\id 1PE - Fasu NT [faa] -Papua New Guinea 2011 (DBL 2014) \h 1 Pita \toc1 1 Pita \toc2 1 Pita \toc3 1 Pi \mt1 1 Pita \imt1 1 Pita sawi one mahemakapukusa someane oyapo. \ip Yasu hauaka wo koraka reamo Pitane soko Yasuyaki hakāsa koraka reapo. Yasu hepene yapura hisiakipoko, Pitane tarira apororaka rakisiapo. \ip Yasu hepene yapura hisiakipoko, keremisi 34 su faraka, Pitamo sawi one popasapo. Maiya amo Keresoa paosa aporo hinamoane aporo metakiramo mokoatikirakano, namina teketarikia pukua hauaka kekepoa risiapo. Asiasamo Pitamo sawi one popasapo. Keresoa paosa aporo hinamoane paripurapaka, namina Keresoaki himu hakásaraka paroaka risikiasimo Pitamo sawi one popasapo. Yasuane himu nekea kau tesane hemakapurakano, re paroaka risikiakosapo, aisapo. \ip Arirakano Pitane Rome sitia reke, Rome aporo metakiramo eane soko mokoatikisapo. “Keseke hepene yapura isu Yasuyaki hakāsa risikiakosapo, aíyaka hemakapunie,” aíyaka Pitamo somesapo. \iot 1 Pita sawia some kepo parakuraka popasane oyapo. \io1 \ior 1:1-2\ior* Pitamo sawi one kepomarekea popasapo. \io1 \ior 1:3-12\ior* Kotimo reane yaku arareraka mafasisiasamo Kotiane makáraraka kekeresapo. \io1 \ior 1:13–2:10\ior* Keresoa paosa aporo hinamomo makata watikisane kikisiraka koteaka susu risikianie, aisapo. \io1 \ior 2:11–3:12\ior* Aporo hinamomo makata aina kotesane kekemahoanie, aisapo. \io1 \ior 3:13–4:19\ior* Reane aporo metakiramo mokoatikirakano paroaka risikianie, aisapo. \io1 \ior 5:1-11\ior* Keresoa paosa aporo hinamo asekea risira aporoaki soko, Keresoa paosa aporo hinamo suaki soko, Pitamo tarira someane some kasapo. \io1 \ior 5:12-14\ior* Pitamo ayapasapo. \c 1 \s1 Pitamo sawi fana poparaka makesane oyapo. \p \v 1 Ano Pitane Yasu Keresomo tarira aporopo. Re Keresoa paosa aporo hinamo re Kotimo murikimasaki nōmo sawi one poparaka makerakanapo. Re Keresoa paosakipoko reane aporo metakiramo rukua koaka taerakano, repo namina ape sumuane metakarikia teketarikia pukua, hauaka metakira risikinaporakano nōmo kaikia, nōmo reaki sawi one poparaka makerakanapo. Re metakira Pónetase hauaka á pukua risiaki soko, metakira Karésia hauaka á pukua risiaki soko, metakira Kapatósia hauaka á pukua risiaki soko, metakira Ésea hauaka á pukua risiaki soko, metakira Pitínia hauaka á pukua risiaki soko, re suaki nōmo sawi one poparaka makerakanapo. \p \v 2 Wate fana Koti Atamo ipi hemakapusua aeyaka reane murikimasapo. Re kakaro koteaka susu risikiasimo Ho Kotesamo repo makata watikisane makikisisapo. Arirakano Yasu Keresomo someane repo kakimaka, arirakano Yasumo yapi pusuamo repo makata watikisane kosohokosakipoko Kotimo re murikimasapo. Asiamo Kotimo ipi yaku ararenane soko, ipi auaraka rerane soko, reaki kára kakasimo nōmo hemakapurakaripo. \s1 Hepene yapura yaiya risikiakosane oyapo. \p \v 3 Unihae Yasu Keresomo ipi Ata Kotiaki isiapo kekereraka suserakanapo. Kotimo isu kára hemakapurakanapo. Asiamo epo Yasuane maturikia taesasamo epo isuane mafasikia makawesapo. Asiasamo isu eyaki hakāsa yaiya risikiakosapo. Arirakano Kotimo isu makotehokosaposane isiapo paroaka hemakapukua kau risikinapo. \v 4 Isu Kotimo hokosa pariraka risiasamo epo hokosaki kakakosapo aisane isiapo mokoakosapo. Asiamo keseke isu Kotiyaki yaiya risikiakosapo. Hepene yapura yaiya risikiakosane metamo mokoatikinafapo. Arirakano Kotiyaki yaiya risikiakosane namo kakaro kotesapo. Kotesane fahokosafapo. Makata ane Kotimo asekea rekeno isiapo mokoakosapo. \v 5 Repo Yasu keresoaki himu hakásaraka hemakapurakano, Kotimo wakapumo re mafairaka asekea rekenapo. Asekea reke isu hepene yapura hiasimo mafasirane yumo Kotimo maresapo. Mafasirane maresasamo, keseke fa ana maiya amo Kotimo isu pasimokoa mafasiakosane isiapo aseakosapo. \p \v 6 Ayiakakosasamo seseraka risikianie. Seseraka risike yumo maiya wakasemamo aporomo soko metao, makata metamo soko metao, re mokoatikirakanapo. Reane mokoatikirakano yia, seseaka risikianie. \p \v 7 Re mokoatikirakano asekea, repo Kotiaki kakaro himu hakásaraka hemakapukua yaiya risikiakosare? O repo Kotiane metakariakosare? Asiamo Kotimo re kau aseakosapo. Repo Kotiaki himu hakásaraka hemakapurane koróto asíapo. Koróto namo susu mokoakosakipoko aporomo korótoane paikia, makata pepeno pará risiane iramo inarapo. Inaka fasekeno koróto namo susuane morapo. Arirakano koróto namoane aporomo mokoa sesenapo. Arirakano korótoane hauaka omo menasamo fahokosapo. Korótoane wakasemapo. Repo Kotiaki himu hakásaraka hemakapurane namo kakaro kárapo. Koróto namo mokoako aporomo korótoane pairapo. Aina ayiáka makata umisa fasere aperamo Kotimo reane kau aserapo. Repo Kotiaki kakaro himu hakásaraka hemakapusuarihoamo kau aseako makata umisa fasereperapo. Repo kakaro himu hakásaraka hemakapurakano Kotimo asekea, ipi reaki sesenane kárahokosapo. Aporomo koróto maraka sesenane wakasemapo. Arirakano Yasu Kereso pariapera maiya amo, Kotimo reaki seseraka kekereraka makárahokosapo. \p \v 8 Arirakano Yasuane hauaka wo koraka reamo repo eane asesafapo. Asiāne repo eaki himu tumurumo hemakapurakanapo. Yumo soko e asekeanafonorakano yia, repo eaki himu hakásaraka hemakapurakanapo. Eaki himu hakásaraka hemakapukua risike, seseaka risikinapo. Hepene yapura sesenane hauaka wo makata meta murikimaka somehoane siahoasifareapo. \v 9 Repo Keresoaki himu hakásaraka hemakapukua risikino, Kotimo reane mafasirakanapo. Asiamo re seseaka risikinapo. \p \v 10 Arirakano mafasira kepoane repo hemakapurakanapo. Wate fana porofete aporomo Kotimo mafasira kepoane hemakapukusakipoko ipu kosapo. Ipu kokoa hisiraka asekea, Kotimo re yaku ararehokosane ipu wate fana somesapo. \v 11 Keresomo Ho Kotesa i himua reamo someraka, “Kereso ipi himu nekea kau teraka makata umisane epo maka rekeakosapo. Maka nina faraka Keresoane faesa kára rekeakosapo.” Airakano porofete aporomo akai kairaka, “Maiya mamo faserepeakosare? Fasereapera maiya amo makata umisa maka rekeakosane epare?” Aíyaka porofete aporomo akai kaisiapo. \p \v 12 Aíyaka akai kairakano ipu hemakapusimo Kotimo someraka, “Re arisia maiya yumo ayiakakosafapo. Keseke aporo metakira wainekea arisia maiya amo ayiakakosapo.” Aíyaka somesane keseke maiya amo ayiakakosaposane, pipu maiya yuyapo. Keseke aporo metakira wainekea risikiakosaposane repo. Arirakano wate fana porofete aporomo Kereso peakosane some kasapo. Some kasane yumo Kotimo some kará porofete aporomo reaki some karakasupo. Arirakano Kotimo Ho Kotesa pusierakano hepene yapunaka Ho Kotesa hauaka wo pesapo. Pekea somerakano kakimara aporomo kaikia aporo hinamo metakiramo Keresoane hemakapusimo ipu some kotesane reaki some karakasupo. Arirakano mafasiakosa kepoane hepene aporomo soko hemakapuko sesenapo. \s1 “Makata watikisane makikisiraka koteaka susu risikianie,” aisane oyapo. \p \v 13 Kotimo reane araresasamo ereketae susu hemakapukua risikianie. Makata watikisamo repo himu hemakapurane kirimarapaka asekeanie. Maiya suamo koteaka hemakapukua risikianie. Watikiaka hemakapurapaka asekea risikianie. Yasu Kereso pariapera maiya amo, Kotimo reane ararehokosasamo, repo himu hakásaraka hemakapukua risikianie. \v 14 Hokosamo ipi atamo someane akaira ayiáka, repo Kotimo someane kaikia koteaka risikianie. Fana Kotimo someane repo kaiyasiraka himeteraka risike, kaumo hemakapusuane kekemasa ayiáka yumo kekemahokopo. \p \v 15 Arirakano Kotimo ainane watikinafapo. Namo kakaro kotesa susupo. Kotimo reane pasimosasamo repo makata watikisane makikisiraka, koteaka susu rakiraka risikianie. \v 16 Arirakano Kotimo sawia popasane oyapo. Kotimo someraka, “Repo Kotiane anopo. Nōmo ainane koteaka ereketae susupo. Asiasamo re soko kotesa ereketae susu risikianie.” Aíyaka Kotimo somerakano popahoareapo. \rq (Wok Pris 19:2; 11:44-45)\rq* \s1 Yasumo yapimo isu roporaka Kotimo isu pasimasane oyapo. \p \v 17 Aporo hinamo suamo makata rakisiane Kotimo asekea ereketae takekea parakuhokosapo. Asiasamo Kotimo nenakamaka takekea parakunafapo. Aporo hinamo metane epo nenakamaka seseraka makama fanaraka, arirakano aporo hinamo metane nenakamaka hisiraka makama kesekeraka ayiáka takekea parakunafapo. Arirakano aporo hinamomo makata watikiaka rakisiane Kotimo aseraka takekea fanasinane motoakosapo. Asiamo takekea fanasinane motora kepoane Koti ipipo. Arirakano repo Kotiaki kurikurina maiya amo repo someraka, “Atao,” airapo. Arirakano hauaka wo re fore arisia maiya amo, koteaka risike Kotiaki namoraka eane makárahoanie. \p \v 18 Repo fana hauaka wo makasa kamumamo arupusimo rakirane enomaka rakiraka risiapo. Arirakano aporo tipura kekea arisia ayiáka re ayiáka risiapo. Re tipura risiane tonotaehoasimo Yasu Keresomo repoko farimaka api Kotiaki kasapo. Hauaka wo aporomo api karane, koróto soko, siufa soko, mone soko karápo. Hauaka wo makata ane fanapo. \v 19 Arirakano Yasu Keresomo ipi yapi kasane namo kakaro kárapo. Arirakano saro sipi mano makata takamakanafonosa, kau kere karianafonosa asíane Yasupo. Saroane rukua makata watikisapoko Kotiaki api akara ayiáka, isiapo watikisapoko Yasu Keresomo farimaka api kasane Yasumo yapi ayapo. \p \v 20 Arirakano hauaka one Kotimo kepomareasiraka, Yasumo ipi yapiane isupoko farimaka api kakakosane, Kotimo ipi fana hemakapukua maroposapo. Maroposane fahokosa maiyane makeanamo Yasuane isupoko hauaka wo pesapo. \v 21 Pesasamo eaki repo kataka marekea risikino Kotiaki himu hakásaraka hemakapurakanapo. Kotimo Yasu kusuane maturikia taeraka eane makáraraka mafaeraka maresapo. Maresane hemakapukua repo someraka, “Isu eyaki yaiya risikiasimo isu soko maturikia taehokosapo.” Aíyaka repo Kotiaki himu hakásaraka hemakapurakanapo. \s1 Isiapo isina mae metane himu tumurumo hemakapunie, aisane oyapo. \p \v 22 Kotimo kakaro someane repo kaikia kekemaraka risike, makata watikisane metakarikia, Keresoa paosa mae papa ane repo kakaro himu tumurumo hemakapurakanapo. Arirakano repo namina yia soko namo kakaro himu tumurumo hemakapukua risikianie. \v 23 Kotimo someane repo kakimasasamo, Kotimo reane makawesapo. Asiamo Kotiane repo Atapo. Koti yaiya rekenapo. Arirakano hauaka wo isiapo atane kurapo. Kotiane ayiáka kurafapo. Arirakano Kotimo someane kakaro somepo. Some ane yaiya rekeakosapo. Fahokosafapo. \v 24 Arirakano Kotimo sawia popasane oyapo. \m “Aporo hinamo suane hauaka wo yaiya risikiakosafapo. Asane hauaka wo tanehekea wakasema nina kurapo. Aina ayiáka aporo hinamo suane anapo. Arirakano farafara poraraka yoferaka huruapera ayiáka, aporo yano motosa kárane soko ayiáka fánapo. \m \v 25 Arirakano Unihae Kotimo someane fahokosafapo. Yaiya rekeakosapo.” Aíyaka popahoareapo. \rq (Aisaia 40:6-8)\rq* \m Asiamo aporo hinamomo Yasuane hemakapusimo some kotesa some kasane fahokosafapo. \c 2 \s1 “Ira warupi asíane Yasu Kereso ipipo,” aisane oyapo. \p \v 1 Reane Keresoa paoraka makawēsasamo repo aporo metakiraki mokoatikinane su metakarinie. Kotafe somerane soko, himu tetáraka hemakapukua rakirane soko metakarinie. Arirakano kakanakenane soko, aporo meta hokomaka somerane soko metakarinie. \v 2 Arirakano hokosa kirimo hoko pi hákasa nako sesena ayiáka, repo Kotimo kakaro someane hákasa ayiáka kakimako sesehoanie. Hokosamo hoko pi kotesa susu nenapo. Aina ayiáka Kotimo kakaro some kotesa susuane hákasa kakimakanie. Kotafe someane kakimakopo. Hokosa kárana ayiáka, repo some kotesa susuane kakimarakano, re Keresoa paosane ayiáka káraraka risikiakosapo. Ayiáka risikino keseke re Kotiyaki hakāsa yaiya risikiakosapo. \v 3 Fana repo Yasu Keresoane hemakapusuafapo. Asiāne yumo re keresoa paoraka Yasu Keresomo re yaku araresane repo hemakapurakanapo. Asiamo Unihae Yasuane namo kakaro kotesapo, aíyaka repo hemakapurakanapo. \p \v 4 Eaki kataka marekea risikianie. Ira warupi asíane epo. Ira warupiane aporomo asekea kamaka makata hemakapura ayiáka mamakatesapo. Arirakano ira warupiane Kotimo aseraka someraka, “Irane kotesapo,” aíyaka ira warupiane Kotimo murikimasapo. Murikimaka ira warupiane maposapo. \p \v 5 Arirakano reane Keresoa paosasamo ape kira ira asíapo. Ira hakása hakásaraka maka ape kirapo. Aina ayiáka isu suane Kotimo ipi ape ayiáka kisia á isu risikinapo. Asiamo repo suamo pirisiti aporomo makata rakirane rakisimo kotimo reane murikimasapo. Arirakano Yasu Keresomo re mafasisiasamo repo kauane Kotiaki makata yaku akará ayiáka kakanie. Ayiáka karakano Kotimo reaki sesehokosapo. \p \v 6 Arirakano Kotimo sawia popasane oyapo. \m “Ūri Saeonea ira warupi Kotimo maporakanapo. Ira warupi murikimaka irane kotesapo. Ira warupi kotesaki himu hakásaraka hemakapura aporo hinamoane kaiyahokosafapo.” Aíyaka Aesayamo popahoareapo. \rq (Aisaia 28:16)\rq* \m Ira warupiane takumeaka popasane Yasu ipipo. \v 7-8 “E kakaro kotesapo,” aíyaka kakimara aporo hinamomo hemakapurapo. Asiāne Kotimo someane koaretaena aporo hinamoane ira warupia terafakaruraka etenapo. Arirakano Kotimo sawia meta popasane oyapo. \m “Aporomo ape kiraka, ira warupi mamakatesane Kotimo máfaraka makama fanaraka mapohoareapo. Ira warupia aporo terafaka rurapo. Ira warupia finihoane pariruraka etenapo.” Aíyaka popahoareapo. \rq (Buk Song 118:22; Aisaia 8:14)\rq* \m Aíyaka popasane aporo hinamomo Kotimo someane koaretaesakipoko terafakarurapo. Terafakarukusane Kotimo maresapo. \p \v 9 Arirakano kakimara aporo hinamoane Keresomo aporo ira risikiasimo Kotimo murikimasapo. Arirakano Unihae Kotimo pirisiti aporo hinamo parisane repo. Arirakano re Kotimo pasimosa aporo hinamo su risiane Kotimo murikimasapo. Murikimasane namo kakaro koteaka susu risikiasimo Kotimo murikimasapo. Arirakano Kotimo someraka, “Aporo hinamo reane nōmo tákepo,” aihokosakipoko epo reane makikisiraka murikimasapo. Asiamo Kotimo reane kára araresane repo kekereraka somehoasimo epo reane murikimasapo. Fana re katosa á risiane metakarikia, epo faesa kára á risikiasimo Kotimo reane murikimaka peaesapo. \v 10 Fana re nena aporo hinamo risiapo. Yumo re Kotimo aporo hinamo risikinapo. Fana repo Kotimo kamenakanane himetesapo. Yumo epo kamenakanane repo hemakapurakanapo. \s1 “Kamani aporomo somemane kekemahoanie,” aisane oyapo. \p \v 11 Hameo, hepenea hiakosasamo hauaka one kakaro repo hauakafapo. Hauaka wo fore risike, kimisi pariraka risikinapo. Arirakano kaumo hemakapusua amo himumo koteaka hemakapusua tati werakano, kaumo hemakapusuane kakimakopo. \v 12 Keresoa paohoanafonosa aporo hinamoamo asekeasimo re koteaka risikianie. Ipu reaki kotafe topakamaraka someraka, “Re watikiaka arisie.” Aíyaka kotafe topakamaraka somehoko asiāne, re koteaka risikino asekea, Yasuane pariapera maiya amo ipu Kotiane kekerehokosapo. \p \v 13 Arirakano Unihae Kotiane hemakapukua risike, hauaka wo kamani aporomo somemane motosane kakimakanie. Kamani aporo unihae e fanaraka reasasamo, epo somemane motosane kakimakanie. \v 14 Arirakano kamani aporo metakiramo makata rakisimo kamani aporo unihaemo murikimasapo. Aporoane pukua makata rakiraka risike, somemane koaretaena aporoane ipu fanasiraka, arirakano koteaka risia aporoane ipu makotenapo. Ayiáka rakisimo kamani aporo unihaemo aporo metakirane murikimasapo. Asiamo kamani aporo metakira murikimasa aporoamo ipu somemane motosane soko repo kakimakanie. \p \v 15 Asiamo kamani aporomo somemane ane repo kakimaka koteaka risikino Kotimo sesenapo. Re koteaka risikino asekea, aporo metakiramo reaki kotafe topakamaraka somehokosapoko asiāne somehokosafapo. Re watikiaka risikianafonosasamo ipu kotafe topakamaraka somerane metakariakosapo. Aporoamo himeteraka mokome somehoko hemakapusuane metakariakosapo. \v 16 Fana re makata watikisamo tipura ayiáka makesane, Kotimo re tonotaesapo. Tonotaesasamo koteaka risikianie. Repo hemakapuraka, “Isiapo efera hunia makata watikiaka rakirakano, Kotimo efera hunia isu ararehokosapo,” aíyaka hemakapukua risikiakopo. Arirakano repo úyaka hemakapunie. “Kotimo aporo raipa ane isupo. Asiamo isiapo Kotimo someane kaikia kekemahokosapo,” aíyaka hemakapukua risikianie. \v 17 Aporo hinamo suane koteaka hemakapunie. Kakimara aporo hinamoane soko himu tumurumo hemakapunie. Kotiane namoraka makárahoanie. Kamani aporo unihae fanane soko koteaka hemakapunie. \s1 “Yasu Keresoane himu nekea kau teraka umisa masa ayiáka, repo soko ayiakasimo tarisiapo,” aisane oyapo. \p \v 18 Aporo raipa roposao, re roposa wafayamo someane kakimakanie. Kakimaka iane koteaka hemakapunie. Re roposa wafaya metakiramo koteaka auaraka somerakano soko, wafaya metakiramo matewaraka somerakano soko, ipu suamo someane kaikia i suaki koteaka hemakapunie. Ipu suamo someane kakimakanie. \v 19 Repo koteaka rakikia risikinone, repo namina roposa wafayamo re nenakamakayia rukua kau terakano, himu mahisihoanafonoraka someraka, “Kotimo isu hemakapukua asekea rekenapo.” Aíyaka someraka risikino, Kotimo reane makotehokosapo. \v 20 Repo watikiaka rakikia risiakipoko, re roposa wafayamo rurakano, repo sapehoanafonoraka risikino, Kotimo reaki someraka, “Re aporo kotesapo,” aihokosare? Wae. “Repo namina yiamo watikiaka rakisiapo,” aihokosapo. Arirakano repo koteaka rakikia risiakipoko, ipu reane mokoatikirakano asekea, repo sapehoanafonoraka risikino, Kotimo reaki someraka, “Re aporo kotesapo,” aihokosapo. \p \v 21 Aporo metakiramo re rukua mokoatikirakano, repo sapehoanafonoraka risikiasimo Kotimo re murikimasapo. Asiamo repoko Yasu Keresoane himu nekea kau teraka umisa maka reapo. Yasu rea ayiáka re soko ayiáka risikiasimo epo tarisiapo. \v 22 Asiamo Yasu Keresomo makata watikiaka rakiraka reafapo. Makata watikiaka rakirane wakasema meta soko epo rakisiafapo. Kotafe somerane soko somesafapo. \v 23 Aporomo e mainamarerakano epo some parihisiafapo. Aporomo e rukua mokoatikirakano epo someraka, “Keseke nōmo reane rukusapo,” aíyaka somesafapo. “Kotiane ipi makata hukurura kaira aporo kárapo. Epo makata su asekea ereketaeraka maropohokosapo.” Aíyaka Kotiaki hákasa epo hemakapusuapo. \p \v 24 Arirakano isiapo makata watikisane rukupateraka koteaka ereketaeraka risikiasimo, isiapo makata watikisane Yasumo maka, epo ipi kauane ira matopesa paremaresapo. Paremarekea e kaua karekea, hokonoa ikokoraka ayiáka kusuasamo, isiapo umisane epo masapo. Maka mafasapo. \v 25 Arirakano saro sipi ikia kara hasaka apura ayiáka, fana re soko ayiáka ikia kara hasaka puraka risiapo. Asiāne yumo Saro Sipi Wafaya rea re pariperakano, repo himuane epo mafairaka asekea rekenapo. \c 3 \s1 “Aporo hinamo tati arumaka uyáka risikianie,” aisane oyapo. \p \v 1-2 Hinamo repo kaisie. Nómo ní aporo pusuamo someane kakimakanie. Arirakano nómo aporomo Kotimo someane kakimakanafonoraka rekeno nómo eaki himu mahisihoasimo somehokopo. Aíyaka somerafaraka nómo Kotiane makáraraka koteaka susu kakeno, ni aporo pusuamo nómo arakirane asekea, e soko Kotiaki rekeako parihokosapo. \p \v 3 Arirakano hinamo re makahinamoraka ayiáka tokoakopo. Repo namina kaua kau rakirakosane makama fanaraka kára hemakapukopo. Ikiare soko, senaki kera soko, uni iti faturane soko, pasu kotesa kau rakirane soko, makata ane su kaumo menapo. \v 4 Arirakano re makahinamohoanafonoraka toke repo himuane makotehoanie. Re tau auaraka nanaehoanafonoraka tokeno ane kotehokosapo. Ayiáka tokeno Kotimo asekea sesehokosapo. Himu koteaka ereketae hemakapuramo kaumo rakirane marokenapo. \v 5 Arirakano repo kau rakira asíane himumo koteaka hemaka apura ayapo. Wate fana hinamomo Kotiaki hemakapukua toamo ipu namina aporo pusuaki tau auaraka toke, namina aporomo someane kakimasapo. \v 6 Arirakano Saramo soko Eparahamemo someane kakimaka Eparahameaki someraka, “Ne nōmo unihaemanopo,” aisapo. Arirakano Sara koteaka kaya ayiáka re namonafaraka koteaka tokenone, re Saramo hokosa asía ayiáka tokenapo. \p \v 7 Arirakano aporo repo soko kaisie. Nómo ní hinamoane hemakapukua rekeanie. Hinamomo wakapuane wakasema reasasamo, nómo ní hinamoane koteaka asekea rekeanie. Teto tetákara Kotimo hokosasamo nómo hemakapuraka, “Hinamo eto Kotimo yaku ararerakano eto Kotiyaki yaiya risikiakosapo.” Aíyaka hemakapukua rekeanie. Nómo kurikurinane patekenakohoamo ní hinamoyaki koteaka rekeanie. \s1 “Keresoa paosa aporo hinamo re uyáka risikianie,” aisane oyapo. \p \v 8 Repo suamo namina yia himu hakásaraka hemakapunie. Metamo metaki himu pukua, metamo metaki himu pukua, ayiáka himu purane maka seseaka risikianie. Repo Keresoa paosa mae papa suane kamenakaraka hemakapunie. Aporo hinamo metane mawakasemaraka, né níane makarahokopo. Arirakano repo namina yia metamo metane arare, metamo metane arareraka risikianie. \v 9 Aporo metamo re mokoatikirakano, repo ropo mokoatikihokopo. Re mainamarerakano repo ropo mainamarehokopo. Ropo mainamarenane metakarikia, repo iane makotehoanie. Arirakano iane makotehoasimo Kotimo re murikimasapo. Repo iane makoterakano, Kotimo reane makotehokosapo. \v 10 Arirakano Kotimo sawia popasane oyapo. \m “Ne koteaka rekeako seseraka, akaimo watikiaka somerane soko, kotafe somerane soko somehokopo. \v 11 Makata watikisane metakarikia koteaka rekeanie. Maiya suamo tau auaraka rekeako hemakapunie. Tau rera ikia karane kekemahoanie. \v 12 Arirakano aporo hinamo ereketae risiane Kotimo seseraka asekea rekenapo. Ereketae risia aporo hinamomo kurikurirakano, Kotimo kaikia rekenapo. Arirakano watikiaka rakiraka risia aporo hinamoane Kotimo asekea, hisiraka rekenapo.” Aíyaka popahoareapo. \rq (Buk Song 34:12-16)\rq* \p \v 13 Repo koteaka ereketaeraka rakiako seserakano, aporo metakiramo soko re mokoatikihokosafapo. \v 14 Arirakano re koteaka risikino, aporo metakiramo re kau mokoatikirakano, Kotimo reane makotehokosapo, aíyaka hemakapunie. Arirakano re mokoatikina aporoaki namoraka himu fahokopo. \v 15 Repo himumo hemakapuraka, “Kereso ipi unihaepo,” aíyaka e makáraraka hemakapunie. Arirakano aporo metamo someraka, “Ne Keresoyaki yaiya rekeakosaposane kepoane anoaki somesie.” Airakano nómo Keresoaki himu hakásaraka hemakapusua kepoane aporoaki kakama somehoanie. \p \v 16 Some ana maiya amo tau auaraka reke Kotiane makáraraka somehoanie. Nómo himua makata watikisane mafáraka reke somehoanie. Ne Keresoa paoraka koteaka susu rekeno, ne mahokoparisa aporoane kaíyahokosapo. \v 17 Ne watikiaka reakipoko aporo metamo né mokoatikirakano, nómo ní yia hasakarakanapo. Ne watikiaka reakipoko, aporo metamo ne mokoatikirakano, makata umisa ane nómo Kotipoko marakanafapo. Arirakano Kotimo hemakapusua aeyaka ne koteaka reakipoko, aporo metamo ne mokoatikirakano siapo. Mokoatikina umisa ane Kotipoko maka reke siahoasireapo. \p \v 18 Arirakano aporo hinamomo makata watikisa umisane Yasu Keresomo maka kusuapo. Yape hakásamo makata watikisa suane mafahokosakipoko ipi hákasa kusuapo. E ipi ereketae susu reane, isu ereketae risikianafonosakipoko eane kusuapo. Isu Koti rea karikia hiakosakipoko ipi kauane kusuapo. Arirakano ipi hoane yaiya reapo. \v 19 Arirakano Yasu ipi hoane pukua aporo kusua ho risia hauaka á iane tipura kesa ayiáka risiakipoko Yasumo some kakako pusuapo. \v 20 Aporo hinamo i kusua ho kesane wate fana ipu Kotimo someane koaretaesapo. Arirakano Noa rea maiya amo Kotimo ipi foaka sapehoanafonoraka ipi foaka fanasinane motoanafonoraka kau reapo. Kau rekeno Noamo kasu kára tokoraka aporo hinamo karisuane kasua riparakano, he aeyaka Kotimo mafasisiapo. \v 21 He aeyaka mafasisia asíane hea tapukuamarera ayapo. Hea tapukuamarera maiya amo kau pikirisane kusuhoko hea tapukumarerafapo. Isiapo Kotiaki someraka, “Nōmo himura makata watikisane mafahoanie,” aíyaka hea tapukumarerapo. Yasu Kereso kusuane epo maturikia taesasamo, eaki isiapo someraka, “Isu mafasinie,” airakanapo. \p \v 22 Arirakano Yasu hepene yapura hikia, Kotimo hokono tumuru takua rekenapo. Arirakano hepene aporoane soko, hauaka wo makata wakapuaka risiane soko, i suane Yasu Keresomo unihaeaka asekea rekenapo. \c 4 \s1 “Repo makata aina watikisane metakarikia, Yasumo makata aina kotesane rakinie,” aisane oyapo. \p \v 1 Yasu Keresomo makata umisa masa maiya amo ipi kau soko tesapo. Yasu ipi kau tesasamo repo soko úyaka hemakapunie, “Isu soko makata umisa maraka, kau tehoane siahoasireapo.” Aíyaka repo himumo paroaka hemakapukua risikianie. Yasu kau tesa ayiáka, re soko kau teraka risikino, repo makata watikiaka rakirane metakarirakanapo. \v 2 Yumo kepomarekea keseke soko hauaka wo arisia maiya amo repo kaumo hemakapusuane kekemaraka risikiakopo. Kotimo hemakapusuane hákasa kekemaraka risikianie. \p \v 3 Keresoa paohoanafonosa aporo hinamomo makata rakiraka risira ayiáka, re fana ayiáka rakiraka risiapo. Repo fana ayiáka watikiaka rakiraka risiane, pipu yumo makata aina watikisane rukupateraka metakarinie. Nena aporo hinamomo makata rakirane oyapo. Hinamo hokomarekea somerane soko, kaumo makata watikiaka rakiako seseraka hemakapurane soko, he watikisa nekea masuarane soko, aporo yakai sarimaraka makata kára pakinekea he watikisa nekea himu koteaka hemakapurane faraka mokome enaraka koraka risirane soko, kakaro Kotiane hemakapurafaraka makata meta koti mapariraka makáraraka kekererane soko, makata ayiáka rakirane nena aporo hinamomo ayiáka rakiraka risirapo. \p \v 4 Ipu watikiaka rakira ayiáka, repo ayiáka watikiaka rakirakanafapo. Repo iyaki hakāsa watikiaka rakianafonorakano, ipu reane hokomaka mainamarerakanapo. \v 5 Asiamo hukuarura maiya amo, ipu makata watikiaka rakisiane hukurura kepo kaira aporo káraki kakama somehokosapo. Arirakano hukurura kepo kaira aporo káramo aporo hinamo kusuane soko, hitafe risiane soko, ipu suamo makata rakisiane asekea parakuhokosapo. Parakuhokosa maiyane makerakanapo. \p \v 6 Arirakano aporo hinamo kusuane soko, epo hukurukua fanasinane kakakosapo. Arirakano Kotimo some kotesane aporo hinamo kukua kesa hoaki Yasumo some kakako pusuapo. Hauaka wo aporo hinamo suamo kaumo rakirane hukuarura ayiáka, aporo hinamo kukua kesane hukurusuapo. Ipu hoane Koti area ayiáka kaweraka risikiasimo, Yasumo ipi Kotimo some kotesane somehoko pusuapo. \s1 “Kotimo reaki wakapu ararena kasane repo mokoa aporo hinamo metakirane arareraka rakinie,” aisane oyapo. \p \v 7 Makata su fahokosa maiyane makepo. Koteaka kurikurihokosakipoko himumo koteaka hemakapukua risikianie. Repo makata ainane koteaka asekea risikianie. \v 8 Asiamo makata aina fanane oyapo. Repo aporo hinamo suane himu tumurumo hemakapunie. Asiamo aporo metamo watikiaka rakirakano, repo eaki himu tumurumo hemakapukua risiasamo, aporoamo makata watikisane repo hemakapurafaraka mameraruhokosapo. \v 9 Arirakano Keresoa paosa aporo hinamo meta repo apea kimisi perakano mahisihokopo. Repo eane seseaka pasimaka asekea risikiane. \v 10 Kotimo re su hakása hakásaraka epo makata wakapu yaku ararenane kasapo. Asiamo re metaki makata wakapu ararena meta kaka, arirakano metaki makata wakapu ararena meta kaka, ayiáka kekepo karakano, neaki kasane nómo koteaka asekea rekeanie. Wakapu ararena kasane maka repo namina yia aporo hinamo metapoko arareraka rakinie. \v 11 Asiamo Kotimo neaki ararena karakano maka, Kotipoko uyáka rakinie. Kotimo someane nómo some kakasimo Kotimo neaki wakapu karakano, nómo Kotimo someane some kakanie. Arirakano nómo aporo metapoko ararehoko rakirakane Kotimo wakapu karakano, nómo aporo metapoko arareraka rakinie. Yasu Keresope Koti tetā makáraraka kekerehoasimo, tetapō wakapu yaku ararenane neaki kasane, nómo maka rakinie. Arakira maiya amo aporo hinamo suamo Kotiane hemakapusimo rakinie. Ayiáka rakirakano Yasu Keresomo yano motosa aeyaka Kotiane kekerehokosapo. Kotimo ipi wakapuane soko faesane soko yaiya rekeakosasamo eaki kekerehoanie. Kakaroripo. \s1 Keresoa paosa aporo hinamomo makata umisa makosane oyapo. \p \v 12 Hameo, repo Kotiaki kakaro himu hakásaraka hemakapurakanare? Re kau aseakosakipoko, iramo inaka mokoatikiana ayiáka, repo kauane aporo metakiramo mokoatikiraka risikinapo. Re mokoatikirakano asekea, fofaraka namohokopo. Re Keresoa risikiako pariraka risikino asekea, aporo metakiramo re mokoatikihokosapo. \p \v 13 Keresomo ipi umisa masa ayiáka, re soko eaki paosasamo, umisane maka seseraka risikianie. Kereso ipi kára faesayaki pariapera maiya amo, re kára sesenane komarukua risikiakosapo. \v 14 Re Keresoaki risikiako parisa akipoko, aporomo reane mainamarerakanapo. Re mainamarerakano Kotimo reane makoterakanapo. Kotimo Ho Kotesamo wakapuane re risia á pesapo. Pesasamo seseaka risikianie. \v 15 Arirakano nómo aporo meta kukusimo ruraka soko metao, makata hakimaraka soko metao, aporo metamo watikiaka rakisimo nómo kirimaraka soko metao, aporo metamo makata rakirane nómo mokoatikiraka soko metao, ayiáka nómo watikiaka rakiraka reakipoko, aporo metamo ne mokoatikirakano nómo ní yiamo hasakarakanapo. Asiamo repo ayiáka watikiaka rakiraka risikiakopo. \p \v 16 Arirakano re Keresoa paosa aporo hinamosasamo aporo metakiramo re mokoatikirakano Kotiaki kekerehoanie. Re namohokopo. Re Keresoa paosasamo Kotiaki mapiraraka kekerehoanie. \v 17 Arirakano reane mokoatikirakano Kotimo takekea parakuhokosa maiya ane faserepeakosaposane yumo fasereperaka sikirakano aserakanapo. Kotimo ipi aporo hinamoane fana takekea hukurukua parakurakanapo. Isu kakimara aporo hinamoane yumo kepomarekea hukururakanapo. Keseke namo kakaro kára hukurukusane Yasu pariapera maiya amo, koaretaena aporo hinamoane hukurukua kára fanasihokosapo. \p \v 18 Kotimo sawia popasane oyapo. \m “Aporo hinamo hauaka wo koteaka risiane, makata umisa marakano, keseke Kotimo mafasiakosapo. Arirakano Kotiaki patera tarikia watikiaka risia aporo hinamoane Kotimo mayiáka mafasiakosare? Keseke Kotimo iane kára fanasihokosapo.” Aíyaka popahoareapo. \rq (Sindaun 11:31)\rq* \m \v 19 Asiamo Kotimo ipi hemakapusua aeyaka reane aporo metakiramo mokoatikirakano, yaiya koteaka rakiraka risike, Kotiaki himu hakásaraka hemakapukua paroaka risikianie. Asiamo aporo hinamoane soko, makata suane soko, Kotimo rakisiasamo, epo ipi makata suane koteaka asekea rekenapo. Arirakano Kotimo ipi ayiakakosaposane ayiakakosapo. \c 5 \s1 “Keresoa paosa aporo hinamoane asekea risira aporo, re uyáka risikianie,” aisane oyapo. \p \v 1 Yasu Keresomo umisa maka kau tesane soko, himu nesane soko, ano Pitamo asesapo. Keseke ipi faesane atarira maiya amo, ipi faesayaki káraraka rea ayiáka, ano soko ayiáka faesayaki rekeakosapo. Yumo nōmo soko Keresoa paosa aporo hinamoane asekea rekenapo. Repo soko Keresoa paosa aporo hinamoane asekea risiasamo nōmo reaki someraka, “Re uyáka risikianie,” airakaripo. \p \v 2 Saro sipi wafayamo ipi saro sipi koteaka asekea rera ayiáka, Keresoa paosa aporo hinamoane Kotimo reaki kasane, koteaka asekea risikianie. Aporo hinamoane nōmo seseaka asekea rekeakoripo, aíyaka hemakapukua rakirakano Kotimo sesenapo. Repo Kotiane sesehoasimo iane seseraka hemakapukua koteaka asekea risikianie. Wakasema hisiraka ayiáka asekea risikiakopo. Makata ropo mokoakosa hákasa akipoko hemakapukua rakiakopo. Kotipoko raiparaka rakiako hemakapukua aporo hinamoane ararehoko rakinie. \p \v 3 Repo aporo hinamoane asekea risike, iaki matewaraka rakiakopo. Ipu neane kekemahoasimo nómo koteaka fana tarikia rakinie. \v 4 Ayiáka rakiraka risikino saro sipi wafaya fanaraka reane\f + \fr 5:4 \ft Saro sipi wafaya fanaraka reane Yasu ipipo.\f* ipi pariapera maiya amo, reaki makata ropo namo kakaro kotesa fahoanafononane kakakosapo. \s1 “Kotimo someane kaikia, Kotiaki himu hakásaraka hemakapukua risikianie,” aisane oyapo. \p \v 5 Arirakano Keresoa paosa aporo hinamo asekea risira aporoamo some karakano, aporo sisimahoanafonosa aporo repo kakimakanie. Repo suamo repo namina yia someraka, “Ano nī aporo kárapo.” Aíyaka someraka risikiakopo. “Ano aporo kárafapo.” Aíyaka hemakapukua aporo raipamo aporo metapoko arareraka rakira ayiáka rakinie. Arirakano Kotimo sawia popasane oyapo. “Aporomo someraka, ‘Ano aporo kárapo,’ aira aporoaki Kotimo sesenafapo. Arirakano aporo metamo someraka, ‘Ano aporo kárafapo,’ aira aporoane Kotimo arareraka makotenapo.” Aíyaka Kotimo sawia popahoareapo. \rq (Sindaun 3:34)\rq* \p \v 6 Kotiane ipi wakapuaka unihaeaka rekenapo. Kotiane wakapuaka unihaeaka reasasamo, nómo eaki someraka, “Ano aporo kárafapo. Né unihaeaka reasasamo nómo some kotesane nōmo kakimarakanapo.” Aíyaka somerakano, Kotimo ipi hemakapukua sere murikimasa amo, epo né makárahokosapo. \v 7 Kotimo reane hemakapukua asekea reasasamo re himu nekea, himu tomekeraka risiane epo ararehoasimo, eaki kurikurihoanie. Kurikurirakano epo ararehokosapo. \p \v 8 Re wakako nekeraka arisia ayiáka risikiakopo. Maiya suamo koteaka hemakapukua asekea risikianie. Asiamo saro raeonemo aporo meta rukunakosakipoko, kára meaka koraka rera ayiáka, repo yunu Satanemo re kirimaraka mokoakosakipoko wáraka koraka rekenapo. \v 9 Koraka rekeno repo Keresoaki himu hakásaraka paroaka hemakapukua risike Sataneane pusiehoanie. Asiamo re mokoatikirakano uyáka hemakapunie. “Isu mokoatikina ayiáka, hauaka sua isiapo Keresoa paosa mae papa soko ayiáka mokoatikirakanapo.” Aíyaka hemakapukua risikianie. \p \v 10 Maiya wakasemamo reane mokoatikirakanapo. Mokoatikisa maiyane faraka, repo Yasu Keresoaki kataka marekea risiasamo, Kotimo ipi faesane reaki kakakosapo. Asiamo faesane fahokosafapo. Yaku ararena kepoane Koti ipipo. Arirakano aku potaka pusekeno petokoraka makotena ayiáka, reaki aporomo mokoatikisane Kotimo arareraka makotehokosapo. Repo eaki himu hakásaraka hemakapusuane, himu he kekea hemakapurapaka, paroaka hemakapusimo epo ararehokosapo. Wakapuane soko reaki kakakosapo. \p \v 11 Kotimo faesane soko wakapuane soko yaiya rekeakosasamo eaki kekereraka risikianie. Kakaroripo. \s1 Pitamo ayapasane oyapo. \p \v 12 Saerase ipi Kotiaki yaiya himu hakásaraka hemakapukua rekeno asekea isiapo Keresoa paosa aporo maeane ipipo. Saerase anoyaki hakāsa reke, ano arareraka, nōmo somerakano epo kaikia sawi one poparakanapo. Re Kotipoko paroaka risikianie, aíyaka nōmo reaki somerakano epo poparakanapo. Kotimo kakaro yaku ararenane repo maka paroaka risikianie. \p \v 13 Arirakano Keresoa paosa aporo hinamo Pápirone\f + \fr 5:13 \ft Rome sitiane takumeaka Pápirone sitiane somesapo. Asiamo some kepoane Pápirone aporo hinamomo watikiaka rakiraka risia ayiáka, Rome aporo hinamomo soko ayiáka watikiaka rakiraka risiapo.\f* sese apea risia amo reaki ayaparakanapo. Kotimo reane murikimasa ayiáka iane soko ayiáka murikimasapo. Ipu soko reaki ayaparakanapo. Nōmo Keresoa paosa hokosa Makamo soko reaki ayaparakanapo. \v 14 Repo namina yia himu tumurumo hemakapukua hokono mokoanie. Keresoaki patera asesa aporo re suane tau auaraka risikiasimo nōmo hemakapurakaripo.