\id HEB - Faiwol NT [fai] -Papua New Guinea 1995 (DBL 2014) \h Ibidu \toc1 Ibidu \toc2 Ibidu \toc3 Ib \mt1 Ibidu \c 1 \s1 Got weng alam Min dim bakoyamsa sung uta ko. \p \v 1 Suwayo katow bu kal Got alam weng dabadála tademsa be aka leiw deng mak mak weng dabadála lum senin kinim dim tadano, ita tabe num awadik kasal bakayamsiw. \v 2 Kata kamane am afung afung dána tadba, be Got aka alam Min dim weng bakayaba ka. Got am aket naka adikum abid ufek ufek so bakan dim ufek ufek so adikum uyo nalam Min kudawokabino, kalesa. Ade alo alam Min dim adikum abid ufek ufek so bakan ufek ufek so bo adik kidel kusa kala. \v 3 Kale Got alam Min dim kal Got alam win dukum so lamlam so be misunasu. Kale nuka Got ami Min atamuw namti, Got ade kal atamanbuw ka. Mew adikum abid ufek ufek so bakan dim ufek ufek so ulum kano kanabu, be watawo kaleyo bá, Got alam Min alata bako, “bo kanamuko,” kalba kayo ko. Kale Got ami Min aka wanang kinim adikum imi ban keimin fatom uyo takan keiyam nadane aka abid tikin Got Motabid mámin soim kinim ami teng iwkuko abin abem dukum kudu tein be kala. \p \v 4 Sin Got ami Min ayo matam kinim nulutaw kei nada aka abid tikin ensel im abin akfak tem kaín teinale ause, kata kamano Got aka atin abin dukum wakudawse alataw win ukul dukum kudawse uyo ensel win dukum akayamase. \v 5 Got Min aka atin dukuma nada ensel akayamase, be watawo kaleyo bá, Got alam buk tem Min bakodawsa, kata ensel so mak bakoyamongin banim. Got ami godin weng uyo bako nadu, \q1 “naka kalam Kalaw ade kamano kaba nalam Man keidawo.” \m Akeisa. Ade alo bako nada, \q1 “kaba nalam Man, kata kamano naka Kalaw keikami ka.” \m Akeisa. \v 6 Ade asawil Got alam Min dil ayo mewso dabadála madák bakan dim tadako, kanamom nadane Got alam godin buk tem weng bako, \q1 “nalam ensel adikum ika nalam win ki dafámino.” \m Yakeisa. \v 7 Kale Got ami ensel imi guton bakoyamsa ade belata ko. \q1 “Got alam ensel adiyama wok faku tam unbiw madák tadbiw keimino, yaka kanamámsiw, be ika gedul taw ade as daung taw, keimamsiw ko.” \m \v 8 Kata aka bela kanom Got ami godin buk tem alam Min bakodawsa. \q1 “Kaba Got ade kanom sun kuw kin mo bokabaw. Kale kawta wanang kinim kin mo kidela imudaw kukuw kidel kuw tabudokabiw.” \m Akeisa. \v 9 Watawo kaleyo bá, kaba kukuw kidel aket kudaw nadawade kukuw mafak bo kus utamsaw kayo kala. Kaleyo kalam Got abin wakukamsa uyo atin dukum ade abid tikin kayak im abin be akayamsu. Kale kinim kabalawso kámin iyo kanom kam kalfalin taw keidoliw báyo.” Akeisa. \v 10 Kale Got ayo alo alam godin buk tem alam Min bakodaw, \q1 “Kamakikiw Kamok kaba bakan so abid so bo kalam weng tuw kidel kusaw, \v 11 uyo banimokabu, kata kaba alam kanom sun bokabaw. Ade kami ufek ufek adikum kidel kusaw bo ilim kal simida nadu wakel wakel tabin taw keidokabu. \v 12 Ade kami ufek ufek kidel kudokabaw bo kukus keidokabu. Kale be yak kinim ilim simid gulu dawti ilim aloksino mikimin taw keidokabu, kata kaba kukus keidolaw banim. Kaba faselolaw banim. Kaba alam kanom sun bokabaw.” \m Akeisa. \v 13 Got aka godin buk tem so kano bako, \q1 “tad nalam teng miskuno kadák tein badawo, naka kam wasi iyo gi imadew tad, kam kitid akfak tem imtidokabi.” \m Kalesa. Kanodin weng bela ensel so bakoyamsa bá. \p \v 14 Kala kaleyo ensel bidi yaknodin itane? Ika sinik ade Got alam wok fakudawin ita ka. Kale Got aka ensel imadála madák wanang kinim kan ita Got ta bom ilim ban keimin watakoyamse, ita kuw dakáyabiw ka. \c 2 \s1 Got ami kail bá takeikáyamin atin dukum umi sung uta ko. \p \v 1 Kaleyo Got alam Min dim weng bakoyamsa uyo afan namti, nuka ulum kanom sun kuw aket fukan bom naduwo kidela kidilum kala, alo bu kidela kidilongin banim namti, Got yán abodin banim keidoluw kala. \v 2 Kale ensel imi Mosus weng bakodawsiw, be atin afan num awadik kasal bakayamámsa. Kale ika kan ata sawa be kidela abodongin dakosiw, ika Got ami sok gei tabamin uyo kudokabiw. \v 3 Kala kaleyo nuka nuluso Got Min ami watakayamin weng dukum bo kidela abodongin dakodokabuw namti, be yakno yakno Got ami sok gei imkanba bo talá tabokabuw. Kamakikiw Kamok alata alasik num watakayamin sung uyo bakoyamsa. Kale yak wanang kinim kan ita alam weng kidilawsiw im dim kal nuka kal kei atin afan be kalesuw. \v 4 Ade Got aka alam kitid uyo kudew tam im kin walamin tiw tei nada alam kitid so aket diking dakungin kukuw so fumon fumonin kukuw makik makik so kukuyamsa. Ade aka alo alam aket fukanin dim Sinik Abem ami min gelemin uyo wak geleyamse ka. \p \v 5 Kale bela kidela fukan dádin kala. Got ami ensel walu imadála madák bakan dim kadák kinim wanang iyo kin modokabiw bá. Kale num bakanbuw belayo ki, yanol katow katow bakan alokso umi kanam matam bokabu umi sung uta ko. \v 6 Kata kalo Got ami weng godin buk tem kaukal weng mak bakosu uyo bako, \q1 “Got kaba, watawo kale kinim ami aket fukanin bo atin iwkuk keikamábu ade watawo kale Got ami Kinim ami luk uyo duduyábawe? \v 7 Kaba atan katiw be Got ami Kinim am abin uyo ensel imi akfak tem dawtiyámsaw. Kata kaba Got ami Kinim ayo asiki lamlam so win dukum so kiwa dau nadawade \v 8 ufek ufek adikum uyo kudew maek alam kitid akfak tem kutidaw sadaw.” \m Kalesu. Kale kanodin weng bakosa umi mit uyo ki ufek ufek atin adikum kin modokaba, kata kamane uyo Got ami Kinim aka ufek ufek adikum kin modongin dako be, kale be yanol kal kin modokaba uta ko. \v 9 Yesus aka ensel imi abin akfak tem wakudawa láw teinale ause, kata kamane nuka ami lamlam uyo kudula wanang kinim iyo alam win kufádaw bidiw atamanbuw kala. Kale be watawo kaleyo bá, aka Got am min gelemin dim numi luk dudu, aka kál funin kudu fikalese kayo ko. \p \v 10 Kale Got makuw ata kuw ufek ufek adikum bo kidel kusa. Ade ufek ufek adikum bo alam lamlam kukádawino, kale kidel kusa. Got am aket alam muduw seng seng iyo alam lamlam uyo kudu taku madenino, yakba. Kale Got ayo Yesus wanang kinim tudo imadew yak ban keimin kail bá takeikuyamokaba kinim ayo atin daw kidel dause. Kale aka Yesus Watakayaw kidel dause, be alam kál funin kuduse dim daw kidel dause ko. \v 11 Yesus alaso nuluso nuka Natim Got ami muduw makuw keisuduw be watawo kaleyo bá, aka atin baim banim kidelok kayo nukul kanoyama nulusino atin alataw baim banim kidelok keisuduw, kata aka fatom banim kalfaluyam bako, “nalam nikilo.” Yakba. \v 12 Kale be watawo kaleyo bá, Got ami godin buk tem weng, be aka bakoyam nada, \q1 “Got kaba, kam sung uyo nalam nikil bakoyamokabi, be kinim wanang tada tada dák mak dakámokabiw, im kin dim kal naka kalfalukamokabi.” \m Akeisa. \v 13 Alo aka asiki bako nada, \q1 “naka Got aket kudawokabi.” \m Kalesa. Alo asawil bako nada, \q1 “naka nalam muduw Got kunamsa iso teinbi ko.” \m Kalesa. \p \v 14 Kale kinim wanang ika nalam muduwo, yakeisa, kata kinim wanang ika dam so kayo Yesus aka tad kinim ilitaw kei nadino nalam fikalanin tuw, Mafakim ami fikalanámin kitid fakusa ayo daw mafak dádono, kale kanose. \v 15 Kale kinim wanang bidi Mafakim alam kitid akfak tem bom nadiwo alam kanamino, yakba uyo kanamábiw. Watawo kaleyo bá, ika fikalanámin atud uyo fingán bom nadiwo kayo. Kata kamane wanang kinim Yesus aket afan akbiw bidi, ika atin Mafakim kitid akfak tem alin uyo min talá gitas imadába kala. \v 16 Kale kamane nuka atin kidela kal keidum kala. Yesus aka tad bakan dim nadano ensel dakoyamono, kale tase bá, kata bo kudá nadano tad kan ita Ebadakkam láw ita dakoyamono, kale tase. Ebadakkam láw ika ami aket afan kalesa taw leiw makuw be ki ikal aket afan kalbiw, ita kala. \v 17 Kaleyo beta, Yesus ayo atin alam nikil ilitaw kinim kei nada ilim idum uyo alam kal kei bom aket budunin kuyam nadino ken Got kin dim bokal kayak kei nadine wanang kinim imadew tad Got mit tem tademin umi wok uyo faku Got wane ilkáda bidino, alam nikil iyo ken Got ta bom im ban keimin lukuwá kudáyamámako, kale nadano kanose. \v 18 Ade kamane aka ken yak wanang kinim kan ita ban keimin ta bom aket takoyamono kanayabu bidi, ken dakoyamoma ka. Watawo kaleyo bá, aka alaso ban keimin ta bom aket takodawono kana budu fitin seng keimsa, kayo ko. \c 3 \s1 Yesus am abin be atin dukum, Mosus abin be madák so kalin sung uta ko. \p \v 1 Kaleyo nalam Got afan kalin nikil fikal kiba, Got aka walu imu nada im kinim dá abem kei imuse. Kale kiba Yesus alam aket ayo seng kuw fukanin kala. Kale aka Got ata num abin abem kayak keidako, kale dabadála tase kayo nuka aka afano akbuw ka. \v 2 Got aka bemi wok ata fakudako, kale walu dause ade Got alam aket aka kanamako, akeise ayo adikum kanose. Kale aka Mosus alataw Mosus ami Got wanang kinim kin moyámsa uyo Got am aket akal kanamalo, akanámsa, bo adikum kanamámsa. \v 3 Kale nuka Yesus win kufámin ata atin makso tamso kei naduwo Mosus win kufámin bo katiw so keiduk kala. Watawo kaleyo bá, kinim wanang ika kinim mit kayak ami win ata atin tamso kufáda bom nadiwe kinim láw dá imusa im win ata katiw kufáyamábiw kayo kala. Kale bemi alataw wanang kinim ika Yesus win ata atin makso tam so kufáda bom nadiwo Mosus win kufámin ata katiw so keiduk kala. \v 4 Kale kinim mit low dása bude kinim mak ata low dása, kata Got alata kinim mit kayak kala. \p \v 5 Kale Mosus aka Got ami kinim mit low wok fakuyam bom kin dimamámsa. Kale aka Got ami yanol katow weng bakodokaba umi sung uta bakanámsa. \v 6 Kata Kadais aka Got alam Min kayo aka Got alam kinim mit uyo kin dimam kin mo be kinim. Kale nuka ulum kano Got ami muduw keidokabuw. Be nuka atud fakadá, sun kuw nulum atin kano kudokabuw kalin umi mimin dok diyámin fakudokabuw beta ko. \s1 Got wanang kinim im finuyámin bakan bu umi sung uta ko. \p \v 7 Got Sinik Abem aka Got ami godin tem bako, \q1 “kiba kamano atan ayo Got weng kidiliw namti, \v 8 kiba yonin bá, ade kilim kawadik kasal im kuásusulsiw taw keiyámin bá. Kawadik kasal ika anang iwán sed gisa bakan kámámsiw kawákal Got ayo dawkukumsiw. \v 9 Kale ika itol deng sanung mak ade bako tade tam kin kal be kim kawadik kasal ika anang iwán sed gisa bakan ká bidiw naka kukuw seng seng kukuyamsi, kata ika nalami so nalam dakbuyámin so uyo imkukumsiw. \v 10 Beta kaleyo nam atin aket kus keinama weng abem takadá weng kitid bako nadino, ‘kinim wanang bidi nam weng kidinamámongin banim kei nadiwade ika atin nam kukuw leiw uyo mak maek tadoliw banim kei bidiw,’ \v 11 kayo nam aket kus keinama keimin Got nalam win dawsonu nadi bako, ‘ika yak nam finuyámin bakan kidela kusi uyo yak mak unodiw banim.’” \m Kalesa. \p \v 12 Kala kaleyo nalam nikil fikal kamane kiba kidela ata bom nadiwo kala, masi makuw mak kiba aket fukanin leiw mafak mit kei nadiw kibilim aket tem uyo afan kaloliw banim kei nadiwe Got Motabid ayo ibik umudawodiw kala. \v 13 Amsino kanam matam bokabu bo num kal banim. Kale kamane tein bidiw ki, kiba kawkinum kasal afan kalin iyo daw kitid modawa modawa bom nadiwo sun kuw afan kal bom nadiwo kala masi kanamiwe, ban keimin uyo tad aket wakwayamu ken kukuw kanabuwo, kale nadiwe yak Got mit tem unemin leiw uyo kudáloliw kala. \v 14 Nuka Yesus aket afan kalin uyo alam kano kamakikiw kanosuduw taw ki keidokabuw, beta Got alam ufek ufek Yesus kudawsa uyo nuluso makuw adikum kikiw kudulokabuw. \v 15 Tam dil bakoduw uyo bako, \q1 “kiba kamano atan uyo Got weng kidiliw namti, kudáyámin bá.” \m Yakeisa. \p \v 16 Kale kiba Isadael imi kanoyamsu uyo kidela utamin kala. Kale Mosus bude ilim gebom ade ata waktudo imadewa Isiw bakan uyo kudá matam abiwe, Got alam weng kano be ki ilim dim bakanyamsa, “kata yanol kawák am weng bo kidilawoduw báno.” Kal bidiwo kayo. \v 17 Got ayo kus ita bada bi itol deng mak bako tam kin kal keisiw ayo kinim kan ata ban keidiw, ika anang iwán sed gisa bakan kawákal fikalanámsiw kala. \v 18 Kale be watawo kaleyo bá, Got aka kusa nadano kayo weng kitid kuw bako nada, “kiba nam weng bako nadi bakan mak kuyamokabino.” Yakeisi “kata kiba atin yak mak unodiw banimo.” Yakeisa. Kaleyo Got ami kanodin weng bakaba bo kan bakadaba? Kale am bakaba be yak wanang kinim kan ita Got weng yonbiw im bakayabi ka. \v 19 Beta kaleyo nuka kal keidomo, ika afan kalongin banim keidiwo, Got ayo imadála yak finkanin bakan uyo yak unongin banim keisiw kala kalbuw. \c 4 \p \v 1 Kaleyo kamane Got ayo ulum kano kuek di alam am finkanin bakan kuyamokabino, kalba, ayo weng takadáyaba kala. Kaleyo be kidela ata bomo kala, masi yak kan kawta Got weng ibik wakudawono, kanabaw kaba masi Got alam weng kanoyamokabi, kalba uyo gew takomamodaw kala. \v 2 Naka umi mit bakan bom nadi “nuka be kidela uta bom naduwo ko.” Kalbi be wataw ata bá, Got weng nulum abál mit imi kidimamsiw sung kidel alataw ki nukul nuluso kidibuw kala kale ika kidimsiw, kata mak dakoyamongin banim keisu. Watawo kaleyo bá, ika kilung tem bo kidibiw kata, ika aket tem Got be afan kalongin banim kayo ko. \v 3 Kale nuka yak finkanin bakan unokabuw, be nulum afan kalin dim yak unokabuw. Kale be Got alata bako, \q1 “naka aket kus keinama atin kitid weng kuw bako, ‘ika atin yak nam finkanin bakan bo unodiw báno.’” \m Kalesa. Be finkanin bakan bo kidel kudongin banim kayo bá, kata bo dil suwayo katow kal adikum ufek ufek kidel dausa kal ukal kidel kusa. \v 4 Kale alam buk tem uyo am fet kal umi sung bako, “Got aka am bokuw dim kal wok adik wakadála banima nade fet dim kal finusano.” Kalesu. \v 5 Kale sung anung kaw tam bakodi uyo bako, “ika atin yak nam finkanin bakan bo unodiw báno.” Kalesa. \v 6 Kaleyo be ken madik ika lukbala wakas yak Got ami finkanin bakan unodiw ka. Kamakikiw kinim wanang Got weng finkanin sung kidisidiw, ika bo kudulongin banim, watawo kaleyo bá, ika Got aket afan kalongin banim kayo ko. \v 7 Kata yak madik ika ken finkanin bo ken kudulodiw ka. Watawo kaleyo bá, Got aka atan mak kuti win takumam, “Kamano” kalesa. Suwayo itol deng mak banimsa katow kal am bemi sung uyo Dewit dim kal bakosa, kale bako, \q1 “kiba kamano atan uyo Got weng kidiliw namti, kudámin bá.” \m Kalesa. \v 8 Kale nulum kal Yosuwa aka wanang kinim bo bakadu kudew yak kanodin finkanin bakan bo unse bá. Watawo kaleyo bá, nuka nulum kal keidomo Got aka alo um atan bo banimune, alo am kukum mak kawákal umi sung bo bakosa. \v 9 Naka nalam kano mew bakoyami, be afan Got ami wanang kinim ika finkanin mak ulum kano bu bo dil alam ufek ufek kidel ku nada atan fet dim finusa taw kala. \v 10 Kale kan ata yak Got am finkanin kudulokaba, be alam wok fakusa, kayo yak kal finudokaba be kano Got alam ufek ufek kidel kudá yanol finusa taw keidokaba. \v 11 Kaleyo nuka kidela kitid tabe abo naduwo kata kanodin finkanin uyo kudulum kala, kale masi kinim mak yak finkanin bo gew takomamodaw banim keidal kala kale dil imi kanamsiw taw keidoluw banim, ika ilim afan kalin banim kayo make. \p \v 12 Kale Got ami weng be kitid ade sinik so kayo ufek ufek ken kanamoma. Kale woksek kinang madik kinang madik fidá ausu bo ken dam tem wakela yak kun kuek dimin so kun so wakel kudoma, kata Got ami weng bo woksek atud kanodin bo akamamsu kayo aka yak num aket tem kal bom nada sinik weng bakaya bom nada num aket fukanin so kukuw yaknámumo kalbuw so uyo taktakyamá bom yaknámin uta kidel yaknámin uta mafak yakanába kala. \v 13 Got am kin bá be bo ufek ufek adikum misun kalám gu ki bu ade yakodin uta mak akidongin banim. Kayo nuka nulum kukuw adikum kanamusuw uyo kidela dákafi bakodawum kala. \s1 Yesus ata atin num bokal kayak dukum umi sung uta ko. \p \v 14 Kale kidela nulum afan kalin dinang bakabuw uyo kidela fakudumo. Watawo kaleyo bá, Got Min Yesus ayo tam Got alam kin dim nulum bokal kayak dukum keise kayo kala. \v 15 Kale num bokal kayak aka ken num ban keimin kinkino yakin kinim, aka leiw adikum bo ban keimin ta bom num aket takoyamono kanabu taw kanadawsu, kata aka ban mak keidongin banim keise. \v 16 Kale nuka fingánin banim kei naduwe wakala dula unom naduwo yak Got ami abin abem min kukáyamin abin unuwo aket budunin dauyam nadano nulum imkuku budu kan ata watakoyamake, kalbuw uyo ata dakoyamak kala. \c 5 \s1 Kit so dam so umi sung uta ko. \p \v 1 Kale Yu kayak imi bokal kayak walamámsiw, be kinim kuw kinim ilim iwyak tem kawákal waluliwo, aka matam wanang kinim adikum imi abin kudu Got fet dawkáda bom ban keimin Got wane ilkáda bom keimsa. \v 2 Kale aka alaso kinim kayo yak wanang kinim kidela kal keidongin dako bom kukuw mafak kanabiw iyo akol dakbu itamámsa. \v 3 Kale aka alami ukul kinim kayo iniman Got wane ilkáda bom wanang kinim imi ban keimin takeikanya bom alam ban keimin takeikan bom keimsa. \p \v 4 Kale weng mak be atamin kala, kinim mak alam aket tei matam bokal kayak keidono kaloma banim, kata be alam Got alata kuw waludano kuw ko. Edon aka kanom Got alata walu dausa. \v 5 Kale be alataw Kadais akal alaso bako, “naka bokal kayak ami abin kudulono.” Kalese bá, kata Got ata walu dau nadane bakodaw, \q1 “kaba nalam Man, kata kamano naka kalaw keikami ka.” \m Akeisa. \v 6 Ade alo Got ayo godin weng mak bako nadane, \q1 “kaba walu kamudi sun bokal kayak keidokabaw ayo Melkiseddek sun bokal kayak taw keidokabaw.” \m Akeisa. \v 7 Yesus aka bakan dim bom nadano akal fikalanámin kalo watakodawoma Got, amanláwin dukum so kinok so kei bom Got gánalaw bom kitid kuw wis sánlawsa. Kale afan ami Got amaneng dukádawin uyo kidilawsa. Be watawo kaleyo bá, aka fibudin ade weng kidiw kayo Got ayo bako, “keno.” Akeise kala. \v 8 Aka Got Man, kata kana alam kál funin dukum kudu nadano kawákal atin Got weng kidilawin bo kal keise. \v 9 Kale aka kawákal atin kinim kidelok kei daudano, aka yak wanang kinim Got weng kidilabiw, imi watakayamin mit kayak keise. \v 10 Ade Got aka Yesus ayo walu dauda matam bokal kayak Melkiseddek taw keise ko. \s1 Kitid weng bako Got dabadámin bá kalin uta ko. \p \v 11 Kale nuka weng mit bela seng bakoyamongin, kata atin fitin dukum kala. Kale be watawo kaleyo bá, kim kal keidumo kalin uyo lafat lafatongin banim kayo. \v 12 Kiba suwayo kal Got afan kalesiw, bude kiwsik wanang kinim madik iyo kukuyamongino, kata alo kiba asiki yak kinim kukum ita tad Got weng uyo alo tow mit kei kukuyamino kalbiw. Kale kiba man katiw muk kuw wan bom nadiwe imin kitid bo wanodiw banim taw keibiw. \v 13 Kale kinim kan ata muk wok kuw wanba kaí, am Got yán aboyámin bo sikam tow so unongin danim ade aka yaknámin kukumin uta mafak yaknámin kukumin uta kidel kalin bo am kal banim. \v 14 Kata kiba Got afan kalin fasel kei imin kitid wananiw namti, beta kibil kitaká bom kal kei utakun uta mafak, utakun uta kidel kalanokabiw. \c 6 \p \v 1 Kaleyo kamane nuka kamakikiw kukuyamin bo akamam nukul matam guton sawa kayak keidum kala. Kale nuka alo asiki tow mit kei Yesus Kadais sung kukuyamiw kal keisuw, kawák ki mamadon bom teinámin bá. Kale be ban keimin ta bom tudo imadew yak fikalanámin mit tem unokabuno kalin so Got afan akanino kalin so \v 2 wok ban bomin umi mit kal keimin so kinim teng dew yak Got afan kalin dim dawtimin so fikalesiw, ika talá tabokabiwo kalin sung so Got am afung am dána wanang kinim taktakokabano kalin so bo kukuyamiw kal keisuw, kayo kiba kawák ki mamadonin bá. \v 3 Kale nuka Kamok ayo au yakon kalokaba namti, beta yak makso kukuyamokabuw kala. \p \v 4 Kinim ika ban kei nadiw kutinokabiw, ika yakano yakano ken asiki dumade maek Got mit tem tadokabiwe? Bá be, ika kamakikiw Got abid tikin min gelemin so Got Sinik Abem so uyo kudusiw. \v 5 Ade ika Got weng uyo ilim kal kei keno, kale nadiwe alam kal kei Got ami kitid uyo am afung afung kal matam misunokabu, kalesiw. \v 6 Kale ika ufek ufek bela ibik wakumokabiw, bo ika yakno yakno asiki dumade maek Got mit tem tadokabiwe? Bá atin leiw banim. Alo bo kanamiw namti, ika Got ami Man ayo asawil anak as dawing dákamin dim dáka bom nadiwe wanang kinim im kin dim kal win kuwádabiw kala. \v 7 Kale wanang kinim madik imi Got dakáyamába, be yak bakan weiw seng kudabu taw keiyábiw. Kale bakan uka yak wanang kinim kan ita aing taton sun kaibiw uyo muk dimamu tabeyábu. \v 8 Kata bakan umi dim bo ainggadom so ulayaw so ki tabebu namti, bo sák kun kiding bakan. Kayo bakan buwák bo Got ami gán abumin akfak teinbu. Kale yanol be kain kidá banimokabu kala. \p \v 9 Kale nalam nakanum kasal kiba, nam kanamin weng bude bakayabi, kata naka nalam kal kiba ban keimin watakoyamokaba ufek ufek kidel so tadebu uyo kudabiw. \v 10 Kale Got aka kikiw ki gelemin kinim. Kale Got aka kim wok fakubidiw bo lukuwá kudáloma banim ade aket kudaw nadiw alam wanang kinim dakáya bom nadiw ulum kano kuek di dakáyam abebiw bo lukuwá kudáyamoma banim kala. \v 11 Kale num aket dukum uyo adikum makuw makuw kiba kanodin kukuw kidel mimin dok di kudew tabesi nadiwo beta kilim kisol kidel uyo kudulin kala. \v 12 Nuka num aket Kadais yán aboyámin uyo kiba kakan keiyamámin báyo, yakbuw. Kata kiba yak Got afan kale fibuyámin taw keidin kala. Kale afan kalin ika Got alam weng takadáyamsa uyo kudokabiw. \p \v 13 Kale Got aka awadik Ebadakkam weng takadálaw bako, “naka atin afan kanokamokabino.” Akeisa, uyo kinim makso Got alam akadawsano masi am win dawsonudomi banim ka. Kale nadano kayo alo asiki Got alam win dawsonu kanoyamokabino, akeisa uyo bako, \v 14 “atin afan naka kam kinim dá nadine kam láw iyo senga kukamokabi.” Akeisa. \v 15 Kale Ebadakkam aka afan Got alam weng takadálawsa uyo fiaw dakbu bom leiw fen ei badano afan Got alam weng takadálawsa uyo kudawsa. \p \v 16 Kale wanang kinim ika ufek ufek mak weng takadámum kaliw, ika yak kinim dukum ilim win akayamsa, ami win uta dawsonuduwo, ilim weng takadábiw uyo kitid so keidu afan yakino, kalanábiw. \p \v 17 Got am aket yak wanang kinim alam weng takadáyamsa kudulokabiw iyo atin afan kal kei, aka aket bakel dau alam weng mit bakoyamsa uyo kukum kei kudoma banim kalino, kale alam weng takadáyamsa uyo alam win dukum dawsonu kudew yak tiw teisa ko. \v 18 Kale Got aka weng alew kuyamsa mak be alam win kusonin ade mak be kanoyamokabino kalin. Kale be nuka kidela kal kei fakudum kala. Kale Got aka atin ibakayamin so mak keidoma banim. Kale nuka sakabe yak Got ami mit tem wánumo kale naduw yak alam mit tem buduw nuka atin nulum kal aka afan num ban keimin watakoyamokaba, kale be alata kanoyamokabino, kalesa make. \v 19 Kale kanoyamokabino, kalesa uyo nuka atin mimin dok dibuduw be atin num aket tem kuw kitid moyama naknek fakadá fakubuduw, kayo nuka ken luk bala yak Got abem tem unokabuw. \v 20 Kale be Kadais asik leiw keiyam num gebom wakadá tam unse. Kale aka Got num dakoyamako, kale wis sánlawba, be watawo kaleyo bá, aka sun bokal kayak Melkiseddek taw keise kayo kala. \c 7 \s1 Kinim bokal kayak Melkiseddek ami sung uta ko. \p \v 1 Melkiseddek aka Selem abiw kamokim ade aka Got abid tikin kayak ami bokal kayak. Kale Ebadakkam so alam kinim so ika wasi ginan ká bom nadiwo kamok kamok kinim mit alalew bidita anik anik keiyam imadá nadiwe leiw tad bom nadiwo Ebadakkam ayo Melkiseddek leiw atamane, ata tabe daw kinim dádano. \v 2 Ebadakkam ayo alami ginan ká bom ufek ufek gu nangal kal dakiyam tada uyo kudew tad kuti nadale gu makuw mak Melkiseddek kudawsa. Kale kamakikiw Melkiseddek alam win mit ayo kidel keiyámin umi kamok kalin ade Selem kamok kalin umi mit be abino kalin umi kamoko kalin ko. \v 3 Kale Melkiseddek ami akun alaw sung so kinim mit sung so dausu sung so fikalesa sung so be mak Got buk tem bongin banim. Kale aka alam kanom sun biyámin bokal kayak ade aka Got Min alataw. \v 4 Kaleyo be atam kal keidomane, Melkiseddek ayo amsun ka kalesuw, be watawo kaleyo bá, Ebadakkam aka win so ade Isadael kayak imi awadik, kata alo ata tabe ufek ufek gu nangal kal wasi ginanom kuduwsa uyo gu mak Melkiseddek kudawsa kayo kala. \v 5 Kale Melkiseddek ayo Yu Kayak imi bokal kayak keiyamsa nam, nuka Ebadakkam am ufek ufek gu nangal kal um gu makuw mak Melkiseddek kudawsa umi mit uyo kal keidongino ka. Kale Ebadakkam ami alanámsa yanol kawákal Got ami godin sawa abem uyo Isadael kinim wanang bakoyam, “kiba kibilim ufek ufek gu nangal kal uyo gu makuw mak Liwai bokal kayak kuyamino,” kalesu uyo watawo kaleyo bá, ika kilim mit makuw kayo kala. \v 6 Kinim Melkiseddek bela Liwai ami kinim mit bá, kata aka Ebadakkam ami ufek ufek gu nangal kal um gu makuw mak kudu nadale kudawano kayo Melkiseddek ayo Ebadakkam daw kinim dása, be Got alam weng takadá kanodokabuno kalesa uta kudusa kala. \v 7 Kale nulum kal Melkiseddek ata dukum Ebadakkam ata katiw, be watawo kaleyo bá, kinim wanang adikum kal keidomo, kan kinim ata yak kinim kukum daw kinim dákaba namti, ata dukum ade daw kinim kei dauda kinim ata katiw so kala. \v 8 Kale nulum awadik kasal kinim abem kei bom num ufek ufek gu nangal kal umi gu makuw budumásiw iyo fikalenámsiw, kata Got ami godin weng uyo bakoyam, “sun biyámin kinim Melkiseddek ami gu nángal kal umi gu makuw kudusano.” Yakbu. \v 9 Kinim madik ika bako, Liwai aka Ebadakkam muduw kas, kata aka ufek ufek gu nangal kal umi gu makuw uyo Ebadakkam ami dim Melkiseddek kudawsano, kalbiw. \v 10 Kale bakabuw ami mit ayo ki Liwai be daudongin banim, kata Liwai alam imanok maek man keisa ayo Ebadakkam ami gum tem alana badano Ebadakkam ata ufek ufek gu nangal kal umi gu makuw uyo Melkiseddek kudawsa, kayo nuka bako Liwai ayo Ebadakkam ami dim kanamsano, kalbuw kala. \p \v 11 Isadael wanang kinim imi sawa kudusiw uyo bako, “Liwai kinim mit iyo matam bokal kayak kei nadiwe bokal kayak ilim wok uyo faku dudew tabin kala.” Kalesu. Kale ika ilim wok tabuyámsiw, kata wanang kinim iyo ilim kanom atin kidel keidongin banim kala, kaleyo Got ayo alo bokal kayak kukus mak Melkiseddek ami kinim mito kal dabadála matam tasa, kata aka bokal kayak Edon ami kinim mit makuw bá. \v 12 Kale Got ayo bokal kayak kinim mit kukum walu imtisa kala kaleyo sawa abem uluso kukum keiduk kala. \v 13 Kale alokso bokal kayak, Kamok Yesus matam tase, kata aka ami mit ayo Liwai ami kinim mito kal bá, kata aka am kinim mit be kukum ade ami kinim mit ayo kinim so mak matam bokal kayak keimongin banim keiyámsiw. \v 14 Kale wanang kinim adikum iyo kal keidomane, num Kamok Yesus ayo kinim mit Yudda kal dausu ka, kalbiw. Kale Mosus ayo kinim mit Yudda imi guton so mak bakoyam nadano ika walu imudiw matam bokal kayak keimin so mak kalesa bá. \p \v 15 Kale nuka atin weng mit bela kidela dakat kale kal keibuw, be alokso bokal kayak Melkiseddek taw matam tase kal ko. \v 16 Am bokal kayak keise be kinim imi sawa so kinim imi kukuw so umi dim matam tase bá, kata aka alam kano sun biyámin kitid umi dim matam bokal kayak keise, be tow atin banimámin so bá kala. \v 17 Kaleyo belami mit beta Got alami godin weng uyo bako nadule, \q1 “kaba sun bokal kayak kei bom Melkiseddek taw keidokabawo.” \m Akeisu. \v 18 Kale bude afan dil sawa abem uyo fakodiw yak abesu uyo watawo kaleyo bá, umi kitid banim ade uka ken kinim kail bá takeikuyamomu banim kayo kala. \v 19 Kaleyo sawa abem Mosus ami wanang kinim dauyamsa be wakbak kidela imudu Got ami kin dim ken keidoliw banim kala, kaleyo kamano Got am alokso leiw mak bisuyamase ayo ki atin kidelok ade sawa bo akamamsu, kale leiw belata ki nuka tol kuw tad Got mewso tademongin uta kuw make. \v 20 Kale alokso leiw be, Got ayo alo alami win dawsonin weng kuw bakamámsa, kale Liwai kinim mit imi bokal kayak walamámsiw ayo kano Got ayo win dawsonin weng mak so mak bakoyamsa bá. \v 21 Kata Got aka Kadais bakodaw, \q1 “Kamok alam win dawsonu nadane bako, ‘naka aket kukum so bakel daudomi banim, kale kaba matam Melkiseddek taw kei nadawe sun bokal kayak keidaw ko.’” \m Akeisa. \v 22 Kale beta kaleyo Got ayo Yesus walusa be nulum kal keidomo alokso abino kalin bo atin kidel kei dil abino kalin bo akamamsu. Watawo kaleyo bá, Yesus ayo adikum Got alam weng takadá kanoyamokabino, kalesa uyo kin dimam faku be kayo kala. \v 23 Kale abino kalin alew imi kukum keida kukum keida aube ayo ki kamakikiw abino kalesiw bo kidel bá, be watawo kaleyo bá, alo bokal kayak mak fikala ka. Kale alo kukum dawtidiw matam am abin abem kudu kuduin kayo kala. \v 24 Kata bokal kayak Yesus aka alam kanom sun kuw biyámin kayo kukum so mak tade tow abin abem kudulodiw banim. \v 25 Yak wanang kinim kan ata Yesus ami sok dim tad Got atamon kala ayo ki aka ken atin kail bá takeikuyamokaba, watawo kaleyo bá, aka sun Motabid ade aka Got so bom kim luk Got gánla bom be kayo kala. \p \v 26 Kaleyo Yesus aka utam yaknámin uta iwa buduw kale kuyamába, kayo nuka Yesus ami abin abem kukuw umi sung uta bakayabuw. Kale aka kinim abem ade ami ban keimin banim ade aka yak kinim ban keimin faleyamin banim, kayo Got ayo dew tam abid tikin kal Abin Atin Abem dukum wakudawase kala. \v 27 Yesus aka yak bokal kayak madik taw bá. Aka alami uyo ban keimin sono masi sun kuw am makuw makuw uyo iniman so mak anku wane ilkáda bom nadano alami ban keimin usik mo nadane kinim imi ban keimin uta yanol keiba bá. Kale aka alami dam bu ki iniman taw keidune adikum wanang kinim imi ban keimin Got wane ilkádawin uyo bid makuw moda be ki iniman wane ilkádawin uyo atin sok wakadáse. \v 28 Kale Mosus ami Got sawa abem bakoda ta bom kinim wala bada matam bokal kayak keimámsiw. Ika baluta bom nadiw ban keibiw, kata yanol Got alam win dawsonu kanodokabino, kalesa umi matam dam keisu uyo alam man walula matam bokal kayak kidelok keise, be alam kano sun sun bokaba ko. \c 8 \s1 Yesus ata num bokal kayak ko. \p \v 1 Kala kaleyo nuka bela ata kanam kalumo, kalbuw uyo num bokal kayak mak am win be Yesus. Kale aka abid tikin Got ami abin abem iwkuk tein nadane \v 2 aka Yol am atin tow bokal kayak kei nadane wok faku be. Kale Yol am be kinim ita kidel ginesiw bá, kata be Got ata ginesa kala. \p \v 3 Alo Yesus Kadais aka alaso alami ayo Got wane ilkádaba, be watawo kaleyo bá, bokal kayak adikum ika ikil ilimi be kano ufek ufek kukada bom nadiwe wane ilkáda bom keimino, kale walu imkansiw make. \v 4 Kale aka bakan kadákal be nam, aka bokal kayak keidoma bá, watawo kaleyo bá, alo isik sawa abem abo bokal kayak walu imudiw matam Got ufek ufek wane ilkádabiw kayo ko. \v 5 Kale bokal kayak imi bakan dim am wok fakanaliw bo mada abid tikin atin dam kanabu bumi kit uta ka. Nuka bakan dim Yol am bo utam kal keidomo abid tikin atin dam Yol am bo ulutaw ka kaloluw kala. Kale be watawo kaleyo bá, Mosus ayo mewso Got láw Yol am ginedáwono, kanamane Got ayo bakodaw, “kaba amgu Sainai tikin kal nalaso alom kukukamsi alataw ki kidela uta fimsi kiksi ginedalo.” Akeisa. \v 6 Kale dil bokal kayak imi wok kuyama fakuyámsiw, bo kamane bokal kayak Yesus ami wok kudawa faku be uta ta bom akayamsu. Be alokso abino kalin uta ta bom dil abino kalin akamamsu ulutaw. Watawo kaleyo bá, alokso abino kalin uyo kudew yak Got alam weng takadáyamsa umi dibu kayo ko. \p \v 7 Kaleyo kamakikiw abino kalin uyo mafak banim nam, alo alokso abino kalin bo watawo kale abin kudomu banim. \v 8 Kata Got aka ilim kukuw mafak uyo utayam nadano kayo alam buk tem bako, \q1 “naka Kamok nalata bela bakayabi, kale am ade dána tadbu kayo naka alokso abino kalin uyo nalam tadane, nalam wanang kinim adikum Yudda kinim mit so Isadael kinim mit so im tadiw kal kanodokabi. \v 9 Kale nam kanodokabi be suwayo awadik kasal so num abino kalesuw taw bá. Kabadák ami am dánámin kal naka nalata imadew Isiw bakan kudá matam be tasi, kata naka ibik wakuyam imadási uyo watawo kaleyo bá, nam weng kidela dau nadi abino kalesi uyo mak kidiliwo bá kayo kala. \v 10 Kaleyo am dán tadokabu uyo alokso abino kalin uyo Isadael kayak so kanoyamokabi. Kale naka nam sawa abem ayo kudew yak gebom dáyam nadine atin kudew yak ilim aket tem kutiyamokabi. Kale nata kuw ilim Got ade ika nalam kinim kala. Ika Got makuw nalafin win kufánamokabiw. \v 11 Kale kinim so mak ilim kinim duw ifin bakoyam, ‘kiba Kamok kal keidino,’ yakanokabiw bá, be watawo kaleyo bá, ika adikum naka kal keidokabiw make, kinim win so kata keidoma ade win banim kata keidoliw, ika naka kal keidokabiw kala. \v 12 Kaleyo naka kinkino, yakei nadine im ban keimin uyo lukuwá kudáyam nadi makso fukan dádomi banim keidokabi.” \m Yakeisa. \v 13 Kale Got ayo alokso abino kalin bo kidel kuse, kayo dil bo alokso ta bom abin kudusu kayo bo simidasu. Kale ufek ufek bo simidokabu namti, bo mewso banimokabu ka. \c 9 \s1 Dil abino kalin akfak tem suksukin sung uta ko. \p \v 1 Got kamakikiw dil abino kalin kidel daudane, ulum sawa uyo wanang kinim dakoyama Got suksukin kal kei nadiwe kinim iyo Yol am Got suksukin am ginesiw. \v 2 Kale kaín Yol am be bán alew dako dausiw. Kale kamakikiw wakas tam bamin bán be Got fet dawkádawin tebol mak gidá budet abem kutimábiw ade yakom ulum bán mak gidá yakom kutisiw. \v 3 Ade alo ilim kal dukum iw kadákal kutisiw umi ibiko abin kaw tam utane Abin Atin Abem. \v 4 Kale kal fiw kidel fumin bán be tum gol tuw gigi namo dausiw. Kale bán kaw tam kal abino kalin Bokis Abem dim tum gol tuw gigi namo kusiw bo kaw tam kal kutisiw. Kale Bokis Abem be Got abino kalin umi kit ude kabu, kale Bokis Abem tem be kauk ufek ufek alewbino abusiw. Kale mak be Edon ami kafulok as ling tabesa alo mak be ket katiw mak tum gol kal gigi namo dausiw tem kawák ayo mana budet kalbiw umi abusiw ade alo mak betane tum but kom alew dim Got sawa abem nangal kal godusa uyo kuti ausiw. \v 5 Ade tam abino kalin Bokis Abem miw dim atane ensel alew kit imi bad bad falala tada tada dok mosiw. Kale imi bad bad akfak tem miw dim bewák kal iniman kaim uyo dew tade bidiw, Got ban keimin lukuwá kudáyamin bán kalesiw. Kale iniman mew ensel taw alew imi bad bad so kiksi imtisiw be abid tikin Got ami lamlam so iyo bakoyam Sedabim yakbiw ita kala. Kale kamane nuka ken adikum mit dákafiyam bakayamoduw banim. \p \v 6 Kale ika kaw tam umi ufek ufek uyo adikum kano dawtiduw ka. Kale nadiwo beta am dánámin makuw makuw uyo kinim bowál iyo tam kamakikiw wakas tam unemin Abin Abem kal une bom nadiwo ilim wok uyo fakuyábiw. \v 7 Kata bokal kayak ata kuw tam Abin Atin Abem iwkuk be unemala ayo ki itol makuw makuw be alam am dánámin makuw kutisiw uta kuw tam unemala ko. Kale ulum kanamin am dánaba, be aka tam Abin Atin Abem unemin aket so mak fukanoma banim bada bi iniman kaim kuw ilu kudew nadane tam Bokis Abem miw dim fukadá nadane alam ban keimin so wanang kinim kal keidongin banim duyo kale ban keibiw so uta Got kukádawámsa. \v 8 Kale bemi kukuw be Sinik Abem alata kuku nadano yak Abin Atin Abem unemin leiw be kama bisudongin banimo, kalanámsa. Be watawo kaleyo bá, dil Yol am uyo kano biyámsu kayo ko. \v 9 Kale im kanamámsiw bo kamane kanabu umi kit. Kale bo kuku naduno bo ken kinim Got wane ilkáda bom Got ufek ufek fet dawkáda bom keiba, bo ken kinim kanaba aket be kanodawa, Got kin dim ken keidoma banim keiyámsiwo, kalbu. \v 10 Got aka mak bako nada, “wanang kinim sawa abem abobidiw ika atin keno.” Yakeisa bá, be watawo kaleyo bá, sawa abem bo ilim wanin fulu falein so ilim wok ban bomin so umi sung kuw kayo ko. Kale bo yak aket tem umi bá, mada bude dam umi kuw ka. Wanang kinim ika sawa abem be kano abo kudew tabe bidiwo Got alata alokso kukuw bo Yesus dim kidel kuse. \p \v 11 Kata kamane Yesus ata matam alokso kukuw leiw kidel ku kamane umi bokal kayak keibe. Kale aka tam abid tikin Yol am Atin Abem dukum yak unse be kinim ita ginesiw bá ade be sák bakan dim kaín Yol am taw bá. Kala kaleyo wanang kinim iyo ken luk bala yak Got mit tem unodiw kate. \v 12 Ade alo bakan dim kadák bokal kayak imi tam Abin Atin Abem Got teinbe unemámsiw uyo iniman wane ilkádawin ami kaim uta kudew unemsiw. Kata Yesus ami tam abid tikin Yol am abem unse atane alam kaim uta kudew tam unse, kata iniman kaim uta kudew unse bá. Kale aka adikum wanang kinim imi ban keimin moyamase be bid makuw mo fakadá adikum num ban keimin moyamase. \v 13 Kata dil wanang kinim ika iniman meme kaim so kau kimak kaim so kau man kaín tabin kiw so tuw dew yak wanang kinim ban keimin so iyo sausau dok moyamiw ban keimin banim yamansu. \v 14 Kale ika bo afan kanamámsiw, kata atin Yesus Kadais ami kaim tuw im kidelba bu utamum. Aka Sinik Abem sun biyámin dim alami uyo Got wane ilkádawin kidelok kei Got wane ilulawase. Aka num kanodin wok mit banim faku bom maek Got kin dim ken keidokabuwo, kalin uyo kukan keiyam nada alam kaim tuw num aket tetin uyo kidel kuyama, nuka ken Got Motabid wok fakudawokabuw kala. \p \v 15 Kale belami mit ata Got ayo Yesus Kadais walu dabadála madák Got tada kinim tadiw alokso abino kalin umi iw kinim tanong kon keidano adikum kinim wanang kan ita Got gán dáyama iyo tad alami kei nadiwo adikum ufek ufek kidelok alam weng takadá kuyamokabino, yakeisa uyo kudulin kala. Kale kinim wanang kan ita dil abino kalin umi akfak tem bom ban keimusiw iyo ikil iliso Got weng takadáyamsa uyo kudulokabiw. Watawo kaleyo bá, Yesus fikalese ayo ban keimin umi laban tem unom ban keimin mo talá imadáse, kayo Got aka ken bakoyam, “kiba atin kidelo,” yakba kala. \p \v 16 Kale naka abino kalin umi mit sung bakoyamono kanami kala. Kale kinim mak yak kinim kukum mak bakodaw nam fikali kayo nam ufek ufek kudálokabi bo kudulalo. Kale weng bodawokaba, kata kinim aka kamakal yak ufek ufek weng bodawsa uyo kududoma banim. \v 17 Ade aka sák kuduloma banim kudá sada si, kinim ayo atin afan fikala ka, kaleyo kuw ko. \v 18 Beta kaleyo dil abino kalin uyo mit keidongin banim kano budu bi wane ilkádawin kaim uyo kidel kutiyo kuw kanamámsiw. Be watawo kaleyo bá, kaim uta kuku nadune ufek ufek be atin fikalebuno, kalokabu kayo ko. \v 19 Kale Mosus aka wanang kinim adikum sawa abem bakoyam nadane beta dák as bawlim dew faku nadane siwsiw kalim sok kas so as bawlim so tuw dok doku gine nadane dew dák buduma kau kaim so wok so tem kudákabi nadane adikum wanang kinim kaim sausau dok sányam bom nadane sawa abem fut ukul kaim so wok so sausau dok sánmam bom keimamsa. \v 20 Aka be kanoyam nadane kinim wanang bakoyam, “kaim belata ta bom abino kalin be mit keida. Kale Got aka bakoyam, ‘kidi abodino.’ Yaka ko.” Yakeisa. \v 21 Kale leiw makuw be ki Mosus ayo kaim dabudu nadale sausau dok láw Yol am uyo sánma bom nadane yak Got win kufádawin ufek ufek uyo sausau dok sánmam bom keimsa ko. \v 22 Kale be atin afan Got ami sawa abem uyo bako, “mewso ufek ufek adikum uyo wane ilkádawin kaim uta ta bom baim ginga kidel imuduno, kalesu, kata wane ilkádawin kaim banim be Got aka ken ban keimin uyo lukuwá kudáyamoma banim.” Kalesu. \p \v 23 Kale Yu kayak im bakan dim ban bomin kukuw bo mada abid tikin um dam kanabu umi kit kuw kayo ban bomin ufek ufek uyo kaim tuw baim banima kukanábiw. Kata iniman wane ilkádawin bo ken wakbak abid tikin Yol am uyo kanamodiw bá, katam be wane ilkádawin atin kidelok kuw ko. \v 24 Kaleyo Kadais ayo tam kinim kuw imi Yol am ginesiw be tam unsa bá. Kale bo abid tikin Yol am umi kit kuw kayo aka bu kudá tam abid tikin atin dam Yol am bom nadano numi bokal kayak kei bom Got dákadála bom dakoyamo ak bom alam kin dim tod be kala. \v 25 Kaleyo Yu Kayak imi bokal kayak ayo tam Abin Atin Abem unemámsa be iniman kaim so kudew tam unemámsa uyo itol makuw makuw ayo leiw makuw mo tamu tademámsa, kata Kadais aka kanaba bá, aka alo tam alo tam kei bom nadano alam kaim uyo Got wane ilkádaba bá. \v 26 Kale Yesus aka bo kanamon kalesa nam, aka sun kuw un bi tow bakan mit keibisa kalo asawil fikale fikale keim tadongino, kata kamane afung wakadá bid makuw mo misuna nadane adikum be wanang kinim im luk dudu fikale nadane adikum ban keimin uyo alam dam wane ilkádawin tuw takan keiyamase kala. \v 27 Kaleyo adikum wanang kinim iyo bid makuw mo fikalokabiw ki, beta yanol Got ayo taktaka imudokaba kala. \v 28 Kaleyo beta Kadais akal alami awánsin bid makuw mo ban iniman fakadulin kei nadale adikum wanang kinim imi ban keimin takan keiyamase. Kale aka asawil makuw kin gubu daw misun teidokaba be ban keimin takan keiyamono, kale nadano bá. Kata aka yak kan wanang kinim, kan ita alam leiw fen bom bidiw ita kail bá takeikuyamono kale tadokaba ko. \c 10 \s1 Yesus be adikum num Got wane ilkádawin ko. \p \v 1 Yu kayak imi sawa abem bo mada Got ami yanol ufek ufek kidel kuyamokaba umi kit. Kata bo atin kik fitin umi dam bá. Kale bemi mit ata sun kuw itol makuw makuw uyo wane ilkádawin kukuw makuw be ki fasiki fasiki bom wanang kinim leiw fen bom maek Got mit tem tadiwo Got suksuklawumo kalsiw be ken atin kidela imudomu banim. \v 2 Kale wanang kinim imi Got suksukin uyo atin kidel ban keimin banim nam, ika ban keimin fatom so mak keiyamoma banim kei nadiwe alo makso wane ilkádawin uyo kudew tade modiw banim keidongino ka. \v 3 Kata wanang kinim imi sun kuw itol tadenbu tadenbu uyo ulum kanom wane ilkádawin iniman uyo kudew tademsiw, kale bo kukuyam naduno bidi ban keimin wanang kinimo, yakbu. \v 4 Be watawo kaleyo bá, iniman kau kimak so meme so imi kaim be ken ban keimin uyo atin takan keiyamu banimomu bá kayo ko. \p \v 5 Bemi mit ata Kadais ayo madák bakan nadane Got bakodaw, \q1 “kaba, iniman kaim umi wane ilkákamin so fet dawkákamin so uyo mak kudulomi báyo, kalesaw. Kala kaleyo kaba nam dam uyo kidela kunamsaw kale naka wane ilukamokabi. \v 6 Kale kinim wanang imi iniman fu bi kudew tam wane ilkákamin bán dim kuti kalam win kufáka bom nadiwe ayo iniman wane ilkákamin tuw ban keimin sánuw kaí, kalanámaliw, kata kaba bako nadaw keno kalongin banim keiyábaw. \v 7 Kale naka bako, ‘Got kadák fenal! Naka tad kalam kanodalo.’ Nakbaw uyo kanodono kanami. Kale naka nalami uyo wanang kinim imi ban keimin luk dudu fikalono kali. Kale buk tem be nalam guton bakosu kayo, ‘Got kaba, kalakabi ka. Naka kalam aket kanoyo nakbaw uyo kanodokabi.’” \m Akeisa. \v 8 Kale kamakikiw aka bako, “kaba, iniman kaim umi wane ilkákamin so fet dawkákamin so uyo mak kudulomi báyo, kalesaw.” Kalesa be sawa abem uyo bako kanamino, yakeisu, kata aka bu báyo kalesa ka. \v 9 Alo aka bako nadale, “Got kaba, kalak kábi ka. Naka kalam aket kanoyo nakbaw uyo kanodokabi.” Akeisa. Kale Got ayo dil wane ilkádawin uyo banima ku nadane Yesus ami alam alokso wane ilkádawin uta dil umi abin kuduse kala. \v 10 Kale be watawo kaleyo bá, Yesus Kadais ayo Got kanodalo, akeise uyo kanodane, wanang kinim adikum numi ban keimin gine imusa be alam dam tuw Got wane ilkádawin be alam bid makuw mose be ki, alam kamano so ulum kano sun bokaba. \p \v 11 Kale Yu Kayak im bowál adikum iyo ilimi wok uyo sun kuw faku bom nadiwo ufek ufek ulum makuw bu ki wane ilkádaw bom keimámsiw, kata wane ilkádawin be ken mak ban keimin umi fatom atin takan keiyamongin banim. \v 12 Kata Yesus Kadais aka alam dam uyo bid makuw fakadá num ban keimin umi laban wane ilumamse, be ulum kano sun sun bokabu. Kale aka kano \v 13 nadane tam Alaw Got teng iwkuko kal tein sada si, Got ayo alam wasi iyo imadew tad alam kitid akfak tem imtidokaba. \v 14 Kale Kadais alam dam makuw mo Got wane iludawse tuw wanang kinim abem kei imkanba, ita kidel kei imuse, kale be atin banimoma banim. \p \v 15 Kale Got Sinik Abem aka alasino bumi sung uyo bakoyam, \q1 \v 16 “naka yanol wanang kinim so abino kalokabuw ko. Kamok weng kalesa. Ade naka nalam sawa abem uyo kudew yak ilim aket tem teiyam nadine gebom tem goduyamokabi.” \m Kalesa. \v 17 Ade alo aka bako, \q1 “naka kinkino yakei nadino im ban keimin so kukuw mafak so uyo lukuwá kudáyam nadine atin makso fukan dádomi banim keidokabi.” \m Kalesa. \v 18 Kale aka num ban keimin uyo lukuwá kadáyamase, kayo iniman kudew tad ban keimin takeik kanin uyo banimasu, kayo makso kanamoduw banim ka. \s1 Ulum kano maek Got mit tem ki bum kala. \p \v 19 Kala kaleyo, nalam nikil fikal kiba, nuka nulum ban keimin fatom uyo banimu luk bala kei suduw, kayo nuka ken atud kuw fakadá Yesus fikalese dim tam Abin Atin Abem uyo unoduw ka. \v 20 Nuka alokso leiw Yesus Kadais sinik so dam tem yak Abin Atin Abem tem unoduw ka. Yesus ami dam be ilim kal dukum kufo tam Abin Atin Abem unemin umi abin kuduse uta ko. \v 21 Nulum bokal kayak dukum ata Got ami Yol am bo kin mo be kayo nuka ken tam Got atamokabuw, \v 22 kayo maek atin wok tuw ban bomin bo naduwe nuka aket kidel kuw fukanin so atin Got afan kalin so aket fatom keiyámin banim so umi dim maek Got mit tem tadum kala. \v 23 Kale nuka mimin dok diyámin sung wanang kinim madik bakayabuw uyo atin kitid kuw fakudum kala. Watawo kaleyo bá, nuka nulum kal Got aka alam weng takadá kanoyamokabino, yakeisa uyo afan kanoyamokaba. \v 24 Kale nuka ken leiw fen bom akanum aket kudawa kudawain kukuw so kukuw kidel fakuyámin so uyo kuw kitid modawa modawayum kala. \v 25 Kale Got wanang kinim gu numi tada tada bom dakodawa dakodawain kukuw uyo yak wanang kinim madik imi kanamongin banim itaw keimin bá, kata nikil nuka akanum daw kitid moda modain kukuw uyo kidela tamso tamso faku suduwo kala, kale kilim kal Yesus ami tademin am afung am uyo mew tadbu kala. \p \v 26 Kale nuka nulum kal kei Kadais ayo num ban keimin takan keiyama, nuka be afan kale suduw uyo alo aket fukan dá ban keimumo kaluw namti, atin alo wane ilkádawin maksono masi alo wane ilulawuw num ban keimin takan keiyamokaba bá kala. \v 27 Kale be ban keimin wane ilkádawin kukuw bo atin banim, kale nuka alo ban keimuw kaí, alam bede taktakin so Got ami keng as kainin so umi tad im mafak dádokabu atud ki fingán bom fenin ka. \v 28 Kale kinim mak Mosus ami Got sawa abem daudawsa uyo bo lukel bada kot kidimin kinim ayo fen dá afan dam atamokaba ayo ki kinim alewo alewbino kin wala atabiw namti, kot kidimin kinim ayo kinkino kalongin banim fikalako, yakansa. \v 29 Kim aket yak kinim Got ami Min ayo atin kun falali akongin banim keibe, be yaknodawokabiw. Aka kaek fen abino kalin umi kaim kanodawa kinim abem keise uyo utam nadane bo kaim abem báyo, kalba. Be aka Got ami min gelemin Sinik Abem ayo atafiba. Kayo aka atin Mosus sawa lukelin imi sok gei tabamin uyo akayam atin tamso sok gei tabamin mafak uyo ken kuduloma ka. \v 30 Kale nulum kal Got aka buk tem bako, “nata kuw kim kukuw mafak mafak kanamáliw yán uyo kuyamokabi.” Kalesa. Ade alo sawil bako nada, “Kamok ayo alam kinim wanang iyo taktaka imudokaba.” Kalesa. \v 31 Kaleyo Got Motabid atin dukum kitid soim ami imadew faku sok gei imudokaba uyo ki atin mafak seng ko. \p \v 32 Kiba finang dá utamin, kamakikiw Got weng tatun afan kalesidiw atan kabadák uyo kiba abin mafak teinámsiw be seng, kata kiba kitid tabe bo akamamsidiw. \v 33 Ade kinim wanang ika ididiya bom nadiwe mafak kuw keiyámsiw ade alo yak wanang kinim madik iyo kalam kin dim im mafak dákamsiwo, kibil yak wanang kinim madik iyo kilim kin dim im mafak dákabidiw, kiba aket budunin dauyam kinkino, yakbiw. \v 34 Ade alo kinim madik iyo sok gei imkan bidiw kinkino yak bom nadiwe kim ufek ufek adikum dakiyábiw uyo bo kinkino yakanámsiw, bo watawo kaleyo bá, kiba kilim kal keidomo kim ufek ufek atin kidelok seng sun bokabu uyo abid tikin kal bu kayo kala. \p \v 35 Kaleyano, kim atud fakadáyamin uyo kudáyamin bá, kala watawo kaleyo bá, kiba yanol ufek ufek yán kisol dukum kuw kukáyamokaba. \v 36 Kale kiba kidela dakbu beta ken Got alam kanamino, yakba uyo kidel kuw faku nadiw kilálokabiw, beta adikum ufek ufek alam weng boyamsa uyo kudulokabiw kala. \v 37 Kaleyo Got ami godin buk tem bako, \q1 “kinim alam tadono kaleba, aka tadokaba ade aka alam tademin atan uyo akamam tow so keidoma banim. \v 38 Kale nalam wanang kinim kidel kuw tabesiw ika ilim afan kalin dim ken bokabiw. Kata kan ata ibik wakunamokaba kaí, naka aso kalfalawomi banim.” \m Kalesa. \v 39 Kata nuka mul wakudaw kalo makalo keisuw wanang kinim bá, nuka nulum afan kalin dim kail bá takeikuyamsa wanang kinim make. \c 11 \s1 Afan kalin umi mit uta ko. \p \v 1 Kale afan kalin mit ade bela ka, Got aka weng takadáyam kanoyamokabino, yakeisa uyo nuka utamoduw banim, kata nuka nulum kal be atin afan ade fakubuduw ade alo ufek ufek madik bo fakudongin banim, kata nuka atin nulum kal bo fasko álomo afan yanol kudulum kala. \v 2 Kale dil nulum abal mit ika ilim Got afan kalin dim, aka ken keiyo kale kalfalyamsa. \p \v 3 Kale nulum afan kalin dim kal keidomo abid so bakan so ufek ufek adikum uyo Got weng kuw bakoda matam tasu kala. Kaleyo Got ayo ufek ufek utamoduw danim uluta ki kidel kudá matam ufek ufek utamábuw keisu ko. \p \v 4 Kale Ebel aka alam Got afan kalin dim ami Got wane ilkádawin uyo Kein ami Got wane ilkádawin akadaw atin tamso kidel keisu. Kale Ebel alam afan kalin dim Got ayo bako, ‘kaba keno,’ akeisa. Be watawo kaleyo bá, Got ayo am siwsiw wane ilkádawin uyo kalfaludawsa. Kale Ebel aka fikalesa, kata alam afan kalin dim kamane kinim wanang ika am sung uyo ulum kano kidibiw ko. \v 5 Alo Inak ayo alam Got afan kalin dim aka fikalesa bá, kata Got madák dew tam abid tikin unsa. Wanang kinim iyo fen bom atamodiw banim keisiw, watawo kaleyo bá, Got madák dew abid tikin unsa uyo Got godin weng bako nada, “Got ayo Inak kalfaludaw nadane dew unsano,” kalesu kala. \v 6 Kaleyo mew kinim teinu mánu be afan kalin banim be ken Got kalfalin kudawodaw banim. Kale kinim wanang kan ata maek Got mewso tadon kala kaí, aka Got Motabid be atin afan kaleba kuw ade afan Got aka yak atin atamono fenba, aka afan yán kudawokaba be kale audokaba beta ko. \p \v 7 Kale Nowa aka alam afan kalin dim Got ami kanodokabino, akeisa bo aka kidela mit kal keidongin banim, kata aka afan kale nada siw gineda alam muduw alimal so alami so alam kadel so iyo Got kail bá takeikuyamsa. Kale Nowa alam afan kalin dim aka kuku nada bakan dim wanang kinim ika mafak keibiwo, kalesa ade Nowa aka alam afan kalin uta kanodawuno Got ayo aket kalfalin kudaw keno, akeisa. \p \v 8 Kale Ebadakkam alam afan kalin dim Got aka bakan mak weng takadálaw nadale gán dá bakodaw, kabadák badaw bo kudá yak kal unalo, akano, Ebadakkam ayo afan kale nadale Got weng kidilaw alam bakan be uyo kudá nadale yak Got bakan weng takadálawa kal unsa, kata anang bakan umi yak unsa uyo am kal banim. \v 9 Kale aka alam afan kalin dim alokso bakan Got weng takadálawsa uyo abiw fingto alanámsa, kata aka buwák sák fitad kei bom sew am alanámsa. Kale be alafin bá, kata awadik kasal Aisak so Yekkow so iliso bewák kotadang kei sew am kal alanámsiw. \v 10 Kale Ebadakkam aka am mak kidela ginedongin banim keiyamsa uyo watawo kaleyo bá, alam aket Got atin afan kalin uyo atin dukum keidune kal kei Got abiw afalik dukum kidel kuw tabesu ulum kano sun bokabu uyo kunamokaba ka, kale nadano kayo umi mimin ki dok di bom kanamámsa. \p \v 11 Kale Ebadakkam ayo ken matam man so keidokabi kalanámsa uyo alam afan kalin dim aka bako, naka faselbi kalese bá, alam kasen sun Seda ukul fiyum, kata aka alam kal kei Got ami weng takadálawsa bo matam dam keidokabu, kalanámsa. \v 12 Kale Ebadakkam aka atin fasela kimi kalono kanaba, kata aka kinim makuw mada alam dim kal kanamin low iyo matam abid tikin milum taw ade wok ningning taw ding bakodolaw banim keisu. \v 13 Beta adikum kinim afan kalin bidimi bakodi, ika Got alam ufek ufek adikum weng takadáyamsa uyo kudulongin banim dako alom fikalesidiw, kata ika mimin dok di yanol kudulokabuw,. kale nadiwade ika kalfalámsiw. Kale ika bako nadiw, bakan be kadák bo atin bakan bá mada bo kikiláw bakan kuw ka, kalanámsiw ade ika fukan dádomo, nuka bakan budák láw kotadang keibuduw, kalanámsiw kala. \v 14 Kale nuka kal kei im kanodin weng bakosiw bo ilim abid tikin atin bakan biyama bu, buta fenámsiw, kalum kala. \v 15 Kale ika aket tetu asiki nulum bakan unum kalesiw nam, ika bakan dim budák umi ufek ufek kidel ta bom aket takoyamongino, \v 16 kata ika abid tikin ufek ufek kidel uta fukanin kuek dimam unsiw, kayo imi bako nadiw Got be nulum Goto kalanámsiw, be Got aka fatomso keidoma banim, watawo kaleyo bá, aka abid tikin abiw dukum kidelyaba kayo ko. \p \v 17 Kale Got ayo Ebadakkam weng takadálaw Aisak ami dim kal kam láw uyo matam sengokabu, akeisa, \v 18 kata alo Got ayo Ebadakkam bakodaw, “kalam man Aisak ayo angku wane ilunamalo.” Akeisa, uyo watawo kaleyo bá, Got aka Ebadakkam ami afan kalin dawkukudono, kale nadano kanodawsa. \v 19 Kale Ebadakkam ayo ulum kano Got aket kudaw afan kale nadane aka fukan dádomo, Got aka ken fikalanámin uyo alo tá kudoma kala. Kale kanamano, Got alam ensel ta bom min ankabimin báyo, akeisa be Aisak fikala tá dafodin taw keisa. \p \v 20 Kaleyo Aisak alami aket Got afano kalin dim Yekkow so Isá so imi yanol bokabiw uyo kuw kinim dása. \v 21 Alo Yekkow alami aket Got afano kalin dim aka fikalono, kalanom nadale Yosew muduw alew imi tein unokabiw uyo im kinim dá dakoyamsa. Kale aka alam kafulok dim tud tod alom nadale Got suksukudawsa kala. \v 22 Kaleyo alam aket afan kalin uta ta bom Yosew ayo mewso fikalono kalom nadale bako, “Got ayo wanang kinim Isadael iyo Isiw kalo bakudu imadew unokabano,” yakei nadane bakoyam, “kiba weng takadánam nam kun so kudew unino.” Yakeisa. \p \v 23 Kale be aket afan kalin dim Mosus aulal iyo kalo dau dawádiw bi kadim alewbino keisa uyo watawo kaleyo bá, ika man atamomane atin man kidel kuw tabesa kala. Kale nadiwo Isiw kamok ami weng sawa uyo bako nadu man kinim kama imudiw kayo amin kuwo kalesu uyo kamok weng uyo fingán dá kidilawongin banim kalo maklo dawábisiw kala. \p \v 24 Kale Mosus ayo alam aket afan kalin dim fasu nadane, “naka kamok mun umi min nakin báyo.” Kalansa, be am aket aka kidela kinim wanang iyo bako, aka kamok mun umi mano kaloliw banim keidino. Kalesa. \v 25 Kata aka Got ami wanang kinim so kál funin makuw kuduyámin uta aket kumam nadane yak ban keimin ufek ufek kidel kain mada kalfalin kudamin bo báyo, kalesa. \v 26 Be Mosus am aket aka Got walusa kinim ami luk kál funin uta kudulokabi uta ken be, kale nadane Isiw bakan ufek ufek kidel adikum kudulongin bo kudása. Kale aka be Got ami yán kidel kudawokaba, uta kuw mimin kuek dimam nadano kanamsa. \v 27 Kale Mosus ayo alam afan kalin dim Isiw kamok atud fingánongin banim Isiw kudá unsa. Kata aka aket bakel dau dumade Isiw tadon kalesa bá. Kale aka Got atin kin tuw atamoduw banim ayo mewso atamongin taw ki kei nadano kayo kanamsa kala. \v 28 Kale Mosus aka kal kei afan Got ayo Isadael wanang kinim iyo ensel yono kaleba uyo kail bá takeikuyamokaba ka. Kale nadano kayo wanang kinim bakoyama, siwsiw man abom nadiwo kaim ilu ku kuti nadiwe as babalim kudákabi sausau kudew yak kilim awsom dim taloliwo, kata ensel yono tadba ayo kim am akayam nadane yak Isiw kayak im am nadane imi man kinim dil ita ayamako, yakeisa. Kale Mosus alam afan kalin dim kawákal akayam unemin ban imin wanin uyo mit lusiw ka. \p \v 29 Kale Isadael kayak ika Got afan kaliwo kayo wok mik kas uyo gitas katow kanes audune ika luk bala kuk dim taw yakan dá sidiwo, Isiw bakan kayak ikil im kanodiw taw kanodumo, kale yak un sidiwo, wok ta bom tada tada fakaliw mosa. \p \v 30 Alo Isadael kayak ilim aket Got afano kalin dim ki Yedikko abiw dukum uyo dakadik sán falal falal ká bom bidiw bi am fet kal keidiwo tum simen wati uyo dakela banimsu. \p \v 31 Kale yak Yedikko abiw dukum kal wanang mak um win Udeyaw uka leiw wanang keiyámsu, kata uka Yosuwa iwál kin walamin kinim imadála tadbiw kinim iyo imadew tam am dásu, be watawo kaleyo bá, uka Got so am kitid so uyo afan kaluno kayo wanang kinim madik Got weng kidilongin banim im fakaliw mosa taw, uka kanodongin banim keisu. \v 32 Kale naka weng makso bakayamomi banim. Kale kinim bidi imi sung ayo atin kimisung. Kale kinim imi win ayo Giddiyan so Bedak so Samson so Yewta so Dewit so Samuel so ade lum senin kinim keidiw, \v 33 kinim bidi ilim Got afan kalin dim kamok kamok imi kasák gu uyo kudu kudu tasadiw. Kale ika bakan duduluw ka, kale nadiwe wanang kinim iyo atin kikiw kuw kidel im kin mo kidelyam tad bom nadiwe Got alam weng takadá kanoyamokabino, yakeisa uyo kudámsiw. Ade kinim madik bidi iniman layon tabe anu wanongin, kata Got ta bom im bon tem atiyam kál ged moyamansa. \v 34 Ade kinim madik ika wasi tabe imadáliw yak as kainin abamsiw, kata mak kain kidálongin banim keiyámsiw. Ade alo kinim madik ilim wasi iyo woksek tuw yanbidumo kanamsiw, kata Got dakoyama sakabamsiw. Ade kinim madik ika balutámsiw, kata Got ta bom im kitid dákamsa, kayo ika wasi ta buduw ginumo, kale unemsiw kawákal kitid dauyamane kawákal wasi iyo ita ki tabe anik anikuyam keimsiw. \v 35 Kale wanang madik ika ilim duw ifin fikalinbiw iyo ilim afan kalin dim tá imkansiw. Ade kinim madik ika wasi sikal ban dim kal bom ilim wasi iyo bakoyam, “kiba Got ibik wakudawokabiw, beta nuka min talá imadáluw sakabokabiwo.” Yakansiw, kata ika fingánongin danim keiyámsiw. Be watawo kaleyo bá, im aket kál funin kudu fikalanin bu ken kalsiw beyo ki ika fukan dádomo yanol biyámin kidel uyo kudulokabuwo, kale nadiwo kayo kanamsiw. \v 36 Ade kinim madik ika sák dintinol san keiyam bom nadiwe as dukum bi wakabi imtimsiw ade alo madik itane yán sok teng sok aluk gine sok gei tabamin am imtimsiw. \v 37 Ade kinim tabe madik iyo tum fudut fudut bom faum sidiw si fikalanámsiw. Ade kinim madik ilita tabe atin gitas wako yanbimsiw. Ade kinim madik itane woksek kaung tuw kudis mo imtidiw fikalansiw. Ade kinim madik im lim kál fidelayaman bidiwo kayo iniman kál tuw miki bom im abin bán banim keiyámsiw. Ade kinim madik itane kinim ta bom tal leiw seng keiyámsiw. Ade kinim madik itane kinim kukuw mafak fakuyamámsiw. \v 38 Kale bakan dim wanang kinim iyo atin kukuw mafak fakudin kayo Got aka alam wanang kinim iyo au, kale aka imadála im iwyak tem bodiw banim, kayo iyo ken teinodiw banim, kayo Got wanang kinim ika sák mada amgu dim dim kal yak kadák maek kadák kei bom sák bamal kun kiding bakan bukal ká bom sák wok tem tem so imal tem tem so bukal ká bom kotadang kei bom im abin bán banim keiyamsiw. \p \v 39 Kale adikum kinim wanang bakabi bidi Got afan kal bidiwo kayo aka kalfalyamsa. Kata kinim bidi mak ata Got alam weng takadá ufek ufek kidelok kukuyamokabino, kalesa uyo mak kudusiw bá. \v 40 Kale be watawo kaleyo bá, Got ami aket tet dau ilifin atin kidel keidoliwo, kale nadano kayo bada bi nulum dim kal iliso nuluso atin kidel kei imuse kala. Kale be Got ami namino kalese be atin aket tetin kidel ko. \c 12 \p \v 1 Kaleyo bidimi Got afan kalin wanang kinim ika adikum num falfal imu kin wala bom im kin mobidiw kala. Kaleyo nuka ufek ufek adikum umi Got afan kalin leiw akiyamábu uyo bá kudá naduwe ban keimin atin gine imti nadu leiw akiyam budu um dim bim gi dakábuw uyo kudá atin kidel kuw dakbu fanfan abem si kilá naduwo yán kudumo kanabuw uyo kudulum kala. \v 2 Kale Yesus aka alata kamakikiw asik Got afan kale nadane alata ki dakoyama, Got afan kalin kinim keisuduw kala. Kale nuka Yesus ayo kin umak didawum kala. Aka atin fatom so fikalanámin leiw bo au wakongin banim keidano, aka as dim angka bi sidiw, be watawo kaleyo bá, aka kal keidomo yanol uyo aket idak teinokabi, kale nadano kayo kano nadane kamane aka Got abin iwkuk uyo kudube kala. \v 3 Kale kiba ban keimin wanang kinim imi sák binál keidaw kanadawsiw aket fukan dádiw namti, kiba kibiliwso sák binál keiyama bidiw uyo aket tet dau kudámin bá ade aket kakan kakanin bá kala. \p \v 4 Kiba kanom ban keimin so ginan kám si mámin yáw dakadu atin yanbidu fikalin so mak keisiw bá. \v 5 Kale kiba Got ayo im kitid sánin weng uyo alam muduw taw keiyam bakoyam, nalam muduwo, yakeisa uyo lukuwyamasune? Kale aka buk tem bako, \q1 “nalam man kaba, Got kukuw dawkákaba umi dim kal keidal ade ami ngadák ngadákkaba uyo kákan keikamámin bá. \v 6 Kale aka kukuw dawkákaba namti, bu kuku nadu aket daukamsa ade kanfau bom kukuw kukukaba namti, kaba atin alam mano.” \m Kalesu kala. \p \v 7 Kale Got ayo dabadálawo, kanodin kukuw uyo kamak modak kala. Kale am kanaba be adikum man alaw ami muduw kanayamába taw akal kanaba kala. Kale man imi alaw ayo atin katiw so mak imak sánin dakoyábane? \v 8 Kiba Got ayo kukuya bom nada kukuw dawkákamongin banim namti, kiba atin Got alam muduw tatun bá, kata kiba súm man ka. \v 9 A kinim numi aulal ikal kukuw dawkáyamábiw, be nuka im weng kidi naduw falifali ilim mit tem unom dudew tabeyábuw, kayo nulum Natim Got abid tikin kayak akal atin kidela alam weng kidi falifali alam mit tem unom dudew tabe sun biyámin sinik uyo kudu bum kala. \v 10 Bemi mit bakanbi, be wataw ata bá, nulum aulal iyo num luk dudu mada atan katiw teinámin buta kidela imak sánaliw, kata Got ami num luk dudu imak sánala ayo ki kanayamino matam alam abem keiyámin taw keidino, kale kanamala ka. \v 11 Got ayo kukuw dauyama bemi atan bo aket mafak keiyamába, kata yanol dudew tabokabuw nuka aket dakbudin kukuw yán kidel uyo kudu kidel kuw faku bokabuw. \s1 Kalam biyámin kukuw umi adomam dufo bom biyámin uta ko. \p \v 12 Kale kalam teng dabim dásu uyo kufo nadawe katun wok dásu uyo tufi kudew tabal kala. \v 13 Kale kalam yán bán uyo kidela tatun kuw fakadá tabawo nadawe yak kan ata kam yán abobidiw iyo sák kun dabim so katun gam so iyo tow kutina elaba modiw banim, kata matam kidelin kala. \p \v 14 Kale kiba fiaw dakbu wanang kinim itamanin kei nadiwe kilim biyámin uyo abem keidin kala. Kale be watawo kaleyo bá, kiba kanodin kukuw be fakudongin dakodokabiw namti, kiba Kamok Got ayo atamodiw banim kayo ko. \v 15 Kale bela kidela ata bom nadiwo kala kinim so mak Got ami min dakáyamin uyo ibik wakámamin bá. Kale kiba aket kuok kuok bom kumak madik bakayamin taw kei bom yak madik iyo aket mafak seng kukáyamin bá. \v 16 Kale kiba kidela uta bom nadiwo kala, kinim so mak sák sakadinin bá ade Got ami takak mak kiwa imudongin dako budu kinim Isá ami Alaw Got kitid dim ufek ufek fakusa umi weng bodawsa uyo kudá ning weng bodaw ning ami imin kidel bid makuw mo fuda umi mosa taw keimin bá kala. \v 17 Kale aka yanol aket bakel dau alo alam alaw ufek ufek uyo kudulono kalomo bá keidu ka. Kale nada aket kuok kuokla bada alaw ulum kano aman dok tadelaw bomo atin bá keida kala. Kalesa taw keimin bá kala. \p \v 18 Naka makso mit dakfiyamon. Nang abino kalin akfak tem bidiw kiba yak Got mewso unin kala. Dil umi abino kalin akfak tem umi nulum Isadael imi awadik kasel itane atin yak Got mewso mak unodiw banim keiyámsiw uta kukuyamono, kali ko. Got abino kalin kukáyamsa kawákal ika tad amgu kibi idimo kal kinim malelawodiw banim kal fingán bom todámsiw. Ade as daung ayo amgu daw adik dá kimisung ayo atin binoda abid unemsa. Beta ibin dukum dukum atin mitika nada as leik seng seng so taufed so uyo amgu falala tabesu. \v 19 Beta kawák Got aka weng afalik dukum fudong ket weng fungfungin taw kei badano kidi nadiwe yanol kawák Mosus bakodaw, “kuin Mosus kaba, nuka fingánin seng kuw keibuduw ko. Kaba num sung uyo Got bakodawo, ika kam weng makso kidikamoduw báyo.” Kalbiwo akalo, akeisiw. \v 20 Imi Mosus bakodaw Got bakodawo akansiw mit ayo ki watawo kaleyo bá, alam kanamino yakin weng kitid bakoyamsa, beta fingán dá nadiwo kayo ko. Kanamino yakin uyo bako nadule iniman kata keidomu aka yak amgu be malelawa kaí, tum fudut fudut bom faum sidiw si fikalako, kalesu. \v 21 Ade ika atin kanodin kukuw uyo kanam tabu utam fingánin seng keiyamsu uyo Mosus alaso bako, “naka nalaso fingán bom kun banbin so keinabuno.” Kalesa. \p \v 22 Kata kiba nang abino kalin akfak tem be kukum, kayo kiba luk bala tad Got mewso tadoliw ka. Kiba amgu win Sayon kalbiw umi leiw tad abid tikin so abiw dukum so Got Motabid tein be so kal tasidiw make. Abiw dukum win kai abid tikin Yedusalem uta ko. Kiba tad ensel seng seng tada tada kalfal bom itol wibiw so umi abiw kal tasidiw ka. \v 23 Kiba Got alam muduw dil adikum tada tada bidiw win abid tikin kal godyabiw, kal tasidiw. Ade kiba tad Got wanang kinim adikum taktakyamin kinim mit tem tasadiw. Ade kiba tad adikum sinik wanang kinim adikum kidel imkanba so kal tasadiw. \v 24 Ade alo kiba tad Yesus alokso abino kalin umi tanong kon keiyámin kinim ami mit tem tasadiw. Ade alo kiba tad Yesus ami kaim sung kidel bakanin uta ta bom Ebel ami kaim sung bakanin akadawsu kal tasadiw. \v 25 Kale kan ita alokso abino kalin akfak tem bidiw namti, kamane Got ami weng bakanyaba uyo kiba kidiloluw báyo kalin bá. Kale num awadik kasal ika amgu Sainai tikin Got weng bakoyama kidilongin dakosiw, ika Got sok gei imkanin uyo mak ilim kál bábu takeikusiw bá, kayo kamane nuka Got abid tikin kal weng bakayaba uyo kidiloduw báyo, kalbuw kaí, nuka yakno yakno au naduwo Got sok gei imkanin uyo nulum kál bábu takeikudokabuwe? Kale be atin yakno yakno audoluw banim ka. \v 26 Ika amgu Sainai kin gubuyo todbisiw kal todiwo, bakan lein bisu uyo watawo kaleyo bá, bo alam weng uta ka. Ade kamane Got weng takadá bako, “alo yak mak umi adik adik atan uyo naka bakan kuwkamodi leinokabu uyo bakan kuw bá, alo abid so leinokabuno.” Kalesa. \v 27 Kamane aka bako nada, “adik adik makso makuw mak modono.” Kalba um mit be nulum kal aka adikum ufek ufek kin bakang kalu umi alam kidel kusa uyo kuwkamoda leinokabu ade bemi leiw ata adikum ufek ufek atin sun bokabuno kale mak kidel kudongin banim uyo fako kukan kei nadale sun bokabu ufek ufek kuw kudálokaba ko. \p \v 28 Kale nuka be atin kidela kalfal bom naduwo kala. Kale be watawo kaleyo bá, nuka yak Got ami kasák gu leinongin dakodokabu uyo kudulokabuw kayo nuka fingán dá dakbu Got kalfala bom naduwo kala. \v 29 Kale nulum Got aka mew adikum ufek ufek bo kufuda kain kidá banimámin Got kala. \c 13 \s1 Got aket kalfalin kukádawin sung uta ko. \p \v 1 Kiba nikil ulum kano afan kalin kafadow kasal iyo Yesus win dim aket daudawa daudawa kei bom nadiwo kala. \v 2 Kafadow kotadang tada dew tam am dákamin kukuw uyo lukuwá kudámin bá kala, kale kinim madik ika beta kana bom nadiwo kal keidongin banim kalo ensel so im tam am dákansiw ko. \v 3 Yak kinim kalabus am tein bidiw im aket uyo fukan bom ade kaba finang dádomo nalaso kalabus am teinin taw keibi ka, kal bom nadawe yak abin mafak tein bidiw im aket so fukan bom nadawe fukan dádomo nalaso abin mafak iso teinin taw keibi ka, kal bom keimal kala. \v 4 Kale wanang kinim akmal kiba adikum kidela kadel kimak ki kidela yakik kale bom kala. Kale Got ayo yak wanang kinim kan ata sák sakadin kábiw iyo sok gei imudokaba kala. \v 5 Kiba aket dukum kisol kukámamin bo kudá nadiwe kilim yaknámin ufek ufek fakubidiw bo ken aket yáw kei buki keno kal bom nadiwo kala. Kale umi mit ayo watawo kaleyo bá, Got alata bako nada, \q1 “naka kim aket ayo atin kudálomi banim ade nam dakáyamin uyo atin mak imadáli kin tada tadayodiw banim.” \m Kalesa kala. \v 6 Kale nuka ken atud fakadá bako, \q1 “nalam Got be nalam dakánamin kinim, kayo naka wanang kinim imi yaknonamum kaloliw be naka fingánomi banim.” \m Kalum kala. \p \v 7 Kale kiba kilim kamakikiw gebom gebom keiyámsiw im aket uyo lukuwá imadámin bá. Ita Got weng bakayamámsiw kala. Kiba imi adikum teinan tasidiw imi Yesus yán aboyámsiw uyo aket bakel dau atam nadiwo imkano sidiw leiw be ki abo, kibil Got aket afan kalin kala. \v 8 Kale Yesus Kadais be kukum keidoma banim, aka alam amsino teinase so kamane teinbe so ulum kano tein unokaba so be alam kikiw kuw ko. \v 9 Kale kaba sák kukumin mafak mafak uyo kudálaw tudo kamadew leiw kidel kudá leiw mafak unemin bá, kata Got alam min gelemin dim kalam sinik kuw kitid dákamin leiw uta kidel kala. Kale kaba masi dil kukuw fulu falein sawa uyo aboyámin bá. Kale be uta ta bom kam sinik uyo dakodawoma bá. \v 10 Kale nuka abin abem Got wane ilkádawin Yesus kaim so dam so wanbuw, kata Yu kayak Yol am wok fakudin adikum ika num Got wane ilkádawin kaim so dam be wanodiw banim ade yak num abin atin abem be unodiw banim. \p \v 11 Yu kayak im dil kukuw bo bokal kayak aka iniman anbi kaim ilu dew tam Abin Atin Abem kuti nadale ban keimin uyo wane ilulaw nadano yanol madák iniman dam uyo kukan kei kudew yak abiw kinango kal kuek as teidiw kain kidáluko, kale kudew unemámsa. \v 12 Kayo bemi mit ata Yesus ayo Yedusalem abiw dukum uyo kudá tam wol bán kal kál funin kudu fikale nadano beta adikum kinim wanang alam kaim tuw ban keimin ging dáyamase kala. \v 13 Kaleyo nuka alam kanose taw nukul abiw dukum kudá tam wol bán ami fatom uyo kuduse kala. Kale abiw dukumo kalin umi mit uyo mew anang kuw tabodu umi ufek ufek kidel bo ibik wakumam Yesus yán aboyámin uta fakudum kala. \v 14 Kale nuka atin sun biyámin abiw so mak mew anang kuw tabodu uyo mak biyam bu bá, kayo nuka abiw dukum mak yanol kudulokabuw umi tadokabu uta fenbuw. \p \v 15 Kale Yesus alam dakoyamsa dim kal numi wane ilkádawin ude Got win kufádawin kabu, kayo nuka yak ami win dukum uyo wanang kinim bakayamum kala. \v 16 Kiba aket finang dá kukuw kidel faku bom nadiwade dakodawa dakodawa bom keimin kala. Kale be watawo kaleyo bá, belata ta bom wane ilkádawin taw keidune, Got ata keno, yakokaba ka. \p \v 17 Kibilim gebom gebom imi weng ayo kidiyam bom nadiwade im kanamino, yakbiw uyo aboyámino. Ika kimi ifi moyámin bo ilim wok, kayo ika kim im kin mo bom imkinkinsiw sung uyo kudew tad Got bakanlawokabiw ka. Kiba weng kidiyamansiw namti, ika idak teinokabiw. Alo kiba kukuw mafak fakudiw namti, im idum so keidokabiw, be kauk ayo ki kim mak dakoyamoma banim. \p \v 18 Num aket kiba kanom nuka suksukyam bidiwo, nuka nulum kal keidomo num aket tem fatom banim keidoluw, be ken ka. Kale naduwo nuka ken sun kuw kidel kuw keimum kala. \v 19 Naka nam aket kiba kitid tabe sun kuw Got wis sánlaw bidiwo Got ayo wabading mewso namadála tadon kala. \p \v 20 Naka wis sánla bidino Got abino kalin kinim ami nulum Kamok Yesus fikala tá dau nada siwsiw kin modin kinim dukum keidawase ayo alam kaim dim weng kidel abino kalin \v 21 uyo ken dakoyama fasko alam kanamino, yakba uyo adikum ufek ufek kidel kuw Yesus alam win dim dudew tabe bidiwo kala. Kale Yesus Kadais ayo win sun kuw sun kuw kufádawum kala, kale be afan ko. \p \v 22 Kale nalam nakanum kasal kiba nam sauk kon mewtanong bela im kitid sánin weng goduyami uyo kidela dakbu utamin kala. \v 23 Kale nam aket kiba nulum nakanum Timoti kalabus talá dabadábiw be kal keidin kala. Kale aka wabading mewso tada namti, naka alaso alew makuw yak itamana tadokabuw ko. \v 24 Kale kiba num sidiwano kalin uyo kim gebom gebom so Got wanang kinim so kuyamuw kala. Kale bakan Itali kayak kim duw ifin iyo im sidiwano, yakin uyo kim kuyamiw. \p \v 25 Kale Got ami min gelemin ayo adikum kiwso badano.