\id 2CO - Inupiatun NT -Northwest Alaska, USA 2010 (DBL -2013) \h 2 Corinthians \toc1 Paul-ŋum Tugliat Tuyuutaiñ Corinth-aġmiunun \toc2 2 Corinthians \toc3 2Co \mt1 Paul-ŋum Tugliat Tuyuutaiñ Corinth-aġmiunun \c 1 \p \v 1 Uvaŋa Paul, aasriiñ uqqiraqtigigaaŋa Jesus Christ-ŋum pisułhagun Agaayyutim. Aglaktuŋa ilipsitñun ukpiqtuaŋuruanun Corinth-mi suli ukpiqtuaŋuruapayaanun iñuuniaqtuanun nunaŋani Achaia-m. Uvvaasriiñ Timothy aniqatvut uvamniittuq. \v 2 Uvvatuq Agaayyutim Aapagikkapta suli Jesus Christ Atannapta iłuaqqutisrimaallaŋniaġlisi suli tutqiksillusri. \s1 Paul-ŋum Quyagaa Agaayyun \p \v 3 Quyanaqtuq Agaayyun Aapagikkaŋa atannapta Jesus Christ-ŋum. Ilaa aapauruq iḷunŋuksriruaq uvaptiknik suli Agaayyutaupluni araaqtuił̣hiñaaŋuruaq uvaptiknik. \v 4 Araaqtuqtigigikput iluqaitñi iłuiḷḷiuġutigikkaptikni, uvagutsuli araaqtuiyumiñaqsipḷuta tamatkuniŋa iłuiḷḷiuġutiqaqtuanik taavrumiŋa araaqtuutmik akuqtuaġikkaptiknik Agaayyutmiñ. \v 5 Iḷumun nagliksaallapiaqtugut savautri'apta Christ-mik. Taatnatuntuuq arauttutiqaqtugut atqunapiaq Christ-kun. \v 6 Iłuiḷḷiuġaluaŋŋapta tusraayugaaġiksuaq pisigiplugu, Agaayyutim araksimaaġaasri uvaptigun annautisukhusri killiqiłipsitñiñ. Arakkau'apta arautiqaġniaqmiusripsuuq akuqtuġupsiuŋ anuqsrułikun atunim iłuiḷḷiuġutiłiq uvagut igḷutukkaptiknik. \v 7 Niġiugaġikkaqput ilipsigun payaŋaitchuq. Iḷisimagikput nagliksaaġniġupsi uvaptiktun Agaayyutim arauttutiqaqtinniaġaasri uvaptiktun. \p \v 8 Aniqatiumaaŋ, nalutqunġitchiptigiñ iłuiḷḷiuqtitaułłaptigun nunaŋani Asia-m. Iłuiḷḷiuqtitauvagitḷuta qaaŋiqł̣ugu igḷutuił̣iksraqput nalupqigiliutipluguunniiñ iñuutilaaksraqput. \v 9 Iḷitchuġigaluaġikput tikiummiñasugalugu tuqquviksraqput, aglaan taamna atuumaruq tunŋatqunġitḷuta uvaptiknun aglaan Agaayyutmun aŋipkaitḷaruamun tuquŋaruanik. \v 10 Tuquruksraġuġaluaqapta ilaan annautimagaatigut, aasriiñ annautriñiapiaqtuq uvaptiknik; aa, nalupqisruutiginġitchikput ilaanun annautisrimaałiksraqput. \v 11 Ilipsi ikayuqtuksraurusri iŋiqsruutiluta. Tarrali iñugiaktuat iñuich quyyatiksraqaġisirut Agaayyutim aatchuutaagun qaisauruakun uvaptiknun kiuplugich iŋiqsrułhat iñugiaktuat iñuich. \s1 Paul-ŋum Simmiġñiġaa Sivunniuġutini \p \v 12 Quviasruutigigikput una suli qauġrimmaaġiutillautapta uqautigaatigut uuma iḷumutuutilaaŋanik, savaaġigivut nanipayaaq suli pakma ilipsitñi ipqił̣ikun suli iḷumutuułikun Agaayyutmiqnisauruakun. Tunŋanġitchugut puqiutaatnun iñuich aglaan tunŋarugut Agaayyutim iłuaqqutripḷuni ikayuutaanun. \v 13 Tarra tuyuutivut agliqiaġikkasri kaŋiqsiñaitchuaŋunġitchut; kinnisunġitchipsigiñ uqaġikkaptigun. Niġiugaġigiga kaŋiqsitḷasrił̣iksraqsi iḷaatnigun, \v 14 takku kaŋiqsitḷasrił̣auraġaluaqmigiksi-samma pakma. Iḷaatnimi nanġautiqatlaniaġiptigut suli nanġaġisipmigiptigiñ uvluani Atannapta Jesus. \p \v 15 Nalupqisruutiqanġitchuŋa taavrumiŋa. Taatnamik tikiqattaaqqaaġukkipsi, piqaquplusri ikayuusriamik tapillugik quviasruutmiglu. \v 16 Tikiqattaaġukkipsi apqusraaġuma sivutmunlu nunaŋanun Macedonia-m utitmunlu nunaŋaniñ Macedonia-m, ilipsitñun itqanaiyautitqupluŋa iglaułiksramnun Judea-mun. \v 17 Taatna piyumakama, isrummitqigaqtauŋuniqpik? Isrumavaluktusriunniiñ sivunniġaġasrugaluŋa iñuŋisun nunam, aŋŋaqqaaġluŋa tarani suli naagaaqtuaqsiḷuŋa. \p \v 18 Agaayyun tuniqsimaruq uqaġikkaġmigun. Taatnatuntuuq uqautivut ilipsitñun nalupqinaitchaqtut. Agaayyutim iḷisimagai isrummitqitḷaisilaaqputlu uqautigikkavutlu. \v 19 Atakkii Silas-lu Timothy-lu uvaŋalu quliaqtuaġutigigikput Iġñiŋa Agaayyutim, Jesus Christ, ilipsitñun. Ilaa inġitchut iñuktun piñġiġaqtuatun aŋiqqaaqhuni, aglaan ilaan pisuugaa uqautigikkani savaaniaġnipḷugu. Agaayyutim aŋiġutimagaatigut pisigiplugu Christ-ŋum savaaŋa uvaptiknun. \v 20 Iluqaitñikkii akiqsruutai Agaayyutim atuumapkaġniġai Christ-kun. Taatnaqhuta nipliutigisruugikput Amen sumipayaaq iñuum kamaksruqmauŋ Agaayyutim savaaġikkaŋa Christ-kun. \v 21 Agaayyutim nappaqutaupkaġigaatigut ilipsiḷu Christ-kun, suli uqsruqtiqhuta savaktautqupluta, \v 22 nalunaitŋutaliqhuta pigiliutipiaqhuta iŋmiñun aasriiñ iḷipḷugu Irrutchiñi uummatiptiknun nalupqisruutiginġiqł̣ugu ilaanun pigitilaaptiknik. \p \v 23 Aggiġukkaluaŋŋaġmaunniiñ Corinth-mun aggiñġitchuŋa. Agaayyun iḷisimaruq iḷumutuułhanik uqaġikkaġma ilipsitñun. Utinġitchuŋa Corinth-mun atniummatiqaqunġitḷusri. \v 24 Atanniqsunġitchipsigiñ ukpiqsrił̣ipsigun, aglaan savaqatigisrukkipsi quviasruutiqaquplusri, atakkii iḷisimarugut nalupqisruutiqanġisilaapsitñik ukpiqsrił̣ł̣apsigun. \c 2 \p \v 1 Sivunniqsuŋa utlatqigunġitḷusri aliatchaktitchaktuaġusri. \v 2 Aliatchaktisrimaniġupsi kia quviasraaġniaqpaŋa avataagun ilipsi isrumatuyaaktitapsi. \v 3 Aglaktuŋa pisigiplugu taamna, utlakkupsi aliatchaktitqunġitḷuŋa ilipsitñun quviasraaqtiksramnun. Nalupqisruutiginġitchiga quviasruutipkun quviatchaktinniaqtilaaqsi. \v 4 Aglakama ilipsitñun iłuiḷḷiullapiaġataqtuŋa isrumatuyaakłuŋa uummatimni qiaŋŋaġma. Aliatchaqunġitchipsi aglaan iḷisimatqugipsi atqunapiaq piqpaksrił̣iġa ilipsitñik. \s1 Natqigutrił̣iq Killiqirimun \p \v 5 Aglaan nallipsi iłuiḷḷiuqtitchiruam isrumaaluktinġitchaaŋa, aglaan isrumaaluktitkaasri. Iłuiḷḷiuqtitchummataitchipsi itnaqama. \v 6 Taamna iñuk tatapsausriaqaaniktuq. Apaiŋuruq aŋiġutipḷusri taamna inillakapsiuŋ. \v 7 Pakma natqigutiraksraġigiksi araaqtuġlugu taamna iñuk. Taatnaġupsiuŋ annautiniaġiksi piḷguiḷḷiullapiałiġmiñiñ aasriiñ qapinġitchumuuġli. \v 8 Taatnaqłuŋa iŋiġipsi tuniqsimasriḷaaquplugu piqpaksrił̣iqsi ilaanik. \v 9 Taavrumuuna aglaktuŋa ilipsitñun, atakkii uuktuaġukhusri iḷitchuġisrukłuŋa tupiksrisuupmagaapsi supayaakun. \v 10 Natqigutrigupsi taavrumiŋa iñuŋmik, natqigutipmigigaptuuq. Aasriiñ qanutchikun natqigutriruksrauniġuma ilaanun, pakma natqigutigiga pisigiplusri sivuġaani Christ-ŋum. \v 11 Natqigutiguptigu taamna iñuk tuunġaq akimanianġitchuq sukununniiñ uvaptikniñ. Takku nalunġitmigivut ilaan qanuq suraġautai. \s1 Paul Tutqiksiñġitchuq Troas-mi \p \v 12 Tikitñama Troas-mun quliaqtuaġityaqługu tusraayugaaġiksuaq Christ-kun, Atanġum piviksriññiġaaŋa quliaqtuaqupluŋa. \v 13 Aglaan tutqiksiñġitchuŋa irrutchipkun, atakkii paqinġitḷugu aniqatiga Titus tarani, tarraasrii aullatqikłuŋa tarakŋa Macedonia-mun. \s1 Christ Akimmatauruq \p \v 14 Aglaan quyyan illi Agaayyutmun ataramik akimmatriruamun uvaptiknik Christ-kun. Siamitkaatigut tipraġiksautun napmunliqaa quliaqtuaqupluta tusraayugaallautamik. \v 15 Atakkii ittugut Agaayyutmun tipraġiksuatun Christ-kun akunġatni tamatkua anniqsuumaaqtuat suli tammaummiruat. \v 16 Tamatkunuŋa tammaummiruanun tipiqaqtugut tuqułiġmik, aglaan tamatkunuŋa anniqsuumaaqtuanun tipiqaqtugut iñuułiġmik. Kiñaasriiñ nalliummativa taavrumuŋa savaamun? \v 17 Kisimiŋ tamatkua uvaptiktun ittut quliaqtuaqtuat piŋŋuaġutaitchuakun iḷumutuuruamik Christ-kun sivuġaani Agaayyutim. Uvagut inġitchugut iñugiaktuatitun quliaqtuaqtuatitun Agaayyutim uqałhanik piññaŋniutiginiałhiñaġlugu. \c 3 \s1 Savaktai Nutaam Sivunniuġutim \p \v 1 Uqaviksaaqsiḷgitpisa? Naagaqaa inuqsraqpisa atlatitun iñuktitun tuyuutinik akuqtuyunaqsiḷuta ilipsitñun naaga ilipsitñiñ? \v 2 Ilipsi tuyuutaurusri aglausimaruatun uummatiptiknun iñupayaanun iḷitchuġitquplugu agliqitquplugulu. \v 3 Aasrii atlaŋŋuqtauruatigun iñuutchipsigun iḷisimanaqtitkiksi tuyuutaułiqsi Christ-miñ aglaaġikkaqput. Taapkua tuyuutit aglaaŋunġitchut aglautmik aglaan Irrusriagun iñuuruam Agaayyutim, aglaaŋunġitḷuni aglagviksramun piḷiamun uyaġaŋmiñ aglaan uummatipsitñun. \p \v 4 Nalupqisruutiginġiḷḷapiaġivut tamatkua tumigiplugu Christ sivuġaani Agaayyutim. \v 5 Itnautiginġitchikput savatlaniḷugu tamanna savaaq uvaptiknik, aglaan piqaqtirrutaagun Agaayyutim. \v 6 Ilaan piqaqtitkaatigut savautritqupluta nutaakun sivunniutmigun. Taamna nutauruaq sivunniuġun inġitchuq utuqqauruatun sivunniuġutitun aglausimaruatun uyaġaŋmun suli tuqupkairaqtuatun kisupayaanik tupiksriñġitchuanik. Agaayyutim nutauruaq sivunniuġutaa qaitchiraqtuq iñuułiġmik Ipqitchuakun Irrutchikun. \v 7-8 Utuqqauruaq maliġutaksraq titiqtuqsimaruq aglaatigun uyaġaŋmun, aasrii Agaayyutim qaumanġa sagviqsuq qaitñamiuŋ Moses-mun. Kigiñaŋa Moses-ŋum qaummaġikpagitḷuni Israel-aaġmiut qiñilguitchaat, aglaan taamna qaumaniq aquvatigun piiqsuq. Maliġutaksraq tuqupkaisuuruaq qaummaġiḷḷapiaqman qanutunkiaq qaummaġitḷukkisiva maatna savautrił̣iq Ipqitchuakun Irrutchikun? \v 9 Uvvaasiiñ utuqqaqtaq sivunniuġun tikiutriruaq tuqqutaksraġuqqutmik iñuŋnun kamanautiqaġniqpan, qanutunkiaq kamanautiqatlukkisiva nutaaq sivunniuġun tikiutriruaq nalaunŋasripkaił̣iġmik iñuŋnun? \v 10 Aasriisuli nutauruaq sivunniuġun kamanatlullapiaqtuq utuqqauruamiñ sivunniuġutmiñ. Taatnamik utuqqauruaq sivunniuġun kamanautiqanġiġñiqsuq. \v 11 Taimña utuqqauruaq sivunniuġun tikitchaluaqtuaq qaumaniqpaurakun piiqsuq, aglaan nutauruaq sivunniuġun itchaġataqtuaq kamanautiqatlullapiaqtuq. \p \v 12 Taatnamik pigikaptigu taatnasriq niġiugaq iqsisaiḷḷapiaqtugut quliaqtuałiksraptigun. \v 13 Moses-tun inġitchugut. Taalutchiġñiġaa kigiñani uqautri'ami Israel-aaġmiunun takku tautuqunġitḷugu qaumanġum piiġñiałhanunaglaan. \v 14 Aglaan kaŋiqsitḷaisimarut isrummatmiktigun siqquqsipkaqługich. Uvluvaŋnunaglaan iriŋich taalutaqaqtutsuli agliqipmata makpiġaaŋiñiñ utuqqaich sivunniuġutauruat, takku kisimi Christ-ŋum taalutaq piitḷagaa. \v 15 Uvluvaŋnunaglaan agliqipmata maliġutaksramik Moses-ŋum aglaaŋanik isrumaŋich taalutaqaqtutsuli. \v 16 Aglaan iñuk mumikami Ataniġmun kaŋiqsisuuruq taalutaiqsitmatun. \v 17 Taimña Atanġuruaq pakma Irrusriuruq, aasrii naniitman taamma Irrusriaŋa Atanġum ittuq patchisairvik. \v 18 Tarraasrii uvagut taalutaiqsittuani qiñiġikput kamanautaa Atanġum. Atlaŋŋuġuqsaiñaqtugut iḷitḷasripḷuta ilaatun, suli Atanġum Irrusrian iḷisaiñaqtitkaatigut ilaatun akił̣uktitlasripḷugu kamanautaa Atanġum. \c 4 \s1 Akisuruat Suurat Utkusriḷiani Qikumiñ \p \v 1 Agaayyutim qaitchigaatigut savautrił̣iġmik quliaqtuaqupluta naglikkutaagun. Taatnamik nikatchaktanġitchugut. \v 2 Tununŋanikkivut iriraqtuutitlu kanŋunaqtuatlu. Pisaasruġmigautaitchugut. Aŋalanġitchikput uqałha Agaayyutim kinnitñiŋniaġutigilugu. Taatna pitḷaitchugut. Iḷisauttutigigikput iḷumutuuruaq kaŋiqsiñaqsipḷugu, sivuġaani Agaayyutim pipmatun. Isrummatmikni iḷisimagaat iḷumutuutilaaqput. \v 3 Tusraayugaaġiksuaq uqaġikkaqput iriqsimakpan, iriqsimałhiñaqtuq tamatkunuŋa tammaummiruanun. \v 4 Tuunġaum aŋalatchiruam marrumiŋa nunamik qiñitlaiqsitkai ukpiqsriñġitchuat kaŋiqsipkatḷaiqł̣ugiḷḷu tusraayugaaġiksuamik, aasriiñ ayaupkaqtitauruatun ittut. Ilaan tautuquŋitkai kamanautaanik Christ-ŋum atrigikkaŋa Agaayyutim. \v 5 Quliaqtuaġitlaitchikput uvaptiknik, aglaan quliaqtuaġigikput Jesus Christ Atanġunipḷugu, aasrii savaktigigiptigut Jesus pisigiplugu. \v 6 Agaayyun nipliqsimaruq, “Qauma qauli taaqtuamiñ.” Aasrii qaggutigai uummativut qaitchikamisigut qaumamik iḷitchuġitqupluta kamanautaanik Agaayyutim qiñiqapta kigiñaŋanik Christ-ŋum. \p \v 7 Aglaan Agaayyun qaitchiruq tusraayugaallautamik Christ-kun uvaptiknun iñułhiñauruanun, atripḷugu iñuich tuvvaqsiraqtut akisuruanik suuranik iḷulilianun qikumiñ. Iñupayaaq qiñiqtaksraġigaa taamna kamanaqtuaq saŋŋi uvaptikniittuaq agaayyutmiqnisautilaaŋanik, uvaptikniñ pisuŋaqani.\fig |src="HK00143B.TIF" size="col" copy="Horace Knowles ©The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972, 1995." ref="2 Co 4.7" \fig* \v 8 Iłuiḷḷiuqtitaugaluaġupta qanusripayaakun akiiḷipkaqtatlaitchugut, qanuġviiqsitaugaluaġupta nikaliġatlaitchugut, \v 9 nagliksaaqtitaugaluaġupta Agaayyutim suksraatlaitchaatigut; atniaqsiugaluaġupta tuqqutaunġitchugut. \v 10 Ataramik anayanniuqtuaġaluaqtugut iñuich tuqqutchukmatigut Jesus-tun aasrii tautuŋnaqsitquplugu iñuułha Jesus-ŋum timiptigun. \v 11 Iñuuniałłaptikni ataramik anayanniuqtuaqhuta tuqqutaułiġmun pisigiplugu Jesus, taututlatquplugu inuuruaŋułha Jesus-ŋum uumuuna tuquraġaqtuakun timiptigun. \v 12 Anayanniuqtuaqtugut tuqułiġmiñ pisigiplugu quliaqtuałiqput piqaquplusri isruitchuamik iñuułiġmik. \v 13 Aglausimaruaq Agaayyutim uqałhani, “Uqaġaqtugut takku ukpiqsriḷḷapiaqhuta.” Taavrumuuna irrusriagun ukpiqsrił̣hum uqaġaqtuguttuuq ukpiqsripḷuta. \v 14 Iḷitchuġiplugu Agaayyun aŋipkairuaq Ataniġmik Jesus-mik, ilaan aŋipkaġisipmigaatiguttuuq Jesus-tun, aggiutiluta piqatigilusri sivuġaanun Agaayyutim. \v 15 Iluqaan tamanna igḷutukkaġa ikayuutigigisigiksi. Iñugiaksiḷaaqhutiŋ iñuich tusraarut iłuaqqutaagun Agaayyutim aasriiḷi iñugiaktuat iñuich quyagillapiaġniaġaat piqutigiplugu kamanautaa Agaayyutim. \s1 Iñuuniałiq Ukpiqsrił̣ikun \p \v 16 Nalupqiginġitḷugu tamanna nikaliġanġitchugut. Timivut piunġitmukkaluaqtuq irrutchiqput nutaqtikkauruq uvluġaġipman. \v 17 Tamatkua iłuiḷḷiuġutivut pakma sivikisuurami iłhiñaqtut. Itqanaiyaġaatigut akuqtuquplugich Agaayyutim kamanaġniqsrat isuksraitḷutiŋ quvianaŋi nakuutlullapiaqtuat iłuiḷḷiuġutiptikniñ. \v 18 Qiñiqtuiñanġitchivut sut qiñitlakkavut aglaan sut qiñitlaisavut; atakkii sut qiñiġnaqtuat piiġñiaqtut, aasrii qiñiġnaitchuat taimuŋa inniaqtut. \c 5 \p \v 1 Iḷisimagikput palapkaaqput irvigikkaqput marrumani nunami piunġiqpan, taamnaami timikput, kiñuniksraqaġniaqtugut Agaayyutmi, iñiqtaunġitchuamik argaŋmik, isuksraitchuamik qiḷaŋmi. \v 2 Pakma imŋiqtauliġuurugut, inuġrugiplugu timinitqiguta pakmakŋaqtauruamik atriḷugu atnuġaatchiaqmatun. \v 3 Atnuġaakkaugisirugut timimik nutaamik atnuġaiḷaaġumiñaiġuta. \v 4 Iñuuŋŋapta uumani palapkaaġmi iñułhiñaupluta, imŋiqtauliġuurugut uqumaiḷḷiuġutiqaqhuta. Tuquyummataitkaluaqhuta aglaan itchumiiqsugut nutaami timimi pakmakŋaqtauruamiñ. Atuummikpan tuquyumiñaqtuaq timi simmiġisiruq tuquyumiñaitchuamik iñuułiġmik. \v 5 Agaayyutim itqanaiyaġaatigut taivrumuŋa. Ilaan nalupqinaiŋanikkaa uvaptiknun taatniinniałha aatchuqamisigut Irrutchiġmiñik. \v 6 Taatnamik qapiŋŋataitchuurugut. Iḷisimagikput iñuuniałłaptikni uumani timimi piisaallałiqput Ataniġmiñ. \v 7 Atakkii iñuuniaqtugut ukpiqsrił̣ikun qiñinġitchaluaŋŋapta ilaanik. \v 8 Qapiŋŋataitchugut, aglaan piitchumallapiaqtugut timigikkaptikñiñ aasrii aŋiḷaaqsimaqatigisruliqł̣ugu Ataniq. \v 9 Taatnaqhuta sivunniutigigikput quyalisukługu, iñuugaluaġupta maani timiptikni naagaqaa taiñani piiġaluaġupta timimiñ. \v 10 Iluqata sivuġaŋiutiruksraurugut aquppiutaqpaŋanun Christ-ŋum atanġuruam. Atausriuttaaġutiŋ iñuich akuqtuigisirut nakuuruamik naagaqaa pigiitchuamik maliġullugu savaaġikkaqtiŋ iñuuŋŋaġmiŋ timigikkaġmiktigun nunami. \s1 Savautriraut Iḷauraaġiliutigipkakkaułikun \p \v 11 Uvva iḷitchuġimagikput tatamnaqtilaaŋa Atanġum. Taatnaqhuta pitchuksaaġivut iñuich akuqtuitquplugich iḷumutuuruamik. Agaayyutim iḷisimagaa qanusriutilaapiaqput. Taatnatuntuuq niġiugaġigiga iḷitchuqsrianiłiqsi taavrumiŋa qauġrimmaaġiutillautapsigun. \v 12 Piñianġitchugut akuqtuyunaqsitqigukhuta ilipsitñun. Aglaan kiggutiksraqaqugipsi tamatkunuŋa kamagitqusraałhiñaqtuanun qiñiġnaqtuakun, suksraqanġitchuanun uummatmiutaġmiknik. \v 13 Uqautigikpatigut qauġrimmaaġiiññiḷuta piqutigigaa Agaayyutim, aglaan qauġrimmaaġiŋñiġupta piqutigiłhiñaġipsi. \v 14 Piqpaksrił̣han Christ-ŋum aŋalatkaatigut, atakkii iḷisimagikput nalupqinaiqł̣ugu atausriq tuquruaq piqutigiplugich iluqaisa iñuich. Taatnamik iluqatiŋ tuqupmiraqtut. \v 15 Ilaa tuquruq pisigiplugich iñupayaurat, aasriiñ tamatkua iñuuruat iŋmiktigułhiñaq iñuutqunġiqł̣ugich aglaan ilaanun tuqqutriruamun iñupayaanik aasrii aŋipkakkaupluni tuqułiġmiñ. \p \v 16 Tarra uvakŋaniñaglaan isrummatiqanġiqsugut iñuŋmik ilaan qaałhiñaŋagun nunam iñuisun. Qaaŋiqsuami isrummatigigaluaqmisaqput Christ iñułhiñaunipḷugu, aglaan pakma isrummatiginġiġikput taatna. \v 17 Taatnamik kiñapayaaq pigiliutipkaqtuaq Christ-mun nutaaġuġaqtuq. Iłiġruaŋi piiqsut. Iñuunialiqsuq nutaakun. \v 18 Iluqatiŋ tamatkua aggiqsut Agaayyutmiñ. Agaayyutim iḷauraaliutipkaġaatigut iŋmiñun Jesus Christ-kun, aasriiñ aatchuqhuta savaamik quliaqtuaġitquplugu ilaan iḷauraaliutipkaġisiñipḷugich iñuich iŋmiñun. \v 19 Uvvaami itnautigigiga, Agaayyutim iḷauraaliutipkaġai nunam iñui iŋmiñun Christ-kun, patchisiqutinġiqł̣ugich navguutiŋisigun. Aasriiñ quliaqtuaġitqugaatigut iñuich qiñuiññaksriññipḷugich Christ-kun. \v 20 Taatnaqhuta uqqiraqtaurugut pisigiplugu Christ. Agaayyutim atuġaatigut uqautitqulusri. Iŋiġipiaġipsi pisigiplugu Christ, itnaqhuni, “Iḷauraaliutitqigitchi Agaayyutmun.” \v 21 Agaayyutim Christ killuutaiḷaapiaq irrutiginiġaa killuqsaqtautun pisigipluta. Taamna nalaunŋasripkakkaurugut Agaayyutmi. \c 6 \p \v 1 Uvagut savaqatigiił̣ł̣aptikni Agaayyutmi iŋiġipsi akuqtuqunġitlugu Agaayyutim iłuaqqutaa suuŋiḷḷaġuġlugu. \v 2 Atakkii ilaa nipliqsuq aglausimaruami uqałiġmi, \q1 “Piviksraq nalautitman tusraagipsi. \q2 Anniqsuġviksraq tikitman ikayuġipsi.” \rq Isaiah 49:8\rq* \m Uvva pakma Agaayyutim akuqtuiviksram uvaptiknik nalautittuq. Uvlua anniqsuġviksram pakma tikitchuq. \v 3 Kisumununniiñ iñuŋmun patchisiqutitqunġitchugut killukuaġnipḷuta savaaqałiptikni. Taatnamik inillaiñġitchugut putukkisautiksraŋanik iñuum apqutiksraŋani. \v 4 Aglaan suraġałipayaaptigun qiñiqtittugut savaktaupluta Agaayyutmun igḷutuił̣ikunlu, iłuiḷḷiuġutikunlu, akiyalgunaitchuatigunlu, sakiqnaqtuatigunlu, \v 5 ipiġaqtuqsiułikunlu, isiqtaułikunlu, aŋalaġluksiułikunlu, sakuułikunlu, siñiguiqsaunġił̣ikunlu, niġisuŋnakunlu. \v 6 Qiñiqtitkikput ipqił̣ikunlu, iḷisimałikunlu Agaayyutmik, anuqsrułikunlu, iłuaqqutrił̣ikunlu, Ipqitchuakun Irrutchikunlu, iḷumutun piqpaksrił̣ikunlu, \v 7 uqaqałikunlu iḷumutuuruamik, suli saŋŋiagun Agaayyutim. Aŋuyautiqaqtuŋa tugluaġiplugulu nalaunŋaruałikun. \v 8 Qiñiqtitkikput kamagikkaułikunlu, kanŋutchaktitaułikunlu, uqaġitchiułikunlu pigiitchuakun nakuuruakunlu. Saglutuniġakkaupluta uqaġaluaŋŋapta iḷumutuuruamik, \v 9 nalunaqtuatun iḷipḷuta iḷisimanaġaluaŋŋapta, tuquaqsiruatun iḷipḷuta iñuusrugaaġaluaŋŋapta, anasriñŋuqsaqsiugaluaŋŋapta tuqqutaunġitchugut, \v 10 isrumaaluktitaugaluaŋŋapta quviasrugaqtugut, inuqsralliuqtuatun iḷipḷuta umialiguqtitchigaluaŋŋapta iñugiaktuanik, suiḷḷiuqtuatun iḷipḷuta piqaġaluaŋŋapta supayaamik. \p \v 11 Aatai iḷauraamaaŋ Corinth-mi, nunummisinġitchipsi uqautrił̣iksraptiknik ilipsitñun. Uummativut aŋmaġivut ilipsitñun. \v 12 Piqpaksrił̣iqput ilipsitñik inuqtuummanġitchuq. Aglaan piqpaksrił̣isi uvaptiknik inuqtuummasriruq. \v 13 Aglaan pakma aŋmaqsigik uummatisri uvaptiknun. Uqautigipsi uvaŋa iḷiḷgaaġiruatun iḷipḷusri. \s1 Agaayyuvikpaŋa Iñuuruam Agaayyutim \p \v 14 Piqasriqsuutinasri ukpiqsriñġitchuatigun takku nalaunŋaruałiġlu killiqiłiġlu piqatigiiḷguitchuk. Qaumaruaqtuuq piqatiqalguitmiuq taaqtuamik. \v 15 Qanuġutik atausriŋŋuġumiñaqpak Christ-lu Belial-lu (itnautauruaq tuunġamik)? Qanuġutik ukpiqsriruaq piqasriqsuutiyumiñaqpa ukpiqsriñġitchuakun? \v 16 Agaayyutim agaayyuvikpaŋa piqasriutiyumiñaitchuq aanġuaŋitñik. Agaayyuvikpagigaatigutkii iñuuruam Agaayyutim, ilaan niplił̣hatun, \q1 “Irviginiaġitka iliŋich iñuuniaqatigilugiḷḷu. \q2 Agaayyutiginiaġaatŋa, suli iliŋich iñuginiaġitka. \q1 \v 17 Taamna pisigilugu, piiġitchi akunġatniñ, \q2 avittitchi iliŋitñiñ, nipliqsuq Ataniq. \q1 Iḷaksiatinasri qaayuġnaqtuaniñ. \q2 Taatnaġupsi akuqtuġisigipsi. \rq Isaiah 52:11; Ezekiel 20:34, 41\rq* \q1 \v 18 Aapagigisigipsitŋa aasriiñ iġñiġigisigipsi panigilusriḷu, \q2 nipliqsuq Ataniq Saŋŋipayaaqaqtuaq.” \rq 2 Samuel 7:14\rq* \c 7 \p \v 1 Piqpagikkamaaŋ, piqaġniqapta tamatkuniŋa akiqsruutauruanik ipqiqsaqta uvaptiknik qaayuġnaqtuapayaamiñ timiptigun irrutchiptigunlu. Quyaliḷakput Agaayyun supayaakun atakkii taluġigikput. \s1 Paul Quviasruktuq \p \v 2 Aŋmautitigut uummatipsigun. Atnianġitchivut iñuich. Killukuaqtitchiñġitchugut iñuŋnik. Ivayaqtuiñġitmiugut kisumikunniiñ iñuŋmik. \v 3 Uqautiginġitchiga taamna patchisigisugusri. Takku uvvaqammiq uqautimagipsi piqpaginipḷusri uummatiptikniñ. Piqatigiiksuguk iñuułłaptikni unniiñ tuqułłaptikni. \v 4 Nalupqisruutiginġipiaġipsi. Pikkutigipiaġipsi. Arautiqallapiaqtuŋa. Iluqaagun iłuiḷḷiuġutiptigun quviasrullapiaqtuŋa. \p \v 5 Tikiñŋanikaptaunniiñ Macedonia-mun iñiqtuiqsiñġitchugut. Iłuiḷḷiuqtitaurugut qanusripayaakun—nagliksaaqtitluta ukpiqsriñġitchuanun iqsipkaqhutalu qamuuna. \v 6 Aglaan Agaayyutim arakłiġuuruam tamatkuniŋa nikatchaktitauruanik tutqiksipkaġaatigut Titus aggiqman. \v 7 Arakkaurugut aggił̣hagun suli arausriaqałhagun ilipsitñiñ. Ilaan uqautigaatigut kimmutiqałłapsigun tautugukłuŋa, aliasruutiqałłapsigunlu suli piyummatiqałłapsigun uvamnik. Taatnaqłuŋa quviasrutluktuŋa pakma sivuaniġniñ. \v 8 Aglaktigun tuyuutipkun isrumaalutchaktitkaluaġniqapsi, nunuurautiginġitchiga. Saiñġisuutiliġaluaġiga tuyuutma iłuiḷḷiuqtitauraallaŋniqmasri. \v 9 Tarraasrii quviasruutiginġitchaluaġiga alianniułipsigun, aglaan quviasruktuŋa isrumaalułłapsi simmiġñiqmasri. Alianniułipsi pisułiġniġaa Agaayyutim ilipsitñun. Uvagut atnianġitchipsi sukununniiñ. \v 10 Alianniuqtuni Agaayyutikun isrummitqiksitchiraqtuq iñuum anniqsułiksraŋanun. Taamna nunuurautaitchuq. Aglaan alianaŋa nunam tikiutriraqtuq tuqułiġmik. \v 11 Alianniuqtusri nalautlugu alianniuġutigitqukkaŋa Agaayyutim. Taavruma piḷiqipkaġaġigaasri nalupqiginġiqsitlugu killukuanġisilaaqsi, uumigiliqsitlugu killuq, iqsigipkaqługu, inuġrugiliutipkaqługu ikayuutiłiksraġa, isrummiqsitlusriunniiñ anasriñŋuqsatlasripḷugu taamna killuliqiruaq. Qanusripayaakun tautuktitkiksi patchisaunġił̣iqsi tamatkunuuna savaapsigun. \v 12 Tarraasriiñ tuyuqtuŋa aglaamnik pisigisruŋaqnagu taamna iñuk killukuaqtuaq naagaunniiñ iñuk atniummiruaq, aglaan sivuġaani Agaayyutim iḷitchuqnaqugiga qanutun piqpaksriqałiqsi uvaptiknik. \v 13 Taatnaqhuta taavrumuuna arakkiptigut. Aasriiñ kisian arausriaqput, aglaanlu quviatchallapiaqtugut Titus quviasruŋniqman, atakkii irrutchiġmigun nutaqtikkaupluni iluqapsitniñ. \v 14 Takku nanġaġipsi supayaatigun ilaanun, aasriiñ qapiŋapkanġitchipsitŋa. Uqautigikkavut supayaat ilipsitñun iḷumutuurut, aasriiñ taatnatun nanġautigikkavut ilipsigun Titus-mun iḷumutuuruttuuq. \v 15 Aasrii ilaan piqpagiliutillapiapsaaġaasri itqaqamiuŋ tupiksriyummatiqałiqsi, suli paġla'apsiuŋ kamaksrił̣ikunlu taluqsrił̣ikunlu. \v 16 Quviasruutigillapiaġiga nalupqisruutaiqama ilipsigun supayaakun. \c 8 \s1 Ukpiqtuaŋuruat Aatchuił̣hat \p \v 1 Uvvaasriiñ aniqatiut, iḷitchuqsritqugipsi iłuaqqutrisaanik Agaayyutim qaisaŋanik ukpiqtuaŋuruanun Macedonia-mi. \v 2 Iłuiḷḷiuqpauraġaluaŋŋaġmiŋ inuqsriullapiaġaluaqhutiŋlu quviatchauġillapiaqtut, taatnaqhutiŋaasiiñ tigummataipiaġniqsut suuramiknik. \v 3 Piyumiñaqtutilaaġmikni aatchuġuurut, sipitluguunniiñ uqautigaluaqtitnatiŋ. Uqaġiyumiñaġiga taamna. \v 4 Uqapsaaqtuiñaġaatigut ikayuutitlasrisrukhutiŋ savaakun Agaayyutim iñuiñi. \v 5 Aatchuutiqaqtut niġiuġinġisaptigun, sivulliuplugu qaitḷutiŋ iŋmiknik Agaayyutmun uvaptiknunlu Agaayyutim pisułhagun. \v 6 Uvvaasriiñ tiliuġikput Titus aullaġniiŋaniksimapmauŋ naatchaqtuaquplugu taamna savaallautaq akunnapsitñi. \v 7 Aasriiñ piḷḷautaġniqapsi supayaakun—ukpiqsrił̣ikunlu, uqautrił̣ł̣apsigunlu, iḷisimałikunlu, piyummatiqałikunlu, piqpaksrił̣ł̣apsigunlu uvaptiknik—taatnamik tigummataitqugipsi aatchuił̣ikun. \v 8 Tiliuqłiñġitchuŋa aatchuqulusri. Uuktuaġukkiga piqpaksrił̣iqsi iḷumutuupiaqmaŋaan aatchuġummatiqałipsigun, \v 9 takku iḷitchuġigiksi iłuaqqutrisaa Atannapta Jesus Christ-ŋum. Sumik ayuqsranġitchaluaqhuni, piqutigiplusri unitchai umialgutini ikayuġiaqhusri inuqsriułhagun. \v 10 Uvva uqautigisrukkiga aatchuił̣ipsigun. Nakuutlukkayaqtuq ilipsitñi naatchupsiuŋ aullaġniikkaqsi ukiutqik, takku sivulliuplusri aatchuił̣ikunlu piyummatiqałikunlu. \v 11 Kiikaa, naatchiuŋ naanniałhanunaglaan aullaġniikkaqsi uqiutqik piyummatiqaqapsi, aatchuġusri pisuqtilaapsitñi pigikkapsitñiñ. \v 12 Aatchuġupsi piyummatipsigun taamna aatchuun akuqtuyunaqtuq Agaayyutmi. Agaayyutim aatchuitqugaasri pigikkapsitñiñ, aasriiñ piginġisapsitñiñ. \v 13 Nunurisunġitchipsi aatchuił̣iġmun qaġavriuraaqtillugich atlat aatchuił̣ikun. \v 14 Pakma sippakuuqtuaqtusri. Taatnamik ikayuiyumiñaqtusri inuqsraqtuanik. Aquvatigunli sippakuuqtualiġumiŋ ikayuġisigaasripsuuq inuqsraliġupsi. Iñupayaaġli piqaġumuuq inuġikkaġmiñik. \v 15 Aglausimaruatun uqałiġni itna, “Iñuk katitchivaałłaktuaq sippakuutlaitchuq, aasriiñ iñuk katitchivaałłanġitchuaq inuqsraqanġitchuq.” \s1 Titus Piqatiŋiḷu \p \v 16 Quyagigiga Agaayyun qaitchiruaq Titus-mun piyummatmik piyummatigikkaptun ilipsitñun. \v 17 Iḷumutun Titus-ŋum akuqtuġaa pitchuksaaġutvut. Utlagupiaġataġaasri. Sivunniqsuq taavrumiŋa iŋmiñik. \v 18 Tuyuqaqmiugut aniqatmik piqasriqł̣ugu nanġautiqaqtuamik iluqaitñi ukpiqtuaŋuruani quliaqtuałhagun tusraayugaaġiksuamik. \v 19 Aasriisuli, ukpiqtuaŋuruat piksraqtaaġiniġaat iglauqatigitqupluta ilaanun tikiutiguptigiŋ taapkua aatchuutit maniich. Savaaqałłaptigun taavrumuuna kamasruġikput Atanġuruaq Agaayyun aasriiñ iḷisimanaqsipḷugu ikayuiyumałiqput. \v 20 Qaunatqiaġiguktugut kisumununniiñ iñuŋmun pasritqunġitḷuta aŋalałłaptigun taapkuniŋa mikturuanik aatchuutinik. \v 21 Piyummatiqaqtugut nalaunŋaruakun, kisian Atanġuruam qiñiłhani inġitchuaq aglaantuuq qiñiłhatni iñuich. \v 22 Piqasriqhutik taapkuak iññuk tuyuqaqmiuguttuuq aniqatiptiknik. Uuktuaġaluaqaptigu akulaiqł̣ugu iḷitchuġigikput ukpiġnaqtuaŋutilaaŋa. Pakma piyummatinipsaaqtuq ukpiġiliutipiaqhusri. \v 23 Nallipsi apiqsruutigikpauŋ Titus, piqatigigiga savaqatigiplugu ikayuił̣ł̣aptikni ilipsitñik. Nallipsipsuuq apiqsruutigikpagik atlak aniqatiuvuk, uqqiraqtigigaik ukpiqtuaŋuruat, aasriiñ kamasruġaak kamanautaa Christ-ŋum. \v 24 Taatnamik qiñiqtitchumagiksi ukpiqtuaŋuruapayaanun piqpaksripiałiqsi uqqiraqtinik suli nalaunŋałha nanġaqapsi taapkunuŋa. \c 9 \s1 Iḷirat Ukpiqtuaqatinun \p \v 1 Iḷitchuġigiga aglaktuksraunġisilaaġa uumuuna aatchuutitigun pisigilugich Agaayyutim iñui. \v 2 Atakkii iḷisimagiga ikayuiyumałiqsi. Uqautigillautaqsimagipsi ukpiqtuaŋuruanun Macedonia-mi ilipsi ukpiqtuaŋuruasii Achaia-mi itqaniaġniḷusri aatchuutilaapsigun uqiutqik. Piyumalaałipsigun iñugiaktuat aŋalataurut aatchuisukhutiŋ. \v 3 Aasriiñ aullaqtitkitka aniqatiuvut. Itqanaitqugipsi aatchuił̣iksrapsigun. Uqautigillautaġipsi itqanaitkisiñipḷusri. Aasriiñ taamna piiḷaaŋutqunġitchiga. \v 4 Aasriiñ Macedonia-ġmiut aggiqpata maligluŋa iḷitchuġigumitruŋ itqanaiñġisilaaqsi, kanŋutchakpiaqtugut, ilipsipsuuq, nalupqinaiqsruutigilaanikmipkaqhusriḷu uqaġillautaqhusriḷu. \v 5 Tarra isrummiqsuŋa aniqatiuvut pitchuksaaġukługich tikitquplusri sivuani aggił̣iksrapta. Iliŋisa itqanaiyaġisigaat akiqsruutigikkaqsi, suli aatchuġummatiqaqugipsi nunurausruŋaqasri. \p \v 6 Itqaġlugu una, iñuk nautchirriiruaq iñugiapianġitchuanik nautchiaksranik katitchiñiaqtuq iñugiapianġitchuanik, aasriipsuuq iñuk nautchirriiruaq iñugiaktuanik katitchiñiaqtuq iñugiallapiaqtuanik. \v 7 Iñullaa aatchuġli sivunniutaagun isrummatmi, tigummatigalugu pisuŋaqani suli nunurikkausruŋaqani. Agaayyutim piqpagigaa iñuk aatchuġuuruaq quviasrukhuni. \v 8 Aasriiñ Agaayyutim aatchuġumiñaġaasri sipillugu inuġikkaqsi, ataramik sippakuuqtualiġusri. Aasriiñ aatchuutiksraqatlasrigisirusri savaallautapayaanun. \v 9 Aglausimaruatun Agaayyutim uqałhani, \q1 “Nunniuqti siamitmatun, iñuk aatchuiñiqsuq suuraġmiñik siqñataitḷuni inuqsraqtuanun. \q2 Taapkua itqaġigisigaat ilaan iłuaqqutaa taimuŋa.” \rq Psalm 112:9\rq* \m \v 10 Agaayyun aatchuġuuruq nautchiaksranik nautchirriiruamun qaqqiamiglu niqiksranik. Taatnatun ilaan iñugiaksiñiaġai suurat pigikkasri aasriiḷi aatchuutitlasriyumagiksi atlanun inuqsraqtuanun. \v 11 Inuqsranġiġñiaqtusri supayaakun tigummataił̣ipsigun. Tarra savaaptigun iñuich quyyatiqaġniaġaat Agaayyun. \v 12 Savaapsi ikayuġaluaġniġai inuqsriuġluqtuat Agaayyutim iñuŋi, aglaan taavrumuunaptuuq iñugiaktuat quyyatiqallapiaġniaġaat Agaayyun. \v 13 Savaapsigun nalupqinaiġñiaġiksi ukpiqsrił̣iqsi Christ-kun, aasriiḷi iñuich ikayuusriaqaqtuat nanġaġisigaat Agaayyun tupiksrił̣ł̣apsigun tusraayugaaġiksuamik suli tigummataił̣ł̣apsigun iliŋitñun suli iluqaŋitñun atlanun iñuŋnun. \v 14 Aasriiñ iŋiqsruutiniaġaasri piqatigisrukhusri pisigiplugu kamanaqtuaq iłuaqqutaa Agaayyutim qaisaŋa ilipsitñun. \v 15 Quyyan illi Agaayyutmun uqautigilgunaitchuatigun aatchuutaigun. \c 10 \s1 Paul Patchisaiññiruq Savautrił̣iġmiñi \p \v 1 Uvaŋa Paul. Iŋiġipsi Christ-ŋum aggaŋaił̣iġmigun piisaanġił̣iġmigunlu. Taluqsraliġuunigipsitŋa piqatau'ama ilipsitñi, aglaan piqataunġitñama ilipsitñi taluqsraiññipḷuŋa tuyuqtuutipkun. \v 2 Nunuriyumiñaitchipsitŋa taluqsraitquluŋa nayuutiguma ilipsitñi. Sivunniqsuŋa akiḷḷiḷiqsuġukługich tamatkua uqaqtuat iñuuniusriqaġnipḷuta nunam iñuisun. \v 3 Iñuuniaġaluaŋŋapta timigikkaptigun aŋuyanġitchugut nunam iñuisun. \v 4 Aŋuyautivut aŋuyautiginġitchai nunam iñuiñ, aglaan atuġikput Agaayyutim saŋŋiqpauraŋa akiiḷiplugich iluqaisa tamatkua akiḷḷiḷiqsuutiruat [tusraayugaaġiksuamun]. \v 5 Piyaqquqtaġivut uqavaaġutipayaat niaquqtusrił̣hatlu iñuich takku taatnatchich iñuich sappugutaurut atlanun iḷitchuġiłiksraŋatniñ Agaayyutmik. Isrummitqiksitkivut iñuich Agaayyutikun tupiksritḷasripḷugich Christ-mik. \v 6 Anasriñŋuqsaił̣hiñaaġuqtugut tupiksruutaitchuanik, iḷitchuqsripqauraġupta tupiksriyumałipsitñik ilipsitñik. \p \v 7 Qiñiłhiñaqtusri sunik qaałhiñakun. Kiñapayaaq ukpiqsriñiġumi piginiḷuni Christ-ŋum isrummatigitqigḷiuŋ. Piginigumi Christ-mun taatnatuntuuq pigipmigaatigut Christ-ŋum. \v 8 Uqavigaaġutigillakkaluaġupkuunniiñ saŋŋiqutiqałiq Agaayyutim qaisaŋa uvaptiknun kanŋusruutigiyumiñaitchiga. Ilaan uvaptiknun ikayuqugaasri makitatlasritquplusri Christ-kun. Taavruma saŋŋiqutiqałhum piyaqquqtaqtitchumiñaitchaasri. \v 9 Iqsisaaġunġitchipsi tuyuqtuutipkun. \v 10 Iḷaŋich iñuich uqaġniqsut, “Tuyuutmiñi uqalguruatun ittuq, aglaan nayuutikami irrusriqaġuuniqsuq sayaitchuatun, uqautrił̣hasuli suiḷatun itluni.” \v 11 Taatnatchich iñuich isrummatigilitruŋ una, aglaan savaaġisruugivut uqautigikkavutlu aglakkavutlu inŋapta naagaqaa piiñŋapta. \v 12 Iḷaliqsuutiyumanġitchugut tamatkunuŋa iñuŋnun unniiñ atriḷiummatiluta uqaġuuruanun nakuuniraaqhutiŋ. Uuktuutiqałhiñaqtut iŋmiknun naipiqtuutiplutiŋlu. Kaŋiqsisaił̣iqtiŋ qiñiqtitkaat uuktuutigiaqsi'amiŋ avatmun naipiqtuutiaqsi'amiŋlu. \v 13 Uqavigaałłagunġitchugut uvaptigun aglaan uqaviutigiłhiñaugikput savaaksriusriaqput Agaayyutmiñ; taavrumuuna ukpiqsritḷasrirusri savaaptigun. \v 14 Qaaŋiałautranġitchugut uqaqapta iḷaginipḷusri savaaptikni. Takku tikiutiqqaaġikput tusraayugaaġiksuaq Christ-kun ilipsitñun. \v 15 Uqaviutiginġitchikput atlat iñuich savaaŋat. Aglaan niġiugaġigikput una, ukpiqsrił̣iqsi saŋŋisikpan siamitlasrigisigikput tusraayugaaġiksuaq avanitchiapsitñun ittuanun. \v 16 Quliaqtuaqatlasrirugut tusraayugaaġiksuamik nunaaqqiñi atlani. Uqavigaaġutigisrunġitchikput savaaġianikkaŋat atlat iñuich nautchiiviŋmikni. \v 17 Iñuk uqavigaaġniaġumi, uqavigaaġutiqaġli Agaayyutmik kisianik. \v 18 Agaayyutim akuqtuumatlaitchaa iñuk uqavigaaqtuaq iŋmiñik nakuuniraaqhuni aglaan ilaan akuqtuġisigaa iñuk nakuugikkani. \c 11 \s1 Paul-lu Uqqiraqtiŋŋuaqtuallu \p \v 1 Uvvatuq Agaayyutikun anuqsrutiuraallaksitŋa kinnaŋaaqtuatun itkaluaġniġuma. Anuqsrutillaŋniapiaqsitŋa! \v 2 Takku siqñagipiaġipsi Agaayyun siqñaqsripmatun ilipsitñik. Atriqaqtusri ipqitchuatun iḷaqatnikkumaaqtuatun qaiññiakkaptun atautchimun iḷaqatiksramun, taamna Christ-ŋuruq. \v 3 Nuyuaqqutigipsi isrummatisi qaayuġnaqsiviaqtut suli killukuaġutipkakkauviaqtusri iḷumutuuruamiñ piqpaksrił̣iġmiñ Christ-mun, atripḷugu nimiġiaq kinnitñiktuaq Eve-mik pisaasruġmigautmigun. \v 4 Uvvaami iñuk aggiġuni quliaqtuagaqsikpan atlamik Jesus-mik quliaqtuaġinġisaptiknik, naagaunniiñ akuqtuigupsi atlamik Irrutchimik tusraayugaaġiksuamiglu akuqtuaġianikkapsitñiñ, pitchiġiaġisiruatun irrusriqaqtusri. \v 5 Kiñulliqpiaŋunġiñasrugiruŋa tamatkunakŋa qaukłiunasrugiplutiŋ uqqiraqtauruaniñ. \v 6 Iḷisaqsimaruatun uqaqtaulguitchaluaġuma, iḷisimaruŋa sumik uqaqtilaamnik. Qiñiqtitkikput taamna nalupqinaiqł̣ugu ilipsitñun supayaakun. \v 7 Killuqsautauniqpa uvaŋnun atmuktiqama kivigukhusri quliaqtuaġniraġaluŋa tusraayugaaġiksuaŋanik Agaayyutim akiiḷaaqłuŋa? \v 8 Ivayaqtuiruŋa atlaniñ ukpiqtuaŋuruaniñ akuqtui'ama ikayuutaatnik savautrił̣iksraptiknun ilipsitñik. \v 9 Nayuutiłłamni ilipsitñi, inuqsriuliqama iłuiḷḷiuqtitchiñġitchuŋa kisumikunniiñ. Aniqatiut aggiqamiŋ Macedonia-miñ qaitchaat inuġikkapayaaġa. Supayaakun akiyausrunġitchuŋa ilipsitñun. Qaunatqiaġikkisigiga taamna. \v 10 Christ uqaġuupmatun iḷumutupiaq taatnatuntuuq uqaġipmigiga iḷumutuuruaq. Kia-unniiñ iñuum nunaŋani Achaia-m nutqaqtitchumiñaitchaa uqavigaaġutiqałiġa quliaqtuaqama akiiḷaaġluŋa. \v 11 Suvaata quliaqtuaqpik akiiḷaaqłuŋa? Piqpaginġiññivisi? Agaayyun iḷisimaruq piqpagillapiaqtilaapsitñik. \p \v 12 Savaaġikkaġa savaaġituiñaġisigiga, [amiami quliaqtuaqtuiñaġluŋa akiiḷaaġluŋa]. Taavrumuuna nutqaqtitchukkitka tamatkua uqavigaaqtuat savaaqaġnipḷutiŋ Agaayyutim savaaŋanik, tuvrapiaqługu uvagut suraġałiqput. \v 13 Taatnatchich iñuich taŋiġiḷaakun uqqiraqtaurut. Kinnitñiŋniałikun savaaqaqtut, qiññaġmikkun atlaŋŋuġuurut iḷipḷutiŋ uqqiraqtaisun Christ-ŋum. \v 14 Taatnaluasru! Uvvatakku tuunġaq iŋmiñik qiññaniktaġuupmiuq israġulgatun qaumam. \v 15 Taatnamik quviġusruutiksraunġitchuq tuunġaum savaktai qiññaniktaqpata nalaunŋaruałhum savaktaisun. Isruksrautaat taimanigu nalliusriaqaġisiruq maliġullugu savaaŋat. \s1 Paul-ŋum Nagliksaaġutaa Uqqiraqtaupluni \p \v 16 Uqautitqigḷapsi, isrummatiginasritŋa kinnaŋaaqtuatun inniḷuŋa. Kinnaŋaaġnigaluaġupsitŋa akuqtuqsitŋa taatna, uqavigaaqtuallakkumuuŋali mikiruuramikunniiñ. \v 17 Uqautigikkaġa tamanna pitqutiginġitchaluaġaa Atanġum Agaayyutim. Uqavigaaqama kinnaŋaaqtuatun ittuŋa. \v 18 Qiñiqługich iñugiaktuat uqavigaaġutiqaġuułhat nunakŋaqtanik sunik, uvaŋaptuuq uqavigumiñaqmiuŋa. \v 19 Takku anuqsrutiraġigisri quviagipluguunniiñ kinnaŋaaqtuat, ilipsitñik isrumatunivagiḷḷapiaqhusri. \v 20 Iḷatchiġuupmiusri iñuum savaktaaġrugipmasri, aqsaktuaqmasriḷu kinnipḷusri, nunuriraġaqmasriḷu savautitqupluni, kamanaġniraaqman, suksraunġiqmasriunniiñ patiktuqmatun kigiñapsigun. \v 21 Isrumasrugnaqtusriḷu sayaitchuaŋunipḷuta suli taatnatun aŋalatchiñġiññipḷuta. Kanŋunaġniaqpisa! Kiñapayaaq taluqsraitḷuni uqavigaatlapman, taatnatuntuuq piyumiñaqmiuŋa—uqaġuraaqtuŋasuli kinnaŋaaqtuatun. \v 22 Iliŋich Hebrew-ŋuniqpat? Uvaŋaptuuq. Iliŋich Israel-aaġmiuŋuniqpat? Uvaŋaptuuq. Kiŋuviaġiniqpagich Abraham-ŋum? Uvaŋaptuuq. \v 23 Iliŋich savaktigivagich Christ-ŋum? Uvaŋaptuuq, aglaan savaktillautautluktuŋa iliŋitñiñ—uqaġugaaqtuŋasuli kinnaŋaaqtuatun. Savaaqatlukmiuŋa sakuullapiaqłuŋa, isiqtakatautlukmiuŋa, ipiġaqtuqsiupmiuŋa atqunaq, tuqqutitqayaqtaqłuŋa iñugiaktuami. \v 24 Tallimaniaglaan ipiġaqtuqsiuruŋa Jew-ŋuruaniñ, malġukipiani ipiġaqsaġniġni inullakługu atautchimik. \v 25 Piñasruniaglaan anaumiksiuruŋa anautanik, atautchimi miḷuqtukkaupluŋa uyaġaŋnik, piñasruniaglaan umiaqpaiyaqtautipluŋa, unnuaġlu uvluġlu naaplugik tiktaupluŋa taġiumi, \v 26 akulaiqł̣ugu iglaułłamni navianaqtuakuaqłuŋa uliqpaŋniñ tigliŋniaqtiniñḷu, navianaqtuakuaqłuŋa Jew-ŋuqatimñiñ Jew-ŋunġitchuaniñḷu, navianaqtuakuaqłuŋa nunaaqqiñi suviksraiḷaamiḷu taġiumiḷu, navianaqtuakuaqłuŋa tamatkunakŋa taŋiġiḷaakun aniqatauruaniñ, \v 27 minġuqtaaġuġataqłuŋa sakiqnaġlu igḷutuqługu, akulaiqł̣ugu siñiktuanġiqł̣uŋa, niġisuksiupluŋa imiġuksiupluŋalu, iñugiaktuami niqiksraiḷḷiuqłuŋa, atnuġaiḷḷiuqłuŋa itriġruami. \v 28 Avataatigun tamatkua sut kigiññiġvigiraġigiga uvluġaġipman isrumaaluutiqałiġa ukpiqtuaŋuruanun. \v 29 Nalliqsi sayaitman ukpiqsrił̣iġmigun, uvaŋaptuuq ikpigipmiraġigiga sayaiḷḷiułha. Nalliqsi killuqsaqtitaupman qiniqautisruugitka taatnaqtitchiruat. \v 30 Uqavigaaqtuksrauguma, uqavigaaġutiqaġniaqtuŋa tamatkuniŋa qiñiqtitaŋiñik sayairrutma. \v 31 Agaayyun Aapagikkaŋa Atannapta Jesus Christ-ŋum, iñuich kamaksruqtaksraġikkaŋat qaŋavak taimuŋa, iḷisimaruq sagluuqtuanġisilaamnik. \v 32 Damascus-miitnama, kavanaŋata umialgum atiqaqtuam Aretas-mik qaunaksriḷiqsuġaa nunaaqqia Damascus-ŋum tigurautqupluŋa. \v 33 Aglaan ikipluŋa aguupmaŋmun atqaqtitkaatŋa igalikun katchimi aasriiñ annaktitluŋa ilaaniñ. \c 12 \s1 Paul-ŋum Qiñiqquuraaŋi suli Agaayyutim Sagviqsitaŋi \p \v 1 Uqavigaaqtuapsaallaktuksrauruŋa sunnautiginġitchaluaŋŋaan. Aglaan uqautiginiaġitka qiñiqquuraat sut Atanġuruam sagviqsitaŋi. \v 2 Iḷisimagiga aŋun ittuaq Christ-kun. Akimiaġuutaiḷat ukiut pianikmata mayuutrauruq piñayuatnun qiḷaich. (Timituummaan naagaqaa timaiḷaaqhuni nalugiga, aglaan Agaayyun iḷisimaruq.) \v 3 Suli iḷisimagiga taamna aŋun mayuutrautilaaŋanik inaatnun ayuruat. (Timituummaan naagaqaa timaiḷaaqhuni nalugiga, aglaan Agaayyun iḷisimaruq.) \v 4 Aasriiñ taamna aŋun aullautikkaukami pakmuŋa, tusraaruq sunik uqaġilgunaitchuanik uqautchimigun, suli iñuum uqautigiraksraġinġisaŋiñik atlanun. \v 5 Uqavigaaġutigiyumiñaġaluaġiga pisigilugu taamna iñuk, aglaan uqavigaaġumiñaitchuŋa uvapkun, kisianik sayairrutipkun. \v 6 Aasriiñ uqavigaatlagaluaqłuŋa, kinnaqtuatun itchunġitḷuŋa, uqaġniaqtuŋa iḷumun ittuamik. Pakmaaglaan uqanġiqsuŋa taatna. Ilipsitñun isrumagitluqunġitchiga avataagun qiñikkaqsi naagaqaa tusraakkaqsi uvamniñ. \v 7 Suli atchiksuaqupluŋa tamatkunuuna quviqnaqtuatigun sagviqsautigun uvaŋnun, kakitḷaġnaq qaisauruq timimnun. Taamna kakitḷaġnaq uqqiraqtigigaa tuunġaum. Ilaan naŋniġaaŋa kamasraaqunġitḷuŋa uvamnik. \v 8 Piñasruniaglaan ikayuqtisriuġaluaqtuŋa Agaayyutmun, taamna piḷguirrutiga piiquplugu uvaŋniñ. \v 9 Uqautiłhiñaġaaŋa, “Iłuaqqutrił̣iġa naamaruq ilipnun, takku saŋŋiga naamasrisuuruq sayaiḷḷiuqavich.” Taatnamik quyagiliutipsaaġiga piḷguirrutiga, Christ-ŋumli saŋŋia itchumuuq uvaŋni. \v 10 Taatnaqłuŋa Christ piqutigiplugu quviasruguuruŋa sayaiḷḷiułiġmi, pisaayugautaułiġmiḷu, sakiqniułiġmiḷu, nagliqsaaqtitaułiġmiḷu, iłuiḷḷiuqtitaułiġmiḷu, takku sayaiḷḷiuliqama sayakturuŋa. \s1 Paul-ŋum Isrumaaluutigigai Ukpiqtuaŋuruat Corinth-mi \p \v 11 Uqaqtuŋa kinnaqtun uqautikapsi tamatkuniŋa, aglaan ilipsi uqaqusraaqłuŋa taatnatun. Ilipsi uqaġiraksraġaluapsitŋa nakuuruakun. Atakkii kiñulliqpiaŋuluŋa inġitmiuŋa tamatkunakŋa uqqiraqtillautaunġitchapsitñiñ, suunġitchaluaŋŋaġma. \v 12 Iḷitchuqqutai uqqiraqtipiaqtuam savaaŋurut akunnapsitñi anuqsrułikun, iḷitchuqqutitigunlu quviqnaqtuatigunlu suli saŋŋipḷuni savaatigun. \v 13 Qanuqhusri piviaġinġiññivisi atlatun ukpiqtuaŋuruatun naŋitaqanġitñama ilipsitñik iñuuniutiksrapkun? Natqigusrimaallaŋniaqsitŋa killukuaġasrugigupsitŋa. \p \v 14 Piñayuatni tikitqattaałhiñaaġuqtuŋa ilipsitñun. Akiyauyumiñaitchuŋa ilipsitñi, takku pakaaqanġitchuŋa sunik pigikkapsitñik aglaan ilipsi, taatnatun iḷiḷgaat sunnaŋniutriruksraunġitchut aŋayuqaamiknik, aglaan aŋayuqaat piraksraġigaich iḷiḷgaatiŋ. \v 15 Quyyatigipiaġiga ikayuutiłiġa supayaakun qaisimaaqłuŋalu ilipsitñun. Uvvami piqpagiliutillapiaġniġupsi taatnatun, piqpagiraksraġigipsitŋaptuuq. \v 16 Iḷisimagaluaqhusri, natmaunġitchuŋa ilipsitñi, aglaan iḷasri uqaqtut iḷiñipḷuŋa pisaasruqtuatun manniuġitñiŋniaġnipḷuŋa ilipsitñiñ kinnisipkun. \v 17 Ivayaqtuġniqpisi nalliatigun iñuktigun tuyuġiraġakkapkun ilipsitñun? \v 18 Pitchuksaaġiga Titus utlaquplusri, suli piqasriqł̣ugu aniqatmik iḷisimakkapsitñik. Titus-ŋum ivayaqtunġitchaasri, takku isrummatiqaqtuguk iñuunniusriqaqhunuk atiruamik. \v 19 Tuyuutipta isrumapkaġuknaġaasriḷu kiuniaġnipḷugich akitñautiŋich iḷisautriŋŋuat. Uqaqtugut sivuġaani Agaayyutim takku savautigikput Christ. Piqpagikkamaaŋ, iluqaagun savaaġikkaptigun makitammaaġiksitqugikput ukpiqsrił̣iqsi. \v 20 Anayasruutigigiga utlakkupsi iñuuniałiqanġiññasrugilusri alġaqsruutigikkapkun suli itmiḷuŋa niġiuginġisapsigun. Anayasruktuŋa uqavaaġasrugalusri, siqñakkutiqaġasrugalusri, qiniġusri, iġḷiktulusri, pigiitchuakun uqautikkutilusri, saŋurrutilusri, qutchigiłikun niaquqtusriḷusri, atausriummataiġusriḷu. \v 21 Anayasruktuŋasuli utlatqikkupsi, Agaayyutimnun atchiksiḷḷapiaqtiłiksraġa sivuqqapsitñi, takku qirratiginiaġitka iñugiaktuat killuqsaaniktuat sivuani isrummitqiŋñiurasruŋaqatiŋ uvuŋanunaglaan qaayuġnaqtuamiñ, sayuŋałiġmiñḷu, suli timim pisuŋnautaaniñ maliŋŋuġutiplutiŋ. \c 13 \s1 Aqulliich Kiliktuutit Iḷammiuġutitlu \p \v 1 Uvva piñatchiġitka utlautiłiġma ilipsitñun. Itqaġilugu, “Kiñaunniiñ iñuk pasikkutiqaqpan iñuŋmun iḷisimariqaqtuksrauruq malġuŋnik naaga piñasrunik nalupqisrunġitchuanik iḷumutuułhagun patchisim.” \v 2 Kilianikkipsi nayuutikama tugliani, aasriiñ kiligukkipsi aglaktigun nayuutinġił̣ł̣amni. Uqautianiksima'apsi taimmani uqautigitqiŋñiaġiga iluqaŋitñun killuliqiruanun sivuani: utlautitqikkuma qaġanayaaġutiyumiñaitchut. \v 3 Nalupqinaiġukkiksi Christ-ŋum uqaġuułha uvapkun. Nalupqinaiġumiñaġiksi umuuna, Christ-ŋum siḷġiqsuqmasri sayaitchuaŋunġitchuq, aglaan saŋŋiqapiaqtuq ilipsitñi. \v 4 Kikiaktuutraukami sayaitkaluaqtuq, aglaan iñuutqiksitkaa Agaayyutim saŋŋimigun. Taatnatuntuuq sayaitchaluaqtugut ilaatun, aglaan iḷitchuġipkaġipsi iñuuniaqtilaaptiknik Agaayyutim saŋŋiagun Christ-tun. \v 5 Qanuqitilaaqitchi uuktuġusri ilipsitñik iñuugaluaqmaŋaapsi ukpiqsrił̣ikun. Iḷisimanġitpisiuŋ Jesus Christ itilaaŋa ilipsitñi? Qiñiġnaqtinniaġiksi agaayyutikuaġupsi—ukpiŋŋuanġisuaġupsi. \v 6 Aglaan uvvatuq iḷitchuġisriuŋ agaayyutikuaqtilaaqput. \v 7 Agaayyutigipsi savaaqaqunġitḷusri pigiitchuamik. Qiñitlutqunġitchikput nalaunŋaniḷuta. Aglaan savaaġiraksraġigiksi nalaunŋaruaq, inuqtuutigaluaqmatun iḷirugutunniiñ. \v 8 Takku akiḷḷiḷiqsunġitchikput iḷumutuuruaq aglaan savałhiñaqtugut pisigiplugu iḷumutuuruaq. \v 9 Quviasrugaqtugut sayaitñapta aasriiñ saŋŋisi'apsi. Iŋiqsruutigipsi nalaunŋasripkatqił̣iksraqsigun agaayyutikuałipsigun. \v 10 Taatnaqłuŋa aglakkitka tamatkua nayuutinġitñama ilipsitñi. Utlautianikkuma suammatisrunġitḷusri atuqapku saŋŋiqutiqałiq Agaayyutim qaisaŋa uvaŋnun. Taavrumuuna saŋŋiqutiqałikun makitatqugipsi, piyaqquqtaġunġitchipsi taavrumuuna. \p \v 11 Aniqatiumaaŋ, aqulliuplugu, uvvatuq Agaayyutim maliġuaġlisi. Iłuaqsruġlugich piqutisri kamagilugiḷḷu pitchuksaaġutitka, aŋiġutilusri avatmun qiñuiññaqautilusriḷu, Agaayyutimli piqpaksriruam uvaptiknik qiñuiññaqaqtitchiruamlu nayuġumagaasri. \v 12 Paġlatisritchi avatmun kunigutmik ipqitchuakun piqpakkutiłikun. \v 13 Agaayyutim iñupayaaŋiñ nayaaŋŋanik tuyuġaasri. \v 14 Uvvatuq iłuaqutrisaan Atanġuruam Jesus Christ-ŋum, suli piqpaksrił̣han Agaayyutim, suli piqataułhan Ipqitchuam Irrutchim nayuġlisi.