\id ROM  - Inupiatun NT -Northwest Alaska, USA 2010 (DBL -2013) 
\h Romans 
\toc1 Paul-ŋum Tuyuutai Rome-maġmiunun 
\toc2 Romans 
\toc3 Ro 
\mt1 Paul-ŋum Tuyuutai Rome-maġmiunun  
\c 1  
\p
\v 1 Paul-miñ savaktaaniñ Christ Jesus-ŋum. Agaayyutim piksraqtaaġigaaŋa quliaqtuaġitquplugu tusraayugaallautaq  
\v 2 akiqsruutigikkaŋa iŋiḷġaan sivuniksriqirimigun. Taamna akiqsruun aglausimaruq ipqitchuani makpiġaaŋani.  
\v 3 Tusraayugaallautaq uqaqtuq Agaayyutim iġñiŋagun, Jesus Christ-kun atannaptigun. Piqutigiplugu iñukmiqnisaułha aniruq kiñuviaġiplugu David-ŋum,  
\v 4 aasiiñ piqutigiplugu agaayyutmiqnisaułhalu. Agaayyutim aŋipkaqmagu ilaan tuqułhaniñ uqautiniġai iñupayaat nalupqinaił̣ikun Jesus Iġñiġiñipḷugu suli qaitchiñipḷugu saŋŋiñi ilaanun.  
\v 5 Uumuuna Christ-kun Agaayyutim iłuaqqutigaaŋa piksraqtaaġipluŋa uqqiraqtautqupluŋa sivulliquplugich iñuich iluqaani nunami ukpiqsrił̣iksraŋatnun suli tupiksrił̣iksraŋatnun. Taamna savaaġigiga Christ-mun.  
\v 6 Ilipsi ittuani Rome-mi tuqłukkaupmiusri pigitquplusri Jesus Christ-mun.  
\v 7 Aglaktuŋa uumiŋa tuyuqsriugamik iluqapsitñun Rome-mi ittuanun. Agaayyutim piqpagiplusri tuqłukkaġigaasri ipqiḷḷusri iñugisrukhusri. Agaayyutimtuq Aapapta suli atannapta Jesus Christ qiñiqtillaŋniaġlisi iłuaqqutrił̣iġmiñik suli qaitchiḷusri qiñuiññamik.   
\s1 Quyałiq  
\p
\v 8 Sivulliuplugu quyyatigigiga Agaayyutiga Jesus Christ-kun pisigiplusri. Iñuich nanipayaaq nunami uqaġigaat kamanaqtuaq ukpiqsrił̣iqsi. Taatnaqługu quyagiga Agaayyun.  
\v 9 Agaayyun savautigiga iluqaaniñ uummatimniñ uqautigikapku tusraayugaallautaq iġñiŋagun. Agaayyun iḷisimaruq taiyułiġa ilipsitñik agaayupayaaqama.  
\v 10 Agaayuruŋa tikiḷḷaŋniaġukłuŋa ilipsitñun. Atuummigisiruq Agaayyutim pitqukpaŋa.  
\v 11 Qiñiġullapiaġipsi qaitchisukhusri irrutchim aatchuutaanik saŋŋiksritquplusri.  
\v 12 Itnaami, ikayuutiruksraurugut avatmun ukpiqsrił̣ikun pigikkaptigun. Ukpiqsrił̣ł̣apsi ikayuġisigaaŋa suli ukpiqsrił̣iġma ikayuġisipmigaasri.  
\v 13 Aniqatiumaaŋ, iḷisimatqugipsi uumiŋa. Iñugiaktuami aggiġumagaluaġaqtuŋa ilipsitñun quliaqtuaġukłuŋa, qiñitlasiḷuŋa ukpiqsriruanik sayyiqsilaaqtuanik suli killiqirauruanik annautrauruanik atriḷugu suraġałiġa atlani nunani, aglaan piñġitchaqtuŋa.  
\v 14 Savautiraksraġigitka iluqaisa iñuich, iḷisimaruatlu naluruatlu, puqiksuatlu puqiitchuatlu.  
\v 15 Taatnaqłuŋa quliaqtuaġisrullapiaġiga tusraayugaallautaq ilipsitñun ittuanun Rome-mi.   
\s1 Tusraayugaallautaq Saŋŋiqaqtuq  
\p
\v 16 Nalupqisruutiginġiḷḷapiaġiga tusraayugaallautaq atakkii saŋŋigigaa Agaayyutim. Taavrumuuna saŋŋikun ilaan anniqsuġaa kisupayaaq ukpiqsriruaq [Christ-mik], sivulliuplugich Jew-ŋuruat sulipsuuq Jew-ŋunġitchuat.  
\v 17 Taavruma tusraayugaallautam sagviġñiġaa Agaayyutim nalaunŋasripchaił̣ha iñuŋnik iŋmiñi. Agaayyutim nalaunŋasripchaił̣ha iñuŋnik aullaġniiruq suli isrukłitchaaqhuni ukpiqsrił̣ikun, aglausimaruatun Agaayyutim makpiġaaŋiñi, “Iñuk nalaunŋasripkakkauruaq ukpiqsrił̣iġmigun iñuugisiruq.”   
\s1 Iluqatiŋ Iñuich Killuliqiraurut  
\p
\v 18 Agaayyutim sagviġñiġaa qiḷaŋmiñ qanuq ilaan anasriñŋuqsaiñiałha iluqaanik pigiitchuanik suli nalaunŋaitchuanik iñuich atukkaŋatnik. Iriġaat iḷumutuuruaq pigiiḷiqiłiġmiktigun.  
\v 19 Tamanna iḷisimanaqtuaq Agaayyutikun nalunaitkaluaqtuq iñuŋnun takku Agaayyutim iḷitchuġipkaġniġaa iliŋitñun.  
\v 20 Taimakŋaqaŋa Agaayyutim iñiġaluaqtitnagich supayaat iñuich kaŋiqsiḷgugaat Agaayyutim agaayyutaułha suli qiñitlaplugu saŋŋiqaqtilaaŋa kamanaqtuamik isruiḷaamik. Taatnaqhutiŋ iñuich patchisiksraitchut.  
\v 21 Iḷisimagaluaqługu Agaayyun kamaginġitchaat unniiñ quyanġitchaat. Isrumałhat atuġumiñaiqsuq suli isrumaŋich kaŋiqsitḷaiqhutiŋ taaqsisiniġai.  
\v 22 Uqavigaaqhutiŋ isrumatunipḷutiŋ isrumatunġipiaqtut.  
\v 23 Suksraaġaat kamanałha Agaayyutim tuquyumiñaitchuam, aasriiñ simmiḷiutigaat taamna kamanałiq putqataqhutiŋ atriñun qiññaliŋnun tuquyumiñaqtuatun iñuktun tiŋmiuratunlu niġrutitunlu nimiġiatunlu.\fig |src="HK00285B.TIF" size="col" copy="Horace Knowles ©The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972, 1995." ref="Rom 1.23" \fig*  
\v 24 Taamna pisigiplugu, Agaayyutim pilitkai iñuich killiqisułhatnun. Iliŋich killuqsaqtaurut malikługich pigiitchuat kipiġniuġutitiŋ aasriiñ atugaġiplugich timigikkatiŋ kanŋunaqtuakun avatmun.  
\v 25 Simmiḷiutigaat Agaayyutim iḷumutuułha sagluuqtuamun suli putqataġvigiplugich savautiplugiḷḷu sut iñuich iñiqtaŋich. Aglaan putqataġviginġiġaat savautilugu Agaayyun iñiqsiruaq supayaanik, taamna Agaayyun quyagiraksraġaluaqtiŋ qaŋavak. Taatnatuq.  
\v 26 Taatnaqługich Agaayyutim iñuich pilitkai kanŋunaqtuakun kimmutaatnun. Aġnat simmiḷiutiplugu iḷaqatigiił̣iq sayuŋałiġmun atugaġiplugich timitiŋ atlanun aġnanun.  
\v 27 Taatnatun aŋutit nutqautiplugu iḷaqatiqałiq aġnamik aglaan piqaġuŋniqsut atlanik aŋutinik. Aŋutit kanŋunaqtuakun sayuŋaqatiniktut atlanik aŋutinik, aasriiñ timigikkaġmiktigun akuqtuipmiñiqsut nalaullugu anasriñŋuqsautmik tamarrumuuna nalaunŋaitchuakun savaaġmiktigun.  
\v 28 Iñuich pigisrunġiqmatruŋ iḷumutun iḷitchuqsrił̣iksraq Agaayyutmik, Agaayyutim pilitkai qaayuġnaqtuamun isrummatmun. Taatnaqhutiŋ pigiiḷiqisruktut atuqtaksraġinġisaġmiknik.  
\v 29 Imaukkaqsiñiqsut qanusripayaamik nalaunŋaitchuamik, pigiiḷiqiłiġmiglu, kaviuġutiłiġmiglu suli uumiksrił̣iġmiglu, piqaġułiġmiglu, iñuaqtułiġmiglu, aŋuyałiġmiglu, sagluuqtuałiġmiglu, suli isrummatinikhutiŋ pigiitchuakun avatmun.  
\v 30 Saŋurrutiniqsut nipliaplutiŋ pigiitchuanik atlatigun, uumigiliutiplugu Agaayyun, arguaŋaplutiŋ, kamanaġasrugiplutiŋ suli uqavikhutiŋ iŋmiktigun, pakikhutiŋ savaaqałiksraġmiktigun pigiitchuamik, tupiksriñġiqhutiŋ aŋayuqaamiknik,  
\v 31 kaŋiqsiḷguitḷutiŋ, tuniqsimatlaitḷutiŋ, iłuaqqutriñġiqhutiŋ unniiñ nagliksriñġiqhutiŋ atlanik iñuŋnik.  
\v 32 Agaayyutim nipliutiginiġaa taatnatchich iñuich tuquruksraunipḷugich. Iñuich taamna iḷisimagaluaġaat aglaan sivutmuutiniġaat pigiiḷiqiłiq, sulipsuuq aŋiġniqsut nalaunnipḷugich tamatkua pigiiḷiqiruat taatnatchisigun.   
\c 2  
\s1 Agaayyutim Atanniqsuił̣ha  
\p
\v 1 Tavrali ilvich, kisuugaluaġuvich, patchisiksraitchutin, atanniqsuqtauruatiin. Taatnamik atanniqsuqapkich atlat iñuich tuqqutaksraġuqtutin ilipnik, takku killiqipmiutin taipkunatitun.  
\v 2 Agaayyutim atanniġñiaġai iluqaŋich killiqiruat, aasriiñ iḷisimagikput Agaayyutim atanniutaan nalaunŋałha.  
\v 3 Patchisigiraġigisri killuliqiruat savaaqaġaluaŋŋapsi nalaunŋaitchuamik. Isrumavisi annakkisiñipḷusri atanniutaaniñ Agaayyutim?  
\v 4 Agaayyutim iłuaqqutikkaŋasri suli anuqsrutiplusri, ilaan taqqigaluaġaasri simmiquplugu iñuuniałiqsi aglaan suksraġinġitchiksi uuktuġnaġumiñaitchuaq iłuaqqutrił̣ha. Kaŋiqsiñġitpalukkiksi, Agaayyutim iłuaqqutigaasri simmiquplugich uummatigikkasri suli mumiquplusri iñuuniałłapsitniñ.  
\v 5 Aglaan uummatisi siqquqtut iyaġaqtun suli tiggaŋarusri mumigunġitḷusri. Taatnaqapsi anasriñŋuqsausriaksraqsi agliḷaaġiksi taivrumani uvlumi Agaayyutim sagviqpagu qinnautni suli atanniqsuġniaqpagich iñupayaat nalaunŋałiġmigun.  
\v 6 Agaayyutim akiḷiġisigaa iñupayaaq savaaŋigun iñuuniałhani.  
\v 7 Iḷaŋich iñuich savaaqaqtuat nakuuruanik anuqsrułikun piññaguktut kamanautaanik kamakkutmiglu suli tuquyumiñaił̣iġmik. Agaayyutim qaitchigisigai isruitchuamik iñuułiġmik.  
\v 8 Aglaan atlat iñuich iŋmiguaqtut ayakługu maliġutchił̣iksraqtiŋ iḷumutuuruamik. Taatnaqamiŋ malikkaat nalaunŋaitchuaq, aasriiñ Agaayyutim anasriñŋuqsaġisigai qinnautmigun.  
\v 9 Ilaan sakiqniuqtitkisigai nagliksaaqtillugich pigiiḷiqiruat, Jew-ŋuŋŋaisa Jew-ŋunġiñŋaisalu.  
\v 10 Aglaan Agaayyutim qaitchigisigai kamanautmiglu, kamakkutmiglu suli qiñuiññamik tamatkua savaaqaqtuat nakuuruamik, Jew-ŋuruanun sivulliulugu Jew-ŋunġitchuanunlu.  
\v 11 Uvvatakku Agaayyutim atanniqsuġisigai iñuich atisriḷugich.   
\p
\v 12 Iñuich maliġutaksraqaqtuat Agaayyutim qaisaŋanik Moses-mun suli iñuich taavrumiŋa maliġutaksraqanġitchuat iluqatiŋ atirut killuqsaqamiŋ. Tamatkua maliġutaksraqanġitchuat killiqirauplutiŋ piyaqquġniaqtut. Taatnatuntuuq, tamatkua maliġutaksraqaqtuat killiqirauplutiŋ atanniqsuikkauniaqtut taavrumuuna maliġutaksrakun.  
\v 13 Agaayyutim iñuich nalaunŋasripchanġanġitchai tusraakamitruŋ maliġutaksraq tupigigaluaġnagu. Agaayyutim nalaunŋasripchaġaġigai iŋmiñi kisianik tupiksripmata maliġutaksram nipliutaanik.  
\v 14 Jew-ŋunġitchuat piqanġitchuat Agaayyutim maliġutaksraiñik tupigipmatruŋ tillisaa maliġutaksram nalupqinaiyaġaa maliġutaksraqałhat isrummatmikni. Taamna iḷumutuuruq maliġutaksraqanġitchaluaqhutiŋ aglausimaruamik.  
\v 15 Qiñiqtitaġipmigaat kaŋiqsisilaaqtiŋ maliġutaksram tillisaanik iḷitchuġipkairuamik qauġrimmaaġiutillautaġmikni nalaunŋaruamik nalaunŋaitchuamiglu. Iḷaatni isrummataata patchitchiġaġigaich suli iḷaatni iḷisimaraqtut patchisaunġiññipḷutiŋ.  
\v 16 Iluqatiŋ nalunaqtuaŋich iñuich sagvikkauniaqtut taivrumani uvlumi Agaayyutim atanniqsuaqsikpagich iñupayaat Christ Jesus-kun. Taapkua iḷagigaich tusraayugallautam quliaqtuaġikkaġma.   
\s1 Jew-ŋuruatlu Maliġutaksraġlu  
\p
\v 17 Qanuġmi ilvich? Ilvich Jew-ŋuniraqtutin, tunŋaplutin maliġutaksramun Moses-ŋum aglagikkaŋa suli uqavikhutin qaninnipḷutin Agaayyutmi  
\v 18 suli iḷisimanipḷugu Agaayyutim pisułha suli iḷitchuġinipḷugu nakuuniqsrauruaq takku iḷisaqsimaplutin maliġutaksramik.  
\v 19 Nalupqisunġipiaqtusri sivulliqsiksraunipḷusri qiñitlaitchuani suli qaumaksraunipḷusri tamatkunani ittuani taaġmi.  
\v 20 Isrumaraqtutin alġaqsrułhiñauplugich kinnaŋaruat iñuich suli iḷisautilugich tamatkua naluruat. Taatnaqhusri, piqaqapsi maliġutaksramik, isrumaraqtusri iḷisimanipḷugu supayaaq suli piqaġnipḷusri iluqaanik iḷumutuuruamik.  
\v 21 Iḷisautriraqtusri atlanik iñuŋnik. Suvaatami iḷisautriñġitpisi ilipsitñik? Uqautiraġigisi atlat tigliktuqunġitḷugich. Suvaatami tigligaqpisi?  
\v 22 Nipliġaqtusri atlat sayuŋatqunġitḷugich, aglaan ilipsi atugaqpisi taatnatun? Ilipsi uumiksripḷusri aanġuanik, aglaan tigligaqpisi agaayyuviŋitñiñ?  
\v 23 Uqavikkaluaqtusri piqaġnipḷusri Agaayyutim maliġutaksraŋanik, aglaan kamagitlaitchiksi Agaayyun navikapsiuŋ maliġutaksraŋa.  
\v 24 Aglausimaruq Agaayyutim makpiġaaŋiñi itna, “Jew-ŋunġitchuat uqamaqłuutigigaat Agaayyutim atqa pisigiplusri Jew-ŋuruasri.”   
\p
\v 25 Jew-ŋuruani nalunaitmiutchiqsimałipsi ikayuutigigaasri tupigigupsiuŋ Agaayyutim maliġutaksraŋa. Aglaan tupiginġitchupsiuŋ Agaayyutim maliġutaksraŋa atriŋurusri Jew-ŋunġitchuatun, iñuktitun nalunaitmiutchiqsimaitchuatitun.  
\v 26 Jew-ŋunġitchuat nalunaitmiutchiqsimaitchuat atuigumiŋ maliġutaksram atuqukkaŋanik atriŋurut iñuktitun nalunaitmiutchiqsimaruatitun.  
\v 27 Taatnamik iñuich nalunaitmiutchiqsimaiḷaat timimiktigun aglaan tupiksriruat maliġutaksramik patchisiqutiniaġaasri killiqiraunipḷusri nalunaitmiutchiqsimaruani. Ilipsi Jew-ŋuruani piqaġaluaqtusri aglausimaruamik maliġutaksramik aglaan navguġaġigaasri.  
\v 28 Iñuk Jew-ŋunġitchuq pisigiplugu nalunaitmiutaqałha timimigun. Iñuk animakami Jew-ŋupluni suli maliłhiñaqami Jew-ŋuruat piḷġusriŋitñik iḷagitlaitchaa Agaayyutim iñuksraqtaaġmiñun.  
\v 29 Aglaan iñuk Jew-ŋupiaqtuq kamaksritḷaturuaq Agaayyutmik ataramik. Jew-ŋupiaqtuaq iñuuruq nalaunŋaruakun sivuġaani Agaayyutim. Taatnasriq iñuk nalunaitmiutaqaġniqsuq uummatmiñi savaaġikkaŋagun Ipqitchuam Irrutchim. Aglausimaruaq maliġutaksraq savalguitchuq taatnatchimik. Taatnasriq iñuk quyyasriusriaqaġisiruq Agaayyutmiñ, iñunġiḷaaniñ.   
\c 3  
\p
\v 1 Jew-ŋuruatmi piqaġniqpat sumik atlat iñuich piginġisaŋatnik? Anniqsuġiaqaqpat nalunaitmiutchił̣iġmiktigun?  
\v 2 Aa, Jew-ŋuruat atqunaq piqaqtut. Sivulliġmi, Agaayyutim qaitchiñiġai Jew-ŋuruat uqałiġmiñik Moses-kun.  
\v 3 Iḷumutuuruq iḷaŋich Jew-ŋuruat tuniqsimanġił̣hat Agaayyutmun. Jew-ŋuruat tuniqsimaił̣hata nutqaqtitkisivauŋ Agaayyutim tuniqsimałha?  
\v 4 Qaŋaa! Agaayyun sagluyumiñaitchuq iñupayaat ukpiqnanġitchaluaqtitlugich. Aglausimaruq Agaayyutim Makpiġaaŋani,  
\q1 “Agaayyuun, nalaunŋasuurutinli uqałiġikkapkun.  
\q2 Akimayumuutinli iñuichunniiñ uqaġaluaqmata nalaunŋaŋiññipḷutin.” \rq Psalm 51:4\rq*   
\p
\v 5 Iḷaŋich iñuich killukun uqaġuurut itna, Uvagut killuqsaġupta qiñiqtinniaġivut iñuich Agaayyutim nalaunŋałhanik, uqaqhutiŋ killiqiruni nakuunipḷugu. Tarrasuli, uqaġiniaqpisiuŋ Agaayyun nalaunŋanġiññiḷugu anasriñŋuqsaqamisigut pisigilugich killuqsautisi?  
\v 6 Qaŋaa! Agaayyun nalaunŋanġiññiqpan, qanuqhuni atanniqsułhiñauvagich nunam iñui?  
\v 7 Killiqiłiġma sagviqpagu Agaayyutim nalaunŋałha suli nanġaqtillugu, suvaatami atannikkauniqpik liilaa uvaŋa killuliqiruaq?  
\v 8 Taamna iḷumutuuniqpan, Killuliqita iñuŋnun nanġapsaaqulugu Agaayyun. Iḷisautrinġitchuŋa taatnatchiñik saglunik, aglaan iḷaŋisa iñuich pasiraġigaatigut iḷisautriñipḷuta taatnatchiñik. Agaayyutimli nalaunŋaruakun anasriñŋuqsaġniaġai tamatkua iñuich.   
\s1 Iluqatiŋ Iñuich Nalaunŋaruaŋitchuaq  
\p
\v 9 Taatnaqhuta uvagut iłuatlukpisa Jew-ŋunġitchuaniñ? Qaŋaa! Uqaaniktugut iñupayaat Jew-ŋugaluaġumiŋ Jew-ŋunġitchaluaġumiŋ aŋalatiqałhat killuqsautmun.  
\v 10 Agaayyutim Makpiġaaŋani aglausimaruq,  
\q1 “Iñuitchuq nalaunŋaruamik, atautchimikunniiñ nunam iñupayaaŋani.   
\q2
\v 11 Iñuitchuq atautchimikunniiñ kaŋiqsimaruamik.  
\q2 Iñuitchuq pakkiaqaqtuamik Agaayyutmik.   
\q1
\v 12 Iluqatiŋ tunutkaat Agaayyun,  
\q2 iluqatiŋ tammaqhutiŋ killuqsautmi.  
\q1 Nalliat savaaqanġitchuq nakuuruamik,  
\q2 atautchimikunniiñ. \rq Psalm 14:1-3; 53:1-3; Ecclesiastes 7:20\rq*   
\q1
\v 13 Iggiaŋich atriqaqtut aŋmaruanik iḷuviġnik.  
\q2 Atuġaat uqatiŋ uqaqhutiŋ sagluuqtuanik, \rq Psalm 5:9\rq*  
\q1 uqałhiŋich atriqaqhutiŋ nimiġiam tuqunaŋatun, \rq Psalm 140:3\rq*   
\q2
\v 14 qaniŋich immaukkaqhutiŋ uqapiḷuutinik uqamaqłuutiniglu, \rq Psalm 10:7\rq*   
\q1
\v 15 ataramik tuqqutchił̣hiñaaŋuplutiŋ iñuŋnik,   
\q2
\v 16 napmun aullaqamiŋ piyaqquiñiaqhutiŋ iñuŋnik  
\q2 suli sakiqniuqtitchipḷutiŋ.   
\q1
\v 17 Iḷitchuġinġitchaat qanuq iñuuniałiksraqtiŋ qiñuiññakun. \rq Isaiah 59:7-8\rq*   
\q2
\v 18 Piitchuq taluqsrił̣iġmik Agaayyutmik iluqaŋitñi.” \rq Psalm 36:1\rq*   
\p
\v 19 Pakmapak iḷisimagivut una, Agaayyutim maliġutaksraŋa qaisaŋa Moses-mun aŋalatchiruq iñuŋnik aatchuusriaqaqtuanik taavrumiŋa maliġutaksramik. Tarra kiñapayaaq patchisiksraqaġumiñaitchuq tupiginġił̣iġmigun maliġutaksramik, ilipsiunniiñ. Aa, Agaayyutim patchisiqutigisigaa iñupayaaq nunami atanniġḷugu.  
\v 20 Taatnamik kiñaunniiñ nalaunŋasriyumiñaitchuq Agaayyutmi maliġutchił̣hiñałiġmigun maliġutaksram atuqukkaŋanik, atakkii maliġutaksram qiñiqtiłhiñaġaġigaatigut qanutun killuqsaqtilaaptiknik.   
\s1 Qanuq Agaayyutmun Iñuich Nalaunŋasripchałhat  
\p
\v 21 Aglaan pakma Agaayyutim sagviġñiġaa qanuq iñuich nalaunŋasripkaqtilaaŋa iŋmiñi, piqutigiŋaiġḷugu maliġutaksraq. Agaayyutim uqautigigaa iŋiḷġaanimma aglausimaruakun maliġutaksrakun suli sivuniksriqiritigun.  
\v 22 Agaayyutim iñuich nalaunŋasripkaġniġai iŋmiñi ukpiqsrił̣hatigun Jesus Christ-mik. Taamna iḷumutuuruq iluqaitñi tunŋaviqaqtuani Jesus Christ-mik kisianik. Iluqatiŋ iñuich atirut:  
\v 23 atakkii iñupayaat killuqsaġniqsut, aasriiñ ayuqługu Agaayyutim kamanautaa.  
\v 24 Aglaan Agaayyutim iñuich nalaunŋasripchaġaġigai iŋmiñi iłuaqqutrił̣iġmigun aatchuutauplugu. Nalaunŋasripchaġai Jesus Christ-kun tasuqamigich killuqsautmiñ.  
\v 25 Tarra Agaayyutim qaitchaa iġñiñi tuqqutquplugu aasriiñ maqipkaqługu auŋa akiḷiqsaqługich killuqsautipayaaŋich iluqaisa ukpiqsriruat. Taamna piñiġaa qiñiqtitchukługu nalaunŋaruałłi natqigutrił̣iġmigun killuqsautipayaanik, taputiplugich killuqsautiŋitñik iñuich iñuuruat iŋiḷġaan Christ tuquŋaiñŋaan. Agaayyutim anuqsrupluni anasriñŋuqsanġitchai pisigiplugich killuqsautiŋich.  
\v 26 Taavrumuuna Agaayyutim sagviġñiġaa pakmapak nalaunŋatilaani suli nalaunŋasripchaisilaani iñupayaanik ukpiqsriruanik Jesus-mik.   
\p
\v 27 Taatniinniqman, uqavigaaġutiksraipiaqtugut. Suvaata? Takku nalaunŋasriyumiñaitchugut Agaayyutmi tupigiguptigu maliġutaksraŋa, aglaan nalaunŋasriraqtugut ilaani ukpiġiguptigu Christ. Ukpiqsrił̣hum nutqaqtitkaa iluqaan uqavił̣iq.  
\v 28 Takku iḷisimarugut iñuk nalaunŋasripchakkautilaaŋanik Agaayyutmi ukpiqsrił̣ikun Jesus Christ-mun, maliġutchił̣iqmiguunġitchuaq maliġutaksramik.  
\v 29 Uvva Agaayyun Jew-ŋuruat kisimiŋ Agaayyutigivatruŋ? Agaayyutiginġitmivatruŋ Jew-ŋunġitchuat? Iḷumun ilaa Agaayyutigipmigaat Jew-ŋunġitchuat.  
\v 30 Agaayyutiqałhiñaqtuq atautchimik. Agaayyutim iñupayaat nalaunŋasripkaġisigai ilaani pisigilugu ukpiqsrił̣hat, Jew-ŋuruat nalunaitmiutchipḷutiŋ suli Jew-ŋunġitchuat nalunaitmiutchiñġitḷutiŋ.  
\v 31 Uvvami suksraunġiġñiaqpisigu maliġutaksraŋa Agaayyutim malikkaptigu ukpiqsrił̣ikuaġiaq? Qaŋaa! Ukpiqsrił̣hum iḷumun atuumapkaqtaġaa maliġutaksram atuqukkaŋa.   
\c 4  
\s1 Abraham-ŋum Atrikusrautaułha  
\p
\v 1 Abraham, sivulliuruaq Jew-ŋuruapayaanun, urrakusrautigilakput iñuŋmun ukpiqsrił̣iġmigun nalaunŋasripkakkauruamun Agaayyutmi.  
\v 2 Nalaunŋasripkaġniġumi Agaayyutmi savaaġmigun tarra uqavigaaġutiksraqaġayaqtuq, aglaan uqavitḷaitchuq sivuġaani Agaayyutim.  
\v 3 Agaayyutim makpiġaaŋiñi aglausimaruq, “Abraham ukpiqsriruq Agaayyutmik aasrii Agaayyutim akuqtuġaa piqutigiplugu ukpiqsrił̣ha nalaunŋasripkakkaupluni.”  
\v 4 Iñuk savakami akiḷiusiaqaġaqtuq. Akiḷiusiaŋa aatchuutaunġitchuq aglaan akiḷikkauraqtuq savaaġmigun.  
\v 5 Iñuk nalaunŋasritḷaitchuq Agaayyutmi savaallautaġmigun, aglaan iñuk ukpiqsrigumi Agaayyutmik nalaunŋasripkairuamik agaayyutaiḷaamik iŋmiñi. Agaayyutim akuqtuġaġigaa taavruma ukpiqsrił̣ha aasrii nalaunŋasripkaqługu.  
\v 6 David-ŋum uqautigipmiñiġaa iñuk iḷumun quvianamiunipḷugu Agaayyutim nalaunŋasripkaqmagu savaallautaġmiguunġitchuaq. Itnaġniqsuq,   
\q1
\v 7 “Quvianamiurut tamatkua  
\q2 nalaunŋairrutiŋich Agaayyutim natqigutipmagich  
\q2 suli killuqsautiŋich matupmagich.   
\q1
\v 8 Quvianamiuruq iñuk  
\q2 atanġum isrummatiginġisaŋa killuutiqaġlugu.” \rq Psalm 32:1-2\rq*   
\p
\v 9 Taamna quvianamiułiq itpa kisiitñun tamatkunuŋa nalunaitmiutchiqsimaruanun? Naagga! Itmiuq tamatkunuŋa nalunaitmiutchiqsimaiḷaanun. Uqautigianikkikput Abraham-mun ukpiqsriñipḷugu Agaayyutmik, aasriiñ piqutigiplugu ukpiqsrił̣ha Agaayyutim akuqtuġnipḷugu nalaunŋasripkakkaupluni.  
\v 10 Agaayyutim akuqtuġniqpauŋ Abraham sivuagun naaga aquagun nalunaitmiutchił̣han? Agaayyutim akuqtuġniġaa Abraham sivuagun nalunaitmiutchikkauŋaiñŋaan timimiñi.  
\v 11 Abraham nalunaitmiutchikkauniqsuq aquvatigun. Nalunaitmiutchił̣ha iḷitchuqqutauniqsuq Agaayyutmun nalaunŋasripkakkauŋaniktilaaŋa pisigiplugu ukpiqsrił̣ha. Taatnaqługu Abraham aapagigaat iluqatiŋ iñuich ukpiqsriruat nalunaitmiutaiñŋaġmiŋ suli akuqtukkauruat nalaunŋasripkakkauplutiŋ Agaayyutmi.  
\v 12 Abraham aapagipmigaat tamatkua nalunaitmiutchiqsimaruat. Iluqaġmiŋ nalunaitmiutchiqsimaruat timiłhiñamiktigun kiŋuviaġinġitchai Abraham-ŋum, aglaan kisiisa tamatkua ilaan kiŋuviaġigai tunŋaruat Agaayyutmik atripḷugu aapagikkavut Abraham nalunaitmiutchiġaluaqani.   
\s1 Agaayyutim Akiqsruutaa Akuqtukkauruq Ukpiqsrił̣ikun  
\p
\v 13 Abraham kiñuviaġikkaniḷu akuqtuirut akiqsruutmik paitchaktaaqtilaaksraŋanik nunamik. Aglaan akuqtunġitchaa taamna akiqsruun pisigiplugu tupiksrił̣ł̣i maliġutaksraŋanik Moses-ŋum aglaaġikkaŋanik, aglaan akuqtuġaa akiqsruun Agaayyutim nalaunŋasripchaqmagu pisigiplugu ukpiqsrił̣ł̣i.  
\v 14 Uvvaami iñuich akuqtuitḷaniqpata Agaayyutim akiqsruutaanik maliġuałiġmiktigun atuqukkaŋat maliġutaksram, tarra ukpiqsrił̣iq suutnaunayaiññiqsuq aasriiñ Agaayyutim akiqsruutaa suutnaunġiḷḷuni.  
\v 15 Maliġutaksram itqaqtitkaa Agaayyutim anasriñŋuqsaġuutilaaŋa iñuŋnik tupiksritḷaitchuanik maliġutaksrapayaamik. Takku iñuich maliġutaksraitñamiŋ tupiksriñġirrutiksramik piitchut.   
\p
\v 16 Taatnaqhutiŋ iñuich akuqtuġaġigaat Agaayyutim akiqsruutaa ukpiġutiqaqamiŋ, aasriiñ taamna akiqsruun ilaan aatchuutigigaa akiiḷḷuni iłuaqqutrił̣iġmigun. Agaayyutim akiqsruutaa akiitñami, iluqaġmiŋ qitunġaġikkaŋat Abraham-ŋum akuqtułhiñaugaat. Akiqsruun taamna inġiññiqsuq kisiitñun Jew-ŋuruanun maligaqtuat maliġutaksramik. Itmiuq atlapayaanun ukpiġutiqaqtuanun Abraham-tun. Ilaa aapagigikput.  
\v 17 Aglaksimałhatun Agaayyutim Makpiġaaŋani, “Aapaġuqtitkikpiñ iñugiaktuanun iñuŋnun.” Abraham ukpiġigaa Agaayyun iñuupchaitḷaruaq tuquŋaruanik suli taiyuiruaq sunik inġitchuanik iḷipkaqługich.  
\v 18 Abraham ukpiqsriruq niġiugaqaqhuni niġiunaġumiñaitchaluaŋŋaan aapagiliutinayaġniḷugu iñugiaktuanun iñuŋnun, takku nipliusriaqaqhuni, “Kiñuviatin iñugiaksigisirut.”  
\v 19 Abraham-ŋum ukpiqsrił̣ha Agaayyutmik sayaiqsinġiññiqsuq isrumagaluaŋŋaġmi timini tuqunipḷugu, takku tallimakipiaġuyasripḷuni aasriisuli aġnaat Sarah qitunġitlaitḷuni.  
\v 20 Ukpiqsrił̣han uniñġiññiġaa. Ilaan arguaqtunġiññiġaa Agaayyutim akiqsruutaa. Ukpiqsrił̣ha sayaktusriḷaaġniqsuq, aasriiñ nanġaqługu Agaayyun.  
\v 21 Nalupqiginġiḷḷapiaġniġaa Agaayyutmun atuumapkaġniaqtilaaŋa akiqsruusriaġikkani.  
\v 22 Taatnaqhuni Agaayyutim akuqtuġniġaa Abraham nalaunŋasripkakkauplugu iŋmiñi pisigiplugu ukpiqsrił̣ha.  
\v 23 Aglaan tamatkua uqałhich Agaayyutim Makpiġaaŋani Abraham nalaunŋasripkakkaunipḷugu ukpiqsrił̣hagun aglakkaunġiññiqsut kisianik piqutigiplugu Abraham.  
\v 24 Tamatkua uqałhich aglakkaupmiñiqsut uvaptiknun. Agaayyutim akuqtuqmigaatigut nalaunŋasripkakkaupluta ukpiqsrił̣iptigun. Ukpiġigikput Agaayyun aŋipkairuaq Jesus-mik Atannaptiknik tuqułiġmiñiñ.  
\v 25 Jesus tuqukami akiḷiġñiġai navguił̣iqput aasriiñ aŋipkakkaukami tuqułiġmiñ nalaunŋasripkaġniġaatigut Agaayyutmi.   
\c 5  
\s1 Qiñuiġutikkaułiq Agaayyutmi  
\p
\v 1 Taatnamik nalaunŋasripkakkaupluta Agaayyutmi ukpiqsrił̣iptigun qiñuiġutikkaurugut Agaayyutmun atannaptigun Jesus Christ.  
\v 2 Ilaan aŋmaġniġaa utlautiłiksraqput Agaayyutmun aasriiñ pakma iḷitchuqsriḷuta iłuaqqutaanik. Quviasrukhuta quyagikput Agaayyun iḷaliutiłiksraqput kamanautaani iḷaatnigun.  
\v 3 Uvvasuliuna, quviasruutigipmigikput sakiqniułiptigun, iḷisimaplugu sakiqniuġutit anuqsrusripkaqhuta.  
\v 4 Anuqsrułiq tikiutriruq Agaayyutim iłuaksrił̣hanik, aasriiñ ilaan iłuagigumisigut niġiugaqaqtugut.  
\v 5 Aasriiñ niġiukkam qapiqtaqtinnianġitchaatigut, takku Agaayyutim aatchuġaatigut Ipqitchuaq Irrutchimik, aasriiñ taavrumuuna qiñiqtitkaatigut qanutun piqpagillapiaqtilaaptiknik.   
\p
\v 6 Uvaptiknik ikayuġumiñaipiaqtitluta piviksraq nalautitman Christ tuqqutigai agaayyutaiḷaani.  
\v 7 Nallipsaunniiñ tuqqutisuŋnianġitchaa anniqsuqsaġlugu atla iñuk. Iḷaatnisamma iñuum tuqqutinayaġaluaqpalukkaa nakuuruaq iñuk,  
\v 8 aglaan Christ tuqqutigaatigut killuliqiraupkaqhuta. Taavrumuuna Agaayyutim qiñiqtitkaa piqpaksriḷḷapiałłi uvaptiknik.  
\v 9 Nalaunŋasripkakkaurugut Agaayyutmi augikkaŋagun Christ-ŋum tuqqutaupman. Taatnaqhuta nalupqisunġipiaqtugut Christ-mun annautiniaqtilaaptiknik Agaayyutim qinnautaaniñ uvlumi atanniġviŋmi.  
\v 10 Uumigiraupkaqhuta Agaayyutmi ilaan qiñuiġutigaatigut iŋmiñi tuqqutaułhagun iġñiġmi. Pakma Agaayyutim iḷauraaġiliutipmatigut nalupqinaitchuamik annautigisigaatigut iġñiġmi iñuułhagun.  
\v 11 Uvvasuliuna, pakma quviasruutigillapiaġikput Agaayyun atannaptigun Jesus Christ qiñuiġutriruakun uvaptiknik Agaayyutmun.   
\s1 Adam-lu Christ-lu  
\p
\v 12 Killuqsaun tikiumaniqsuq iñupayaanun takku iñuqqaaq Adam killuqsaqtuq suli pisigiplugu killuqsautaa tuqułiq tikiumapmipḷuni iñupayaanun. Iluqatiŋ iñuich tuquruksraġuġniqsut takku iluqani iñuk killuutiniktuq.  
\v 13 Iñupayaat iñuuruat killuqsaġniqsut Moses-ŋum akuqtuŋaiñŋaanunniiñ maliġutaksramik Agaayyutmiñ. Aglaan Agaayyutim iñuich patchisauniñġitchai killuqsautikun takku piqanġitḷutiŋsuli Agaayyutim maliġutaksraŋanik.  
\v 14 Adam tuquniqsuq tupiksriñġitḷuni Agaayyutim tillisaanik. Iñupayaaq Adam-miñaglaan Moses-mun tuquruksrauniqsuq. Aglaan tuquruksrauruttuuq killuqsanġitchaluaŋŋaġmiŋ taatnatun Adam tupiksriñġitmatun. Adam atriqaġniqsuq Christ-mik aggiqsuksrauruamik sivuniksrami. [Aglaan Adam tuqułiġmik pipkaipman Christ iñuułiqaqtitchiruq.]  
\v 15 Aglaan Agaayyutim akiiḷaaq aatchuutaa atriqanġitchuq Adam navguił̣hatun. Iluqatiŋ iñuich tuqurut pisigiplugu atautchim iñuum navguił̣hagun. Aglaan Agaayyutim akiiḷaaq aatchuutaa iłuaqqutaagun atautchim iñuum Jesus Christ-ŋum kamanatluktuaŋuruq [navguił̣haniñ iñuum Adam].  
\v 16 Agaayyutim akiiḷaaq aatchuutaa atlauruq atautchim iñuum killuqsautaaniñ. Takku aquagun atautchim killuqsautaan tikiumaruq atanniqsuił̣iq iluqaitñun tuqqutaksraġuġnipḷugich. Aglaan aquatigun kisiññaitchuat killuqsautit tikiumaruq Agaayyutim akiiḷaaq aatchuutaa iluqaitñun nalaunŋasipkaġnipḷugich.  
\v 17 Atausriq iñuk killuqsaġniqsuq aasriiñ piqutigiplugu ilaan navguił̣ha tuqułiq umialiktun aŋalatchiaqsiruq iluqaitñik iñuŋnik. Aglaan qanutun kamanatluktigiva savaaqałha atautchim iñuum Jesus Christ! Iluqatiŋ iñuich Agaayyutim nalaunŋasripkakkaŋi iŋmiñi kamanaqtuakun iłuaqqutrił̣iġmigun aŋalatchigisirut umialiktun iñuuniałiġmikni uumuuna Jesus Christ.   
\p
\v 18 Tarraami, piqutigiplugu atautchim iñuum navguił̣ha Agaayyutim tuqqutaksraġuġniġai iñupayaat. Taatnatuntuuq piqutigiplugu atautchim iñuum nalaunŋaruam savaaŋa Agaayyutim qaiññiġaik natqigutrił̣iġlu killuqsautinik iñuułiġlu iñupayaanun [ukpiqsriruanun].  
\v 19 Atausriq iñuk tupiksriñġitḷuni Agaayyutmik, taatnaqhutiŋ iñupayaat killuliqiriġuqtut. Aglaan atautchim iñuum tupigiplugu Agaayyun, taatnaqhutiŋ iñupayaat nalaunŋasripkakkaugisirut.   
\p
\v 20 Agaayyutim qaitchiñiġaa maliġutaksraŋa Moses-kun. Taavrumuuna iñuich iḷitchuġiraġigaat qanutun killuqsautilaaqtiŋ navguił̣iġmiktigun Agaayyutim maliġutaksraŋa. Aglaan killuqsaun iñugiaksitmukman Agaayyutim iłuaqqutaa iñugiaksitmutluktuq.  
\v 21 Tarrali killuqsaun aŋalatchipḷuni tuqułikun, aglaan Agaayyutim iłuaqqutaa aŋalatchiruq nalaunŋaruałikun tikiutiluta iñuułiġmun Jesus Christ-kun atannaptigun.   
\c 6  
\s1 Tuquŋaruaq Killuqsautmun Aglaan Iñuupluni Christ-kun  
\p
\v 1 Taamna taatniitman, killuliqituiñaqtuksrauvisa qiñiqtitchaġlugu qanutun Agaayyun iłuaqqutrił̣iqaqtilaaŋa?  
\v 2 Qaŋaa! Ukpiqsrigupta Christ-mik tuquŋarugut killuġmun. Qanuġuta iñuuniaqtuiñaġisiñiqpisa killukun?  
\v 3 Puuyuġniqpisi, iluqapta paptaakkaukapta Christ Jesus-ŋum atqagun piqasriutirugut ilaan tuqułhanun.  
\v 4 Taatnaqhuta paptaakkaukapta iḷuviqataurugut Christ-mi aasrii piqasriutipluta tuqułhanun. Aasriiñ Christ-tun aŋipkakkauruatun tuquŋaruaniñ kamanautiqaqhuni saŋŋiagun Aapauruam, uvaguttuuq akuqtuirugut nutauruamik iñuułiġmik iñuuruksraupluta taavrumuuna.   
\p
\v 5 Takku piqasriutipluta Christ-ŋum tuqułhanun paptaakkaukapta, taatnatun piqasriutigisipmiugut aŋipkakkaułhani iñuuniaġuta.  
\v 6 Iḷisimagikput una, Christ kikiaktuutrikkaupman iñuułiġruaqput kikiaktuutrauqataurut ilaani, saŋŋia killuqsautim piyaqququplugu, savaktaaġruutqunġiġuta killuġmun.  
\v 7 Kiñapayaaq tuquruaq aŋalatinġiġuuruq killuqsautmun.   
\p
\v 8 Ukpiġigikput tuquqataukapta Christ-mi iñuuqataugisiñipḷuta ilaani.  
\v 9 Iḷisimagikput Christ aŋipkakkauruaq tuquŋaruaniñ tuqqutqikkumiñaipiałha. Tuqułhum aŋalatlaiġñiġaa.  
\v 10 Christ tuqukami tuquniqsuq atausriġmiaqhuni akiiḷisukługu saŋŋia killuqsautim. Pakma iñuuruq, iñuutuiñaqhuni Agaayyutmun.  
\v 11 Ilipsiḷiasriiñ isrummatigiruksraurusri ilipsitñik tuquŋaruatun iḷiḷusri saŋŋianun killuqsautim aasriiñ iñuulusri Agaayyutmun uumuuna Christ Jesus-kun.   
\p
\v 12 Taatnaġusri killuqsautmun aŋalatitnagich timigikkasi maani nunami. Aŋalatitnagu pisugruałipsitñun.  
\v 13 Atusruŋaqnagich sulliñġi timigikkapsi savaktillugich nalaunŋaitchuamik. Aglaan qaitchisitchi ilipsitñik Agaayyutmun iñuktitun aŋipkakkauruatun tuquŋaruaniñ suli pakma iñuuruatun Christ-mi. Aŋalatitchigiŋ sulliñġi timipsi Agaayyutmun, aasriiñ atuġumausri nalaunŋaruamik.  
\v 14 Killuqsautim aŋalatlaiġñiaġaasri takku iñuunġitchusri tupiksrił̣ipsigun maliġutaksramik aglaan iñuurusri Agaayyutim iłuaqqutaagun.   
\s1 Savaktaaġruułha Nalaunŋaruałiġmun  
\p
\v 15 Qanuġisiñiqpisa? Pakma iñuunġiqsugut tupiksrił̣iptigun maliġutaksranik Moses-ŋum qaisaŋanik aglaan iñuurugut iłuaqqutaagun Agaayyutim. Taamna pisigiplugu killuqsauraaqtuksrauvisa? Qaŋaa! Killuqsaqtuksrauyumiñaitchugut.  
\v 16 Iḷumun iḷisimagiksi una, qaitñapsi ilipsitñik kisumun savaktaaġruguqtusri taavrumuŋa. Tupigiraksraġaġigiksi taamna iñuk suli ataniġigiksi. Tupiksrił̣ipsi killuqsautmik tuqupkaġisigaasri. Aglaan tupigikapsiuŋ Agaayyun ilaan nalaunŋasripchaġaġigaasri iŋmiñi.  
\v 17 Qaaŋiqsuami savaktaaġrugikkaŋasri killuqsautim, killuġmik aŋalatiqaqhusri. Aglaan quyanaqtuq Agaayyun, piḷḷapiaqhusri tupigigisri iḷisauttutauruat ilipsitñun.  
\v 18 Aasriiñ annaktitauŋanikhusri killuqsautmiñ savaktaaġruguqtusri pakma nalaunŋaruałiġmun.  
\v 19 Uqautigigiga savaktaaġruułiq uqałiġnik kaŋiqsiñaqtuanik takku kaŋiqsimmaġiksitquplusri. Qaaŋiqsuami qaisimapmatun ilipsitñik savaktaaġrugipkaqhusri killuqsautmun suli killuliqiłiġmun, taatnatuntuuq pakma qaitchuksraurusri ilipsitñik savaktaaġrugipkaġusri iñuuniałiġmun nalaunŋaruałikun iluqnauqhusri Agaayyutmun.  
\v 20 Qaaŋiqsuami savaktaaġruuŋŋapsi killuqsautmun iñuuniatlaitchusri nalaunŋaruałikun.  
\v 21 Savaaqaqtusri pigiitchuanik aasriiñ taatnatchim iñuutchim pakma kanŋugilikkapsi anniqsunġitchaasri aglaan tikiutriraqtuq tuqułiġmik.  
\v 22 Aglaan pakma annaktitauŋaniktusri killuqsautmiñ savaktaaġruliutiplusri Agaayyutmun. Iluqnauqhusri ilaanun savaaqatlasrirusri akuqtuiyunaqtuamik Agaayyutmun aasriiḷi Agaayyutim akiḷiññiaġaasri isruitchuamik iñuułiġmik.  
\v 23 Kiña killuqsaqtuaq akuqtuiruq killuqsautim akiḷiutaanik—tuqułiġmik. Aglaan Agaayyutim akiiḷaaq aatchuutigigaa isruitchuaq iñuułiq tamatkunuŋa atausriŋŋuqatauruanun Christ Jesus-mun atannaptiknun.   
\c 7  
\s1 Atrikusraun Iḷaqatniłikun  
\p
\v 1 Aniqatiut, iluqasri kaŋiqsimagiksi maliġutaksraq Moses-ŋum aglaaġikkaŋa. Iḷisimapmigiksi maliġutaksramun aŋalałha iñuk iñuusrugaaŋŋaġmi.  
\v 2 Uvvaami taamna urriqsruutaupmiuq, aġnaq nayuutigisiruq maliġutaksrakun aŋutmikni iñuuniqtutilaaŋani. Aglaan aŋutriŋ tuqukpan iḷaqatnitqił̣hiñauruq tuvraqługu maliġutaksraq.  
\v 3 Aglaan iḷaqatnikkumi atlamik aŋutmik uiñi iñuuŋŋaan, maliġutaksram nipliutigigaa sayuŋaruaŋunipḷugu. Aglaan aŋutriŋ tuqukpan aġnaq iḷaqatnitqił̣hiñauruq. Taatnaqhuni iḷaqatnikkumi atlamik aŋutmik uiñi tuquanikpan patchisaitchuq maliġutaksramiñ.   
\p
\v 4 Aniqatiumaaŋ, taatnatun itmiuq ilipsitñun. Christ tuqupman, tuquqatigiruatun pigiksi, aasriiñ aglausimaruat maliġutaksrat aŋalanġiġaasri. Pakma pigiliutipkaqtusri atlamun. Pigiliutigaasri aŋitqiksitauruam tuqułiġmiñ. Tarraasriiñ iñuuruksraurusri Agaayyutmun savautilugu.  
\v 5 Qaaŋiqsuami iñuusrugaaŋŋapta kaŋiġruaqtakun pisuġruałipta aŋalataġigaa timigikkaqput pisigiplugu maliġutaksraq. Tarra savaaqaqtugut savaktaksraġinġisaptiknik maliglugu maliġutaksraŋa Agaayyutim. Suraġałipayaapta tikiutigaatigut tuqułiġmun.  
\v 6 Pakma patchisaikkaurugut maliġutaksramiñ, aasriiñ tuquŋaruatun iḷiḷuta maliġutaksramun isiqtaġipluta qaaŋiqsuami. Taatnaqhuta pakma savautinġitchikput Agaayyun utuqqakun aglausimaruakun maliġutaksrakun, aglaan pakma savautiaqsigikput Ipqitchuakun Irrutchikun iñuuŋŋapta nutauruamik iñuułiġmik.   
\s1 Maliġutaksraġlu Killuqsaunlu  
\p
\v 7 Isrumavaluktusri nipliġñipḷuŋa killuqsaunlu maliġutaksraġlu atinipḷugik taapkuak. Taatniinġitchuq. Aglaan maliġutaksrakun kaŋiqsigiga killuqsautim qanuutautilaaŋa. Nalunayaġiga kaviuġutiłiq maliġutaksram nipliutiginġitpagu nalaunŋaiññipḷugu itnautauruaq, “Kaviuqnak.”  
\v 8 Aasrii killuqsautim pisaasruqsipḷuni atuqtitkaqsipḷuŋa taavrumiŋa tillitmik suli qanusripayaamik nalaunŋaitchuamik. Aglaan maliġutaksraitman killuqsaun saŋŋiksraitchuq.  
\v 9 Iñuuniaġuugaluaqtuami maliġutaksraiḷaakun iḷitchuġigaluaqnagu maliġutaksraq. Aglaan maliġutaksram iḷitchuġipkaqmagu tilliñ tarakŋaaglaan killuqsaun uummatqiaqsiruq. Taatnaqłuŋa iñuutchikun tuquruŋa.  
\v 10 Tilliñ tikiutriruksraqtuaq iñuułiġmik uvaŋnun tikiutripiaqtuq tuqułiġmik.  
\v 11 Killuqsautim kinnipḷuŋa tillisikun tuqupkaġaaŋa iñuutchikun.  
\v 12 Tarra aglausimaruaq maliġutaksraq ipqitchuq. Taatnatuntuuq tilliñ ipqitchuq nalaunŋapluni nakuupluniḷu.   
\p
\v 13 Itnautauniqpami? Qanusrim nakuuruam tikiutiniqpaŋa tuqułiġmun? Qaŋaa! Killuqsautim atuqługu nakuuruaq [tilliñ] tuqupkaġaaŋa. Taamna atummiruq uvaŋnun qiñiqqupluŋa qanusriutilaaŋanik killuqsautim. Tilliñ qiñiqtitaġigaa killuum pigiiḷḷapiaqtilaaŋa.   
\s1 Aŋuyaktuiñałiq Killuqsautmik  
\p
\v 14 Iḷisimagikput maliġutaksram agaayyutmiqnisaułha, aglaan uvaŋa animaruŋa kaŋiġruaqtaqaqłuŋa. Killuum aŋalataġigaaŋa tigutaaŋupmatun.  
\v 15 Kaŋiqsitḷaitchiga suraġałiġa. Piñġitchitka nakuuruat pisukkatka, aasriiñ suraġaqłuŋa pigiitchuanik uumigikkamnik.  
\v 16 Aasrii atuġupkich atuġunġisatka uumigiplugich, aŋiġiga maliġutaksram nakuutilaaŋa.  
\v 17 Nutauruam iñuutchima pipkanġitchai tamatkua uumigikkatka. Aglaan ilitqusriġruaġma iḷumni pipkaġaġigai.  
\v 18 Ii, iḷisimagiga ilitqusriġruaq iḷumni nakuunġisilaaŋa, atakkii kaŋiġruaqtaqaqłuŋa uvamni. Suraġaġukkaluaġiga nakuuruaq aglaan suraġalguitchiga.  
\v 19 Atunġitchaġigiga nakuuruaq atuġukkaġa aasriiñ atuqługu pigiitchuaq atuġunġisaġa.  
\v 20 Taatnaqługu atuġuuniġupkich atuġunġisatka, nutauruam iñuutchima atuqtinġitchai tamatkua, aglaan ilitqusriġruam iḷumni atuqtitaġigaaŋa tamatkuniŋa pigiitchuanik.   
\p
\v 21 Taatnaqługu iḷitchuġigiga taamna iḷumutuułiq, suraġaqsaqama nakuuruamik pigiitchuam nayuġaġigaaŋa.  
\v 22 Uvva uummatimni quviasruutigigaluaġiga Agaayyutim maliġutaksraŋa,  
\v 23 aglaan qiñiġiga atla maliġutaksraq aŋalatchiruaq timimnik. Timima maliġutaksraŋan aŋuyakkaa akiḷḷiḷiqł̣ugu maliġutaksraq isrummatimni. Taamna atla maliġutaksraq aŋalatchiruaq timimnik killuum maliġutaksraġigaa, taavrumaasrii aŋalatchiruam tigutaaġiliutipluŋa.  
\v 24 Iłuiḷḷiuġnaġniaqpat! Iñukniaq uvaŋni! Kia annautigisivaŋa taavrumakŋa timimiñ tikiutriruamiñ tuqułiġmun?  
\v 25 Agaayyutim annautigisigaaŋa. Quyagiga ilaa anniqsuġluqmaŋa uumuuna Jesus Christ atannaptigun! Tarraasriiñ isrumamni kamagisukkiga Agaayyutim maliġutaksraŋa, aglaan ilitqusriġruaġma tigutaaġipkaġaaŋa maliġutaksraŋanun killuum.   
\c 8  
\s1 Aŋalatillutin Irrutchikun  
\p
\v 1 Tarraami pakma, Agaayyutim tuqqutaksraġutqikkumiñaitchai tamatkua atausriŋŋuqatauruat Christ Jesus-mun.  
\v 2 Takku maliġutaksraŋan Irrutchim tikiutriruam iñuułiġmik Christ Jesus-kun patchisaiġaaŋa maliġutaksramiñ tikiutriruamiñ killuġmik suli tuqułiġmik.  
\v 3 Agaayyun savaktuq maliġutaksram savaaġilguisaŋanik. Maliġutaksraq iñuk nalaunŋasripchatlaitchaa Agaayyutmi sukununniiñ, takku killiqiugaqtuaŋupluni kamagitlaitchaa maliġutaksraq. Agaayyutim tuyuġigaa iġñiġikkani nunamun timiqaġlugu iñuutquplugu uvaptiktun suli akiḷḷiḷiutigitquplugu killuqsautmun. Taavrumuunaasriiñ Agaayyutim piyaqquqtaksraġuġniġaa killuqsaun aŋalatchiruaq killukun pisułiġruaptiknik.  
\v 4 Agaayyutim kamaksritḷasripkaġaatigut nalaunŋaplutiŋ atuqukkaŋatnik maliġutaksram. Pakma iñuuniaqtugut malinġiqł̣ugu kaŋiġruaqput aglaan malikługu Irrusriq.  
\v 5 Tamatkua aŋalatittuat irrusriġruamun iñuusruurut quyaliñiaqługu irrusriġruaq. Aglaan tamatkua aŋalatittuat Ipqitchuamun Irrutchimun iñuusruurut quyaliñiaqługu Ipqitchuaq Irrusriq.  
\v 6 Iñuum isrummataa aŋalatmagu irrusriġruaŋan ittaqtuq tuqułiq, aglaan isrummataa aŋalatmagu Ipqitchuam Irrutchim ittaqtuq iñuułiq suli qiñuiññaq.  
\v 7 Taamna iḷumutuuruq takku iñuum isrummataa aŋalatpagu ilitqusriġruaŋan akitñaqsimaaġaa Agaayyun. Taamna tupiksrisunġitchuq Agaayyutim maliġutaksraŋanik; takku tupiksriḷguitḷuni.  
\v 8 Tamatkua iñuich aŋalatittuat kaŋiġruaġmiknun quyaliḷguitchaat Agaayyun.  
\v 9 Aglaan ilipsi aŋalanġitchaasri kaŋiġruaqtapsi. Aŋalatkaasri Ipqitchuam Irrutchim, iḷumun taamna Irrusriaŋa Agaayyutim inniqpan ilipsitñi. Aglaan kiña iñuk piqanġitpan Irrusrianik Christ-ŋum piginġitchaa Christ-ŋum.  
\v 10 Killuqsautim timigikkasi tuquŋapkaġai, aglaan Christ itpan ilipsitñi Ipqitchuam Irrutchim qaitchigaasri iñuułiġmik takku Christ-ŋum nalaunŋasripkaqhusri Agaayyutmi.  
\v 11 Agaayyutim Ipqitchuaq Irrusria aŋitqiksitchiruaq Jesus-mik tuquŋaruaniñ iñuukpan ilipsitñi, taavruma Ipqitchuam Irrutchim iñuuruam ilipsitñi qaitkisipmigaa iñuułiq timipsitñun tuqusraġumaruanun.   
\p
\v 12 Taatnaqhuta aniqatiumaaŋ, aŋalatitnata kaŋiġruaqtamun. Iñuuniaqtuksraunġitchugut tumigitqukkaŋagun killuqsautim.  
\v 13 Iñuuniaġupsi kaŋiġruapsigun tuquniaqtusri. Aglaan Ipqitchuam Irrutchim ikayuqtitchupsi nutqautitlasriḷugu killiqiłiqsi tarra iñuuniaqtusri.  
\v 14 Iḷiḷgaaġillapiaġai Agaayyutim tamatkua sivulliuqtittuat Ipqitchuamun Irrutchimun.  
\v 15 Ipqitchuam Irrutchim akuqtukkaqput irrusriġinġitchaa tigutaaqsiułhum iqsił̣humlu. Ipqitchuam Irrutchim pigikkapta iḷiḷgaaġiliutipchaġaatigut Agaayyutmun. Taavrumuuna Ipqitchuakun Irrutchikun niplitḷasrirugut, “Abba, Aapaaŋ.”  
\v 16 Taavruma Ipqitchuam Irrutchim iḷitchuġipkaġaatigut nalupqinaiqł̣ugu Agaayyutmun iḷiḷgaaġitilaaptiknik.  
\v 17 Agaayyutim iḷiḷgaaġiniqpatigut tarra akuqtuigisirugut ikayuusrianik piksrirrutaiñik uvaptiknun. Akuqtuigisirugut tamatkuniŋa Agaayyutmiñ piqatigilugu Christ. Aglaan nagliksaaqtuksraurugut atriḷugu Christ nagliksaałha. Taatnaqqaaġuta piññaktaaqaġisirugut kamanautmik atriḷugu Christ.   
\s1 Sivunnaptikni Ittuaq Kamanaun  
\p
\v 18 Uvva pakma nagliksaaqsiurugut. Aglaan nagliksaałiqput pakma atriqaġumiñaitchuq ilaan kamanautaanun sagviġñiakkaŋanun uvaptiknun.  
\v 19 Iluqani Agaayyutim iñiqtaŋa utaqqitḷaiḷḷapiaġataqtuq Agaayyutim sagviił̣iksraŋanik kisut qitunġaġipiaqtilaaŋitñik.  
\v 20 Suapayaaq Agaayyutim iñiqtaŋa piunġiqsaġumaruq, pisułiġinġisaġmigun aglaan Agaayyutim sivunniutaagun. Aglaansuli niġiugaq ittuq:  
\v 21 Iluqani Agaayyutim iñiqtaŋa aŋalanġiġñiaġaa piunġiqsitchiraġaqtuam, aglaan piqatauyumiñaqsiḷugu kamanaqtuamun patchisaił̣iġmun piqatigilugich Agaayyutim iḷiḷgaaŋi.  
\v 22 Iḷisimagikput iluqaisa qanusripayaat Agaayyutim iñiqtaŋiñ utaqqił̣hat uvuŋanunaglaan iłuiḷḷiuġaluaŋŋaġmiŋ, atripḷugu aġnaq aulliyautikmatun.  
\v 23 Kisimił̣hiñaunġitchuat tamatkua iñiqtat utaqqirut aglaan utaqqipmiuguttuuq iłuiḷḷiuġaluaŋŋapta irrutchiptigun. Agaayyutim aatchuġaatigut Ipqitchuamik Irrutchimik nalupqinaiġutauplugu. Aasriiñ utaqqigikput Agaayyutmun qitunġaġiliutipiaqtilaaksraqput. Utaqqigikput timigikkapta simmikkaułiksraŋa.  
\v 24 Taamna niġiugisaġikput anniqsukkau'apta. Qiñianiksimaniġuptigu taqqikkaqput taamna niġiugauyumiñaiññayaqtuq. Iñuich niġiutlaitchut qanutchimik pigiliutianikkaġmiknik.  
\v 25 Aglaan niġiugaqaqtugutsuli qanutchimiktaimma piññaktaaġianinġisaptiknik, utaqqigikput anuqsrusripḷuta aasriiñ kimmutigillapiaqługu.   
\p
\v 26 Ipqitchuam Irrutchim ikayuqsimaaġaatigut piḷguirrutiptigun. Takku nalurugut qanuq agaayułiksraptiknik; aglaan Ipqitchuam Irrutchim iŋmiñik uqautigipluta Agaayyutmun qiniqqaluktualiġataqhuni uqautigilguisaptigun.  
\v 27 Agaayyutim qiñiġaġigai iñuich uummatiŋich. Iḷisimagaa isrummataa Ipqitchuam Irrutchim, takku Ipqitchuaq Irrusriq uqapsaaġutripḷuni Agaayyutmun piqutigiplugich iñugikkaŋi tuvraqługu pisułha.  
\v 28 Iḷisimagikput, supayaatigun Agaayyutim savaqatigiraġigai nakuułiksraŋatnun piqpaksriruat iŋmiñik, tamatkua ilaan tuqłukkani tuvraqługu sivunniutigikkani.  
\v 29 Agaayyutim iḷisimaniġai tamatkua tuqłukkani iñiqsigaluaqani nunamik. Piksraqtaaġiniġai atriqaquplugich iġñiġmisun. Taavrumuuna Jesus sivulliġuġniqsuq akunġatni iñugiaktuat aniqatigiich.  
\v 30 Taatnaqługich Agaayyutim piksraqtaaġikkani tuqłuġniġai, aasriiñ tamatkua tuqłukkani nalaunŋasripkaġai iŋmiñi. Tamatkua nalaunŋasripkakkani iŋmiñi piqatigigisigai kamanautmiñi.   
\s1 Agaayyutim Piqpaksrił̣ha Christ Jesus-kun  
\p
\v 31 Tamatkua taatniinniqmata, sumik nipliġisitḷavisa taavrumuuna? Agaayyutim nayuqpatigut kia-unniiñ akiḷḷiḷiqsuġumiñaitchaatigut.  
\v 32 Agaayyutim qaitḷugu iġñi nagliksaaqtitkaa piqutigipluta. Taatnaqhuni Agaayyutim iḷumun qaitchigisigaatigut supayaamik akiiḷaaġlugu.  
\v 33 Kiami patchisigigisivagich iñui Agaayyutim piksraqtaaġikkaŋi? Agaayyutim kisimi nalaunŋasripkaqsimagai.  
\v 34 Kiña nipliġisiva Agaayyutim iñui tuqqutaksraġuġniḷugich? Kiñaunniiñ nipliġumiñaitchuq! Takku Christ Jesus tuqqutigai, aasriiñ aŋitqiksuq tuqułiġmiñiñ. Pakma Agaayyutim taliqpian tuŋaaniñ uqapsaaġutigaatigut ilaanun.  
\v 35 Qanutchim piiqsitkisivatigut piqpaksrił̣haniñ Christ-ŋum? Sakiqnam naaga iłuiḷḷiułhum naagaqaa nagliksaałhum naaga kakkaaqsiułhum naaga atnuġaaŋiḷḷiułhum naaga navianniułhum naagaqaa tuqułhum?  
\v 36 Aglausimaruq Agaayyutim makpiġaaŋiñi,  
\q1 “Piqutigiplusri tuqqutaurugut ataramik.  
\q2 Iñuich aŋallaqłukkaatigut ipnaisun tuqqutaksratun.” \rq Psalm 44:22\rq*   
\m
\v 37 Qaŋaa! Iluqaisigun tamatkunuuna sakiqniuġutiptigun Agaayyutim akimapkaġaatigut piqpagirigikkapta.  
\v 38-39 Ii, nalupqiginġitchiga sumun piiqsitchumiñaisilaaqput piqpaktaŋaniñ Agaayyutim. Tuqułhum unniiñ iñuułhum unniiñ israġulgich unniiñ tuunġaich unniiñ sut pakma ittuat unniiñ tikisaksrat unniiñ saŋŋich unniiñ sut ittuat quliptikniḷu atiptikniḷu naagaqaa sumunniiñ iluqaani nunami piiqsitchumiñaitchaatigut Agaayyutim piqpaksrił̣haniñ ittuamiñ Christ Jesus-mi atannaptikni.   
\c 9  
\s1 Agaayyunlu Iñuksraqtaaŋiḷu  
\p
\v 1 Atausriŋŋuqataupluŋa Christ-mun suli aŋalatiqaqłuŋa Ipqitchuamun Irrutchimun nalupqiginġitchiga qauġrimmaaġiutillautamni uqałiġa iḷumutuuruamik. Saglunġitchuŋa itna uqaqama,  
\v 2 Iłuiḷḷiullapiaġaqtuŋa suli alianniullapiaqtaqłuŋa piqutigiplugich Jew-ŋuruat.  
\v 3 Uvvatuq ikayutlalagich Jew-ŋuruat aniqatitka iñuqatitka. Uvvatuq anasriñŋuqsakkaulaŋa piiġḷuŋaunniiñ Christ-miñ ikayuġumiñaġupkich anniqsułiksraŋatnun.  
\v 4 Israel-aaġmiut iñugigai Agaayyutim piksraqtaaġiplugich. Ilaan tiguaġiniġai piqatlasripḷugich kamanautmiñik. Ilaan qaiññiġaa iliŋitñun sivunniuġutni suli maliġutaksraŋa [Moses-kun] suli agaayumaaġvik suli akiqsruutniḷu.  
\v 5 Qitunġaġigaich kamanaqtuat sivulliapta, aasriiñ iliŋitñiñ Christ animaruq Agaayyutaupluni. Quyanaqtuq qaŋavak! Taatnatuquvva.   
\p
\v 6 Itnautiginġitchiga Agaayyutmun atunġiññiḷugich akiqsruutigikkaŋi iliŋitñun. Atakkii kiñuviaŋich Israel-ŋum iḷaŋich Israel-aaġmiupiaŋunġitchut.  
\v 7 Suli iḷaŋił̣hiñaq Abraham-ŋum kiñuviaŋi iḷumun iḷiḷgaaġigai. Aglaan Agaayyun nipliqsuq Abraham-mun, “Kiñuviaksratin akiqsruutigikkatka itkisirut Isaac-miñ.”  
\v 8 Itna ittuq, iluqaisa Abraham-ŋum kiñuviaŋi Agaayyutim iḷumun iḷiḷgaaġinġitchai, aglaan kisiisa tamatkua iḷiḷgaaġiliutikkaŋi Agaayyutim animaruat akiqsruutaagun Abraham-mun.  
\v 9 Agaayyutim akiqsruġniġaa Abraham itna, “Nalaullugu piviksraq utiġisiruŋa aasrii Sarah iġñiqaġisiruq.”   
\p
\v 10 Taamnałhiñaunġitchuq. Rebecca-m malġik iġñak aapaqaqtuk sivulliaptiknik Isaac-mik.  
\v 11-12 Aglaan malġuk iġñak anigaluaqnagik Agaayyutim uqautigaa Rebecca, “Aapiyaŋan savautigisigaa nukatchiani.” Agaayyun nipliġñiqsuq taavrumiŋa nukatpiaġruk savaaqaġaluaqnagik nakuuruamik unniiñ pigiitchuamiglu. Taavrumuuna iḷitchuġigikput, Agaayyutim piksraqtaaġiniġaa atausriq sivunniutigikkaġmigun pisułiġikkaġmigunlu. Piksraqtaaġiyumiñaitchaa iñuk savaaqałhagun.  
\v 13 Agaayyutim uqałha itniinniqsuq, “Piksraqtaaġigiga Jacob aglaan piksraqtaaġinġitḷugu Esau.”   
\p
\v 14 Qanuġmi nipliġisivisa taavrumuuna? Agaayyun nalaunŋaitpa? Taatniinġitchuq!  
\v 15 Agaayyutim Moses nipliutigaa,  
\q1 “Qiñiqtitkisigiga iłuaqqutrił̣iġa kisumun iłuaqqutisrukkamnun.  
\q2 Qiñiqtitkisigiga iḷunŋuksrił̣iġa kisumun iḷunŋugisrukkamnun.” \rq Exodus 33:19\rq*   
\m
\v 16 Taatnaġumi Agaayyun piksraqtaaqaġnianġitchuq iñuich pisułiġikkaŋatigun unniiñ savautigisrukkaŋatigun. Aglaan piksraqtaaqaġisiruq iḷunŋuksrił̣iġmigun.  
\v 17 Agaayyutim Uqałhan nipliutiniġaa atanġa Egypt-ŋum, “Ataniġuqtitkikpiñ qiñiqtitchukługu saŋŋigikkaġa ilipkun. Taavrumuuna atiġa uqautaugisiruq iluqaani nunami.”  
\v 18 Taatnaqhuni Agaayyutim qiñiqtittaġigaa iḷunŋuksrił̣ł̣i kimupayaaq qiñiqtitchukamiuŋ. Suli pitchiġiiḷiqsitkai iñuich pitchiġiiḷiqsitchukkani.   
\s1 Piksraqtaaġikkauruni Agaayyutim Iḷunŋuksrił̣hagun  
\p
\v 19 Uvva nallipsi apiqsruġisigaaŋa, “Agaayyutim aŋalatpatigut suvaatami killuutiqaġnivatigut? Kia akiḷḷiḷiqsuġisivauŋ pisułha?”  
\v 20 Apiqsruqnak taatna. Ilvich iñułhiñaurutin. Iñułhiñam apiqsruqtaksraġinġitchaa Agaayyun. Taatnatuntuuq iñuum iñiqtaŋan uqautitlaitchaa, “Suvaata piḷiuqpiña taatna?”  
\v 21 Utkutchiri savaaqaqtuaq qikumik piḷiułhiñauruq qanutchipayaamik pisukkumi. Taavrumakŋa qikumiñ utkusriḷiułhiñauruq atautchimik piññaqqutigiłhiñaġlugu aasriiñ iḷaqataa suaqłuqaġvigiplugu.\fig |src="HK00139B.TIF" size="col" copy="Horace Knowles ©The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972, 1995." ref="Rom 9.21" \fig*  
\v 22 Agaayyun nalaunŋaraqtuq suraġapayaałiġmigun. Iḷaŋitñun iñuich ilaan qiñiqtitchukkaa qinnautni [killuqsautikun] suli saŋŋiñi. Qiniqqautnaqsigaluaqtitlugich piyaqquqtaksraġuqhutiŋ anuqsrutiniġai tamatkua iñuich.  
\v 23 Atlat iñuich iḷunŋugisrukkani ilaan anuqsrutiniġai iḷitchuġitquplugu uuktuġnaġumiñaitchuaq kamanautni. Tamatkua iñuich itqanaiyautiniġai piqaquplugich kamanautmiñik.  
\v 24 Aasriiñ iḷagigaatigut taapkua. Agaayyutim tuqłunġitchaatigut Jew-ŋuruaniñ aglaan piksraqtaaġigaatigut Jew-ŋunġitchuaniñ,  
\v 25 tuvraqługu nipliutaa Hosea-m itna,  
\q1 “Nipliġisiruŋa, Iñugigipsi taapkunuŋa atchiqsimagaluakkaġmiñun Iñuginġitchipsi.  
\q2 Aasriiñ qiñiqtitkisigiga piqpaktaġa tamatkunuŋa piqpaginġisamnun.” \rq Hosea 2:23\rq*   
\m
\v 26 Hosea-msuli nipliutigigaa,  
\q1 “Iñuginġitchipsi, aglaan kiñuvaatigun atchikkaugisirut itna,  
\q2 Iḷiḷgaaŋi iñuuruam Agaayyutim.” \rq Hosea 2:1\rq*  
\v 27 Suli Isaiah-m uqautiginiġai Israel-aaġmiut,  
\q1 “Iñugiallapiaqtut iñugikkaŋi Israel-ŋum.  
\q2 Atriqaqtut qaviaŋisun taġium siñaani.  
\q2 Aglaan iñugiakitchuat anniqsukkaugisiñiqsut. \rq Isaiah 10:22, 23\rq*   
\q1
\v 28 Atanġuruam qilamik anasriñŋuqsaġisigai iñui nunam.” \rq Isaiah 28:22\rq*   
\m
\v 29 Tuvraqługu Isaiah-m nipliutaa,  
\q1 “Atanġum Saŋŋipayaaqaqtuam iñugiakitchuat sivulliavut iñuupkanġitpagich  
\q2 iluqapta piyaqqukkaunayaqtugut Sodom-tun suli Gomorrah-tun.” \rq Isaiah 1:9\rq*   
\s1 Israel-aaġmiutlu Tusraayugaallautaġlu  
\p
\v 30 Qanuġmi nipliġisiñiqpisa? Itniinniqsuq, Jew-ŋunġitchuat nalaunŋasriñiuranġiññitchuat Agaayyutmi, nalaunŋasripkaġniqsut ukpiqsrił̣hiñaqamiŋ.  
\v 31 Israel-aaġmiut maliġutlugich maliġutaksraq Moses-ŋum aglakkaŋa nalaunŋasriñiaġniqsuq Agaayyutmi taavrumuuna, aglaan nalaunŋasriñġiññiqsuq.  
\v 32 Suvaatatai? Tunŋanġitḷutiŋ Agaayyutmun ukpiqsrił̣iġmiktigun, aglaan nalaunŋasriñiaġniqsut tamatkunuuna savaaġikkaġmiktigun. Ukpiqsriñġitñamiŋ atriginiġaich iñuich putukkitqataqtuat putukkisautmun.  
\v 33 Agaayyutim Uqałha aglaksimałhatun,  
\q1 “Iḷigisigiga Zion-mun iyaġak iñuich putukkisautiksraŋat.  
\q2 Taamna iyaġak paallaktitchiñiaqtuq.  
\q2 Kiña taimña tunŋaruaq Christ-mun, iyaġaktun ittuamun,  
\q2 qapiqpaŋayumiñaitchuq.” \rq Isaiah 8:14; 28:16\rq*   
\c 10  
\p
\v 1 Aniqatiumaaŋ, uummatimniñ kipiġniuġutigigiga iluqatiŋ Jew-ŋuruat anniqsuquplugich. Taamna iŋiqsruutigigiga Agaayyutmun.  
\v 2 Nipliutigigaluaġitka piḷiqillapiaqhutiŋ maliġuałhat Jew-ŋuruat Agaayyutmik, aglaan iḷisimanġitchaat nalaullugu tumiksraq.  
\v 3 Iḷisimanġitḷutiŋ Agaayyutmun iñuich nalaunŋasripchaġuutilaaŋatnik ukpiqsrił̣iġmiktigun, iŋmiknik nalaunŋasriñiallaŋniqsut pisułiġmiktigun, iliŋisa qaitchisunġitḷutiŋ iŋmiknik Agaayyutmun. [Taatnaqhutiŋ nalaunŋasritḷaiññiqsut.]  
\v 4 Christ kinilirvigigaa maliġutaksram, aasriiñ kiñapayaaq ukpiqsriruaq nalaunŋasripkakkauyumuuq Agaayyutmi.   
\p
\v 5 Kisupayaaq nalaunŋasripkaġukkumi Agaayyutmi tupiksrił̣iġmigun Agaayyutim maliġutaksraŋanik, itqaġiliuŋ Moses-ŋum aglaaŋa, “Iñuk tupiksriruaq maliġutaksrapayaam tillisaiñik iñuugisiruq taapkunuuna.”  
\v 6 Aglaan uqałhum nipliutiginiġaa nalaunŋasripkakkaułiq ukpiqsrił̣ikun itnaiḷipḷugu. “Isrumaniaqnak, Kiña mayuġisiva qiḷaŋmun (ami atqautityaġlugu Christ)?  
\v 7 Suli nipliġñiaqnak, Kiña atqaġisiva samuŋa natqitchuamun aŋmaġnimun (ami mayuutityaġlugu Christ tuquŋaruaniñ)?  
\v 8 Itnauvva nipliqsimaruq, Agaayyutim uqałhan qalligaatin, ittut qaniqni suli uummatipni.” Taamnatarra iḷisauttun quliaqtuaġikkaqput.  
\v 9 Ilvich qannapkun nalupqinaiġḷugu uqaġupku, “Jesus atanġuruq,” suli ukpiġigupku uummatipni Agaayyutmun aŋitqiksiłha Jesus tuqułhaniñ, ilvich annakkisirutin.  
\v 10 Ukpiqsrigupta uummatiptikniñ nalaunŋasripchaqtugut Agaayyutmi. Taatnaqhuta uqaqałłaptigun Jesus-mik ukpiġiplugu anniqsukkaurugut.  
\v 11 Agaayyutim uqałha itnaġniqsuq, “Kiñapayaaq ukpiqsriḷuni tunŋaruaq ilaanun qapiqpaŋayumiñaitchuq.”  
\v 12 Agaayyutim Uqałhan taputigaa “Kiñapayaaq,” takku atlakaaġiiñġiññiqsuk Jew-ŋuruaġlu Jew-ŋunġitchuaġlu. Taamna ataniq ataniġigaat iluqatiŋ aasriiñ qaitchipḷuni iñugiaktuanik ikayuutinik iluqaitñun tunŋaruanun iŋmiñun.  
\v 13 Agaayyutim uqałha itnaqhuni, “Atanġum anniqsuġisigaa kiñapayaaq tuqłuqtuaq anniqsuqupluni.”   
\p
\v 14 Qanuġutiŋ tuqłuġaġisivat ilaanun ukpiġinġisaġmiknun? Suli qanuġutiŋ ukpiqsrigisivat ilaanik tusraamaisaġmiknik? Suli qanuq tusraagisivat quliaqtuaqtaitchumiŋ.  
\v 15 Qanuġutiŋ quliaqtuaġisivat tuyuġinġitpatiŋ? Aglausimaruq itna, “Qanutun quvianaqtigiva quliaqtuaqtit aggiutripmata tusraayugaallautamik.”  
\v 16 Aglaan iluqaġmiŋ akuqtunġitchaat tusraayugaallautaq. Isaiah nipliqsimaniqsuq, “Ataniiq, kisut ukpiqsrivat uqauttutigikkaptiknik?”  
\v 17 Taatnamik iñuich ukpiqsriḷiqsut tusraa'amitruŋ tusraayugaallautaq. Suli iñuich tusraagaat kia quliaqtuaġipmagu uqałiq Christ-kun.  
\v 18 Aglaan apiqsruqtuŋa, tusraanġiññiqpat tusraayugaallautamik? Iḷumun iliŋisa tusraagaat. Agaayyutim uqałha itniittuq,  
\q1 “Uqałiq siaminniqsuq iluqaanun nunamun.  
\q2 Iñuich quliaqtuaġaqtut nanipayaaq.” \rq Psalm 19:4\rq*   
\m
\v 19 Apiqsrulgitchuŋa, Israel-aaġmiut kaŋiqsiñġiññiqpat? Ii, kaŋiqsirut. Sivulliupluni Moses uqaqtuq Agaayyun uqaġnipḷugu itna,  
\q1 “Uvaŋa iñuksraqtaaġinġisapkun siqñaliqsitkisigipsi.  
\q2 Uvaŋa kaŋiqsimaitchuatigun uumitchaktitkisigipsi.” \rq Deuteronomy 32:21\rq*   
\m
\v 20 Tugliḷiqł̣ugu, Agaayyun nipliġñiqsuq Isaiah-kun taluqsrautaiqsitlugu,  
\q1 “Paqitkaatŋa tamatkua apiqsruqtanġitchuat ikayuqulutiŋ.  
\q2 Sagviqsuŋa tamatkunuŋa pakaaqanġitchuanun uvamnik.” \rq Isaiah 65:1\rq*   
\m
\v 21 Aglaan Agaayyutim Israel-aaġmiut uqautiginiġai Isaiah-kun itnaqhuni,  
\q1 “Uvlupayaaqman pił̣hiñaaŋuruŋa akuqtuġuqługich tamatkua iñuich  
\q2 tupiktaitḷutiŋ paaqsaaŋaruat uvamnik.” \rq Isaiah 65:2\rq*   
\c 11  
\s1 Agaayyutim Qiñiqtitkaa Iḷunŋuksrił̣ł̣i Iñuksraqtaaŋitñun  
\p
\v 1 Apiqsrulgitchuŋa. Agaayyutim ayaŋniqpagitmi iñugikkani? Qaŋaa! Uvaŋa Israel-aaġmiuŋuruŋa. Uvaŋa kiñuviaġigaaŋa Abraham-ŋum, iḷagigaatŋa sivulliaqaqtuat Benjamin-mik.  
\v 2 Agaayyutim ayaksimaitchai Israel-aaġmiut piksraqtaaġikkani iŋiḷġaan. Iḷisimagiksi uqałha Agaayyutim Elijah-kun, qanuq ilaan iŋiqsrułha Agaayyutmun akitñaqługich iñugikkaŋi Israel. Elijah nipliqsuq,  
\v 3 “Iliŋisa tuqulġataġaich sivuniksriqiritin, suli siqumitlugich tuniḷḷaġviich. Uvaŋa kisima sivuniksriqiriniñ kisiŋŋuqtuŋa. Pakmaasriiñ tuqunniagaqsipmigaatŋa.”  
\v 4 Aglaan qanuq kiuniqpauŋ Elijah? Agaayyutim nipliutiniġaa, “Kisiŋŋunġitchutin. Piqaqtuŋa 7,000 iñuŋnik Israel-mi putqatanġitchuanik atriŋanun Baal-ŋum.”\fig |src="HK031E.tif" size="col" copy="Horace Knowles ©The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972, 1995." ref="Rom 11.4" \fig*  
\v 5 Pakma taatniitmiuq. Iñugiakkitchuanik Israel-aaġmiuqaqmiuq Agaayyutim piksraqtaaŋiñik iłuaqqutrił̣iġmigun.  
\v 6 Tarraami, anniqsukkaupmata Agaayyutim iłuaqqutaagun anniqsukkaunġitchut savaaqałiġmiktigun. Anniqsukkaułhiñauniqpata savaaġmiktigun tarra anniqsuġiaq Agaayyutim iłuaqqutaagun iḷumun suunġiññayaqtuq.  
\v 7 Taamna taatna atuummiñiqsuq, Israel-aaġmiut piññaktaaġinġiññiġaat pakaaġikkaqtiŋ. Aglaan Agaayyutim piksraqtaaġikkaŋiñ piññaktaaġiniġaat [ilaan nalaunŋasripchaqamigich iŋmiñi]. Atlataasrii siqquqsipkaġniġaich uummatitiŋ suli naalaġniñġiqhutiŋ Agaayyutmik.  
\v 8 Aglausimaruq Agaayyutim uqałhani itna,  
\q1 “Agaayyutim isrumalguiḷiqsinniġai aasrii kaŋiqsitḷaiqhutiŋ.  
\q2 Taatnaqhutiŋ qiñitlaiġñiqsut irimiktigun  
\q2 suli tusraatlaiqhutiŋ siutmiktigun.  
\q1 Taamna atuummiñiqsuq uvluvaŋnunaglaan.” \rq Deuteronomy 29:4; Isaiah 29:10\rq*   
\m
\v 9 David-tuuq nipliġñiqsuq,  
\q1 “Niġiqpałiġmikni napitaulutiŋ naniqtillich.  
\q2 Paasraaqtillutiŋ anasriñŋuqsakkaulich.   
\q1
\v 10 Irigikkaŋich taaqsiḷutiŋ qiñitlaiġḷich.  
\q2 Tunugikkaŋich piḷguiḷiġlich sakuułiġmikniñ.” \rq Psalm 69:22, 23\rq*   
\p
\v 11 Apiqsrulgitchuŋa, Jew-ŋuruat ayakmatruŋ Christ, Agaayyutim taavrumuuna piyaqquqtinniqpagich? Qaŋaa! Aglaan navguił̣hata tikiutipkaġniġaa anniqsuġiaq Jew-ŋunġitchuanun. Taamna atuummiñiqsuq Jew-ŋuruat siqñaliquplugich.  
\v 12 Tarra Jew-ŋuruat navguił̣hata tikiutipkaġniġaa ikayuusriaksraq nunam iñuiñun suli Jew-ŋuruat ayaił̣hata Christ-mik tikiutiplugu anniqsuġiaq Jew-ŋunġitchuanun. Maatnatarra qanutun nakuutluktigigisiva ikayuusriaksraq taimanigun iluqaisa Jew-ŋuruat taputraukpata iliŋitñi Agaayyutim piksraqtaaġikkaŋiñi.   
\s1 Agaayyutim Qiñiqtitkaa Iḷunŋuksrił̣ł̣i Jew-ŋunġitchuanun  
\p
\v 13 Pakma uqaqtuŋa ilipsitñun Jew-ŋunġitchuanun. Uqqiraqtigigaaŋa Jesus-ŋum Jew-ŋunġitchuanun, aasrii savautriłłamni savaktuŋa pisuqtilaaqłuŋa.  
\v 14 Niġiugaqaqtuŋa iñugikkatka siqñaliquplugich. Taavrumuunaasriiñ ikayuġayaqpalukkitka anniqsułiksraŋatnun.  
\v 15 Jew-ŋuruat tunutmatruŋ Agaayyun, ilaa iḷauraaniktuq atlanik iñuŋnik. Aasriiñ sua itkisiva taimanigu Agaayyutim akuqtuqpagich Jew-ŋuruat? Taapkua iñugiliutitqikkisigai Agaayyutim, iñuktitun aŋitqikkauruatitun tuquŋaruaniñ.  
\v 16 Sivulliq qaqqiaksraq qaisauniqpan Agaayyutmun, tarra iluqani qaqqiaq ipqikkauruq. Suli kaŋigikkaŋi napaaqtum ipqitpata, taatnatuntuuq akiġuġikkaŋi napaaqtum ipqitmiut.  
\v 17 Iḷaŋich akiqqut napaaqtuġiksuamiñ piiyakkaurut aasrii akiġua atlakkam napaaqtum iḷipḷugu sivulliġmun napaaqtumun. Ilipsi Jew-ŋunġitchuani atlakkaqtatun akiqqutun ittusri. Pakmaasriiñ sayaqaaqsirusri iñuupmipḷusri sivulliġmiñ napaaqtumiñ atriqaqtuamiñ taapkunanitun Jew-ŋuruatitun.  
\v 18 Taatnaqhusri uqaviksuksraunġitchusri tamatkunuuna akiqqutigun piiyaqtautigun. Uqaviutiksraitchusri. Suvaata? Ilipsi iñuupkanġitchiksi kaŋia napaaqtum, aglaan kaŋian uumapkaġaasri.  
\v 19 Niplił̣hiñaunisuknaqtusri, “Akiqqut piiyakkaurut iḷaliutitlasripḷuta napaaqtuanun.”  
\v 20 Taamna iḷumutuuruq. Aglaan akiqqut piiyakkaurut Jew-ŋuruat ukpiqsriñġił̣hatigun. Taatnaqhusri iḷaliutirusri napaaqtumi takku ukpiqsripḷusri. Tarra kamasraaqasri aglaan taluqsrisitchi.  
\v 21 Agaayyutim napaaqtum akiqqui itinġiññiqpagich nagguviatni, ilaan kipiviaqmigaasri Jew-ŋunġitchuasrii.  
\v 22 Taatnaqhusri iḷitchuġigiksi Agaayyutim iłuaqqutrił̣halu taluqnałhalu. Agaayyutim anasriñŋuqsaġaġigai tamatkua maliġutchiñġitchuat iŋmiñik. Aglaan iłuaqqutigaasri iñuuniaqtuiñaqapsi iłuaqqutaagun. Taatnanġisuaġupsi kipikkaugisipmiusri napaaqtumiñ.  
\v 23 Jew-ŋuruat ukpiqsritqiaqsikpata Agaayyutmik akuqtutqikkisigai. Agaayyutim pitḷallapiaqhuni iḷił̣hiñaugai kiñumun inaatnun.  
\v 24 Ilipsi Jew-ŋunġitchuani atriqaqtusri akiqqumik kipikkauruamik atlakkamiñ napaaqtumiñ iḷaliutiplusriasrii napaaqtullautamun, uvva taamna akiġuunġitchaluaqtuaq napaaqtullautami. Jew-ŋuruat atriqaqtut akiqqumik nausuuruamik napaaqtullautami, aasriiñ Agaayyutim nalupqinaiġḷugu iḷitqikkisigai napaaqtuŋatnun.   
\s1 Agaayyutim Qiñiqtitkaa Iḷunŋuksrił̣ł̣i Iluqaitñun Iñuŋnun  
\p
\v 25 Aniqatiumaaŋ, kaŋiqsitqugipsi uumiŋa nalunaqhuni iḷumutuuruamik, kamasraaqunġitḷusri isrumatuniḷusri. Iḷumutuuruaq una: iḷałhiñaŋich Israel-aaġmiut tikkaŋasrigaluaqtut. Aglaan taamna simmiġñiaqtuq iluqatiŋ piksraqtaaŋuruat Jew-ŋunġitchuat utlautikpata Agaayyutmun.  
\v 26 Taimanigun iluqatiŋ Israel-aaġmiut anniqsuġisirut. Aglausimaruq Agaayyutim uqałhani,  
\q1 “Anniqsuqti aggiġisiruq Zion-miñ.  
\q2 Piiġisigaa iluqaan agaayyutaił̣iq kiñuviaŋiñiñ Jacob-ŋum.   
\q1
\v 27 Tarra piiġupkich killuqsautiŋich  
\q2 taŋiġñiaġiga sivunniuġutiga taipkunuŋa iñuŋnun.” \rq Isaiah 59:20, 21; 27:9; Jeremiah 31:33, 34\rq*   
\p
\v 28 Jew-ŋuruat ayaŋniġaat akuqtunġitḷugu tusraayugaallautaq. Taatnaqhutiŋ akitñaqtuliġñiġaat Agaayyun piqutigiplusri. Aglaan Jew-ŋuruat Agaayyutim iñugigai piksraqtaaġiplugich. Piqpagigai piqutigiplugu akiqsruutni sivulliaŋitñun [Abraham-munlu, Isaac-munlu, suli Jacob-mun].  
\v 29 Agaayyutim isrummitqitḷaitchuq iñuktigun tuqłukkaġmigun suli aatchuutigun qaisaġmigun iliŋitñun.  
\v 30 Iḷaatniimma ilipsi Jew-ŋunġitchuani ayakkaqsi tupigisrunġitḷugu Agaayyun, aglaan pakma akuqtuirusri iḷunŋuksrił̣iġmik taapkua iñuich tupiksriñġił̣hatigun.  
\v 31 Taatnatuntuuq pakma Jew-ŋuruat tupiksriñġitchut Agaayyutmik. Atripḷugu Agaayyutim nagliksrił̣ha ilipsitñik, iliŋitñik nagligigisipmigai.  
\v 32 Takku Agaayyutim iḷisimagai iluqaisa iñuich tupiksrisunġisilaaŋatlu pitchiġiił̣hatlu. Piqutigiplugich ilaan qiñiqtitchukkaa iḷunŋuksrił̣ł̣i iluqaitñun.   
\s1 Quyyan illi Agaayyutmun  
\q1
\v 33 Ii, Agaayyutim umialgutai uuktuġnaġumiñaitchut.  
\q2 Puqiutaalu kaŋiqsimałhalu isruitchuq.  
\q1 Kia-unniiñ iñuum kaŋiqsipchaġumiñaitchai Agaayyutim sivunniutai.  
\q2 Unniiñ kaŋiqsiyumiñaitchaa tumaa.   
\q1
\v 34 “Kia iḷisimavauŋ isrummataa Atanġum?  
\q2 Kia qaitchił̣hiñauvauŋ alġaqsruutmik?” \rq Isaiah 40:13\rq*   
\q1
\v 35 “Kia-unniiñ qaitchimaitchaa Agaayyun qanutchimik utiqtitaksraŋanik Agaayyutmun.” \rq Job 41:11\rq*   
\q1
\v 36 Ii, Agaayyutim iñiqtaġigaa suapayaaq.  
\q2 Suli suapayaaq ittuiñaġaqtuq, ilaagun suli ilaanun.  
\q1 Kamanaun illi Agaayyutmun qaŋavak taimuŋa. Taatnatuq.   
\c 12  
\s1 Qaiḷḷusri Agaayyutmun  
\p
\v 1 Taatnaqhusri, aniqatiumaaŋ, Agaayyutim qiñiqtinŋanikmatigut iḷunŋuksrił̣iġmiñik iŋiqsruaġipsi timigikkasri iñuuruaŋulugich tuniḷḷautigitquplugich ilaanun, ipqiḷḷuni suli quyaqnaġuni ilaani. Taamnatarra savautrił̣iksraqsi ittuq Agaayyutikuaġiakun.  
\v 2 Atriŋusruŋaqasri iñuiñun marruma nunam, aglaan simmiqsillusri nutaqtillusri isrummatigikkasri. Taatnaġupsi kaŋiqsitḷasriñiaġiksi Agaayyutim pisułha ilipsigun. Suli iḷisimatlasriñiaġiksi nakuuruaq, quyaqnaqtuaq Agaayyutmi suli nalaunŋaruaq.   
\p
\v 3 Agaayyutim iłuaqqutaagun nipliutiksraqaqtuŋa kisupayaamun akunnapsitñi. Isrumaniaqnak nakuuvagiḷḷutin ilipni. Qiñiqtuksraurutin ilipnun qanuq itilaapiaqnik. Isrummatigiuŋ qanutun ukpiqsrił̣iqaqtilaan aatchuusriaġikkan Agaayyutmiñ.  
\v 4 Atausriukattaaqhuta timiqaqtugut aasriiñ taamna timi iñugiaktuamik sulliñiqaqhuni. Tamatkua timim sulliñġi atlakaaġiisigun atuġaqtut.  
\v 5 Taatnatuntuuq uvagut iñugiaktugut. Aglaan Christ-mi uvagut iluqata atausriġuqhuta timaurugut, aasriiñ sulliñiġuqhuta timimi.  
\v 6 Iluqata atlakaaġiiñik aatchuusriaqaqtugut. Agaayyutim uvaptiknun qaitchai iłuaqqutrił̣iġmigun. Kiña aatchuusriaqaġumi sivuniksriqiłiġmik, atuġliuŋ taamna ukpiqsrił̣iġmigun pigikkaġmigun.  
\v 7 Kiña aatchuusriaqaġumi savautrił̣iġmik, savagli. Kiña aatchuusriaqaġniġumi iḷisautrił̣iġmik, tarra iḷisautriḷi.  
\v 8 Kiña aatchuusriaqaġniġumi pitchuksaaġiłiġmik, pitchuksaaġili. Kiña aatchuusriaqaġniġumi aatchuił̣iġmik atlanun, aatchuġli naliiḷaaġlugu. Kiña aatchuusriaqaġniġumi sivulliuqtiksrauluni, sakuugli sivulliuqtaułiġmiñi. Kiña aatchuusriaqaġniġumi nagliksrił̣iġmik, taavruma atuġliuŋ quviatchauġiguni.   
\p
\v 9 Piqpaksrił̣iqsi iḷumutuuruksrauruq. Uumigisiuŋ tamanna pigiitchuaq, piqpagiluguasriiñ nakuuruaq.  
\v 10 Piqpakkutilusri avatmun aniqatigiisun, kamanatluktillugich aniqatigikkatin ilipsitñiñ.  
\v 11 Iqiasrusruŋaqasri aglaan sakuukkitchi, suli piḷiqillapiaġusri irrutchipsigun savautilugu Atanġuruaq.  
\v 12 Quviasrugusri takku piqaqtusri niġiukkamik. Anuqsrulusri iłuiḷḷiułiq tikitpan. Agaayulusri ataramik.  
\v 13 Ikayuġlugich Agaayyutim iñui inuqsraqtuat. Tukkiqsuġlugich iglaat kiñunnapsitñi.   
\p
\v 14 Apiqsruqsiuŋ Agaayyun nagligitqulugich tamatkua nagliksaaqtitchiruat ilipsitñik, iŋiqsruutilugich aasriiñ apiqsruutisruŋaqnagich Agaayyutmun anasriñŋuqsaqulugich.  
\v 15 Quviasruqatigilugich tamatkua quviasruktuat. Alianniuqatigilugich tamatkua alianniuqtuat.  
\v 16 Iñuuniaqatigiiyusriḷusri. Kamanaġnaisruŋaqasri ilipsitñik, aasrii iḷauraaġilugich tamatkua suunġiññasrugiruat. Iḷisimatluŋniasruŋaqasri supayauranik.  
\v 17 Kia iñuum pimaqłukpasri akisaġniasruŋaqasri killukun. Iñuuniaġitchi iñuŋni iłuaġnaqtuakun.  
\v 18 Piyumiñaġniqtutilaapsitñi iñuuniaġitchi qiñuirrutillugich kisupayaat.  
\v 19 Iḷauramaaŋ, akisaqtuġniasruŋaqasri atlanik nalaunġitpasri, aglaan Agaayyutim akisaġligich. Aglausimaruq, “Uvaŋa akisaġisiruŋa. Uvaŋauruŋa anasriñŋuqsairaġaqtuaq [nalaunŋaitchuktuanik], nipliqsuq Ataniq.”  
\v 20 Aglaan, Agaayyutim uqałha itnatun,  
\q1 “Pimaqłuktigikkan niġisukpan niġipchaġlugu,  
\q2 imiġukpan imiqtillugu.  
\q1 Taatnaġuvich kanŋutchakniaġiñ katitchipmatun ikualaruanik aumanik taavruma niaquanun.” \rq Proverbs 25:21, 22\rq*   
\m
\v 21 Ki, pigiitchuamun akiiḷipkaqtaqnak, aglaan akiiḷiuŋ pigiitchuaq nakuuruakun.   
\c 13  
\s1 Tupigiraksrat Kavamam Maliġutaksraŋi  
\p
\v 1 Iluqasri tupigiraksraġigisi kavamam aŋalatai. Kiñaunniiñ aŋalatchitḷaitchuq Agaayyutim qaitchiñġisuaqmani saŋŋimik aŋalatchił̣iksraŋanun, suli kiñaunniiñ aŋalatchitḷaitchuq marrumani nunami saŋŋiqanġisuaġuni Agaayyutmiñ.  
\v 2 Taamna pisigiplugu kia iñuum akiḷḷiḷiuqniktuam kavamamik akiḷḷiḷiqsimagaa Agaayyutim inillakkaŋa. Taatnaqami tikiutriraqtuq anasriñŋuqsautmik iŋmiñun.  
\v 3 Tamatkua iñuuruat nalaunŋaruakun sivuuġayumiñaitchut sivulliuqtinik, aglaan kisimiŋ tamatkua iñuumaqłuktuat. Sivuuġagisrunġitchupku aŋalatchisiqaqtuaq savaaġiuŋ nalaunŋaruaq aasriiḷi aŋalatim quyagiyumagaatin.  
\v 4 Taamna Agaayyutim savaktigigaa ikayuquplutin. Aglaan atuġuvich nalaunŋaitchuamik iqsiviksran tarra. Aŋalati saŋŋiqaqtuq anasriñŋuqsaitḷasripḷugu. Taamna Agaayyutim savaktigigaa anasriñŋuqsaitḷasripḷugu pisigiplugu Agaayyun tamatkuniŋa atuqtuanik nalaunŋaitchuamik.  
\v 5 Taatnaġusri tupigiraksraġigisri kavamat pisigiplugik taapkuak: anasriñŋuqsakkauyumiñaitchumuusri, suli iḷisimalusri qauġrimmaaġiutillautapsitñi tupiksriruni nalaunŋatilaaŋanik.  
\v 6 Tarra akiḷiiruksraupiaqmiusri tax-sinik, takku tax-siliqirit savaktigigai Agaayyutim savaaġipmatruŋ savaaqtiŋ.  
\v 7 Akiḷiisitchi iluqaitñun aŋalatirrutiqaqtuanun niġġiuqsruutipayaapnik, akiḷiġḷugich iluqaisa tax-sinik akiḷiġñaqtuat, taluġilugich taluġiraksrauruat suli kamagilugich kamagiraksrauruat.   
\s1 Piqpakkutiłiq Atlanik  
\p
\v 8 Akiqsruumisruŋaqnagich iñuich qanutchiñik. Aglaan ataramik piqpagiraksraġigitin atlat. Iñuk piqpaksriruaq atlamik tupiksriñiqsuq iluqaanik maliġutaksramik.  
\v 9 Maliġutaksrami aglausimaruq, “Killuqsaġumiñaitchutin sayuŋałikun. Iñuaġumiñaitchutin kisumik. Tiglikkumiñaitchutin. Kaviuqtuksraunġitchutin iñuuniaqatvich suuraiñiñ.” Iluqatiŋ taapkua tillisaurut suli iluqatiŋ atlatlu katisrimarut atautchisun uumani: “Piqpagiyumagiñ iñuuniaqatin iliptun iḷiḷugu.”  
\v 10 Piqpaktam atniatlaitchaa iñuuniaqan. Taatnamik piqpaksrił̣iq atriqaqtuq tupiksripmatun iluqaanik maliġutaksramik.   
\p
\v 11 Taatnatun iñuuruksraurusri nalaunŋaruakun makunani uvluni. Atakkii annautrauliġviksraqput, Christ-mun qiḷaŋmuutikpatigut, qallitḷuktuq pakma ukpiqsriqqaałłaptikniñ. Taamna ittuq itiġviksrakun iñiqtuatun siñigniġmiñ.  
\v 12 Unnuaq nuŋuyasriruq. Uvluq tikiyasriruq. Taatnamik nutqautiraksraġigikput killiqiłiqput pigikkaŋa taaqtuam suli tigulugich satkui qaumam savaaqatlasriḷuta nakuuruamik.  
\v 13 Ki, iñuuniaqta nalaullugu atriḷugich iñuich pigikkaŋi uvlum. Uvagut piruksraunġitchugut naġġunaqtuakun niġił̣ikun suli taaŋŋałikun. Ittuksraunġitchuq sayuŋałiq suvałułiġlu, naaga aŋuyałiq siqñatuałiġlu.  
\v 14 Aglaan iñuk atipmatun satqagutmik taatnatuntuuq satqagutiqaġitchi atanġuruamik Jesus Christ-mik, aŋalatisruŋaqasri kaviuġutaiñun kaŋiġruapsi.   
\c 14  
\s1 Upyaktuiñak Atlanik Iñuŋnik  
\p
\v 1 Akuqtuġumagiksi sayaiḷḷuqtuaq ukpiqsrił̣iġmigun uqavaaqatigisruŋaqnagu ukpiġikkaŋanik.  
\v 2 Iḷaŋich iñuich ukpiqsrirut niġił̣hiñaunipḷutiŋ qanusripayaamik niqimik. Aglaan atlat iñuich ukpiqsrił̣hat sayaitmata iliŋich ukpiqsrirut niġił̣hiñaunipḷutiŋ nauriałhiñanik.  
\v 3 Taamna niġił̣hiñauniruaq qanusripayaamik niqimik isrumaruksraunġitchuq nakuutluŋniḷuni nauriaqtuqtuamiñ. Taamnali nauriaqtuqtuaq taatna isrumaruksraunġitmiuq niqituqtuaq nalaunġiññiḷugu, takku Agaayyutim akuqtuġniġaa.  
\v 4 Atanniġñiaqtaksraġinġitchiñ atlam savaktaa. Qaukłian sivunniġisigaa nalautmagaan naagaqaa nalaunġitmagaan. Ilaa nalaunŋaruamik savaaqatlagisiruq takku Agaayyutim nalaunŋaruamik savaaqatlapkaġisigaa.   
\p
\v 5 Iñuk isrumaruq atausriq uvluq nakuutluŋnipḷugu atlaniñ uvlumiñ. Atlamli isrummatigigai uvlupayaat atiplugich. Iñullaak isrummatmiktigun nalupqisrunġiġḷik nalaunŋaruamik savaaqaqtilaaġmiknik.  
\v 6 Iñuk isrumaruaq atausriq uvluq pitḷuktuaŋuplugu atlaniñ uvluniñ kamakkutigigaa pisigiplugu Agaayyun. Taatnatuntuuq niġiruam qanusripayaamik niqinik kamagigaa Agaayyun, takku qaitchipḷuni quyyatmik Agaayyutmun, aasriipsuuq niġiruam naurianik kisiitñik kamagipmigaa Agaayyun quyyavigiplugu.  
\v 7 Nalliqputunniiñ iñuutlaitchuq iŋmiñun unniiñ tuqqutlaitchuq iŋmiñun.  
\v 8 Uvagut iñuuŋŋapta iñuurugut quyalisukługu Ataniq, suli tuqugupta tuquniaqmiugut Atanikun. Iñuu'apta suli tuqu'apta pigigaatigut Atanġum.  
\v 9 Taatnaqhuni Christ tuquruq aasrii aŋipkakkaupluni tuqułiġmiñ. Iñuutqiksuq ataniġitqupluni iluqaitñun tuquruanun iñuuruanunlu.  
\v 10 Suvaatami atanniqsuiñiaġaqpich aniqatipnik nakuutluŋnipḷutin ilaaniñ? Uvagut qichaqsaġumarugut sivuġaani Agaayyutim, aasrii ilaan atanniġuta iluqata.  
\v 11 Aglausimaruq Agaayyutim uqałhani,  
\q1 “Nalupqinaisilaaŋatun iñuutilaaġma, nipliqsuq Ataniq,  
\q1 kiñapayaat putkisirut sivuqqamnun,  
\q2 aasriiñ iñupayaat kamagisigaatŋa.” \rq Isaiah 45:23\rq*   
\m
\v 12 Atausriukattaaġuta kiggutiksraqaqtuksraugisigikput Agaayyun [savaaġikkaptigun].   
\s1 Atlat Killuqsaqtitnagich  
\p
\v 13 Taatnamik nutqautiraksraġigikput atanniqsuutiłiqput avatmun. Aglaan isrummatigiraksraġigikput putukkirviuruksraunġił̣iqput suli aniqatiptiknik killuqsaqtitchiraġinġił̣iksraqputlu.  
\v 14 Itluŋa atannamni Jesus-mi iḷisimagiga niqipayaam nakuułha. Aglaan iñuum nalaunŋaigigumiuŋ taamna tarra ilaani nalaunŋaitchuq.  
\v 15 Atniġñiġupku aniqatin niġikkapkun tuvranġiññiġiñ tumaa piqpaktam. Piyaqquqtaqnagu ukpiqsrił̣ha niġikkapkun nalaunŋaginġitpagu. Itqaġilugu una, Christ-ŋum tuqqutipmigaa aniqatin.  
\v 16 Uqautigipkaqnagu atlanun pigiiññiḷugu nakuuruaq ilipni.  
\v 17 Aŋaayuqautaani Agaayyutim niqilu imiġlu suksraunġitchuk, aglaan nalaunŋasripkakkaułikun Agaayyutmi qiñuiññaqaqtugut quvianaqaqhutalu Ipqitchuakun Irrutchikun.  
\v 18 Kiñapayaaq savautriruaq Christ-mik taatna quyaqnaqtuq Agaayyutmi, suli iłuagigisigaat atlat iñuich.  
\v 19 Ki, pisuqtilaaptikni iñuuniaqta qiñuiññakun suli sayyiḷḷaaġutiluta avatmun ukpiqsrił̣ikun.  
\v 20 Niġił̣ipkun niqimik suksraunġiqsitnagu savaaŋa Agaayyutim. Niġiruni iluqaitñik niqinik nakuuruq, aglaan nalaunŋaitchuq kiña iñuk killuqsaqtitnapku.  
\v 21 Nalaunŋaruq niqitunġitchuni taaŋŋanġitchuniḷu suli piñġitchuni qanutchipayaamik killuqsautigiyumiñakkaŋanik aniqatvich.  
\v 22 Ukpiqsrił̣hiñ qanupayaaq inniqpan, nalupqinaisirruŋ akuqtuyunałha Agaayyutmi. Iñugguuq quvianamiuruq patchisiginġitchuaq iŋmiñik iłuagikkaġmigun.  
\v 23 Aglaan iñuk nalupqisruktuaq patchisauruq niġigumi, takku ukpiqsrił̣ikuanġitchuq. Supayaaq ukpiqsrił̣ikuunġitchuaq, tarra killuqsautauruq.   
\c 15  
\s1 Maliglugu Jesus Christ-ŋum Urrakusrautaa  
\p
\v 1 Uvagut sayakturuani ukpiqsrił̣ł̣aptigun ikayuġniaqtaksraġigivut tamatkua sayaitchuat piḷguirrutiŋisigun, quyaliñiasruŋaqata uvaptiknik.  
\v 2 Atausriukattaaġuta quyaliñiaġlavut iñuuniaqativut nakuułiksraŋatnun, sayyiḷḷaaġniaġlugich ukpiqsrił̣hat.  
\v 3 Taatnatuntuuq Christ iñuuniaqami quyaliñianġiññiqsuq iŋmiñun. Itna Agaayyutim uqałhum nipliutiginiġaa, “Iñuich pisaaŋapmatin, Agaayyuun, atniaġaġigaatŋa.”  
\v 4 Qanusripayaaq aglausimaruaq qaaŋiqsuami aglausimaruq iḷisautisrukhuta niġiugaqupluta anuqsrułikunlu pitchuksaaġutigunlu aggiġaqtuaq uqałhaniñ Agaayyutim.  
\v 5 Anuqsrułiġlu pitchuksaaġunlu aggiġaqtuk Agaayyutmiñ. Agaayuruŋa Agaayyutmun iñuuniaqatigitquplusri qiñuiññakun maliłłapsitñi Christ Jesus-mik.  
\v 6 Taatnaġupsi iluqasri piqatigiiksitkisirusri, aasriiñ atautchisun kamaksruġisigiksi Agaayyun aapagikkaŋa atannapta Jesus Christ.   
\s1 Iluqaġmiŋ Iñuich Quyyagisigaat Agaayyun  
\p
\v 7 Christ akuqtuġaasri. Taatnatuntuuq akuqtuutiruksraurusri. Taavrumuuna qiñiqtitkisigiksi kamanautaa Agaayyutim.  
\v 8 Uqautigipsi, Christ savaktigiliutigaat Jew-ŋuruat qiñiqtitchaqługich iḷumutuułhat Agaayyutim akiqsruutaiñ Jew-ŋuruat sivulliaŋitñun  
\v 9 suli Jew-ŋunġitchuat qaitchitquplugich nanġautmik Agaayyutmun iḷunŋuksrił̣hagun. Aglausimaruq Agaayyutim uqałhani,  
\q1 “Quyagisigikpiñ akunġatni Jew-ŋunġitchuat.  
\q2 Atuġisiruŋa quyyatinik atiġikkaqnun.” \rq 2 Samuel 22:50; Psalm 18:49\rq*   
\m
\v 10 Uqałiq nipliġñiqsuqsuli,  
\q1 “Ilipsi Jew-ŋunġitchuani,  
\q2 quviasruqatiqaġitchi Agaayyutim iñuiñik.” \rq Deuteronomy 32:43\rq*   
\m
\v 11 Uqałiq niplitqiŋñiqsuq,  
\q1 “Iluqasri Jew-ŋunġitchuani quyyasriuŋ ataniq.  
\q2 Iluqasri iñuŋni atuġitchi quyyatinik ilaanun.” \rq Psalm 117:1\rq*   
\m
\v 12 Isaiah nipliqmiñiqsuq,  
\q1 “Kiñuviaŋa Jesse-m aggiġisiruq aŋalatchityaġuni Jew-ŋunġitchuanik.  
\q2 Ilaa pisigilugu Jew-ŋunġitchuat piqaġisirut niġiukkamik.” \rq Isaiah 11:10\rq*   
\p
\v 13 Iŋiqsruqtuŋa Agaayyutmun qaitchiraqtuamun niġiukkamik immiquplusri quvianapayaamik suli qiñuiññamik tunŋałłapsigun ilaani, aasriiñ saŋŋiagun Ipqitchuam Irrutchim niġiugaqsi ulipkaulagisiruq.   
\s1 Paul Uqaqtuq Sivunniutmigun  
\p
\v 14 Aniqatiumaaŋ, nalupqiginġitchiga imaqałiqsi nakuuruamik. Iḷisimagiga piqałiqsi kaŋiqsimmatipayaamik aasrii iḷisautritḷasripḷusri avatmun.  
\v 15 Aglaan aglaaġigitka iḷisauttutigikkatka ilipsitñun itqaġitquplugich. Aglaktuŋa taluqsrautaiqł̣uŋa Agaayyutim iłuaqqutaagun qaisaŋagun uvamnun.  
\v 16 Christ Jesus-ŋum savaktigitqugaaŋa Jew-ŋunġitchuanun. Ilaan iḷisautritqugaaŋa tusraayugaallautaq tamatkunuŋa tuniḷḷautigitquplugich akuqtuyunaġlugich Agaayyutmun, ipqiqsillugich Ipqitchuam Irrutchim.  
\v 17 Taatnaqługu savaqatauniqama Christ-mun uqaviutigitlagiga savautrił̣iġa pisigiplugu Agaayyun.  
\v 18 Uqautigigisigiga kisian Christ iñiqsiruaq uvapkun sivulliutlasripḷuŋa Jew-ŋunġitchuanik tupiksritḷasripḷugich Agaayyutmik, ami nipliutigikkapkun suli iḷitchuqqutitigun  
\v 19 suli quviqnaqtuatigun suli saŋŋiagun Ipqitchuam Irrutchim. Quliaqtuaġigiga iluqaallapiaq tusraayugaallautaq Christ-kun nunapayaami Jerusalem-miñ Illyricum-munaglaan.  
\v 20 Ataramik quliaqtuaġisrukkiga tusraayugaallautaq nunami iñuŋnun tusraanġitchuanun Christ-mik. Uvvatakku nappaiñiaġunġitchuŋa savaamik atlam iñuum aullaġniiŋanikkaŋanik.  
\v 21 Aglaan aglausimaruatun Agaayyutim uqałhani,  
\q1 “Tamatkua sivuani uqautraunġitchuat ilaanik qiñiġisirut.  
\q2 Suli tamatkua sivuani tusraanġitchuat ilaanik kaŋiqsigisirut.” \rq Isaiah 52:15\rq*   
\s1 Paul Sivunniqsuq Rome-mugukhuni  
\p
\v 22 Taamna pisigiplugu iñugiaktuami uvuŋanunaglaan nutqaqtitakkauruŋa tikiññiałłamni ilipsitñun.  
\v 23 Aglaan pakma quliaqtuaġviksraiguti'ama makunani nunaaqqiñi suli iñugiaktuani ukiuni tikitchukkaluaqapsi.  
\v 24 Utlakkisigipsi Spain-muksaġuma. Nayuqtuallagukkipsi aasriiñ aquagun ikayułhiñaugipsitŋa iglauniaġuma.  
\v 25 Pakma aullaġniaqtuŋa Jerusalem-mun ikayuġiaġlugich Agaayyutim iñui taamani.  
\v 26 Ukpiqsriruat Agaayyutmik Macedonia-miḷu Greece-miḷu quviasruŋniqsut qaitchipḷutiŋ maniŋñik ikayuqsaqługich inuqsraqtuat Agaayyutim iñui Jerusalem-mi.  
\v 27 Taapkua piyumaaġniqsut takku akiqsruummipḷugich Jew-ŋuruat. Jew-ŋunġitchuat akuqtuiñiqsut irrutchikun ikayuusriaŋatnik Jew-ŋuruat. Taatnaqhutiŋ ikayutaksraġigaich Jew-ŋuruat suuraġmiktigun.  
\v 28 Qaisaksraġigitka inuqsraqtuanun Jerusalem-mi maniich aatchuutigikkaŋich iliŋitñun. Taatnaqqaaġluŋa aullaġisiruŋa Spain-mun, aasrii igliłłamni apqusraallakkisigipsi nayuqtuallagiaġusri.  
\v 29 Iḷisimagiga tikitchuma ilipsitñun tikiutrigisił̣iġa Christ-ŋum kamanaqtuamik ikayuutaamik.   
\p
\v 30 Aniqatiumaaŋ, pisigilugu ataniq Jesus Christ suli Ipqitchuaq Irrusriq piqpakkutipkakkaŋasri avatmun, iŋiġipsi ikayuqupluŋa savaamni itqaġiluŋa agaayułłapsitñi Agaayyutmun.  
\v 31 Agaayuyumausri annaumaaquluŋa ukpiqsriñġitchuani Judea-mi. Agaayuyumausripsuuq taamna ikayuun tikiutiniakkaġa Jerusalem-mun quyaqnaqulugu Agaayyutim iñuiñi taamani.  
\v 32 Tarra utlakkisigipsi quviasrugluŋa ikayuusriaqaġiaġluŋa nutaqtirrutmik ilipsitñiñ, Agaayyutim pitqukpaŋa.  
\v 33 Agaayyutimtuq qaitchiraġaqtuam qiñuiññamik nayuġumalisi iluqasri. Taatnatuq.   
\c 16  
\s1 Paul Tuyuqtuq Nayaaŋŋanik Ukpiqsriruanun  
\p
\v 1 Uvvauna uqautigigiga ilipsitñun iłuagiplugu aniqatvut Phoebe. Ikayuqtigigaa agaayyuvium Cenchreae-mi.  
\v 2 Akuqtuġumagiksi Agaayyutim iñuiñ akuqtuiruksraułhatitun kisunik Phoebe-m. Ikayuqsimagaaŋa suli iñugiaktuat iñuich.   
\p
\v 3 Tuyuqtuŋa nayaaŋŋanik Priscilla-mun suli Aquila-mun savaqatigikkakka Christ Jesus-kun.  
\v 4 Suginġiqł̣ugu iñuułiqtik annautimagaatŋa. Taatnaqługik quyallapiaġikka, suli iluqatiŋ ukpiqsriruat agaayyuviŋñi Jew-ŋunġitchuat quyagillapiaġaittuuq.  
\v 5 Tuyuqtuŋa nayaaŋŋanik ukpiqtuaŋuruanun katiraġaqtuanun tupqakni. Tuyuqtuŋa nayaaŋŋanik iḷannamnun Epaenetus-mun sivulliuruamun nunaŋani Asia-m maliġuaqługu Christ.  
\v 6 Tuyuqtuŋa nayaaŋŋanik Mary-mun sakuuktuamun akunipsitñi.  
\v 7 Tuyuqtuŋa nayaaŋŋanik Andronicus-mun Junias-munlu, iḷakka isiqtaupmiruak isiqtau'amaptuuq. Uqqiraqtit kamanaqtuaġigaik ukpiqsriruaŋŋuqqaaqtuak sivumni.  
\v 8 Tuyuqtuŋa nayaaŋŋanik Ampliatus-mun iḷannamnun Agaayyutikun.  
\v 9 Tuyuqtuŋa nayaaŋŋanik Urbanus-mun savaqatigikkamnun Christ-kun, suli piqpagikkamnun Stachys-mun.  
\v 10 Tuyuqtuŋa nayaaŋŋanik Apelles-mun; uuktuakkau'ami [ukpiqsrił̣iġmiñi] qiñiqtitkaa iḷumutun piqpaksrił̣ł̣i Christ-mik. Tuyuqtuŋa nayaaŋŋanik iluqaitñun qitunġaiñun Aristobolus-ŋum.  
\v 11 Tuyuqtuŋa nayaaŋŋanik Herodion-mun iḷamnun, suli iluqaitñun qitunġaiñun Narcissus-ŋum pigikkaŋanun Atanġum.  
\v 12 Tuyuqtuŋa nayaaŋŋanik Tryphaena-mun suli Tryphosa-mun, taapkuak aġnak savaktauruak Ataniġmun. Tuyuqtuŋa nayaaŋŋanik Persis-mun iḷannamnun sakuullapiaqtuamun Ataniġmun.  
\v 13 Tuyuqtuŋa nayaaŋŋanik Rufus-mun ukpiqsriruaŋullautaqtuamun atanikun, suli aakaŋanun; taamna aakaupmiuq uvaŋnun.  
\v 14 Tuyuqtuŋa nayaaŋŋanik Asyncritus-mun Phlegon-munlu Hermes-munlu Patrobas-munlu Hermas-munlu suli iluqaitñun aniqatiunun iliŋitñiittuanun.  
\v 15 Tuyuqtuŋa nayaaŋŋanik Philologus-munlu Julia-munlu, Nereus-munlu aniqataanunlu, Olympas-munlu, suli iluqaitñun Agaayyutim iñuiñun taraniittuanun.  
\v 16 Paġlatisritchi avatmun kunigutmik ipqitchuakun piqpakkutiłikun. Iluqaġmiŋ ukpiqtuaŋuruaŋi Christ-ŋum tuyuġaasri nayaaŋŋanik.   
\s1 Iḷammiuġutit  
\p
\v 17 Aniqatiut, qaunagipiaqugipsi iñuŋnik akiḷḷiġiiksitchiraġaqtuanik suli iłuiḷḷiuqtitchiruanik atlanik ukpiqsrił̣hatigun. Akiḷḷiḷiqsimagaat iḷumutun iḷisauttun iḷisauttusriaqsi. Piisimaaġitchi iliŋitñiñ.  
\v 18 Taatnatchich iñuich savautriñġitchut atannaptiknik Christ-mik, aglaan savautrił̣hiñaqtut iŋmiknik pisułiġmiktigun. Uqallautaġutitigun uqayusraaġutitigunlu kinnitchiñiaġaich iñuich naluruat iḷumutuuruamik.  
\v 19 Iluqaġmiŋ ukpiqsriruat tusraagaasri tupiksriñipḷusri. Taatnaqłuŋa quviasrullapiaqtuŋa ilipsigun. Iḷisimallautaqugipsi nakuuruaq suli piisimaaqugipsi pigiitchuamiñ.  
\v 20 Taatnaġupsi Agaayyutim tikiutriruam qiñuiññamik qilamik akiiḷiḷḷapiaġisigaa tuunġaq. Iłuaqqutaan atannapta Jesus-ŋum nayuġlisi.   
\p
\v 21 Timothy savaqatiga tuyuqtuq nayaaŋŋanik, ukuaptuuq iḷatka Lucius, Jason, suli Sosipater.  
\v 22 Uvaŋa Tertius, aglaktuŋa uumiŋa tuyuutaanik Paul-ŋum. Tuyuqtuŋa nayaaŋŋanik ilipsitñun Christ-kun atanikun.  
\v 23 Gaius-ŋumlu tukkuġikkaġma iluqaġmiŋlu ukpiqtuaŋuruat tuyuġaasri nayaaŋŋanik. Taatnatuntuuq Erastus suli aniqatvut Quartus tuyuqmiuk nayaaŋŋanik. Erastus iḷirakuviuruq uvani nunaaqqimi.  
\v 24 [Iłuaqqutaa atannapta Jesus Christ nayuġlisi iluqasri. Taatnatuq.]   
\s1 Agaayułiġlu Nanġaunlu Agaayyutmun  
\p
\v 25 Quyyan Agaayyutmun! Agaayyutim kisimi makittaaġiksitlagaasri ukpiqsrił̣ipsitñi tusraayugaallautakun quliaqtuaġikkapkun. Taamna tusraayugaallautaq Christ-kun kaŋiqsiñaitchuaq taimani,  
\v 26 aglaan pakma iḷitchuqnaqsiruq suli nalunaiqł̣ugu iḷitchuġipkakkauruq iluqaitñun iñuŋnun ukpiliquplugich aglaaŋisigun sivuniksriqirit tuvraqługu tillisaagun isruitchuam Agaayyutim.  
\v 27 Kisianun isrumaturuamun Agaayyutmun illi kamanaun qaŋavak taimuŋa Jesus Christ-kun. Taatnatuq.