel kana badaw aket daukamodiw banim. \v 11 Kaleyo kaba bakan dim ufek ufek uyo kidela teng yáw deku dudew tabongin dakodokabaw kaí, kaba aket fukan bom Got ami ufek ufek uyo kano kin modalo, nakokabano, kalolaw kala. \v 12 Ade yak kan kawta yak mak imi ufek ufek uyo kidela kin moyamongin banim kaí, kan ata tabe kam isom dáda ufek ufek so keidokabáwe? \v 13 Kaleyo kan kinim teinsu mánsu uyo wok fakudin kinim makuw kabalata ki tabalasew alew wok fakuyamámine? Kanodon kaloma bude tabalasew make mak kus atam nadale mak ata ken atam keidomano, aka mak ami mit temo unom nadale mak be dabadáloma, kayo kiba Got wok faku bom alo kisol wok faku bom kei modiw banim.” Yakane, \v 14 Fedasi moni aket kumamsiw iyo weng adikum bela kidi nadiwade Yesus atafi bom aban fakadáwiwe, \v 15 Yesus aka weng bakoyam, “kiwta tabe nadiwade wanang kinim kin dim nuka wanang kinim kidel kaí, kalanábiw, kata Got aka kim aket fukanábiw bo alam kal. Kale yak ufek ufek kinim im aket bo iwkuk dukumo kalbiw, bo Got aka, bu iwkuk báyo, kalba.” \p \v 16 Kale Mosus weng sawa so lum senin kinim so imi weng godusiw dim kalo kudew tad bi Yon wok boyámin kinim ami dim tasu kal sung kidel Got ami kasák gu weng uyo bakaya badano, wanang kinim seng iyo kitid tabe yak Got ami kasák gu tem uyo yak unumo. Kalbiw. \v 17 Kata mew bakan so abid so bude mada kasen kei kalo maklo keidomu, kata atin sawa abem utane mew but katiw mak siltinomu banim ko. \v 18 Kale yak kan kinim kawta kalam kadel uyo kudá nadawade yak kukum wanang kudulokabaw uyo ki sakadinin kinim keidokabano, kalesu ko. Wáw yak kinim kan kawta kinim kudu kudá sidiw wanang kudulokabaw, akal ming ming ban kei sakadinin kinim keidokabaw ko. \s1 Kisol kayakim so Lasadas so imi sung uta ko. \p \v 19 Kale kinim kisol kayak mak biyába, ami ilim makol kal taw mikiyába uyo ki win tabin ilim ki miki bom nadale ami ufek ufek uyo kanomin kin bánu bánu umi dim teinába. \v 20 Kale kinim win banim mada iwit gam munin kinim mak be ami win ayo Lasadas, aka kisol kayakim ami awsom mewso dew tad dawtidiw teinsa. \v 21 Kale aka kisol kayakim ami wanin wanin bán wanin kaditol kutinábu, buta wananono kanamába ade mayan ika tad ami iwit uyo falang atadawábiwo. \v 22 Am mak dánane Lasadas ayo fikala nade ensel tad dew tam Ebadakkam be kal dádiw alane sun bá, kisol kayakim aka fikala daudiw ko. \v 23 Aka tam as kainin abiw kál funin yáw uyo kudu kolo kolo bom nadale katam fen un bi tam be kalomo Lasadas be Ebadakkam so be ka. \v 24 Kale nadale gán umudew tam dá bako, ‘Natim Ebadakkam kaba, aket budun dánam nadawo mew Lasadas be dabadálaw sikal dil dew dák wok ká bi dew tad nam falang bo gis kanamako, watawo kaleyo bá, naka as mámin yáw kuw dákadubino.’ Akansa. \v 25 Kata Ebadakkam ayo weng atung fakadu bakodaw nadale, ‘nalam man kaba finang dádal, kam bakan kabadák alanámsa uyo kawta ufek ufek kidel uta kudu kami keidawe, wáw yak ufek ufek mafak buta Lasadas ami keida keimsiw namti, Lasadas aka tad abin kidel kál finu tein be ka, kawtane kál funin abin mafak tein badaw. \v 26 Ade alo num tada kam tada be wok biki dausa, be kaek be ken kadák kalo kinim mak yak atama maek atama keimodiw banim ade kan ata mak tein badaw kabadák kalo maek kadák tadoliw banim. \v 27 Kale beta kisol kayakim ayo weng atung fakadu bakodaw, ‘natim naka mun dákamino, Lasadas dabadálaw dák nalam natim am nadano \v 28 nalam nikil fikal auok iyo kal guton sawa dauyamak kala masi, duyo duyo yom nadiwade tad kál funin kalak ulutaw utamodiw banim keidin kala.’ Akane, \v 29 Ebadakkam asik weng atung fakadu bakodaw, ‘kam nikil fikal kaí, Mosus so lum senin kinim so imi weng godusiw buk bu, kale ika umi dim kal, kal kei ken kidilokabiw.’ Akane, \v 30 kisol kayakim weng atung fakadu Ebadakkam bakodaw, ‘bá, natim Ebadakkam, kanam kalaw bo bá, bede alam fikalanámin ata mak talá tabe tam weng dauyamiwo kuw kano ban keimin uyo kuwo mul dádokabiw ko.’ \v 31 Kala nade Ebadakkam bakodaw, ‘bude ken, kata ika Mosus so lum senin kinim so im weng kidiyamongin danim be alo fikalanámin ita tam weng dauyamiwo, alo beta afano kale aket madiw kaline, bá.’ Akeisa ko. \c 17 \s1 Ban keimin so aket afano kalin so kalam beta kanamon kalin so umi sung uta ko. \p \v 1 Yesus alam weng kidimin kinim bakoyam, “ufek ufek ta bom kanoyamu ban keimin uyo mewso tadbu, kale kol kinim kanoyam aket takoyama ban keimin kinim beso kuwe aka um tada dákaba, kala \v 2 kaleyo kinim yak man katiw katiw tudoyama yak ban keimin, kalin so mak keidoma, kinim be tum dukum kudu kuek gitiklaw sok gei dabadáliw yak sol wok kumun unom awal dako fikalokaba, beta ken so keidokaba ka, alo dabadáliw man so mak tudoyama yak ban keimokabiw namti, aka bo atin sok gei tabamin mafak uyo akamam tam so kudoma kala. \v 3 Kale kiba kidela dufo bom nadiwo kala, kaleyo kafadow mak atamaw ban keida namti, weng ngadák fuko dawkanin kuw ko. Alo kakanum ayo ban keimin mul dumama namti, am ban keimin uyo lukuwá kudálawámin ko. \v 4 Kata am makuw dánámin ki kinim mak kam ban keikam bada bi leiw fet kal mo nadale alo leiw fet kal mo, alo tad bakokam nadale, ‘naka ban keimin uyo kudálino,’ kala namti, ami ban keimin uyo lukuwá kudálawámin ko.” Yakeisa. \p \v 5 Kale weng dew kámin kinim iyo Kamok Yesus bakodaw, “kawta num aket afano kale aket kukákamin uyo kuw dukum dáyamo.” Akiwe. \v 6 Aka weng atung fakadu bakoyam, “kim aket afano kalin uyo mew as yet luw katiw kalbiw taw so namti, kiba mew as balem be bakodaw, ‘kimkim so fadat matam be nadawade dák sol wok kumun tem todalo,’ akodiw uyo ken kim weng kidi kanodoma ko. \p \v 7 Kale kiba kim wok fakudin kinim mak bakan andakelokabane, iniman siwsiw kin modokabane ayo gungo am tadane, kaba bakodaw, ‘wabising tad kalam wanin wanano.’ Akanaliwe? \v 8 Bá kanodolaw banim, bede kaba bakodaw, ‘kaba nam wanin kidelna bom wanin fumin lim miki nadawade wanin daunamaw nasik imin wane wok wane audiyo beta yanol kawsik imin wane, wok waneyalo.’ Akodaw ka.” Yakei nadane bakoyam, \v 9 “kiba kilim wok fakudin kinim ayo yak kanamalo, akaw kanamuba, be kiba ken bakodaw, ‘ken keiyo,’ akodiwe? Kiba be akodiw bá. \v 10 Kale be ulutaw kale, kiba kinim so mak kanamino, yakiw kanamiw namti, kiba kana buduwo ken keiyo kale kalfalyamino kaleyo kanamin bá, kata kiba bako, ‘nuka mada win banim ade imi kanamino, yakbiw kuw ilim weng ki kidi kanabuwo kalin ko.’” \s1 Yesus wol bán gam nangal kal kidel imusa umi sung uta ko. \p \v 11 Kale Yesus ayo Yedusalem unono kale nadano Samediya bakan tada Galili bakan tada iwyak kal leiw ei bom nadano \v 12 aka abiw mak tam unon kala kale unom kinim wol bán gam nangal kal mak tad leiw eidaw nadiwade un bi yak sikam kaokal tod nadiwade \v 13 weng dukum gán umadew maek dá bakodaw, “Tabalasew Yesus kaba, aket budun dáyamalo!” Akiwe, \v 14 Yesus aka kaek fen itam nadale bakoyam, “kalo yak nadiwo kim kal uyo bowál kin mobe ayo kukudawino!” Yakane, dumade nikil leiw unom nadiwo kaek fen ilimi kal atamomo, kenan taduw ka kale nadiwade \v 15 kinim makuw ata alam kal utamomo keni ka. Kale nadale alo asiki tad Yesus atam nadale weng dukum kufo, \v 16 Got win kufodaw nadale aka kutin dák Yesus yán mewso abe nadale ‘ken kei yei’ akeisa, kale kinim be Samediya kinimo ko. \v 17 Kale Yesus ayo wanang kinim iyo bakoyam, “kinim wol bán gam adikum nangal kal ika kideliwone? A bati kal iyo yakal bidiw? \v 18 A be kinim fitad makuw mada ata kuw kenano, tad Got win dafádawane?” \v 19 Kalba nade Yesus aka kinim bakodaw, “kan tod unal, kalam aket afano kalin ta bom kam kidela kamudaka.” Akeisa ko. \s1 Got ami kasák gu umi tadokabu umi sung uta ko. \p \v 20 Kale Fedasi ika Yesus dákadá bakodaw, “yaknámin atan kal Got ami kasák gu uyo tadokabu?” Akiwe, Yesus asik weng bakoyam, “Got ami kasák gu uyo misun kalám gu tadokabu bá. \v 21 Ade kan kinim ata mak bako nada, ‘kalak abu bude’ kaloma banim, ade ‘yak bude’ kaloma banim, watawo kaleyo bá, Got ami kasák gu ade kinim kilim kidin tem bu ka.” Yakeisa. \v 22 Kale beta Yesus ayo alam weng kidimin kinim bakoyam, “am mak dánu tadokabu kabadák kiba Got ami Kinim atamumo kale aket fukanokabiw, kata kiba am dánámin be atamodiw banim ka. \v 23 Kale kinim ika bo baka bom nadiwe, ‘aka kalak abe’ kal bada ‘yak kábe’ kal bada keiyamokabiw uyo kiba yak im mul tein unemin bá. \v 24 Kale Got ami Kinim alo tadokaba, atan be abid tikin babá falmang lát dew un bi bakan mungang mungang dakat dakadála abid adik lánin taw keida tadokaba. \v 25 Kata kamakikiw aka ufek ufek seng umi mámin yáw dákadulano ade kamano teiniw kinim mit iyo atam sun dádiwo beta ko! \v 26 Kale Nowa ami alanámsa umi kanosu ulutaw ade Got ami Kinim ami am dánámin ukul ulutaw kanodokabu. \v 27 Kale wanang kinim bo ken kaí, kale luk bala bom nadiwade wok wain so wanin so wan bom nadiwade wanang kinim akmal kei lukluk bom wanan kudew tad Nowa siw am gine tam am unse kal didiwade wok tabe adikum abu fakaliw mosa alataw, \v 28 kano ming ming Lot ami alanámsa ukul, ika bo ken buduwo, kale bom nadiwade luk bala imina, woka wan bom, ufek ufek wan fákan bom, imin lung fal bom ade am ginam tadanusiw, \v 29 kata Lot Soddom abiw kudá unsa atan kabadák as so salfa tum mámin so uyo abid tikin kaw tam kalo madák adikum abusa. \v 30 Kale kalak ulutaw duyo duyo bom luk abu bom keno kale tein álawo Got ami Kinim ayo madák misunokaba ka. \v 31 Kale kinim mak alam am ábal dim tein ala kanam matam bokabu uyo tam am nalam ufek ufek so mak kudew nadino kaloma banim, leiw makuw ulutaw ki kinim gung unba ayo kanam tabu ka, kale nadale asiki am tadoma banim. \v 32 Kale Lot ami kadel kanosu bo utamin, uka mew kanam tadbu buta utamono, kale falmek dusikidokabi kalom yás tum keisu ko. \v 33 Kale yak kan kawta kalam biyámin uyo mafakomuno kale adomam badaw namti, kaba bu banimu kudálokabaw ade kan kawta kalam biyámin bo kidela adomamongin banim sák kanam kábaw namti, kawta atin biyámin tatun uyo kudokabaw. \v 34 Kale naka atin afan bakoyamon, kinim alew mak abin makuw lako akálbiw be mak ata dew unom mak be dabadálokaba \v 35 ade wanang alew mak wom dudibiw ika mak uta kudew unom mak bo kudálokaba \v 36 ade kinim alew mak gung ká bidiwe, tad mak be dew unom, mak ata dabadálokaba.” Yakane, \v 37 alo alam weng kidimin kinim ika bakodaw, “Kamokim kaba, bidi imadew yakal unokabana?” Akiwe, aka weng fakom bakoyam, “wanang kinim ika ken sun kuw awon ginánin be kalomo kal kawang kawang kába ka, kale fukan dá kal keidomo bewák kinim atukul fom so be kaloliw ka.” Yakeisa ko. \c 18 \s1 Wanang kadun so kot keimin kinim so imi weng sung uta ko. \p \v 1 Kale beta Yesus ayo weng guton bela alam weng kidimin kinim bakoyam nadale kukuyam bom kala ka, sun kuw Got wis sánla bom nadiwo kakan keiyama kudáloliw banim keidin kala. \v 2 Aka bako nadale, “abiw dukum mak katam kal kot keimin kinim mak be, aka Got atud fingánoma banim, kinim wanang kidela itamoma banim. \v 3 Kale abiw kaw tam uyo wanang kadun mak buyo, uka sun kuw tad kinim be atam nadule, amaneng dudaw, ‘naka nalam luk dudubi kale dakonamawo mew kinim bon dinama be, be atamumo,’ \v 4 kal budu nade aka sun kuw kuásusulumam kudámamába, kata aka bi adik adik beta aket tet dau bako nadale, ‘naka sák Got atud mak fingánongin banim ade kinim wanang mak kidela itamongin banim keisi, \v 5 kata wanang kadun bulayo ki sun kuw nam singsing abu, kale kudáli nade sun kuw nam singsing budu utamomi, kale naka dakomami ulum kanodono kanamusu uyo kanoduko.’ Wakeisano,” Kalesa. \p \v 6 Kale Kamok Yesus ayo bako nadale, “kiba mew kot keimin kinim mafak am weng bakaba bo sák kidilaw bom nadiwade \v 7 Got alam wanang kinim iyo sun kuw midiliw so táw so amanlawábiw. Kale Got sun kuw utakun uta ken kale kuyamokaba ade aka kalfong fiaw fiaw bom kukayamokaba bá. \v 8 Naka dam weng bakoyamon, Got aka alam wanang kinim iyo sun kuw wabading gong dakáyamokaba, kata Got ami kinim tadon kalokaba, aka tad bakan dim wanang kinim seng aket afano kalesiw ka, kalokabane?” \s1 Fedasi kinim so gawman takis kuámin kinim so imi weng guton sung uta ko. \p \v 9 Kale Yesus ayo weng guton be kudew yak yaknodin kinim nuta kinim kidel kae, kale wanang kinim madik iyo isono yakodiw banim keimaliw im bakoyamsa. \v 10 “Kale kinim alew mak tam Got Yol am abem kal, Got weng bakadawumo kale uniw. Kale kinim mak be Fedasi kayak ade mak be gawman takis kuámin kinim. \v 11 Kale Fedasi asiki alam tudon kan tod nadale Got bakada bom kudew yak alami tei bom bakama ko. ‘Got kaba, naka ken keiyo, kali uyo mew wananga kinima madik itaw keiduyo masi, yakot wanin bá, sakadinin bá, mafak keimin bá ade naka mew gawman takis kuámin kinim alataw bá, \v 12 Kale naka wik makuw am dánámin alew alew uyo imin fale kudá suksukamali ade nam kisol adikum gu nangal kal uyo makuw mak bo kukákamábi.” Kalesa. \v 13 Kata gawman takis kuámin kinim ayo un bi yak sikam kaekal tod nadale aka mik dakfo katam fen abid tikin kin modongin banim, fatom keidawu gebom kal geng si nadale bakoda, ‘Got kaba, wol mat so keinamalo, naka ban keimin kinim kala.’ Akeisano,” Kalesa. \p \v 14 Kale nadane Yesus bako, “naka dam bakoyamon kala, mew gawman takis kuámin kinim ata Got ayo bakodaw, kaba nam kin dim kinim kidelo, akano, alam am unsa, kata Fedasi kinim aka Got kin dim kidel keisa ba. Be watawo kaleyo bá, yak kan kinim ata amsun keibi kae, kale alam win kufába namti, Got aka kanaba kinim be dabadák tabid dabadá nadale yak kan kinim ata alam win dabadák akála, be kinim ata win kufádawokaba ko.” Kalesa ko. \s1 Man katiw katiw so Yesus so imi sung uta ko. \p \v 15 Wanang kinim iyo man kuáwi bi imadew tad Yesus dákadáw buduwo, teng maleyam im kinim dákamako kale imadew tade bidiwo, Yesus alam weng kidimin kinim iyo itam nadiwade kanamin báno, kale kanayamiw. \v 16 Kata Yesus ayo man katik katik iyo weng duyama maek atamiwe, aka alam weng kidimin kinim bakoyam, “man iyo imadáliw tad natamámino, kiba imtamanin bá kala, watawo kaleyo bá, wanang kinim kan ata kanodin man katiw bidi taw kei bidiw kaí, ika Got ami kasák gu be imi ka.” Kalesa. \v 17 “Kale naka dam weng bakoyamon, kan kinim ita man katiw taw kei Got ami kasák gu uyo aket kumamokabiw, á be ika yak unokabiw, á be aket kumamongin banim namti, atin yak unodiw banim ko.” \s1 Kisol kayakim ami sung uta ko. \p \v 18 Yu kayak gebom kinim mak aka Yesus bakodaw, “Kukumin kinim kidel kaba, naka yakno yakno bi nadino Got ami sun kuw biyámin abiw uyo kudulokabina?” Akane, \v 19 Yesus asik weng atung fakadu bakodaw, “watawo kaba bakonam Kukumin kinim kidelo nakawe? Kinim kidel so mak be bá, be Got alafin makuw ata kuw kinim kidel. \v 20 Kale kaba sawa bo kalam kal, ‘sakadinin bá, kinim angkukámin bá, yakot wanin bá, ibako kin walasino kalin bá, kale be alam kakun kalaw imi weng ki kidi dudew tabamin kala.’” Akane, \v 21 beta kinim ayo bakoda, “adikum sawa bulayo ki atin man katiw alom nadino kidi dudew tabe tadanusi.” Kalane, \v 22 Yesus aka kinim am weng kidilaw nadale bakodaw, “kaba kukuw makuw mak waktusaw. Kale kalam ufek ufek adikum faku badaw uyo wansiki dusiki si ku nadawade kisol uyo kudew yak wanang kinim win banim kuyamokabaw, beta abid tikin ufek ufek kidel uyo kudokabaw kala. Kaleyo kaba yak be kanabawe tad nam yán abodalo.” Akane, \v 23 kinim ayo weng bela kidi nadale aka ufek ufek kayakim kayo aket mafak mafakane, \v 24 Yesus ayo atamomo aket mafak mafaka kale nadale bako kala ko. “Kisol kayakim im yak Got kasák gu unum kalin be atin fit biyo be! \v 25 Utamin, alataw kale iniman dukum kemal ayo ken sil wol makat tem fit bi netenoma kayo kisol kayakim ayo ken yak Got ami kasák gu unon kaloma be atin fit bi nadano yak unoma ka!” Kala nade \v 26 yak weng kidilawiw iyo bako nadiwade, “be kan ata ken kail bá takeikudawomane?” Kaliwade, \v 27 Yesus weng atung fakadu bakoyam, “mew ufek ufek adikum kinim nuka ken fák kanodoluw banim, be Got ata kuw ken kanamoma ka.” Kalane, \v 28 Bita ayo Yesus bakodaw, “nuka num abiw kayak so ufek ufek yáw man so adikum kadis kudá naduwe kam mul tein tasuw bede.” Akane, \v 29 Yesus bakoyam, “naka dam weng bakoyamon, kinim kan ata alam abiw so kadel so nikil fikal so akun alaw so muduw so iyo bakadu imadá nadale Got ami kasák gu aket fukan dá tabesa namti, \v 30 alam ufek ufek kudása umi yán uyo atin akamam tamso kudulokaba ade yanol am mak dánokaba kabadák aka sun biyámin kudulokaba.” Kalesa. \s1 Yesus alam fikalokaba sung bakamsa sung uta ko. \p \v 31 Kale Yesus aka alam weng kidimin kinim imadew yak kaek tei nadale aka bakoyam, “nuka tam Yedusalem unuw ko. Kale lum senin kinim imi weng adikum kanodokabuno kale godu bako nadiw Got ami Kinim kanamokabano, kalesiw uyo mewso matam dam abudongin keimu kala. \v 32 Kale aka dabadáliw yak fitad kinim imi dim abane, ika atafi bom nadiwade atam li bom, kasuk fadet yak sala bom, malang tuw wako dawkan bom keimsi nadiwade anbidiw fikalokaba, \v 33 kata aka am alewbino kei nadale asiki talá tabokaba.” Kalesa. \v 34 Kata Yesus alam weng kidimin kinim iyo ami weng bakaba uyo kal keidongin banim keisiw. Watawo kaleyo bá, weng bakaba umi mit uyo kal keidoliwo kale wánuno, kayo ade ika bo yaknámin sung memak bakabane kalsiw ko. \s1 Yesus munin kinim kin mat kin bádawsa umi sung uta ko. \p \v 35 Yesus aka un bi abiw Yedikko mewso kal nadale kaloma kinim kin mat mak leiw kinang tein bom munba ka. Akeisa. \v 36 Kale kinim aka kidilomane, wanang kinim seng kuw tiw taw tiw taw tadenebiw ka. Kale nadano aka bakoda. “Bo yaknabiw?” Ako kalano, \v 37 ika bakodaw, “Yesus Nasadet kayak tade eibano.” Akiwe, \v 38 aka weng dukum kyang bako nadale kala ko, “Yesus kamok Dewit ami kinim mit Man kaba, wol mat so keinamalo!” Akane, \v 39 yak kinim geboma dolok mo kábiw iyo yak bon tem aluk keidaw sading kalálo, akei ngadák fuko dawtidiw, kata aka sading kaloma banim, atin wis sálawin weng dukum gán bom nadale kala ko. “Kamok Dewit Mano, kaba wol mat so keinamalo!” Ak bom keimane, \v 40 Yesus ayo weng kidilaw tod nadale, “kinim ayo dew nam tadino!” Yakane, ika kinim kin mat ayo dew maek Yesus mewso tadiwe, Yesus aka bakodaw, \v 41 “kaba, naka yakno kamominale?” Akane, kinim ayo bakodawa, “Kamokim naka kin bádono kali.” Akane, \v 42 Yesus ayo kinim kin mat bakodaw, “kala kaba kin bádalo! Kalam aket afano kalin ta bom kidel kamuda ka.” Akane, \v 43 wabising aka kin bá utam nadale Yesus mul tein ká bom nadale Got ken keiyo kal bom keim tabane, adikum wanang kinim kanodin kukuw utamiw ika Got win kufádawsiw ko. \c 19 \s1 Sakias ami sung uta ko. \p \v 1 Kale Yesus ayo yak Yedikko abe fokfok abe badane \v 2 kinim mak Yedikko be ami win ayo Sakias aka gawman takis kuámin gebom kinim, aka kisol kayakim kale. \v 3 Aka Yesus akbiw beta atamono kalesa, kata aka kinim mewtanong, kayo kanomin wanang kinim tabe leiw atidawiwe, aka yakno Yesus atamongin banim keidi ka. \v 4 Kale nadale asik wanang kinim akayam gebom biyaku nes as yet al kal daung tam tod nadino Yesus atamon kala kale tam tein Yesus ayo kalak leiw matam fako unokaba, kale bom álano, \v 5 bede Yesus ayo afan yak mit mewso nadane mik fada katam fen atam nadale win kudu bakodaw, “Sakias wabising kidis madák bakan tadalo! Kamano naka kam am kal teinokabi kala.” Akane, \v 6 afan bude Sakias ayo wabising aik madák bakan nadale aket so kalfal kalfal Yesus daw tam mo alam am una ko. \p \v 7 Kale adikum wanang kinim iyo atam nadiwade fikal bitung biteng bom nadiwade kaliw ko. Aka ban keimin kinim ami weng dawtidawa uyo afan kidi nada ami am una beta! Kalaniw. \v 8 Kata Sakias aka kan tod nadale Kamok Yesus bakodaw, “Kamok kaba, kalak fen, naka kamane kalak ki nam ufek ufek atung uyo wakadu ku win banim kuyam nadile yak kan ata kasen kei nadi ais kisol so fak tam dá kukidaw si be bid alalew kal mo kisol kukádawin kisol taw kudawokabi.” Akane, \v 9 Yesus bakodaw, “kamano abiw katam uyo ki kail bá takeikuyamámin so tad am katam tadu. Kale be watawo kaleyo bá, kinim bela alaso Ebadakkam ami kinim mit kayo kala, \v 10 kaleyo Got ami Kinim ayo kano tad bom nadano fen ká bom yak kinim kalo maklo keisiw, beta kail bá takeikuyamono kale tase ka.” Kalesa ko. \s1 Wok fakudin kinim alewbinon imi sung uta ko. \p \v 11 Kale ika weng bakaba be kidi bom aliwe, aka weng bakaba atung ki dák weng fakom mak fit dafo bakamsa. Kale aka kamano uyo ki tad bi tad Yedusalem abiw mewso bom nadano kanaba kale, ika im aket bo Got ami kasák gu bo mewsone tad misunongin keimune kal bidiwo kale. \v 12 Yesus aka bakoyam, “kinim win finim mak beno aka un bi bakan kukum sikam mak unano, kamok keidawiwo yanol alo asiki alam abiw tadokabano. \v 13 Kale aka unono kalanom nadale alam wok fakudin kinim nangal kal iyo weng kudála tadiwe, aka kung gebom auok kal, auok kal keiyam nadale bakoyam, ‘kisol bela wansiki dusiki bom sidiwo asiki tadokabino.’ Kale una, \v 14 kata alam wanang kinim iyo kus atam nadiwe ika kinim walu imadáliw yán tem yak bakodiw, ‘kaba num kamok keidolaw báno.’ Akiw, \v 15 kata aka kamok kei nadane yanol tada alam kisol wok fakudawin kinim kisol kuyam si buta makso ifemusiwe kalono, kale nada tad gán dáyama tadiwade, \v 16 kamakikiw mak asik maek tod nadale bakoda, ‘kawta kaba, naka kam kisol uyo wansiki dusiki bom nadile ais kisol kung gebom 50 kal kutikamsi kate.” Akane, alam tabalasew ayo bakodaw, \v 17 ‘kuin nalam wok fakudin kinim kidele, ken keisaw. Kaba ken katiw kal tein dudew tabesaw keimin, abiw afalik dukum nangal kal uyo kin modalo!’ Akeisa ko. \p \v 18 Alo mak asik maek tod nadale bakodaw, ‘kawta, kaba naka kam kisol uyo wansiki dusiki bom nadile ais kisol makso kung gebom 25 kal mak kutikamsi.’ Akane, \v 19 alam tabalasew ayo bakodaw, ‘kabal dudew tabesaw keimin, kabal abiw afalik dukum auok kal kin modalo!’ Akeisa ko. \p \v 20 Beta alo wok fakudawin kinim mak ayo maek tod nadale bakodaw, ‘kawta, kam kisol namti bela ka, naka kam kukuw uyo utamomane, kaba kinim atud kuw tabesaw kala kale kam katam fingon dá nadino, naka kisol uyo aimang gine kutisi.’ Akei nadale \v 21 bakodaw, ‘kaba yak madik im ufek ufek kutidiw bu uyo kalami taw keidu kudá bom nadawe yak mak imi ufek ufek kudiw bu uyo kalami taw keidu fen bom keimalaw kala kaleyo naka fingán dásino.’ Akane, \v 22 alam tabalasew ayo bakodaw, ‘wok fakudin kinim dakadisok, kaba! Naka kam weng bakodaw be ki abodom nadile sok gei kamudokabi, kaba kalam kal bade bá, afan naka kinim atud fakiyole! Naka yak ami ufek ufek uyo nalami taw keidu kudá bom nadile, yak mak ami ufek ufek kudá bu uyo nalami taw keidu fen bom keimaline? \v 23 Watawo kaleyo kaba nam moni uyo kudew yak beng tem teidawo yanol naka asiki tad nadino kalfalin kisol so kudongin dakosine? \v 24 Kalbane, aka wanang kinim mewso toda bidiw bakoyam, ‘yak ami kisol faku be uyo dakidaw nadiwade kudew yak kung gebom 50 kal ifese kinim kudawino.’ Yakane, \v 25 ika bakodaw, ‘kawta, aka alo kung gebom 50 kal fakube bede.’ Akiwe, \v 26 aka asiki bakoyam, ‘naka dam bakoyamon, yak kan ata kisol seng kuw fakube namti, ata kudulokaba, kata yak kan ata mak fakudongin banim, alami kata kukidawokabiw ka! \v 27 Kata yak nam wasi kei bidiw ika num daw kamok dádoluw báno kale sidiw iyo imadew tad nalam kin gubuyo tei fukodiw fikalino.’” Kalesa ko. \s1 Yesus waktudo dew tam Yedusalem unsiw sung uta ko. \p \v 28 Yesus aka weng guton bakaba be banimane, aka gebom tam Yedusalem unono kale una kale. \v 29 Aka tam abiw Betfasi so Betani so abiw mewso mukkun auliw tikin kalbiw kal, aka alam weng kidimin kinim alew mak imadála isik gebom unokabiw iyo weng bakoyam nadale \v 30 “kiba unokabiw ki yak abiw unokabiw be tam somane iniman dongki man mak sok duki dawti bidiw be, be umi dim mak tein kámin dako bidiw mifiw be, kale be sok bá dau nadiwade dew tad kadák tadin kala. \v 31 Kale yak bom kanamiw kinim mak bakoyam nadale kiba watawo kale dongki man sok bábiwako kaliw namti, bakodaw, ‘Tabalasew ata weng dauyam dongki dim tein kámono, kale kudew nam tadino kala, kala kalino.’ Yakeisa. \v 32 Kale kinim imadála uniw iyo yak nadiwade ulum atin bakoyama ulutaw ki utamsiw. \v 33 Kale iniman dongki man sok uyo bá bom keimiwe, kanamin kayak ayo bakoyam, watawo kale dongki man sok bábiwe? Yakane, \v 34 ika weng atung fakadu bakodaw, “num Tabalasew ata dongki dim tein kámono, kanabano,” akei nadiwe \v 35 ika dew tad Yesus dádaw nadiwade ilimi lim kál kudu kudew tam dongki man dim tei nadiwe Yesus dew tam dang dim teidiw teinane, \v 36 dang dim tein kudew ei badane, wanang kinim iyo ilimi ilim tuw leiw ifádaw yakidiw unsiw ko. \p \v 37 Kale ika tad bi tad abiw mewso mukkun auliw leiw kidis mitabamin kal kanomin wanang kinim Yesus dawsikbiw iyo aket dákadewyam tabune kalfal bom nadiwade Got win kufádawsiw uyo weng dukum dafá bom keimsiw uyo watawo kaleyo bá, kanomin dubat so keimin kukuw utam sidiw kayo bako nadiwade, \q1 \v 38 “mew Got win tudow dim Kamok tadokaba, be ken kalfalawsa abid tikino aket balut so win dukum kufámin so uyo Got alamino.” \m Kalsiw. \v 39 Kale yak Fedasi madik tein bidiw iyo Yesus bakodaw, “Kukumin kinim kaba, mew kalam weng kidimin kinim weng kuw daw tam tadebiw bidi ngadák fuko imudawo sading kalin kala.” Akiwade, \v 40 Yesus aka weng atung fakadu bakoyam, “naka atin afan dam weng kuw bakoyamon kala. Ika sading kalokabiw, bude tum ita Got win kufádaw bom gánokabiw ka!” Yakeisa ko. \p \v 41 Aka tad bi tad Yedusalem mewso tod nadale kaek fen Yedusalem utam amanom nadale \v 42 bakoda, “kuin kiba kamano bude dak tam buyámin kuw keidume kalbiw, kata kamano uyo falak atiyam bu. \v 43 Am dánámin mak tadokabu uyo ki kibilim wasiyo kalin iyo tad wow biki falala imu nadiwade leiw fákbu atiyamokabiw. \v 44 Ika kiwso kibilim man so wati tem bidiw kiba kidela kuyáw tilika imu nadiwade kim abiw dukum uyo atin kuw mit kiwa imadá nadiwade katiw so mak kano ulum abin kudáliw todbu ka, kaloliw uta banim, watawo kaleyo kiba Got ami am dánámin tadongin keima um aket so fukanbiw bá.” Yakeisa ko. \s1 Yesus tam Yol am unsa umi sung uta ko. \p \v 45 Kale Yesus aka tam Yol am nadale wanang kinim imi wansiki dusikibiw iyo fotaba tamá uniwe, \v 46 bakoyam, “Got weng uyo bako nadule, ‘nam am katam uyo ki Got suksuklawin am kala.’ Kalesu, kata kiwta ta bom ‘yakot wanin umi bán keimamsiw.’” Kalesa. \p \v 47 Kale sun kuw am dánámin adikum uyo Yesus aka Yol am kal bom sawa kukumin kinim so kinim im gebom gebom so iyo Yesus anbidumo kalaniw. \v 48 Kata ika leiw mak atam nadiwo masi kanodoliw bá, watawo kaleyo bá, wanang kinim iyo am weng sun kuw kidilaw bom nadiwade dabadá yak abodiw banim kei bidiwo kayo ko. \c 20 \s1 Yesus kaba kan ata win dukum kukamsa, aksiw umi sung uta ko. \p \v 1 Am mak dánane Yesus aka Yol am abem kal bom nadano wanang kinim kukuyam bom nadale Got sung kidel dawkáyam bom kei badano, bokal kayak as fakiw dákádawin kinim so sawa kukumin kinim so gebom gebom so iyo tad Yesus bakodaw, \v 2 “kaba yaknámin win dukum uta kudu bom nadawo kanamin kukuw bo kudew matam dakábawe?” Akei nadiwe bakodaw, ‘bo kan ata kanomin win dukum bo kukamsune?” Akan bom keimiwade, \v 3 Yesus aka bakoyam, “naka nalaso dákadámin kiwsik weng mak dákadáyamino bakonamin kala. \v 4 Yon wanang kinim wok boyamsa kukuw bo yakalo tasu? Abid tikino kal bade kinim ilimiyone?” Yakane, \v 5 ika atama atama bom nadiwade ilim tudun weng baka bom nadiwade uka bako naduwe, “abid tikino kal tasuno,’ kalokabuw, be akal bakoyam nadale ‘á watawo kale aket kudawin dakobidiwe?’ Kalokaba. \v 6 Kata nuka bako naduwe, ‘woye kinim ilimi kukuw buyo.’ Kalokabuw, bede wanang kinim iyo tum tuw yanbidine, watawo kaleyo bá, imi aket fukanin dukum ayo bako nadiwe, Yon ayo lum senin kinimo,” kalesiw kayo ko. \p \v 7 Kale ika aket tet si kudá nadiwade Yesus bakodaw, “num kal banimo, yakalo emak tasune kalbi kudáluwo.” Akiwe, \v 8 Yesus ayo bako nadale, “naka kaliw kale be naka bakoyam, kanomin win dukum uta kudu bom kanamin kukuw bo kanabino yakomi banim!” Yakeisa ko. \s1 Kinim mafak gadew sok yong kin modin imi sung uta ko. \p \v 9 Kale Yesus ayo dák weng guton mak wanang kinim bakoyama, “kinim mak aka gadew sok yong mak kaisano, bude aka kinim madik láw kin monam bidiwano, kale kuyam kudá nadale una ki un bi anang sikam mak teinsano, \v 10 gadew gim uyo yakana bomongin atan mewso keidune alam wok fakudawin kinim ayo dabadála yak yong kanamin kayak itamayo gadew gim mak dákama kukamiwo tadalo. Kale dabadála una, kata yong kin moyámin tabiwo kalomo dabadák tamo faubi, dau nadiwade dabadáliw bisák balang balang unane, \v 11 alo ming ming alam wok fakudin kinim mak dabadála, yak unane yong kin modin kinim tabiwo kalomo fau bi dau fatom leiw yáw kuw kukudaw nadiwade dabadáliw bisák balang balang tadane, \v 12 alo ming ming wok fakudawin kinim alew imi falew mak dabadála yak unane, yong kin modin kinim tabiwo kalomo, fom tuw fau bi dau nadiwe dawbinodiw un bi dák mon abane, \v 13 beta gadew yong kanamin kayak ayo bakoda, ‘kuin be yaknamokabi.’ Kalsi nadane bako, ‘au nalam kal, nalam man nalam aket kudawsi ata dabaláli yak unokaba, bude ika atin dakbu ken atamokabiwo kale nadale dabadála tada.’ \p \v 14 Kata yong kin modin kinim iyo maek aba atam nadiwade batad aka, batad aka bom bakodiw, ‘kanamin kayak alam man tadba kaí, nikil baku anbi naduwade ami ufek ufek alaw kudawse uyo numi keidumo!’ \v 15 Kale nadiwade yak dew faku dawbinodiw tam gadew bináliw abiwo kal aba anbidiw fikalesa. \p Kale yong kanamin kayak ayo yakanomyamokaba? \v 16 Aka tad nadale yong kin modin kinim iyo fuko nadale, gadew yong uyo yak kinim kukum kuyamokaba.” Kalesa. \p Kale wanang kinim iyo kanamin weng be kidi nadiwade bako, “bá be, be kan mak kanodomu banim be.” Kalsiw ko. \v 17 Kale Yesus ayo kin tudun salyam ifimo nadale dákadáyam bakoda, “kiba Got weng kale godusiw um mit bulayo yaknámin? \q1 ‘Am ginamin kinim ika tum bula mafako kale kudáliw yak abuno uta ta bom nadule kamano tum iwkuk midi tum taw keida ka.’ \m \v 18 Kan kinim ata tum dim be dalmong kalom kutina namti, kinim be but wakel wakel audokaba ade tum umi dak tam dá madák daw tam modokabu namti, atin talin kuw keidokaba.” Kala nade \v 19 sawa kukumin kinim so bokal kayak as fakiw dakádawin kinim so iyo leiw fen bom yaknodaw naduwo kamane kal dew fakudumo kalsiw, watawo kaleyo bá, ika kal keidomane, weng guton bakaba be ilimi dok diyam bom bakaba ka, kale nadiwo kanamsiw, kata ika wanang kinim Yesus weng kidibiw imi itam fingánsiw ko. \s1 Takis Sisa kukádawin sung Yesus dákadálawsiw sung uta ko. \p \v 20 Kale nadiwade ika dafimo bom nadiwade di di bom atafimin kinim imadáliw kasen keimom kinim madik nuka kinim kidelok kae, kale nadiwade dákadálaw bom keim unuwo wataw so kalane, kale naduwo dabadáluw yak gawman kitid soim imi teng dim abako! \v 21 Kale nadiwade di di bom atafimin kinim iyo tad Yesus dákadálaw, “Kukumin kinim kaba, nulum kal, kaba kam wenga, kukumina uyo ki atin dam kuw kanamábaw ade nulum kal kaba win tabin iyo itam aket so keikamoma banim, kata kaba kabalam Got weng ki atin afan kukuyamábaw. \v 22 Kale nuka ken takis keimin kisol be Udom gawman kamok Sisa kudawoduw bade bá?” Akiw, \v 23 kata Yesus aka itamomo, ika kasen kei weng abil fonamumo kalbiw ka. Kale itam nadale bakoyam, \v 24 “tumon mak kukudiw utamon, bela kan ami gebom wakak dá nadiwade win kuti keisiwe?” Yakane, \v 25 ika weng atung fakadu bakodaw, “Sisayo,” kaliwe, aka bakoyam, “yak yaknámin uta Sisa ami namti, Sisa alam kukádawin ka, yak yaknámin uta Got ami namti, be Got alam kukádawin kala.” Kalesa ko. \p \v 26 Ika ilim weng gudula daubiw uyo wanang kinim tem weng abil mak fodongin banim, watawo kaleyo bá, ami weng taman kida uyo kidel kayo ika kin ki antam dási nadiwade weng sading kalesiw. \s1 Fikalesa kinim talá tabokaba umi dákadámin uta ko. \p \v 27 Seddusi iyo mit makuw kale ika bako nadiwade fikalanámin iyo talá tabodiw banimo, kaleyábiw kayo Seddusi madik ika dákadámin weng mak daw tam mo tad Yesus atam nadiwade bakodiw, \v 28 “Kukumin kinim kawta, Mosus aka weng sawa mak goduyam bako nadale kalesa. ‘Atamaw kinim mak wanang kudu wanan unom man mak kudongin banim kuti kudá fikala namti, ning asik tow muk anung kadun falmo nadano alam muk anung fikalesa man mak fukodawako.’ Kalesano,” Kalesiw. \p \v 29 Kale kinim nikil fet kal mak bidiwo, fik dil asik wanang kudu alom nadale man mak daudongin banim fikalom kadun kuti kudálane, \v 30 beta dilim falew asik falmo wanan unom fikalom kadun kutidane, \v 31 beta iw asik tam fik kadun falmo wanan unom fikala, kanamiw ki um dim kal kinim nikil fet kal iyo man mak daudongin banim be kal bilel kale sidiw \v 32 ade wanang ukul yanol fikalesu kala. \v 33 Kaleyo fikalesiw talá tabokabiw, be kinim nikil fet kal imi wanang makuw buki kudu alom nadiw fákadew unsidiw talá tabokabiw be kan ami kadel keidokabune?” Akiwe, \v 34 Yesus weng atung fakadu bakoyam, “kamano kadák bidiw uyo wanang kinim dabudula dabudulabiw. \v 35 Kata yanol yak kan ata ken winso talá tabokaba kinim wanang be kabadák wanang kinim dabudula, dabudula keimodiw banim make! \v 36 Ika fikaloliw banim ade ika alam kano ensel taw keidokabiw ade ika talá tabokabiw, kayo Got ami muduw keidokabiw. \v 37 Mosus akal kidela kukuyam nadale fikalanámin fom lung kudá tabokabiw kalesa. Kale Mosus aka gusák as kainin umi sung bako godusa uyo bako nada, ‘Kamok be Ebadakkam, Aisak ade Yekkow imi Got.’ Kalesa. \v 38 Kale umi mit uyo ki aka kaunsin sinik so biyámin imi Got. Kale aka fikalanámin imi Got bá ade am kin dim wanang kinim adikum iyo kaunsin bidiw kalba.” Yakane, \v 39 yak sawa kukumin kinim madik iyo weng kidilaw nadiwade bakodiw ko. “Kukumin kinim kaba, ken weng yán ki bakoyamaw.” Akeiwo, \v 40 kayo wanang kinim iyo dákadámin weng makso mak dákadálawumo kalongin banim keisiw. \s1 Walusa Kinim be kan ata, kalin sung uta ko. \p \v 41 Yesus aka bakoyam, “ika yakno nadiwade bako, Walusa Kinim be Dewit ami low kae? Kalanábiw. \v 42 Dewit alata Fuw Buk tem godu bako nadale, \q1 ‘Kamok ayo nam Kamok bakodaw nadale, tad nalam teng miskuno tein sadaw \v 43 si naka kalam wasi iyo imadew tad kalam kitid akfak tem imtidokabi.’ \m Kalesa. \v 44 Kala kaleyo Dewit aka Walusa Kinim be bakodaw nadale, ‘Kamokim,’ akeisa. Kale be, yakno nadano alo aka Dewit ami man low keidokaba?” Yak badano, \v 45 adikum wanang kinim iyo Yesus weng kidilaw bidiwe, Yesus aka alam weng kidimin kinim bakoyam, \v 46 “kidela, uta bom nadiwo kiba sawa kukumin kinim itaw keimin bá, ika leiw leiw ká bom nadiwade ilim babid babid kimisung ki miki dabadá nadiwe wanang kinim tadu tadu bom wansiki dusikibiw tem bulew buduwo, itam aket kun falali yakin kale kanamaliw ade tam kawed am abin abem uyo kudu teinan bom nadiwade ban imin wanbiw im abin iwkuk uyo fakbu teinan bom nadiwade \v 47 wanang kadun kadun min ibakayamiw, ata im am uyo yakot wan bom nadiwade kasen kei im luk Got wis sánlawuw kae, kale wis sánin kimisung keimábiw. Be kasen kei kana bom ilimi uyo kuku nuka nuta kinim kidelo kalanaliw. Kale kanodin kinim bidi atin sok gei tabamin mafak kudulokabiw ko. \c 21 \s1 Wanang kadun Got fet dawkádawin daudawsu sung uta ko. \p \v 1 Kale Yesus aka Yol am kal kin modom nadano kalomo kisol kayak kayak kai une bom nadiwade Got fet dawkádawin uyo kisol dukum kudew yak kin ket tem kuti unebiw ka. \v 2 Kale aka kanom kin mo álano, wanang kadun kinkin so mak utamomo, kain tabin alew mak dudálu yak kin ket tem unu ka. \v 3 Kale nadale Yesus aka bakoda, “naka atin dam weng bakoyamon, mew wanang kadun kinkin so uta Got kin dim ayo uta kisol seng kuw kutidu yak madik madik im kisol akayamu ko. \v 4 Wanang kinim adikum itane kisol kayak kayo mew yak Got fet dawkádawin ki kudew tad kin ket kubudiw ka. Mew wanang kadun bulayo ki umi ufek ufek atin gitas banim, kata uka ulum wan bom bongin uyo adikum kubino kudálu.” Kalesa ko. \s1 Bi audokabu Yol am bo dakel tabokabuno kalesa sung uta ko. \p \v 5 Kale alam weng kidimin kinim madik iyo katam fen Yol am abem kin mo bom nadiwade kanodin am kidel kin budusi so tum mil mo gine nadiwe kanodin ufek ufek kidel so Got fet kukádawábiw kuwo kalaniwe, Yesus aka bakoyam nadale \v 6 “kanomin ufek ufek adikum utamanbiw bo, am mak dánokabu bo adikum kuw mafak dádokabu. Adikum tum uyo dakela bakan abokabu ade tum katiw so mak tam mak umi tiw budu utamodiw banim.” Yakane, \v 7 ika bakodaw, “Kukumin kinim kawta, bo yanodin atan kal kanam tabokabune? Ade um kanam tadokabu bo yaknámin kukuw uta kanam matam buno au kano bakosa namti, mew matam bongin keimu kalokabuwe?” Akiwe, \v 8 aka weng atung fakadu bakoyam, “á ibakayamodiw kaok ki kidela dufo bom nadiwo kala, watawo kaleyo bá, kinim wanang seng kuw ika nam kibi wakak kiw tade bom nadiwe bako, ‘naka nalata kalakabi tadi kate,’ kal bom nadiwade, ‘am dánámin mewso keibuno’ yakiw namti, im yán aboyamin bá ko. \v 9 Kiba utamiw wasi ginan matam bu gelei wako dau ginan bom nadiwade kinim mit makuw ilita tako dau ginan bidiwe, kiba fingánin bá, busik kanabi tadenuno yánol am afung am uyo dánu tadokabu.” Yakei nadane \v 10 bakoyam, “anang kukum kasel yak anang kukum kasel tabudiw ginan bidiw, abiw kukum kasel yak abiw kukum tabudiw ginan bidiw, \v 11 bim amsun man fukan matam bune imin wol fut matam bu, asanin kinim wanan matam bu, bakan adikum kuw tabodu uyo matam bokabu ade abid tikin ukul dubat keimin so kanamin fingánin kukuw kukuw so uyo kanam matam bokabu. \p \v 12 Kale weng bakabi bela matam bongin banim dako aluyo, kiba teng takuyam imadew faku bedbedya bom nadiwade ika imadew kawed am am im tam tade weng bakaya bom sok gei imkan bom ade kiba imadew yak kamok kamok so gawman so dim tei kot kei bom keiyamokabiw. Be kiba nam win tudow dim kanayamokabiw kala. \v 13 Kale kanam matam bokabu kabadákal kiba abin kidel wakuyamokabu, kale weng kidel uyo bakayamin kala. \v 14 Kata kiba kanam matambu kol bu utaw kalokabi, kale aket luklakin bá. \v 15 Watawo kaleyo bá, naka weng bakamin umi kal keimin dauyamokabi, kayo kilim wasi iyo kim weng bakabiw be atamomo kiba weng mafak bakabiw yakodiw banim. \p \v 16 Kiba kibilim kakun kalaw so nikil fikal so kibilim duw ifin so kafadow kasal so ilita ta bom dusikidiw, ata madik kiba imadáliw yak wasi sikal ban dim abiw yanbidiw fikalokabiw. \v 17 Mew adikum wanang kinim ika sakik itamokabiw uyo watawo kaleyo bá, nam win faku bidiw kayo ko. \v 18 Kata mew kanodin ufek ufek kanayamokabiw uta mak ta bom atin kidela im mafak dádomu banim. \v 19 Kata kiba kilim afan kalin dim kitid kuw fakadá todokabiw uyo ken kilim kál bá bu takeikudokabiw ko. \s1 Yedusalem be mafakokabu kalin sung uta ko. \p \v 20 Kiba utamiw Yedusalem uyo wasi un tabudin kinim iyo tad wow falal dau teiniw namti, kal kiba kal keidomo, Yedusalem uka mewso kuw mafak dádongine kalin. \v 21 Kale be kanam matam bu kaí, Yuddia bakan kasel ika wakan sakabe un bi amgu tikin unin, yak kan ita Yedusalem kaw tam tein bidiw itane adik matamaniwe, yak kan ita Yedusalem abiw wol báno kal bidiw namti, ika tam Yedusalem katam unemin bá. \v 22 Kale belayo ki ilim sok gei tabamin am dánámino, kale Got alata kanam kalesano, alam weng godin weng uyo kanam tadokabu kalesu uyo matam dam abudokabu ka. \v 23 Kanodin am dánokabu kawák ayo yak wanang kumun sone, man daw sek mikibune ika yaknodume kale atin fitokabiw. Kale be idum dukum uyo matam bakan bula abumamune, Got ami aket keng dukum uyo wanang kinim kuyamokaba. \v 24 Kale wanang kinim madik bo woksek kaung tuw anudiw fikalan bidiw, madik ita kalo anang bakan kukum kukum kinim ta bom bakadu imadew yak sok gei imti bidiwe, alo yak Yedusalem abiw utane anang bakan kaloyo kaloyo kamok kamok ta bom, ita bakan uyo kudu kin mo bidiw bi ilim atan wakuyamsa uyo banimokabu! \p \v 25 Kale atan so kayow so milum so uyo dubat keim matam bune, anang bakan adikum bo fingánin ki keidokabu, watawo kaleyo bá, yol wok umi fakadisu fakadásu tabu yaknodume kalokabiw. \v 26 Wanang kinim deng mak bo ikal adikum kanomin bakan kuw tabodu kanam matam bokabu umi aket fukan bom nadiwade im aket uyo ki fingánin dukum yak falune, kin buda aba bom keimokabiw uyo watawo kaleyo bá, abid alam kano kaw tam bálo kalesu uyo daktinono kalin keidu gulak gulak tabokabu kayo ko. \v 27 Kale kanamin tem kabadákal Got ami kinim ayo ibin tem kitid so kin budusi dukum so kei madák aba ka, kalokabiw. \v 28 Kale bo kanam matam abin kudono kanam tadu namti, kaba kan tod nadawe mik fadá katam fenámin kala, watawo kaleyo bá, kam kail bá takeikukamongin atan uyo mew tadbu ko.” \p \v 29 Kale Yesus ayo weng guton bela bakoyam, “kiba mew as yet so as malow so bidi itamin. \v 30 Kiba ata bidiw alam kon dudá nadale alokso kon talála namti, takam tein tadane kalin ka. \v 31 Kale be alataw kale, abid tikin kanamin kukuw bo kanam matam bu namti, kal keidomane, Got ami kasák gu tem biyámin uyo mewso tadongin keimune kalin. \p \v 32 Naka atin afan dam weng bakoyamongin keimi, kamane kamane umi kinim bidiw iyo fakadew unongin dako áliwo adikum ufek ufek um kanam matam bokabu uyo ilimi dim kal kanodokabu ko. \v 33 Abid so mew bakan so bidi kalo maklo banimokabiw, kata nam weng uyo kalo maklo banimomu sung banim ko. \p \v 34 Kidela kilim luk dudu dufo bom nadiwo masi kiba keno, kale wok mafak kitid kuw tabesu uyo wan bom nadiwe sun kuw ufek ufek liwliw wan bom nadiwe kilim bakan dim teinámin ufek ufek aket ki fukan bom keimin bá, masi keno kale lumlum bom kanamiw, Got ami Kinim tademin atan uyo mew babá falmang kalin ulutaw kei tadu kin sidi kudálodaw kala. \v 35 Kale kanam kutad didokabu uyo mew adikum bakan kuw tabodu uyo tum tem, as tem so wakadálokabu bá ko. \v 36 Kaleyo kidela dufo bom akál ale kaon ale bom nadawade sun kuw Got amaneng dukadaw bom, keimom nadiwo kanomin ufek ufek kanam matam bokabuno kalbu uyo kitid kuw fakadá yak akamam nadiwade yak Got ami Kinim kin dim todin kala.” Kalesa ko. \p \v 37 Kale am dánanim makuw makuw kutim be tam Yol am weng kukuyam bada bi kuin kuin tadane, aka sun kuw una ki un bi mukkun auliw tikin kalbiw kal sinsin badane, \v 38 adikum wanang kinim iyo kutim tad Yol am kal am weng kukuba uyo kidilawámsiw ko. \c 22 \s1 Yesus anbidumo kale weng gudulin sung uta ko. \p \v 1 Kale kamano uyo Budet Is Banim wanin umi ban bo bom alo Akayam Unemin umi ban bo bom wanin wanin am mewso keidu. \v 2 Kale bokal kayak as fakiw dakádawin kinim keidiwe, sawa kukumin kinim keidiw iyo yaknamom naduwo kalo iwál leiw Yesus anbidumo, kale bom leiw fen kábiw, kale be watawo kaleyo bá, wanang kinim im itam fingán dá bom nadiwo ko. \v 3 Kale beta Mafakim ayo tadeyak Yuddas kidin tem unsa, alam win mak ayo Iskadiyat kayak akanábiw kale, aka Yesus alam weng kidimin kinim, kale ata dauku kilung kal keisiwo, \v 4 Kale Yuddas ayo aik kala ki yak bokal kayak as fakiw dakádawin kinim so Yol am kin mo todámin imi gebom gebom so iyo itam nadale bakoyam, “kana kano nadino Yesus ayo dabadáyamin maek kim sikal ban dim abokabano,” kalesa. \v 5 Kale ika aket kalfal dádaw au akei nadiwade kisol kudawumo kaliw. \v 6 Kale Yuddas ayo afano kale nadale yakno yakno yom nadino wanang kinim kin duwáyam gis Yesus ayo gi dauyamon kanama. \s1 Yesus adik adik wanin wanesa sung uta ko. \p \v 7 Kale Budet Is Banim ban dutimin umi am dánasu kale kamane, Akayam Unemin ban umi bil siwsiw man amokabiw am dána nade \v 8 Yesus ayo Yon so Bita so weng dauyam, “kiwsik ei bom nadiwo Akayam Unemin ban imin uyo mikil kei bom kidel sidiwo nuka yanol taduwo wanumo.” Yaka nade \v 9 ika asiki dákadálaw, “yaknang kal kanamin tabokabune?” Akiwe, \v 10 aka weng atung fakadu bakoyam, “kiba yak abiw dukum wakas tam audumo kinim mak wok ilu wok ket kudew tadba ka. Kale nadiwe am mul tein tam alam una kal wakas tam am nadiwade \v 11 am kayak ayo dákadálaw, ‘Kukumin kinim aka bakokam nadale, kotadang am be yaknang kal nalaso nalam weng kidimin kinim so Akayam Unemin ban imin uyo wanokabuwa kalano.’ Akiwo, \v 12 kinim ami am kukuyamokaba be el amo kal, kale tam udumo wanin wanin bán yum tabesu ka. Kale nadiwo kal ban imin uyo mikil keim sidiwo tadumo,” yaka nade uniw. \v 13 Kale ika yak somo Yesus alam bakoyama ulutaw kun kuw ka. Kale nadiwade Akayam Unemin ban imin uyo mikil kei bom kidelsiw ko. \v 14 Kale wanin wanin tem tadule, Yesus so alam weng dew kámin kinim so nikil wanin wanin bán dim tein nadiwade \v 15 Yesus aka bakoyam, “naka kamane ki kiwso Akayam Unemin ban imin uyo nalam aket dukum so kei wane nadino beta kabadákal, kál funin uyo kudulon kala. \v 16 Kaleyo naka atin dam weng bakoyamon kala, yanol kabadák makso Akayam Unemin ban imin so mak wanomi banim kei bidi bi, kiba kidela mit kal kei Got kasák gu tem unokabiw kal wanokabuw.” Kalesa. \p \v 17 Kale yak wain wok kaw kudu faku nadale Got ken keiyo akei nadale bako, “bula kudu nadiwade nikil gele wanino.” Yakeisa. \v 18 “Naka atin afan dam weng bakoyamon, naka kamano tein katow unuw uyo naka alo makso wain wok mak wanomi banim, bidi bi Got kasák gu uyo taduyo kuwo.” Kalesa ko. \p \v 19 Kale aka dák wanin budet faku nadale, Got ken keiyo, akei nadale fakel fakel dauyam bakoda, “bulayo ki nalam dam kuyami ko, kana bom nam aket finang dáka bom bidiwo,” kale kuyama waniwe, \v 20 alo leiw makuw kanaba be ki, aka wok wain kaw uyo kudu nadale bako kala ko. “Bulayo ki nalam kaim kimino, kale imsádi kale bela nalam kaim tuw alokso abino kalin uyo yán tum kuti kudámi ko. \v 21 Kata kinim mak ata tabe namadew yak wasi sikal ban dim namtidokaba kinim ayo nalaso nalam bán mewso tein be. \v 22 Kale Got ami Kinim alami bude kanam kalesu kayo bo kanodokaba, kata kinim nam wasi gi dauyamokaba kinim, be nam kinkine, beso kanodokaba kuwo kalbi ka.” Kalane, \v 23 alam weng kidimin kinim ika dákadálawa dákadálawa bom nikil taken bom, “be kan atane, kan atane kal bom nadiwade nulum iwyak tem kadákal kan ata tabe nadale kanodawokabane?” Kalaniw. \p \v 24 Kale alam weng kidimin kinim iyo wengal fukan bom bakodawa bakodawa bom kaliw ko. Kan ata amsun keidokaba kal bom wengal fukaniwe, \v 25 Yesus aka bakoyam, “yak Mifiw imi kamok kamok ika ilim wanang kinim im kin moyabiw ka, alo wanang kinim ikil kamok kamok bakoyam ika ‘kamok dukumo’ yakeiyábiw. \v 26 Kata bela kiwso im kanamábiw taw kanodoliw sung banim, bede nikil mak matam amsun keidono kaliw kaí, man katiw taw keidaw betano ade wáw kan kawta mak matam kin modin keidon kalaw kaí, mak imi wok fakudin kinim keidom nadiwano. \v 27 Kale kan ata dukum keibe? Bán dim abin tein wanin wanba ata bade, tod bom wanin ifaba atane? Afan kinim wanang bude bako nadiw bán dim tein be ata kala kalbiw, kata naka kim iwyak tem kadákal kim wok fakuyamámin kinim keibi. \v 28 Kale kiba nalaso bidiw nam kanomin idum fitin seng seng uyo kudusi. \v 29 Kayo nalam Natim ayo kitid so win dukum so kunamsa ulutaw, naka kitid so win dukum so uyo kuyami nalaso makuw keidokabuw. \v 30 Kale kiba tam nalam kasák gu bom nadiwade nalam wanin wanin bán tein bom wok wane imin wane bom nadiwade abin abem abem tein fakadá nadiw Isadael kinim mit kilung kal be kiwta taktakokabiw kala.” Kalesa ko. \s1 Bita Yesus win kuwádawokaba umi sung uta ko. \p \v 31 “Saimon kaba, Saimon kaba, Mafakim aka weng dákadá adikum kiba imkukuduno, kale nada aka wom tuknu abál kudu kiw kuwnodono kalin taw keima ko. \v 32 Kata Saimon kaba, naka Got wis modawi kalam aket Got kukádawin uyo daw kitid mokamokaba. Kale kaba alo asiki maek nalam mit tem tadokabaw, alo kawsik kalam nikil fikal iyo imi afan kalin uyo kuw kitid moyamal.” Akane, \v 33 Saimon aka bakodaw, “Kamok Yesus kaba, naka kalawso alew makuw yak sok gei imudino, kale faskobi ade ken kawso naso alew yanbidoliw, kata keno kalbi.” Akane, \v 34 Yesus asik bakodaw, “Bita naka bakokamon, kamano midiliw kabadákal kokoduk gán dádongin dako álano, kaba nam win uyo kuwánam nadawe kinim be nam kal banimo nakbi bid alewbino modokabawo.” Akeisa. \v 35 Kale Yesus ayo alam weng kidimin kinim bakoyam, “suwayo naka bako, ‘moni so bung men so yán lom so dew unemin báno,’ kale imadáli unsiw, be kim aket ufek ufek makso mak iwánsiwe?” Yakane, \v 36 ika bakodaw, “bo mak iwongin banim dakosuw.” Akiwe, Yesus aka bako nadale, “kata kamane kiba, kan kawta men so kisol so namti, dewámin kuw ko, kan kawta woksek kaung banim namti, kalam gid lim uyo kuyam un kaung mak modin kala. \p \v 37 Kale Got ami godin weng uyo nam sung bako nadule, ‘aka kinim kukuw mafak fakudin so wol bakedokabano.’ Kalesu kaí, afan dam kanamongin keim tadu ka.” Yakane, \v 38 ika bakodaw “Kamok kaba, bela woksek kaung alew mak bu.” Akiwe, aka bakoyam, “áwo bu ki buye.” Yakeisa ko. \s1 Yesus mukkun auliw tikin Got amaneng dukádawsa sung uta ko. \p \v 39 Kale Yesus aka alam sun kanamala kayo, aka abiw dukum uyo kudá, nadale un bi tam auliw tikin unane, alam weng kidimin kinim ikil mul tein uniw ko. \p \v 40 Kale ika tam tikin nadiwe aka bakoyam, “kiba Got amaneng dukádaw bom nadiwo kala, masi kanamom aso imkukumin tadu, kiba ken kidela kitid fakadá todongin dakodoliw kala.” Yakeisa. \p \v 41 Kale aka kal imadá mew takas yak nadale katun luko dudák tei Alaw amaneng dukáda bom kalana ko. \v 42 “Natim kaba afano kalolaw bude nam kanodin kaim ket bo kukan keinamalo, kanodin bo nam san bá, Natim kalam san.” \v 43 Kalana nade abid tikin kal ensel mak madák nadale daw kitid mosa ko. \v 44 Kale aket idum afalik dukum kuw kudu nadale aka wol mat weng Alaw amaneng dukádaw bomane alam iwák uyo kaim taw kutinámin kei dák bakan abam tabu ka. \p \v 45 Kale nadale Alaw amaneng dukádaw bá kaokal kan tod nadale alo asiki maek alam weng kidimin kinim itamomane akálbiw ka, kalesa uyo ilim aket idum uta ta bom kál baluta imuduno kayo ko. \v 46 Yesus aka bakoyam, “watawo kale akál bidiwa? Kan tod bom Got amaneng dukádaw bom nadiwo kiba kanamom imkukumin tadokabu uyo ken kitid fakadá todin kala, yak bom keimane, \v 47 kawákal kanomin kinim uyo fukadálawu tabu ka. Kalomo Yuddas akbiw, aka Yesus mul tein kámin kinim kum kal iliso kamino kale, ata tabe kinim imadew dolok moda tadiw. Kale aka yak Yesus mewso nadane dawtad mikidon kala kanamane, \v 48 Yesus aka dákadálaw, “Yuddas, watawo kaleyo kaba Got ami Kinim ayo dawtad mikimin tuw wasi gi dauyamono kanabaw? \v 49 Kalanane, Yesus alam mul tein kámin kinim iyo utamomo kanodin kukuw bo matam bongin keimu ka, kale nadiwade bakodiw, “Kamokim nuka ken woksek kaung tuw anudoluwe? \v 50 Kalbiwe, mak asik tabano kalomo bokal kayak ami wok fakudawámin kinim ami kilung kal miskuno bo woksek kaung uta takadu kubinodawa dák abune, \v 51 Yesus aka bakoyam, “á makso kanamin bá!” Kalbane, yak kinim kilung kal uyo malemane kensu ko. \p \v 52 Kale beta Yesus ayo bokal kayak as fakiw dakádawin kinim so Yol am un tabudin kinim imi kamok kamok so wanang kinim imi gebom gebom so yak kan kinim ita dew fukudomo kale tadiw so iyo bakoyam, “kiba watawo kale kanomin wasi ginin un so un kaung so as kom so dákadew tadiwe? \v 53 Naka sun kuw Yol am kasádam tem ade kibiliwso biyábi, kata kiba teng takunam namadew fakudin dakosiw. Kata bela kilim atan keida ade be Mafakim ami kitid akfak tem uniw ka.” Yakeisa. \s1 Bita bako Yesus nam kal báno, kalesa sung uta ko. \p \v 54 Kale Yesus sikal takudaw dew gidi gidi dew uniw ki daw tam mo bokal kayak ami am uniwe, Bita akal yán tem itam guduk itam guduk unsa ko. \p \v 55 Kale bokal kayak am abiw dal iwyak be as mak dok dádiw kain bada dák tein bom as tudu bom keimiwo, kale Bita aka dák im tem as tudu bom keimano, \v 56 kaw tam wok fakudin wanang mak uka kalomo aka as daung lánba kai tein be ka. Kale nadule atam lis kadák si nadule bakodu, “mew kinim bela Yesus alaso kámin kinim tei.” Akune, \v 57 aka iwálu nadale bakoda, “wanang fak kuba, naka kinim bakabaw be nam kal banim.” Wakeisa ko. \p \v 58 Alo mew teinin taw ale ade kinim mak asik atam nadane bakodaw, “kabayo ki alaso kámin tei.” Akane, Bita aka bakodaw, “kuin kinima, naka bá be.” Akeisa ko. \v 59 Kale beta tein bi am atan makam mak banimane, alo kinim mak asik atam lis kadák si nadale bakoda, “atin afan kinim belayo ki iliso kámin kinim kate. Kabayo ki Galili kasel.” Akane, \v 60 Bita asiki weng atung fakadu bakodaw, “kuin kinima, naka kam weng bakabaw be nam kal banim.” Kal bom aka weng be baka bomane kokoduk gán dá kei badane, \v 61 Kamok Yesus ayo dumade Bita kin tatun salaw dafi modane, Bita ayo Kamok Yesus weng bakodaba, aket finang dádomo, “kamano am dánámin kabadákal kokoduk gán dádin dako áliwo nam win alewbino mo iwalulokabawo.” Nakeiba ka. \v 62 Kale nadale matam be maek abiw dal nadale aman bom batbat bisa ko. \s1 Yesus faumsiw sung uta ko. \p \v 63 Kale kinim yak Yesus kin mo falala daubiw iyo Yesus atafi bom nadiwade faumsiw ko. \v 64 Ika kin amit atidaw fau bom nadiwade dákadá bakodaw, “kala lum senin kinim kate bakoyo kan ata kanbidane?” Kal bom nadiwade. \v 65 Ika weng mafak seng kuw bakadaw bom atam fimsiw ko. \p \v 66 Kale bidiw bi am fadenan tadane Yu kayak gebom gebom keidiw, bokal kayak as fakiw dakádawin kinim keidiwe, sawa kukumin kinim keidiw, tada tada dek amki nadiwade Yesus ayo dabadáliw yak ilim kin gubuyo todane, \v 67 ika bakodaw, “kaba Got ami Walusa Kinim namti, bakoyamalo.” Akiwe, Yesus aka bakoyam, “naka bakoyamomi, kata nam weng be afano nakodiw banim. \v 68 Ade naka dákadá bakoyamomi, kata kiba weng bakonamodiw banim. \v 69 Kata kamano tein katow unokabuw uyo Got ami Kinim ayo Got kitid kuw tabesa ami teng miskun dim kal teinokaba ko.” Kalane, \v 70 ika adikum weng madas kale dákadá bakodaw, “kaba Got ami Mane?” Akiwe, aka weng atung fakadu bakoyam, “afan dam weng bakamin kei bidiw ka, nalata betei.” Yakane, \v 71 ika bako nadiwe, “nuka watawo kaleyo alo weng mit makso atamalo kale fenbuwe? Alo nuluta atamuw alam bon tem kanam kalba bede.” Kalesiw ko. \c 23 \s1 Yesus daw tam mo Bailet so Edot so imi dim kot keimsa sung uta ko. \p \v 1 Kale beta kanomin abák sino iyo matam be nadiwade Yesus dew Bailet atamiw ko. \v 2 Ika falak teidaw bom nadiwe bakodiw, “nuka kinim bela atamomane num bakan gawman kinim iyo im teng dáka bom nadale, aka num takis Sisa kukádawin uyo abem kutiyam nadale bako, ‘naka Got Walusa Kinim kae,’ kalesa bemi weng dam be kamoko kala kalin kayo aka be baka badayo dew Bailet kam dim taduw ka.” Kaliwe, \v 3 Bailet aka Yesus dákadálaw, “kaba afan Yu kayak im Kamokime?” Akane, Yesus ayo bakodaw, “au dam bakodaw be ka.” Akeisa. \v 4 Kale Bailet ayo kanamin weng be kidilaw nadale aka bokal kayak as fakiw dakádawin kinim so wanang kinim seng so bakoyam kala ko. “Naka am mafak keimin mak atam nadino masi kinim bela sok gei daudumo kalongin banim.” Yakane, \v 5 bude ika atin kuek di bakadaw bom kaliw ko. “Yuddia bakan kinim wanang alam weng kukuyamin uta ta bom wanang kinim aket dafáyam ká bom nadale aka Galili kalo kanam tadanusa ki kutamo kudew tad kadák didano.” Kaliwe, \v 6 Bailet ayo kanamin weng bakabiw be kidiyam nadale bakoda, “kinim bela Galili kasele?” \v 7 Kale aka finang dá kal keidomo Yesus be Galili kinim ade Galili bakan be Edot ata kin mobe kayo aka dabadá yak Edot dim una. Kale Edot be Yedusalem kal beno ko. \p \v 8 Kale ika dew yak uniwe, Edot ayo atam aket seng kalfalsa, watawo kaleyo bá, ami sung uyo kama kal kidi nadale yaknang kal atamokabine kal bom sun kuw kin dakak di teinsano. Kale Yesus aka kanabano kanabano kal bidiw kidiyabano Edot ayo dubat keimin mak kukuda utamono kala ko. \v 9 Kale Edot ayo kanomin dákadámin uyo as bilaluk keidawse, kata Yesus aka weng mak fakadu bakodawongin danim alam tum teinin keise. \v 10 Kale bokal kayak as fakiw dakádawin kinim so sawa kukumin kinim so mew todbiw iyo Yesus weng falak teida bom kitid weng Edot bakadawsiw ko. \p \v 11 Kale beta Edot so alam un tabudin kinim so iyo Yesus atafi bom kasen kasen bom sung ginanla bom bako nadiw kamoko kalesa so kuwo. Ak bom nadiwade kamok imi ilim mikimin uyo kudák tadelaw nadiwe tal leiw kukudaw si nadiwe dabadáliw alo asiki Bailet dim unsa. \v 12 Kale suwayo katow alanám tadanusiw uyo Edot so Bailet so iyo kus atama atama bom wasi keiyábiwo kamano kabadákal alew abál wol wako ken atama atama audiw ko. \p \v 13 Kale Bailet ayo bokal kayak as fakiw dakádawin kinim so gebom gebom so kinim wanang adikum so iyo gán dáyama tad dek amkidiwe, \v 14 aka bakoyam, “kiba kinim bela bako nadiw, ‘aka wanang kinim aket takoyama Udom gawman iyo kanayamabiwo,’ kale dew nam tadiw. Kata naka kibilim kin dim kadákal atafibi daudomo, kimi mafak keida falak teidawámin uyo mak utam nadino masi bá. \v 15 Ade Edot ata kana kudá dabadála num finang tada bu utamino! Aka yaknámin mak mafak keiseno masi, nuka umi laklak anbiduw fikaloma banim. \v 16 Bede naka kál funin uta kudawo dabadáluw unako.” Kalesa. \p \v 17 Kale be ilim kukuw kanamino, kale ika bi Akayam Unemin ban imin wananin am dánane Bailet ayo sok gei tabesa kinim makuw min talá dabadá dabadá keimino, \v 18 kale ika adikum bon makuw tako bako nadiwade, “kinim be anbidaw fikalane, Badábas ata min tal dauyamo!” Kalesiw ko. \v 19 Kale Badábas ayo abiw dukum kal kinim aket takoyama gawman kanaya bidiwe aka kinim yanbida fikalan bidiwo sok gei daudiw beno. \v 20 Kale Bailet ayo Yesus min dabadáli unako kale nadale aka asiki wanang kinim munyam bom keima. \v 21 Kata ika sun kuw dok di gán bom nadiwade bakodiw, “anak as dim dádino, anak as dim dádino.” Kalaniwe, \v 22 alo beta Bailet ayo leiw alew modayo alo mak matam tod weng bakoyam, “watawo kaleyo, yaknámin ban uta mak mafak keiseyo masi bá, naka atin ami mafak mak keise uyo utam nadino umi gu dufo nadino anbiduw fikalako kalin bá. Kale bude bisák uta kál funin ki kudaw naduwo min dabadáluw unako.” Yakeisa. \p \v 23 Kata ika dok didin ki kei bom nadiwade ika weng bon makuw bako yul ká bom nadiwe, “bá, Yesus be anak as dim dádino!” Kalaniwe, afan aka itamomo imi weng ata ata keidiw ka. Kale nadane, \v 24 bude Bailet ayo imi weng ki kidiyam nadale, \v 25 ilim kinim dákadábiw, Badábas gawman kanaya bom kinim anti bom kei bada dew tad sok gei dawtisiw ata min talá dauyam nadale Yesus ata dabadála yak ilim teng ban dim abane bakoyam, “kilim aket yaknodawum kaliw namti be kilim sano.” Yakeisa. \p \v 26 Kale Yesus ayo daw tam mo ei bom nadiwade kinim mak leiw tad bada leiw atamiw ami win ayo Saimon Saidin bakan kayak, aka alam bakano tade abiw dukum kámono tadbano kale, ika dew faku gidili dew maek Yesus as dawing dákamin uyo kudew yak nangal dim kutidawiw, yak Yesus ami ibik teina unsiw ko. \p \v 27 Kale kanomin wanang kinim abak so bo yak dawsik ei bidiwe, im iwyak tem wanang ikil iliso Yesus kalan aman tam, infukan tam tam ei bidiwe, \v 28 Yesus aka dumade itam bakoyam, “wanang min Yedusalem muduw kiba, nam kalan amanin bá, kilim kalan aman bom nadiwe, kilim muduw kalan aman bom keimino. \v 29 Watawo kaleyo bá, abin mafak teinámin am mak dána matam tadokabu kabadák kaek teinbu teinbu kinim iyo bako nadiwe, ‘kuin wanang fiyum madom aumama muk seng yak kal fewsa be, ika keno kalokabiw.’ \v 30 Ade ika amgu bakomam nadiwe, ‘bila madák kalo imádalo.’ Kalokabiw. \v 31 Kale ika kanamin kukuw kanabiw kaí, bo ilim biyámin uyo kidel kei buduno kanabiw ka. Alo am dánámin mafak mak tadokabu be yaknamokabiwe?” Yakeisa. \p \v 32 Kale kinim mafak alew mak iliso Yesus so iyo anudumo kale imadebiw ko. \v 33 Kale tad bi tad mukkun win kinim gebom kun kal nadiwe, Yesus so kinim mafak alew so iyo as dawing dákamin dim sil biki im tam gisiw. Yesus iwyak sil biki daw tam gibiw kuw, kinim mafak mak miskuno keida, awáno keida im tam gisiw ko. \v 34 Yesus bako nadale, “Natim im ban keimin bo lukuwá kudáyamal kala. Ika ilim kukuw kanabiw bo im kal banim, ika sák lum lum bom kanabiw kala.” Kalesa. Kale un tabudin kinim ika sung ginan bom kan ata win keida ka, kalesom Yesus ami ilim kal uyo kudula kudula keimsiw. \p \v 35 Kale wanang kinim iyo tod dafi mo bom keimiwe, Yu kayak gebom kinim kinim iyo tong fakadaw bom nadiwe beta kanodalo, kal bom nadiwe bakodiw, “yak madik madik itanam kail bá takeikuyamába. Kale aka afan Got Walusa Kinim Kadais kaí, dabadáliw bakang madák abe unako!” Kalesiw. \p \v 36 Beta un tabudin kinim iyo matam tod nadiwade ata fi bom nadiwade ika wok wain winega kalbiw bo kukádawuw kae kal bom nadiwe \v 37 bakodaw, “kawta, kaba Yu kayak kamok namti, badin tabe madák abe unalo!” Aksiw. \p \v 38 Kale ami sung kim weng mak godu kudew tam alam as dawing dákamin dim dawtibiw umi tiw kal kutisiw be godu nadiwe bako, BELA YU KAYAK IMI KAMOKIM. Kalesiw ko. \p \v 39 Kinim mafak mak daw tam gibiw ayo Yesus kun weng mafak bakodaw, “kaba Kadais badeya? Nuso kabalaso tá imudawo kál finuduma.” Akane, \v 40 kinim mafak mak asik ngadák fuko dawti bakodaw, “kaba Got atud so fingánbaw bade, adikum makuw kál funin kudubuw maka! \v 41 Kaba utamal, nuka nulum kukuw mafak kefutin uta ta bom kanoyabiw, kata mew kinim belayo ki kinim kidel kuw tabesa ami ban keimin banim be kal kanodabiw be!” \v 42 Kalbane, aka Yesus bakodaw, “Yesus tam kalam kasák gu abiw nadaw Kamok keidaw namti, nam aket so mak finang dádalo!” Akane, \v 43 beta Yesus asik bakodaw “naka atin dam weng bakokamon, kamano kaba nalaso Got abiw kidel teinokabuw.” Akeisa ko. \s1 Yesus fikalesa umi sung uta ko. \p \v 44 Kale mewso atan gubidim bikidono kanamane kabadák midilukin uyo tadu anang bakan adik midilu nadale bidiw bi kuina atan sinik alewbinon dim keisa. \v 45 Kale midilukin uyo tadu atan eidin banim sakmit kala nade Yol am ilim kal abin abem atisiw uyo kikiw sák kuw kadat biki towba nesaba ausa ko. \p \v 46 Kale Yesus aka weng dukum kyang bako nadale, “Natim, nam sinik uyo kudákami yak kalam teng ban dim abu.” Kalbane, adik adik mam dakang tamensa ko. \p \v 47 Kale un tabudin gebom mak mit tem todba ayo kanodin kukuw bo utam Got kalfalaw bom nadale kala ko, “kuin nalam Got atin afan bela kinim kidel kuw tabesa.” Kalesa. \v 48 Kale kanomin wanang kinim dek amki kin mo teinbiw iyo kanodin kukuw bo kanodu utam nadiwade ilim aket faum si nadiwade dák abe unsiw ko. \v 49 Kata yak kanamin wanang kinim kan ita Yesus ilim kal keidiwe wáw wanang alam yán abo Galili bakan kalo tabesiw so iyo yak sikam kaekal tod kanomin ufek ufek kanamubu uyo kin mobisiw ko. \s1 Yesus dausiw umi sung uta ko. \p \v 50 Kale kinim mak be ami win Yosew, aka kansol gebom, kale aka kinim kidel kuw tabesa kayo, \v 51 aka imi weng gudul dau kanamubiw bo aso keno kalongin banim kei bom aka Got ami kasák gu abemo kalbiw uta mak utamon kale fenba. Kale ami abiw be Adamatiya kalo tadba. \v 52 Kale aka tam Bailet atam Yesus ami atukul uyo nata kuwádono, kale tam weng bon dákadá nadale, \v 53 afan tam Yesus ayo dew madák dá nadane ilim kal win linen kalbiw tuw falfal si dau nadane dew dák tum tem kidel dawtisiw be kinim fom so mak daudongin banim gaung kadin makik kal dawtisa. \v 54 Kale imi kanamubiw bewák mewso Finuyámin am keidono, kale badano kayo tum as fákamubiw. \v 55 Kale wanang Galiliyo Yesus yán abo tasiw iyo Yosew yán abo dák Yesus tum tem dauda atamsiw. \v 56 Kale ika tad abiw nadiwade gidgid kunin nin so kal talámin ufek ufek so kidela mikil kei nadiwade ilimi Finuyámin am tadu finu bi sidiw uyo weng abem abo kanosiw ko. \c 24 \s1 Yesus tá mataminsa umi sung uta ko. \p \v 1 Kale kamakikiw am dánámin wik kutim midiliw wanang alew iyo ilim gidgid kunin nin fako dawti sidiw uyo kudew nadiwade Yesus dau sidiw tum tem uniw. \v 2 Kale yak somone tum kudew yak awsom ati sidiw namti, kukan keidiw tum tem daung kalebu ka, kalesiw. \v 3 Kata ika yak tum tem tam nadiwade Kamok Yesus ami dam uyo utamin dakosiw. \v 4 Kale ika aket yumyum fukan bom tod áliwo mew bo wabising kinim alew mak ilim lukluk soim be kudák tane tad wanang min madano todiwe, \v 5 wanang min iyo fingán bom kin lukluk kuwáyamu kin kuwo bakan di kin mo aliwe, kinim alew iyo itam nadiwade bakoyam, “kiwta, kiba watawo kale kinim talá tabe bá, ayo fikalesiw imi iwyak tem kadákal fen kábiwe? \v 6 Aka kadák be bá, aka talá tabeba. Kale kiba Galili bakan kiwso bom nada weng bakoyamsa so fukan dá bidiwe?” Aka kale bakosa. \v 7 “‘Got ami Kinim ayo dabadáliw yak ban keimin kinim sikal ban dim abane as dim anak dádiwe am alewbino kei asiki talá tabokaba.’ Yakeisa.” Yakane, \v 8 ika am weng kalesa uyo aket finang dá madiw kalesiw ko. \p \v 9 Kale beta ika tum tem uyo kudá tad nadiwade kanomin sung adikum uyo Yesus alam nikil kum kal so wanang kinim madik so bakoyamsiw. \v 10 Kale wanang iyo Madiya Makdala kayak so Yoana so Madiya Yemis akun keidu wanang madik keidiw, ita tad weng dew kámin kinim iyo bakoyamsiw ko. \v 11 Kata im weng bakayabiw bo ika afano kalongin banim, bo sák ilim weng bakanbiwo, yakeisiw. \p \v 12 Kata Bita ata mew bo biyakuda ki un bi yak tum tem tam kaek fenomane, ilim falal dau daubiw kuw bu ka. Kale nadale alo asiki tadan bom nadale aket tet tad bom bo yaknobane kalansa ko. \s1 Imeas abiw leiw eibisiw umi sung uta ko. \p \v 13 Kale am makuw dánámin kabadák ki Yesus ibik tei kámin kinim alew mak iyo abiw win Imeas kalbiw, unumo kale unsidiw. Kale imi unsidiw be Yedusalem kalo dák Imeas abiw unemin leiw be atin sikam bá, mewso ko. \v 14 Kale alew leiw ei bom nadiwade kanomin kukuw adikum Yesus kanadawsiw sung uyo alew bakodawa bakodawa abemsiw. \v 15 Kale alew weng bakam ei bom nadiwade kanobano kalin sung bakam ei bom keimiwe, Yesus ayo tad kim lukoda nikil iso ei bom keimsa. \v 16 Kata atam madiw kale alatano kalongin banim falak atiyamano kayo ko. \p \v 17 Aka dákadá bakoyam, “kiba wataw sung uta leiw bakodawa bakodawa keim tadanbiwe?” Yakane, ika eibiw kuw tod nadiwe amanuk kin bá nadiwe \v 18 kinim mak ami win Kiliyobas aka dákadálaw, “Yedusalem biyámin kinim be makuw kawta kuw memak mew amsin kanodin kukuw kanamsu bo kal keidongin banim emak?” Akane, \v 19 Asik aka bakodaw, “yaknámin sung utana?” Yakane, ika weng fakadu bakodaw, “Yesus Nasadet kayak ami sung uyo, aka lum senin kinim ade Got kin dim so wanang kinim adikum im kin dim so aka kitid soim weng bakanin ade ami kanamin be kidel kitid tabesa kale. \v 20 Bokal kayak as fakiw dákadáwin kinim so num kin modin kinim so iyo dabadáliw yak wasi sikal ban dim aba weng gudula dau anbidumo kale nadiwade as dawing dákamin dim sil biki anbisidiw, \v 21 kata num mimin dok diyámin bo ata Isadael wanang kinim iyo min talá imadálokabano, kalesuw. Kata bo kanodawiw bi am alewbinon keida kala. \v 22 Kaleyo kamane kutim wanang nuluso kámin iyo aket diking dakungin weng mak bakoyabiw. Kale be ika yak fom lung tum tem nadiwe, \v 23 Yesus ami dam uyo banim ka. Kale ika tad bakoyam nadiwade, ‘nuka ensel itamuwo,’ ika bakoyam, ‘Yesus aka kaunsin be kala.’ Yakiw taduwo.” Yakeibiw kayo ko. \v 24 “Kata alo kanamin weng be kidi nadiwo num kinim madik iyo ilita yak tum tem yak nadiwe utamomo, wanang ilim weng bakodiw taw, utamsiw, kata Yesus alami be atamongin danim.” \v 25 Kaliwe, beta Yesus asik bakoyam, “kinimá kana bom be kinim ken bisune, kiba lum senin kinim im weng bakamsiw uyo afano kalongin banim, aket lumlumbiw buyo. \v 26 Got Walusa Kinim aka kanamin mámin yáw bo dakadu nadale tam alam lamlam tem so unono kalesa.” \p \v 27 Kale Yesus aka alam sung godusiw umi mit kei daka fi bom bakayamsa uyo Mosus ami godusa kalo bakam una ki adikum lum senin kinim madik im godusiw so adik mit kilá bakayamsa. \p \v 28 Kale ika tad bi tad abiw wol bán ilim abiw unumo kale tadbiw mewso nadiwe Yesus aka alam kanom be ki fokfok unono kalin taw keidane, \v 29 ika kitid tabe dawtaman bom nadiwe bakodaw, “bá, am kuinba bede kalakal nikil sino kala tadbu leiw so wakadámin bá.” Kaliwe, afan aka nikil kal sumo, kalesa. \p \v 30 Kale bude aka wanin wanin bán kal dim nikil tein nadiwade imin budet bo kudu nadale, Got keno kale nadane fakel fakel geleyamono kanama, \v 31 ika falak atiyaba, kale ika kin bá kama aket fukan bom alam kin gubu finang dákan tadiwe, ilim iwyak tem kadák kal banimano, \v 32 ika alew bakodawa bakodawa bom bakodiw “kuin leiw bo tad bom nadale Got godin weng kale bakosuno kal bom bakayam tad bada num aket dafoyama taduwano.” \p \v 33 Kalbiw ade wabising asiki Yedusalem uniw. Kale ika tad Yesus nikil kum kal keidiw wanang kinim madik keidiw, nikil tada tada dek amki \v 34 nadiwade bakodiw, “atin afan tá, Kamok Yesus ayo talá tabe nadale Saimon dim kal misunba.” Kal bom keimiwe, \v 35 beta kinim alew iyo ilim leiw ei bidiw kanodu sung so Yesus imin budet fako dawkana kin gubu finang dákaniw kalo maklo keida sung so uyo bakoyamsidiw ko. \s1 Yesus alam nikil dim misunase umi sung uta ko. \p \v 36 Kale kanamin sung bo baka bom keim áliwo mew bo Yesus kuw tad iwyak kulel kala ka, kaliwe, aka bakoyam “aket dakbuyámin uyo kiwso badano kala.” \v 37 Kalane, ika aket banbin dok teiyama fingán bom nadiwade im aket bo sawkal mak atamuw kalaniwe, \v 38 aka bakoyam, “watawo kale aket yumyum fukan bom nadiwe watawo kale aket fingán bom kanabiwa? \v 39 Kala tad nam tenga yána sil gu bo utam nadiwo atin afan alatane. Kalino, maek malenam natamine, sawkal ika kano nalataw dam so kun so bá!” Yakeisa. \p \v 40 Kale aka weng be bakoyama banimane, aka teng so yán so kukuyamane, \v 41 ika kalfalin dukum uyo kuduliw, kata afan kalongin danim keidiwe, aka bakoyam, “wanin so mak wanumo dawtidiw bene?” Yakane, \v 42 ika takam kainin but mak kudawiwe, \v 43 aka kudu nadale ilimi kin dim kadákal wanesa kate. \p \v 44 Aka bakoyam, “bela nalam dil kibiliwso alom nadi bakoyamsi, adikum bo kanodokabuno, kale suwayo weng kudew maek nalamal tei Mosus so lum senin kinim so Fuw Buk tem umi weng bakosiw dam namti, abusu ka.” \v 45 Kalese uyo aka im aket bakel dauyamano utam Got godin weng bakosu beta mak aket finang dádin kala kale nadano bakosa. \v 46 Kale aka bako, “Got ami godin weng uyo bakosu kai, Got Walusa Kinim aka mámin yáw dákadu nadale fom lung kal bi am alewbino kei nadano talá tabokaba. \v 47 Kale Yedusalem kalo as bakadá kung kutamo bakan adikum kuw tabodu uyo ban keimin ibik dumamámin weng so ban keimin lukuwá kudámin weng so uyo bakanin kala. \v 48 Kale kiba adikum ufek ufek nam kanamsi umi kin walamin kinim kei sidiw kale, \v 49 naka Natim alam weng boyam dauyamokabi, kalesa uyo dabadáyami tadokaba. Kata kiba yak maekin bá, alam Yedusalem kadák ki aing gei dausidiwo katamo abid tikino kitid uyo madák kiwa imsáwil moduno kala.” Kalesa ko. \s1 Yesus tamansa umi sung uta ko. \p \v 50 Kale bela Yesus ayo imadew Betani abiw mewso leiw unom nadale teng kufoda abid unune, \v 51 beta aka im kinim dákaba kaokal gid kuw kaú kalano kalomo imadá tamba ka. \v 52 Kale bude kabadákal win kufádaw bom nadiwade asiki leiw yáw leiw kuw kalfalin so Yedusalem tasiw ko. \v 53 Kale ika sun kuw Yol am bom nadiwe Got win kufádawsiw ko.