\id 1PE - Enga New Testament (2023 Edition) \h 1 Pita \toc1 Pitame Pepa Wambao Piamo Doko \toc2 1 Pita \toc3 1 Pita \mt1 PITAME \mt2 PEPA WAMBAO PIAMO DOKO \c 1 \s1 Pii Wambao Leamo Doko \p \v 1 Namba Pita, Jisasa Kraisanya aposole dokome, nyakama Goteme yapao nyepae endakali, yuu Pontusapi, Galesiapi, Kapadosiapi, Esiapi, Bitiniapi dupanya tisa kalyamino, dupanya pepa dake pyao peekelyo. \v 2 Jisasa Kraisanya taeyoko doko nyakama-kisa tandyoo pisetamopa, nyakamame baa wata-minataminopa lao, tanga pita kandenge Takange Gote dokonya Spirita dokome nyakama Gotenya latae kalyepale lao yapao nyia. Gotenya kondo kaenge dokopa, mona yaepenge dokopa, dolapo nyakama-kisa longo lao sipya laka lao masilyo. \s1 Lete Katenge Doko Nyetamana Lao Nee Kaeyao Malisoo Kalyepape Leamo Doko \p \v 3-4 Goteme naima eteteaka kondo kaeyapala, Jisasa Kraisa malunya sakatasiamo dokome, naima dee ŋaŋa joo mandea. Dopa piamo dokome, naima etete nyepenge dupa baame ditana lao, nee kaeyao malisoo kalyamano. Baame etete dipenge kaiti-kisa setekelyamo dupa koeyala naeyao, kaimala napyoo, aloo napyoaka pingi. Tenge dokonya, naimanya Kamongo Jisasa Kraisanya Takange Gote doko baa iki auu petae. \v 5 Nyakamame Jisasa tungi pilyamino dokonya-kaita, Goteme baanya kyeto dokome nyakama isoo pao, yuu etata gii dokonya tuu lata. Gii dokopa, Goteme nyakama pyoo nyotona lao masoo depa latae kalyamo doko panaseta. \v 6 Panasetana lao masetala, nyakama eteke pyao kalyamino. Eteke pyao kataminopa, indupa gii kuki datupanya makande pipae tata-tata dupa nyakama-kisa ipumupa, tanda nyoo kalyamino. \v 7 Endakali dupame golo doko angipi kandamana latala itateme yangengema. Dopaka pyoo, nyakamame kiningi Jisasa tungi pilyamipi lao kanjanya, makande pipae epelyamo dupame nyakama makande pilyamo. Jisasa tungi pingi dokome golo koeyapenge doko ita miningi. Nyakamame kiningi Jisasa Kraisa tungi pyatala katatamino doko, baa panao ipata gii dokopa, baame nyakama mambo pyao, lalyoo kenge andake dita. \v 8 Nyakamame baa lengeme nakandengemaka doko, baa auu kaelyamino. Indupa nyakamame baa lengeme nakandelyaminoaka doko, baa tungi pyatala auu kaeyapae etete andake mende nyilyamino. Auu kaeyapae doko dopalena lao piimi kapa lapenge daa. Auu kaeyapae doko tii pipaeme tumbatae katenge. \v 9 Jisasa tungi pilyamino dokonya yole doko, nyakama pyoo nyepae kalyamino doko. \v 10-11 Gotenya kondo kaenge doko nyakama-kisa ipatana lao propeta dupame lao paneami-pyaa. Kraisa baa tanda maitataminopa, kenge andake nyetana lao Kraisanya Spirita doko, propeta dupa-kisa katea dokome propeta dupa masepae maiya-pyaa. Dopa piamopa, propeta dupame Kraisa doko baa apipi, baa andukupa ipatape, Goteme endakali dupa aipa petala pyoo nyetape lao, kutakondape pyoo kutao kateami-pyaa. \v 12 Propeta dupame pii leami dupa, nyakama tange nisoo laa naenya, naima nisoo lelyaminona lao, Goteme propeta dupa panao lamaiya-pyaa. Oli Spirita kaiti-kisa katao epena leamopa epeamo dokome kyeto maiyamopa, endakali mendapuame propeta dupanya pii dupa dii tambao, wai pii epe doko nyakama langitiami. Langiamino pii dupa enjele dupame simu laka lao nee kaelyamino. \s1 Gotenya Latae Kalyepape Leamo Doko \p \v 13 Dopana, nyakama masepae epe paliu, mende pitamopa mende pitona lao mona lenge tao kalyepape. Jisasa Kraisa panao ipatamopa, Gotenya kondo kaenge doko nyakama-kisa ipatana lao, kyeto joo nee kaeyao malisoo kalyepape. \v 14 Wamba nyakamame masala naeyao, yongenya koo pyoani kaenge dupa pimu laka lao masoo kateaminoli pyoo nakatenya, wane dupame pii sepala wata-miningimali pyoo wata-minao kalyepape. \v 15-16 \x - \xo 1:15-16 \xt Lep 11:44-45; 19:2\x*Pii pepa pyapae singi dokonya dapa lapae silyamo: “Namba Gote doko-kisa koo nasingi dokonya, nyakama-kisa koo nasinaka lao nambanya latae kalyepape” lapae silyamo. Dopana, nyakama wii lao nyiamo Gote doko-kisa koo nasingina, nyakamame mana minilyamino dupa pitakanya nyakama-kisa koo nasinaka lao, baanya latae kalyepape. \p \v 17 Goteme endakali mende mona setapala, mende maka kaeyala naenge. Endakali mendai-mendainya kalai pilyami dupa kandao baame yapenge. Dopa pingi Gote doko nyakamanya Takange lengema-tamo doko, yuu dakenya tisa kalyamino gii dakepa, baa paka kaeyao kalyepape. \v 18-19 Dii namandipenge mana dupa nyakamanya yumbange dupa-kisa nyepala, nyakamame wata-minao kateaminopa, Goteme silipapi, golopi koeyapenge dopale mendeme nyakama sambao nyala naeya. Kraisa baa sipisipi ŋaŋa kombe napalenge, koo mende nasingi dokonya taeyoko etete epe dokome nyakama sambao nyiana lao nyakamame masilyamino. \v 20 Yuupa kaitipa dolapo nasiamopa, Goteme Kraisa doko ipatana lao makande lea-pyaa. Yuu etalanya pilyamo gii dakepa, nyakama nisina lao Kraisa doko panasia. \v 21 Kraisame piamo dokonya-kaita nyakamame Gote tungi pilyamino. Goteme baa malunya sakatasetala kenge andake maiya. Dopa piamo dokonya, nyakamame Gote tungi pyatala, baame pitona leamo dupa kiningi pitana lao nee kaeyao malisoo kalyamino. \p \v 22 Spirita dokome nisiamopa, nyakamame kiningi pii doko wata-miniamino dokome, nyakama-kisa koo mende nasina lao pyoo wasoo nepateami. Dopa piamino dokome, Kristene kaiminingi dupa auu kaenge mana doko nyakamanya mona andaka silyamona, nyakamame monanya katao nyakama-lapo mende auu kae-kae pyoo kalyepape. \v 23 Kumala naeyao kataowaka katenge Gote dokome baanya pii lapae etala naenge dokonya-kaita nyakama dee ŋaŋa joo mandea. \v 24 \x - \xo 1:24 \xt Ais 40:6-8\x*Pii mende dapa lao pepa pyapae silyamo: “Endakali dupa pitaka palao ita joo kalyamino. Endakali dupanya kenge andake dupa palao dii pilyamo dopale. Palao ita dupa sapuilyamopa, dii pilya dupa isa kopo lenge. \v 25 Dopaka doko, Kamongonya pii doko etala naeyao, tanga-tangapi sulu setana” lapae silyamo. Kamongonya pii doko, wai pii epe nyakama langiamino dokoaka. \c 2 \s1 Kraisa Baa Anda Pipenge Kana Lete Katenge Dokona Leamo Doko \p \v 1 Dopana, koo pingipi, sambo lao minakasingipi, epe manemane pingipi, tilya nyingipi, lao nepengepi, mana dopale dupa pitaka nyakamame yakinalapape. \v 2-3 \x - \xo 2:2-3 \xt Sam 34:8\x*Kamongo doko epe-lamo lao kandatala, nyakamame nao siami-kandeno doko, nyakama andao wambu pimana lao, wane ŋaŋa dupame andu nalanya nee kaengemali pyoo, Gotenya pii kuni nasingi, endakalinya spirita nisingi doko nao salanya nee kaeyalapape. \v 4-5 Kraisa baa anda pipenge kana lete katenge doko. Endakali dupame baa koeyapae-lamo latala yakineaminoaka doko, Goteme baa etete epena latala makande lea. Nyakama lete katenge kana jepae dupa baa katapya dokonya ipuminopa, Goteme nyakama nyepala, baanya Spirita dokonya anda doko pilyamo. Nyakama Gotenya latae prisa katao, Jisasa Kraisanya kenge dokonya nyakamanya lete katenge doko opaa joo dyepale lao, baanya Spirita dokonya anda doko pilyamo. Opaa dopale dupa Goteme auu kaeyao nyingi. \v 6 \x - \xo 2:6 \xt Ais 28:16\x*Gotenya pii pepa pyapae singi dokonya dapa lapae silyamo: “Nambame anda pipenge kana wambao setapenge, etete epe mende yapao nyepala, Saeyone manda dokonya katasilyo. Endakali mendeme kana doko tungi pyatamo doko, baa elya nasetana” lapae silyamo. \v 7-8 \x - \xo 2:7-8 \xt Sam 118:22; Ais 8:14-15\x*Dopana, nyakama kana doko tungi pilyamino dupame kana doko etete epe mendena lao masilyamino. Dopaka doko, endakali mendapuame Gotenya pii doko wata-minala naeyataminosa, Goteme leali pyoo kana dokome dupanya moko dupa pyalya minatamopa, lombapae setami. Endakali dopale dupa lao dapa lapae silyamo: “Anda pingi dupame kana mende koeyapae-lamo latala yakineamino doko, indupa kana wambao setapenge doko jetelyamona” lapae silyamo. Pii mende apata dapa lapae silyamoaka: “Kana dokome endakali dupanya moko dupa pyalya minilyamopa, lombapae sepala isa pyakengemana” lapae silyamo. \p \v 9 \x - \xo 2:9 \xt Eks 19:5-6; Diut 4:20; 7:6; 14:2; Ais 9:2; 43:20-21\x*Dopaka doko, nyakama Gotenya yapao nyepae, kiŋinya prisapi, akali tata baanya lataepi, dupa Gotenya etao kalyamino. Gotenya mana etete epe dupa dopalena lao, lao panalapale lao, nyakama iminjetae doko yakinatala, baanya tii pipae etete epe dokonya ipupale lao wii lao nyia. \v 10 \x - \xo 2:10 \xt Osea 2:23\x*Wamba nyakama Gote tata nakateami. Indupa nyakama Gote tata kalyamino. Wamba nyakamame Gotenya kondo kaenge doko nanyiami. Indupa nyakamame Gotenya kondo kaenge doko nyepelyamino. \s1 Gotenya Kendemane Katapengena Leamo Doko \p \v 11 Mona setenge paluma, nyakama oponepi, tisa katengepi jepae dupa yongenya koo pyoani kaenge mana dupame nyakamanya imambu doko yanda pimaingina, dupa wandyoo kalyepale lao nambame nyakama kyeto joo langilyo. \v 12 Nyakama koo pingimana lao kamalya katenge dupame lataminopa, nyakamame dupanya kainanya mana epe dupa minao kalyepape. Gote ipata gii dokopa, nyakamame mana epe miniami-lamo lao kamalya katenge dupame kandatala, Gote mambo pyataminopa lao, mana epe dupa minao kalyepape. \p \v 13 Nyakamame Kamongo masetala, gapomane dupa pitakanya pundipundi kalyepape. Kiŋi dokome dupa pitaka isingina, dokonya pundipundiaka kalyepape. \v 14 Gapena dupame koo pingi endakali dupa tanda maitala, epe pingi endakali dupa lalyina lao, kiŋi dokome katena lengena, nyakama gapena dupanya pundipundiaka kalyepape. \v 15 Endakali mona napalenge dupame masala naeyao nyakama lao nepataminopa, nyakamame mana epe minatami dupame dokaitanya nenge-kaita lyokami laka lao Goteme masilyamo. \v 16 Nyakama mokao nyepae kalyamino. Dopaka doko, nyakama mokao nyepae kalyamanona lao masetala, koo mende napyepape. Nyakama Gotenya kendemane kalyamanona lao masetala, mana epe dupa minao kalyepape. \v 17 Nyakamame endakali dupa pitaka anda-anda semaiyepape. Kristene kaiminingi dupa auu kaeyalapape. Gote paka kaeyalapape. Kiŋi dupa anda-anda semaiyepape. \s1 Kraisa Tanda Nyiamoli Pyoo Tanda Nyepengena Leamo Doko \p \v 18 Nyakama kendemane dupame nyakamanya akali andake dupa etete anda-anda semaiyoo, dupanya pundipundi kalyepape. Akali andake mona epe palengepi, mona tambo lapaepi, dupanya iki pundipundi nakatenya, tomba napae dupanya apata pundipundiaka kalyepape. \v 19 Nyakama-kisa tenge angi mende nasetamopa, nyakamanya akali andake dupame tanda ditaminopa, nyakamame Gote masetala tanda nyetamino doko, Goteme auu kaeyata. \v 20 Nyakamame koo pitami dupanya nyakama pyataminopa pina kaeyatamino doko, nyakamame yole aipale mende nyetami? Nyakamame epe pitami dupanya nyakama pyataminopa pina kaeyatamino doko, Goteme auu kaeyata. \v 21 Kraisame naima masetala tanda nyiamo dokome, baa peamo kaitini dokonya nyakama watao ipupale lao, nyakamanya makande mende setekea. Kraisame tanda nyiamoli pyoo nyakama tanda nyetaminopa latala, Goteme nyakama wii lao nyia. \v 22 \x - \xo 2:22 \xt Ais 53:9\x*Kraisame koo mende napia. Baame sambo pii lao endakali mende minakasala naeyaka. \v 23 \x - \xo 2:23 \xt Ais 53:7\x*Endakali dupame baa pii koo leaminopa, baame itingi pii koo mende nalea. Baa tanda nyoo pituu itingi yanu pyatona laa naenya, baanya lete katenge doko Gote etete tolao yapenge dokonya kingilyaka yakinea. \v 24 \x - \xo 2:24 \xt Ais 53:5-6\x*Naimanya koo pingi dupa dee napinya naima kumapala, mana tolatae dupanya kalyepale lao, baame naimanya koo dupa pitaka baanya yonge dokonya setapala, poko ita dokonya yukutae katea. Baa piaminopa kombe paleamo dupame nyakama saka nyia. \v 25 Sipisipi wakale puu-puu petala kyakao paengemali pyoo, wamba nyakama kyakao paeyami. Dopaka doko, indupa nyakama pilyetala nyakamanya Sipisipi Setao Katenge, mona masingipi dupa isingi doko-kisa ipatelyamino. \c 3 \s1 Enda-Akalipi Lao Petenge Dokonya Leamo Doko \p \v 1-2 \x - \xo 3:1-2 \xt Ep 5:22; Kol 3:18\x*Dopaka pyoo, nyakama enda dupame nyakamanya akalingi dupanya pundipundi pilyepape. Nyakamanya akalingi dupanya mendapuame Gotenya pii doko nepengema-tamo doko, dupame kandatala mona kapilyina lao, nyakamame piipi mende lamaiya naenya, Gote paka kaeyao, nyakama-kisa kuni nasina lao wandyoo pilyepape. \v 3 \x - \xo 3:3 \xt 1 Tim 2:9\x*Asili kumao mandengepi, golome wasepaepi, yonge pee epepi, dopale dupame nyakamanya yonge doko yati napyepape. \v 4 Anasale joo petengepi, ema napyoo petengepi, mana dopale dupame nyakamanya mona andaka yati petae pilyepape. Koeyao alu napingi yati dopale dupa Goteme kandatala etete epena lao masingi. \v 5 Enda Gotenya latae, baa tungi pingi peteami dupame akalingi dupanya pundipundi peteami-pyaa. Dopa piami mana dokome dokaita tange yati petae peteami-pyaa. \v 6 \x - \xo 3:6 \xt Jen 18:12\x*Sarame Abraamenya pii dupa wata-minao pitipala, Abraame baa akali andakena lea-pyaa. Indupa nyakama enda dupame dopale mende paka nakaeyao, mana epe dupa minao pititamino doko, nyakama Saranya wanenge pititaminosa pita. \p \v 7 \x - \xo 3:7 \xt Ep 5:25; Kol 3:19\x*Enda-kisa pupu lapae nasingina lao nyakama akali dupame masetala, enda dupa kondo kaeyao auu pyoo tole pilyepape. Goteme nyakamba lapota lete katenge doko ditana, nyakama akali dupanya loma setami dupanya mendeme kaita lyokala naena lao, nyakamanya etanenge dupa anda-anda semaiyoo kalyepape. \s1 Mana Epe Miningi Dokonya Tanda Nyingina Leamo Doko \p \v 8 Pii dupa etasoo nambame dapa langilyo: Nyakama pitakame mona mendai paliu, mende kondo kae-kae pyoo, Kristene kaiminingi dupa auu kaeyao, mona tambo lapae paliu, endakali dupa nisemana lao masoo kalyepape. \v 9 Nisepae mende nyetaminopa lao Goteme nyakama wii lao nyia. Dopana, endakali dupame nyakama koo pingitaminopa, nyakamame itingi koo pimaiya naeyalapape. Endakali dupame nyakama pii koo lataminopa, itingi pii koo laa naenya, pii epe lapape. \v 10 \x - \xo 3:10 \xt Sam 34:12-16\x*“Endakali mende mona yaepao katao, yuu gii epe dupa kandapuli lao masetamo dokome kekepa, kambupa dolapome pii koopi, sambo piipi, dupa laa naeyapenge. \v 11 Baame mana koo dupa maita maitala, mana epe dupa minao katapenge. Baame endakali dupa-pipa mona setenge mana dupa kutao nyepala wata-minapenge. \v 12 Kamongonya lenge dolapome endakali tolatae dupa kandatae katenge. Endakali tolatae dupanya loma silyami dupa sakamaiyanya, baanya kale dolapo lumbapae singi. Dopaka doko, endakali koo pingi dupa Kamongome maita maingi.” \p \v 13 Mana epe miningi endakali dupame mana miningimali pyoo nyakamame mana minatamino doko, apimi nyakama koeyaseta? \v 14 \x - \xo 3:14 \xt Ais 8:12-13\x*\x - \xo 3:14 \xt Matyu 5:10\x*Nyakamame mana tolatae minatami dokonya nyakama tanda nyetamino doko, Goteme nyakama auu piseta. Dopana, endakali mendapuame nyakama paka pisetaminopa, nyakamame paka kaeyapala walu laa naeyalapape. \v 15-16 Kamongo Gote baa-kisa kuni nasingina lao nyakamanya moname masetala, baa anda-anda semaiyoo kalyepape. Jisasame nisetana lao aipuma nyakama nee kaeyao malisoo kalyamipi lao endakali mendeme tipa pitamopa, nyakama mona epe paliu, Gote paka kaeyapala, anasale joo katao yanu pyalanya, koteaka lao depa latae kalyepape. Nyakama Kraisa-pipa katao mana epe minatami dupa nyakama lao pii koo latami dupame kandatala, elya kaena lao yanu pyalanya depa latae kalyepape. \v 17 Nyakamame mana epe minatami dokonya nyakama tanda nyepengena lao Goteme masetamopa tanda nyetamino doko auu pita. Nyakamame mana koo minatami dupanya tanda nyetamino doko auu napita. \p \v 18 Akali tolatae Kraisa dokome naima endakali tolatae daa dupa laminao, Gote kalyamo dokonya patona latala, baame naimanya koo dupa kunao nepakalanya paa mendaisa iki baa kumia. Endakalimi baanya yonge doko pyao kumasiaminoaka doko, Goteme baanya imambu doko lete kataseteamopa, \v 19 baa pupala, imambu anjetae paleami dupa pii lamaiya. \v 20 \x - \xo 3:20 \xt Jen 6:1–7:24\x*Wamba-waka imambu dupame Gotenya pii dupa wata-minala naeyaminopa, Goteme yapa imbu nakaeyao, Noame sipi anda doko pyoo etapena latala malisoo katea-pyaa. Sipi dokonya peteami endakali tukulapo dutupa iki Goteme endaki dokonya pyoo nyia-pyaa. \v 21 Endakinya pyoo nyia doko, indupa kaimbu nyingi dokome naima pyoo nyilyamona lao makande petae silyamo. Kaimbu nyingi dokome yongenya kaimala kunao nepena lao nanyingi. Jisasa Kraisa malunya sakateamo dokonya-kaita Goteme nisetamopa, mona epe paliu katatamana lao masetala kaimbu nyingi. \v 22 Jisasa Kraisa kaiti-kisa peamopa, enjelepi, kaitinya isoo katengepi, dupanya pupu lapaepi, dupa Goteme Kraisanya pundipundi katena latala, Kraisa baa Goteme baanya kingi tolaetena petena lea. \c 4 \s1 Goteme Kalai Epe Diamo Dupa Auu Pyoo Pyepape Leamo Doko \p \v 1 Kraisame naima masetala baanya yonge dokonya tanda nyiamo dokonya, nyakamame dopaka pyoo tanda nyemana lao kyeto nyalapape. Endakali mendeme Kraisa masetala baanya yonge dokonya tanda nyilya dokome baanya koo dupa yakinelyamosa pingi. \v 2 Endakali doko baa yuu dakenya kalyamo gii dokopa, yongenya koo pipu laka lao masoo kalya naenya, Goteme pina lao masilyali pyoo katatoo lao baanya koo pilya dupa yakinenge. \v 3 Endapi akalipi nyelenyele paengepi, yongenya koo pyoani kaengepi, waene longo lao nao kyakengepi, bia nao kyakao mana koo miningipi, gotena lao wasepae lotuu laa naeyapenge dupa lotuu lengepi, mana dopale dupa endakali kamalya katenge dupame miningima. Mana dopale dupa naimame gii nepao yaka minateama. \v 4 Indupa nyakamame akali tata waka dupa-pipa yongenya koo pyoani kaenge mana dopale dupa pitaka naminaminosa, aipuma mana dopale dupa minala naelyamipi latala, akali tata waka dupame nyakama lao nepelyamino. \v 5 Lao nepelyaminoaka doko, endakali sakapi, kumapaepi dupa yapala ipanya depa latae kalyamo Gote dokonya enombanya, akali tata waka dupame pingima dupa tange lao panatami. \v 6 Tenge dokonya, wai pii epe doko endakali kumapae dupa apata lamaiya. Endakali dupa yapata dopaka pyoo, dupanya yonge dupa yapataka doko, imambu dupa Gote lete katengeli pyoo lete katataminopa lao, wai pii epe doko lamaiya. \p \v 7 Yuupa kaitipa dolapo etapenge gii doko tengesa petelyamona, nyakamame auu pyoo loma semana lao, masepae koo dupa ipatame-lao nyakama tange isoo kalyepape. \v 8 \x - \xo 4:8 \xt Pro 10:12\x*Naimame endakali auu kaenge mana doko minilyamanopa, naimanya koo longo dupa Goteme kame sekengena, nyakamanya moname nyakama-lapo mende auu kae-kae pyoo kalyepape. Pii lelyo dokome pii waka lelyo dupa ita miningi. \v 9 Nyakama mumu laa naenya, auu kaeyao nyakama-lapo mende andaka lanya-lanya pyoo kalyepape. \v 10 Kalai epe pyepale lao, Goteme nyakama mendai-mendai lao kyeto tata waka-waka diamopa nyiamino dupa nyakamame auu pyoo isoo katao, nyakama-lapo mende nisa-nisa pyoo kalyepape. \v 11 Gotenya pii doko lamaina lao endakali mende kyeto maita dokome, Gotenya pii doko lamailyona lao masoo lamaipenge. Endakali nisina lao endakali mende kyeto maita dokome, Goteme kyeto maitali pyoo endakali dupa nisepenge. Nyakamame dopa pitaminopa, Jisasa Kraisa-kisa Gote kenge andake nyeta. Tii pipae dokopa, kyeto dokopa, dolapo tanga-tangapi baanyaka. Doko kiningi. \s1 Kristene Katao Tanda Nyingi Dokonya Leamo Doko \p \v 12 Mona setenge paluma, itateme telyamopa tanda pingili pyoo, makande tanda pipae mendeme nyakama makande pilyamo doko, nakandenge mende pilyamona lao walu laa naeyalapape. \v 13 Kraisanya tii pipae doko panatamopa, nyakama eteke pyao mona yaepatamina, baa tanda nyiamoli pyoo, nyakama tanda nyilyamanona lao masetala, eteke pyao kalyepape. \v 14 Kraisa wata-minilyamino latala, nyakama pii koo lataminopa, Goteme nyakama auu pisimupa, baanya Spirita tii pipae doko nyakama-kisa kalyamona lao masalapape. Dupame Gote kenge koo mailyaminoaka doko, nyakamame baanya kenge doko minalyilyamino. \v 15 Nyakamame endakali pyao kumasetalapi, pake napalapi, wakamanya dupanya lao pyasetalapi, koo waka mende petalapi, dupanya tanda nyetamino doko auu napita. \v 16 Dopaka doko, Kristene mende Kraisa tata katao tanda nyetamo doko, baa elya nakaenya, baame Gote kenge andake maipenge. \v 17 Goteme endakali yapapenge dokonya, baanya tata dupa tee pyao yapapenge gii doko ipatelyamo. Tee pyao naima yapata-tamo doko, Gotenya wai pii epe doko wata-minala naengema endakali dupa yapatala, tenge aipale mende setata? \v 18 \x - \xo 4:18 \xt Pro 11:31\x*“Endakali tolatae dupa tanda nao kalyamino dokonya-kaita Goteme dokaita pyoo nyingi-tamo doko, endakali Gote yakinao koo pingi dupa-kisa aipale mende pita?” \v 19 Yuupa kaitipa dolapo pyoo injingi Gote dokome mende pitona lelya doko kiningiaka pingi. Dopa pingi Gote dokonya masetali pyoo tanda nyetami endakali dupame nyakamanya lete katenge doko Gote-kisa yakinatala, kalai epe dupa pyoo katapenge. \c 5 \s1 Siosanya Isingi Akali Dupanya Kalai Dupa \p \v 1 Namba siosanya isingi akali dokome, Kraisa tanda neamopa kandeo dupa nambame endakali dupa lamaingi. Tii pipae doko tanga panatamopa, namba apata dokonya katapengeaka dokome siosanya isingi akali nyakamanya kainanya kalyamino dupa mona sakatasoo dapa lelyo: \v 2 \x - \xo 5:2 \xt Jone 21:15-17\x*Gotenya sipisipi nyakama-pipa kalyamino dupa, nyakamame auu pyoo setao kalyepape. Mendeme setao kalyepa lao tuu lamusa setao kalyamanona lao masala naenya, nyakamanya auu kaengeme setao kalyepape. Nyakamame kalai pilyamino dupanya yole nyemana lao putiti nakaenya, nyakama tangeme pyoani kaeyao pyoo kalyepape. \v 3 Sipisipi setao kalyepale lao ditae dupa nyakama kamongo jetala kandanya palyala naenya, nyakamanya mana epe minatami dupa sipisipi dupame kandatala wata-minina lao kalyepape. \v 4 Dopa pyoo katataminopa, Sipisipi Setao Katenge Mupa doko panao ipatamopa, kiŋi balu mende nyakama nyetami. Kiŋi balu dokonya tii pipae doko etala naeyata. \p \v 5 \x - \xo 5:5 \xt Pro 3:34\x*Nyakama wane patange dupa siosanya isingi akali dupanya pundipundi kalyepape. “Alyasale joo kalyona lao masingi endakali doko Goteme maita maitala, anasale joo katenge endakali doko baanya kondo kaenge doko maingi.” Dopana, anasale joo katenge mana doko nyakama pitakame yonge pee joo petala, nyakama-lapo mende anda-anda semai-semai pyoo kalyepape. \p \v 6 \x - \xo 5:6 \xt Matyu 23:12; Luku 14:11; 18:14\x*Gii setapae dokonya Goteme nyakamanya kenge dupa minalyakatana lao masetala, baanya kingi kyeto dokonya nyakama pundipundi kalyepape. \v 7 Goteme nyakama nee kaeyao isoo kalyamona, nyakamanya kenda dupa pitaka baa-kisa setalapape. \p \v 8 Laeyone gatu pingi mendeme mende pyao nalanya maa pyao paengeli pyoo, nyakamanya yandapipi Satane dokome endakali pyao nalanya maa pyao paelyamona, nyakama tange kandao isoo kalyepape. \v 9 Nyakama tanda nyilyamino dopaka pyoo, Kristene kaiminingi yuu dupa pitakanya kalyamino dupa tanda nyilyaminoakana lao masetala, nyakamame Jisasa kyeto joo tungi pyatala, Satane doko yanda pimaiyepape. \v 10 Kaitini dupa pitakanya kondo kaenge Gote dokome baanya tii pipae etala naenge dokonya nyakama Jisasa Kraisa-pipa kataowaka katataminopa lao wii lao nyia. Nyakama gii kuki tanda nao katapataminopa, Goteme nyakama auu piseta. Baame nyakama kyeto ditala, mana epe dupa pitakanya etete kapa patae kalyepale lao kataseta. \v 11 Tii pipae dokopa, kyeto dokopa, dolapo tanga-tangapi baanyaka. Doko kiningi. \s1 Etao Lasa Leamo Doko \p \v 12 \x - \xo 5:12 \xt Ap 15:22\x*Kristene kaiminingi Sailasame Gote yakinala naengena lao nambame masingi. Baame namba nisoo pepa dake pyamupa, pii muu pipae dutupa pepa pyao peekelyo. Pii dutupame nyakama mona sakatasoo, Gotenya kondo kaenge angi doko panasilyona, kondo kaenge angi dokonya nyakama kyeto joo kalyepape. \v 13 \x - \xo 5:13 \xt Ap 12:12,25; 13:13; 15:37-39; Kol 4:10; Pilem 24\x*Nyakama yapao nyiamo dopaka pyoo, Babilone yuu dokonya Kristene yapao nyepae kalyamino dupapi, nambanya ikiningi Makepi, dupame nyakama auu pyoo kalyepape lelyamino. \v 14 Nyakamame nyakama-lapo mende kopyoo nunu pii-pii pyoo auu kaeyao lanyalapape. \p Gotenya mona yaepenge doko nyakama Jisasa Kraisanya endakali dupa-kisa sipya laka lao masilyo. \d Doko kiningi.