\id 1TI - Ogea NT; Don Adep and Marib Fanua; 13-September-2013 \h 1 Timoti \toc2 1 Timoti \toc1 1 Timoti \mt1 1 Timoti \c 1 \p \v 1 Ji Pol we, ji Yesus Kristus nomo aposel. Itou no ere ege gidu haigai waha, no Yesus Kristus ere urei nomo itari tuya waha ngare, ji hangada hiyarenga aposel heigene. \v 2 Timoti, ne yame magana tigini, ji pas beha ne yerege hanini. Ere ebere Jijei Itou, ebere Anyakaro Yesus Kristus ngare edo tere bode aau narire gonga, tere bode augami nironga tebere huwanyatege ono tagorunga foinga inyonbona. \s1 Ere yaawawou beele oruwanga ilei woboya. \p \v 3 Ji beele beha saini Masedonia prowins langa goyoni ono boni, lehinene waha oruwanga elebe ege lehinini. Ne gai Efesus taon wanga yafa bonahe, fai ila nere saini Itou nomo hilou beele fai-aita bagu isisiwou nigi bode, nere yaawa beele hogo fere-fere adai lenigoguga bona beele danga bagu lenigau ganga gau hina. \v 4 Onodu nere aasa ewe, asanege gane unyinege bode beele baingaro hogo fere-fere lewei nomo fanyimu waha awodbode. Beele onouha waha no nere nebere ninanege hilalamu nagei nomo wahanga, onodu nere hoyo nigonga Itou bode huwanyanege ngalenga wonga, Itou no ere langa dada ono wona waha bode ada isi dewode. \v 5 Ariya Itou no ere haruwe tei nomo lehigai waha, nere fai-aita bagu ono nigedenga nere Yesus bode huwanyanege ngalengadu, Itou ago langa jijiga uwaunga uwau heigedu bode, nere isodbode, nere Itou ago langa nyabuluwou uwau. Onodu fanyimu waha oruwanga nere fai-aita ila gaude nigei nomo jaimu nigonbona. \v 6 Nere fai ila fanyimu waha awane, elebe nere nana tayou beele ewe kejiwe leengade. \v 7 Nere ila Itou nomo nuuni beele isisiwou nigode onode, onodu nere iside nebere beele waha no ngalenga tigini ide. Ariya nere beele malalamudu lede waha nomo hugu nere nage ada iside, onodu nere nage nebere beele bode foode nigei uwa. \p \v 8 Ere isiya, ere nuuni beele waha awa tuwedegenga Itou no haruwe hangada fuwai waha tou wage wa, nuuni beele no dada hilobainga. \v 9 Nuuni beele nomo haruwe no fai-aita fanyimu hilobainga onode waha tiginimu nigei nomo uwa. Nuuni beele no fai-aita nuuni beele feiya, bode honyonyowou fanyimu oojode waha tiginimu nagei nomo haruwe bagu. Wa nere fai-aita Itou moge tubode une tafade waha nebere. Ete fere, fai-aita nere Itou nomo onowou awa bode, oula nomo onowou oojode waha nebere. Nuuni beele no fai anyanege amenege gane dunege kote wanenga umeru wane bagu, nere fai ila dunege kotede waha bagu kot langa tafa nigei nomo bona. \v 10 Onodu no fai-aita nere longi tafade bagu, nere fai fanyimu inyaba hogo fere-fere Sodom fai nebere fanyinege onode waha bagu, nere fai ila yebu nigidu bode nebere haruwe magana ewe tafa nigide waha bagu, nere fai yaawa beele lebode ngalenga tigini ouwe langa ide waha bagu, nere fai-aita fanyimu inyaba hogo fere ete ono bode, hilou beele seei tude waha kot langa tafa nigona bona. \v 11 Ngalenga beele beha, no hilou beele Itou ji malalamudu lewei nomo hiyai waha dorofenga. Hilou beele waha, Itou no lala anyakaro langa, onodu no nogo nomo danga langa yafana waha bona lehigina. No gai amugou tigini, onodu edegawei nomo fanyimu tigini nomo hugu. \s1 Pol no Itou no bona aau warai waha bona hilobainga tuna. \p \v 12 Ere ebere Anyakaro Yesus Kristus no ji danga hidu bona isai wa, ji edo langa no nomo haruwe tefuwon boni, onodu ji haruwe waha tei nomo hangada hiyai. Onou waha boni ji no hilobainga tuni. \v 13 Ngalenga, ji amina no unyi seei tuwou beele leboni, no honggoro fai tafa tu boni, beele inyaba letuwene. Ono wai wa no alai, ji dada waha ono wene taate bona, ji no ada iside tuboni, ji no boni huwanyafe ngalengawei uwa. \v 14 Ariya ere ebere Anyakaro Yesus Kristus, no ji bona aau inyangaro warainga, ji no boni huwanyafe ngalengawei nomo bagu, ji yame huwanyafe nere fai-aita ila nigei nomo bagu bona jaimu hayai. \p \v 15 Yesus Kristus no oula belanga ere fai-aita une tafa-tafaya waha ege gidu haigei nomo bona mai. Beele beha no ngalenga tigini, nere fai-aita oruwanga edo beele beha isidu bode, huwanyanege ngalenga wodbode. Augami, ji yage ji une inyangaro tafanga wene, onodu ji une tafagou fai amugou dorofe yafene. \v 16 Ariya Yesus Kristus no fai-aita oruwanga benou isi dewei nomo gau tuna, no fai une tafagou waha foinga ono nigigou fai. Onou waha bona amugedu no ji bona augami tuwainga, ji agotete dorofe yafa gehenga, nere fai-aita oruwanga, no dada ji langa onowai waha uredu bode, nere fere no bode huwanyanege ngalenga wonga, agenege auma gai-gai yafa dewou waha todbode. \v 17 No saini oruwa nomo King. No ada ume-umena, onodu ere fai-aita no urei nomo edo uwa. No nogonga no Itou tigini. Onou waha bona, ere oruwanga gai-gai no unyi anyakaro tugedenga, no gai tigini amugou yafon bona. Ngalenga. \s1 Timoti no fanyimu inyaba ileiwei nomo bona no danga bagu wara wona. \p \v 18 Yame magana Timoti, amina nere ne name fanyite bode profet beele lewane waha ninafe isidu, ji beele beha ne dada onowau ganga waha boni lehinini. Ariya ne profet beele waha awa tuwahenga, onowou inyaba waha ileiwei nomo warawau ganga jaimu hinona. \v 19 Ariya oota waha langa, ne Yesus bonahe huwanyate ngalenga dewonga benou isau ganga, ne Itou ago langa waraga uwau. Ariya fai ila nere nyabulu wane waha nere iside, nere Itou awa tuwogunga nebere fanyinege tiginimu nagei nomo awade, iinga nebere huwanyanege ngalengawou inyaba dewai, waaga haari langa fourena dorofe. \v 20 Himeneus no Aleksander ngare onou ono warenga, ji nere Satan owo langa tafa nirene, nere isou hilobainga edo benou todbodere, nere Itou ege beele inyaba ada letuwodere. \c 2 \s1 Ere Itou hauya tudu, fai-aita oruwanga hoyo nigei nomo isoki tuwoboya. \p \v 1 Ariya ne dada amugou onowau ganga wa benou. Ne fai-aita lenigahenga nere Itou hauya tudu no hilobainga tubode, fai-aita oruwanga hoyo nigei nomo isoki tuwogu. \v 2 Ono bode nere king bagu gabman oruwanga bagu hoyo nigei nomo fere isoki tuwogu. Ono wogunga ere oruwanga edo huwanyage foinga inyi gonga yafade boya, fanyimu oruwa Itou no gau tuna waha edo tigini oojo woboya. \v 3 Hauyawou onouha waha no Itou ago langa hilobainga, no ere ege gidu haigou fai, no hauyawou onouha waha gaude tu‑tuna. \v 4 No fai-aita oruwanga ege gidu hanigonga, nere ngalenga beele nomo hugu edo isodbode waha bona gau tuna. \v 5 Ere isiya, Itou etenga nogonga yafana. Ariya gama fai etenga, no fai-aita bagu Itou bagu gamanege langa otona, fai waha no Yesus Kristus. \v 6 Ariya Itou no saini hangadawai langa, Kristus no nogo nomo ago auma yafou nere fai-aita oruwanga ejija nigidu ege gidu hanigei nomo bona nigaiha, fanyimu waha langa Itou no ere benou abitimu higina, no fai-aita oruwanga ege gidu hanigona onona. \v 7 Itou no ji aposel heigei nomo bona hangada hiyai, ji no nomo beele malalamudu lewei nomo haruwe bagu. Ji ngalenga leni, ji yaawawei uwa. No ji nere fai-aita fereha waha isisiwou nigehenga, nere Kristus bode huwanyanege ngalenga wonga, beele ngalenga bode isi dewodbode waha bona haruwe hiyaiha. \p \v 8 Onou waha boni, ji nere fai-aita matane oruwanga langa owonege isoudu hauyawei nomo gau hina. Ji nere nebere agenege auma yafou Itou tudbode, nere guuni yafodbode gau hina, nere hounege mai ganga honggoro gurude waha awadu bode, nere fanyimu waha langa edo hauya wode. \s1 Haruwe hilobainga tei nomo fanyimu wa, aita nebere mujari tigini. \p \v 9 Beele ete benou. Ji aita nere kolos hilobainga nere nebere tanigou haawe langanga tanei nomo gau hina. Nere adai edega bode, tawanege mujarimu bode, nere nebere genege gala kililoi hogo fere-fere tani bode, gol langa mujari bode, kolos moni gai anyakaro nomo waha tanogu. \v 10 Nere aita Itou nomo beele oojo wode wonga, nere haruwe hilobainga hogo fere-fere togu. Wa nere nebere mujari tigini. \v 11 Nere aita nere nage nebere onowou ilei bode, huranege fosokodu Itou nomo beele tode. \v 12 Ji aita ada awa nigi gene, nere fai oofa nigi bode Itou nomo beele isisiwou nigi-nigide. Nere aita huranege fosokodu beelenga aagu wodbode. \v 13 Isagu, Itou no Adam amugedu tafa tudu bona, iinga no Iv tafa tuwai. \v 14 Ono wainga, Adam no yaawa beele bona huwanya ngalengawei uwa. Aita no yaawa beele waha bona huwanya ngalenga wainga no une tafaiha. \v 15 Onou wa, aita nere edo magana bisei nomo haruwe todbode. Nere onou ono bode, Kristus bode gai‑gai huwanyanege ngalenga gonga, nebere yafou no tudu guuni yafa bode, nere fai-aita ila gaude nigei nomo fanyimu bagu, fanyimu hilobainga waha bagu oojo bode wonga, Itou no nere ege gidu hanigonbona. \c 3 \s1 Sios oofagou fai nere fanyimu hilobainga oojo wogu. \p \v 1 Ariya beele beha ngalenga tigini. Fai no sios oofagou fai yafei nomo wonga, no haruwe hilobainga gauna. \v 2 Fai no oofa nigou fai heigona wa, no fanyimu tigini wahanga oojo wonga, fai nere no langa nyabuluwou ete ada urode. No aita etenga nomo au yafona. Onodu no yafade bona, no isou hilobainga wahanga oojo bona, fanyimu hilobainga ono wona. No fai no nomo mata langa maide waha oofade nigona. No fai-aita fanyimu Itou gau tuna waha, isisiwou nigei nomo fanyimu iside wona. \v 3 Ariya no ada sipak wona. No houmu fasayadu mayonga fai ila bagu adai wara wona. No foinga langa ono nigona. No moni tei nomo bona inyangaro adai gau tuwona. \v 4 No nogo nomo oya magana bagu oofa nigide bona, no nomo magana gane ono nigi gonga, nere nomo beele isidu bode oojo dewode. \v 5 Ariya, fai no nogo nomo oya magana bagu oofa nigei nomo edo uwa waha, no Itou nomo sios oofawei nomo haruwe tei nomo edo uwa. \v 6 Kristen eege no oofa nigou fai ada heigonbona. Taate bona, gamaji no benou isoga, no fai hilobainga ibona feeto wonga, Itou no Satan kot langa tafa tuwai dorofe, no fere kot langa tafa tuwoga. \v 7 Fai no, nere fai sios gisa langa yafade waha gamanege langa no unyi hilobainga bagu waha, nogonga no oofa nigigou fai edo langa yafonbona. Onou wa, no unyi hilou uwa wonga, nere fai edo no beele inyaba letuwogunga, no Satan nomo boloba langa goyonbona. \s1 Sios nomo haruwe fai nere, fanyimu hilobainga oojo wodbode. \p \v 8 Onou dorofenga, sios nomo haruwe fai nere, nebere haruwe bode ninanege tigini isodbode. Nere huranege nga nomo fai adai yafogu. Nere adai sipak wogu. Nere fai nebere moni dada kuse nagei nomo ninanege adai isogu. \v 9 Nere benou isogu, nere Itou ago langa nyabuluwou te uwau, onodu nere ngalenga beele Itou no ere fai no boya huwanyage ngalengawou abitimu higai waha danga bagu yaasu wogu. \v 10 Ariya, tere amugedu, nebere haruwe ure nagagu. Nere haruwe te dewei mata wogunga wa, nere edo sios nomo haruwe fai yafodbode. \v 11 Ariya, nere nebere oyanege gane fere, fanyimu nere onode waha bode ninanege iside wogu. Nere mogonege beele adai lewogu. Nere yafade bode, haruwe oruwanga nere tane waha tigini ono wogu. \v 12 Sios nomo haruwe fai no aita etenga nomo au yafou, ono bona no nogo nomo oya magana bagu oofade nigou. \v 13 Fai nere sios nomo haruwe fai yafa bode haruwe hilobainga tede waha, nere unyinege hilobainga todbode. Onodu nere Yesus Kristus bode huwanyanege ngalengana waha, malalamudu lewei nomo adai umugogu. \s1 Itou nomo fanyimu nomo beele hugu wa, no dada gai anyakaro tigini. \p \v 14 Ji fasayadu mai ne neriyei nomo ononi, onou wa ji isina, ji beele beha ne yerege hanei mata boni wonga wa hilobainga. \v 15 Onou bona ji fasadu mai heigei uwa wonga, ne edo beele beha uredu bonahe, ere Itou nomo fai-aita fanyimu hilobainga oojo woboya waha isau ganga. Ere Itou nomo fai-aita ere, Itou gai-gai yafagou waha nomo sios yafa geyenga, sios waha no auuma danga bagu dorofe ngalenga beele aulena. \v 16 Ere benou isideya, Itou nomo fanyimu nomo beele hugu wa, no dada gai anyakaro tigini. Ariya beele waha, Itou no ere abitimu higai wa no benou, \q1 No fai tigini heigainga, fai-aita nere no urane. \q1 Hauri Guuni no benou abitimuna \q2 no nomo fanyimu waha no gai tigini, \q2 ensel nere no urane. \q1 Nere fai goidu bode no nomo beele waha \q2 fai oruwa langa malalamudu lewane. \q1 Nere oulaha nomo fai-aita, nere \q2 no bode huwanyanege ngalenga wane. \q1 Itou no haudu ouwe langa manainga, \q2 no unyi gai anyakaro tigini taiha. \c 4 \s1 Yaawa beele hogo fere-fere nere, fai-aita bagu nebere ninanege hilalamu nagina. \p \v 1 Hauri Guuni no foomudu benou lena, saini iinga huunta heigona onona waha langa, fai ila nebere huwanyanege ngalengawou awodbode, taate bode, nere yaawagou hauri bagu hauri inyaba bagu nebere beele bode agenege kuli tafa bode, nebere beele oojo wodbode. \v 2 Nere yaawagou fai nere yaawa beele waha, fai-aita bagu malalamudu lenigodbode. Nere fai waha nebere ninanege tigini hilala dewou, onodu nere nebere une bode ege ninanege isegu uwa. \v 3 Nere fai waha, fai-aita bagu adai te guruwei nomo karu nigi bode, da hogo fere-fere Itou no ere fai-aita no boya huwanyage ngalenga gonga, no nomo ngalenga beele isideya waha nyei nomo tafa hagai waha, adai nyei nomo bode karu nigodbode, waha ere edo elegedu nyi boya Itou hilobainga tuwoboya. \v 4 Ere isiya, dada oruwanga Itou no tafai waha, nere hilou‑hilounga, ere dada inyaba dorofe adai nerigoya. Ere Itou hilobainga tuboya elegei nomo. \v 5 Itou nomo beele bagu, ere ebere hauyawou bagu, da dada waha ono nigi ganga nere Itou nogo nomo dada tigini dorofe heigena. \s1 Timoti no Kristus nomo haruwe fai hilobainga yafou. \p \v 6 Ne beele beha nere baabo gane nigei mata bonahe wonga, ne Yesus Kristus nomo haruwe fai hilobainga yafau ganga. Ono bonahe beele oruwanga ere huwanyage ngalengana waha langa, ne isou hilou-hilou elegedu oojoni waha langa, danga anyakaro tau ganga. \v 7 Onou wa, ne nere ila aasa inyaba hogo fere-fere inyaba haide waha moge nigau. Ne Itou nomo onowou bonahe isisiwou te dewau. \v 8 Ne isini, ere ebere geege gala ono tuwedenga danga bagu heigei nomo gai-gai isisiwou tuya wonga, no ere menanga onou hoyo higonbona. Onou wa, ere Itou nomo onowou ere langa danga bagu heigei nomo boya, isisiwei mata wedenga, waha no ere inyangaro hoyo higonbona. No ere agege auma elebe yafaya beha bagu ere iinga toboya waha fere edo langa hoyo higonbona. \v 9 Beele beha no ngalenga tigini, onodu fai-aita oruwanga nere edo isidu bode huwanyanege ngalenga wodbode. \v 10 Itou gai-gai yafagou, no nere fai-aita oruwanga ege gidu hanigei nomo fai, no ere fai-aita no boya huwanyage ngalengana waha tigini ege gidu haigai. Ere no boya huwanyage ngalengade ganga, no hilou tafa higi dewonbona itari tuya, onou waha boya, ere gai-gai haruwe danga bagu te‑teya. \p \v 11 Ne beele beha nere fai-aita bagu le nigi bonahe, nere oojowei nomo bonahe isisiwou nigau. \v 12 Nere ne neriyede wa, ne menanga giila, ariya nere ne fai ewe dorofe adai isi hinogu. Ne onowou hilobainga wahanga ono wahenga, nere Kristen ne name onowou waha uredu bode oojo wode. Ne name beele lewou langa, ne name golowou langa, nere ila gaude nigei nomo fanyimu langa, huwanyage ngalengawei nomo fanyimu langa, Itou ago langa jijiga uwaunga uwau yafei nomo fanyimu langa, ne fanyite hilobainga wahanga onowau. \v 13 Ji fasadu mayei nomo edo uwa wonga, ne Itou nomo beele buk langa nere fai-aita gai lelege nagi bonahe, beele nomo hugu malalamudu lenigi bonahe, fanyimu Itou no gau tuna waha isisiwou nigi dewau. \v 14 Ne danga Itou no toota dorofe hinai waha, saini nere sios nomo mora bagu owonege ne jaulate langa tafa ganenga, fai ete no ne name fanyite bona profet beele lewai waha, ne danga waha langa haruwe tei nomo adai uwane garewou. \v 15 Ne gai-gai name haruwe waha oofa dewau. Ne haruwe waha oruwanga heige dewei nomo bonahe, haruwe danga bagu tau, ono wahenga nere fai-aita oruwanga ne nage name onowou hilobainga heige dewonga urodbode. \v 16 Ne nage name onowou bonahe, nere fai-aita isisiwou nigei nomo haruwe waha bagu oofa dewau. Ariya ne onou onowei nomo danga tafei mata bonahe wonga, ne name haruwe langa Itou no ne nage ege gidu haine bona, no fai-aita ne name beele isi-iside waha gidu hanigonbona. \c 5 \s1 Timoti no fai-aita no nomo gane tigini dorofe nerigonbona. \p \v 1 Ne fai umura adai honggoro nigau. Ne nage name amene tiginimu tuni dorofe, beele foinga langa tiginimu nigau. Ono bonahe fai giila ne nage name baine gane ono nigini fanyimu onounga langa ono nigau. \v 2 Ono bonahe ne nage name anyane gane ono nigini fanyimu waha onounga langa nere aita umura onounga ono nigau. Ono bonahe ne nage name ogone gane ono nigini fanyimu waha langa nere aita magana giila onounga ono nigau, wa Itou ago langa fanyimu jijiga uwau tigini waha langa. \s1 Faiwei no nere aita oyo oofa nigonbona? \p \v 3 Aita ete no nomo au umei mata wonga, aita no nogonga tigini yafonga, fanyimu hilobainga ono tuwau. \v 4 Ariya aita waha no nomo magana gane bagu yo, no nomo asa gane bagu wonga, ne nere benou isi dewei nomo bonahe hoyo nigau, Itou ago langa nere nebere haruwe amugou wa, nere anyanege oofade tuwei nomo haruwe. Fanyimu waha langa, nere amenege anyanege gane amina hoyo nigei nomo haruwe danga bagu tane waha agou oruwanga warodbode. Itou no fanyimu onouha waha gaude tuna. \p \v 5 Ariya aita ete nomo au umonga, no gai nogonga tigini yafei mata bona wonga, no benou ono wonbona. No Itou bona huwanya ngalenga dewonga, Itou no hilobainga ono tuwei nomo bona itari tu bona, no gai-gai hoonga bagu ooru bagu Itou hauya tu bona, no hoyo tuwei nomo bona isoki tuwonbona. \v 6 Ariya aita ete no nomo au umai, onodu aita waha no genege gala nomo gauwou wahanga oojowei mata wona wa, aita waha fere no umaiha dorofe yafana. \v 7 Onou waha bona, ne aita nere Itou hauya tuwei nomo fanyimu oojowei nomo lenigahenga, nere fanyimu tigini wahanga edo ono wogunga, nere fai‑aita bagu beele inyaba lenigei nomo edo uwa. \v 8 Ariya isagu. Fai ete no nogo nomo ganemu etengaha tigini ada oofa nigi bona, nomo gane ila fere ada oofa nigei mata wona wa, fai waha no nomo huwanya ngalengawou amina awai, no fai gai inyaba dewou. Haiden nere nage fanyimu inyaba onouha ada ono-onode. \p \v 9 Nere aita oyo nebere lis langa, aita benouha waha edo unyinege yeregau, aita no haga orei 60 feiyadu, no fai etenga nomo oya yafai, onodu \v 10 no unyi benou bagu waha, no haruwe hilobainga hogo fere-fere tegou aita. Ji haruwe hilobainga hogo fere‑fere benou boni leni, no nogo nomo magana oofade nigei nomo, nere fai matane eteha mai gogunga da dada langa oofa nigei nomo, nere Kristen nebere afenege hugeru nagei nomo, nere fai-aita ou bagu waha hoyo nigei nomo, haruwe hilou hogo fere-fere ila onowei nomo. Ne aita onouha wahanga nebere unyinege yeregau. \p \v 11 Ariya ne aita giila nebere fai umeru wane waha, unyinege adai yeregau, taate bona, saini nere fai ege tei nomo huwanyanege jai ganga nere Kristus moge tu‑tude, \v 12 onodu nere beele baara tawane waha fasaka bode, nere nyabuluwou bagu. \v 13 Ariya fanyimu ete fere nere ono‑onode. Nere hogonyi fanyimu tedu bode mata fere‑fere langa kejiwe golo-golode. Onodu nere hogonyi fanyimu wahanga ada ono-onode. Nere fai‑aita bagu ila dada ono gane nebere beele isidu, golo bode mogonege beele lewei nomo gaude nigi‑nigina. Onou bona beele ere lewei nomo tigini uwa waha nere le‑lede. \v 14 Onou waha bona nere aita menanga giila waha, nere ege fai elegedu magana bisi bode, nebere mata oofawei nomo ninafe isini. Nere onou onowei mata wogunga, honggoro fai ete no fanyimu nere onode waha ada uredu bona, ere beele inyaba lehigonbona. \v 15 Ne isini, aita waha nebereha ila, nere jala hilobainga awadu bode, Satan oojo tuwane. \v 16 Aita ete nomo ilibumu no Kristus bona huwanya ngalengawei mata wonga, aita ila nebere fai umeru wane waha, aita waha no nogo nere oofa nigonbona. No onou ono wonga, sios nomo fai‑aita nere oofa nigei nomo ou uwau. Onodu sios nomo fai-aita nere edo aita nere nagenga tigini yafade waha oofa nigodbode. \s1 Ere mora bagu haruwe hilobainga tede waha oofade nigoboya. \p \v 17 Tere mora bagu haruwe hilobainga tede waha, unyinege anyaro nigi bonade, ejiya nigi dewagu. Dada waha elegei nomo fai amugou wa, nere mora bagu Itou nomo beele malalamudu lebode, nere fai-aita fanyimu Itou gau tuna waha, isisiwou nigei nomo haruwe anyakaro te‑tede. \v 18 Ere isiya, Itou nomo buk langa no benou lena, “Tere saini bulumakao no raisi osoko dada asei nomo haruwe te gonga, tere nomo hurau adai fosoko fuwagu.” Onodu ere isiya, “Haruwe fai no nomo ejiya tuwou, no edo tonbona.” \v 19 Ariya fai ete no benou lewonga, “Mora bagu waha no nyabulu waha,” ono wonga ne beele waha isei nomo agene kuli adai tafau. Onou wa, fai nga yo eei nere beele onouha lewei mata wogunga, ne dabu aaguwau. \v 20 Onodu nere mora bagu ila une tafei mata wogunga, ne mora bagu oruwanga agenege langa tiginimu nigahenga nere ila fere edo umugodbode. \s1 Timoti no nogo nomo fanyimu bona oofa dewonbona. \p \v 21 Itou ago langa, Yesus Kristus ago langa, Itou nomo ensel agenege langa, ji ne tigini benou lehinini, ne haruwe oruwanga ji lehinene waha, oofa dewau, ne fai oruwanga fanyimu hogo etenga ono nigau. Ne nere fai aroro bagu ilibane gane wahanga fanyimu hilobainga adai ono nigau. \v 22 Onodu ne fai ete Itou nomo haruwe tei nomo hangada tudu, owone fasayadu no jaula langa adai tafau. Gamaji nere ila nebere une ne langa fada hinoga. Ne Itou ago langa jijiga uwaunga uwau yafei nomo ne nage bonahe oofa dewau. \p \v 23 Ne yaage ewenga nyei nomo fanyimu waha awau. Hilobainga ne huwanyate hoyowei nomo, wain menanga bagu nyahenga, taura ne langa gai‑gai heigena waha feta wonbona. \p \v 24 Fai ila nebere une malala inyina, onodu une waha no fai une tafane waha amuge nigidu mani kot langa heigai dorofe. Onou wa, nere fai ila nebere une no huwari inyina, iinga langa nere malala heigodbode. \v 25 Onou dorofenga, fanyimu hilobainga fere malala inyide. Onodu fanyimu hilobainga ila fasayadu malala ada heigede waha, nere fere gai-gai huwari ada inyodbode. \c 6 \s1 Nere haruwe magana ewe waha nere fanyimu hilobainga wahanga ono wogu. \p \v 1 Kristen oruwanga nere fai ila nebere haruwe fai ewe yafade waha, nere nebere oofa nigou fai unyinege anyakaro nigi bode, nebere huuna langa yafogu. Ono wogunga, oofa nigou fai nere Itou unyi bagu, Kristen ebere huwanyage ngalengawou bode beele inyaba ada lewodbode. \v 2 Ariya haruwe magana ewe ete, nomo oofa tuwou fai no Kristen wonga, haruwe magana waha no ninau benou adai isona, “No yame baabo, onou bona buyona, ji nomo beele edo feiya wonboni.” Uwa. No ninau benou isona, “Fai beha ji no hoyo tuwei nomo haruwe teni, no Kristen, onodu ji no gaude tuni.” Isou onouha waha no haruwe hilobainga tei nomo jaimu tuwonbona. \s1 Moni gau dewei nomo fanyimu waha no fanyimu inyaba oruwanga nomo hugu. \p Ne gai-gai fai-aita fanyimu hilobainga onowei nomo isisiwou nigi bonahe, fanyimu ji lehinene waha onowei nomo huwanyanege jaimu nagau. \v 3 Ere ebere Anyakaro Yesus Kristus nomo beele no Itou nomo onowou bona isisiwou higi de‑dena. Ariya fai ete no beele waha awadu bona, no beele hogo fere ete Yesus nomo beele tigini waha dorofe uwa waha, fai-aita bagu isisiwou nigei mata wonga, \v 4 ere edo isei nomo, fai waha no nogo nomo fanyimu gaude bona, ewe fetongana. No isou menanga ete uwau. No ewe dada mene-mene bona beele langa wara bona, beele langa feto guruwei nomo gauwou inyaba bagu waha, ebere fanyige langa nomo onowou waha bona unyige adadu tuwei nomo. Beele onouha waha no fai ono nigi ganga, nere fai ila bode huwanyanege inyaba ganga, beele langa wara bode, memesi beele lebode, nere ila bode ninanege inyaba isi nigi bode, \v 5 nere gai-gai kejiwe honggoro beele le guru‑gurude. Nere fai fanyimu onouha onode waha nebere ninanege hilala borowai, onodu nere beele ngalenga menanga ada iside. Nere Itou nomo onowou waha, kago elegei nomo jala rute, ide. \p \v 6 Ngalenga, ere Itou nomo onowou oojowei mata boya wonga, ere dada hilobainga baingaro elego boya, wa Itou no dada higi-higina waha boya edegawei mata wedenga. \v 7 Ere isiya, saini anyage gane bisi higanenga oula langa heigeya waha, ere dada ete tedu mei uwa. Onodu saini ere oula awadu goyoya waha, ere dada ete ada tedu goyo boya. \v 8 Onou wa, ere da bagu ogola dada bagu wonga, ere edo benou lewoya, “Wa ji bagu edo langa.” \v 9 Onou wa, nere fai moni dada baingaro elegei nomo gaude nigina waha, wala-walawou heigedu bona, hagoma kaafa ete yaasu tuna dorofe yaasu nigonbona. Nere nebere huwanyanege dada inyaba baingaro onowei nomo jaimu nigi gonga, waha no nere hilalamude nigonbona. Onodu fanyimu waha langa nere gai inyaba wodbode. \v 10 Moni gau dewei nomo fanyimu waha, no fanyimu inyaba oruwanga nebere hugu. Fai ila nere moni gaude nigai, ono wanenga fanyimu waha no nere kuse nigainga, nebere huwanyanege ngalengawou awadu bode, ou gai aroro aulane.\fig |alt="Money and Pen" src="HK00170B.TIF" size="col" loc="1Ti 6.3-11" copy="Horace Knowles © The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972." ref="1 Timoti 6.10" \fig* \s1 Ne danga bagu guriyedu, agene auma gai-gai yafou hilobainga waha tau. \p \v 11 Ariya ne nu, Itou nomo fai, ne fanyimu inyaba onouha waha moge nigidu, oruwanga feiya nigau. Onodu ne fanyimu tigini waha bagu, Itou nomo onowou tigini bagu, huwanyage ngalenga dewei nomo fanyimu bagu, nere ila gaude nigei nomo fanyimu bagu, danga oto bonahe ou oruwanga aulei nomo fanyimu bagu, nere fai-aita foinga ono nigei nomo fanyimu bagu waha elegei nomo haruwe tau. \v 12 Fai no Kristus bona huwanya ngalengana waha, no feiya-feiya guruwei nomo guriyena dorofe. Onou waha bona, ne feiya-feiya guruwei nomo guriyou hilobainga waha langa, danga bagu guriyedu bonahe, agene auma gai-gai hilobainga yafou waha tau. Saini ne danga bagu oto boni, fai baingaro agenege langa, name huwanyate ngalengawou malalamudu legenenga, Itou no ne agenege auma waha tei nomo yaure hinai. \p \v 13 Itou ago langa, no dada oruwanga agenege auma nigi‑nigina, onodu Yesus Kristus ago langa, no danga bagu oto bona beele malala foomudu Pontius Pailot ago langa lewai, ji danga bagu benou lehinini, \v 14 ne beele tene waha oojo dewau. Ne beele waha adai hilalamu bonahe, dada ete fai nere beele inyaba letuwei nomo edo langa waha adai onowau. Ne oojode gahenga goi, saini ebere Anyakaro Yesus Kristus no malala heigonbona. \v 15 No saini Itou no hangadawai waha langa heigonbona. Itou no edegawei nomo fanyimu tigini nomo hugu, onodu no nogonga dada oruwanga oofa‑oofana. No king oruwanga nebere King, onodu fai aroro oruwanga nebere Anyakaro. \v 16 No nogonga no ada ume-umena. No lala gai anyakaro langa yafana, onodu ere no hinomu langa goyei nomo edo uwa. Fai ete no urei uwa, onodu fai ete no urei nomo edo uwa. Onou waha bona, ere oruwanga gai-gai no unyi anyakaro tugedenga, no danga oruwanga bagu yafonbona. Ngalenga. \s1 Fai nere moni dada baingaro waha, nere Itou bode huwanyanege ngalenga wonga fai-aita ila hoyo nigode. \p \v 17 Nere fai oula beha nomo moni dada baingaro bagu waha lenigau, nere adai honyonyo bode, nere nage unyinege jaimu wogu. Nere dada onouha fasayadu inyabawei nomo waha bode huwanyanege adai ngalengawou. Nere Itou bode huwanyanege ngalenga dewou, Itou no dada hilou-hilou baingaro ere edegawei nomo higi-higina. \v 18 Nere fai-aita ila hoyo nigei nomo fanyimu hilou-hilou baingaro ono wogu. Nere gai-gai fai-aita dada bode tutu nigina waha dada baingaro nigogu. Nere nebere dada tigini wa, nere nebere moni dada iwou ninanege adai isogu. Nere nebere dada tigini wa, nere ila hilou tafa nigei nomo fanyimu. \v 19 Nere onou onowei mata wode wa, nere dada hilou-hilou baingaro iinga huunta langa hoyo nigei nomo komomu wodbode, onodu nere agenege auma yafou tigini waha todbode. \s1 Timoti no nomo haruwe bona oofa dewonbona. \p \v 20 Timoti, ne haruwe Itou no hinai waha oofa dewau. Ne beele kejiwe hogo fere-fere, Itou nomo ninau oojowei uwa waha moge nigau. Onodu ne fai nere ere isou hilou bagu idu beele hogo fere-fere Itou ninau langa warana waha le‑lede, nere bae nigidu yafau. \v 21 Nere fai ila isou onou waha oojo bode, nebere huwanyanege ngalengawou fanyimu awane. \p Itou nomo aau warou edo tere bagu inyonbona.