\id GEN \ide UTF-8 \rem MW checked placement of cross-references, but content checking is pending. Placement checking started and finished 14 April 2019. Content checking completed 30 April 2021. Checked against printed Bible 1 Oct 2021. \rem Pictures moved to end of paragraphs \h Hɨdɨlɨ \toc1 Asɨ hɨdɨlɨ maha akuaba akuaba lamami agadɨ manasɨŋ \toc2 Hɨdɨlɨ \toc3 HM \mt1 Asɨ hɨdɨlɨ maha akuaba akuaba lamami agadɨ manasɨŋ \c 1 \s Asɨ hɨdɨlɨ maha akuaba akuaba agɨladɨ lamami. \p \v 1 Vaka \x - \xo 1.1 \xo*\xt Ais 44.24, Jo 1.1, 1.3, Ib 1.10\xt*\x* sɨbaŋ Asɨ agaŋ hɨdɨlɨ maha fɨli uaiaŋ susu akuaba akuaba agɨladɨ lamami. \v 2 Hadɨhu fɨli nagaŋ mu hɨdɨlɨ sɨbaŋ hɨnimi. Akuaba akuaba apalɨ sɨbaŋ hɨnimi. Avɨli laci hɨnimi. Lavɨla avɨli agaŋ abɨlu apalɨ. Hɨfɨlɨ pam hɨnimi. Hɨnidaci Asɨ dɨ Amɨŋ agaŋ avɨli sabɨ heŋ uu veve hɨdadami. \v 3 Lɨdaci \x - \xo 1.3 \xo*\xt 2 Ko 4.6\xt*\x* Asɨ agaŋ abami. Abɨlu havalam uami. Lɨci abɨlu havalami. \v 4 Abɨlu havalɨci igavɨla abami. Ha huaci uami. Lavɨla abɨlu agadɨdaŋ hɨfɨlɨ agadɨdaŋ latɨhami. Latɨhavɨla hɨfɨlɨ agadɨ hɨtɨŋ lamami. Abɨlu agadɨ hɨtɨŋ lamami. \v 5 Abɨlu saŋ abɨlu uami. Hɨfɨlɨ saŋ hɨfɨlɨ uami. La hɨfɨlɨ lavɨla hɨnia mɨŋalahɨci ha mɨhiŋ pabiŋ. \p \v 6 Lɨci \x - \xo 1.6-8 \xo*\xt 2 Pi 3.5\xt*\x* cɨhu abami. Uaiaŋ susu agaŋ avɨli agadɨ hɨnilaham uami. Lɨhu hɨnidi agaŋ hɨtɨŋ hɨnim uami. Sabɨ hɨnidi agaŋ hɨtɨŋ hɨnim uami. \v 7 Lɨci hameŋ laci ala lɨmi. Uaiaŋ susu agaŋ hɨnilahɨci avɨli uaiaŋ susu lɨhu hɨnimi agaŋ nɨbu hɨtɨŋ hɨnimi. Avɨli uaiaŋ susu sabɨ hɨnimi agaŋ nɨbu hɨtɨŋ hɨnimi. \v 8 Lɨci uaiaŋ susu saŋ uaiaŋ susu uami. La hɨfɨlɨ lavɨla hɨnia mɨŋalahɨci ha mɨhiŋ ahica. \p \v 9 Lɨci abami. Avɨli uaiaŋ susu lɨhu hɨnidi agaŋ uavɨla pabiŋ abɨla hɨvɨ laci hɨnim uami. Lɨci fɨli agaŋ iaham uami. Lɨci hameŋ laci ala lɨmi. \v 10 Lɨci avɨli apalɨ hɨnimi agasaŋ fɨli uami. Avɨli pabiŋ abɨla hɨvɨ hɨnimi agasaŋ avɨli hekɨlɨ uami. La igavɨla abami. Ha huaci uami. \v 11 Lavɨla abami. Kɨlɨ lɨbulɨbu sɨmɨŋ isabɨlaŋ akuaba akuaba mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ agɨlaŋ fɨli neŋ iahavɨm uami. Iahavɨla hɨlɨcɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ lamavɨm uami. Lɨci hameŋ laci ala lɨhavɨmi. \v 12 Kɨlɨ lɨbulɨbu sɨmɨŋ isabɨlaŋ akuaba akuaba mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ agɨlaŋ iahavɨmi. Iahavɨla hɨlɨcɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ lamavɨmi. Lamavɨci igavɨla abami. Ha huaci uami. \v 13 La hɨfɨlɨ lavɨla hɨnia mɨŋalahɨci ha mɨhiŋ ahica pam. \p \v 14 Lɨci abami. Abɨlu agɨlaŋ uaiaŋ susu hɨvɨ hɨniavɨla hɨfɨlɨ agadɨdaŋ uaiadi agadɨdaŋ latɨhavɨm uami. Latɨhavɨdaci iga iga abavɨbali uami. Ha uaiaŋ hɨmiŋ aba abavɨbali uami. Ha avɨli hɨmiŋ aba abavɨbali uami. Ha mɨhiŋ hekɨlɨ aba abavɨbali uami. Ha hualɨ pabiŋ aba abavɨbali uami. \v 15 Abɨlu uaiaŋ susu hɨvɨ hɨniavɨbali agɨlaŋ fɨli agasaŋ abɨlu iguavɨm uami. Lɨci hameŋ laci ala lɨhavɨmi. \v 16 Abɨlu hekɨlɨ ahica lamami. Hekɨlɨ ha uaiadi abɨlu havala havala saŋ lamami. Sudɨme ha hɨfɨlɨ abɨlu havala havala saŋ lamami. La lidɨ agɨladɨ avi lamami. \v 17 Fɨli agadɨ abɨlu igu igu saŋ abɨlu sɨkasɨkan agɨladɨ uaiaŋ susu hɨvɨ lamami. \v 18 Lɨci uaiaŋ agaŋ uaiadi hɨvɨ abɨlu havalami. Avaŋ agaŋ hɨfɨlɨ hɨvɨ abɨlu havalami. Lɨci uaiadi agaŋ hɨtɨŋ hɨnimi. Hɨfɨlɨ agaŋ hɨtɨŋ hɨnimi. Lɨci igavɨla abami. Ha huaci uami. \v 19 La hɨfɨlɨ lavɨla hɨnia mɨŋalahɨci ha mɨhiŋ limu ahica limu ahica. \p \v 20 Lɨci abami. Hehɨlaŋ mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ agɨlaŋ avɨli hekɨlɨ hɨvɨ hɨdavɨm uami. Havaŋ mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ agɨlaŋ hɨvɨ vuhavuha hɨdavɨm uami. \v 21 Lavɨla hehɨlaŋ hekɨlɨ hekɨlɨ sudɨme sudɨme mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ agɨladɨ lamami. Havaŋ mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ avi lamami. La igavɨla abami. Ha huaci uami. \v 22 Lavɨla nulɨdɨ huaci lamavɨla abami. Hehɨlaŋ namɨlaŋ avɨli hekɨlɨ neŋ hɨniavɨla ninaŋ mɨgua habɨlɨhalaŋ uami. Mɨgua habɨla avɨli hekɨlɨ nagadɨ fɨhalɨhalaŋ uami. Havaŋ namɨlaŋ fɨli neŋ hɨniavɨla ninaŋ mɨgua habɨlɨhalaŋ uami. \v 23 La hɨfɨlɨ lavɨla hɨnia mɨŋalahɨci ha mɨhiŋ human limu fɨhala. \p \v 24 Lɨci abami. Sɨhɨm sabaŋ mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ fɨli neŋ iahavɨm uami. Sɨhɨm sabaŋ uleŋ hɨsɨŋ iahavɨm uami. Sɨhɨm sabaŋ saua hɨsɨŋ iahavɨm uami. Lahu akuaba akuaba iahavɨm uami. Lɨci hameŋ laci ala lɨhavɨmi. \v 25 Sɨhɨm sabaŋ uleŋ hɨsɨŋ saua hɨsɨŋ lahu akuaba akuaba mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ agɨladɨ lamami. La igavɨla abami. Ha huaci uami. \p \v 26 Lavɨla \x - \xo 1.26 \xo*\xt HM 5.1-2, 9.6, Jop 4.17, Sng 100.3, 1 Ko 11.7, Ef 4.24\xt*\x* abami. Hulaŋ daŋ iamɨgali daŋ lamɨlɨŋ viaŋ nukeŋ me hɨniavɨbali uami. Viaŋ nukeŋ me hɨniavɨla fɨli nagadɨ migɨlavɨbali uami. Sɨhɨm sabaŋ hehɨlaŋ lahu havaŋ akuaba akuaba fɨli neŋ hɨniavɨlalɨ agɨladɨ avi migɨlavɨbali uami. \v 27 Lavɨla \x - \xo 1.27 \xo*\xt Mt 19.4, Mk 10.6\xt*\x* \x - \xo 1.27-28 \xo*\xt HM 5.1-2\xt*\x* hulaŋ daŋ iamɨgali daŋ lamɨci nɨbu nukeŋ me sɨbaŋ hɨniavɨmi. \v 28 Lɨhavɨci nulɨdɨ huaci lamavɨla abami. Hulaŋ iamɨgali namɨlaŋ fɨli neŋ hɨnia habɨlɨhalaŋ uami. Habɨla fɨli nagadɨ sɨkasɨkan fɨhalɨhalaŋ uami. Fɨhalɨlaŋ akuaba akuaba agɨlaŋ naludɨ lɨhu hɨvɨ hɨniavɨm uami. Hɨniavɨdaci fɨli nagadɨ migɨlɨhalaŋ uami. Sɨhɨm sabaŋ hehɨlaŋ lahu havaŋ akuaba akuaba fɨli neŋ hɨniavɨlalɨ agɨladɨ avi migɨlɨhalaŋ uami. \v 29 Ci igɨlaŋ uami. Sɨmɨŋ isabɨlaŋ kɨlɨ akuaba akuaba hɨlɨcɨ lamavɨlalɨ agɨladɨ nalusaŋ lamacin uami. Nulɨdɨ amɨŋ agɨladɨ sɨkasɨkan vivi nɨbalaŋ uami. Nulɨdɨ hɨlɨcɨ nana hɨsɨŋ agɨladɨ avi sɨkasɨkan vivi nɨbalaŋ uami. \v 30 Kɨlɨ asɨŋ lɨbulɨbu akuaba akuaba sɨhɨm sabaŋ agɨlasaŋ lamacin uami. Sɨhɨm sabaŋ lahu havaŋ akuaba akuaba navɨbali agasaŋ lamacin uami. Lɨci hameŋ laci ala lɨhavɨmi. \v 31 Lɨhavɨci akuaba akuaba lamami agɨladɨ igavɨla abami. Ha huaci sɨbaŋ uami. La hɨfɨlɨ lavɨla hɨnia mɨŋalahɨci ha mɨhiŋ human limu fɨhala human limu pabiŋ cɨjɨŋ.\fig Asɨ agaŋ fɨli uaiaŋ susu akuaba akuaba agɨladɨ lamami.|alt="NOTE: Picture should probably be placed with the later part of the chapter." src="C-003.jpg" size="col" copy="NTM" ref="1.1–2.3"\fig* \c 2 \p \v 1-2 Fɨli \x - \xo 2.1-3 \xo*\xt CV 20.8-11, Ib 4.4, 4.10\xt*\x* uaiaŋ susu akuaba akuaba sɨkasɨkan agɨladɨ lama fɨhalami. La hɨfɨlɨ lavɨla hɨnia mɨŋalahɨci mɨhiŋ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ agaŋ iahami. Iahɨci mɨhiŋ agadɨ hɨvɨ alusami. \v 3 Sibɨla fɨhalami agasaŋ mɨhiŋ agadɨ huaci lamavɨla abami. Ha iadɨ alusɨsɨ mɨhiŋ hekɨlɨ uami. \s Asɨ Iaue agaŋ Iden hualabɨla agadɨ lamami. \p \v 4-5 Asɨ Iaue fɨli uaiaŋ susu akuaba akuaba lamami agadɨ ciaŋ nɨbu nameŋ. Asɨ Iaue agaŋ fɨli uaiaŋ susu akuaba akuaba agɨladɨ lamami agadɨ ala avɨli ma abɨci mɨgami. Lɨci kɨlɨ lɨbulɨbu sɨmɨŋ isabɨlaŋ akuaba akuaba agɨlaŋ ma iahavɨmi. Hulaŋ iamɨgali hualɨ sibɨla vivi hɨsɨŋ agɨlaŋ avi apalɨ hɨnimi. \v 6 Avɨli ma mɨgadami. Hamu cɨbɨ pam mɨgadami. Mɨgɨdaci fɨli agaŋ simɨsimɨ laci hɨniadami. \v 7 Lɨci \x - \xo 2.7 \xo*\xt HM 3.18-19, 3.23-24, Jop 33.4, Sng 103.14, Sav 12.7, Ais 64.8, 1 Ko 15.45\xt*\x* Asɨ Iaue agaŋ fɨli caŋ agadɨ viavɨla hulaŋ lamami. Lamavɨla hɨhi hɨnibali aba mugaŋ sɨmɨ hɨvɨ huŋe mahɨlɨci ivouci hulaŋ agaŋ hɨhi iahami. \p \v 8 Lɨci Asɨ Iaue agaŋ Iden fɨli tɨbɨ heŋ hualabɨla lamami. Uaiaŋ iahaiaha kɨlikɨli heŋ lamami. Lamavɨla hulaŋ agadɨ via uavɨla hualabɨla heŋ lamami. \v 9 Lavɨla \x - \xo 2.9 \xo*\xt CHL 2.7, 22.1-2, 22.14\xt*\x* abɨci kɨlɨ mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ agɨlaŋ iahavɨmi. Iahavɨla hajɨŋ huaci huaci agɨladɨ lamavɨmi. Amɨŋ huaci huaci nana hɨsɨŋ agɨladɨ lamavɨmi. Kɨlɨ ahica agɨlaŋ avi hualabɨla alɨhaŋ heŋ iahavɨmi. Mu hana navɨla huaci hameŋ laci hameŋ laci hɨnihɨni hɨsɨŋ. Mu hana navɨla hɨji hutesɨ vivi hɨsɨŋ. Hɨji hutesɨ viavɨla nameŋ aba aba hɨsɨŋ. Ha huaci aba aba aba hɨsɨŋ. Ha sɨbɨlɨ aba aba aba hɨsɨŋ. \p \v 10 Avɨli makaŋ hekɨlɨ agaŋ Iden fɨli tɨbɨ heŋ hɨniavɨla hualabɨla agadɨ hɨnilahavɨla iloumi. Hualabɨla agasaŋ avɨli igudaci fɨli agaŋ simɨsimɨ hɨniadami. Ilouavɨla makaŋ sɨhɨlami. Sɨhɨlavɨla limu ahica limu ahica ilouavɨmi. \v 11 Avɨli makaŋ mu Pison. Pison avɨli makaŋ agaŋ Havila fɨli tɨbɨ agadɨ hɨnilahavɨla iloumi. Lɨba golɨ agɨlaŋ Havila fɨli tɨbɨ heŋ hɨniavɨhadami. \v 12 Nulɨdɨ lɨba golɨ agɨlaŋ huaci sɨbaŋ. Kɨlɨ ikupi hɨsi me iahavɨhadami agɨlaŋ nɨbɨlaŋ Havila fɨli tɨbɨ heŋ hɨniavɨhadami. Lɨba konilian agɨlaŋ avi Havila fɨli tɨbɨ heŋ hɨniavɨhadami. \v 13 Avɨli makaŋ mu Gihon. Gihon avɨli makaŋ agaŋ Kusɨ fɨli tɨbɨ agadɨ hɨnilahavɨla iloumi. \v 14 Avɨli makaŋ mu Taigɨlisɨ. Taigɨlisɨ avɨli makaŋ agaŋ Asilia fɨli tɨbɨ caba caba heŋ iloumi. Uaiaŋ iahaiaha kɨlikɨli heŋ iloumi. Avɨli makaŋ mu Iufɨletisɨ. \p \v 15 Asɨ Iaue agaŋ Iden hualabɨla hɨsɨŋ akuaba akuaba agɨladɨ migɨla migɨla sibɨla vivi saŋ hulaŋ agadɨ via uavɨla hualabɨla heŋ lamami. \v 16 Lamavɨla abami. Hualabɨla hɨsɨŋ kɨlɨ nagɨladɨ amɨŋ agɨladɨ sɨkasɨkan huaci nɨbanaŋ uami. \v 17 Agadɨ ala kɨlɨ pabiŋ hɨji hutesɨ vivi hɨsɨŋ agadɨ amɨŋ agɨladɨ nɨmɨnaŋ uami. Nama nudɨ navɨla ha hɨmɨbanaŋ uami. \p \v 18 Lavɨla cɨhu abami. Hulaŋ nagaŋ hɨtɨŋ hɨnici huaci ma lɨbali uami. Nudɨ hala saŋ lamɨlɨŋ ahica hɨniavɨci ha huaci lɨbali uami. \v 19-20 Lavɨla sɨhɨm sabaŋ lahu havaŋ akuaba akuaba fɨli nagadɨ hɨvɨ lamami agɨladɨ likɨlavɨla hulaŋ agadɨ pɨŋ via uavɨla abami. Sɨhɨm sabaŋ lahu havaŋ akuaba akuaba nagɨladɨ ibi hɨtɨŋ hɨtɨŋ lamɨha uami. Lɨci sɨhɨm sabaŋ lahu havaŋ akuaba akuaba agɨladɨ ibi hɨtɨŋ hɨtɨŋ lamami. Lama fɨhalɨci hameŋ laci ala hɨniavɨhadami. Hɨniavɨdaci hulaŋ agaŋ igɨci hala nɨbu hula hɨnihɨni agaŋ apalɨ hɨnimi. \p \v 21 Lɨci Asɨ Iaue agaŋ abɨci hulaŋ agaŋ labi hɨmavɨla valɨ me hɨnimi. Valɨ me hɨnidaci nudɨ madɨŋ henaŋ agadɨ mɨŋahubɨla vimi. Viavɨla cɨhu nudɨ madɨŋ henaŋ uvɨ agadɨ lamasɨjimi. \v 22 Lamasɨjiavɨla madɨŋ henaŋ mɨŋahubɨla vimi agadɨ hɨvɨ ala iamɨgali lamami. Lama viavɨla hulaŋ agadɨ pɨŋ via umi. \v 23 Via uci igavɨla abami. E e uami. Nɨbu iamɨgali uami. Viaŋ hulaŋ uami. Nɨbu iadɨ hala sɨbaŋ uami. Nudɨ henaŋ han iadɨ agadɨ viavɨla lami uami. Nudɨ hadipɨlɨ han iadɨ agadɨ viavɨla lami uami. \v 24 Hameŋ \x - \xo 2.24 \xo*\xt Mt 19.5, Mk 10.7-8, 1 Ko 6.16, Ef 5.31\xt*\x* sadaŋ hulaŋ agɨlaŋ nulɨdɨ numɨgaiagagalinɨlu agɨladɨ valavala iamɨgali sabisabi nulɨdɨ abinadinɨlu agɨlaŋ hula hadipɨlɨ pabiŋ me hɨniavɨlalɨ. \v 25 Hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ muhɨlɨ havɨlɨ apalɨ hɨniavɨhadami agadɨ ala ma sɨhumahɨlavɨhadami.\fig Adam tamaŋ Iden hualabɨla hɨniavɨmi.|src="C-004.jpg" size="col" ref="2.15-25"\fig* \c 3 \s Adam tamaŋ Asɨ dɨ ciaŋ lulavɨmi. \p \v 1 Asɨ \x - \xo 3.1 \xo*\xt CHL 12.9, 20.2-3\xt*\x* Iaue agaŋ sɨhɨm sabaŋ lahu akuaba akuaba agɨladɨ lamami hadɨhu sɨhɨm sabaŋ agɨlaŋ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ ilasɨsɨ hɨji daŋ ma hɨniavɨhadami. Lahu agaŋ pam nɨbu hameŋ hɨji daŋ hɨniadami. La mu tɨbɨ lahu agaŋ uavɨla iamɨgali agadɨ abitɨhami. Asɨ agaŋ hualabɨla hɨsɨŋ kɨlɨ nagɨladɨ amɨŋ agɨladɨ nana saŋ naludɨ abamɨgɨla fɨhalalɨ uami. \v 2 Lɨci iamɨgali agaŋ abami. Eke uami. Kɨlɨ akape nagɨladɨ amɨŋ agɨladɨ huaci nɨbalu uami. \v 3 Agadɨ ala kɨlɨ pabiŋ hualɨ alɨhaŋ hɨvɨ hɨnidi agasaŋ pam abamɨgɨlavɨla aludɨ abalɨ uami. Nudɨ amɨŋ agɨladɨ nɨmɨlaŋ aba abalɨ uami. Human hɨvɨ avi mɨŋaigɨmɨlaŋ aba abalɨ uami. Mɨŋaigavɨla ha namɨlaŋ hɨmɨbalaŋ aba abalɨ uami. \v 4 Lɨci lahu agaŋ abami. Eke uami. Ma hɨmɨbalaŋ uami. \v 5 Kɨlɨ agadɨ amɨŋ agɨladɨ navɨla hɨji hutesɨ vibalaŋ uami. Hɨji hutesɨ viavɨla igavɨla abɨbalaŋ uami. Ha huaci aba abɨbalaŋ uami. Ha sɨbɨlɨ aba abɨbalaŋ uami. Lavɨla Asɨ nukeŋ me hɨnibalaŋ uami. Hameŋ sadaŋ kɨlɨ agadɨ amɨŋ agɨladɨ nana saŋ abamɨgɨlalɨ uami. \p \v 6 Lɨci iamɨgali agaŋ kɨlɨ agadɨ amɨŋ agɨladɨ igɨci huaci sɨbaŋ hɨniavɨmi. La hɨji lamami. Kɨlɨ nagadɨ amɨŋ agɨladɨ huaci akua navin uami. Navɨla hɨji hutesɨ vivin akua uami. Lavɨla kɨlɨ agadɨ amɨŋ agɨladɨ ahɨlavɨla nami. Navɨla limu hɨhɨle muŋanu saŋ iguci nami. \v 7 Navɨla hɨji viavɨla abavɨmi. I uavɨmi. Alaŋ muhɨlɨ havɨlɨ apalɨ hɨnidalu uavɨmi. Lavɨla kɨlɨ fikɨ asɨŋ agɨladɨ via hɨcavɨla havɨlɨ me lɨbavɨmi.\fig Adam tamaŋ Asɨ dɨ ciaŋ lulavɨmi.|src="C-005.jpg" size="col" copy="NTM" ref="3.6"\fig* \p \v 8 Lɨba hɨniavɨdaci hɨfɨlɨdaŋ lɨci Asɨ Iaue agaŋ hualabɨla heŋ vedaci nudɨ hɨcɨ sagɨliŋ agadɨ igahɨlavɨla Asɨ aludɨ igɨmɨdɨ uavɨla kɨlɨ pɨŋ hɨvɨ sɨvɨlavɨmi. \v 9 Sɨvɨla hɨniavɨdaci Asɨ Iaue agaŋ hulaŋ agadɨ ulavɨla abami. Nama abeŋ hɨnidanaŋ uami. \v 10 Lɨci hulaŋ agaŋ abami. Nama vedanaŋ nadɨ hɨcɨ sagɨliŋ agadɨ igahɨla lɨdavɨla sɨvɨlin uami. Muhɨlɨ havɨlɨ apalɨ hɨniavɨla sɨvɨlin uami. \v 11 Lɨci abami. Nadɨ ani abɨci igavɨla abɨnaŋ uami. Viaŋ muhɨlɨ havɨlɨ apalɨ hɨnin aba abɨnaŋ uami. Kɨlɨ agadɨ amɨŋ agɨladɨ nana saŋ abamɨgɨlacin agɨladɨ akua viavɨla nɨnaŋ uami. \v 12 Lɨci abami. Iamɨgali iasaŋ iguahanaŋ nagaŋ nɨbu ahɨla via iguci nin uami. \v 13 Lɨci \x - \xo 3.13 \xo*\xt 2 Ko 11.3, 1 Ti 2.14\xt*\x* Asɨ Iaue agaŋ iamɨgali agadɨ abami. Iamɨgali nama akɨ lɨnaŋ uami. Lɨci abami. Lahu agaŋ iadɨ ilasɨci nin uami. \s Asɨ Iaue agaŋ Adam tamaŋ vɨhɨlɨ igavɨbali agasaŋ abami. \p \v 14 Lɨci Asɨ Iaue agaŋ lahu agadɨ abami. Nama lusɨŋ sɨbɨlɨ vinaŋ sadaŋ nama vɨhɨlɨ igɨbanaŋ uami. Sɨhɨm sabaŋ uleŋ hɨsɨŋ saua hɨsɨŋ vɨhɨlɨ hameŋ agadɨ ma igavɨbali uami. Nama pam vɨhɨlɨ hekɨlɨ igɨbanaŋ uami. Humɨgaŋ hɨvɨ pam magɨla magɨla hɨdɨbanaŋ uami. Humɨgaŋ hɨvɨ magɨla magɨla fɨli ibɨlɨ nana hɨdɨbanaŋ uami. Mufɨli mufɨli avi hameŋ laci magɨla magɨla hɨdɨbanaŋ uami. \v 15 Viaŋ \x - \xo 3.15 \xo*\xt 1 Jo 3.8\xt*\x* abɨlɨŋ iamɨgali agaŋ nadɨ nagɨli lamɨbali uami. Nudɨ iamɨlɨhalinu agɨlaŋ avi nadɨ iamɨlɨhalina agɨladɨ nagɨli lamavɨbali uami. Iamɨlɨhalinu agɨlaŋ nadɨ hali lagucabɨlavɨdaci nama nulɨdɨ hɨcɨ sulɨm agɨladɨ iavɨbanaŋ uami. \p \v 16 Lavɨla iamɨgali agadɨ abami. Nama ninanadi humɨgaŋ daŋ hɨnidanaŋ viaŋ abɨlɨŋ ninanadi viben aba avɨha avɨha hekɨlɨ igɨbanaŋ uami. Agadɨ ala muŋana dɨ ma valɨbanaŋ uami. Nusaŋ pam hacihaci lɨbanaŋ uami. Nɨbu nadɨ manɨgali hɨnibali uami. \p \v 17 Lavɨla \x - \xo 3.17-19 \xo*\xt Ib 6.8\xt*\x* hulaŋ agadɨ avi abami. Nama abina dɨ ciaŋ igahɨlavɨla kɨlɨ agadɨ amɨŋ agɨladɨ nana saŋ abamɨgɨlacin agɨladɨ nɨnaŋ sadaŋ fɨli nagadɨ lɨlɨŋ sɨbɨlɨ lɨbali uami. Sɨbɨlɨ lɨci mufɨli mufɨli sibɨla hekɨlɨ hekɨlɨ fɨli neŋ vivi avɨha avɨha iga iga sɨmɨŋ vivi nɨbanaŋ uami. \v 18-19 Hualɨ hulidanaŋ akuaba akuaba cɨhɨvɨ daŋ henaŋ daŋ agɨlaŋ iahaiaha ivasɨjiavɨbali uami. Lɨhavɨdaci nama sibɨla vivi vubɨŋ fɨhala fɨhala vivi nɨbanaŋ uami. Hameŋ lɨdɨŋ hɨnia hɨmɨnabɨla fɨli haca mava hudavɨci fɨli caŋ lɨfɨbanaŋ uami. Viaŋ fɨli caŋ viavɨla nadɨ lamacin sadaŋ hɨmavɨla fɨli caŋ lɨfɨbanaŋ uami. \p \v 20 Adam agaŋ abinu ninanadi huhɨlɨci iaha habɨla hulaŋ iamɨgali akape hɨniavɨbali agasaŋ igahɨlavɨla nudɨ ibi lamavɨla abami. Ivɨ uami.\f * \fr 3.20 \fr*\ft Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ ninanadi huhɨlɨci iaha habɨla hulaŋ iamɨgali akape hɨniavɨbali aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Ivɨ \fq*\ft uavɨhadami. Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ hulaŋ aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ Adam uavɨhadami.\ft*\f* \v 21 Lɨci Asɨ Iaue agaŋ sabaŋ sipsipɨ sɨgɨtɨ viavɨla Adam tamaŋ saŋ iguci havɨlɨ me lɨbavɨmi. \s Asɨ Iaue agaŋ Adam tamaŋ dɨ lahuci Iden hualabɨla agadɨ vala uavɨmi. \p \v 22 Lɨhavɨci \x - \xo 3.22 \xo*\xt CHL 22.14\xt*\x* Asɨ Iaue agaŋ abami. Hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ hɨji hutesɨ viavɨla viaŋ me ci hɨniavi uami. La igavɨla nameŋ abavi uami. Ha huaci aba abavi uami. Ha sɨbɨlɨ aba abavi uami. Lavɨla huaci hameŋ laci hameŋ laci hɨnihɨni hɨsɨŋ kɨlɨ agadɨ pɨŋ vehavɨmɨdɨ uami. Vevɨla amɨŋ agɨladɨ ahɨla navɨla hualɨ mu mu hameŋ laci hameŋ laci hɨniavɨmɨdɨ uami. \v 23-24 Hameŋ abavɨla Adam tamaŋ dɨ lahumi. Lahuci uavɨdaci nudɨ ciaŋ hali hɨsɨŋ vɨdɨvɨdɨŋ daŋ agɨladɨ abɨci uavɨla Iden hualabɨla hɨbɨ agadɨ migɨla migɨla hɨniavɨhadami. Uaiaŋ iahaiaha kɨlikɨli heŋ migɨla migɨla hɨniavɨhadami. Puia hutesɨ avɨŋ mila daŋ agadɨ avi lamɨci limu cimɨla cimɨla haŋala haŋala hɨniadami. Hulaŋ iamɨgali huaci hameŋ laci hameŋ laci hɨnihɨni hɨsɨŋ kɨlɨ agadɨ mikɨ pɨŋ vehavɨmɨdɨ uavɨla nusaŋ migɨla migɨla hɨniavɨhadami. Adam tamaŋ Iden hualabɨla agadɨ valavɨla fɨli tɨbɨ mu hɨvɨ hualɨ sibɨla vivi saŋ uavɨmi. Asɨ Iaue agaŋ fɨli caŋ viavɨla hulaŋ agadɨ lamami. Agadɨ ala hulaŋ agaŋ cɨhu fɨli hɨvɨ hualɨ sibɨla vihadami.\fig Asɨ agaŋ Adam tamaŋ dɨ lahumi.|src="C-007.jpg" size="col" ref="3.22-24"\fig* \c 4 \s Kein hula Abelɨ hula Asɨ Iaue saŋ sagalɨ iguavɨmi. \p \v 1 Adam agaŋ nudɨ abinu Ivɨ hula hɨniavɨci abinu agaŋ humɨgaŋ ahɨlami. La ninaŋ agadɨ huhɨlavɨla abami. Ha Asɨ Iaue nukeŋ iadɨ ahɨliahuci ninaŋ nagadɨ vin uami. La ninaŋ agadɨ ibi lamavɨla abami. Kein\f * \fr 4.1 \fr*\ft Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ ci vin aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Kein \fq*\ft uavɨhadami.\ft*\f* uami. \v 2 La cɨhu ninaŋ mu Abelɨ dɨ huhɨlami. Lɨci ahica hameŋ haba huhɨla hekɨlɨ hekɨlɨ lɨhavɨmi. La Abelɨ nɨbu sabaŋ sipsipɨ agɨladɨ migɨla migɨla hɨsɨŋ hulaŋ hɨniadami. Kein agaŋ nɨbu hualɨ hulihuli sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ hɨniadami. \p \v 3 La mu tɨbɨ Kein agaŋ hualabɨla hɨsɨŋ sɨmɨŋ hɨhɨle agɨladɨ vave Asɨ Iaue saŋ sagalɨ igumi. \v 4 Lɨdaci \x - \xo 4.4 \xo*\xt Ib 11.4\xt*\x* Abelɨ agaŋ sabaŋ sipsipɨ ninaŋ hekɨlɨ hekɨlɨ manɨgali limu hɨhɨle agɨladɨ ifɨhɨma ihalahavɨla hɨlɨcɨ sɨdaŋ daŋ agɨladɨ via ua Asɨ Iaue saŋ sagalɨ igumi. Lɨci Asɨ Iaue agaŋ Abelɨ sadaŋ nudɨ sagalɨ agasadaŋ hɨjɨŋalami. \v 5 Agadɨ ala Asɨ Iaue agaŋ Kein sadaŋ nudɨ sagalɨ agasadaŋ ma hɨjɨŋalami. Lɨci Kein agaŋ nudɨ igɨvɨ hɨma sɨbaŋ lɨdaci nudɨ mugaŋ lamɨgaŋ agaŋ sɨbɨlɨ sɨbaŋ hɨnimi. \v 6 Lɨci Asɨ Iaue agaŋ Kein dɨ abami. Nama akɨ saŋ igɨvɨ hɨnidanaŋ nadɨ mugaŋ lamɨgaŋ sɨbɨlɨ sɨbaŋ hɨnidi uami. \v 7 Nama hɨji huaci daŋ hɨniavɨla akuaba akuaba lɨnaŋ ha viaŋ nasaŋ hɨjɨŋalɨben uami. Nama hɨji sɨbɨlɨ daŋ hɨniavɨla lusɨŋ sɨbɨlɨ vinabɨla uami. Ha nadɨ lusɨŋ sɨbɨlɨ agaŋ nadɨ sɨbɨlɨ lamɨben aba migɨla migɨla hɨnibali uami. Lusɨŋ sɨbɨlɨ agaŋ nadɨ lɨvalɨben aba vɨdɨvɨdɨŋ sɨbaŋ hɨnibali uami. Agadɨ ala nama vɨdɨvɨdɨŋ sɨbaŋ hɨniavɨla nudɨ lɨvalɨha uami.\fig Kein hula Abelɨ hula Asɨ saŋ sagalɨ iguavɨmi.|src="C-008.jpg" size="col" ref="4.3-5"\fig* \p \v 8 Lɨci \x - \xo 4.8 \xo*\xt Mt 23.35, Lu 11.51, 1 Jo 3.12\xt*\x* cɨhu mu tɨbɨ Kein agaŋ iaha imanu Abelɨ dɨ abavɨla ahica uavɨmi. Uavɨla mɨda hɨvɨ iahuavɨla Kein agaŋ iahavɨla imanu Abelɨ dɨ ifɨhɨmami. \v 9 Lɨci Asɨ Iaue agaŋ iaha Kein dɨ abami. Nadɨ imana Abelɨ abeŋ hɨnidi uami. Lɨci Kein agaŋ abami. I uami. Viaŋ nudɨ ma igɨmaŋ uami. Viaŋ nudɨ migɨla hɨnilan sadaŋ iadɨ abɨnaŋ uami. \v 10 Lɨci \x - \xo 4.10 \xo*\xt Ib 12.24\xt*\x* abami. Nama akɨ saŋ lusɨŋ sɨbɨlɨ agadɨ vinaŋ uami. Lɨnaŋ imana dɨ mɨdɨ agaŋ fɨli hɨvɨ ci mɨgi uami. Nudɨ mɨdɨ agaŋ nadɨ hɨbɨŋ ifu ifu saŋ abɨdaci igahɨlin uami. \v 11-12 Nama imana dɨ ifɨhɨmɨnaŋ nudɨ mɨdɨ agaŋ fɨli hɨvɨ mɨgi sadaŋ nama vɨhɨlɨ igɨbanaŋ uami. La nama hualɨ vɨha hulinabɨla ala fɨli agaŋ sɨbɨlɨ lɨci sɨmɨŋ agɨlaŋ amɨŋ ma sɨhuavɨbali uami. Lavɨla nama hulaŋ ihɨlɨŋ me hɨnihɨni fɨli neŋ mu hɨvɨ mu hɨvɨ havɨ havɨ hɨdɨbanaŋ uami.\fig Kein agaŋ Abelɨ dɨ ifɨhɨmami.|src="C-009.jpg" size="col" ref="4.8"\fig* \p \v 13 Lɨci Kein agaŋ ciaŋ agadɨ igahɨlavɨla abami. Ahi uami. Vɨhɨlɨ iasaŋ igunaŋ agadɨ ha viaŋ akɨ lavɨla havɨben uami. \v 14 Iadɨ hualɨ sibɨla vivi saŋ abamɨgɨlɨnaŋ uami. Viaŋ nama hula hɨnihɨni saŋ valavɨla iadɨ lahunaŋ uami. Lahunaŋ viaŋ hulaŋ ihɨlɨŋ me hɨnihɨni fɨli neŋ mu hɨvɨ mu hɨvɨ havɨ havɨ hɨdɨben uami. Hɨdɨdalɨŋ aniaba iadɨ igavɨla ha iadɨ ifɨhɨmavɨbali uami. \v 15 Lɨci abami. Eke uami. Nadɨ ma ifɨhɨmavɨbali uami. Hulaŋ mu nadɨ ifɨhɨmɨci ha viaŋ nadɨ ahɨliahua hɨbɨŋ hulaŋ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ agɨladɨ ifɨhɨmɨben uami. Lavɨla nudɨ ifɨhɨmavɨmɨdɨ uavɨla nudɨ hadipɨlɨ hɨvɨ sihɨ lɨbami. \v 16 Lɨci Kein agaŋ Asɨ Iaue dɨ valavɨla Nodɨ\f * \fr 4.16 \fr*\ft Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ havɨ havɨ hɨdalu aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Nodɨ \fq*\ft uavɨhadami.\ft*\f* fɨli tɨbɨ umi. Nodɨ fɨli tɨbɨ agaŋ nɨbu Iden fɨli tɨbɨ hɨnici umi uaiaŋ iahaiaha kɨlikɨli heŋ hɨniadami. \s Kein dɨ ninadinu ajihalinu iamɨlɨhalinu agɨladɨ ibi \p \v 17 Kein agaŋ nudɨ abinu hula hɨniavɨci abinu agaŋ humɨgaŋ ahɨlavɨla ninaŋ huhɨlami. Huhɨlɨci Kein agaŋ ninaŋ agadɨ ibi lamavɨla abami. Enokɨ uami. La cɨhu haiabɨla hɨhi viavɨla haiabɨla agadɨ ibi avi lamavɨla abami. Enokɨ uami. \v 18 Lɨci Enokɨ agaŋ ninaŋ havami. Nudɨ ibi Ilatɨ. Lɨci Ilatɨ agaŋ ninaŋ havami. Nudɨ ibi Mehujaelɨ. Lɨci Mehujaelɨ agaŋ ninaŋ havami. Nudɨ ibi Metusaelɨ. Lɨci Metusaelɨ agaŋ ninaŋ havami. Nudɨ ibi Lamekɨ. \v 19 Lɨci Lamekɨ agaŋ iaha iamɨgali ahica sabimi. Mu agadɨ ibi ha nɨbu Ada. Mu agadɨ ibi ha Sila. \v 20 Lɨci Ada agaŋ Jabalɨ dɨ huhɨlami. Jabalɨ agaŋ hɨdɨlɨ maha havɨlɨ ulaŋ agadɨ uu veve hafihafi hɨnihɨni sabaŋ bulɨmakau agɨladɨ migɨladami. Lɨci nudɨ iamɨlɨhalinu agɨlaŋ avi hameŋ laci ala lɨhavɨhadami. \v 21 Jabalɨ dɨ imanu mu nudɨ ibi Jubalɨ. Jubalɨ agaŋ hɨdɨlɨ maha hɨbɨmaŋ lɨmɨn daŋ agadɨ ifu ifu sai mahɨla mahɨla sɨhɨ iahadami. Lɨci nudɨ iamɨlɨhalinu agɨlaŋ avi hameŋ laci ala lɨhavɨhadami. \v 22 Sila agaŋ avi ninaŋ huhɨlami. Nudɨ ibi Tubalɨkein. Tubalɨkein nɨbu lɨba bɨlasɨ agadɨdaŋ lɨba ain agadɨdaŋ vivi ifɨdaci cinaŋ puia hunaŋ sɨji akuaba akuaba iahavɨhadami. Tubalɨkein dɨ nadinu humɨgaŋ pam agadɨ ibi Nema.\fig Jubalɨ dɨ iamɨlɨhalinu agɨlaŋ hɨbɨmaŋ lɨmɨn daŋ agɨladɨ ifu ifu sai mahɨla mahɨla sɨhɨ iahavɨhadami.|alt="NOTE: Put picture of harps on left and trumpets on right." src="HK061i 00061F.tif" size="span" copy="Knowles - UBS" ref="4.21"\fig* \p \v 23 Mu tɨbɨ Lamekɨ agaŋ nudɨ abinadinu ahica agɨladɨ nameŋ abami. Ada hula Sila hula namɨlaŋ iadɨ ciaŋ igahɨlɨhalaŋ uami. Viaŋ Lamekɨ uami. Iadɨ iamɨgali ahica namɨlaŋ viaŋ akuaba akuaba ciaŋ abɨben agadɨ sɨhɨvia sɨbaŋ igahɨlɨhalaŋ uami. Hulaŋ mu iadɨ puia hɨvɨ ihɨci hɨbɨŋ viaŋ nudɨ ifɨhɨmacin uami. Hulaŋ mɨnibɨlɨ mu agaŋ iadɨ ifɨci iadɨ hadipɨlɨ agaŋ huhɨlɨci hɨbɨŋ viaŋ nudɨ avi ifɨhɨmacin uami. \v 24 Hulaŋ mu Kein dɨ ifɨhɨmɨci ha Asɨ Iaue agaŋ cɨhu Kein dɨ ahɨliahua hɨbɨŋ hulaŋ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ agɨladɨ ifɨhɨmɨvi uami. Agadɨ ala hulaŋ mu iadɨ ifɨhɨmɨci ha iadɨ ahɨliahua hɨbɨŋ hulaŋ 77 agɨladɨ ifɨhɨmavɨvi uami. \s Ivɨ agaŋ cɨhu ninaŋ mu huhɨlami. \p \v 25 Mu tɨbɨ cɨhu Adam agaŋ abinu hula hɨniavɨci abinu agaŋ humɨgaŋ ahɨlami. La ninaŋ mu agadɨ huhɨlavɨla abami. Asɨ agaŋ iasaŋ ninaŋ mu ci igui uami. Kein Abelɨ dɨ ifɨhɨmalɨ agasaŋ cɨhu nudɨ uvɨsɨjiŋ vibali aba igui uami. La ibi lamavɨla abami. Setɨ\f * \fr 4.25 \fr*\ft Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ ci igui aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Setɨ \fq*\ft uavɨhadami.\ft*\f* uami. \v 26 Lɨci Setɨ agaŋ ninaŋ havami. La ibi lamavɨla abami. Enosɨ uami. Lɨci hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ heŋ hɨdɨlɨ maha Asɨ Iaue dɨ ibi luvɨla luvɨla nudɨ ibi mɨŋaiahavɨhadami. \c 5 \s Adam dɨ ninadinu ajihalinu iamɨlɨhalinu agɨladɨ ibi \r (1 Stori 1.1-4) \p \v 1-2 Adam \x - \xo 5.1-2 \xo*\xt HM 1.27-28, Mt 19.4, Mk 10.6\xt*\x* dɨ ninadinu ajihalinu iamɨlɨhalinu agɨladɨ ibi nameŋ. Asɨ agaŋ hulaŋ daŋ iamɨgali daŋ lamɨci nɨbu me sɨbaŋ hɨniavɨmi. Lavɨla nulɨdɨ huaci lamavɨla abami. Ha hulaŋ iamɨgali uami. \v 3 Lɨci Adam agaŋ hɨnidaci hualɨ 130 uci ninaŋ mu havami. Lɨci ninaŋ agaŋ iahavɨla iaganu me sɨbaŋ hɨnimi. Lɨci nudɨ ibi agadɨ lamavɨla abami. Setɨ uami. \v 4 Lɨci cɨhu hualɨ 800 udaci ninanadi limu hɨhɨle agɨladɨ avi havami. \v 5 Lɨci Adam dɨ hualɨ lugɨlavɨci ua 930 agaŋ iahɨci heŋ hɨmami. \p \v 6 Setɨ iamɨnu nudɨ huhɨlɨci iaha hɨnidaci hualɨ 105 umi. Lɨci Setɨ agaŋ ninaŋ havami. Nudɨ ibi Enosɨ. \v 7 Lɨci hualɨ 807 udaci ninanadi limu hɨhɨle agɨladɨ avi havami. \v 8 Lɨci Setɨ dɨ hualɨ lugɨlavɨci ua 912 agaŋ iahɨci heŋ hɨmami. \p \v 9 Enosɨ iamɨnu nudɨ huhɨlɨci iaha hɨnidaci hualɨ 90 umi. Lɨci Enosɨ agaŋ ninaŋ havami. Nudɨ ibi Kenan. \v 10 Lɨci hualɨ 815 udaci ninanadi limu hɨhɨle agɨladɨ avi havami. \v 11 Lɨci Enosɨ dɨ hualɨ lugɨlavɨci ua 905 agaŋ iahɨci heŋ hɨmami. \p \v 12 Kenan iamɨnu nudɨ huhɨlɨci iaha hɨnidaci hualɨ 70 umi. Lɨci Kenan agaŋ ninaŋ havami. Nudɨ ibi Mahalalelɨ. \v 13 Lɨci hualɨ 840 udaci ninanadi limu hɨhɨle agɨladɨ avi havami. \v 14 Lɨci Kenan dɨ hualɨ lugɨlavɨci ua 910 agaŋ iahɨci heŋ hɨmami. \p \v 15 Mahalalelɨ iamɨnu nudɨ huhɨlɨci iaha hɨnidaci hualɨ 65 umi. Lɨci Mahalalelɨ agaŋ ninaŋ havami. Nudɨ ibi Jaletɨ. \v 16 Lɨci hualɨ 830 udaci ninanadi limu hɨhɨle agɨladɨ avi havami. \v 17 Lɨci Mahalalelɨ dɨ hualɨ lugɨlavɨci ua 895 agaŋ iahɨci heŋ hɨmami. \p \v 18 Jaletɨ iamɨnu nudɨ huhɨlɨci iaha hɨnidaci hualɨ 162 umi. Lɨci Jaletɨ agaŋ ninaŋ havami. Nudɨ ibi Enokɨ. \v 19 Lɨci hualɨ 800 udaci ninanadi limu hɨhɨle agɨladɨ avi havami. \v 20 Lɨci Jaletɨ dɨ hualɨ lugɨlavɨci ua 962 agaŋ iahɨci heŋ hɨmami. \p \v 21 Enokɨ iamɨnu nudɨ huhɨlɨci iaha hɨnidaci hualɨ 65 umi. Lɨci Enokɨ agaŋ ninaŋ havami. Nudɨ ibi Metusela. \v 22-24 Lɨci \x - \xo 5.22-24 \xo*\xt Ib 11.5, Ju 1.14\xt*\x* hualɨ 300 udaci ninanadi limu hɨhɨle agɨladɨ avi havami. Enokɨ nɨbu Asɨ dɨ hɨji agadɨ pam lubiahɨladami. Lɨdaci nudɨ hualɨ lugɨlavɨci ua 365 agaŋ iahɨci heŋ Asɨ agaŋ nudɨ hadipɨlɨ daŋ sɨkasɨkan vimi. Vici hulaŋ iamɨgali limu hɨhɨle agɨlaŋ Enokɨ dɨ cɨhu ma sɨbaŋ igavɨmi. \p \v 25 Metusela iamɨnu nudɨ huhɨlɨci iaha hɨnidaci hualɨ 187 umi. Lɨci Metusela agaŋ ninaŋ havami. Nudɨ ibi Lamekɨ. \v 26 Lɨci hualɨ 782 udaci ninanadi limu hɨhɨle agɨladɨ avi havami. \v 27 Lɨci Metusela dɨ hualɨ lugɨlavɨci ua 969 agaŋ iahɨci heŋ hɨmami. \p \v 28 Lamekɨ iamɨnu nudɨ huhɨlɨci iaha hɨnidaci hualɨ 182 umi. Lɨci Lamekɨ agaŋ ninaŋ havami. \v 29 La abami. Vaka Asɨ Iaue agaŋ fɨli nagadɨ lɨci sɨbɨlɨ lɨmi uami. Sɨbɨlɨ lɨci alaŋ sibɨla hekɨlɨ vivi avɨha avɨha iga iga sɨmɨŋ nɨlalu uami. Agadɨ ala ninaŋ nagaŋ aludɨ ahɨliahuci alaŋ heŋ alusɨbalu uami. Hameŋ sadaŋ Lamekɨ agaŋ ninaŋ agadɨ ibi lamavɨla abami. Noa\f * \fr 5.29 \fr*\ft Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ alusi aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ Noa uavɨhadami.\ft*\f* uami. \v 30 Lɨci hualɨ 595 udaci ninanadi limu hɨhɨle agɨladɨ avi havami. \v 31 Lɨci Lamekɨ dɨ hualɨ lugɨlavɨci ua 777 agaŋ iahɨci heŋ hɨmami. \p \v 32 Noa iamɨnu nudɨ huhɨlɨci iaha hɨnidaci hualɨ 500 umi. Lɨci Noa agaŋ ninaŋ ahica pam havami. Nulɨdɨ ibi nameŋ. Mu Siem. Mu Ham. Mu Jafetɨ. \c 6 \s Hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ lusɨŋ sɨbɨlɨ vihavɨhadami. \p \v 1 Hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ fɨli neŋ hɨnihɨni habɨlavɨhadami. Habɨla habɨla nadi daŋ nadi daŋ hɨniavɨhadami. \v 2 Hɨniavɨdaci Asɨ dɨ ciaŋ hali hɨsɨŋ agɨlaŋ nadi agɨladɨ igavɨdaci nulɨdɨ mugaŋ lamɨgaŋ huaci huaci laci hɨniavɨhadami. Hɨniavɨdaci nulɨdɨ nukeŋ hɨji lubiahɨlavɨla nadi agɨladɨ likɨlavɨla sabiavɨmi. \v 3 Lɨhavɨci Asɨ Iaue agaŋ nameŋ abami. Hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ hɨmavɨbali sadaŋ iadɨ Amɨŋ agaŋ nɨbɨlaŋ hula sɨkasɨkan ma hɨnibali uami. Viaŋ abɨlɨŋ hulaŋ iamɨgali limu hɨhɨle agɨlaŋ hɨhi hɨniavɨdaci hualɨ 120 uci cɨhu heŋ hɨmavɨbali uami. \v 4 Asɨ \x - \xo 6.4 \xo*\xt Nam 13.33\xt*\x* dɨ ciaŋ hali hɨsɨŋ agɨlaŋ nadi agɨladɨ sabiavɨci ninaŋ huhɨlavɨmi. Huhɨlavɨci hekɨlɨ hekɨlɨ lavɨla hulaŋ hutesɨ hutesɨ hɨniavɨhadami. Hulaŋ hutesɨ hutesɨ agɨlaŋ vɨdɨvɨdɨŋ daŋ hɨnihɨni akuaba akuaba sibɨla vivi ibi daŋ ibi daŋ hɨniavɨhadami. Hulaŋ hameŋ agɨlaŋ fɨli neŋ hɨniavɨdaci hualɨ akape uavɨhadami. \p \v 5 Asɨ \x - \xo 6.5 \xo*\xt HM 8.21, Snd 6.18, Mt 15.19\xt*\x* \x - \xo 6.5-8 \xo*\xt Mt 24.37, Lu 17.26-27, 1 Pi 3.20\xt*\x* Iaue agaŋ igɨdaci hulaŋ iamɨgali fɨli neŋ hɨniavɨhadami agɨlaŋ sɨbɨlɨ sɨbaŋ hɨniavɨhadami. Nulɨdɨ hɨji humɨgaŋ agɨlaŋ lusɨŋ sɨbɨlɨ vivi saŋ pam lɨhavɨhadami. \v 6 Lɨhavɨdaci \x - \xo 6.6 \xo*\xt Sng 14.1-3\xt*\x* Asɨ Iaue agaŋ mavɨn lamavɨla hɨji nameŋ lamami. Viaŋ akɨ saŋ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ lamamin uami. Lavɨla humɨgaŋ vɨhɨlɨ vilan uami. \v 7 Hulaŋ iamɨgali viaŋ nukeŋ lamamin agɨladɨ cɨhu sɨkasɨkan ifɨhɨma fɨhalɨben uami. Abeba abeba hɨniavi agɨladɨ sɨkasɨkan ifɨhɨma fɨhalɨben uami. Sɨhɨm sabaŋ uleŋ hɨsɨŋ saua hɨsɨŋ lahu havaŋ akuaba akuaba viaŋ nukeŋ lamamin agɨladɨ avi sɨkasɨkan ifɨhɨma fɨhalɨben uami. Akuaba akuaba agɨladɨ ma lamamin padaŋ ha huaci hɨnivin uami. \v 8 Hameŋ abavɨla ala cɨhu Noa dɨ igavɨla nusaŋ hɨjɨŋalami. \p \v 9-10 Noa \x - \xo 6.9-10 \xo*\xt HM 7.1, Ese 14.14, 2 Pi 2.5\xt*\x* dɨ ninaŋ ahica pam agɨladɨ ibi nameŋ. Mu Siem. Mu Ham. Mu Jafetɨ. Asɨ agaŋ hulaŋ iamɨgali fɨli neŋ hɨniavɨhadami agɨladɨ sɨkasɨkan igadami. Agadɨ ala Noa dɨ pam igɨdaci nɨbu hulaŋ huaci sɨbaŋ hɨniadami. Nɨbu akuaba akuaba hugɨ apalɨ hɨniadami. Lɨdɨŋ Asɨ dɨ hɨji agadɨ pam lubiahɨladami. \p \v 11 Asɨ \x - \xo 6.11 \xo*\xt Ese 8.17, Lom 3.10-19\xt*\x* igɨdaci hulaŋ iamɨgali limu hɨhɨle agɨlaŋ sɨbɨlɨ sɨbaŋ hɨniavɨhadami. Nulɨdɨ hɨji humɨgaŋ agɨlaŋ sagaŋ lɨbalɨba saŋ pam lɨhavɨhadami. \v 12 Hameŋ lɨdɨŋ hɨniavɨdaci Asɨ igɨdaci hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ hula akuaba akuaba hɨhi hɨniavɨhadami agɨlaŋ hula sɨbɨlɨ sɨbaŋ hɨniavɨhadami. Lɨdɨŋ lusɨŋ sɨbɨlɨ saŋ pam lɨhavɨhadami. \s Noa agaŋ hunɨga hekɨlɨ agadɨ sibɨla vimi. \p \v 13 Hameŋ lɨhavɨdaci Asɨ agaŋ Noa dɨ abami. Viaŋ igɨlɨŋ hulaŋ iamɨgali sɨkasɨkan sagaŋ lɨbalɨba saŋ pam lɨhavɨlalɨ uami. Hameŋ sadaŋ viaŋ hulaŋ iamɨgali agɨladɨdaŋ akuaba akuaba hɨhi hɨniavɨlalɨ agɨladɨdaŋ sɨkasɨkan ifɨhɨma fɨhalɨben uami. La fɨli avi sɨkasɨkan sɨbɨlɨ lamɨben uami. \v 14 Nama kɨlɨ vɨdɨvɨdɨŋ daŋ agɨladɨ igavɨla nulɨdɨ ihacɨkɨlacɨkɨla vivi lamalama hunɨga hekɨlɨ agadɨ sibɨla viha uami. Via fɨhalavɨla hɨnihɨni hɨsɨŋ fipɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ lamɨha uami. La hunɨga hekɨlɨ muji agadɨ mɨlɨm vɨdɨvɨdɨŋ hɨvɨ mɨŋepɨhalɨha uami. Sabɨ agadɨ avi mɨŋepɨhalɨha uami. \v 15 Hunɨga hekɨlɨ agadɨ hutesɨ ha 130 mita hameŋ lamɨha uami. Hunɨga hekɨlɨ agadɨ hekɨlɨ ha 22 mita hameŋ lamɨha uami. Hunɨga hekɨlɨ agadɨ tulɨ ha 13 mita hameŋ lamɨha uami. \v 16 Lavɨla hunɨga hekɨlɨ agadɨ muji heŋ ulaŋ me viha uami. Viavɨla huva agadɨ madɨŋ limu limu sɨkasɨkan lalɨgua fɨhalɨmɨnaŋ uami. Huŋe hɨbɨ ivo ivo saŋ 50 senɨtamita valɨnaŋ hɨnim uami. Hameŋ lɨnaŋ abɨlu agaŋ huŋe hɨbɨ heŋ ivoubali uami. Hɨnihɨni hɨsɨŋ ulaŋ uvɨ me agɨladɨ avi ahica pam lamɨha uami. Mu mɨga fɨli heŋ lamɨha uami. Mu iahua alɨhaŋ heŋ lamɨha uami. Mu iahua sabɨ sɨbaŋ heŋ lamɨha uami. Lavɨla hunɨga hekɨlɨ agadɨ madɨŋ heŋ hɨbɨ lamɨha uami. \v 17 Lɨnaŋ viaŋ abɨlɨŋ avɨli agaŋ fɨli neŋ iaha hekɨlɨ lavɨla hulaŋ iamɨgali agɨladɨdaŋ akuaba akuaba fɨli neŋ hɨniavɨlalɨ agɨladɨdaŋ sɨkasɨkan mɨŋamɨgubali uami. Lɨci hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ hula akuaba akuaba hɨhi hɨniavɨlalɨ agɨlaŋ hula sɨkasɨkan haba hɨma fɨhalavɨbali uami. \v 18 Lɨhavɨci viaŋ ciaŋ mɨguavɨla nadɨ abɨben uami. Nama nadɨ abina dɨ viavɨla nadɨ ninadina ahica pam agɨladɨdaŋ nulɨdɨ abinadinɨlu agɨladɨdaŋ likɨlavɨla hameŋ hunɨga hekɨlɨ heŋ mɨgubalaŋ uami. \v 19 Lavɨla nama akuaba akuaba mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ hɨhi hɨniavɨlalɨ agɨladɨ ahica lɨdɨŋ ahica lɨdɨŋ likɨlɨha uami. Muŋaŋ daŋ mɨgenaŋ daŋ likɨlɨha uami. Likɨlavɨla hunɨga hekɨlɨ heŋ lamɨnaŋ mɨguavɨla hɨniavɨm uami. La nɨbɨlaŋ namɨlaŋ hula hɨniavɨla ma hɨmavɨbali uami. \v 20 Sɨhɨm sabaŋ lahu havaŋ akuaba akuaba mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ agɨlaŋ ahica lɨdɨŋ ahica lɨdɨŋ nadɨ pɨŋ vehavɨbali uami. Vevɨla namɨlaŋ hula hɨniavɨla ma hɨmavɨbali uami. \v 21 Lavɨla nalusadaŋ sɨhɨm sabaŋ lahu havaŋ akuaba akuaba agɨlasadaŋ sɨmɨŋ akuaba akuaba agɨladɨ likɨlavɨla hunɨga hekɨlɨ hɨvɨ lamɨha uami. Likɨla lamavɨla ahuata hameŋ nana hɨnibalaŋ uami. \v 22 Lɨci \x - \xo 6.22 \xo*\xt Ib 11.7\xt*\x* Noa agaŋ akuaba akuaba Asɨ abami agadɨ hameŋ laci ala lɨmi.\fig Noa agaŋ hunɨga hekɨlɨ agadɨ sibɨla hɨdɨlɨ maha vimi.|src="GN06V22.jpg" size="col" copy="UBS New Reader Illustrations © United Bible Societies 2002" ref="6.13-16"\fig* \c 7 \s Avɨli hekɨlɨ iahami. \p \v 1 Hunɨga \x - \xo 7.1 \xo*\xt HM 6.8, Ese 14.14, 2 Pi 2.5\xt*\x* hekɨlɨ agadɨ fɨhalɨci Asɨ Iaue agaŋ Noa dɨ abami. Hulaŋ iamɨgali fɨli neŋ hɨniavɨlalɨ agɨlaŋ sɨbɨlɨ sɨbaŋ hɨniavi uami. Agadɨ ala viaŋ igɨlɨŋ nama pam hulaŋ huaci sɨbaŋ hɨninaŋ uami. Hameŋ sadaŋ nama nadɨ abina hula naludɨ ninadinalu ahica pam agɨladɨdaŋ abinadinɨlu agɨladɨdaŋ likɨlavɨla hunɨga hekɨlɨ hɨvɨ mɨguhalaŋ uami. \v 2 Sɨhɨm sabaŋ hɨdɨlɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ hɨbuŋ apalɨ agɨladɨ likɨlɨha uami. Muŋaŋ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ agɨladɨ likɨlɨha uami. Mɨgenaŋ avi human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ agɨladɨ likɨlɨha uami. Sɨhɨm sabaŋ hɨdɨlɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ hɨbuŋ daŋ hɨbuŋ daŋ agɨladɨ muŋaŋ pabiŋ mɨgenaŋ pabiŋ hameŋ laci likɨlɨha uami. \v 3 Havaŋ hɨdɨlɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ agɨladɨ avi likɨlɨha uami. Muŋaŋ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ agɨladɨ likɨlɨha uami. Mɨgenaŋ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ agɨladɨ likɨlɨha uami. Nama hameŋ lɨnaŋ nɨbɨlaŋ ma haba hɨmavɨbali uami. Cɨhu mufɨli nɨbɨlaŋ ala fɨli neŋ hɨnia mɨgua habɨlavɨbali uami. \v 4 Uaiaŋ human limu fɨhala uci viaŋ abɨlɨŋ avɨli agaŋ fɨli neŋ mɨgɨbali uami. Mɨgamɨga hɨnidaci uaiaŋ 38 ubali uami. Lɨci akuaba akuaba viaŋ nukeŋ fɨli neŋ lamɨlɨŋ hɨhi hɨniavɨlalɨ agɨladɨ sɨkasɨkan ifɨhɨma fɨhalɨben uami. \v 5 Lɨci Noa agaŋ Asɨ Iaue nudɨ abami hameŋ laci ala lɨmi. \p \v 6 Noa dɨ hualɨ lugɨlavɨci ua 600 iahɨci avɨli hekɨlɨ agaŋ fɨli neŋ iahami. \v 7 Asɨ \x - \xo 7.7 \xo*\xt Mt 24.38-39, Lu 17.26-27\xt*\x* agaŋ avɨli mɨgɨbali agasaŋ abɨci Noa tamaŋ nulɨdɨ ninadinɨlu ahica pam agɨlaŋ nulɨdɨ abinadinɨlu ahuata hameŋ hunɨga hekɨlɨ hɨvɨ mɨguavɨmi. Avɨli nahɨmɨmagalu uavɨla mɨguavɨmi. \v 8-9 Mɨgua hɨniavɨdaci sɨhɨm sabaŋ hɨbuŋ daŋ sɨhɨm sabaŋ hɨbuŋ apalɨ lahu havaŋ akuaba akuaba agɨlaŋ Noa dɨ pɨŋ vehavɨmi. Hɨdɨlɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ ahica lɨdɨŋ ahica lɨdɨŋ vehavɨmi. Muŋaŋ daŋ mɨgenaŋ daŋ vehavɨmi. Veve hunɨga hekɨlɨ hɨvɨ mɨguavɨmi. Asɨ abami hameŋ laci ala lɨhavɨmi. \v 10 Mɨgua hɨniavɨdaci uaiaŋ human limu fɨhala uci avɨli hekɨlɨ agaŋ hɨdɨlɨ maha iahami. \p \v 11 Noa \x - \xo 7.11 \xo*\xt 2 Pi 3.6\xt*\x* dɨ hualɨ lugɨlavɨci ua 600 agaŋ iahami. Lɨci hualɨ mu iaha hɨnidaci avaŋ pabiŋ umi. Lɨci avaŋ mu iahami. Iaha hɨnidaci uaiaŋ human limu limu fɨhala hɨcɨ limu fɨhala hɨcɨ limu pabiŋ cɨjɨŋ umi. Lɨci amɨli me hɨvɨ avɨli fɨli muji hɨniadami agaŋ vubɨlɨm daŋ vubɨlɨm daŋ iahaiaha hɨnimi. Avɨli iahua uaiaŋ susu hɨvɨ hɨniadami agaŋ avi heŋ mɨgamɨga hɨnimi. \v 12 Avɨli hekɨlɨ agaŋ hɨfɨlɨ hɨfɨlɨ uaiadi uaiadi mɨgamɨga hɨnidaci uaiaŋ 38 umi. \p \v 13 Avɨli hɨdɨlɨ maha mɨgami hadɨhu ala Noa ani ani agɨlaŋ hunɨga hekɨlɨ hɨvɨ mɨguavɨmi. \v 14 Sɨhɨm sabaŋ uleŋ hɨsɨŋ saua hɨsɨŋ lahu havaŋ akuaba akuaba mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ Noa ani ani hameŋ hunɨga hekɨlɨ hɨvɨ mɨguavɨmi. \v 15-16 Sɨhɨm sabaŋ akuaba akuaba hɨhi hɨniavɨmi agɨlaŋ muŋaŋ daŋ mɨgenaŋ daŋ Noa dɨ pɨŋ vehavɨmi. Vevɨla hunɨga hekɨlɨ hɨvɨ mɨguavɨmi. Asɨ abami hameŋ laci ala lɨhavɨmi. Lavɨla Noa ani ani sɨkasɨkan hameŋ hunɨga hekɨlɨ hɨvɨ mɨgua hɨniavɨdaci Asɨ Iaue nukeŋ hunɨga hekɨlɨ agadɨ hɨbɨ lɨbami. \p \v 17 Lɨbɨci hɨniavɨdaci avɨli agaŋ iahɨdaci iahɨdaci uaiaŋ 38 umi. Lɨdaci avɨli agaŋ hunɨga hekɨlɨ agadɨ mɨŋavuhalɨci hunɨga hekɨlɨ agaŋ fɨli agadɨ vala iahami. \v 18 Hameŋ lɨdaci avɨli agaŋ vakala vakala iahɨdaci iahɨdaci hunɨga hekɨlɨ agaŋ heŋ umi vemi. \v 19 Avɨli agaŋ iahaiaha halu hekɨlɨ hekɨlɨ agɨladɨ sɨkasɨkan mɨŋamɨgu fɨhalami. \v 20 Halu hekɨlɨ hekɨlɨ agɨladɨ mɨŋamɨgu fɨhala iahɨci 7 mita hɨnimi. \v 21 Lɨci hulaŋ iamɨgali sɨhɨm sabaŋ uleŋ hɨsɨŋ saua hɨsɨŋ lahu havaŋ akuaba akuaba fɨli neŋ hɨhi hɨniavɨmi agɨlaŋ sɨkasɨkan haba hɨma fɨhalavɨmi. \v 22 Akuaba akuaba hɨhi hɨnihɨni fɨli hɨdavɨhadami agɨlaŋ sɨkasɨkan hɨma fɨhalavɨmi. \v 23 Asɨ \x - \xo 7.23 \xo*\xt 1 Pi 3.20, 2 Pi 2.5, 3.6\xt*\x* Iaue agaŋ akuaba akuaba fɨli neŋ hɨniavɨmi agɨladɨ sɨkasɨkan sɨbaŋ ifɨhɨma fɨhalami. Noa ani ani agɨlaŋ hunɨga hekɨlɨ hɨvɨ hɨnihɨni ma hɨmavɨmi. Sɨhɨm sabaŋ akuaba akuaba hunɨga hekɨlɨ hɨvɨ hɨniavɨmi agɨlaŋ avi ma hɨmavɨmi. \v 24 Avɨli agaŋ fɨli agadɨ mɨŋamɨgua hɨnidaci uaiaŋ 148 umi.\fig Avɨli hekɨlɨ agaŋ hulaŋ iamɨgali akuaba akuaba agɨladɨ mɨŋamɨgumi.|src="C-010.jpg" size="col" copy="NTM" ref="7.21"\fig* \c 8 \s Avɨli hekɨlɨ agaŋ magɨla mɨgu fɨhalami. \p \v 1 Lɨci Asɨ agaŋ Noa ani ani hunɨga hekɨlɨ agadɨ muji hɨvɨ hɨniavɨmi agɨlasaŋ hɨji igahɨlami. Sɨhɨm sabaŋ akuaba akuaba hunɨga hekɨlɨ agadɨ muji hɨvɨ hɨniavɨmi agɨlasaŋ avi hɨji igahɨlami. Lavɨla abɨci huŋe agaŋ vedaci avɨli hekɨlɨ agaŋ hɨdɨlɨ maha magɨlami. \v 2 Avɨli fɨli muji hɨnihɨni vubɨlɨm daŋ vubɨlɨm daŋ iahaiaha hɨnimi agaŋ heŋ valami. Avɨli iahua uaiaŋ susu hɨvɨ hɨnihɨni mɨgami agaŋ avi sɨkasɨkan valami. \v 3 Lɨci avɨli agaŋ magɨla magɨla mɨgudaci uaiaŋ 148 umi. \v 4 Lɨci Noa dɨ hualɨ lugɨlavɨci ua 600 agaŋ iahami. Lɨci hualɨ mu iaha hɨnidaci avaŋ human limu fɨhala human limu pabiŋ cɨjɨŋ umi. Lɨci avaŋ mu iaha hɨnidaci uaiaŋ human limu limu fɨhala hɨcɨ limu fɨhala hɨcɨ limu pabiŋ cɨjɨŋ umi. Lɨci amɨli me hɨvɨ hunɨga hekɨlɨ agaŋ Alalatɨ fɨli tɨbɨ halu daŋ halu daŋ heŋ fɨli avɨli muji hɨnimi agadɨ hɨvɨ mɨgahɨnimi. \v 5 Mɨgahɨnidaci avɨli agaŋ simɨsimɨ magɨla magɨla mɨgudaci avaŋ agaŋ ahica tɨbɨ mɨgua iahɨci cɨhu mu mɨgua iahɨci uaiaŋ heŋ ala halu huva huva agɨlaŋ pam iahavɨmi. \p \v 6 Iahavɨci uaiaŋ 38 uci Noa agaŋ hunɨga hekɨlɨ huŋe uu veve hɨbɨ nɨbu nukeŋ vimi agadɨ lavɨlami. \v 7 Lavɨlavɨla havaŋ mu hegumiŋ me agadɨ valɨci vuhavɨla umi. Uavɨla cɨhu ma vemi. Vuhavuha hɨdɨdaci avɨli hekɨlɨ agaŋ sɨkasɨkan magɨla mɨgu fɨhalɨci fɨli agaŋ haiabɨla iahami. \v 8 Havaŋ hegumiŋ me agaŋ vuha uavɨla hɨdɨdaci Noa agaŋ havaŋ mu ibɨlabi agadɨ valɨci vuhavɨla umi. Avɨli ci magɨla mɨgu fɨhali ua hɨma aba nusaŋ havaŋ agadɨ valɨci vuhavɨla umi. \v 9 Lɨci ala hɨma. Avɨli agaŋ fɨli agadɨ hanɨbuŋ mɨŋamɨgua hɨnidaci havaŋ ibɨlabi agaŋ mɨgahɨnihɨni hɨsɨŋ fipɨ cɨki avi ma igami. Lavɨla cɨhu vemi. Veci Noa agaŋ human lamɨci ivouci havaŋ ibɨlabi agadɨ via ivavemi. \v 10 La makamɨŋa hɨnidaci uaiaŋ human limu fɨhala uci cɨhu ala havaŋ ibɨlabi agadɨ valɨci umi. \v 11 Ua hɨdahɨda hɨfɨlɨdaŋ sɨbaŋ kɨlɨ olivɨ asɨŋ muvɨ agadɨ iavahɨlavɨla Noa dɨ pɨŋ cɨhu ve iahami. Lɨci Noa agaŋ igavɨla abami. Avɨli hekɨlɨ agaŋ ci magɨla mɨguadi uami. \v 12 Lavɨla makamɨŋa hɨnidaci uaiaŋ human limu fɨhala uci cɨhu havaŋ ibɨlabi agadɨ valɨci umi. Uavɨla cɨhu ma vemi. Sɨkasɨkan umi. \p \v 13 Lɨci Noa dɨ hualɨ lugɨlavɨci ua 601 agaŋ iahami. Lɨci hualɨ mu iahɨci uaiaŋ heŋ ala avɨli hekɨlɨ agaŋ magɨla mɨgu fɨhalami. Lɨci Noa agaŋ hunɨga hekɨlɨ ulaŋ huva me agadɨ mɨŋavɨkɨlavɨla igoua igave igɨci fɨli agaŋ subɨlɨben aba lɨmi. \v 14 Hualɨ heŋ ala avaŋ mu mɨgua iaha hɨdɨdaci uaiaŋ 26 uci amɨli me hɨvɨ fɨli agaŋ sɨkasɨkan subɨla fɨhalami. \p \v 15 Lɨci Asɨ agaŋ Noa dɨ abami. \v 16 Nama nadɨ abina hula hunɨga hekɨlɨ nagadɨ valavɨla fɨli mɨguhalaŋ uami. Nadɨ ninadina ahica pam agɨlaŋ nulɨdɨ abinadinɨlu agɨlaŋ hula hunɨga hekɨlɨ nagadɨ valavɨla fɨli mɨguavɨm uami. \v 17 Sɨhɨm sabaŋ uleŋ hɨsɨŋ saua hɨsɨŋ lahu havaŋ akuaba akuaba agɨlaŋ avi mɨguavɨm uami. Mɨguavɨla sɨhɨm sabaŋ lahu havaŋ akuaba akuaba agɨlaŋ abeba abeba uavɨm uami. Uavɨla ninaŋ mɨgua habɨlavɨm uami. Mɨgua habɨla fɨli nagadɨ sɨkasɨkan fɨhalavɨm uami. \v 18 Lɨci Noa tamaŋ nulɨdɨ ninadinɨlu ahica pam agɨlaŋ nulɨdɨ abinadinɨlu ahuata hameŋ mɨguavɨmi. \v 19 Sɨhɨm sabaŋ uleŋ hɨsɨŋ saua hɨsɨŋ lahu havaŋ akuaba akuaba hɨdɨlɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ agɨlaŋ avi hunɨga hekɨlɨ agadɨ valavɨla fɨli mɨguavɨmi. \p \v 20 Mɨguavɨla Noa agaŋ Asɨ Iaue saŋ sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ lɨba vadɨm ibilami. Ibila fɨhalavɨla sɨhɨm sabaŋ hɨdɨlɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ hɨbuŋ apalɨ apalɨ agɨladɨ pabiŋ lɨdɨŋ pabiŋ lɨdɨŋ likɨlami. Havaŋ avi hɨdɨlɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ hɨbuŋ apalɨ apalɨ agɨladɨ pabiŋ lɨdɨŋ pabiŋ lɨdɨŋ likɨlami. Likɨlavɨla ifɨhɨmuhɨmu uavɨla sagalɨ iguben aba lɨba vadɨm hɨvɨ mɨŋaiahua lama avɨŋ hɨvɨ hɨla fɨhalami. \v 21 Hɨlɨdaci \x - \xo 8.21 \xo*\xt HM 6.5, Jer 17.9, 2 Ko 2.15-16, Ef 5.2\xt*\x* hɨsi huaci huaci agɨlaŋ iahuavɨdaci Asɨ Iaue agaŋ hɨsi iga iga hɨji nameŋ lamami. Hulaŋ iamɨgali mɨnibɨlɨ hɨnihɨni lusɨŋ sɨbɨlɨ vivi hɨji pam lamavɨlalɨ uami. Hameŋ agasaŋ ala viaŋ akuaba akuaba agɨladɨ sɨbɨlɨ igavɨla ifɨhɨma fɨhalacin uami. Agadɨ ala akuaba akuaba sɨbɨlɨ lamacin hameŋ cɨhu cɨhu ma sɨbɨlɨ lamɨben uami. \v 22 Fɨli nagaŋ hɨnidaci sɨmɨŋ hulihuli hɨmiŋ hɨnibali uami. Uli mavamava hɨmiŋ hɨnibali uami. Vumɨli saŋ hɨmahɨma hɨmiŋ hɨnibali uami. Vubɨŋ fɨhala fɨhala hɨmiŋ hɨnibali uami. Avɨli hɨmiŋ hɨnibali uami. Uaiaŋ hɨmiŋ hɨnibali uami. Uaiadi hɨnibali uami. Hɨfɨlɨ hɨnibali uami. Akuaba akuaba hɨmiŋ agɨlaŋ hameŋ laci hameŋ laci ala hɨniavɨbali uami. \c 9 \s Asɨ ciaŋ mɨguavɨla Noa dɨ abami. \p \v 1 Asɨ \x - \xo 9.1 \xo*\xt HM 1.28\xt*\x* agaŋ Noa dɨdaŋ nudɨ ninadinu agɨladɨdaŋ huaci lamavɨla abami. Namɨlaŋ fɨli neŋ hɨnia ninanadi havahava habɨlɨhalaŋ uami. Habɨlavɨla fɨli nagadɨ sɨkasɨkan fɨhalɨhalaŋ uami. \v 2 Viaŋ lɨlɨŋ sɨhɨm sabaŋ lahu havaŋ hehɨlaŋ akuaba akuaba agɨlaŋ nalusaŋ hekɨlɨ lɨdavɨbali uami. Lɨdalɨda naludɨ lɨhu hɨvɨ hɨniavɨbali uami. \v 3 Vaka viaŋ abɨlɨŋ namɨlaŋ sɨmɨŋ isabɨlaŋ kɨlɨ asɨŋ akuaba akuaba agɨladɨ laci nadamɨlaŋ uami. Iabi neŋ viaŋ abɨlɨŋ namɨlaŋ sɨhɨm sabaŋ akuaba akuaba hɨhi hɨnihɨni hɨdavɨlalɨ agɨladɨ avi vivi nɨbalaŋ uami. \v 4 Agadɨ \x - \xo 9.4 \xo*\xt Wkp 7.26-27, 17.10-14, 19.26, Lo 12.15-23\xt*\x* ala sɨhɨm mɨdɨ daŋ agadɨ nɨmɨlaŋ uami. Mɨdɨ uu veve hɨnidaci akuaba akuaba hɨhi hɨniavɨlalɨ uami. Hameŋ sadaŋ sɨhɨm mɨdɨ daŋ hɨniavɨlalɨ agɨladɨ nɨmɨlaŋ uami. \v 5 Sɨhɨm sabaŋ akuaba akuaba agɨlaŋ hulaŋ mu agadɨ iavavɨci hɨmɨci uami. Ha viaŋ sɨhɨm sabaŋ akuaba akuaba agɨladɨ avi sɨbɨlɨ lamɨben uami. Hulaŋ mu agaŋ hulaŋ mu agadɨ ifɨhɨmɨci uami. Ha viaŋ hulaŋ agadɨ avi sɨbɨlɨ lamɨben uami. \v 6 Viaŋ \x - \xo 9.6 \xo*\xt HM 1.26, CV 20.13\xt*\x* Asɨ uami. Viaŋ nukeŋ ala hulaŋ iamɨgali lamɨlɨŋ iaha viaŋ nukeŋ me hɨniavɨlalɨ uami. Hameŋ sadaŋ hulaŋ mu agaŋ hulaŋ mu agadɨ ifɨhɨmɨci ha nudɨ avi hɨbɨŋ ifɨhɨmavɨbali uami. \v 7 Namɨlaŋ \x - \xo 9.7 \xo*\xt HM 1.28\xt*\x* ninanadi akape huhɨlɨhalaŋ uami. Huhɨlɨlaŋ iaha habɨlavɨla fɨli nagadɨ sɨkasɨkan fɨhalavɨm uami. \p \v 8 Lavɨla Asɨ agaŋ Noa dɨdaŋ nudɨ ninadinu agɨladɨdaŋ abami. \v 9 Ci igɨlaŋ uami. Viaŋ ciaŋ mɨguavɨla naludɨdaŋ naludɨ ninanadinalu ajihalinalu iamɨlɨhalinalu agɨladɨdaŋ abadin uami. \v 10 Sɨhɨm sabaŋ uleŋ hɨsɨŋ saua hɨsɨŋ lahu havaŋ akuaba akuaba hunɨga hekɨlɨ hɨvɨ hɨnia fɨli mɨguavi agɨladɨ abadin uami. Akuaba akuaba mufɨli hɨhi hɨniavɨbali agɨladɨ avi abadin uami. \v 11 Viaŋ \x - \xo 9.11 \xo*\xt HM 8.21, 9.15, Ais 54.9\xt*\x* ciaŋ mɨguavɨla naludɨ abadin uami. Viaŋ avɨli hekɨlɨ agadɨ cɨhu ma abɨlɨŋ iahɨbali uami. Iaha hulaŋ iamɨgali agɨladɨdaŋ akuaba akuaba hɨhi hɨniavɨlalɨ agɨladɨdaŋ ma mɨŋamɨgubali uami. Avɨli hekɨlɨ agaŋ fɨli nagadɨ sɨkasɨkan cɨhu ma mɨŋamɨguci sɨbɨlɨ lɨbali uami. \v 12-13 Viaŋ lahɨvulɨŋ iahua avɨli susu hɨvɨ ci lamin uami. Nudɨ igavɨla hɨji lamavɨla abɨhalaŋ uami. Ha Asɨ agaŋ ciaŋ mɨguavɨla aludɨdaŋ akuaba akuaba hɨhi hɨniavɨlalɨ agɨladɨdaŋ abami agaŋ aba abɨhalaŋ uami. Ciaŋ mɨguavɨla abami agaŋ hameŋ laci hameŋ laci hɨnibali aba abɨhalaŋ uami. \v 14 Viaŋ abɨlɨŋ avɨli susu agaŋ iahɨci lahɨvulɨŋ agaŋ avi avɨli susu agadɨ hɨnilaha iahɨbali uami. \v 15 Iahɨci igavɨla viaŋ ciaŋ mɨguavɨla naludɨdaŋ akuaba akuaba hɨhi hɨniavɨlalɨ agɨladɨdaŋ abin agasaŋ igahɨlɨben uami. Igahɨlavɨla cɨhu avɨli hekɨlɨ agadɨ ma abɨlɨŋ iaha akuaba akuaba hɨhi hɨniavɨlalɨ agɨladɨ mɨŋamɨguci sɨkasɨkan ma sɨbɨlɨ lɨhavɨbali uami. \v 16 Lahɨvulɨŋ agaŋ avɨli susu hɨvɨ hɨnidaci viaŋ igavɨla ciaŋ mɨguavɨla naludɨdaŋ sɨhɨm sabaŋ akuaba akuaba fɨli neŋ hɨhi hɨniavɨlalɨ agɨladɨdaŋ abin agasaŋ igahɨlɨben uami. Ciaŋ mɨguavɨla abin agaŋ mufɨli mufɨli hameŋ laci hameŋ laci hɨnibali uami. \v 17 Lahɨvulɨŋ agadɨ igavɨla ciaŋ mɨguavɨla abin agasaŋ hɨji lamɨhalaŋ uami. \s Noa agaŋ ajinu vɨhɨlɨ igɨbali agasaŋ ninanu Ham dɨ abami. \p \v 18 Noa dɨ ninaŋ ahica pam hunɨga hekɨlɨ hɨvɨ hɨnia mɨguavɨmi agɨladɨ ibi nameŋ. Mu Siem. Mu Ham. Mu Jafetɨ. Ham dɨ ninanu nɨbu Kenan. \v 19 Noa dɨ ninaŋ ahica pam agɨlaŋ ninanadi havavɨci nulɨdɨ ajihalinɨlu iamɨlɨhalinɨlu agɨlaŋ latɨha uavɨla fɨli nagadɨ sɨkasɨkan fɨhalavɨmi. \p \v 20 Noa agaŋ hualɨ sibɨla vihadami. La nɨbu ala hɨdɨlɨ maha lɨmɨn uain hualɨ agadɨ hulimi. \v 21 Mu tɨbɨ Noa agaŋ lɨmɨn uain agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ agadɨ nami. Navɨla uavauava iahumi. Uavauava iahuavɨla nudɨ havɨlɨ uleŋ muji heŋ muhɨlɨ havɨlɨ apalɨ ani hɨsɨvami. \v 22 Ani hɨsɨvɨdaci ninanu Ham agaŋ ivouavɨla iaganu dɨ igami. Ham nɨbu Kenan iaganu. Igɨci muhɨlɨ havɨlɨ apalɨ sɨbaŋ ani hɨsɨvami. Hɨsɨvɨdaci Ham cɨhu ivavevɨla Siem dɨdaŋ Jafetɨ dɨdaŋ abami. \v 23 Lɨci Siem hula Jafetɨ hula havɨlɨ ulaŋ agadɨ huligalavɨla hadi hɨlahɨla hutesɨ fɨdɨm agadɨ limu limu mɨŋalɨvavɨla nulɨdɨ macɨŋ hɨvɨ hafiavɨla ahica hulɨpɨŋ hulɨpɨŋ hɨvɨ simɨsimɨ sɨbaŋ uavɨmi. Ua ivouavɨla iaganɨlu dɨ hafilɨbavɨmi. Iaganɨlu agaŋ muhɨlɨ havɨlɨ apalɨ hɨnidaci ninaŋ ahica agɨlaŋ ma limu cimɨlavɨla iaganɨlu dɨ igavɨmi. \v 24 La ivavehavɨci Noa dɨ hɨji agaŋ tovemi. Toveci hɨnidaci nudɨ ninaŋ sijaŋ Ham agaŋ nudɨ akuaba akuaba lɨmi agasaŋ sulavɨmi. Sulavɨdaci nɨfɨlɨ igahɨlami. \v 25 La abami. Kenan agaŋ vɨhɨlɨ igɨbali uami. Nɨbu akuaba akuaba apalɨ hɨnibali uami. La hɨnihɨni nudɨ hɨdɨlɨ pam agɨladɨ sibɨla mu mu havɨ havɨ vibali uami. \v 26-27 La cɨhu abami. Alaŋ Asɨ Iaue dɨ ibi pam mɨŋaiahɨmɨli uami. Ha Siem dɨ Asɨ uami. Kenan agaŋ nɨbu Siem dɨ Jafetɨ dɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ hɨnibali uami. Asɨ agaŋ abɨci Jafetɨ dɨ ninanadi agɨlaŋ iaha habɨlavɨla fɨli tɨbɨ hekɨlɨ vihavɨbali uami. Iaha habɨlavɨla Siem dɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ hula huaci hɨniavɨbali uami. \v 28 Avɨli hekɨlɨ agaŋ magɨla mɨgu fɨhalɨci Noa agaŋ fɨli neŋ hɨnidaci hualɨ 350 umi. \v 29 Lɨci Noa dɨ hualɨ lugɨlavɨci ua 950 agaŋ iahɨci heŋ hɨmami. \c 10 \s Noa dɨ ninadinu ajihalinu iamɨlɨhalinu agɨladɨ ibi \p \v 1 Noa ninadinu dɨ ibi nameŋ. Mu Siem. Mu Ham. Mu Jafetɨ. Avɨli hekɨlɨ agaŋ magɨla mɨgu fɨhalɨci Noa dɨ ninaŋ ahica pam agɨlaŋ ninanadi heŋ havavɨmi. Nulɨdɨ ninadinɨlu ajihalinɨlu iamɨlɨhalinɨlu agɨladɨ ibi nameŋ. \p \v 2 Jafetɨ ninadinu dɨ ibi nameŋ. Mu Gomelɨ. Mu Magokɨ. Mu Madai. Mu Javan. Mu Tubalɨ. Mu Mesekɨ. Mu Tilasɨ. \v 3 Gomelɨ ninadinu dɨ ibi nameŋ. Mu Asɨkenasɨ. Mu Lifatɨ. Mu Togalɨma. \v 4 Javan ninadinu dɨ ibi nameŋ. Mu Elisa. Mu Talɨsisɨ. Javan nɨbu Saipɨlusɨ avɨli muha hɨniavɨhadami agɨladɨ iamɨlɨnɨlu hɨniadami. Dodan hɨdɨlɨ agɨladɨ avi iamɨlɨnɨlu hɨniadami. \v 5 Nɨbɨlaŋ ala latɨhavɨla ua avɨli hekɨlɨ caba caba heŋ hɨniavɨhadami. La hɨdɨlɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ haiabɨla hɨtɨŋ hɨtɨŋ fɨli tɨbɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ hameŋ hɨniavɨhadami. Nulɨdɨ ciaŋ sɨbaŋ avi hɨtɨŋ hɨtɨŋ hɨniavɨhadami. \p \v 6 Ham ninadinu dɨ ibi nameŋ. Mu Kusa. Mu Isipɨ. Mu Libia. Mu Kenan. \v 7 Kusa ninadinu dɨ ibi nameŋ. Mu Ceba. Mu Havila. Mu Sapɨta. Mu Lama. Mu Sapɨteka. Lama dɨ ninaŋ ahica. Mu Seba. Mu Dedan. \v 8 Kusa dɨ ninaŋ mu Nimɨlotɨ. Nimɨlotɨ agaŋ nɨbu mɨse hulaŋ vɨdɨvɨdɨŋ daŋ iahami. \v 9 Asɨ Iaue agaŋ Nimɨlotɨ saŋ vɨdɨvɨdɨŋ igudaci nɨbu sɨhɨm sabaŋ akuaba akuaba vihadami. Lɨdaci hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ hulaŋ mu dɨ ibi mɨŋaiahɨben aba abavɨhadami. Hulaŋ nagaŋ nɨbu Nimɨlotɨ me uavɨhadami. Asɨ Iaue agaŋ vɨdɨvɨdɨŋ nusaŋ igudaci sɨhɨm sabaŋ akuaba akuaba vilalɨ uavɨhadami. \v 10 Nimɨlotɨ nɨbu hɨdɨlɨ maha Babelɨ haiabɨla Elekɨ haiabɨla Akatɨ haiabɨla Kalɨne haiabɨla agɨladɨ migɨladami. Haiabɨla hekɨlɨ hekɨlɨ agɨlaŋ Babilonia fɨli tɨbɨ heŋ hɨniavɨhadami. \v 11 La cɨhu Babilonia fɨli tɨbɨ agadɨ vala uavɨla Asilia fɨli tɨbɨ hɨniadami. Hɨnihɨni haiabɨla limu hɨhɨle agɨladɨ avi vimi. Mu Ninive. Mu Lehobotilɨ. Mu Kala. \v 12 Mu Lesen. Lesen haiabɨla agaŋ nɨbu Ninive haiabɨla hɨnici uci Kala haiabɨla hɨnici veci alɨhaŋ heŋ hɨniadami. Kala haiabɨla agaŋ nɨbu haiabɨla hekɨlɨ. \p \v 13-14 Isipɨ dɨ iamɨlɨhalinu agɨladɨ hɨdɨlɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ nɨbɨlaŋ nameŋ. Mu Ludi hɨdɨlɨ. Mu Anam hɨdɨlɨ. Mu Lehapɨ hɨdɨlɨ. Mu Napɨtu hɨdɨlɨ. Mu Patɨlusɨ hɨdɨlɨ. Mu Kafɨtolɨ hɨdɨlɨ. Mu Kasɨlu hɨdɨlɨ. Kasɨlu hɨdɨlɨ agadɨ latɨhiŋ ha Filisɨtia hɨdɨlɨ. \v 15-18 Kenan dɨ ninaŋ Cimegeŋ agadɨ ibi Saidon. Kenan agaŋ hɨmɨci nudɨ iamɨlɨhalinu agɨlaŋ hɨniavɨci hutesɨ lɨci latɨhavɨla ua hɨtɨŋ hɨtɨŋ hɨniavɨhadami. Nulɨdɨ hɨdɨlɨ nɨbɨlaŋ nameŋ. Mu Hitɨ hɨdɨlɨ. Mu Jebusɨ hɨdɨlɨ. Mu Amolɨ hɨdɨlɨ. Mu Gilɨgasɨ hɨdɨlɨ. Mu Hivɨ hɨdɨlɨ. Mu Alɨka hɨdɨlɨ. Mu Sini hɨdɨlɨ. Mu Alɨvatɨ hɨdɨlɨ. Mu Semalɨ hɨdɨlɨ. Mu Hamatɨ hɨdɨlɨ. \v 19 Kenan dɨ iamɨlɨhalinu fɨli tɨbɨ hɨniavɨhadami agadɨ valɨ limu ha Saidon haiabɨla. Limu ha Gelalɨ haiabɨla. Gelalɨ haiabɨla ha Gasa haiabɨla mikɨ hɨniadami. Valɨ limu ha Sodom haiabɨla Gomola haiabɨla Atɨma haiabɨla Seboim haiabɨla. Seboim haiabɨla nɨbu Lasa haiabɨla mikɨ hɨniadami. \v 20 Hulaŋ nɨbɨlaŋ Ham dɨ ajihalinu iamɨlɨhalinu pam. Nɨbɨlaŋ ala hɨdɨlɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ haiabɨla hɨtɨŋ hɨtɨŋ fɨli tɨbɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ hameŋ hɨniavɨhadami. Nulɨdɨ ciaŋ sɨbaŋ avi hɨtɨŋ hɨtɨŋ hɨniavɨhadami. \p \v 21 Jafetɨ dɨ isanu ha Siem. Siem nɨbu Ebelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ iamɨlɨnɨlu. Nɨbu avi ninaŋ limu hɨhɨle agɨladɨ havami. \v 22 Siem dɨ ninadinu agɨladɨ ibi nameŋ. Mu Elam. Mu Asulɨ. Mu Alɨpakɨsatɨ. Mu Ludi. Mu Alam. \v 23 Alam dɨ ninadinu agɨladɨ ibi nameŋ. Mu Usɨ. Mu Hulɨ. Mu Getelɨ. Mu Masɨ. \v 24 Alɨpakɨsatɨ dɨ ninanu ha Sele. Sele dɨ ninanu ha Ebelɨ. \v 25 Ebelɨ ninaŋ ahica havami. Mu Pelekɨ.\f * \fr 10.25 \fr*\ft Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ lɨhavɨmi aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Pelekɨ \fq*\ft uavɨhadami.\ft*\f* Pelekɨ agaŋ hɨnidaci hulaŋ iamɨgali fɨli neŋ hɨniavɨhadami agɨlaŋ hɨtɨŋ hɨtɨŋ lɨhavɨmi. Pelekɨ imanu Jokɨtan. \v 26 Jokɨtan ninadinu dɨ ibi nameŋ. Mu Alɨmodatɨ. Mu Selepɨ. Mu Hasalɨmavetɨ. Mu Jela. \v 27 Mu Hadolam. Mu Usalɨ. Mu Dikɨla. \v 28 Mu Obalɨ. Mu Abimaelɨ. Mu Seba. \v 29 Mu Ofilɨ. Mu Havila. Mu Jobapɨ. Hulaŋ nɨbɨlaŋ Jokɨtan dɨ ninadinu laci. \v 30 Jokɨtan dɨ iamɨlɨhalinu fɨli tɨbɨ hɨniavɨhadami agadɨ valɨ limu ha Mesa haiabɨla. Limu ha Sefalɨ haiabɨla. Sefalɨ haiabɨla agaŋ fɨli tɨbɨ halu daŋ halu daŋ uaiaŋ iahaiaha kɨlikɨli heŋ hɨniadami. \v 31 Hulaŋ nɨbɨlaŋ Siem dɨ ajihalinu iamɨlɨhalinu pam. Nɨbɨlaŋ ala hɨdɨlɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ haiabɨla hɨtɨŋ hɨtɨŋ fɨli tɨbɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ hameŋ hɨniavɨhadami. Nulɨdɨ ciaŋ sɨbaŋ avi hɨtɨŋ hɨtɨŋ hɨniavɨhadami. \v 32 Nɨbɨlaŋ hɨdɨlɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ agadɨ ala hɨdɨlɨ sɨbaŋ nɨbu Noa. Avɨli hekɨlɨ agaŋ magɨla mɨgu fɨhalɨci hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ iaha habɨla latɨhavɨla ua fɨli tɨbɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ hɨniavɨhadami. \c 11 \s Asɨ Iaue agaŋ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ ciaŋ sɨbaŋ mɨŋaihuihu lɨmi. \p \v 1 Vaka sɨbaŋ hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ ciaŋ sɨbaŋ pabiŋ laci abavɨhadami. \v 2 Lɨdɨŋ uaiaŋ iahaiaha kɨlikɨli heŋ hɨnihɨni hɨdavɨhadami. Hɨdahɨda uavɨla Babilonia fɨli tɨbɨ iahuavɨla fɨli abɨlɨ agadɨ igavɨla heŋ hɨniavɨhadami. \v 3 La nɨbɨlaŋ nukeŋ nukeŋ abavɨmi. Alialaŋ uavɨmi. Fɨli caŋ agadɨ vivi eŋala eŋala avɨŋ hɨvɨ hɨlɨdamɨli vɨdɨvɨdɨŋ lɨhavɨm uavɨmi. Vɨdɨvɨdɨŋ lɨdɨŋ lɨba me hɨniavɨbali uavɨmi. Hameŋ abavɨla fɨli caŋ agadɨ vivi eŋalavɨdaci lɨba me hɨniavɨmi. Hɨniavɨdaci vivi nulɨdɨ hɨvɨ ulaŋ hafiavɨmi. Lɨba agɨladɨ mɨlɨm daŋ lamalama ifɨhapuhapu iahuavɨmi. \v 4 Lavɨla abavɨmi. Alialaŋ uavɨmi. Haiabɨla hekɨlɨ vimɨli uavɨmi. La ulaŋ hɨvɨ hekɨlɨ vimɨli uaiaŋ susu hɨvɨ iahubali uavɨmi. Lɨci hulaŋ iamɨgali aludɨ sibɨla agadɨ igavɨla aludɨ ibi mɨŋaiahavɨbali uavɨmi. Aludɨ lahuavɨci hɨtɨŋ hɨtɨŋ hɨnimagalu uavɨmi. \p \v 5 La \x - \xo 11.5 \xo*\xt HM 18.21\xt*\x* sibɨla vihavɨdaci Asɨ Iaue agaŋ ulaŋ hɨvɨ hekɨlɨ agadɨdaŋ haiabɨla agadɨdaŋ igɨben aba mɨgami. \v 6 Mɨga igavɨla abami. Hulaŋ iamɨgali nagɨlaŋ hɨdɨlɨ pabiŋ laci ciaŋ sɨbaŋ avi pabiŋ laci hɨnihɨni haiabɨla hekɨlɨ nagadɨ vihavadi uami. Nulɨdɨ hɨji hɨvɨ nukeŋ akuaba akuaba viben aba lavɨla ha nɨbɨlaŋ nukeŋ huaci vihavɨbali uami. \v 7 La nudɨ hɨvɨ iahuavɨla abami. Alia uami. Viaŋ cɨhu mɨguavɨla nulɨdɨ ciaŋ sɨbaŋ pabiŋ laci agadɨ mɨŋaihuihu lɨben uami. Hameŋ lɨlɨŋ nɨbɨlaŋ ciaŋ sɨbaŋ hɨtɨŋ hɨtɨŋ aba aba uavauava iahuavɨbali uami. \p \v 8 Hameŋ \x - \xo 11.8 \xo*\xt Lu 1.51\xt*\x* abavɨla hɨdɨlɨ pabiŋ laci agɨladɨ mɨŋa hɨtɨŋ hɨtɨŋ lɨci sibɨla agadɨ valavɨla fɨli tɨbɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ hɨvɨ uavɨmi. \v 9 Asɨ Iaue nukeŋ nulɨdɨ ciaŋ sɨbaŋ agadɨ mɨŋaihuihu lɨci hɨdɨlɨ pabiŋ agɨlaŋ latɨhavɨla hɨtɨŋ hɨtɨŋ uavɨla fɨli tɨbɨ mu hɨvɨ mu hɨvɨ hɨniavɨmi. Ciaŋ sɨbaŋ mɨŋaihuihu lɨmi sadaŋ haiabɨla agadɨ ibi lamavɨla abavɨmi. Babelɨ\f * \fr 11.9 \fr*\ft Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ mɨŋaihuihu lɨmi aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Babelɨ \fq*\ft uavɨhadami.\ft*\f* uavɨmi. \fig Ulaŋ hɨvɨ hekɨlɨ agadɨ vihavɨdaci Asɨ Iaue nulɨdɨ ciaŋ sɨbaŋ agadɨ mɨŋaihuihu lɨmi.|src="C-012.jpg" size="col" copy="NTM" ref="11.9"\fig* \s Siem dɨ ninadinu ajihalinu iamɨlɨhalinu agɨladɨ ibi \p \v 10 Siem dɨ ninadinu ajihalinu iamɨlɨhalinu agɨladɨ ibi nameŋ. Avɨli hekɨlɨ agaŋ magɨla mɨgu fɨhalɨci hualɨ ahica uci Siem dɨ hualɨ lugɨlavɨci ua 100 iahami. Lɨci Siem agaŋ ninaŋ havami. Nudɨ ibi Alɨpakɨsatɨ. \v 11 Lɨci hualɨ 500 udaci ninanadi limu hɨhɨle agɨladɨ avi havami. Lavɨla heŋ hɨmami. \p \v 12 Alɨpakɨsatɨ iamɨnu nudɨ huhɨlɨci iaha hɨnidaci hualɨ 35 umi. Lɨci Alɨpakɨsatɨ agaŋ ninaŋ havami. Nudɨ ibi Sele. \v 13 Lɨci hualɨ 403 udaci ninanadi limu hɨhɨle agɨladɨ avi havami. Lavɨla heŋ hɨmami. \p \v 14 Sele iamɨnu nudɨ huhɨlɨci iaha hɨnidaci hualɨ 30 umi. Lɨci Sele agaŋ ninaŋ havami. Nudɨ ibi Ebelɨ. \v 15 Lɨci hualɨ 403 udaci ninanadi limu hɨhɨle agɨladɨ avi havami. Lavɨla heŋ hɨmami. \p \v 16 Ebelɨ iamɨnu nudɨ huhɨlɨci iaha hɨnidaci hualɨ 34 umi. Lɨci Ebelɨ agaŋ ninaŋ havami. Nudɨ ibi Pelekɨ. \v 17 Lɨci hualɨ 430 udaci ninanadi limu hɨhɨle agɨladɨ avi havami. Lavɨla heŋ hɨmami. \p \v 18 Pelekɨ iamɨnu nudɨ huhɨlɨci iaha hɨnidaci hualɨ 30 umi. Lɨci Pelekɨ agaŋ ninaŋ havami. Nudɨ ibi Leu. \v 19 Lɨci hualɨ 209 udaci ninanadi limu hɨhɨle agɨladɨ avi havami. Lavɨla heŋ hɨmami. \p \v 20 Leu iamɨnu nudɨ huhɨlɨci iaha hɨnidaci hualɨ 32 umi. Lɨci Leu agaŋ ninaŋ havami. Nudɨ ibi Selukɨ. \v 21 Lɨci hualɨ 207 udaci ninanadi limu hɨhɨle agɨladɨ avi havami. Lavɨla heŋ hɨmami. \p \v 22 Selukɨ iamɨnu nudɨ huhɨlɨci iaha hɨnidaci hualɨ 30 umi. Lɨci Selukɨ agaŋ ninaŋ havami. Nudɨ ibi Naholɨ. \v 23 Lɨci hualɨ 200 udaci ninanadi limu hɨhɨle agɨladɨ avi havami. Lavɨla heŋ hɨmami. \p \v 24 Naholɨ iamɨnu nudɨ huhɨlɨci iaha hɨnidaci hualɨ 29 umi. Lɨci Naholɨ agaŋ ninaŋ havami. Nudɨ ibi Tela. \v 25 Lɨci hualɨ 119 udaci ninanadi limu hɨhɨle agɨladɨ avi havami. Lavɨla heŋ hɨmami. \p \v 26 Tela iamɨnu nudɨ huhɨlɨci iaha hɨnidaci hualɨ 70 umi. Lɨci Tela agaŋ ninaŋ limu hɨhɨle havami. Mu Abɨlam. Mu Naholɨ. Mu Halan. \p \v 27 Tela dɨ ninadinu ajihalinu agɨladɨ ibi nameŋ. Mu Abɨlam. Mu Naholɨ. Mu Halan. Halan agaŋ ninaŋ havami. Nudɨ ibi Lotɨ. \v 28 Halan agaŋ nudɨ nukeŋ haiabɨla Uilɨ heŋ hɨnia hɨmami. Kalɨdia hɨdɨlɨ agɨlaŋ Uilɨ haiabɨla hɨniavɨhadami. Nudɨ iaganu Tela agaŋ hɨhi hɨnidaci hɨmami. \v 29 Abɨlam agaŋ Selai dɨ sabimi. Naholɨ agaŋ Milɨka dɨ sabimi. Milɨka dɨ Isɨka dɨ iaganɨlu Halan. \v 30 Selai agaŋ uajɨ hɨnihɨni ninanadi ma huhɨladami. \v 31 Tela agaŋ ninaŋ nabenu Abɨlam tamaŋ dɨdaŋ ajinu Lotɨ dɨdaŋ likɨlavɨla Uilɨ haiabɨla agadɨ valavɨla uavɨmi. Abɨlam abinu nɨbu Selai. Lotɨ nɨbu Halan dɨ ninaŋ. Kenan fɨli tɨbɨ saŋ uavɨmi ala Halan haiabɨla hɨniavɨhadami. \v 32 Hɨniavɨdaci Tela dɨ hualɨ lugɨlavɨci ua 205 iahɨci Halan haiabɨla heŋ hɨnia hɨmami. \c 12 \s Asɨ agaŋ Abɨlam dɨ pɨŋ iahami. \p \v 1 Asɨ \x - \xo 12.1 \xo*\xt HJL 7.2-3, Ib 11.8\xt*\x* Iaue agaŋ Abɨlam dɨ abami. Nama nadɨ fɨli tɨbɨ nagadɨdaŋ nadɨ hɨdɨlɨ pam agɨladɨdaŋ valavɨla uha uami. Nadɨ isagalina imahalina agɨladɨ avi valavɨla uha uami. Uavɨla fɨli tɨbɨ mu nadɨ abalamɨben heŋ hɨniha uami. \v 2 Viaŋ nadɨ iamɨlɨhalina agɨladɨ lɨlɨŋ iaha habɨla hɨdɨlɨ hekɨlɨ hɨniavɨbali uami. Nadɨ avi huaci lamɨlɨŋ nama ibi hekɨlɨ daŋ hɨnibanaŋ uami. Ibi hekɨlɨ daŋ hɨnihɨni hulaŋ iamɨgali hɨdɨlɨ mu mu agɨladɨ huaci lamɨha uami. \v 3 Viaŋ \x - \xo 12.3 \xo*\xt Ga 3.8\xt*\x* hulaŋ iamɨgali nadɨ huaci lamavɨlalɨ agɨladɨ nulɨdɨ avi huaci lamɨben uami. Agadɨ ala hulaŋ iamɨgali nadɨ sɨbɨlɨ igavɨlalɨ agɨladɨ viaŋ nukeŋ lɨlɨŋ nɨbɨlaŋ vɨhɨlɨ igavɨbali uami. Viaŋ nasaŋ igahɨlahɨla hulaŋ iamɨgali sɨkasɨkan fɨli neŋ hɨniavɨlalɨ agɨladɨ huaci lamɨben uami. \p \v 4-5 Lɨci Abɨlam agaŋ Asɨ Iaue dɨ ciaŋ lubiahɨlavɨla Halan haiabɨla agadɨ valavɨla umi. Umi hadɨhu heŋ Abɨlam dɨ hualɨ lugɨlavɨci ua 75 iahami. Lɨci Abɨlam nudɨ abinu Selai dɨdaŋ nudɨ isanu dɨ ninaŋ Lotɨ dɨdaŋ viavɨla ahuata hameŋ uavɨmi. Nulɨdɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ iamɨgali akuaba akuaba Halan haiabɨla hɨnihɨni vihavɨhadami agɨladɨ avi viavɨla Kenan fɨli tɨbɨ saŋ uavɨmi. Ua hɨdahɨda uavɨla Kenan fɨli tɨbɨ iahuavɨmi. \v 6 Iahuavɨla hɨdahɨda uavɨla Sekem haiabɨla iahuavɨmi. Mole dɨ kɨlɨ hekɨlɨ agaŋ Sekem haiabɨla mikɨ heŋ hɨniadami. Hɨnidaci nɨbɨlaŋ uavɨla heŋ ala hɨniavɨmi. Ua hɨniavɨmi hadɨhu heŋ Kenan hɨdɨlɨ agɨlaŋ fɨli tɨbɨ heŋ hɨniavɨhadami. \v 7 Hɨniavɨdaci \x - \xo 12.7 \xo*\xt HJL 7.5, Ga 3.16\xt*\x* Asɨ Iaue agaŋ Abɨlam dɨ pɨŋ iahavɨla abami. Fɨli tɨbɨ nagadɨ nadɨ iamɨlɨhalina agɨlasaŋ iguben uami. Lɨci Abɨlam agaŋ Asɨ Iaue dɨ ibi mɨŋaiahɨben aba sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ lɨba vadɨm ibilami. Asɨ Iaue agaŋ nudɨ pɨŋ iahami agasaŋ igahɨlavɨla ibilami. \v 8 La cɨhu Abɨlam agaŋ Betelɨ haiabɨla hɨnici uci fɨli tɨbɨ halu daŋ halu daŋ uaiaŋ iahaiaha kɨlikɨli heŋ umi. Lavɨla Betelɨ haiabɨla Ai haiabɨla agɨladɨ alɨhaŋ alɨhaŋ heŋ havɨlɨ ulaŋ hafiavɨmi. Betelɨ haiabɨla agaŋ uaiaŋ mɨgumɨgu kɨlikɨli heŋ hɨniadami. Ai haiabɨla agaŋ uaiaŋ iahaiaha kɨlikɨli heŋ hɨniadami. Lavɨla Abɨlam agaŋ sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ lɨba vadɨm heŋ ibilavɨla Asɨ Iaue dɨ ibi luvɨla luvɨla nudɨ ibi mɨŋaiahami. \v 9 La hulaŋ iamɨgali Abɨlam ani uavɨmi agɨlaŋ hameŋ laci hameŋ laci havɨlɨ ulaŋ hafihafi hɨnihɨni uu Negevɨ fɨli tɨbɨ iahuavɨmi.\fig Abɨlam agaŋ Halan haiabɨla agadɨ valavɨla umi.|src="C-014.jpg" size="col" copy="NTM" ref="12.4-5"\fig* \s Abɨlam Isipɨ fɨli tɨbɨ uavɨla hɨniadami. \p \v 10 La fɨli tɨbɨ heŋ hɨniavɨdaci sɨmɨŋ akuaba akuaba apalɨ sɨbaŋ lɨci humɨgaŋ ibɨlibɨliŋ hekɨlɨ iahami. Lɨci Abɨlam agaŋ hulaŋ iamɨgali nɨbu hula hɨdavɨmi agɨlaŋ hula Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨnihɨni saŋ uavɨmi. \v 11 Uavɨla Isipɨ fɨli tɨbɨ iahuben aba mikɨ mikɨ lavɨla Abɨlam agaŋ nudɨ abinu Selai dɨ abami. Ci igɨnaŋ uami. Viaŋ nadɨ igɨlɨŋ nadɨ mugaŋ lamɨgaŋ agaŋ huaci sɨbaŋ hɨni uami. \v 12 Hameŋ sadaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ hulaŋ agɨlaŋ nadɨ mavɨn igavɨbali uami. La hɨji nameŋ lamavɨbali uami. Na nudɨ iamɨgali aba abavɨbali uami. La iadɨ ifɨhɨmavɨla nadɨ valavɨci hɨnibanaŋ uami. \v 13 Hameŋ \x - \xo 12.13 \xo*\xt HM 20.2, 26.7\xt*\x* sadaŋ nama nameŋ abɨha uami. Ha nɨbu iadɨ amu aba abɨha uami. Hameŋ abɨnaŋ nɨbɨlaŋ iadɨ huaci lamavɨla ma ifɨhɨmavɨbali uami. \p \v 14 La uavɨla Isipɨ fɨli tɨbɨ iahuavɨmi. Iahuavɨci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ hulaŋ agɨlaŋ nudɨ iamɨgali agadɨ igavɨci mugaŋ lamɨgaŋ huaci sɨbaŋ hɨnimi. \v 15 Lɨci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agadɨ hɨmamɨgɨlɨ daŋ agɨlaŋ Selai dɨ igavɨla nulɨdɨ manɨgali agadɨ abavɨmi. Iamɨgali mu mugaŋ lamɨgaŋ huaci sɨbaŋ agaŋ vevɨla hɨnidi uavɨmi. La uavɨla Selai dɨ viavɨla Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agadɨ ulaŋ hɨvɨ vavehavɨmi. \v 16 Vavehavɨci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ Selai dɨ mavɨn igavɨla Abɨlam dɨ huaci lamami. La sabaŋ sipsipɨ sabaŋ bulɨmakau sabaŋ donɨki sabaŋ kamelɨ agɨladɨ Abɨlam saŋ igumi. Sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ avi igumi. \v 17 Iguavɨla Abɨlam abinu Selai dɨ sabici nudɨ iamɨgali me hɨnimi. Lɨci Asɨ Iaue agaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agasadaŋ nudɨ ulaŋ pam hɨsɨŋ agɨlasadaŋ hɨmuhɨmu hekɨlɨ mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ agɨladɨ igumi. \v 18-19 Lɨci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ Abɨlam saŋ ciaŋ iguci umi. Lɨci Abɨlam veci nudɨ abami. Nama akɨ saŋ iadɨ analɨ nameŋ abahanaŋ uami. Viaŋ nudɨ amunu aba abahanaŋ uami. Selai iadɨ iamɨgali aba ma abahanaŋ uami. Hameŋ lɨnaŋ viaŋ nudɨ sabicin uami. Lɨlɨŋ nɨbu iadɨ iamɨgali me hɨni uami. La abami. Nadɨ iamɨgali nan hɨnidi uami. Viavɨla ahica uhalaŋ uami. \v 20 Lavɨla nudɨ sagaŋ hɨsɨŋ hulaŋ agɨladɨ abami. Abɨlam agaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ neŋ hɨnimɨdɨ uami. Hameŋ abɨci Abɨlam dɨdaŋ abinu dɨdaŋ lahuavɨmi. Lahuavɨci nulɨdɨ akuaba akuaba agɨladɨ likɨlavɨla uavɨmi. \c 13 \s Lotɨ agaŋ Abɨlam dɨ valavɨla umi. \p \v 1-2 Abɨlam nɨbu sabaŋ mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ lɨba silɨva lɨba golɨ akuaba akuaba akape daŋ hɨniadami. La Isipɨ fɨli tɨbɨ agadɨ vala cɨhu Negevɨ fɨli tɨbɨ vehavɨmi. Nudɨ abinu dɨdaŋ nudɨ akuaba akuaba agɨladɨdaŋ viavɨla vedaci Lotɨ avi nɨbɨlaŋ hula vehavɨmi. \v 3 Ve hɨniavɨla cɨhu Abɨlam agaŋ nudɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ hula Negevɨ fɨli tɨbɨ valavɨla vehavɨmi. La havɨlɨ ulaŋ hafihafi hɨnihɨni veve Betelɨ haiabɨla iahavɨmi. Vaka havɨlɨ ulaŋ Betelɨ haiabɨla hɨnici uci Ai haiabɨla hɨnici veci alɨhaŋ hafiavɨmi heŋ iahavɨmi. \v 4 Lavɨla Abɨlam agaŋ sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ lɨba vadɨm vaka ibilami heŋ uavɨla Asɨ Iaue dɨ ibi luvɨla luvɨla nudɨ ibi mɨŋaiahami. \p \v 5 Lotɨ avi Abɨlam ani vehavɨmi. Nɨbu avi sabaŋ sipsipɨ sabaŋ bulɨmakau daŋ hɨniadami. Hulaŋ iamɨgali akape avi nɨbu hula hɨdahɨda havɨlɨ ulaŋ hafihafi hɨnihɨni vehavɨmi. \v 6 Abɨlam hula Lotɨ hula akuaba akuaba akape daŋ sadaŋ humɨsɨ avɨli akuaba akuaba agɨlasaŋ tɨbɨ mɨgavɨmi. La ahica hɨnihɨni agaŋ hɨma lɨmi. \v 7 Hameŋ sadaŋ Lotɨ dɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ sabaŋ mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ migɨlavɨhadami agɨlaŋ hula Abɨlam dɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ sabaŋ mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ migɨlavɨhadami agɨlaŋ hula lamacilavɨhadami. Hadɨhu heŋ Kenan hɨdɨlɨ agɨlaŋ Pelesɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ avi fɨli tɨbɨ heŋ ala hɨniavɨhadami. \v 8 Lamacilavɨdaci Abɨlam agaŋ Lotɨ dɨ abami. Alaŋ ahica hɨdɨlɨ pam laci uami. Ahica lamacilɨmagalu uami. Aludɨ sibɨla hɨsɨŋ agɨlaŋ avi lamacilavɨmɨdɨ uami. \v 9 Igɨha uami. Fɨli tɨbɨ hekɨlɨ ha hɨnidi uami. Nama iadɨ vala uavɨla fɨli tɨbɨ mu hɨvɨ hɨniha uami. Nama human sɨmi kɨlikɨli hɨvɨ uben aba lɨnaŋ viaŋ human sakalɨ kɨlikɨli hɨvɨ uben uami. Nama human sakalɨ kɨlikɨli hɨvɨ uben aba lɨnaŋ viaŋ human sɨmi kɨlikɨli hɨvɨ uben uami. \p \v 10 Lɨci \x - \xo 13.10 \xo*\xt HM 2.10\xt*\x* Lotɨ agaŋ lagulamavɨla igasulami. La Jolɨdan avɨli fɨli abɨlɨ agadɨ igasulasula uu Soalɨ haiabɨla agadɨ igami. Fɨli abɨlɨ agaŋ nɨbu avɨli makaŋ akape sadaŋ huaci sɨbaŋ hɨniadami. Fɨli abɨlɨ agadɨ igɨci nɨbu Asɨ Iaue dɨ hualɨ me hɨniadami. Nɨbu avi Isipɨ fɨli tɨbɨ me hɨniadami. Hadɨhu heŋ Asɨ Iaue agaŋ Sodom haiabɨla Gomola haiabɨla agɨladɨ ma sɨbɨlɨ lamami. \v 11 Lɨci Lotɨ agaŋ Jolɨdan avɨli fɨli abɨlɨ agadɨ sɨkasɨkan vivi saŋ abami. Lavɨla Abɨlam dɨ valavɨla uaiaŋ iahaiaha kɨlikɨli heŋ umi. Uavɨla hɨtɨŋ hɨtɨŋ hɨniavɨhadami. \v 12 Abɨlam nɨbu Kenan fɨli tɨbɨ hɨniadami. Lotɨ agaŋ haiabɨla hekɨlɨ hekɨlɨ Jolɨdan avɨli fɨli abɨlɨ caba caba hɨniavɨhadami agɨladɨ alɨhaŋ heŋ ala hɨniadami. La havɨlɨ ulaŋ agɨladɨ Sodom haiabɨla mikɨ sɨbaŋ heŋ hafiavɨmi. \v 13 Hulaŋ iamɨgali haiabɨla heŋ hɨsɨŋ agɨlaŋ sɨbɨlɨ sɨbaŋ hɨniavɨhadami. Asɨ Iaue agaŋ nulɨdɨ igɨdaci nɨbɨlaŋ akuaba akuaba lusɨŋ sɨbɨlɨ sɨbɨlɨ laci vihavɨhadami. \s Abɨlam agaŋ Hebɨlon haiabɨla umi. \p \v 14 Lotɨ agaŋ Abɨlam dɨ vala uci Asɨ Iaue agaŋ Abɨlam dɨ abami. Nama neŋ lagulamavɨla fɨli tɨbɨ nagadɨ sɨkasɨkan igasulɨha uami. Uaiaŋ iahaiaha kɨlikɨli heŋ igasulɨha uami. Uaiaŋ mɨgumɨgu kɨlikɨli heŋ igasulɨha uami. Ium kɨlikɨli heŋ igasulɨha uami. Lakulamaŋ kɨlikɨli heŋ igasulɨha uami. \v 15 Fɨli \x - \xo 13.15 \xo*\xt HJL 7.5\xt*\x* tɨbɨ sɨkasɨkan igasulɨnaŋ nagadɨ nasadaŋ nadɨ iamɨlɨhalina agɨlasadaŋ iguben uami. Igulɨŋ mufɨli mufɨli fɨli tɨbɨ nagaŋ naludɨ nukeŋ fɨli tɨbɨ hɨnibali uami. \v 16 Hɨnidaci nadɨ iamɨlɨhalina agɨladɨ huaci lamɨlɨŋ iaha habɨla hacɨŋ hɨlɨcɨ me hɨniavɨbali uami. Hulaŋ mu hacɨŋ hɨlɨcɨ huaci lugɨlɨvi lɨci uami. Ha nɨbu nadɨ iamɨlɨhalina agɨladɨ avi huaci lugɨlɨvi uami. \v 17 Fɨli tɨbɨ sɨkasɨkan nasaŋ iguben nagadɨ nama iaha hɨdahɨda igɨha uami. \v 18 Lɨci Abɨlam agaŋ nudɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ agɨlaŋ hula havɨlɨ ulaŋ agɨladɨ hivahiva vivi Hebɨlon haiabɨla uavɨmi. Uavɨla Mamɨle dɨ kɨlɨ hekɨlɨ hekɨlɨ hɨniavɨhadami heŋ havɨlɨ ulaŋ hafiavɨmi. Mamɨle dɨ kɨlɨ hekɨlɨ hekɨlɨ agɨlaŋ Hebɨlon haiabɨla mikɨ hɨniavɨhadami. Lavɨla Asɨ Iaue saŋ sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ lɨba vadɨm agadɨ heŋ ibilami. \c 14 \s Abɨlam agaŋ manɨgali limu hɨhɨle agɨladɨ lɨvalami. \p \v 1-9 Kedolaomelɨ nɨbu Elam fɨli tɨbɨ migɨladami. Migɨlɨdaci manɨgali limu hɨhɨle agɨlaŋ nudɨ lɨhu hɨvɨ hɨniavɨhadami. Nulɨdɨ ibi nameŋ. Mu Sodom haiabɨla hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali Belia. Mu Gomola haiabɨla hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali Bilɨsa. Mu Atɨma haiabɨla hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali Sinapɨ. Mu Seboim haiabɨla hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali Semebelɨ. Mu Bela haiabɨla hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali. Nɨbɨlaŋ ahuata Kedolaomelɨ dɨ lɨhu hɨvɨ pam hɨniavɨhadami. Bela haiabɨla agadɨ ibi mu Soalɨ. Kedolaomelɨ dɨ lɨhu hɨvɨ hɨniavɨdaci hualɨ human limu limu fɨhala hɨcɨ limu ahica cɨjɨŋ umi. Lɨci hualɨ mu hɨvɨ nɨbɨlaŋ nudɨ ciaŋ lulavɨmi. Lɨhavɨci cɨhu hualɨ mu hɨvɨ Kedolaomelɨ agaŋ nudɨ nagɨlihalinu ahica pam agɨlasaŋ ciaŋ iguci uci vehavɨmi. Manɨgali vehavɨmi agɨladɨ ibi nameŋ. Mu Babilonia fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali Amɨlafelɨ. Mu Elasalɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali Aliokɨ. Mu Goim hɨdɨlɨ agɨladɨ manɨgali Tidalɨ. Vehavɨci manɨgali limu ahica limu ahica nɨbɨlaŋ ala nulɨdɨ sagaŋ hɨsɨŋ hulemɨlɨ agɨlaŋ hula Asɨtelotɨkalɨnaim haiabɨla uavɨla Lefaim hɨdɨlɨ agɨlaŋ hula sagaŋ lɨbavɨla nulɨdɨ lɨvalavɨmi. Lɨvalavɨla Ham haiabɨla uavɨla Susɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ lɨvalavɨmi. Lavɨla Kiliataim haiabɨla mikɨ uavɨla fɨli abɨlɨ heŋ Em hɨdɨlɨ agɨladɨ lɨvalavɨmi. La Holɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ Seilɨ fɨli tɨbɨ halu daŋ halu daŋ heŋ lɨvala lahua via ua Elɨpalan haiabɨla heŋ valavɨmi. Elɨpalan haiabɨla nɨbu fɨli tɨbɨ kɨlɨ humɨsɨ akuaba akuaba apalɨ caba heŋ hɨniadami. La cɨhu ligala Kadesɨ haiabɨla vehavɨmi. Vaka Kadesɨ haiabɨla agasaŋ Enɨmisɨpatɨ uavɨhadami. La Amalekɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ fɨli tɨbɨ hɨdahɨda sagaŋ lɨbavɨla nulɨdɨ lɨvalavɨmi. La Amolɨ hɨdɨlɨ Hasasonɨtamalɨ haiabɨla hɨniavɨhadami agɨlaŋ hula sagaŋ lɨbavɨla nulɨdɨ lɨvalavɨmi. Sagaŋ lɨbavɨci ci lɨci cɨhu Kedolaomelɨ agaŋ nudɨ nagɨlihalinu agɨlaŋ hula uavɨla manɨgali human limu fɨhala agɨlaŋ hula sagaŋ lɨbavɨmi. Manɨgali agɨladɨ haiabɨla agɨladɨ ibi nɨbɨlaŋ nameŋ. Mu Sodom. Mu Gomola. Mu Atɨma. Mu Seboim. Mu Bela. Manɨgali human limu fɨhala agɨlaŋ nulɨdɨ sagaŋ hɨsɨŋ hulemɨlɨ agɨlaŋ hula Sidim fɨli abɨlɨ heŋ mɨgudɨba hɨniavɨmi. Detɨsi idu hekɨlɨ agaŋ heŋ ala hɨniadami. Mɨgudɨba hɨniavɨla Kedolaomelɨ ani ani agɨlaŋ hula sagaŋ lɨbɨben aba lɨhavɨmi. Lavɨla manɨgali human limu fɨhala agɨladɨ sagaŋ hɨsɨŋ hulemɨlɨ agɨlaŋ hula manɨgali limu ahica limu ahica agɨladɨ sagaŋ hɨsɨŋ hulemɨlɨ agɨlaŋ hula sagaŋ lɨbavɨmi. \p \v 10 Sidim fɨli abɨlɨ heŋ tulɨ akape maŋa mɨlɨm daŋ agɨlaŋ hɨniavɨhadami. Heŋ ala sagaŋ lɨbavɨdaci Sodom haiabɨla hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ hula Gomola haiabɨla hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ hula haŋɨlɨbalu aba lɨhavɨmi. La haŋɨla haŋɨla uavɨla tulɨ maŋa mɨlɨm daŋ agɨladɨ hɨvɨ havala havala mɨguavɨmi. Manɨgali ahica pam agɨlaŋ haŋɨla fɨli halu daŋ halu daŋ heŋ uavɨmi. \v 11 Kedolaomelɨ agaŋ nudɨ nagɨlihalinu agɨlaŋ hula ua sagaŋ lɨbavɨla manɨgali human limu fɨhala agɨladɨ lɨvalavɨmi. La Sodom haiabɨla hɨsɨŋ agɨladɨ Gomola haiabɨla hɨsɨŋ agɨladɨ akuaba akuaba agɨladɨ sɨkasɨkan vihavɨmi. Nulɨdɨ sɨmɨŋ avi viavɨla uavɨmi. \v 12 Lotɨ agaŋ Sodom haiabɨla hɨnidaci sagaŋ lɨbavɨmi. Lavɨla Lotɨ dɨdaŋ nudɨ akuaba akuaba agɨladɨdaŋ via uavɨmi. Lotɨ nɨbu Abɨlam isanu dɨ ninanu. \p \v 13 Via uavɨdaci hulaŋ mu agaŋ sɨvɨlavɨla haŋɨla Abɨlam dɨ pɨŋ umi. Ua iahuavɨla akuaba akuaba lɨhavɨmi agasaŋ Abɨlam dɨ sulami. Abɨlam nɨbu Ibɨlu ciaŋ abadami. Nɨbu Mamɨle dɨ kɨlɨ hekɨlɨ hekɨlɨ mikɨ heŋ hɨniadami. Mamɨle nɨbu Abɨlam dɨ nagɨlinu. Nudɨ imahalinu Esɨkolɨ hula Anelɨ hula nɨbɨlaŋ avi Abɨlam dɨ nagɨlihalinu. Nɨbɨlaŋ Amolɨ hɨdɨlɨ. \v 14 Abɨlam agaŋ Lotɨ dɨ viavɨla uavɨmi agadɨ ciaŋ hɨjɨ igahɨlami. Lavɨla hulaŋ vɨdɨvɨdɨŋ daŋ nɨbu hula hɨnia hekɨlɨ lɨhavɨmi agɨlasaŋ ciaŋ iguci uci vehavɨmi. Vehavɨci nulɨdɨ lugɨlavɨci ua 318 iahami. La manɨgali limu ahica limu ahica agɨladɨ sɨvɨ uavɨla Dan haiabɨla agadɨ lɨvalavɨmi. \v 15 La hɨfɨlɨ Abɨlam agaŋ nudɨ hulaŋ vɨdɨvɨdɨŋ daŋ agɨladɨ latɨhɨci ahica hɨdɨlɨ hɨniavɨmi. Lavɨla hɨfɨlɨ heŋ ala manɨgali limu ahica limu ahica agɨlaŋ hula sagaŋ lɨbavɨla nulɨdɨ lɨvalavɨmi. Lavɨla nulɨdɨ lakulamaŋ kɨlikɨli heŋ lahulahu via ua Damasɨkusɨ haiabɨla lɨvalavɨla ua Hoba haiabɨla heŋ valavɨmi. \v 16 La manɨgali agɨlaŋ nulɨdɨ lɨvala akuaba akuaba via uavɨmi agɨladɨ cɨhu ahɨla vavehavɨmi. Abɨlam ninanu Lotɨ dɨdaŋ iamɨgali nɨbu hula hɨniavɨhadami agɨladɨdaŋ vavehavɨmi. Hulaŋ iamɨgali limu hɨhɨle agɨladɨdaŋ nulɨdɨ akuaba akuaba agɨladɨdaŋ avi cɨhu sɨkasɨkan vavehavɨmi. \s Melɨkisedekɨ agaŋ Abɨlam dɨ huaci lamami. \p \v 17 Abɨlam ani ani agɨlaŋ uavɨla Kedolaomelɨ agaŋ hula sagaŋ lɨbavɨla nudɨ lɨvalavɨmi. Manɨgali limu hɨhɨle Kedolaomelɨ hula hɨdavɨmi agɨlaŋ hula avi sagaŋ lɨbavɨla nulɨdɨ lɨvalavɨla cɨhu vehavɨmi. Vehavɨdaci Sodom haiabɨla hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ uavɨla nulɨdɨ Save fɨli abɨlɨ heŋ igami. Fɨli abɨlɨ agadɨ ibi mu manɨgali agadɨ fɨli abɨlɨ uavɨhadami. \v 18 Melɨkisedekɨ \x - \xo 14.18-20 \xo*\xt Ib 7.1-10\xt*\x* nɨbu Salem haiabɨla hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali. Nɨbu Asɨ iahua hɨvɨ hɨniadami agasaŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ hulaŋ hɨniadami. Nɨbu maci agadɨdaŋ lɨmɨn uain agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ agadɨdaŋ Abɨlam saŋ via umi. \v 19 Via uavɨla Abɨlam dɨ huaci lamavɨla abami. Asɨ iahua hɨvɨ hɨnilalɨ agaŋ fɨli uaiaŋ susu akuaba akuaba agɨladɨ lamami uami. Nɨbu nadɨ huaci lamɨbali uami. \v 20 Alaŋ nudɨ ibi mɨŋaiahɨmɨli uami. Nama nadɨ nagɨli lamavalɨ agɨlaŋ hula sagaŋ lɨbɨdalaŋ Asɨ nadɨ ahɨliahuci nulɨdɨ lɨvalahalaŋ uami. Lɨci Abɨlam agaŋ akuaba akuaba vimi agɨladɨ viavɨla human limu limu fɨhala mɨguŋ lamami. Lamɨci hɨniavɨdaci labɨlavɨla pabiŋ mɨguŋ agadɨ Melɨkisedekɨ saŋ igumi. \v 21 Iguci cɨhu Sodom haiabɨla hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ Abɨlam dɨ abami. Nama sagaŋ lɨbavɨla nulɨdɨ lɨvalavɨla akuaba akuaba vihanaŋ agɨladɨ ha viha uami. Iadɨ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ laci iasaŋ valɨnaŋ cɨhu vehavɨm uami. \v 22 Lɨci Abɨlam agaŋ abami. Asɨ Iaue iahua hɨvɨ hɨnilalɨ agaŋ nɨbu ala fɨli uaiaŋ susu akuaba akuaba agɨladɨ lamami uami. Hameŋ sadaŋ nudɨ ibi hɨvɨ abin uami. Hɨvɨ hekɨlɨ aba abin uami. \v 23 Viaŋ havɨlɨ hɨcahɨca hɨsɨŋ lɨmɨn agadɨdaŋ hɨcɨ sɨgɨtɨ hahahaha hɨsɨŋ lɨmɨn agadɨdaŋ ma sɨbaŋ viben uami. Nadɨ akuaba akuaba sudɨme cɨki agɨladɨ avi ma sɨbaŋ viben uami. Lɨlɨŋ nama iadɨ nameŋ abɨmɨnaŋ uami. Viaŋ nukeŋ lɨlɨŋ Abɨlam agaŋ hulaŋ akuaba akuaba akape daŋ hɨni aba abɨmɨnaŋ uami. \v 24 Iadɨ hulemɨlɨ agɨlaŋ akuaba akuaba agɨladɨ ci navalɨ uami. Viaŋ nukeŋ akuaba cɨki ma viben uami. Agadɨ ala iadɨ nagɨlihali ahica pam agɨlaŋ akuaba akuaba vihavɨbali uami. Nulɨdɨ ibi nameŋ uami. Mu Anelɨ uami. Mu Esɨkolɨ uami. Mu Mamɨle uami. \c 15 \s Asɨ agaŋ ciaŋ mɨguavɨla Abɨlam dɨ abami. \p \v 1 Abɨlam agaŋ sagaŋ lɨbavɨla nulɨdɨ lɨvalavɨla Lotɨ dɨ cɨhu vave hɨnidaci Asɨ Iaue agaŋ anisɨhu me hɨvɨ iaha nudɨ abami. Abɨlam uami. Nama lɨdɨmɨnaŋ uami. Viaŋ nadɨ cɨlɨbi lavɨn\f * \fr 15.1 \fr*\ft Akɨ ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq cɨlɨbi lavɨn \fq*\ft aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ acɨ ciaŋ hɨvɨ ikualɨ samali uavɨlalɨ.\ft*\f* me hɨnidalɨŋ nadɨ ma sɨbɨlɨ lamavɨbali uami. La nasaŋ akuaba akuaba huaci huaci akape agɨladɨ iguben uami. \v 2-3 Lɨci Abɨlam agaŋ abami. Asɨ Iaue nama iadɨ Hekɨlɨ uami. Viaŋ ninanadi apalɨ uami. Nama iasaŋ ninaŋ ma igumanaŋ uami. La iasaŋ akuaba akuaba iguben aba abɨnaŋ uami. Viaŋ hɨmɨlɨŋ iadɨ hɨmamɨgɨlɨ daŋ Elieselɨ Damasɨkusɨ haiabɨla hɨsɨŋ agaŋ nɨbu iadɨ akuaba akuaba agɨladɨ vibali uami. \v 4 Hameŋ abɨci Asɨ Iaue agaŋ Abɨlam dɨ abami. Nadɨ hɨmamɨgɨlɨ daŋ agaŋ nadɨ akuaba akuaba agɨladɨ ma vibali uami. Nadɨ ninaŋ nukeŋ agaŋ nɨbu nadɨ uvɨsɨjiŋ viavɨla nadɨ akuaba akuaba agɨladɨ avi vibali uami. \v 5 La \x - \xo 15.5 \xo*\xt Lom 4.18, Ib 11.12\xt*\x* Abɨlam dɨ abɨci haiabɨla ivouci nudɨ abami. Nama uaiaŋ susu hɨvɨ igaiahua lidɨ agɨladɨ igɨha uami. Nama huaci lugɨlɨvanaŋ uami. Nadɨ iamɨlɨhalina agɨlaŋ iaha habɨla lidɨ nameŋ hɨniavɨbali uami. \v 6 Lɨci \x - \xo 15.6 \xo*\xt Lom 4.3, Ga 3.6, Je 2.23\xt*\x* Abɨlam agaŋ Asɨ Iaue dɨ ciaŋ agasaŋ hɨji vɨdɨvɨdɨŋ lamɨci Asɨ Iaue nudɨ abami. Nama hulaŋ huaci uami. \p \v 7 La Abɨlam dɨ abami. Viaŋ Asɨ Iaue uami. Fɨli tɨbɨ nagadɨ nasaŋ iguben aba abɨlɨŋ Uilɨ haiabɨla agadɨ valavɨla vehanaŋ uami. Uilɨ haiabɨla ha Kalɨdia hɨdɨlɨ agɨladɨ haiabɨla uami. Fɨli tɨbɨ nagadɨ nasaŋ igulɨŋ nadɨ nukeŋ fɨli tɨbɨ hɨnibali uami. \v 8 Lɨci Abɨlam agaŋ abami. Asɨ Iaue nama iadɨ Hekɨlɨ uami. Viaŋ nukeŋ akɨ me la igavɨla abɨben uami. Fɨli tɨbɨ nagaŋ nɨbu iadɨ fɨli tɨbɨ hɨnibali aba abɨben uami. \v 9 Lɨci cɨhu Asɨ Iaue nudɨ abami. Alia iasaŋ akuaba akuaba nameŋ agɨladɨ vaveha uami. Mu sabaŋ bulɨmakau mɨgenaŋ numɨgaŋ huhɨlɨci hualɨ ahica pam ci ualɨ agadɨ vaveha uami. Mu sabaŋ meme mɨgenaŋ numɨgaŋ huhɨlɨci hualɨ ahica pam ci ualɨ agadɨ vaveha uami. Mu sabaŋ sipsipɨ muŋaŋ numɨgaŋ huhɨlɨci hualɨ ahica pam ci ualɨ agadɨ vaveha uami. La havaŋ ibɨlabi agadɨdaŋ havaŋ imɨlɨ ninaŋ agadɨdaŋ avi vaveha uami. \p \v 10 Lɨci Abɨlam agaŋ akuaba akuaba agɨladɨ Asɨ Iaue saŋ vavemi. Vavevɨla sɨhɨm agɨladɨ alɨhaŋ lama ihacɨkɨlacɨkɨla limu cɨkaŋ agɨladɨ hɨtɨŋ lamami. Limu cɨkaŋ agɨladɨ hɨtɨŋ lamami. Agadɨ ala havaŋ ahica agɨladɨ ma ihacɨkɨlami. \v 11 Lɨci pujipaji agɨlaŋ vevɨla sɨhɨm sabaŋ havaŋ agɨladɨ valɨ hɨvɨ mɨgahɨnihɨni nɨben aba lɨhavɨdaci Abɨlam agaŋ nulɨdɨ lahumi. \v 12 La \x - \xo 15.12 \xo*\xt Jop 4.13-14\xt*\x* uaiaŋ mɨgudaci Abɨlam agaŋ ani vɨdɨvɨdɨŋ hɨsɨvami. Ani hɨsɨvavɨla anisɨhu hɨvɨ igɨdaci hɨfɨlɨ hekɨlɨ me agaŋ nudɨ pɨŋ iahɨci hekɨlɨ lɨdami. \v 13 Lɨci \x - \xo 15.13 \xo*\xt CV 1.1-14, HJL 7.6-7\xt*\x* Asɨ Iaue agaŋ nudɨ abami. Ci igɨnaŋ uami. Nadɨ iamɨlɨhalina agɨlaŋ uavɨla hɨdɨlɨ mu agɨladɨ fɨli tɨbɨ heŋ hɨniavɨbali uami. Hɨnihɨni nulɨdɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ iamɨgali hɨniavɨbali uami. Lɨhavɨdaci nulɨdɨ sɨbɨlɨ lamalama hɨniavɨdaci hualɨ 400 ubali uami. \v 14 Nulɨdɨ \x - \xo 15.14 \xo*\xt CV 12.40-41, HJL 7.6-7\xt*\x* sɨbɨlɨ lamavɨbali uami. Agadɨ ala viaŋ nulɨsaŋ hɨbɨŋ vɨhɨlɨ iguben uami. Hameŋ lɨlɨŋ nadɨ iamɨlɨhalina agɨlaŋ akuaba akuaba akape agɨladɨ viavɨla fɨli tɨbɨ agadɨ valavɨla cɨhu vehavɨbali uami. \v 15 Agadɨ ala nadɨ humɨgaŋ agaŋ simɨ hɨnidaci nama hadi hadi sɨbaŋ lavɨla hɨmɨnaŋ nadɨ haca mava hudavɨbali uami. \v 16 Nadɨ iamɨlɨhalina agɨlaŋ ua hɨniavɨla fɨli tɨbɨ neŋ cɨhu ma vevɨhehavɨbali uami. Amolɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ lusɨŋ sɨbɨlɨ akape ma vihavadi uami. Igɨlɨŋ lusɨŋ sɨbɨlɨ akape vivi hɨniavɨdaci ha nulɨdɨ sɨbɨlɨ lamavɨla fɨli tɨbɨ neŋ hɨniavɨmɨdɨ aba nulɨdɨ lahulɨŋ uavɨbali uami. Lahulɨŋ uavɨdaci nadɨ iamɨlɨhalina dɨ ninanadi agɨlaŋ cɨhu neŋ vehavɨbali uami.\fig Pujipaji agɨlaŋ vevɨla sɨhɨm sabaŋ havaŋ agɨladɨ valɨ hɨvɨ mɨgahɨnihɨni nɨben aba lɨhavɨmi.|alt="flying eagle/hawk" src="GT Rev04 EagleFlylight.jpg" size="col" copy="Gordon Thompson © 2010, 2017 Wyclife Bible Translators, Inc. Licensed under the Creatve Commons, Atributon-NonCommercial-NoDerivs 3.0 Australia License" ref="15.11"\fig* \p \v 17 Lɨci uaiaŋ mɨgua hɨfɨlɨ lɨci Abɨlam agaŋ sɨji tulɨ avɨmɨsɨ iahaiaha hɨnimi agadɨdaŋ unɨ abɨlu agadɨdaŋ anisɨhu me hɨvɨ igami. Igɨdaci sɨji agaŋ hula unɨ abɨlu agaŋ hula sɨhɨm Abɨlam nukeŋ ihacɨkɨlacɨkɨla limu lama limu lamami agɨladɨ alɨhaŋ alɨhaŋ heŋ uavɨmi. \v 18 Mɨhiŋ \x - \xo 15.18 \xo*\xt HJL 7.5\xt*\x* heŋ ala Asɨ Iaue agaŋ ciaŋ mɨguavɨla Abɨlam dɨ abami. Fɨli tɨbɨ nagadɨ nadɨ iamɨlɨhalina agɨlasaŋ iguben uami. Fɨli agadɨ valɨ ha avɨli makaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ caba hɨnidi heŋ hɨnia uu Iufɨletisɨ avɨli makaŋ hekɨlɨ heŋ hɨnidi uami. \v 19 Igulɨŋ Kin hɨdɨlɨ agɨladɨ fɨli tɨbɨ vihavɨbali uami. Kenasɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ fɨli tɨbɨ vihavɨbali uami. Katɨmon hɨdɨlɨ agɨladɨ fɨli tɨbɨ vihavɨbali uami. \v 20 Hitɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ fɨli tɨbɨ vihavɨbali uami. Pelesɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ fɨli tɨbɨ vihavɨbali uami. Lefaim hɨdɨlɨ agɨladɨ fɨli tɨbɨ vihavɨbali uami. \v 21 Amolɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ fɨli tɨbɨ vihavɨbali uami. Kenan hɨdɨlɨ agɨladɨ fɨli tɨbɨ vihavɨbali uami. Gilɨgasɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ fɨli tɨbɨ vihavɨbali uami. Jebusɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ fɨli tɨbɨ avi vihavɨbali uami. \c 16 \s Hega agaŋ Abɨlam dɨ iamɨgali me hɨniadami. \p \v 1 Abɨlam abinu Selai agaŋ nɨbu ninanadi apalɨ hɨniadami. Selai dɨ sibɨla hɨsɨŋ iamɨgali nudɨ ibi Hega. Hega nɨbu Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ iamɨgali. \v 2 Selai agaŋ Abɨlam dɨ abami. Nama igɨlanaŋ uami. Asɨ Iaue agaŋ lɨci viaŋ ninanadi ma huhɨlɨlan uami. Nama uavɨla iadɨ sibɨla hɨsɨŋ iamɨgali agaŋ hula hɨdɨha uami. Lɨnaŋ nɨbu akua iasaŋ ninaŋ huhɨlɨbali uami. Lɨci Abɨlam agaŋ abinu Selai dɨ ciaŋ agadɨ lubiahɨlami. \v 3 Lɨci Selai agaŋ nudɨ sibɨla hɨsɨŋ iamɨgali Hega dɨ viavɨla Abɨlam saŋ iguci nudɨ iamɨgali me hɨniadami. Hadɨhu heŋ Abɨlam Kenan fɨli tɨbɨ hɨnidaci hualɨ human limu limu fɨhala ci umi. \p \v 4 Lɨci Abɨlam agaŋ Hega hula hɨnici Hega agaŋ humɨgaŋ ahɨlami. Humɨgaŋ ahɨlami agadɨ igavɨla viaŋ iamɨgali huaci uavɨla Selai dɨ sɨbɨlɨ iga iga nudɨ lɨhu hɨvɨ ma hɨniadami. \v 5 Lɨdaci Selai agaŋ Abɨlam dɨ abami. Amɨŋ nama ala lɨdanaŋ nɨbu iadɨ sɨbɨlɨ igɨlalɨ uami. Viaŋ nukeŋ iadɨ sibɨla hɨsɨŋ iamɨgali agadɨ nasaŋ iguacin uami. Agadɨ ala nɨbu humɨgaŋ ahɨlalɨ agadɨ igavɨla iadɨ sɨbɨlɨ igɨlalɨ uami. Hameŋ sadaŋ Asɨ Iaue agaŋ aludɨ ciaŋ hihɨlam uami. \v 6 Lɨci Abɨlam agaŋ Selai dɨ abami. Ci igɨnaŋ uami. Hega nɨbu nadɨ sibɨla hɨsɨŋ iamɨgali uami. Nama manɨgali hɨniavɨla nudɨ akuaba lɨben aba ha hameŋ laci lɨha uami. Lɨci Selai agaŋ Hega dɨ sɨbɨlɨ lamɨci Hega agaŋ haŋɨla umi. \v 7 Haŋɨla Solɨ haiabɨla hɨbɨ pɨlɨ heŋ uavɨla fɨli tɨbɨ kɨlɨ humɨsɨ akuaba akuaba apalɨ heŋ hɨdahɨda avɨli vubɨlɨm daŋ vubɨlɨm daŋ iahaiaha hɨniadami heŋ ua iahumi. Iahua hɨnidaci Asɨ Iaue dɨ ciaŋ hali hɨsɨŋ agaŋ nudɨ pɨŋ iahami. \v 8 Iahavɨla nudɨ abami. Hega uami. Nama Selai dɨ sibɨla hɨsɨŋ iamɨgali uami. Nama abeŋ hɨnia vevɨla cɨhu abeŋ uben aba lɨdanaŋ uami. Lɨci Hega abami. Viaŋ iadɨ manɨgali Selai dɨ vala haŋɨla ven uami. \v 9 Lɨci Asɨ Iaue dɨ ciaŋ hali hɨsɨŋ agaŋ abami. Nama cɨhu uavɨla Selai dɨ lɨhu hɨvɨ pam hɨniha uami. \v 10 Viaŋ lɨlɨŋ nadɨ iamɨlɨhalina agɨlaŋ iaha habɨlavɨci hulaŋ mu nulɨdɨ lugɨlɨci ma ua iahubali uami. \v 11 Ci igɨnaŋ uami. Nama humɨgaŋ daŋ hɨniavɨla ninaŋ huhɨlɨbanaŋ uami. Asɨ Iaue agaŋ Selai nadɨ sɨbɨlɨ lamɨlalɨ agasaŋ igahɨlalɨ uami. Hameŋ sadaŋ ninaŋ agadɨ ibi lamavɨla abɨha uami. Isɨmaelɨ\f * \fr 16.11 \fr*\ft Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ Asɨ igahɨli aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Isɨmaelɨ \fq*\ft uavɨhadami.\ft*\f* aba abɨha uami. \v 12 Nadɨ ninaŋ agaŋ nɨbu sabaŋ donɨki saua hɨsɨŋ me hɨnibali uami. La hulaŋ sɨkasɨkan agɨladɨ nagɨli lamɨdaci hɨbɨŋ nudɨ avi nagɨli lamavɨbali uami. La nɨbu nudɨ hɨdɨlɨ pam agɨlaŋ hula huaci ma hɨniavɨbali uami. \p \v 13 Lɨci Hega agaŋ Asɨ Iaue abami agasaŋ hɨji lamavɨla abami. Viaŋ Asɨ iadɨ igɨlalɨ agadɨ ci igin uami. La ibi mu lamavɨla abami. Nama Asɨ iadɨ igɨlanaŋ agaŋ uami. \v 14 La nusaŋ ala hulaŋ agɨlaŋ avɨli sɨmɨ tulɨ agadɨ ibi lamavɨla abavɨhadami. Lahailoi\f * \fr 16.14 \fr*\ft Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ Asɨ hameŋ laci hameŋ laci hɨnilalɨ agaŋ iadɨ igɨlalɨ aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Lahailoi \fq*\ft uavɨhadami.\ft*\f* uavɨhadami. Avɨli sɨmɨ tulɨ agaŋ Kadesɨ haiabɨla hɨnici ui Beletɨ haiabɨla hɨnici ve alɨhaŋ heŋ hɨniadami. \p \v 15 La \x - \xo 16.15 \xo*\xt Ga 4.22\xt*\x* cɨhu Hega agaŋ Abɨlam dɨ ninaŋ huhɨlɨci Abɨlam agaŋ nudɨ ibi lamavɨla abami. Isɨmaelɨ uami. \v 16 Hadɨhu Abɨlam dɨ hualɨ lugɨlavɨci ua 86 iahami. \c 17 \s Asɨ agaŋ Abɨlam dɨ ibi mu lamami. \p \v 1 Abɨlam dɨ hualɨ lugɨlavɨci ua 99 iahɨci Asɨ Iaue agaŋ nudɨ pɨŋ cɨhu iahavɨla abami. Viaŋ Asɨ vɨdɨvɨdɨŋ hekɨlɨ daŋ uami. Nama iadɨ hɨji agadɨ pam lubiahɨlavɨla hugɨ apalɨ hɨniha uami. \v 2 Viaŋ ciaŋ mɨguavɨla nadɨ iamɨlɨhalina agɨladɨ lɨlɨŋ iaha habɨla akape sɨbaŋ hɨniavɨbali uami. \v 3 Lɨci Abɨlam agaŋ Asɨ dɨ ibi mɨŋaiahɨben aba fɨli hɨvɨ sɨkasɨkan mɨgavɨla ipalɨci mɨguci ani valɨ hɨnimi. Lɨci Asɨ agaŋ nudɨ abami. \v 4 Ci igɨnaŋ uami. Viaŋ ciaŋ mɨguavɨla nadɨ abɨben uami. Nadɨ iamɨlɨhalina agɨlaŋ iaha habɨla hɨdɨlɨ akape hɨniavɨbali uami. \v 5 Hameŋ \x - \xo 17.5 \xo*\xt Lom 4.17\xt*\x* sadaŋ malɨciŋ nadɨ ibi Abɨlam hɨma uami. Nadɨ ibi Ebɨlam\f * \fr 17.5 \fr*\ft Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ hɨdɨlɨ akape agɨladɨ iamɨlɨnɨlu aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Ebɨlam \fq*\ft uavɨhadami.\ft*\f* uami. Viaŋ lɨlɨŋ nama hulaŋ iamɨgali iaha habɨla hɨdɨlɨ akape hɨniavɨbali agɨladɨ iamɨlɨnɨlu hɨnibanaŋ uami. \v 6 Viaŋ nukeŋ ala lɨlɨŋ iamɨlɨhalina agɨlaŋ iaha habɨlavɨla latɨha hɨdɨlɨ akape hɨniavɨbali uami. Hɨniavɨdaci nulɨdɨ hulaŋ limu hɨhɨle agɨlaŋ manɨgali hɨnihɨni fɨli tɨbɨ mu mu agɨladɨ migɨlavɨbali uami. \v 7 Viaŋ \x - \xo 17.7 \xo*\xt Lu 1.54-55\xt*\x* ciaŋ mɨguavɨla nadɨdaŋ nadɨ iamɨlɨhalina agɨladɨdaŋ abɨben uami. Ciaŋ mɨguavɨla abɨben agaŋ mufɨli mufɨli hameŋ laci hɨnibali uami. Ciaŋ mɨguavɨla abɨben agaŋ nɨbu nameŋ uami. Viaŋ nadɨ Asɨ hɨniben uami. Nadɨ iamɨlɨhalina agɨladɨ Asɨ avi hɨniben uami. \v 8 Nama \x - \xo 17.8 \xo*\xt HJL 7.5\xt*\x* Kenan fɨli tɨbɨ neŋ ihɨlɨŋ hɨnidanaŋ uami. Agadɨ ala fɨli tɨbɨ nagadɨ nasadaŋ nadɨ iamɨlɨhalina mufɨli mufɨli iahavɨbali agɨlasadaŋ iguben uami. Igulɨŋ fɨli tɨbɨ nagaŋ mufɨli mufɨli naludɨ fɨli tɨbɨ sɨbaŋ hɨnibali uami. Lɨdaci viaŋ nadɨ iamɨlɨhalina agɨladɨ Asɨ hɨniben uami. \s Asɨ agaŋ hadi sɨbɨlɨ ihalahalaha saŋ abami. \p \v 9-10 La \x - \xo 17.9-10 \xo*\xt HJL 7.8, Lom 4.11\xt*\x* Asɨ agaŋ Ebɨlam dɨ abami. Viaŋ ciaŋ mɨguavɨla nadɨdaŋ nadɨ iamɨlɨhalina ani ani agɨladɨdaŋ abɨben uami. Ciaŋ mɨguavɨla abɨben agasaŋ igahɨlavɨla hadi sɨbɨlɨ ihalahɨhalaŋ uami. Lɨlaŋ mufɨli mufɨli nadɨ iamɨlɨhalina agɨlaŋ avi viaŋ ciaŋ mɨguavɨla abɨben agasaŋ igahɨlahɨla hadi sɨbɨlɨ ihalahavɨbali uami. Hulaŋ sɨkasɨkan namɨlaŋ hula hɨniavɨlalɨ agɨladɨ hadi sɨbɨlɨ ihalahɨhalaŋ uami. \v 11-13 Ninaŋ huhɨlavɨdaci uaiaŋ human limu fɨhala human limu pabiŋ cɨjɨŋ uci nulɨdɨ hadi sɨbɨlɨ ihalahɨhalaŋ uami. Naludɨ sibɨla hɨsɨŋ iamɨgali agɨlaŋ naludɨ ulaŋ hɨvɨ hɨnihɨni ninaŋ huhɨlavɨdaci uaiaŋ human limu fɨhala human limu pabiŋ cɨjɨŋ uci nulɨdɨ hadi sɨbɨlɨ ihalahɨhalaŋ uami. Hɨdɨlɨ mu mu agɨladɨ hulaŋ hɨhɨle anɨm hɨlɨcɨ hɨvɨ lavɨdalaŋ naludɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ hɨniavɨlalɨ agɨladɨ avi hadi sɨbɨlɨ ihalahɨhalaŋ uami. Hulaŋ sɨkasɨkan agɨladɨ hadi sɨbɨlɨ ihalahɨhalaŋ uami. Hadi sɨbɨlɨ ihalahavɨla viaŋ ciaŋ mɨguavɨla naludɨ abɨben agasaŋ igahɨlɨbalaŋ uami. Hameŋ laci hameŋ laci hadi sɨbɨlɨ ihalahalaha viovio ciaŋ mɨguavɨla abɨben agasaŋ igahɨlahɨla hɨnibalaŋ uami. \v 14 Hulaŋ mu nudɨ hadi sɨbɨlɨ ihalahalaha saŋ abavɨci valavɨla ha nɨbu viaŋ ciaŋ mɨguavɨla abɨben agadɨ lulɨbali uami. Hulaŋ hameŋ agaŋ nudɨ hɨdɨlɨ pam agɨlaŋ hula hɨnimɨdɨ uami. Nudɨ lahuavɨci um uami. \p \v 15 La Asɨ agaŋ Ebɨlam dɨ cɨhu abami. Nama abina dɨ ibi Selai aba abɨmɨnaŋ uami. Nudɨ ibi Sela aba abɨha uami. \v 16 Viaŋ nudɨ huaci lamɨlɨŋ nɨbu nadɨ ninaŋ huhɨlɨbali uami. Lɨci nudɨ iamɨlɨhalinu agɨlaŋ iaha habɨla hɨdɨlɨ akape hɨniavɨbali uami. Lɨhavɨci nulɨdɨ hulaŋ limu hɨhɨle agɨlaŋ manɨgali hɨnihɨni fɨli tɨbɨ mu mu agɨladɨ migɨlavɨbali uami. \v 17 Lɨci Ebɨlam agaŋ Asɨ dɨ ibi mɨŋaiahɨben aba fɨli hɨvɨ sɨkasɨkan mɨgavɨla ipalɨci mɨguci ani valɨ hɨnihɨni hɨji hɨvɨ nameŋ abami. Hulaŋ mu numɨgaŋ nudɨ huhɨlɨci iaha hɨnidaci hualɨ 100 ci ualɨ agaŋ nɨbu huaci ninaŋ havɨvi uami. Ha hɨma uami. Sela avi hameŋ laci ala uami. Numɨgaŋ nudɨ huhɨlɨci iaha hɨnidaci hualɨ 90 ci ualɨ uami. Nɨbu huaci ninaŋ huhɨlɨvi uami. Han avi hɨma uami. Hɨji hameŋ igahɨlavɨla humɨgaŋ hɨvɨ lɨnimi. \v 18 Lavɨla Asɨ dɨ abami. Nama Isɨmaelɨ dɨ huaci valɨnaŋ iadɨ uvɨsɨjiŋ viavɨla akuaba akuaba vibali uami. \v 19 Lɨci Asɨ abami. Eke uami. Nadɨ iamɨgali Sela ninaŋ huhɨlɨci nudɨ ibi Aisakɨ aba abɨha uami. Lɨnaŋ viaŋ ciaŋ mɨguavɨla nudɨdaŋ nudɨ iamɨlɨhalinu agɨladɨdaŋ abɨben uami. Ciaŋ mɨguavɨla abɨben agaŋ mufɨli mufɨli hameŋ laci hɨnibali uami. \p \v 20 Nama Isɨmaelɨ dɨ huaci lamalama saŋ iadɨ abɨnaŋ sadaŋ nudɨ huaci lamɨben uami. Viaŋ nudɨ huaci lamɨlɨŋ ninanadi havɨci ninanadi akape iaha habɨla hɨdɨlɨ hekɨlɨ hɨniavɨbali uami. La nudɨ ninaŋ human limu limu fɨhala hɨcɨ limu ahica cɨjɨŋ agɨlaŋ iahavɨla manɨgali hɨniavɨbali uami. Viaŋ nukeŋ nudɨ hɨdɨlɨ agadɨ lɨlɨŋ iaha hɨdɨlɨ hekɨlɨ hɨniavɨbali uami. \v 21 Agadɨ ala hualɨ pabiŋ uci hualɨ mu agadɨ avaŋ nameŋ hɨvɨ ala Sela agaŋ Aisakɨ dɨ huhɨlɨbali uami. Huhɨlɨci viaŋ ciaŋ mɨguavɨla nudɨ abɨben uami. \v 22 Asɨ agaŋ ciaŋ abɨci ci lɨci Ebɨlam dɨ vala umi. \p \v 23-27 Lɨci uaiaŋ heŋ laci ala Ebɨlam agaŋ Asɨ dɨ ciaŋ agadɨ lubiahɨlavɨla ninanu Isɨmaelɨ dɨ hadi sɨbɨlɨ ihalahami. Hadɨhu Isɨmaelɨ dɨ hualɨ lugɨlavɨci ua human limu limu fɨhala hɨcɨ limu ahica pam cɨjɨŋ iahami. La hulaŋ nɨbu hula hɨniavɨhadami agɨladɨ hadi sɨbɨlɨ ihalahami. Nudɨ sibɨla hɨsɨŋ iamɨgali agɨlaŋ ninaŋ huhɨlavɨdaci sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ hɨniavɨhadami agɨladɨ hadi sɨbɨlɨ ihalahami. Hɨdɨlɨ mu agɨladɨ anɨm hɨlɨcɨ hɨvɨ lavɨdaci nudɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ hɨniavɨhadami agɨladɨ hadi sɨbɨlɨ ihalahami. Lavɨla nudɨ nukeŋ hadi sɨbɨlɨ agadɨ avi ihalahami. Hadɨhu nudɨ hualɨ lugɨlavɨci ua 99 iahami. \c 18 \s Asɨ Iaue agaŋ Sela ninaŋ huhɨlɨbali agasaŋ abami. \p \v 1 La mu tɨbɨ Ebɨlam agaŋ Mamɨle dɨ kɨlɨ hekɨlɨ hekɨlɨ hɨniavɨhadami heŋ hɨnidaci Asɨ Iaue agaŋ nudɨ pɨŋ iahami. Uaiaŋ vɨdɨvɨdɨŋ sɨbaŋ hɨlɨdaci Ebɨlam agaŋ nudɨ havɨlɨ ulaŋ hɨbɨ ivu ivu heŋ mɨgahɨnimi. \v 2-3 Mɨgahɨnia \x - \xo 18.2-3 \xo*\xt Ib 13.2\xt*\x* igoua igɨci hulaŋ ahica pam agɨlaŋ lagulama hɨniavɨmi. Lagulama hɨniavɨdaci Ebɨlam agaŋ nudɨ havɨlɨ ulaŋ agadɨ valavɨla haŋɨla haŋɨla nulɨdɨ pɨŋ umi. Uavɨla nulɨdɨ ibi mɨŋaiahɨben aba fɨli hɨvɨ mɨgalɨfɨlɨbavɨla abami. Hulaŋ hekɨlɨ hekɨlɨ uami. Viaŋ naludɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ uami. Iadɨ igavɨla hɨjɨŋalavɨla ha iadɨ ulaŋ hɨvɨ vehalaŋ uami. Namɨlaŋ iadɨ ulaŋ agadɨ lɨvalavɨla umɨlaŋ uami. \v 4 Viaŋ hulaŋ mu dɨ abɨlɨŋ avɨli vaveci naludɨ hɨcɨ husɨbalaŋ uami. Husavɨla kɨlɨ hekɨlɨ nagadɨ lɨhu hɨvɨ mɨgahɨnia alusɨhalaŋ uami. \v 5 Heŋ alusɨsɨ hɨnidalaŋ viaŋ nalusaŋ sɨmɨŋ cɨki igulɨŋ navɨla humɨgaŋ laguavɨla heŋ uhalaŋ uami. Namɨlaŋ iadɨ ulaŋ hɨvɨ velaŋ sadaŋ viaŋ naludɨ ahɨliahuben uami. Viaŋ naludɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ uami. Lɨci nudɨ abavɨmi. Ha huaci uavɨmi. Nama nukeŋ abɨnaŋ hameŋ ala lɨha uavɨmi. \v 6 Lɨhavɨci Ebɨlam agaŋ nudɨ havɨlɨ ulaŋ heŋ lɨhalɨha uavɨla abinu Sela dɨ abami. Maci huaci sɨbaŋ agadɨ hunaŋ hɨvɨ ahica pam tɨbɨ liciavɨla mɨŋamɨjinaŋ mɨguci eŋalavɨla hɨlavɨheha uami. \v 7 La Ebɨlam agaŋ haŋɨla haŋɨla uavɨla sabaŋ bulɨmakau ninaŋ huaci sɨbaŋ agadɨ vimi. Viavɨla nudɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ agasaŋ iguci ifɨhɨma vɨhavɨhevɨla hɨlami. \v 8 Hɨlɨci sabaŋ bulɨmakau hɨlɨcɨ hɨlɨcɨ agɨlaŋ lɨhuavɨci ci lɨci sabaŋ bulɨmakau hɨlɨcɨ hɨlɨcɨ agɨladɨdaŋ amaŋ mɨtɨ agadɨdaŋ vimi. Viavɨla amaŋ mɨtɨ hɨsi iajɨ me agadɨ avi via vavevɨla hulaŋ ahica pam agɨlasaŋ igumi. Iguci nana hɨniavɨdaci Ebɨlam agaŋ kɨlɨ agadɨ lɨhu hɨvɨ nulɨdɨ mikɨ heŋ lagulama hɨnimi. \p \v 9 Navɨci ci lɨci Ebɨlam dɨ abavɨmi. Nadɨ abina Sela abeŋ hɨnidi uavɨmi. Lɨhavɨci Ebɨlam abami. Nɨbu havɨlɨ uleŋ muji adan hɨnidi uami. \v 10 Lɨci \x - \xo 18.10 \xo*\xt Lom 9.9\xt*\x* nulɨdɨ hulaŋ mu agaŋ abami. Hualɨ mu adeŋ abina Sela agaŋ ninaŋ huhɨlavɨla hɨnidaci viaŋ cɨhu veben uami. Hulaŋ agaŋ havɨlɨ ulaŋ agadɨ huligala hɨnihɨni abɨdaci Sela agaŋ havɨlɨ uleŋ muji hɨbɨ ivu ivu hɨvɨ hɨnihɨni igahɨlami. \v 11 Ebɨlam hula Sela hula ci hadi hadi sɨbaŋ lɨhavɨmi. Sela agaŋ husɨŋ hɨbɨ hɨnihɨni agadɨ ci valami. \v 12 La \x - \xo 18.12 \xo*\xt 1 Pi 3.5-6\xt*\x* humɨgaŋ hɨvɨ lɨnilɨni hɨji hɨvɨ nameŋ abami. Viaŋ ci hadi hadi sɨbaŋ lin uami. Iadɨ hulaŋ agaŋ avi ci hadi hadi sɨbaŋ li uami. Akɨ me la viaŋ iadɨ hulaŋ hula hɨnihɨni saŋ hɨjɨŋalavin uami. \v 13 Lɨci Asɨ Iaue agaŋ Ebɨlam dɨ abami. Sela akɨ saŋ lɨniavɨla nameŋ abi uami. Viaŋ ci hadi hadi sɨbaŋ lin sadaŋ akɨ me la ninaŋ huhɨlɨben aba abi uami. \v 14 Ci \x - \xo 18.14 \xo*\xt Lu 1.37\xt*\x* igɨnaŋ uami. Viaŋ Asɨ Iaue uami. Akuaba akuaba halu me hɨniavɨlalɨ agɨladɨ igɨlɨŋ halu me ma hɨniavɨlalɨ uami. Viaŋ avaŋ ci lamin uami. Hualɨ mu adeŋ Sela agaŋ ninaŋ huhɨlavɨla hɨnidaci viaŋ cɨhu veben uami. \v 15 Lɨci Sela lɨdavɨla analɨ abami. Viaŋ ma lɨnin uami. Lɨci abami. Amɨŋ abin uami. Nama lɨninaŋ uami.\fig Asɨ Iaue agaŋ Sela ninaŋ huhɨla huhɨla saŋ abɨci Sela agaŋ humɨgaŋ hɨvɨ lɨnimi.|src="C-015.jpg" size="col" copy="NTM" ref="18.12"\fig* \s Asɨ Iaue agaŋ Sodom haiabɨla agadɨ sɨbɨlɨ lamɨben aba lɨmi. \p \v 16 La hulaŋ ahica pam agɨlaŋ ubalu aba lɨhavɨci Ebɨlam agaŋ nulɨdɨ via ua hɨbɨ cina lamɨben aba nɨbɨlaŋ hula umi. Uavɨla lagulamavɨla Sodom haiabɨla agadɨ igamɨgua igavɨmi. \v 17 Lɨhavɨci Asɨ Iaue agaŋ hɨji nameŋ lamami. Viaŋ akuaba akuaba lɨben aba lin agasaŋ Ebɨlam dɨ mɨŋasɨvɨlɨmagaŋ uami. \v 18 Nudɨ iamɨlɨhalinu agɨlaŋ iaha habɨlavɨla hɨdɨlɨ hekɨlɨ vɨdɨvɨdɨŋ daŋ hɨniavɨbali uami. Viaŋ Ebɨlam saŋ igahɨlahɨla hulaŋ iamɨgali hɨdɨlɨ mu mu sɨkasɨkan fɨli neŋ hɨniavɨlalɨ agɨladɨ huaci lamɨben uami. \v 19 Viaŋ ciaŋ mɨguavɨla nudɨ ci abacin uami. Lɨlɨŋ nudɨ ninanadinu ajihalinu agɨlasaŋ iadɨ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ agadɨ abɨdaci lubiahɨlavɨbali uami. La huaci hɨnihɨni iadɨ ciaŋ lubiahɨlahɨla sibɨla huaci huaci vihavɨbali uami. Lɨhavɨdaci viaŋ nudɨ hɨvɨ akuaba akuaba lɨben aba ciaŋ mɨguavɨla abacin hameŋ ala lɨben uami. \p \v 20 Lavɨla Asɨ Iaue agaŋ Ebɨlam dɨ abami. Sodom haiabɨla hɨsɨŋ Gomola haiabɨla hɨsɨŋ agɨlaŋ lusɨŋ sɨbɨlɨ mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ agɨladɨ vihavɨdaci hulaŋ iamɨgali limu hɨhɨle agɨlaŋ iadɨ abavɨlalɨ uami. \v 21 Hameŋ sadaŋ viaŋ mɨguavɨla hulaŋ iamɨgali lusɨŋ sɨbɨlɨ hameŋ vihavɨlalɨ agɨladɨ igɨben uami. Ciaŋ hɨjɨ igahɨlɨlan ha amɨŋ ua analɨ agadɨ sɨhɨvia igɨben uami. \p \v 22 Lɨci cɨhu hulaŋ ahica agɨlaŋ Sodom haiabɨla uavɨmi. Uavɨdaci Ebɨlam agaŋ Asɨ Iaue hula lagulama hɨniavɨmi. \v 23 La Ebɨlam agaŋ Asɨ Iaue dɨ mikɨ pɨŋ uavɨla nudɨ abami. Nama hulaŋ iamɨgali sɨbɨlɨ sɨbɨlɨ agɨladɨ sɨbɨlɨ lamɨbavɨla hulaŋ iamɨgali huaci huaci agɨladɨdaŋ sɨbɨlɨ lamɨbanaŋ uami. \v 24 Hulaŋ iamɨgali huaci huaci 50 agɨlaŋ haiabɨla heŋ hɨniavɨdaci nulɨdɨdaŋ hulaŋ iamɨgali sɨbɨlɨ sɨbɨlɨ agɨladɨdaŋ sɨbɨlɨ lamɨbanaŋ uami. Nama hulaŋ iamɨgali huaci huaci 50 agɨlasaŋ igahɨlavɨla haiabɨla agadɨ valɨnaŋ huaci hɨnibali uami. \v 25 Hameŋ lɨmɨnaŋ sɨbaŋ uami. Nama hulaŋ iamɨgali fɨli neŋ hɨniavɨlalɨ agɨladɨ ciaŋ hihɨlɨlanaŋ uami. Hihɨlɨdanaŋ huaci laci hɨniavɨlalɨ uami. La hulaŋ iamɨgali sɨbɨlɨ sɨbɨlɨ agɨladɨ ifɨhɨmɨben aba hulaŋ iamɨgali huaci huaci agɨladɨdaŋ ma ifɨhɨmɨlanaŋ uami. \v 26 Lɨci Asɨ Iaue agaŋ abami. Viaŋ igɨlɨŋ hulaŋ iamɨgali huaci huaci 50 agɨlaŋ Sodom haiabɨla heŋ hɨniavɨdaci nulɨsaŋ igahɨlavɨla haiabɨla agadɨ valɨlɨŋ huaci hɨnibali uami. \p \v 27 Lɨci Ebɨlam agaŋ cɨhu abami. Iadɨ Hekɨlɨ uami. Viaŋ ibi apalɨ uami. Nama iadɨ ciaŋ mu mu agɨlasaŋ humɨgaŋ vɨhɨlɨ vimɨnaŋ uami. \v 28 La hulaŋ iamɨgali huaci huaci 50 agɨlaŋ ma hɨniavɨdaci human limu fɨhala agasaŋ tɨbɨ mɨga hulaŋ iamɨgali huaci huaci 45 agɨlaŋ laci haiabɨla heŋ hɨniavɨdaci nulɨdɨ sɨbɨlɨ lamɨbanaŋ uami. Lɨci Asɨ Iaue agaŋ abami. Viaŋ igɨlɨŋ hulaŋ iamɨgali huaci huaci 45 agɨlaŋ hɨniavɨdaci haiabɨla agadɨ ma sɨbɨlɨ lamɨben uami. \v 29 Lɨci Ebɨlam agaŋ cɨhu abami. Hulaŋ iamɨgali huaci huaci 40 agɨlaŋ hɨniavɨdaci ha akɨ lɨbanaŋ uami. Lɨci Asɨ Iaue abami. Viaŋ igɨlɨŋ hulaŋ iamɨgali huaci huaci 40 agɨlaŋ hɨniavɨdaci nulɨsaŋ igahɨlavɨla haiabɨla agadɨ ma sɨbɨlɨ lamɨben uami. \v 30 Lɨci Ebɨlam abami. Iadɨ Hekɨlɨ uami. Viaŋ cɨhu ciaŋ cɨki abɨben agasaŋ iasaŋ humɨgaŋ vɨhɨlɨ vimɨnaŋ uami. Hulaŋ iamɨgali huaci huaci 30 agɨlaŋ hɨniavɨdaci ha akɨ lɨbanaŋ uami. Lɨci Asɨ Iaue abami. Viaŋ igɨlɨŋ hulaŋ iamɨgali huaci huaci 30 agɨlaŋ hɨniavɨdaci haiabɨla agadɨ ma sɨbɨlɨ lamɨben uami. \v 31 Lɨci Ebɨlam cɨhu abami. Iadɨ Hekɨlɨ uami. Nama iadɨ ciaŋ mu mu agɨlasaŋ humɨgaŋ vɨhɨlɨ vimɨnaŋ uami. Hulaŋ iamɨgali huaci huaci 20 agɨlaŋ hɨniavɨdaci ha akɨ lɨbanaŋ uami. Lɨci Asɨ Iaue abami. Viaŋ igɨlɨŋ hulaŋ iamɨgali huaci huaci 20 agɨlaŋ hɨniavɨdaci nulɨsaŋ igahɨlavɨla haiabɨla agadɨ ma sɨbɨlɨ lamɨben uami. \v 32 Lɨci Ebɨlam cɨhu abami. Iadɨ Hekɨlɨ uami. Viaŋ ciaŋ sijaŋ cɨki abɨben agasaŋ iasaŋ humɨgaŋ vɨhɨlɨ vimɨnaŋ uami. Hulaŋ iamɨgali huaci huaci human limu limu fɨhala agɨlaŋ hɨniavɨdaci ha akɨ lɨbanaŋ uami. Lɨci Asɨ Iaue abami. Viaŋ igɨlɨŋ hulaŋ iamɨgali huaci huaci human limu limu fɨhala agɨlaŋ hɨniavɨdaci nulɨsaŋ igahɨlavɨla haiabɨla agadɨ ma sɨbɨlɨ lamɨben uami. \v 33 La Asɨ Iaue agaŋ Ebɨlam hula ciaŋ abavɨci ci lɨci cɨhu umi. Udaci Ebɨlam agaŋ nudɨ havɨlɨ ulaŋ heŋ cɨhu vemi. \c 19 \s Sodom haiabɨla hɨsɨŋ agɨlaŋ lusɨŋ sɨbɨlɨ viben aba lɨhavɨmi. \p \v 1 Lotɨ agaŋ Sodom haiabɨla agadɨ lua madɨŋ madɨŋ uavɨla hɨbɨ ivu ivu mɨgudɨba hɨnihɨni fipɨ heŋ mɨgahɨnimi. Mɨgahɨnidaci hɨfɨlɨdaŋ Asɨ dɨ ciaŋ hali hɨsɨŋ ahica agɨlaŋ Ebɨlam dɨ valavɨla vehavɨmi. Vehavɨdaci Lotɨ agaŋ nulɨdɨ igavɨla iaha uavɨla nulɨdɨ ibi mɨŋaiahɨben aba lɨmi. La nulɨdɨ hɨcɨ mikɨ pɨŋ hɨvɨ mɨgalɨfɨlɨbavɨla nudɨ hali agadɨ fɨli hɨvɨ lɨbɨlɨvami. \v 2 La abami. Hulaŋ hekɨlɨ hekɨlɨ uami. Viaŋ naludɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ uami. Ahica namɨlaŋ iadɨ ulaŋ hɨvɨ vehalaŋ uami. Velaŋ abɨlɨŋ iadɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ agɨlaŋ naludɨ hɨcɨ husavɨci iadɨ ulaŋ hɨvɨ hɨsɨvɨhalaŋ uami. La hɨnilaŋ mɨŋalahɨci cimɨdaŋ sɨbaŋ huaci iaha ubalaŋ uami. Lɨci abavɨmi. Hɨma uavɨmi. Alaŋ ahica mɨgudɨba hɨnihɨni fipɨ neŋ hɨsɨvɨbalu uavɨmi. \v 3 Lɨhavɨci Lotɨ agaŋ hulaŋ ahica agɨlasaŋ vɨdɨvɨdɨŋ hɨnici nudɨ ulaŋ hɨvɨ uavɨmi. Uavɨci Lotɨ agaŋ nudɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ agɨladɨ abɨci maci sakɨvakɨva agadɨdaŋ akuaba akuaba sɨmɨŋ huaci huaci agɨladɨdaŋ viavɨla hɨla sɨhuva lamavɨmi. Lɨhavɨci hulaŋ ahica agɨlaŋ navɨmi. \v 4 Navɨla ani ma hɨsɨvɨmaŋ lɨhavɨdaci hulaŋ Sodom haiabɨla hɨsɨŋ agɨlaŋ vevɨla ulaŋ agadɨ haŋala hudavɨmi. Hulaŋ mɨnibɨlɨ hulaŋ hadi hadi agɨlaŋ sɨkasɨkan hameŋ vehavɨmi. \v 5 Vevɨla \x - \xo 19.5-8 \xo*\xt Het 19.22-24\xt*\x* Lotɨ dɨ ula ula abavɨmi. Hulaŋ ahica nadɨ ulaŋ hɨvɨ vehaviemi agɨlaŋ abeŋ hɨniavadi uavɨmi. Abɨnaŋ haiabɨla ivavehavɨm uavɨmi. Ivavehavɨci alaŋ hulaŋ masa masa nukeŋ lusɨŋ sɨbɨlɨ vibalu uavɨmi. \v 6 Hameŋ abavɨci Lotɨ agaŋ haiabɨla ivouavɨla hɨbɨ sɨhɨvia sɨbaŋ lɨbami. \v 7 Lɨbavɨla nulɨdɨ mavɨn ciaŋ ciaŋ abami. Iadɨ isagali imahali me namɨlaŋ uami. Lusɨŋ sɨbɨlɨ hameŋ agadɨ vimɨlaŋ uami. \v 8 Ci igɨlaŋ uami. Viaŋ iadɨ nadi ahica hanɨbuŋ hɨniavadi uami. Nɨbɨlaŋ hulaŋ mu hula ma hɨdavɨlalɨ uami. Viaŋ nulɨdɨ huaci haiabɨla nalusaŋ via ivaveben uami. Lɨlɨŋ namɨlaŋ nukeŋ nulɨdɨ akuaba akuaba lɨbalu aba lɨlaŋ ci lɨci heŋ valɨbalaŋ uami. Agadɨ ala hulaŋ ahica agɨlaŋ ve iadɨ ulaŋ hɨvɨ hɨniavi sadaŋ namɨlaŋ nulɨdɨ akuaba akuaba lɨmɨlaŋ uami. \v 9 Lɨci hulaŋ Sodom haiabɨla hɨsɨŋ agɨlaŋ ciaŋ agadɨ igahɨlavɨla abavɨmi. Hulaŋ nagaŋ ihɨlɨŋ ve hɨnilalɨ agadɨ ala cɨhu nɨbu ciaŋ hihɨla hihɨla hɨsɨŋ me hɨniben aba li uavɨmi. Lotɨ nama huacɨha uavɨmi. Nama ma huacɨnabɨla ha alaŋ nama hula avi lusɨŋ sɨbɨlɨ hameŋ laci vibalu uavɨmi. Hulaŋ ahica agɨlaŋ vɨhɨlɨ igavɨbali ala nama vɨhɨlɨ hekɨlɨ agadɨ igɨbanaŋ uavɨmi. La Lotɨ dɨ mɨŋasidiguavɨci uci hɨbɨ lapa ifɨpilɨben aba lɨhavɨmi. \v 10 Lɨhavɨci hulaŋ ahica uleŋ muji hɨniavɨmi agɨlaŋ human haiabɨla lamavɨci ivouci Lotɨ dɨ mɨŋamagɨlavɨci cɨhu uleŋ muji ivavemi. Ivaveci hɨbɨ lɨbavɨmi. \v 11 Lɨbavɨla \x - \xo 19.11 \xo*\xt 2 Kin 6.18\xt*\x* Asɨ dɨ vɨdɨvɨdɨŋ hɨvɨ lɨhavɨci hulaŋ haiabɨla hɨniavɨmi agɨladɨ lamɨgaŋ hɨfɨlɨ hɨfɨlɨ lɨci nɨbɨlaŋ mɨŋasuhɨlasuhɨla hɨbɨ lapa agadɨ ma igavɨmi. \s Lotɨ agaŋ Sodom haiabɨla agadɨ vala umi. \p \v 12 Lɨhavɨdaci hulaŋ ahica agɨlaŋ Lotɨ dɨ abavɨmi. Nadɨ ninanadina acihalina ani ani agɨlaŋ haiabɨla neŋ hɨniavɨci ha nulɨdɨ likɨla via haiabɨla nagadɨ valavɨla uhalaŋ uavɨmi. \v 13 Lɨlaŋ alaŋ ahica haiabɨla nagadɨ sɨbɨlɨ lamɨbalu uavɨmi. Lusɨŋ sɨbɨlɨ mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ agɨlaŋ haiabɨla neŋ pam iahavɨlalɨ uavɨmi. Iahavɨdaci hulaŋ iamɨgali limu hɨhɨle agɨlaŋ Asɨ Iaue dɨ abavɨlalɨ uavɨmi. Lɨhavɨci Asɨ Iaue agaŋ nulɨdɨ ciaŋ agadɨ igahɨlavɨla abɨci haiabɨla nagadɨ sɨbɨlɨ lamalama saŋ veiemɨlu uavɨmi. \v 14 Lɨhavɨci Lotɨ agaŋ ua hulaŋ ahica nudɨ nanadinu dɨ sabisabi saŋ lɨbɨmɨŋavɨmi agɨladɨ abami. Ahica namɨlaŋ haiabɨla nagadɨ lɨhalɨha vala uhalaŋ uami. Asɨ Iaue agaŋ haiabɨla nagadɨ sɨbɨlɨ lamɨbali uami. Hameŋ abɨci hulaŋ ahica agɨlaŋ nɨbu aludɨ salaŋ ciaŋ akua abi uavɨla nudɨ ciaŋ agadɨ ma igahɨlavɨmi. \p \v 15 La hɨniavɨci fɨli mɨŋalahɨdaci Asɨ dɨ ciaŋ hali hɨsɨŋ agɨlaŋ Lotɨ dɨ abavɨmi. Nadɨ iamɨgali nadɨ nadi ahica agɨladɨ via haiabɨla nagadɨ lɨhalɨha vala uhalaŋ uavɨmi. Namɨlaŋ hulaŋ iamɨgali lusɨŋ sɨbɨlɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ hula sɨbɨlɨ lɨmɨlaŋ uavɨmi. \v 16 Lɨhavɨci \x - \xo 19.16 \xo*\xt 2 Pi 2.7-8\xt*\x* Lotɨ agaŋ hɨji cuvɨlɨŋ cuvɨlɨŋ lamavɨla lɨhalɨha ma umi. Lɨci Asɨ Iaue agaŋ Lotɨ saŋ mavɨn hɨniavɨla abɨci nudɨ ciaŋ hali hɨsɨŋ agɨlaŋ Lotɨ dɨ human hɨvɨ mɨŋamagɨla viavɨla haiabɨla agadɨ vala uavɨmi. Nudɨ abinu dɨdaŋ nudɨ nadi ahica agɨladɨdaŋ avi mɨŋamagɨla viavɨla haiabɨla agadɨ vala uavɨmi. \v 17 Vala uavɨla Asɨ dɨ ciaŋ hali hɨsɨŋ mu agaŋ abami. Namɨlaŋ lɨhalɨha uhalaŋ uami. Uavɨla cɨhu limu cimɨla igave igɨmɨlaŋ uami. Namɨlaŋ fɨli abɨlɨ neŋ avi mɨgahɨniavɨla alusɨmɨlaŋ uami. Alaŋ hɨmɨmagalu aba abavɨla lɨhalɨha ua halu hɨvɨ iahuhalaŋ uami. \v 18 Lɨci Lotɨ agaŋ mavɨn ciaŋ ciaŋ abami. Hulaŋ hekɨlɨ hekɨlɨ uami. Namɨlaŋ iadɨ hameŋ abɨmɨlaŋ uami. \v 19 Viaŋ naludɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ uami. Namɨlaŋ iadɨ iga iga hɨjɨŋalɨlalaŋ uami. Hameŋ sadaŋ iasaŋ mavɨn hɨniavɨla iadɨ ahɨliahulaŋ huaci hɨnidin uami. Agadɨ ala viaŋ akɨ lavɨla lɨhalɨha ua halu heŋ iahuvɨheben uami. Vakala udalɨŋ haiabɨla agaŋ sɨbɨlɨ lɨci ha viaŋ avi sɨbɨlɨ lɨben uami. \v 20 Namɨlaŋ haiabɨla sudɨme mikɨ sɨbaŋ hɨni agadɨ igɨlaŋ uami. Ha viaŋ huaci lɨhalɨha ua iahuvɨhevin uami. Namɨlaŋ iadɨ valɨlaŋ haiabɨla sudɨme heŋ uavɨla ha ma hɨmɨben uami. \v 21 Lɨci Asɨ dɨ ciaŋ hali hɨsɨŋ agaŋ abami. Alia uami. Viaŋ haiabɨla sudɨme agasaŋ abɨnaŋ agadɨ ma sɨbɨlɨ lamɨben uami. \v 22 Namɨlaŋ lɨhalɨha uvɨhehalaŋ uami. Viaŋ akuaba akuaba lɨhalɨha ma lɨben uami. Namɨlaŋ haiabɨla heŋ ua iahulaŋ viaŋ haiabɨla limu hɨhɨle agɨladɨ sɨbɨlɨ lamɨben uami. Lotɨ agaŋ haiabɨla sudɨme aba abɨci cɨhu haiabɨla agadɨ ibi lamavɨla abavɨhadami. Soalɨ\f * \fr 19.22 \fr*\ft Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ sudɨme aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Soalɨ \fq*\ft uavɨhadami.\ft*\f* uavɨhadami. \s Asɨ Iaue agaŋ haiabɨla ahica agɨladɨ sɨbɨlɨ lamami. \p \v 23 Uaiaŋ iahɨci Lotɨ agaŋ Soalɨ haiabɨla ua iahumi. \v 24 Ua \x - \xo 19.24-25 \xo*\xt Mt 10.15, 11.23-24, Lu 10.12, 17.29, 2 Pi 2.6, Ju 1.7\xt*\x* iahuci Asɨ Iaue agaŋ abɨci lɨba avɨŋ daŋ avɨŋ sɨbaŋ daŋ agɨlaŋ uaiaŋ susu hɨvɨ hɨnihɨni avɨli me mɨgavɨmi. Gomola haiabɨla Sodom haiabɨla agɨladɨ hɨvɨ mɨgavɨmi. \v 25 Mɨgavɨdaci haiabɨla ahica agɨlaŋ lɨhuavɨmi. Nulɨdɨ fɨli abɨlɨ nulɨdɨ hulaŋ iamɨgali kɨlɨ akuaba akuaba agɨlaŋ avi sɨkasɨkan lɨhua fɨhalavɨmi. \v 26 Lɨhuavɨdaci \x - \xo 19.26 \xo*\xt Lu 17.32\xt*\x* Lotɨ abinu agaŋ muŋanu dɨ sɨvɨ uavɨla cɨhu limu cimɨla igave igami. Igavɨla lulɨm lɨfavɨla hɨda me lagulama hɨnimi. \p \v 27 Lɨci Ebɨlam agaŋ amɨli me hɨvɨ cimɨdaŋ sɨbaŋ iahavɨla Asɨ Iaue hula lagulama hɨniavɨmi heŋ ala cɨhu umi. \v 28 Uavɨla lagulama Sodom haiabɨla agadɨdaŋ Gomola haiabɨla agadɨdaŋ igamɨgua igasulami. La fɨli abɨlɨ agadɨ avi igami. Igɨdaci avɨŋ hekɨlɨ me lɨhulɨhu avɨmɨsɨ iahami. \v 29 Asɨ agaŋ Ebɨlam saŋ igahɨlavɨla Lotɨ dɨ abami. Abɨci haiabɨla hekɨlɨ hekɨlɨ fɨli abɨlɨ hɨniavɨmi agɨladɨ vala uci heŋ nulɨdɨ sɨbɨlɨ lamami.\fig Lotɨ abinu agaŋ limu cimɨla igave igavɨla lulɨm lɨfavɨla hɨda me lagulama hɨnimi.|src="C-016.jpg" size="col" copy="NTM" ref="19.26"\fig* \s Moapɨ dɨdaŋ Benami dɨdaŋ huhɨlavɨmi. \p \v 30 Lotɨ agaŋ Soalɨ haiabɨla hɨnihɨni saŋ lɨdavɨla iaha nudɨ nadi ahica agɨladɨ likɨla via halu iahuavɨmi. Halu iahuavɨla lɨba haca hɨvɨ ivouavɨla hɨniavɨmi. \v 31 Ivoua hɨnihɨni Cimam agaŋ Iagɨvam dɨ abami. Aludɨ iavaŋ ci hadi hadi li uami. Hulaŋ fɨli neŋ hɨniavɨlalɨ agɨlaŋ iamɨgali sabiavɨlalɨ uami. Agadɨ ala hulaŋ aludɨ sabisabi hɨsɨŋ agɨlaŋ apalɨ uami. \v 32 Alaŋ ahica iavaŋ saŋ lɨmɨn uain agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ igumɨli navɨla uavauava lɨm uami. Lɨci alaŋ ahica nɨbu hula hɨniavɨla ninaŋ huhɨlɨmɨli uami. Hameŋ lɨmɨli aludɨ hɨdɨlɨ agaŋ ma sɨvɨlɨbali uami. \v 33 La hɨniavɨci hɨfɨlɨ lɨci iaganɨlu saŋ lɨmɨn uain agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ iguavɨci nami. Navɨla lɨmɨn uain agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ agaŋ lɨdaci iaganɨlu agaŋ uavauava hekɨlɨ iahumi. Lɨci nudɨ nadi Cimam agaŋ iaganu hula hɨdami. Hameŋ lɨmi agadɨ ala iaganu ma igami. \p \v 34 La cɨhu amɨli me hɨvɨ Cimam agaŋ Iagɨvam dɨ abami. Viaŋ amɨli hɨfɨlɨ iavaŋ hula ci hɨdiemin uami. Iabi hɨfɨlɨ alaŋ ahica iavaŋ saŋ lɨmɨn uain agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ cɨhu igumɨli navɨla uavauava lɨm uami. Lɨci nama avi nɨbu hula hɨdɨha uami. Viaŋ liemin hameŋ ala lɨha uami. Hameŋ lɨnaŋ aludɨ hɨdɨlɨ agaŋ ma sɨvɨlɨbali uami. \v 35 Lavɨla cɨhu iaganɨlu saŋ lɨmɨn uain agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ iguavɨci navɨla uavauava lɨmi. Lɨci Iagɨvam agaŋ iaganu hula hɨdami. Hameŋ lɨmi agadɨ ala iaganu ma igami. \v 36 Hameŋ lavɨla nadi ahica agɨlaŋ humɨgaŋ ahɨlavɨmi. \v 37 La Cimam agaŋ ninaŋ huhɨlavɨla ibi lamavɨla abami. Nudɨ ibi Moapɨ\f * \fr 19.37 \fr*\ft Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ iadɨ iavaŋ dɨ ninaŋ aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Moapɨ \fq*\ft uavɨhadami.\ft*\f* uami. Moapɨ agaŋ Moapɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ iamɨlɨnɨlu. Nɨbɨlaŋ vaka fɨli tɨbɨ heŋ ala hɨniavɨhadami. \v 38 Lɨci Iagɨvam agaŋ nɨbu avi ninaŋ huhɨlavɨla ibi lamavɨla abami. Nudɨ ibi Benami\f * \fr 19.38 \fr*\ft Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ iadɨ hɨdɨlɨ pam agadɨ ninaŋ aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Benami \fq*\ft uavɨhadami.\ft*\f* uami. Benami agaŋ Amon hɨdɨlɨ agɨladɨ iamɨlɨnɨlu. Nɨbɨlaŋ avi vaka fɨli tɨbɨ heŋ ala hɨniavɨhadami. \c 20 \s Ebɨlam agaŋ Abimelekɨ dɨ analɨ abami. \p \v 1-2 Ebɨlam \x - \xo 20.1-2 \xo*\xt HM 12.13, 26.7\xt*\x* agaŋ Hebɨlon haiabɨla valavɨla Negevɨ fɨli tɨbɨ ua hɨniadami. Kadesɨ haiabɨla hɨnici uci Solɨ haiabɨla hɨnici ve alɨhaŋ heŋ hɨniadami. Heŋ hɨniavɨla cɨhu abinu Sela hula Gelalɨ haiabɨla uavɨla hɨniavɨmi. Hɨnihɨni hulaŋ iamɨgali Gelalɨ haiabɨla hɨsɨŋ agɨladɨ abadami. Viaŋ Sela dɨ amunu uadami. Lɨdaci Gelalɨ haiabɨla hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali Abimelekɨ agaŋ nudɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ agɨladɨ abɨci uavɨla Sela dɨ viavɨla nudɨ pɨŋ vavehavɨmi. \v 3 Vavehavɨci nɨbu hula hutesɨ hɨnidaci Asɨ agaŋ hɨfɨlɨ anisɨhu hɨvɨ Abimelekɨ dɨ abami. Iamɨgali hulaŋ daŋ agadɨ vihanaŋ sadaŋ nama hɨmɨbanaŋ uami. \v 4 Hameŋ abɨci Abimelekɨ agaŋ Sela hula ma hɨdɨmaŋ lɨdɨŋ abami. Iadɨ Hekɨlɨ uami. Hulaŋ mu hugɨ ma lamɨci ha nama huaci nudɨdaŋ nudɨ hɨdɨlɨ pam agɨladɨdaŋ ifɨhɨmɨvanaŋ uami. \v 5 Ebɨlam nukeŋ iadɨ abalɨ uami. Viaŋ iamɨgali nagadɨ amunu aba abalɨ uami. Iamɨgali agaŋ avi abalɨ uami. Ebɨlam iadɨ amu aba abalɨ uami. Hameŋ abavɨci viaŋ hɨji nameŋ lamacin uami. Viaŋ iamɨgali agadɨ huaci akua sabivin aba abacin uami. La viaŋ hugɨ apalɨ hɨniavɨla abɨlɨŋ iamɨgali agadɨ iadɨ pɨŋ vavehavalɨ uami. \v 6 Lɨci cɨhu Asɨ anisɨhu hɨvɨ abami. Viaŋ nadɨ igɨlɨŋ nama hɨji huaci daŋ hɨniavɨla hameŋ lɨhanaŋ uami. Hameŋ sadaŋ viaŋ nukeŋ lɨlɨŋ nama iamɨgali agaŋ hula ma hɨdahanaŋ uami. La nama lusɨŋ sɨbɨlɨ ma vihanaŋ uami. \v 7 Nama nadɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ agɨladɨ abɨnaŋ iamɨgali agadɨ viavɨla ua muŋanu dɨ pɨŋ lamavɨm uami. Muŋanu nɨbu iadɨ ciaŋ igalahalaha hɨsɨŋ hulaŋ sadaŋ nɨbu nadɨ ahɨliahuiahu saŋ iadɨ abɨci nama ma hɨmɨbanaŋ uami. Agadɨ ala nama ma abɨnaŋ iamɨgali agadɨ via ua lamavɨci uami. Ha nama nadɨ ulaŋ pam hɨsɨŋ agɨlaŋ hula amɨŋ ci haba hɨmɨbalaŋ uami. \p \v 8 Lɨci Abimelekɨ agaŋ cimɨdaŋ sɨbaŋ iahavɨla nudɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ agɨladɨ abɨci vehavɨmi. Vehavɨci Asɨ nudɨ abami agadɨ nulɨsaŋ tɨbi sulami. Tɨbi sulɨci igahɨlavɨla haba lɨdavɨmi. \v 9 Lɨdavɨci Abimelekɨ agaŋ nulɨdɨ abɨci ua Ebɨlam dɨ abavɨci nudɨ pɨŋ vemi. Veci nudɨ abitɨhami. Viaŋ nadɨ akɨ lɨlɨŋ nama aludɨ hameŋ lɨhanaŋ uami. Lɨnaŋ viaŋ iadɨ hulaŋ iamɨgali migɨlɨlan agɨlaŋ hula hugɨ hekɨlɨ daŋ hɨnidalu uami. Hulaŋ hɨhɨle agɨlaŋ lusɨŋ sɨbɨlɨ hameŋ ma vihavɨlalɨ uami. Agadɨ ala nama iadɨ akɨ saŋ hameŋ lɨhanaŋ uami. \v 10 Nama akɨ hɨji lamavɨla lusɨŋ hameŋ agadɨ vihanaŋ uami. \v 11 Lɨci Ebɨlam agaŋ abami. Viaŋ hɨji nameŋ igahɨlavɨla lɨcin uami. Hulaŋ iamɨgali neŋ hɨsɨŋ agɨlaŋ Asɨ saŋ ma lɨdavɨlalɨ aba lɨcin uami. La iadɨ iamɨgali agadɨ viben aba lavɨla iadɨ ifɨhɨmavɨmɨdɨ aba lɨcin uami. \v 12 Viaŋ nadɨ amɨŋ abacin uami. Viaŋ Sela dɨ amunu aba abacin uami. Nɨbu alaŋ ahica iavaŋ pabiŋ laci uami. Agadɨ ala alaŋ iamɨga hɨtɨŋ hɨtɨŋ hɨsɨŋ sadaŋ viaŋ nudɨ sabimin uami. \v 13 Asɨ agaŋ iadɨ abɨci viaŋ iadɨ iavaŋ dɨ hɨdɨlɨ pam agɨladɨ valavɨla hɨdɨlan uami. Hɨdahɨda Sela dɨ abamin uami. Nama iasaŋ mavɨn hɨniavɨla iadɨ huaci lamɨben aba lavɨla ha alaŋ ahica abeba abeba hɨdɨdamɨli hulaŋ iamɨgali agɨladɨ nameŋ abɨha aba abamin uami. Ebɨlam iadɨ amu aba abɨha aba abamin uami. \v 14 Lɨci Abimelekɨ agaŋ Sela dɨ abɨci Ebɨlam dɨ pɨŋ cɨhu ala umi. Lɨci sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ iamɨgali agɨladɨdaŋ sabaŋ sipsipɨ sabaŋ bulɨmakau agɨladɨdaŋ Ebɨlam saŋ igumi. \v 15 Iguavɨla abami. Igɨha uami. Fɨli tɨbɨ nana iadɨ laci uami. Nama fɨli tɨbɨ abeba neŋ hɨniben aba ha alia uami. Igɨnaŋ huaci lɨci heŋ hɨniha uami. \v 16 La Sela dɨ abami. Viaŋ amuna saŋ lɨba silɨva hɨlɨcɨ 1,000 iguin uami. Nadɨ vɨhɨlɨ iahi agadɨ mɨŋahihɨlahihɨla saŋ iguin uami. Lɨlɨŋ hulaŋ iamɨgali nama hula hɨniavi agɨlaŋ abavɨbali uami. Nɨbu hugɨ apalɨ aba abavɨbali uami. \p \v 17-18 Abimelekɨ agaŋ Sela dɨ via hɨnidaci Asɨ Iaue agaŋ nusaŋ igahɨlavɨla avaŋ valavala hɨbɨ agadɨ abamɨgɨlɨci Abimelekɨ abinu agaŋ hula nudɨ sibɨla hɨsɨŋ iamɨgali agɨlaŋ hula humɨgaŋ ma ahɨlavɨmi. Hameŋ hɨniavɨdaci Ebɨlam agaŋ Abimelekɨ huaci lɨlɨ saŋ Asɨ dɨ abami. Lɨci Asɨ agaŋ Abimelekɨ dɨ huaci lamami. Huaci lamavɨla nudɨ abinu dɨdaŋ nudɨ sibɨla hɨsɨŋ iamɨgali agɨladɨdaŋ avi huaci lamɨci cɨhu humɨgaŋ ahɨlavɨmi. La ninanadi huhɨlavɨmi. \c 21 \s Sela Aisakɨ dɨ huhɨlami. \p \v 1-2 Asɨ \x - \xo 21.1-2 \xo*\xt Ib 11.11\xt*\x* Iaue agaŋ Sela saŋ abami agadɨ hameŋ laci ala lɨmi. Sela dɨ huaci lamɨci humɨgaŋ ahɨlavɨla Ebɨlam dɨ ninaŋ agadɨ huhɨlami. Ebɨlam agaŋ hadi hadi la hɨnidaci avaŋ Asɨ abami heŋ ala Sela agaŋ ninaŋ huhɨlami. \v 3 Lɨci Ebɨlam agaŋ ninaŋ agadɨ ibi lamavɨla abami. Aisakɨ uami. \v 4 Huhɨlɨci \x - \xo 21.4 \xo*\xt HM 17.11-13, HJL 7.8\xt*\x* uaiaŋ human limu fɨhala human limu pabiŋ cɨjɨŋ uci Ebɨlam agaŋ Asɨ dɨ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ agadɨ lubiahɨlavɨla Aisakɨ dɨ hadi sɨbɨlɨ ihalahami. \v 5 Sela agaŋ Aisakɨ dɨ huhɨla hɨnidaci Ebɨlam dɨ hualɨ lugɨlavɨci ua 100 iahami. \v 6 La Sela agaŋ abami. Asɨ agaŋ lɨci viaŋ hɨjɨŋalavɨla lɨnin uami. Lɨnilɨŋ hulaŋ iamɨgali akape agɨlaŋ avi ciaŋ hɨjɨ agadɨ igahɨlavɨla nɨbɨlaŋ avi hɨjɨŋalavɨla lɨniavɨbali uami. \v 7 Vaka akɨ hulaŋ agaŋ hɨji lamavɨla Ebɨlam dɨ abɨvi uami. Abina Sela ninaŋ huhɨlavɨla ninaŋ amaŋ lɨbɨbali aba abɨvi uami. Agadɨ ala Ebɨlam agaŋ hadi hadi lɨci ala viaŋ nudɨ ninaŋ huhɨlacin uami. \v 8 Lɨci ninaŋ agaŋ hekɨlɨ lavɨla amaŋ valami agasaŋ igahɨlavɨla Ebɨlam agaŋ hɨjɨŋalavɨla sɨmɨŋ hekɨlɨ hɨlanami. \s Ebɨlam agaŋ Hega dɨdaŋ Isɨmaelɨ dɨdaŋ lahuci uavɨmi. \p \v 9 Lɨci mu tɨbɨ Sela agaŋ igɨci Hega dɨ ninaŋ agaŋ salaŋ iahuiahu hɨnimi. Hega nɨbu Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ iamɨgali. Nɨbu Ebɨlam hula hɨdavɨla ninaŋ agadɨ huhɨlami. \v 10 Ninaŋ \x - \xo 21.10 \xo*\xt Ga 4.29-30\xt*\x* agaŋ salaŋ iahuiahu hɨnidaci Sela agaŋ Ebɨlam dɨ abami. Nama sibɨla hɨsɨŋ iamɨgali agadɨdaŋ nudɨ ninanu agadɨdaŋ lahunaŋ uavɨm uami. Mufɨli nama hɨmɨnaŋ nudɨ ninaŋ agaŋ nadɨ akuaba akuaba agɨladɨ ma vibali uami. Akuaba akuaba hana ha iadɨ ninaŋ Aisakɨ dɨ laci uami. \v 11 Hameŋ abɨci Ebɨlam agaŋ nudɨ ninaŋ Isɨmaelɨ saŋ igahɨlavɨla humɨgaŋ vɨhɨlɨ vimi. \v 12 Humɨgaŋ \x - \xo 21.12 \xo*\xt Lom 9.7, Ib 11.17-18\xt*\x* vɨhɨlɨ vici Asɨ agaŋ nudɨ abami. Sibɨla hɨsɨŋ iamɨgali agaŋ nudɨ ninanu hula vala uavɨbali agasaŋ humɨgaŋ vɨhɨlɨ vimɨnaŋ uami. Sela dɨ ciaŋ agadɨ pam lubiahɨlɨha uami. Nadɨ ninana Aisakɨ dɨ hɨvɨ lɨlɨŋ nadɨ iamɨlɨhalina agɨlaŋ iaha habɨlavɨbali uami. \v 13 Sibɨla hɨsɨŋ iamɨgali agadɨ ninaŋ nɨbu avi nadɨ ninaŋ uami. Hameŋ sadaŋ viaŋ lɨlɨŋ nudɨ iamɨlɨhalinu agɨlaŋ avi hɨdɨlɨ hɨtɨŋ hɨniavɨbali uami. \p \v 14 Lɨci hɨniavɨci mɨŋalahɨci cimɨdaŋ sɨbaŋ Ebɨlam agaŋ iaha sabaŋ meme sɨgɨtɨ hɨcavɨci sɨbɨ hɨlɨcɨ me hɨnici avɨli lula lamavɨmi agadɨ vimi. La sɨmɨŋ cɨki daŋ via uavɨla Hega dɨ macɨŋ sabɨ hɨvɨ lamami. Lamavɨla Ebɨlam agaŋ ninaŋ agadɨ Hega saŋ iguavɨla lahuci ahica uavɨmi. Uavɨla Belɨseba avɨli sɨmɨ tulɨ mikɨ heŋ fɨli tɨbɨ kɨlɨ humɨsɨ akuaba akuaba apalɨ heŋ hɨdavɨmi. \v 15 Hɨdahɨda uavɨla avɨli sɨbɨ hɨlɨcɨ me hɨvɨ hɨnimi agadɨ na fɨhalavɨmi. Na fɨhalavɨla ninaŋ agadɨ via ua kɨlɨ cɨki agadɨ hɨbɨlɨ heŋ lamami. \v 16 Lamɨci hɨnidaci hɨji nameŋ lamami. Igasulɨdalɨŋ ninaŋ agaŋ hɨmɨci mavɨn hekɨlɨ vimagaŋ uavɨla vala ataŋ tagɨlaŋ daŋ ua mɨgahɨnia ilɨha ilɨha hɨnimi. \v 17 Lɨci Asɨ agaŋ ninaŋ ilɨhami agadɨ igahɨlami. Lɨci Asɨ dɨ ciaŋ hali hɨsɨŋ agaŋ Asɨ dɨ haiabɨla hɨniavɨla Hega dɨ ulavɨla abami. Hega uami. Akɨ saŋ ilɨha ilɨha hɨnidanaŋ uami. Nama lɨdɨmɨnaŋ uami. Asɨ agaŋ nadɨ ninaŋ ilɨhadi agadɨ ci igi uami. \v 18 Nama iaha uavɨla ninaŋ agadɨ mɨŋaiahavɨla nudɨ human hɨvɨ mɨŋalɨvɨha uami. Asɨ agaŋ nudɨ iamɨlɨhalinu agɨladɨ lɨci iaha habɨla hɨdɨlɨ hekɨlɨ hɨniavɨbali uami. \v 19 Hameŋ abɨci Asɨ agaŋ Hega dɨ hɨji mɨŋaiahɨci avɨli sɨmɨ tulɨ agadɨ heŋ igami. Igavɨla sabaŋ meme sɨgɨtɨ hɨcavɨci sɨbɨ hɨlɨcɨ me hɨnimi agadɨ hɨvɨ avɨli lulavɨla via uavɨla ninanu saŋ iguci nami. \p \v 20 Lɨci Asɨ agaŋ ninaŋ agadɨ igulamɨci hɨniavɨla hekɨlɨ lɨmi. Hekɨlɨ lavɨla fɨli tɨbɨ kɨlɨ humɨsɨ akuaba akuaba apalɨ heŋ hɨniadami. Nɨbu hɨmi hɨvɨ sibɨla sibɨla hulihuli sibɨla agadɨ sɨhɨvia sɨbaŋ igadami. \v 21 Palan fɨli tɨbɨ kɨlɨ humɨsɨ akuaba akuaba apalɨ heŋ hɨnidaci iamɨnu agaŋ nusaŋ iamɨgali Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agadɨ via vaveci sabimi. \s Ebɨlam agaŋ Abimelekɨ hula ciaŋ mɨguavɨla abavɨmi. \p \v 22 Mu \x - \xo 21.22 \xo*\xt HM 26.26\xt*\x* tɨbɨ Abimelekɨ agaŋ nudɨ sagaŋ hali hɨsɨŋ Fikolɨ hula Ebɨlam dɨ abɨben aba nudɨ pɨŋ vehavɨmi. Vevɨla Abimelekɨ agaŋ abami. Akuaba akuaba sibɨla vidanaŋ Asɨ agaŋ nama hula hɨnilalɨ uami. \v 23 Asɨ igɨdaci hɨvɨ hekɨlɨ uavɨla abɨha uami. Viaŋ nadɨdaŋ nadɨ ninanadina agɨladɨdaŋ cɨhu cɨhu analɨ ma abɨben aba abɨha uami. Nadɨ iamɨlɨhalina agɨladɨ avi analɨ ma abɨben aba abɨha uami. Lavɨla Ebɨlam dɨ cɨhu ala abami. Viaŋ nasaŋ mavɨn hɨniavɨla nadɨ huaci lamacin uami. Hameŋ sadaŋ hɨvɨ hekɨlɨ uavɨla abɨha uami. Viaŋ nadɨdaŋ nadɨ fɨli tɨbɨ hɨnilan agadɨdaŋ huaci lamɨben aba abɨha uami. \v 24 Lɨci Ebɨlam agaŋ Abimelekɨ dɨ abami. Hɨvɨ hekɨlɨ uami. Nama abɨnaŋ agadɨ viaŋ hameŋ ala lɨben uami. \v 25 La cɨhu ala abami. Viaŋ nama hula ciaŋ cɨki daŋ uami. Nadɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ agɨlaŋ sagaŋ lɨbavɨla aludɨ lahuavɨla iadɨ avɨli sɨmɨ tulɨ agadɨ ci vihavalɨ uami. \v 26 Hameŋ abɨci Abimelekɨ agaŋ cɨhu abami. Hulaŋ aniaba agɨlaŋ hameŋ lɨhavalɨ agadɨ viaŋ ma igacin uami. Nama iadɨ vaka ma abahanaŋ uami. Viaŋ ciaŋ agadɨ malɨciŋ laci igahɨlin uami. \v 27 Lɨci Ebɨlam agaŋ sabaŋ sipsipɨ limu hɨhɨle agɨladɨdaŋ sabaŋ bulɨmakau limu hɨhɨle agɨladɨdaŋ viavɨla Abimelekɨ saŋ iguavɨla nɨbu hula ciaŋ mɨgumi. \v 28 La Ebɨlam agaŋ sabaŋ sipsipɨ ninaŋ mɨgenaŋ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ nudɨ nukeŋ agɨladɨ viavɨla mu abɨla hɨvɨ lamami. \v 29 Lɨci Abimelekɨ agaŋ nudɨ abitɨhami. Akɨ saŋ hameŋ lɨnaŋ uami. \v 30 Lɨci Ebɨlam agaŋ abami. Nama sabaŋ sipsipɨ ninaŋ mɨgenaŋ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ nasaŋ lamin agɨladɨ viha uami. Hameŋ lɨlɨŋ igavɨla abɨbanaŋ uami. Avɨli sɨmɨ tulɨ hana nɨbu nukeŋ mavalɨ aba abɨbanaŋ uami. \v 31 Avɨli sɨmɨ tulɨ fipɨ heŋ hɨniavɨla abavɨmi. Hɨvɨ hekɨlɨ uavɨmi. La ibi lamavɨla abavɨmi. Belɨseba\f * \fr 21.31 \fr*\ft Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ avɨli sɨmɨ tulɨ heŋ hɨnia ciaŋ mɨgua hɨvɨ hekɨlɨ aba abi aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Belɨseba \fq*\ft uavɨhadami.\ft*\f* uavɨmi. \v 32 Belɨseba avɨli sɨmɨ tulɨ fipɨ heŋ ciaŋ mɨgua fɨhalavɨla Abimelekɨ hula nudɨ sagaŋ hali hɨsɨŋ Fikolɨ hula cɨhu ala Filisɨtia hɨdɨlɨ agɨladɨ fɨli tɨbɨ heŋ uavɨmi. \v 33 Uavɨci Ebɨlam agaŋ Asɨ Iaue hameŋ laci hameŋ laci hɨnilalɨ agadɨ ibi mɨŋaiahɨben aba kɨlɨ Belɨseba avɨli sɨmɨ tulɨ mikɨ heŋ hulimi. Huliavɨla Asɨ Iaue dɨ ibi luvɨla luvɨla nudɨ ibi mɨŋaiahami. \v 34 Lavɨla Filisɨtia hɨdɨlɨ agɨladɨ fɨli tɨbɨ heŋ hutesɨ tagɨlaŋ daŋ hɨniadami. \c 22 \s Asɨ agaŋ Aisakɨ dɨ ifɨhɨmavɨla sagalɨ igu igu saŋ abami. \p \v 1 Mu \x - \xo 22.1-13 \xo*\xt Ib 11.17-19\xt*\x* tɨbɨ Asɨ agaŋ Ebɨlam dɨ hɨji vɨdɨvɨdɨŋ agadɨ igɨben aba nudɨ abami. Ebɨlam uami. Lɨci Ebɨlam agaŋ abami. Viaŋ nan hɨnidin uami. \v 2 Lɨci \x - \xo 22.2 \xo*\xt 2 Sto 3.1\xt*\x* abami. Nama nadɨ ninaŋ pabiŋ Aisakɨ dɨ laci via hɨnilanaŋ uami. Nama nusaŋ pam mavɨn hekɨlɨ hɨnilanaŋ uami. Nama nudɨ viavɨla Molia fɨli tɨbɨ uhalaŋ uami. Lɨnaŋ viaŋ nasaŋ halu mu abalamɨben uami. Abalamɨlɨŋ nama halu heŋ uavɨla Aisakɨ dɨ ifɨhɨmavɨla iasaŋ sagalɨ igu igu saŋ sɨkasɨkan lamɨnaŋ lɨhua fɨhalam uami. \v 3 Lɨci Ebɨlam agaŋ cimɨdaŋ sɨbaŋ iaha akuaba akuaba lamalama hɨsɨŋ agadɨ viavɨla sabaŋ donɨki hulɨ sabɨ hɨvɨ lamami. Lavɨla Asɨ saŋ sagalɨ hɨlahɨla saŋ avɨŋ makaŋ ifɨcɨkɨlami. Ifɨcɨkɨla via akuaba akuaba lamalama hɨsɨŋ sabaŋ donɨki hulɨ sabɨ hɨvɨ hɨnimi agadɨ hɨvɨ lamami. Lamavɨla Aisakɨ dɨdaŋ nudɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ ahica agɨladɨdaŋ vimi. Viavɨla fipɨ Asɨ abami agasaŋ uavɨmi. \v 4 Uavɨdaci uaiaŋ pabiŋ uci anihuliŋ me hɨvɨ halu agadɨ igɨci ataŋ tagɨlaŋ daŋ hɨnimi. \v 5 Lɨci nudɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ ahica agɨladɨ abami. Namɨlaŋ ahica sabaŋ donɨki agadɨ neŋ migɨla hɨnihalaŋ uami. Hɨnidalaŋ viaŋ Aisakɨ hula adeŋ uavɨla mɨgalɨfɨlɨbavɨla Asɨ dɨ ibi mɨŋaiahavɨla cɨhu vebalu uami. \v 6 La Ebɨlam agaŋ Aisakɨ saŋ avɨŋ makaŋ via iguci havami. Lɨci nɨbu nukeŋ avɨŋ daŋ puia ninaŋ daŋ mɨŋalɨvavɨla uavɨmi. \v 7 Ua hɨbɨ cina Aisakɨ agaŋ Ebɨlam dɨ abami. Iavaŋ uami. Lɨci abami. Ninaŋ akɨ uami. Lɨci abami. Viaŋ igɨlɨŋ avɨŋ daŋ avɨŋ makaŋ daŋ hanɨbuŋ uami. Agadɨ ala sabaŋ sipsipɨ ninaŋ abeŋ hɨsɨŋ viavɨla sagalɨ igubalu uami. \v 8 Lɨci Ebɨlam agaŋ cɨhu nudɨ abami. Ninaŋ uami. Asɨ nukeŋ sabaŋ sipsipɨ ninaŋ iguci sagalɨ igubalu uami. Hameŋ abavɨla ahica uavɨmi. \p \v 9 Uavɨla \x - \xo 22.9 \xo*\xt Je 2.21\xt*\x* fipɨ Asɨ abami heŋ iahuavɨla Ebɨlam agaŋ Asɨ saŋ sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ lɨba vadɨm ibilami. Ibilavɨla avɨŋ makaŋ agɨladɨ lɨba vadɨm sabɨ heŋ ahɨlɨci iahuavɨmi. Ahɨlɨci iahuavɨci Aisakɨ dɨ hɨcɨ human lɨmɨn hɨvɨ hahami. Hahavɨla avɨŋ makaŋ ahɨlɨci iahuavɨmi agɨladɨ sabɨ heŋ ala lamami. \v 10 La puia ninaŋ viavɨla Aisakɨ dɨ iamɨla hɨmɨben aba lɨmi. \v 11 Lɨdaci Asɨ Iaue dɨ ciaŋ hali hɨsɨŋ agaŋ Asɨ dɨ haiabɨla hɨniavɨla Ebɨlam dɨ ulavɨla abami. Ebɨlam uami. Lɨci abami. Viaŋ nan hɨnidin uami. \v 12 Lɨci Asɨ Iaue dɨ ciaŋ hali hɨsɨŋ agaŋ nudɨ abami. Nama ninaŋ agadɨ ifɨhɨmɨmɨnaŋ uami. La nama nudɨ akuaba akuaba cɨki avi lɨmɨnaŋ uami. Nama nadɨ ninaŋ pabiŋ cɨki sɨbaŋ agasaŋ mavɨn hɨnilanaŋ uami. Agadɨ ala Asɨ nudɨ ifɨhɨmavɨla sagalɨ igu igu saŋ abɨci nama ma mɨlɨmɨŋɨnaŋ uami. Nama Asɨ saŋ lɨdavɨla nudɨ lɨhu hɨvɨ hɨnilanaŋ sadaŋ hameŋ lɨnaŋ uami. Lɨnaŋ Asɨ nadɨ ci igi uami. \v 13 Lɨci Ebɨlam agaŋ igasula igɨci kɨlɨ cɨki agadɨ cigɨla agaŋ sabaŋ sipsipɨ muŋaŋ agadɨ lamamigɨlɨci hɨnimi. Lɨci igavɨla ua sabaŋ sipsipɨ agadɨ ifɨhɨma viavɨla ve sagalɨ saŋ sɨkasɨkan avɨŋ hɨvɨ lamɨci lɨhua fɨhalami. Hameŋ lɨci sabaŋ sipsipɨ agaŋ Aisakɨ dɨ uvɨsɨjiŋ vimi. \v 14 Lɨci Ebɨlam agaŋ fipɨ agadɨ ibi lamavɨla abami. Asɨ Iaue nukeŋ akuaba akuaba agɨladɨ igulalɨ uami. Lɨci hameŋ laci hameŋ laci abavɨhadami. Asɨ Iaue dɨ halu heŋ ala nɨbu akuaba akuaba igubali uavɨhadami.\fig Ebɨlam agaŋ Aisakɨ dɨ iamɨla hɨmɨben aba lɨmi.|src="C-018.jpg" size="col" copy="NTM" ref="22.10"\fig* \p \v 15 Asɨ Iaue dɨ ciaŋ hali hɨsɨŋ agaŋ Ebɨlam dɨ cɨhu tɨbɨ ulavɨla abami. \v 16 Asɨ \x - \xo 22.16-17 \xo*\xt Ib 6.13-14\xt*\x* Iaue agaŋ nameŋ abi uami. Viaŋ iadɨ nukeŋ ibi hɨvɨ abin aba abi uami. Hɨvɨ hekɨlɨ aba abin aba abi uami. Nama nadɨ ninaŋ pabiŋ sɨbaŋ agasaŋ mavɨn hɨnilanaŋ agadɨ ala ma mɨlɨmɨŋɨnaŋ aba abi uami. \v 17 Hameŋ \x - \xo 22.17 \xo*\xt Ib 11.12\xt*\x* sadaŋ viaŋ nadɨ huaci lamɨben aba abi uami. La nadɨ iamɨlɨhalina agɨladɨ lɨlɨŋ iaha habɨlavɨla lidɨ uaiaŋ susu hɨvɨ hɨniavɨlalɨ hameŋ ala hɨniavɨbali aba abi uami. Hacɨŋ hɨlɨcɨ avɨli hekɨlɨ caba hɨvɨ hɨniavɨlalɨ hameŋ hɨniavɨbali aba abi uami. La nadɨ iamɨlɨhalina agɨlaŋ hulaŋ nulɨdɨ nagɨli lamavɨbali agɨlaŋ hula sagaŋ lɨbavɨla nulɨdɨ lɨvalavɨbali aba abi uami. Lavɨla nulɨdɨ haiabɨla agadɨ vihavɨbali aba abi uami. \v 18 Nama \x - \xo 22.18 \xo*\xt HJL 3.25\xt*\x* iadɨ ciaŋ lubiahɨlɨnaŋ sadaŋ viaŋ nadɨ iamɨlɨhalina agɨlasaŋ igahɨlahɨla hulaŋ iamɨgali hɨdɨlɨ mu mu sɨkasɨkan fɨli neŋ hɨniavɨlalɨ agɨladɨ huaci lamɨben aba abi uami. \v 19 Lɨci Ebɨlam agaŋ Aisakɨ dɨ viavɨla cɨhu sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ ahica hɨniavɨmi heŋ vehavɨmi. Vevɨla nulɨdɨ viavɨla sɨkasɨkan Belɨseba avɨli sɨmɨ tulɨ heŋ vehavɨmi. Vevɨla heŋ ala hɨniavɨhadami. \s Naholɨ dɨ ninadinu agɨladɨ ibi lugɨlavɨmi. \p \v 20 Ebɨlam agaŋ Belɨseba avɨli sɨmɨ tulɨ caba heŋ hɨniadami. La mu tɨbɨ imanu Naholɨ abinu Milɨka agaŋ ninaŋ agɨladɨ huhɨlami agadɨ ciaŋ hɨjɨ igahɨlami. \v 21 Ninadinu agɨladɨ ibi nameŋ. Usɨ nɨbu Cimegeŋ. Mu Busɨ. Mu Kemuelɨ. Nɨbu Alam iaganu. \v 22 Mu Kesetɨ. Mu Haso. Mu Pilɨdasɨ. Mu Jitɨlapɨ. Mu Betuelɨ. \v 23 Nɨbu Lebeka iaganu. Naholɨ nɨbu Ebɨlam imanu. Naholɨ abinu Milɨka ninaŋ huhɨlami agɨladɨ lugɨlavɨci ua human limu fɨhala human limu ahica pam cɨjɨŋ iahami. \v 24 Naholɨ abinu hɨvɨ agadɨ ibi Leuma. Nɨbu ninaŋ limu ahica limu ahica huhɨlami. Nulɨdɨ ibi nameŋ. Mu Teba. Mu Gehim. Mu Tehisɨ. Mu Maka. \c 23 \s Sela hɨmɨci Ebɨlam agaŋ nusaŋ lɨba haca lavami. \p \v 1 Sela dɨ hualɨ lugɨlavɨci ua 127 iahami. \v 2 Lɨci Sela agaŋ Kiliatalɨba haiabɨla heŋ hɨniavɨla hɨmami. Kiliatalɨba haiabɨla agadɨ ibi mu Hebɨlon. Haiabɨla agaŋ nɨbu Kenan fɨli tɨbɨ hɨniadami. Heŋ hɨniavɨla hɨmɨci Ebɨlam agaŋ abinu saŋ mavɨn mɨŋamɨŋa ilɨhami. \v 3 La \x - \xo 23.3-16 \xo*\xt HJL 7.16\xt*\x* hɨnimita Ebɨlam agaŋ Sela dɨ valɨ agadɨ vala uavɨla Hitɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ abami. \v 4 Viaŋ \x - \xo 23.4 \xo*\xt Ib 11.9, 11.13\xt*\x* hulaŋ ihɨlɨŋ ve namɨlaŋ hula hɨnilan uami. Iadɨ iamɨgali agaŋ nɨbu ci hɨmi sadaŋ viaŋ naludɨ fɨli tɨbɨ lavɨben uami. La nudɨ valɨ agadɨ lɨba haca hɨvɨ hudɨben uami. \v 5 Lɨci Hitɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ abavɨmi. \v 6 Hulaŋ hekɨlɨ uavɨmi. Igahɨlɨha uavɨmi. Nama manɨgali hekɨlɨ uavɨmi. Nama nukeŋ lɨba haca huaci sɨbaŋ agadɨ iga lɨbɨmɨŋɨha uavɨmi. Lɨnaŋ lɨba haca iaganu agaŋ nasaŋ igubali uavɨmi. Ma mɨlɨmɨŋɨbali uavɨmi. Iguci nama abina dɨ valɨ agadɨ lɨba haca heŋ hudɨha uavɨmi. \v 7 Lɨhavɨci Ebɨlam agaŋ lagulamavɨla Hitɨ hɨdɨlɨ fɨli tɨbɨ heŋ hɨniavɨhadami agɨladɨ ibi mɨŋaiahɨben aba mɨgalɨfɨlɨbami. \v 8 Mɨgalɨfɨlɨbavɨla abami. Namɨlaŋ iadɨ iamɨgali agadɨ valɨ lɨba haca heŋ hudahuda saŋ alia aba abavɨla ha namɨlaŋ iadɨ ahɨliahuavɨla Sohalɨ dɨ ninaŋ Efɨlon dɨ abitɨhɨhalaŋ uami. \v 9 Lɨlaŋ Efɨlon iasaŋ lɨba haca Makɨpela fɨli tɨbɨ hɨnidi agadɨ igum uami. Lɨba haca agaŋ nudɨ fɨli tɨbɨ agadɨ caba heŋ hɨni uami. Nɨbu anɨm hɨlɨcɨ vameba igu igu saŋ abɨci ha namɨlaŋ igasulɨdalaŋ nusaŋ hameŋ laci ala iguben uami. Lɨlɨŋ sudɨ haca mavamava hɨsɨŋ fɨli tɨbɨ agaŋ iadɨ laci hɨnibali uami. \v 10 Lua madɨŋ haiabɨla hɨbɨ ivu ivu mikɨ heŋ ciaŋ aba aba hɨniavɨdaci Efɨlon agaŋ nudɨ hɨdɨlɨ pam Hitɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ hula mɨgahɨniavɨmi. Hulaŋ iamɨgali Hitɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ igahɨlahɨla hɨniavɨdaci Efɨlon agaŋ Ebɨlam dɨ abami. \v 11 Hulaŋ hekɨlɨ ha hɨma uami. Iadɨ ciaŋ agadɨ igahɨlɨha uami. Viaŋ fɨli tɨbɨ agadɨdaŋ lɨba haca agadɨdaŋ nasaŋ havɨ iguben uami. Iadɨ hɨdɨlɨ pam agɨlaŋ igasulavɨdaci viaŋ nasaŋ fɨli tɨbɨ agadɨ iguben uami. Lɨlɨŋ nama nadɨ abina dɨ valɨ agadɨ via ua fɨli tɨbɨ heŋ lɨba haca hɨvɨ hudɨbanaŋ uami. \v 12 Lɨci Ebɨlam agaŋ hulaŋ iamɨgali haiabɨla heŋ hɨsɨŋ agɨladɨ ibi mɨŋaiahɨben aba mɨgalɨfɨlɨbami. \v 13 La iaha hulaŋ iamɨgali hudɨmɨda igahɨlavɨdaci Efɨlon dɨ abami. Ha huaci uami. Agadɨ ala iadɨ ciaŋ agasaŋ hɨji lamɨha uami. Viaŋ iabi nadɨ fɨli tɨbɨ agadɨ lavɨben uami. Nama iadɨ anɨm hɨlɨcɨ agɨladɨ viha uami. Lɨnaŋ viaŋ iadɨ iamɨgali dɨ valɨ agadɨ nadɨ fɨli tɨbɨ heŋ lɨba haca hɨvɨ hudɨben uami. \v 14 Lɨci Efɨlon agaŋ Ebɨlam dɨ abami. \v 15 Hulaŋ hekɨlɨ uami. Iadɨ ciaŋ igahɨlɨha uami. Fɨli tɨbɨ nagadɨ lavɨben aba ha nudɨ lɨba silɨva hɨlɨcɨ 400 uami. Agadɨ ala ha vana hɨnim uami. Nusaŋ igahɨlɨmɨnaŋ uami. Fɨli tɨbɨ agadɨ havɨ viavɨla lɨba haca hɨvɨ abina dɨ valɨ agadɨ heŋ hudɨha uami. \v 16 Lɨci Ebɨlam agaŋ ciaŋ agasaŋ alia uavɨla lɨba silɨva hɨlɨcɨ 400 sɨhɨvia lugɨlavɨla igumi. Hitɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ igahɨlavɨdaci Efɨlon abami hameŋ laci ala fɨli tɨbɨ agadɨ viben aba anɨm hɨlɨcɨ Efɨlon saŋ igumi. Lɨba silɨva hɨlɨcɨ lugɨlami ha anɨm hɨlɨcɨ sibɨla hɨsɨŋ lugɨlavɨhadami hameŋ me lugɨlami. \p \v 17 Anɨm hɨlɨcɨ igumi agasaŋ igahɨlavɨla Efɨlon dɨ fɨli tɨbɨ agadɨ vimi. Efɨlon dɨ fɨli tɨbɨ nɨbu Makɨpela fɨli tɨbɨ agadɨ limu tɨbɨ. Makɨpela fɨli tɨbɨ agaŋ nɨbu Mamɨle haiabɨla mikɨ hɨniadami. Ebɨlam agaŋ fɨli tɨbɨ lɨba haca daŋ agadɨdaŋ kɨlɨ heŋ hɨniavɨhadami agɨladɨdaŋ sɨkasɨkan vimi. \v 18 Hulaŋ iamɨgali Hitɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ nɨbu hula hɨnihɨni igavɨdaci fɨli tɨbɨ agadɨ lavami. \v 19 Lavavɨla abinu Sela dɨ valɨ agadɨ lɨba haca Makɨpela fɨli tɨbɨ hɨnimi heŋ hudami. Makɨpela fɨli tɨbɨ ha Mamɨle haiabɨla mikɨ hɨniadami. Mamɨle haiabɨla nɨbu Kenan fɨli tɨbɨ hɨniadami. Mamɨle haiabɨla agadɨ ibi mu ha Hebɨlon. \v 20 Fɨli tɨbɨ lɨba haca daŋ ha Hitɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ. Agadɨ ala Ebɨlam dɨ hɨdɨlɨ agɨlasaŋ valavɨmi. Lɨhavɨci nudɨ hɨdɨlɨ pam agɨlaŋ hɨmavɨdaci heŋ laci ala mavamava hudavɨhadami. \c 24 \s Ebɨlam agaŋ Aisakɨ saŋ iamɨgali iga vivi saŋ abami. \p \v 1 Ebɨlam agaŋ akuaba akuaba sibɨla vidaci Asɨ Iaue nudɨ ahɨliahuiahu huaci lamadami. Lɨdaci huaci laci hɨniadami. Hɨnia ua hadi hadi lɨmi. \v 2-3 La nɨbu nudɨ hɨmamɨgɨlɨ daŋ nɨbu hula hutesɨ hɨnihɨni nudɨ akuaba akuaba migɨladami agadɨ ulɨci vemi. Veci nudɨ abami. Ciaŋ mɨguben aba nadɨ human agadɨ iadɨ lagiŋ lɨhu hɨvɨ lamɨnaŋ vem uami. La nama Asɨ Iaue akuaba akuaba fɨli hɨsɨŋ uaiaŋ susu hɨsɨŋ agɨladɨ migɨlɨlalɨ agadɨ ibi hɨvɨ abɨha uami. Hɨvɨ hekɨlɨ aba abɨha uami. Lavɨla nama iadɨ ninaŋ Aisakɨ saŋ iamɨgali Kenan hɨdɨlɨ fɨli tɨbɨ viaŋ hɨnidin neŋ hɨsɨŋ agadɨ igavɨla lɨbɨmɨŋɨmɨnaŋ uami. \v 4 Nama iadɨ haiabɨla uavɨla iamɨgali mɨnibɨlɨ iadɨ hɨdɨlɨ pam agadɨ suhɨlavɨla via vaveha uami. Vavenaŋ iadɨ ninaŋ agaŋ nudɨ sabibali uami. \v 5 Lɨci nudɨ hɨmamɨgɨlɨ daŋ agaŋ abami. Iamɨgali mɨnibɨlɨ agaŋ nudɨ haiabɨla agadɨ valavɨla viaŋ hula fɨli tɨbɨ neŋ veve saŋ valɨci ha viaŋ akɨ lɨben uami. Cɨhu ve nadɨ ninaŋ agadɨ viavɨla nadɨ fɨli tɨbɨ uben uami. \v 6 Lɨci Ebɨlam agaŋ abami. Nama iadɨ ninaŋ agadɨ viavɨla iadɨ fɨli tɨbɨ heŋ umɨnaŋ uami. \v 7 Viaŋ iadɨ iavaŋ hula iadɨ hɨdɨlɨ pam agɨlaŋ hula iadɨ fɨli tɨbɨ hɨnidalɨŋ Asɨ Iaue akuaba akuaba uaiaŋ susu hɨsɨŋ migɨlɨlalɨ agaŋ nɨbu iadɨ neŋ vavevɨla abami uami. Hɨvɨ hekɨlɨ aba abami uami. Fɨli tɨbɨ nama hɨnidanaŋ nagadɨ nadɨ iamɨlɨhalina agɨlasaŋ iguben aba abami uami. Asɨ Iaue agaŋ nudɨ ciaŋ hali hɨsɨŋ agadɨ abɨci nɨbu mɨse iadɨ fɨli tɨbɨ heŋ udaci nama sɨvɨ ubanaŋ uami. Hameŋ lɨci ha nama huaci iadɨ ninaŋ saŋ iamɨgali mɨnibɨlɨ heŋ hɨsɨŋ vibanaŋ uami. \v 8 Iamɨgali mɨnibɨlɨ agaŋ nama hula veve saŋ valɨci ha nama iamɨgali mɨnibɨlɨ iadɨ hɨvɨ hɨsɨŋ vavevave saŋ hɨvɨ hekɨlɨ aba abɨbanaŋ agasaŋ hɨji cuvɨlɨŋ lamɨmɨnaŋ uami. Agadɨ ala nama cɨhu ve iadɨ ninaŋ agadɨ viavɨla iadɨ fɨli tɨbɨ heŋ umɨnaŋ uami. \v 9 Lɨci nudɨ hɨmamɨgɨlɨ daŋ agaŋ nudɨ manɨgali Ebɨlam dɨ lagiŋ lɨhu hɨvɨ human lamɨci uci abami. Hɨvɨ hekɨlɨ uami. Akuaba akuaba abɨnaŋ agadɨ hameŋ laci ala lɨben uami. \p \v 10 La nudɨ hɨmamɨgɨlɨ daŋ agaŋ sabaŋ kamelɨ human limu limu fɨhala agɨladɨdaŋ akuaba akuaba huaci huaci agɨladɨdaŋ viavɨla Naholɨ dɨ haiabɨla uavɨmi. Naholɨ dɨ haiabɨla agaŋ Mesopotemia fɨli tɨbɨ heŋ hɨniadami. \v 11 Ua hɨdahɨda hɨfɨlɨdaŋ hɨvɨ haiabɨla agadɨ lua madɨŋ madɨŋ heŋ iahuavɨmi. Iamɨgali avɨli licilici lakuku hɨvɨ ua iahuavɨla sabaŋ kamelɨ agɨladɨ abɨci avɨli sɨmɨ tulɨ caba heŋ mɨgalɨfɨlɨba hɨniavɨmi. \v 12 La hɨniavɨdaci abami. Asɨ Iaue nama iadɨ manɨgali Ebɨlam dɨ Asɨ uami. Nama iadɨ manɨgali agasaŋ mavɨn hɨniha uami. Lɨnaŋ sibɨla akuaba akuaba viaŋ viben agaŋ huaci laci iaham uami. \v 13 Viaŋ avɨli sɨmɨ tulɨ mikɨ neŋ hɨnidalɨŋ iamɨgali mɨnibɨlɨ haiabɨla neŋ hɨsɨŋ agɨlaŋ avɨli licilici saŋ neŋ vehavɨbali uami. \v 14 Vehavɨci viaŋ iamɨgali mɨnibɨlɨ mu agadɨ nameŋ abɨben uami. Nama fɨli sɨji avɨli daŋ agadɨ mɨŋamɨgɨnaŋ nɨlɨŋ aba abɨben uami. Abɨlɨŋ alia nɨha aba abɨbali uami. Lɨnaŋ nadɨ sabaŋ kamelɨ agɨlasaŋ avi igulɨŋ navɨbali aba abɨbali uami. Hameŋ abɨci viaŋ hɨji nameŋ lamɨben uami. Iamɨgali mɨnibɨlɨ nagadɨ ala nadɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ Aisakɨ saŋ lɨbɨmɨŋahanaŋ aba abɨben uami. Hameŋ lɨnaŋ viaŋ hɨji nameŋ lamɨben uami. Ha iadɨ manɨgali agasaŋ mavɨn hɨniavɨla ahɨliahui aba abɨben uami. \p \v 15 Ebɨlam dɨ hɨmamɨgɨlɨ daŋ agaŋ Asɨ dɨ aba aba hɨnidaci Lebeka agaŋ nudɨ fɨli sɨji macɨŋ sabɨ hɨvɨ lamavɨla haiabɨla agadɨ vala vemi. Lebeka dɨ iaganu nɨbu Betuelɨ. Betuelɨ dɨ iaganu nɨbu Naholɨ. Naholɨ nɨbu Ebɨlam dɨ imanu. Betuelɨ dɨ iamɨnu nɨbu Milɨka. \v 16 Lebeka dɨ mugaŋ lamɨgaŋ agaŋ nɨbu huaci sɨbaŋ hɨniadami. Nɨbu hulaŋ mu hula ma hɨdɨmaŋ. Nɨbu nudɨ fɨli sɨji via vevɨla avɨli sɨmɨ tulɨ hɨvɨ mɨguavɨla avɨli liciavɨla cɨhu iahami. \v 17 Iahɨci Ebɨlam dɨ hɨmamɨgɨlɨ daŋ agaŋ lɨhalɨha nudɨ pɨŋ uavɨla abami. Iasaŋ nadɨ avɨli sɨji igunaŋ nacɨhulɨŋ uami. \v 18 Lɨci Lebeka agaŋ abami. Hulaŋ hekɨlɨ nɨha uami. La lɨhalɨha mɨŋamɨga mɨŋaiaha via hɨnidaci nami. \v 19 Nɨci ci lɨci Lebeka agaŋ nudɨ abami. Nadɨ sabaŋ kamelɨ agɨlasaŋ avi avɨli igulɨŋ navɨla humɨgaŋ laguavɨm uami. \v 20 Hameŋ abavɨla lɨba hɨbɨn hɨbɨn sɨhɨm sabaŋ navɨhadami heŋ mɨŋamɨjici mɨguci navɨmi. Navɨdaci cɨhu lɨhalɨha uvɨhevɨla avɨli licimi. La hameŋ laci vavevave mɨŋamɨjidaci mɨgudaci nana humɨgaŋ laguavɨmi. \v 21 Iamɨgali mɨnibɨlɨ agaŋ avɨli licidaci Ebɨlam dɨ hɨmamɨgɨlɨ daŋ agaŋ ciaŋ ma abami. Nɨbu havɨ igasulasula hɨnimi. Nɨbu sɨhɨvia igɨben aba lɨmi. Asɨ Iaue agaŋ sibɨla viaŋ vin agadɨ huaci lamɨbali ua hɨma aba igahɨlahɨla hɨnimi. \p \v 22 Lɨdaci sabaŋ kamelɨ agɨlaŋ avɨli navɨci ci lɨci Ebɨlam dɨ hɨmamɨgɨlɨ daŋ agaŋ luvɨŋ lɨba golɨ hɨvɨ vihavɨmi agadɨ viavɨla Lebeka saŋ igumi. Human lavi lɨba golɨ hɨvɨ vihavɨmi agɨladɨ avi nusaŋ igumi. Human lavi agɨladɨdaŋ luvɨŋ agadɨdaŋ anɨm hɨlɨcɨ hekɨlɨ hɨvɨ vihavɨmi. Luvɨŋ agadɨ vɨhɨlɨ ha 5 gɨlam. Lavi agɨladɨ vɨhɨlɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ ha 100 gɨlam. \v 23 Lavɨla abami. Iadɨ abɨha uami. Nadɨ iagana ani uami. Nadɨ iagana dɨ ulaŋ ani hɨnihɨni fipɨ daŋ lɨci alaŋ nama hula ubalu uami. Uavɨla iadɨ sibɨla pam hɨsɨŋ agɨlaŋ hula iabi hɨfɨlɨ namɨlaŋ hula hɨsɨvɨbalu uami. \v 24 Lɨci Lebeka agaŋ abami. Iadɨ iavaŋ nɨbu Betuelɨ uami. Betuelɨ dɨ iaganu nɨbu Naholɨ uami. Betuelɨ dɨ iamɨnu nɨbu Milɨka uami. \v 25 Humɨsɨ akuaba akuaba huaci huaci sabaŋ kamelɨ navɨlalɨ agɨlaŋ hanɨbuŋ hɨniavi uami. Ani hɨnihɨni fipɨ avi hanɨbuŋ hɨniavi uami. \v 26 Lɨci Ebɨlam dɨ hɨmamɨgɨlɨ daŋ agaŋ hali lɨbuhɨlavɨla cɨhu Asɨ Iaue dɨ ibi mɨŋaiahɨben aba mɨgalɨfɨlɨbami. \v 27 La abami. Viaŋ Asɨ Iaue dɨ ibi mɨŋaiahin uami. Nɨbu iadɨ manɨgali Ebɨlam dɨ Asɨ uami. Nɨbu iadɨ manɨgali saŋ mavɨn hɨnilalɨ uami. Hɨnihɨni akuaba akuaba lɨlɨ saŋ abɨlalɨ agɨladɨ hameŋ laci lɨlalɨ uami. Hameŋ sadaŋ iadɨ viavɨla iadɨ manɨgali agadɨ hɨdɨlɨ pam hɨniavi neŋ vave uami. \p \v 28 Lɨci iamɨgali mɨnibɨlɨ agaŋ haŋɨla iamɨnu dɨ ulaŋ umi. Uavɨla akuaba akuaba lɨmi agasaŋ sulami. \v 29-30 Sulɨdaci Lebeka amunu Laban agaŋ luvɨŋ mugaŋ sɨmɨ hɨvɨ hɨnimi agadɨ igami. Human lavi nudɨ nadinu dɨ human hɨvɨ hɨniavɨmi agɨladɨ avi igami. Lɨci Lebeka agaŋ Ebɨlam dɨ hɨmamɨgɨlɨ daŋ agaŋ abami agadɨ sulɨdaci Laban agaŋ igahɨlami. Igahɨlavɨla lua haiabɨla madɨŋ madɨŋ heŋ lɨhalɨha ivouavɨla igɨci Ebɨlam dɨ hɨmamɨgɨlɨ daŋ agaŋ hula nudɨ sabaŋ kamelɨ agɨlaŋ hula avɨli sɨmɨ tulɨ mikɨ heŋ lagulama hɨniavɨmi. \v 31 Hɨniavɨdaci Laban agaŋ nudɨ abami. Asɨ Iaue agaŋ nadɨ huaci lamɨlalɨ uami. Akɨ saŋ haiabɨla neŋ lagulama hɨnidanaŋ uami. Venaŋ alaŋ ahica haiabɨla agadɨ lua muji ivoumɨli uami. Viaŋ nasadaŋ nadɨ sabaŋ kamelɨ agɨlasadaŋ fipɨ ci mɨŋahihɨlin uami. \v 32 Lɨci Ebɨlam dɨ hɨmamɨgɨlɨ daŋ agaŋ uleŋ muji ivoumi. Ivouci Laban agaŋ nudɨ sibɨla hɨsɨŋ agɨladɨ abami. Akuaba akuaba nulɨdɨ sabaŋ kamelɨ sabɨ hɨvɨ hɨniavadi agɨladɨ ahɨla via lamavɨla nulɨsaŋ humɨsɨ akuaba akuaba agɨladɨ igulaŋ navɨm uami. La Ebɨlam dɨ hɨmamɨgɨlɨ daŋ agasadaŋ nudɨ sibɨla hɨsɨŋ agɨlasadaŋ avɨli igulaŋ hɨcɨ husavɨm uami. \v 33 Lɨci hɨcɨ husa fɨhala hɨniavɨdaci nulɨsaŋ sɨmɨŋ vavehavɨmi. Vavehavɨci Ebɨlam dɨ hɨmamɨgɨlɨ daŋ agaŋ abami. Viaŋ sɨmɨŋ lɨhalɨha ma nɨben uami. Vana viaŋ ciaŋ sula fɨhalavɨla ala sɨmɨŋ heŋ nɨben uami. Lɨci Laban agaŋ abami. Alia sulɨha uami.\fig Laban agaŋ luvɨŋ mugaŋ sɨmɨ hɨvɨ hɨnimi agadɨ igami.|alt="Rebekah with septum nose ring." src="RebekahSep.jpg" size="col" copy="Gordon Thompson © 2010, 2017 Wyclife Bible Translators, Inc. Licensed under the Creatve Commons, Atributon-NonCommercial-NoDerivs 3.0 Australia License" ref="24.29-30"\fig* \p \v 34 Lɨci Ebɨlam dɨ hɨmamɨgɨlɨ daŋ agaŋ abami. Viaŋ Ebɨlam dɨ hɨmamɨgɨlɨ daŋ uami. \v 35 Asɨ Iaue agaŋ iadɨ manɨgali agadɨ huaci lamavɨla nusaŋ akuaba akuaba akape igudaci nɨbu hulaŋ hekɨlɨ hɨnilalɨ uami. La nɨbu sabaŋ sipsipɨ sabaŋ bulɨmakau sabaŋ kamelɨ sabaŋ donɨki akape daŋ hɨnilalɨ uami. Lɨba silɨva lɨba golɨ akuaba akuaba akape daŋ hɨnilalɨ uami. Sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ iamɨgali avi akape daŋ hɨnilalɨ uami. \v 36 Nudɨ abinu Sela nɨbu hadi hadi sɨbaŋ hɨniavɨla ninaŋ huhɨlami uami. Lɨci iadɨ manɨgali agaŋ nudɨ akuaba akuaba agɨladɨ nudɨ ninanu dɨ human hɨvɨ lamami uami. \v 37-38 La ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ mu iadɨ nameŋ abalɨ uami. Nama iadɨ ninaŋ saŋ iamɨgali Kenan hɨdɨlɨ fɨli tɨbɨ viaŋ hɨnidin neŋ hɨsɨŋ agadɨ igavɨla lɨbɨmɨŋɨmɨnaŋ aba abalɨ uami. Nama iadɨ iavaŋ dɨ hɨvɨ uavɨla nudɨ hɨdɨlɨ pam agɨladɨ iamɨgali mɨnibɨlɨ igavɨla via vaveha aba abalɨ uami. Vavenaŋ iadɨ ninaŋ agaŋ nudɨ sabibali aba abalɨ uami. Iadɨ manɨgali agaŋ hameŋ abalɨ uami. Lɨci viaŋ Asɨ dɨ ibi luvɨlavɨla hɨvɨ hekɨlɨ aba abacin uami. Nama abɨnaŋ hameŋ ala lɨben aba abacin uami. \v 39 Hameŋ abavɨla iadɨ manɨgali agadɨ nameŋ abacin uami. Iamɨgali mɨnibɨlɨ agaŋ viaŋ hula veve saŋ valɨci ha akɨ lɨben aba abacin uami. \v 40 Lɨlɨŋ nɨbu iadɨ nameŋ abalɨ uami. Viaŋ Asɨ Iaue dɨ ciaŋ lubiahɨlɨlan aba abalɨ uami. Nɨbu nudɨ ciaŋ hali hɨsɨŋ agadɨ abɨci nama hula uavɨla nadɨ ahɨliahuci nadɨ sibɨla agaŋ huaci iahɨbali aba abalɨ uami. Lɨci nama iadɨ iavaŋ dɨ hɨvɨ uavɨla nudɨ hɨdɨlɨ pam agɨladɨ iamɨgali mɨnibɨlɨ agadɨ igavɨla iadɨ ninaŋ sabibali agasaŋ vibanaŋ aba abalɨ uami. \v 41 Nama iadɨ iavaŋ dɨ hɨvɨ unaŋ nudɨ hɨdɨlɨ pam agɨlaŋ ma alia aba abavɨci ha nama iamɨgali mɨnibɨlɨ iadɨ hɨvɨ hɨsɨŋ vavevave saŋ hɨvɨ hekɨlɨ aba abɨnaŋ agasaŋ hɨji cuvɨlɨŋ lamɨmɨnaŋ aba abalɨ uami. \p \v 42 Lɨci viaŋ iabi avɨli sɨmɨ tulɨ abɨla heŋ ve iahavɨla nameŋ abin uami. Asɨ Iaue nama iadɨ manɨgali Ebɨlam dɨ Asɨ aba abin uami. Nama iadɨ ahɨliahunaŋ iadɨ sibɨla agaŋ huaci iahɨbali aba abin uami. \v 43 Malɨciŋ viaŋ avɨli sɨmɨ tulɨ mikɨ lagulama hɨnidin aba abin uami. Iamɨgali mɨnibɨlɨ mu avɨli liciben aba veci viaŋ nameŋ abɨben aba abin uami. Nadɨ avɨli sɨji iasaŋ igunaŋ nacɨhulɨŋ aba abɨben aba abin uami. \v 44 Abɨlɨŋ alia nɨha aba abɨbali aba abin uami. Lɨnaŋ nadɨ sabaŋ kamelɨ agɨlasaŋ avi igulɨŋ navɨbali aba abɨbali aba abin uami. Hameŋ abɨci viaŋ hɨji nameŋ lamɨben aba abin uami. Iamɨgali nudɨ ala iadɨ manɨgali agadɨ ninaŋ agasaŋ lɨbɨmɨŋahanaŋ aba abɨben aba abin uami. \p \v 45 Viaŋ hɨji hɨvɨ Asɨ dɨ aba aba hɨnidalɨŋ Lebeka agaŋ nudɨ fɨli sɨji macɨŋ sabɨ hɨvɨ lamavɨla avɨli liciben aba ve uami. Vevɨla avɨli sɨmɨ tulɨ hɨvɨ mɨgua liciavɨla iahɨci abin uami. Iasaŋ avɨli igunaŋ nacɨhulɨŋ aba abin uami. \v 46 Lɨlɨŋ avɨli sɨji agadɨ lɨhalɨha mɨŋamɨga mɨŋalɨva hɨnihɨni abi uami. Nɨha aba abi uami. Lɨnaŋ nadɨ sabaŋ kamelɨ agɨlasaŋ avi igulɨŋ navɨbali aba abi uami. Lɨci viaŋ nɨlɨŋ nɨbu iadɨ sabaŋ kamelɨ agɨlasaŋ avi iguci navi uami. \v 47 Lɨhavɨci viaŋ nudɨ abitɨhin uami. Nadɨ iagana ani aba abin uami. Lɨlɨŋ nɨbu abi uami. Iadɨ iavaŋ nɨbu Betuelɨ aba abi uami. Betuelɨ dɨ iaganu nɨbu Naholɨ aba abi uami. Betuelɨ dɨ iamɨnu nɨbu Milɨka aba abi uami. Lɨci viaŋ luvɨŋ agadɨ nudɨ mugaŋ sɨmɨ hɨvɨ lamin uami. Human lavi ahica agɨladɨ avi nudɨ human limu limu hɨvɨ iahu lamin uami. \v 48 La hali lɨbuhɨlavɨla cɨhu Asɨ Iaue dɨ ibi mɨŋaiahɨben aba mɨgalɨfɨlɨbavɨla abin uami. Viaŋ Asɨ Iaue dɨ ibi mɨŋaiahin aba abin uami. Iadɨ manɨgali agadɨ Asɨ agaŋ iadɨ via neŋ vave aba abin uami. Iadɨ manɨgali Ebɨlam dɨ imanu agadɨ ulaŋ hɨvɨ vave aba abin uami. Lɨci viaŋ nudɨ ajinu dɨ via uben aba abin uami. Via ulɨŋ iadɨ manɨgali agadɨ ninaŋ agaŋ nudɨ sabibali aba abin uami. \v 49 Alialaŋ uami. Namɨlaŋ iadɨ manɨgali agasaŋ mavɨn hɨniavɨla akuaba akuaba lɨlɨ saŋ abalɨ hameŋ laci lɨben aba ha iadɨ sɨhɨvia sɨbaŋ abɨhalaŋ uami. Hɨma aba abɨlaŋ viaŋ naludɨ vala uben uami. \p \v 50 Lɨci Laban hula Betuelɨ hula cɨhu abavɨmi. Asɨ Iaue nukeŋ sibɨla vi agadɨ alaŋ cɨhu akuaba akuaba ciaŋ ma abɨbalu uavɨmi. \v 51 Lebeka ha hɨnidi uavɨmi. Viavɨla uha uavɨmi. Lɨnaŋ nadɨ manɨgali agadɨ ninaŋ agaŋ nudɨ sabim uavɨmi. Asɨ Iaue abalɨ hameŋ laci ala lɨm uavɨmi. \p \v 52 Hameŋ abavɨci Ebɨlam dɨ hɨmamɨgɨlɨ daŋ agaŋ Asɨ Iaue dɨ ibi mɨŋaiahɨben aba fɨli hɨvɨ mɨgalɨfɨlɨbami. \v 53 La akuaba akuaba huaci huaci lɨba silɨva lɨba golɨ hɨvɨ vihavɨmi agɨladɨdaŋ hadi hɨlahɨla huaci huaci limu hɨhɨle agɨladɨdaŋ Lebeka saŋ igumi. Akuaba akuaba huaci huaci limu hɨhɨle agɨladɨ avi Lebeka amunu sadaŋ iamɨnu sadaŋ igumi. \v 54 Ciaŋ aba fɨhalavɨla Ebɨlam dɨ hɨmamɨgɨlɨ daŋ agaŋ hulaŋ limu hɨhɨle nɨbu hula vehavɨmi agɨlaŋ hula sɨmɨŋ navɨla ani hɨsɨvavɨmi. La cimɨdaŋ sɨbaŋ iahavɨla Ebɨlam dɨ hɨmamɨgɨlɨ daŋ agaŋ abami. Iadɨ valɨlaŋ viaŋ cɨhu iadɨ manɨgali agadɨ pɨŋ uben uami. \v 55 Hameŋ abɨci Lebeka amunu hula iamɨnu hula abavɨmi. Vana iamɨgali mɨnibɨlɨ agaŋ alaŋ hula hɨnimitavɨla uaiaŋ human limu fɨhala human limu ahica pam cɨjɨŋ akua uci ahila ubali uavɨmi. \v 56 Lɨhavɨci cɨhu Ebɨlam dɨ hɨmamɨgɨlɨ daŋ agaŋ abami. Sibɨla viaŋ vilɨŋ Asɨ Iaue ahɨliahuci huaci li sadaŋ iadɨ valɨlaŋ iadɨ manɨgali agadɨ pɨŋ cɨhu uben uami. Iadɨ abamɨgɨlɨmɨlaŋ uami. \v 57 Hameŋ abɨci abavɨmi. Alaŋ iamɨgali mɨnibɨlɨ agadɨ ulɨmɨli veci abitɨha igɨmɨli uavɨmi. \v 58 La Lebeka dɨ ulavɨci vemi. Veci abitɨhavɨmi. Nama hulaŋ nagaŋ hula huaci ubanaŋ uavɨmi. Lɨhavɨci abami. Uben uami. \p \v 59 Lɨci Lebeka dɨdaŋ iamɨgali mu nudɨ migɨladami agadɨdaŋ abavɨci Ebɨlam dɨ hɨmamɨgɨlɨ daŋ agaŋ hula uavɨmi. Hɨmamɨgɨlɨ daŋ agadɨ sibɨla pam hɨsɨŋ agɨlaŋ avi ahuata hameŋ uavɨmi. \v 60 Uben aba lɨhavɨdaci Lebeka dɨ huaci lamɨben aba abavɨmi. Nama mufɨli ninanadi akape sɨbaŋ huhɨlɨbanaŋ uavɨmi. Lɨnaŋ nadɨ iamɨlɨhalina agɨlaŋ iaha habɨla hulaŋ nulɨdɨ nagɨli lamavɨbali agɨlaŋ hula sagaŋ lɨbavɨla nulɨdɨ lɨvalavɨbali uavɨmi. La nulɨdɨ haiabɨla agɨladɨ vihavɨbali uavɨmi. \p \v 61 Hameŋ abavɨci Lebeka hula nudɨ sibɨla hɨsɨŋ iamɨgali agɨlaŋ hula Ebɨlam dɨ hɨmamɨgɨlɨ daŋ agaŋ hula vebalu aba sabaŋ kamelɨ sabɨ hɨvɨ iahua mɨgahɨniavɨmi. Mɨgahɨniavɨci Ebɨlam dɨ hɨmamɨgɨlɨ daŋ agaŋ nulɨdɨ viavɨla vemi. \p \v 62 Viavɨla vemi hadɨhu Aisakɨ agaŋ Lahailoi avɨli sɨmɨ tulɨ agadɨ vala vemi. Vala vevɨla Negevɨ fɨli tɨbɨ hɨniadami. \v 63 Mu tɨbɨ hɨfɨlɨdaŋ lɨdaci mɨda hɨvɨ hɨdami. Hɨdahɨda igɨci sabaŋ kamelɨ agɨlaŋ vehavɨmi. \v 64 Vevɨla Lebeka agaŋ Aisakɨ dɨ igoua igavɨla sabaŋ kamelɨ valavɨla fɨli mɨgami. \v 65 La Ebɨlam dɨ hɨmamɨgɨlɨ daŋ agadɨ abitɨhami. Hana akɨ hulaŋ aludɨ pɨŋ vedi uami. Lɨci Ebɨlam dɨ hɨmamɨgɨlɨ daŋ agaŋ abami. Ha iadɨ manɨgali uami. Lɨci Lebeka agaŋ havɨlɨ tɨbɨ viavɨla nudɨ nukeŋ mugaŋ lamɨgaŋ hafilɨbami. \v 66 Lɨci Ebɨlam dɨ hɨmamɨgɨlɨ daŋ agaŋ akuaba akuaba lɨmi agasaŋ Aisakɨ dɨ sulami. \v 67 Sula fɨhalɨci Aisakɨ agaŋ Lebeka dɨ viavɨla iamɨnu Sela dɨ havɨlɨ ulaŋ heŋ via ua lamami. Lavɨla nusaŋ mavɨn hekɨlɨ hɨniavɨla nudɨ sabimi. Vaka Aisakɨ agaŋ iamɨnu Sela hɨmɨci humɨgaŋ vɨhɨlɨ vimi. Agadɨ ala Lebeka dɨ sabici nudɨ mavɨn mɨgumi. \c 25 \s Ebɨlam iamɨgali mu sabimi. \p \v 1 Ebɨlam agaŋ iamɨgali mu sabimi. Nudɨ ibi Ketula. \v 2 Ketula dɨ ninadinu agɨladɨ ibi nameŋ. Mu Simɨlan. Mu Jokɨsan. Mu Medan. Mu Midian. Mu Isɨbakɨ. Mu Suahɨ. \v 3 Jokɨsan nɨbu Seba dɨ Dedan dɨ iaganɨlu. Dedan nɨbu hɨdɨlɨ nameŋ agɨladɨ iamɨlɨnɨlu. Mu Aculɨ hɨdɨlɨ. Mu Letusɨ hɨdɨlɨ. Mu Leum hɨdɨlɨ. \v 4 Midian dɨ ninadinu agɨladɨ ibi nameŋ. Mu Efa. Mu Efelɨ. Mu Hanokɨ. Mu Abida. Mu Elɨda. Hulaŋ agɨlaŋ Ketula dɨ ninadinu ajihalinu iamɨlɨhalinu. \v 5 Ebɨlam agaŋ nudɨ akuaba akuaba agɨladɨ ninanu Aisakɨ saŋ igu igu saŋ abami. \v 6 Agadɨ ala nɨbu hɨhi hɨnihɨni akuaba akuaba limu hɨhɨle agɨladɨ nudɨ iamɨgali hɨvɨ agɨladɨ ninaŋ agɨlasaŋ igumi. Iguavɨla abɨci fɨli tɨbɨ uaiaŋ iahaiaha kɨlikɨli heŋ uavɨmi. Ninanu Aisakɨ dɨ mikɨ pɨŋ hɨniavɨmɨdɨ uavɨla abɨci uavɨmi. \s Ebɨlam hɨmɨci nudɨ lɨba haca hɨvɨ hudavɨmi. \p \v 7 Ebɨlam dɨ hualɨ lugɨlavɨci ua 175 iahami. \v 8 Lɨci nɨbu hadi hadi sɨbaŋ lavɨla hɨjɨŋalaŋala hɨniavɨla hɨmami. Hɨmɨci nudɨ amɨŋ agaŋ uavɨla nudɨ iamɨlɨhalinu dɨ amɨŋ hɨniavɨhadami heŋ hɨnimi. \v 9-10 Hɨmɨci \x - \xo 25.9-10 \xo*\xt HM 23.3-16\xt*\x* nudɨ ninaŋ ahica Aisakɨ hula Isɨmaelɨ hula nudɨ lɨba haca Makɨpela fɨli tɨbɨ hɨniadami heŋ hudavɨmi. Makɨpela fɨli tɨbɨ ha Mamɨle haiabɨla mikɨ hɨniadami. Vaka Ebɨlam agaŋ Sohalɨ dɨ ninaŋ Efɨlon saŋ anɨm hɨlɨcɨ iguavɨla fɨli tɨbɨ lɨba haca daŋ agadɨ vimi. Sohalɨ nɨbu Hitɨ hɨdɨlɨ. Viavɨla abinu Sela dɨ valɨ agadɨ lɨba haca heŋ ala hudami. Lɨci Aisakɨ hula Isɨmaelɨ hula Ebɨlam dɨ valɨ agadɨ avi heŋ laci ala hudavɨmi. \v 11 Ebɨlam hɨmɨci Asɨ agaŋ Ebɨlam dɨ ninaŋ Aisakɨ dɨ huaci lamami. Lɨci Lahailoi avɨli sɨmɨ tulɨ heŋ ua hɨniadami. \p \v 12 Isɨmaelɨ nɨbu Ebɨlam dɨ ninaŋ. Iamɨnu Hega nɨbu Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ. Nɨbu Sela dɨ sibɨla hɨsɨŋ iamɨgali hɨniadami. Isɨmaelɨ dɨ ninadinu ajihalinu iamɨlɨhalinu agɨladɨ ibi nameŋ. \v 13 Isɨmaelɨ dɨ ninaŋ Nebaiotɨ nɨbu Cimegeŋ. Nɨbu limu cimɨla igɨci Kedalɨ. Kedalɨ limu cimɨla igɨci Atɨbelɨ. Atɨbelɨ limu cimɨla igɨci Mipɨsam. \v 14 Mipɨsam limu cimɨla igɨci Misɨma. Misɨma limu cimɨla igɨci Duma. Duma limu cimɨla igɨci Masa. \v 15 Masa limu cimɨla igɨci Hadatɨ. Hadatɨ limu cimɨla igɨci Tema. Tema limu cimɨla igɨci Jetulɨ. Jetulɨ limu cimɨla igɨci Nafisɨ. Nafisɨ limu cimɨla igɨci Kedema. \v 16 Isɨmaelɨ dɨ ninaŋ human limu limu fɨhala hɨcɨ limu ahica cɨjɨŋ agɨlaŋ latɨhavɨla hɨdɨlɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ agɨladɨ manɨgali hɨnihɨni fɨli tɨbɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ haiabɨla hɨtɨŋ hɨtɨŋ agɨladɨ migɨlavɨhadami. \v 17 Isɨmaelɨ dɨ hualɨ lugɨlavɨci ua 137 iahɨci heŋ hɨmami. Hɨmɨci nudɨ amɨŋ agaŋ uavɨla nudɨ iamɨlɨhalinu dɨ amɨŋ hɨniavɨhadami heŋ hɨnimi. \v 18 Isɨmaelɨ dɨ iamɨlɨhalinu agɨlaŋ fɨli tɨbɨ hɨniavɨhadami agadɨ valɨ limu ha Havila fɨli tɨbɨ hɨniadami. Limu ha Solɨ haiabɨla hɨniadami. Solɨ haiabɨla nɨbu Isipɨ fɨli tɨbɨ mikɨ hɨniadami. Asilia fɨli tɨbɨ saŋ uu kɨlikɨli heŋ hɨniadami. Isɨmaelɨ dɨ iamɨlɨhalinu agɨlaŋ huaci pam ma hɨniavɨhadami. \s Lebeka agaŋ ninaŋ ahica agɨladɨ huhɨlami. \p \v 19 Aisakɨ akuaba akuaba lɨmi agadɨ ciaŋ nɨbu nameŋ. Ebɨlam agaŋ Aisakɨ dɨ havami. \v 20 Lɨci hualɨ 40 uci Aisakɨ agaŋ Lebeka dɨ sabimi. Lebeka dɨ iaganu Betuelɨ. Betuelɨ dɨ ninaŋ Laban. Nɨbɨlaŋ Alam hɨdɨlɨ. Nɨbɨlaŋ Mesopotemia fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ hulaŋ iamɨgali. \v 21 Aisakɨ abinu Lebeka nɨbu uajɨ hɨdadami. Lɨci Aisakɨ agaŋ nudɨ abinu dɨ ahɨliahuiahu saŋ Asɨ Iaue dɨ abami. Lɨci Asɨ Iaue agaŋ igahɨlavɨla Lebeka dɨ huaci lamɨci humɨgaŋ ahɨlami. \v 22 Lɨci ninaŋ ahica Lebeka dɨ humɨgaŋ hɨvɨ hɨnihɨni ifahɨla ifahɨla iahavɨmi. Lɨhavɨdaci Lebeka agaŋ abami. Akɨ saŋ vɨhɨlɨ igadin uami. La hɨdɨlɨ igɨben aba Asɨ Iaue dɨ aba aba hɨnihɨni hɨsɨŋ fipɨ heŋ umi. \v 23 Uavɨla \x - \xo 25.23 \xo*\xt Lom 9.12\xt*\x* aba aba hɨnidaci Asɨ Iaue agaŋ Lebeka dɨ abami. Ci igɨnaŋ uami. Ninaŋ ahica huhɨlɨnaŋ cɨhu latɨhavɨla hɨdɨlɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ hɨniavɨbali uami. Hɨdɨlɨ mu agɨlaŋ vɨdɨvɨdɨŋ daŋ hɨnihɨni hɨdɨlɨ mu agɨladɨ lɨvalavɨbali uami. Ninaŋ hali huhɨlɨbanaŋ agaŋ nɨbu ninaŋ sɨvɨ huhɨlɨbanaŋ agadɨ lɨhu hɨvɨ hɨnihɨni nudɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ hɨnibali uami. \v 24 Lɨci hɨnimitavɨla Lebeka agaŋ ninaŋ ahica huhɨlɨben aba lɨmi. \v 25-26 Ninaŋ hali hɨsɨŋ agadɨ huhɨlɨdaci sɨvɨ hɨsɨŋ agaŋ humɨgaŋ hɨvɨ hɨnihɨni isanu dɨ hɨcɨ sulɨm agadɨ mɨŋalɨvami. Lɨci iaganu agaŋ nudɨ ibi lamavɨla abami. Jekopɨ uami. Ninaŋ sebɨlɨ huhɨlami agaŋ hadi mɨnɨ kuakua hɨnimi. La nudɨ hadipɨlɨ agaŋ avi mɨdɨ amɨŋ hɨnimi. Lɨci nudɨ ibi lamavɨla abavɨmi. Iso uavɨmi. Hadɨhu ala Aisakɨ dɨ hualɨ lugɨlavɨci ua 60 iahami.\f * \fr 25.25-26 \fr*\ft Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ hɨcɨ sulɨm aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Jekopɨ \fq*\ft uavɨhadami. Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ hadi mɨnɨ kuakua aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Iso \fq*\ft uavɨhadami.\ft*\f* \s Iso agaŋ ninaŋ magɨlasiŋ agadɨ akuaba akuaba agɨlasaŋ hɨji ma igahɨlami. \p \v 27 Ninaŋ ahica agɨlaŋ hekɨlɨ lɨhavɨmi. La Iso nɨbu sɨhɨm sabaŋ ifɨsuhɨla nana hɨsɨŋ hulaŋ hɨniadami. Hameŋ sadaŋ nɨbu sɨhɨm sabaŋ ifɨsuhɨla nana saŋ pam lɨhadami. Jekopɨ nɨbu hulaŋ simɨ hɨniadami. Hameŋ sadaŋ nɨbu uleŋ laci hɨnihɨni sibɨla vihadami. \v 28 Aisakɨ agaŋ Iso saŋ pam mavɨn hekɨlɨ hɨniadami. Iso nɨbu sɨhɨm sabaŋ ifɨdaci nana hɨjɨŋaladami agasaŋ lavɨla nusaŋ pam mavɨn hekɨlɨ hɨniadami. Agadɨ ala Lebeka nɨbu Jekopɨ saŋ pam mavɨn hekɨlɨ hɨniadami. \p \v 29-30 Mu tɨbɨ Jekopɨ agaŋ ume mɨdɨ mɨdɨ hugɨlami. Lɨdaci Iso agaŋ hɨbɨ hɨdavɨla cɨhu uleŋ vemi. Ve humɨgaŋ saŋ hɨmavɨla Jekopɨ dɨ abami. Viaŋ humɨgaŋ saŋ hekɨlɨ hɨmadin uami. Iasaŋ ume mɨdɨ mɨsɨ agadɨ iguha uami. Iso dɨ ibi mu lamavɨmi ha Idom.\f * \fr 25.29-30 \fr*\ft Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ mɨdɨ aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Idom \fq*\ft uavɨhadami.\ft*\f* Ume mɨdɨ mɨsɨ igu igu saŋ abami sadaŋ ibi hameŋ lamavɨmi. \v 31 Lɨci Jekopɨ abami. Nama ninaŋ magɨlasiŋ agadɨ akuaba akuaba agɨladɨ iasaŋ igu igu saŋ abɨnaŋ uami. Ha viaŋ ume mɨdɨ mɨsɨ agadɨ hɨbɨŋ nasaŋ iguben uami. \v 32 Lɨci Iso abami. Alia uami. Viaŋ sɨmɨŋ saŋ amɨŋ ci hɨmɨben aba lin uami. Ninaŋ magɨlasiŋ agadɨ akuaba akuaba agɨlaŋ iadɨ ma ahɨliahuavɨbali uami. \v 33 Lɨci \x - \xo 25.33 \xo*\xt Ib 12.16\xt*\x* Jekopɨ abami. Ninaŋ magɨlasiŋ agadɨ akuaba akuaba agɨladɨ iasaŋ igu igu saŋ abavɨla uami. Ha nama hɨvɨ hekɨlɨ aba abɨha uami. Lɨci Iso abami. Hɨvɨ hekɨlɨ uami. Hɨvɨ hekɨlɨ uavɨla ninaŋ magɨlasiŋ agadɨ akuaba akuaba agɨladɨ Jekopɨ saŋ igumi. \v 34 Lɨci Jekopɨ agaŋ Iso saŋ maci daŋ ume mɨsɨ daŋ iguci nami. Navɨla iaha vala umi. Iso agaŋ ninaŋ magɨlasiŋ agadɨ akuaba akuaba agɨlasaŋ hɨji ma igahɨlami.\fig Jekopɨ agaŋ Iso saŋ maci daŋ ume mɨsɨ daŋ iguci nami.|src="C-019.jpg" size="col" copy="NTM" ref="25.34"\fig* \c 26 \s Aisakɨ agaŋ Gelalɨ haiabɨla hɨniadami agadɨ vala uavɨla Belɨseba avɨli sɨmɨ tulɨ heŋ hɨniadami. \p \v 1 Mu tɨbɨ humɨgaŋ ibɨlibɨliŋ hekɨlɨ agaŋ Kenan fɨli tɨbɨ iahami. Vaka Ebɨlam hɨnidaci iahami hameŋ ala iahami. Lɨci Aisakɨ agaŋ Abimelekɨ dɨ pɨŋ umi. Abimelekɨ agaŋ Gelalɨ haiabɨla hɨnihɨni Filisɨtia hɨdɨlɨ agɨladɨ migɨladami. \v 2 Lɨdaci Asɨ Iaue agaŋ Aisakɨ dɨ hɨvɨ iaha abami. Nama Isipɨ fɨli tɨbɨ umɨnaŋ uami. Fɨli tɨbɨ viaŋ nadɨ abeba hɨnihɨni saŋ abɨben heŋ laci hɨniha uami. \v 3 Fɨli \x - \xo 26.3-5 \xo*\xt HM 22.16-18\xt*\x* tɨbɨ neŋ hɨnidanaŋ viaŋ nama hula hɨniben uami. La nadɨ huaci lamɨben uami. Fɨli tɨbɨ agɨladɨ sɨkasɨkan nasadaŋ nadɨ iamɨlɨhalina agɨlasadaŋ iguben uami. Viaŋ nadɨ iagana Ebɨlam dɨ ci abamin uami. Hɨvɨ hekɨlɨ aba abamin agasaŋ igahɨlavɨla iguben uami. \v 4-5 Iagana Ebɨlam agaŋ iadɨ ciaŋ igahɨladami uami. Viaŋ akuaba akuaba saŋ abadamin agɨladɨ hameŋ laci ala lɨhadami uami. Akuaba akuaba ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ agɨladɨdaŋ akuaba akuaba ciaŋ iguadamin agɨladɨdaŋ lubiahɨladami uami. Akuaba akuaba ciaŋ lamalubiadamin agɨladɨ avi hameŋ laci ala lubiahɨladami uami. Hameŋ sadaŋ viaŋ nadɨ iamɨlɨhalina dɨ lɨlɨŋ iaha habɨlavɨla lidɨ uaiaŋ susu hɨvɨ hɨniavɨlalɨ hameŋ ala hɨniavɨdaci fɨli tɨbɨ nagɨladɨ nulɨsaŋ sɨkasɨkan iguben uami. Viaŋ nadɨ iamɨlɨhalina agɨlasaŋ igahɨlahɨla hulaŋ iamɨgali hɨdɨlɨ mu mu fɨli neŋ hɨniavɨlalɨ agɨladɨ sɨkasɨkan huaci lamɨben uami. \p \v 6 Lɨci Aisakɨ agaŋ Gelalɨ haiabɨla hɨniadami. \v 7 Hɨnidaci \x - \xo 26.7 \xo*\xt HM 12.13, 20.1-2\xt*\x* hulaŋ haiabɨla heŋ hɨsɨŋ agɨlaŋ Aisakɨ abinu saŋ abitɨhavɨhadami. Abitɨhavɨdaci Aisakɨ agaŋ abadami. Viaŋ nudɨ amunu uadami. Aisakɨ igɨci nudɨ abinu dɨ mugaŋ lamɨgaŋ agaŋ huaci sɨbaŋ hɨniadami. Lɨdaci hɨji nameŋ lamadami. Nɨbu iadɨ iamɨgali aba abɨlɨŋ ha iadɨ ifɨhɨmavɨbali uadami. Ifɨhɨmavɨla iadɨ iamɨgali agadɨ vihavɨbali uadami. Hameŋ hɨji lama lɨdavɨla nameŋ abadami. Viaŋ nudɨ amunu uadami. \v 8 Lavɨla fɨli tɨbɨ heŋ hutesɨ tagɨlaŋ daŋ hɨniadami. Hɨnidaci mu tɨbɨ Filisɨtia hɨdɨlɨ agɨladɨ manɨgali Abimelekɨ agaŋ nudɨ ulaŋ hɨvɨ hɨnihɨni huŋe uu veve hɨbɨ mikɨ lagulamavɨla igoua igɨdaci Aisakɨ agaŋ nudɨ abinu Lebeka dɨ mɨŋalɨvami. \v 9 Lɨci Abimelekɨ agaŋ hulaŋ mu dɨ abɨci uavɨla Aisakɨ dɨ abɨci veci abami. Viaŋ ci igin uami. Iamɨgali nana nadɨ iamɨgali sɨbaŋ uami. Nama akɨ saŋ analɨ abɨlanaŋ uami. Viaŋ iamɨgali agadɨ amunu aba abɨlanaŋ uami. Lɨci Aisakɨ agaŋ abami. Viaŋ hɨji nameŋ lamɨlan uami. Nɨbu iadɨ iamɨgali aba abɨlɨŋ ha hulaŋ limu hɨhɨle agɨlaŋ iadɨ ifɨhɨmavɨbali akua aba hɨji lamɨlan uami. \v 10 Lɨci Abimelekɨ agaŋ cɨhu ala abami. Nama aludɨ akɨ saŋ hameŋ abɨlanaŋ uami. Hulaŋ mu iadɨ hɨdɨlɨ pam agɨlaŋ nadɨ iamɨgali hula hɨdavɨci ha alaŋ hugɨ daŋ hɨnivɨlu uami. Agadɨ ala hugɨ agadɨ iaganu ha nama nukeŋ lɨnaŋ aludɨ hɨvɨ iahɨvi uami. \v 11 La cɨhu Abimelekɨ agaŋ nudɨ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ abami. Hulaŋ mu agaŋ Aisakɨ tamaŋ dɨ lusɨŋ sɨbɨlɨ vihavɨci ha viaŋ abɨlɨŋ nudɨ ifɨhɨmavɨbali uami. \p \v 12 Asɨ Iaue agaŋ Aisakɨ dɨ huaci lamɨci Aisakɨ agaŋ nudɨ hualabɨla heŋ halɨha cahu uitɨ hɨlɨcɨ pabiŋ lɨdɨŋ pabiŋ lɨdɨŋ havalami. Havalɨci hualɨ heŋ ala halɨha cahu uitɨ hɨdɨlɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ agɨlaŋ hɨlɨcɨ 100 100 lɨdɨŋ lamavɨmi. La halɨha cahu uitɨ hɨlɨcɨ havalami agɨladɨ lɨvala akape sɨbaŋ iahavɨmi. \v 13 Lɨhavɨci anɨm hɨlɨcɨ hekɨlɨ likɨlami. La nɨbu hulaŋ hekɨlɨ hɨniadami. \v 14 Nɨbu sabaŋ sipsipɨ sabaŋ bulɨmakau akape daŋ hɨniadami. Nudɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ avi akape hɨniavɨhadami. Hɨniavɨdaci Filisɨtia hɨdɨlɨ agɨlaŋ Aisakɨ saŋ humɨgaŋ vɨhɨlɨ vihavɨmi. \v 15 Lavɨla avɨli sɨmɨ tulɨ Ebɨlam dɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ agɨlaŋ vaka mavavɨmi heŋ fɨli caŋ ahɨlavɨci ahɨlavɨci mɨguavɨmi. Lɨhavɨci avɨli sɨmɨ tulɨ agɨlaŋ sataiahaiaha apalɨ me hɨniavɨmi. \v 16 Lɨhavɨci cɨhu Abimelekɨ agaŋ Aisakɨ dɨ abami. Namɨlaŋ hulaŋ akape sɨbaŋ hɨnihɨni aludɨ lɨvalɨlaŋ uami. Namɨlaŋ aludɨ valavɨla uhalaŋ uami. \p \v 17 Lɨci Aisakɨ agaŋ fɨli tɨbɨ agadɨ valavɨla umi. Uavɨla Gelalɨ avɨli makaŋ caba heŋ havɨlɨ ulaŋ hafiavɨmi. \v 18 Vaka Ebɨlam agaŋ abɨci avɨli sɨmɨ tulɨ agɨladɨ mavavɨmi. Lɨhavɨci Ebɨlam agaŋ hɨmɨci cɨhu hulaŋ Filisɨtia hɨdɨlɨ agɨlaŋ avɨli sɨmɨ tulɨ agɨladɨ hɨvɨ fɨli caŋ ahɨlavɨdaci mɨgumɨgu sɨjiavɨmi. Lɨhavɨci Aisakɨ agaŋ abɨci avɨli sɨmɨ tulɨ agɨladɨ cɨhu mavavɨmi. Lɨhavɨci iaganu Ebɨlam ibi vaka lamami hameŋ ala ibi lamami. \p \v 19 Mu tɨbɨ Aisakɨ dɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ agɨlaŋ avɨli sɨmɨ tulɨ mu avɨli makaŋ caba heŋ mavavɨmi. Mavavɨci avɨli agaŋ vubɨlɨm daŋ vubɨlɨm daŋ iahami. \v 20 Lɨci Gelalɨ haiabɨla hɨsɨŋ hulaŋ sɨhɨm sabaŋ akuaba akuaba migɨlavɨhadami agɨlaŋ hula Aisakɨ dɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ sɨhɨm sabaŋ akuaba akuaba migɨlavɨhadami agɨlaŋ hula lamacilavɨhadami. Lamacilacila abavɨhadami. Avɨli sɨmɨ tulɨ ha aludɨ uavɨhadami. Lɨhavɨdaci Aisakɨ agaŋ avɨli sɨmɨ tulɨ agadɨ ibi lamavɨla abami. Lamacilacila hɨsɨŋ avɨli sɨmɨ tulɨ uami. \v 21 Lɨci Aisakɨ dɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ agɨlaŋ avɨli sɨmɨ tulɨ mu mavavɨmi. Mavavɨci cɨhu hameŋ laci ala lamacilavɨmi. Lɨhavɨci Aisakɨ agaŋ avɨli sɨmɨ tulɨ agadɨ ibi lamavɨla abami. Nagɨli lamalama hɨsɨŋ avɨli sɨmɨ tulɨ uami. \v 22 Lɨci Aisakɨ dɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ agɨlaŋ mu abɨla hɨvɨ uavɨla avɨli sɨmɨ tulɨ mu cɨhu ala mavavɨmi. Mavavɨci hulaŋ agɨlaŋ ma lamacilavɨmi. Lɨhavɨci Aisakɨ agaŋ avɨli sɨmɨ tulɨ agadɨ ibi lamavɨla abami. Huaci mɨgahɨnihɨni hɨsɨŋ avɨli sɨmɨ tulɨ uami. Aisakɨ agaŋ hɨji nameŋ igahɨlami. Asɨ Iaue agaŋ alusaŋ fɨli tɨbɨ hekɨlɨ iguci alaŋ neŋ huaci hɨnihɨni habɨlɨbalu uami. \p \v 23 Lavɨla fɨli tɨbɨ agadɨ vala uavɨla Belɨseba avɨli sɨmɨ tulɨ heŋ hɨnimi. \v 24 Ua hɨnidaci hɨfɨlɨ heŋ ala Asɨ Iaue agaŋ Aisakɨ dɨ hɨvɨ iahavɨla abami. Viaŋ nadɨ iagana Ebɨlam dɨ Asɨ uami. Nama lɨdɨmɨnaŋ uami. Viaŋ nama hula hɨnilan uami. Viaŋ iadɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ Ebɨlam saŋ igahɨlavɨla nadɨ huaci lamɨben uami. Viaŋ lɨlɨŋ nadɨ ajihalina iamɨlɨhalina agɨlaŋ iaha habɨlavɨla akape lɨhavɨbali uami. \v 25 Lɨci Aisakɨ agaŋ heŋ ala sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ lɨba vadɨm mu ibilami. Ibilavɨla Asɨ Iaue dɨ ibi luvɨla luvɨla nudɨ ibi mɨŋaiahami. Lavɨla havɨlɨ ulaŋ hafiavɨla hɨnihɨni nudɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ agɨlaŋ avɨli sɨmɨ tulɨ mu mavavɨmi. \s Aisakɨ hula Abimelekɨ hula ciaŋ mɨguavɨla abavɨmi. \p \v 26 Abimelekɨ \x - \xo 26.26 \xo*\xt HM 21.22\xt*\x* agaŋ nudɨ hulaŋ ahica agɨlaŋ hula Gelalɨ haiabɨla valavɨla Aisakɨ dɨ pɨŋ uavɨmi. Mu Ahusatɨ. Ahusatɨ nɨbu nusaŋ hɨji igu igu hɨsɨŋ hulaŋ hɨniadami. Mu Fikolɨ. Fikolɨ nɨbu nudɨ sagaŋ hali hɨsɨŋ hulaŋ hɨniadami. Ahica pam nɨbɨlaŋ hameŋ uavɨmi. \v 27 Ua iahuavɨci Aisakɨ nulɨdɨ abami. Vaka namɨlaŋ aludɨ abacabɨlavɨla aludɨ lahulaŋ naludɨ valavɨla vehɨlu uami. La cɨhu iabi neŋ aludɨ pɨŋ akɨ saŋ velaŋ uami. \v 28-29 Lɨci abavɨmi. Alaŋ igɨmɨli Asɨ Iaue agaŋ nama hula hɨnilalɨ uavɨmi. Alaŋ nama hula ciaŋ mɨguavɨla aba aba saŋ nadɨ pɨŋ velu uavɨmi. Alaŋ nadɨ sɨbɨlɨ ma lamahɨlu uavɨmi. Alaŋ nadɨ huaci sɨbaŋ lamahɨlu uavɨmi. Nama aludɨ vala vehanaŋ ha alaŋ nadɨ valɨmɨli nadɨ humɨgaŋ agaŋ simɨ hɨnidaci vehanaŋ uavɨmi. Ve hɨnidanaŋ Asɨ Iaue agaŋ nadɨ huaci lamɨlalɨ uavɨmi. Nama ciaŋ mɨguavɨla nameŋ abɨha uavɨmi. Hɨvɨ hekɨlɨ aba abɨha uavɨmi. Viaŋ naludɨ sɨbɨlɨ ma lamɨben aba abɨha uavɨmi. \v 30 Lɨhavɨci Aisakɨ agaŋ nulɨsaŋ sɨmɨŋ hekɨlɨ hɨlanɨci navɨmi. \v 31 La ani hɨsɨvavɨci mɨŋalahɨci cimɨdaŋ sɨbaŋ iahavɨla ciaŋ mɨguavɨla abavɨmi. Hɨvɨ hekɨlɨ uavɨmi. Alaŋ hudɨmɨda cɨhu huaci hɨnibalu uavɨmi. Lavɨla Aisakɨ agaŋ nulɨsaŋ lamulɨdaci nulɨdɨ humɨgaŋ agɨlaŋ simɨ hɨniavɨdaci Aisakɨ dɨ vala vehavɨmi. \v 32 Vala vehavɨdaci Aisakɨ dɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ agɨlaŋ vevɨla nudɨ abavɨmi. Alaŋ avɨli sɨmɨ tulɨ mu mavɨmɨli avɨli ci iahi uavɨmi. \v 33 Lɨhavɨci Aisakɨ avɨli sɨmɨ tulɨ agadɨ ibi lamavɨla abami. Siba uami. Lɨci hɨniavɨci hutesɨ lɨci Aisakɨ ibi lamami agasaŋ igahɨlavɨla via ua haiabɨla vaka heŋ hɨniadami agadɨ ibi lamavɨla abavɨhadami. Belɨseba\f * \fr 26.33 \fr*\ft Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ avɨli sɨmɨ tulɨ heŋ hɨnia ciaŋ mɨgua hɨvɨ hekɨlɨ aba abi aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Belɨseba \fq*\ft uavɨhadami.\ft*\f* uavɨhadami. \s Iso abinadinu dɨ ibi \p \v 34 Iso dɨ hualɨ lugɨlavɨci ua 40 iahɨci nɨbu iamɨgali ahica sabimi. Mu Juditɨ. Juditɨ dɨ iaganu Beli. Beli ha Hitɨ hɨdɨlɨ. Mu Basematɨ. Basematɨ dɨ iaganu Elon. Elon avi Hitɨ hɨdɨlɨ. \v 35 Iso abinadinu agɨlaŋ lusɨŋ sɨbɨlɨ vihavɨdaci Aisakɨ tamaŋ humɨgaŋ vɨhɨlɨ hekɨlɨ hekɨlɨ vihavɨhadami. \c 27 \s Jekopɨ agaŋ Asɨ iadɨ huaci lamɨbali aba iaganu dɨ analɨ abami. \p \v 1 Aisakɨ hadi hadi sɨbaŋ lɨci nudɨ lamɨgaŋ hɨfɨlɨ mɨgɨci akuaba akuaba ma igami. Lavɨla nudɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ agadɨ abɨci uavɨla nudɨ ninaŋ manɨgali Iso dɨ abɨci veci abami. Ninaŋ uami. Lɨci Iso agaŋ abami. Viaŋ nan hɨnidin uami. \v 2 Lɨci Aisakɨ abami. Viaŋ ci hadi hadi lin uami. Viaŋ ma igin uami. Abadɨhuba hɨmɨben uami. \v 3 Nadɨ hɨmi siaŋ viavɨla saua uha uami. Uavɨla iasaŋ sɨhɨm huliavɨla vaveha uami. \v 4 Vave sɨhɨm akuaba akuaba huaci huaci viaŋ nana saŋ mavɨn hɨnilan hameŋ agɨladɨ hɨla iasaŋ vavenaŋ nɨlɨŋ uami. Lavɨla nadɨ sijaŋ huaci lamavɨla ala hɨmɨben uami. \v 5 Lɨci Iso agaŋ iaganu saŋ sɨhɨm viben aba saua umi. \p Aisakɨ hula Iso hula ciaŋ abavɨdaci Lebeka agaŋ nɨfɨlɨ igahɨlami. \v 6 Igahɨla ua ninanu mu Jekopɨ dɨ abami. Ci igɨnaŋ uami. Viaŋ igahɨlɨdalɨŋ nadɨ iagana Aisakɨ agaŋ isana Iso dɨ nameŋ abi uami. \v 7 Sɨhɨm akuaba akuaba huaci huaci agɨladɨ hɨla vavenaŋ nɨlɨŋ aba abi uami. Navɨla Asɨ Iaue igɨdaci nadɨ sijaŋ huaci lamavɨla ala heŋ hɨmɨben aba abi uami. \v 8 Ninaŋ uami. Iadɨ ciaŋ sɨhɨvia igahɨlavɨla viaŋ abɨben agadɨ hameŋ laci lɨha uami. \v 9 Sabaŋ meme hɨniavɨlalɨ heŋ uavɨla sabaŋ meme ninaŋ hekɨlɨ hekɨlɨ huaci huaci ahica agɨladɨ viavɨla iadɨ pɨŋ vaveha uami. Vavenaŋ viaŋ sɨhɨm akuaba akuaba huaci huaci iagana nana saŋ mavɨn hɨnilalɨ hameŋ agɨladɨ hɨlɨben uami. \v 10 Lɨlɨŋ via uavɨla iagana saŋ igunaŋ nɨbali uami. Navɨla nadɨ huaci lamavɨla ala hɨmam uami. \v 11 Lɨci Jekopɨ agaŋ iamɨnu dɨ abami. Nama igɨlanaŋ uami. Iso nɨbu hadi mɨnɨ kuakua uami. Viaŋ hɨma uami. \v 12 Iavaŋ iadɨ hadipɨlɨ mɨŋaigavɨla abɨbali uami. Ha nama iadɨ analɨ akua abɨben aba lɨnaŋ aba abɨbali uami. La iadɨ sɨbɨlɨ igavɨla huaci ma lamɨbali uami. \v 13 Lɨci iamɨnu agaŋ abami. Ninaŋ uami. Igahɨlɨmɨnaŋ uami. Viaŋ nukeŋ nasaŋ hɨji iguin sadaŋ nɨbu iadɨ sɨbɨlɨ igɨbali uami. Nama viaŋ abin hameŋ lɨha uami. Ua sabaŋ meme ahica ahica vaveha uami. \v 14 Lɨci Jekopɨ ua sabaŋ meme ahica viavɨla iamɨnu dɨ pɨŋ vavemi. Vaveci sɨhɨm akuaba akuaba huaci huaci Jekopɨ iaganu nana saŋ mavɨn hɨniadami agɨladɨ hɨlami. \v 15 Hɨlanavɨla Iso dɨ hadi hɨlahɨla huaci huaci iamɨnu dɨ havɨlɨ ulaŋ hɨvɨ hɨniavɨhadami agɨladɨ viavɨla Jekopɨ dɨ hɨvɨ lamami. \v 16 Lamavɨla cɨhu sabaŋ meme sɨgɨtɨ agɨladɨ viavɨla Jekopɨ dɨ human agɨladɨ hɨvɨ hahami. La sugɨtaŋ hɨvɨ avi hahami. \v 17 Hahɨci ci lɨci sɨhɨm akuaba akuaba huaci huaci maci daŋ hɨlami agɨladɨ Jekopɨ saŋ igumi. \p \v 18 Iguci Jekopɨ agaŋ viavɨla ua iaganu dɨ abami. Iavaŋ uami. Lɨci iaganu abami. Ninaŋ viaŋ nan hɨnidin uami. Nama ani uami. \v 19 Lɨci Jekopɨ abami. Viaŋ Iso nadɨ ninaŋ manɨgali uami. Akuaba akuaba abɨnaŋ agadɨ viaŋ ci sɨhuvin uami. Iaha sɨhɨm hɨhɨle vaven nagɨladɨ navɨla iadɨ huaci lamɨha uami. \v 20 Lɨci Aisakɨ cɨhu abami. Ninaŋ uami. Sɨhɨm agadɨ akɨ la vivɨhenaŋ uami. Lɨci Jekopɨ abami. Nadɨ Asɨ Iaue agaŋ iadɨ ahɨliahuci sɨhɨm nagadɨ vivɨhen uami. \v 21 Lɨci Aisakɨ Jekopɨ dɨ abami. Iadɨ mikɨ pɨŋ venaŋ nadɨ hadipɨlɨ mɨŋaigɨlɨŋ uami. Nama iadɨ ninaŋ Iso ua hɨma uami. \v 22 Lɨci Jekopɨ iaganu dɨ mikɨ pɨŋ uci nudɨ hadipɨlɨ sɨhɨvia mɨŋaigavɨla abami. Nama Jekopɨ me ciaŋ abɨnaŋ uami. Agadɨ ala nadɨ human agɨladɨ mɨŋaigɨlɨŋ Iso dɨ human me hɨniavi uami. \v 23 Jekopɨ dɨ human agɨladɨ iamɨnu agaŋ sabaŋ meme sɨgɨtɨ hɨvɨ hahɨci mɨnɨ kuakua Iso dɨ human mɨnɨ me hɨniavɨmi. Lɨci Aisakɨ agaŋ Jekopɨ nudɨ analɨ abami agadɨ ma igami. Lavɨla nudɨ huaci lamɨben aba lɨmi. \v 24 La cɨhu nudɨ abitɨhami. Amɨŋ sɨbaŋ nama iadɨ ninaŋ Iso uami. Lɨci Jekopɨ abami. Iavaŋ viaŋ nukeŋ ala uami. \v 25 Lɨci Aisakɨ abami. Sɨhɨm limu cɨkaŋ vavenaŋ navɨla nadɨ huaci lamɨben uami. Lɨci Jekopɨ Aisakɨ saŋ sɨhɨm igunami. La lɨmɨn uain agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ agadɨ avi iguci nami. \v 26 Navɨla abami. Ninaŋ uami. Mikɨ neŋ vevɨla iadɨ mɨhum iavɨha uami. \v 27 Lɨci \x - \xo 27.27-29 \xo*\xt Ib 11.20\xt*\x* Jekopɨ Aisakɨ dɨ mikɨ pɨŋ uavɨla nudɨ mɨhum iavami. Lɨci Aisakɨ agaŋ hɨdɨlɨ igɨben aba hadi hɨlahɨla Jekopɨ lama hɨdami agadɨ sɨmɨlaigɨci Iso dɨ hadi hɨsi iahami. Lɨci nudɨ huaci lamavɨla abami. Nadɨ hadi hɨsi ci igin uami. Iadɨ ninaŋ dɨ hadi hɨsi huaci nagaŋ Asɨ Iaue hualɨ mu huaci lamɨci hualabɨla hɨsɨŋ sɨmɨŋ mɨdɨ lɨhua hɨsi huaci iahɨlalɨ hameŋ iahi uami. \p \v 28 Asɨ hamu cɨbɨ abɨci mɨgɨbali uami. La fɨli tɨbɨ nama hɨnibanaŋ agadɨ huaci lamɨci nadɨ hualabɨla agɨladɨ hɨvɨ sɨmɨŋ isabɨlaŋ huaci huaci iahavɨbali uami. Iahavɨdaci nama halɨha cahu uitɨ akape vibanaŋ uami. Lɨmɨn uain agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ avi hekɨlɨ hekɨlɨ vibanaŋ uami. \v 29 Hulaŋ \x - \xo 27.29 \xo*\xt HM 12.3\xt*\x* iamɨgali haiabɨla mu hɨsɨŋ mu hɨsɨŋ agɨlaŋ nadɨ sibɨla hɨsɨŋ hɨniavɨbali uami. Hulaŋ iamɨgali fɨli tɨbɨ mu hɨsɨŋ mu hɨsɨŋ agɨlaŋ nadɨ ibi mɨŋaiahɨben aba nadɨ mikɨ pɨŋ mɨgalɨfɨlɨbavɨbali uami. Nama manɨgali hɨnihɨni nadɨ imahalina agɨladɨ migɨlɨbanaŋ uami. Nadɨ hɨdɨlɨ pam agɨlaŋ nadɨ lɨhu hɨvɨ hɨniavɨbali uami. Hulaŋ nama vɨhɨlɨ iga iga saŋ Asɨ dɨ abavɨci Asɨ lɨci nɨbɨlaŋ nukeŋ vɨhɨlɨ igavɨbali uami. Hulaŋ Asɨ nadɨ huaci lamalama saŋ abavɨci nulɨdɨ avi huaci lamɨbali uami. \p \v 30 Aisakɨ agaŋ Jekopɨ dɨ huaci lamɨci umi. Udaci Jekopɨ isanu Iso cicɨ hɨdavɨla cɨhu vemi. \v 31 Vevɨla nɨbu avi sɨmɨŋ huaci hɨla iaganu saŋ vavemi. Vavevɨla abami. Iavaŋ uami. Iaha sɨhɨm hɨhɨle vaven nagɨladɨ navɨla iadɨ huaci lamɨha uami. \v 32 Lɨci Aisakɨ abami. Nama ani uami. Lɨci Iso abami. Viaŋ Iso nadɨ ninaŋ manɨgali uami. \v 33 Lɨci Aisakɨ agaŋ hekɨlɨ lɨdavalavala abami. Ani agaŋ sɨhɨm mu ifɨhɨma hɨla iasaŋ vaveiemi uami. Nama ma ve iahɨdanaŋ ci niemin uami. La viaŋ nudɨ ci huaci lamiemin uami. Huaci lamavɨla abiemin agaŋ hameŋ laci hɨnibali uami. \v 34 Lɨci Iso igahɨlavɨla humɨgaŋ vɨhɨlɨ viavɨla ilɨha ilɨha abami. Iavaŋ uami. Iadɨ avi huaci lamɨha uami. \v 35 Lɨci Aisakɨ abami. Viaŋ nadɨ huaci lamalama saŋ abɨlɨŋ ala nadɨ imana agaŋ iadɨ analɨ abɨci nudɨ ci huaci lamiemin uami. \v 36 Lɨci \x - \xo 27.36 \xo*\xt HM 25.29-34\xt*\x* Iso abami. Iamɨga iadɨ mɨse huhɨlami uami. Agadɨ ala Jekopɨ ninaŋ manɨgali me iadɨ uvɨsɨjiŋ vilɨ uami. La cɨhu nama iadɨ huaci lamalama saŋ abiemɨnaŋ agadɨ ala nɨbu ve nadɨ analɨ abɨci nudɨ ci huaci lamiemɨnaŋ uami. Vaka ninaŋ magɨlasiŋ agadɨ akuaba akuaba agɨladɨ vilɨ hameŋ ala iabi avi liemi uami. Lɨci nudɨ ibi Jekopɨ agaŋ hulaŋ mu agaŋ hulaŋ mu dɨ hɨnikuavɨla nudɨ uvɨsɨjiŋ vivi ibi hɨni uami. Iavaŋ uami. Iadɨ avi huaci lamɨvanaŋ uami. \v 37 Lɨci Aisakɨ Iso dɨ abami. Ci igɨnaŋ uami. Viaŋ imana dɨ ci lɨbɨmɨŋin uami. Nɨbu nadɨ manɨgali hɨnibali uami. Nudɨ isaima agɨlaŋ nudɨ sibɨla hɨsɨŋ hɨniavɨbali uami. Nɨbu halɨha cahu uitɨ akape daŋ hɨnibali uami. Lɨmɨn uain agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ hekɨlɨ daŋ hɨnibali uami. Ninaŋ uami. Akɨakɨ mu agɨlaŋ hɨniavɨci nasaŋ avi igu igu saŋ nadɨ abɨben uami. \v 38 Lɨci \x - \xo 27.38 \xo*\xt Ib 12.17\xt*\x* Iso agaŋ iaganu dɨ abitɨhami. Iavaŋ uami. Nama ninadina dɨ pabiŋ tɨbɨ laci huaci lamɨvanaŋ uami. Iadɨ avi huaci lamɨha uami. Hameŋ abavɨla cɨhu hekɨlɨ ilɨhami. \v 39 Lɨci \x - \xo 27.39-40 \xo*\xt Ib 11.20\xt*\x* Aisakɨ nudɨ abami. Ci igɨnaŋ uami. Nadɨ haiabɨla fɨli huaci ma hɨnibali uami. Hamu cɨbɨ nadɨ hualabɨla hɨvɨ ma mɨgɨbali uami. \v 40 Nama \x - \xo 27.40 \xo*\xt HM 36.8, 2 Kin 8.20\xt*\x* sɨmɨŋ nana huaci mɨgahɨnihɨni saŋ puia hutesɨ hɨvɨ sagaŋ hɨdɨbanaŋ uami. La imana dɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ hɨnibanaŋ uami. Agadɨ ala mufɨli nudɨ lɨhu hɨvɨ hɨnihɨni saŋ valavɨla nudɨ lɨvalɨnaŋ nɨbu nadɨ manɨgali ma hɨnibali uami. \p \v 41 Lɨci Iso agaŋ iaganu Jekopɨ dɨ huaci lamami agasaŋ igahɨlɨci nudɨ igɨvɨ lɨmi. Lɨci hɨji nameŋ lamami. Iadɨ iavaŋ amɨŋ ci hɨmɨbali uami. Hɨmɨci alaŋ ilɨhɨbalu uami. Ilɨhɨmɨli ci lɨci viaŋ Jekopɨ dɨ ifɨhɨmɨben uami. \v 42 Hɨji hameŋ lamavɨla abɨci hulaŋ limu hɨhɨle igahɨlavɨla uavɨla Lebeka dɨ abavɨmi. Lɨhavɨci Lebeka agaŋ hulaŋ mu dɨ abɨci uavɨla Jekopɨ dɨ abɨci veci abami. Igahɨlɨha uami. Nama isana Iso dɨ uvɨsɨjiŋ vinaŋ agasaŋ nudɨ igɨvɨ hɨma sɨbaŋ lɨci nadɨ ifɨhɨmuhɨmu saŋ abi uami. Nadɨ ifɨhɨmuhɨmu hɨji agaŋ muji hɨnidaci sabɨ pam simɨ hɨnidi uami. \v 43 Ninaŋ uami. Viaŋ abɨben hameŋ lɨha uami. Nama iahavɨla haŋɨla ua iadɨ amu Laban hula Halan haiabɨla hɨniha uami. \v 44-45 Ua nɨbu hula hɨnidanaŋ isana dɨ humɨgaŋ agaŋ simɨ lɨbali uami. Lɨci nama nudɨ akuaba akuaba lɨhanaŋ agasaŋ hɨji vala uavauava lavɨla igɨvɨ apalɨ hɨnibali uami. Lɨci viaŋ hulaŋ mu dɨ abɨlɨŋ ua nadɨ abɨci nɨbu hula vebanaŋ uami. Nama neŋ hɨninaŋ nadɨ ifɨhɨmɨci hulaŋ mu nadɨ ahɨliahua nudɨ ifɨhɨmɨbali uami. Lɨci viaŋ iadɨ ninaŋ ahica naludɨ iabi me laci valɨmagaŋ uami. \s Aisakɨ agaŋ Jekopɨ dɨ abɨci Laban dɨ hɨvɨ umi. \p \v 46 La hɨnia Lebeka agaŋ Aisakɨ dɨ abami. Iso agaŋ iamɨgali Hitɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ sabici viaŋ vɨhɨlɨ igɨlan uami. Hameŋ sadaŋ viaŋ Jekopɨ avi iamɨgali Hitɨ hɨdɨlɨ fɨli tɨbɨ neŋ hɨniavɨlalɨ agɨladɨ vivi saŋ valin uami. Iamɨgali Hitɨ hɨdɨlɨ agadɨ sabici viaŋ huaci ma hɨniben uami. \c 28 \p \v 1 Lɨci Aisakɨ agaŋ Jekopɨ dɨ abɨci veci nudɨ huaci lamavɨla ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ iguavɨla abami. Nama Kenan fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ iamɨgali vimɨnaŋ uami. \v 2 Nama Mesopotemia fɨli tɨbɨ uavɨla Betuelɨ dɨ ulaŋ heŋ hɨniha uami. Betuelɨ nɨbu iamɨna dɨ iaganu uami. La ahuana Laban dɨ nadi mu sabiha uami. \v 3 Asɨ vɨdɨvɨdɨŋ hekɨlɨ daŋ agaŋ nadɨ huaci lamavɨla nasaŋ ninanadi akape igubali uami. Iguci habɨla nadɨ iamɨlɨhalina agɨlaŋ hɨdɨlɨ akape hɨniavɨbali uami. \v 4 Asɨ \x - \xo 28.4 \xo*\xt HM 17.4-8\xt*\x* Ebɨlam dɨ huaci lamami hameŋ laci ala nadɨdaŋ nadɨ iamɨlɨhalina agɨladɨdaŋ huaci lamɨbali uami. Lɨci fɨli tɨbɨ ihɨlɨŋ ve hɨnidanaŋ nagadɨ vibanaŋ uami. Asɨ agaŋ fɨli tɨbɨ nagadɨ Ebɨlam saŋ igumi uami. \v 5 Aisakɨ hameŋ abavɨla Jekopɨ dɨ abɨci Mesopotemia fɨli tɨbɨ Laban dɨ hɨvɨ umi. Laban nɨbu Betuelɨ ninanu. Betuelɨ nɨbu Alam hɨdɨlɨ. Laban nɨbu Lebeka dɨ amunu. Lebeka ha Jekopɨ dɨ Iso dɨ iamɨnɨlu. \s Iso iamɨgali mu sabimi. \p \v 6-7 Aisakɨ agaŋ Jekopɨ dɨ hameŋ abɨci hulaŋ hɨhɨle igahɨlavɨla ua Iso dɨ abavɨmi. Aisakɨ agaŋ Jekopɨ dɨ huaci lamavɨla ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ iguavɨla nameŋ abalɨ uavɨmi. Kenan fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ iamɨgali vimɨnaŋ aba abalɨ uavɨmi. Mesopotemia fɨli tɨbɨ uavɨla heŋ hɨsɨŋ iamɨgali viha aba abalɨ uavɨmi. Hameŋ abɨci Jekopɨ agaŋ iamiaganu dɨ ciaŋ igahɨlavɨla Mesopotemia fɨli tɨbɨ ci ualɨ uavɨmi. \v 8 Lɨhavɨci Iso igahɨlɨci nudɨ hɨji heŋ tovemi. Toveci abami. Amɨŋ ala iadɨ iavaŋ Kenan fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ iamɨgali saŋ vali uami. \v 9 Lavɨla Isɨmaelɨ dɨ hɨvɨ uavɨla iamɨgali mu sabimi. Iamɨgali agadɨ ibi Mahalatɨ. Nudɨ amunu Nebaiotɨ. Iaganɨlu Isɨmaelɨ. Iauacanɨlu Ebɨlam. \s Jekopɨ agaŋ anisɨhu igami. \p \v 10 Jekopɨ agaŋ Belɨseba avɨli sɨmɨ tulɨ agadɨ valavɨla Halan haiabɨla saŋ umi. \v 11 Udaci uaiaŋ mɨguci hɨbɨ cina heŋ hɨsɨvami. Lɨba mu agadɨ viavɨla nudɨ hali sagualavɨla hɨsɨvami. \v 12 Hɨsɨvavɨla \x - \xo 28.12 \xo*\xt Jo 1.51\xt*\x* anisɨhu hɨvɨ ulaŋ hɨbɨ iahuiahu mɨgamɨga me agadɨ igami. Hɨdɨlɨ nudɨ fɨli hɨnimi. Hɨvɨhɨvɨ nudɨ iahua Asɨ dɨ haiabɨla hɨnimi. Lɨci Asɨ dɨ ciaŋ hali hɨsɨŋ agɨlaŋ hɨbɨ heŋ mɨgamɨga iahuiahu hɨdavɨmi. \v 13 Lɨhavɨdaci \x - \xo 28.13 \xo*\xt HM 13.14-15\xt*\x* Asɨ Iaue agaŋ Jekopɨ dɨ mikɨ pɨŋ lagulamavɨla abami. Viaŋ Asɨ Iaue uami. Viaŋ iauacana Ebɨlam dɨ Asɨ uami. Viaŋ iagana Aisakɨ dɨ Asɨ uami. Fɨli hɨsɨvadanaŋ agadɨ viaŋ nasadaŋ nadɨ iamɨlɨhalina agɨlasadaŋ iguben uami. \v 14 Nadɨ \x - \xo 28.14 \xo*\xt HM 12.3, 22.18\xt*\x* iamɨlɨhalina agɨlaŋ akape sɨbaŋ iaha habɨla hacɨŋ hɨlɨcɨ me hɨniavɨbali uami. La latɨhavɨla hɨhɨle uaiaŋ iahaiaha kɨlikɨli uavɨbali uami. Hɨhɨle uaiaŋ mɨgumɨgu kɨlikɨli uavɨbali uami. Hɨhɨle ium kɨlikɨli uavɨbali uami. Hɨhɨle lakulamaŋ kɨlikɨli uavɨbali uami. Viaŋ nasadaŋ nadɨ iamɨlɨhalina agɨlasadaŋ igahɨlavɨla hɨdɨlɨ mu mu fɨli neŋ hɨniavɨlalɨ agɨladɨ avi huaci lamɨben uami. \v 15 Ci igɨnaŋ uami. Nama abeba abeba ubanaŋ ha viaŋ nama hula hɨnihɨni nadɨ migɨlɨben uami. La nadɨ cɨhu neŋ vaveben uami. Viaŋ nadɨ ma valɨben uami. Akuaba akuaba abin agɨlaŋ hameŋ laci ala lɨhavɨbali uami. \v 16 Jekopɨ agaŋ anisɨhu igavɨla iaha abami. Amɨŋ ala uami. Asɨ Iaue neŋ hɨnilalɨ agadɨ viaŋ ma igɨmaŋ lavɨla neŋ hɨsɨvin uami. \v 17 La lɨdavɨla abami. Viaŋ uvɨ nagasaŋ lɨdadin uami. Na Asɨ dɨ hɨnihɨni hɨsɨŋ uvɨ uami. Na Asɨ dɨ haiabɨla hɨbɨ ivu ivu ivaveve me uami.\fig Jekopɨ agaŋ anisɨhu igami.|src="C-020.jpg" size="col" copy="NTM" ref="28.12"\fig* \p \v 18 La cɨhu hɨsɨvavɨla cimɨdaŋ sɨbaŋ iahami. Iahavɨla lɨba hali saguala ani hɨnimi agadɨ mɨŋaiaha lalɨlamami. Uvɨ heŋ ala Asɨ dɨ igami agadɨ hɨji mɨŋaiahaiaha saŋ lalɨlamami. La lɨba agaŋ Asɨ dɨ nukeŋ lɨba hɨnibali aba kɨlɨ olivɨ agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ agadɨ lɨba agadɨ sabɨ hɨvɨ mɨŋamɨjimi. \v 19 Mɨŋamɨjiavɨla fipɨ agadɨ ibi lamavɨla abami. Betelɨ\f * \fr 28.19 \fr*\ft Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ Asɨ dɨ ulaŋ aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Betelɨ \fq*\ft uavɨhadami.\ft*\f* uami. Vaka haiabɨla heŋ hɨniadami agadɨ ibi Lusɨ. \v 20 La Jekopɨ ciaŋ mɨgua Asɨ Iaue dɨ abami. Nama viaŋ hula hɨnihɨni iadɨ migɨlɨdanaŋ hɨbɨ hutesɨ agadɨ hɨdɨben uami. Hɨdɨdalɨŋ iasaŋ muhɨlɨ havɨlɨ sɨmɨŋ akuaba akuaba agɨladɨ igubanaŋ uami. \v 21 Lɨnaŋ viaŋ iadɨ iavaŋ dɨ pɨŋ cɨhu ve iaha huaci hɨnilɨŋ ha Asɨ Iaue nama iadɨ Asɨ hɨnibanaŋ uami. \v 22 Lɨba nagadɨ ci mɨŋaiaha lalɨlamin uami. Lɨba nagaŋ neŋ hɨnidaci uvɨ nagaŋ nadɨ hɨnihɨni hɨsɨŋ uvɨ hɨnibali uami. Akuaba akuaba iasaŋ igubanaŋ agɨladɨ human limu limu fɨhala mɨguŋ lamɨben uami. Lamɨlɨŋ hɨniavɨdaci labɨlavɨla pabiŋ mɨguŋ nasaŋ iguben uami. \c 29 \s Jekopɨ agaŋ Laban dɨ haiabɨla umi. \p \v 1 La Jekopɨ agaŋ uavɨla hulaŋ iamɨgali uaiaŋ iahaiaha kɨlikɨli hɨsɨŋ agɨladɨ fɨli tɨbɨ heŋ umi. \v 2 Ua mɨda hɨvɨ iahua lagulama igasula igɨci sabaŋ sipsipɨ ahica pam hɨdɨlɨ agɨlaŋ avɨli sɨmɨ tulɨ mikɨ heŋ mɨgalɨfɨlɨba hɨniavɨmi. \p Avɨli sɨmɨ tulɨ agadɨ lɨba hekɨlɨ hɨvɨ hafilamavɨdaci hɨniadami. Sabaŋ sipsipɨ migɨlavɨhadami agɨlaŋ avɨli sɨmɨ tulɨ heŋ ala sabaŋ sipsipɨ agɨlasaŋ avɨli igunavɨhadami. \v 3 Sabaŋ sipsipɨ hɨdɨlɨ mu mu agɨlaŋ ahuata veve mɨgudɨbavɨhadami. Mɨgudɨbalɨba hɨniavɨdaci hulaŋ sabaŋ sipsipɨ migɨlavɨhadami agɨlaŋ lɨba agadɨ mɨŋalitapalavɨdaci udaci sabaŋ sipsipɨ agɨlasaŋ avɨli igunavɨhadami. Sabaŋ sipsipɨ agɨlaŋ avɨli navɨdaci ci lɨdaci hulaŋ sabaŋ sipsipɨ migɨlavɨhadami agɨlaŋ lɨba agadɨ cɨhu mɨŋalitapalavɨdaci vedaci avɨli sɨmɨ tulɨ agadɨ hafilamavɨhadami. \p \v 4 Sabaŋ sipsipɨ agɨlaŋ mɨgalɨfɨlɨba hɨniavɨdaci Jekopɨ agaŋ hulaŋ sabaŋ sipsipɨ migɨlavɨhadami agɨladɨ abitɨhami. Namɨlaŋ abeŋ hɨsɨŋ uami. Lɨci abavɨmi. Alaŋ Halan haiabɨla hɨsɨŋ uavɨmi. \v 5 Lɨhavɨci abami. Namɨlaŋ Naholɨ ajinu Laban dɨ igɨlalaŋ uami. Lɨci abavɨmi. Alaŋ nudɨ igɨlalu uavɨmi. \v 6 Lɨhavɨci cɨhu abami. Laban huaci hɨnidi uami. Lɨci abavɨmi. Nɨbu huaci hɨnidi uavɨmi. Igɨha uavɨmi. Leselɨ agaŋ nudɨ iaganu Laban dɨ sabaŋ sipsipɨ agɨlaŋ hula vehavadi uavɨmi. \v 7 Lɨhavɨci abami. I uami. Uaiaŋ hekɨlɨ vakala hɨnidi uami. Alaŋ uaiaŋ nameŋ hɨnidaci lɨhalɨha sabaŋ mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ agɨladɨ lua muji hɨvɨ ma lamɨlalu uami. Namɨlaŋ avɨli igunavɨla cɨhu via ulaŋ humɨsɨ navɨm uami. \v 8 Lɨci hulaŋ sabaŋ sipsipɨ migɨlavɨhadami agɨlaŋ abavɨmi. Eke uavɨmi. Alaŋ hameŋ ma lɨlalu uavɨmi. Sabaŋ sipsipɨ hɨdɨlɨ mu mu ahuata mɨgudɨbavɨdaci alaŋ lɨba agadɨ mɨŋalitapalɨdamɨli udaci sabaŋ sipsipɨ agɨlasaŋ avɨli heŋ igunɨlalu uavɨmi. \p \v 9 Hameŋ abavɨci Jekopɨ agaŋ nɨbɨlaŋ hula ciaŋ abɨdaci Leselɨ agaŋ vemi. Nɨbu iaganu dɨ sabaŋ sipsipɨ agɨladɨ migɨladami sadaŋ nulɨdɨ likɨla vavemi. \v 10 Likɨla vave iahɨci igavɨla Jekopɨ agaŋ uavɨla lɨba avɨli sɨmɨ tulɨ hɨvɨ hɨnimi agadɨ mɨŋalitapalɨci umi. Lɨci nudɨ ahuanu Laban dɨ sabaŋ sipsipɨ agɨlasaŋ avɨli igunami. \v 11 Igunavɨla uavɨla ilɨha ilɨha hɨjɨŋalaŋala Leselɨ dɨ mɨhum iavami. \v 12 Lavɨla Leselɨ dɨ abami. Viaŋ Lebeka dɨ ninaŋ uami. Iagana ha iadɨ ahuaŋ uami. Lɨci Leselɨ haŋɨla haŋɨla ua iaganu dɨ abami. \v 13 Lɨci Laban agaŋ nudɨ inu vemi agadɨ ciaŋ igahɨlavɨla nudɨ pɨŋ haŋɨla haŋɨla uavɨla inu Jekopɨ dɨ mɨŋahubɨhaha nudɨ mɨhum iavami. La nudɨ ulaŋ hɨvɨ via uci Jekopɨ agaŋ akuaba akuaba iahami agɨladɨ Laban dɨ hɨvɨ sula fɨhalami. \v 14 Sula fɨhalɨci Laban agaŋ abami. Amɨŋ sɨbaŋ uami. Viaŋ nadɨ iamɨna hula iavaŋ pabiŋ laci uami. Lɨci Jekopɨ agaŋ ahuanu hula avaŋ pabiŋ hɨnimi. \s Jekopɨ agaŋ Laban dɨ sibɨla agadɨ vivi hɨniadami. \p \v 15 Jekopɨ agaŋ sibɨla vivi hɨnidaci avaŋ pabiŋ uci Laban agaŋ nudɨ abami. Nama iadɨ iui sɨbaŋ sadaŋ sibɨla havɨ havɨ vimɨnaŋ uami. Nama iadɨ abɨha uami. Sibɨla vivi hɨnidanaŋ viaŋ nasaŋ akɨakɨ iguben uami. \v 16 Laban nɨbu nadi ahica daŋ hɨniadami. Lea ha Cimam. Leselɨ ha Iagɨvam. \v 17 Lea nɨbu mugaŋ lamɨgaŋ huaci tagɨlaŋ daŋ agadɨ ala Leselɨ nɨbu mugaŋ lamɨgaŋ huaci sɨbaŋ hɨniadami. \v 18 Lɨci Jekopɨ agaŋ Leselɨ saŋ mavɨn hekɨlɨ hɨniavɨla Laban dɨ abami. Viaŋ hualɨ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ nadɨ sibɨla vilɨŋ nadɨ nadi Leselɨ dɨ igunaŋ huaci sabivin uami. \v 19 Lɨci Laban agaŋ abami. Ha huaci uami. Viaŋ nudɨ nasaŋ iguben uami. Hulaŋ mu saŋ ma iguben uami. Nama viaŋ hula hɨniha uami. \v 20 Lɨci Jekopɨ Leselɨ dɨ viben aba hualɨ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ sibɨla vivi hɨnimi. Jekopɨ Leselɨ saŋ mavɨn hekɨlɨ hɨnimi sadaŋ hualɨ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ agadɨ igɨci uaiaŋ akape me ma hɨnimi. \p \v 21 Hualɨ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ agaŋ uci Jekopɨ agaŋ Laban dɨ abami. Sibɨla ci fɨhalin uami. Nadina dɨ iasaŋ igunaŋ sabilɨŋ uami. \v 22 Lɨci Laban agaŋ sɨmɨŋ hekɨlɨ hɨlanami. La hulaŋ iamɨgali ahuata haiabɨla heŋ hɨsɨŋ agɨladɨ abɨci ve navɨmi. \v 23 Nana hɨniavɨdaci hɨfɨlɨ lɨci Laban agaŋ Lea dɨ via ua uvɨ Jekopɨ ani hɨniadami heŋ lamami. Lɨci Jekopɨ Lea hula hɨnimi. \v 24 Vaka Laban agaŋ sibɨla hɨsɨŋ iamɨgali mu agadɨ Lea saŋ igumi. Nudɨ ibi Celɨpa. \v 25 Jekopɨ agaŋ Lea hula hɨniavɨla cimɨdaŋ iahavɨla iamɨgali nɨbu hula hɨnimi agadɨ igavɨla i uami. Iamɨgali na Leselɨ hɨma uami. Na Lea uami. La ua Laban dɨ abami. Nama akɨ saŋ iadɨ hameŋ lɨmalamɨnaŋ uami. Viaŋ Leselɨ dɨ vivi saŋ nadɨ sibɨla agadɨ vivi hɨnilan uami. Nama iadɨ akɨ saŋ analɨ abahanaŋ uami. \v 26 Lɨci Laban abami. Eke uami. Alaŋ nameŋ lɨlalu uami. Cimam agaŋ mɨse muŋaŋ iahuci Iagɨvam agaŋ sɨvɨ muŋaŋ iahulalɨ uami. \v 27 Lea hula hɨnidanaŋ uaiaŋ human limu fɨhala uci sɨmɨŋ hekɨlɨ nɨmɨli ci lɨci ha alaŋ Leselɨ dɨ avi nasaŋ igubalu uami. Igumɨli hualɨ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ sibɨla cɨhu vivi hɨnibanaŋ uami. \v 28 Lɨci Jekopɨ agaŋ Laban dɨ ciaŋ agadɨ lubiahɨlavɨla hameŋ laci ala lɨmi. Sɨmɨŋ hekɨlɨ navɨmi agaŋ ci lɨci Laban agaŋ Leselɨ dɨ Jekopɨ saŋ iguci sabimi. \v 29 Vaka Laban agaŋ sibɨla hɨsɨŋ iamɨgali mu agadɨ Leselɨ saŋ igumi. Nudɨ ibi Bilɨha. \v 30 Jekopɨ agaŋ Leselɨ hula hɨnimi. La Leselɨ saŋ mavɨn hekɨlɨ hɨnimi. Lea saŋ ma mavɨn hɨnimi. Lavɨla Jekopɨ agaŋ Laban dɨ sibɨla agadɨ vivi hɨnidaci hualɨ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ umi. \s Jekopɨ dɨ iamɨgali agɨlaŋ ninanadi huhɨlavɨmi. \p \v 31-32 Jekopɨ abinu Leselɨ uajɨ hɨniadami agadɨ ala Jekopɨ nusaŋ pam mavɨn hɨniadami. Asɨ Iaue igɨci Jekopɨ agaŋ Lea saŋ mavɨn ma hɨnimaŋ lɨci Lea dɨ ahɨliahuci humɨgaŋ ahɨlami. La hɨnia Lea agaŋ ninaŋ huhɨlavɨla abami. Iadɨ hulaŋ agaŋ iasaŋ mavɨn ma hɨnilalɨ agadɨ Asɨ Iaue ci igɨlalɨ uami. La ninaŋ nagadɨ iasaŋ igui uami. Lɨci iadɨ hulaŋ agaŋ iasaŋ mavɨn hɨnibali uami. Lavɨla ninaŋ agadɨ ibi lamavɨla abami. Luben\f * \fr 29.31-32 \fr*\ft Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ ninaŋ igɨhalaŋ aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Luben \fq*\ft uavɨhadami.\ft*\f* uami. \v 33 La cɨhu humɨgaŋ ahɨla ninaŋ mu huhɨlavɨla abami. Asɨ Iaue igɨci iadɨ hulaŋ agaŋ iasaŋ mavɨn ma hɨnimaŋ lɨci iasaŋ ninaŋ mu cɨhu igui uami. Lavɨla ninaŋ agadɨ ibi lamavɨla abami. Simeon\f * \fr 29.33 \fr*\ft Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ ci igahɨli aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Simeon \fq*\ft uavɨhadami.\ft*\f* uami. \v 34 La cɨhu humɨgaŋ ahɨla ninaŋ mu huhɨlavɨla abami. Viaŋ iadɨ hulaŋ saŋ ninaŋ ahica ci huhɨlacin uami. La iabi ninaŋ nagadɨ huhɨlin uami. Lɨlɨŋ nɨbu iadɨ igavɨla viaŋ hula humɨgaŋ pam hɨnibali uami. Lavɨla ninaŋ agadɨ ibi lamavɨla abami. Livai\f * \fr 29.34 \fr*\ft Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ viaŋ hula humɨgaŋ pam hɨnibali aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Livai \fq*\ft uavɨhadami.\ft*\f* uami. \v 35 La cɨhu humɨgaŋ ahɨla ninaŋ mu huhɨlavɨla abami. Iabi Asɨ Iaue dɨ ibi mɨŋaiahɨben uami. La ninaŋ agadɨ ibi lamavɨla abami. Juda\f * \fr 29.35 \fr*\ft Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ Asɨ dɨ ibi mɨŋaiahɨben aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Juda \fq*\ft uavɨhadami.\ft*\f* uami. Lavɨla cɨhu cɨhu humɨgaŋ ma ahɨlɨmaŋ. \c 30 \p \v 1 Leselɨ agaŋ uajɨ hɨnihɨni isanu Lea saŋ humɨgaŋ vɨhɨlɨ viavɨla Jekopɨ dɨ abami. Nama viaŋ hula hɨninaŋ ninanadi daŋ hɨnilɨŋ uami. Hɨma lɨci hɨmɨben uami. \v 2 Lɨci Jekopɨ agaŋ Leselɨ saŋ igɨvɨ hɨniavɨla abami. Asɨ nukeŋ lɨci nama ninaŋ ma huhɨlɨnaŋ uami. Viaŋ Asɨ hɨma uami. Viaŋ akɨ lavɨla nasaŋ ninaŋ iguben uami. \v 3 Lɨci Leselɨ abami. Nama iadɨ sibɨla hɨsɨŋ iamɨgali Bilɨha dɨ viha uami. La nɨbu hula hɨninaŋ nɨbu iasaŋ ninanadi huhɨlam uami. Huhɨlɨci viaŋ ninanadi agɨladɨ numɨganɨlu me hɨniben uami. \v 4-5 Lavɨla nudɨ sibɨla hɨsɨŋ iamɨgali Bilɨha dɨ Jekopɨ saŋ igumi. Iguci nudɨ abinu me hɨniadami. Hɨniavɨla humɨgaŋ ahɨla ninaŋ huhɨlami. \v 6 Huhɨlɨci Leselɨ abami. Asɨ viaŋ akuaba akuaba lɨlan agɨladɨ igɨci huaci lɨhavi uami. Hameŋ sadaŋ nudɨ abɨlɨŋ iadɨ ciaŋ agadɨ igahɨlavɨla Bilɨha dɨ ahɨliahuci iasaŋ ninaŋ huhɨli uami. La ninaŋ agadɨ ibi lamavɨla abami. Dan\f * \fr 30.6 \fr*\ft Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ Asɨ viaŋ akuaba akuaba lɨlan agɨladɨ igɨci huaci lɨhavi aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Dan \fq*\ft uavɨhadami.\ft*\f* uami. \v 7 Lɨci Bilɨha agaŋ cɨhu humɨgaŋ ahɨlavɨla ninaŋ mu huhɨlami. \v 8 Huhɨlɨci Leselɨ abami. Viaŋ iadɨ isaŋ dɨ lɨvalavɨla Asɨ dɨ vɨdɨvɨdɨŋ aba aba hɨnilɨŋ Bilɨha dɨ ahɨliahuci iasaŋ ninaŋ mu ci huhɨli uami. Lavɨla ninaŋ agadɨ ibi lamavɨla abami. Napɨtali\f * \fr 30.8 \fr*\ft Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ vɨdɨvɨdɨŋ hɨniavɨla lɨvalin aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Napɨtali \fq*\ft uavɨhadami.\ft*\f* uami. \p \v 9 Lɨci Lea agaŋ igavɨla cɨhu humɨgaŋ ma ahɨlɨmaŋ lavɨla nudɨ sibɨla hɨsɨŋ iamɨgali Celɨpa dɨ Jekopɨ saŋ igumi. Iguci Celɨpa Jekopɨ dɨ abinu me hɨniadami. \v 10 Lavɨla ninaŋ huhɨlami. \v 11 Huhɨlɨci Lea abami. Cicala uami. Lavɨla ninaŋ agadɨ ibi lamavɨla abami. Gatɨ\f * \fr 30.11 \fr*\ft Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ cicala aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Gatɨ \fq*\ft uavɨhadami.\ft*\f* uami. \v 12 Lɨci Celɨpa cɨhu ninaŋ mu huhɨlami. \v 13 Huhɨlɨci Lea abami. Iabi viaŋ hɨjɨŋalin uami. Lɨlɨŋ iamɨgali agɨlaŋ iadɨ igavɨla nameŋ abavɨbali uami. Samɨguŋ putɨ iamɨgali aba abavɨbali uami. Lavɨla ninaŋ agadɨ ibi lamavɨla abami. Aselɨ\f * \fr 30.13 \fr*\ft Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ alaŋ samɨguŋ putɨ aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Aselɨ \fq*\ft uavɨhadami.\ft*\f* uami. \p \v 14 Halɨha cahu uitɨ agɨlaŋ mɨdɨ lɨhuavɨci ihalahalaha mɨgudɨbavɨmi. Mɨgudɨbavɨdaci Luben avi uavɨla akuaba akuaba cɨki cɨki alaciŋ amɨŋ me agɨladɨ hualabɨla heŋ igami.\f * \fr 30.14 \fr*\ft Iamɨgali hulaŋ hula hɨnihɨni humɨgaŋ ma ahɨlavɨhadami agɨlasaŋ alaciŋ amɨŋ me agɨladɨ vivi mɨjɨŋ me iguavɨhadami. Iguavɨdaci iamɨgali nana hulaŋ hula hɨnihɨni humɨgaŋ ahɨlavɨhadami.\ft*\f* Igavɨla via numɨgaŋ Lea saŋ vavemi. Vaveci Leselɨ agaŋ Lea dɨ abami. Alaciŋ amɨŋ me nadɨ ninana vaveci igin agɨladɨ hɨhɨle iasaŋ huaci iguvanaŋ uami. \v 15 Lɨci Lea abami. Nama iadɨ hulaŋ agadɨ ci vihanaŋ uami. La malɨciŋ cɨhu alaciŋ amɨŋ me iadɨ ninaŋ vave agɨladɨ avi viben aba lɨnaŋ uami. Lɨci Leselɨ abami. Nama alaciŋ amɨŋ me agɨladɨ iasaŋ iguavɨla iabi hɨfɨlɨ nama Jekopɨ hula hɨnibanaŋ uami. \v 16 Lɨci hɨfɨlɨdaŋ Jekopɨ agaŋ hualabɨla hɨdavɨla vedaci Lea agaŋ ua nudɨ hɨbɨ cina igavɨla abami. Ci igɨnaŋ uami. Nadɨ viaŋ alaciŋ amɨŋ me iadɨ ninaŋ vaveiemi agɨladɨ hɨvɨ ci laviemin uami. Iabi hɨfɨlɨ alaŋ ahica hɨnibalu uami. Lɨci hɨfɨlɨ heŋ ala Jekopɨ agaŋ Lea hula hɨnimi. \v 17 Lɨhavɨci Asɨ agaŋ Lea dɨ ciaŋ igahɨlɨci Lea humɨgaŋ ahɨlami. Lavɨla ninaŋ Ibimaŋ dɨ huhɨlami. \v 18 Lavɨla abami. Iadɨ sibɨla hɨsɨŋ iamɨgali agadɨ Jekopɨ saŋ igulɨŋ Asɨ hɨbɨŋ iasaŋ ninaŋ igui uami. La ninaŋ agadɨ ibi lamavɨla abami. Isakalɨ\f * \fr 30.18 \fr*\ft Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ Asɨ hɨbɨŋ igui aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Isakalɨ \fq*\ft uavɨhadami.\ft*\f* uami. \v 19 Lavɨla cɨhu humɨgaŋ ahɨlavɨla ninaŋ Sɨlakula dɨ huhɨlami. \v 20 La abami. Asɨ iasaŋ ninaŋ huaci agadɨ igui uami. Viaŋ ninaŋ human limu fɨhala ci huhɨlacin uami. La iabi ninaŋ nagadɨ huhɨlin uami. Lɨlɨŋ iadɨ hulaŋ agaŋ iadɨ ibi mɨŋaiahɨbali uami. Lavɨla ninaŋ agadɨ ibi lamavɨla abami. Sebulun\f * \fr 30.20 \fr*\ft Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ akuaba akuaba huaci igui aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Sebulun \fq*\ft uavɨhadami.\ft*\f* uami. \v 21 La cɨhu humɨgaŋ ahɨla nadi huhɨlavɨla nudɨ ibi lamavɨla abami. Daina uami. \v 22-23 Lɨci Asɨ agaŋ Leselɨ saŋ hɨji lamavɨla nudɨ ciaŋ igahɨlavɨla ahɨliahuci humɨgaŋ ahɨlami. La ninaŋ huhɨlavɨla abami. Asɨ nukeŋ lɨci iabi viaŋ ma sɨhumahɨlɨben uami. \v 24 Viaŋ Asɨ Iaue iasaŋ ninaŋ mu avi igu igu saŋ mavɨn hɨnin uami. Lavɨla ninaŋ agadɨ ibi lamavɨla abami. Josepɨ\f * \fr 30.24 \fr*\ft Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ cɨhu mu iguha aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Josepɨ \fq*\ft uavɨhadami.\ft*\f* uami. \s Jekopɨ agaŋ Laban dɨ sibɨla cɨhu vivi saŋ abami. \p \v 25-26 Leselɨ Josepɨ dɨ huhɨlɨci Jekopɨ agaŋ Laban dɨ abami. Viaŋ iamɨgali ninanadi agɨladɨ vivi saŋ sibɨla hekɨlɨ vivi hɨnia fɨhalacin agadɨ nama igahanaŋ uami. Nama iadɨ abɨnaŋ iamɨgali ninanadi agɨladɨ likɨlavɨla iadɨ hɨvɨ ulɨŋ uami. \v 27 Lɨci Laban abami. Vana viaŋ nadɨ mu ciaŋ cɨki abɨben uami. Viaŋ hɨcɨhaŋ hɨvɨ avɨli lula lamavɨla igɨlɨŋ iadɨ mugɨluŋ agaŋ nameŋ abalɨ uami. Jekopɨ nama hula hɨnidaci Asɨ Iaue nadɨ huaci lamɨlalɨ aba abalɨ uami. \v 28 Nama iadɨ sɨhɨvia abɨha uami. Sibɨla vivi hɨnidanaŋ viaŋ nasaŋ akɨakɨ iguben uami. Abɨnabɨla nasaŋ iguben uami. \p \v 29 Lɨci Jekopɨ abami. Nadɨ sibɨla vilan agadɨ nama nukeŋ ci igɨlanaŋ uami. Nadɨ sabaŋ mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ agɨladɨ viaŋ sɨhɨvia migɨla migɨla hɨnidalɨŋ iaha habɨla akape lɨhavɨlalɨ uami. \v 30 Vaka nadɨ sabaŋ mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ akape ma hɨniavɨmi uami. Agadɨ ala viaŋ ve nama hula hɨnidalɨŋ nadɨ sabaŋ mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ agɨlaŋ habɨla akape hɨniavadi uami. Asɨ Iaue iadɨ ahɨliahudaci sibɨla huaci vidalɨŋ nadɨ avi huaci lamɨlalɨ uami. Iabi neŋ iadɨ iamɨgali ninanadi agɨlasaŋ igahɨlavɨla sabaŋ mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ viben aba lin uami. \v 31 Hameŋ abɨci Laban abami. Sibɨla vivi hɨnidanaŋ agasaŋ viaŋ nasaŋ akɨ iguben uami. Lɨci Jekopɨ abami. Viaŋ akuaba akuaba agɨlasaŋ valin uami. Nama iadɨ ciaŋ agadɨ lubiahɨlavɨla viaŋ akuaba akuaba saŋ abɨben agasaŋ alia aba abɨnaŋ uami. Ha sabaŋ sipsipɨ sabaŋ meme agɨladɨ cɨhu migɨla migɨla via hɨdɨdalɨŋ humɨsɨ navɨbali uami. Iadɨ hɨji nameŋ uami. \v 32 Iabi viaŋ ua sabaŋ sipsipɨ sabaŋ meme nadɨ agɨladɨ sɨhɨvia igɨben uami. Igavɨla sibɨla vicin agasaŋ hɨbɨŋ sabaŋ sipsipɨ ninaŋ cɨbɨŋ sabaŋ meme sabaŋ sipsipɨ sihɨ daŋ sihɨ daŋ agɨladɨ viben uami. \v 33 La sibɨla viben agasaŋ hɨbɨŋ sabaŋ sipsipɨ sabaŋ meme cɨhu hameŋ laci ala viben uami. Vilɨŋ mufɨli ua igɨnaŋ sabaŋ meme sihɨ daŋ sihɨ daŋ sabaŋ sipsipɨ ninaŋ cɨbɨŋ agɨlaŋ laci hɨniavɨci nameŋ abɨbanaŋ uami. Nɨbu ciaŋ sɨhɨvia lubiahɨlɨlalɨ aba abɨbanaŋ uami. Ua igɨnaŋ sabaŋ mu hɨdɨlɨ agɨlaŋ hɨniavɨci nameŋ abɨbanaŋ uami. Nɨbu iadɨ sabaŋ agɨladɨ sɨgɨlɨ vilɨ aba abɨbanaŋ uami. \p \v 34 Lɨci Laban abami. Huaci uami. Nama abɨnaŋ hameŋ ala lɨmɨli uami. \v 35 La uaiaŋ heŋ ala Laban agaŋ sabaŋ meme muŋaŋ sihɨ daŋ sihɨ daŋ agɨladɨ vimi. Sabaŋ meme mɨgenaŋ mila sihɨ daŋ sihɨ daŋ agɨladɨ vimi. Sabaŋ sipsipɨ ninaŋ cɨbɨŋ agɨladɨ avi vimi. Lavɨla sabaŋ sipsipɨ sabaŋ meme agɨladɨ via ua mu abɨla hɨvɨ lama migɨla migɨla saŋ ninadinu dɨ abami. \v 36 La Laban agaŋ nudɨ ninadinu agɨlaŋ hula umi. Nulɨdɨ sabaŋ sipsipɨ sabaŋ meme agɨladɨ likɨla uavɨdaci uaiaŋ pabiŋ uci mu abɨla hɨvɨ iahuavɨmi. Iahuavɨci Jekopɨ agaŋ Laban dɨ sabaŋ sipsipɨ sabaŋ meme limu hɨhɨle agɨladɨ pam migɨladami. \p \v 37 La kɨlɨ mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ agɨladɨ vimi. Viavɨla kɨlɨ lɨmɨ agɨladɨ limu cimɨla cimɨla sɨgɨtɨ ihasalɨdaci umi. Lɨci kɨlɨ lɨmɨ agɨlaŋ sihɨ daŋ sihɨ daŋ hɨniavɨmi. \v 38 Lɨhavɨci kɨlɨ lɨmɨ agɨladɨ via ua sabaŋ sipsipɨ sabaŋ meme saŋ avɨli lɨba hɨbɨn hɨbɨn hɨvɨ lamavɨhadami agɨladɨ mikɨ pɨŋ heŋ lalɨlamalama umi. Sabaŋ meme avɨli nana saŋ ve igavɨbali aba heŋ lalɨlamalama umi. Sabaŋ meme agɨlaŋ heŋ ala ame iahuavɨhadami agasaŋ igahɨlavɨla kɨlɨ lɨmɨ agɨladɨ via ua lalɨlamalama umi. \v 39 Lɨci sabaŋ meme agɨlaŋ uvɨ heŋ ame iahuavɨdaci ninaŋ sihɨ daŋ sihɨ daŋ huhɨlavɨhadami. \v 40 Lɨhavɨdaci Jekopɨ sabaŋ sipsipɨ ninaŋ agɨladɨ likɨla likɨla vivi uu hɨtɨŋ lamɨdaci hɨniavɨhadami. Lamɨdaci hɨniavɨdaci Jekopɨ agaŋ sabaŋ sipsipɨ sabaŋ meme ninaŋ sihɨ daŋ sihɨ daŋ iasaŋ nukeŋ huhɨlavɨbali aba Laban dɨ sabaŋ sipsipɨ sabaŋ meme agɨladɨ mɨŋacimɨla cimɨla lamadami. Mɨŋacimɨla cimɨla lamɨdaci sabaŋ meme sabaŋ sipsipɨ sihɨ daŋ sihɨ daŋ agɨladɨdaŋ cɨbɨŋ agɨladɨdaŋ igasulasula hɨniavɨhadami. Igasulasula hɨnihɨni ame iahuavɨhadami. Hameŋ lɨhavɨdaci sabaŋ sipsipɨ sabaŋ meme ninaŋ ninaŋ sihɨ daŋ sihɨ daŋ agɨladɨ huhɨlavɨdaci nusaŋ nukeŋ vihadami. Vivi lamɨdaci Laban dɨ sabaŋ sipsipɨ sabaŋ meme agɨlaŋ hula pam ma hɨniavɨhadami. \v 41 Sabaŋ sipsipɨ sabaŋ meme huaci huaci vɨdɨvɨdɨŋ daŋ agɨlaŋ ame iahuben aba lɨhavɨdaci Jekopɨ kɨlɨ lɨmɨ agɨladɨ avɨli lɨba hɨbɨn hɨbɨn hɨvɨ lamavɨhadami agɨladɨ mikɨ pɨŋ heŋ lalɨlamadami. Lɨdaci kɨlɨ lɨmɨ agɨladɨ iga iga ame iahuavɨhadami. \v 42 Sabaŋ sipsipɨ sabaŋ meme vɨdɨvɨdɨŋ apalɨ agɨlaŋ ame iahuben aba lɨhavɨdaci kɨlɨ lɨmɨ agɨladɨ ma lalɨlamadami. Lɨdaci Laban dɨ sabaŋ sipsipɨ sabaŋ meme agɨlaŋ vɨdɨvɨdɨŋ apalɨ hɨniavɨhadami. Jekopɨ dɨ agɨlaŋ laci huaci huaci vɨdɨvɨdɨŋ daŋ hɨniavɨhadami. \v 43 Hameŋ lavɨla Jekopɨ akuaba akuaba akape vimi. Viavɨla sabaŋ sipsipɨ sabaŋ meme sabaŋ kamelɨ sabaŋ donɨki sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ iamɨgali akape daŋ hɨniadami. \c 31 \s Jekopɨ agaŋ Laban dɨ vala haŋɨlami. \p \v 1 Laban ninadinu agɨlaŋ Jekopɨ saŋ humɨgaŋ vɨhɨlɨ vivi abavɨhadami. Jekopɨ agaŋ aludɨ iavaŋ dɨ sabaŋ akuaba akuaba sɨkasɨkan viavɨla hɨnidaci iaha habɨlavɨdaci Jekopɨ nɨbu akuaba akuaba akape daŋ hɨnidi uavɨhadami. Hameŋ abavɨdaci Jekopɨ ciaŋ hɨjɨ agadɨ igahɨlami. \v 2 La igɨci Laban avi vaka nusaŋ mavɨn hɨniadami hameŋ ma lɨmi. \v 3 Lɨci Asɨ Iaue agaŋ Jekopɨ dɨ abami. Nama nadɨ iagana dɨ fɨli tɨbɨ heŋ uavɨla nadɨ hɨdɨlɨ pam agɨlaŋ hula hɨniha uami. Ua hɨnidanaŋ viaŋ nama hula hɨniben uami. \v 4 Lɨci Jekopɨ agaŋ nudɨ sabaŋ sipsipɨ hɨniavɨmi heŋ hɨniavɨla nudɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ agadɨ abami. Uavɨla iadɨ iamɨgali ahica Leselɨ dɨdaŋ Lea dɨdaŋ abɨnaŋ ve iadɨ igavɨm uami. \p \v 5 Abɨci uci ve iahavɨci Jekopɨ abami. Viaŋ igɨlɨŋ naludɨ iaganalu vaka iasaŋ mavɨn hɨniadami hameŋ ma li uami. Agadɨ ala iadɨ iavaŋ dɨ Asɨ agaŋ viaŋ hula hɨni uami. \v 6 Namɨlaŋ igɨlalaŋ uami. Viaŋ naludɨ iaganalu dɨ sibɨla agadɨ vɨdɨvɨdɨŋ sɨbaŋ lagulamalama vilan uami. \v 7 Vidalɨŋ iasaŋ akuaba akuaba hekɨlɨ hekɨlɨ igu igu saŋ abalɨ agadɨ ala ma igualɨ uami. Sudɨme cɨki cɨki pam igualɨ uami. Human limu fɨhala human limu limu ahica limu ahica tɨbɨ hameŋ laci hameŋ laci lalɨ uami. Lɨci ala Asɨ agaŋ nudɨ abamɨgɨlɨci Laban iadɨ ma sɨbɨlɨ lamɨmaŋ uami. \v 8 Sebɨlɨ iadɨ abalɨ uami. Sibɨla vidanaŋ sabaŋ meme sihɨ daŋ sihɨ daŋ agɨladɨ nasaŋ pam iguben aba abalɨ uami. Hameŋ abɨci cɨhu sabaŋ meme ninaŋ sihɨ daŋ sihɨ daŋ laci huhɨlavalɨ uami. Lɨhavɨci cɨhu iadɨ abalɨ uami. Eke aba abalɨ uami. Sibɨla vidanaŋ sabaŋ meme lɨfɨleŋ sihɨ sihɨ daŋ agɨladɨ iguben aba abalɨ uami. Lɨci sabaŋ meme ninaŋ lɨfɨleŋ sihɨ sihɨ daŋ laci huhɨlavalɨ uami. \v 9 Asɨ agaŋ lɨci sabaŋ meme sihɨ daŋ sihɨ daŋ sabaŋ meme lɨfɨleŋ sihɨ sihɨ daŋ agɨladɨ laci huhɨlavalɨ uami. Lɨhavɨci sabaŋ sipsipɨ sabaŋ meme agɨlaŋ iadɨ laci hɨniavi uami. \v 10 Sabaŋ meme agɨlaŋ ame iahuiahu hɨdavalɨ hadɨhu anisɨhu nameŋ igacin uami. Sabaŋ meme muŋaŋ mu sihɨ mu sihɨ daŋ agɨlaŋ laci sabaŋ meme mɨgenaŋ agɨladɨ ame iahuavɨdaci igacin uami. \v 11 Igɨdalɨŋ anisɨhu hɨvɨ ala Asɨ dɨ ciaŋ hali hɨsɨŋ agaŋ iadɨ abalɨ uami. Jekopɨ aba abalɨ uami. Lɨci viaŋ abacin uami. Viaŋ nan aba abacin uami. \v 12 Lɨlɨŋ abalɨ uami. Igɨha aba abalɨ uami. Laban nadɨ akuaba akuaba lɨlalɨ agadɨ viaŋ ci igin aba abalɨ uami. Lavɨla viaŋ nukeŋ lɨlɨŋ sabaŋ meme muŋaŋ mu sihɨ mu sihɨ daŋ agɨlaŋ laci sabaŋ meme mɨgenaŋ agɨladɨ ame iahuavɨlalɨ aba abalɨ uami. \v 13 Asɨ \x - \xo 31.13 \xo*\xt HM 28.18-22\xt*\x* viaŋ ala Betelɨ hɨbɨlɨ mɨgiŋ fipɨ heŋ nadɨ pɨŋ iahamin aba abalɨ uami. Lɨlɨŋ nadɨ hɨji mɨŋaiahaiaha saŋ hɨbɨlɨ mɨgiŋ fipɨ heŋ lɨba mu mɨŋaiaha lalɨlamamanaŋ aba abalɨ uami. Lavɨla kɨlɨ olivɨ agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ agadɨ lɨba sabɨ hɨvɨ mɨŋamɨjimanaŋ aba abalɨ uami. La ciaŋ mɨgua iadɨ abamanaŋ aba abalɨ uami. Iabi nama nadɨ akuaba akuaba viavɨla fɨli tɨbɨ nagadɨ valavɨla nadɨ hɨdɨlɨ pam agɨladɨ hɨvɨ cɨhu uha aba abalɨ uami. \p \v 14-15 Lɨci Leselɨ hula Lea hula ciaŋ agadɨ igahɨlavɨla abavɨmi. Iavaŋ aludɨ valɨci hɨdɨlɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ hɨsɨŋ me hɨnilalu sadaŋ alaŋ aludɨ iavaŋ dɨ akuaba cɨki avi ma vibalu uavɨmi. Akuaba akuaba agɨladɨ hɨvɨ aludɨ lavamanaŋ agadɨ ci fɨhalalɨ uavɨmi. \v 16 Asɨ agaŋ aludɨ iavaŋ dɨ akuaba akuaba agɨladɨ nasaŋ igumi ha aludɨ ninanadi agɨlaŋ hula vibalu uavɨmi. Asɨ nadɨ akuaba akuaba saŋ abalɨ agadɨ hameŋ laci ala lɨha uavɨmi. \p \v 17 Lɨhavɨci Jekopɨ agaŋ iaha nudɨ abinadinu nudɨ ninanadinu agɨladɨ vivi sabaŋ kamelɨ agɨladɨ sabɨ hɨvɨ lamami. \v 18 La nudɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ agɨladɨ abɨci sabaŋ sipsipɨ sabaŋ meme sabaŋ mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ Mesopotemia fɨli tɨbɨ hɨnihɨni vihadami agɨladɨ likɨla hali vehavɨmi. Akuaba akuaba hɨniavɨmi agɨladɨ avi viavɨla iaganu Aisakɨ dɨ igɨben aba Kenan fɨli tɨbɨ saŋ vehavɨmi. \v 19 Veben aba lɨhavɨdaci Laban agaŋ sabaŋ sipsipɨ mɨnɨ ihalahɨben aba umi. Ua hɨnidaci Leselɨ agaŋ kɨlɨ cɨkaŋ mugɨluŋ mugaŋ lamɨgaŋ me iaganu dɨ ulaŋ migɨlavɨhadami agɨladɨ sɨgɨlɨ viavɨla vemi. \v 20-21 Nudɨ iaganu Laban agaŋ nɨbu Alam hɨdɨlɨ. Jekopɨ nudɨ hɨvɨ veben aba lɨmi agadɨ ala Laban dɨ ma abami. Nɨbu nɨfɨlɨ cɨki akuaba akuaba viavɨla nudɨ abinadinu ninanadinu agɨlaŋ hula haŋɨlavɨmi. Haŋɨlavɨla Laban dɨ haiabɨla agadɨ vala Iufɨletisɨ avɨli makaŋ agadɨ ivave Gileatɨ fɨli tɨbɨ halu daŋ halu daŋ heŋ vehavɨmi. \s Laban agaŋ Jekopɨ dɨ sɨvɨ lahua umi. \p \v 22 Jekopɨ ani ani agɨlaŋ haŋɨla vehavɨdaci uaiaŋ pabiŋ uci uaiaŋ mu hɨvɨ hulaŋ hɨhɨle ua Laban dɨ abavɨmi. Jekopɨ ci haŋɨla ualɨ uavɨmi. \v 23-24 Abavɨci Laban agaŋ nudɨ hɨdɨlɨ pam Alam hɨdɨlɨ agɨladɨ viavɨla Jekopɨ dɨ sɨvɨ uavɨmi. Uavɨdaci uaiaŋ human limu fɨhala uci Gileatɨ fɨli tɨbɨ halu daŋ halu daŋ heŋ Jekopɨ dɨ mikɨ mikɨ lɨhavɨdaci hɨfɨlɨ lɨmi. Lɨci hɨfɨlɨ heŋ ala Asɨ agaŋ anisɨhu hɨvɨ Laban dɨ hɨvɨ iaha abami. Nama Jekopɨ dɨ abacabɨlɨmɨnaŋ uami. \p \v 25 Jekopɨ ani ani agɨlaŋ halu mu hɨvɨ havɨlɨ ulaŋ agɨladɨ hafia hɨniavɨdaci Laban agaŋ Gileatɨ fɨli tɨbɨ heŋ ala halu mu hɨvɨ hɨnia nulɨdɨ igoua igami. La nudɨ hɨdɨlɨ pam agɨlaŋ hula havɨlɨ ulaŋ heŋ hafiavɨmi. \v 26 La Laban agaŋ Jekopɨ dɨ pɨŋ uavɨla abami. Nama akɨ hɨji viavɨla nɨfɨlɨ haŋɨlahanaŋ uami. Akɨ saŋ viaŋ ma igɨmaŋ lɨdalɨŋ iadɨ nadi ahica agɨladɨ sagaŋ lɨbavɨla vavevave me vavehanaŋ uami. \v 27 Nama akɨ saŋ nɨfɨlɨ cɨki haŋɨlahanaŋ uami. Nama iadɨ vala veben aba iadɨ ma abahanaŋ uami. Nama iadɨ abahanaŋ padaŋ viaŋ iadɨ hɨdɨlɨ pam agɨladɨ abɨlɨŋ hɨbɨmaŋ mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ agɨladɨ ifu ifu sɨhɨ iahaiaha hɨniavɨci mɨŋalahɨci hɨjɨŋalaŋala hɨnidamɨli vevanaŋ uami. \v 28 Iadɨ abahanaŋ padaŋ viaŋ iadɨ nanadi agɨladɨdaŋ iadɨ ajihali agɨladɨdaŋ mɨhum iavavɨla nulɨsaŋ lamulɨdalɨŋ vevanaŋ uami. Nama uava lusɨŋ sɨbaŋ vihanaŋ uami. \v 29 Viaŋ naludɨ sɨbɨlɨ lamɨben aba velɨŋ ala hɨfɨlɨ nadɨ iagana dɨ Asɨ agaŋ iadɨ abiemi uami. Nama Jekopɨ dɨ abacabɨlɨmɨnaŋ aba abiemi uami. \v 30 Nama nadɨ hɨvɨ veve saŋ mavɨn hɨniavɨla iadɨ vala vehanaŋ agadɨ ci igin uami. Agadɨ ala nama akɨ saŋ iadɨ kɨlɨ cɨkaŋ mugɨluŋ mugaŋ lamɨgaŋ me iadɨ ulaŋ migɨlavɨlalɨ agɨladɨ sɨgɨlɨ vihanaŋ uami. \v 31 Lɨci Jekopɨ abami. Nama nanadina dɨ cɨhu mɨŋamagɨla vibanaŋ akua aba abavɨla viaŋ nasaŋ lɨdavɨla nɨfɨlɨ haŋɨlacin uami. \v 32 Nama igɨnaŋ aniaba hulaŋ mu viaŋ hula vehavalɨ agaŋ nadɨ kɨlɨ cɨkaŋ mugɨluŋ mugaŋ lamɨgaŋ me agɨladɨ vavelɨ lɨci ha nudɨ ifɨhɨmɨha uami. Aludɨ hɨdɨlɨ pam agɨlaŋ igasulavɨdaci nama ve akuaba akuaba nagɨladɨ igɨha uami. La igɨnaŋ nadɨ akuaba hɨnici ha viha uami. Leselɨ agaŋ iaganu dɨ kɨlɨ cɨkaŋ mugɨluŋ mugaŋ lamɨgaŋ me agɨladɨ sɨgɨlɨ vimi agadɨ Jekopɨ ma igami. \p \v 33 Lɨci Laban agaŋ Jekopɨ dɨ havɨlɨ ulaŋ hɨvɨ ivouavɨla kɨlɨ cɨkaŋ mugɨluŋ mugaŋ lamɨgaŋ me agɨladɨ suhɨlami. La cɨhu Lea dɨ havɨlɨ ulaŋ hɨvɨ ivoua suhɨlami. Sibɨla hɨsɨŋ iamɨgali ahica agɨladɨ havɨlɨ ulaŋ hɨvɨ avi ivoua suhɨlami. Suhɨla suhɨla hɨdami ala nudɨ kɨlɨ cɨkaŋ mugɨluŋ mugaŋ lamɨgaŋ me agɨladɨ ma igami. La nulɨdɨ havɨlɨ ulaŋ vala ua Leselɨ dɨ havɨlɨ ulaŋ hɨvɨ ivoumi. \v 34 Leselɨ agaŋ iaganu dɨ kɨlɨ cɨkaŋ mugɨluŋ mugaŋ lamɨgaŋ me agɨladɨ sabaŋ kamelɨ sabɨ lama mɨgahɨnihɨni hɨsɨŋ agadɨ hɨvɨ sɨvɨla lamami. La nudɨ sabɨ hɨvɨ mɨgahɨnimi. Laban akuaba akuaba agɨladɨ mɨŋasuhɨlasuhɨla hɨdami ala nudɨ kɨlɨ cɨkaŋ mugɨluŋ mugaŋ lamɨgaŋ me agɨladɨ ma igami. \v 35 Lɨci Leselɨ agaŋ iaganu dɨ mavɨn ciaŋ ciaŋ abami. Iavaŋ uami. Iadɨ abacabɨlɨmɨnaŋ uami. Viaŋ husɨŋ hɨbɨ hɨnin sadaŋ ma iaha lagulamɨben uami. Lɨci Laban akuaba akuaba agɨladɨ suhɨlami ala nudɨ kɨlɨ cɨkaŋ mugɨluŋ mugaŋ lamɨgaŋ me agɨladɨ ma igami. \p \v 36 Lɨci Jekopɨ dɨ igɨvɨ lɨci Laban dɨ abacabɨlavɨla abami. Viaŋ akɨ lusɨŋ sɨbɨlɨ viavɨla hugɨ daŋ hɨnilɨŋ nama iadɨ sɨvɨ lahua vehanaŋ uami. \v 37 Iadɨ akuaba akuaba hɨniavi heŋ suhɨla igɨnaŋ nadɨ akuaba hɨnici via haiabɨla lamɨha uami. Lɨnaŋ iadɨ hɨdɨlɨ pam agɨlaŋ hula nadɨ hɨdɨlɨ pam agɨlaŋ hula aludɨ ciaŋ agadɨ hihɨlavɨci igɨmɨli uami. Ani dɨ ciaŋ agaŋ amɨŋ hɨnibali uami. Ani dɨ ciaŋ agaŋ analɨ hɨnibali uami. \v 38 Viaŋ hualɨ human limu limu fɨhala hɨcɨ limu limu fɨhala nama hula hɨniadamin uami. Hɨnihɨni nadɨ sabaŋ sipsipɨ sabaŋ meme agɨladɨ migɨlɨdalɨŋ ninaŋ huaci huaci laci huhɨlavɨhadami uami. Viaŋ nadɨ sabaŋ sipsipɨ muŋaŋ mu ma sɨbaŋ nadamin uami. \v 39 Akuaba akuaba saua hɨsɨŋ agɨlaŋ ve nadɨ sabaŋ sipsipɨ ua sabaŋ meme mu agɨhɨmavɨci nasaŋ ma vave abalamadamin uami. Viaŋ nukeŋ hɨbɨŋ nasaŋ iguadamin uami. Hɨfɨlɨ hɨfɨlɨ uaiadi uaiadi hulaŋ limu hɨhɨle agɨlaŋ nadɨ sabaŋ sipsipɨ sabaŋ meme sɨgɨlɨ vivi uavɨdaci hɨbɨŋ igu igu saŋ iadɨ abadamɨnaŋ uami. \v 40 Akape tɨbɨ iadɨ uaiaŋ hɨlacabɨladami uami. Akape tɨbɨ hɨfɨlɨ hɨvɨ iadɨ vumɨli lɨdaci ani sɨhɨvia ma hɨsɨvadamin uami. \v 41 Viaŋ nadɨ nadi ahica agɨladɨ vivi saŋ sibɨla vidalɨŋ hualɨ human limu limu fɨhala hɨcɨ limu limu ahica limu ahica cɨjɨŋ umi uami. La sabaŋ sipsipɨ sabaŋ meme vivi saŋ sibɨla vidalɨŋ hualɨ human limu fɨhala human limu pabiŋ cɨjɨŋ umi uami. Akuaba akuaba agɨladɨ vivi saŋ viaŋ hualɨ human limu limu fɨhala hɨcɨ limu limu fɨhala nama hula hɨnihɨni sibɨla agadɨ vihadamin uami. Vivi hɨnidalɨŋ human limu limu fɨhala tɨbɨ akuaba akuaba igu igu saŋ abadamɨnaŋ agadɨ ma iguadamɨnaŋ uami. \v 42 Iadɨ iavaŋ Aisakɨ agaŋ Ebɨlam dɨ Asɨ agasaŋ lɨdavɨla nudɨ lɨhu hɨvɨ hɨniadami uami. Nudɨ Asɨ agaŋ iadɨ ma migɨlɨmaŋ lɨci ha nama iadɨ lahunaŋ havɨ sɨbaŋ vevin uami. Agadɨ ala Asɨ agaŋ viaŋ sibɨla vivi vɨhɨlɨ igadamin agadɨ ci igami sadaŋ hɨfɨlɨ anisɨhu hɨvɨ nasaŋ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ iguiemi uami. \s Jekopɨ hula Laban hula ciaŋ mɨguavɨla abavɨmi. \p \v 43 Lɨci Laban abami. Iamɨgali ahica nana iadɨ nanadi uami. Nulɨdɨ ninanadinɨlu hana iadɨ ala uami. Sabaŋ sipsipɨ sabaŋ meme hana avi iadɨ ala uami. Akuaba akuaba neŋ igadanaŋ ha iadɨ laci uami. Akɨ lavɨla iadɨ nanadi ahica agɨladɨdaŋ nulɨdɨ ninanadinɨlu agɨladɨdaŋ abamɨgɨlavin uami. \v 44 Alia uami. Alaŋ ahica ciaŋ mɨguavɨla abɨmɨli uami. Hameŋ lavɨla alaŋ ciaŋ mɨguavɨla abɨbalu agasaŋ igahɨlahɨla hɨnibalu uami. \v 45 Lɨci Jekopɨ agaŋ ciaŋ mɨguavɨla abɨben aba lɨhavɨmi agadɨ hɨji mɨŋaiahaiaha saŋ lɨba hutesɨ agadɨ mɨŋaiaha lalɨlamami. \v 46 Lavɨla nudɨ hɨdɨlɨ pam agɨladɨ abami. Lɨba kum kum agɨladɨ likɨla vave mɨgudɨbɨhalaŋ uami. Lɨci lɨba kum kum agɨladɨ likɨlavɨla vave mɨgudɨbavɨci hɨniavɨdaci lɨba kum kum mɨguŋ agadɨ mikɨ heŋ ahuata mɨgahɨnihɨni sɨmɨŋ navɨmi. \v 47 Navɨci ci lɨci Laban agaŋ lɨba kum kum mɨguŋ agadɨ ibi lamavɨla abami. Jegalɨsahaduta uami. Lɨci Jekopɨ avi ibi lamavɨla abami. Galetɨ uami.\f * \fr 31.47 \fr*\ft Lɨba kum kum mɨguŋ agasaŋ Alam ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Jegalɨsahaduta \fq*\ft uavɨhadami. Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Galetɨ \fq*\ft uavɨhadami.\ft*\f* \v 48 Lɨci Laban abami. Lɨba kum kum mɨguŋ nagaŋ alaŋ ciaŋ mɨguavɨla abalu agasaŋ hɨji mɨŋaiahaiaha saŋ hɨnibali uami. Lavɨla nɨbu avi ibi hameŋ laci ala lamavɨla abami. Galetɨ\f * \fr 31.48 \fr*\ft Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ hɨji mɨŋaiahaiaha hɨsɨŋ lɨba kum kum mɨguŋ aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Galetɨ \fq*\ft uavɨhadami.\ft*\f* uami. \v 49 La cɨhu abami. Alaŋ ahica hɨtɨŋ hɨtɨŋ hɨnidamɨli Asɨ Iaue aludɨ igɨbali uami. Hameŋ abavɨla lɨba kum kum mɨguŋ agadɨ ibi mu avi lamavɨla abami. Misɨpa\f * \fr 31.49 \fr*\ft Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ igamɨgua iga iga hɨsɨŋ uvɨ aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Misɨpa \fq*\ft uavɨhadami.\ft*\f* uami. \p \v 50 Lavɨla Jekopɨ dɨ abami. Nama iadɨ nanadi dɨ sɨbɨlɨ lamavɨla ha hɨji nameŋ lamɨha uami. Laban iadɨ ma igi agadɨ ala Asɨ iadɨ igi aba abɨha uami. Iamɨgali mu sabiavɨla avi hameŋ laci ala abɨha uami. Laban iadɨ ma igi agadɨ ala Asɨ iadɨ igi aba abɨha uami. \v 51 Igɨha uami. Lɨba hutesɨ daŋ lɨba kum kum mɨguŋ daŋ fipɨ nama hɨnibanaŋ agadɨ fipɨ viaŋ hɨniben nagadɨ alɨhaŋ heŋ mɨgudɨbin uami. \v 52 Lɨba hutesɨ agaŋ lɨba kum kum mɨguŋ agaŋ alaŋ ciaŋ mɨguavɨla valɨ lamalu agadɨ hɨji mɨŋaiahaiaha saŋ hɨniavɨbali uami. Viaŋ nadɨ sɨbɨlɨ lamɨben aba uavɨla valɨ nagadɨ ma lɨvalɨben uami. Nama avi iadɨ sɨbɨlɨ lamɨben aba vevɨla valɨ nagadɨ ma lɨvalɨbanaŋ uami. \v 53 Alaŋ ahica hɨnimɨli vɨhɨlɨ iahɨci aludɨ iauacagali Ebɨlam dɨ Naholɨ dɨ Asɨ agaŋ aludɨ ciaŋ hihɨlɨbali uami. Jekopɨ iaganu Aisakɨ agaŋ Asɨ saŋ ala lɨdavɨla nudɨ lɨhu hɨvɨ hɨniadami. Lɨci Jekopɨ agaŋ Asɨ dɨ ibi hɨvɨ abami. Hɨvɨ hekɨlɨ uami. Viaŋ hameŋ ma lɨben uami. \v 54 La iahua halu heŋ Asɨ saŋ sagalɨ iguben aba sabaŋ sipsipɨ ifɨhɨmavɨla hɨlami. Lavɨla nudɨ hɨdɨlɨ pam agɨladɨ ulɨci vevɨla maci daŋ sɨhɨm hɨlɨcɨ limu cɨkaŋ agɨladɨdaŋ navɨmi. Navɨla hɨfɨlɨ halu heŋ ala ani hɨsɨvavɨmi. \v 55 La cimɨdaŋ sɨbaŋ Laban agaŋ iaha nanadinu agɨladɨdaŋ ajihalinu agɨladɨdaŋ mɨhum iavami. La lamulavɨla nulɨdɨ vala nudɨ hɨvɨ cɨhu umi. \c 32 \s Jekopɨ agaŋ Iso veci igɨben aba nusaŋ migɨlami. \p \v 1 Laban udaci Jekopɨ agaŋ nudɨ hulemɨlɨ agɨlaŋ hula cɨhu vehavɨmi. Vehavɨdaci Asɨ dɨ ciaŋ hali hɨsɨŋ agɨlaŋ Jekopɨ dɨ pɨŋ hɨbɨ cina iahavɨmi. \v 2 Iahavɨci nulɨdɨ igavɨla hɨji nameŋ lamami. Nana Asɨ dɨ uu veve hɨnihɨni fipɨ uami. Hɨji hameŋ lamavɨla fipɨ agadɨ ibi lamavɨla abami. Mahanaim\f * \fr 32.2 \fr*\ft Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ uu veve hɨnihɨni fipɨ aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Mahanaim \fq*\ft uavɨhadami.\ft*\f* uami. \v 3-5 La hulaŋ hɨhɨle agɨladɨ lɨbɨmɨŋavɨla abami. Iadɨ hulaŋ hekɨlɨ Iso dɨ hɨvɨ uavɨla nameŋ abɨhalaŋ uami. Nadɨ sibɨla hɨsɨŋ hulemɨlɨ Jekopɨ agaŋ nasaŋ ciaŋ nameŋ agadɨ abɨci vavelu aba abɨhalaŋ uami. Viaŋ Laban hula hualɨ akape ci hɨnicin aba abi aba abɨhalaŋ uami. Hameŋ sadaŋ iabi viaŋ cɨhu veben aba abi aba abɨhalaŋ uami. Viaŋ sabaŋ bulɨmakau sabaŋ donɨki sabaŋ sipsipɨ sabaŋ meme daŋ aba abi aba abɨhalaŋ uami. Iadɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ iamɨgali avi hanɨbuŋ aba abi aba abɨhalaŋ uami. Iadɨ manɨgali Iso aba abi aba abɨhalaŋ uami. Nama iadɨ igavɨla hɨjɨŋalɨbanaŋ aba ciaŋ nagadɨ nasaŋ igulɨŋ ui aba abi aba abɨhalaŋ uami. Nulɨdɨ hameŋ abɨci nɨbɨlaŋ Seilɨ fɨli tɨbɨ hali uavɨmi. Fɨli tɨbɨ agadɨ ibi mu Idom. \p \v 6 Ua abavɨla cɨhu hagaŋ vevɨla Jekopɨ dɨ abavɨmi. Alaŋ nadɨ ciaŋ agadɨ isana Iso saŋ via ua sulahɨlu agasaŋ nɨbu nadɨ hɨbɨ cina igɨben aba ci vedi uavɨmi. Hulaŋ 400 agɨlaŋ nɨbu hula vehavadi uavɨmi. \v 7 Lɨhavɨci Jekopɨ agaŋ ciaŋ agadɨ igahɨlavɨla hekɨlɨ sɨbaŋ lɨdavɨla hɨji cuvɨlɨŋ cuvɨlɨŋ lamami. Lavɨla nudɨ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ labɨlami. La nudɨ sabaŋ sipsipɨ sabaŋ meme sabaŋ bulɨmakau sabaŋ kamelɨ agɨladɨ avi labɨlavɨla ahica mɨguŋ lamami. Lamɨci fipɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ hɨniavɨmi. \v 8 Hɨniavɨdaci Jekopɨ agaŋ hɨji nameŋ lamami. Iso agaŋ ve sagaŋ mɨŋaiaha mu mɨguŋ agɨladɨ sɨbɨlɨ lamɨdaci mu mɨguŋ agɨlaŋ huaci haŋɨla uavɨbali uami. \p \v 9 Lavɨla Asɨ dɨ abami. Asɨ nama iadɨ iauacaŋ Ebɨlam dɨ Asɨ uami. Nama iadɨ iavaŋ Aisakɨ dɨ Asɨ uami. Asɨ Iaue nama iadɨ nameŋ abahanaŋ uami. Nama nadɨ fɨli tɨbɨ hɨvɨ cɨhu uavɨla nadɨ hɨdɨlɨ pam agɨlaŋ hula hɨniha aba abahanaŋ uami. Ua hɨnidanaŋ viaŋ lɨlɨŋ nama huaci hɨnibanaŋ aba abahanaŋ uami. \v 10 Asɨ viaŋ nadɨ sibɨla hɨsɨŋ hulemɨlɨ uami. Viaŋ hulaŋ huaci hɨma uami. Agadɨ ala nama iasaŋ mavɨn hɨniavɨla ciaŋ abahanaŋ hameŋ laci ala lɨhanaŋ uami. Vaka viaŋ akuaba akuaba apalɨ sɨbaŋ hɨniavɨla ua Jolɨdan avɨli agadɨ limu ivouavɨla Laban hula hɨniadamin uami. Viaŋ kɨlɨ lɨmɨ via hɨdahɨda hɨsɨŋ agadɨ pam mɨŋalɨvavɨla ivoumin uami. Agadɨ ala iabi viaŋ cɨhu hulaŋ iamɨgali akuaba akuaba ahica mɨguŋ lamin agɨladɨ likɨlavɨla cɨhu neŋ ven uami. \v 11 Asɨ uami. Viaŋ iadɨ isaŋ saŋ lɨdadin uami. Nɨbu vevɨla iadɨdaŋ iadɨ iamɨgali ninanadi agɨladɨdaŋ sɨkasɨkan sɨbɨlɨ lamɨbali aba lɨdadin uami. Nama iadɨ ahɨliahunaŋ iadɨ isaŋ Iso agaŋ iasaŋ sagaŋ ma vebali uami. \v 12 Nama \x - \xo 32.12 \xo*\xt HM 22.17, 28.13-15\xt*\x* iadɨ nameŋ abamanaŋ uami. Viaŋ lɨlɨŋ nama huaci hɨnibanaŋ aba abamanaŋ uami. Viaŋ hameŋ lɨlɨŋ nadɨ iamɨlɨhalina agɨlaŋ iaha habɨlavɨla avɨli hekɨlɨ hɨsɨŋ hacɨŋ hɨlɨcɨ me hɨniavɨdaci hulaŋ mu agaŋ lugɨlɨci ma ua iahubali aba abamanaŋ uami. \p \v 13 La hɨnici mɨŋalahɨci sabaŋ mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ agɨladɨ isanu Iso saŋ sagalɨ me iguben aba lugɨla lugɨla lɨbɨmɨŋamɨŋa umi. \v 14 Sabaŋ meme mɨgenaŋ 200 agɨladɨ lɨbɨmɨŋami. Sabaŋ meme muŋaŋ 20 agɨladɨ lɨbɨmɨŋami. Sabaŋ sipsipɨ mɨgenaŋ 200 agɨladɨ lɨbɨmɨŋami. Sabaŋ sipsipɨ muŋaŋ 20 agɨladɨ lɨbɨmɨŋami. \v 15 Lavɨla sabaŋ kamelɨ mɨgenaŋ ninaŋ daŋ 30 agɨladɨ lɨbɨmɨŋami. Sabaŋ bulɨmakau mɨgenaŋ 40 agɨladɨ lɨbɨmɨŋami. Sabaŋ bulɨmakau muŋaŋ 10 agɨladɨ lɨbɨmɨŋami. Sabaŋ donɨki mɨgenaŋ 20 agɨladɨ lɨbɨmɨŋami. Sabaŋ donɨki muŋaŋ 10 agɨladɨ lɨbɨmɨŋami. \v 16 Lavɨla cɨhu nudɨ sibɨla hɨsɨŋ hulemɨlɨ agɨlaŋ sabaŋ hɨdɨlɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ agɨladɨ migɨlavɨbali aba lɨbɨmɨŋamɨŋa uavɨla nulɨdɨ abami. Namɨlaŋ sabaŋ hɨdɨlɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ agɨladɨ likɨlavɨla hali uhalaŋ uami. Sabaŋ mu mɨguŋ agɨlaŋ mu mɨguŋ agɨladɨ mikɨ mikɨ uu pam hafala hafala hɨdavɨmɨdɨ uami. \v 17 Lavɨla sibɨla hɨsɨŋ hulemɨlɨ mu hali uben aba lɨmi agadɨ abami. Iadɨ isaŋ Iso agaŋ ve nadɨ hɨbɨ cina igavɨla nadɨ nameŋ akua abitɨhɨbali uami. Nama ani dɨ sibɨla hɨsɨŋ hulemɨlɨ aba abɨbali akua uami. Nama abeŋ uadanaŋ aba abɨbali akua uami. Sabaŋ mɨguŋ hana ani dɨ aba abɨbali akua uami. \v 18 Hameŋ abitɨhɨci ha nameŋ abɨha uami. Sabaŋ mɨguŋ nana ha nadɨ sibɨla hɨsɨŋ hulemɨlɨ Jekopɨ dɨ aba abɨha uami. Nɨbu nudɨ hulaŋ hekɨlɨ nasaŋ sagalɨ me iguci vaven aba abɨha uami. Jekopɨ nukeŋ nɨbu aludɨ sɨvɨ vedi aba abɨha uami. \v 19 Lavɨla nudɨ sibɨla hɨsɨŋ hulemɨlɨ sabaŋ hɨdɨlɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ migɨla migɨla hɨsɨŋ mu agadɨ sɨvɨ uben aba lɨhavɨmi agɨladɨ abami. Namɨlaŋ avi Iso dɨ igavɨla ciaŋ hameŋ agadɨ laci abɨhalaŋ uami. \v 20 La ciaŋ mu agadɨ avi abɨhalaŋ uami. Ci igɨnaŋ aba abɨhalaŋ uami. Nadɨ sibɨla hɨsɨŋ hulemɨlɨ Jekopɨ nɨbu aludɨ sɨvɨ vedi aba abɨhalaŋ uami. Jekopɨ agaŋ hɨji nameŋ lamami. Viaŋ nusaŋ akuaba akuaba nagɨladɨ sagalɨ me igulɨŋ nudɨ sagaŋ hɨji agadɨ huaci valɨbali akua uami. Viaŋ hameŋ lɨlɨŋ iadɨ igavɨla iasaŋ mavɨn hɨnibali akua uami. \v 21 Lavɨla sabaŋ agɨladɨ Iso saŋ sagalɨ me iguci ahɨla via hali uavɨdaci nɨbu heŋ ala hɨnidaci hɨfɨlɨ lɨmi. \s Jekopɨ agaŋ Asɨ Iaue hula sagaŋ lɨbavɨmi. \p \v 22 Lɨci hɨfɨlɨ heŋ ala nɨbu iaha nudɨ iamɨgali ahica agɨladɨdaŋ nudɨ sibɨla hɨsɨŋ iamɨgali ahica abinadinu me hɨniavɨhadami agɨladɨdaŋ viavɨla uavɨmi. Nudɨ ninaŋ human limu limu fɨhala hɨcɨ limu pabiŋ cɨjɨŋ agɨladɨ avi viavɨla uavɨmi. Uavɨla Jabokɨ avɨli agadɨ mɨgulamavɨla limu ivouavɨmi. \v 23 Ivoua nulɨdɨ lamavɨla nɨbu cɨhu hagaŋ ivavemi. Ivavevɨla nudɨ sibɨla hɨsɨŋ hulemɨlɨ agɨladɨ abɨci nudɨ akuaba akuaba agɨladɨ ahɨla via uavɨla Jabokɨ avɨli agadɨ mɨgulama ivouavɨmi. \v 24 Ivoua \x - \xo 32.24-26 \xo*\xt Hos 12.3-4\xt*\x* hɨniavɨdaci nɨbu hɨtɨŋ sɨbaŋ limu neŋ hɨnimi. Hɨnidaci hɨfɨlɨ hulaŋ mu agaŋ ve nɨbu hula sagaŋ lɨbalɨba havɨ hɨbɨŋ hɨbɨŋ mɨŋahubɨhahavɨla mɨŋamigɨlamigɨla hɨniavɨmi. Lɨhavɨdaci fɨli mɨŋalahɨben aba lɨmi. \v 25 Sagaŋ lɨbalɨba hɨnihɨni hulaŋ agaŋ hɨji nameŋ lamami. Viaŋ nudɨ ma lɨvalɨben uami. La Jekopɨ dɨ akakuŋ henaŋ lagiŋ hɨdɨlɨ agadɨ ifɨcikɨvɨci lauala vemi. \v 26 Sagaŋ lɨbalɨba via ua hulaŋ agaŋ Jekopɨ dɨ abami. Fɨli ci mɨŋalahɨben aba ladi uami. Nama iadɨ valɨnaŋ viaŋ ulɨŋ akua uami. Lɨci abami. Nama iadɨ huaci lamɨnaŋ ha nadɨ huaci valɨlɨŋ ubanaŋ uami. \v 27 Lɨci hulaŋ agaŋ Jekopɨ dɨ abitɨhami. Nadɨ ibi ani uami. Lɨci abami. Iadɨ ibi Jekopɨ uami. \v 28 Lɨci \x - \xo 32.28 \xo*\xt HM 35.9-10\xt*\x* hulaŋ agaŋ abami. Nama hulaŋ sɨbaŋ agɨlaŋ hula sagaŋ me lɨbavɨla nulɨdɨ lɨvalɨlanaŋ uami. Malɨciŋ avi nama Asɨ hula sagaŋ lɨbavɨla nudɨ ci lɨvalɨnaŋ sadaŋ Jekopɨ ibi agaŋ nadɨ hɨvɨ cɨhu cɨhu ma hɨnibali uami. Nadɨ ibi sebɨlɨ ha Isɨlaelɨ\f * \fr 32.28 \fr*\ft Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ Asɨ hula sagaŋ lɨbi aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Isɨlaelɨ \fq*\ft uavɨhadami.\ft*\f* uami. \v 29 Lɨci \x - \xo 32.29 \xo*\xt Het 13.17-18\xt*\x* Jekopɨ agaŋ mavɨn ciaŋ ciaŋ abami. Nama nadɨ ibi agadɨ iasaŋ abɨnaŋ igahɨlɨlɨŋ uami. Lɨci nudɨ abami. Nama akɨ saŋ iadɨ ibi agadɨ igahɨlahɨla saŋ abitɨhɨnaŋ uami. La iaha Jekopɨ dɨ huaci lamami. \v 30 Lɨci Jekopɨ agaŋ abami. Viaŋ Asɨ dɨ mugaŋ lamɨgaŋ ci igin uami. Agadɨ ala viaŋ ma hɨmin uami. Hameŋ abavɨla fipɨ agadɨ ibi lamavɨla abami. Penielɨ\f * \fr 32.30 \fr*\ft Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ Asɨ dɨ mugaŋ lamɨgaŋ aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Penielɨ \fq*\ft uavɨhadami.\ft*\f* uami. \v 31 Lavɨla hɨnici uaiaŋ iahɨdaci Penielɨ fipɨ agadɨ valavɨla umi. Agadɨ ala nudɨ akakuŋ henaŋ lagiŋ hɨdɨlɨ agadɨ ifɨcikɨvami sadaŋ lidɨŋ lagulagu umi. \v 32 Jekopɨ dɨ akakuŋ ifɨcikɨvami agasaŋ igahɨlahɨla Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ sɨhɨm vɨhɨn vɨhɨn akakuŋ henaŋ lagiŋ hɨdɨlɨ hɨvɨ hɨniadami agadɨ ma navɨhadami. \c 33 \s Jekopɨ agaŋ Iso dɨ igami. \p \v 1 Jekopɨ agaŋ Penielɨ fipɨ agadɨ vala ua igɨci Iso agaŋ nudɨ hulaŋ 400 agɨlaŋ hula ahuata hameŋ vehavɨmi. Vehavɨdaci Jekopɨ agaŋ nudɨ ninanadi agɨladɨ abɨci uavɨla nulɨdɨ numɨgagalinɨlu agɨlaŋ hula hɨtɨŋ hɨtɨŋ lagulamavɨmi. \v 2 Lagulamavɨdaci sibɨla hɨsɨŋ iamɨgali ahica abinadinu me hɨniavɨhadami agɨladɨdaŋ nulɨdɨ ninadinɨlu agɨladɨdaŋ hali uu saŋ abami. La Lea dɨdaŋ nudɨ ninanadi agɨladɨdaŋ alɨhaŋ uu saŋ abami. Leselɨ dɨ Josepɨ dɨ sɨvɨ sɨbaŋ uu saŋ abami. \v 3 Lavɨla nɨbu nukeŋ hali umi. Hali uu isanu dɨ ibi mɨŋaiahɨben aba mɨgalɨfɨlɨba nudɨ hali agadɨ fɨli hɨvɨ lɨbɨlɨvami. La cɨhu human limu fɨhala human limu pabiŋ cɨjɨŋ tɨbɨ hameŋ laci ala mɨgalɨfɨlɨba nudɨ hali agadɨ fɨli hɨvɨ lɨbɨlɨvami. Hameŋ lɨdɨŋ uavɨla isanu dɨ mikɨ mikɨ lɨmi. \v 4 Lɨdaci Iso agaŋ haŋɨla haŋɨla ve imanu Jekopɨ dɨ mɨŋa alahafiavɨla nudɨ mɨhum iavami. La cɨhu ahica hameŋ ilɨhavɨmi. \p \v 5 Lavɨla Iso agaŋ igoua igavɨla iamɨgali ninanadi agɨladɨ igavɨla Jekopɨ dɨ abitɨhami. Ha ani ani agɨlaŋ nama hula hɨniavi uami. Lɨci Jekopɨ abami. Viaŋ nadɨ sibɨla hɨsɨŋ hulemɨlɨ uami. Asɨ agaŋ iasaŋ mavɨn hɨniavɨla ninanadi nagɨladɨ igumi uami. \v 6 Lɨci sibɨla hɨsɨŋ iamɨgali ahica abinadinu me hɨniavɨhadami agɨlaŋ nulɨdɨ ninadinɨlu agɨladɨ vave Iso dɨ ibi mɨŋaiahɨbalu aba ahuata hameŋ mɨgalɨfɨlɨbavɨmi. \v 7 Lɨhavɨci Lea agaŋ nudɨ ninanadinu agɨlaŋ hula ve Iso dɨ ibi mɨŋaiahɨbalu aba mɨgalɨfɨlɨbavɨmi. Lɨhavɨci sijaŋ sɨbaŋ ha Josepɨ hula Leselɨ hula ve Iso dɨ ibi mɨŋaiahɨbalu aba mɨgalɨfɨlɨbavɨmi. \v 8 Lɨhavɨci Iso agaŋ Jekopɨ dɨ abami. Nama akɨ me hɨji lamavɨla abɨnaŋ sabaŋ sipsipɨ akuaba akuaba agɨladɨ vavehavɨci hɨbɨ cina igacin uami. Hameŋ abɨci Jekopɨ agaŋ nudɨ abami. Ha nama iadɨ igavɨla hɨjɨŋalɨbanaŋ aba akuaba akuaba agɨladɨ nasaŋ igulɨŋ via uavalɨ uami. \v 9 Lɨci Iso agaŋ abami. Iadɨ ima uami. Viaŋ akuaba akuaba akape hanɨbuŋ uami. Akuaba akuaba nadɨ agadɨ cɨhu ala likɨlɨha uami. \v 10 Lɨci Jekopɨ agaŋ nusaŋ mavɨn ciaŋ ciaŋ abami. Nama iadɨ igavɨla hɨjɨŋalavɨla ha akuaba akuaba viaŋ nasaŋ iguacin agɨladɨ viha uami. Nama iadɨ igavɨla hɨjɨŋalɨnaŋ sadaŋ nadɨ mugaŋ lamɨgaŋ agadɨ igɨlɨŋ Asɨ dɨ mugaŋ lamɨgaŋ me sɨbaŋ hɨni uami. \v 11 Viaŋ nasaŋ akuaba akuaba iguacin agɨladɨ ha nama viha uami. Asɨ iadɨ huaci lamavɨla iasaŋ akuaba akuaba akape igumi uami. Hameŋ abavɨla Iso agaŋ akuaba akuaba agɨladɨ vim aba vɨdɨvɨdɨŋ sɨbaŋ hɨnimi. Lɨci Iso akuaba akuaba agɨladɨ vimi. \p \v 12 Viavɨla abami. Iabi alaŋ iaha umɨli uami. Viaŋ avi namɨlaŋ hula uben uami. \v 13 Lɨci Jekopɨ agaŋ Iso dɨ abami. Hulaŋ hekɨlɨ uami. Ci igɨnaŋ uami. Ninanadi nagɨlaŋ vɨdɨvɨdɨŋ ma vihavi uami. Sabaŋ sipsipɨ sabaŋ bulɨmakau akuaba akuaba ninaŋ daŋ ninaŋ daŋ agɨlaŋ avi vɨdɨvɨdɨŋ ma vihavi uami. Hameŋ sadaŋ viaŋ nulɨsaŋ hɨji cuvɨlɨŋ cuvɨlɨŋ igahɨladin uami. Alaŋ malamala via udamɨli sɨhɨm sabaŋ mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ agɨlaŋ lɨhalɨha uavɨla ha uaiaŋ pabiŋ hɨvɨ laci ahuata hameŋ sɨkasɨkan haba hɨma fɨhalavɨbali akua uami. \v 14 Hulaŋ hekɨlɨ uami. Nama hali ajiavɨla udanaŋ viaŋ iadɨ sɨhɨm sabaŋ mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ agɨladɨ likɨlavɨla iadɨ ninanadi agɨlaŋ hula sɨvɨ simɨsimɨ ubalu uami. Uavɨla nadɨ Seilɨ fɨli tɨbɨ heŋ igɨben uami. \v 15 Lɨci Iso agaŋ abami. Viaŋ iadɨ sibɨla hɨsɨŋ hulemɨlɨ limu hɨhɨle agɨladɨ lɨbɨmɨŋavɨla abɨlɨŋ nama hula hɨniavɨbali uami. La naludɨ via sɨvɨ vehavɨbali uami. Lɨci Jekopɨ agaŋ nudɨ abami. Hulaŋ hekɨlɨ uami. Iasaŋ igahɨlɨmɨnaŋ uami. Nama iadɨ iga hɨjɨŋalavɨla abɨnaŋ agadɨ ci igin uami. \p \v 16 Lɨci uaiaŋ heŋ ala Iso agaŋ iahavɨla cɨhu ala Seilɨ fɨli tɨbɨ saŋ umi. \v 17 Udaci Jekopɨ agaŋ iahavɨla Sukotɨ hɨbɨlɨ mɨgiŋ fipɨ heŋ umi. Ua iahuavɨla nudɨ nukeŋ ulaŋ agadɨ hafiavɨla cɨhu sabaŋ bulɨmakau agɨlasaŋ avi cavaŋ ulaŋ cɨki cɨki hafimi. Hameŋ sadaŋ hɨbɨlɨ mɨgiŋ fipɨ agadɨ ibi lamavɨla abavɨhadami. Sukotɨ\f * \fr 33.17 \fr*\ft Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ cavaŋ ulaŋ cɨki cɨki aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Sukotɨ \fq*\ft uavɨhadami.\ft*\f* uavɨhadami. \v 18 Jekopɨ agaŋ Mesopotemia fɨli tɨbɨ hutesɨ hɨniadami agadɨ valavɨla cɨhu Sekem haiabɨla vemi. Huaci laci vemi. Sekem haiabɨla agaŋ nɨbu Kenan fɨli tɨbɨ hɨniadami. La Sekem haiabɨla mikɨ heŋ ala cɨhu havɨlɨ ulaŋ hafiavɨla hɨnimi. \v 19 Lavɨla \x - \xo 33.19 \xo*\xt Jos 24.32, Jo 4.5\xt*\x* fɨli tɨbɨ havɨlɨ ulaŋ hafia hɨniavɨmi agadɨ lavami. Fɨli tɨbɨ agadɨ viben aba anɨm hɨlɨcɨ 100 agɨladɨ fɨli iagagalinu Hamolɨ dɨ ninadinu agɨlasaŋ igumi. Hamolɨ dɨ ninaŋ mu agadɨ ibi Sekem. \v 20 Lavɨla Jekopɨ agaŋ sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ lɨba vadɨm agadɨ heŋ ibilami. Ibilavɨla vadɨm agadɨ ibi lamavɨla abami. Vadɨm nana Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ Asɨ saŋ sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ lɨba vadɨm uami. \c 34 \s Sekem agaŋ Jekopɨ dɨ nadi Daina nɨbu hula hɨdahɨda saŋ mɨŋamagɨlami. \p \v 1 Jekopɨ abinu Lea dɨ nadi Daina agaŋ mu tɨbɨ Sekem haiabɨla hɨsɨŋ iamɨgali iamɨgali agɨladɨ igɨben aba umi. \v 2 Udaci Hamolɨ dɨ ninaŋ Sekem agaŋ Daina dɨ heŋ igami. Igɨci nudɨ humɨgaŋ iahɨci nusaŋ mavɨn hekɨlɨ hɨnimi. Lavɨla Daina dɨ vɨdɨvɨdɨŋ sɨbaŋ mɨŋamagɨla via uavɨla nɨbu hula hɨdami. Sekem iaganu Hamolɨ agaŋ nɨbu Hivɨ hɨdɨlɨ hulaŋ. Nɨbu ala fɨli tɨbɨ heŋ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali hɨnihɨni nulɨdɨ migɨladami. \v 3 Sekem agaŋ Daina saŋ mavɨn hekɨlɨ hɨnimi. Hɨnihɨni Daina saŋ sɨdaŋ ciaŋ huaci huaci agɨladɨ igumi. Hameŋ lɨlɨŋ Daina iasaŋ mavɨn hɨnibali aba lɨmi. \v 4 La Sekem agaŋ iaganu dɨ abami. Iamɨgali nagadɨ viavɨla iasaŋ igunabɨla sabilɨŋ uami. \p \v 5 Lɨci Jekopɨ agaŋ ciaŋ hɨjɨ agadɨ igahɨlami. Sekem agaŋ Daina dɨ mɨŋamagɨla via uavɨla nɨbu hula hɨdami agadɨ ciaŋ hɨjɨ igahɨlami. Igahɨlami ala akuaba ciaŋ cɨki avi ma abami. Nudɨ ninadinu agɨlaŋ ua mɨda hɨvɨ hɨnihɨni sabaŋ bulɨmakau sabaŋ sipsipɨ agɨladɨ migɨla migɨla hɨniavɨdaci nulɨsaŋ migɨla hɨnihɨni ciaŋ ma abami. \v 6 Lɨci Sekem iaganu Hamolɨ agaŋ Jekopɨ hula ciaŋ sulasula saŋ nudɨ pɨŋ umi. \v 7 Uavɨla ciaŋ sulasula hɨniavɨdaci Jekopɨ dɨ ninadinu agɨlaŋ cɨhu ala vehavɨmi. Vevɨla Sekem agaŋ nadinɨlu dɨ mɨŋamagɨla via uavɨla nɨbu hula hɨdami agadɨ ciaŋ hɨjɨ igahɨlavɨla humɨgaŋ vɨhɨlɨ via igɨvɨ hekɨlɨ sɨbaŋ hɨniavɨmi. Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ lusɨŋ sɨbɨlɨ hameŋ agadɨ ma vihavɨhadami. Ha nɨbɨlaŋ nusaŋ hɨbuŋ uavɨhadami. \v 8 Lɨhavɨci Hamolɨ agaŋ nulɨdɨ abami. Iadɨ ninaŋ Sekem nɨbu naludɨ nadinalu agasaŋ mavɨn hekɨlɨ sɨbaŋ hɨnidi uami. Namɨlaŋ naludɨ nadinalu agadɨ huaci igulabɨla iadɨ ninaŋ nagaŋ sabivi ua hɨma uami. \v 9 Hameŋ lɨlaŋ alaŋ namɨlaŋ hula huaci laci hɨnihɨni naludɨ nadi nadi agɨladɨ sabidamɨli namɨlaŋ avi aludɨ nadi nadi agɨladɨ sabibalaŋ uami. \v 10 Hameŋ lɨmɨli namɨlaŋ alaŋ hula fɨli tɨbɨ neŋ huaci hɨnibalaŋ uami. Fɨli tɨbɨ abeba heŋ hɨniben aba ha hɨnihalaŋ uami. Fɨli tɨbɨ abeba hɨdɨben aba ha ua hɨdɨhalaŋ uami. Namɨlaŋ fɨli tɨbɨ abeba lavɨben aba ha lavɨhalaŋ uami. \v 11 Lɨci Sekem agaŋ Daina iaganu dɨdaŋ nudɨ numɨhalinu agɨladɨdaŋ abami. Namɨlaŋ iadɨ igavɨla hɨjɨŋalɨlaŋ ha namɨlaŋ akuaba akuaba saŋ abɨbalaŋ agɨladɨ nalusaŋ huaci iguben uami. \v 12 Viaŋ namɨlaŋ naludɨ nadinalu agadɨ iasaŋ igulaŋ sabilɨŋ aba mavɨn hekɨlɨ hɨnidin uami. Namɨlaŋ nadi agasaŋ anɨm hɨlɨcɨ hekɨlɨ hekɨlɨ akuaba akuaba huaci huaci agɨlasaŋ igahɨla abɨlabɨla uami. Ha viaŋ nalusaŋ huaci iguben uami. \p \v 13 Abɨci cɨhu Jekopɨ dɨ ninadinu agɨlaŋ Sekem agaŋ nadinɨlu Daina dɨ mɨŋamagɨla via uavɨla nɨbu hula hɨdami agasaŋ igahɨlavɨla mɨŋafifi lɨdɨŋ nulɨdɨ analɨ abavɨmi. \v 14 Alaŋ aludɨ nadi agadɨ hulaŋ hadi sɨbɨlɨ ma ihalahavɨlalɨ agɨlasaŋ ma igubalu uavɨmi. Alaŋ hameŋ lavɨla sɨhum daŋ hɨdɨmagalu uavɨmi. \v 15 Hulaŋ namɨlaŋ sɨkasɨkan hameŋ hadi sɨbɨlɨ ihalaha fɨhalavɨla alaŋ me hɨnihalaŋ uavɨmi. Hadi sɨbɨlɨ ihalaha alaŋ me hɨnilaŋ alaŋ naludɨ ciaŋ agadɨ huaci akua igahɨlɨbalu uavɨmi. \v 16 Lavɨla alaŋ huaci abɨmɨli namɨlaŋ aludɨ nadi nadi agɨladɨ sabidalaŋ alaŋ avi naludɨ nadi nadi agɨladɨ huaci sabibalu uavɨmi. Lavɨla alaŋ namɨlaŋ hula hɨniavɨla hɨdɨlɨ pam me hɨnibalu uavɨmi. \v 17 Namɨlaŋ aludɨ ciaŋ agadɨ ma lubiahɨlavɨla hadi sɨbɨlɨ ihalahɨmaŋ lɨlabɨla uavɨmi. Ha alaŋ aludɨ nadi agadɨ viavɨla haiabɨla nagadɨ valavɨla ubalu uavɨmi. \p \v 18 Lɨhavɨci Hamolɨ hula ninanu Sekem hula ciaŋ agadɨ igahɨlavɨci nulɨdɨ humɨgaŋ agɨlaŋ huaci sɨbaŋ hɨniavɨmi. \v 19 Lavɨla Sekem agaŋ Jekopɨ dɨ nadi agasaŋ mavɨn hekɨlɨ hɨnimi sadaŋ nulɨdɨ ciaŋ agadɨ lubiahɨlavɨheben aba lɨmi. Sekem iaganu dɨ hɨdɨlɨ pam agɨlaŋ Sekem nɨbu aludɨ manɨgali hɨnibali aba nudɨ ibi agadɨ pam mɨŋaiahavɨhadami. \v 20 Lɨhavɨdaci Hamolɨ agaŋ nudɨ ninanu Sekem hula ahica haiabɨla agadɨ lua madɨŋ hɨbɨ ivu ivu mɨgudɨba hɨnihɨni fipɨ heŋ uavɨla hulaŋ limu hɨhɨle haiabɨla heŋ hɨsɨŋ agɨlaŋ hula ciaŋ sulavɨla abavɨmi. \v 21 Nɨbɨlaŋ alaŋ hula huaci hɨniavɨbali uavɨmi. Alaŋ fɨli tɨbɨ hekɨlɨ daŋ sadaŋ vana abɨmɨli nɨbɨlaŋ fɨli tɨbɨ neŋ hɨnihɨni akuaba akuaba mutɨŋ hɨvɨ lamalama hɨdavɨbali uavɨmi. Lɨhavɨdaci alaŋ nulɨdɨ nadi nadi agɨladɨ sabidamɨli nɨbɨlaŋ avi aludɨ nadi nadi agɨladɨ sabiavɨbali uavɨmi. \v 22 Agadɨ ala nɨbɨlaŋ aludɨ hadi sɨbɨlɨ ihalahɨhalaŋ aba vɨdɨvɨdɨŋ sɨbaŋ abavadi uavɨmi. Hameŋ lavɨla alaŋ nɨbɨlaŋ me hɨnibalu uavɨmi. Alaŋ hameŋ lɨmɨli nɨbɨlaŋ alaŋ hula huaci hɨniavɨci cɨhu nɨbɨlaŋ hula hɨdɨlɨ pam me laci hɨnibalu uavɨmi. \v 23 Lɨdamɨli nulɨdɨ sabaŋ sipsipɨ sabaŋ bulɨmakau akuaba akuaba agɨlaŋ avi aludɨ hɨniavɨbali uavɨmi. Nɨbɨlaŋ abavi hameŋ lɨmɨli ha alaŋ hula huaci hɨniavɨbali uavɨmi. \v 24 Lɨhavɨci haiabɨla heŋ hɨsɨŋ hulaŋ agɨlaŋ Hamolɨ dɨ ciaŋ agasadaŋ ninanu Sekem dɨ ciaŋ agasadaŋ alialaŋ uavɨci nulɨdɨ hadi sɨbɨlɨ agɨladɨ heŋ ihalahavɨmi. \p \v 25 Ihalahavɨci uaiaŋ pabiŋ uci anihuliŋ me hɨvɨ hadi sɨbɨlɨ ihalahavɨmi agɨlaŋ avɨha avɨha hekɨlɨ iga iga hɨniavɨmi. Iga iga hɨniavɨdaci Simeon hula Livai hula Daina dɨ numɨhalinu amɨŋ agɨlaŋ puia hutesɨ hutesɨ agɨladɨ mɨŋalɨvavɨla haiabɨla heŋ uavɨmi. Ua iahuavɨla haiabɨla heŋ hɨsɨŋ hulaŋ agɨladɨ sɨkasɨkan ifɨhɨmuhɨmu uavɨdaci hulaŋ mu nulɨdɨ hɨbɨŋ ma ifɨhɨmavɨmi. \v 26 Lavɨla cɨhu Hamolɨ dɨdaŋ ninanu Sekem dɨdaŋ avi ifɨhɨmavɨla nadinɨlu Daina Sekem dɨ ulaŋ hɨvɨ hɨnimi agadɨ viavɨla cɨhu ala vehavɨmi. \v 27 Vehavɨdaci Sekem agaŋ Daina dɨ mɨŋamagɨla via uavɨla nɨbu hula hɨdami agasaŋ Jekopɨ dɨ ninadinu limu hɨhɨle agɨlaŋ haiabɨla heŋ iahuavɨmi. Iahuavɨla hulaŋ valɨ valɨ agɨladɨ igavɨla nulɨdɨ akuaba akuaba huaci huaci heŋ hɨniavɨhadami agɨladɨ sɨkasɨkan likɨla fɨhala via vehavɨmi. \v 28 Lavɨla nulɨdɨ sabaŋ sipsipɨ sabaŋ bulɨmakau sabaŋ donɨki akuaba akuaba haiabɨla heŋ hɨniavɨmi agɨladɨdaŋ haiabɨla caba caba hɨniavɨmi agɨladɨdaŋ sɨkan likɨla fɨhalavɨmi. \v 29 La akuaba akuaba anɨm hɨlɨcɨ hekɨlɨ hekɨlɨ hɨsɨŋ agɨladɨdaŋ akuaba akuaba uleŋ muji hɨniavɨhadami agɨladɨdaŋ likɨla fɨhalavɨla vavehavɨmi. Iamɨgali iamɨgali ninanadi agɨladɨ avi likɨla vavehavɨmi. \v 30 Lɨhavɨci Jekopɨ agaŋ Simeon dɨdaŋ Livai dɨdaŋ abami. Namɨlaŋ iasaŋ vɨhɨlɨ hekɨlɨ igulaŋ uami. Hulaŋ iamɨgali Kenan hɨdɨlɨ agɨlaŋ hula Pelesɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ hula fɨli tɨbɨ neŋ hɨnihɨni iadɨ sɨbɨlɨ igavɨbali uami. Viaŋ hulaŋ akape hɨma uami. Hulaŋ agɨlaŋ mɨgudɨba pam lamavɨla iasaŋ sagaŋ vevɨla ha iadɨdaŋ iadɨ iamɨgali ninanadi agɨladɨdaŋ ifɨhɨma fɨhalavɨbali uami. \v 31 Hameŋ abɨci cɨhu Simeon hula Livai hula abavɨmi. Nɨbu akɨ saŋ lɨci aludɨ nadi agaŋ hɨbɨ pɨlɨ hɨsɨŋ iamɨgali me hɨnidi uavɨmi. \c 35 \s Jekopɨ Betelɨ hɨbɨlɨ mɨgiŋ fipɨ heŋ hɨnidaci Asɨ agaŋ nudɨ huaci lamami. \p \v 1 Lɨhavɨci \x - \xo 35.1 \xo*\xt HM 28.11-17\xt*\x* mu tɨbɨ Asɨ agaŋ Jekopɨ dɨ abami. Nama iahavɨla Betelɨ hɨbɨlɨ mɨgiŋ fipɨ heŋ uavɨla hɨniha uami. Hɨnihɨni iasaŋ sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ lɨba vadɨm agadɨ ibilɨha uami. Viaŋ Asɨ uami. Vaka nama nadɨ isana Iso saŋ lɨdavɨla haŋɨlɨdanaŋ viaŋ ala nadɨ pɨŋ iahamin uami. \v 2 Lɨci Jekopɨ agaŋ nudɨ abinadinu ninanadinu agɨladɨ abami. Hulaŋ limu hɨhɨle nɨbu hula hɨniavɨmi agɨladɨ avi abami. Namɨlaŋ mu haiabɨla hɨsɨŋ agɨladɨ kɨlɨ cɨkaŋ mugɨluŋ mugaŋ lamɨgaŋ me agɨladɨ ahɨlɨlaŋ uavɨm uami. La avɨli savɨla hadi hɨlahɨla hɨhi huaci huaci agɨladɨ lamɨhalaŋ uami. \v 3 Lɨlaŋ alaŋ haiabɨla nagadɨ valavɨla Betelɨ hɨbɨlɨ mɨgiŋ fipɨ heŋ ubalu uami. Uavɨla Asɨ saŋ sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ lɨba vadɨm agadɨ ibilɨben uami. Vaka viaŋ akuaba akuaba vɨhɨlɨ hekɨlɨ hekɨlɨ igɨdalɨŋ nɨbu ala iadɨ ahɨliahuadami uami. La iabi avi hameŋ laci ala ahɨliahulalɨ uami. Viaŋ abeba abeba uu veve hɨdɨdalɨŋ nɨbu viaŋ hula hɨniadami uami. La iabi avi hameŋ laci ala hɨnilalɨ uami. \v 4 Lɨci nɨbɨlaŋ nulɨdɨ kɨlɨ cɨkaŋ mugɨluŋ dɨ mugaŋ lamɨgaŋ me agɨladɨdaŋ hɨji asɨŋ hɨsɨŋ hajɨŋ agɨladɨdaŋ Jekopɨ saŋ iguavɨmi. Iguavɨci kɨlɨ hekɨlɨ Sekem haiabɨla mikɨ lagulama hɨniadami agadɨ lɨhu heŋ fɨli haca mavavɨla ahɨlɨci mɨguavɨmi. \p \v 5 Lavɨla Jekopɨ nudɨ hulemɨlɨ agɨlaŋ hula uavɨmi. Uavɨdaci Asɨ agaŋ lɨci hulaŋ iamɨgali Sekem haiabɨla mikɨ hɨniavɨmi agɨlaŋ nulɨsaŋ hekɨlɨ haba lɨdavɨmi. La nulɨdɨ sɨvɨ ma uavɨmi. \v 6 Lɨhavɨci Jekopɨ agaŋ nudɨ hulemɨlɨ agɨlaŋ hula Kenan fɨli tɨbɨ hɨdahɨda Lusɨ hɨbɨlɨ mɨgiŋ fipɨ uavɨmi. Lusɨ ibi hana nɨbu Betelɨ hɨbɨlɨ mɨgiŋ fipɨ agadɨ ibi vaka hɨsɨŋ. \v 7 Lavɨla \x - \xo 35.7 \xo*\xt HM 28.10-19\xt*\x* Jekopɨ agaŋ sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ lɨba vadɨm agadɨ ibilami. Vaka isanu saŋ lɨdavɨla haŋɨlami hadɨhu Asɨ agaŋ heŋ ala nudɨ pɨŋ iahami agasaŋ igahɨlavɨla hɨbɨlɨ mɨgiŋ fipɨ agadɨ ibi lamavɨla abami. Asɨ nɨbu Betelɨ\f * \fr 35.7 \fr*\ft Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ Asɨ dɨ ulaŋ aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Betelɨ \fq*\ft uavɨhadami.\ft*\f* hɨbɨlɨ mɨgiŋ fipɨ neŋ hɨnilalɨ uami. \v 8 Heŋ hɨniavɨdaci Lebeka dɨ migɨla migɨla hɨsɨŋ iamɨgali Debola agaŋ heŋ ala hɨmami. Hɨmɨci kɨlɨ hekɨlɨ Betelɨ hɨbɨlɨ mɨgiŋ fipɨ ium kɨlikɨli lagulama hɨniadami agadɨ lɨhu heŋ mavavɨla hudavɨmi. Hameŋ sadaŋ kɨlɨ agadɨ ibi lamavɨla abavɨmi. Ilɨhiŋ hɨsɨŋ kɨlɨ uavɨmi. \p \v 9-10 Jekopɨ \x - \xo 35.9-10 \xo*\xt HM 32.28\xt*\x* agaŋ Mesopotemia fɨli tɨbɨ agadɨ valavɨla cɨhu Kenan fɨli tɨbɨ vemi hadɨhu ala Asɨ agaŋ nudɨ pɨŋ cɨhu ala iahavɨla nudɨ huaci lamavɨla abami. Iabi nadɨ ibi Jekopɨ hɨnidi uami. Agadɨ ala mufɨli nɨbɨlaŋ nadɨ ibi agadɨ Jekopɨ aba ma abavɨbali uami. Nadɨ ibi Isɨlaelɨ aba abavɨbali uami. Lavɨla nudɨ ibi agadɨ lamavɨla abami. Isɨlaelɨ uami. \v 11 La \x - \xo 35.11-12 \xo*\xt HM 17.4-8\xt*\x* cɨhu ala abami. Viaŋ Asɨ vɨdɨvɨdɨŋ hekɨlɨ daŋ uami. Nama ninanadi akape havɨbanaŋ uami. Hameŋ lɨnaŋ nadɨ hɨdɨlɨ agaŋ hekɨlɨ lavɨla latɨha hɨdɨlɨ akape hɨniavɨbali uami. Nadɨ iamɨlɨhalina limu hɨhɨle agɨlaŋ manɨgali hɨnihɨni fɨli tɨbɨ migɨlavɨbali uami. \v 12 Vaka fɨli nagadɨ Ebɨlam sadaŋ Aisakɨ sadaŋ igumin uami. Iabi nasaŋ iguadin uami. La cɨhu mufɨli nadɨ iamɨlɨhalina agɨlasaŋ avi iguben uami. \v 13 Hameŋ abavɨla Asɨ agaŋ Jekopɨ hula fipɨ hɨnihɨni ciaŋ sulavɨmi agadɨ valavɨla cɨhu umi. \v 14 Uci \x - \xo 35.14-15 \xo*\xt HM 28.18-19\xt*\x* cɨhu Jekopɨ agaŋ iahavɨla Asɨ hula ciaŋ sulavɨmi agasaŋ hɨji lamavɨla lɨba hutesɨ agadɨ mɨŋaiaha lalɨlamami. Lavɨla lɨmɨn uain agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ agadɨ viavɨla Asɨ saŋ sagalɨ iguben aba mɨŋamɨjici mɨgumi. Lavɨla cɨhu kɨlɨ olivɨ agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ agadɨ viavɨla lɨba agadɨ sabɨ hɨvɨ mɨŋamɨjici mɨguci abami. Ha Asɨ dɨ uami. \v 15 La hɨbɨlɨ mɨgiŋ fipɨ agadɨ ibi lamavɨla abami. Betelɨ uami. \p \v 16 Jekopɨ nudɨ hulemɨlɨ agɨlaŋ hula Betelɨ hɨbɨlɨ mɨgiŋ fipɨ agadɨ valavɨla Efɨlata haiabɨla saŋ uavɨmi. Hɨbɨ cina vakala uavɨdaci Leselɨ agaŋ ninanadi huhɨlɨben aba lɨdaci mɨŋemɨŋe lɨmi. Lɨdaci avɨha avɨha hekɨlɨ sɨbaŋ igami. \v 17 Avɨha avɨha hekɨlɨ sɨbaŋ iga iga hɨnidaci iamɨgali mu nudɨ hulɨ lagumi agaŋ abami. Nama lɨdɨmɨnaŋ uami. Ha ninaŋ mu Iagɨveŋ dɨ ci huhɨlɨnaŋ uami. \v 18 Lavɨla Leselɨ agaŋ amɨŋ hɨmɨben aba alu sɨbɨlɨ hekɨlɨ hekɨlɨ havalavɨla ninaŋ agadɨ ibi lamavɨla abami. Benoni uami. Agadɨ ala iaganu Jekopɨ agaŋ cɨhu ibi mu lamavɨla abami. Bejamin uami.\f * \fr 35.18 \fr*\ft Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ avɨha avɨha hekɨlɨ iga iga ninaŋ huhɨlin aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Benoni \fq*\ft uavɨhadami. Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ ninaŋ ibi hekɨlɨ daŋ aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Bejamin \fq*\ft uavɨhadami.\ft*\f* \v 19 Leselɨ agaŋ hɨmɨci Efɨlata haiabɨla agadɨ hɨbɨ pɨlɨ caba heŋ mava hudavɨmi. Efɨlata ha Betɨlehem haiabɨla agadɨ vaka hɨsɨŋ ibi. \v 20 Mufɨli me hɨvɨ hɨdɨlɨ igɨben aba lɨba hutesɨ agadɨ mɨŋaiaha Leselɨ dɨ savu caba mikɨ hɨvɨ lalɨlamami. Lalɨlamɨci hualɨ mu mu hameŋ laci hɨniadami. \v 21 Lavɨla Jekopɨ agaŋ uavɨla Magadaledelɨ haiabɨla agadɨ vala umitavɨla havɨlɨ ulaŋ agɨladɨ hafiavɨla heŋ hɨniavɨmi. \v 22 Heŋ \x - \xo 35.22 \xo*\xt HM 49.4\xt*\x* ala hɨniavɨdaci Lea dɨ ninaŋ Luben agaŋ uavɨla iaganu dɨ abinu hɨvɨ Bilɨha hula hɨdami. Lɨhavɨci Jekopɨ agaŋ Luben akuaba akuaba lɨmi agadɨ ciaŋ igahɨlami. \p Jekopɨ dɨ ninadinu nɨbɨlaŋ human limu limu fɨhala hɨcɨ limu ahica cɨjɨŋ. \v 23 Jekopɨ dɨ ninaŋ manɨgali Cimegeŋ Lea huhɨlami ha Luben. Lea dɨ ninaŋ limu hɨhɨle agɨladɨ ibi nameŋ. Mu Simeon. Mu Livai. Mu Juda. Mu Isakalɨ. Mu Sebulun. \v 24 Leselɨ dɨ ninaŋ ha Josepɨ hula Bejamin hula. \v 25 Leselɨ dɨ sibɨla hɨsɨŋ iamɨgali Bilɨha Jekopɨ dɨ abinu me hɨniadami agadɨ ninaŋ ha Dan hula Napɨtali hula. \v 26 Lea dɨ sibɨla hɨsɨŋ iamɨgali Celɨpa Jekopɨ dɨ abinu me hɨniadami agadɨ ninaŋ ha Gatɨ hula Aselɨ hula. Jekopɨ nɨbu Mesopotemia fɨli tɨbɨ hɨnihɨni ninaŋ nagɨladɨ havami. \s Aisakɨ hɨmami. \p \v 27 Jekopɨ \x - \xo 35.27 \xo*\xt HM 13.18\xt*\x* agaŋ iaganu Aisakɨ dɨ igɨben aba Mamɨle haiabɨla umi. Mamɨle haiabɨla nɨbu Kiliatalɨba haiabɨla mikɨ hɨniadami. Kiliatalɨba haiabɨla ha Hebɨlon haiabɨla agadɨ vaka hɨsɨŋ ibi. Vaka Ebɨlam hula Aisakɨ hula haiabɨla heŋ ala hɨniavɨhadami. \v 28-29 Aisakɨ agaŋ hɨniavɨla hadi hadi sɨbaŋ lɨmi. Lɨci nudɨ hualɨ lugɨlavɨci ua 180 iahɨci heŋ hɨmami. Hɨmɨci nudɨ amɨŋ agaŋ uavɨla nudɨ iamɨlɨhalinu dɨ amɨŋ hɨniavɨhadami heŋ hɨnimi. Lɨci nudɨ ninaŋ ahica Iso hula Jekopɨ hula nudɨ valɨ agadɨ mava hudavɨmi. \c 36 \s Iso dɨ ninadinu ajihalinu iamɨlɨhalinu agɨladɨ ibi \r (1 Stori 1.34-37) \p \v 1 Iso dɨ abinadinu ninadinu agɨladɨ ibi nameŋ. Iso dɨ ibi mu Idom. \v 2 Iso \x - \xo 36.2-3 \xo*\xt HM 26.34, 28.9\xt*\x* nɨbu Kenan fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ iamɨgali iamɨgali agɨladɨ sabimi. Elon dɨ nadinu Ada dɨ sabimi. Elon nɨbu Hitɨ hɨdɨlɨ. Mu ha Ana dɨ nadinu Oholibama dɨ sabimi. Nudɨ iauacanu Sibeon. Sibeon nɨbu Hivɨ hɨdɨlɨ. \v 3 La Isɨmaelɨ nadinu Basematɨ dɨ avi sabimi. Nudɨ amunu Nebaiotɨ. \v 4 Ada nɨbu Elifasɨ dɨ huhɨlami. Basematɨ nɨbu Luelɨ dɨ huhɨlami. \v 5 Oholibama nɨbu ninaŋ ahica pam huhɨlami. Mu Jeusɨ. Mu Jalam. Mu Kola. Iso agaŋ Kenan fɨli tɨbɨ hɨnihɨni ninaŋ nagɨladɨ havami. \p \v 6-7 Iso hula Jekopɨ hula fɨli tɨbɨ pam hɨniavɨdaci nulɨdɨ sabaŋ mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ agɨlaŋ iaha habɨlavɨla akape lɨhavɨdaci fɨli saŋ tɨbɨ mɨgavɨmi. Lɨhavɨci Iso agaŋ nudɨ abinadinu ninadinu agɨladɨ likɨla hulaŋ iamɨgali nɨbu hula hɨniavɨhadami agɨlaŋ hula Kenan fɨli tɨbɨ agadɨ valavɨla uavɨmi. Sabaŋ mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ Kenan fɨli tɨbɨ hɨnihɨni vihadami agɨladɨ avi sɨkan via mu hɨvɨ uavɨmi. \v 8 Uavɨla Seilɨ fɨli tɨbɨ halu daŋ halu daŋ heŋ hɨniavɨhadami. Iso dɨ ibi mu Idom. \p \v 9 Iso nɨbu Idom hɨdɨlɨ agɨladɨ iamɨlɨnɨlu. Nɨbɨlaŋ ala Seilɨ fɨli tɨbɨ halu daŋ halu daŋ heŋ hɨniavɨhadami. Iso dɨ ninadinu ajihalinu iamɨlɨhalinu agɨladɨ ibi lugɨlavɨmi. \v 10 Iso dɨ ninadinu agɨladɨ ibi nameŋ. Mu Elifasɨ. Nudɨ numɨgaŋ Ada. Mu Luelɨ. Nudɨ numɨgaŋ Basematɨ. \v 11 Elifasɨ dɨ ninadinu agɨladɨ ibi nameŋ. Mu Teman. Mu Omalɨ. Mu Sefo. Mu Gatam. Mu Kenasɨ. \v 12 Elifasɨ abinu hɨvɨ ha Timɨna. Nɨbu ala Amalekɨ dɨ huhɨlami. Nɨbɨlaŋ Iso abinu Ada dɨ ajihalinu pam. \v 13 Luelɨ dɨ ninadinu agɨladɨ ibi nɨbɨlaŋ nameŋ. Mu Nahatɨ. Mu Cela. Mu Sama. Mu Misa. Nɨbɨlaŋ Iso abinu Basematɨ dɨ ajihalinu pam. \v 14 Iso abinu Oholibama dɨ ninadinu agɨladɨ ibi nɨbɨlaŋ nameŋ. Mu Jeusɨ. Mu Jalam. Mu Kola. Oholibama nɨbu Ana dɨ nadinu. Nudɨ iauacanu Sibeon. \p \v 15-16 Iso dɨ ajihalinu agɨlaŋ latɨhavɨla hɨdɨlɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ hɨnihɨni nulɨdɨ nukeŋ hɨdɨlɨ agɨladɨ migɨlavɨhadami. Iso dɨ ninaŋ manɨgali Elifasɨ dɨ ninadinu manɨgali hɨniavɨhadami agɨladɨ ibi nameŋ. Mu Teman. Mu Omalɨ. Mu Sefo. Mu Kenasɨ. Mu Kola. Mu Gatam. Mu Amalekɨ. Nɨbɨlaŋ ala Idom fɨli tɨbɨ hɨnihɨni manɨgali hɨniavɨhadami. Nulɨdɨ avenɨlu nɨbu Iso abinu Ada. \v 17 Luelɨ dɨ ninadinu agɨlaŋ latɨhavɨla hɨdɨlɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ hɨniavɨhadami. Hɨnihɨni nulɨdɨ nukeŋ hɨdɨlɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ agɨladɨ migɨlavɨhadami. Luelɨ dɨ ninadinu manɨgali hɨniavɨhadami agɨladɨ ibi nameŋ. Mu Nahatɨ. Mu Cela. Mu Sama. Mu Misa. Nɨbɨlaŋ ala Idom fɨli tɨbɨ hɨnihɨni manɨgali hɨniavɨhadami. Nulɨdɨ avenɨlu nɨbu Iso abinu Basematɨ. \v 18 Iso abinu Oholibama dɨ ninadinu agɨlaŋ latɨhavɨla hɨdɨlɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ hɨniavɨhadami. Hɨnihɨni nulɨdɨ nukeŋ hɨdɨlɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ agɨladɨ migɨlavɨhadami. Ninadinu agɨladɨ ibi nameŋ. Mu Jeusɨ. Mu Jalam. Mu Kola. Nulɨdɨ iamɨnɨlu nɨbu Iso abinu Oholibama. Oholibama nɨbu Ana dɨ nadinu. \v 19 Iso dɨ ninadinu ajihalinu agɨlaŋ ala manɨgali hɨniavɨhadami. Iso dɨ ibi mu Idom. \s Seilɨ dɨ ninadinu ajihalinu iamɨlɨhalinu agɨladɨ ibi \r (1 Stori 1.38-42) \p \v 20 Seilɨ nɨbu Holɨ hɨdɨlɨ. Nɨbu Idom fɨli tɨbɨ hɨniadami. Nudɨ ninadinu agɨladɨ ibi nameŋ. Mu Lotan. Mu Sobalɨ. Mu Sibeon. Mu Ana. \v 21 Mu Dison. Mu Eselɨ. Mu Disan. Nɨbɨlaŋ Seilɨ dɨ ninadinu. Nɨbɨlaŋ Holɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ manɨgali hɨnihɨni Idom fɨli tɨbɨ agadɨ migɨlavɨhadami. \v 22 Lotan dɨ ninadinu agɨladɨ ibi nameŋ. Mu Holi. Mu Heman. Lotan dɨ nadinu humɨgaŋ pam Timɨna. \v 23 Sobalɨ dɨ ninadinu agɨladɨ ibi nameŋ. Mu Alɨvan. Mu Manahatɨ. Mu Ebalɨ. Mu Sefo. Mu Onam. \v 24 Sibeon dɨ ninadinu agɨladɨ ibi nameŋ. Mu Aia. Mu Ana. Ana agaŋ ala iaganu Sibeon dɨ sabaŋ donɨki agɨladɨ migɨladami. La mu tɨbɨ fɨli tɨbɨ kɨlɨ humɨsɨ akuaba akuaba apalɨ heŋ ua igɨci avɨli vubɨŋ laci agɨlaŋ vubɨlɨm daŋ vubɨlɨm daŋ iahavɨmi. \v 25 Ana dɨ ninanu dɨ ibi Dison. Nadinu dɨ ibi Oholibama. \v 26 Dison dɨ ninadinu agɨladɨ ibi nameŋ. Mu Hemɨdan. Mu Esɨban. Mu Itɨlan. Mu Kelan. \v 27 Eselɨ dɨ ninadinu agɨladɨ ibi nameŋ. Mu Belɨhan. Mu Cevan. Mu Eken. \v 28 Disan dɨ ninadinu agɨladɨ ibi nameŋ. Mu Usɨ. Mu Alan. \v 29 Holɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ manɨgali agɨladɨ ibi nameŋ. Mu Lotan. Mu Sobalɨ. Mu Sibeon. Mu Ana. \v 30 Mu Dison. Mu Eselɨ. Mu Disan. Nɨbɨlaŋ ala Seilɨ fɨli tɨbɨ hɨnihɨni nulɨdɨ hɨdɨlɨ pam latɨhiŋ agɨladɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ migɨlavɨhadami. \s Idom fɨli tɨbɨ migɨlavɨhadami agɨladɨ ibi \r (1 Stori 1.43-54) \p \v 31 Vaka Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ manɨgali apalɨ hɨniavɨdaci Idom fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ pam manɨgali daŋ hɨniavɨhadami. \v 32 Beolɨ dɨ ninaŋ Bela agaŋ Dinɨhaba haiabɨla hɨnihɨni Idom fɨli tɨbɨ agadɨ migɨladami. \v 33 Bela hɨmɨci Cela dɨ ninaŋ Jobapɨ agaŋ manɨgali hɨnimi. Nɨbu Bosɨla haiabɨla hɨsɨŋ. \v 34 Jobapɨ hɨmɨci cɨhu Husam agaŋ manɨgali hɨnimi. Nɨbu Teman hɨdɨlɨ agɨladɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ. \v 35 Husam hɨmɨci cɨhu Bedatɨ dɨ ninaŋ Hadatɨ agaŋ manɨgali hɨnimi. La Moapɨ fɨli tɨbɨ uavɨla Midian hɨdɨlɨ agɨlaŋ hula sagaŋ lɨbavɨla nulɨdɨ lɨvalami. Lavɨla Hadatɨ agaŋ Avitɨ haiabɨla hɨnihɨni manɨgali hɨniadami. \v 36 Hadatɨ hɨmɨci cɨhu Samɨla agaŋ manɨgali hɨnimi. Nɨbu Masɨleka haiabɨla hɨsɨŋ. \v 37 Samɨla hɨmɨci cɨhu Saulɨ agaŋ manɨgali hɨnimi. Nɨbu Lehobotɨ haiabɨla hɨsɨŋ. Lehobotɨ haiabɨla agaŋ Iufɨletisɨ avɨli mikɨ hɨniadami. \v 38 Saulɨ hɨmɨci cɨhu Akɨbelɨ dɨ ninaŋ Balɨhanan agaŋ manɨgali hɨnimi. \v 39 Balɨhanan hɨmɨci cɨhu Hadatɨ agaŋ manɨgali hɨnihɨni Pau haiabɨla hɨniadami. Nudɨ abinu Mehetabelɨ. Nɨbu Matɨletɨ dɨ nadinu. Mehetabelɨ nɨbu Mesahapɨ dɨ ajinu. \p \v 40-43 Iso dɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ manɨgali hɨniavɨhadami agɨladɨ ibi nameŋ. Mu Timɨna. Mu Alɨva. Mu Jetetɨ. Mu Oholibama. Mu Ela. Mu Pinon. Mu Kenasɨ. Mu Teman. Mu Mipɨsalɨ. Mu Makɨdielɨ. Mu Hilam. Hulaŋ agɨlaŋ Idom hɨdɨlɨ latɨhiŋ agɨladɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ migɨlavɨhadami. Iso dɨ ibi mu Idom. Iso nɨbu Idom hɨdɨlɨ agɨladɨ iamɨlɨnɨlu. Hulaŋ agɨlaŋ ala manɨgali hɨnihɨni haiabɨla hɨtɨŋ hɨtɨŋ fɨli tɨbɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ agɨladɨ migɨlavɨhadami. \c 37 \s Josepɨ dɨ isagalinu agɨlaŋ nusaŋ humɨgaŋ vɨhɨlɨ vihavɨhadami. \p \v 1 Jekopɨ agaŋ Kenan fɨli tɨbɨ hɨniadami. Vaka iaganu Aisakɨ agaŋ fɨli tɨbɨ heŋ ala ihɨlɨŋ ve hɨniadami. \v 2 Jekopɨ ninadinu ajihalinu agɨladɨ ciaŋ nameŋ. Josepɨ nɨbu hulaŋ mɨnibɨlɨ. Nudɨ hualɨ lugɨlavɨci ua 17 iahami. Nɨbu nudɨ isagalinu hula sabaŋ sipsipɨ agɨladɨ migɨlavɨhadami. Nudɨ isagalinu agɨlaŋ iaganɨlu dɨ abinadinu Bilɨha dɨ Celɨpa dɨ ninadinɨlu. Josepɨ agaŋ isagalinu agɨlaŋ lusɨŋ sɨbɨlɨ vihavɨmi agasaŋ uavɨla iaganɨlu dɨ sulami. \v 3 Jekopɨ dɨ ibi mu Isɨlaelɨ. Nɨbu hadi hadi hɨniavɨla nudɨ ninanu Josepɨ dɨ havami. Hameŋ sadaŋ nusaŋ mavɨn hekɨlɨ hɨniadami. Nudɨ ninadinu limu hɨhɨle agɨlasaŋ mavɨn hekɨlɨ hameŋ ma hɨniadami. Jekopɨ agaŋ hadi hɨlahɨla hutesɨ makaŋ daŋ huaci sɨbaŋ agadɨ hɨcavɨla ninanu Josepɨ saŋ igumi. \v 4 Iguci nudɨ isagalinu agɨlaŋ igavɨla nameŋ abavɨmi. Aludɨ iavaŋ agaŋ Josepɨ saŋ pam mavɨn hekɨlɨ hɨnilalɨ uavɨmi. Alusaŋ mavɨn hekɨlɨ hameŋ ma hɨnilalɨ uavɨmi. Lavɨla Josepɨ saŋ igɨvɨ hekɨlɨ hɨniavɨla nudɨ ciaŋ huaci huaci ma abavɨmi. \p \v 5-7 Mu tɨbɨ Josepɨ anisɨhu igami agadɨ isagalinu agɨlasaŋ sulasula abami. Viaŋ anisɨhu mu igiemin agadɨ sulɨlɨŋ igahɨlɨhalaŋ uami. Alaŋ ahuata hameŋ hualabɨla hɨnihɨni halɨha cahu uitɨ agɨladɨ hubɨhahahaha lalɨlamalama uiemɨlu uami. Lɨmɨli halɨha cahu uitɨ hubɨ iadɨ agaŋ pam sɨlɨvɨ lagulamavɨla hɨnidaci naludɨ agɨlaŋ iadɨ agadɨ haŋala hudavɨla iadɨ halɨha cahu uitɨ hubɨ agadɨ ibi mɨŋaiahɨben aba hali lɨfuhɨla hɨniaviemi uami. Hameŋ abɨci nudɨ isagalinu agɨlaŋ nusaŋ igɨvɨ hekɨlɨ hɨniavɨmi. \v 8 Lavɨla \x - \xo 37.8-10 \xo*\xt HM 41.41-43, 41.55, 42.6, 50.18\xt*\x* abavɨmi. Nama manɨgali hɨnihɨni aludɨ migɨlɨben aba lɨnaŋ uavɨmi. Josepɨ anisɨhu iga iga sulɨdaci igahɨlavɨhadami agɨlasaŋ igɨvɨ hekɨlɨ sɨbaŋ hɨniavɨmi. \p \v 9 La cɨhu mu tɨbɨ Josepɨ anisɨhu mu igami agadɨ isagalinu saŋ sulami. Viaŋ anisɨhu mu nameŋ agadɨ igiemin uami. Uaiaŋ hula avaŋ hula iadɨ ibi mɨŋaiahɨben aba mɨgalɨfɨlɨbavɨla hɨniavɨdaci igiemin uami. Lidɨ human limu limu fɨhala hɨcɨ limu pabiŋ cɨjɨŋ agɨlaŋ avi iadɨ ibi mɨŋaiahɨben aba mɨgalɨfɨlɨbavɨla hɨniavɨdaci igiemin uami. \v 10 La anisɨhu agadɨ iaganɨlu dɨdaŋ isagalinu dɨdaŋ cɨhu ala sulami. Sulɨci iaganɨlu agaŋ igahɨlavɨla nudɨ abacabɨlavɨla abami. Ha akɨ me anisɨhu agadɨ igiemɨnaŋ uami. Nama hɨji nameŋ lamɨnaŋ uami. Iadɨ iamiagaŋ agɨlaŋ hula iadɨ isaimahali agɨlaŋ hula iadɨ ibi mɨŋaiahɨben aba ve fɨli hɨvɨ mɨgalɨfɨlɨbavɨbali aba igahɨlɨnaŋ uami. \v 11 Lɨci \x - \xo 37.11 \xo*\xt HJL 7.9\xt*\x* isagalinu agɨlaŋ abasɨgɨlasɨgɨla imanɨlu saŋ humɨgaŋ vɨhɨlɨ vihavɨmi. Agadɨ ala iaganɨlu agaŋ Josepɨ anisɨhu igami agasaŋ hɨji lamalama hɨnimi. \s Isɨmaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ Josepɨ dɨ via uavɨmi. \p \v 12 Mu tɨbɨ Josepɨ dɨ isagalinu agɨlaŋ Sekem haiabɨla caba caba heŋ uavɨla hɨnihɨni iaganɨlu dɨ sabaŋ sipsipɨ agɨladɨ migɨla migɨla hɨniavɨhadami. \v 13 Lɨhavɨdaci Isɨlaelɨ agaŋ Josepɨ dɨ nameŋ abami. Nadɨ isagalina agɨlaŋ Sekem haiabɨla caba caba heŋ hɨnihɨni sabaŋ sipsipɨ agɨladɨ migɨla migɨla hɨniavadi uami. Nama uavɨla nulɨdɨ igɨha uami. Hameŋ abɨci Josepɨ agaŋ nudɨ abami. Ua igɨben uami. \v 14 Lɨci iaganɨlu agaŋ cɨhu abami. Nadɨ isagalina dɨ ua igɨha uami. Huaci hɨniavi ua hɨma ua uami. Sabaŋ sipsipɨ agɨladɨ avi igɨha uami. Nɨbɨlaŋ avi huaci laci hɨniavi ua hɨma ua uami. Ua igavɨla cɨhu ve iadɨ abɨnaŋ igahɨlɨlɨŋ uami. Hameŋ abɨci Hebɨlon fɨli abɨlɨ agadɨ valavɨla Sekem haiabɨla caba caba umi. \v 15 Uavɨla isagalinu dɨ heŋ suhɨla suhɨla hɨdɨdaci hulaŋ mu agaŋ ve nudɨ igavɨla abitɨhami. Nama akɨ suhɨla suhɨla uu veve hɨdadanaŋ uami. \v 16 Lɨci Josepɨ agaŋ abami. Viaŋ iadɨ isagali agɨladɨ suhɨla suhɨla hɨdadin uami. Nɨbɨlaŋ abeba hɨnihɨni nulɨdɨ sabaŋ sipsipɨ agɨladɨ migɨla migɨla hɨniavadi agadɨ iadɨ huaci abɨnaŋ igavin uami. \v 17 Lɨci hulaŋ agaŋ nudɨ abami. Nɨbɨlaŋ neŋ ci valavɨla uavalɨ uami. Alaŋ Dotan haiabɨla ubalu aba abavɨci igahɨlacin uami. Lɨci Josepɨ agaŋ isagalinu agɨladɨ sɨvɨ uavɨla nulɨdɨ Dotan haiabɨla caba caba heŋ igami. \v 18 La ataŋ vakala udaci isagalinu agɨlaŋ igavɨla nudɨ ifɨhɨmuhɨmu saŋ abaigahɨlavɨmi. \v 19 Abaigahɨlahɨla nɨbɨlaŋ nukeŋ nukeŋ nameŋ abavɨmi. Igɨhalaŋ uavɨmi. Anisɨhu iga iga hɨsɨŋ hulaŋ agaŋ ci vedi uavɨmi. \v 20 Alialaŋ uavɨmi. Ifɨhɨmavɨla valɨ agadɨ via sɨmɨ tulɨ hɨvɨ havalɨmɨli mɨgum uavɨmi. La nameŋ abɨmɨli uavɨmi. Sudɨ iŋam iava na fɨhalalɨ aba abɨmɨli uavɨmi. Hameŋ lɨmɨli anisɨhu iga iga abɨlalɨ agɨlaŋ ma iahavɨbali uavɨmi. \v 21-22 Hameŋ abavɨci Luben agaŋ Josepɨ dɨ ifɨhɨmuhɨmu saŋ ciaŋ mɨguavɨmi agadɨ igahɨlavɨla nudɨ ahɨliahuben aba nulɨdɨ abami. Alaŋ nukeŋ nudɨ ifɨhɨmɨmagalu uami. Havɨ sɨmɨ tulɨ fɨli tɨbɨ kɨlɨ humɨsɨ akuaba akuaba apalɨ neŋ havalɨmɨli mɨgum uami. Agadɨ ala nudɨ sɨbɨlɨ lamɨmagalu uami. Luben agaŋ Josepɨ dɨ ahɨliahuavɨla iaganɨlu dɨ pɨŋ cɨhu viovio saŋ hɨji lamavɨla ciaŋ hameŋ agadɨ abami. \p \v 23 Josepɨ agaŋ isagalinu dɨ pɨŋ uci nudɨ mɨŋalɨvavɨmi. Lavɨla nudɨ hadi hɨlahɨla hutesɨ makaŋ daŋ huaci sɨbaŋ iaganɨlu igumi agadɨ mɨŋahubɨla vihavɨmi. \v 24 La nudɨ mɨŋa via uavɨla sɨmɨ tulɨ avɨli apalɨ heŋ havalavɨci mɨgumi. \v 25 Havalavɨci mɨguci mɨgahɨnia sɨmɨŋ nana hɨniavɨmi. Nana hɨnia igavɨci Isɨmaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ nulɨdɨ sabaŋ kamelɨ agɨladɨ likɨlavɨla vehavɨmi. Gileatɨ fɨli tɨbɨ kɨlikɨli heŋ hɨniavɨla vehavɨmi. Isipɨ fɨli tɨbɨ uavɨla akuaba akuaba huaci huaci anɨm hɨlɨcɨ hekɨlɨ hekɨlɨ hɨsɨŋ agɨladɨ mutɨŋ lamɨben aba via vehavɨmi. Kɨlɨ mɨlɨm hɨsi huaci huaci daŋ agɨladɨdaŋ akuaba akuaba ikupi hɨsi huaci huaci daŋ agɨladɨdaŋ viavɨla vehavɨmi. Cihu savu me mu agadɨ ibi mea uavɨhadami. Nudɨ avi viavɨla vehavɨmi. \v 26 Vehavɨdaci Juda agaŋ nudɨ isagalinu imahalinu agɨladɨ abami. Alaŋ aludɨ ima dɨ ifɨhɨma sɨvɨlalɨbavɨla ha alaŋ akuaba akuaba huaci huaci agɨladɨ ma vibalu uami. \v 27 Isɨmaelɨ hɨdɨlɨ agɨlasaŋ mutɨŋ hɨvɨ lamɨmɨli lavavɨci nulɨdɨ sibɨla hɨsɨŋ hulemɨlɨ hɨnim uami. Alaŋ iavaŋ pabiŋ laci sadaŋ nudɨ sɨbɨlɨ lamɨmagalu uami. Lɨci nudɨ isagalinu imahalinu agɨlaŋ nudɨ ciaŋ agadɨ igahɨlavɨla abavɨmi. Ha huaci uavɨmi. \v 28 Josepɨ \x - \xo 37.28 \xo*\xt HJL 7.9\xt*\x* dɨ isagalinu agɨlaŋ ciaŋ aba aba hɨniavɨdaci Midian hɨdɨlɨ\f * \fr 37.28 \fr*\ft Midian hɨdɨlɨ ha nɨbɨlaŋ Isɨmaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ latɨhiŋ.\ft*\f* anɨm hɨlɨcɨ sibɨla vivi mutɨŋ lavavɨhadami agɨlaŋ vehavɨmi. Vehavɨci Josepɨ sɨmɨ tulɨ hɨvɨ hɨnimi agadɨ magɨlavɨci iahɨci mutɨŋ hɨvɨ lamavɨmi. Lamavɨci Isɨmaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ lɨba silɨva hɨvɨ lavavɨmi. Lɨba silɨva human limu limu fɨhala hɨcɨ limu limu fɨhala agɨladɨ hɨvɨ lavavɨmi. Lavavɨci nulɨdɨ sibɨla hɨsɨŋ hulemɨlɨ hɨnimi. Lɨci nudɨ viavɨla Isipɨ fɨli tɨbɨ uavɨmi.\fig Josepɨ isagalinu agɨlaŋ nudɨ mutɨŋ hɨvɨ lamavɨmi.|src="C-021.jpg" size="col" copy="NTM" ref="37.28"\fig* \p \v 29 Lɨhavɨci Luben agaŋ vevɨla sɨmɨ tulɨ agadɨ igamɨgua igɨci apalɨ. Josepɨ sɨmɨ tulɨ heŋ ma hɨnimi. Lɨci Luben agaŋ Josepɨ saŋ mavɨn hekɨlɨ viavɨla iaha nudɨ nukeŋ hadi hɨlahɨla hutesɨ agadɨ mɨŋacɨkɨlami. \v 30 La uavɨla nudɨ imahalinu agɨladɨ abami. Viaŋ ve igɨlɨŋ Josepɨ sɨmɨ tulɨ hɨvɨ ma hɨni uami. I uami. Viaŋ akɨ lɨben uami. \v 31-32 Lɨci Josepɨ dɨ isagalinu agɨlaŋ sabaŋ meme agadɨ ifɨhɨmavɨmi. Ifɨhɨmavɨla Josepɨ dɨ hadi hɨlahɨla hutesɨ agadɨ via sabaŋ meme agadɨ mɨdɨ hɨvɨ lɨbɨvisa viavɨla iaganɨlu dɨ pɨŋ uavɨla abavɨmi. Alaŋ hadi hɨlahɨla hutesɨ nagaŋ fipɨ mu hɨvɨ hɨnici igavɨla vihɨlu uavɨmi. Igɨha uavɨmi. Ha ninana dɨ hadi hɨlahɨla hutesɨ ua aniaba dɨ ua uavɨmi. \v 33 Lɨhavɨci iaganɨlu agaŋ hadi hɨlahɨla hutesɨ agadɨ igavɨla abami. Na iadɨ ninaŋ Josepɨ dɨ hadi hɨlahɨla hutesɨ uami. Sudɨ iŋam akua iava agɨcɨkɨlacɨkɨla na fɨhalalɨ uami. \v 34 La ninanu Josepɨ saŋ mavɨn hekɨlɨ viavɨla nudɨ nukeŋ hadi hɨlahɨla hutesɨ agadɨ mɨŋacɨkɨlami. Mɨŋacɨkɨlavɨla hadi hɨlahɨla hasɨ mavɨn vivi ilɨha ilɨha hɨsɨŋ agadɨ ahualavɨla ninanu saŋ mavɨn vivi ilɨha ilɨha mɨhiŋ akape hɨnimi. \v 35 Lɨci nudɨ ninanadinu agɨlaŋ iaganɨlu dɨ mavɨn ifɨmɨgubalu aba lɨhavɨmi ala hɨma. Nulɨdɨ ciaŋ agadɨ ma sɨbaŋ igahɨlami. La nulɨdɨ nameŋ abami. Viaŋ nusaŋ mavɨn vivi ilɨha ilɨha hɨnia hɨmɨben uami. Hameŋ abavɨla mavɨn vivi ilɨha ilɨha pam hɨnimi. \p \v 36 Midian hɨdɨlɨ agɨlaŋ Josepɨ dɨ via ua mutɨŋ lamavɨci Potifalɨ agaŋ lavɨci nudɨ sibɨla hɨsɨŋ hulemɨlɨ hɨniadami. Potifalɨ nɨbu sagaŋ hali hɨsɨŋ hɨnihɨni abɨdaci nudɨ sagaŋ hɨsɨŋ hulemɨlɨ agɨlaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agadɨ ulaŋ hekɨlɨ agadɨ migɨlavɨhadami. \c 38 \s Tamalɨ agaŋ Juda dɨ ilasami. \p \v 1 Juda agaŋ nudɨ isagalinu imahalinu agɨladɨ valavɨla ua hulaŋ mu Hila agaŋ hula hɨnimi. Hila nɨbu Adulam haiabɨla hɨsɨŋ. \v 2 Hɨniavɨla iamɨgali mu igami. Nudɨ iaganu Soa agaŋ nɨbu Kenan hɨdɨlɨ. Iamɨgali agadɨ igavɨla sabiavɨla nɨbu hula hɨnimi. \v 3 Lɨci iamɨgali agaŋ humɨgaŋ ahɨlavɨla ninaŋ huhɨlami. Huhɨlɨci Juda agaŋ ninaŋ agadɨ ibi lamavɨla abami. Elɨ uami. \v 4 Lɨci iamɨgali agaŋ cɨhu humɨgaŋ ahɨlavɨla ninaŋ mu huhɨlami. La nudɨ ibi lamavɨla abami. Onan uami. \v 5 La cɨhu humɨgaŋ ahɨlavɨla ninaŋ mu avi huhɨlami. Lavɨla nudɨ ibi lamavɨla abami. Saila uami. Kesipɨ haiabɨla hɨniavɨdaci abinu agaŋ Saila dɨ huhɨlami. \p \v 6 Ninaŋ agɨlaŋ hekɨlɨ hekɨlɨ lɨhavɨci Juda agaŋ nudɨ ninaŋ Cimegeŋ Elɨ saŋ iamɨgali vimi. Iamɨgali agadɨ ibi Tamalɨ. \v 7 Elɨ agaŋ akuaba akuaba lusɨŋ sɨbɨlɨ sɨbɨlɨ vihadami agɨladɨ Asɨ Iaue igɨci sɨbɨlɨ lɨmi. Lɨci Elɨ dɨ ifɨhɨmami. \v 8 Ifɨhɨmɨci Juda agaŋ Onan dɨ abami. Nama isana dɨ abinu agaŋ hula hɨniha uami. Isana ninanadi apalɨ hɨniavɨla hɨmalɨ uami. Nama aludɨ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ agadɨ lubiahɨlavɨla isana dɨ cido agadɨ viavɨla ninaŋ akape havɨnaŋ isana dɨ uvɨsɨjiŋ vihavɨbali uami. \v 9 Abɨci ala Onan agaŋ mu hulaŋ saŋ ninanadi havahava saŋ valami. Lavɨla isanu saŋ ninanadi havɨmagaŋ aba iamɨgali agaŋ hula hɨnimi agadɨ ala mu lusɨŋ mu lusɨŋ vici iamɨgali agaŋ humɨgaŋ ma ahɨlami. \v 10 Asɨ Iaue agaŋ Onan hameŋ lusɨŋ vimi agadɨ igɨci sɨbɨlɨ lɨmi. Lɨci Onan dɨ avi ifɨhɨmami. \v 11 Lɨci Juda agaŋ nabenu Tamalɨ dɨ abami. Muŋanadina ci hɨmavalɨ uami. Lavɨla Saila avi isagalinu hɨmavalɨ hameŋ laci ala hɨmɨmɨdɨ aba Tamalɨ dɨ abami. Nama uavɨla iagana hula hɨnidanaŋ iadɨ ninaŋ Saila hekɨlɨ lɨm uami. Lɨci Tamalɨ uavɨla nudɨ iaganu hula hɨnimi. \p \v 12 Hɨnici hutesɨ lɨci Juda abinu agaŋ avi hɨmami. Juda abiaganu Soa. Lɨci Juda agaŋ abinu saŋ mavɨn lamɨci ci lɨci Timɨna haiabɨla umi. Hulaŋ nudɨ sabaŋ sipsipɨ mɨnɨ ihalahalaha hɨniavɨmi agɨladɨ igɨben aba umi. Udaci nudɨ nagɨlinu huaci Hila Adulam haiabɨla hɨsɨŋ agaŋ nɨbu hula umi. \v 13 Uavɨdaci hulaŋ mu Tamalɨ dɨ abami. Nadɨ auna sabaŋ sipsipɨ mɨnɨ ihalahɨben aba Timɨna haiabɨla uadi uami. \v 14 Lɨci Tamalɨ hɨji nameŋ lamami. Saila ci hekɨlɨ li uami. Agadɨ ala nudɨ iaganu iadɨ nusaŋ ma igumi uami. Lavɨla hadi hɨlahɨla nɨbu cido hɨnihɨni lamalama hɨdadami agɨladɨ hubɨla lamami. La hadi hɨlahɨla mu lamavɨla nudɨ mugaŋ lamɨgaŋ havɨlɨ hɨvɨ hafilamami. Lavɨla Timɨna haiabɨla saŋ uu veve hɨbɨ cina hɨbɨlɨ mɨgiŋ fipɨ heŋ mɨgahɨnimi. Enaim haiabɨla agadɨ hɨbɨ cɨma agaŋ hɨbɨlɨ mɨgiŋ fipɨ heŋ ala hɨniadami. \p \v 15 Iamɨgali agaŋ mugaŋ lamɨgaŋ havɨlɨ hɨvɨ hafilamavɨla mɨgahɨnidaci Juda agaŋ ve igavɨla hɨbɨ pɨlɨ hɨsɨŋ iamɨgali akua uami. \v 16 Lavɨla nudɨ mikɨ pɨŋ uavɨla abami. E uami. Iabi alaŋ ahica hɨdɨbalu uami. Nabenu nukeŋ agadɨ ala nɨbu ma igami. Hɨbɨ pɨlɨ hɨsɨŋ iamɨgali akua uami. Lɨci iamɨgali agaŋ nudɨ abami. Nama iasaŋ akɨ mɨse igubanaŋ uami. \v 17 Lɨci Juda abami. Viaŋ sabaŋ meme daŋ uami. Viaŋ nasaŋ sabaŋ meme ninaŋ hekɨlɨ agadɨ igulɨŋ vebali uami. Lɨci iamɨgali agaŋ abami. Ha huaci uami. Agadɨ ala ciaŋ mɨguavɨla abɨbalu agadɨ hɨji mɨŋaiahaiaha saŋ iasaŋ akuaba iguha uami. Igunaŋ via hɨnidalɨŋ iasaŋ sabaŋ meme agadɨ igunaŋ akuaba akuaba agɨladɨ nasaŋ cɨhu iguben uami. \v 18 Lɨci Juda abami. Ciaŋ mɨguavɨla abɨbalu agadɨ hɨji mɨŋaiahaiaha saŋ akɨ iguben uami. Lɨci iamɨgali agaŋ abami. Iasaŋ sihɨ lamalama hɨsɨŋ agadɨdaŋ lɨmɨn nadɨ sugɨtaŋ hɨvɨ hɨni agadɨdaŋ iguha uami. La kɨlɨ lɨmɨ via hɨdahɨda hɨsɨŋ agadɨ avi iasaŋ iguha uami. Lɨci Juda akuaba akuaba agɨladɨ iguavɨla ahica hɨdavɨmi. Hɨdavɨci iamɨgali agaŋ humɨgaŋ ahɨlami. \v 19 Humɨgaŋ ahɨlavɨla iaha umi. Uavɨla havɨlɨ mugaŋ lamɨgaŋ hafilamami agadɨ mɨŋalavɨla lamami. Lavɨla hadi hɨlahɨla cido hɨnihɨni lamalama hɨdadami agɨladɨ cɨhu viavɨla lamami. \p \v 20 Lɨci hɨniavɨla Juda agaŋ nudɨ akuaba akuaba iamɨgali agasaŋ igumi agɨladɨ cɨhu vivi saŋ sabaŋ meme ninaŋ hekɨlɨ agadɨ viavɨla Hila saŋ iguavɨla abɨci via umi. Via umi agadɨ ala iamɨgali agadɨ ma igami. \v 21 Lavɨla heŋ hɨsɨŋ agɨladɨ abitɨhami. Hɨbɨ pɨlɨ hɨsɨŋ iamɨgali Enaim hɨbɨ pɨlɨ heŋ mɨgahɨnilalɨ agaŋ abanagaŋ uami. Lɨci nudɨ abavɨmi. Heŋ hɨbɨ pɨlɨ hɨsɨŋ iamɨgali mu ma hɨnilalɨ uavɨmi. \v 22 Lɨhavɨci Hila Juda dɨ pɨŋ cɨhu vevɨla abami. Iamɨgali agadɨ ma igin uami. Hulaŋ haiabɨla heŋ hɨsɨŋ agɨlaŋ hɨbɨ heŋ hɨbɨ pɨlɨ hɨsɨŋ iamɨgali ma hɨnilalɨ aba abavi uami. \v 23 Lɨci Juda abami. Vana hɨnim uami. Akuaba akuaba agɨladɨ vana via hɨnim uami. Iamɨgali agadɨ cɨhu cɨhu suhɨlɨmɨnaŋ uami. Aludɨ aba aba lɨniavɨmɨdɨ uami. Viaŋ ciaŋ mɨguavɨla abacin agadɨ lubiahɨlavɨla sabaŋ meme ninaŋ hekɨlɨ agadɨ nasaŋ igulɨŋ viavɨla uavɨla ala iamɨgali agadɨ ma igɨnaŋ uami. \p \v 24 Hameŋ abavɨla hɨniavɨdaci avaŋ ahica pam uci ve Juda dɨ abavɨmi. Nadɨ nabena Tamalɨ hɨvɨkalɨ saŋ hɨdavɨla humɨgaŋ ci ahɨlalɨ uavɨmi. Lɨhavɨci Juda abami. Viavɨla ua avɨŋ hɨvɨ havalɨlaŋ mɨgua lɨhuavɨla hɨmam uami. \v 25 Lɨci Tamalɨ dɨ via uben aba lɨhavɨdaci akuaba akuaba Juda igumi agɨladɨ nulɨsaŋ cɨhu iguci via uavɨmi. Via uavɨla Juda dɨ abavɨmi. Tamalɨ nameŋ abi uavɨmi. Akuaba akuaba nagɨladɨ iaganɨlu agaŋ ala lɨci viaŋ humɨgaŋ ahɨlacin aba abi uavɨmi. Sihɨ lamalama hɨsɨŋ nagadɨdaŋ lɨmɨn nagadɨdaŋ igɨha aba abi uavɨmi. Kɨlɨ lɨmɨ via hɨdahɨda hɨsɨŋ nagadɨ avi igɨha aba abi uavɨmi. Akuaba akuaba nana ani dɨ aba abi uavɨmi. \v 26 Lɨhavɨci Juda akuaba akuaba agɨladɨ igavɨla abami. Viaŋ iamɨgali agadɨ Saila saŋ ma iguacin sadaŋ viaŋ hugɨ daŋ hɨnidin uami. Iamɨgali agaŋ hugɨ apalɨ uami. Lavɨla Juda agaŋ cɨhu cɨhu nɨbu hula ma hɨdami. \p \v 27 La hɨnici hutesɨ lɨci Tamalɨ agaŋ ninanadi viben aba lɨmi. Lɨdaci nudɨ humɨgaŋ agadɨ mɨŋaigavɨci ninanadi ahica hɨniavɨmi. \v 28 La ninaŋ amɨŋ huhɨlami hadɨhu igavɨci ninaŋ mu agadɨ human mɨse ivavemi. Lɨci iamɨgali mu Tamalɨ dɨ hulɨ lagumi agaŋ ninaŋ agadɨ human mɨŋalɨvavɨla muhɨlɨ havɨlɨ hɨcahɨca hɨsɨŋ lɨmɨn cɨki mɨdɨ agadɨ viavɨla ninaŋ agadɨ human hɨvɨ hahami. La abami. Ninaŋ nagaŋ mɨse iahi uami. \v 29 Agadɨ ala ninaŋ agaŋ human cɨhu magɨlɨci ivouci ninaŋ mu agadɨ mɨse huhɨlami. Lɨci iamɨgali hulɨ lagumi agaŋ abami. Nama lɨvalavɨla nama mɨse iahɨnaŋ uami. Lɨci iaganu nudɨ ibi lamavɨla abami. Pelesɨ\f * \fr 38.29 \fr*\ft Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ sɨvɨ hɨsɨŋ agaŋ hali hɨsɨŋ agadɨ lɨvali aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Pelesɨ \fq*\ft uavɨhadami.\ft*\f* uami. \v 30 Lɨci cɨhu ninaŋ mu nudɨ human lɨmɨn cɨki hɨvɨ hahami agadɨ avi huhɨlami. Huhɨlɨci iaganu nudɨ ibi lamavɨla abami. Cela uami. \c 39 \s Josepɨ agaŋ Potifalɨ dɨ ulaŋ hɨvɨ hɨnimi. \p \v 1 Isɨmaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ Josepɨ dɨ Isipɨ fɨli tɨbɨ via uavɨla mutɨŋ hɨvɨ lamavɨci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ hulaŋ mu Potifalɨ agaŋ nudɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ hɨnibali aba anɨm hɨlɨcɨ hɨvɨ lavami. Potifalɨ nɨbu sagaŋ hali hɨsɨŋ hɨnihɨni abɨdaci nudɨ sagaŋ hɨsɨŋ hulemɨlɨ agɨlaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agadɨ ulaŋ hekɨlɨ agadɨ migɨlavɨhadami. \v 2-3 Asɨ \x - \xo 39.2-3 \xo*\xt HM 39.21-23, HJL 7.9\xt*\x* Iaue agaŋ Josepɨ hula hɨnidaci Josepɨ agaŋ Potifalɨ dɨ uleŋ muji hɨnihɨni sibɨla vidaci huaci laci hɨniavɨmi. Lɨhavɨci Potifalɨ agaŋ Josepɨ dɨ igɨci Asɨ Iaue agaŋ Josepɨ hula hɨnidaci akuaba akuaba sibɨla vimi agɨlaŋ huaci laci hɨniavɨmi. \v 4 Hɨniavɨdaci hɨjɨŋalavɨla abɨci Josepɨ agaŋ Potifalɨ dɨ hɨmamɨgɨlɨ daŋ hɨniadami. Hɨnidaci ulaŋ akuaba akuaba sɨkasɨkan agɨladɨ Josepɨ migɨlɨbali aba nudɨ human hɨvɨ lamami. \v 5 Lɨci Josepɨ hɨmamɨgɨlɨ daŋ hɨnidaci Asɨ Iaue agaŋ hɨdɨlɨ maha Potifalɨ dɨ ulaŋ pam hɨsɨŋ agɨladɨ huaci lamami. Asɨ Iaue agaŋ Josepɨ saŋ igahɨlavɨla Potifalɨ dɨ ulaŋ akuaba akuaba agɨladɨdaŋ sɨmɨŋ isabɨlaŋ hualabɨla hɨsɨŋ agɨladɨdaŋ huaci lamami. \v 6 Lɨci Potifalɨ abɨci Josepɨ agaŋ akuaba akuaba sɨkasɨkan agɨladɨ migɨlɨdaci nɨbu nukeŋ akuaba cɨki saŋ avi hɨji ma lamami. Nɨbu akuaba akuaba nana saŋ pam hɨji lamami. \p Josepɨ dɨ mugaŋ lamɨgaŋ hadipɨlɨ agaŋ huaci sɨbaŋ hɨniadami. \v 7 Lɨci Potifalɨ abinu agaŋ Josepɨ dɨ mavɨn igavɨla nudɨ abami. Nama ve viaŋ hula hɨdɨha uami. \v 8 Abɨci ala hɨma. Josepɨ agaŋ valavɨla nudɨ abami. Iadɨ manɨgali agaŋ akuaba akuaba ulaŋ neŋ hɨsɨŋ agɨladɨ migɨla migɨla saŋ iadɨ lɨbɨmɨŋalɨ uami. Lavɨla nudɨ akuaba akuaba agɨlasaŋ hɨji ma lamɨlalɨ uami. \v 9 Viaŋ manɨgali nɨbu nukeŋ me ala ulaŋ nagadɨ manɨgali hɨnilan uami. Nɨbu akuaba cɨki agasaŋ avi iadɨ ma abamɨgɨlalɨ uami. Agadɨ ala nama hula hɨdahɨda saŋ iadɨ abamɨgɨlalɨ uami. Nama nudɨ iamɨgali sadaŋ iadɨ abamɨgɨlalɨ uami. Hameŋ sadaŋ viaŋ nama hula lusɨŋ sɨbɨlɨ ma viben uami. Viaŋ hameŋ lɨlɨŋ Asɨ iadɨ igɨci viaŋ hugɨ daŋ hɨniben uami. \v 10 Lɨci uaiaŋ pabiŋ pabiŋ hɨvɨ iamɨgali agaŋ Josepɨ hula hɨdahɨda saŋ abitɨhadami. Abitɨhɨdaci Josepɨ agaŋ iamɨgali agadɨ sɨdaŋ ciaŋ ciaŋ agadɨ ma igahɨladami. La nɨbu hula ma hɨdadami. Nudɨ mikɨ pɨŋ avi ma uadami. \v 11 Lavɨla uaiaŋ mu hɨvɨ Josepɨ agaŋ nudɨ sibɨla viben aba uleŋ muji ivoumi. Uleŋ muji heŋ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ mu avi ma hɨnimi. \v 12 Lɨci Potifalɨ abinu agaŋ Josepɨ dɨ hadi hɨlahɨla hutesɨ agadɨ mɨŋalɨvavɨla nudɨ abami. Nama ve viaŋ hula hɨdɨha uami. La iamɨgali agaŋ Josepɨ dɨ hadi hɨlahɨla hutesɨ agadɨ mɨŋasutavɨla mɨŋalɨva hɨnidaci haŋɨlavɨla ulaŋ agadɨ valavɨla ivavemi. \v 13 Iamɨgali agaŋ igɨci Josepɨ agaŋ nudɨ hadi hɨlahɨla agadɨ vala haŋɨla ivavemi. \v 14-15 Lɨci sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ agɨladɨ ulavɨla abami. Namɨlaŋ igɨhalaŋ uami. Iadɨ hulaŋ agaŋ hulaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨsɨŋ agadɨ vaveci aludɨ ulaŋ hɨvɨ sibɨla vilalɨ agaŋ alusaŋ sɨhum hekɨlɨ igui uami. Nɨbu uleŋ muji iadɨ uvɨ heŋ ivouavɨla viaŋ hula hɨdahɨda saŋ iadɨ abi uami. Lɨci viaŋ vɨdɨvɨdɨŋ agalɨlɨŋ igahɨlavɨla nudɨ hadi hɨlahɨla hutesɨ nagadɨ iadɨ pɨŋ valavɨla haŋɨla haiabɨla ivave uami. \p \v 16 Potifalɨ abinu agaŋ Josepɨ dɨ hadi hɨlahɨla hutesɨ agadɨ mɨŋalɨva hɨnidaci muŋanu agaŋ nudɨ ulaŋ hɨvɨ vemi. \v 17 Veci sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ agɨladɨ sulami hameŋ ala cɨhu muŋanu dɨ sulavɨla abami. Nama hulaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨsɨŋ agadɨ vavenaŋ aludɨ ulaŋ hɨvɨ sibɨla vilalɨ agaŋ alusaŋ sɨhum hekɨlɨ iguiemi uami. Nɨbu viaŋ hula hɨdahɨda saŋ abiemi uami. \v 18 Lɨci viaŋ vɨdɨvɨdɨŋ agalɨlɨŋ nudɨ hadi hɨlahɨla hutesɨ agadɨ iadɨ pɨŋ valavɨla haŋɨla haiabɨla ivaveiemi uami. \v 19 Lɨci muŋanu agaŋ abinu dɨ ciaŋ agadɨ igahɨlavɨla igɨvɨ hekɨlɨ hɨnimi. \v 20 La sagaŋ hɨsɨŋ hulemɨlɨ agɨladɨ abɨci Josepɨ dɨ mɨŋalɨvavɨla via ua lɨmɨn sɨbɨlɨ ulaŋ hɨvɨ lamavɨmi. Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ hulaŋ lɨmɨn sɨbɨlɨ ulaŋ hɨvɨ lamɨben aba ulaŋ heŋ ala lamadami. Josepɨ dɨ avi lɨmɨn sɨbɨlɨ ulaŋ heŋ ala lamavɨmi. \p \v 21 Lamavɨci \x - \xo 39.21 \xo*\xt HJL 7.9\xt*\x* hɨnidaci Asɨ Iaue agaŋ Josepɨ hula hɨnihɨni nusaŋ mavɨn hɨniavɨla nudɨ huaci lamami. La Asɨ Iaue agaŋ lɨci hulaŋ lɨmɨn sɨbɨlɨ ulaŋ migɨladami agaŋ Josepɨ dɨ igavɨla hɨjɨŋalami. \v 22 Lavɨla Josepɨ dɨ lɨbɨmɨŋɨci hɨmamɨgɨlɨ daŋ hɨnihɨni lɨmɨn sɨbɨlɨ ulaŋ agadɨdaŋ hulaŋ lɨmɨn sɨbɨlɨ ulaŋ heŋ hɨniavɨhadami agɨladɨdaŋ migɨlami. \v 23 Asɨ Iaue agaŋ Josepɨ hula hɨniavɨla nudɨ ahɨliahumi. Lɨci akuaba akuaba sibɨla Josepɨ vimi agɨlaŋ huaci laci hɨniavɨmi. Lɨhavɨci hulaŋ lɨmɨn sɨbɨlɨ ulaŋ migɨladami agaŋ sibɨla vivi saŋ hɨji ma lamami. \c 40 \s Josepɨ agaŋ anisɨhu hɨdɨlɨ agɨladɨ haiabɨla iaha abami. \p \v 1 Hɨniavɨci hutesɨ lɨci hulaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali saŋ lɨmɨn uain agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ iguadami agaŋ lusɨŋ sɨbɨlɨ vimi. Lɨci hulaŋ manɨgali saŋ maci hɨlanana hɨsɨŋ fipɨ migɨladami agaŋ avi lusɨŋ sɨbɨlɨ vimi. \v 2 Lavɨla Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ hula hugɨ daŋ hɨniavɨmi. Hɨniavɨdaci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ nulɨsaŋ igɨvɨ hɨnimi. \v 3 Igɨvɨ hɨniavɨla abɨci ahica agɨladɨ vioua sagaŋ hali hɨsɨŋ agadɨ ulaŋ hɨvɨ lamavɨmi. Sagaŋ hali hɨsɨŋ agaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agadɨ ulaŋ hekɨlɨ migɨladami. Lamavɨci lɨmɨn sɨbɨlɨ ulaŋ hɨvɨ hɨniavɨmi. Lɨmɨn sɨbɨlɨ ulaŋ heŋ ala Josepɨ dɨ avi lamavɨci hɨniadami. \v 4 Hɨniavɨdaci sagaŋ hali hɨsɨŋ agaŋ Josepɨ dɨ lɨbɨmɨŋɨci ahica agɨladɨ migɨlɨdaci lɨmɨn sɨbɨlɨ ulaŋ hɨvɨ hutesɨ hɨniavɨmi. \p \v 5 La hɨfɨlɨ pabiŋ hɨvɨ laci hulaŋ manɨgali saŋ lɨmɨn uain agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ iguadami agaŋ hula hulaŋ manɨgali saŋ maci hɨlanana hɨsɨŋ fipɨ migɨladami agaŋ hula anisɨhu igavɨmi. Nulɨdɨ anisɨhu agɨlaŋ pam hɨma. Anisɨhu agɨladɨ ciaŋ hɨdɨlɨ avi pam ma hɨniavɨmi. \v 6 Lɨhavɨci Josepɨ agaŋ cimɨdaŋ uavɨla ahica agɨladɨ igɨci hɨji cuvɨlɨŋ cuvɨlɨŋ lamalama mugaŋ lɨbavɨla hɨniavɨmi. \v 7 Lɨhavɨci ahica agɨladɨ abami. Akɨ lɨci namɨlaŋ ahica hɨji cuvɨlɨŋ cuvɨlɨŋ lamalama mugaŋ lɨbavɨla hɨnilaŋ uami. \v 8 Lɨci ahica agɨlaŋ abavɨmi. Alaŋ ahica anisɨhu igiemɨlu uavɨmi. Agadɨ ala hulaŋ aludɨ anisɨhu hɨdɨlɨ agɨlasaŋ aba aba agaŋ apalɨ uavɨmi. Lɨhavɨci Josepɨ ahica agɨladɨ abami. Asɨ laci nɨbu aludɨ anisɨhu hɨdɨlɨ agɨladɨ abalamɨlalɨ uami. Alialaŋ uami. Naludɨ anisɨhu agɨladɨ iasaŋ sulɨlaŋ igahɨlɨlɨŋ uami. \p \v 9 Lɨci hulaŋ manɨgali saŋ lɨmɨn uain agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ iguadami agaŋ nudɨ anisɨhu agadɨ sulasula abami. Viaŋ anisɨhu igiemin ha lɨmɨn uain agadɨ igiemin uami. \v 10 Lɨmɨn uain agaŋ makaŋ ahica pam daŋ igiemin uami. Makaŋ ahica pam heŋ asɨŋ iahavɨla lɨhalɨha sɨbaŋ fu lamavɨla amɨŋ lamɨci sɨkasɨkan mɨdɨ lɨhuavɨla hɨniavɨdaci igiemin uami. \v 11 Lavɨla Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agadɨ hɨcɨhaŋ mɨŋalɨvavɨla lɨmɨn uain agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ viemin uami. Viavɨla human hɨvɨ mɨŋacabɨlɨdalɨŋ nulɨdɨ mɨtɨ agaŋ hɨcɨhaŋ hɨvɨ mɨguci via uavɨla manɨgali saŋ iguiemin uami. \v 12 Lɨci Josepɨ abami. Nadɨ anisɨhu agadɨ hɨdɨlɨ nɨbu nameŋ uami. Lɨmɨn uain makaŋ ahica pam ha uaiaŋ ahica pam saŋ igiemɨnaŋ uami. \v 13 Anihuliŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ abɨci nadɨ via uavɨbali uami. Lɨci nama vaka manɨgali saŋ lɨmɨn uain agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ hɨcɨhaŋ hɨvɨ iguadamɨnaŋ hameŋ laci ala igubanaŋ uami. \v 14 La nama huaci hɨniavɨla iasaŋ igahɨlɨha uami. Lavɨla iasaŋ mavɨn hɨniavɨla viaŋ lɨmɨn sɨbɨlɨ ulaŋ nagadɨ vala uu saŋ manɨgali agadɨ abɨha uami. \v 15 Vaka iadɨ nukeŋ fɨli tɨbɨ heŋ hɨnidalɨŋ iadɨ vɨdɨvɨdɨŋ mɨŋalɨva via vavehavɨci neŋ hɨnilan uami. La viaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ neŋ hɨniavɨla akuaba lusɨŋ sɨbɨlɨ ma vilan uami. Lɨmɨn sɨbɨlɨ ulaŋ neŋ iadɨ havɨ sɨbaŋ lamavalɨ uami. \p \v 16 Lɨci hulaŋ manɨgali saŋ maci hɨlanana hɨsɨŋ fipɨ migɨladami agaŋ igahɨlɨci hulaŋ manɨgali saŋ lɨmɨn uain agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ iguadami agadɨ anisɨhu hɨdɨlɨ agaŋ huaci lɨci Josepɨ dɨ abami. Viaŋ avi anisɨhu igiemin uami. Anisɨhu igiemin agaŋ nɨbu nameŋ uami. Cinacina ahica pam agɨladɨ hɨvɨ maci huaci huaci hɨniavɨdaci iadɨ hali sabɨ hɨvɨ lamɨlɨŋ hɨniaviemi uami. \v 17 Cinacina iadɨ hali sabɨ sɨbaŋ hɨniemi heŋ maci mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ manɨgali nɨlalɨ agɨlaŋ mɨlavɨla hɨniaviemi uami. Agadɨ ala havaŋ agɨlaŋ veve maci agɨladɨ naviemi uami. \v 18 Lɨci Josepɨ abami. Nadɨ anisɨhu agadɨ hɨdɨlɨ agaŋ nɨbu nameŋ uami. Cinacina ahica pam ha uaiaŋ ahica pam saŋ igiemɨnaŋ uami. \v 19 Anihuliŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ abɨci sagaŋ hɨsɨŋ hulemɨlɨ agɨlaŋ vevɨla nadɨ via uavɨla nadɨ sugɨtaŋ ihalahavɨbali uami. Ihalahavɨla hɨda hɨvɨ lagɨlamavɨci hɨnidanaŋ havaŋ agɨlaŋ veve nadɨ valɨ agadɨ navɨbali uami. \p \v 20 Lɨci anihuliŋ me hɨvɨ manɨgali agaŋ nudɨ sibɨla hɨsɨŋ agɨladɨ abɨci sɨmɨŋ hekɨlɨ hɨlanavɨmi. Iamɨnu vaka nudɨ huhɨlami agasaŋ igahɨlavɨla abɨci hɨlanavɨmi. Lɨhavɨci hulaŋ nusaŋ lɨmɨn uain agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ iguadami agadɨdaŋ hulaŋ nudɨ maci hɨlanana hɨsɨŋ fipɨ migɨladami agadɨdaŋ vavehavɨci lagulama hɨniavɨdaci manɨgali agaŋ nulɨdɨ igasulami. \v 21 La hulaŋ nusaŋ lɨmɨn uain agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ iguadami agadɨ abɨci nudɨ sibɨla uvɨsɨjiŋ agasaŋ cɨhu ala umi. \v 22 Lɨci sagaŋ hɨsɨŋ hulemɨlɨ agɨladɨ abɨci hulaŋ nudɨ maci hɨlanana hɨsɨŋ fipɨ migɨladami agadɨ sugɨtaŋ ihalahavɨla hɨda hɨvɨ lagɨlamavɨmi. Josepɨ anisɨhu hɨdɨlɨ agɨladɨ abami agɨlaŋ hameŋ laci ala lɨhavɨmi. \v 23 Lɨhavɨci hulaŋ lɨmɨn uain agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ manɨgali saŋ iguadami agaŋ Josepɨ saŋ hɨji ma lamami. Nɨbu sɨkasɨkan uava iahumi. \c 41 \s Josepɨ agaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agadɨ anisɨhu hɨdɨlɨ agadɨ sulami. \p \v 1-2 Hualɨ ahica uci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ anisɨhu hɨvɨ Nailɨ avɨli caba heŋ lagulama hɨnihɨni igami. Igɨdaci sabaŋ bulɨmakau huaci huaci sɨbaŋ hadipɨlɨ daŋ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ agɨlaŋ avɨli hɨvɨ hɨnia iahavɨmi. Iahavɨla avɨli agadɨ mikɨ heŋ humɨsɨ navɨmi. \v 3 Lɨhavɨdaci cɨhu igɨci sabaŋ bulɨmakau human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ limu hɨhɨle agɨlaŋ avɨli hɨvɨ hɨnia iahavɨmi. Sabaŋ bulɨmakau agɨlaŋ hadi valavɨla henaŋ henaŋ la sɨbɨlɨ sɨbaŋ hɨniavɨmi. Nɨbɨlaŋ iahavɨla avɨli caba heŋ sabaŋ bulɨmakau limu hɨhɨle huaci huaci agɨladɨ mikɨ lagulamavɨmi. \v 4 Lavɨla sabaŋ bulɨmakau henaŋ henaŋ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ agɨlaŋ sabaŋ bulɨmakau hadipɨlɨ daŋ agɨladɨ iavaiava na fɨhalavɨmi. Manɨgali agaŋ anisɨhu agadɨ igavɨla iahami. \v 5 La ani hɨsɨvavɨla cɨhu anisɨhu igɨdaci halɨha cahu uitɨ pɨlɨ pabiŋ heŋ cɨhu cɨma cɨma human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ agɨlaŋ iahavɨmi. Halɨha cahu uitɨ cɨma cɨma agɨlaŋ iaha hekɨlɨ lavɨla hɨlɨcɨ akape daŋ hɨniavɨmi. \v 6 Lɨhavɨdaci cɨhu halɨha cahu uitɨ cɨma cɨma human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ limu hɨhɨle agɨlaŋ pɨlɨ mu hɨvɨ iahavɨmi. Iahavɨci huŋe avɨŋ daŋ me agaŋ fɨli tɨbɨ kɨlɨ humɨsɨ akuaba akuaba apalɨ heŋ hɨnia vevɨla hɨlahɨmɨci halɨha cahu uitɨ agɨladɨ hɨlɨcɨ agɨlaŋ kusɨ kusɨ lɨdɨŋ sudɨme cɨki cɨki sɨbaŋ hɨniavɨmi. \v 7 La halɨha cahu uitɨ cɨma cɨma hɨlɨcɨ sudɨme cɨki cɨki daŋ agɨlaŋ halɨha cahu uitɨ cɨma cɨma hekɨlɨ hekɨlɨ hɨlɨcɨ akape daŋ agɨladɨ na fɨhalavɨmi. Lɨhavɨci manɨgali agaŋ iahavɨla abami. O anisɨhu igin uami. \v 8 La \x - \xo 41.8 \xo*\xt Dan 2.2\xt*\x* cimɨdaŋ hɨji cuvɨlɨŋ cuvɨlɨŋ igahɨlami. Lavɨla Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ hau hubɨla hubɨla hɨsɨŋ agɨlasadaŋ hulaŋ hɨji hutesɨ daŋ agɨlasadaŋ ciaŋ iguci uci nɨbɨlaŋ ahuata hameŋ vehavɨmi. Vehavɨci nudɨ anisɨhu ahica agɨladɨ nulɨsaŋ sulami. Lɨci hulaŋ agɨlaŋ avi nudɨ anisɨhu hɨdɨlɨ agɨladɨ ma igavɨmi sadaŋ ciaŋ ma abavɨmi. \p \v 9 Lɨhavɨci hulaŋ manɨgali saŋ lɨmɨn uain agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ iguadami agaŋ manɨgali agadɨ abami. Viaŋ hulaŋ mu dɨ ciaŋ agadɨ vave nadɨ ma abacin agasaŋ hugɨ daŋ hɨnidin uami. \v 10 Manɨgali uami. Vaka nama nadɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ agɨlasaŋ igɨvɨ hɨniahanaŋ uami. Lavɨla abɨnaŋ iadɨdaŋ hulaŋ nadɨ maci hɨlanana hɨsɨŋ fipɨ migɨlɨlalɨ agadɨdaŋ via uavalɨ uami. Via uavɨla sagaŋ hali hɨsɨŋ nadɨ ulaŋ migɨlɨlalɨ agadɨ ulaŋ heŋ aludɨ lɨmɨn sɨbɨlɨ ulaŋ hɨvɨ lamavalɨ uami. \v 11 La hɨfɨlɨ pabiŋ hɨvɨ laci viaŋ anisɨhu igɨdalɨŋ nɨbu avi anisɨhu igalɨ uami. Aludɨ anisɨhu agɨlaŋ nɨbɨlaŋ hɨdɨlɨ daŋ hɨniavalɨ uami. \v 12 Hulaŋ mɨnibɨlɨ mu Ibɨlu ciaŋ hɨsɨŋ agaŋ nɨbu alaŋ hula hɨnilɨ uami. Nɨbu sagaŋ hali hɨsɨŋ nadɨ ulaŋ migɨlɨlalɨ agadɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ uami. Alaŋ anisɨhu igahɨlu agadɨ nudɨ hɨvɨ sulahɨlu uami. Sulɨmɨli nɨbu aludɨ anisɨhu hɨdɨlɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ agɨlasaŋ aludɨ abalɨ uami. \v 13 Lɨci akuaba akuaba nɨbu abalɨ agɨlaŋ hameŋ laci lɨhavalɨ uami. Viaŋ iadɨ sibɨla uvɨsɨjiŋ cɨhu vicin uami. Hulaŋ nadɨ maci hɨlanana hɨsɨŋ fipɨ migɨlɨlalɨ agadɨ sugɨtaŋ ihalahavɨla hɨda hɨvɨ lagɨlamavalɨ uami. \p \v 14 Lɨci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ ciaŋ agadɨ igahɨlavɨla Josepɨ dɨ lɨhalɨha vavevave saŋ nudɨ sibɨla hɨsɨŋ agɨladɨ abɨci lɨmɨn sɨbɨlɨ ulaŋ uavɨmi. Uavɨla Josepɨ dɨ vavehavɨmi. Vavehavɨci Josepɨ agaŋ alɨmɨnɨ ihalahavɨla hadi hɨlahɨla hɨhi lamɨci heŋ manɨgali agadɨ pɨŋ via ivouavɨmi. \v 15 Ivouavɨci manɨgali agaŋ Josepɨ dɨ abami. Viaŋ anisɨhu igiemin agadɨ hulaŋ mu iadɨ anisɨhu hɨdɨlɨ agasaŋ ma abɨmaŋ uami. Hulaŋ mu iadɨ nameŋ abi uami. Nama huaci anisɨhu hɨdɨlɨ agasaŋ abɨbanaŋ aba abi uami. \v 16 Lɨci \x - \xo 41.16 \xo*\xt Dan 2.30\xt*\x* Josepɨ abami. Viaŋ nukeŋ hɨma uami. Asɨ laci nadɨ anisɨhu hɨdɨlɨ agadɨ sɨhɨvia sulɨci igahɨlavɨla huaci hɨnibanaŋ uami. \v 17-18 Lɨci manɨgali agaŋ abami. Viaŋ anisɨhu nameŋ agadɨ igiemin uami. Viaŋ Nailɨ avɨli caba lagulama igɨdalɨŋ sabaŋ bulɨmakau huaci huaci sɨbaŋ hadipɨlɨ daŋ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ agɨlaŋ avɨli hɨvɨ hɨniavɨla iahaviemi uami. Iahavɨla avɨli agadɨ mikɨ heŋ humɨsɨ naviemi uami. \v 19 Nana hɨniavɨdaci cɨhu sabaŋ bulɨmakau human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ hadi valavɨla henaŋ henaŋ la sɨbɨlɨ sɨbaŋ hɨniavalɨ agɨlaŋ sɨvɨ iahaviemi uami. Viaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ neŋ sabaŋ bulɨmakau henaŋ henaŋ hameŋ agɨladɨ ma igɨlan uami. \v 20 Lavɨla sabaŋ bulɨmakau henaŋ henaŋ agɨlaŋ sabaŋ bulɨmakau hadipɨlɨ daŋ hali iahaviemi agɨladɨ iavaiava na fɨhalaviemi uami. \v 21 Naviemi agadɨ ala cɨhu ma nana me hɨniaviemi uami. Henaŋ henaŋ hɨniavɨdaci igiemin hameŋ laci ala sɨbɨlɨ sɨbaŋ hɨniaviemi uami. Anisɨhu hameŋ agadɨ igavɨla iahiemin uami. \v 22 La cɨhu ani hɨsɨvavɨla anisɨhu mu igiemin uami. Igɨdalɨŋ halɨha cahu uitɨ pɨlɨ pabiŋ heŋ cɨma cɨma human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ agɨlaŋ iahaviemi uami. Nɨbɨlaŋ hekɨlɨ lavɨla hɨlɨcɨ akape lamavɨci igiemin uami. \v 23 La cɨhu halɨha cahu uitɨ cɨma cɨma human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ agɨlaŋ pɨlɨ mu hɨvɨ iahavɨdaci igiemin uami. Igɨdalɨŋ huŋe avɨŋ daŋ me agaŋ fɨli tɨbɨ kɨlɨ humɨsɨ akuaba akuaba apalɨ heŋ hɨnia veci halɨha cahu uitɨ agɨladɨ hɨlɨcɨ agɨlaŋ kusɨ kusɨ lɨdɨŋ sudɨme cɨki cɨki sɨbaŋ hɨniaviemi uami. \v 24 La halɨha cahu uitɨ cɨma cɨma kusɨ kusɨ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ agɨlaŋ halɨha cahu uitɨ cɨma cɨma human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ huaci huaci hɨlɨcɨ akape daŋ agɨladɨ na fɨhalaviemi uami. Lɨhavɨci iahavɨla iadɨ anisɨhu hɨdɨlɨ agɨladɨ abavɨci igɨben aba hau hubɨla hubɨla hɨsɨŋ agɨladɨ abɨlɨŋ vehaviemi uami. Vevɨla iadɨ anisɨhu hɨdɨlɨ agɨladɨ ma igaviemi sadaŋ ciaŋ ma abɨmaŋ uami. \p \v 25 Lɨci Josepɨ agaŋ manɨgali agadɨ abami. Nadɨ anisɨhu agɨladɨ ciaŋ hɨdɨlɨ nɨbu pabiŋ laci uami. Asɨ akuaba akuaba lɨben aba hɨji lamiemi agadɨ nadɨ haiabɨla iaha abalamiemi uami. \v 26 Sabaŋ bulɨmakau huaci huaci human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ ha hualɨ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ uami. Halɨha cahu uitɨ cɨma cɨma huaci huaci human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ han avi hualɨ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ uami. Nulɨdɨ hɨdɨlɨ pabiŋ laci uami. \v 27 Sabaŋ bulɨmakau henaŋ henaŋ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ sɨvɨ iahaviemi ha hualɨ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ uami. Halɨha cahu uitɨ cɨma cɨma human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ pɨlɨ mu hɨvɨ iahavɨci huŋe avɨŋ daŋ me agaŋ vevɨla hɨlahɨmɨci sɨbɨlɨ sɨbɨlɨ lavɨla hɨlɨcɨ ma lamaviemi han avi hualɨ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ uami. Humɨgaŋ ibɨlibɨliŋ hekɨlɨ hɨnidaci hualɨ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ ubali uami. \v 28 Ha nadɨ ci abin uami. Asɨ akuaba akuaba lɨben aba hɨji lamiemi agadɨ nadɨ abalamiemi uami. \v 29 Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ sɨmɨŋ akape daŋ hɨniavɨdaci hualɨ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ ubali uami. \v 30-31 Lɨci cɨhu humɨgaŋ ibɨlibɨliŋ hekɨlɨ iahɨdaci hualɨ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ ubali uami. Lɨdaci humɨgaŋ ibɨlibɨliŋ agaŋ iahavɨla fɨli tɨbɨ nagadɨ sɨbɨlɨ lamɨci nɨbɨlaŋ sɨmɨŋ isabɨlaŋ apalɨ hɨniavɨbali agasaŋ pam igahɨlavɨbali uami. Humɨgaŋ ibɨlibɨliŋ ma iahɨmaŋ lɨdaci sɨmɨŋ akape daŋ hɨniavɨbali agasaŋ ma igahɨlavɨbali uami. \v 32 Asɨ agaŋ akuaba akuaba agɨladɨ amɨŋ ci sɨbaŋ lɨben aba hɨji lamalɨ uami. Hameŋ sadaŋ akuaba akuaba lɨben aba li agɨladɨ anisɨhu ahica ahica agɨladɨ hɨvɨ nadɨ abalamiemi uami. \v 33 Hulaŋ mu hɨji hutesɨ daŋ hɨji huaci daŋ agadɨ suhɨla igavɨla lɨbɨmɨŋɨnaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ sibɨla akuaba akuaba agɨladɨ migɨlam uami. \v 34 Migɨlɨdaci huban limu hɨhɨle avi lɨbɨmɨŋɨnaŋ manɨgali hɨji hutesɨ daŋ lɨbɨmɨŋɨbanaŋ agadɨ lɨhu hɨvɨ hɨnihɨni Isipɨ fɨli tɨbɨ migɨlavɨm uami. Hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ hualabɨla sɨmɨŋ akape daŋ hɨniavɨdaci hualɨ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ ubali uami. Hualɨ hameŋ udaci sɨmɨŋ vivi human limu fɨhala mɨguŋ lamavɨm uami. Lamavɨci hɨniavɨdaci labɨla labɨla pabiŋ mɨguŋ huban saŋ iguavɨm uami. \v 35 Hualɨ huaci huaci heŋ huban agɨlaŋ sɨmɨŋ agɨladɨ mɨgudɨbavɨm uami. Nɨbɨlaŋ nadɨ lɨhu hɨvɨ hɨnihɨni sibɨla vivi halɨha cahu uitɨ akuaba akuaba agɨladɨ sɨmɨŋ mɨgudɨbalɨba ulaŋ nulɨdɨ haiabɨla hɨtɨŋ hɨtɨŋ heŋ mɨgudɨbavɨm uami. \v 36 Lɨhavɨci humɨgaŋ ibɨlibɨliŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ iahɨci hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ huban sɨmɨŋ mɨgudɨbavɨbali heŋ sɨmɨŋ vihavɨbali uami. Hameŋ lɨnaŋ humɨgaŋ ibɨlibɨliŋ agaŋ iahɨci hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ ma haba hɨma fɨhalavɨbali uami. \s Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ Josepɨ dɨ lɨbɨmɨŋami. \p \v 37 Lɨci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ hulaŋ nusaŋ hɨji igu igu hɨsɨŋ agɨlaŋ hula Josepɨ dɨ ciaŋ igahɨlavɨla abavɨmi. Ha huaci uavɨmi. \v 38 La Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ hulaŋ nusaŋ hɨji igu igu hɨsɨŋ agɨladɨ abami. Asɨ dɨ Amɨŋ agaŋ hulaŋ nagaŋ hula hɨnilalɨ uami. Sibɨla nagadɨ vivi hɨsɨŋ hulaŋ mu ma hɨni uami. \v 39 Hameŋ abavɨla Josepɨ dɨ abami. Asɨ nukeŋ akuaba akuaba iahavɨbali agasaŋ nadɨ ci abalami uami. Aludɨ hulaŋ mu hɨji hutesɨ daŋ hɨji huaci daŋ nama me agaŋ ma hɨni uami. \v 40 Viaŋ \x - \xo 41.40 \xo*\xt Sng 105.21-22, HJL 7.10\xt*\x* lɨlɨŋ nama manɨgali hɨnihɨni iadɨ fɨli tɨbɨ migɨlɨdanaŋ iadɨ hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ nadɨ ciaŋ lubiahɨlavɨbali uami. Agadɨ ala viaŋ manɨgali hekɨlɨ sadaŋ naludɨ sɨkasɨkan lalɨgua hɨniben uami. \v 41 Viaŋ nadɨ lɨbɨmɨŋɨlɨŋ manɨgali hɨnihɨni Isipɨ fɨli tɨbɨ nagadɨ sɨkasɨkan migɨlɨbanaŋ uami. \v 42 La \x - \xo 41.42 \xo*\xt Dan 5.29\xt*\x* human cɨjɨŋ hɨsɨŋ hajɨŋ nudɨ nukeŋ ibi daŋ nudɨ human cɨjɨŋ hɨvɨ hɨnimi agadɨ mɨŋahubɨlavɨla Josepɨ dɨ human cɨjɨŋ hɨvɨ lamami. Lamavɨla abɨci hadi hɨlahɨla mila mu huaci sɨbaŋ agadɨ via Josepɨ dɨ hɨvɨ lamavɨmi. Lɨhavɨci manɨgali agaŋ sugɨtaŋ hɨsɨŋ hajɨŋ lɨba golɨ hɨvɨ vihavɨmi agadɨ viavɨla Josepɨ dɨ sugɨtaŋ hɨvɨ manilamami. \v 43 Manilamavɨla hulaŋ mu manɨgali agadɨ lɨhu hɨvɨ hɨniadami agadɨ sabaŋ osɨ magɨla magɨla hɨsɨŋ vadɨm agadɨ Josepɨ saŋ valɨci viavɨla hɨdami. Lɨdaci sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ agɨlaŋ fɨli hɨvɨ hali uu abavɨmi. Manɨgali saŋ huacɨhalaŋ uavɨmi. Manɨgali agaŋ hameŋ lɨci Josepɨ agaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ agadɨ sɨkasɨkan migɨladami. \v 44 Migɨlɨdaci manɨgali agaŋ Josepɨ dɨ abami. Viaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali uami. Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ hulaŋ mu agaŋ akuaba akuaba lɨben aba nudɨ nukeŋ hɨji ma lubiahɨlɨbali uami. Ve nadɨ abɨci alia aba abɨnaŋ heŋ akuaba akuaba lɨbali uami. \v 45 La Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ Josepɨ dɨ ibi mu lamavɨla abami. Nadɨ ibi Safenatɨpanea uami. Lavɨla cɨhu nusaŋ iamɨgali igumi. Iamɨgali agadɨ ibi Asenatɨ. Nɨbu Potifela dɨ nadi. Potifela agaŋ On haiabɨla hɨnihɨni mugɨluŋ saŋ sagalɨ iguadami. Lɨdaci Josepɨ agaŋ ibi daŋ hɨnihɨni Isipɨ fɨli tɨbɨ agadɨ migɨladami. \p \v 46 Josepɨ numɨgaŋ nudɨ huhɨlɨci iaha hɨnidaci hualɨ 30 umi. Lɨci heŋ hɨdɨlɨ maha Isipɨ fɨli tɨbɨ agadɨ migɨlami. La nɨbu manɨgali agadɨ valavɨla Isipɨ fɨli tɨbɨ sɨkasɨkan hɨdami. \v 47 Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ sɨmɨŋ akape hulihuli vivi navɨdaci hualɨ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ umi. \v 48 Lɨhavɨdaci Josepɨ agaŋ migɨlɨdaci huban agɨlaŋ sɨmɨŋ akape mɨgudɨbavɨhadami. Sɨmɨŋ mɨgudɨbalɨba hɨsɨŋ ulaŋ nulɨdɨ haiabɨla hɨtɨŋ hɨtɨŋ hɨniavɨmi heŋ mɨgudɨbavɨhadami. \v 49 Halɨha cahu uitɨ akuaba akuaba sɨmɨŋ mɨgudɨbalɨba hɨsɨŋ ulaŋ hɨvɨ mɨgudɨbavɨmi agɨlaŋ akape sɨbaŋ hɨniavɨmi. La hacɨŋ hɨlɨcɨ me hɨniavɨdaci Josepɨ agaŋ abɨci lugɨla lugɨla via uavɨci hɨma lɨci valavɨmi. \p \v 50 Humɨgaŋ ibɨlibɨliŋ hekɨlɨ agaŋ ma iahɨmaŋ lɨdaci Josepɨ abinu Asenatɨ agaŋ ninaŋ ahica huhɨlami. Asenatɨ nɨbu Potifela dɨ nadi. Potifela agaŋ On haiabɨla hɨnihɨni mugɨluŋ saŋ sagalɨ iguadami. \v 51 Lɨdaci Josepɨ agaŋ abami. Asɨ agaŋ iadɨ ahɨliahuci akuaba akuaba vɨhɨlɨ agɨlasaŋ ma igahɨlin uami. Iadɨ iavaŋ dɨ hɨdɨlɨ pam agɨlasaŋ avi ma igahɨlin uami. Nusaŋ igahɨlavɨla ninaŋ Cimegeŋ agadɨ ibi lamavɨla abami. Manase\f * \fr 41.51 \fr*\ft Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ ma igahɨlin aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Manase \fq*\ft uavɨhadami.\ft*\f* uami. \v 52 La cɨhu abami. Viaŋ haiabɨla neŋ hɨnihɨni vɨhɨlɨ igacin uami. Hameŋ sadaŋ Asɨ agaŋ ninaŋ Iagɨveŋ agadɨ igui uami. Nusaŋ igahɨlavɨla ninaŋ Iagɨveŋ agadɨ ibi lamavɨla abami. Efɨlaim\f * \fr 41.52 \fr*\ft Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ ninaŋ igui aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Efɨlaim \fq*\ft uavɨhadami.\ft*\f* uami. \p \v 53-54 Hualɨ \x - \xo 41.53-54 \xo*\xt HJL 7.11\xt*\x* hulihuli vivi navɨdaci hualɨ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ umi. Uci ci lɨci cɨhu Josepɨ agaŋ humɨgaŋ ibɨlibɨliŋ hekɨlɨ iahaiaha hɨnidaci hualɨ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ ubali agasaŋ abami agaŋ heŋ ala hɨdɨlɨ maha iahami. Humɨgaŋ ibɨlibɨliŋ hekɨlɨ agaŋ fɨli tɨbɨ mu hɨvɨ mu hɨvɨ iahami. Iahɨci ala Isipɨ fɨli tɨbɨ heŋ sɨmɨŋ hanɨbuŋ hɨnimi. \v 55 Humɨgaŋ \x - \xo 41.55 \xo*\xt Jo 2.5\xt*\x* ibɨlibɨliŋ agaŋ iaha hekɨlɨ lɨci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ avi humɨgaŋ saŋ hɨmavɨmi. Lavɨla hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ alusaŋ sɨmɨŋ igubali aba manɨgali agadɨ abavɨmi. Lɨhavɨci nulɨdɨ abami. Namɨlaŋ uavɨla Josepɨ dɨ abɨlaŋ nɨbu nukeŋ naludɨ abɨbali hameŋ laci ala lɨhalaŋ uami. \v 56 Lɨci humɨgaŋ ibɨlibɨliŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ amɨŋ iahɨci Josepɨ agaŋ sɨmɨŋ ulaŋ agɨladɨ lavɨlɨci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ veve sɨmɨŋ lavavɨmi. \v 57 Humɨgaŋ ibɨlibɨliŋ agaŋ fɨli tɨbɨ sɨkasɨkan agɨladɨ hɨvɨ iahami. Iahɨci hulaŋ iamɨgali fɨli tɨbɨ mu hɨsɨŋ mu hɨsɨŋ agɨlaŋ avi Josepɨ dɨ pɨŋ veve sɨmɨŋ lavavɨmi. \c 42 \s Josepɨ dɨ isagalinu agɨlaŋ halɨha cahu uitɨ lavɨbalu aba Isipɨ fɨli tɨbɨ uavɨmi. \p \v 1 Jekopɨ agaŋ ciaŋ hɨjɨ nameŋ agadɨ igahɨlami. Halɨha cahu uitɨ hɨlɨcɨ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨniavadi aba abavɨdaci igahɨlami. Lavɨla ninadinu dɨ abami. Namɨlaŋ akɨ saŋ havɨ havɨ mɨgahɨnidalaŋ uami. \v 2 Isipɨ \x - \xo 42.2 \xo*\xt HJL 7.12\xt*\x* fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ halɨha cahu uitɨ daŋ aba abavɨdaci igahɨlacin uami. Namɨlaŋ uavɨla alusaŋ halɨha cahu uitɨ limu hɨhɨle lavɨhalaŋ uami. Lava vavelaŋ alaŋ huaci nana hɨnibalu uami. Alaŋ humɨgaŋ saŋ hɨmavɨla haba hɨmɨmagalu uami. \v 3 Lɨci Josepɨ isagalinu human limu limu fɨhala agɨlaŋ halɨha cahu uitɨ hɨlɨcɨ lavɨbalu aba Kenan fɨli tɨbɨ valavɨla Isipɨ fɨli tɨbɨ saŋ uavɨmi. \v 4 Agadɨ ala Jekopɨ agaŋ Josepɨ imanu Bejamin dɨ abamɨgɨlɨci nɨbɨlaŋ hula ma umi. Nɨbɨlaŋ hula uavɨla hɨmɨmɨdɨ aba nudɨ abamɨgɨlami. \v 5 Kenan fɨli tɨbɨ avi humɨgaŋ ibɨlibɨliŋ hekɨlɨ iahami. Iahɨci hulaŋ limu hɨhɨle agɨlaŋ halɨha cahu uitɨ hɨlɨcɨ lavɨbalu aba Isipɨ fɨli tɨbɨ uavɨdaci Jekopɨ ninadinu agɨlaŋ avi nɨbɨlaŋ hula uavɨmi. \p \v 6 Josepɨ \x - \xo 42.6 \xo*\xt HM 37.8-10, 41.41-43, 41.55, 50.18\xt*\x* nɨbu manɨgali hɨnihɨni Isipɨ fɨli tɨbɨ migɨlɨdaci hulaŋ iamɨgali fɨli tɨbɨ mu hɨsɨŋ mu hɨsɨŋ agɨlaŋ nudɨ pɨŋ veve halɨha cahu uitɨ lavavɨmi. Lɨhavɨdaci Josepɨ isagalinu agɨlaŋ vevɨla nudɨ pɨŋ iahavɨla nudɨ ibi mɨŋaiahɨbalu aba fɨli hɨvɨ sɨkasɨkan mɨgavɨla ipalavɨci mɨguavɨci ani valɨ hɨniavɨmi. \v 7 Lɨhavɨci Josepɨ agaŋ isagalinu dɨ igavɨla hɨji hɨvɨ abami. Na iadɨ isagali ala uami. Agadɨ ala isagalinu dɨ ma iga iga me nulɨdɨ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ abami. Namɨlaŋ abeŋ hɨnia velaŋ uami. Lɨci nudɨ abavɨmi. Alaŋ Kenan fɨli tɨbɨ hɨnia sɨmɨŋ lavɨbalu aba velu uavɨmi. \v 8 Josepɨ agaŋ nudɨ isagalinu vehavɨmi agadɨ igami. Agadɨ ala hɨbɨŋ nudɨ ma igɨmaŋ lavɨla abavɨmi. Ha Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ hulaŋ mu uavɨmi. \v 9 Lɨhavɨci \x - \xo 42.9 \xo*\xt HM 37.5-10\xt*\x* Josepɨ agaŋ vaka anisɨhu igɨdaci isagalinu agɨlaŋ nusaŋ mɨgalɨfɨlɨbavɨmi agasaŋ igahɨlavɨla nulɨdɨ abami. Namɨlaŋ hɨbɨ igalamalama hɨsɨŋ hulaŋ uami. Aludɨ fɨli tɨbɨ nagadɨ sɨbɨlɨ lamalama saŋ hɨbɨ igalamɨbalu aba velaŋ uami. \v 10 Lɨci nudɨ abavɨmi. Hulaŋ hekɨlɨ uavɨmi. Ha hɨma uavɨmi. Alaŋ nadɨ sibɨla hɨsɨŋ uavɨmi. Alaŋ sɨmɨŋ lavɨbalu aba velu uavɨmi. \v 11 Alaŋ iavaŋ pabiŋ laci agɨlaŋ velu uavɨmi. Alaŋ hɨbɨ igalamalama hɨsɨŋ hulaŋ hɨma uavɨmi. Alaŋ ciaŋ amɨŋ aba aba hɨsɨŋ hulaŋ uavɨmi. \v 12 Lɨhavɨci Josepɨ cɨhu nulɨdɨ abami. Namɨlaŋ aludɨ fɨli tɨbɨ nagadɨ sɨbɨlɨ lamalama saŋ hɨbɨ igalamɨbalu aba velaŋ uami. \v 13 Lɨci abavɨmi. Alaŋ nadɨ sibɨla hɨsɨŋ uavɨmi. Isaima alaŋ human limu limu fɨhala hɨcɨ limu ahica cɨjɨŋ uavɨmi. Aludɨ iavaŋ pabiŋ laci uavɨmi. Nɨbu Kenan fɨli tɨbɨ hɨnilalɨ uavɨmi. Aludɨ ima sijaŋ agaŋ aludɨ iavaŋ hula hɨnidaci vala vehɨlu uavɨmi. Aludɨ ima mu avi ci hɨmami uavɨmi. \v 14 Lɨhavɨci Josepɨ agaŋ cɨhu ala abami. Viaŋ naludɨ ci abin uami. Namɨlaŋ hɨbɨ igalamalama hɨsɨŋ hulaŋ uami. \v 15 Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agadɨ ibi hɨvɨ viaŋ naludɨ abin uami. Naludɨ imanalu sijaŋ agaŋ ma ve iahɨci ha namɨlaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ ma valavɨla ubalaŋ uami. Naludɨ imanalu sijaŋ agaŋ ve iahɨci igavɨla ha abɨben uami. Amɨŋ abavalɨ aba abɨben uami. La abɨlɨŋ naludɨ haiabɨla cɨhu ubalaŋ uami. \v 16 Naludɨ hulaŋ mu dɨ abɨlaŋ uavɨla imanalu sijaŋ agadɨ vavem uami. Limu hɨhɨle namɨlaŋ lɨmɨn sɨbɨlɨ ulaŋ hɨvɨ hɨnidalaŋ naludɨ ciaŋ agaŋ amɨŋ ua analɨ akua agadɨ hɨdɨlɨ igɨbalu uami. La naludɨ ciaŋ hɨdɨlɨ agadɨ igɨlɨŋ analɨ lɨci ha Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agadɨ ibi hɨvɨ viaŋ naludɨ amɨŋ abɨben uami. Namɨlaŋ hɨbɨ igalamalama hɨsɨŋ hulaŋ aba abɨben uami. \p \v 17 Josepɨ ciaŋ abɨci ci lɨci nulɨdɨ lɨmɨn sɨbɨlɨ ulaŋ hɨvɨ lamavɨci hɨniavɨdaci uaiaŋ pabiŋ umi. \v 18 Uaiaŋ pabiŋ uci Josepɨ agaŋ cɨhu abɨci vehavɨci nulɨdɨ abami. Viaŋ Asɨ saŋ lɨdavɨla nudɨ lɨhu hɨvɨ hɨnilan uami. Hameŋ sadaŋ iadɨ ciaŋ lubiahɨlavɨla ha huaci hɨnibalaŋ uami. \v 19 Namɨlaŋ ciaŋ amɨŋ aba aba hɨsɨŋ hulaŋ lɨci ha naludɨ hulaŋ mu lɨmɨn sɨbɨlɨ ulaŋ hɨniahalaŋ heŋ valɨlaŋ hɨnim uami. Hɨnidaci limu hɨhɨle namɨlaŋ halɨha cahu uitɨ lavahalaŋ agɨladɨ naludɨ ninanadinalu abinadinalu ani ani agɨlaŋ humɨgaŋ saŋ hɨmahɨma hɨniavadi agɨlasaŋ via uhalaŋ uami. \v 20 Lavɨla naludɨ imanalu sijaŋ agadɨ iadɨ pɨŋ vavehalaŋ uami. Hameŋ lɨlaŋ abɨben uami. Namɨlaŋ ciaŋ amɨŋ laci abɨlalaŋ aba abɨben uami. Namɨlaŋ hameŋ lavɨla ma hɨmɨbalaŋ uami. Lɨci Josepɨ dɨ ciaŋ agadɨ igahɨlavɨla abavɨmi. Ha huaci uavɨmi. \v 21 La nɨbɨlaŋ nukeŋ nukeŋ abavɨmi. Amɨŋ sɨbaŋ alaŋ aludɨ ima dɨ sɨbɨlɨ lamamɨlu sadaŋ alaŋ hugɨ daŋ hɨnilu uavɨmi. Nɨbu ilɨha ilɨha agala agala nudɨ vivi saŋ aludɨ abɨdaci ala alaŋ nudɨ ciaŋ igahɨlavɨla ma vimɨlu uavɨmi. Alaŋ nudɨ sɨbɨlɨ lamamɨlu agasaŋ iabi alaŋ vɨhɨlɨ igadalu uavɨmi. \v 22 Lɨhavɨci \x - \xo 42.22 \xo*\xt HM 37.21-22\xt*\x* Luben agaŋ abami. Viaŋ naludɨ abamin uami. Hulaŋ cɨki agadɨ sɨbɨlɨ lamɨmɨlaŋ aba abamin uami. Abɨlɨŋ ala namɨlaŋ iadɨ ciaŋ agadɨ ma igahɨlamalaŋ uami. Nɨbu hɨmami agasaŋ alaŋ avi vɨhɨlɨ nagadɨ igadalu uami. \v 23 Isagalinu agɨlaŋ Josepɨ agaŋ aludɨ ciaŋ ma igahɨladi aba Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ abavɨmi. Josepɨ agaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ nudɨ isagalinu hula abɨdaci hulaŋ mu Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agaŋ nulɨdɨ ciaŋ agɨladɨ limu cimɨla cimɨla abami. \v 24 Josepɨ isagalinu agɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ abavɨdaci nulɨdɨ ciaŋ agadɨ igahɨlavɨla nulɨdɨ vala uavɨla ilɨhami. Ilɨhɨci ci lɨci cɨhu vevɨla nulɨdɨ cɨhu cɨhu abami. La nudɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ agɨladɨ abɨci Simeon dɨ mɨŋalɨvavɨla mɨŋamagɨla via nudɨ hɨcɨ human lɨmɨn vɨdɨvɨdɨŋ hɨvɨ hahavɨdaci isagalinu agɨlaŋ igasulasula hɨniavɨmi. \s Josepɨ dɨ isagalinu agɨlaŋ Kenan fɨli tɨbɨ cɨhu vehavɨmi. \p \v 25 Lɨhavɨci Josepɨ agaŋ nudɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ agɨladɨ abɨci nudɨ ciaŋ lubiahɨlavɨla isagalinu dɨ vaŋ heŋ halɨha cahu uitɨ hɨlɨcɨ hudavɨmi. Lavɨla nulɨdɨ anɨm hɨlɨcɨ agɨladɨ avi nulɨdɨ vaŋ hɨtɨŋ hɨtɨŋ hɨvɨ hudavɨmi. La sɨmɨŋ hɨbɨ cina nana saŋ avi nulɨsaŋ iguavɨmi. \v 26 Lɨhavɨci Josepɨ dɨ isagalinu agɨlaŋ nulɨdɨ halɨha cahu uitɨ vaŋ agɨladɨ vivi sabaŋ donɨki sabɨ hɨvɨ lamavɨla uavɨmi. \v 27 Uavɨla hɨbɨ cina ani hɨniben aba havɨlɨ ulaŋ hafiavɨmi. Lavɨla nulɨdɨ hulaŋ mu agaŋ nudɨ sabaŋ donɨki saŋ igunɨben aba sɨmɨŋ vaŋ agadɨ hivami. Hivavɨla igɨci nudɨ anɨm hɨlɨcɨ agɨlaŋ vaŋ muji halɨha cahu uitɨ sabɨ heŋ hɨniavɨmi. \v 28 Lɨhavɨci limu hɨhɨle agɨladɨ abami. Igɨhalaŋ uami. Halɨha cahu uitɨ laviemin agadɨ anɨm hɨlɨcɨ agɨladɨ cɨhu ala halɨha cahu uitɨ vaŋ hɨvɨ hudaviemi uami. Hameŋ abɨci ciaŋ agadɨ igahɨlavɨla i uavɨmi. Lavɨla hekɨlɨ lɨdalɨda nɨbɨlaŋ nukeŋ nukeŋ hɨbɨŋ hɨbɨŋ abitɨhatɨha abavɨmi. Asɨ agaŋ aludɨ akuaba lɨben aba li uavɨmi. \p \v 29 Hameŋ abavɨla ua Kenan fɨli tɨbɨ iahuavɨla akuaba akuaba iahavɨci igavɨmi agɨlasaŋ iaganɨlu Jekopɨ dɨ abavɨmi. \v 30 Isipɨ fɨli tɨbɨ migɨlɨlalɨ agaŋ aludɨ vɨdɨvɨdɨŋ lɨbɨmɨgumɨgu abalɨ uavɨmi. Namɨlaŋ fɨli tɨbɨ nagadɨ igalamalama saŋ velaŋ aba abalɨ uavɨmi. \v 31 Lɨci alaŋ nudɨ abahɨlu uavɨmi. Alaŋ ciaŋ amɨŋ aba aba hɨsɨŋ hulaŋ aba abahɨlu uavɨmi. Alaŋ hɨbɨ igalamalama hɨsɨŋ hulaŋ hɨma aba abahɨlu uavɨmi. \v 32 Alaŋ human limu limu fɨhala hɨcɨ limu ahica cɨjɨŋ isaima alaŋ hulaŋ pabiŋ dɨ ninaŋ laci aba abahɨlu uavɨmi. Agadɨ ala aludɨ ima mu ci hɨmami aba abahɨlu uavɨmi. Ima mu sijaŋ sɨbaŋ agaŋ Kenan fɨli tɨbɨ aludɨ iavaŋ hula hɨnidi aba abahɨlu uavɨmi. \v 33 Hameŋ abɨmɨli Isipɨ fɨli tɨbɨ migɨlɨlalɨ agaŋ cɨhu aludɨ abalɨ uavɨmi. Iadɨ ciaŋ lubiahɨlɨlaŋ ha naludɨ abɨben aba abalɨ uavɨmi. Namɨlaŋ ciaŋ amɨŋ aba aba hɨsɨŋ hulaŋ aba abɨben aba abalɨ uavɨmi. Naludɨ hulaŋ mu viaŋ hula hɨnidaci namɨlaŋ limu hɨhɨle naludɨ halɨha cahu uitɨ vaŋ viavɨla naludɨ abinadinalu ninanadinalu ani ani humɨgaŋ saŋ hɨmahɨma hɨniavadi agɨlasaŋ via uhalaŋ aba abalɨ uavɨmi. \v 34 Lavɨla cɨhu naludɨ imanalu sijaŋ agadɨ iadɨ pɨŋ vavehalaŋ aba abalɨ uavɨmi. Hameŋ lɨlaŋ viaŋ abɨben aba abalɨ uavɨmi. Ha namɨlaŋ hɨbɨ igalamalama hɨsɨŋ hulaŋ hɨma aba abɨben aba abalɨ uavɨmi. Namɨlaŋ ciaŋ amɨŋ aba aba hɨsɨŋ hulaŋ aba abɨben aba abalɨ uavɨmi. La naludɨ imanalu dɨ nalusaŋ cɨhu igulɨŋ ha fɨli tɨbɨ neŋ uu veve hɨdahɨda mutɨŋ akuaba akuaba viben aba huaci hɨdɨbalaŋ aba abalɨ uavɨmi. \p \v 35 Hameŋ abavɨci ci lɨci nulɨdɨ halɨha cahu uitɨ vaŋ hɨtɨŋ hɨtɨŋ agɨladɨ mɨŋamɨjiavɨci mɨgami. Lɨci igavɨci nulɨdɨ anɨm hɨlɨcɨ vaŋ halɨha cahu uitɨ vaŋ muji hɨniavɨmi agɨlaŋ avi mɨgavɨmi. Lɨhavɨci iaganɨlu avi anɨm hɨlɨcɨ vaŋ agɨladɨ igami. Lavɨla i uavɨla lɨdavɨmi. \v 36 Lavɨla iaganɨlu Jekopɨ agaŋ abami. Namɨlaŋ ala lɨlaŋ iadɨ ninaŋ ahica agɨlaŋ viaŋ hula ma hɨniavi uami. Josepɨ ci hɨmami uami. Simeon avi alaŋ hula ma hɨni uami. La cɨhu Bejamin dɨ viavɨla iadɨ valavɨla ataŋ uben aba lɨlaŋ uami. Vɨhɨlɨ hameŋ agadɨ asi ma igadamin uami. \v 37 Lɨci Luben agaŋ iaganu dɨ abami. Valɨnaŋ viaŋ nukeŋ Bejamin dɨ sɨhɨvia migɨla migɨla via uavɨla cɨhu vave nadɨ pɨŋ lamɨben uami. Ma vavelɨŋ ha iadɨ ninaŋ ahica agɨladɨ huaci hɨbɨŋ ifɨhɨmɨbanaŋ uami. \v 38 Lɨci Jekopɨ abami. Iadɨ ninaŋ nagaŋ namɨlaŋ hula ma ubali uami. Nudɨ isanu humɨgaŋ pam Josepɨ hɨmɨci nɨbu hɨtɨŋ cɨki hɨnilalɨ uami. Via ulaŋ hɨbɨ cina nudɨ hɨvɨ vɨhɨlɨ iahɨmɨdɨ uami. Nudɨ hɨvɨ vɨhɨlɨ iahɨci ha viaŋ ci hadi hadi sɨbaŋ lin sadaŋ viaŋ ilɨha ilɨha hɨniavɨla hɨmɨben uami. \c 43 \s Josepɨ dɨ isagalinu agɨlaŋ imanɨlu dɨ viavɨla Isipɨ fɨli tɨbɨ uavɨmi. \p \v 1 Humɨgaŋ ibɨlibɨliŋ hekɨlɨ agaŋ Kenan fɨli tɨbɨ iahaiaha hɨnimi. \v 2 Lɨdaci Jekopɨ nudɨ ninadinu nabehalinu ajihalinu ani ani hula sɨmɨŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ vihavɨmi agɨladɨ na fɨhalavɨmi. Lavɨla Jekopɨ agaŋ nudɨ ninadinu dɨ abami. Namɨlaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ cɨhu uavɨla sɨmɨŋ cɨki alusaŋ lavɨhalaŋ uami. \v 3 Lɨci Juda cɨhu iaganu dɨ abami. Alaŋ nadɨ ci abahɨlu uami. Isipɨ fɨli tɨbɨ migɨlɨlalɨ agaŋ aludɨ vɨdɨvɨdɨŋ abalɨ uami. Namɨlaŋ naludɨ imanalu dɨ ma vavelaŋ ha viaŋ naludɨ cɨhu cɨhu ma igɨben aba abalɨ uami. \v 4 Nama aludɨ ima dɨ alaŋ hula uu saŋ abɨnaŋ ha huaci alaŋ uavɨla nasaŋ sɨmɨŋ lavɨbalu uami. \v 5 Nama aludɨ ima dɨ alaŋ hula uu saŋ ma alialaŋ unaŋ ha alaŋ ma ubalu uami. Isipɨ fɨli tɨbɨ migɨlɨlalɨ agaŋ aludɨ ci abalɨ uami. Namɨlaŋ naludɨ imanalu dɨ ma vavelaŋ ha viaŋ naludɨ cɨhu cɨhu ma igɨben aba abalɨ uami. \v 6 Jekopɨ dɨ ibi mu Asɨ lamami ha Isɨlaelɨ. Lɨci Isɨlaelɨ agaŋ abami. Akɨ saŋ hulaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ migɨlɨlalɨ agadɨ abahalaŋ uami. Aludɨ ima sijaŋ ha hɨnidi aba abahalaŋ uami. Ha iasaŋ vɨhɨlɨ hekɨlɨ iguahalaŋ uami. \v 7 Lɨci nudɨ abavɨmi. Hulaŋ agaŋ aludɨ cɨhu cɨhu abitɨhalɨ uavɨmi. Aludɨ hɨdɨlɨ pam agɨlasaŋ abitɨhalɨ uavɨmi. Naludɨ iaganalu ci hɨmami ua hanɨbuŋ hɨnidi aba abitɨhalɨ uavɨmi. Naludɨ imanalu mu hɨnidi ua hɨma aba abitɨhalɨ uavɨmi. Hameŋ abitɨhɨci alaŋ aludɨ ima dɨ viavɨla uu saŋ ma akua abɨbali aba nudɨ abahɨlu uavɨmi. \v 8 Lavɨla Juda agaŋ iaganu Isɨlaelɨ dɨ abami. Bejamin dɨ valɨnaŋ iadɨ pɨŋ veci alaŋ ahuata ubalu uami. Hameŋ lɨnaŋ alaŋ aludɨ iamɨgali ninanadi agɨlaŋ hula humɨgaŋ saŋ hɨmavɨla sɨkasɨkan ma hɨmɨbalu uami. Nama avi humɨgaŋ saŋ hɨmavɨla sɨkasɨkan ma hɨmɨbanaŋ uami. \v 9 Viaŋ nukeŋ nudɨ migɨlɨben uami. Viaŋ nudɨ nadɨ pɨŋ cɨhu ma vavevɨla ha viaŋ nama hula hugɨ daŋ hɨniben uami. Hugɨ agaŋ viaŋ hula laci sɨkan hɨnibali uami. \v 10 Nama aludɨ ma abamɨgɨlahanaŋ padaŋ ha ahica tɨbɨ uavɨla cɨhu ci vevɨlu uami. \p \v 11 Lɨci Isɨlaelɨ nulɨdɨ abami. Igahɨlɨlaŋ hɨma lɨci nameŋ lɨhalaŋ uami. Akuaba akuaba sɨmɨŋ huaci huaci fɨli tɨbɨ neŋ hɨsɨŋ agɨladɨ viavɨla naludɨ vaŋ hɨvɨ hudɨhalaŋ uami. La via uavɨla Isipɨ fɨli tɨbɨ migɨlɨlalɨ agasaŋ akuaba akuaba agɨladɨ iguhalaŋ uami. Akuaba akuaba huaci huaci nameŋ agɨladɨ vihalaŋ uami. Akuaba akuaba ikupi hɨsi huaci huaci daŋ agɨladɨdaŋ vɨhɨ magɨ me agɨladɨdaŋ vihalaŋ uami. Kɨlɨ mɨlɨm hɨsi huaci huaci daŋ agɨladɨ vihalaŋ uami. Cihu savu me mu nudɨ ibi mea aba abavɨlalɨ agɨladɨ vihalaŋ uami. Kuaniŋ pisɨtasio amɨŋ agɨladɨdaŋ kuaniŋ amon amɨŋ agɨladɨdaŋ avi via uhalaŋ uami. \v 12 Vaka namɨlaŋ sɨmɨŋ lavalava saŋ anɨm hɨlɨcɨ via uahalaŋ uami. Lɨlaŋ nɨbɨlaŋ uava iahuavɨla akua naludɨ anɨm hɨlɨcɨ agɨladɨ vivi naludɨ sɨmɨŋ vaŋ hɨvɨ cɨhu hudavalɨ uami. Anɨm hɨlɨcɨ hameŋ lɨhavalɨ agɨladɨ vihalaŋ uami. La anɨm hɨlɨcɨ hɨhɨle agɨladɨ avi viavɨla pam lamavɨla via uhalaŋ uami. \v 13 Alialaŋ imanalu dɨ via hulaŋ agadɨ pɨŋ cɨhu uhalaŋ uami. \v 14 Udalaŋ viaŋ Asɨ dɨ nameŋ abɨben uami. Asɨ vɨdɨvɨdɨŋ hekɨlɨ daŋ nama hulaŋ agasaŋ hɨji huaci igunaŋ Simeon dɨdaŋ Bejamin dɨdaŋ cɨhu vavehavɨm aba abɨben uami. Hameŋ abɨlɨŋ Asɨ agaŋ nadɨ ninaŋ agɨlaŋ sɨkasɨkan vana hɨmavɨm aba abɨci ha vana hɨmavɨm uami. \v 15 Lɨci isaima agɨlaŋ akuaba akuaba huaci huaci agɨladɨdaŋ anɨm hɨlɨcɨ agɨladɨdaŋ pam lamavɨla via uavɨmi. Imanɨlu Bejamin dɨ avi viavɨla Isipɨ fɨli tɨbɨ uavɨla Josepɨ dɨ pɨŋ ua iahavɨmi. \v 16 Iahavɨci Josepɨ agaŋ nudɨ isagalinu dɨdaŋ Bejamin dɨdaŋ igavɨla hulaŋ nudɨ ulaŋ migɨladami agadɨ abami. Nama hulaŋ nagɨladɨ iadɨ ulaŋ heŋ via uha uami. La sabaŋ bulɨmakau mu ifɨhɨmavɨla hɨlɨha uami. Hɨlɨnaŋ uaiaŋ huva hɨvɨ hulaŋ nagɨlaŋ hula sɨmɨŋ nɨbalu uami. \p \v 17 Hameŋ abɨci hulaŋ Josepɨ dɨ ulaŋ migɨladami agaŋ nudɨ ciaŋ lubiahɨlavɨla nulɨdɨ via Josepɨ dɨ ulaŋ umi. \v 18 Via uci ma ivomaŋ lɨdɨŋ Josepɨ isaimahalinu agɨlaŋ lɨdavɨla abavɨmi. Vaka vemɨli aludɨ vaŋ hɨtɨŋ hɨtɨŋ hɨvɨ anɨm hɨlɨcɨ hudavɨci via uahɨlu agasaŋ akua igahɨlavɨla aludɨ Isipɨ fɨli tɨbɨ migɨlɨlalɨ agadɨ ulaŋ hɨvɨ via uadi uavɨmi. Via ua aludɨ mɨŋalɨvavɨla nulɨdɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ hɨnihɨni saŋ lamavɨbali uavɨmi. Lavɨla aludɨ sabaŋ donɨki avi vihavɨbali uavɨmi. \v 19 Hulaŋ Josepɨ dɨ ulaŋ migɨladami agadɨ igavɨci ulaŋ hɨbɨ ivu ivu mikɨ heŋ lagulama hɨnimi. Lɨci nudɨ abavɨmi. \v 20 Hulaŋ hekɨlɨ uavɨmi. Vaka alaŋ neŋ vevɨla sɨmɨŋ lavahɨlu uavɨmi. \v 21 Hadɨhu alaŋ naludɨ vala uavɨla hɨbɨ cina ani hɨsɨvahɨlu uavɨmi. Lavɨla aludɨ halɨha cahu uitɨ vaŋ hɨtɨŋ hɨtɨŋ agɨladɨ hivavɨla igɨmɨli anɨm hɨlɨcɨ sɨmɨŋ lavahɨlu agɨlaŋ vaŋ muji heŋ hɨniavalɨ uavɨmi. Hameŋ sadaŋ malɨciŋ anɨm hɨlɨcɨ agɨladɨ cɨhu vavelu uavɨmi. \v 22 Anɨm hɨlɨcɨ limu hɨhɨle sɨmɨŋ lavalava saŋ avi vavelu uavɨmi. Hulaŋ aniaba agaŋ aludɨ vaŋ hɨtɨŋ hɨtɨŋ hɨvɨ anɨm hɨlɨcɨ hudalɨ agadɨ alaŋ ma igahɨlu uavɨmi. \v 23 Hulaŋ Josepɨ dɨ ulaŋ migɨladami agaŋ ciaŋ agadɨ igahɨlavɨla nulɨdɨ abami. Namɨlaŋ nusaŋ hɨji cuvɨlɨŋ cuvɨlɨŋ igahɨlavɨla lɨdɨmɨlaŋ uami. Ha iaganalu dɨ Asɨ agaŋ akua anɨm hɨlɨcɨ agɨladɨ naludɨ vaŋ hɨvɨ cɨhu hudalɨ uami. Nɨbu avi naludɨ Asɨ uami. Anɨm hɨlɨcɨ sɨmɨŋ lavahalaŋ agɨladɨ ci vicin uami. Lavɨla ua Simeon dɨ vave nulɨdɨ pɨŋ lamami. \v 24 La nulɨdɨ via uleŋ muji ivouavɨmi. Ivouavɨci hɨcɨ husavɨbali aba nulɨsaŋ avɨli igumi. Lavɨla nulɨdɨ sabaŋ donɨki agɨlasaŋ avi sɨmɨŋ iguci navɨmi. \v 25 Josepɨ dɨ isaimahalinu agɨlaŋ Josepɨ uaiaŋ huva hɨvɨ vevɨla nɨbɨlaŋ hula sɨmɨŋ nana saŋ abami agadɨ igahɨlavɨla nusaŋ akuaba akuaba huaci huaci agɨladɨ iguben aba hihɨlavɨmi. \p \v 26 La hɨniavɨdaci Josepɨ agaŋ nudɨ nukeŋ ulaŋ hɨvɨ veci akuaba akuaba huaci huaci hihɨlavɨmi agɨladɨ Josepɨ saŋ vave iguavɨmi. Lavɨla Josepɨ dɨ ibi mɨŋaiahɨbalu aba fɨli hɨvɨ mɨgalɨfɨlɨbavɨmi. \v 27 Lɨhavɨci Josepɨ agaŋ nulɨdɨ abami. Namɨlaŋ huaci hɨnidalaŋ uami. Naludɨ iaganalu hadi hadi la hɨni aba abahalaŋ ha huaci hɨnidi ua akɨ me hɨnidi uami. \v 28 Lɨci abavɨmi. Aludɨ iavaŋ huaci ala hɨnidi uavɨmi. Nɨbu nadɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ uavɨmi. Lavɨla hali lɨbuhɨlavɨla cɨhu nudɨ ibi mɨŋaiahɨbalu aba mɨgalɨfɨlɨbavɨmi. \v 29 Lɨhavɨci Josepɨ agaŋ imanu humɨgaŋ pam Bejamin dɨ igavɨla abami. Hulaŋ nagaŋ nɨbu naludɨ imanalu uami. Nusaŋ ala iadɨ abahalaŋ uami. La Bejamin dɨ abami. Ci igɨnaŋ uami. Asɨ nadɨ huaci lamɨbali uami. \v 30 Lavɨla imanu saŋ mavɨn lɨci ilɨhɨben aba lɨmi. Lavɨla nulɨdɨ lɨhalɨha valavɨla uleŋ muji mu hɨvɨ ivouavɨla ilɨhami. \v 31 Ilɨhɨci ci lɨci avɨli hɨvɨ mugaŋ lamɨgaŋ husami. La vɨdɨvɨdɨŋ viavɨla cɨhu ivavevɨla nudɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ agɨladɨ abami. Sɨmɨŋ lulavɨla vadɨm hɨvɨ lamɨhalaŋ uami. \v 32 Lɨci lulavɨla Josepɨ saŋ vadɨm mu hɨvɨ lamavɨmi. Nudɨ isaimahalinu saŋ vadɨm mu hɨvɨ lamavɨmi. Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ limu hɨhɨle Josepɨ hula hɨniavɨhadami agɨlasaŋ vadɨm mu hɨvɨ lamavɨmi. Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨsɨŋ agɨlaŋ hula pam ma navɨhadami sadaŋ nulɨsaŋ vadɨm mu hɨvɨ lamavɨci navɨmi. Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨsɨŋ agɨlaŋ hula pam lama sɨmɨŋ nana agadɨ igavɨdaci sɨbɨlɨ sɨbaŋ hɨniadami. \v 33 Josepɨ agaŋ nudɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ agɨlasaŋ hɨji iguci isaimahalinu mɨgahɨnia nana saŋ fipɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ lamavɨmi. Lɨhavɨci isanɨlu Cimegeŋ Luben agaŋ hali mɨgahɨnimi. Nɨbu mɨgahɨnici uci imanu Iagɨveŋ agaŋ mɨgahɨnimi. Lɨci hameŋ laci mɨgahɨnihɨni uu imanɨlu Bejamin agaŋ sijaŋ sɨbaŋ mɨgahɨnimi. Lɨci isaimahalinu agɨlaŋ nɨbɨlaŋ laci mɨgahɨniavɨmi agadɨ igavɨla i uavɨmi. Nɨbu aludɨ akɨ la igavɨla Cimegeŋ Iagɨveŋ Alɨkegeŋ hameŋ lamalama via ua Bejamin dɨ sijaŋ sɨbaŋ lami uavɨmi. Lavɨla nɨbɨlaŋ nukeŋ nukeŋ lamɨgaŋ hɨbɨŋ hɨbɨŋ igavɨmi. \v 34 Lɨhavɨci Josepɨ dɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ agɨlaŋ Josepɨ isaimahalinu saŋ sɨmɨŋ limu hɨhɨle Josepɨ dɨ vadɨm hɨvɨ hɨnimi agadɨ via nulɨsaŋ hɨlihɨli hameŋ laci lamavɨmi. Agadɨ ala Bejamin saŋ sɨmɨŋ hekɨlɨ lamavɨmi. Bejamin saŋ lamavɨmi ha hulaŋ human limu fɨhala agɨlaŋ nana saŋ me lamavɨmi. Lɨhavɨci Josepɨ ani ani sɨmɨŋ nana lɨmɨn uain agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ nana ahuata hɨjɨŋalaŋala hɨniavɨmi. \c 44 \s Josepɨ dɨ hɨcɨhaŋ sɨvɨlami. \p \v 1 Navɨci ci lɨci Josepɨ agaŋ hulaŋ nudɨ ulaŋ migɨladami agadɨ abami. Halɨha cahu uitɨ nulɨdɨ vaŋ hɨtɨŋ hɨtɨŋ hɨvɨ hudɨnaŋ vɨhɨlɨ vameba vihavɨlalɨ hameŋ ala vihavɨm uami. La nulɨdɨ anɨm hɨlɨcɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ agɨladɨ nulɨdɨ vaŋ muji heŋ hudɨha uami. \v 2 La iadɨ hɨcɨhaŋ lɨba silɨva hɨvɨ vihavɨmi agadɨ nulɨdɨ imanɨlu dɨ vaŋ hɨvɨ hudɨha uami. Nudɨ anɨm hɨlɨcɨ halɨha cahu uitɨ lavɨben aba vavelɨ agadɨ avi hudɨha uami. Lɨci sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ agaŋ Josepɨ abami hameŋ laci ala lɨmi. \v 3 Lɨci hɨniavɨci mɨŋalahɨci hulaŋ Josepɨ dɨ ulaŋ migɨladami agaŋ Josepɨ isagalinu dɨdaŋ imanɨlu dɨdaŋ abɨci nulɨdɨ sabaŋ donɨki via cimɨdaŋ sɨbaŋ uavɨmi. \v 4-5 Haiabɨla agadɨ vala uavɨdaci ma hutesɨ lɨmaŋ lɨdaci Josepɨ agaŋ hulaŋ nudɨ ulaŋ migɨladami agadɨ abami. Nama iaha hulaŋ agɨladɨ sɨvɨ uha uami. Uavɨla nulɨdɨ igavɨla nameŋ abɨha uami. Alaŋ naludɨ huaci lamɨmɨli namɨlaŋ cɨhu aludɨ lusɨŋ sɨbɨlɨ viavɨla hɨcɨhaŋ vimalamɨlaŋ aba abɨha uami. Hɨcɨhaŋ ha iadɨ manɨgali avɨli nɨlalɨ agaŋ aba abɨha uami. Akuaba akuaba sɨvɨla hɨniavɨdaci hɨcɨhaŋ agadɨ hɨvɨ ala igɨlalɨ aba abɨha uami. Namɨlaŋ lusɨŋ sɨbɨlɨ sɨbaŋ vimalamɨlaŋ aba abɨha uami. \p \v 6 Lɨci hulaŋ Josepɨ dɨ ulaŋ migɨladami agaŋ uavɨla nulɨdɨ pɨŋ iahavɨla Josepɨ abami hameŋ laci ala abami. \v 7 Lɨci nudɨ abavɨmi. Hulaŋ hekɨlɨ uavɨmi. Akɨ saŋ aludɨ ciaŋ sɨbɨlɨ hameŋ agadɨ abɨnaŋ uavɨmi. Alaŋ lusɨŋ sɨbɨlɨ hameŋ agadɨ ma sɨbaŋ vimalamɨlu uavɨmi. Alaŋ nadɨ sibɨla hɨsɨŋ uavɨmi. \v 8 Nama igahanaŋ uavɨmi. Mu tɨbɨ alaŋ vevɨla halɨha cahu uitɨ lavavɨla Kenan fɨli tɨbɨ via ua hɨniavɨla igɨmɨli aludɨ anɨm hɨlɨcɨ agɨlaŋ vaŋ muji hɨniavalɨ uavɨmi. Lɨhavɨci alaŋ cɨhu anɨm hɨlɨcɨ agɨladɨ vavevɨla abalamɨmɨli nama igahanaŋ uavɨmi. Alaŋ akɨ saŋ nadɨ manɨgali agadɨ lɨba silɨva lɨba golɨ agɨladɨ sɨgɨlɨ vibalu uavɨmi. \v 9 Hulaŋ hekɨlɨ uavɨmi. Nama igɨnaŋ hɨcɨhaŋ agaŋ aniaba hulaŋ hula hɨnici ha nudɨ ifɨhɨmɨha uavɨmi. Lɨnaŋ alaŋ ahuata nadɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ hɨnibalu uavɨmi. \v 10 Lɨhavɨci Josepɨ dɨ ulaŋ migɨladami agaŋ abami. Ha huaci uami. Viaŋ igɨlɨŋ hɨcɨhaŋ agaŋ hulaŋ mu dɨ hɨvɨ hɨnici ha nɨbu laci iadɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ hɨnibali uami. Namɨlaŋ limu hɨhɨle huaci ubalaŋ uami. \v 11 Hameŋ abɨci nulɨdɨ vaŋ hɨtɨŋ hɨtɨŋ agɨladɨ fɨli mɨŋamɨga lamavɨhevɨla hivavɨmi. \v 12 Lɨhavɨci Josepɨ dɨ ulaŋ migɨladami agaŋ nulɨdɨ vaŋ muji heŋ sɨhɨvia sɨbaŋ suhɨlami. Isanɨlu Cimegeŋ dɨ vaŋ heŋ hɨdɨlɨ maha suhɨla suhɨla via ua imanɨlu dɨ vaŋ sijaŋ suhɨlami. La hɨcɨhaŋ agadɨ igɨci imanɨlu Bejamin dɨ vaŋ hɨvɨ hɨnimi. \v 13 Lɨci hɨcɨhaŋ agadɨ igavɨla mavɨn hekɨlɨ lamavɨla nulɨdɨ hadi hɨlahɨla agɨladɨ mɨŋacɨkɨlavɨmi. Lavɨla nulɨdɨ vaŋ agɨladɨ sabaŋ donɨki sabɨ hɨvɨ lamavɨla cɨhu limu cimɨlavɨla Josepɨ dɨ haiabɨla vehavɨmi. \p \v 14 Vevɨla Juda agaŋ nudɨ isagalinu imahalinu hula Josepɨ dɨ ulaŋ ivoua igavɨci nɨbu heŋ hɨnimi. Lɨci mavɨn ciaŋ ciaŋ iguben aba Josepɨ dɨ hɨcɨ pɨŋ heŋ fɨli hɨvɨ mɨgalɨfɨlɨbavɨmi. \v 15 Lɨhavɨci Josepɨ nulɨdɨ abami. Namɨlaŋ akɨ saŋ hameŋ lɨlaŋ uami. Viaŋ akuaba akuaba sɨvɨla hɨniavɨlalɨ agɨladɨ hɨji hɨvɨ avi igɨlan agadɨ namɨlaŋ ma igɨlalaŋ uami. \v 16 Hameŋ abɨci Juda agaŋ abami. Hulaŋ hekɨlɨ uami. Alaŋ nadɨ akɨ ubalu uami. Alaŋ akɨ me lavɨla ciaŋ hivɨmɨli aludɨ abɨbanaŋ uami. Namɨlaŋ hugɨ apalɨ aba abɨbanaŋ uami. Alaŋ vaka lusɨŋ sɨbɨlɨ viavɨla hugɨ daŋ hɨnilalu agadɨ Asɨ agaŋ ci haiabɨla lami uami. Hulaŋ hekɨlɨ uami. Hulaŋ nadɨ hɨcɨhaŋ daŋ agaŋ nɨbu laci nadɨ sibɨla hɨsɨŋ ma hɨnibali uami. Alaŋ ahuata avi nadɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ hɨnibalu uami. \v 17 Hameŋ abɨci Josepɨ abami. Ha hɨma sɨbaŋ uami. Viaŋ naludɨ hameŋ ma lɨben uami. Hulaŋ iadɨ hɨcɨhaŋ sɨgɨlɨ vimalami agaŋ nɨbu pam iadɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ hɨnibali uami. Namɨlaŋ limu hɨhɨle humɨgaŋ simɨ hɨniavɨla naludɨ iaganalu hɨnidi heŋ cɨhu uhalaŋ uami. Viaŋ namɨlaŋ hula ciaŋ apalɨ uami. \s Juda Bejamin dɨ uvɨsɨjiŋ viben aba lɨmi. \p \v 18 Lɨci Juda agaŋ Josepɨ dɨ mikɨ pɨŋ uavɨla nudɨ mavɨn ciaŋ ciaŋ abami. Hulaŋ hekɨlɨ uami. Iadɨ ciaŋ cɨki huaci igahɨlɨbanaŋ uami. Nama Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali me sɨbaŋ hɨninaŋ uami. Agadɨ ala nama iasaŋ igɨvɨ hɨnimɨnaŋ uami. \v 19 Vaka nama aludɨ nameŋ abahanaŋ uami. Naludɨ iaganalu hanɨbuŋ hɨnidi ua hɨma aba abahanaŋ uami. Naludɨ imanalu hanɨbuŋ hɨnidi ua hɨma aba abahanaŋ uami. \v 20 Lɨnabɨla alaŋ abahɨlu uami. Aludɨ iavaŋ hadi hadi lavɨla hɨnidi aba abahɨlu uami. Aludɨ ima sijaŋ avi hanɨbuŋ hɨnidi aba abahɨlu uami. Aludɨ iavaŋ hadi hadi la hɨnidaci iamɨga ninaŋ agadɨ huhɨlami aba abahɨlu uami. Lavɨla nɨbu ninaŋ ahica daŋ hɨnimi aba abahɨlu uami. Lɨci isanu ci hɨmami aba abahɨlu uami. Hɨmɨci imanu pam hɨnidi aba abahɨlu uami. Hameŋ sadaŋ iaganu agaŋ ninaŋ sijaŋ agasaŋ mavɨn hekɨlɨ hɨnilalɨ aba abahɨlu uami. \v 21 Lɨmɨli nama aludɨ nameŋ abahanaŋ uami. Naludɨ imanalu dɨ vavelaŋ viaŋ nudɨ igɨben aba abahanaŋ uami. \v 22 Lɨnaŋ alaŋ nameŋ abahɨlu uami. Ninaŋ agaŋ iaganu dɨ ma valavɨla vebali aba abahɨlu uami. Iaganu dɨ vala veci ha iaganu ilɨhavɨla hɨmɨbali aba abahɨlu uami. \v 23 Lɨmɨli nama nameŋ abahanaŋ uami. Namɨlaŋ naludɨ imanalu dɨ ma vavelaŋ ha viaŋ naludɨ cɨhu cɨhu ma igɨben aba abahanaŋ uami. \v 24 Hulaŋ hekɨlɨ uami. Alaŋ nadɨ vala cɨhu uavɨla nadɨ ciaŋ agadɨ aludɨ iavaŋ dɨ abahɨlu uami. Nɨbu nadɨ sibɨla hɨsɨŋ uami. \v 25 Lɨmɨli aludɨ nameŋ abalɨ uami. Namɨlaŋ cɨhu uavɨla alusaŋ sɨmɨŋ cɨki lavɨhalaŋ aba abalɨ uami. \v 26 Lɨci abahɨlu uami. Alaŋ cɨhu ma ubalu aba abahɨlu uami. Aludɨ ima sijaŋ agaŋ alaŋ hula ma uci ha alaŋ hulaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ migɨlɨlalɨ agadɨ ma igɨbalu aba abahɨlu uami. Aludɨ ima sijaŋ agaŋ alaŋ hula uci ha alaŋ huaci ubalu aba abahɨlu uami. \v 27 Lɨmɨli aludɨ iavaŋ agaŋ nameŋ abalɨ uami. Namɨlaŋ igɨlalaŋ aba abalɨ uami. Iadɨ iamɨgali Leselɨ agaŋ ninaŋ ahica sɨbaŋ huhɨlami aba abalɨ uami. \v 28 Iadɨ ninaŋ mu ci sɨvɨlami aba abalɨ uami. Akuaba sudɨ iŋam akua iava agɨcɨkɨlacɨkɨla nɨcivɨla viaŋ cɨhu nudɨ ma igɨlan aba abalɨ uami. \v 29 Namɨlaŋ cɨhu iadɨ ninaŋ mu nagadɨ viavɨla ataŋ via uben aba lɨdalaŋ aba abalɨ uami. Via ulabɨla hɨbɨ cina sɨbɨlɨ lɨci ha viaŋ nusaŋ mavɨn hekɨlɨ viben aba abalɨ uami. Viaŋ ci hadi hadi lin sadaŋ viaŋ nusaŋ vɨhɨlɨ iga iga hɨniavɨla hɨmɨben aba abalɨ uami. \v 30-31 Hulaŋ hekɨlɨ uami. Aludɨ iavaŋ nɨbu nadɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ uami. Nɨbu ci hadi hadi li uami. Nɨbu ninaŋ agasaŋ pam mavɨn hekɨlɨ hɨnilalɨ uami. Alaŋ aludɨ ima sijaŋ agadɨ valavɨla cɨhu aludɨ iavaŋ dɨ pɨŋ umɨli nudɨ ma igɨmaŋ lavɨla ha nɨbu ilɨha ilɨha hɨniavɨla hɨmɨbali uami. \v 32 Viaŋ iavaŋ hula ciaŋ mɨguavɨla abacin uami. Ninaŋ agadɨ cɨhu ma vavevɨla ha viaŋ nama hula hugɨ daŋ hɨniben aba abacin uami. Hugɨ agaŋ ma sɨvɨlɨbali aba abacin uami. Hanɨbuŋ hanɨbuŋ hɨnibali aba abacin uami. \v 33 Hameŋ sadaŋ iadɨ valɨnaŋ viaŋ nudɨ uvɨsɨjiŋ viavɨla nadɨ sibɨla hɨsɨŋ hɨnilɨŋ uami. Lɨlɨŋ nama nudɨ valɨnaŋ nudɨ isagalinu hɨhɨle agɨlaŋ hula uavɨm uami. \v 34 Ninaŋ nagaŋ viaŋ hula ma uci viaŋ iavaŋ dɨ pɨŋ ma uben uami. Viaŋ ulɨŋ vɨhɨlɨ iavaŋ dɨ hɨvɨ iahɨci igɨmagaŋ uami. \c 45 \s Josepɨ agaŋ nɨbu nukeŋ saŋ haiabɨla iaha isaimahalinu agɨladɨ abami. \p \v 1 Josepɨ \x - \xo 45.1 \xo*\xt HJL 7.13\xt*\x* agaŋ isaimahalinu agɨladɨ igɨci mavɨn lɨci amɨŋ ilɨhɨben aba lɨmi. Ilɨhɨben aba lavɨla nudɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ agɨladɨ abami. Namɨlaŋ iadɨ valavɨla haiabɨla ivouhalaŋ uami. Abɨci ivouavɨci isaimahalinu hula hɨtɨŋ hɨnihɨni abami. Viaŋ Josepɨ uami. \v 2 Lavɨla nɨbu ilɨhiŋ hekɨlɨ ilɨhami. Lɨci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ igahɨlavɨmi. Lɨhavɨci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agadɨ ulaŋ hɨvɨ hɨniavɨmi agɨlaŋ avi igahɨlavɨmi. \v 3 Josepɨ agaŋ isaimahalinu dɨ cɨhu ala abami. Viaŋ Josepɨ uami. Iadɨ iavaŋ huaci ala hɨnidi uami. Lɨci nɨbɨlaŋ i uavɨla ciaŋ ma abavɨmi. \v 4 Lɨhavɨci Josepɨ nulɨdɨ abami. Namɨlaŋ iadɨ mikɨ pɨŋ vehalaŋ uami. Lɨci nudɨ pɨŋ vehavɨci nulɨdɨ abami. Viaŋ Josepɨ uami. Viaŋ naludɨ isaimanalu uami. Vaka namɨlaŋ iadɨ mutɨŋ hɨvɨ lamɨlaŋ hulaŋ limu hɨhɨle agɨlaŋ iadɨ lavavɨmi uami. Lɨhavɨci viaŋ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ me hɨnidalɨŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ neŋ iadɨ vavehavɨmi uami. \v 5 Akuaba \x - \xo 45.5 \xo*\xt HM 45.7-8, 50.20\xt*\x* akuaba lɨmalaŋ agasaŋ igahɨlavɨla namɨlaŋ nukeŋ nukeŋ aba aba humɨgaŋ vɨhɨlɨ vimɨlaŋ uami. Asɨ agaŋ namɨlaŋ hɨmɨmɨlaŋ aba abavɨla nɨbu nukeŋ lɨci viaŋ mɨse hali vemin uami. \v 6 Humɨgaŋ ibɨlibɨliŋ hekɨlɨ fɨli neŋ hɨnidaci hualɨ ahica ci ualɨ uami. La cɨhu humɨgaŋ ibɨlibɨliŋ agaŋ vakala hɨnidaci hualɨ human limu fɨhala ubali uami. Udaci hualɨ ma huliavɨbali uami. Sɨmɨŋ ma likɨlavɨbali uami. \v 7 Asɨ agaŋ lɨci naludɨ ahɨliahuiahu saŋ viaŋ mɨse hali vemin uami. Hameŋ sadaŋ namɨlaŋ sɨkasɨkan ma haba hɨma fɨhalɨbalaŋ uami. Asɨ agaŋ nudɨ vɨdɨvɨdɨŋ hekɨlɨ hɨvɨ naludɨ ahɨliahudaci huaci hɨnibalaŋ uami. \v 8 Iadɨ namɨlaŋ ma abɨlaŋ haiabɨla neŋ vemin uami. Asɨ agaŋ lɨci vemin uami. Nɨbu nukeŋ lɨci viaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agadɨ iaganu me hɨnilan uami. Viaŋ hulaŋ ibi daŋ hɨnihɨni hulaŋ iamɨgali nudɨ ulaŋ hɨvɨ hɨniavɨlalɨ agɨladɨ migɨlɨlan uami. Isipɨ fɨli tɨbɨ avi migɨlɨlan uami. \v 9 Namɨlaŋ \x - \xo 45.9-11 \xo*\xt HJL 7.14\xt*\x* lɨhalɨha aludɨ iavaŋ dɨ pɨŋ uavɨla abɨhalaŋ uami. Ninana Josepɨ abi aba abɨhalaŋ uami. Asɨ agaŋ lɨci viaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ sɨkasɨkan migɨlɨlan aba abi aba abɨhalaŋ uami. Hameŋ sadaŋ nama hutesɨ hɨnimɨnaŋ aba abi aba abɨhalaŋ uami. Lɨhalɨha veha aba abi aba abɨhalaŋ uami. \v 10 Vevɨla viaŋ hɨnilan mikɨ neŋ Gosen fɨli tɨbɨ hɨnibanaŋ aba abi aba abɨhalaŋ uami. Nama nadɨ ninanadina ajihalina agɨladɨdaŋ sabaŋ sipsipɨ sabaŋ bulɨmakau akuaba akuaba agɨladɨdaŋ via vevɨla fɨli tɨbɨ neŋ hɨnibalaŋ aba abi aba abɨhalaŋ uami. \v 11 Nama Gosen fɨli tɨbɨ ve hɨnidanaŋ viaŋ naludɨ migɨlɨben aba abi aba abɨhalaŋ uami. Humɨgaŋ ibɨlibɨliŋ hekɨlɨ iahalɨ agaŋ hɨnidaci hualɨ human limu fɨhala ubali aba abi aba abɨhalaŋ uami. Nama nadɨ ninanadina agɨlaŋ hula sɨhɨm sabaŋ akuaba akuaba agɨlaŋ hula humɨgaŋ saŋ hɨmɨmɨlaŋ aba abi aba abɨhalaŋ uami. \v 12 Lavɨla Josepɨ agaŋ isaimahalinu dɨ abami. Namɨlaŋ iadɨ sɨhɨvia sɨbaŋ ci igɨlaŋ uami. Viaŋ nukeŋ namɨlaŋ hula ciaŋ abadin uami. Iadɨ ima Bejamin avi iadɨ sɨhɨvia sɨbaŋ ci igi uami. \v 13 Namɨlaŋ aludɨ iavaŋ dɨ pɨŋ uavɨla abɨhalaŋ uami. Josepɨ nɨbu Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨnihɨni ibi hekɨlɨ daŋ hɨnidi aba abɨhalaŋ uami. La akuaba akuaba igɨlaŋ agasaŋ avi nudɨ sulɨhalaŋ uami. Sula fɨhalavɨla nudɨ lɨhalɨha via vavehalaŋ uami. \v 14 Hameŋ abavɨla imanu Bejamin dɨ mɨŋalɨva hɨnihɨni ilɨhami. Lɨdaci imanu Bejamin avi ilɨhami. \v 15 Lɨci Josepɨ agaŋ ilɨha ilɨha nudɨ isagalinu agɨladɨ mɨhum iavaiava umi. Lɨci nɨbu hula heŋ ciaŋ sulavɨmi. \p \v 16 Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ Josepɨ dɨ isaimahalinu agɨlaŋ ve Josepɨ hula hɨniavɨmi agadɨ ciaŋ igahɨlami. Lavɨla hulaŋ nusaŋ hɨji igu igu hɨsɨŋ agɨlaŋ hula hɨjɨŋalavɨmi. \v 17 Hɨjɨŋalavɨla Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ Josepɨ dɨ abami. Nadɨ isaimahalina dɨ abɨnaŋ nulɨdɨ vaŋ maku akuaba akuaba hihɨlavɨla via sabaŋ donɨki sabɨ hɨvɨ lamavɨla Kenan fɨli tɨbɨ cɨhu uavɨm uami. \v 18 Uavɨla nulɨdɨ abinadinɨlu agɨladɨdaŋ ninanadinɨlu agɨladɨdaŋ via vehavɨm uami. Naludɨ iaganalu agadɨ avi viavɨla iadɨ pɨŋ cɨhu vehavɨm uami. Vehavɨci viaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ nagadɨ limu tɨbɨ huaci sɨbaŋ agadɨ igavɨla nulɨsaŋ iguben uami. Lavɨla nulɨsaŋ sɨmɨŋ huaci huaci neŋ hɨsɨŋ agɨladɨ igudalɨŋ nana hɨniavɨbali uami. \v 19 Nulɨdɨ abɨnaŋ sabaŋ osɨ magɨla magɨla hɨsɨŋ vadɨm Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ via uavɨla nulɨdɨ abinadinɨlu ninanadinɨlu agɨladɨ viavɨla vehavɨm uami. Naludɨ iaganalu agadɨ avi viavɨla vehavɨm uami. \v 20 Nulɨdɨ akuaba akuaba Kenan fɨli tɨbɨ hɨniavɨdaci vala vehavɨbali agasaŋ hɨji igahɨlavɨmɨdɨ uami. Viaŋ nulɨsaŋ akuaba akuaba huaci huaci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ iguben uami. \v 21 Lɨci Jekopɨ dɨ ninadinu agɨlaŋ manɨgali abami hameŋ laci ala lɨhavɨmi. Josepɨ agaŋ manɨgali agadɨ ciaŋ lubiahɨlavɨla nulɨsaŋ sabaŋ osɨ magɨla magɨla hɨsɨŋ vadɨm agɨladɨ igumi. La sɨmɨŋ limu hɨhɨle hɨbɨ cina nana saŋ avi igumi. \v 22 La isagalinu hɨtɨŋ hɨtɨŋ agɨlasaŋ hadi hɨlahɨla pabiŋ lɨdɨŋ pabiŋ lɨdɨŋ igumi. La Bejamin saŋ hadi hɨlahɨla human limu fɨhala agɨladɨdaŋ lɨba silɨva 300 agɨladɨdaŋ igumi. \v 23 Lavɨla Josepɨ agaŋ akuaba akuaba huaci huaci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ viavɨla iaganɨlu saŋ via uavɨbali aba sabaŋ donɨki muŋaŋ human limu limu fɨhala agɨladɨ sabɨ hɨvɨ lamami. La halɨha cahu uitɨ hɨlɨcɨ agɨladɨ viavɨla maci viavɨla akuaba akuaba sɨmɨŋ huaci huaci heŋ hɨsɨŋ agɨladɨ viavɨla sabaŋ donɨki mɨgenaŋ human limu limu fɨhala agɨladɨ sabɨ hɨvɨ lamami. Iaganu hɨbɨ cina nana veve saŋ avi lamami. \v 24 Lavɨla Josepɨ agaŋ isaimahalinu dɨ abɨci akuaba akuaba agɨladɨ via uavɨmi. Uavɨdaci abami. Namɨlaŋ nukeŋ nukeŋ lamacilacila umɨlaŋ uami. \p \v 25 Lɨci isaimahalinu agɨlaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ valavɨla iaganɨlu Jekopɨ Kenan fɨli tɨbɨ hɨnimi heŋ ua iahuavɨmi. \v 26 Ua iahuavɨla nudɨ abavɨmi. Josepɨ ma hɨmami uavɨmi. Nɨbu hɨhi hanɨbuŋ hɨnihɨni Isipɨ fɨli tɨbɨ sɨkasɨkan agadɨ migɨladi uavɨmi. Lɨhavɨci ciaŋ agadɨ igahɨlɨci nudɨ hɨji tɨmɨŋ tɨmɨŋ lɨmi. Lɨci nɨbu nulɨdɨ ciaŋ agasaŋ hɨji vɨdɨvɨdɨŋ ma lamami. \v 27 Lɨci akuaba akuaba ciaŋ Josepɨ abami agɨladɨ iaganɨlu dɨ sulavɨmi. Lɨhavɨci sabaŋ osɨ magɨla magɨla hɨsɨŋ vadɨm nudɨ viavɨla Isipɨ fɨli tɨbɨ via uu saŋ vavehavɨmi agɨladɨ igami. Igɨci nudɨ hɨji heŋ toveci igahɨlami. \v 28 La Jekopɨ agaŋ abami. Amɨŋ ala uami. Iadɨ ninaŋ hɨhi hanɨbuŋ hɨnidi uami. Viaŋ uavɨla nudɨ igavɨla heŋ huaci hɨmɨben uami. \c 46 \s Jekopɨ agaŋ nudɨ ninadinu nabehalinu ajihalinu hula Isipɨ fɨli tɨbɨ uavɨmi. \p \v 1 Jekopɨ agaŋ akuaba akuaba likɨlavɨla nudɨ ninadinu nabehalinu ajihalinu agɨlaŋ hula Isipɨ fɨli tɨbɨ saŋ uavɨmi. Ua Belɨseba avɨli sɨmɨ tulɨ iahuavɨla Jekopɨ agaŋ iaganu Aisakɨ dɨ Asɨ agasaŋ sagalɨ iguben aba sabaŋ sipsipɨ ifɨhɨmavɨla hɨlami. \v 2 Lɨci hɨfɨlɨ Asɨ agaŋ anisɨhu me hɨvɨ iahavɨla Jekopɨ dɨ abami. Jekopɨ uami. Lɨci Jekopɨ abami. Viaŋ nan hɨnidin uami. \v 3 Lɨci Asɨ abami. Viaŋ Asɨ uami. Viaŋ nadɨ iagana dɨ Asɨ uami. Nama Isipɨ fɨli tɨbɨ uu saŋ lɨdɨmɨnaŋ uami. Viaŋ lɨlɨŋ nadɨ iamɨlɨhalina agɨlaŋ iaha habɨla hɨdɨlɨ hekɨlɨ hɨniavɨbali uami. \v 4 Viaŋ nama hula Isipɨ fɨli tɨbɨ uben uami. Nama ua Josepɨ hula hɨniavɨla hɨmɨnaŋ viaŋ nukeŋ abɨlɨŋ nadɨ valɨ agadɨ cɨhu vave mava hudɨbali uami. \p \v 5-6 Lɨci \x - \xo 46.5-6 \xo*\xt HJL 7.15\xt*\x* Jekopɨ Belɨseba avɨli sɨmɨ tulɨ valavɨla uben aba lɨmi. Lɨci nudɨ ninadinu agɨlaŋ nudɨdaŋ nabehalinu ajihalinu agɨladɨdaŋ viavɨla vadɨm sabaŋ osɨ magɨla magɨla hɨdavɨhadami agɨladɨ sabɨ hɨvɨ lamavɨci mɨgahɨniavɨdaci via uavɨmi. Nulɨdɨ maku akuaba akuaba Kenan fɨli tɨbɨ hɨnihɨni vihavɨhadami agɨladɨ sɨkasɨkan via uavɨmi. Vadɨm ha nulɨdɨ ala via uu saŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ iguci vavehavɨmi. Via uavɨdaci sabaŋ bulɨmakau akuaba akuaba Kenan fɨli tɨbɨ hɨnihɨni vihavɨhadami agɨlaŋ avi nɨbɨlaŋ hula uavɨmi. \p \v 7-8 Jekopɨ agaŋ nudɨ ninanadinu ajihalinu hula Isipɨ fɨli tɨbɨ uavɨmi agɨladɨ ibi nameŋ. Luben ha Jekopɨ dɨ ninaŋ Cimegeŋ. \v 9 Luben ninadinu dɨ ibi nameŋ. Mu Hanokɨ. Mu Palu. Mu Hesɨlon. Mu Kalɨmi. \v 10 Simeon ninadinu dɨ ibi nameŋ. Mu Jemuelɨ. Mu Jamin. Mu Ohatɨ. Mu Jakin. Mu Sohalɨ. Mu Saulɨ. Saulɨ iamɨnu ha Kenan hɨdɨlɨ iamɨgali. \v 11 Livai ninadinu dɨ ibi nameŋ. Mu Gelɨson. Mu Kohatɨ. Mu Melali. \v 12 Juda ninadinu dɨ ibi nameŋ. Mu Elɨ. Mu Onan. Mu Saila. Mu Pelesɨ. Mu Cela. Agadɨ ala Kenan fɨli tɨbɨ hɨniavɨdaci Elɨ hula Onan hula hɨmavɨmi. Pelesɨ ninadinu dɨ ibi nameŋ. Mu Hesɨlon. Mu Amulɨ. \v 13 Isakalɨ ninadinu dɨ ibi nameŋ. Mu Tola. Mu Puva. Mu Iopɨ. Mu Simɨlon. \v 14 Sebulun ninadinu dɨ ibi nameŋ. Mu Seletɨ. Mu Elon. Mu Jalelɨ. \v 15 Jekopɨ abinu Lea dɨ ninadinu agɨladɨ ibi nameŋ. Mu Luben. Mu Simeon. Mu Livai. Mu Juda. Mu Isakalɨ. Mu Sebulun. Mesopotemia fɨli tɨbɨ hɨnihɨni ninaŋ agɨladɨ huhɨlami. Nadi pabiŋ huhɨlami. Nudɨ ibi Daina. Lea dɨ ninanadinu ajihalinu dɨ lugɨlavɨci ua 33 iahami. \v 16 Gatɨ ninadinu dɨ ibi nameŋ. Mu Sifion. Mu Hagi. Mu Suni. Mu Esɨbon. Mu Eli. Mu Alodi. Mu Aleli. \v 17 Aselɨ ninadinu dɨ ibi nameŋ. Mu Imɨna. Mu Isɨva. Mu Isɨvi. Mu Belia. Nadinɨlu Sela. Belia ninadinu ha Hebelɨ hula Malɨkielɨ hula. \v 18 Hulaŋ iamɨgali ha Jekopɨ dɨ Celɨpa dɨ ninadinɨlu ajihalinɨlu. Celɨpa ha sibɨla hɨsɨŋ iamɨgali Laban agaŋ nadinu Lea saŋ igumi. Celɨpa dɨ ninadinu ajihalinu agɨladɨ lugɨlavɨci ua human limu limu fɨhala hɨcɨ limu fɨhala hɨcɨ limu pabiŋ cɨjɨŋ iahami. \v 19 Jekopɨ abinu Leselɨ dɨ ninadinu ha Josepɨ hula Bejamin hula. \v 20 Josepɨ \x - \xo 46.20 \xo*\xt HM 41.50-52\xt*\x* agaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨniavɨla Potifela nadinu Asenatɨ dɨ sabimi. Potifela nɨbu On haiabɨla hɨnihɨni mugɨluŋ saŋ sagalɨ iguadami. Asenatɨ ninadinu ahica. Mu Manase. Mu Efɨlaim. \v 21 Bejamin ninadinu dɨ ibi nameŋ. Mu Bela. Mu Bekelɨ. Mu Asɨbelɨ. Mu Gela. Mu Naman. Mu Ehi. Mu Losɨ. Mu Mupim. Mu Hupim. Mu Alɨtɨ. \v 22 Hulaŋ agɨlaŋ ha Jekopɨ dɨ Leselɨ dɨ ninadinɨlu ajihalinɨlu. Nulɨdɨ lugɨlavɨci ua human limu limu fɨhala hɨcɨ limu limu ahica limu ahica cɨjɨŋ iahami. \v 23 Dan ninanu dɨ ibi Husim. \v 24 Napɨtali ninadinu dɨ ibi nameŋ. Mu Jaselɨ. Mu Guni. Mu Jeselɨ. Mu Silem. \v 25 Hulaŋ agɨlaŋ ha Jekopɨ dɨ Bilɨha dɨ ninadinɨlu ajihalinɨlu. Bilɨha ha sibɨla hɨsɨŋ iamɨgali Laban agaŋ nadinu Leselɨ saŋ igumi. Ninadinu ajihalinu agɨladɨ lugɨlavɨci ua human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ iahami. \v 26 Jekopɨ dɨ ninanadinu ajihalinu Isipɨ fɨli tɨbɨ uavɨmi agɨladɨ lugɨlavɨci ua 66 iahami. Nabehalinu dɨ ma lugɨlavɨmi. \v 27 Josepɨ \x - \xo 46.27 \xo*\xt HJL 7.14\xt*\x* abinu agaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨnihɨni ninaŋ ahica agɨladɨ huhɨlami. Lɨci nulɨdɨdaŋ hulaŋ iamɨgali Jekopɨ hula Isipɨ fɨli tɨbɨ uavɨmi agɨladɨdaŋ lugɨlavɨci ua 70 iahami.\f * \fr 46.27 \fr*\ft Hulaŋ iamɨgali Jekopɨ hula Isipɨ fɨli tɨbɨ uavɨmi agɨladɨdaŋ Josepɨ dɨ ninadinu ahica agɨladɨdaŋ lugɨlavɨmi. La Josepɨ dɨdaŋ Jekopɨ dɨdaŋ pam lama lugɨlavɨci ua 70 iahami.\ft*\f* \s Jekopɨ agaŋ ninadinu nabehalinu ajihalinu hula Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨniavɨmi. \p \v 28-29 Jekopɨ agaŋ Josepɨ ve nudɨ Gosen fɨli tɨbɨ igɨbali aba Juda dɨ abɨci hali umi. Udaci Jekopɨ ani ani agɨlaŋ ve Gosen fɨli tɨbɨ iahavɨci Josepɨ agaŋ sibɨla hɨsɨŋ hulemɨlɨ agɨladɨ abɨci vadɨm sabaŋ osɨ magɨla magɨla hɨsɨŋ agadɨ sɨhuvavɨmi. Lɨhavɨci Josepɨ agaŋ iaganu dɨ igɨben aba Gosen fɨli tɨbɨ umi. Uavɨla iaganu dɨ igavɨla mɨŋahubɨhahavɨla ilɨhiŋ hutesɨ ilɨha ilɨha hɨnimi. \v 30 Lɨci Jekopɨ agaŋ Josepɨ dɨ abami. Viaŋ igɨlɨŋ nama huaci hɨninaŋ hɨjɨŋalin uami. Hameŋ sadaŋ viaŋ hɨmɨben aba huaci hɨmɨvin uami. \v 31 Lɨci Josepɨ agaŋ nudɨ iaganu dɨdaŋ nudɨ isaimahalinu agɨladɨdaŋ abami. Viaŋ ua iadɨ manɨgali agadɨ abɨben uami. Iadɨ iavaŋ iadɨ isaimahali ani ani agɨlaŋ viaŋ hula hɨniben aba Kenan fɨli tɨbɨ valavɨla ci ve iahavi aba abɨben uami. \v 32 Nɨbɨlaŋ sabaŋ sipsipɨ sabaŋ bulɨmakau migɨla migɨla sibɨla vihavɨlalɨ aba abɨben uami. Nulɨdɨ sabaŋ sipsipɨ sabaŋ bulɨmakau akuaba akuaba agɨladɨ sɨkasɨkan vavehavi aba abɨben uami. \v 33-34 Abɨlɨŋ nɨbu naludɨ nameŋ abɨci namɨlaŋ akɨ sibɨla vilalaŋ aba abɨci nudɨ abɨhalaŋ uami. Manɨgali alaŋ sabaŋ sipsipɨ sabaŋ bulɨmakau migɨlɨlalu aba abɨhalaŋ uami. Aludɨ iagagali sibɨla vaka vihavɨhadami hameŋ laci ala alaŋ avi hulemɨlɨ hɨnihɨni sibɨla nagadɨ vihadamɨlu aba abɨhalaŋ uami. Ci igɨlaŋ uami. Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ hulaŋ sabaŋ sipsipɨ migɨlavɨlalɨ agɨladɨ sɨbɨlɨ igavɨlalɨ uami. Hameŋ sadaŋ namɨlaŋ manɨgali agadɨ abɨlaŋ naludɨ abɨci Gosen fɨli tɨbɨ ua hɨnibalaŋ uami.\f * \fr 46.33-34 \fr*\ft Gosen fɨli tɨbɨ agaŋ hulaŋ apalɨ hɨnidaci Josepɨ agaŋ hɨji nameŋ lamami. Jekopɨ ani ani agɨlaŋ fɨli tɨbɨ heŋ ua hɨniavɨm uami. Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ hulaŋ sabaŋ sipsipɨ migɨla migɨla hɨsɨŋ agɨlaŋ nulɨdɨ mikɨ pɨŋ hɨnihɨni saŋ valavɨlalɨ uami. Manɨgali igɨci nɨbɨlaŋ sabaŋ sipsipɨ migɨla migɨla hɨsɨŋ hulaŋ hɨniavɨci ha abɨci Gosen fɨli tɨbɨ ua hɨniavɨbali uami.\ft*\f* \c 47 \p \v 1 La Josepɨ agaŋ nulɨdɨ vala vevɨla manɨgali agadɨ abami. Iadɨ iavaŋ agaŋ iadɨ isaima ani ani agɨlaŋ hula Kenan fɨli tɨbɨ agadɨ vala vehavalɨ uami. Nulɨdɨ sabaŋ sipsipɨ sabaŋ bulɨmakau akuaba akuaba ahuata likɨlavɨla vavehavalɨ uami. Ve Gosen fɨli tɨbɨ hɨniavadi uami. \v 2 Hameŋ abavɨla Josepɨ agaŋ isagalinu human limu fɨhala agɨladɨ abɨci manɨgali agadɨ pɨŋ vehavɨmi. \v 3 Vehavɨci manɨgali agaŋ nulɨdɨ abami. Namɨlaŋ akɨ sibɨla vilalaŋ uami. Lɨci abavɨmi. Alaŋ nadɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ uavɨmi. Alaŋ aludɨ iagagali sabaŋ sipsipɨ migɨlavɨhadami hameŋ laci ala migɨlɨlalu uavɨmi. \v 4 Humɨgaŋ ibɨlibɨliŋ hekɨlɨ Kenan fɨli tɨbɨ heŋ iahalɨ uavɨmi. Iahɨci humɨsɨ sabaŋ sipsipɨ nana hɨsɨŋ agaŋ apalɨ lɨci alaŋ fɨli tɨbɨ neŋ ilɨmiŋ hɨnibalu aba vehɨlu uavɨmi. Nama huaci aludɨ alialaŋ aba abɨnaŋ Gosen fɨli tɨbɨ hɨnivɨlu uavɨmi. \v 5 Lɨhavɨci manɨgali agaŋ Josepɨ dɨ abami. Nadɨ iagana isaimahalina nama hula hɨniben aba ci vehavalɨ uami. \v 6 Isipɨ fɨli tɨbɨ neŋ fɨli mu huaci sɨbaŋ agadɨ igavɨla abɨnaŋ uavɨla heŋ hɨniavɨm uami. Nama nulɨdɨ Gosen fɨli tɨbɨ hɨnihɨni saŋ abɨnaŋ ha huaci heŋ ala hɨniavɨbali uami. Nadɨ isaimana agɨladɨ hulaŋ hɨhɨle igɨnaŋ sabaŋ bulɨmakau sabaŋ sipsipɨ migɨla migɨla hɨsɨŋ hɨji huaci daŋ hɨniavɨci uami. Ha abɨnaŋ iadɨ sabaŋ bulɨmakau sabaŋ sipsipɨ agɨladɨ avi migɨlavɨm uami. \p \v 7 Lɨci Josepɨ agaŋ iaganu Jekopɨ dɨ via manɨgali agadɨ pɨŋ uavɨmi. Uavɨla Jekopɨ agaŋ manɨgali agadɨ abami. Asɨ nadɨ huaci lamɨbali uami. \v 8 Lɨci manɨgali agaŋ abami. Nadɨ hualɨ vameŋ uami. \v 9 Lɨci Jekopɨ abami. Iadɨ hualɨ 130 laci uami. Ha hutesɨ sɨbaŋ hɨma uami. Viaŋ vɨhɨlɨ akape igɨlan uami. Iadɨ iamɨlɨhali iauacagali fɨli neŋ hutesɨ hɨniavɨhadami agɨladɨ hualɨ agɨlaŋ iadɨ hualɨ agɨladɨ lɨvalavɨmi uami. \v 10 La abami. Asɨ nadɨ huaci lamɨbali uami. Lavɨla vala vemi. \v 11 Lɨci Josepɨ agaŋ manɨgali agadɨ ciaŋ lubiahɨlavɨla iaganu dɨdaŋ isaimahalinu agɨladɨdaŋ ahɨliahuci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨniavɨmi. Hɨniavɨdaci Lamesesɨ\f * \fr 47.11 \fr*\ft Gosen fɨli tɨbɨ agadɨ ibi mu ha Lamesesɨ haiabɨla agadɨ fɨli tɨbɨ uavɨhadami. Agadɨ ala ibi hana Josepɨ hɨmɨci hualɨ akape uci heŋ iahami. Lamesesɨ haiabɨla ha Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ abavɨci nulɨdɨ ulaŋ akuaba akuaba haiabɨla heŋ mavavɨci mɨguavɨmi. Cɨhu vivi 1.11 agadɨ igɨhalaŋ.\ft*\f* haiabɨla agadɨ fɨli tɨbɨ agadɨ nulɨsaŋ igumi. Fɨli tɨbɨ igumi agaŋ nɨbu fɨli tɨbɨ mu mu agɨladɨ lɨvala fɨli tɨbɨ huaci sɨbaŋ hɨniadami. \v 12 Josepɨ agaŋ nudɨ iaganu isaimahalinu abinadinɨlu ninanadinɨlu agɨlasaŋ sɨmɨŋ sɨhɨvia sɨbaŋ mɨŋa hɨlihalahala lamadami. \s Humɨgaŋ ibɨlibɨliŋ hekɨlɨ agaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ sɨbɨlɨ lamami. \p \v 13 Humɨgaŋ ibɨlibɨliŋ hekɨlɨ iahɨci fɨli tɨbɨ mu mu sɨmɨŋ apalɨ lɨmi. Lɨci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ Kenan fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ sɨbɨlɨ sɨbɨlɨ lɨhavɨmi. \v 14 Lavɨla sɨmɨŋ ulaŋ hekɨlɨ hekɨlɨ Josepɨ migɨladami agɨladɨ hɨvɨ halɨha cahu uitɨ hɨlɨcɨ lavalava hɨnia nulɨdɨ anɨm hɨlɨcɨ agɨladɨ fɨhalavɨmi. Lɨhavɨci Josepɨ agaŋ anɨm hɨlɨcɨ agɨladɨ via Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agadɨ ulaŋ hɨvɨ lamɨci hɨniavɨmi. \v 15 Hɨniavɨdaci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ Kenan fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ anɨm hɨlɨcɨ apalɨ lɨhavɨmi. Lɨhavɨci hulaŋ iamɨgali Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ Josepɨ dɨ pɨŋ uu abavɨmi. Alaŋ anɨm hɨlɨcɨ apalɨ uavɨmi. Alusaŋ sɨmɨŋ iguha uavɨmi. Hɨma lɨci nama igasulɨdanaŋ humɨgaŋ ibɨlibɨliŋ agaŋ lɨdaci alaŋ mɨgaifaifa hɨmɨbalu uavɨmi. \v 16 Lɨhavɨdaci Josepɨ abami. Anɨm hɨlɨcɨ naludɨ apalɨ lɨci uami. Namɨlaŋ sabaŋ mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ agɨladɨ vavevave iasaŋ iguhalaŋ uami. Hameŋ lɨdalaŋ hɨbɨŋ nalusaŋ sɨmɨŋ iguben uami. \v 17 Lɨci nulɨdɨ sabaŋ osɨ sabaŋ sipsipɨ sabaŋ bulɨmakau sabaŋ donɨki agɨladɨ vivi uavɨmi. Vivi uu Josepɨ saŋ iguavɨdaci hɨbɨŋ nulɨsaŋ sɨmɨŋ igumi. Hameŋ lɨhavɨdaci hualɨ agaŋ umi. \v 18 Lɨci hualɨ mu hɨvɨ cɨhu uavɨla Josepɨ dɨ abavɨmi. Hulaŋ hekɨlɨ uavɨmi. Alaŋ aludɨ vɨhɨlɨ agɨlasaŋ nadɨ ma mɨŋasɨvɨlɨbalu uavɨmi. Nama aludɨ anɨm hɨlɨcɨ sabaŋ sipsipɨ sabaŋ bulɨmakau akuaba akuaba agɨladɨ ci vi fɨhalahanaŋ uavɨmi. Alaŋ akuaba akuaba mu nasaŋ igu igu agaŋ apalɨ uavɨmi. Hameŋ sadaŋ nama aludɨ fɨli tɨbɨ agɨladɨ viben aba ha hulaŋ iamɨgali aludɨdaŋ sɨkasɨkan vibanaŋ uavɨmi. \v 19 Nama aludɨ ma viavɨla ahɨliahunaŋ alaŋ sɨmɨŋ saŋ hɨmɨmɨli aludɨ fɨli tɨbɨ agɨlaŋ sɨbɨlɨ lɨhavɨbali uavɨmi. Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ nukeŋ alusaŋ sɨmɨŋ igunɨdaci alaŋ nudɨ sibɨla hɨsɨŋ hulemɨlɨ hɨnibalu uavɨmi. Hɨnidamɨli aludɨ fɨli tɨbɨ agɨladɨ avi vibali uavɨmi. Vici alusaŋ sɨmɨŋ uli igunaŋ alaŋ ma hɨmɨbalu uavɨmi. Alaŋ huaci hɨnimɨli fɨli tɨbɨ agɨlaŋ avi ma sɨbɨlɨ lɨhavɨbali uavɨmi. \p \v 20 Humɨgaŋ ibɨlibɨliŋ agaŋ lɨci hulaŋ iamɨgali Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ nulɨdɨ fɨli tɨbɨ agɨladɨ Josepɨ saŋ valavɨci nudɨ manɨgali saŋ lavami. Lɨci Isipɨ fɨli tɨbɨ agaŋ manɨgali agadɨ fɨli tɨbɨ laci hɨnimi. \v 21 Josepɨ agaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ hulaŋ iamɨgali sɨkasɨkan agɨladɨ abɨdaci nulɨdɨ fɨli tɨbɨ agɨladɨ valavala uu mu haiabɨla mu haiabɨla hɨvɨ hɨniavɨmi. \v 22 Mugɨluŋ saŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ hulaŋ agɨladɨ fɨli tɨbɨ laci Josepɨ ma lavami. Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ mugɨluŋ saŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ hulaŋ agɨlasaŋ anɨm hɨlɨcɨ igudaci sɨmɨŋ lavavɨhadami. Hameŋ sadaŋ nulɨdɨ fɨli tɨbɨ agadɨ lavalava saŋ ma abavɨmi. \v 23 Lɨhavɨci Josepɨ agaŋ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ abami. Ci igɨlaŋ uami. Viaŋ naludɨdaŋ fɨli tɨbɨ naludɨ agɨladɨdaŋ lavɨlɨŋ manɨgali agadɨ sibɨla hɨsɨŋ hulemɨlɨ hɨnilaŋ uami. Sɨmɨŋ uli nan uami. Via ua hualabɨla hɨvɨ hulihalaŋ uami. \v 24 Lɨlaŋ sɨmɨŋ hualabɨla hɨsɨŋ agɨlaŋ iaha mɨdɨ lɨhuavɨci viavɨla labɨla human limu fɨhala mɨguŋ lamɨhalaŋ uami. La pabiŋ mɨguŋ manɨgali saŋ iguhalaŋ uami. Limu ahica limu ahica mɨguŋ ha naludɨ nukeŋ uami. Lavɨla hɨhɨle cɨhu hulihuli saŋ lamɨhalaŋ uami. Hɨhɨle hɨnici ha naludɨ abinadinalu ninanadinalu ani ani agɨlaŋ hula nɨhalaŋ uami. \v 25 Lɨci hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ abavɨmi. Hulaŋ hekɨlɨ uavɨmi. Nama aludɨ ahɨliahuahanaŋ sadaŋ alaŋ huaci hɨnibalu uavɨmi. Nama aludɨ igavɨla hɨjɨŋalɨnaŋ ha alaŋ manɨgali agadɨ sibɨla hɨsɨŋ hulemɨlɨ hɨnibalu uavɨmi. \v 26 Lɨhavɨci Josepɨ agaŋ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ lamavɨla abami. Sɨmɨŋ hualabɨla hɨsɨŋ mɨdɨ lɨhuci viavɨla hulaŋ iamɨgali ahuata labɨla human limu fɨhala mɨguŋ lamavɨbali uami. La pabiŋ mɨguŋ manɨgali saŋ iguavɨbali uami. Ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ lamavɨla abami agaŋ hameŋ laci hɨniadami. Mugɨluŋ saŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ hulaŋ agɨladɨ fɨli tɨbɨ laci manɨgali agaŋ ma vimi. \s Josepɨ agaŋ Jekopɨ dɨ valɨ agadɨ Kenan fɨli tɨbɨ mava hudahuda saŋ ciaŋ mɨguavɨla abami. \p \v 27 Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ ua hɨniavɨla fɨli agadɨ limu tɨbɨ vihavɨmi. Fɨli tɨbɨ vihavɨmi agadɨ ibi Gosen. Lavɨla ninanadi akape huhɨlavɨci iaha habɨla hɨdɨlɨ hekɨlɨ hɨniavɨmi. \v 28 Jekopɨ agaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨnidaci hualɨ human limu limu fɨhala hɨcɨ limu fɨhala hɨcɨ limu ahica cɨjɨŋ umi. Lɨci nudɨ hualɨ agadɨ lugɨlavɨci ua 147 iahami. \p \v 29 Jekopɨ \x - \xo 47.29-30 \xo*\xt HM 49.29-32, 50.6\xt*\x* agaŋ amɨŋ ci hɨmɨben aba lavɨla ninanu Josepɨ dɨ ulɨci veci abami. Nama iasaŋ hɨjɨŋalavɨla ha ciaŋ mɨguben aba nadɨ human agadɨ iadɨ lagiŋ lɨhu hɨvɨ lamɨnaŋ vem uami. Lamɨnaŋ veci ciaŋ mɨguavɨla abɨha uami. Iadɨ iavaŋ saŋ hɨjɨŋalavɨla akuaba akuaba agɨladɨ amɨŋ sɨbaŋ lɨben aba abɨha uami. Viaŋ nudɨ huaci lamɨben aba abɨha uami. La nɨbu hɨmɨci Isipɨ fɨli tɨbɨ ma mava hudɨben aba abɨha uami. \v 30 Lavɨla abami. Viaŋ hɨmɨlɨŋ iadɨ amɨŋ agaŋ uavɨla iadɨ iamɨlɨhali dɨ amɨŋ hɨniavɨlalɨ heŋ hɨnidaci nama iadɨ valɨ agadɨ viavɨla Isipɨ fɨli tɨbɨ valavɨla uha uami. Uavɨla iadɨ iamɨlɨhali dɨ mava hudavɨhadami heŋ ala mava hudɨha uami. Lɨci Josepɨ abami. Nama abɨnaŋ hameŋ laci ala lɨben uami. \v 31 Lɨci Jekopɨ cɨhu abami. Nama hɨvɨ hekɨlɨ aba abavɨla abɨha uami. Akuaba akuaba nama abɨnaŋ hameŋ sɨbaŋ lɨben aba abɨha uami. Lɨci Josepɨ agaŋ hɨvɨ hekɨlɨ aba abavɨla abami. Viaŋ amɨŋ sɨbaŋ nama abɨnaŋ hameŋ ala lɨben uami. Lɨci Jekopɨ agaŋ Josepɨ saŋ hɨjɨŋalaŋala nudɨ hali agadɨ lɨbuhɨla ani hɨsɨva hɨsɨva hɨsɨŋ vadɨm mɨgahɨnimi agadɨ sabɨ heŋ lamami. \c 48 \s Jekopɨ agaŋ Efɨlaim dɨdaŋ Manase dɨdaŋ huaci lamami. \p \v 1 La hɨniavɨdaci hulaŋ mu agaŋ ve Josepɨ dɨ abami. Nadɨ iagana hɨmuhɨmu daŋ hɨnidi uami. Lɨci Josepɨ agaŋ nudɨ ninaŋ ahica Manase dɨdaŋ Efɨlaim dɨdaŋ viavɨla iaganu Jekopɨ dɨ igɨben aba uavɨmi. \v 2-4 Uavɨci \x - \xo 48.2-4 \xo*\xt HM 28.13-14\xt*\x* hulaŋ mu agaŋ Jekopɨ dɨ abami. Nadɨ ninana Josepɨ nadɨ igɨben aba ci ve uami. Lɨci Jekopɨ agaŋ simɨsimɨ iaha vadɨm hɨvɨ mɨgahɨniavɨla Josepɨ dɨ abami. Vaka viaŋ Kenan fɨli tɨbɨ Lusɨ haiabɨla heŋ hɨnimin uami. Hɨnidalɨŋ Asɨ vɨdɨvɨdɨŋ hekɨlɨ daŋ agaŋ heŋ iaha iadɨ huaci lamalama saŋ ciaŋ huaci nameŋ abami uami. Nasaŋ ninanadi akape iguben aba abami uami. Lɨlɨŋ nadɨ iamɨlɨhalina mufɨli mufɨli iahavɨbali agɨlaŋ habɨla hɨdɨlɨ akape hɨniavɨbali aba abami uami. Lɨhavɨci fɨli tɨbɨ nagadɨ nulɨsaŋ igulɨŋ mufɨli mufɨli nulɨdɨ fɨli tɨbɨ sɨbaŋ hɨnibali aba abami uami. \v 5 Lavɨla Jekopɨ agaŋ cɨhu abami. Viaŋ nadɨ pɨŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ neŋ ma ve iahɨmaŋ lɨdalɨŋ nadɨ abina ninaŋ ahica huhɨlami uami. Ninaŋ ahica Manase hula Efɨlaim hula ha iadɨ uami. Nɨbɨlaŋ iadɨ ninaŋ ahica Luben me Simeon me sɨbaŋ hɨniavɨbali uami. \v 6 Agadɨ ala ninanadi Manase dɨ Efɨlaim dɨ sɨvɨ iahavɨbali ha nadɨ nukeŋ uami. Nɨbɨlaŋ nulɨdɨ hɨdɨlɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ agɨlasaŋ fɨli tɨbɨ latɨhavɨci isagalinɨlu ahica Efɨlaim dɨ Manase dɨ ibi hɨvɨ vihavɨbali uami. \v 7 Viaŋ \x - \xo 48.7 \xo*\xt HM 35.16-19\xt*\x* Mesopotemia fɨli tɨbɨ valavɨla vemin uami. La Kenan fɨli tɨbɨ ve iahavɨla Efɨlata haiabɨla saŋ udalɨŋ nadɨ iamɨna Leselɨ hɨmami uami. Hɨmɨci Efɨlata haiabɨla saŋ uu veve hɨbɨ pɨlɨ caba heŋ nudɨ mava hudamin uami. Hameŋ sadaŋ iadɨ mavɨn lɨci nadɨ ninaŋ ahica agɨladɨ vivi saŋ abin uami. Betɨlehem haiabɨla agasaŋ vaka Efɨlata haiabɨla uavɨhadami. \p \v 8 Jekopɨ agaŋ Josepɨ dɨ ninaŋ ahica agɨladɨ igavɨla abami. Hulaŋ cɨki cɨki ahica hana ani dɨ ninaŋ uami. \v 9 Lɨci Josepɨ abami. Ninaŋ ahica iadɨ uami. Viaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ neŋ hɨnidalɨŋ Asɨ iasaŋ igumi uami. Lɨci Jekopɨ abami. Iadɨ pɨŋ likɨla vavenaŋ Asɨ dɨ abɨlɨŋ nulɨdɨ huaci lamɨbali uami. \v 10 Jekopɨ agaŋ hadi hadi sɨbaŋ lɨci nudɨ lamɨgaŋ hɨfɨlɨ hɨfɨlɨ lɨdaci akuaba akuaba sɨhɨvia ma igadami. Lɨdaci Josepɨ nudɨ ninaŋ ahica agɨladɨ viavɨla Jekopɨ dɨ pɨŋ via uci nulɨdɨ mɨŋahubɨhahavɨla mɨhum iavami. \v 11 Lavɨla Josepɨ dɨ abami. Viaŋ vaka nadɨ ma akua igɨben aba abamin uami. Agadɨ ala iabi Asɨ iadɨ valɨci hɨniavɨla viaŋ nadɨdaŋ nadɨ ninaŋ ahica nagɨladɨdaŋ ci igin uami. \v 12 Lɨci Josepɨ agaŋ nudɨ ninaŋ ahica Jekopɨ dɨ lagiŋ mikɨ pɨŋ hɨniavɨmi agɨladɨ human hɨvɨ mɨŋamagɨlɨci vemitavɨmi. Lɨhavɨci Jekopɨ dɨ ibi mɨŋaiahɨben aba fɨli hɨvɨ sɨkasɨkan mɨgavɨla ipalɨci mɨguci ani valɨ hɨnimi. \v 13 Lavɨla Josepɨ agaŋ Manase Jekopɨ dɨ human sɨmi kɨlikɨli lagulamɨbali aba human sakalɨ hɨvɨ mɨŋalɨva via umi. Efɨlaim agaŋ human sakalɨ kɨlikɨli lagulamɨbali aba human sɨmi hɨvɨ mɨŋalɨva via umi. \v 14 Via uci ala Jekopɨ agaŋ nudɨ human hɨlihuavɨla human sɨmi agadɨ Iagɨveŋ Efɨlaim dɨ hali sabɨ hɨvɨ lamami. Human sakalɨ agadɨ Cimegeŋ Manase dɨ hali sabɨ hɨvɨ lamami. \v 15 Lavɨla Asɨ agaŋ Josepɨ dɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ huaci lamɨbali aba Asɨ dɨ nameŋ abami. Asɨ uami. Iadɨ iauacaŋ Ebɨlam hula iadɨ iavaŋ Aisakɨ hula nadɨ lɨhu hɨvɨ hɨniavɨhadami uami. Nama iadɨ sɨhɨvia sɨbaŋ migɨlɨlanaŋ uami. Hulemɨlɨ cɨki hɨnidalɨŋ hɨdɨlɨ maha migɨla migɨla venaŋ iabi neŋ ci hadi hadi lin uami. \v 16 Viaŋ vɨhɨlɨ igɨdalɨŋ nama nadɨ ciaŋ hali hɨsɨŋ me veve iadɨ ahɨliahulanaŋ uami. Nama ninaŋ ahica nagɨladɨ huaci lamɨha uami. Lɨnaŋ nulɨdɨ ninanadi agɨlaŋ iaha habɨla hulaŋ iamɨgali hɨdɨlɨ hekɨlɨ hɨniavɨm uami. Hɨniavɨdaci hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ nulɨdɨ iga iga Ebɨlam dɨ Aisakɨ dɨ ibi agɨlasaŋ ma uava iahuavɨbali uami. Iadɨ ibi agasaŋ avi ma uava iahuavɨbali uami. \p \v 17 Jekopɨ agaŋ nudɨ human sɨmi Efɨlaim dɨ hali sabɨ hɨvɨ lamɨci Josepɨ igɨci huaci ma lɨmi. La iaganu dɨ human sɨmi agadɨ viavɨla Manase dɨ hali sabɨ hɨvɨ lamɨben aba lɨmi. \v 18 La iaganu dɨ abami. Iavaŋ hameŋ lɨmɨnaŋ uami. Ninaŋ nagaŋ nɨbu hekɨlɨ sadaŋ nadɨ human sɨmi agadɨ nudɨ hali sabɨ hɨvɨ lamɨha uami. \v 19 Hameŋ abɨci ala iaganu valavɨla ninanu Josepɨ dɨ abami. Ninaŋ uami. Viaŋ ci igin uami. Manase dɨ ninanadi avi iaha habɨla hulaŋ iamɨgali hɨdɨlɨ hekɨlɨ hɨniavɨbali uami. Agadɨ ala imanu dɨ ninanadi agɨlaŋ iaha habɨla nulɨdɨ lɨvala hɨdɨlɨ akape sɨbaŋ hɨniavɨbali uami. \v 20 La \x - \xo 48.20 \xo*\xt Ib 11.21\xt*\x* nulɨdɨ huaci lamami uaiaŋ heŋ laci ala cɨhu abami. Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ Asɨ hulaŋ iamɨgali hɨhɨle agɨladɨ huaci lamalama saŋ nameŋ abavɨbali uami. Asɨ Efɨlaim dɨdaŋ Manase dɨdaŋ huaci lamami hameŋ ala naludɨ avi huaci lamɨbali aba abavɨbali uami. Hameŋ abavɨla Efɨlaim dɨ ninaŋ magɨlasiŋ me lamami. Lɨci ninaŋ magɨlasiŋ Manase agaŋ sɨvɨ hɨsɨŋ me hɨnimi. \v 21 Lavɨla Jekopɨ agaŋ Josepɨ dɨ abami. Ci igɨnaŋ uami. Viaŋ amɨŋ ci hɨmɨben uami. Agadɨ ala Asɨ namɨlaŋ hula hɨnia naludɨ iauacagalinalu dɨ fɨli tɨbɨ hɨvɨ cɨhu via ubali uami. \v 22 Vaka viaŋ iadɨ puia hutesɨ daŋ hɨmi daŋ viavɨla Amolɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ hula sagaŋ lɨbavɨla nulɨdɨ lɨvalavɨla halu mu agadɨ vimin uami. Halu agadɨ nasaŋ pam iguben uami. Isagalina saŋ ma iguben uami. \c 49 \s Jekopɨ nudɨ ninadinu dɨ huaci lamami. \p \v 1 Lavɨla Jekopɨ agaŋ nudɨ ninadinu dɨ abɨci vehavɨci abami. Iadɨ mikɨ pɨŋ velaŋ akuaba akuaba mufɨli naludɨ hɨvɨ iahavɨbali agasaŋ abɨben uami. \v 2 Viaŋ Jekopɨ uami. Iadɨ ibi mu Isɨlaelɨ uami. Iadɨ ninadi namɨlaŋ ve iadɨ pɨŋ mɨgudɨbavɨla iadɨ ciaŋ sɨhɨvia sɨbaŋ igahɨlɨhalaŋ uami. \p \v 3 Luben nama iadɨ ninaŋ Cimegeŋ uami. Viaŋ mɨnibɨlɨ hɨniavɨla nadɨ havamin uami. Nama iadɨ ninaŋ hɨhɨle agɨladɨ lɨvala hulaŋ hekɨlɨ vɨdɨvɨdɨŋ daŋ hɨnilanaŋ uami. \v 4 Agadɨ ala akuaba akuaba lusɨŋ vilanaŋ agaŋ avɨli hagameŋ velalɨ hameŋ me vilanaŋ uami. Nama lusɨŋ sɨbɨlɨ sɨbaŋ viavɨla iadɨ iamɨgali hɨvɨ agaŋ hula hɨdamanaŋ uami. La iasaŋ sɨhum hekɨlɨ igumanaŋ sadaŋ nama manɨgali ma hɨnibanaŋ uami. \p \v 5 Simeon hula Livai hula nɨbɨlaŋ nusi nula uami. Nɨbɨlaŋ puia hutesɨ akuaba akuaba sagaŋ hɨsɨŋ agɨladɨ viavɨla hulaŋ hɨhɨle agɨladɨ sɨbɨlɨ lamavɨmi uami. \v 6 Nɨbɨlaŋ hulaŋ hɨhɨle hula lamacilavɨla nulɨdɨ ifɨhɨmavɨmi uami. La nulɨdɨ nukeŋ hɨji lubiahɨlavɨla sabaŋ bulɨmakau agɨladɨ hɨcɨ ilɨŋ avi ihalahavɨmi uami. Hameŋ sadaŋ viaŋ nɨbɨlaŋ hula hafalavɨla ciaŋ ma sulɨben uami. Nɨbɨlaŋ akuaba akuaba lɨbalu aba abaigahɨlavɨci viaŋ nɨbɨlaŋ hula hɨji humɨgaŋ pam ma hɨniben uami. \v 7 Nulɨdɨ lamacilacila hɨji agɨlaŋ hekɨlɨ sɨbaŋ uami. Nulɨdɨ igɨvɨ hɨnihɨni hɨji agɨlaŋ avi hekɨlɨ sɨbaŋ uami. Hameŋ sadaŋ nɨbɨlaŋ nukeŋ vɨhɨlɨ igavɨbali uami. Viaŋ lɨlɨŋ nɨbɨlaŋ hɨtɨŋ hɨtɨŋ lavɨla Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ hulaŋ iamɨgali limu hɨhɨle agɨladɨ alɨhaŋ alɨhaŋ hɨniavɨbali uami. \p \v 8 Lavɨla Juda dɨ abami. Nama hulaŋ nadɨ nagɨli lamavɨlalɨ agɨladɨ sugɨtaŋ mɨŋalatɨhɨbanaŋ uami. Lɨnaŋ nadɨ isaimahalina agɨlaŋ nadɨ ibi mɨŋaiahɨbalu aba mɨgalɨfɨlɨbavɨbali uami. \v 9 Juda \x - \xo 49.9 \xo*\xt Nam 24.9, CHL 5.5\xt*\x* nɨbu idɨhuŋ laion ninaŋ hagɨlu hekɨlɨ me uami. Nɨbu sɨhɨm sabaŋ agɨhɨmuhɨmu nana vɨdɨvɨdɨŋ daŋ hɨnihɨni me hɨnilalɨ uami. Nɨbu idɨhuŋ laion me simɨ sɨbaŋ hɨlɨhɨma hɨnidaci hulaŋ nudɨ ma cihalavɨlalɨ uami. \v 10 Nɨbu \x - \xo 49.10 \xo*\xt Sng 60.7, Sng 108.8\xt*\x* manɨgali agadɨ kɨlɨ lɨmɨ mɨŋalɨvavɨla manɨgali hɨnihɨni hameŋ laci hameŋ laci hɨnibali uami. Manɨgali ibi agaŋ nudɨ hɨvɨ hɨnidaci akuaba akuaba manɨgali hɨnihɨni hɨsɨŋ agɨladɨ via hɨnibali uami. Via hɨnidaci hulaŋ iamɨgali hɨdɨlɨ mu mu agɨlaŋ nudɨ lɨhu hɨvɨ hɨniavɨbali uami. \v 11 Nɨbu lɨmɨn uain akape sɨbaŋ daŋ uami. Nudɨ sabaŋ donɨki lɨbɨben aba lɨmɨn uain pɨlɨ heŋ lɨbɨlalɨ uami. Lɨmɨn uain agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ akape vilalɨ uami. Lɨmɨn uain agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ agadɨ hulaŋ iamɨgali ma na fɨhalavɨbali uami. Hameŋ sadaŋ nudɨ hadi hɨlahɨla hutesɨ agadɨdaŋ muhɨlɨ havɨlɨ limu hɨhɨle agɨladɨdaŋ lɨmɨn uain agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ agadɨ hɨvɨ husɨlalɨ uami. \v 12 Nɨbu lɨmɨn uain agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ hekɨlɨ nɨlalɨ sadaŋ nudɨ lamɨgaŋ agɨlaŋ mɨdɨ lɨhulɨhu hɨniavɨlalɨ uami. Sabaŋ bulɨmakau amaŋ hekɨlɨ nɨlalɨ sadaŋ nudɨ mɨka agɨlaŋ mila sɨbaŋ hɨniavɨlalɨ uami. \p \v 13 Sebulun nɨbu avɨli hekɨlɨ caba heŋ hɨnibali uami. Hɨnidaci nudɨ hunɨga sabɨlɨm agaŋ huaci sɨbaŋ hɨnibali uami. Fɨli tɨbɨ nudɨ agaŋ laci ua Saidon haiabɨla agadɨ fɨli tɨbɨ hula valɨ hɨnibali uami. \p \v 14 Isakalɨ nɨbu sabaŋ donɨki vɨdɨvɨdɨŋ daŋ me uami. Agadɨ ala muhɨlɨ havɨlɨ vaŋ akuaba akuaba havahava saŋ nudɨ sabɨ lamavɨci ala nɨbu ihɨlu lavavɨla havɨ mɨgalɨfɨlɨbavɨla ani hɨsɨvɨlalɨ uami. \v 15 Nudɨ fɨli tɨbɨ agadɨ igɨci fɨli huaci sɨbaŋ hɨnibali uami. Nudɨ hɨnihɨni hɨsɨŋ uvɨ agaŋ avi huaci sɨbaŋ hɨnibali uami. Agadɨ ala nudɨ nukeŋ sibɨla ma vibali uami. Hulaŋ limu hɨhɨle abavɨdaci heŋ vɨdɨvɨdɨŋ lagulama sibɨla vibali uami. Lɨdɨŋ nulɨdɨ sibɨla hɨsɨŋ hulemɨlɨ hɨnibali uami. \p \v 16 Dan nɨbu ciaŋ hihɨla hihɨla hɨsɨŋ hulaŋ hɨnibali uami. Hɨnihɨni nudɨ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ migɨlɨbali uami. Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ manɨgali limu hɨhɨle agɨlaŋ nulɨdɨ hulaŋ iamɨgali migɨlavɨlalɨ hameŋ laci ala migɨlɨbali uami. \v 17 Nɨbu lahu sɨbɨlɨ hɨbɨ pɨlɨ caba hɨvɨ migɨla migɨla hɨnihɨni me hɨnibali uami. Hɨnidaci hulaŋ sabaŋ osɨ sabɨ hɨvɨ veci havala ua sabaŋ osɨ agadɨ hɨcɨ iavɨci hulaŋ agaŋ hulɨpɨŋ hɨvɨ mɨgaifɨbali uami. \p \v 18 La \x - \xo 49.18 \xo*\xt Sng 119.166, Ais 25.9, Mai 7.7\xt*\x* Jekopɨ agaŋ abami. Asɨ Iaue uami. Nama iadɨ ahɨliahunaŋ huaci hameŋ laci hameŋ laci hɨniben agasaŋ migɨla migɨla hɨnidin uami. \p \v 19 La abami. Gatɨ uami. Sagaŋ hɨsɨŋ agɨlaŋ nadɨ akuaba akuaba viben aba ve nama hula sagaŋ lɨbavɨbali uami. Hameŋ lɨhavɨci ala nama avi hɨbɨŋ ua nɨbɨlaŋ hula sagaŋ lɨbavɨla nulɨdɨ lahunaŋ uavɨbali uami. \p \v 20 Aselɨ uami. Nadɨ fɨli tɨbɨ heŋ sɨmɨŋ akape iahavɨbali uami. Lɨhavɨci nama sɨmɨŋ huaci huaci manɨgali nana saŋ mavɨn hɨniavɨlalɨ agɨladɨdaŋ hɨnibanaŋ uami. \p \v 21 Napɨtali nɨbu sabaŋ meme huvɨsɨ me hɨdɨlalɨ uami. Lɨdɨŋ sɨmɨŋ huaci huaci nana hɨnihɨni ninaŋ huaci huaci huhɨlalɨ me hɨnibali uami. \p \v 22 Josepɨ nɨbu lɨmɨn uain huaci sɨbaŋ avɨli sɨmɨ tulɨ mikɨ hɨvɨ iaha amɨŋ akape lamɨlalɨ agaŋ me hɨnilalɨ uami. Lɨdaci nudɨ makaŋ makaŋ agɨlaŋ hutesɨ lɨdɨŋ lua agadɨ hafilamavɨlalɨ agɨlaŋ me hɨnilalɨ uami. \v 23 Lɨdaci hulaŋ hɨhɨle sagaŋ saŋ vɨdɨvɨdɨŋ lagulamavɨla hɨmi hɨvɨ sibɨla sibɨla nudɨ sɨbɨlɨ lamɨben aba lɨhavɨlalɨ uami. \v 24 Agadɨ ala nɨbu avi nudɨ hɨmi agadɨ hihala hihala hɨnilalɨ uami. Iadɨ Asɨ vɨdɨvɨdɨŋ hekɨlɨ daŋ agaŋ nusaŋ vɨdɨvɨdɨŋ igudaci nudɨ human ma haba hɨmɨlalɨ uami. Asɨ nɨbu ala Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ migɨlɨdaci nudɨ hɨvɨ vɨdɨvɨdɨŋ lagulamavɨlalɨ uami. \v 25 La cɨhu Josepɨ dɨ abami. Nadɨ iagana dɨ Asɨ agaŋ nɨbu Asɨ vɨdɨvɨdɨŋ hekɨlɨ daŋ uami. Nɨbu ala nadɨ ahɨliahua nadɨ huaci lama nasaŋ akuaba akuaba huaci huaci akape igubali uami. Nɨbu abɨci avɨli mɨgɨbali uami. Avɨli fɨli muji hɨnilalɨ agaŋ avi vubɨlɨm daŋ vubɨlɨm daŋ iahavɨbali uami. Nɨbu ala lɨci nadɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ abinadinɨlu agɨlaŋ ninanadi akape huhɨlavɨbali uami. \v 26 Viaŋ iagana uami. Viaŋ nadɨ huaci lamin uami. Lɨlɨŋ akuaba akuaba huaci huaci vibanaŋ agɨlaŋ iaha habɨla halu hekɨlɨ hekɨlɨ agɨladɨ huva huva me hɨniavɨbali uami. Lavɨla akuaba akuaba iadɨ ave iauacaŋ vihavɨhadami agɨladɨ lɨvalavɨbali uami. Akuaba akuaba saŋ abin agɨlaŋ Josepɨ nadɨ hɨvɨ iahavɨbali uami. Nama iaha isagalina dɨ lɨvala hulaŋ hekɨlɨ hɨnibanaŋ uami. \p \v 27 Bejamin nɨbu sudɨ iŋam hekɨlɨ sɨhɨm iavɨlalɨ me uami. Sudɨ iŋam agaŋ cimɨdaŋ cimɨdaŋ hɨvɨ sɨhɨm agɨladɨ iavaiava nɨlalɨ me hulaŋ iamɨgali agɨladɨ sɨbɨlɨ lamɨlalɨ uami. Hɨfɨlɨdaŋ hɨvɨ sɨhɨm akuaba akuaba vilalɨ agɨladɨ labɨlɨlalɨ hameŋ laci ala nɨbu avi akuaba akuaba vilalɨ agɨladɨ hulaŋ limu hɨhɨle agɨlasaŋ labɨlɨlalɨ uami. \v 28 Iaganɨlu hɨmɨben aba ciaŋ nagadɨ ninadinu human limu limu fɨhala hɨcɨ limu ahica cɨjɨŋ agɨlasaŋ sulami. La nulɨdɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ huaci lamami. Lɨci nɨbɨlaŋ ala Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ iamɨlɨhalinɨlu hɨniavɨhadami. \s Jekopɨ agaŋ nɨbu hɨmɨci nudɨ mava hudahuda saŋ abami. \p \v 29 Jekopɨ agaŋ ninadinu dɨ huaci lamɨci ci lɨci nulɨdɨ abami. Viaŋ amɨŋ ci hɨmɨben uami. Hɨmɨlɨŋ iadɨ amɨŋ agaŋ uavɨla iadɨ iamɨlɨhali dɨ amɨŋ hɨniavɨlalɨ heŋ hɨnibali uami. Viaŋ hɨmɨlɨŋ lɨba haca iadɨ iauacagali dɨ sudɨ savu hɨniavɨlalɨ heŋ vioua mava hudɨhalaŋ uami. \v 30 Lɨba \x - \xo 49.30 \xo*\xt HM 23.3-20\xt*\x* haca agaŋ Mamɨle haiabɨla agadɨ mikɨ heŋ hɨnilalɨ uami. Mamɨle haiabɨla agaŋ Makɨpela fɨli tɨbɨ hɨnilalɨ uami. Makɨpela fɨli tɨbɨ ha Kenan fɨli tɨbɨ agadɨ limu tɨbɨ uami. Fɨli tɨbɨ hana Ebɨlam agaŋ Efɨlon saŋ anɨm hɨlɨcɨ iguavɨla fɨli tɨbɨ lɨba haca daŋ agadɨ vimi uami. Efɨlon nɨbu Hitɨ hɨdɨlɨ uami. Vici fɨli tɨbɨ sudɨ savu daŋ agaŋ nudɨ nukeŋ hɨnilalɨ uami. \v 31-32 Lɨba \x - \xo 49.31-32 \xo*\xt HM 25.9-10, 35.28-29\xt*\x* haca heŋ ala Ebɨlam tamaŋ dɨdaŋ Aisakɨ tamaŋ dɨdaŋ mava hudavɨmi uami. Lea dɨ avi lɨba haca Ebɨlam lavami heŋ ala mava hudamin uami. \v 33 Ani \x - \xo 49.33 \xo*\xt HJL 7.15\xt*\x* hɨsɨva hɨsɨva hɨsɨŋ vadɨm hɨvɨ mɨgahɨnihɨni ciaŋ abɨci ci lɨci nudɨ hɨcɨ magɨlɨci iahuci vadɨm heŋ ani hɨsɨvavɨla hɨmami. Hɨmɨci nudɨ amɨŋ agaŋ uavɨla nudɨ iamɨlɨhalinu dɨ amɨŋ hɨniavɨhadami heŋ hɨnimi. \c 50 \p \v 1 Lɨci Josepɨ agaŋ ua iaganu dɨ valɨ agadɨ mikɨ pɨŋ lɨfɨlɨbavɨla ilɨha ilɨha mɨhum iavami. \v 2 Lavɨla nudɨ iaganu dɨ valɨ agaŋ sɨbɨlɨ lɨmɨdɨ uavɨla nudɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ hɨhɨle hulaŋ valɨ mɨŋahihɨlavɨhadami agɨladɨ abɨci sɨdaŋ ikupi hɨsi huaci huaci daŋ agɨladɨ viavɨla iaganu dɨ valɨ hɨvɨ lamalama mɨŋepɨhalavɨmi. \v 3 Sibɨla agadɨ vivi hɨniavɨdaci uaiaŋ 38 umi. Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ hameŋ lɨhavɨhadami sadaŋ Jekopɨ dɨ hameŋ laci ala lɨhavɨmi. La Jekopɨ saŋ ilɨha ilɨha hɨniavɨdaci uaiaŋ 68 umi. \v 4 Ilɨha ilɨha hɨniavɨci ci lɨci Josepɨ agaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agadɨ hɨji igu igu hɨsɨŋ hulaŋ agɨladɨ abami. Namɨlaŋ iasaŋ hɨjɨŋalavɨla ha uavɨla manɨgali agadɨ abɨhalaŋ uami. Josepɨ nameŋ abi aba abɨhalaŋ uami. \v 5 Iadɨ \x - \xo 50.5 \xo*\xt HM 47.29-31\xt*\x* iavaŋ hɨmɨben aba iadɨ vɨdɨvɨdɨŋ abɨci viaŋ ciaŋ mɨguavɨla nameŋ abacin aba abi aba abɨhalaŋ uami. Nama hɨmɨnaŋ viaŋ nadɨ valɨ agadɨ via uavɨla Kenan fɨli tɨbɨ lɨba haca nama nukeŋ mavamanaŋ heŋ hudɨben aba abacin aba abi aba abɨhalaŋ uami. Nama iadɨ alia aba abɨnaŋ viaŋ uavɨla iadɨ iavaŋ dɨ mavavɨla cɨhu veben aba abi aba abɨhalaŋ uami. \v 6 Lɨci manɨgali igahɨlavɨla abami. Uavɨla nudɨ abɨhalaŋ uami. Nama ciaŋ mɨguavɨla abahanaŋ agadɨ lubiahɨlavɨla iagana dɨ valɨ agadɨ via ua mavɨha aba abɨhalaŋ uami. \p \v 7 Lɨci Josepɨ agaŋ iaganu dɨ mavɨben aba umi. Hulaŋ akape nɨbu hula uavɨmi. Hɨhɨle Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agadɨ hɨji igu igu hɨsɨŋ hulaŋ agɨlaŋ. Hɨhɨle Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ hulaŋ hekɨlɨ hekɨlɨ agɨlaŋ. Hɨhɨle hulaŋ hekɨlɨ hekɨlɨ Josepɨ dɨ ulaŋ hɨvɨ sibɨla vihavɨhadami agɨlaŋ. \v 8-9 Hɨhɨle Josepɨ dɨ ulaŋ pam hɨsɨŋ agɨlaŋ. Hɨhɨle Josepɨ dɨ isaimahalinu agɨlaŋ. Hɨhɨle Josepɨ dɨ iaganu dɨ ulaŋ pam hɨsɨŋ agɨlaŋ. Hulaŋ iamɨgali akape sɨbaŋ hameŋ uavɨmi. Hɨhɨle sabaŋ osɨ magɨla magɨla hɨsɨŋ vadɨm hɨvɨ mɨgahɨnihɨni uavɨmi. Hɨhɨle sabaŋ osɨ sabɨ hɨvɨ mɨgahɨnihɨni uavɨmi. Hulemɨlɨ pam sabaŋ sipsipɨ sabaŋ bulɨmakau agɨlaŋ hula Gosen fɨli tɨbɨ hɨniavɨmi. \v 10 Uavɨla Atatɨ haiabɨla Jolɨdan avɨli agadɨ uaiaŋ iahaiaha kɨlikɨli heŋ iahuavɨmi. Halɨha cahu uitɨ hɨlɨcɨ ifɨcabɨlacabɨla sɨgɨtɨ havala havala hɨlɨcɨ vihavɨhadami agadɨ uvɨ heŋ iahuavɨmi. La nudɨ valɨ agadɨ haca hɨvɨ hudɨbalu aba ilɨhiŋ hekɨlɨ sɨbaŋ ilɨhavɨmi. La Josepɨ dɨ mavɨn lɨdaci ilɨha ilɨha hɨnidaci uaiaŋ human limu fɨhala umi. \v 11 Ilɨha ilɨha hɨniavɨdaci Kenan hɨdɨlɨ agɨlaŋ igavɨla abavɨmi. Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ ilɨhiŋ hekɨlɨ sɨbaŋ ilɨhavadi uavɨmi. Lavɨla uvɨ agadɨ ibi lamavɨla abavɨmi. Abelɨmisɨlaim\f * \fr 50.11 \fr*\ft Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ ilɨhiŋ hekɨlɨ sɨbaŋ ilɨhavɨmi aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Abelɨmisɨlaim \fq*\ft uavɨhadami.\ft*\f* uavɨmi. Uvɨ agaŋ Jolɨdan avɨli agadɨ uaiaŋ iahaiaha kɨlikɨli heŋ hɨniadami. \v 12 Jekopɨ ninadinu agɨlaŋ iaganɨlu dɨ ciaŋ agadɨ lubiahɨlavɨla hameŋ laci ala lɨhavɨmi. \v 13 Nudɨ \x - \xo 50.13 \xo*\xt HJL 7.16\xt*\x* valɨ agadɨ hava via ua Makɨpela fɨli tɨbɨ heŋ lɨba haca hɨvɨ hudavɨmi. Makɨpela fɨli tɨbɨ agaŋ Mamɨle haiabɨla mikɨ heŋ hɨniadami. Makɨpela fɨli tɨbɨ nɨbu Kenan fɨli tɨbɨ agadɨ limu tɨbɨ. Fɨli tɨbɨ ha Ebɨlam agaŋ Efɨlon saŋ anɨm hɨlɨcɨ iguavɨla fɨli tɨbɨ lɨba haca daŋ agadɨ vimi. Efɨlon nɨbu Hitɨ hɨdɨlɨ. Vici fɨli tɨbɨ sudɨ savu daŋ agaŋ nudɨ nukeŋ hɨniadami. \v 14 Josepɨ agaŋ iaganu dɨ mava hudɨci isaimahalinu agɨlaŋ hula hulaŋ hɨhɨle uavɨmi agɨlaŋ hula Isipɨ fɨli tɨbɨ saŋ cɨhu vehavɨmi. \s Josepɨ isagalinu agɨlaŋ mavɨn ciaŋ ciaŋ abavɨmi. \p \v 15 Nulɨdɨ iaganɨlu agaŋ hɨmɨci Josepɨ dɨ isagalinu agɨlaŋ nameŋ abavɨmi. Josepɨ agaŋ alaŋ hula ciaŋ cɨhu cɨhu akua abɨbali uavɨmi. Vaka alaŋ nudɨ sɨbɨlɨ lamamɨlu agasaŋ igahɨlavɨla aludɨ sɨbɨlɨ lamɨbali akua uavɨmi. \v 16 Lavɨla sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ mu agadɨ abavɨci uavɨla Josepɨ dɨ abami. Nadɨ isagalina nameŋ abavi uami. Aludɨ iavaŋ agaŋ hɨhi hɨniavɨla aludɨ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ nameŋ abalɨ aba abavi uami. \v 17 Namɨlaŋ uavɨla Josepɨ saŋ mavɨn ciaŋ ciaŋ abɨhalaŋ aba abalɨ aba abavi uami. Alaŋ nadɨ sɨbɨlɨ lamavɨla nama hula hugɨ daŋ hɨnilalu aba abɨhalaŋ aba abalɨ aba abavi uami. Aludɨ hugɨ agasaŋ igahɨlavɨla abɨha aba abɨhalaŋ aba abalɨ aba abavi uami. Viaŋ namɨlaŋ hula ciaŋ apalɨ aba abɨha aba abɨhalaŋ aba abalɨ aba abavi uami. Lavɨla abavi uami. Alaŋ nadɨ iagana dɨ Asɨ agadɨ sibɨla hɨsɨŋ aba abavi uami. Alaŋ nama hula hugɨ daŋ hɨnilu agasaŋ aludɨ abɨba abɨha aba abavi uami. Viaŋ namɨlaŋ hula ciaŋ apalɨ aba abɨben aba ha hameŋ laci ala abɨha aba abavi uami. Lɨci Josepɨ agaŋ ciaŋ agadɨ igahɨlavɨla ilɨhami. \v 18 Lɨci Josepɨ dɨ isagalinu agɨlaŋ nudɨ igɨben aba uavɨmi. Uavɨla nudɨ mikɨ pɨŋ fɨli hɨvɨ sɨkasɨkan mɨgavɨla ipalavɨci mɨguavɨci ani valɨ hɨnihɨni abavɨmi. Alaŋ nadɨ sibɨla hɨsɨŋ uavɨmi. \v 19 Lɨhavɨci Josepɨ nulɨdɨ abami. Namɨlaŋ iasaŋ lɨdɨmɨlaŋ uami. Viaŋ Asɨ me hɨma uami. Viaŋ naludɨ ciaŋ hɨvɨ ma lamɨben uami. \v 20 Namɨlaŋ \x - \xo 50.20 \xo*\xt HM 37.26-27, 45.5-7\xt*\x* iadɨ sɨbɨlɨ lamalama saŋ akuaba akuaba lɨmalaŋ uami. Agadɨ ala Asɨ agaŋ hɨji nameŋ lamami uami. Hulaŋ iamɨgali agɨladɨ ahɨliahulɨŋ huaci hɨniavɨbali aba abami uami. Lavɨla aludɨ ahɨliahuci hulaŋ iamɨgali alaŋ habɨlavɨla akape hɨnilalu uami. \v 21 Namɨlaŋ lɨdɨmɨlaŋ uami. Viaŋ naludɨdaŋ naludɨ ninanadinalu agɨladɨdaŋ sakɨlɨben uami. Lavɨla Josepɨ agaŋ ciaŋ huaci sɨbaŋ abɨci isagalinu agɨladɨ humɨgaŋ agɨlaŋ simɨ hɨniavɨmi. \s Josepɨ hɨmami. \p \v 22 Josepɨ agaŋ nudɨ iaganu dɨ hɨdɨlɨ pam agɨlaŋ hula Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨniavɨhadami. Hɨniavɨci hutesɨ lɨci Josepɨ dɨ hualɨ lugɨlavɨci ua 110 iahami. \v 23 La nudɨ ninanu Efɨlaim dɨ iamɨlɨhalinu dɨ igami. La cɨhu Manase dɨ ninanu Makilɨ dɨ ninaŋ iahɨci nudɨ avi viavɨla Josepɨ dɨ pɨŋ uavɨla nudɨ lagiŋ sabɨ hɨvɨ lamavɨmi. \v 24 Lɨhavɨci Josepɨ agaŋ isaimahalinu agɨladɨ abami. Viaŋ amɨŋ ci hɨmɨben aba ladin uami. Asɨ agaŋ naludɨ migɨlɨbali uami. La naludɨ likɨla fɨli tɨbɨ nagadɨ valavɨla fɨli tɨbɨ mu hɨvɨ via ubali uami. Fɨli tɨbɨ agadɨ vaka hɨvɨ hekɨlɨ aba abavɨla Ebɨlam sadaŋ Aisakɨ sadaŋ igu igu saŋ abami uami. Jekopɨ saŋ avi fɨli tɨbɨ agadɨ ala igu igu saŋ abami uami. Igu igu saŋ abami heŋ ala naludɨ via ubali uami. \v 25 La \x - \xo 50.25 \xo*\xt CV 13.19, Jos 24.32, Ib 11.22\xt*\x* Josepɨ agaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ abami. Hɨvɨ hekɨlɨ aba abavɨla abɨhalaŋ uami. Asɨ vevɨla aludɨ likɨlavɨla uben aba lɨdaci Josepɨ dɨ henaŋ agɨladɨ viavɨla ubalu aba abɨhalaŋ uami. Hameŋ abɨci iahavɨla abavɨmi. Hɨvɨ hekɨlɨ uavɨmi. Alaŋ huaci viavɨla ubalu uavɨmi. \v 26 Lɨhavɨci Josepɨ dɨ hualɨ lugɨlavɨci ua 110 iahɨci heŋ hɨmami. Hɨmɨci nudɨ valɨ agaŋ sɨbɨlɨ lɨmɨdɨ uavɨla sɨdaŋ ikupi hɨsi huaci huaci daŋ agɨladɨ viavɨla nudɨ valɨ agadɨ hɨvɨ lamalama mɨŋepɨhalavɨmi. Lavɨla valɨ agadɨ via hɨbɨn hɨbɨn hɨvɨ lamavɨci mɨguci Isipɨ fɨli tɨbɨ heŋ lamavɨci hɨniadami.