\id 2TH - Apal Vernacular Bible \ide UTF-8 \rem Drafted by Tony in November 2012. This has had one set of revisions with the advisor. \rem Group check completed - Jan 2014 \rem Village checked by men July 2014 – Narop, Lun, Din, and Kenny \rem Consultant checked 2015 \rem Needs a final check - Oct 2016 Started on 5 Sept 2017 and finished on 5 Sept 2017 \rem MW checked the placement of cross-references, but the checking of content is pending 14 April 2019. Finished content on 5 July 2021 Checked against printed Bible Oct 2021 \h 2 Tesalonaika \toc1 Polɨ agaŋ manasɨŋ cɨhu tɨbɨ lɨbavɨla Tesalonaika haiabɨla hɨsɨŋ agɨlasaŋ iguci umi. \toc2 2 Tesalonaika \toc3 2 Te \mt2 Polɨ agaŋ manasɨŋ cɨhu tɨbɨ lɨbavɨla \mt1 Tesalonaika \mt2 haiabɨla hɨsɨŋ agɨlasaŋ iguci umi. \c 1 \p \v 1 Polɨ \x - \xo 1.1 \xo*\xt HJL 17.1, 1 Te 1.1\xt*\x* agaŋ ciaŋ manasɨŋ hɨvɨ nameŋ lɨbami. Viaŋ Polɨ uami. Sailasɨ hula Timoti hula avi viaŋ hula hɨniavadi uami. Alaŋ ahuata hameŋ hɨnihɨni manasɨŋ nagadɨ nalusaŋ lɨbadalu uami. Lɨbavɨla hulaŋ iamɨgali avɨli hɨvɨ mɨŋamɨgu mɨŋaiahavɨci Tesalonaika haiabɨla hɨnilalaŋ nalusaŋ igumɨli ubali uami. Namɨlaŋ aludɨ Iavaŋ Asɨ hula hɨji humɨgaŋ pam hɨnilalaŋ uami. Aludɨ Hekɨlɨ Jisasɨ Kɨlaisɨ hula avi hɨji humɨgaŋ pam hɨnilalaŋ uami. \v 2 Aludɨ \x - \xo 1.2 \xo*\xt Lom 1.7\xt*\x* Iavaŋ Asɨ agaŋ aludɨ Hekɨlɨ Jisasɨ Kɨlaisɨ hula nalusaŋ mavɨn hɨniavɨdaci naludɨ humɨgaŋ agɨlaŋ simɨ hɨniavɨbali uami. \s Tesalonaika haiabɨla hɨsɨŋ hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ vɨdɨvɨdɨŋ lagulamalama akuaba akuaba vɨhɨlɨ havavɨhadami agasaŋ abami. \p \v 3 Iadɨ \x - \xo 1.3 \xo*\xt 1 Te 1.2-3, 2 Te 2.13\xt*\x* isagali imahali me namɨlaŋ uami. Naludɨ hɨji vɨdɨvɨdɨŋ agɨlaŋ iahaiaha hekɨlɨ lɨdɨŋ vɨdɨvɨdɨŋ lɨhavɨlalɨ uami. Hulaŋ iamɨgali sɨkasɨkan namɨlaŋ nukeŋ nukeŋ hɨbɨŋ hɨbɨŋ mavɨn hekɨlɨ hɨnilalaŋ uami. Hameŋ lɨlalaŋ agaŋ iahaiaha hekɨlɨ lɨlalɨ uami. Hameŋ lɨlalaŋ agasaŋ alaŋ hɨji nameŋ lamalu uami. Alaŋ hameŋ laci hameŋ laci Asɨ dɨ abɨmɨli aba abalu uami. Asɨ nama huaci aba abɨmɨli aba abalu uami. Alaŋ Asɨ dɨ hameŋ abɨdamɨli nɨbu igahɨlɨdaci huaci sɨbaŋ hɨnibali uami. \v 4 Hulaŋ \x - \xo 1.4 \xo*\xt 2 Ko 7.4, 7.14, 1 Te 2.19-20, CHL 1.9\xt*\x* limu hɨhɨle naludɨ nagɨli lamalama sɨbɨlɨ lamavɨlalɨ uami. Akuaba akuaba vɨhɨlɨ naludɨ hɨvɨ iahavɨlalɨ uami. Hameŋ lɨhavɨdaci ala namɨlaŋ hanɨbuŋ vɨdɨvɨdɨŋ lagulamɨlalaŋ uami. Lagulamalama hɨji vɨdɨvɨdɨŋ daŋ hɨnilalaŋ uami. Hameŋ lɨdalaŋ alaŋ abeba abeba uu Asɨ dɨ hulaŋ iamɨgali avɨli hɨvɨ mɨŋamɨgu mɨŋaiahavalɨ agɨladɨ iga iga naludɨ ibi mɨŋaiahɨlalu uami. \s Asɨ agaŋ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ sɨhɨvia sɨbaŋ lamalɨhɨlɨlalɨ agasaŋ abami. \p \v 5 Namɨlaŋ \x - \xo 1.5 \xo*\xt Fl 1.28\xt*\x*Asɨ dɨ lɨhu hɨvɨ hɨnibalu aba lɨlalaŋ uami. Lɨdɨŋ nusaŋ ala avɨha avɨha iga iga vɨdɨvɨdɨŋ lagulamɨlalaŋ uami. Asɨ agaŋ hameŋ lɨlalaŋ agasaŋ igahɨlavɨla naludɨ likɨlɨci nudɨ lɨhu hɨvɨ hɨnibalaŋ uami. Alaŋ hameŋ agɨladɨ iga iga abɨlalu uami. Asɨ nɨbu aludɨ sɨhɨvia sɨbaŋ lamalɨhɨlɨlalɨ aba abɨlalu uami. \v 6 Hulaŋ \x - \xo 1.6 \xo*\xt Lom 12.19, CHL 18.6-7\xt*\x* naludɨ nagɨli lamavɨlalɨ agɨlaŋ vɨhɨlɨ nalusaŋ iguavɨlalɨ uami. Hameŋ sadaŋ Asɨ agaŋ nulɨdɨ sɨhɨvia sɨbaŋ lamalɨhɨlalɨhɨla hɨbɨŋ nulɨsaŋ vɨhɨlɨ igubali uami. \v 7 La \x - \xo 1.7 \xo*\xt Mt 25.31, 1 Te 3.13, 4.16\xt*\x* vɨhɨlɨ akuaba akuaba malɨciŋ havadalaŋ agɨladɨ sɨkasɨkan sɨbaŋ lahubali uami. Lavɨla Asɨ agaŋ naludɨ alusɨhalaŋ aba abɨci heŋ namɨlaŋ alusɨbalaŋ uami. Aludɨ avi hameŋ laci ala lɨbali uami. Aludɨ alusɨhalaŋ aba abɨci heŋ alaŋ avi alusɨbalu uami. Asɨ agaŋ akuaba akuaba hameŋ agɨladɨ lɨbali uami. Aludɨ Hekɨlɨ Jisasɨ Kɨlaisɨ hula nudɨ ciaŋ hali hɨsɨŋ vɨdɨvɨdɨŋ daŋ agɨlaŋ hula Asɨ dɨ haiabɨla heŋ hɨnia mɨgavɨla haiabɨla iahavɨbali uami. Iahavɨci hulaŋ iamɨgali hudɨmɨda igavɨbali uami. Hadɨhu ala Asɨ akuaba akuaba hameŋ agɨladɨ lɨbali uami. \v 8 Aludɨ \x - \xo 1.8 \xo*\xt Sng 79.6, Ais 66.15, Jer 10.25, Lom 2.8, 1 Pi 4.17\xt*\x* Hekɨlɨ Jisasɨ Kɨlaisɨ agaŋ avɨŋ hekɨlɨ vɨdɨvɨdɨŋ daŋ agadɨ via vebali uami. Vevɨla hulaŋ iamɨgali aniaba nudɨ ciaŋ ma lubiahɨlavɨlalɨ agɨladɨ sɨbɨlɨ lamɨbali uami. Asɨ dɨ ciaŋ ma igahɨlavɨlalɨ agɨladɨ avi sɨbɨlɨ lamɨbali uami. \v 9 Nulɨdɨ \x - \xo 1.9 \xo*\xt Ais 2.10, 2.19-21, Fl 3.19, 2 Pi 3.7\xt*\x* sɨbɨlɨ lamɨdaci aludɨ Hekɨlɨ hula ma hɨniavɨbali uami. Nudɨ abɨlu hekɨlɨ vɨdɨvɨdɨŋ daŋ agadɨ avi ma igavɨbali uami. Aludɨ Hekɨlɨ nɨbu vɨdɨvɨdɨŋ daŋ hɨnilalɨ uami. Nɨbu nulɨdɨ sɨbɨlɨ lamɨdaci avɨha avɨha hameŋ laci hameŋ laci iga iga hɨniavɨbali uami. \v 10 Jisasɨ \x - \xo 1.10 \xo*\xt Sng 68.35, 89.7, Kl 3.4, 1 Te 3.13\xt*\x* Kɨlaisɨ vebali agadɨ mɨhiŋ heŋ Asɨ dɨ hulaŋ iamɨgali agɨlaŋ Jisasɨ Kɨlaisɨ dɨ ibi mɨŋaiahavɨbali uami. Hulaŋ iamɨgali nusaŋ hɨji vɨdɨvɨdɨŋ lamavɨlalɨ agɨlaŋ akuaba akuaba agɨladɨ igavɨla i aba abavɨbali uami. La nudɨ ibi mɨŋaiahavɨbali uami. Alaŋ nudɨ ciaŋ nalusaŋ sulɨmɨli igahɨlahɨla hɨji vɨdɨvɨdɨŋ lamahalaŋ sadaŋ namɨlaŋ avi nɨbɨlaŋ hula nudɨ ibi mɨŋaiahɨbalaŋ uami. \s Tesalonaika haiabɨla hɨsɨŋ hulaŋ iamɨgali vɨdɨvɨdɨŋ daŋ hɨniavɨbali aba Asɨ dɨ abavɨhadami. \p \v 11 Alaŋ \x - \xo 1.11 \xo*\xt Kl 1.9, 1 Te 1.2-3\xt*\x* akuaba akuaba hameŋ agɨlasaŋ igahɨlahɨla nalusaŋ Asɨ dɨ nameŋ aba aba hɨnilalu uami. Asɨ nama Tesalonaika haiabɨla hɨsɨŋ agɨlaŋ nadɨ pɨŋ veve saŋ ci abahanaŋ aba abɨlalu uami. Nama lɨdanaŋ nɨbɨlaŋ huaci laci hɨnihɨni nadɨ pɨŋ vehavɨm aba abɨlalu uami. Nama nulɨsaŋ vɨdɨvɨdɨŋ iguha aba abɨlalu uami. Lɨdanaŋ nɨbɨlaŋ nukeŋ akuaba akuaba huaci huaci agɨladɨ lɨben aba vɨdɨvɨdɨŋ sɨbaŋ hɨniavɨm aba abɨlalu uami. Lɨdɨŋ nɨbɨlaŋ hɨji vɨdɨvɨdɨŋ daŋ hɨnihɨni sibɨla vihavɨm aba abɨlalu uami. \v 12 Lɨhavɨdaci \x - \xo 1.12 \xo*\xt Ais 24.15, Mal 1.11, 1 Pi 1.7, 4.14\xt*\x* hulaŋ iamɨgali limu hɨhɨle agɨlaŋ nulɨdɨ iga iga aludɨ Hekɨlɨ Jisasɨ Kɨlaisɨ dɨ ibi mɨŋaiahavɨbali aba abɨlalu uami. Jisasɨ Kɨlaisɨ avi nulɨdɨ ibi mɨŋaiahɨbali aba abɨlalu uami. Asɨ nama aludɨ Hekɨlɨ Jisasɨ Kɨlaisɨ hula nulɨsaŋ mavɨn hɨnidalaŋ nɨbɨlaŋ hameŋ lɨhavɨbali aba abɨlalu uami. \c 2 \s Asɨ dɨ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ lulalula hɨsɨŋ hulaŋ agaŋ haiabɨla iahɨbali agasaŋ abami. \p \v 1 Iadɨ \x - \xo 2.1 \xo*\xt Mt 24.31, 1 Te 4.13-17\xt*\x* isagali imahali me namɨlaŋ uami. Iabi alaŋ aludɨ Hekɨlɨ Jisasɨ Kɨlaisɨ cɨhu vebali agasaŋ abɨbalu uami. Asɨ aludɨ likɨlɨci Jisasɨ Kɨlaisɨ hula hafalɨbalu agasaŋ avi abɨbalu uami. Namɨlaŋ hɨji sɨhɨvia sɨbaŋ lamavɨla aludɨ ciaŋ agadɨ igahɨlɨhalaŋ uami. \v 2 Hulaŋ \x - \xo 2.2 \xo*\xt Mt 24.4-5, Ef 5.6, 1 Jo 4.1\xt*\x* iamɨgali limu hɨhɨle agɨlaŋ naludɨ nameŋ abavɨbali uami. Aludɨ Hekɨlɨ Jisasɨ Kɨlaisɨ vebali agadɨ mɨhiŋ agaŋ ci iahalɨ aba abavɨbali uami. Ciaŋ hameŋ agadɨ abavɨci namɨlaŋ igahɨlavɨla lɨhalɨha sɨbaŋ lɨdavɨhemɨlaŋ uami. Lavɨla nulɨdɨ ciaŋ agasaŋ hɨji cuvɨlɨŋ cuvɨlɨŋ lamɨmɨlaŋ uami. Naludɨ nameŋ abavɨbali uami. Asɨ dɨ Amɨŋ agaŋ iadɨ hɨji hɨvɨ hameŋ abalɨ aba abavɨbali uami. Hulaŋ mu iadɨ abalɨ aba abavɨbali uami. Polɨ ani ani manasɨŋ lɨbavɨla iguavɨci velɨ aba abavɨbali uami. Hameŋ abavɨdaci nulɨdɨ ciaŋ agɨladɨ igahɨlɨmɨlaŋ uami. \v 3-4 Nɨbɨlaŋ \x - \xo 2.3-4 \xo*\xt Dan 7.25, 11.36, Ese 28.2, Jo 17.12, 1 Ko 8.5, 1 Ti 4.1, 1 Jo 2.18, 4.2-3, CHL 13.6, 13.11-14\xt*\x* naludɨ hɨji huaci agɨladɨ mɨŋaihuihu lɨlɨ saŋ analɨ ciaŋ agɨladɨ abavɨci igahɨlɨmɨlaŋ uami. Ci igɨlaŋ uami. Hulaŋ iamɨgali akape Asɨ dɨ valavala lusɨŋ sɨbɨlɨ sɨbɨlɨ vihavɨbali uami. Hameŋ lɨhavɨdaci Asɨ dɨ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ lulalula hɨsɨŋ hulaŋ agaŋ haiabɨla iahɨbali uami. Nɨbu avɨŋ hɨvɨ mɨguavɨla sɨkasɨkan sɨbɨlɨ lɨbali uami. Nɨbu akuaba akuaba lɨhulɨhu lamalama aludɨ asɨ aba abavɨlalɨ agɨladɨ abacuvɨbali uami. La akuaba akuaba sɨkasɨkan nulɨsaŋ hɨji vɨdɨvɨdɨŋ lamavɨlalɨ agɨladɨ avi abacuvɨbali uami. Lɨdɨŋ nudɨ nukeŋ ibi mɨŋaiahaiaha akuaba akuaba agɨladɨ ibi ma mɨŋaiahɨbali uami. Nɨbu Asɨ dɨ aŋam ulaŋ hekɨlɨ hɨvɨ ivo mɨgahɨnihɨni ciaŋ nameŋ abɨbali uami. Viaŋ nukeŋ Asɨ aba abɨbali uami. Akuaba akuaba hameŋ agɨlaŋ iaha fɨhalavɨci aludɨ Hekɨlɨ Jisasɨ Kɨlaisɨ vebali agadɨ mɨhiŋ agaŋ heŋ iahɨbali uami. \p \v 5 Viaŋ namɨlaŋ hula hɨnihɨni akuaba akuaba hameŋ iahavɨbali agɨlasaŋ naludɨ ci abacin uami. Uava iahumɨlaŋ uami. \v 6 Namɨlaŋ igɨlalaŋ uami. Asɨ nukeŋ mɨhiŋ lamami heŋ ala ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ lulalula hɨsɨŋ hulaŋ agaŋ haiabɨla iahɨbali uami. Agadɨ ala iabi nudɨ hɨbɨ hɨsihala hɨnihɨni hɨsɨŋ agaŋ hanɨbuŋ hɨnidi uami. \v 7-11 Namɨlaŋ \x - \xo 2.7-11 \xo*\xt Jop 4.9, Ais 11.4, Dan 7.10, Mt 24.4-5, 24.11, 24.24, Jo 8.41, Lom 1.24, 2 Ko 2.15-16, 4.3, Ef 2.2, 1 Ti 4.1, 2 Ti 4.4, Ib 10.27, 1 Jo 2.18, 4.2-3, CHL 13.11-13, 18.22-24, 19.15, 19.20\xt*\x* igɨlalaŋ uami. Asɨ dɨ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ lulalula hɨsɨŋ hulaŋ agaŋ iabi sɨvɨla hɨnidi uami. Nɨbu hameŋ sɨvɨla hɨnidaci nudɨ hɨbɨ hɨsihala hɨnihɨni hɨsɨŋ agaŋ nudɨ hɨbɨ hɨsihala hɨnilalɨ uami. Hɨnidaci Asɨ nukeŋ abɨci hɨbɨ hɨsihala hɨnilalɨ agaŋ likilamɨci haiabɨla iahɨbali uami. Lɨci Satan agaŋ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ lulalula hɨsɨŋ hulaŋ agasaŋ vɨdɨvɨdɨŋ igudaci analɨ analɨ mu sihɨ mu sihɨ akuaba akuaba agɨladɨ abalamɨbali uami. Abalamɨdaci iga iga i aba abavɨbali uami. Hulaŋ iamɨgali limu hɨhɨle agɨlaŋ ciaŋ amɨŋ agasaŋ mavɨn hekɨlɨ ma hɨniavɨlalɨ uami. Ciaŋ agadɨ valavala sɨbɨlɨ lɨlɨ hɨsɨŋ hɨbɨ agadɨ hɨvɨ uavɨlalɨ uami. Hameŋ sadaŋ Asɨ nulɨdɨ ma ahɨliahubali uami. Lɨci huaci hameŋ laci hameŋ laci ma hɨniavɨbali uami. Hameŋ lɨhavɨdaci Asɨ dɨ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ lulalula hɨsɨŋ hulaŋ agaŋ nulɨdɨ analɨ aba aba nulɨdɨ hɨji mɨŋaihuihu lɨbali uami. Asɨ avi nulɨdɨ hɨji agɨladɨ mɨŋaihuihu lɨbali uami. Lɨdaci analɨ ciaŋ agasaŋ pam hɨji vɨdɨvɨdɨŋ lamavɨbali uami. Hameŋ lɨhavɨdaci aludɨ Hekɨlɨ Jisasɨ agaŋ vedaci nudɨ abɨlu hekɨlɨ agaŋ haiabɨla iahɨbali uami. Lɨci nudɨ abɨlu hekɨlɨ vɨdɨvɨdɨŋ daŋ agadɨ hɨvɨ ala Asɨ dɨ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ lulalula hɨsɨŋ hulaŋ agadɨ sɨbɨlɨ lamɨbali uami. La Jisasɨ agaŋ sɨbɨsaŋ hɨvɨ pam mahɨlɨci uci Asɨ dɨ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ lulalula hɨsɨŋ hulaŋ agaŋ hɨmɨbali uami. \v 12 Hulaŋ \x - \xo 2.12 \xo*\xt Lom 1.32\xt*\x* iamɨgali akape Asɨ dɨ ciaŋ amɨŋ agasaŋ hɨji vɨdɨvɨdɨŋ ma lamavɨlalɨ uami. Nɨbɨlaŋ lusɨŋ sɨbɨlɨ sɨbɨlɨ saŋ pam hɨjɨŋalavɨlalɨ uami. Asɨ nulɨdɨ ciaŋ hɨvɨ lamɨbali heŋ nɨbɨlaŋ vɨhɨlɨ hekɨlɨ igavɨbali uami. \s Asɨ agaŋ hulaŋ iamɨgali agɨladɨ lɨbɨmɨŋami agasaŋ abami. \p \v 13 Iadɨ \x - \xo 2.13 \xo*\xt Lu 1.75, Jo 15.16, Ef 1.4, 1 Te 4.7, 5.9, 2 Te 1.3\xt*\x* isagali imahali me namɨlaŋ uami. Aludɨ Hekɨlɨ agaŋ nalusaŋ mavɨn hekɨlɨ hɨnilalɨ uami. Vaka Asɨ agaŋ naludɨ lɨbɨmɨŋami uami. Lɨci namɨlaŋ hualabɨla hɨsɨŋ sɨmɨŋ nɨbu mɨse mɨdɨ lɨhulalɨ hameŋ hɨnilalaŋ uami. Lɨdalaŋ nudɨ Amɨŋ agadɨ abɨci ve namɨlaŋ hula hɨnilalɨ uami. Hɨnidaci namɨlaŋ Asɨ dɨ hulaŋ iamɨgali huaci sɨlɨvɨ laci hɨnilalaŋ uami. Hɨnihɨni nudɨ ciaŋ amɨŋ agasaŋ hɨji vɨdɨvɨdɨŋ lamɨlalaŋ uami. Hameŋ lɨlalaŋ agasaŋ ala Asɨ naludɨ ahɨliahuci huaci hameŋ laci hameŋ laci hɨnibalaŋ uami. Hameŋ sadaŋ alaŋ nalusaŋ igahɨlahɨla Asɨ dɨ abɨbalu uami. Asɨ nama huaci aba abɨbalu uami. \v 14 Asɨ nɨbu hɨji nameŋ lamami uami. Nɨbɨlaŋ nulɨdɨ Hekɨlɨ Jisasɨ Kɨlaisɨ dɨ abɨlu hekɨlɨ vɨdɨvɨdɨŋ daŋ agadɨ hɨvɨ pam hɨniavɨm aba abami uami. Hɨji hameŋ lamavɨla namɨlaŋ nudɨ pɨŋ veve saŋ abami uami. Lɨci alaŋ ciaŋ sulɨdamɨli namɨlaŋ igahɨlahalaŋ uami. \v 15 Hameŋ \x - \xo 2.15 \xo*\xt 1 Ko 11.2, 16.13, Fl 4.1, 2 Te 3.6\xt*\x* sadaŋ iadɨ isagali imahali me namɨlaŋ vɨdɨvɨdɨŋ lagulamɨhalaŋ uami. Alaŋ Asɨ dɨ ciaŋ akape tɨbɨ nalusaŋ lamalubilubi sulahɨlu agadɨ sɨhɨvia sɨbaŋ lubiahɨlɨhalaŋ uami. Manasɨŋ hɨvɨ lɨbavɨla nalusaŋ igumɨli ualɨ agadɨ avi sɨhɨvia sɨbaŋ lubiahɨlɨhalaŋ uami. \p \v 16 Aludɨ Hekɨlɨ Jisasɨ Kɨlaisɨ hula aludɨ Iavaŋ Asɨ hula alusaŋ mavɨn hekɨlɨ hɨniavɨlalɨ uami. Lɨdɨŋ nɨbɨlaŋ aludɨ iagaŋ laguavɨdaci hɨji vɨdɨvɨdɨŋ daŋ hameŋ laci hameŋ laci hɨnibalu uami. Hɨnidamɨli Asɨ alusaŋ mavɨn hɨnihɨni akuaba akuaba huaci huaci igubali agasaŋ migɨla migɨla hɨnibalu uami. \v 17 Asɨ \x - \xo 2.17 \xo*\xt 1 Ko 1.8, 1 Te 3.13, 1 Pi 5.10\xt*\x* agaŋ naludɨ iagaŋ lagulagu vɨdɨvɨdɨŋ igubali uami. Vɨdɨvɨdɨŋ igudaci namɨlaŋ akuaba akuaba sibɨla huaci huaci agɨladɨ vibalaŋ uami. Lɨdɨŋ Asɨ dɨ ciaŋ avi sulɨbalaŋ uami. \c 3 \s Hulaŋ iamɨgali namɨlaŋ Asɨ dɨ abɨlaŋ aludɨ ahɨliahum uami. \p \v 1 Iadɨ \x - \xo 3.1 \xo*\xt Ef 6.19, Kl 4.3, 1 Te 5.25\xt*\x* isagali imahali me namɨlaŋ uami. Iadɨ ciaŋ sijaŋ sijaŋ agɨladɨ sulɨben agaŋ nɨbu nameŋ uami. Namɨlaŋ Asɨ dɨ abɨlaŋ aludɨ ahɨliahudaci aludɨ Hekɨlɨ dɨ ciaŋ agaŋ fɨli tɨbɨ mu hɨvɨ mu hɨvɨ uvɨhem uami. Udaci hulaŋ iamɨgali limu hɨhɨle agɨlaŋ igahɨlahɨla abavɨbali uami. Ha huaci sɨbaŋ aba abavɨbali uami. Lɨdɨŋ namɨlaŋ Hekɨlɨ dɨ ciaŋ lubiahɨlɨlalaŋ hameŋ laci ala lubiahɨlavɨbali uami. \v 2 Hulaŋ \x - \xo 3.2 \xo*\xt HJL 28.24, Lom 10.16, 15.31\xt*\x* iamɨgali akape Jisasɨ Kɨlaisɨ saŋ hɨji vɨdɨvɨdɨŋ ma lamavɨlalɨ uami. Nɨbɨlaŋ hulaŋ iamɨgali sɨbɨlɨ sadaŋ lusɨŋ sɨbɨlɨ sɨbɨlɨ mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ agɨladɨ vihavɨlalɨ uami. Lɨhavɨdaci namɨlaŋ alusaŋ Asɨ dɨ abɨlaŋ aludɨ ahɨliahubali uami. Ahɨliahudaci nɨbɨlaŋ aludɨ sɨbɨlɨ ma lamavɨbali uami. \p \v 3 Aludɨ \x - \xo 3.3 \xo*\xt Jo 17.15, 1 Ko 1.9, 1 Te 5.24, 2 Pi 2.9\xt*\x* Hekɨlɨ agaŋ akuaba akuaba lɨlɨ saŋ abɨlalɨ agadɨ hameŋ laci lɨlalɨ uami. Nɨbu nalusaŋ vɨdɨvɨdɨŋ igu igu naludɨ migɨlɨbali uami. Lɨdaci laguŋ agaŋ naludɨ akuaba akuaba ma lɨbali uami. \v 4 Alaŋ \x - \xo 3.4 \xo*\xt 2 Ko 7.16, Ga 5.10, 1 Te 4.10\xt*\x* hɨji nameŋ lamɨlalu uami. Aludɨ Hekɨlɨ agaŋ naludɨ ahɨliahubali aba abɨlalu uami. Ahɨliahudaci akuaba akuaba lɨlɨ saŋ naludɨ abahɨlu agɨladɨ hameŋ laci ala lɨlalaŋ aba abɨlalu uami. Mufɨli avi hameŋ laci ala lɨbalaŋ aba abɨlalu uami. \p \v 5 Alaŋ Asɨ dɨ nameŋ abɨlalu uami. Aludɨ Hekɨlɨ aba abɨlalu uami. Nama nulɨsaŋ hɨji igudanaŋ nɨbɨlaŋ nadɨ hɨji sɨhɨvia lubiahɨlavɨm aba abɨlalu uami. Lubiahɨlahɨla nama hulaŋ iamɨgali agɨlasaŋ mavɨn hekɨlɨ hɨnilanaŋ hameŋ laci ala hulaŋ iamɨgali limu hɨhɨle agɨlasaŋ mavɨn hekɨlɨ hɨniavɨm aba abɨlalu uami. La Jisasɨ Kɨlaisɨ me hɨnihɨni vɨdɨvɨdɨŋ lagulamalama vɨhɨlɨ akuaba akuaba agɨladɨ havavɨm aba abɨlalu uami. \s Hulaŋ iamɨgali sɨkasɨkan agɨlaŋ sibɨla vihavɨm agasaŋ abami. \p \v 6 Iadɨ \x - \xo 3.6 \xo*\xt Mt 18.17, Lom 16.17, 1 Ko 5.11-13, 2 Te 3.11-14, 1 Ti 6.5, 2 Jo 1.10\xt*\x* isagali imahali me namɨlaŋ uami. Aludɨ Hekɨlɨ Jisasɨ Kɨlaisɨ dɨ ibi hɨvɨ alaŋ nalusaŋ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ abadalu uami. Naludɨ isagali imahali me limu hɨhɨle agɨlaŋ sibɨla vivi nana saŋ ihɨlu lavalava havɨ havɨ hɨniavɨlalɨ uami. Hɨnihɨni ciaŋ nalusaŋ sulahɨlu agadɨ ma lubiahɨlavɨlalɨ uami. Nɨbɨlaŋ hula pam hafalɨmɨlaŋ uami. Ataŋ hɨnihalaŋ uami. \v 7 Namɨlaŋ \x - \xo 3.7 \xo*\xt 1 Ko 4.16, Fl 3.17, 1 Te 1.6\xt*\x* ci igɨlalaŋ uami. Alaŋ akuaba akuaba lahɨlu hameŋ laci ala lɨhalaŋ uami. Alaŋ namɨlaŋ hula hɨnihɨni sibɨla vivi nana saŋ ihɨlu lavalava havɨ havɨ ma hɨnihɨlu uami. \v 8 Alaŋ \x - \xo 3.8 \xo*\xt 2 Ko 11.9, 1 Te 2.9\xt*\x* sɨmɨŋ naludɨ human hɨvɨ havɨ havɨ ma vivi nahɨlu uami. Alaŋ anɨm hɨlɨcɨ hɨvɨ pam sɨmɨŋ lavalava nahɨlu uami. Hameŋ sadaŋ alaŋ vɨhɨlɨfɨlɨfɨ sibɨla akape hɨfɨlɨ hɨfɨlɨ uaiadi uaiadi hameŋ laci vihɨlu uami. Alaŋ vɨhɨlɨ nalusaŋ igumagalu aba hameŋ lahɨlu uami. \v 9 Alaŋ \x - \xo 3.9 \xo*\xt 1 Ko 9.4-6, 1 Te 1.6\xt*\x* ibi daŋ sadaŋ huaci naludɨ abɨdamɨli alusaŋ sɨmɨŋ havɨ havɨ igudalaŋ navɨlu uami. Agadɨ ala alaŋ hameŋ ma lahɨlu uami. Alaŋ sɨmɨŋ vivi nana saŋ sibɨla vidamɨli namɨlaŋ iga iga hameŋ ala vibalaŋ aba hameŋ lahɨlu uami. \p \v 10 Namɨlaŋ \x - \xo 3.10 \xo*\xt 1 Te 4.11\xt*\x* igɨlalaŋ uami. Alaŋ namɨlaŋ hula hɨnihɨni ciaŋ nameŋ abahɨlu uami. Hulaŋ iamɨgali sibɨla vivi nana saŋ ihɨlu lavavɨlalɨ agɨlaŋ aba abahɨlu uami. Nɨbɨlaŋ sɨmɨŋ ma via navɨbali aba abahɨlu uami. \v 11 Agadɨ \x - \xo 3.11 \xo*\xt 1 Ti 5.11-14, 1 Pi 4.15\xt*\x* ala iabi alaŋ ciaŋ hɨjɨ nameŋ agadɨ abavɨci igahɨlahɨlu uami. Naludɨ hulaŋ iamɨgali limu hɨhɨle agɨlaŋ ihɨlu lavalava sibɨla ma vihavɨlalɨ aba abavɨci igahɨlahɨlu uami. Havɨ havɨ hɨniavɨlalɨ aba abavɨci igahɨlahɨlu uami. Nɨbɨlaŋ havɨ havɨ hɨnihɨni hulaŋ iamɨgali limu hɨhɨle akuaba akuaba lɨhavɨlalɨ agɨladɨ iga iga ciaŋ ahɨlɨlamavɨlalɨ aba abavɨci igahɨlahɨlu uami. \v 12 Alaŋ \x - \xo 3.12 \xo*\xt 1 Te 4.11\xt*\x* aludɨ Hekɨlɨ Jisasɨ Kɨlaisɨ dɨ ibi hɨvɨ ciaŋ vɨdɨvɨdɨŋ hulaŋ iamɨgali hameŋ agɨladɨ iagaŋ lagulagu saŋ abadalu uami. Nɨbɨlaŋ simɨ hɨnihɨni sibɨla vivi sɨmɨŋ akuaba akuaba agɨladɨ lavalava navɨm aba abadalu uami. \p \v 13 Iadɨ \x - \xo 3.13 \xo*\xt Ga 6.9\xt*\x* isagali imahali me namɨlaŋ uami. Akuaba akuaba sibɨla huaci huaci agɨladɨ vivi saŋ ihɨlu lavɨmɨlaŋ uami. \v 14 Hulaŋ \x - \xo 3.14 \xo*\xt 1 Ko 5.9-11\xt*\x* mu ciaŋ manasɨŋ hɨvɨ lɨbadalu nagɨladɨ ma lubiahɨlɨci uami. Ha namɨlaŋ hulaŋ hameŋ agasaŋ haiabɨla iaha abɨhalaŋ uami. Hulaŋ nagaŋ ciaŋ lulɨlalɨ aba abɨhalaŋ uami. La nudɨ vala ua ataŋ hɨnihalaŋ uami. Nudɨ mikɨ pɨŋ hɨnimɨlaŋ uami. Hameŋ lɨlaŋ nudɨ nukeŋ lusɨŋ sɨbɨlɨ agasaŋ sɨhumahɨlɨbali uami. \v 15 Namɨlaŋ \x - \xo 3.15 \xo*\xt 1 Te 5.14, Ta 3.10\xt*\x* hɨji nameŋ lamɨmɨlaŋ uami. Alaŋ nudɨ nagɨli lamalama saŋ akua Polɨ aludɨ hameŋ abi aba abɨmɨlaŋ uami. Hɨji nameŋ lamɨhalaŋ uami. Nɨbu aludɨ isaima me aba abɨhalaŋ uami. Alaŋ nudɨ hɨji huaci agadɨ mɨŋaiahaiaha saŋ Polɨ aludɨ hameŋ abi aba abɨhalaŋ uami. \s Polɨ agaŋ lamulami. \p \v 16 Aludɨ \x - \xo 3.16 \xo*\xt 1 Te 5.23\xt*\x* Hekɨlɨ agaŋ nɨbu humɨgaŋ simɨ hɨnihɨni agadɨ hɨdɨlɨ uami. Akuaba akuaba vɨhɨlɨ mu mu naludɨ hɨvɨ iahavɨdaci akape tɨbɨ nɨbu naludɨ humɨgaŋ agɨladɨ lɨdaci simɨ hɨniavɨlalɨ uami. Aludɨ Hekɨlɨ nɨbu nukeŋ namɨlaŋ hula hɨnilalɨ uami. \p \v 17 Viaŋ \x - \xo 3.17 \xo*\xt 1 Ko 16.21\xt*\x* Polɨ uami. Lamula lamula ciaŋ nagadɨ viaŋ nukeŋ iadɨ human hɨvɨ lɨbadin uami. Manasɨŋ akape hɨvɨ lamula lamula ciaŋ nameŋ agɨladɨ viaŋ nukeŋ iadɨ human hɨvɨ lɨbɨlan uami. Iadɨ human sihɨ nɨbu mu hɨdɨlɨ mu hɨdɨlɨ ma hɨnilalɨ uami. Viaŋ hameŋ laci hameŋ laci lɨbɨlan uami. \p \v 18 Aludɨ Hekɨlɨ Jisasɨ Kɨlaisɨ agaŋ hulaŋ iamɨgali sɨkasɨkan nalusaŋ mavɨn hɨnibali uami.