\id 1PE \h 1 Pita \toc3 1 Pita \toc1 Aitiutiu etikirighi uru ngai Pita ghe pitiela \toc2 1 Pita \mt2 Aitiutiu etikirighi uru ngai \mt1 Pita \mt2 ghe pitiela \imt1 Inangari emuemua \ip Apostolo ateva Pita ghe pitila ia oia uru ngai etikirighi ta tau ngaiesoa ngatoa laghe tokatoka tale pai not me pai nge sinaka esuu tale patunganua namu ngateva ghaine ita aseasea va Teki. Laghe ghaaghaa nimmarikana mausi inangarina ateva God. Pita ghe auliaala etaira va la rau mene soghiaa nau eteva la ghaaghaa nimmarikana, poli Iesu tee ghe ghaala nimmarikana, me lo atoa la aimuli teeia aue la tani ghaa nimmarikana tee. Pita ghe auliaala va la tani masimasi me toi Iesu nau la ghaa nimmarikana, me la rooroo tani ppooaa masi kiukiu ta mene katoa. Me tee, ghe auliaala oroi inangari niloeloe tale maamauluaaira lo atoa la aiesoaa. \iot Tani kila amuemua \io1 Aitiutiu tale inangari \ior 1:1-2 \ior* \io1 Kapuna atoa God: la saanga, manga, me la uungu nongina pristi etoa \ior 1:3–2:10 \ior* \io1 Tokatokaaira kapuna atoa God tale kosa ateva oia \ior 2:11–4:11 \ior* \io1 Ale manga ateva me elda ngatoa \ior 4:12–5:11 \ior* \io1 Nimasimasi me airuuruu \ior 5:12-14 \ior* \c 1 \p \v 1 Aghi Pita, kapuna \w apostolo\w* ieghi Iesu \w Karisto\w*, apitipiti uru ngai etikirighi oia etaimim kapuna taumattu ngatoa God, ghe suimatoongainamla, me ngam tokatoka see nongina va ativuu etoa tale provinsi etoa ePontus, eGalaisia, eKapadosia, eEisia me eBitinia. \v 2 \x - \xo 1:2 \xt Rom 8:29; 2 Tes 2:13.\x*God Tamaita ia emua arau ghe kilaiemla me ghe suimatoongainamla, me kapuna Spiriti eteva ghe gheleiemla am ghe mangala. Liuna avalua o me am ghe nongo usilainiela me raena ateva Iesu Karisto ghe ghelei \w eraarangisanaiemla|lemma="raarangisana"\w*. \p Alooloo sae va God aue etau aatu maamasinaane me luei eoroi etaimim nau ekapaaili. \s1 Kinatama niasaangi eteva \p \v 3 Ita kaili emasina ta God Tamana ia kapuita Vau ngepona ateva Iesu Karisto. God ghe totula Iesu Karisto tale nimate. Tale ia o nitotu eteva, me mausi kinatama alousiusiaane ateva, ghe tau mae sio nilutu ppae me ita rooroo tani taatara lao emua \v 4 \x - \xo 1:4 \xt Kol 1:12.\x*tale masi voto pasu tale \w niarangise\w* God ghe aimonomonosiaala etaita. Isaa o voto isaa \w epona liu\w*, karika erooroo tani mauu, karika erooroo tani poka, me karika erooroo tani kapa. \v 5 \x - \xo 1:5 \xt Jon 10:28; 17:11.\x*Poli tale kaluimim niaiesoaa, God eaaitarainam tale sarasarakaniaane lomosina ta am ghaa ia o niasaangi eteva, eaaimonomonosiaa tani apasungainia tale airuuruu tale nau. \v 6 \x - \xo 1:6 \xt 1 Pita 5:10; Jms 1:2.\x*Tale isaa oia voto masimasiaaimim enamungaili, arongona ta karika tani aluse nau am ghe soula nimmarikana tale asease nitootoonga. \v 7 \x - \xo 1:7 \xt Nitoka 17:3; Sek 13:9; Mal 3:3; Jms 1:3.\x*Golo ateva la tootoongia tale kura tani tara va golo nonga ia. Tale isaa o salana nitootoonga etootoonga uneimim niaikaaiaa, maamasinaane elaulau maamasinaane golo, ta poli golo ateva aue ekapa. Liuna avalua o me poli am aaiesoaa ta God, aue God etau aatu nitau sae, ninamuu me nioneoneaa nau Iesu Karisto aue ekauerekati. \v 8 \x - \xo 1:8 \xt Jon 20:29; 2 Ko 5:7.\x*Arongona ta karika am ghe taraiela, am aaielousieinia, me arongona ta karika am taataraia nau oia, am aiesoaa ta ngetana me pasu iem tale lo ateva o kinatama nimasimasi mata nginangari karika erooroo tani aulieinia. \v 9 Poli God aue easaangiem, liuna avalua o me am ghe aiesoaala ta Karisto. \p \v 10-11 \x - \xo 1:10-11 \xt Mat 13:16-17; Sams 22:1-31; Ais 53:1-12; Luk 24:26-27.\x*\w Propete\w* atoa laghe aulia ngamuemuela maamasinaane God tani asaangiem. Spiriti eteva ta Karisto elome etaira ghe poppooa ngaotu ase nimmarikana \w Mesaea\w* aue eghaa, me kinatama voto evira mene lutu, me propete atoa laghe paepae aanasaaili tani kila va eaauliaa see me lovisa. \v 12 God ghe apasungaala ta propete atoa va isaa o voto laghe ppooaala karika mausiira ta mausiimim. Me God ghe tau sio mae Spirit Manga ateva epona liu, me tale sarasarakaniaane Spirit Manga ateva, tau ngai ppooa ngatoa tale \w masi kiukiu\w* ngila ghe auliaala etaimim isaa oia voto God ghe gheleila. \w Ensolo\w* tee atoa la aloannaaili tani ghaa alomasaanga tale masi voto God ghe gheleila etaita. \s1 Am manga \p \v 13 Isaa avalua o me am aipanipaniaa nannaaimim me am aikinikinitaa tee poppooaaimim me tokatokaaimim. Am aiesoa ngasarasarakanaaili tale isaa o voto God ealoanna tani tau aatu nau eteva Iesu Karisto emae. \v 14 \x - \xo 1:14 \xt Rom 12:2; Ips 2:3; 4:17-18.\x*Am tani nongo usilaa God. Emua arau nau ta am ghe tam kila amasina salane God, am ghe uusilaa sesa ninannaa. Karika am mene aimuli tee isaa o sesa voto. \v 15 God ghe koloamla, ia manga ia. Liuna avalua o me am manga. Am ghulughuluena tale gheleiaaimim me tokatokaaimim. \v 16 \x - \xo 1:16 \xt Lev 11:44-45; Mat 5:48.\x*Ta Uru ngai Manga ateva eauliaa va, “Am manga, poli aghi manga aghi.” \p \v 17 \x - \xo 1:17 \xt Rom 2:11; Aotu 2:23.\x*Ta poli am koloa va Tamaimmi ia me egheelei niaisakei ghulughuluena ta kateva kateva taumattu tale uunguaaira, am oneoneaa tee God tale tokatokaaimim, nau am toka tale tokatokaaimim va am nongina lo atoa ativuu ila tale kosa ateva oia. \v 18 Am ghe kasukasu tale salana karika righi malloeana ghe tiuaala ta tuvuimim atoa, me God ghe asaangiemla tale isaa o salana. Me am kilakila va karika ghe poliemla tale isaa tee o voto esesa nongina silva o golo, \v 19 \x - \xo 1:19 \xt Apos 20:28; Hib 9:12-14.\x*ta ghe poliemla tale raena ateva Karisto, aipolina namungaili, nongina sipsipi erighi karika vereverena ia me karika righi kulukulutana etana. \v 20 \x - \xo 1:20 \xt 2 Tim 1:9-10; Ips 1:4.\x*God ghe suimatoongainiela mua, me auena aitiutiu tale kosa ateva, me tale airuuruu oia nau God ghe apasunga ngaotuela mausiimim. \v 21 \x - \xo 1:21 \xt Jon 14:6; Rom 5:1-2.\x*Ta ngetana am ghe aiesoaala ta God, ia ghe totuela tale nimate me ghe asaesaela ararina ateae, liuna avalua o kaluimim niaikaaiaa me tuutuliimim am ghe atokala ta God. \p \v 22 \x - \xo 1:22 \xt Jon 13:34; Rom 12:10.\x*Nau am ghe nongo usilaala voto koronna, am ghe ghelei eraarangisanaiemla tale kaluimim ssavoto ta matana God, me am apasunga koronna niaielousi ta mene katoa kapuimim nonginaaili va tue me nenga am. Liuna avalua o me am aielousi ekoronna tale urunguitaniimim nau ekapaaili etoa. \v 23 Poli tale inangarina ateva God maulue ia me tokatoka liu ia, am ghe lutu ppaela, karika va nongina katu ue ngai eteva emammate, ta nongina lo ateva katu ue ngai karika emammate. \v 24 \x - \xo 1:24 \xt Ais 40:6-8.\x*Nongina Uru ngai Manga ateva eue va, \q1 “Taumattu ngakapa atoa nim nonginaaili rarrasa ateva, \q2 masi taataraaira nongina pusi ngai eteva; \q1 rarrasa ateva emaamalle me pusi ngai eteva ekaakatuu, \q2 \v 25 me inangarina ateva Vau ngepona ateva etokatoka nau ekapaaili etoa.” \m Isaa o inangari, masi kiukiu laghe auliaala etaimim. \c 2 \p \v 1 \x - \xo 2:1 \xt Ips 4:22; Jms 1:21.\x*Liuna avalua o me am sau velu ekapaaili sesa ninannaa tani ghelei saasakiaa tee mene kateva, me karika am mene kamekame me tani \w usimaghalua\w* me tani annaa saasakiaa tale taumattu oroi peiira me tani auliuliaa. \v 2 Nonginaaili lutu ngaliki etoa la vira lutulutu, la aloannaaili tani ssu, am tee am aloannaaili tani ssu rarumi ssu eteva raarangisanaaili ia kanna ia God, nau am ssu etana, aue am pinosa me aue aikaaiaaimim ematuenna lomosi ta nau God easaangiem. \v 3 \x - \xo 2:3 \xt Sams 34:8.\x*Isaa oia ngam ghe namunamuaala va Vau eteva masina ia. \s1 Atu eteva maulue ia me taumattu God ghe suitoongaala \p \v 4 Am mae ta Vau eteva, ia atu eteva etautau aatu maulue — taumattu ngatoa laghe ratiela me God ghe suimatoongainiela poli ia masinaaili gheegheleiaane ta matane God — \v 5 \x - \xo 2:5 \xt Ips 2:21-22; Aotu 1:6.\x*am tee nonginaaili va atu etoa maulue ila, God eatuutuluem va am nongina \w ale manga\w* ateva, me am nongina \w pristi\w* etoa manga ila, la gheelei aiaavusuvusuena tani amasimasi God, tale ararina ateae Iesu \w Karisto\w*. \v 6 \x - \xo 2:6 \xt Ais 28:16; Ips 2:20.\x*Ta poli Uru ngai Manga ateva eue va, \q1 “Aghe atokala atu eteva eSaeon, \q2 ia aghe suimatoongainiela me masinaaili ia, me aitiutiu ia tale atu ekapa atoa tani suei ale ateva, \q1 me lo ateva taumattu eatoka tuutulina etana karika aue etoka tale nipalata.” \m \v 7 \x - \xo 2:7 \xt Sams 118:22.\x*Ta lo atoa am aiesoaa, ia oia atu eteva masinaaili ia, me ta lo atoa karika la aiesoaa, Uru ngai Manga ateva eue va, \q1 “Ia o atu eteva tau ngai atulu ale atoa laghe ratiela \q2 ie nonga o atu eteva esuusuei ale ateva.” \m \v 8 \x - \xo 2:8 \xt Ais 8:14.\x*Me emene ue va, \q1 “Ia o atu eteva egheelei taumattu etuttukainila, \q2 me egheelei ekatungila.” \m La kaakatuu poli la tam nongonongo usilaa inangari, poli God ghe tau vellala va la lao avalua o tale aloannaaira. \p \v 9 \x - \xo 2:9 \xt Diut 7:6; 14:2; Ais 9:2; Tts 2:14; Apos 26:18; Ips 5:8.\x*Me am, karika va am avalua o, am taumattu ngatoa God, ghe suimatoongainamla va pristi iem tani uungu ta kingi eteva, God etana. Anue manga am, me taumattu ngatoa kapuna am God va aue am aulia ngaotu nitau sae ta lo ateva ghe kolo veluemla tale saurrom tani mae tale masi mallangina ateva. \v 10 \x - \xo 2:10 \xt Osea 2:23.\x*Isaa to nau karika va kapuna taumattu iem God, me isaa oia nau ang ghe kapuna iemla. Isaa to nau karika am ghe ghaala alousiusiaane God, me isaa oia nau ngam ghe ghaala alousiusiaane. \s1 Tau ngai uungu etoa ta God \p \v 11 \x - \xo 2:11 \xt Gal 5:17, 24.\x*Masi kapughu etoa, poli am ativuu iem tale kosa ateva oia, aghaaulia ngasarasarakana va am alekalekaiem tale uunguaa ninnaa ssavoto, isaa o voto eaaiuvii tee nannaaimim. \v 12 \x - \xo 2:12 \xt Mat 5:16.\x*Nau am toka tee taumattu ngeleka atoa, am toka tale masi nitoka, me nau la ghaauliaa teeiem va am gheelei voto sesa, aue la tara masi uunguaaimim me la tau sae God, nau eteva emae taraiem. \p \v 13 \x - \xo 2:13 \xt Tts 3:1.\x*Mausi Vau ngepona ateva, am nongo usilaa lo akapa atoa taumattu matuutuliena ila, nongina kingi eteva poli matuutulienaane isaaili epona, \v 14 me ta gavana ngatoa, poli king ghe suitoongainilala tani laa ghelei saasakiaa lo atoa la gheelei sesa voto, me tani oneoneaa lo atoa la gheelei voto masina. \v 15 \x - \xo 2:15 \xt 1 Pita 3:16.\x*Poli aaloannaane God va, poli am gheelei voto masina, am roo tani ghelei runga sesa inangariira alokapakapa atoa. \v 16 Am toka nongina va lo atoa taumattu la tokatoka tale aaloannaaira me la gheelei masi voto. Me karika am mene ghelei ia o ase nitoka ateva tani akou runga voto sesa, ta am toka ta aloannaane God. \v 17 \x - \xo 2:17 \xt Rom 12:10.\x*Am apasunga masi nioneoneaa ta taumattu ngakapa atoa. Am aielousiaa lo atoa am aaiesoa ngaitauaa me ila, am matauta God me am oneoneaa kingi eteva. \s1 Niaimatoonga tale nimmarikana Iesu ghe ghaala \p \v 18 \x - \xo 2:18 \xt Ips 6:5.\x*Tau ngai uungu etoa karika am tokatoka tale aloaloannaaimim, am tauem lao ta vauimim atoa tale isaa akapa ase nioneoneaa, karika va lo atoa nonga masina ila me gheeleiaaira saghuighuina, ta lo atoa tee karika masina ila. \v 19 Nau katoa la gheelei voto karika masina etam arongona ta ugheelei masi voto ukilakila va God eaaloanna, God aue emasieinio. \v 20 \x - \xo 2:20 \xt 1 Pita 3:14, 17.\x*God karika aue earangiseiem arova am ghaaghaa nimmarikana mausi am gheelei voto sesa. Ta aue earangiseiem arova am ghaaghaa nimmarikana mausi am gheelei voto masina. \v 21 \x - \xo 2:21 \xt Mat 16:24; Jon 13:15.\x*Tale isaa oia voto God ghe koloamla poli Karisto ghe ghaala voto mmarikanaaili mausiimim, ghe alokoila niaimatoonga ngateva, va am tani aimuli usi tee liu kasukasuaane. \q1 \v 22 \x - \xo 2:22 \xt Ais 53:9.\x*“Karika ghe ghelei poila righi ssavoto, \q2 me karika righi inangari nikamekame ghe kupi ghoa mae ta paane.” \m \v 23 \x - \xo 2:23 \xt Ais 53:7; 1 Pita 3:9.\x*Nau eteva laghe auliaa teeia asease inangari etoa, karika poi ghe liuliu; nau ghe ghaaghaa nimmarikana, karika poi ghe aapasunga va eliu. Ghe tau lao sio isaa o voto ta God, poli God egheelei niaisakei ghulughuluena. \v 24 \x - \xo 2:24 \xt Rom 6:11; Ais 53:5-6.\x*Nim ia nonga ghe saula gheeleiaaita sesa tale vilikina tale ai eteae; mausina avalua o ita rooroo tani kasu vuli sesa voto me ita lao tale niuungu ghulughuluena; poli tale usai ghe ghaala, am ghe masinala. \v 25 \x - \xo 2:25 \xt Esik 34:5-6; Mat 9:36; Jon 10:14; Hib 13:20-21.\x*Poli am ghe nonginala sipsipi etoa karika la kilakila va eaa la laolao, me isaa oia angam ghe oghi mae sio ta kapuimim Tau ngai toitoi eteva ia eaaitarainiem. \c 3 \s1 Lailai etoa \p \v 1 \x - \xo 3:1 \xt Ips 5:22.\x*Tale ia o salana atikirighi, am vause atoa lailai iem, am tani nongo usilaa taitaniim atoa. Me arova katoa tale ila o taita atoa karika la aikaaiaa tale inangarina God, karika va tale inangariimim, ta tale masi gheegheleiaaimim aue egheleila me la aikaaiaa, \v 2 poli aue la tara vaalua masi uunguaaimim \w raarangisana\w* me nioneoneaa tale tokatokaaimim. \v 3 \x - \xo 3:3 \xt 1 Tim 2:9.\x*Am rau mene nnangaili tani amolumolu vilikiimim va emasinaaili taataraane, nongina am gheelei tale uu nguruimim, me nongina asease vurra atoa am aamolumolu vilikiimim, me tale masi ghinna atoa am aasaela, \v 4 ta am anna tani amolumoluem, ghele masina arova am ghele amolumolu elome etaimim tale uunguaa niaimasiaa me nisioaa nannaa, poli isaa o ase niuungu masinaaili ta matane God me karika aue ekapa. \v 5 Tale isaa o salana, emua arau vause atoa manga ila laghe gheelei emasinaaili taataraira. Laghe aatoka tuutuliira ta God, me laghe aaimuli usi tee saa voto taitaniira atoa laghe aauliaa. \v 6 \x - \xo 3:6 \xt Aitiutiu 18:12.\x*Nim nongina Sera ghe nongo usilaala taitanna ateva ta Abraham, me ghe kolokoloa va vauna ia. Am tee aue natuna vause iem arova am gheelei voto masina, me karika aue am matauta saa voto pei nimatauta. \p \v 7 \x - \xo 3:7 \xt Ips 5:25.\x*Tale ia o salana atikirighi, am taita atoa lailai iem, am tani oneoneaa vauseniim atoa. Am ghelei emasina ta ngetaira nau am tokatoka aitauaa, poli sarasarakaniaaimim elaulau sarasarakaniaaira, me poli amalua aitauaa, amalu ghaaghaa maulue ta God, arova ughelei emasina etana, karika teva voto aue eghelei runga kalum nilooloo sae. \s1 Nimmarikana mausi masi niuungu \p \v 8 Tani ruu, am akapaaili gheegheleiaaimim me ateateaaimim ekateva nonga ia. Am aielousi nongina va tue me nenga atoa, me am annaa mene katoa me am sioaa nannaaimim tee kateva kateva etaimim. \v 9 Am rau mene liu sesa tale sesa voto o inangari nilakolako tale inangari nilakolako; ta am liu tale \w niarangise\w*, poli God ghe koloamla tani ghelei isaa o voto, me aue am ghaa niarangise. \v 10 \x - \xo 3:10 \xt Sams 34:12-16.\x*Poli Uru ngai Manga ateva eue va, \q1 “Marova lo ateva taumattu ealoanna va maamauluaane emasina \q2 me etoka liu, \q1 etani aitaraa ramuramuti paana ateva tale sesa voto \q2 me tee musiki paane tale inangari kamena. \q1 \v 11 Me etani oghi vulu sesa voto me eghelei masina; \q2 euungu aanasa tani atoka luei me esarasarakana tani toka tale luei. \q1 \v 12 Poli matane Vau eteva eaatoka ta ghulughuluena atoa taumattu \q2 me talingane enongonongola nau la looloo sae, \q1 me eliuliu vilina ta lo atoa la gheelei sesa voto.” \p \v 13 See aue ealoanna tani avakovakoam marova am annaaili tani ghelei masi voto? \v 14 \x - \xo 3:14 \xt Ais 8:12-13; Mat 5:10; 1 Pita 2:20; 4:14.\x*Me marova am ghaaghaa nimmarikana tale voto masina, aue am ghaa niarangise. Nongina Uru ngai Manga ateva eue va, “Am rau mene matauta saa llo la maamatauta; am rau mene matautu.” \v 15 Ta elome tale urunguitaniimim am atoka \w Karisto\w* va ia Vau palepale ia. Arova teva taumattu ekookolomio tani tau lao saa malloeane unem niaikaaiaa uaatoka tuutulim etana, uaimonomonosiaa tani liu etana nau ekapa atoa. \v 16 \x - \xo 3:16 \xt 1 Pita 2:12.\x*Ta am ghelei tale nisama saghuighuiena me nioneoneaa. Nau ekapa atoa, am ghelei voto am kilakila va masina, poli am aloanna va lo atoa la poppooaa saasakiaa tale masi uunguaaimim ta Karisto aue la palata mausi inangariira la poppooaa teeiem. \v 17 Emaamasina, marova aloannaane God, va ita ghaa nimmarikana tale voto ita gheelei masina me karika va ita ghaa nimmarikana tale voto ita gheelei sesa. \v 18 Poli Karisto ghe matela tale isaa akapaaili ssavoto katengaata nonga, Iesu ghulughuluena ia ghe matela ta lo atoa karika ghulughuluena ila, tani taula lao ta God. Ghe matela, me Spiriti eteva ghe mene taula maulue etana. \v 19 Ta Spirit eteva ghe lao tee sio tale ale mata voovoo me ghe ppooaala tale spiriti etoa \v 20 \x - \xo 3:20 \xt Aitiutiu 6–7.\x*laghe tam nongo usilaala emua arau nau God ghe kaarasila tani toitoi me karika ghe turungilala lomosina ta Noa ghe atulula aka ateva, me manu ghagga ateva ghe ghaailala. Tale aka ateva karika oroi taumattu ghe saangala tale manu ghagga ateva, nim ghaoalu (8) nonga. \v 21 Me ia oia manu eteva eaaimatoonga niaasuu eteva, ghaine am tee am ghaaghaa niasaangi etana — karika va tale nighaa velu kulukulutana tale vilikiita, ta niaasuu eaimatoonga \w inangari nialokoi\w* ita gheelei ta God ekasukasu tale urunguitaniita. Ghe asaangitala tale nitotu eteae ta Iesu Karisto, \v 22 ang ghe saela \w epona liu\w* me etokatoka tale pai muenna ativilau ta God, ia ghe gheleila Karisto va eaitoiaa \w ensolo\w* atoa me spiriti etoa \w elomarase\w*. \c 4 \s1 Tani toka ta God \p \v 1 \x - \xo 4:1 \xt Rom 6:2, 7.\x*Liuna avalua o, poli \w Karisto\w* ghe ghaala nimmarikana tale vilikina, am tee am tani poso parasi ia o ase ninanna ngateva nongina ia ghe gheleila, poli lo ateva ang ghe ghaala nimmarikana tale vilikina, karika emene tokatoka tale uunguaa ssavoto ateva. \v 2 Nau ekapa atoa, am tau ekapa lao tokatokaaimim tale aloaloannaane God me karika va tale sesa aloaloannaaimim. \v 3 \x - \xo 4:3 \xt Ips 2:2-3.\x*Isaa to nau ang ghe lao sio ang ghe ssoiemla tani uunguaa asease voto atoa taumattu ngeleka atoa la aaloannaaili tani ghelei. Maamauluaaimim am ghe nim anna tani ghelei sesa voto, me tani nnaa nonga uunguaa niailai salosaloaa, me tani ropi sesa manu, me tani ghelei kinatama ninamanama atoa la ghaalutu ssavoto, me kinatama nivelu eitauaa tani ropi sesa manu, me tani kkaua goto atoa kamena ila me karika poi masina ila. \v 4 Me ghaine taumattu ngeleka atoa angila ghe soghiaala tani tara nau karika am mene laolao aitauaa teeila tale isaa o ase voto karika masina, liuna avalua o me la auliaa teeiem. \v 5 \x - \xo 4:5 \xt Apos 10:42.\x*Me am tani nnaa parasi va aue la tingina emua ta matane God, me ia aue eghelei niaisakei ta taumattu ngakapaaili etoa, maulue atoa me matena tee atoa. \v 6 Liuna avalua o me lo atoa ngila ghe matela ila tee ngila ghe nongola \w masi kiukiuna|lemma="masi kiukiu"\w*, arongona ta vilikiira ang ghe matela, nongina taumattu ngakapa atoa la tani mate, me kapuira spiriti etokatoka tee God. \p \v 7 \x - \xo 4:7 \xt Rom 13:11-12.\x*Airuuruu tale voto akapa ange kalakalangina. Liuna avalua o me nannaaimim emasalike, am aaitarainam tani ghelei ghulughuluena voto me aue am roo tani looloo sae amasina. \v 8 \x - \xo 4:8 \xt 1 Pita 1:22.\x*Tale isaa akapaaili voto am kaarasi tani aielousiaa kateva kateva etaimim, poli niaielousi eteva eaakou oroieili ssavoto. \v 9 \x - \xo 4:9 \xt Hib 13:2.\x*Am aikoloaa taumattu tani mae tanganueimim, me am rau mene uessaa. \v 10 \x - \xo 4:10 \xt Rom 12:6-8.\x*God ghe tau aatu sio ta kateva kateva etaimim voto kanna Spiriti eteva, tani uungu ta mene katoa taumattu tani aisausia tale asease salana, tani apasunga ngaotu maamasinaane God ta mene katoa. \v 11 Arova teva taumattu uunguaam tani ppooaa, uppooaa nongina va lo ateva eaauliaa inangarina ateva God. Me arova see ughuungu ta katoa, ughuungu tale sarasarakana God etautau aatu, poli ita aloanna va tale isaa akapaaili voto, taumattu ngatoa aue la tau sae God mausi Iesu Karisto. Ita rooroo tani oneoneaa Iesu poli sarasarakaniaane etokatoka liu, koronna. \s1 Nimmarikana tale tau niaiesoa ngatoa \p \v 12 Masi kapughu etoa, karika am mene soghiaa isaa o nitootoonga mmarikanaaili am mammarikana tee, nonginaaili va isaa o voto ouna. \v 13 \x - \xo 4:13 \xt Apos 5:41; Jms 1:2; 1 Pita 1:6-7.\x*Karika, ta am masimasi ta am tee am usiusi tani ghaa nimmarikana ta Karisto, liuna avalua o me aue am pasu tale nimasimasi nau eteva emae tale sarasarakaniaane. \v 14 \x - \xo 4:14 \xt 1 Pita 2:20.\x*Arova la avakovakoam mausi ararina ateae Karisto, \w niarangise\w* etaimim, poli kapuna Spiriti eteva God sarasarakana ia etokatoka ta ngetaimim. \v 15 Arova ummarikana, karika ughaaghaa mmarikana poli uaaiuvi emate, o tau niainao io, o mene righi ase talo nissangaliki, o nongina ase niaikkisiaa. \v 16 Isaa avalua o me marova ughaa nimmarikana poli uaaiesoaa, urau mene palata, ta utau sae God poli la kilakila va io kapuna io Karisto. \v 17 Poli nau niaisakei ang ghe tiuaala, aue etiuaa ta natuna atoa God; me marova etiuaa etaita, aue esesaaili ta lo atoa la tam nongonongo usilaa masi kiukiuna God. \v 18 \x - \xo 4:18 \xt Nitoka 11:31.\x*Me, nongina Uru ngai Manga ateva eue va, \q1 “Marova aanasa ta tau ghulughuluena atoa tani saanga, \q2 aue vaalua ta lo atoa la tam oneoneaa poi God, me tee ta tau ngai ghelei ssavoto atoa, ila tee, vaalua aue la saanga?” \p \v 19 Lo atoa la ghaaghaa nimmarikana poli la aaimuli tee aaloannaane God, la tani tau vella lao ta lo ateva ghe gheleilala, poli egheelei voto ghe uela va aue eghelei, me la toka gheelei nonga masina. \c 5 \s1 Tani aitaraa kiena sipsipi etoa God \p \v 1 Me isaa oia, inangari niaisausi eatuetu etaimim namu ngatoa am muemueaa \w ale manga\w* atoa, aghi tee namu ngaghi. Aghe tarala ta mataghi vaalua \w Karisto\w* ghe ghaala mmarikana, me am me aghi aue ita ghaaitauaa sarasarakana me nioneoneaa tee Karisto nau ekauerekati. \v 2 \x - \xo 5:2 \xt Jon 21:15-17; Apos 20:28.\x*Am aitara ngamasina sipsipi etoa God ghe tau aatu sio etaimim tani aitaraa. Am aitarainila poli aloaloannaaimim tani aitarainila me tale nimasimasi, nongina aloannaane God, me karika va la suusulungiem. Me karika va mausi viliki veu, ta poli am aloannaaili tani sausi. \v 3 \x - \xo 5:3 \xt 2 Ko 1:24; Plp 3:17; Tts 2:7.\x*Am rau mene ghelei nongina va lo atoa arariira, ta am tau ngaimatootoonga etaira. \v 4 Me nau namuu tale tau ngaitoi sipsipi etoa ekauerekati, aue am ghaa \w kou nguru\w* eteva mallangina karika aue ekapa. \p \v 5 \x - \xo 5:5 \xt Nitoka 3:34; Ips 5:21; Jms 4:6.\x*Aliki taita atoa, tale ia nonga o salana atikirighi, am nongo usilaa kapuimim taita namu ngatoa. Me am akapanaaili am ghaa uunguaa nisioaa ninannaa tee mene kateva kateva, poli Uru ngai Manga ateva eue va, \q1 “God karika poi ealoanna lo atoa la tautau sae nannaaira, \q2 me eaapasunga maamasinaane ta lo atoa la siosioaa nannaaira.” \m \v 6 \x - \xo 5:6 \xt Mat 23:12; Luk 14:11; Jms 4:10.\x*Liuna avalua o me am sioaa nannaaimim ta God sarasarakanaaili ia tani sausiem, me God aue easaesaeam tale ia o nau eteva ealoannaia. \v 7 \x - \xo 5:7 \xt Mat 6:25-30.\x*Isaa akapaaili uneimim nimoia me maate am taula ta ngetana poli ia eaaitarainam. \p \v 8 \x - \xo 5:8 \xt 1 Tes 5:6.\x*Am nanna ngamasina me am taatara amasina poli Satana aissateeimim ia ekasukasu ekapa see arova laeoni eteva engoongoo atingina me epaepae teva tani nama.\fig Laeoni eteva|alt="Lion" src="HK00046B.tif" size="col" copy="Horace Knowles, © The British and Foreign Bible Society 1954, 1967, 1972" ref="5:8" \fig* \v 9 \x - \xo 5:9 \xt Ips 6:11-13; Jms 4:7.\x*Am tiu velua me am tingina akorokorongana tale uneimim niaikaaiaa, poli am kilakila va lo akapa atoa tale kosa ateva la ghaiesoaa ta Iesu la ghaaghaa ie nonga o ase nimmarikana ateva. \p \v 10 Tale kinatama maamasinaane God, ghe koloamla va am ghaa aitauaa nioneonea ngateva tokatoka liu ia ta Karisto. Me nau am ghaa nimmarikana tale nau karika aluse, aue emene ghelei roorooaa me aue eghelei emasinaaili uunguaane etaimim tani atingina akorokoronganaiem, me easarasarakanaiem. \v 11 Alooloo sae va ta ngetana sarasarakana tale isaa akapaaili nau. Koronna. \s1 Airuuruu tale inangarina Pita \p \v 12 \x - \xo 5:12 \xt Apos 15:22, 37-40; 12:2, 25; 13:13.\x*Tale saasausiaane Saelas,\f + \fr 5:12 \ft Tale inangari nge Grik, \fqa Silvanus.\f* akolokoloa va kapuita ia, me arooroo tani atoka tuutulighi etana, aghi aghe piti atu sio etaimim ia oia uru ngai etikirighi karika aluse ia, tani asarasarakanaiem me tani aulia ngaotu va ia oia maamasinaane ateva God koronna ia. Am tani tingina akorokorongana etana. \p \v 13 \x - \xo 5:13 \xt 2 Tim 4:11; Apos 12:2.\x*Tau ngaiesoa ngatoa tale ale manga atoa \w eBabilon|lemma="Babilon"\w*,\f + \fr 5:13 \fq eBabilon \ft Malloeana va Rom, ta Rom ghe aitoiaa kosa ateva tale isaa o nau.\f* God ghe suimatoongainilala teeiem, laghe suula masimasiaaira etaimim, me tee natughu eteva ta Mak ghe suula masimasiaane etaimim. \v 14 Am sou kateva kateva tale niaielousi.\f + \fr 5:14 \fq tale niaielousi \ft Tale inangari nge Grik, \fqa tale niaingusu eteva tale niaielousi.\f* \p Alooloo sae va luei aue etoka ta ngetaimim akapa, lo atoa am ta Karisto.