\id ROM - Enga New Testament (2023 Edition) \h Roma \toc1 Roma Tange Dupanya Polome Pepa Pyao Pyasakamaiyamo Doko \toc2 Roma \toc3 Roma \mt1 ROMA \mt2 TANGE DUPANYA POLOME PEPA PYAO PYASAKAMAIYAMO DOKO \c 1 \s1 Pii Wambao Leamo Doko \p \v 1 Namba Polo, Jisasa Kraisanya kalai akali doko, Goteme aposole katatenopa lao wii lao nyepala, baanya wai pii epe doko lamaiyoo katape lea. \v 2 Wai pii epe doko, Goteme mende pitona lao baanya propeta dupa-kisa lao panea doko Gotenya pii pepa pyapae singi dupanya pyapae silyamo. \v 3-4 Wai pii epe doko Gote Ikiningi Jisasa Kraisa, naimanya Kamongo doko lao lapae silyamo. Yongenya-kaita baa Dapita tatanya mandipaenya mandipae. Oli Spiritanya kyeto dokome baa malunya sakatasiamo dokome baa Gote Ikiningi dokona lao panea. \v 5 Akali tata waka dupa pitakame Jisasa tungi pyatala, baanya pii sepala latali pyoo katao, baa kenge andake maitaminopa lao, Gotenya kondo kaenge dokopa, aposole kalai dokopa, dolapo Kraisa-kisa naima diamopa nyiama. \v 6 Nyakama Jisasa Kraisanya kalyepale lao wii lao nyepae dokaita apata nyiamiaka. \v 7 Goteme nyakama Roma tange dupa auu kaeyapala, baanya latae kalyepale lao wii lao nyepae dupanya pepa dake pyao peekelyo. Naimanya Takange Gotepa, Kamongo Jisasa Kraisapanya kondo kaenge dokopa, mona yaepenge dokopa, dolapo nyakama-kisa sipya laka lao masilyo. \s1 Roma Kanja Patoo Lao Polo Nee Kaeyao Kateamo Doko \p \v 8 Nyakama Roma tange dupame Jisasa tungi pyao kalyamino lapae doko yuu dupa pitakanya lao taeyamino dokonya, nambame nyakama pitaka masetala, Jisasa Kraisanya kenge dokonya nambanya Gote doko wambao yaka pilyino lelyo. \v 9-10 Gote Ikiningi dokonya wai pii epe doko nambanya moname endakali dupa lamaiyoo kalai pyakamaingi. Nambame koteaka lao loma silyo dokonya nambame nyakama kame sala naenge. Goteme yakana lao masetamo doko, indupa nyakama kanja ipatoo, kaitini mende setekena lao kyeto joo loma silyo. Dopa pilyo doko Goteme kandelyamo. \v 11 Oli Spiritame epe mendapu mee dingi dupanya mendatupa nyakama kyeto dina lao mokosoo ditoo latala, nyakama kalyamino dokonya namba kanja ipaowanimi kumilyo. \v 12 Dopa lelyo doko, namba nyakama-pipa tole katatamanopa, nambanya Jisasa tungi pingi dokome nyakama kyeto ditamopa, nyakamanya Jisasa tungi pingi dokome namba kyeto dina lao lelyo. \v 13 \x - \xo 1:13 \xt Ap 19:21\x*Kaimii paluma, nambame kalai pio dokonya akali tata waka yangi dupame dii mandyoo kalyaminoli pyoo, nyakamame apata dii mandyoo kalyepale lao, namba nyakama kalyamino dokonya paa longosa ipatoo lao pilyopa, kaitini lyokatae katao indupa tuu lelyamo. Nyakama nasoo ambe kalya naeyalapale lao nambame pii dutupa lelyo. \v 14 Giriki pii lengepi, Giriki pii nalengepi, sukulu lataepi, sukulu laa naengepi, dupa nambame yakinala naeyao wai pii epe doko lamaipenge. \v 15 Tenge dokonya, nyakama Roma kalyamino dupa apata nambame wai pii epe doko langipu laka lao nee kaelyo. \s1 Wai Pii Epe Dokonya Kyeto Palengena Leamo Doko \p \v 16 \x - \xo 1:16 \xt Make 8:38\x*Kraisanya wai pii epe dokonya, Gotenya kyeto doko palenge. Wai pii epe dokonya-kaita Kraisa tungi pyatami endakali dupa pitaka pyoo nyepenge. Tenge dokonya, nambame wai pii epe doko lamaiyanya elya nakaelyo. Pii dokome Juu dupa wambao pyoo nyepala, Giriki dupa apata pyoo nyepengeaka. \v 17 \x - \xo 1:17 \xt Ab 2:4\x*Wai pii epe dokonya Goteme baanya mana tolatae doko panasia. Mana tolatae doko Gote tungi pingi dokome tee pyatala, dokomeaka etasingi. Dopa pingi dokonya pii mende dapa lao pepa pyapae silyamo: “Endakali tolatae dupa Gote tungi pingi dokonya-kaita lete katatamina” lapae silyamo. \s1 Gotenya Imbu Kaenge Doko Koo Pingi Dupa-Kisa Singina Leamo Doko \p \v 18 Endakali Gote wata-minala naengepi, koo pingipi, dupame koo pilyami dokome kiningi pii doko panala naena lao kaita lyokelyaminopa, Goteme baanya imbu kaenge doko kaiti-kisa katao dupa-kisa panasingi. \v 19 Gote doko baa dopale-lamo lao masina lao endakali dokaita-kisa panasia dokonya, Gote doko dopale-lamo lao masingi doko dokaita-kisa panapae silyamo. \v 20 Yuupa kaitipa dolapo pyoo injia gii dokonya pituu, indupa tuu lao, Gotenya kyeto sulu singi dokopa, kataowaka katenge dokopa, dolapo endakalimi nakandengemaka doko, baanya wasia dupa pitaka endakali dupame kandatala baa dopale-lamo lao kandeami. Tenge dokonya, endakali mendaipi mendeme Gote doko dopale-lamo lao nakandengena lapenge daa. \v 21 \x - \xo 1:21 \xt Ep 4:17-18\x*Endakali Gote wata-minala naengepi, koo pingipi, dupame Gote doko kalyamona lao masiamiaka doko, baa Gote doko-lamo lao kenge andake maiyoo, yaka pilyino laa naeyaminopa, dokaitanya mona dupa iminjia. Dopa piamopa dokaitanya masingi dupa buu minao kyakea. \v 22 Dokaitame nyakama tange masingi akali kalyamanona lao masiamiaka doko, angi kyakaenge jiami. \v 23 \x - \xo 1:23 \xt Diut 4:16-18\x*Dokaitame kumala naenge tii pipae Gote doko yakinatala, mee endakalipi, yakapi, moko kitomende katengepi, kanopatopi, dopale jepae dupa wasepala mambo pyao kateami. \p \v 24 Dopa pyoo kateaminosa, kepo kolenge mana doko dokaitanya moname minaowani kaeyami dokome, dokaitanya yonge dupa tange koeyasoo katena Goteme kaeyapala kaeya. \v 25 Dokaitame Gotenya kiningi pii doko yakinatala, sambo pii dupa nyoo miniami. Dopa piami dokome, dupa pitaka pyoo wasingi Gote dokonya kalai pyakamaiyoo baa mambo pyao kalya naenya, baame wasia dupanya kalai pyakamaiyoo mambo pyao kateami. Dopaka doko, Gote iki baa auu petae doko tanga-tangapi kataowaka katata. Doko kiningi. \p \v 26 Endakali dokaitame Gote maita maiyami dokonya, Goteme dokaitanya elya pipae mana dupa minao katena kaeyapala kaeya. Dopa piamosa, enda dupame akalipa tole pingi mana doko kaeyapala, mana endame naminapenge dupa miniami. \v 27 Dopaka pyoo akali dupame enda-pipa tole pingi mana doko kaeyapala, akali yango-pipa elya pingi pyoani kaeyao pyoo kateami. Dokaitame dopa pyoo kaitini tolatae doko yakineami dokonya, yole nyepenge doko tange nyiami. \p \v 28 Endakali dokaitame Gote kalyamona lao masoo pituaka doko, masala naele lao kateaminosa, dokaitanya masingi dupa kyakao, koo napipenge dupa pyoo katena Goteme kaeyapala kaeya. \v 29 Mana koo tata-tata dupa miningipi, kepo kolengepi, koo pingipi, popaita pingipi, tuu pyoo mana koo miningipi, tilya nyingipi, endakali pyao kumasingipi, laiya latala tale pingipi, minakasingipi, luiyao koo pingipi, dupame endakali dokaita-kisa tumbilyamo. Dopa pimupa, dokaitame nambonambo pyoo, \v 30 lao nepao, Gote maka kaeyao, luiyao, endakali waka dupa kilya kandao, tange kenge minalyoo, koo tata waka dupa tee pyao, endangi takangepanya pii tanga lao, \v 31 mona napaliu, mende pitona lelyami dupa napyoo, dokaitanya palu dupa auu nakaeyao, imbu kaeyapeta soo, endakali dupa kondo nakaeyao kalyamino. \v 32 Mana koo dopale miningi endakali dupa kumapengena lao, Gotenya mana tolatae dokome lapae singina lao endakali dokaitame masingimaka doko, dokaitame mana koo dutupa minao katao, endakali waka dupame mana koo dutupa wata-minilyaminopa kandatala, yaka pimini-lamo lengema. \c 2 \s1 Goteme Endakali Yapata Dokonya Leamo Doko \p \v 1 \x - \xo 2:1 \xt Matyu 7:1-2; Luku 6:37\x*Dopana, embame endakali yapelyeno dokome emba-kisa koo mende nasilyamona lapenge daa. Endakali waka dupame mana minilyamino dupaka embame miningi dokonya, dupame koelyaminona lao embame yapelyeno dokome emba tange koona lao yapelyenosa pingi. \v 2 Mana dopale miningi endakali dupa Goteme kiningi pii doko watao yapengena lao naimame masilyamano. \v 3 Dopaka doko, endakali waka dupame mana minilyamino dupaka embame minao katao, dokaitame koelyaminona lao yapateno doko, Goteme emba yapapenge doko wanditona lao masilyipi? \v 4 Emba mona kapilyatale lao Goteme emba kondo kaengena lao embame masala naeyapala, baanya kondo kaenge andake dokopi, yapa imbu nakaenge dokopi, mona aloo pyaale lao malisingi dokopi, dutupa embame mee joo nepelyepe? \v 5 Emba tuu-tuu pyoo mona kapilyala naeyao, embanya mana koo dupa setao kalyeno dokonya, Gotenya imbu kaenge gii doko ipatamopa, baanya tolao yapenge mana doko emba-kisa panaseta. \v 6 \x - \xo 2:6 \xt Sam 62:12; Pro 24:12\x*Dokopa endakali mendai-mendai lao nyakamanya mana minatamili pyoo baame yole pita. \v 7 Maka nakaeyao mana epe dupa minao katao, tii pipaepi, kenge epepi, yonge tamuala naeyao kataowaka katengepi, dupa kutao katenge endakali dupa Goteme lete etete katenge doko maita. \v 8 Dopaka doko, kiningi pii doko yakinatala, tange iki masoo, mana koo dupa wata-minao paenge dupa-kisa Goteme baanya imbu kaenge etete andake doko epena lata. \v 9 Endakali mana koo minao katenge dupa pitaka-kisa Goteme kendapi, tandapi dupa epena lata. Juu dupa-kisa wambao epena latala, Giriki dupa-kisa epena lataka. \v 10 Dopaka doko, tii pipaepi, kenge epepi, mona yaepengepi, dupa Goteme mana epe miningi endakali dupa maita. Juu dupa wambao maitala, Giriki dupa maitaka. \v 11 \x - \xo 2:11 \xt Diut 10:17\x*Aipumape, Goteme endakali mende mona setapala, mende maka kaeyala naenge. \p \v 12 Mosesanya loo dupa silyamona lao masala naeyao koo pitami endakali dupa, Mosesanya loo dupame yapala naeyatamopapi, dupa kumao alu pitami. Mosesanya loo dupanya pundipundi katao koo pitami endakali dupa, Mosesanya loo dupameaka yapata. \v 13 Mosesanya loo dupa kaleme iki singi endakali dupa Goteme tolataena nalata. Mosesanya loo dupame lelyamoli pingi endakali dupa baame tolataena lata. \v 14 Mosesanya loo dupa akali tata waka dupa-kisa nasilyamoaka doko, dokaitanya moname latali pyoo loo dupa wata-minao katatamino doko, Mosesanya loo dupa dokaita-kisa silyamosa pingi. \v 15-16 Loo dupa wata-minao kalyami dokome, Mosesanya loo dupame kalai pipengena latae dupa dokaitanya mona andaka pepa pyatae katengena lao panenge. Endakalinya yalo petae dupa Goteme Jisasa Kraisa minatala yapata gii dokopa, dokaitanya moname epe pilyaminona laowapi, koelyaminona laowapi panatana lao nambame masilyo. Nambame wai pii epe doko lamailyo dokopa dopa lao lamaingi. \s1 Juupi Mosesanya Loopi Dupanya Leamo Doko \p \v 17 Sepe! Emba tangeme emba Juuna latala, Mosesanya loo dupanya kisa katapala, Gote tata kalyona lao tange kenge minalyingi. \v 18 Mosesanya loo dupa embame mana nyepae dokonyana, Kamongome pipi laka lao masingi dupa masetala, kalai epe pipenge dupa embame yakana lenge. \v 19-20 Mosesanya loo dupa emba-kisa silyamopa, mana kandengepi, kiningi piipi, dupa emba-kisa silyamoakana lao masokondape petala, embame lenge monda dupa laminao, iminjetaenya katenge dupa tii pisoo, kyakaenge dupa tolasoo, wane wanakupi dupa mana lamaiyoo katenge. \v 21 Emba dopa pingi dokome endakali waka dupa mana latala, emba tange mana laa naengepe? Endakali waka dupa pake nala naeyalapape lao embame mana latala, emba pake nengepe? \v 22 Kepo kolala naeyalapape lao embame mana latala, emba kepo kolengepe? Gotena lao wasepae dupa embame maka kaeyapala, gotena lao wasepae dupanya lotuu andaka singi dupa embame pake nyingipi? \v 23 Mosesanya loo dupa embame masilyona lao tange kenge minalyoo katapala, Gotenya kenge doko embame koeyasoo loo dupa yalenge. \v 24 \x - \xo 2:24 \xt Ais 52:5\x*Dokonya pii mende dapa lao pepa pyapae silyamo: “Nyakama mambele akali tata waka dupanya kainanya Gote kenge koo mailyaminona” lapae silyamo. \p \v 25 Embame Mosesanya loo dupa wata-minao katenge-tamo doko, yanu kepenge mana dokome emba nisingi. Dopaka doko, embame loo dupa yalao katenge-tamo doko, yanu kepenge mana dokome emba nisala naelyamopa, emba yanu kepala naenge dopale katenge. \v 26 Dopana, akali yanu kepala naenge mendeme Mosesanya loo dupa wata-minao katatamo doko, baa yanu kepapae kalyamona Goteme laa naeyatape? \v 27 Emba akali yanu kepapae dokome loo pepa pyapae dupa setao katao, loo dupa yalateno doko, yanu kepala naeyao Mosesanya loo dupa wata-minao katenge akali dokome emba koelyeno lata. \v 28 Akali mende baa yongeme Juuna latamo doko, baa angi Juu daa. Yanu kepenge mana angi doko, yongenya kalai mende iki daaka. \v 29 \x - \xo 2:29 \xt Diut 30:6\x*Doko monanya kalai mende. Akali mende baa moname Juuna latamo doko, baa angi Juu katatamosa pita. Mosesanya loo pepa pyapae singi dupame baa angi Juu jina lao nisala naenge. Spirita dokome baa angi Juu jina lao nisingi. Endakali dopale dupa endakalimi lalyala naengema. Endakali dopale dupa Goteme lalyingi. \c 3 \p \v 1 Dopana, Juu endakali dupa-kisa aki mende sipya dokome akali tata waka dupa ita minao kalyami? Yanu kepenge mana dokonya nisepae aki mende palenge? \v 2 Kaitini dupa pitakanya tenge longo mendapu palelyamo. Wambao doko, Goteme baanya pii lapae dupa Juu dupame isekena lao dupa-kisa setea-pyaa. \v 3 Juu yangi dupame Gote tungi napiami dokome, Goteme mende pitona lea doko kaita lyokeamipi? \v 4 \x - \xo 3:4 \xt Sam 51:4\x*Daa, dopa napiami! Endakali dupa pitakame sambo lengemaka doko, Goteme kiningi lenge. Dokonya pii mende dapa lao pepa pyapae silyamo: “Endakali mendeme Gote emba kotimi latamo doko, embame tolao lengena lao panena latala ita minatena” lapae silyamo. \v 5 Dopaka doko, naimanya mana koo minilyamano dupame Gotenya mana tolatae doko panasingi-tamo doko, naimame aipa lama? Naimame mana koo minilyamano dokonya, Goteme baanya imbu kaenge doko naima-kisa epena latamo doko, baame mana koo minatana lamape? (Endakalimi lengeli pyoo nambame lelyo.) \v 6 Daa, Goteme mana koo minatana lao naimame nalamana. Gote baa etete tolatae daa-pyali doko, aipa petala baame yuunya endakali dupa yapapyali? \v 7 Endakali mendeme sambo pii lenge dokonya-kaita Gotenya kiningi pii doko panelyamopa Gote kenge andake nyingi-tamo doko, aipuma endakali doko koo pingi endakali mendena lao Goteme yapelya? \v 8 Endakali mendapuame naima lao nepao, naimame dapa lelyaminona lelyamino: “Epe domo epena, koo pimana kae” lelyaminona lelyamino. Dokaitame lelyaminoliaka pyoo naimame lamape? Daa, dopa nalamana. Endakali dopa lelyamino dupa-kisa Goteme tenge setapala tanda maipenge dupa maita. \s1 Endakali Tolatae Mende Nakalyamona Leamo Doko \p \v 9 Naima Juu dupame Giriki dupa ita minao nisepae nyoo kalyamape? Daa, naima dopa pyoo nakalyamano. Naima Juupi, Girikipi dupa pitaka koo pingi mana dokonya pundipundi kalyamanona lao wambao lamano. Dokonya naimame aipa lama? \v 10 \x - \xo 3:10 \xt Sam 14:1-3; 53:1-3\x*Pii mende dapa lao pepa pyapae silyamo: “Endakali tolatae mende nakalyamo. Kiningi, mendaipi mende nakalyamo! \v 11 Masepae epe singi endakali mende nakalyamo. Gote kandatoo lao kutingi endakali mende nakalyamoaka. \v 12 Endakali pitakame kaitini tolatae doko yakinatala, kalai epe mende napyoo kalyamino. Endakali mendeme mana epe naminingi. Kiningi etete mendaipi mendeme mana epe naminingi! \v 13 \x - \xo 3:13 \xt Sam 5:9; 140:3\x*Dokaitanya nenge-kaita dupa endakali malu lopapae jilyamopa, keke dupame endakali minakasingima. Koo kanopato dupanya endakali kumasingi sopokali doko endakali dokaitanya kambunya singi. \v 14 \x - \xo 3:14 \xt Sam 10:7\x*Endakali koeyasina lao pii lengepi, pii kaa pipaepi, dupa endakali dokaitanya nenge-kaita tumbatae katenge. \v 15 \x - \xo 3:15 \xt Ais 59:7-8\x*Dokaitame endakali dupa pyao kumasalanya, moko etete yapa-yapa lao yukingima. \v 16 Kaitini paelyami dupanya endakali koeyasoo, kenda pisoo paengema. \v 17 Mona setao katenge kaitini doko dokaitame masala naengema. \v 18 \x - \xo 3:18 \xt Sam 36:1\x*Gote paka kaenge doko endakali dokaita-kisa nasingina” lapae silyamo. \p \v 19 Mosesanya loo dupanya pii pepa pyapae silyamo dupa Mosesanya loo dupanya pundipundi katenge endakali dupanya lao pyapae silyamona lao naimame masilyamano. Tenge dokonya, Goteme endakali dupa pitaka yapao pituu, koo piami dupa aipuma piamipi lao tipa pitamopa, endakali dupa pitakame aipa lamape lao masala naeyapala nenge-kaita piti pitami. \v 20 \x - \xo 3:20 \xt Sam 143:2; Gal 2:16\x*Mosesanya loo dupame pyepape latae singi dupa pingi dokonya-kaita Goteme baanya enomba dokonya endakali mende tolataena laa naenge. Mosesanya loo dupame naimanya koo pingi dupa panasilyamopa, naima koo pyemane-lumu lao masingi. \s1 Jisasa Tungi Pingi Endakali Dupa Goteme Tolatae Lengena Leamo Doko \p \v 21 Dopaka doko, Mosesanya loo dupa wata-minao katenge dokonya-kaita Gotenya mana tolatae dupa panasala naenya, indupa kaitini waka mendenya-kaita panasilyamo. Kaitini doko Mosesanya loopi, propetapi dupame dakena lao, lao paneami-pyaa: \v 22 \x - \xo 3:22 \xt Gal 2:16\x*Juupi, akali tata wakapi, dupa pitaka Jisasa Kraisa tungi pingi dokonya-kaita Goteme dupa tolataena lenge. Juupi, akali tata wakapi, dupa mende mendepale daa. Dupa mendai dopaleaka. \v 23 Aipumape, endakali dupa pitakame koo pingima dokonya, Gotenya tii pipae doko daa jilyamopa katengema. \v 24 Jisasa Kraisame naima mokao nyiamo dokonya-kaita Gotenya kondo kaenge dokome naima tolataena lea. \v 25-26 Jisasa tungi pyatami endakali dupanya koo dupa kunao nepalanya, Jisasa baa kundi joo taeyoko kai lena lao Goteme baa epena lea. Goteme baanya mana tolatae dupa panasotoo latala epena lea. Endakali dupanya wamba koo piami dupa Goteme kandeaka doko, baame yapa imbu nakaeyao, endakali yapala naeyaowaka pia. Mana tolatae miningi Gote dokome baanya mana tolatae dupa indupa gii dakepa panasoo, endakali Jisasa tungi pingi dupa tolataena lelyamo. \p \v 27 Dopana, naima tange kenge minalyepenge kaitini mende silyape? Daa, nasilyamo. Tange kenge minalyepenge kaitini doko loo aipale mendeme lyokenge? Tange kenge minalyepenge kaitini doko kalai mendapu pyepape lapae singi loo mendeme lyokengepe? Daa, tange kenge minalyepenge kaitini doko Jisasa tungi pyalapape lapae singi loo dokome lyokenge. \v 28 Mosesanya loo dupame pyepape latae singi dupa pingi dokonya-kaita Goteme endakali dupa tolataena laa naenge. Jisasa tungi pingi dokonya-kaita Goteme endakali dupa tolataena lengena lao naimame masilyamano. \v 29 Gote doko Juu dupanya ikipi? Gote doko akali tata waka dupanya apataka daa kandamuape? Kiningi, Gote doko akali tata waka dupanya apataka. \v 30 \x - \xo 3:30 \xt Diut 6:4; Gal 3:20\x*Gote baa mendai iki kalyamo. Akali yanu kepapaepi, kepala naengepi, dupa pitaka Jisasa tungi pingi dokonya-kaita Gote mendai dokomeaka tolataena lata. \v 31 Naimame Jisasa tungi pilyamano dokome Mosesanya loo dupa mee joo nepelyamape? Daa, dopa napilyamano. Naimame Jisasa tungi pilyamano dokome Mosesanya loo dupanya tenge angi dupa wata-minao kalyamano. \c 4 \s1 Abraame Baa Yanu Kepala Naengesa Gote Tungi Piana Leamo Doko \p \v 1 Naimanya takange Abraame-kisa yanu kepenge mana dokonya pia doko masetala, naimame aipa lama? \v 2 Abraameme baanya kalai pia dupanya-kaita baa tolatae kalyona leali doko, baa tange kenge minalyiamopa, Goteme baa tolataena laa naeyali. \v 3 \x - \xo 4:3 \xt Jen 15:6; Gal 3:6\x*Gotenya pii pepa pyapae singi dokonya aipa lapae silya? “Abraameme Gote tungi pia dokonya, Goteme baa tolataena leana” lapae silyamo. \v 4 Kalai pingi endakali dokonya yole nyingi doko mee nyala naenge. Baame kalai pilya dokonya yole nyingi. \v 5 Dopaka doko, kalai napyoo Gote tungi pingi endakali doko, endakali Gote wata-minala naenge dupa tolasingi Gote dokome baa tolataena lenge. \v 6 Endakali mendeme kalai mende napilyamopa, Goteme mee tolataena lenge endakali doko baa auu pisetaena lao Dapitame dapa lea-pyaa: \v 7 \x - \xo 4:7 \xt Sam 32:1-2\x*“Loo yalao koo pilya dupa Goteme kame setakamai, koo dupa kunao nepakamailya endakali doko baa auu pisetae. \v 8 Koo pilya dupa Kamongome itaki napyakamailya akali doko baa auu pisetaeyakana” lea-pyaa. \p \v 9 Dopa lea-lumu doko, akali yanu kepapae dupa iki Goteme auu pisetaepe, pande akali yanu kepala naenge dupa apata Goteme auu pisetae? Aipuma dopa lao tipa pilyo? “Abraameme Gote tungi pia dokonya, Goteme baa tolataena lea-pyaana” lao naimame lenge dokonya tipa pilyo. \v 10 Abraame baa aipa petae kateamopa Goteme baa tolataena lea? Baa yanu kepataesa leape, pande yanu kepala naengesa lea? Abraame baa yanu kepala naengesa Goteme baa tolataena lea-pyaa. \v 11-12 \x - \xo 4:11-12 \xt Jen 17:10\x*Naimanya takange Abraame baa yanu kepala naengesa, baame Gote tungi piamopa Goteme baa tolataena lea-pyaa. Maitakao baa Gote tungi pyao kalyona lao panasoo, yanu kepenge mana doko kongali joo nyia-pyaa. Abraame baa yanu kepala naengesa Gote tungi pyao kateali pyoo, akali yanu kepala naengepi, yanu kepapaepi, dupame Gote tungi pyatami dokonya-kaita, dupa apata Goteme tolataena latamopa, Abraame baa dupanya takange jetamopa lao Goteme Abraame baa yanu kepena lea-pyaa. \s1 Gote Tungi Pingi Dupa Isa Yuu Dake Maitona Goteme Leamo Doko \p \v 13 \x - \xo 4:13 \xt Jen 17:4-6; 22:17-18; Gal 3:29\x*Abraamepi, baanya mandipaenya mandipaepi, dupa isa yuu dake maitona lao Goteme lea doko, Mosesanya loo dupa wata-minatami dokonya-kaita maitona lao laa naeya-pyaa. Gote tungi pyatami dokonya-kaita endakali dupa tolataena latala maitona lao lea-pyaa. \v 14 \x - \xo 4:14 \xt Gal 3:18\x*Mosesanya loo dupa wata-miningi dokonya-kaita Goteme maitona lea doko nyepenge-pyali doko, Gote tungi pingi doko angi mende nanjimupa, Goteme maitona lea doko mee jipyali. \v 15 Mosesanya loo dupame Gotenya imbu kaenge doko nyoo epenge. Dopaka doko, loo nasipyali doko, loo yalenge mana doko nasipyaliaka. \p \v 16 \x - \xo 4:16 \xt Gal 3:7\x*Tenge dokonya Goteme kondo kaeyatamopa, Gote tungi pingi dokonya-kaita Goteme maitona lea doko nyepenge. Mosesanya loo nyiamino endakali dupa iki daa. Abraameme Gote tungi piali pyoo tungi pingi endakali dupa pitaka nyepenge. Abraame baa naima pitakanya takange dokonya, Goteme baa maitona lea doko Abraamenya mandipaenya mandipae dupa pitaka nyepenge. \v 17 \x - \xo 4:17 \xt Jen 17:5\x*Goteme pii mende Abraame lamaiya doko dapa lao pepa pyapae silyamo: “Akali tata longonya emba takange jaa latelyona” lapae silyamo. Abraameme tungi pia Gote dokonya enombanya Abraame baa naimanya takange kalyamo. Goteme endakali kumapae dupa lenge tena lenge. Yuu dakenya nasingi dupa baame sina lenge. \v 18 \x - \xo 4:18 \xt Jen 15:5\x*Gote dokomeaka Abraame lamaiyoo, “Embanya mandipaenya mandipae dupa longo palitamina” lea-pyaa. Dopa leamopa, Abraame baa akali tata longonya takange katatona lao masala naeyapengeaka doko, Goteme kiningi lelyamona lao masetala dopa pitana lao nee kaeyao malisoo katea-pyaa. \v 19 \x - \xo 4:19 \xt Jen 17:17\x*Abraame baa ee kana 100-api mende lea dokonya, baanya yonge doko lyanga jimupa, kumalanya pilyona lao masepae longo nyala naeyao, Sara baa ingi pyakilyetaena lao masepae longo nyala naeyaowaka pia-pyaa. Dopa petala baame Gote tungi pia doko yakinala naeya-pyaa. \v 20 Goteme Abraame baa mende maitona lea dokonya, Abraame baa mona lapo palya naenya Gote tungi pyala-kao pyatala, Gote kenge andake maiyoo katea-pyaa. \v 21 Goteme baa mende maitona lao lamaiya doko kiningi ditana lao kyeto joo masetae katea-pyaa. \v 22 Abraameme dopa pyoo katea dokonya, Goteme baa tolataena lea-pyaa. \v 23-24 Goteme Abraame baa tolataena lea-pyaana lao pepa pyapae singi doko baa iki nisalanya pepa pyapae nasingi. Naima apata nisalanya pepa pyapae singi. Dopana, naimanya Kamongo Jisasa malunya sakatasiamo Gote doko tungi pilyamano endakali dupa apata baame tolataena lata. \v 25 \x - \xo 4:25 \xt Ais 53:4-5\x*Jisasa baa naimanya koo dupanya kumina lao Goteme yandapipi dupanya kinginya yakinea. Dopa petala baame naima tolataena latopa lao Jisasa malunya sakatasia. \c 5 \s1 Jisasa Tungi Pingi Dokonya-Kaita Naima Gote-Pipa Mona Setao Kalyamanona Leamo Doko \p \v 1 Jisasa tungi pingi dokonya-kaita Goteme naima tolataena leamo dokonya, naimanya Kamongo Jisasa Kraisa mambele naima Gote-pipa mona setao kalyamano. \v 2 Naimame Jisasa tungi pilyamano dokonya-kaita Gotenya kondo kaenge doko naima nyiama. Naima baanya kondo kaenge dokonya katao, Gotenya tii pipae doko ipatana lao eteke pyao, nee kaeyao malisoo kalyamano. \v 3 Doko iki daa, kenda epelya dupame kenda soo maka nakaenge mana doko mandengena lao masetala, naima-kisa kenda epelyamopa eteke pyao katenge. \v 4 Kenda soo maka nakaenge mana dokome makande pipae dupa ita miningi mana doko mandenge. Makande pipae dupa ita miningi mana dokome Goteme mende ditana lao nee kaeyao malisoo katenge mana doko mandenge. \v 5 Goteme mende ditana lao nee kaeyao malisoo katenge mana dokome naima elya pisala naenge. Aipumape, Goteme Oli Spirita naima diamo doko minatala, baanya auu kaenge doko naimanya mona andaka kai lekelyamopa naima katenge. \p \v 6 Naima-kisa kyeto nasiamopa kateamano gii dokopa, Kraisa baa naima endakali Gote wata-minala naenge dupanya lao kumia. \v 7 Akali tolatae mendenya panda nyoo kumaowani kaenge endakali eteteaka kuki katengema. Dopaka doko, endakali mendeme paka nakaeyao akali epe mendenya panda nyoo baa kumaowape lao masipyaliaka. \v 8 Dopaka doko, naima koaka pyoo kateamanopa, Kraisa baa naimanya lao kumiamo dokome, Goteme naima auu kaenge doko panasia. \v 9 Kraisanya taeyoko kai leamo dokonya-kaita indupa Goteme naima tolataena lelyamo. Tenge dokonya, Gotenya imbu kaenge doko ipatamopa, Kraisame naima pyoo nyala-kao nyetana lao masilyamano. \v 10 Naima Gotenya yandapipi kateamanopa, baanya Ikiningi doko kumiamo dokome naima Gote-pipa nyoo pyasia. Dopa piamo dokome, baanya lete katenge dokome naima pyoo nyala-kao nyeta. \v 11 Doko iki daa, naimanya Kamongo Jisasa Kraisame naima nyoo Gote-pipa pyasiamo dokonya, indupa naimame eteke pyao Gote mambo pyao kalyamano. \s1 Adame-Kisa Kumingi Doko Epeamopa Kraisa-Kisa Lete Katenge Doko Epeana Leamo Doko \p \v 12 \x - \xo 5:12 \xt Jen 3:6\x*Akali mendai Adame dokome koo pia dokonya-kaita koo pingi mana dupa yuu dakenya epea-pyaa. Dopaka pyoo, endakali pitakame koo pingima dokonya, endakali pitaka-kisa kumingi doko epenge. \v 13 Goteme loo dupa Mosesa namaingisa, koo pingi mana dupa yuu dakenya sia-pyaa. Loo mende nasiamopa, endakali dupame koo piami dupa Goteme itaki pyala naeya-pyaa. \v 14 Dopaka doko, Adame katea gii dokonya pituu, Mosesa katea gii dokonya tuu lao, kumingi dokome endakali pitaka isoo katea-pyaa. Gii dokopa kateami endakali dupanya mendapuame koo piami dupa, Adameme loo yalao koo pia dopale daa. Dopaka doko, endakali dokaita apata kumingi dokome isoo kateaka-pyaa. Akali mende maita-pyao ipatana latae doko Adameme makande pyoo katea-pyaa. \p \v 15 Adameme loo yalao koo pia doko, Goteme baanya kondo kaengeme mee dingi dopale daa. Adameme koo pia dokonya endakali longo kumiami-pyaa. Dopaka doko, Gotenya kondo kaenge dokopa, Jisasa Kraisanya kondo kaengeme mee dingi dokopa, dolapo endakali longo dupa-kisa longo lao Goteme epena lea. \v 16 Goteme mee dingi doko, Adameme koo pia dokonya dii doko-pipa kapa lapenge daa. Adameme koo mendai pia dokome endakali-kisa tenge setapala, kumina lenge mana doko nyoo epea-pyaa. Dopaka doko, endakali dupame koo longo peteaminopa, Gotenya kondo kaengeme mee dingi dokome endakali tolataena lenge mana doko epea-pyaa. \v 17 Adameme koo pia dokonya, kumingi dokome endakali dupa isoo katea-pyaa. Dopaka doko, Gotenya kondo kaenge andake dokopa, tolataena lenge dokopa, dolapo nyetami endakali dupa Jisasa Kraisa-pipa kiŋi joo isoo lete katatami. \p \v 18 Koo mendai pia dokonya-kaita endakali pitaka-kisa tenge setapala, kumingi mana doko epea-pyaa. Dopaka pyoo, mana tolatae minao kalai mendai pia dokonya-kaita, endakali dupa tolataena latala, lete katenge mana doko endakali dupa pitaka-kisa epea-pyaa. \v 19 Akali mendaimi pii nepea dokome, endakali longome koo pyoo kateami-pyaa. Dopaka pyoo, akali mendaimiaka pii wata-miniamo dokome endakali longo tolatae jisia. \v 20 Loo yalenge mana doko andatamopa koo pingi dupa panasina latala, Mosesanya loo dupa epea-pyaa. Koo pingi mana dupa andeamopa, Gotenya kondo kaenge doko etete andake pyoo andeaka-pyaa. \v 21 Dopa pia dokonya, koo pingi mana dokome endakali dupa kumina lao isoo katea-pyaa. Indupa Gotenya kondo kaengeme tolataena lenge dokome, naimanya Kamongo Jisasa Kraisame kalai piamo dokonya-kaita, naima lete etete katenge doko ditala isoo kalyamo. \c 6 \s1 Koo Pingi Mana Dupa Yakinatala Kumapae Joo Kraisa-Kisa Lete Kalyamanona Leamo Doko \p \v 1 Pii lelyo datupanya naimame aipa lama? Goteme kondo etete andake pyoo kaena, naimame koaka pyoo katamana lamape? \v 2 Daa, dopa nalamana! Naimame koo pingi mana dupa yakinatala kumapae joo kalyamano doko, aipa petala naimame deaka koo pyoo katama? \v 3 Jisasa Kraisa kaimbu nyiamo dokonya naima apata kaimbu nyiama. Dopa piamano dokonya-kaita, baa kumiamo dokonya naima pitaka kumiamano doko nyakamame masala naelyamipi? \v 4 \x - \xo 6:4 \xt Kol 2:12\x*Naima kaimbu nyiamano dokonya-kaita naima kumapala Kraisa-pipa malu petae kateama. Takangenya tii pipae dokome Kraisa malunya sakatasiamo dopaka pyoo, naima apata sakatasetae katao, kaitini enenge dokonya paeyao katamana. \p \v 5 Naima Kraisa-pipa mendai jetae katamana lao baa kumiamo dokonya naima apata kumiama. Goteme Kraisa baa sakatasiamo dopaka pyoo, naima Kraisa-pipa mendai jetae kalyepale lao Goteme naima apata sakatasetaka. \v 6 Naimanya yongeme koo pyoani kaenge doko etatamopa, koo pingi mana dupanya kendemane dee nakalyepale lao, naimanya mana wambatae dupa Kraisa-pipa poko itanya pyao yukutae kateana lao naimame masilyamano. \v 7 Tenge doko, endakali mende kumilya dokopa, koo pingi mana dupame baa anjala naenge. \v 8 Dopana, naima Kraisa-pipa kumiamano dokonya, naima baa-pipa lete katatamana lao masilyamano. \v 9 Kraisa baa kumapeamopa, Goteme sakatasiana lao naimame masilyamano. Kraisa baa dee kumala naeyata. Kumingi dokome indupa baa ita minala naelyamona lao naimame masilyamano. \v 10 Baa kumiamo doko, paa mendaisa iki kumiamo dokome, koo pingi mana dupanya pupu lapae doko etasia. Indupa baa kalyamo doko, baa Gotenya kalyamo. \v 11 Nyakama apata koo pingi mana dupa yakinatala, kumapae kalyamino dokonya, nyakama naimanya Kamongo Jisasa Kraisa-kisa katao, Gotenya kalyamanona lao nyakamame masalapape. \p \v 12 Dopana, yongenya koo pyoani kaenge doko wata-minalapale lao, koo pingi mana dupame nyakamanya kumingi yonge doko isina lao nakalyepape. \v 13 Nyakamanya yongenya katenge dupame mana koo minina lao kaeyala naeyalapape. Goteme nyakama malunya sakatasiamo dokonya nyakama lete kalyamanona lao masetala, nyakama tange etao baa maitala, nyakamanya yongenya katenge dupame Gotenya mana tolatae dupa minina lao kalyepape. \v 14 Nyakama Mosesanya loo dupanya pundipundi nakalyamino. Nyakama Gotenya kondo kaenge dokonya pundipundi kalyamino. Tenge dokonya, koo pingi mana dupame nyakama isala naeyata. \s1 Mana Tolatae Dokonya Kendemane Katapengena Leamo Doko \p \v 15 Dopana, naima aipa pima? Naima Mosesanya loo dupanya pundipundi nakatenya, Gotenya kondo kaenge dokonya pundipundi kalyamano dokonya koo pimape? Daa, dopa napimana! \v 16 Koo pingi mana dupame nyakama kendemane nyina latala, dupame latali pyoo katatamino doko, koo pingi mana dupanya nyakama kendemaneaka katatamana lao nyakamame masala naelyamipi? Nyakama koo pingi mana dupame kendemane nyina latala, dupame latali pyoo katatamino doko, nyakama kumatami. Dopaka doko, pii wata-miningi mana dokome nyakama kendemane nyina latala, dokome latali pyoo katatamino doko, mana tolatae dokonya kendemane katatamana lao masala naelyamipi? \v 17 Wamba nyakama koo pingi mana dupanya kendemane kateami. Dopaka doko, mana tolatae dokonya kalyepale lao mana leaminopa nyiamino dupa, indupa moname wata-minao kalyamino. Tenge dokonya, nambame Gote yaka pilyino lelyo. \v 18 Nyakama mana tolatae dokonya kendemane kalyepale lao, koo pingi mana dupanya Goteme mokao nyia. \v 19 Nyakama kyeto nasingi dokonya, nambame pii dake endakalimi lengeli pyoo lelyo: Nyakamanya yongenya katenge dupa pitakame kaimala pipae manapi, loo yalenge manapi, dupanya wamba kendemane katena kaeyami dokome, nyakamanya loo yalenge mana dupa soaka pea-pyaa. Nyakamanya yongenya katenge dupa pitaka indupa mana tolatae dokonya kendemane katena latala, koo pingi mana dupa wandyoo kalyepape. \p \v 20 Nyakama koo pingi mana dupanya kendemane kateamino dokopa, mana tolatae dupanya nyakama kendemane nakateami. \v 21 Wamba nyakamame mana koo miniami dupa masetala, indupa nyakama elya kaelyamino. Nyakamame mana koo miniami dupanya dii epe aki mende mandeami? Mana dopale miningi endakali dupame dii epe mende manja naeyao kumingima. \v 22 Dopaka doko, koo pingi mana dupanya Goteme nyakama mokao nyepea-pyaa. Tenge dokonya, indupa nyakama Gotenya kendemane kalyamino. Goteme nyakama baanya latae jisetamopa, nyakama lete etete katenge doko nyetami. \v 23 Koo pingi dokonya yole doko kumingi doko. Dopaka doko, naimanya Kamongo Jisasa Kraisa-kisa Goteme baanya kondo kaenge dokome lete etete katenge doko mee dingi. \c 7 \s1 Mosesanya Loo Dupame Naima Dee Anjala Naena Lao Kumiamana Leamo Doko \p \v 1 Kaimii paluma, akali mende baa lete kalyamo gii dokopa, Mosesanya loo dupame baa yaki petae katengena lao nyakamame masala naelyamipi? Nambame pii lelyo doko, Mosesanya loo dupa masingi akali dupa lao lelyo. \v 2 Tenge dokonya, enda akali katenge mendenya akalingi doko lete kalyamopa, loo dupame enda doko akalingi doko-pipa yaki petae petenge. Dopaka doko, enda dokonya akalingi doko kumatelyamopa, loo dupame enda doko anjala naenge. \v 3 Dopa pingi dokonya, enda dokonya akalingi doko lete katatamopa, enda doko akali waka mende patamo doko, baa kepo kolelyamona latami. Dopaka doko, baanya akalingi doko kumapatamopa, loo dupame baa anjala naeyata. Dokopa enda doko akali waka mende patamo doko, baa kepo kolelyamona laa naeyatami. \p \v 4 Nambanya kaimii paluma, nyakama Kraisanya kalyepale lao Kraisa baa kumiamo dokonya-kaita nyakama apata Mosesanya loo dupanya kumateami. Naimame Gotenya kalai pyakamaiyoo, dii epe mandyoo, Kraisa-kisa kalyepale lao Goteme Kraisa baa malunya sakatasia. \v 5 Wamba naima yongeme leali pyoo kateamanopa, Mosesanya loo dupame napyepape lapae singi dupa naimanya yongenya koo pyoani kaenge dupame naima-kisa sakatasia. Dopa piamopa, koo pingi mana dupa naimanya yongenya katenge dupanya kalai pia dokome, kumingi dii doko naimame mandeama. \v 6 Dopaka doko, Mosesanya loo dupame naima anjiamo doko dee anjala naena lao kumiama. Indupa naimame loo wambatae pepa pyapae singi dupanya kalai pyakamaiyoo nakalyamano. Spirita dokome naima enenge jisimupa, Gotenya kalai pyakamaiyoo kalyamano. \s1 Mosesanya Loopi Loo Yalengepi Dupanya Leamo Doko \p \v 7 \x - \xo 7:7 \xt Eks 20:17; Diut 5:21\x*Pii lelyo datupanya naimame aipa lama? Mosesanya loo dupa koona lamape? Daa, dopa nalamana! Mosesanya loo dupame koo dupa laitaka napiali doko, koo dupa akipi lao nambame masala naeyoli. “Endakali waka mendenya dopale mende nyipu laka lao masala naeyape” lao Mosesanya loo dupame lapae nasingi-pyali doko, endakali waka mendenya dopale mende nyipu laka lao masingi doko akipi lao nambame masala naeyoliaka. \v 8 Dopaka doko, Gotenya mana setapae dupanya-kaita koo pingi mana dupame endakali dupa koo pina lao kaitini kutingi. Dopa pilya dokome, endakali waka mendenya dopale mende nambame nyipu laka lao masingi tata longo dupa nambanya mona andaka pyakalyingi. Dopaka doko, Mosesanya loo dupa nasingi-pyali doko, koo pingi mana dupa lenge natapyali. \v 9 Gii mendepa nambame Mosesanya loo dupa masala naeyao ambe kateo. Dopaka doko, Gotenya mana setapae dupa epeamopa, koo pingi mana dupa sakatea. Dopa piamopa namba kumapae joo kateo. \v 10 Namba lete katenge doko nyatale lao Gotenya mana setapae dupa epeamoaka doko, mana setapae dupame namba kumatale lao kumingi doko minao epea-lamo lao nambame kandelyo. \v 11 \x - \xo 7:11 \xt Jen 3:13\x*Gotenya mana setapae dupanya-kaita koo pingi mana dupame koo pyaale lao kaitini kutao kandatala namba minakasetala pyao kumasia. \v 12 Dopaka doko, Mosesanya loopi, mana setapaepi, dupa Gotenya lataepi, tolataepi, epepi dupa singi. \p \v 13 Mana setapae epe dupame namba pyao kumasiape? Daa, dopa napia! Koo pingi mana dupa dupana lao nambame masetale lao, mana setapae epe dupanya-kaita koo pingi mana dupame namba pyao kumasia. Mana setapae epe dupanya-kaita koo pingi mana dupa eteteaka koona lao masetale lao namba pyao kumasia. \v 14 Mosesanya loo dupame endakalinya spirita dupa isilyamona lao naimame masilyamano. Dopaka doko, namba yuunya yonge katapae katapupa, koo pingi mana dupame namba kendemane nyilyamo. \v 15 \x - \xo 7:15 \xt Gal 5:17\x*Nambame mana minatoo lao masilyo dupa kaeyapala, maka kaelyo mana dupa nambame miningi. Dokonya namba tangeme aipa pilyope lao masala naelyo. \v 16 Dopaka doko, nambame mana minio dupa namba tange auu nakaenge-tamo doko, Mosesanya loo dupa epena lengema doko kiningi-lamo lao nambame masingi. \v 17 Dopana, nambame koo pingi dupa namba tangeme pyaa naenge. Koo pingi mana, namba-kisa koko palenge dokome koo dupa pingi. \v 18 Nambanya moname mana epe minatoo lao masingiaka doko, mana epe minapenge kyeto doko namba-kisa silyamopa nambame nakandenge. Tenge dokonya, nambanya yongenya epe mende napalenge-lamo lao nambame masilyo. \v 19 Nambame mana epe minatoo lao masilyo doko minala naenya, mana koo minala naeyatoo lao masilyo doko nambame miningi. \v 20 Nambame mana mende minala naeyatoo lao masilyo doko miningi-tamo doko, nambame koo pingi dupa namba tangeme pyaa naenge. Koo pingi mana, namba-kisa koko palenge dokome koo dupa pingi. \p \v 21 Mana epe mende minatoo lao masilyopa, koo pingi mana dupa tengesa singi-lamo lao nambame kandenge. \v 22 Nambanya moname Gotenya loo dupa auumi kumilyo. \v 23 Dopaka doko, loo waka mende nambanya yongenya palipala, nambanya moname mana epe minaowani kaenge dupa minala naeyatale lao nambanya masingi doko yanda pimaitala, koo pingi mana dupame namba anjimupa anjetae kalyona lao nambame kandelyo. \v 24 Namba akali etete koeyapae mende kalyo! Nambanya yonge koo pingi dokome namba kumasilyamo dokonya apimi namba pyoo nyeta? \v 25 Naimanya Kamongo Jisasa Kraisa dokome pyoo nyetana lao masetala, nambame Gote yaka pilyino lelyo! Pii yandaita doko dake: Nambanya masingimi Gotenya loo dupa wata-minaowani kaelyoaka doko, nambanya yongeme mana koo dupa wata-minao kalyo. \c 8 \s1 Oli Spiritame Naima Lete Katasingina Leamo Doko \p \v 1 Yongeme koo pyoani kaenge dupa wata-minala naenya, Spirita doko wata-minao katenge, Jisasa Kraisa-pipa katenge endakali dupa-kisa indupa Goteme koo tenge mende setala naelyamo. \v 2 Koo pingi manapi, kumingipi dupanya lete katasingi Spirita dokome namba mokao nyepala, Jisasa Kraisa-pipa nyoo pyasia. \v 3 Endakali kyeto nasingi dupa-kisa Mosesanya loo dupame kapa pao napipenge doko Goteme pia-lamo. Dopa pyaanya, Goteme baanya Ikiningi doko isa yuu dakenya endakali koo pingi dupanya yonge katenge dopale katao epena leamopa, baa ipupala endakali dupanya koo dupa kunao nepakamaiyanya kundi joo kumia. Dopa piamo dokome, koo pingi mana dokonya pupu lapae doko etasia. \v 4 Yongeme koo pyoani kaenge dupa naimame wata-minala naenya, Spirita doko wata-minilyamano dupa-kisa, Mosesanya loo dupame pyepape lapae singi dupa etao yaka jina lao Kraisa baa kundi joo kumia. \v 5 Yongeme koo pyoani kaenge dupa wata-minao katenge endakali dupame yongenya auu kaenge dupanya mona yukuu setao katengema. Spirita doko wata-minao katenge endakali dupame Spirita dokonya auu kaenge dupanya mona yukuu setapala katengema. \v 6 Yongenya auu kaenge dupanya mona yukuu setao katengema endakali dupa kumatami. Dopaka doko, Spirita dokonya auu kaenge dupanya mona yukuu setao katengema endakali dupa mona yaepao lete katatami. \v 7 Yongenya auu kaenge dupanya mona yukuu setao katengema endakali dupame Gotenya loo dupa nasepala, loo dupame lelyamoli kapa pao napingima. Tenge dokonya, endakali dokaita Gotenya yandapipi jingima. \v 8 Yongenya auu kaenge dupanya mona yukuu setao katengema endakali dupame Gotenya auu kaenge kalai mende kapa pao napingima. \p \v 9 Dopaka doko, Gotenya Spirita doko nyakama-kisa katatamo doko, nyakama yongenya auu kaenge dupanya mona yukuu setao nakatenya, Spirita dokonya auu kaenge dupanya mona yukuu setao katatami. Kraisanya Spirita doko endakali mende-kisa nakatatamo doko, baa Kraisanya daa. \v 10 Koo pingi dupa mambele nyakamanya yonge doko kumapenge. Dopaka doko, Kraisa baa nyakama-kisa katatamo doko, mana tolatae dupa mambele nyakamanya spirita doko lete katata. \v 11 \x - \xo 8:11 \xt 1 Kor 3:16\x*Jisasa malunya sakatasiamo Gote dokonya Spirita doko nyakama-kisa katenge-tamo doko, baanya Spirita doko nyakama-kisa katenge dokonya, Kraisa malunya sakatasiamo dopaka pyoo, nyakamanya yonge kumapae doko lete katasakata. \p \v 12 Dopana, kaimii paluma, yongeme latali pyoo kalyanya, naimame yongenya auu kaenge dupa pyoo nakatapenge. \v 13 Nyakama yongenya auu kaenge dupa pyoo katatamino doko, nyakama kumatami. Dopaka doko, yongenya auu kaenge kalai dupa Spiritanya kyeto dokome nyakamame pyao kumasetamino doko, nyakama lete katatami. \v 14 Tenge dokonya, Gotenya Spirita dokome laminao paenge endakali dupa pitaka Gotenya ikiningi wanengepi. \v 15 \x - \xo 8:15 \xt Gal 4:5-7\x*\x - \xo 8:15 \xt Make 14:36; Gal 4:6\x*Gotenya Spirita nyakama nyiamino dokome nyakama kendemane nyepala paka pisina lao nanyiami. Spirita dokome nyakama Gotenya ikiningi jalapale lao mandyoo nyia. Dopa piamo dokonya nyakamame “Apane! Apane!” lao Gote wii lao kalyamino. \v 16 Naima Gotenya ikiningi wanengepi kalyaminona lao, Gotenya Spirita dokopa, naimanya spirita dokopa, dolapome lao panengemba. \v 17 Naima Gotenya ikiningi wanengepi-tamo doko, Goteme Kraisa baa etete maiyamo dupa naima apata nyetamaka. Baa tanda nyiamo dokonya naima apata tanda nyetamano doko, baa kenge andake nyiamo dokonya, naima apata kenge andake nyetamaka. \s1 Gotenya Tii Pipae Doko Naima-Kisa Panasetana Leamo Doko \p \v 18 Goteme baanya tii pipae naima-kisa panasepenge doko nambame masipu dokome, indupa gii dakepa tanda nyilyamano dupa angi mende daana lao nambame masilyo. \v 19 Goteme baanya ikiningi wanengepi dupa dutupana lao panasepenge gii doko baanya wasia dupa pitakame nee kaeyao malisoo kalyamino. \v 20-21 \x - \xo 8:20-21 \xt Jen 3:17-19\x*Goteme wasia dupa pitakame nyakama tangeme masingili pyoo kalai mende napingima. Dupa wasia Gote dokonya masingili pyoo dupame kalai pingima. Goteme wasia dupa anjetae paliu tamulyamino dokonya mokao nyepala, baanya tii pipae dokonya baanya wane wanakupi mokao nyepae dupa-pipa kalyepa latana lao nee kaeyao malisoo kalyamino. \v 22 Enda wane maita pilyamopa tanda andake nao mona ŋee lao petengeli pyoo, Goteme wasia dupa pitakame tanda andake nao mona ŋee lao kateami doko kataowaka ipao, indupa gii dakenya tuu lelyamino lao naimame masilyamano. \v 23 \x - \xo 8:23 \xt 2 Kor 5:2-4\x*Goteme wasia dupame iki tanda andake nao mona ŋee laa naelyamino. Tanga Goteme naima dipenge dupa pitakanya Spirita wambao diamo doko naima-kisa palimupa, naima yonge kumala naenge mende ditala, baanya ikiningina lao mandyoo nyepenge gii doko ipatana lao naimame nee kaeyao malisoo, tanda andake nao mona ŋee lao kalyamano. \v 24 Goteme naima mende ditona leamo doko ditana lao nee kaeyao malisoo kalyamano dupa naima pyoo nyepae kalyamano. Endakali mendeme dopale mende kandatona lao nee kaeyao malisoo kalyamo doko kandatala dokopa, dee malisala naenge. Kandatatamo doko, aipuma baa maliseta? \v 25 Dopaka doko, naima ditona leamo doko angi kanja naeyao, ditana lao nee kaeyao malisoo katatamano doko, yapa maka nakaeyao nee kaeyao malisoaka katapenge. \p \v 26 Naima kyeto nasingi dupame loma silyamano dupanya aipa lao loma silyamape lao masala naeyao mona andaka ee lao kalyamanopa, Spirita dokome naima nisoo, endakali piimi lapenge nanjoo ee lao loma sekenge. \v 27 Goteme masilyamoli pyoo Spirita dokome endakali Gotenya latae dupanya loma sakamaingi dokonyana, endakali dupanya mona kandenge Gote dokome Spirita dokonya masingi doko kandengeaka. \v 28 Gote auu kaelyami endakali dupame kalai pilyami dupa pitaka pyasoo pyoo, auu pyoo katena lao Goteme dupa nisingina lao naimame masilyamano. Goteme pitona lao masilyamoli pyoo, baanya wii lao nyepae endakali dupa nisingi. \v 29 Goteme endakali wambao kandea dupa baanya Ikiningi doko waingi tapae katataminopa lao makande lea-pyaa. Baanya Ikiningi doko kaiminingi longo dupanya kainanya wane mupa katatamopa lao dokaita makande lea-pyaa. \v 30 Endakali wamba makande lea dupa baame wii lao nyia-pyaa. Wii lao nyia dupa baame tolataena lea-pyaa. Tolataena lea dupa baanya tii pipae dokonya katena lea-pyaa. \s1 Goteme Jisasa Kraisa-Kisa Naima Auu Kaengena Leamo Doko \p \v 31 Dopana, pii lelyo datupanya naimame aipa lama? Goteme naima nisoo katatamopa, apimi naima yanda pingita? \v 32 Goteme baanya Ikiningi mendai iki doko kaeyala naenya, naima pitakanya lao kumina kaeya. Baanya Ikiningi doko naima dia-tamo doko, Goteme naima dupa pitaka nanditape? \v 33 Endakali tolataena lenge kalai doko Gotenya. Dopana, apimi endakali baanya yapao nyepae dupa-kisa tenge setata? \v 34 Kraisa baa kumateamopa Goteme baa sakatasia. Dopa peteamopa, Kraisa baa Gotenya kingi tolaetena pituu, naima nisoo loma sakao kalyamo. Dopa pilyamo dokonya, apimi naima-kisa tenge setapala tanda nyalapa lata? \v 35 Kraisame naima auu kaenge doko aki mendeme wakale pita? Kendapi, pundupi, Kraisanya kalai pyakamailyamino latala tanda dyoo koeyasingipi, lopo kaengepi, yonge pee napyoo katengepi, endakali pyapengepi, konjuwapi, dupanya mendeme naima wakale pitape? \v 36 \x - \xo 8:36 \xt Sam 44:22\x*Pii mende dapa lao pepa pyapae silyamo: “Naimame emba watao paeyamanosa, endakali dupame kuka kotakapi naima pyao kumasilyamino. Sipisipi pyao yangamana lao masingimali pyoo, naima pyao kumasemana lao masilyamino.” \v 37 Dopa pilyaminoaka doko, naima auu kaeyamo akali doko-kisa katao, naimame dupa pitaka ita minala-kao minilyamano. \v 38-39 Dopa pilyamano dokonya nambame dapa lao masilyo: Kumingi dokopi, katenge dokopi, enjelepi, enjele koo dupanya isingipi, pupu lapae singi mendepi, dopale indupa silyamo dupapi, dopale tanga seta dupapi, ketae ulusa singi mendepi, isa onosa singi mendepi, wasepae wakapi, dupanya mendeme Gotenya auu kaenge, naimanya Kamongo Jisasa Kraisa-kisa singi doko naima-pipa wakale napitana lao nambame kyeto joo masilyo. \c 9 \s1 Israele Dupa Goteme Yapao Nyiana Leamo Doko \p \v 1 Nambame pii lelyo datupa, namba Kraisa-kisa katenge dokome kiningi lelyo. Sambo laa naelyo. Pii datupa kiningi lelyenona lao nambanya masingi dokome namba langimupa, Oli Spirita dokome pii doko kyeto tasilyamo. \v 2-4 \x - \xo 9:2-4 \xt Eks 4:22\x*Nambanya tata mendai, yongenya-kaita nambanya kaiminingi Israele dupa masetala, namba etete mona kenda kaeyao, koteaka lao tanda nao kalyo. Nambame dupa nisotoo latala, Goteme namba Kraisa-pipa saa lasetala namba koeyasina lapenge jipyali doko, dopa lapuli. Goteme dupa baanya ikiningina lao mandyoo nyia-pyaa. Gote dupa-pipa apata kateamopa, dupame baanya tii pipae doko kandeami-pyaa. Gotenya pii lao yaki petae dupapi, baanya loo dupapi, baa mambo pyao kundi maingi mana dupapi, epe mendapu maitona lao pii leapi, dupa Israele dupa maiya-pyaa. \v 5 Abraamepi, Aisakepi, Jekopepi dutupa Israele tata dupanya yumbange. Israele dupanya tata dokonya Kraisa baa endakali jia. Baa yuupi, kaitipi dupa pitaka isingi Gote doko. Tanga-tangapi baa iki auu petae! Doko kiningi. \p \v 6-7 \x - \xo 9:6-7 \xt Jen 21:12\x*Gotenya pii doko mee jiana lao nambame laa naelyo. Goteme Abraame lamaiyoo, “Aisakenya mandipaenya mandipae dupa iki emba tata palitamina” lea-pyaa. Tenge dokonya, Israelenya mandipaenya mandipae dupa pitaka angi Israele daa. Abraamenya mandipaenya mandipae dupa pitaka baanya wane angi daaka. \v 8 Dopana, endakalimi mandengeli pyoo Abraamenya mandipae dupa Gotenya wane daa. Goteme wane mende maitona leali pyoo mandipae wane dupa iki Abraamenya wanena lao Goteme masingi. \v 9 \x - \xo 9:9 \xt Jen 18:10\x*Goteme mende pitona lea doko dake: “Ee kana mende omonya, kana kalyamano dakenyaka, namba dee ipato. Ipatopa, Sarame wane ane mende mandipala setao pititana” lea-pyaa. \v 10 Doko iki daa, Rebekame akali mendai naimanya yumbange Aisakepa tole pyatala, wane tongota petea-pyaa. \v 11-12 \x - \xo 9:11-12 \xt Jen 25:23\x*Baa wane manja naeyamopa wane dolapome mana koopi, epepi mende minala naeyambi. Dokopa Goteme enda doko lamaiyoo, “Wane wambao ipata dokome maitakao ipata dokonya kalai pyakamaitana” lea-pyaa. Wane dolapome kalai mende piambinosa daa, endakali wii lao nyingi Gote dokome baanya masiali pyoo wane dolapo katena lao yapao nyia-pyaa. (Yapao nyilya endakali dupame kalai mende pilyaminosa yapao nyala naenge. Wii lelya akali dokonya masingili pyoo yapao nyingi.) \v 13 \x - \xo 9:13 \xt Mal 1:2-3\x*Gotenya pii mende dapa lao pepa pyapae silyamo: “Nambame Jekope auu kaeyapala, Isoo imbu kaeyona” lapae silyamo. \p \v 14 Dopana, naimame aipa lama? Goteme mana tolatae minala naengena lamape? Daa, dopa nalamana! \v 15 \x - \xo 9:15 \xt Eks 33:19\x*Goteme Mosesa lamaiyoo, “Nambame endakali mende kondo kaeyatoo lao masilyo doko nambame kondo kaenge. Endakali mende nisotoo lao masilyo doko nambame nisingina” lea-pyaa. \v 16 Dopana, endakali yapao nyingi kalai doko endakali mendeme pitoo latala napingi. Endakali mendeme baanya auu kaengeme kalai doko napingiaka. Kondo kaenge Gote dokome iki yapao nyingi kalai doko pingi. \v 17 \x - \xo 9:17 \xt Eks 9:16\x*Goteme Pero lamaiyoo, “Nambame emba makande leo doko, nambanya kyeto doko emba-kisa panasotopa, yuu dupa pitakanya nambanya kenge doko lao panataminopa lao emba makande leona” lao Gotenya pii pepa pyapae singi dokonya pyapae silyamo. \v 18 Dopana, Goteme endakali mende kondo kaeyatoo lao masilyamo doko, baame kondo kaenge. Baame endakali mende tanga lao tuu pina latoo lao masilyamo doko, baame tuu pina lenge. \s1 Gotenya Imbu Kaenge Dokopa, Kondo Kaenge Dokopa, Dolaponya Leamo Doko \p \v 19 Pii lelyo dutupa sepala nyakamanya mendeme namba langyoo, “Dopa-tamo doko, aipuma Goteme endakali dupa-kisa tenge setenge? Baame pitona lao masingi doko apimi kaita lyokapengepe?” late. \v 20 \x - \xo 9:20 \xt Ais 29:16; 45:9\x*Emba mee endakali daape. Emba endakali api-kaita Gotenya pii doko tanga late? Dopale wasepae mendeme wasingi akali doko lamaiyoo, “Aipuma embame dapa pyoo namba wasiipi” lao tipa pingipi? \v 21 Yuu nongeaneme penge wasingi akali mendeme yuu nongeane mendatupa nyepala, baanya auu kaengeme penge kalai andake pipenge mende wasotoo lao masilya doko wasingi. Yuu nongeane dokonyaka mendatupa nyepala, kalai yakane pipenge penge mende wasotoo lao masilya doko wasingiaka. \v 22-23 Goteme baanya imbu kaenge dokopa, kyeto dokopa, dolapo panasotoo lao masetala, baanya kondo kaengeme sisopene dupa kenge epe nyetaminopa lao baame wamba depa lea-pyaa. Depa lea dupame baanya tii pipae etete andake doko kandena latala, baame imbu kaeyao koeyasepenge sisopene dupa yapa maka nakaeyao malisoo katea-pyaa. \v 24 Juu tata dokonyapi, akali tata waka dupanyapi, naima baanya endakali wii lao nyepae dupa lao lelyo. \v 25 \x - \xo 9:25 \xt Osea 2:23\x*Propeta Oseame pepa pia dokonya Goteme dapa leana lapae silyamo: “ ‘Nambanya tata daana’ lenge dupa, ‘nambanya tatana’ lato. Nambame ‘auu nakaengena’ lenge endakali dupa, nambame ‘auu kaengena’ lato. \v 26 \x - \xo 9:26 \xt Osea 1:10\x*Nambame dupa lamaiyoo, ‘Nyakama nambanya tata daana’ leo panda dosaka, dupa ‘Gote kataowaka katenge dokonya wanena’ latamina” lapae silyamo. \fig Akali mendeme penge mende yuu nongeaneme wasilyamo. (Roma 9:21)|alt="clay pot being shaped on potter's wheel" src="LB00138B.TIF" size="col" copy="by Louise Bass © The British & Foreign Bible Society, 1994." ref="9:26" \fig* \p \v 27 \x - \xo 9:27 \xt Ais 10:22-23\x*Aisaiyame Israele dupa lao, puu lao dapa lea-pyaa: “Israele ikiningi dupa paliu longo jetala, solowatanya kee-pipa kapa patamopapi, kuki mendatupa iki pyoo nyepae katatami. \v 28 Aipumape, Kamongome mende pitona leamo doko mana tolatae minao yapa pyoo etata. Baame pipenge doko muu petala isa yuu dakenya pitana” lea-pyaa. \v 29 \x - \xo 9:29 \xt Ais 1:9\x*Pii doko kyeto tasoo wamba Aisaiyame dapa lea-pyaa: “Amii kaiti-kisa katenge dupanya Kamongo dokome naimanya yumbange dupanya kuki mendatupa kaeyala naeyali doko, Sodomopa Gomorapa dolapo pyao koeyasiali pyoo, naima pyao koeyasialina” lea-pyaa. \s1 Israele Dupame Gote Tungi Pyala Naeyamina Leamo Doko \p \v 30 Dopana naimame aipa lama? Akali tata waka dupame mana tolatae dokonya katamana lao kaitini kutala naeyami. Dopaka doko, dokaitame Jisasa tungi pingi dokonya-kaita mana tolatae minao kalyamino. \v 31 Israele dupame tolatae katamana lao Mosesanya loo dupa wata-minao kalyaminoaka doko, dokaitame mana tolatae minao nakalyamino. \v 32 Aipumape, Mosesanya loo dupame pyepape latae singi dupa pingi dokonya-kaita, dokaita mana tolatae dokonya kalyamanona lao masetala, Jisasa tungi pyala naeyami. Endakali lombanya setenge kana dokome dokaitanya moko dupa pyalya miniamopa lombapae siami. \v 33 \x - \xo 9:33 \xt Ais 28:16\x*Pii doko kyeto tasoo Gotenya pii mende dapa lao pepa pyapae silyamo: “ ‘Salapape! Endakali dupa pyalya minatala lombapae sepenge kana mende nambame Saeyone dokonya pisetelyo. Kana doko tungi pyatami endakali dupa elya kaeyala naeyatamina’ Goteme leana” lapae silyamo. \c 10 \p \v 1 Kaimii paluma, Israele dupa pyoo nyepae katami laka lao nambanya moname masetala, nambame Gote loma sakamaingi. \v 2 Endakali dokaitame Gote nee kaengemaka doko, dokaitame masala naeyao mee nee kaelyaminopa nambame kandenge. \v 3 Dokaitame Gotenya mana tolatae doko masala naeyao, dokaitanya mana tolatae waka mendapu setamana lao kaitini kutilyamino. Dopa pilyamino dokome, Gotenya mana tolatae dokonya pundipundi nakalyamino. \v 4 Dopaka doko, Kraisa tungi pingi endakali dupa pitaka Goteme tolataena lena lao, Mosesanya loo dupame laminao Kraisa kalyamo dokonya penge. \s1 Jisasa Tungi Pingi Dupa Goteme Pyoo Nyingina Leamo Doko \p \v 5 \x - \xo 10:5 \xt Lep 18:5\x*Loo wata-minilyaminosa Goteme tolataena lenge dokonya Mosesame dapa lao pepa pia-pyaa: “Endakali mendeme loo dupa wata-minao katata dokonya-kaita baa lete katatana” lao pepa pia-pyaa. \v 6 \x - \xo 10:6 \xt Diut 30:12-14\x*Dopaka doko, Jisasa tungi pilyaminosa Goteme tolataena lenge dokonya dapa lao pepa pyapae silyamo: “Embanya moname lao pituu, ‘Kraisa laminao isa ipanya api kaiti-kisa pata? \v 7 Kraisa baa malunya sakatasetala laminao ketae pyakalyanya api yuli koo, mendasa soo etala naenge dokonya koko patape?’ laa naeyape” lao pepa pyapae silyamo. \v 8 Pii pepa pyapae singi dokome aipa lelya? “Pii doko emba kalyeno tengesa dosa ipupala, embanya kambupa, embanya monapa dolaponya sepelyamona” lapae silyamo. Pii doko Jisasa tungi pingi dokonya lao naimame lao panelyamano. \v 9 Embanya kambu dokome, “Jisasa baa Kamongo dokona” lao, lao panatala, embanya mona dokome baa Goteme malunya sakatasiana lao maseteno doko, Goteme emba pyoo nyeta. \v 10 Endakali mendeme baanya moname Jisasa tungi pilyamopa, Goteme baa tolataena lenge. Baanya kambumi Jisasa baa Kraisa dokona lao, lao panelyamopa, Goteme baa pyoo nyingi. \v 11 \x - \xo 10:11 \xt Ais 28:16\x*Gotenya pii pepa pyapae singi dokonya dapa lapae silyamo: “Baa tungi pyatami endakali dupanya mendaipi mende elya pisala naeyatana” lapae silyamo. \v 12 Juupi, Girikipi dupa mende mendepale daa. Kamongo mendai dokoaka endakali dupa pitakanya Kamongo kalyamo. Kamongome nisina lao baanya kenge doko lelyami endakali dupa pitaka baame longo lao maingi. \v 13 \x - \xo 10:13 \xt Joele 2:32\x*Dopa pingi dokonya, “Kamongome nisina lao baanya kenge doko latami endakali dupa pitaka Goteme pyoo nyeta.” \p \v 14 Dopaka doko, baa tungi pyala naengema dupame aipa petala baame nisina lao baanya kenge doko latami? Baanya pii dupa nasingima dupame aipa petala baa tungi pyatami? Endakali mendeme dupa pii lamaiya naeyatamo doko, aipa petala dupame pii doko setami? \v 15 \x - \xo 10:15 \xt Ais 52:7\x*Pii akali dupa nisetala pena laa naeyatamino doko, dupame aipa petala pii lamaitami? Pii mende dapa lao pepa pyapae silyamo: “Mona yaepengepi, dopale epepi, dupanya lao wai pii epe doko lamaiya penge endakali dupanya moko kape dolapo kapeyalu pipaena” lapae silyamo. \v 16 \x - \xo 10:16 \xt Ais 53:1\x*Dopaka doko, Israele dupa pitakame wai pii epe doko wata-minala naeyami. Aisaiyame lao pituu, “Kamongo, naimame pii lamaiyamano doko sepala apimi kiningi-lumuna lao masiape?” lea-pyaa. \v 17 Dopana, Gotenya pii dupa singi dokonya-kaita Kraisa tungi pingi doko pyakalyingi. \p \v 18 \x - \xo 10:18 \xt Sam 19:4\x*Dopaka doko, Kraisanya lao pii lapae doko Israele dupame nasiamipi lao nambame tipa pilyo. Kiningi etete, pii doko sepeami! Pii mende dapa lao pepa pyapae silyamo: “Pii lapae doko yuu dupa pitakanya taeyapala, paakale pao yuu soo etao dupa pitakanya kapa peana” lapae silyamo. \v 19 \x - \xo 10:19 \xt Diut 32:21\x*Israele dupame Gotenya pii doko soo nyala naeyamipi lao nambame tipa pilyo. Gotenya kambu alo pyoo Mosesame Israele dupa dapa lamaiya-pyaa: “Endakali namba tata daa dupa nambame lanyotopa, nyakamame kandatala tilya nyetami. Akali tata kyakaenge masala naenge mende nambame lanyepala nyakama imbu pisotona” lea-pyaa. \v 20 \x - \xo 10:20 \xt Ais 65:1\x*Gotenya kambu alo pyoo, Aisaiyame paka nakaeyao kyeto joo dapa lea-pyaa: “Namba kutala naeyamino endakali dupame namba kandeami. Namba kandamana lao tipa napiamino endakali dupame namba kandena lao paneona” lea-pyaa. \v 21 \x - \xo 10:21 \xt Ais 65:2\x*Dopaka doko, Gotenya kambu alo pyoo, Aisaiyame Israele dupa lao dapa lea-pyaa: “Kuka kotakapi nambanya endakali dupa lanyotoo latala, nambanya kingi pee latae kateopa, dokaitame pii nepao, pii tanga lao kateamina” lea-pyaa. \c 11 \s1 Goteme Israele Dupa Yakinala Naeyatana Leamo Doko \p \v 1 \x - \xo 11:1 \xt Pil 3:5\x*Dopana, Goteme baa tata dupa yakinao kaeyape lao nambame tipa pilyo. Daa, yakinao kaeyala naeya! Tenge dokonya, namba Israele, Abraamenya mandipaenya mandipae, Benjamene tata dokonya mende. \v 2 Goteme baanya tata katatamina lao wamba kandea dupa yakinao kaeyala naeya. Israele dupame koelyaminona lao Ilaijame Gote lamaiyana lao Gotenya pii pepa pyapae singi dokonya singi doko nyakamame masala naelyamipi? \v 3 \x - \xo 11:3 \xt 1 Kiŋi 19:10,14\x*Ilaijame dapa lamaiya-pyaa: “Kamongo embanya propeta dupa pyao kumasoo, embanya alta dupa kaluu nepaowaka piami. Dopa petala namba iki katapu doko pyao nepalanyaka pilyaminona” lea-pyaa. \v 4 \x - \xo 11:4 \xt 1 Kiŋi 19:18\x*Dopa leamopa, Goteme aipa lao pii yanu pia? Baame yanu pyao, “Nambame akali tausene kalange dutupa nyoo setao katapupa, dutupame Baala doko luma lakala naeyamina” lea. \v 5 Dopaka pyoo, Goteme baanya kondo kaengeme yapao nyingi mana dokome indupa gii dakepa Israele kuki mendatupa nyoo setao kalyamo. \v 6 Goteme baanya kondo kaenge dokome yapao nyingi-tamo doko, endakali dupanya kalai pilyami mende kandatala yapao nyala naenge. Kalai pilyami mende kandatala yapao nyingi-pyali doko, kondo kaenge doko angi mende nanjipyali. Dopaka doko, Goteme endakali dupanya kalai pilyami mende kandatala dupa yapao nyingi-pyali doko, baanya kondo kaenge dokome endakali dupa yapao nyala naeyali. Kondo kaenge dokome yapao nyingi-tamo doko, kalai pingima dupa angi mende nanjipyaliaka. \p \v 7 Dopana, naimame aipa lama? Israele dupame nyalanya kutao kateamino doko angi nyala naeyaminopa, Goteme yapao nyiamo endakali dupame nyiami. Dopaka doko, endakali yangi dupa Goteme mona kana jisia. \v 8 \x - \xo 11:8 \xt Diut 29:4; Ais 29:10\x*Pii lelyo dokonya dapa lao pepa pyapae silyamo: “Dupanya lengeme kanja naeyao, kaleme pii sala naeyaowaka katao, yuu gii dakenya tuu lena lao, dokaita masingi etete nongo pyapae mende Goteme maiyana” lapae silyamo. \v 9 \x - \xo 11:9 \xt Sam 69:22-23\x*Dapitame pii mende dapa lea-pyaa: “Dokaitanya nee setao nenge toko doko kone makataepi, umbenepi, endakali lombapae sepenge kanapi, koo piamino dupanya yanu pyapengepi, dopale jipya laka lao masilyo. \v 10 Dokaitame nakandena lao lenge iminjembatala, dokaitanya maita dupa tanga-tangapi pongotaeyaka katena lape” lea-pyaa. \s1 Akali Tata Waka Dupa Goteme Pyoo Nyiana Leamo Doko \p \v 11 Tenge dokonya nambame tipa pilyo: Israele dupa lombapae siamino dokome etao isa pyakeamipi? Daa! Israele dupame koo piaminosa, Israele dupa tilya nyina lao Gotenya pyoo nyingi doko akali tata waka dupa-kisa pea. \v 12 Koo pingi mana dupame Israele dupa ita miniamopa dokaitame koo piami. Dopa piaminopa, Goteme akali tata waka dupa longo pyoo auu pisia. Israele dupa pilyoo Gote tengesa ipataminopa, baame Israelepi, akali tata wakapi, dupa pitaka eteteaka longo pyoo auu piseta. \p \v 13-14 Akali tata waka dupanya namba aposole dokome nyakama akali tata waka dupa indupa nambame pii langilyo. Nambame nyakama-kisa aposole kalai doko andake joo pilyo dokonya-kaita, nambanya tata Israele dupame namba tilya nyetami. Dopa pitami dokonya-kaita Israele mendatupa nambame pyoo nyotoo lao nyakama akali tata waka dupa-kisa nambame kalai doko pilyo. \v 15 Goteme Israele dupa yakinao kaeyamo dokonya-kaita, isa yuu dakenya akali tata dupa pitaka baa-pipa nyoo pyasia. Dopa pia-tamo doko, Goteme Israele dupa auu kaeyao lanyetamopa aipa pita? Dokaita malunya sakatatala lete katatami. \v 16 Breta wambao wasepae doko Gotenyana lao nee nyetae-tamo doko, palao doko apata Gotenyana lao nee nyetaeyaka. Dopaka pyoo, ita pingi doko Gotenyana lao nee nyetae-tamo doko, ita dokonya wangya dupa apata Gotenyana lao nee nyetaeyaka. \p \v 17 Nyakama akali tata waka dupa andao dii epe mandyoo kalyepale latala, nyakama olipi ita koo kakasa katenge mendenya wangya joo kateami dupa tondao nyepala, Goteme olipi ita andaka katenge epe mendenya wangya mendatupa tondao nepatala, kombe dokonya nyakama nyoo yaki pimbia. Dopa piamopa, indupa ita epe dokonya pinginya ipange dupa nyakama apata nyoo andao kalyamino. Baame nyakama nyoo yaki pimbiana lao nyakamame masetala, \v 18 ita andaka katenge dokonya wangya tondao nepatae dupa luiyamaiya naeyalapape. Nyakamame pii dake masalapape: Nyakama ita wangya dupame ita pingi dupa yuu ipange maiya naengema. Ita pingi dokome nyakama ita wangya dupa yuu ipange dingi. \v 19 Pii lelyo dutupa sepala nyakamanya mendeme dapa laapeno: “Goteme olipi ita wangya dupa tondao nepeamo doko, kombe dokonya namba alo pyoo yaki pimbatoo lao tondao nepeana” laapeno. \v 20 Pii doko kiningi. Israele dupame Jisasa tungi pyala naeyaminosa, Goteme dupa ita wangya joo tondao nepea. Dopa piana, nyakamame Jisasa tungi pyaminosa, ita dokonya yaki pimbatae kalyamino. Dopana, nyakama tange kenge minalyala naenya, Kamongo paka kaeyao kalyepape. \v 21 Goteme olipi ita andaka katenge dokonya wangya dupa tondao nepea-tamo doko, baame nyakama olipi ita kakasa katenge dokonya wangya dupa tondao nyepala, olipi ita andaka katenge dokonya nyoo yaki pimbatae dupa nyakama tondao nepataka. \v 22 Dopana, Gotenya kondo kaenge dokopa, imbu kaenge dokopa, dolapo nyakamame masalapape. Endakali isa pyakeami dupa baame imbu kaeya. Dopaka doko, yakinala naeyao, baanya kondo kaenge dokonya emba katateno doko, baame emba kondo kaeyata. Embame dopa napitino doko, Goteme emba apata kepao nepata. \v 23 Israele dupame Jisasa tungi pyatamino doko, yaki pimbingi kyeto singi Gote dokome dokaita olipi ita dokonya dee yaki pimbata. \v 24 Olipi ita epe andaka katenge dupanya olipi wangya kakasa-tae dupa nakatenge. Dopaka doko, emba olipi wangya kakasa-tae doko Goteme kepao nyepala, olipi ita epe andaka katenge dokonya nyoo yaki pimbia-tamo doko, olipi ita epe andaka katenge dokonya-tae wangya tondao nepatae dupa olipi ita epe andaka katenge dokonya katengeli pyoo katena lao, Goteme nyoo yaki pimbala naeyatape? \fig Olipi ita dokonya ita wangya mendatupa yaki pimbatae katamupa, ita wangya mendatupa Goteme baanya piimi tondao nepelyamo. (Roma 11:17-21)|alt="Branches grafted in while others are being cut off" src="Romans 11_17-21.jpg" size="col" copy="Public Domain. 1550 Stephanus Novum Testamentum." ref="11:17-21" \fig* \s1 Goteme Endakali Dupa Pitaka Kondo Kaengena Leamo Doko \p \v 25 Kaimii paluma, nyakamame angi masala naeyao, masingi akali kalyamanona lao masala naeyalapale lao, Gotenya masingi yalo petae dake nambame langitoo: Indupa Israele yangi dupame tuu pyoo mona kana jetae kalyamino. Mona kana jetaeyaka katao pao, akali tata waka Jisasa tungi pyatami dupa pitaka ipatami gii dokonya tuu latami. \v 26 \x - \xo 11:26 \xt Ais 59:20-21\x*Akali tata waka dupame Jisasa tungi pyatami dokonya-kaita, Goteme Israele dupa pitaka pyoo nyeta. Pii lelyo dokonya dapa lao pepa pyapae silyamo: “Pyoo Nyingi Akali doko Saeyone katao ipupala, Jekope tata dupanya Gote wata-minala naenge mana doko nyoo nepakamaitana” lapae silyamo. \v 27 \x - \xo 11:27 \xt Ais 27:9\x*Goteme pii mende lea doko apata dapa lao pepa pyapae silyamo: “Nambame dokaitanya koo dupa kunao nepakamaiyoo pituu, dokaita-pipa pii mende lao yaki pitona” leana lapae silyamo. \v 28 Israele dupame wai pii epe doko yandapipi jiamino dokonya-kaita, nyakama akali tata waka dupa nisepae nyilyamino. Dopaka doko, Goteme Israele dupanya yumbange Abraamepi, Aisakepi, Jekopepi dutupa yapao nyia dokonya, baame Israele dupa auu kaenge. \v 29 Aipuma dopa pingi? Goteme endakali mende wii lao nyepala, epe mee maingi dupa tange yukuu nanyingi. \v 30 Nyakama akali tata waka dupame apata Gotenya pii doko wamba wata-minala naeyami. Dopaka doko, Israele dupame Gotenya pii doko wata-minala naeyamino dokonya, indupa Gotenya kondo kaenge doko nyakama akali tata waka dupa-kisa ipumupa nyilyamino. \v 31 Indupa Israele dupame Gotenya pii doko wata-minala naelyaminoaka doko, dokaitame apata kondo kaenge doko nyetaminopa lao, Goteme nyakama akali tata waka dupa kondo kaelyamo. \v 32 Tenge doko, Goteme endakali dupa pitaka kondo kaeyatopa lao, endakali dupa pitaka pii wata-minala naenge mana dokonya katena kaeya. \p \v 33 \x - \xo 11:33 \xt Ais 55:8\x*Gotenya masepae epepi, mana kandengepi, dupa pitaka baa-kisa eteteaka tumbao yuu ulusale-waka patae! Baanya yapenge mana doko mendeme dopalena lao kutao nakandapenge! Baa paenge kaitini doko mendeme kutao nakandapengeaka! \v 34 \x - \xo 11:34 \xt Ais 40:13\x*“Endakali mendeme Kamongonya masingi doko nakandenge. Baa tolasoo mana lamaingi endakali mende nakalyamo.” \v 35 \x - \xo 11:35 \xt Jopo 41:11\x*“Kamongome yanu pyakatamopa lao endakali mendeme wambao dopale mende baa maiya naeya.” \v 36 \x - \xo 11:36 \xt 1 Kor 8:6\x*Yuu dakenya silyamo dupa pitaka baa-kisa katao epea-pyaa. Baame dupa pitaka sina leamopa sia-pyaa. Silyamo dupa pitaka baanya wasepae. Tenge dokonya, tanga-tangapi baa kenge andake maiyoaka katapenge. Doko kiningi. \c 12 \s1 Nyakama Tange Gote Kundi Maiyepape Leamo Doko \p \v 1 Kaimii paluma, Goteme nyakama kondo kaeyana lao masetala, kundi maili pyoo nyakama tange Gote kundi maitae kalyepale lao kyeto joo lelyo. Nyakama Gotenya latae katao moname Gote mambo pyataminopa, Gotenya enomba dokonya auu pyaapomo. \v 2 Nyakama isa yuu dakenya mana dupame kapa patae jina laa naenya, Goteme nyakamanya masingi dupa enenge joo aloo pina lao kalyepape. Dopa petala, Gotenya auu kaenge, etete tolatae dupa andukupi lao masetala wata-minalapape. \p \v 3 Namba Goteme kondo kaeyana lao masetala, nyakama pitaka dapa langilyo: Nyakama alyasale joo kalyamanona lao masala naenya, Jisasa tungi pingi doko Goteme nyakama mendai-mendai lao mokosoo diamoli pyoo, mona paliu masepengeli pyoo masoo kalyepape. \v 4 \x - \xo 12:4 \xt 1 Kor 12:12\x*Endakalinya yonge mendai dokonya tata longo mendapu katenge. Yongenya katenge dupame nyakamanya kalai pipengeli pyoo pingima. \v 5 Mendai dopaka pyoo, Kraisanya yonge mendai dokonya naima endakali longo mendai jetae kalyamano. \v 6 \x - \xo 12:6 \xt 1 Kor 12:4-11\x*Kalai pipenge kyeto dupa Gotenya kondo kaenge dokome naima mee diamopa nyepeama. Nyiamano dupanya, akali mende baa Gotenya pii doko lao panenge kalai doko maitae-tamo doko, baanya Gote tungi pingi dokome maitali pyoo, baame Gotenya pii doko lao panapenge. \v 7 Akali mende baa endakali nisoo kalai pingi doko maitae-tamo doko, baame auu pyoo endakali dupa nisepenge. Akali mende baa mana lamaingi kalai doko maitae-tamo doko, baame auu pyoo mana lamaipenge. \v 8 Akali mende baa endakali mona sakatasakamaingi kalai doko maitae-tamo doko, baame auu pyoo endakali dupanya mona sakatasakamaipenge. Akali mende baanya oapi dupa endakali mokosoo maingi kalai doko maitae-tamo doko, baame mona epe paliu mokosepenge. Akali mende baa isingi kalai doko maitae-tamo doko, baame isokondape pyoo isoo katapenge. Akali mende baa endakali kondo kaenge kalai doko maitae-tamo doko, baame eteke pyao kondo kaeyapenge. \p \v 9 Kiningi mona paliu nyakamame endakali dupa auu kaeyalapape. Mana koo dupa etete maka kaeyapala, mana epe dupa minakondape pyoo minao kalyepape. \v 10 Nyakamanya kaiminingi dupa auu kaengeli pyoo, nyakama-lapo mende auu kae-kae pyoo kalyepape. Nyakama eteke pyao nyakama-lapo mende anda-anda semaiyoo kalyepape. \v 11 Nyakama maka-maka nakaenya, kalai pyokondape pyoo pyepape. Nyakamanya masingi sakatatae katao, Kamongonya kalai doko nee kaeyao pyoo kalyepape. \v 12 Nyakama Goteme mende ditona leamo doko ditana lao eteke pyao malisoo kalyepape. Nyakama-kisa kenda ipatamopa, kyeto joo katao koteaka lao loma soo kalyepape. \v 13 Endakali Gotenya latae dupa dopale mende daa jetamopa nisoo maiyepape. Endakali opone dupa nyoo andaka palyalapape. \p \v 14 \x - \xo 12:14 \xt Matyu 5:44; Luku 6:28\x*Nyakama tanda dyoo koeyasetami endakali dupa Goteme koeyasina laa naenya, auu pisina lapape. \v 15 Endakali eteke pyao katatami dupa-pipa nyakama eteke pyalapape. Ee lao katatami dupa-pipa nyakama ee lapape. \v 16 \x - \xo 12:16 \xt Pro 3:7\x*Nyakama-lapo mona mendai paliu kalyepape. Nyakamame mende kandanya palyala naenya, endakali anasale joo katenge dupa-pipa kalyepape. Nyakamame angi masala naeyao, masingi akali kalyamanona lao masala naeyalapape. \v 17 Endakali mendeme nyakama koo pingitamopa, itingi koaka pimaiya naeyalapape. Endakali pitakame auu petaena lao masingima kalai dupa pyoo kalyepape. \v 18 Endakali pitaka-pipa mona setao katamana lao masetala, nyakamame kalai pipenge jeta dupa pitaka pyoo kalyepape. \v 19 \x - \xo 12:19 \xt Diut 32:35\x*Nambanya mona setenge paluma, Gotenya pii mende dapa lao pepa pyapae silyamo: “Yanu pyao tanda maingi doko nambanyana, namba tange yanu pyao tanda maitona lao Kamongome lelyamona” lapae silyamo. Dopana, endakali mendeme koo pingita dokonya nyakamame yanu pyala naenya, Gotenya imbu kaenge dokome yanu pina kaeyalapape. \v 20 \x - \xo 12:20 \xt Pro 25:21-22\x*“Embanya yandapipi doko lopo kaeya-kandeno dokopa, nee maipi. Endaki nanu kaeya-kandeno dokopa, endaki maipi. Dopa pitino dokome baa elya andake kaeyata.”\f + \fr 12:20 \fq Dopa pitino dokome baa elya andake kaeyata \ft latae kalyamo pii dutupa, Giriki piimi dapa lao pepa pyapae silyamo: \fqa Dopa pitino dokome, baanya aiyombanya ita langa tapeta dupa setakamaitinosa pita.\f* \v 21 Mana koo dupame nyakama ita minina lao kalya naenya, nyakamanya mana epe minatami dupame mana koo dupa ita minina lao kalyepape. \c 13 \s1 Gapomanenya Pundipundi Kalyepape Leamo Doko \p \v 1 Gapomane doko endakalimi katena lelyaminopa nakatenge. Goteme katena lelyamopa katenge. Gapomane dokome endakali isina lao Goteme kyeto maingi. Dopana, endakali dupa pitaka gapomane dokome isina lao pundipundi katapenge. \v 2 Endakali mendeme gapomane doko yanda pimailyamo dokome, Goteme mana setapae dupa yanda pimailyamosaka pingi. Gapomane doko yanda pimaitami endakali dupa Goteme yanu pyao tanda maita. \v 3 Kalai epe pilyami endakali dupa gapomane dokome paka pisala naenge. Kalai koo pilyami endakali dupa gapomane dokome paka pisingi. Gapomane doko nyakamame paka nakaeyao katamana lao masilyamipi? Paka nakaeyao katamana lao masetamino doko, nyakamame kalai epe dupa pyoo kalyepape. Dokopa gapomane dokome nyakama lalyeta. \v 4 Nyakama auu pyoo kalyepale lao gapomane dokome Gotenya kalai pyakamaiyoo katenge. Dopa pyoo katao, gapomane dokome Gotenya imbu kaenge doko panasoo, koo pingi endakali dupa mana maiyanya konjuwa doko minatae katenge. Dopana, koeyate endakali dokome gapomane doko paka kaeyapenge. \v 5 Nyakama Gotenya imbu kaenge doko wandimana lao, gapomanenya pundipundi katapenge. Nyakamanya moname kalai auu pyoo pilyaminona lena lao gapomanenya pundipundi katapenge. \v 6 \x - \xo 13:6 \xt Matyu 22:21; Make 12:17; Luku 20:25\x*Gapomanenya kalai isoo pingima akali dupa Gotenya kalai akaliaka. Gapomane kalai dokoaka koteaka lao pina lao, takisa dupa nyakamame gapomane maingima. \v 7 Tenge dokonya, nyakamame gapomanenya kalai akali dupa-kisa mana minapenge dupa pitaka minalapape: Takisa nyingima endakali dupa takisa tata-tata dupa pitaka maiyepape. Paka kaeyapenge endakali dupa paka kaeyalapape. Anda-anda semaipenge endakali dupa anda-anda semaiyepape. \s1 Mende Auu Kae-Kae Pyoo Kalyepape Leamo Doko \p \v 8 Endakali waka dupa auu kaelya endakali dokome Mosesanya loo dupa pitaka wata-minao kalyamosa pingina, yanu mende sina kalya naenya, nyakama-lapo mende auu kae-kae pyoo katenge mana doko iki yanu joo silyamona lao masoo kalyepape. \v 9 \x - \xo 13:9 \xt Eks 20:13-17; Lep 19:18; Diut 5:17-21\x*Gotenya mana setapae dokonya dapa lao pepa pyapae silyamo: “Embame kepo kolala naeyape. Endakali mende pyao kumasala naeyape. Pake nala naeyape. Wakamanya dopale mende nyipu laka lao masala naeyape” lapae silyamo dutupapi, mana setapae waka silyamopi, dupa pitaka mana setapae mendai dakenya koko palelyamo: “Emba tange auu kaengeli pyoo, embanya patali maki dupa auu kaeyape” lapae silyamo dokonya koko palelyamo. \v 10 Endakali auu kaenge dupame nyakamanya patali maki dupa koeyasala naengema. Endakali auu kaenge dupame Mosesanya loo dupa pitaka wata-miningima. \p \v 11 Dopana, nyakama indupa kalyamino gii dake nyakamame masalapape. Wamba naimame tee pyao Jisasa tungi piamano dokopa, naima pyoo nyepenge gii doko tengesa pia. Dopaka doko, indupa naima pyoo nyepenge gii doko etete tengesa pilyamona, naima luu paliu sala naenya sakatamana. \v 12 Yuu kuiyetae doko etalanya pimupa, yuu yongao tii pyaanya tengesa pilyamo. Dopana, naimame iminjetae mana dupa pitaka soo nepatala, tii pipae dokonya mana dupa yanda yandatepi joo minatae katamana. \v 13 Kotaka tii pilyamopa paengeli pyoo, naimame mana epe minao paeyamana. Bia nao kyakengepi, endapi akalipi nyelenyele paengepi, yongenya koo pyoani kaengepi, laiya latala tale pingipi, tilya nyingipi, mana dopale dupa wandyoo katamana. \v 14 Dopa pyoo katao, naimame Kamongo Jisasa Kraisanya mana dupa yonge pee joo petae katamana. Naimanya yongenya koo pyoani kaenge dupa naimame panda maiya naenya, wandyoo katamana. \c 14 \s1 Kristene Kaiminingi Dupa Yapala Naeyalapape Leamo Doko \p \v 1 \x - \xo 14:1 \xt Kol 2:16\x*Jisasa tungi pyala-kao napingima endakali dupanya masepae seta dupa nyakamame pii yanda pimaiya naenya, dupa auu kaeyao lanyalapape. \v 2 Endakali Jisasa tungi pingi mendeme nee tata dupa pitaka napengena lao masingi. Dokopa endakali Jisasa tungi pyala-kao napingi mendeme nee sakaenge dupa iki nenge. \v 3 Nee tata dupa pitaka nenge endakali dokome nee tata mendapu wandingi endakali doko kilya kanja naeyapenge. Nee tata dupa pitaka nenge endakali doko Goteme lanyiana, nee tata dupa pitaka nenge endakali dokome kopeta pilyamona lao, nee tata mendapu wandingi endakali dokome yapala naeyapenge. \v 4 Akali waka mendenya kalai akali mendeme kopeta pilyamona lao yapakamaiyanya emba api? Kalai akali doko isa pyakatamopi, pyakala naeyatamopi, doko baanya isingi akali dokonya kalai. Baa isa pyakala naena lao nisingi kyeto doko Gote-kisa singi dokonya, kalai akali doko isa pyakala naena lao minatae katenge. \p \v 5 Endakali mendeme yuu gii mendatupa andakena lao masetala, yuu gii yangi dupa meena lao masingi. Endakali mendeme yuu gii dupa pitaka mendai dopaleakana lao masingi. Dokonya nyakama mendai-mendai dupame masetami dupanya mona lapo palya naeyao kyeto joo masepenge. \v 6 Yuu gii mendai doko andakena lao masetala auu pyoo kandao nyilya endakali dokome Kamongo mambo pyao kandao nyingi. Yuu gii mendai doko andakena lao masetala auu pyoo kandao nanyilya endakali dokome Kamongo mambo pyaowaka kandao nanyingi. Nee tata dupa pitaka nenge endakali dokome, Gote yaka pilyino latala nelya dokome, Kamongo mamboaka pingi. Nee tata mendapu wandilya endakali dokome Kamongo mamboaka pyao wandingi. Dopa pyoo pituu baame Gote yaka pilyino lengeaka. \v 7 Tenge doko, naimanya mendaipi mende naima tangenya iki kalya naeyapenge. Naimanya mendaipi mende naima tangenya iki kumala naeyapengeaka. \v 8 Naima katatamano doko, naima Kamongonya katatama. Naima kumatamano doko, naima Kamongonyaka lao kumatama. Dopana, naima katatamanopi, kumatamanopi, doko naima Kamongonyaka. \v 9 Kraisa baa kumapala lenge tao sakateamo tenge doko, endakali kumapaepi, sakapi dupanya baa Kamongo kalyanya lenge tao sakatea. \p \v 10 \x - \xo 14:10 \xt 2 Kor 5:10\x*Naima pitaka Kraisanya enomba dokonya katatamanopa baame naima yapata. Dopa pitana, aipuma embanya Kristene kaiminingi doko embame yapelye? Aipuma embanya Kristene kaiminingi doko kilya kandelye? \v 11 \x - \xo 14:11 \xt Ais 45:23\x*Pii mende dapa lao pepa pyapae silyamo: “Kamongome lao pituu, ‘Namba Kamongo kataowaka katenge dokome kiningi pii dake lelyo: Endakali dupa pitakame namba lao luma lakapala, namba Gote dokona lao, lao panatamina’ ” lapae silyamo. \v 12 Dopana, naima mendai-mendaimi mana minatama dupa dopa pyoo miniamana lao Gote lamaitama. \s1 Kristene Kaiminingi Dupa Isa Pyakena Laa Naeyalapape Leamo Doko \p \v 13 Dopana, gii dakenya pituu naima-lapo mende yapa-yapa pyaa naeyamana. Kristene kaiminingi mende isa pyakala naena lao, dopale mende napyoo katamana lao masalapape. \v 14 Dopale mende tangeme kaimala pipae nanjingi. Dopaka doko, endakali mendeme dopale mende kaimala pipaena lao masetamo doko, endakali dokonya enombanya dopale doko kaimala pipaeyakana lao, nambame Kamongo Jisasa-kisa katao kyeto joo masilyo. \v 15 Embame nee mende nate dokonya-kaita embanya Kristene kaiminingi mende mona kenda kaeyapae nyetamo doko, embame auu kaenge mana doko minala naeyatenosa pita. Kraisame pyoo nyotoo latala kumiamo endakali dupa embanya nee nate dokome koeyasakamaiya naeyape. \v 16 Mana epe minapengena lao nyakamame masetami dupa endakali waka dupame mana koo-lamo laa naena lao auu pyoo minalapape. \v 17 Gotenya kingdom doko nee endakipi nenge dopale daa. Gotenya kingdom doko, Oli Spirita-kisa katao, mana tolatae dupa minao, mona yaepao, eteke pyao katenge dopale. \v 18 Endakali mendeme masepae doko paliu Kraisanya kalai pyakamaitamo doko, Goteme auu kaeyatamopa endakali dupame auu pyoo pyome-lamo latami. \v 19 Dopana, mona mendai paliu katenge mana dokopa, mende kyeto mai-mai pyoo katenge mana dokopa, dolapo naimame siosa dokonya wata-minao katamana. \v 20 Nee napenge dupa iki masetala Gotenya kalai doko koeyasala naeyape. Nee tata dupa pitaka napengeaka doko, embame nee mende nate dokome endakali mende isa pyakena lateno doko, kopeta pitinosa pita. \v 21 Embame dopale mendenya minju mendatupa natenopi, waene natenopi, kalai waka mende pitinopi, dupanya mendeme Kristene kaiminingi mende pyalya minaowapi, maka pisoapi, kyeto joo nakatena laowapi pia-kandeno doko, embame dupa kaeyateno doko auu pita. \v 22 Mana dopale dupanya embame kyeto joo masepae nyilyipi? Masepae nyilyino dupa embapa, Gotepa, nyakamba-kisa silyamo. Endakali mendeme mana mende epe-lamo lao masetala mana doko minatamopa, baanya mona dokome mana doko koo-lamo laa naeyatamo doko, endakali doko baa Goteme auu pisetae. \v 23 Dopaka doko, endakali mendeme mona lapo paliu nee mende natamo doko, endakali doko-kisa Goteme tenge setata. Aipumape, endakali dokome Gote tungi pyala naeyao mee nenge. Kalai mende koona lao masetae doko endakali mendeme pitamo doko, baame koo pitamosa pita. \s1 Polome Gote Mambo Piamo Doko \p \v 24 Wai pii epe nambame lamaingi dokopi, Jisasa Kraisame pii lao paneamo dokopi, pii wamba-waka pituu yalo petae katea indupa panapae silyamo dokopi, dutupame nyakama kyeto dipenge Gote doko kenge andake maitae kalyamo. \v 25 Kataowaka katenge Gote dokome wamba yalo pyoo masoo katea doko propeta dupame pepa pina leamopa piami dupa, indupa akali tata dupa pitakame tungi pyatala wata-minao katena lao, yuu dupa pitakanya panasetae kalyamo. \v 26 Dupa pitaka masingi Gote mendai doko iki, Jisasa Kraisanya kenge dokonya, tanga-tangapi kenge andake maipenge. Doko kiningi. \c 15 \s1 Nyakamanya Patali Maki Dupa Auu Pisalapape Leamo Doko \p \v 1 Endakali Jisasa tungi pyala-kao napingima dupa naima Jisasa tungi pyala-kao pingi dupame maka nakaeyapenge. Naimanya auu kaenge dupa iki naimame pyoo nakatapenge. \v 2 Naima mendai-mendai dupame naimanya patali maki dupa-kisa mana epe minao, auu pisoo, Jisasa tungi pingi dokonya katena lao dupa mona sakatasakamaiyoo katamana. \v 3 \x - \xo 15:3 \xt Sam 69:9\x*Kraisame apata baa tange auu kaeyapae nyotoo latala pyaa naeya. Dokonya pii mende dapa lao pepa pyapae silyamo: “Gote, endakali dupame emba pii koo leamino dupa namba-kisa soo kando piana” lapae silyamo. \v 4 Wamba gii dupanya pepa piami dupa naimame mana nyalapale lao pepa piami-pyaa. Gotenya pii pepa pyapae singi dupame naima kyeto ditamopa, naimame yakinala naeyao, Goteme mende ditona leamo doko ditana lao nee kaeyao malisoo katataminopa lao pepa piami-pyaa. \v 5-6 Nyakama Jisasa Kraisa-kisa kyeto joo katao, mona mendai paliu, pii mendai lao, naimanya Kamongo Jisasa Kraisanya Takange Gote doko kenge andake maiyepale lao, kyeto dingi Gote dokome nyakama kyeto dipya laka lao nambame masilyo. \s1 Nyakama-Lapo Auu Kaeyao Mende Lanya-Lanya Pyoo Kalyepape Leamo Doko \p \v 7 Dopana, Gote kenge andake maiyanya, nyakama Kraisame auu kaeyao lanyiamoli pyoo, nyakama-lapo auu kaeyao mende lanya-lanya pyoo kalyepape. \v 8 Israelemanya yumbange dupa Goteme mende maitona lea doko kiningi maitana lao panasalanya, Jisasa Kraisa baa akali yanu kepapae dupanya kalai akali jiana lao nambame nyakama langilyo. \v 9 \x - \xo 15:9 \xt 2 Sml 22:50; Sam 18:49\x*Akali tata waka dupame Gotenya kondo kaenge doko kandatala, baa kenge andake maitaminopa lao akali yanu kepapae dupanya Kraisa baa kalai akali jia. Dokonya pii mende dapa lao pepa pyapae silyamo: “Tenge dokonya, akali tata waka dupanya kainanya katao, nambame emba mambo pyao, embanya kenge doko minalyoo wee latona” lapae silyamo. \v 10 \x - \xo 15:10 \xt Diut 32:43\x*Pii mende dapa lao pepa pyapae silyamoaka: “Nyakama akali tata waka dupa Gotenya tata dupa-pipa eteke pyalapape” lapae silyamo. \v 11 \x - \xo 15:11 \xt Sam 117:1\x*Pii mende apata dapa lapae silyamoaka: “Nyakama akali tata waka dupa pitakame Kamongo mambo pyalapape. Nyakama endakali paliu pelyamino dupa pitakame Kamongo mambo pyao wee lapape” lapae silyamo. \v 12 \x - \xo 15:12 \xt Ais 11:10\x*Aisaiyame pii dake apata lea-pyaa: “Jesianya mandipaenya mandipae dupanya mende ipupala, akali tata waka dupa isoo katatamopa, baame mende pitona lata doko pitana lao akali tata waka dupame nee kaeyao malisoo katatamina” lea-pyaa. \v 13 Dopana, nyakama Gote tungi pyao katataminopa, eteke pingi dokopa, mona yaepenge dokopa, dolapo baame nyakama-kisa etao tumbasakapya laka lao nambame masilyo. Dokopa Oli Spiritame nyakama kyeto ditamopa, Goteme mende ditona leamo doko ditana lao nyakamame nee kaeyao malisoo katatami. \s1 Polome Akali Tata Waka Dupa Wai Pii Epe Doko Lamaiyona Leamo Doko \p \v 14 Nambanya kaimii paluma, nyakama mana epepi, masepae epepi, dupame tumbatae kalyamino dokome, nyakamame endakali waka dupa kapa pao mana lamaiyoo katatamina lao nambame kyeto joo masilyo. \v 15-16 Dokonya, kaimii paluma, nyakamame kame sala naeyalapale lao, pii lyaa mendatupanya kyeto joo nambame pepa pyao peekelyo. Akali tata waka dupa nisoo Jisasa Kraisanya kalai pyakamaiyale lao Gotenya kondo kaenge dokome namba nisia. Akali tata waka, Oli Spiritame kuni nasina lao pyoo wasepae dupa Gote kundi maitae katataminopa, Goteme dupa auu kaeyao nyetamopa lao, nambame prisa kalai pyoo, akali tata waka dupa Gotenya wai pii epe doko lamaiyoo kalyo. \v 17 Nambame Gotenya kalai doko pyakamailyo dokonya, namba Jisasa Kraisa-kisa katao eteke pyao kalyo. \v 18-19 Dopana, nambame pii waka mende nyakama langya naeyatoo. Akali tata waka dupame Gote wata-minina lao, Kraisame Gotenya Spirita dokonya kyeto doko namba diamoli pyoo, nambame dokaita pii lamaiyoo, mirakolopi, kalai paka pipaepi, dupa pyoo kalyo dupanya langitoo. Spirita dokome namba kyeto diamopa, Jerusalema katao Ilitikumu yuu dokonya tuu lao, nambame Kraisanya wai pii epe doko lamaiyoo kapa pio. \v 20 Dopana, akali waka mendeme wai pii epe doko lamaitae yuu dupanya napenya, Kraisanya kenge doko lamaiya naenge yuu dupanya nambame wai pii epe doko nee kaeyao lamaitoo lao masingi. \v 21 \x - \xo 15:21 \xt Ais 52:15\x*Pii mende dapa lao pepa pyapae silyamo: “Baanya lao pii lamaiya naeyamino endakali dupame baa kandatami. Baanya lao pii doko nasiamino endakali dupame baa dokona lao masetamina” lapae silyamo. \s1 Polo Baa Roma Patona Lao Depa Leamo Doko \p \v 22 \x - \xo 15:22 \xt Roma 1:13\x*Wai pii epe doko lamaingi kalai dokome paa longosa namba minanjiamosa, namba nyakama kalyamino dokonya naepeo. \v 23-24 Dopaka doko, indupa yuu dakaitanya nambame kalai pipenge panda mende nasilyamo. Pitali pyoo namba Sepene yuu dokonya patona, nambame nyakama kanja ipupu laka lao masoo ee kana longo kateo dokonya, pao pituu nyakama kandama ipao pato. Namba ipupala nyakama-pipa mona yaepao gii mendatupa katatama. Katao namba paanya pitopa, nyakamame namba nisimi laka lao masilyo. \v 25 \x - \xo 15:25 \xt 1 Kor 16:1-4\x*Dopaka doko, indupa nambame endakali Gotenya latae dupa nisepae maiya Jerusalema paanya pilyo. \v 26 Endakali Gotenya latae daa jepae mendapu Jerusalema kalyamino dupa nisemana lao, Kristene Masedonia tangepi, Akaeya tangepi, dupame auu kaeyao muni konda piami. \v 27 \x - \xo 15:27 \xt 1 Kor 9:11\x*Kondo pipenge doko dokaita-kisa yanu joo siamopa, dokaita tangeme auu kaeyao konda piami. Juu dupanya imambunya epe dupa, akali tata waka dupa-pipa andakenge nyepeami-tamo doko, akali tata waka dupanya yuunya-tae epe dupa Juu dupame nisepae nyepenge. \v 28 Dopana, nambame muni dupa auu pyoo maiyakamaiyoo etapala, Jerusalema yakinao Sepene paanya nyakama kandama ipato. \v 29 Namba nyakama kalyamino dokonya ipatopa, Kraisanya wai pii epe dokome endakali auu pisingi longo sepeta ipatona lao masilyo. \p \v 30 Kaimii paluma, namba Goteme nisina lao kyeto joo loma silyona, naimanya Kamongo Jisasa Kraisa dokopa, Spirita dokonya auu kaenge dokopa, dolaponya nyakama kalyamino dokonya, nyakamame apata namba nisoo loma sakalapale lao kyeto joo lelyo. \v 31 Jisasa tungi napingima Judia kalyamino dupame namba pyala naeyataminopa, nisepae maiya pato dupa endakali Gotenya latae Jerusalema kalyamino dupame auu kaeyao nyina lao loma salapape. \v 32 Dokopa Goteme yakana lao masetamo doko, namba eteke pyao ipupala, koto nyoo nyakama-pipa katatama. \v 33 Mona yaepasingi Gote doko nyakama pitaka-pipa katami laka lao masilyo. Doko kiningi. \c 16 \s1 Polome Auu Pyoo Kalyepape Leamo Doko \p \v 1 Naimanya Kristene pimalenge Pibi baa nyakamame kanjepale lao nambame lelyo. Baa Senekotia siti dokonya siosa dokonya nisingi enda mende petenge. \v 2 Dopana, endakali Gotenya latae dupame pipengeli pyoo, nyakamame baa taeme ipame-lamo lao Kamongonya kenge dokonya lanyalapape. Baame endakali longo nisoo, namba nisoaka piana, nyakamame dopale mendeme baa nisimi laka lao masia-kandeno doko, baa daa jeta dupanya nisalapape. \p \v 3 \x - \xo 16:3 \xt Ap 18:2\x*Namba-pipa Jisasa Kraisanya kalai pyakamaingi Prisikapa, baanya akalingi Akuilapa, dolapo nambame auu pyoo pilyepape lelyamona lao lamaiyakalapape. \v 4 Namba pyoo nyalanya, dolapo kumatambi masala naeyao kalai piambino dokonya, nambame yaka piambina lelyo. Nambame iki dopa laa naelyo. Akali tata waka dupanya siosa dupa pitakame yaka piambina lelyaminoaka. \v 5 Dolaponya andaka Kristene kambu pyatae petengema dupa nambame auu pyoo pilyepape lelyamona lao lamaiyakalapape. Nambanya mona setenge Epainetusa doko auu pyoo katena lelyamona lao lamaiyakalapape. Akaeya yuu dokonya Kraisanya pii doko akali dokome wambao nyepala baa mona kapilyia. \v 6 Maria baa auu pyoo petena lelyamona lao lamaiyakalapape. Baame naima nisalanya etete lekeleke tao kalai pyoo petea. \v 7 Andronikusapa, baanya etanenge Juniasapa, dolapo namba tata, namba-pipa anjetae paleama. Dolapo aposole kalai dokonya kenge singi. Namba Kraisa tungi napingisa dolapome Kraisa tungi piambi-pyaa. Dolapo auu pyoo pilyepape lelyamona lao lamaiyakalapape. \v 8 Kamongo tungi pingi nambanya mona setenge Ambiliusa baa auu pyoo katena lelyamona lao lamaiyakalapape. \v 9 Naima-pipa Kraisanya kalai pyakamaingi Urbanusapa, nambanya mona setenge Satakisapa, dolapo auu pyoo kalyepape lelyamona lao lamaiyakalapape. \v 10 Apelesame Kraisanya kalai doko pyakamaiyamopa, baa-kisa makande pipae epeamo dupa ita miniamo doko baa auu pyoo katena lelyamona lao lamaiyakalapape. Aristobulusanya andaka palengema endakali dupa auu pyoo kalyepape lelyamona lao lamaiyakalapape. \v 11 Namba tata Erodione doko baa auu pyoo katena lelyamona lao lamaiyakalapape. Kamongo tungi pingi Nasisusanya andaka palengema endakali dupa auu pyoo kalyepape lelyamona lao lamaiyakalapape. \v 12 Kamongonya kalai lekeleke tao pyoo petenge Tripinapa, Triposapa dolapo auu pyoo pilyepape lelyamona lao lamaiyakalapape. Kamongonya kalai longo lekeleke tao pyakamaiyamo Pesisa baa auu pyoo petena lelyamona lao lamaiyakalapape. \v 13 Kamongonya yapao nyepae Rupusa baa auu pyoo katena lelyamona lao lamaiyakalapape. Baanya endangi mona setenge doko nambanya endangi jingi doko baa auu pyoo petena lelyamona lao lamaiyakalapape. \v 14 Asinkritusapi, Pelegonepi, Emasapi, Patrobasapi, Emesapi, dutupa-pipa Kristene kaiminingi katatamipi, dupa auu pyoo kalyepape lelyamona lao lamaiyakalapape. \v 15 Pilologusapi, Juliapi, Neteusapi, baanya pimalenge dokopi, Olimbasapi, dutupa-pipa endakali Gotenya latae katatamipi, dupa auu pyoo kalyepape lelyamona lao lamaiyakalapapeaka. \v 16 Endakali Gotenya latae dupame pipengeli pyoo, nyakama-lapo mende kopyoo nunu pii-pii pyoo auu kaeyao lanyalapape. Kraisanya siosa yuu waka dupanya katenge dupame nyakama auu pyoo kalyepape lelyamino. \p \v 17 Kaimii paluma, endakali mendapuame nyakama wakale kalyepale lao tale pisetala, mana pii nyakamame nyiami dupa kaeyapala isa pyakasingimana, nyakamame dupa kandakondape petala wandyoo kalyepale lao nambame kyeto joo langilyo. \v 18 Endakali dopale dupame naimanya Kamongo Jisasa Kraisanya kalai pyakamaiya naengema. Dupame nyakamanya ingi iki masoo kalai pingima. Dupame pii kaiyu lapae dupa lao, andiki-andiki pyoo endakali mona mendai palenge dupa minakasingima. \v 19 Nyakamame wai pii epe doko wata-minao kalyamino lapae doko endakali pitakame sepelyamino dokonya, namba eteke pilyo. Dopana, nyakamame mana epe dupa epena lao auu pyoo masetala, mana koo dupa masala naeyao kalyepale lao nambame masilyo. \v 20 Gii kuki mendalapo patatamopa, mona yaepasingi Gote dokome Satane doko moko katao indyalapale lao, nyakamanya moko pundipundi katena laapomo. Naimanya Kamongo Jisasa Kraisanya kondo kaenge doko nyakama-kisa sipya laka lao masilyo. \p \v 21 \x - \xo 16:21 \xt Ap 16:1\x*Namba-pipa kalai pingi Timotiapi, namba tata Lusiusapi, Jesonepi, Sosipatapi, dutupame nyakama auu pyoo kalyepape lelyamino. \p \v 22 Namba Tetiusa, pepa dake pyakamailyo dokome Kamongonya kenge dokonya nyakama auu pyoo kalyepape lelyo. \p \v 23 \x - \xo 16:23 \xt Ap 19:29; 1 Kor 1:14; 2 Tim 4:20\x*Siosanya endakali dupa pitakapi, namba Polopi, dupa naima nyoo setao palenge Gaiyusa dokome nyakama auu pyoo kalyepape lelyamo. Siti dakenya muni isingi Erasatusapa, naimanya Kristene kaiminingi Kuatusapa, dolapome nyakama auu pyoo kalyepape lelyambinoaka. \p \v 24 Naimanya Kamongo Jisasa Kraisanya kondo kaenge doko nyakama pitaka-kisa sipya laka lao masilyo. \d Doko kiningi.