\id MAT - Koti Bible portions [eko] -Mozambique 2008 (web 2017) \h Matewuzhu \toc1 Matewuzhu \toc2 Matewuzhu \toc3 Mat \mt1 Matewuzhu \c 1 \s1 Ntathaari wa mazina a ojama wa Yinsa \p \v 1 Eti warakha ya peewu na mazina aya a amarehemu a phantte ya Yinsa Al-Masiihu, peewu ya Daawuuda na Eburahiima. \q1 \v 2 Eburahiima khunvokola Esiyaakha; \q1 Esiyaakha khunvokola Yaakhumpa; \q1 Yaakhumpa khunvokola Yuuda na attwiize; \q1 \v 3 Yuuda khunvokola Pereezi na Zeera, \q1 mamaawe aari Tamaara; \q1 Pereezi khunvokola Hezorooni, \q1 Hezorooni khunvokola Arawu; \q1 \v 4 Arawu khunvokola Aminataapi; \q1 Aminataapi khunvokola Nashooni; \q1 Nashooni khunvokola Salimooni; \q1 \v 5 Salimooni khunvokola Bowaazi, \q1 mamaawe aari Rahaape; \q1 Bowaazi khunvokola Obeedi, \q1 mamaawe aari Ruuti; \q1 Obeedi khunvokola Yeese; \q1 \v 6 na Yeese khunvokola mfwalume Daawuuda. \b \q1 Daawuuda khunvokola Seleyimaana, \q1 mamaawe aari muukha wa Uriiya; \q1 \v 7 Seleyimaana khunvokola Ropowaawu; \q1 Ropowaawu khunvokola Apiiya; \q1 Apiiya khunvokola Aasa; \q1 \v 8 Aasa khunvokola Zhuzaafwa; \q1 Zhuzaafwa khunvokola Joraawu; \q1 Joraawu khunvokola Uziiya; \q1 \v 9 Uziiya khunvokola Jotaawu; \q1 Jotaawu khunvokola Akaaze; \q1 Akaaze khunvokola Ezakiiya; \q1 \v 10 Ezakiiya khunvokola Manaase; \q1 Manaase khunvokola Amooni; \q1 Amooni khunvokola Joziiya; \q1 \v 11 Joziiya khunvokola Jekoniiya na attwiize, \q1 wakathi eekareliweeyo Babilooniya. \b \q1 \v 12 Paata ya weettaniwa Babilooniya: \q1 Jekoniiya khunvokola Sheyalitiyeeli; Sheyalitiyeeli khunvokola Zorobabeeli; \v 13 Zorobabeeli khunvokola Apiwuute; \q1 Apiwuute khunvokola Eliyakhiimu; \q1 Eliyakhiimu khunvokola Azoori; \q1 \v 14 Azoori khunvokola Satookhi; \q1 Satookhi khunvokola Akiini; Akiini khunvokola Eliwuuti; \q1 \v 15 Eliwuuti khunvokola Eliyazaari; \q1 Eliyazaari khunvokola Maata; \q1 Maata khunvokola Yaakhumpa; \q1 \v 16 na Yaakhumpa khunvokola Yuusufu, \q1 manna wa Mariyamu, \q1 otule anvokoliyeeyo Yinsa, \q1 othuuto aniitthiwaaye Al-Masiihu. \b \p \v 17 Khwa etthiipo waaviriye ojama khumi na nne waaza va Eburahiima mpakha Daawuuda, na khumi na nne waaza va Daawuuda mpakha va okholiwa olawaniwa Babilooniya, na khumi na nne waaza Babilooniya mpakha va ovokoliwa wa Yinsa. \s1 Ovokoliwa wa Yinsa Al-Masiihu \p \v 18 Ovokoliwa wa Yinsa Al-Masiihu pi toono. Mariyamu ari wooposiwa ti Yuusufu ahinarapalelane, khwiimittha khwa Rooho Ttakatthiifu. \v 19 Ila Yuusufu, mposi awe, khwiiya ntthu wa shariya na woohitakhi ontwayifusha, ye khulakela sirini okayiri onrala. \v 20 Ila, paata ya wuupuwela vitthu epile, khumpuwelela nlayikha la Mbwana nkatthi wa olottha, khumuuza yoori: “Yuusufu, mwaana wa Daawuuda, ohoove ompokhera Mariyamu wiiya muukhaawo, maana ye eemittha khwa Rooho Ttakatthiifu. \v 21 Ye onteela ompattha mwaana, weeyo ontthaje nzina la Yinsa, maana ye onteela owoosuru atthu awe khwa twampi zaya.” \p \v 22 Zooshi epo enteela orettikhana yoori ziretteye zooshi epile Mbwana alupiyeeyo khwa napiyu yoori: \v 23 “Mwaari onteela wiimittha ampatthe mwaana, anttelaaye wiitthiwa Emanuweele, enlupaaye yoori ‘Nluku ori vamote na fweeyo’.” \p \v 24 Paata ya olankha, Yuusufu khuretta etile nlayikha la Mbwana laamuziyeeyo khumpokhera Mariyamu muukhaawe. \v 25 Ye khaarapalelaniye mpakha ompattha mwaana. Khuntthaja nzina la Yinsa. \c 2 \s1 Othotola wa ajuwi a matthottowa \p \v 1 Paata ya Yinsa ovokoliwa Belemu ya Yudeya yenzi ya mfwalume Herooti, ajuwi alankhiye malawa-juwa khuta Yeruzaleemu. \v 2 Khuuzela yoori: “Mwaana ntteetthe otu avokoliweeyo, mfwalume wa mayaahuuti ori vayi? Fweeyo noona ntthottowa lawe malawa-juwa nateela omwaaputu.” \p \v 3 Wakathi mfwalume Herooti asiiliyeevo epo zaya, khwiiya woovelavela, na atthu ooshi a Yeruzaleemu. \v 4 Aphano khuwaakusanya mahaakhimu a tiini ooshi na anamanozela a kano, khuwoozela vayi aari weettelaawo ovokoliwawo Al-Masiihu. \v 5 Yo khunjipu yoori: “Belemu ya Yudeya, maana napiyu aatikha toono: \b \q1 \v 6 ‘Weeyo Belemu, \q2 ya nti wa Yudeya, \q1 weeyo hatha vattitthiiru khahi owoohafwiifweya \q2 khwa sitati khuulu za Yuuda, \q1 maana khwa weeyo onteela opuwa mfwalume \q2 anttelaaye oweettettisa atthu aka a Ezirayiilu.’” \b \p \v 7 Herooti khuwaakhuwela ajuwi sirini khuwoozela wakathi laapuwiyeeyo ntthottowa nttho. \v 8 Aphano khuwaaruma Belemu awoozaka yoori: “Mwilawe mweekese ojuwa saaneene monkoni wa mwaana oto, na amana mwinsikana, mwite mwikuuze yoori na miiyo kilawe kamwaaputu.” \p \v 9 Paata ya onsiila mfwalume yo khusala alawa, ntarikhi khoona ntthottowa nttintthile ooniyeeyo malawa-juwa, khulokoza khulawa khweemela puuro etile aariivo mwaana. \v 10 Noorutela woona ntthottowa ntthile, khwiiya oofurahi venkivene. \v 11 Khuvira nnyupa mphule khunsikana mwaana na Mariyamu mamaawe, khukokhora khumwaaputu. Nawiisha, khufukula maphuta aya khumwinkha tthuvo: Thahapu, ovupa, na mafuttha oonukhela. \v 12 Khuuziwa muulottha yoori ahirutele wa Herooti, khurutela owaya khwa tarikhi kiina. \s1 Otthirela Misuri \p \v 13 Paata ya ajuwi olawa, nlayikha la Mbwana khumpuwelela Yuusufu muulottha khumuuza yoori: “Olankhe, onthuule mwaana oto na mamaawe, otthirele Misuri. Weekhale ottuukho mpakha miiyo kiwuuze, maana Herooti onteela omweekesa mwaana oto yoori amuule.” \v 14 Aphano ye khulankha, khunthuula mwaana na mamaawe osikhu, khweetta Misuri. \v 15 Ottuukho eekhaliyeeyo mpakha Herooti ofwa. Khwa etthiipo khuretteya etile Mbwana alupiyeeyo khwa napiyu yoori: “Kankhuwela mwanaka aari nti wa Misuri.” \v 16 Herooti ooniyeevo yoori attettekhiwa ti ajuwi, khwiiya wookatipukha, khuruma wuuliwa aana ooshi a nyaakha miwiri zeettaka vathi, Belemu na miti zawaattamanana nkhama wakathi otthuupo ooziweeyo pi ajuwi. \v 17 Aphano khurettikhana epile zaalupiweeyo ti napiyu Yeremiiya: \v 18 “Khusiileya huula nti wa Rama ya olila na ojikhupanyisa nwulweene; aari Rakeele awaalilelaka aana awe akatthalaka ozurwiwa, mwaasa wa ooshi ofwa.” \s1 Orutela Ezirayiilu \p \v 19 Paata ya Herooti ofwa, nlayikha la Mbwana khumpuwelela Yuusufu muulottha Misuri, \v 20 khumuuza yoori: “Olankhe, onthuule mwaana na mamaawe, olawe Ezirayiilu, maana apale aari otakhaaye omuula afwa.” \v 21 Ye khulankha, khunthuula mwaana na mamaawe, khweetta nti wa Ezirayiilu \v 22 Ila noosiila yoori Arikileewu mwaana wa Herooti ti asalaniyeeyo ofwalume wa papaawe, khwiiya wa woova weettawo. Nawuuziwa muulottha, khweetta nti wa Kalileya. \v 23 Khusala eekhala sitati eniitthiwaaye Nazareeti, yoori erettikhane epile zaalupiweeyo pi manapiyu araka: “Ye onteela wiitthiwa Nnazare.” \c 3 \s1 Yaahaya Namoosa Ontthenkeza Tarikhi \p \v 1 Siikhu zaya epile khupuwa Yaahaya Namoosa, alaleyaka n'yaara ya Yudeya. \v 2 Ye aari okhuwa araka: “Mwithupwiye, Ofwalume wa pinkuuni ori kharipu.” \v 3 Maana otu ti otule alupiweeyo ti napiyu Ezaaya yoori: “Huula enkhuwa n'yaara eraka: ‘Mwitthenkeze tarikhi ya Mbwana na mookolele miphiitelo zawe.’” \p \v 4 Kuwo za Yaahaya zaattalaniwe ovuzi wa nkamiiya, na aari owalaka nzako wa shapala n'yuunu. Etthu yoojiwa yawe aari mapalaka na asali ya ntthuttu. \v 5 Atthu a nti wa Yeruzaleemu na a Yudeya na miti zooshi za nkerekhere ya Yorotaani aari onteela ye. \v 6 Yo aari otukhuru twampi zaya, nawoosiwa ti Yaahaya mmuttho Yorotaani. \p \v 7 Wakathi ye awooniyeeyo mafwarizeewu na masatukhi enkeene ataaka aphale aari woosaavo, khuwooza yoori: “Ojama wa evili! Ti paani awuuziyeeni otthira katapu entaaye? \v 8 Mwithoonyeze khwa khaazi zenu yoori weekhweele mwathupwiya twampi zenu! \v 9 Khahiyo olupa yoori: ‘Eburahiima ti marehemu papeetthu,’ ila miiyo kiniwuuzani yoori, khwa liwe ntthi Nluku onwahi owaattala aana a Eburahiima. \v 10 Nshokha lanoliwa latthiiwa nshini wa mitathaari za miitthi. Wakhula muutthi ohiniimaaye mishumo zooshapweya ontta oshijiwa weeseleliwe va moottho. \p \v 11 “Miiyo kiniwoosani na maati khwa othoonyeza othupwiya wa twampi zenu. Ila paata ya miiyo onta ntthu ariinaaye owahi zayita miiyo, hatha akinsuhi shitaha yawe wala akina makhaamu oothuula jampali zawe. Ye onttela owoosani na Rooho Ttakatthiifu na moottho. \v 12 Ye ontana fosholo mmakhono mwawe onteela ophakula tiriku na maveya. Tiriku atthe va sakafu vawe, maveya akhoze va moottho ohinzimaaye.” \s1 Woosiwa wa Yinsa \p \v 13 Aphano Yinsa khulankha Kalileya khuta o Muuttho Yorotaani oteela woosiwa ti Yaahaya. \v 14 Yaahaya khusala atakha okatthala araka: “Miiyo ti kinhithajiya woosiwa ti weeyo, onikiteela toovi miiyo?” \v 15 Ila Yinsa khunjipu yoori: “Olikhe etthiipo, yoori erettikhane shariya yooshi.” Yaahaya khukhupalela. \v 16 Yinsa nawoosiwa, khuvuuwa, nasaapiru pinku khufukuwa, khoona Rooho Ttakatthiifu yiishukhaka nkhama jiwa khummorela. \v 17 Huula ya olankha pinkuuni khuri: “Otu mwanaka wompheta, na wookituvela channu!” \c 4 \s1 Ozayiniwa wa Yinsa \p \v 1 Aphano Yinsa khuthuuliwa ti Rooho Ttakatthiifu khweettaniwa n'yaara, yoori alawe azayiniwe ti sheethwani. \v 2 Paata ya ofuka siikhu arupayiini nthana na osikhu, khunkhola jala \v 3 Aphano Sheethwani khumwaattama khumuuza yoori: “Nkhama weeyo o Mwaana wa Nnyizinkhu, orume mawe apo athatuwe eeye phaawu.” \p \v 4 Ila Yinsa khunjipu araka: “Yaatikhiwa yoori: ‘Khahiyo phaawu paasi enimwinkhaaye ntthu ohaayi, ila nttakhuzi looshi linlankhaaye nkhanyo wa Nluku.’” \v 5 Elottelanaka, sheethwani khumweettana sitati ttakatthiifu, khunweza phantte yawiishela olepa ya Nyuupa Yoosifwiwamo, \v 6 khumuuza yoori: “Nkhama o mwaana wa Nluku, ojeeselele vathi aphale. Maana yaatikhiwa yoori: ‘Ye ontta oruma malayikha awe awiinanele, atthaapo antta wuukholelela na makhono aya yoori ohikwakwanttuwe va liwe.’” \p \v 7 Yinsa khunjipu yoori: “Theenya yaatikhiwa yoori: ‘Ohimweeze Mbwana, Nluku awo.’” \p \v 8 Sheethwani khunthuula khumweettana va mwaako mmote woolepa venkivene khunthoonyeza ofwalume wooshi wa olumwenku na siifwa yaya. \v 9 Khumuuza yoori: “Amana okikokhorela khukaaputu kintta owinkha zooshi.” \v 10 Yinsa khumuuza yoori: “Oleevo, Epiliisi! Maana yaatikhiwa yoori: ‘Omwaaputu Mbwana, Nluku awo, na onrumeyele othuuto paasi.’” \v 11 Aphano sheethwani khumwaattuwa, khuta malayikha oteela onrumeyela. \s1 Yinsa onaaza khaazi yawe Kalileya \p \v 12 Wakathi Yinsa asiiliyeevo yoori Yaahaya afukiwa, khurutela Kalileya. \v 13 Khulaawo Nazareeti khulawa khwiikhala Kafwaranaawu, yaari nshini wa pahari, nti wa Zebulooni na Nafitaali, \v 14 yoori erettikhane etile yaalupiweeyo ti napiyu Ezaaya yoori: \b \q1 \v 15 “Nti wa Zebulooni, na nti wa Nafitaali, \q2 tarikhi ya pahari, kaapu ya Yorotaani, \q1 Kalileya ya amalapo! \q1 \v 16 Atthu aari wiikhalaaye n'yiiza oona nuuru khuluyeene; \q2 khwa apale aari wiikhalaaye miti za mwiivuli wa ofwa, amwasikheliwa ti nuuru.” \b \p \v 17 Waaza attaapho Yinsa khwaaza olaleya hapari zawe alupaka yoori: “Mwithupwiye, maana ofwalume wa pinkuuni ori kharipu.” \s1 Yinsa oniwaakhuwela anakhiyoni a mwanzo \p \v 18 Eettaka weettetta nshini wa Pahari ya Kalileya Yinsa khuwoona attwi awiri: Simawu, anitthiwaaye Pheeturu, na ttwiiye Antere. Yo aari weeselela matthavi aya mpahari, maana yo aari anamajiya. \v 19 Yinsa khuwooza yoori: “Mwikilotte, miiyo kintta wuurettani o namajiya a atthu.” \v 20 Nasaapiru yo khulikha matthavi aya khusala anlotta. \v 21 Eettaka olawa etthiipile khuwoona attwi akina awiri: Tiyaaku, mwaana wa Zepeteewu, na Yaahaya, ttwiiye. Yo aari mmwaatiya na papaaya Zepeteewu, attalelaka matthavi aya, Yinsa khuwaakhuwela. \v 22 Nasaapiru yo khunlikha papaaya na mwaatiya, khunlotta. \s1 Yinsa ontafusiri Kalileya yooshi na owaavonisa anamarati enkeene \p \v 23 Yinsa eettettiye Kalileya yooshi asomisaka mmasinakooka, atafusiraka hapari zooshapweya za ofwalume na avonisaka marati ooshi vakatthi wa atthu \v 24 Hapari monkoni wa ye khumwazeyela Siiriya yooshi, atthu khusala awaatiisa ooshi apale aarina marati, aari olwaaziwaaye na ohoochiwa ti masheethwani, anajilejile, anasupiyaani, ye noowaavonisa. \v 25 Atthu enkeene khusala anlottelela olankha Kalileya, Tekapooli, Yeruzaleemu, Yudeya na a nti wa phantte kiina ya Yorotaani. \c 5 \s1 Tafusiiri ya vamwaako \p \v 1 Awooniyeevo atthu apale waatta, Yinsa khuwela va mwaako na khwiikhala. Anakhiyoni awe khususela aphale aariivo, \v 2 Ye khusala awaasomisa, araka: \b \q1 \v 3 “Ooparikhiyiwa pi apale eeyiye asikhini nroho, \q2 maana ofwalume wa pinkuuni pi waaya. \q1 \v 4 Ooparikhiyiwa pi apale anlilaaye, \q2 maana anteela ozurwiwa. \q1 \v 5 Ooparikhiyiwa pi apale oojipushuwisa, \q2 maana yo anteela orithi olumwenku. \q1 \v 6 Ooparikhiyiwa pi apale ariina jala na nnyottha la shariya, \q2 maana anteela orupala. \q1 \v 7 Ooparikhiyiwa pi apale ariina tthakaraka, \q2 maana na-yo anteela wooneliwa tthakaraka. \q1 \v 8 Ooparikhiyiwa pi apale ariina rooho yoopakusiwa, \q2 maana yo anteela omoona Nluku. \q1 \v 9 Ooparikhiyiwa pi apale oolevelela, \q2 maana anteela wiitthiwa aana a Nluku. \q1 \v 10 Ooparikhiyiwa pi apale anlupatthiwaaye mwaasa wa haakhi, maana Ofwalume wa pinkuuni pi waaya. \p \v 11 Ooparikhiyiwa ti mweeyo amana mwittukhaniwaka na olupatthiwa, na wakhula zootakhala empuwaaye khwa mweeyo mwaasa wa miiyo. \v 12 Mwifurahi na mwitthape, maana tthuvo yenu pinkuuni khuluyeene, maana khwa nanna etthiipo awaalupatthiye manapiyu aviriyeeyo khapula ya mweeyo. \s1 Mwiinyu wa voolumwenku na nuuru ya olumwenku \p \v 13 “Mweeyo mwa mwiinyu wa olumwenku. Ila amana olikha onyuunya waya, onrutiseleya toovi? Khuniiyana hatha fwayita, woohiiyi wiitthiwa khusala oluwattheliwa pi atthu. \v 14 Mweeyo mwa nuuru ya olumwenku. Sitati yoojekiwa va mwaako khinvitheya. \v 15 Khina ankhozaaye khantteya khuttha nyuku. Entthiiwa vahali wawooneyavo yoori ewaamwasikhele atthu apale aniiyaaye nnyupa \v 16 Nakatalikha nuuru yenu mweeyo yaare vakatthi wa atthu, yoori oone khaazi zenu ansifu Papeenu ariiye pinkuuni. \s1 Yinsa onrumeyela kano za Munsa \p \v 17 “Mwihuupuwele yoori kateela wiishisa kano za Munsa ama masomi a manapiyu, akaateeliye wiishisa, ila omarisela. \v 18 Kiniwuuzani khweele yoori: Erivo etthiipi pinku na vathi khina nanna entakhaaye waashikha nenkawu alama yiisheliye ya kano ama nttottonka, mpakha zooshi erettikhane. \v 19 Wooshi otule anttelaaye okhijilela oruma, hatha nkhama weetta opushuwa, na khuwaanozela akinoko oretta etthiipo, onteela wiitthiwa yoori woopepheya muufwalume wa pinkuuni; ila wakhula otule anshututelaaye na khusomisa oruma waya opu, onteela wiitthiwa yoori nwulweene muufwalume wa pinkuuni. \v 20 Maana miiyo kiniwuuzani yoori shariya yenu amana ehiziti ya mafwarizeewu na ya anamanozela a kano, hatha vattitthiiru khamwinteela weettamo muufwalume wa pinkuuni. \s1 Wiiphiriwa na osiilana \p \v 21 “Mweeyo mwasiila vitthu ooziweeyo amarehemu apapazenu yoori: ‘Mwihuule; wakhula anuulaaye oneekesela ophukiwa.’ \v 22 Ila miiyo kiniwuuzani yoori wakhula aninkatipukhelaaye ttwiiye oneekesela ophukiwa naye, na wakhula aninttukhanaaye ttwiiye ona ya olawaniwa wa afwalume ophukiwa. Na otule animuuzaaye ttwiiye yoori: ‘nlolo!’ oninsuhi weetta vamoottho wa motthooni. \v 23 Nakatalikha, amana weettelaka winkha zaakha va alitaari khufikhiri yoori ttwiiyo ona etthu varoho na-weyo, \v 24 olikhe zaakha yawo va alitaari attaapho, olawe wasiilane na ttwiiyo, nawiisha ote operekhe saana zaakha yawo. \v 25 Amana ntthu atakha wuulawana onyuupa wa anamaphuka, osiilanane saana ntthu aya oto ntarikhi mweettaka olawa, maana noohijuwi saana weeyo onttela winkheleliwa wa namaphuka, namaphuka awinkhelele wa namweekesela kalapooso na ye aweeselele nkalapooso. \v 26 Miiyo kiniwuuza khweele yoori khunlaamo ohiripheeni nzurukhu otthuupo onttelaaye wuuziwa. \s1 Oraruwa \p \v 27 “Mweeyo mwasiila elupiwaka yoori: ‘Ohiraruwe.’ \v 28 Ila miiyo kiniwuuzani khweele yoori wakhula animweekesaaye muukha na ontakha varoho vawe, anrarusha. \v 29 Nkhama liisho lawo la phantte ya nkhono nlume lintta wuukosisa, olazemo weesele oje. Afwataali wuupwetheya phantte yawo moote ya mwiili awo zayita mwiili awo wooshi weeseleliwa motthooni. \v 30 Nkhama nkhono awo nlume ontta wuukosisa, oshije weesele. Afwataali wuupwetheya phantte yawo moote ya mwiili awo woohiiyi mwiili awo wooshi weeseleliwa motthooni. \s1 Waasha \p \v 31 “Yaatikhiwa theenya yoori: ‘Otule animwaashaaye muukhawe ona ya omwinkha talakha.’ \v 32 Ila miiyo kiniwuuzani yoori wooshi otule animwaashaaye muukhaawe, ehiriwaka etta oraruwa, oniiyana paathuli ya onruma oraruwa, na otule aninralaaye muukha aya otule wa waashiwa ontta onrarusha. \s1 Olapha \p \v 33 “Mweeyo mwasiila etthu ooziweeyo amarehemu apapazenu yoori: ‘Mwihilaphe woovonyeyavo, ila mweettettise olapha mwirettiyeeyo omaasho wa Mbwana.’ \v 34 Ila miiyo kiniwuuzani yoori: mwihilaphe hatha vattitthiiru wala khwa vitthu za pinkuuni maana khukulu ya Nluku; \v 35 wala khwa vitthu za vathi maana phi anvumulisaavo moolu awe, wala khwa Yeruzaleemu maana sitati ya Mfwalume nwulu. \v 36 Wala ohilaphele khwa eeshwa yawo maana weeyo khunwahi olakaza wala oriipisa hatha nyuuli yawo moote. \v 37 Entosheleza olupa yoori ‘ayo’ amana yiiya ‘ayo’, na ‘wala’ amana yiiya ‘wala’; noozitisa apho enlankha wa Sheethwani. \s1 Ojiripha \p \v 38 “Mweeyo mwasiila etile elupiwe yoori: ‘Liisho khwa liisho na liino khwa liino.’ \v 39 Ila miiyo kiniwuuzani yoori: mwihikhanyarele ojiripha khwa atthu apale anuurettelaanini zootakhala. Amana ntthu oopwakula nlaku limote onzukulisele ntthi likina. \v 40 Amana ntthu atakha wuulawana wa anamaphuka na wuuvula kameza yawo, omwinkhe theenya ajapi yawo. \v 41 Amana ntthu ookhanyarela othuula lipwattha khwa kiyasi ya phiima alufu moote, othuule phiima alufu piiri. \s1 Owaapheta maatuwi \p \v 42 “Amana ntthu oovekela etthu, omwinkhe; ohinnoze enyokonyoko otule anuuvekelaaye omwiipaasha. \v 43 Mweeyo mwasiila olupiwa yoori: ‘Omphete namwaattamanani awo, omwiine atuwi awo.’ \v 44 Ila miiyo kiniwuuzani yoori, mwiwaaphete maatuwi enu na mwiwaalompele apale anuulupatthanini, \v 45 yoori mweeyo mwiretteye wiiya aana a Papeenu ariiye pinkuuni. Maana ye oniwaatthamushela njuwa apale anrettaaye zooshapweya na apale anrettaaye zootakhala. Na oniwenkha vuula anashariya na apale ohitakhi shariya. \v 46 Amana mwiwaaphetaka apale anuuphetaanini paasi, tthuvo-ni mwiineekeselaaye wiiyana? Anamariphisa lumpuru nayo khanretta etthiipo? \v 47 Na amana mwiiwaachelisaka maswaahipu paasi, mwinrettani yooziti? Hatha na amalapo anretta etthiipo. \v 48 Nakataalikha mwiiye atthu khaamili, nkhama etthiipo eyiyeeyo khaamili Papeenu wa pinkuuni. \c 6 \s1 Owaawuni anamathowiwa \p \v 1 “Mwiiyane phoole na oretta khaazi zenu za shariya vahali aniiyavo atthu akina yoori mwisifwiwe pi yo. Amana mwiretta toowo, khamwiniiyana hatha tthuvo ya Papeenu wa pinkuuni. \p \v 2 “Nakataalikha, amana mwinkha zimola mwihithuule nlope khusala mwilaleya, nkhama anrettaazo manaafikhi mmasinakooka na mmaliinya, atakhaka yoori asifwiwe pi akina aya. Miiyo kiniwuuza khweele yoori yo apokhera tthuvo yaya. \v 3 Ila amana weeyo winkha zimola, nkhono awo nkha ohijuwe etthu orettiyeewo nkhono nlume awo, \v 4 yoori zimola yawo yiiye siiri. Toowo, Papaawo otule anoonaaye epile enrettiwaaye sirini, ontta wuutthuva. \s1 Nanna ya olompa \p \v 5 “Na amana mwilompaka, mwihiiye nkhama manaafikhi. Yo owaatuvela weemela khusala alompa nsinakooka, mmatarikhi, atakhaka yoori ooniwe pi akinoko aya. Miiyo kiniwuuzani khweele yoori yo apokhera tthuvo yaya. \v 6 Ila amana weeyo olompaka, weette okatthi wawo ofuke nlako awo, onvekele Papaawo ahinooneyaaye. Aphano, othuuto ontta wuutthuva. \v 7 Na amana olompaka, khahiyo orutela mattakhuzi mamoteru ooheleyi swaafu zawaatta, nkhama anrettaazo amalapo. Yo anaakhipwela yoori mwaasa wa waattisa ottakhula Nluku ti aniwaasiilaavo. \v 8 Mwihiiye nkhama atthaapo, maana khapula mweeyo mwihinaveke Papeenu onretta ajuwe etthu mwinihithajiyaaye. \v 9 Nakataalikha, mweeyo amana mwilompaka mwisala mwiri toono: \b \q1 ‘Papeetthu oriiye pinkuuni, \q2 littitthimisiwe nzina lawo loottakatthifu, \q1 \v 10 wiishushe ofwalume awo, \q2 mattakhelo awo arettikhane \q1 vathi apha nkhama etthiipo enrettikhanaazo otulu! \q1 \v 11 Oninkhe wakhula siikhu etthu-yoojiwa ninihithajiyaaye. \q1 \v 12 Oniswaamihi koosa zeetthu nkhama etthiipi na-fweyo nininswaamihaaye wakhula otule annikosaaye, \q1 \v 13 na ohinilikhelele nizayiniwaka, \q2 ila nuusuru khwa ntakhali, \q1 [maana ofwalume, owahi, \q2 na siifwa zooshi pi zawo, mileele. Amiina.]’ \b \p \v 14 Maana amana mwiwaaswaamihi anaatamu koosa zaya, Papeenu wa pinkuuni naye ontta wuuswaamihini, \v 15 ila amana mwihiswaamihanaka, Papeenu wa pinkuuni naye khanuuswaamihini koosa zenu. \s1 Ofuka \p \v 16 “Amana ofuka, ohithoonyeze wuuso wa huzuni nkhama anrettaazo manaafikhi, yo antta ozukulisa wuuso aya yoori akina aya apatthe ojuwa yoori afuka. Miiyo kiniwuuzani khweele yoori nooretta toowo apokhera tthuvo yaya. \v 17 Ila weeyo amana ofuka, osala woosa wuuso awo, na khushamula nyuuli zawo, \v 18 yoori akinoko ahijuwe yoori wafuka, ila Papeenu, anoonaaye vitthu za siiri, ye ontta ojuwa yoori wafuka na othuuto ontta wuutthuva. \s1 Maali pinkuuni \p \v 19 “Ohikusanye maali vathi apha, oriivo oshuwa, na kuuthu enwahaaye oharipu, na ariivo manantarawu oophenya khwiiya. \v 20 Ila okusanye maali pinkuuni, ottuukho oshuwa na kuuthu ehinwahaawo oharipu wala nantarawu ahimphenyelaawo khwiiya. \v 21 Maana attaapho eniiyaavo maali zawo, rooho yawo nayo eniiya attaapho. \p \v 22 “Maasho khantteya ya mwiili. Amana maasho awo eeya ooshwapweya, mwiili awo oniiyana nuuru; \v 23 ila amana maasho awo eeya oohishapweyi, mwiili awo wooshi oniiya n'yiiza. Nakataalikha, amana nuuru oriinaaye ezukuluwa yiiya yiiza, yiiza yaya eto eniiya khuluyeene! \p \v 24 “Khaavo ntthu anwahaaye owaarumeyela a mbwana awiri, mwaasa yoori ontta omwiiphiirisa mmote, antuvelise otu nkina; ama oniiya wa waamineya khwa otu mmote, antarawu otu nkina. Khinwaheya onrumeyela Nluku na nzurukhu. \s1 Tafwawuthi za ohaayi \p \v 25 “Tiito, kiniwuuzanini yoori: Mwihiiye woovelavelela ohaayi enu, khwa etthu-yoojiwa ama yoonywiwa; wala mwiili enu monkoni wa etthu ya owala. Ohaayi enu waziti etthu-yoojiwa. Na mwiili enu waziti kuwo. \v 26 Mwiwoone anyannyi otulu: Khanzala, khanuurula wala khana sakafu; ila Papeenu wa pinkuuni oniwaajisa. Nakataalikha mweeyo mwinaaye fwayita zayita anyannyi. \v 27 Paani wa mweeyo anwahaaye weekezela mansha awe hatha nkhama eetta oshukulikhela? \p \v 28 Khi mwinvelavelelani kuwo? Moone nanna enwulaazo miitthi za ntthuttu na maluwa aya: yo khazinkhola khaazi, wala khazinsona. \v 29 Ila wekhweele miiyo kiniwuuzani yoori, Seleyimaana na oshapweya wawe khawaleeni kuwo zooshapweya nkhama maluwa apa. \v 30 Moone, Nluku onwalisa nyaani za ntthuttu leelo ziniiyaavo meesho khulukuziwa, onuuwalisani mweeyo channu atthu oopushuwa amini! \v 31 Nakataalikha mwihishukulikhe, mwiraka: ‘Ninja niini?’ Ama ‘ninnywa niini?’ Ama ‘ninwala niini?’ \v 32 Maana amalapo pi anshukulikhelaaye vitthu nkhama epo; ila Papeenu ariiye pinkuuni onjuwa yoori enuuhithajiyani epo zaya. \v 33 Apho, mweekese khapula Ofwalume wa Nluku na shariya yaya, zooshi epo mwintta winkhiwa. \v 34 Nakataalikha mwihishukulikhele siikhu ya meesho, maana meesho entana tafwawuthi zaya. Wakhula siikhu eniiyana otakhala waya. \c 7 \s1 Omphuka Nzaawo \p \v 1 “Mwihimphuke nzeenu yoori mwihiphukiwe. \v 2 Maana khwa khiima ethiito omphukanaaye, na-weyo omphukiwa khwa khiima ethiito; mphimo otthuupo onrumeyelaaye owaaphimelanaka azaawo, na-yo anuuphimelana otthuupo. \p \v 3 “Mwaasa aya niini woonaka etutu eriiye mmaasho wa ttwiiyo, ila khuhooni lipikhi liriiye mmaasho mwawo? \v 4 Nanna-ni onimuuzaaye ttwiiyo yoori: ‘Kintakha kuulaze etutu eriiye mmaasho mwawo,’ khupe weeyo orina lipikhi mmaasho mwawo? \v 5 Naafikhi! Olazemo khapula lipikhi liriiye mmaasho mwawo, aphano ontta woona saaneene khuwahi olazamo etutu eriiye mmaasho wa ttwiiyo. \p \v 6 “Mwihiwenkhe vitthu ttakatthiifu anapwa, antta wuuzukuluwelani na oolumeni, wala mwiheeselele kuluwe mawe ootafikhana mwirettaru toowo entta oluwatthela. \s1 Nthiti khwa lompa \p \v 7 “Mwiveke, mwintta winkhiwa; mweekese, mwintta opattha; mwipiye nlako, mwintta ofukuleliwa. \v 8 Maana wakhula anvekaaye oninkhiwa, aneekesaaye ompattha, ampiyaaye nlako ontta ofukuleliwa. \p \v 9 “Paapa-ni mmote wa mweeyo, anraaye mwanawe anvekeliye phaawu khumwinkha liwe? \v 10 Ama anvekeliye swi khumwinkha nyookha? \v 11 Mweeyo mwa atthu ootakhala rooho, mwinjuwa owenkha vitthu zooshapweya aaneenu. Papeenu ariiye pinkuuni, atepa owenkha vitthu zooshapweya apale aninvekelaaye. \v 12 Wakhula etile enuutuvelaanini oretteliwa, na-mweyo mwiwaarettele etthiipo azeenu, maana kano na manapiyu anlupa etthiipo. \s1 Milako Zoophunyeya na Milako Zootaphuwa \p \v 13 “Mwivire nlako woophunyeya, maana nlako nwulweene na tarikhi yoomwazeya eninlokoza ntthu motthooni, enkeene anvira nlako otthuupo. \v 14 Tarikhi na nlako oninkhaaye ohaayi wa mileele nttithiiru, na atthu vattitthiiru ti anttelaaye oviravo. \s1 Muutthi na mishumo zaya \p \v 15 “Phoole na manapiyu oojipanka, yo anuuteelani mweeyo awaliye shapala ya pwittipwitthi, ila nkatthi ari miiji zooluma. \v 16 Khwa mishumo zaya mwinteela owaajuwa. Khunshumeya wuuva mmiiwa, wala mmuuyu khinshumiwamo ekhuuwa. \v 17 Khwa etthiipo wakhula muutthi wooshapweya oniima mishumo zooshapweya, na muutthi wootakhala oniima mishumo zootakhala. \v 18 Khinretteya muutthi wooshapweya wiima mishumo zootakhala, wala muutthi wootakhala wiima mishumo zooshapweya. \v 19 Wakhula muutthi ohiniimaaye mishumo zooshapweya ontta oshijiwa khweeseliwa va moottho. \v 20 Khwa etthiipo mwinteela owaajuwa khwa mishumo zaya! \p \v 21 “Khahiyo ooshi apale anikiitthaaye yoori: ‘Mbwana, Mbwana,’ anttelaaye weettamo muufwalume wa pinkuuni, ila otule anrettaaye matakhelo a Paapa ariiye pinkuuni. \v 22 Amana efiya siikhu yaya eto enkeene, anlawa akuuze yoori: ‘Mbwana, Mbwana! Fweeyo nahupiri khwa nzina lawo, neekara masheethwani khwa nzina lawo, na khwa nzina lawo naretta minjuza.’ \v 23 Aphano miiyo kilupe saaneene yoori: ‘Akuujuweenini. Mwikisuse, anamaretta zootakhala.’ \s1 Njuwi na nlolo \p \v 24 “Wakhula otule ansiilaaye nttakhuzi laka na khushututela onlattisaniwa ntthu wa akhili ajekiye nyuupa yawe khuthipa khuttha vanchina la mawe; \v 25 khunya vuula, khwiitaaza nyuuttho khuvuma pheevo khusakhinya nyuupa etile, khuhikwi, maana nchina laya laari va mawe. \v 26 Wakhula otule ansiilaaye nttakhuzi laka khuhishututeli onlattisaniwa ntthu woololo ajekiye nyuupa yawe va nshaka; \v 27 khunya vuula, khwiitaaza nyuuttho, khuvuma pheevo khupiya nyuupa etile, khupwaluwa, khupwecheya”. \p \v 28 Wakathi Yinsa eeshiyeevo ottakhula, khuntti epile khwiiya zootikinisiwa khwa masomi awe, \v 29 maana aari osomisa nkhama ntthu ariinaaye ofwalume, woohiiyi nkhama anamanozela a kano. \c 8 \s1 Ovonisiwa wa namaaharaja \p \v 1 Wakathi eeshukhiyeevo va mwaako, khuntti khuluyeene yeetta onlotta. \v 2 Nasaapiru khuta namaaharaja mmote khumwaattama, khumwaaputu akokhoriye khulupa yoori: “Mbwana, onwahi okitwaharesha!” \p \v 3 Yinsa khookola nkhono awe, khunsapa khuri: “Katakha, ti otwaharesheye!” Nasaapiru ye khwiiya wootwaharesheya khwa maaharaja. \v 4 Aphano Yinsa khumuuza yoori: “Vitthu epi ohinthatelele hatha ntthu. Ila olawe, wajithoonyeze wa namalokozela a tiini na olaze zaakha etile Munsa alupiyeeyo yoori yiiye oshaahiti.” \s1 Najanka wa Rooma onthonyeza amini yawe \p \v 5 Wakathi Yinsa afiiyeevo sitati ya Kafwaranaawu, eetta oteeliwa ti nttunkhulu wa anajanka, anvekelaka yoori amwaawuni. \v 6 Khumuuza yoori: “Mbwana, karumeya aka ori onti, onaaye supiyaani, ontta ohoocheya venkivene.” \p \v 7 Yinsa khumuuza yoori: “Miiyo kinlawa kanvonise.” \p \v 8 Nttunkhulu wa anajanka otule khunjipu yoori: “Mbwana, miiyo akinsuhi wuupokherela vaje vaka. Ila olupe nttakhuzi limote paasi, karumeya aka ontta ovona. \v 9 Maana na-miyo ki ntthu kiriiye vathi wa ofwalume na ki nlokozi wa anajanka. Kinimuuza mmote yoori: ‘Olawe,’ khulawa; khumuuza nkina yoori: ‘Ote,’ ye khuta. Kinimuuza karumeya aka yoori: ‘Orette khata,’ ye khuretta.” \p \v 10 Yinsa noosiila epo zaya, khushanka, khuwooza apale aari onlottaaye yoori: “Kiniwuuzani khweele: Akinsikaneeni Ezirayiilu ntthu ariina amini nkhama eti. \v 11 Miiyo kiniwuuzani, atthu enkeene a khipula na malawa-juwa, anttela wiikhala va meeza na Eburahiima, Esiyaakha, Yaakhumpa muufwalume wa pinkuuni. \v 12 Ila apale aari weettelaaye orithi ofwalume wa Nluku anttela weeseleliwa oje, n'yiiza nhali onttelaaye wiiyamo olila na oluma meeno.” \p \v 13 Yinsa khumuuza nttunkhulu wa anajanka otule yoori: “Olawe owawo, entta orettikhana nkhama etthiipo okhupaliyeezo.” Wakathi otthuupule karumeya awe khwiiya woovona. \s1 Owahi wa Yinsa monkoni wa masheethwani na marati \p \v 14 Yinsa khweetta owawe Pheeturu ottuukho khumoona nkhwewe Pheeturu arapaleliye ari nlwele hooma. \v 15 Yinsa khunsapa nkhono awe, hooma etile khumwiisha. Khulankha khusala anrumeyela. \p \v 16 Paata ya otupweela njuwa, khutiiseliwa anamasheethwani awaatta, ye khusala eekara masheethwani khwa nttakhuzi lawe khuwaavonisa alwele ooshi. \v 17 Khwa etthiipo khurettikhana epile zaalupiweeyo ti napiyu Ezaaya yoori: \b \q1 “Ye athuula marati etthu \q2 na apwechera moolwele etthu.” \b \s1 Onlotta Yinsa, etthu yoolipa! \p \v 18 Yinsa noowoona atthu awaatta anzukuleliye, khuwaaruma anakhiyoni awe olokhela kaapu ya ntthatta. \v 19 Aphano namanozela wa kano mmote khumwaattama khumuuza yoori: “Mwaaliimu, kintta wuulotta wakhula vahali oneettaavo.” \p \v 20 Yinsa khunjipu araka: “Ananthala anaaye maphotto aya anyannyi anaaye vijaaro zaya, ila Mwaana wa Pinaatamu khana vahali woovumulisavo eeshwa yawe.” \p \v 21 Nakhiyoni awe mmote khuri: “Mbwana, waaze okilikha kilawe kanzikhe paapa.” \p \v 22 Yinsa khujipu araka: “Okilotte, owaalikhe ananfwa awaazikhe ananfwa aya eenyewe.” \s1 Yinsa onnyamaza pheevo yawaatta. \p \v 23 Yinsa apakhiriyeevo mmwaatiya anakhiyoni awe khunlotta. \v 24 Nasaapiru, pheevo yawoopisa khusala evuma mpahari, mwaatiya khusala ozamisiwa ti mawipi, Yinsa ettaka olala. \v 25 Anakhiyoni awe khunsusela khusala anlansa, ankhuwelaka araka: “Mbwana, onuusuru nasaleela ofwa!” \p \v 26 Ye khuwoozela yoori: “Mwinoovani? Atthu oopushuwa amini!” Ye khulankha khushowera pheevo etile na pahari, zooshi khunyamala. \v 27 Ooshi khusala ashankiye na khulupa yoori: “Otu aya paani hatha anrumaaye pheevo na pahari khunshututela?” \s1 Yinsa oniwaavonisa atthu awiri aashinttiweeyo ti masheethwani \p \v 28 Wakathi afiiyeevo phantte kiina, ya Jerazeenu, khunteela anamasheethwani awiri, alankhiyeeyo ovilalo. Yo aari oowali, khina aari oviraaye tarikhi ya etile. \v 29 Aphano, yo khusala anyakula araka: “Onnitakhelani fweeyo, Mwaana wa Nluku? Wata okhuno oteela onoopopisa, ohinafiye wakathi aya?” \p \v 30 Kharipu ya aphale vaya laarivo liphanko la kuluwe. \v 31 Aphano masheethwani apale khunvekela Yinsa yoori: “Nkhama onniikara, oniikarile nliphanko la kuluwe.” \p \v 32 Yinsa khulupa yoori: “Apho mwilawe!” Masheethwani apale khulawa khweetta nkuluwe, liphanko looshi khwiishukela va ntthatta khuttuluwa khufwa. \v 33 Atthu apale aari oshukaaye kuluwe epile khutthira khulawa mmuti, khulupa zooshi mpakha epile zaarettikhaniyeeyo khwa anamasheethwani apale awiri. \v 34 Atthu ooshi a mmuti mphule khusala alawa okutthanana Yinsa, nonsikana, khunvekela amuuzaka yoori aleemo mmuti mwaya. \c 9 \s1 Yinsa oninvonisa nasupiyaani \p \v 1 Yinsa noopakhira mmwaatiya, khulokha ntthatta khweetta sitati ya owawe. \v 2 Khutiisiwa nasupiyaani attattikheliwe va nrepa. Wakathi ooniyeevo amini ya atthu apale antiisiyeeyo, khumuuza nasupiyaani otule yoori: “Ominyale, mwanaka! Twampi zawo zaswaamihiwa.” \p \v 3 Noolupa toowo anamanozela a kano khwaaza waapa araka: “Ntthu otu ontta okufuru!” \p \v 4 Yinsa noojuwa etthu aari wuupuwelaaye yo, khuwooza yoori: “Mwaasa wa niini mweeyo muupuwelaka nroho mwenu vitthu zootakhala? \v 5 Apho yookhweya ti tiivi? Olupa yoori: ‘Waswaamihiwa twampi zawo,’ ama olupa yoori: ‘Olankhe weettette?’ \v 6 Mwijuwe yoori Mwaana wa Pinaatamu onaaye ruhusa ya oswaamihi twampi vathi apha” khumuuza nasupiyaani otule yoori: “Olankhe, othuule nrepa lawo olawe owawo.” \v 7 Khulankha khusala alawa owawe. \v 8 Paata ya atthu woona vitthu epile khuwaapattha woova, khunsifu Nluku, awenkhiyeeyo anaatamu ofwalume nkhama opo. \s1 Okhuweliwa wa Matewuzhu \p \v 9 Elottelanaka Yinsa khulaawo okhule waya, khumoona mwinyi mmote aniitthiwaaye Matewuzhu eekhaliye ariphisaka lumpuru, khumuuza yoori: “Okilotte!” Ye khulankha khunlotta. \p \v 10 Yinsa eekhaliyeevo va meeza owawe Matewuzhu, anamariphisa lumpuru enkeene na anatwampi aatiiye khwiikhala attaapho vamote na anakhiyoni awe. \v 11 Mafwarizeewu nawoona toole khuwoozela anakhiyoni awe araka: “Mwaasa wa niini mwaaliimu enu ajaka na anamariphisa lumpuru na anatwampi?” \p \v 12 Yinsa noosiila, khulupa yoori: “Akumi khaninhithajiya tothoro, ila alwele. \v 13 Mwilawe mwanozeliwe maana a nttakhuzi linlupaaye yoori: ‘Kintakha tthakaraka, khahiyo twaha.’ Maana miiyo akawaateeliye anashariya, kawaateeliye anatwampi. \s1 Yinsa ontta wuuzeliwa monkoni wa ofuka \p \v 14 Aphano khuta anakhiyoni a Yaahaya omuuzela yoori: “Fweeyo na mafwarizeewu ninfuka, khi anakhiyoni awo ahisala afuka mwaasa wa niini?” \p \v 15 Yinsa khujipu yoori: “Enretteya toovi ofuka anamalaleyiwa harusi, namaposa ari attaapho? Zinlawa zafiye siikhu anttelaaye othuuliwa mposi, na siikhu zaya etthiipo anlawa afuke. \p \v 16 “Khina antthaaye yaapa ya tarapu pheeya kuwo ya raku, maana entta ofutthela kuwo etile evaruwe. \v 17 Wala khinthuliwa viinyu pheeya khutthiiwa nttompwiyo ya shapala ya raku, nooretta toowo entta ophutuwa, viinyu yiittikhe, ttompwiyo yaya eharipweye. Ila viinyu pheeya entthiwa nttompwiyo pheeya, na toowo zoopiiri zintta opweheya.” \s1 Owahi wa Yinsa monkoni wa olwele na ofwa \p \v 18 Ettaka ottakhula etthiipile, khutavo nttunkhulu wa tiini, khunkokhorela na khumuuza yoori: “Mwanaka wankha afwa nasaapi ethiiti; nlawe wanttheele nkhono ontta osisimuwa.” \v 19 Yinsa khulankha khusala anlotta na anakhiyoni awe. \p \v 20 Attaaphale, aarivo muukha mmote aarina nyaakha khumi na miwiri emwiittikhaka taamu, khuta onyoko wa Yinsa khusapa ajapi yawe. \v 21 Maana ye eettiye ojilakelela yoori: “Kisaparu ajapi yawe paasi, kintta ovona.” \p \v 22 Azukuluwiyeevo Yinsa khumoona khumuuza yoori: “Ofurahi, mwanaka wankha; amini yawo yoovonisa. Wakathi otthuupule muukha otule khwiiya woovona”. \p \v 23 Afiiyeevo owawe nttunkhulu wa tiini khuwaasiila atthu eepaka liipo la miifwa na enkeene ari ootapanyeya, \v 24 Yinsa khuwooza yoori: “Mwisaruwe! Otu khafweeni, ontta olala.” Ooshi khusala antheya. \v 25 Paata ya atthu apale osusa, ye khuvira khunkholela nkhono, khunlansa. \v 26 Hapari epile khumwazeyela nti opule wooshi. \s1 Ovonisiwa wa ananhooni awiri na mmote woohittakhuli \p \v 27 Noolaavo aphale vaya, ananhooni awiri khusala anlotta akhuwaka araka: “Mwaana wa Daawuuda, noonele huruma!” \p \v 28 Yinsa noofiya owawe, ananhooni apale khumwaattama, ye khuwoozela yoori: “Mweeyo mwinkhupali yoori miiyo kinaaye owahi wa oretta epo zaya?” Yo khujipu yoori: “Ayo, Mbwana!” \v 29 Yinsa khuwaasapa maasho aya araka: “Erettikhane khwa matakhelo amini yenu!” \v 30 Maasho aya khwiiya oovona. Aphano Yinsa khuwooza na kuvu yoori: “Phoole ahiiyevo anttelaaye ojuwa epi.” \v 31 Yo khulawa, khumwaza hapari zawe epile nti opule wooshi. \p \v 32 Paata ya olaavo aphale, namasheethwani ahaari ottakhulaaye khutiiseliwa Yinsa. \v 33 Noomwiikara sheethwani otule, ye khwaaza ottakhula. Khuntti etile khwiiya yooshanka na khuri: “Khinarettikhane vitthu nkhama epi Ezirayiilu. \p \v 34 Ila mafwarizeewu aari olupa yoori: “Oniikara masheethwani khwa owahi wa mfwalume wa masheethwani.” \s1 Anakhaazi vattitthiiru \p \v 35 Yinsa aari weettetta sitati zooshi na mmwanttiwa. Ye aari osomisa mmasinakooka, na olaleya hapari monkoni wa ofwalume wa Nluku, na ovonisa wakhula nanna ya marati na moolwele mawulweene a atthu. \v 36 Paata ya woona khuntti zawaatta, khoonela huruma, maana zaari zoovelavela na zawanswiwa, nkhama pwittipwitthi zoohiina nshuki. \v 37 Aphano khuwooza anakhiyoni awe yoori: “Wuurula nwulweene, ila anakhaazi vattitthiiru. \v 38 Apho, mwinvekele Mweenyewe wuurula awaaperekhe anakhaazi a wuurula.” \c 10 \s1 Yinsa oniwaaruma anakhiyoni awe khumi na awiri \p \v 1 Khuwaakhuwela anakhiyoni awe apale khumi na awiri, khuwenkha owahi wa wiikara masheethwani, na ovonisa moolwele na marati ooshi. \p \v 2 Apa mazina a anakhiyoni khumi na awiri: Wamwanzo, Simawu, anjuwaniwaaye nzina la Pheeturu, na ttwiiye Antere; Tiyaaku, mwaana wa Zepeteewu, na Yaahaya ttwiiye; \v 3 Filiipe na Paturumeewu; Tome na Matewuzhu, namariphisa lumpuru; Tiyaaku mwaana wa Alufeeyu, na Tadeewu; \v 4 Simawu Zelooti, na Yuuda Eshikariyoote, othuuto anzinkuliyeeyo. \p \v 5 Yinsa khuwaaruma apale khumi na awiri na khuwooza yoori: “Mwiheette wa amalapo, wala mwiheette hatha sitati moote ya a Samariiya. \v 6 Ila khapula mweettele pwittipwitthi zawaashikha za Ezirayiilu. \v 7 Wakhula vahali mwineettaavo, mwitafusiri hapari epi mwiraka: ‘Ofwalume wa pinkuuni ori kharipu!’ \v 8 Mwiwaavonisaka anamarati, mwiwaasisimulaka ananfwa, mwiwaatwahareshaka anamaharaja, mwiikare masheethwani. Mweeyo mwapokhera mahala na mwina yawinkha mahala. \v 9 Mwihithuule hatha thahapu, wala feeta, wala khoopiri mmwizako mwenu; \v 10 Mwihithuule hatha kuwo kiina, wala jampali, wala pakhora, maana nakhaazi eninsuhi wiiyana etthu yoojiwa yawe. \p \v 11 Na wakhula sitati ama mmwanttiwa, mwimweekese ntthu woojishitahi, mwiikhale owawe othuuto mpakha malawelo enu. \v 12 Amana mwivira nnyupa, mwichelise. \v 13 Nkhama atthu a nyuupa etile eeya oosuhi, heeri yenu mweeyo yiiye vamote na-yo; amana ahisuhi, heeri yenu ti yuuruteleni. \v 14 Amana ntthu ahuupokherelini na khuhitakhi osiila mattakhuzi enu, mwitathe lifufu la mmoolu mwenu mwileemo nnyupa mwaya mphule ama nsitati mwaya mphule. \v 15 Miiyo kiniwuuzani khweele yoori, siikhu ya ophukiwa enttela wiiyavo tthakaraka khwa Sotooma na Komoora zayita sitati ya eto. \s1 Olupatthiwa na ohoowa \p \v 16 “Miiyo kinuurumani mweeyo nkhama pwittipwitthi vakatthi wa miiji; nakataalikha mwiiye alavilavi nkhama nyookha na oohiina zootakhala nkhama jiwa. \v 17 Mwiiyane phoole, maana atthu anlawa oottheni nnyupa woophukaniwamo na wuujaphani mmasinakooka mwaya. \v 18 Mwaasa wa miiyo, mwinlawa mwalawaniwe vakatthi wa misatoro na afwalume, yoori wiiye oshaahiti anttelaaye orumeyela, yo na amalapo monkoni wa hapari zaka. \v 19 Ila amana oofukelani, mwihishanke etthu yoolupa, ama yooretta. Wakathi aya opo, Nluku onttela owinkhani mattakhuzi olupa, \v 20 maana khahiyo mweeyo mwinttelaaye ottakhula, ila Rooho ya Papeenu ti enttelaaye ottakhula khwa mweeyo. \p \v 21 “Ttwi mmote onlawa anleve ttwiiye yoori ooliwe, na paapa onleva mwanawe; aana anlawa awaazukuluwele apapa zaya na awoole. \v 22 Atthu ooshi anttela owiinani mwaasa wa miiyo, ila otule anttelaaye ovilela mpakha mwiisho ontta wuusurukha. \v 23 Amana mwifiya nsitati khulupatthiwa, mwitthirele sitati kiina. Weekhweele miiyo kiniwuuzani yoori khamwinteela wiisha ozukulela Ezirayiilu yooshi Mwaana wa Pinaatamu ahiteeni. \p \v 24 “Nakhiyoni khaninziti mwaaliimu awe, wala karumeya khaninziti mbwana awe. \v 25 Nakhiyoni ona yoofurahi amana anfiyela mwaaliimu awe, na karumeya amana anfiyela mbwana awe. Moone, amana mweenyewe nyuupa attukhaniwa khutthajiwa Belezibuuli, khi ajamaaze khatepeeni! \p \v 26 “Nakataalikha mwihiwoove apo aya. Khayiivo yoottiyeleliwa ehinteelaaye othoonyeziwa wala yoovithiwa ehinteelaaye ojuwiwa. \v 27 Eti kiniwuuzaani n'yiiza mwilupe nthana. Na etile mwisiiliyeeyo sirini mwaamuuze vatulu wa nyuupa. \v 28 Mwihimoove otule anuulaaye mwiili, ahina owahi wa wuula nafusi. Khapula mwimoove otule anwahaaye otapanya mwiili na nafusi khweeselela motthooni. \v 29 Anyannyi awiri anuuzanyiwa nzurukhu mmote, ila khina mmote ankwelaaye vathi Papeenu ahitakheeni. \v 30 Hatha nyuuli za mmwishwa mwenu zooshi pi za waalakiwa. \v 31 Nakataalikha mwihoove! Mweeyo mwinaaye fwayita zayita anyannyi. \p \v 32 “Wakhula otule antukhurwaaye yoori ti waka vakatthi wa atthu, na miiyo kintukhuru khwa ye, vakatthi wa Paapa ariiye pinkuuni. \v 33 Ila otule anikikatthalaaye vakatthi wa atthu, na miiyo kinttela onkatthala vakatthi wa Paapa ariiye pinkuuni. \p \v 34 “Mwihaakanyere yoori miiyo katiisa heeri voolumwenku; akitiseeni heeri, katiisa phanka. \v 35 Miiyo kata yoori oomane mwaana na papaawe, mwaana wankha na mamaawe, namaraliwa na nkhwewe. \v 36 Maatuwi khaamili a ntthu anlankha vakatthi wa ajamaaze. \v 37 Otule animphetaaye mamaawe ama papaawe zayita miiyo khansuhi wiiya namalottela aka; otule animphetaaye mwanawe zayita miiyo, khansuhi wiiya namalottela aka. \v 38 Otule ahinvikelaaye nsalapa awe akilotta, khansuhi wiiya namalottela aka. \v 39 Otule aneekesaaye ohaayi awe ontta omwaashikha, na otule onimwaashikhaaye ohaayi awe mwaasa wa miiyo ontta opattha. \s1 Tthuvo \p \v 40 “Wakhula otule anuupwekherelaanini akipwekherela miiyo, na otule anikipwekherelaaye ampwekherela otule akirumiyeeyo. \v 41 Otule animpwekherelaaye napiyu mwaasa wa ye wiiya napiyu, ompwekhera tthuvo ya napiyu; otule animpwekherelaaye nashariya mwaasa wa ye wiiya nashariya, ompwekhera tthuvo ya nashariya. \v 42 Na wakhula otule animwinkhaaye nsimaana hatha nkhama koopho ya maati oozizima, mwaasa wa ye wiiya nakhiyoni aka, kiniwuuza khweele yoori oto aya onlawa apwekhere tthuvo yawe.” \c 11 \s1 Yinsa na Yaahaya namoosa \p \v 1 Paata ya wiisha owaanozela anakhiyoni awe khumi na awiri, Yinsa khusala alawa osomisa na otafusiri sitati za Kalileya. \p \v 2 Yaahaya, paata ya osiila ari nkalapooso vitthu aari orettaazo Al-Masiihu, khuwaaruma anakhiyoni awe olawa omuuzela yoori: \v 3 “Ti weeyo otule aari weettelaaye ota, ama nimweekesele nkina?” \p \v 4 Yinsa khuwaajipu araka: “Mwiruti mwamuuze Yaahaya epi mwinsiilaaye na mwinoonaaye: \v 5 Ananhooni anoona, anamarakala aneettetta, anamaharaja antta otwahareshiwa, ananhisiili ansiila, ananfwa ansisimuwa, na hapari zooshapweya antafusireliwa asikhini. \v 6 Ooparikhiyiwa pi apale ahinikoonanaaye hatha etthu ya owaakwakwanttula.” \p \v 7 Aphano noolaavo anakhiyoni apale a Yaahaya, Yinsa khusala oozela khuntti etile monkoni wa Yaahaya yoori: “Mweetteliye woona-ni n'yaara? Tteketthe yiinisiwaka ti pheevo? \v 8 Ama, mweetteliye omoona ntthu awaliye kuwo zooshapweya? Moone, apale anwaalaaye kuwo zooshapweya aniikhala mmanyupa wa afwalume! \v 9 Nka khuuzeni, mweetteliye woona niini? Napiyu? Wekhweele, miiyo kiniwuuzani yoori anziti napiyu. \v 10 Otu ti otule yaatikhiweeyo monkoni wa ye yoori: \q1 ‘Moone, kinlawa kamperekhe karumeya aka omaasho wawo; \q2 yoori atthenkeze tarikhi yawo.’ \p \v 11 Kiniwuuzani khweele yoori: Khwa aana ooshi avokoliweeyo ti aakha, khapuweenivo hatha mmote wonziti Yaahaya Namoosa. Ila woopushuwa muufwalume wa pinkuuni nwulweene zayita ye. \v 12 Waaza siikhu za Yaahaya Namoosa mpakha leelo, Ofwalume wa pinkuuni ontta woojopholiwa, apo aya anjopholaaye anthuula. \v 13 Maana Manapiyu ooshi na Kano za Munsa za ahupiri mpakha yenzi ya Yaahaya. \v 14 Na amana mwitakha okhupalela, ye ti Aliyaasi otule aari weettelaaye ota. \v 15 Otule ariina mashiilo ti asiile! \p \v 16 “Khapila eti kilattanisane niini? Enlattanana asimaana eekhaliye va parasa eettaka osheza na onyakula na ashirikha aya: \b \q1 \v 17 ‘Fweeyo noovumiselani kuruneetha, \q2 ila mweeyo khuhiini; \q1 khwiipa liipo la huzuni, \q2 ila mweeyo khuhilili.’ \b \m \v 18 Khuta Yaahaya woofuka na ahinnywaaye viinyu, mweeyo mwinri: ‘Ye onaaye masheethwani!’ \v 19 Ata Mwaana wa Pinaatamu anjaaye na annywaaye, mwinri: ‘Otu nsokho na nnywachi, nshirikha wa anamariphisa lumpuru na anatwampi.’ Ila ojuwa onthoonyezeya khwa khaazi onikholeliwaaye.” \s1 Phoole khwa sitati zihinthupwiyaaye \p \v 20 Aphano Yinsa khwaaza omaruwela sitati epile aviriyeemo khurettamo minjuza zawe zawaatta, maana atthu aari wiikhalaamo khathupwiyiye. \v 21 “Phoole weeyo, Korazini! Phoole, weeyo Betezayiita! Maana eriwaka Tiiru na Sitooni zeettiye orettiwawo minjuza epi mwiretteliweeyo mweeyo, apale aniikhalaaye ottuukho nka athupwiye raku, khuwala saakhu na khujivaaza fuutha! \v 22 Ila miiyo kiniwuuzani yoori siikhu ya ophukiwa enteela wiiyavo tthakaraka khwa Tiiru na Sitooni zayita mweeyo. \v 23 Khi weeyo Kafwaranaawu, onttela oweziwa mpakha pinkuuni? Wala, weeyo onttela weeseleliwa motthooni! Eriwaka minjuza zirettiweeyo vakatthi vawo zeettiye orettiwa Sotooma, zaari weettela opharelela mpakha leelo. \v 24 Ila miiyo kiniwuuza yoori siikhu ya ophukiwa enteela wiiyavo tthakaraka khwa Sotooma zayita weeyo.” \s1 Ovumula wa apale ooshokhera \p \v 25 Wakathi otthuupule Yinsa khulupa yoori: “Miiyo kinuusifu Paapa, Mbwana wa pinkuuni na vathi, maana weeyo wawaavithela vitthu epi ajuwi na asomi, na khuwaathoonyeza apa attiitthi. \v 26 Khweele, Paapa, ti nanna waatakhiyeezo. \v 27 Vitthu zooshi kenkhiwa ti Paapa. Khina aninjuwaaye Mwaana woohiiyi Paapa, na khina aninjuwaawe Paapa woohiiyi Mwaana na otule mwaana anintakhelaaye yoori anthoonyeze. \v 28 Mwikiteele miiyo mooshi mweeyo mwiiyiye ooshokhera na oolemeliwa, miiyo kintta wuuvumulisani. \v 29 Mwithuule tthentte yaka na mwikeezele, maana miiyo kiwoonyamala na woojipushuwisa nroho, mweeyo mwintta opattha ovumula wa nafusi zenu. \v 30 Maana tthentte yaka ti yookhweya na mapwattha aka pi ooveya.” \c 12 \p \v 1 Wakathi otthuupule Yinsa khusala avira mmashapa wa tiriku, siikhu ya saapatu. Anakhiyoni awe khuwaakhola jala, yo khwaaza okathula misasi za tiriku arafunaka phunje zaya. \v 2 Mafwarizeewu nawoona epile zaya, khumuuza Yinsa yoori: “Owoone anakhiyoni awo anretta etthu ekhattaziweeyo orettiwa saapatu.” \p \v 3 Ye khujipu araka: “Mweeyo khamwisomeeni etthu arettiyeeyo Daawuuda wakathi ye na ashirikha awe aakholiweeyo jala? \v 4 Ye eettiye Nnyupa ya Nluku, khurafuna phaawu na ashirikha awe enkhiweeyo Nluku, etthu yahaari otakhisiwaaye orettiwa, ila aariina ruhusa yooretta aari mahaakhimu a tiini paasi. \v 5 Ama mweeyo khamwisomeeni nkano za Munsa yoori saapatu, anamalokozela a tiini aavonyiye kano Nnyupa Woosifwiwamo, siikhu yaya eto, ila khuhiina hatha paathuli? \v 6 Miiyo kiniwuuza yoori apha ata otu azitiyeeyo Nyuupa Yoosifwiwamo. \v 7 Ila eriwaka mweeyo mwaari ojuwa maana a mattakhuzi anraaye: ‘Kintakha huruma akintakha twaha,’ khamwaari onhukhumu ntthu ahina paathuli. \v 8 Maana Mwaana wa Pinaatamu Mbwana wa saapatu.” \p \v 9 Khulaavo aphale vaya khweetta nsinakooka yaaya atthaapale. \v 10 Nttumphule aarimo mwinyi mmote woorakala nkhono. Aphano atthu akina aari otakhaaye onlokoveza Yinsa yoori: “Ti ya halaali monkoni wa kano ovonisa saapatu?” \p \v 11 Ye khuwaajipu yoori: “Paani wa mweeyo, amana eeyana pwittipwitthi yawe ekwela valiphotto saapatu, ahinlawaaye okhola alazavo? \v 12 Ntthu ona fwayita khuluyeene zayita pwittipwitthi! Nakhataalikha ewaapho ruhusa yooretta etthu yooshapweya saapatu.” \p \v 13 Aphano khumuuza mwinyi otule yoori: “Wookole nkhono awo.” Ye khookola, khuvonisiwa, khwiiya sawasawa na opu nkina. \v 14 Ila mafwarizeewu apale khusaruwa khusala awaza shawuri za omuula Yinsa. \s1 Karumeya woothawuliwa ti Nluku \p \v 15 Yinsa noojuwa shawuri zaya epile, khulaawo okhule waya. Atthu enkeene khusala anlotta, ye khuwaavonisa alwele ooshi aariivo vakatthi wa atthu aya apale, \v 16 na khuwooza yoori ahilupe hatha etthu monkoni wa ye. \v 17 Eto yaarettikhaniye yoori eretteye etile yaalupiweeyo ti napiyu Ezaaya yoori: \b \q1 \v 18 “Otu ari apha karumeya aka, kinthawuliyeeyo, \q2 mphetani aka, anfurahisaaye rooho yaka, \q1 kanttheela nafusi yaka, \q2 ye onteela olaleya ophukiwa wa atthu ooshi. \q1 \v 19 Khanteela okeetisana wala onyakula, \q2 khina anttelaaye osiila huula yawe mmatarikhi. \q1 \v 20 Khanteela ovuja tteketthe yoomanyeya, \q2 wala khanteela ozimisa mweeke wootthuwela, \q1 mpakha athuule oshintta khwa shariya. \q2 \v 21 Amalapo ooshi anttela wiiyana nroromelo khwa nzina lawe.” \s1 Owahi wa Yinsa khwa wiikara masheethwani \p \v 22 Paata ya toowo, khutiiseliwa namasheethwani woohooni na khaari ottakhula, Yinsa khunvonisa, khwaaza woona na ottakhula. \v 23 Atthu ooshi khwiiya ooshanka channu khusala oozelana yoori: “Khahi mwaana wa Daawuuda otu?” \p \v 24 Mafwarizeewu akina noosiila toowo khuri: “Otu oniikara masheethwani paasi khwa owahi wa Belezibuuli, mfwalume wa masheethwani.” \p \v 25 Aphano Yinsa noojuwa etthu aari wuupuwelaaye yo, khuwooza yoori: “Wakhula ofwalume wa waawanyeya khusala wuumana otthuuporu oniiya wootapanyeya, na wakhula sitati ama nyuupa yawaawanyeya ethiitoru khiniiyavo. \v 26 Nkhama Epiliisi onimwiikara Epiliisi, eetta ojaawanya otthweru. Toowo ofwalume awe onteela wiiyavo toovi? \v 27 Nkhama miiyo kiniikara masheethwani khwa owahi wa Belezibuuli, khi aaneenu aniikara toovi? Tiito aaneenu atthaapo ti anttelaaye wuuphukani mweeyo. \v 28 Ila nkhama kiniikara masheethwani khwa Rooho ya Nluku, eto enthoonyeza yoori Ofwalume wa Nluku woofiyelani. \p \v 29 “Ama ntthu onvira toovi nnyupa wa nwali khuthuulamo maali zawe ahaazeeni khapula onfuka? Toowo phi oniwahaavo wiiya vitthu za nnyupa mwawe. \p \v 30 “Otule ahi vamote na miiyo ontta okuumanana, na otule ahinkusanyaaye khwa miiyo ontta omwaza. \v 31 Etthiipo miiyo kiniwuuzani yoori: Twampi na kufuru zooshi za anaatamu zinswamihiwa, ila okufurwela Rooho Ttakatthiifu khunswamihiwa. \v 32 Wakhula otule anlupaaye nttakhuzi la omuumanana Mwaana wa Pinaatamu onswamihiwa, ila otule anttakhulaaye wawuumananavo Rooho Ttakatthiifu khanswamihiwa, waaza nasaapi eti mpakha okhu ninttaawo. \p \v 33 “Muutthi wooshapweya oniima mishumo zooshapweya, muutthi wootakhala oniima mishumo zootakhala, maana wakhula muutthi onjuwiwa khwa mishumo zaya. \v 34 Ojama wa nyookha, enretteya mweeyo ootakhala rooho, ottakhula vitthu zooshapweya? Maana milomo enttakhula etile eniiyaaye varoho. \v 35 Ntthu wooshapweya rooho, mmujuju mwawe ensarulamo vitthu zooshapweya, wootakhala rooho mmujuju mwawe ensarulamo vitthu zootakhala. \v 36 Ila miiyo kiniwuuzani yoori, siikhu ya ophukiwa, atthu anlawa arettiwe hisapu mwaasa wa mattakhuzi ooshi ohiina fwayita aari olupakaaye. \v 37 Maana khwa mattakhuzi enu mwinteela wonkokha na khwa atthaapo mwinteela ohukhumwiwa.” \s1 Alama ya Yuunusa \p \v 38 Aphano mafwarizeewu akina na anamanozela a kano khulupa yoori: “Mwaaliimu, nintakha woona alama ya minjuza yoorettiwa ti weeyo.” \p \v 39 Ye khujipu araka: “Khapila yootakhala na yooraruwa enveka alama ya minjuza, ila khinteela winkhiwa hatha moote ya ohiiyi alama ya napiyu Yuunusa. \v 40 Maana nkhama etthiipo Yuunusa ekhaliyeeyo siikhu ttatthu nthana na osikhu mmatthupo wa swi, khwa etthiipo Mwaana wa Pinaatamu onttela wiikhala siikhu ttatthu nkhapuri. \v 41 Atthu a Neniive anlawa alankhe siikhu ya ophukiwa, ookwiseleni paathuli mweeyo, maana yo athupwiya twampi zaya paata ya osiila tafusiiri ya Yuunusa, na aphano ori apha otule eeyiyeeyo nwulweene zayita Yuunusa. \v 42 N'hano wa Kusini onlawa alankhe siikhu ya ophukiwa ookwiseleni paathuli mweeyo, maana ye alankha peetiwene oteela osiila ojuwa wa Seleyimaana, ila nasaapi otu ariiye apha anziti Seleyimaana. \p \v 43 “Amana sheethwani anlawa ntthu, onvira nhali woohiimo maati eekesaka vahali woovumulavo, ila amana ahipatthivo. \v 44 Aphano onri: ‘Kinrutela nyuupa ethiitile kilankhiyeeyo.’ Noofiya khusikana nyuupa eheettiweenimo, ori wooseeliwamo wawaattaleliwamo saana. \v 45 Ontta oruti khulawa khuwaatana masheethwani sapa ootepa otakhala, khweettamo khusala eekhala nttumpho, ntthu otule khweetta wootepa khuziti khiima etile aariyeeyo raku. Na enttela orettikhana etthiipo khwa khapila eti.” \s1 Maama wa Yinsa na attwiize \p \v 46 Yinsa nalelo eettaka ottakhula na khuntti etile, mamaawe na attwiize aarettiye ari vaje, antakhaka yoori anttakhulane. \v 47 Ntthu mmote khumuuza yoori: “Mamaawo na attwiizo ari vaje antakha ottakhulana weeyo.” \v 48 Ye khujipu yoori: “Maama ti paani? Wala attwiizaku ti paani”? \v 49 Khookolela nkhono awe phantte ya anakhiyoni awe khulupa araka: “Maama na attwiizaku pi apa ariiye apha. \v 50 Maana otule anrettaaye matakhelo a Paapa ariiye pinkuuni, oto ti ttwiiyaku, nlupwaaka na ti maama.” \c 13 \s1 Nlikaniso wa namazala \p \v 1 Siikhu ethiitile Yinsa khulankha owawe khulawa nshini wa ntthatta. \v 2 Khuzukuleliwa pi atthu awaatta, aphano ye khupakhira mmwaatiya khwiikhala. Atthu apale khweemela vapatari. \v 3 Ye khusala awaasomisa khwa milikaniso, araka: “Namalima aalawiiye ozala. \v 4 Amwazaka peewu yawe, phantte kiina khukwela nshini wa tarikhi, anyannyi khuta khuja. \v 5 Kiina khukwela vahali aariivo mawe, vahali laarivo nttophe vattitthiiru; nasaapiru khoottha, ila wiiya nttophe ntthile khaleechiye. \v 6 Aphano noopuwa njuwa khulukula na khuuma; maana khazaarina mitathaari. \v 7 Peewu kinoko khukwela vanyiiwa, khuwula vamote na nyiiwa, khurapeliwa pi nyiiwa. \v 8 Kiina khukwela vanshaka wooshapweya, khwiima mishumo zooshapweya, miiya, mikina siithiini na talaathiini wakhula mmote! \v 9 Otule ariina mashiilo ti asiile.” \p \v 10 Anakhiyoni awe khunsusela khumuuzela yoori: “Mwaasa aya niini atthu apa owaattakhulelaka khwa milikaniso?” \p \v 11 Ye khuwaajipu: “Mweeyo mwenkhiwa ojuwa siiri za Ofwalume wa pinkuuni, ila yo wala. \v 12 Maana, otule ariina, onttela winkhiwa, oniiyana zawaatta. Ila otule ahina,hatha etile ariinaaye ontta onyakanyiwa. \v 13 Tiito miiyo kiniwoozaaye khwa milikaniso: \q1 maana yo ana maasho ila khanoona, \q2 ana mashiilo ila khansiila, na wala khiniweeleya. \b \p \v 14 Khwa yo wamariseleya ohupiri wa Ezaaya onlupaaye yoori: \b \q1 ‘Hatha nkhama mwasiila \q2 khiniweeleyani; \q1 hatha nkhama moona \q2 khamwinjuwa. \q1 \v 15 Maana rooho za atthu apa pi zookhijili, \q2 attiyela mashiilo aya \q2 na khuphunya maasho aya, \q1 eriwaka khayaari ethiito, \q2 aari owahi woona na maasho aya, \q1 na osiila na mashiilo aya na oweeleya va rooho vaya \q2 khurutela mmakhono mwaka, \q1 keetta owaavonisa.’ \b \m \v 16 Ila ooparikhiyiwa maasho enu mweeyo, maana anoona; na maashiilo enu, maana ansiila. \v 17 Miiyo kiniwuuzani khweele yoori: manapiyu enkeene na anashariya aatakhiye woona epi mwinoonaazo, ila khuhooni, na osiila epi mwinsiilaazo ila khuhisiili. \p \v 18 “Nakataalikha mwisiile na mwijuwe maana a nlikaniso wa namazala: \v 19 Amana ntthu asiila nttakhuzi la Ofwalume khuhimweeleyi, Ntakhali ti antaaye khulazavo etile yaazaliweeyo nroho mwawe. Eto peewu etile yaakweliyeeyo nshini wa tarikhi. \v 20 Etile yaakweliyeeyo vahali aariivo mawe pi apale ansiilaaye nttakhuzi nasaapiru khupokherela na furaha. \v 21 Ila mwaasa wa ohiina mitathaari eenyeweru, anlipalipa khwa wakathi vattitthiiru. Amana epuwelela miswipa ama lupattha mwaasa wa nttakhuzi la Ofwalume anlikha nasaapiru amini yaya. \v 22 Etile yaakweliyeeyo va nyiiwa, pi apale ansiilaaye nttakhuzi, ila mwaasa wa tafwawuthi za ohaayi, na ottettekha wa maali entta owaakhupa, ahifiyelelaka wiima mishumo. \v 23 Ila etile yaakweliyeeyo vahali wooshapweyavo pi apale ansiilaaye nttakhuzi khuweeleya, khwiima mishumo miiya, khwiima siithiini, talaathiini khwa muutthi mmote.” \s1 Nlikaniso la ntakhatakha \p \v 24 Yinsa khuwooza nlikaniso nkina araka: “Ofwalume wa pinkuuni ori nkhama ntthu mmote azaliyeeyo peewu yooshapweya mmashapa mwawe. \v 25 Osikhu mmote, atthu ooshi eettaka olala, khuta atuwi vakatthi wa tiriku khuzalavo ntakhatakha, khulawa. \v 26 Wakathi tiriku ewuliyeevo khupuwa misaasi zaya, naye ntakhatakha khupuwa misaasi zaya. \p \v 27 “Akarumeya a mweenyewe nshapa khulawa wa mweenyewe khumuuza yoori: ‘Mbwana, mweeyo mwaazaliye peewu yooshapweya mmashapa mwenu. Khi aphano ntakhatakha lapuwa vayi?’ \v 28 Ye khujipu yoori: ‘Atuwi ti arettiye epo zaya.’ Akarumeya apale khumuuzela yoori: ‘Mbwana mwintakha fweeyo nalazemo?’ \v 29 Ye khujipu yoori: ‘Wala, maana, amana mwikhulakamo ntakhatakha nttho, mwintta okhula vamote na tiriku. \v 30 Mwilikhe ziwulele vamote mpakha wakathi wa wuurula. Kintta owooza anamuurula yoori: “Mwikusanye khapula ntakhatakha mwifuke mashittha likhoziwe; mwikusanye tiriku mwitthe va sakafu vaka.’” \s1 Nlikaniso wa phunje ya Samuli na Fwaramento \p \v 31 Na khuwooza nlikaniso nkina araka: “Ofwalume wa pinkuuni ori nkhama phunje ya samuli, ntthu anthulaaye khuzala mmashapa mwawe. \v 32 Eto ttiitthiiru zayita peewu zooshi, amana owula onziti miitthi zooshi za mmashapa, anta anyannyi ojeka vijaaro n'virapi mwaya.” \v 33 Khuwooza nlikaniso nkina araka: “Ofwalume wa pinkuuni ori nkhama fwaramento muukha anthuulaaye khuphakanya na ofu wa tiriku wa waatta, wooshi khujakhuwa. \v 34 Yinsa aari wuuza khuntti etile, khwa nlikaniso. Weekhweele, khina etthu moote aari owoozaaye woohiiyi khwa nlikaniso. \v 35 Eto yaari orettikhana yoori eretteye etile yaalupiweeyo ti napiyu yoori: \q1 “Kinteela ofunula milomo zaka khwa nlikaniso, \q2 na olaleya vitthu zoovitheya waaza wumpiwa wa olumwenku.” \s1 Otaphuleliwa wa nlikaniso wa ntakhatakha \p \v 36 Aphano ye khuwaalikha atthu apale khulawa owawe. Anakhiyoni awe khumwaattama khunvekela yoori: “Oneeleze nlikaniso wa ntakhatakha.” \v 37 Ye khujipu yoori: “Otule aazaliyeeyo peewu wooshapweya ti Mwaana wa Pinaatamu. \v 38 Nshapa olumwenku, peewu yooshapweya aana a Muufwalume. Ntakhatakha aana a sheethwani. \v 39 Atuwi aazaliyeemo ti sheethwani. Wuurula, mwiisho wa wakathi, akarumeya a wuurula malayikha. \v 40 Nkhama etthiipo ntakhatakha linuuruliwaazo khukhoziwa va moottho, enttela wiiya etthiipo mwiisho wa olumwenku. \v 41 Mwaana wa Pinaatamu onttela oruma malayikha awe, alazemo muufwalume mwawe zooshi epile zookwakwanttula, na apale anrettaaye vitthu zootakhala. \v 42 Aweeselele va njocho la moottho, attaapho onttela wiiyavo olila na oluma meeno. \v 43 Aphano anashariya anttela waara nkhama njuwa muufwalume wa Papaaya. Ariina mashiilo, ti asiile.” \s1 Nlikaniso wa maali zoovithiwa na liwe la fwayita \p \v 44 Ofwalume wa pinkuuni ori nkhama njuju loovithiwa mmashapa. Ntthu mmote, khulawa khusikana, na ye khuvitha opheya. Mwaasa woofurahi khulawa khuuzanyisa vitthu zawe zooshi aarinaazo khuuzanya nshapa ntthile. \v 45 Theenya Ofwalume wa pinkuuni ori nkhama nakusiyanti aneekesaaye mawe ootafikhana. \v 46 Noosikana liwe la fwayita khuluyeene, khuuzanyisa vitthu zooshi aariinaazo khuuzanya.” \s1 Nlikaniso wa ntthavi \p \v 47 “Ofwalume wa pinkuuni ori nkhama ntthavi laweesiwa mpahari khuula wakhula jaati ya swi. \v 48 Amana liitaala, anamajiya anfutthela vathi. Aphano yo khukusanya swi epile zooshapweya khuttha mmakapaja, ila epile zoohishapweyi khweesela. \v 49 Enttela orettikhana etthiipo mwiisho wa olumwenku. Malayikha anteela owaaphakula ootakhala rooho na anashariya, \v 50 aweeselele va njocho la moottho apale ootakhala rooho, attaapho onttela wiiyavo olila na oluma meeno.” \s1 Njuju li pheeya na la raku \p \v 51 Aphano Yinsa khuwoozela yoori: “Zaweeleyani vitthu zooshi kilupiyeeyo?” Yo khujipu yoori: “Aaa!” \v 52 Ye khuwooza yoori: “Tiito wakhula namanozela a kano anozeliweeyo monkoni wa Ofwalume wa pinkuuni onlattanana mweenyewe nyuupa anlazaavo va njuju vawe vitthu pheeya na vitthu zaraku.” \s1 Yinsa onkatthaliwa nti wa Nazareeti \p \v 53 Paata ya Yinsa wiisha olupa milikaniso epile, khulaawo okhule waya. \v 54 Khufiya sitati yawe, ohali aari wiikhalaawo. Ye khwaaza owaasomisa atthu nsinakooka. Atthu ooshi khwiiya ooshankisiwa, khusala oozela yoori: “Ojuwa opu apattha vayi na owahi wa oretta minjuza? \v 55 Khahi mwaana wa kalapinteero? Nzina la mamaawe khahi Mariyamu? Attwiize khayi Tiyaaku, Yuusufu, Simawu na Yuuda? \v 56 Alupuwe ooshi khaniikhala nttumphu? Khi vitthu epi apattha vayi?” \v 57 Atthu ooshi khuhinkhupali. Ila ye khulupa yoori: “Napiyu ti wooshitahiwa phantte zooshi, ila mmuti mwawe na owawe khanshitahiwa.” \v 58 Yinsa khaarettiye minjuza zawaatta mmuti mphule, maana yo khaarina amini. \c 14 \s1 Ofwa wa Yaahaya Namoosa \p \v 1 Wakathi aya opule Herooti\f + \fr 14:1 \ft Herooti Antiipa, aari mwaana wa Herooti Nwulu.\f* Antiipa, nsatoro wa Kalileya, khusiila olupiwa monkoni wa Yinsa. \v 2 Ye khuwooza akarumeya awe yoori: “Oto ti Yaahaya Namoosa; eetta osisimuwa muufwa! Tiito ariinaaye owahi wa oretta minjuza.” \p \v 3 Maana aarettiye Herooti antthiiye Yaahaya nkalapooso, mwaasa wa Herotiiya, muukha wa Filiipe, ttwiiye, \v 4 mwaasa wa Yaahaya omuuza yoori: “Khahi halaali weeyo onrala ye.” \v 5 Herooti aari otakha omuula, ila khusala awoova atthu, maana yo aari ojuwa yoori Yaahaya napiyu. \p \v 6 Va njampo la oretta mwaakha Herooti, mwaana wa Herotiiya khwiina vakatthi wa atthu ooshi, khuntuvelisa Herooti, \v 7 ye khumwaahiti khwa olapha omwinkha wakhula etile aari weettelaaye onvekela. \v 8 Khwa shawuri za winkhiwa ti mamaawe, mwaana otule khulupa yoori: “Mwikitiisele mparathu eeshwa ya Yaahaya Namoosa.” \v 9 Mfwalume khwiiya wooshukulikha, ila mwaasa wa olapha na mwaasa wa anamalaleyiwa, ye khuruma yoori enkhiwe etile mwaana otule avekiyeeyo. \v 10 Khuruma olawa oshijiwa eeshwa ya Yaahaya Namoosa nkalapooso. \v 11 Eeshwa yawe khuthuuliwa mparathu khulawa khwinkhiwa mwaana otule, ye khuthuula khulawa khumwinkha mamaawe \v 12 Anakhiyoni a Yaahaya khuta, khuthuula mwiili awe khulawa khuzikha. Nawiisha khulawa onthatelela Yinsa. \s1 Waattisiwa wa phaawu na swi \p \v 13 Noosiila vitthu zaarettikhaniyeezo, Yinsa khupakhira mmwaatiya khulaawo okhule waya, khweetta ohali yaariiwo yaara otthwe. Ila atthu noojuwa, khulankha nsitati mphule khusala anlottelela mwentto. \v 14 Yinsa noopakhuwa khuwoona atthu awaatta, khuwoonela huruma, khuwaavonisa alwele aariivo. \v 15 Njuwa-looveva, anakhiyoni awe khunsusela khumuuza yoori: “Mphu n'yaara na ontta oripa. Owaamwaze atthu apa eette mmamuti mpho oozanye etthu yoojiwa.” \v 16 Yinsa khuwaajipu araka: “Khinihithajiya yo olawa. Mweeyo ena mwiwenkhe etthu yoojiwa.” \v 17 Yo khulupa yoori: “Fweeyo ninaaye phaawu thaanu na swi piiri.” \v 18 Aphano ye khulupa yoori: “Mwikitiisele.” \v 19 Khuruma yoori atthu apale eekhale va nyaani, khuthuula phaawu epile thaanu na swi epile piiri, khweekesa otulu, khuparikhiya. Khumeya phaawu epile. Khuwenkha anakhiyoni awe, yo khusala awenkha atthu. \v 20 Ooshi khuja khurupala, anakhiyoni khulokotthela khelenke khumi na piiri nyeenye zoosala. \v 21 Atthu aajiyeeyo aari alume alufu thaanu, ohiwaatthiimo aakha na asimaana. \s1 Yinsa oneettetta vatulu a maati \pi1 \v 22 Nasaapiru Yinsa khuwaaruma anakhiyoni awe yoori apakhire mmwaatiya alokoze eette phantte kiina, ye aasaliye awaaleezaka atthu apale. \v 23 Paata ya owaaleeza atthu, khuwela va mwaako olawa olompa. Khuripa ye ari attaaphale otthwe, \v 24 ila wakathi aya opule mwaatiya waari peetiwene na vathi, weettaka opiiwa ti mawipi venkivene maana pheevo eetta wiinyula. \v 25 Lifwajiri, Yinsa khusala eetta attaaphale aarivo anakhiyoni awe eettettaka vatulu a maati. \v 26 Noomoona eettaka weettetta vatulu a maati yo khwiiya oosuthuwa khulupa yoori: “Opu nshitapehe!” Yo khusala anyakula na woova. \v 27 Ila Yinsa khuwooza yoori: “Mwiminyale! Ti miiyo. Mwihoove!” \p \v 28 Khujipu Pheeturu yoori: “Nkhama ti weeyo khweele Mbwana, okirume kite attaapho oriivo, keettettaka vatulu a maati.” \v 29 Yinsa khunjipu, araka: “Ote.” Aphano Pheeturu khulaamo mmwaatiya, khusala eettetta vatulu a maati eettaka phantte etile aariiwo Yinsa. \v 30 Paata ya woona khiima pheevo etile yaari ovumaazo, khoova khusala azama vattiitthi-vattiitthi, ettaka onyakula araka: “Mbwana, okuusuru!” \v 31 Nasaapiru Yinsa khookola nkhono awe khunkholelela. Khumuuza yoori: “Ntthu woopushuwa amini, ohaaminaka mwaasa aya niini?” \v 32 Paata ya owela mmwaatiya, pheevo etile khwiisha. \v 33 Apale aari mmwaatiya khumwaaputu alupaka yoori: “Khweele weeyo o Mwaana wa Nluku.” \s1 Yinsa oniwaavonisa atthu nti wa Jenezare \p \v 34 Paata ya olokha pahari, khufiya Jenezare. \v 35 Wakathi atthu a mmuti mphule anjuwiyeevo yoori ti Yinsa, khumwazela hapari mmuti mphule wooshimo, atthu akina khusala awaatana alwele. \v 36 Anvekelaka yoori nenkawu asape nshaka la ajapi yawe; ooshi asapiyeeyo aavoniye. \c 15 \s1 Yinsa khwa zowera za mayaahuuti \p \v 1 Aphano khulankha Yeruzaleemu, Mafwarizeewu akina na anamanozela a kano khuta omuuzela Yinsa yoori: \v 2 “Mwaasa aya niini anakhiyoni awo akhijilelaka zowera za attunkhulu a tiini, oja ahinaweeni?” \v 3 Yinsa khuwaajipu araka: “Mwaasa aya niini mweeyo mwikhijilelaka kano za Nluku, mwaasa wa zowera zenu? \v 4 Maana Nluku alupa yoori: ‘Onshitahi papaawo na mamaawo’ na ‘antakhaaye onlaani papaawe na mamaawe ona ya ohukhumweliwa ofwa.’ \v 5 Ila mweeyo mwinkhupalela yoori amana ntthu amuuza papaawe ama mamaawe yoori: ‘Wakhula etthu kiniwinkhaanini miiyo zaakha ya omwinkha Nluku; \v 6 ye khankhanyareliwa theenya onshitahi papaawe khwa nanna nkhama eto.’ Khwa etthiipo, mwaasa wa zowera zenu, mweeyo mwimpeepheyisa nttakhuzi la Nluku. \v 7 Manaafikhi! Ezaaya ahupiri saaneene monkoni wa mweeyo araka: \b \q1 \v 8 ‘Atthu apa anikaaputu na milomo, \q2 ila rooho zaya ziri peetiwene khwa miiyo. \q1 \v 9 Mweeyo mwinikaaputu mahala, \q2 mwisomisaka zowera za anaatamu.’” \s1 Yinsa onttakhula monkoni wa Otwahareshiwa \p \v 10 Yinsa khuwaakhuwela atthu apale khuwooza yoori: “Mwisiile na eweeleyeni. \v 11 Khahiyo etile entthiwaaye nkhanyo eninharamushaaye ntthu; ila etile enlankhaaye nkhanyo ti eninharamushaaye.” \v 12 Aphano anakhiyoni awe khulawa khumwaattama khumuuzela yoori: “Wajuwa yoori mafwarizeewu noosiila hapari epile eephiriwa?” \v 13 Yinsa khuwaajipu yoori: “Miitthi zooshi zihizaliweeni ti Paapa wa pinkuuni zinttela okhuliwa na mitathaari zaya. \v 14 Mwiwaalikhe, maana yo khanoona na aniweettettisa ananhooni. Amana ntthu woohooni amweettettisa nahooni nzaawe ooshi antta okwela nliphotto.” \v 15 Aphano Pheeturu khunvekela Yinsa yoori: “Onuuze maana a nlikaniso opo.” \v 16 Yinsa khuwaajipu yoori: “Kiri na mweeyo nalelo khiniweeleyani? \v 17 Yoori zooshi zintthiwaaye nkhanyo zineetta mwiijohojoho na khunyiwa? \v 18 Ila vitthu zinlankhaaye nkhanyo zinlankha va rooho na piitthiipo eninharamushaaye pinaatamu. \v 19 Maana nroho ti zinlankhaamo shawuri zootakhala nkhama epi: wuula, oraruwa, oshawi akhapa, wiiya, olokova na ohankawaani. \v 20 Epo pi eninharamushaaye ntthu. Ila oja ohinaweeni khininharamusha ntthu.” \s1 Muukha wa Kanaani onthonyeza amini yawe \p \v 21 Paata ya Yinsa olaavo aphale vaya, khusala alawa nti wa Tiiro na Sitooni. \v 22 Muukha wa Kanaani aari wiikhalaaye nti otthuupule, khuta okutthanana Yinsa eettaka okhuwa yoori: “Mbwana, Mwaana wa Daawuuda, koonele huruma! Mwanaka etta wiiyana masheethwani na ontta ohoowa channu.” \v 23 Ila Ye khuhinjipu hatha nttakhuzi, anakhiyoni awe khulupa yoori: “Omuuze alawe, ontta onyakula nyuma wetthu.” \v 24 Yinsa khujipu yoori: “Miiyo kaperekhiwa paasi khwa pwittipwitthi epile zawaashikha za Ezirayiilu.” \v 25 Muukha otule khuta khukokhora na khuri: “Mbwana, okaawuni!” \v 26 Aphano Yinsa ajipwaka khuri: “Khahiyo yooshapweya othuula phaawu ya aana khuwenkha aana aanapwa.” \v 27 Muukha otule khujipu yoori: “Khweele Mbwana, ila na aana aanapwa anja tathela zinkwaaye vameeza wa mweenyewe.” \v 28 Aphano Yinsa khumuuza yoori: “Oo muukha, amini yawo khuluyeene! Ti erettikhane etile ontakhaaye.” Na wakathi otthuupule mwanawe khwiiya woovona. \s1 Yinsa onrutela pahari ya Kalileya na oniwaavonisa alwele. \p \v 29 Yinsa khulaawo okhule waya khulawa mpakha nshini wa pahari ya Kalileya. Khuwela va mwaako khwiikhala attaapho. \v 30 Khusala ata atthu awaatta, awaatanaka anamarakala, ananhooni, anamakhumuwa, ananhittakhuli na akinoko aya, khuwaalikha nshini wa Yinsa, ye khuwaavonisa. \v 31 Atthu khwiiya ooshanka wakathi awooniyeevo ananhittakhuli eettaka ottakhula, anamarakala ari oovona, anamakhumuwa eettaka weettetta na ananhooni eettaka woona. Yo khunsifu Nluku wa Ezirayiilu. \s1 Yinsa onjisa khuntti kiina \p \v 32 Yinsa khuwaakhuwela anakhiyoni awe na khuwooza yoori: “Kinaaye tthakaraka na atthu apa; zavira siikhu ttatthu ari vamote na miiyo na khana hatha etthu-yoojiwa. Akintakha owaalikha olawa na jala zaya, maana kinoona yoori antta ozileya ntarikhi.” \v 33 Anakhiyoni awe khujipu yoori: “Ninttela opattha vayi phaawu zoofiyela, atthu apa waatta na mphu n'yaara?” \v 34 Ye khuwoozela yoori: “Mwina phaawu kavi?” Yo khujipu yoori: “Sapa, na mattaatta vattitthiiru.” \v 35 Yinsa khuruma yoori atthu apale eekhale. \v 36 Khuthuula phaawu epile sapa na swi khushukhurwela khumeya khuwenkha anakhiyoni awe, khusala awaawanyeza atthu. \v 37 Ooshi khuja khurupala. Anakhiyoni apale khukusanya khelenke sapa za pattaasu zasaliyeeyo. \v 38 Atthu aajiyeeyo aari alufu nne, ohiwaalaki aakha na asimaana. \v 39 Paata ya oleezanana atthu apale, Yinsa khupakhira mmwaatiya khulokhela nti wa Makata. \c 16 \s1 Mafwarizeewu na Masatukhi anveka alama moote ya pinkuuni \p \v 1 Mafwarizeewu na masatukhi khumwaattama Yinsa khusala amweeza anvekelaka alama moote yoolankha pinkuuni. \v 2 Ye khuwaajipu araka: “Amana njuwa liveva, mweeyo mwinraka, ‘Onttela wiiya wakathi wooshapweya, maana pinku ti yookhuttuwa.’ \v 3 Na leelo supu, ‘Enttela opuwa pheevo, maana pinku ti yookhuttuwa na eetaalawo mawiku.’ Mweeyo mwinjuwa otaphulela nanna ya pinku, ila khamwinjuwa otaphulela alama za wakathi! \v 4 Khapila yootakhala na yooraruwa anveka alama ya minjuza, ila hatha alama khanlawa winkhiwa yoohiiyi alama ya Yuunusa.” Aphano Yinsa khuwaalikha khulaavo aphale vaya. \s1 Fwaramento ya Mafwarizeewu na Masatukhi \p \v 5 Paata ya olokhela phantte kiina ya pahari, anakhiyoni khusophela yoori asahawu othuula phaawu. \v 6 Yinsa khuwooza yoori: “Mwiiye wa woona na mwiiyane phoole na fwaramento za mafwarizeewu na za masatukhi.” \v 7 Anakhiyoni apale khwaaza onyakulisana atthaaporu, araka “mwaasa aya ohithuuli phaawu.” \v 8 Asiiliyeevo onyakulisana opule, Yinsa khuwooza yoori: “Atthu oopushuwa amini, mwaasa aya niini mwinnyakulisana mweeyena-ru? Mwaasa woohiina phaawu? \v 9 Nalelo khina weeleyeni? Khamwimfikhirela phaawu epile thaanu miiyo kawaawanyeziyeeyo atthu alufu thaanu? Khelenke kavi mweetaaziyeeyo? \v 10 Wala khwa phaawu sapa aarafuniyeeyo atthu alufu nne, na zaari khelenke kavi mwilokottheliyeeyo? \v 11 Nanna-ni ehiniweeleyaanini yoori akaari owuuzani monkoni wa phaawu? Mwiiyane phoole na fwaramento ya mafwarizeewu na za masatukhi.” \v 12 Aphano khuweeleya yoori khaari owooza wiiyana phoole na fwaramento ya phaawu, ila khwa masomi a Mafwarizeewu na masatukhi. \s1 Otukhuru wa Pheeturu \p \v 13 Yinsa afiyeevo nti wa Sezareeya ya Filiipe, khuwoozela anakhiyoni awe yoori: “Atthu aninlupeza niini Mwaana wa Pinaatamu?” \v 14 Yo khujipu yoori: “Akina anri o Yaahaya namoosa; akina, anri o Aliyaasi, akina anri o Jeremiiya ama mmote wa manapiyu.” \v 15 Khurutela owoozela theenya yoori: “Khi mweeyo mwinri ki paani?” \v 16 Simawu Pheeturu khujipu yoori: “Weeyo o Al-Masiihu, Mwaana wa Nluku haayi.” \v 17 Yinsa khujipu yoori: “Wooshapweyiwa ti weeyo, Simawu mwaana wa Yoona! Maana vitthu zaya epi khuthoonyeziweeni ti pinaatamu, ila khwa Paapa ariiye pinkuuni. \v 18 Miiyo kiniwuuza yoori weeyo o Pheeturu, khwa liwe nttintthi kinjekana ojama wa Nluku na milako za motthooni khazinlawa oshintta. \v 19 Miiyo kiniwinkha efukulo ya Ofwalume wa Pinkuuni; etile onfukaaye vathi apha na pinkuuni entta ofukiwa, na etile weeyo onfukulaaye vathi apha na pinkuuni entta ofukuliwa.” \v 20 Aphano khuwooza anakhiyoni awe yoori ahiwooze akinoko yoori ye aari Al-Masiihu. \s1 Yinsa onlupa ofwa wawe na osisimuwa wawe \p \v 21 Waaza wakathi otthuupule, Yinsa khwaaza oweeleza anakhiyoni awe araka: Yaari ohithajiya olawa Yeruzaleemu ahoochaniwe vitthu zawaatta mmakhono wa attunkhulu a tiini, mahaakhimu a tiini na anamanozela a kano, ooliiwe, siikhu ya ttaatthu asisimuwe nkhapuri. \v 22 Aphano Pheeturu, khunkhuwelela othetekele khusala amuuza yoori: “Wala Mbwanaaka aka! Khinteela wuurettikhanela!” \v 23 Yinsa khuzukuluwa khumuuza Pheeturu yoori: “Weette nyuma waka Sheethwani! Weeyo ori nkhama liwe liriiye ntarikhi mwaka yoori likikwakwattule, maana onuupuwela nkhama pinaatamu woohiiyi nkhama anuupuwelaazo Nluku.” \s1 Anakhiyoni a Al-Masiihu ana yoothuula nsalapa aya \p \v 24 Aphano Yinsa khuwooza anakhiyoni awe yoori: “Nkhama ntthu ontakha okilotta, ajikatthale mweenyewe, athuule nsalapa awe akilotte. \v 25 Maana otule antakhaaye wuusuru ohaayi awe ontta ompwetheya, ila otule onimpwetheyaaye ohaayi awe mwaasa wa miiyo ontta wuusurukha. \v 26 Ena fwayita-ni ntthu opattha fwayita olumwenku wooshi na khumwaashikha ohaayi awe? Ama niini pinaatamu antakhaaye opatilana ohaayi awe? \v 27 Apho Mwaana wa Pinaatamu onlawa ate nnuuru wa Papaawe na malayikha awe, amwinkhe phakari wakhula ntthu khwa etile arettiyeeyo. \v 28 Miiyo kiniwuuzani khweele yoori, awaapho apha atthu akina ahinttelaaye ofwa ahimooneni khapula Mwaana wa Pinaatamu ataka nkhama mfwalume.” \c 17 \s1 Ozukulisiwa wa Yinsa \p \v 1 Ziviriyeevo siikhu sitha, Yinsa khunthuula Pheeturu, Tiyaaku na Yaahaya ttwiiye Tiyaaku, khuwaalawana othetekele va mwaako woolepa. \v 2 Attaaphale Yinsa khuzukulisiwa vakatthi vaya. Wuuso awe khwaara nkhama njuwa kuwo zawe khwiiya zoolakala nkhama nuuru. \v 3 Wakathi otthuupule khupuwelela omaasho waya Munsa na Aliyaasi apiyaka mwaasa na Yinsa. \v 4 Aphano Pheeturu khumuuza Yinsa yoori: “Mbwana, ti yooshapweya wiiya attaapha. Amana otakha, kintta ojeka heema ttatthu; moote yawo, moote ya Munsa, kiina ya Aliyaasi.” \v 5 Pheeturu eettaka ottakhula nalelo, khupuwa liwiku lawaara khuwaafinikha, nttumpho khupuwamu huula yaari oraaye: “Otu mwanaka wompheta na wookituvela channu. Mwinsiileze!” \v 6 Asiiliyeevo mattakhuzi apale anakhiyoni awe khukokhora khufiisa ajihi zaya vathi na khuwaapattha woova. \v 7 Ila Yinsa khuwaattama, khuwaasapa na khuwooza yoori: “Mwilankhe, mwihoove!” \v 8 Afunuliyeevo maasho khuhimooni hatha ntthu, khusala amoona Yinsa paasi. \p \v 9 Eettaka wiishukha vamwaako aphale, Yinsa khuwooza yoori: “Mwihimuuze hatha ntthu epile mooniyeeyo, mpakha Mwaana wa Pinaatamu asisimuwe muufwa.” \v 10 Anakhiyoni apale khumuuzela yoori: “Aphano mwaasa aya niini anamanozela a kano anlupaaye yoori enhithajiya Aliyaasi ota khapula?” \v 11 Yinsa khujipu yoori: “Wekhweele Aliyaasi onta arutisele vitthu zooshi. \v 12 Ila miiyo kiniwuuzani yoori Aliyaasi ata, yo khuhinjuwi, ila khunrettela zooshi epile atakhaziyeeyo. Khwa nanna etthiipo Mwaana wa Pinaatamu onttela ohoochiwa pi atthaapo.” \v 13 Aphano anakhiyoni apale khuweeleya yoori Yinsa aari olupa monkoni wa Yaahaya namoosa. \s1 Ovonisiwa wa Nsimaana aariina Masheethwani \p \v 14 Wakathi afiyeevo aphale yaariivo khuntti etile ya atthu, mwinyi mmote khulawa aphale aariivo Yinsa khunkokhorela, \v 15 khumuuza yoori: “Mbwana, omoonele huruma mwanaka! Eetta wiiyana jilejile entta onhoocha. Swaafu zinki onkwela vamoottho ama mmaati. \v 16 Miiyo kawaatiseliye anakhiyoni awo, ila khuhiwahi onvonisa.” \v 17 Yinsa khuwaajipu yoori: “Oo khapila yootakhala na yoohiina amini! Mpakha lini kinttelaaye wiiya vamote na mweeyo? Mpakha lini kuuvilelakani? Mwikitiisele mwanenu apha!” \v 18 Aphano Yinsa khuruma yoori masheethwani ansaruwe, wakathi otthuupule mwaana otule khwiiya woovona. \v 19 Paata ya toole, anakhiyoni awe khunsusela Yinsa othetekele, khumuuzela yoori: “Mwaasa aya niini nahaakhitireliyeeyo wiikara?” \v 20 Ye khuwaajipu yoori: “Maana mweeyo amini mwiriina ttiitthiiru. Miiyo kiniwuuzani khweele yoori eriwaka mweettiye wiiyana amini nkhama phunje ya samuli, mweetta owahi wuuza mwaako opu yoori: ‘Oleevo apha weette aphale’ weetta olawa, na khina etthu moote ya haari weettelaaye owaheya khwa mweeyo.” \v 21 Ila vitthu epo zinta nkatthi wa lompa na ofuka paasi. \p \v 22 Siikhu moote Yinsa na anakhiyoni awe aakusanyeyiye Kalileya, ye khuwooza yoori: “Mwaana wa Pinaatamu onlawa enkheleliwe mmakhono wa atthu. \v 23 Yo anttela omuula, siikhu ya ttaatthu asisimuwe.” Anakhiyoni awe khuwaapattha huzuni. \s1 Yinsa onripha lumpuru \p \v 24 Wakathi Yinsa na anakhiyoni awe afiiyeeyo Kafwaranaawu, anamariphisa lumpuru khulawa omuuzela Pheeturu yoori: “Mwaaliimu enu khanripha lumpuru la Nnyupa Woosifwiwamo?” \v 25 Pheeturu khuwaajipu yoori: “Onripha!” Nawiisha Pheeturu khuvira nnyupa, ahinattakhule hatha etthu, Yinsa khuri: “Simawu, onoona toovi? Paani anriphaaye lumpuru na tthuvo ya mfwalume wa olumwenku opu? Atthu a mmuti nttumphu ama aletto?” \v 26 Pheeturu khujipu yoori: “Aniiya aletto,” Yinsa khumuuza yoori: “Eto enthoonyeza yoori aana a mmuti ana yoohiriphi. \v 27 Ila yoori nihiweephirise, olawe mpahari wamweese nanjoolo awo. Swi ethiito ya mwanzo onttelaaye olowa, ofunule milomo zaya, ontta osikanamo nzurukhu mmote. Aphano olawe wariphe lumpuru laka na lawo.” \c 18 \s1 Nttunkhulu muufwalume wa pinkuuni \p \v 1 Wakathi otthuupule anakhiyoni khuta aphale aariivo Yinsa khumuuzela yoori: “Nwulweene zayita akina aya, ti paani muufwalume wa pinkuuni?” \v 2 Ye khunkhuwela nsimaana khunttha vakatthi vaya, \v 3 khuwooza yoori: “Miiyo kiniwuuzani khweele yoori, mweeyo noohithupwiyi na khuhijiretti wiiya nkhama nsimaana otu, khamwinteela weettamo muufwalume wa pinkuuni. \v 4 Wekhweele anjipushuwisaaye nkhama nsimaana otu, oto ti nwulweene aya muufwalume wa pinkuuni. \p \v 5 “Animpwekherelaaye nsimaana nkhama otu khwa nzina laka, onikipwekherela miiyo. \v 6 Wakhula otule aninkosisaaye mmote wa asimaana apa akikhupaliyeeyo, afwataali ofukeleliwa liwe loovalaza mmwisiko khutupweeziwa nkhilintti ya pahari. \p \v 7 Phoole olumwenku, mwaasa wa vitthu za okosisa. Maana khinivonyela ohirettikhani vitthu zaya epo, ila atakhaliwa ntthu otule anttelaaye wiiyana paathuli. \v 8 Nakataalikha nkhama nkhono awo ama muulu awo onuukosisa, oshije weesele! Maana afwataali weeyo weetta muuhaayi wa mileele ori woorakala ama woovujeya ehiiyeeni wiiyana makhono mawiri na moolu mawiri weeyo aya khweeseleliwa va moottho wa mileele. \v 9 Nkhama liisho lawo limote linuukosisa, olazemo weeselele peetiwene! Maana afwataali weeyo weetta muufwalume wa pinkuuni na liisho limote ehiiyeeni weeseleliwa motthooni na maasho mawiri. \s1 Nlikaniso wa Pwittipwitthi ya Waashikha \p \v 10 “Phoole, mwihintarawu hatha mmote wa asimaana apa! Miiyo kiniwuuzani khweele yoori malayikha aya anoona wuuso wa Paapa wa pinkuuni wakhula wakathi. \v 11 Wekhweele Mwaana wa Pinaatamu ateela wuusuru etile yaashikhiyeeyo. \v 12 Niini onuupuwelaaye weeyo? Amana ntthu eeyana pwittipwitthi zawe miiya khumwaashikhavo moote, khanlikha epile tiisiya wa tiisiini omwaako alawa weekesa etile yaashikhiyeeyo? \v 13 Miiyo kiniwuuzani khweele yoori, amana asikana oniiya woofurahi mwaasa wa pwittipwitthi yawe etile, zayita epile tiisiya wa tiisiini zoohaashikhi. \v 14 Etthiipo theenya Paapeenu ariiye pinkuuni khanintakhela hatha nsimaana mmote waashikha. \s1 Nanna yaweettettisa koosa ya ttwiiyetthu \p \v 15 “Amana ttwiiyo ookosa, olawe wanthoonyeze etile avonyiyeeyo, ila orette epo zaya weeyo na ye paasi. Amana ye asiila shawuri zawo, wamwaawuni ttwiiyo. \v 16 Ila amana ahuusiili, onthuule ntthu mmote ama awiri, ‘yoori khwa oshaahiti wa atthu awiri ama attatthu yoori nttakhuzi lihakikheye.’\f + \fr 18:16 \ft veja \xt Deuteronómio 19:15.\f* \v 17 Amana ye akatthala wuusiila, walupe vakatthi wa ojama wa Nluku. Amana ye akatthala osiileza theenya ojama wa Nluku, ontthantte nkhama kaafiri ama namariphisa lumpuru. \v 18 Kiniwuuzani khweele yoori, zooshi epile mweeyo mwinfukaaye vathi apha, ziniiya zoofukiwa pinkuuni, na zooshi mwinfukulaaye vathi apha ziniiya zoofukuliwa pinkuuni. \v 19 kiniwuuzani theenya yoori awiri a mweeyo amana mwikhupalelana vathi apha khwa wakhula etthu etile mwintakhaaye oveka, eniiya yoorettiwa ti Paapa ariiye pinkuuni. \v 20 Maana vahali ankusanyeyaavo atthu awiri ama attatthu khwa nzina laka, na miiyo kiniiya attaapho.” \s1 Swaafu kavi nininswamihaaye ttwiiyetthu \p \v 21 Aphano Pheeturu khumwaattama Yinsa khumuuzela yoori: “Mbwana, amana ttwiiyaku akikosa kinswamihi swafu kavi? Swaafu sapa?” \v 22 Yinsa khunjipu araka: “Miiyo kiniwuuza yoori, khahiyo swaafu sapa, ila swaafu saapiini orutela swaafu sapa. \p \v 23 “Khwa toowo, Ofwalume wa pinkuuni ori nkhama mfwalume aari otakhaaye waattalela vitthu zawe na karumeya awe. \v 24 Wakathi aaziyeevo waattalela, khutiiseliwa mwinyi aari omwiilaaye milikhi za nzurukhu wa feeta. \v 25 Mwaasa wa ohiina nanna yonripha mbwana awe otule aari omwiilaaye, khuruma yoori; ye na muukhaawe, aanaawe na vitthu zawe zooshi, zuuzanyisiwe ariphe teeni. \v 26 Karumeya khukokhora omaasho wa mbwana awe khunvekela yoori: ‘Okivilele, kintta wuuripha.’ \v 27 Mbwana awe khunhurumiya, khufuja teeni etile na khunlikha olawa. \v 28 Ila karumeya otule noosaruwa khukutthanana nshirikhaawe wa vakhaazi aari omwiilaaye nzurukhu miiya paasi. Ye khunzola nshirikhaawe mmwisiko khusala anvinya araka: ‘Okiriphe!’ \v 29 Aphano nshirikhaawe otule khukokhora khusala anvekela yoori: ‘Okivilele, kintta wuuripha.’ \v 30 Ila ye khuhikhupaleli, khurumisa olawa otthiiwa nkalapooso mpakha ariphe teeni yawe. \v 31 Wakathi ooniyeevo akarumeya apale akinoko vitthu epile zaarettikhaniyeeyo, khukatipukha channu na khulawa khumuuza zooshi mbwana aya. \v 32 Mbwana khunkhuwela karumeya otule khumuuza yoori: ‘Karumeya woohifwayi, weeyo wakivekela miiyo khuuswaamihi teeni yawo. \v 33 Weeyo khawaarina ya omoonela huruma nshirikhaawo nkhama miiyo kiwooneliyeezo?’ \v 34 Mbwana awe khwiiphiriwa khunttha nkalapooso yoori ahukhumwiwe mpakha ariphe teeni yawe. \v 35 Paapa wa pinkuuni onttela oretta etthiipo, amana mweeyo mwihinswaamihi ttwiiyenu na rooho yenu yooshi.” \c 19 \s1 Monkoni wa Waashana \p \v 1 Yinsa eeshiyeevo olupa mattakhuzi apale, khulaawo Kalileya khweetta Yudeya kaapu kiina ya Yorotaani. \v 2 Khuntti khuluyeene khusala enlotta, atthaapale ye khuwaavonisa alwele. \p \v 3 Mafwarizeewu akina khuta aphale aariivo Yinsa yoori amweeze khumuuzela yoori: “Halaali nlume omwaasha muukhawe khwa wakhula kiiswa?” \v 4 Yinsa khuwaajipu araka: “Mweeyo khamwisomeeni yoori omwanzo, Nluku amumpa nlume na muukha, \v 5 na khulupa yoori: ‘Tiito, nlume onlikha papaawe na mamaawe khujikusanya na muukhaawe, oowiiri khuretteya wiiya mwiili mmote’? \v 6 Khwa etthiipo khaniiya awiri ila aniiya mwiili mmote. Aphano, etile Nluku akusanyiyeeyo ahiiyevo antakhaaye ophakula.” \p \v 7 Mafwarizeewu apale khumuuzela theenya yoori: “Aphano mwaasa aya niini Munsa enkhaka ruhusa ya nlume omwinkha talakha muukha awe na khumwaasha?” \p \v 8 Yinsa khuwaajipu yoori: “Munsa aruma yoori mweeyo mwimwaashe muukha enu mwaasa wa wuuma wa rooho zenu. Ila khazaari toowo omwanzweene. \v 9 Miiyo kiniwuuzani yoori: wakhula otule animwaashaaye muukha awe, woohiiyi mwaasa wa oraruwa, khunrala muukha nkina ontta oraruwa.” \p \v 10 Anakhiyoni a Yinsa khuri: “Nkhama pi etthiipo muukha na nlume, afwataali ohilooli.” \v 11 Yinsa khujipu yoori: “Khiriweeni atthu ooshi eetta wiiyana matakhelo ookhupalela mattakhuzi aya apa, ila otule enkhiweeyo paasi. \v 12 Alume akinoko afwa nkuwo, maana avokoliwa etthiipo; akinoko arettisiwa pi atthu azaaya; akina eetta ojirettisa mwaasa wa Ofwalume wa pinkuuni. Otule anwahaaye okhupalela vitthu epi, ti akhupalele.” \s1 Yinsa na Asimaana \p \v 13 Paata ya vitthu epile, atthu akina khusala awaathuula asimaana nontanela Yinsa yoori awaattheele makhono na awaalompele. Ila anakhiyoni awe khusala awaamaruwela. \v 14 Aphano Yinsa khuri: “Mwiwaalikhe akiteele miiyo asimaana wala mwihiwaakhattaze; maana Ofwalume wa pinkuuni pi wa apale eeyiye nkhama atthaapo.” \v 15 Paata ya owaattheela makhono khulaavo aphale vaya khulawa. \s1 Shapu woothaajiri \p \v 16 Ntthu nkina khumwaattama Yinsa khumuuzela yoori: “Mwaaliimu, kirette niini yooshapweya yoori kipatthe ohaayi wa mileele?” \v 17 Yinsa khunjipu yoori: “Mwaasa aya niini weeyo okuuzelaka etthu yiiyiye yooshapweya? Owaapho ntthu mmote paasi eeyiyeeyo wooshapweya. Nkhama weeyo ontakha weetta muuhaayi wa mileele, oshututele mirumo.” \v 18 Ntthu otule khumuuzela Yinsa yoori: “Piivi?” Yinsa khunjipu araka: “Ohuule, ohiraruwe, ohiiye, ohilaze oshaahiti woovonyeya, \v 19 onshitahi papaawo na mamaawo, na omphete namwaattamanana awo nkhama etthiipo onjiphetaazo omweenyewe.” \v 20 Shapu otule khujipu yoori: “Miiyo kinshututelaka mirumo zooshi. Khi niini enikisaleelaaye nalelo?” \v 21 Yinsa khunjipu yoori: “Nkhama weeyo ontakha wiiya khaamili, olawe woozanyise zooshi oriinaaye, nzurukhu aya owenkhe asikhini, orettaru toowo ontta wiiyana njuju pinkuuni. Nawiisha, ote okilotte.” \v 22 Noosiila mattakhuzi apale shapu otule khwiiya woohuzunikha, maana aarina maali zawaatta. \s1 Ajali ya Maali \p \v 23 Aphano Yinsa khuwooza anakhiyoni awe araka: “Kiniwuuzani khweele yoori, ti yoolipa thaajiri weetta muufwalume wa pinkuuni. \v 24 Ila ti yookhweya enkamiiya ovira valiphotto wa sikano zayita thajiri weetta muufwalume wa Nluku.” \v 25 Anakhiyoni a Yinsa asiiliyeevo mattakhuzi apale, khwiiya ooshanka na khumuuzela yoori: “Khwa nanna nkhama eto paani anttelaaye wuusurukha?” \v 26 Yinsa khuweekesa na khuwaajipu yoori: “Khwa pinaatamu khinwaheya, ila wa Nluku vitthu zooshi zinwaheya.” \p \v 27 Aphano Pheeturu khujipu yoori: “Fweeyo nalikha zooshi yoori nuulotte. Ninttela wiiya niini fweeyo?” \v 28 Yinsa khuwooza araka: “Miiyo kiniwuuzani khweele yoori, amana ofiya wakathi Nluku anttelaaye waattala zooshi opheeya na Mwaana wa Pinaatamu eekhala va khukulu ya siifwa zawe, mweeyo mwinikilottaaye mwinttela wiikhalela khukulu khumi na piiri yoori mwiphuke mahimo khumi na mawiri a Ezirayiilu. \v 29 Ooshi apale alikhiyeeyo vaje vaya, attwi zaya, alupu aya, apapazaya, aanaaya ama mashapa aya, mwaasa wa miiyo, anlawa apwekhere swaafu miiya na orithi ohaayi wa mileele. \v 30 Khwa etthiipo, apale amwanzo anttela wiishela, na apale awiishela anttela wiiya amwanzo. \c 20 \s1 Nlikaniso wa anakhaazi a nshapa la wuuva \p \v 1 “Maana Ofwalume wa pinkuuni ori nkhama mweenyewe nshapa alankhiyeeyo supuyeene olawa oweekesa atthu yoori akhole khaazi mmashapa mwawe. \v 2 Ye khusiilanana yoori awaariphe nzurukhu mmote wa feeta wakhula siikhu, khuwaaruma olawa omashapa wawe. \p \v 3 Wakathi opule wa sattaatthu, ye khulankha khusala alawa khuwoona atthu akina ari ohiina khaazi eekhaliye vaparasa. \v 4 Aphano khuwooza yoori: ‘Mwilawe mweeyo theenya mwakhole khaazi mmashapa mwaka la wuuva, miiyo kintta wuuriphani etile enttelaaye wiiya ya shariya.’ \v 5 Apale khulawa, khulankha theenya wakathi opule wa atuhuri na wakathi opule wa saakhentta, khuretta nanna nkhama etthiipile. \v 6 Etthiipo wakathi wa sakhumi na monsi, ye khurutelawo khuwaasikana theenya akina ahaariina khaazi na khuwoozela yoori: ‘Mwaasa aya niini mweeyo mwiiyaka apha mwihikholaka khaazi siikhu yooshi?’ \v 7 Khunjipu yoori: ‘Maana khina mmote aninkhiyeeyo khaazi’. Aphano khuwooza apale aya yoori: ‘Ettani na mweeyo mwakhole khaazi mmashapa mwaka.’ \p \v 8 Weettelaka oripa, mweenyewe nshapa khumuuza waziri awe yoori: ‘Owaakhuwele anakhaazi na owaariphe phakari yaya, owaazaka apale awiishela mpakha apale a mwanzo.’ \v 9 Khuta anakhaazi apale aattakhulaniweeyo wakathi wa saakhumi na monsi na wakhula ntthu khupwekhera nzurukhu mmote wa feeta. \v 10 Wakathi atiiyeevo apale aattakhulaniweeyo mwanzo, aari weekesela opwekhera wawaatta, ila wakhula mmote aari opwekhera nzurukhu moote. \v 11 Apwekheriyeevo khwaaza omwaapa mweenyewe nshapa, \v 12 amuuzaka yoori: ‘Mamwinyi apa wawaattakhulana yoori akhole khaazi ya wakathi mmote, weeyo mbwana onnilikanisana fweeyo nivileliyeeyo olemela wa khaazi na haari ya nthana wooshi.’ \v 13 Ila ye khujipu yoori: ‘Swaahipu, akiniwiimana shariya. Khawaakhupaleliye okhola khaazi ya opwekhera nzurukhu moote? \v 14 Opwekhere etile yiiyiye yawo olawe. Miiyo kintakha omwinkha otule kaattakhulaniyeeyo wawiishela nkhama etthiipo kiwinkhiyeeyo. \v 15 Akina ruhusa ya orettela etile kintakhaaye nzurukhu aka? Ama weeyo ona nrima mwaasa wa miiyo wiiya nkemaani?’ \v 16 Aphano Yinsa khumarisa araka: Apale amwanzo anttela wiishela na apale awiishela anttela wiiya amwanzo.” \s1 Yinsa onrutela olupa theenya ofwa na osisimuwa wawe \p \v 17 Awelelaka Yeruzaleemu, Yinsa khuwaakhuwela othetekele anakhiyoni awe apale khumi na awiri, khuwooza yoori: \v 18 “Mwisiile! Ninwelela Yeruzaleemu, Mwaana wa Pinaatamu onttela winkheleliwa mmakhono wa mahaakhimu a tiini na anamanozela a kano, yo anhukhumwele wuuliiwa, \v 19 enkheleliwe mmakhono wa amalapo anveyise, anjaphe na akhomeliwe. Ila siikhu ya ttaatthu asisimuwe.” \s1 Oveka wa mamaawe Tiyaaku na Yaahaya \p \v 20 Aphano maama wa aana a Zepeteewu khumwaattama Yinsa na khukokhora khusala anvekela. \v 21 Yinsa khumuuzela yoori: “Weeyo ontakhani?” Maama otule khujipu yoori: “Kintakha yoori muufwalume mwawo aanaaka apa awiri mmote eekhale nkhono nlume nkina nkhono nkha.” \v 22 Yinsa khunjipu yoori: “Mweeyo khamwinjuwa etthu mwinvekaaye. Mwinwahi onywela koopho ethiiti kinttelaaye onywela?” Yo khujipu, “ninwahi.” \v 23 Aphano Yinsa khuri: “Weekhweele mweeyo mwinteela onywela koopho yaka, ila wiikhala nkhono nlume aka ama nkhono nkha khahiiyo miiyo kinlupaaye. Maana puuro eto ti yawe otule aattaleliweeyo ti Paapa.” \v 24 Wakathi apale akina khumi asiiliyeevo mattakhuzi apale, khwiiya ookasirikha khwa attwi apale awiri. \v 25 Aphano Yinsa khuwaakhuwela khulupa yoori: “Mwijuwe yoori anamalokozela a khapila anshintta, na attunkhulu aya anthoonyeza ofwalume khwa yo. \v 26 Mweeyo mwihiiye toowo, ila otule antakhaaye wiiya wa fwayita awaarumeyele azaawe; \v 27 na otule antakhaaye wiiya wa mwanzo eeye mwiitthwaana enu mweeyo. \v 28 Nkhama etthiipo, Mwaana wa Pinaatamu khateleeni orumeyeliwa, ila orumeya na winkha ohaayi awe khwa owaakaphula atthu awaatta.” \s1 Ovonisiwa wa ananhooni awiri a Yeriko \p \v 29 Yo alankhaka Yeriko, atthu awaatta khusala awaalotta. \v 30 Atthu awiri oohooni eekhaliye nshini wa tarikhi, wakathi asiiliyeevo yoori Yinsa ontta ovira, khwaaza onyakula araka: “Mbwana, Mwaana wa Daawuuda, noonele huruma!” \v 31 Atthu apale awaatta khusala awaakhattaza, awaatakhelaka yoori anyamale, ila khusala atepa onyakula araka: “Mbwana, Mwaana wa Daawuuda, noonele huruma!” \v 32 Yinsa khweemela khuwaakhuwela khuwoozela yoori: “Mweeyo mwintakha yoori miiyo kuuretteleni niini?” \v 33 Yo khujipu yoori: “Mbwana, nintakha noone.” \v 34 Yinsa khuwoonela huruma na khuwaasapa maasho aya, nasaapiru khwaaza woona khusala anlotta. \c 21 \s1 Ovira wa Yinsa Yeruzaleemu \p \v 1 Ari kharipu ya Yeruzaleemu, khufiya Betifwaaje, va mwaako Oluveera, Yinsa khuwaaruma anakhiyoni awe awiri khuwooza yoori: \v 2 “Mwilawe nti opo mwinoonaaye omaasho wenu okho, mwinlawa mwansikane mwaana wa puuru weekha afukiwe vamote na weelume. Mwinfukule mwikitiisele. \v 3 Amana apuwa ntthu awuuzelani, mwimuuze yoori Mbwana ontta owaatakha, ontta wuulikhani nasaapiru mwiwaathuule. \v 4 Vitthu epo zarettikhana yoori emarisele etile alupiyeeyo napiyu yoori: \v 5 “Muuze sitati ya Siyooni yoori: ‘Omoone, mfwalume awo ontta wuuteela, woojipushuwisa, aweliye va mwaana wa puuru, nyama yoopakhira.’” \p \v 6 Anakhiyoni khuretta etile aarumiweeyo ti Yinsa. \v 7 Khuntiisa puuru yeekha na mwaana aya nttitthiiru, aphano khutthiiwavo kuwo zawe, ye khuwelavo. \v 8 Atthu apale awaatta aari onlottaaye khusala attattikha ajapi zaya ntarikhi, akina khusala ashija virapi za miitthi na ottattikha ntarikhi. \v 9 Apale aalokoziyeeyo na apale aari onlottaaye eetta onyakula araka: “Ozaana khwa mwaana wa Daawuuda! Wooparikhiyiwa ti otule antaaye khwa nzina la Mbwana! Ozaana wa pinkuuni. \v 10 Wakathi Yinsa aviriyeevo Yeruzaleemu, sitati yooshi khutapanyeya, atthu khusala oozeliwa yoori: “Paani otu aya?” \v 11 Yo khusala ajipu yoori: “Otu ti Yinsa, napiyu wa Nazareeti ya Kalileya.” \s1 Otwahareshiwa wa Nyuupa Yoosifwiwamo \p \v 12 Yinsa khuvira Nnyupa Woosifwiwamo, khuwiikaramo ooshi apale aari wuuzanyisaye na apale aari wuuzanyaaye. Khukurumula meeza a anamapatilisa nzurukhu na khateera za apale aari wuuzanyisaaye jiwa.’ \v 13 Khuwooza araka: “Yaatikhiwa yoori; ‘Nyuupa yaka enttela wiitthiwa nyuupa yoosifwiwamo, ila mweeyo mwaretta wiiya puuro ya anamwiiya. \s1 Yinsa ontta ovonisa Nnyupa Woosifwiwamo \p \v 14 Ananhooni na anamarakala khumwaattama Yinsa Nnyupa Woosifwiwamo, ye khuwaavonisa. \v 15 Mahaakhimu a tiini na anamanozela a kano ooniyeevo vitthu zootikinisa Yinsa aari orettaazo na aasimana aari okhuwaaye araka: “Ozaana mwaana wa Daawuuda!” khushanka khusala oozela yoori: \v 16 “Onsiila epi anlupaazo apa?” Yinsa khuwaajipu yoori: “Aaa; mweeyo khamwina some yoori: ‘Khwa nlimi la asimaana na apale anamwaaye antthenkeza siifwa khaamili?’” \v 17 Yinsa khuwaalikha, khulaamo nsitati mphule khulawa Betaaniya ottuukho aalaliiyeewo. \s1 Nfikeera woohiina mishumo \p \v 18 Mmeesho mwaya supuyeene, arutelaka ositati, khunkhola jala. \v 19 Khoona nfikeera nshini wa tarikhi, khwaattama ila khuhisikanani hatha mishumo, khusikanamo mathaparu paasi, aphano khuri: “Weeyo khunteela wiima theenya mishumo!” Nfikeera opule khuuma nasaapiru. \v 20 Anakhiyoni awe ooniyeevo epile zaarettikhaniyeeyo, khwiiya ooshanka na ootikinisiwa alupaka yoori: “Wooma toovi nasaapiru nfikeera opu?” \v 21 Yinsa khuwaajipu yoori: “Kiniwuuzani khweele yoori, amana mwiiyana amini na woohiina nshikili, mwinttela oretta woohiiyi epi zirettikhaniyeeyo khwa nfikeera opu paasi, ila hatha wuuza mwaako opu yoori okhuleye ojeeselele mpahari, zintta orettikhana. \v 22 Amana mwiiyana amini mwinpwekhera zooshi mwinttelaaye oveka khwa lompa. \s1 Ofwalume wa Yinsa ontikinisa \p \v 23 Paata ya Yinsa ofiya Nnyupa woosifwiwamo, eettaka osomisa, mahaakhimu a tiini na attunkhulu a tiini khumwaattama khumuuzela yoori: “Vitthu epi onrettana ofwalume-ni? Wala ti paani awinkhiyeeyo ofwalume aya opu?” \v 24 Yinsa khuwaajipu yoori: “Miiyo kintta owuuzelani theenya; amana mwikijipu, kintta owuuzani ofwalume kinrettanaaye vitthu epi. \v 25 Woosa wa Yaahaya waari wa vayi? Wa pinkuuni ama wa anaatamu?” Yo khusala akheetisana atthaapo-ru araka: “Amana niri waari wa pinkuuni, ye ontta onuuzela yoori ‘khi mwaasa aya niini mwihikhupalelaka?’ \v 26 Ila amana nilupa yoori pi wa anaatamu, niniwoova atthu, maana ankhupalela yoori Yaahayanapiyu.” \v 27 Yo khunjipu Yinsa yoori: “Khanijuweeni.” Ye khuwooza theenya yoori: “Hatha vattitthiiru akiniwuuzani owahi kinrettanaaye vitthu epi.” \s1 Nlikaniso wa aana awiri \p \v 28 Mwinoona toovi? Aarivo mwinyi mmote aariina aana awe awiri. Khumweettela otule wa mwanzo khumuuza yoori: ‘Mwanaka, etta wakhole khaazi leelo omashapa.’ \v 29 Khujipu yoori: ‘Akeepu!’ Ila khuupuwela khulawa okhola khaazi etile ooziweeyo. \v 30 Paapa otule khumwettela mwanawe otule nkina khumuuza nkhama etthiipo amuziyeeyo otule nkina. Mwaana otule khujipu yoori: ‘Kintta olawa mbwana aka!’ Ila khuhilawi. \v 31 Khwa aana apale awiri ti tuuvi arettiyeeyo matakhelo a papaawe?” Khujipu yoori: “Otule wa mwanzo.” Yinsa khuwooza yoori: “Kiniwuuzani khweele yoori, anamariphisa lumpuru na amalempe antta weetta muufwalume wa Nluku mweeyo mwihineettemu. \v 32 Maana Yaahaya ata yoori oothonyezeni tarikhi ya shariya, mweeyo khuhinkhupaleli, ila anamariphisa lumpuru na amalempe ankhupalela. Mweeyo moona vitthu epile khuhithupwiyi na wala khuhinkhupaleli. \s1 Nlikaniso wa anamalima ootakhala rooho \p \v 33 “Mwisiile nlikaniso nkina: Aarivo thaajiri mmote wa mmuti nttumphule aalimiyeeyo nshapa lawe la wuuva. Khujekelela looshi, khwaattala kulaathayini ya onluwatthelamo wuuva na khujeka korofwa ya namweekesela. Khuwaalikhela anamalima apale akina, khulaamo mmuti mphule, khusala alawa safwari yawe. \v 34 Ofiyeevo wakathi wa wuurula, khuwaaperekha akarumeya awe khwa anamalima apale, yoori apwekherele mishumo zawe. \v 35 Anamalima khuwaakhola akarumeya a mweenyewe nshapa apale; mmote khunvulalisa, nkina khumuula, wattaatthu khunvonya na mawe. \v 36 Aphano khuwaaperekha akarumeya awe akina awaatta, anamalima apale khuwaatthantta nkhama etthiipo awaatthanttiyeezo apale akina. \v 37 Omwiisho khumperekha mwanawe alupaka yoori: ‘Mwanaka otu antta onshitahi.’ \v 38 Ila anamalima amoniyeevo mwaana otule, khulupa yoori: ‘Otu namarithi. Mwite, nimuule nithuule eritho yawe.’ \v 39 Attaaphale yo khunkhola khumweeselela othetekele wa nshapa khumuula. \v 40 Amana ata mweenyewe nshapa, onttela owaarettela niini anamalima apale?” \v 41 Yo khujipu yoori: “Wekhweele ontta owoola anamalima apale ootakhala rooho na awenkhe anamalima akina nshapa laya. Apa nka amwinkhaka phantte ya mishumo wakathi wa wuurula.” \p \v 42 Yinsa khuwoozela yoori: “Khamwinasome zawaatikhiwa Ttakatthiifu yoori: ‘Liwe anamajeka akatthaliyeeyo, nttho tthi liyiiyeeyo liwe linkhomaazaaye; eto enta wa Mbwana, na etthu yooshapweya khwa fweeyo.’ \v 43 Paata ya toowo kiniwuuzani yoori Ofwalume wa Nluku mwinttela onyakanyiwa enkhiwe apale animaaye mishumo za Ofwalume. \v 44 Otule anttelaaye okwela liwe laya ntthi ontta othapateya, na otule linttelaaye onkhwela ontta othatuwa lifufu. \v 45 Mahaakhimu a tiini na mafwarizeewu, asiiliyeevo milikaniso za Yinsa, khuweeleya yoori aari ottakhula monkoni wa yo. \v 46 Khusala eekesa nanna ya onkhola ila khusala awoova atthu, maana aari onjali nkhama napiyu. \c 22 \s1 Nlikaniso la Njampo la harusi \p \v 1 Yinsa khurutela owooza milikaniso araka: \v 2 “Ofwalume wa Pinkuuni onlattanana mfwalume mmote atthekeziyeeyo njampo la harusi ya mwanawe. \v 3 Aphano khuwaaruma akarumeya awe olawa owaakhuwela anamalaleyiwa yoori ate onjampo; ila yo khuhitakhi ota. \v 4 Khuwaaruma theenya akarumeya akina araka: ‘Mwawooze anamalaleyiwa yoori: Njampo lalikana; mompe zaka na aana aya ooneneva kashija na zooshi zalikana. Mwite onjampo la harusi.’ \v 5 Ila yo khuhijali khusala alawa, mmote omashapa wawe, mmote nzanshara mwawe, \v 6 apale asaliyeeyo khuwaakhola akarumeya khuwaahukhumu na khuwoola. \v 7 Ila mfwalume khwiiya wawiiphiriwa, khuwaaruma anajanka awe olawa owaatapanya anamahusuti apale na khulukuza sitati yaya etile. \v 8 Aphano khuwooza akarumeya awe yoori: ‘Njampo lalikana, ila anamalaleyiwa khaari osuhi. \v 9 Mwilawe mmizukulowo za tarikhi mwawaalaleye ooshi apale mwinttelaaye owaasikana.’ \v 10 Aphano akarumeya apale khulawa mmatarikhi na khuwaakusanya atthu ooshi apale awasikaniyeeyo, atthu ooshapweya rooho na atthu ootakhala rooho, nsana waari ojiwaavo njampo khwiiya wawiitaala pi anamalaleyiwa. \p \v 11 “Wakathi mfwalume aviriyeevo yoori awoone anamalaleyiwa apale, khumoona mwinyi mmote ahaawaliyeeyo kuwo za njampo. \v 12 Khumuuzela yoori: ‘Swaahipu, wavira toovi ohiwaleeni kuwo za njampo?’ Mwinyi otule khwiiya woonyamala. \v 13 Aphano mfwalume otule khuwaaruma akarumeyaawe yoori: ‘Mwinfuke moolu awe na makhono awe mwimweeselele vaje, n'yiiza; nttumpho oniiyamo olila na oluma meeno’. \v 14 Maana awaatta pi ookhuweliwa, ila vattitthiiru pi oothawuliwa”. \s1 Monkoni wa lumpuru \p \v 15 Mafwarizeewu khulaavo aphale vaya, khusala awaza shawuri zonvithaalela khwa mmattakhuzi awe. \v 16 Khuwaaruma anakhiyoni aya na atthu akina a khuntti ya Herooti khusala amuuza Yinsa yoori: “Mwaaliimu, fweeyo najuwa yoori weeyo onlupa khweele na onsomisa na khweele tarikhi ya Nluku, khunjilikha othowelelisiwa ti ntthu, wala khuniwaaphuka atthu khwa nanna ariizo. \v 17 Nkanuuze, ona shawuri ni? Ti ya shariya onripha lumpuru Seezari ama wala?” \v 18 Yinsa khujuwa thwapiya zaya zootakhala khuwaajipu yoori: “Manaafikhi, mwaasa aya niini mwikeezaka?” \v 19 Mwikithoonyeze nzurukhu onriphiwaaye lumpuru.” Khutiiseliwa nzurukhu mmote wa feeta. \v 20 Ye khuwoozela yoori: “Ratarato eti na nzina ntthi laatikhiweeyo apha tthi laani?” \v 21 Khujipu yoori: “Seezari”. Aphano khuwooza yoori: “Mwimwinkhe Seezari etile yiiyiye ya Seezari na mwimwinkhe Nluku etile yiiyiye ya Nluku.” \v 22 Asiiliyeevo mattakhuzi apale, khwiiya ootikinisiwa na khulikha wuuzela khusala alawa. \s1 Masatukhi na Osisimuwa \p \v 23 Siikhu ethiitile, khunteela masatukhi akina anlupaaye yoori khawiivo osisimuwa, khusala amuuzela yoori: \v 24 “Mwaaliimu, Munsa alupa yoori: ‘Amana ntthu afwa, muukha awe ahinvokoleleeni mwaana, ttwiiye ona ya onrala namafweliwa ti mannawe yoori amwinkhe aana ttwiiye otule afwiiyeeyo. \v 25 Fweeyo naari attwi sapa. Wamwanzo khuloola na khufwa. Muukha awe khanvokoleliye mwaana, khuraliwa ti ttwiiye. \v 26 Khurettikhana nkhama zanrettikhaneliyeeyo otule wa mwanzo na wa ttaatthu mpakha otule wa saapa. \v 27 Omwiisho waya paata ya ooshi ofwa, na muukha khufwa. \v 28 Aphano, wakathi woosisimuwa, khwa alume apale sapa ti tuuvi anttelaaye wiiya mannawe? Maana ooshi anraliye.” \v 29 Yinsa khuwaajipu yoori: “Mweeyo mwathowelela, maana khamwinjuwa Zawaatikhiwa Ttakatthiifu wala owahi wa Nluku. \v 30 Maana wakathi woosisimuwa atthu khanloola wala khanlooziwa; anttela wiiya nkhama malayikha pinkuuni. \v 31 Khwa osisimuwa wa ananfwa, mweeyo khamwisomeeni etile Nluku alupiyeeyo yoori: \v 32 ‘Miiyo ki Nluku wa Eburahiima wa Esiyaakha na wa Yaakhumpa?’ Ye khahiyo Nluku wa ananfwa, ila wa atthu awoona.” \v 33 Asiiliyeevo mattakhuzi apale, atthu khwiiya ooshanka khwa osomisa wawe. \s1 Oruma nwulu \p \v 34 Paata ya mafwarizeewu ojuwa khuwaanyamaza masatukhi, khukusanyeya. \v 35 Mmote wa yo, namanozela kano khweeza omuuzela yoori: \v 36 “Mwaaliimu, nrumo nwulu pi puuvi?” \v 37 Yinsa khunjipu yoori: “Omphete Mbwana Nluku awo khwa rooho yawo yooshi, khwa nafusi yawo yooshi na akhili zawo zooshi. \v 38 Opu pi wiiyiyeeyo oruma wa mwanzo na wootepa owula. \v 39 Waphiiri onlattanana otthuupu: omphete nzaawo nkhama etthiipo onjiphetaazo omweenyewe. \v 40 Kano zooshi za Munsa na masomi ooshi amanapiyu anrumeyela mirumo etthiipi miwiri.” \s1 Al-Masiihu Mbwana wa Daawuuda \p \v 41 Mafwarizeewu apale nalelo ari okusanyeya, Yinsa khuwoozela yoori: \v 42 “Mwinuupuwelani monkoni wa Al-Masiihu? Mwaana waani?” Yo khujipu yoori: “Mwaana wa Daawuuda.” \v 43 Yinsa khuwoozela theenya yoori: “Aphano, khi toovi Daawuuda khwa Rooho Ttakatthiifu omwiittha yoori Mbwana, alupaka yoori: \v 44 ‘Mbwana amuuza Mbwana aka yoori: “Wiikhale nkhono nlume aka mpakha maatuwi awo kiwaatthe vathi wa moolu awo?”’ \v 45 Nkhama Daawuuda onimwiittha yoori Mbwana, enrettikhana toovi eeyaka mwanawe?” \v 46 Khuhiivo mmote awahiyeeyo onjipu, na waaza siikhu ethiitile khina nkina awahiyeeyo omuuzela theenya. \c 23 \s1 Yinsa onkhattaza onaafikhi wa Mafwarizeewu na wa anamanozela a kano \p \v 1 Aphano Yinsa khuwooza atthu apale na anakhiyoni awe yoori: \v 2 “Anamanozela a kano na mafwarizeewu eekhalela khukulu ya Munsa. \v 3 Mwiwaashututele na mwithokorele zooshi epile aniwuuzaanini. Ila mwihiweezele vitthu anrettaazo. Maana khanrumeyela epile anlupaazo. \v 4 Yo anfuka maphuta oolemela na ottikha mmafuzi wa atthu, ila yo khantakha hatha oshashula na yaala. \v 5 Zooshi anrettaazo antakha yoori ooniwe pi anaatamu. Yo anjifukela hirizi mmwishwa mwaya, na olepisa mashaka a ajapi zaya. \v 6 Owaatuvela puuro zooshapweya za vanjampo na wiikhala wiilokozi nsinakooka, \v 7 owaatuvela ochelisiwa vamwanttiwa na wiitthiwa Mwaaliimu. \v 8 Mweeyo khamwinlawa wiitthiwa Mwaaliimu, maana Mwaaliimu enu mmote paasi, mweeyo mooshi mwa attwi. \v 9 Ahiiyevo vathi apha mwinttelaaye omwinkha khalamu ya ‘opaapa’, maana Papeenu ori mmote paasi, otule ari pinkuuni. \v 10 Wala ahiiyevo anttelaaye omwinkha khalamu ya namanozela maana namanozela ori mmote paasi, Al-Masiihu. \v 11 Ila otule eyiiye nwulu vakatthi venu eeye karumeya. \v 12 Otule anjiwulisaaye ontta opushuwisiwa; otule anjipushuwisaaye ontta owulisiwa. \p \v 13 Olaanikha pi weenu mweeyo anamanozela a kano na mafwarizeewu, manaafikhi, maana mwiniwafukela atthu Ofwalume wa pinkuuni, ila na mweeyo khuheettimo na khamwintakha owaalikha weettamo apale antakhaaye! \v 14 Olaanikha pi wenu mweeyo anamanozela a kano na mafwarizeewu, manaafikhi, maana mwimpala maali za anamfweliwa pi amannazaya na ojitapwatelana oretta lompa zoolepa; khwa etthiipo mwinteela ohukhumwiwa saaneene. \v 15 Olaanikha pi wenu mweeyo anamanozela a kano na mafwarizeewu, manaafikhi, maana mweeyo mwinlokha pahari na mwineettetta nti wooshi mweekesaka owaathuula atthu mwiwaatthe ntiini mwenu. Na amana mwimpattha ntthu aya oto onretteya swaafu piiri wiiya mwaana wa motthooni zayita mweeyo. \p \v 16 Olaanikha pi wenu mweeyo, anamalokozela oohooni! Maana mwinlupa yoori: ‘Amana ntthu alapha khwa omwimpari, eto khina maana. Ila amana ntthu alapha khwa thahapu ya omwimpari oto ona sharuthi ya oretta etile alaphiyeeyo.’ \v 17 Alolo oohooni! Eriina fwayita ti tiivi, thahapu ama mwimpari opule onttakatthisaaye thahapu? \v 18 Mweeyo mwinlupa theenya yoori: ‘Amana ntthu alapha khwa nzina la alitaari, olapha waya opo khuna maana, ila ntthu amana alapha khwa zaakha etile eriiye vatulu vaya, oto ona yoorumeyela olapha wawe.’ \v 19 Atthu oohooni, eriina fwayita ti tiivi, zaakha ama alitaari anttakatthisaaye zaakha? \v 20 Nakataalikha otule anlaphaaye khwa alitaari onlapha khwa alitaari na yooshi etile eriivo. \v 21 Amana ntthu alapha khwa mwimpari, onlapha khwa mwimpari na khwa otule aniikhalaaye nttumpho. \v 22 Na otule anlaphaaye khwa pinku onlapha khwa khukulu ya Nluku na khwa otule ekhaleliyeeyo. \p \v 23 Olaanikha pi wenu mweeyo anamanozela a kano na mafwarizeewu, manaafikhi, maana mweeyo mwinimwinkha Nluku lifunku la khuumi mpakha vitthu za nwoorotha na mwinimwinkha nyaani zootuva na samuli, ila mwinkhijilela oruma wa fwayita wa kano, wiiyiye: Shariya, huruma na waamineya, nakataalikha mwaarina ya oretta epo zaya woohiweraweri epile kiina. \v 24 Anamalokozela oohooni! Mwinshuja kuuku, ila khumiza enkamiiya. \p \v 25 Olaanikha pi wenu mweeyo, anamanozela a kano na mafwarizeewu, manaafikhi, maana mweeyo mwinoosa pilawuri na parathu oje waya, ila nkatthi mwenu weetaalamo wiiya na omaashokopho. \v 26 Mafwarizeewu ohooni, moose khapula pilawuri nkatthi mwaya, aphano phantte etile ya oje entta wiiya yooshapweya. \p \v 27 Olaanikha pi wenu mweeyo, anamanozela a kano na mafwarizeewu, manaafikhi, maana mweeyo mwiri nkhama vilalo yoovaaziwa khinampo, oje waya enumpuwaaye nkhama yooshapweya, ila nkatthi mwaya eetaaliyemo makhonkolo alupa ofwa na wakhula nanna ya vitthu zoovutta. \v 28 Oje wenu mwinuupuwa nkhama anashariya, ila nkatthi mwenu mweetaala onaafikhi na vitthu zootakhala. \p \v 29 Olaanikha pi wenu mweeyo, anamanozela a kano na mafwarizeewu, manaafikhi, maana mwinjeka khapuri zooshapweya za manapiyu, khuretta wiiya vilalo za akemaani. \v 30 Mwinlupa yoori: ‘Eriwaka neettiye wiiyavo wakathi wa amarehemu apapazetthu, khanaari wiiyana phantte khwa yo ya owoola manapiyu? \v 31 Etthiipo, mweeyo mwinjilawela oshaahiti yoori mwa aana a apale awooliyeeyo manapiyu. \v 32 Mwilikhe wiitaaza mphimo wa twampi za amarehemu apapazenu. \v 33 Nyookha! Ojama wa evili! Mwinttela owerawera toovi hukhumu ya motthooni? \v 34 Tiito miiyo kooperekhezani manapiyu, ajuwi na anamanozela a kano. Akina mwiwoole, mwiwaakhomele, mwiwaajaphe nsinakooka mwenu na mwiwaalupatthe sitati khwa sitati. \v 35 Khwa etthiipo eniwiittikhelani taamu yooshi ya anashariya yiittikheliyeeyo vathi, waaza taamu ya nashariya Apeele, mpakha taamu ya Zakariiya mwaana wa Barakiiya, mwimuuliyeeyo vakatthi wa omwimpari na alitaari. \v 36 Miiyo kiniwuuzani khweele yoori, zooshi epo ziniwateela atthu aleelo. \s1 Ojiliza monkoni wa Yeruzaleemu \p \v 37 Yeruzaleemu, Yeruzaleemu, weeyo oniwuula manapiyu na owaavonya apale aperekhiweeyo! Swaafu kavi miiyo kitakhaka owaakusanya aana awo nkhama mwanakhu aniwaakusanyaazo aana awe mmapaphelo, ila mweeyo khuhitakhi. \v 38 Moone, yoori nyuupa yenu enttela wiiya yoothamiwa. \v 39 Maana miiyo kiniwuuzani yoori, mweeyo khamwinteela okoona theenya, mpakha mwilupe yoori: ‘Wooparikhiyiwa ti otule antaaye khwa nzina la Mbwana.’” \c 24 \s1 Opwechiwa wa Nyuupa Woosifwiwamo \p \v 1 Yinsa khusaruwa Nnyupa Woosifwiwamo, khusala alawa, anakhiyoni awe khumwaattama yoori anthoonyeze manyupa apale ooshapweya. \v 2 Yinsa khuwooza yoori: “Mweeyo mwinoona ooshi apa? Weekhweele miiyo kiniwuuzani yoori khalinsalavo apha liwe vatulu wa liwe lihinttelaaye opwechiwa.” \s1 Alama za mwiisho wa wakathi \p \v 3 Wakathi Yinsa eekhaliyeevo va mwaako Oluveera, anakhiyoni khulawa khwiitthaalana othetekele na khunvekela yoori: “Nkanuuze, zinttela orettikhana lini vitthu zaya epo, wala amana otaaka, alama-ni enttelaaye wiiyavo na alama-ni ya mwiisho wa olumwenku?” \v 4 Ye khuwaajipu yoori: “Phoole, ti ahiiyevo hatha ntthu anttelaaye wuuttettekhani! \v 5 Maana atthu awaatta anlawa ate khwa nzina laka, alupaka yoori: ‘Miiyo ki Al-Masiihu’ na owaattettekha atthu awaatta. \v 6 Amana mwisiila hapari za viittha ama nzuuzu la viittha, mwihoove. \v 7 Khapila enttela wuumanana khapila kiina, ofwalume na ofwalume nkina, enttela opuwa esikinyaatthi na jala phantte zawaatta. \v 8 Zooshi epo yaazo ya vitthu za olwaaza. \p \v 9 Aphano yo anteela owinkhelelani yoori mwilupatthiwe na muuliwe, mwinlawa mweeniwe ti khapila zooshi mwaasa wa nzina laka. \v 10 Wakathi aya opo, atthu awaatta anteela wanswi amini anttela wiiya anamazinkula, na wiinana mmote na nzaawe. \v 11 Anlawa apuwe manapiyu awaatta oojipanka na awaattettekhe atthu awaatta. \v 12 Vitthu zootakhala zinttela weekezeleya, na pheta ya atthu awaatta enttela ovukuwa. \v 13 Ila otule anttelaaye ovilela mpakha mwiisho ontta wuusurukha. \v 14 Enttela olaleyiwa hapari epi za Ofwalume wa Nluku olumwenku wooshi, nkhama oshaahiti khwa khapila zooshi aphano osala ota mwiisho. \s1 Ohoowa nwuulweene \p \v 15 “Mwinteela woona okufuru wa woopisa wa pala onttelaaye opuwa Puuro Ttakatthiifu, etile alupiyeeyo napiyu Daniyeele - osome na eweeleye. \v 16 Aphano apale anttelaaye wiiya Yudeya atthirele omwaako. \v 17 Otule anttelaaye wiiya vatulu wa nyuupa ahishukhe yoori alazemo etthu nnyupa mwawe, \v 18 na otule anttelaaye wiiya omashapa ahirutele onti weettela ajapi yawe. \v 19 Siikhu etile ti ya woopisa khwa apale awiimittha na anaamwisaaye. \v 20 Mwilompe yoori miswipa epo ehirettikhane mwiita ama jumwa-monsi. \v 21 Maana wakathi aya opo onlawa wapuwe ohoowa nwulweene, thanku mwanzo wa olumwenku, na khunteela opuwa nkina nkhama otthuupo. \v 22 Eriwaka wakathi aya opo wa ohoowa khawaavukuliwe, khina aari weettelaaye wuusurukha, ila mwaasa wa apale oothawuliwa, siikhu zaya epo enttela wiiya zoovukuliwa. \v 23 Aphano amana ntthu awuuzani yoori: ‘Otu ari apha Al-Masiihu!’ ama: ‘Otule ari okhule!’ mwihinkhupalele. \v 24 Maana anlawa apuwe a al-Masiihu oojipanka na manapiyu oojipanka anttelaaye oretta alama khulukhulu na vitthu zootikinisa yoori awaahate hatha apale oothawuliwa. \v 25 Miiyo kawuuzani khapula zihinarettikhane epo zaya. \v 26 Nakataalikha, amana muuziwa yoori: ‘Ori n'yaara,’ mwihilawe, ama oriwa: ‘Ori nnyupa,’ mwihikhupali. \v 27 Maana, nkhama etthiipo taari enlankhaaye malawa-juwa, na ojithoonyeza okhu lintupweelaawo njuwa, etthiipo onttela wiiya ota wa Mwaana wa Pinaatamu. \v 28 Vahali aniiyaavo muufwi, akhwaazi ankusanyeya attaapho. \s1 Ota wa mwaana wa Pinaatamu \p \v 29 Paata ya mashakha a siikhu epo, njuwa linttela ozima na mweezi onttela olikha waara, matthottowa anttela okwa otulu na owahi wa pinkuuni onttela osakhinyeya. \v 30 Aphano epuwe pinkuuni alama za Mwaana wa Pinaatamu; khapila zooshi za vatuniya enttela ojikhupanyisa na enttela omoona Mwaana wa Pinaatamu ataaka mmawiku a pinkuuni khwa owahi na siifwa yawaatta. \v 31 Ye onttela operekha malayikha awe na ovuma nwulweene wa malope, yo anttela owaakusanya ananthawuliwa aya ooshi khwa phantte nne zinlankhaawo pheevo, phantte khwa phantte kiina ya pinku. \s1 Nlikaniso wa nfikeera. Ohirimiziwa monkoni wa ojeekesela \p \v 32 Mwijinozele osomisa wa nfikeera: Amana virapi zaya zootthelaka mathapa mwinjuwa yoori onsaleela ofiya mwiita. \v 33 Etthiipo na mweeyo, amana moona vitthu epo zooshi, mwijuwe yoori wakathi wafiya, ensaleela waaza. \v 34 Weekhweele kiniwuuzani yoori, khanteela ovira atthu apa aleelo zihirettikhaneene vitthu zaya epo. \v 35 Pinku na vathi zooshi zinteela ovira, ila mattakhuzi aka khanviraru. \s1 Siikhu na wakathi khijuweyeeni \p \v 36 Ila monkoni wa siikhu na wakathi khina anjuwaaye, wala malayikha a pinkuuni, wala Mwaana, ila Paapa paasi. \v 37 Nkhama etthiipo zaarettikhaniyeeyo wakathi wa Nuuhi, enttela wiiya etthiipo etelo ya Mwaana wa Pinaatamu. \v 38 Nkhama etthiipo siikhu ziviriyeezo za nnyeri, atthu aari oja na aari onywa, aari oralana na aari oloozana, mpakha ofiya siikhu Nuuhi eettiyeemo mmwaaraka. \v 39 Yo kaajuwiyevo hatha etthu mpakha wakathi otiiyeevo nnyeri na khuwaathuula ooshi. Enttela wiiya etthiipo ota wa Mwaana wa Pinaatamu. \v 40 Aphano awiri anttela wiiya omashapa; mmote athuuliwe, alikhiwe mmote. \v 41 Aakha awiri achilaka tiriku; mmote athuuliwe, mmote alikhiwe. \v 42 Mwaasa wa ethiito, mwijeekesele, maana khamwinjuwa siikhu anttelaaye ota Mbwana enu. \v 43 Ila eweeleyeni vitthu zaya epo; maana, mweenyewe nyuupa eriwaka eetta ojuwa wakathi antaavo anamwiiya, eetta ojeekesela na khaari olikhelela opwechiwa nyuupa yawe. \v 44 Tiito, mweeyo theenya mwiiye woojilikanisa, maana wakathi antaavo Mwaana wa Pinaatamu pi opule mwihinaakhipwelaaye. \s1 Karumeya wawaamineya na karumeya woohaamineyi \p \v 45 “Ti tuuvi karumeya wawaamineya na waakhili, otule Mbwana awe amwinkhiyeeyo osala vaje vawe yoori asala awenkha atthu etthu-yoojiwa wakathi khaamili? \v 46 Wooparikhiyiwa karumeya otule mbwana awe ataaka anttelaaye onsikana arettaka etthiipo. \v 47 Weekhweele kiniwuuzani yoori onttela olikheliwa weettettisa maali zooshi za mbwana awe. \v 48 Ila karumeya otule amana eeya wootakhala rooho, ajilupezaka mweenyewe yoori: ‘Mbwana aka ontta orupaza,’ \v 49 na khusala awaapiya ashirikhaawe na oja na onywa na ananhapaliwa, \v 50 onttela ota mbwana wa karumeya otule khwa siikhu ahaari waakhipwelaaye na wakathi ahinjuwaaye. \v 51 Ye onta onhukhumu saaneene antthe puuro ya manaafikhi, ottuukho onttelaaye wiiyawo olila na oluma meeno. \c 25 \s1 Nlikaniso wa aamwari khumi \p \v 1 “Siikhu yaya eto, Ofwalume wa pinkuuni onttela wiiya nkhama aamwari khumi athuuliye makhompe aya, khulawa okutthanana mposi. \v 2 Athaanu khwa apale khumi aari alolo, athaanu aari akhili. \v 3 Apale oololo khuthuula makhompe aya, khuhinthuuli patarooya, \v 4 ila apale a akhili olikha othuula makhompe-ru khunthuula theenya patarooya nttopwiyo. \v 5 Mposi khurupaza ofiya, na ooshi khuwaakhola osikizi khulala. \v 6 Ila osikhu layili, khusiileya nkhuwo waari oraaye: ‘Mposi afiya! Mwisaruwe mwampwekherele.’ \v 7 Aamwari apale ooshi khulankha khusala atthenkeza makhompe aya. \v 8 Apale oololo khusala awooza apale awiiyana akhili yoori: ‘Mwinimeele patarooya enu vattitthiiru, maana makhompe eetthu antta osizila.’ \v 9 Yo khujipu yoori: ‘Wala, khanfiyela onrumeyela mweeyo na fweeyo. Mwilawe mwamuuzanye patarooya. \v 10 Wakathi alawiyeevo omuuzanya patarooya, mposi khufiya, aamwari apale ajitthekiyeeyo khuvira vamote na mposi olawa oja njampo la harusi na nlako khufukiwa. \v 11 Wakathi vattitthiiru, khusala ata aamwari apale oololo khusala akhuwa araka: ‘Mbwana, mbwana, mwinifukulele nlako!’ \v 12 Ila ye khuwaajipu yoori: ‘Weekhweele kiniwuuzani yoori akinuujuwani.’ \v 13 Tiito kiniwuuzanini yoori mwijeekesele, maana mweeyo khamwinjuwa siikhu wala wakathi aya. \s1 Nlikaniso wa nzurukhu \p \v 14 “Theenya Ofwalume wa pinkuuni onttela wiiya nkhama mwinyi mmote atakhaka oretta safwari, khuwaakhuwela akarumeya awe khuwaalikhela maali zawe. \v 15 Mmote khumwinkha milikhi thaanu za nzurukhu wa feeta, nkina khumwinkha milikhi piiri, nkina theenya khumwinkha milikhi moote, wakhula ntthu amwinkhiye khwa makhaamu awe. Elottelanaka khulankha khusala alawa safwari yawe. \v 16 Otule enkhiweeyo milikhi thaanu za nzurukhu wa feeta, khulankha nasaapiru olawa oretta zanshara khupattha milikhi thaanu kiina. \v 17 Otule aariina mizurukhu milikhi piiri khupattha milikhi piiri teenya. \v 18 Ila otule enkhiweeyo nzurukhu milikhi moote khulankha khulawa khuthipa liphotto vathi khutthaavo khuvitha nzurukhu wa mbwana awe. \v 19 Paata ya ovira wakathi mwinkeene, mbwana wa akarumeya apale khuruti khuretta thamani na apale aya. \v 20 Otule aapwekheriyeeyo nzurukhu milikhi thaanu wa feeta, khutiisa theenya nzurukhu milikhi thaanu wa feeta na khuri: ‘Mbwana, waakinkhiye nzurukhu milikhi thaanu wa feeta, woona kapattha theenya fwayita ya milikhi thaanu.’ \v 21 Mbwana khunjipu yoori: ‘Kemaani, karumeya wooshapweya na wawaamineya! Weeyo waamineya khwa ttiitthiiru, apho kintta owinkha yawaatta. Ote ofurahi vamote na mbwana awo. \v 22 Khuta theenya otule apwekheriyeeyo nzurukhu milikhi piiri wa feeta khuri: ‘Mbwana aka waakinkhiye nzurukhu milikhi piiri wa feeta, kapattha theenya milikhi piiri.’ \v 23 Mbwana awe khunjipu yoori: ‘Kemaani, karumeya wooshapweya na wawaamineya, weeyo waamineya khwa ttiitthiiru, miiyo kiniwinkha zawaatta. Ote ofurahi na Mbwana awo.’ \v 24 Mwiisho khuta otule apwekheriyeeyo nzurukhu milikhi moote khuri: ‘Miiyo kaajuwiye yoori mbwana o ntthu woozivala, onuurulaaye na epile ohikheyeeni na okusanya epile ohizaleeni. \v 25 Tiito keetta woova, khulawa khuvitha nzurukhu awo milikhi moote wa feeta khuthipela vathi. Woone, apha opu nzurukhu awo.’ \v 26 Mbwana khunjipu yoori: ‘Karumeya wootakhala na wooviliwa! Weeyo waajuwiye yoori kinuurula na epile kihikheyeeni na kinkusanya epile kihizaleeni. \v 27 Aphano weeyo waarina ya olawana nzurukhu aka opanko yoori amana kiruti kinkhiwe nzurukhu aka wa wiiyana fwayita. \v 28 Mwinnyakanye nzurukhu opo milikhi moote wa feeta, mwimwinkhe otule ariina milikhi khumi. \v 29 Maana otule ariina, onttela winkhiwa theenya na oniiyana zawaatta. Ila otule ahina, hatha etile ariina ontta onyakanyiwa. \v 30 Karumeya woohiina fwayita, mwimweeselele othetekele n'yiiza nttumpho oriimo olila na oluma meeno.’ \s1 Ophukiwa wa khapila \p \v 31 Amana Mwaana wa Pinaatamu ata nsiifwa mwawe na malayikha ooshi, onttela wiikhala vakhukulu vawe ya nuuru ya pinkuuni. \v 32 Khapila zooshi zinttela okusanyiwa aphale ariivo, avalule khapila khwa khapila kiina nkhama nshuki avalulaka pwittipwitthi zawe vakatthi wa puuzi. \v 33 Atthe pwittipwitthi nkhono nlume na puuzi nkhono nkha. \v 34 Aphano Mfwalume onttela owooza apale anttelaaye wiiya nkhono nlume yoori: ‘Mwite mweeyo ooparikhiyiwa ti Paapa! Mwipwekherele Ofwalume nkhama eritho mwitthenkezeliweeyo thanku wumpiwa wa olumwenku. \v 35 Maana miiyo yaakikholiye jala, mweeyo khukinkha etthu-yoojiwa; lakikholiye nnyottha, mweeyo khukimeela maati oonywa; kaari nletto mweeyo khukinkha puuro ya omaka. \v 36 Kathaaleliwe, mweeyo khukinkha kuwo; keetta olwaaziwa, mweeyo khukiinanela; kaari nkalapooso, mweeyo khukithotola.’ \v 37 Aphano makhaamili anteela onjipu yoori: ‘Mbwana, lini naawoniyeevo na jala khuwinkha etthu-yoojiwa, ama lookholiye nnyottha khuumeela maati? \v 38 Wakathi-ni nawooniyeevo ori nletto khuwinkha puuro ya omaka? Ama othaaleliwe, khuwinkha kuwo? \v 39 Wakathi-ni nawooniyeevo ori nlwele ama nkalapooso khuta khuuthotola?’ \v 40 Mfwalume khujipu yoori: ‘Kiniwuuzani khweele yoori, etile mweeyo mwiwaaretteliyeeyo mmote wa attwiizaku apa attiitthi, mwakirettela miiyo.’ \p \v 41 Aphano ye onttela owooza apale a nkhono nkha awe yoori: ‘Anamalaanikha mwikaattuwe! Mweette omoottho wa mileele, waattaleleliweeyo Sheethwani na masheethwani awe. \v 42 Maana miiyo yaakikholiye jala, mweeyo khuhikinkhi hatha etthu-yoojiwa, laakikholiye nnyottha mweeyo khuhikinkhi hatha etthu yoonywa. \v 43 Kaari nletto mweeyo khihikinkhi hatha puuro yoomakavo, kathaaleliwe mweeyo khuhikinkhi kuwo, keetta olwaaziwa na ofukeliwa nkalapooso, mweeyo wala okithotola.’ \v 44 Yo anjipu yoori: ‘Mbwana, nawoona lini yuukholiye jala wala luukholiye nnyottha ama ori nletto ama ohina kuwo ama olwaaziwaka na ofukeliwe, fweeyo kuhiwaawuni?’ \v 45 Ye ajipu yoori: ‘Kiniwuuzani khweele yoori, etile mwihinretteleeni mmote wa apale attiitthi, khamwikiretteleeni na miiyo.’ \v 46 Apa aneetta ohukhumu khwa mileele, ila makhaamili anttela wiiyana ohaayi wa mileele.” \c 26 \s1 Shawuri za otakha wuuliwa Yinsa \p \v 1 Paata ya olupa vitthu epile, Yinsa khuwooza anakhiyoni awe yoori: \v 2 “Nkhama mwinjuwaazo, ensaleela siikhu piiri ofiya siikhu ya njampo la Paashikowa, na Mwaana wa Pinaatamu onttela winkheleliwa yoori akhomeliwe.” \v 3 Aphano mahaakhimu a tiini na attunkhulu a tiini khukusanyeya onyuupa wa haakhimu nwulu aari wiitthiwaaye Kayifwa; \v 4 khuwaza shawuri yoori ankhole Yinsa sirini na amuule. \v 5 Ila khusala alupa yoori: “Nihirette wakathi wa njampo yoori atthu ahipuwise nzuzu.” \s1 Yinsa onvaaziwa mafuttha oonukhela nti wa Betaaniya \p \v 6 Yinsa eettiye Betaaniya, owawe Simawu otule raku aariinaaye makuttula. \v 7 Aphano muukha mmote khuta aphale aariivo Yinsa athuuliye suupha ya mafuttha oonukhela awaatta nzurukhu, khwiitthela eeshwa ya Yinsa wakathi ansikaniyeevo eekhaliye vameeza. \v 8 Anakhiyoni ooniyeevo vitthu epile khushanka na khuri: “Mwaasa aya niini oharipwaka mafuttha apa? \v 9 Mafuttha apa ahoozanyisiwe, nzurukhu aya enkhiwa asikhini!” \v 10 Ila Yinsa ajuwiyeevo etthu aari olupaaye, khuri: “Mwinimwantipwelani muukha otu? Ye aretta etthu yooshapweya khwa miiyo. \v 11 Maana asikhini aniiya vamote na mweeyo wakhula siikhu, ila miiyo wala. \v 12 Mafuttha apa eettheliyeeyo mwiili aka, ye aretta khwa ontthenkeza ozikhiwa waka. \v 13 Kiniwuuzani khweele yoori: Wakhula vahali entafusiriwaavo hapari zooshapweya khwa olumwenku wooshi, epi arettiyeeyo muukha otu, zeettaka olupiwa noofikhiriwa ye.” \s1 Yuuda oninzinkula Yinsa \p \v 14 Aphano mmote wa apale khumi na awiri, aariwitthiwaaye Yuuda Eshikariyoote, khulawa okutthanana mahaakhimu a tiini. \v 15 Khuwoozela yoori: “Mwinikiripha kavi amana miiyo kiwinkhelelani?” Yo khusiilana onripha nzurukhu talaathiini wa feeta. \v 16 Waaza wakathi otthuupule Yuuda khusala eekesaka nanna ya omwinkhelela Yinsa mmakhono wa maatuwi awe. \s1 Anakhiyoni antthenkeza njampo la paashikowa \p \v 17 Siikhu ya mwanzo ya Njampo la Phaawu Yoohiina Fwaramento, anakhiyoni khumwaattama Yinsa khumuuzela yoori: “Ontakha yoori nitthenkeze vayi etthu-yoojiwa ya Paashikowa?” \v 18 Yinsa khujipu yoori: “Mwilawe nsitati mwakutthanane mwinyi mmote mwimuuze yoori: ‘Mwaaliimu alupa yoori: Wakathi aka onsaleela ofiya. Kinttela onja Paashikowa na anakhiyoni aka vaje vawo.’” \v 19 Anakhiyoni khuretta etthiipile ooziweezo ti Yinsa na khuntthekeza Paashikowa. \p \v 20 Weettelaka oripa, Yinsa khulawa khwiikhala vameeza na anakhiyoni awe apale khumi na awiri. \v 21 Eettaka oja, khulupa yoori: “Kiniwuuzani khweele, mmote wa mweeyo onlawa akizinkule.” \v 22 Yo khwiiya oohuzunikha channu na khwaaza wuuzelana yoori: “Weekhweele khahiyo miiyo Mbwana?” \v 23 Yinsa khujipu yoori: “Nlupa anttelaaye okizinkula kinjana sahani moote. \v 24 Mwaana wa Pinaatamu onlawa afwe, nkhama etthiipo yaatikhiweeyo monkoni wa ye. Ila wootakhaliwa ti otule anttelaaye onzinkula Mwaana wa Pinaatamu! Afwataali ahivokoliweeni.” \v 25 Aphano Yuuda, namazinkula, khuri: “Talili ti miiyo Mwaaliimu? Yinsa khujipwela araka: “Ayo, ti weeyo.” \s1 Njampo la Mbwana \p \v 26 Eettaka oja, Yinsa khuthuula phaawu, khuparikhiya, khumeya na khuwenkha anakhiyoni awe araka: “Mwithuule na mwirafune; opu mwiili aka”. \v 27 Elottelanaka khuthuula jiikira, khushukhurwela na khuwenkha araka: “Mwinywe mooshi mweeyo. \v 28 Eti taamu yaka ya wahati yiitthiweeyo khwa zwaamu ya atthu awaatta yoori eswaamiheliwe twampi. \v 29 Miiyo kiniwuuzani yoori, waaza nasaapi mpakha okho ninttaawo, akinlawa onywa nshumo wa nrayi wa wuuva mpakha siikhu kinttelaaye onywa theenya nshumo wa nrayi wa wuuva na mweeyo muufwalume wa Paapa. \v 30 Paata ya yo wiipa liipo limote, khusala alawa omwaako Oluveera. \s1 Yinsa onlupa yoori Pheeturu onteela onkhana \p \v 31 Aphano Yinsa khulupa yoori: “Osikhu opu, mooshi mweeyo mwinteela okitthira. Maana yaatikhiwa yoori: ‘Kininvulalisa nshuki, pwittipwitthi za liphanko lawe zimwazeye.’ \v 32 Ila paata ya osisimuwa waka, kinttela olokoza Kalileya.” \v 33 Pheeturu khujipu yoori: “Hatha nkhama ooshi eetta wuutthira, miiyo akinteela wuutthira.” \v 34 Yinsa khumuuza araka: “Weekhweele kiniwuuza yoori osikhu otthuupu, likukhuwi lihineekhe, weeyo onlawa wakikhane swaafu ttatthu.” \v 35 Pheeturu khujipu theenya yoori: “Hatha nkhama ofwa vamote na weeyo, akinteela wuukhana!” Anakhiyoni ooshi khulupa etthiipo. \s1 Yinsa nwoorotha wa Yetemaani \p \v 36 Aphano Yinsa khulawa na anakhiyoni awe puuro eniitthiwaaye Yetemaani khuwooza yoori: “Mwiikhale apha, miiyo kinttela olompa aphale.” \v 37 Khunthuula Pheeturu na aana awiri a Zepeteewu, Yinsa khwaaza ohuzunikha na othunkuwikha. \v 38 Yinsa khuwooza yoori: “Nafusi yaka ti ya ohuzunikha venkivene, woosaleela ofwa. Apho mwisale apha na nijeekesele fooshi.” \v 39 Khususa vattitthiiru, khukokhora khufiisa ajihi yawe vathi, khusala alompa araka: “Paapa, nkhama enwaheya, okaattuwanize jiikira eti ya ohoowa; ila ehirettikhane nkhama kintakhaazo, ila nkhama ontakhaazo. \v 40 Paata ya toole, khurutela aphale aariivo anakhiyoni awe khuwaasikana eettaka olala. Yinsa khumuuzela Pheeturu yoori: “Mweeyo khamwiwaheeni nenkawu ojeekesela fooshi wakathi mmote paasi? \v 41 Mwijeekesele na mwilompe yoori mwihikwele muuzayiniwa. Rooho ti yookhomaala ila mwiili pi woottettheya.” \v 42 Khurutela olawa olompa theenya khuri: “Paapa, nkhama khinwaheya okattuwananisa jiikira eti khapula kihinyweeni, ti arettikhane matakhelo awo.” \v 43 Wakathi arutiyeevo theenya khuwaasikana eettaka olala, maana maasho aya eetta owaalemela. \v 44 Aphano khuwaalikha theenya, khulawa olompa swaafu ya ttaatthu, alupaka mattakhuzi atthaapale. \v 45 Nawiisha khurutela attaaphale aariivo anakhiyoni awe na khuwoozela yoori: “Mweeyo nalelo mwintta olala na wiitthuuwa? Wafiya wakathi! Moone yoori Mwaana wa Pinaatamu onttela winkheleliwa mmakhono wa anatwampi. \v 46 Mwilankhe, nilawe; oto antaaye apho namazinkula! \s1 Okholiwa wa Yinsa \p \v 47 Eettaka ottakhula etthiipile, khuta Yuuda, mmote wa apale khumi na awiri, vamote na khuntti khuluyeene athuuliye phanka na puutta, zaaperekhiweeyo ti mahaakhimu a tiini na attunkhulu a tiini. \v 48 Namazinkula aawenkhiye alama apale aasiilananiyeeyo araka: “Otule kinttelaaye ompatikha ti othuuto, mwinkhole.” \v 49 Wakathi Yuuda aari omwaattamaavo Yinsa khuri: “Salaama, Mwaaliimu!” Na khumpatikha. \v 50 Yinsa khumuuza yoori: “Swaahipu, etile oteeliyeeyo oretta, waakuve orette”. Attaaphale khususeliwa, khukholiwa Yinsa khufukiwa. \v 51 Mmote wa apale aarina Yinsa khookola nkhono khuthuula phanka khushija nshiilo la karumeya wa haakhimu nwulu wa tiini. \v 52 Aphano Yinsa khuwooza anakhiyoni awe yoori: “Mwipwehe phanka! Maana wooshi otule anlipanaaye phanka, ofwa khwa phanka ethiito. \v 53 Mweeyo mwinoona yoori miiyo akinwahi onvekela Paapa khukiperekheza nasaapi khuntti khumi na piiri za malayikha? \v 54 Nkhama etthiipo enlupaaye Zawaatikhiwa Ttakatthiifu yoori vitthu zaarina ya orettikhana nkhama etthiipi?” \p \v 55 Wakathi otthuupule Yinsa khuwoozela atthu apale yoori: “Mwateela okikhola na phanka na puutta, nkhama nlokozi wa anazompere? Siikhu zooshi miiyo kaari osomisa Nnyupa Woosifwiwamo, khi mweeyo ohikikholi! \v 56 Ila zooshi epi zarettikhana yoori emarisele zawaatikhiwa za manapiyu. Aphano anakhiyoni ooshi khumwanswi na khuntthira. \s1 Yinsa vakatthi wa mashawuriiya \p \v 57 Apale ankholiyeeyo Yinsa khunthuula khunlawana wa Kayifwa, haakhimu nwulu wa tiini ottuukho aakusanyeyiyeeyo anamanozela a kano na attunkhulu a tiini. \v 58 Pheeturu eetta owaalotta peetiwene mpakha vaje wa haakhimu nwulu wa tiini, khuvira khwiikhala na anamweekesela yoori oone zooshi nanna zaari weettelaaye wiishela. \v 59 Mahaakhimu a tiini na mashawuriiya ooshi aari weekesa oshaahiti woovonyeya khwa Yinsa yoori anhukhumwele ofwa. \v 60 Ila khuhinsikanani, aapuwiye-ru atthu awaatta oolaza oshaahiti woovonyeya. Omwiisho khujithoonyeza atthu awiri, \v 61 khulupa yoori: “Mwinyi otu alupa yoori: ‘Miiyo kinwahi opwecha Mwimpari Nluku na khujeka khwa siikhu ttatthu.”’ \v 62 Aphano haakhimu nwulu wa tiini khulankha khumuuza Yinsa yoori: “Khunjipu epo onlupeziwaaye?” \v 63 Ila Yinsa nalelo khwiiya woonyamala. Haakhimu nwulu wa tiini khumuuza yoori: “Kinuuvekela yoori weeyo olaphe khwa Nluku woohaayi, nkhama weeyo o Al-Masiihu, mwaana wa Nluku, onuuze.” \v 64 Yinsa khujipu yoori: “Weeyo walupa. Ila miiyo kiniwuuzani mooshi mweeyo yoori: enttela ofiya siikhu mwinttelaaye omoona Mwaana wa Pinaatamu eekhaliye nkhono nlume wa nwahi zooshi, ataaka khwa mawiku a pinkuuni. \v 65 Aphano wakathi haakhimu nwulu wa tiini avaruliyeeyo kuwo zawe na khulupa yoori: “Akufuru! Mwaasa wa niini nihithajiyaka oshaahiti nkina theenya? Mweeyo mwasiila nasaapi okufuru wawe! \v 66 Mwinuupuwela toovi?” Khujipu yoori: “Oninsuhi ofwa!” \v 67 Akina khusala antthemela omaasho na ompiya, akina khusala ampwakula araka: \v 68 “Onlupe, Oo Al-Masiihu, ti paani oopiyeeyo? \s1 Pheeturu oninkatthala Yinsa \p \v 69 Pheeturu eettiye wiikhala vaje. Njaazi mmote khumwaattama khumuuza yoori: “Na-weyo waari na Yinsa nkalileya.” \v 70 Ila ye khukhana vakatthi wa atthu ooshi araka: “Akinjuwa etthu onttakhulaaye.” \v 71 Paata ya toole khuthoonya phantte ya omilako, njaazi nkina khumoona khuwooza apale aari attaaphale yoori: “Mwinyi otu aari na Yinsa wa Nazareeti.” \v 72 Ye khukhana theenya khwa olapha araka: “Akininjuwa mwinyi aya otu!” \v 73 Elottelanaka, apale aari attaaphale khumwaattama Pheeturu khumuuza yoori: “Weekhweele weeyo o wawe! Ottakhula wawo onthoonyeza.” \v 74 Attaaphale ye khwaaza ojilaani na olapha araka: “Akininjuwa!” Nasaapiru likukhuwi khwiikha. \v 75 Aphano Pheeturu khufikhiri nttakhuzi ooziweeyo ti Yinsa yoori: “Likukhuwi lihineekhe onteela okikhana swaafu ttatthu.” Noolaavo aphale vaya khulila wakatapuvo. \c 27 \s1 Ojiheya wa Yuuda \p \v 1 Supuyeene, attunkhulu a mahaakhimu na anamalokozela a tiini khujilakelela onhukhumwela Yinsa ofwa. \v 2 Khunfuka khunthuula khunlawana wa nsatoro Pilaatu. \p \v 3 Wakathi Yuuda, otule anzinkuliyeeyo, ooniyeevo yoori Yinsa onttela ohukhumwiwa, khuthupwiya na khulawa owaarutisela attunkhulu a mahaakhimu na anamalokozela a tiini nzurukhu opule talaathiini wa feeta aathuuliyeeyo. \v 4 Khuri: “Kakosa, khwa ozinkula taamu yoohikosi.” Yo khujipu yoori: “Fweeyo ennijali niini? Epo ti weeyo onjuwaaye.” \v 5 Aphano Yuuda khweeselela nzurukhu omwimpari. Khusaruwa nawiisha khulawa khujiheya. \v 6 Mahaakhimu a tiini khukusanya nzurukhu opule, khuri: “Khahi halaali othuula khuttha mmwifukho wa zaakha, maana hisapu ya taamu.” \v 7 Aphano khusiilana orumeyela nzurukhu aya opule khwa wuuzanyela nshapa la namuupa yoori lirettiwe vilalo la ozikhiwamo aletto. \v 8 Tiito nshapa laya nttho liniitthiwaaye Nshapa la Taamu mpakha siikhu epi za leelo. \v 9 Aphano khurettikhana epile zaalupiweeyo ti napiyu Jeremiiya yoori: “Athuula nzurukhu talaathiini wa feeta, hisapu yootthiiwa pi atthu a Ezirayiilu, \v 10 khuuzanyela nshapa la namuupa, nkhama etthiipo Mbwana aakirumiyeezo.” \s1 Yinsa wa Pilaatu \p \v 11 Yinsa khutthiiwa omaasho wa nsatoro ye khumuuzela yoori: “Weeyo onfwalume wa mayaahuuti?” Yinsa khujipu yoori: “Pi etthiipo olupiyeezo.” \v 12 Ila eettaka olokoveziwa etthiipile pi attunkhulu a mahaakhimu na anamalokozela a tiini, ye khuhijipu. \v 13 Aphano Pilaatu khumuuzela yoori: “Weeyo khunsiila vitthu epo onlokoveziwaaye pi atthu apo?” \v 14 Ila Yinsa khuhijipu hatha nttakhuzi, khwa ethiito nsatoro khwiiya wooshanka. \s1 Yinsa onhukhumweliwa ofwa \p \v 15 Amana efiya siikhu ya njampo nsatoro aazowereliye onfukulela ntthu woothawuliwa pi atthu. \v 16 Yo wakathi aya otthuupule aarina napherezu woojuwanikha aari wiitthiwaaye Baraapa. \v 17 Pilaatu khuwoozela atthu apale athukumaniyeeyo attaaphale yoori: “Ti tuuvi khwa apa awiri mwintakhaaye yoori kinfukulele: Baraapa ama Yinsa aniitthiwaaye Al-Masiihu? \v 18 Maana aajuwiye yoori anlawaniye okhule mwaasa nrima. \v 19 Pilaatu eekhaliye onyuupa woophukiwamo, muukha awe khumperekha hapari araka: “Ohijiphakanyane apo, maana leelo muulottha kahoowa venkivene monkoni wa ye.” \v 20 Ila mahaakhimu a tiini na anamalokozela a tiini khuwaakhitiri atthu apale yoori aveke Ofukuliwa Baraapa na ooliwe Yinsa. \v 21 Aphano Nsatoro khuuzela yoori: “Khwa atthu apa awiri mwinintakhelaaye yoori miiyo kinfukulele ti tuuvi?” Yo khujipu yoori “Baraapa!” \v 22 Pilaatu khuuzela yoori: “Khi kinrettele niini Yinsa, aniitthiwaaye Al-Masiihu?” Ooshi khujipu yoori: “Akhomeliwe!” \v 23 Pilaatu khuuzela yoori: “Niini arettiyeeyo yootakhala?” Ila atthu apale khusala avira atepaka onyakula araka: “Akhomeliwe!” \v 24 Wakathi Pilaatu asopheliyeevo yoori khaari opattha hatha swamiima, ila olikha toowo khusala oona weekezeleya nzuzu, khurumisa otiiseliwa maati, khunawa omaasho wa atthu apale na khulupa yoori: “Akina paathuli khwa taamu ya ntthu otu; eto zwaamu yenu.” \v 25 Atthu ooshi apale khujipu yoori: “Taamu yawe ti eniittikhele fweeyo na aana etthu!” \v 26 Aphano Pilaatu khunfukulela Baraapa, khuruma ojaphiwa Yinsa na khumwinkhelela olawa okhomeliwa. \s1 Anajanka aninveyisa Yinsa \p \v 27 Elottelanaka, anajanka a nsatoro khunthuula Yinsa khunlawana nyuupa khuulu ya nsatoro khukusanyeya anajanka ooshi khunzukulela. \v 28 Khunvula kuwo zawe khunwalisa ajapi yookhuttuwa; \v 29 khuvaasha khaara ya miiwa, khunwalisa mmwishwa mwawe na khunttheela puutta nkhono awe nlume, khunkokhorela khusala anveyisa, araka: “Ojuusuru, mfwalume wa mayaahuuti!” \v 30 Khusala antthemela na khunnyakanya puutta etile, khumpiyana veeshwa. \v 31 Paata ya onveyisa, khunvula ajapi etile khunwalisa ajapi yawe. elottelanaka khusala alawa onkhomela. \s1 Okhomeliwa wa Yinsa \p \v 32 Alawaka, khukutthanana nsireene aari wiitthiwaaye Simawu, khukhanyareliwa othuula nsalapa wa Yinsa. \p \v 33 Yo khufiya puuro eniitthiwaaye Kolokoota, eriina maana a puuro ya likurakuza la eeshwa, \v 34 khumwinkha onywa viinyu yoophakanyaniwa wamwe; ila ye wakathi ootiyeevo, khukatthala onywawa. \v 35 Paata ya onkhomela, khwawanyana kuwo zawe khwa weekesa nasipu. \v 36 Khwiikhala attaaphale khusala amweekesela. \v 37 Vatulu wa eeswa yawe khutthiiwavo lipawu laatikhiweeyo khwa olokoveziwa wawe yoori: “OTU TI YINSA, MFWALUME WA MAYAAHUUTI.” \v 38 Na aakhomelaniwe anamwiiya awiri, mmote nkhono nlume nkina nkhono nkha. \v 39 Apale aari oviraaye eetta onttukhana na wiinisa viishwa zaya, \v 40 araka: “Oo weeyo waari weettelaaye opwecha Nyuupa Yoosifwiwamo na khujeka khwa siikhu ttatthu, ojuusuru! Wiishukhe vansalapa apho nkhama omwaana wa Nluku!” \v 41 Khwa nanna etthiipo mahaakhimu a tiini, anamanozela a kano na attunkhulu a tiini eetta onveyisa, \v 42 araka: “Wawoosuru akina, ila khunwahi ojuusuru! Mfwalume wa Ezirayiilu! Eeshukhe nasaapi vansalapa apho, nintta onkhupali. \v 43 Ye amwaamini Nluku. Nluku ti amuusuru nasaapi ethiiti, nkhama ona huruma na ye, maana alupa yoori: ‘Ki mwaana wa Nluku!”’ \v 44 Theenya anamwiiya apale aakhomelaniweeyo khusala anttukhana. \s1 Ofwa wa Yinsa \p \v 45 Yaapuwiye yiiza nti wooshi, payina ya saasiitha mpakha saakhentta. \v 46 Paata ya ofiya saakhentta, Yinsa khukhuwa woonyakulavo, araka: “Eloohi, Eloohi, lama sabatani?” Eriina maana a “Nluku aka! Nluku aka! Mwaasa wa niini okanswaka?” \v 47 Akina aarivo noosiila epile, khulupa yoori: “Ye oninkhuwela Aliyaasi.” \v 48 Woohirupazi, mmote wa yo khutthirela shiponja, khunaanisa na viinyu yoonyuunya, khuttha pontha wa tteketthe na khumwinkha Yinsa yoori anywe. \v 49 Akina khusala alupa yoori: “Mwinlikhe, nimoone nkhama Aliyaasi onteela omuusuru.” \v 50 Aphano Yinsa khukhuwa woonyakulavo saaneene khufwa. \p \v 51 Wakathi otthuupule phazira ya omwimpari khwaawanyeya vakatthi, waaza vatulu mpakha vathi. Nti khusakhinyeya na mawe khupwecheya. \v 52 Khapuri epile khufunuwa na mwiili wa attakatthifu awaatta afwiyeeyo khusisimuwa. \v 53 Noolaamo nkhapuri mphule, paata ya Yinsa osisimuwa, atthu apale akina asisimuwiyeeyo khweetta sitati Ttakatthiifu na khooniwa pi atthu awaatta. \v 54 Nttunkhulu wa anajanka na apale aari omweekeselaaye Yinsa, nawoona esikinyaatthi na zooshi zaarettikhaniyeeyo, khwiiya awoova channu khulupa yoori: “Khweele-khweele, ntthu otu aari mwaana wa Nluku!” \p \v 55 Aakha awaatta aari attaaphale khusala oona ari peetiwene. Apale amperekhiyeeyo Yinsa waaza Kalileya yoori anrumeyele. \v 56 Vakatthi vaya aarivo Mariyamu Mataleena, Mariyamu mamaawe Yaakhumpa na Yuusufu na Maama wa aana a Zepeteewu. \s1 Ozikhiwa wa Yinsa \p \v 57 Njuwa leettelaka oveva, khuta mwinyi mmote wa thajiri wa Arimateeya anitthiwaaye Yuusufu aari namalottela wa Yinsa. \v 58 Khulawa wa Pilaatu, khuveka mwiili wa Yinsa. Pilaatu khuruma winkhiwa. \v 59 Yuusufu khuthuula mwiili wa Yinsa khuputaputela va joora, \v 60 khunttha nkhapuri pheeya, aarumiyeeyo othipiwa vamawe. Vanlako wa khapuri yaya khutthaavo liwe liwululene, khulankha khusala alawa. \v 61 Mariyamu Mataleena na Mariyamu nkina, eekhaliye attaaphale omaasho wa khapuri. \s1 Namweekesela wa Khapuri \p \v 62 Mmeesho mwaya, siikhu ya saapatu, mahaakhimu a tiini na amafwarizeewu khulawa wa Pilaatu. \v 63 Yo khumuuza yoori: “Mbwana, ninfikhiri yoori wakathi aariiye haayi, namattettekha otule aalupiye yoori siikhu ya ttaatthu ontta osisimuwa. \v 64 Apho orume yoori khapuri etile yeekeseliwe saaneene mpakha siikhu ya ttaatthu, yoori ehirettikhane ota anamalottela awe khupwecha khapuri na awooze atthu yoori: ‘Asisimuwa muufwa,’ linttela wiiya nzuuzu lootepa zayita la mwanzo.” \v 65 Pilaatu khulupa yoori: “Apho mwawaathuule anajanka. Mwilawe mweekesele khapuri khwa nanna mwinoonaaye yoori mwinwahi.” \v 66 Yo khulawa khusoromezavo liwe ntthile lafuukaniweeyo khapuri na khuwaalikha attaaphale anajanka eekeselaka. \c 28 \s1 Osisimuwa wa Yinsa \p \v 1 Paata ya ovira lifwajiri, yeettelaka waaziwa siikhu ya mwanzo ya sumana, Mariyamu Mataleena na Mariyamu nkina khulawa woona ovilalo. \v 2 Aphano khupuwa esikinyaatthi khuluyeene, maana nlayikha la Mbwana leetta wiishukha pinkuuni khuta mpakha vakhapuri khususisa liwe ntthile laafukaniweeyo khwiikhalela. \v 3 Ozerima wawe waari nkhama taari na kuwo zawe zaari zoolakala nkhama maphovu. \v 4 Anamweekesela khusala athukumela mwaasa wa woova khumpuwa nkhama afwiiye. \v 5 Nlayikha ntthile khuwooza aakha apale yoori: “Mwihoove, kajuwa yoori mweeyo mwinimweekesa Yinsa otule aakhomeliweeyo. \v 6 Ye khaamo mphu, asisimuwa, nkhama etthiipo aalupiyeezo. Mwite moonevo apha aattattikheliweevo. \v 7 Mwilawe mwawooze anakhiyoni awe yoori Yinsa asisimuwa muufwa na alokoza kalileya. Mwinttela omoona ottuukho. Mattakhuzi aya pi atthaapa kiwuuziyeenini.” \v 8 Aakha apale khusaruwa nvilalo mphule na waakuva eettaka woova na arina furaha, na khusala atthira olawa owooza anakhiyoni awe. \v 9 Nasaapiru, Yinsa khuwaapuwelela na khuwooza yoori: “Salaama!” Yo khumwaattama na khupatikha moolu awe khumwaaputu. \v 10 Aphano Yinsa khuwooza yoori: “Mwihoove, mwilawe mwawooze attwiizaku apale eette Kalileya; anttela okoona ottuukhu.” \s1 Hapari za anamweekesela \p \v 11 Aakha apale nalelo ari ntarikhi, anajanka akina aari weekeselaaye vilalo etile khurutela ositati khuwooza mahaakhimu a tiini zooshi zaarettikhaniyeeyo. \v 12 Wakathi attunkhulu a mahaakhimu aakusanyeyiyeevo na anamalokozela a tiini, khuwaza shawuri. Khuwenkha anajanka nzurukhu wawaatta, \v 13 awoozaka yoori: “Alupe yoori: ‘Aatiiye anakhiyoni awe osikhu khumwiiya fweeyo neettaka olala.’ \v 14 Yoori amana zifiya omashiilo wa nsatoro, fweeyo nintta omweeleza na nintta owaakisani khwa wakhula nlattu.” \v 15 Etthiipile, anajanka khupwekhera nzurukhu opule na khuretta etthiipo anozeliweeyo. Mattakhuzi aya apo khumwazeyela vakatthi wa mayaahuuti mpakha leelo eti. \s1 Khaazi khuluyeene \p \v 16 Maswihaapa apale khumi na mmote khulawa Kalileya, omwaako okhule Yinsa awooziyeewo. \v 17 Wakathi amoniyeevo khumwaaputu; akina khumwakanyera. \v 18 Aphano Yinsa khuwaattama khuwooza yoori: “Kenkhiwa miiyo ofwalume, pinkuuni na vathi. \v 19 Nakataalikha, mwilawe mwawaarette anakhiyoni khwa khapila zooshi, mwiwoosaka khwa nzina la Paapa, la Mwaana, na Rooho Ttakatthiifu, \v 20 mwiwaasomisaka oshututela zooshi epile kirumiyeezo. Na miiyo kinttela wiiya vamote na mweeyo mpakha mwiisho wa wakathi.