\id 1PE - Inupiatun NT -Northwest Alaska, USA 2010 (DBL -2013) \h 1 Peter \toc1 Peter-m Sivulliich Tuyuutai \toc2 1 Peter \toc3 1Pe \mt1 Peter-m Sivulliich Tuyuutai \c 1 \p \v 1 Uvaŋa Peter. Uqqiraqtigigaaŋa Jesus Christ-ŋum. Aglaktuŋa ukuniŋa tuyuutinik piksraqtaaŋiñun Agaayyutim uŋutauplutiŋ siamittuanun iluqaani Pontus-mi, Galatia-miḷu, Cappadocia-miḷu, Asia-miḷu, Bithynia-miḷu, \v 2 piksraqtaaŋiñun maliġutlugu sivunniutni iḷisimaplugich Agaayyutim Aapauruam, ipqiqsakkaŋiñun Ipqitchuam Irrutchim tupiksritquplugich Jesus Christ-mik siqiḷḷaqtitquplugiḷḷu auŋagun. Iłuaqqutaa qiñuiññaŋalu nausaiñaġlik ilipsitñi. \s1 Iñuuruaq Niġiugaq \p \v 3 Quyyan illi Agaayyutmun Aapaŋanun Atannapta Jesus Christ. Iḷunŋuktaqpałiġmigun anitqiksitkaatigut iñuuruamun niġiugamun aŋitqił̣hagun Jesus Christ tuqułiġmiñ \v 4 suli paitchaktaaksrautmun piunġiqsanġitchuamun pigiirrutaitchuamunlu unniiñ piuġanġitchuamun. Ilaan qaunagigaa piksraqsi qiḷaŋmi. \v 5 Ilipsi qaunagikkaurusri saŋŋiagun Agaayyutim pisigiplugu ukpiqsrił̣iqsi anniqsuġiamun sagviġñiaqtuamun aqulliġmi piviŋmi. \v 6 Taamna pisigilugu quviasrugitchi, pakma sivikitchuami nagliksaaqtaullakkaluaqtusri atlakaaġiisigun uuktuaġutitigun. \v 7 Tamatkunuuna uuktuaġutitigun ukpiqsrił̣iqsi uuktuakkauruq igḷutuitḷapmaŋaan. Manik kaviqsaaq piunġiġaqtuaq uuktuaġuugaat iknikun, taatnatuntuuq ukpiqsrił̣iqsi akisuruaŋutluktuaq kaviqsaamiñ maniŋmiñuuktuakkauruksrauruq. Ukpiqsrił̣iqsi iḷumutuukpan akuqtuigisirusri nanġautmik kamanautmik kamagikkaułiġmiglu sagviġataqpan Jesus Christ. \v 8 Qiñiqsimaitchaluaŋŋaan piqpagigiksi. Pakmaunniiñ qiñinġitchaluaqługu ukpiġigiksi quviasrullapiaqhusri quvianaqpauramik uqaġilgunaitchuamik. \v 9 Takku iḷisimarusri aatchuusriaġiniaqtilaaŋapsitñik annautiksraŋanik iñuutchipsi, taŋiutauluni ukpiġikkapsitñun. \v 10 Sivuniksriqirit uqaqtuat Agaayyutim iłuaqqutrisaanik aatchuusriaġikkapsitñik pakaaqallapiaqmiut iḷitchuġiniaqługu. \v 11 Tarra Irrusrian Christ-ŋum taimani uqaqtitmatiŋ nagliksaałiksraŋanik Christ-ŋum suli kamanautmik tikitchuksramik aquagun nagliksaałhan, iliŋich iḷitchuġisullapiaqtut qakugun naagaqaa qanuq atuumaniaqtilaaŋanik. \v 12 Agaayyutim iḷitchuġipkaġniġai savautriñġisilaaŋat iŋmiknik aglaan ilipsitñik. Tamanna tusraayugaaġiksuaq pakma uqautauruq ilipsitñun taipchunuuna quliaqtuaġikkaŋatigun tumigiplugu Ipqitchuaq Irrusriq tuyuuruaq qiḷaŋmiñ; israġulgitunniiñ inuġrugipmigaat kaŋiqsisukługu tamanna. \s1 Iñuuniałiksraq Ipqiḷḷuni \p \v 13 Taatnamik paqnammaaġiksilugich isrummatisri, qauġrimmaaġikkitchi niġiugusri iłuaqqutrisaanik qaisaugisiruamik ilipsitñun sagviġataqpan Jesus Christ. \v 14 Atriḷugu tupiktauruaq iḷiḷgaaq, atriŋuniasruŋaqasri pigiitchuanun kimmutiqaġuułłapsitñun iñuuniaqapsi naluŋŋapsi tusraayugaaġiksuamik. \v 15 Aglaan iñuuniaġitchi ipqiḷḷusri iñuuniałłapsitñi atriḷugu ilaa tuqłuqtigikkaqsi ipqitchuaq killuqsautaitḷuniḷu. \v 16 Atakkii Agaayyutim uqałhani aglausimaruq itna, “Ipqitchuksraurusri, takku uvaŋa ipqitchuaŋuruŋa.” \v 17 Aasrii agaayukapsi Agaayyutmun taisuugiksi Aapamik atanniisuuruamik iñuŋnik atlakaaġiiksitasuŋaqnagich savaaŋisigun. Iñuuniaġitchi taluqsrił̣ikun ilaanik irvigiuraallałhani marruma nunam. \v 18 Iḷisimagiksi tasukkaułiqsi taŋiġiḷaaniñ iñuuniałhatñiñ sivulliapsi. Tasukkaunġitchusri piunġiġaqtuatigun sutigun, ami manikun qatiqtaakun unniiñ kaviqsaakun, \v 19 aglaan akisuruakun auŋagun Christ-ŋum [tuniḷḷaqtauruam] ipnaiyaatun patchisaitchuatun taqsraqtaitchuatunlu. \v 20 Ilaa piksraqtaaŋuruaq iñiġaluaqnagu nuna, aglaan sagvikkauruq makunani aqulliġñi piviŋñi pisigiplusri. \v 21 Christ-kun ukpiġigiksi Agaayyun aŋipkairuaq ilaanik tuqułiġmiñ qaitchipḷugu kamanautmik, ukpiqsritquplusri niġiugaqaquplusriḷu Agaayyutmik. \p \v 22 Pakmaasriiñ ipqiqsitnapsiuŋ iñuusriqsi tupiksrił̣ikun iḷumutuuruamik tumigiplugu Ipqitchuaq Irrusriq piqpaksritḷasrirusri aniqatiupsitñik. Taatnamik piqpakkutisritchi piḷiqillapiaġusri [ipqitchuamiñ] uummatmiñ. \v 23 Qitunġaġiliutigaasri Agaayyutim tuqqutlaitchuam anitqiksimakapsi nautchiaksrakuunġitchuaq piunġiġaqtuakun aglaan piunġiġanġitchuakun, ami uqałhagun Agaayyutim iñuuruakunlu isukłitḷaitchuakunlu. \v 24 Takku Agaayyutim uqałha aglausimaruq, itna, \q1 “Iñupayaaq atriqaqtuq ivigauramik, \q2 suli iluqani kamanautaa iñuum atriqaqtuq nauriaŋatun ivgum. \q1 Ivik pannaqługaqtuq, aasrii nauriaq katakhuni piiġaqtuq. \q2 \v 25 Aglaan uqałha Atanġuruam itkisiruq qaŋavak taimuŋa.” \rq Isaiah 40:6-8\rq* \m Taamna uqałiq tusraayugaaġiksuaq quliaqtuaġikkauruq ilipsitñun. \c 2 \p \v 1 Taatnaqługu piiqsitaksraġigiksi iluqaan pigiił̣iq, kinnitñiłiġlu, ukpiŋŋuaqtauŋułiġlu, siqñałiġlu, pigiitchuakun uqautiksrisuułiġlu. \v 2 Atriḷugu aniqammiuraq miluguktuatun kimmutiqaġitchi Agaayyutim ipqitḷuni uqałhanik, ilipsiḷi taavrumuuna nauyumuusri. \v 3 Takku uuktuaġiksi Atanġuruam nakuułha. \s1 Iñuuruaq Uyaġak Piksraqtaaŋuruatlu \p \v 4 Utlautisitchi ilaanun, iñuuruamun uyaġaŋmun ayakkaŋatnun iñuich, aglaan piksraqtaaġikkaŋanun Agaayyutim akisuruaġiplugu. \v 5 Suli atriŋurusri iñuuruatun uyaġaktitun. Atanġum atuġumagaasri nappaġumiuŋ qiñiġnaitchuaq irrutchikun agaayyuvikpaŋni. Aasrii Agaayyutim ipqitchuatun agaayuliqsaisun tuniḷḷaqtutlaniaqtusri tuniḷḷautinik irrutchikun. Taapkualiasrii akuqtuyunaqsiuyumuut Agaayyutmi tumigilugu Jesus Christ. \v 6 Taatnatun aglausimaruq Agaayyutim uqałhani, itnaqhuni, \q1 “Piksraqtaaqaqtuŋa akisuruamik uyaġaŋmik \q2 qaukłiutquplugu tunŋavik Zion-mi, \q1 aasrii iñuum tunŋavigiyumiuŋ ilaa \q2 qapiqpaŋayumiñaitchuq.” \rq Isaiah 28:16\rq* \m \v 7 Ilipsitñunaasrii ukpiqsriruanun ilaa akisuruaŋuruq, aglaan tamatkunuŋa ukpiqsriñġitchuanun \q1 “Taamna uyaġak tuppirit ayakkaŋat, \q2 taamna uyaġak piitchuiḷḷapiaġaqtuq tuppirauni.” \rq Psalm 118:22\rq* \m \v 8 Suli \q1 “Taavruma uyaġaum putukkisinniaġai iñuich. \q2 Taamna uyaġak paallaktitchiraġaqtuq iliŋitñik.” \rq Isaiah 8:14\rq* \m Takku iŋmiknik putukkisaqtut tupiksriñġitḷutiŋ uqałiġmik. Taatnatun Agaayyutim sivunniuġutigigai. \v 9 Aglaan ilipsi iñuksraqtaaŋurusri, agaayuliqsigiplusri umialgum, suli ipqitchuaŋuplusri takku Agaayyutim iñugiplusri. Piksraqtaaŋurusri quliaqtuaġitquplugich quviqnaqtuat savaaŋi Agaayyutim tuqłuqtigikkapsi taaqtuamiñ quviqnaqtuamun qaumamiñun. \v 10 Iḷaatniimma qaaŋiqsuami iñuginġipiaġaluakkaŋasri, aglaan pakma iñugiliutigaasri Agaayyutim, suli akuqtuimaitḷusriunniiñ nagliktuutaanik, pakmaaglaan akuqtuġiksi nagliktaŋa. \s1 Agaayyutim Savaktai \p \v 11 Piqpagiplusri iḷauraamaaŋ, avakŋaqtaułhiñaqtusri iglaaŋuplusriḷu mattumani nunami. Taatnamik siimasaaġipsi piisimaaquplusri timim pisugruaġutaaniñ aŋuyaktuamiñ akiḷḷiḷiqsuqługich iñuutchisi. \v 12 Nalaunŋaruakun iñuuniaġitchi akunġatni ukpiqsriñġitchuat. Iḷaatni uqamaqłuutigigumisi pigiitchuakun savaktiġuġniḷusri, qiñiġumagaich nakuuruat savaasi aasriiñ kamaksruġlugu Agaayyun uvlumi ilaan tikiumakpatigut. \p \v 13 Pisigilugu Ataniq kamakkutiqaġusri iñupayaanik saŋŋiqutiqaqtuanik, Rome-maġmiut umialigigaluaqpatruŋ \v 14 naagalu kavanaugaluaqpata tillisiaqaqtuat ilaaniñ anasriñŋuqsaquplugich savaaqaqtuat pigiitchuakun suli nanġaquplugich tamatkua savaaqaqtuat nalaunŋaruakun. \v 15 Atakkii pisułiġigaa Agaayyutim savaallautapsigun nutqautitquplugu piiŋiḷiqiłhat naluruat iñuich. \v 16 Iñuuniaġitchi patchisaitchuatitun iñuktitun, aglaan atuqnagu patchisaił̣iqsi mattutiginiaġlugu pigiitchuamun, aglaan iñuuniaġitchi savaktiŋisun Agaayyutim. \v 17 Kamagilugich iñupayaat, piqpagilugich ukpiqtuaŋuruaqatisri, taluġilugu Agaayyun, kamakkutiqaġlugu umialik. \s1 Urrakutaułha Christ-ŋum Nagliksaałhan \p \v 18 Savaktauruasrii, tupiksrisitchi atannapsitñik taluġipiaġlugich, kisiitñun tamatkunuŋa iłuatmun aŋalatipsitñun pisuŋaqasri, aglaantuuq tamatkunuŋa atanġuturuanun. \v 19 Iñuk akuqtuyunaqtuq Agaayyutmi qauġrimmaaġiutillautaġmigun igḷutuigumi naŋinnamik nalaunŋaitchualiqinġitchaluaqhuniunniiñ. \v 20 Pisigilugu savaaġiirrutin ipiġaqtuqsiuguvich kamakkutmik piksraitchutin Agaayyutmiñ igḷutuġaluaġupkuunniiñ naŋinnaq. Aglaan igḷutuġupku naŋinnaq anuqsrułikun nalaunŋarualiqiŋŋaqpich, taamna akuqtuyunaqtuq Agaayyutmi. \v 21 Taavrumuŋa ilipsi tuqłukkaurusri. Christ-tuuq nagliksaaqtuq piqutigiplusri. Unitchiruq tuvraaksrapsitñik maliglugich tuvliġaġniŋi. \q1 \v 22 “Ilaa killuqsatlaitchuq. \q2 Kinnitñiŋniutmik uqatlaitchuq.” \rq Isaiah 53:9\rq* \q1 \v 23 Uqamaqłuutikkaukami uqamaqłuutmik kiumakłiñġitchuq. Nagliksaaqami aniqsraaqtuiñġitchuq. Aglaan tunŋaviqaqtuq ilaanik atanniisuuruamik nalaunŋaruakun. \q1 \v 24 Ilaan akiyaġigai killuutivut timimigun tuqupluni sanniġutami tuqqutqupluta saŋŋianun killuqsautim aasrii iñuutqupluta nalaunŋaruałikun. Ilaan ipiġaqtuġniŋigun mamititaurusri.\fig |src="HK029A.tif" size="span" copy="Horace Knowles ©The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972, 1995." ref="1 Pe 2.24" \fig* \q1 \v 25 Ilipsi atriqaqtusri ipnaisun killukuaġuktuatun, aglaan pakma utiqsimarusri munaqsrimun suli qaunaksraanun iñuutchipsi. \c 3 \s1 Iḷaqatigiich \p \v 1 Taatnatullapiaq nuliaŋuruasrii kamaksrisitchi uipsitñik. Iḷaŋichaasiiñ ukpiqsriñġitpata uqałiġmik mumiksitauviaqtut nuliamiŋ iñuuniallautałhatigun \v 2 iliŋisa qiñiġumitruŋ ipqiññiałiqsi taluqsrił̣iqsiḷu iñuuniałłapsitñi. \v 3 Qiñiyunaqusriqsuqasri qaałhiñakun, nutchiqiłłapsigun naagaqaa kaviqsaanik maniŋñik uyamitqualiqsułikun suli atnuġaaġiksuanik atukkapsigun. \v 4 Aglaan piññaqnałiqsi ititchiuŋ iriqsimaaqtuakun qamuuna uummatipsigun, piunġiġanġitchuakun piññaqnaqutaanik irrutchim piisaanġitchuaŋupluni qiñuiññaqaqhuniḷu. Taamna kamanallapiaqhuni akisuruq qiñiłhani Agaayyutim. \v 5 Taatnatuntuuq taipchua ipqitchuat aġnat ukpiqsriruat Agaayyutmik iñuuniusriqaqtut piññaqnaqutiqaqhutiŋ qamuuna kamigiplugich uisiŋ, \v 6 Sarah-tun tupiksriruatun Abraham-mik taipḷugu aŋaayuqaġmiñik. Ilipsi ilaan panigigaasri nakuuruanik savaaqaġupsi iqsitchanġitchupsiḷu tupaŋanaqtuatigun. \p \v 7 Taatnatuntuuq uiŋuruasii iñuuniaqatigisigiŋ nuliasri kaŋiqsimaugaġlusri aġnat sayaktuitḷuktuaŋutilaaŋatnik aŋutiniñ suli paitchaktaaqatigiplugich iłuaqqutaanik iñuułhum. Taatnaġupsi piñaiḷutaitkisiruq iŋiqsrułiqsi. \s1 Nagliksaałiq Piqutigiplugu Nalaunŋaruałiq \p \v 8 Pakmapak uqallautilapsi uumiŋa, iluqasri atunim isrumaqaġitchi, kaŋiqsiqutiniuraġusri avatmun, piqpakkutilusri aniqatigiisun, iḷunŋukkutilusri, iłuaqqutilusriḷu atchił̣ikun. \v 9 Akisaqtuqnagich pigiitchuakun atniiyummatmiglu naagaqaa uqamaqłuutmiglu uqamaqłuutrigikkasri, aglaali iŋiġusri tamatkua ikayuusriaqaqulugich iḷisimalugu tuqłukkaułiqsi iŋiqsruutraksraġiplugich, aasriiñ taatnaġupsi ikayuusriaqaġisipmiusri, \v 10 aglausimaruatun Agaayyutim makpiġaaŋiñi, \q1 “Iñuk piqpaksriruaq iñuułiġmik \q2 suli uvliḷḷautaġuktuaq quviasrukhuni \q2 qaunagiliuŋ qaniġikkani uqałiksraŋaniñ pigiitchuamik \q2 suli qaqłuuŋni uqałiksraŋakniñ sagluuqtuanik. \q1 \v 11 Savanġiġḷi pigiitchuanik aglaan savagli nakuuruanik. \q2 Pakaaġiliuŋ qiñuiññaq pigiliutiniapiaġlugu. \q1 \v 12 Atakkii irrak Atanġuruam qaunaksriruk iñuŋnik nalaunŋaruanik, \q2 suli siuttak naalaġniruk iŋiqsrułhatnun, \q2 aglaan kigiñaŋan Atanġuruam akiḷḷiḷiqsimagai tamatkua \q2 savaaqaqtuat pigiitchuamik.” \rq Psalm 34:12-16\rq* \p \v 13 Aasriiñ kia atniaġisiñiqpasri nakuuruanik savaaqaġupsi. \v 14 Aglaan nagliksaaġupsi pisigilugu nalaunŋaruaq quvianamiugisirusri. Iqsiginagu iñuich tatamnaqsiraġałhat, unniiñ iłuiḷḷiuġutiginagich tamatkua. \v 15 Kamagisriuŋ Atanġuruaq Christ uummatipsitñi, Ataniġikkaqsi. Itqanairrutilugu ataramik kiggutiqałiksraqsi iñuum apiqsruqpasri niġiugakun pigikkapsigun. \v 16 Aglaan kiuyumagiksi piisaanġił̣ikun taluqsrił̣ikunlu, ataramik patchisaisillugich qauġrimmaaġiutillautasri. Taimmali kisut uqamaqłuutigikpasri savaaqaġniḷusri pigiitchuamik, iliŋich kanŋutchałhiñaġumuut iḷitchuġilutiŋ iñuuniallautałipsitñik Christ-kun. \v 17 Tarra iłuatluktuq, Agaayyutim pisułiġikpauŋ, nagliksaaġutigigupsiuŋ savaaqallautałiqsi uumakŋa savaaqałiġmiñ pigiitchuamik. \v 18 Christ-tuuq nagliksaaqmiuq. Ilaa tuquŋaruq pisigiplugich killuqsautit atausriġmiaqługu, nalaunŋaruaq iñuk pisigiplugich nalaunŋaitchuat tikiutisrukhuta Agaayyutmun. Timaa ilaan tuqqutaugaluaqtuq aglaan irrusia iñuuruqsuli. \v 19 Aasriiñ irrusriupluni ilaan utlaŋniġaa irrutchich tigutaaqsiuviŋmiittuat quliaqtuaġiaqhuni tusraayugaaġiksuamik. \v 20 Taipchua irrusrich tupiksriñġitchut Agaayyutmik iŋiḷġaanimma uvluŋiñi Noah-m, Agaayyutim anuqsrutikkaġmigun utaqqikamigich isrummitqiquplugich Noah umiaqpalipkaqługu. Ikituurat iñuich, tallimat piñasruuplutiŋ, annautikkaurut umiaqpaŋmi uliqpakman. \v 21 Taamna atriŋuruq paptaaġutmun pakma anniqsuutigikkapsitñun. Paptaaġutigun iñuk salummakkaunġitchuq puyaŋanik timim, aglaan iñuk iŋiqsruqtuq Agaayyutmun salummaquplugu qauġrimmaaġiutillautani killuqsautipayaaniñ, pisigiplugu aŋitqił̣ha Jesus Christ-ŋum, \v 22 qiḷaŋmuktuaq aquppipḷuni taliqpian tuŋaani Agaayyutim. Israġulgiḷḷu saŋŋiqutiqaqtuatlu saŋŋiqaqtuatlu ataniġigaat ilaa. \c 4 \s1 Atlaŋŋuqtuaq Iñuuniałiq \p \v 1 Tarra Christ nagliksaaqtuksraupman timimigun pisigiplugu nalaunŋaruaq, isrumaqaqtuksraupmiusri Christ isrumapmatun itqanaiḷḷusri nagliksaaġutigiraksraukpan nalaunŋaruaq. Atakkii kiñapayaaq nagliksaaġumi timimigun nutqautipmigaa killuliqiłiq. \v 2 Taamna iñuk iñuunianġiqsuq pisuliġruakun tuquniałiġmiñunaglaan, aglaan pisułhagun Agaayyutim. \v 3 Taimma qaaŋianiktuami iñuuniaqpaaniktusri pisuułhatitun ukpiqsriñġitchuat iñuuniaqapsi suvaałłałikun, pisugruaġutiłikun, imilivaałłałikun, aliasrunġiñiałikun, piqł̣uktałikun taaŋŋaqhuni, qaayuġnaqtuakunlu aanġuaqtułikun. \v 4 Pakma ukpiqsriñġitchuat atlagigaasri iḷaliqsuutinġiqapsi iliŋitñun qił̣huqtaił̣hatni, aasriiñ uqamaqłuutigiaqsipḷusri. \v 5 Aglaan iliŋich kiggutiksraqaqtuksraugisirut savaaġmiktigun ilaanun atanniił̣hiñaaġuqtuamun iñuuruaniglu tuquŋaruaniglu. \v 6 Tarra taamna piqutigiplugu Christ quliaqtuaġniqsuq tusraayugaallautamik taipchunuŋa tuquaniktuanun taimani iliŋiḷḷi annautrautquplugittuuq. Atannikkauyumiñaqsipḷugich iñupayaatuntuuq nunami, aglaan Agaayyutim iñuuyumiñaquniġai irrutchiġmiktigun Agaayyutitun iñuuruatun. \s1 Aŋalatchiḷḷautaqtuat Agaayyutim Aatchuutaiñik \p \v 7 Aglaan supayaurat isruksraŋat qalliurallapiaqtuq. Taatnaġusri qauġrimmaaġigitchi qaunatqiaġigusriḷu aasriiñ iŋiqsrutlasriḷusri. \v 8 Pitḷuktaksraq una supayaamiñ, piḷiqillapiaġusri piqpakkutisritchi avatmun, atakkii piqpaksrił̣hum maturaġigai iñugiallapiaqtuat killuqsautit. \v 9 Tukkiqsuutisritchi avatmun uqapiḷuutaiḷaakun. \v 10 Iñullaaŋuplusri akuqtuaqaqtusri aatchuutmik Agaayyutmiñ. Taatnaġusri savautisritchi avatmun savaktillautaulusri atullautaġlugich atlakaaġiich aatchuutai Agaayyutim, itna, \v 11 kiñapayaaq uqaqpan, Agaayyun uqaġli taavruma uqaġikkaŋagun, suli kiñapayaaq savautrigumi, ki savagli sayaksrirrutaagun Agaayyutim, Agaayyunli kamagikkauyumuuq supayaurakun tumigilugu Jesus Christ, pigikkaŋa kamanaun aŋalatchisiḷu taimuŋa isruitchuamun. Taatnatuq. \s1 Nagliksaałiq Ukpiqtuaŋupluni \p \v 12 Piqpagikkamaaŋ, tupaŋanasri ukpiqsrił̣iqsi uuktuaqsiukpan sakiqnaqtuatigun ikniqtun ittuatigun; atlayuaġinagu niġiunaiḷaakun taamna atuumakpan ilipsitñun. \v 13 Aglaan quviatchauġigitchi piqasiutiniḷusri Christ-mun nagliksaałhagun quviatchallapiaġumuusri quyalusri kamanautaa sagviqpan. \v 14 Pisaaŋŋatchiugupsi pisigilugu atqa Christ-ŋum quvianamiurusri, atakkii Agaayyutim Irrusrian, Irrusria kamanautaan, nayuġaatin. \v 15 Sumiunniiñ nalliqsi nagliksaaqani iñuaqtuqtauluni, unniiñ tigliŋniaqtauluni, unniiñ savvaġluktauluni, unniiñ naipiqtuqtauluni iñuich sutilaaŋatnik. \v 16 Aglaan kisupayaaq nagliksaaqtikkaugumi pisigilugu ukpiqsrił̣ha Christ-mik kanŋusruutiginġiḷḷiuŋ, aglaan kamaksruġliuŋ Agaayyun iḷisimanałiġmigun Christ-mun iñugitilaaġmiñik. \v 17 Pakma atanniił̣hum aullaġniiviksraŋa tikitchuq, aasrii Agaayyutim iñuŋi atanniqsukkauqqaaqtuksraurut. Tarra atanniqsuqqaaġniqpatigut, qanutchimik isruksraqaġisivat tamatkua tupiksriñġitchuat tusraayugaallautamik Agaayyutikun? \q1 \v 18 “Nalaunŋaruat iñuich annałiksraŋat qaġananġiññiqpan, \q2 sugisiñiqpatmi iñuich agaayyutaitchuatlu killuliqiritlu?” \rq Proverbs 11:31\rq* \m \v 19 Tarraasrii tamatkua nagliksaaqtikkauruat pisułhagun Agaayyutim nakuurualiqilich. Qaisimaapiaqtaksraġigaich iñuutchisiŋ iñiqsirimiknun ilaanun tuniqsimaruamun ataramik. \c 5 \s1 Munaqsraŋi Agaayyutim \p \v 1 Pakma siḷġiqsuġniaġitka qaukłiuruat akunnapsitñi, uvaŋaptuuq qaukłiupluŋa. Qiñiqsimagiga nagliksaaqman Christ aasrii quliaqtuaġiplugu, piqatauyumaaqłuŋaptuuq kamanautaanun sagviqsaġumaruamun. \v 2 Qaunagilugich iñugikkaŋi Agaayyutim, munaqsraġikkasri akunnapsitñiittuat, [Agaayyutim atuqukkaŋa ilipsitñun]. Nunurausruŋaqasri aglaan piyummatigipiaġlugu, piññaŋniasruŋaqasri aglaan savautiyumaapiaġlugu. \v 3 Atanġuniaġvigisruŋaqnagich Agaayyutim iñugikkaŋi qaunagiraksriusiasri, aglaan tuvraaksrallautausitchi munaqsranun. \v 4 Aasrii qaukłiat munaqsrit sagviqpan, akuqtuigisirusri niaquġutaanik kamanautim akiññaktaatun piunġiġaġumiñaitchuamik. \v 5 Taatnatuntuuq, nukatpiaŋuruasrii kamakkutiugaġitchi qaukłiuruanik. Iluqasri kamanaġasrugisruŋaqasri savauttutilusri atchiksuałikun, atakkii \q1 “Agaayyutim ayaksimaaġai kamanaġasrugiruat \q2 aglaan ikayuqsimaaġai atchiksuaqtuat.” \rq Proverbs 3:34\rq* \m \v 6 Taatnamik atchiksimaaġitchi ilipsitñi ataatni sayakturuat argaiñ Agaayyutim, ilaanli kamanaqsipkaġumagaasri piviksraq nalautitpan. \v 7 Igillugu iluqaan isrumaaluutigikkaqsi ilaanun aasrii tutqiksiḷusri, takku ilaan qaunagigisigaasri. \v 8 Qauġrimmaaġigitchi qaunatqiaġigusri. Uumiksriksi Tuunġaq ataramik ukpiġutaiqsitchiñiaqtuq ilipsitñik, qaliŋuularuatun lion-tun kukiḷuktuatun sumunliqaa niqiksraqsiuqhuni.\fig |src="HK00046B.TIF" size="span" copy="Horace Knowles ©The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972, 1995." ref="1 Pe 5.8" \fig* \v 9 Taatnamik akiḷḷiḷiqsuqsiuŋ payaŋaiġvigilugu ukpiqsrił̣iqsi, iḷisimalugu aniqatiusri nanipayaaq nagliksaałhattuuq ilipsisun. \v 10 Aasriiñ nagliksaaqtuallaanikkupsi sivikitchuami, Agaayyutim iłuaqqutipayaaqaqtuam tuqłuqtigikkapsi Christ Jesus-kun isruitchuamun kamanautigikkaġmiñun, naamasripkaġniaġaasri, nalupqinaiġusri ukpiqsrił̣ipsitñi, sayaktusriḷusri suli payaŋaiġusri. \v 11 Ilaanun illi kamanaun saŋŋiḷu qaŋavak taimuŋa. Taatna. \s1 Iḷammiuġutit \p \v 12 Aglaktuŋa naigḷipḷugu Silvanus-kun isrummatigikkapkun tuniqsimapluni aniqataułha. Pitchuksaaġukkipsi aglagikkapkun uqautilusri Agaayyutim iłuaqqutigillapiałhamik. Iḷisimalugu taamna iłuaqqun tuniqsimavigisiuŋ. \v 13 Ukpiqtuaŋuruattuuq Babylon-mi ittuat piksraqtaaŋuruat ilipsisun, tuyuqmigaasri nayaaŋŋamik, suli Mark-ŋum iġñiġipmatun itaġma. \v 14 Paġlatisritchi avatmun kunigutmik ipqitchuakun piqpakkutiłikun. Qiñuiññaq illi iluqapsitñi ittuani Christ Jesus-mi. [Taatnatuq.]