\id EXO EXO, Apalɨ \ide UTF-8 \h Cɨhu vivi \toc1 Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ ua Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨniavɨdaci Asɨ agaŋ nulɨdɨ cɨhu vimi agadɨ manasɨŋ \toc2 Cɨhu vivi \toc3 CV \rem Needs a final check - Oct 2016 – completed final eɨegetical 12 April 2017 – ready for final corrections and read-through. DONE \rem parallel passages marked for further work i– done \rem MW checked placement of cross-references started and finished 15 April 2019, and content checking finally done 17 June 2021. Checked against printed 1 oct 21 \rem Pictures moved to the end of paragraphs. \mt1 Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ ua Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨniavɨdaci Asɨ agaŋ nulɨdɨ cɨhu vimi agadɨ manasɨŋ \c 1 \s Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ sɨbɨlɨ lamavɨhadami. \p \v 1-5 Josepɨ \x - \xo 1.1-5 \xo*\xt HM 46.7-27\xt*\x* agaŋ hali uavɨla Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨniadami. Hɨnidaci Jekopɨ agaŋ nudɨ ninadinu limu hɨhɨle agɨlaŋ hula Isipɨ fɨli tɨbɨ uavɨmi. Nulɨdɨ abinadinɨlu ninanadinɨlu hudɨmɨda hameŋ uavɨmi. Hulaŋ uavɨmi agɨladɨ ibi nameŋ. Mu Luben. Mu Simeon. Mu Livai. Mu Juda. Mu Isakalɨ. Mu Sebulun. Mu Bejamin. Mu Dan. Mu Napɨtali. Mu Gatɨ. Mu Aselɨ. Hulaŋ iamɨgali agɨladɨ lugɨlavɨci ua 70 iahami. \v 6 Josepɨ agaŋ nudɨ isaimahalinu agɨlaŋ hula haba hɨma fɨhalavɨmi. Lɨhavɨci nudɨ sa me agɨlaŋ avi sɨkasɨkan haba hɨma fɨhalavɨmi. \v 7 Agadɨ \x - \xo 1.7 \xo*\xt HJL 7.17\xt*\x* ala Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ hulaŋ iamɨgali mɨnibɨlɨ agɨlaŋ hɨnihɨni ninanadi akape havavɨmi. La heŋ hɨnia habɨla Isipɨ fɨli tɨbɨ agadɨ haiabɨla mu hɨvɨ mu hɨvɨ hɨniavɨhadami. Lɨdɨŋ nɨbɨlaŋ vɨdɨvɨdɨŋ hekɨlɨ daŋ hɨniavɨhadami. \p \v 8 Hɨniavɨdaci \x - \xo 1.8 \xo*\xt HJL 7.18\xt*\x* cɨhu manɨgali mu agaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ agadɨ migɨladami. Nɨbu vaka Josepɨ Isipɨ fɨli tɨbɨ migɨladami agadɨ ciaŋ ma igahɨlami. \v 9 Lavɨla manɨgali agaŋ nudɨ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ abami. Ci igɨlaŋ uami. Hulaŋ iamɨgali Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ akape uami. Nulɨdɨ vɨdɨvɨdɨŋ agaŋ aludɨ vɨdɨvɨdɨŋ agadɨ lɨvali uami. \v 10 Hulaŋ \x - \xo 1.10 \xo*\xt HJL 7.19\xt*\x* hɨhɨle agɨlaŋ vehavɨci sagaŋ iahɨci uami. Ha Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ alaŋ hula hɨniavɨlalɨ agɨlaŋ iaha nɨbɨlaŋ hula hafalavɨla aludɨ ifɨlalɨfavɨbali uami. La sagaŋ lɨbavɨla aludɨ fɨli tɨbɨ nagadɨ valavɨla uavɨbali uami. Alaŋ akɨ me lɨmɨli Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ ma iaha habɨlavɨbali uami. \v 11 Hameŋ abavɨla nudɨ hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ hula abavɨdaci hulaŋ hɨmamɨgɨlɨ daŋ agɨlaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ migɨlavɨhadami. Migɨlavɨdaci sibɨla hekɨlɨ hekɨlɨ vivi vɨhɨlɨfavɨhadami. Lɨhavɨdaci Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ abavɨci haiabɨla hekɨlɨ hekɨlɨ hɨhi ahica agɨladɨ viavɨla hɨniavɨmi. Haiabɨla ibi mu Pitom. Mu Lamesesɨ. Haiabɨla hekɨlɨ hekɨlɨ ahica hana manɨgali dɨ halɨha cahu uitɨ hɨlɨcɨ akuaba akuaba mɨgudɨbalɨba hɨsɨŋ haiabɨla. \fig Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ vɨdɨvɨdɨŋ abavɨdaci Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ haiabɨla sibɨla agɨladɨ vihavɨhadami.|src="C-023.jpg" size="col" copy="NTM" ref="1.11"\fig* \p \v 12 Hulaŋ iamɨgali Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlasaŋ sibɨla hekɨlɨ hekɨlɨ iguavɨhadami. Agadɨ ala Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ hulaŋ iamɨgali akape iahaiaha habɨlavɨhadami. Habɨla habɨla Isipɨ fɨli tɨbɨ agadɨ haiabɨla mu hɨvɨ mu hɨvɨ hɨniavɨhadami. Lɨhavɨdaci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlasaŋ lɨdavɨhadami. \v 13 Lɨdɨŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlasaŋ sibɨla hekɨlɨ hekɨlɨ iguavɨdaci vihavɨhadami. \v 14 Hulaŋ iamɨgali Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ hula huaci ma hɨniavɨhadami. Sɨbɨlɨ hɨniavɨhadami. Lɨdɨŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ lɨhavɨdaci hulaŋ iamɨgali Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ lɨba ulaŋ hafiavɨhadami. Nulɨdɨ hualɨ sibɨla agɨladɨ avi vihavɨhadami. \p \v 15 Lɨhavɨdaci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ Sifɨla saŋ Pua saŋ ciaŋ abɨci uci igahɨlavɨla nudɨ pɨŋ vehavɨmi. Iamɨgali ahica agɨlaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ iamɨgali agɨladɨ ahɨliahuavɨhadami. Ahɨliahuiahu hulɨ laguavɨhadami. Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ ciaŋ sɨbaŋ nɨbu Ibɨlu ciaŋ. \v 16 Vehavɨci manɨgali agaŋ iamɨgali ahica agɨladɨ abami. Namɨlaŋ igɨlaŋ iamɨgali mu Ibɨlu ciaŋ hɨsɨŋ agaŋ ninanadi huhɨlɨben aba mɨgahɨnidaci uavɨla migɨlɨhalaŋ uami. Migɨlavɨla igɨlaŋ ninaŋ huhɨlɨci ha ninaŋ agadɨ ifɨhɨmɨhalaŋ uami. Igɨlaŋ nadi huhɨlɨci ha valɨlaŋ hɨhi hɨnim uami. \v 17 Lɨci \x - \xo 1.17 \xo*\xt CV 1.20-21\xt*\x* iamɨgali ahica agɨlaŋ Asɨ saŋ lɨdavɨla manɨgali agadɨ ciaŋ ma lubiahɨlavɨmi. La ninaŋ agɨladɨ valavɨdaci hɨhi hɨniavɨhadami. \v 18 Lɨhavɨci manɨgali agaŋ iamɨgali ahica agɨladɨ abɨci vehavɨci nulɨdɨ abami. Akɨ saŋ ninaŋ agɨladɨ valɨdalaŋ hɨhi hɨniavadi uami. \v 19 Lɨci iamɨgali ahica agɨlaŋ nudɨ abavɨmi. Iamɨgali Ibɨlu ciaŋ hɨsɨŋ agɨlaŋ iamɨgali Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ me hɨma uavɨmi. Nɨbɨlaŋ iamɨgali ninanadi huhɨla huhɨla saŋ vɨdɨvɨdɨŋ daŋ sadaŋ ninanadi lɨhalɨha huhɨlavɨhehavɨlalɨ uavɨmi. Lɨhavɨdaci hulɨ lagulagu hɨsɨŋ alaŋ sɨvɨ sɨbaŋ uu iahulalu uavɨmi. \v 20-21 Iamɨgali ahica agɨlaŋ Asɨ saŋ lɨdavɨci Asɨ nulɨdɨ huaci lamɨdaci ninanadi daŋ hɨniavɨhadami. Lɨhavɨdaci Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ ninanadi huhɨla huhɨla iaha habɨlavɨmi. Habɨla hɨdɨlɨ hekɨlɨ vɨdɨvɨdɨŋ daŋ hɨniavɨhadami. \v 22 Lɨhavɨdaci \x - \xo 1.22 \xo*\xt HJL 7.19\xt*\x* manɨgali agaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ abami. Hulaŋ iamɨgali Ibɨlu ciaŋ hɨsɨŋ agɨladɨ ninaŋ mumɨŋ agɨladɨ vivi Nailɨ avɨli hɨvɨ havalɨdalaŋ mɨguavɨm uami. Lɨdɨŋ nadi mumɨŋ agɨladɨ pam valɨdalaŋ hɨhi hɨniavɨm uami. \c 2 \s Mosesɨ agaŋ ninaŋ mumɨŋ cɨki hɨnidaci nudɨ ma ifɨhɨmavɨmi. \p \v 1 Hameŋ lɨhavɨdaci hulaŋ mu Livai hɨdɨlɨ agaŋ iamɨgali mu Livai hɨdɨlɨ agadɨ sabimi. \v 2-3 Lɨci \x - \xo 2.2-3 \xo*\xt HJL 7.20, Ib 11.23\xt*\x* iamɨgali sabimi agaŋ cɨhu humɨgaŋ ahɨlavɨla ninaŋ mu huhɨlami. Huhɨlavɨla igɨci ninaŋ agaŋ huaci sɨbaŋ hɨnimi. Lɨci ninaŋ agadɨ uleŋ muji hɨvɨ sɨvɨlalɨbɨci hɨnimi. Sɨvɨlalɨbɨci hɨnidaci avaŋ ahica pam uci ninaŋ agaŋ hekɨlɨ lɨmi. Lɨci akɨ hɨvɨ sɨvɨlalɨbɨben uavɨla suhan asɨŋ agɨladɨ viavɨla cinacina mɨŋami. Cinacina agadɨ fɨhala igɨci fɨlu fɨlu akape hɨniavɨmi. Lɨci fɨli mɨlɨm daŋ agadɨ viavɨla fɨlu fɨlu agɨladɨ lamasɨjisɨji umi. Lamasɨjia fɨhalavɨla ninaŋ agadɨ cinacina muji heŋ mɨŋamɨgua lamɨci ani hɨsɨvami. Hɨsɨvɨdaci sɨvɨlalɨbɨben aba avɨli caba heŋ via uavɨla suhan lɨkɨla lɨkɨla heŋ avɨli sabɨ hɨvɨ lamɨci vuhala iahavɨla uu veve hɨnimi. \v 4 Hameŋ hɨnidaci ninaŋ agadɨ nadinu humɨgaŋ pam agaŋ ataŋ tagɨlaŋ daŋ lagulamavɨla hɨnimi. La nɨbu akuaba akuaba iahɨben aba lɨhavɨmi agasaŋ lagulama migɨla migɨla hɨnimi. \fig Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali dɨ nadi agaŋ Mosesɨ dɨ iga vimi.|src="C-024.jpg" size="col" copy="NTM" ref="2.6"\fig* \p \v 5 Lagulama hɨnia igɨci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali dɨ nadi agaŋ nudɨ sibɨla hɨsɨŋ iamɨgali agɨlaŋ hula avɨli sɨsɨ saŋ vehavɨmi. La sibɨla hɨsɨŋ iamɨgali agɨlaŋ avɨli caba caba hɨvɨ mɨgomɨgo ilo ilo hɨdavɨdaci manɨgali dɨ nadi agaŋ avɨli sɨsɨ hɨnimi. Avɨli sɨsɨ hɨnia igoua igɨci cinacina agaŋ suhan lɨkɨla lɨkɨla heŋ hɨnimi. Lɨci sibɨla hɨsɨŋ iamɨgali mu agadɨ abɨci uavɨla cinacina agadɨ viavɨla vavemi. \v 6 Vaveci manɨgali dɨ nadi agaŋ cinacina agadɨ mɨŋalavɨla igamɨgua igɨci ninaŋ agaŋ ilɨhami. Lɨci manɨgali dɨ nadi agaŋ nusaŋ mavɨn hekɨlɨ hɨnimi. Lavɨla abami. Ninaŋ nagaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨsɨŋ agɨladɨ ninaŋ uami. \v 7 Lɨci ninaŋ agadɨ nadinu humɨgaŋ pam agaŋ vevɨla manɨgali dɨ nadi agadɨ abitɨhami. Viaŋ huaci uavɨla iamɨgali mu Ibɨlu ciaŋ hɨsɨŋ agadɨ abɨlɨŋ vevi uami. Vevɨla amaŋ iguci nana hɨnidaci nasaŋ sakɨlɨvi uami. \v 8 Lɨci manɨgali dɨ nadi agaŋ abami. Alia uami. Nama nukeŋ abɨnaŋ hameŋ ala lɨha uami. Lɨci ninaŋ agadɨ nadinu agaŋ uavɨla iamɨnu dɨ abɨci vemi. \v 9 Veci manɨgali dɨ nadi agaŋ nudɨ abami. Ninaŋ nagadɨ viavɨla amaŋ igunana sɨhɨvia sɨbaŋ sakɨlɨha uami. Hameŋ lɨnaŋ viaŋ nasaŋ anɨm hɨlɨcɨ iguben uami. Lɨci iamɨgali agaŋ ninaŋ agadɨ viavɨla amaŋ igunana sɨhɨvia sɨbaŋ sakɨladami. \v 10 Lɨdaci \x - \xo 2.10 \xo*\xt HJL 7.21\xt*\x* ninaŋ agaŋ hekɨlɨ tagɨlaŋ daŋ lɨci iamɨnu agaŋ viouavɨla manɨgali agadɨ nadi agasaŋ igumi. Manɨgali agadɨ nadi agaŋ sakɨlɨci hekɨlɨ lɨci igɨci nudɨ nukeŋ me sɨbaŋ hɨnimi. Lɨci abami. Ninaŋ nagaŋ avɨli sabɨ hɨvɨ vuhala iaha hɨnici viavɨla iahacin uami. Hameŋ sadaŋ viaŋ nudɨ ibi lamavɨla abɨben uami. Mosesɨ\f * \fr 2.10 \fr*\ft Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ via iahacin aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Mosesɨ \fq*\ft uavɨhadami.\ft*\f* aba abɨben uami. \s Mosesɨ haŋɨla uavɨla Midian fɨli tɨbɨ hɨniadami. \p \v 11 Isɨlaelɨ \x - \xo 2.11 \xo*\xt Ib 11.24\xt*\x* \x - \xo 2.11-14 \xo*\xt HJL 7.23-28\xt*\x* hɨdɨlɨ agɨlaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agadɨ sibɨla vivi vɨhɨlɨfulɨfu hɨniavɨhadami. Lɨhavɨdaci Mosesɨ agaŋ hulaŋ hekɨlɨ lavɨla nudɨ hɨdɨlɨ pam Ibɨlu ciaŋ hɨsɨŋ agɨladɨ igɨben aba umi. Uavɨla igɨci hulaŋ mu Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agaŋ hulaŋ mu Ibɨlu ciaŋ hɨsɨŋ agadɨ sɨbɨlɨ lamalama nudɨ ifu ifu hɨnimi. \v 12 Lɨdaci lagulama igoua igave igɨci hulaŋ mu avi ma hɨniavɨmi. Lɨhavɨci Mosesɨ agaŋ hulaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agadɨ valɨ ifɨhɨmavɨla hacɨŋ mavavɨla lamɨci mɨguci lɨhalɨha sɨbaŋ ibɨlalami. \v 13 La hɨnici mɨŋalahɨci uavɨla igɨci hulaŋ ahica Ibɨlu ciaŋ hɨsɨŋ agɨlaŋ sagaŋ lɨbalɨba hɨniavɨmi. Lɨhavɨdaci Mosesɨ agaŋ hulaŋ hɨdɨlɨ maha sagaŋ saŋ lɨmi agadɨ abami. Nama akɨ saŋ nadɨ hɨdɨlɨ pam agadɨ ifadanaŋ uami. \v 14 Lɨci hulaŋ agaŋ Mosesɨ dɨ cɨhu hɨbɨŋ abami. Nadɨ ani lɨbɨmɨŋɨci aludɨ manɨgali hɨnidanaŋ uami. La ciaŋ hihɨla hihɨla hɨsɨŋ me hɨniavɨla aludɨ sagaŋ agadɨ alimɨŋɨben aba lɨdanaŋ uami. Nama iadɨ ifɨhɨmɨben aba lɨdanaŋ uami. Amɨli nama hulaŋ mu Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agadɨ ifɨhɨmɨmalamɨnaŋ hameŋ ala iadɨ avi ifɨhɨmɨben aba lɨdanaŋ uami. Lɨci Mosesɨ agaŋ ciaŋ agadɨ igahɨlavɨla lɨdami. La hɨji nameŋ igahɨlami. Hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ viaŋ hulaŋ mu ifɨhɨmɨmalamin agadɨ ciaŋ hɨjɨ ci akua igahɨlavi uami. \v 15 La \x - \xo 2.15 \xo*\xt HJL 7.29, Ib 11.27\xt*\x* hɨnidaci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ Mosesɨ dɨ ciaŋ hɨjɨ igahɨlavɨla nudɨ ifɨhɨmɨben aba lɨmi. Lɨci Mosesɨ agaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agasaŋ lɨdavɨla haŋɨlavɨla Midian fɨli tɨbɨ umi. Ua iahua avɨli sɨmɨ tulɨ caba heŋ mɨgahɨnimi. \p \v 16 Asɨ saŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ hulaŋ mu agaŋ fɨli tɨbɨ heŋ ala hɨniadami. Nudɨ ibi Jetɨlo. Nudɨ nanadinu human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ agɨladɨ via hɨniadami. Mosesɨ agaŋ uavɨla nulɨdɨ avɨli sɨmɨ tulɨ mikɨ heŋ mɨgahɨnidaci Jetɨlo dɨ nanadinu agɨlaŋ vehavɨmi. Vevɨla avɨli licilici lɨba hɨbɨn hɨbɨn hɨniavɨhadami agɨladɨ hɨvɨ mɨŋamɨjiavɨdaci mɨguavɨmi. Iaganɨlu dɨ sabaŋ sipsipɨ sabaŋ meme agɨlasaŋ igunɨbalu aba liciavɨmi. \v 17 Liciavɨdaci hulaŋ sabaŋ sipsipɨ migɨla migɨla hɨsɨŋ limu hɨhɨle agɨlaŋ nulɨdɨ sabaŋ sipsipɨ agɨlasaŋ avɨli igunɨbalu aba vevɨla iamɨgali agɨladɨ lahuavɨmi. Lahuavɨdaci Mosesɨ agaŋ iamɨgali agɨladɨ ahɨliahuavɨla hulaŋ agɨladɨ lahumi. Lahuci uavɨdaci iamɨgali agɨladɨ ahɨliahuavɨla nulɨdɨ sabaŋ sipsipɨ sabaŋ meme agɨlasaŋ avɨli igunami. \v 18 Igunɨci ci lɨci iamɨgali agɨlaŋ iaganɨlu dɨ pɨŋ cɨhu ala uavɨmi. Uavɨci iaganɨlu agaŋ nulɨdɨ abitɨhami. Akɨ lavɨla lɨhalɨha vevɨhelaŋ uami. \v 19 Lɨci nudɨ abavɨmi. Eke uavɨmi. Hulaŋ mu Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agaŋ aludɨ ahɨliahuavɨla hulaŋ sabaŋ sipsipɨ migɨla migɨla hɨsɨŋ limu hɨhɨle agɨladɨ lahuiemi uavɨmi. La aludɨ ahɨliahuavɨla sabaŋ sipsipɨ sabaŋ meme agɨlasaŋ avɨli licilici igudaci naviemi uavɨmi. \v 20 Hameŋ abavɨci Jetɨlo agaŋ nudɨ nanadinu agɨladɨ abitɨhami. Hulaŋ agaŋ abeŋ hɨnidi uami. Nudɨ akɨ saŋ igo heŋ vala velaŋ uami. Uavɨla nudɨ abɨlaŋ vevɨla alaŋ hula sɨmɨŋ nam uami. Lɨci hameŋ laci ala lɨhavɨmi. \v 21 Abavɨci ve hɨnidaci Jetɨlo agaŋ nudɨ sɨkan hɨnihɨni saŋ abɨci Mosesɨ agaŋ abami. Alia uami. La hɨnici Jetɨlo agaŋ nudɨ nadi mu Sipola dɨ Mosesɨ saŋ iguci sabimi. \v 22 Sabia hɨnidaci Sipola agaŋ humɨgaŋ ahɨlavɨla ninaŋ huhɨlami. Ninaŋ huhɨlami agasaŋ igahɨlavɨla Mosesɨ agaŋ hɨji lamavɨla abami. Viaŋ hulaŋ ihɨlɨŋ vevɨla neŋ hɨniadamin uami. Hameŋ sadaŋ viaŋ ninaŋ nagadɨ ibi lamavɨla abɨben uami. Gelɨsom\f * \fr 2.22 \fr*\ft Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ hulaŋ ihɨlɨŋ aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Gelɨsom \fq*\ft uavɨhadami.\ft*\f* aba abɨben uami. \p \v 23 La hɨnidaci hualɨ akape uci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ manɨgali agaŋ hɨmami. Hɨmɨci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ lɨhavɨdaci Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ sibɨla hekɨlɨ hekɨlɨ vivi avɨha avɨha iga iga alu sɨbɨlɨ havalavɨhadami. Lɨdɨŋ Asɨ nulɨdɨ ahɨliahuiahu saŋ ilɨha ilɨha ula ula aba aba hɨniavɨhadami. \v 24 Ilɨha \x - \xo 2.24 \xo*\xt HM 15.13-14\xt*\x* ilɨha ula ula aba aba hɨniavɨdaci Asɨ agaŋ igahɨlami. Igahɨlavɨla ciaŋ mɨguavɨla Ebɨlam dɨdaŋ Aisakɨ dɨdaŋ abami agasaŋ hɨji lamami. Jekopɨ dɨ abami agasaŋ avi hɨji lamami. \v 25 Lavɨla hulaŋ iamɨgali Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ vɨhɨlɨ igavɨmi agasaŋ igahɨlavɨla nulɨsaŋ mavɨn hɨniavɨla nulɨdɨ ahɨliahuiahu saŋ hɨji lamami. \c 3 \s Asɨ agaŋ Mosesɨ dɨ lɨbɨmɨŋavɨla abami. \p \v 1 Mosesɨ agaŋ nudɨ abiaganu Jetɨlo dɨ sabaŋ sipsipɨ sabaŋ meme agɨladɨ migɨladami. Jetɨlo nɨbu Asɨ saŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ hulaŋ hɨniadami. Nɨbu Midian fɨli tɨbɨ hɨniadami. Mu tɨbɨ Mosesɨ agaŋ sabaŋ sipsipɨ sabaŋ meme agɨladɨ likɨla lɨhumagɨla uavɨla fɨli tɨbɨ kɨlɨ humɨsɨ akuaba akuaba apalɨ agadɨ lɨvalavɨla Sainai halu ua iahumi. Asɨ agaŋ Sainai\f * \fr 3.1 \fr*\fq Sainai halu \fq*\ft agadɨ ibi mu Holepɨ.\ft*\f* halu heŋ hɨniadami. \v 2 Mosesɨ \x - \xo 3.2-10 \xo*\xt HJL 7.30-34\xt*\x* ua iahua igɨci avɨŋ agaŋ kɨlɨ cɨki mu agadɨ hɨvɨ lɨhulɨhu hɨnimi. Lɨhulɨhu hɨnidaci Asɨ Iaue dɨ ciaŋ hali hɨsɨŋ agaŋ avɨŋ mila alɨhaŋ alɨhaŋ heŋ iahami. Avɨŋ agaŋ kɨlɨ cɨki agadɨ hɨvɨ lɨhulɨhu hɨnimi. Agadɨ ala kɨlɨ cɨki agadɨ asɨŋ asɨŋ makaŋ makaŋ agɨlaŋ ma lɨhulɨfavɨmi. \v 3 Lɨhavɨci Mosesɨ agaŋ hɨji cuvɨlɨŋ cuvɨlɨŋ igahɨlahɨla hɨniavɨla abami. Akɨ lɨci kɨlɨ cɨki agadɨ asɨŋ asɨŋ makaŋ makaŋ agɨlaŋ amɨŋ ma lɨhulɨfavɨla mɨgalahɨlavi uami. Vana viaŋ mikɨ uavɨla igɨben uami. \v 4 La igɨben aba uavɨla kɨlɨ cɨki agadɨ mikɨ mikɨ lɨdaci Asɨ Iaue agaŋ avɨŋ lɨhulɨhu hɨnimi heŋ hɨniavɨla nudɨ abami. Mosesɨ uami. Lɨci Mosesɨ abami. Viaŋ nan hɨnidin uami. \v 5 Lɨci Asɨ nudɨ abami. Nama iadɨ mikɨ pɨŋ vemɨnaŋ uami. Fɨli lagulama hɨnidanaŋ hana iadɨ nukeŋ sɨbaŋ uami. Hameŋ sadaŋ nama nadɨ hɨcɨ sɨgɨtɨ agɨladɨ mɨŋahubɨlɨha uami. \v 6 Viaŋ nadɨ iamɨlɨhalina Ebɨlam dɨ Aisakɨ dɨ Jekopɨ dɨ Asɨ uami. Lɨci Mosesɨ agaŋ ciaŋ agadɨ igahɨlavɨla lɨdami. Lɨdavɨla Asɨ dɨ igɨmagaŋ uavɨla nudɨ mugaŋ lamɨgaŋ hafilɨbami.\fig Asɨ Iaue agaŋ kɨlɨ cɨki avɨŋ lɨhulɨhu hɨnimi heŋ hɨniavɨla Mosesɨ dɨ abami.|src="C-025.jpg" size="col" copy="NTM" ref="3.4"\fig* \p \v 7 Lɨci Asɨ Iaue agaŋ nudɨ abami. Iadɨ hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨnihɨni avɨha avɨha iga iga hɨniavɨlalɨ agɨladɨ ci igɨlan uami. Vɨhɨlɨ mu mu igavɨlalɨ agɨladɨ ci igɨlan uami. Hɨmamɨgɨlɨ daŋ agɨlaŋ nulɨdɨ sɨbɨlɨ lamavɨdaci nɨbɨlaŋ vɨhɨlɨ iga iga agalavɨlalɨ agɨladɨ avi ci igahɨlɨlan uami. \v 8 Hameŋ sadaŋ viaŋ mɨguavɨla Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨniavɨlalɨ agɨladɨ ahɨliahuben uami. La nulɨdɨ likɨla via uavɨla fɨli tɨbɨ hekɨlɨ huaci sɨbaŋ heŋ lamɨlɨŋ hɨniavɨbali uami. Fɨli tɨbɨ heŋ sɨmɨŋ isabɨlaŋ huliavɨdaci huaci laci iahavɨbali uami. Kenan hɨdɨlɨ Hitɨ hɨdɨlɨ Amolɨ hɨdɨlɨ Pelesɨ hɨdɨlɨ Hivɨ hɨdɨlɨ Jebusɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ fɨli tɨbɨ heŋ uavɨla hɨniavɨbali uami. \v 9 Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ iadɨ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ sɨbɨlɨ lamavɨlalɨ agɨladɨ ci igɨlan uami. Nɨbɨlaŋ vɨhɨlɨ iga iga agalavɨlalɨ agɨladɨ ci igahɨlɨlan uami. \v 10 Hameŋ abavɨla cɨhu Mosesɨ dɨ abami. Nama Isipɨ fɨli tɨbɨ cɨhu uha uami. Uavɨla Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agadɨ igɨha uami. Lɨnaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ iadɨ hulaŋ iamɨgali Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ valɨci likɨla viavɨla Isipɨ fɨli tɨbɨ agadɨ valavɨla vehalaŋ uami. \v 11 Lɨci Mosesɨ agaŋ Asɨ dɨ abami. Viaŋ ibi apalɨ uami. Viaŋ hulaŋ ibi daŋ lɨci ha huaci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agadɨ pɨŋ uavɨla Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ likɨla viavɨla vevin uami. \v 12 Lɨci Asɨ nudɨ abami. Viaŋ nama hula hɨniben uami. Nama hula hɨnidalɨŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ uavɨla Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ likɨla vavenaŋ halu neŋ hɨnihɨni iadɨ ibi mɨŋaiahaiaha hɨniavɨbali uami. Iadɨ ibi mɨŋaiahaiaha hɨniavɨdaci iga iga abɨbanaŋ uami. Ha Asɨ nukeŋ abɨci nulɨdɨ likɨla vavecin aba abɨbanaŋ uami. \p \v 13 Lɨci \x - \xo 3.13 \xo*\xt CV 6.2-3\xt*\x* Mosesɨ agaŋ Asɨ dɨ abami. Viaŋ uavɨla Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ nameŋ abɨben uami. Aludɨ iamɨlɨhali agɨladɨ Asɨ agaŋ abɨci naludɨ pɨŋ ven aba abɨben uami. Lɨlɨŋ nɨbɨlaŋ iadɨ nameŋ abitɨhavɨbali uami. Nudɨ ibi ani aba abavɨbali uami. Lɨhavɨci viaŋ cɨhu nulɨdɨ akɨ me abɨben uami. \v 14 Lɨci \x - \xo 3.14 \xo*\xt CHL 1.4, 1.8\xt*\x* Asɨ agaŋ abami. Viaŋ nukeŋ hameŋ laci hameŋ laci hɨniadamin hɨnilan uami. Nama Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ abɨha uami. Asɨ dɨ ibi ha nɨbu nukeŋ hameŋ laci hameŋ laci hɨniadami hɨnilalɨ aba abɨha uami. Nɨbu ala iadɨ abɨci naludɨ pɨŋ ven aba abɨha uami. \v 15 Mosesɨ uami. Nama hulaŋ iamɨgali Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ nameŋ abɨha uami. Naludɨ iamɨlɨhalinalu Ebɨlam dɨ Aisakɨ dɨ Jekopɨ dɨ Asɨ Iaue agaŋ iadɨ abɨci ven aba abɨha uami. Asɨ Iaue dɨ ibi ha nɨbu hameŋ laci hameŋ laci hɨniadami hɨnilalɨ aba abɨha uami. Lɨnaŋ iamɨlɨhalina mufɨli mufɨli iahavɨbali agɨlaŋ avi iadɨ ibi hameŋ laci luvɨlavɨbali uami.\f * \fr 3.15 \fr*\ft Asɨ dɨ ibi amɨŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ Iaue uavɨhadami. La sihɨ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ nameŋ lɨbavɨhadami. YHWH uavɨhadami. Sihɨ nɨbɨlaŋ lɨbavɨla ibi luvɨla luvɨla abavɨhadami agadɨ alaŋ ma igɨlalu. Agadɨ ala hulaŋ limu hɨhɨle hɨji nameŋ igahɨlavɨlalɨ. Iaue akua aba abavɨhadami uavɨlalɨ. Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ Iaue dɨ ibi ma luvɨlavɨhadami. Nudɨ ibi uavakavɨ luvɨlɨmɨli aludɨ ifɨhɨmɨmɨdɨ aba ma luvɨlavɨhadami. La havɨ sihɨ pam iga iga abavɨhadami. Alonai uavɨhadami. Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ alaŋ Hekɨlɨ aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ Alonai uavɨhadami. Havaŋ ciaŋ hɨvɨ Iaue agasaŋ nɨbɨlaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ ciaŋ sɨbaŋ lubiahɨlahɨla Bikpela uavɨlalɨ.\ft*\f* \v 16 Hameŋ sadaŋ nama uavɨla Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ hulaŋ hekɨlɨ hekɨlɨ agɨladɨ mɨgudɨbavɨla nameŋ abɨha uami. Asɨ Iaue agaŋ nɨbu naludɨ iamɨlɨhalinalu Ebɨlam dɨ Aisakɨ dɨ Jekopɨ dɨ Asɨ aba abɨha uami. Nɨbu ala iadɨ pɨŋ iahavɨla abi aba abɨha uami. Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ iadɨ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ sɨbɨlɨ lamavɨlalɨ agadɨ ci igɨlan aba abi aba abɨha uami. Viaŋ nulɨsaŋ igahɨladin aba abi aba abɨha uami. \v 17 Viaŋ nadɨ amɨŋ abin aba abi aba abɨha uami. Viaŋ mɨguavɨla Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨnihɨni vɨhɨlɨ igavɨlalɨ agɨladɨ ahɨliahuben aba abi aba abɨha uami. La nulɨdɨ likɨla via uavɨla fɨli tɨbɨ huaci sɨbaŋ heŋ lamɨlɨŋ hɨniavɨbali aba abi aba abɨha uami. Fɨli tɨbɨ heŋ sɨmɨŋ isabɨlaŋ huliavɨdaci huaci laci iahavɨbali aba abi aba abɨha uami. Nɨbɨlaŋ sɨmɨŋ isabɨlaŋ hulihuli Kenan hɨdɨlɨ Hitɨ hɨdɨlɨ Amolɨ hɨdɨlɨ Pelesɨ hɨdɨlɨ Hivɨ hɨdɨlɨ Jebusɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ fɨli tɨbɨ heŋ hɨniavɨbali aba abi aba abɨha uami. \v 18 Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ hameŋ abɨnaŋ igahɨlavɨla nadɨ sɨvɨ uavɨbali uami. Uavɨci nama Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ hulaŋ hekɨlɨ hekɨlɨ agɨladɨ likɨla viavɨla Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agadɨ pɨŋ uhalaŋ uami. Uavɨla nudɨ nameŋ abɨha uami. Ibɨlu ciaŋ hɨsɨŋ aludɨ Asɨ Iaue agaŋ aludɨ pɨŋ iahalɨ aba abɨha uami. Nama aludɨ huaci valɨnaŋ fɨli tɨbɨ kɨlɨ humɨsɨ akuaba akuaba apalɨ heŋ ubalu aba abɨha uami. Uavɨla anihuliŋ me hɨvɨ Asɨ saŋ sagalɨ hɨlahɨla igubalu aba abɨha uami. \v 19 Hameŋ abɨbanaŋ ala viaŋ nudɨ ci igin uami. Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ naludɨ ma valɨci ubalaŋ uami. Agadɨ ala viaŋ nudɨ sɨbɨlɨ lamɨlɨŋ naludɨ valɨci ubalaŋ uami. \v 20 Viaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ heŋ vɨdɨvɨdɨŋ mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ agɨladɨ abalamɨben uami. Lɨdɨŋ iadɨ vɨdɨvɨdɨŋ hɨvɨ nulɨdɨ sɨbɨlɨ lamɨben uami. Lɨlɨŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ naludɨ valɨci ubalaŋ uami. \v 21 Viaŋ \x - \xo 3.21-22 \xo*\xt CV 12.35-36\xt*\x* lɨlɨŋ hulaŋ iamɨgali Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ naludɨ huaci igavɨla nalusaŋ akuaba akuaba igu igu saŋ mavɨn hɨniavɨbali uami. Lɨhavɨci akuaba akuaba apalɨ ma ubalaŋ uami. \v 22 Naludɨ abinadinalu agɨlaŋ uavɨla Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ iamɨgali naludɨ ulaŋ hɨvɨ hɨsɨvavɨlalɨ agɨladɨdaŋ naludɨ ulaŋ mikɨ hɨniavɨlalɨ agɨladɨdaŋ abitɨhavɨm uami. Abitɨhavɨci nɨbɨlaŋ muhɨlɨ havɨlɨ agɨladɨdaŋ hunaŋ lɨba golɨ lɨba silɨva hɨvɨ vihavɨmi agɨladɨdaŋ nalusaŋ iguavɨbali uami. Iguavɨci naludɨ ninanadinalu agɨlasaŋ igulaŋ vihavɨci ahuata hameŋ uhalaŋ uami. Hameŋ lavɨla ha namɨlaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ akuaba akuaba sɨkasɨkan vibalaŋ uami. \c 4 \s Asɨ agaŋ Mosesɨ vɨdɨvɨdɨŋ abalamalama saŋ vɨdɨvɨdɨŋ igumi. \p \v 1 Lɨci Mosesɨ Asɨ Iaue dɨ abami. Hulaŋ iamɨgali Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ iadɨ ciaŋ agasaŋ hɨji vɨdɨvɨdɨŋ ma lamavɨbali uami. Ciaŋ viaŋ abɨben agadɨ avi ma igahɨlavɨbali uami. Lavɨla iadɨ nameŋ abavɨbali uami. Asɨ Iaue nadɨ pɨŋ ma iahalɨ aba abavɨbali uami. \v 2 Lɨci Asɨ Iaue Mosesɨ dɨ abitɨhami. Nama akɨ mɨŋalɨva hɨnidanaŋ uami. Lɨci abami. Viaŋ kɨlɨ lɨmɨ via hɨdahɨda hɨsɨŋ agadɨ mɨŋalɨva hɨnidin uami. \v 3 Lɨci abami. Kɨlɨ lɨmɨ agadɨ fɨli hɨvɨ havalɨnaŋ mɨgam uami. Lɨci Mosesɨ kɨlɨ lɨmɨ agadɨ fɨli havalɨci mɨgami. Havalɨci mɨgavɨla lahu lɨfami. Lɨci Mosesɨ agaŋ nudɨ iga lɨdavɨla haŋɨlami. \v 4 Haŋɨlɨci Asɨ Iaue Mosesɨ dɨ abami. Eke uami. Lahu liji heŋ mɨŋalɨvɨha uami. Lɨci Mosesɨ lahu agadɨ liji heŋ vɨdɨvɨdɨŋ mɨŋalɨvami. Mɨŋalɨvɨci lahu agaŋ cɨhu kɨlɨ lɨmɨ lɨfami. \v 5 Lɨci Asɨ Iaue nudɨ abami. Nama Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ pɨŋ uavɨla hameŋ lɨnaŋ nadɨ ciaŋ agasaŋ hɨji vɨdɨvɨdɨŋ lamavɨla nameŋ abavɨbali uami. Amɨŋ ala aba abavɨbali uami. Asɨ Iaue nudɨ pɨŋ iahalɨ aba abavɨbali uami. Aludɨ iamɨlɨhali Ebɨlam dɨ Aisakɨ dɨ Jekopɨ dɨ Asɨ agaŋ nudɨ pɨŋ iahalɨ aba abavɨbali uami. \p \v 6 La Mosesɨ dɨ cɨhu ala abami. Nadɨ human agadɨ hadi hɨlahɨla muji nadɨ apagaŋ heŋ lamɨnaŋ ivoum uami. Lɨci Asɨ Iaue abami hameŋ ala nudɨ human agadɨ lamɨci ivouci cɨhu ala magɨlɨci ivavemi. Ivaveci igɨci lɨpɨlɨm lɨpɨlɨm agɨlaŋ nudɨ human hɨvɨ vɨkɨla vɨkɨla iaha hɨniavɨmi. \v 7 Lɨci Asɨ Iaue abami. Human nadɨ hadi hɨlahɨla muji nadɨ apagaŋ heŋ cɨhu ala lamɨnaŋ ivoum uami. Lɨci Mosesɨ agaŋ human lamɨci ivouci cɨhu ala magɨlɨci ivaveci igami. Igɨci cɨhu human nudɨ agaŋ huaci lɨmi. Human limu huaci hɨnimi hameŋ ala hɨnimi. \v 8 Lɨci Asɨ Iaue abami. Nadɨ ciaŋ agasaŋ hɨji vɨdɨvɨdɨŋ ma lamavɨci uami. Ha vɨdɨvɨdɨŋ agadɨ abalamɨha uami. Lɨnaŋ nudɨ igavɨla hɨji vɨdɨvɨdɨŋ ma lamavɨci uami. Ha cɨhu nulɨsaŋ vɨdɨvɨdɨŋ mu agadɨ abalamɨnaŋ igavɨla hɨji vɨdɨvɨdɨŋ lamavɨbali uami. \v 9 Vɨdɨvɨdɨŋ ahica agɨladɨ abalamɨnaŋ igavɨla hɨji vɨdɨvɨdɨŋ ma lamavɨci uami. Ha Nailɨ avɨli caba uavɨla avɨli liciavɨla fɨli hɨvɨ mɨŋamɨjiha uami. Mɨŋamɨjinaŋ avɨli mɨŋamɨjibanaŋ agaŋ mɨdɨ lɨfɨbali uami. \p \v 10 Lɨci \x - \xo 4.10 \xo*\xt Jer 1.6\xt*\x* Mosesɨ agaŋ Asɨ Iaue dɨ mavɨn ciaŋ ciaŋ abami. Iadɨ Hekɨlɨ uami. Viaŋ vaka hulaŋ iamɨgali lɨkɨla lɨkɨla hɨvɨ ciaŋ ma abadamin uami. Ciaŋ abɨben aba lɨbavɨhavɨha abadamin uami. Iabi avi nama viaŋ ciaŋ aba aba saŋ abɨnaŋ ala iadɨ sɨbɨsaŋ hameŋ laci ala lɨbali uami. \v 11 Hameŋ abɨci Asɨ Iaue nudɨ abami. Ani agaŋ ciaŋ aba aba saŋ sɨbɨsaŋ lamami uami. Ani lɨdaci hulaŋ sɨbɨsaŋ mumiavɨlalɨ uami. Ani lɨdaci hulaŋ hɨji uavauava lɨhavɨlalɨ uami. Ani lɨdaci hulaŋ lamɨgaŋ cɨhu igasulavɨlalɨ uami. Ani lɨdaci hulaŋ lamɨgaŋ sɨbɨlɨ lɨhavɨlalɨ uami. Ha Asɨ Iaue viaŋ nukeŋ hameŋ lɨlan uami. \v 12 Uha uami. Viaŋ nadɨ ahɨliahua hɨji igudalɨŋ ciaŋ sulɨbanaŋ uami. \v 13 Lɨci Mosesɨ agaŋ Asɨ Iaue dɨ mavɨn ciaŋ ciaŋ abami. Iadɨ Hekɨlɨ uami. Hulaŋ mu igavɨla abɨnaŋ um uami. \v 14 Hameŋ abɨci Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ saŋ igɨvɨ hekɨlɨ hɨniavɨla abami. Nadɨ isana Alon nɨbu Livai hɨdɨlɨ uami. Viaŋ igɨlɨŋ nɨbu ciaŋ huaci sulɨlalɨ uami. Nɨbu nadɨ igɨben aba ci vedi uami. Nadɨ igavɨla nasaŋ hɨjɨŋalɨbali uami. \v 15 Nama abɨdanaŋ nadɨ ciaŋ agadɨ Alon cɨhu nulɨsaŋ tɨbi sulɨbali uami. Viaŋ naludɨ ciaŋ sulasula saŋ ahɨliahua hɨji igudalɨŋ ciaŋ huaci sulɨbalaŋ uami. Naludɨ akuaba akuaba lɨlɨ saŋ abɨben agadɨ hameŋ laci ala lɨhalaŋ uami. \v 16 Nama viaŋ me hɨnihɨni ciaŋ sulɨdanaŋ Alon agaŋ igahɨlahɨla nadɨ ciaŋ agadɨ hulaŋ iamɨgali agɨlasaŋ tɨbi sulɨbali uami. \v 17 Nadɨ kɨlɨ lɨmɨ via hɨdahɨda hɨsɨŋ agadɨ viavɨla uha uami. La kɨlɨ lɨmɨ agadɨ hɨvɨ ala vɨdɨvɨdɨŋ mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ agɨladɨ abalamɨbanaŋ uami. \s Mosesɨ agaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ cɨhu ala vemi. \p \v 18-19 Lɨci Mosesɨ agaŋ Midian fɨli tɨbɨ uavɨla hɨnidaci Asɨ Iaue nudɨ abami. Hulaŋ nadɨ ifɨhɨmɨben aba lɨhavɨmi agɨlaŋ ci haba hɨmavalɨ uami. Nama Isipɨ fɨli tɨbɨ cɨhu huaci ubanaŋ uami. Lɨci Mosesɨ uavɨla abiaganu Jetɨlo dɨ abami. Nama iadɨ huaci valɨnaŋ uavɨla iadɨ hɨdɨlɨ pam agɨladɨ igavin uami. Hanɨbuŋ hɨniavadi ua ci akua haba hɨmavalɨ uami. Lɨci Jetɨlo agaŋ abami. Alia uami. Uavɨla huaci laci hɨnibanaŋ uami. \v 20 Hameŋ abɨci Mosesɨ agaŋ nudɨ abinu dɨdaŋ ninaŋ ahica agɨladɨdaŋ viavɨla sabaŋ donɨki sabɨ hɨvɨ lamami. La kɨlɨ lɨmɨ Asɨ abɨci viavɨla hɨnimi agadɨ avi viavɨla Isipɨ fɨli tɨbɨ saŋ vehavɨmi. \v 21 Vehavɨdaci Asɨ Iaue Mosesɨ dɨ abami. Viaŋ nasaŋ vɨdɨvɨdɨŋ ci iguin uami. Isipɨ fɨli tɨbɨ ua iahuavɨla vɨdɨvɨdɨŋ mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ agɨladɨ abalamɨdanaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ igɨbali uami. Lɨci viaŋ nukeŋ lɨlɨŋ nɨbu iadɨ ciaŋ lulavɨla Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ ma valɨci uavɨbali uami. \v 22 Hameŋ lɨci nama Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agadɨ abɨha uami. Asɨ Iaue nɨbu nameŋ abi aba abɨha uami. Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ iadɨ ninaŋ manɨgali me hɨniavɨlalɨ aba abi aba abɨha uami. \v 23 Nama \x - \xo 4.23 \xo*\xt CV 12.29\xt*\x* abɨnaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ uavɨla iadɨ ibi mɨŋaiahavɨm aba abi aba abɨha uami. Nama iadɨ ciaŋ lulavɨla hulaŋ iamɨgali agɨladɨ ma abɨnaŋ uavɨci ha nadɨ ninaŋ manɨgali agadɨ ifɨhɨmɨben aba abi aba abɨha uami. \p \v 24 Hameŋ abɨci Mosesɨ tamaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ saŋ vehavɨdaci uaiaŋ akape umi. Lɨci hɨfɨlɨ mu hɨvɨ Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ dɨ pɨŋ iahavɨla nudɨ ifɨhɨmɨben aba lɨmi. \v 25 Lɨci Mosesɨ abinu Sipola agaŋ lɨba ilɨŋ daŋ agadɨ viavɨla ninanu dɨ hadi sɨbɨlɨ ihalahami. Ihalahavɨla hadi sɨbɨlɨ agadɨ viavɨla muŋanu Mosesɨ dɨ hɨcɨ sa hɨvɨ lamavɨla abami. Viaŋ lɨlɨŋ aludɨ ninaŋ nagadɨ mɨdɨ mɨgi sadaŋ nama iadɨ hulaŋ aba abɨben uami. \v 26 Lɨci Asɨ Iaue agaŋ Sipola lɨmi agadɨ igavɨla Mosesɨ dɨ valɨci hɨhi hɨnimi. Nudɨ ma ifɨhɨmami. Sipola agaŋ ninanu dɨ hadi sɨbɨlɨ ihalahami agasaŋ igahɨlavɨla abami. Viaŋ lɨlɨŋ mɨdɨ mɨgi sadaŋ Mosesɨ nama iadɨ hulaŋ uami. \p \v 27 Hameŋ abavɨla hɨniavɨdaci Asɨ Iaue agaŋ Alon dɨ abami. Nama fɨli tɨbɨ kɨlɨ humɨsɨ akuaba akuaba apalɨ heŋ uavɨla Mosesɨ dɨ igɨha uami. Lɨci iaha uavɨla halu Asɨ hɨniadami heŋ imanu dɨ igavɨla nudɨ mɨhum iavami. \v 28 Lɨci Asɨ Iaue akuaba akuaba ciaŋ Mosesɨ dɨ abami agadɨ isanu Alon dɨ tɨbi sulami. Vɨdɨvɨdɨŋ mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ abalamalama saŋ abami agɨlasaŋ avi sulami. \v 29 Sula fɨhalavɨla Mosesɨ hula Alon hula Isipɨ fɨli tɨbɨ vehavɨmi. Vevɨla Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ hulaŋ hekɨlɨ hekɨlɨ agɨladɨ likɨla via mɨgudɨbavɨmi. \v 30 Mɨgudɨbavɨla Alon agaŋ Asɨ Iaue Mosesɨ dɨ abami agadɨ nulɨdɨ cɨhu tɨbi sulami. Sulasula vɨdɨvɨdɨŋ mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ agɨladɨ hulaŋ iamɨgali agɨlasaŋ abalamami. Abalamɨdaci igavɨmi. \v 31 Lavɨla Asɨ Iaue saŋ hɨji vɨdɨvɨdɨŋ lamavɨmi. La hɨji nameŋ igahɨlavɨmi. O uavɨmi. Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ aludɨ sɨbɨlɨ lamavɨlalɨ agadɨ Asɨ Iaue agaŋ ci igɨlalɨ uavɨmi. Iga iga alusaŋ hɨji lamalama hɨnidi uavɨmi. Lavɨla Asɨ Iaue dɨ ibi mɨŋaiahɨben aba hali lɨbuhɨlavɨla fɨli mɨgalɨfɨlɨbavɨmi. \c 5 \s Mosesɨ hula Alon hula Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agadɨ igɨben aba uavɨmi. \p \v 1 La hɨnimitavɨla Mosesɨ hula Alon hula Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agadɨ igɨben aba uavɨmi. Uavɨla abavɨmi. Asɨ Iaue nɨbu Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ aludɨ Asɨ uavɨmi. Nɨbu nameŋ abalɨ uavɨmi. Iadɨ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ valɨnaŋ fɨli tɨbɨ kɨlɨ humɨsɨ akuaba akuaba apalɨ heŋ uavɨm aba abalɨ uavɨmi. Uavɨla iadɨ ibi mɨŋaiahaiaha sɨmɨŋ hekɨlɨ hɨlanavɨm aba abalɨ uavɨmi. \v 2 Lɨhavɨci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ abami. Asɨ Iaue ha ani uami. Viaŋ akɨ saŋ nudɨ ciaŋ agadɨ igahɨlavɨla Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ naludɨ valɨlɨŋ ubalaŋ uami. Viaŋ Asɨ Iaue dɨ ma igɨlan uami. Hameŋ sadaŋ viaŋ naludɨ ma valɨlɨŋ ubalaŋ uami. \v 3 Lɨci Mosesɨ hula Alon hula nudɨ abavɨmi. Ibɨlu ciaŋ hɨsɨŋ aludɨ Asɨ agaŋ aludɨ pɨŋ iahalɨ uavɨmi. Hameŋ sadaŋ alaŋ fɨli tɨbɨ kɨlɨ humɨsɨ akuaba akuaba apalɨ heŋ uben aba lɨlu uavɨmi. Uavɨla anihuliŋ me hɨvɨ sɨhɨm sabaŋ ifɨhɨmavɨla hɨlahɨla aludɨ Asɨ Iaue saŋ sagalɨ igubalu uavɨmi. Nama aludɨ huaci valɨnaŋ uvɨlu uavɨmi. Alaŋ hameŋ ma lɨmɨli ha Asɨ Iaue alusaŋ hɨmuhɨmu hekɨlɨ igubali akua uavɨmi. Ua sagaŋ hɨsɨŋ hulaŋ limu hɨhɨle agɨladɨ valɨci alusaŋ sagaŋ vevɨla aludɨ ifɨhɨmavɨbali akua uavɨmi. \v 4 Lɨhavɨci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ Mosesɨ dɨdaŋ Alon dɨdaŋ abami. Namɨlaŋ ahica akɨ saŋ lɨlaŋ hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ iadɨ sibɨla agadɨ valɨben aba lɨhavadi uami. Namɨlaŋ ahica sibɨla saŋ uhalaŋ uami. \v 5 Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ namɨlaŋ hulaŋ iamɨgali hɨdɨlɨ hekɨlɨ uami. Ahica namɨlaŋ lɨlaŋ sibɨla ci valavadi uami. \v 6 La mɨhiŋ hadɨhu laci ala Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ nudɨ hɨmamɨgɨlɨ daŋ agɨladɨdaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ limu hɨhɨle sibɨla migɨlavɨhadami agɨladɨdaŋ abami. \v 7 Iabi namɨlaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlasaŋ mɨda asɨŋ culɨ culɨ me agɨladɨ vivi igudalaŋ fɨli caŋ daŋ eŋala eŋala avɨŋ hɨvɨ lamavɨdaci lɨhuavadi uami. Lɨhuavɨdaci lɨba kum kum me ulaŋ hafihafi hɨsɨŋ agɨladɨ vihavadi uami. Amɨli anihuliŋ nulɨsaŋ mɨda asɨŋ culɨ culɨ me agɨladɨ igumɨlaŋ uami. Vana nɨbɨlaŋ nukeŋ uavɨla mɨda asɨŋ culɨ culɨ me agɨladɨ vihavɨbali uami. \v 8 Agadɨ ala namɨlaŋ nulɨdɨ vameba vivi saŋ abɨdalaŋ vihavɨlalɨ hameŋ laci ala abɨdalaŋ vihavɨm uami. Ihɨlu lavavɨla sɨhɨvia ma vihavɨci lɨba kum me agɨlaŋ tɨbɨ mɨgavɨmɨdɨ uami. Nɨbɨlaŋ hulaŋ iamɨgali ihɨlu putɨ sadaŋ nameŋ abavi uami. Aludɨ valɨnaŋ uavɨla sɨhɨm sabaŋ viavɨla aludɨ Asɨ saŋ sagalɨ hɨlahɨla igubalu aba abavi uami. \v 9 Manɨgali agaŋ hɨji nameŋ lamavɨla abami. Nulɨsaŋ sibɨla hekɨlɨ hekɨlɨ mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ agɨladɨ igudalaŋ vihavɨm uami. Hameŋ lɨdalaŋ sibɨla vivi analɨ ciaŋ agasaŋ ma igahɨlavɨbali uami. \p \v 10 Lɨci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ hulaŋ hɨmamɨgɨlɨ daŋ agɨlaŋ hula Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ limu hɨhɨle sibɨla migɨlavɨhadami agɨlaŋ hula uavɨla Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ abavɨmi. Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ aludɨ nameŋ abi uavɨmi. Hulaŋ iamɨgali agɨlasaŋ mɨda asɨŋ culɨ culɨ me agɨladɨ igumɨlaŋ aba abi uavɨmi. \v 11 Nɨbɨlaŋ nukeŋ nukeŋ uavɨla mɨda asɨŋ culɨ culɨ me agɨladɨ likɨlavɨla vavehavɨm aba abi uavɨmi. Agadɨ ala namɨlaŋ nulɨdɨ vameba vivi saŋ abɨdalaŋ vihavɨlalɨ hameŋ laci ala vihavɨm aba abi uavɨmi. Ihɨlu lavavɨla sɨhɨvia ma vihavɨci lɨba kum kum me agɨlaŋ tɨbɨ mɨgavɨmɨdɨ aba abi uavɨmi. \v 12 Lɨhavɨci Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ mu hɨvɨ mu hɨvɨ uu mɨda asɨŋ culɨ culɨ me agɨladɨ likɨlavɨmi. \v 13 Lɨhavɨdaci hulaŋ hɨmamɨgɨlɨ daŋ agɨlaŋ nulɨdɨ aba lɨbɨsɨlɨvavɨla abavɨmi. Vaka mɨda asɨŋ culɨ culɨ me agɨladɨ uaiaŋ pabiŋ pabiŋ igudamɨli lɨba kum me vihadamɨlaŋ hameŋ laci ala vihalaŋ uavɨmi. \v 14 Lavɨla Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ hulaŋ hɨmamɨgɨlɨ daŋ agɨlaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ limu hɨhɨle sibɨla migɨlavɨhadami agɨladɨ ifavɨmi. Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ lɨbɨmɨŋavɨmi agadɨ ala cɨhu ala uavɨla nulɨdɨ ifavɨmi. Ifu ifu abavɨmi. Akɨ saŋ sibɨla vaka vihadamɨlaŋ hameŋ ma vilaŋ uavɨmi. Amɨli anihuliŋ sibɨla vidalaŋ lɨba kum me agɨlaŋ tɨbɨ mɨgavalɨ uavɨmi. Iabi avi hameŋ ala tɨbɨ mɨgavadi uavɨmi. \p \v 15 Lɨhavɨci Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ limu hɨhɨle sibɨla migɨlavɨhadami agɨlaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agadɨ pɨŋ uavɨla mavɨn ciaŋ ciaŋ abavɨmi. Alaŋ nadɨ sibɨla hɨsɨŋ uavɨmi. Nama aludɨ akɨ saŋ hameŋ lɨnaŋ uavɨmi. \v 16 Mɨda asɨŋ culɨ culɨ me agɨladɨ alusaŋ ma iguaviemi uavɨmi. La lɨba kum me ulaŋ hafihafi hɨsɨŋ agɨladɨ akape vihalaŋ aba abavɨla aludɨ ifaviemi uavɨmi. Hameŋ lɨhaviemi ala vɨhɨlɨ agaŋ nadɨ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ hɨvɨ hɨni uavɨmi. \v 17 Lɨhavɨci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ nulɨdɨ abami. Namɨlaŋ ihɨlu putɨ putɨ hulaŋ iamɨgali sadaŋ nameŋ abɨlalaŋ uami. Aludɨ valɨlaŋ uavɨla Asɨ Iaue saŋ sɨhɨm sabaŋ viavɨla sagalɨ hɨlɨbalu aba abɨlalaŋ uami. \v 18-19 Alialaŋ uami. Namɨlaŋ sibɨla saŋ cɨhu ala uhalaŋ uami. Nɨbɨlaŋ mɨda asɨŋ culɨ culɨ me agɨladɨ nalusaŋ ma iguavɨbali uami. Agadɨ ala nɨbɨlaŋ lɨba kum me ulaŋ hafihafi hɨsɨŋ agɨladɨ vameba vivi saŋ abavɨci ha hameŋ laci ala vihalaŋ uami. Lɨba kum me ulaŋ hafihafi hɨsɨŋ agɨladɨ uaiaŋ pabiŋ pabiŋ hɨvɨ hulaŋ hɨtɨŋ hɨtɨŋ naludɨ vameba vivi saŋ abavɨci hɨlihɨli hameŋ laci ala vihalaŋ uami. Lɨba kum me ulaŋ hafihafi hɨsɨŋ agɨlaŋ tɨbɨ mɨgavɨmɨdɨ uami. Hameŋ abɨci Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ limu hɨhɨle sibɨla migɨlavɨhadami agɨlaŋ cɨhu hɨji lamavɨla abavɨmi. Alaŋ vɨhɨlɨ hekɨlɨ igɨbalu uavɨmi. \v 20 La Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agadɨ valavɨla uavɨmi. Uavɨla igavɨci Mosesɨ hula Alon hula nulɨdɨ igɨben aba ve lagulama hɨniavɨmi. \v 21 Lɨhavɨci Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ limu hɨhɨle sibɨla migɨlavɨhadami agɨlaŋ nulɨdɨ abavɨmi. Asɨ Iaue agaŋ naludɨ sɨbɨlɨ lamɨbali uavɨmi. Namɨlaŋ lɨlaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ hula hulaŋ nusaŋ hɨji igu igu hɨsɨŋ agɨlaŋ hula aludɨ igavɨci alaŋ hulaŋ hugɨ daŋ me hɨnidamɨli aludɨ ifɨhɨmavɨbali uavɨmi. \s Mosesɨ agaŋ Asɨ saŋ humɨgaŋ vɨhɨlɨ viavɨla aba aba hɨnimi. \p \v 22 Lɨhavɨci Mosesɨ cɨhu uavɨla Asɨ Iaue dɨ abami. Iadɨ Hekɨlɨ uami. Nama akɨ saŋ nadɨ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ sɨbɨlɨ lamɨnaŋ uami. Iadɨ avi akɨ saŋ abɨnaŋ neŋ vecin uami. \v 23 Vevɨla Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agasaŋ nadɨ ciaŋ agadɨ tɨbi sulɨlan uami. Hɨdɨlɨ maha sulɨdalɨŋ nɨbu nadɨ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ sɨbɨlɨ lamɨlalɨ uami. Agadɨ ala nama nulɨdɨ ahɨliahuiahu saŋ akuaba cɨki avi ma lɨnaŋ igin uami. \c 6 \p \v 1 Lɨci Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ dɨ abami. Amɨli anihuliŋ viaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agadɨ akuaba akuaba lɨben agadɨ igɨbanaŋ uami. Iadɨ nukeŋ vɨdɨvɨdɨŋ hɨvɨ lɨlɨŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ naludɨ valɨci ubalaŋ uami. Viaŋ nukeŋ lɨlɨŋ naludɨ lahuci Isipɨ fɨli tɨbɨ agadɨ vala ubalaŋ uami. \s Asɨ agaŋ Mosesɨ dɨ cɨhu abami. \p \v 2 Lavɨla \x - \xo 6.2-3 \xo*\xt HM 17.1, 28.3, 35.11, CV 3.13-15\xt*\x* Asɨ agaŋ Mosesɨ dɨ cɨhu ala abami. Viaŋ nukeŋ Asɨ Iaue uami. \v 3 Viaŋ Ebɨlam dɨ Aisakɨ dɨ Jekopɨ dɨ pɨŋ iahavɨla nulɨdɨ abamin uami. Viaŋ Asɨ vɨdɨvɨdɨŋ hekɨlɨ daŋ aba abamin uami. Agadɨ ala viaŋ nulɨdɨ ma haiabɨla iaha abamin uami. Iadɨ ibi Iaue aba ma abamin uami. \v 4 Viaŋ ciaŋ mɨguavɨla nulɨdɨ nameŋ abamin uami. Kenan fɨli tɨbɨ heŋ ihɨlɨŋ hɨnihɨni hɨdɨlalaŋ agadɨ nalusaŋ iguben aba abamin uami. \v 5 Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ lɨhavɨdaci Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ lɨmɨn sɨbɨlɨ ulaŋ hɨvɨ me hɨnihɨni ilɨha ilɨha ula ula aba aba hɨniavɨlalɨ agadɨ ci igahɨlin uami. Igahɨlavɨla viaŋ ciaŋ mɨguavɨla abamin agasaŋ hɨji igahɨlin uami. \v 6 Hameŋ sadaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ abɨha uami. Asɨ Iaue agaŋ nameŋ abi aba abɨha uami. Viaŋ nukeŋ Asɨ Iaue aba abi aba abɨha uami. Namɨlaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ lɨhu hɨvɨ hɨnihɨni sibɨla hekɨlɨ hekɨlɨ vivi vɨhɨlɨfulɨfu hɨnilalaŋ aba abi aba abɨha uami. Agadɨ ala mu tɨbɨ viaŋ lɨlɨŋ namɨlaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ agadɨ vala uavɨla nulɨdɨ lɨhu hɨvɨ ma hɨnibalaŋ aba abi aba abɨha uami. Namɨlaŋ lɨmɨn sɨbɨlɨ ulaŋ hɨvɨ me hɨnidalaŋ viaŋ naludɨ likɨla viavɨla lamɨlɨŋ huaci hɨnibalaŋ aba abi aba abɨha uami. Viaŋ naludɨ ahɨliahuavɨla iadɨ vɨdɨvɨdɨŋ hɨvɨ nulɨdɨ sɨbɨlɨ lamɨben aba abi aba abɨha uami. Lɨlɨŋ namɨlaŋ nulɨdɨ lɨhu hɨvɨ ma hɨnibalaŋ aba abi aba abɨha uami. \v 7 Viaŋ lɨlɨŋ namɨlaŋ iadɨ nukeŋ hulaŋ iamɨgali hɨnibalaŋ aba abi aba abɨha uami. Hɨnidalaŋ viaŋ naludɨ nukeŋ Asɨ hɨniben aba abi aba abɨha uami. Namɨlaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ lɨhu hɨvɨ hɨnihɨni sibɨla hekɨlɨ hekɨlɨ vivi vɨhɨlɨfulɨfu hɨnilalaŋ aba abi aba abɨha uami. Agadɨ ala mu tɨbɨ viaŋ lɨlɨŋ namɨlaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ agadɨ vala uavɨla nulɨdɨ lɨhu hɨvɨ ma hɨnibalaŋ aba abi aba abɨha uami. Hameŋ lɨben agadɨ igavɨla abɨbalaŋ aba abi aba abɨha uami. Asɨ Iaue nɨbu ala aludɨ Asɨ aba abɨbalaŋ aba abi aba abɨha uami. \v 8 Vaka viaŋ ciaŋ mɨguavɨla fɨli tɨbɨ Ebɨlam saŋ iguben aba nudɨ abamin aba abi aba abɨha uami. Aisakɨ dɨdaŋ Jekopɨ dɨdaŋ avi abamin aba abi aba abɨha uami. Viaŋ naludɨ likɨla via uavɨla fɨli tɨbɨ ciaŋ mɨguavɨla abamin heŋ ala lamɨben aba abi aba abɨha uami. Lɨlɨŋ fɨli tɨbɨ agaŋ naludɨ nukeŋ fɨli tɨbɨ hɨnibali aba abi aba abɨha uami. Viaŋ Asɨ Iaue aba abi aba abɨha uami. \v 9 Lɨci Mosesɨ agaŋ ciaŋ agadɨ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlasaŋ sulami. Sulɨdaci nudɨ ciaŋ agadɨ ma igahɨlavɨmi. Sibɨla hekɨlɨ hekɨlɨ vihavɨhadami sadaŋ nulɨdɨ hɨji hɨmahɨma saŋ pam lɨhavɨmi. \p \v 10 Lɨhavɨdaci Asɨ Iaue Mosesɨ dɨ abami. \v 11 Nama Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agadɨ pɨŋ uavɨla abɨnaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ valɨci nudɨ fɨli tɨbɨ agadɨ vala uavɨbali uami. \v 12 Hameŋ abɨci Mosesɨ cɨhu hɨbɨŋ abami. Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ iadɨ ciaŋ ma igahɨlavɨlalɨ uami. Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ avi iadɨ ciaŋ ma igahɨlɨbali akua uami. Iadɨ sɨbɨsaŋ vɨhɨlɨ lɨdaci ciaŋ sɨhɨvia ma abɨlan uami. \v 13 Hameŋ abɨci cɨhu Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ dɨdaŋ Alon dɨdaŋ abami. Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨdaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agadɨdaŋ abɨhalaŋ uami. Asɨ Iaue aludɨ nameŋ abi aba abɨhalaŋ uami. Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ likɨla via Isipɨ fɨli tɨbɨ agadɨ valavɨla uhalaŋ aba abi aba abɨhalaŋ uami. \s Mosesɨ dɨ Alon dɨ hɨdɨlɨ pam agɨladɨ ibi \p \v 14 Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ latɨhavɨla hɨdɨlɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ hɨniavɨhadami. Hɨnihɨni hulaŋ latɨhiŋ hɨtɨŋ hɨtɨŋ agɨlaŋ manɨgali daŋ hɨniavɨhadami. Jekopɨ dɨ ninanu Cimegeŋ nɨbu Luben. Luben dɨ ninadinu agɨladɨ ibi nameŋ. Mu Hanokɨ. Mu Palu. Mu Hesɨlon. Mu Kalɨmi. Nɨbɨlaŋ Luben hɨdɨlɨ hɨvɨ iaha habɨlavɨla manɨgali hɨtɨŋ hɨtɨŋ daŋ hɨniavɨhadami. \v 15 Jekopɨ dɨ ninanu Iagɨveŋ nɨbu Simeon. Simeon dɨ ninadinu agɨladɨ ibi nameŋ. Mu Jemuelɨ. Mu Jamin. Mu Ohatɨ. Mu Jakin. Mu Sohalɨ. Mu Saulɨ. Saulɨ iamɨnu nɨbu Kenan hɨdɨlɨ. Nɨbɨlaŋ Simeon hɨdɨlɨ hɨvɨ iahavɨla habɨlavɨmi. \v 16 Jekopɨ \x - \xo 6.16-19 \xo*\xt Nam 3.17-20, 26.57-58, 1 Sto 6.16-19\xt*\x* dɨ ninanu Alɨkegeŋ nɨbu Livai. Livai dɨ ninadinu agɨladɨ ibi nameŋ. Mu Gelɨson. Mu Kohatɨ. Mu Melali. Livai dɨ hualɨ lugɨlavɨci ua 137 iahɨci hɨmami. Nulɨdɨ ninadinɨlu ajihalinɨlu agɨladɨ ibi nameŋ. \v 17 Gelɨson dɨ ninadinu ahica. Mu Lipɨni. Mu Simei. Nɨbɨlaŋ Gelɨson hɨdɨlɨ hɨvɨ iahavɨla habɨlavɨmi. \v 18 Kohatɨ dɨ ninadinu agɨladɨ ibi nameŋ. Mu Amɨlam. Mu Isɨhalɨ. Mu Hebɨlon. Mu Usielɨ. Kohatɨ dɨ hualɨ lugɨlavɨci ua 133 iahɨci hɨmami. \v 19 Melali dɨ ninadinu ahica. Mu Maheli. Mu Musi. Nɨbɨlaŋ Livai hɨdɨlɨ hɨvɨ iahavɨla habɨlavɨmi. \v 20 Amɨlam agaŋ iaganu dɨ nadinu humɨgaŋ pam hɨsɨŋ iahuinu Jokebetɨ dɨ sabimi. Lɨci Jokebetɨ agaŋ Alon dɨdaŋ Mosesɨ dɨdaŋ huhɨlami. Lɨci Amɨlam dɨ hualɨ lugɨlavɨci ua 137 iahɨci hɨmami. \v 21 Isɨhalɨ dɨ ninadinu agɨladɨ ibi nameŋ. Mu Kola. Mu Nefekɨ. Mu Sikɨli. \v 22 Usielɨ dɨ ninadinu agɨladɨ ibi nameŋ. Mu Misaelɨ. Mu Elɨsafan. Mu Sitɨli. \v 23 Aminadapɨ dɨ ninanadinu agɨladɨ ibi nameŋ. Mu Nason. Nudɨ nadinu humɨgaŋ pam Eliseba. Alon agaŋ Eliseba dɨ sabimi. Sabici ninaŋ limu ahica limu ahica huhɨlami. Mu Nadapɨ. Mu Abihu. Mu Eleasalɨ. Mu Itamalɨ. \v 24 Kola dɨ ninadinu agɨladɨ ibi nameŋ. Mu Asilɨ. Mu Elɨkana. Mu Abiasapɨ. Nɨbɨlaŋ Kola hɨdɨlɨ hɨvɨ iahavɨla habɨlavɨmi. \v 25 Alon dɨ ninanu Eleasalɨ agaŋ Putielɨ dɨ nadi mu agadɨ sabimi. Sabiavɨla hɨniavɨci ninaŋ Finiasɨ dɨ huhɨlami. Hulaŋ agɨlaŋ Livai hɨdɨlɨ hulaŋ latɨhiŋ agɨladɨ manɨgali hɨniavɨhadami. \p \v 26 Alon hula Mosesɨ hula nɨbɨlaŋ Livai hɨdɨlɨ agɨladɨ latɨhiŋ sadaŋ Asɨ Iaue agaŋ nulɨdɨ abami. Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ latɨhiŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ hɨniavɨlalɨ agɨladɨ ahica namɨlaŋ nulɨdɨ likɨla via pam lamavɨla via uhalaŋ uami. \v 27 Lɨci hulaŋ ahica agɨlaŋ ala Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agadɨ abavɨmi. Nama Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ valɨnaŋ uavɨm uavɨmi. \s Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ sadaŋ Alon sadaŋ ciaŋ igumi. \p \v 28 Mosesɨ agaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨnidaci Asɨ Iaue nudɨ abami. \v 29 Viaŋ nukeŋ Asɨ Iaue uami. Iadɨ ciaŋ nasaŋ iguadin agadɨ via uavɨla Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agasaŋ sulɨha uami. \v 30 Lɨci Mosesɨ agaŋ Asɨ Iaue dɨ abami. Nama iadɨ igɨlanaŋ uami. Iadɨ sɨbɨsaŋ vɨhɨlɨ lɨdaci ciaŋ sɨhɨvia ma abɨlan uami. Hameŋ sadaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ iadɨ ciaŋ ma akua igahɨlɨbali uami. \c 7 \p \v 1 Hameŋ abɨci Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ dɨ abami. Ci igɨnaŋ uami. Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ nadɨ igɨci nama viaŋ me hɨnibanaŋ uami. Nadɨ isana Alon nɨbu ciaŋ igalahalaha hɨsɨŋ me hɨnihɨni nadɨ ciaŋ agadɨ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agasaŋ tɨbi sulɨbali uami. \v 2 Akuaba akuaba ciaŋ mu mu nadɨ abadin agadɨ uavɨla Alon dɨ abɨha uami. Lɨnaŋ nɨbu Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agadɨ abɨci Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ valɨci nudɨ fɨli tɨbɨ agadɨ vala uavɨm uami. \v 3 Agadɨ \x - \xo 7.3 \xo*\xt HJL 7.36\xt*\x* ala viaŋ nukeŋ lɨlɨŋ nɨbu iadɨ ciaŋ lulɨbali uami. Lulɨci viaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ heŋ vɨdɨvɨdɨŋ mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ abalamɨben uami. Abalamɨdalɨŋ iga iga i aba abavɨbali uami. \v 4 Agadɨ ala nɨbu nadɨ ciaŋ ma igahɨlɨbali uami. Lɨci viaŋ iadɨ vɨdɨvɨdɨŋ hɨvɨ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ sɨbɨlɨ lamɨben uami. Lavɨla iadɨ hulaŋ iamɨgali Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ likɨlɨben uami. Lɨlɨŋ nɨbɨlaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ agadɨ sɨkasɨkan vala uavɨbali uami. \v 5 Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ sɨbɨlɨ lamɨben uami. Sɨbɨlɨ lamavɨla Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ likɨlɨlɨŋ nɨbɨlaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ agadɨ sɨkasɨkan vala uavɨbali uami. Vala uavɨdaci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ igavɨla abavɨbali uami. O aba abavɨbali uami. Ha Asɨ Iaue nukeŋ lɨci uavadi aba abavɨbali uami. \v 6 Lɨci Mosesɨ hula Alon hula Asɨ Iaue abami hameŋ laci ala lɨhavɨmi. \v 7 Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agadɨ pɨŋ ua iahuavɨmi hadɨhu Mosesɨ dɨ hualɨ lugɨlavɨci ua 80 iahami. Alon dɨ hualɨ agadɨ lugɨlavɨci ua 83 iahami. \s Alon nudɨ kɨlɨ lɨmɨ via hɨdahɨda hɨsɨŋ agadɨ havalɨci mɨgavɨla lahu lɨfami. \p \v 8 Lɨci Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ dɨdaŋ Alon dɨdaŋ abami. \v 9 Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ naludɨ nameŋ abɨbali uami. Vɨdɨvɨdɨŋ abalamɨhalaŋ aba abɨbali uami. Hameŋ abɨci nama Alon dɨ abɨha uami. Nadɨ kɨlɨ lɨmɨ via hɨdahɨda hɨsɨŋ agadɨ fɨli hɨvɨ havalɨnaŋ mɨgam aba abɨha uami. Manɨgali agaŋ igasulɨdaci kɨlɨ lɨmɨ agadɨ havalɨnaŋ mɨgam aba abɨha uami. Hameŋ lɨnaŋ kɨlɨ lɨmɨ agaŋ lahu lɨfɨbali aba abɨha uami. \v 10 Lɨci Mosesɨ hula Alon hula manɨgali agadɨ pɨŋ uavɨmi. Uavɨla Asɨ Iaue abami hameŋ laci ala lɨhavɨmi. Manɨgali agaŋ hulaŋ nusaŋ hɨji igu igu hɨsɨŋ agɨlaŋ hula ahuata hameŋ igasulavɨdaci Alon agaŋ kɨlɨ lɨmɨ via hɨdahɨda hɨsɨŋ agadɨ fɨli hɨvɨ havalɨci mɨgavɨla lahu lɨfami. \v 11 Lɨci manɨgali agaŋ igavɨla nudɨ hulaŋ hɨji hutesɨ daŋ agɨladɨdaŋ hulaŋ hau hubɨla hubɨla hɨsɨŋ agɨladɨdaŋ abɨci nudɨ pɨŋ vehavɨmi. Vevɨla nulɨdɨ mugɨluŋ agɨladɨ ibi luvɨla luvɨla Alon lɨmi hameŋ laci ala lɨhavɨmi. \v 12 Nulɨdɨ kɨlɨ lɨmɨ via hɨdahɨda hɨsɨŋ agɨladɨ fɨli hɨvɨ havalavɨci mɨgavɨla lahu lɨfavɨmi. Lɨhavɨci Alon dɨ lahu agaŋ nulɨdɨ lahu agɨladɨ iavaiava hɨlɨvami. \v 13 Hameŋ lɨci ala manɨgali agadɨ hɨji humɨgaŋ ma iahami. Lɨci Mosesɨ dɨ ciaŋ agadɨdaŋ Alon dɨ ciaŋ agadɨdaŋ ma igahɨlami. Asɨ Iaue abami hameŋ laci ala lɨmi.\fig Alon agaŋ kɨlɨ lɨmɨ via hɨdahɨda hɨsɨŋ agadɨ fɨli hɨvɨ havalɨci mɨgavɨla lahu lɨfami.|src="C-026.jpg" size="col" copy="NTM" ref="7.10"\fig* \s Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ avɨli agɨlaŋ mɨdɨ lɨfavɨbali agasaŋ abami. \p \v 14 Lɨci Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ dɨ abami. Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ iadɨ lɨhu hɨvɨ ma hɨnilalɨ uami. Hameŋ sadaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ ma valɨci uavɨbali uami. \v 15 Ci igɨnaŋ uami. Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ cimɨdaŋ cimɨdaŋ Nailɨ avɨli caba ulalɨ uami. Hameŋ sadaŋ nama cimɨdaŋ sɨbaŋ nadɨ kɨlɨ lɨmɨ via hɨdahɨda hɨsɨŋ agadɨ viavɨla avɨli caba heŋ uavɨla manɨgali agasaŋ makamɨŋa hɨniha uami. \v 16 Hɨnidanaŋ veci nameŋ abɨha uami. Alaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨsɨŋ aba abɨha uami. Aludɨ Asɨ Iaue agaŋ iadɨ abɨci ven aba abɨha uami. Nɨbu nadɨ abi aba abɨha uami. Iadɨ hulaŋ iamɨgali valɨnaŋ fɨli tɨbɨ kɨlɨ humɨsɨ akuaba akuaba apalɨ heŋ uavɨla iadɨ ibi mɨŋaiahavɨm aba abi aba abɨha uami. Viaŋ nadɨ hameŋ abɨlɨŋ ala nama iadɨ ciaŋ ma igahɨlɨlanaŋ aba abi aba abɨha uami. \v 17-18 Viaŋ \x - \xo 7.17-18 \xo*\xt CHL 16.4\xt*\x* kɨlɨ lɨmɨ via hɨdahɨda hɨsɨŋ agadɨ hɨvɨ lɨlɨŋ avɨli agaŋ mɨdɨ lɨfɨbali aba abi aba abɨha uami. Mɨdɨ lɨfɨci hehɨlaŋ agɨlaŋ haba hɨmavɨbali aba abi aba abɨha uami. Haba hɨmavɨci avɨli agaŋ avi mutu hɨsi lɨbali aba abi aba abɨha uami. Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ avi avɨli agadɨ nana saŋ valavɨbali aba abi aba abɨha uami. Viaŋ akuaba akuaba lɨlɨŋ igavɨla abɨbanaŋ aba abi aba abɨha uami. O Asɨ Iaue nɨbu Asɨ amɨŋ sɨbaŋ aba abɨbanaŋ aba abi aba abɨha uami. \v 19 Lavɨla Mosesɨ dɨ cɨhu ala abami. Nama Alon dɨ abɨha uami. Nadɨ kɨlɨ lɨmɨ via hɨdahɨda hɨsɨŋ agadɨ viavɨla atɨ lamalama udanaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ avɨli hekɨlɨ hekɨlɨ agɨlaŋ avɨli makaŋ hekɨlɨ hekɨlɨ agɨlaŋ mɨdɨ lɨfavɨm aba abɨha uami. Idu hekɨlɨ hekɨlɨ agɨlaŋ idu cɨki cɨki agɨlaŋ mɨdɨ lɨfavɨm aba abɨha uami. Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ avɨli sɨkasɨkan sɨbɨlɨ lavɨla mɨdɨ pam lɨfavɨm aba abɨha uami. Avɨli kɨlɨ hunaŋ lɨba hunaŋ hɨvɨ hɨniavɨbali agɨlaŋ avi mɨdɨ lɨfavɨm aba abɨha uami. \v 20 Lɨci manɨgali agaŋ hulaŋ nusaŋ hɨji igu igu hɨsɨŋ agɨlaŋ hula igasulavɨdaci Mosesɨ hula Alon hula Asɨ Iaue abami hameŋ laci ala lɨhavɨmi. Alon nudɨ kɨlɨ lɨmɨ via hɨdahɨda hɨsɨŋ agadɨ mɨŋaiaha Nailɨ avɨli agadɨ ifɨci mɨdɨ lɨfami. \v 21 Lɨci hehɨlaŋ akuaba akuaba agɨlaŋ haba hɨmavɨmi. Avɨli agɨlaŋ avi mutu hɨsi lɨhavɨmi. Lɨhavɨci hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ avɨli agɨladɨ nana saŋ lɨhavɨmi ala hɨma. Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ avɨli agɨlaŋ sɨkasɨkan mɨdɨ lɨfavɨmi. \v 22 Lɨhavɨci hulaŋ hau hubɨla hubɨla hɨsɨŋ agɨlaŋ vevɨla nulɨdɨ mugɨluŋ agɨladɨ ibi luvɨla luvɨla Alon lɨmi hameŋ laci ala lɨhavɨmi. Lɨhavɨci manɨgali agaŋ Mosesɨ dɨ ciaŋ agadɨdaŋ Alon dɨ ciaŋ agadɨdaŋ ma igahɨladami. Lɨdɨŋ nulɨdɨ ciaŋ agadɨ luladami. Asɨ Iaue abami hameŋ ala lɨmi. \v 23 Manɨgali agaŋ nudɨ ulaŋ hɨvɨ uavɨla akuaba akuaba iahami agasaŋ hɨji ma lamami. \v 24 Lɨci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ Nailɨ avɨli agadɨ nɨben aba lɨhavɨmi ala hɨma. La avɨli caba heŋ avɨli sɨmɨ tulɨ mu mu mavavɨmi. Mavavɨla heŋ navɨmi. \v 25 Nailɨ avɨli agaŋ sɨbɨlɨ lavɨla hɨnidaci uaiaŋ human limu fɨhala human limu pabiŋ cɨjɨŋ umi. \c 8 \s Asɨ Iaue agaŋ abɨci sulɨ agɨlaŋ iahavɨmi. \p \v 1 Lɨci Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ dɨ cɨhu ala abami. Nama manɨgali dɨ pɨŋ uavɨla nudɨ nameŋ abɨha uami. Asɨ Iaue nameŋ abi aba abɨha uami. Iadɨ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ valɨnaŋ uavɨla iadɨ ibi mɨŋaiahavɨm aba abi aba abɨha uami. \v 2 Ma valɨnaŋ uavɨci ha viaŋ abɨlɨŋ sulɨ agɨlaŋ uavɨla nadɨ fɨli tɨbɨ agadɨ sɨkasɨkan sɨbɨlɨ lamavɨbali aba abi aba abɨha uami. \v 3 Sulɨ agɨlaŋ Nailɨ avɨli heŋ mɨla fɨhalavɨbali aba abi aba abɨha uami. Lavɨla avɨli agadɨ valavɨla cɨhu nadɨ ulaŋ hekɨlɨ agasaŋ uavɨbali aba abi aba abɨha uami. Nadɨ ani hɨnihɨni hɨsɨŋ uvɨ heŋ ivouavɨbali aba abi aba abɨha uami. Nadɨ vadɨm ani hɨsɨva hɨsɨva hɨsɨŋ heŋ avi iahuavɨbali aba abi aba abɨha uami. Hulaŋ nasaŋ hɨji igu igu hɨsɨŋ agɨladɨ ulaŋ heŋ ivouavɨbali aba abi aba abɨha uami. Nadɨ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ ulaŋ hɨvɨ ivouavɨbali aba abi aba abɨha uami. Hɨlanana uvɨ hɨvɨ ivouavɨbali aba abi aba abɨha uami. Maci eŋala eŋala hunaŋ mɨsɨn hɨvɨ avi mɨguavɨbali aba abi aba abɨha uami. \v 4 Nadɨ hadipɨlɨ hɨvɨ havala havala iahuavɨbali aba abi aba abɨha uami. Hulaŋ nasaŋ hɨji igu igu hɨsɨŋ agɨladɨ hadipɨlɨ hɨvɨ havala havala iahuavɨbali aba abi aba abɨha uami. Nadɨ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ hadipɨlɨ hɨvɨ avi havala havala iahuavɨbali aba abi aba abɨha uami. \p \v 5 Lavɨla Mosesɨ dɨ cɨhu ala abami. Alon dɨ abɨha uami. Nadɨ kɨlɨ lɨmɨ via hɨdahɨda hɨsɨŋ agadɨ mɨŋaiaha atɨ lamalama udanaŋ avɨli hekɨlɨ hekɨlɨ avɨli makaŋ hekɨlɨ hekɨlɨ idu hekɨlɨ hekɨlɨ heŋ sulɨ agɨlaŋ iahavɨm aba abɨha uami. Iahavɨla Isipɨ fɨli tɨbɨ heŋ uavɨbali aba abɨha uami. \v 6 Lɨci Mosesɨ agaŋ Alon dɨ abɨci hameŋ laci ala lɨmi. Nudɨ kɨlɨ lɨmɨ via hɨdahɨda hɨsɨŋ agadɨ mɨŋaiaha avɨli agɨladɨ atɨ lamalama udaci sulɨ agɨlaŋ iahaiaha Isipɨ fɨli tɨbɨ heŋ mɨla fɨhalavɨmi. \v 7 Lɨci hulaŋ hau hubɨla hubɨla hɨsɨŋ agɨlaŋ avi nulɨdɨ mugɨluŋ agɨladɨ ibi luvɨlavɨci sulɨ agɨlaŋ avɨli agɨladɨ valavɨla Isipɨ fɨli tɨbɨ uavɨmi. Alon lɨmi hameŋ laci ala lɨhavɨmi. \v 8 Lɨhavɨci manɨgali agaŋ Mosesɨ sadaŋ Alon sadaŋ ciaŋ abɨci uci vehavɨmi. Vehavɨci abami. Ahica namɨlaŋ Asɨ Iaue dɨ mavɨn ciaŋ ciaŋ abɨhalaŋ uami. Abɨlaŋ Asɨ Iaue sulɨ nagɨladɨ lahum uami. Sulɨ nagɨladɨ lahuci viaŋ iadɨ hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ hula huaci akua hɨnibalu uami. Hameŋ lɨci ha viaŋ nudɨ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ valɨlɨŋ uavɨla nusaŋ akuaba akuaba sagalɨ hɨlahɨla iguavɨbali uami. \v 9 Lɨci Mosesɨ abami. Nama nukeŋ mɨhiŋ lamɨnaŋ viaŋ Asɨ Iaue dɨ abɨben uami. Nasadaŋ hulaŋ nasaŋ hɨji igu igu hɨsɨŋ agɨlasadaŋ abɨben uami. Nadɨ hulaŋ iamɨgali agɨlasaŋ avi abɨben uami. Abɨlɨŋ sulɨ naludɨ ulaŋ hɨvɨ hɨniavadi agɨlaŋ vala uavɨbali uami. Naludɨ hadipɨlɨ hɨvɨ havala havala iahuavadi agɨlaŋ avi vala uavɨbali uami. Uavɨla Nailɨ avɨli hɨvɨ pam hɨniavɨbali uami. \v 10 Lɨci manɨgali agaŋ abami. Amɨli Asɨ Iaue dɨ abɨha uami. Lɨci Mosesɨ abami. Nama abɨnaŋ hameŋ ala lɨben uami. Viaŋ Asɨ Iaue dɨ abɨlɨŋ akuaba akuaba lɨbali agadɨ igavɨla nama hɨji nameŋ igahɨlɨbanaŋ uami. Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ Asɨ Iaue pam hɨnilalɨ aba abɨbanaŋ uami. Asɨ mu nɨbu me agaŋ fɨli neŋ ma hɨnilalɨ aba abɨbanaŋ uami. \v 11 Lɨci sulɨ nadɨ hadipɨlɨ hɨvɨ nadɨ ulaŋ akuaba akuaba agɨladɨ hɨvɨ havala havala iahuavadi agɨlaŋ vala uavɨbali uami. Hulaŋ nasaŋ hɨji igu igu hɨsɨŋ agɨladɨ hadipɨlɨ hɨvɨ nadɨ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ hadipɨlɨ hɨvɨ havala havala iahuavadi agɨlaŋ avi vala uavɨbali uami. Vala uavɨla Nailɨ avɨli hɨvɨ pam hɨniavɨbali uami. \v 12 Lavɨla Mosesɨ hula Alon hula manɨgali agadɨ vala uavɨmi. Uavɨla sulɨ agɨlaŋ manɨgali dɨ vala uavɨbali aba Mosesɨ agaŋ Asɨ Iaue dɨ mavɨn ciaŋ ciaŋ abami. \v 13 Lɨci Asɨ Iaue agaŋ hameŋ laci ala lɨmi. Sulɨ uleŋ muji hɨniavɨmi agɨladɨ lɨci haba hɨma fɨhalavɨmi. Ulaŋ caba caba hɨniavɨmi agɨlaŋ haba hɨma fɨhalavɨmi. Hualabɨla lua muji hɨniavɨmi agɨlaŋ avi haba hɨma fɨhalavɨmi. \v 14 Lɨhavɨci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ sulɨ valɨ valɨ agɨladɨ likɨla likɨla vavevave mɨgudɨbavɨmi. Lɨhavɨci sulɨ valɨ valɨ agɨlaŋ haba hulɨvavɨmi. \v 15 Hulɨvavɨdaci manɨgali agaŋ igɨci sulɨ agɨlaŋ hɨma fɨhalavɨmi. Lɨhavɨci ala manɨgali dɨ hɨji humɨgaŋ agaŋ ma iahami. Lɨci Mosesɨ dɨ ciaŋ agadɨdaŋ Alon dɨ ciaŋ agadɨdaŋ ma igahɨlami. Asɨ Iaue abami hameŋ laci ala lɨmi. \s Fɨli ibɨlɨ agaŋ iagui lɨfavɨmi. \p \v 16 Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ dɨ cɨhu ala abami. Alon dɨ abɨha uami. Nama nadɨ kɨlɨ lɨmɨ via hɨdahɨda hɨsɨŋ agadɨ hɨvɨ fɨli ibɨlɨ agadɨ ifɨha aba abɨha uami. Ifɨnaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ neŋ fɨli ibɨlɨ sɨkasɨkan agɨlaŋ iagui lɨfavɨm aba abɨha uami. \v 17 Lɨci hameŋ ala lɨmi. Alon dɨ abɨci nudɨ kɨlɨ lɨmɨ via hɨdahɨda hɨsɨŋ agadɨ hɨvɨ fɨli ibɨlɨ agadɨ ifɨci iagui lɨfavɨla hulaŋ iamɨgali sɨhɨm sabaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨniavɨmi agɨladɨ sɨkasɨkan hafilɨbavɨmi. \v 18 Lɨhavɨci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ hulaŋ hau hubɨla hubɨla hɨsɨŋ agɨlaŋ nulɨdɨ mugɨluŋ agɨladɨ ibi luvɨlavɨci ala fɨli ibɨlɨ agaŋ iagui ma lɨfavɨmi. Alon lɨci iagui lɨfavɨmi agɨlaŋ pam hulaŋ iamɨgali agɨladɨdaŋ sɨhɨm sabaŋ agɨladɨdaŋ sɨkasɨkan hafilɨbavɨmi. \v 19 Lɨhavɨci hulaŋ hau hubɨla hubɨla hɨsɨŋ agɨlaŋ manɨgali agadɨ abavɨmi. Ha Asɨ Iaue nukeŋ lɨci iahavi uavɨmi. Hameŋ abavɨci ala Asɨ Iaue abami agaŋ hameŋ laci ala lɨmi. Manɨgali agadɨ hɨji humɨgaŋ ma iahami. Lɨci Mosesɨ dɨ ciaŋ agadɨdaŋ Alon dɨ ciaŋ agadɨdaŋ ma igahɨlami. \s Mumalɨ agɨlaŋ vehavɨmi. \p \v 20 Lɨci Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ dɨ cɨhu ala abami. Ci igɨnaŋ uami. Manɨgali agaŋ cimɨdaŋ cimɨdaŋ hɨvɨ avɨli caba heŋ velalɨ uami. Nama uavɨla manɨgali saŋ makamɨŋa hɨniha uami. Hɨnidanaŋ veci igavɨla iadɨ ciaŋ agadɨ abɨha uami. Asɨ Iaue agaŋ nameŋ abi aba abɨha uami. Nama iadɨ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ valɨnaŋ uavɨla iadɨ ibi mɨŋaiahavɨm aba abi aba abɨha uami. \v 21 Ci igɨnaŋ aba abi aba abɨha uami. Nama iadɨ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ ma valɨnaŋ uavɨci aba abi aba abɨha uami. Ha viaŋ mumalɨ agɨladɨ abɨlɨŋ nasadaŋ hulaŋ nasaŋ hɨji igu igu hɨsɨŋ agɨlasadaŋ uavɨbali aba abi aba abɨha uami. La nadɨ hulaŋ iamɨgali agɨlasaŋ avi uavɨbali aba abi aba abɨha uami. Uavɨla nadɨ ulaŋ agɨladɨ hɨvɨ mɨla fɨhalavɨbali aba abi aba abɨha uami. Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ limu hɨhɨle agɨladɨ ulaŋ agɨladɨ hɨvɨ mɨla fɨhalavɨbali aba abi aba abɨha uami. Naludɨ fɨli tɨbɨ heŋ avi mɨlavɨla lalɨgua fɨhalavɨbali aba abi aba abɨha uami. \v 22 Agadɨ ala mumalɨ agɨlaŋ iadɨ hulaŋ iamɨgali Gosen fɨli tɨbɨ hɨniavɨlalɨ heŋ ma uavɨbali aba abi aba abɨha uami. Hameŋ lɨlɨŋ igavɨla nameŋ igahɨlɨbanaŋ aba abi aba abɨha uami. Ha Asɨ Iaue nukeŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ neŋ vɨdɨvɨdɨŋ abalami aba abɨbanaŋ aba abi aba abɨha uami. \v 23 Agadɨ ala iadɨ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ valɨlɨŋ huaci hɨniavɨbali aba abi aba abɨha uami. Nadɨ hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ pam vɨhɨlɨ hameŋ agadɨ amɨli igavɨbali aba abi aba abɨha uami. \v 24 La Asɨ Iaue agaŋ hameŋ laci ala lɨmi. Mumalɨ agɨladɨ abɨci Isipɨ fɨli tɨbɨ agadɨ haiabɨla mu hɨvɨ mu hɨvɨ uavɨmi. Uavɨla manɨgali dɨ ulaŋ agɨladɨ hɨvɨ ivouavɨmi. Hulaŋ nusaŋ hɨji igu igu hɨsɨŋ agɨladɨ ulaŋ agɨladɨ hɨvɨ avi ivouavɨmi. Lavɨla mumalɨ agɨlaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ agadɨ sɨkasɨkan sɨbɨlɨ lamavɨmi. \p \v 25 Lɨhavɨci manɨgali agaŋ Mosesɨ sadaŋ Alon sadaŋ abɨci vehavɨci abami. Namɨlaŋ uavɨla naludɨ Asɨ saŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ neŋ sagalɨ hɨlahɨla iguhalaŋ uami. \v 26 Lɨci Mosesɨ abami. Alaŋ hameŋ lɨmɨli huaci ma lɨbali uami. Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ igavɨci alaŋ Asɨ Iaue saŋ sɨhɨm sabaŋ nɨbɨlaŋ sagalɨ ma hɨlahɨla iguavɨlalɨ agɨladɨ viavɨla sagalɨ igubalu aba lɨmɨli alusaŋ humɨgaŋ vɨhɨlɨ vihavɨbali uami. Humɨgaŋ vɨhɨlɨ viavɨla lɨba kum kum agɨladɨ vivi havala havala aludɨ ifɨhɨmavɨbali uami. \v 27 Alaŋ fɨli tɨbɨ kɨlɨ humɨsɨ akuaba akuaba apalɨ heŋ uavɨla anihuliŋ me hɨvɨ Asɨ Iaue saŋ sagalɨ hɨlahɨla igubalu uami. Asɨ abalɨ hameŋ laci ala lɨbalu uami. \v 28 Lɨci manɨgali agaŋ abami. Alialaŋ uami. Viaŋ naludɨ valɨlɨŋ uavɨla fɨli tɨbɨ kɨlɨ humɨsɨ akuaba akuaba apalɨ heŋ Asɨ Iaue saŋ sagalɨ hɨlahɨla iguhalaŋ uami. Ataŋ sɨbaŋ umɨlaŋ uami. Namɨlaŋ Asɨ Iaue dɨ abɨlaŋ iadɨ ahɨliahuci mumalɨ agɨlaŋ vala uavɨm uami. \v 29 Lɨci Mosesɨ abami. Alaŋ nadɨ vala uavɨla Asɨ Iaue dɨ abɨben uami. Abɨlɨŋ mumalɨ agɨladɨ amɨli lahubali uami. Mumalɨ nadɨ hɨvɨ hɨniavi agɨladɨdaŋ hulaŋ nasaŋ hɨji igu igu hɨsɨŋ agɨladɨ hɨvɨ hɨniavi agɨladɨdaŋ lahubali uami. Nadɨ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ hɨvɨ hɨniavi agɨladɨ avi lahubali uami. Lahuci aludɨ analɨ abɨmɨnaŋ uami. Analɨ abavɨla hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ Asɨ Iaue saŋ sagalɨ hɨlahɨla igubalu aba lɨhavɨbali agɨladɨ abamɨgɨlɨmɨnaŋ uami. \p \v 30 Hameŋ abavɨla Mosesɨ agaŋ manɨgali agadɨ vala uavɨla Asɨ Iaue dɨ mavɨn ciaŋ ciaŋ abami. \v 31 Lɨci Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ abami hameŋ laci ala lɨmi. Mumalɨ agɨladɨ lɨci manɨgali agadɨdaŋ hulaŋ nusaŋ hɨji igu igu hɨsɨŋ agɨladɨdaŋ vala uavɨmi. Nudɨ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ avi sɨkasɨkan vala ua fɨhalavɨmi. Pabiŋ cɨki avi ma hɨniavɨmi. \v 32 Mumalɨ agɨlaŋ uavɨci cɨhu manɨgali dɨ hɨji humɨgaŋ ma iahami. Hameŋ sadaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ ma valɨci uavɨmi. \c 9 \s Sɨhɨm sabaŋ agɨlaŋ haba hɨmavɨmi. \p \v 1 Lɨci Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ dɨ cɨhu ala abami. Uavɨla manɨgali dɨ nameŋ abɨha uami. Ibɨlu ciaŋ hɨsɨŋ aludɨ Asɨ Iaue agaŋ nameŋ abi aba abɨha uami. Iadɨ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ valɨnaŋ uavɨla iadɨ ibi mɨŋaiahavɨm aba abi aba abɨha uami. \v 2-3 Nama nulɨdɨ abamɨgɨlɨnaŋ hɨniavɨci ha viaŋ lɨlɨŋ hɨmuhɨmu hekɨlɨ agaŋ naludɨ sɨhɨm sabaŋ agɨladɨ hɨvɨ iahɨbali aba abi aba abɨha uami. Naludɨ sabaŋ osɨ sabaŋ donɨki sabaŋ kamelɨ sabaŋ bulɨmakau sabaŋ sipsipɨ sabaŋ meme agɨladɨ hɨvɨ sɨkasɨkan iahɨbali aba abi aba abɨha uami. \v 4 Agadɨ ala Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ sɨhɨm sabaŋ valɨlɨŋ huaci hɨniavɨbali aba abi aba abɨha uami. Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ sɨhɨm sabaŋ agɨlaŋ pabiŋ cɨki avi ma hɨmavɨbali aba abi aba abɨha uami. Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ naludɨ sɨhɨm sabaŋ agɨlaŋ pam haba hɨma fɨhalavɨbali aba abi aba abɨha uami. \v 5 Lavɨla Asɨ Iaue mɨhiŋ lamavɨla abami. Amɨli viaŋ nukeŋ lɨlɨŋ hɨmuhɨmu hekɨlɨ agaŋ iahɨbali uami. \v 6 Lavɨla hameŋ laci ala lɨmi. Lɨci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ sɨhɨm sabaŋ agɨlaŋ haba hɨma fɨhalavɨmi. Agadɨ ala Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ sɨhɨm sabaŋ agɨlaŋ pabiŋ cɨki avi ma hɨmavɨmi. \v 7 Lɨci manɨgali agaŋ nudɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ agɨladɨ abɨci ua igavɨla ve nudɨ abavɨmi. Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ sɨhɨm sabaŋ agɨlaŋ ma hɨmavi uavɨmi. Hameŋ abavɨci manɨgali agaŋ humɨgaŋ vɨhɨlɨ viavɨla Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ ma valɨci uavɨmi. \s Hacim hekɨlɨ hekɨlɨ agɨlaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ hadipɨlɨ hɨvɨ iahavɨmi. \p \v 8 Lɨci Asɨ Iaue Mosesɨ dɨdaŋ Alon dɨdaŋ abami. Ahica namɨlaŋ ulaŋ mu fɨli caŋ eŋala eŋala avɨŋ hɨvɨ hɨlavɨdaci vɨdɨvɨdɨŋ lɨhavɨlalɨ heŋ uhalaŋ uami. Uavɨla avɨŋ ibɨlɨ agadɨ viavɨla manɨgali dɨ pɨŋ uhalaŋ uami. Ua iahulaŋ nɨbu igasulɨdaci Mosesɨ nama avɨŋ ibɨlɨ agadɨ havalɨnaŋ iahum uami. \v 9 Iahuavɨla avɨŋ ibɨlɨ agaŋ fɨli ibɨlɨ me sɨkasɨkan Isipɨ fɨli tɨbɨ agadɨ hafilɨbɨbali uami. Ibɨlɨ agaŋ mɨgavɨla hulaŋ iamɨgali agɨladɨ hadipɨlɨ hɨvɨ sɨhɨm sabaŋ agɨladɨ hadipɨlɨ hɨvɨ sɨkasɨkan hafilɨba fɨhalɨci hacim hekɨlɨ hekɨlɨ agɨlaŋ nulɨdɨ hadipɨlɨ hɨvɨ iahaiaha vɨkuavɨbali uami. \v 10 Lɨci hameŋ laci ala lɨhavɨmi. Ulaŋ mu fɨli caŋ eŋala eŋala avɨŋ hɨvɨ hɨlavɨdaci vɨdɨvɨdɨŋ lɨhavɨhadami heŋ uavɨla avɨŋ ibɨlɨ agadɨ via manɨgali agadɨ pɨŋ uavɨmi. Ua lagulamavɨci manɨgali agaŋ nulɨdɨ igasulɨdaci Mosesɨ agaŋ avɨŋ ibɨlɨ agadɨ havalɨci iahumi. Lɨci avɨŋ ibɨlɨ agaŋ mɨgɨci hacim hekɨlɨ hekɨlɨ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ hadipɨlɨ hɨvɨ sɨhɨm sabaŋ agɨladɨ hadipɨlɨ hɨvɨ iahaiaha vɨkuavɨmi. \v 11 Lɨhavɨci hulaŋ hau hubɨla hubɨla hɨsɨŋ agɨlaŋ hacim daŋ hɨnihɨni Mosesɨ dɨ pɨŋ ma uavɨmi. Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ hulaŋ iamɨgali sɨkasɨkan hacim daŋ hacim daŋ pam hɨniavɨmi. \v 12 Hacim daŋ hacim daŋ hɨniavɨdaci Asɨ Iaue nukeŋ lɨdaci manɨgali agadɨ hɨji humɨgaŋ ma iahami. Lɨci Mosesɨ dɨ ciaŋ agadɨdaŋ Alon dɨ ciaŋ agadɨdaŋ ma igahɨlami. Asɨ Iaue Mosesɨ dɨ abami hameŋ laci ala lɨmi. \s Avɨli vumɨli lɨba hɨlɨcɨ hɨlɨcɨ me agɨlaŋ mɨgavɨmi. \p \v 13 Lɨci Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ dɨ cɨhu ala abami. Nama cimɨdaŋ sɨbaŋ uavɨla manɨgali dɨ igavɨla nameŋ abɨha uami. Ibɨlu ciaŋ hɨsɨŋ aludɨ Asɨ Iaue agaŋ nameŋ abi aba abɨha uami. Iadɨ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ valɨnaŋ uavɨla iadɨ ibi mɨŋaiahavɨm aba abi aba abɨha uami. \v 14 Nama hameŋ ma lɨnaŋ viaŋ abɨlɨŋ vɨhɨlɨ mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ agɨlaŋ nadɨ hɨvɨ iahavɨbali aba abi aba abɨha uami. Hulaŋ nasaŋ hɨji igu igu hɨsɨŋ agɨladɨ hɨvɨ iahavɨbali aba abi aba abɨha uami. Nadɨ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ hɨvɨ avi iahavɨbali aba abi aba abɨha uami. Viaŋ hameŋ lɨlɨŋ hɨji igahɨlavɨla abɨbanaŋ aba abi aba abɨha uami. Fɨli tɨbɨ mu hɨvɨ mu hɨvɨ Asɨ Iaue me agɨlaŋ ma hɨniavɨlalɨ aba abɨbanaŋ aba abi aba abɨha uami. \v 15 Viaŋ iadɨ vɨdɨvɨdɨŋ hɨvɨ nadɨdaŋ nadɨ hulaŋ iamɨgali agɨladɨdaŋ sɨbɨlɨ lamacin padaŋ namɨlaŋ hɨmuhɨmu hekɨlɨ hɨmavɨla fɨli neŋ ma hɨnivalaŋ aba abi aba abɨha uami. \v 16 Agadɨ \x - \xo 9.16 \xo*\xt Lom 9.17\xt*\x* ala viaŋ nadɨ valɨlɨŋ hɨnidanaŋ iadɨ vɨdɨvɨdɨŋ agadɨ abalamɨdalɨŋ igɨbanaŋ aba abi aba abɨha uami. Igɨdanaŋ hulaŋ iamɨgali limu hɨhɨle agɨlaŋ iadɨ ibi agasaŋ fɨli tɨbɨ mu hɨvɨ mu hɨvɨ sulasula hɨdavɨbali aba abi aba abɨha uami. \p \v 17 Nama nadɨ nukeŋ ibi mɨŋaiahaiaha iadɨ ciaŋ agɨladɨ lulalula hɨnilanaŋ aba abi aba abɨha uami. La iadɨ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ ma valɨnaŋ uavi aba abi aba abɨha uami. \v 18 Ci igɨnaŋ aba abi aba abɨha uami. Amɨli uaiaŋ lamɨgaŋ malɨciŋ hɨnidi nameŋ ala hɨnidaci viaŋ lɨlɨŋ avɨli vumɨli lɨba hɨlɨcɨ hɨlɨcɨ me agɨlaŋ mɨgavɨbali aba abi aba abɨha uami. Vaka Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ hɨdɨlɨ maha nɨbɨlaŋ nukeŋ nukeŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ agadɨ migɨlavɨhadami hadɨhu avɨli vumɨli lɨba hɨlɨcɨ hɨlɨcɨ me hameŋ agɨladɨ ma igavɨhadami aba abi aba abɨha uami. La hɨdahɨda ve iabi neŋ avi hameŋ ma igavi aba abi aba abɨha uami. \v 19 Hameŋ sadaŋ nadɨ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ abɨha aba abi aba abɨha uami. Abɨnaŋ nulɨdɨ sabaŋ bulɨmakau agɨladɨdaŋ nulɨdɨ akuaba akuaba haiabɨla hɨniavi agɨladɨdaŋ likɨla likɨla uleŋ muji lamavɨm aba abi aba abɨha uami. Viaŋ lɨlɨŋ avɨli vumɨli lɨba hɨlɨcɨ hɨlɨcɨ me agɨlaŋ mɨgavɨla hulaŋ iamɨgali sɨhɨm sabaŋ haiabɨla hɨniavi agɨladɨ ifɨcabɨlavɨci hɨmavɨbali aba abi aba abɨha uami. \v 20 Lɨci hulaŋ manɨgali saŋ hɨji igu igu hɨsɨŋ limu hɨhɨle agɨlaŋ Asɨ Iaue dɨ ciaŋ agadɨ igahɨlavɨla haba lɨdavɨmi. Lɨdavɨla nulɨdɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ limu hɨhɨle agɨladɨdaŋ nulɨdɨ sɨhɨm sabaŋ agɨladɨdaŋ likɨla likɨla uleŋ muji lamavɨmi. \v 21 Agadɨ ala hulaŋ limu hɨhɨle agɨlaŋ Asɨ Iaue dɨ ciaŋ agasaŋ ma lɨdavɨmi. Lavɨla nulɨdɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ agɨladɨdaŋ nulɨdɨ sɨhɨm sabaŋ agɨladɨdaŋ likɨla likɨla uleŋ muji hɨvɨ ma lamavɨmi. Nulɨdɨ valavɨci haiabɨla hɨniavɨmi. \p \v 22 Hɨniavɨdaci \x - \xo 9.22-25 \xo*\xt Sng 78.47-48, 105.32\xt*\x* Asɨ Iaue Mosesɨ dɨ abami. Nadɨ human agadɨ mɨŋaiahuavɨla uaiaŋ susu hɨvɨ atɨ lamɨnaŋ avɨli vumɨli lɨba hɨlɨcɨ hɨlɨcɨ me agɨlaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ heŋ mɨgavɨbali uami. Lavɨla hulaŋ iamɨgali sɨhɨm sabaŋ sɨmɨŋ isabɨlaŋ hualabɨla hɨsɨŋ agɨladɨ sɨkasɨkan ifɨcabɨlavɨbali uami. \v 23 Lɨci Mosesɨ agaŋ nudɨ kɨlɨ lɨmɨ via hɨdahɨda hɨsɨŋ agadɨ mɨŋaiahua uaiaŋ susu hɨvɨ atɨ lamɨci Asɨ Iaue lɨci imamulaŋ mɨŋapalɨci lɨbɨlaŋ ifami. Ifɨdaci lɨbɨlaŋ hɨlɨcɨ hɨlɨcɨ agɨlaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ heŋ sɨkasɨkan fɨli hɨvɨ mɨgalahɨlavɨmi. Lɨhavɨdaci avɨli vumɨli lɨba hɨlɨcɨ hɨlɨcɨ me agɨlaŋ mɨgavɨmi. \v 24 Imamulaŋ \x - \xo 9.24 \xo*\xt CHL 8.7, 16.21\xt*\x* mɨŋapalɨdaci lɨbɨlaŋ ifami. Ifɨdaci lɨbɨlaŋ hɨlɨcɨ hɨlɨcɨ agɨlaŋ sɨkasɨkan umi vemi. Avɨli vumɨli lɨba hɨlɨcɨ hɨlɨcɨ me agɨlaŋ mɨgamɨga Isipɨ fɨli tɨbɨ agadɨ sɨkasɨkan hafilɨba fɨhalavɨmi. Vaka Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ hɨdɨlɨ maha nɨbɨlaŋ nukeŋ nukeŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ agadɨ migɨlavɨhadami heŋ avɨli vumɨli lɨba hɨlɨcɨ hɨlɨcɨ me hameŋ agɨladɨ ma igavɨhadami. Cɨhu hɨdahɨda ve hadɨhu laci vɨhɨlɨ hameŋ agadɨ igavɨmi. \v 25 Avɨli vumɨli lɨba hɨlɨcɨ hɨlɨcɨ me agɨlaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ hulaŋ iamɨgali sɨhɨm sabaŋ haiabɨla hɨniavɨmi agɨladɨ sɨkasɨkan ifɨcabɨlavɨmi. Akuaba akuaba sɨmɨŋ isabɨlaŋ hualabɨla hɨvɨ hɨniavɨmi agɨladɨ sɨkasɨkan ifɨcabɨlavɨmi. Kɨlɨ huliavɨci amɨŋ lamavɨdaci navɨhadami agɨladɨ avi sɨkasɨkan ifɨcabɨlavɨmi. \v 26 Agadɨ ala Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ hɨniavɨhadami heŋ avɨli vumɨli lɨba hɨlɨcɨ hɨlɨcɨ me agɨlaŋ ma mɨgavɨmi. Fɨli tɨbɨ agadɨ ibi Gosen. Gosen nɨbu Isipɨ fɨli tɨbɨ agadɨ limu tɨbɨ. \p \v 27 Lɨci manɨgali agaŋ Mosesɨ sadaŋ Alon sadaŋ ciaŋ abɨci uci vehavɨci nulɨdɨ abami. Iabi viaŋ lusɨŋ sɨbɨlɨ vin uami. Asɨ Iaue agaŋ huaci sɨbaŋ uami. Viaŋ iadɨ hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ hula lusɨŋ sɨbɨlɨ daŋ hɨnidalu uami. \v 28 Lɨbɨlaŋ ifɨdaci avɨli vumɨli lɨba hɨlɨcɨ hɨlɨcɨ me agɨlaŋ mɨgavadi agasaŋ valin uami. Asɨ Iaue dɨ abɨlaŋ abamɨgɨlam uami. Hameŋ lɨci ha viaŋ naludɨ valɨlɨŋ ubalaŋ uami. Neŋ ma hɨnibalaŋ uami. \v 29 Lɨci Mosesɨ agaŋ abami. Viaŋ nadɨ haiabɨla nagadɨ vala uavɨla iadɨ human agɨladɨ mɨŋaiahua Asɨ Iaue dɨ abɨlɨŋ lɨbɨlaŋ agadɨdaŋ avɨli vumɨli lɨba hɨlɨcɨ hɨlɨcɨ me agɨladɨdaŋ abɨci valavɨbali uami. Hameŋ lɨci nama hɨji nameŋ lamɨha uami. Fɨli nana Asɨ Iaue dɨ aba abɨha uami. \v 30 Agadɨ ala viaŋ naludɨ ci igin uami. Nama hulaŋ nasaŋ hɨji igu igu hɨsɨŋ agɨlaŋ hula Asɨ Iaue saŋ ma lɨdɨlalaŋ uami. \p \v 31 Avɨli vumɨli lɨba hɨlɨcɨ hɨlɨcɨ me mɨgavɨmi hadɨhu ala kɨlɨ cɨki cɨki maniahuca fu hajɨŋ daŋ me agɨlaŋ fu hajɨŋ daŋ hɨnihɨni sɨbɨlɨ lɨhavɨmi. Halɨha cahu bali agɨlaŋ avi hɨlɨcɨ saŋ fu lamavɨdaci avɨli vumɨli lɨba hɨlɨcɨ hɨlɨcɨ me agɨlaŋ lɨhavɨci sɨkasɨkan sɨbɨlɨ lɨhavɨmi. \v 32 Agadɨ ala halɨha cahu uitɨ mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ agɨlaŋ pam ma sɨbɨlɨ lɨhavɨmi. Nulɨdɨ fu mɨkɨŋ cɨki cɨki sadaŋ nɨbɨlaŋ ma sɨbɨlɨ lɨhavɨmi. \v 33 Lɨhavɨci Mosesɨ agaŋ manɨgali dɨ vala haiabɨla ivouavɨla nudɨ human agɨladɨ mɨŋaiahua Asɨ Iaue dɨ abami. Lɨci lɨbɨlaŋ ifami agaŋ valami. Avɨli vumɨli lɨba hɨlɨcɨ hɨlɨcɨ me mɨgavɨmi agɨlaŋ valavɨmi. Avɨli mɨgami agaŋ avi valami. \v 34 Lɨci manɨgali agaŋ igɨci lɨbɨlaŋ ma ifami. Avɨli vumɨli lɨba hɨlɨcɨ hɨlɨcɨ me agɨlaŋ ma mɨgavɨmi. Avɨli mɨgami agaŋ avi valami. Lɨhavɨci manɨgali agaŋ hula hulaŋ nusaŋ hɨji igu igu hɨsɨŋ agɨlaŋ hula Asɨ dɨ ciaŋ lulavɨla lusɨŋ sɨbɨlɨ cɨhu ala vihavɨmi. \v 35 Manɨgali dɨ hɨji humɨgaŋ agaŋ ma iahami. Hameŋ sadaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ ma valɨci uavɨmi. Asɨ Iaue Mosesɨ dɨ abami hameŋ laci ala lɨmi. \c 10 \s Hujɨbɨlam agɨlaŋ vehavɨmi. \p \v 1 Lɨci Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ dɨ abami. Nama manɨgali agadɨ pɨŋ uha uami. Viaŋ lɨlɨŋ manɨgali agaŋ hulaŋ nusaŋ hɨji igu igu hɨsɨŋ agɨlaŋ hula uavauava me hɨniavɨdaci nulɨdɨ hɨji humɨgaŋ agɨlaŋ ma iahavɨbali uami. La nɨbɨlaŋ igasulavɨdaci nulɨdɨ haiabɨla heŋ viaŋ nulɨsaŋ vɨdɨvɨdɨŋ mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ agɨladɨ abalamɨben uami. \v 2 Viaŋ hameŋ lɨlɨŋ mufɨli mufɨli nama nadɨ ninadina ajihalina agɨladɨ nameŋ abɨbanaŋ uami. Asɨ agaŋ nudɨ vɨdɨvɨdɨŋ agadɨ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlasaŋ abalamɨdaci ala nɨbɨlaŋ hulaŋ uavauava me hɨnihɨni nudɨ ciaŋ ma igahɨlavɨhadami aba abɨbanaŋ uami. Hameŋ aba aba viaŋ akuaba akuaba lɨlan agasaŋ igahɨlahɨla nameŋ abɨbalaŋ uami. Asɨ Iaue nɨbu Asɨ sɨbaŋ aba abɨbalaŋ uami. \p \v 3 Lɨci Mosesɨ hula Alon hula manɨgali agadɨ pɨŋ uavɨla abavɨmi. Ibɨlu ciaŋ hɨsɨŋ aludɨ Asɨ Iaue agaŋ nameŋ abi uavɨmi. Nama akape tɨbɨ iadɨ ciaŋ agadɨ lulalula iadɨ lɨhu hɨvɨ ma hɨnilanaŋ aba abi uavɨmi. Nama iadɨ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ valɨnaŋ uavɨla iadɨ ibi mɨŋaiahavɨm aba abi uavɨmi. \v 4 Nama hameŋ ma lɨnaŋ viaŋ amɨli hujɨbɨlam agɨladɨ abɨlɨŋ vevɨla nadɨ fɨli tɨbɨ heŋ mɨla fɨhalavɨbali aba abi uavɨmi. \v 5 Mɨlavɨla sɨkasɨkan hafilɨbavɨci fɨli agadɨ ma igɨbanaŋ aba abi uavɨmi. Lavɨla sɨmɨŋ isabɨlaŋ avɨli vumɨli lɨba hɨlɨcɨ hɨlɨcɨ me agɨlaŋ ma ifɨcabɨlavalɨ agɨladɨ sɨkasɨkan na fɨhalavɨbali aba abi uavɨmi. Kɨlɨ asɨŋ muvɨ iahavadi agɨladɨ avi sɨkasɨkan na fɨhalavɨbali aba abi uavɨmi. \v 6-7 Lɨdɨŋ nadɨ ulaŋ agɨladɨ hɨvɨ ivouavɨbali aba abi uavɨmi. Hulaŋ nasaŋ hɨji igu igu hɨsɨŋ agɨladɨ ulaŋ agɨladɨ hɨvɨ ivouavɨbali aba abi uavɨmi. Nadɨ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ ulaŋ hɨvɨ avi ivouavɨbali aba abi uavɨmi. Vaka iagagalinalu iauacagalinalu agɨlaŋ hɨdɨlɨ maha Isipɨ fɨli tɨbɨ ve hɨniavɨhadami hadɨhu hujɨbɨlam hameŋ agɨladɨ ma igavɨhadami aba abi uavɨmi. Hɨnia veve iabi avi hujɨbɨlam hameŋ agɨladɨ ma igavɨlalɨ aba abi uavɨmi. Mosesɨ ciaŋ abɨci ci lɨci limu cimɨlavɨla vala ivoudaci hulaŋ manɨgali saŋ hɨji igu igu hɨsɨŋ agɨlaŋ nulɨdɨ manɨgali agadɨ abavɨmi. Ci igɨnaŋ uavɨmi. Mosesɨ hulaŋ iamɨgali likɨla via uu saŋ abɨdaci nama mɨlɨmɨŋɨdanaŋ alaŋ vɨhɨlɨ mu mu agɨladɨ igɨlalu uavɨmi. Hulaŋ agɨladɨ valɨnaŋ uavɨla nulɨdɨ Asɨ Iaue dɨ ibi mɨŋaiahavɨm uavɨmi. Isipɨ fɨli tɨbɨ nagaŋ ci sɨbɨlɨ sɨbaŋ ladi uavɨmi. \p \v 8 Lɨhavɨci manɨgali agaŋ abɨci Mosesɨ dɨdaŋ Alon dɨdaŋ ua viavɨla nudɨ pɨŋ vavehavɨmi. Vavehavɨci manɨgali agaŋ Mosesɨ dɨdaŋ Alon dɨdaŋ abami. Namɨlaŋ uavɨla naludɨ Asɨ Iaue dɨ ibi mɨŋaiahɨhalaŋ uami. La cɨhu ala abitɨhami. Ani ani agɨlaŋ uavɨbali uami. \v 9 Lɨci Mosesɨ nudɨ abami. Hulaŋ iamɨgali mɨnibɨlɨ agɨlaŋ hulaŋ iamɨgali hadi hadi agɨlaŋ uavɨbali uami. Ninanadi agɨlaŋ uavɨbali uami. Alaŋ ahuata hameŋ sabaŋ sipsipɨ sabaŋ bulɨmakau agɨladɨ likɨla ubalu uami. Uavɨla Asɨ Iaue dɨ ibi mɨŋaiahaiaha sɨmɨŋ hekɨlɨ hɨlanɨbalu uami. \v 10 Lɨci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ Asɨ Iaue dɨ abacuvacuva me abami. Asɨ Iaue agaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ namɨlaŋ hula amɨŋ hɨnici ha viaŋ naludɨdaŋ naludɨ abinadinalu ninadinalu agɨladɨdaŋ valɨlɨŋ uvalaŋ uami. Viaŋ naludɨ ci igin uami. Namɨlaŋ akuaba akuaba lusɨŋ sɨbɨlɨ viben aba lɨlaŋ uami. \v 11 Viaŋ naludɨ valɨlɨŋ iamɨgali ninanadi daŋ ma ubalaŋ uami. Ha hɨma sɨbaŋ uami. Hulaŋ pam uu saŋ vɨdɨvɨdɨŋ abɨlaŋ sadaŋ hulaŋ laci uavɨla Asɨ Iaue dɨ ibi mɨŋaiahɨhalaŋ uami. Lavɨla nudɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ agɨladɨ abɨci Alon dɨdaŋ Mosesɨ dɨdaŋ lahuavɨci haiabɨla ivavehavɨmi. \p \v 12 Ivavehavɨci Asɨ Iaue Mosesɨ dɨ abami. Nadɨ human agadɨ mɨŋaiaha Isipɨ fɨli tɨbɨ agadɨ atɨ lamɨnaŋ hujɨbɨlam agɨlaŋ vehavɨm uami. Vevɨla sɨmɨŋ isabɨlaŋ akuaba akuaba agɨladɨ sɨkasɨkan na fɨhalavɨbali uami. Avɨli vumɨli lɨba hɨlɨcɨ hɨlɨcɨ me agɨlaŋ ma ifɨcabɨlavalɨ agɨladɨ sɨkasɨkan na fɨhalavɨbali uami. \v 13 Lɨci Mosesɨ nudɨ kɨlɨ lɨmɨ via hɨdahɨda hɨsɨŋ agadɨ mɨŋaiaha atɨ lamɨci Asɨ Iaue lɨci huŋe agaŋ uaiaŋ iahaiaha kɨlikɨli heŋ vemi. Huŋe veve hɨnidaci uaiaŋ pabiŋ umi. Hɨfɨlɨ pabiŋ umi. Lɨci cimɨdaŋ sɨbaŋ hujɨbɨlam agɨlaŋ vehavɨmi. \v 14 Hujɨbɨlam \x - \xo 10.14-15 \xo*\xt CHL 9.3\xt*\x* akape agɨlaŋ vevɨla Isipɨ fɨli tɨbɨ agadɨ sɨkasɨkan hafilɨba fɨhalavɨmi. Vaka Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ hujɨbɨlam hameŋ agɨladɨ ma igavɨhadami. Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ vala uavɨci avi mu tɨbɨ hɨvɨ ma igavɨmi. \v 15 Hujɨbɨlam agɨlaŋ vevɨla fɨli agadɨ hafilɨba fɨhalavɨci fɨli agaŋ cɨbɨŋ hɨmavɨla hɨnimi. Lɨci fɨli agadɨ ma igavɨmi. Lɨhavɨci hujɨbɨlam agɨlaŋ sɨmɨŋ isabɨlaŋ akuaba akuaba avɨli vumɨli lɨba hɨlɨcɨ hɨlɨcɨ me agɨlaŋ ma ifɨcabɨlavɨmi agɨladɨ sɨkasɨkan na fɨhalavɨmi. Kɨlɨ avɨli vumɨli lɨba hɨlɨcɨ hɨlɨcɨ me agɨlaŋ ma ifɨcabɨlavɨmi agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ avi na fɨhalavɨmi. Lɨhavɨci kɨlɨ asɨŋ sɨmɨŋ isabɨlaŋ humɨsɨ akuaba akuaba Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨniavɨmi agɨlaŋ apalɨ sɨbaŋ hɨniavɨmi. \v 16 Lɨci manɨgali agaŋ lɨhalɨha sɨbaŋ ciaŋ abɨci uci Mosesɨ hula Alon hula vehavɨmi. Vehavɨci abami. Viaŋ naludɨ Asɨ Iaue dɨdaŋ naludɨdaŋ lusɨŋ sɨbɨlɨ viavɨla hugɨ daŋ hɨnidin uami. \v 17 Hameŋ sadaŋ iadɨ hugɨ agadɨ hivɨhalaŋ uami. Hivavɨla naludɨ Asɨ Iaue dɨ abɨlaŋ hujɨbɨlam agɨladɨ lahuci vala uavɨm uami. Hujɨbɨlam agɨlaŋ iadɨ sɨbɨlɨ lamɨben aba lɨhavadi uami. \v 18 Lɨci Mosesɨ hula Alon hula manɨgali agadɨ vala uavɨmi. Uavɨla Mosesɨ agaŋ Asɨ Iaue dɨ mavɨn ciaŋ ciaŋ abami. \v 19 Abɨci Asɨ Iaue agaŋ lɨci huŋe vɨdɨvɨdɨŋ agaŋ uaiaŋ mɨgumɨgu kɨlikɨli heŋ vemi. Veve hujɨbɨlam agɨladɨ lulanikɨlɨdaci sɨkasɨkan Letɨsi avɨli hekɨlɨ heŋ uavɨmi. Lɨhavɨci Isipɨ fɨli tɨbɨ agaŋ hujɨbɨlam apalɨ hɨnimi. \v 20 Lɨci Asɨ Iaue agaŋ nukeŋ lɨdaci manɨgali dɨ hɨji humɨgaŋ ma iahami. Hameŋ sadaŋ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ ma valɨci uavɨmi. \s Hɨfɨlɨ hekɨlɨ mɨgami. \p \v 21 Lɨci Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ dɨ abami. Nadɨ human agadɨ mɨŋaiahuavɨla atɨ lamɨnaŋ hɨfɨlɨ agaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ agadɨ sɨkasɨkan hafilɨbɨbali uami. Lɨci Isipɨ fɨli tɨbɨ heŋ hɨfɨlɨ hekɨlɨ mɨgɨbali uami. \v 22 Lɨci \x - \xo 10.22 \xo*\xt Sng 105.28, CHL 16.10\xt*\x* Mosesɨ human mɨŋaiahua atɨ lamɨci hɨfɨlɨ hekɨlɨ mɨgami. Mɨgavɨla Isipɨ fɨli tɨbɨ agadɨ sɨkasɨkan hafilɨba fɨhalɨci hɨfɨlɨ laci hɨnimi. Lavɨla ciheŋ me hɨvɨ cɨhu abɨlu havalami. \v 23 Hɨfɨlɨ laci hɨnidaci hulaŋ iamɨgali Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ nɨbɨlaŋ nukeŋ nukeŋ igɨben aba lɨhavɨmi ala hɨma. Ma igavɨmi. Lɨci hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ hadɨhu uleŋ muji pam hɨniavɨmi. Haiabɨla ma ivavehavɨmi. Agadɨ ala Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ hɨniavɨmi heŋ hɨfɨlɨ agaŋ nulɨdɨ hɨvɨ ma hɨnimi. \v 24 Lɨci manɨgali agaŋ Mosesɨ saŋ ciaŋ abɨci uci vemi. Veci manɨgali agaŋ abami. Alia uami. Namɨlaŋ uhalaŋ uami. Uavɨla Asɨ Iaue dɨ ibi mɨŋaiahɨhalaŋ uami. Hulaŋ iamɨgali ninanadi sɨkasɨkan hameŋ uhalaŋ uami. Sabaŋ sipsipɨ sabaŋ bulɨmakau agɨladɨ laci valɨlaŋ hɨniavɨm uami. \v 25 Lɨci Mosesɨ cɨhu ala abami. Hɨma uami. Nama aludɨ valɨnaŋ sɨhɨm sabaŋ avi likɨla via ubalu uami. Uavɨla aludɨ Asɨ Iaue saŋ sagalɨ hɨlahɨla igubalu uami. \v 26 Alaŋ sɨhɨm sabaŋ agɨladɨ sɨkasɨkan likɨla via ubalu uami. Pabiŋ cɨki avi ma valɨbalu uami. Sɨhɨm sabaŋ limu hɨhɨle ha aludɨ Asɨ Iaue saŋ sagalɨ hɨlahɨla igubalu uami. Alaŋ ma igalu uami. Asɨ Iaue agaŋ akɨakɨ sɨhɨm saŋ abɨbali uami. Alaŋ uavɨla Asɨ Iaue saŋ sagalɨ hɨlahɨla igu igu hɨsɨŋ fipɨ hɨvɨ iahuavɨla heŋ ala sɨhɨm sabaŋ agɨladɨ labɨlɨbalu uami. Labɨlavɨla sagalɨ igu igu saŋ hɨtɨŋ lamɨbalu uami. \v 27 Lɨci Asɨ Iaue nukeŋ lɨdaci manɨgali agadɨ hɨji humɨgaŋ ma iahami. Hameŋ sadaŋ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ valɨci uu saŋ hɨji ma lamami. \v 28 Lavɨla Mosesɨ dɨ lahuavɨla abami. Nama iaha valavɨla uha uami. Nama iadɨ cɨhu cɨhu ma ve igɨbanaŋ uami. Nama cɨhu vevɨla iadɨ igɨnaŋ viaŋ nadɨ ifɨhɨmɨben uami. \v 29 Lɨci Mosesɨ ciaŋ agadɨ igahɨlavɨla abami. Abɨnaŋ hameŋ laci ala lɨben uami. Viaŋ nadɨ cɨhu cɨhu ma ve igɨben uami. \c 11 \s Ninaŋ Cimegeŋ agɨlaŋ hɨmavɨbali uami. \p \v 1 Lɨci Asɨ Iaue Mosesɨ dɨ abami. Cɨhu tɨbɨ viaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agadɨdaŋ nudɨ hulaŋ iamɨgali agɨladɨdaŋ sɨbɨlɨ lamɨben uami. Hameŋ lɨlɨŋ naludɨ abɨci heŋ ubalaŋ uami. Naludɨ lahuci haiabɨla agadɨ sɨkasɨkan vala ubalaŋ uami. \v 2 Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ abavɨla sɨkasɨkan ahuata hameŋ uhalaŋ uami. Uben aba Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ naludɨ mikɨ hɨniavɨlalɨ agɨladɨ abitɨhɨhalaŋ uami. Hunaŋ lɨba silɨva hɨvɨ lɨba golɨ hɨvɨ vihavalɨ agɨlasaŋ abitɨhɨlaŋ nalusaŋ iguavɨbali uami. \v 3 La Asɨ Iaue agaŋ lɨci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ huaci igavɨhadami. Hulaŋ manɨgali saŋ hɨji igu igu hɨsɨŋ agɨlaŋ hula hulaŋ iamɨgali Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ hula hɨji nameŋ igahɨlavɨhadami. Mosesɨ nɨbu hulaŋ ibi daŋ uavɨhadami. \p \v 4 Lɨhavɨdaci Mosesɨ agaŋ manɨgali agadɨ abami. Ci igɨnaŋ uami. Asɨ Iaue agaŋ nameŋ abi uami. Hɨfɨlɨ alɨhaŋ hɨvɨ viaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ heŋ hɨdɨben aba abi uami. \v 5 Hɨdɨdalɨŋ \x - \xo 11.5 \xo*\xt Sng 78.51, 105.36, 136.10\xt*\x* Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ ninaŋ Cimegeŋ agɨlaŋ sɨkasɨkan haba hɨma fɨhalavɨbali aba abi uami. Nadɨ ninaŋ Cimegeŋ nadɨ uvɨsɨjiŋ viavɨla manɨgali hɨnivi agaŋ hɨmɨbali aba abi uami. Hɨma vioua sibɨla hɨsɨŋ iamɨgali halɨha cahu uitɨ ifɨcabɨlacabɨla sɨgɨtɨ likalavɨlalɨ agɨladɨ ninaŋ Cimegeŋ agɨlaŋ hɨmavɨbali aba abi uami. Sabaŋ bulɨmakau agɨladɨ ninaŋ manɨgali agɨlaŋ avi sɨkasɨkan hɨmavɨbali aba abi uami. \v 6 Lɨhavɨdaci hulaŋ iamɨgali Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ sɨkasɨkan vɨhɨlɨ hekɨlɨ igavɨbali aba abi uami. Ilɨhiŋ hekɨlɨ ilɨhavɨbali aba abi uami. Vaka Isipɨ fɨli tɨbɨ heŋ ilɨhiŋ hekɨlɨ hameŋ ma ilɨhavɨmi aba abi uami. Cɨhu cɨhu hameŋ ma ilɨhavɨbali aba abi uami. \v 7 Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ hɨniavɨlalɨ heŋ ilɨhiŋ hekɨlɨ ma ilɨhavɨbali aba abi uami. Iŋam agɨlaŋ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ iga iga mau ma ifavɨbali aba abi uami. Sɨhɨm sabaŋ agɨladɨ avi iga iga mau ma ifavɨbali aba abi uami. Hameŋ lɨhavɨci igavɨla hɨji nameŋ lamɨhalaŋ aba abi uami. Asɨ Iaue agaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ sɨbɨlɨ lami aba abɨhalaŋ aba abi uami. Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ ma sɨbɨlɨ lami aba abɨhalaŋ aba abi uami. \v 8 Lavɨla Mosesɨ agaŋ cɨhu ala abami. Manɨgali uami. Hulaŋ nasaŋ hɨji igu igu hɨsɨŋ nagɨlaŋ vevɨla mavɨn ciaŋ ciaŋ abɨbalu aba iadɨ hɨcɨ mikɨ pɨŋ mɨgalɨfɨlɨbavɨla abavɨbali uami. Nadɨ hulaŋ iamɨgali hula uhalaŋ aba abavɨbali uami. Hameŋ lɨlaŋ akuaba akuaba agɨlaŋ iahavɨci viaŋ heŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ agadɨ vala uben uami. Lavɨla manɨgali saŋ igɨvɨ hɨniavɨla nudɨ valavɨla haiabɨla ivavemi. \v 9 Lɨci Asɨ Iaue Mosesɨ dɨ abami. Manɨgali agaŋ nadɨ ciaŋ ma igahɨlɨbali uami. Hameŋ lɨdaci viaŋ vɨdɨvɨdɨŋ mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ Isipɨ fɨli tɨbɨ heŋ abalamɨben uami. \p \v 10 Mosesɨ hula Alon hula vɨdɨvɨdɨŋ mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ manɨgali saŋ abalamavɨdaci igami ala hɨma. Asɨ Iaue nukeŋ lɨdaci manɨgali dɨ hɨji humɨgaŋ agaŋ ma iahadami. Hameŋ sadaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ ma valɨci uavɨmi. \c 12 \s Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ valɨci huaci hɨniavɨmi agadɨ mɨhiŋ hekɨlɨ \p \v 1 Mosesɨ \x - \xo 12.1-13 \xo*\xt Wkp 23.5, Nam 9.1-5, 28.16, Lo 16.1-2\xt*\x* hula Alon hula Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨniavɨdaci Asɨ Iaue agaŋ nulɨdɨ abami. \v 2-3 Avaŋ nagadɨ hɨvɨ hɨdɨlɨ maha avaŋ agɨladɨ lugɨlɨhalaŋ uami. Lugɨla lugɨla vio fɨhalɨlaŋ hualɨ mu heŋ avaŋ ibi nameŋ agaŋ ala cɨhu iahɨci Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ abɨhalaŋ uami. Avaŋ iahi nagaŋ hɨdɨdaci uaiaŋ human limu fɨhala human limu ahica pam cɨjɨŋ uci hulaŋ pabiŋ pabiŋ sabaŋ sipsipɨ ninaŋ ua sabaŋ meme ninaŋ agɨladɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ vihalaŋ aba abɨhalaŋ uami. Ulaŋ pam hɨnilalaŋ namɨlaŋ hɨtɨŋ hɨtɨŋ sɨhɨm hameŋ agɨladɨ vihalaŋ aba abɨhalaŋ uami. \v 4 Naludɨ iamɨgali ninanadi agɨladɨ igɨlaŋ sɨhɨm sabaŋ agadɨ ma na fɨhala fɨhala me hɨniavɨci aba abɨhalaŋ uami. Ha naludɨ ulaŋ mikɨ hɨsɨŋ agɨladɨ abɨlaŋ vehavɨci hudɨmɨda hameŋ hafalavɨla heŋ nɨhalaŋ aba abɨhalaŋ uami. Hudɨmɨda hafalavɨci ulaŋ iaganu agaŋ lugɨlɨci valɨ vameba iahɨci heŋ sɨhɨm agadɨ lamɨci na fɨhalɨhalaŋ aba abɨhalaŋ uami. \v 5 Sabaŋ sipsipɨ ninaŋ muŋaŋ ua sabaŋ meme ninaŋ muŋaŋ numɨgaŋ huhɨlɨci hualɨ pabiŋ ci ualɨ agadɨ igavɨla vihalaŋ aba abɨhalaŋ uami. Namɨlaŋ sabaŋ sipsipɨ ua sabaŋ meme fim akuaba akuaba apalɨ agɨladɨ igavɨla vihalaŋ aba abɨhalaŋ uami. \v 6 Sabaŋ sipsipɨ ua sabaŋ meme agadɨ sɨhɨvia sɨbaŋ igasulasula hɨnihalaŋ aba abɨhalaŋ uami. Igasulasula hɨnidalaŋ uaiaŋ ahica pam uci hadɨhu laci ala sabaŋ sipsipɨ sabaŋ meme agɨladɨ hɨfɨlɨdaŋ sɨbaŋ hɨvɨ ifɨhɨmuhɨmu uhalaŋ aba abɨhalaŋ uami. \v 7 Lavɨla sabaŋ sipsipɨ sabaŋ meme mɨdɨ agɨladɨ vihalaŋ aba abɨhalaŋ uami. Vivi ulaŋ namɨlaŋ hɨnihɨni nɨbalaŋ agɨladɨ hɨbɨ ivu ivu hɨvɨ hɨda ahica limu limu hɨniavi agɨladɨ hɨvɨ mɨŋepɨhalɨhalaŋ aba abɨhalaŋ uami. La ulaŋ hɨbɨ ivu ivu hɨvɨ iahua sabɨ kɨlɨ cɨkaŋ agadɨ hɨlihua lamavɨci hɨniavi agɨladɨ avi mɨŋepɨhalɨhalaŋ aba abɨhalaŋ uami. Lavɨla uleŋ muji heŋ sɨhɨm sabaŋ agɨladɨ nɨhalaŋ aba abɨhalaŋ uami. \v 8 Hɨfɨlɨ heŋ laci ala namɨlaŋ sabaŋ sipsipɨ ua sabaŋ meme hɨlɨcɨ agɨladɨ avɨŋ hɨvɨ hɨlɨhalaŋ aba abɨhalaŋ uami. Maci sakɨvakɨva agɨladɨdaŋ isabɨlaŋ hitaŋ daŋ agɨladɨdaŋ avi hɨlɨhalaŋ aba abɨhalaŋ uami. Hɨlahɨla nɨhalaŋ aba abɨhalaŋ uami. \v 9 Sɨhɨm agɨladɨ hɨhi nɨmɨlaŋ aba abɨhalaŋ uami. Sɨji hɨvɨ avi hugɨlɨmɨlaŋ aba abɨhalaŋ uami. Avɨŋ hɨvɨ pam hɨlahɨla nɨhalaŋ aba abɨhalaŋ uami. Sɨhɨm hali hɨcɨ human sucɨki akuaba akuaba agɨladɨ avi sɨkasɨkan hɨlahɨla nɨhalaŋ aba abɨhalaŋ uami. \v 10 Sɨhɨm hɨlɨcɨ limu hɨhɨle amɨli me saŋ valɨmɨlaŋ aba abɨhalaŋ uami. Valavɨla ha amɨli me hɨvɨ sɨkasɨkan avɨŋ hɨvɨ lamɨlaŋ lɨhua fɨhalavɨm aba abɨhalaŋ uami. \v 11 Sɨhɨm agɨladɨ nɨben aba namɨlaŋ nameŋ lɨhalaŋ aba abɨhalaŋ uami. Havɨlɨ lɨbavɨla hɨcɨ sɨgɨtɨ lamɨhalaŋ aba abɨhalaŋ uami. Naludɨ kɨlɨ lɨmɨ via hɨdahɨda hɨsɨŋ agɨladɨ mɨŋalɨvavɨla lɨhalɨha navɨhehalaŋ aba abɨhalaŋ uami. Sɨmɨŋ nana hɨsɨŋ mɨhiŋ ha Asɨ Iaue agaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ naludɨ valɨci huaci hɨnibalaŋ agadɨ mɨhiŋ hekɨlɨ aba abɨhalaŋ uami.\fig Sabaŋ sipsipɨ mɨdɨ agɨladɨ viavɨla ulaŋ hɨbɨ ivu ivu hɨvɨ mɨŋepɨhalavɨmi.|src="C-027.jpg" size="col" copy="NTM" ref="12.7"\fig* \p \v 12 Lavɨla cɨhu ala abami. Hɨfɨlɨ heŋ viaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨdɨben uami. Hɨdahɨda ninaŋ manɨgali Cimegeŋ agɨladɨdaŋ sabaŋ sipsipɨ ninaŋ sabaŋ bulɨmakau ninaŋ manɨgali agɨladɨdaŋ sɨkasɨkan ifɨhɨma fɨhalɨben uami. Viaŋ Asɨ Iaue uami. Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ mugɨluŋ agɨladɨ avi sɨbɨlɨ lamɨben uami. \v 13 Sɨhɨm mɨdɨ agadɨ naludɨ ulaŋ hɨtɨŋ hɨtɨŋ hɨvɨ mɨŋepɨhalɨlaŋ ha viaŋ naludɨ ulaŋ agɨladɨ iga iga valɨdalɨŋ namɨlaŋ huaci hɨnibalaŋ uami. Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ sɨbɨlɨ lamɨben uami. Agadɨ ala naludɨ ma sɨbɨlɨ lamɨben uami. \v 14 Mɨhiŋ \x - \xo 12.14-20 \xo*\xt CV 23.15, 34.18, Wkp 23.6-8, Nam 28.17-25, Lo 16.3-8\xt*\x* hekɨlɨ nana viaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ naludɨ valɨlɨŋ huaci hɨnibalaŋ agasaŋ hɨji lamalama iadɨ ibi mɨŋaiahaiaha sɨmɨŋ hekɨlɨ hɨlanɨhalaŋ uami. Hulaŋ iamɨgali mufɨli mufɨli iahavɨbali agɨlaŋ avi hualɨ pabiŋ pabiŋ hɨvɨ mɨhiŋ hekɨlɨ agadɨ hɨvɨ hameŋ laci hameŋ laci lɨhavɨbali uami. \s Maci sakɨvakɨva navɨhadami agadɨ mɨhiŋ hekɨlɨ \p \v 15 Lavɨla Asɨ Iaue cɨhu Mosesɨ dɨdaŋ Alon dɨdaŋ abami. Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ abɨhalaŋ uami. Maci sakɨvakɨva nana hɨnidalaŋ uaiaŋ human limu fɨhala human limu pabiŋ cɨjɨŋ um aba abɨhalaŋ uami. Hɨdɨlɨ maha maci sakɨvakɨva nɨben aba maci huhɨla huhɨla hɨsɨŋ isɨ aba abavɨlalɨ agɨladɨ sɨkasɨkan havalɨlaŋ uavɨm aba abɨhalaŋ uami. Naludɨ ulaŋ hɨvɨ valɨlaŋ hɨniavɨmɨdɨ aba abɨhalaŋ uami. Maci sakɨvakɨva nana hɨnibalaŋ hadɨhu naludɨ hulaŋ mu agaŋ maci huhɨla huhɨla hɨsɨŋ isɨ aba abavɨlalɨ agɨladɨ nɨci ha Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ namɨlaŋ nudɨ lahulaŋ um aba abɨhalaŋ uami. Namɨlaŋ hula hɨnimɨdɨ aba abɨhalaŋ uami. \v 16 Hɨdɨlɨ maha maci sakɨvakɨva nɨbalaŋ heŋ akuaba akuaba sibɨla vimɨlaŋ aba abɨhalaŋ uami. Namɨlaŋ sɨkasɨkan mɨgudɨbavɨla Asɨ dɨ ibi pam mɨŋaiahɨhalaŋ aba abɨhalaŋ uami. La cɨhu uaiaŋ human limu fɨhala uci cɨhu ala heŋ mɨgudɨbavɨla Asɨ dɨ ibi mɨŋaiahɨhalaŋ aba abɨhalaŋ uami. Uaiaŋ heŋ avi namɨlaŋ akuaba akuaba sibɨla vimɨlaŋ aba abɨhalaŋ uami. Sɨmɨŋ akuaba akuaba agɨladɨ pam huaci hɨlanɨbalaŋ aba abɨhalaŋ uami. \v 17 Uaiaŋ heŋ laci ala Asɨ Iaue Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ hɨniavɨlalɨ agɨladɨ likɨla Isipɨ fɨli tɨbɨ vala uavɨbali agasaŋ igahɨlavɨm aba abɨhalaŋ uami. Hualɨ pabiŋ pabiŋ hɨvɨ maci sakɨvakɨva nana hɨsɨŋ mɨhiŋ hekɨlɨ agaŋ hameŋ laci hameŋ laci hɨnibali aba abɨhalaŋ uami. Hulaŋ iamɨgali mufɨli mufɨli iahavɨbali agɨlaŋ hualɨ pabiŋ pabiŋ hɨvɨ mɨhiŋ hekɨlɨ agadɨ hɨvɨ hameŋ laci hameŋ laci lɨhavɨbali aba abɨhalaŋ uami. \v 18 Hualɨ mu heŋ avaŋ sebɨlɨ iaha hɨdɨdaci uaiaŋ human limu limu fɨhala hɨcɨ limu ahica cɨjɨŋ uci hɨfɨlɨdaŋ hɨdɨlɨ maha maci sakɨvakɨva nɨhalaŋ aba abɨhalaŋ uami. Nana hɨnidalaŋ uaiaŋ human limu fɨhala human limu pabiŋ cɨjɨŋ uci cɨhu uaiaŋ mu hɨvɨ hɨfɨlɨdaŋ heŋ valɨbalaŋ aba abɨhalaŋ uami. \v 19 Uaiaŋ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ maci sakɨvakɨva nɨbalaŋ heŋ maci huhɨla huhɨla hɨsɨŋ isɨ aba abavɨlalɨ agɨlaŋ naludɨ ulaŋ hɨvɨ hɨniavɨmɨdɨ aba abɨhalaŋ uami. Naludɨ hulaŋ mu agaŋ maci huhɨla huhɨla hɨsɨŋ isɨ aba abavɨlalɨ agɨladɨ nɨci aba abɨhalaŋ uami. Ha Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ namɨlaŋ nudɨ lahulaŋ um aba abɨhalaŋ uami. Hulaŋ mu ihɨlɨŋ ve namɨlaŋ hula hɨnilalɨ agaŋ maci huhɨla huhɨla hɨsɨŋ isɨ aba abavɨlalɨ agɨladɨ nɨci ha nudɨ avi lahulaŋ um aba abɨhalaŋ uami. Namɨlaŋ hula hɨniavɨmɨdɨ aba abɨhalaŋ uami. \v 20 Namɨlaŋ abeba abeba hɨnibalaŋ ala maci huhɨla huhɨla hɨsɨŋ isɨ aba abavɨlalɨ agɨladɨ nɨmɨlaŋ aba abɨhalaŋ uami. Maci sakɨvakɨva laci nɨhalaŋ aba abɨhalaŋ uami. \s Asɨ Iaue Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ valɨci huaci hɨniavɨmi agadɨ mɨhiŋ hekɨlɨ agasaŋ abami. \p \v 21 Lɨci Mosesɨ agaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ hulaŋ hekɨlɨ hekɨlɨ agɨlasaŋ ciaŋ iguci umi. Lɨci vehavɨci abami. Namɨlaŋ uavɨla sabaŋ sipsipɨ ninaŋ ua sabaŋ meme ninaŋ agɨladɨ lɨbɨmɨŋɨhalaŋ uami. Asɨ agaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ naludɨ valɨci huaci hɨnibalaŋ agasaŋ igahɨlavɨla naludɨ ulaŋ pam hɨsɨŋ agɨlaŋ hula sɨhɨm sabaŋ agɨladɨ ifɨhɨmuhɨmu uavɨla mɨgahɨnia hɨlanɨbalaŋ uami. \v 22 Ifɨhɨmuhɨmu mɨdɨ agɨladɨ hunaŋ hɨvɨ mɨŋamɨjidalaŋ mɨguavɨdaci isabɨlaŋ hisopɨ makaŋ agɨladɨ vivi mɨdɨ hunaŋ heŋ lɨbɨvisavisa ulaŋ hɨbɨ ivu ivu agɨladɨ hɨda ahica limu limu hɨniavi heŋ mɨŋepɨhalɨhalaŋ uami. La hɨbɨ ivu ivu hɨvɨ iahua sabɨ kɨlɨ cɨkaŋ hɨlihua lamavalɨ agɨladɨ hɨvɨ avi mɨŋepɨhalɨhalaŋ uami. Lavɨla namɨlaŋ haiabɨla ivavemɨlaŋ uami. Hameŋ hɨnidalaŋ fɨli mɨŋalahɨci amɨli cimɨdaŋ pam haiabɨla ivavebalaŋ uami. \v 23 Asɨ \x - \xo 12.23 \xo*\xt Ib 11.28\xt*\x* Iaue agaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨdahɨda nudɨ ciaŋ hali hɨsɨŋ agadɨ abɨdaci ninaŋ Cimegeŋ agɨladɨ sɨkasɨkan ifɨhɨma fɨhalɨbali uami. Lɨdaci Asɨ Iaue agaŋ sɨhɨm mɨdɨ naludɨ ulaŋ hɨbɨ ivu ivu caba hɨvɨ mɨŋepɨhalɨbalaŋ agɨladɨ iga iga naludɨ ulaŋ agɨladɨ lɨvalavɨbali uami. Lɨhavɨdaci naludɨ ninaŋ Cimegeŋ agɨlaŋ ma hɨmavɨbali uami. Ulaŋ mɨdɨ apalɨ agɨladɨ iga iga nudɨ ciaŋ hali hɨsɨŋ agadɨ abɨdaci uleŋ muji ivo ivo ninaŋ Cimegeŋ agɨladɨ ifɨhɨmɨbali uami. \v 24 Asɨ naludɨ ninaŋ Cimegeŋ agɨladɨ valɨci huaci hɨniavɨbali agasaŋ igahɨlɨbalaŋ uami. Igahɨlahɨla hualɨ pabiŋ pabiŋ hɨvɨ naludɨ ninanadi agɨlaŋ hula sɨmɨŋ hekɨlɨ hɨlahɨla nɨbalaŋ uami. \v 25 Asɨ Iaue agaŋ fɨli tɨbɨ nalusaŋ igu igu saŋ abami heŋ mufɨli ivo hɨnibalaŋ uami. Ivo hɨnihɨni sɨmɨŋ hekɨlɨ hɨlanana Asɨ naludɨ valɨci huaci hɨnibalaŋ agasaŋ igahɨlahɨla nudɨ ibi mɨŋaiahaiaha hɨnibalaŋ uami. \v 26 Mufɨli mufɨli naludɨ ninadinalu agɨlaŋ nameŋ abitɨhavɨbali uami. Akɨ saŋ sɨmɨŋ hameŋ hɨlahɨla nɨlalu aba abavɨbali uami. Hameŋ abavɨdaci namɨlaŋ nulɨdɨ nameŋ abɨhalaŋ uami. \v 27 Alaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨnidamɨli Asɨ Iaue agaŋ nudɨ ciaŋ hali hɨsɨŋ agadɨ abɨdaci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ uleŋ muji ivo ivo nulɨdɨ ninaŋ Cimegeŋ agɨladɨ pam ifɨhɨmami aba abɨhalaŋ uami. Agadɨ ala Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ aludɨ ulaŋ agɨladɨ lɨvalami aba abɨhalaŋ uami. La aludɨ ninaŋ Cimegeŋ agɨladɨ valɨdaci huaci hɨniavɨmi aba abɨhalaŋ uami. Hameŋ lɨmi agasaŋ hɨji lamalama hɨnihɨni Asɨ saŋ sagalɨ igulalu aba abɨhalaŋ uami. Lɨci hulaŋ iamɨgali ciaŋ agadɨ igahɨlavɨla Asɨ dɨ ibi mɨŋaiahɨben aba hali lɨbuhɨlavɨla mɨgalɨfɨlɨbavɨmi. \v 28 La cɨhu hadɨhu laci ala iaha uavɨla Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ dɨdaŋ Alon dɨdaŋ abami hameŋ laci ala lɨhavɨmi.\fig |src="ApalOT2Egypt_SinaiDesert.jpg" size="span" copy="British & Foreign Bible Society,"\fig* \s Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ ninaŋ Cimegeŋ agɨlaŋ haba hɨmavɨmi. \p \v 29 Lɨhavɨci \x - \xo 12.29 \xo*\xt CV 4.22-23\xt*\x* hɨfɨlɨ hekɨlɨ heŋ ala Asɨ Iaue agaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agadɨ ninaŋ Cimegeŋ nudɨ uvɨsɨjiŋ vivi agadɨ ifɨhɨmami. Ifɨhɨmuhɨmu uu hulaŋ lɨmɨn sɨbɨlɨ ulaŋ hɨniavɨmi agɨladɨ ninaŋ Cimegeŋ agɨladɨ ifɨhɨma fɨhalami. Ninaŋ Cimegeŋ agɨladɨ sɨkasɨkan ifɨhɨma fɨhalami. Sabaŋ bulɨmakau ninaŋ manɨgali agɨladɨ avi sɨkasɨkan ifɨhɨma fɨhalami. \v 30 Lɨci hɨfɨlɨ heŋ laci ala manɨgali agaŋ hulaŋ nusaŋ hɨji igu igu hɨsɨŋ agɨlaŋ hula iahaiaha igavɨmi. Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ avi iahaiaha igavɨmi. Igavɨci ninaŋ Cimegeŋ agɨlaŋ pam haba hɨma fɨhalavɨmi. Lɨhavɨdaci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ hulaŋ iamɨgali sɨkasɨkan ilɨhiŋ hekɨlɨ ilɨhavɨmi. \v 31 Ilɨha ilɨha hɨniavɨdaci hɨfɨlɨ heŋ ala manɨgali agaŋ Mosesɨ sadaŋ Alon sadaŋ ciaŋ abɨci uci vehavɨci abami. Namɨlaŋ naludɨ hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ hula iahavɨla aludɨ valavɨla uhalaŋ uami. Namɨlaŋ aludɨ vala uavɨla iadɨ abahalaŋ hameŋ ala naludɨ Asɨ Iaue dɨ ibi mɨŋaiahɨhalaŋ uami. \v 32 Naludɨ sabaŋ sipsipɨ sabaŋ meme sabaŋ bulɨmakau agɨladɨ likɨlavɨla Isipɨ fɨli tɨbɨ nagadɨ sɨkasɨkan vala uhalaŋ uami. Uavɨla Asɨ dɨ abɨlaŋ iadɨ avi huaci lamam uami. \v 33 Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ hɨji nameŋ lamavɨla abavɨmi. Aludɨ lɨhalɨha ma vala uavɨci ha alaŋ sɨkasɨkan haba hɨma fɨhalɨbalu uavɨmi. Lavɨla Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ aba lɨbɨsɨlɨvavɨla abavɨmi. Namɨlaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ nagadɨ lɨhalɨha vala uhalaŋ uavɨmi. \v 34 Hameŋ abavɨci Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ maci agɨladɨ viavɨla hunaŋ hɨvɨ lamavɨci mɨguavɨci hunaŋ agɨladɨ havɨlɨ hɨvɨ haha lalɨguavɨla via havavɨla uavɨmi. Maci via uavɨmi agaŋ huhɨla huhɨla hɨsɨŋ isɨ aba abavɨlalɨ agaŋ apalɨ hɨnimi. \v 35 Lɨci \x - \xo 12.35-36 \xo*\xt CV 3.21-22\xt*\x* uben aba lavɨla Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ hunaŋ lɨba silɨva hɨvɨ lɨba golɨ hɨvɨ vihavɨmi agɨlasadaŋ muhɨlɨ havɨlɨ agɨlasadaŋ abitɨhavɨmi. Mosesɨ abami hameŋ ala lɨhavɨmi. \v 36 Lɨhavɨci Asɨ Iaue agaŋ lɨci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ huaci igavɨmi. Lɨhavɨci Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ akuaba akuaba saŋ nulɨdɨ abitɨhavɨci iguavɨmi. Igu fɨhalavɨla cɨhu Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ akuaba akuaba apalɨ hɨniavɨmi.\fig Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agadɨ ninaŋ Cimegeŋ hɨmami.|src="C-028.jpg" size="col" copy="NTM" ref="12.29"\fig* \s Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ agadɨ vala uavɨmi. \p \v 37 Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ iaha Lamesesɨ haiabɨla agadɨ vala uavɨmi. Uavɨla Sukotɨ haiabɨla ua iahuavɨmi. Hulaŋ agɨladɨ pam lugɨlavɨci ua 600,000 iahami. Iamɨgali ninanadi avi uavɨmi ala nulɨdɨ ma lugɨlavɨmi. \v 38 Nulɨdɨ sabaŋ sipsipɨ sabaŋ meme sabaŋ bulɨmakau sɨkasɨkan hameŋ likɨlavɨla uavɨmi. Hulaŋ iamɨgali hɨdɨlɨ mu mu nɨbɨlaŋ hula hɨniavɨhadami agɨlaŋ avi nɨbɨlaŋ hula uavɨmi. \v 39 Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ aba lɨbɨsɨlɨvavɨci lɨhalɨha sɨbaŋ iaha uavɨmi. Sɨmɨŋ akuaba akuaba agɨladɨ ma sɨhuva via uavɨmi. Maci huhɨla huhɨla hɨsɨŋ isɨ aba abavɨhadami agadɨ maci hɨvɨ ma mɨŋamɨjiavɨci mɨguci eŋalavɨla via uavɨmi. Maci sakɨvakɨva laci via uavɨla hɨlanavɨmi. \p \v 40 Isɨlaelɨ \x - \xo 12.40 \xo*\xt HM 15.13, Ga 3.17\xt*\x* hɨdɨlɨ agɨlaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨniavɨdaci hualɨ 430 umi. \v 41 Hualɨ hameŋ u fɨhalɨci uaiaŋ heŋ ala Asɨ Iaue agaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ hɨniavɨhadami agɨladɨ likɨlɨci Isipɨ fɨli tɨbɨ agadɨ vala uavɨmi. \v 42 Hɨfɨlɨ heŋ ala Asɨ Iaue agaŋ nudɨ hulaŋ iamɨgali Isipɨ fɨli tɨbɨ heŋ hɨniavɨmi agɨladɨ likɨla via sɨhɨvia sɨbaŋ migɨlɨdaci uavɨmi. Lavɨla Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ Asɨ Iaue lɨmi agasaŋ igahɨlahɨla hameŋ laci hameŋ laci nudɨ ibi mɨŋaiahaiaha hɨniavɨhadami. \s Asɨ Iaue agaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ valɨci huaci hɨniavɨmi agasaŋ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ abami. \p \v 43 La Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ dɨdaŋ Alon dɨdaŋ abami. Viaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ valɨlɨŋ huaci hɨnihɨni sɨmɨŋ nana hɨsɨŋ mɨhiŋ hekɨlɨ agadɨ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ nɨbu nameŋ hɨnibali uami. Hulaŋ iamɨgali fɨli tɨbɨ mu hɨsɨŋ agɨlaŋ sɨmɨŋ agadɨ navɨmɨdɨ uami. \v 44-45 Hulaŋ namɨlaŋ hula ilɨmiŋ hɨniavɨlalɨ agɨlaŋ hula anɨm hɨlɨcɨ sibɨla vivi hɨniavɨlalɨ agɨlaŋ hula avi sɨmɨŋ agadɨ navɨmɨdɨ uami. Hulaŋ limu hɨhɨle agɨladɨ anɨm hɨlɨcɨ hɨvɨ lavɨlaŋ naludɨ sibɨla hɨsɨŋ hɨniavɨlalɨ agɨladɨ hadi sɨbɨlɨ ihalahɨlaŋ ha sɨmɨŋ agadɨ huaci navɨbali uami. \v 46 Hulaŋ \x - \xo 12.46 \xo*\xt Nam 9.11-12, Jo 19.36-37\xt*\x* iamɨgali agɨlaŋ sɨhɨm agadɨ nɨbalu aba ha ulaŋ sɨmɨŋ nana saŋ sɨhuvavɨmi heŋ hɨnihɨni navɨm uami. Sɨmɨŋ limu hɨhɨle viavɨla haiabɨla ivavehavɨmɨdɨ uami. La sɨhɨm henaŋ agɨladɨ avi lɨlaŋ lɨfavɨmɨdɨ uami.\f * \fr 12.46 \fr*\ft Jisasɨ agaŋ sabaŋ sipsipɨ ninaŋ me hɨnidaci nudɨ ifɨhɨmɨben aba nudɨ henaŋ agɨladɨ ma ifɨlɨfavɨmi. Jon 19.36-37 agadɨ igɨhalaŋ. Jon agaŋ ciaŋ Cɨhu vivi 12.46 hɨvɨ hɨnimi agasaŋ igahɨlavɨla abami. Asɨ dɨ manasɨŋ hekɨlɨ agaŋ nameŋ abami uami. Nudɨ henaŋ agɨladɨ ma ifɨlɨfavɨbali aba abami uami. Lɨci Asɨ dɨ manasɨŋ hekɨlɨ abami agaŋ hameŋ laci ala lɨmi uami.\ft*\f* \v 47 Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ namɨlaŋ sɨkasɨkan sɨmɨŋ agadɨ hameŋ laci lɨbalaŋ uami. \v 48 Hulaŋ hɨdɨlɨ mu ihɨlɨŋ vevɨla namɨlaŋ hula hɨniavɨlalɨ agɨlaŋ sɨmɨŋ agadɨ navɨmɨdɨ uami. Nɨbɨlaŋ mɨhiŋ hekɨlɨ hɨsɨŋ sɨmɨŋ agadɨ via nɨbalu aba lɨhavɨci uami. Ha namɨlaŋ nulɨdɨ hadi sɨbɨlɨ sɨkasɨkan ihalahɨhalaŋ uami. Hadi sɨbɨlɨ ihalaha fɨhalɨlaŋ ha hulaŋ agɨlaŋ namɨlaŋ me sɨbaŋ hɨniavɨbali uami. La sɨmɨŋ agadɨ huaci navɨbali uami. Hulaŋ hadi sɨbɨlɨ ma ihalahavɨlalɨ agɨlaŋ sɨmɨŋ agadɨ navɨmɨdɨ uami. \v 49 Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ namɨlaŋ ciaŋ lamalubidin nagadɨ sɨhɨvia sɨbaŋ lubiahɨlɨhalaŋ uami. Hɨdɨlɨ mu ihɨlɨŋ vevɨla namɨlaŋ hula hɨniavɨlalɨ agɨlaŋ ciaŋ hameŋ laci ala lubiahɨlavɨm uami. \v 50 Lɨci Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ Asɨ Iaue Mosesɨ dɨdaŋ Alon dɨdaŋ abami hameŋ laci ala lɨhavɨmi. \v 51 Lɨhavɨdaci uaiaŋ heŋ laci ala Asɨ Iaue agaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ hɨniavɨhadami agɨladɨ likɨlɨci Isipɨ fɨli tɨbɨ vala uavɨmi. \c 13 \s Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ ninaŋ Cimegeŋ agɨladɨ Asɨ saŋ lɨbɨmɨŋavɨmi. \p \v 1 Lɨhavɨdaci Asɨ Iaue Mosesɨ dɨ abami. \v 2 Naludɨ \x - \xo 13.2 \xo*\xt Nam 3.12-13, Lu 2.22-24\xt*\x* ninaŋ Cimegeŋ agɨladɨ lɨbɨmɨŋamɨŋa abɨhalaŋ uami. Nan Asɨ Iaue dɨ aba abɨhalaŋ uami. La naludɨ sɨhɨm sabaŋ ninaŋ manɨgali muŋaŋ agɨladɨ avi lɨbɨmɨŋamɨŋa abɨhalaŋ uami. Nan Asɨ Iaue dɨ aba abɨhalaŋ uami. \s Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ mɨhiŋ hekɨlɨ hɨvɨ maci sakɨvakɨva agɨladɨ navɨhadami. \p \v 3 Lɨci Mosesɨ agaŋ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ abami. Namɨlaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ neŋ lɨmɨn sɨbɨlɨ ulaŋ hɨvɨ me hɨnihɨni sibɨla vilalaŋ uami. Vivi hɨnidalaŋ Asɨ Iaue agaŋ nudɨ nukeŋ vɨdɨvɨdɨŋ hɨvɨ naludɨ likɨlɨci Isipɨ fɨli tɨbɨ vala ubalaŋ uami. Hameŋ sadaŋ mufɨli mufɨli namɨlaŋ mɨhiŋ nagasaŋ hɨji lamɨhalaŋ uami. Lɨdɨŋ maci nɨbalu aba maci huhɨla huhɨla hɨsɨŋ isɨ aba abavɨlalɨ agadɨdaŋ nɨmɨlaŋ uami. \v 4 Iabi avaŋ Abipɨ hɨvɨ Isipɨ fɨli tɨbɨ nagadɨ vala uadalaŋ uami.\f * \fr 13.4 \fr*\ft Havaŋ ciaŋ hɨvɨ alaŋ avaŋ Epɨlilɨ aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Abipɨ \fq*\ft uavɨhadami.\ft*\f* \v 5 Asɨ Iaue agaŋ hɨvɨ hekɨlɨ aba abavɨla naludɨ iamɨlɨhalinalu dɨ abami uami. Kenan hɨdɨlɨ Hitɨ hɨdɨlɨ Amolɨ hɨdɨlɨ Hivɨ hɨdɨlɨ Jebusɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ fɨli tɨbɨ nalusaŋ iguben aba abami uami. Fɨli agaŋ huaci sɨbaŋ aba abami uami. Sɨmɨŋ isabɨlaŋ huliavɨdaci huaci laci iahavɨlalɨ aba abami uami. Asɨ Iaue naludɨ likɨla via ua fɨli tɨbɨ heŋ ala lamɨci hɨnibalaŋ uami. Hɨnihɨni namɨlaŋ hualɨ pabiŋ pabiŋ avaŋ heŋ laci ala mɨhiŋ hekɨlɨ agasaŋ maci sakɨvakɨva hɨlahɨla nɨhalaŋ uami. \v 6-7 Maci sakɨvakɨva laci nana hɨnidalaŋ uaiaŋ human limu fɨhala um uami. Lɨci amɨli me hɨvɨ maci sakɨvakɨva sijaŋ nana Asɨ Iaue dɨ ibi mɨŋaiahaiaha sɨmɨŋ hekɨlɨ hɨlanɨhalaŋ uami. Maci huhɨla huhɨla hɨsɨŋ agadɨ mɨŋamɨjiavɨci mɨguci eŋala hɨlavɨlalɨ agɨladɨdaŋ maci huhɨla huhɨla hɨsɨŋ isɨ aba abavɨlalɨ agadɨdaŋ valɨlaŋ naludɨ fɨli tɨbɨ heŋ hɨniavɨmɨdɨ uami. \v 8 Maci sakɨvakɨva nana hɨsɨŋ mɨhiŋ hekɨlɨ agaŋ iahɨci naludɨ ninanadi agɨladɨ nameŋ abɨhalaŋ uami. Mɨhiŋ hekɨlɨ nana Asɨ Iaue agaŋ aludɨ likɨlɨci Isipɨ fɨli tɨbɨ vala vemɨlu agasaŋ hameŋ lɨlalu aba abɨhalaŋ uami. \v 9 Mɨhiŋ hekɨlɨ agasaŋ igahɨlahɨla Asɨ dɨ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ agadɨ lɨbalɨba hɨbɨn hɨbɨn cɨki cɨki hɨvɨ lamɨhalaŋ uami. Lamalama hɨbɨn hɨbɨn cɨki cɨki agɨladɨdaŋ vivi naludɨ lɨbam hɨvɨ human hɨvɨ lɨbɨhahɨhalaŋ uami. Lɨbɨhahahaha nulɨdɨ iga iga Asɨ Iaue ciaŋ lamalubilɨ agasaŋ aba aba hɨnihalaŋ uami. Asɨ Iaue nudɨ nukeŋ vɨdɨvɨdɨŋ hɨvɨ naludɨ likɨlɨci Isipɨ fɨli tɨbɨ vala ubalaŋ agasaŋ aba aba hɨnihalaŋ uami. \v 10 Namɨlaŋ Asɨ dɨ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ lubiahɨlahɨla hualɨ pabiŋ pabiŋ hɨvɨ sɨmɨŋ hekɨlɨ nana lakuku heŋ hameŋ laci hameŋ laci lɨbalaŋ uami.\fig Asɨ dɨ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ agadɨ lɨbalɨba hɨbɨn hɨbɨn cɨki cɨki hɨvɨ lamavɨhadami. Lamalama hɨbɨn hɨbɨn cɨki cɨki agɨladɨdaŋ vivi nulɨdɨ lɨbam hɨvɨ human hɨvɨ lɨbɨhahavɨhadami.|src="HK00274C.jpg" size="col" copy="Knowles - UBS" ref="13.9"\fig* \s Asɨ Iaue saŋ ninaŋ Cimegeŋ agɨladɨ lɨbɨmɨŋɨhalaŋ uami. \p \v 11 Lɨci Mosesɨ nulɨdɨ abami. Asɨ Iaue agaŋ nalusadaŋ naludɨ iamɨlɨhalinalu sadaŋ hɨvɨ hekɨlɨ aba abavɨla fɨli tɨbɨ igu igu saŋ abami uami. Lavɨla nudɨ nukeŋ ciaŋ lubiahɨlavɨla naludɨ likɨla Kenan hɨdɨlɨ agɨladɨ fɨli tɨbɨ heŋ via ubali uami. La fɨli tɨbɨ agadɨ nalusaŋ igubali uami. \v 12 Fɨli \x - \xo 13.12 \xo*\xt CV 34.19-20, Lu 2.22-24\xt*\x* tɨbɨ agadɨ nalusaŋ iguci namɨlaŋ ninaŋ Cimegeŋ agɨladɨ lɨbɨmɨŋamɨŋa abɨhalaŋ uami. Nan Asɨ Iaue dɨ aba abɨhalaŋ uami. Sɨhɨm sabaŋ ninaŋ manɨgali muŋaŋ agɨladɨ avi Asɨ Iaue saŋ lɨbɨmɨŋamɨŋa abɨhalaŋ uami. Nan Asɨ Iaue dɨ aba abɨhalaŋ uami. \v 13 Sabaŋ donɨki ninaŋ manɨgali agadɨ ifɨhɨmuhɨmu saŋ valavɨla uami. Ha nudɨ uvɨsɨjiŋ vivi saŋ sabaŋ sipsipɨ ninaŋ muŋaŋ agadɨ ifɨhɨma lamavɨla sagalɨ hɨla iguhalaŋ uami. Sabaŋ donɨki ninaŋ manɨgali agadɨ uvɨsɨjiŋ vivi saŋ valavɨla uami. Ha sabaŋ donɨki ninaŋ manɨgali agadɨ sakum hɨvɨ mɨŋa mafɨlavɨci hɨmɨbali uami. Ninaŋ Cimegeŋ agadɨ uvɨsɨjiŋ vivi saŋ sabaŋ sipsipɨ ninaŋ muŋaŋ agadɨ ifɨhɨma lamavɨla sagalɨ hɨla iguhalaŋ uami. \v 14 Mufɨli naludɨ ninanadi agɨlaŋ nameŋ abitɨhavɨbali uami. Akɨ hɨdɨlɨ saŋ hameŋ lɨlalaŋ aba abavɨbali uami. Hameŋ abavɨci namɨlaŋ nameŋ abɨhalaŋ uami. Alaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ heŋ lɨmɨn sɨbɨlɨ ulaŋ hɨvɨ me hɨnihɨni sibɨla vihadamɨlu aba abɨhalaŋ uami. Vivi hɨnidamɨli Asɨ Iaue nudɨ nukeŋ vɨdɨvɨdɨŋ hɨvɨ aludɨ likɨlɨci Isipɨ fɨli tɨbɨ vala vemɨlu aba abɨhalaŋ uami. \v 15 Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ manɨgali agaŋ aludɨ abamɨgɨlɨdaci hɨniadamɨlu aba abɨhalaŋ uami. Hɨnidamɨli Asɨ Iaue agaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ ninaŋ Cimegeŋ agɨladɨ ifɨhɨma fɨhalami aba abɨhalaŋ uami. Nulɨdɨ sɨhɨm sabaŋ ninaŋ manɨgali agɨladɨ avi sɨkasɨkan ifɨhɨma fɨhalami aba abɨhalaŋ uami. Hameŋ sadaŋ sɨhɨm sabaŋ ninaŋ manɨgali agɨladɨ alaŋ Asɨ Iaue saŋ sagalɨ hɨlahɨla igulalu aba abɨhalaŋ uami. Aludɨ ninaŋ Cimegeŋ agɨladɨ uvɨsɨjiŋ vivi saŋ sabaŋ sipsipɨ ninaŋ muŋaŋ agɨladɨ ifɨhɨmuhɨmu lamalama sagalɨ hɨlahɨla igulalu aba abɨhalaŋ uami. \v 16 Alaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨnimɨli Asɨ Iaue nudɨ nukeŋ vɨdɨvɨdɨŋ hɨvɨ aludɨ likɨlɨci Isipɨ fɨli tɨbɨ agadɨ vala vemɨlu aba abɨhalaŋ uami. Lavɨla aludɨ hɨji mɨŋaiahaiaha saŋ Asɨ dɨ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ agadɨ lɨbalɨba hɨbɨn hɨbɨn cɨki cɨki hɨvɨ lamɨlalu aba abɨhalaŋ uami. Lamalama hɨbɨn hɨbɨn cɨki cɨki agɨladɨdaŋ vivi aludɨ lɨbam hɨvɨ human hɨvɨ lɨbɨhahɨlalu aba abɨhalaŋ uami. \s Asɨ agaŋ avɨli susu hɨvɨ avɨŋ hɨvɨ hɨnihɨni hɨbɨ abalamɨdaci iga iga uavɨmi. \p \v 17 Hɨfɨlɨ heŋ ala Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ abɨci uavɨdaci Asɨ agaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlasaŋ hɨbɨ abalamami. Nɨbu hɨji nameŋ lamami. Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ hɨbɨ tɨbɨ cɨki hɨvɨ likɨla via ulɨŋ igavɨci hɨdɨlɨ mu agɨlaŋ nulɨsaŋ sagaŋ saŋ lɨhavɨci cɨhu hɨji mu lamavɨla Isipɨ fɨli tɨbɨ saŋ haŋɨlavɨla cɨhu vehavɨbali uami. Asɨ hɨji hameŋ lamavɨla Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ likɨla avɨli hekɨlɨ caba caba uavɨla Filisɨtia hɨdɨlɨ agɨladɨ fɨli tɨbɨ heŋ ma via umi. \v 18 Hameŋ sadaŋ Asɨ agaŋ nulɨdɨ likɨlavɨla hɨbɨ hutesɨ fɨli tɨbɨ kɨlɨ humɨsɨ akuaba akuaba apalɨ heŋ via umi. Via uci Letɨsi avɨli hekɨlɨ iahuavɨmi. Akuaba akuaba sagaŋ hɨsɨŋ agɨladɨ likɨlavɨla uavɨmi. \p \v 19 Vaka \x - \xo 13.19 \xo*\xt HM 50.25, Jos 24.32\xt*\x* Josepɨ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ nameŋ abami. Hɨvɨ hekɨlɨ aba abavɨla nameŋ abɨhalaŋ uami. Asɨ vevɨla Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ aludɨ likɨlavɨla uben aba lɨdaci Josepɨ dɨ henaŋ agɨladɨ viavɨla ubalu aba abɨhalaŋ uami. Hameŋ abami agasaŋ igahɨlavɨla Mosesɨ agaŋ nulɨdɨ abɨci Josepɨ dɨ henaŋ hɨbɨn hɨbɨn hɨvɨ hɨniavɨmi agɨladɨ viavɨla uavɨmi. Kenan fɨli tɨbɨ heŋ mavɨben aba via uavɨmi. \p \v 20 Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ Sukotɨ haiabɨla valavɨla uavɨla Etam haiabɨla iahua hɨniavɨmi. Etam haiabɨla agaŋ fɨli tɨbɨ kɨlɨ humɨsɨ akuaba akuaba apalɨ agadɨ caba heŋ hɨniadami. \v 21 Uavɨdaci \x - \xo 13.21 \xo*\xt CV 14.19, 14.24, 33.9, Sng 78.14, 105.39\xt*\x* uaiadi ha avɨli susu agaŋ sɨlɨvɨ lamɨci mɨga hɨnidaci Asɨ Iaue agaŋ nudɨ hɨvɨ hɨnihɨni nulɨsaŋ hɨbɨ hali uu abalamalama udaci iga iga uavɨmi. Hɨfɨlɨ ha avɨŋ abɨlu hekɨlɨ agaŋ sɨlɨvɨ lamɨci mɨga hɨnidaci Asɨ Iaue agaŋ nudɨ hɨvɨ hɨnihɨni nulɨsaŋ hɨbɨ hali uu abalamalama udaci iga iga uavɨmi. Hameŋ lɨdaci hɨfɨlɨ hɨfɨlɨ uaiadi uaiadi huaci laci uavɨmi. \v 22 Avɨli susu agaŋ hɨbɨ hali udaci hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ nudɨ iga iga uavɨmi. Hɨfɨlɨ ha avɨŋ abɨlu hekɨlɨ agaŋ hɨbɨ hali udaci nudɨ iga iga uavɨmi. Avɨli susu agaŋ nulɨdɨ ma vala umi. Avɨŋ abɨlu hekɨlɨ agaŋ avi nulɨdɨ ma vala umi. Hameŋ laci hameŋ laci hɨniavɨdaci iga iga uavɨmi. \c 14 \s Letɨsi avɨli hekɨlɨ limu uavɨmi. \p \v 1 Lɨhavɨdaci Asɨ Iaue Mosesɨ dɨ abami. \v 2 Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ abɨnaŋ avɨli hekɨlɨ caba heŋ uavɨla havɨlɨ ulaŋ hafiavɨla hɨniavɨm uami. Pihahilotɨ haiabɨla mikɨ heŋ hɨniavɨm uami. Mikɨdolɨ haiabɨla hɨnici ui Letɨsi avɨli hekɨlɨ hɨnici ve alɨhaŋ heŋ hɨniavɨm uami. Balɨsefon haiabɨla mikɨ heŋ hɨniavɨm uami. \v 3 Heŋ hɨniavɨdaci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ nameŋ igahɨlɨbali uami. Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ fɨli tɨbɨ kɨlɨ humɨsɨ akuaba akuaba apalɨ heŋ hɨbɨ saŋ suhɨla suhɨla vakala uu veve hɨdavadi aba abɨbali uami. \v 4 Asɨ Iaue viaŋ nukeŋ lɨlɨŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ iadɨ ciaŋ lulavɨla nudɨ sagaŋ hɨsɨŋ hulemɨlɨ agɨlaŋ hula Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ sɨvɨ uavɨbali uami. Uavɨdaci viaŋ nulɨsaŋ igɨvɨ hɨniavɨla nulɨdɨ sɨbɨlɨ lamavɨla ibi hekɨlɨ daŋ hɨniben uami. Lɨlɨŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ igavɨla abavɨbali uami. Asɨ Iaue nukeŋ ala nulɨdɨ likɨla via ualɨ aba abavɨbali uami. Asɨ Iaue hameŋ abɨci Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ nudɨ ciaŋ lubiahɨlavɨla uavɨmi. \v 5 Uavɨdaci hulaŋ limu hɨhɨle Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ nulɨdɨ manɨgali agadɨ abavɨmi. Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ ci uavalɨ uavɨmi. Hameŋ abavɨci manɨgali agaŋ hula hulaŋ nusaŋ hɨji igu igu hɨsɨŋ agɨlaŋ hula cɨhu hɨji mu lamavɨla abavɨmi. Alaŋ akɨ saŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ valɨmɨli uavalɨ uavɨmi. Hameŋ lɨmɨli aludɨ sibɨla agɨladɨ ani ani vihavɨbali uavɨmi. \v 6-7 Hameŋ abavɨci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ iahavɨla nudɨ sagaŋ hɨsɨŋ hulemɨlɨ agɨladɨ abɨci nudɨ sabaŋ osɨ agɨladɨdaŋ vadɨm sabaŋ osɨ magɨla magɨla hɨsɨŋ agadɨdaŋ hihɨlavɨmi. Lɨhavɨci sabaŋ osɨ vadɨm magɨla magɨla hɨsɨŋ 600 huaci sɨbaŋ agɨladɨdaŋ sagaŋ hali hɨsɨŋ nulɨdɨ via hɨdahɨda hɨsɨŋ agɨladɨdaŋ likɨlami. La sabaŋ osɨ vadɨm magɨla magɨla hɨsɨŋ limu hɨhɨle agɨladɨdaŋ sagaŋ hali hɨsɨŋ nulɨdɨ via hɨdahɨda hɨsɨŋ agɨladɨdaŋ likɨla via uavɨmi. \v 8 Uavɨdaci Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ hɨji nameŋ lamavɨmi. Alaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ ci vala uadalu uavɨmi. Hameŋ aba aba hɨjɨŋalaŋala uavɨmi. Hameŋ lɨhavɨdaci Asɨ Iaue agaŋ lɨdaci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ lɨhalɨha uavɨla Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ igɨben aba lɨmi. \v 9 Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ nudɨ sabaŋ osɨ vadɨm magɨla magɨla hɨsɨŋ agɨlaŋ hula nudɨ sagaŋ hɨsɨŋ hulemɨlɨ sabaŋ osɨ sabɨ hɨvɨ iahua mɨgahɨnihɨni sagaŋ lɨbavɨhadami agɨlaŋ hula Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ sɨvɨ uavɨmi. Nudɨ sagaŋ hɨsɨŋ hulemɨlɨ fɨli hɨvɨ hɨdahɨda sagaŋ lɨbavɨhadami agɨlaŋ avi Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ sɨvɨ uavɨmi. Uavɨla Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ uu veve hɨnihɨni fipɨ Letɨsi avɨli hekɨlɨ caba mikɨ lɨhavɨmi. Nulɨdɨ uu veve hɨnihɨni fipɨ agaŋ Pihahilotɨ haiabɨla Balɨsefon haiabɨla mikɨ heŋ hɨniadami. \p \v 10 Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ hula nudɨ sagaŋ hɨsɨŋ hulemɨlɨ agɨlaŋ hula uavɨla Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ mikɨ mikɨ lɨhavɨmi. Mikɨ mikɨ lɨhavɨdaci nɨbɨlaŋ nulɨdɨ igavɨla lɨdavɨmi. Lɨdavɨla Asɨ Iaue dɨ abavɨmi. Aludɨ ahɨliahuha uavɨmi. \v 11 La Mosesɨ dɨ abavɨmi. Alaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨnidamɨli nama aludɨ akɨ saŋ likɨlɨnaŋ fɨli tɨbɨ kɨlɨ humɨsɨ akuaba akuaba apalɨ neŋ vehɨlu uavɨmi. Nama hɨji nameŋ lamahanaŋ uavɨmi. Sudɨ haca haiabɨla Isipɨ fɨli tɨbɨ agaŋ tɨbɨ mɨgi aba abahanaŋ uavɨmi. Lɨnaŋ alaŋ neŋ hɨniavɨla hɨmɨbalu uavɨmi. \v 12 Alaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ ma valɨmaŋ lɨdɨŋ nadɨ abahɨlu uavɨmi. Aludɨ valɨnaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ lɨhu hɨvɨ hɨnihɨni sibɨla vibalu aba abahɨlu uavɨmi. Alaŋ nulɨdɨ lɨhu hɨvɨ hɨnihɨni sibɨla vimɨli ha huaci lɨbali aba abahɨlu uavɨmi. Fɨli tɨbɨ kɨlɨ humɨsɨ akuaba akuaba apalɨ heŋ hɨniavɨla hɨmɨbalu aba abahɨlu uavɨmi. Alaŋ heŋ hɨniavɨla hɨmɨmɨli ha huaci ma lɨbali aba abahɨlu uavɨmi. \v 13 Lɨhavɨci Mosesɨ agaŋ cɨhu hɨbɨŋ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ abami. Lɨdɨmɨlaŋ uami. Vɨdɨvɨdɨŋ lagulamɨhalaŋ uami. Vɨdɨvɨdɨŋ lagulamavɨla Asɨ Iaue naludɨ ahɨliahubali agadɨ igɨbalaŋ uami. Namɨlaŋ iabi Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ sagaŋ saŋ vehavɨdaci igadalaŋ uami. Agadɨ ala mufɨli namɨlaŋ nulɨdɨ cɨhu cɨhu ma igɨbalaŋ uami. \v 14 Simɨ \x - \xo 14.14 \xo*\xt CV 15.3, Lo 1.30, 3.22, Ais 30.15\xt*\x* hɨnihalaŋ uami. Hɨnidalaŋ Asɨ Iaue nukeŋ naludɨ ahɨliahuavɨla Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlasaŋ igɨvɨ hɨniavɨla nulɨdɨ sɨbɨlɨ lamɨbali uami. \v 15 Lɨci Asɨ Iaue Mosesɨ dɨ abami. Nama iadɨ akɨ saŋ ula ula aba aba hɨninaŋ uami. Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ abɨnaŋ nulɨdɨ akuaba akuaba agɨladɨ hihɨla vihavɨci uhalaŋ uami. \v 16 Uavɨla nama nadɨ kɨlɨ lɨmɨ via hɨdahɨda hɨsɨŋ agadɨ mɨŋaiaha avɨli hekɨlɨ agadɨ atɨ lamɨha uami. Atɨ lamɨnaŋ avɨli hekɨlɨ agaŋ huhahɨlavɨla limu mɨgoudaci limu iloum uami. Lɨci fɨli agaŋ subɨlavɨla vɨdɨvɨdɨŋ la hɨnidaci Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ namɨlaŋ heŋ limu ivoubalaŋ uami. \v 17 Ci igɨnaŋ uami. Viaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ lɨlɨŋ nulɨdɨ hɨji humɨgaŋ iahavɨci nɨbɨlaŋ naludɨ sɨvɨ ivouavɨbali uami. Sɨvɨ ivouavɨdaci viaŋ igɨvɨ hɨniavɨla Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agadɨdaŋ nudɨ sabaŋ osɨ vadɨm magɨla magɨla hɨsɨŋ agɨladɨdaŋ sɨbɨlɨ lamɨben uami. Nudɨ sagaŋ hɨsɨŋ hulemɨlɨ sabaŋ osɨ sabɨ hɨvɨ iahua mɨgahɨnihɨni sagaŋ lɨbavɨlalɨ agɨladɨdaŋ nudɨ sagaŋ hɨsɨŋ hulemɨlɨ fɨli hɨvɨ hɨdahɨda sagaŋ lɨbavɨlalɨ agɨladɨdaŋ avi sɨbɨlɨ lamɨben uami. Lavɨla ibi hekɨlɨ daŋ hɨniben uami. \v 18 Lɨlɨŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ limu hɨhɨle agɨlaŋ igavɨla abavɨbali uami. Asɨ Iaue nukeŋ igɨvɨ hɨniavɨla nulɨdɨ sɨbɨlɨ lamavɨla nulɨdɨ lɨvali aba abavɨbali uami. \p \v 19 Asɨ dɨ ciaŋ hali hɨsɨŋ agaŋ hali udaci Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ sɨvɨ uavɨhadami. Agadɨ ala Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ mikɨ mikɨ sɨbaŋ lɨhavɨci Asɨ dɨ ciaŋ hali hɨsɨŋ agaŋ cɨhu Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ hɨsihala sɨvɨ lagulamami. Lɨci avɨli susu agaŋ avi hali hɨniadami agadɨ valavɨla cɨhu Asɨ dɨ ciaŋ hali hɨsɨŋ agaŋ hula lagulamami. \v 20 La avɨli susu agaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨdaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨdaŋ alɨhaŋ hɨnilaha hɨnidaci hɨfɨlɨ pabiŋ umi. Lɨdaci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ hɨniavɨmi kɨlikɨli heŋ hɨfɨlɨ mɨgami. Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ hɨniavɨmi kɨlikɨli heŋ abɨlu hɨnimi. Hɨfɨlɨ heŋ laci ala Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ hɨniavɨmi mikɨ heŋ ubalu aba lɨhavɨmi ala hɨma. \v 21-22 Lɨhavɨdaci \x - \xo 14.21-22 \xo*\xt 1 Ko 10.1-2, Ib 11.29\xt*\x* Mosesɨ agaŋ human mɨŋaiahavɨla avɨli hekɨlɨ agadɨ atɨ lamami. Atɨ lamɨci hɨfɨlɨ heŋ laci ala Asɨ Iaue agaŋ lɨdaci huŋe vɨdɨvɨdɨŋ agaŋ uaiaŋ iahaiaha kɨlikɨli heŋ vemi. Huŋe hekɨlɨ veve hɨnidaci ua fɨli mɨŋalahami. Lɨdaci avɨli hekɨlɨ agaŋ huhahɨla limu uavɨla sɨmi kɨlikɨli heŋ hɨhavɨla hɨnimi. Limu avi uavɨla sakalɨ kɨlikɨli heŋ hɨhavɨla hɨnimi. Hɨnidaci fɨli agaŋ subɨlavɨla vɨdɨvɨdɨŋ la hɨnidaci Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ heŋ limu caba ua iahubalu aba uavɨmi. \v 23 Uavɨdaci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ sabaŋ osɨ agɨlaŋ hula nulɨdɨ sabaŋ osɨ vadɨm magɨla magɨla hɨsɨŋ agɨlaŋ hula Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ sɨvɨ uavɨmi. Nulɨdɨ sagaŋ hɨsɨŋ hulemɨlɨ sabaŋ osɨ sabɨ hɨvɨ iahua mɨgahɨnihɨni sagaŋ lɨbavɨhadami agɨlaŋ avi Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ sɨvɨ uavɨmi. \v 24 Avɨli susu agaŋ sɨlɨvɨ lamɨci mɨga hɨnidaci avɨŋ me agaŋ nudɨ alɨhaŋ lɨkɨla lɨkɨla muji heŋ lɨhulɨhu hɨnimi. Lɨdaci Asɨ Iaue agaŋ alɨhaŋ lɨkɨla lɨkɨla heŋ hɨnimi. Hɨnidaci fɨli amɨŋ mɨŋalahɨben aba lɨdaci Asɨ Iaue agaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agadɨ sagaŋ hɨsɨŋ hulemɨlɨ agɨladɨ igamɨgua igami. La nulɨdɨ hɨji mɨŋaihuihu lɨci lɨdalɨda abavɨmi. I uavɨmi. \v 25 Lɨhavɨci Asɨ Iaue nukeŋ lɨci maŋa mɨlɨm agaŋ nulɨdɨ sabaŋ osɨ vadɨm magɨla magɨla hɨsɨŋ agɨladɨ mɨŋahahahaha umi. Lɨdaci sabaŋ osɨ vadɨm magɨla magɨla hɨsɨŋ agɨlaŋ lɨhalɨha ma uavɨmi. Lɨhavɨdaci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ abavɨmi. Ha Asɨ Iaue nukeŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ ahɨliahuavɨla alusaŋ igɨvɨ hɨniavɨla aludɨ sɨbɨlɨ lamɨben aba ladi uavɨmi. Alaŋ nulɨdɨ lɨhalɨha vala haŋɨla cɨhu umɨli uavɨmi. \v 26 Lɨhavɨdaci Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ dɨ abami. Nadɨ human hɨvɨ avɨli hekɨlɨ agadɨ cɨhu atɨ lamɨha uami. Lɨnaŋ avɨli agaŋ cɨhu vevɨla Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ sagaŋ hɨsɨŋ hulemɨlɨ agɨladɨdaŋ sabaŋ osɨ vadɨm magɨla magɨla hɨsɨŋ agɨladɨdaŋ mɨŋamɨgum uami. Sagaŋ hɨsɨŋ hulemɨlɨ sabaŋ osɨ sabɨ hɨvɨ iahua mɨgahɨnihɨni sagaŋ lɨbavɨlalɨ agɨladɨ avi mɨŋamɨgum uami. \v 27 Lɨci Mosesɨ agaŋ human hɨvɨ avɨli hekɨlɨ agadɨ atɨ lamami. Atɨ lamɨci fɨli mɨŋalahɨdaci avɨli agaŋ cɨhu vevɨla mɨŋamumimi. Mɨŋamumici cɨhu vaka hɨnimi hameŋ ala hɨnimi. Lɨdaci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ haŋɨlɨbalu aba lɨhavɨci ala hɨma. Asɨ Iaue nukeŋ lɨci avɨli agaŋ nulɨdɨ sɨkasɨkan mɨŋamɨgumi. \v 28 Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agadɨ sabaŋ osɨ vadɨm magɨla magɨla hɨsɨŋ agɨladɨdaŋ sagaŋ hɨsɨŋ hulemɨlɨ sabaŋ osɨ sabɨ hɨvɨ iahua mɨgahɨnihɨni sagaŋ lɨbavɨhadami agɨladɨdaŋ mɨŋamɨguci haba hɨma fɨhalavɨmi. Sagaŋ hɨsɨŋ hulemɨlɨ limu hɨhɨle Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ sɨvɨ uavɨmi agɨladɨ avi mɨŋamɨguci haba hɨma fɨhalavɨmi. Nulɨdɨ hulaŋ mu cɨki avi hɨhi ma hɨniavɨmi. \v 29 Agadɨ ala Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ uavɨmi heŋ fɨli agaŋ subɨlavɨla vɨdɨvɨdɨŋ la hɨnidaci uavɨmi. Uavɨdaci avɨli agaŋ uavɨla sɨmi kɨlikɨli heŋ hɨhavɨla hɨnimi. Limu avi uavɨla sakalɨ kɨlikɨli heŋ hɨhavɨla hɨnimi.\fig Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ Letɨsi avɨli hekɨlɨ limu uavɨmi.|alt="crossing Red Sea" src="C-029.jpg" size="col" copy="NTM" ref="14.21-22"\fig* \p \v 30 Hadɨhu Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ lɨhu hɨvɨ hɨniavɨdaci Asɨ Iaue agaŋ cɨhu nulɨdɨ ahɨliahumi. Lɨci Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ valɨ agɨladɨ igavɨci avɨli hekɨlɨ agadɨ caba caba hacɨŋ savu heŋ hɨniavɨmi. \v 31 Asɨ Iaue hameŋ lɨci Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ vɨdɨvɨdɨŋ hekɨlɨ agadɨ igavɨla Asɨ Iaue saŋ lɨdavɨmi. La nusadaŋ nudɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ Mosesɨ sadaŋ hɨji vɨdɨvɨdɨŋ lamavɨmi. \c 15 \s Mosesɨ agaŋ sɨhɨ iahami. \p \v 1 La \x - \xo 15.1 \xo*\xt CHL 15.2-3\xt*\x* Mosesɨ agaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ hula Asɨ Iaue saŋ sɨhɨ nameŋ agadɨ iahavɨmi. Asɨ Iaue nama Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ lɨvalɨnaŋ agasaŋ alaŋ hɨjɨŋalaŋala sɨhɨ iahaiaha hɨnidalu uavɨmi. Nama lɨnaŋ nulɨdɨ sabaŋ osɨ agɨlaŋ hula sagaŋ hɨsɨŋ hulemɨlɨ sabaŋ osɨ sabɨ hɨvɨ iahua mɨgahɨnihɨni sagaŋ lɨbavɨlalɨ agɨlaŋ hula sɨkasɨkan avɨli hekɨlɨ hɨvɨ mɨguavi uavɨmi. \v 2 Nama \x - \xo 15.2 \xo*\xt CV 3.6, 3.15, Ais 12.2\xt*\x* nukeŋ lɨdanaŋ alaŋ vɨdɨvɨdɨŋ hɨnihɨni sɨhɨ iahaiaha hɨnilalu uavɨmi. Nama aludɨ ahɨliahudanaŋ huaci hɨnilalu uavɨmi. Nama aludɨ Asɨ sadaŋ alaŋ nadɨ huaci aba abɨbalu uavɨmi. Nama aludɨ iagagali agɨladɨ Asɨ sadaŋ alaŋ avi nadɨ ibi mɨŋaiahɨbalu uavɨmi. \v 3 Asɨ Iaue nama pam sagaŋ hɨsɨŋ hulaŋ vɨdɨvɨdɨŋ daŋ me hɨnilanaŋ uavɨmi. Nadɨ ibi Iaue uavɨmi. \v 4-5 Nama lɨnaŋ Letɨsi avɨli hekɨlɨ agaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ hulaŋ sagaŋ hɨsɨŋ agɨladɨdaŋ sabaŋ osɨ vadɨm magɨla magɨla hɨsɨŋ agɨladɨdaŋ mɨŋamɨgui uavɨmi. Nulɨdɨ sagaŋ hali hɨsɨŋ agɨladɨ avi mɨŋamɨgui uavɨmi. Mɨŋamɨguci avɨli nahɨmavi uavɨmi. Nahɨmavɨla sɨkasɨkan avɨli muji lɨba kum me mɨguavɨla fɨli lubigavi uavɨmi. \v 6 Asɨ Iaue uavɨmi. Nadɨ human sɨmi agaŋ vɨdɨvɨdɨŋ hekɨlɨ uavɨmi. Hameŋ sadaŋ aludɨ nagɨli lamavɨlalɨ agɨladɨ ifɨlalɨfɨlɨfɨ unaŋ uavɨmi. \v 7 Nadɨ nukeŋ vɨdɨvɨdɨŋ hekɨlɨ hɨvɨ nadɨ nagɨli lamavɨlalɨ agɨladɨ ifɨhɨmɨnaŋ uavɨmi. Nadɨ igɨvɨ agaŋ avɨŋ mɨda asɨŋ culɨ culɨ lɨhulɨhu ulalɨ me lɨhui uavɨmi. Lɨhulɨhu nulɨdɨ sɨbɨlɨ lamalama ui uavɨmi. \v 8 Nama lɨdanaŋ huŋe vɨdɨvɨdɨŋ ve uavɨmi. Vedaci avɨli hekɨlɨ agaŋ hɨhavɨla halu me hɨni uavɨmi. Hɨnidaci avɨli hekɨlɨ mɨgua muji agaŋ vɨdɨvɨdɨŋ amɨŋ hɨni uavɨmi. \v 9 Lɨdaci aludɨ nagɨli lamavɨlalɨ agɨlaŋ nameŋ abavi uavɨmi. Alaŋ nulɨdɨ sɨvɨ uavɨla nɨbɨlaŋ hula sagaŋ lɨbavɨla nulɨdɨ lɨvalɨbalu aba abavi uavɨmi. Lavɨla nulɨdɨ akuaba akuaba huaci huaci agɨladɨ labɨlavɨla aludɨ hɨdɨlɨ pam agɨlasaŋ igubalu aba abavi uavɨmi. La nulɨdɨ akuaba akuaba agɨladɨ viben aba nameŋ abavi uavɨmi. Alaŋ huaci vibalu aba abavi uavɨmi. Alaŋ nɨbɨlaŋ hula puia hutesɨ hutesɨ hɨvɨ sagaŋ lɨbɨbalu aba abavi uavɨmi. Lavɨla aludɨ nukeŋ vɨdɨvɨdɨŋ hɨvɨ nulɨdɨ sɨbɨlɨ lamɨbalu aba abavi uavɨmi. \v 10 Hameŋ abavɨdaci ala Asɨ Iaue nama lɨdanaŋ huŋe agaŋ vevɨla lulɨdaci avɨli hekɨlɨ agaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ mɨŋamɨgui uavɨmi. Mɨŋamɨguci lɨba kum vɨhɨlɨ daŋ me avɨli hekɨlɨ alɨhaŋ heŋ mɨguavi uavɨmi. \p \v 11 Asɨ Iaue uavɨmi. Akɨ mugɨluŋ agaŋ nama me fɨli neŋ hɨni uavɨmi. Ha nama pam vɨdɨvɨdɨŋ daŋ hɨnilanaŋ uavɨmi. Lɨdanaŋ nadɨ vɨdɨvɨdɨŋ agaŋ mugɨluŋ agɨladɨ vɨdɨvɨdɨŋ lɨvalɨlalɨ uavɨmi. Mugɨluŋ agɨlaŋ nama me hɨma uavɨmi. Nama laci vɨdɨvɨdɨŋ mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ agɨladɨ abalamɨlanaŋ uavɨmi. Sibɨla hekɨlɨ hekɨlɨ vidanaŋ hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ nasaŋ lɨdalɨda i aba abavɨlalɨ uavɨmi. \v 12 Nama lɨdanaŋ fɨli cɨkɨlɨci aludɨ nagɨli lamavɨlalɨ agɨlaŋ fɨli muji hɨvɨ mɨguavi uavɨmi. Mɨguavɨci fɨli agaŋ nulɨdɨ sɨkasɨkan lalɨgui uavɨmi. \v 13 Nama aludɨ likɨlɨnaŋ nadɨ lɨhu hɨvɨ hɨnilalu uavɨmi. Nama aludɨ huaci lamavɨla hali udanaŋ alaŋ nadɨ sɨvɨ ubalu uavɨmi. Nadɨ vɨdɨvɨdɨŋ hɨvɨ alusaŋ hɨbɨ abalamɨdanaŋ ubalu uavɨmi. Uavɨla fipɨ alaŋ hɨnihɨni saŋ nama lɨbɨmɨŋahanaŋ heŋ iahubalu uavɨmi. \v 14 Lɨmɨli fɨli tɨbɨ mu hɨsɨŋ mu hɨsɨŋ agɨlaŋ ciaŋ hameŋ agɨladɨ igahɨlavɨla hekɨlɨ lɨdavɨbali uavɨmi. Filisɨtia fɨli tɨbɨ hɨniavɨlalɨ agɨlaŋ avi hekɨlɨ haba lɨdavɨbali uavɨmi. \v 15 Idom fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ manɨgali agɨlaŋ ahi aba abavɨbali uavɨmi. Moapɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ hulaŋ ibi daŋ agɨlaŋ lɨdavalavala hɨniavɨbali uavɨmi. Hulaŋ iamɨgali Kenan fɨli tɨbɨ hɨniavɨlalɨ agɨladɨ vɨdɨvɨdɨŋ agaŋ avi apalɨ lɨbali uavɨmi. \v 16 Nadɨ vɨdɨvɨdɨŋ agadɨ igavɨci nulɨdɨ lɨdalɨda hɨji agaŋ hekɨlɨ iahɨbali uavɨmi. Lɨci nɨbɨlaŋ akuaba cɨki avi ma lɨhavɨbali uavɨmi. Nɨbɨlaŋ kɨlɨ hali me lagulama havɨ hɨniavɨbali uavɨmi. Lɨhavɨdaci alaŋ nulɨdɨ likilamalama ubalu uavɨmi. Alaŋ nadɨ hulaŋ iamɨgali uavɨmi. Alaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ lɨhu hɨvɨ hɨnidamɨli nama aludɨ likɨlɨnaŋ iabi alaŋ nadɨ lɨhu hɨvɨ hɨnidalu uavɨmi. \v 17 Nama aludɨ likɨla via uavɨla halu nama hɨniben aba lɨbɨmɨŋahanaŋ heŋ lamɨnaŋ hɨnibalu uavɨmi. Heŋ hɨnidamɨli nama nadɨ aŋam ulaŋ hafibanaŋ uavɨmi. \v 18 Asɨ Iaue nama manɨgali hɨnihɨni akuaba akuaba agɨladɨ migɨla migɨla hameŋ laci hameŋ laci hɨnibanaŋ uavɨmi. \s Miliam agaŋ sɨhɨ iahami. \p \v 19 Letɨsi avɨli hekɨlɨ agaŋ huhahɨla limu uavɨla sɨmi kɨlikɨli heŋ hɨhavɨla hɨnimi. Limu avi uavɨla sakalɨ kɨlikɨli heŋ hɨhavɨla hɨnimi. Hɨnidaci fɨli agaŋ subɨlavɨla vɨdɨvɨdɨŋ la hɨnidaci Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ heŋ limu caba ua iahubalu aba uavɨmi. Ua iahuavɨdaci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agadɨ sagaŋ hɨsɨŋ hulemɨlɨ sabaŋ osɨ sabɨ hɨvɨ iahua mɨgahɨnihɨni sagaŋ lɨbavɨhadami agɨlaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ sɨvɨ uavɨmi. Manɨgali agadɨ sabaŋ osɨ vadɨm magɨla magɨla hɨsɨŋ agɨlaŋ avi Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ sɨvɨ uavɨmi. Uavɨdaci Asɨ Iaue agaŋ lɨci huŋe agaŋ avɨli hekɨlɨ agadɨ lulɨdaci vevɨla Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ sɨkasɨkan mɨŋamɨgumi. \p \v 20 Alon nadinu humɨgaŋ pam Miliam nɨbu Asɨ dɨ ciaŋ igalahalaha hɨsɨŋ iamɨgali. Hadɨhu nɨbu hɨbɨmaŋ viavɨla udaci iamɨgali sɨkasɨkan agɨlaŋ avi hɨbɨmaŋ viavɨla Miliam dɨ sɨvɨ uavɨmi. Uavɨla hɨbɨmaŋ ifu ifu sɨcisɨci hɨjɨŋalavɨmi. \v 21 Lɨhavɨdaci Miliam agaŋ Asɨ Iaue saŋ sɨhɨ nameŋ agadɨ iahami. Asɨ Iaue nama Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ lɨvalɨnaŋ agasaŋ hɨjɨŋalaŋala sɨhɨ iahaiaha hɨnidalu uami. Nama lɨnaŋ nulɨdɨ sabaŋ osɨ agɨlaŋ hula sagaŋ hɨsɨŋ hulemɨlɨ sabaŋ osɨ sabɨ hɨvɨ iahua mɨgahɨnihɨni sagaŋ lɨbavɨlalɨ agɨlaŋ hula sɨkasɨkan avɨli hekɨlɨ hɨvɨ mɨguavi uami. \s Avɨli hitaŋ daŋ agaŋ cɨhu huaci lɨmi. \p \v 22 Mosesɨ agaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ likɨla viavɨla Letɨsi avɨli hekɨlɨ agadɨ vala uavɨmi. Uavɨla Solɨ fɨli tɨbɨ kɨlɨ humɨsɨ akuaba akuaba apalɨ heŋ hɨdavɨmi. Hɨdavɨdaci uaiaŋ pabiŋ umi. Agadɨ ala avɨli ma igavɨmi. \v 23 Hɨdahɨda uavɨla man avɨli mu heŋ iahuavɨmi. Iahuavɨla man avɨli agadɨ nɨbalu aba igavɨci hitaŋ lɨci valavɨmi. Avɨli hitaŋ daŋ agasaŋ igahɨlavɨla ibi lamavɨla abavɨmi. Mala\f * \fr 15.23 \fr*\ft Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ hitaŋ aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Mala \fq*\ft uavɨhadami.\ft*\f* uavɨmi. \v 24 La hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ Mosesɨ dɨ ajimahamaha abavɨmi. Alaŋ akɨ avɨli agadɨ nɨbalu uavɨmi. \v 25 Lɨhavɨci Mosesɨ agaŋ Asɨ Iaue dɨ mavɨn ciaŋ ciaŋ abami. Lɨci Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ saŋ kɨlɨ tɨbɨ agadɨ abalamɨci via havalɨci man avɨli hitaŋ daŋ agadɨ hɨvɨ mɨgumi. Mɨguci avɨli agaŋ cɨhu huaci lɨmi. Lɨci heŋ hɨniavɨdaci Asɨ Iaue agaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ hɨji vɨdɨvɨdɨŋ agadɨ igɨben aba lɨmi. La nulɨsaŋ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ igumi. \v 26 Lavɨla nulɨdɨ abami. Viaŋ Asɨ Iaue uami. Viaŋ naludɨ Asɨ uami. Namɨlaŋ iadɨ ciaŋ agadɨ igahɨlɨhalaŋ uami. Viaŋ igɨdalɨŋ sibɨla huaci hɨnilalɨ agadɨ pam vihalaŋ uami. Vivi iadɨ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ agɨladɨ lubiahɨlɨhalaŋ uami. Akuaba akuaba ciaŋ igulan agɨladɨ avi lubiahɨlɨhalaŋ uami. Hameŋ lɨlabɨla ha Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlasaŋ hɨmuhɨmu sɨbɨlɨ sɨbɨlɨ iguacin hameŋ agɨladɨ nalusaŋ ma iguben uami. Viaŋ naludɨ hɨmuhɨmu agɨladɨ hihɨlɨdalɨŋ huaci lɨlalaŋ uami. \v 27 Lɨci Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ uavɨla Elim man avɨli daŋ heŋ iahuavɨmi. Iahua man avɨli human limu limu fɨhala hɨcɨ limu ahica cɨjɨŋ hɨniavɨhadami agɨladɨ igavɨmi. Kɨlɨ detɨ 70 agɨlaŋ avi heŋ hɨniavɨhadami. Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ man avɨli caba mikɨ heŋ ala havɨlɨ ulaŋ agɨladɨ hafiavɨmi. \c 16 \s Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ maci daŋ havaŋ fɨli mɨlɨmɨlɨ me agɨladɨdaŋ navɨmi. \p \v 1 Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ agadɨ vala uavɨdaci avaŋ mu iahami. Iaha hɨdɨdaci uaiaŋ human limu limu fɨhala hɨcɨ limu ahica pam cɨjɨŋ uci Elim man avɨli agɨladɨ vala uavɨmi. Uavɨla Sen fɨli tɨbɨ kɨlɨ humɨsɨ akuaba akuaba apalɨ heŋ ua iahuavɨmi. Sen fɨli tɨbɨ agaŋ Elim man avɨli agɨladɨ Sainai halu agadɨ alɨhaŋ alɨhaŋ heŋ hɨniadami. \v 2-3 Hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ heŋ ua hɨnihɨni ajimahamaha Mosesɨ dɨdaŋ Alon dɨdaŋ abavɨmi. Alaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨnihɨni sɨhɨm sabaŋ maci akuaba akuaba nana pam hɨnilalu uavɨmi. Agadɨ ala ahica namɨlaŋ aludɨ viavɨla fɨli tɨbɨ kɨlɨ humɨsɨ akuaba akuaba apalɨ neŋ likɨla vavehalaŋ uavɨmi. Ahica namɨlaŋ alusaŋ hɨji nameŋ lamahalaŋ uavɨmi. Nulɨdɨ likɨla via umɨli humɨgaŋ saŋ hɨmavɨla sɨkan haba hɨmavɨm aba abahalaŋ uavɨmi. Alaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨnidamɨli Asɨ Iaue agaŋ aludɨ ifɨhɨmɨci ha huaci uavɨmi. \v 4 Lɨhavɨci \x - \xo 16.4 \xo*\xt Jo 6.30-31\xt*\x* Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ dɨ abami. Ci igɨnaŋ uami. Viaŋ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ hɨji igɨben uami. Iadɨ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ lubiahɨlavɨbali ua hɨma ua uami. Iadɨ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ nɨbu nameŋ uami. Viaŋ lɨdalɨŋ maci uaiaŋ susu hɨvɨ hɨnihɨni mɨgalahɨlavɨbali uami. Mɨgalahɨlavɨdaci uaiaŋ pabiŋ hɨvɨ laci na fɨhala fɨhala saŋ hɨtɨŋ hɨtɨŋ hunaŋ pabiŋ pabiŋ hɨvɨ vihavɨm uami. Hameŋ lɨhavɨdaci iga iga abɨben uami. Hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ iadɨ ciaŋ lubiahɨlavadi aba abɨben uami. \v 5 Maci agɨladɨ vivi nana hɨnihɨni kalɨpiŋ me hɨvɨ cɨhu uaiaŋ ahica saŋ maci hunaŋ ahica lɨdɨŋ ahica lɨdɨŋ sɨhuvavɨbali uami. Mɨkɨmɨkɨ me agasaŋ vihavɨbali uami. Kalɨpiŋ me agasaŋ avi kalɨpiŋ me hɨvɨ vihavɨbali uami. Via vave hɨlanavɨbali uami. \v 6 Lɨci Mosesɨ hula Alon hula Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ abavɨmi. Hɨfɨlɨdaŋ namɨlaŋ sɨhɨvia sɨbaŋ hɨdɨlɨ igavɨla abɨbalaŋ uavɨmi. Amɨŋ ala aba abɨbalaŋ uavɨmi. Alaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨnidamɨli Asɨ Iaue nukeŋ aludɨ likɨla vavelɨ aba abɨbalaŋ uavɨmi. \v 7 Namɨlaŋ akɨ saŋ ajimahamaha aludɨ abɨlalaŋ uavɨmi. Alaŋ ahica ibi apalɨ uavɨmi. Namɨlaŋ ajimahamaha aludɨ abɨlalaŋ ha Asɨ Iaue dɨ abɨlalaŋ uavɨmi. Lɨdalaŋ nɨbu naludɨ ciaŋ agɨladɨ ci igahɨli uavɨmi. Hameŋ sadaŋ amɨli cimɨdaŋ namɨlaŋ nudɨ nukeŋ abɨlu hekɨlɨ vɨdɨvɨdɨŋ daŋ agadɨ igɨbalaŋ uavɨmi. \v 8 La Mosesɨ cɨhu ala abami. Hɨfɨlɨdaŋ Asɨ Iaue nɨbu nukeŋ ala nalusaŋ havaŋ iguci nɨbalaŋ uami. Cimɨdaŋ nalusaŋ maci iguci navɨla humɨgaŋ lagubalaŋ uami. Namɨlaŋ ajimahamaha aludɨ ma abɨlalaŋ uami. Alaŋ ahica ibi apalɨ uami. Namɨlaŋ ajimahamaha aludɨ abɨlalaŋ ha Asɨ Iaue dɨ abɨlalaŋ uami. Lɨdalaŋ nɨbu naludɨ ciaŋ agɨladɨ ci igahɨli uami. \p \v 9 La Mosesɨ agaŋ Alon dɨ abami. Asɨ Iaue agaŋ hulaŋ iamɨgali ajimahamaha abavɨlalɨ agɨladɨ ci igahɨli uami. Hameŋ sadaŋ nulɨdɨ abɨnaŋ Asɨ Iaue dɨ pɨŋ vehavɨm uami. \v 10 Lɨci Alon agaŋ aba aba hɨnidaci hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ hɨnia igoua igavɨci fɨli tɨbɨ kɨlɨ humɨsɨ akuaba akuaba apalɨ heŋ Asɨ Iaue dɨ abɨlu hekɨlɨ vɨdɨvɨdɨŋ daŋ agaŋ avɨli susu hɨvɨ hɨnimi. \v 11 Lɨci Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ dɨ abami. \v 12 Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ ajimahamaha abavɨlalɨ agɨladɨ ci igahɨlin uami. Hameŋ sadaŋ nulɨdɨ abɨha uami. Hɨfɨlɨdaŋ sɨbaŋ havaŋ fɨli mɨlɨmɨlɨ me agɨladɨ nɨbalaŋ aba abɨha uami. Cimɨdaŋ ha maci navɨla humɨgaŋ lagubalaŋ aba abɨha uami. Havaŋ agɨladɨdaŋ maci agɨladɨdaŋ navɨla hɨji nameŋ lamɨbalaŋ aba abɨha uami. Asɨ Iaue ha aludɨ Asɨ aba abɨbalaŋ aba abɨha uami. \p \v 13 Lɨci hɨfɨlɨdaŋ hɨvɨ havaŋ cɨki cɨki fɨli mɨlɨmɨlɨ me agɨlaŋ uu veve hɨnihɨni fipɨ havɨlɨ ulaŋ caba caba heŋ veve mɨlavɨmi. Cimɨdaŋ hamu cɨbɨ agɨlaŋ humɨsɨ hɨvɨ havɨlɨ ulaŋ caba caba heŋ hɨniavɨmi. \v 14 Hɨnia subɨlavɨci akuaba akuaba cɨki cɨki akape fɨli hɨvɨ hɨniavɨmi agɨlaŋ akuaba akuaba suvɨli suvɨli me hɨniavɨmi. \v 15 Lɨhavɨci \x - \xo 16.15 \xo*\xt 1 Ko 10.3\xt*\x* Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ igavɨla uava iahuavɨmi. La nɨbɨlaŋ nukeŋ nukeŋ hɨbɨŋ hɨbɨŋ abitɨhavɨmi. Ha akɨ uavɨmi. Lɨhavɨci Mosesɨ nulɨdɨ abami. Ha maci namɨlaŋ nɨbalaŋ aba Asɨ Iaue nukeŋ igui uami. \v 16 Asɨ Iaue nameŋ abi uami. Havɨlɨ ulaŋ hɨtɨŋ hɨtɨŋ hɨvɨ hulaŋ iamɨgali ninanadi agɨladɨ lugɨlɨlaŋ valɨ vameba iahavɨci aba abi uami. Ha hunaŋ avi hulaŋ iamɨgali ninanadi agɨladɨ valɨ hɨvɨ laci vihavɨm aba abi uami. Hunaŋ hɨtɨŋ hɨtɨŋ via uavɨla maci agɨladɨ vihavɨm aba abi uami. \p \v 17 Lɨci Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ hameŋ laci ala lɨhavɨmi. Ulaŋ hɨhɨle hulaŋ iamɨgali ninanadi akape daŋ agɨlaŋ hunaŋ akape vihavɨmi. Hulaŋ iamɨgali ninanadi akape hɨma agɨlaŋ hunaŋ akape ma vihavɨmi. \v 18 Hɨhɨle \x - \xo 16.18 \xo*\xt 2 Ko 8.15\xt*\x* maci hunaŋ akape vihavɨmi agɨlaŋ nulɨdɨ maci hunaŋ agɨladɨ lugɨlavɨci ua nulɨdɨ valɨ agadɨ ma lɨvalavɨmi. Limu hɨhɨle maci hunaŋ akape ma vihavɨmi agɨlaŋ nulɨdɨ maci hunaŋ agɨladɨ lugɨlavɨci ua ma tɨbɨ mɨgavɨmi. Nulɨdɨ valɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ agɨlaŋ hɨlihɨli hameŋ laci hɨniavɨmi. \v 19 Lɨhavɨci Mosesɨ nulɨdɨ abami. Namɨlaŋ sɨmɨŋ limu hɨhɨle agɨladɨ amɨli me saŋ valɨlaŋ hɨniavɨmɨdɨ uami. \v 20 Agadɨ ala Mosesɨ dɨ ciaŋ lulavɨla amɨli me saŋ valavɨci hɨniavɨmi. Hɨniavɨci amɨli me hɨvɨ igavɨci sɨmɨŋ agɨlaŋ mutu hɨsi lavɨla huhɨ ninaŋ ninaŋ daŋ hɨniavɨmi. Lɨhavɨci Mosesɨ nulɨdɨ abacabɨlami. \v 21 Lɨci uaiaŋ pabiŋ pabiŋ cimɨdaŋ hɨvɨ maci hɨlihɨli hameŋ laci vihavɨhadami. Uaiaŋ iahaiaha vɨdɨvɨdɨŋ lɨdaci maci limu hɨhɨle ma vihavɨhadami agɨlaŋ fɨli hɨvɨ hɨnihɨni miŋɨla miŋɨla avɨli avɨli lɨdɨŋ apalɨ lɨhavɨhadami.\fig Asɨ agaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlasaŋ maci igumi.|alt="gathering manna" src="C-030.jpg" size="col" copy="NTM" ref="16.17"\fig* \p \v 22 Hulaŋ iamɨgali hɨtɨŋ hɨtɨŋ agɨlaŋ hɨdɨlɨ maha iabi me maci hunaŋ pabiŋ lɨdɨŋ pabiŋ lɨdɨŋ vihavɨmi. Hameŋ laci lɨdɨŋ hɨnihɨni via ua cɨhu kalɨpiŋ me hɨvɨ maci hunaŋ ahica lɨdɨŋ ahica lɨdɨŋ vihavɨmi. Lɨhavɨci Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ manɨgali agɨlaŋ vevɨla Mosesɨ dɨ abavɨmi. \v 23 Abavɨci \x - \xo 16.23 \xo*\xt CV 20.8-11\xt*\x* Mosesɨ nulɨdɨ abami. Asɨ Iaue nameŋ abi uami. Amɨli iadɨ alusɨsɨ mɨhiŋ hekɨlɨ aba abi uami. Akuaba akuaba sɨmɨŋ avɨŋ hɨvɨ hɨlɨbavɨla ha avɨŋ hɨvɨ hɨlɨhalaŋ aba abi uami. Sɨji hɨvɨ hugɨlɨben aba ha sɨji hɨvɨ hugɨlɨhalaŋ aba abi uami. Hɨla navɨla sɨmɨŋ sɨha limu hɨhɨle agɨladɨ amɨli saŋ lamɨhalaŋ aba abi uami. \v 24 Lɨci Mosesɨ dɨ ciaŋ agadɨ lubiahɨlavɨla sɨmɨŋ sɨha limu hɨhɨle agɨladɨ lamavɨmi. La hɨniavɨci mɨŋalahɨci sɨmɨŋ sɨha lamavɨmi agɨladɨ igavɨci ma hɨsi lɨhavɨmi. Huhɨ ninaŋ ninaŋ avi ma mɨguavɨmi. \v 25 Lɨhavɨci Mosesɨ nulɨdɨ abami. Iabi Asɨ Iaue dɨ mɨhiŋ hekɨlɨ uami. Alusɨsɨ nudɨ ibi mɨŋaiahaiaha hɨsɨŋ mɨhiŋ uami. Alusɨsɨ mɨhiŋ neŋ hɨdavɨla maci akuaba akuaba cɨki avi ma igɨbalaŋ uami. Hameŋ sadaŋ sɨmɨŋ sɨha limu hɨhɨle hɨniavadi agɨladɨ nɨhalaŋ uami. \v 26 Navɨla hɨnilaŋ mɨŋalahɨci cɨhu maci sɨhuvɨbalaŋ uami. Sɨhuvɨdalaŋ uaiaŋ human limu fɨhala uci cɨhu uaiaŋ mu hɨvɨ alusɨbalaŋ uami. Uaiaŋ alusɨbalaŋ heŋ maci ma hɨniavɨbali uami. Mufɨli mufɨli avi hameŋ laci ala lɨbalaŋ uami. \p \v 27 Alusɨsɨ mɨhiŋ hɨvɨ hulaŋ iamɨgali limu hɨhɨle agɨlaŋ maci vibalu aba uavɨmi. Uavɨla igavɨci maci heŋ ma hɨnimi. \v 28 Lɨci Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ dɨ abami. Viaŋ nalusaŋ ciaŋ lamalubilan agɨladɨdaŋ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ agɨladɨdaŋ nalusaŋ iguacin uami. Agadɨ ala namɨlaŋ ma lubiahɨlɨlaŋ uami. \v 29 Iadɨ ciaŋ sɨhɨvia sɨbaŋ igahɨlɨhalaŋ uami. Viaŋ Asɨ Iaue uami. Alusɨsɨ mɨhiŋ nagadɨ viaŋ nukeŋ lamamin uami. Viaŋ alusɨsɨ mɨhiŋ agasaŋ igahɨlavɨla amɨli nalusaŋ sɨmɨŋ uaiaŋ ahica hɨsɨŋ agɨladɨ igumalamin uami. Hameŋ sadaŋ alusɨsɨ mɨhiŋ hɨvɨ hulaŋ iamɨgali namɨlaŋ naludɨ havɨlɨ ulaŋ hɨtɨŋ hɨtɨŋ hɨvɨ hɨnihalaŋ uami. Naludɨ havɨlɨ ulaŋ agɨladɨ vala umɨlaŋ uami. Mufɨli mufɨli avi alusɨsɨ mɨhiŋ agasaŋ igahɨlahɨla hameŋ laci ala sɨmɨŋ igudalɨŋ nɨbalaŋ uami. \p \v 30 Hameŋ abɨci Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ alusɨsɨ mɨhiŋ hɨvɨ alusavɨhadami. \v 31 La \x - \xo 16.31 \xo*\xt Nam 11.7-8\xt*\x* maci agadɨ ibi lamavɨla abavɨmi. Mana\f * \fr 16.31 \fr*\ft Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ nan akɨ aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq mana \fq*\ft uavɨhadami.\ft*\f* uavɨmi. Maci agaŋ isabɨlaŋ hɨlɨcɨ mila sudɨme cɨki cɨki me hɨniadami. Sɨdaŋ nudɨ maci daŋ vɨhɨ magɨ daŋ eŋala hɨlavɨci sɨdaŋ daŋ hɨnilalɨ hameŋ hɨniadami. \v 32 Lɨci Mosesɨ nulɨdɨ abami. Asɨ Iaue aludɨ nameŋ abi uami. Namɨlaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨnidalaŋ viaŋ naludɨ likɨla vavelɨŋ fɨli tɨbɨ kɨlɨ humɨsɨ akuaba akuaba apalɨ neŋ hɨnidalaŋ nalusaŋ maci igudalɨŋ nana hɨnibalaŋ aba abi uami. Hameŋ sadaŋ hunaŋ cɨki agadɨ viavɨla maci agɨladɨ heŋ likɨlɨlaŋ mɨguavɨm aba abi uami. Likɨlɨlaŋ mɨgua hɨniavɨdaci naludɨ ninanadinalu ajihalinalu iamɨlɨhalinalu mufɨli iahavɨbali agɨlaŋ avi igavɨbali aba abi uami. \v 33 Lavɨla \x - \xo 16.33 \xo*\xt Ib 9.4\xt*\x* Alon dɨ abami. Maci agɨladɨ hunaŋ hɨvɨ via uavɨla sɨbɨ hɨlɨcɨ hɨvɨ ahualɨnaŋ mɨgua mɨlɨci via uavɨla Asɨ Iaue hula aba aba hɨsɨŋ fipɨ heŋ lamɨha uami. Lamɨnaŋ hɨnidaci ninanadinalu ajihalinalu iamɨlɨhalinalu mufɨli iahavɨbali agɨlaŋ avi heŋ igavɨbali uami. \v 34 Lɨci Mosesɨ agaŋ Asɨ Iaue nudɨ abami hameŋ laci ala lɨmi. Alon agaŋ maci agɨladɨ sɨbɨ hɨlɨcɨ hɨvɨ ahualɨci mɨguavɨmi agadɨ via uavɨla Asɨ Iaue hula aba aba hɨsɨŋ fipɨ heŋ lamɨci hameŋ laci hɨniadami.\f * \fr 16.34 \fr*\ft Hadɨhu Asɨ dɨ kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn agaŋ ma hɨnimi. Husivɨ kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn agadɨ vihavɨci maci agɨladɨ via kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn muji heŋ ala lamami. Ibɨlu 9.4 agadɨ igɨhalaŋ.\ft*\f* \v 35 Isɨlaelɨ \x - \xo 16.35 \xo*\xt Jos 5.12, Neh 9.20-21, Jo 6.30-31\xt*\x* hɨdɨlɨ agɨlaŋ maci agɨladɨ nana hɨniavɨdaci hualɨ 40 umi. Hualɨ 40 agaŋ ua fɨhalɨci Kenan fɨli tɨbɨ agadɨ mikɨ heŋ ua iahuavɨmi. La Kenan fɨli tɨbɨ agadɨ igavɨci hualɨ hulihuli fɨli huaci sɨbaŋ hɨnimi. \p \v 36 Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ hunaŋ ahica ahica agɨladɨ hɨvɨ sɨmɨŋ lamalama lugɨlavɨhadami. Hunaŋ mu sudɨme cɨki. Mu hunaŋ mɨsɨn hekɨlɨ. Nulɨdɨ hunaŋ sudɨme cɨki hɨvɨ maci agɨladɨ vivi hunaŋ mɨsɨn heŋ human limu limu fɨhala tɨbɨ lugɨla lugɨla mɨŋamɨjiavɨdaci mɨgumɨgu heŋ mɨladami. \c 17 \s Avɨli agaŋ lɨba hɨvɨ iahɨdaci navɨmi. \r (Namba 20.1-13) \p \v 1 Asɨ Iaue agaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ abɨdaci hɨbɨ cina uu havɨlɨ ulaŋ hafihafi hɨnihɨni uavɨhadami. La Sen fɨli tɨbɨ kɨlɨ humɨsɨ akuaba akuaba apalɨ agadɨ valavɨla uavɨmi. Ua Lefidim uu veve hɨnihɨni fipɨ heŋ ua iahua hɨnihɨni saŋ abavɨla igavɨci avɨli apalɨ hɨnimi. \v 2 Lɨci hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ Mosesɨ hula hɨbɨŋ ciaŋ hɨbɨŋ ciaŋ abavɨmi. Alusaŋ avɨli igunaŋ nɨmɨli uavɨmi. Lɨhavɨci Mosesɨ nulɨdɨ abami. Namɨlaŋ akɨ saŋ viaŋ hula hɨbɨŋ ciaŋ hɨbɨŋ ciaŋ abadalaŋ uami. Namɨlaŋ akɨ saŋ Asɨ Iaue dɨ vɨdɨvɨdɨŋ agasaŋ abacuvadalaŋ uami. \v 3 Lɨci hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ avɨli nana saŋ hekɨlɨ hɨmavɨla ajimahamaha Mosesɨ dɨ abavɨmi. Nama akɨ saŋ aludɨ viavɨla fɨli tɨbɨ kɨlɨ humɨsɨ akuaba akuaba apalɨ neŋ likɨla vavehanaŋ uavɨmi. Nama alusaŋ hɨji nameŋ lamahanaŋ uavɨmi. Nulɨdɨ likɨla via ulɨŋ nɨbɨlaŋ nulɨdɨ sabaŋ sipsipɨ sabaŋ bulɨmakau agɨlaŋ hula avɨli apalɨ heŋ hɨniavɨla hɨmavɨm aba abahanaŋ uavɨmi. \v 4 Lɨhavɨci Mosesɨ agaŋ Asɨ Iaue dɨ mavɨn ciaŋ ciaŋ abami. Hulaŋ iamɨgali nagɨlaŋ iadɨ ifɨhɨmuhɨmu saŋ lɨba kum kum agɨladɨ vivi havalɨbalu aba lɨhavadi uami. Hameŋ lɨhavadi sadaŋ viaŋ nulɨdɨ akɨ me lɨben uami. \p \v 5 Lɨci Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ dɨ abami. Nadɨ kɨlɨ lɨmɨ via hɨdahɨda hɨsɨŋ Nailɨ avɨli ifahanaŋ agadɨ viavɨla ua Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ hulaŋ hekɨlɨ hekɨlɨ limu hɨhɨle agɨladɨ viavɨla hali uhalaŋ uami. \v 6 Ci igɨnaŋ uami. Viaŋ lɨba mu Sainai halu hɨnilalɨ heŋ hɨniben uami. Hɨnidalɨŋ nama mikɨ sɨbaŋ ve lagulamavɨla kɨlɨ lɨmɨ agadɨ hɨvɨ lɨba agadɨ ifaigɨnaŋ avɨli agaŋ lɨba hɨvɨ iahɨdaci hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ heŋ navɨbali uami. Lɨci Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ hulaŋ hekɨlɨ hekɨlɨ agɨlaŋ igasulavɨdaci Mosesɨ agaŋ hameŋ laci ala lɨmi. \p \v 7 Uu veve hɨnihɨni fipɨ agadɨ ibi ahica ahica lamavɨmi. Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ Mosesɨ hula hɨbɨŋ ciaŋ hɨbɨŋ ciaŋ abavɨmi agasaŋ igahɨlavɨla uu veve hɨnihɨni fipɨ agadɨ ibi lamavɨla abavɨmi. Melɨba uavɨmi. Asɨ Iaue dɨ vɨdɨvɨdɨŋ agasaŋ abacuvavɨla abavɨmi. Asɨ Iaue alaŋ hula hɨni ua hɨma uavɨmi. La nusaŋ igahɨlavɨla ibi mu lamavɨla abavɨmi. Masa uavɨmi.\f * \fr 17.7 \fr*\ft Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ hɨbɨŋ ciaŋ hɨbɨŋ ciaŋ aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Melɨba \fq*\ft uavɨhadami. Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ Asɨ dɨ vɨdɨvɨdɨŋ agadɨ abacuvavɨmi aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Masa \fq*\ft uavɨhadami.\ft*\f*\fig Mosesɨ agaŋ kɨlɨ lɨmɨ hɨvɨ lɨba agadɨ ifɨci avɨli iahami.|alt="water from the rock" src="C-031.jpg" size="col" copy="NTM" ref="17.6"\fig* \s Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ hula Amalekɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ hula sagaŋ lɨbavɨmi. \p \v 8 Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ Lefidim uu veve hɨnihɨni fipɨ heŋ hɨniavɨdaci Amalekɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ nulɨsaŋ sagaŋ vehavɨmi. \v 9 Lɨhavɨci Mosesɨ agaŋ Josua dɨ abami. Nama aludɨ sagaŋ hɨsɨŋ hulaŋ hɨhɨle agɨladɨ lɨbɨmɨŋavɨla amɨli iaha Amalekɨ hɨdɨlɨ agɨlasaŋ sagaŋ uhalaŋ uami. Udalaŋ viaŋ kɨlɨ lɨmɨ Asɨ abɨci via hɨdɨlan agadɨ via uavɨla halu cɨki agadɨ iahua huva heŋ lagulamavɨla hɨniben uami. \v 10 Lɨci Josua agaŋ Mosesɨ abami hameŋ laci ala lɨmi. Nudɨ sagaŋ hɨsɨŋ hulaŋ hɨhɨle agɨladɨ likɨla viavɨla Amalekɨ hɨdɨlɨ agɨlasaŋ sagaŋ uavɨmi. Uavɨdaci Mosesɨ agaŋ Alon dɨdaŋ Holɨ dɨdaŋ via uavɨla halu huva heŋ iahuavɨmi. \v 11 Iahuavɨla Mosesɨ nudɨ human agɨladɨ mɨŋaiahua lagulama hɨnidaci Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ sagaŋ hɨsɨŋ hulaŋ agɨlaŋ Amalekɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ sagaŋ hɨsɨŋ hulaŋ agɨladɨ lɨvalɨbalu aba lɨhavɨmi. Agadɨ ala Mosesɨ dɨ human limu limu alu lɨci valɨci mɨgavɨci Amalekɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ sagaŋ hɨsɨŋ hulaŋ agɨlaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ sagaŋ hɨsɨŋ hulaŋ agɨladɨ lɨvalɨbalu aba lɨhavɨmi. \v 12 Mosesɨ dɨ human limu limu agɨlaŋ alu lɨhavɨci cɨhu ma mɨŋaiahumi. Lɨci Alon hula Holɨ hula lɨba tɨbɨ vave fɨli lamavɨci Mosesɨ agaŋ heŋ mɨgahɨnimi. Mɨgahɨnidaci Alon hula Holɨ hula nudɨ madɨŋ limu limu heŋ lagulamavɨmi. La nudɨ human limu hulaŋ mu agaŋ mɨŋalɨva mɨŋaiahua lagulama hɨnimi. Hulaŋ mu human limu agadɨ mɨŋalɨva mɨŋaiahua lagulama hɨnimi. Hameŋ hɨniavɨdaci uaiaŋ mɨgumi. \v 13 Lɨhavɨdaci Josua nudɨ sagaŋ hɨsɨŋ hulaŋ agɨlaŋ hula puia hutesɨ hutesɨ hɨvɨ Amalekɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ sɨkasɨkan ifɨhɨma fɨhalavɨmi. \p \v 14 Lɨhavɨci \x - \xo 17.14 \xo*\xt Lo 25.17-19, 1 Sml 15.2-9\xt*\x* Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ dɨ abami. Viaŋ Amalekɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ sɨkasɨkan sɨbɨlɨ lama fɨhalɨben agadɨ ciaŋ manasɨŋ hɨvɨ lɨbɨha uami. Lɨnaŋ hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ nudɨ igavɨla hɨji lamavɨla abavɨbali uami. Asɨ Iaue agaŋ Amalekɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ sɨbɨlɨ lamɨci sɨkasɨkan haba hɨma fɨhalavɨbali aba abavɨbali uami. Lɨhavɨci Amalekɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ ibi cɨhu cɨhu ma igahɨlɨbalu aba abavɨbali uami. Ciaŋ nagadɨ Josua dɨ avi sulɨnaŋ igahɨlam uami. \v 15 Asɨ Iaue agaŋ abɨci ci lɨci Mosesɨ agaŋ sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm agadɨ ibilami. La vadɨm agadɨ ibi lamavɨla abami. Asɨ Iaue agaŋ aludɨ ahɨliahuci Amalekɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ hula sagaŋ lɨbavɨla nulɨdɨ lɨvalalu uami. \v 16 Amalekɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ Asɨ Iaue dɨ vɨdɨvɨdɨŋ agadɨ lɨvalɨbalu aba lɨhavɨdaci Asɨ Iaue agaŋ nulɨsaŋ igɨvɨ hɨnihɨni nulɨdɨ hameŋ laci hameŋ laci sɨbɨlɨ lamɨbali uami. \c 18 \s Jetɨlo ve Mosesɨ dɨ igami. \p \v 1 Mosesɨ abiaganu Jetɨlo nɨbu Midian fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ. Nɨbu Asɨ saŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ hulaŋ hɨniadami. Nɨbu Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ dɨdaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨdaŋ akuaba akuaba lɨmi agadɨ ciaŋ hɨjɨ igahɨlami. Asɨ Iaue agaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ likɨlɨci Isipɨ fɨli tɨbɨ agadɨ valavɨla cɨhu vehavɨmi agadɨ ciaŋ hɨjɨ igahɨlami. \v 2 Lavɨla \x - \xo 18.2-4 \xo*\xt CV 2.21-22\xt*\x* Jetɨlo agaŋ Mosesɨ dɨ hɨbɨ cina igɨben aba vemi. Vaka Mosesɨ abinu Sipola dɨdaŋ nudɨ ninaŋ ahica agɨladɨdaŋ abɨci iaganu Jetɨlo dɨ pɨŋ uavɨmi agɨladɨ cɨhu iaganu nukeŋ ala likɨla via vemi. \v 3-4 Ninaŋ \x - \xo 18.3-4 \xo*\xt HJL 7.29\xt*\x* ahica agɨladɨ ibi nameŋ. Mu Gelɨsom. Mu Elieselɨ. Mosesɨ abinu agaŋ ninaŋ Cimegeŋ agadɨ huhɨlɨci Mosesɨ agaŋ hɨji nameŋ lamami. Viaŋ hulaŋ ihɨlɨŋ vevɨla neŋ hɨniadamin uami. Hɨji hameŋ lamavɨla ninaŋ Cimegeŋ agadɨ ibi lamavɨla abami. Gelɨsom uami. La hɨnidaci abinu agaŋ Iagɨveŋ dɨ huhɨlami. Lɨci abami. Iadɨ iavaŋ dɨ Asɨ agaŋ iadɨ ahɨliahuci Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agaŋ iadɨ ma ifɨhɨmami uami. Hameŋ abavɨla nudɨ ninaŋ Iagɨveŋ agadɨ ibi lamavɨla abami. Elieselɨ uami.\f * \fr 18.3-4 \fr*\ft Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ hulaŋ ihɨlɨŋ aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Gelɨsom \fq*\ft uavɨhadami. Aludɨ ciaŋ sɨbaŋ hɨvɨ Asɨ iadɨ ahɨliahui aba abɨlalu agasaŋ nɨbɨlaŋ Ibɨlu ciaŋ hɨvɨ \ft*\fq Elieselɨ \fq*\ft uavɨhadami.\ft*\f* \p \v 5 Jetɨlo agaŋ Mosesɨ abinu dɨdaŋ Mosesɨ dɨ ninaŋ ahica agɨladɨdaŋ via vemi. Vevɨla fɨli tɨbɨ kɨlɨ humɨsɨ akuaba akuaba apalɨ Asɨ dɨ halu hɨniadami mikɨ heŋ ve iahavɨmi. Mosesɨ dɨ uu veve hɨnihɨni fipɨ avi Asɨ dɨ halu agadɨ lɨguŋ heŋ ala hɨniadami. \v 6 Jetɨlo agaŋ Mosesɨ dɨ uu veve hɨnihɨni fipɨ agadɨ mikɨ vemitavɨla Mosesɨ saŋ ciaŋ iguci uci abami. Viaŋ nadɨ abiagana Jetɨlo uami. Viaŋ nadɨ abina dɨdaŋ ninaŋ ahica agɨladɨdaŋ viavɨla nadɨ pɨŋ ci velu uami. \v 7 Lɨci Mosesɨ ciaŋ hɨjɨ agadɨ igahɨlavɨla iaha uu veve hɨnihɨni fipɨ agadɨ vala haiabɨla ivavevɨla Jetɨlo dɨ igami. La mɨgalɨfɨlɨbavɨla iaha abiaganu dɨ mɨhum iavami. La ahica hɨbɨŋ hɨbɨŋ abitɨhavɨmi. Nama sɨbɨlɨ hɨnilanaŋ ua huaci hɨnilanaŋ uavɨmi. Hameŋ abaigahɨlavɨci ci lɨci Mosesɨ dɨ havɨlɨ ulaŋ hɨvɨ ivouavɨmi. \v 8 Ivouavɨla abiaganu dɨ sulami. Asɨ Iaue agaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlasaŋ igahɨlavɨla Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali agadɨdaŋ nudɨ hulaŋ iamɨgali agɨladɨdaŋ akuaba akuaba lɨmi agasaŋ sulami. Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ agadɨ vala uu hɨbɨ cina vɨhɨlɨ hekɨlɨ hekɨlɨ igavɨdaci Asɨ Iaue nulɨdɨ ahɨliahudaci huaci hɨniavɨmi agasaŋ sulami. \v 9 Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ sɨbɨlɨ lamavɨdaci vɨhɨlɨ hekɨlɨ hekɨlɨ agɨladɨ iga iga hɨniavɨhadami agasaŋ sulami. Asɨ Iaue agaŋ nulɨdɨ ahɨliahua huaci lamavɨla likɨla vavemi agasaŋ avi sulami. Sulɨci Jetɨlo agaŋ igahɨlavɨla hekɨlɨ hɨjɨŋalami. \v 10 Lavɨla abami. Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ lɨhu hɨvɨ hɨniadamɨlaŋ uami. Nulɨdɨ manɨgali agadɨ lɨhu hɨvɨ avi hɨniadamɨlaŋ uami. Hɨnihɨni vɨhɨlɨ iga iga hɨnidalaŋ Asɨ Iaue naludɨ ahɨliahua likɨla vavelɨ agasaŋ nudɨ ibi mɨŋaiahin uami. \v 11 Iabi viaŋ ci igin uami. Asɨ Iaue nɨbu vɨdɨvɨdɨŋ daŋ uami. Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨlaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ sɨbɨlɨ igavɨci Asɨ agaŋ nudɨ vɨdɨvɨdɨŋ hekɨlɨ agadɨ abalamalɨ uami. Asɨ dɨ vɨdɨvɨdɨŋ agaŋ mugɨluŋ agɨladɨ vɨdɨvɨdɨŋ lɨvalɨlalɨ uami. \v 12 La Jetɨlo agaŋ Asɨ saŋ sagalɨ iguavɨla avɨŋ hɨvɨ sɨkan hɨlɨci lɨhulɨhu saŋ sɨhɨm sabaŋ agɨladɨ via umi. La sɨmɨŋ limu hɨhɨle agɨladɨ avi Asɨ saŋ sagalɨ iguben aba via umi. Via uavɨla hɨlami. Hɨlahɨla hɨnidaci Alon agaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ hulaŋ hekɨlɨ hekɨlɨ agɨlaŋ hula uavɨla Jetɨlo Asɨ Iaue saŋ sagalɨ hɨlami agadɨ fipɨ mikɨ heŋ mɨgahɨniavɨla ahuata hameŋ navɨmi. \s Ciaŋ hihɨla hihɨla hɨsɨŋ hulaŋ agɨladɨ lɨbɨmɨŋami. \r (Lo 1.9-18) \p \v 13 La Mosesɨ agaŋ hɨnici mɨŋalahɨci Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ ciaŋ vɨhɨlɨ agɨladɨ hihɨlɨben aba mɨgahɨnimi. Mɨgahɨnidaci hulaŋ iamɨgali akape agɨlaŋ cimɨdaŋ hɨvɨ nulɨdɨ ciaŋ vɨhɨlɨ agɨladɨ hihɨla hihɨla saŋ nudɨ pɨŋ vehavɨmi. Vehavɨci ciaŋ hihɨla hihɨla via uci hɨfɨlɨdaŋ sɨbaŋ lɨmi. Lɨci hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ vala uavɨmi. \v 14 Lɨhavɨci Jetɨlo agaŋ igavɨla Mosesɨ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ vɨhɨlɨ hihɨla hihɨla sibɨla vihadami agasaŋ abami. Nama akɨ saŋ sibɨla agadɨ hɨtɨŋ sɨbaŋ vilanaŋ uami. Lɨdanaŋ hulaŋ iamɨgali akape agɨlaŋ ciaŋ hihɨla hihɨla saŋ nadɨ pɨŋ vehavɨlalɨ uami. Cimɨdaŋ cimɨdaŋ veve lagulamalama hɨniavɨlalɨ uami. Hɨniavɨdaci hɨfɨlɨdaŋ sɨbaŋ lɨdaci nadɨ valavala uavɨlalɨ uami. \v 15 Lɨci Mosesɨ nudɨ abami. Hulaŋ Asɨ dɨ hɨji agadɨ vivi saŋ lavɨla iadɨ pɨŋ vehavɨlalɨ uami. \v 16 Hulaŋ ahica agɨlaŋ akuaba akuaba saŋ aba aba lamacilacila nulɨdɨ ciaŋ vɨhɨlɨ agɨladɨ iadɨ pɨŋ vavehavɨdaci viaŋ hihɨlɨlan uami. Lɨdɨŋ Asɨ dɨ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ agɨladɨ sulɨdalɨŋ igahɨlavɨlalɨ uami. Ciaŋ hɨhɨle iadɨ lamalubilalɨ agɨladɨ avi sulɨdalɨŋ igahɨlavɨlalɨ uami. \p \v 17 Lɨci Jetɨlo agaŋ Mosesɨ dɨ abami. Nama hameŋ lɨlanaŋ agaŋ huaci ma lɨbali uami. \v 18 Sibɨla hekɨlɨ hekɨlɨ hameŋ agɨladɨ hɨtɨŋ vinaŋ ma huaci lɨbali uami. Nama hameŋ lɨnaŋ nadɨ hadipɨlɨ vɨhɨlɨ lɨbali uami. Hulaŋ iamɨgali agɨladɨ hadipɨlɨ avi vɨhɨlɨ lɨhavɨbali uami. \v 19 Iadɨ ciaŋ nagadɨ igahɨlɨha uami. Nama iadɨ ciaŋ nagadɨ igahɨla lubiahɨlɨnabɨla ha Asɨ Iaue nama hula hɨnihɨni nadɨ ahɨliahudaci hulaŋ iamɨgali agɨlasaŋ Asɨ dɨ abɨbanaŋ uami. Lɨdɨŋ nulɨdɨ ciaŋ vɨhɨlɨ agɨladɨ viovio Asɨ dɨ abɨbanaŋ uami. \v 20 Asɨ dɨ aba aba nulɨsaŋ hɨji igudanaŋ Asɨ dɨ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ agɨladɨ igahɨlavɨbali uami. Asɨ agaŋ ciaŋ lamalubilɨ agadɨ igahɨlavɨbali uami. Lavɨla huaci hɨnihɨni sibɨla vivi saŋ avi hɨji igudanaŋ igahɨlavɨbali uami. \v 21 Hulaŋ ciaŋ daŋ agaŋ nudɨ ahɨliahuiahu saŋ anɨm hɨlɨcɨ iguavɨci vihavɨlalɨ agɨladɨ lɨbɨmɨŋɨmɨnaŋ uami. Hulaŋ iamɨgali migɨla migɨla hɨsɨŋ hulaŋ huaci sɨbaŋ Asɨ dɨ lɨhu hɨvɨ hɨnihɨni nusaŋ hɨji vɨdɨvɨdɨŋ lamavɨlalɨ agɨladɨ lɨbɨmɨŋɨha uami. Lɨnaŋ manɨgali hɨhɨle agɨlaŋ hulaŋ iamɨgali 1,000 agɨladɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ migɨlavɨm uami. Manɨgali hɨhɨle hulaŋ iamɨgali 100 agɨladɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ migɨlavɨm uami. Manɨgali hɨhɨle hulaŋ iamɨgali 50 agɨladɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ migɨlavɨm uami. Manɨgali hɨhɨle hulaŋ iamɨgali 10 agɨladɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ migɨlavɨm uami. \v 22 Lɨnaŋ nɨbɨlaŋ ala ciaŋ vɨhɨlɨ hihɨla hihɨla hɨsɨŋ hulaŋ hɨniavɨbali uami. Ciaŋ vɨhɨlɨ hekɨlɨ hɨma agɨladɨ nɨbɨlaŋ hihɨlavɨbali uami. Agadɨ ala vɨhɨlɨ hekɨlɨ hekɨlɨ agɨladɨ nadɨ pɨŋ vavehavɨdaci nama nukeŋ hihɨlɨbanaŋ uami. Hameŋ lɨdanaŋ nɨbɨlaŋ nadɨ ahɨliahuavɨdaci nama vɨhɨlɨ hekɨlɨ sɨbaŋ ma igɨbanaŋ uami. \v 23 Akuaba akuaba nadɨ abin agɨlasaŋ Asɨ dɨ abitɨhɨha uami. Abitɨhɨnaŋ alia aba abɨci hameŋ laci ala lɨha uami. Hameŋ lavɨla ha sibɨla huaci vibanaŋ uami. Nama iadɨ ciaŋ agadɨ lubiahɨlavɨla sibɨla agadɨ vinabɨla ha nadɨ hadipɨlɨ ma vɨhɨlɨ lɨbali uami. Lɨci hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ avi nulɨdɨ ciaŋ vɨhɨlɨ agɨladɨ hihɨlɨdanaŋ hɨjɨŋalaŋala uavɨbali uami. \p \v 24 Lɨci Mosesɨ agaŋ Jetɨlo dɨ ciaŋ agadɨ igahɨla lubiahɨlavɨla hameŋ laci ala lɨmi. \v 25 Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ hulaŋ huaci huaci sɨbaŋ agɨladɨ igavɨla hulaŋ iamɨgali migɨla migɨla saŋ igahɨlavɨla lɨbɨmɨŋami. Lɨbɨmɨŋɨci manɨgali hɨhɨle hulaŋ iamɨgali 1,000 agɨladɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ migɨlavɨhadami. Manɨgali hɨhɨle hulaŋ iamɨgali 100 agɨladɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ migɨlavɨhadami. Manɨgali hɨhɨle hulaŋ iamɨgali 50 agɨladɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ migɨlavɨhadami. Manɨgali hɨhɨle hulaŋ iamɨgali 10 agɨladɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ migɨlavɨhadami. \v 26 Lɨdɨŋ ciaŋ vɨhɨlɨ hihɨla hihɨla sibɨla agɨladɨ pam vihavɨhadami. Ciaŋ vɨhɨlɨ hekɨlɨ hɨma agɨladɨ hulaŋ lɨbɨmɨŋamɨŋa umi agɨlaŋ hihɨlavɨhadami. Agadɨ ala vɨhɨlɨ hekɨlɨ hekɨlɨ agɨladɨ Mosesɨ dɨ pɨŋ via uavɨdaci hihɨladami. \v 27 Hameŋ lɨdɨŋ hɨniavɨdaci Mosesɨ abiaganu Jetɨlo agaŋ nulɨdɨ vala nudɨ hɨvɨ udaci acinu agaŋ nusaŋ lamulami. \c 19 \s Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ uavɨla Sainai halu lɨguŋ heŋ hɨniavɨmi. \p \v 1-2 Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ Lefidim uu veve hɨnihɨni fipɨ agadɨ valavɨla uavɨmi. Isipɨ fɨli tɨbɨ vala uavɨdaci avaŋ ahica uci avaŋ mu iahami agadɨ mɨhiŋ hadɨhu heŋ ala Sainai halu lɨguŋ heŋ ua iahuavɨmi. Lavɨla halu lɨguŋ heŋ ala uu veve hɨnihɨni fipɨ vihavɨmi. Sainai halu lɨguŋ agaŋ fɨli tɨbɨ kɨlɨ humɨsɨ akuaba akuaba apalɨ heŋ hɨniadami. \v 3 Lɨci hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ heŋ hɨniavɨdaci Mosesɨ agaŋ Asɨ hula ciaŋ sulɨben aba halu heŋ iahumi. Iahuci Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ dɨ ulavɨla abami. Nama Jekopɨ iamɨlɨhalinu Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ abɨha uami. \v 4 Namɨlaŋ Asɨ Iaue Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ agɨladɨ akuaba akuaba lalɨ agɨladɨ igahalaŋ aba abɨha uami. Havaŋ hɨbɨlakuŋ agaŋ nudɨ ninaŋ abɨŋ hɨvɨ hava via ulalɨ hameŋ ala naludɨ avi hava vavedaci igahalaŋ aba abɨha uami. Vaveci namɨlaŋ iabi nɨbu hula halu lɨguŋ neŋ hɨnidalaŋ aba abɨha uami. \v 5 Fɨli \x - \xo 19.5 \xo*\xt Lo 4.20, 7.6, 14.2, 26.18, Ta 2.14\xt*\x* \x - \xo 19.5-6 \xo*\xt 1 Pi 2.9\xt*\x* akuaba akuaba ha nudɨ pam aba abɨha uami. Hulaŋ iamɨgali avi nudɨ pam aba abɨha uami. Agadɨ ala nɨbu naludɨ lɨbɨmɨŋɨci namɨlaŋ nudɨ hulaŋ iamɨgali sɨbaŋ hɨnibalaŋ aba abɨha uami. Iabi namɨlaŋ nɨbu ciaŋ mɨguavɨla abɨbali agadɨ igahɨla lubiahɨlavɨla ha namɨlaŋ nudɨ nukeŋ hulaŋ iamɨgali sɨbaŋ hɨnibalaŋ aba abɨha uami. \v 6 La \x - \xo 19.6 \xo*\xt CHL 1.6, 5.10\xt*\x* nudɨ lɨhu hɨvɨ pam hɨnihɨni nusaŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ hulaŋ me sibɨla vibalaŋ aba abɨha uami. Vivi nudɨ hulaŋ iamɨgali huaci sɨlɨvɨ laci hɨnibalaŋ aba abɨha uami. Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ hameŋ abɨha uami. \p \v 7 Lɨci Mosesɨ agaŋ halu vala mɨguavɨla Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ hulaŋ hekɨlɨ hekɨlɨ agɨlasaŋ abɨci vehavɨmi. Vehavɨci Asɨ Iaue agaŋ akuaba akuaba ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ abami agadɨ nulɨdɨ tɨbi sulami. \v 8 Lɨci hulaŋ iamɨgali hudɨmɨda hɨji pam hɨniavɨla abavɨmi. Asɨ Iaue aludɨ akuaba akuaba saŋ abi agɨladɨ hameŋ laci ala lɨbalu uavɨmi. Lɨhavɨci Mosesɨ agaŋ cɨhu iahuavɨla hulaŋ iamɨgali agɨladɨ ciaŋ agadɨ Asɨ Iaue dɨ abami. \v 9 Lɨci Asɨ Iaue agaŋ cɨhu nudɨ abami. Ci igɨnaŋ uami. Viaŋ avɨli susu hekɨlɨ hɨvɨ hɨniavɨla nadɨ pɨŋ mɨguben uami. Mɨguavɨla nama hula ciaŋ abɨdalɨŋ hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ iadɨ ciaŋ agadɨ igahɨlahɨla amɨŋ ala aba abavɨbali uami. Lɨdɨŋ nadɨ ciaŋ agasaŋ hɨji vɨdɨvɨdɨŋ hameŋ laci hameŋ laci lamavɨbali uami. Lɨci Mosesɨ agaŋ hulaŋ iamɨgali abavɨmi agadɨ Asɨ Iaue dɨ abami. \v 10 Lɨci Asɨ Iaue agaŋ cɨhu abami. Nama uavɨla iabi amɨli hulaŋ iamɨgali agɨladɨ lamalubiha uami. Nɨbɨlaŋ iadɨ hulaŋ iamɨgali huaci sɨlɨvɨ laci hɨnihɨni saŋ nulɨdɨ lamalubiha uami. Lamalubiavɨla abɨnaŋ nulɨdɨ muhɨlɨ havɨlɨ husavɨm uami. \v 11 Anihuliŋ saŋ hihɨlavɨla migɨla migɨla hɨniavɨm uami. Hadɨhu heŋ ala viaŋ mɨgavɨla Sainai halu heŋ hɨnidalɨŋ hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ iadɨ igavɨbali uami. \v 12-13 Nama \x - \xo 19.12-13 \xo*\xt Ib 12.18-20\xt*\x* halu agadɨ valɨ haŋala lamavɨla hulaŋ iamɨgali agɨladɨ abɨha uami. Valɨ haŋala lamin nagadɨ hemala uavɨla halu heŋ iahumɨlaŋ aba abɨha uami. Valɨ haŋala lamin nagadɨ hemala uavɨla halu agadɨ avi mɨŋaigɨmɨlaŋ aba abɨha uami. Hulaŋ mu valɨ haŋala lamin nagadɨ hemala uavɨla halu agadɨ mɨŋaigɨci ha nudɨ ifɨhɨmɨhalaŋ aba abɨha uami. Agadɨ ala human hɨvɨ ifɨhɨmɨmɨlaŋ aba abɨha uami. Nudɨ ifɨhɨmɨben aba lɨba kum kum agɨladɨ vivi havala havala ifɨhɨmɨhalaŋ ua siaŋ hɨvɨ hulihalaŋ aba abɨha uami. Sɨhɨm sabaŋ agɨlaŋ uavɨla halu agadɨ lubigavɨci nulɨdɨ avi hameŋ ala ifɨhɨmɨhalaŋ aba abɨha uami. La abami. Sai bihulɨ agalɨdaci igahɨlahɨla halu heŋ iahuavɨbali uami. \p \v 14 Lɨci Mosesɨ agaŋ halu agadɨ vala mɨguavɨla hulaŋ iamɨgali Asɨ dɨ hulaŋ iamɨgali huaci sɨlɨvɨ laci hɨniavɨbali aba nulɨdɨ lamalubimi. Lamalubici nulɨdɨ muhɨlɨ havɨlɨ agɨladɨ husavɨmi. \v 15 Lɨhavɨci Mosesɨ nulɨdɨ abami. Namɨlaŋ anihuliŋ saŋ hihɨlavɨla hɨnihalaŋ uami. Hɨnihɨni iabi amɨli anihuliŋ iamɨgali hula hɨnimɨlaŋ uami. \p \v 16 Lɨci \x - \xo 19.16 \xo*\xt CHL 4.5\xt*\x* \x - \xo 19.16-18 \xo*\xt Lo 4.11-12\xt*\x* anihuliŋ me hɨvɨ cimɨdaŋ sɨbaŋ avɨli susu hekɨlɨ halu heŋ iahami. La imamulaŋ mɨŋapalɨdaci lɨbɨlaŋ ifami. Lɨdaci sai bihulɨ agaŋ hekɨlɨ agalami. Lɨci hulaŋ iamɨgali uu veve hɨnihɨni fipɨ heŋ hɨniavɨmi agɨlaŋ hekɨlɨ lɨdavɨdaci nulɨdɨ hadipɨlɨ agɨlaŋ sɨkasɨkan lɨdavalavɨmi. \v 17 Lɨhavɨdaci Mosesɨ agaŋ nulɨdɨ likɨlavɨla uu veve hɨnihɨni fipɨ agadɨ valavɨla halu agadɨ lɨguŋ heŋ uavɨmi. Asɨ agaŋ ciaŋ abɨdaci igahɨlɨbalu aba ua lagulamavɨmi. \v 18 Lagulama hɨniavɨdaci Asɨ Iaue agaŋ avɨŋ lɨkɨla lɨkɨla hɨvɨ mɨgavɨla Sainai halu heŋ hɨnimi. Hɨnidaci avɨmɨsɨ hekɨlɨ halu agadɨ sɨkasɨkan hafilamami. Avɨmɨsɨ agaŋ avɨŋ hekɨlɨ lɨhulɨhu avɨmɨsɨ hekɨlɨ iahadami hameŋ iahami. Lɨdaci mumim hekɨlɨ halu heŋ vemi. \v 19 Vedaci sai bihulɨ agaŋ hekɨlɨ agalami. Lɨci Mosesɨ agaŋ Asɨ hula abɨdaci Asɨ agaŋ lɨdaci sai bihulɨ agalami. Asɨ agaŋ ciaŋ cɨhu cɨhu abɨdaci Mosesɨ igahɨlami. \v 20 Lɨci Asɨ Iaue agaŋ mɨgavɨla Sainai halu huva hɨvɨ hɨnihɨni Mosesɨ dɨ ulavɨla abɨci iahumi. \v 21 Iahuci Asɨ Iaue nudɨ abami. Nama mɨguavɨla hulaŋ iamɨgali agɨladɨ vɨdɨvɨdɨŋ abɨha uami. Halu lɨguŋ heŋ valɨ haŋala lamahanaŋ agadɨ hemala vevɨla iadɨ igavɨmɨdɨ uami. Halu lɨguŋ heŋ valɨ haŋala lamahanaŋ agadɨ hemalavɨla ha nulɨdɨ hulaŋ iamɨgali akape agɨlaŋ hɨmavɨbali uami. \v 22 Sagalɨ igu igu hɨsɨŋ hulaŋ iadɨ pɨŋ vehavɨlalɨ agɨlaŋ uami. Nɨbɨlaŋ iadɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ hɨnibalu aba nulɨdɨ hɨji humɨgaŋ akuaba akuaba agɨladɨ hihɨlavɨm uami. Nulɨdɨ hɨji humɨgaŋ ma hihɨlɨmaŋ lɨhavɨci ha nulɨdɨ sɨbɨlɨ lamɨben uami. \v 23 Lɨci Mosesɨ agaŋ Asɨ Iaue dɨ abami. Nama nukeŋ nulɨdɨ abamɨgɨlavɨla iadɨ vɨdɨvɨdɨŋ abahanaŋ uami. Halu lɨguŋ heŋ valɨ haŋala lamavɨla hulaŋ iamɨgali agɨladɨ abɨha aba abahanaŋ uami. Ha Asɨ dɨ aba abɨha aba abahanaŋ uami. \v 24 Lɨci Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ dɨ cɨhu ala abami. Nama mɨguavɨla Alon dɨ viavɨla ahica cɨhu iahɨhalaŋ uami. Agadɨ ala iasaŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ hulaŋ agɨlaŋ hula hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ hula halu lɨguŋ heŋ valɨ haŋala lamahanaŋ agadɨ hemalavɨla iadɨ pɨŋ halu neŋ vehavɨmɨdɨ uami. Nɨbɨlaŋ hameŋ lɨhavɨci viaŋ nulɨdɨ sɨbɨlɨ lamɨben uami. \v 25 Lɨci Mosesɨ agaŋ mɨguavɨla Asɨ dɨ ciaŋ agadɨ hulaŋ iamɨgali agɨlasaŋ tɨbi sulami.\fig Mosesɨ agaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ hula Sainai halu lɨguŋ heŋ uavɨmi.|alt="at base of Mt. Sinai" src="C-032.jpg" size="col" copy="NTM" ref="19.17"\fig* \c 20 \s Asɨ agaŋ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ human limu limu fɨhala agɨladɨ abami. \r (Lo 5.1-21) \p \v 1 Asɨ agaŋ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ agɨladɨ abami. \v 2 Viaŋ nukeŋ Asɨ Iaue uami. Viaŋ naludɨ Asɨ uami. Namɨlaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ heŋ lɨmɨn sɨbɨlɨ ulaŋ hɨvɨ me hɨnihɨni sibɨla vivi hɨnidalaŋ viaŋ iadɨ nukeŋ vɨdɨvɨdɨŋ hɨvɨ naludɨ likɨlɨlɨŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ vala vehalaŋ uami. \v 3 Iadɨ ibi pam mɨŋaiahɨhalaŋ uami. Mugɨluŋ akuaba akuaba agɨladɨ ibi mɨŋaiahɨmɨlaŋ uami. \v 4 Namɨlaŋ \x - \xo 20.4-6 \xo*\xt CV 34.17, Wkp 19.4, 26.1, Lo 4.15-18, 27.15\xt*\x* akuaba akuaba fɨli hɨvɨ hɨniavɨlalɨ agɨladɨdaŋ uaiaŋ susu hɨvɨ hɨniavɨlalɨ agɨladɨdaŋ iga iga nulɨdɨ mugaŋ lamɨgaŋ me lɨhua lamavɨla aludɨ asɨ aba abɨmɨlaŋ uami. Akuaba akuaba avɨli fɨli muji hɨniavi agɨladɨ hɨvɨ hɨniavɨlalɨ agɨladɨ avi iga iga nulɨdɨ mugaŋ lamɨgaŋ me lɨhua lamavɨla aludɨ asɨ aba abɨmɨlaŋ uami. \v 5-6 Viaŋ \x - \xo 20.5-6 \xo*\xt CV 34.6-7, Nam 14.18, Lo 7.9-10\xt*\x* Asɨ Iaue uami. Viaŋ naludɨ Asɨ uami. Iadɨ uvɨsɨjiŋ agadɨ valɨlɨŋ mugɨluŋ mu ma vibali uami. Hulaŋ iamɨgali iadɨ sɨkasɨkan valavɨla hugɨ daŋ hɨniavɨci uami. Nulɨdɨ ninanadinɨlu ajihalinɨlu iamɨlɨhalinɨlu agɨlaŋ vɨhɨlɨ hameŋ laci hameŋ laci igavɨbali uami. Agadɨ ala hulaŋ iamɨgali viaŋ hula hɨnihɨni saŋ mavɨn hekɨlɨ hɨnihɨni iadɨ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ agɨladɨ lubiahɨlavɨdaci viaŋ nulɨsaŋ mavɨn hɨnihɨni nulɨdɨ huaci lamɨben uami. La nulɨdɨ ninanadinɨlu ajihalinɨlu iamɨlɨhalinɨlu agɨlasaŋ mavɨn hɨnihɨni nulɨdɨ huaci lamɨben uami. Iamɨlɨhalinɨlu dɨ ninanadinɨlu mufɨli mufɨli iahavɨbali agɨladɨ avi hameŋ laci ala nulɨsaŋ mavɨn hɨnihɨni nulɨdɨ huaci lamɨben uami. Hameŋ sadaŋ namɨlaŋ kɨlɨ akuaba akuaba lɨhulɨhu lamalama aludɨ asɨ aba abavɨlalɨ agɨlasaŋ mɨgalɨfɨlɨbavɨla aludɨ asɨ aba abɨmɨlaŋ uami. La nulɨdɨ lɨhu hɨvɨ hɨnimɨlaŋ uami. \p \v 7 Viaŋ \x - \xo 20.7 \xo*\xt Wkp 19.12\xt*\x* naludɨ Asɨ Iaue uami. Namɨlaŋ iadɨ ibi havɨ havɨ luvɨlɨmɨlaŋ uami. Hulaŋ iamɨgali iadɨ ibi havɨ havɨ luvɨlavɨlalɨ agɨladɨ sɨbɨlɨ sɨbaŋ lamɨben uami. \p \v 8-11 Viaŋ \x - \xo 20.8-11 \xo*\xt HM 2.1-3, CV 16.23-30, 23.12, 31.12-15, 31.17, 34.21, 35.2, Wkp 23.3\xt*\x* uaiaŋ human limu fɨhala human limu pabiŋ cɨjɨŋ hɨvɨ fɨli uaiaŋ susu agɨladɨ lamamin uami. Avɨli hekɨlɨ akuaba akuaba agɨladɨ avi lamamin uami. Lama fɨhalɨlɨŋ hɨfɨlɨ hɨnia mɨŋalahɨci alusamin uami. Lavɨla mɨhiŋ alusamin agadɨ huaci lamavɨla abamin uami. Ha iadɨ alusɨsɨ mɨhiŋ hekɨlɨ aba abamin uami. Namɨlaŋ alusɨsɨ mɨhiŋ agasaŋ sɨhɨvia igahɨlavɨla lɨbɨmɨŋɨlaŋ iadɨ nukeŋ mɨhiŋ hɨnim uami. Naludɨ sibɨla akuaba akuaba vivi mɨhiŋ ha human limu fɨhala human limu pabiŋ cɨjɨŋ laci uami. Agadɨ ala alusɨsɨ mɨhiŋ ha iadɨ uami. Viaŋ naludɨ Asɨ Iaue uami. Ha alusɨsɨ mɨhiŋ sadaŋ sibɨla vimɨlaŋ uami. Namɨlaŋ naludɨ ninanadinalu agɨlaŋ hula sibɨla vimɨlaŋ uami. Naludɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ sibɨla vihavɨmɨdɨ uami. Hulaŋ ihɨlɨŋ ve namɨlaŋ hula hɨniavɨlalɨ agɨlaŋ sibɨla vihavɨmɨdɨ uami. Naludɨ sabaŋ bulɨmakau agɨlaŋ avi sibɨla vihavɨmɨdɨ uami. \p \v 12 Namɨlaŋ \x - \xo 20.12 \xo*\xt Lo 27.16, Mt 15.4, 19.19, Mk 7.10, 10.19, Lu 18.20, Ef 6.2-3\xt*\x* naludɨ iamiagagalinalu agɨladɨ lɨhu hɨvɨ hɨnihɨni nulɨdɨ ciaŋ agɨladɨ lubiahɨlɨhalaŋ uami. Namɨlaŋ hameŋ lavɨla ha lɨhalɨha ma hɨmɨbalaŋ uami. La fɨli tɨbɨ nalusaŋ iguben aba lin heŋ huaci hutesɨ hɨnibalaŋ uami. \p \v 13 Namɨlaŋ \x - \xo 20.13 \xo*\xt HM 9.6, Wkp 24.17, Mt 5.21, 19.18, Mk 10.19, Lu 18.20, Lom 13.9, Je 2.11\xt*\x* hulaŋ iamɨgali limu hɨhɨle agɨladɨ ifɨhɨmɨmɨlaŋ uami. \p \v 14 Hulaŋ \x - \xo 20.14 \xo*\xt Wkp 20.10, Mt 5.27, 19.18, Mk 10.19, Lu 18.20, Lom 13.9, Je 2.11\xt*\x* iamɨgali daŋ namɨlaŋ naludɨ abinadinalu agɨladɨ valavala uu iamɨgali mu mu agɨladɨ sɨgɨlɨ vimɨlaŋ uami. Iamɨgali hulaŋ daŋ namɨlaŋ naludɨ muŋanadinalu agɨladɨ valavala uu hulaŋ mu mu agɨladɨ sɨgɨlɨ vimɨlaŋ uami. \p \v 15 Namɨlaŋ \x - \xo 20.15 \xo*\xt Wkp 19.11, Mt 19.18, Mk 10.19, Lu 18.20, Lom 13.9\xt*\x* mu hulaŋ dɨ akuaba akuaba agɨladɨ avi sɨgɨlɨ vimɨlaŋ uami. \p \v 16 Namɨlaŋ \x - \xo 20.16 \xo*\xt CV 23.1, Mt 19.18, Mk 10.19, Lu 18.20\xt*\x* analɨ ciaŋ aba aba mu hulaŋ dɨ ciaŋ hɨvɨ lamɨmɨlaŋ uami. \p \v 17 Namɨlaŋ \x - \xo 20.17 \xo*\xt Lom 7.7, 13.9\xt*\x* hulaŋ mu dɨ ulaŋ agadɨ mavɨn igɨmɨlaŋ uami. Hulaŋ mu dɨ iamɨgali agadɨ mavɨn igɨmɨlaŋ uami. Nudɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ iamɨgali agɨladɨdaŋ sabaŋ bulɨmakau sabaŋ donɨki akuaba akuaba agɨladɨdaŋ avi mavɨn igɨmɨlaŋ uami. \s Hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ Asɨ saŋ lɨdavɨmi. \r (Lo 5.22-33) \p \v 18 Lɨdaci \x - \xo 20.18-19 \xo*\xt Ib 12.18-19\xt*\x* hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ imamulaŋ mɨŋapalapala lɨbɨlaŋ ifu ifu sai bihulɨ agala agala hɨnimi agadɨ igahɨlavɨmi. Igahɨlahɨla igavɨdaci avɨmɨsɨ hekɨlɨ halu heŋ iahami. Iahɨdaci igavɨla hekɨlɨ lɨdavɨmi. La lɨdavalavala cɨhu halu agadɨ vala umitavɨla ataŋ tagɨlaŋ daŋ lagulamavɨmi. \v 19 La Mosesɨ dɨ abavɨmi. Nama nukeŋ aludɨ abɨdanaŋ huaci igahɨlɨbalu uavɨmi. Asɨ aludɨ abɨci alaŋ hɨmɨmagalu uavɨmi. \v 20 Lɨhavɨci Mosesɨ nulɨdɨ abami. Namɨlaŋ lɨdɨmɨlaŋ uami. Asɨ agaŋ naludɨ hɨji vɨdɨvɨdɨŋ agadɨ igɨben aba li uami. Lɨci namɨlaŋ nusaŋ lɨdalɨda akuaba akuaba lusɨŋ sɨbɨlɨ ma vibalaŋ uami. \v 21 Lɨci hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ ataŋ tagɨlaŋ daŋ lagulama hɨniavɨmi. Lagulama hɨniavɨdaci Mosesɨ agaŋ avɨli susu hekɨlɨ agadɨ mikɨ pɨŋ umi. Asɨ agaŋ avɨli susu hekɨlɨ heŋ ala hɨnimi. \s Sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm agasaŋ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ igumi. \p \v 22 Lɨci Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ dɨ abami. Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ abɨha uami. Asɨ Iaue agaŋ nudɨ haiabɨla hɨvɨ hɨnihɨni namɨlaŋ hula ciaŋ sulɨdaci ci igahɨlahalaŋ aba abɨha uami. \v 23 Namɨlaŋ lɨba golɨ lɨba silɨva agɨladɨ vivi lamalama aludɨ asɨ aba abɨmɨlaŋ aba abɨha uami. Namɨlaŋ Asɨ Iaue dɨ lɨhu hɨvɨ hɨnihɨni nudɨ pam aludɨ Asɨ aba abɨhalaŋ aba abɨha uami. \v 24 Fɨli savu mɨŋɨlaŋ iahua vadɨm me hɨnici heŋ laci ala sabaŋ sipsipɨ sabaŋ bulɨmakau Asɨ saŋ sagalɨ sɨkasɨkan hɨla fɨhalɨhalaŋ aba abɨha uami. La nɨbu hula humɨgaŋ pam hɨnihɨni saŋ sagalɨ iguhalaŋ aba abɨha uami. Asɨ fipɨ abeba saŋ lɨbɨmɨŋɨbali heŋ laci ala nudɨ ibi mɨŋaiahaiaha sagalɨ iguhalaŋ aba abɨha uami. Hameŋ lɨlaŋ Asɨ naludɨ huaci lamɨbali aba abɨha uami. \v 25 Sagalɨ \x - \xo 20.25 \xo*\xt Lo 27.5-7, Jos 8.31\xt*\x* hɨlahɨla hɨsɨŋ lɨba vadɨm ibilɨben aba lɨba kum hulaŋ lɨhuavɨci sɨlɨvɨ hɨniavɨlalɨ agɨladɨ viavɨla ibilɨmɨlaŋ aba abɨha uami. Hulaŋ mu lɨba kum lɨhuci sɨlɨvɨ hɨniavɨlalɨ agɨladɨ viavɨla nulɨdɨ hɨvɨ vilabɨla Asɨ igɨci sɨbɨlɨ sɨbaŋ hɨnibali aba abɨha uami. \v 26 Sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm vibavɨla hɨvɨ hekɨlɨ vimɨlaŋ aba abɨha uami. Vadɨm agaŋ iahaiaha mɨgumɨgu hɨbɨ apalɨ hɨnibali aba abɨha uami. Vadɨm hɨvɨ hekɨlɨ ibilavɨla iahaiaha mɨgumɨgu heŋ iahuavɨla sagalɨ iguben aba havɨlɨ kɨvɨkɨvɨ lɨbavɨla iahulaŋ Asɨ igɨci sɨbɨlɨ lɨbali aba abɨha uami. \c 21 \s Asɨ agaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ iamɨgali agɨlasaŋ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ abami. \r (Lo 15.12-18) \p \v 1 Lavɨla Asɨ cɨhu Mosesɨ dɨ abami. Nama Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlasaŋ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ nagɨladɨ abɨha uami. \v 2 Isɨlaelɨ \x - \xo 21.2-6 \xo*\xt Wkp 25.39-46\xt*\x* hɨdɨlɨ namɨlaŋ naludɨ hulaŋ mu Ibɨlu ciaŋ hɨsɨŋ agadɨ lavɨlaŋ naludɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ hɨniavɨla ha nɨbu sibɨla vivi hɨnidaci hualɨ human limu fɨhala human limu pabiŋ cɨjɨŋ um aba abɨha uami. Sibɨla vivi hɨnidaci hualɨ hameŋ agɨlaŋ uavɨci cɨhu hualɨ mu iahɨci nudɨ valɨlaŋ havɨ um aba abɨha uami. Nɨbu nalusaŋ anɨm hɨlɨcɨ cɨhu hɨbɨŋ igumɨdɨ aba abɨha uami. \v 3 Hulaŋ agaŋ iamɨgali daŋ ma hɨniavɨla sibɨla hameŋ agadɨ viavɨla ha nɨbu hɨtɨŋ huaci ubali aba abɨha uami. Agadɨ ala iamɨgali daŋ hɨniavɨla sibɨla hameŋ agadɨ viavɨla ha nɨbu abinu dɨ huaci via ahica uavɨbali aba abɨha uami. \v 4 Manɨgali agaŋ nudɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ agasaŋ iamɨgali iguci ninanadi huhɨlɨci nudɨ iamɨgali ninanadi agɨlaŋ manɨgali agaŋ hula hɨniavɨm aba abɨha uami. Hulaŋ agaŋ laci sibɨla agadɨ valavɨla huaci ubali aba abɨha uami. \v 5 Agadɨ ala sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ agaŋ nameŋ abɨci aba abɨha uami. Viaŋ iadɨ manɨgali iadɨ iamɨgali ninanadi agɨlasaŋ mavɨn hekɨlɨ hɨniavɨla nulɨdɨ ma vala uben aba abɨci aba abɨha uami. \v 6 Ha manɨgali agaŋ nudɨ viavɨla ciaŋ hihɨla hihɨla hɨsɨŋ agɨladɨ pɨŋ um aba abɨha uami. Via uci hɨbɨ ivu ivu heŋ lagulama hɨnim aba abɨha uami. Hɨnidaci manɨgali agaŋ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ agadɨ hɨji asɨŋ agadɨ hɨbɨ lapa agadɨdaŋ lama lɨmɨlɨben aba hameŋ ala lɨm aba abɨha uami. Hɨbɨ lapa hɨsɨŋ hɨda agadɨdaŋ lama lɨmɨlɨben aba hameŋ ala lɨm aba abɨha uami. Lɨci sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ agaŋ manɨgali dɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ hɨnihɨni sibɨla havɨ havɨ vivi hɨniavɨla hɨmɨbali aba abɨha uami. \p \v 7 Hulaŋ mu nudɨ nadinu dɨ mutɨŋ hɨvɨ lamɨci lavɨlaŋ sibɨla vivi hɨnidaci hualɨ human limu fɨhala human limu pabiŋ cɨjɨŋ uci aba abɨha uami. Cɨhu hualɨ mu iahɨci sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ agɨladɨ valɨdalaŋ uavɨlalɨ hameŋ laci ala sibɨla hɨsɨŋ iamɨgali agadɨ valɨlaŋ havɨ umɨdɨ aba abɨha uami. \v 8 Hulaŋ mu agaŋ sibɨla hɨsɨŋ iamɨgali mu agadɨ lavɨci nudɨ iamɨgali hɨnibali aba abɨha uami. Lɨci nudɨ sɨbɨlɨ igavɨla lahuben aba lɨci iamɨgali agadɨ iaganu agaŋ anɨm hɨlɨcɨ akuaba akuaba agɨladɨ cɨhu hulaŋ nudɨ lavami agasaŋ igubali aba abɨha uami. Hulaŋ agaŋ iamɨgali agadɨ sɨbɨlɨ igɨlalɨ sadaŋ iamɨgali agadɨ hulaŋ fɨli tɨbɨ mu hɨsɨŋ agɨlasaŋ mutɨŋ hɨvɨ lamɨci lavavɨmɨdɨ aba abɨha uami. \v 9 Agadɨ ala iamɨgali agadɨ nudɨ ninanu saŋ iguben aba nudɨ nukeŋ nadinu dɨ huaci lamɨlalɨ hameŋ laci ala iamɨgali agadɨ avi huaci lamam aba abɨha uami. \v 10 Manɨgali agaŋ iamɨgali mu sabiavɨla nudɨ sibɨla hɨsɨŋ iamɨgali vaka sabilɨ agadɨ avi huaci lamam aba abɨha uami. La hadi hɨlahɨla sɨmɨŋ akuaba akuaba nusaŋ igum aba abɨha uami. La iamɨgali hɨvɨ agaŋ hula hɨnilalɨ hameŋ laci ala lɨvɨlu agaŋ hula hɨnim aba abɨha uami. \v 11 Hulaŋ agaŋ akuaba akuaba hameŋ agɨladɨ iamɨgali lɨvɨlu agasaŋ ma iguavɨla ha iamɨgali lɨvɨlu agadɨ havɨ valɨci um aba abɨha uami. Lɨci iamɨgali lɨvɨlu agaŋ muŋanu saŋ anɨm hɨlɨcɨ cɨhu hɨbɨŋ igumɨdɨ aba abɨha uami. \s Sagaŋ hihɨla hihɨla hɨsɨŋ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ \p \v 12 Lavɨla \x - \xo 21.12 \xo*\xt Wkp 24.17\xt*\x* Asɨ cɨhu Mosesɨ dɨ abami. Nama Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ abɨha uami. Hulaŋ mu agaŋ hulaŋ mu dɨ ifɨhɨmɨci ha nudɨ hɨbɨŋ ifɨhɨmɨhalaŋ aba abɨha uami. \v 13 Agadɨ \x - \xo 21.13 \xo*\xt Nam 35.10-34, Lo 19.1-13, Jos 20.1-9\xt*\x* ala hulaŋ mu agaŋ hulaŋ mu agadɨ ifɨhɨmuhɨmu hɨji ma lamavɨla ahica sibɨla vivi hɨniavɨla lɨci hulaŋ mu agaŋ hɨmɨci nɨbu haŋɨlavɨla haiabɨla Asɨ lɨbɨmɨŋɨbali heŋ uavɨla huaci hɨnibali aba abɨha uami. \v 14 Hulaŋ mu agaŋ hulaŋ mu dɨ ifɨhɨmɨben aba nudɨ igalamalama hɨdavɨla nudɨ ifɨhɨmɨci nudɨ hɨbɨŋ ifɨhɨmɨhalaŋ aba abɨha uami. Hulaŋ agaŋ iadɨ ifɨhɨmavɨmɨdɨ aba iadɨ sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm agadɨ mɨŋalɨvɨci ala nudɨ via uavɨla mu abɨla hɨvɨ ifɨhɨmɨhalaŋ aba abɨha uami. \p \v 15 Hulaŋ mu agaŋ iamiaganu dɨ ifɨhɨmɨci nudɨ hɨbɨŋ ifɨhɨmɨhalaŋ aba abɨha uami. \p \v 16 Hulaŋ \x - \xo 21.16 \xo*\xt Lo 24.7\xt*\x* sɨbɨlɨ agaŋ hulaŋ mu agadɨ vɨdɨvɨdɨŋ mɨŋalɨvavɨla magɨla via uben aba lɨdaci igavɨla hulaŋ sɨbɨlɨ agadɨ ifɨhɨmɨhalaŋ aba abɨha uami. Hulaŋ sɨbɨlɨ agaŋ hulaŋ mu agadɨ vɨdɨvɨdɨŋ mɨŋalɨvɨci nudɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ me hɨnidaci via ua mutɨŋ hɨvɨ lamɨci nudɨ lavavɨci igavɨla hulaŋ sɨbɨlɨ agadɨ ifɨhɨmɨhalaŋ aba abɨha uami. \p \v 17 Hulaŋ \x - \xo 21.17 \xo*\xt Wkp 20.9, Mt 15.4, Mk 7.10\xt*\x* mu iamiaganu dɨ cilu lɨhuci nudɨ ifɨhɨmɨhalaŋ aba abɨha uami. \p \v 18-19 Hulaŋ ahica agɨlaŋ lamacilavɨla hulaŋ mu agaŋ hulaŋ mu agadɨ human hɨvɨ ua lɨba kum hɨvɨ ifɨci sɨbɨlɨ lavɨla vadɨm hɨvɨ pam ani hɨnibali aba abɨha uami. Ma hɨmɨbali aba abɨha uami. La cɨhu iahavɨla kɨlɨ lɨmɨ via hɨdahɨda hɨsɨŋ agadɨ mɨŋalɨva hɨdɨdaci aba abɨha uami. Ha hulaŋ nudɨ ifami agaŋ nusaŋ anɨm hɨlɨcɨ igum aba abɨha uami. Igudaci hulaŋ agaŋ huaci hɨnihɨni anɨm hɨlɨcɨ vilalɨ hameŋ laci ala vibali aba abɨha uami. Hulaŋ anɨm hɨlɨcɨ sibɨla vilalɨ agaŋ uaiaŋ vameba sibɨla valɨci hulaŋ nudɨ ifami agaŋ nusaŋ anɨm hɨlɨcɨ igum aba abɨha uami. Uaiaŋ vameba sibɨla valalɨ agɨlasaŋ igahɨlavɨla igum aba abɨha uami. Igu igu nudɨ migɨla migɨla hɨnidaci hulaŋ agaŋ sɨkasɨkan huaci lɨm aba abɨha uami. Lɨci hɨbɨŋ hulaŋ agadɨ ifɨmɨlaŋ aba abɨha uami. \p \v 20 Manɨgali mu nudɨ kɨlɨ lɨmɨ via hɨdahɨda hɨsɨŋ agadɨ viavɨla nudɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ ua iamɨgali ua agadɨ ifu ifu hɨnici hɨmɨci aba abɨha uami. Ha manɨgali agadɨ avi ifɨhalaŋ aba abɨha uami. \v 21 Agadɨ ala sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ ua iamɨgali ua agaŋ uaiaŋ pabiŋ ua ahica ua hɨniavɨla hɨmɨci aba abɨha uami. Ha nudɨ manɨgali agadɨ ifɨmɨlaŋ aba abɨha uami. Hulaŋ iamɨgali nudɨ nukeŋ sibɨla hɨsɨŋ sadaŋ nɨbu ciaŋ apalɨ aba abɨha uami. \p \v 22 Hulaŋ agɨlaŋ sagaŋ lɨbavɨla hulaŋ mu agaŋ iamɨgali mu humɨgaŋ daŋ agadɨ ifɨci iamɨgali agaŋ ninaŋ huhɨla huhɨla mɨhiŋ agadɨ alɨhaŋ hɨnilɨfavɨla ninaŋ huaci huhɨlɨci aba abɨha uami. Iamɨgali agadɨ muŋanu agaŋ anɨm hɨlɨcɨ vameba igu igu saŋ hulaŋ agadɨ abɨci iamɨgali agasaŋ anɨm hɨlɨcɨ hameŋ laci ala igum aba abɨha uami. Ciaŋ hihɨla hihɨla hɨsɨŋ hulaŋ agaŋ anɨm hɨlɨcɨ agadɨ igavɨla alia aba abɨci aba abɨha uami. Ha iamɨgali agadɨ muŋanu agaŋ anɨm hɨlɨcɨ agadɨ heŋ vim aba abɨha uami. \v 23 Agadɨ ala iamɨgali agadɨ vɨhɨlɨ iahɨci ha hulaŋ agadɨ hɨbɨŋ vɨhɨlɨ iguhalaŋ aba abɨha uami. Iamɨgali agaŋ hɨmɨci ha hulaŋ agadɨ hɨbɨŋ ifɨhɨmɨhalaŋ aba abɨha uami. \v 24 Nudɨ \x - \xo 21.24 \xo*\xt Wkp 24.19-20, Lo 19.21, Mt 5.38\xt*\x* lamɨgaŋ ifɨcɨpɨlɨci ha hɨbɨŋ nudɨ lamɨgaŋ agadɨ avi ifɨcɨpɨlɨhalaŋ aba abɨha uami. Nudɨ mɨka ifɨtaualɨci ha hɨbɨŋ nudɨ mɨka agadɨ avi ifɨtaualɨhalaŋ aba abɨha uami. Nudɨ hɨcɨ agadɨ sɨbɨlɨ lamɨci ha hɨbɨŋ nudɨ hɨcɨ agadɨ avi sɨbɨlɨ lamɨhalaŋ aba abɨha uami. Nudɨ human agadɨ sɨbɨlɨ lamɨci ha hɨbɨŋ nudɨ human agadɨ avi sɨbɨlɨ lamɨhalaŋ aba abɨha uami. \v 25 Nudɨ avɨŋ hɨvɨ hɨlɨci ha hulaŋ agadɨ avi hɨbɨŋ hameŋ laci avɨŋ hɨvɨ hɨlɨhalaŋ aba abɨha uami. Nudɨ hadipɨlɨ agadɨ sɨbɨlɨ lamɨci fim iahɨci ha hulaŋ agadɨ avi hɨbɨŋ hameŋ laci nudɨ hadipɨlɨ agadɨ sɨbɨlɨ lamɨlaŋ fim iaham aba abɨha uami. Nudɨ vɨgɨlɨci ha hulaŋ agadɨ avi hɨbɨŋ hameŋ laci vɨgɨlɨhalaŋ aba abɨha uami. \p \v 26 Manɨgali mu nudɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ ua iamɨgali ua agadɨ lamɨgaŋ ifɨcɨpɨlavɨla aba abɨha uami. Ha lamɨgaŋ ifɨcɨpɨli agasaŋ igahɨlavɨla abɨci havɨ um aba abɨha uami. Uavɨla manɨgali agadɨ lɨhu hɨvɨ hɨnimɨdɨ aba abɨha uami. Nɨbu nudɨ nukeŋ sibɨla akuaba akuaba agɨladɨ vim aba abɨha uami. \v 27 Sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ ua iamɨgali ua agadɨ mɨka ifɨtaualavɨla aba abɨha uami. Ha mɨka ifɨtauali agasaŋ igahɨlavɨla abɨci havɨ um aba abɨha uami. Uavɨla manɨgali agadɨ lɨhu hɨvɨ hɨnimɨdɨ aba abɨha uami. Nɨbu nudɨ nukeŋ sibɨla akuaba akuaba agɨladɨ vim aba abɨha uami. \s Sabaŋ bulɨmakau migɨla migɨla hɨsɨŋ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ \p \v 28 Lavɨla Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ dɨ cɨhu ala abami. Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ abɨha uami. Sabaŋ bulɨmakau agaŋ nudɨ hali makaŋ agadɨ hɨvɨ hulaŋ ua iamɨgali ua agadɨ iamɨlahɨmɨci ha lɨba kum kum agɨladɨ vivi havala havala sabaŋ bulɨmakau agadɨ ifɨhɨmɨhalaŋ aba abɨha uami. Ifɨhɨmavɨla nudɨ hɨlɨcɨ agɨladɨ nɨmɨlaŋ aba abɨha uami. Lɨlaŋ sabaŋ bulɨmakau iaganu agaŋ ciaŋ apalɨ hɨnibali aba abɨha uami. \v 29 Agadɨ ala sabaŋ bulɨmakau hulaŋ iamɨgali iamɨlɨlalɨ agasaŋ iaganu dɨ vɨdɨvɨdɨŋ abɨlaŋ lua ma hahavɨla lamɨci hɨniavɨla hulaŋ ua iamɨgali ua iamɨlahɨmɨci aba abɨha uami. Ha lɨba kum kum agɨladɨ vivi havala havala nudɨ sabaŋ bulɨmakau agadɨ ifɨhɨmavɨla iaganu dɨ avi ifɨhɨmɨhalaŋ aba abɨha uami. \v 30 Ciaŋ hihɨla hihɨla hɨsɨŋ hulaŋ agaŋ hulaŋ ua iamɨgali ua hɨmalɨ agasaŋ igahɨlavɨla anɨm hɨlɨcɨ igu igu saŋ abɨci aba abɨha uami. Ha sabaŋ bulɨmakau iaganu nudɨ nukeŋ hugɨ agadɨ lavam aba abɨha uami. Hameŋ lavɨla ma hɨmɨbali aba abɨha uami. \v 31 Sabaŋ bulɨmakau agaŋ ninaŋ ua nadi ua iamɨlahɨmɨci aba abɨha uami. Ha sabaŋ bulɨmakau iaganu nudɨ nukeŋ hugɨ agadɨ lavam aba abɨha uami. Hameŋ lavɨla ma hɨmɨbali aba abɨha uami. \v 32 Sabaŋ bulɨmakau agaŋ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ ua iamɨgali ua agadɨ iamɨlahɨmɨci aba abɨha uami. Sabaŋ bulɨmakau iaganu agaŋ anɨm hɨlɨcɨ lɨba silɨva 30 agɨladɨ sibɨla hɨsɨŋ agadɨ manɨgali agasaŋ igum aba abɨha uami. Lɨci lɨba kum kum agɨladɨ vivi havala havala sabaŋ bulɨmakau agadɨ ifɨhɨmɨhalaŋ aba abɨha uami. \p \v 33 Hulaŋ mu agaŋ haca mava hafilamavɨmi agadɨ mɨŋalavɨlɨci ua haca nɨbu nukeŋ mavavɨla ma lalɨguci sabaŋ bulɨmakau ua sabaŋ donɨki ua haca heŋ mɨgua hɨmɨci aba abɨha uami. \v 34 Hulaŋ haca mavalɨ agaŋ hugɨ daŋ hɨniavɨla sabaŋ iaganu agasaŋ anɨm hɨlɨcɨ igubali aba abɨha uami. La sɨhɨm valɨ agadɨ nɨbu nukeŋ huaci vibali aba abɨha uami. \p \v 35 Sabaŋ bulɨmakau hulaŋ mu dɨ agaŋ hulaŋ mu dɨ agaŋ hula sagaŋ lɨbavɨla hulaŋ mu dɨ agaŋ hɨmɨci aba abɨha uami. Sabaŋ bulɨmakau mu hɨhi hɨni agadɨ ahica mutɨŋ hɨvɨ lamavɨci lavavɨm aba abɨha uami. Lɨhavɨci anɨm hɨlɨcɨ agɨladɨ viavɨla sabaŋ bulɨmakau hɨmalɨ agadɨ hɨlɨcɨ agɨladɨ viavɨla ahica hameŋ labɨlavɨla vihavɨm aba abɨha uami. \v 36 Agadɨ ala sabaŋ bulɨmakau sagaŋ daŋ agasaŋ nudɨ iaganu agaŋ lua sɨhɨvia ma hahavɨla lamɨci hɨnici aba abɨha uami. Ha sabaŋ bulɨmakau sagaŋ daŋ agadɨ sabaŋ bulɨmakau hɨmalɨ agadɨ iaganu saŋ hɨbɨŋ igum aba abɨha uami. La nɨbu nukeŋ sabaŋ bulɨmakau valɨ agadɨ vim aba abɨha uami. \c 22 \s Sɨgɨlɨ viavɨla hɨbɨŋ igu igu agadɨ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ \p \v 1 Lavɨla Asɨ cɨhu Mosesɨ dɨ abami. Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ abɨha uami. Hulaŋ mu agaŋ hulaŋ mu dɨ sabaŋ bulɨmakau muŋaŋ agadɨ sɨgɨlɨ via uavɨla ifɨhɨmavɨla ha sabaŋ bulɨmakau agadɨ iaganu saŋ sabaŋ bulɨmakau human limu fɨhala hameŋ agɨladɨ cɨhu hɨbɨŋ igum aba abɨha uami. Hulaŋ mu agaŋ hulaŋ mu dɨ sabaŋ bulɨmakau muŋaŋ agadɨ sɨgɨlɨ via uavɨla mutɨŋ hɨvɨ lamɨci lavavɨci ha sabaŋ bulɨmakau agadɨ iaganu saŋ sabaŋ bulɨmakau human limu fɨhala hameŋ agɨladɨ cɨhu hɨbɨŋ igum aba abɨha uami. Hulaŋ mu agaŋ hulaŋ mu dɨ sabaŋ sipsipɨ agadɨ sɨgɨlɨ via uavɨla ifɨhɨmavɨla ha sabaŋ sipsipɨ agadɨ iaganu saŋ sabaŋ sipsipɨ limu ahica limu ahica hameŋ agɨladɨ cɨhu hɨbɨŋ igum aba abɨha uami. Hulaŋ mu agaŋ hulaŋ mu dɨ sabaŋ sipsipɨ agadɨ sɨgɨlɨ via uavɨla mutɨŋ hɨvɨ lamɨci lavavɨci ha sabaŋ sipsipɨ agadɨ iaganu saŋ sabaŋ sipsipɨ limu ahica limu ahica hameŋ agɨladɨ cɨhu hɨbɨŋ igum aba abɨha uami. \v 2-4 Hulaŋ sɨgɨlɨ hɨsɨŋ agaŋ cɨhu sɨhɨm sabaŋ iaganu agasaŋ hɨbɨŋ amɨŋ sɨbaŋ igum aba abɨha uami. Agadɨ ala nɨbu sɨhɨm sabaŋ hɨbɨŋ igu igu agaŋ apalɨ lɨci aba abɨha uami. Ha sɨhɨm sabaŋ iaganu agaŋ hulaŋ sɨgɨlɨ vilɨ agadɨ via ua nudɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ me mutɨŋ hɨvɨ lamɨci lavavɨci anɨm hɨlɨcɨ vim aba abɨha uami. Sabaŋ bulɨmakau sɨgɨlɨ vilɨ agadɨ via hɨniavɨla sabaŋ bulɨmakau iaganu agaŋ hula hugɨ hivɨben aba sabaŋ bulɨmakau nudɨ nukeŋ agadɨ ahica vim aba abɨha uami. Lavɨla sabaŋ bulɨmakau sɨgɨlɨ vilɨ agadɨdaŋ vave sabaŋ bulɨmakau iaganu agasaŋ igum aba abɨha uami. Sabaŋ donɨki sɨgɨlɨ vilɨ agadɨ via hɨniavɨla sabaŋ donɨki iaganu agaŋ hula hugɨ hivɨben aba sabaŋ donɨki nudɨ nukeŋ agadɨ ahica vim aba abɨha uami. Lavɨla sabaŋ donɨki sɨgɨlɨ vilɨ agadɨdaŋ vave sabaŋ donɨki iaganu agasaŋ igum aba abɨha uami. Sabaŋ sipsipɨ sɨgɨlɨ vilɨ agadɨ via hɨniavɨla sabaŋ sipsipɨ iaganu agaŋ hula hugɨ hivɨben aba sabaŋ sipsipɨ nudɨ nukeŋ agadɨ ahica vim aba abɨha uami. Lavɨla sabaŋ sipsipɨ sɨgɨlɨ vilɨ agadɨdaŋ vave sabaŋ sipsipɨ iaganu agasaŋ igum aba abɨha uami. \p Sɨgɨlɨ hɨsɨŋ hulaŋ hɨfɨlɨ vevɨla ulaŋ ifɨpilɨdaci ulaŋ iaganu agaŋ nudɨ mɨŋalɨva ifɨhɨmavɨla ha nɨbu hugɨ apalɨ hɨnibali aba abɨha uami. Agadɨ ala uaiadi hɨvɨ vevɨla ifɨpilɨdaci mɨŋalɨva nudɨ ifɨhɨmavɨla ha nɨbu hugɨ daŋ hɨnibali aba abɨha uami. \p \v 5 Hulaŋ mu agaŋ nudɨ sabaŋ bulɨmakau akuaba akuaba valɨci uavɨla humɨsɨ akuaba akuaba nudɨ lɨmɨn uain hualabɨla hɨniavɨbali heŋ nana uavɨla nudɨ valɨ agadɨ lɨvala uavɨla hulaŋ mu dɨ lɨmɨn uain hualabɨla akuaba akuaba agɨladɨ navɨci aba abɨha uami. Ha sabaŋ bulɨmakau agɨladɨ iaganɨlu agaŋ hualabɨla hɨsɨŋ sɨmɨŋ lɨmɨn uain agɨladɨ amɨŋ akuaba akuaba huaci huaci nudɨ nukeŋ agɨladɨ cɨhu hulaŋ mu agasaŋ hɨbɨŋ igum aba abɨha uami. \p \v 6 Hulaŋ mu agaŋ humɨsɨ akuaba akuaba nudɨ halɨha cahu uitɨ hualabɨla caba heŋ hɨniavɨbali agɨladɨ avɨŋ lubilamɨci lɨhulɨhu ubali aba abɨha uami. Lɨhulɨhu uci hulaŋ mu agadɨ halɨha cahu uitɨ limu hɨhɨle hualabɨla lagulama hɨniavɨbali agɨlaŋ avi lɨhuavɨbali aba abɨha uami. Lɨhuavɨci hulaŋ avɨŋ lubilamɨbali agaŋ sɨmɨŋ akuaba akuaba lɨhuavɨbali agɨlasaŋ cɨhu hɨbɨŋ igum aba abɨha uami. Hulaŋ mu agaŋ humɨsɨ akuaba akuaba nudɨ halɨha cahu uitɨ hualabɨla caba heŋ hɨniavɨbali agɨladɨ avɨŋ lubilamɨci lɨhulɨhu ubali aba abɨha uami. Lɨhulɨhu uci hulaŋ mu agadɨ halɨha cahu uitɨ hualabɨla ihalahavɨla mɨgudɨbavɨbali agɨlaŋ avi lɨhuavɨbali aba abɨha uami. Lɨhuavɨci hulaŋ avɨŋ lubilamɨbali agaŋ sɨmɨŋ akuaba akuaba lɨhuavɨbali agɨlasaŋ cɨhu hɨbɨŋ igum aba abɨha uami. Hulaŋ mu agaŋ humɨsɨ akuaba akuaba nudɨ halɨha cahu uitɨ hualabɨla caba heŋ hɨniavɨbali agɨladɨ avɨŋ lubilamɨci lɨhulɨhu ubali aba abɨha uami. Lɨhulɨhu uci hulaŋ mu agadɨ halɨha cahu uitɨ hualabɨla agaŋ avi sɨkasɨkan lɨhubali aba abɨha uami. Lɨhuci hulaŋ avɨŋ lubilamɨbali agaŋ sɨmɨŋ akuaba akuaba lɨhuavɨbali agɨlasaŋ cɨhu hɨbɨŋ igum aba abɨha uami. \p \v 7 Hulaŋ mu agaŋ nudɨ anɨm hɨlɨcɨ akuaba akuaba nudɨ haiabɨla pam hɨsɨŋ agadɨ human hɨvɨ lama vala udaci cɨhu hulaŋ mu sɨgɨlɨ hɨsɨŋ agaŋ ve akuaba akuaba agɨladɨ sɨgɨlɨ vici aba abɨha uami. Ha nudɨ mɨŋalɨvavɨla abɨlaŋ akuaba akuaba sɨgɨlɨ vibali agasaŋ cɨhu hɨbɨŋ akuaba akuaba ahica lɨdɨŋ ahica lɨdɨŋ hameŋ laci igum aba abɨha uami. \v 8 Agadɨ ala hulaŋ sɨgɨlɨ hɨsɨŋ agadɨ ma igavɨla ha hulaŋ akuaba akuaba migɨlɨbali agadɨ ciaŋ hihɨla hihɨla hɨsɨŋ hulaŋ agɨladɨ pɨŋ via uhalaŋ aba abɨha uami. Lɨlaŋ abam aba abɨha uami. Hɨma sɨbaŋ aba abam aba abɨha uami. Viaŋ akuaba akuaba agɨladɨ sɨgɨlɨ ma vicin aba abam aba abɨha uami. \p \v 9 Sabaŋ bulɨmakau sabaŋ donɨki sabaŋ sipsipɨ muhɨlɨ havɨlɨ akuaba akuaba agɨlaŋ sɨvɨlavɨci cɨhu hulaŋ ahica haiabɨla pam hɨsɨŋ agɨlaŋ igavɨla hɨbɨŋ hɨbɨŋ nameŋ abavɨbali aba abɨha uami. Ha nadɨ hɨma ha iadɨ aba abavɨbali aba abɨha uami. Lɨhavɨci nulɨdɨ ciaŋ hihɨla hihɨla hɨsɨŋ hulaŋ agɨladɨ pɨŋ via uhalaŋ aba abɨha uami. Via ulaŋ hulaŋ mu analɨ abɨlalɨ agadɨ abalamavɨci nɨbu nudɨ haiabɨla pam hɨsɨŋ agasaŋ akuaba akuaba ahica lɨdɨŋ ahica lɨdɨŋ igum aba abɨha uami. \p \v 10-11 Hulaŋ mu sabaŋ donɨki sabaŋ bulɨmakau sabaŋ sipsipɨ sɨhɨm akuaba akuaba agɨladɨ nudɨ haiabɨla pam hɨsɨŋ agadɨ human hɨvɨ lama vala udaci aba abɨha uami. Sɨhɨm sabaŋ akuaba akuaba agɨladɨ hɨcɨ human sɨbɨlɨ lɨhavɨci ua havɨ hɨmavɨci aba abɨha uami. Ha Asɨ Iaue dɨ ibi hɨvɨ nameŋ abam aba abɨha uami. Hɨma sɨbaŋ aba abam aba abɨha uami. Viaŋ nadɨ sɨhɨm akuaba akuaba ma sɨbɨlɨ lamacin aba abam aba abɨha uami. Hulaŋ mu sabaŋ donɨki sabaŋ bulɨmakau sabaŋ sipsipɨ sɨhɨm akuaba akuaba agɨladɨ nudɨ haiabɨla pam hɨsɨŋ agadɨ human hɨvɨ lama vala udaci aba abɨha uami. Hulaŋ sɨbɨlɨ agɨlaŋ via uavɨci akuaba akuaba agɨladɨ ma igɨmaŋ lavɨla aba abɨha uami. Han avi Asɨ Iaue dɨ ibi hɨvɨ abam aba abɨha uami. Hɨma sɨbaŋ aba abam aba abɨha uami. Viaŋ nadɨ sɨhɨm akuaba akuaba sɨgɨlɨ ma vicin aba abam aba abɨha uami. Lɨci sɨhɨm akuaba akuaba agɨladɨ iaganu agaŋ amɨŋ ala abi aba abavɨla nudɨ haiabɨla pam hɨsɨŋ agadɨ akuaba akuaba hɨbɨŋ igu igu saŋ abɨmɨdɨ aba abɨha uami. \p \v 12 Hulaŋ mu sabaŋ donɨki sabaŋ bulɨmakau sabaŋ sipsipɨ sɨhɨm akuaba akuaba agɨladɨ nudɨ haiabɨla pam hɨsɨŋ agadɨ human hɨvɨ lama vala udaci aba abɨha uami. Nudɨ haiabɨla pam hɨsɨŋ agaŋ sɨhɨm sabaŋ akuaba akuaba agɨladɨ migɨla migɨla hɨnidaci hulaŋ limu hɨhɨle agɨlaŋ sɨgɨlɨ vihavɨci aba abɨha uami. Nɨbu sɨhɨm sabaŋ iaganu agasaŋ hɨbɨŋ igum aba abɨha uami. \v 13 Agadɨ ala sudɨ iŋam agaŋ sabaŋ bulɨmakau ua sabaŋ sipsipɨ ua akuaba akuaba sɨhɨm sabaŋ agadɨ iavɨci hɨmɨci nudɨ haiabɨla pam hɨsɨŋ agaŋ sɨhɨm sabaŋ limu cɨkaŋ agadɨ sɨhɨm sabaŋ iaganu agasaŋ vaveci igam aba abɨha uami. Lɨci sɨhɨm sabaŋ sudɨ iŋam iavɨbali agasaŋ sɨhɨm sabaŋ iaganu saŋ hɨbɨŋ igumɨdɨ aba abɨha uami. \p \v 14 Hulaŋ mu nudɨ haiabɨla pam hɨsɨŋ agasaŋ sabaŋ bulɨmakau valɨci sibɨla saŋ via hɨdavɨla lɨci sabaŋ bulɨmakau iaganu ma hɨnimaŋ lɨdaci hɨcɨ human sɨbɨlɨ lɨci ua havɨ hɨmɨci aba abɨha uami. Nudɨ haiabɨla pam hɨsɨŋ agaŋ sabaŋ bulɨmakau iaganu saŋ hɨbɨŋ igum aba abɨha uami. \v 15 Agadɨ ala sabaŋ bulɨmakau iaganu agaŋ nudɨ haiabɨla pam hɨsɨŋ agɨlaŋ hula hɨnidaci hɨcɨ human sɨbɨlɨ lɨci ua havɨ hɨmɨci nudɨ haiabɨla pam hɨsɨŋ agaŋ nusaŋ hɨbɨŋ igumɨdɨ aba abɨha uami. Sabaŋ bulɨmakau agadɨ sibɨla saŋ via hɨdɨben aba nudɨ haiabɨla pam hɨsɨŋ agasaŋ anɨm hɨlɨcɨ igubali sadaŋ cɨhu hɨbɨŋ igumɨdɨ aba abɨha uami. \s Ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ limu hɨhɨle \p \v 16 Lavɨla \x - \xo 22.16-17 \xo*\xt Lo 22.28-29\xt*\x* Asɨ cɨhu Mosesɨ dɨ abami. Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ abɨha uami. Iamɨgali mɨnibɨlɨ hulaŋ mu hula ma hɨdɨmaŋ aba abɨha uami. Nudɨ hulaŋ mu saŋ ma lɨbɨmɨŋɨmaŋ aba abɨha uami. Nudɨ ala hulaŋ mu agaŋ nɨbu hula hɨdahɨda saŋ nudɨ sɨdaŋ ciaŋ ciaŋ iguavɨla ahica hɨdavɨbali aba abɨha uami. Lavɨla iamɨgali agadɨ iaganu saŋ anɨm hɨlɨcɨ iamɨgali mɨnibɨlɨ lavavɨlalɨ hameŋ agadɨ ala iguavɨla iamɨgali agadɨ sabim aba abɨha uami. \v 17 Agadɨ ala iamɨgali agadɨ iaganu agaŋ hulaŋ agadɨ nameŋ abɨci aba abɨha uami. Nama iadɨ nadi dɨ ma sabibanaŋ aba abɨci ha nɨbu ciaŋ apalɨ aba abɨha uami. Agadɨ ala hulaŋ agaŋ nudɨ lusɨŋ sɨbɨlɨ agadɨ lavɨben aba iamɨgali agadɨ iaganu saŋ anɨm hɨlɨcɨ iamɨgali mɨnibɨlɨ lavavɨlalɨ hameŋ agadɨ ala igum aba abɨha uami. \p \v 18 Hau \x - \xo 22.18 \xo*\xt Lo 18.10-11\xt*\x* hubɨla hubɨla hɨsɨŋ iamɨgali agɨladɨ ifɨhɨmɨhalaŋ aba abɨha uami. \p \v 19 Hulaŋ \x - \xo 22.19 \xo*\xt Wkp 18.23, 20.15-16, Lo 27.21\xt*\x* mu sɨhɨm sabaŋ mɨgenaŋ hula lusɨŋ sɨbɨlɨ vici nudɨ ifɨhɨmɨhalaŋ aba abɨha uami. Iamɨgali mu sɨhɨm sabaŋ muŋaŋ hula lusɨŋ sɨbɨlɨ vici nudɨ avi ifɨhɨmɨhalaŋ aba abɨha uami. \p \v 20 Hulaŋ \x - \xo 22.20 \xo*\xt Lo 17.2-7\xt*\x* iamɨgali sagalɨ iguben aba sɨhɨm sabaŋ agɨladɨ Asɨ Iaue saŋ pam hɨlavɨm aba abɨha uami. Hulaŋ mu kɨlɨ akuaba akuaba lɨhulɨhu lamalama aludɨ asɨ aba abavɨlalɨ agasaŋ sagalɨ hɨlavɨla iguci ha nudɨ ifɨhɨmɨbalu aba valɨlaŋ hɨtɨŋ hɨnim aba abɨha uami. \p \v 21 Vaka \x - \xo 22.21-22 \xo*\xt CV 23.9, Wkp 19.33-34, Lo 24.17-18, 27.19\xt*\x* namɨlaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ uavɨla ihɨlɨŋ hɨniahalaŋ aba abɨha uami. Hameŋ sadaŋ hulaŋ ihɨlɨŋ vevɨla namɨlaŋ hula hɨniavɨdaci nulɨdɨ sɨbɨlɨ lamalama nulɨsaŋ vɨhɨlɨ igumɨlaŋ aba abɨha uami. \v 22 Namɨlaŋ iamɨgali cido cido agɨlasaŋ vɨhɨlɨ igumɨlaŋ aba abɨha uami. Ninanadi mavacɨŋ agɨlasaŋ avi vɨhɨlɨ igumɨlaŋ aba abɨha uami. \v 23 Namɨlaŋ nulɨsaŋ vɨhɨlɨ igudalaŋ mavacɨŋ mavacɨŋ cido cido agɨlaŋ Asɨ dɨ abavɨdaci nulɨdɨ ciaŋ igahɨlahɨla nulɨdɨ ahɨliahubali aba abɨha uami. \v 24 Namɨlaŋ mavacɨŋ mavacɨŋ cido cido agɨlasaŋ vɨhɨlɨ igulaŋ Asɨ dɨ igɨvɨ lɨci sagaŋ hɨsɨŋ hulaŋ agɨladɨ valɨci vevɨla naludɨ ifɨhɨmavɨbali aba abɨha uami. Lɨhavɨci naludɨ iamɨgali agɨlaŋ cido cido hɨniavɨbali aba abɨha uami. Naludɨ ninanadi agɨlaŋ avi mavacɨŋ mavacɨŋ hɨniavɨbali aba abɨha uami. \p \v 25 Namɨlaŋ \x - \xo 22.25 \xo*\xt Wkp 25.35-38, Lo 15.7-11, 23.19-20\xt*\x* anɨm hɨlɨcɨ sibɨla vivi hɨji nameŋ lamɨmɨlaŋ aba abɨha uami. Hulaŋ mu saŋ anɨm hɨlɨcɨ igulɨŋ iasaŋ hɨbɨŋ lɨvala iahua anɨm hɨlɨcɨ hekɨlɨ igubali aba abɨmɨlaŋ aba abɨha uami. Asɨ dɨ hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ anɨm hɨlɨcɨ saŋ tɨbɨ mɨgavɨla naludɨ pɨŋ vevɨla anɨm hɨlɨcɨ vihavɨci cɨhu hɨbɨŋ lɨvala iahua vibalu aba igahɨlɨmɨlaŋ aba abɨha uami. \v 26 Hulaŋ \x - \xo 22.26-27 \xo*\xt Lo 24.10-13\xt*\x* mu nalusaŋ anɨm hɨlɨcɨ hɨbɨŋ iguben aba nudɨ hadi hɨlahɨla hafihafi ani hɨnilalɨ agadɨ iguavɨla cɨhu nɨbu nukeŋ hadi hɨlahɨla apalɨ hɨnilalɨ aba abɨha uami. Uaiaŋ heŋ laci ala nudɨ hadi hɨlahɨla hafihafi hɨnilalɨ agadɨ uaiaŋ ma mɨgumaŋ lɨdaci cɨhu ilɨmiŋ iguhalaŋ aba abɨha uami. \v 27 Nudɨ hadi hɨlahɨla pabiŋ sadaŋ hɨfɨlɨ vumɨli lɨci nudɨ lamavɨla cɨhu vumɨli saŋ ma hɨmɨbali aba abɨha uami. La nusaŋ ma igumaŋ lɨlaŋ nudɨ hadipɨlɨ agadɨ akɨ hɨvɨ hafilamavɨla ani hɨsɨvɨbali aba abɨha uami. Nudɨ ahɨliahuiahu saŋ Asɨ dɨ abɨci Asɨ agaŋ nudɨ ciaŋ igahɨlɨbali aba abɨha uami. Asɨ agaŋ hulaŋ iamɨgali hameŋ agɨlasaŋ mavɨn hɨnihɨni nulɨdɨ huaci lamɨlalɨ aba abɨha uami. \p \v 28 Namɨlaŋ \x - \xo 22.28 \xo*\xt HJL 23.5\xt*\x* Asɨ dɨ sɨbɨlɨ iga iga mu ciaŋ mu ciaŋ abɨmɨlaŋ aba abɨha uami. Aludɨ manɨgali agaŋ vɨhɨlɨ igam aba Asɨ dɨ abɨmɨlaŋ aba abɨha uami. \p \v 29 Namɨlaŋ akuaba akuaba naludɨ hualabɨla hɨnihɨni mɨdɨ lɨhuavɨlalɨ agɨladɨ Asɨ saŋ mɨse sagalɨ igu igu saŋ ihɨlu lavɨmɨlaŋ aba abɨha uami. Halɨha cahu uitɨ hɨlɨcɨ agɨladɨ iguhalaŋ aba abɨha uami. Lɨmɨn uain agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ agɨladɨ iguhalaŋ aba abɨha uami. Kɨlɨ olivɨ agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ agɨladɨ iguhalaŋ aba abɨha uami. \p Naludɨ ninaŋ Cimegeŋ agɨladɨ avi Asɨ saŋ iguhalaŋ aba abɨha uami. \v 30 La sabaŋ bulɨmakau ninaŋ sabaŋ sipsipɨ ninaŋ manɨgali agɨladɨ Asɨ saŋ sagalɨ iguhalaŋ aba abɨha uami. Sabaŋ bulɨmakau sabaŋ sipsipɨ ninaŋ manɨgali agɨlaŋ uaiaŋ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ numɨgaŋ hula hɨdavɨdaci cɨhu uaiaŋ mu iahɨci heŋ vave Asɨ saŋ sagalɨ iguhalaŋ aba abɨha uami. \p \v 31 Namɨlaŋ \x - \xo 22.31 \xo*\xt Wkp 17.15\xt*\x* Asɨ dɨ hulaŋ iamɨgali aba abɨha uami. Hameŋ sadaŋ sudɨ iŋam agɨlaŋ sɨhɨm sabaŋ saua hɨvɨ iavavɨci nulɨdɨ hɨlɨcɨ agɨladɨ nɨmɨlaŋ aba abɨha uami. Iŋam saŋ pam igulaŋ navɨm aba abɨha uami. \c 23 \s Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ huaci hɨnihɨni agɨladɨ ciaŋ \p \v 1 Lavɨla \x - \xo 23.1 \xo*\xt CV 20.16, Wkp 19.11-12, Lo 5.20\xt*\x* Asɨ cɨhu Mosesɨ dɨ abami. Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ abɨha uami. Hulaŋ mu analɨ ciaŋ abɨci namɨlaŋ igahɨlavɨla ciaŋ agadɨ hulaŋ limu hɨhɨle agɨladɨ aba aba hɨdɨmɨlaŋ aba abɨha uami. Hulaŋ mu hugɨ daŋ agaŋ ciaŋ hɨvɨ hɨnidaci namɨlaŋ nudɨ ahɨliahubavɨla analɨ abavɨla amɨŋ ala aba abɨmɨlaŋ aba abɨha uami. \v 2 Hulaŋ akape agɨlaŋ lusɨŋ sɨbɨlɨ vihavɨdaci namɨlaŋ nulɨdɨ lusɨŋ sɨbɨlɨ sɨbɨlɨ agɨladɨ iga iga mɨŋasɨvɨlɨmɨlaŋ aba abɨha uami. Hulaŋ akape analɨ ciaŋ ciaŋ abavɨla hulaŋ mu dɨ ciaŋ hɨvɨ lamavɨci nulɨdɨ ahɨliahumɨlaŋ aba abɨha uami. Ahɨliahuavɨla nudɨ ciaŋ mɨŋaihuihu lɨlabɨla ciaŋ hihɨla hihɨla hɨsɨŋ hulaŋ agaŋ ciaŋ agadɨ sɨhɨvia ma hihɨlɨbali aba abɨha uami. \v 3 Hulaŋ \x - \xo 23.3 \xo*\xt Wkp 19.15\xt*\x* limu hɨhɨle agɨlaŋ hulaŋ akuaba akuaba saŋ tɨbɨ mɨgavɨlalɨ agɨladɨ ciaŋ hɨvɨ lamavɨci namɨlaŋ nulɨsaŋ mavɨn hɨniavɨla nulɨdɨ ahɨliahuben aba analɨ ciaŋ ciaŋ abɨmɨlaŋ aba abɨha uami. \p \v 4 Hulaŋ \x - \xo 23.4-5 \xo*\xt Lo 22.1-4\xt*\x* naludɨ nagɨli lamavɨlalɨ agɨladɨ sabaŋ donɨki ua sabaŋ bulɨmakau ua agaŋ lua lɨbɨpilavɨla haŋɨlɨci ha nudɨ iaganu saŋ via ua iguhalaŋ aba abɨha uami. \p \v 5 Hulaŋ nalusaŋ igɨvɨ hɨniavɨlalɨ agɨladɨ sabaŋ donɨki ua sabaŋ bulɨmakau ua vaŋ maku akuaba akuaba agɨladɨ nudɨ sabɨ hɨvɨ lamɨci hava via ua lalɨfavɨla fɨli mɨgaifa hɨnidaci aba abɨha uami. Nalusaŋ igɨvɨ hɨniavɨlalɨ agɨladɨ ahɨliahuavɨla nudɨ sabaŋ donɨki ua sabaŋ bulɨmakau agadɨ mɨŋaiahɨhalaŋ aba abɨha uami. Nudɨ valɨlaŋ fɨli hɨvɨ hameŋ hɨnimɨdɨ aba abɨha uami. \p \v 6 Hulaŋ \x - \xo 23.6-8 \xo*\xt Wkp 19.15, Lo 16.19\xt*\x* mu akuaba akuaba apalɨ agadɨ ciaŋ hɨvɨ lamavɨci ciaŋ hihɨla hihɨla hɨsɨŋ hulaŋ agaŋ ciaŋ agadɨ sɨhɨvia sɨbaŋ hihɨlam aba abɨha uami. \v 7 Asɨ Iaue agaŋ hulaŋ sɨbɨlɨ agɨladɨ ma valɨci huaci hɨniavɨbali aba abɨha uami. Namɨlaŋ analɨ ciaŋ ciaŋ abavɨla hulaŋ mu dɨ ciaŋ hɨvɨ lamɨmɨlaŋ aba abɨha uami. Hulaŋ huaci hugɨ apalɨ agasaŋ analɨ ciaŋ ciaŋ abavɨla nudɨ ciaŋ hɨvɨ lamavɨla ifɨhɨmɨmɨlaŋ aba abɨha uami. \v 8 Hulaŋ mu anɨm hɨlɨcɨ nalusaŋ iguavɨla hulaŋ mu agasaŋ analɨ abavɨla ciaŋ hɨvɨ lamalama saŋ abɨci aba abɨha uami. Namɨlaŋ anɨm hɨlɨcɨ agadɨ vimɨlaŋ aba abɨha uami. Lusɨŋ sɨbɨlɨ hameŋ agaŋ ciaŋ hihɨla hihɨla hɨsɨŋ hulaŋ agadɨ hɨji huaci agadɨ mɨŋaihuihu lɨbali aba abɨha uami. Lɨci hulaŋ huaci agadɨ ciaŋ sɨhɨvia ma hihɨlɨbali aba abɨha uami. \p \v 9 Namɨlaŋ \x - \xo 23.9 \xo*\xt CV 22.21, Wkp 19.33-34, Lo 24.17-18, 27.19\xt*\x* nukeŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ uavɨla ihɨlɨŋ hɨnihɨni agadɨ ci igahalaŋ aba abɨha uami. Hameŋ sadaŋ hulaŋ ihɨlɨŋ vevɨla namɨlaŋ hula hɨniavɨdaci nulɨsaŋ vɨhɨlɨ igumɨlaŋ aba abɨha uami. \s Alusɨsɨ mɨhiŋ agadɨ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ \p \v 10 Lavɨla \x - \xo 23.10-11 \xo*\xt Wkp 25.1-7\xt*\x* Asɨ cɨhu Mosesɨ dɨ abami. Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ abɨha uami. Namɨlaŋ hualɨ sibɨla vivi sɨmɨŋ hulihuli vivi mɨgudɨbalɨba hɨnidalaŋ hualɨ human limu fɨhala human limu pabiŋ cɨjɨŋ ubali aba abɨha uami. \v 11 Agadɨ ala hualɨ mu iahɨci fɨli agadɨ valɨlaŋ havɨ hɨnim aba abɨha uami. Havɨ hɨnidaci sɨmɨŋ akuaba akuaba naludɨ isɨlɨbɨ hɨvɨ hɨniavɨbali agɨladɨ vimɨlaŋ aba abɨha uami. Naludɨ lɨmɨn uain hualabɨla kɨlɨ olivɨ hualabɨla agɨladɨ avi hameŋ laci ala valɨlaŋ hɨniavɨm aba abɨha uami. Hulaŋ iamɨgali akuaba akuaba apalɨ agɨlaŋ laci sɨmɨŋ akuaba akuaba isɨlɨbɨ hɨvɨ hɨniavɨbali agɨladɨ huaci vihavɨbali aba abɨha uami. Viavɨla valavɨci sɨhɨm sabaŋ saua hɨsɨŋ agɨlaŋ vevɨla na fɨhalavɨbali aba abɨha uami. \p \v 12 Uaiaŋ \x - \xo 23.12 \xo*\xt CV 20.8-11, 31.15, 34.21, 35.2, Wkp 23.3, Lo 5.13-14\xt*\x* human limu fɨhala human limu pabiŋ cɨjɨŋ hɨvɨ laci sibɨla vihalaŋ aba abɨha uami. La hɨnilaŋ mɨŋalahɨci sibɨla vimɨlaŋ aba abɨha uami. Naludɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ iamɨgali sabaŋ donɨki sabaŋ bulɨmakau hulaŋ fɨli tɨbɨ mu hɨsɨŋ ve namɨlaŋ hula ihɨlɨŋ hɨniavɨlalɨ agɨladɨ valɨlaŋ havɨ hɨniavɨla cɨhu vɨdɨvɨdɨŋ vihavɨm aba abɨha uami. \p \v 13 Ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ Asɨ abi agadɨ igahɨlavɨla namɨlaŋ sɨhɨvia sɨbaŋ lubiahɨlɨhalaŋ aba abɨha uami. Namɨlaŋ kɨlɨ akuaba akuaba lɨhulɨhu lamalama aludɨ asɨ aba abavɨlalɨ agɨladɨ ibi mɨŋaiahɨmɨlaŋ aba abɨha uami. La nulɨdɨ ibi agɨladɨ avi luvɨlɨmɨlaŋ aba abɨha uami. \s Asɨ dɨ ibi mɨŋaiahaiaha hɨsɨŋ mɨhiŋ ahica pam \r (Cɨhu vivi 34.18-26 mu Lo 16.1-17) \p \v 14 Lavɨla Asɨ cɨhu Mosesɨ dɨ abami. Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ abɨha uami. Hualɨ pabiŋ pabiŋ hɨvɨ Asɨ dɨ ibi mɨŋaiahaiaha saŋ ahica pam tɨbɨ fipɨ Asɨ hɨnibali heŋ uu sɨmɨŋ hekɨlɨ hɨlanɨhalaŋ aba abɨha uami. \v 15 Avaŋ \x - \xo 23.15 \xo*\xt CV 12.14-20, Wkp 23.6-8, Nam 28.17-25\xt*\x* Abipɨ hɨvɨ namɨlaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ vala vehalaŋ aba abɨha uami. Hameŋ sadaŋ Asɨ agaŋ avaŋ Abipɨ agadɨ lɨbɨmɨŋavɨla nudɨ ibi mɨŋaiahaiaha sɨmɨŋ hekɨlɨ hɨlanana saŋ abi aba abɨha uami. Lɨci nudɨ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ agadɨ lubiahɨlavɨla uaiaŋ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ hɨvɨ maci sakɨvakɨva agɨladɨ nɨhalaŋ aba abɨha uami. Agadɨ ala nudɨ ibi mɨŋaiahɨben aba akuaba akuaba agɨladɨ avi sagalɨ igu igu saŋ vavehalaŋ aba abɨha uami. Havɨ vemɨlaŋ aba abɨha uami. \p \v 16 Naludɨ \x - \xo 23.16 \xo*\xt Wkp 23.15-21, 23.39-43, Nam 28.26-31\xt*\x* halɨha cahu uitɨ hulilalaŋ agɨlaŋ mɨdɨ lɨhuavɨci Asɨ dɨ ibi mɨŋaiahaiaha saŋ hafalavɨla sɨmɨŋ hekɨlɨ hɨlanɨhalaŋ aba abɨha uami. La halɨha cahu uitɨ hali hɨsɨŋ agɨladɨ Asɨ saŋ mɨse vave sagalɨ iguhalaŋ aba abɨha uami. Avaŋ naludɨ sɨmɨŋ akuaba akuaba mɨdɨ lɨhuavɨci mɨgudɨba fɨhalɨlalaŋ agadɨ hɨvɨ avi Asɨ dɨ ibi mɨŋaiahaiaha saŋ hafalavɨla sɨmɨŋ hekɨlɨ hɨlanɨhalaŋ aba abɨha uami. La nusaŋ sagalɨ iguhalaŋ aba abɨha uami.\f * \fr 23.16 \fr*\ft Manasɨŋ mu hɨvɨ mu hɨvɨ mɨhiŋ hekɨlɨ nagadɨ ibi mu lamavɨla abavɨhadami. Cavaŋ ulaŋ hɨvɨ hɨnihɨni agadɨ mɨhiŋ hekɨlɨ uavɨhadami. Lo 16.13-15 agadɨ igɨhalaŋ. Jon 7.2 agadɨ avi igɨhalaŋ.\ft*\f* \v 17 Hualɨ pabiŋ pabiŋ hɨvɨ ahica pam tɨbɨ fipɨ aludɨ Hekɨlɨ Asɨ Iaue hɨnibali heŋ hulaŋ sɨkasɨkan namɨlaŋ uhalaŋ aba abɨha uami. Uu nudɨ ibi mɨŋaiahaiaha saŋ sɨmɨŋ hekɨlɨ hɨlanɨhalaŋ aba abɨha uami. \p \v 18 Asɨ saŋ sagalɨ iguben aba sɨhɨm ifɨhɨmɨlaŋ mɨdɨ mɨgɨci mɨdɨ agadɨ viavɨla maci daŋ Asɨ saŋ sagalɨ iguhalaŋ aba abɨha uami. Agadɨ ala maci huhɨla huhɨla hɨsɨŋ isɨ aba abavɨlalɨ agadɨdaŋ eŋalavɨla hɨlavɨlalɨ agɨladɨ via mɨdɨ agadɨdaŋ Asɨ saŋ sagalɨ igumɨlaŋ aba abɨha uami. Sɨhɨm sɨdaŋ agɨladɨ limu cɨkaŋ cɨki avi cimɨdaŋ nana saŋ valɨlaŋ hɨnimɨdɨ aba abɨha uami. \p \v 19 Naludɨ \x - \xo 23.19 \xo*\xt CV 34.26, Lo 14.21, 26.2\xt*\x* hualabɨla hɨhi hɨsɨŋ sɨmɨŋ huaci huaci nɨbɨlaŋ mɨse mɨdɨ lɨhuavɨlalɨ agɨladɨ naludɨ Asɨ Iaue dɨ ulaŋ hɨvɨ vavehalaŋ aba abɨha uami. \p Sabaŋ meme amaŋ mɨtɨ agadɨdaŋ sabaŋ meme ninaŋ cɨki agadɨdaŋ pam lamavɨla sɨji hɨvɨ hugɨlɨmɨlaŋ aba abɨha uami. \s Asɨ Iaue agaŋ ciaŋ mɨguavɨla Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ abami. \p \v 20 La Asɨ Iaue agaŋ cɨhu ala abami. Ci igɨnaŋ uami. Viaŋ iadɨ ciaŋ hali hɨsɨŋ agadɨ abɨlɨŋ namɨlaŋ hula uu nalusaŋ hɨbɨ abalamalama hali ubali uami. Abalamalama via uavɨla fɨli tɨbɨ nalusaŋ mɨŋahihɨlɨlɨŋ huaci lalɨ heŋ iahubali uami. \v 21 Viaŋ nukeŋ nɨbu hula hɨniben uami. Hameŋ sadaŋ namɨlaŋ nudɨ lɨhu hɨvɨ hɨnihɨni nudɨ ciaŋ agadɨ pam lubiahɨlɨhalaŋ uami. Nudɨ ciaŋ lulɨmɨlaŋ uami. Nudɨ ciaŋ lulɨlaŋ naludɨ hugɨ agɨladɨ ma hivɨbali uami. \v 22 Nudɨ ciaŋ lubiahɨlavɨla akuaba akuaba saŋ abin agɨladɨ lɨlaŋ viaŋ hulaŋ naludɨ nagɨli lamavɨlalɨ agɨladɨ nagɨli lamɨben uami. Hulaŋ naludɨ sɨbɨlɨ lamavɨlalɨ agɨladɨ nulɨdɨ avi sɨbɨlɨ lamɨben uami. \p \v 23 Iadɨ ciaŋ hali hɨsɨŋ agaŋ hali udaci nɨbu hula uavɨla Amolɨ hɨdɨlɨ Hitɨ hɨdɨlɨ Pelesɨ hɨdɨlɨ Kenan hɨdɨlɨ Hivɨ hɨdɨlɨ Jebusɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ fɨli tɨbɨ hɨniavɨlalɨ heŋ udalaŋ viaŋ nulɨdɨ sɨkasɨkan ifɨhɨma fɨhalɨben uami. \v 24 Nɨbɨlaŋ kɨlɨ akuaba akuaba lɨhulɨhu lamalama aludɨ asɨ aba abavɨlalɨ agɨlasaŋ mɨgalɨfɨlɨbavɨla nulɨdɨ ibi mɨŋaiahɨmɨlaŋ uami. Nɨbɨlaŋ lusɨŋ sɨbɨlɨ sɨbɨlɨ vihavɨlalɨ agɨladɨ lubiahɨlɨmɨlaŋ uami. Nɨbɨlaŋ kɨlɨ akuaba akuaba lɨhulɨhu lamalama aludɨ asɨ aba abavɨlalɨ agɨladɨ ifɨcɨkɨlɨdalaŋ uavɨm uami. Lɨba hutesɨ hutesɨ agɨladɨ lamalama aludɨ asɨ aba abavɨlalɨ agɨladɨ avi sɨkan ifɨcɨkɨlɨdalaŋ uavɨm uami. \v 25 Viaŋ naludɨ Asɨ Iaue uami. Namɨlaŋ iadɨ ibi pam mɨŋaiahɨhalaŋ uami. Namɨlaŋ hameŋ lɨlaŋ viaŋ naludɨ sɨmɨŋ avɨli akuaba akuaba agɨladɨ huaci lamavɨla naludɨ hɨmuhɨmu agɨladɨ avi mɨŋahihɨlɨdalɨŋ huaci hɨnibalaŋ uami. \v 26 Lɨdalɨŋ iamɨgali sɨkasɨkan agɨlaŋ ninanadi huaci laci huhɨlavɨbali uami. Iamɨgali hulaŋ daŋ agɨlaŋ uajɨ ma hɨniavɨbali uami. Viaŋ lɨlɨŋ namɨlaŋ fɨli neŋ hutesɨ hɨnibalaŋ uami. Ma hɨmavɨhebalaŋ uami. \v 27 Viaŋ hali uavɨla hulaŋ naludɨ nagɨli lamavɨlalɨ agɨladɨ lɨdalɨŋ naludɨ iga iga hekɨlɨ lɨdalɨda uavauava iahuavɨbali uami. Lavɨla naludɨ vala haŋɨla uavɨbali uami. \v 28 Viaŋ iagui habɨn agɨladɨ abɨlɨŋ hali uavɨla Hivɨ hɨdɨlɨ Kenan hɨdɨlɨ Hitɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ lahuavɨbali uami. \v 29 Agadɨ ala hɨdɨlɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ agɨladɨ hualɨ pabiŋ hɨvɨ laci ma lahu fɨhalɨben uami. Viaŋ hameŋ lɨlɨŋ fɨli tɨbɨ agaŋ havɨ hɨnici sudɨ iŋam agɨlaŋ iaha habɨlavɨla naludɨ sɨbɨlɨ lamavɨmɨdɨ uami. \v 30 Hameŋ sadaŋ viaŋ nulɨdɨ simɨsimɨ lɨdɨŋ lahudalɨŋ namɨlaŋ iaha habɨla fɨli tɨbɨ agadɨ sɨkasɨkan fɨhalɨbalaŋ uami. \v 31 Viaŋ naludɨ fɨli tɨbɨ agadɨ valɨ lamɨben uami. Letɨsi avɨli hekɨlɨ caba heŋ hɨdɨlɨ maha lama via uavɨla Meditelenian avɨli hekɨlɨ heŋ valɨben uami. La cɨhu Iufɨletisɨ avɨli heŋ hɨdɨlɨ maha lama vave fɨli tɨbɨ kɨlɨ humɨsɨ akuaba akuaba apalɨ heŋ valɨben uami. La nalusaŋ vɨdɨvɨdɨŋ igulɨŋ hulaŋ iamɨgali heŋ hɨniavɨlalɨ agɨladɨ fɨli tɨbɨ ivouavɨla nulɨdɨ lɨvalavɨla lahulaŋ vala uavɨbali uami. \v 32 Namɨlaŋ nɨbɨlaŋ hula ciaŋ mɨgumɨlaŋ uami. Nulɨdɨ kɨlɨ akuaba akuaba lɨhulɨhu lamalama aludɨ asɨ aba abavɨlalɨ agɨlaŋ hula avi ciaŋ mɨgumɨlaŋ uami. \v 33 Namɨlaŋ nulɨdɨ valɨlaŋ fɨli tɨbɨ naludɨ heŋ hɨniavɨmɨdɨ uami. Valɨlaŋ hɨniavɨla kɨlɨ akuaba akuaba lɨhulɨhu lamalama aludɨ asɨ aba abavɨlalɨ agɨladɨ ibi mɨŋaiahɨben aba naludɨ avi abavɨbali uami. Lɨhavɨci namɨlaŋ nɨbɨlaŋ hula kɨlɨ akuaba akuaba lɨhulɨhu lamalama aludɨ asɨ aba abavɨlalɨ agɨladɨ ibi mɨŋaiahɨbalaŋ uami. Lusɨŋ sɨbɨlɨ hameŋ agadɨ vilaŋ Asɨ Iaue agaŋ naludɨ igɨci sɨbɨlɨ sɨbaŋ hɨnibalaŋ uami. \c 24 \s Asɨ Iaue agaŋ abɨdaci Mosesɨ manasɨŋ hɨvɨ lɨbami. \p \v 1 Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ dɨ abami. Nama iaha Alon dɨdaŋ Nadapɨ dɨdaŋ viha uami. Abihu dɨdaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ hulaŋ hekɨlɨ hekɨlɨ limu hɨhɨle 70 agɨladɨdaŋ avi viha uami. La nulɨdɨ likɨla via halu lɨguŋ agadɨ valavɨla alɨhaŋ heŋ iahɨhalaŋ uami. Iaha ve ataŋ tagɨlaŋ daŋ lagulama iadɨ ibi mɨŋaiahɨben aba mɨgalɨfɨlɨbɨhalaŋ uami. \v 2 La Mosesɨ nama pam hɨtɨŋ iadɨ mikɨ pɨŋ sɨbaŋ veha uami. Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ hulaŋ hekɨlɨ hekɨlɨ limu hɨhɨle agɨlaŋ iadɨ mikɨ pɨŋ vehavɨmɨdɨ uami. Hulaŋ iamɨgali avi nama hula halu neŋ iahavɨmɨdɨ uami. \v 3 Hameŋ abɨci Mosesɨ agaŋ hulaŋ iamɨgali agɨlasaŋ Asɨ dɨ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ agɨladɨdaŋ Asɨ dɨ ciaŋ limu hɨhɨle agɨladɨdaŋ sɨkasɨkan sulɨdaci igahɨlahɨla hɨniavɨla nameŋ abavɨmi. Asɨ Iaue aludɨ akuaba akuaba saŋ abi agɨladɨ alaŋ ahuata hameŋ laci ala lɨbalu uavɨmi. \v 4 Lɨhavɨci Mosesɨ agaŋ Asɨ Iaue dɨ ciaŋ agɨladɨ sɨkasɨkan manasɨŋ hɨvɨ lɨbami. La hɨnici mɨŋalahɨci cimɨdaŋ sɨbaŋ iahavɨla halu agadɨ alɨhaŋ heŋ sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm agadɨ ibilami. Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ hulaŋ latɨhiŋ agɨladɨ lugɨlavɨci ua human limu limu fɨhala hɨcɨ limu ahica cɨjɨŋ iahami. La nulɨsaŋ igahɨla lɨba hutesɨ hutesɨ agɨladɨ avi lugɨlavɨci ua valɨ hameŋ laci ala iahami. Lɨci likɨla vave sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm mikɨ heŋ lalɨlamalama uavɨmi. \v 5 Lavɨla hulaŋ mɨnibɨlɨ agɨladɨ abɨci uavɨla Asɨ Iaue saŋ sagalɨ hɨlavɨdaci lɨhucabɨlavɨmi. La Asɨ Iaue hula hɨji humɨgaŋ pabiŋ laci hɨnihɨni saŋ igahɨlavɨla sabaŋ bulɨmakau limu hɨhɨle agɨladɨ ifɨhɨmuhɨmu nusaŋ sagalɨ iguavɨmi. \v 6 Lɨhavɨdaci Mosesɨ agaŋ sabaŋ bulɨmakau mɨdɨ agɨladɨ labɨla labɨla hunaŋ hɨtɨŋ hɨtɨŋ hɨvɨ lamami. Lavɨla mɨdɨ hunaŋ hɨhɨle sibɨla mu saŋ lamami. Mɨdɨ hunaŋ hɨhɨle agɨladɨ viavɨla sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm agadɨ hɨvɨ sevɨdaci umi. \v 7 Lavɨla Asɨ Iaue agaŋ hulaŋ iamɨgali agɨlasaŋ igahɨla ciaŋ mɨguavɨla nudɨ abɨdaci manasɨŋ hɨvɨ lɨbami agadɨ cɨhu iga iga hulaŋ iamɨgali agɨladɨ sulami. Sulɨdaci hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ igahɨlavɨla abavɨmi. Alaŋ Asɨ Iaue dɨ ciaŋ agadɨ igahɨlavɨla hameŋ laci ala lɨbalu uavɨmi. \v 8 Lɨhavɨci \x - \xo 24.8 \xo*\xt Mt 26.28, Mk 14.24, Lu 22.20, 1 Ko 11.23-25, Ib 9.19-20, 10.29\xt*\x* Mosesɨ agaŋ sabaŋ bulɨmakau mɨdɨ agadɨ vivi hulaŋ iamɨgali agɨladɨ hɨvɨ sevaseva umi. La abami. Ci igɨlaŋ uami. Asɨ Iaue ciaŋ nagɨladɨ sɨkasɨkan abalɨ uami. Nɨbu ciaŋ mɨguavɨla naludɨ abalɨ agaŋ vɨdɨvɨdɨŋ sɨbaŋ hɨnibali uami. Hɨnidaci namɨlaŋ lubiahɨlɨbalaŋ uami. Nusaŋ ala mɨdɨ nagadɨ naludɨ sabɨ hɨvɨ sevadin uami. Hameŋ lɨlɨŋ ciaŋ agaŋ vɨdɨvɨdɨŋ sɨbaŋ hɨnibali uami. \p \v 9 La Mosesɨ hula Alon hula Nadapɨ dɨdaŋ Abihu dɨdaŋ viavɨla uavɨmi. Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ hulaŋ hekɨlɨ hekɨlɨ limu hɨhɨle 70 agɨlaŋ avi nɨbɨlaŋ hula uavɨla halu iahuavɨmi. \v 10 Iahuavɨla igavɨci lɨba valɨ valɨ me agɨlaŋ Asɨ Iaue dɨ hɨcɨ lɨhu hɨvɨ heŋ hɨniavɨmi. Lɨba valɨ valɨ me agɨlaŋ nɨbɨlaŋ uaiaŋ susu agaŋ avɨli susu apalɨ hɨniadami me hɨniavɨmi. \v 11 Hɨniavɨdaci anisɨhu me hɨvɨ Asɨ Iaue dɨ igavɨmi. Agadɨ ala nulɨdɨ ma sɨbɨlɨ lamami. Lɨci heŋ hɨniavɨla sɨmɨŋ navɨmi. \s Mosesɨ Sainai halu iahumi. \p \v 12 Lɨhavɨci Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ dɨ abami. Nama halu huva neŋ iaha iasaŋ migɨlɨha uami. Lɨnaŋ ciaŋ lamalubicin agɨladɨdaŋ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ hɨhɨle agɨladɨdaŋ lɨba cɨkaŋ ahica hɨvɨ ihatɨbutɨbu lɨbin agɨladɨ nasaŋ igulɨŋ via mɨguha uami. Via mɨgua ciaŋ nagɨladɨ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ aba aba lamalubiha uami. \v 13-14 Lɨci Mosesɨ agaŋ nudɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ Josua hula uben aba lɨhavɨmi. La Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ hulaŋ hekɨlɨ hekɨlɨ agɨladɨ abami. Namɨlaŋ uavɨla alusaŋ uu veve hɨnihɨni fipɨ heŋ migɨla migɨla hɨnihalaŋ uami. Alon hula Holɨ hula avi namɨlaŋ hula hɨniavɨbali uami. Aniaba hulaŋ mu agaŋ hulaŋ mu hula ciaŋ vɨhɨlɨ daŋ hɨniavɨla uami. Ha hulaŋ ahica agɨladɨ pɨŋ uavɨci nɨbɨlaŋ nukeŋ hihɨlavɨbali uami. La nulɨdɨ vala uavɨla Asɨ dɨ halu iahuavɨmi. \p \v 15 Iahua halu huva agadɨ mikɨ heŋ hɨniavɨmi. Hɨniavɨdaci avɨli susu hekɨlɨ agaŋ ve mɨga halu huva agadɨ lalɨgumi. \v 16-17 Lɨci Asɨ Iaue dɨ abɨlu hekɨlɨ vɨdɨvɨdɨŋ daŋ agaŋ halu heŋ mɨgami. Lɨci Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ igavɨdaci iahua halu huva heŋ avɨŋ hekɨlɨ me lɨhulɨhu hɨnimi. Hɨnidaci avɨli susu agaŋ halu agadɨ lalɨgua hɨnidaci uaiaŋ human limu fɨhala umi. Lɨci uaiaŋ mu hɨvɨ Asɨ Iaue agaŋ avɨli susu alɨhaŋ alɨhaŋ hɨvɨ hɨnihɨni Mosesɨ dɨ ulami. \v 18 Ulɨci \x - \xo 24.18 \xo*\xt Lo 9.9\xt*\x* uavɨla avɨli susu lɨkɨla lɨkɨla alɨhaŋ hɨvɨ ivoua halu huva heŋ iahumi. Iahua halu huva heŋ hɨnidaci uaiaŋ 38 umi. \c 25 \s Asɨ Iaue agaŋ akuaba akuaba igu igu saŋ abami. \r (Cɨhu vivi 35.4-9) \p \v 1 Halu heŋ ala hɨnidaci Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ dɨ abami. \v 2 Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ abɨnaŋ akuaba akuaba agɨladɨ via iasaŋ sagalɨ iguavɨm uami. Hulaŋ iamɨgali human putɨ putɨ agɨlaŋ akuaba akuaba iadɨ havɨlɨ ulaŋ vivi saŋ iguavɨdaci viha uami. \v 3 Akuaba akuaba nameŋ agɨladɨ vavevave iguavɨdaci vibanaŋ uami. Lɨba golɨ lɨba silɨva lɨba bɨlasɨ agɨladɨ viha uami. \v 4 Sabaŋ sipsipɨ mɨnɨ ihalahalaha vivi maŋa cɨbɨŋ hɨvɨ mɨŋepɨhalavalɨ agɨladɨ viha uami. Maŋa mɨdɨ cɨbɨŋ agadɨ hɨvɨ mɨŋepɨhalavalɨ agɨladɨ viha uami. Maŋa mɨdɨ sɨbaŋ hɨvɨ mɨŋepɨhalavalɨ agɨladɨ avi viha uami. Niagɨlɨŋ mila huaci huaci sɨbaŋ agɨladɨ viha uami. Sabaŋ meme mɨnɨ agɨladɨ viha uami. \v 5 Sabaŋ sipsipɨ muŋaŋ agɨladɨ sɨgɨtɨ maŋa mɨdɨ hɨvɨ mɨŋepɨhalavalɨ agɨladɨ viha uami. Avɨli hekɨlɨ hɨsɨŋ hehɨlaŋ mu hɨdɨlɨ agɨladɨ sɨgɨtɨ huaci huaci agɨladɨ viha uami. Kɨlɨ akasɨ tɨbɨ tɨbɨ mibɨŋ hegulaŋ me agɨladɨ viha uami. \v 6 Kɨlɨ olivɨ agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ unɨ hɨvɨ lama lubilamalama hɨsɨŋ agadɨ viha uami. Cihu savu me mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ hɨlavɨdaci hɨsi huaci huaci iahaiaha hɨsɨŋ agɨladɨ viha uami. Cihu savu me hɨhɨle kɨlɨ olivɨ agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ agadɨdaŋ eŋalavɨla akuaba akuaba iasaŋ lɨbɨmɨŋɨben aba nulɨdɨ sabɨ hɨvɨ mɨŋamɨjimɨji hɨsɨŋ agɨladɨ viha uami. Cihu savu me hɨhɨle hɨlavɨdaci hɨsi huaci huaci iahaiaha hɨsɨŋ agɨladɨ viha uami. \v 7 Lɨba konilian ahica agɨladɨ viha uami. Lɨba konilian ahica ha iasaŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali hekɨlɨ agaŋ havɨlɨ cɨliŋ daŋ agadɨ nudɨ macɨŋ hɨvɨ lamɨbali agadɨ sabɨ lamalama saŋ viha uami. Lɨba hɨlɨcɨ hɨhɨle avi viha uami. Lɨba hɨlɨcɨ hɨhɨle ha havɨlɨ tɨbɨ mu sugɨ vaŋ me hɨnibali agadɨ uvɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ heŋ lamalama saŋ viha uami. \v 8 Lavɨla hulaŋ iamɨgali agɨladɨ abɨnaŋ iasaŋ havɨlɨ ulaŋ vihavɨm uami. Lɨhavɨci viaŋ nɨbɨlaŋ hula hɨniben uami. \v 9 Havɨlɨ ulaŋ agadɨ abalamɨlɨŋ igɨbanaŋ uami. Nudɨ akuaba akuaba haiabɨla hɨsɨŋ agɨladɨdaŋ uleŋ muji hɨsɨŋ agɨladɨdaŋ avi abalamɨlɨŋ igɨbanaŋ uami. Lavɨla akuaba akuaba igɨbanaŋ hameŋ sɨbaŋ ala vihalaŋ uami. \s Kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn vivi saŋ abami. \r (Cɨhu vivi 37.1-9) \p \v 10 La Asɨ Iaue agaŋ cɨhu ala abami. Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ abɨnaŋ kɨlɨ akasɨ cɨkaŋ cɨkaŋ mibɨŋ hegulaŋ me agɨladɨ hɨvɨ hɨbɨn hɨbɨn sibɨla vihavɨm uami. Nudɨ hutesɨ agadɨ 110 senɨtamita hameŋ vihavɨm uami. Nudɨ abɨŋ agadɨ 66 senɨtamita hameŋ vihavɨm uami. Nudɨ tulɨ agadɨ avi 66 senɨtamita hameŋ ala vihavɨm uami. \v 11 La lɨba golɨ huaci sɨbaŋ agadɨ hɨvɨ kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn agadɨ tulɨ agadɨdaŋ nudɨ sabɨ agadɨdaŋ lamalama ifuhafiavɨm uami. Nudɨ caba caba agɨladɨ avi sɨkasɨkan lamalama ifuhafiavɨm uami. La lɨba golɨ cɨliŋ cɨki mu hutesɨ agadɨ viavɨla kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn agadɨ lamɨgaŋ hafilamalama uvɨ agadɨ mɨkamɨka heŋ haŋala haŋala ifuhafiavɨm uami. \v 12 Kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn agadɨ lamavɨci lagulama hɨnihɨni saŋ nudɨ lɨhu ikuŋ limu limu heŋ hɨcɨ tɨbɨ cɨki cɨki me agɨladɨ lamavɨm uami. Lavɨla kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn agadɨ havahava saŋ lɨba golɨ agadɨ viavɨla avɨŋ hɨvɨ hɨlavɨm uami. Hɨlavɨci miŋɨlavɨla avɨli avɨli lɨci fɨli haca limu ahica limu ahica agɨladɨ hɨvɨ mɨŋamɨjiavɨci mɨguavɨla hakɨ daŋ hɨniavɨm uami. Lɨhavɨci lɨba golɨ hakɨ ahica agɨladɨ viavɨla kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn agadɨ caba limu heŋ lamavɨm uami. Caba limu heŋ avi ahica ala lamavɨm uami. Nudɨ hɨcɨ tɨbɨ cɨki cɨki me agɨladɨ mikɨ heŋ ala lɨba golɨ hakɨ agɨladɨ lamavɨm uami. \v 13 La kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn agadɨ havahava saŋ kɨlɨ akasɨ sɨlɨvɨ ahica mibɨŋ hegulaŋ me agɨladɨ lɨhuavɨm uami. Lavɨla lɨba golɨ agadɨ hɨvɨ ifuhafihafi uavɨm uami. \v 14 La kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn agadɨ havahava saŋ kɨlɨ akasɨ sɨlɨvɨ ahica mibɨŋ hegulaŋ me agɨladɨ viavɨla kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn agadɨ lɨba golɨ hakɨ heŋ limu caba limu caba hɨvɨ lamavɨci ivouavɨm uami. \v 15 Lamavɨci ivouavɨci cɨhu mɨŋahubɨlavɨmɨdɨ uami. Vana hameŋ laci hɨniavɨm uami. \v 16 Hɨniavɨdaci lɨba cɨkaŋ ahica ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ daŋ nasaŋ iguben agɨladɨ kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn muji heŋ lamɨha uami.\fig Asɨ dɨ kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn|alt="ark of covenant in dark" src="jlOT013.jpg" size="col" copy="Lear" ref="25.10-22"\fig* \p \v 17 La \x - \xo 25.17 \xo*\xt Ib 9.5\xt*\x* lɨba golɨ huaci sɨbaŋ hɨvɨ kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn agadɨ lamɨgaŋ vihavɨm uami. Kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn agadɨ lamɨgaŋ sabɨ heŋ ala hugɨ hivahiva saŋ mɨdɨ agadɨ sevavɨbali uami. Nudɨ hutesɨ 110 senɨtamita hameŋ vihavɨm uami. Nudɨ abɨŋ 66 senɨtamita hameŋ vihavɨm uami. \v 18 Vivi lɨba golɨ agadɨ ifɨvɨnapɨna lɨdɨŋ via ua fɨdɨm limu limu agɨladɨ hɨvɨ iadɨ ciaŋ hali hɨsɨŋ vɨdɨvɨdɨŋ daŋ me ahica agɨladɨ lamavɨm uami. \v 19 Lamavɨci mu agaŋ limu caba lagulama hɨnibali uami. Mu agaŋ limu caba lagulama hɨnibali uami. Iadɨ ciaŋ hali hɨsɨŋ vɨdɨvɨdɨŋ daŋ me ahica agɨladɨdaŋ kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn agadɨ lamɨgaŋ agadɨdaŋ pam me laci vihavɨm uami. \v 20 Iadɨ ciaŋ hali hɨsɨŋ vɨdɨvɨdɨŋ daŋ me ahica agɨlaŋ mavɨn hɨbɨŋ hɨbɨŋ lamavɨla kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn lamɨgaŋ agadɨ igasulasula hɨniavɨm uami. Nulɨdɨ abɨŋ agɨladɨ mɨŋaiahavɨci kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn lamɨgaŋ agadɨ lalɨguavɨla hɨniavɨm uami. \v 21 Lɨhavɨci viaŋ nasaŋ lɨba cɨkaŋ ahica ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ daŋ agɨladɨ igulɨŋ kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn tulɨ muji heŋ lamavɨla hafilɨbɨha uami. \v 22 Lɨnaŋ viaŋ vevɨla nudɨ sabɨ iadɨ ciaŋ hali hɨsɨŋ vɨdɨvɨdɨŋ daŋ me ahica agɨladɨ alɨhaŋ heŋ hɨniben uami. Hɨnihɨni iadɨ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ agadɨ nadɨ abɨdalɨŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ abɨbanaŋ uami. \s Maci sakɨvakɨva lamalama hɨsɨŋ vadɨm ibila ibila saŋ abami. \r (Cɨhu vivi 37.10-16) \p \v 23 La Asɨ Iaue agaŋ abami. Vadɨm mu kɨlɨ akasɨ mibɨŋ hegulaŋ me agɨladɨ hɨvɨ ibilavɨm uami. Nudɨ hutesɨ agadɨ 88 senɨtamita hameŋ lamavɨm uami. Nudɨ abɨŋ agadɨ 44 senɨtamita hameŋ lamavɨm uami. Vadɨm agadɨ iahua hɨvɨ hɨnia fɨli mɨgamɨga agadɨ 66 senɨtamita hameŋ lamavɨm uami. \v 24 La lɨba golɨ huaci sɨbaŋ agadɨ hɨvɨ lamalama sɨkasɨkan ifuhafiavɨm uami. Lavɨla lɨba golɨ cɨliŋ cɨki mu viavɨla vadɨm agadɨ mɨkamɨka heŋ haŋala haŋala ifuhafiavɨm uami. \v 25 Lɨba golɨ mu agadɨ ifavɨci abɨŋ nudɨ 8 senɨtamita hɨnim uami. Lɨci vadɨm agaŋ vɨdɨvɨdɨŋ hɨnihɨni saŋ vadɨm agadɨ hɨlɨ mɨgua fɨli mikɨ heŋ sɨkasɨkan haŋala haŋala ifuhafiavɨm uami. Lavɨla lɨba golɨ cɨliŋ agadɨ avi lɨba golɨ mu ifɨvɨnapɨna lɨhavɨbali agadɨ sabɨ hɨvɨ haŋala haŋala ifuhafiavɨm uami. \v 26 La vadɨm agadɨ havahava saŋ lɨba golɨ hakɨ vihavɨm uami. Viavɨla vadɨm agadɨ hɨlɨ lalɨlamalama hɨsɨŋ limu ahica limu ahica agɨladɨ hɨvɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ lamalama ifuhafiavɨm uami. \v 27 Lɨba golɨ cɨliŋ cɨki vadɨm hɨlɨ agɨladɨ haŋala haŋala lamalama ifuhafiavɨbali heŋ ala lɨba golɨ hakɨ agɨladɨ avi ifuhafiavɨm uami. \v 28 La vadɨm agadɨ havahava saŋ kɨlɨ akasɨ sɨlɨvɨ ahica mibɨŋ hegulaŋ me agɨladɨ lɨhuavɨm uami. Lavɨla lɨba golɨ hɨvɨ ifuhafihafi uavɨm uami. \v 29 La lɨmɨn uain agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ mɨŋamɨjimɨji sagalɨ igu igu saŋ sɨbɨ hɨlɨcɨ agɨladɨdaŋ hɨcɨhaŋ agɨladɨdaŋ vihavɨm uami. Hunaŋ mɨsɨn agɨladɨdaŋ hunaŋ sudɨme cɨki cɨki agɨladɨdaŋ vihavɨm uami. Akuaba akuaba agɨladɨ lɨba golɨ huaci sɨbaŋ hɨvɨ laci vihavɨm uami. \v 30 Lɨhavɨci \x - \xo 25.30 \xo*\xt Wkp 24.5-8\xt*\x* viaŋ igasulɨdalɨŋ mufɨli mufɨli hameŋ laci ala maci sakɨvakɨva agɨladɨ vivi vadɨm agadɨ sabɨ heŋ lamavɨbali uami.\fig Maci sakɨvakɨva lamalama hɨsɨŋ vadɨm|alt="table of shewbread" src="HK00258C.jpg" size="col" copy="Horace Knowles" ref="25.23-30"\fig* \s Unɨ lamalama hɨsɨŋ hɨlɨ agadɨ vivi saŋ abami. \r (Cɨhu vivi 37.17-24) \p \v 31 La Asɨ Iaue agaŋ cɨhu ala abami. Lɨba golɨ huaci sɨbaŋ agadɨ viavɨla ifɨvɨnapɨna lɨdɨŋ unɨ lamalama hɨsɨŋ hɨlɨ agadɨ vihavɨm uami. Lavɨla unɨ lamalama hɨsɨŋ hɨlɨ agadɨ lalɨlamalama saŋ hɨdɨlɨ nudɨ agadɨ abɨŋ daŋ vihavɨm uami. La makaŋ hɨtɨŋ hɨtɨŋ unɨ lamalama uvɨ daŋ agɨladɨ avi vihavɨm uami. Lavɨla lɨba golɨ huaci sɨbaŋ agadɨ laci ala ifɨvɨnapɨna lɨdɨŋ kɨlɨ fu hajɨŋ daŋ hɨnilalɨ hameŋ agɨladɨ vihavɨm uami. Akuaba akuaba agɨladɨ vihavɨci pabiŋ me laci hɨnim uami. \v 32 Unɨ lamalama hɨsɨŋ hɨlɨ agaŋ makaŋ human limu fɨhala human limu pabiŋ cɨjɨŋ daŋ hɨnim uami. Limu caba ahica pam makaŋ hɨniavɨm uami. Limu caba avi ahica pam makaŋ ala hɨniavɨm uami. \v 33 Kɨlɨ amon agadɨ fu hajɨŋ me agɨlaŋ makaŋ hɨtɨŋ hɨtɨŋ hɨvɨ ahica pam lɨdɨŋ hɨniavɨm uami. \v 34 Unɨ lamalama hɨsɨŋ hɨlɨ agadɨ pɨlɨ hɨvɨ kɨlɨ amon agadɨ fu hajɨŋ me limu ahica limu ahica agɨladɨ vihavɨci hɨtɨŋ hɨtɨŋ hɨniavɨm uami. \v 35 Makaŋ ahica limu limu hɨniavɨbali agɨladɨ hɨdɨlɨ heŋ kɨlɨ fu hajɨŋ me agɨladɨ lɨhu hɨvɨ asɨŋ cɨki cɨki me agɨladɨ vihavɨm uami. Makaŋ ahica limu limu agɨladɨ hɨdɨlɨ heŋ hɨniavɨbali agɨladɨ hameŋ laci ala vihavɨm uami. La makaŋ ahica limu limu agɨladɨ hɨdɨlɨ heŋ hɨniavɨbali agɨladɨ avi hameŋ laci ala vihavɨm uami. \v 36 Lɨba golɨ huaci sɨbaŋ agadɨ ifɨvɨnapɨna lɨdɨŋ akuaba akuaba agɨladɨ vihavɨci pabiŋ me laci hɨnim uami. \v 37 Lɨci lɨba golɨ huaci sɨbaŋ hɨvɨ unɨ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ agɨladɨ vihavɨm uami. Lavɨla unɨ lamalama hɨsɨŋ hɨlɨ agadɨ makaŋ hɨtɨŋ hɨtɨŋ agɨladɨ sabɨ hɨvɨ lamavɨm uami. La amɨŋ pɨlɨ agadɨ hɨvɨhɨvɨ heŋ avi lamavɨm uami. Lamavɨla unɨ agɨladɨ mɨŋacimɨlavɨci nulɨdɨ abɨlu agɨlaŋ uleŋ muji heŋ abɨlu havalavɨbali uami. \v 38 Lɨba golɨ huaci sɨbaŋ agadɨ viavɨla husɨmiŋ unɨ fu mɨŋamɨŋa hɨsɨŋ agadɨdaŋ hunaŋ hɨhɨle agɨladɨdaŋ vihavɨm uami. \v 39 Lɨba golɨ huaci sɨbaŋ agadɨ viavɨla unɨ lamalama hɨsɨŋ hɨlɨ agadɨdaŋ nudɨ akuaba akuaba agɨladɨdaŋ vihavɨbali agɨladɨ vɨhɨlɨ 35 kilogɨlam uami. \v 40 Viaŋ \x - \xo 25.40 \xo*\xt HJL 7.44, Ib 8.5\xt*\x* akuaba akuaba halu neŋ nadɨ abalamɨdalɨŋ igɨnaŋ agɨladɨ nulɨdɨ sɨhɨvia sɨbaŋ abɨdanaŋ nadɨ ciaŋ agadɨ lubiahɨlahɨla vihavɨm uami.\fig Unɨ lamalama hɨsɨŋ hɨlɨ|alt="lampstand" src="HK00264C.jpg" size="col" copy="Horace Knowles" ref="25.31-40"\fig* \c 26 \s Asɨ agaŋ nudɨ havɨlɨ ulaŋ sibɨla vivi saŋ abami. \r (Cɨhu vivi 36.8-38) \p \v 1 La Asɨ Iaue agaŋ cɨhu abami. Havɨlɨ ulaŋ vivi saŋ havɨlɨ mila huaci huaci sɨbaŋ human limu limu fɨhala agɨladɨ vihavɨm uami. Viavɨla niagɨlɨŋ cɨbɨŋ niagɨlɨŋ mɨdɨ cɨbɨŋ niagɨlɨŋ mɨdɨ sɨbaŋ sabaŋ sipsipɨ mɨnɨ hɨvɨ ivavalɨ agɨladɨ vivi hɨcavɨdaci hajɨŋ daŋ hɨniavɨm uami. Niagɨlɨŋ sihɨ sihɨ hɨcavɨbali agɨlaŋ iadɨ ciaŋ hali hɨsɨŋ vɨdɨvɨdɨŋ daŋ agɨladɨ mugaŋ lamɨgaŋ me hadipɨlɨ me hɨniavɨm uami. \v 2 Havɨlɨ human limu limu fɨhala agɨladɨ vihavɨci hɨlihɨli laci hɨniavɨm uami. Nulɨdɨ hutesɨ 12 mita laci hɨniavɨm uami. Nulɨdɨ abɨŋ 2 mita laci hɨniavɨm uami. \v 3 Lɨhavɨci havɨlɨ human limu fɨhala agɨladɨ abɨŋ hɨvɨ lamalama hɨcavɨci ua havɨlɨ abɨŋ hekɨlɨ me laci hɨnibali uami. Havɨlɨ human limu fɨhala limu hɨhɨle agɨladɨ avi hameŋ laci ala nulɨdɨ abɨŋ hɨvɨ lamalama hɨcavɨm uami. \v 4 Lavɨla havɨlɨ hekɨlɨ hekɨlɨ ahica agɨladɨ mɨŋave pam lamalama saŋ niagɨlɨŋ cɨbɨŋ agɨladɨ hɨvɨ mɨdu hɨhɨle hɨcavɨm uami. Havɨlɨ hekɨlɨ hekɨlɨ ahica agɨladɨ abɨŋ iahua ulaŋ sabɨ hɨvɨ alɨhaŋ alɨhaŋ heŋ hɨnihɨni saŋ mɨdu agɨladɨ hɨcahɨca uavɨm uami. \v 5 Havɨlɨ mu limu caba hɨsɨŋ agadɨ abɨŋ iahua ulaŋ sabɨ hɨvɨ alɨhaŋ alɨhaŋ heŋ hɨnihɨni saŋ mɨdu 50 agɨladɨ hɨcahɨca uavɨm uami. Havɨlɨ mu limu caba hɨsɨŋ agadɨ abɨŋ iahua ulaŋ alɨhaŋ alɨhaŋ heŋ hɨnihɨni saŋ avi mɨdu 50 ala hɨcahɨca uavɨm uami. Havɨlɨ limu caba hɨsɨŋ agadɨ mɨdu agɨladɨ iga iga hɨlihɨli hameŋ laci hɨcahɨca uavɨm uami. \v 6 Havɨlɨ hekɨlɨ hekɨlɨ ahica agɨladɨ lamalama agɨlimɨgumɨgu saŋ lɨba golɨ hɨvɨ agɨlɨŋ 50 agɨladɨ vihavɨm uami. Havɨlɨ hekɨlɨ hekɨlɨ ahica agɨladɨ mɨŋave agɨlimɨgumɨgu uavɨci havɨlɨ ulaŋ hekɨlɨ me laci hɨnihɨni saŋ vihavɨm uami.\fig Asɨ dɨ havɨlɨ ulaŋ|alt="tabernacle" src="C-034.jpg" size="col" copy="NTM" ref="26.1-37"\fig* \p \v 7 La cɨhu havɨlɨ human limu limu fɨhala hɨcɨ limu pabiŋ cɨjɨŋ sabaŋ meme mɨnɨ hɨvɨ vihavɨm uami. Havɨlɨ ulaŋ agadɨ lalɨgu lalɨgu saŋ vihavɨm uami. \v 8 Havɨlɨ sɨkasɨkan agɨladɨ vihavɨci hɨlihɨli laci hɨniavɨm uami. Nulɨdɨ hutesɨ 13 mita laci hɨniavɨm uami. Nulɨdɨ abɨŋ 2 mita laci hɨniavɨm uami. \v 9 Lɨhavɨci havɨlɨ human limu fɨhala agɨladɨ abɨŋ hɨvɨ lamalama hɨcavɨci ua havɨlɨ abɨŋ hekɨlɨ me laci hɨnim uami. Lɨci cɨhu havɨlɨ hɨhɨle human limu fɨhala human limu pabiŋ cɨjɨŋ agɨladɨ abɨŋ hɨvɨ lamalama hɨcavɨci ua havɨlɨ abɨŋ hekɨlɨ me laci hɨnim uami. Lɨci havɨlɨ sijaŋ lama hɨcavɨbali agadɨ mɨŋafɨhulavɨci havɨlɨ ulaŋ agadɨ hali hɨbɨ sɨkasɨkan lalɨgubali uami. \v 10 Lɨci havɨlɨ hekɨlɨ mu agadɨ abɨŋ iahua ulaŋ sabɨ hɨvɨ alɨhaŋ alɨhaŋ heŋ hɨnihɨni saŋ mɨdu 50 agɨladɨ hɨcahɨca uavɨm uami. La havɨlɨ hekɨlɨ mu agadɨ hɨvɨ avi mɨdu hɨhɨle agɨladɨ iga iga hɨlihɨli laci mɨdu 50 agɨladɨ hɨcahɨca uavɨm uami. \v 11 Lɨba bɨlasɨ hɨvɨ agɨlɨŋ 50 vihavɨm uami. Havɨlɨ hekɨlɨ hekɨlɨ ahica agɨladɨ lamalama agɨlimɨgumɨgu uavɨci havɨlɨ ulaŋ hekɨlɨ hɨnihɨni saŋ vihavɨm uami. \v 12 Havɨlɨ hekɨlɨ agadɨ fɨdɨm havɨ hɨnibali agadɨ valavɨci iadɨ havɨlɨ ulaŋ agadɨ safɨli heŋ fɨli daŋ lalɨgua hɨnim uami. \v 13 Havɨlɨ sabɨ hɨsɨŋ agaŋ havɨlɨ muji hɨsɨŋ agadɨ lɨvalɨbali uami. Lɨvala mɨgua 50 senɨtamita hɨvɨ hɨnibali uami. La havɨlɨ ulaŋ agadɨ limu limu sɨkasɨkan fɨli daŋ hafilamɨbali uami. \v 14 Sabaŋ sipsipɨ muŋaŋ sɨgɨtɨ maŋa mɨdɨ hɨvɨ mɨŋepɨhalavalɨ agɨladɨ viavɨla havɨlɨ ulaŋ sabɨ lalɨgu lalɨgu saŋ lamalama hɨcavɨm uami. Avɨli hekɨlɨ hɨsɨŋ hehɨlaŋ mu hɨdɨlɨ agɨladɨ sɨgɨtɨ viavɨla lamalama hɨcavɨm uami. Havɨlɨ ulaŋ sabɨ sɨbaŋ heŋ lalɨgu lalɨgu saŋ hɨcavɨm uami. \p \v 15 Havɨlɨ ulaŋ vivi saŋ hɨda kɨlɨ akasɨ mibɨŋ hegulaŋ me agɨladɨ sɨhuvavɨm uami. \v 16 Hɨda sɨkasɨkan agɨladɨ hutesɨ 4 mita laci vihavɨm uami. Kɨlɨ tɨbɨ tɨbɨ 66 senɨtamita agɨladɨ avi mɨgɨla mɨgɨla hɨda agɨladɨ lɨbukuvakuva saŋ vihavɨm uami. \v 17-19 Lɨba silɨva kum agɨladɨ haca hɨvɨ lalɨlamalama saŋ hɨda agɨladɨ hɨdɨlɨ lɨhua vɨlɨbɨlɨŋ lɨdɨŋ lamavɨm uami. Hɨda sɨkasɨkan agɨladɨ hameŋ laci lɨhavɨm uami. Ium kɨlikɨli heŋ lalɨlamalama saŋ hɨda ahica lɨbukuvavɨbali agɨladɨ lugɨlavɨci ua 20 hɨniavɨbali uami. Lɨhavɨci hɨda ahica lɨdɨŋ lɨbukuvavɨbali agɨladɨ lalɨlamalama saŋ lɨba silɨva agɨladɨ vivi kum kum 40 agɨladɨ lamavɨm uami. Lavɨla lɨba silɨva kum agɨladɨ hɨvɨ haca lamavɨm uami. La hɨda ahica lɨdɨŋ lɨbukuvavɨbali agɨladɨ lalɨlamalama saŋ lɨba silɨva kum haca daŋ haca daŋ agɨladɨ ahica lɨdɨŋ ahica lɨdɨŋ lamavɨm uami. \v 20 Lavɨla limu caba lakulamaŋ kɨlikɨli agadɨ avi hameŋ laci ala lɨhavɨm uami. Hɨda ahica lɨdɨŋ lɨbukuvavɨbali agɨladɨ lugɨlavɨci ua 20 hɨniavɨbali uami. \v 21 Lɨhavɨci hɨda ahica lɨdɨŋ lɨbukuvavɨbali agɨladɨ lalɨlamalama saŋ lɨba silɨva agɨladɨ vivi kum kum 40 agɨladɨ lamavɨm uami. Lavɨla lɨba silɨva kum agɨladɨ hɨvɨ haca lamavɨm uami. La hɨda ahica lɨdɨŋ lɨbukuvavɨbali agɨladɨ lalɨlamalama saŋ lɨba silɨva kum haca daŋ haca daŋ agɨladɨ ahica lɨdɨŋ ahica lɨdɨŋ lamavɨm uami. \v 22 Lavɨla havɨlɨ ulaŋ safɨli uaiaŋ mɨgumɨgu kɨlikɨli agadɨ avi hɨda ahica lɨdɨŋ lɨbukuvavɨbali agɨladɨ lugɨlavɨci ua human limu fɨhala human limu pabiŋ cɨjɨŋ hɨniavɨm uami. \v 23 Lavɨla hɨda ahica lɨdɨŋ ahica lɨdɨŋ lɨbukuvavɨbali agɨladɨ vivi ulaŋ safɨli ikuŋ limu limu agɨlasaŋ lamavɨm uami. \v 24 Lamavɨci hɨda agɨladɨ fɨdɨm mikɨ heŋ lɨba golɨ hakɨ agɨladɨ lamavɨdaci mɨguavɨdaci iahua hɨvɨ agɨlaŋ pam laci hɨniavɨm uami. Mɨga hɨdɨlɨ agɨlaŋ hɨtɨŋ hɨtɨŋ hɨniavɨm uami. Ikuŋ limu agasaŋ avi hameŋ laci ala vihavɨm uami. \v 25 Hameŋ lɨhavɨci ulaŋ safɨli agadɨ hɨda ahica lɨdɨŋ lɨbukuvavɨbali agɨlaŋ human limu fɨhala human limu ahica pam cɨjɨŋ hɨniavɨm uami. Lɨci lɨba silɨva kum haca daŋ haca daŋ human limu limu fɨhala hɨcɨ limu fɨhala hɨcɨ limu pabiŋ cɨjɨŋ agɨladɨ vihavɨm uami. La hɨda ahica lɨdɨŋ lɨbukuvavɨbali agɨladɨ lalɨlamalama saŋ lɨba silɨva kum haca daŋ haca daŋ agɨladɨ ahica lɨdɨŋ lamavɨm uami. \v 26-27 Lavɨla kɨlɨ akasɨ mibɨŋ hegulaŋ me agɨladɨ sɨlɨvɨŋ valɨ hutesɨ hutesɨ vihavɨm uami. Kɨlɨ sɨlɨvɨŋ valɨ human limu fɨhala agɨladɨ limu madɨŋ hɨvɨ hɨgɨlavɨci hɨgɨlavɨci uu saŋ vihavɨm uami. Kɨlɨ sɨlɨvɨŋ valɨ human limu fɨhala hɨhɨle agɨladɨ limu madɨŋ hɨvɨ hɨgɨlavɨci hɨgɨlavɨci uu saŋ vihavɨm uami. Kɨlɨ sɨlɨvɨŋ valɨ human limu fɨhala limu hɨhɨle agɨladɨ ulaŋ safɨli uaiaŋ mɨgumɨgu kɨlikɨli heŋ hɨgɨlavɨci hɨgɨlavɨci uu saŋ vihavɨm uami. \v 28 Ulaŋ agadɨ madɨŋ limu limu hɨvɨ hɨgɨlavɨci hɨgɨlavɨci uu vɨdɨvɨdɨŋ igu igu saŋ kɨlɨ sɨlɨvɨŋ valɨ alɨhaŋ lamalama hɨsɨŋ agɨladɨ vivi ulaŋ agadɨdaŋ lama hɨlihalahala ihalahavɨm uami. Ulaŋ safɨli uaiaŋ mɨgumɨgu kɨlikɨli agasaŋ avi hameŋ laci ala lɨhavɨm uami. \v 29 Hɨda ahica lɨdɨŋ lɨbukuvavɨbali agɨladɨ lɨba golɨ hɨvɨ ifuhafihafi uavɨm uami. Lavɨla kɨlɨ sɨlɨvɨŋ valɨ hutesɨ hutesɨ agɨladɨ hɨgɨlavɨci hɨgɨlavɨci uu saŋ lɨba golɨ hakɨ lamavɨm uami. Kɨlɨ sɨlɨvɨŋ valɨ hutesɨ hutesɨ agɨladɨ avi lɨba golɨ hɨvɨ ifuhafihafi uavɨm uami. \v 30 Viaŋ halu neŋ nasaŋ akuaba akuaba ci abalamin uami. Lɨlɨŋ havɨlɨ ulaŋ agadɨ akuaba akuaba igɨnaŋ hameŋ sɨbaŋ ala abɨdanaŋ hafiavɨm uami. \p \v 31 Havɨlɨ mila huaci sɨbaŋ agadɨ viavɨla niagɨlɨŋ cɨbɨŋ niagɨlɨŋ mɨdɨ cɨbɨŋ niagɨlɨŋ mɨdɨ sɨbaŋ sabaŋ sipsipɨ mɨnɨ hɨvɨ ivavalɨ agɨladɨ vivi hɨcavɨci hajɨŋ daŋ hɨnim uami. Niagɨlɨŋ sihɨ sihɨ hɨcavɨbali agɨlaŋ iadɨ ciaŋ hali hɨsɨŋ vɨdɨvɨdɨŋ daŋ agɨladɨ mugaŋ lamɨgaŋ me hadipɨlɨ me hɨniavɨm uami. Havɨlɨ agadɨ lɨbalavɨci kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn agadɨ hɨsihala hɨnihɨni saŋ hɨcavɨm uami. \v 32 Hɨda limu ahica limu ahica kɨlɨ akasɨ mibɨŋ hegulaŋ me agɨladɨ vihavɨm uami. Viavɨla lɨba golɨ hɨvɨ ifuhafihafi uavɨm uami. Lavɨla havɨlɨ agadɨ agɨlimɨgumɨgu saŋ lɨba golɨ hɨvɨ agɨlɨŋ viavɨla hɨda agɨladɨ hɨvɨ lamalama lɨbɨhahavɨm uami. Hɨda agɨladɨ lalɨlamalama saŋ lɨba silɨva kum haca daŋ haca daŋ limu ahica limu ahica agɨladɨ vihavɨm uami. \v 33 Havɨlɨ \x - \xo 26.33 \xo*\xt Ib 6.19, 9.3-5\xt*\x* iahua sabɨ agɨlimɨgumɨgu uavɨbali agɨladɨ lɨhu heŋ hɨda limu ahica limu ahica lalɨlamavɨm uami. Lalɨlamavɨci havɨlɨ agadɨ lamalama hɨda hɨvɨ agɨlimɨgumɨgu uavɨci havɨlɨ agaŋ uleŋ muji sɨbaŋ agadɨ hɨsihalɨci uvɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ hɨniavɨbali uami. Uvɨ mu uaiaŋ pabiŋ pabiŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ uami. Uvɨ mu muji sɨbaŋ heŋ iasaŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali hekɨlɨ agaŋ hualɨ pabiŋ hɨvɨ pabiŋ tɨbɨ sɨbaŋ ivo ivo hɨsɨŋ uami. Lɨci kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn agadɨ viavɨla havɨlɨ agɨlimɨgumɨgu uavɨbali agadɨ lɨvala ivo uleŋ muji sɨbaŋ heŋ lamavɨm uami. Ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ lɨba cɨkaŋ ahica hɨvɨ ihatɨbutɨbu lɨbacin agɨlaŋ kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn muji heŋ ala hɨniavɨbali uami. \v 34 La kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn agadɨ lamɨgaŋ lɨba golɨ hɨvɨ vihavɨbali agadɨ avi viavɨla ivoua hafilɨbavɨm uami. \v 35 Lavɨla maci sakɨvakɨva lamalama hɨsɨŋ vadɨm agadɨ uaiaŋ pabiŋ pabiŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ uvɨ heŋ via ivoua ulaŋ madɨŋ lakulamaŋ kɨlikɨli heŋ lamavɨm uami. La unɨ lamalama hɨsɨŋ hɨlɨ agadɨ via ivoua ulaŋ madɨŋ limu ium kɨlikɨli heŋ lamavɨm uami. \v 36 Havɨlɨ ulaŋ agadɨ hɨbɨ ivu ivu heŋ hɨsihalahala saŋ havɨlɨ mila hekɨlɨ mu huaci sɨbaŋ agadɨ vihavɨm uami. La niagɨlɨŋ cɨbɨŋ niagɨlɨŋ mɨdɨ cɨbɨŋ niagɨlɨŋ mɨdɨ sɨbaŋ sabaŋ sipsipɨ mɨnɨ hɨvɨ ivavalɨ agɨladɨ vivi hɨcavɨm uami. Hɨcavɨci hajɨŋ daŋ hɨnim uami. \v 37 Lɨci hɨda kɨlɨ akasɨ mibɨŋ hegulaŋ me human limu fɨhala agɨladɨ vihavɨm uami. Viavɨla lɨba golɨ hɨvɨ ifuhafihafi uavɨm uami. La havɨlɨ lamalama agɨlimɨgumɨgu saŋ lɨba golɨ agɨlɨŋ agɨladɨ vivi hɨda hɨvɨ lamalama lɨbɨhahavɨm uami. La hɨda agɨladɨ lalɨlamalama saŋ lɨba bɨlasɨ kum haca daŋ haca daŋ human limu fɨhala agɨladɨ vihavɨm uami. \c 27 \s Sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm vivi saŋ abami. \r (Cɨhu vivi 38.1-7) \p \v 1 La Asɨ Iaue agaŋ cɨhu ala abami. Kɨlɨ akasɨ mibɨŋ hegulaŋ me agɨladɨ viavɨla sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm vihavɨm uami. Vihavɨci nudɨ hutesɨ agaŋ 220 senɨtamita hɨnim uami. Nudɨ abɨŋ agaŋ avi 220 senɨtamita hɨnim uami. Ahica hɨlihɨli hameŋ laci hɨniavɨm uami. Vadɨm agadɨ iahua hɨvɨ hɨnia fɨli mɨgamɨga agaŋ 130 senɨtamita hɨnim uami. \v 2 Lɨci kɨlɨ akasɨ mibɨŋ hegulaŋ me agɨladɨ lɨhuavɨci kum limu ahica limu ahica daŋ hɨnim uami. Kum pabiŋ pabiŋ agɨlaŋ ikuŋ limu limu hɨvɨ hɨniavɨm uami. Lɨhavɨci sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm agadɨ lɨba bɨlasɨ hɨvɨ sɨkasɨkan ifuhafihafi uavɨm uami. \v 3 Lɨba bɨlasɨ hɨvɨ hunaŋ mɨsɨn hekɨlɨ hekɨlɨ limu hɨhɨle avɨŋ ibɨlɨ lamalama hɨsɨŋ agɨladɨ vihavɨm uami. Avɨŋ ibɨlɨ licilici saŋ sami hekɨlɨ hekɨlɨ me agɨladɨ vihavɨm uami. Hunaŋ mɨsɨn sɨhɨm mɨdɨ hɨniavɨdaci vivi sevaseva hɨsɨŋ agɨladɨ vihavɨm uami. Akuaba akuaba avɨŋ hɨvɨ hɨniavɨdaci iamɨla iamɨla vivi hɨsɨŋ agɨladɨ vihavɨm uami. La hunaŋ hɨhɨle avɨŋ sɨvɨ me agadɨ lama via hɨdahɨda hɨsɨŋ agɨladɨ avi vihavɨm uami. Hunaŋ mɨsɨn akuaba akuaba agɨladɨ lɨba bɨlasɨ hɨvɨ laci vihavɨm uami. \v 4 Lavɨla lɨba bɨlasɨ hɨvɨ mɨkɨdiŋ tulɨ me agadɨ vihavɨm uami. Mɨkɨdiŋ tulɨ me heŋ avɨŋ makaŋ lamalama sɨhɨm sabaŋ akuaba akuaba agɨladɨ avɨŋ makaŋ sabɨ hɨvɨ lamalama hɨlavɨbali uami. Mɨkɨdiŋ tulɨ me agadɨ viavɨla hakɨ limu ahica limu ahica vihavɨm uami. La hakɨ agɨladɨ viavɨla ikuŋ limu limu hɨvɨ lamavɨm uami. \v 5 Lavɨla lɨba bɨlasɨ cɨliŋ hekɨlɨ mu agadɨ viavɨla sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm mɨkamɨka agadɨ hɨvɨ lɨba bɨlasɨ mɨkɨdiŋ tulɨ me agadɨ ifɨmɨgamɨga lamalama ifuhafiavɨm uami. Ifuhafiavɨci lɨba bɨlasɨ mɨkɨdiŋ tulɨ me agaŋ vadɨm mɨkamɨka agadɨ lɨvala mɨgua alɨhaba hɨvɨ hɨnim uami. \v 6 Lɨci kɨlɨ akasɨ sɨlɨvɨ ahica mibɨŋ hegulaŋ me agɨladɨ lɨhuavɨla lɨba bɨlasɨ hɨvɨ ifuhafihafi uavɨm uami. \v 7 Lavɨla sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm agadɨ havahava saŋ kɨlɨ sɨlɨvɨ agɨladɨ viavɨla hakɨ madɨŋ limu limu hɨniavɨbali agɨladɨ hɨvɨ lamavɨci ivouavɨm uami. \v 8 Sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm agadɨ kɨlɨ cɨkaŋ hɨvɨ vihavɨm uami. Vihavɨci hɨbɨn hɨbɨn me hɨnim uami. Agadɨ ala vadɨm mɨgua lɨhu fɨli hɨvɨ lamalama hɨsɨŋ agadɨ kɨlɨ cɨkaŋ lamavɨmɨdɨ uami. Vana tuŋ daŋ hɨnim uami. Akuaba akuaba viaŋ halu neŋ nadɨ abalamin agɨladɨ hameŋ laci ala abɨdanaŋ vihavɨm uami. \s Asɨ dɨ havɨlɨ ulaŋ haiabɨla agadɨ haŋala haŋala havɨlɨ mila huaci sɨbaŋ hɨvɨ lua me hahahaha saŋ abami. \r (Cɨhu vivi 38.9-20) \p \v 9 La Asɨ Iaue agaŋ cɨhu ala abami. Havɨlɨ mila hekɨlɨ hekɨlɨ huaci huaci sɨbaŋ agɨladɨ hɨvɨ havɨlɨ ulaŋ haiabɨla agadɨ caba caba heŋ lua me hahahaha saŋ vihavɨm uami. Madɨŋ limu ium kɨlikɨli agasaŋ vihavɨci 44 mita hɨnim uami. \v 10 Hɨda 20 agɨladɨ viavɨla lɨba bɨlasɨ hɨvɨ ifuhafihafi uavɨm uami. Hɨda agɨladɨ lalɨlamalama saŋ lɨba bɨlasɨ kum haca daŋ haca daŋ 20 agɨladɨ vihavɨm uami. Lɨba silɨva hɨvɨ agɨlɨŋ hɨhɨle vihavɨm uami. Havɨlɨ mila hekɨlɨ huaci sɨbaŋ agadɨ lɨbala lɨbala saŋ lɨba silɨva agɨlɨŋ agɨladɨ lɨba silɨva cɨliŋ hɨda sugɨ hahavɨbali agɨladɨ hɨvɨ agɨlimɨgumɨgu uavɨm uami. \v 11 Madɨŋ limu lakulamaŋ kɨlikɨli agasaŋ havɨlɨ mila hekɨlɨ huaci sɨbaŋ agadɨ vihavɨci 44 mita hɨnim uami. Hɨda 20 agɨladɨ viavɨla lɨba bɨlasɨ hɨvɨ ifuhafihafi uavɨm uami. Hɨda lalɨlamalama saŋ lɨba bɨlasɨ kum haca daŋ haca daŋ 20 agɨladɨ vihavɨm uami. Lɨba silɨva hɨvɨ agɨlɨŋ hɨhɨle vihavɨm uami. Havɨlɨ mila hekɨlɨ huaci sɨbaŋ agadɨ lɨbala lɨbala saŋ lɨba silɨva agɨlɨŋ agɨladɨ viavɨla lɨba silɨva cɨliŋ hɨda sugɨ hahavɨbali agɨladɨ hɨvɨ agɨlimɨgumɨgu uavɨm uami. \v 12 Ulaŋ safɨli agadɨ haiabɨla uaiaŋ mɨgumɨgu kɨlikɨli heŋ lɨbalavɨci lua me hɨnihɨni saŋ havɨlɨ mila hekɨlɨ huaci sɨbaŋ agadɨ vihavɨci 22 mita hɨnim uami. Hɨda human limu limu fɨhala agɨladɨ viavɨla lɨba bɨlasɨ hɨvɨ ifuhafihafi uavɨm uami. Hɨda agɨladɨ lalɨlamalama saŋ lɨba bɨlasɨ kum haca daŋ haca daŋ human limu limu fɨhala agɨladɨ vihavɨm uami. \v 13 Ulaŋ hali hɨbɨ agadɨ haiabɨla uaiaŋ iahaiaha kɨlikɨli heŋ lɨbalavɨci lua me hɨnihɨni saŋ havɨlɨ mila hekɨlɨ huaci sɨbaŋ agadɨ vihavɨci 22 mita hɨnim uami. \v 14-15 Hɨbɨ ivu ivu limu caba agasaŋ havɨlɨ mila huaci sɨbaŋ vihavɨci 660 senɨtamita hɨnim uami. Hɨbɨ ivu ivu limu caba agasaŋ avi havɨlɨ mila huaci sɨbaŋ vihavɨci 660 senɨtamita hɨnim uami. Hɨbɨ ivu ivu limu caba agasaŋ hɨda ahica pam agɨladɨ viavɨla lɨba bɨlasɨ hɨvɨ ifuhafihafi uavɨm uami. Hɨda agɨladɨ lalɨlamalama saŋ lɨba bɨlasɨ kum haca daŋ haca daŋ ahica pam agɨladɨ vihavɨm uami. Hɨbɨ ivu ivu limu caba agasaŋ avi hɨda ahica pam agɨladɨ viavɨla lɨba bɨlasɨ hɨvɨ ifuhafihafi uavɨm uami. Hɨda agɨladɨ lalɨlamalama saŋ lɨba bɨlasɨ kum haca daŋ haca daŋ ahica pam agɨladɨ vihavɨm uami. \v 16 Hɨbɨ ivu ivu amɨŋ agadɨ hɨsihalahala saŋ havɨlɨ mila huaci sɨbaŋ vihavɨci 9 mita hɨnim uami. Lɨci niagɨlɨŋ cɨbɨŋ niagɨlɨŋ mɨdɨ cɨbɨŋ niagɨlɨŋ mɨdɨ sɨbaŋ sabaŋ sipsipɨ mɨnɨ hɨvɨ ivavalɨ agɨladɨ vivi hɨcavɨm uami. Hɨcavɨci hajɨŋ daŋ hɨnim uami. Havɨlɨ agadɨ lɨbalavɨci hɨnihɨni saŋ hɨda limu ahica limu ahica agɨladɨ viavɨla lɨba bɨlasɨ hɨvɨ ifuhafihafi uavɨm uami. Hɨda agɨladɨ lalɨlamalama saŋ lɨba bɨlasɨ kum haca daŋ haca daŋ limu ahica limu ahica agɨladɨ vihavɨm uami. \v 17 Lɨba silɨva cɨliŋ agɨladɨ vivi hɨda sɨkasɨkan agɨladɨ sugɨ hɨvɨ hahahaha uavɨm uami. Lɨba silɨva hɨvɨ agɨlɨŋ viavɨla lɨba silɨva cɨliŋ agɨladɨ hɨvɨ agɨlimɨgumɨgu uavɨm uami. Hɨda agɨladɨ lalɨlamalama saŋ lɨba bɨlasɨ kum haca daŋ haca daŋ agɨladɨ vihavɨm uami. \v 18 Ulaŋ haiabɨla agadɨ madɨŋ limu limu havɨlɨ mila huaci huaci sɨbaŋ lɨbala lɨbala lua me hahavɨbali agadɨ hutesɨ 44 mita hɨniavɨm uami. Nudɨ safɨli kɨlikɨli nudɨ hali hɨbɨ kɨlikɨli 22 mita hɨniavɨm uami. Ulaŋ haiabɨla agadɨ madɨŋ limu limu safɨli hali hɨbɨ lamalama lɨbala lɨbala lua me hahavɨbali agɨladɨ iahua hɨvɨ hɨnia fɨli mɨgamɨga agɨlaŋ 220 senɨtamita laci hɨniavɨm uami. Havɨlɨ mila huaci sɨbaŋ agadɨ hɨvɨ havɨlɨ ulaŋ haiabɨla agadɨ lua me lamalama hɨsihalavɨm uami. Hɨda agɨladɨ lalɨlamalama saŋ lɨba bɨlasɨ kum haca daŋ haca daŋ agɨladɨ vihavɨm uami. \v 19 Havɨlɨ ulaŋ agadɨ hɨvɨ sibɨla vivi saŋ akuaba akuaba agɨladɨ lɨba bɨlasɨ hɨvɨ laci vihavɨm uami. Havɨlɨ ulaŋ agadɨdaŋ nudɨ lua me agadɨdaŋ vɨdɨvɨdɨŋ igu igu saŋ lɨba bɨlasɨ henaŋ hutesɨ hutesɨ agɨladɨ vihavɨm uami. Fɨli hɨvɨ ifavɨci ifavɨci mɨguavɨdaci lɨmɨn havɨlɨ ulaŋ hɨsɨŋ agɨladɨdaŋ nudɨ lua me hɨsɨŋ agɨladɨdaŋ magɨla magɨla hahahaha saŋ lɨba bɨlasɨ henaŋ hutesɨ hutesɨ agɨladɨ vihavɨm uami. \s Unɨ lamalama hɨsɨŋ hɨlɨ agadɨ migɨla migɨla saŋ abami. \r (Wok Pris 24.1-4) \p \v 20 La Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ dɨ abami. Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ abɨha uami. Abɨnaŋ kɨlɨ olivɨ agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ ifɨcabɨlavɨdaci mɨtɨ huaci huaci mɨgavɨbali agɨladɨ unɨ hɨvɨ lamalama saŋ vihavɨm uami. La hɨfɨlɨ mu hɨvɨ mu hɨvɨ unɨ agɨladɨ lubilamavɨdaci lɨhulɨhu hɨniavɨbali uami. \v 21 Alon agaŋ nudɨ ninadinu agɨlaŋ hula havɨlɨ uleŋ muji sɨbaŋ havɨlɨ lɨbalavɨci kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn agadɨ hɨsihala hɨnici vebali heŋ ivouavɨbali uami. Ivouavɨla unɨ agɨladɨ hihɨlavɨla hɨfɨlɨ mu mu kɨlɨ olivɨ agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ agadɨ unɨ agɨladɨ hɨvɨ lamavɨbali uami. Lamalama lubilamavɨdaci viaŋ igasulɨdalɨŋ lɨhulɨhu hɨniavɨbali uami. Lɨhulɨhu hɨniavɨdaci fɨli mɨŋalahɨbali uami. Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ naludɨ ninanadinalu ajihalinalu iamɨlɨhalinalu mufɨli iahavɨbali agɨlaŋ mufɨli mufɨli hameŋ laci hameŋ laci ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ nagadɨ lubiahɨlavɨbali uami. \c 28 \s Asɨ saŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ hulaŋ agɨlasaŋ hadi hɨlahɨla akuaba akuaba agɨladɨ vivi saŋ abami. \r (Cɨhu vivi 39.1-7) \p \v 1 La Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ dɨ abami. Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ abɨnaŋ isana Alon dɨdaŋ nudɨ ninadinu agɨladɨdaŋ nadɨ pɨŋ vavehavɨm uami. Alon ninadinu dɨ ibi nameŋ uami. Mu Nadapɨ uami. Mu Abihu uami. Mu Eleasalɨ uami. Mu Itamalɨ uami. Vavehavɨci nɨbɨlaŋ iasaŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ hulaŋ hɨnihɨni sibɨla vihavɨbali uami. \v 2 Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ iasaŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali hekɨlɨ agasaŋ hadi hɨlahɨla huaci huaci agɨladɨ hɨcavɨm uami. La Alon dɨ hɨvɨ ahuala lamavɨci hajɨŋ huaci huaci daŋ hɨdɨdaci Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ nudɨ iga iga abavɨbali uami. Ha nɨbu hulaŋ ibi daŋ aba abavɨbali uami. \v 3 Hulaŋ hɨhɨle human sihɨ daŋ agɨlasaŋ hɨji hutesɨ ci iguacin uami. Nama nulɨdɨ abɨnaŋ Alon saŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ hadi hɨlahɨla vihavɨm uami. Vihavɨci lamam uami. Lamɨci abɨben uami. Ha iadɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ aba abɨben uami. Lɨlɨŋ iasaŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ hulaŋ hɨnihɨni sibɨla vibali uami. \v 4 Sugɨ vaŋ me agadɨ vihavɨm uami. Havɨlɨ cɨliŋ daŋ agadɨ vihavɨm uami. Hadi hɨlahɨla mu agadɨ vihavɨm uami. Hadi hɨlahɨla hutesɨ mu havɨlɨ mila huaci sɨbaŋ agadɨ hɨvɨ vihavɨm uami. Havɨlɨ mu hali hɨvɨ lɨbɨhahahaha hɨsɨŋ agadɨ vihavɨm uami. Lavi lɨbɨhahahaha hɨsɨŋ me agadɨ vihavɨm uami. Hadi hɨlahɨla huaci huaci agɨladɨ Alon sadaŋ nudɨ ninadinu agɨlasadaŋ vihavɨm uami. Vihavɨci iasaŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ hulaŋ hɨnihɨni hadi hɨlahɨla agɨladɨ ahuala lamalama sibɨla vihavɨbali uami. \v 5 Sagalɨ igu igu hɨsɨŋ hulaŋ agɨladɨ hadi hɨlahɨla akuaba akuaba agɨladɨ vivi saŋ akuaba akuaba nameŋ agɨladɨ vihavɨm uami. Havɨlɨ mila huaci huaci sɨbaŋ agɨladɨ vihavɨm uami. Niagɨlɨŋ cɨbɨŋ niagɨlɨŋ mɨdɨ cɨbɨŋ niagɨlɨŋ mɨdɨ sɨbaŋ sabaŋ sipsipɨ mɨnɨ hɨvɨ ivavalɨ agɨladɨdaŋ lɨba golɨ niagɨlɨŋ agɨladɨdaŋ vihavɨm uami. \p \v 6 Havɨlɨ mu vihavɨci cɨliŋ daŋ hɨnihɨni saŋ nameŋ lɨhavɨm uami. Niagɨlɨŋ cɨbɨŋ niagɨlɨŋ mɨdɨ cɨbɨŋ niagɨlɨŋ mɨdɨ sɨbaŋ sabaŋ sipsipɨ mɨnɨ hɨvɨ ivavalɨ agɨladɨdaŋ lɨba golɨ niagɨlɨŋ agɨladɨdaŋ vihavɨm uami. Viavɨla havɨlɨ mila huaci sɨbaŋ agadɨ hɨvɨ hɨcavɨci sihɨ sihɨ daŋ hɨnim uami. \v 7 La havɨlɨ agaŋ sɨlɨhala mɨgɨmɨdɨ aba cɨliŋ ahica macɨŋ limu limu hɨvɨ huliavalɨci mɨgamɨga saŋ havɨlɨ agadɨ hɨvɨ lamalama hɨcavɨm uami. Mavɨn hɨbɨ hɨsɨŋ agadɨ hɨvɨ lamalama hɨcavɨm uami. Hulɨpɨŋ hɨsɨŋ agadɨ hɨvɨ avi lamalama hɨcavɨm uami. \v 8 La havɨlɨ cɨliŋ daŋ agadɨ lavi me vivi saŋ nameŋ lɨhavɨm uami. Niagɨlɨŋ cɨbɨŋ niagɨlɨŋ mɨdɨ cɨbɨŋ niagɨlɨŋ mɨdɨ sɨbaŋ sabaŋ sipsipɨ mɨnɨ hɨvɨ ivavalɨ agɨladɨdaŋ lɨba golɨ niagɨlɨŋ agɨladɨdaŋ vihavɨm uami. Lavɨla havɨlɨ mila huaci sɨbaŋ mu agadɨ hɨvɨ hɨcavɨci sihɨ sihɨ daŋ hɨnim uami. Lɨci lavi me agadɨ viavɨla havɨlɨ cɨliŋ daŋ agadɨ fɨdɨm hɨvɨ lama hɨcavɨci havɨlɨ sihɨ sihɨ daŋ laci hɨnim uami. \v 9-11 Lɨci lɨba hɨlɨcɨ konilian ahica agɨladɨ viavɨla hulaŋ mu lɨba hɨvɨ ibi ihasihɨsihɨ lɨlalɨ agasaŋ iguavɨm uami. Iguavɨci Jekopɨ ninadinu human limu limu fɨhala hɨcɨ limu ahica cɨjɨŋ agɨladɨ ibi ihasihɨsihɨ lɨm uami. Ninaŋ Cimegeŋ agadɨ ibi mɨse ihasihɨsihɨ lavɨla via ua Amasiŋ agadɨ ibi sijaŋ ihasihɨsihɨ lɨm uami. Lɨba hɨlɨcɨ mu hɨvɨ ninaŋ human limu fɨhala human limu pabiŋ cɨjɨŋ agɨladɨ ibi ihasihɨsihɨ lɨm uami. Lɨba hɨlɨcɨ mu agadɨ hɨvɨ avi ninaŋ human limu fɨhala human limu pabiŋ cɨjɨŋ agɨladɨ ibi ihasihɨsihɨ lɨm uami. Ihasihɨsihɨ lavɨla lɨba hɨlɨcɨ ahica hulaŋ ibi daŋ agɨladɨ via lɨba golɨ hajɨŋ cɨki cɨki havaŋ avɨli veve agadɨ ulaŋ tulɨ me agɨladɨ hɨvɨ lamɨci mɨguavɨm uami. \v 12 Mɨguavɨci havɨlɨ cɨliŋ macɨŋ limu limu hɨniavɨbali agɨladɨ hɨvɨ macɨŋ sabɨ heŋ lama lɨbɨhaham uami. Lɨci Alon agaŋ lɨba hɨlɨcɨ ahica agɨladɨ macɨŋ hɨvɨ via hɨdɨdaci viaŋ iga iga iadɨ hulaŋ iamɨgali Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlasaŋ igahɨlɨben uami. \v 13 Lɨba golɨ hɨvɨ hajɨŋ cɨki cɨki havaŋ avɨli veve agadɨ ulaŋ tulɨ me agɨladɨ ahica vihavɨm uami. \v 14 La lɨba golɨ huaci sɨbaŋ hɨvɨ lɨmɨn vɨdɨvɨdɨŋ ahica vihavɨm uami. Lɨba golɨ huaci sɨbaŋ agadɨ ifavɨci hucɨŋ me hɨnim uami. Lɨci lɨmɨn vɨdɨvɨdɨŋ tagɨlaŋ niagɨlɨŋ me ivavɨlalɨ hameŋ lɨmɨn vɨdɨvɨdɨŋ ahica agɨladɨ vihavɨm uami. La lɨmɨn vɨdɨvɨdɨŋ ahica agɨladɨ viavɨla lɨba golɨ hajɨŋ cɨki cɨki havaŋ avɨli veve agadɨ ulaŋ tulɨ me agɨladɨ hɨvɨ hahavɨm uami. \s Asɨ saŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali hekɨlɨ agasaŋ sugɨ vaŋ me agadɨ vivi saŋ abami. \r (Cɨhu vivi 39.8-21) \p \v 15 La Asɨ Iaue agaŋ cɨhu abami. Niagɨlɨŋ cɨbɨŋ niagɨlɨŋ mɨdɨ cɨbɨŋ niagɨlɨŋ mɨdɨ sɨbaŋ sabaŋ sipsipɨ mɨnɨ hɨvɨ ivavalɨ agɨladɨdaŋ lɨba golɨ niagɨlɨŋ agɨladɨdaŋ vihavɨm uami. Viavɨla havɨlɨ mila huaci sɨbaŋ agadɨ hɨvɨ hɨcavɨci sihɨ sihɨ daŋ hɨnim uami. Havɨlɨ cɨliŋ daŋ agadɨ sihɨ me hɨnim uami. Lɨci nudɨ viavɨla iasaŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali hekɨlɨ agasaŋ sugɨ vaŋ me agadɨ vihavɨm uami. Lɨba hɨlɨcɨ ahica agɨlaŋ sugɨ vaŋ me agadɨ muji heŋ hɨnihɨni iadɨ hɨji agadɨ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali hekɨlɨ agasaŋ abalamavɨbali uami. \v 16 Sugɨ vaŋ me agadɨ hutesɨ 44 senɨtamita hɨnim uami. Nudɨ abɨŋ agaŋ 22 senɨtamita hɨnim uami. Lɨci nudɨ hutesɨ agadɨ alɨhaŋ lama mɨŋafɨhulavɨci ve hɨlihɨli laci hɨnim uami. Lɨci hutesɨ agaŋ 22 senɨtamita hɨnim uami. Nudɨ abɨŋ avi 22 senɨtamita hɨnim uami. Lavɨla ahica hɨlihɨli laci hɨniavɨm uami. \v 17 Lɨhavɨci sugɨ vaŋ me agadɨ hɨvɨ lɨba hɨlɨcɨ anɨm hɨlɨcɨ hekɨlɨ hɨvɨ lavavɨlalɨ agɨladɨ sɨlɨ limu ahica limu ahica lamalama lɨbɨhahavɨm uami. Sɨlɨ mu hɨvɨ lɨba lobi lɨba topasɨ lɨba ganetɨ agɨladɨ lamalama lɨbɨhahavɨm uami. \v 18 Sɨlɨ mu agadɨ hɨvɨ lɨba emelalɨ lɨba sapaia lɨba daimon agɨladɨ lamalama lɨbɨhahavɨm uami. \v 19 Sɨlɨ mu hɨvɨ lɨba telɨkoisɨ lɨba agetɨ lɨba ametisɨ agɨladɨ lamalama lɨbɨhahavɨm uami. \v 20 Sɨlɨ mu hɨvɨ lɨba belilɨ lɨba konilian lɨba jasɨpa agɨladɨ lamalama lɨbɨhahavɨm uami. Lɨba hɨlɨcɨ agɨladɨ lɨba golɨ hajɨŋ cɨki cɨki havaŋ avɨli veve agadɨ ulaŋ tulɨ me agɨladɨ hɨvɨ lamavɨci mɨgua hɨniavɨdaci sugɨ vaŋ me agadɨ hɨvɨ lamalama lɨbɨhahavɨm uami. \v 21 Lɨba hɨlɨcɨ hɨlɨcɨ agɨladɨ hɨvɨ Jekopɨ ninadinu human limu limu fɨhala hɨcɨ limu ahica cɨjɨŋ agɨladɨ ibi ihasihɨsihɨ lɨhavɨm uami. Nɨbɨlaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ hulaŋ latɨhiŋ agɨladɨ iamɨlɨhalinɨlu uami. \v 22 Lɨhavɨci lɨba golɨ huaci sɨbaŋ agadɨ via ifavɨci ifavɨci ua hucɨŋ me hɨniavɨm uami. Lɨhavɨci nulɨdɨ vivi lɨmɨn vɨdɨvɨdɨŋ tagɨlaŋ niagɨlɨŋ me ivavɨm uami. Sugɨ vaŋ me agasaŋ vihavɨm uami. \v 23 Lavɨla lɨba golɨ hakɨ ahica vihavɨm uami. Viavɨla sugɨ vaŋ me agadɨ fɨdɨm limu limu iahua sabɨ heŋ lamavɨm uami. \v 24 Lavɨla lɨmɨn vɨdɨvɨdɨŋ ahica lɨba golɨ hɨvɨ vihavɨbali agɨladɨ viavɨla sugɨ vaŋ me agadɨ lɨba golɨ hakɨ ahica heŋ hɨtɨŋ hɨtɨŋ hahavɨm uami. \v 25 La lɨmɨn vɨdɨvɨdɨŋ fɨdɨm limu limu lɨba golɨ hɨvɨ vihavɨbali agɨladɨ viavɨla lɨba golɨ hajɨŋ cɨki cɨki havaŋ avɨli veve agadɨ ulaŋ tulɨ me agɨladɨ hɨvɨ hahavɨm uami. Lɨba golɨ hajɨŋ agɨlaŋ iasaŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali hekɨlɨ agadɨ havɨlɨ cɨliŋ daŋ nudɨ macɨŋ sabɨ limu limu hɨniavɨbali heŋ hɨniavɨbali uami. \v 26 Lɨba golɨ hakɨ ahica vihavɨm uami. Viavɨla sugɨ vaŋ me agadɨ fɨdɨm limu limu mɨga hulɨpɨŋ heŋ lama lɨbɨhahavɨm uami. \v 27 Lavɨla cɨhu lɨba golɨ hakɨ ahica vihavɨm uami. Viavɨla havɨlɨ cɨliŋ daŋ agadɨ hɨvɨ hahavɨm uami. Havɨlɨ agadɨ cɨliŋ fɨdɨm agɨladɨ lavi me agadɨdaŋ lama hɨcavɨbali heŋ hahavɨm uami. Mavɨn hɨbɨ hɨvɨ lama hɨcavɨbali heŋ hahavɨm uami. \v 28 La niagɨlɨŋ cɨbɨŋ agɨladɨ vihavɨm uami. Viavɨla sugɨ vaŋ me mɨga fɨdɨm limu limu agɨladɨ hɨvɨ lɨba golɨ hakɨ muji hahavɨbali heŋ niagɨlɨŋ cɨbɨŋ agɨladɨ hahavɨm uami. La havɨlɨ cɨliŋ daŋ agadɨ hɨvɨ lɨba golɨ hakɨ hahavɨbali heŋ niagɨlɨŋ cɨbɨŋ agɨladɨ hahavɨm uami. Lɨhavɨci manɨgali agaŋ hɨdɨdaci sugɨ vaŋ me agaŋ ma uu veve sese lɨbali uami. \v 29 Lɨci Alon agaŋ sugɨ vaŋ me Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ ibi daŋ agadɨ lamalama uaiaŋ pabiŋ pabiŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ uvɨ heŋ ubali uami. Lɨdaci viaŋ lɨba hɨlɨcɨ hulaŋ ibi daŋ agɨladɨ iga iga iadɨ hulaŋ iamɨgali agɨlasaŋ igahɨlɨben uami. Mufɨli mufɨli hameŋ laci lɨben uami. \v 30 Lɨba \x - \xo 28.30 \xo*\xt Nam 27.21, Lo 33.8, Esr 2.63, Neh 7.65\xt*\x* ulim agadɨdaŋ lɨba tumim agadɨdaŋ viavɨla sugɨ vaŋ me agadɨ tulɨ heŋ hudɨha uami. Hudɨnaŋ viaŋ igasulɨdalɨŋ Alon agaŋ uaiaŋ pabiŋ pabiŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ uvɨ heŋ uben aba lɨba ahica agɨlaŋ sugɨ vaŋ me agadɨ muji hɨniavɨdaci sugɨ vaŋ me agadɨ lamavɨla ubali uami. Sugɨ vaŋ me lɨba kum ahica daŋ agadɨ lamalama uu viaŋ akuaba akuaba saŋ abɨben agadɨ igahɨlahɨla Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ abɨbali uami. Mufɨli mufɨli hameŋ laci lɨbali uami.\fig Asɨ saŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali hekɨlɨ|src="GT00098.jpg" size="span" copy="Gordon Thompson" ref="28.1-30"\fig* \s Asɨ saŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ hulaŋ agɨlasaŋ hadi hɨlahɨla hɨhɨle vivi saŋ abami. \r (Cɨhu vivi 39.22-31) \p \v 31-32 La Asɨ Iaue agaŋ cɨhu abami. Niagɨlɨŋ cɨbɨŋ sabaŋ sipsipɨ mɨnɨ hɨvɨ ivavalɨ agɨladɨ hɨvɨ laci hadi hɨlahɨla agadɨ vihavɨci sihɨ sihɨ daŋ hɨnim uami. Lavɨla hali hɨvɨ ahualɨci mɨgamɨga saŋ haca daŋ vihavɨm uami. La haca agaŋ lalɨlahɨmɨdɨ aba havɨlɨ cɨliŋ agadɨ viavɨla haca mɨkamɨka agadɨ hɨvɨ lamalama hɨcavɨm uami. Hɨcavɨci sagaŋ hɨsɨŋ hadi hɨlahɨla me hɨnim uami. Lɨci iasaŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali hekɨlɨ agaŋ hadi hɨlahɨla agadɨ hali hɨvɨ ahualɨci mɨgɨbali uami. Hali hɨvɨ ahualɨci mɨgɨci havɨlɨ cɨliŋ daŋ agadɨ via nudɨ sabɨ lamɨbali uami. \v 33-34 Niagɨlɨŋ cɨbɨŋ niagɨlɨŋ mɨdɨ cɨbɨŋ niagɨlɨŋ mɨdɨ sɨbaŋ sabaŋ sipsipɨ mɨnɨ hɨvɨ ivavɨlalɨ agɨladɨ vihavɨm uami. Viavɨla kɨlɨ pomigɨlanetɨ agadɨ amɨŋ me agɨladɨ hɨcavɨla hadi hɨlahɨla agadɨ fɨdɨm hɨvɨ lɨbala lɨbala uavɨm uami. La lɨba golɨ huaci sɨbaŋ hɨvɨ iajɨ tɨbaŋ tɨbaŋ me agɨladɨ vihavɨm uami. Viavɨla kɨlɨ pomigɨlanetɨ agadɨ amɨŋ me lɨbalavɨci alɨhaŋ tuŋ daŋ tuŋ daŋ hɨniavɨbali heŋ iajɨ tɨbaŋ tɨbaŋ me agɨladɨ lɨbala lɨbala uavɨm uami. \v 35 Lɨhavɨci Alon agaŋ hadi hɨlahɨla agɨladɨ lamavɨla sagalɨ igu igu hɨsɨŋ sibɨla vibali uami. Lɨdaci viaŋ igasulɨdalɨŋ uaiaŋ pabiŋ pabiŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ uvɨ heŋ ivo ivo cɨhu haiabɨla ivavedaci lɨba golɨ iajɨ tɨbaŋ tɨbaŋ me agɨladɨ sagɨliŋ igahɨlɨben uami. Nɨbu hameŋ lavɨla ha ma hɨmɨbali uami. \v 36 Hulaŋ mu lɨba hɨvɨ ciaŋ ihasihɨsihɨ lɨlalɨ agaŋ lɨba golɨ huaci sɨbaŋ agadɨ viavɨla hajɨŋ mu vim uami. Viavɨla nudɨ hɨvɨ ciaŋ nameŋ agadɨ ihasihɨsihɨ lɨci hɨnim uami. Ha Asɨ Iaue dɨ aba ihasihɨsihɨ lɨci hɨnim uami. \v 37 Lɨci niagɨlɨŋ cɨbɨŋ ivavɨm uami. Iva viavɨla lɨba golɨ hajɨŋ agadɨ iasaŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali hekɨlɨ agadɨ havɨlɨ hali hɨvɨ lɨbɨhahahaha hɨsɨŋ agadɨ hɨvɨ lɨbalavɨm uami. Lɨbalavɨci nudɨ lɨbam heŋ lɨbala hɨnim uami. \v 38 Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ iadɨ ciaŋ agadɨ sɨhɨvia ma lubiahɨlavɨla sagalɨ iguavɨci ha Alon agaŋ nulɨdɨ ahɨliahua nulɨdɨ hugɨ agɨladɨ havɨbali uami. Uaiaŋ mu hɨvɨ mu hɨvɨ hajɨŋ ibi daŋ agadɨ havɨlɨ hali hɨsɨŋ heŋ lɨbalɨci lɨbam heŋ lɨbala hɨnibali uami. Lɨdaci viaŋ hajɨŋ lɨbam hɨvɨ hɨnibali agadɨ iga iga Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ akuaba akuaba sagalɨ iasaŋ iguavɨbali agɨladɨ viben uami. \v 39 Havɨlɨ mila huaci sɨbaŋ agadɨ viavɨla hadi hɨlahɨla hutesɨ vihavɨci mila sihɨ sihɨ daŋ pam hɨnim uami. Havɨlɨ mila huaci sɨbaŋ mu Alon dɨ hali hɨvɨ lɨbɨhahahaha saŋ vihavɨm uami. Havɨlɨ mila huaci sɨbaŋ mu viavɨla lavi me agadɨ vihavɨm uami. Viavɨla niagɨlɨŋ mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ agɨladɨ vivi lavi me agadɨ hɨvɨ hɨcavɨci hajɨŋ daŋ hɨnim uami. \v 40 Lɨci cɨhu hadi hɨlahɨla hutesɨ hɨhɨle agɨladɨ vihavɨm uami. Lavi me hɨhɨle agɨladɨ vihavɨm uami. Mɨlaŋ lɨpɨlɨpɨ me agɨladɨ avi vihavɨm uami. Vihavɨci Alon dɨ ninadinu agɨlaŋ hadi hɨlahɨla akuaba akuaba hajɨŋ huaci huaci daŋ agɨladɨ lamalama hɨdavɨdaci Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ limu hɨhɨle agɨlaŋ nulɨdɨ iga iga abavɨbali uami. Ha hulaŋ ibi daŋ ibi daŋ aba abavɨbali uami. \p \v 41 La Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ dɨ abami. Hadi hɨlahɨla akuaba akuaba agɨladɨ isana Alon dɨ hɨvɨ ahuala lamɨha uami. Nudɨ ninadinu agɨladɨ hɨvɨ avi ahuala lamɨha uami. La cihu savu me agɨladɨdaŋ kɨlɨ olivɨ agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ agadɨdaŋ eŋalavɨla akuaba akuaba iasaŋ lɨbɨmɨŋɨben aba nulɨdɨ sabɨ hɨvɨ mɨŋamɨjiha uami. Lavɨla lɨbɨmɨŋɨnaŋ iasaŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ hulaŋ hɨnihɨni sibɨla vihavɨbali uami. \v 42 Havɨlɨ mila huaci sɨbaŋ hɨvɨ usaŋ tɨbɨ tɨbɨ uvɨ sɨbɨlɨ hɨsihalahala saŋ vihavɨm uami. Vihavɨci nulɨdɨ lamavɨdaci mɨgumɨgu hɨcɨ suli hɨvɨ hɨniavɨbali uami. \v 43 Alon agaŋ ninadinu hula usaŋ hameŋ agɨladɨ muji lamavɨm uami. Lamalama sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm heŋ uu sibɨla vihavɨm uami. Uaiaŋ pabiŋ pabiŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ uvɨ havɨlɨ uleŋ muji heŋ avi lamalama uavɨm uami. Hameŋ lɨdɨŋ nɨbɨlaŋ hugɨ apalɨ hɨniavɨdaci viaŋ nulɨdɨ ma ifɨhɨmɨben uami. Mufɨli mufɨli Alon dɨ ninadinu ajihalinu agɨlaŋ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ nagadɨ lubiahɨlahɨla hameŋ laci hameŋ laci ala lɨhavɨbali uami. \c 29 \s Asɨ saŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ hulaŋ lɨbɨmɨŋamɨŋa saŋ abami. \r (Wok Pris 8.1-36) \p \v 1 La Asɨ Iaue agaŋ cɨhu abami. Alon dɨdaŋ nudɨ ninadinu agɨladɨdaŋ lɨbɨmɨŋɨnaŋ iasaŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ hulaŋ hɨnihɨni sibɨla vihavɨbali uami. Nulɨdɨ lɨbɨmɨŋamɨŋa saŋ sabaŋ bulɨmakau muŋaŋ pabiŋ viha uami. Sabaŋ sipsipɨ muŋaŋ fim akuaba akuaba apalɨ agɨladɨ ahica viha uami. \v 2 Lavɨla maci huaci huaci sɨbaŋ agɨladɨ viha uami. Maci daŋ eŋalavɨci huhɨla huhɨla hɨsɨŋ isɨ aba abavɨlalɨ agadɨ vimɨnaŋ uami. La maci limu hɨhɨle agɨladɨ viavɨla havɨ hɨlɨha uami. Maci limu hɨhɨle agɨladɨ viavɨla kɨlɨ olivɨ agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ daŋ eŋalavɨla hɨlɨha uami. Maci limu hɨhɨle agɨladɨ viavɨla hɨlɨnaŋ tata lɨhavɨci kɨlɨ olivɨ agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ hɨvɨ mɨŋepɨhalɨha uami. \v 3 Lavɨla cinacina hɨvɨ huda iasaŋ sagalɨ iguha uami. Sabaŋ bulɨmakau muŋaŋ agadɨdaŋ sabaŋ sipsipɨ muŋaŋ ahica agɨladɨdaŋ sagalɨ igubanaŋ hadɨhu laci ala maci agɨladɨ avi iguha uami. \v 4 La Alon dɨdaŋ nudɨ ninadinu agɨladɨdaŋ iadɨ havɨlɨ ulaŋ hɨbɨ ivu ivu heŋ vave lama sɨlamɨha uami. \v 5 Sɨlamavɨla sagalɨ igu igu hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali hekɨlɨ agadɨ hadi hɨlahɨla muhɨlɨ havɨlɨ akuaba akuaba agɨladɨ Alon dɨ hɨvɨ ahuala lamɨha uami. Hadi hɨlahɨla hutesɨ agadɨ mɨse ahuala lamɨha uami. La hadi hɨlahɨla mu nudɨ sabɨ ahuala lamɨha uami. Lavɨla havɨlɨ cɨliŋ daŋ agadɨ ahuala lamɨha uami. Lamavɨla sugɨ vaŋ me agadɨ nudɨ apagaŋ hɨvɨ manilamɨha uami. Lavɨla lavi me agadɨ viavɨla lavi lɨbɨhahavɨlalɨ heŋ lama lɨbɨhahɨha uami. \v 6 La havɨlɨ mu viavɨla hali hɨvɨ lɨbɨhahɨha uami. Lavɨla lɨba golɨ hajɨŋ agadɨ viavɨla havɨlɨ hali hɨvɨ lɨbɨhahɨnaŋ hɨnibali agadɨ hɨvɨ lɨbalɨnaŋ hɨnim uami. Lɨba golɨ hajɨŋ agadɨ hɨvɨ ciaŋ nameŋ agadɨ ihasihɨsihɨ lɨhavɨbali uami. Ha Asɨ Iaue dɨ aba ihasihɨsihɨ lɨhavɨbali uami. \v 7 La cihu savu me agɨladɨdaŋ kɨlɨ olivɨ agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ agadɨdaŋ eŋalavɨbali agadɨ nudɨ hali sabɨ hɨvɨ mɨŋamɨjinaŋ mɨgɨci nudɨ lɨbɨmɨŋɨnaŋ iasaŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ hulaŋ hɨnibali uami. \v 8 Lavɨla Alon ninadinu agɨladɨ avi vavevɨla hadi hɨlahɨla hutesɨ hutesɨ agɨladɨ nulɨdɨ hɨvɨ ahuala lamɨha uami. \v 9 La lavi me agɨladɨ lamalama lɨbɨhahɨha uami. Lavɨla havɨlɨ mɨlaŋ lɨpɨlɨpɨ me agɨladɨ nudɨ ninadinu agɨladɨ hali hɨvɨ hafilamalama uha uami. Lavɨla Alon dɨdaŋ nudɨ ninadinu agɨladɨdaŋ lɨbɨmɨŋɨnaŋ iasaŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ hulaŋ hɨniavɨbali uami. Lɨhavɨci mufɨli mufɨli nulɨdɨ ninadinɨlu ajihalinɨlu agɨlaŋ avi hameŋ laci ala sagalɨ igu igu hɨsɨŋ hulaŋ hɨniavɨbali uami. \p \v 10 Sabaŋ bulɨmakau muŋaŋ agadɨ viavɨla iadɨ havɨlɨ ulaŋ agadɨ hɨbɨ ivu ivu heŋ vaveha uami. Vavenaŋ Alon hula nudɨ ninadinu agɨlaŋ hula nulɨdɨ human agɨladɨ sabaŋ bulɨmakau muŋaŋ agadɨ hali sabɨ hɨvɨ lamavɨbali uami. \v 11 Lɨhavɨci viaŋ igasulɨdalɨŋ havɨlɨ ulaŋ hɨbɨ ivu ivu mikɨ heŋ sabaŋ bulɨmakau agadɨ ifɨhɨmɨha uami. \v 12 Lavɨla human cɨjɨŋ hɨvɨ sabaŋ bulɨmakau mɨdɨ agadɨ lɨbɨvisavisa mɨŋepɨhalɨha uami. Sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm kɨlɨ akasɨ mibɨŋ hegulaŋ me agɨladɨ lɨhuavɨla ikuŋ limu limu hɨvɨ kum limu ahica limu ahica lamavɨbali agɨladɨ hɨvɨ mɨŋepɨhalɨha uami. La mɨdɨ hɨhɨle agɨladɨ sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm agadɨ caba caba heŋ fɨli hɨvɨ mɨŋamɨjinaŋ mɨgam uami. \v 13 Lavɨla sɨdaŋ mulamula agadɨ viavɨla vicɨŋ agadɨ viha uami. La hama hulɨ hɨlɨcɨ ahica sɨdaŋ daŋ agɨladɨ avi viha uami. Lavɨla vadɨm hɨvɨ lamavɨla avɨŋ hɨvɨ hɨlɨnaŋ sɨkasɨkan lɨhua fɨhalavɨm uami. Lɨci hɨsi huaci huaci iadɨ hɨvɨ iahavɨbali uami. \v 14 Lɨhavɨci sabaŋ bulɨmakau hɨlɨcɨ sɨgɨtɨ sucɨki agɨladɨ viavɨla ua uu veve hɨnihɨni fipɨ agadɨ vala umita ataŋ tagɨlaŋ lama hɨlɨha uami. Akuaba akuaba lɨbanaŋ ha sagalɨ igu igu hɨsɨŋ hulaŋ agɨladɨ hugɨ hivahiva saŋ lɨbanaŋ uami. \p \v 15 La sabaŋ sipsipɨ muŋaŋ mu vaveha uami. Vavenaŋ Alon agaŋ nudɨ ninadinu hula nulɨdɨ human agɨladɨ sabaŋ sipsipɨ agadɨ hali sabɨ hɨvɨ lamavɨm uami. \v 16 Lɨhavɨci sabaŋ sipsipɨ agadɨ ifɨhɨmɨha uami. Lavɨla mɨdɨ agadɨ viavɨla sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm agadɨ madɨŋ limu limu fɨdɨm limu limu hɨvɨ sevɨha uami. \v 17 La sabaŋ sipsipɨ agadɨ vɨhavɨla lagiŋ limu limu human limu limu agɨladɨdaŋ sucɨki agadɨdaŋ viha uami. Via husavɨla hali agadɨdaŋ viavɨla sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm heŋ lamɨha uami. \v 18 Lamavɨla \x - \xo 29.18 \xo*\xt Ef 5.2, Fl 4.18\xt*\x* avɨŋ hɨvɨ hɨlɨnaŋ sɨkasɨkan lɨhu fɨhalavɨm uami. Lɨhavɨci viaŋ sagalɨ hɨsi agadɨ igavɨla hɨjɨŋalɨben uami. Ha sagalɨ avɨŋ hɨvɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ uami. \v 19 La cɨhu sabaŋ sipsipɨ muŋaŋ mu agadɨ avi vaveha uami. Vavenaŋ Alon agaŋ nudɨ ninadinu hula nulɨdɨ human agɨladɨ sabaŋ sipsipɨ agadɨ hali sabɨ hɨvɨ lamavɨm uami. \v 20 Lɨhavɨci sabaŋ sipsipɨ agadɨ ifɨhɨmɨha uami. Lavɨla mɨdɨ cɨki agadɨ viavɨla Alon dɨ hɨji asɨŋ mujɨŋ human sɨmi kɨlikɨli hɨvɨ mɨŋepɨhalɨha uami. La nudɨ ninadinu agɨladɨ hɨji asɨŋ mujɨŋ human sɨmi kɨlikɨli hɨvɨ mɨŋepɨhalapɨhala uha uami. La nulɨdɨ human sɨmi agɨladɨ numɨgaŋ cɨjɨŋ hɨvɨ mɨŋepɨhalapɨhala uha uami. La nulɨdɨ hɨcɨ sɨmi agɨladɨ numɨgaŋ cɨjɨŋ hɨvɨ avi hameŋ laci ala lɨha uami. Lɨnaŋ mɨdɨ hɨhɨle hɨniavɨci sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm agadɨ madɨŋ limu limu fɨdɨm limu limu heŋ sevɨha uami. \v 21 La mɨdɨ hɨhɨle sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm agadɨ madɨŋ heŋ hɨnibali agadɨ viha uami. Viavɨla cihu savu me agɨladɨdaŋ kɨlɨ olivɨ agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ agadɨdaŋ eŋalavɨbali agadɨ viha uami. Via Alon dɨdaŋ nudɨ ninadinu agɨladɨdaŋ lɨbɨmɨŋamɨŋa saŋ eŋalɨha uami. Eŋalavɨla nulɨdɨ hadipɨlɨ hɨvɨ nulɨdɨ hadi hɨlahɨla akuaba akuaba agɨladɨ hɨvɨ sevɨha uami. Hameŋ lɨnaŋ nɨbɨlaŋ iasaŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ hulaŋ hɨniavɨbali uami. Hulaŋ agɨlaŋ hula nulɨdɨ hadi hɨlahɨla akuaba akuaba agɨlaŋ hula iadɨ nukeŋ sɨbaŋ hɨniavɨbali uami. \p \v 22 La sagalɨ igu igu hɨsɨŋ hulaŋ lɨbɨmɨŋamɨŋa saŋ sabaŋ sipsipɨ ifɨhɨmɨbanaŋ agadɨ vɨhavɨla sɨdaŋ agɨladɨ likɨlɨha uami. Liji hɨdɨlɨ sɨdaŋ daŋ agadɨ viha uami. Sɨdaŋ mulamula agadɨ viha uami. Vicɨŋ agadɨ viavɨla hama hulɨ hɨlɨcɨ ahica sɨdaŋ daŋ agɨladɨ viha uami. Lagiŋ hɨlɨcɨ human sɨmi kɨlikɨli hɨsɨŋ agadɨ viha uami. \v 23 La maci sakɨvakɨva mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ iasaŋ sagalɨ igu igu saŋ cinacina hɨvɨ hudavɨbali agɨladɨ pabiŋ lɨdɨŋ pabiŋ lɨdɨŋ viha uami. Maci mu kɨlɨ olivɨ agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ daŋ eŋalavɨla hɨlavɨbali agadɨ pabiŋ viha uami. Maci mu kɨlɨ olivɨ agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ apalɨ hɨlavɨbali agadɨ pabiŋ viha uami. Maci tata agadɨ avi pabiŋ viha uami. \v 24 Lavɨla maci agɨladɨdaŋ sɨhɨm hɨlɨcɨ agɨladɨdaŋ Alon sadaŋ nudɨ ninadinu agɨlasadaŋ iguha uami. Igunaŋ viaŋ igasulɨdalɨŋ nɨbɨlaŋ hɨjɨŋalaŋala iasaŋ sagalɨ iguavɨm uami. \v 25 Lɨhavɨci sɨmɨŋ agɨladɨ viavɨla sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm sabɨ heŋ lama hɨlɨha uami. Lɨnaŋ viaŋ sagalɨ hɨsi agadɨ igavɨla hɨjɨŋalɨben uami. Ha iasaŋ sagalɨ avɨŋ hɨvɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ uami. \p \v 26 La sabaŋ sipsipɨ husivɨ ifɨhɨmɨbanaŋ agadɨ apagaŋ henaŋ hɨlɨcɨ agadɨ iasaŋ sagalɨ iguben aba hɨjɨŋalaŋala iguha uami. Lavɨla sɨhɨm agadɨ nɨha uami. \v 27 Alon dɨ lɨbɨmɨŋɨben aba sabaŋ sipsipɨ apagaŋ agadɨ viavɨla uami. Ha Asɨ dɨ nukeŋ aba hɨjɨŋalaŋala iasaŋ nukeŋ iguha uami. Lavɨla nudɨ ninadinu agɨladɨ lɨbɨmɨŋɨben aba lagiŋ agadɨ viavɨla uami. Ha Asɨ dɨ nukeŋ aba mɨŋaiahavɨla iasaŋ nukeŋ iguha uami. \v 28 Mufɨli mufɨli Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ hɨji humɨgaŋ pam hɨnihɨni saŋ sagalɨ igubalu aba sɨhɨm apagaŋ agadɨdaŋ lagiŋ sɨmi kɨlikɨli hɨsɨŋ agadɨdaŋ vivi iasaŋ sagalɨ iguavɨdaci viaŋ cɨhu sagalɨ igu igu hɨsɨŋ hulaŋ agɨlasaŋ igudalɨŋ navɨbali uami. Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ akuaba akuaba huaci huaci hameŋ agɨladɨ iasaŋ iguavɨm uami. \v 29 Mufɨli Alon hɨmɨci nudɨ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ hadi hɨlahɨla akuaba akuaba agɨladɨ nudɨ ninaŋ mu nudɨ uvɨsɨjiŋ vibali agasaŋ iguavɨm uami. Alon dɨ ajihalinu iamɨlɨhalinu agɨlaŋ avi sagalɨ igu igu hɨsɨŋ hulaŋ hɨnihɨni sagalɨ igu igu hɨsɨŋ hadi hɨlahɨla agɨladɨ lamavɨbali uami. Lamavɨdaci iasaŋ lɨbɨmɨŋɨben aba cihu savu me agɨladɨdaŋ kɨlɨ olivɨ agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ agadɨdaŋ eŋalavɨbali agɨladɨ vivi nulɨdɨ hali sabɨ hɨvɨ mɨŋamɨjidaci mɨgam uami. \v 30 Alon dɨ ninadinu ajihalinu iamɨlɨhalinu agɨladɨ hulaŋ mu Alon dɨ uvɨsɨjiŋ viavɨla iasaŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali hekɨlɨ hɨniben aba Alon dɨ hadi hɨlahɨla agɨladɨ lama hɨnidaci uaiaŋ human limu fɨhala ubali uami. Uaiaŋ pabiŋ pabiŋ hɨvɨ viaŋ igasulɨdalɨŋ iadɨ havɨlɨ uleŋ muji uaiaŋ pabiŋ pabiŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ uvɨ heŋ sibɨla vibali uami. \p \v 31 Alon dɨdaŋ nudɨ ninadinu agɨladɨdaŋ lɨbɨmɨŋɨben aba sɨhɨm hɨlɨcɨ iasaŋ sagalɨ igubanaŋ agadɨ viavɨla havɨlɨ ulaŋ haiabɨla agadɨ lua muji heŋ sɨji hɨvɨ hugɨlɨha uami. \v 32 Hugɨlɨnaŋ iasaŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ hulaŋ agɨlaŋ viavɨla maci hɨhɨle cinacina hɨvɨ hɨniavɨbali agɨladɨdaŋ iadɨ havɨlɨ ulaŋ hali hɨbɨ haiabɨla heŋ navɨm uami. \v 33 Viaŋ nulɨdɨ hugɨ hivɨlɨŋ iasaŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ hulaŋ hɨnihɨni saŋ sagalɨ iguavɨbali agadɨ nɨbɨlaŋ nukeŋ navɨm uami. Iasaŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ hulaŋ agɨlaŋ laci navɨm uami. Hulaŋ iamɨgali havɨ havɨ agɨlaŋ navɨmɨdɨ uami. Nɨbu hɨbuŋ daŋ uami. \v 34 Sɨhɨm hɨlɨcɨ daŋ maci daŋ hɨniavɨci fɨli mɨŋalahɨci cimɨdaŋ hɨvɨ navɨmɨdɨ uami. Ha hɨbuŋ uami. Avɨŋ hɨvɨ laci hɨlavɨci sɨkasɨkan lɨhua fɨhalavɨm uami. \p \v 35 Viaŋ Alon dɨdaŋ ninadinu agɨladɨdaŋ iasaŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ hulaŋ hɨniavɨbali aba lɨbɨmɨŋamɨŋa saŋ nadɨ abin uami. Sibɨla hameŋ agadɨ vidanaŋ uaiaŋ human limu fɨhala ubali uami. \v 36 Uaiaŋ pabiŋ pabiŋ hɨvɨ hugɨ hivahiva saŋ sabaŋ bulɨmakau pabiŋ lɨdɨŋ pabiŋ lɨdɨŋ sagalɨ iguha uami. Lɨdanaŋ sagalɨ agɨlaŋ lɨhavɨdaci viaŋ igɨdalɨŋ sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm agaŋ huaci laci hɨnibali uami. La vadɨm iadɨ nukeŋ sɨbaŋ hɨnihɨni saŋ cihu savu me agɨladɨdaŋ kɨlɨ olivɨ agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ agadɨdaŋ eŋalavɨbali agadɨ via vadɨm sabɨ heŋ mɨŋamɨjiha uami. \v 37 Hameŋ lɨdɨŋ hɨnidanaŋ uaiaŋ human limu fɨhala ubali uami. Lɨci vadɨm agaŋ iadɨ sɨbaŋ hɨnibali uami. Hulaŋ iamɨgali vadɨm agadɨ mɨŋaigavɨla ha nɨbɨlaŋ iadɨ sɨbaŋ hɨniavɨbali uami. Sɨhɨm sabaŋ akuaba akuaba agɨlaŋ vadɨm agadɨ lubigavɨla uami. Ha sɨhɨm sabaŋ akuaba akuaba agɨlaŋ avi iadɨ sɨbaŋ hɨniavɨbali uami. \s Uaiaŋ pabiŋ pabiŋ hɨvɨ sagalɨ igu igu saŋ abami. \r (Namba 28.1-8) \p \v 38 La Asɨ Iaue agaŋ cɨhu abami. Sabaŋ sipsipɨ ninaŋ ahica numɨgagalinɨlu huhɨlavɨci hualɨ pabiŋ ci ualɨ agɨladɨ vivi uaiaŋ pabiŋ pabiŋ hɨvɨ sagalɨ iguavɨm uami. \v 39 Sabaŋ sipsipɨ ninaŋ mu agadɨ cimɨdaŋ hɨvɨ sagalɨ iguavɨm uami. Mu agadɨ hɨfɨlɨdaŋ sɨbaŋ hɨvɨ iguavɨm uami. \v 40 Halɨha cahu uitɨ maci huaci sɨbaŋ agadɨ vihavɨm uami. Nudɨ vɨhɨlɨ ha 1 kilogɨlam agadɨ vihavɨm uami. Viavɨla kɨlɨ olivɨ agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ 1 lita agadɨdaŋ eŋalavɨm uami. Lavɨla sabaŋ sipsipɨ cimɨdaŋ ifɨhɨmavɨbali agadɨdaŋ sagalɨ iguavɨm uami. Lɨmɨn uain agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ 1 lita agadɨ avi sagalɨ igu igu saŋ mɨŋamɨjiavɨm uami. \v 41 La hɨfɨlɨdaŋ hɨvɨ sabaŋ sipsipɨ ninaŋ mu agadɨ avi hameŋ laci ala iguavɨm uami. Halɨha cahu uitɨ maci huaci sɨbaŋ agadɨ vihavɨm uami. Nudɨ vɨhɨlɨ ha 1 kilogɨlam agadɨ vihavɨm uami. Viavɨla kɨlɨ olivɨ agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ 1 lita agadɨdaŋ eŋalavɨm uami. Lavɨla sabaŋ sipsipɨ hɨfɨlɨdaŋ hɨvɨ ifɨhɨmavɨbali agadɨdaŋ sagalɨ iguavɨm uami. Lɨmɨn uain agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ 1 lita agadɨ avi sagalɨ igu igu saŋ mɨŋamɨjiavɨm uami. Ha sagalɨ avɨŋ hɨvɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ uami. Sagalɨ avɨŋ hɨlavɨci hɨsi huaci iahɨci igavɨla hɨjɨŋalɨben uami. \v 42 Iadɨ havɨlɨ ulaŋ hɨbɨ ivu ivu heŋ mufɨli mufɨli hameŋ laci hameŋ laci sagalɨ hɨlavɨdaci sɨkasɨkan lɨhua fɨhalavɨm uami. Lɨhavɨdaci viaŋ heŋ hɨnidalɨŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ veve haiabɨla mɨgudɨbavɨdaci viaŋ nama hula ciaŋ sulɨben uami. \v 43 Lɨdalɨŋ iadɨ abɨlu hekɨlɨ vɨdɨvɨdɨŋ daŋ agaŋ havɨlɨ ulaŋ heŋ iahɨbali uami. Lɨci uvɨ agaŋ iadɨ nukeŋ uvɨ sɨbaŋ hɨnibali uami. \v 44 Havɨlɨ ulaŋ agadɨdaŋ sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm agadɨdaŋ lɨbɨmɨŋɨlɨŋ iadɨ nukeŋ sɨbaŋ hɨniavɨbali uami. Lɨci Alon dɨdaŋ nudɨ ninadinu agɨladɨdaŋ lɨbɨmɨŋɨlɨŋ iasaŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ hulaŋ hɨnihɨni sibɨla vihavɨbali uami. \v 45 Viaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ namɨlaŋ hula hɨnihɨni naludɨ Asɨ hɨniben uami. \v 46 Hɨnidalɨŋ namɨlaŋ iadɨ sɨhɨvia igɨbalaŋ uami. Viaŋ Asɨ Iaue uami. Viaŋ nukeŋ naludɨ Asɨ uami. Viaŋ namɨlaŋ hula hɨniben aba naludɨ ahɨliahudalɨŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ agadɨ valavɨla vehalaŋ uami. Viaŋ Asɨ Iaue uami. Viaŋ nukeŋ naludɨ Asɨ uami. \c 30 \s Cihu savu me hɨsi huaci huaci daŋ agɨladɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm vivi saŋ abami. \r (Cɨhu vivi 37.25-28) \p \v 1 La Asɨ agaŋ cɨhu abami. Kɨlɨ akasɨ mibɨŋ hegulaŋ me agɨladɨ viavɨla cihu savu me hɨsi huaci huaci daŋ agɨladɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm agadɨ vihavɨm uami. \v 2 Vihavɨci vadɨm agadɨ hutesɨ agaŋ 45 senɨtamita hɨnim uami. Nudɨ abɨŋ agaŋ avi 45 senɨtamita ala hɨnim uami. Ahica hɨlihɨli laci hɨniavɨm uami. Vadɨm agadɨ iahua hɨvɨ hɨnia fɨli mɨgamɨga agaŋ 90 senɨtamita hɨnim uami. Kɨlɨ akasɨ mibɨŋ hegulaŋ me agɨladɨ lɨhuavɨci kum limu ahica limu ahica daŋ hɨnim uami. Kum pabiŋ pabiŋ ikuŋ limu limu hɨvɨ hɨniavɨm uami. \v 3 Lɨhavɨci vadɨm agadɨ madɨŋ limu limu agɨladɨdaŋ nudɨ fɨdɨm limu limu agɨladɨdaŋ lɨba golɨ huaci sɨbaŋ hɨvɨ lamalama ifuhafiavɨm uami. Nudɨ sabɨ agadɨ lɨba golɨ huaci sɨbaŋ hɨvɨ lamalama ifuhafiavɨm uami. Kum limu ahica limu ahica ikuŋ limu limu hɨniavɨbali agɨladɨ avi lɨba golɨ huaci sɨbaŋ hɨvɨ lamalama ifuhafiavɨm uami. La lɨba golɨ cɨliŋ cɨki agadɨ hɨvɨ vadɨm mɨkamɨka agadɨ caba caba heŋ haŋala haŋala ifuhafiavɨm uami. \v 4 Vadɨm agadɨ havahava saŋ lɨba golɨ hakɨ ahica agɨladɨ viavɨla vadɨm agadɨ madɨŋ limu limu hɨvɨ lamavɨm uami. Lɨba golɨ cɨliŋ cɨki haŋala haŋala ifuhafiavɨbali agadɨ lɨhu heŋ ala lɨba golɨ hakɨ agɨladɨ lamavɨm uami. \v 5 Vadɨm agadɨ havahava saŋ kɨlɨ akasɨ sɨlɨvɨ ahica mibɨŋ hegulaŋ me agɨladɨ lɨhuavɨm uami. Lavɨla lɨba golɨ hɨvɨ ifuhafihafi uavɨm uami. \v 6 Ifuhafihafi uavɨla vadɨm agadɨ via ivoua havɨlɨ hekɨlɨ lɨbalavɨci kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn agadɨ hɨsihala hɨnibali agaŋ hɨnici vebali heŋ lamavɨm uami. Lɨhavɨci viaŋ kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn agadɨ lamɨgaŋ sabɨ heŋ hɨnidalɨŋ nama veve viaŋ hula ciaŋ abɨbanaŋ uami. \v 7 Alon agaŋ cimɨdaŋ cimɨdaŋ hɨvɨ unɨ ifɨhɨmavɨla hihɨlɨben aba uu cihu savu me hɨsi huaci huaci daŋ agɨladɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm heŋ cihu savu me agɨladɨ hɨlɨbali uami. \v 8 La hɨfɨlɨdaŋ sɨbaŋ avi unɨ lubilamalama saŋ uu hameŋ laci ala lɨbali uami. Viaŋ Asɨ Iaue uami. Cihu savu me hɨsi huaci huaci daŋ agɨladɨ iasaŋ mufɨli mufɨli hameŋ laci hɨlavɨbali uami. \v 9 Akuaba akuaba nameŋ agɨladɨ vadɨm heŋ hɨlavɨmɨdɨ uami. Sɨhɨm hɨlɨcɨ agɨladɨdaŋ halɨha cahu uitɨ agɨladɨdaŋ hɨlavɨmɨdɨ uami. Cihu savu me mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ hɨsi huaci huaci iahaiaha hɨsɨŋ viaŋ valɨlan agɨladɨ hɨlavɨmɨdɨ uami. Lɨmɨn uain agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ agadɨ avi sagalɨ igu igu saŋ cihu savu me hɨsi huaci huaci daŋ agɨladɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm sabɨ heŋ mɨŋamɨjiavɨmɨdɨ uami. \v 10 Alon agaŋ hualɨ pabiŋ pabiŋ hɨvɨ pabiŋ tɨbɨ hugɨ hivahiva saŋ sabaŋ bulɨmakau muŋaŋ agadɨ ifɨhɨmam uami. Ifɨhɨmavɨla sabaŋ bulɨmakau mɨdɨ agadɨ viavɨla cihu savu me hɨsi huaci huaci daŋ agɨladɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm agadɨ ikuŋ limu limu kum limu ahica limu ahica agɨladɨ hɨvɨ mɨŋepɨhalam uami. Lɨci vadɨm agaŋ huaci laci hɨnihɨni iadɨ nukeŋ sɨbaŋ hɨnibali uami. Alon agaŋ hualɨ mu hɨvɨ mu hɨvɨ hameŋ laci lɨm uami.\f * \fr 30.10 \fr*\ft Hualɨ pabiŋ hɨvɨ pabiŋ tɨbɨ lɨdɨŋ sagalɨ iguavɨhadami ha Asɨ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ hugɨ hivahiva hɨsɨŋ mɨhiŋ hekɨlɨ. Wok Pris valɨ 16 agadɨ igɨhalaŋ.\ft*\f* \s Asɨ Iaue agaŋ nudɨ havɨlɨ ulaŋ agasaŋ anɨm hɨlɨcɨ vivi saŋ abami. \p \v 11 La Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ dɨ cɨhu ala abami. \v 12 Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ hulaŋ agɨladɨ laci lugɨla lugɨla nulɨdɨ ibi agɨladɨ manasɨŋ hɨvɨ lɨbɨha uami. Lɨbɨnaŋ nɨbɨlaŋ hɨtɨŋ hɨtɨŋ nulɨdɨ hugɨ hivahiva saŋ anɨm hɨlɨcɨ iguavɨm uami. Hameŋ lɨhavɨci nulɨdɨ ahɨliahulɨŋ huaci hɨniavɨbali uami. Hulaŋ hɨtɨŋ hɨtɨŋ lugɨlavɨbali agɨlaŋ anɨm hɨlɨcɨ iguavɨci ha hɨmuhɨmu hekɨlɨ agaŋ nulɨdɨ ma sɨbɨlɨ lamɨbali uami. \v 13 Hulaŋ \x - \xo 30.13 \xo*\xt CV 38.25-26, Mt 17.24\xt*\x* sɨkasɨkan nulɨdɨ ibi vihavɨbali agɨlaŋ lɨba silɨva hɨlɨcɨ hɨlɨcɨ agɨladɨ lugɨla lugɨla iguavɨm uami. Iadɨ havɨlɨ ulaŋ caba heŋ akuaba akuaba lamalama vɨhɨlɨ sɨhɨvia sɨbaŋ iga iga lugɨlavɨbali hameŋ ala lamalama vɨhɨlɨ agɨladɨ iga iga lugɨlavɨm uami. Lɨba silɨva hɨlɨcɨ hɨlɨcɨ agɨladɨ lugɨlavɨci ua anɨm hɨlɨcɨ gela 20 iahɨci ha anɨm hɨlɨcɨ sekelɨ 1 uami. Nudɨ labɨlavɨla anɨm hɨlɨcɨ gela 10 agɨladɨ iasaŋ sagalɨ iguavɨm uami. \v 14 Hulaŋ agɨladɨ hualɨ lugɨlavɨci ua human limu limu fɨhala hɨcɨ limu limu fɨhala iahalɨ agɨladɨ hɨvɨ hɨdɨlɨ maha ibi sɨkasɨkan vihavɨm uami. Vivi via ua hulaŋ hadi hadi agɨladɨ avi sɨkasɨkan vihavɨm uami. Lɨhavɨci nɨbɨlaŋ ala iasaŋ anɨm hɨlɨcɨ iguavɨbali uami. \v 15 Hulaŋ akuaba akuaba akape daŋ agɨlaŋ hula hulaŋ akuaba akuaba saŋ tɨbɨ mɨgavɨlalɨ agɨlaŋ hula nulɨdɨ hugɨ hivahiva saŋ lɨba silɨva hɨlɨcɨ hɨlɨcɨ agɨladɨ hɨlihɨli laci iguavɨm uami. Hameŋ lavɨla ha huaci hɨniavɨbali uami. \v 16 Iadɨ havɨlɨ ulaŋ agadɨ sibɨla vivi saŋ anɨm hɨlɨcɨ hameŋ iguavɨm uami. Viaŋ nulɨdɨ hugɨ hivahiva hɨsɨŋ anɨm hɨlɨcɨ agɨladɨ igavɨla Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ hulaŋ agɨlasaŋ igahɨlavɨla nulɨdɨ ahɨliahulɨŋ huaci laci hɨniavɨbali uami. \s Asɨ saŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ hulaŋ agɨlaŋ hɨcɨ human husavɨbali agasaŋ abami. \p \v 17 Lavɨla Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ dɨ cɨhu ala abami. \v 18 Lɨba \x - \xo 30.18 \xo*\xt CV 38.8\xt*\x* bɨlasɨ agadɨ viavɨla hɨcɨ human husahusa hɨsɨŋ hunaŋ mɨsɨn hekɨlɨ agadɨdaŋ nudɨ lamɨci hɨnihɨni hɨsɨŋ vadɨm agadɨdaŋ vihavɨm uami. Lavɨla havɨlɨ ulaŋ agadɨ hɨbɨ ivu ivu agaŋ hɨnici veci sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm agaŋ hɨnici ubali agadɨ alɨhaŋ heŋ fɨli hɨvɨ lamavɨm uami. La hɨcɨ human husahusa hɨsɨŋ hunaŋ mɨsɨn hekɨlɨ agadɨ hɨvɨ avɨli mɨŋamɨjiavɨci mɨgum uami. \v 19 Lɨhavɨci Alon agaŋ nudɨ ninadinu hula avɨli hunaŋ mɨsɨn hekɨlɨ hɨvɨ hɨnibali agadɨ hɨvɨ hɨcɨ human husavɨbali uami. \v 20 Sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm heŋ sagalɨ hɨlɨbalu aba hɨcɨ human husavɨbali uami. Iadɨ havɨlɨ ulaŋ hɨvɨ ivoubalu aba avi hɨcɨ human husavɨbali uami. Hameŋ lɨhavɨci viaŋ nulɨdɨ ma ifɨhɨmɨben uami. \v 21 Mufɨli mufɨli hameŋ laci lavɨla ha nɨbɨlaŋ ma hɨmavɨbali uami. Alon agaŋ nudɨ ninadinu hula ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ agadɨ lubiahɨlavɨbali uami. Lɨhavɨci iamɨlɨhalinɨlu mufɨli mufɨli iahavɨbali agɨlaŋ avi ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ agadɨ hameŋ laci ala lubiahɨlavɨbali uami. \s Cihu savu me agɨladɨdaŋ kɨlɨ olivɨ agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ agadɨdaŋ eŋala eŋala saŋ abami. \p \v 22 La \x - \xo 30.22-38 \xo*\xt CV 37.29\xt*\x* Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ dɨ cɨhu ala abami. \v 23 Akuaba akuaba hɨsi huaci huaci daŋ nameŋ agɨladɨ vihavɨm uami. Cihu savu me mu agadɨ ibi mea aba abavɨlalɨ uami. Nudɨ vihavɨci vɨhɨlɨ 6 kilogɨlam hɨnilalɨ agadɨ vihavɨm uami. Cihu savu me sinamon hɨsi huaci daŋ agɨladɨ vihavɨci vɨhɨlɨ 3 kilogɨlam hɨnilalɨ agadɨ vihavɨm uami. Sɨhuaniam hɨsi me agadɨ vihavɨci vɨhɨlɨ 3 kilogɨlam hɨnilalɨ agadɨ vihavɨm uami. \v 24 Cihu savu me hɨhɨle kɨlɨ kasia sɨgɨtɨ hɨvɨ vihavɨci vɨhɨlɨ 6 kilogɨlam hɨnilalɨ agadɨ vihavɨm uami. Iadɨ havɨlɨ ulaŋ caba heŋ akuaba akuaba lamalama vɨhɨlɨ sɨhɨvia sɨbaŋ iga iga lugɨlavɨbali hameŋ ala lamalama vɨhɨlɨ iga iga lugɨlavɨm uami. Kɨlɨ olivɨ agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ 4 lita agadɨ viavɨla akuaba akuaba agɨladɨ sabɨ hɨvɨ mɨŋamɨjiavɨm uami. \v 25 Cihu savu me hɨhɨle agɨladɨdaŋ kɨlɨ olivɨ agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ agadɨdaŋ eŋalavɨla akuaba akuaba iasaŋ lɨbɨmɨŋɨben aba nulɨdɨ sabɨ hɨvɨ mɨŋamɨjimɨji hɨsɨŋ agɨladɨ eŋalavɨm uami. Akuaba akuaba hɨsi huaci huaci daŋ eŋala iga iga hɨsɨŋ hulaŋ agɨlaŋ eŋalavɨlalɨ me eŋalavɨm uami. \v 26 Lɨhavɨci nudɨ viavɨla havɨlɨ ulaŋ sabɨ heŋ sevɨha uami. Kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn sabɨ heŋ mɨŋamɨjiha uami. \v 27 Maci sakɨvakɨva lamalama hɨsɨŋ vadɨm agadɨ sabɨ hɨvɨ mɨŋamɨjiha uami. Hunaŋ akuaba akuaba vadɨm sabɨ hɨvɨ hɨniavɨbali agɨladɨ sabɨ hɨvɨ mɨŋamɨjiha uami. Unɨ lamalama hɨsɨŋ hɨlɨ agadɨ sabɨ hɨvɨ mɨŋamɨjiha uami. Nudɨ unɨ agɨladɨ sabɨ hɨvɨ mɨŋamɨjiha uami. Nudɨ hunaŋ akuaba akuaba agɨladɨ sabɨ hɨvɨ mɨŋamɨjiha uami. Cihu savu me hɨsi huaci huaci daŋ agɨladɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm agadɨ sabɨ hɨvɨ mɨŋamɨjiha uami. \v 28 Sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm agadɨ sabɨ hɨvɨ mɨŋamɨjiha uami. Nudɨ hunaŋ akuaba akuaba sibɨla vivi hɨsɨŋ agɨladɨ hɨvɨ mɨŋamɨjiha uami. Hɨcɨ human husahusa hɨsɨŋ hunaŋ mɨsɨn hekɨlɨ agadɨ hɨvɨ mɨŋamɨjiha uami. Nudɨ lamɨci hɨnihɨni hɨsɨŋ vadɨm agadɨ sabɨ hɨvɨ avi mɨŋamɨjiha uami. \v 29 Lavɨla lɨbɨmɨŋɨnaŋ akuaba akuaba agɨlaŋ iadɨ nukeŋ sɨbaŋ laci hɨniavɨbali uami. Hulaŋ iamɨgali akuaba akuaba agɨladɨ mɨŋaigavɨla ha nɨbɨlaŋ iadɨ sɨbaŋ hɨniavɨbali uami. Sɨhɨm sabaŋ akuaba akuaba agɨlaŋ akuaba akuaba agɨladɨ lubigavɨla uami. Ha sɨhɨm sabaŋ akuaba akuaba agɨlaŋ avi iadɨ sɨbaŋ hɨniavɨbali uami. \v 30 Cihu savu me agɨladɨdaŋ kɨlɨ olivɨ agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ agadɨdaŋ eŋalavɨla akuaba akuaba iasaŋ lɨbɨmɨŋɨben aba nulɨdɨ sabɨ hɨvɨ mɨŋamɨjimɨji hɨsɨŋ agadɨ viavɨla Alon dɨ sabɨ hɨvɨ mɨŋamɨjiha uami. La nudɨ ninadinu agɨladɨ sabɨ hɨvɨ avi mɨŋamɨjiha uami. Lavɨla nulɨdɨ lɨbɨmɨŋɨnaŋ iasaŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ hulaŋ hɨnihɨni sibɨla vihavɨbali uami. \v 31 Lavɨla Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ abɨha uami. Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ naludɨ ninadinalu ajihalinalu agɨlaŋ mufɨli mufɨli akuaba akuaba Asɨ saŋ lɨbɨmɨŋɨben aba hameŋ laci ala lɨhavɨm aba abɨha uami. Cihu savu me hɨhɨle agɨladɨdaŋ kɨlɨ olivɨ agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ agadɨdaŋ eŋalavɨbali hameŋ ala eŋala eŋala mɨŋamɨjimɨji lɨbɨmɨŋavɨm aba abɨha uami. \v 32 Hulaŋ havɨ havɨ agɨladɨ hɨvɨ mɨŋamɨjimɨlaŋ aba abɨha uami. Cihu savu me mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ agɨladɨdaŋ kɨlɨ olivɨ agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ agadɨdaŋ eŋalavɨbali hameŋ agadɨ nalusaŋ nukeŋ vimɨlaŋ aba abɨha uami. Ha Asɨ dɨ sadaŋ naludɨ abamɨgɨli aba abɨha uami. \v 33 Hulaŋ mu cihu savu me mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ agɨladɨdaŋ kɨlɨ olivɨ agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ agadɨdaŋ eŋalavɨbali hameŋ agadɨ havɨ havɨ eŋalavɨla aba abɨha uami. Ha nɨbu Asɨ dɨ hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ hula ma hɨnibali aba abɨha uami. Hulaŋ havɨ havɨ agɨladɨ hɨvɨ mɨŋamɨjiavɨla ha nɨbu Asɨ dɨ hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ hula ma hɨnibali aba abɨha uami. \s Cihu savu me hɨsi huaci huaci daŋ agɨladɨ vivi saŋ abami. \p \v 34 La Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ dɨ cɨhu ala abami. Akuaba akuaba hɨsi huaci huaci daŋ agɨladɨ hɨvɨ cihu savu me agɨladɨ vihavɨm uami. Cihu savu me sɨkasɨkan agɨladɨ vɨhɨlɨ hɨlihɨli hameŋ laci vihavɨm uami. Cihu savu me mu nudɨ ibi mea aba abavɨlalɨ agadɨ vihavɨm uami. Avɨli hekɨlɨ hɨsɨŋ cihu tɨbaŋ me agadɨ hɨvɨ vihavɨlalɨ agadɨ vihavɨm uami. Isabɨlaŋ mu galɨbanum agadɨ mɨlɨm hɨgɨliŋ agadɨ vihavɨm uami. La cihu savu me mu kɨlɨ balɨsam mɨlɨm hɨvɨ vihavɨlalɨ agɨladɨ avi vihavɨm uami. \v 35 Akuaba akuaba agɨladɨ viavɨla cihu savu me hɨsi huaci huaci iahaiaha saŋ eŋala iga iga hɨsɨŋ agɨlaŋ me sɨhɨvia sɨbaŋ eŋalavɨm uami. La cihu savu me agaŋ huaci hɨnihɨni saŋ lulɨm lamavɨci iadɨ nukeŋ sɨbaŋ hɨnibali uami. \v 36 Akuaba akuaba agɨladɨ sɨhɨvia sɨbaŋ ifɨcabɨlavɨci cihu savu me sɨbaŋ hɨnim uami. Lɨci viaŋ igasulɨdalɨŋ havɨlɨ uleŋ muji via ivoua kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn agadɨ pɨŋ lamavɨm uami. Lɨhavɨci viaŋ heŋ hɨnihɨni nama hula ciaŋ sulɨben uami. Cihu savu me hɨsi huaci huaci iahaiaha hɨsɨŋ ha iadɨ sɨbaŋ uami. \v 37 Iadɨ cihu savu me agadɨ nulɨsaŋ nukeŋ vihavɨmɨdɨ uami. Viaŋ Asɨ Iaue uami. Cihu savu me ha iadɨ nukeŋ uami. \v 38 Hulaŋ mu cihu savu me hameŋ agadɨ hɨvɨ hɨsi huaci huaci nɨbu nukeŋ iga iga saŋ viavɨla uami. Ha nɨbu iadɨ hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ hula ma hɨnibali uami. \c 31 \s Asɨ Iaue agaŋ havɨlɨ ulaŋ sibɨla vivi saŋ hulaŋ lɨbɨmɨŋami. \r (Cɨhu vivi 35.30–36.1) \p \v 1 La Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ dɨ abami. \v 2 Ci igɨnaŋ uami. Viaŋ Besalelɨ dɨ ci lɨbɨmɨŋacin uami. Nɨbu Juda hɨdɨlɨ uami. Nudɨ iaganu Oli uami. Nudɨ iauacanu Holɨ uami. \v 3 Iadɨ Amɨŋ agaŋ nɨbu hula ci hɨnidi uami. Hɨnihɨni nusaŋ hɨji igudaci hɨji hutesɨ vivi hɨji huaci daŋ hɨnidi uami. Nɨbu human sihɨ vivi hɨsɨŋ hɨji daŋ hɨnidi uami. Hɨnihɨni sibɨla mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ agɨladɨ vibali uami. \v 4 Lɨba golɨ hɨvɨ lɨba silɨva hɨvɨ lɨba bɨlasɨ hɨvɨ akuaba akuaba huaci huaci agɨladɨ vivi saŋ hɨji ci iguacin uami. \v 5 Lɨba hɨlɨcɨ huaci huaci sɨbaŋ agɨladɨ hɨvɨ ihatɨbutɨbu sihɨ lamalama lɨba golɨ hajɨŋ cɨki cɨki havaŋ avɨli veve agadɨ ulaŋ tulɨ me agɨladɨ hɨvɨ lamɨci mɨgumɨgu saŋ hɨji ci iguacin uami. Kɨlɨ cɨkaŋ hɨvɨ kɨlɨ tɨbɨ hɨvɨ ihatɨbutɨbu sihɨ sihɨ mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ agɨladɨ lamalama saŋ hɨji ci iguacin uami. Nɨbu sibɨla hameŋ agɨladɨ vivi havɨlɨ ulaŋ agadɨ hajɨŋ lamɨbali uami. \v 6 Hulaŋ mu Oholiapɨ dɨ avi ci lɨbɨmɨŋacin uami. Nɨbu Dan hɨdɨlɨ uami. Nudɨ iaganu Ahisamakɨ uami. Nɨbu Besalelɨ hula sibɨla vihavɨbali uami. Hulaŋ hɨji daŋ hɨji daŋ agɨlasaŋ avi hɨji hutesɨ ci iguacin uami. Nɨbɨlaŋ ala akuaba akuaba vivi saŋ abin agɨladɨ vihavɨbali uami. \v 7 Iadɨ havɨlɨ ulaŋ sibɨla agadɨ vihavɨbali uami. Kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn agadɨdaŋ nudɨ lamɨgaŋ agadɨdaŋ vihavɨbali uami. Havɨlɨ ulaŋ agadɨ akuaba akuaba agɨladɨ vihavɨbali uami. \v 8 Maci sakɨvakɨva lamalama hɨsɨŋ vadɨm agadɨdaŋ nudɨ hunaŋ akuaba akuaba agɨladɨdaŋ vihavɨbali uami. Unɨ lamalama hɨsɨŋ hɨlɨ agadɨ vihavɨbali uami. Unɨ agɨladɨdaŋ nudɨ hunaŋ akuaba akuaba agɨladɨdaŋ vihavɨbali uami. Lɨba golɨ huaci sɨbaŋ agadɨ hɨvɨ unɨ lamalama hɨsɨŋ hɨlɨ agadɨ vihavɨbali uami. Cihu savu me hɨsi huaci huaci daŋ agɨladɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm agadɨ vihavɨbali uami. \v 9 Sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm agadɨdaŋ nudɨ hunaŋ akuaba akuaba agɨladɨdaŋ vihavɨbali uami. Hɨcɨ human husahusa hɨsɨŋ hunaŋ mɨsɨn hekɨlɨ agadɨdaŋ nudɨ lamɨci hɨnihɨni hɨsɨŋ vadɨm agadɨdaŋ vihavɨbali uami. \v 10 Iasaŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali hekɨlɨ agadɨ hadi hɨlahɨla akuaba akuaba agɨladɨdaŋ hadi hɨlahɨla huaci huaci hɨhɨle agɨladɨdaŋ hɨcavɨbali uami. Hɨcavɨci Alon agaŋ ninadinu agɨlaŋ hula iasaŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ hulaŋ hɨnihɨni hadi hɨlahɨla agɨladɨ lamalama sibɨla vihavɨbali uami. \v 11 Cihu savu me agɨladɨdaŋ kɨlɨ olivɨ agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ agadɨdaŋ eŋalavɨla akuaba akuaba Asɨ saŋ lɨbɨmɨŋɨben aba nulɨdɨ sabɨ hɨvɨ mɨŋamɨjimɨji hɨsɨŋ agɨladɨ vihavɨbali uami. Cihu savu me hɨsi huaci huaci iahaiaha hɨsɨŋ agɨladɨ vihavɨbali uami. Viavɨla uaiaŋ pabiŋ pabiŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ uvɨ havɨlɨ uleŋ muji heŋ ivo ivo sibɨla vihavɨbali uami. Akuaba akuaba nadɨ abin agɨladɨ hameŋ laci ala vihavɨbali uami. \s Asɨ Iaue agaŋ alusɨsɨ mɨhiŋ agasaŋ abami. \p \v 12 La Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ dɨ abami. \v 13 Isɨlaelɨ \x - \xo 31.13 \xo*\xt Ese 20.12, 20.20\xt*\x* hɨdɨlɨ agɨladɨ abɨha uami. Asɨ Iaue nameŋ abi aba abɨha uami. Alusɨsɨ mɨhiŋ hɨvɨ alusɨhalaŋ aba abi aba abɨha uami. Alusɨsɨ mɨhiŋ heŋ iasaŋ hɨji lamɨhalaŋ aba abi aba abɨha uami. Viaŋ naludɨ lɨbɨmɨŋɨlɨŋ iadɨ hulaŋ iamɨgali hɨnilalaŋ agasaŋ avi hɨji lamɨhalaŋ aba abi aba abɨha uami. Hameŋ agɨlasaŋ igahɨlahɨla mufɨli mufɨli avi alusɨsɨ mɨhiŋ hɨvɨ alusɨhalaŋ aba abi aba abɨha uami. \v 14 Alusɨsɨ mɨhiŋ ha iadɨ mɨhiŋ aba abi aba abɨha uami. Hameŋ sadaŋ mɨhiŋ agadɨ hɨvɨ alusɨhalaŋ aba abi aba abɨha uami. Hulaŋ mu iadɨ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ agadɨ lulavɨla alusɨsɨ mɨhiŋ hɨvɨ akuaba akuaba sibɨla viavɨla ha nɨbu iadɨ hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ hula ma hɨnibali aba abi aba abɨha uami. Nudɨ ifɨhɨmɨhalaŋ aba abi aba abɨha uami. \v 15 Naludɨ \x - \xo 31.15 \xo*\xt CV 20.8-11, 23.12, 34.21, 35.2, Wkp 23.3, Lo 5.12-14\xt*\x* sibɨla akuaba akuaba vivi hɨsɨŋ uaiaŋ ha human limu fɨhala human limu pabiŋ cɨjɨŋ laci aba abi aba abɨha uami. La uaiaŋ mu hɨvɨ ha alusɨhalaŋ aba abi aba abɨha uami. Ha iadɨ mɨhiŋ hekɨlɨ aba abi aba abɨha uami. Hulaŋ iamɨgali limu hɨhɨle alusɨsɨ mɨhiŋ agadɨ hɨvɨ sibɨla vihavɨci ha nulɨdɨ ifɨhɨmɨhalaŋ aba abi aba abɨha uami. \v 16 Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ namɨlaŋ mɨhiŋ heŋ alusɨhalaŋ aba abi aba abɨha uami. Naludɨ ninanadinalu ajihalinalu iamɨlɨhalinalu mufɨli mufɨli iahavɨbali agɨlaŋ avi hameŋ laci ala lɨhavɨbali aba abi aba abɨha uami. Alusɨsɨ mɨhiŋ agasaŋ ala igahɨlavɨla ciaŋ mɨguavɨla naludɨ abin aba abi aba abɨha uami. Ciaŋ mɨguavɨla abin agaŋ hameŋ laci hameŋ laci hɨnibali aba abi aba abɨha uami. \v 17 Viaŋ \x - \xo 31.17 \xo*\xt CV 20.8-11\xt*\x* Asɨ Iaue aba abi aba abɨha uami. Viaŋ uaiaŋ human limu fɨhala human limu pabiŋ cɨjɨŋ agɨladɨ hɨvɨ fɨli uaiaŋ susu akuaba akuaba agɨladɨ lamamin aba abi aba abɨha uami. La uaiaŋ mu hɨvɨ viaŋ sibɨla valavɨla havɨ alusamin aba abi aba abɨha uami. Hameŋ sadaŋ mufɨli mufɨli namɨlaŋ avi alusɨsɨ mɨhiŋ hɨvɨ nusaŋ ala hɨji lamalama alusɨhalaŋ aba abi aba abɨha uami. \v 18 Asɨ agaŋ Sainai halu heŋ Mosesɨ dɨ abɨci ci lɨci lɨba cɨkaŋ ahica agɨladɨ hɨvɨ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ nudɨ nukeŋ human cɨjɨŋ hɨvɨ ihatɨbutɨbu lɨbavɨla Mosesɨ saŋ igumi. \c 32 \s Alon agaŋ lɨba golɨ agadɨ viavɨla avɨŋ hɨlɨci sabaŋ bulɨmakau ninaŋ me hɨnimi. \r (Lo 9.6-29) \p \v 1 Mosesɨ \x - \xo 32.1 \xo*\xt HJL 7.40\xt*\x* agaŋ halu iahua hɨnidaci hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ nusaŋ migɨla migɨla hɨniavɨdaci uaiaŋ akape umi. Lɨci hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ Alon dɨ pɨŋ ua mɨgudɨbavɨla nudɨ abavɨmi. Mosesɨ akuaba lɨdɨŋ hutesɨ hɨnidi agadɨ alaŋ hɨdɨlɨ ma igadalu uavɨmi. Alaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨnidamɨli nɨbu ala aludɨ likɨla neŋ vavelɨ uavɨmi. Nama alusaŋ akuaba akuaba agɨladɨ lɨnaŋ iaha aludɨ asɨ me hɨnihɨni alusaŋ hɨbɨ abalamavɨdaci nulɨdɨ sɨvɨ ubalu uavɨmi. \v 2 Lɨhavɨci Alon agaŋ nulɨdɨ abami. Naludɨ abinadinalu agɨladɨdaŋ ninanadinalu agɨladɨdaŋ abɨlaŋ hɨji asɨŋ hɨsɨŋ hajɨŋ lɨba golɨ hɨvɨ vihavalɨ agɨladɨ mɨŋa ulɨhalavɨci mɨgavɨci iasaŋ vavehalaŋ uami. \v 3 Lɨci hɨji asɨŋ hɨsɨŋ hajɨŋ lɨba golɨ hɨvɨ vihavɨmi agɨladɨ mɨŋa ulɨhalavɨci mɨgavɨci vave Alon saŋ iguavɨmi. \v 4 Iguavɨci \x - \xo 32.4 \xo*\xt 1 Kin 12.28, HJL 7.41\xt*\x* viavɨla avɨŋ hɨvɨ hɨlɨci hɨji asɨŋ hɨsɨŋ hajɨŋ agɨlaŋ lɨhua miŋɨlavɨla avɨli avɨli lɨhavɨmi. Lɨhavɨci haca sabaŋ bulɨmakau ninaŋ hadalɨ me mavavɨmi agadɨ hɨvɨ mɨŋamɨjici mɨgumi. Mɨŋamɨjici mɨgua vɨdɨvɨdɨŋ lavɨla sabaŋ bulɨmakau ninaŋ me sɨbaŋ hɨnimi. Lɨci puia viavɨla sɨhɨvia sɨbaŋ hihɨlami. Hihɨla lamɨci hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ igavɨla abavɨmi. Nagɨlaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ aludɨ asɨ uavɨmi. Alaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨnidamɨli nɨbɨlaŋ ala aludɨ likɨla vavehavalɨ uavɨmi. \v 5 Hameŋ lɨhavɨdaci Alon agaŋ sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm agadɨ ibilami. Sabaŋ bulɨmakau ninaŋ me lamami agaŋ mugaŋ lamɨgaŋ lamavɨla hɨnimi agadɨ mikɨ heŋ ibilami. La abami. Alaŋ amɨli Asɨ Iaue dɨ ibi mɨŋaiahaiaha saŋ sɨmɨŋ hekɨlɨ hɨlanɨbalu uami. \v 6 La \x - \xo 32.6 \xo*\xt 1 Ko 10.7\xt*\x* hɨniavɨci mɨŋalahɨci cimɨdaŋ sɨbaŋ hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ iahavɨla sɨhɨm sabaŋ akuaba akuaba agɨladɨ sagalɨ igu igu saŋ vavehavɨmi. Sagalɨ limu hɨhɨle agɨladɨ avɨŋ hɨvɨ hɨlavɨci lɨhucabɨlavɨmi. Sagalɨ limu hɨhɨle agɨladɨ asɨ hula hɨji humɨgaŋ pabiŋ laci hɨnibalu aba sagalɨ iguavɨmi. Iguavɨla cɨhu mɨgahɨnia sɨmɨŋ navɨmi. Avɨli vɨdɨvɨdɨŋ navɨmi. Nana iamɨgali mu mu agɨlaŋ hula lusɨŋ sɨbɨlɨ sɨbɨlɨ vihavɨmi. \p \v 7 Lɨhavɨdaci Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ dɨ abami. Nama lɨhalɨha sɨbaŋ mɨguvɨheha uami. Hulaŋ iamɨgali Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨniavɨdaci nama nukeŋ likɨla vavehanaŋ agɨlaŋ lusɨŋ sɨbɨlɨ sɨbaŋ agɨladɨ vihavadi uami. \v 8 Akuaba akuaba lɨlɨ saŋ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ abacin agɨladɨ lɨhalɨha sɨbaŋ valavɨla lɨba golɨ agadɨ viavɨla nulɨdɨ nukeŋ human hɨvɨ vihavɨci sabaŋ bulɨmakau ninaŋ me hɨnidi uami. Hɨnidaci nudɨ ibi mɨŋaiahaiaha nusaŋ sagalɨ iguavadi uami. Amɨli nameŋ abavɨmalami uami. Nagɨlaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ aludɨ asɨ aba abavɨmalami uami. Alaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨnidamɨli nɨbɨlaŋ ala aludɨ likɨla vavehavalɨ aba abavɨmalami uami. \p \v 9 La Mosesɨ dɨ cɨhu ala abami. Viaŋ Asɨ Iaue uami. Viaŋ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ igɨlan uami. Nɨbɨlaŋ ciaŋ lulalula hɨsɨŋ hulaŋ iamɨgali uami. \v 10 Iadɨ valɨnaŋ viaŋ nulɨsaŋ igɨvɨ hɨniavɨla nulɨdɨ sɨkasɨkan sɨbɨlɨ lama fɨhalɨben uami. Lavɨla mufɨli nadɨ ninadina ajihalina iamɨlɨhalina agɨladɨ lɨlɨŋ iaha habɨla nulɨdɨ uvɨsɨjiŋ viavɨla hɨdɨlɨ hekɨlɨ hɨniavɨbali uami. \p \v 11 Lɨci \x - \xo 32.11-14 \xo*\xt Nam 14.13-19\xt*\x* Mosesɨ agaŋ Asɨ Iaue dɨ mavɨn ciaŋ ciaŋ abami. Asɨ Iaue uami. Hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨniavɨdaci nama nukeŋ nadɨ vɨdɨvɨdɨŋ hekɨlɨ hɨvɨ likɨla vavehanaŋ uami. Nama akɨ saŋ igɨvɨ hɨnihɨni nadɨ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ sɨbɨlɨ lamɨben aba lɨdanaŋ uami. \v 12 Nama nulɨdɨ hameŋ lɨnaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨsɨŋ hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ nameŋ abavɨbali uami. Asɨ Iaue agaŋ nudɨ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ sɨbɨlɨ lamɨben aba hɨji lamavɨla likɨla via ualɨ aba abavɨbali uami. Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨniavɨdaci likɨlavɨla halu lɨguŋ heŋ via ua sɨbɨlɨ lamavɨla ifɨhɨmuhɨmu saŋ via ualɨ aba abavɨbali uami. Ifɨhɨmuhɨmu uci sɨvɨlavɨci fɨli nagaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ apalɨ hɨnibali aba abavɨbali uami. Nama igɨvɨ agadɨ valavɨla hɨji huaci viha uami. Hameŋ lavɨla nadɨ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ ma sɨbɨlɨ lamɨbanaŋ uami. \v 13 Nama \x - \xo 32.13 \xo*\xt HM 17.8, 22.16-17\xt*\x* nadɨ nukeŋ ibi hɨvɨ nameŋ abamanaŋ uami. Hɨvɨ hekɨlɨ aba abamanaŋ uami. Hameŋ abavɨla nadɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ Ebɨlam dɨdaŋ Aisakɨ dɨdaŋ abamanaŋ uami. Jekopɨ dɨ avi abamanaŋ uami. Viaŋ lɨlɨŋ naludɨ ajihalinalu iamɨlɨhalinalu agɨlaŋ iaha habɨlavɨla lidɨ me hɨniavɨbali aba abamanaŋ uami. Fɨli tɨbɨ igu igu saŋ abin agadɨ ajihalinalu iamɨlɨhalinalu saŋ igulɨŋ heŋ hameŋ laci hameŋ laci hɨniavɨbali aba abamanaŋ uami. \v 14 Lɨci Asɨ Iaue agaŋ nulɨdɨ sɨbɨlɨ lamalama saŋ abami agadɨ ala hɨji huaci viavɨla valami. \v 15-16 Lavɨla ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ agɨladɨ ihatɨbutɨbu lɨbami. Lɨba cɨkaŋ ahica agɨladɨ hɨvɨ limu limu ihatɨbutɨbu lɨbami. Lɨci Mosesɨ agaŋ lɨba cɨkaŋ ahica ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ daŋ agɨladɨ via mɨgami. \v 17 Josua avi Mosesɨ hula mɨgavɨmi. La Josua agaŋ hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ ula ula aba aba hɨniavɨmi agadɨ igahɨlavɨla Mosesɨ dɨ abami. Viaŋ uu veve hɨnihɨni fipɨ heŋ sagaŋ lɨbalɨba ula ula aba aba hɨniavɨdaci igahɨladin uami. \v 18 Lɨci Mosesɨ nudɨ abami. Hɨma uami. Viaŋ sagaŋ lɨbavɨla lɨvalavɨla ula ula livaliva me ma igahɨladin uami. Sagaŋ lɨbavɨci hulaŋ hɨhɨle nulɨdɨ lɨvalavɨci ilɨhavɨlalɨ me ma igahɨladin uami. Ha sɨhɨ iahaiaha sugɨ mɨtɨ pam igahɨladin uami. \v 19 La uu veve hɨnihɨni fipɨ mikɨ heŋ vevɨla igɨci sabaŋ bulɨmakau ninaŋ me lɨba golɨ hɨvɨ vihavɨmi agasaŋ igahɨlahɨla sɨhɨ iahaiaha sɨcisɨci hɨniavɨmi. Lɨhavɨdaci igavɨla nulɨsaŋ igɨvɨ hekɨlɨ hɨnimi. La lɨba cɨkaŋ ahica mɨŋalɨva mɨgami agɨladɨ halu lɨguŋ caba heŋ havalɨci mɨga ifɨcɨkɨcɨkɨ lɨhavɨmi. \v 20 Lɨhavɨci Mosesɨ agaŋ sabaŋ bulɨmakau ninaŋ me lɨba golɨ hɨvɨ via lamavɨla aludɨ asɨ aba abavɨmi agadɨ viavɨla avɨŋ hɨvɨ lamɨci lɨhumi. Lɨhuci ifɨsavɨhalɨci cihu savu me sɨbaŋ hɨnimi. Lɨci cihu savu me agadɨ viavɨla avɨli hɨvɨ havalɨci mɨguavɨmi. Mosesɨ agaŋ hameŋ lavɨla Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ vɨdɨvɨdɨŋ abɨci avɨli agadɨ navɨmi.\fig Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ sabaŋ bulɨmakau ninaŋ me lamami agasaŋ sagalɨ iguavɨmi.|alt="golden calf idol" src="C-033.jpg" size="col" copy="NTM" ref="32.19"\fig* \p \v 21 Lɨhavɨci Alon dɨ abami. Hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ nadɨ akɨ lɨhavɨci hameŋ lɨnaŋ lusɨŋ sɨbɨlɨ agadɨ vihavadi uami. \v 22 Lɨci Alon agaŋ Mosesɨ dɨ abami. Iadɨ hekɨlɨ uami. Nama iasaŋ igɨvɨ hɨnimɨnaŋ uami. Nama hulaŋ iamɨgali nagɨladɨ ci igɨlanaŋ uami. Nɨbɨlaŋ lusɨŋ sɨbɨlɨ saŋ pam lɨhavɨlalɨ uami. \v 23 Hameŋ sadaŋ iadɨ nameŋ abavalɨ uami. Mosesɨ akuaba lɨdɨŋ hutesɨ hɨnidi agadɨ alaŋ hɨdɨlɨ ma igadalu aba abavalɨ uami. Alaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨnidamɨli nɨbu ala aludɨ likɨla neŋ vavelɨ aba abavalɨ uami. Nama alusaŋ akuaba akuaba agɨladɨ lɨnaŋ iaha aludɨ asɨ me hɨnihɨni alusaŋ hɨbɨ abalamavɨdaci nulɨdɨ sɨvɨ ubalu aba abavalɨ uami. \v 24 Lɨhavɨci nulɨdɨ ciaŋ agadɨ igahɨlavɨla nameŋ abacin uami. Naludɨ hajɨŋ lɨba golɨ hɨvɨ vihavalɨ agɨladɨ mɨŋa ulɨhalɨlaŋ mɨgavɨci iasaŋ iguhalaŋ aba abacin uami. Abɨlɨŋ iguavɨci viavɨla avɨŋ hɨvɨ ahɨlɨlɨŋ mɨgua lɨhuavɨci sabaŋ bulɨmakau ninaŋ me agaŋ iahalɨ uami. \p \v 25 Lɨci Mosesɨ agaŋ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ igavɨla hɨji nameŋ lamami. Alon nukeŋ lɨci hulaŋ iamɨgali nagɨlaŋ lusɨŋ sɨbɨlɨ vivi manɨgali dɨ lɨhu hɨvɨ ma hɨniavɨlalɨ uami. Lɨhavɨdaci hulaŋ iamɨgali nulɨdɨ nagɨli lamavɨlalɨ agɨlaŋ iga iga nulɨsaŋ lɨnilɨni abacuvacuva ciaŋ abavɨbali uami. \v 26 La Mosesɨ agaŋ uavɨla uu veve hɨnihɨni fipɨ agadɨ lua hɨbɨ ivu ivu heŋ lagulama ulavɨla nameŋ abami. Aniaba hulaŋ Asɨ Iaue dɨ sɨvɨ ubavɨla ha iadɨ pɨŋ vehavɨm uami. Lɨci Livai hɨdɨlɨ agɨlaŋ nudɨ mikɨ pɨŋ vehavɨmi. \v 27 Vehavɨci nulɨdɨ abami. Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ aludɨ Asɨ Iaue agaŋ nameŋ abi uami. Naludɨ puia hutesɨ hutesɨ agɨladɨ likɨla via uavɨla uu veve hɨnihɨni fipɨ lua hɨbɨ mu neŋ ivouhalaŋ aba abi uami. Ivouavɨla puia hutesɨ hutesɨ hɨvɨ hulaŋ agɨladɨ ifɨhɨmuhɨmu uavɨla lua hɨbɨ mu limu hɨni heŋ limu cimɨla cɨhu ifɨhɨmuhɨmu vevɨla lua hɨbɨ neŋ ala ivavehalaŋ aba abi uami. La isagalinalu imahalinalu nagɨlihalinalu naludɨ havɨlɨ ulaŋ mikɨ hɨniavɨlalɨ agɨladɨ avi ifɨhɨmuhɨmu uhalaŋ aba abi uami. \v 28 Lɨci Livai hɨdɨlɨ agɨlaŋ Mosesɨ abami hameŋ laci ala lɨhavɨmi. La uaiaŋ pabiŋ hɨvɨ laci hulaŋ 3,000 hameŋ agɨladɨ akua ifɨhɨmuhɨmu uavɨmi. \v 29 Lɨhavɨci Mosesɨ Livai hɨdɨlɨ agɨladɨ abami. Namɨlaŋ hulaŋ agɨladɨ ifɨhɨmavɨla naludɨ isaimahalinalu agɨladɨdaŋ ninadinalu agɨladɨdaŋ avi ifɨhɨmɨlaŋ Asɨ Iaue igavɨla naludɨ huaci lamavɨla abi uami. Iadɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ aba abi uami. \v 30 La hɨnici mɨŋalahɨci Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ abami. Namɨlaŋ lusɨŋ sɨbɨlɨ hekɨlɨ ci vihalaŋ uami. Agadɨ ala iabi viaŋ cɨhu halu iahua Asɨ Iaue dɨ pɨŋ uavɨla naludɨ hugɨ agɨladɨ hivahiva saŋ nudɨ abaigɨben uami. \v 31 Lavɨla Mosesɨ agaŋ halu cɨhu iahuavɨla Asɨ Iaue dɨ mavɨn ciaŋ ciaŋ abami. Hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ lusɨŋ sɨbɨlɨ hekɨlɨ agadɨ vihavalɨ uami. Lɨba golɨ agadɨ vivi lamalama aludɨ asɨ aba abavalɨ uami. \v 32 Hameŋ \x - \xo 32.32 \xo*\xt Sng 69.28, CHL 3.5\xt*\x* abavɨla Asɨ Iaue dɨ abitɨhami. Nama hulaŋ iamɨgali agɨladɨ hugɨ agɨladɨ huaci hivɨvanaŋ uami. Valavɨla ha iadɨ ibi nadɨ manasɨŋ hɨvɨ hɨnidi agadɨ avi ifɨlahɨha uami. \v 33 Lɨci Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ dɨ abami. Hɨma uami. Viaŋ hulaŋ iamɨgali lusɨŋ sɨbɨlɨ hɨsɨŋ agɨladɨ ibi iadɨ manasɨŋ hɨvɨ hɨniavɨlalɨ agɨladɨ pam ifɨlahɨlan uami. \v 34 Alia uami. Iaha uavɨla hulaŋ iamɨgali agɨladɨ likɨla viavɨla fɨli tɨbɨ mu nadɨ abacin heŋ uhalaŋ uami. Ci igɨnaŋ uami. Iadɨ ciaŋ hali hɨsɨŋ agaŋ hali udaci ahuata hameŋ ubalaŋ uami. Agadɨ ala mu tɨbɨ viaŋ hulaŋ iamɨgali lusɨŋ sɨbɨlɨ vihavalɨ agasaŋ nulɨdɨ sɨbɨlɨ lamɨben uami. \v 35 Hameŋ abavɨla mu tɨbɨ Asɨ Iaue agaŋ lɨci hɨmuhɨmu sɨbɨlɨ agaŋ iahami. Hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ nukeŋ lusɨŋ sɨbɨlɨ saŋ igahɨlavɨla Alon dɨ abavɨci sabaŋ bulɨmakau ninaŋ me vimi agasaŋ lavɨla Asɨ Iaue nukeŋ nulɨdɨ sɨbɨlɨ lamami. \c 33 \s Asɨ Iaue agaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ Sainai halu valavɨla uu saŋ abami. \p \v 1 La \x - \xo 33.1 \xo*\xt HM 12.7, 26.3, 28.13\xt*\x* Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ dɨ abami. Vaka sɨbaŋ Ebɨlam Aisakɨ Jekopɨ ani ani agɨlaŋ Kenan fɨli tɨbɨ heŋ hɨniavɨdaci viaŋ Ebɨlam dɨdaŋ Aisakɨ dɨdaŋ nameŋ abamin uami. Jekopɨ dɨ avi nameŋ abamin uami. Hɨvɨ hekɨlɨ aba abamin uami. Viaŋ fɨli tɨbɨ nagadɨ naludɨ iamɨlɨhalinalu agɨlasaŋ iguben aba abamin uami. Nama hulaŋ iamɨgali Isipɨ fɨli tɨbɨ hɨniavɨdaci likɨla vavehanaŋ agɨlaŋ hula uhalaŋ uami. Fɨli tɨbɨ naludɨ iamɨlɨhalinalu saŋ iguben aba abamin heŋ uhalaŋ uami. \v 2 Udalaŋ Kenan hɨdɨlɨ Amolɨ hɨdɨlɨ Hitɨ hɨdɨlɨ Pelesɨ hɨdɨlɨ Hivɨ hɨdɨlɨ Jebusɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ lahudalɨŋ fɨli tɨbɨ agadɨ valavala uavɨbali uami. Uavɨdaci viaŋ iadɨ ciaŋ hali hɨsɨŋ agadɨ abɨlɨŋ nɨbu hali udaci namɨlaŋ nudɨ sɨvɨ ubalaŋ uami. \v 3 Uavɨla nulɨdɨ fɨli tɨbɨ agadɨ vibalaŋ uami. Fɨli tɨbɨ heŋ sɨmɨŋ isabɨlaŋ hulidalaŋ huaci laci iahavɨbali uami. Agadɨ ala viaŋ namɨlaŋ hula ma sɨbaŋ uben uami. Namɨlaŋ ciaŋ lulalula hɨsɨŋ hulaŋ iamɨgali sadaŋ namɨlaŋ hula ma uben uami. Namɨlaŋ hula uavɨla naludɨ sɨbɨlɨ lamɨmagaŋ uami. \v 4 Lɨci Mosesɨ agaŋ Asɨ Iaue dɨ ciaŋ agadɨ sulɨci igahɨlavɨmi. Igahɨlavɨci sɨbɨlɨ lɨci mavɨn mɨŋamɨŋa ilɨha ilɨha hajɨŋ huaci huaci agɨladɨ ma lamavɨmi. \v 5 Lɨhavɨci Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ dɨ abami. Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ abɨha uami. Asɨ Iaue nameŋ abi aba abɨha uami. Namɨlaŋ ciaŋ lulalula hɨsɨŋ hulaŋ iamɨgali aba abi aba abɨha uami. Viaŋ namɨlaŋ hula umitavɨla avi ha naludɨ sɨbɨlɨ lamɨben aba abi aba abɨha uami. Ci igɨlaŋ aba abi aba abɨha uami. Naludɨ hadipɨlɨ hɨsɨŋ hajɨŋ akuaba akuaba agɨladɨ mɨŋa ulɨhalɨlaŋ mɨgavɨm aba abi aba abɨha uami. Lɨlaŋ viaŋ nukeŋ sɨhɨvia hɨji lamavɨla heŋ naludɨ akuaba akuaba lɨben aba abi aba abɨha uami. \v 6 Lɨci hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ Sainai halu lɨguŋ heŋ hɨniavɨla hajɨŋ huaci huaci mɨŋa ulɨhalavɨci mɨgavɨmi agɨladɨ cɨhu cɨhu ma lamavɨmi. \s Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ hula ciaŋ abadami. \p \v 7 Mosesɨ agaŋ akape tɨbɨ havɨlɨ ulaŋ mu agadɨ vivi uu hafiadami. Uu veve hɨnihɨni fipɨ agadɨ valavala umitamita ataŋ tagɨlaŋ daŋ heŋ hafiadami. La havɨlɨ ulaŋ agadɨ ibi lamavɨla abadami. Asɨ Iaue hula mɨgudɨba ciaŋ aba aba hɨsɨŋ havɨlɨ ulaŋ uadami. Hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ Asɨ Iaue dɨ hɨji agadɨ igɨben aba nɨbɨlaŋ uu veve hɨnihɨni fipɨ agadɨ valavala havɨlɨ ulaŋ heŋ ala uavɨhadami. \v 8 Mosesɨ agaŋ havɨlɨ ulaŋ heŋ ivouben aba lɨdaci hulaŋ iamɨgali sɨkasɨkan iahaiaha nulɨdɨ nukeŋ havɨlɨ ulaŋ hɨbɨ ivu ivu hɨvɨ lagulama migɨla hɨnihɨni igasulavɨdaci Mosesɨ heŋ ivouadami. \v 9 Ivoudaci avɨli susu agaŋ mɨgamɨga havɨlɨ ulaŋ hɨbɨ ivu ivu agadɨ hɨsihalahala hɨniadami. Lɨdaci Asɨ Iaue hula Mosesɨ hula ciaŋ abavɨhadami. \v 10 Abavɨdaci hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ iga iga nulɨdɨ nukeŋ havɨlɨ ulaŋ hɨbɨ ivu ivu heŋ Asɨ Iaue dɨ ibi mɨŋaiahɨben aba fɨli hɨvɨ mɨgamɨga lɨfɨlɨbavɨhadami. \v 11 Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ hula ciaŋ abadami ha hulaŋ nagɨlihalinu hula ciaŋ aba aba me abadami. Aba aba hɨniavɨdaci ci lɨdaci Mosesɨ havɨlɨ ulaŋ agadɨ valavala cɨhu uu veve hɨnihɨni fipɨ heŋ vehadami. Agadɨ ala Mosesɨ dɨ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ mɨnibɨlɨ Non dɨ ninaŋ Josua nɨbu havɨlɨ ulaŋ agadɨ ma valavala uadami. \s Mosesɨ agaŋ Asɨ Iaue dɨ mugaŋ lamɨgaŋ agadɨ igɨben aba lɨmi. \p \v 12 Mosesɨ agaŋ Asɨ Iaue dɨ abami. Ci igɨnaŋ uami. Nama hulaŋ iamɨgali agɨladɨ likɨla viovio saŋ iadɨ abɨlanaŋ uami. Agadɨ ala aniaba viaŋ hula ubali agasaŋ iadɨ ma abɨnaŋ igahɨlacin uami. Nama iadɨ nameŋ abahanaŋ uami. Viaŋ nadɨ sɨhɨvia igɨlan aba abahanaŋ uami. Lavɨla nasaŋ hɨjɨŋalɨlan aba abahanaŋ uami. \v 13 Nama iasaŋ hɨjɨŋalavɨla ha nadɨ hɨji agadɨ iasaŋ sɨhɨvia sulɨnaŋ igahɨlɨben uami. Lɨnaŋ viaŋ hɨji lamavɨla abɨben uami. Asɨ Iaue agaŋ iadɨ igavɨla iasaŋ hɨjɨŋali aba abɨben uami. Lɨlɨŋ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ lɨbɨmɨŋɨnaŋ nadɨ nukeŋ hɨniavi agɨlasaŋ igahɨlɨha uami. \v 14 Lɨci \x - \xo 33.14 \xo*\xt Lo 12.10, Ais 63.9\xt*\x* Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ dɨ abami. Viaŋ nukeŋ nama hula uben uami. Uu nadɨ huaci lamɨdalɨŋ alusɨbanaŋ uami. \v 15 Lɨci Mosesɨ abami. Nama alaŋ hula uu saŋ valavɨla ha aludɨ lahunaŋ fɨli tɨbɨ nagadɨ valavɨla umagalu uami. \v 16 Nama alaŋ hula ma unabɨla ha hulaŋ iamɨgali hɨhɨle agɨlaŋ nama iasadaŋ nadɨ hulaŋ iamɨgali agɨlasadaŋ hɨjɨŋalɨnaŋ agadɨ ma igavɨbali uami. Agadɨ ala nama alaŋ hula unabɨla hulaŋ iamɨgali hɨhɨle fɨli tɨbɨ neŋ hɨniavɨlalɨ agɨlaŋ igavɨla abavɨbali uami. Ha Asɨ Iaue nukeŋ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ huaci lamɨdaci mu hɨdɨlɨ sɨbaŋ hɨniavadi aba abavɨbali uami. \p \v 17 Lɨci Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ dɨ abami. Viaŋ nadɨ sɨhɨvia igɨlan uami. Lavɨla nasaŋ hɨjɨŋalɨlan uami. Hameŋ sadaŋ nama akuaba akuaba saŋ abɨnaŋ hameŋ laci ala lɨben uami. \v 18 Lɨci Mosesɨ agaŋ Asɨ Iaue dɨ abami. Iasaŋ nadɨ abɨlu hekɨlɨ vɨdɨvɨdɨŋ daŋ agadɨ abalamɨnaŋ igɨlɨŋ uami. \v 19 Lɨci \x - \xo 33.19 \xo*\xt Lom 9.15\xt*\x* Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ dɨ abami. Viaŋ iadɨ hɨji huaci agadɨ nasaŋ sulɨlɨŋ igahɨlɨbanaŋ uami. La iadɨ ibi agadɨ avi luvɨlɨlɨŋ igahɨlɨbanaŋ uami. Viaŋ Asɨ Iaue uami. Viaŋ hulaŋ mu saŋ mavɨn hɨniavɨla nudɨ huaci lamɨben aba uami. Ha viaŋ nusaŋ mavɨn hɨniavɨla nudɨ huaci lamɨben uami. Viaŋ hulaŋ mu saŋ mavɨn hekɨlɨ mɨŋavɨla nudɨ huaci lamɨben aba uami. Ha nusaŋ mavɨn hekɨlɨ mɨŋavɨla nudɨ huaci lamɨben uami. \v 20 Agadɨ ala nama iadɨ mugaŋ lamɨgaŋ agadɨ ma igɨbanaŋ uami. Hulaŋ mu iadɨ mugaŋ lamɨgaŋ agadɨ igavɨla ha nɨbu hɨmɨbali uami. \v 21 Igɨha uami. Lɨba kum hekɨlɨ agaŋ iadɨ mikɨ pɨŋ hɨnidi uami. Nama ve lɨba kum agadɨ sabɨ heŋ lagulamɨha uami. \v 22 Iadɨ \x - \xo 33.22 \xo*\xt Ais 49.2, 51.16\xt*\x* abɨlu hekɨlɨ vɨdɨvɨdɨŋ daŋ agaŋ nadɨ mikɨ pɨŋ uci uami. Ha lɨba haca muji hɨvɨ nadɨ mɨŋa ivoua lamavɨla iadɨ human hɨvɨ hɨsihalɨlɨŋ hɨnidanaŋ viaŋ ua likilama umitɨben uami. \v 23 La iadɨ human agadɨ mɨŋavelɨŋ iadɨ hulɨ agadɨ pam igɨbanaŋ uami. Agadɨ ala iadɨ mugaŋ lamɨgaŋ agadɨ amɨŋ ma igɨbanaŋ uami. \c 34 \s Mosesɨ agaŋ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ viben aba halu cɨhu ala iahumi. \r (Lo 10.1-5) \p \v 1 Asɨ \x - \xo 34.1 \xo*\xt CV 31.18\xt*\x* Iaue agaŋ Mosesɨ dɨ abami. Lɨba cɨkaŋ ahica ahica havalɨnaŋ mɨga ifɨcɨkɨcɨkɨ lɨhavalɨ hameŋ agɨladɨ ihacɨkɨla viavɨla sɨhɨvia sɨbaŋ hihɨlɨha uami. Lɨnaŋ viaŋ ciaŋ lɨba cɨkaŋ ihatɨbutɨbu lɨbacin hameŋ agadɨ laci ala ihatɨbutɨbu lɨbɨben uami. \v 2 Nama lɨba cɨkaŋ ahica agɨladɨ sɨhuvavɨla amɨli cimɨdaŋ sɨbaŋ Sainai halu huva viaŋ hɨnilan neŋ iahɨha uami. \v 3 Agadɨ ala hulaŋ mu nama hula vemɨdɨ uami. Hulaŋ mu halu neŋ hɨnihɨni saŋ avi valin uami. Nɨbɨlaŋ hudɨmɨda sɨkasɨkan mɨgua halu lɨguŋ heŋ pam hɨniavɨm uami. Sabaŋ sipsipɨ sabaŋ bulɨmakau agɨlaŋ avi halu lɨguŋ heŋ vevɨla humɨsɨ navɨmɨdɨ uami. \v 4 Lɨci Mosesɨ agaŋ Asɨ Iaue dɨ ciaŋ agadɨ lubiahɨlavɨla lɨba cɨkaŋ ahica ihacɨkɨlami. Sebɨlɨ Asɨ nukeŋ ihacɨkɨlami hameŋ ala ihacɨkɨlami. Ihacɨkɨla via mɨŋalɨvavɨla cimɨdaŋ sɨbaŋ Sainai halu iahumi. \p \v 5 Lɨci Asɨ Iaue agaŋ avɨli susu lɨkɨla lɨkɨla hɨvɨ hɨnia mɨgavɨla halu heŋ Mosesɨ dɨ pɨŋ lagulamavɨla nudɨ nukeŋ ibi agadɨ luvɨlavɨla abami. Viaŋ Asɨ Iaue uami. \v 6 La \x - \xo 34.6-7 \xo*\xt CV 20.5-6, Nam 14.18, Lo 5.9-10, 7.9-10\xt*\x* Mosesɨ dɨ mikɨ pɨŋ uavɨla nudɨ likilama hɨbɨsisi uu abami. Viaŋ Asɨ Iaue uami. Viaŋ hulaŋ iamɨgali akape agɨlasaŋ mavɨn hekɨlɨ mɨŋamɨŋa nulɨdɨ huaci lamɨlan uami. Viaŋ hulaŋ iamɨgali akape agɨlasaŋ mavɨn hɨnilan uami. Viaŋ lɨhalɨha sɨbaŋ igɨvɨ ma hɨnilan uami. Viaŋ iadɨ nukeŋ ciaŋ agadɨ lubiahɨlahɨla hulaŋ iamɨgali akape agɨladɨ huaci lamɨlan uami. \v 7 Hulaŋ iamɨgali ciaŋ lulavɨla lusɨŋ sɨbɨlɨ viavɨla hugɨ daŋ hɨniavɨci uami. Ha viaŋ nulɨdɨ hugɨ agɨladɨ hivavɨla nulɨdɨ huaci lamɨlan uami. La nulɨdɨ ninanadinɨlu ajihalinɨlu iamɨlɨhalinɨlu agɨladɨ huaci lamɨben uami. Iamɨlɨhalinɨlu dɨ ninanadinɨlu mufɨli mufɨli iahavɨbali agɨladɨ avi hameŋ laci ala huaci lamɨben uami. Agadɨ ala hulaŋ iamɨgali iadɨ sɨkasɨkan valavɨla hugɨ daŋ hɨniavɨci uami. Ha nulɨdɨ ninanadinɨlu ajihalinɨlu iamɨlɨhalinɨlu agɨlaŋ avi vɨhɨlɨ hameŋ laci ala iga iga hɨniavɨbali uami. \p \v 8 Hameŋ abɨci Mosesɨ agaŋ Asɨ Iaue dɨ ibi mɨŋaiahɨben aba nudɨ hali lɨbuhɨla lɨhalɨha fɨli hɨvɨ mɨgalɨfɨlɨbami. \v 9 Lavɨla Asɨ Iaue dɨ abami. Iadɨ Hekɨlɨ uami. Iadɨ igavɨla iasaŋ hɨjɨŋalavɨla ha nama alaŋ hula huaci ubanaŋ uami. Alaŋ ciaŋ lulalula hɨsɨŋ hulaŋ iamɨgali uami. Alaŋ lusɨŋ sɨbɨlɨ vivi hugɨ daŋ hɨnilalu uami. Agadɨ ala nama aludɨ hugɨ agɨladɨ hivavɨla aludɨ likɨlɨnaŋ nadɨ lɨhu hɨvɨ hɨniavɨla ha nadɨ nukeŋ hulaŋ iamɨgali sɨbaŋ hɨnibalu uami. \s Asɨ Iaue agaŋ ciaŋ mɨguavɨla hulaŋ iamɨgali agɨladɨ cɨhu ala abami. \r (Cɨhu vivi 23.14-19 mu Lo 7.1-5 mu Lo 16.1-17) \p \v 10 Lɨci Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ dɨ abami. Viaŋ Asɨ Iaue uami. Viaŋ ciaŋ mɨguavɨla Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ naludɨ abɨben uami. La vɨdɨvɨdɨŋ mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ agɨladɨ nalusaŋ abalamɨdalɨŋ igɨbalaŋ uami. Vaka hɨdɨlɨ mu mu fɨli tɨbɨ mu hɨvɨ mu hɨvɨ hɨniavɨhadami agɨlaŋ hameŋ agɨladɨ ma igavɨhadami uami. Viaŋ naludɨ hɨvɨ akuaba akuaba lɨdalɨŋ hulaŋ iamɨgali naludɨ haiabɨla mikɨ hɨniavɨlalɨ agɨlaŋ iga iga hekɨlɨ lɨdavɨbali uami. \v 11 Iabi viaŋ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ nalusaŋ iguadin nagɨladɨ lubiahɨlɨhalaŋ uami. Ci igɨlaŋ uami. Viaŋ nukeŋ hali uavɨla Amolɨ hɨdɨlɨ Kenan hɨdɨlɨ Hitɨ hɨdɨlɨ Pelesɨ hɨdɨlɨ Hivɨ hɨdɨlɨ Jebusɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ lahudalɨŋ vala mɨjiavɨbali uami. \v 12 Namɨlaŋ \x - \xo 34.12 \xo*\xt CV 23.32-33\xt*\x* sɨhɨvia sɨbaŋ migɨlɨhalaŋ uami. Fɨli tɨbɨ hɨnibalaŋ heŋ hɨsɨŋ hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ hula ciaŋ mɨgumɨlaŋ uami. Nɨbɨlaŋ hula ciaŋ mɨgulabɨla ha nɨbɨlaŋ lɨhavɨci namɨlaŋ nulɨdɨ hɨji agɨladɨ pam lubiahɨlavɨla sɨkasɨkan sɨbɨlɨ lɨbalaŋ uami. \v 13 Nulɨdɨ \x - \xo 34.13 \xo*\xt Lo 16.21\xt*\x* sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm agɨladɨ sɨkasɨkan mɨŋacivɨhalɨhalaŋ uami. Lɨba hutesɨ hutesɨ agɨladɨ lamalama aludɨ asɨ aba abavɨlalɨ agɨladɨ ifɨcɨkɨcɨkɨ lɨhalaŋ uami. Kɨlɨ limu hɨhɨle vavevave hɨda me huliavɨdaci mɨgumɨgu hɨniavɨdaci aludɨ asɨ aba abavɨlalɨ agɨladɨ avi sɨkasɨkan ihalalɨfɨlaŋ mɨgavɨm uami. \v 14 Viaŋ Asɨ Iaue uami. Viaŋ vɨdɨvɨdɨŋ hekɨlɨ daŋ sadaŋ hulaŋ mu iadɨ hɨninikɨla iadɨ uvɨsɨjiŋ vivi agaŋ hɨma sɨbaŋ uami. Namɨlaŋ iadɨ ibi agadɨ pam mɨŋaiahɨhalaŋ uami. Kɨlɨ akuaba akuaba lɨhulɨhu lamalama aludɨ asɨ aba abavɨlalɨ agɨladɨ ibi mɨŋaiahɨmɨlaŋ uami. \v 15 Fɨli tɨbɨ hɨnibalaŋ heŋ hɨsɨŋ hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ hula ciaŋ mɨgumɨlaŋ uami. Nɨbɨlaŋ kɨlɨ akuaba akuaba agɨladɨ lɨhulɨhu lamalama aludɨ asɨ aba abavɨlalɨ agɨladɨ ibi mɨŋaiahavɨlalɨ uami. Namɨlaŋ nɨbɨlaŋ hula ciaŋ mɨgulabɨla ha naludɨ abavɨci ahuata mɨgudɨbavɨla nulɨdɨ sɨhɨm akuaba akuaba sagalɨ hɨlahɨla lamavɨlalɨ agɨladɨ nɨbalaŋ uami. \v 16 Namɨlaŋ hɨdɨlɨ mu agɨlaŋ hula ciaŋ mɨguavɨla ha naludɨ hulaŋ mɨnibɨlɨ agɨlasaŋ hɨdɨlɨ mu agɨladɨ iamɨgali mɨnibɨlɨ agɨladɨ lɨbɨmɨŋɨbalaŋ uami. Hameŋ lɨlabɨla ha iamɨgali agɨlaŋ nulɨdɨ muŋanadinɨlu dɨ hɨji huaci agɨladɨ mɨŋaihuihu lɨhavɨci iadɨ valavɨbali uami. La kɨlɨ akuaba akuaba lɨhulɨhu lamalama aludɨ asɨ aba abavɨlalɨ agɨladɨ ibi mɨŋaiahavɨbali uami. \v 17 Namɨlaŋ \x - \xo 34.17 \xo*\xt CV 20.4, Wkp 19.4, Lo 5.8, 27.15\xt*\x* lɨba golɨ akuaba akuaba agɨladɨ via lamavɨla aludɨ asɨ aba abavɨla nulɨdɨ ibi mɨŋaiahɨmɨlaŋ uami. \p \v 18 Avaŋ \x - \xo 34.18 \xo*\xt CV 12.14-20, Wkp 23.6-8, Nam 28.16-25\xt*\x* Abipɨ hɨvɨ namɨlaŋ Isipɨ fɨli tɨbɨ agadɨ vala vehalaŋ uami. Hameŋ sadaŋ avaŋ Abipɨ agadɨ hɨvɨ iadɨ ibi mɨŋaiahaiaha sɨmɨŋ hekɨlɨ hɨlanana saŋ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ iguadin uami. Iadɨ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ lubiahɨlavɨla uaiaŋ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ agɨladɨ hɨvɨ maci sakɨvakɨva agɨladɨ nɨhalaŋ uami. \p \v 19 Naludɨ \x - \xo 34.19 \xo*\xt CV 13.2\xt*\x* ninaŋ manɨgali Cimegeŋ uami. Naludɨ sabaŋ bulɨmakau ninaŋ manɨgali muŋaŋ agɨlaŋ uami. Sabaŋ sipsipɨ ninaŋ manɨgali muŋaŋ agɨlaŋ uami. Akuaba akuaba sɨhɨm sabaŋ ninaŋ manɨgali muŋaŋ agɨlaŋ uami. Ha iadɨ pam hɨniavɨbali uami. \v 20 Sabaŋ \x - \xo 34.20 \xo*\xt CV 13.13\xt*\x* donɨki ninaŋ manɨgali agadɨ ifɨhɨmuhɨmu saŋ valavɨla ha nudɨ uvɨsɨjiŋ vivi saŋ sabaŋ sipsipɨ ninaŋ muŋaŋ agadɨ ifɨhɨma lamavɨla sagalɨ hɨla iguhalaŋ uami. Sabaŋ donɨki ninaŋ manɨgali agadɨ uvɨsɨjiŋ ma vimaŋ lavɨla ha sabaŋ donɨki ninaŋ manɨgali agadɨ sakum hɨvɨ mɨŋa mafɨlavɨci hɨmɨbali uami. Ninaŋ Cimegeŋ agadɨ uvɨsɨjiŋ heŋ sabaŋ sipsipɨ ninaŋ muŋaŋ agadɨ ifɨhɨma lamavɨla sagalɨ hɨla iguhalaŋ uami. Iadɨ ibi mɨŋaiahɨben aba akuaba akuaba sagalɨ igu igu saŋ abin agɨladɨ vavehalaŋ uami. Havɨ vemɨlaŋ uami. \p \v 21 Naludɨ \x - \xo 34.21 \xo*\xt CV 20.8-11, 23.12, 31.15, 35.2, Wkp 23.3, Lo 5.13-14\xt*\x* nukeŋ sibɨla akuaba akuaba agɨladɨ vivi hɨsɨŋ mɨhiŋ human limu fɨhala human limu pabiŋ cɨjɨŋ uami. La hɨnilaŋ mɨŋalahɨci uaiaŋ mu hɨvɨ sibɨla vimɨlaŋ uami. La mufɨli mufɨli hualɨ hulihuli hɨmiŋ hɨvɨ hameŋ laci hameŋ laci lɨhalaŋ uami. Hualabɨla hɨsɨŋ sɨmɨŋ mɨdɨ lɨhulɨhu hɨmiŋ hɨvɨ avi hameŋ laci ala lɨhalaŋ uami. \p \v 22 Naludɨ \x - \xo 34.22 \xo*\xt Wkp 23.15-21, 23.39-43, Nam 28.26-31\xt*\x* halɨha cahu uitɨ hulilalaŋ agɨlaŋ mɨdɨ lɨhuavɨci iadɨ ibi mɨŋaiahaiaha saŋ sɨmɨŋ hekɨlɨ hɨlanɨhalaŋ uami. Halɨha cahu uitɨ hali hɨsɨŋ agɨladɨ vave iasaŋ sagalɨ iguhalaŋ uami. Avaŋ naludɨ sɨmɨŋ akuaba akuaba mɨdɨ lɨhua fɨhalavɨlalɨ agadɨ hɨvɨ avi iadɨ ibi mɨŋaiahaiaha sɨmɨŋ hekɨlɨ hɨlanɨhalaŋ uami. La iasaŋ sagalɨ iguhalaŋ uami. \v 23 Viaŋ Asɨ Iaue uami. Viaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ naludɨ Hekɨlɨ uami. Hualɨ pabiŋ pabiŋ hɨvɨ iadɨ ibi mɨŋaiahaiaha saŋ ahica pam tɨbɨ fipɨ viaŋ hɨniben heŋ uu sɨmɨŋ hekɨlɨ hɨlanɨhalaŋ uami. \v 24 Viaŋ hali uavɨla hulaŋ iamɨgali hɨdɨlɨ mu mu agɨladɨ lahudalɨŋ uavɨdaci namɨlaŋ fɨli tɨbɨ hekɨlɨ daŋ hɨnibalaŋ uami. Hɨnihɨni hualɨ pabiŋ pabiŋ hɨvɨ ahica pam tɨbɨ iadɨ ibi mɨŋaiahaiaha sɨmɨŋ hekɨlɨ hɨlanana saŋ udalaŋ hulaŋ hɨhɨle agɨlaŋ naludɨ fɨli tɨbɨ agadɨ sɨgɨlɨ vivi saŋ mavɨn ma igavɨbali uami. \v 25 Iasaŋ \x - \xo 34.25 \xo*\xt CV 12.10\xt*\x* sagalɨ iguben aba sɨhɨm ifɨhɨmɨlaŋ mɨdɨ mɨgɨci mɨdɨ agadɨ viavɨla maci daŋ iasaŋ sagalɨ iguhalaŋ uami. Agadɨ ala maci huhɨla huhɨla hɨsɨŋ isɨ aba abavɨlalɨ agadɨdaŋ eŋalavɨla hɨlavɨlalɨ agɨladɨ via mɨdɨ agadɨdaŋ iasaŋ sagalɨ igumɨlaŋ uami. Viaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ naludɨ valɨlɨŋ huaci hɨniahalaŋ agadɨ mɨhiŋ hekɨlɨ heŋ sɨmɨŋ hekɨlɨ hɨlanavɨla sɨkasɨkan na fɨhalɨhalaŋ uami. Sɨhɨm agɨladɨ limu cɨkaŋ cɨki avi cimɨdaŋ nana saŋ valɨlaŋ hɨnimɨdɨ uami. \p \v 26 Naludɨ \x - \xo 34.26 \xo*\xt Lo 14.21, 26.2\xt*\x* hualabɨla hɨhi hɨsɨŋ sɨmɨŋ huaci huaci nɨbɨlaŋ mɨse mɨdɨ lɨhuavɨlalɨ agɨladɨ iadɨ ulaŋ hɨvɨ vavehalaŋ uami. Viaŋ naludɨ Asɨ Iaue uami. Sabaŋ meme amaŋ mɨtɨ agadɨdaŋ sabaŋ meme ninaŋ cɨki agadɨdaŋ pam lamavɨla sɨji hɨvɨ hugɨlɨmɨlaŋ uami. \p \v 27 La Mosesɨ dɨ abami. Nama ciaŋ nagɨladɨ lɨbɨha uami. Viaŋ ciaŋ nagɨlasaŋ igahɨlavɨla ciaŋ mɨguavɨla nadɨdaŋ nadɨ hɨdɨlɨ pam Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨdaŋ abadin uami. \v 28 Mosesɨ agaŋ halu iahua Asɨ Iaue hula hɨnidaci uaiaŋ 38 umi. Heŋ hɨnihɨni sɨmɨŋ avɨli akuaba akuaba ma nami. Lɨci Asɨ Iaue agaŋ ciaŋ mɨguavɨla ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ human limu limu fɨhala agɨladɨ ihatɨbutɨbu lɨbami. Lɨba cɨkaŋ ahica ahica Mosesɨ via iahumi agɨladɨ hɨvɨ ihatɨbutɨbu lɨbami. \s Mosesɨ Sainai halu hɨnia ciaŋ viavɨla mɨgami. \p \v 29 Mosesɨ \x - \xo 34.29-35 \xo*\xt 2 Ko 3.7-16\xt*\x* agaŋ Asɨ Iaue hula ciaŋ sulasula hɨniavɨdaci Asɨ dɨ abɨlu agaŋ ve Mosesɨ dɨ mugaŋ lamɨgaŋ hɨvɨ hɨnimi. Lɨci nudɨ mugaŋ lamɨgaŋ agaŋ mila sɨbaŋ hɨnimi. Agadɨ ala Asɨ Mosesɨ dɨ hɨvɨ akuaba akuaba lɨmi agadɨ nɨbu nukeŋ ma igami. La Asɨ dɨ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ lɨba cɨkaŋ hɨvɨ hɨniavɨmi agɨladɨ likɨla mɨŋalɨvavɨla halu agadɨ vala mɨgami. \v 30 Lɨci Alon agaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ hula Mosesɨ dɨ mugaŋ lamɨgaŋ agadɨ igavɨci mila sɨbaŋ hɨnimi. Lɨci nudɨ mikɨ pɨŋ uu saŋ lɨdavɨmi. \v 31 Lɨhavɨci Mosesɨ agaŋ Alon dɨdaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ manɨgali agɨladɨdaŋ abɨci nudɨ pɨŋ vehavɨci nɨbɨlaŋ hula ciaŋ abami. \v 32 Abɨci ci lɨci Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ sɨkasɨkan Mosesɨ dɨ pɨŋ vehavɨmi. Vehavɨci Asɨ Iaue agaŋ nusaŋ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ Sainai halu iahuci igumi agɨladɨ nulɨsaŋ sulami. \v 33 Sula fɨhalɨci ci lɨci havɨlɨ tɨbɨ viavɨla nudɨ mugaŋ lamɨgaŋ agadɨ hafilɨbami. \v 34 La Asɨ hula ciaŋ aba aba saŋ havɨlɨ ulaŋ ivouben aba havɨlɨ tɨbɨ nudɨ mugaŋ lamɨgaŋ hafilɨbadami agadɨ mɨŋalavɨlalavɨla lamalama heŋ ivouadami. Lɨdɨŋ haiabɨla ivaveve Asɨ Iaue akuaba akuaba ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ abadami agasaŋ cɨhu hulaŋ iamɨgali agɨladɨ tɨbi suladami. \v 35 Hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ Mosesɨ dɨ igavɨdaci Asɨ dɨ abɨlu agaŋ hɨnidaci nudɨ mugaŋ lamɨgaŋ mila sɨbaŋ hɨniadami. Lɨdaci Mosesɨ Asɨ dɨ ciaŋ sulɨci ci lɨdaci nudɨ havɨlɨ tɨbɨ agadɨ vivi nudɨ mugaŋ lamɨgaŋ agadɨ cɨhu hafilɨbadami. Lɨdɨŋ uu Asɨ hula ciaŋ abɨben aba heŋ pam havɨlɨ tɨbɨ agadɨ cɨhu mɨŋalavɨlalavɨla lamadami. \c 35 \s Alusɨsɨ mɨhiŋ agadɨ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ \p \v 1 Mosesɨ agaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ abɨci vehavɨci nulɨdɨ abami. Asɨ Iaue nameŋ abalɨ uami. Ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ nameŋ agɨladɨ lubiahɨlɨhalaŋ aba abalɨ uami. \v 2 Naludɨ \x - \xo 35.2 \xo*\xt CV 20.8-11, 23.12, 31.15, 34.21, Wkp 23.3, Lo 5.12-14\xt*\x* sibɨla akuaba akuaba vivi hɨsɨŋ uaiaŋ ha human limu fɨhala human limu pabiŋ cɨjɨŋ laci aba abalɨ uami. La uaiaŋ mu hɨvɨ ha alusɨhalaŋ aba abalɨ uami. Ha iadɨ mɨhiŋ hekɨlɨ aba abalɨ uami. Hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ mɨhiŋ agadɨ hɨvɨ sibɨla vihavɨci nulɨdɨ sɨkasɨkan ifɨhɨmɨhalaŋ aba abalɨ uami. \v 3 Alusɨsɨ mɨhiŋ agadɨ hɨvɨ naludɨ uleŋ muji hɨvɨ avɨŋ mahɨlɨmɨlaŋ aba abalɨ uami. \s Mosesɨ agaŋ Asɨ Iaue saŋ akuaba akuaba igu igu saŋ abami. \r (Cɨhu vivi 25.1-9) \p \v 4 La Mosesɨ agaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ abami. Asɨ Iaue nameŋ abalɨ uami. \v 5 Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ akuaba akuaba agɨladɨ via iasaŋ sagalɨ iguavɨm aba abalɨ uami. Hulaŋ iamɨgali human putɨ putɨ agɨlaŋ akuaba akuaba iadɨ havɨlɨ ulaŋ vivi saŋ iguavɨm aba abalɨ uami. Akuaba akuaba nameŋ agɨladɨ vavevave iguavɨm aba abalɨ uami. Lɨba golɨ lɨba silɨva lɨba bɨlasɨ agɨladɨ vavehavɨm aba abalɨ uami. \v 6 Sabaŋ sipsipɨ mɨnɨ ihalahalaha vivi maŋa cɨbɨŋ hɨvɨ mɨŋepɨhalavalɨ agɨladɨ vavehavɨm aba abalɨ uami. Maŋa mɨdɨ cɨbɨŋ hɨvɨ mɨŋepɨhalavalɨ agɨladɨ vavehavɨm aba abalɨ uami. Maŋa mɨdɨ sɨbaŋ hɨvɨ mɨŋepɨhalavalɨ agɨladɨ avi vavehavɨm aba abalɨ uami. Niagɨlɨŋ mila huaci huaci sɨbaŋ agɨladɨ vavehavɨm aba abalɨ uami. Sabaŋ meme mɨnɨ agɨladɨ vavehavɨm aba abalɨ uami. \v 7 Sabaŋ sipsipɨ muŋaŋ agɨladɨ sɨgɨtɨ maŋa mɨdɨ hɨvɨ mɨŋepɨhalavalɨ agɨladɨ vavehavɨm aba abalɨ uami. Avɨli hekɨlɨ hɨsɨŋ hehɨlaŋ mu hɨdɨlɨ agɨladɨ sɨgɨtɨ huaci huaci agɨladɨ vavehavɨm aba abalɨ uami. Kɨlɨ akasɨ tɨbɨ tɨbɨ mibɨŋ hegulaŋ me agɨladɨ vavehavɨm aba abalɨ uami. \v 8 Kɨlɨ olivɨ agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ unɨ hɨvɨ lama lubilamalama hɨsɨŋ agadɨ vavehavɨm aba abalɨ uami. Cihu savu me mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ hɨlavɨdaci hɨsi huaci huaci iahaiaha hɨsɨŋ agɨladɨ vavehavɨm aba abalɨ uami. Cihu savu me hɨhɨle kɨlɨ olivɨ agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ agadɨdaŋ eŋalavɨla akuaba akuaba iasaŋ lɨbɨmɨŋɨben aba nulɨdɨ sabɨ hɨvɨ mɨŋamɨjimɨji hɨsɨŋ agɨladɨ vavehavɨm aba abalɨ uami. Cihu savu me hɨhɨle hɨlavɨdaci hɨsi huaci huaci iahaiaha hɨsɨŋ agɨladɨ vavehavɨm aba abalɨ uami. \v 9 Lɨba konilian ahica agɨladɨ vavehavɨm aba abalɨ uami. Lɨba konilian ahica ha iasaŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali hekɨlɨ agaŋ havɨlɨ cɨliŋ daŋ agadɨ nudɨ macɨŋ hɨvɨ lamɨbali agadɨ sabɨ lamalama saŋ vavehavɨm aba abalɨ uami. Lɨba hɨlɨcɨ hɨhɨle avi vavehavɨm aba abalɨ uami. Lɨba hɨlɨcɨ hɨhɨle ha havɨlɨ tɨbɨ mu sugɨ vaŋ me hɨnibali agadɨ uvɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ heŋ lamalama saŋ vavehavɨm aba abalɨ uami. \s Mosesɨ agaŋ Asɨ dɨ havɨlɨ ulaŋ saŋ akuaba akuaba vivi saŋ abami. \r (Cɨhu vivi 39.32-43) \p \v 10 La Mosesɨ agaŋ cɨhu abami. Asɨ Iaue agaŋ nameŋ abalɨ uami. Naludɨ hulaŋ hɨhɨle human sihɨ via iga iga agɨlaŋ vevɨla akuaba akuaba agɨladɨ vihavɨm aba abalɨ uami. Viaŋ abacin hameŋ laci ala vihavɨm aba abalɨ uami. \v 11 Havɨlɨ ulaŋ vihavɨm aba abalɨ uami. Havɨlɨ limu hɨhɨle havɨlɨ ulaŋ agadɨ sabɨ lalɨgu lalɨgu hɨsɨŋ agɨladɨ vihavɨm aba abalɨ uami. Agɨlɨŋ hɨhɨle vihavɨm aba abalɨ uami. Hɨda ahica lɨdɨŋ lɨbukuvakuva hɨsɨŋ agɨladɨdaŋ hɨda sɨbaŋ agɨladɨdaŋ vihavɨm aba abalɨ uami. Lɨba kum haca daŋ haca daŋ hɨda lalɨlamalama hɨsɨŋ agɨladɨ vihavɨm aba abalɨ uami. Kɨlɨ sɨlɨvɨŋ valɨ hutesɨ hutesɨ havɨlɨ ulaŋ agadɨ madɨŋ limu limu hɨgɨlavɨci hɨgɨlavɨci uu hɨsɨŋ agɨladɨdaŋ ulaŋ safɨli heŋ hɨgɨlavɨci hɨgɨlavɨci uu hɨsɨŋ agɨladɨdaŋ vihavɨm aba abalɨ uami. \v 12 Kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn agadɨdaŋ nudɨ lamɨgaŋ agadɨdaŋ vihavɨm aba abalɨ uami. Kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn agadɨ havahava saŋ kɨlɨ sɨlɨvɨ ahica agɨladɨ vihavɨm aba abalɨ uami. Havɨlɨ uleŋ muji alɨhaŋ hɨnilaha lɨbala lɨbala hɨsɨŋ havɨlɨ hekɨlɨ agadɨ vihavɨm aba abalɨ uami. \v 13 Maci sakɨvakɨva lamalama hɨsɨŋ vadɨm agadɨdaŋ nudɨ hunaŋ akuaba akuaba agɨladɨdaŋ vihavɨm aba abalɨ uami. Nudɨ havahava saŋ kɨlɨ sɨlɨvɨ agɨladɨ vihavɨm aba abalɨ uami. Maci sakɨvakɨva iasaŋ lamalama hɨsɨŋ agɨladɨ vihavɨm aba abalɨ uami. \v 14 Unɨ lamalama hɨsɨŋ hɨlɨ agadɨdaŋ nudɨ hunaŋ akuaba akuaba agɨladɨdaŋ vihavɨm aba abalɨ uami. Unɨ cɨki cɨki agɨladɨdaŋ kɨlɨ olivɨ agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ unɨ hɨvɨ lama lubilamalama hɨsɨŋ agadɨdaŋ vihavɨm aba abalɨ uami. \v 15 Cihu savu me hɨsi huaci huaci daŋ agɨladɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm ibilavɨm aba abalɨ uami. Nudɨ havahava saŋ kɨlɨ sɨlɨvɨ agɨladɨ vihavɨm aba abalɨ uami. Cihu savu me agɨladɨdaŋ kɨlɨ olivɨ agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ agadɨdaŋ eŋalavɨla akuaba akuaba iasaŋ lɨbɨmɨŋɨben aba nulɨdɨ sabɨ hɨvɨ mɨŋamɨjimɨji hɨsɨŋ agɨladɨ vihavɨm aba abalɨ uami. Cihu savu me hɨlavɨci hɨsi huaci huaci iahaiaha hɨsɨŋ agɨladɨ vihavɨm aba abalɨ uami. Havɨlɨ ulaŋ hɨbɨ agadɨ hɨsihalahala saŋ havɨlɨ mu vihavɨm aba abalɨ uami. \v 16 Sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm ibilavɨm aba abalɨ uami. Akuaba akuaba agɨladɨ lamalama hɨlahɨla hɨsɨŋ lɨba bɨlasɨ hɨvɨ mɨkɨdiŋ me agadɨdaŋ nudɨ hunaŋ akuaba akuaba agɨladɨdaŋ vihavɨm aba abalɨ uami. Vadɨm havahava saŋ kɨlɨ sɨlɨvɨ agɨladɨ vihavɨm aba abalɨ uami. Hɨcɨ human husahusa hɨsɨŋ hunaŋ mɨsɨn hekɨlɨ agadɨdaŋ nudɨ lamɨci hɨnihɨni hɨsɨŋ vadɨm agadɨdaŋ vihavɨm aba abalɨ uami. \v 17 Havɨlɨ hekɨlɨ hekɨlɨ havɨlɨ ulaŋ haiabɨla agadɨ haŋala haŋala lua me hahahaha hɨsɨŋ agɨladɨ vihavɨm aba abalɨ uami. Nudɨ hɨda agɨladɨdaŋ lɨba bɨlasɨ kum haca daŋ haca daŋ hɨda lalɨlamalama hɨsɨŋ agɨladɨdaŋ vihavɨm aba abalɨ uami. Lua me agadɨ hɨbɨ hɨsihalahala hɨsɨŋ havɨlɨ mu vihavɨm aba abalɨ uami. \v 18 Havɨlɨ ulaŋ agadɨdaŋ nudɨ lua me agadɨdaŋ vɨdɨvɨdɨŋ igu igu saŋ lɨmɨn agɨladɨ vihavɨm aba abalɨ uami. Fɨli hɨvɨ ifavɨci ifavɨci mɨguavɨdaci lɨmɨn agɨladɨ magɨla magɨla hahahaha saŋ lɨba bɨlasɨ henaŋ hutesɨ hutesɨ agɨladɨ vihavɨm aba abalɨ uami. \v 19 Alon sadaŋ nudɨ ninadinu agɨlasadaŋ hadi hɨlahɨla huaci huaci agɨladɨ vihavɨm aba abalɨ uami. Iasaŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ hulaŋ agɨlaŋ hadi hɨlahɨla hameŋ agɨladɨ lamalama uaiaŋ pabiŋ pabiŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ uvɨ havɨlɨ uleŋ muji heŋ sibɨla vihavɨbali aba abalɨ uami. \s Hulaŋ iamɨgali Asɨ saŋ akuaba akuaba vavehavɨmi. \p \v 20 Mosesɨ agaŋ abɨci ci lɨci Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ nudɨ vala uavɨmi. \v 21 Vala uavɨla cɨhu hulaŋ iamɨgali sibɨla vivi saŋ mavɨn hɨniavɨmi agɨlaŋ hula hulaŋ iamɨgali human putɨ putɨ agɨlaŋ hula Asɨ Iaue dɨ havɨlɨ ulaŋ vivi saŋ akuaba akuaba vavehavɨmi. Havɨlɨ ulaŋ heŋ Asɨ dɨ ibi mɨŋaiahaiaha hɨsɨŋ akuaba akuaba agɨladɨ vavehavɨmi. Akuaba akuaba sagalɨ igu igu hɨsɨŋ hulaŋ agɨladɨ hadi hɨlahɨla vivi hɨsɨŋ agɨladɨ avi vavehavɨmi. \v 22 Hulaŋ iamɨgali human putɨ putɨ agɨlaŋ akuaba akuaba nameŋ agɨladɨ vavehavɨmi. Mugaŋ hɨsɨŋ luvɨŋ hɨji asɨŋ hɨsɨŋ hajɨŋ human lavi sugɨ malɨluŋ agɨladɨ vavehavɨmi. Akuaba akuaba hajɨŋ sɨkasɨkan ha lɨba golɨ hɨvɨ laci vihavɨmi agɨladɨ vavehavɨmi. Asɨ Iaue saŋ sagalɨ igubalu aba hɨjɨŋalaŋala akuaba akuaba agɨladɨ vavehavɨmi. \v 23 Hulaŋ iamɨgali limu hɨhɨle niagɨlɨŋ mila huaci huaci sɨbaŋ daŋ agɨlaŋ niagɨlɨŋ mila huaci huaci sɨbaŋ agɨladɨ vavehavɨmi. Hɨhɨle sabaŋ sipsipɨ mɨnɨ ihalahalaha vivi maŋa cɨbɨŋ hɨvɨ mɨŋepɨhalapɨhala lamavɨhadami agɨlaŋ nudɨ vavehavɨmi. Hɨhɨle maŋa mɨdɨ cɨbɨŋ hɨvɨ mɨŋepɨhalapɨhala lamavɨhadami agɨlaŋ nudɨ vavehavɨmi. Hɨhɨle maŋa mɨdɨ sɨbaŋ hɨvɨ mɨŋepɨhalapɨhala lamavɨhadami agɨlaŋ nudɨ vavehavɨmi. Hɨhɨle sabaŋ meme mɨnɨ daŋ agɨlaŋ sabaŋ meme mɨnɨ agɨladɨ vavehavɨmi. Hɨhɨle sabaŋ sipsipɨ muŋaŋ agɨladɨ sɨgɨtɨ maŋa mɨdɨ hɨvɨ mɨŋepɨhalapɨhala lamavɨhadami agɨlaŋ nulɨdɨ vavehavɨmi. Hɨhɨle avɨli hekɨlɨ hɨsɨŋ hehɨlaŋ mu hɨdɨlɨ agɨladɨ sɨgɨtɨ daŋ agɨlaŋ hameŋ ala vavehavɨmi. \v 24 Hulaŋ iamɨgali Asɨ Iaue saŋ sagalɨ iguben aba lɨhavɨmi agɨlaŋ lɨba silɨva lɨba bɨlasɨ agɨladɨ vavevɨla nusaŋ sɨkasɨkan sagalɨ iguavɨmi. Hulaŋ kɨlɨ akasɨ mibɨŋ hegulaŋ me daŋ agɨlaŋ havɨlɨ ulaŋ akuaba akuaba vivi saŋ vavehavɨmi. \p \v 25 Iamɨgali sɨkasɨkan niagɨlɨŋ iva iga iga agɨlaŋ niagɨlɨŋ cɨbɨŋ niagɨlɨŋ mɨdɨ cɨbɨŋ niagɨlɨŋ mɨdɨ sɨbaŋ sabaŋ sipsipɨ mɨnɨ hɨvɨ iva iva vavehavɨmi. Havɨlɨ mila vivi saŋ niagɨlɨŋ mila huaci huaci sɨbaŋ agɨladɨ ivavɨla vavehavɨmi. \v 26 Iamɨgali hɨhɨle sabaŋ meme mɨnɨ hɨvɨ niagɨlɨŋ iva iga iga agɨladɨ mavɨn iahɨdaci niagɨlɨŋ ivavɨmi. \v 27 Manɨgali agɨlaŋ lɨba hɨlɨcɨ konilian ahica agɨladɨ vavehavɨmi. Lɨba hɨlɨcɨ konilian ahica ha Asɨ saŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali hekɨlɨ agaŋ havɨlɨ cɨliŋ daŋ nudɨ macɨŋ hɨvɨ lamɨbali agadɨ sabɨ lamalama saŋ vavehavɨmi. Lɨba hɨlɨcɨ hɨhɨle vavehavɨmi. Lɨba hɨlɨcɨ hɨhɨle ha havɨlɨ tɨbɨ mu sugɨ vaŋ me hɨnibali agadɨ uvɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ heŋ lamalama saŋ vavehavɨmi. \v 28 Cihu savu me hɨhɨle agɨladɨdaŋ kɨlɨ olivɨ agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ agadɨdaŋ vavehavɨmi. Cihu savu me hɨhɨle ha hɨlavɨci hɨsi huaci huaci iahaiaha saŋ vavehavɨmi. Cihu savu me hɨhɨle ha kɨlɨ olivɨ agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ agadɨdaŋ eŋalavɨla akuaba akuaba agɨladɨ Asɨ saŋ lɨbɨmɨŋɨben aba nulɨdɨ sabɨ hɨvɨ mɨŋamɨjimɨji saŋ vavehavɨmi. Kɨlɨ olivɨ agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ hɨhɨle ha unɨ hɨvɨ lama lubilamalama saŋ vavehavɨmi. \v 29 Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ hulaŋ iamɨgali human putɨ putɨ agɨlaŋ akuaba akuaba Asɨ Iaue saŋ iguavɨmi. Asɨ Iaue Mosesɨ dɨ abami hameŋ vivi saŋ iguavɨmi. \s Asɨ Iaue agaŋ havɨlɨ ulaŋ sibɨla vivi saŋ hulaŋ lɨbɨmɨŋami. \r (Cɨhu vivi 31.1-11) \p \v 30 Mosesɨ agaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨladɨ abami. Ci igɨlaŋ uami. Asɨ Iaue agaŋ Besalelɨ dɨ ci lɨbɨmɨŋalɨ uami. Nɨbu Juda hɨdɨlɨ uami. Nudɨ iaganu Oli uami. Nudɨ iauacanu Holɨ uami. \v 31 Asɨ dɨ Amɨŋ agaŋ nɨbu hula ci hɨnidi uami. Hɨnihɨni nusaŋ hɨji igudaci hɨji hutesɨ vivi hɨji huaci daŋ hɨnidi uami. Nɨbu human sihɨ vivi hɨsɨŋ hɨji daŋ hɨnidi uami. Hɨnihɨni sibɨla mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ agɨladɨ vibali uami. \v 32 Lɨba golɨ hɨvɨ lɨba silɨva hɨvɨ lɨba bɨlasɨ hɨvɨ akuaba akuaba huaci huaci agɨladɨ vivi saŋ hɨji ci igualɨ uami. \v 33 Lɨba hɨlɨcɨ huaci huaci sɨbaŋ agɨladɨ hɨvɨ ihatɨbutɨbu sihɨ lamalama lɨba golɨ hajɨŋ cɨki cɨki havaŋ avɨli veve agadɨ ulaŋ tulɨ me agɨladɨ hɨvɨ lamɨci mɨgumɨgu saŋ hɨji ci igualɨ uami. Kɨlɨ cɨkaŋ hɨvɨ kɨlɨ tɨbɨ hɨvɨ ihatɨbutɨbu sihɨ sihɨ mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ agɨladɨ lamalama saŋ hɨji ci igualɨ uami. Nɨbu sibɨla hameŋ agɨladɨ vivi havɨlɨ ulaŋ agadɨ hajɨŋ lamɨbali uami. \v 34 Hulaŋ mu Oholiapɨ dɨ avi ci lɨbɨmɨŋalɨ uami. Nɨbu Dan hɨdɨlɨ uami. Nudɨ iaganu Ahisamakɨ uami. Nɨbu Besalelɨ hula sibɨla vihavɨbali uami. Vivi hulaŋ hɨhɨle agɨladɨ avi lamalubiavɨbali uami. \v 35 Asɨ Iaue agaŋ hulaŋ ahica agɨlaŋ lɨba akuaba akuaba agɨladɨ ihatɨbutɨbu sihɨ lamalama mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ sibɨla vivi saŋ hɨji huaci huaci ci igualɨ uami. Niagɨlɨŋ cɨbɨŋ niagɨlɨŋ mɨdɨ cɨbɨŋ niagɨlɨŋ mɨdɨ sɨbaŋ hɨvɨ havɨlɨ huaci huaci sihɨ sihɨ daŋ agɨladɨ vivi saŋ hɨji huaci huaci ci igualɨ uami. Havɨlɨ sihɨ sihɨ hajɨŋ mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ agɨladɨ vivi saŋ avi hɨji huaci huaci ci igualɨ uami. Lɨci nɨbɨlaŋ akuaba akuaba hajɨŋ sihɨ sihɨ daŋ agɨladɨ vivi saŋ igahɨlavɨla hameŋ laci ala vihavɨbali uami. \c 36 \p \v 1 Asɨ Iaue agaŋ Besalelɨ sadaŋ Oholiapɨ sadaŋ hɨji huaci huaci ci igualɨ uami. Hulaŋ hɨhɨle hɨji daŋ hɨji daŋ agɨlasaŋ avi hɨji hutesɨ ci igualɨ uami. Lɨci nɨbɨlaŋ ala Asɨ dɨ havɨlɨ ulaŋ agadɨ vihavɨbali uami. Havɨlɨ ulaŋ hɨsɨŋ akuaba akuaba agɨladɨ avi vihavɨbali uami. Asɨ Iaue akuaba akuaba saŋ abalɨ agɨladɨ hameŋ laci ala vihavɨbali uami. \s Hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ akuaba akuaba akape sɨbaŋ vavehavɨmi. \p \v 2 La Mosesɨ agaŋ Besalelɨ dɨdaŋ Oholiapɨ dɨdaŋ abɨci vehavɨmi. Hulaŋ hɨhɨle Asɨ Iaue nulɨsaŋ hɨji huaci huaci igumi agɨladɨ avi abɨci vehavɨmi. Hulaŋ sibɨla vivi saŋ mavɨn hɨniavɨmi agɨlaŋ sibɨla vivi saŋ vehavɨmi. \v 3 Vehavɨci Mosesɨ agaŋ akuaba akuaba Asɨ dɨ havɨlɨ ulaŋ vivi saŋ vavehavɨmi agɨladɨ nulɨsaŋ igumi. Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ cimɨdaŋ cimɨdaŋ hɨvɨ Asɨ saŋ sagalɨ igubalu aba akuaba akuaba agɨladɨ vakala vakala vavehavɨmi. \v 4-5 Vavehavɨdaci hulaŋ havɨlɨ ulaŋ sibɨla vivi hɨniavɨmi agɨlaŋ sibɨla valavɨla ve Mosesɨ dɨ abavɨmi. Hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ akuaba akuaba akape sɨbaŋ vavehavadi uavɨmi. Akuaba akuaba Asɨ Iaue havɨlɨ ulaŋ sibɨla vivi saŋ abalɨ agaŋ ci hɨlihali uavɨmi. Akuaba akuaba akape sɨbaŋ havɨ hɨniavɨbali uavɨmi. \p \v 6 Lɨhavɨci Mosesɨ agaŋ hulaŋ iamɨgali uu veve hɨnihɨni fipɨ heŋ hɨniavɨmi agɨlasaŋ ciaŋ abɨci umi. Nɨbɨlaŋ akuaba akuaba Asɨ dɨ havɨlɨ ulaŋ vivi saŋ cɨhu cɨhu iguavɨci vehavɨmɨdɨ aba abɨci umi. Lɨci ciaŋ agadɨ igahɨlavɨla akuaba akuaba cɨhu cɨhu ma vavehavɨmi. \v 7 Akuaba akuaba vavehavɨmi agɨlaŋ Asɨ dɨ havɨlɨ ulaŋ akuaba akuaba vivi saŋ abami agɨladɨ lɨvalavɨla akape sɨbaŋ vavehavɨmi. \s Asɨ dɨ havɨlɨ ulaŋ vihavɨmi. \r (Cɨhu vivi 26.1-37) \p \v 8 Sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ sɨkasɨkan sibɨla via iga iga agɨlaŋ Asɨ dɨ havɨlɨ ulaŋ vihavɨmi. Havɨlɨ ulaŋ vivi saŋ havɨlɨ mila huaci huaci sɨbaŋ human limu limu fɨhala agɨladɨ vihavɨmi. Viavɨla niagɨlɨŋ cɨbɨŋ niagɨlɨŋ mɨdɨ cɨbɨŋ niagɨlɨŋ mɨdɨ sɨbaŋ sabaŋ sipsipɨ mɨnɨ hɨvɨ ivavɨmi agɨladɨ vivi hɨcavɨdaci hajɨŋ daŋ hɨniavɨmi. Niagɨlɨŋ sihɨ sihɨ hɨcavɨmi agɨlaŋ Asɨ dɨ ciaŋ hali hɨsɨŋ vɨdɨvɨdɨŋ daŋ agɨladɨ mugaŋ lamɨgaŋ me hadipɨlɨ me hɨniavɨmi. \v 9 Havɨlɨ human limu limu fɨhala agɨladɨ vihavɨci hɨlihɨli laci hɨniavɨmi. Nulɨdɨ hutesɨ 12 mita laci hɨniavɨmi. Nulɨdɨ abɨŋ 2 mita laci hɨniavɨmi. \v 10 Lɨhavɨci havɨlɨ human limu fɨhala agɨladɨ abɨŋ hɨvɨ lamalama hɨcavɨci ua havɨlɨ abɨŋ hekɨlɨ me laci hɨnimi. Havɨlɨ human limu fɨhala limu hɨhɨle agɨladɨ avi hameŋ laci ala nulɨdɨ abɨŋ hɨvɨ lamalama hɨcavɨmi. \v 11 Lavɨla havɨlɨ hekɨlɨ hekɨlɨ ahica agɨladɨ mɨŋave pam lamalama saŋ niagɨlɨŋ cɨbɨŋ agɨladɨ hɨvɨ mɨdu hɨhɨle hɨcavɨmi. Havɨlɨ hekɨlɨ hekɨlɨ ahica agɨladɨ abɨŋ iahua ulaŋ sabɨ hɨvɨ alɨhaŋ alɨhaŋ heŋ hɨnihɨni saŋ mɨdu agɨladɨ hɨcahɨca uavɨmi. \v 12 Havɨlɨ mu limu caba hɨsɨŋ agadɨ abɨŋ iahua ulaŋ sabɨ hɨvɨ alɨhaŋ alɨhaŋ heŋ hɨnihɨni saŋ mɨdu 50 agɨladɨ hɨcahɨca uavɨmi. Havɨlɨ mu limu caba hɨsɨŋ agadɨ abɨŋ iahua ulaŋ sabɨ hɨvɨ alɨhaŋ alɨhaŋ heŋ hɨnihɨni saŋ avi mɨdu 50 ala hɨcahɨca uavɨmi. Havɨlɨ limu caba hɨsɨŋ agadɨ mɨdu agɨladɨ iga iga hɨlihɨli hameŋ laci hɨcahɨca uavɨmi. \v 13 Havɨlɨ hekɨlɨ hekɨlɨ ahica agɨladɨ lamalama agɨlimɨgumɨgu saŋ lɨba golɨ hɨvɨ agɨlɨŋ 50 agɨladɨ vihavɨmi. Havɨlɨ hekɨlɨ hekɨlɨ ahica agɨladɨ mɨŋave agɨlimɨgumɨgu uavɨci havɨlɨ ulaŋ hekɨlɨ me laci hɨnihɨni saŋ vihavɨmi. \p \v 14 La cɨhu havɨlɨ human limu limu fɨhala hɨcɨ limu pabiŋ cɨjɨŋ sabaŋ meme mɨnɨ hɨvɨ vihavɨmi. Havɨlɨ ulaŋ agadɨ lalɨgu lalɨgu saŋ vihavɨmi. \v 15 Havɨlɨ sɨkasɨkan agɨladɨ vihavɨci hɨlihɨli laci hɨniavɨmi. Nulɨdɨ hutesɨ 13 mita laci hɨniavɨmi. Nulɨdɨ abɨŋ 2 mita laci hɨniavɨmi. \v 16 Lɨhavɨci havɨlɨ human limu fɨhala agɨladɨ abɨŋ hɨvɨ lamalama hɨcavɨci ua havɨlɨ abɨŋ hekɨlɨ me laci hɨnimi. Lɨci cɨhu havɨlɨ hɨhɨle human limu fɨhala human limu pabiŋ cɨjɨŋ agɨladɨ abɨŋ hɨvɨ lamalama hɨcavɨci ua havɨlɨ abɨŋ hekɨlɨ me laci hɨnimi. \v 17 Lɨci havɨlɨ hekɨlɨ mu agadɨ abɨŋ iahua ulaŋ sabɨ hɨvɨ alɨhaŋ alɨhaŋ heŋ hɨnihɨni saŋ mɨdu 50 agɨladɨ hɨcahɨca uavɨmi. La havɨlɨ hekɨlɨ mu agadɨ hɨvɨ avi mɨdu hɨhɨle agɨladɨ iga iga hɨlihɨli laci mɨdu 50 agɨladɨ hɨcahɨca uavɨmi. \v 18 Lɨba bɨlasɨ hɨvɨ agɨlɨŋ 50 vihavɨmi. Havɨlɨ hekɨlɨ hekɨlɨ ahica agɨladɨ lamalama agɨlimɨgumɨgu uavɨci havɨlɨ ulaŋ hekɨlɨ hɨnihɨni saŋ vihavɨmi. \v 19 Sabaŋ sipsipɨ muŋaŋ sɨgɨtɨ maŋa mɨdɨ hɨvɨ mɨŋepɨhalavɨmi agɨladɨ viavɨla havɨlɨ ulaŋ sabɨ lalɨgu lalɨgu saŋ lamalama hɨcavɨmi. Avɨli hekɨlɨ hɨsɨŋ hehɨlaŋ mu hɨdɨlɨ agɨladɨ sɨgɨtɨ viavɨla lamalama hɨcavɨmi. Havɨlɨ ulaŋ sabɨ sɨbaŋ heŋ lalɨgu lalɨgu saŋ hɨcavɨmi. \p \v 20 Havɨlɨ ulaŋ vivi saŋ hɨda kɨlɨ akasɨ mibɨŋ hegulaŋ me agɨladɨ sɨhuvavɨmi. \v 21 Hɨda sɨkasɨkan agɨladɨ hutesɨ 4 mita laci vihavɨmi. Kɨlɨ tɨbɨ tɨbɨ 66 senɨtamita agɨladɨ avi mɨgɨla mɨgɨla hɨda agɨladɨ lɨbukuvakuva saŋ vihavɨmi. \v 22-24 Lɨba silɨva kum agɨladɨ haca hɨvɨ lalɨlamalama saŋ hɨda agɨladɨ hɨdɨlɨ lɨhua vɨlɨbɨlɨŋ lɨdɨŋ lamavɨmi. Hɨda sɨkasɨkan agɨladɨ hameŋ laci lɨhavɨmi. Ium kɨlikɨli heŋ lalɨlamalama saŋ hɨda ahica lɨdɨŋ lɨbukuvavɨmi agɨladɨ lugɨlavɨci ua 20 hɨniavɨmi. Lɨhavɨci hɨda ahica lɨdɨŋ lɨbukuvavɨmi agɨladɨ lalɨlamalama saŋ lɨba silɨva agɨladɨ vivi kum kum 40 agɨladɨ lamavɨmi. Lavɨla lɨba silɨva kum agɨladɨ hɨvɨ haca lamavɨmi. La hɨda ahica lɨdɨŋ lɨbukuvavɨmi agɨladɨ lalɨlamalama saŋ lɨba silɨva kum haca daŋ haca daŋ agɨladɨ ahica lɨdɨŋ ahica lɨdɨŋ lamavɨmi. \v 25 Lavɨla limu caba lakulamaŋ kɨlikɨli agadɨ avi hameŋ laci ala lɨhavɨmi. Hɨda ahica lɨdɨŋ lɨbukuvavɨmi agɨladɨ lugɨlavɨci ua 20 hɨniavɨmi. \v 26 Lɨhavɨci hɨda ahica lɨdɨŋ lɨbukuvavɨmi agɨladɨ lalɨlamalama saŋ lɨba silɨva agɨladɨ vivi kum kum 40 agɨladɨ lamavɨmi. Lavɨla lɨba silɨva kum agɨladɨ hɨvɨ haca lamavɨmi. La hɨda ahica lɨdɨŋ lɨbukuvavɨmi agɨladɨ lalɨlamalama saŋ lɨba silɨva kum haca daŋ haca daŋ agɨladɨ ahica lɨdɨŋ ahica lɨdɨŋ lamavɨmi. \v 27 Lavɨla havɨlɨ ulaŋ safɨli uaiaŋ mɨgumɨgu kɨlikɨli agadɨ avi hɨda ahica lɨdɨŋ lɨbukuvavɨmi agɨladɨ lugɨlavɨci ua human limu fɨhala human limu pabiŋ cɨjɨŋ hɨniavɨmi. \v 28 Lavɨla hɨda ahica lɨdɨŋ ahica lɨdɨŋ lɨbukuvavɨmi agɨladɨ vivi ulaŋ safɨli ikuŋ limu limu agɨlasaŋ lamavɨmi. \v 29 Lamavɨci hɨda agɨladɨ fɨdɨm mikɨ heŋ lɨba golɨ hakɨ agɨladɨ lamavɨdaci mɨguavɨdaci iahua hɨvɨ agɨlaŋ pam laci hɨniavɨmi. Mɨga hɨdɨlɨ agɨlaŋ hɨtɨŋ hɨtɨŋ hɨniavɨmi. Ikuŋ limu agasaŋ avi hameŋ laci ala vihavɨmi. \v 30 Hameŋ lɨhavɨci ulaŋ safɨli agadɨ hɨda ahica lɨdɨŋ lɨbukuvavɨmi agɨlaŋ human limu fɨhala human limu ahica pam cɨjɨŋ hɨniavɨmi. Lɨci lɨba silɨva kum haca daŋ haca daŋ human limu limu fɨhala hɨcɨ limu fɨhala hɨcɨ limu pabiŋ cɨjɨŋ agɨladɨ vihavɨmi. La hɨda ahica lɨdɨŋ lɨbukuvavɨmi agɨladɨ lalɨlamalama saŋ lɨba silɨva kum haca daŋ haca daŋ agɨladɨ ahica lɨdɨŋ ahica lɨdɨŋ lamavɨmi. \p \v 31-32 Lavɨla kɨlɨ akasɨ mibɨŋ hegulaŋ me agɨladɨ sɨlɨvɨŋ valɨ hutesɨ hutesɨ vihavɨmi. Kɨlɨ sɨlɨvɨŋ valɨ human limu fɨhala agɨladɨ limu madɨŋ hɨvɨ hɨgɨlavɨci hɨgɨlavɨci uu saŋ vihavɨmi. Kɨlɨ sɨlɨvɨŋ valɨ human limu fɨhala hɨhɨle agɨladɨ limu madɨŋ hɨvɨ hɨgɨlavɨci hɨgɨlavɨci uu saŋ vihavɨmi. Kɨlɨ sɨlɨvɨŋ valɨ human limu fɨhala limu hɨhɨle agɨladɨ ulaŋ safɨli uaiaŋ mɨgumɨgu kɨlikɨli heŋ hɨgɨlavɨci hɨgɨlavɨci uu saŋ vihavɨmi. \v 33 Ulaŋ agadɨ madɨŋ limu limu hɨvɨ hɨgɨlavɨci hɨgɨlavɨci uu vɨdɨvɨdɨŋ igu igu saŋ kɨlɨ sɨlɨvɨŋ valɨ alɨhaŋ lamalama hɨsɨŋ agɨladɨ vivi ulaŋ agadɨdaŋ lama hɨlihalahala ihalahavɨmi. Ulaŋ safɨli uaiaŋ mɨgumɨgu kɨlikɨli agasaŋ avi hameŋ laci ala lɨhavɨmi. \v 34 Hɨda ahica lɨdɨŋ lɨbukuvavɨmi agɨladɨ lɨba golɨ hɨvɨ ifuhafihafi uavɨmi. Lavɨla kɨlɨ sɨlɨvɨŋ valɨ hutesɨ hutesɨ agɨladɨ hɨgɨlavɨci hɨgɨlavɨci uu saŋ lɨba golɨ hakɨ lamavɨmi. Kɨlɨ sɨlɨvɨŋ valɨ hutesɨ hutesɨ agɨladɨ avi lɨba golɨ hɨvɨ ifuhafihafi uavɨmi. \p \v 35 Havɨlɨ mila huaci sɨbaŋ agadɨ viavɨla niagɨlɨŋ cɨbɨŋ niagɨlɨŋ mɨdɨ cɨbɨŋ niagɨlɨŋ mɨdɨ sɨbaŋ sabaŋ sipsipɨ mɨnɨ hɨvɨ ivavɨmi agɨladɨ vivi hɨcavɨci hajɨŋ daŋ hɨnimi. Niagɨlɨŋ sihɨ sihɨ hɨcavɨmi agɨlaŋ Asɨ dɨ ciaŋ hali hɨsɨŋ vɨdɨvɨdɨŋ daŋ agɨladɨ mugaŋ lamɨgaŋ me hadipɨlɨ me hɨniavɨmi. Havɨlɨ agadɨ lɨbalavɨci kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn agadɨ hɨsihala hɨnihɨni saŋ hɨcavɨmi. \v 36 Hɨda limu ahica limu ahica kɨlɨ akasɨ mibɨŋ hegulaŋ me agɨladɨ vihavɨmi. Viavɨla lɨba golɨ hɨvɨ ifuhafihafi uavɨmi. Lavɨla havɨlɨ agadɨ agɨlimɨgumɨgu saŋ lɨba golɨ hɨvɨ agɨlɨŋ viavɨla hɨda agɨladɨ hɨvɨ lamalama lɨbɨhahavɨmi. Hɨda agɨladɨ lalɨlamalama saŋ lɨba silɨva kum haca daŋ haca daŋ limu ahica limu ahica agɨladɨ vihavɨmi. \v 37 Havɨlɨ ulaŋ agadɨ hɨbɨ ivu ivu heŋ hɨsihalahala saŋ havɨlɨ mila hekɨlɨ mu huaci sɨbaŋ agadɨ vihavɨmi. La niagɨlɨŋ cɨbɨŋ niagɨlɨŋ mɨdɨ cɨbɨŋ niagɨlɨŋ mɨdɨ sɨbaŋ sabaŋ sipsipɨ mɨnɨ hɨvɨ ivavɨmi agɨladɨ vivi hɨcavɨmi. Hɨcavɨci hajɨŋ daŋ hɨnimi. \v 38 Lɨci hɨda human limu fɨhala agɨladɨ vihavɨmi. Havɨlɨ lamalama agɨlimɨgumɨgu saŋ lɨba golɨ agɨlɨŋ agɨladɨ vivi hɨda hɨvɨ lamalama lɨbɨhahavɨmi. La hɨda fɨdɨm iahua hɨvɨ agɨladɨ lɨba golɨ hɨvɨ ifuhafihafi uavɨmi. Lavɨla lɨba golɨ cɨliŋ agɨladɨ viavɨla hɨda agɨladɨ sugɨ hahavɨmi. Hɨda agɨladɨ lalɨlamalama saŋ lɨba bɨlasɨ kum haca daŋ haca daŋ human limu fɨhala agɨladɨ vihavɨmi. \c 37 \s Kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn sibɨla vihavɨmi. \r (Cɨhu vivi 25.10-22) \p \v 1 Besalelɨ agaŋ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ hɨhɨle agɨlaŋ hula kɨlɨ akasɨ cɨkaŋ cɨkaŋ mibɨŋ hegulaŋ me agɨladɨ hɨvɨ hɨbɨn hɨbɨn sibɨla vihavɨmi. Nudɨ hutesɨ agadɨ 110 senɨtamita vihavɨmi. Nudɨ abɨŋ agadɨ 66 senɨtamita vihavɨmi. Nudɨ tulɨ agadɨ avi 66 senɨtamita ala vihavɨmi. \v 2 La lɨba golɨ huaci sɨbaŋ agadɨ hɨvɨ kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn agadɨ tulɨ agadɨdaŋ nudɨ sabɨ agadɨdaŋ lamalama ifuhafiavɨmi. Nudɨ caba caba agɨladɨ avi sɨkasɨkan lamalama ifuhafiavɨmi. La lɨba golɨ cɨliŋ cɨki mu hutesɨ agadɨ viavɨla kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn agadɨ lamɨgaŋ hafilamalama uvɨ agadɨ mɨkamɨka heŋ haŋala haŋala ifuhafiavɨmi. \v 3 Kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn agadɨ lamavɨci lagulama hɨnihɨni saŋ nudɨ lɨhu ikuŋ limu limu heŋ hɨcɨ tɨbɨ cɨki cɨki me agɨladɨ lamavɨmi. Lavɨla kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn agadɨ havahava saŋ lɨba golɨ agadɨ viavɨla avɨŋ hɨvɨ hɨlavɨmi. Hɨlavɨci miŋɨlavɨla avɨli avɨli lɨci fɨli haca limu ahica limu ahica agɨladɨ hɨvɨ mɨŋamɨjiavɨci mɨguavɨla hakɨ daŋ hɨniavɨmi. Lɨhavɨci lɨba golɨ hakɨ ahica agɨladɨ viavɨla kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn agadɨ caba limu heŋ lamavɨmi. Caba limu heŋ avi ahica ala lamavɨmi. Nudɨ hɨcɨ tɨbɨ cɨki cɨki me agɨladɨ mikɨ heŋ ala lɨba golɨ hakɨ agɨladɨ lamavɨmi. \v 4 La kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn agadɨ havahava saŋ kɨlɨ akasɨ sɨlɨvɨ ahica mibɨŋ hegulaŋ me agɨladɨ lɨhuavɨmi. Lavɨla lɨba golɨ agadɨ hɨvɨ ifuhafihafi uavɨmi. \v 5 La kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn agadɨ havahava saŋ kɨlɨ akasɨ sɨlɨvɨ ahica mibɨŋ hegulaŋ me agɨladɨ viavɨla kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn agadɨ lɨba golɨ hakɨ heŋ limu caba limu caba hɨvɨ lamavɨci ivouavɨmi. \v 6 La lɨba golɨ huaci sɨbaŋ hɨvɨ kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn agadɨ lamɨgaŋ vihavɨmi. Nudɨ hutesɨ 110 senɨtamita vihavɨmi. Nudɨ abɨŋ 66 senɨtamita vihavɨmi. \v 7 Vivi lɨba golɨ agadɨ ifɨvɨnapɨna lɨdɨŋ via ua fɨdɨm limu limu agɨladɨ hɨvɨ Asɨ dɨ ciaŋ hali hɨsɨŋ vɨdɨvɨdɨŋ daŋ me ahica agɨladɨ lamavɨmi. \v 8 Lamavɨci mu agaŋ limu caba lagulama hɨnimi. Mu agaŋ limu caba lagulama hɨnimi. Asɨ dɨ ciaŋ hali hɨsɨŋ vɨdɨvɨdɨŋ daŋ me ahica agɨladɨdaŋ kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn agadɨ lamɨgaŋ agadɨdaŋ pam me laci vihavɨmi. \v 9 Asɨ dɨ ciaŋ hali hɨsɨŋ vɨdɨvɨdɨŋ daŋ me ahica agɨlaŋ mavɨn hɨbɨŋ hɨbɨŋ lamavɨla kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn lamɨgaŋ agadɨ igasulasula hɨniavɨmi. Nulɨdɨ abɨŋ agɨladɨ mɨŋaiahavɨci kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn lamɨgaŋ agadɨ lalɨguavɨla hɨniavɨmi. \s Maci sakɨvakɨva lamalama hɨsɨŋ vadɨm ibilavɨmi. \r (Cɨhu vivi 25.23-30) \p \v 10 Lɨhavɨci vadɨm mu kɨlɨ akasɨ mibɨŋ hegulaŋ me agɨladɨ hɨvɨ ibilavɨmi. Nudɨ hutesɨ agadɨ 88 senɨtamita lamavɨmi. Nudɨ abɨŋ agadɨ 44 senɨtamita lamavɨmi. Vadɨm agadɨ iahua hɨvɨ hɨnia fɨli mɨgamɨga agadɨ 66 senɨtamita lamavɨmi. \v 11 La lɨba golɨ huaci sɨbaŋ agadɨ hɨvɨ lamalama sɨkasɨkan ifuhafiavɨmi. Lavɨla lɨba golɨ cɨliŋ cɨki mu viavɨla vadɨm agadɨ mɨkamɨka heŋ haŋala haŋala ifuhafiavɨmi. \v 12 Lɨba golɨ mu agadɨ ifavɨci abɨŋ nudɨ 8 senɨtamita hɨnimi. Lɨci vadɨm agaŋ vɨdɨvɨdɨŋ hɨnihɨni saŋ vadɨm agadɨ hɨlɨ mɨgua fɨli mikɨ heŋ sɨkasɨkan haŋala haŋala ifuhafiavɨmi. Lavɨla lɨba golɨ cɨliŋ agadɨ avi lɨba golɨ mu ifɨvɨnapɨna lɨhavɨmi agadɨ sabɨ hɨvɨ haŋala haŋala ifuhafiavɨmi. \v 13 La vadɨm agadɨ havahava saŋ lɨba golɨ hakɨ vihavɨmi. Viavɨla vadɨm agadɨ hɨlɨ lalɨlamalama hɨsɨŋ limu ahica limu ahica agɨladɨ hɨvɨ hɨtɨŋ hɨtɨŋ lamalama ifuhafiavɨmi. \v 14 Lɨba golɨ cɨliŋ cɨki vadɨm hɨlɨ agɨladɨ haŋala haŋala lamalama ifuhafiavɨmi heŋ ala lɨba golɨ hakɨ agɨladɨ avi ifuhafiavɨmi. \v 15 La vadɨm agadɨ havahava saŋ kɨlɨ akasɨ sɨlɨvɨ ahica mibɨŋ hegulaŋ me agɨladɨ lɨhuavɨmi. Lavɨla lɨba golɨ hɨvɨ ifuhafihafi uavɨmi. \v 16 La lɨmɨn uain agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ mɨŋamɨjimɨji sagalɨ igu igu saŋ sɨbɨ hɨlɨcɨ agɨladɨdaŋ hɨcɨhaŋ agɨladɨdaŋ vihavɨmi. Hunaŋ mɨsɨn agɨladɨdaŋ hunaŋ sudɨme cɨki cɨki agɨladɨdaŋ vihavɨmi. Akuaba akuaba agɨladɨ lɨba golɨ huaci sɨbaŋ hɨvɨ laci vihavɨmi. Hunaŋ mɨsɨn hunaŋ sudɨme cɨki sɨbɨ hɨlɨcɨ hɨcɨhaŋ agɨlaŋ vadɨm sabɨ hɨvɨ hɨniavɨhadami. \s Unɨ lamalama hɨsɨŋ hɨlɨ agadɨ vihavɨmi. \r (Cɨhu vivi 25.31-40) \p \v 17 Lɨba golɨ huaci sɨbaŋ agadɨ viavɨla ifɨvɨnapɨna lɨdɨŋ unɨ lamalama hɨsɨŋ hɨlɨ agadɨ vihavɨmi. Lavɨla unɨ lamalama hɨsɨŋ hɨlɨ agadɨ lalɨlamalama saŋ hɨdɨlɨ nudɨ agadɨ abɨŋ daŋ vihavɨmi. La makaŋ hɨtɨŋ hɨtɨŋ unɨ lamalama uvɨ daŋ agɨladɨ avi vihavɨmi. Lavɨla lɨba golɨ huaci sɨbaŋ agadɨ laci ala ifɨvɨnapɨna lɨdɨŋ kɨlɨ fu hajɨŋ daŋ hɨniadami hameŋ agɨladɨ vihavɨmi. Akuaba akuaba agɨladɨ vihavɨci pabiŋ me laci hɨnimi. \v 18 Unɨ lamalama hɨsɨŋ hɨlɨ agaŋ makaŋ human limu fɨhala human limu pabiŋ cɨjɨŋ daŋ hɨnimi. Limu caba ahica pam makaŋ hɨniavɨmi. Limu caba avi ahica pam makaŋ ala hɨniavɨmi. \v 19 Kɨlɨ amon agadɨ fu hajɨŋ me agɨlaŋ makaŋ hɨtɨŋ hɨtɨŋ hɨvɨ ahica pam lɨdɨŋ hɨniavɨmi. \v 20 Unɨ lamalama hɨsɨŋ hɨlɨ agadɨ pɨlɨ hɨvɨ kɨlɨ amon agadɨ fu hajɨŋ me limu ahica limu ahica agɨladɨ vihavɨci hɨtɨŋ hɨtɨŋ hɨniavɨmi. \v 21 Makaŋ ahica limu limu hɨniavɨmi agɨladɨ hɨdɨlɨ heŋ kɨlɨ fu hajɨŋ me agɨladɨ lɨhu hɨvɨ asɨŋ cɨki cɨki me agɨladɨ vihavɨmi. Makaŋ ahica limu limu agɨladɨ hɨdɨlɨ heŋ hameŋ laci ala vihavɨmi. La makaŋ ahica limu limu agɨladɨ hɨdɨlɨ heŋ avi hameŋ laci ala vihavɨmi. \v 22 Lɨba golɨ huaci sɨbaŋ agadɨ ifɨvɨnapɨna lɨdɨŋ akuaba akuaba agɨladɨ vihavɨci pabiŋ me laci hɨnimi. \v 23 Lɨci lɨba golɨ huaci sɨbaŋ hɨvɨ unɨ human limu fɨhala human limu ahica cɨjɨŋ agɨladɨ vihavɨmi. Lavɨla lɨba golɨ huaci sɨbaŋ agadɨ viavɨla husɨmiŋ unɨ fu mɨŋamɨŋa hɨsɨŋ agadɨdaŋ hunaŋ hɨhɨle agɨladɨdaŋ vihavɨmi. \v 24 Lɨba golɨ huaci sɨbaŋ agadɨ viavɨla unɨ lamalama hɨsɨŋ hɨlɨ agadɨdaŋ nudɨ akuaba akuaba agɨladɨdaŋ vihavɨmi agɨladɨ vɨhɨlɨ 35 kilogɨlam. \s Cihu savu me hɨsi huaci huaci daŋ agɨladɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm vihavɨmi. \r (Cɨhu vivi 30.1-5) \p \v 25 Kɨlɨ akasɨ mibɨŋ hegulaŋ me agɨladɨ viavɨla cihu savu me hɨsi huaci huaci daŋ agɨladɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm vihavɨmi. Vihavɨci vadɨm agadɨ hutesɨ agaŋ 45 senɨtamita hɨnimi. Nudɨ abɨŋ agaŋ avi 45 senɨtamita ala hɨnimi. Ahica hɨlihɨli laci hɨniavɨmi. Vadɨm agadɨ iahua hɨvɨ hɨnia fɨli mɨgamɨga agaŋ 90 senɨtamita hɨnimi. Kɨlɨ akasɨ mibɨŋ hegulaŋ me agɨladɨ lɨhuavɨci kum limu ahica limu ahica daŋ hɨnimi. Kum pabiŋ pabiŋ ikuŋ limu limu hɨvɨ hɨniavɨmi. \v 26 Lɨhavɨci vadɨm agadɨ madɨŋ limu limu agɨladɨdaŋ nudɨ fɨdɨm limu limu agɨladɨdaŋ lɨba golɨ huaci sɨbaŋ hɨvɨ lamalama ifuhafiavɨmi. Nudɨ sabɨ agadɨ lɨba golɨ huaci sɨbaŋ hɨvɨ lamalama ifuhafiavɨmi. Kum limu ahica limu ahica ikuŋ limu limu hɨniavɨmi agɨladɨ avi lɨba golɨ huaci sɨbaŋ hɨvɨ lamalama ifuhafiavɨmi. La lɨba golɨ cɨliŋ cɨki agadɨ hɨvɨ vadɨm mɨkamɨka agadɨ caba caba heŋ haŋala haŋala ifuhafiavɨmi. \v 27 Vadɨm agadɨ havahava saŋ lɨba golɨ hakɨ ahica agɨladɨ viavɨla vadɨm agadɨ madɨŋ limu limu hɨvɨ lamavɨmi. Lɨba golɨ cɨliŋ cɨki haŋala haŋala ifuhafiavɨmi agadɨ lɨhu heŋ ala lɨba golɨ hakɨ agɨladɨ lamavɨmi. \v 28 Vadɨm agadɨ havahava saŋ kɨlɨ akasɨ sɨlɨvɨ ahica mibɨŋ hegulaŋ me agɨladɨ lɨhuavɨmi. Lavɨla lɨba golɨ hɨvɨ ifuhafihafi uavɨmi. \s Akuaba akuaba hɨlavɨci hɨsi huaci huaci iahaiaha saŋ vihavɨmi. \r (Cɨhu vivi 30.22-38) \p \v 29 Cihu \x - \xo 37.29 \xo*\xt CV 30.22-38\xt*\x* savu me hɨhɨle agɨladɨdaŋ kɨlɨ olivɨ agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ agadɨdaŋ eŋalavɨla akuaba akuaba Asɨ saŋ lɨbɨmɨŋɨben aba nulɨdɨ sabɨ hɨvɨ mɨŋamɨjimɨji hɨsɨŋ agɨladɨ eŋalavɨmi. Lavɨla cihu savu me hɨhɨle hɨlavɨci hɨsi huaci huaci iahaiaha hɨsɨŋ agɨladɨ eŋalavɨmi. Akuaba akuaba hɨsi huaci huaci daŋ eŋala iga iga hɨsɨŋ hulaŋ agɨlaŋ eŋalavɨhadami me eŋalavɨmi. \c 38 \s Sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm vihavɨmi. \r (Cɨhu vivi 27.1-8) \p \v 1 Besalelɨ agaŋ sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ hɨhɨle agɨlaŋ hula kɨlɨ akasɨ mibɨŋ hegulaŋ me agɨladɨ viavɨla sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm vihavɨmi. Vihavɨci nudɨ hutesɨ agaŋ 220 senɨtamita hɨnimi. Nudɨ abɨŋ agaŋ avi 220 senɨtamita hɨnimi. Ahica hɨlihɨli hameŋ laci hɨniavɨmi. Vadɨm agadɨ iahua hɨvɨ hɨnia fɨli mɨgamɨga agaŋ 130 senɨtamita hɨnimi. \v 2 Lɨci kɨlɨ akasɨ mibɨŋ hegulaŋ me agɨladɨ lɨhuavɨci kum limu ahica limu ahica daŋ hɨnimi. Kum pabiŋ pabiŋ agɨlaŋ ikuŋ limu limu hɨvɨ hɨniavɨmi. Lɨhavɨci sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm agadɨ lɨba bɨlasɨ hɨvɨ sɨkasɨkan ifuhafihafi uavɨmi. \v 3 Lavɨla lɨba bɨlasɨ hɨvɨ hunaŋ mɨsɨn hekɨlɨ hekɨlɨ limu hɨhɨle agɨladɨ vihavɨmi. Avɨŋ ibɨlɨ licilici saŋ sami hekɨlɨ hekɨlɨ me agɨladɨ vihavɨmi. Hunaŋ mɨsɨn sɨhɨm mɨdɨ hɨniavɨdaci vivi sevaseva hɨsɨŋ agɨladɨ vihavɨmi. Akuaba akuaba avɨŋ hɨvɨ hɨniavɨdaci iamɨla iamɨla vivi hɨsɨŋ agɨladɨ vihavɨmi. La hunaŋ hɨhɨle avɨŋ sɨvɨ me agadɨ lama via hɨdahɨda hɨsɨŋ agɨladɨ avi vihavɨmi. Sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm heŋ sibɨla vivi saŋ hunaŋ mɨsɨn akuaba akuaba agɨladɨ lɨba bɨlasɨ hɨvɨ laci vihavɨmi. \v 4-5 Lavɨla lɨba bɨlasɨ hɨvɨ mɨkɨdiŋ tulɨ me agadɨ vihavɨmi. Mɨkɨdiŋ tulɨ me heŋ avɨŋ makaŋ lamalama sɨhɨm sabaŋ akuaba akuaba agɨladɨ avɨŋ makaŋ sabɨ hɨvɨ lamalama avɨŋ hɨvɨ hɨlahɨla saŋ vihavɨmi. Viavɨla vadɨm agadɨ havahava saŋ hakɨ limu ahica limu ahica vihavɨmi. La hakɨ agɨladɨ viavɨla ikuŋ limu limu hɨvɨ lamavɨmi. Lavɨla lɨba bɨlasɨ cɨliŋ hekɨlɨ mu agadɨ viavɨla sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm mɨkamɨka agadɨ hɨvɨ lɨba bɨlasɨ mɨkɨdiŋ tulɨ me agadɨ ifɨmɨgamɨga lamalama ifuhafiavɨmi. Ifuhafiavɨci lɨba bɨlasɨ mɨkɨdiŋ tulɨ me agaŋ vadɨm mɨkamɨka agadɨ lɨvala mɨgua alɨhaba hɨvɨ hɨnimi. \v 6 Lɨci kɨlɨ akasɨ sɨlɨvɨ ahica mibɨŋ hegulaŋ me agɨladɨ lɨhuavɨla lɨba bɨlasɨ hɨvɨ ifuhafihafi uavɨmi. \v 7 Lavɨla sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm agadɨ havahava saŋ kɨlɨ sɨlɨvɨ agɨladɨ viavɨla hakɨ madɨŋ limu limu hɨniavɨmi agɨladɨ hɨvɨ lamavɨci ivouavɨmi. Sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm agadɨ kɨlɨ cɨkaŋ hɨvɨ vihavɨmi. Vihavɨci hɨbɨn hɨbɨn me hɨnimi. Agadɨ ala vadɨm mɨgua lɨhu fɨli hɨvɨ lamalama hɨsɨŋ agadɨ kɨlɨ cɨkaŋ ma lamavɨmi. Valavɨci havɨ tuŋ daŋ hɨnimi. \s Hɨcɨ human husahusa hɨsɨŋ hunaŋ mɨsɨn hekɨlɨ vihavɨmi. \r (Cɨhu vivi 30.18) \p \v 8 Iamɨgali \x - \xo 38.8 \xo*\xt CV 30.18\xt*\x* hɨhɨle Asɨ hula mɨgudɨba ciaŋ aba aba hɨsɨŋ havɨlɨ ulaŋ agadɨ hɨbɨ ivu ivu heŋ sibɨla vihavɨhadami. Nɨbɨlaŋ Besalelɨ saŋ lɨba bɨlasɨ mugaŋ lamɨgaŋ iga iga hɨsɨŋ agɨladɨ iguavɨmi. Iguavɨci sibɨla hɨsɨŋ hulaŋ agɨlaŋ lɨba bɨlasɨ agadɨ viavɨla hɨcɨ human husahusa hɨsɨŋ hunaŋ mɨsɨn hekɨlɨ agadɨdaŋ nudɨ lamɨci hɨnihɨni hɨsɨŋ vadɨm agadɨdaŋ vihavɨmi. \s Asɨ dɨ havɨlɨ ulaŋ haiabɨla agadɨ haŋala haŋala havɨlɨ hɨvɨ lua me hahavɨmi. \r (Cɨhu vivi 27.9-19) \p \v 9 Lavɨla havɨlɨ mila hekɨlɨ hekɨlɨ huaci huaci sɨbaŋ agɨladɨ hɨvɨ havɨlɨ ulaŋ haiabɨla agadɨ caba caba heŋ lua me hahahaha saŋ vihavɨmi. Madɨŋ limu ium kɨlikɨli agasaŋ vihavɨci 44 mita hɨnimi. \v 10 Hɨda 20 agɨladɨ viavɨla lɨba bɨlasɨ hɨvɨ ifuhafihafi uavɨmi. Hɨda agɨladɨ lalɨlamalama saŋ lɨba bɨlasɨ kum haca daŋ haca daŋ 20 agɨladɨ vihavɨmi. Lɨba silɨva hɨvɨ agɨlɨŋ hɨhɨle vihavɨmi. Havɨlɨ mila hekɨlɨ huaci sɨbaŋ agadɨ lɨbala lɨbala saŋ lɨba silɨva agɨlɨŋ agɨladɨ lɨba silɨva cɨliŋ hɨda sugɨ hahavɨmi agɨladɨ hɨvɨ agɨlimɨgumɨgu uavɨmi. \v 11 Madɨŋ limu lakulamaŋ kɨlikɨli agasaŋ havɨlɨ mila hekɨlɨ agadɨ vihavɨci 44 mita hɨnimi. Hɨda 20 agɨladɨ viavɨla lɨba bɨlasɨ hɨvɨ ifuhafihafi uavɨmi. Hɨda lalɨlamalama saŋ lɨba bɨlasɨ kum haca daŋ haca daŋ 20 agɨladɨ vihavɨmi. Lɨba silɨva hɨvɨ agɨlɨŋ hɨhɨle vihavɨmi. Havɨlɨ mila hekɨlɨ huaci sɨbaŋ agadɨ lɨbala lɨbala saŋ lɨba silɨva agɨlɨŋ agɨladɨ viavɨla lɨba silɨva cɨliŋ hɨda sugɨ hahavɨmi agɨladɨ hɨvɨ agɨlimɨgumɨgu uavɨmi. \v 12 Ulaŋ safɨli uaiaŋ mɨgumɨgu kɨlikɨli agadɨ haiabɨla heŋ lɨbalavɨci lua me hɨnihɨni saŋ havɨlɨ mila hekɨlɨ huaci sɨbaŋ agadɨ vihavɨci 22 mita hɨnimi. Hɨda human limu limu fɨhala agɨladɨ viavɨla lɨba bɨlasɨ hɨvɨ ifuhafihafi uavɨmi. Hɨda agɨladɨ lalɨlamalama saŋ lɨba bɨlasɨ kum haca daŋ haca daŋ human limu limu fɨhala agɨladɨ vihavɨmi. Lɨba silɨva hɨvɨ agɨlɨŋ hɨhɨle vihavɨmi. Havɨlɨ mila hekɨlɨ huaci sɨbaŋ agadɨ lɨbala lɨbala saŋ lɨba silɨva agɨlɨŋ agɨladɨ lɨba silɨva cɨliŋ hɨda sugɨ hahavɨmi agɨladɨ hɨvɨ agɨlimɨgumɨgu uavɨmi. \v 13 Ulaŋ hali hɨbɨ uaiaŋ iahaiaha kɨlikɨli agadɨ haiabɨla heŋ lɨbalavɨci lua me hɨnihɨni saŋ havɨlɨ mila hekɨlɨ huaci sɨbaŋ agadɨ vihavɨci 22 mita hɨnimi. \v 14-15 Hɨbɨ ivu ivu limu caba agasaŋ havɨlɨ mila huaci sɨbaŋ vihavɨci 660 senɨtamita hɨnimi. Hɨbɨ ivu ivu limu caba agasaŋ avi havɨlɨ mila huaci sɨbaŋ vihavɨci 660 senɨtamita hɨnimi. Hɨbɨ ivu ivu limu caba agasaŋ hɨda ahica pam agɨladɨ viavɨla lɨba bɨlasɨ hɨvɨ ifuhafihafi uavɨmi. Hɨda agɨladɨ lalɨlamalama saŋ lɨba bɨlasɨ kum haca daŋ haca daŋ ahica pam agɨladɨ vihavɨmi. Hɨbɨ ivu ivu limu caba agasaŋ avi hɨda ahica pam agɨladɨ viavɨla lɨba bɨlasɨ hɨvɨ ifuhafihafi uavɨmi. Hɨda agɨladɨ lalɨlamalama saŋ lɨba bɨlasɨ kum haca daŋ haca daŋ ahica pam agɨladɨ vihavɨmi. \v 16 Havɨlɨ ulaŋ haiabɨla agadɨ haŋala haŋala lua me hahahaha saŋ havɨlɨ mila huaci huaci sɨbaŋ agɨladɨ laci vihavɨmi. \p \v 17 Hɨda agɨladɨ lalɨlamalama saŋ lɨba bɨlasɨ kum haca daŋ haca daŋ agɨladɨ vihavɨmi. Lavɨla hɨda fɨdɨm iahua agɨladɨ lɨba silɨva hɨvɨ ifuhafihafi uavɨmi. Lavɨla lɨba silɨva cɨliŋ agɨladɨ vivi hɨda sɨkasɨkan agɨladɨ sugɨ hɨvɨ hahahaha uavɨmi. La lɨba silɨva hɨvɨ agɨlɨŋ viavɨla lɨba silɨva cɨliŋ agɨladɨ hɨvɨ agɨlimɨgumɨgu uavɨmi. \v 18 Hɨbɨ ivu ivu amɨŋ agadɨ hɨsihalahala saŋ havɨlɨ mila huaci sɨbaŋ vihavɨci 9 mita hɨnimi. Lɨci niagɨlɨŋ cɨbɨŋ niagɨlɨŋ mɨdɨ cɨbɨŋ niagɨlɨŋ mɨdɨ sɨbaŋ sabaŋ sipsipɨ mɨnɨ hɨvɨ ivavɨmi agɨladɨ vivi hɨcavɨmi. Hɨcavɨci hajɨŋ daŋ hɨnimi. Havɨlɨ hɨbɨ ivu ivu amɨŋ agadɨ hɨsihalahala hɨsɨŋ agadɨ iahua hɨvɨ hɨnia fɨli mɨgamɨga agaŋ 220 senɨtamita hɨnimi. Ulaŋ haiabɨla agadɨ madɨŋ limu limu safɨli hali hɨbɨ lamalama lɨbala lɨbala lua me hahavɨmi agɨladɨ iahua hɨvɨ hɨnia fɨli mɨgamɨga agɨlaŋ 220 senɨtamita laci hɨniavɨmi. \v 19 La havɨlɨ hɨbɨ ivu ivu amɨŋ agadɨ hɨsihalahala saŋ hɨda limu ahica limu ahica vihavɨmi. La hɨda agɨladɨ lalɨlamalama saŋ lɨba bɨlasɨ kum haca daŋ haca daŋ limu ahica limu ahica agɨladɨ vihavɨmi. Lavɨla hɨda fɨdɨm iahua agɨladɨ lɨba silɨva hɨvɨ ifuhafiavɨmi. La lɨba silɨva cɨliŋ agɨladɨ hɨvɨ hɨda agɨladɨ sugɨ hahavɨmi. La lɨba silɨva hɨvɨ agɨlɨŋ viavɨla lɨba silɨva cɨliŋ agɨladɨ hɨvɨ agɨlimɨgumɨgu uavɨmi. \v 20 Havɨlɨ ulaŋ agadɨdaŋ nudɨ lua me agadɨdaŋ vɨdɨvɨdɨŋ igu igu saŋ lɨba bɨlasɨ henaŋ hutesɨ hutesɨ agɨladɨ vihavɨmi. Fɨli hɨvɨ ifavɨci ifavɨci mɨguavɨdaci lɨmɨn havɨlɨ ulaŋ hɨsɨŋ agɨladɨdaŋ nudɨ lua me hɨsɨŋ agɨladɨdaŋ magɨla magɨla hahahaha saŋ lɨba bɨlasɨ henaŋ hutesɨ hutesɨ agɨladɨ vihavɨmi. \s Asɨ dɨ havɨlɨ ulaŋ vivi saŋ lɨba golɨ akuaba akuaba agɨladɨ vivi lugɨlavɨmi. \p \v 21 Mosesɨ agaŋ Livai hɨdɨlɨ agɨladɨ abɨci havɨlɨ ulaŋ vivi hɨsɨŋ akuaba akuaba agɨladɨ lugɨlavɨmi. Lugɨlavɨla manasɨŋ hɨvɨ lɨbavɨla sagalɨ igu igu hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali hekɨlɨ Alon dɨ ninanu Itamalɨ saŋ iguavɨmi. Nɨbu Livai hɨdɨlɨ agɨladɨ migɨladami. Lɨba cɨkaŋ ahica Asɨ dɨ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ daŋ agɨladɨ via havɨlɨ uleŋ muji heŋ lamalama saŋ vibalu aba akuaba akuaba agɨladɨ lugɨlavɨmi. \p \v 22 Besalelɨ nɨbu Juda hɨdɨlɨ. Nudɨ iaganu Oli. Nudɨ iauacanu Holɨ. Nɨbu Asɨ Iaue akuaba akuaba sibɨla vivi saŋ Mosesɨ dɨ abami agɨladɨ vimi. \v 23 Oholiapɨ avi sibɨla vimi. Nɨbu Dan hɨdɨlɨ. Nudɨ iaganu Ahisamakɨ. Nɨbu lɨba hɨvɨ ihatɨbutɨbu sihɨ sihɨ lamalama hɨsɨŋ hɨji huaci daŋ hɨniadami. Nɨbu niagɨlɨŋ cɨbɨŋ niagɨlɨŋ mɨdɨ cɨbɨŋ niagɨlɨŋ mɨdɨ sɨbaŋ sabaŋ sipsipɨ mɨnɨ hɨvɨ ivavɨmi agɨladɨ vivi havɨlɨ mila huaci huaci sɨbaŋ agɨladɨ hɨvɨ hɨcahɨca hajɨŋ lamalama hɨsɨŋ hɨji huaci daŋ hɨniadami. \p \v 24 Hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ Asɨ dɨ havɨlɨ ulaŋ akuaba akuaba agɨladɨ vivi saŋ lɨba golɨ Asɨ saŋ sagalɨ igubalu aba hɨjɨŋalaŋala vavehavɨmi. Vavehavɨci nulɨdɨ vɨhɨlɨ iga iga lugɨla lugɨla lamavɨci vɨhɨlɨ nudɨ 998 kilogɨlam hɨnimi. Lɨba golɨ akuaba akuaba agɨladɨ vavevave Asɨ dɨ havɨlɨ ulaŋ caba heŋ akuaba akuaba lamalama vɨhɨlɨ sɨhɨvia sɨbaŋ iga iga lugɨlavɨhadami hameŋ ala vɨhɨlɨ iga iga lugɨlavɨmi. \v 25-26 Lɨba \x - \xo 38.25-26 \xo*\xt CV 30.11-16, Mt 17.24\xt*\x* silɨva agɨladɨ lamalama vɨhɨlɨ iga iga lugɨlavɨci ua nudɨ vɨhɨlɨ 3,430 kilogɨlam hɨnimi. Hulaŋ nulɨdɨ ibi manasɨŋ hɨvɨ lɨbavɨmi agɨlaŋ ala lɨba silɨva agɨladɨ vavehavɨmi. Hulaŋ agɨladɨ hualɨ lugɨlavɨci ua human limu limu fɨhala hɨcɨ limu limu fɨhala iahami agɨladɨ hɨdɨlɨ maha ibi sɨkasɨkan vivi via ua hulaŋ hadi hadi agɨladɨ avi sɨkasɨkan vihavɨmi. Hulaŋ ibi vihavɨmi agɨladɨ lugɨlavɨci ua 603,550 iahami. Lɨci nɨbɨlaŋ ala anɨm hɨlɨcɨ sekelɨ uavɨhadami agadɨ limu cɨkaŋ Asɨ saŋ sagalɨ iguavɨmi. Asɨ dɨ havɨlɨ ulaŋ caba heŋ akuaba akuaba lamalama vɨhɨlɨ sɨhɨvia sɨbaŋ iga iga lugɨlavɨhadami hameŋ ala lɨba silɨva agɨladɨ lamalama vɨhɨlɨ agadɨ iga iga lugɨlavɨmi. \v 27 La hɨda ahica lɨdɨŋ lɨbukuvavɨmi agɨladɨ lalɨlamalama saŋ lɨba silɨva kum haca daŋ haca daŋ agɨladɨ vihavɨmi. Havɨlɨ uleŋ muji alɨhaŋ hɨnilaha lɨbala lɨbala hɨsɨŋ havɨlɨ agadɨ hɨda lalɨlamalama saŋ avi lɨba silɨva kum haca daŋ haca daŋ agɨladɨ vihavɨmi. Lɨhavɨci lɨba silɨva kum agɨlaŋ 100 hɨniavɨmi. Lɨba silɨva kum pabiŋ pabiŋ agɨladɨ vɨhɨlɨ 34 kilogɨlam hɨniavɨmi. Nulɨdɨ vɨhɨlɨ sɨkasɨkan agɨladɨ lugɨlavɨci ua 3,400 kilogɨlam iahami. \v 28 Lɨba silɨva limu cɨkaŋ havɨ hɨnimi agadɨ vɨhɨlɨ 30 kilogɨlam hɨnimi. Lɨci nudɨ hɨvɨ ala agɨlɨŋ hɨhɨle vihavɨmi. Lɨba silɨva cɨliŋ hɨda agɨladɨ sugɨ hahahaha saŋ vihavɨmi. La hɨda agɨladɨ fɨdɨm iahua agɨladɨ ifuhafihafi uavɨmi. \v 29 Lɨba bɨlasɨ Asɨ Iaue saŋ igubalu aba hɨjɨŋalaŋala vavehavɨmi agɨladɨ sɨkasɨkan lamalama vɨhɨlɨ iga iga lugɨlavɨci ua 2,425 kilogɨlam hɨnimi. \v 30 Lɨci lɨba bɨlasɨ agadɨ viavɨla Asɨ dɨ havɨlɨ ulaŋ hɨbɨ ivu ivu agadɨ hɨda lalɨlamalama saŋ lɨba kum haca daŋ haca daŋ agɨladɨ vihavɨmi. Lɨba bɨlasɨ agadɨ hɨvɨ ala sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm agadɨdaŋ nudɨ mɨkɨdiŋ me agadɨdaŋ vihavɨmi. Nudɨ hunaŋ akuaba akuaba sibɨla vivi hɨsɨŋ agɨladɨ vihavɨmi. \v 31 Havɨlɨ ulaŋ haiabɨla agadɨ lua me agadɨ hɨda lalɨlamalama saŋ lɨba kum haca daŋ haca daŋ agɨladɨ vihavɨmi. Lua me agadɨ hɨbɨ ivu ivu agadɨ hɨda lalɨlamalama saŋ lɨba kum haca daŋ haca daŋ agɨladɨ vihavɨmi. Havɨlɨ ulaŋ agadɨdaŋ nudɨ lua me agadɨdaŋ vɨdɨvɨdɨŋ igu igu saŋ lɨba bɨlasɨ henaŋ hutesɨ hutesɨ agɨladɨ vihavɨmi. Fɨli hɨvɨ ifavɨci ifavɨci mɨguavɨdaci lɨmɨn havɨlɨ ulaŋ hɨsɨŋ agɨladɨdaŋ nudɨ lua me hɨsɨŋ agɨladɨdaŋ magɨla magɨla hahahaha saŋ lɨba bɨlasɨ henaŋ hutesɨ hutesɨ agɨladɨ vihavɨmi. \c 39 \s Asɨ saŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ hulaŋ agɨlasaŋ hadi hɨlahɨla vihavɨmi. \r (Cɨhu vivi 28.1-14) \p \v 1 Niagɨlɨŋ cɨbɨŋ niagɨlɨŋ mɨdɨ cɨbɨŋ niagɨlɨŋ mɨdɨ sɨbaŋ sabaŋ sipsipɨ mɨnɨ hɨvɨ ivavɨmi agɨladɨ vihavɨmi. Viavɨla hadi hɨlahɨla huaci huaci Asɨ saŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ hulaŋ agɨlasaŋ hɨcavɨmi. Hadi hɨlahɨla agɨladɨ ahuala lamalama uaiaŋ pabiŋ pabiŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ uvɨ havɨlɨ uleŋ muji heŋ ivoua sibɨla vivi saŋ hɨcavɨmi. La Asɨ saŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali hekɨlɨ Alon saŋ avi hadi hɨlahɨla huaci huaci agɨladɨ hɨcavɨmi. Asɨ Iaue Mosesɨ dɨ abami hameŋ laci ala lɨhavɨmi. \p \v 2-3 Lɨba golɨ agadɨ viavɨla ifɨvɨnapɨna lɨhavɨci manasɨŋ me hɨnimi. Lɨci viavɨla sudɨme cɨki cɨki lɨdɨŋ sɨhɨlavɨdaci niagɨlɨŋ me hɨniavɨmi. Lɨhavɨci niagɨlɨŋ cɨbɨŋ niagɨlɨŋ mɨdɨ cɨbɨŋ niagɨlɨŋ mɨdɨ sɨbaŋ sabaŋ sipsipɨ mɨnɨ hɨvɨ ivavɨmi agɨladɨdaŋ lɨba golɨ niagɨlɨŋ agɨladɨdaŋ vihavɨmi. Viavɨla havɨlɨ mila huaci sɨbaŋ agadɨ hɨvɨ hɨcavɨci sihɨ sihɨ daŋ hɨnimi. Lɨci nudɨ hɨvɨ havɨlɨ cɨliŋ daŋ agadɨ vihavɨmi. \v 4 La havɨlɨ agaŋ sɨlɨhala mɨgɨmɨdɨ aba cɨliŋ ahica macɨŋ limu limu hɨvɨ huliavalɨci mɨgamɨga saŋ havɨlɨ agadɨ hɨvɨ lamalama hɨcavɨmi. Mavɨn hɨbɨ hɨsɨŋ agadɨ hɨvɨ lamalama hɨcavɨmi. Hulɨpɨŋ hɨsɨŋ agadɨ hɨvɨ avi lamalama hɨcavɨmi. \v 5 La havɨlɨ cɨliŋ daŋ agadɨ lavi me vivi saŋ nameŋ lɨhavɨmi. Niagɨlɨŋ cɨbɨŋ niagɨlɨŋ mɨdɨ cɨbɨŋ niagɨlɨŋ mɨdɨ sɨbaŋ sabaŋ sipsipɨ mɨnɨ hɨvɨ ivavɨmi agɨladɨdaŋ lɨba golɨ niagɨlɨŋ agɨladɨdaŋ vihavɨmi. Lavɨla havɨlɨ mila huaci sɨbaŋ mu agadɨ hɨvɨ hɨcavɨci sihɨ sihɨ daŋ hɨnimi. Lɨci lavi me agadɨ viavɨla havɨlɨ cɨliŋ daŋ agadɨ fɨdɨm hɨvɨ lama hɨcavɨci havɨlɨ sihɨ sihɨ daŋ laci hɨnimi. Asɨ Iaue Mosesɨ dɨ abami hameŋ laci ala lɨhavɨmi. \p \v 6 La lɨba hɨlɨcɨ konilian ahica agɨladɨ viavɨla hulaŋ mu lɨba hɨvɨ ibi ihasihɨsihɨ lɨhadami agasaŋ iguavɨci Jekopɨ ninadinu agɨladɨ ibi lɨba hɨlɨcɨ ahica agɨladɨ hɨvɨ ihasihɨsihɨ lɨmi. Ihasihɨsihɨ lavɨla lɨba hɨlɨcɨ ahica hulaŋ ibi daŋ agɨladɨ via lɨba golɨ hajɨŋ cɨki cɨki havaŋ avɨli veve agadɨ ulaŋ tulɨ me ahica agɨladɨ hɨvɨ lamɨci mɨguavɨmi. \v 7 Mɨguavɨci havɨlɨ cɨliŋ macɨŋ limu limu hɨniavɨmi agɨladɨ hɨvɨ macɨŋ sabɨ heŋ lama lɨbɨhahami. Asɨ Iaue Mosesɨ dɨ abami hameŋ laci ala lɨhavɨmi. Lɨhavɨci lɨba hɨlɨcɨ ahica agɨlaŋ macɨŋ limu limu hɨvɨ hɨniavɨdaci Asɨ lɨba hɨlɨcɨ agɨladɨ iga iga Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlasaŋ igahɨladami. \s Asɨ saŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali hekɨlɨ agasaŋ sugɨ vaŋ me agadɨ vihavɨmi. \r (Cɨhu vivi 28.15-30) \p \v 8 Niagɨlɨŋ cɨbɨŋ niagɨlɨŋ mɨdɨ cɨbɨŋ niagɨlɨŋ mɨdɨ sɨbaŋ sabaŋ sipsipɨ mɨnɨ hɨvɨ ivavɨmi agɨladɨdaŋ lɨba golɨ niagɨlɨŋ agɨladɨdaŋ vihavɨmi. Viavɨla havɨlɨ mila huaci sɨbaŋ agadɨ hɨvɨ hɨcavɨci sihɨ sihɨ daŋ hɨnimi. Havɨlɨ cɨliŋ daŋ agadɨ sihɨ me hɨnimi. Lɨci nudɨ viavɨla Asɨ saŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali hekɨlɨ agasaŋ sugɨ vaŋ me agadɨ vihavɨmi. \v 9 Sugɨ vaŋ me agadɨ hutesɨ 44 senɨtamita hɨnimi. Nudɨ abɨŋ agaŋ 22 senɨtamita hɨnimi. Lɨci nudɨ hutesɨ agadɨ alɨhaŋ lama mɨŋafɨhulavɨci ve hɨlihɨli laci hɨnimi. Lɨci hutesɨ agaŋ 22 senɨtamita hɨnimi. Nudɨ abɨŋ avi 22 senɨtamita hɨnimi. Lavɨla ahica hɨlihɨli laci hɨniavɨmi. \v 10 Lɨhavɨci sugɨ vaŋ me agadɨ hɨvɨ lɨba hɨlɨcɨ anɨm hɨlɨcɨ hekɨlɨ hɨvɨ lavavɨhadami agɨladɨ sɨlɨ limu ahica limu ahica lamalama lɨbɨhahavɨmi. Sɨlɨ mu hɨvɨ lɨba lobi lɨba topasɨ lɨba ganetɨ agɨladɨ lamalama lɨbɨhahavɨmi. \v 11 Sɨlɨ mu agadɨ hɨvɨ lɨba emelalɨ lɨba sapaia lɨba daimon agɨladɨ lamalama lɨbɨhahavɨmi. \v 12 Sɨlɨ mu hɨvɨ lɨba telɨkoisɨ lɨba agetɨ lɨba ametisɨ agɨladɨ lamalama lɨbɨhahavɨmi. \v 13 Sɨlɨ mu hɨvɨ lɨba belilɨ lɨba konilian lɨba jasɨpa agɨladɨ lamalama lɨbɨhahavɨmi. Lɨba hɨlɨcɨ agɨladɨ lɨba golɨ hajɨŋ cɨki cɨki havaŋ avɨli veve agadɨ ulaŋ tulɨ me agɨladɨ hɨvɨ lamavɨci mɨgua hɨniavɨdaci sugɨ vaŋ me agadɨ hɨvɨ lamalama lɨbɨhahavɨmi. \v 14 Lɨba hɨlɨcɨ agɨladɨ hɨvɨ Jekopɨ ninadinu human limu limu fɨhala hɨcɨ limu ahica cɨjɨŋ agɨladɨ ibi ihasihɨsihɨ lɨhavɨmi. Nɨbɨlaŋ Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ hulaŋ latɨhiŋ agɨladɨ iamɨlɨhalinɨlu. \v 15 Lɨhavɨci lɨba golɨ huaci sɨbaŋ agadɨ via ifavɨci ifavɨci ua hucɨŋ me hɨniavɨmi. Lɨhavɨci nulɨdɨ vivi lɨmɨn vɨdɨvɨdɨŋ tagɨlaŋ niagɨlɨŋ me ivavɨmi. Sugɨ vaŋ me agasaŋ vihavɨmi. \v 16 Lavɨla lɨba golɨ hajɨŋ cɨki cɨki havaŋ avɨli veve agadɨ ulaŋ tulɨ me ahica agɨladɨ vihavɨmi. Viavɨla lɨba golɨ hakɨ ahica vihavɨmi. Via sugɨ vaŋ me agadɨ fɨdɨm limu limu iahua sabɨ heŋ lamavɨmi. \v 17 Lavɨla lɨmɨn vɨdɨvɨdɨŋ ahica lɨba golɨ hɨvɨ vihavɨmi agɨladɨ viavɨla sugɨ vaŋ me agadɨ lɨba golɨ hakɨ ahica heŋ hɨtɨŋ hɨtɨŋ hahavɨmi. \v 18 La lɨmɨn vɨdɨvɨdɨŋ fɨdɨm limu limu lɨba golɨ hɨvɨ vihavɨmi agɨladɨ viavɨla lɨba golɨ hajɨŋ cɨki cɨki havaŋ avɨli veve agadɨ ulaŋ tulɨ me agɨladɨ hɨvɨ hahavɨmi. Lɨba golɨ hajɨŋ agɨlaŋ Asɨ saŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali hekɨlɨ agadɨ havɨlɨ cɨliŋ daŋ nudɨ macɨŋ sabɨ limu limu hɨniavɨmi heŋ hɨniavɨmi. \v 19 Lɨba golɨ hakɨ ahica vihavɨmi. Viavɨla sugɨ vaŋ me agadɨ fɨdɨm limu limu mɨga hulɨpɨŋ heŋ lama lɨbɨhahavɨmi. \v 20 Lavɨla cɨhu lɨba golɨ hakɨ ahica vihavɨmi. Viavɨla havɨlɨ cɨliŋ daŋ agadɨ hɨvɨ hahavɨmi. Havɨlɨ agadɨ cɨliŋ fɨdɨm agɨladɨ lavi me agadɨdaŋ lama hɨcavɨmi heŋ hahavɨmi. Mavɨn hɨbɨ hɨvɨ lama hɨcavɨmi heŋ hahavɨmi. \v 21 La niagɨlɨŋ cɨbɨŋ agɨladɨ vihavɨmi. Viavɨla sugɨ vaŋ me mɨga fɨdɨm limu limu agɨladɨ hɨvɨ lɨba golɨ hakɨ muji hahavɨmi heŋ niagɨlɨŋ cɨbɨŋ hahavɨmi. La havɨlɨ cɨliŋ daŋ agadɨ hɨvɨ lɨba golɨ hakɨ hahavɨmi heŋ niagɨlɨŋ cɨbɨŋ hahavɨmi. Lɨhavɨci manɨgali agaŋ hɨdɨdaci sugɨ vaŋ me agaŋ ma uu veve sese lɨhadami. Asɨ Iaue Mosesɨ dɨ abami hameŋ laci ala lɨhavɨmi. \s Asɨ saŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali hekɨlɨ agasaŋ hadi hɨlahɨla hɨhɨle agɨladɨ hɨcavɨmi. \r (Cɨhu vivi 28.31-43) \p \v 22-23 Niagɨlɨŋ cɨbɨŋ sabaŋ sipsipɨ mɨnɨ hɨvɨ ivavɨmi agɨladɨ hɨvɨ laci hadi hɨlahɨla agadɨ vihavɨci sihɨ sihɨ daŋ hɨnimi. Lavɨla hali hɨvɨ ahualɨci mɨgamɨga saŋ haca daŋ vihavɨmi. La haca agaŋ lalɨlahɨmɨdɨ aba havɨlɨ cɨliŋ agadɨ viavɨla haca mɨkamɨka agadɨ hɨvɨ lamalama hɨcavɨmi. Hɨcavɨci sagaŋ hɨsɨŋ hadi hɨlahɨla me hɨnimi. Lɨci Asɨ saŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali hekɨlɨ agaŋ hadi hɨlahɨla agadɨ hali hɨvɨ ahualɨci mɨgamɨga saŋ vihavɨmi. Hali hɨvɨ ahualɨci mɨgɨci havɨlɨ cɨliŋ daŋ agadɨ via nudɨ sabɨ lamalama saŋ vihavɨmi. \v 24-26 Niagɨlɨŋ cɨbɨŋ niagɨlɨŋ mɨdɨ cɨbɨŋ niagɨlɨŋ mɨdɨ sɨbaŋ sabaŋ sipsipɨ mɨnɨ hɨvɨ ivavɨmi agɨladɨ vihavɨmi. Viavɨla kɨlɨ pomigɨlanetɨ agadɨ amɨŋ me agɨladɨ hɨcavɨla hadi hɨlahɨla agadɨ fɨdɨm hɨvɨ lɨbala lɨbala uavɨmi. La lɨba golɨ huaci sɨbaŋ hɨvɨ iajɨ tɨbaŋ tɨbaŋ me agɨladɨ vihavɨmi. Viavɨla kɨlɨ pomigɨlanetɨ agadɨ amɨŋ me lɨbalavɨci alɨhaŋ tuŋ daŋ tuŋ daŋ hɨniavɨmi heŋ iajɨ tɨbaŋ tɨbaŋ me agɨladɨ lɨbala lɨbala uavɨmi. Lɨhavɨci Asɨ saŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali hekɨlɨ agaŋ hadi hɨlahɨla agɨladɨ lamalama sagalɨ igu igu hɨsɨŋ sibɨla vihadami. Asɨ Iaue Mosesɨ dɨ abami hameŋ laci ala lɨhavɨmi. \p \v 27 Niagɨlɨŋ mila huaci sɨbaŋ agadɨ viavɨla hadi hɨlahɨla hutesɨ hutesɨ agɨladɨ vihavɨci mila sihɨ sihɨ daŋ pam hɨniavɨmi. Alon sadaŋ ninadinu agɨlasadaŋ vihavɨmi. \v 28 Havɨlɨ mila huaci sɨbaŋ mu Alon dɨ hali hɨvɨ lɨbɨhahahaha saŋ vihavɨmi. Lavɨla cɨhu ninadinu agɨlasaŋ mɨlaŋ lɨpɨlɨpɨ me agɨladɨ vihavɨmi. Havɨlɨ mila huaci huaci sɨbaŋ hɨvɨ Alon sadaŋ ninadinu agɨlasadaŋ usaŋ tɨbɨ tɨbɨ agɨladɨ vihavɨmi. \v 29 Havɨlɨ mila huaci sɨbaŋ mu viavɨla lavi me agadɨ vihavɨmi. Viavɨla niagɨlɨŋ cɨbɨŋ niagɨlɨŋ mɨdɨ cɨbɨŋ niagɨlɨŋ mɨdɨ sɨbaŋ sabaŋ sipsipɨ mɨnɨ hɨvɨ ivavɨmi agɨladɨ vivi hɨcavɨci hajɨŋ daŋ hɨnimi. Asɨ Iaue Mosesɨ dɨ abami hameŋ laci ala lɨhavɨmi. \v 30 Lɨhavɨci hulaŋ mu lɨba hɨvɨ ciaŋ ihasihɨsihɨ lɨhadami agaŋ lɨba golɨ huaci sɨbaŋ agadɨ viavɨla hajɨŋ mu vimi. Viavɨla Asɨ Iaue saŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali hekɨlɨ hɨnihɨni saŋ hajɨŋ agadɨ hɨvɨ ciaŋ nameŋ ihasihɨsihɨ lɨci hɨnimi. Ha Asɨ Iaue dɨ aba ihasihɨsihɨ lɨci hɨnimi. \v 31 Lɨci niagɨlɨŋ cɨbɨŋ ivavɨmi. Lɨba golɨ hajɨŋ agadɨ Asɨ saŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali hekɨlɨ agadɨ havɨlɨ hali hɨvɨ lɨbɨhahahaha hɨsɨŋ agadɨ hɨvɨ lɨbala lɨbala saŋ vihavɨmi. Lɨbalavɨci nudɨ lɨbam heŋ lɨbala hɨnihɨni saŋ vihavɨmi. Asɨ Iaue Mosesɨ dɨ abami hameŋ laci ala lɨhavɨmi. \s Havɨlɨ ulaŋ sibɨla agɨladɨ vi fɨhalavɨmi. \r (Cɨhu vivi 35.10-19) \p \v 32 Asɨ dɨ havɨlɨ ulaŋ agadɨ sibɨla vi fɨhalavɨmi. Asɨ Iaue Mosesɨ dɨ abami hameŋ laci ala lɨhavɨmi. \v 33 Akuaba akuaba Mosesɨ saŋ vavehavɨmi agɨlaŋ nɨbɨlaŋ nameŋ. Havɨlɨ ulaŋ hɨsɨŋ havɨlɨ agɨladɨdaŋ nudɨ akuaba akuaba agɨladɨdaŋ vavehavɨmi. Agɨlɨŋ hɨhɨle vavehavɨmi. Hɨda ahica lɨdɨŋ lɨbukuvavɨmi agɨladɨdaŋ hɨda sɨbaŋ agɨladɨdaŋ vavehavɨmi. Lɨba kum haca daŋ haca daŋ hɨda lalɨlamalama hɨsɨŋ agɨladɨ vavehavɨmi. Kɨlɨ sɨlɨvɨŋ valɨ hutesɨ hutesɨ havɨlɨ ulaŋ agadɨ madɨŋ limu limu hɨgɨlavɨci hɨgɨlavɨci uu hɨsɨŋ agɨladɨdaŋ ulaŋ safɨli heŋ hɨgɨlavɨci hɨgɨlavɨci uu hɨsɨŋ agɨladɨdaŋ vavehavɨmi. Havɨlɨ ulaŋ agadɨ sabɨ lalɨgu lalɨgu saŋ havɨlɨ sabaŋ meme mɨnɨ hɨvɨ hɨcavɨmi agɨladɨ vavehavɨmi. \v 34 Havɨlɨ ulaŋ agadɨ cɨhu sabɨ lalɨgu lalɨgu saŋ sabaŋ sipsipɨ muŋaŋ sɨgɨtɨ maŋa mɨdɨ hɨvɨ mɨŋepɨhalapɨhala lamalama hɨcavɨmi agadɨ vavehavɨmi. Iahua sabɨ sɨbaŋ lalɨgu lalɨgu saŋ avɨli hekɨlɨ hɨsɨŋ hehɨlaŋ mu hɨdɨlɨ agɨladɨ sɨgɨtɨ lamalama hɨcavɨmi agadɨ vavehavɨmi. Havɨlɨ uleŋ muji alɨhaŋ hɨnilaha lɨbala lɨbala hɨsɨŋ havɨlɨ hekɨlɨ agadɨ vavehavɨmi. \v 35 Kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn agadɨdaŋ nudɨ lamɨgaŋ agadɨdaŋ vavehavɨmi. Kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn agadɨ havahava saŋ kɨlɨ sɨlɨvɨ ahica agɨladɨ vavehavɨmi. \v 36 Maci sakɨvakɨva lamalama hɨsɨŋ vadɨm agadɨdaŋ nudɨ hunaŋ akuaba akuaba agɨladɨdaŋ vavehavɨmi. Maci sakɨvakɨva Asɨ saŋ lamalama hɨsɨŋ agɨladɨ vavehavɨmi. \v 37 Unɨ lamalama hɨsɨŋ hɨlɨ lɨba golɨ huaci sɨbaŋ hɨvɨ vihavɨmi agadɨ hɨvɨ unɨ cɨki cɨki lamavɨla vavehavɨmi. Nudɨ hunaŋ akuaba akuaba agɨladɨdaŋ kɨlɨ olivɨ agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ unɨ hɨvɨ lama lubilamalama hɨsɨŋ agadɨdaŋ vavehavɨmi. \v 38 Cihu savu me hɨsi huaci huaci daŋ agɨladɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm lɨba golɨ hɨvɨ ifuhafiavɨmi agadɨ vavehavɨmi. Cihu savu me agɨladɨdaŋ kɨlɨ olivɨ agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ agadɨdaŋ eŋalavɨla akuaba akuaba Asɨ saŋ lɨbɨmɨŋɨben aba nulɨdɨ sabɨ hɨvɨ mɨŋamɨjimɨji hɨsɨŋ agɨladɨ vavehavɨmi. Cihu savu me hɨlavɨci hɨsi huaci huaci iahaiaha hɨsɨŋ agɨladɨ vavehavɨmi. Havɨlɨ ulaŋ hɨbɨ agadɨ hɨsihalahala saŋ havɨlɨ mu vavehavɨmi. \v 39 Sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm lɨba bɨlasɨ hɨvɨ ifuhafiavɨmi agadɨ vavehavɨmi. Akuaba akuaba agɨladɨ lamalama hɨlahɨla hɨsɨŋ lɨba bɨlasɨ mɨkɨdiŋ me agadɨdaŋ nudɨ hunaŋ akuaba akuaba agɨladɨdaŋ vavehavɨmi. Vadɨm havahava saŋ kɨlɨ sɨlɨvɨ agɨladɨ vavehavɨmi. Hɨcɨ human husahusa hɨsɨŋ hunaŋ mɨsɨn hekɨlɨ agadɨdaŋ nudɨ lamɨci hɨnihɨni hɨsɨŋ vadɨm agadɨdaŋ vavehavɨmi. \v 40 Havɨlɨ hekɨlɨ hekɨlɨ havɨlɨ ulaŋ haiabɨla agadɨ haŋala haŋala lua me hahahaha hɨsɨŋ agɨladɨ vavehavɨmi. Nudɨ hɨda agɨladɨdaŋ lɨba bɨlasɨ kum haca daŋ haca daŋ hɨda lalɨlamalama hɨsɨŋ agɨladɨdaŋ vavehavɨmi. Lua me agadɨ hɨbɨ hɨsihalahala hɨsɨŋ havɨlɨ mu vavehavɨmi. Havɨlɨ ulaŋ agadɨdaŋ nudɨ lua me agadɨdaŋ vɨdɨvɨdɨŋ igu igu saŋ lɨmɨn agɨladɨ vavehavɨmi. Fɨli hɨvɨ ifavɨci ifavɨci mɨguavɨdaci lɨmɨn agɨladɨ magɨla magɨla hahahaha saŋ lɨba bɨlasɨ henaŋ hutesɨ hutesɨ agɨladɨ vavehavɨmi. Havɨlɨ uleŋ muji heŋ sibɨla vivi hɨsɨŋ akuaba akuaba agɨladɨ avi vavehavɨmi. \v 41 Alon sadaŋ nudɨ ninadinu agɨlasadaŋ hadi hɨlahɨla huaci huaci agɨladɨ vavehavɨmi. Asɨ saŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ hulaŋ agɨlaŋ hadi hɨlahɨla hameŋ agɨladɨ lamalama uaiaŋ pabiŋ pabiŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ uvɨ havɨlɨ uleŋ muji heŋ sibɨla vivi saŋ vavehavɨmi. \v 42 Asɨ Iaue agaŋ akuaba akuaba sibɨla vivi saŋ Mosesɨ dɨ abami. Lɨci Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ hameŋ laci ala vi fɨhalavɨmi. \v 43 Lɨhavɨci Mosesɨ agaŋ akuaba akuaba sibɨla vihavɨmi agɨladɨ iga iga hɨdami. Hɨda igɨci akuaba akuaba vihavɨmi agɨlaŋ Asɨ Iaue nudɨ abami hameŋ laci ala vihavɨmi. Lɨhavɨci nulɨdɨ huaci lamavɨla nameŋ abami. Asɨ Iaue agaŋ naludɨ huaci lamɨbali uami. \c 40 \s Havɨlɨ ulaŋ viavɨla lɨbɨmɨŋavɨci Asɨ dɨ nukeŋ hɨnimi. \p \v 1 La Asɨ Iaue agaŋ Mosesɨ dɨ abami. \v 2 Hualɨ mu agadɨ avaŋ sebɨlɨ agaŋ iahɨci nudɨ mɨhiŋ sebɨlɨ hɨvɨ abɨnaŋ akuaba akuaba havɨlɨ ulaŋ vivi saŋ sɨhuvavalɨ agɨladɨ viavɨla iadɨ havɨlɨ ulaŋ agadɨ hafiavɨm uami. \v 3 La kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn agadɨ via ivoua havɨlɨ uleŋ muji heŋ lamavɨm uami. Lavɨla havɨlɨ hekɨlɨ mu lɨbalavɨci hɨsihala hɨnim uami. \v 4 Hɨnidaci maci sakɨvakɨva lamalama hɨsɨŋ vadɨm agadɨ via ivoua lamavɨla akuaba akuaba nudɨ sabɨ heŋ lamalama hihɨlavɨm uami. Hihɨlavɨla unɨ lamalama hɨsɨŋ hɨlɨ makaŋ makaŋ daŋ agadɨ via ivoua lamavɨla unɨ agɨladɨ lamavɨm uami. \v 5 Lamavɨla cihu savu me hɨsi huaci huaci daŋ agɨladɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm lɨba golɨ hɨvɨ ifuhafiavalɨ agadɨ via ivouavɨm uami. Via ivouavɨla kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn agadɨ mikɨ havɨlɨ hekɨlɨ agadɨ hulɨpɨŋ heŋ lamavɨm uami. Lamavɨla havɨlɨ mu agadɨ viavɨla havɨlɨ ulaŋ agadɨ hɨbɨ ivu ivu hɨvɨ lɨbalavɨci hɨsihala hɨnim uami. \v 6 Hɨnidaci sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm agadɨ via ua havɨlɨ ulaŋ hɨbɨ ivu ivu agadɨ mikɨ haiabɨla heŋ lamavɨm uami. \v 7 Lamavɨla sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm agaŋ hɨnici uci havɨlɨ ulaŋ agadɨ hɨbɨ ivu ivu agaŋ hɨnici vebali alɨhaŋ heŋ hɨcɨ human husahusa hɨsɨŋ hunaŋ mɨsɨn hekɨlɨ agadɨ lamavɨm uami. Lamavɨla avɨli nudɨ hɨvɨ mɨŋamɨjiavɨci mɨgum uami. \v 8 Mɨŋamɨjiavɨci mɨguci havɨlɨ ulaŋ haiabɨla agadɨ lua me haŋala haŋala hahavɨm uami. Lavɨla havɨlɨ mu viavɨla lua hɨbɨ ivu ivu heŋ lɨbalavɨci hɨsihala hɨnim uami. \v 9 Hɨnidaci akuaba akuaba iasaŋ lɨbɨmɨŋɨben aba cihu savu me hɨhɨle agɨladɨdaŋ kɨlɨ olivɨ agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ agadɨdaŋ eŋalavalɨ agadɨ viavɨla havɨlɨ ulaŋ agadɨ sabɨ heŋ sevɨha uami. Sevaseva nudɨ akuaba akuaba agɨladɨ sabɨ hɨvɨ mɨŋamɨjiha uami. Hameŋ lavɨla lɨbɨmɨŋɨnaŋ akuaba akuaba agɨlaŋ iadɨ nukeŋ hɨniavɨbali uami. \v 10 Sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm sabɨ hɨvɨ mɨŋamɨjiha uami. Nudɨ hunaŋ akuaba akuaba agɨladɨ hɨvɨ avi mɨŋamɨjiha uami. Lɨnaŋ vadɨm agaŋ iadɨ nukeŋ sɨbaŋ hɨnibali uami. \v 11 Hɨcɨ human husahusa hɨsɨŋ hunaŋ mɨsɨn hekɨlɨ agadɨ hɨvɨ mɨŋamɨjiha uami. Nudɨ lamɨci hɨnihɨni hɨsɨŋ vadɨm agadɨ sabɨ hɨvɨ avi mɨŋamɨjiha uami. Lɨnaŋ akuaba akuaba agɨlaŋ iadɨ nukeŋ hɨniavɨbali uami. \v 12 Lavɨla Alon dɨdaŋ nudɨ ninadinu agɨladɨdaŋ vavevɨla havɨlɨ ulaŋ agadɨ hɨbɨ ivu ivu haiabɨla heŋ lamavɨla nulɨdɨ sɨlamɨha uami. \v 13 Sɨlama iasaŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali hekɨlɨ agadɨ hadi hɨlahɨla agɨladɨ Alon dɨ hɨvɨ ahuala lamɨha uami. Lamavɨla cihu savu me agɨladɨdaŋ kɨlɨ olivɨ agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ agadɨdaŋ eŋalavalɨ agadɨ nudɨ sabɨ hɨvɨ mɨŋamɨjiavɨla lɨbɨmɨŋɨha uami. Lɨbɨmɨŋɨnaŋ iasaŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ agɨladɨ manɨgali hekɨlɨ hɨnihɨni sibɨla vibali uami. \v 14 La ninadinu agɨladɨ avi vavevɨla iasaŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ hadi hɨlahɨla hutesɨ hutesɨ agɨladɨ nulɨdɨ hadipɨlɨ hɨvɨ ahuala lamɨha uami. \v 15 Lavɨla cihu savu me agɨladɨdaŋ kɨlɨ olivɨ agɨladɨ amɨŋ agɨladɨ mɨtɨ agadɨdaŋ eŋalavalɨ agadɨ nulɨdɨ sabɨ hɨvɨ mɨŋamɨjiavɨla lɨbɨmɨŋɨha uami. Lɨbɨmɨŋɨnaŋ iasaŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ hulaŋ hɨnihɨni sibɨla vihavɨbali uami. Iaganɨlu dɨ lɨbanaŋ hameŋ laci ala lɨha uami. Lɨnaŋ ninadinɨlu ajihalinɨlu iamɨlɨhalinɨlu mufɨli mufɨli iahavɨbali agɨlaŋ avi hameŋ laci ala lɨhavɨbali uami. \p \v 16 Lɨci Mosesɨ agaŋ akuaba akuaba Asɨ Iaue abami agɨladɨ hameŋ laci ala lɨmi. \v 17-18 Isipɨ fɨli tɨbɨ vala vehavɨdaci hualɨ pabiŋ umi. Lɨci hualɨ mu agadɨ avaŋ sebɨlɨ agaŋ iahami. Lɨci avaŋ agadɨ mɨhiŋ sebɨlɨ hɨvɨ Asɨ dɨ havɨlɨ ulaŋ agadɨ hafiavɨmi. Mosesɨ abɨci lɨba silɨva kum haca daŋ haca daŋ agɨladɨ fɨli hɨvɨ lamalama ua hɨda ahica lɨdɨŋ lɨbukuvavɨmi agɨladɨ lɨba kum haca daŋ haca daŋ agɨladɨ hɨvɨ lalɨlamalama uavɨmi. La kɨlɨ sɨlɨvɨŋ valɨ hutesɨ hutesɨ agɨladɨ madɨŋ limu limu heŋ hɨgɨlavɨci hɨgɨlavɨci uavɨmi. Ulaŋ safɨli agadɨ avi hameŋ laci ala hɨgɨlavɨci hɨgɨlavɨci uavɨmi. La havɨlɨ hekɨlɨ hekɨlɨ agɨladɨ lɨbala lɨbala hɨsɨŋ hɨda agɨladɨ lalɨlamavɨmi. \v 19 La havɨlɨ hekɨlɨ agadɨ havalavɨci iahua lalɨguci ulaŋ me hɨnimi. Hɨnidaci havɨlɨ hekɨlɨ mu sabaŋ meme mɨnɨ hɨvɨ vihavɨmi agadɨ havalavɨci iahua havɨlɨ ulaŋ agadɨ lalɨgumi. Lɨci sabaŋ sipsipɨ muŋaŋ sɨgɨtɨ agɨladɨ viavɨla havɨlɨ hekɨlɨ me hɨcavɨmi agadɨ via sabɨ havalavɨci iahua lalɨgumi. Lɨci avɨli hekɨlɨ hɨsɨŋ hehɨlaŋ mu hɨdɨlɨ sɨgɨtɨ agɨladɨ avi viavɨla havɨlɨ hekɨlɨ me hɨcavɨmi agadɨ via cɨhu sabɨ sɨbaŋ havalavɨci iahua lalɨgumi. Asɨ Iaue Mosesɨ dɨ abami hameŋ laci ala lɨhavɨmi. \v 20 Lɨhavɨci Mosesɨ agaŋ Asɨ lɨba cɨkaŋ ahica hɨvɨ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ ihatɨbutɨbu lɨbami agɨladɨ via kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn agadɨ hɨvɨ lamɨci mɨguavɨmi. La abɨci kɨlɨ sɨlɨvɨ ahica agɨladɨ viavɨla kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn agadɨ lɨba golɨ hakɨ agɨladɨ hɨvɨ lamavɨci ivouavɨmi. Lavɨla nudɨ lamɨgaŋ agadɨ lalɨguavɨmi. \v 21 La kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn agadɨ via havɨlɨ uleŋ muji lamavɨla havɨlɨ mu agadɨ viavɨla lɨbalavɨci kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn agadɨ hɨsihala hɨnimi. Asɨ Iaue Mosesɨ dɨ abami hameŋ laci ala lɨhavɨmi. \p \v 22 Lavɨla maci sakɨvakɨva lamalama hɨsɨŋ vadɨm agadɨ via ivouavɨla uaiaŋ pabiŋ pabiŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ uvɨ caba limu lakulamaŋ kɨlikɨli heŋ lamavɨmi. \v 23 La Asɨ Iaue agaŋ maci sakɨvakɨva agɨladɨ iga iga saŋ maci sakɨvakɨva agɨladɨ vivi vadɨm hɨvɨ lamalama hihɨlavɨmi. Asɨ Iaue Mosesɨ dɨ abami hameŋ laci ala lɨhavɨmi. \v 24 Lavɨla unɨ lamalama hɨsɨŋ hɨlɨ agadɨ via ivouavɨla uaiaŋ pabiŋ pabiŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ uvɨ caba limu ium kɨlikɨli heŋ lamavɨmi. \v 25 La Asɨ Iaue agaŋ igasulɨdaci unɨ lamalama hɨsɨŋ hɨlɨ agadɨ makaŋ hɨtɨŋ hɨtɨŋ hɨvɨ unɨ agɨladɨ lamalama lubilamavɨmi. Asɨ Iaue Mosesɨ dɨ abami hameŋ laci ala lɨhavɨmi. \v 26 Lavɨla cihu savu me hɨsi huaci huaci daŋ agɨladɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm lɨba golɨ hɨvɨ ifuhafiavɨmi agadɨ via ivouavɨla kɨlɨ cɨkaŋ hɨbɨn hɨbɨn agadɨ mikɨ havɨlɨ hɨsihala hɨnimi agadɨ hulɨpɨŋ heŋ lamavɨmi. \v 27 Lamavɨci Mosesɨ agaŋ vadɨm agadɨ hɨvɨ cihu savu me hɨsi huaci huaci daŋ agɨladɨ hɨlami. Asɨ Iaue nudɨ abami hameŋ laci ala lɨmi. \v 28 La abɨci havɨlɨ ulaŋ agadɨ hɨbɨ ivu ivu heŋ havɨlɨ mu lɨbalavɨci hɨsihala hɨnimi. \p \v 29 Lɨci sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm agadɨ viavɨla havɨlɨ ulaŋ agadɨ hɨbɨ ivu ivu mikɨ haiabɨla heŋ lamavɨmi. Lamavɨci Mosesɨ agaŋ sagalɨ iguben aba sɨhɨm hɨlɨcɨ agɨladɨdaŋ halɨha cahu uitɨ agɨladɨdaŋ avɨŋ hɨlɨci sɨkasɨkan lɨhu fɨhalavɨmi. Asɨ Iaue nudɨ abami hameŋ laci ala lɨmi. \v 30 La abɨci hɨcɨ human husahusa hɨsɨŋ hunaŋ mɨsɨn hekɨlɨ agadɨ via uavɨla havɨlɨ ulaŋ agadɨ hɨbɨ ivu ivu agaŋ hɨnici veci sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm agaŋ hɨnici umi alɨhaŋ heŋ lamavɨmi. Lavɨla avɨli mɨŋamɨjiavɨci mɨgumi. \v 31 Lɨhavɨci Mosesɨ hula Alon hula nulɨdɨ hɨcɨ human husavɨmi. Alon dɨ ninadinu agɨlaŋ avi nulɨdɨ hɨcɨ human husavɨmi. \v 32 Havɨlɨ uleŋ muji heŋ ivoubalu aba hɨcɨ human husavɨhadami. Sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm haiabɨla hɨniadami heŋ sagalɨ igubalu aba avi hɨcɨ human husavɨhadami. Asɨ Iaue Mosesɨ dɨ abami hameŋ laci ala lɨhavɨmi. \v 33 Lavɨla havɨlɨ ulaŋ haiabɨla agadɨdaŋ sagalɨ hɨlahɨla hɨsɨŋ vadɨm agadɨdaŋ haŋala haŋala havɨlɨ hɨvɨ lua me hahavɨmi. La lua hɨbɨ ivu ivu heŋ havɨlɨ mu agadɨ lɨbalavɨci hɨsihala hɨnimi. Mosesɨ agaŋ hulaŋ hɨhɨle agɨlaŋ hula havɨlɨ ulaŋ akuaba akuaba sibɨla agɨladɨ vivi hɨdahɨda sibɨla agɨladɨ fɨhalavɨmi.\fig Uaiaŋ pabiŋ pabiŋ sagalɨ igu igu hɨsɨŋ uvɨ|alt="Inside tabernacle" src="jlOT022.jpg" size="col" copy="Lear" ref="40.22-26"\fig* \s Avɨli susu agaŋ Asɨ dɨ havɨlɨ ulaŋ sabɨ heŋ hɨniadami. \p \v 34 Havɨlɨ \x - \xo 40.34 \xo*\xt 1 Kin 8.10-11, Ais 6.4, Ese 43.4-5, CHL 15.8\xt*\x* ulaŋ agadɨ hafia fɨhalavɨci avɨli susu agaŋ vevɨla havɨlɨ ulaŋ agadɨ lalɨgua hɨnimi. Lɨci Asɨ Iaue dɨ abɨlu hekɨlɨ vɨdɨvɨdɨŋ daŋ agaŋ havɨlɨ uleŋ muji heŋ iahavɨla hɨnimi. \v 35 Avɨli susu agaŋ havɨlɨ ulaŋ agadɨ lalɨgua hɨnidaci Asɨ Iaue dɨ abɨlu hekɨlɨ vɨdɨvɨdɨŋ daŋ agaŋ uleŋ muji heŋ hɨniadami. Hɨnidaci Mosesɨ agaŋ havɨlɨ ulaŋ heŋ ma ivouadami. \v 36 Avɨli susu agaŋ Asɨ dɨ havɨlɨ ulaŋ agadɨ vala udaci Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ nulɨdɨ akuaba akuaba agɨladɨdaŋ Asɨ dɨ havɨlɨ ulaŋ agadɨdaŋ vivi nudɨ sɨvɨ uavɨhadami. \v 37 Avɨli susu agaŋ havɨlɨ ulaŋ sabɨ heŋ hɨnidaci nɨbɨlaŋ avi havɨlɨ ulaŋ akuaba akuaba agɨladɨ ma vivi uavɨhadami. Igavɨdaci avɨli susu agaŋ havɨlɨ ulaŋ agadɨ vala udaci nɨbɨlaŋ avi iahaiaha avɨli susu agadɨ sɨvɨ uavɨhadami. \v 38 Asɨ Iaue agaŋ avɨli susu lɨkɨla lɨkɨla hɨvɨ hɨniadami. Uaiaŋ mu hɨvɨ mu hɨvɨ avɨli susu agaŋ havɨlɨ ulaŋ sabɨ heŋ hɨniadami. Hɨnidaci uaiadi hɨvɨ avɨli susu agadɨ igavɨhadami. Hɨfɨlɨ hɨvɨ avɨŋ avɨli susu lɨkɨla lɨkɨla heŋ hɨniadami agadɨ igavɨhadami. Avɨli susu daŋ avɨŋ daŋ agɨlaŋ hameŋ laci hameŋ laci lɨhavɨdaci Isɨlaelɨ hɨdɨlɨ agɨlaŋ iga iga hɨdavɨhadami.