\id ROM - Fasu NT [faa] -Papua New Guinea 2011 (DBL 2014) \h Rome \toc1 Rome \toc2 Rome \toc3 Ro \mt1 Rome \imt1 Rome sawi one mahemakapukusa someane oyapo. \ip Yasu hepene yapura keremisi tuaneti sewene su (27) faraka Poremo sawi one popasapo. Sawi one Poremo popasa maiya amo Pore Korini taonea reapo. Kotipoko raiparaka rakira hinamo Fipimo sawi one maka, Rome sitia Keresoa paosa aporo hinamo risiaki makesapo. \ip Pore Sepéne hauaka pukusakipoko hemakapuraka, Rome sitia pekea, Rome siti aeyaka Sepéne hauaka á pukusapo. Rome sitia Yu aporo soko Yu aporohoanafonosane soko Keresoa paoraka risiapo. Rome sitia Pore pusiraka, aporo metakiramo Yasuane some kasá aeyaka aporo hinamo metakirane Yasuaki risikiako pariraka Keresoa paosapo. Asiamo Rome sése apea aporo hinamomo Yasuaki himu hakásaraka hemakapusuane kakaro ereketae hemakapusimo Poremo tariako hemakapusuapo. \ip Arirakano Poremo Sepéne hauaka á puko hemakapusua nine e pusuafapo. Asiāne Pore Yarusarame sitia hisiapo. Hisiane Rome ame aporomo e tipura makesapo. Tipura reane Rome sitia karikia hisiapo. Asiamo Pore Rome siti tipura apea makesa reakipoko, aporo hinamo metakira e area perakano, Yasumo someane some kasapo. \iot Rome sawia some kepo parakuraka popasane oyapo. \io1 \ior 1:1-15\ior* Poremo sawi one kepomarekea popasapo. \io1 \ior 1:16-17\ior* Aporomo Kotiaki himu hakásaraka hemakapurakano Kotimo ipi ereketae ainane karápo. \io1 \ior 1:18–3:20\ior* Aporo hinamomo watikiaka rakirasamo Kotimo fanasinane motorapo. \io1 \ior 3:21–4:25\ior* Aporomo Yasu Keresoaki himu hakásaraka hemakapurakano, Kotimo yaku arareraka mafasirapo. Somemanemo aporoane mafasirafapo. \io1 \ior 5:1–7:25\ior* Makata kotesane soko makata watikisane soko popasapo. \io1 \ior 8:1-39\ior* Ho Kotesamo isu ararenapo. Arirakano Kotimo isuaki himu tumurumo hemakapurapo. \io1 \ior 9:1–11:36\ior* Maiya yumo Yu aporomo Yasu Keresoane kekemahoanafonosa nine, keseke Kotimo ararerakano i risikiako pariraka Yasu Keresoane kekemahokosapo. \io1 \ior 12:1–15:13\ior* Keresoa paosa aporoane koteaka risike someane kakimakasimo popasapo. \io1 \ior 15:14–16:27\ior* Poremo some meta someaka ayapasane sawi wo popasapo. \c 1 \s1 Aporo hinamo Rome sitia risiaki Poremo sawi poparaka makesane oyapo. \p \v 1 Rome aporo hinamo reaki ano Poremo sawi one poparaka makerakanapo. Yasu Keresomo makata rakira aporo ane anopo. Yasumo ano tarira aporohoasimo murikimarakasupo. Kotimo some kotesane nōmo aporo hinamoaki some kakasimo Yasumo ano pusierakasupo. \v 2 Arirakano, “Some kotesa kepo ane nōmo aporo hinamoaki some kakakosapo,” aíyaka wate fana Kotimo somehoareapo. Kotimo ipi ayiakakosapo aisane porofete aporomo Kotimo sawia popahoareapo. Popasane kakaro yasiapo. \p \v 3 Kotimo some kotesa amo kepoane ipi Hokosa pesa ayapo. Unihae Tefetemo aporo ira wainepe pesa á, Kotimo Hokosane aporomano kau ayiáka takapereapo. \v 4 Takapekea hauaka wo Kotimo Hokosamo namo kakaro kotesa susu hemakapukua reareapo. Koteaka susu reasamo Kotimo ipi Hokosa unihaeaka rekeasimo ipi Hokosane mawakapuhoareapo. Ipi Hokosa kusuane Kotimo maturikia taerakano, ipi Hokosa unihaeaka rekeasimo Kotimo ipi marereapo. Kotimo Hokosane epare? Ipi Hokosane Yasu Keresopo. Yasu Keresoane isiapo unihaepo. \p \v 5 Yasu Keresomo anoaki somesa maiya ámo Kotimo ano murikimarakasupo. Yasu Keresomo tarira aporomo rakirane rakisimo Kotimo ano arareraka murikimarakasupo. Murikimasasamo nōmo Yasupoko some karakanapo. Yu aporohoanafonosamo Yasuaki himu hakásaraka hemakapukua Yasumo ainane kekemahoasimo nōmo some karakanapo. \v 6 Arirakano re Rome sitia aporo hinamo arisia ane, re su Yu aporofapo. Yu aporohoanafonosa nine Yasu Kereso patera asekeasimo Kotimo re peaerakasupo. \p \v 7 Re suane Kotimo himu tumurumo hemakapusuasamo, epo reane peaerakasupo. Repo suamo makata watikisane kikisiraka koteaka susu rakiraka risikiasimo peaerakasupo. Asiamo Ata Kotipe Unihae Yasu Kereso tetapō re suane kamenakaraka, reaki tau auaraka risirane kakasimo, nōmo kurikurirakanapo. Aíyaka nōmo re Rome aporo hinamo suaki nōmo sawi one poparaka makerakanapo. \s1 Rome sitia Poremo aporo hinamo aseako pukuripo, aisane oyapo. \p \v 8 Nōmo some fanane oyapo. Hauaka sua aporo hinamo suamo someraka, “Rome aporo hinamomo Yasuaki kakaro himu hakásaraka hemakapukua risikinapo.” Airakano kaikia, nōmo Kotiaki suserakanapo. Isupoko farimaka titipia rea aporo Yasu Keresoaki soko, nōmo suserakanapo. \v 9 Arirakano Kotimo aseane, nōmo himumo Kotiaki kekerena aeyaka ipi Hokosane aporo hinamomo hemakapusimo nōmo some kape purakano aserakanapo. Nōmo kurikuriana maiya suamo, nōmo repoko hemakapukua kurikurirakano Kotimo ipi kairakanapo. \v 10 Kairakano nōmo kurikurisane oyapo. “Kotio, Rome sitia aporo hinamo ane nōmo aseako pukuripo. Aíyaka pukusakipoko maiya káramo hemakapuraka reasasamo yumo puaere? Nómo aoraka, ane ano pukusa ikia kárane anoaki tarinie.” Aíyaka maiya suamo nōmo Kotiaki kurikurirakanapo. \p \v 11 Nōmo re aseako kára seserakanapo. Ho Kotesamo wakapuane repo mokoasimo, nōmo re ararehokoripo. Asiamo repo Kotiaki himu hakásaraka hemakapurane kakaro káraraka risikiasimo, nōmo hemakapurakaripo. \v 12 Aíyaka hemakapuraka ano apera maiya amo, repo Kotiaki himu hakásaraka hemakapusua amo anoane arare, arirakano nōmo Kotiaki himu hakásaraka hemakapusua amo reane soko arare, ayiáka isu isina hakāsa yia arareraka risike, isu isina yia mawakapuhokoripo. \p \v 13 Kereso maeo, repo hemakapusimo nōmo some one somerakanapo. Efera hunia soko, efera hunia soko, re arisia á ano peakosakipoko asiāne ano matasosapo. Arirakano ira kotesamo wate sakepamo apera ayiáka, aporo hinamo Yasu Keresoaki paoraka himu hakásaraka hemakapusuane kárahoasimo, nōmo reaki tariakoripo. Hauaka meta Yu aporohoanafonosaki tarisia ayiáka, reaki soko tariakoripo. \v 14 Kotimo ano kára araresasamo, nōmo epoko rakiako kára hemakapurakaripo. Kára hemakapuraka Kiriki mé kaira aporoaki soko, Kiriki mé kaiyiánafonona aporoaki soko, makata su hemakapura aporoaki soko, makata su hemakapunafonona aporoaki soko, ipu suamo Yasu hemakapusimo some kotesane nōmo i suaki some kakakoripo. \v 15 Asiamo aporo hinamo re su Rome sitia risia amo Yasuane hemakapusimo some kotesane nōmo reaki some kakako peako hemakapurakaripo. \s1 Yasu Keresoaki himu hakásaraka hemakapura aporoaki Kotimo someraka, “Nōmo ereketae ainane néaki karakanapo,” aisane oyapo. \p \v 16 Yasu hemakapusimo some kotesane nōmo some kakako ano karekerafaraka mapirarakanapo. Kotimo wakapuane some kotesa ayapo. Some kotesane Yasu hemakapusimo some kotesa ayapo. Some kotesane aporo hinamomo kakimarakano, iane Kotimo mafasirapo. Watikiaka rakirakano asekea Kotimo mafasikia ipi ereketae ainane iaki karapo. Aíyaka some kotesane fana Yu aporo aki some kasesupo. Amo patera á Yu aporo hoanafonosaki some karakanapo. \v 17 Some kotesa akarane oyapo. Aporo hinamoane Kotimo ipi hikumisia ereketae risikiakosa ikia kara ane isiapo some karakanapo. Wate fana soko, yumo soko aporo hinamo ereketaeraka risikiakosakipoko Kotiaki himu hakásaraka hemakapunie, aisapo. Ayiáka hemakapurakanone Kotimo ipi ereketae ainane iaki karapo. Some hakása yine wate fana porofete aporomo Kotimo sawia popahoareapo. Popasane oyapo. “Ereketaeraka risira aporo hinamomo Kotiaki himu hakásaraka hemakapukua rakipe purapo.” Aíyaka Kotimo sawia popahoareapo. \rq (Habakuk 2:4)\rq* \s1 Aporo hinamo suamo Kotiaki patera tarisiane oyapo. \p \v 18 Mayiáka rakirakano Kotimo aporo hinamo ereketaeraka risikiasimo maropohokosare? Aporo hinamo metakiramo Kotiaki patera tarikia, arirakano aporo hinamo metakiramo aporo hinamo metakiraki mokoatikiraka, ayiáka arakiramo, Kotimo ipi aina tarisiane aporo hinamomo hisiraka kakaro someane hemakapukuhoamo matasonapo. Matasona aporo hinamoaki Koti ipi hepene yapura reamo asekea, i suaki hisiraka saperaka rerapo. Saperaka reke, ipi fanasinane aporo hinamo suaki kakama faserepereapo. Faserepesane makakamáhoareapo. \v 19 Asiāne aporo hinamomo Kotiane hemakapusimo Kotimo ipi ainane kakama tarireapo. Kakama tarisia nine, aporo hinamomo asekea hemakapufunureapo. \v 20 Hemakapufunusa nine marirakanosare? Aporo hinamomo hīmo Kotiane asekeanafonosa nine, Kotimo hauaka soko, ti soko rakisiane aporo hinamo suamo aserapo. Makata rakisiane aserakayia Kotimo ainane hemakapufunureapo. Kotimo ipi makata rakira aeyaka, ipi aina tarisiane oyapo. Koti ipi yaiya wakapuaka rerapo. Arirakano Koti ipi kakaro rekenapo. Ayiáka makata tetáne tarirakano, aporo hinamo suamo hemakapufunureapo. Hemakapufunusa nine ipu Kotiane someraka, “Kotiane nōmo asekeanafonosasamo Kotimo ainane nōmo hemakapurakarifapo,” aíyaka meaka taehoane siahoasifareapo. \p \v 21 Aporomanomo Kotimo ainane hemakapurakayia Kotiaki someraka, “Né Koti kárapo. Néaki suserakanapo.” Aíyaka kekerehoafunusa nineo kekerehoafareapo. Ipu himumo koteaka hemakapurane maparitaeraka masuaraka hemaka apura ayiáka, hemakapureapo. Koteaka hemakapunafonoraka i himuane katoraka risiareapo. \v 22 Katosa á risike ipu someraka, “Isiapo makata su hemakapukua siaraka risikinapo.” Aíyaka namina hemakapurane makáraraka rupiaka someraka risike, namina kára hasakaraka risiareapo. \v 23 Kakaro kára hasakaraka risike, ipu Yaiya Rera Koti faesaki patera tarikia, yatafu yakasa hoaki kekereraka risiareapo. Aíyaka kekerehokosakipoko amano ayiáka murikimaka hokonomo rakikia, arirakano meta, mena ayiáka murikimaka rakikia, arirakano meta, saro ponomakau ayiáka murikimaka rakikia, arirakano meta, kuyare ayiáka murikimaka rakikia, ayiáka ipu hokonomo murikimaka rakisia makataki kekereraka risiareapo.\f + \fr 1:23 \ft Fana namo aporomo yakasa ho murikimaraka kau rakirapo. Kau rakikia kesanapo.\f* \p \v 24 Ayiáka ipu namina hokonomo makata rakisiane kekererakano asekea, Kotimo iane metakarireapo. Namina himumo watikiaka hemakapusua amo iane kirimaraka kaíyasa makatane rakiraka risike, namina kakaro watikiaka rakiraka risiareapo. Arirakano namina kaumo hemakapusuane kekemaraka hīmo asekea himumo makariraka hemakapurane kekemahoareapo. Asiasamo Kotimo iane metakarireapo. \v 25 Metakarirakano aporo hinamomo Kotimo ipi aina tarisiane\f + \fr 1:25 \ft Kotimo ipi aina tarisiane oyapo. (1) E kakaro rekenapo. (2) Epo makata suane rakisiapo. (3) Maiya suamo ipi kakaro yaiya wakapuaka rerapo. Rome 1:18-20 á menohoanie.\f* patera tarikia risiareapo. Patera tarikia risike, Kotimo iaki tarianafonosa makata aki patera asereapo. Makata su rakisia wafaya Kotiane kekerehoanafonoraka metakarikia Kotimo makata rakisiaki ipu kekerehoareapo. Asiamo Koti ipiaki hákasa kekerehoafunureapo. Yumo soko keseke soko, yaiya e ipi hákasaki kekerehoafunureapo. Kakaroripo. \p \v 26 Aporo hinamomo Kotiane kekerehoanafonorakano Kotimo iane metakarireapo. Metakarirakano aporomo namina kaumo hemakapukua kaíyasa makatane rakiako seseraka risiareapo. Arirakano hinamomo namina aporoane metakarikia hinamo hokosa takēyaki purareapo. \v 27 Arirakano aporomo namina hinamo hisiraka, aporo hokosa takēyaki purareapo. Asiamo aporo takēyaki purane himu topakapurareapo. Aporo metamo aporo metaki kau kaíyasa makatane rakiraka risiareapo. Asiakipoko makata ropo watikisane Kotimo iaki karakano, i himu nekea kau teraka risiareapo. \p \v 28 Arirakano ipu Kotiane hemakapuko hisiraka metakarirakano asekea, Kotimo soko iane metakarireapo. Metakarirakano Kotiaki ipu himumo hemakapunafonosasamo makata watikisane susu hemakapukua kekemaraka rakireapo. \v 29 Makata watikisa himua komarukua risiane uyáka komarukua risiareapo. Makata kepo namoane aserafaraka asiaminapo, aíyaka somerane soko ipu topakamaraka somerareapo. Arirakano metane makata ane ayiakakopo, aisane ipu rakireapo. Arirakano metane aporo metamo makata kemo kárane ano makaripi aíyaka hemakapukua risiareapo. Arirakano metane makata umisa kárane aporo metamo aporo metaki maiya suamo karáreapo. Arirakano metane, e area ayiáka ano soko ayiáka rekearipi aíyaka hemakapurareapo. Arirakano metane, aporo metamo metane kukusimo hemakapukua rurareapo. Arirakano metane aporo metayaki werareapo. Arirakano metane, aporo hinamo metaki kotafe somerareapo. Arirakano metane, aporo hinamo metaki hokorerareapo. Arirakano metane, aporo hinamo metane hokomaka somerareapo. \p \v 30 Arirakano metane, aporo hinamo metaki kotafe topakamaraka somerareapo. Arirakano metane, Kotiaki hisirareapo. Arirakano metane aporo, fanaraka risiane hurutapiako somerareapo. Arirakano metane, namina yia makáraraka somerareapo. Arirakano metane, ipu namina yano motosa rupiaka somerareapo. Arirakano metane, makata watikisane kepomarekea rakiako hemakapurareapo. Arirakano metane ipi wafaya kaīyia tetapo someane koaretaerareapo. \p \v 31 Arirakano metane, “Nōmo watikiaka rakisiakipoko nōmo Kotiaki makata yakapa somehokosare?” Aíyaka hemakapurane metakarikia watikiaka rakiraka risiareapo. Arirakano metane, kotafe hokoa rukua somerareapo. Arirakano metane, aporo iraki namina yia himu tumurumo hemakapurafareapo. Arirakano metane, aporo mae metaki kamenakanafareapo. Ayiáka hemakapukua aporo hinamomo watikiaka rakiraka risiareapo. \p \v 32 Asiasamo Kotimo somemanemo someraka, “Aporomo watikiaka rakisiakipoko rusua kukusapo.” Aíyaka somemane motosane aporo hinamo suamo hemakapureapo. Hemakapusua nine koaretaenareapo. Koaretaeraka yaiya watikiaka rakiraka risiareapo. Ipu watikiaka rakisia ayiáka, aporo metakiramo soko hakása nineraka watikiaka rakirakano asekea ipu someraka, “Ane siareapo,” airapo. \c 2 \s1 Aporo hinamomo watikiaka rakirakano Kotimo ereketaeraka takekea hukurukua parakuhokosane oyapo. \p \v 1 Watikiaka rakira aporoaki Kotimo ipi saperaka fanasinapo. Fanasinane ereketae fanasinapo. Asiamo fanasinane nómo asekea someraka, “Sira! Ipi watikiaka rakisia amo ropoane ayapo,” airapo. Aira aporo neaki nōmo someraka, “Nómo aporo metane hukuarura maiya amo, né ní yia hukururaka sikirakanapo. Nómo ní somesa maiya amo, aporoamo watikiaka arakira ayiáka, nómo soko Koti patera tarikia hakása yine watikiaka rakirapo,” airapo. \v 2 Ayiáka watikiaka rakira aporo hinamo suamo watikiaka hemakapukua rakisiane, Kotimo ipi takekea hukururapo. Takekea hukuarura maiya ámo, ipi kepo suane hemakapukua hukurukusakipoko, ereketae susu takekea hukurukua parakunapo. Kotimo ipi ainane isiapo suamo hemakapurapo. \p \v 3 Aíyaka hemakapurasamo koteaka takekea hemakapunie. Aporo metamo watikiaka rakirakano, nómo asekea hemakapuraka, “E watikiaka are. Eane Kotimo ipi fanasirakano siapo,” airapo. Aíyaka hemakapuraka reke yia, nómo soko hakása yineraka watikiaka rakiraka rerapo. Hakása yineraka watikiaka rakiraka rekeno, Kotimo asekeapayahokosare? Wae, epo néane hukurukusane metakariakosafapo. \v 4 Asiāne Kotimo reane makoteraka asekea reke, re peasimo ipi kau reke, reane epo foaka fanasinafapo. Foaka fanasihoanafonorakano, “Kotimo fanasihokosane kakaro metakarirakanare?” aíyaka hemakapukupo. Repo Kotiaki himu hakásaraka hemakapukua risikiako parihoasimo, Kotimo re makotehokosakipoko ipi kau reke, wate foaka fanasirakanafapo. \p \v 5 Koti ipi kau rekeno yia, repo eaki himu hisiraka koaretaeraka risikinapo. Keseke Kotimo kára sapehoasimo, repo makata watikisane taeraka umuraka risikinapo. Aporo hinamomo makata watikisane taeraka umusa akipoko, Kotimo re hukuarura maiya amo, ipi sapenane reaki kakakosapo. \v 6 Kotimo hukuarura maiya amo, aporo hinamo suamo asekeasimo, epo ereketaeraka takekea parakuraka fanasihokosapo. Fanasina maiya amo aporo hinamomo namina rakisiane Kotimo asekea, kakaro ereketaeraka parakuraka, makata ropo kakakosapo. Aporo hinamomo makata koteaka rakisiaki, makata ropo kotesa kakakosapo. Arirakano aporo hinamomo makata watikiaka rakisiaki, makata ropo watikisa kakakosapo. \rq (Buk Song 62:12; Sindaun 24:12)\rq* \p \v 7 Aporo hinamomo maiya suamo namina koteaka susu rakiraka risike, faesa a risikiako seseaka hemakapukua, arirakano Kotimo sesehoasimo rakiako hemakapukua, arirakano Kotiyaki yaiya risikiako seseaka hemakapukua, ayiáka risira aporo hinamoaki Kotimo yaiya rerane kakakosapo. \v 8 Arirakano aporo hinamomo i namina makáraraka, Kotiane mawakasemaraka, Kotimo kakaro someane koaretaeraka ayiáka, watikiaka risia aporo hinamoaki Kotimo kára mahisiraka ropo kakaro watikisane kakakosapo. \p \v 9 Asiamo aporomo watikiaka rakisiakipoko makata umisa kakaro kára karakano, aporoane himu kára nakosapo. Yu aporomo watikiaka rakisiakipoko, iaki makata umisa kakaro kárane soko, himu nenane soko, Kotimo iaki kakakosapo. Yu aporohoanafonosamo soko watikiaka rakisiakipoko iaki makata umisa kára soko, himu kára nenane soko, Kotimo kakakosapo. \v 10 Asiāne aporo hinamo suamo koteaka rakirakano asekea, Kotimo né kotesapo aihokosane soko, faesa á hokopukua risikiakosane soko, auaraka risikiakosane soko, Kotimo iaki kakakosapo. Yu aporo koteaka risiaki soko, Yu aporohoanafonosa koteaka risiaki soko, i suaki makata ropo hakása yineraka kakakosapo. \v 11 Arirakano Kotimo aporo ira metaki himu pukua, arirakano aporo ira metaki himu punafonoraka ipi ainafapo. \p \v 12 Kotimo somemane Moseseaki kasane Yu aporohoanafonosamo kaisiafapo. Kaiyanafonosa nine, ipu himumo makata kotesane soko, makata watikisane soko takekea hemakapurapo. Takekea hemakapurakayia, watikiaka rakirakano, ipu takekea hemakapura aeyaka Kotimo kekemaraka iane hukurukua fanasihokosapo. Arirakano Kotimo somemane kaisia aporoamo soko, ipu himumo makata kotesane soko, makata watikisane soko, takekea hemakapurapo. Takekea hemakapurakayia watikiaka rakirakano, Kotimo ipi somemane somesa aeyaka kekemaraka iane hukurukua fanasihokosapo. \p \v 13 Asiamo Kotimo somemaneane aporomo senakimo hákasa kairakano, Kotimo “Né ereketaerareapo,” aíhokosafapo. Arirakano Kotimo somemaneane aporomo kakaro kakimaka rakiraka rekeno, Kotimo “Ne ereketaerareapo,” aíhokosapo. \v 14 Arirakano Yu aporohoanafonosamo Kotimo somemaneane kaisiafapo. Ipu Kotimo somemaneane kaiyanafonosa nine, Yu aporohoanafonosa metakiramo himumo koteaka takekea hemakapukua rakiraka risiapo. Ayiáka risike ipu somemane meta kotesane motosapo. Ipu somemane meta kotesa motosane kekemaraka rakiane Kotimo somemane akiyaki hakása yinesapo. \p \v 15-16 Asiamo Kotimo somemane kaiyanafonosa nine, Kotimo somemaneane i himua Kotimo akara ayiáka, himua tarikia mahemakapurapo. Mahemakapurakano ipu himua makata kotesa susu tarisia hakása yine kekemaraka, Kotimo somemaneane rakireapo. Arirakano himura makata watikisa fasereperakano kekemaraka rakisiakipoko, himu kotesa fasereperaka, “Makata watikisane rakiafunufasanine rakireapo,” airapo. Arirakano meta, himura makata watikisa fasereperakano kekemaraka rakisiakipoko, himu watikisamo himu koteaka hemakapusuane marakonapo. Asiamo hukuarura maiya amo ayiakakosane oyapo. Aporomo himura hokokaraka, “Makatane watikihoareapo. Ane rakiakopo.” Aíyaka himura mahemakapurakarakano yia kakipayaraka mahamekea rakisiakipoko, keseke hukuarura maiya amo Yasu Keresomo mafekemahokosapo. Mafekemaraka Kotimo hukurukua parakuhokosapo. Asiamo Kotimo someane nōmo some akara maiya amo, Yasumo aporomano ararenane soko, aporomano hukururane soko, some tetáne nōmo aporo hinamoaki some karapo. \s1 Yu aporomo Kotimo somemaneane kakipayasane oyapo. \p \v 17 Yu aporo repo someraka, “Isu Yu aporoane Kotimo murikimasapo. Kotimo ipi somemaneane isuaki kasápo. Koti isuyaki hakāsa rekenapo. \v 18 Kotimo somemane amo epo hemakapusuane isuaki tarirapo. Tarirakano isiapo makata ereketaesane hemakapuraka, \v 19 aporo hi katosane isiapo karikia taripe puane siahoasireapo. Aporo hi katosa risiamo asekeasimo faesane isupo. \p \v 20 Kotimo somemaneane isu Yu aporomo kakimasasamo, makata su hemakapura kepoane soko, kakaro some suane soko, isiapo hemakapurakanapo. Isiapo hemakapusuasamo aporo hasaka hemakapusuaki maroporaka tarirapo. Hokosa kirimo mahimeteana ayiáka, aporo metakiramo ayiáka mahimeteraka risiane, isiapo maroporaka tarirapo.” Aíyaka re Yu aporomo someraka risikinapo. \v 21 Someraka risike, repo aporo metakiraki tariraka yia, repo namina yia soko tariafunureapo. Repo someraka, “Makata hakimokoakopo.” Aíyaka someraka yia, repo namina soko hakimorapakae. \v 22 Repo someraka, “Hinamo hakimakopo.” Aíyaka someraka yia, repo namina soko hinamo hakimarapakae. Repo someraka, “Yatafu yakasa hoaki kekerehokopo,” aíyaka someraka yia, repo soko yatafumo apea pukua yatafupoko makata taesane repo hakimorapakae. \v 23 Repo someraka, “Kotimo somemaneane isu Yu aporoaki kasapo.” Aíyaka repo namina yia makáraraka rupiaka somesa nine, Kotimo somemaneane repo tapikia rakirapo. Repo ayiáka rakiraka Kotiane mawakasemanapakae. \v 24 Ainasamo Kotimo sawia porofete aporomo poparaka, \m “Re Yu aporomo watikiaka rakisiasamo, Yu aporohoanafonosamo Kotimo yano motosane mokoatikirakanone ane, kepoane re Yu aporopo.” Aíyaka porofete aporomo popasane yumo kakaro yairaka risikinapo. \rq (Aisaia 52:5; Esekiel 36:22)\rq* \s1 Kau hahaeraka patena amo kepoane oyapo. \p \v 25 Re Yu aporomo anoaki someraka, “Isu Yu aporoane Kotiaki paosa aporopo. Yu aporohoanafonosane isiapo marokerakanapo. Kotimo Eparahameaki someraka, ‘Aporo hokosa kau hahaeraka\f + \fr 2:25 \ft Kau hahaeraka patena kepo ane uyáka patenapo. Kau hahaeraka patesekeno ane, Yu aporo irareapo, airapo. Kotimo someane ipu some kakasimo Kotimo murikimayereapo.\f* patehoanie,’ aisasamo isiapo ayiáka kekemaraka patenapo.” Airakano nōmo reaki úyaka somerakanapo. Kotimo somemaneane kakaro kekemaraka kau hahaeraka patenane kotesapo. Asiāne Kotimo somemaneane kekemahoanafonoraka repo kau hahaeraka patenane nenakamakayia patenapo. Kotimo somemane kekemahoanafonorakanone ane, re aporo kau hahaeraka patehoanafonosa aporo ayireapo. \v 26 Asiamo Yu aporohoanafonosamo kau hahaeraka patehoanafonosa nine Kotimo somemanemo ipi himura hokokarakano kekemasasamo ipi kau hahaeraka patesa aporo asíapo. \p \v 27 Arirakano Kotimo somemane popasane re Yu aporoyaki kakenapo. Repo namina kau hahaeraka patesa nine Kotimo somemaneane tapikia rakirapo. Asiāne Yu aporohoanafonosane kau hahaeraka patenafapo. Kau hahaeraka patehoanafonosa yiamo Kotimo ereketae aina tarisiane ipu kekemaraka rakisiasamo, re Yu aporoane ipu marokenapo. Marokerakano asekea aporo suamo hemakapuraka, “Re Yu aporoane Kotimo fanasihoane siahoasireapo,” airapo. \p \v 28 Arirakano aporomo someraka, “Ano Yu aporopo.” Aira aporoane kau hákasa hahaeraka patesa ásia reke, ipi Kotiaki hemakapurafaraka rekeno, aporoane kakaro Yu aporofapo. \v 29 Asiāne aporomo ipi himu watikisane metakarikia Kotiaki hemakapukua rekeno, aporoane kakaro Yu aporopo. Asiamo aporoane Kotiaki paosa aporopo. Aporo Kotiaki paohoasimo Ho Kotesamo tarirapo. Arirakano aporo Kotiaki paohoasimo somemanemo tarirafapo. Asiamo Kotiaki himu hakásaraka hemakapukua rea aporoane kakaro Yu aporopo. Aporoane Kotimo makáranapo. Aporomanomo aporoane makáranafapo. \c 3 \s1 Kotimo ayiakakosaposane kakaro ayiakakosapo, aisa amo kepoane oyapo. \p \v 1 Yu aporomo someraka, “Somemanemo isu Yu aporoane mafasianafonorakano isuane maiyakakosare? Isu Yu aporo ira wainepe pesane nenakamaka makatare? Isu Kotimo aporo ira murikimasasamo, aporo kau hahaeraka patenane nenakamaka makatare?” Aíyaka somerakano, \v 2 nōmo re Yu aporoaki some paripurakanapo. Aporo reo, Kotimo ipi makata kotesa susuane Yu aporoaki kayereapo. Fana Kotimo ipi someane Yu aporoaki some kasane, aporo hinamo suaki some kakasimo, Yu aporoaki some kayereapo. \p \v 3 Kotimo ipi someane Yu aporoaki some karakano Yu aporo metakiramo kakimasafapo. Kakimakanafonosasamo Kotimo ipi ayiakakosaposane metakariakosare? \v 4 Wae. Metakariakosafapo. Kotimo makata ayiakakosaposane kakaro yanapo. Aporomanomo kotafe somerapo. Kotimo ayiáka somerafapo. Arirakano Kotimo sawia popasane oyapo. \m “Kotio, hukuarura maiya ámo aporo hinamoaki nómo kakaro ereketae susu somerapo. Kakaro ereketae susu somerasamo aporomo néaki hukururaka néane hurutapiakosafapo. Hurutapianafonorakano nómo kakaro ereketae susu someramo ipu someane marokenapo,” aíyaka popahoareapo. \rq (Buk Song 51:4)\rq* \p \v 5 Wate fana isu Yu aporoaki Kotimo someraka, “Nōmo somemaneane kekemaraka rakinie. Repo ayiáka rakianafonorakano nōmo hukurukua fanasihokosapo,” aihoareapo. Aisa nine isu Yu aporomo Kotimo somemaneane koaretaesapo. Koaretaerakano Kotimo ipi fanasihokosapo aíyaka somesane fanasinapo. Isiapo makata watikiaka rakirakano, makata ropo watikisane Kotimo karápo. Asiamo aporo metakiramo aseraka someraka, “Kotimo ereketae rakirakanapo,” aíyaka someanamo Kotimo yano motosane makáranapo. Arirakano Yu aporomo someraka, “Isiapo makata rakisia aeyaka Kotimo yano motosane makárarakanapo. Asiasamo Kotimo isu Yu aporoane fanasihoane siahoasifareapo.” Aihoane siahoasireare? Wae, siahoasifareapo. Aíyaka me rukua somenane, aporo namina hemakapusua aeyaka nenakamaka me rukua somerapo. \v 6 Aíyaka repo somehokopo. Kotimo hasaka watikiaka rakirafapo. Kotimo hasaka watikiaka rakira satiki, aporo hinamo su hauaka wo risiane ereketaeraka takekea parakuhoafunufapo. Asiāne aporo hinamo su hauaka wo risiane, keseke Kotimo ereketaeraka takekea parakuhokosapo. \p \v 7 Arirakano aporomo namina hemakapusua aeyaka me rukua some meta somerane oyapo. Aporomo someraka, “Nōmo kotafe somerakano, Kotimo kakaro someane repo kakama kaiyakosapo. Asiamo Kotimo yano motosane repo makáranapo. Nōmo kotafe somesa aeyaka Kotimo yano motosa makárasasamo, Kotimo ano fanasihoane siahoasifareapo.” Aíyaka somehoane siahoasifareapo. Nena aporomo aíyaka somerapo. \v 8 Arirakano aporomo namina hemakapusua aeyaka someraka, “Nōmo watikiaka rakirakano Kotimo mafahokosapo. Mafanasamo Kotimo ipi koteaka rakirakanapo. Asiamo Kotimo ipi koteaka rakirane kárahoasimo nōmo efera hunia soko watikiaka rakiakosapo.” Aíyaka aporo metakiramo somerakanapo. Ipu metakiramo anoane topakamaraka someraka, “Poremo ayiakanie, aíyaka some kasapo.” Aisa aporoamo kotafe somesasamo ipu ropo watikisane mokoakosapo. \s1 “Aporo suamo ereketae hemakapukua risikinafapo,” aisane oyapo. \p \v 9 Isu Yu aporoane maiyakakosare? Isu Yu aporomo Yu aporohoanafonosane marokenare? Koti hikumisia isu Yu aporoane fanare? Wae, fanafapo. Fana nōmo somesane oyapo. Yu aporomo soko Yu aporohoanafonosamo soko isiapo suamo watikiaka rakirapo. Makata watikisa wakapuamo isu kirimaraka watikiaka rakiraka risiapo. \p \v 10 Arirakano Kotimo sawia poparaka, \m “Ereketae rakira aporo hinamo hakása meta soko rekenafapo. Kakaroripo. \m \v 11 Enomaka hemakapusua aporo hakása meta soko rekenafapo. Kotiane kokoa asera aporoane hakása meta soko rekenafapo. \m \v 12 Aporo hinamo suamo Kotiaki patera tarirapo. Asiamo Kotimo ipi ainane kekemaraka rakira aporo hinamo hakása meta soko rekenafapo. Aporo hinamo koteaka ararena aporo hinamo hakása meta soko rekenafapo. Kakaroripo. \rq (Buk Song 14:1-3; Buk Song 53:1-3; Saveman 7:20)\rq* \m \v 13 Aporo hinamomo akaimo somehoramo, aporo hinamo metakirane mokoatikinapo. Aporomano hauaka rakea maresa ikikisa asíapo. Asiamo ipu arumo kotafe someraka tauraka somerapo. \rq (Buk Song 5:9)\rq* \p Hesekemo akaimo aporomano rukunesa watikiana ayiáka, aporomano akaimo makata somerane watikisa asíapo. \rq (Buk Song 140:3)\rq* \m \v 14 Akaia makata watikisane komarukua risike, ekene me somerane soko, mahisiraka somerane soko, yakasa ho marekea somerane soko i akaia komarukua risikinapo. \rq (Buk Song 10:7)\rq* \m \v 15 Ipu aporo metane rusua kukusakipoko foaka ruko purapo. \m \v 16 Ipu aporo metamo menane mokoatikianamo, aporoaki ipu makata umisane karapo. \rq (Sindaun 1:16)\rq* \p \v 17 Arirakano aporo hinamo metakirayaki auaraka risirane i mahimeteraka risirapo. \rq (Aisaia 59:7-8)\rq* \p \v 18 Ipu Kotiaki namohoanafonoraka Kotiane makáranafapo. Aporomano suane ayiáka risikinapo.” Aíyaka Kotimo sawia popahoareapo. \rq (Buk Song 36:1)\rq* \p \v 19 Kaisie. Kotimo ipi somemaneane Moseseaki some kasane, Mosesemo Yu aporoaki some kasapo. Asiamo somemaneane Yu aporomo kekemahoasimo, somemaneamo iane asekea rekenapo. Asiamo somemane suane Yu aporomo koteaka kaikia kekemasa nine, ipu hasaka rakirapo. Airaka ipu somemane suane kekemanafapo. Asiamo i hukuarura maiya amo, ipu Kotimo hikumisia sia somehoasifasekeno, Kotimo iane fanasihokosapo. Ayiakakosa ayiáka, aporo hinamo hauaka sua risiane, Kotimo hikumisia ereketae risikianafonorakano, Kotimo iane soko fanasihokosapo. \v 20 Arirakano Kotimo somemanemo makata watikisane soko, makata kotesane soko, makakamáraka tarirapo. Tarisia nine aporo hinamomo watikiaka rakirakano somemane amo mafanafapo. Mafahoanafononasamo aporo hinamoane Kotimo hikumisia ereketaeraka risirafapo. \s1 Kotimo ipi ereketae ainane kará kepoane oyapo. \p \v 21 Kotimo ipi ereketae ainane aporomanoaki kakakosaposane wate fana Mosesemo soko, porofete aporomo soko, popahoareapo. Kotimo ipi ereketae ainane aporomanoaki kakasimo aporomo somemane kekemarakano, somemaneamo aporomanoane ararenafapo. Koti hikumisia aporomano ereketaeraka risikiasimo, kepo meta aeyaka ipi ereketae ainane karápo. \v 22 Asiamo Kotimo ipi ereketae ainane kará kepoane oyapo. Aporo hinamomo Yasu Keresoaki himu hakásaraka hemakapukua risikino, Kotimo ipi ereketae ainane iaki karápo. Yasuaki himu hakásaraka hemakapusua aporo hinamo i suaki karápo. Yu aporoaki soko, Yu aporohoanafonosaki soko, ipu suamo Yasuaki himu hakásaraka hemakapurakano, Kotimo ipi ereketae ainane i suaki karápo. Kotimo aporo metakiraki kaka, metakirane metakarikia anafapo. \p \v 23 Aporo hinamo suamo watikiaka rakirapo. Asiasamo Kotiane namo kakaro faesa koteaka reasasamo, epo faesa kotesane aporo hinamo su fesonoraka risikinapo. \v 24 Fesonoraka watikiaka risikino asekea, Kotimo iane kamenakaraka yaku araresapo. Aporo hinamomo watikiaka rakisiapoko apí akara ayiáka, Yasu kukusimo Kotimo Yasu Keresoane hauaka wó pusiesapo. Asiamo Yasumo aporo hinamopoko farimaka kusuasamo, Kotimo hukurukua fanasihokosane mafásapo. Aporo hinamomo watikisapoko Kotimo sapesane mafahoko, makata ropo ane Yasu kusua ayapo. Asiamo Yasu kuraka, aporo hinamomo watikiaka rakisia akipoko apíhoko ipi yapiane hauaka wo pusuapo. Akipoko aporo hinamomo Yasuaki himu hakásaraka hemakapurakano, iaki Kotimo ipi ereketae ainane karápo. \p \v 25 Yasumo apí akara ayiáka, ipi kukusimo Kotimo e pusiesapo. Arirakano Kotimo ipi ereketae ainane wate fana reane, yumo soko, yaiya ereketaeraka reane, aporo hinamoaki tarisiapo. Wate fana aporo hinamomo watikiaka rakirakano Kotimo foaka fanasihoafareapo. \v 26 Wate fana aporo hinamomo watikiaka rakisiane Kotimo asesa nine, ipi kau reareapo. Yasu peasiraka aporo hinamo risiane soko, yumo arisiane soko, i supoko farimaka Yasumo apí akara ayiáka e kurakano, Koti ipi kau reareapo. Yumo soko aporo hinamomo watikiaka rakirakano, Kotimo foaka fanasihoafunusa nine, ipi ereketae aina ikia karane aporo hinamoaki tarirapo. Ereketae ainane Koti ipipo. Yasuaki himu hakásaraka hemakapura aporo hinamoane Kotimo ipi ereketae ainane karápo. \p \v 27 Kotimo ipi ereketae ainane karásamo aporo hinamomo ipu namina makata koteaka hemakapukua rakisiane rupiaka makárahoane siahoasireare? Wae, repo namina yia rupiaka somehoane siahoasifareapo. Kotimo somemane ane kakimaka kekemana aporo hinamoaki Kotimo ipi ereketae ainane karáfapo. Yasu Kereso ipiaki himu hakásaraka hemakapura aporo hinamoaki Kotimo ipi ereketae ainane karápo. Ereketae hemakapura kepoane Yasu ipisasamo repo namina yia rupiaka somehokosane kakenafapo. Asiamo Yasu Keresoane makáraraka somehoanie. \v 28 Asiamo aporo hinamomo Yasuaki himu hakásaraka hemakapurakano, Kotimo ipi ereketae ainane iaki karápo. Arirakano aporo hinamomo Kotimo somemaneane kakimaka kekemarakano Kotimo ipi ereketae ainane iaki karáfapo. Ane isiapo hemakapurakaripo. \p \v 29 Arirakano Yu aporomo someraka, “Kotiane Yu aporomo Koti hákasapo” Aíyaka somerakano some ane somehokopo. Yu aporomo Kotiane soko, Yu aporohoanafonosamo Kotiane soko, Koti ipi hakása yiyapo. \v 30 Koti ipi hakásasamo ipi ikia kara hakása ayapo. Kotimo ipi ereketae aina ikia kara hakásapo. Kau hahaeraka patesa aporomo Yasuaki himu hakásaraka hemakapurakano, iaki Kotimo ipi ereketae ainane karápo. Arirakano kau hahaeraka patehoanafonosa aporomo soko, Yasuaki himu hakásaraka hemakapurakano, iaki soko, Kotimo ipi ereketae ainane karápo. \v 31 Asiamo Yasuaki himu hakásaraka hemakapura aporo hinamo aki Kotimo ipi ereketae ainane karásamo Kotimo somemane ane isiapo rukupatesare? Wae, isiapo rukupatesafapo. Rukupatesapo, aíyaka hemakapukupo. Asiamo Yasuaki himu hakásaraka hemakapura aporo hinamoaki Kotimo ipi wakapuane karápo. Wakapuane karakano, aporo hinamoamo himumo hemakapukua Kotimo somemane ane koteaka kekemanapo. \c 4 \s1 Eparahameaki Kotimo ipi ereketae ainane kasane oyapo. \p \v 1 Asiamo isu Yu aporomo makasa kaua kekema Eparahameane masiare? \v 2 Eparahamemo makata koteaka rakisia nine, Kotimo ipi ereketae ainane eaki kasafapo. Kasa satiki Eparahamemo ipiane makáraraka somehoafunureapo. Asiamo aporomo koteaka rakiraka tiki rakirakao, asiane epo Kotiaki himu hakásaraka hemakapunafonorakano, ane Kotimo eaki, “ne ereketaerareapo,” airafapo. \v 3 Arirakano Eparahameane Kotimo sawia popasane oyapo. Eparahamemo Kotiaki himu hakásaraka hemakapukua, kataka marekea reasasamo, Kotimo ipi ereketae ainane Eparahameaki karakano, Koti ipi hikumisia Eparahameane sia reareapo, aíyaka Kotimo sawia popahoareapo. \rq (Stat 15:6)\rq* \p \v 4 Arirakano aporomo makata rakisia akipoko makata ropo maraka, “yaku marakanapo,” aíyaka hemakapurafapo. “Makata rakisia akipoko makata ropo marakanapo,” aíyaka hemakapurapo. \v 5 Asiāne Kotimo ipi ereketae ainane aporomo makata rakisia akipoko makata ropo karáfapo. Aporomo ipi himu watikisane mafahoko someraka, “Nōmo makata rakira amo nōmo himu watikisane mafánafapo. Aporo hinamomo himumo watikiaka hemakapusua mafánane, Kotimo ipi mafánapo. Arirakano ereketae aina karáne Kotimo ipi karápo.” Aíyaka aporo hinamomo hemakapukua, Kotiaki himu hakásaraka hemakapusuasamo, Kotimo ipi ereketae ainane iaki karápo. \p \v 6 Arirakano Unihae Tefetemo somesa hakása yine popahoareapo. Arirakano aporomo makata rakisiane Kotimo asekea someraka, “Ne aporo ereketaerareapo,” airafapo. Aporomo ipi himumo Kotiaki hemakapurakano, Kotimo asekea someraka, “Ne aporo ereketaerareapo,” airapo. Airakano aporoane seseraka rerapo. \v 7 Arirakano Tefetemo popasane oyapo. \m “Aporomo makata watikiaka hemakapukua rakisiane Kotimo mafasasamo, aporoane Kotimo makotenapo. Aporomo makata watikisane Kotimo kososasamo Kotimo makotenapo. \v 8 Epo makata watikisane Kotimo mafasasamo, makata watikisa akipoko efera hunia Kotimo hukurukusafapo. Makata watikisa mafarakano, mafasa aporoane kára seseraka rekeakosapo.” Aíyaka Tefetemo popahoareapo. \rq (Buk Song 32:1-2)\rq* \p \v 9 Kotimo aporo makotesane aporo epa Tefetemo popahoareare? Aporo kau hahaeraka patesa hákasane Tefetemo popahoareare? Wae, aporo kau hahaeraka patesane soko, aporo kau hahaeraka patehoanafonosane soko, aporo suane epo popahoareapo. Arirakano Eparahameane hemakapunie. Kotimo sawia popasane koteaka hemakapunie. “Eparahamemo Kotiaki himu hakásaraka hemakapukua rekeno, Kotimo Eparahameaki someraka, ‘Nómo anoaki himu hakásaraka hemakapusuasamo, né ereketaeraka rekenapo,’ aíhoareapo.” Aíyaka Kotimo sawia popasane isiapo menorakanapo. \p \v 10 Asiamo masinaka Kotimo Eparahameaki someraka, “Né ereketaeraka rekenapo,” aisare? Eparahameane kau hahaeraka patehoasiraka soko metao, eane kau hahaeraka pateraka reakipoko soko metao, aisare? Eparahameane kau hahaeraka patehoasiraka Kotimo eaki someraka, “Né aporo ereketaerareapo. Né siaraka rekenapo,” aihoareapo. \v 11 Eparahame kau hahaeraka patehoanafonosa yiamo, Kotiaki himu hakásaraka hemakapukua rekeno, Kotimo eaki someraka, “Né ereketaeraka rekenapo,” aihoareapo. Aisane aporo suamo hemakapusimo Kotimo Eparahameaki someraka, “Nómo anoaki himu hakásaraka hemakapusuasamo, ‘Né Kotimo aporopo,’ aihokosakipoko nōmo ne murikimarakano, ne kau hahaeraka patehoanie,” aihoareapo. Arirakano aporo suane kau hahaeraka patehoanafonosamo Kotiaki himu hakasaraka hemakapukua risikino Kotimo someraka, “Re ereketaeraka risikinapo.” Airapo. Arirakano aporoamo Eparahameane hemakapuraka, “Eparahameane isiapo makasa kauapo,” airapo. \p \v 12 Arirakano aporomo Kotiaki himu hakásaraka hemakapukua risike, kau hahaeraka patesamo soko, Eparahameane hemakapuraka, “Eparahameane isiapo makasa kauapo,” airapo. I kau hahaeraka patesasamo airafapo. Ipu Kotiaki himu hakásaraka hemakapusuasamo, “Eparahameane isiapo makasa kauapo,” airapo. Arirakano Eparahame kau hahaeraka patehoasiraka rea maiya amo, Kotiaki himu hakásaraka hemakapusua ayiáka, ipu soko Kotiaki ayiáka himu hakásaraka hemakapukua risirapo. \s1 Aporo hinamo suamo Kotiaki himu hakásaraka hemakapusuane Kotimo makotehokosapo, aisane oyapo. \p \v 13 Nōmo Eparahameane some meta one somerakanapo. Wate fana Eparahamemo Kotiaki himu hakásaraka hemakapuku rekeno, Kotimo someraka, “Ne ereketaeraka rekenapo,” aihoareapo. Eparahamemo Kotiaki himu hakásaraka hemakapukua reasasamo Kotimo someraka, “Néaki soko, nómo ní aporo ira wainepe pukusaki soko, hauaka su one nōmo reaki kakakosapo,” aihoareapo. Aíyaka Kotimo makoteraka ayiakakosaposane Kotimo someaka motoareapo. Eparahamemo Kotimo somemane kekemasasamo, Kotimo makoteraka ayiakakosaposane someaka motoafareapo. Eparahamemo Kotiaki himu hakásaraka hemakapusuasamo Kotimo makoteraka ayiakakosaposane someaka motoareapo. \v 14 Kotimo someraka, “Nōmo somemane kakimaka kekemana aporoaki, nōmo hauaka su one kakakosapo,” aisa satiki, Kotiaki himu hakásaraka hemakapurane nenakamaka makatareapo. Arirakano Kotimo makata ayiakakosapo aisane soko nenakamaka makatareapo, aihoafunureapo. Asiāne aporomo Kotiaki himu hakásaraka hemakapurakano, Kotimo makoteraka ayiakakosapo, aihoareapo. \p \v 15 Asiamo Kotimo somemane aporomo kakimaka kekemahoko hemakapusua nine, somemane hakása meta tapirakano, ane makata ropo kakakosaposane Kotimo metakarikia ipi saperaka fanasihokosapo. Asiamo Kotimo somemane kakimara aporomo kakaro koteaka kekemahoanafonorakano, somemane hakása soko metao, rukupaterakano Kotimo ipi sapenapo. Kotimo ipi somemane motoanafonosa satiki ane, aporomo Kotimo somemane tapirakanapo, aihoafunufapo. \p \v 16 Arirakano Kotimo Eparahameaki makoteraka ayiakakosaposane Kotimo ipi somemane koaretaena aporoaki karafapo. E ipiaki himu hakásaraka hemakapura aporoaki karapo. Kotimo ipi hemakapusua aeyaka yaku karápo. Ayiáka yaku kasane Kotimo makoteraka ayiakakosaposane Eparahamemo hokosa wainepe pesane suaki kakakosapo, aihoareapo. Eparahamemo Kotiaki himu hakásaraka hemakapusua ayiáka, isu Yu aporohoanafonosamo soko, ayiáka himu hakásaraka hemakapurakano, Kotimo ayiakakosaposane ayiakakosapo. Arirakano Kotimo ipi somemane kasa aporoane Yu aporomo Kotiaki himu hakásaraka hemakapurakano, Kotimo iaki ayiakakosaposane ayiakakosapo. Asiamo isiapo suamo makasa kauane Eparahamepo. \v 17 Aisa hakása yine Kotimo sawia popasane oyapo. Kotimo Eparahameaki someraka, “Nómo aporo irane kára me kekepoaka wainepe pukusapo. Wainepe apura amo ipu suamo makasa kaua kekemane népo. Néane nōmo murikimasapo.” aíyaka Kotimo somerakano popahoareapo \rq (Stat 17:5)\rq* \p Asiamo Eparahamemo Kotiaki himu hakásaraka hemakapusua ayiáka, aporomo soko ayiáka hemakapurakano, Kotimo hikumisia aporoane Eparahamemo aporo ira wainepe pesa aporo ayapo. Eparahamemo himu hakásaraka hemakapusua, Koti amo ainane oyapo. Aporo kusuane epo maturikia taenapo. Arirakano makata namo faserepeanafonosane epo sia mafasereperapo. \p \v 18 Arirakano Eparahame ipi sisimaraka reasamo hemakapuraka, “Nōmo hokosa hokono mareane siahoasifareapo.” Aíyaka Eparahamemo hemakapufunusa nine, ipi ayiáka hemakapuafareapo. Arirakano Eparahamemo hemakapuraka, “Kotimo ayiakakosaposane kakaro ayiákasimoripo,” aíyaka ipi hemakapukua, Kotimo eaki some kasane kakimaka reareapo. Kakimaka reasasamo aporo yakaimo makasa kaua kekemane epo. Fana Kotimo ayiakakosaposane hakása yineraka yasiapo. Kotimo ayiakakosaposane Eparahameaki someraka, “Nómo aporo ira wainakosane ti makata kára arisia ayiáka, nómo aporo iramo ayiáka wainakosapo.” aihoareapo. \rq (Stat 15:5)\rq* \p \v 19 Aisa maiya amo Eparahamemo Kotiaki wakapuaka himu hakásaraka hemakapukua reareapo. Eparahame kakaro sisimasakipoko Kotimo eaki someraka, “Nómo hokosa hokono mareakosapo.” Airakano Eparahamemo kakaro kakimasapo. Kakimaka Eparahamemo hemakapuraka, “Ano kakaro sisimaraka keremisi wane harote (100) makeraka, kau kusua ayiáka rekenapo. Nōmo hinamo Sara soko, manokonomoraka kake, sisimasasamo hokosa hokono mareasifareapo.” Aíyaka hemakapukua rea nine, ipi yaiya Kotiaki himu hakásaraka hemakapukua reareapo. Tipiá metakarianafonoraka, yaiya Kotiaki paroaka hemakapukua reareapo. \v 20 Kotimo kakaro ayiákakosapo aisasamo Eparahamemo hemakapuraka, “Ayiakakosafapo. Ayiakanarakapo.” Aíyaka himu tetaraka hemakapukua reafareapo. Kakaro himu hakásaraka hemakapukua rererape pereapo. Epo Kotiaki himu hakásaraka hemakapura aeyaka Eparahameane wakapuraka reke, Kotiaki kekeresapo. \p \v 21 Arirakano Kotimo ipi ayiakakosaposane, Kotimo ipi wakapumo kakaro ayiakakosapo, aíyaka Eparahamemo ipi himetenafaraka kakaro hemakapureapo. \v 22 Asiasamo, “Eparahamemo Kotiaki himu hakásaraka hemakapurakano, eaki Kotimo ipi ereketae ainane kasapo,” aíyaka Kotimo sawia popahoareapo. \rq (Stat 15:6)\rq* \p \v 23 Popasa ane Eparahamemo Kotiaki himu hakásaraka hemakapurakano, Kotimo ereketae ainane eaki kasane, Eparahameane hákasa popahoafareapo. \v 24 Popasa amo kepoane Kotimo isu soko ararehokosapo, aíyaka isiapo hemakapusimo popahoareapo. Isiapo Unihae ane Yasu Keresopo. Yasu Kereso kusuane Kotimo maturikia taesapo. Maturikia taesa Kotiaki isiapo himu hakásaraka hemakapukua risikino, Kotimo asekea isuaki soko, ipi ereketae ainane karapo. \v 25 Isiapo makata watikiaka rakisiakipoko apiana ayiáka, Yasumo isupoko farimaka ira matopesa á kusuapo. Kotimo ipi ereketae ainane isuaki kakasimo Yasu kusuapo. Kurakano Kotimo eane maturikia taesapo. \c 5 \s1 Kotiyaki ereketaeraka risirane oyapo. \p \v 1 Asiamo isiapo Kotiaki himu hakásaraka hemakapukua risiasamo, Kotimo ipi ereketae aina kotesane isuaki karapo. Karakano isu Kotiyaki, kikinaraka risike, Kotiane soko isuyaki kikinaraka rekenapo. Kotimo isu hukurukusapoko asiāne, isiapo Unihae Yasu Keresomo isu mafasirakano, isu su Kotiyaki tau auaraka risikiasireapo. \v 2 Yasu Keresoane isupoko farimaka kusuapo. Kusuasamo Kotimo yaku ararenane isuaki kakasimo ikia koroane Yasumo ropakamasapo. Asiamo isiapo Yasuaki himu hakásaraka hemakapukua, Kotimo yaku ararena ikia kara á isu puraka risikinapo. Puraka risikino, keseke Koti ipi wakapuraka rea á, isu soko eyaki hakāsa wakapuraka risikiakosapo. Ayiáka risikiakosasamo, isu seseraka hemakapukua risikinapo. \p \v 3 Arirakano makata meta soko isiapo hemakapuraka seseraka risikinapo. Isu kau aseakosakipoko makata umisane fasere perakano isu seseraka risikinapo. Asiamo isiapo makata hemakapurane oyapo. Isu kau aseakosakipoko mokoatikina maiyane fasereperakano, “Kotiane metakarirakanare? O Kotiane metakarirakanafare?” aíyaka isu kau aseako perapo. Perakano Kotiaki yaiya himu hakásaraka hemakapusuane rakikia rosakataehokosapo. Paripukusane hákasa hemakapurafaraka wakapuaka hemakapukua risikiakosapo. \v 4 Wakapuaka hemakapukua risikino, Kotimo isuaki seseraka hemakapukusapo. Seseraka hemakapurakano, isu eyaki hakāsa wakapu kára faesa á risikiakosapo, aíyaka hemakapurakaripo. \v 5 Aíyaka hemakapusuasamo isu kaíyahokosafapo. Kotimo isuaki ipi Ho Kotesa yaku kasane, isiapo himua hakása hakásaraka risikinapo. Asiamo Kotimo isuaki himu tumurumo hemakapurane Ho Kotesamo mahemakapurakarakano kairapo. \p \v 6 Kotimo isuaki himu tumurumo hemakapusuane kakaro kára hemakapureapo. Isiapo isina yia makata watikisa mafahokosane siahoasifareapo. Siahoasifasekeno asekea aporo hinamomo makata watikisane mafahoko, Keresomo farimaka apiana ayiáka e kusuapo. Kotimo murikimasa sere a paurakano e kusuapo. \v 7 Arirakano koteaka ereketae rera aporopoko, hauaka aporo metamo eane arareraka farimaka kurafapo. Arirakano namo kakaro aporo kotesapoko, eane ararehoko isu meta kukunarakapo. \v 8 Asiāne isu yaiya watikiaka rakiraka risikino asekea, Yasumo isupoko farimaka kusuapo. Farimaka kusuasamo Kotimo ipi himu tumurumo hemakapurane isuaki tarisiapo. \p \v 9 Asiamo isiapo makata watikisane mafahoko Yasu kusuapo. Yasu kusuane isiapo watikisa akipoko ipi yapimo apiana ayiáka e kusuapo. Kusuasamo Koti hikumisia isu ereketae risikinapo. Arirakano fanasihokosa maiya amo Kotimo isuaki sapehokosakipoko asiane, Yasumo ipi yapi pusuasamo isuane epo mafasiakosapo. Asiamo Yasumo yapimo isu kára ararenapo. \v 10 Fana isiapo Kotiaki yunuraka risia sereamo, Kotimo hokosa Yasumo isupoko farimaka kusuapo. Kusuasamo isiapo Kotiaki tákeraka risikinapo. Kotiaki tákeraka risikino, Kotiyaki yaiya rera hauaka á risikiasimo, Yasumo isu pasimokoa hiakosapo. Yasu ipi turikia pukua hitaferaka reasasamo, epo isu ararehokosapo. Ane isiapo hemakapurakanapo. \v 11 Asiamo isu Kotiaki kataka marekea risiasamo isu seseraka risikinapo. Arirakano isiapo Unihaeane Yasu Kereso ipipo. Ipi isupoko farimaka apiana ayiáka, ipi kukua turikia pusuasamo, isu Kotiyaki hakāsa tákeraka risikinapo. \s1 Atamemo watikiaka rakisiakipoko Yasumo mafahoko pesane oyapo. \p \v 12 Atamemo makata rakisiane soko, Keresomo makata rakisiane soko, tetakara takekea kepoane uyáka hemakapusireapo. Wate fana aporo hakása Atamemo Kotimo someane koaretaeraka watikiaka rakisiasamo, makata watikisane hauaka wo faserepeareapo. Faserepekea kakeno, makata watikisa aeyaka aporo hinamo kurapo. Aporo hinamo su Atame aeyaka wainepe pesane kurapo. Asiamo hauaka wo aporo hinamomo watikiaka rakirasamo, aporo hinamo su kurapo. \v 13 Arirakano Kotimo somemane motoasiraka, hauaka wo aporo hinamomo watikiaka rakisiapo. Watikiaka rakisia nine, somemane motoanafonosasamo makata watikiaka rakirakano iane hukurusuafapo. \v 14 Hukurunafonosa nine aporo hinamo suane kusuapo. Atamemo wainepe pukua Mosesea pauhokosakipoko, wainepe pusua maiya amo, aporo hinamo su kusuapo. Kura wakapumo aporo hinamo su hurutapisiapo. Atamemo Kotimo somemane koaretaesasamo e kusuapo. E kusua ayiáka, somemane motoasiraka somemane koaretaehoanafonosa aporo hinamoane soko kusuapo. Atamemo makata ásia ámo aporomano suane suaka taesapo. Arirakano Yasumo epo makata ásia ámo soko, aporomano suane suaka taesapo. \p \v 15 Asiāne Atame soko, Yasu Kereso soko, tetāne hakureapo. Teta hakuane oyapo. Kotimo somemane motosane Atamemo koaretaesasamo, aporo hinamo su Kotimo ikia kara ane metakarikia koaraka purapo. Asiāne Yasu Keresomo Kotimo someane kakimasasamo, aporo hinamo su Kotimo ikia kára á poparipeasimo epo tarisiapo. Kotimo ipi isu kára kamenakaraka yaku arareraka tarisiapo. Aporo hakásamo Kotimo somemane motosane koaretaesasamo, aporomano su kupe pereapo. Asiāne Kotimo kára kamenakaraka, aporo hinamo suane yaku araresapo. Arareraka Kotimo ipi hokosa hakása Keresoane pusiesapo. Pusiesa amo aporo hinamo suane epo kakaro kára yaku araresapo. \v 16 Arirakano Atamemo watikiaka rakireapo. Watikiaka rakisia amo ikia kara watikisane ropakamayereapo. Asiane Yasu Keresomo Atamemo ásia ayiáka ásiafapo. Yasu Keresomo koteaka rakisiasamo aporomano su ararerakano, Kotimo yaku ararena ikia kara kotesane ropakamayereapo. Asiamo aporo hakása Atamemo yape hakása watikiaka rakirakano, Kotimo aporo hinamo suaki hukurukua someraka, “Repo makata watikiaka rakisiakipoko, reane nōmo fanasihokosapo,” aihoareapo. Arirakano aporo hinamomo yape yakai kára watikiaka rakisiane, Yasumo yaku ararena amo mafasapo. Asiamo makata watikiaka rakisiane mafasa aporo hinamoaki Kotimo someraka, “Reaki nōmo ereketae ainane karakanapo,” airapo. \p \v 17 Arirakano aporo hakása Atamemo, yape hakása Kotimo someane koaretaeraka watikiaka rakisiasamo, aporomano su kureapo. Asiamo kura wakapuamo aporomano su asekea rekenapo. Arirakano aporo hakása Yasumo, Kotimo someane kakimaka apíana ayiáka e ipiane kureapo. Kusuasamo kakimara aporo hinamoane yaiya rera wakapuamo asekea rekenapo. Kotimo kára yaku ararenane soko, Kotimo ereketae ainane soko, makata tetáne aporo hinamomo marakano, Koti yaiya reramo hauaka á hikia, Kotiyaki hakāsa yaiya risikiakosapo. \s1 Atamemo soko Keresomo soko tetapō makata haku ásiane oyapo. \p \v 18 Aporo hakása Atamemo makata hakása watikiaka rakisiakipoko, Kotimo aporo hinamo suaki fanasina motosane kura motoreapo. Arirakano aporo hakása Yasu Keresomo makata hakása meta ereketaeraka rakisiakipoko, Kotimo aporo hinamo fanasina motoakosane metakariraka, aporo hinamoaki yaiya rerane kaka ereketae rerane soko kayereapo. \v 19 Arirakano aporo hakása Atamemo Kotimo someane koaretaesakipoko, aporo hinamo suaki watikiaka rakira aporo hinamopo, aihoareapo. Arirakano aporo hakása Yasumo Kotimo someane kakimasakipoko, Yasumo someane kakimasa aporo hinamoaki Kotimo someraka, “Reane ereketae risira aporo hinamopo,” airapo. \p \v 20 Arirakano Kotimo somemaneane motoasiraka aporo hinamomo makata watikisa rakiraka risiareapo. Watikiaka rakiraka risikino asekea, Kotimo ipi somemaneane motoreapo. Asiamo makata watikisane ayareapo, aíyaka kakaro hemakapuraka makata watikiaka rakisiane aporo hinamomo asekea takekea hemakapusireapo. Arirakano aporo hinamomo makata watikiaka rakirane káraraka faserepekea rakiraka risiareapo. Rakiraka risikino asekea, Kotimo yaku ararenane aporo hinamo suaki káraraka faserepeareapo. \v 21 Arirakano makata watikisamo unihaeaka asekea rea maiya amo aporo hinamo kukua kesapo. Arirakano isu yaiya risikiasimo, Kotimo yaku ararenamo isuane unihaeaka asekea rekenapo. Unihae Yasu Kereso aeyaka isuaki ereketae ainane karápo. Asiamo isu Kotiyaki yaiya risikiakosapo. \c 6 \s1 Makata watikisa suane metakarikia rukupatehoanie. Aisa amo kepoane oyapo. \r Karesia 2:19-20; Rome 12:1; Ruki 9:23-24 \p \v 1 Aporomanomo hemakapuraka, “Nōmo fana watikiaka rakisiane Kotimo mafasasamo, efera hunia soko watikiaka rakirakano, Kotimo mafahokosapo. Kotimo ano yaku arareraka mafahokosasamo nōmo efera hunia soko watikiaka rakiane sihoasireapo.” Aíyaka hemakapuane siahoasireare? \v 2 Wae, siahoasifareapo. Aporomano akura ayiáka, Keresoa paosa maiya amo isiapo makata watikiaka rakirane makusuapo. Asiamo aporo kusuamo makata watikiaka rakirafapo. Aina ayiáka isiapo makata watikisane kusuasamo mayiáka efera hunia hitaferaka watikiaka rakiakosare? \p \v 3 Re Yasu Keresoaki kataka marekea risikino, hea tapukumurisiapo. Hea tapukumurisia maiya amo, Yasuyaki hakāsa akura ayiáka kusuapo. Ane repo hemakapurakanapo. \v 4 Yasu kusua hauaka maresa ayiáka isu soko hea tapukumurisia maiya amo ásiapo. Ata Kotimo wakapu faesa aeyaka Yasu kusuane maturikia taerakano kawe hitaferaka area ayiáka isu soko asiapo. \p \v 5 Asiamo isu kakimara aporo hinamomo Yasuaki kataka marekea risikino, Yasu kusua ayiáka, isu soko eyaki hakāsa kusua asiapo. Arirakano Yasu maturikia taeraka kaweraka reasasamo, isu soko maturikia taeraka kaweraka risikinapo. \v 6 Aporo hinamomo himumo watikiaka hemakapukua kaumo rakirane rukupatehoasimo Yasu ira matopesa paremaresapo. Asia ayiáka isiapo soko himumo watikiaka hemakapurane ira matopesa paremaresapo. Paremaresasamo makata watikisa amo wakapuane rukupateraka makusuasamo, makata watikisa amo isu unihaeaka asekea rekenafapo. Ane isiapo hemakapurakanapo. \v 7 Asiamo kakimara aporo hinamo Yasuyaki kusua amo makata watikisamo isu unihaeaka asekea rerapaka isu tonotaesapo. Tonotaesasamo isu kakama ereketae risikinapo. Makata watikisamo wakapuane makusuapo. \p \v 8 Isu Yasuyaki hakāsa akura ayiáka kusuane, Yasu maturikia taesa ayiáka isu soko eyaki hakāsa maturikia taesa risikinapo. Maturikia taesasamo isu kaweraka risikinapo. \v 9 Yasu Kereso kusua maturikia taesane efera hunia kukusafapo. Kura wakapumo Yasuane hurutapikia unihaeaka asekea rekenafapo. Makata ainane isiapo hemakapurakanapo. \v 10 Yasu ipi yape hakása kusua amo makata watikisamo wakapuane rukua mosaka tapisiapo. Rukua mosaka tapikia, ipi farearaka reke Kotiyaki hakāsa rekenapo. \v 11 Asia ayiáka repo soko, makata watikiaka rakiako hemakapurane akura ayiáka kusuapo. Kusuasamo repo Kotipoko makata rakiako risikinapo. Re Yasuaki kataka marekea risike, Kotiyaki hakāsa risikinapo. Aíyaka hemakapunie. \p \v 12 Arirakano makata watikisamo repo kauane unihaeaka asekea rekeakohoamo makata watikisane metakarikia kikisiraka risikianie. Arirakano repo kauane hauaka wo wakasema risina kukusapo. Asiamo kaumo watikiaka hemakapusua amo reaki hokokarakano, some ane repo kakimakopo. \v 13 Repo korake, hokono, kau suamo makata watikisa á paoraka rakiakopo. Kotiaki hákasa paoraka rakinie. Repo kauane akura ayiáka kusuane maturikia taesasamo, maturikia taesa kauane Kotiaki kaka Kotipoko hákasa ereketae susu rakinie. \v 14 Asiamo Kotimo yaku ararenamo reane asekea rekenapo. Kotimo somemanemo reane asekea rekenafapo. Asiasamo makata watikisamo reane asekea rekenafapo. Makata watikisamo ayiakanie, aíyaka somerakano, repo kaiyakopo. \s1 Ereketaeraka risikiakosakipoko raiparaka rakirane oyapo. \p \v 15 Kotimo somemanemo isu asekea rekeanafonosasamo Kotimo yaku ararenamo isu asekea rekenapo. Asiamo isiapo watikiaka rakiane siahoasireare? Wae, siahoasifareapo. \v 16 Some one kakaro somepo. Nómo ní hemakapusuane metakarikia, aporo metamo someane kekemaraka rakirakanone, aporoamo aporo raipane népo. Aina ayiáka makata watikisa kekemaraka rakirakanone, makata watikisamo aporo raipane népo. Arirakano makata ereketae susuane nómo kekemaraka rakiraka rekenone ane, ereketae reramo aporo raipane népo. Aporo raipa hakásamo aporo pose tetápoko raiparaka rakirafapo. Nómo makata watikisane kekemaraka rakirakano, né kukusapo. Ne Kotiyaki yaiya rekeakosafapo. Asiāne Kotimo someane kakimaka kekemaraka rakirakano, né ereketaeraka rekeasimo Kotimo ararehokosapo. \p \v 17 Fana repo makata watikisapoko raiparaka rakiraka, aporo metamo Kotimo someane some karakano, repo makata watikisane metakarikia Kotimo someane kakimaka, himu hakásaraka hemakapukua kekemasapo. Asiasamo yumo nōmo Kotiaki suserakanapo. \v 18 Arirakano makata watikisakipoko repo raiparaka rakirakano, makata watikisamo reane asekea reke, tipura kesa arisia ayiáka risiapo. Ayiáka risiane Yasumo tonotaesapo. Tonotaerakano Kotimo ipi ereketae ainane repo kekemaraka raiparaka rakirakanapo. Asiasamo yumo nōmo Kotiaki suserakanapo. \p \v 19 Fana repo kaumo hemakapusuane kekemasasamo, Kotimo ainane hemakapusuafapo. Repo koteaka hemakapusimo hauaka wo makata ane nōmo takumeaka somerakanapo. Hauaka wo aporomo raiparaka makata rakirane soko, aporo metamo poseraka asekea rerane soko, nōmo takumeaka somerakanapo. Someamo kepoane oyapo. Fana repo kaumo hemakapusuane kekemaraka rakiakosakipoko, repo namina kau soko, hokono soko, korake soko suane makata watikisaki karakano, makata watikisa amo reane poseraka asekea reapo. Asekea rekeno repo makata kaíyasa rakiafunufasa nine repo rakisiapo. Asiāne yumo repo koteaka rakiakosakipoko repo namina kau soko, hokono soko, korake soko, suane Kotiaki kakanie. Karakano Kotimo ereketae aina amo reane poseraka asekea rekeakosapo. Asekea rekeno re koteaka susu risikikosapo. \v 20 Arirakano makata watikisamo reane poseraka asekea rea maiya amo, repo ereketaeraka rakiako hemakapusuafapo. \p \v 21 Repo makata watikisa rakisia maiya amo makata watikisamo re makotesare? Wae, makotesafapo. Repo fana watikiaka rakisiane yumo hemakapuraka re kaíyaraka hikumisi mafairaka risiapo. Kaíyasa makatane rakisia maiya amo, re Heao ikia kara á puraka risiapo. \v 22 Asiane yumo re uyáka risikinapo. Fana kaumo hemakapusuamo re poseraka unihaeaka asekea reane Kotimo reane mafasisiapo. Mafasisiasamo repo Kotipoko raiparaka rakiraka risikinapo. Asiamo Kotimo reane makoteraka re koteaka ereketaeraka risikiasimo, Kotimo reane arareraka rekeakosapo. Kotimo reane ararerakano reane Kotiyaki hakāsa risina, keseke soko Kotiyaki yaiya risikiakosapo. \v 23 Arirakano makata watikisa amo ipi aporo raipaki makata ropo karapo. Makata ropo ane Heao hauaka ayapo. Asiane Kotimo ipi aporo raipaki yaiya rerane yaku karapo. Unihae Yasu Keresoaki isiapo kataka marekea risikino, Yasu Kereso aeyaka Kotimo yaiya rerane isuaki karápo. \c 7 \s1 Yasuaki kataka marekea risiakipoko eyaki hakāsa akura ayiáka kaumo hemakapusuane kusuapo. Aisa amo kepoane oyapo. \p \v 1 Maeo, re kakimara aporo hinamomo hemakapusimo some meta reaki nōmo someraka oyapo. Aporo mano hitafe areamo somemanemo e asekea nina akuramo somemanemo e asekea rekeakosafapo. Ane repo somemane hemakapura aporomo hemakapurakanapo. \v 2 Aina ayiáka somemaneane uyáka motosapo. “Hinamo aporo aseamo ipi apia hitafe rekeno, ipi apiayaki hakāsa kakanie. Ipi apia hitafe rekeno yia, aporo metayaki mokome pukupo.” Aíyaka somemane motosapo. Arirakano hinamo ipi apiane kurakano, ipi apiamo ape yia kakanie, aíyaka somemane motosafapo. \v 3 Arirakano hinamomo ipi apia rekeno yia aporo metayaki purakano, hinamoane aporo rea pura hinamopo airapo. Asiamo ipi apia kusuakipoko hinamo yaroane aporo metamo arumarakano hinamoane aporo rea pura hinamopo, airafapo. \p \v 4 Maeo. Re Yasu Keresoaki kataka marekea risikinapo. Risike somemane kekemaraka rakisiane Yasua paosa sereamo akura ayiáka kusuapo. Kusuasamo hinamo ipi apia kurakano aporo meta apura ayiáka re Yasuyaki hakāsa paoraka purakanapo. Maturikia taesa aporoane Kereso ipipo. Eyaki re hakāsa purakanapo. Puraka Kotipoko hakasa koteaka susu rakiako purakanapo. \v 5 Isu Yasuaki risikiako parihoasiraka, kaumo hemakapusuane kekemasapo. Kotimo ipi somemanemo someraka, ayiakakopo, aisa ane kaumo hemakapusua amo rakiako seseraka, ayiáka rakisiapo. Rakiraka isu Heao ikia kara á puraka risiapo. \p \v 6 Somemanemo isu tipura akera ayiáka kesapo. Tipura kesa kusua asíane yumo tonotaesapo. Tonotaeraka Kotimo somemanemo isu poseraka asekea rekenafapo. Asiamo somemane popasane isiapo kekemaraka Kotipoko ayiáka rakirakanafapo. Arirakano Ho Kotesamo isu himua mahemakapurakano isiapo kekemaraka Kotipoko ayiáka rakirakanapo. \s1 Somemanemo makata watikisa tarirane oyapo. \p \v 7 Isiapo someraka, “Somemaneane watikirareapo.” Aíyaka somehoane siahoasireare? Wae. Siahoasifareapo. Somemaneane watikisafapo. Somemane motoanafonosa tiki nōmo makata watikisane hemakapufunufapo. Asiamo somemanemo someraka, “Aporo metamo makatane aseraka ano makaripi aíyaka hemakapukupo,” aíyaka somemanemo somesapo. Somerakano kaisiasamo metamo makatane ano makaripi aíyaka hemakapurakanapo. Somehoanafonosa satiki ane hemakapufunufapo. \rq (Kisim Bek 20:17; Lo 5:21)\rq* \p \v 8 Somemane motosakipoko makata watikisa amo watikiaka rakira ikia kara ane ropakamaka ano kirimasapo. Kirimaraka, aporo metamo menane ano makaripi, aíyaka hemakapusuane makárasapo. Makárasasamo ano ni yia mokoatikisapo. \p \v 9 Fana somemanemo ayiakakoposane nōmo hemakapunafonoraka reapo. Hemakapunafonoraka rea sereamo, “Kotimo hikumisia ano siareapo,” aíyaka nōmo hemakapusuapo. Hemakapusua nine keseke somemane motoraka, “Aporo metamo makatane ano makaripi aíyaka hemakapukupo.” Aisane kaikia aporo metamo makatane mako hemakapusuane káraraka takahisiapo. Takahinakano asekea Kotimo somemane koaretaeraka rerane rekeako hemakapusuapo. Hemakapuraka Kotimo hikumisia ano rekeane siahoasifareapo, aíyaka hemakapusuapo. \v 10 Arirakano Kotimo somemanemo yaiya rera ikia kara tariafunusa nine, kura ikia karane tarisiapo. \p \v 11 Somemanemo someraka, “Watikiaka rakiakopo.” Aisa nine makata watikisamo ano mahoperaka kirimarakano nōmo kekemaraka rakisiapo. Kekemaraka rakisiasamo ano akura ayiáka kusuapo. \v 12 Asiamo somemaneane Kotimo somepo. Ayiakaniesane soko, ayiakakoposane soko, hakása hakásaraka ipi ainapo. Aporo metaki ayiakaniesane soko ayiakakoposane soko ereketae susupo. Somemaneane kotesa susupo. \p \v 13 Asiamo Kotimo somemane kotesa susuamo ano rusua kusuare? Wae. Nōmo aíyaka somerakanafapo. Somemanemo ano rusua kusuafapo. Makata watikisamo ano kirimaraka rusua kusuapo. Rusua kurakano makata watikisamo kepoane kakaro watikisapo aíyaka kakama tarirapo. Somemane kotesamo makata watikisa tariane nōmo watikiaka rakirakano asekea ano rusua akura ayiáka rusua kusuapo. Asiamo somemanemo makata watikisa kepoane namo kakaro watikisapo, aíyaka hemakapusimo somemanemo tarirapo. \s1 Makata tetamo kirimanane oyapo. \p \v 14 Asiamo makata one kakaroripo. Kotimo somemanemo Kotimo hemakapusuane isuaki kakama tarirapo. Asiāne anoane aporomanopo. Aporomanomo kaumo hemaka apura ayiáka, kaumo menane hemakapurapo. Nōmo kaumo watikiaka hemakapusuane kekemaraka raiparaka rakirapo. \v 15 Makata watikiaka raiparaka rakirane mainakano rakirakanarakapo. Ane ano himeteripo. Nōmo koteaka rakiako seseraka hemakapuko ayiane koteaka rakirafapo. Arirakano nōmo watikiaka rakiako hisiraka hemakapusuane watikiaka rakirapo. Ayianane mainakanarakapo. \v 16 Nōmo makata watikisane rakiako hisiraka hemakapusuane watikiaka rakirapo. Amo kepoane yakapare? Kotimo somemanemo ayiakaniesane soko, ayiakakoposane soko, nōmo kakimaka aorakanapo. Arirakano Kotimo somemaneane kotehoareapo, aíyaka nōmo hemakapurakanapo. \p \v 17 Nōmo hemakapuraka, “Nōmo watikiaka rakiakosafapo.” aíyaka hemakapusua nine watikiaka rakirapo. Nōmo nī hemakapusuane rakirafapo. Makata watikisane ano himua reke, nōmo hemakapurane kirimarakano nōmo watikiaka rakirapo. \v 18 Asiamo ano nī rerane asekea hemakapuraka ano himua makata reane kotesafapo. Ano nī kaumo hemakapukua rakira amo nōmo ainane makotesafapo. Makotehoanafonosamo nōmo koteaka rakiako seseaka hemakapusua nine koteaka rakira wakapuane kakenafapo. \p \v 19 Arirakano koteaka rakiako seseraka hemakapuko ayiane koteaka rakirafapo. Arirakano watikiaka rakiako hisiraka hemakapusuane watikiaka rakipe purapo. \v 20 Asiamo nōmo himumo makata rakiako hemakapunafonosane nōmo rakirakanone ane kakaro nōmo nī rakirakanafapo. Makata watikisane ano himura reasamo ipi yiamo rakirakanapo. \p \v 21 Asiamo nōmo makata kotesa seseraka rakiako ayiane, makata watikisamo foakayia kirimanapo. \v 22 Asiane nōmo himu tumurumo Kotimo somemaneane hemakapurakanapo. \v 23 Himumo Kotimo somemaneane hemakapukua rakiako ayiane, kaua somemane meta soko anoyaki hakāsa reasasamo, tati kakanakeraka rekenapo. Himumo ipi ayiakakoposane, kaumo hemakapusua amo marokeraka, kaumo hemakapusuane fanāraka ipi rakirapo. Asiamo kaumo somemane a ano tipura amakera ayiáka makesapo. \v 24 Ano nī yia kaīyia. Ano aporo watikisapo. Kaumo hemakapusua amo ano kirimaraka, kura ikia kara á purapaka, epamo ano mafasiakosare? \v 25 Unihae Yasu Keresomo isu mafasiasamo nōmo Kotiaki suserakanapo. Arirakano makata tetámo ano kirimanapo. Nōmo himumo hemakapuraka, “Kotimo somemane kakimakosapo.” Aíyaka hemakapuko ayiane kaumo hemakapuraka, “Watikikaka rakisie,” airakano watikiaka rakirapo. \c 8 \s1 Isiapo makata watikisane Yasu Keresomo mafaraka, isuaki Ho Kotesa kasane oyapo. \p \v 1 Isiapo Yasu Keresoaki kataka marekea risiasamo, isiapo watikisakipoko Kotimo hukurukua fanasihokosane someaka motosa kakenafapo. \v 2 Isiapo watikiaka rakisiasamo isu kura ikia kara á pusuapo. Asiane Ho Kotesamo wakapuamo isu makokorotaesapo. Isiapo Yasuaki kataka marekea risikino ikia kara kawe takua Ho Kotesamo isu pasimorakanapo. Ho Kotesamo isiapo himu ra unihaeaka asekea rekeno, kaumo hemakapusua amo isu unihaeaka asekea rekenafapo. \p \v 3 Isiapo kaumo hemakapusuane kekemasasamo somemane fana motosa amo makata watikisamo wakapuane mafasafapo. Mafahoanafonosa nine makata watikisamo wakapuane Kotimo mafasapo. Mafahoko ipi hokosa hakása nine hauaka wo pusiesapo. Pusierakano ipi hokosa ane aporomanomo kauane maka, hauaka wó pekea reapo. Aporomanomo kauane maka rea nine, kaumo hemakapusuane epo kekemasafapo. E kakaro koteaka susu reane, isiapo kaumo makata watikiaka rakirane epo masapo. Yasumo isupoko apí akara ayiáka e kusuapo. Kusuasamo isiapo watikiaka rakisiakipoko isu fanasihokosane Kotimo Yasuaki kasapo. \v 4 Isu fanasihokosane Yasumo mainakano masare? Kotimo somemane aeyaka makata ayiakakoposane soko, makata ayiakaniesane soko, isiapo ereketae kekemahoanafonorakano isuane fanasihokosapo. Fanasinane isuaki kakakosapoko asiāne, Yasuaki kasasamo isuane tonotaesapo. Tonotaesasamo isiapo kaumo hemakapusuane metakarikia Ho Kotesamo hemakapusuane kakimaka risike Kotimo somemaneane kakaro koteaka hemakapukua rakirapo. \p \v 5 Arirakano kaumo hemakapusuane kekemaraka rakiraka rekeno, himumo soko kaumo hemakapusua hakása nine hemakapuraka rerapo. Asiāne Ho Kotesamo ayiakaniesane kekemaraka rakiraka rekeno, himumo soko Ho Kotesamo hemakapurane hakasa nine hemakapuraka rerapo. \v 6 Asiamo kaumo hemakapusua hákasane hemakapukua rekeno ane, akuramo Kotiyaki yaiya rekeakosafapo. Asiāne Ho Kotesamo ayiakaniesane hákasa hemakapukua rekeno ane, Yumo koteaka rekeno, keseke soko Kotiyaki koteaka yaiya rekeakosapo. \v 7 Kaumo hemakapusuane hákasa kekemaraka rakiraka rekeno, Kotiaki yunuraka rekenapo. Kaumo hemakapusuane hákasa hemakapukua rakiraka rekeno, Kotimo somemane kakimakasifareapo. Kotimo somemaneane kekemahoko hemakapukua asiāne kekemahokosane wakapu faraka kakimakasifareapo. \v 8 Asiamo kaumo hemakapusuane hákasa hemakapukua kekemaraka rakira aporo amo Kotiane masesehoasifareapo. \p \v 9 Arirakano re himua Kotimo Ho Kotesane kakaro reke, Ho Kotesamo re himua mahemakapurakarakano repo kaikia kekemanapo. Kaumo hemakapusuane repo kekemanafapo. Arirakano Ho Kotesa Keresomo pusiesane re himua rekeanafonorakano, ane re Kereso menafapo. \v 10 Arirakano Ho Kotesa Keresomo pusiesane re himua rea nine, repo kauane kukusapo. Aporo hinamo suamo watikiaka rakisiasamo isu kauane kukusapo. Asiāne Kotimo isiapo ainane maereketaeraka makotesasamo e ipi yaiya rerane isiapo himua risikinapo. \v 11 Yasu kusua maturikia taesane Koti ipipo. Ipi Ho Kotesane re himua risiasasamo Yasu maturikia taesa Koti amo repo kau kusuane soko maturikia taehokosapo. Ipi Ho Kotesa repo himua risikino asekea, Kotimo maturikia taehokosapo. \p \v 12 Asiamo maeo, Ho Kotesa re himura reasasamo kaumo hemakapusua amo re asekea rekenafapo. Asiamo kaumo hemakapusuane kekemaraka rakiane siahoasifareapo. \v 13 Repo kaumo hemakapusua kekemaraka rakiraka risikino Kotimo reane fanasihokosapo. Arirakano Ho Kotesamo reane ararerakano, makata watikisane rusua kusua ayiáka, rukupateraka metakarikia, re Kotiyaki yaiya risikiakosapo. \v 14 Ho Kotesamo aporo hinamoaki ayiakaniesane kekemaraka rakirakano, ane Kotimo aporo hinamoane ayapo. \v 15 Fana repo Kotiane hemakapuraka, “Kotimo isu fanasihokosapo,” aíyaka hemakapukua namoraka risiapo. Asiāne yumo Ho Kotesane repo himua risikiasimo Kotimo pusiesapo. Re manamohoasimo Ho Kotesa repo himua maresare? Wae, re karikia nasimo maresapo. Marekea epo karikia nesasamo isiapo Kotiaki “Atao” airapo. \v 16 Airasamo isiapo himumo hemakapuraka, “Ano kakaro Kotimo hokosapo,” airakano Ho Kotesamo soko hakása yineraka someraka, “Né Kotimo hokosapo,” airapo. Aíyaka tetā tati hakása siasapo. \p \v 17 Asiamo isuane Kotimo hokosasamo, ipi hokosapoko makata kotesa taesane isuaki kakakosapo. Kotimo Yasuaki kasa ayiáka, isuaki soko kakakosapo. Asiāne fana Yasumo makata umisa masa ayiáka, isiapo soko ayiáka makata umisa makosapo. Yasumo ipi makata umisa masasamo Kotimo e makárasa ayiáka isiapo soko makata umisane marakano, Kotimo isuane makárahokosapo. \s1 Keseke hepene yapura koteaka risikiakosane oyapo. \p \v 18 Sere omo makata umisa masa kára nine, namo kakaro kárafapo. Keseke Kotimo isu makotehokosane namo kakaro kárapo. Asiamo Kotimo isu makotehokosane yumo asekeanafonosane, keseke aseakosapo. Aíyaka nōmo hemakapurakaripo. \v 19 Kotimo ipi hokosa makotehokosa maiya ane fasere perakarihoamo Kotimo ipi rakisia makata amo suamo Kotimo ayiakasimoripo, aíyaka kau risikinapo. \v 20 Kotimo ipi makata su rakisia maiya amo siaraka rakisiapo. Ayiáka rakisia nine makata watikisane tipia faserepesapo. Fasereperakano Kotimo fanasinane motosapo. Kotimo makata rakisia amo hemakapusua aeyaka ásiafapo. Kotimo ipi hemakapusua aeyaka ásiapo. Makata suane makawehoko ayiakanie aíyaka kau risikiasimo Kotimo murikimasapo. \v 21 Yumo makata suane kukua torenane, keseke Kotimo makotehokosapo. Makoteana maiya amo ipi makata rakisiane kukua torehokosafapo. Ipiaki paosa aporo hinamoane kurane faraka, Kotiyaki faesa takua yaiya risikiakosapo. Yaiya risikino Kotimo iane makotehokosapo. Makata su Kotimo rakisiane soko Kotimo makotehokosapo. \p \v 22 Hinamo hokosa taka apera maiya amo hinamo mokoweraka pūane ayiáka, Kotimo rakisia makata amo pūrakanapo. Makata watikisa faserepesa maiya anaka kepomarekea pesa amo, Kotimo rakisia makata suamo pūraka mokoweraka risikinapo. \v 23 Arirakano isu Kereso aporo hinamoane soko yaiya mokowekea pūraka risikinapo. Arirakano Kotimo ipia paosa aporo hinamoaki makata kakakosaposane, fana kasane ipi Ho Kotesa ayapo. Ipi Ho Kotesa isuaki karakano aporo hinamo suamo hikumisia Kotimo isuane ipi hokosapo, aihoasimo pūana ayiáka pūraka kau risikinapo. Isuaki kau kaweane haku akara maiya amo isuane ipi hokosapo, aihokosapo. \v 24 Arirakano watikiaka rakira takua Kotimo isu mafasisiapo. Mafasisiasamo isuane Kotimo makata su ayiakakosaposane ayiakasimo isu kau risikinapo. Makata ayiakakosaposane faserepeasimosapo, aíyaka kau nina fasereperakano, aseraka efera hunia kau risikiakosafapo. \v 25 Makata faserepeasimosapo aíyaka kau nina faserepeanafonorakano soko himu hakasaraka hemakapusuane metakarirafaraka yaiya hemakapukua risike kau risikiakosapo. \p \v 26 Kau risike rakipe pusimo Ho Kotesamo isu ararenapo. Isu kau aseakosakipoko makata umisa karakano Kotimo ipi ikia kara á isu puraka wakapuraka purakanafapo. Wakapuraka punafonorakano Ho Kotesa isuyaki hakāsa paoraka reke, isiapo makata tomekesane epo ararenapo. Mokoatikiana maiya amo soko, kau aseakosa sere amo soko, isu Kotimo ikia kara á pukusane wakapuhoanafononasamo Ho Kotesamo isu ararenapo. Asiamo isiapo mayiaka kurikurihoanarakapo, airakano Ho Kotesamo isuane farimaka, isiapo makata umisamo kepoane hemakapukua ipi meaka Kotiaki somerapo. \v 27 Kotimo hemakapusua aeyaka Ho Kotesamo asekea kurikurinapo. Kakimara aporo hinamoane Ho Kotesamo arareraka farimaka kurikurinapo. Arirakano aporo hinamomo himumo hemakapusuane asera Koti amo Ho Kotesamo hemakapusuane soko epo aserapo. \p \v 28 Kotimo ararena metane soko isiapo kakaro hemakapurakanapo. Kotiaki himu tumurumo hemakapura aporo hinamo akipoko susu makata umisa soko, makata kotesa soko, makata su fasereperane Kotimo ipi maroporaka makotenapo. Wate fana Kotimo ipi keseke makata faserepeakosane hemakapukua fasapo. Ipi hemakapusua ikia kara á i kekemahoasimo aporo hinamoane murikimosapo. \v 29 Ipiaki himu hakásaraka hemakapukusa aporo hinamoane Kotimo ipi wate fana murikimoyareapo. Ipi Hokosa Yasumo aina ayiáka iane soko ayiáka risikiasimo Kotimo hemakapukua, iane wate fana murikimoyareapo. Ayiáka murikimosa aporomo mae fanane Kotimo ipi Hokosa ayapo. Kotimo Hokosa amo mae kesekeane murikimosa aporo ayapo. \v 30 Arirakano wate fana murikimosa aporo hinamo ane Kotimo pasimoreapo. Pasimosa aporo hinamoaki Kotimo ipi ereketae ainane kayereapo. Ereketae aina kasa aporo hinamoaki yaiya rerane kakakosapo. Yaiya rerane karaka, ipi faesa hauaka á i Yasuyaki hakāsa risike, makata su asekea risikiakosapo. \s1 Isuaki Kotimo himu tumurumo hemakapurane oyapo. \p \v 31 Asiamo Kotimo ásiane soko, Kotimo ariraka areane soko, isiapo maíyaka somehokosare? Kotiane isu arisia takua rekeno, epamo isuyaki yunu wekea hurutapiakosare? Wae, metamo isuane hurutapiakosafapo. \v 32 Kotimo ipi hokosa isuaki kakakosane karekesafapo. Karekerafaraka isu suane ararehoasimo ipi hokosa pusiesapo. Asiamo makata metakira soko isuaki kakakosane metakariakosare? Wae, metakariakosafapo. \v 33 Arirakano Kotimo murikimokoa pasimosa aporo hinamoane aporo metamo hukurukusare? Wae, hukurukusafapo. Kotimo ipi pasimosa aporo hinamomo makata watikiaka rakisiane Kotimo mafáraka iaki ipi ereketae ainane kasapo. Kasasamo iane aporo metamo hukurukusafapo. \p \v 34 Arirakano epamo Kotimo pasimosa aporoaki fanasihoko someaka motoakosare? Yasu Keresomo ayiakakosare? Wae, Yasu Kereso isupoko farimaka apiana ayiáka ipi kusuapo. Ipi kusuane Kotimo maturikia taesapo. Maturikia taeraka pipu yumo Yasu Kotimo hokono tumuru takua hepene yapura areane Kotimo maresapo. Kotimo isuane ararehoasimo Yasumo isupoko farimaka kurikuriraka rekenapo. \v 35 Asiamo Yasu Keresomo isuaki himu tumurumo hemakapusuane makata metamo tipia matasohokosafapo. Makata umisa faserepekea, arirakano meta himu nena faserepekea, arirakano meta isiapo Kotimo somemane kekemasapoko isu mokoatikina faserepekea, arirakano meta makata nakosa faraka meamoraka risike, arirakano meta pasu faraka risike, arirakano meta aporomo “Néaki weakosapo.” aira maiyane faserepekea, arirakano meta aporomo isu rusua kukua, ayiáka makata suamo Yasu Keresomo isuaki himu tumurumo hemakapusuane matasohokosafapo. \p \v 36 Makata su ayiáka faserepeakosane Kotimo sawia popahoareapo. \m Tefetemo Kotiaki someraka, “Kotio, isu nómo aporo hinamosasamo maiya suamo néaki hisisa aporomo isuaki someraka, ‘Reane rusua kukusapo.’ Aíyaka saro sipi ruko murikiamara ayiáka isu soko ayiáka ruko murikimarakanapo.” Aíyaka Kotimo sawia popahoareapo. \rq (Buk Song 44:22)\rq* \m \v 37 Arirakano Kotimo isuaki himu tumurumo hemakapusuane makata watikisa fasereaperamo matasohokosafapo. Yasu Keresomo isuaki himu tumurumo hemakapuraka, isupoko farimaka kusuapo. Kusuasamo epo ipi isu kára araresapo. Araresasamo yumo soko isu ararerakano makata watikisa fasereperakano isiapo marokehokosapo. \p \v 38 Asiamo some one kakaro somepo. Yasumo isuaki himu tumurumo hemakapusuane makata hakása metamo matasohokosafapo. Isu akura maiya amo soko, isu hitafe arisia maiya amo soko, makata umisa fasere apera maiya amo soko, makata amo Yasumo isuaki himu tumurumo hemakapusuane matasonafapo. Arirakano hepene aporomo soko, yatafumo unihae amo soko, yumo makata ainamo soko, keseke makata ayiakakosamo soko, mokoatikina makata wakapumo soko, \v 39 ti yapura makata risiamo soko, hauaka wo makata risiamo soko, Kotimo rakisia makata amo soko, makata amo suamo Kotimo ipi himu tumurumo isuaki hemakapusuane matasohokosafapo. Unihae Yasu Keresomo isu ararehoko pusiesa amo isuaki Kotimo ipi himu tumurumo hemakapusuane tarisiapo. \c 9 \s1 Yu aporo hinamomo Yasuaki himu hakásaraka hemakapunafonorakano Poremo kára hemakapusuane oyapo. \p \v 1-2 Ano Keresoa paosa aporosasamo nōmo reaki kakaro somerakanapo. Kotafe hokomareako somerakanafapo. Nōmo someane oyapo. Nōmo aporo ira Isiraya aporomo Yasuaki patera tarisiapo. Asiasamo Isiraya\f + \fr 9:1-2 \ft Isiraya aporoane Yu aporo hakása yiyapo.\f* aporopoko maiya suamo nōmo kára hemakapuraka himu nekea rekenapo. Aíyaka nōmo somesane ano himura Ho Kotesamo soko hakasa yine kakarorakae aíyaka somerakanapo. \p \v 3 Isiraya aporoane nōmo aporo ira hakasapo. Isiapo suamo me hakása somerapo. Iane nōmo nī aporo tákepo. Arirakano ipu Yasuaki patera tarisiasamo iane Kotimo fanasihokosapo. Iane Kotimo fanasinapaka, i fanasihokosane Kotimo anoaki kakarie, aíyaka hemakapurakanapo. I fanasinane metakariraka, ano Yasuaki paosane Yasumo ano metakarirakano, ane fanasina amo ropoane, nōmo amara ayapo. Ayiakasimo nōmo hemakapurakaripo. \p \v 4 Isiraya aporoane Kotimo kára araresapo. Isiraya aporoane Kotimo ipi hokosa pariraka risikiasimo iane pasimoyereapo. Arirakano Koti ipi iyaki hakāsa reke, ipu hemakapusimo Koti ipi ti pakae faesa ira rufi asíane iyaki hakāsa reareapo. Arirakano Kotiane Isiraya aporoyaki reke, someaka mayereapo. Someaka maraka iaki Kotimo ipi somemane karaka, ūri Sainae á Moseseaki Kotimo ipi somemane kayereapo. Arirakano Isiraya aporomo Kotiane koteaka kekerehoasimo Kotimo iane ararehoareapo. Ayiáka iane makotehokosakipoko Kotimo someaka mayereapo. \p \v 5 Arirakano isiapo makasa kaua kekema Eparahame soko, Aisake soko, Yakope\f + \fr 9:5 \ft Yakope ipi yano motosa metane Isiraya airapo. (\xt Stat 32:28; 35:10\ft )\f* soko, ipu wainepe pesane Isiraya aporo ayapo. Ipu aporo ira aeyaka Yasu Keresoane isu aporo hinamomo kauane maka takapesapo. Asiāne Yasuane kakaro Kotipo. Asiamo makata suamo unihaeane Yasu ipipo. Yumo soko keseke soko aporo hinamo suamo Yasu yano motosane makama fanaraka kekereraka risikiasimoripo. Kakaroripo. \s1 “Kotimo nena somesafapo,” aisane oyapo. \p \v 6 Isiraya aporoaki Kotimo ayiakakosaposane nena somesare? Ayiakakosaposane metakarisiare? Wae. Metakarisiafapo. Isiraya aporo ira wainepe pesa yine suamo kakaro Isiraya aporomo aina ayiáka anakanafapo. \v 7 Arirakano Eparahamemo aporo ira wainepe pesapo, aihorane Eparahamemo ipi kaumo hemakapusua anaka hokosa hokono murisia amo wainepe pesa aporoane airakanafapo. Asiane Kotimo Eparahameaki someraka, “Aisake aeyaka aporo ira wainepe pukusane nómo ní aporo irane ayapo,” aihoareapo. \rq (Stat 21:12)\rq* \p \v 8 Aisa amo kepoane oyapo. Kaumo hokosa hokono murisia suane kakaro Kotimo hokosafapo. Kotimo ayiakakosaposane kakimasa aporoane kakaro Kotimo hokosapo. \v 9 Asiamo Kotimo ayiakakosapo aisane epo someraka, “Sere meta nōmo murikimasa maiya a paurakano, ano efera hunia pariaperamo Saramo aporo hokosa hokono mareakosapo,” aíyaka somehoareapo. \rq (Stat 18:10, 14)\rq* \p \v 10 Kotimo some meta soko repo hemakapusimo Kotimo ayiakakosaposane ayiana ayareapo. Aisane oyapo. Aisakemo ipi asea Repekeamo hokosa tetása umiraka kayapo. \v 11 Umiraka kakeno hokosa tetása mano Isope Yakope tetā takapeasiraka umiraka kaya maiya amo, hokosa hakásane Kotimo ipi fana murikimayereapo. Eparahamemo aporo ira wainepe pusimo Kotimo ipi hemakapusua aeyaka hokosa hakásane murikimayereapo. \v 12 Hokosa tetása takapeasiraka hokosa amo makata kotesane soko makata watikisane soko rakiasiraka, Kotimo ipi hemakapusuane kekemaraka rakisimo hokosa hakása ane Kotimo murikimayereapo. Murikimaka hokosa takapeasiraka hokosa tetamo kaīyia Repekeaki Kotimo someraka, “Hokosa fana taka aperamo ipi mamanea kesekepoko rakiakosapo,” aíyaka Kotimo Repekeaki somehoareapo. \rq (Stat 25:23)\rq* \p \v 13 Somesa hakása yine porofete aporo metamo popasane oyapo. Kotimo someraka, “Yakopeane nōmo makotehoko hemakapukua rea yine kekemaraka murikimarakanapo. Isomo Yu aporo ira wainepe pusimo nōmo hemakapurakanafapo. Eane nōmo murikimarakanafapo.” Aíyaka someraka porofete aporomo popahoareapo. \rq (Malakai 1:2-3)\rq* \p \v 14 Asiasamo isiapo Yu aporo metakiramo someraka, “Hokosa hakása murikimaka makotesasamo Kotimo siaraka hemakapuafareapo,” aíyaka somehokopo. \v 15 Yu aporomo Kotiane patera tarikia saro ponomakau kekererakano, Kotimo iaki saperaka fanasihokohoamo Mosesemo ipoko farimaka Kotiaki kurikurihoareapo. Kurikurirakano Kotimo Moseseaki someraka, \m “Aporo metane nōmo kamenakahoko hemakapuraka ane, nōmo kamenakahokosapo. Arirakano aporo metane nōmo makotehoko hemakapuraka ane, nōmo makotehokosapo.” Aíyaka Kotimo somehoareapo. \rq (Kisim Bek 33:19)\rq* \p \v 16 Asiamo aporomo ipi makata su hemakapukua faraka, makata su rakira akipoko Kotimo murikimarafapo. Asiāne Kotimo ipi hemakapusua aeyaka aporomano ane kamenakaraka makotenapo. \v 17 Aporoane Kotimo ipi hemakapukua reasamo murikimasa makata one soko hemakapunie. Fana Kotimo Iyipi aporo unihae Feroaki somehoko Mosese pusiesapo. Pusierakano ipi pukua Iyipi aporo unihae Feroaki Mosesemo someraka, “Kotimo néaki somehoasimo some kasane oyapo. Né unihaeaka rekeasimo nōmo né marekea maresapo. Nōmo someane nómo koaretaerakano, nōmo fanasinane kakakosakipoko nōmo wakapuane néaki kakama tariakosapo. Tarirakano hauaka sua aporo hinamo suamo, Koti hákasa anopo, aíyaka ipu hemakapukusapo. Asiasamo nōmo né unihaeaka rekeasimo murikimaka maresapo.” Aíyaka Kotimo sawia popahoareapo. \rq (Kisim Bek 9:16)\rq* \p \v 18 Asiamo Kotimo ipi rakiako hemakapusua aeyaka rakirapo. Kotimo ipi hemakapusua aeyaka aporo metane kamenakaraka makotenapo. Arirakano Kotimo ipi hemakapusua aeyaka aporo metane himu makunututu mareako hemakapuraka, himuane makunututuraka marerapo. \s1 Aporo metaki Kotimo saperaka aporo metane arareraka ayiáka Kotimo hemakapurane oyapo. \p \v 19 Kotimo ipi hemakapusua aeyaka aporoaki maresasamo epo aporoaki hukuarurane marirakano hukururakanare? \v 20 Aíyaka repo somerakanone reane aporomanosasamo Kotiaki some iriraraka somehoane siahoasifareapo. Aporomanomo epo ipiane makáraraka Kotiaki sapehoane siahoasifareapo. Asiamo nōmo neaki takumeaka somerakanapo. Akú pēsa hinamoaki akúmo someraka, “Nómo ano marirakano ayiáka pesare?” Aíyaka akúmo hinamoaki somerare? Wae, akúmo ipi aíyaka hinamoaki somerafapo. \rq (Aisaia 29:19; 45:9)\rq* \p \v 21 Arirakano hinamo akú peramo ipi hemakapusua aeyaka aku perapo. Hinamomo aku peako hemakapuraka sekeapo maka, aéya akú soko, waru akú soko, ayiáka akú kekepoaka perapo. Ayiáka hinamomo ipi hemakapusua aeyaka akú perapo. \p \v 22 Arirakano hinamomo ipi hemakapusua aeyaka akú apēra ayiáka, Kotimo Isiraya aporo hinamoaki ipi hemakapukua murikimasa aeyaka rakiakosapo. Rakiakosane ayiáka hemakapukua fasapo. Isiraya aporo hinamo metakiramo watikiaka rakirakano, Kotimo saperaka kára mokoatikihokosapoko asiane, ipi fore asekepayaraka kau rekenapo. Ipu watikiaka rakisiakipoko Kotimo sapehoafunusa nine ipi kau rekenapo. Kau reasamo eaki repo meuraka somehoane siahoasifareapo. \v 23 Kau reke aporo hinamo metakirane soko Kotimo kamenakarakanapo. Kamenakara aporo hinamoaki Kotimo yaku ararenane soko ipi faesa kárane soko tariako hemakapusuapo. Asiamo i metakirane eyaki faesa hauaka á risikiakosane fana murikimaka maroposapo. \v 24 Asiamo Kotimo aporo ira murikimasane isupo. Yu aporoane soko, Yu aporohoanafonosane soko isu suane epo ipi murikimaka maroposapo. \v 25 Arirakano Kotimo somesane porofete aporo Hoseamo kaikia popasane oyapo. \m Kotimo someraka, “Aporo metakira nōmo aporohoanafonosaki, ‘Re nōmo aporo irapo,’ aihokosapo. Aporo metakira nōmo himu tumurumo hemakapunafonosaki, ‘Re nōmo himu tumurumo hemakapurakanapo,’ aihokosapo.” Aíyaka Kotimo somerakano Hoseamo popahoareapo. \rq (Hosea 2:23)\rq* \p \v 26 Arirakano Yu aporohoanafonosane Hoseamo some meta soko popasane oyapo. \m “Fana Yu aporohoanafonosa risira hauaka á Kotimo someraka, ‘Re nōmo aporo irafapo,’ aisa nine hauaka á Kotimo someraka, ‘Ano Kotipo. Ano yaiya rerapo. Re nōmo aporo irapo.’ Aíyaka yaiya rera Koti amo somesapo.” Aiyaka somerakano Hoseamo kaikia popahoareapo. \rq (Hosea 1:10)\rq* \p \v 27 Asiāne Isiraya aporo hinamoane Aesayamo me paroaka someraka, \m “He tawara hauaka sakipu mukisa ayiáka, Isiraya aporo re ayiáka mukisapo. Aporo mukisa nine, Kotimo fanasiraka faraka, aporo hukusi metakira Kotimo mafasiakosapo. \v 28 Aporo hinamo risia hauaka á Kotimo fanasihokosaposane, fanasiana maiya amo Kotimo foaka fanasihokosapo. Epo kau rekeakosafapo.” Aíyaka Aesayamo Kotimo sawia popahoareapo. \rq (Aisaia 10:22-23)\rq* \p \v 29 Aesayamo some meta soko popasane oyapo. \m “Koti namo kakaro unihae káramo isu Yu aporo hinamo hukusi mafasianafonosa satiki, Sotome aporope Komora aporo i marutaesa ayiáka, isu soko marutaehoafunureapo.” Aiyaka Aesayamo popahoareapo. \rq (Aisaia 1:9)\rq* \s1 Isiraya aporomo Yasuaki himu hakásaraka hemakapunafononane oyapo. \p \v 30 Yu aporohoanafonosamo Kotimo ereketae ainane mokoakosakipoko wafororaka rakianafonosa nine, Kotimo ereketae ainane mosapo. Asiamo Yu aporohoanafonosa amo Yasuaki himu hakásaraka risiasamo Kotimo iane ereketaeraka risikiasimo maroporaka marerapo. \v 31 Asiane Yu aporomo Kotimo ereketae aina ayiáka risikiako Kotimo somemane kekemaraka rakiraka tiki rakisia nine, kakaro su siaraka rakisiafapo. \v 32 Marirakano ásiare? Ipu Kotiaki himu hakásaraka hemakapurafaraka, somemaneane kekemaraka, ipu hokonomo makata rakisiaki himu hakásaraka hemakapukua rakiraka risiapo. Arirakano yapake somesane oyapo. Aporo hinamo ikia kara hasaka purapaka iramo matasonapo. Ira matasosa á aporo hinamoane terafaka ruraka etenapo. Eteana ayiáka Yu aporo hinamoane ayiáka etesapo. Ipu watikisapoko Kotimo sapenane fahoasimo, Yasumo ipi apiana ayiáka e kusuane, Yu aporomo asekepayaraka iane eteana ayiáka etesapo. Asiamo Koti hikumisia i ereketae siaraka risiafapo. \p \v 33 Ásiane wate fana Kotimo sawia Aesayamo úyaka popahoareapo. \m Kotimo someraka, “Kaisie, Saeone apea ape kiakosakipoko ira warupi\f + \fr 9:33 \ft Saeone ape yano motosa metane Yarusarame apepo. Yu aporomo ekemo ape kirapo. Namo aporomo iramo ape kirasamo, ira popasapo. Ira warupi asíane Yasu ipipo.\f* maka motoakosapo. Ira warupi motosa á aporo metakira terafaka ruraka etehokosapo. Asiāne ira warupiane kotesasamo aporo metakiramo maka ape kiakosapo. Ira warupi kotesaki himu hakásaraka hemakapura aporo hinamoane kaíyahokosafapo.” Aíyaka Kotimo somesane Aesayamo popahoareapo. \rq (Aisaia 8:14; 28:16)\rq* \c 10 \s1 Kotimo hemakapusuane Yu aporomo hemakapunafonoraka himeteraka risiane oyapo. \p \v 1 Maeo, nōmo aporo ira Yu aporoane somerakanapo. Nōmo iaki himu tumurumo hemakapuraka, Kotimo ipu watikiaka rakirane mafasikia Yasuaki kataka marekea risikiasimo nōmo kurikurirakanapo. \v 2 Asiane i fasikia risikinapo. Nōmo iane aseraka kakaro somerakanapo. Ipu Koti masesehoasimo wafororaka rakirakanapo. Asiane Kotimo hemakapusuane ipu koteaka hemakapunafonoraka himeteraka Kotimo rakirane siaraka rakirakanafapo. \v 3 Asiamo aporo ereketaeraka risikiasimo ereketae risirane Kotimo karápo. Kakakosa ikia kara á ipu kekemasafapo. I namina ereketae risikiakosakipoko ipu namina hemakapusuane kekemasapo. Kekemaraka risike ipu namina hemakapusuane makáraraka Kotimo ereketae aina ikia karane patera tarisiapo. \v 4 Asiamo Kotimo ikia kárane oyapo. Aporo ereketae risikiasimo somemanemo ikia karane tarisiapo. Arirakano Yasu pesakipoko aporo ereketaeraka risira kepoane Yasu ipipo. Yasuaki himu hakásaraka hemakapura aporoaki Kotimo ipi ereketae ainane karápo.\f + \fr 10:4 \ft Pirisiti aporomo rakisimo somemane motosane Yasumo marakosapo.\f* \p \v 5 Somemaneane aporomo kakimaka rakirakano asekea Kotimo someraka, “Né aporo ereketaereapo,” aihoasimo Mosesemo popasane oyapo. “Kotimo somemane ayiakaniesane aporomanomo kakimaka rakiraka risia, yaiya kakimaka rakiraka risikianie,” aíyaka Mosesemo popahoareapo. \rq (Wok Pris 18:5)\rq* \p \v 6 Arirakano aporomo Yasu Keresoaki himu hakásaraka hemakapukua rekeno aporoaki Kotimo someraka, “Ne ereketae rekenapo.” Airakano aporoamo ipi someraka, “Yasu Kereso hauaka wo peasimo epamo hepene yapura pasimako hiakosare?” Aíyaka somehoane siahoasifareapo. Yasumo isuane makotehoko fana pesa ayapo. \v 7 Airakano some meta soko aporomo someraka, “Yasu kusuane maturikia taehoasimo aporo epamo aporo kusua hauaka aseako pukusare?” Aíyaka somehoane siahoasifareapo. Yasuaki himu hakásaraka hemakapura aporomo aíyaka somerafapo. Yasumo ereketae aina ikia kara tarisimo Yasuane Kotimo fana maturikia taesa ayapo. \p \v 8 Arirakano aporomo Yasu Keresoaki himu hakásaraka hemakapukua rekeno aporoaki Kotimo someraka, “Né ereketae rekenapo.” Airakano aporoamo ipi someraka, “Kotimo someane nōmo kaisiasamo ano mahimeteraka rekenafapo. Himumo hemakapukua akaimo somerakanapo.” Aíyaka somehoane siahoasireapo. \rq (Lo 30:12-14)\rq* \p Asiamo isiapo Yasumo someane some karakano repo kakimaka Yasuaki himu hakásaraka hemakapurakanapo. \p \v 9 Asiamo aporo hinamo suamo kaiyisimo nómo someraka, “Unihaeane Yasu ipipo,” aíyaka somerakano, nómo himu hakásaraka hemakapuraka, “Kotimo maturikia taesane Yasu ipipo.” Aíyaka himu hakásaraka hemakapurakano, néane Kotimo mafasiakosapo. Watikiaka rakira takua Kotimo né mafasiakosapo. \v 10 Aporomo ipi himumo Yasu Keresoaki hemakapusuane Kotimo aseraka someraka, “Aporoane ereketae rekenapo.” Aíyaka Kotimo ipi ereketaenane aporoaki karápo. Arirakano aporoamo himumo hemakapukua akaimo someraka, “Yasu Keresoaki nōmo himu hakásaraka hemakapukua rekenapo.” Airakano aporoane Kotimo mafasirapo. \p \v 11 Arirakano Kotimo sawia popasane oyapo. “Yasuaki himu hakásaraka hemakapura aporo hinamoane kaíyahokosafapo. Koti ipi hikumisia siaraka rekeasimo Kotimo ararehokosapo.” Aíyaka porofete aporo Aesayamo popahoareapo. \rq (Aisaia 28:16)\rq* \p \v 12 Asiamo Yu aporo soko, Yu aporohoanafonosa soko i supoko Kotimo ereketae aina ikia karane hakásapo. Aporo metaki makata meta some arirakano aporo metaki makata meta some anafapo. Asiamo aporo suane hakasa yineraka Yasu Keresomo unihaeaka asekea rekenapo. Asiamo aporo suane unihaeaka asekea rerane Yasu ipipo. Aporo hinamomo Unihae Yasu Keresoaki kurikuriraka risikinone i suaki Yasumo yaku ararenane kakakosapo. \v 13 Ararena ane Kotimo sawia popasane oyapo. “Unihaeaki aporo hinamomo kurikuriraka, ‘Unihaeo, nōmo watikiaka rakira amo, ano nī yia mokoatikirakanapo. Watikiaka hemakapura takua rakiraka reane, Koti nómo ano mafasikia pasimaka néyaki mapaorasie,’ Airakano Unihae Kotimo né pasimaka, e rea taku á mapaohokosapo.” Aíyaka Kotimo sawia popahoareapo. \rq (Joel 2:32)\rq* \p \v 14 Arirakano aporo metamo Yu aporo ane farimako anoaki someraka, “Aporomano mafasiako Yasu kusuane Yu aporomo himu hakásaraka hemakapurafapo. Hemakapunafonoraka risike, Yasumo i ararehoasimo mayiaka kurikurihokosare? Yasuaki himu hakásaraka hemakapukusakipoko asiane ipu Yasuane kaisiafapo. Kaiyafunusa nine aporo metamo iaki some kasafapo. \v 15 Some kakakosakipoko asiane Kotimo ‘somehoko pusie’ aihoafareapo. Asiamo Yu aporomo Yasuaki himu hakásaraka hemakapunafonona kepoane i naminafapo.” Aíyaka repo somerakano nōmo some paripusuane oyapo. Kotimo ereketae aina ikia kara somehokosakipoko Kotimo aporo metakiramo somehoko kakaro pusiesapo. Pusierakano Kotimo someane ipu some kape pusuapo. Kotimo sawia porofete aporo Aesayamo some poparaka, “Kotimo isu araresane hemakapusimo some kotesane some kara aporoane namo kakaro kotesapo.” Aíyaka Aesayamo popahoareapo. \rq (Aisaia 52:7)\rq* \s1 Yu aporomo Kotimo some kotesane kakimakanafonosane oyapo. \p \v 16 Yasu hemakapusimo some kotesane some karakano, Yu aporo metakiramo kaisia nine ipu kakimasafapo. Kakimakanafonosane Aesayamo fana poparaka, “Unihaeo, nómo someane isiapo some kasapo. Some karakano ipu kaisia nine kakimasafapo,” aíyaka popahoareapo. \rq (Aisaia 53:1)\rq* \p \v 17 Asiamo aporo hinamomo Yasuane hemakapusimo aporo metakiramo some karakano ipu kaiyakosapo. Kaikia Yasuaki himu hakásaraka hemakapukusapo. \v 18 Asiane Yasu hemakapusimo some kotesane Yu aporomo kaisiare? Ao, kaisiapo. Arirakano Tefetemo some hakása yine poparaka, \m “Hauaka suá Kotimo someane some kakasimo aporo pusiesapo. Pukua, aporo hinamo sua risiaki some karakano ipu kaisiapo,” aíyaka Kotimo sawia popahoareapo. \rq (Buk Song 19:4)\rq* \m \v 19 Arirakano nōmo efera hunia reaki makata kairkanapo. Kotimo someane Yu aporo hinamomo hemakapusuare? Ao hemakapusuapo. Asiamo fana Mosesemo someraka. \m Isiraya aporoaki Kotimo someraka, “Yu aporohoanafonosa hauaka kekepoa risiane nōmo ararerakano, repo aseraka kakanakehokosapo. Repo hemakapuraka, ‘Ipu Kotiane hemakapurakanafapo,’ aíyaka repo hemakapusua nine nōmo iane ararerakano repo aseraka sapehokosapo.” Aíyaka Mosesemo popahoareapo. \rq (Lo 32:21)\rq* \m \v 20 Asiamo Yu aporohoanafonosane Kotimo somerakano Aesayamo popasane oyapo. \m Kotimo Yu aporohoanafonosaki someraka, “Repo ano aseakosakipoko koanafonosa nine, repo ano hemakapukusapo. ‘Kotimo ainane yakapare?’ aíyaka repo anoaki kaiyanafonorakano yia, nōmo reaki tarisiapo,” aíyaka popahoareapo. \rq (Aisaia 65:1)\rq* \p \v 21 Asiane Isiraya aporoaki Kotimo someraka, “Wafayamo ipi hokosa peasimo hokono haena ayiáka, re anoaki risikiako parihoasimo nōmo reaki hokono haesapo. Maiya suamo reaki peaesapo. Peaesa nine repo hisiraka asekepayaraka patera tarisiapo.” Aíyaka Kotimo Yu aporo hinamo ane somerakano Aesayamo popahoareapo. \rq (Aisaia 65:2)\rq* \c 11 \s1 Kotimo Isiraya aporo hinamo araresane oyapo. \p \v 1 Nōmo reaki efera hunia makata kairakanapo. Kotimo Isiraya aporo murikimasane metakarisiare? Wae, metakarisiafapo. Ano Pore ane Isiraya aporopo. Anoane Kotimo metakarisiafapo. Eparahameane nōmo makasa kaua kekemapo. Nōmo aporo irane Pénesamene aporo irapo. \v 2 Wate fana Koti ipiaki paosa aporo risikiasimo Kotimo Isiraya aporoane murikimayereapo. Murikimaka iane Kotimo metakarisiafapo. Arirakano Kotimo sawia popasane repo hemakapurakanapo. Popasane oyapo. Wate fana Isiraya aporomo watikiaka rakisiasamo porofete aporo Iraíyamo Kotiaki meuraka somehoareapo. \p \v 3 Iraíyamo someraka, “Unihae Kotio, eke kima yapura néaki makata paikia kara ekeane Isiraya aporomo marakaritaesapo. Nómo some kara porofete aporoane ipu rusua fasapo. Rukua faraka ano hákasa rekenapo. Anakano ipu ano soko rukusakipoko ipu hemakapurakanapo.” \rq (1 King 19:10, 14)\rq* \p \v 4 Airakano Kotimo Iraíyaki someraka, “Aporo ano patera asesane né hákasafapo. Isiraya aporo metakira sewene taosene suane (7,000) ano patera asesa aporopo. Ipu ano hemakapuraka, kotafe koti yano motosa Peaoane makáraraka kekeresafapo.” Aíyaka Kotimo Iraíyaki somesane Kotimo sawia popahoareapo. \rq (1 King 19:18)\rq* \p \v 5 Fana asia ayiáka maiya yumo soko isu Yu aporo hukusi metakiramo Kotiaki hemakapukua risikinapo. Kotimo ipi yaku ararena amo i pasimosapo. \v 6 Aporo pasimosane Kotimo ipi aporo hinamoane hemakapuraka kamenakaraka pasimosapo. Kamenakaraka pasimosasamo aporo hinamomo namina makata rakisia akipoko Kotimo pasimosafapo. Aporo hinamomo makata koteaka rakirakano asekea pasimosa satiki ane, Kotimo ipi hemakapukua yaku ararerakanapo, aihoafunufapo. \p \v 7 Asiamo Isiraya aporo ane nōmo úyaka somerakanapo. Kotimo someraka, “Isiraya aporo ereketaeraka risikinapo,” aihoasimo ipu rakiraka risia nine Kotimo aisafapo. Asiane Eparahamemo Kotiaki himu hakásaraka hemaka apura ayiáka, aporo hukusimo ayiáka hemakapurakano, aporo hukusi ereketaeraka risikiasimo Kotimo maroposapo. Asiane Isiraya aporo hukusi metakira maropohoanafonosa aporoane ereketaeraka risikiako, Kotimo makotesapo, aíyaka hemakapunafonorakano, Kotimo ipu himu hemakapusuane makunututu marereapo. \p \v 8 Arirakano Kotimo sawia popasane oyapo. \m “Isiraya aporomo himumo hemakapurane Kotimo mahimeteraka maresasamo, aporoane wasá kusua arisia ayiáka risiapo. Yaiya risina ipu hī ane soko makumikia, arirakano ipu senaki ane soko tiraka yaiya risikinapo. Asiamo ipu takekea hemakapunafonoraka risikinapo. Fana soko pipu maiya yumo soko ayiáka risikinapo.” Aíyaka Kotimo sawia popahoareapo. \rq (Aisaia 29:10; Lo 29:4)\rq* \m \v 9 Arirakano Yu aporoane ayiakasimo Kotimo sawia Tefetemo popasane oyapo. \m “Isiraya aporomo Koti neaki hemakapunafonoraka, hokono akeramo namina yia fanasihokosane nómo tarisimoripo. Iane saro rurū rasakipoko huruperaka, saro rurū kakarua ira porosamo akarera ayiáka, nómo somemanemo iane metakira makukua fahoasimoripo. \v 10 I hīane katosa ayiáka, Koti nómo somemaneane hemakapukua, somemaneamo kepoane hemakapurafaraka mahimeteraka mareanie. Koti nómo i fanasiraka, makata umisa kára asia mati yapura motosa, mati tipuru hekea apura ayiáka, aporoane ayiáka pusimoripo,” aisapo. Aíyaka Tefetemo hemakapusuane Kotimo sawia popahoareapo. \rq (Buk Song 69:22-23)\rq* \s1 Yu aporohoanafonosane Kotimo pasimosane oyapo. \p \v 11 Arirakano reaki nōmo takume meta somerakanapo. Isiraya aporo kakaro eteraka yaiya warisikiakosare? Wae, aíyaka hemakapukupo. Iane eteraka warisina efera hunia turikia tariakosapo. Asiane maiya wakasemamo Kotimo ereketaeraka risira ikia karane Yu aporomo waeraka, aíyaka patera tarikia metakarisiapo. Patera tarikia metakarirakano, Yu aporohoanafonosaki somehoko Kotimo ipi some kara aporoane pusiesapo. Pusierakano i pukua Kotimo hemakapusua someane some karakano, Yu aporohoanafonosa yakaimo kakimasapo. Kakimarakano, Kotimo i ereketaeraka risikiasimo arareraka makotesapo. Makoterakano Yu aporomo aseraka, “Isu soko ayiakako seseripo,” aihoasimo Yu aporohoanafonosane Kotimo makotesapo. \v 12 Arirakano Kotimo ereketaeraka risira ikia karane Yu aporomo patera tarirakano asekea, Kotimo hauaka wo aporo hinamo metakirane makotesapo. Yu aporomo Koti ipi hikumisia siaraka risikianafonoraka huruperakano, Yu aporohoanafonosane Koti ipi hikumisia siaraka ereketae risirane iaki kasapo. Asiasamo keseke Koti hikumisia Isiraya aporo hinamoane ereketaeraka risikiasimo Kotimo iane pasimokoakosapo. Pasimokoa Yu aporoane Kotiaki risikiako pariraka arisia maiya amo iane soko Yu aporohoanafonosane soko Kotimo namo kakaro makotehokosapo. \s1 Yu aporohoanafonosa Kotimo mafasisiane oyapo. \p \v 13 Re Yu aporohoanafonosa Rome sitia risiaki nōmo somerakanapo. Yasumo tarisia ayiáka nōmo tarisimo Kotimo ano tarira aporo murikimasapo. Murikimarakano Yu aporohoanafonosamo Yasuane hemakapusimo someane nōmo some karakanapo. Re Yu aporohoanafonosapoko rakiraka ano kára seseraka rakirakanapo. \v 14 Kára seseraka rakirakano Yu aporomo kaikia someraka, “Yu aporohoanafonosane Kotimo makoterakano, isu soko makotehoasimo hemakapurakaripo,” aihoasimo Yu aporohoanafonosapoko Kotimo rakirane nōmo makáraraka somerakanapo. Somerakano Yu aporomo kára hemakapuraka, Yasuaki himu hakásaraka hemakapurakano Kotimo i mafasikia pasimokoasimo ano seseripo. \p \v 15 Yu aporoane Kotimo makikisiraka risia maiya amo aporo hinamo hauaka sua risiane Kotiaki paohoko peasimo Kotimo araresapo. Asiakipoko keseke Kotimo Yu aporoane mafasikia iane pasimokoa iaki someraka, “Re siareapo,” aihokosapo. Aihora maiya amo aporo kusua maturikia taesa arisia ayiáka, Yu aporoane ayiáka risikiakosapo. \v 16 Arirakano nōmo reaki takumeaka somerakanapo. Farawa paikia parakuraka wakasema Kotiaki karakano, wakasemane Kotimenapo. Farawa wakasema Kotimenasasamo farawa kárane soko Kotimenapo. Arirakano takume meta somesane soko oyapo. Ira pikinu Kotiaki karakano ira eya ane soko ipimenapo.\f + \fr 11:16 \ft Takume kepoane oyapo. Yu aporomo makasa kauane Kotimenapo. Kotimenasasamo makasa kauamo hokosa wainepe pesane soko Kotimenapo.\f* \p \v 17 Arirakano takume metane oyapo. Hemoa ira orofe eya á wate fasekeno pateketaeraka, ira orafe meta yaoa reane patekemaka hemoa ira orofe rea a taponapo. Taporakano hemo ira orofe pikinu aeyaka ira piamo yao ira orofeane makotenapo.\f + \fr 11:17 \ft Yu aporo ane hemoa ira orofe reamo eya asiapo. Yu aporohoanafonosane yaoa rea ira orofe eya asiapo.\f* \v 18 Asiamo re Yu aporohoanafonosamo hemakapuraka, “Yu aporoane isiapo marokerakanapo,” aíyaka hemakapukupo. Ira eya aeyaka ira pikinuane mawakapunafapo. Ira pikinu aeyaka ira eyane mawakapunapo. Aina ayiáka Yu aporo aeyaka, re Yu aporohoanafonosane makotesapo. Re Yu aporohoanafonosa aeyaka makotena faserepesafapo. \v 19 Asiane re Yu aporohoanafonosamo someraka, “Nena yaoa ira orofe eya ane, hemoa rea ira orofea taporomarekea tapohoasimo, hemoa ira orofe eya metakira pateketaesapo. Pateketaeana ayiáka isu Kotiaki kataka marekea risikiakosakipoko Yu aporomo Kotiaki himu hakásaraka hemakapunafonoraka risiane fasikia risikianie, aíyaka Kotimo somesapo.” \p \v 20 Aíyaka re Yu aporohoanafonosamo kakaro somerakanapo. Wate fasekeno hemo wafayamo ira orofe eya pateketaena ayiáka, Isiraya aporo pateketaesapo. Ipu Kotimo hemakapusua aeyaka ereketaeraka risira ikia karane himu hakásaraka hemakapunafonorakano, Kotimo iane fore makamafeasapo. Asiane re Yu aporohoanafonosamo Kotimo hemakapusua aeyaka ereketaena ikia karane himu hakásaraka hemakapukua kekemarakano, reane Kotimo pasimosapo. Pasimorakano repo namina yia makáraraka rupiaka hemakapukupo. Asiamo reane Kotimo pateketaenapaka asekeanie. \v 21 Yu aporoane kakaro hemoa ira orofe eya asíane Kotimo pateketaesasamo, re kakaro hemo ira orofe eyahoanafonosa asiane soko pateketaehokosapo. Repo Kotiaki himu hakásaraka hemakapunafonorakano, epo reane pateketaehokosapo. \p \v 22 Asiamo Kotimo ipi aporo hinamoaki kamenakanane soko, mahisinane soko, repo hemakapunie. Yu aporoane terafaka ruraka etesane Kotimo hisisapo. Kotimo ereketaena ikia karane kekemahoanafonoraka i eterakano, Kotimo iaki fanasinane kasapo. Arirakano re Yu aporohoanafonosamo Kotiaki himu hakásaraka hemakapukua yaiya risikino, epo reaki kamenakahokosapo. Repo eaki himu hakásaraka hemakapunafonorakano, epo reane soko kamenakaraka hemakapukusafapo. Kotimo ira eya pateketaeana ayiáka, reane soko ayiáka pateketaehokosapo. \p \v 23 Yu aporoane efera hunia Kotiaki risikiako parirakanone, kakaro hemoa ira orofe eya pateketaesa, efera hunia maka, namo kakaro orofea taporomarekea tapohokosapo. Taporomarekea tapohokosane Kotimo ipi wakapuamo siahoasireapo. Taporomarekea tapohokosa ayiáka, Kotiaki himu hakásaraka hemakapura Yu aporo hinamoane Kotimo pasimokoakosapo. Pasimorakano iaki ipi ereketae ainane kakakosapo. \v 24 Yaoa rea ira orofe eya pateke maka hemo ira orofea taporomarekea taporakano, kakaro hemo ira orofe eya parihokosapo. Asiamo hemoa ira orofe eya pateketaesane Kotimo maka, hemo ira orofea taporomarekea taporakano, namo kakaro hemo ira orofe taneherapo. Aina ayiáka Yu aporohoanafonosane yaoa ira orofe eya asiane pasimokoa, arirakano Yu aporoane hemo ira orofe eya ayiáka risiane soko pasimokoa i suane Koti ipia hakāsa mapaohokosapo. \s1 Yu aporoane Kotimo mafasiakosane oyapo. \p \v 25 Maeo, fana Kotimo ipi hemakapusuane Yu aporoaki ayiákakosane somehoanafonosa nine, yumo isu ipi some kara aporoaki mafekemaraka somesapo. Somesane re Yu aporohoanafonosamo hemakapusimo, nōmo reaki somerakanapo. Nōmo someraka one repo namina makáraraka hemakapuraka, “Kotimo Yu aporoaki makotenane rukupateraka, isu Yu aporohoanafonosa hákasane makoterakanapo,” aíyaka hemakapurapaka, Kotimo Yu aporoaki ayiakakosane nōmo reaki somerakanapo. Kotimo ayiakakosane oyapo. Kotimo Yu aporoane unihaeaka asekea rekeasimo Kotimo Yasu Keresoane pusiesapo. Pusiesane perakano Yu aporomo maiya wakasemamo eaki himu hakásaraka hemakapurakanafapo. Arirakano Yasu hemakapusimo some kotesane hauaka sua aporo hinamo suaki some kaka farakano, Yu aporomo soko Yasuaki himu hakásaraka hemakapukusapo. Himu hakásaraka hemakapurakano, \p \v 26 Yu aporo hinamoane Kotimo makamafeasa nine efera hunia pasimokoakosapo. Some hakása yine wate fana Kotimo sawia porofete aporo Aesayamo poparaka, Kotimo someraka, \m “Yarusarame siti aeyaka Yu aporoane Makokorotaena Aporoane peakosapo. Yakopemo aporo ira wainepe pesa aporoamo Kotimo ikia kara kekemahoanafonosane Makokorotaena Aporoamo makokorotaehokosapo. \v 27 Ipu watikiaka rakisiane nōmo mafahokosapo. Mafahokosa ikia kara kaweane some karakanapo.” Aíyaka iyaki Kotimo some kawe someaka mayereapo. Aíyaka Aesayamo wate fana popahoareapo. \rq (Aisaia 59:20-21; 27:9)\rq* \m Asiamo re Yu aporohoanafonosamo Yu aporoaki koteaka hemakapunie. \p \v 28 Aporo hinamomo Yasu hemakapusimo some kasane Yu aporomo patera tarirakano, iaki Kotimo yunuraka rekenapo. Arirakano re Yu aporohoanafonosaki Kotimo makoteraka ararerakanapo. Asiane Yu aporomo Kotimo someane some kakako murikimasasamo, iaki Kotimo ipi himu tumurumo hemakapukua rekenapo. Asiamo Yu aporomo makasa kauane Eparahame soko, Aisake soko, Yakope soko, ipu aporo ira wainepe pesa aeyaka Kotimo ipi makotenane aporo hinamo suaki kakakosapo, aisakipoko Kotimo Yu aporoane himu tumurumo hemakapukua rekenapo. \p \v 29 Asiamo Kotimo ipi hemakapusuane rukupateraka metakarirafapo. Metakarianafonoraka Kotimo ipi rakirane rakisimo aporo murikimasane metakarirafapo. Ipi rakirane rakisimo ararenane soko fimarafapo. \v 30 Re Yu aporohoanafonosamo fana Kotimo someane koaretaesa nine, yumo Kotimo re kamenakaraka ararerakanapo. Yu aporomo Kotimo someane koaretaerakano, epo ipi someane reaki some karakanapo. \v 31 Arirakano Yu aporomo yumo Kotimo someane koaretaesa nine, Kotimo iane soko kamenakaraka ararehokosapo. Re Yu aporohoanafonosane kamenakaraka araresa ayiáka, Yu aporoane soko ayiáka kamenakaraka ararehokosapo. \v 32 Asiamo aporo suamo, Yu aporomo soko, Yu aporohoanafonosamo soko suamo Kotimo somemaneane koaretaesapo. Koaretaesasamo Kotimo iane hukurukua fanasihoko hemakapusua nine, iane kamenakaraka ararehoko hemakapurakanapo. \s1 Kotiaki kekerenane oyapo. \p \v 33 “Yao watikisapo. Itifisiafapo,” aíyaka Kotiaki hemakapunie. Kotimo isu kára ararenane kotesa susupo. Kotimo isuaki ayiakaniesane kotesa susupo. Kotimo hemakapusuane kotesa susupo. He tawara numu kárahoarea ayiáka, ipi kotesane kára asiapo. Kárasasamo Kotimo ipi hemakapukua takekea someramo kepoane aporomanomo hemakapurafapo. Kotimo ipi hemakapukua aina kepoane aporomanomo hemakapurafapo. \v 34 Arirakano Kotimo sawia popasane oyapo. \m Kotimo hemakapusuane aporomanomo hemakapurafapo. Kotiaki ayiakanie aíyaka aporomanomo somerafapo. \v 35 Kotimo isuaki makata kakasimo aporomanomo Kotiaki makata ropo fana kaka maresafapo. Aíyaka Kotimo sawia popahoareapo. \rq (Aisaia 40:13; Jeremaia 23:18; Jop 41:11)\rq* \m \v 36 Popasane kakaro somesapo. Kotimo makata suane rakisiapo. Makata rakisiane ipi hemakapusua aeyaka risikiasimo wafayamo asekea rera ayiáka ipi makata suane asekea rekenapo. Asekea reke keseke ayiakakosane soko ipi hemakapusua aeyaka ayiakakosapo. Asiasamo maiya suamo isiapo Kotimo yano motosane yaiya makáraraka kekererakanapo. Ayiakasimoripo. \c 12 \s1 “Kotiane masesehoko risikianie,” aisane oyapo. \p \v 1 Keresoa paosa aporo maeo, aporo hinamomo watikiaka rakisiane Kotimo mafasisiasamo Koti ipiane masesehoko uyáka risikianie. Kotimo né kára kamenakasasamo, nómo ní kauane soko, nómo ní himu hemakapurane soko, eaki yaku kakanie. Maiya suamo hauaka wo area maiya amo né níane eaki kakanie. Né níane epo ipi menapo aihoasimo hemakapukua risikianie. E sesehoasimo risikianie. Ayiáka risikinone, ane eaki kakaro koteaka kekerenapo. \v 2 Arirakano hauaka wo Koti kekemahoanafonona aporomo hemakapusuane kekemahokopo. Nómo hemakapusuane Ho Kotesamo makawehoasimo ayiakanie aihoanie. Nómo hemakapusua makawerakano, ne areane soko makawehokosapo. Makaweraka reke, Kotimo néaki ayiáka rakiniesane kaikia rakiakosapo. Kotimo neaki ayiáka rakinie aisane, ereketae kotesa susupo. Ayiáka rakiniesane rakirakano, Kotimo sesehokosapo. \p \v 3 Arirakano Kotimo ano hemakapukua, epoko makata rakira rakinie aisane, nōmo kakimaka rakiraka, reaki hakása hakásaraka some karakanapo. Some karane oyapo. Nómo ní yano motosane makárahoko rakirane rakiakopo. Nómo ní wakapumo Kotipoko rakiakopo. Kotimo makata rakira kára kekeposane, repo rakisimo Kotimo ipi wakapu kekepoane reaki karapo. \v 4 Aporomano kau hakása yia ipi senaki soko, akai soko, hokono soko, korake soko, ayiáka kekepo kekeporaka risikinapo. Kekepo arisia amo kau hakása ane ararehoko, kaua rea makata amo rakirane soko kekeponapo. Senakimo makata meta rakikia, arirakano akaimo makata meta rakikia, arirakano hokonomo makata meta rakikia, arirakano korakemo makata meta rakikia, ayiáka rakirapo. \p \v 5 Aina ayiáka isu Keresoa paosa aporo hinamo su hakāsa risiane, Keresoa paosa maiya amo, isu su kau hakása asíapo. Isu su Keresoa paosane isina yia metamo meta arare, metamo meta arare, ayiakasimo, isu su sarimaraka, kau hakása asíapo. \v 6 Kotimo ipi rakira kekepo rakisimo wakapu kekepoane soko, hemakapura kekepoane soko, isuaki hakása hakásaraka kekeporaka karápo. Kotimo ipi makata rakira isiapo rakisimo ayiáka yaku karápo. Kotimo neaki somerakano, nómo kaikia, Kotimo somesane aporo hinamo metakiraki kakaro ereketae some kakanie. Asiamo porofete aporomo wakapuane Kotimo neaki karakanone, Kotiaki himu hakásaraka hemakapukua some kakanie. \v 7 Arirakano Kereso aporo hinamo metakirane ararena wakapuane Kotimo néaki karakanone, nómo Kereso aporo hinamoane kakaro koteaka ararehoanie. Arirakano Kotimo some kepoane nómo hemakapusuasamo aporo hinamo metakiramo enomakasimo tisamo tarira wakapuane Kotimo néaki karakanone, aporo hinamo metakirane tisaraka tarinie. \p \v 8 Arirakano aporo hinamo metakiraki ararena someane Kotimo neaki karakanone, nómo aporo hinamo metakirane arareraka makotehoasimo ararena someane some kakanie. Arirakano aporo hinamo metakira makata forokoa risiane, arareraka makata kemo parakuraka kará wakapuane Kotimo néaki karakanone, nómo kára kakanie. Arirakano aporo hinamo ane soko, makata rakirane soko, poseraka asekea rera wakapuane Kotimo néaki karakanone, nómo koteaka asekea rekeanie. Arirakano aporo hinamomo makata umisa masaki kamenakaraka ararena wakapuane Kotimo néaki karakanone, aporo hinamomo makata umisa masaki nómo himu seseaka kamenakaraka ararehoanie. Ayiáka rakira wakapuane Kotimo kekepo kasane repo kekemaraka rakinie. \s1 Kereso aporohoanafonosaki himu tumurumo hemakapurane oyapo. \p \v 9 Repo aporo hinamo metakiraki himu tumurumo hemakapukua, kakaro himu hakásaraka hemakapunie. Himu tetaraka hemakapukupo. Uyáka hemakapunie. Makata watikisane kakaro hisiraka patera tarikia risikianie. Arirakano makata kotesane seseraka hemakapukua risikianie. \v 10 Arirakano aporomo ipi maeane himu tumurumo hemaka apura ayiáka, nómo soko Keresoa paosa aporo hinamo suane ayiáka himu tumurumo hemakapunie. Arirakano ní maemo yano motosane makáraraka epo someane kaiyinie. \p \v 11 Arirakano Unihae Kotipoko rakiraka hisinafaraka, wakapuaka seseraka susu rakinie. Arirakano Ho Kotesa re himua rekerakano kairaka seseaka rakinie. \v 12 Arirakano Unihae Kotimo keseke né makoteraka ayiakakosaposane hemaka apura maiyamo seseraka hemakapukua kau risikianie. Arirakano makata umisa maraka meuhokopo. Arirakano Kotiaki kurikurina maiya amo hemakapuraka, “Nōmo kurikurisa makata ane Kotimo ayiakakosapo,” aíyaka hemakapukua kurikuriraka risikianie. \v 13 Arirakano Keresoa paosa aporo hinamomo makata nakosa soko pasu soko fasekeno, nómo nimenane iaki kakanie. Arirakano Kereso aporo kimisi perakano, nómo tereraka pasimokoa makimisihoanie. \p \v 14 Arirakano aporomo néaki makata umisa karakano, eane Kotimo arareraka makotehoasimo nómo farimaka kurikurihoanie. Asiane efera hunia nōmo néaki someraka, eane Kotimo makotehoasimo kurikurihoanie. Eaki yakasa ho marehokopo. Arirakano Kotimo eane mokoatikihoasimo kurikurihokopo. \v 15 Arirakano makata kotesa fasere aperamo aporo meta seseraka rekeno, ne soko eyaki seseraka rekeanie. Arirakano makata umisa fasere aperamo aporo meta hiripuraka rekenone, ane nómo eane kamenakaraka epoko hiripuhoanie. \p \v 16 Arirakano né níane makotena ayiáka, aporo hinamo metane soko ayiáka hakása yineraka iane soko hemakapunie. Asiamo né ní yia makáraraka unihaeaka rekeakosakipoko hemakapukupo. Sere suamo makata rakirane aporo wakasemaraka risia akiyaki soko hakāsa rakinie. Arirakano nómo ní yano motosane makáraraka someraka, “Nōmo nī hákasa koteaka hemakapurapo,” aíyaka hemakapukopo. \p \v 17 Arirakano aporo metamo reaki mokoatikirakano, repo ropo mokoatikihokopo. Asiamo nómo hemakapuraka, “Maiya suamo nōmo kakaro susu somehokosapo. Koteaka rakirane rakiakosapo,” aíyaka hemakapunie. Ayiáka hemakapukua rakirakano, aporo metamo asekea someraka, “Eane koteaka rekenapo,” aihoasimo koteaka rakiraka rekeanie. \v 18 Repo suamo aporo hinamo suaki tau auaraka risikianie. Auaraka risike aporo metamo néaki iriraraka rekeno aseraka, nómo mauahoane siahoasisekeno nómo mauahoanie. \p \v 19 Kereso aporo maeo, aporo metamo re mokoatikirakano, repo ropo mokoatikihokopo. Arirakano Kotimo sawia popasane oyapo. Kotimo someraka, “Watikiaka rakirakano ropo watikisa karáne, nōmo karápo. Nōmo nī yiamo makata ropo watikisane iaki kakakosapo.” Aíyaka Kotimo somerakano popahoareapo. \rq (Lo 32:35)\rq* \p Asiamo repo hemakapuraka, “Isiapo ropo mokoatikihokosafapo. Kotimo saperaka iane fanasihokosane motoakosapo.” Aíyaka hemakapukua kau risikianie. \p \v 20 Arirakano re uyáka risikianie. Kotimo sawia popasane oyapo. \m “Aporo meta titi himumo saperaka risiane e meamorakano, nómo eane makata nakosa kakanie. E he narirakano soko, nómo eane he nasimo kakanie. Ayiáka karakano epo ipi hasakasane himumo hemakapuraka, ipi yia kaíyahokosapo. Ipi himumo aíyaka hemakapurakano Kotimo eane makotehoasimo nómo ararerakanapo.” Aíyaka Kotimo sawia popahoareapo. \rq (Sindaun 25:21-22)\rq* \m \v 21 Aporomo néane mokoatikirakano, nómo eane ropo mokoatikirakano, ane nómo ropo mokoatikihoko hemakapura amo néane unihaeaka asekea rekenapo. Anapaka nómo ropo mokotikihoko hemakapukua rakiakopo. Makata watikisamo reane asekea reane, asekea reke siahoasifareapo. Arirakano aporomo ne mokoatikirakano, nómo eane ropo makoterakano, nómo eane makoteaka rakiako hemakapura amo néane unihaeaka asekea rekenapo. Asiamo makata koteaka susu rakikia risike makata watikisane makama kesekehoanie. \c 13 \s1 “Aporo unihaeaka asekea risiamo somemane motosane kakimakanie,” aisane oyapo. \p \v 1 Repo kamani aporomo soko, ape asekea risia aporomo soko, ipu someane repo suamo kakimaka risikianie. Aporomanoane aporo metakiramo unihaeaka asekea risikiasimo Kotimo ipi hemakapusua aeyaka murikimosapo. Kotimo murikimosa aporomo aporo metakirane asekea risikinapo. \v 2 Arirakano unihaeaka asekea risira aporoane Kotimo murikimosa aporoamo someane, repo koaretaeraka waerakano, Kotimo ipi hemakapusuane repo koaretaerakanapo. Asiamo koaretaena aporo hinamoane namina koaretaesa aeyaka fanasinane mokoakosapo. \p \v 3 Arirakano koteaka risira aporo hinamomo kamani asekea rera aporoaki namonafapo. Arirakano watikiaka risira aporo hinamomo kamani asekea rera aporoaki namonapo. Iane fanasinapaka namonapo. Asiamo asekea rera aporoaki namohoanafonoraka risikiako hemakapuraka, ane koteaka rakiraka risikianie. Repo koteaka rakiraka risikino kamani asekea rera aporoamo reaki “Kotehoareapo,” aihokosapo. \v 4 Re koteaka risikiasimo kamani aporomo réane ararehoasimo Kotimo murikimasapo. Asiane repo watikiaka rakiraka risike re namohoanie. Kamani aporomo painate ane nenakamaka mokoa risikinafapo. Watikiaka rakira aporoane rukua maropohokosakipoko mokoa risikinapo. Kamani asekea risira aporoane Kotimo murikimosapo. Murikimosasamo i Kotipoko makata rakira aporopo. Watikiaka rakira aporoane Kotimo fanasihoanie airakano, kamani asekea risira aporoamo fanasihokosapo. \v 5 Asiamo kamani aporomo someane kakimakanie. Re fanasinapaka fofaraka kakimayane siahoasifareapo. Repo himumo koteaka hemakapukua kakimayane siahoasireapo. \p \v 6 Kamani aporomo aporo hinamo suane koteaka risikiasimo ipu Kotipoko rakirakanapo. Asiasamo repo koteaka rakirane himumo takekea hemakapukua takese mone taehoanie. \v 7 Asiamo kamanimo somemanemo takese mone kekepo kekepo taerasierakano, takese moneane taehoanie. Takese metane nómo makata rakisiane makata ropo amora maiya amo takese mone taerasie airakano taehoanie. Arirakano takese metane pisinisi rakiakosakipoko takese taerasie, airakano takese ane soko taehoanie. Asekea risira aporomo someane kakimaka eane makotehoanie. Unihaeaka risia aporomo yano motosane makáraraka hemakapunie. \s1 Aporo hinamo metakiraki himu tumurumo hemakapurane oyapo. \p \v 8 Repo aporo metamo makatane mosane, foaka makata yāno kakanie. Mokoa yakuhokopo. Asiane yaku hakása meta ayiákaniesane oyapo. Nómo himu tumurumo sere suamo aporo hinamoaki hemakapukua risikianie. Aporo metaki himu tumurumo hemakapurakanone, Kotimo somemanemo ayiakaniesane repo kakaro kakimaka kekemarakanapo. \p \v 9 Asiamo Kotimo ipi somemaneane Moseseaki kasane hemakapunie. “Hinamo hakimakopo. Arirakano aporo kukusimo rukupo. Arirakano aporo metamo menane hakimakopo. Arirakano aporo metamo makata kemoane ano makaripi, aíyaka himumo hemakapukopo.” Aíyaka somemaneane soko, somemane meta soko Kotimo motosapo. Somemane suane namo kakaro sarimaraka kepo hakásapo. Kepo hakásane oyapo. Né níane himu tumurumo hemaka apura ayiáka, aporo hinamo metane soko ayiáka himu tumurumo hemakapunie. \rq (Kisim Bek 20:13-17; Lo 5:17-21)\rq* \p \v 10 Asiamo nómo aporo metaki himu tumurumo hemakapurakanone, aporo hinamo metamo neane mokoatikihokosafapo. Nómo aporo metaki himu tumurumo hemakapurakanone, Kotimo ayiakaniesane, nómo namo kakaro koteaka kekemarakanapo. \rq (Wok Pris 19:18)\rq* \s1 “Yasu paripeakosasamo koteaka risikianie,” aisane oyapo. \p \v 11 Hauaka wo isu maiya wakasemamo risikiakosasamo, aporo hinamoaki himu tumurumo hemakapunie. Fana isu Yasu Keresoa paosa maiya amo, Yasumo isu pasimokoakosa maiyane maiya kárapo, aíyaka repo hemakapusuapo. Asiane yumo Yasu paripeakosa maiya ane makerakanapo. Asiamo aporo wasa turikia pukua wakapuraka arisia ayiáka, re ayiáka turikia wakapuraka risikianie. \p \v 12 Asiamo yao eresane faraka mituru fiana ayiáka, watikiaka rakira maiya ane faraka Yasu paripekea makata su makotehokosa maiya ane, makerakanapo. Makesasamo koteaka hemakapukua risikianie. Fana katosa takua risikisu maiya amo watikiaka rakisiapo. Watikiaka rakisiane metakarinie. Arirakano aporo meta tati yunu awera ayiáka, kaumo hemakapukua watikiaka rakira akiyaki isiapo yunu werakanapo. \v 13 Asiamo aporo hinamo isuane sere maiyamo faerakano apura ayiáka, Yasumo ikia kara á koteaka puko rakiraka risikianie. Rakisiane aporo metakiramo aserakano, kaíyanapaka koteaka rakiraka risikianie. He watikisa nakopo. He watikisa nekea, masuaraka koaretaeraka koraka risira ayiáka risikiakopo. Arirakano hinamo hakimakopo. Aporo metayaki mokome pukopo. Kaumo hemakapukua makata kaíyasane rakiakopo. Arirakano me rukua tafatafahokopo. Aporo metamo menane, ano makaripi, aihokopo. \p \v 14 Yunu wera pasu osona ayiáka, Unihae Yasu Keresoane ayiáka osohoanie. Isiapo Unihae Yasu Keresoaki kataka marekea risiasamo ipi hemakapusua anaka kekemaraka koteaka rakinie. Kaumo watikiaka rakirane seseraka kekemahoko hemakapurane metakarinie. \c 14 \s1 “Ní maeane hokomaka somehokopo,” aisane oyapo. \p \v 1 Kereso aporo hinamo metakiramo Yasumo aina kepoane koteaka hemakapurafapo. Aporo metamo Yasuaki himu hakásaraka hemakapusuane kakaro wakapuaka hemakapunafonona aporoane perakano asekea repo someraka, “Isuyaki hakasa sarimaraka kurikurihoko peae.” Aíyaka aseane e perakano asekea repo eaki tafatafaraka somehokopo. \p \v 2 Arirakano Kereso aporo metakiramo hemakapuraka, “Makata kakayiane isiapo nenapo. Makata kakayia neane siareapo,” aíyaka hemakapurapo. Arirakano Kereso aporo metakiramo hemakapuraka, “Makata kakayia suane isiapo nenafapo.\f + \fr 14:2 \ft Makata kakayia kotafe kotiaki kaka marekea maketea aporomo roponapo. Makata kakayia kotafe kotiaki kasasamo aporo metakiramo roponafapo. Some ane 1 Korini 8 á menohoanie.\f* Makata kakayia neane siahoasifareapo,” aíyaka hemakapukua, hemo makata hákasane ipu nenapo. \v 3 Arirakano makata kakayia nená aporoamo, makata kakayia nanafonona aporoane makefehokopo. Arirakano makata kakayia nanafonona aporomo, makata kakayia nená aporoaki someraka, “Ne watikirareapo,” aihokopo. Makata kakayia nená aporoane Kotimo pasimosapo. \v 4 Arirakano aporo metamo aporo raipane nómo maropohoane siahoasifareapo. Aporo raipamo koteaka rakirakano soko, hasaka rakirakano soko, e asekea rea wafayamo ipi maroponapo. Aina ayiáka Unihae Yasumo ipi hákasamo isu asekea reasasamo, epo isuaki, re siareapo, aíyaka soko, re siafareapo, aíyaka soko, epo ipi yiamo somehokosapo. Aíyaka somerane nómo ní menafapo. Aporo raipane koteaka rekeasimo Unihae Kotimo e mawakapuhokosapo. Mawakapurakano epo koteaka rakiraka rekeakosapo. \p \v 5 Arirakano Keresoa paosa mae namina yia aporo metamo hemakapuraka, “Sere metakira yaposapo. Sere metakira yaposafapo.” Airakano aporo metamo hemakapuraka, “Sere su hakasa yinesapo. Sere meta yaposafapo.” Aíyaka kekepoaka hemakapurakanapo. Kekepoaka hemakapurane siapo. Asiamo repo himumo hemakapurakarakano kaikia kekemahoanie. \v 6 Keresoa paosa aporo metamo someraka, “Koti kekerehokosa sere one kárapo,” aíyaka hemakapukua somerakano, Kotiane makamafanahoko somerakanapo. Arirakano makata su nena aporomo Unihaeane hemakapukua makárahokosakipoko Kotiaki suseraka makata su nenapo. Arirakano makata kakayia sokoaina aporomo Unihaeane hemakapukua makárahokosakipoko Kotiaki suseraka makata nakosa sokoainapo. \p \v 7 Hauaka wo ne hitafe areamo né ní haku rekenafapo. Asiamo né níane makamafanaraka maseseraka aíyaka hemakapukupo. Né hitaferaka areane soko kukusane soko nómo ní asekea rekenafapo. \v 8 Asiamo hauaka wo re hitafe arisia maiya amo Unihaemo yano motosane makárahoanie. Akura maiya amo soko, Unihaemo yano motosane makárahoasimo hemakapunie. Arirakano isu hitafe arisiane soko, isu akurane soko, Unihae Kotimo ipi hákasa hemakapukua murikimarapo. Asiamo ipi yano motosane makárahoanie. \p \v 9 Arirakano Yasu Keresoane isiapo watikisapoko farimaka kusuane maturikia taesapo. Maturikia taesasamo epo aporo hitafe risiane soko, aporo kusuane soko aporo hinamo suane ipi unihaeaka asekea rekenapo. \v 10 Asiamo repo namina yia maemo ainane asekea hokomaka someraka, “Ne watikirareapo.” Aíyaka marirakano nómo hokomaka somerakanare? Repo metakiramo anapo. Ainane siahoasifareapo. Kotimo ipi hukuarura maiya amo e reakipoko isu su sarimahokosapo. Keseke Kotimo huku arura maiaya amo e reakipoko isu su sarimaraka risikiakosapo. Risikino Kotimo ipi isu suane takekea hukurukusapo. \v 11 Hukurukusane Kotimo sawia popasane oyapo. \m “Anoane kakaro Unihae Kotipo. Nōmo someane kakaro somerakanapo. Ano reakipoko aporo hinamo su sarimaraka, kakuna porokoa toke, anoane makáraraka hufitaeraka someraka, ‘Kotimo makata su asekea reasasamo isu hukurukusane soko Kotimo ipi ayiakakosapo.’ Aíyaka aporomo somehokosapo.” Aíyaka Kotimo somesane porofete aporomo popahoareapo. \rq (Aisaia 45:23)\rq* \m \v 12 Asiamo keseke Kotimo isu hukuaruramo, isiapo isina yia hakása hakásaraka isiapo suamo makata ásia suane Kotiaki somehokosapo. \s1 Keresoa paosa aporomo ní maeane ararehoanie, aisane oyapo. \p \v 13 Repo aporo metaki hokomaka watikiaka somerane metakarinie. Repo úyaka hemakapunie. Ni maeane Keresomo ikia kara kekemaraka pusuane, etehoasimo makata matasona ayiáka, nómo kirimaraka makata meta rakiakopo. \v 14 Nōmo Unihae Yasuaki kataka marekea reasasamo epo anoaki tarirakano nōmo úyaka hemakapurakanapo. “Makata nakosa suane kotesapo,” aíyaka nōmo hemakapurakanapo. Asiāne aporo metamo hemakapuraka, “Makata nakosa metane watikisapo,” aíyaka hemakapukua nenakano, ipi yia mawatikirakanapo. \p \v 15 Arirakano nómo makata nakosane nenaka rekeno Keresoa paosa aporo mae metamo aseraka someraka, “Epo makata nanafononane anene.” Airakanone nómo ní Keresoa paosa aporo maemo hemakapusuane mokoatikirakanapo. Mokotikinapaka epoko nómo makata nakosane sokoaihoanie. Epo aíyaka somerakanone e terafaka ruraka etesa kakenapo. Akipoko makata nakosane sokoaihoanie. Nómo sokoaihoanafonorakanone nómo ní maeane himu tumurumo hemakapurakanafapo. Asiamo ní maepoko Yasumo farimaka kusuapo. Farimaka kusuasamo nómo ní maeane mokoatikihoane siahoasifareapo. \v 16 Asiamo nómo makata rakirane hemakapukua, “Ayiáka rakiane siahoasireapo.” Aíyaka hemakapusua nine ní Keresoa paosa aporo maemo someraka, “Ayiáka rakiane siahoasifareapo.” Aihokohoamo nómo ayiáka rakiakopo. \p \v 17 Arirakano Kotimo aporo hinamo asekea rerane makata nená ayafapo. Makata fanane oyapo. Repo ereketae hemakapurane soko, auaraka risirane soko, arirakano seseraka risirane Ho Kotesamo karapo. Ayiáka risia aporo hinamoane Kotimo unihaeaka asekea rerapo. \v 18 Ayiáka Keresoaki hemakapukua rakira aporo hinamoaki Kotimo sesenapo. Arirakano aporo metakiramo asekea someraka, “Aporo hinamoane koteaka ereketaeraka risikinapo,” airapo. \p \v 19 Asiasamo Keresoa paosa aporo hinamomo himu hakásaraka hemakapusimo isiapo makata ereketae aina susuane kekemahokosapo. Isu isina suane mawakapuhokosakipoko ereketae aina susuane kekemahokosapo. \v 20 Arirakano ní Kereso aporo maemo someraka, “Nómo makata ane neane siahoasifareapo,” airakano nómo yaiya nenakano Kotimo mafasiako rakirane matasorakanapo. Asiamo makata nená akipoko Kotimo rakirane matasohokopo. Arirakano Koti ipi hikumisia makata nená suane neane siahoasireapo. Asiane nómo makata anenamo aporo meta eterakanone ane, nómo makata ainane watikisapo. \v 21 Asiamo nómo makata kakayia soko, waene he soko nenakanone, nómo Keresoa paosa aporo maemo aseraka terafaka ruraka eterakano, nómo makata nenáne sokoaihoanie. Nómo makata meta soko rakirakanone, Keresoa paosa aporo ní maemo asekea, e etehoane siahoasifareapo. Etenapaka nómo ayiáka rakiakopo. \p \v 22 Arirakano tau auaraka risira metane oyapo. Nómo ní hemakapusua aeyaka hemakapuraka, “Makata nenáne soko, makata rakirane soko siareapo,” aíyaka hemakapurane Koti tetápo titi menapo. Nómo hemakapusuane Kotimo aserapo. Asiamo Kotimo neaki somehokosapo. Aporo metaki tafatafahokopo. Makata nená soko makata rakira soko takekea hemakapukua, “Siareapo,” aíyaka hemakapukua rakinie. Ayiáka makata rakira maiya amo himumo tau hemakapukua someraka, “Watikirareapo,” aíyaka somehoanafonorakano né seseraka rekeakosapo. \v 23 Arirakano nómo makata nakosa himu tetáraka hemakapukua nenakanone watikiaka rakiraka ayiakakosapo. Nómo hemakapuraka, “Makata one rakiane watikihoasireapo.” Aisa nine nómo rakirakanone nómo watikiaka rakiraka ayiakakosapo. Nómo makata rakiakosapoko Kotiaki himu hakásaraka hemakapunafonosamo watikiaka rakiraka ayiakakosapo. Himu tetaraka hemakapukua rakirakano, ane nómo watikiaka rakirakanapo. \c 15 \s1 “Aporo metane ararehoko hemakapukua rakinie,” aisane oyapo. \p \v 1 Tau auaraka risikiakosakipoko some one soko hemakapunie. Yasuaki wakasemaraka hemakapusua aporoane isu Yasuaki káraraka hemakapusua aporoamo ararehoanie. Isiapo isina hemakapusuane rakiane siahoasifareapo. Isu isinane hákasa maseseraka rakiako hemakapuraka risikiakopo. \v 2 Asiamo isiapo suamo hakása hakásaraka Kereso mae papā metane masesehoko arareraka rakinie. Ipu Kotimo ainane koteaka kekemaraka hemakapusimo iane arareraka rakinie. Ayiáka rakirakano ipu Yasuaki himu hakásaraka hemakapusuane wakapuaka risikiakosapo. \p \v 3 Arirakano Yasumo e ipiane ararehoko hemakapukua rakisiafapo. Epo ipi ainane Kotimo sawia porofete aporomo úyaka popahoareapo. “Kotio, aporomo néaki hokomaka somehoko asiane, anoaki hokomaka somesapo,” aíyaka popahoareapo. \rq (Buk Song 69:9)\rq* \p \v 4 Wate fana Kotimo sawia popasane Kotimo ainane isiapo hemakapusimo popasapo. Asiamo Kotimo ainane hemakapusimo popahoareapo. Arirakano Kotimo some popasane isiapo menoraka, isiapo Kotiaki himu hakásaraka hemakapusuane paroaka risike, Kotimo ipi makoteraka ayiakakosapo aisane faserepeasimo, isu kau risikinapo. \p \v 5 Ayiáka risikiasimo nōmo repoko úyaka kurikurirakanapo. Repo suamo Yasu Kereso kekemahoasimo Kotimo reane ararehoasimoripo. Asiamo re Kereso kekemaraka risike re namina yia himu hakásaraka risikiasimo hemakapurakaripo. Isiapo himu hakásaraka hemakapurane Kotimo mawakapunapo. Arirakano isiapo isina yiamo makoteraka tau auaraka risikiasimo Kotimo rakirapo. \v 6 Repo suamo akai hakásamo someraka, “Kotio, néane isiapo kekererakanapo. Isiapo Unihae Yasu Keresomo Ata kárane népo.” Aíyaka repo Kotiaki kekerehoasimo nōmo reane farimaka kurikurirakanapo. \s1 Yu aporoane soko Yu aporohoanafonosane soko Yasu Keresomo araresane oyapo. \p \v 7 Yasu Keresomo re makotesa ayiáka repo soko Keresoa paosa aporo su ayiáka makotehoanie. Makoteraka risikino Kotimo yano motosane makárahokosapo. \v 8 Yu aporomo makasa kaua kekemaki Kotimo makata ayiakakosapo aíyaka somesapo. Somesane Yu aporomo kakarohoareapo, aihoasimo, Yasu Kereso hauaka wo pesapo. Pekea reke Yu aporoane arareraka rakiako pesapo. \p \v 9 Arirakano Keresomo Yu aporoane araresa yiamo Yu aporohoanafonosane soko araresapo. Arirakano Yu aporohoanafonosane soko Kotimo kamenakahoareapo. Ipi kamenakarakano, Kereso pekea Yu aporohoanafonosane araresapo. Araresasamo yumo Yu aporohoanafonosamo soko Kotiane kekererakanapo. Kekerena ane Kotimo ipi sawia wate fana porofete aporomo Keresomo somehokosane aíyaka popahoareapo. \m “Kotio, nómo Yu aporohoanafonosane kamenakasasamo ano Yu aporoyaki rea maiya amo, néaki kekererakanapo. Aporo hinamomo nómo yano motosane kekerehoasimo nōmo néaki kesarakanapo.” Aíyaka Keresomo Kotiaki somehokosane porofete aporomo popahoareapo. \rq (2 Samuel 22:50; Buk Song 18:49)\rq* \m \v 10 Arirakano Kotimo sawia popasane some meta one soko popahoareapo. Mosesemo poparaka, \m “Yu aporohoanafonosa reo, Kotimo aporo murikimasa Yu aporo akiyaki sarimaraka sesehoanie,” aíyaka popahoareapo. \rq (Lo 32:43)\rq* \p \v 11 Arirakano some meta popasane oyapo. \m “Yu aporohoanafonosa reo, repo Unihae Kotiane kekerehoanie. Aporo hinamo suamo hauaka sua Kotiaki someraka, ‘Nómo yano motosane kárapo,’ aihokosapo.” Aíyaka Kotimo sawia popahoareapo. \rq (Buk Song 117:1)\rq* \p \v 12 Arirakano Yasu hauaka wo peakosaposane some meta Aesayamo popasane oyapo. \m “Tefetemo wafaya Yésemo wainepe pusua aporo ira amo aporo hokosa\f + \fr 15:12 \ft Tefetemo wafaya Yésemo wainepe pusua aporo iramo aporo hokosa meta takapeakosapo aisane Yasupo.\f* meta takapeakosapo. Epo Yu aporohoanafonosane unihaeaka asekea rekeasimo Kotimo mareakosapo. Ayiáka marerakano Kotimo aporo hinamo suane makotehoko ayiakakosaposane Yu aporohoanafonosamo kau risikinapo.” Aíyaka Aesayamo popahoareapo. \rq (Aisaia 11:10)\rq* \m \v 13 Arirakano repoko nōmo úyaka kurikurirakanapo. Isuaki makata kotesa Kotimo kakakosaposane, isiapo mokoakosakipoko kau risikinapo. Asiamo repo Kotiaki himu hakásaraka hemakapukua risikino, Kotimo reaki himu sesenane soko, himu auanane soko re himua komarusimo nōmo kurikurirakanapo. Asiamo Ho Kotesamo wakupuamo repo Kotiaki himu hakásaraka hemakapusuane makárahoasimoripo. \s1 Poremo sawi popasa one wakapuaka popasapo, aisane oyapo. \p \v 14 Maeo, repo koteaka ainane rakikia, arirakano koteaka ainane hemakapukua, ayiaka risikinapo, aíyaka nōmo hemakapurakanapo. Asiamo repo Keresoa paosa aporo mae papāki makata koteaka hemakapukua ainane some kakane siahoasireapo. \v 15 Kotimo ano hemakapukua ararerakano nōmo reaki sawi popana one some metakira wakasema parosapo. Kotimo someane repo merarunapaka nōmo reaki poparakanapo. \p \v 16 Ano Yasu Keresomo aporo raipa ayiáka rekeasimo Kotimo ano murikimasapo. Yu aporohoanafonosane ararehoko Yasu Keresomo aporo raipa rakisimo Kotimo ano murikimaka rakinie, aisasamo nōmo rakirakanapo. Aporo hinamomo Kotiaki koteaka kekerehoasimo pirisiti aporomo iane ararena ayiáka, nōmo soko re Yu aporohoanafonosamo Keresomo ainane hemakapusimo ararerakanapo. Arirakano aporomo Kotiaki saro sipi karakano pirisiti aporomo maka, Kotimo asekeasimo eke kima taeraka arakira ayiáka, Yu aporohoanafonosamo Kotiaki himu hakásaraka hemakapusimo, nōmo rakirakanapo. Himu hakásaraka hemakapura aporo hinamoane Kotimo asekeasimo, nōmo akara ayiáka, Kotiaki makata yaku karakano Kotimo sesenapo. Seseraka makata yakuane amara ayiáka, himu hakásaraka hemakapura aporo hinamoane epo pasimorapo. Pasimokoa ipu himua Ho Kotesa rekeasimo murirapo. \p \v 17 Kotimo makata rakirane nōmo Yasu Keresoyaki hakāsa rakirakanapo. Eyaki hakāsa rakiraka Koteaka rakiraka reke ano sererakanapo. \v 18 Kotimo makata rakirane Yasu Kereso aeyaka nōmo makata rakisiane nōmo kakama somerakanapo. Epo ano pusiesamo Yu aporohoanafonosamo Kotimo someane kakimasapo. Nōmo some kasane ipu kaikia, arirakano nōmo makata rakisiane ipu asekea, asiasamo Kotimo someane ipu kakimasapo. \v 19 Arirakano ipu asesane oyapo. Kotimo ipi hemakapukua wakapuaka rakirane aporo hinamomo asekea fofahoasimo nōmo rakisiapo. Ho Kotesamo ano mawakapurakano Kotipoko nōmo rakisiapo. Kotimo ano pusiesasamo ano Yarusarame siti aeyaka kepomarekea, taone sua pukua Iririkame hauaka á pauraka, ane marokeraka pusuafapo. Yasu hemakapusimo some kotesane some kape pukua yumo some kaka fasapo. \p \v 20 Arirakano Kotimo makata rakirane rakiako, nōmo himumo uyáka seseraka hemakapurapo. Aporo hinamomo Yasu Keresoane kaiyánafonosa hauaka á nōmo some kakako seserakanapo. Arirakano aporo metamo ira kesa fana porosakipoko nōmo ape namo kiakosane hisinapo. Aina ayiáka aporo metamo Kereso hemakapusimo someane some kaka rakisiakipoko kesekea nōmo some kakako puko hisiripo. \v 21 Asiamo aporomo Kereso hemakapunafonona hauaka á nōmo some kakako purapo. Arirakano porofete aporo Aesayamo popasane oyapo. \m “Aporo hinamoaki Eane\f + \fr 15:21 \ft Eane Yasupo.\f* some kakako aporo meta punafonosa nine, keseke ipu kaikia hemakapukusapo. Fana Kotimo someane kaiyánafonosa nine, keseke ipu kaikia hemakapukusapo.” Aíyaka Aesayamo popahoareapo. \rq (Aisaia 52:15)\rq* \s1 Rome sitia Keresoa paosa aporo hinamo risiane Poremo aseako pukusakipoko hemakapukua somesane oyapo. \p \v 22 Ano makata rakiraka reke, re aseako peakosapoko asiane, maiya suamo makata rakiramo matasorakano reane aseako pesafapo. \v 23 Peanafonosa nine yumo hauaka wo Yasu hemakapusimo some kotesane, nōmo aporo hinamoaki some kasane ipu kaisiapo. Keremisi yakaimo nōmo re aseako peako hemakapuraka reasamo yumo re aseako peakosapo. \v 24 Ano Sepéne hauaka á puko, re arisia pekea, aeyaka Sepéne hauaka á pukusapo. Puko apera maiya amo, reyaki wakasema rekeako hemakapurakanapo. Maiya amo reane aseraka kára sesehokosapo. Ano Sepéne hauaka apuramo repo ano ararehoasimoripo. \p \v 25 Asiane yumo re arisia ano peasiraka, ano Yarusarame sitia fana pukusapo. Puraka Keresoa paosa aporo hinamopoko mone taesane iaki kakako pukusapo. \v 26 Arirakano Yarusarame sitia Keresoa paosa aporo hinamoane makata forokoa risikinapo. Forokoa risiasamo Masetónia hauaka aeyaka Keresoa paosa aporo hinamomo soko, Akaia hauaka aeyaka Keresoa paosa aporo hinamomo soko mone taesapo. \v 27 Mone taesane ipu hemakapukua seseraka taesapo. Asiamo Yasu hemakapusimo some kotesane Yu aporo aeyaka some karaka, Koti menane Yu aporohoanafonosaki araresapo. Asiamo Yu aporohoanafonosamo Yu aporoane kaumo menane\f + \fr 15:27 \ft Kaumo menane moneane somesapo.\f* arareraka kakafunupo. \p \v 28 Ipu mone ane nōmo mokoa Yarusarame sitia pukua mone yaku kasane Keresoa paosa aporo hinamoaki kaka faraka ano Sepéne hauaka pukusapo. Pukusakipoko ano re arisia peakosapo. Pekea aeyaka Sepéne hauaka a pukusapo. \v 29 Ano apera maiya amo Yasumo makotenane anoyaki káraraka reasasamo, nōmo reane makotehokosapo. \p \v 30 Maeo, Unihae Yasu Keresomo isiapo suamo Kotipoko rakisimo ararenapo. Isu himua Ho Kotesane reasamo isiapo isina yia himu tumurumo hemakapurakanapo. Asiamo repo ano ararehoasimo nōmo reaki makata meta somerakanapo. Anoaki makata umisa fasereperakano Kotimo ano ararehoasimo anopoko farimaka kurikurihoanie. \v 31 Kurikuriraka ano Yutía hauaka apuramo, Kotimo someane patera tarira aporomo ano waseremaka rurapaka, Kotimo ano ararehoasimo kurikurihoanie. Arirakano Yarusarame sitia Yu aporohoanafonosamo mone ane Yu aporomo seseraka mokoasimo kurikurihoanie. \p \v 32 Kotimo anoaki repo sitia pusierakano ano seseraka peakosapo. Ano apera maiya amo repo anoane mawakapu, arirakano nōmo reane mawakapu, ayiáka isu isina masesehokoripo. \v 33 Himu auanamo kepoane Koti ipipo. Kotimo re ararerakano re himu auaraka risikiasimo hemakapurakaripo. Kotimo anakanapo. Aíyaka hemakapukua nōmo kurikurirakanapo. Kakaroripo. \c 16 \s1 Rome sitia Keresoa paosa aporo hinamo risiaki Poremo hemakapusuane oyapo. \p \v 1 Isiapo Keresoa paosa papā Fipi, re arisia perakano, repo eane makotehoanie. Senekiria taonea Yasu Keresopoko Fipimo rakirapo. Fipimo Yasu Keresoa paosa aporo hinamoane arareraka rakirapo. \v 2 Rakirasamo repo Unihae Yasu Keresoaki hemakapukua, Kotimo aporoaki seseraka pasiamara ayiáka, repo Fipiane soko re arisia perakano, repo pasimakanie. Fipimo makata meta fasekeno repo e arareraka kakanie. Ano soko aporo hinamo yakai metakirane soko Fipimo araresasamo repo eane ararehoanie. \p \v 3 Arirakano Pirisíra nómo ní aporo Akuwíra teto anoyaki hakāsa risike, Yasu Keresomo makata rakirane isiapo rakisiapo. Asiamo nōmo tetoane hemakapurakanapo. \v 4 Tetápo ano ararerakano, tetoane rusua kusuahopo. Akipoko nōmo tetoaki suserakanapo. Yu aporohoanafonosa Keresoa paosa aporo hinamo suamo soko tetoaki suserakanapo. \v 5 Tetápo apea\f + \fr 16:5 \ft Tetapō apea aporo hinamoane sese apea sarimana ayiáka sarimanapo.\f* Yasu Keresoa paosa aporo hinamomo Kotiaki kurikurihoko sarimaraka risiane soko nōmo hemakapurakanapo. \p Epinítase né soko iti kakaro tákepo. Né nōmo kára hemakapurakanapo. Esea hauaka á fana Yasuaki rekeako parisa aporoane népo. Amo patera aporo hinamo metakirane soko Yasuaki risikiako parisapo. \p \v 6 Maria nómo Rome sitia Keresoa paosa aporo hinamopoko makata kára wafororaka rakisiapo. Asiamo né nōmo hemakapurakanapo. \p \v 7 Atonaékasepe Yunia teto soko nōmo kára hemakapurakanapo. Teto soko ano soko isu Yu aporopo. Yasu Keresomo makata rakirane isiapo rakisiasamo isu hakāsa tipura kesapo. Ano Keresoa paohoasiraka této fana Keresoa paorakasupo. Tarira aporomo someraka, “Tetoane aporo kotesapo,” airapo. \p \v 8 Amepétase etapo Unihae Yasuaki himu hakásaraka hemakapukua risiasamo né nōmo tákepo. Tákesasamo né nōmo hemakapurakanapo. \p \v 9 Epánease nómo isuyaki hakāsa Unihae Yasumo rakirane nómo rakirakasupo. Néane nōmo hemakapurakanapo. Arirakano Setékese né soko nōmo tákesasamo, neane soko nōmo hemakapurakanapo. \p \v 10 Apérese, nómo Keresoaki himu hakásaraka hemakapusuasamo, aporo metakiramo néane mokoatikisa nine, nómo Keresoaki yaiya himu hakásaraka rekenapakae. Reasasamo Kereso kakaro kekemana aporoane népo. Néane nōmo hemakapurakanapo. \p Arirakano Arisitúpurasemo apea aporo hinamo hokosa su risiane nōmo hemakapurakanapo. \p \v 11 Arirakano Herotiaóne eto Yu aporo hakása yiyasamo né nōmo hemakapurakanapo. \p Arirakano Keresoa paosa aporo mae Nasísasemo apea aporo hinamo risiane soko nōmo hemakapurakanapo. \p \v 12 Arirakano Taraeféna Taraefósa tetápo Unihae Kotimo makata rakirane wakapuaka rakirasamo teto soko nōmo hemakapurakanapo. \p Pésese nómo Unihae Yasumo makata rakirane, wakapuaka rakirasamo né nōmo Keresoa paosa papāpo. Néane soko nōmo hemakapurakanapo. \p \v 13 Rúfase nómo Unihae Yasumo makata rakirane rakisimo, Unihae Kotimo neane murikimarakasupo. Né soko nómo ní ama ane soko nōmo hemakapurakanapo. Nómo ní ama ane nōmo ama asiapo. \p \v 14 Asinikirítase soko, Ferékone soko, Hémisi soko, Patarópase soko, Hémase soko, reyaki Keresoa paosa mae papā hakāsa sarimaraka Kotiaki kekereraka risiane soko, re sú nōmo hemakapurakanapo. \p \v 15 Firórokase soko, ipi asea Yúria soko, Nériase soko, Neriasemo ipi papā soko, Orímipase soko, repo apea aporo hinamo su sarimaraka Kotiaki kekereraka risiane soko nōmo hemakapurakanapo. \p \v 16 Repo namina yia seseraka hokono mokoanie. \p Arirakano Yasu Keresoa paosa aporo hinamo suamo hauaka wo kekepo kekepoaka risiamo reane hemakapurakanapo. \s1 “Kotafe hora aporomo some kasane kakimakopo.” aisane oyapo. \p \v 17 Maeo, nōmo some one koteaka kakimaka hemakapunie. Kotimo someane reaki some karakano repo kakimasapo. Kakimarakano asekea matasohokosakipoko, kotafe hora aporomo reaki tafatafaraka Kotimo kakaro someane metakarikia, ipu namina kotafe someane some karaka reane kirimarakanapo. Ipu kotafe some kasasamo aporo hinamo metakiramo Keresoane metakarisiapo. Kotafe some akaramo Kereso aporo hinamo metakirane parakuraka kekepo risikinapo. Asiamo kotafe hora aporoane re fasikia risikianie. \v 18 Kotafe hora aporoamo Unihae Keresomo rakirane namo kakaro rakirakanafapo. Ipu namina kauane maseseraka rakirapo. Makata aina kotesane takekea hemakapunafonona aporomo hasaka hemakapukua ipu someane kekemahoasimo ipu kirimaraka hokokekea, kukunameaka kotafe somerapo. Keresomo menane kekemaraka rakiakohoamo ipu kotafe somerapo. \p \v 19 Asiane Kotimo someane repo kakimasane aporo metakiramo hauaka su aeyaka kaisiapo. Kaisiasamo reaki nōmo seserakanapo. Yumo repo Kotimo someane kakimasa nine maiya suamo repo makata koteaka rakiakosa kepoane takekea hemakapusimoripo. Makata watikisane hemakapurafaraka meraruhoasimoripo. \v 20 Kotafe hora aporomo someane makikisiraka fasikia risiasamo, Satanemo re kirimana wakapuane Kotimo mahurutapiakosapo. Sataneane repo korakemo finiraka matekeameana ayiáka, Kotimo Satane ane mahurutapiakosapo. Re Kereso aporo hinamo sarimaraka hakāsa risikiasimo Kotimo re ararehokosapo. Asiamo himu auaraka reramo kepoane Koti ipipo. Unihae Yasumo yaku ararenamo reane ararehoasimo nōmo kurikurirakanapo. \s1 “Aporo metakira Poreyaki hakāsa risia amo Rome sitia aporo risiane hemakapurakanapo,” aisane oyapo. \p \v 21 Timotimo Yasu Keresopoko anoyaki hakāsa rakiraka, epo reane hemakapurakanapo, airakae. Rúsiase soko, Yásone soko, Sósepata soko, ipu suamo reane hemakapurakanapo airakae. Isu suane Yu aporopo. \p \v 22 Sawi one anopoko Téteasemo poparakanapo. Epo Unihae Yasuane hemakapukua reke, epo reane soko hemakapurakanapo, airakae. \p \v 23 Kaíasemo soko re hemakapurakanapo airakae. Kaíasemo ano arareraka pasimarakano, epo apea ano rekenapo. Epo apea Yasu Keresoa paosa aporo hinamo kurikurihoko sarimarakanapo. Arirakano Erásatasemo taone wo takese mone taesane asekea rekenapo. Epo soko reane hemakapurakanapo, airakae. Arirakano Keresoa paosa aporo isiapo mae Kótasemo soko re hemakapurakanapo airakae. \v 24 Isiapo Unihae Yasu Keresomo re su himua ararehoasimo hemakapurakaripo. Kakaroripo. \s1 Kotimo yano motosa makáranane oyapo. \p \v 25 Fana maiya suamo Kotimo ayiakakosaposane mahamesapo. Yumo repo asekea hemakapusimo kakama tarisiapo. Kakama tarisiane Yasu Keresopo. Yasu Keresoane nōmo some karakano repo kakimaka kakaro wakapuaka hemakapusimo Kotimo ararehokosapo. Ararehokosasamo Kotiaki kekererakanapo. \v 26 Mahamesa nine yumo isuaki epo rakira aporoaki kakama somesapo. Kakama somerakano aporo hinamo suamo someane hemakapusimo isiapo arareraka some karakanapo. Wate fana porofete aporomo Kotimo sawia popasane isiapo some karakanapo. Ipu Yasu Keresoane ayiakakosaposane some karakanapo. Koti ipi yaiya rekenapo. Epo ipi someane isiapo some kakako isu pusiesapo. Yu aporohoanafonosamo kakimaka, Yasuaki himu hakásaraka hemakapusimo, some kakako pusiesapo. \v 27 Pusie airane Koti ipi hákasapo. Makata su hemakapura kepoane soko Koti ipi hákasapo. Asiamo isu ararehoasimo epo Yasuane hauaka wo pusiesapo. Asiasamo Koti ipi yano motosane makáraraka kekererakanapo. Yumo soko keseke soko kekereraka risikiakosapo. Kakaroripo.