\id 1CO - Fasu NT [faa] -Papua New Guinea 2011 (DBL 2014) \h 1 Korini \toc1 1 Korini \toc2 1 Korini \toc3 1 Ko \mt1 1 Korini \imt1 1 Korini sawi one mahemakapukusa someane oyapo. \ip Pore kimisi puraka, Korini taonea aporo hinamomo Yasuane hemakapusimo some kasapo. Aporo hinamo yakaimo Yasumo someane kakimarakano, Pore keremisi hakásakipoko, keremisi tetá ane hafo paoraka, iyaki some kakako parisapo. \ip Korini taonea Yu aporo soko, Kiriki aporo soko, aporo makata kemo kara toane soko, aporo makata kemo forokoa risiane soko, i sú risiapo. Korini taonea aporo yakaimo kotafe koti parisane ipu makararaka kekeresapo. Pore Korini taone metakarisia maiya amo, Apórosepe Akuwíra tetapo Keresoa paosa aporo hinamo asekea risiapo. \ip Keresoa paosa aporo metakiramo makata aina watikisane rakisiapakano iane maropohoasimo sawi one popasapo. Arirakano Korini aporomo Poreaki makata akai kairakano, Poremo sawi wo some paripusuapo. \iot 1 Korini sawia some kepo parakuraka popasane oyapo. \io1 \ior 1:1-9\ior* Poremo sawi one kepomarekea popasapo. \io1 \ior 1:10–4:21\ior* Keresoa paosa aporomo kekepo kekepoaka tafatafaraka risikino, Poremo paroaka somesapo. \io1 \ior 5:1–6:20\ior* Keresoa paosa aporomo hauaka omo makata hemakapusuane kekemaraka rakisiasamo, Poremo paoraka somesapo. \io1 \ior 7:1-40\ior* Aporomo hinamo arumakosane soko hinamo aporo pukusane soko, Poremo somesapo. \io1 \ior 8:1–11:1\ior* Himu tetáraka hemakapukua risikiakopo. Yasu Keresoaki himi hakásaraka hemakapunie, aisapo. \io1 \ior 11:2–14:40\ior* Isu Keresoa paosa aporo hinamoane Keresomo kau asiapo. Asiasamo himu hakásaraka hemakapukua ararehoanie, aisapo. \io1 \ior 15:1-58\ior* Kereso kusua maturikia taesasamo isu soko kurakano, maturikia taehokosapo, aisapo. \io1 \ior 16:1-24\ior* Poremo some metakira someraka faraka ayapasapo. \c 1 \s1 Korini sése apea Keresoa paosa aporo hinamoaki Poremo sawi fana poparaka makesane oyapo. \p \v 1 Kotimo ipi hemakapukua Yasu Keresomo tarira aporo rekeasimo ano Poreane murikimasapo. Ano soko murikimaka Keresoa paosa aporo isiapo mae Sosotenese soko, anoyaki hakāsa reke, nōmo sawi one poparaka makerakanapo. \v 2 Keresoa paosa aporo hinamo Korini sése apea risia reaki nōmo sawi one poparaka makerakanapo. Re Yasu Keresoaki kataka marekea risikino, makata watikisane Kotimo re makikisiraka marekea, re Kotimo aporo ira risikiasimo murikimasa aporo reaki poparakanapo. Hauaka sua Keresoa risikiako parisa aporo hinamo suamo, isiapo Unihae Yasu Keresoaki kurikurina aporo hinamo ea paoraka arisia ayiáka risikiasimo pasimosapo. Unihaeane isiapo soko, ipu soko, isina suamo Unihae Yasu ipi hakásapo. \v 3 Isiapo Ata Kotipe Unihae Yasu Kereso tetapō yaku ararenane soko, auaraka risirane soko, reaki kakasimo kurikurirakanapo. \s1 Yasu Keresomo yaku ararenane oyapo. \p \v 4 Kotimo Yasu Kereso aeyaka rakumarekea re araresakipoko maiya suamo nōmo Kotiaki suserakanapo. \v 5 Repo Keresoaki kataka marekea risikino, Kotimo reane makoteraka, makata su siaraka maresapo. Siaraka maresasamo, repo himumo Kotimo some kepoane hemakapurakanapo. Arirakano Kotimo someane soko wakapuaka some karakanapo. \v 6 Keresoane nōmo reaki kára somerakano, repo himumo kakaroripo, aíyaka wakapuaka hemakapukua risikinapo. \v 7 Yasu kakama pariperakarihoamo re kau arisia maiya amo, Ho Kotesamo wakapu yaku ararena suane reaki kasapo. \v 8 Unihae Yasu Kereso pariapera maiya amo, Kotimo re asekea someraka, “Re siaraka koteaka risikinapo,” aihokosapo. Arirakano hauaka one fa ana maiya amo, repo himu hakásaraka yaiya paroaka hemakapuraka risikiasimo, Kotimo re yaiya arareraka rekeakosapo. \v 9 Arareraka rekeakosakipoko Kotimo re peaesapo. Perakano asekea, ipi hokosa Yasu Keresoaki himu hakásaraka kataka marekea risikiasimo, Kotimo peaeraka pasimosapo. Kotimo ipi makata su kakaro ainasasamo kakaro ayiakakosapo. \s1 Keresoa paosa aporomo kakanakeraka fasikia risirane oyapo. \p \v 10 Keresoa paosa aporo maeo, nōmo some one repo kaiyisimoripo. Isiapo Unihae Yasu Keresoane ipi yano motosa kárasasamo uyáka risikianie. Sapeaka fasikia risiane mafahoanie. Repo suamo himu hakásaraka hemakapukua risike, himumo hemakapurane soko, makata rakirane soko, himu hakásaraka hemakapunie. \v 11 Keresoa paosa aporo maeo, repo namina kára tafatafaraka risikinapo. Aíyaka Korowimo ape aeyaka aporo metakira risiane ano rea pekea, anoaki hufitaeraka somerakasupo. \v 12 Repo úyaka somerakanapakae. Repo namina yia aporo metakiramo someraka, “Ano Pore patera aserakanapo.” Airakano aporo metakiramo someraka, “Ano Apórose patera aserakanapo.” Airakano aporo metakiramo someraka, “Ano Pita patera aserakanapo.” Airakano aporo metakiramo someraka, “Ano Kereso patera aserakanapo,” aisapakae. \p \v 13 Aisapakano nōmo kairaka reaki someraka, “Manakano Keresoane parakurakanare? Ayiane siahoasifareapo. Ira matopesa kusuane ano Pore repoko kusuare? Wae, ano repoko kusuafapo. Re ano Poremo yano motosa yano hokoa hea tapukumurisiare? Wae, ásiafapo.” \v 14-15 Arirakano nōmo Kirísipasipe Kaíase tetá hákasa hea tapukumurikia, amo patera a aporo metakira nōmo hea tapukumurisiafapo. Repo metakiramo someraka, “Ano Pore yano motosa yano hokoa hea tapukumaresapo.” Aíyaka somerapaka re suane nōmo hea tapukumurianafonosasamo ano seseripo. \v 16 Asiāne nōmo meraruraka aihoareapo. Aporo hakása meta soko, nōmo hea tapukumaresapo. Ipi yano motosa Setéfanasepo. E soko, epo apea aporo hinamo hakāsa risiane soko, nōmo hea tapukumurisiapo. Aporo metakira nōmo hea tapukumurisiare? Wae, metakirane nōmo hea tapukumurisia hemakapurakarifapo. \v 17 Asiamo aporo hea tapukumuriasimo Keresomo ano pusiesafapo. Ipi some kotesa some kakasimo ano pusiesapo. Hauaka wo makata rakira enomasa someane some kasafapo. “Yasu kusuapo.” Aisa kepoane mawakasemanapaka, some akaramo aporomo hemakapusuane nōmo some kasafapo. \p \v 18 “Yasu ipi isupoko farimaka ira matopesa paremarerakano kusuapo.” Aisane kakimakanafonosa aporomo someraka, “Someane some watikirareapo.” Aíyaka somerakanone i mafasira ikia kara a purakanafapo. Arirakano Kotimo mafasisia aporomo someraka, “Someane Kotimo wakapu ayapo.” Aíyaka ipu somerapo. \v 19 Arirakano wate fana Kotimo sawia popasane oyapo. Kotimo someraka, \m “Aporomo makata su enomaka hemakapusuane nōmo mawakasemahokosapo. Aporomo hauaka wo makata su enomaka hemakapusuane nōmo mafahokosapo.” Aíyaka Kotimo somerakano popahoareapo. \rq (Aisaia 29:14)\rq* \p \v 20 Aíyaka popasasamo hauaka wo makatane enomasa aporo iane Kotimo hikumisia fanāre? Wae, i fanāfapo. Yu aporomo somemane tisa aporo iane fanāre? Wae, iane soko fanāfapo. Maiya omo me rukua kirimaraka someana aporo iane fanāre? Wae, iane soko fanāfapo. Asiāne Kotimo someraka, “Hauaka wo makata su enomaka hemakapukua makata some ainane nenakamaka makatapo,” airapo. \v 21 Aíyaka Kotimo someraka, “Aporomo ipi hauaka wo makatane enomaka hemakapura amo anoane hemakapusifareapo.” Aíyaka Kotimo ipi kepo su hemakapurasamo ayiáka maresapo. Ipiane someaka maresane isiapo some karakanapo. Some karakano aporo metakiramo kaikia someraka, “Someane masuasa aporomo somepo,” airapo. Airakano yia some kasane aporo metakiramo kakimarapo. Kakimasa aporo hinamoane Kotimo mafasirapo. Ayiáka Kotimo maresapo. \v 22 Arirakano Yu aporomo someraka, “Kotimo wakapumo hemakapukua rakirane repo rakirakano asekea, repo some kasane soko isiapo kakimakosapo.” Aíyaka Yu aporomo somerapo. Arirakano Yu aporohoanafonosamo someraka, “Aporomo hauaka wo makata enomaka hemakapusuane some karakanone, isiapo kekemaraka kakimakosapo.” Aíyaka Yu aporohoanafonosamo somerapo. \p \v 23 Somerakano yia isiapo some karaka, “Kereso isupoko farimaka ira matopesa paremarerakano kusuapo.” Aisa kepoane Yu aporomo saperaka Koti mawakasemarakae, aíyaka hemakapuraka someane kakimakasifareapo. Arirakano some kasane Yu aporohoanafonosamo kaikia someraka, “Someane nena some watikisareapo,” airapo. \v 24 Arirakano yia, Yu aporo soko, Yu aporohoanafonosa soko, su Kotimo murikimasa aporomo hemakapuraka, “Kereso ane some kasane kakaroripo. Kotimo wakapuane Keresoyaki rekenapo. Kotimo makata kepo su hemakapurane Keresoyaki rekenapo,” airapo. \v 25 Arirakano Kotimo isuaki mafasira ikia karane tarirakanapo. Tarirakano aporo hinamo metakiramo asekea someraka, “Nenakamaka ikia karapo.” Aisa nine ipu namina hemakapusuane Kotimo hemakapusua amo hurutapirapo. Asiamo ipu someraka, “Kotimo rakirane nenakamaka makata ayireapo.” Aíyaka somesa nine, ipu rakira wakapuane Kotimo rakira amo marokenapo. Kotimo rakirane namo kakaro wakapureapo. \p \v 26 Keresoa paosa aporo maeo, re fana Kotimo pasimokoasiraka risia maiya amo repo makata rakisiane hemakapunie. Asiāne repo aporo yakaimo makata kára enomaka risiafapo. Re namina yia aporo yakai unihaeaka risiafapo. Re metakira aporo hokopukua risiafapo. \v 27 Arirakano hauaka wo makatane hemakapurafaraka rea aporo soko, aporo wakapu fasa aporo soko, Kotimo murikimokoa pasimosapo. Pasimosane makata su enomasa aporoane soko, aporo wakapuaka risiane soko, Kotimo pasimosafapo. Marirakano Kotimo ayiáka rakisiare? Aporo hauaka wo makatane enomaka hokopukua risiane makaíyahoasimo Kotimo ásiapo. \v 28 Arirakano aporomanomo someraka, “E aporo wakasemasasamo yano motosa kakenafapo. E makama kesekesapo.” Airakano aporo makama kesekesane Kotimo pasimosapo. Pasimoraka aporo hokopukua risiane hurutapiako aporo fanahoanafonosane murikimaka pasimosapo. Pasimosane hauaka wo makata hemakapusuane nenakamaka makata asíapo. Aíyaka tariraka Kotimo iane makama kesekesapo. \v 29 Asiamo Kotimo ipi hemakapukua aporo hinamoane pasimosasamo, aporomano namina yano motosane makárahoane siahoasifareapo. \p \v 30 Yasu Keresoaki kataka marekea risikiasimo, Kotimo re pasimosapo. Pasimosasamo eaki kataka marekea risikino, isiapo makata kepo su hemakapusimo tarirane Kereso ipipo. Isu ereketaeraka risikiasimo tarirane soko, Kereso ipipo. Isiapo watikisane kikisiraka metakarikia koteaka susu risikiasimo tarirane soko, Kereso ipipo. Isiapo watikisane mafahoasimo, Yasumo yapimo roporaka ikia kara kotesa maresane Kereso ipipo. \v 31 Kereso ipisasamo, \m “Repo aporo metane makáraraka somehoariraka, né níane makáraraka somehoane siahoasifareapo. Unihae Yasu Keresoane makáraraka somehoanie.” Aíyaka Kotimo sawia poparaka taesane hemakapunie. \rq (Jeremaia 9:24)\rq* \c 2 \s1 “Yasu ira matopesa paremaresa kusuapo.” Aíyaka some kasane oyapo. \p \v 1 Keresoa paosa aporo maeo, Yasu Keresomo rakirane Kotimo kakaro anoaki somerakano, nōmo reaki somehoko pesapo. Somehoko pesa maiya amo aporo káramo some akara ayiáka, reaki nōmo some kasafapo. Aporomo ipi hemakapusua enomaka some akara ayiáka, nōmo reaki some kasafapo. \v 2 Arirakano ano reyaki hakāsa rekesu maiya amo nōmo hemakapuraka, “Yasu Keresoane hákasa nōmo some kakakosapo. Epo isu farimaka ira matopesa paremarerakano kusuane hákasa, nōmo some kakakosapo.” Aíyaka nōmo hemakapukua reaki some kasapo. Makata meta nōmo tipia hemakapukua reaki some kasafapo. \v 3 Some kasa maiya amo, ano wakapu faraka fofaraka hamisisiraka reke some kasapo. \v 4 Some karaka aporomo ipi hemakapusua enomaka kirimaraka some akara ayiáka, nōmo reaki Yasuane ayiáka some kasafapo. Some akarane kakaro somerakae, aihoasimo Ho Kotesamo wakapuaka rakirane nōmo rakisiapo. Rakiraka reke some kasapo. \v 5 Ayiáka some karakano, repo Kotimo wakapuane asesasamo Kotiaki repo himu hakásaraka hemakapurakanapo. Aporo káramo namina hemakapusua enomaka somesane kaisiasamo, Kotiaki himu hakásaraka hemakapurakanafapo. \s1 Kotimo makata kepo su hemakapurane oyapo. \p \v 6 Isiapo tarira aporomo Kotimo makata kepo hemakapusua kotesane hemakapuraka, Keresoa paosa aporo paroaka risiaki some karakanapo. Some akarane hauaka wo makata hemakapura some ayafapo. Hauaka wo aporo unihaemo someane soko, some karakanafapo. Hauaka wo aporo unihaeaka risiane soko, i fahokosapo. \v 7 Arirakano kepo su hemakapura some akarane Kotimo kakaro aina farareane some karakanapo. Some akarane fana Kotimo mahamekea, aporoaki hufitaeaka somesafapo. Hufitaeaka somehoanafonosa nine, hauaka one kepomareasiraka, isu Kotiyaki faeraka risikiasimo, Kotimo Yasuane murikimasapo. \v 8 Yasu murikimasane, hauaka wo aporo unihae suamo hemakapusuafapo. Hemakapusua satiki Unihae faesane ira matopesa paremareafunufapo. \v 9 Arirakano Kotimo sawia popasane oyapo. \m “Aporomo asekeanafonosa makatane soko, kaiyanafonosa makatane soko, aporomanomo hemakapunafonosa makatane soko, makata suane Kotiaki seseraka hemakapura aporoakipoko Kotimo maresapo.” Aíyaka Kotimo sawia popahoareapo. \rq (Aisaia 64:4)\rq* \p \v 10 Kotimo sawia popasane Kotimo Ho Kotesamo isu tarira aporoaki tarikia somesapo. Arirakano Ho Kotesamo makata su hemakapurapo. Kotimo hemakapusua kepoane soko hemakapurapo. \v 11 Arirakano aporomo aporo metamo hemakapusuane aserafapo. Aporomo epo ipi hemakapusua hákasane epo ipi homo aserapo. Aina ayiáka Kotimo hemakapusuane aporomo aserafapo. Kotimo ipi hemakapusuane ipi Ho Kotesamo hákasa aserapo. \v 12 Hauaka omo hoane Kotimo isuaki kasafapo. Ho Kotesa Koti ipi aeyaka isuaki kasapo. Kotimo wakapu yaku ararena su, isuaki kasane hemakapusimo Ho Kotesa kasapo. \p \v 13 Asiamo isiapo some akaramo aporomo ipi hemakapusua enomasane some akara ayiáka some karakanafapo. Ho Kotesamo isuaki some akara ayiáka, isiapo soko reaki ayiáka some karakanapo. Ho Kotesa rea aporoaki, homo menane some karakanapo. \v 14 Arirakano aporo himua Ho Kotesa risikianafonosamo, Ho Kotesamo ararenane soko, someane soko hisiraka kakimarafapo. Kakimakanafonoraka someraka, “Ho Kotesamo ararenane soko, someane soko, nenakamaka makatapo.” Aíyaka Ho Kotesamo ainane hemakapurafapo. Arirakano aporo himua Ho Kotesa risia aporoamo hákasa Ho Kotesamo ainane hemakapurapo. \v 15 Aporo himua Ho Kotesa risiamo aseraka, “Ikia kara ane kotesapo. Ikia kara ane watikisapo.” Aíyaka takekea hemakapurapo. Asiāne Ho Kotesa rea aporomo makata su takekea asekea hemakapurane, nena aporo metamo asekea hemakapurafapo. \v 16 Asiamo Kotimo sawia popasane oyapo. \m “Unihae Kotimo hemakapusuane epamo aserare? Aporo hinamo suamo aserafapo. Kepoane Kotimo enomakasimo epamo tarirare? Eaki aporomanomo tarirafapo.” Aíyaka Kotimo sawia popahoareapo. \rq (Aisaia 40:13)\rq* \m Asiāne Keresomo hemaka apura ayiáka isiapo hemakapurakanapo. \c 3 \s1 Kotimo aporo raipane oyapo. \p \v 1 Keresoa paosa aporo maeo, fana ano reyaki rea maiya amo, aporo himua Ho Kotesa komarukua risia aporoaki, some kára kakafunu nine, ayiáka reaki some kasafapo. Repo hokosa kirimo hemakapura ayiáka hemaka apure. Hauaka wo aporo himua Ho Kotesa risikianafonosa arisia ayiáka risikino asekea, reaki some kasapo. \v 2 Hokosa kiri hoko akara ayiáka, reaki some wakasema kasapo. Re kárahoanafonosekeno, makata kakayia maīyasa akara ayiáka, reaki some kasafapo. Asiamo Kotimo kepo hemakapukua somera some kepoane repo hemakapusifareapo. Yumo soko repo hemakapusifareapo. \v 3 Re nena aporo arisia ayiáka, yaiya risikinapo. Repo namina yia kakanakeraka, namina yia tafatafaraka risikinapo. Nena aporo arisia ayiáka re risikinapo. \v 4 Re ayiáka risike repo metakiramo someraka, “Ano Pore patera aserakanapo.” Airakano metakiramo someraka, “Ano Apórose patera aserakanapo.” Aíyaka someraka arisiane nena aporomo tafatafana ayiáka repo namina yia ayiáka tafatafaraka risikinapo. \p \v 5 Apóroseane ipi epare? Poreane ipi epare? Eto Kotimo aporo raipapo. Repo Kotimo some kakimakasimo etapo some karaka risiapo. Unihae Kotimo Apóroseaki ayiáka rakiniesane epo rakisiapo. Anoaki ayiáka rakiniesane nōmo rakisiapo. Kotimo etoaki makata rakira kekepo karakano etapo rakisiapo. \v 6 Arirakano hemoa makata mano aporora ayiáka etapo rakiraka risiapo. Makata mano nōmo porosapo. Pororakano Apórosemo heane taka reraka reapo. Makata mano koteaka terahoasimo Kotimo matanehekea maresapo. \v 7 Makata mano porora aporoane soko, he taka rera aporoane soko, teta wakasemapo. Arirakano makata mano matanehera Kotiane ipi namo kakaro kárapo. \v 8 Makata mano porora aporoane soko he taka rera aporoane soko tati makata rakira hakása yinesapo. Asiamo makata mano porora aporoamo soko, ipi makata rakisia akipoko, makata ropoane makosapo. Arirakano he taka rera aporoamo soko, ipi makata rakisia akipoko makata ropo makosapo. Ayiáka hakása hakásaraka makata rakisia akipoko makata ropo makosapo. \v 9 Asiane Koti ipiane namo kakaro kárapo. Kotimo etoane murikimasasamo, etapo Kotiyaki hakāsa makata rakirakanapo. Kotimo hemo asíane répo. Hemo wafayane Kotipo. Taku me meta soko, Kotimo ape asíane répo. \p \v 10 Kotimo ano ararerakano nōmo aporo ape kiramo ape akira ayiáka nōmo kisiapo. Kiraka ape takuma ira kesa koteaka aporora ayiáka reaki nōmo fana some kasapo. Ira kesa porosakipoko a aporo metakiramo ape namo akira ayiáka, ano pusuakipoko aporo metakiramo reaki some karakanapo. Ape kira aporomo koteaka kiane siahoasireapo. Mokome kiane siahoasifareapo. Asiamo ape kira aporo suamo ape koteaka kiakosakipoko asekea hemakapukua kinie. \v 11 Ira kesa asiane Yasu Kereso ipi hakásapo. Ira kesa meta rekenafapo. Ira kesa meta mapohokopo. \p \v 12 Ira kesa a ape namo kiraka aporo metakiramo ape paroaka kirapo. Asiamo ipu koróto soko meta, siufa soko meta, eke kotesa soko meta makata kakaro parosane mokoa ape kirapo. Arirakano aporo metakiramo ape paroaka kirafapo. Asiamo ipu makata haparesa mokoa, asane soko meta, yasoso soko meta, foaka fahokosa makatane mokoa ape kirapo. \v 13 Arirakano ape paroaka kisiane soko metao, watikiaka kisiane soko metao, hukurukua parakuna maiya amo, Keresomo tariakosapo. Maiya amo ira rufi faserepekea makata rakisiane su inakakosapo. Inarakano aseane makata koteaka paroaka rakisiane yaiya rekeno aseakosapo. Watikiaka rakisiane iramo inakakorakano aseakosapo. \v 14 Arirakano ira rufimo inasane iramo kakaro inakakohoanafonoraka ira rufi arakaru yia ape rekeno apeane kisia aporoamo makata ropo makosapo. \v 15 Arirakano iramo inakakorakano, apeane kisia aporoamo makata ropo makosane metakariakosapo. Epo makata ropoane metakariraka e aporomanoane pasimakosapo. Ape kisia aporoane mafasiakosakipoko ira rufi arakaru aeyaka amara ayiáka, Kotimo e maka, mafasiakosapo. \p \v 16 Arirakano Kotimo ape ane repo. Kotimo Ho Kotesane re su himua risikinapo. Makatane meraruhopo. \v 17 Kotimo ape kotesa susu rekeasimo makata watikisane kikisiraka risirapo. Kotimo apeane aporomo mokoatikirakano, mokoatikina aporoane Kotimo fanasiraka marutaehokosapo. Asiamo Koti rea apeane repo. \p \v 18 Asiamo repo hasaka hemakapurapaka asekeanie. Repo metakiramo hemakapukua someraka, “Hauaka wo makata suane nōmo enomaka hemakapurapo.” Aíyaka hemakapura aporoane Koti hikumisia ipi aporo kárafapo. Asiāne aporo metakiramo hauaka wo makata rakira enomasane makama kesekeraka risikinone, Koti hikumisia aporo ane hokopukua risikiakosapo. Ayiáka risikino nena aporomo asekea someraka, aporoane himu mahimeterareapo, aihokosapo. \v 19 Arirakano hauaka wo aporomo someraka, “Hauaka wo makata enomasa hemakapusuane kárapo.” Airakano Kotimo someraka, “Hauaka wo makata enomasa hemakapusuane nenakamaka makata ayireapo,” airakanapo. Arirakano Kotimo sawia Yopamo popasane oyapo. \m “Aporomo hauaka wo makata rakira enomasane kakinu asiapo. Makata rakisia amo kakinumo arura ayiáka, ipi nine keseke rukusapo. Ayiáka rukusane Kotimo maresapo.” Aiyaka popahoareapo. \rq (Jop 5:13)\rq* \m \v 20 Kotimo sawia, Same púkua makata meta soko popasane oyapo. Enomasa aporomo hemakapusuane Unihaemo asekea someraka, “Nenakamaka makata ayireapo,” aíyaka popahoareapo. \rq (Buk Song 94:11)\rq* \p \v 21 Popasane hemakapukua, hauaka aporomo makata ainane makáraraka rupiaka somehokopo. Makata suane repoko Kotimo rakisiapo. \v 22 Ano Pore soko, Apórose soko, Pita soko, isiapo re ararehoasimo Kotimo isu murikimasapo. Hauaka wo makata ane soko, Kotimo reaki kasapo. Koteaka risikiasimo hitafe rerane soko, Kotimo kasapo. Ipi hauaka hiakosakipoko kurane soko kasapo. Yumo ainane soko, keseke ayiakakosane soko, makata suane re koteaka risikiasimo Kotimo maresapo. \v 23 Asiamo some one hemakapunie. Reane Keresomo menapo. Arirakano Keresoane Kotimo menapo. \c 4 \s1 Keresomo aporo raipane oyapo. \p \v 1 Repo isu hemakapuraka, “Keresomo aporo raipane ipo. Kotimo makata kakaro aina farareane some kakasimo murikimasa aporoane ipo.” Aíyaka isuane hemakapunie. \v 2 Murikimasa aporoamo ipi rakinie aisa aporo akipoko himu hakásaraka hemakapukua rakiraka risikino, ane kotehokosapo. \p \v 3 Repo soko aporo metakiramo soko anoaki hukurukua someraka, “Poremo ipi siaraka rakirakanare? Ipi Kotiaki himu hakásaraka hemakapukua rakirakanarakapo.” Aíyaka aporo metakiramo ano hukururakano nōmo kakipayarakanapo. Nōmo siaraka rakirakarire? Siahoanafonoraka rakirakarire? Aíyaka nōmo ni yia somehoane siahoasifareapo. \v 4 Arirakano nōmo himumo hemakapuraka, “Makata watikisane nōmo nī himua rekenafapo,” aíyaka nōmo hemakapurakanapo. Hemakapusua nine nōmo himua makata watikisane yia reke soko metao, rekeanafonoraka soko metao, Unihae ipi hákasamo aserapo. Epo nōmo makata rakisiane asekea, nōmo himuane soko asekea anoaki someraka, “Nómo koteaka rakisiapo. O, nómo watikiaka rakisiapo.” Aíyaka epo ipi yiamo anoane keseke hukurukusapo. \v 5 Asiamo Yasu paripeasiraka repo nōmo rakisiane aseraka, “Epo watikiaka arakire.” Aíyaka repo wate foaka anoane hukurukupo. Unihae pariperaka isiapo himua makata katosa farareane epo mafekemaraka tariakosapo. Aporomo hemakapusuane epo hufitaeraka somehokosapo. Maiya amo aporo suaki hakasa hakasaraka somehokosapo. Someana maiya amo Kotimo makata rakira kára rakisia aporoaki Kotimo kára kekerehokosapo. Wakasema rakisia aporoaki wakasema kekerehokosapo. \p \v 6 Keresoa paosa aporo maeo, Apórose etapo rakirane, nōmo reaki somerakanapo. Repo etoaki úyaka hemakapunie. Kotimo ainane koteaka ereketae hemakapusimo poparakanapo. Kotimo some kepo ipi sawia popasane kakimakanie. Kakimaka risike repo hakása meta tapikia rakiakopo. Asiamo repo namina yia rupiaka makáraraka risike, aporo metane makáraraka, arirakano aporo metane makama kesekeraka, ayiane siahoasifareapo. \v 7 Aporo metakirane mawakasemaraka, aporo metakirane makáraraka, ayiáka someraka arisiane, epamo reaki ayiakanieaka somesare? Metamo reaki ayiakaniesafapo. Repo makata kotesa susu mosane Kotimo reaki yaku kasapo. Kotimo reaki kasane repo mokoa risike yia, namina yano motosane máfaraka someraka arisiane marirakanonare? \p \v 8 Repo hemakapukua someraka, “Kotimo makata su kasasamo isu siaraka risikinapo. Re tarira aporoane isiapo metakarikia isu isina unihaeaka risikinapo.” Aíyaka repo somerakanapakae. Aíyaka somesane nōmo kaikia hemakapuraka, “Re namina unihaeaka risia satiki, ano soko reyaki hakāsa unihaeaka rekeafunupo.” Aíyaka hemakapurakanapo. \v 9 Reane namina unihaeaka risikinone, Kotimo isu tarira aporoane makama kesekehoasireapo. Asiamo nōmo reaki taku meane somerakanapo. Aporo su fanaraka pusuakipoko isu tarira aporoane kesekea perakanapo. Aporomo, aporo meta rusua kukusimo murikiamara ayiáka, murikimasane isupo. Hepene aporomo soko, hauaka aporomo soko, ipu suamo asekeasimo isu kakama yia rusua kukusapo. \v 10 Arirakano isiapo Keresoane some karakano aporo suamo kaikia isuaki someraka, “Re masuahoareapo.” Aíyaka repo somerakanapakae. Repo namina yia aseraka someraka, “Keresoa paosa aporoane isupo. Kára hemakapura aporoane isupo.” Aíyaka repo somerakanapakae. Aporomo isuaki someraka, “Re roraraka risikinapo.” Aíyaka repo somerakanapakae. Repo namina yia someraka, “Isu wakapuaka risikinapo.” Aíyaka repo somerakanapakae. Isuaki aporomo mahisiraka risikinapakae. Arirakano re aporomo makárarakanapakae. \p \v 11 Fana soko, yumo soko, isu meamoraka risike, he nariraka risike, pasu paté osoraka risike, isu rurakano risike, isu ape fasekeno hauaka meta koraka risike, \v 12 makata nakosakipoko hokonomo wafororaka rakirakanapo. Aporomo isuaki yakasa ho marerakano soko, Kotimo iane ararehoasimo isiapo someraka, “Re makotehokoripo,” airapo. Isu Kereso patera asekea risiasamo isu rurakano soko, isiapo rukua roponafapo. \v 13 Aporomo isuaki mainamarerakano soko, isiapo iaki auaraka somerapo. Ipu isuaki someraka, “Reane hauaka wo makata pepeno ayireapo. Arirakano hauaka wo he torofae ayireapo.” Aíyaka isuaki mayapakeraka somerakanapo. Fana soko, yumo soko, yaiya someraka risikinapo. \s1 Poremo someraka, “Nōmo ainane kekemahoanie.” Aisane oyapo. \p \v 14 Re kaiyahoasimo nōmo reaki poparakanafapo. Repo koteaka kaikia hemakapukua risikiasimo poparakanapo. Re nōmo hokosa asiapo. Nōmo re kára hemakapurakanapo. \v 15 Repo Keresomo ikia karane hemakapusimo, aporo yakaimo reaki tisaraka some kakako pesapo. Aporo yakaimo tisaraka some kakako pesa nine, re Keresoa paosa aporomo ata asíane hakásapo. Hakásane anopo. Keresomo some kotesa nōmo fana some kakako pesapo. Pekea some karakano repo kakimasapo. Akipoko anoane repo ata asíapo. \v 16 Asiamo ano area ayiáka, re soko ayiáka risikianie. \v 17 Ayiáka risikiasimo, Timotiane nōmo re arisia pusiesapo. E Keresoaki rekeako parihoasimo, nōmo eaki some kasapo. Some kasasamo e nōmo hokosa asíapo. Eane nōmo kára hemakapurakanapo. Epo Keresomo rakirane koteaka rakirapo. Arirakano e peraka nōmo Keresomo ainane kekemaraka reane, epo reaki mahemakapukusapo. Keresomo ipi aina ikia kara a, nōmo kekemaraka reane, nōmo kurikuri ape sua some karakanapo. Some hakása yine epo soko reaki some kakakosapo. \p \v 18 Repo metakiramo someraka, “Pore peakosafapo.” Aíyaka repo namina yia rupiaka makáraraka risikinapakae. \v 19 Asiāne ano wakasema nina peakosapo. Unihae Kotimo aorakanone ano peakosapo. Ano apera maiya amo, rupiraka risia aporoamo somesane, nōmo kairaka, kaikia ayiáka ipu makata rakisiane nōmo aseakosapo. \v 20 Asiamo Kotimo ipi unihaeaka asekea rea aporoamo makata somera hákasa ayafapo. Ipi kakaro wakapuaka rerapo. \v 21 Ano apera maiya amo re maropohoko ira firisi maka apera ayiáka, maka peakonahoaere? Reaki himu tumurumo hemakapukua himu auaraka apera ayiáka peakonahoaere? Repo hemakapusuane maiyakasireare? Ano auaraka peasimo hemakapuraka namina yia fana maropohoanie. \c 5 \s1 “Hinamo hakimakopo.” Aisane oyapo. \p \v 1 Repo metakiramo hinamo hakimasapakae. Aporo hakasa metamo ipi atamo hinamo hakimaraka rekenapakae. Ayiáka hakimarane Keresoa paohoanafonosa aporomo soko anafapo. \v 2 Repo namina yia aporo hakása metamo ipi atamo hinamoane hakimaka yia, re namina yano motosa makararaka arisiane marirakanonare? Re kaíyaraka fofaraka risikiafunureapo. Hakimara aporoane reyaki hakāsa rekeakohoamo mafasikia pusiehoafunureapo. \v 3 Asiāne ano reyaki hakāsa rekenafapo. Ano amano kauane reyaki hakāsa rekeanafonoraka, nōmo himu hemakapurane maiya suamo reyaki hakāsa rekenapo. Ano reyaki hakāsa area ayiáka reke nōmo someraka, “Hakimora aporoane watikirareapo,” airakaripo. \v 4 Asiamo Yasumo yano motosa makárahoko sarimana maiya amo, nōmo himumo hemakapurane reyaki hakāsa reke, Unihae Yasu soko, reyaki hakāsa rekenapo. Reasasamo ipi wakapuane reyaki rekeno hakimara aporoane \v 5 Sataneaki kakanie. Karakano aporoamo watikiaka rakira kau watikisane Satanemo mokoatikihokosapo. Mokoatikisane Unihae Yasu pariapera maiya amo, aporoamo hoane Kotimo pasimakosapo. \p \v 6 Arirakano repo namina yano motosane makáraraka someraka risike siahoasifareapo. Arirakano makata pirira wakasemamo farawa suane makáranapo. Aina ayiáka aporo hakásamo watikisa amo re suane mokoatikihokosapo. Anapaka aporo watikisane reyaki hakāsa kikinahokopo.\f + \fr 5:6 \ft Makata pirirane Pisini meaka yano motosa yis airapo. Yisimo ainane oyapo. Yisimo makata torenapo. Toreraka makáranapo. Hinamomo farawa paikinako yisi wakasema farawayaki kekeroraka motokoa asekea kaina, yisimo rakiraka reke farawa suane makáranapo. Arirakano yisimo makata torenasamo Kotimo sawia taku meaka makata watikisane yisipo, airapo.\f* \p \v 7 Arirakano Yu aporomo Ape Farimaresa Hemakapuko hokono keako ipu apea makata pirira rekeakohoamo, ipu kokoa mamakatenapo. Mamakateraka ipu farawa makata pirira fasekeno farawa kawe hitafe kotesa pairapo. Aina ayiáka re su koteaka risikiasimo, aporo watikisane reyaki hakāsa kikinahokopo. E makama yaoahoanie. Arirakano Ape Farimaresa Hemakapuko hokono kesa maiya amo, Yu aporomo saro sipi mano rusuapo. Asia ayiáka isiapo watikisane mafahokosakipoko, Yasu isupoko farimaka kusuapo. Kusuasamo isu kawe koteaka risikiasireapo. \v 8 Arirakano Yu aporomo Ape Farimaresa Hemakapuko hokono keakosakipoko, makata pirira mamakatesapo. Asia ayiáka isiapo soko saperaka, makata watikisa rakirane mamakatehoanie. Aporo mokoatikiraka hemakapurane soko, mamakatehoanie. Asiamo isiapo aporo metaki himumo koteaka hemakapukua, arirakano kakaro somerane susu someaka ayiáka risikianie. \p \v 9 Fana nōmo reaki sawi meta poparaka, “Hinamo hakimara aporoyaki re sarimahokopo,” aíyaka popasapo. \v 10 Popasa kepoane Keresoa paoraka risike yia hakimarane popasapo. Aporo akiyaki sarimahokopo. Asiāne Keresoa paohoanafonosa aporoamo hinamo hakimarane sarimahokopo, aíyaka nōmo popasafapo. Keresoa paohoanafonosa aporomo hinamo hakimarane soko, makata makaripi aíyaka hemakapura aporoane soko, makata hakimakosakipoko makata kotafe somera aporoane soko, yakasa hoaki kekerena aporoane soko, aporo akiyaki sarimahokopo, aisafapo. Asiamo nena aporo hauaka sua risikinapo. I fasikia re ma risikiakosare? Hauaka wo iyaki hakāsa risikianie. \v 11 Asiāne repo koteaka hemakapusimo nōmo reaki úyaka poparakanapo. Repo Keresoa paosa aporo maemo hinamo hakimaraka risikino, eyaki hakāsa risikiakopo. Arirakano re Keresoa paosa aporo mae metakiramo makata makaripi aíyaka hemakapurane soko, yakasa hoaki kekerenane soko, aporo meta mainamarerane soko, he watikisa nekea masuanane soko, arirakano makata kemo hakimorane soko, suane Keresoa paosa aporo metakiramo ayiáka rakirakano, aporo akiyaki re sarimahokopo. Iyaki hakasa toke makata nakopo. \p \v 12-13 Keresoa paohoanafonosa aporo hukururane isiapo menafapo. Iane Kotimo hukurukusapo. Keresoa paosa aporo isuyaki hakāsa sarimana aporo ane isiapo hukuruane siahoasireapo. Arirakano Kotimo sawia popasane oyapo. “Aporo watikisa reyaki hakasa sarimaraka risikino pusiehoanie.” Aíyaka Kotimo sawia popahoareapo. \rq (Lo 13:5; 17:7; 22:21, 24)\rq* \c 6 \s1 Keresoa paosa aporomo tafatafarakano maroponane oyapo. \p \v 1 Repo namina yia Keresoa paosa aporo mae metamo Keresoa paosa aporo mae metayaki tafatafaraka, hukurura kepo kaira aporo Keresoa paohoanafonosa aporomo maropohoasimo puane siahoasifareapo. Keresoa paosa aporomo maropohoasimo punie. \v 2 Some one hemakapunie. Hauaka wo aporo suamo watikiaka rakisiane keseke Keresoa paosa aporomo iane Keresoyaki maropohokosapo. Maropohokosane repo hemakapurakanafare? Keseke makata karane repo maropohokosasamo, yumo makata fete ane maropohoanafonoraka asekepayahoane siahoasifareapo. \v 3 Keseke hepene aporo menane soko isiapo maropohokosapo. Maropohokosasamo yumo hauaka wo soko makata feteane isiapo maropohoane siahoasireapo. \p \v 4 Re Keresoa paosa aporomo tafatafarakano, nena aporomo maropohoasimo purakanapakae. Ane manakano asiare? \v 5 Asiasamo re kaíyahoafunureapo. Repo namina yia tafatafasa maropohokosa ane Keresoa paosa aporo hakása meta koteaka hemakapura rekenafare? Rekenone, epo re maropohoasimo punie. \v 6 Asiane repo metakiramo ipi Keresoa paosa aporo mae hukuruko purakano, Keresoa paohoanafonosa makata hukurura aporoyaki maroporakanapakae. Ayiáka rakiane siahoasifareapo. \p \v 7 Arirakano repo makata hukururane ikia kara kotesafapo. Re namina yiamo makata watikisane hemakapuraka hukuarura amo re Keresomo ainane hurupereapo. Arirakano aporo metamo né mokoatikirakano soko, nómo ní menane hakimarakano soko, metakariafunureapo. Marirakano hukururakanare? \v 8 Asiāne repo yiamo Keresoa paosa aporo maeane mokoatikiraka, epo makata ropoane soko, repo mokoyakurakanapakae. Epo menane repo haki morakanapakae. Ayiáka rakiane siahoasifareapo. \p \v 9 Ayiáka watikiaka rakira aporoane Kotimo unihaeaka asekea rerafapo. Some ane repo hemakapurakanapo. Aporomo hinamo hakimako puraka, arirakano hinamomo aporo mokotokoraka, arirakano aporo sisimamo hinamo hokosa fetakapeane paremurikia aina aporo hinamoane Kotimo unihaeaka asekea rerafapo. Yakasa hoaki kekerena aporoane soko, aporo hokosa fete aporo takēyaki purane soko, \v 10 makata kemo hakimarane soko, makatane ano makaripi aíyaka hemakapurane soko, he watikisa nekea masuanane soko, mainamarerane soko, faremarekea tau yapakeaka hakimarane soko, ayiáka rakira aporo hinamoane Kotimo unihaeaka asekea rerafapo. I Kotiyaki yaiya risikiakosafapo. \v 11 Fana repo metakiramo ayiáka watikiaka rakirakano asekea, watikisane Kotimo kososapo. Watikisane makikisiraka maresapo. Unihae Yasu Keresope Ho Kotesa tetapō, re arareraka repo watikisane hukurukusapoko asiane rukupatesapo. Rukupatesasamo Kotimo someraka, “Reane aporo ereketaesapo,” aisapo. \s1 “Re kauane Kotimo kau ayireapo.” Aisane oyapo. \p \v 12 Aporo metakiramo someraka, “Nōmo nī hemakapusuane kekemaraka rakiane siahoasireapo,” airakanapo. Airakano yia nōmo someraka, “Makata sumo ano makotenafapo. Makata su nōmo rakirakano makata amo ano makotehoasifareapo. Arirakano makata ane hakása metamo soko, ano asekea rekeane siahoasifareapo,” aíyaka nōmo hemakapurakaripo. \v 13 Makata nenapoko katukunuane rakikia maresapo. Katukunupoko makata nenane rakikia maresapo. Asiāne makata nenane soko, katukunuane soko, tetāne Kotimo mafahokosapo. Arirakano hinamo hakimakasimo aporomanomo kauane Kotimo rakikia maresafapo. Unihae Koti ipipoko kauane rakikia maresapo. Aporomano tua Unihae Koti ipi rekeakosakipoko, aporomanomo kauane rakikia maresapo. \v 14 Unihae Yasu kusuane Kotimo maturikia taesapo. Maturikia taesa Kotiamo isu aporomanoane soko kusuane, epo maturikia taehokosapo. \p \v 15 Keresomo ipi hokono ipi korake ipi kau asíane isupo. Isu Keresomo ipi kau asiapo. Ipu kauane hinamo aporo metayaki mokome pura hinamo akiyaki paohoane siahoasireare? Wae, siahoasifareapo. \v 16 Kotimo sawia popasane oyapo. “Aporo hinamoyaki purane tati kau hakásareapo,” aíyaka popahoareapo. \rq (Stat 2:24)\rq* \p Arirakano aporo rea pura hinamoane aporo meta tati hakāsa paoraka purakano, ane tati kau hakásarakanapo. \v 17 Arirakano Unihae Keresoaki kataka marekea rea aporoane Kereso tati ho hakása yineraka risikinapo. \p \v 18 Ho hakasa yineraka risiasamo hinamo meta hakimaka paohokopo. Aporomo makata meta watikiaka rakiraka, epo ipi kauane mokoatikinafapo. Hinamo hakimarakano ipi kauane mokoatikinapo. \v 19 Repo kauane Ho Kotesamo apepo. Ho Kotesa Kotimo kasane re tua risikinapo. Risiasamo reane Koti menapo. Repo namina yia asekea risikinafapo. \v 20 Repoko Kotimo makata ropo kára kasapo. Kasasamo repo kaumo epoko rakinie. Koti ipi faeraka reane makáraraka rakipe punie. \c 7 \s1 Keresoa paosa aporo Korini taonea risiamo Poreaki makata kairaka, “Aporomo hinamo arumakanafononane kotehoareare? Hinamo aporo punafononane kotehoareare?” Aíyaka kairaka sawi popasane oyapo. \p \v 1 Repo anoaki makata kairaka sawi makesesuane, nōmo asekea reaki sawi poparakanapo. Aporomo hinamo arumakanafonoraka rekenone, ane kotesapo. \v 2 Asiāne aporomo hinamo hakimorane kárarakanapakae. Anapaka, aina kotesane oyapo. Aporomo soko ipi hinamo kekepo arumayane siahoasireapo. Hinamo soko ipi aporo kekepo puane siahoasireapo. \v 3-4 Hinamomo ipi kauane ipi asekea reke siahoasifareapo. Ane ipi apiamo asekea rekenapo. Apiamo ipi aseaki, “Iti hakāsa yao purakapo,” aihoane ipi aseamo takēraraka hisihoane siahoasifareapo. Arirakano aporomo soko ipi kauane asekea rekeane siahoasifareapo. Ane ipi aseamo asekea rekenapo. Aseamo ipi apiaki, “Yao purakapo,” aihoane apiamo takēraraka hisihoane siahoasifareapo. \v 5 Titi arumaka risike takēraraka hisihokopo. Sere metamo titi himu hakásaraka hemakapuraka, “Sere omo Kotiaki kurikuriraka risikiakosapo. Yumo maiya wakasemamo hakasa yao purane metakarirakanapo. Yaoa karikia pukusafapo.” Aíyaka titi himu hakásaraka hemakapuraka ayiakanie. Sereamo Kotiaki kurikuriraka faraka, efera hunia titi hakāsa yao punie. Satanemo né mokopipiraka hinamo metayaki pukohoamo ní hinamo titi yao hakasa punie. Titi mokokekepohokopo. \p \v 6 Asiamo nōmo hemakapuraka repo hinamo arumarane soko siapo. Nōmo yaporakanafapo. Asiāne arumakanie, aíyaka nōmo somerakanafapo. Nōmo someana one re arareraka somerakanapo. \v 7 Nōmo hinamo arumakanafonoraka area ayiáka aporo su ayiáka risikiasimo hemakapurakaripo. Arirakano Kotimo makata yaku kekepo kekepoaka ararenapo. Aporo metaki makata meta arareraka, arirakano aporo metaki makata meta arareraka, ayiáka kekepo kekepoaka ararenapo. \s1 Korini aporomo Poreaki makata kairaka, “Hinamo arumakanafonosa aporomo hinamo arumarane kotehoareare? Hinamo yaro efera hunia aporo purane kotehoareare?” Aíyaka Poreaki kaisiane oyapo. \p \v 8 Hinamo arumakanafonosa aporoaki soko, hinamo yaroaki soko, nōmo someraka, “Hinamo yaro efera hunia aporo punafonoraka, arirakano aporomo hinamo arumakanafonoraka, ano area ayiáka re risike kotehoasireapo. \v 9 Asiane sere suamo aporomo ipi hemakapusuane hinamoa puraka rekeno, amo hinamo arumayane siahoasireapo. Himumo hemakapusuane iramo inara ayiáka inaraka rekeno, ane hinamo arumakanie. Arirakano hinamo otoatoa ane soko, aporo puko hemakapurakarakano aporo puane siahoasireapo.” Aíyaka nōmo somerakanapo. \s1 Korini aporomo Poreaki kairaka, “Kereso aporomo ipi aseane fimareane siahoasireare? Kereso hinamomo ipi apiane fimarekea puane siahoasireare?” Aíyaka kaisiane oyapo. \p \v 10 Aporo hinamo apiaki soko, hinamo aporo aseaki soko, nōmo somerakanapo. Ane nōmo nī hemakapusua somerakanafapo. Unihae Kotimo someaka maresane nōmo reaki somerakanapo. Asiamo someaka maresane oyapo. “Hinamomo ipi apia metakariakopo. \v 11 Hinamomo ipi apiane fimarekea metakarikia purakano, hinamoane aporo meta pukupo. Ipi haku tipia nenakamaka kakanie. Hinamoane ipi haku kakako hisirakano, ipi apia fana fimaresa tati sapesane maroporaka mafaraka ipi apiamo ape yia paripeanie. Arirakano aporomo ipi hinamo arumasane fimarekea pusiehoane siahoasifareapo.” Aíyaka Unihae Kotimo someaka maresapo. \s1 Korini aporomo Poreaki kairaka, “Nena aporo hinamo tati arumaka risina, keseke tati meta Keresoa paoraka, metane Keresoa paohoanafonorakano, ane fimareane siahoasireare?” Aíyaka kaisiane oyapo. \p \v 12 Makata one Unihaemo somehoanafonosa nine anoaki tarisiane nōmo nī hemakapukua re arareraka somerakanapo. Aporo Keresoa yororaka ipi aseane Keresoa yoroanafonoraka hinamoamo ipi apiaki hemakapukua kakeno yia ipi apiamo hinamoane fimareane siahoasifareapo. \v 13 Arirakano hinamo Keresoa yororaka, ipi apiane Keresoa yoroanafonorakano, ipi apiamo ipi aseaki hemakapukua rekeno yia, hinamoamo ipi apiane metakariane siahoasifareapo. \v 14 Arirakano aporo Keresoa paohoanafonorakano, epo aseane Keresoa paoraka kake, epo Kotiaki himu hakása hemakapusua aeyaka, aporo ane soko Kotimo ararerakanapo. Arirakano hinamo Keresoa paohoanafonorakano, epo apiane Keresoa paoraka reke, epo Kotiaki himu hakása hemakapusua aeyaka, hinamo ane soko Kotimo ararerakanapo. Ararehoanafonosa satiki tetapō tati hokosa hokono murisiane, Keresoa paohoanafonosa aporo hinamomo hokosa ayiáka risikiafunupo. Asiane tetapō hokosane soko, Kotimo asekea rekenapo. \v 15 Arirakano Keresoa paohoanafonosa aporomo, ipi asea Keresoa paosa ane hisiraka fimarerakano, hinamo né, metakarikia puane siahoasireapo. Arirakano Keresoa paohoanafonosa hinamomo ipi apia Keresoa paosane hisiraka metakirirakano, aporo nómo waehokopo. Keresoa paohoanafonosa aporomo hinamoane fimareane siahoasireapo. Re Keresoa paosa aporo hinamo tau risikiasimo Kotimo ré murikimaka pasimosapo. Asiamo re fimarerakano waehokopo. \v 16 Re Keresoa paosa hinamomo ní aporoane ararerakano, ipi Keresoaki rekeako pariraka soko metao, himeteripo. Re Keresoa paosa aporomo ní hinamoane ararerakano, ipi Keresoa paoraka soko metao himeteripo. \s1 “Kotimo re pasimosa maiya amo re risia ayiáka risikianie.” aisane oyapo. \p \v 17 Aporo reo, ano kimisi koraka areamo, some one taone sua, Kereso aporo hinamoaki some kape purapo. Repo makata su ayianane Kotimo maresapo. Maresasamo Kotimo re pasimosa maiya amo risia ayiáka, yaiya risikianie. \v 18 Arirakano Kotimo pasimokoasiraka risia maiya amo, Yu aporomo ipi kau hahaeraka patesapo. Yasuaki risikiako pariana maiya amo ipi kau hahaeraka patesa umuruane mokosekehoane siahoasifareapo. Arirakano Yu aporohoanafonosamo ipi kau hahaeraka patehoanafonosane Keresoaki risikiako pariana maiya amo kau hahaeraka patehoane siahoasifareapo. \v 19 Asiamo aporo kau hahaeraka patesane soko, kau hahaeraka patehoanafonosane soko, makatane yumo nenakamaka makata asiapo. Kotimo somemane kakiamarane kakaro makata namo ane ayapo. \v 20 Asiamo Kotimo re pasimosa maiya amo, re risia ayiáka risikianie. \v 21 Pasimosa maiya amo aporo metamo re roposa wafaya akipoko repo raiparaka rakisiare? Ayiáka rakirane mahisiraka rakiakopo. Ayiáka rakiakosapoko asiane, re roposa wafayamo someraka, “Re tonotaerakano metakarikia puane siahoasireapo.” Airakano raiparaka rakisiane metakarikia puane siahoasireapo. \v 22 Tonotaehoanafonoraka re roposasamo yaiya rakiraka risikianie. Kotimo re pasimosa maiya amo re Kotimo tonotaesa aporo parisapo. Arirakano aporo metamo re ropohoanafonorakano, re Kotimo roporaka pasimosapo. Asiamo re Kotimo aporo raipa pariraka risikianie. \v 23 Kotimo repoko makata ropo kasasamo, repo aporo metamo hemakapusuane kekemaraka rakiakopo. Aporo metamo reane aporo raipa pariraka sikiraka asekea reke siahoasifareapo. Repo Keresopoko rakirakanapo. \v 24 Keresoa paosa aporo maeo, Kotiaki himu hakásaraka hemakapukua risikianie. Re peaeaka pasimosa maiya amo risia ayiáka yaiya risikianie. \s1 Korini aporomo Poreaki kairaka, “Hinamo aporo punafonoraka yaiya toke kotehoasireare? Aporomo hinamo arumakanafonoraka yaiya risike kotehoasireare?” Aíyaka kaisiane oyapo. \p \v 25 Hinamo aporo punafonosane repo anoaki kaisiane someaka poparakanapo. Makatane Unihae Yasumo someaka maresafapo. Someaka mareanafonosa nine, anoaki tarisiane nōmo reaki some karakanapo. Kotimo ano araresane nōmo kakaro ereketae somerakano, repo kaiyiane siahoasireapo. \p \v 26 Yumo hauaka wo makata watikisa kára fasere apera maiya amo, fana risia ayiáka, yumo soko yaiya risikianie. Ayiáka risike kotehokosapo. \v 27 Hinamo arumaka reke hinamo arumasane fimareakopo. Arirakano aporomo hinamo arumakanafonoraka reke hinamo faihokopo. \v 28 Hinamo arumayane soko siahoasireapo. Hinamo aporo puane soko siahoasireapo. Ane makata watikisafapo. Asiane hinamo titi arumaka arisia maiya amo hauaka wo makata rakiramo teto kau aseakosapo. Anapaka hemakapurakaripo. \p \v 29 Keresoa paosa aporo maeo, kepoane oyapo. Hauaka one fahokosa maiyane makerakanapo. Aporo hinamo apia repo aporo hinamo arumakanafonosamo Kotipoko arakira ayiáka rakinie. \v 30 Re hiripuraka risike yaiya hiripuraka risikiakopo. Makata akipoko repo hiripurakano makatane keseke fahokosapo. Hiripuhoanafonoraka arisia ayiáka risikianie. Arirakano re seseraka risike sesehokopo. Makata akipoko seseraka risikino makatane keseke fahokosapo. Arirakano repo makata kára roporako hemakapukua risikiakopo. Re forokoa arisia ayiáka risikianie. Makata roposane keseke fahokosapo. \v 31 Arirakano repo hauaka wo makata rakirane rakiraka risike makárahokopo. Hauaka wo makata one keseke faraka makata meta faserepeakosapo. Hauaka wo makata rakira himu tumurumo hemakapunafonona aporo arisia ayiáka, risikianie. \p \v 32 Hauaka wo makata akipoko kara himu nekea hemakapukua risikino, ano hisiripo. Arirakano Kotimo sesehoasimo aporo hinamo arumakanafonosamo Kotipoko kára rakiraka rekeako hemakapurapo. \v 33 Arirakano aporo hinamo apiamo ipi aseamo sesehoasimo hauaka wo makata rakirane kára hemakapurapo. \v 34 Himu takumo hinamoaki hemakapukua, himu takumo Kotiaki hemakapukua, ayiáka rerapo. Hinamo yaromo soko, hinamo aporo punafonosamo soko, Kotipoko rakirane kára hemakapurapo. Hauaka wo makata rakirane fasikia ipi kau soko, ipi ho soko, ipi hemakapurane soko, Kotiaki paoraka rakiako hemakapurapo. Arirakano hinamo aporo aseamo ipi apiamo sesehoasimo hauaka wo makata rakirane kára hemakapurapo. \p \v 35 Arirakano makata yaporaka mareakosakipoko reaki some karakanafapo. Nōmo re ararehoko some karakanapo. Re kakaro koteaka risike Kotipoko himu hakásaraka hemakapukua rakisimo nōmo some karakanapo. \s1 Korini aporomo Poreaki kairaka, “Hinamo faisane arumayane kotehoasireare?” Aíyaka kaisiane oyapo. \p \v 36 Aporomo hinamo fairaka nina himumo hinamo arumako hemakapurakarakano arumayane siahoasireapo. Hinamo arumarane watikisafapo. \v 37 Arirakano aporo metamo ipi yiamo hemakapuraka, “Hinamo arumakosafapo.” Aíyaka ipi yiamo hemakapukua hinamo arumakanafonoraka rekeno soko siahoasireapo. \v 38 Hinamo faisane arumayane siahoasireapo. Asiāne hinamo arumakanafononane namo kakaro kotesapo. \s1 Hinamo yaro kakakosane oyapo. \p \v 39 Hinamo ipi apia rekeno tati kakaro hakása yinenapo. Ipi apia metakarikia aporo metayaki puane siahoasifareapo. Ipi apia kurakano amo aporo meta ipi hemakupukua seseraka puane siahoasireapo. Siaraka siahoasinineo asiane Keresoa paosa aporo puane siahoasireapo. \v 40 Arirakano nōmo hemakapuraka ipi hinamo yaro yia kake ipi kakaro seseraka kakakosapo. Aíyaka nōmo hemakapurakanapo. Ho Kotesa ano himua reasamo anoaki tarirakano nōmo reaki some karakanapo. \c 8 \s1 “Yatafuaki makata nakosa kasane keseke neane siahoasireare?” Aíyaka kaisikeno asekea Poremo Korini aporoaki somesane oyapo. \p \v 1 Yatafuaki soko, yakasa hoaki soko, makata nakosa\f + \fr 8:1 \ft Pore rea maiya amo nena aporo hinamo uyáka risiapo. Ipu makata kakayia yatafupoko murisiapo. Murisiane rusua taku ane yatafuaki kasapo. Taku metane yia taesa tokeno mokoa pukua maketea roposapo. Arirakano makata kakayiane Kereso aporo metakiramo makata nakosakipoko ropohoko hisisapo. Asiane Kereso aporo metakiramo yaiya roponapo.\f* kasane nōmo reaki poparakanapo. Arirakano fana some meta one nōmo somerakanapo. Isiapo makata kára hemakapurapo. Arirakano aporomo makata kára hemakapurane takahinaka i namina makaporonapo. I namina makáranane, ikia kara kotesafapo. Asiāne ikia kara namo kakaro kotesane, aporo metamo aporo metaki himu tumurumo hemaka apura ayapo. Aporo metaki himu tumurumo hemakapura amo isu su mawakapuraka, aporo metakirane ararenapo. \v 2 Aporo metamo hemakapuraka, “Nōmo makata su hemakapukua faraka rekenapo.” Aíyaka hemakapura amo ipi yia makáraraka sikiraka, ane sia hemakapurakanafapo. Ane hasaka hemakapurakanapo. \v 3 Arirakano aporomo himu tumurumo Kotiaki hemakapurakano, Kotimo asekea someraka, “Aporoane nōmo aporopo.” Aíyaka Kotimo somerapo. \p \v 4 Arirakano repo anoaki kaisiane nōmo reaki somerakanapo. Yatafuaki soko, yakasa hoaki soko, makata nakosa kasane repo neane siahoasireare? Isiapo Keresoa paosa aporomo hemakapusuane yatafuane ipi namo kakaro fanāfapo. Yakasa ho soko kakaro fanāfapo. Hauaka wo iane namo kakaro Kotifapo. Arirakano iane kekerehoane siahoasifareapo. Koti yakai risikinafapo. Koti hakása rekenapo. \v 5 Arirakano hauaka wo makata risiane soko, hepene yapura makata risiane soko, Keresoa paohoanafonosa aporomo asekea someraka, “Makatane koti parisapo. Makatane unihae kára parisapo.” Aíyaka ipu hasaka someraka, kakaro Kotiane metakarikia, makata metaki kekereraka risikinapo. \v 6 Asiāne isiapo hemakapuraka, “Koti hakása rekenapo. Isiapo Atane epo. E aeyaka makata su fasere pesapo. Isiapo epoko rakiraka risikiasimo epo isu rakisiapo. Unihae hakásane Yasu Keresopo. Kotimo makata su rakiakosakipoko Yasu aeyaka kepomarekea rakisiapo. Asiasamo Yaiya rerane Yasu aeyaka isiapo maka yaiya risikiakosapo.” \p \v 7 Aíyaka isiapo hemakapurakano yia, Keresoa paosa aporo metakiramo aíyaka hemakapurakanafapo. Fana ipu maiya suamo yatafuaki soko, yakasa hoaki soko, kekereraka hemakapusuasamo, yaiya hemakapukua risikinapo. Risike aseane, makata nakosa yatafuaki soko, yakasa hoaki soko, kasane asekea hemakapuraka, “Makata nakosa ane neane siahoanarakapo. Nenakano isu himu mokoatikiraka soko metao mayiakanarakapo.” Aíyaka hemakapurakayia nenakanone, i himuane tomekemarekea yaiya risikiakosapo. \v 8 Asiāne isu Koti hikumisia koteaka risikiakosane, makata anenamo soko metao, makata nanafononamo soko metao, makata amo ikia kara kotesane tariakosafapo. \p \v 9 Makata nenane yaposa kakenafapo. Asiamo re asekeanie. Nōmo Yasuaki kára hemakapukua reke, arirakano aporo metamo Yasuaki kataka marekea paroaka hemakapurafaraka reke, epo né aseane, nómo yatafuaki makata kakayia kasane nenakano asekea hemakapuraka, “Keresoa paosa aporo yiamo makata ane arakire.” Aíyaka ipi hemakapura amo hasaka rakirane kirimanapaka, repo makata nenane koteaka asekea nanie. \v 10 Nómo hemakapuraka, “Makata nena yaposa kakenafapo.” Aíyaka hemakapukua yatafuaki makata kakayia kasane nekea reakipoko, aporo meta Yasuaki paroaka kataka marekea rekeanafonosa aporoane pekea asekea hemakapuraka, “Nōmo soko makata kakayia ane nakosapo.” \v 11 Aíyaka hemakapukua nenakano, e karekekea kaíyaraka rekeakosapo. Aporoamo makata kakayia yatafuaki kasane hemakapuraka, ipi fofaraka kaíyaraka rekeakosapo. Eane karekekea kaiyaraka rekeno, kepoane népo. Arirakano Keresoane ní maepoko soko farimaka kusuapo. Asiane nómo ayiana amo ní maeane mokoatikirakanapo. \v 12 Yasuaki paroaka hemakapunafonosa aporoane ní Keresoa paosa aporo maepo. Nómo ní maeane mokoatikirakano, nómo Keresoane mokoatikirakanapo. \v 13 Arirakano nōmo makata kakayia yatafuaki kasane nenakano, nōmo nī Kereso maeane fofaraka karekekea kaíyaraka rekeno, ane, nōmo makata kakayia efera hunia nakosafapo. Arirakano nōmo ayianamo nōmo Kereso mae ano patera pesane mokoatikinapaka, makata kakayiane nōmo efera hunia nakosafapo. \c 9 \s1 Aporo metakiramo Poreane mawakasemaraka somerakano Poremo iaki some parihisiane oyapo. \p \v 1 Aporo metakiramo ano mawakasemarakanapakae. Asiane nōmo nī hemakapusuane soko, rakiane siahoasireapo. Makata metamo ano matasosafapo. Yasumo ipi tarira aporoane anofare? Isiapo Unihae Yasuane nōmo asesafare? Nōmo Unihae Yasuane some karakano repo kaikia eaki risikiako parisafare? Ao, ásiapo. \v 2 Arirakano aporo metakiramo someraka, “Pore ipi tarira aporofapo. E Yasumo murikimasa aporofapo.” Aíyaka ipu somerakano, repo ayiáka somehoane siahoasifareapo. Nōmo some karakano repo kaikia, kakimaka Yasuaki risikiako parisasamo, ane kepoane ano tarira aporo reapo. \p \v 3 Aporo metakiramo anoaki “Né tarira aporofapo.” Airakano nōmo some one parihinakanapo. \v 4 Nōmo tarira aporomo rakirane rakirasamo nōmo aporo metakiraki someraka, “Makata nakosa soko, he soko makasie.” Aihoane siahoasireapo. Arirakano Yasuane nōmo some kaka rakirasamo repo anoaki makata nakosane kakafunupo. \v 5 Tarira aporo metakiramo soko, Unihae Yasumo ipi mamaneamo soko, Pitamo soko, ipu namina hinamoane karikia apura ayiáka, nōmo soko, hinamo kaya satiki karikia puane siahoafunupo. Isu suaki repo makata nakosa kakafunupo. \v 6 Asiane Pánapase etapo hakasa makata nakosakipoko hokonomo rakiane siahoasireare? Wae, siahoasifareapo. \v 7 Asiamo ame aporo arisia ayiáka eto risikiafunureapo. Aporo amea paosa amo ipi makata nakosakipoko makata ropo karáfapo. Aina ayiáka aporomo hemoa sako porokoa, sako karepe wateane tumaka nenapo. Ipi maposa wafayasasamo tumaka nenapo. Aina ayiáka saro ponomakau asekea rea aporoamo ipi saro ponomakau hoko piane nenapo. Ipi wafayasasamo nenapo. \p \v 8 Arirakano hauaka wo makata ainane nōmo reaki somerakanapo. Asiamo Yu aporomo somemane Mosesemo popasane soko, hakása yinesapo. \v 9 Asiamo fana Mosesemo somemane popasane oyapo. “Witi hae kau haketarisimo saro ponomakaumo finirape apuramo, saro ponomakaumo witi haeane nasimo akaia tapohokopo. Ipi rakirasamo ipi neane siahoasireapo.” Aíyaka popasane kepoane namo kakaro ponomakau ane, Kotimo somesafapo. \rq (Lo 25:4)\rq* \p \v 10 Kepoane isu Kotimo makata rakira aporoane yapakeaka somesapo. Somesane isiapo hemakapusimo Mosesemo popasapo. Asiamo hemo morō mora aporoamo soko, witi hae tura aporoamo soko, tati makata rakiraka risike, makata nakosane keseke makosapo, aíyaka hemakapurapo. \v 11 Aina ayiáka etapo witi hae potena ayiáka, Kotimo someane etapo reaki some kasapo. Etapo reaki some kasasamo aporomo witi hae anena ayiáka, repo makata nakosa etoaki karakano, etapo mokoa neane siahoasifareare? Ao, siahoasireapo. \v 12 Eto pusuakipoko aporo metakira pekea reaki some karakano, aporoaki repo makata nakosa karakano ipu mosapo. Asia ayiáka, etapo soko, mokoafunusa nine metakarisiapo. Metakarikia hemakapuraka, “Yasu Keresomo some kotesane repo kaiyako hisihokohoamo makata ropo mokoakosane metakarirakanapo. Yasumo some kotesane etapo matasonapaka etapo iti yia makata umisa maka rakirakanapo.” Aíyaka etapo hemakapurakanapo. \p \v 13 Arirakano Kotimo ipi apea pirisiti aporomo makata rakiraka risike Kotimo apea makata nakosa taesane ipu namina mokoa nenapo. Pirisiti aporomo saro ponomakau rukua, eke kima paikia, Kotiaki kaka, ipu soko eke kima paisiane parakuraka nenapo. Ipu makata nenane namina makata rakisiakipoko, makata ropo amora ayiáka morapo. Ane repo hemakapurakanafare? \v 14 Pirisiti aporomo makata nakosa amora ayiáka, Kotimo some kará aporoamo Kotimo someane some karásasamo, makata ropo makasireapo. Some kará aporomo makata nakosa mokoasimo, Kotimo some kaisia aporoamo makata ropo kayane siahoasireapo. Aíyaka Unihae Yasumo maresapo. \p \v 15 Aíyaka maresa nine nōmo makata ropo makasierakanafapo. Arirakano nōmo makata ropo mayane siahoafununine metakarisiapo. Asiāne nōmo sawi popana one makata ropo kakanie, aíyaka poparakanafapo. Repo makata ropo nōmo morafapo. Aíyaka somehoko seseripo. Aihoko sesenane repo rukupatehokopo. Rukupatenapaka ano kukuko seserakanapo. \v 16 Kotimo anoaki someraka, “Yasuane some kakanie.” Aíyaka someaka marerakano, nōmo ipi someane some karakanapo. Some kakanafonoraka nōmo koaretaesa satiki ane ano kaíyahoafunupo. Yasuane nōmo some kasasamo ano nī rupiaka makáraraka somehoane siahoasifareapo. \v 17 Nōmo nī hemakapukua Kotimo some kasá satiki, makata ropo makafunupo. Asiāne makata rakirane rakinie aíyaka Kotimo someaka maresasamo nōmo rakirakanapo. \v 18 Asiamo nōmo makata ropoane yakapare? Nōmo makata ropo asiane Kotimo some yaku akara ayapo. Nōmo makata ropo mayane siahoasinine metakarikia Yasumo some kotesane nōmo seseaka yaku some akarane nōmo makata ropo ayapo. \s1 Aporo hinamo su Yasuaki risikiako parihoasimo Poremo koteaka rakisiane oyapo. \p \v 19 Repo makata ropoane nōmo makanafonosasamo, ano aporo hakása metamo aporo raipafapo. Aporo su Yasuaki risikiako parihoasimo, aporo supoko ano aporo raipa pariraka reke rakirakanapo. \v 20 Yu aporoyaki ano reke rakisia maiya amo, i Yasuaki risikiako parihoasimo, Yu aporomo aina ayiáka, ano soko ayiáka reapo. Mosesemo somemaneane nōmo makama fananafapo. Asiāne Yu aporomo Mosesemo somemaneane makama fanaraka, i Yasuaki risikiako parihokosakipoko, ipu Mosesemo somemane makama fanaraka risia ayiáka, ano soko ayiáka reapo. \v 21 Asiamo Mosesemo somemane motosane nōmo koaretaenafapo. Arirakano Yasu Keresomo somemaneane soko, nōmo kakimaka reapo. Kakimaka reke, Yu aporohoanafonosayaki ano reke rakisia maiya amo, ipu Mosesemo somemane kakimakanafonoraka yia, i Yasuaki risikiako parihokosakipoko, i risia ayiáka, ano soko ayiáka reapo. \v 22 Aporomo Keresoaki wakapuaka hemakapunafonona aporoane ararehoko, i risia ayiáka, ano soko, ayiáka reapo. Aporo suamo aina ayiáka, ano soko, ayiáka reapo. I metakira Yasuaki risikiako parihoasimo ano ayiáka reapo. \v 23 Yasumo ano makotehoasimo ipi some kotesane aporoaki some kakakosakipoko yaiya koraka reke some karakanapo. \s1 Kereso aporo hinamo wakapuaka risikiasimo Poremo takumeaka somesane oyapo. \p \v 24 Aporo foaka purane hemakapunie. Aporo yakai foforaka pukua fanahokosakipoko asiane, aporo hakásamo marokeraka, ipi hákasa makata ropo marapo. Makata ropo amara ayiáka, repo soko, Kotimo makata ropo mokoakosakipoko, wakapuaka rakiraka risikianie. \v 25 Hauaka wo aporomo hemakapuraka, “Marokehokosakipoko, ano mokome rekeakosafapo. Kau mawakapuhokosakipoko ereketaeraka rekeakosapo.” Aíyaka ipi hemakapurapo. Hauaka wo makata ropo fahokosane\f + \fr 9:25 \ft Aporo foaka pukua fana kepoa naosaki makata ropo karápo. Makata ropo karáne uni hatipo. Uni hatiane ira ku kotesa hatīraka karotapirapo. Ira kuane hauaka menasamo torehokosapo.\f* makosakipoko ipi yia kaumo hemakapusuane metakarikia kakaro ereketaeraka rerapo. Aina ayiáka isu Keresoa paosa aporomo soko, makata ropo yaiya rekeakosane mokoakosakipoko, kakaro wakapuaka ereketaeraka risikiasireapo. \p \v 26 Asiamo ano soko, Kotipoko rakiraka makata ropo yaiya rekeakosane mako, Yasu rea kepoa naohokosakipoko ereketae purakanapo. Ereketaeraka apura ayiáka Kotipoko ereketaeraka rakirakanapo. Nena enaraka weako ana maiya amo marokehoko aporoaki hokonomo ereketaeraka kaua rurapo. Mokome rukuhaenafapo. Mokome rukuhaehoanafonona ayiáka Kotipoko nōmo mokome rakirakanafapo. \v 27 Ano yamenoa foaka puraka roranapaka kaumo hemakapusuane kairafaraka rekenapo. Aporo metakiraki Kotimo some kotesa nōmo some kasapo. Some kasa nine keseke Kotimo anoaki, “Né siahoasifareapo.” Airapaka pipu nōmo kaumo hemakapusuane kairafaraka kauane himumo hemakapusua a kekemarakanapo. \c 10 \s1 “Wate fana Yu aporomo Kotiane kau aseako rakisia ayiáka repo ayiakakopo.” Aisane oyapo. \p \v 1 Keresoa paosa aporo maeo. Wate fana isiapo makasa kaua kekemamo ásiane repo meraruhokopo. Asiamo fana isiapo makasa kaua kekemamo Mosese kekemarape pusuapo. I puraka ti pakae Kotimo yapura maresane asekea, ti pakaeane purakano ipu kekemarape pusuapo. Puraka i su he Reteane yaohoane hémo nesafapo. \v 2 Arirakano ti pakaea soko, he Retea soko, aporo hea tapuku amurira ayiáka, i tapukumuriraka sikisapo. Arirakano i hea tapuku amurira ayiáka i suane Moseseaki paosapo. \v 3 Makata nakosa Ho Kotesamo kasane ipu suamo nesapo. Heane soko Ho Kotesamo kasane ipu nesapo. \v 4 Arirakano i puraka eke ane asesapo. Eke anaka he pesapo. Arirakano Keresoane yapake eke somesapo. Asiamo i purakano Kereso iyaki hakāsa pusuapo. \v 5 Arirakano Kotimo iane efera hunia soko, efera hunia soko, araresa nine, ipu epo someane koaretaeraka Kotiane masesesafapo. Kotiane masesehoanafonorakano, Kotimo iane fanasiraka aporo nena ima yao kauanea kukua kesapo. \p \v 6 Ipu makata watikisa yaposane metakarianafonosa ane isiapo hemakapusimo popasapo. Makata watikisane ipu fana seseaka rakisia ayiáka isiapo soko anapaka popasapo. \v 7 Ipu yatafuaki soko yakasa hoaki soko kekerena ayiáka repo kekerehokopo. Ipu saro ponomakau mano murikimaka rakikia kekereraka hokono kesapo. Arirakano ipu Kotimo someane koaretaesakipoko, Kotimo sawia popasane oyapo. “Maiya amo ipu hokono keraka sarimaraka toke makata paisiane nekea waene he soko nesapo. Nekea faraka takahihiraka kesasapo.” Aíyaka Kotimo sawia popahoareapo. \rq (Kisim Bek 32:6)\rq* \p \v 8 Arirakano ipu hinamo hakimasa ayiáka repo ayiakakopo. Hinamo hakimasakipoko Kotimo fanasirakano i yape hakásamo aporo tuaneti tiri taosene (23,000) kusuapo. \v 9 Arirakano isu Kotimo metakarirakarihoamo isiapo Kotiane kau aseako rakiane siahoasifareapo. Isiapo makasa kaua kekemamo ásia ayiáka, repo ayiakakopo. Asiamo ipu Koti kau aseako rakirakano, iane hesekemo nesa kukua kesapo. \p \v 10 Maiya suamo ipu someraka, “Kotimo makata rakisiane su siahoasifareapo.” Aíyaka ipu meuraka Kotiane mawakasemaraka somesa ayiáka repo soko, ayiáka meuraka Kotiane mawakasemaraka somehokopo. Asiamo i mahisiraka risiakipoko su Makura Hoane Kotimo pusierakano peraka i makukua kekea fasapo. \v 11 I kusua ayiáka isu soko, ayiáka kurapaka Kotimo sawia popasapo. Makata su iaki fasere pesane, isiapo hemakapusimo, Kotimo sawia popasapo. Arirakano fahokosa maiyane makeanamo isu koteaka risikiasimo popasapo. \p \v 12 Aporo metamo someraka, “Ano siaraka rekenapo.” Aíyaka someraka tiki somerakao, aíyaka né terafaka ruraka etenapaka asekeanie. \v 13 Kau aseako makata fasere aperane reaki makata haku fasere perakanafapo. Aporo suaki fasere apera ayiáka, reaki soko ayiáka fasere perakanapo. Repo Kotiaki himu hakásaraka hemakapukua risikino, re kau aseako makata fasere aperamo reane hurutapiakosafapo. Re hurutapirapaka Kotimo re mawakapurakano, wakapuaka risike re hurupeakosafapo. Kau aseako makata fasere aperane metakarisimo, Kotimo ikia kara maroporaka tariakosapo. \s1 “Yakasa ho soko, yatafu soko, makárahokopo,” aisane oyapo. \p \v 14 Hameo. Yatafuaki soko, yakasa hoaki soko, makárahokopo. Yatafuaki soko, yakasa hoaki soko, kekerenane metakarinie. \v 15 Re aporo koteaka hemakapura risikinapo. Nōmo someane repo takekea hemakapunie. \v 16 Arirakano Kereso asipa anena maiya amo, kapo he kotesane maka, Kotimo yaku ararenane kakasimo kurikuriraka rumaraka, kapo heane maka nenakano, Keresomo yapia isu paorakanapo. Asipa farawa feteraka mosoraka nenakano, Keresomo kaua isu paorakanapo. \v 17 Asipa oro hakása asíane isupo. Asipa oro hakásane ruturaka feteraka nenakano, isu su Kereso ipia hakāsa paorakanapo. Asipa oro hakásane isiapo aporo hinamo yakaimo nenakanone, isu aporo kau hakása asíapo. \p \v 18 Yu aporomo rakirane hemakapunie. Ipu saro ponomakau rukua eke kima paikia Kotiaki kasane ipu nenapo. Nenaka Kotiaki paonapo. \v 19 Asiamo someamo kepoane yakapare? Yakasa hoane soko yatafuane soko kakaro kotifapo. Kakaro fanāfapo. Aporomo iaki makata nakosa karakanone iyaki paorakanapo. \v 20 Aporomo yatafu yakasa hoaki makata nakosa akarane kakaro Kotiaki karakanafapo. Satanemo aporo raipaki karakanapo. Re Satanemo aporo raipa a paohokohoamo nōmo reaki somerakanapo. \v 21 Asiamo Unihae Yasumo kapo heane soko, yatafumo kapo heane soko, tetakara neane siahoasifareapo. Unihae Yasumo teporoa Kereso asipa nenane soko, arirakano makata nakosa yatafuaki kasane soko, tetakara neane siahoasifareapo. \v 22 Unihae Yasumo kakanakeraka sapehoasimo isiapo ayiáka rakiane siahoasifareapo. E ipi namo kakaro wakapuaka rekenapo. Ipi wakapuane isiapo wakapuamo hurutapiasireare? Wae, hurutapiakosafapo. \p \v 23 Arirakano repo metakiramo someraka, “Isiapo isina hemakapusuane kekemahoane siahoasireapo. Makata metamo isu matasosa kakenafapo.” Airakano nōmo soko hemakapuraka, “Someane kakaroripo. Asiane makata suamo isu ararehokosane kakerifapo,” aihokosapo. \v 24 Asiamo isu isinane hakasa hemakapukua somehokopo. Aporo metakirane soko hemakapukua somehoanie. \p \v 25 Arirakano maketea makata roporaka neane siahoasireapo. Ropohoasiraka fana kairaka, “Makatane yatafuaki soko, yakasa hoaki soko kasare?” Aíyaka kaiyakopo. \v 26 Asiamo Kotimo sawia popasane oyapo. “Hauaka one soko, hauaka wo makata arisiane soko, su Unihae Kotimo ipi menapo.” Aíyaka popahoareapo. \rq (Buk Song 24:1)\rq* \p \v 27 Arirakano Keresoa paohoanafonosa aporomo reaki makata nako peaerakano re pukua epo makata nakosa karakano nanie. Nasiraka kairaka, “Makata nakosa one yatafuaki kasare?” Aíyaka repo hemakapukua kaiyakopo. \v 28-29 Kaiyanafonorakano aporo metamo reaki someraka, “Makata nakosa one yatafu yakasa hoaki kasapo.” Airakano repo nakopo. Epo reaki someraka, “Re watikiaka arisie.” Aihokohoamo makatane nakopo. Nanafonoraka re kaíyahokosafapo. Arirakano eane soko kaíyahokohoamo nakopo. Arirakano aporo metamo someraka, “Aporo meta kaíyahokohoamo nōmo makata nenane yaporaka mareane siahoasifareapo. Nōmo makata nenane su neane siahoasireapo. \v 30 Nōmo makata nakosapoko Kotiaki suserakano, makata susesakipoko aporo metamo yaporaka mareane siahoasifareapo.” Aíyaka hemakapukupo. \p \v 31 Repo makata nenane nenaka soko, he nenaka soko, makata rakiraka soko, makata suane Kotimo yano motosa makárahoko ayiakanie. \v 32 Yu aporo soko, Yu aporohoanafonosa soko, Keresoa paosa aporo soko, i kaíyaraka fofahoasimo ayiakakopo. \v 33 Arirakano aporomo asekea sesehoasimo ano Poremo rakirakanapo. Ano reke, nōmo nī menane hákasa hemakapukua rekenafapo. Aporo metakirane nōmo hemakapukua arareraka, ipu watikisane Kotimo mafasiasimo nōmo hemakapukua rekenapo. \c 11 \p \v 1 Keresomo aina ayiáka, nōmo ayiáka rakirakanapo. Asiamo ano area ayiáka, re soko ayiáka risikianie. \s1 Korini taone sése apea aporomo ketaua kerane soko, hinamomo pasu makafirirane soko somesane oyapo. \p \v 2 Repo anoaki hemakapukua, nōmo someane soko repo kakimaka, asiasamo nōmo kára seserakanapo. \v 3 Asiane repo hemakapusimo nōmo some one some karakanapo. Hinamo aporo aseamo ipi unihaeane ipi apiapo.\f + \fr 11:3 \ft Hinamo aporo aseamo pasu makafirikia, hikumisi soko pasu yahanasamo mataisekeno, ane hinamo aporo asea reapo, aíyaka hemakapurapo.\f* Ipi apiamo unihaeane Keresopo. Keresomo ipi unihaeane Kotipo. \v 4 Asiamo aporomo Koti kekerehoko sarimaraka toakipoko, á aporo metamo takahikia kurikuri anamo soko metao, Kotimo somerakano kaikia aporo suaki some akaramo soko metao, ipi wamoane hati karotapikia reke some karakano, aporoamo ipi unihae Yasuane mawakasemarakanapo. \p \v 5 Arirakano aporo su sarimaraka toakipoko, hinamo aporo asea takahikia kurikuri anamo soko metao, Kotimo somerakano kaikia some akaramo soko metao, pasu makafirianafonoraka\f + \fr 11:5 \ft Aporo mokotokona hinamomo pasu makafirirafapo. Asiamo hinamoane kaíyahoasimo aporo hinamo metakiramo e uni itiane enomorapo.\f* pasu rawi motokoa ipi takahikia reke some karakano, ipi apia unihae manoane makaiyarakanapo. Ipi pasu makafirianafonoraka kekeno ane, hinamo uni iti enomosane, e aporo metamo aserakano kaíyana ayiáka, hinamoane soko ayiáka kaíyaraka kakakosapo. \v 6 Hinamo pasu makafirianafonoraka reke, uni itiane soko enomokoa fahoanie. Uni iti enomokoa faraka reke kaíyana ayiáka kaíyanapaka pasu makafirinie. \v 7 Arirakano kurikuri apea aporomo wamoa ketaua soko uni hati soko karotapiakopo. Asiamo Koti unihaeaka area ayiáka Kotimo aporo unihaeaka rekeasimo maresapo. Aporo hinamo suamo aporo kotesane aseraka ipu Koti yano motosane makáranapo. Arirakano hinamo kotesane aseraka ipi apiane yano motosane makáranapo. \v 8 Arirakano Kotimo hinamo kamapeane maka aporo rakisiafapo. Aporo kamapeane maka hinamo rakisiapo. \v 9 Arirakano hinamopoko aporoane Kotimo rakisiafapo. Aporopoko hinamoane rakisiapo. \v 10 Rakisiasamo hinamomo hemakapuraka, “Nōmo unihaeane nōmo aporo pusua ayapo.” Aíyaka hemakapuraka Kotiaki kekerehoko sarimana maiya amo pasu makafirirapo. Hepene aporomo soko aseraka sesehokosapo. \p \v 11 Arirakano Keresoa paosa hinamo ipi haku kakenafapo. Arirakano Keresoa paosa aporo soko ipi haku rekenafapo. \v 12 Fana aporo kamapeane Kotimo maka hinamo rakisiapo. Asiane yumo hinamo aeyaka aporo hokosa takaperapo. Makata aiyanane su Kotimo hákasa rakisiapo. \p \v 13 Arirakano repo takekea hemakapunie. Aporo soko hinamo soko su sarimasakipoko hinamo pasu makafirianafonoraka Kotiaki kurikurihoane siahoasireare? Ane kotesare? \v 14 Isiapo ainane oyapo. Aporo uni iti hohoroponafapo. Uni iti hohoroporaka reke, “Watikirareapo,” aíyaka somerapo. \v 15 Asiane hinamo uni iti hohoroposa kake, “Kotehoareapo,” airapo. Hinamomo ipi pasu makafirira ayiáka ipi uni itimo matiane mokosekenapo. Uni iti hohoroposane Kotimo hinamoaki kasapo. \v 16 Asiamo pasu makafirira ayiáka makafirirane, tafatafahoane siahoasifareapo. Tafatafana aporo hinamoaki isiapo tarira aporomo someraka, “Hinamo repo pasu makafirinie.” Aíyaka isiapo some meta kakenafapo. Pasu makafiriakopo, aisane soko kakenafapo. Kurikuri ape metakira á soko, Keresoa paosa aporo hinamomo some meta kakenafapo. Some hakása yiyapo. \s1 Kereso asipa nenane oyapo. \p \v 17 Yumo nōmo reaki sawi popana one re ereketae risikinapo, aíyaka poparakanafapo. Repo Kotiaki kurikurihoko sarimana maiya amo namina yia makoterakanafapo. Repo namina yia mokoatikirakanapo. \v 18 Repo Kotiaki wahoko arisiamo namina yia himu hakásaraka hemakapurafaraka fasikia risikinapakae. Aisane nōmo kaikia hemakapuraka, “Someane metakira kakarorakae,” aíyaka hemakapurakaripo. \v 19 Arirakano aporo parakuraka fasikia risiane soko, metakira koteaka risirane soko, metakira watikiaka risirane soko, repo namina asekea takekea hemakapukusapo. \p \v 20 Asiamo yumo Kereso asipa nenane nōmo somerakanapo. Sarimana maiya amo repo makata nenane kakaro Kereso asipa nenakanafapo. Repo namina yiamo makata nenane nenakanapo.\f + \fr 11:20 \ft Korini sése apea Kereso aporo hinamo sarimaraka makata nesapo. Nekea faraka Kereso asipa nesapo. Arirakano metakiramo Kotiane hemakapunafonoraka sakepamo nesasamo Poremo iane hukurusuapo.\f* \v 21 Makata anena maiya amo re meamorakano, aporo hinamomo makata nakosane namina yiamo wate foaka mokoa, mokokakanoraka nenapo. Aporo metakiraki kakanafonorakano i meamoraka risirapo. Arirakano aporo metakiramo waene he kára nekea masuaraka risirapo. \v 22 Makata nena soko, waene he soko, ayiáka nakosakipoko repo namina apea nanie. Repo Kotiaki patera asesa aporoane makeferaka aporo makata forokoa risiane makata nakosa kakanafonorakano i kaiyaraka risikinapo. Akipoko nōmo reaki, “Kotehoareapo,” aihoasireare? Wae. “Re koteaka risikinapo,” airakanafapo. \s1 Kereso asipa nenane oyapo. \r Matiu 26:26-29; Maka 14:22-25; Ruki 22:14-20 \p \v 23 Unihae Yasumo anoaki somerakano, nōmo reaki some kasane oyapo. Yutasemo Unihae Yasuane parakesa ere hakása yiamo Yasumo farawa maka \v 24 Kotiaki suseraka mosoraka maka reke someraka, “One ano kauane oyapo. Repoko ano kauane karakanapo. Farawane nenaka ano hemakapunie. Ano hemakapukusakipoko keseke soko, ayiáka nenaka risikianie.” \v 25 Aíyaka ipu makata nekea farakano, farawa masa ayiáka, Yasumo kapo maka reke someraka, “Kotimo aporoyaki kawe someaka marakanapo. Someaka masane Kotimo someane aporomanomo somea mapaoraka sarimaraka some masane metakarirapaka nōmo yapimo rukutirakanapo. Kapo heane anena maiya amo ano hemakapunie.” Aíyaka Yasumo somesapo. \v 26 Asiamo Unihae Yasu paripeasiraka kau arisiamo, Kereso asipa anenamo hemakapuraka, “Unihae isupoko farimaka kusuapo.” Aíyaka hemakapukua nakosapo. \p \v 27 Asiamo Kereso asipa farawane soko, kapo heane soko, repo mokome nenakano, Unihae Yasumo kauane soko, yapiane soko, mokoatikirakanapo. \v 28 Anapaka, nasiraka yia aporo hinamo repo namina suamo himua makata watikisa rerapaka kokoa hemakapunie. Né himu siarakano nanie. \v 29 Arirakano aporo metamo Unihae Yasu kusua kepoane hemakapunafonoraka ayiáka Kereso asipa soko, kapo he soko, mokome nenakano e ipi yiamo fanasihoasimo rakirakanapo. \v 30 Repo metakiramo makata watikisa himua kereakano yia Kereso asipa ane nenapo. Asiasamo re metakira makata taraka, arirakano metakira roraraka, arirakano metakira kukua kekea ásiapo. \v 31 Arirakano Kereso asipa nasiraka himura makata watikisane kokoa hufitaerakano ane hasakahokosafapo. \v 32 Asiane makata watikisa yia rekeno, Kotimo isu maropohokosapo. Keseke isu hauaka one fa ana maiyamo, isu nena aporoyaki Satanemo hauaka á pusie, aihokohoamo, yumo Unihae Yasumo isu maroporakanapo. \p \v 33 Hameo. Kereso asipa anena maiya amo su sarimaraka su yiamo nakosakipoko asekea tokoanie. Aporo hinamo metamo wate fana foakayia nakopo. \v 34 Aporo hinamo meta meamoraka makata narirakano ipi apea nanie, aihoanie. Re sarimaraka toakipoko Kotimo maropohoane siahoasifareapo. Arirakano makata meta hasakasane ano re arisia peraka, nōmo re maropohokosapo. \c 12 \s1 Ho Kotesamo wakapumo ararenane oyapo. \p \v 1 Hameo. Ho Kotesamo wakapumo ararenane repo himeteraka risirapaka nōmo maroporaka poparakanapo. \v 2 Re Yasuaki risikiako parihoasiraka, makata meta kekerehoko hemaka apuramo, yakasa ho soko, yatafu soko, kekerehoko kirimasapo. \v 3 Asiamo some one repo hemakapusimo reaki nōmo somerakanapo. Ho Kotesa rea aporomo “Yasuaki yakasa ho marerakanapo.” Aíyaka somerafapo. Arirakano Ho Kotesa rea aporomo “Yasuane ipi Unihaepo,” aíyaka somerapo. Ho Kotesa rekeanafonosa aporomo “Yasu ipi Unihaepo,” aíyaka somerafapo. \p \v 4 Arirakano Ho Kotesamo wakapumo yaku ararenane kekeporeapo. Kekeposa nine kepoane Ho Kotesa ipi hakasapo. \v 5 Unihae Yasupoko isiapo makata rakirane kekeporeapo. Kekeposa nine Unihae hakasa Yasupoko rakirakanapo. \v 6 Kotimo rakira kekepoane isiapo rakirakanapo. Rakirane Koti ipi hakasamo isu ararerakano, isiapo rakirakanapo. \p \v 7 Keresoa paosa aporo hinamo suane isiapo makoteraka ararehoasimo, Ho Kotesamo ipi wakapumo yaku ararenane, isuaki hakása hakásaraka karakanapo. \v 8 Ho Kotesamo makata karáne oyapo. Keresoa paosa aporo hinamo metakiraki makata kepo kotesa aporo hinamo suaki some kakasimo tarirapo. Arirakano makata metane, Kotimo hemakapura ayiáka, Keresoa paosa aporo hinamo metakiraki ayiáka hemakapusimo kepoane tarirapo. Tarirakano aporo hinamo suaki ipu some kakasimo Ho Kotesamo mawakapunapo. \v 9 Arirakano Keresoa paosa aporo hinamo metakiramo Kotiaki himu hakásaraka kara hemakapurane, Ho Kotesamo iaki karápo. Karakano, ipu Kotiaki wárakano, Kotimo kakimaka, makata ipu wásane karápo. Aíyaka hemakapusimo Ho Kotesamo iane ararenapo. Arirakano aporo hinamo metakiraki, aporomano makata tasa mafana wakapuane, Ho Kotesamo karápo. \v 10 Arirakano aporo hinamo metakiramo Kotimo wakapumo hemakapukua rakirane rakisimo Ho Kotesamo iaki karápo. Arirakano aporo hinamo metakiramo Kotimo somerakano kaikia, aporo hinamo metakiraki some kakasimo, Ho Kotesamo iaki mahemakapurapo. Arirakano aporo hinamo metakiraki Ho Kotesamo menane soko, yatafu yakasa homo menane soko, takekea hemakapurane, Ho Kotesamo tarirapo. Arirakano aporo hinamo metakiramo me meta soko, me kekepo meta soko, fana kaiyanafonosane somehoasimo, meane Ho Kotesamo mahemakapurapo. Arirakano aporo hinamo metakiramo me meta kaisia, kepoane ipi meaka paritaeraka, aporo hinamo suaki some kakasimo, me kepoane Ho Kotesamo mahemakapurapo. \v 11 Asiamo makata ararena suane, Ho Kotesamo ipi hákasamo karápo. Ipi hemakapukua aporo hinamo metaki makata ararena meta kaka, arirakano aporo hinamo metaki makata ararena meta kaka, aporo hinamo metaki makata ararena meta kaka anapo. \s1 “Kau hakása nine meta korake, meta hokono, ayiáka kekepoane sarimaraka kau hakásareapo.” Aisane oyapo. \p \v 12 Arirakano korake soko, hokono soko, kekeporaka kau hakása area ayiáka, Kereso ane ipi ásiapo. Isu su kekeposane, e ipi hakásaki sarimarakanapo. \v 13 Isu suane Ho Kotesa hakásamo suaraka risikinapo. Isu metakira Yu aporopo. Isu metakira Yu aporofapo. Isu metakira aporo raipa roposa ayapo. Isu metakira aporo raipa ropohoanafonosa ayapo. Isiapo suamo he anena ayiáka, Ho Kotesa hakásane maka risikinapo. \v 14 Isu aporomano kau hakásaraka, kaua makata risiane hakásafapo.\f + \fr 12:14 \ft Su korake hákasa risikinafapo. Su hokono hakasa risikinafapo.\f* \v 15 Asiamo korakemo someraka, “Ano hokonohoanafonosasamo aporomano kaua rekeako hisiripo.” Aíyaka somerakanone, korakeane ipi haku rekeakosare? Wae. Kau hakása yia rekenapo. \v 16 Arirakano senakimo someraka, “Ano hihoanafonosasamo aporomano kaua rekeako hisiripo.” Aíyaka somerakano, senakiane ipi haku rekenare? Wae. Kau hakása yia rekenapo. \v 17 Aporomano kaua hī susu risike, makata someane mayiáka kaiyakosare? Aporomano kaua senaki susu risike, mayiáka makata yamohokosare? \v 18 Senaki susu risikiasimo Kotimo isu rakisiafapo. Ipi hemakapukua aporomano kaua hokono soko marekea, korake soko marekea, senaki soko marekea, hi soko marekea, ayiáka murisiapo. \v 19 Aporomano kaua senaki susu risia satiki kau rekeafunufapo. \v 20 Aporomano kaua makata risike kekepo risikinapo. Asiāne aporomano kauane hakásapo. \p \v 21 Arirakano himo hokonoaki someraka, “Né metakarikia nōmo nī haku rakiakosapo.” Aíyaka somehoane siahoasifareapo. Arirakano wamomo korakeaki someraka, “Né metakarikia nōmo nī hákasa rakiraka reke kotehoasireapo.” Aíyaka somehoane siahoasifareapo. \v 22 Isu kaua makata metane isiapo hemakapuraka, “Makatane nenakamaka makatapo.” Aíyaka makatane isiapo kára hemakapurafapo. Kára hemakapunafonosa nine makatane rekeanafonosa isu kau koteaka rekeafunufapo. \v 23 Isu kau makoteraka kau rakirapo. Arirakano kaua makata kaíyasane pasu osonapo. \v 24 Arirakano kaíyahoanafonosane pasu osonafapo. Pasu osonafaraka soko metao, kau rakirafaraka soko metao, aporo hinamo suamo aseane siahoasireapo. Arirakano hokono soko, korake soko, kiri soko, fako soko, suane Kotimo sarimaraka kau hakása á sarimaraka marekea, makata metakira yano motosa kárahoanafonosane, Kotimo makáraraka marekea, kau hakása á sarimaraka maresapo. \v 25 Aporomano kaua, Kotimo makata meta kekepo risikiasimo rakisiafapo. Kaua makata su arisiamo metamo meta arare, arirakano metamo meta arare, ayiakasimo maresapo. \v 26 Asiamo korake soko metao, hokono soko metao, ane hakása nenakarakano kau suane terapo. Hakása meta yano motosa makárarakano, suane seseaka risikinapo. \p \v 27 Asiamo Keresomo kau asíane repo. Re kaua makata kekepo kekepo risiane sarimaraka, ipi kau hakasapo. \v 28 Keresoa paosa aporomo rakira kekepoane rakisimo, Kotimo uyáka murikimasapo. Fana tarira aporo marekea, amo patera Kotimo somerakano kaira aporo marekea, amo patera tisa aporo marekea, amo patera Kotimo wakapumo hemakapukua rakira rakisimo aporo marekea, amo patera aporo makata takamasa mafana aporo marekea, amo patera aporo meta ararena aporo marekea, amo patera unihaeaka asekea rekeasimo aporo marekea, amo patera me meta kaiyanafononane kaikia somehoasimo aporo marekea, ayiáka murikimasapo. \v 29 Ayiáka murikimasane aporo su tarira aporofapo. Su Kotimo somerakano kaira aporofapo. Su tisa aporofapo. Su Kotimo wakapumo hemakapukua rakira aporofapo. \v 30 Su aporo makata takamasa mafana aporofapo. Su me kaiyianafonona somera aporofapo. Su me kaiyianafonona kaikia kepoane ipi meaka paritaeraka some kará aporofapo. Asiamo aporo suamo kekeporaka rakisimo Kotimo murikimasapo. \p \v 31 Ho Kotesamo wakapumo yaku ararena karáne kakasimo repo himu tumurumo hemakapunie. Asiāne ikia kara kakaro fanāne nōmo reaki some ana oyapo. Ikia kara omo ikia kara metane marokenapo. \c 13 \s1 Ikia kara fanane oyapo. \p \v 1 Aporomo me kekepo yakaiane soko, hepene aporomo meane soko, nōmo kaikia someraka tiki somerakao, asiāne nōmo himu tumurumo aporo metane hemakapunafonorakano ane, akai susuamo somerakanapo. Aiyanane roko wakayia murianafonoraka nena takiane me ana ayiáka, nōmo nena akai susuamo somerakanapo. Ira kakarua ruane nena mehora ayiáka nōmo nena akai susuamo somerakanapo. \v 2 Arirakano Kotimo some karakano nōmo kaikia aporo metaki some kaka, arirakano Kotimo makata kakaro aina farareane hemakapukua, arirakano makata mahamesane asekea hemakapukua, arirakano Kotiaki himu hakásaraka hemakapuraka, ūriaki hisierakano, ūriane hinakano asekea, arirakano nōmo makata su enomaka ayiáka rakiraka tiki rakirakao, asiāne aporo metaki himu punafonoraka areakipoko ano nenakamaka aporo asíapo. \v 3 Nōmo makata kemo su aporo makata forosaki kakakosane soko, aporo metamo ano rusua kurakano ano kauane iramo inakasimo kakakosane\f + \fr 13:3 \ft Maiya amo Keresoaki yunuraka risia aporomo, Keresoa paosa aporoane, mokoatikiraka ira pairapo.\f* soko, nōmo karaka tiki karakao, asiāne nōmo aporo meta himu tumurumo hemakapunafonorakano ane, makata kemo su kasane soko, kau kasane soko, nenakamakayia kayereapo. Ayiáka kasekenone ane, ano yano motosane makárahokosafapo. \p \v 4 Isiapo himu tumurumo aporo metane hemakapukua risirane oyapo. Aporo metamo isuaki mokoatikirakano tapare sapehoanofonoraka tau auaraka risirapo. Aporo metane kamenakaraka ararenapo. Kakanakeraka hemakapurafapo. Ano nī yano motosa makárahokosakipoko nōmo nī menane rupiaka somerafapo. \v 5 Makapororaka, “Ano hokopukua rekenapo.” Airafapo. Aporo meta kaiyahoasimo rakirafapo. “Nōmo ni menane hakasa siapo.” Aíyaka hemakapurafapo. Aporo metamo weako nanaerakano soko, kaikia nanaeane hisiraka kakipayanapo. Aporo metamo anoaki mokoatikirakano soko, nōmo ropo mokoatikihoko hemakapurafapo. Mokoatikisane himumo hemakapukua rerafapo. \v 6 Aporo metamo watikiaka rakirakano asekea sesenafapo. Aporomo makata koteaka rakikia kakaro somerakano ipi kaikia sesenapo. \v 7 Aporomo ipi yia umisane maraka aporo metaki topakamarafapo. Eaki mokoatikirakano soko, ipi himu tumurumo hemaka pusuane metakarirafapo. Arirakano aporo metaki himu hakásaraka hemakapukua rerapo. Arirakano watikiaka rakirakano asekea hemakapuraka, “Keseke koteaka rekeakosapo,” aíyaka hemakapurapo. Arirakano makata umisa su fasere aperamo soko, himu tumurumo hemakapurane yaiya wakapuaka hemakapukua rerapo. \p \v 8 Aporo metane himu tumurumo hemakapurane fahokosafapo. Arirakano Kotimo ipi ayiakakosaposane somerakano kaikia aporo metaki some akarane soko fahokosapo. Arirakano me kaiyianafonona somerane soko fahokosapo. Makata kepo fararea Ho Kotesamo makata hemakapura karáne soko fahokosapo. \v 9 Yumo kakaro ainane isiapo wakasema hemakapurapo. Kakaro su hemakapurafapo. Kotimo somerakano wakasema kairapo. Wakasema kaisiane aporo metaki some karápo. \v 10 Asiāne keseke makata su siaraka hemakapukusa maiyane fasere peakosapo. Fasere perakano makata wakasema hemakapusuane faraka kára hemakapukusapo. Hauaka one fa ana maiya amo, makata kepo suane asekea kepo suane hemakapukua ayiakakosapo. \p \v 11 Asiamo ano hokosa rea maiya amo, hokosamo somera ayiáka nōmo somesapo. Hokosamo asera ayiáka nōmo asesapo. Hokosamo hemakapura ayiáka nōmo hemakapusuapo. Asiāne ano aporo sisimaraka rea maiya amo, hokosamo rakira ayiáka rakisiane yumo metakarisiapo. \v 12 Hea hiho asera ayiáka aseane akósa aserapo. Aina ayiáka yumo isiapo akósa asera ayiáka aserakanapo. Keseke kakaro kakamaraka asekea hemakapukusapo. Nōmenane Kotimo su asekea hemakapurapo. Asekea hemakapura ayiáka keseke nōmo makata su hemakapukusapo. \p \v 13 Makata yaiya rekeakosane oyapo. Kotiaki himu hakásaraka hemakapurane yaiya rekeakosapo. Makata kotesane makosakipoko kau risirane soko yaiya risikiakosapo. Aporo metane himu tumurumo hemakapurane soko yaiya rekeakosapo. Makata isíane fahokosafapo. Kakaro fanane aporo metaki himu tumurumo hemakapura ayapo. \c 14 \s1 Ho kotesa wakapumo yaku ararena some metane oyapo. \p \v 1 Repo namina yia aporo metamo aporo metaki hemakapukua, metamo metaki hemakapukua, ayiáka himu tumurumo hemakapura ane kekemahoanie. Ho Kotesamo wakapumo yaku ararenane mokoako hemakapunie. Ayiáka hemakapuraka, “Kotimo somerakano someane nōmo kaikia reaki some kakako seseripo.” Aíyaka nōmo hemakapurakanapo. \v 2 Aporomo me kaiyianafononane kaikia someraka, someamo kepoane somehoanafonorakanone, aporomanomo kaikia hemakapukusafapo. Asiamo me kaiyianafonona somera aporoamo, aporomanomo kaiyisimo somerakanafapo. Epo Kotiaki hákasa somerakanapo. Kotimo makata kakaro aina farareane Ho Kotesamo eaki mahemakapurakarakano, epo me meta kaiyanafononane somerapo. \v 3 Arirakano Kotimo ainane somerakano, porofete aporomo kaira ayiáka, aporomo kaikia epo ipi meaka somerapo. Asiamo ipi meaka somerakano, aporo suamo kaiyisimo somerakanapo. Aporomo kaikia hemakapurakanone ane, someamo iane ararerakanapo. Arirakano ipu Kotipoko yaiya rakiraka risikiasimo, Kotimo somerakano kaira aporomo someamo iane mawakapunapo. Arirakano ipu himu nekea risiane epo someamo mawakapunapo. \v 4 Arirakano Kotimo somerakano kaikia somera aporoamo, Keresoa paosa aporo hinamo suane ararenapo. Ipu suamo Kotiane hemakapusimo ararenapo. Asiane me meta kaiyanafonona somera aporoamo, ipi hákasamo Kotiane hemakapukusakipoko ipi yia ararenapo. \p \v 5 Arirakano repo suamo me kaiyianafonona Ho Kotesamo akarane somehoasimo ano seseraka tiki seserakao, asiāne Kotimo somerakano kaira aporomo ipi meaka somehoasimo, nōmo kakaro kára hemakapurakaripo. Kotimo somerakano kaira aporomo ipi meaka some akara aporoane ipi namo kakaro fanāpo. Arirakano Ho Kotesamo me meta karakano, me kaiyianafonona somera aporo ane ipi kesekepo. Me kaiyianafonona somera aporomo someraka, some kepoane somehoanafonorakano, Keresoa paosa aporo hinamomo hemakapukusafapo. Asiane metamo kepoane somerakano, Keresoa paosa aporo hinamomo hemakapukusapo. \p \v 6 Asiamo Keresoa paosa aporo maeo. Re arisia ano peraka reaki me kaiyianafonona susu somerakanone, repo makata kaweane enomakasimo nōmo arareraka tariraka ayiakakosafapo. Me kaiyianafononane somerakanone ane, Kotiane hemakapusimo nōmo re arareraka ayiakakosafapo. Asiāne Kotimo someane anoaki somerakano, nōmo isiapo isina meaka some karakanone ane, re nōmo arareraka ayiakakosapo. Kotimo hemakapusua anoaki tarisiane nōmo reaki some karakanone ane, re nōmo arareraka ayiakakosapo. \p \v 7 Arirakano someane kepoane repo hemakapusimo reaki nōmo yapake somerakanapo. Aporomo kíta soko metao, wiroko soko metao, mokome rurakano, repo koteaka kaiyiánafonoraka, kesane maiyaka koteaka kesahokosare? \v 8 Arirakano weako pukusakipoko aporo sarimahoasimo aporomo pikoro maka rurapo. Mokome rurakarakano aporomo weako pukusakipoko sarimahokasafapo. Kakaro rurakariakapo, aíyaka hemakapukusapo. \v 9 Aina ayiáka aporomo me kaiyianafonona somerakano, aporo metamo kepoane somehoanafonorakano, maiyaka someamo kepoane repo hemakapukusare? Someamo kepoane hemakapunafonorakanone, someane nenakamaka hurupeakosapo. \p \v 10 Arirakano hauaka sua me kekepo yakai risikinapo. Me suane kepoane su hakása hakásaraka some kepo risikinapo. Asiamo aporo suamo namina meaka namina hemakapusimo somehoane siahoasireapo. \v 11 Arirakano aporo metamo ipi me haku somerakano, nōmo kaikia hemakapunafonoraka reke, eyaki tákenafapo. Epo soko anoyaki tákenafapo. \v 12 Aina ayiáka aporomo me kaiyianafonona somerakanone, repo some kepoane hemakapunafonorakano maiyakakosare? Someamo re makotehokosafapo. Ho Kotesamo ararena wakapuane repo mokoako seseraka ainakanapo. Seseraka Keresoa paosa aporo hinamo suane ararehokosakipoko ararena ane mokoako Kotiaki kurikurihoanie. \p \v 13 Asiamo me meta kaiyanafonona somera aporomo someamo kepoane hemakapukusakipoko, Ho Kotesamo wakapuane mako kurikurihoanie. \v 14 Arirakano me kaiyianafonona me metamo kurikuriraka nōmo homo kurikurinapo. Aíyaka kurikurisa nine ano himumo hemakapurafapo. \v 15 Nōmo maiyaka kurikurihokosare? Nōmo homo soko kurikuriraka, himumo soko hemakapukua kurikurihokosapo. Homo soko kesaraka himumo soko hemakapukua kesahokosapo. \v 16 Arirakano kurikuri apea re su sarimaraka risikino, me kaiyianafonona somera aporoamo someraka Kotiaki suseaka kurikurirakano, someamo kepoane repo hemakapunafonoraka risike, maiyaka repo aohokosare? Someamo kepoane hemakapunafonosasamo, epo kurikurianaki himu hakásaraka hemakapukusafapo. \p \v 17 Asiamo aporo metaki Ho Kotesamo wakapu karakano, aporoamo me kaiyianafonona someraka kurikuriraka tiki kotesapo. Asiāne repo hemakapunafonorakano kurikurianamo reane ararenafapo. \v 18 Ho Kotesamo ano ararerakano, nōmo me kaiyianafonona some yakai somerapo. Repo soko ayiáka somera nine reane nōmo marokesapo. Asiasamo nōmo Kotiaki suserakanapo. \v 19 Sarimana maiya amo me kaiyianafononane nōmo some waseremaka pukua somehoane siahoasifareapo. Asiāne aporo hinamomo kaikia hemakapusimo ipu meaka some kinake somehoane siahoasireapo. Ayiáka someanamo me kaiyianafonona someane marokenapo. \p \v 20 Arirakano Keresoa paosa aporo maeo. Nōmo some one kairaka hokosa wakasema popakemo sesēraka koaretaena ayiáka koaretaehokopo. Hokosa kirimo metaki mokoatikihoanafonona ayiáka, repo soko metaki mokoatikihoanafonoraka tau risikianie. Ayiáka risike aporo sisimamo hemakapura ayiáka hemakapunie. \v 21 Arirakano Yu aporomo ainane maropohoasimo i arisia a aporo me metamo somehoko Kotimo pusiesapo. Asiamo Kotimo sawia popasane oyapo. Unihae Kotimo someraka, \m “Yu aporoaki nōmo somehokosakipoko aporo me meta somera aporo nōmo pusiehokosapo. Pusierakano i pukua, nōmo someane ipu some kakakosapo. Some karakano yia, Yu aporomo yaiya kakipayahokosapo.” Aíyaka Kotimo somesapo. Somesane Kotimo ipi sawia porofete aporomo popahoareapo. \rq (Aisaia 28:11-12)\rq* \p \v 22 Arirakano kakimakanafonona aporoaki me kaiyianafononane somerapo. Ipu Kotiane hemakapusimo somerapo. Asiāne kakimara aporoaki me kaiyianafononane somerafapo. Kakimara aporopoko Kotimo somerakano kaira aporomo namina yia meaka somerapo. Kakimara aporomo Kotiane koteaka kára hemakapusimo namina someane some karápo. \p \v 23 Arirakano re Keresoa paosa aporo hinamoaki Ho Kotesamo arareraka, me kaiyianafononane me kekepoaka somerakano, aporo kumuku peraka soko, kakimakanafonona aporo peraka soko, ipu kaikia reaki someraka, “Aporo hinamoane masuarareapo,” aihokosapo. \v 24 Arirakano Kotimo somerakano kaira aporomo someane ipi meaka some karakano, aporo kumuku pesa aporomo soko, kakimakanafonona aporo pesa amo soko kaikia, “Ano himu watikirareapo. Kotimo ano takekea hukurukusapo,” aihokosapo. \v 25 Aíyaka hemakapukua ipi tau hemakapurane hufitaehokosapo. Hufitaeraka arupekea Kotiaki kekereraka someraka, “Koti reyaki rekenapo,” aihokosapo. \s1 “Kotiaki kekerehoko sarimana maiya amo mokome rakiakopo,” aisane oyapo. \p \v 26 Arirakano Keresoa paosa aporo maeo, nōmo some kepoane yakapare? Kotiaki kekerehoko sarimana maiya amo re aporo metamo kesa kepomareanie. Repo metamo aporo suamo enomakasimo Kotimo someane some kakanie. Repo metamo kaiyiane Kotimo some karakano kaikia aporo suaki someane repo namina meaka some kakanie. Repo metamo Ho Kotesamo wakapu karakano me kaiyianafonona kaikia somehoanie. Repo metamo me kaiyianafonona kaikia someamo kepoane repo namina meaka some kakanie. Ayiáka repo namina Keresoa paosa aporo hinamo suane mawakapuraka Kotiaki kekerehoko sarimanamo koteaka sarimahoanie. \v 27 Arirakano repo aporo metakiramo me kaiyianafonona somerakano, someamo kepoane aporo metamo repo namina meaka some kakanie. Me kaiyianafononane repo aporo tetámo soko metao, aporo isiamo soko metao, hakása hakásaraka somehoanie. Aporo kitafasu, kakoreasu ayiáka me kaiyianafononane aporo yakaimo somehokopo. Aporo isiamo somehoane siahoasireapo. \v 28 Asiāne me kaiyianafonona someamo some kepoane some kará aporo rekeanafonosekeno, repo metamo me kaiyianafononane tau himumo Kotiaki somehoanie. Tau ní yia somehoanie. Aporo suamo kaiyisimo somehokopo. \p \v 29 Arirakano Kotimo somerakano kaira aporo tetámo soko metao, aporo isiamo soko metao, some kaisiane hakása hakásaraka aporo suaki some kayane siahoasireapo. Some karakano repo aporo suamo takekea hemakapunie. \v 30 Arirakano aporo meta takahikia some karaka reakipoko, Kotimo someane aporo meta kayamo kairaka, epo somehoko takahinakano, fana takahikia someraka rea aporo né, kakanie. \v 31 Aporo suamo makata kawe hemakapusimo Kotimo somerakano kaira aporo repo hakása hakásaraka somehoanie. Ayianamo aporo suane seseraka wakapuaka risikiakosapo. \v 32 Arirakano Kotimo somerakano kaira aporoamo hemakapuraka, “Kotimo someane some kakakosapoko asiāne, nōmo fore asekea rekeakosapo.” Aíyaka keseke someraka soko metao, foaka someraka soko metao, aporoamo ipi menapo. \p \v 33 Asiamo mokome su yiamo somerakano asekea Kotimo sesenafapo. Aporomo himu hakásaraka hemakapukua tau somerakano asekea Kotimo sesenapo. \v 34 Arirakano ape sumu sua Keresoa paosa aporo hinamo su sarimana maiya amo, hinamo repo fanaraka takahikia somehokopo. Repo somehoane siahoasifareapo. Re fanahoanafonosasamo tau tokoanie. Aíyaka Yu aporomo somemane motosane yaiya kakenapo. \p \v 35 Hinamo repo some kepo himeterakano, ní apea ní apiaki kaiyinie. Kurikuri apea aporo hinamo su sarimasakipoko hinamo takahikia sakepamo iriraraka makata kaiyíane siahoasifareapo. Ayiane kaíyahoasireapo. \v 36 Korini aporo hinamo repo marirakano mokome sarimarakanare? Kotimo someane re aeyaka pesare? Kotimo someane repo hákasa kakimasare? Wae. Asiafapo. \p \v 37 Arirakano aporomo hemakapuraka, “Kotimo somerakano kaira aporoane anopo. Ho Kotesamo wakapuane anoaki yaku kasápo.” Aíyaka hemakapura aporoamo nōmo sawi popana one asekea someraka, “Poremo Kotimo someaka maresane popahoareapo,” aihokosapo. \v 38 Nōmo popasa one aporomo kakipayarakanone ane, aporoamo someane repo kakimakopo. \p \v 39 Asiamo hameo, Kotimo somerakano repo kaikia, someane some kakako Kotiaki kurikurihoanie. Asiane me kaiyianafonona ane, Ho Kotesamo some karakano, aporomo kaikia somehokosane repo yapohokopo. \v 40 Arirakano Kotiaki kekerehoko sarimana maiya amo, mokome someaka sarimahokopo. Koteaka maroporaka sarimahoanie. \c 15 \s1 Yasu kusua maturikia taesane oyapo. \p \v 1 Keresoa paosa aporo maeo. Yasuane nōmo reaki fana some kasane, yumo soko, efera hunia hemakapusimo somerakanapo. Fana some kasane repo kakimosapo. Pipu soko yaiya kakimokoa risikinapo. \v 2 Asiamo Yasuane nōmo some kasane repo yaiya kakimokoa hemakapukua risikino, Kotimo re mafasiraka rekeakosapo. Asiāne someane repo kaumo hemakapurakanone, ane re ikia kara hasaka pukusapo. \p \v 3 Arirakano Kotimo anoaki some fana kasane some hakása yine nōmo reaki soko some kasapo. Some kasane oyapo. Isiapo watikisapoko Yasu kusuapo. Yasu kukusiraka Kotimo sawia poparaka, Yasuane kukusapo, aíyaka popasane yasiapo. \v 4 Arirakano Yasu kusua kunikia motosane yape isiamo Kotimo e maturikia taesapo. Maturikia taerakano e turikia pusuapo. Wate fana Kotimo sawia poparaka, Yasuane turikia pukusapo, aíyaka popasane yasiapo. \v 5 Asiamo Yasu turikia pusuane, fana Pita rea, e perakano Pitamo, eane asesapo. Arirakano aporo hakāsa pura kinusu risia á e perakano ipu soko eane asesapo. \v 6 Arirakano eaki patera asesa aporo fae harote (500) soko, aporo metakira soko i risiakipoko, Yasu perakano ipu soko asesapo. Asesa aporo 500 ane metakira, kárane yumo sawi one nōmo popana maiya omo yia risikinapo. Metakira hukusi kusuapo. \v 7 Arirakano Yamese rea soko Yasu perakano, epo soko eane asesapo. Arirakano tarira aporo su risia soko Yasu perakano, ipu soko eane asesapo. \p \v 8 Arirakano keseke, ano rea soko tariako e perakano, nōmo soko eane asesapo. Tarira aporo kinu sumo fana Yasuyaki hauaka wo hakāsa koraka rea maiya amo, ipu Yasuaki risikiako parisapo. Hokosa takapera maiyane faraka, keseke takapera ayiáka ano Yasuaki keseke rekeako parisapo. \p \v 9 Arirakano tarira aporo makama kesekesane anopo. Tarira aporohoasimo Keresomo ano murikimakosa nine, nōmo fana Keresoa paosa aporoane mokoatikisapo. Asiasamo ano kaíyarakanapo. \v 10 Asiāne Kotimo ano yaku ararerakano, ano koteaka reke tarira aporo rekenapo. Kotimo ano yaku araresasamo ano nenakamaka rekenafapo. Nōmo kára wafororaka rakiraka rekenapo. Tarira aporo metakiramo wakapuaka rakiraka tiki rakirakao, asiāne nōmo namo kakaro kára wakapuaka rakirakanapo. Asiāne nōmo nī wakapumo ayiáka rakirakanafapo. Kotimo wakapumo ano ararerakano nōmo ayiáka rakirakanapo. \p \v 11 Asiamo ipu rakisiane soko metao, nōmo rakisiane soko metao, makatane fanafapo. Isiapo suamo reaki Yasuane some karakano, someane repo kakimarakano, someane fanapo. \s1 Isu maturikia taehokosaposane oyapo. \p \v 12 Isiapo Yasuane some akarane oyapo. “Yasu kusuane Kotimo maturikia taesapo.” Airakano repo metakiramo someraka, “Aporo kusuane maturikia taehokosafapo.” Aíyaka somerakane marirakanore? \v 13 “Aporo kusuane maturikia taehokosafapo,” aíyaka kakaro somesa satiki, Kotimo Yasu soko maturikia taehoafunufapo. \v 14 Asiāne Yasu maturikia taehoanafonosa satiki, isiapo nenakamakayia some kakafunupo. Nena some kasa satiki, repo nenakamakayia kakimakafunupo. \v 15 Asiāne isiapo someraka, “Keresoane Kotimo maturikia taesapo,” aisapo. Arirakano Kereso kusua maturikia taehoanafonosa satiki, isiapo Kotiane kotafe some kakafunupo. Asiāne Kereso maturikia taehoanafonosa satiki, aporo su kusua maturikia taehoafunufapo. \v 16 Asiāne aporo kusua maturikia taehoanafonosa satiki, Keresoane soko maturikia taehoafunufapo. \v 17 Arirakano Kereso maturikia taehoanafonosa satiki, re yaiya himu watikiaka risikiafunupo. Asiamo repo nenakamakayia Yasu Keresoaki himu hakásaraka hemakapukua risikiafunupo. \v 18 Arirakano Keresoa patera asesa aporo yumo kusuane, kura ikia kara pufunupo. \v 19 Hauaka wo hákasa isu Keresoyaki risina, akura maiya amo yaiya Keresoyaki risikianafonorakano, isu kára kaiyahokosapo. \p \v 20 Arirakano kakaro someane oyapo. Kereso kusuane Kotimo kakaro maturikia taesapo. Aporo kusua fana maturikia taesane Keresopo. Arirakano ira wate fana pekea rea ayiáka, Kereso ipi kusuane fana maturikia taesapo. \v 21-22 Atamemo makata watikiaka rakisiasamo, ipi kusuapo. Aporo su Atamemo wainepe pesasamo, Atameane ipi kusua ayiáka, aporo su kurapo. Arirakano Keresomo koteaka rakisiasamo, e Kotimo maturikia taesapo. Asiamo Keresoaki kataka marekea risia aporoane, Kereso maturikia taesa ayiáka, maturikia taehokosapo. Asiamo aporo hakása meta Atameane fana kusuasamo, isu soko kukusapo. Arirakano aporo hakása meta Yasuane kusua maturikia taeraka yaiya reasasamo, isu soko maturikia taeraka yaiya risikiakosapo. \v 23 Yaiya risikiasimo murikimasa maiya á paurakano maturikia taehokosapo. Fana Kereso maturikia taesapo. Maturikia taesane e keseke pariapera maiya amo, eaki kataka marekea risia aporo hinamoane maturikia taehokosapo. \p \v 24 Sereamo hauaka wo fahokosa maiyane fasere peakosapo. Maiya amo Keresoaki yunuraka risia aporo unihaeane soko, aporoamo wakapuane soko, ipu somemane motosane soko, suane Keresomo marokeraka rukua mosaka tapiakosapo. Rukua mosaka tapikia, Ata Koti ipi hákasa unihaeaka rekeasimo, Kereso ipiaki kataka marekea risia aporo hinamoane Kotiaki kakakosapo. \v 25 Asiamo Kereso ipi unihaeaka reke yunu suane epo korakemo finiraka marakoraka rekeakosakipoko ipi unihaeaka rekenapo. \v 26 Yunu suane marakoraka rukua mosaka tapikia yunu kesekeane rukua mosaka tapiakosane kura ayapo. Kurane Keresomo rukua mosaka tapiakosapo. \v 27 Arirakano Kotimo sawia popasane oyapo. Kotimo someraka, “Makata su Keresomo ipi rukua mosaka tapiakosapo. Ipi makata su unihaeaka asekea rekeakosapo,” aíyaka Kotimo maresapo. Kotimo maresasamo Yasumo Kotiane marokehokosafapo. \rq (Buk Song 8:6)\rq* \p \v 28 Asiamo Keresomo ipi yunu suane marokeraka makata su unihaeaka asekea area maiya amo, epo Kotiaki someraka, “Atao, ano soko nómo asekea rekeanie,” aihokosapo. Airakano Kotimo Keresoane soko, makata suane soko, epo ipi hákasa kakaro unihaeaka asekea rekeakosapo. \p \v 29 Arirakano hauaka wo aporo kusuapoko re aporo metakira hitafe risiane hea tapukumurirakasupo. Yasu kusua maturikia taesane nōmo kotafe some kasa satiki ane, aporo hea tapukumuriraka suane nena yia hea tapukumuriafunupo. Asiāne aporo kusuane maturikia taehoanafonosa ane, ipoko aporo hitafe risia marirakano hea tapukumurirakanare? \v 30 Isu tarira aporomo Keresopoko rakiraka risikino, aporo metakiramo isu mokoatikirakano soko, yaiya rakiraka risikinapo. Isu maturikia taehokosapo, aíyaka someane kakarohoanafonosekenone ane, marirakano isiapo Keresopoko yaiya rakiraka risikino, ipu isu mokoatikirakanare? \p \v 31 Hameo, maiya suamo nōmo someraka, “Pipu ano rusua kukusare?” Aíyaka nōmo kakaro somerakanapo. Repo Unihae Yasu Keresoaki kataka marekea rakiraka risikino asekea ano seserakanapo. Aíyaka nōmo kakaro somerakanapo. \v 32 Asiamo Kotimo aporo kusua maturikia taehokosapo. Aíyaka Kotimo some kasane nōmo some kasapo. Efesase taonea someane nōmo some karakano, Efesase aporoamo ano makotesafapo. Efesase taonea ano rea maiya amo aporo irirasamo ano mokoatikisapo. Kotimo aporo kusua maturikia taehoanafonosa satiki, yunu aporomo ano mokoatikihoafunufapo. Arirakano aporo metakiramo someraka, “Aporo hinamo kusuane maturikia taehokosafapo. Isu maiya wakasema risina kukua fahokosapo. Asiasamo pipu yia isiapo kaumo hemakapusuane kekemaraka makata nakosane soko, he watikisane soko, hemakapukua nakosapo,” airapo. \rq (Aisaia 22:13)\rq* \p \v 33 Asiamo repo hasaka hemakapukupo. Pipu yia hasaka hemakapurapaka mahoperaka somerane kakimakopo. Koteaka rea aporoane ipi aporo tákeane watikiaka reasamo eane kirimaraka, tati hakāsa watikiaka risikiakosapo. \v 34 Anapaka hasaka hemakapusuane metakarikia, koteaka ereketaeraka hemakapukua risikianie. Makata watikisane metakarinie. Repo metakiramo Kotiane kakaro hemakapurakanafapo. Asiamo re kaíyahoasimo nōmo someaka poparakanapo. \s1 Kau maturikia taehokosane oyapo. \p \v 35 Repo aporo metakiramo someraka, “Aporo kusuane mayiáka maturikia taehokosare? Maturikia taerakano kau masia maka hitafehokosare?” \v 36 Aíyaka himeteaka somehokopo. Repo makata mano hae hauaka kokomaresane, hae kauane fana toreraka, namo pauaka herapo. \v 37 Hauaka kokomarerane hae hákasa kokomarerapo. Makata hae hauaka kokomaresa yine pauaka herafapo. Makata hae kokomaresane witi hae soko metao, makata hae meta soko metao, ane toreraka oto kuyaki pauaka herapo. \v 38 Asiamo witi haeaki witi oto kuane, Kotimo ipi hemakapukua karápo. Witi haeaki witi ipi oto kuane karápo. Sinima haeaki sinima ipi oto kuane karápo. Ayiáka makata hae sua ipi ku oto ayiáka kekepo kekepoaka karápo. \p \v 39 Arirakano makata hitafe arisiane su kauane kekepopo. Aporomano kau haku, saro kau haku, mena kau haku, pokoa kau haku, ayiáka makata su kauane kekepopo. \p \v 40 Arirakano ti yapura makata faenane metakira haku kekepo risikinapo. Hauaka wo soko makata metakira haku risikinapo. Makata kotesane ti yapura makata kotesane hakupo. Hauaka wo makata kotesane hakupo. \v 41 Sere maiyamo ipi faenane hakupo. Ere maiyamo ipi faenane hakupo. Ti makatamo ipi faenane soko hakupo. Ti makata hakása yine faenane kekepo kekepoaka risikinapo. \p \v 42 Asia ayiáka aporo kusua maturikia taehokosa kauane asiapo. Kusua hauaka amarerane kau torenapo. Maturikia taena kauane kakaro torenafapo. \v 43 Asiamo aporo kau kusua hauaka amarerane yano motosa kára kakenafapo. Arirakano maturikia taena kauane yano motosa kára kakenapo. Kusua hauaka amarerane kau wakapu fasapo. Arirakano maturikia taehokosa kauane wakapu rekenapo. \p \v 44 Asiamo aporo kusua hauaka amarerane hauaka omo menapo. Maturikia taehokosa kauane homo menapo. Hauaka omo himuha hitafe rera kauane hakureapo. Homo hitafe rera kauane hakureapo. \v 45 Arirakano Kotimo sawia popasane oyapo. “Aporo fana rea Atameaki Kotimo himuha karakano e hitaferaka reapo,” aiyaka popahoareapo. Arirakano Yasu apororaka pekea\f + \fr 15:45 \ft Yasuaki Kotimo hitafe rerane kasasamo, Yasuane Atame meta, airapo.\f* e kusuane maturikia taerakano, hitaferaka yaiya rerane aporoaki epo kasapo. \rq (Stat 2:7)\rq* \p \v 46 Arirakano aporo hauaka wo hitafe rekeasimo, hauaka omo kauane Kotimo fana aporoaki kasapo. Arirakano keseke Hepene yapura yaiya rekeasimo, ho menane kakakosapo. \v 47 Aporo fana Atameane Kotimo ororo maka rakisiapo. Rakisiasamo e hauaka aporopo. Arirakano aporo keseke pesane hepene yapunaka pesapo. \v 48 Asiamo aporo fana rea ayiáka, isu hauaka aporomano su ayiáka risikinapo. Arirakano aporo hepene yapura hiakosane hepene yapunaka pesa aporo rea ayiáka risikiakosapo. \v 49 Asiamo isu aporomano hauaka maka rakisia aporoane hakása yine aseraka sikiraka risikinapo. Ayiáka keseke isu hepene yapunaka pesa aporo hakása yine aseraka sikiraka risikiakosapo. \p \v 50 Hameo, kepoane oyapo. Hauaka omo kauane soko, yapiane soko Koti unihaeaka rea hauaka á paohokosafapo. Hauaka wo kau torenane yaiya rera akiyaki paohokosafapo. \v 51 Kaisie. Fana mahamesane yumo nōmo somerakanapo. Isu su kukusafapo. Kukunafonosa nine isu su kauane sanasiraka hakuhokosapo. \v 52 Kotimo pikoro rurakarakano aseane hi kopeanayiamo kauane foakayia hakusekeno aseakosapo. Pikoro rurakarakano, aporo kusuane hitafe yaiya risikiasimo maturikia taehokosapo. Arirakano aporo hitafe hauaka wo risiane soko, kauane hakurakano aseakosapo. \v 53 Torena kauane metakarikia, torehoanafonona kau kotesane mokoakosapo. Kau kusuane metakarikia hitafe yaiya rekeakosa kauane mokoakosapo. \v 54 Torena kauane mamakateraka, torehoanafonona kau kotesa amora maiya amo, Kotimo sawia popasane ayiakakosapo. Aíyaka popasane oyapo. “Kurane mafaraka kakaro rukua mosaka tapisiapo. \v 55 Asiamo kura wakapuane Kotimo mafasasamo ma rekenare? Kura namonane Kotimo mafasasamo ma rekenare? Rekenafapo.” Aíyaka Kotimo sawia popahoareapo. \rq (Aisaia 25:8; Hosea 13:14)\rq* \p \v 56 Isiapo watikiaka rakisiakipoko kura namona ayapo. Kotimo somemane motosasamo isiapo makata watikisane mafekemanapo. \v 57 Asiamo kurane Unihae Yasu Keresomo mafasasamo makata watikisane soko, kurane soko, isiapo rukua mosaka tapirapo. Akipoko isiapo Kotiaki suserakanapo. \p \v 58 Hameo, namoraka wasuaka rukupo. Keresoa paoraka himu hakásaraka risikianie. Maiya suamo Unihae Kotipoko kára rakinie. Keseke re kusua maturikia taehokosasamo, yumo repo makata arakirane, Kotimo aseraka, makatane nenakamaka makatapo, aihokosafapo. \c 16 \s1 Keresoa paosa aporo ararehokosakipoko mone taenane oyapo. \p \v 1 Keresoa paosa aporo ararehokosakipoko mone taenane repo anoaki kaisiane, nōmo reaki some paripurakanapo. Keresoa paosa aporo hinamo Karesia taonea risiaki nōmo someraka, “Yarusarame sitia Keresoa paosa aporo hinamoane arareraka mone kakako taehoanie.” Aíyaka nōmo iaki somesane repo kaikia, repo soko ayiáka taehoanie. \v 2 Yatipinumo maiya suamo repo namina suamo hakasa hakasaraka mone taehoanie. Soko suamo makata rakisiakipoko mone wakasema maraka, mone wakasema taehoanie. Mone kára moraka, mone kára taehoanie. Taerakano mone su taesane sarimaraka keanie. Ano apera maiya amo, mone sarimaraka keane siahoasifareapo. Ano peasiraka yumo keanie. \v 3 Arirakano mone taesane Yarusarame sitia mokoa pusimo, aporo kotesane repo murikimokoanie. Asiamo ano peraka aporo repo murikimosamo mone mokoa pusimo, nōmo iaki sawi poparaka kakakosapo. Sawiane poparaka úyaka popahokosapo. “Korini aporoane kotesasamo ipu Yarusarame aporo re ararehoko apura ayapo. Asiamo iane perakano, repo arareraka pasimokoanie.” Aíyaka nōmo Yarusarame aporoaki popahokosapo. \v 4 Asiamo ano soko purakanone ane, i soko anoyaki hakāsa pukusapo. \s1 “Nōmo ayiakakosapo.” Aíyaka Poremo somesane oyapo. \p \v 5 Ano Masetónia hauaka pukua, Masetónia hauaka aeyaka repo taonea peakosapo. Peraka Masetónia hauaka kakaro rekeakosafapo. \v 6 Asiāne repo taonea maiya wakasemamo reke soko metao, yaki hakásamo reke soko metao ayiáka rekeanarakapo. Ano himeteripo. A nina ano hauaka meta pukusaporakano, koteaka pukusakipoko, repo ano ararehoane siahoasireapo. \v 7 Ano pekea foaka paripukusane maiya wakasemamo re aseako hisiripo. Unihae Kotimo aorakano maiya káramo ano reyaki rekeakosapo. \p \v 8 Arirakano Penekose hokono keakosakipoko ano Efesase taone yia rekeakosapo. \v 9 Kotimo some kakasimo ikia koro asíane Kotimo ropakamasapo. Asiamo nōmo epoko some karakano, aporo yakaimo kairakanapo. Arirakano aporo yakai metakiramo Kotimo someane hisiraka ipi rakirane matasorakanapo. \p \v 10 Arirakano Korini aporo repo taonea Timotiane perakano, repo eane pasimaka makotehoanie. Asiamo Unihae Kotipoko nōmo arakira ayiáka, epo soko ayiáka rakirakanapo. \v 11 Repo eane asekea makefehokopo.\f + \fr 16:11 \ft Timotiane aporo sisima rekeanafononasamo, aporo sisima metakiramo eane makeferaka asekepayasapo.\f* E ano area kimisi aperamo koteaka peasimo repo eane ararehoanie. Ararerakano e seseraka peraka Kereso aporo mae metakirayaki perakarihoamo ano kau rekenapo. \v 12 Isiapo Keresoa paosa aporo mae Apóroseaki nōmo someraka, “Keresoa paosa aporo mae metakirayaki, Korini taonea aporo aseako kimisi punie.” Aisa nine e repo apea yumo pukusane seserakanafapo. Keseke peariraka hemakapuraka e peakosaposapo. \s1 Poremo ayapa aisane oyapo. \p \v 13 Makata watikisa fasereperapaka wakakoraka risikiakopo. Kotiaki yaiya himu hakásaraka hemakapukua rakiraka risikianie. Epoko paroaka wakapuaka risikianie. \v 14 Repo rakiraka aporo metane himu tumurumo hemakapukua rakinie. \p \v 15 Hameo, Setéfanase ipi asea soko, ipi hokosa soko, Akaía hauaka á i suane fanaraka Yasuaki risikiako parisapo. Yumo Keresoa paosa aporo hinamo metakirane ararehoko ipu rakiraka risikinapo. \v 16 Asiamo hameo, nōmo reaki paroaka somerakanapo. Setéfanasemo makata rakira ayiáka eyaki hakāsa makata rakira aporomo soko, ayiáka rakirasamo ipu someane soko kaiyinie. Arirakano i suane ararehoanie. \p \v 17 Setéfanase soko, Fotunétase soko, Akaíkase soko i kimisi perakano asekea ano seseripo. Reyaki hakāsa rekeanafonoraka aporo isiane pekea ano ararerakano asekea seseripo. \v 18 Ipu re masesena ayiáka, ano soko maseserakanapo. Asiamo iane, “Aporo kotesapo,” aihoanie. \p \v 19 Arirakano Keresoa paosa aporo Esea hauaka á risiamo re hemakapurakanapakae. Akuwíra soko, ipi asea Pirisíra soko, ipu apea Keresoa paosa aporo sarimasamo soko, ipu suamo reane hemakapurakanapakae. Reane Unihae Keresoa paosasamo ipu hemakapurakanapakae. \v 20 Keresoa paosa aporo mae hauaka wo risiamo soko, re hemakapurakanapakae. Repo soko, Keresoa paosa aporo maeane kára hemakapukua, namina yia hokono mokoanie. \p \v 21 Nōmo hokonomo sawi wakasema one poparaka, “Nōmo re hemakapurakaripo,” aíyaka ano Poremo poparakanapo.\f + \fr 16:21 \ft Sawi one popasa suane Poremo ipi hokonomo popasafapo. Epo someane aporo metamo kaikia popasapo. Arirakano sawi poparaka fahoramo, sawi fari atura wakasema popasane Poremo ipi hokonomo popasapo.\f* \p \v 22 Arirakano repo metakiramo Unihae Kotiaki himumo hemakapunafonorakano, aporoane Kotiyaki yaiya rekeakosafapo. Arirakano Unihae Yasu paripeakosane nōmo hemakapuraka, “Yasu ne foaka peanie,” aíyaka hemakapurakaripo. \v 23 Unihae Yasumo re yaku ararehoasimo nōmo hemakapurakaripo. \v 24 Re soko, ano soko, Yasu Keresoaki patera asekea risiasamo, nōmo himu tumurumo re kára hemakapukua rekenapo.