\id LUK - Koti Bible portions [eko] -Mozambique 2008 (web 2017) \h Luuka \toc1 Luuka \toc2 Luuka \toc3 Luu \mt1 Luuka \c 1 \s1 Yaazo \p \v 1 Weeyo Tiyoofilu woohishimiwa, atthu a waatta aajilipisiye waatikha hatiithi ya vitthu ziviriyeeyo vakatthi vetthu. \v 2 Apale aari mashaahiti ooniyeeyo omwanzweene zirettikhanaka, khwiiya anamalaleya a hapari zooshapweya za nttakhuzi la Nnyizinku, atthaapo pi anifiseliyeeyo fweeyo. \v 3 Na miiyo zaamu yaka khusala kitholathola woohilazeli varanka epile zirettikhaniyeezo zaazaka, khulakela owaatikhela zooshi woolotteyavo, \v 4 yoori wiiyane nroromelo khwa mattakhuzi apa a haakhi osiiliyeeyo. \s1 Onlaleyiwa ovokoliwa wa Yaahaya Namoosa \p \v 5 Wakathi Herooti ari nsatoro wa Yudeya, aarivo haakhimu wa tiini mmote wa khuntti ya Abiiya aari wiitthiwaaye Zakariiya. Muukhaawe aari wiitthiwa Elizabeeti aari woojama wa mahaakhimu a tiini. \v 6 Oowiiri aya aari atthu ookhweele nkatthi wa mwentto wa Nnyizinku na ooshututela wa waamineyavo kano na oruma wooshi wa Mbwana. \v 7 Elizabeeti khaarina mwaana mwaasa woohiina mavokozi na oowiiri aya aari awuuluvala. \p \v 8 Siikhu moote Zakariiya aari okhola khaazi yoohaakhimu wa tiini Nnyuupa wa Nnyizinku Yeruzaleemu, mwaasa yoori yaari zwaamu ya khuntti yawe okhola khaazi yaya etile. \v 9 Nkhama etthiipo aazowereliyeeyo attunkhulu a tiini, ye aathawuliwe nkatthi wa nasipu yoori asala akhoza ovupa puuro ttakatthiifu ya Mbwana. \v 10 N'oofiya wakathi wookhoza ovupa, atthu ooshi apale aari vaje aari ovira alompaka. \p \v 11 Aphano nlayikha la Mbwana khunteela Zakariiya nkhono-nlume vaalitaari onkhoziwaavo ovupa. \v 12 Wakathi ye ooniyeevo nlayikha ntthile, khwiiya wooshanka na wa woova channu. \v 13 Nlayikha khumuuza yoori: “Ohoove Zakariiya! Nnyizinku asiila lompa yawo; muukhaawo Elizabeeti onteela ompattha mwaana. Weeyo onteela ontthaja nzina la Yaahaya. \v 14 Ye onttela wiiya furaha yootuveliwa wawo, atthu a waatta anteela ofurahela ovokoliwa wawe, \v 15 maana ye onteela wiiya nttunkhulu mmakhono wa Mbwana Nnyizinku. Khanteela onywa viinyu wala onywa vitthu zoohapala. Onttela wiiya wa wiitaazaniwa Rooho Ttakatthiifu ari mwiirukulu wa mamaawe. \v 16 Onteela owaatana atthu awaatta a Ezirayeele wa Mbwana Nnyizinku aya. \v 17 Onteela operekhiwa ti Mbwana na onttela wiiya wookhomaala na woowahi nkhama napiyu Aliyaasi, yoori azukulise rooho za apaapa eeyane osiilana na aanaaya, na yoori awaazukuluse anamakhijili eettettise haakhi, toowo phi anttelaavo ozukulisa rooho zaya yoori ampokherele Mbwana ataaka.” \p \v 18 Aphano Zakariiya khuuzela nlayikha ntthile yoori: “Kinteela ohakikhi toovi etthu yaya eto? Miiyo kooluvala na muukhaaka ooluvala.” \p \v 19 Khujipu nlayikha liraka: “Miiyo ki Jipiriilu, kiniiya vamote na Nnyizinku, akiruma yoori kite kiwuuze hapari epi zooshapweya. \v 20 Wiiya khukhupaleeni mattakhuzi apa kiwuuziyeezo, onttela wiiya woohittakhuli mpakha siikhu zinttelaaye orettikhana vitthu epi. Zinteela orettikhana wakathi aya otthuupo.” \p \v 21 Nalelo atthu aari onwejaaye Zakariiya khushanka mwaasa woorupaza Nnyupa wa Nnyizinku. \v 22 N'oosaruwa, khuhisala awahi ottakhulana atthu apale. Yo khujuwa yoori wanteeliye wahayi\f + \fr 1:22 \ft Maana a wahayi othoonyeziwa wa manapiyu nkatthi wa mattakhuzi, ti Nnyizinku.\f* Nnyupa wa Nnyizinku. Khwiiya woohittakhuli khusala attakhula na makhono. \p \v 23 Wakathi eeshisiyeevo siikhu zookhola khaazi z'oottunkhulu wa Nnyupa wa Nnyizinku, khurutela owawe. \v 24 Paata ya toole, muukhaawe Elizabeeti khwiimittha, khuhisala asaruwa nnyupa mpakha nyeezi mithaanu. \v 25 Khuri: “Aphano Mbwana ajipu lompa yaka, eeshisa haaya etile kaariina na atthu.” \s1 Onlaleyiwa ovokoliwa wa Yinsa \p \v 26 Mweezi wasiitha wa erukulu ya Elizabeeti, Nnyizinku khuruma nlayikha Jipiriilu olawa sitati ya Kalileya nti wa Nazareeti \v 27 yoori lilawe wa mwaari mmote woohijansiliwi aari wiitthiwaaye Mariyamu, aaposiweeyo ti shapu mmote aari wiitthiwaaye Yuusufu woojama wa mfwalume Daawuuda. \v 28 Nlayikha ntthile n'onsikana khumuuza yoori: “Heeri yiiye vamote na-weyo Mariyamu! O wooziti oshapweyiwa, Mbwana ori vamote na-weyo.” \p \v 29 Ye khwiiya woozinkireya mwaasa wa mattakhuzi apale, khuvira aphelelezaka maana a hapari zaya epile. \v 30 Nlayikha khurutela omuuza liraka: \b \q1 “Ohoove Mariyamu, \q2 wapattha rehema omaasho wa Nnyizinku. \q1 \v 31 Onteela wiimittha ompatthe mwaana wanlume \q2 ontthaje nzina la Yinsa. \q1 \v 32 Ye onteela wiiya nttunkhulu, \q2 nka eetthiwaka Mwaana wa Nnyizinku Nwulu wa Pinkuuni. \q1 Mbwana Nnyizinku onteela omwinkha \q2 ofwalume wa papaawe Daawuuda. \q1 \v 33 Na onteela wiiya mfwalume wa Ezirayeele khwa mileele, \q2 ofwalume awe khunteela wiisha.” \b \p \v 34 Aphano Mariyamu khuuzela nlayikha yoori: “Zinttela orettikhana toovi na miiyo akininjuwa nlume?” \p \v 35 Nlayikha khujipu liraka: “Rooho Ttakatthiifu ontta owiishukhela, owahi wa Nnyizinku Nwulu wa Pinkuuni onttela wuufinikha na mwiivuuli awe. Ti eto Mwaana onttelaaye ompattha, onteela wiitthiwa Ttakatthiifu, Mwaana wa Nnyizinku. \v 36 Omoone jamaayo Elizabeeti, otule yaari oriwakaaye khanvokola, ila apha na wuuluvala wawe nasaapi eti eemittha opu mweezi wasiitha. \v 37 Maana, mmakhono wa Nnyizinku khayiivo etthu moote ehinwaheyaaye.” \p \v 38 Mariyamu khuri: “Kiri raati miiyo karumeya wa Mbwana; mattakhuzi apa onlupaaye phi arettikhane khwa miiyo.” Nlayikha ntthile khulaavo khulawa. \s1 Mariyamu oninthotola Elizabeeti \p \v 39 Ziviriyeevo siikhu, Mariyamu khujilokotthela khusala alawa na waakuva sitati moote yaari nti wa nnyaako za Yudeya. \v 40 N'oofiya khuvira nnyupa owawe Zakariiya khunchelisa Elizabeeti. \v 41 Ye n'oosiila mwacheliwa etile ya Mariyamu, mwaana aari mwiirukulu mwawe khujisakhinya. Elizabeeti khwiiya wa wiitaazaniwa Rooho Ttakatthiifu. \v 42 Khukhuwa na kuvu araka: \b \q1 “Wooparikhiyiwa ti weyo Mariyamu \q2 vakatthi wa aakha, \q1 na wooparikhiyiwa mwaana oto \q2 ariiye mwiirukulu mwawo! \b \m \v 43 Miiyo ki paani wooteela wooniwa ti maama wa Mbwanaaka? \v 44 N'oosiila mwacheliwa yawo, mwaana ariiye mwiirukulu mwaka eetta ojisakhinya wafurahavo. \v 45 Wooparikhiyiwa ti weyo okhupaliyeeyo yoori anteela orettikhana mattakhuzi apa wuuziweeyo a phantte ya Mbwana.” \s1 Oshukhuru wa Mariyamu \p \v 46 Aphano Mariyamu khuri: \b \q1 “Nafusi yaka enlaleya owula \q2 wa Mbwana, \q1 \v 47 Rooho yaka ti yomfurahela \q2 Nnyizinku namuusuru aka, \q1 \v 48 mwaasa yoori Ye akuupuwela \q2 miiyo karumeyaawe woohiitaali mmaasho. \q1 Waaza attaapha, peewu za atthu ooshi \q2 zinttela okiittha yoori muukha wooparikhiyiwa, \q1 \v 49 mwaasa yoori Nnyizinku Woowahi \q1 aretta vitthu khuluzeene muuhaayi mwaka; \q1 nzina lawe ttakatthiifu. \q1 \v 50 Ye oniwaahurumiya atthu a peewu zooshi apale animoovaaye. \q1 \v 51 Aretta vitthu khuluzeene na makhono awe, \q2 khuwaamwaza apale oojikhupali khwa shawuri za nroho mwaya. \q1 \v 52 Awaalaza afwalume ohaakhimu aya \q2 khuwaalansa atthu apale oojipushuwisa. \q1 \v 53 Aweetaaza vitthu apale ariina jala, na \q2 khuweekara mathaajiri makhonoru. \q1 \v 54 Amwaawuni karumeyaawe Ezirayeele, \q2 oopuwelaka huruma aarinaaye \q1 \v 55 na Eburahiima na peewu yawe khwa mileele, \q2 nkhama etthiipo aawooziyeezo amarehemu apapazetthu.” \b \p \v 56 Mariyamu eekhaliye nyeezi mittatthu wa Elizabeeti nawiisha khurutela owawe \s1 Ovokoliwa wa Yaahaya Namoosa \p \v 57 Khufiya wakathi wa Elizabeeti opattha ekumi, khunvokola mwaana wanlume. \v 58 Anamwaattamanani awe na ajamaaze khusiila elupiwaka huruma khuluyeene Mbwana amooneliyeeyo Elizabeeti, khulawa khufurahi vamote na-ye. \p \v 59 Efiiyeevo siikhu yanaane, mwaana otule khulawa khukhiriyisiwa khusala atakha otthajiwa nzina la papaawe Zakariiya. \v 60 Ila mamaawe khujipu araka: “Ii wala! Nzina lawe linttela wiiya Yaahaya.” \p \v 61 Yo khulupa yoori: “Weeyo khuna jamaayo ariina nzina laya nttho!” \p \v 62 Aphano khwinkhiwa alama papaawe yoori lijuwiwe nzina aari otakhaaye ontthaja mwaana otule. \v 63 Zakariiya khuveka lipawu nttitthiiru, khwaatikhavo yoori: “Nzina lawe ti Yaahaya.” Atthu ooshi khushanka. \v 64 Nasaapiru Zakariiya milomo zawe khufunuwa na nlimi lawe khushashuwa, khwaaza ottakhula ansifwaka Nnyizinku. \v 65 Anamwaattamanani awe ooshi khwiiya awoova, hapari epile khumwazeyela nti wooshi wa nnyaako wa Yudeya. \v 66 Atthu ooshi aasiiliyeeyo khusala oopuwela oozelanaka yoori: “Mwaana aya otu onttela wiiya paani?” Nkhono wa Mbwana ori vamote na-ye. \s1 Liipo la Zakariiya \p \v 67 Zakariiya paapa wa mwaana otule, khumwiitaala Rooho Ttakatthiifu khwaaza olaleya mattakhuzi a Nnyizinku araka: \b \q1 \v 68 “Asifwiwe Mbwana Nnyizinku, \q2 Nluku wa Ezirayeele, \q1 ateeliyeeyo owaawuni \q2 na owaataphula atthu awe. \q1 \v 69 Nnyizinku aninkha \q2 nusura yookhomaala \q1 khwa ojama wa karumeyaawe mfwalume Daawuuda, \q1 \v 70 nkhama aalupiyeezo rakuzeene \q2 khwa manapiyu awe oottakatthiifu. \q1 \v 71 Ye aanaahitiye onuusuru \q2 nkatthi wa maatuwi etthu, \q1 anitaphulaka mmakhono wa apale \q2 aniiphiiriwaaye ti fweyo, \q1 \v 72 awaathoonyezaka huruma amarehemu apapazetthu, \q2 na oopuwelaka wahati woottakatthiifu aarettiyeeyo na-yo. \q1 \v 73 Na olapha aalaphisaniyeeyo \q2 na marehemu papeetthu Eburahiima, \q1 \v 74 alaphaka yoori aari oteela \q2 onoopola mmakhono wa maatuwi etthu, \q1 yoori ninrumeyele Ye woohoovi, \q1 \v 75 woottakatthifuvo na washariyavo omaasho wawe \q2 siikhu zooshi zoohaayi etthu. \q1 \v 76 Weeyo mwanaka onteela wiitthiwa oriwa napiyu wa Nnyizinku Nwulu wa Pinkuuni, \q2 onttela wiiya namalokozisiwa wa Mbwana \q1 yoori omwaattalelele tarikhi zawe, \q1 \v 77 owaalaleyelaka atthu awe \q2 nusura entaaye khwa nswammaha \q1 wa twampi zaya, \q1 \v 78 maana Nnyizinku etthu ti wa huruma. \q2 Onteela othoonyeza nuuru yawe vakatthi vetthu, \q1 \v 79 ewaamwasikhele apale \q2 ari n'yiiza na vamwiivuuli woofwa, \q2 yoori eneettettise ntarikhi ya heeri.” \b \p \v 80 Mwaana otule khuvira awulaka na rooho yawe khusala ekhomaala, khwiikhala makuluttu mpakha siikhu apuweleliyeevo vakatthi wa atthu a Ezirayeele. \c 2 \s1 Ovokoliwa wa Yinsa \p \v 1 Wakathi aya opo Seezari Akuushitu mfwalume nwulu, aarumiye yoori atthu ooshi apale a nkatthi woofwalume wa Rooma aarina yoolawa waatikhiwa nwarakha ya afwalume. \v 2 Waatikhiwa opo wamwanzo waarettikhaniye Kureeniyo ari mfwalume wa Siiriya. \v 3 Wakhula ntthu khusala alawa nti aavokoliweewo olawa waatikhiwa. \p \v 4 Yuusufu na-ye khulankha Kalileya sitati ya Nazareeti, khusala alawa Yudeya sitati ya Belemu ottuukho aavokoliweewo wa mfwalume Daawuuda. Ye eetteliye waatikhiwa maana aari woojama wa Daawuuda. \v 5 Aalawiye na mposaawe Mariyamu ari wa wiimittha. \p \v 6 Siikhu zaya epo ari Belemu ottuukhule, Mariyamu khumfiyela siikhu zoopattha ekumi. \v 7 Khumpattha mwaana w'oomwanzo awe wanlume, khumputaputela vakuwo, khunttattikhela nkashothi zaari ojaamo nyama, mwaasa yoori khaarina puuro yoomaka. \s1 Malayikha na Amakhampuzi \p \v 8 Nti otthuupule aariwo amakhampuzi aari wiikhalaaye ntthuttu ashukisaka pwittipwitthi zaya na weekesela osikhu wooshi. \v 9 Nlayikha la Mbwana khwiishukhela attaaphale aariivo amakhampuzi apale. Nuuru ya Mbwana khuwaamwasikhela, khwiiya awoova channu. \v 10 Ila nlayikha ntthile khuwooza yoori: “Mwihoove! Miiyo kateela owuuzani hapari zooshapweya za furaha khuluyeene, enttelaaye wiiya ya atthu ooshi. \v 11 Leelo ethiiti, sitati ya Daawuuda mwavokoleliwa Namuusuru eeyiye Al-Masiihu, Mbwana. \v 12 Alama yenu ti eto: mwininsikana mwaana aputaputeliwe vakuwo, attattikheliwe nkashothi enjakaamo nyama.” \p \v 13 Nasaapiru khupuwa malayikha a waatta, khuphakanyeya na ntthile lamwanzo, khusala ansifu Nnyizinku araka: \b \q1 \v 14 “Asifwiwe Nnyizinku otulu, \q2 na vathi apha heeri yiiye \q1 vamote na atthu ooshi awaatakheliyeeyo osaana.” \b \p \v 15 Wakathi malayikha apale aruteliyeevo pinkuuni, amakhampuzi khuuzana yoori: “Nlaweni Belemu noone etthu erettikhaniyeewo, etile Mbwana anuuziyeeyo.” \p \v 16 Yo khuhirupazi, khulawa khunsikana Mariyamu na Yuusufu na mwaana otule attattikheliwe nkashothi zinjakaamo nyama. \v 17 N'oomoona mwaana otule, yo khusala alupa epile ooziweezo ti nlayikha monkoni wa Ye. \v 18 Ooshi apale aasiiliyeeyo hapari aari olupaaye amakhampuzi apale, khwiiya ooshanka. \v 19 Ila Mariyamu aatthiiye varoho vawe vitthu epile aari osiilaazo, khusala apheleleza maana aya. \v 20 Paata ya toole, amakhampuzi apale khurutela ntthuttu anttitthimisaka Nnyizinku na ansifwaka khwa zooshi aasiiliyeezo na ooniiyeezo, etthiipile nlayikha laawooziyeezo. \s1 Okhiriya wa Yinsa \p \v 21 N'oofiya siikhu naane, mwaana otule khukhiriyisiwa, khutthajiwa nzina la Yinsa, nttintthile aalupiyeeyo nlayikha ahineemitthiwe. \s1 Othoonyeziwa wa Yinsa Nnyupa wa Nnyizinku \p \v 22 N'oovira siikhu zootwahareshiwa Mariyamu na Yuusufu, nkhama etthiipo zaari olupaazo kano za napiyu Munsa, khunthuula mwaana otule khunlawana Yeruzaleemu yoori enkheleliwe mmakhono wa Mbwana \v 23 maana yaatikhiwa nkano wa Mbwana yoori: “Mwaana wamwanzo wanlume ona yoophakuliwa khwinkhiwa Mbwana.” \v 24 Yuusufu na Mariyamu khwinkha twaha nkhama etthiipo zinrumaazo kano za Mbwana: “makhoko mawiri ama jiwa piiri.” \p \v 25 Wakathi aya opo Yeruzaleemu aariwo mwinyi mmote aari wiitthiwaaye Simiyooni, aari wa shariya na woomoova Nnyizinku. Ye aari owejela wuusurwiwa wa atthu a Ezirayeele. Rooho Ttakatthiifu yaari vamote na-ye \v 26 na khunthoonyeza yoori khaari ofwa ahimooneeni Al-Masiihu wa Mbwana. \v 27 Simiyooni khweetta Nnyupa wa Nnyizinku alokoziwe ti Rooho Ttakatthiifu, wakathi apapaze antaniyeevo Yinsa yoori aretteliwe etile yaalupiweeyo nkano, \v 28 Simiyooni khunthuula mwaana otule mmakhono mwawe khunshukhurwela Nnyizinku araka: \b \q1 \v 29 “Mbwanaaka, aphano kimfwa na heeri \q2 maana yarettikhana etile waahitiyeeyo. \q1 \v 30 Koona nusura yawo \q2 \v 31 owaattaleleliyeeyo atthu ooshi. \q1 \v 32 Ye nuuru yoomwaasikhela khapila zooshi za amalapo\f + \fr 2:32 \ft Amalapo maana aya atthu ooshi apale oohiiyi mayaahuuti.\f* \q2 na siifwa ya atthu awe a Ezirayeele.” \b \p \v 33 Papaawe na mamaawe khwiiya ooshanka mwaasa wa mattakhuzi apale aari onlupezaaye Simiyooni mwaana otule. \v 34 Simiyooni khuwaaparikhiya, khumuuza Mariyamu maama wa mwaana yoori: “Mwaana otu Nnyizinku anthawula yoori atthu awaatta a Ezirayeele ajikwise ama awoosuru. Ye alama ya Nnyizinku ila atthu a waatta anlawa ankatthale. \v 35 Mwaasa wa ethiito, wuupuwela wa nroho wa atthu a waatta onteela osaruwa; weeyo Mariyamu enteela wuupattha huzuni khuluyeene nkhama phanka yoonoliwa yoori eshije nafusi yawo.” \p \v 36 Attaaphale aarivo sharifwa mmote aari wiitthiwaaye Aana. Aari mwaana wa Fwanuweele wa lihimo la Asheeri, aari wa wuuluvala. Eekhalaniye mannawe nyaakha sapa, \v 37 paata yomfwela mannawe, khuhiraliwi mpakha opattha nyaakha thamaaniini na mine. Khaari olaamo Nnyupa wa Nnyizinku nthana na osikhu, khaazi yawe yaari omwaaputu Nnyizinku ofuka na olompa. \v 38 Wakathi otthuupo khwaaza onshukhurwela Nnyizinku attakhulaka monkoni wa mwaana otule, awoozaka atthu ooshi apale aari owejelaaye wookhowa wa Yeruzaleemu. \p \v 39 Yuusufu na Mariyamu nawiisha oretta zooshi epile zaari orumaazo kano ya Mbwana, khurutela Kalileya sitati ya Nazareeti owaya. \v 40 Mwaana khusala awula saaneene na khwiiya njuwi nwulweene, rehema ya Nnyizinku yaari vamote na-ye. \s1 Yinsa Nnyupa wa Nnyizinku \p \v 41 Wakhula mwaakha Mariyamu na Yuusufu aari weettaka Yeruzaleemu onjampo la Paashikowa. \v 42 Wakathi Yinsa apatthiyeevo nyaakha khumi na miwiri, Mariyamu na Yuusufu khulankha khusala alawa onjampo la Paashikowa nkhama etthiipile aazowereliyeezo, alawaka anthuuliye Yinsa. \v 43 N'oofiya khuretta njampo ntthile khwiisha, khusala arutela owaya. Yinsa khusala Yeruzaleemu, mamaawe na papaawe woohijuwi. \v 44 Yo aari woona yoori ori khuntti etile yaari orutelaaye onti, khuvira siikhu ntero eettaka weettetta, aphano khwaaza omweekesa awoozelaka ajamaaze na ashirikhaawe. \v 45 Khuhisala ampattha, khurutela Yeruzaleemu olawa omweekesa. \v 46 Eviriyeevo siikhu ttatthu, khunsikana ari Nnyupa wa Nnyizinku eekhaliye na anamasomisa awulu a tiini eettaka onsiila na omuuzela. \v 47 Ooshi apale aari onsiilaaye khunshankela mwaasa woojuwa wawe na nanna aari owaajipwaazo. \v 48 Aphano apapaze n'oomoona khushanka, mamaawe khumuuzela araka: “Mwanaka! Niini epi oniretteliyeezo? Miiyo na papaawo naari wa wantipweya naaza raku oweekesa.” \p \v 49 Ye khujipu yoori: “Mwaari okeekesela-ni? Khamwaari ojuwa yoori miiyo kaarina ya wiiya Nnyupa wa Paapa?” \v 50 Yo khuhiweeleyi etthu aari olupaaye. \p \v 51 Yinsa khurutela nti wa Nazareeti na papaawe na mamaawe khusala awaashututela. Mamaawe aari oretta athokorelaka vitthu epile zooshi nroho mwawe. \v 52 Yinsa khusala avira awulaka nkatthi wa ojuwa, hirimu na nrehema ya Nnyizinku na atthu. \c 3 \s1 Otafusiri wa Yaahaya Namoosa \p \v 1 Mwaakha wakhuumi na thaanu Seezari Tibeeriyu ari mfwalume nwulu wa Rooma, Pontiyu Pilaatu ari liwaali wa Yudeya. Herooti ari nsatoro wa Kalileya na ttwiiye Filiipe na-ye ari wa Itureeya na Tarakhoniiti, Lusaaniya ari nsatoro wa Abileeni. \v 2 Anaasi na Khayiifwa aari mahaakhimu awulu a tiini. Mwaakha aya pi otthuupo enkhiweeyo mattakhuzi a Nnyizinku Yaahaya mwaana wa Zakariiya makuluttu. \v 3 Ye khuzukulela miti zooshi zaattameliyeeyo muuttho Yorotaani, awoozaka atthu yoori athupwiye twampi zaya aswaamihiwe ti Nnyizinku na oosiwe. \v 4 Nkhama etthiipo zaatikhiweezo nkithaapu ya napiyu Ezayiiya: \q1 “Owaapho ntthu ankhuwaaye n'yaara araka: \q2 ‘Mwaattalele tarikhi ya Mbwana, \q1 na mwishapweyise miphiitelo zaya. \q2 \v 5 Makunte ooshi asireliwe, \q1 nyaako na kulu zooshi zipwejiwe, \q2 tarikhi zoonyokowa zookoleliwe, \q1 epile zoothipeya zishottheliwe. \q2 \v 6 Atthu ooshi anteela woona \q1 nusura ya Nnyizinku.’” \b \p \v 7 Yaahaya khusala awooza atthu apale aari otaaye woosiwa araka: “Khapila za nyookha! Paani awuuziyeenini otthira hukhumu ya Nnyizinku entaaye? \v 8 Mwirette vitthu enthoonyezaaye yoori khweele mwathupwiya, khahiyo ojilupeza yoori ‘Eburahiima ti papeetthu’. Miiyo kiniwuuzani yoori khwa liwe ntthi Nnyizinku onwahi owaattala aana a Eburahiima. \v 9 Nshokha latthiiwa nshini wa mitathaari za miitthi, wakhula muutthi ohiniimaaye mishumo zooshapweya ontta oshijiwa weeseleliwe vamoottho.” \p \v 10 Atthu khusala amuuzela araka: “Apho nirette niini?” \p \v 11 Ye khuwaajipu yoori: “Otule ariina hempe piiri, moote amwinkhe otule ahina. Otule ariina etthu-yoojiwa awaameele apale ahina.” \p \v 12 Khulankha anamariphisa lumpuru yoori alawe oosiwe khumuuzela Yaahaya yoori: “Mwanliimu, khi fweeyo nirette niini?” \p \v 13 Ye khuwaajipu araka: “Mwihiriphise mwizitisa hisapu mwirumiweeyo.” \p \v 14 Anajanka na-yo khumuuzela yoori: “Khi fweeyo niri toovi?” Khuwaajipu yoori: “Mwihiwaanyakanye atthu mwiroromelaka kuvu zenu, wala mwihiwaalokoveze vitthu zoohiiyi etthiipo, mwishukhurwele ethiito mwimpatthaaye.” \p \v 15 Nroromelo wa atthu khusala ovira weekezeleyaka oonaka yoori Yaahaya ti Al-Masiihu. \v 16 Ye khuwooza ooshi apale aariivo yoori: “Weekhweele miiyo kiniwoosanani maati, ila onta nkina ariina owahi wookiziti miiyo, wala akinsuhi ofukula mikhoyi za jampala zawe. Ye onteela owoosani na Rooho Ttakatthiifu na moottho. \v 17 Onaaye fosholo mmakhono mwawe anttelaaye ophakulana tiriku na maveya. Athuule tiriku atthe vantthala vawe, maveya aya eeselele vamoottho ohinzimaaye.” \p \v 18 Khwa mattakhuzi makina a waatta, Yaahaya aari owaahirimiza na owaatafusirela atthu hapari zooshapweya. \v 19 Na khunshowera nsatoro Herooti mwaasa wonrala Herodiya muukha wa ttwiiye na oretta vitthu zootakhala za waatta. \v 20 Elottelanaka Herooti khweekezela zooshi epile, khuruma ofukeliwa Yaahaya nkalapooso. \s1 Woosiwa wa Yinsa \p \v 21 Wakathi Yaahaya aari owoosaavo atthu ooshi apale, Yinsa na-ye khuta attaaphale oteela woosiwa. Ye alompaka pinku khufukuwa, \v 22 Rooho Ttakatthiifu khumwiishukhela nkhama jiwa. Khusiileya huula yoolankha pinkuuni eraka: “Weeyo o mwanaka kinuuphetachaaye na wookituvela channu.” \s1 Ntathaari w'oojama wa Yinsa \b \p \v 23 Yinsa wakathi aaziyeevo olaleya hapari zooshapweya, aarettiye arina nyaakha talaathiini. Ye aari mwaana wa Yuusufu nkhama etthiipo atthu aari waakanyeraazo, \b \q2 Yuusufu aari mwaana wa Heeli, \q1 \v 24 Heeli aari mwaana wa Mataati, \q2 Mataati aari mwaana wa Leevi, \q2 Leevi aari mwaana wa Melikhi, \q2 Melikhi aari mwaana wa Yanaayi, \q2 Yanaayi aari mwaana wa Yuusufu. \q1 \v 25 Yuusufu aari mwaana wa Matathiiya, \q2 Matathiiya aari mwaana wa Amooshi, \q2 Amooshi aari mwaana wa Nahuumu, \q2 Nahuumu aari mwaana wa Heshiili, \q2 Heshiili aari mwaana wa Nakhaayi, \q1 \v 26 Nakhaayi aari mwaana wa Maathi, \q2 Maathi aari mwaana wa Matathiiya, \q2 Matathiiya aari mwaana wa Shemeeni, \q2 Shemeeni aari mwaana wa Yosheekhi, \q2 Yosheekhi aari mwaana wa Yuuda, \q1 \v 27 Yuuda aari mwaana wa Yohanaani, \q2 Yohanaani aari mwaana wa Reesa, \q2 Reesa aari mwaana wa Zorobabeeli, \q2 Zorobabeeli aari mwaana wa Sheyalitiyeeli, \q2 Sheyalitiyeeli aari mwaana wa Neeri, \q1 \v 28 Neeri aari mwaana wa Meelikhi, \q2 Meelikhi aari mwaana wa Aadi, \q2 Aadi aari mwaana wa Kosaamu, \q2 Kosaamu aari mwaana wa Elimadaamu, \q2 Elimadaamu aari mwaana wa Eeri, \q1 \v 29 Eeri aari mwaana wa Yoshuwa, \q2 Yoshuwa aari mwaana wa Eliyezeeri, \q2 Eliyezeeri aari mwaana wa Yoriimu, \q2 Yoriimu aari mwaana wa Mathaati, \q2 Mathaati aari mwaana wa Leevi, \q1 \v 30 Leevi aari mwaana wa Simiyooni, \q2 Simiyooni aari mwaana wa Yuuda, \q2 Yuuda aari mwaana wa Yuusufu, \q2 Yuusufu aari mwaana wa Yonaamu, \q2 Yonaamu aari mwaana wa Eliyakhiimu, \q1 \v 31 Eliyakhiimu aari mwaana wa Meleeya, \q2 Meleeya aari mwaana wa Meena, \q2 Meena aari mwaana wa Matatha, \q2 Matatha aari mwaana wa Nathaani, \q2 Nathaani aari mwaana wa Daawuuda, \q1 \v 32 Daawuuda aari mwaana wa Yeese, \q2 Yeese aari mwaana wa Obeedi, \q2 Obeedi aari mwaana wa Bowaazi, \q2 Bowaazi aari mwaana wa Salimooni, \q2 Salimooni aari mwaana wa Nashooni, \q1 \v 33 Nashooni aari mwaana wa Aminadabu, \q2 Aminadabu aari mwaana wa Adimiini, \q2 Adimiini aari mwaana wa Ariini, \q2 Ariini aari mwaana wa Hesherooni, \q2 Heshorooni aari mwaana wa Pereezi, \q2 Pereezi aari mwaana wa Yuuda, \q1 \v 34 Yuuda aari mwaana wa Yaakhumpa, \q2 Yaakhumpa aari mwaana wa Esiyaakha, \q2 Esiyaakha aari mwaana wa Eburahiima, \q2 Eburahiima aari mwaana wa Teera, \q2 Teera aari mwaana wa Nahoori. \q1 \v 35 Nahoori aari mwaana wa Serukhi, \q2 Serukhi aari mwaana wa Reewu, \q2 Reewu aari mwaana wa Peleekhi, \q2 Peleekhi aari mwaana wa Ebeeri, \q2 Ebeeri aari mwaana wa Saala, \q1 \v 36 Saala aari mwaana wa Kayinaamu, \q2 Kayinaamu aari mwaana wa Arifwakisaati, \q2 Arifwakisaati aari mwaana wa Sheemu, \q2 Sheemu aari mwaana wa Nuuhi, \q2 Nuuhi aari mwaana wa Lameekhi, \q1 \v 37 Lameekhi aari mwaana wa Methusaleemu, \q2 Methusaleemu aari mwaana wa Henookhi, \q2 Henookhi aari mwaana wa Yareeti, \q2 Yareeti aari mwaana wa Mahalaleeli, \q2 Mahalaleeli aari mwaana wa Kayinaamu. \q1 \v 38 Kayinaamu aari mwaana wa Enooshi, \q2 Enooshi aari mwaana wa Seethi, \q2 Seethi aari mwaana wa Adamu, \q2 Adamu wa Nnyizinku. \c 4 \s1 Ozayiniwa wa Yinsa ti Sheethwani \p \v 1 Yinsa aarutiye omuttho Yorotaani ari wa wiitaala Rooho Ttakatthiifu, aalokoziwe ti Rooho Ttakatthiifu ethiito mpakha makuluttu. \v 2 Nttumpho khuzayiniwa ti Sheethwani siikhu arupayiini. Siikhu zaya epile khaari oja etthu, nawiisha khunkhola jala. \p \v 3 Sheethwani khumuuza yoori: “Nkhama o mwaana wa Nnyizinku orume liwe nttho lithatuwe liiye phaawu.” \p \v 4 Ila Yinsa khunjipu araka: “Yaatikhiwa nkithaapu yoori: ‘Khahiyo phaawu paasi enimwinkhaaye ohaayi pinaatamu’.” \p \v 5 Sheethwani khunweza vatulu, nasaapiru khunnoza ofwalume wooshi w'oolumwenku. \v 6 Khumuuza yoori: “Kintta owinkha ofwalume na siifwa z'oolumwenku opu wooshi, mwaasa yoori zooshi kenkhiwa miiyo, na miiyo kinimwinkha otule kinintakhelaaye. \v 7 Amana okikokhorela miiyo na khukaaputu, zooshi zintta wiiya zaawo.” \p \v 8 Yinsa khunjipu yoori: “Nttakhuzi la Nnyizinku lalupa yoori: ‘Omwaaputu Mbwanaawo Nnyizinku na onrumeyele othuuto paasi.’” \p \v 9 Aphano Sheethwani khunlawana Yeruzaleemu khunweza vatulu woolepavo wa Nyuupa ya Nnyizinku khumuuza yoori: “Nkhama o mwaana wa Nnyizinku ojeeselele vathi aphale, \v 10 maana yaatikhiwa nkithaapu yoori: \b \q2 ‘Ye ontta oruma malayikha awe awiinanele. \q1 \v 11 Atthaapo antta wuukholelela na makhono aya \q2 yoori ohikwakwanttuwe valiwe.’” \b \p \v 12 Yinsa khunjipu yoori: “Nttakhuzi la Nnyizinku lalupa yoori: ‘Ohimweeze Mbwana Nnyizinku awo.’” \p \v 13 Sheethwani nawiisha onzayini wooshi, khumwaattuwa khusala awejela wakathi wonkhweyela. \s1 Yinsa onaaza khaazi yawe nti wa Kalileya \p \v 14 Aphano Yinsa khurutela Kalileya, owahi wa Rooho Ttakatthiifu ori vamote na-ye. Hapari zaari olupaaye monkoni wa ye khumwazeyela miti zooshi za nkerekhere. \v 15 Aari osomisa mmanyupa woosifwiwamo Nnyizinku, atthu ooshi khusala anttottopela. \p \v 16 Khulawa mpakha sitati ya Nazareeti ohali aleliweewo. Siikhu ya saapatu khweetta nnyupa woosifwiwamo Nnyizinku nkhama etthiipo aazowereliyeezo. Khulankha yoori asome. \v 17 Khwinkhiwa kithaapu ya napiyu Ezaaya. Khufunula khusala athola khusikana vahali yaatikhiweevo yoori: \b \q1 \v 18 “Rooho ya Mbwana \q2 eri vamote na-miyo, \q1 akithawaza yoori kiwaatafusirele \q2 hapari zooshapweya asikhini \q1 na olaleya otaphuliwa wa anamahuzunikha, \q2 owoonisa apale oohooni, \q1 owaavumulisa apale oohukhumwiwa, \q1 \v 19 na olaleya yoori wafiya \q2 mwaakha wa rehema ya Mbwana.” \b \p \v 20 Yinsa khufinikha kithaapu etile khumwinkha karumeya wa nnyupa woosifwiwamo Nnyizinku, Ye khwiikhala. Atthu ooshi apale aariimo khusala amweekesa. \v 21 Ye khuwooza yoori: “Leelo zarettikhana epile zaatikhiweeyo, etthiipi mwinttaaye wiisharu osiila.” \p \v 22 Atthu ooshi khusala anttottopela, na khwiiya ootikinisiwa mwaasa wa mattakhuzi a rehema aari olankhaaye nkhanyo mwawe, khusala oozelana yoori: “Khahi mwaana wa Yuusufu otu?” \p \v 23 Yinsa khuwooza yoori: “Khweele khweele mweeyo mwinlawa mwakuuze kittaphi mmote enraaye toono: ‘Tothoro ojivonise omweenyewe! Orette mmuti mwawo mphu minjuza nisiiliyeeyo epile orettiyeezo Kafwaranawu.’” \p \v 24 Khulupa theenya yoori: “Wookhweele kiniwuuzani yoori khaavo napiyu mmote ankhupaliwaaye mmuti mwawe. \v 25 Na weekhwele wakathi wa napiyu Aliyaasi, Ezirayeele aariwo aakha oofweliwa pi amanna zaya wakathi yaafukiweevo pinku nyaakha mittatthu na nyeezi sitha, yaapuwiye jala miti zooshi. \v 26 Ila Nnyizinku khuhinrumi Aliyaasi Ezirayeele, okhule aari wiikhalaawo apale aya, khunruma Sarefathi tuniya ya Sitooni aariiwo muukha mmote woofweliwa ti mannawe. \v 27 Siikhu za napiyu Elizeewu, Ezirayeele aariwo anamakuttula a waatta, khuhiivo hatha mmote aavonisiweeyo ila Naamani wa nti wa Siiriya ti ye aavonisiweeyo otthwe.” \p \v 28 Atthu ooshi aari nnyupa woosifwiwamo Nnyizinku, n'oosiila mattakhuzi apale aari olupaaye Yinsa yo khwiiphiiriwa. \v 29 Khwiikariwamo nsitati mphule khulawaniwa vamwaako yaajekiweevo sitati yaya etile, yoori ansukhumele vathi. \v 30 Ila Yinsa khuvira vakatthi vaya khusala alawa. \s1 Yinsa onimwiikara sheethwani \p \v 31 Paata ya toole Yinsa khwiishukhela sitati ya Kafwaranawu, nti wa Kalileya, khusala awaanozela siikhu ya saapatu. \v 32 Yo aari ooshankisiwa na onozela wawe, mwaasa yoori nttakhuzi lawe laarina ofwalume. \p \v 33 Nnyupa woosifwiwamo Nnyizinku aarimo ntthu mmote aariina sheethwani. Aphano sheethwani khunyakula na kuvu zawe zooshi araka: \v 34 “Eeee! Onnitakhela-ni weeyo Yinsa wa Nazareeti? Wateela onankameza? Miiyo kinuujuwa weeyo yoori o Ttakatthiifu wa Nnyizinku!” \p \v 35 Yinsa ansukisiye sheethwani araka: “Nyamala, mwaattuwe ntthu oto!” Attaaphale sheethwani khunkwisela vathi ntthu otule atthu eettaka omoona, khuhinvulalisi khumwaattuwa. \p \v 36 Atthu ooshi aari ooshankisiwa, khusala oozana atthaaporu: “Nttakhuzi-ni ntthi? Khwa ofwalume na owahi wawe otu onruma masheethwani khusaruwa!” \v 37 Aphano siifwa ya Yinsa yaamwazeyeliye miti zooshi za nkerekhere. \s1 Yinsa ona owahi vatulu wa masheethwani na marati \p \v 38 Yinsa khusaruwamo nnyupa woosifwiwamo Nnyizinku khweetta owawe Simawu. Nkhwewe Simawu aari nlwele hooma, yo khunvekelaza Yinsa yoori anvonise. \v 39 Ye khwiinama khwiikara hooma etile khunlikha, nasaapiru nunu otule khulankha khusala awaarumeyela. \p \v 40 Njuwa litupweelaka\f + \fr 4:40 \ft Otupweela wa njuwa siikhu ya saapatu mayaahuuti aariwoona yoori siikhu ttakatthiifu yavira.\f* atthu ooshi apale aariina marati khusala atiiseliwa Yinsa, Ye n'oowaattheela makhono n'oowaavonisa. \v 41 Theenya aarivo atthu a waatta aari owaasaruwaaye masheethwani anyakulaka araka: “Weeyo o mwaana wa Nnyizinku!” Yinsa khusala amaruwa alikhisaka masheethwani apale ottakhula, maana yo aari ojuwa yoori ye ti Al-Masiihu. \s1 Yinsa onlaleya hapari zooshapweya \p \v 42 N'oocha Yinsa khulankha khusala alawa mmakuluttu. Atthu a waatta khusala amweekesa, n'onsikana khuhisala atakha onlikha olawa. \v 43 Ye khuwooza yoori: “Enhithajiya theenya miiyo olawa sitati kiina olaleya hapari zoofwalume wa Nnyizinku, kaperekheliwa etthiipo.” \v 44 Ye aari otafusiri mmanyupa woosifwiwamo Nnyizinku a Yudeya. \c 5 \s1 Yinsa oniwaakhuwela anakhiyoni awe a mwanzo. \p \v 1 Siikhu moote, Yinsa aari nshini wa ntthatta la Kalileya, khuzukuleliwa pi atthu a waatta yoori asiile nttakhuzi la Nnyizinku. \v 2 Ye khoona nyaatiya miwiri ziri vapatari wa ntthatta nttintthile, zaalikhiweevo pi anamajiya aari woosaaye matthavi aya. \v 3 Yinsa khupakhira mmwaatiya mmote waari wa Simawu khunvekela yoori asusisele mpahari, khwiikhala khusala awaanozela atthu. \p \v 4 Nawiisha onozela khumuuza Simawu yoori: “Othuule mwaatiya awo mwilawe vahali wa wiichavo mwajiye.” \p \v 5 Simawu ajipwaka khuri: “Mbwana, najiya osikhu na osikhu khuhipatthi etthu, wiiya walupa yoori neese, nintta weesa.” \p \v 6 Yo khulawa khweesa matthavi aya khuula swi za waatta mpakha khusala avaruwa matthavi aya. \v 7 Khuwaakhuwela ashirikhaaya aari mwaatiya nkina yoori ate arinkaanyele, khwiitaaza nyaatiya zaya zoomiwiri mpakha osaleela ozama. \p \v 8 Simawu Peeturu nawoona etthu etile yaarettikhaniyeeyo, khunkokhorela Yinsa amuuzaka yoori: “Mbwana, okisuse maana miiyo ki natwampi.” \v 9 Simawu na ashirikhaawe khuzinkuwa mwaasa wa swi epile za waatta apatthiyeezo. \v 10 Yaakhumpa na Yaahaya, aana a Zebedayo, ashirikha a Simawu aari ojiyanaaye khwiiya ootikinisiwa. \p Aphano Yinsa khumuuza Simawu yoori: “Ohoove, waaza nasaapi eti onttela wiiya namajiya wa atthu.” \v 11 Khuwelelisa nyaatiya zaya nkulu, khulikha vitthu zaya zooshi khusala anlotta Yinsa. \s1 Yinsa oninvonisa namakuttula \p \v 12 Yinsa ari sitati moote, khuvira mwinyi mmote aariina makuttula. N'oomoona Yinsa khukokhora khusijiti khumuuza araka: “Kinuuvekela yoori nkhama watakha Mbwanaaka, kivonise.” \p \v 13 Ye khookola nkhono awe khunsapa khumuuza yoori: “Katakha vona!” Wakathi otthuupule khweele khuvona. \p \v 14 Yinsa khumuuza yoori: “Vitthu epi ohimuuze hatha ntthu, ila olawe wajithoonyeze wa haakhimu wa tiini, othuuto oorettele twaha yoovonisiwa wawo nkhama etthiipile alupiyeezo napiyu Munsa, yoori wiiye oshaahiti vakatthi wa atthu aya apale.” \p \v 15 Aphano hapari zawe zaari ovira zimwazeyaka. Atthu a waatta khusala ata oteela osiila hapari, na oteela ovonisiwa marati aya. \v 16 Yinsa aari olaakavo n'oolawa makuluttu olompa. \s1 Ovonisiwa wa mwinyi woorakala \p \v 17 Siikhu moote Yinsa eetta onozela, apho vaya aari onozelaavo aarivo mafwarizeewu na anamanozela a kano aalankhiyeeyo miti mikina za Kalileya na Yudeya mpakha Yeruzaleemu. Owahi wa Mbwana waari vamote na-ye woowaavonisa alwele. \v 18 Aphano atthu akina khuntana mwinyi aariina supiyaani anttattikheliye vanrepa, yo aari otakha omphenyisa ampwehe omaasho wa Yinsa. \v 19 Ila nawoona yoori khayiivo kiphenyo mwaasa wa atthu waatta, khuwela vatulu wa nyuupa khutamula liphala khumwiishushela vakatthi wa atthu omaasho wa Yinsa. \p \v 20 Ye nawoona amini aariina atthu apale, khumuuza nasupiyaani otule yoori: “Swaahipu twampi zawo zaswaamihiwa.” \p \v 21 Aphano mafwarizeewu na anamanozela a kano khusala attettha araka: “Otu aya paani ankufurwaaye? Ti paani anwahaaye oswaamihi twampi woohiiyi Nnyizinku?” \p \v 22 Yinsa khujuwa etthu aari ofikhiraaye, khuwoozela yoori: “Mwashukulikhela-ni nroho mwenu? \v 23 Yookhweya ti tiivi omuuza yoori twampi zawo za swaamihiwa ama yoori olankhe weettette? \v 24 Apho mwijuwe yoori Mwaana wa Pinaatamu onaaye owahi wooswaamihi twampi vathi apha.” Khumuuza nasupiyaani otule yoori: “Olankhe othuule nrepa lawo olawe owawo.” \v 25 Nasaapiru ntthu otule khulankha vakatthi wa atthu khuthuula nrepa lawe ntthile aattattikheliweevo khusala alawa owawe ansifwaka Nnyizinku. \v 26 Atthu ooshi aariivo khwiiya ooshanka na woova channu, khusala ansifu Nnyizinku araka: “Leelo noona vitthu zootikinisa.” \s1 Okhuweliwa wa Leevi\f + \fr 5:27 \ft Nzina ntthi la Leevi khwa luuka ya Ekereku linri Matewuzhu.\f* \p \v 27 Paata yawiisha vitthu epile, Yinsa khulankha khusala alawa, khunsikana mwinyi mmote aari oriphisaaye lumpuru aari wiitthiwaaye Leevi eekhaliye vahali aari oriphisaavo malumpuru awe, khumuuza yoori: “Okilotte.” \v 28 Ye khulikha khaazi zawe zooshi khusala anlotta. \p \v 29 Leevi khuretta njampo liwululene owawe vamote na Yinsa, aarivo theenya anamariphisa lumpuru akinoko aya na atthu akina eekhaliye vamote na-ye. \v 30 Mafwarizeewu na anamanozela a kano khusala a waattakhula anakhiyoni a Yinsa araka: “Mwaasa aya niini mweeyo mwijanaka na mwinywanaka anamariphisa malumpuru na anatwampi?” \p \v 31 Yinsa khuwaajipu araka: “Akumi khanlawaniwa wa tothoro ila alwele, \v 32 miiyo akaawaateeliye anashariya kaawaateeliye anatwampi yoori alikhe oretta twampi.” \s1 Monkoni woofuka \p \v 33 Atthu akina khumuuza Yinsa yoori: “Anakhiyoni a Yaahaya Namoosa na anakhiyoni a mafwarizeewu amfuka na anlompa, ila awo weeyo khamfuka, antta oja na onywa.” \p \v 34 Yinsa khuwaajipu yoori: “Enrettikhana toovi owooza anamalaleyiwa harusi ofuka namaposa arivo? \v 35 Ila onteela ofiya wakathi mposi anttelaaye olaziwavo vakatthi vaya, wakathi aya opo, anteela ofuka.” \p \v 36 Elottelanaka Yinsa khulupa nlikaniso mmote araka: “Khaavo anshijaaye patakha ya kuwo pheeya yoori arette yaapa ya kuwo yoovutta, n'ooretta toowo etile pheeya entta oharipweya, mwaasa wa patakha etile ya kuwo pheeya etthiiweevo oheezani na etile yoovutta. \v 37 Khaavo anthuulaaye viinyu pheeya ottha nttompwiyo ya shapala ya raku. N'ooretta toowo entta ophutuwa, viinyu ya yiittikhe ttompwiyo zaya ziharipweye. \v 38 Viinyu pheeya entthiiwa nttompwiyo pheeya. \v 39 Khaavo anraaye anywiye viinyu ya raku khutakha onywa viinyu pheeya, maana ontta olupa yoori: ‘Poora etile ya raku.’” \c 6 \s1 Yinsa ti mwennyewe saapatu \p \v 1 Saapatu moote, Yinsa eetta ovira nshini wa nshapa la tiriku. Anakhiyoni awe khusala avurula asusuraka na makhono arafunaka phunje zaya. \v 2 Mafwarizeewu khusala awoozela yoori: “Mwaasa aya niini mwirettaka vitthu ziiyiye mwiikho orettiwa saapatu?” \p \v 3 Ye khuwaajipu araka: “Khamwinasome etthu aarettiyeeyo Daawuuda wakathi yankholiyeevo jala na ashirikha awe? \v 4 Ye aaviriye Nnyupa wa Nnyizinku khuthuula phaawu zoohalaalishiwa khurafuna kiina khuwenkha ashirikhaawe, ila alupa aarina ruhusa yoorafuna aari mahaakhimu a tiini paasi.” \v 5 Yinsa khulupa araka: “Mwaana wa pinaatamu ti Mbwana mwennyewe saapatu.” \s1 Mwinyi woorakala nkhono \p \v 6 Saapatu kiina, Yinsa khuvira nnyupa woosifwiwamo Nnyizinku khusala awaanozela, aarimo mwinyi mmote waarakaliyeeyo nkhono nlume. \v 7 Anamanozela a kano na mafwarizeewu eetta omweekesela yoori amoone Yinsa nkhama aari onvonisa siikhu ya saapatu, yoori ankwisele paathuli. \v 8 Ila ye aari ojuwa etthu aari wuupuwelaaye atthu apale. Khumuuza mwinyi otule woorakala nkhono nlume yoori: “Olankhe ote vakatthi apha.” Mwinyi khulankha khweemela. \p \v 9 Aphano Yinsa khuwoozela yoori: “Ensuhaaye orettiwa saapatu ti tiivi? Yooshapweya ama yootakhala, wuusuru ama wuula?” \p \v 10 Khuweekesa atthu ooshi apale aariivo khumuuza mwinyi otule yoori: “Wookole nkhono awo.” Ye khookola, khuvona. \v 11 Anamanozela a kano na mafwarizeewu khwiiphiiriwa khusala awaza etthu yonrettela Yinsa. \s1 Othawuliwa wa anakhiyoni khumi na awiri \p \v 12 Siikhu zaya epile Yinsa khulankha khusala alawa omwaako olompa, khwiisha osikhu wooshi eettaka olompa. \v 13 N'oocha khuwaakhuwela anakhiyoni awe khuwaathawula khumi na awiri, atthaapo theenya khuwenkha nzina la owaaswihaapa. \v 14 Simawu antthajiye nzina la Pheeturu, Antere ttwiiye Simawu, Yaakhumpa, Yaahaya, Filiipe, Paturumeewu. \v 15 Mateewuzhu, Tome, Yaakhumpa mwaana wa Alufayo na Simawu aniitthiwaaye Zelooti, \v 16 Yuuda mwaana wa Yaakhumpa, na Yuuda Iskariyooti otule aari weettelaaye onkholisa Yinsa. \s1 Onozela na ovonisa wa Yinsa \p \v 17 Yinsa khwiishukha vamwaako na maaswihaapa awe khweemela nshini wa mwaakho vahali aariivo anakhiyoni awe na khuntti ya atthu a Yudeya yooshi na a Yeruzaleemu, mpakha apale a miti za waattamela pahari, Tiiro na Sitooni. \v 18 Apale aateeliyeeyo osiila na ovonisiwa moolwele aya, mpakha na apale aari wantipwiwaaye ti masheethwani aari ovonisiwa. \v 19 Atthu ooshi aari otakha onsapa Yinsa mwaasa yoori waari onsaruwa owahi khusala owaavonisa ooshi. \p \v 20 Aphano Yinsa khulansa maasho khuweekesa anakhiyoni awe khuwooza yoori: \b \q1 “Ananshapweyiwa ti mweyo mwiiyiye asikhini, \q2 maana Ofwalume wa Nnyizinku pu weenu. \q1 \v 21 Ananshapweyiwa ti mweyo enuukholaanini jala aphano, \q2 maana mwinlawa mwarupale. \q1 Ananshapweyiwa ti mweyo mwinlilaaye aphano, \q2 maana mwinteela otheya. \q1 \v 22 Ananshapweyiwa ti mweyo, \q2 mmana atthu eephiiriwaka ti mweyo, awiikarani, oottukhanani \q2 na khuwoonani ohifwayi mwaasa wonlotta Mwaana wa Pinaatamu. \b \p \v 23 Wakathi aya otthuupo, mwiiye woofurahi na mwitthape, maana tthuvo yenu eniiya khuluyeene pinkuuni. Maana wa nanna etthiipi, apapa zaya na-yo aawaaretteliye manapiyu. \b \q1 \v 24 Ila olaanikha pu weenu mweeyo mwaamathaajiri, \q2 maana mwapokhera tthuvo yenu vathi attaapha. \q1 \v 25 Olaanikha pu weenu mweeyo ziwiitaaleliyeenini vitthu-zoojiwa, \q2 maana mwinteela okholiwa ti jala. \q1 Olaanikha pu weenu mweeyo mwiriina furaha eleelo eti, \q2 maana mwinteela ojikhupanyera na olila. \q1 \v 26 Olaanikha pu weenu mweeyo \q2 mmana mwittottopeliwaka pi atthu ooshi, \q2 maana apapa zaya aawaaretteliye etthiipo manapiyu oojipanka. \b \p \v 27 Nakataalikha mweeyo mwinikisiilaaye, kiniwuuzani yoori mwiwaaphete maatuwi enu, mwiwaarettele saana apale aniiphiiriwaaye ti mweyo. \v 28 Mwiwaaparikhiye apale anuulaanaanini na mwiwaalompele apale anuurettelaanini zootakhala. \v 29 Nkhama ntthu oopwakula nlaku limote, na ntthi likina ontheteezele. Nkhama ntthu oovula juupa yawo, ohinkhattaze othuula hempe yawo. \v 30 Omwinkhe wakhula otule anuuvekelaaye, nkhama ntthu athuula etile yiiyiye yaawo, ohinkhanyarele wuurutisela. \v 31 Epile mweeyo zinuutuvelaanini oretteliwa pi azeenu, na-mweyo mwiwaarettele azeenu etthiipo. \p \v 32 Amana mwiwaaphetaka apale anuuphetaanini paasi, fwayita-ni mwineekeselaaye mmakhono wa Nnyizinku? Hatha anatwampi atthaapo aniwaapheta apale na-yo aniwaaphetaayo. \v 33 Amana mwiwaarettelaka saana apale na-yo anuurettelaanini saana paasi, fwayita-ni mwinteelaaye wiiyana? Hatha anatwampi atthaapo na-yo anretta etthiipo. \v 34 Amana mwiweepaashaka paasi apale mwinkhupalaaye wuurutiselani, fwayita-ni mwinteelaaye wiiyana? Hatha anatwampi atthaapo aniipaashana aroromelaka orutiselana. \v 35 Mwiwaaphete maatuwi enu, mwiwaarettele zooshapweya, mwiweepaashe mwiheekeselaka wuurutiselani. Toowo tthuvo yenu enttela wiiya khuluyeene na mwinttela wiiya aana a Nnyizinku Wooziti, maana Nnyizinku oniwaashapweyela rooho hatha na apale ahininshukhurwaaye na alupa ootakhala rooho. \v 36 Mwiiye woohurumiya nkhama etthiipi Papeenu wa pinkuuni na-ye eeyiye wa huruma. \p \v 37 Mwihimphuke ntthu nzeenu na Nnyizinku khanuuphukani, mwihinhukhumu ntthu nzeenu na Nnyizinku khanuuhukhumuni. Mwinswaamihi ntthu nzeenu na Nnyizinku ontta wuuswaamihini. \v 38 Mwiwenkhe azeenu na Nnyizinku ontta owinkhani: na mphimo khwaamili, wookhitteleliwa na wa wiitaala mpakha wiittikha. Maana mphimo otthuupo mwimphimanaaye na-mweyo mwinteela ophimeliwa otthuupo.” \p \v 39 Yinsa khulupa nlikaniso mmote araka: “Atthu oohooni khanlokozana, antta okwiselana nliphotto. \v 40 Nakhiyoni khaninziti mwanliimu awe, ila wakhula otule ansomiseyaaye saana oniiya nkhama mwanliimu awe. \p \v 41 Onri je woona etutu eriiye mmaasho wa nzaawo ohoonaka muutthi opule oriiye mmaasho mwawo? \v 42 Enrettikhana toovi weeyo omuuzaka nzaawo yoori: ‘Ttwiiyaku, nkankaani kuulaze etutu eto eriiye mmaasho mwawo,’ na khupe weeyo ohiwahaka woona muutthi opule oriiye mmaasho mwawo? Naafikhi! Olazemo khapula muutthi oriiye mmaasho mwawo, toowo ontta woona saana, na phi onlazaamo etutu eriiye mmaasho wa nzaawo.” \s1 Muutthi na mishumo zaya \p \v 43 “Khawiivo muutthi wooshapweya oniimaaye mishumo zootakhala, wala muutthi wootakhala oniimaaye mishumo zooshapweya. \v 44 Maana wakhula muutthi onjuweya mwaasa wa mishumo zaya; nnyiiwa khinshumiwamo mishumo za muuyu, mmutthalala khanshumiwamo wuuva. \v 45 Ntthu wookemaani, nroho mwawe onsarulamo vitthu zooshapweya, na ntthu wootakhala rooho, nroho mwawe onsarulamo vitthu zootakhala, maana milomo zawe zinttakhula etthiipile ziitaaliyeeyo nroho mwawe. \p \v 46 Mwinkikhuwelela-ni yoori ‘Mbwana, Mbwana’, mwihirettaka epile kiniwuuzaanini? \v 47 Miiyo kinuuthoonyezani ntthu anlikananaaye otule ansiilaaye mattakhuzi aka na khushututela. \v 48 Onlikanana ntthu ajekaka nyuupa yawe khuthipa khwiichisa saaneene khutha vanchina la mawe woozivalavo. Khuta nnyeri khupiya nyuupa etile ila khuhisakhinyeyi mwaasa woozivalisiwa. \v 49 Ila otule ansiilaaye mattakhuzi aka khuhishututeli onlikanana ntthu ajekiye nyuupa yawe vanshaka woohizivalivo. Khuta nnyeri khupiya nyuupa etile nasaapiru khukwa, khupwecheya khuhisali hatha etthu.” \c 7 \s1 Amini ya namalokozela wa anajanka \p \v 1 Eeshiyeevo mattakhuzi apale aari owoozaaye atthu, khweetta sitate ya Kafaranawu. \v 2 Ottuukho aariwo namalokozela mmote wa anajanka w'eerooma, aariina karumeyaawe wompheta aari olwaaziwaaye khusala asaleela ofwa. \v 3 Wakathi namalokozela wa anajanka otule asiiliyeevo monkoni wa Yinsa, khuwaaperekha attunkhulu akina amayaahuuti yoori anvekele Yinsa ate anvonise. \v 4 Yo n'onsikana khunvekela wookhanyarelavo araka: “Mwinyi oto onsuhi waawuniwa, \v 5 mwaasa yoori oniiya owaapheta atthu etthu na anijekela nyuupa yoosifwiwamo Nnyizinku.” \p \v 6 Aphano Yinsa khulankha khusala alawa vamote na-yo, asaleelaka ofiya, namalokozela otule khuwaaruma ashirikha awe olawa omuuza yoori: “Mbwana, ohijantipu khinsuhi weeyo ovira nnyupa mwaka. \v 7 Ti eto miiyo kinoona yoori akinsuhi okutthanana weeyo, ila olupe nttakhuzi limote paasi karumeyaaka ontta ovona. \v 8 Miiyo kinaaye afwalume akizitiyeeyo, ila na miiyo theenya kinaaye anajanka ankishututelaaye. Kinimuuza najanka mmote yoori: ‘Olawe’, khulawa; nkina yoori: ‘Aruti’, khuruti. Kinimuuza karumeyaaka yoori: ‘Retta eti’, ye khuretta.” \p \v 9 Yinsa asiiliyeevo mattakhuzi apale khwiiya wooshanka, khuzukuluwa khuwooza atthu apale aari omperekhaaye yoori: “Hatha Ezirayeele ottuukho akooneeniwo amini nkhama eti.” \v 10 Ashirikha apale aarumiweeyo khurutela owawe namalokozela otule, khunsikana karumeya otule avoniye. \s1 Yinsa oninsisimula mwaana wa nunu mmote woofweliwa ti mannawe \p \v 11 Mmeesho mwaya Yinsa khulankha khusala alawa sitati ya Nayiini, anakhiyoni awe na khuntti ya atthu a waatta khusala enlotta. \v 12 Asaleelaka ofiya vanlako wa sitati etile, khusala asaruwa atthu aari weettelaaye ozikha. Otule aari weettelaaye ozikhiwa aari mwaana wa nunu mmote woofweliwa ti mannawe, ye aarina mwaana mmote othuuto paasi; atthu a waatta aari olawa vamote na-ye. \v 13 Wakathi Mbwana Yinsa amooniyeevo nunu otule, khumoonela huruma khunkhuwela khumuuza yoori: “Ohilile!” \p \v 14 Aphano khuwaasusela khusapa janaayiza, apale aathuuliyeeyo khweemela. Yinsa khulupa araka: “Shapu! Kinuuruma yoori olankhe!” \v 15 Shapu otule khulankha khwiikhala khusala attakhula; Yinsa khumwinkha mamaawe. \p \v 16 Atthu ooshi khwiiya awoova khusala ansifu Nnyizinku araka: “Napiyu nwulweene aniteela, ninoona yoori Nnyizinku aateeliye owuusuru atthu awe.” \v 17 Hapari epile za Yinsa khumwazeyela Yudeya yooshi mpakha miti epile zaattamananiyeeyo. \s1 Yaahaya oniwaaruma anakhiyoni awe wa Yinsa \p \v 18 Yaahaya khuuziwa pi anakhiyoni awe vitthu epile zooshi. Ye khuwaakhuwela awiri, \v 19 khuwaaruma yoori alawe amuuzele Mbwana yoori: “Weeyo ti otu naari onwejaaye ama ninweje nkina?” \p \v 20 Yo khulawa mpakha ottuukhule aariiwo Yinsa khumuuza yoori: “Neetta orumiwa ti Yaahaya yoori nite niwuuzele nkhama otule naari onwejaaye ti weyo, ama nivire ninwejaka nkina?” \v 21 Wakathi otthuupule Yinsa khuwaavonisa alwele a waatta, anamarakala, apale aariina masheethwani, khuwaafunula maasho apale oohooni. \v 22 Aphano Yinsa khuwaajipu yoori: “Mwilawe mwamuuze Yaahaya etthiipo mooniyeezo na mwisiiliyeezo; apale oohooni antta woona, apale oorakala antta weettetta, anamakuttula antta otwahareshiwa, apale oohisiili ansiila, anamfwa asisimuliwa, na hapari zooshapweya antta olaleyeliwa asikhini. \v 23 Wooshapweyiwa ti otule ahiniphiiriwaaye ti miiyo.” \p \v 24 Anakhiyoni a Yaahaya n'oolaavo, Yinsa khusala owoozaka atthu monkoni wa Yaahaya yoori: “Makuluttu mweetteliye woona niini? Tteetthe yiinisiwaka ti pheevo? \v 25 Ama moona niini? Mwinyi mmote awaliye kuwo zooshapweya? Apale anwalaaye kuwo zootafikhana aniiya nraaha na aniikhala nkorofwa y'oofwalume. \v 26 Khi moona niini? Napiyu? Pi etthiipo kiniwuuzani yoori, Yaahaya awaaziti manapiyu akinoko aya. \p \v 27 Otu ti otule laari onlupaaye Nttakhuzi la Nnyizinku yoori: \b \q1 ‘Kinlawa kamperekhe karumeyaaka omaasho wawo \q2 yoori aattalele tarikhi yawo.’ \b \p \v 28 Miiyo kiniwuuzani yoori vakatthi wa apale avokoliweeyo pi aakha, khina mmote anzitiyeeyo Yaahaya; ila otule eeyiye nttitthiiru muufwalume wa Nnyizinku, nwulweene zayita ye.” \p \v 29 Atthu ooshi mpakha anamariphisa lumpuru khusiila mattakhuzi a Yinsa. Yo khukhupalela shariya ya Nnyizinku, maana aari awoosiwa ti Yaahaya. \v 30 Ila mafwarizeewu na anamanozela a kano khukhijilela matakhelo a Nnyizinku khuhoosiwi ti Yaahaya. \p \v 31 “Anaatamu apa a leelo eti kiwaalattisane niini? \v 32 Alattanana khuntti ya asimaana eekhaliye vaparasa akhuwelanaka araka. ‘Fweeyo n'oovumiselani phivi za vaharusi mweeyo khuhiini; khwiipa liipo la huzuni mweeyo khuhilili.’ \v 33 Khuta Yaahaya Namoosa woofuka na ahinnywaaye viinyu, mweeyo mwinri: ‘Ye onaaye masheethwani.’ \v 34 Ata Mwaana wa Pinaatamu onja na onnywa, mweeyo mwinri: ‘Mmoone nsokho otu! Nanhapaliwa, nshirikha wa anamariphisa lumpuru na anatwampi.’ \v 35 Apale anlottaaye ojuwa wa Nnyizinku, anthoonyeza yoori pi wookhweeli.” \s1 Natwampi aavaaziyeeyo mafuttha moolu a Yinsa \p \v 36 Mfwarizeewu mmote anvekeliye Yinsa yoori alawe aje owawe. N'oofiya Yinsa khwiikhala yoori aje. \v 37 Omuuta otthuupule muukha mmote wa natwampi wa sitati ethiitile, khujuwa yoori Yinsa ontta oja wa mfwarizeewu, khuthuula suupha yawe ya mafuttha oonukhela. \v 38 Khulawa khweemela onyoko wa Yinsa nshini wa moolu awe khusala alila. Mishozi zawe khusala zittonkela moolu a Yinsa. Khusala akukuttha na nyuuli zawe na opejari moolu a Yinsa avaazaka mafuttha oonukhela. \p \v 39 Aphano mfwarizeewu otule nawoona vitthu epile khusala alupa nroho mwawe araka: “Otu eriwaka aari napiyu eetta ojuwa yoori mwanankha otu aninsapaaye natwampi.” \p \v 40 Yinsa khumuuza Simawu yoori: “Kintakha owuuza etthu.” \p Simawu khujipu yoori: “Kuuzeni mwanliimu.” \p \v 41 Yinsa khumuuza yoori: “Atthu awiri eetta wiiliwa nzurukhu ti mwinyi mmote aari wiipaashisakaaye, otu mmote aari wiiliwa miiya thaanu, otu nkina aari wiiliwa hamusiini. \v 42 Ila oowiiri khuhiivo mmote aawahiyeeyo onripha, ye khuwaaswaamihi oowiiri. Atthu apa awiri amphetachiyeeyo ti tuuvi?” \p \v 43 Simawu khujipu araka: “Kinoona yoori ti otule aswaamihiweeyo wa waattavo.” \p Yinsa khumuuza yoori: “Walikanisa.” \p \v 44 Ye khumuuza Simawu anthoonyezaka muukha otule araka: “Onimoona mwanankha otu? Miiyo kata vaje vawo apha khuhikinkhi hatha maati yoori koose moolu aka, ila ye oosa moolu aka na mishozi zawe khukukuttha na nyuuli zawe. \v 45 Khukipokhereleeni na peeju, ila ye khalikheleleeni opejari moolu aka. \v 46 Khukivaazeeni mafuttha oonukhela mmwishwa mwaka, ila otu avaaza mafuttha moolu aka. \v 47 Pi apho kiniwuuzaaye yoori twampi zawe epile za waatta ariinaazo za swaamihiwa; mwaasa woophetacha wawe. Ila otule aswaamihiweeyo vattitthiiru opheta wawe vattitthiiru.” \p \v 48 Yinsa khumuuza mwanankha otule yoori: “Twampi zawo za swaamihiwa.” \p \v 49 Apale eekhaliyeeyo khusala oozelana yoori: “Otu paani anwahaaye owaaswaamihi twampi atthu.” \p \v 50 Ila Yinsa khumuuza muukha otule yoori: “Waamini wawo wa wuusuru: olawe na heeri.” \c 8 \s1 Aakha aari onrumeyelaaye Yinsa \p \v 1 Paata ya toole, Yinsa khusala eettetta sitati khwa sitati na nti khwa nti alaleyaka hapari zooshapweya zoofwalume wa Nnyizinku. Anakhiyoni awe apale khumi na awiri aari vamote na-ye, \v 2 na aakha akinoko aya apale aavonisiweeyo masheethwani na marati: Mariyamu aari wiitthiwaaye Mataleena, otule ansaruwiyeeyo masheethwani sapa, \v 3 na Zhuwaana muukha wa Kuuza, nsatoro wa Herooti, Suzaana na aakha akinoko aari ontthanttaaye Yinsa na vitthu zaya vamote na anakhiyoni awe. \s1 Nlikaniso wa namazala \p \v 4 Phantte za waatta za miti aari otawo atthu enkeene oteela okutthanana Yinsa. Aphano ye khulupa nlikaniso mmote araka: \v 5 “Aarivo namazala mmote aalawiiye ozala peewu zawe. Amwazaka, kinoko khukwela nshini wa tarikhi, khuluwatthiwa na khujiwa pi anyannyi. \v 6 Peewu kinoko khukwela vahali aariivo mawe, khoottha ila khuuma mwaasa woohiivo maati. \v 7 Peewu kinoko khukwela vanyiiwa, khuwula vamote na nyiiwa, khurapeliwa pi nyiiwa khufwa. \v 8 Ila peewu kinoko khukwela vanshaka wooshapweya, khuwula khwiima mishumo miiya wakhula peewu.” \p Alupiyeevo toole, ye khukhuwelela araka: “Ariina mashiilo ti asiile!” \p \v 9 Anakhiyoni awe khumuuzela maana a nlikaniso aya opule. \v 10 Yinsa khuwaajipu yoori: “Mweeyo mwenkhiwa ojuwa zootikinisa zoofwalume wa Nnyizinku, ila akinoko anuuzaniwa nlikaniso yoori oonaka ahisala ajuwa, asiilaka ehisala eweeleya.” \s1 Yinsa oneeleza maana a nlikaniso wa namazala \p \v 11 Maana a nlikaniso opu pi toono: peewu eti enthoonyeza nttakhuzi la Nnyizinku. \v 12 Peewu zaakweliiye ntarikhi, zinlikanisaniwa atthu apale ansiilaaye nttakhuzi la Nnyizinku ila sheethwani khulazavo varoho vaya nttakhuzi ntthile yoori ahaamini apattha wuusurukha. \v 13 Peewu epi zaakweliiye vamawe, zinlikanisaniwa atthu apale ansiilaaye nttakhuzi la Nnyizinku khupokherela na furaha. Ila mwaasa woohiina mitathaari, wakathi vattitthiiru nawootootiwa ti sheethwani anlikha waamini waya. \v 14 Peewu epi zaakweliiye vanyiiwa, zinlikanisaniwa atthu apale ansiilaaye nttakhuzi la Nnyizinku, ila mwaasa wooshukulikhela opattha tuvela na haali za meekhazi, yo waamini waya vattiitthi-vattiitthi onzima, ahifiyelelaka wiima mishumo. \v 15 Peewu epi zaakweliiye vanshaka wooshapweya, zinlikanisaniwa atthu apale ansiilaaye nttakhuzi la Nnyizinku khuthokorela nroho mwaya khushututela na khwiiyana niiya, apo aniima mishumo zooshapweya. \s1 Nlikaniso wa khantteya \p \v 16 Khaavo ankhozaaye khantteya khufinikha na enyipo wala khupweha nlivuku. Entthiiwa vahali onooneyaavo yoori esala ewaamwasikhela apale anviraaye nnyupa. \v 17 Khayiivo envithiwaaye ehinttelaaye osaruwela oje, zooshi epile za siiri enttela wiiya payana. \v 18 Apho mwiyane ophoole wa nanna yoosiila, otule ariina ontta weekezeliwa, ila otule ahina hatha na etile anuupuwelelaaye wiiyana ontta onyakanyiwa. \s1 Mamaawe na attwiize Yinsa \p \v 19 Mamaawe na attwiize Yinsa khulankha yoori amoone, ila khuhisala ewaheya mwaasa yoori aarivo atthu a waatta. \v 20 Khuuziwa Yinsa yoori: “Vaje apho atavo mamaawo na attwiizo.” \p \v 21 Ye khuwaajipu araka: “Maama na attwiizaku pi apale ansiilaaye Nttakhuzi la Nnyizinku khushututela.” \s1 Yinsa onnyamaza pheevo \p \v 22 Siikhu moote, Yinsa khuwooza anakhiyoni awe yoori: “Olawa neette phantte ya kaapu kinoko.” Khupakhira nkalawa khusala alawa. \v 23 Aphano eettaka olawa Yinsa khusala alala, khupuwa pheevo ya waatta kalawa khusala esaleela ozama. \v 24 Anakhiyoni apale khoova khusala anlansa Yinsa araka: “Mwanliimu, Mwanliimu nasaleela ozama!” \p Yinsa khulankha khunyamaza pheevo na mawipi, khupuwa nreke. \v 25 Nawiisha khuwoozela anakhiyoni awe yoori: “Waamini wenu ori vayi?” \p Yo khwiiya awoova na ooshanka khusala oozelana, araka: “Otu aya paani anrumaaye pheevo na mawipi khunshututela?” \s1 Ovonisiwa wa nlume mmote aariina masheethwani ootakhala \p \v 26 Yinsa na anakhiyoni awe khulankha khulokhela Keraaza, kaapu ya Kalileya. \v 27 Wakathi Yinsa apakhuwiweevo nkalawa, khuta nlume mmote wa sitati ethiitile aariina masheethwani a waatta. Ye eekhaliye siikhu za waatta ahiwalaka kuwo na ahiikhalaka vaje, aari wiikhala mvilalo. \v 28 N'oomoona Yinsa khunyakula, khunkokhorela khukhuwa araka: “Onkitakhela-ni, Yinsa mwaana wa Nnyizinku Nwulu wa Pinkuuni? Safwatali ohikihukhumu.” \v 29 Ye aalupiye mattakhuzi apa mwaasa yoori Yinsa aarumiye onsaruwa masheethwani. Masheethwani apale eekhaliye siikhu za waatta mmwiili wa nlume otule. Na afukaniwaavo makwinjili khwinkhiwa atthu oomweekesela, eetta ottumulaka n'oothuuliwa pi masheethwani n'onlawana makuluttu. \p \v 30 Aphano Yinsa khumuuzela yoori: “Weeyo nzina lawo o paani?” Ye khujipu yoori: “Miiyo nzina laka ki omathi,” mwaasa yoori ntthu otule aamweettiye masheethwani a waatta mmwiili mwawe. \v 31 Masheethwani apale khusala anvekela Yinsa yoori ahiikarele khilintti. \p \v 32 Liphanko liwululene la kuluwe laari oshukisiwa vamwaako, masheethwani apale khunvekela ruhusa Yinsa yoori eette nkuluwe, ye khukhupalela. \v 33 Wakathi aliiyeemo masheethwani apale mmwiili wa nlume otule khweetta nkuluwe, aphano kuluwe khusala zitthira ziishukhela vantthatta khutupweela. \p \v 34 Apale aari oshukisaaye kuluwe epile nawoona vitthu epile zaarettikhaniyeezo, khutthira khulawa khulupa hapari epile nsitati mphule na miti mikinoko zaya. \v 35 Khulawa atthu a waatta olawa woona vitthu epile zaarettikhaniyeezo. Wakathi amwaattamiyeeyo Yinsa, khumoona nlume otule ansaruwiyeeyo masheethwani eekhaliye nshini wa moolu a Yinsa awaliye kuwo zawe na atthiiyemo akhili zawe, yo khwiiya awoova. \v 36 Apale ooniiyeeyo, khulawa khuwooza atthu nanna aavonisiweezo nlume otule. \v 37 Aphano atthu ooshi apale a nti opule wa Keraaza khunvekela Yinsa yoori aleemo mmuti mwaya mwaasa wa woova channu, Ye khuwela nkalawa khulaawo. \p \v 38 Nlume otule ansaruwiyeeyo masheethwani khusala anvekela Yinsa amuuzaka yoori anlikhe alawe vamote na-ye. Ila Yinsa khumuuza olawa araka: \v 39 “Orutele owawo wawooze atthu etile Nnyizinku ooretteliyeeyo.” Nlume otule khulankha khusala alawa owawe alaleyaka sitati yooshi etile aaretteliweeyo ti Yinsa. \s1 Owahi wa Yinsa khwa marati na ofwa \p \v 40 Wakathi Yinsa arutiyeevo, khuntti khuluyeene ya atthu ooshi atthaapale aari onwejaaye khumpokherela na furaha. \v 41 Aphano mwinyi mmote aari wiitthiwaaye Yayiiru namalokozela wa nyuupa yoosifwiwamo Nnyizinku, khuta khunkokhorela Yinsa nshini wa moolu awe anvekelaka yoori alawe owawe, \v 42 mwaasa yoori mwanawe aariina mmote paasi wa nyaakha khumi na miwiri aari osaleela ofwa. \p Yinsa alawaka, atthu khusala aphunyana-phunyana. \v 43 Attaaphale khutavo muukha aariina nyaakha khumi na miwiri ari nlwele, yaari omwiittikhaaye taamu wakhula siikhu. Khuharipu nzurukhu awe wooshi aariina nkatthi wa akulukhala, ila khuhiivo mmote aawahiyeeyo onvonisa. \v 44 Ye khuta mpakha onyoko wa Yinsa khusapa ajapi yawe vattitthiiru, omuuta otthuupule khulikha wiittikha taamu etile. \p \v 45 Yinsa khuuzela yoori: “Paani akisapiyeeyo?” \p Atthu ooshi khusala akhana, Pheeturu khulupa yoori: “Mbwana, atthu pi a waatta pa yo anuuphunyaaye na wuusukhuma!” \p \v 46 Ila Yinsa khusala avira akhanyarelaka yoori: “Nna akisapiyeeyo keetta woona okisaruwiye owahi waka.” \p \v 47 Aphano muukha otule ooniyeevo yoori khaari owahi ojivitha, khuta eettaka othukumela khunkokhorela Yinsa vakatthi wa atthu ooshi khusala alupa wa nanna ansapiyeezo na avoniyeezo nasaapiru. \v 48 Attaaphale Yinsa khumuuza yoori: “Mwanankha waamini wawo woovonisa! Olawe na heeri.” \p \v 49 Attakhulaka etthiipile Yinsa, khuta karumeya mmote wa vaje vawe Yayiiru khumuuza yoori: “Ohimwantipu Mbwana olawa vamote na-weyo, maana mwanawo aya afwa.” \p \v 50 Yinsa n'oosiila khumuuza Yayiiru yoori: “Ohoove, wiiyane amini, mwanawo ontta wiiya nkumi.” \p \v 51 N'oofiya owawe Yayiiru, Yinsa khuhinlikhi hatha ntthu ovira nnyupa mphule, khuvira na Pheeturu, Yaahaya, Yaakhumpa, papaawe mwaana na mamaawe. \v 52 Atthu ooshi aasaliye vaje eettaka olila, Yinsa khuwooza yoori: “Mwihilile, otu khafweeni ontta olala.” \p \v 53 Yo khusala antheya Yinsa mwaasa wa ojuwa yoori afwa. \v 54 Ye khuntheteezela nkhono awe khumuuza yoori: “Mwaari, lankha!” \v 55 Rooho yawe khunrutela khulankha nasaapiru. Aphano Yinsa khumuuza papaawe yoori amwinkhe etthu-yoojiwa. \v 56 Papaawe na mamaawe khwiiya ooshanka, ila Yinsa khuwooza yoori mwihimuuze hatha ntthu vitthu epi zirettikhaniyeezo. \c 9 \s1 Yinsa oniwaaruma maaswihaapa awe khumi na awiri \p \v 1 Yinsa khuwaakusanya maaswihaapa awe khumi na awiri khuwenkha owahi na ofwalume wa wiikara masheethwani a wakhula nanna na woovonisa. \v 2 Khuwaaruma olawa olaleya ofwalume wa Nnyizinku na owaavonisa alwele. \v 3 Khuwooza yoori: “Mwilawaka mwihithuule hatha etthu, wala pakhora, wala mfukho, wala phaawu, wala nzurukhu, wala ajapi yaphiiri. \v 4 Nyuupa ethiito mwinttelaaye opokhereliwa, mwimake attaapho mpakha olaavo. \v 5 Amana mwihipokhereliwi saana, mwilaakamo nsitati mwaya mpho mwitathe lifufu la mmoolu mwenu khwa oshaahiti waya yo.” \v 6 Aphano yo khulankha khusala alawa aviraka mmamiti alaleyaka hapari zooshapweya na awaavonisaka alwele wakhula phantte. \s1 Mishikili za Herooti \p \v 7 Nsatoro Herooti khusiila vitthu zaari orettikhanaazo ye khwiiya wootikinisiwa mwaasa atthu akina aari olupa yoori Yaahaya ti ye asisimuwiye muufwa. \v 8 Akina aari olupa yoori Aliyaasi ti ye awaapuweleliye, akina aari olupa yoori oto napiyu mmote wa raku eetta osisimuwa. \v 9 Ila Herooti khulupa yoori: “Yaahaya miiyo kaarumiye yoori ashijiwe, khi oto kininsiilaaye alupiwaka na anrettaaye vitthu epo ti paani?” Khusala atakhacha yoori amoone. \s1 Yinsa oninkha khuntti ya atthu etthu-yoojiwa. \p \v 10 Maaswihaapa apale n'ooruti khumuuza Yinsa zooshi aarettaziyeezo. Aphano, ye khuwaathuula khusala alawa sitati moote yaari wiitthiwaaye Betesayita. \v 11 Ila khuntti ya atthu n'oojuwa khusala anlotta. Ye khuwaapokherela khusala awooza monkoni woofwalume wa Nnyizinku na awaavonisaka apale aari ohithajiyaaye ovonisiwa. \p \v 12 Njuwa leettelaka oveva, apale khumi na awiri khumwaattama Yinsa khumuuza yoori: “Owooze atthu apa alawe mmamiti mpho amake eekesaka etthu-yoojiwa, maana mphu niriimo makuluttu.” \v 13 Ye khuwaajipu yoori: “Mweeyeena mwiwenkhe etthu-yoojiwa.” Yo khunjipu araka: “Niriinaaye apha, phaawu thaanu na swi piiri paasi, woohiiyi olawa wuuzanya etthu-yoojiwa khiniwaafiyela atthu ooshi apa.” \v 14 Alume aariivo aari etthu ya alufu thaanu, ila ye khuwooza anakhiyoni awe yoori: “Mwiweekhaze atthu hamusiini wakhula khuntti.” \v 15 Yo khuretta etthiipo khuweekhaza ooshi. \v 16 Khuthuula phaawu thaanu na swi epile piiri khweekesa otulu, khuparikhiya khumeya khuwenkha anakhiyoni awe yoori awaawanyeze atthu apale. \v 17 Ooshi khuja khurupala, epile zaasaliiye khulokottheliwa khwiitaala khelenke khumi na piiri. \s1 Otukhuru wa Pheeturu \p \v 18 Siikhu moote, Yinsa eetta olompa otthwe, anakhiyoni awe ari kharipu, nawiisha khuwoozela yoori: “Atthu anri miiyo ki paani?” \p \v 19 Yo khunjipu yoori: “Akina anri weeyo o Yaahaya Namoosa, akina Aliyaasi, akina theenya anlupa yoori weeyo o napiyu mmote wa raku weetta osisimuwa.” \p \v 20 “Khi mweeyo mwinri ki paani?” Pheeturu khujipu araka: “Weeyo o Al-Masiihu wa Nnyizinku.” \p \v 21 Yinsa khuwaahirimiza yoori vitthu epile ahimuuze hatha ntthu. \v 22 Khuwooza araka: “Mwaana wa Pinaatamu ona yoohoowa nkatthi wa vitthu za waatta na okatthaliwa pi anamalokozela a tiini na attunkhulu a mahaakhimu a tiini mpakha anamanozela a kano; onlawa afwe, siikhu yattaatthu asisimuwe.” \p \v 23 Khuvira awoozaka atthu ooshi yoori: “Nkhama ntthu atakha okilotta miiyo, ona yoojikatthala mwennyewe, khuvikela nsalapa awe wakhula siikhu khusala akilotta. \v 24 Amana ntthu atakha wuusuru ohaayi awe, ontta ompwetheya; ila otule onimpwetheyaaye ohaayi awe mwaasa wa miiyo, oto onteela wuusurukha. \v 25 Ona fwayita-ni ntthu opattha vitthu zooshi z'oolumwenku, ila khujipwetecha ama khujitapanya mwennyeweru? \v 26 Otule anikoonelaaye haaya miiyo na mattakhuzi aka, na Mwaana wa Pinaatamu onteela omoonela haaya mmana ataaka nnuuru mwawe na nnuuru wa Paapa na malayikha oottakatthiifu. \v 27 Kiniwuuzani khweele yoori awaapo apha akina ahinteelaaye ofwa mpakha oone ofwalume wa Nnyizinku.” \s1 Ozukulisiwa wa Yinsa \p \v 28 Ziviriyeevo etthu ya siikhu naane paata yoolupa mattakhuzi apale, Yinsa khunthuula Pheeturu, Yaahaya na Yaakhumpa, Ye khuwela vamwaako olawa olompa. \v 29 Alompaka etthiipile omaasho wawe khuzukuluwawo, kuwo zawe khwiiya zoolakala na za waara nkhama ozerima. \v 30 Nasaapiru khumpuwelela atthu awiri khusala attakhulana, aari Munsa na Aliyaasi. \v 31 Aatiiye nnuuru ya pinkuuni khusala amuuza Yinsa khwa nanna aari weettelaazo ohoowa na ofwa Yeruzaleemu nkhama etthiipo Nnyizinku asharutheliyeeyo. \p \v 32 Pheeturu na ashirikha awe aarettiye eettaka olala, wakathi asisimuwiyeevo khoona nuuru ya Yinsa na atthu awiri amweemeleliye. \v 33 Atthu apale eettaka olawa Pheeturu khumuuza Yinsa yoori: “Mwanliimu, ti yooshapweya wiikhala attaapha! Nintta ojeka mapantta mattatthu, limote laawo, limote la Munsa, na limote la Aliyaasi.” Pheeturu khaari ojuwa etthu aari ottakhulaaye. \p \v 34 Attakhulaka etthiipile, khuta liwiku khuwaafinikha, anakhiyoni apale khwiiya awoova wakathi ooniyeevo liwiku liwaafinikhaka atthu apale. \v 35 Mmawiku mphule khupuwamo huula yaari oraaye: “Otu mwanaka woothawuliwa; mwinsiileze etile anlupaaye.” \v 36 Paata yoonyamala huula etile Yinsa khusalavo otthwe. Siikhu zaya epile anakhiyoni apale khwiiya oonyamala, khuhimuuzi hatha ntthu vitthu epile ooniyeezo. \s1 Ovonisiwa wa shapu aariina sheethwani \p \v 37 Mmeesho mwaya nawiishukha vamwaako, khuta khuntti ya atthu a waatta oteela okutthanana Yinsa. \v 38 Vakatthi wa khuntti ya atthu atthaapale khupuwavo mwinyi aari okhuwaaye araka: “Mwanliimu, kinuuvekela yoori wamoone mwanaka, maana kina mmote othuuto paasi. \v 39 Sheethwani eetta onvelavelisa khusala anthukumelisa, onnyakulisa na onkwisela vathi n'oolaza maphovu, khaninlikha ahinvulaliseeni. \v 40 Kaawaavekeliye anakhiyoni awo yoori amwiikare sheethwani aya oto, yo khumoojeela.” \p \v 41 Yinsa khujipu araka: “Oo! Atthu oohaamini na ootakhala rooho! Mpakha lini kiiyaka vamote na-mweyo na kuuvilelakani? Ontiise apha mwanawo aya oto.” \p \v 42 Alawaniwaka etthiipile, sheethwani khunkwisela vathi khusala anthukumelisa, Yinsa khumwiikara sheethwani khuvona mwaana otule, khumwinkha papaawe. \v 43 Atthu ooshi khwiiya ooshanka mwaasa woowahi wa Nnyizinku. \p Yo aashankeliye vitthu epile aari orettaazo Yinsa, ye khuwooza anakhiyoni awe yoori: \v 44 “Mwisiileze saana mattakhuzi apa kiniwuuzaanini: Mwaana wa Pinaatamu onttela winkheleliwa mmakhono wa anaatamu.” \v 45 Ila yo khuhisala ajuwa maana a mattakhuzi aya apale mwaasa yoori aari ovitheya yoori ahiweeleye na khusala oova omuuzela. \s1 Nttunkhulu muufwalume wa pinkuuni \p \v 46 Khupuwa onyakulisana vakatthi wa anakhiyoni apale eekesaka onjuwa paani wa yo aari weettelaaye wiiya nttunkhulu. \v 47 Ila Yinsa khujuwa etthu aari wuupuwelaaye yo, khunthuula mwaana khumweemesa omaasho wawe. \v 48 Aphano khuwooza anakhiyoni awe yoori: “Otule animpokherelaaye mwaana otu khwa nzina laka, onikipokherela miiyo; otule anikipokherelaaye, onimpokherela otule akirumiyeeyo. Otule anjipushuwisaaye vakatthi venu mooshi, nttunkhulu ti othuuto.” \p \v 49 Yaahaya khulupa yoori: “Mwanliimu, namoona ntthu aniikaraaye masheethwani khwa nzina lenu. Fweeyo khunkhattaza mwaasa woohiiyi wa khuntti yetthu.” \p \v 50 Yinsa khuwooza yoori: “Mwihinkhattaze. Maana otule ahinvirikanaaye na-fweyo ori phantte yetthu.” \s1 Asamariiya aninkatthala Yinsa \p \v 51 Osaleelaka ofiya wakathi wa Yinsa orutela pinkuuni, khujilakelela weetta sitati ya Yeruzaleemu. \v 52 Khuwaalokozisa akarumeya awe, yo alawaka khusapuwa nti wa Samariiya yoori amweekesele puuro yoomakavo. \v 53 Ila atthu a nti wa Samariiya khuhimpokhereli, maana aajuwiye yoori eetta ovira eettaka Yeruzaleemu. \v 54 Yaakhumpa na Yaahaya nawoona vitthu zaya epile khumuuza Yinsa yoori: “Mbwana, ontakha yoori nirume moottho wa pinkuuni owaalukuze, nkhama etthiipo Aliyaasi aaretiiyeezo\f + \fr 9:54 \ft Aaya eti kithaapu kiina khayatikhiweenimo.\f*?” \v 55 Ila Yinsa khuzukuluwa khuwaamaruwela araka: “Mweeyo khamwinjuwa rooho mwiriinaazo\f + \fr 9:55 \ft Aaya eti kithaapu kiina khayatikhiweenimo.\f*. \v 56 Mwaana wa Pinaatamu khateeleeni opwetecha nafusi za atthu, aateeliye wuusuru.” Aphano khulankha khusala alawa nti nkina. \s1 Monkoni wa apale aninlottaaye Yinsa \p \v 57 Eettaka olawa ntarikhi khupuwa ntthu mmote khumuuza yoori: “Kintta wuulotta wakhula vahali oneettaavo.” \p \v 58 Yinsa khunjipu araka: “Ananthala anaaye maphotto aya, anyannyi anaaye vijaaro zaya, ila Mwaana wa Pinaatamu khana vahali woovumulisavo eeshwa yawe.” \p \v 59 Yinsa khumuuza ntthu nkina yoori: “Okilotte.” \p Ye khujipu araka: “Mbwana, okilikhe khapula kilawe kanzikhe paapa.” \p \v 60 Yinsa khumuuza yoori: “Owaalikhe anamfwa awaazikhe anamfwa aya; weeyo olawe walaleye ofwalume wa Nnyizinku.” \p \v 61 Khupuwa ntthu nkina theenya khumuuza Yinsa yoori: “Kintta wuulotta Mbwana, ila okilikhe khapula kawaaleeze ajamaazaku.” \p \v 62 Yinsa khunjipu yoori: “Otule aneesaaye makhono awe alimaka khusala eekesa nyuma khaneezela muufwalume wa Nnyizinku.” \c 10 \s1 Yinsa oniwaaruma anakhiyoni awe sapiyiini na awiri \p \v 1 Paata ya toole, Mbwana khuwaathawula anakhiyoni awe akinoko sapiyiini na awiri, khuwaaruma yoori alawe awiri-awiri alokoze nsitati na mmiti wooshimo mphule aari weettelaaye oviramo. \v 2 Ye khuwooza yoori: “Wuurula pu wa waatta, ila anakhaazi vattitthiiru. Mwinvekele Mwennyewe nshapa yoori awaaperekhe anakhaazi a wuurula. \v 3 Mwilawe, kinuurumani nkhama pwittipwitthi zinttaaye vakatthi wa miiji. \v 4 Mwihithuule mfukho wala napampa, ama jampali wala mwiheemele ntarikhi mwichelisa. \p \v 5 Wakhula nyuupa mwimfiyaaye mwilupe khapula yoori: ‘Heeri yiiye vamote na-mweyo vaje apha.’ \v 6 Amana eeyavo ntthu wa heeri, heeri yenu enttela wiiya vamote na othuuto; amana ahiivo entta wuurutelani. \v 7 Mwiheettette nyuupa khwa nyuupa, ila mwiikhale nyuupa ethiito mwije mwinywe wakhula etile mwinttelaaye winkhiwa, maana nakhaazi eninsuhi phakari yawe. \p \v 8 Wakhula sitati mwimfiyaaye khupokhereliwa saana, mwije etthu-yoojiwa mwinttelaaye winkhiwa. \v 9 Mwiwaavonise alwele mwinttelaaye owaasikana na mwiwooze atthu yoori: ‘Ofwalume wa Nnyizinku ori kharipu na-mweyo.’ \v 10 Wakhula sitati mwineettaaye amana mwihipokhereliwi, mwileemo mwilawe ntarikhi mwiwooze yoori: \v 11 ‘Lifufu la sitati yenu ntthi liniphariyeeyo mmoolu mwetthu, nootathelani mwamwennyewe; ila mwijuwe yoori ofwalume wa Nnyizinku ori kharipu na-mweyo.’” \v 12 Yinsa khuwooza theenya yoori: “Kiniwuuzani yoori siikhu ya khiyaama, Nnyizinku onteela woonela tthakaraka Sotooma zayita sitati eto. \p \v 13 Olaanikha pu waawo weeyo Korazini, na weeyo Betesayita! Eriwaka minjuza epi zirettikhaniyeezo mphu, zeettiye orettikhana sitati ya Tiiro na Sidooni, athupwiyiye raku twampi zaya awala saakhu eekhala vafuutha. \v 14 Nakataalikha siikhu ya khiyaama, Nnyizinku onteela woonela tthakaraka Tiiro na Sidooni zayita mweeyo. \v 15 Weeyo Kafwaranawu onoona yoori onsifwiwa mpakha pinkuuni? Wala! Apho onteela wiishukhela motthooni. \p \v 16 Otule anuusiilezaanini, onikisiileza miiyo; otule anuukatthalaanini, onikikatthala miiyo. Otule anikikatthalaaye miiyo, oninkatthala otule akirumiyeeyo.” \s1 Oruti wa anakhiyoni sapiyiini na awiri apale aarumiweeyo \p \v 17 Anakhiyoni apale sapiyiini na awiri khuruti ari oofurahi khulupa yoori: “Mbwana, hatha masheethwani aari onishututela amana nittakhulaka khwa nzina lawo.” \p \v 18 Yinsa khuwaajipu yoori: “Miiyo kamoona Epiliisi akwaka otulu nkhama ozerima. \v 19 Mwikisiileze! Kiniwinkhani owahi wooluwattha nyookha, wenye khuhuurettini hatha etthu, na oshintta owahi wooshi wa atuwi\f + \fr 10:19 \ft Atuwi otu Epiliisi.\f*. \v 20 Mwihifurahi mwaasa wa masheethwani wuushututelani, mwifurahele mazina enu waatikhiwa pinkuuni.” \p \v 21 Wakathi otthuupule Yinsa khwiiya woofurahi nkatthi wa Rooho Ttakatthiifu, khuri: “Kinuusifu weeyo Paapa, Mbwana wa pinkuuni na vathi maana vitthu epi zeeya zoovitheya vakatthi wa ajuwi na asomi, khuwaathoonyeza asimaana; khweele Paapa, ti nanna waatakhiyeezo. \p \v 22 Zooshi kenkhiwa ti Paapa; na khaavo aninjuwaaye Mwaana woohiiyi Paapa, wala aninjuwaaye Paapa woohiiyi Mwaana, na otule Mwaana anintakhelaaye yoori anjuwise.” \p \v 23 Paata ya toole, khuwaakhuwela anakhiyoni aweru paasi khuwooza yoori: “Ooparikhiyiwa pi apale anoonaaye epi mwinoonaazo. \v 24 Kiniwuuzani yoori manapiyu a waatta na afwalume aari otakha woona vitthu etthiipi mwinoonaazo ila khuhooni na aari otakha osiila epi mwinsiilaazo ila khuhisiili.” \s1 Nsamariiya wooshapweya rooho \p \v 25 N'ooretta toole, namanozela mmote wa kano khulankha yoori amweeze Yinsa khuri: “Mwanliimu, kirette-ni yoori kipatthe ohaayi wa mileele?” \p \v 26 Yinsa khumuuzela yoori: “Yaatikhiwa niini nkithaapu ya kano wala eniweeleya toovi amana osomaka?” \p \v 27 Ye khujipu araka: “‘Omphete Mbwana Nnyizinku awo na rooho yawo yooshi na nafusi yawo yooshi, na kuvu zawo zooshi na akhili zawo zooshi’ na ‘omphete namwaattamanani awo nkhama etthiipo onjiphetaazo omwennyewe’.” \p \v 28 Aphano Yinsa khumuuza yoori: “Wajipu saana. Orettaru etthiipo ontta opattha ohaayi wa mileele.” \p \v 29 Ila namanozela wa kano otule aari otakha ojihakikhi khumuuzela Yinsa theenya yoori: “Namwaattamanani aka ti paani?” \p \v 30 Yinsa khunjipu araka: “Aarivo ntthu mmote aari olankhaaye Yeruzaleemu eettaka Yeriko, khuvithaaleliwa pi malatarawu khunyakanyiwa vitthu zawe, khuvuliwa kuwo zawe, khupiiwa khulikhiwa asaleelaka ofwa. \v 31 Erettiyeevo toole, khuviravo haakhimu wa tiini mmote, n'oomoona ntthu otule khunwerawera. \v 32 Khuviravo theenya nleevi\f + \fr 10:32 \ft Aleevi aari awaziri a mahaakhimu a tiini.\f* mmote, n'oomoona ntthu otule ari ntarikhi mphule khunwerawera. \v 33 Aphano khuviravo nsamariiya\f + \fr 10:33 \ft Asamariiya aari atthu ootarawiwa pi mayaahuuti.\f* mmote aari weettaaye safwari zawe, n'oomoona ntthu otule khumoonela huruma. \v 34 Khumwaattamela khoosa makhwatta awe na mafuttha na aalikoro khufuka na alikatuura, khunthuula khunttha vapuuru vawe khunlawana onyuupa ya aletto khumwiinanela. \v 35 Mmeesho mwaya, khulaza mizurukhu miwiri za feeta aariinaazo khumwinkha mwennyewe nyuupa khumuuza yoori: ‘Omwiinanele ntthu otu mpakha wakathi kinrutaavo, wakhula etile onttelaaye oharipu khwa ye, kintta ota kuuriphe n'ooruti.’” \p \v 36 Aphano Yinsa khumuuzela namanozela wa kano otule yoori: “Khwa atthu apa attatthu paani omooniyeeyo wiiya namwaattamanani awe nampiiwa pi malatarawu?” \p \v 37 Ye khujipu yoori: “Ti otule amooneliyeeyo huruma.” Yinsa khumuuza yoori: “Na-weyo olawe warette etthiipo.” \s1 Owawe Maarata na Mariyamu \p \v 38 Yinsa na anakhiyoni awe eetta ovira alawaka khufiya mmuti, khupuwa muukha mmote aari wiitthiwaaye Maarata, khumpokherela. \p \v 39 Ye aarina ttwiiye aari wiitthiwaaye Mariyamu, eekhaliye nshini a moolu wa Mbwana Yinsa khusala asiila mattakhuzi apale aari olupaaye. \v 40 Ila Maarata eetta ojizukulela mwaasa wa waatta khaazi, khulawa aphale aariivo Yinsa khumuuza yoori: “Mbwana, khinuujali ttwiiyaku okilikhela khaazi za waatta otthome? Omuuze ate akikholise!” \p \v 41 Mbwana khunjipu yoori: “Weeyo Maarata washukulikha na wajikhaza na vitthu za waatta. \v 42 Ila eti moote ti yiiye yootafikhana. Mariyamu athawula phantte yooshapweya ahinnyakanyeyaaye.” \c 11 \s1 Yinsa oniwaanozela anakhiyoni awe nanna yoolompa \p \v 1 Siikhu moote Yinsa eetta olompa vahali vaya apho, eeshiyeevo mmote wa anakhiyoni awe khuri: “Mbwana, oninozele olompa nkhama etthiipile Yaahaya Namoosa na-ye awaanozeliyeezo anakhiyoni awe.” \v 2 Aphano, Yinsa khuwooza yoori: “Amana mwilompaka mwisala mwiri toono: \b \q1 Papeetthu, \q2 littitthimisiwe nzina lawo loottakatthifu. \q1 Wiishushe Ofwalume awo. \q2 \v 3 Oninkhe wakhula siikhu etthu-yoojiwa ninhithajiyaaye. \q1 \v 4 Oniswaamihi twampi zetthu, \q2 nkhama etthiipi na-fweyo nininswaamihaaye \q1 wakhula otule annikosaaye. \q2 Ohinilikhelele nizayiniwaka ti sheethwani, [[ila onuusuru khwa vitthu zootakhalaa]]\f + \fr 11:4 \ft Warakha za raku khina aaya eti ya 4.\f*.” \b \p \v 5 Yinsa khuwooza theenya yoori: “Nkaakanyerelani mmote wa-mweyo anlankhaaye osikhu layili, khulawa ompiyela nlako swaahipu awe araka: ‘Swaahipu, kiipaashe phaawu ttatthu, \v 6 mwaasa yoori eetta ota swaahipu aka onti na akina hatha etthu yoomwinkha.’ \p \v 7 Khi amana swaahipu enu oojipuni ari nnyupa mwawe araka: ‘Ohikantipu! Miiyo kafuka milako zaka, karapalela na aanaaka alala; akinwahi olankha yoori kuupatthise phaawu zaya.’ \v 8 Weekhweele miiyo kiniwuuzani yoori, hatha nkhama khatakheeni olankha yoori oopatthise phaawu mwaasa w'ooswaahipu, oniishela olankha na awinkhe zooshi onhithajiyaazo mwaasa wa nthiti. \p \v 9 Ti eto kiniwuuzaanini yoori: Mwiveke, mwintta winkhiwa; mweekese mwintta opattha; mwipiye nlako mwintta ofukuleliwa. \v 10 Maana wakhula anvekaaye oninkhiwa, aneekesaaye ompattha, ampiyaaye nlako ontta ofukuleliwa. \p \v 11 Paapa-ni mmote wa mweeyo anraaye mwanawe anvekeliye phaawu khumwinkha liwe? Ama anvekeliye swi khumwinkha nyookha?\f + \fr 11:11 \ft Kithaapu za kiina khina mattakhuzi aya apa: ‘anvekeliye phaawu khumwinkha liwe?’\f* \v 12 Wala anvekeliye laayi khumwinkha wenye? \v 13 Moone, mweeyo wootakhala rooho mwinjuwa owenkha aaneenu vitthu zooshapweya, sapiseni Paapa wa pinkuuni khanziti owenkha Rooho Ttakatthiifu apale aninvekelaaye?” \s1 Owahi wa Yinsa wa wiikara masheethwani \p \v 14 Siikhu moote, Yinsa aari omwiikara sheethwani mmwiili wa mwinyi mmote antotheliyeeyo ohittakhuli. Wakathi ansaruwiyeevo sheethwani otule, ye khwaaza ottakhula; apale aari omoonaaye khushanka. \v 15 Ila atthu akina khusala alupa yoori: “Ye oniikara masheethwani na owahi wa Belezibuuli\f + \fr 11:15 \ft Nzina likina la Epiliisi ti Belezibuuli.\f*, mfwalume wa masheethwani.” \v 16 Akinoko eetta omweeza, khusala anvekela alama moote ya pinkuuni. \p \v 17 Yinsa khujuwa vitthu aari ofikhiraazo, khuwooza yoori: “Ofwalume woojaawanya khusala wuumana oniishelana otapanyeya, na ojama wa waawanyeya oniishelana wiisha. \v 18 Nkhama Epiliisi eetta ojaawanya, ofwalume awe onttela wiiyavo toovi? Mweeyo mwinlupa yoori miiyo kiniikara masheethwani khwa owahi wa Belezibuuli. \v 19 Nkhama pi etthiipo, khi aaneenu aniikara na owahi waani? Atthaapo pa yo anttelaaye wuuthoonyezani yoori khamwina shariya. \v 20 Ila nkhama khweele masheethwani apa kiniikhara na owahi wa Nnyizinku, eto enthoonyeza yoori ofwalume wa Nnyizinku wafiya vakatthi venu. \p \v 21 Ntthu woozivala na woojuumaanya, amana eekeselaka vaje vawe saaneene, mali zawe ziniiya zookholeleleya. \v 22 Ila ntthu woozivala zayita ye, amana ankukuttela khunshintta ontta onnyakanya zaana zawe anroromelaazo athuule phantte ya mali zawe. \p \v 23 Otule ahina vamote na-miyo oto ona lupattha na-miyo, otule ahinkusanyaaye na-miyo ontta omwaza.” \p \v 24 Yinsa khurutela olupa yoori: “Sheethwani, amana alaamo mmwiili oneekesa puuro yoohiina maati yoori avumule, n'oohisikani puuro ye onlupa yoori kintta orutela mphule kaariimo. \v 25 Amana aruti asikana nnyupa ori wooseeliwamo na wa waattaleliwamo, \v 26 ontta oruti eettele masheethwani makinoko sapa ootepa zayita otule, aviremo asala eekhala nttumphule. Attaaphale ohaayi wa ntthu aya otule oniiya wootepa zayita omwanzo.” \p \v 27 Yinsa eettaka olupa mattakhuzi apale, muukha mmote aari attaaphale khunyakula araka: “Wooshapweyiwa muukha otule oovokoliyeeyo khuwaamwisa.” \p \v 28 Ila Yinsa khunjipu araka: “Ooshapweyiwa pi apale ansiilaaye nttakhuzi la Nnyizinku khushututela.” \s1 Alama ya Yuunusa \p \v 29 Wakathi atthu akusanyeyiyeevo vahali vamote, Yinsa khusala alupa yoori: “Atthu a leelo pi ootakhala rooho, anveka woona alama ya minjuza ila khanlawa othoonyeziwa hatha alama moote, yoohiiyi etile ya napiyu Yuunusa. \v 30 Nkhama etthiipo Yuunusa eeyiyeeyo alama ya atthu a Neniive, na-ye Mwaana wa Pinaatamu onttela wiiya alama ya atthu a leelo. \v 31 Siikhu ya khiyaama rayisi wa kusini onttela olankha awaaphuke atthu a aphano; maana ye alankha okhu wiisheliyeewo olumwenku oteela osiila ojuwa wa Seleyimaana, ila otu mwiriina apha anziti Seleyimaana. \v 32 Siikhu ya khiyaama atthu a Neniive anttela wuuphukani mweeyo, maana yo athupwiya twampi zaya, n'oosiila tafusiiri epile aari olupaazo Yuunusa; otu mwiriina apha nasaapi anziti Yuunusa.” \s1 Nuuru ya mwiili \p \v 33 Yinsa khuvira alupaka yoori: “Khaavo ntthu ankhozaaye khantteya khuvitha ama khukhutela na yuuku, ila entthiiwa vahali wa wooneyavo yoori esala ewaamwasikhela apale anviraaye nnyupa. \v 34 Khantteya ya mwiili maasho, amana maasho awo eeya oosaana, mwiili awo wooshi oniiya wa nuuru. Ila amana maasho awo ahiiyi saana mwiili awo oniiya n'yiiza. \v 35 Wiiyane phoole na nuuru eto oriinaaye yoori ehiiye yiiza. \v 36 Amana mwiili awo wooshi wiiyana nuuru khuhiina hatha phantte moote ya yiiza, oniiya woomwasikheliwa nkhama khantteya yuumwasikhelaka weeyo.” \s1 Yinsa na mafwarizeewu na anamanozela a kano \p \v 37 Wakathi Yinsa eeshiyeevo ottakhula, mfwarizeewu mmote khumuuza olawa oja owawe. Ye n'oofiya khwiikhala vameeza. \v 38 Mfwarizeewu otule khushanka mwaasa woomoona Yinsa eettela oja woohinawi. \p \v 39 Mbwana khuwooza yoori: “Mweeyo mafwarizeewu, mwinoosa koopho na parathu oje waya, ila rooho zenu zeetaala vitthu za omaasho kopho na zoohusuti. \v 40 Alolo! Otule aattaliyeeyo oje khahi othuuto attaliyeeyo nkatthi? \v 41 Khapula mwaaze winkha etile eriiye nkatthi wa rooho yenu nkhama zimola, toowo mwintta woona zooshi ziwiikhaleliyeni saana. \p \v 42 Olaanikha pu weenu mweeyo mafwarizeewu, maana mwininkha lifunku lakhuumi mathapa na vitthu za nwoorotha, ila khusala mwitarawu shariya na pheta ya Nnyizinku! Mweeyo mwina yooretta vitthu epo woohilikhi phantte kiina. \p \v 43 Olaanikha pu weenu mweeyo mafwarizeewu, wawuutuvelani puuro ya wiilokozi nnyupa woosifwiwamo Nnyizinku na ochelisiwa wa shitahavo vamwanttiwa. \p \v 44 Olaanikha pu weenu mweeyo, mwiiyiyeeyo nkhama khapuri yoohooneyi anviraavo atthu vatulu vaya khuhijuwi.” \p \v 45 Aphano namanozela wa kano mmote khunjipu Yinsa araka: “Khahiyo toowo! Mattakhuzi apo kinoona yoori annithoonya fweeyo.” \p \v 46 Yinsa khuri: “Olaanikha pu weenu mweeyo anamanozela a kano, mwiniwaapwecherisaaye atthu mapwattha oolemela wala mweeyo mwihinwahaaye osapa na yaala yenu. \p \v 47 Olaanikha pu weenu mweeyo mwiniwaajekelaaye khapuri zooshapweya manapiyu, atthaapale ooliiweeyo pi amarehemu apapazenu. \v 48 Apho mweeyo mwinthoonyeza yoori mwinlawela oshaahiti wookhupalela epile apapazenu arettiyeeyo, yo awoola manapiyu, mweeyo khuwaajekela khapuri zooshapweya. \v 49 Ti eto Nnyizinku alupiyeeyo nkatthi woojuwa wawe yoori: ‘Kinlawa kawaaperekhe manapiyu na maaswihaapa; yo anteela owoola, akina aweekarise.’ \v 50 Mwaasa wa manapiyu apa ooliiweeyo tokhiya olumwenku waazaka, atthu ooshi apa a leelo eti ana paathuli. \v 51 Waaza taamu ya Apeele mpakha taamu ya Zakariya otule ooliiweeyo kharipu ya vaalitaari vaje wa nyuupa ya Nnyizinku. Kiniwuuzani yoori, atthu a leelo anlawa ahukhumwiwe mwaasa wa ethiito. \p \v 52 Olaanikha pu weenu mweeyo anamanozela a kano, maana mwathuula efukulo yoojuwa, ila khuhivirimo na khuwaakhattaza apale aari otakhaaye oviramo.” \p \v 53 Paata ya Yinsa olaavo aphale vaya, mafwarizeewu na anamanozela a kano khwaaza omuuzela vitthu za waatta ari ookatipukha. \v 54 Yo aari onwazela shawuri yoori kusapi onalupa etthu, apatthe onlokoveza. \c 12 \s1 Ohirimiza na olipisela \p \v 1 Khuntti ya atthu khukusanyeya, mwaasa wa waatta akinoko khusala aluwatthana. Yinsa khuwooza khapula anakhiyoni awe yoori: “Phoole na thwapiya zoonaafikhi za mafwarizeewu. \v 2 Khayiivo yoovithiwa ehinteelaaye ovithuliwa na zooshi epile zoottiyeleliwa zinteela ojuwiwa.” \v 3 Zooshi zinlupiwaazo n'yiiza, zinlawa zasaruleliwe veetakale, na zooshi epile zinlupiwaazo sirini zinlawa zeeye payana. \s1 Nimoove Nnyizinku paasi \p \v 4 Yinsa khuvira attakhulaka araka: “Miiyo kiniwuuzani ashirikha yoori: Mwihiwoove apale anuulaaye mwiili, nawiisha khuhiretteli hatha etthu. \v 5 Miiyo kintta wuuthonyezani paani woomoova: Mwimoove Nnyizinku otule anwahaaye wuula mwiili enu, nafusi yenu khweeselela motthooni. Oto ti mwiriina yoomoova. \v 6 Anyannyi athaanu attiitthi-attiitthi khanuuzanyisiwa sinku piiri? Ila apo aya khaavo mmote Nnyizinku aninsahawaaye. \v 7 Hatha na nyuuli za mmwishwa mwenu zooshi pi za waalakiwa. Mwihoove, mweeyo mwinaaye fwayita zayita anyannyi apo a waatta.” \s1 Otukhuru na onkatthala Yinsa \p \v 8 Yinsa khuri: “Miiyo kiniwuuzani yoori: otule antukhurwaaye vakatthi wa atthu yoori namalottela aka, Mwaana wa Pinaatamu onteela otukhuru vakatthi wa malayikha a Nnyizinku. \v 9 Ila otule ankikatthalaaye vakatthi wa atthu, na-ye onteela okatthaliwa vakatthi wa malayikha a Nnyizinku. \v 10 Wooshi otule anintarawaaye Mwaana wa Pinaatamu onswaamihiwa, ila otule ankufurwelaaye Rooho Ttakatthiifu khanswaamihiwa. \p \v 11 Amana mwithuuliwa olawa ophukiwa nnyupa woosifwiwamo Nnyizinku ama wa afwalume, mwihiiyane shaakha khwa nanna mwinttelaaye ojaakisa ama etthu mwinttelaaye olupa. \v 12 Wakathi otthuupo Rooho Ttakatthiifu entta wuuthoonyezani etthu yoolupa.” \s1 Thaajiri woohiina akhili \p \v 13 Mwinyi mmote wa khuntti etile khunvekela Yinsa araka: “Mwanliimu, omuuze ttwiiyaku akaawanyele maali epile alikhiyeeyo papeetthu.” \p \v 14 Yinsa khunjipu araka: “Weyo, paani akirettiye wiiya namaphuka enu wala namwaawanya wa maali zenu?” \v 15 Khuwooza yoori: “Phoole na omaashokopho wooshi wa vitthu, mwaasa yoori ohaayi wa pinaatamu khunlipa na vitthu epile ampatthaazo za waatta.” \p \v 16 Yinsa khulupa nlikaniso araka: “Aarivo mwinyi mmote wa thaajiri aaruweriyeeyo channu. \v 17 Ye khusala awaza toono: ‘Kirette-ni? Akina vahali wootthaavo peewu zaka epi.’ \p \v 18 Khulupa yoori: ‘Aa, kajuwa etthu yooretta. Kintta opwecha matthala apa mattiitthi kijeke mawulu-mawulu yoori kittheemo peewu zaka na vitthu zaka zooshi epile kiriinaazo. \v 19 Nawiisha, kuuze nafusi yaka yoori: onaaye peewu na vitthu za waatta zintoshelezaaye nyaakha za waatta; ovumule, oje, onywe na opuhe.’ \p \v 20 Ila Nnyizinku khumuuza yoori: ‘Nlolo! Osikhu otthuupu ontta ofwa. Maali zawo paani anttelaaye osalana?’” \p \v 21 Yinsa khumarisela araka: “Ntthu oto ori nkhama atthu apale anlipanaaye maali zaya ila khuhiiyi mathaajiri mmakhono wa Nnyizinku.” \s1 Onroromela Nnyizinku \p \v 22 Aphano Yinsa khuwooza anakhiyoni awe araka: “Ti eto kiniwuuzaanini yoori: mwihiiyane shaakha na ohaayi enu, wala etthu mwinttelaaye oja ama etthu mwinttelaaye owala. \v 23 Maana ohaayi ona fwayita khuluyeene zayita etthu-yoojiwa na mwiili ona fwayita khuluyeene zayita kuwo. \v 24 Mwiwoone anakhuku; khanzala wala khanuurula hatha ntthala khana loopwehavo vitthu-zoojiwa zaya, ila Nnyizinku oniwenkha etthu-yoojiwa. Mweeyo mwinaaye fwayita khuluyeene zayita anyannyi apo! \v 25 Paani vakatthi venu anwahaaye weekezela mansha awe hatha nkhama eetta oshukulikhela? \v 26 Mweeyo khamwinwahi oshintta vitthu ttiitthi-ttiitthi, khi mwinshukulikhela toovi kinoko zaya? \p \v 27 Moone nanna anwulaazo maluwa oshapweya ntthuttu, khankhola khaazi wala khanvaasha kuwo, ila kiniwuuzani yoori: Seleyimaana aari thaajiri nwulweene, ila khawaleeni kuwo zooripelela nkhama maluwa atthaapo. \v 28 Nnyizinku onwalisa nyaani ziriiye ntthuttu leelo meesho zeettelaka olukula, sapiseni mweeyo atthu a amini ttiitthiiru khatepeeni wuuwalisani? \v 29 Mwihishukulikhele etthu mwinttelaaye oja ama onywa. \v 30 Atthu apale ahininjuwaaye Nnyizinku pa yo anshukulikhelaaye vitthu epo, ila mweeyo Papeenu onjuwa yoori enuuhithajiyani vitthu epo. \v 31 Mweekese khapula Ofwalume wa Nnyizinku, vitthu zaya epo mwintta weekezeliwa.” \p \v 32 Yinsa khulupa theenya araka: “Mwihoove mweeyo mwiiyiye nkhama khuntti ttiitthiiru ya pwittipwitthi, maana Papeenu ti ye atakhiye owinkhani Ofwalume awe. \v 33 Muuzanyize zooshi mwiriinaazo nzurukhu aya mwiwenkhe asikhini, mwijaattalelele mifukho zihinvaruwaaye, toowo mwinthokorela maali pinkuuni zihiniishaawo, okhu ahimfiyaawo nantarawu wala maweephe yoori aharipu. \v 34 Maana attaapho eniiyaavo maali zawo rooho yawo eniiya attaapho.” \s1 Anamarumeyela oojeekesela \p \v 35 Yinsa khuvira alupaka yoori: “Mwiiye anamarumeyela oojeekesela na khantteya zenu ziri zookhoziwa. \v 36 Mwina yawiiya nkhama anamarumeyela aninwejelaaye mbwanaaya yoori arutaka onjampo la harusi, amana apiya nlako amfukulele nasaapiru. \v 37 Ooshapweyiwa anamarumeyela apale mbwanaaya anttelaaye owaasikana eettaka ojeekesela. Kiniwuuzani khweele yoori mbwanaaya na-ye ontta ojiwalisa yoori arumeye, awooze wiikhala vameeza asala awaarumeyela. \v 38 Hatha nkhama ata osikhu layili ama lifwajiri, ooshapweyiwa anamarumeyela apale mbwanaaya anttelaaye owaasikana ari oojeekesela. \v 39 Mwijuwe yoori eriwaka mwennyewe nyuupa eetta ojuwa wakathi nantarawu antaavo, toono ahinlikhaka ovira nnyupa mwawe. \v 40 Na-mweyo mwiiye woojeekesela, maana Mwaana wa Pinaatamu ataaka khaavo anjuwaaye wakathi aya.” \s1 Karumeya wa waamineya na woohaamineyi \p \v 41 Aphano Pheeturu khumuuzela Yinsa yoori: “Mbwana, nlikaniso opo pu weetthu ama pu wa atthu ooshi?” \p \v 42 Mbwana khujipu araka: “Paani eeyiyeeyo karumeya wa waamineya na w'aakhili, mbwanaawe amwinkhiyeeyo owaalokozela akarumeya azaawe na owenkha etthu-yoojiwa mmana ofiya wakathi? \v 43 Wooshapweyiwa karumeya otule mbwanaawe amana ataaka anttelaaye onsikana arettaka etthiipo. \v 44 Weekhweele, kiniwuuzani yoori onttela wiiya wa waaminiwa alikheliwe weettettisa maali zooshi. \v 45 Mwaakanyerele, karumeya otule amana alupa nroho mwawe yoori: ‘Mbwanaaka khanta nasaapi,’ khwaaza owaapiya akarumeya apale akina aakha na aalume, okhuno ajaka, anywaka na ahapaliwaka, \v 46 mbwanaawe onttela ota siikhu etile ye ahaari waakanyerelaaye na wakathi ahaari ofikhirelaaye, ahukhumwiwe venkivene atthiiwe puuro ya atthu oohaamineyi. \p \v 47 Karumeya otule anjuwaaye matakhelo a mbwanaawe, ila khuhisala ajeekesela na khuhisala aretta epile antakhaazo mbwanaawe, onteela ohukhumwiwa na ojaphiwa venkivene. \v 48 Ila otule ahinrettaaye matakhelo a mbwanaawe mwaasa woohijuwi, onteela ojaphiwa na ohukhumwiwa vattitthiiru. Wakhula otule enkhiweeyo za waatta ona yoorutisa za waatta; na otule aaminiweeyo venkivene, onlawa avekeliwe zooziti channu.” \s1 Waawanyeya mwaasa wa Yinsa \p \v 49 Yinsa khuri: “Miiyo kateela okhoza moottho vatuniya, enikituvela ovira okholelaka! \v 50 \f + \fr 12:50 \ft ‘Eu seja batizado com um certo batismo’ khwa luuka ya kereeku.\f*Ila yamwanzo kina yoohoowa kifwe, kina huzuni mpakha vitthu epi zirettikhane ziishe! \v 51 Mweeyo mwinaakanyera yoori miiyo katana heeri vatuniya? Wala! Kiniwuuzani khweele yoori miiyo katiisa ohisiilani. \v 52 Waaza leelo eti mpakha okho ninttaawo, nkatthi woojama wa atthu athaanu, onteela opuwamo waawanyeya; attatthu ohisiilanani apale awiri, apale awiri ohisiilanani apale attatthu. \v 53 Paapa wuumana na mwanawe na mwaana wuumana na papaawe. Maama wuumana na mwanawe wankha, mwaana wankha wuumana na mamaawe, namaraliwa wuumana na nkhwewe, akhwe wuumana na namaloola.” \s1 Alama za wakathi \p \v 54 Yinsa khuwooza atthu aakusanyeyiyeeyo yoori: “Mweeyo amana moona liwiku liwelelaka phantte y'ookhu lintupweelaawo njuwa mwinlupaka yoori: ‘Entakha onya vuula’, khweele khurettikhana. \v 55 Amana moona pheevo ya kuusi mwinlupaka yoori: ‘Enteela opuwa haari’, khweele khurettikhana. \v 56 Manaafikhi! Mweeyo mwinjuwa olupa alama za vatuniya na z'ootulu; aphano toovi mwihijuwaka olupa alama za wakathi opu? \p \v 57 Mwaasa aya niini mwihijuwaka othawula etile yiiyiyeeyo ya shariya? \v 58 Amana weeyo na muumani awo mwilawaka wa namaphuka, enhithajiya osiilana khapula rakuzeene mwihinalawe, maana amana ofiya wa namaphuka ontta omuuza namweekesela ootthe nkalapooso. \v 59 Miiyo kiniwuuza khweele yoori khunlaamo ohiripheeni khapula.” \c 13 \s1 Othupwiya ama ofwa \p \v 1 Wakathi aya opule, atthu aariivo khumuuza Yinsa yoori Pilaatu awoola atthu akina a Kalileya wakathi aari orettaavo twaha zaya. \v 2 Yinsa khuwaajipu yoori: “Mweeyo mwinoona yoori akalileya apo aari anatwampi zayita atthu akina, mwaasa woohoowa toowo? \v 3 Miiyo kiniwuuzani yoori: wala! Apho amana na-mweyo mwihithupwiyi twampi zenu, mooshi mwintta opwetheya nkhama yo. \v 4 Ama mweeyo mwinaakanyera yoori apale khumi na wanaane yaawaakweliyeeyo korofwa ya Siloowe aari anapaathuli zayita apale aniikhalaaye Yeruzaleemu? \v 5 Wala! Kiniwuuzani theenya yoori amana mwihithupwiyi twampi zenu mooshi mwintta opwetheya nkhama etthiipo na-yo apwetheyiyeezo.” \s1 Mfikeera woohiimi \p \v 6 Aphano Yinsa khulupa nlikaniso opu onraaye: “Mwinyi mmote aarina mfikeera awe aazaliyeeyo mmashapa mwawe. Khulankha olawa oshuma mishumo zaya, hatha mmote khuhisikanimo. \v 7 Aphano khumuuza namalimela nshapa ntthile yoori: ‘Kina nyaakha mittatthu kitaaka oshuma, kihisikanakamo hatha etthu. Okakatte! Mwaasa wa etthu-ni ottiyelelaka puuro ya mahala?’ \p \v 8 Ila karumeyaawe otule khunjipu araka: ‘Mbwana, kinuuvekelani yoori mwilikhe mfikeera opu wiiye nttumphu mpakha mwaakhani; miiyo kintta othipa nshini mwaya kisala kiitthela vitutu. \v 9 Mwaakha nkina amana wiima mishumo ti yooshapweya; amana ohiimi okakatte.’” \s1 Muukha Woovonisiwa Saapatu. \p \v 10 Siikhu ya saapatu, Yinsa eetta osomisa nnyupa moote yoosifwiwamo Nnyizinku. \v 11 Nttumphule aarimo muukha aari ohoochiwaaye ti sheethwani khwa nyaakha khumi na minaane, aari wookhutupuwa ahaari owahaaye wookowa. \v 12 Wakathi Yinsa amooniyeevo khunkhuwela khumuuza yoori: “Maama mwavona orati enu.” \p \v 13 Yinsa khunttheela makhono nunu otule omuuta otthuupule khookowa, khwaaza otthapa ansifwaka Nnyizinku. \v 14 Ila haakhimu wa nyuupa yoosifwiwamo Nnyizinku khwiiya wa wiiphiiriwa mwaasa wa Yinsa ovonisa siikhu ya saapatu, ti eto aawooziyeeyo atthu yoori: “Ziwaapho siikhu sitha zookhola khaazi; mwisala mwita siikhu etthiipo yoori mwivonisiwe, ila saapatu wala.” \p \v 15 Aphano Mbwana khujipu araka: “Manaafikhi! Paani mmote wa mweyo anraaye efiiye saapatu khuhifukuli mompe zawe na apuuru awe olawa onywisa maati? \v 16 Nunu otu peewu ya Eburahiima, eettiye ofukiwa ti Epiliisi khwa nyaakha khumi na minaane, nanna-ni ahaari weettelaaye otaphuliwa mwaasa wa wiiya saapatu?” \p \v 17 Alupiyeevo mattakhuzi apale, maatuwi awe Yinsa ooshi khuwaapattha haaya, atthu ooshi aariivo khwiiya oofurahi mwaasa wa vitthu zooshapweya epile aari orettaazo Yinsa. \s1 Nlikaniso wa phunje ya mfikeera na Fwaramento \p \v 18 Yinsa khulupa yoori: “Ofwalume wa Nnyizinku onlattana na niini, wala kilattisane niini? \v 19 Opo ori nkhama phunje ya mfikeera, mwinyi mmote anthuulaaye khulawa khuzala mmashapa mwawe. Khuwula khwiiya muutthi nwulweene, anyannyi o'otulu khusala ajekamo vijaaro zaya nvirapi mwaya.” \p \v 20 Yinsa khulupa theenya araka: “Ofwalume wa Nnyizinku walattana na niini? \v 21 Opo ori nkhama fwaramento muukha anthuulaaye khuttha ofu koopho ttatthu, khujakhuwa wooshi.” \s1 Nlako woophunyeya \p \v 22 Yinsa eetta ovira anozelaka nsitati na miti mikina za waatta eettaka Yeruzaleemu. \v 23 Ntthu mmote khumuuzela yoori: “Mbwana, vattitthiiru atthu anttelaaye wuusurukha?” \p \v 24 Yinsa khunjipu araka: “Mwijilipise yoori mwivire vanlako woophunyeya, maana a waatta anlawa eekese ovira ila khanteela owahi. \v 25 Mwennyewe nyuupa amana alankha afuka nlako awe, mweeyo mwinsala vaje mwipiyaka nlako na mwivekaka yoori: ‘Mbwana mwinifukulele!’ \p Ye ontta wuujipuni araka: ‘Akinjuwa ohali mwinlankhaawo.’ \p \v 26 Aphano mwinlawa mwalupe yoori: ‘Naja vamote, khunywa vamote na wanozela mmuti mwetthu.’ \p \v 27 Ila ye onlawa ajipu yoori: ‘Akinuujuwani wala ohali mwinlankhaawo akinjuwawo, mwikisuse mweeyo anamaretta zootakhala.’ \p \v 28 Mwinlawa mwamoone Eburahiima, Esiyaakha, Yaakhumpa na manapiyu ooshi ari muufwalume wa Nnyizinku, ila mweeyo mwiikareliwe oje. Attaapho onlawa weeyevo olila na oluma meeno. \v 29 Atthu anttela olankha malawa-njuwa akina okhu lintupweelaawo njuwa, kusini na kashikhazini ate eekhale vameeza woofwalume wa Nnyizinku. \v 30 Miiyo kiniwuuzani khweele yoori, awaapho amwanzo anttelaaye wiiya awiishela, na awiishela anttelaaye wiiya amwanzo.” \s1 Yinsa onoonela huruma Yeruzaleemu \p \v 31 Wakathi otthuupule khutavo mafwarizeewu khumuuza Yinsa yoori: “Oleevo apha, maana Erooti ontakha owuula.” \p \v 32 Ye khuwaajipu yoori: “Mwilawe mwamuuze nanthala aya oto yoori: Leelo na meesho kiniikara masheethwani na owaavonisa alwele, siikhu yattaatthu kintta wiishisa khaazi yaka. \v 33 Enhithajiya, leelo, meesho na nrotto ovira kilawaka; maana weekhweele khaavo napiyu amfwaaye nti nkina woohiiyi Yeruzaleemu! \p \v 34 Yeruzaleemu, Yeruzaleemu, oniwoolaaye manapiyu na owaavonya anamalaleya apale omperekheziwaaye! Swaafu kavi miiyo kitakhaka owaakusanya aanaawo nkhama mwanakhu aniwaakusanyaazo aanaawe mmapaphelo mwawe, ila weeyo khuhitakhi? \v 35 Apho moone yoori nyuupa yenu enttela wiiya puuro yoohiikhaliwi. Weekhwele kiniwuuzani yoori khamwinteela okoona theenya mpakha wakathi mwinttelaaye olupa yoori: ‘Attottopeliwe otule antaaye khwa nzina la Mbwana!’” \c 14 \s1 Ovonisa nkina Siikhu ya Saapatu \p \v 1 Saapatu moote, Yinsa aalawiye wa nttunkhulu mmote wa mafwarizeewu olawa oja, atthu aari nttumphule khusala amweekesela Yinsa. \v 2 Attaaphale aariivo, arivo mwinyi aavipiyeeyo mwiili awe wooshi. \v 3 Yinsa khuwoozela mafwarizeewu na anamanozela a kano araka: “Enkhupaleliwa onvonisa nlwele saapatu ama wala?” \v 4 Ila yo khwiiya oonyamala. Attaaphale, khunkhola mwinyi otule nkhono awe, khunvonisa khumuuza olawa safwari zawe. \p \v 5 Aphano khuwoozela yoori: “Paani wa mweyo anraaye amooniye mwanawe ama mompe yawe ekweliye vanlipu khuhilazivo nasaapiru eri saapatu?” \p \v 6 Yo khuhiwahi ojipu. \s1 Ojipushuwisa na omakeleya. \p \v 7 Wakathi ajuwiyeevo yoori atthu apale aalaleyiweeyo njampo aari othawula puuro za wiilokozi, Ye khulupa nlikaniso opu: \v 8 “Amana olaleyiwa njampo la harusi, ohithawule puuro etile ya wiilokozi, maana khinjuweya alaleyiwe ntthu wootepa oshitahiwa zayita weeyo. \v 9 N'oota otule oolaleyiyeeyo ontta owuuza yoori: ‘Puuro eto omwinkhe otu’. Attaaphale weeyo oniiya woopatthiwa ti haaya olawaka wiikhala puuro ya wiishela. \v 10 Ila amana olaleyiwa ona yawiikhala puuro ya wiishela, n'oota otule oolaleyiyeeyo ontta owuuza yoori: ‘Swaahipu, ote wiikhale puuro eti ya wiilokozi’. Aphano, weeyo onttela wiiya woohishimiwa venkivene vakatthi wa ananlaleyiwa ooshi. \v 11 Maana wakhula otule anjiwulisaaye ontta opushuwisiwa na otule anjipushuwisaaye ontta owulisiwa.” \p \v 12 Attaaphale Yinsa khumuuza mwinyi otule anlaleyiyeeyo yoori: “Amana wiiyana etthu-yoojiwa yawo ama njampo lawo ohiwaalaleye attwiizo, ashirikhaawo, ajamaazo ama anamwaattamanani awo oothaajiri, yoori na-yo ahuulaleye wumpuwa nkhama oriphana. \v 13 Ila amana wiiyana njampo owaalaleye asikhini, anamarakala na atthu oohooni. \v 14 Toowo oparikhiyiwa onttela wiiya wawo, maana apo aya khanlawa wiiyana etthu yawuurutisela. Oriphiwa wawo onttela ota siikhu yoosisimuliwa anashariya.” \s1 Nlikaniso wa njampo liwululene \p \v 15 Ntthu mmote wa atthaapale aariina vameeza asiiliyeevo mattakhuzi apale khumuuza Yinsa yoori: “Ooshapweyiwa pi apale anttelaaye oja njampo l'oofwalume wa Nnyizinku.” \p \v 16 Aphano Yinsa khujipu yoori: “Mwinyi mmote aarina njampo lawe khuwaalaleya atthu a waatta. \v 17 N'oofiya wakathi khunruma karumeyaawe olawa owooza anamalaleyiwa yoori: ‘Mwite, zalikana.’ \p \v 18 Ila wakhula mmote khwaaza olupa tafwawuthi zawe, wamwanzo khulupa yoori: ‘Keetta wuuzanya nshapa laka, apha kinttela woona, kinveka nswammaha.’ \p \v 19 Waphiiri khulupa yoori: ‘Keetta wuuzanya mompe khumi zoolima, kintakha kilawe keezelele, kinveka nswammaha.’ \p \v 20 Wattaatthu khuri: ‘Kintta wiisharu oloola, akinwahi olawa.’ \p \v 21 Karumeya otule khuruti khulawa khumuuza mbwanaawe vitthu epile. Mwennyewe njampo khwiiya wa wiiphiiriwa khulupa yoori: ‘Waakuve olawe mmatarikhi na mmamuti wa sitati wawaatiise anamarakala, asikhini na apale oohooni.’ \p \v 22 Karumeya otule n'ooruti khulupa yoori: ‘Mbwana, karetta epile mwaakirumiyeezo, ila nalelo zinsala puuro.’ \p \v 23 Mbwanaawe khumuuza yoori: ‘Olawe mmatarikhi khuulu na mmamiphiitelo, wa waakhanyarele apale onttelaaye owaasikana ate eetaale vaje vaka. \v 24 Kiniwuuzani yoori khaavo khwa apale aalaleyiweeyo anttelaaye oja njampo laka.’” \s1 Nanna ya wiiya namalottela wa Yinsa \p \v 25 Siikhu moote, atthu a waatta eetta onlottelela Yinsa, Ye khuzukuluwa khuwooza yoori: \v 26 “Otule antakhaaye okilotta, ona yookipheta channu zayita papaawe, mamaawe, muukhaawe, aanaawe, attwiize, alupuwe, ama ohaayi awe, n'oohiretti etthiipo khaniiya nakhiyoni aka. \v 27 Wakhula otule ahinthuulaaye nsalapa awe akilotta khaniiya nakhiyoni aka. \p \v 28 Paani wa mweeyo anraaye atakhaka ojeka korofwa yawe, ahinaazaaye wiikhala khapula attheela hisapu vitthu zintakhaavo oona nkhama onwahi wiishisa? \v 29 Ahirettiru etthiipo, ye ontta waaza ila khaniishisa. Atthu apale anttelaaye omoona antta ontheya alupaka yoori: \v 30 ‘Mwinyi otu aaza ojeka ila khanwahi wiishisa.’ \p \v 31 Ama mfwalume-ni anraaye alawaka wuumana viittha na mfwalume nkina khuhaazi wiikhala khapula apheleleza na anajanka awe apale alufu khumi, nkhama anlawa awaakhitiri apale alufu eshiriini anttelaaye wuumanana? \v 32 Amana ahiretti toowo, apale ahinafiye ari peetiwene nalelo, ontta onruma waziri awe olawa owaavekela heeri. \v 33 Khwa nanna etthiipo wakhula mmote wa mweyo ahinlikhaaye epile ariinaazo khansuhi wiiya nakhiyoni aka. \p \v 34 Mwiinyu ona fwayita, khi mmana olikha onyuunya onrutiseleya toovi onyuunya waya? \v 35 Khunretteliwa etthu wala mmashapa ama shituruumu, ontta wiitthiwa. \p Otule ariina mashiilo, ti asiile.” \c 15 \s1 Pwittipwitthi ya waashikha \p \v 1 Wakathi nkina anamariphisa lumpuru na anatwampi khusala ata oteela onsiila Yinsa. \v 2 Mafwarizeewu na anamanozela a kano khusala aapa araka: “Mwinyi otu oniwaapokherela anatwampi khusala aja vamote na-yo.” \p \v 3 Aphano Yinsa khuwooza nlikaniso mmote araka: \v 4 “Paani mmote wa mweyo anraaye arina pwittipwitthi zawe miiya khumwaashikha moote, khuhilikhi ntthuttu epile tiisiini na tiisiya zisaliyeezo, eettela etile moote emwaashikhiyeeyo mpakha opattha? \v 5 Amana asikana ontta ovikela ari woofurahi, \v 6 khusala arutela owawe. N'oofiya oniwaakhuwela maswaahipu zawe na anamwaattamanani awe awooze yoori: ‘Nlaweni nitthape, maana kapattha pwittipwitthi yaka etile yaakaashikhiyeeyo.’ \v 7 Khwa nanna etthiipo kiniwuuzani yoori onttela wiiyawo otthapa nwulweene pinkuuni mwaasa wa natwampi othupwiya, zayita atthu tiisiini na tiisiya anashariya ahinhithajiyaaye othupwiya.” \s1 Nzurukhu wa waashikha \p \v 8 Kuvira araka: “Ama muukha-ni anraaye arina nzurukhu awe khumi, khumwaashikha mmote khuhikhozi khantteya aseela nnyupa mwawe, eekesa w'aakhilivo mpakha opattha? \v 9 Amana apattha oniwaakhuwela maswaahipu zawe na anamwaattamanani awe awooze yoori: ‘Nlaweni nitthape, maana kapattha nzurukhu aka opule waakaashikhiyeeyo.’ \v 10 Miiyo kiniwuuzani yoori eniiyavo furaha khuluyeene vakatthi wa malayikha a Nnyizinku mwaasa wa natwampi mmote othupwiya.” \s1 Nlikaniso wa mwaana wa waashikha \p \v 11 Yinsa khurutela theenya yoori: “Aarivo mwinyi mmote aariina aanaawe awiri. \v 12 Otu nttiitthi aya khumuuza papaawe yoori: ‘Paapa, mwikinkhe lifunku la erathi yaka.’ Papaawe khuwaawanyela maali epile aanaawe. \p \v 13 Oviriyeevo wakathi vattitthiiru, mwaana otule nttiitthi khuthuula maali zawe epile aawanyeliweezo khulawa tuniya kiina ya woolepawo. Ottuukho khuharipu maali zawe epile khwa mwentto woololo. \v 14 N'ooharipu zooshi khupuwa jala ya waatta mmuti mwaya mphule, ye khusala ahankayikha. \v 15 Khulankha mpakha wa mwinyi mmote wa tuniya ethiitile khunvekela khaazi, ye khumwinkha oshukisa kuluwe zawe ntthuttu. \v 16 Ye aari ohithajiya oja vitthu epile zaari ojiwaazo pi kuluwe na khaavo aari omwinkhaaye etthu-yoojiwa. \p \v 17 Khujipayini khuri: ‘Anakhaazi a paapa ana etthu-yoojiwa yoowaafiyela, miiyo kiri okhuno entta okikhola jala. \v 18 Kintta olankha kilawe wa paapa khamuuze yoori: Paapa, kakosa mmakhono wa Nnyizinku na mmakhono mwenu. \v 19 Akinsuhi theenya wiitthiwa yoori ki mwanenu, mwikipokherele nkhama mmote wa anakhaazi enu.’ \v 20 Khulankha khusala alawa mpakha wa papaawe. \p Nalelo ari peetiwene papaawe khumoona, khwiiyana huruma khuluyeene khusala antthirela khulawa khumpatikha na khumpejari. \p \v 21 Attaaphale mwaana otule khumuuza papaawe yoori: ‘Paapa, kakosa mmakhono wa Nnyizinku na mmakhono mwenu. Akinsuhi wiitthiwa yoori ki mwanenu.’ \p \v 22 Ila papaawe khuwooza akarumeya awe yoori: ‘Mwaakuve, mwitiise kuwo zooziti oshapweya mwinwalise. Na peetthe mwinwalise nzaala mwawe na shapattho mmoolu mwawe. \v 23 Mwilawe onzizi mwanthuule mwaana wa mompe otule eesheliyeeyo oneneva mwite mwishije, nirette njampo la furaha. \v 24 Mwaasa yoori mwanaka otu aafwiiye apha ori haayi; aashikhiye apha apattikhana.’ Khwaaziwa njampo. \p \v 25 Epo zaari orettikhana mwaana otule nwulu ari omashapa. Khuta mpakha kharipu na vaje, khusala asiila koma zeettaka ovuma na atthu eettaka wiina. \v 26 Aphano ye khunkhuwela karumeya mmote wa vaje attaaphale khumuuzela niini yaari orettikhanaaye. \v 27 Ye khumuuza yoori: ‘Ttwiiyo ti ye arutiyeeyo, papaawo khunshijela mwaana wa mompe otule eesheliyeeyo oneneva, mwaasa wompokherela ari haayi.’ \p \v 28 Mwaana otule nwulu khwiiphiiriwa khuhisala atakha oviramo. Attaaphale papaawe khusaruwa khusala ankhanyarela. \v 29 Ila ye khumuuza papaawe yoori: ‘Moone! Nyaakha za waatta kuurumeyelakani, wala akinakhijilele hatha nttakhuzi lenu limote. Ila khamwinakinkhe hatha puuzi moote yoori kirette njampo na ashirikha aka. \v 30 Arutiyeevo mwanenu oto aharipwiyeeyo vitthu zenu na amalempe, mwanshijela mwaana wa mompe otule wooneneva aya.’ \p \v 31 Aphano papaawe khumuuza yoori: ‘Mwanaka! Wakhula siikhu oniiya vamote na-miyo, wakhula etile kiriina ti yaawo. \v 32 Ila yaari ohithajiya oretta njampo la furaha, mwaasa yoori ttwiiyo aafwiiye apha ori haayi, aashikhiye apha apattikhana.’” \c 16 \s1 Nlikaniso wa namalokozela wa anakhaazi woohaamineyi \p \v 1 Yinsa khuwooza anakhiyoni awe yoori: “Aarivo mwinyi mmote wa thaajiri aariina namalokozela wa anakhaazi awe, khuuziwa yoori: ‘Namalokozela otule ontta oharipu maali zawo.’ \v 2 Ye khunkhuwelisa khumuuzela yoori: ‘Niini epi kinsiilaazo onrettaazo weeyo? Otiise warakha za kontha koone etthu oretteliyeeyo nzurukhu aka. Maana khunteela orutela wiiya namalokozela wa anakhaazi.’ \p \v 3 Namalokozela wa anakhaazi otule khuupuwela toono: ‘Kinttela oretta-ni mbwanaaka amana akilikhisa khaazi? Othipa akinkhitiri na olawa olola enikipattha haaya. \v 4 Aa, kajuwa etthu yooretta yoori amana kiikariwa atthu akipokherele mmavaje mwaya.’ \p \v 5 Aphano ye khuwaakhuwela ooshi apale aari wiiliwaaye ti mbwanaawe. Khumuuzela otule wamwanzo yoori: ‘Oniwiila kavi mbwanaaka?’ \v 6 Ye khujipu yoori: ‘Onikiila ttompwiyo miiya za mafuttha.’ \p Namalokozela wa anakhaazi otule khuri: ‘Teeni yawo ti eti eriiye vawarakha apha, wiikhale waatikhe hamusiini.’ \p \v 7 Elottelanaka khumuuzela otule waphiiri yoori: ‘Khi weeyo oniiliwa kavi ti mbwanaaka?’ Ye khujipu yoori: ‘Kiniiliwa miphimo miiya za tiriku.’ Namalokozela wa anakhaazi otule khumuuza yoori: ‘Teeni yawo eti eriiye vawarakha apha, waatikhe thamaaniini.’ \p \v 8 Aphano mbwanaawe khunttottopela namalokozela wa anakhaazi otule woohaamineyi mwaasa wa akhili epile aariinaazo. Miiyo kiniwuuzani yoori, atthu a voolumwenku apha ana akhili za waatta mmenttezi mwaya, zayita atthu apale aneettettaaye nnuuru. \v 9 Apho kiniwuuzani yoori: mwirumeyele maali zenu za voolumwenku apha zoohiiyi za shariya yoori mwiiwaapatthe ashirikha, amana ziwiishelani yo oopokhereleni pinkuuni. \p \v 10 Otule anaamineyaaye khwa etthu ttiitthiiru onaamineya khwa etthu khuluyeene; otule ahinaamineyaaye khwa etthu ttiitthiiru hatha etthu khuluyeene khanaamineya. \v 11 Nkhama khamwaamineyeeni na maali za voolumwenku zoohiiyi za shariya, paani anttelaaye owaaminini na maali zookhweele? \v 12 Nkhama khamwaamineyeeni na vitthu za watthu, paani anttelaaye owinkhani etthu enttelaaye wiiya yeenu? \p \v 13 Khaavo karumeya anwahaaye owaarumeyela a mbwana awiri, mwaasa yoori ontta omwiiphiirisa mmote, antuvelise otu nkina; ama oniiya wa waamineya khwa otu mmote, antarawu otu nkina. Khinwaheya onrumeyela Nnyizinku na Nzurukhu.” \p \v 14 Mafwarizeewu apale oopheta nzurukhu na kuvu, n'oosiila mattakhuzi apale khusala antheya Yinsa antarawaka. \v 15 Aphano Ye khuwooza yoori: “Mweeyo pi apale oojoona wiiya anashariya vakatthi wa atthu, ila Nnyizinku onjuwa rooho zenu. Etile atthu anoonaaye wiiya ya fwayita, omaasho wa Nnyizinku ti yootaraweya. \s1 Owahi wa Kano \p \v 16 Kano na manapiyu khazilikheleleeni mpakha wakathi wa Yaahaya. Waaza wakathi otthuupo hapari za Ofwalume wa Nnyizinku zinvira zilaleyiwaka, wakhula ntthu onjilipisa yoori eettemo. \v 17 Ti yookhweya pinku na vathi wiisha zayita olaziwavo alama ttiitthiiru ya nttakhuzi la kano. \p \v 18 Wakhula nlume animwaashaaye muukhaawe khunrala muukha nkina ontta oraruwa; na aninralaaye muukha otule wa waashiwa na-ye ontta oraruwa.” \s1 Thaajiri na Laazaru \p \v 19 Yinsa khurutela olupa theenya yoori: “Aarivo mwinyi mmote wa thaajiri aari owalaaye kuwo zooshapweya na zootafikhana, na wakhula siikhu eetta opuha, owawe yaari wiipikhiwawo etthu-yoojiwa ya nnofu. \v 20 Vanlako wa thaajiri otule aattattikheliwevo masikhini mmote wa waatta makhwatta aari wiitthiwaaye Laazaru. \v 21 Aari ohithajiya oja tathela zaari okwaazo vameeza wa thaajiri otule, anapwa khusala ata olapa makhwatta awe. \p \v 22 Masikhini otule khufwa, khuthuuliwa pi malayikha khulawa khwiiya vamote na Eburahiima. Na-ye thaajiri otule khufwa khulawa khuzikhiwa. \v 23 Motthooni okhule eettaka woona shaani, ye khulansa maasho awe khweekesa otulu khumoona Laazaru ari mpavu wa Eburahiima. \v 24 Ye khusala akhuwa araka: ‘Paapa Eburahiima, kooneleni huruma! Mwinrume Laazaru anaanise yaala yawe na maati ate azizimise nlimi laka, maana kintta ohukhumweya vamoottho apha kiriivo.’ \p \v 25 Eburahiima khunjipu yoori: ‘Mwanaka, omfwahamu yoori muuhaayi mwawo waapokheriye vitthu zooshapweya, ila Laazaru muuhaayi mwawe eetta ohoowa. Aphano ye asithirikha, weeyo ontta ohoowa. \v 26 Olikha eto, vakatthi vetthu yatthiiwavo khilintti khuluyeene ehinlokheyaaye ntthu olankha okhuno ataaka okho wala okho ataaka okhuno.’ \p \v 27 Thaajiri khulupa yoori: ‘Paapa Eburahiima, safwatali kinuuvekelani yoori mwinrume Laazaru alawe wa ajamaazaku, \v 28 kinaaye attwiizaku athaanu alawe awooze yoori ahipatthe ota okhuno kiriiwo woohoowiwawo.’ \p \v 29 Eburahiima khunjipu yoori: ‘Attwiizo anaaye kano za Munsa na kithaapu za manapiyu, asiileze etthiipo.’ \p \v 30 Thaajiri khukhanyarela araka: ‘Wala paapa Eburahiima! Amana ntthu asisimuwa muufwa alawa awooza, antta othupwiya.’ \p \v 31 Eburahiima khujipu yoori: ‘Ahisiileziru kano za Munsa na za manapiyu, hatha nkhama ntthu eetta osisimuwa muufwa, yo khanteela okhupali.’” \c 17 \s1 Twampi na nswammaha \p \v 1 Yinsa khuwooza anakhiyoni awe yoori: “Enteela opuwa vitthu zinteelaaye owaakwisela atthu ntwampi, ila atakhaliwa otule anttelaaye othowelela. \v 2 Afwataali ntthu otupweeziwa mpahari afukeleliwe liwe liwululene mmwisiko, ehiiyeeni owaathowelelisa apele eeyiye oohikhomaali. \v 3 Mwiiyane ophoole: ttwiiyo amana ookosa, onshowere; amana athupwiya, onswaamihi. \v 4 Amana ookosa swaafu sapa siikhu moote, na wakhula swaafu khusala ata olupa yoori: ‘Kathupwiya’, onswaamihi.” \s1 Weekezeliwa wa amini \p \v 5 Maaswihaapa khunvekela Yinsa yoori: “Mbwana, weekezele amini yetthu!” \p \v 6 Mbwana khujipu araka: “Eriwaka amini yenu yeettiye wiiya nkhama phunje ttiitthiiru ya muuyu, mweetta wuuza muutthi opu yoori: ‘Okhuleye watupweele mpahari,’ opo weetta wuushututelani.” \p \v 7 Yinsa khuvira alupaka yoori: “Paani mmote wa mweyo anraaye nakhaazi awe woolima, ama wooshukisa pwittipwitthi ntthuttu, eettaka otaru animuuzaaye yoori: ‘Ote niikhale vameeza apha nije!’ \v 8 Kinoona yoori khaavo! Ila khapula onimuuza yoori: ‘Wiipikhe etthu-yoojiwa, owale kuwo zawo okirumeyele kijaka na kinywaka. Aphano amana kiisha na weeyo oje na onywe!’ \v 9 Karumeya otule oninsuhi oshukhurweliwa mwaasa wooretta etile aarumiweeyo? Kinoona yoori wala! \v 10 Etthiipo na-mweyo, amana mwiretta epile mwirumiweezo, mwina yoolupa yoori: ‘Naakarumeya oohiina maana; naretta etile naariina yooretta paasi.’” \s1 Yinsa oniwaavonisa anamakuttula khumi \p \v 11 Yinsa eettaka Yeruzaleemu, aaviriye enakatthi-nakatthi ya Samariiya na Kalileya. \v 12 N'oofiya nti aya opo, khuta anamakuttula khumi khweemela peetiwene \v 13 khusala ankhuwela araka: “Yinsa, Mwanliimu, noonele huruma!” \p \v 14 Ye n'oowoona khuwooza yoori: “Mwilawe mwajithoonyeze wa mahaakhimu a tiini.” Eettaka olawa etthiipile, yo khwiiya oovona. \p \v 15 Mmote wa apale khumi, nawoona yoori avona, khuruti ansifwaka Nnyizinku na huula yoonyakula. \v 16 Khukokhora khufiyisa ajihi yawe vathi, khunshukhurwela Yinsa; ye aari nsamariiya. \p \v 17 Yinsa khumuuzela yoori: “Khahi atthu khumi avoniyeeyo? Khi apa akina tiisiya ari vayi? \v 18 Khaavo awahiyeeyo oruti oteela onshukhurwela Nnyizinku, woohiiyi otu wa malaponi?” \v 19 Yinsa khumuuza yoori: “Olankhe olawe amini yawo yawuusuru.” \s1 Matelo a Ofwalume wa Nnyizinku \p \v 20 Yinsa eetta wuuzeliwa pi a mafwarizeewu wakathi waari weettelaavo ota Ofwalume wa Nnyizinku. Ye khujipu araka: “Ofwalume wa Nnyizinku otaaka khunttela wiiya etthu enooneyaaye. \v 21 Khina anttelaaye olupa yoori: ‘Moone, opu ori apha!’ ama ‘Opule oriiye okhule!’ Maana ofwalume wa Nnyizinku ori vakatthi venu.” \p \v 22 Attaaphale khuwooza anakhiyoni awe yoori: “Onteela ofiya wakathi mwinttelaaye otakha wiiyana vamote nenkawu siikhu moote Mwaana wa Pinaatamu, ila ehisala ewaheya. \v 23 Akinoko anlawa alupe yoori: ‘Ori okhule!’ ama ‘Ori apha!’ ila mwihilankhe olawa omweekesa. \v 24 Nkhama etthiipo taari enzerimaaye phantte moote yeettaka phantte kiina, enteela wiiya etthiipo siikhu anttelaaye ota Mwaana wa Pinaatamu. \v 25 Ila mwanzo ye ona yoohoowa venkivene na okatthaliwa pi atthu a leelo. \p \v 26 Nkhama zaarettikhaniyeezo wakathi opule wa Nuuhi, enttela orettikhana etthiipo wakathi wa Mwaana wa Pinaatamu. \v 27 Atthu eetta oja na onywa, na oralana, mpakha siikhu Nuuhi aapakhiriyeeyo mmwaaraka, khuta nnyeri ooshi khufwa. \p \v 28 Nkhama zaarettikhaniyeezo wakathi wa Loothi. Atthu eetta oja na onywa, wuuzanya na wuuzanyisa, ozala na ojeka manyupa aya. \v 29 Wakathi Loothi aliiyeewo Sotooma, khukwa vuula pinkuuni ya moottho na oka, khuwoola atthu ooshi. \p \v 30 Enttela orettikhana etthiipo siikhu anttelaavo ota Mwaana wa Pinaatamu. \v 31 Siikhu yaya eto, otule anttelaaye wiiya vatulu wa nyuupa ahiishukhe yoori alokotthele vitthu ziriiye nnyupa mwawe; otule anttelaaye wiiya ntthuttu ahirutele onti. \v 32 Mwimfikhirele muukha wa Loothi! \v 33 Otule antakhaaye wuusuru ohaayi awe ontta ompwetheya, ila otule onimpwetheya ontta wuusuru. \v 34 Miiyo kiniwuuzani yoori: osikhu wa siikhu ethiitile, atthu awiri oorapalela olili mmote, onttela othuuliwavo mmote asalevo mmote. \v 35 Atthu awiri achilaka tiriku, onttela othuuliwavo mmote asale mmote. \v 36 [Atthu awiri ari mmashapa, onttela othuuliwavo mmote asale mmote.]\f + \fr 17:36 \ft Warakha za raku khina aaya eti ya 36.\f*” \p \v 37 Yo khumuuzela Yinsa yoori: “Mbwana, enttela orettikhana vayi?” Yinsa khuwaajipu yoori: “Vahali aniiyaavo muufwi, anakhuku aniiya attaapho.” \c 18 \s1 Nlikaniso wa namaphuka wootakhala rooho \p \v 1 Yinsa khuwooza anakhiyoni awe nlikaniso mmote yoori aarina yoolompa woohilikheleli wala woohinyoonyeyi. \v 2 Ye khulupa yoori: “Sitati moote aariwo namaphuka mmote ahaari omoovaaye Nnyizinku, wala ahaari onshitahaaye ntthu. \v 3 Sitati ethiitile aariwo nunu mmote woofweliwa ti mannawe aalawiiyeeyo onvekela namaphuka otule araka: ‘Okaawanyele haakhi khwa muumani aka.’ \p \v 4 Khunkatthalela wakathi mwinkeene, ila omwiisho waya khusala alupa nroho mwawe yoori: ‘Nakihimoovi Nnyizinku na ohinshitahi ntthu, \v 5 nunu otu aaza raku okantipu; kintta omwaawanyela haakhi na paathuli yoori ahirutele okiwuti.’” \p \v 6 Mbwana Yinsa khuvira alupaka yoori: “Mwisiileze saana etthu anlupaaye namaphuka otu woohiiyi wa shariya. \v 7 Nnyizinku khaniwaawanyela shariya ananthawuliwa awe apale aninvekelaaye nthana na osikhu, hatha nkhama Ye eetta orupaza owaajipu? \v 8 Kiniwuuzani yoori Ye oniwaawanyela shariya woohirupazi. Aphano Mwaana wa Pinaatamu wakathi anrutelaavo voolumwenku apha, onteela osikanavo amini?” \s1 Nlikaniso wa mfwarizeewu na namariphisa lumpuru \p \v 9 Yinsa khulupa nlikaniso mmote awoozaka atthu apale aari ojoonaaye wiiya makhaamili khusala awaatarawu azaaya. Ye khuri: \v 10 “Alume awiri aaviriye Nnyupa wa Nnyizinku khusala alompa; mmote aari mfwarizeewu, nkina aari namariphisa lumpuru. \v 11 Mfwarizeewu ari wa weemela, aari olompa nkatthi-nkatthi araka: ‘Nnyizinku, miiyo kinuushukhurwela maana miiyo aki nkhama atthu, apale oheettetteli shariya, malatarawu anamararuwa, wala nkhama namariphisa lumpuru oto ariiye apho. \v 12 Miiyo kimfuka siikhu piiri wakhula sumana na kininkha zaakha khwa lifunku lakhuumi ya wakhula etile kimpatthaaye.’ \p \v 13 Ila namariphisa lumpuru eemeliye peetiwene, ye hatha khaari wiinuwa yoori eekese otulu, ila ajipiyaka veefuwa aari ori: ‘Oo Nnyizinku koonele huruma, miiyo ki natwampi.’ \p \v 14 Miiyo kiniwuuzani yoori, namariphisa lumpuru aalawiye owawe ari woohakikhiwa ti Nnyizinku, ila otule woojikhupali wala. Maana otule anjiwulisaaye ontta opushuwisiwa, ila otule anjipushuwisaaye ontta owulisiwa.” \s1 Yinsa oniwaaparikhiya asimaana \p \v 15 Atthu akina khusala awaatiisa asimaana yoori asapiwe ti Yinsa. Ila anakhiyoni awe n'oowoona khusala awaamaruwela. \v 16 Ila Yinsa khuwaakhuwela asimaana apale araka: “Mwiwaalikhe asimaana akiteele miiyo, mwihiwaakhattaze; maana Ofwalume wa Nnyizinku pu waaya apale eeyiye nkhama asimaana. \v 17 Miiyo kiniwuuzani khweele yoori wakhula otule ahimpokherelaaye Ofwalume wa Nnyizinku nkhama nsimaana, khanteela weettamo.” \s1 Thaajiri na Yinsa \p \v 18 Nttunkhulu mmote khumuuzela Yinsa yoori: “Mwanliimu woosaana, kirette niini yoori kipatthe ohaayi wa mileele?” \p \v 19 Yinsa khunjipu araka: “Mwaasa wa niini okikhuwelaka yoori woosaana? Khaavo ntthu woosaana woohiiyi Nnyizinku paasi. \v 20 Weeyo onjuwa mirumo za Nnyizinku: ohiraruwe, ohuule, ohiiye, wala ohilawele oshaahiti woovonyeya, onhishimu papaawo na mamaawo.” \p \v 21 Mwinyi otule khujipu yoori: “Waaza osimaana aka zooshi epo kinretta.” \p \v 22 Yinsa n'oosiila mattakhuzi apale khumuuza yoori: “Enuusaleela etthu moote. Wuuzanyise vitthu zawo zooshi nzurukhu aya owenkhe asikhini, toowo ontta wiiyana maali pinkuuni; nawiisha ote okilotte.” \p \v 23 N'oosiila mattakhuzi apale khwiiya woozinkuwa venkivene, mwaasa yoori ye aari thaajiri nwulweene. \v 24 Yinsa n'oomoona yoori azinkuwa khulupa yoori: “Nanna enlipaazo thaajiri weetta muufwalume wa Nnyizinku! \v 25 Ti yookhweya enkamiiya ovira valiphotto la sikano zayita thaajiri weettamo muufwalume wa Nnyizinku.” \p \v 26 Apale aari onsiilaaye khumuuzela yoori: “Nkhama pi toowo, paani anwahaaye wuusurukha?” \p \v 27 Yinsa khujipu yoori: “Etile pinaatamu ahinwahaaye Nnyizinku onwahi.” \p \v 28 Aphano Pheeturu khumuuza Yinsa yoori: “Woone! Fweeyo nalikha vitthu zetthu zooshi, khusala nuulotta.” \p \v 29 Yinsa khujipu araka: “Miiyo kiniwuuzani khweele yoori, wakhula otule anlikhaaye nyuupa yawe ama muukhaawe, ama attwiize ama apapaze, ama aanaawe mwaasa wa Ofwalume wa Nnyizinku, \v 30 oto onteela opokhera venkivene vathi attaapha, na omwiisho waya apokhere ohaayi wa mileele.” \s1 Yinsa oniwooza anakhiyoni awe ofwa na osisimuwa wawe \p \v 31 Yinsa khuwaakhuwelela othetekele anakhiyoni awe apale khumi na awiri khuwooza yoori: “Mwisiileze! Apha nintta Yeruzaleemu, ottuukho zinttelaawo orettikhana zooshi epile zaatikhiweeyo pi manapiyu monkoni wa Mwaana wa Pinaatamu. \v 32 Ye onttela winkheleliwa mmakhono wa amalapo, antheye, anveyise, antthemele, \v 33 anjaphe na amuule. Ila siikhu yattaatthu onttela osisimuwa.” \p \v 34 Anakhiyoni awe khuhiweeleyi mattakhuzi aya apale maana aari oovitheya, yo khuhijuwi etthu aari olupaaye. \s1 Ovonisiwa wa ntthu woohooni wa Yeriko \p \v 35 Yinsa asaleelaka ofiya Yeriko, mwinyi mmote woohooni eekhaliye nshini wa tarikhi alolaka zimola. \v 36 N'oosiila shintto za atthu aari oviraaye, ye khuuzela etthu yaari orettikhanaaye. \v 37 Khuuziwa yoori: “Yinsa wa Nazareeti ti ye anviraaye.” \p \v 38 Aphano ye khusala akhuwa araka: “Yinsa, Mwaana wa Daawuuda, koonele huruma!” \p \v 39 Atthu apale aari oviraaye khusala ammaruwela yoori anyamale, ila ye khusala atepa okhuwa araka: “Yinsa, Mwaana wa Daawuuda, koonele huruma!” \p \v 40 Aphano Yinsa khweemela khuruma yoori atiiseliwe mwinyi otule. N'ootiiseliwa khumuuzela yoori: \v 41 “Ontakha yoori kuurettele niini?” \p Ye khujipu yoori: “Mbwana, kintakha kirutele woona.” \p \v 42 Attaaphale Yinsa khumuuza yoori: “Ona! Amini yawo yoovonisa.” \v 43 Nasaapiru ye khurutela woona, khusala anlotta Yinsa ansifwaka Nnyizinku. Wakathi atthu ooniyeevo etile yaarettikhaniyeeyo, khunsifu Nnyizinku. \c 19 \s1 Yinsa na Zakewu namariphisa lumpuru \p \v 1 Yinsa khuvira sitati ya Yeriko ettaka olawa. \v 2 Ottuukho aariwo mwinyi mmote aari wiitthiwaaye Zakewu, nttunkhulu wa anamariphisa lumpuru na aari thaajiri. \v 3 Ye aari otakha omoona Yinsa, ila khuhisala awahi mwaasa woofupheya channu na atthu aari enkeene. \v 4 Aphano khutthira khulokoza khulawa khuwela mmutthi yoori awahi omoona, mwaasa yoori Yinsa aari weettela ovira attaaphale. \p \v 5 Yinsa n'oofiya puuro etile, khweekesa otulu khumoona khumuuza yoori: “Zakewu, waakuve wiishukhe, leelo kinttela omaka vaje vawo.” \v 6 Attaaphale, ye khwiishukha wa waakuvavo khumpokherela Yinsa na furaha. \p \v 7 Atthu apale akinoko aari woonaaye vitthu epile, khwaaza ottettha araka: “Nka mooneni otu onttela omaka vaje wa natwampi!” \p \v 8 Zakewu khulankha khweemela khumuuza Mbwana yoori: “Woone Mbwana! Kintta owenkha asikhini phantte moote ya maali zaka na apale kaari oweeyelaaye, kintta owaarutisela swaafu nne.” \p \v 9 Aphano Yinsa khulupa yoori: “Leelo vaje apha yafiyavo nusura maana otu na-ye peewu ya Eburahiima. \v 10 Mwaasa yoori Mwaana wa Pinaatamu ateela oweekesa apale aashikhiiyeeyo awoosuru.” \s1 Nlikaniso wa nzurukhu khumi wa feeta \p \v 11 Yinsa aattameliyeevo Yeruzaleemu, atthu khusala oopuwela yoori Ofwalume wa Nnyizinku waari oteela orettikhana nasaapiru. Aphano Yinsa khulupa nlikaniso opu araka: \v 12 “Nlume mmote w'oojama wootafikhana, aasaafiriye khulawa nti woolepawo yoori athawaziwe ofwalume nawiisha aruti. \v 13 Ahinalawe khuwaakhuwela akarumeya awe khumi, wakhula mmote khumwinkha nzurukhu wa feeta\f + \fr 19:13 \ft Hisapu ya wakhula karumeya aari opokheraaye yaari ofiyela ya nyeezi mine. \f* khuwooza yoori: ‘Mwirettele zanshara mpakha miiyo oruti.’ \p \v 14 Ila atthu a mmuti mwawe khwiiya awiiphiiriwa, khunruma waziri onlotta olawa olupa yoori: ‘Khanimweepu wiiya mfwalume etthu.’ \p \v 15 N'oothawaziwa ofwalume khurutela owawe, khulawa khuwaakhuwela akarumeya awe apale aawenkhiyeeyo nzurukhu wa feeta yoori ajuwe fwayita apattheliyeeyo wakhula ntthu. \p \v 16 Khuta otule wamwanzo khulupa yoori: ‘Mbwana, nzurukhu opule mmote mwaakinkhiyeeyo kapatthela fwayita, wafiya khumi.’ \p \v 17 Mbwanaawe khunjipu yoori: ‘Waretta saana, o karumeya wa waamineya. Mwaasa yoori weeyo waamineya khwa vitthu vattitthiiru, apho onttela wiiya mfwalume wa sitati khumi.’ \p \v 18 Otule waphiiri khuta khulupa yoori: ‘Mbwana, nzurukhu enu opule mwaakilikheliyeeyo, kapatthela fwayita wafiya mithaanu.’ \p \v 19 Khumuuza yoori: ‘Kemaani, weeyo onttela wiiya mfwalume wa sitati thaanu.’ \p \v 20 Otule wa wiishela khuta khulupa yoori: ‘Mbwana, nzurukhu enu opu, miiyo kaatthiiye mmufukho khuthokorela. \v 21 Miiyo keetta owoovani mwaasa woojuwa yoori mweeyo mwa awoopisa, mwinthuula etthu mwihithokoreleeni na mwinuurula mwihizaleeni.’ \p \v 22 Mbwana otule khuri: ‘Karumeya wootakhala rooho! Kintta wuuphuka khwa mattakhuzi awo atthaapo! Weeyo waajuwiye yoori ki ntthu wa woopisa, kinthuulavo etile kihithokoreleeni na kinuurula etile kihizaleeni. \v 23 Khi wahaathuuliye nzurukhu aka ottha mpanko n'ooruti kisikana ottheerelaniye?’ \p \v 24 Khuwooza apale aari attaaphale yoori: ‘Mwinnyakanye nzurukhu aya opo mwimwinkhe otule ariina khumi.’ \p \v 25 Yo khujipu yoori: ‘Otu aya mwinlupaaye yoori nimwinkhe onaaye nzurukhu khumi!’ \p \v 26 Mbwana khulupa yoori: ‘Kiniwuuzani khweele yoori otule ariina ontta weekezeliwa, otule ahina hatha etile ariina ontta onyakanyiwa. \v 27 Maatuwi aka apale ahaari okitakhelaaye ofwalume, mwiwaatiise apha ooliiwe kiwoonaka.’” \s1 Ofiya wa Yinsa Yeruzaleemu \p \v 28 Paata ya wiisha olupa mattakhuzi apale, Yinsa khusala avira awelelaka eettaka Yeruzaleemu. \v 29 Asaleelaka ofiya nti wa Betifwaye na wa Betaaniya kharipu ya mwaako Oluveera\f + \fr 19:29 \ft Oluveera muutthi oriina mishumo zaya enriwaaye azetoona.\f*, khuwaalokozisa anakhiyoni awe awiri. \v 30 Khuwooza yoori: “Mwilawe mmuti mphule, mwifiyaka mwinlawa mwansikane mwaana wa puuru afukeleliwe woohaazi opakhiriwa. Mwimfukule mwintiise. \v 31 Amana apuwa ntthu awuuzelani yoori: ‘Mwinimfukulela-ni?’ Mwinjipu yoori: ‘Mbwaneetthu ti ye anintakhaaye.’” \p \v 32 Apale aawaarumiyeeyo khulawa khusikana nkhama etthiipile aalupiyeezo Yinsa. \v 33 Wakathi aari omfukulaavo mwaana wa puuru otule, ennyewe khuwoozela yoori: “Mweyo! Mwaana wa puuru oto mwinimfukulela-ni?” \p \v 34 Yo khujipu yoori: “Mbwaneetthu ti ye anintakhaaye.” \p \v 35 Aphano khuntiisela Yinsa, yo khuttattikhavo kuwo zaya vapuuru Ye khupakhiravo. \v 36 Ataaka Yinsa, atthu khusala attattikha kuwo zaya ntarikhi. \v 37 Wakathi aattameliyeevo vamwiishukhelo wa mwaako Oluveera, khuntti ya anakhiyoni ooshi khwiiya oofurahi khwaaza onyakula ansifwaka Nnyizinku khwa minjuza epile ooniiyeezo, \v 38 araka: \b \q1 “Attottopeliwe mfwalume antaaye \q2 khwa nzina la Mbwana. \q1 Yiiyewo heeri pinkuuni \q2 na siifwa otulu.” \b \p \v 39 Mafwarizeewu apale aari vakatthi wa atthu apale khusala amuuza Yinsa yoori: “Mwanliimu, owooze anakhiyoni awo anyamale.” \p \v 40 Ye khuwooza yoori: “Atthu apa amana anyamala, mawe pi anttelaaye onyakula.” \s1 Yinsa onlila oonelaka huruma Yeruzaleemu \p \v 41 Wakathi Yinsa afiiyeevo Yeruzaleemu, nawoona sitati etile khulila, \v 42 araka: “Oo! Yeruzaleemu, eriwaka waari onjuwa otule aniwinkhaaye heeri leelo! Ila apho epo zaya zavitheya khwa weyo. \v 43 Onlawa wafiye wakathi maatuwi enu anttelaaye wuukukuttelani phantte zooshi ari mmaphotto mwaya. \v 44 Onttela ophwantteliwa vamote weeyo na aanaawo, khalinlawa osala hatha liwe vatulu wa liwe nzaaya, maana weeyo khumpokhereleeni Nnyizinku wakathi aateeliyeeyo owuusuru.” \s1 Yinsa Nnyupa wa Nnyizinku \p \v 45 Yinsa khuvira Nnyupa wa Nnyizinku khusala aweekara apale aari wuuzanyisaamo, \v 46 awoozaka yoori: “Yaatikhiwa yoori: ‘Nyuupa yaka enttela wiiya nyuupa yoolompiwamo, ila mweeyo mwarettisa wiiya puuro ya malatarawu.’” \p \v 47 Wakhula siikhu Yinsa eetta onozela Nnyupa wa Nnyizinku, ila attunkhulu a mahaakhimu a tiini, anamanozela a kano na anamalokozela a atthu aari weekesa shawuri zoomuula, \v 48 ila khuhisala apattha nanna yooretta, maana atthu ooshi aari omwiitaalela Ye n'onsiileza. \c 20 \s1 Ofwalume wa Yinsa na woosa wa Yaahaya \p \v 1 Siikhu moote, Yinsa aari owaanozela atthu Nnyupa wa Nnyizinku na awaatafusirelaka hapari zooshapweya. Nttumphule khutamo attunkhulu a mahaakhimu a tiini, anamanozela a kano na anamalokozela a tiini. \v 2 Yo khusala amuuzela araka: “Vitthu epi onrettana ofwalume-ni, wala ti paani awinkhiyeeyo ofwalume aya opo?” \p \v 3 Yinsa khuwaajipu yoori: “Na-miyo kintta owuuzelani etthu moote mwikuuze; \v 4 woosa wa Yaahaya waari wa pinkuuni ama wa anaatamu?” \p \v 5 Yo khusala oozelana atthaaporu araka: “Amana nilupa yoori waari wa pinkuuni, ontta onuuzela yoori: ‘Khi mwaasa aya niini mwihinkhupalelaka?’ \v 6 Na amana nilupa yoori waari wa anaatamu, atthu ooshi antta onivonya na mawe maana ankhupalela yoori Yaahaya napiyu.” \p \v 7 Attaaphale yo khujipu yoori: “Khanijuweeni nlupa amwinkhiyeeyo ofwalume.” \p \v 8 Aphano Yinsa khuwooza yoori: “Na-miyo akiniwuuzani ofwalume kinrettanaaye vitthu epi.” \s1 Anamalima oohisuhi \p \v 9 Yinsa khulupa nlikaniso awoozaka atthu yoori: “Aarivo mwinyi mmote aazaliyeeyo mmashapa mwawe miitthi za wuuva, khuweekesa atthu yoori asala alimela, ye khulawa safwari yawe khwiikhala siikhu za waatta. \v 10 N'oofiya wakathi wa wuurula khunruma karumeyaawe mmote yoori alawe enkiwe wuuva, ila anamalima apale khumpiya, khumwiikara woohimwinkhi etthu. \v 11 Mwennyewe nshapa khunruma nkina, na oto theenya yo khunveyisa, khumpiya khumwiikara woohimwinkhi etthu. \v 12 Aphano khunruma wattaatthu, anamalima apale khumpiya, khunvulalisa na khumwiikara. \p \v 13 Paata ya toole, mwennyewe nshapa khusala oopuwela araka: ‘Kirette-ni? Aa! Kintta onruma mwanaka kinimphetachaaye, n'oomoona khweele khweele antta onhishimu.’ \p \v 14 Anamalima apale wakathi amooniyeevo mwaana wa mwennyewe nshapa ntthile khulupa yoori: ‘Namarithi nshapa ntthi ti otu. Olawa nimuule, liiye leetthu.’ \v 15 Khunsukhumela othetekele wa nshapa khumuula. \p Mwennyewe nshapa onttela owaarettela niini? \v 16 Ye ontta ota awoole anamalima apale, nshapa laya ntthile awenkhe atthu akina.” \p Atthu apale aariivo n'oosiila mattakhuzi apale khulupa yoori: “Zihirettikhane vitthu epo!” \p \v 17 Yinsa khuweekesa khuwoozela yoori: “Maana a mattakhuzi apa aatikhiweeyo anlupa-ni? \b \q1 ‘Liwe ntthile eeseliyeeyo anamajeka nyuupa, \q2 larettiwa wiiya liwe lootafikhana zayita mawe ooshi.’ \b \p \v 18 Otule anttelaaye okwela liwe nttho ontta onyenyeya, na otule lininkwelaaye ontta osakeya eeye lifufu.” \s1 Wuuzela monkoni wa lumpuru \p \v 19 Attunkhulu a mahaakhimu a tiini na anamanozela a kano khusala eekesa nanna yonkhola wakathi otthuupule, maana yo aajuwiye yoori nlikaniso opule oniwaalupa yo. Ila khuhisala akholeya mwaasa woowoova atthu apale aari attaaphale. \p \v 20 Aphano yo khusala anlupattha, khuwaaruma atthu aari ojinkhelelaaye wiiya anashariya onsaya sirini, yoori ansikanane paathuli ankhole anlawane wa mfwalume. \p \v 21 Yo khusala amuuzela yoori: “Mwanliimu, fweeyo najuwa yoori onttakhula na onnozela epile ziiyiyeeyo za shariya, ninjuwa yoori khuninthawula ntthu, onnozela haakhi wa nanna Nnyizinku antakhaazo. \v 22 Nkanuuze, nkhama ti yooshapweya oripha lumpuru la Seezari ama wala?” \p \v 23 Yinsa khujuwa olavilavi aya khuwooza yoori: \v 24 “Nkakitiiseleni nzurukhu apha. Ratarato eti vanzurukhu apha ti yaani?” Atthu khujipu yoori: “Ti ya Seezari!” \p \v 25 Khuwooza yoori: “Mwimwinkhe Seezari etile yiiyiye ya Seezari na mwimwinkhe Nnyizinku etile yiiyiye ya Nnyizinku.” \p \v 26 Yo khuhisala ansikanana hatha paathuli vakatthi wa atthu apale; khwiiya ootikinisiwa pi mattakhuzi apale aajipwiweeyo ti Yinsa, yo khunyamala. \s1 Wuuzela monkoni woosisimuwa \p \v 27 Masatukhi apale ahaari okhupalaaye osisimuwa wa anamfwa, khulawa akina khumwaattama Yinsa. \v 28 Khusala alupa yoori: “Mwanliimu, Munsa aatikha yoori, nlume amana afwa, muukhaawe ahinvokoleleeni mwaana, ona yooraliwa ti ttwiiye ampatthele aana eeye a marehemu ttwiiye. \v 29 Aarivo attwi sapa: otu nwulu aya khuloola khufwa, muukhaawe ahimpattheleeni mwaana. \v 30 Khuraliwa ti ttwiiye, khufwa ahimpattheeni mwaana, \v 31 khuraliwa ti ttwiiye wattaatthu, khufwa ahimpattheleeni mwaana, ooshi apale sapa khufwa woohimpattheli mwaana. \v 32 Omwiisho waya muukha otule khufwa. \v 33 Siikhu yoosisimuwa onttela wiiya muukha waani maana oosaapa anraliye?” \p \v 34 Aphano Yinsa khuwaajipu yoori: “Atthu a voolumwenku apha anloola na anraliwa. \v 35 Ila atthu apale anttelaaye osuhi olawa pinkuuni noosisimuwa muufwa, khanlawa oloola wala oraliwa; \v 36 maana khamfwa theenya, anttela wiiya nkhama malayikha na aana a Nnyizinku, mwaasa yoori asisimuleliwa muuhaayi. \v 37 Hatha napiyu Munsa athoonyeza monkoni woosisimuwa wa anamfwa, wakathi moottho opule waari okholelaaye vamutthi nwishi, ye khunkhuwela Mbwana yoori, Nnyizinku wa Eburahiima wa Esiyaakha na wa Yaakhumpa. \v 38 Eto enthoonyeza yoori Nnyizinku khahiyo wa anamfwa, Nnyizinku wa atthu awoona. Maana khwa Ye atthu ooshi anaaye ohaayi.” \p \v 39 Anamanozela akina a kano apale aari attaaphale khumuuza yoori: “Wajipu saana Mwanliimu!” \v 40 Khuhiivo hatha ntthu kiina wootakha omuuzela theenya. \s1 Al-Masiihu Mbwana wa Daawuuda \p \v 41 Elottelanaka Yinsa khuwoozela yoori: “Mwaasa aya niini atthu alupaka yoori Al-Masiihu mwaana wa Daawuuda? \p \v 42 Daawuuda alupa nkithaapu ya Zaapuuri yoori: \b \q1 ‘Mbwana Nnyizinku, \q2 amuuza Mbwanaaka yoori: \q1 “Wiikhale nkhono-nlume aka, \q1 \v 43 mpakha miiyo kitthe \q2 moolu awo vatulu wa maatuwi awo.”’ \b \p \v 44 Nkhama Daawuuda onimwiittha Al-Masiihu yoori Mbwana, enrettikhana toovi wiiya mwanawe?” \s1 Yinsa na anamanozela a kano \p \v 45 Atthu ooshi khusala ansiileza, Yinsa khuwooza anakhiyoni awe yoori: \v 46 “Phoole na anamanozela a kano, apale woowaatuvela owala ajapi zoolepisana, ochelisiwa vaparasa na woowaatuvela wiikhala puuro za wiilokozi nnyupa woosifwiwamo Nnyizinku na puuro za wiilokozi vanjampo, \v 47 aniweeyelaaye anamfweliwa pi amanna zaya vitthu zaya\f + \fr 20:47 \ft Aniwaajelaaye anamfweliwa pi amanna zaya khwa luuka ya ekereeku.\f*, ajinkhaka oretta lompa zoolepa. Apo aya anlawa apokherele hukhumu khuluyeene.” \c 21 \s1 Zaakha ya muukha woofweliwa ti mannawe \p \v 1 Yinsa khuwoona mathaajiri alazaka zaakha zaya atthaaka n'yopo ya zaakha. \v 2 Khumoona theenya nunu mmote wa masikhini woofweliwa ti mannawe, alazaka zaakha ttoosu piiri. \v 3 Yinsa khulupa yoori: “Kiniwuuzani khweele yoori nunu otu wa masikhini woofweliwa ti mannawe, enkha zayita atthu ooshi. \v 4 Maana apale ooshi na othaajiri aya enkha tathela na khusalana, ila nunu otu na osikhini awe enkha wooshi aari ororomelaaye.” \s1 Yinsa onlupa monkoni wa woopwechiwa Nyuupa ya Nnyizinku \p \v 5 Anakhiyoni awe akina khusala attottopela Nyuupa ya Nnyizinku yaajekaniweeyo mawe ooshapweya na vitthu zaatthiiweemo zoolaziwa nkhama zaakha, Yinsa khuwooza yoori: \v 6 “Enlawa zafiye siikhu vitthu zaya epo mwinoonaazo zinttelaavo opwecheliwa, maana khalinlawa olikhiwa liwe vatulu wa liwe nzaaya.” \s1 Olupatthiwa na ohoowa \p \v 7 Yo khumuuzela yoori: “Mwanliimu, vitthu zaya epo zinteela orettikhana lini? Wala alama-ni enttelaaye onijuwisa yoori zasaleela orettikhana?” \p \v 8 Yinsa khuwaajipu yoori: “Phoole! Mwihihatiwe, maana anlawa apuwe atthu a waatta araka, ‘Al-Masiihu ti miyo!’ ama ‘Wakathi wafiya!’ Ila mwihiwaalotte apo aya. \v 9 Amana mwisiilaka viittha ama nzuuzu mwihoove, maana epo zaya zina yoorettikhana khapula, ila wakathi aya opo khahiyo wiisha w'oolumwenku.” \p \v 10 Yinsa khulupa theenya yoori: “Khapila moote enlawa yoomanane na khapila kiina, na ofwalume woomanane ofwalume nzaaya. \v 11 Phantte za waatta za miti zinlawa zapuwe visikinyaatthi khulu-khulu, jala, marati, vitthu zootikinisa na theenya alama khulu-khulu zoolankha pinkuuni. \p \v 12 Khapula zihinarettikhane vitthu zaya epo, mwinlawa mwalupatthiwe, mwilawaniwe mmakhono wa afwalume na mahaakhimu, mwiphukiwe nnyupa woosifwiwamo Nnyizinku, mwifukeliwe mwaasa wookilotta miiyo. \v 13 Enttela orettikhana yoori wiiye oshaahiti enu. \v 14 Mwiiye awiitthaaza rooho zenu, mwihishukulikhele etthu mwinttelaaye ojipu mmana ofiya wakathi aya opo. \v 15 Maana miiyo kinlawa kawinkheni mattakhuzi na ojuwa nanna yoowaajipu maatuwi enu, ahinttelaaye owahi ozukulisa wala okheeti. \v 16 Mwinlawa mwafukisiwe wa afwalume pi apapazenu, attwiizenu, ajamaazenu na ashirikha enu, akinoko a mweeyo anlawa ooliiwe. \v 17 Atthu awaatta anttela wiiya awiiphiiriwa ti mweyo mwaasa wa nzina laka. \v 18 Ila hatha nyuuli yenu moote khinlawa waashikha. \v 19 Mwiiye woovilela, toowo mwintta wuusurukha.” \s1 Yinsa onrutela olupa opwechiwa Yeruzaleemu. \p \v 20 Yinsa khulupa theenya yoori: “Amana moona sitati ya Yeruzaleemu ezukuleliwe pi anajanka, mwijuwe yoori wafiya wakathi woopwechiwa. \v 21 Aphano apale anttelaaye wiiya nti wa Yudeya atthirele omwaako, apale anttelaaye wiiya nsitati atthiremo na apale anttelaaye wiiya ntthuttu ahirutele ositati. \v 22 Maana siikhu zaya epo enttela wiiya siikhu za hukhumu khuluyeene yoori erettikhane zooshi epile zaatikhiweezo nkatthi wa nttakhuzi la Nnyizinku. \v 23 Atakhaliwa muukha otule anttelaaye osikaniwa ari wa wiimittha ama eettaka waamwisa siikhu zaya epo, maana vatuniya anlawa apuwevo mashakha mawulweene na hukhumu vakatthi wa anaatamu ooshi. \v 24 Awaatta anttela wuuliiwa na phanka, akinoko athuuliwe nkhama anapherezu eettettisiwaka miti zooshi z'oolumwenku. Yeruzaleemu enlawa yakurumuliwe pi amalapo mpakha yenzi ya amalapo wiisha.” \s1 Ota wa Mwaana wa Pinaatamu \p \v 25 Yinsa khuvira awoozaka theenya yoori: “Zinlawa zeeyevo alama vanjuwa, vamweezi na vamatthottowa. Atthu a voolumwenku anteela wiiyana huzuni na woova nwulweene mwaasa woottitthima na otapanyeya wa pahari. \v 26 Anlawa azirikhe atthu a waatta mwaasa wa woova vitthu zinttelaaye orettikhana voolumwenku, maana owahi wa pinkuuni onttela osakhinyeya. \v 27 Aphano phi anttelaavo wooneya Mwaana wa Pinaatamu ataaka enakatthi-nakatthi ya mawiku na owahi na nuuru khuluyeene. \v 28 Mmana zaazaka vitthu zaya epo, mwilankhe mwiinuwe mweekese otulu, maana wuusurukha wenu ori kharipu na-mweyo.” \s1 Nlikaniso wa mfikeera \p \v 29 Elottelanaka Yinsa khulupa nlikaniso mmote araka: “Moone mfikeera na miitthi zooshi. \v 30 Amana aazaka ophutuwela mathapa aya, mwinoona na mwinjuwa yoori wasaleela ofiya mwiita. \v 31 Wa nanna etthiipo, amana moona zirettikhanaka vitthu epo, mwijuwe yoori Ofwalume wa Nnyizinku wasaleela ofiya. \p \v 32 Miiyo kiniwuuzani khweele yoori atthu apa aleelo khanlawa ofwa ooshi vitthu epi zihirettikhaneeni. \v 33 Pinku na vathi zooshi zinteela ovira, ila mattakhuzi aka khanviraru.” \s1 Owahi woojeekesela \p \v 34 Yinsa khulupa yoori: “Mwiiye woojeekesela yoori rooho zenu zihipakhire vitthu zoohifwayi, ohapaliwa, ama tafwawuthi za muuhaayi mwenu, yoori siikhu yaya ethiito ehuusikaneleni. \v 35 Maana siikhu yaya eto enttela owaatela atthu ooshi a voolumwenku nkhama nraakho. \v 36 Mwiiye woojeekesela na olompa wakhula wakathi, yoori zuuwerawereni vitthu zaya epo zinttelaaye orettikhana na yoori mwapatthe weemela omaasho wa Mwaana wa Pinaatamu amana ata.” \p \v 37 Yinsa wakhula siikhu aari onozela vaje wa Nyuupa ya Nnyizinku, mmana oripa aari weettaka vamwaako Oluveera khwiiya ottuukho mpakha ocha. \v 38 Atthu ooshi supuyeene aari weettaka vaje wa Nyuupa ya Nnyizinku olawa osiila vitthu aari onozelaazo Yinsa. \c 22 \s1 Shawuri za wuuliwa Yinsa \p \v 1 Osaleelaka ofiya wakathi woorettiwa njampo la phaawu yoohiina fwaramento, liniitthiwaaye Paashikowa\f + \fr 22:1 \ft Nzina la Paashikowa lina maana a wakathi Nnyizinku awaataphuliyeeyo Meezirayeele mmakhono wa Amisuri.\f*, \v 2 attunkhulu a mahaakhimu a tiini na anamanozela a kano aari owaza shawuri zoomuula Yinsa sirini, khuhisala ewaheya mwaasa woowoova atthu. \p \v 3 Ila Epiliisi khumweetta Yuuda, aari wiittheliwaaye Shikariyooti, wa khuntti ya apale khumi na awiri. \v 4 Ye khulawa osiilanana attunkhulu a mahaakhimu a tiini na attunkhulu a anamweekesela a Nyuupa ya Nnyizinku, yoori eekese shawuri yonkholisa Yinsa. \v 5 Yo khuwaatuvela khumwaahiti Yuuda omwinkha nzurukhu wa feeta. \v 6 Ye khukhupali khusala eekesa kiphenyo yonkholisa Yinsa, woohiivo hatha ntthu. \p \v 7 Khufiya siikhu yoorettiwa njampo la phaawu yoohiina fwaramento, siikhu yaya ethiito yaarina yootwahiwa pwittipwitthi yoojeliwa Paashikowa. \v 8 Yinsa khunruma Pheeturu na Yaahaya araka: “Mwilawe mwaattalele etthu-yoojiwa ya Paashikowa.” \p \v 9 Yo khumuuzela yoori: “Ontakha naattalele vayi?” \p \v 10 Ye khuwaajipu yoori: “N'oofiya ositati mwinlawa mwansikane mwinyi apwecheriye yuuku ya maati. Mwinlotte mpakha nyuupa anttaamo. \v 11 Mwimuuze mwennyewe nyuupa yaya eto yoori: ‘Mwanliimu eetta oniruma owuuzelani yoori puuro anttelaaye ojavo njampo la Paashikowa na anakhiyoni awe pi vayi?’ \v 12 Othuuto ontta wuuthoonyezani nsana nwulweene wa vatulu oriina zaana zooshi, mwaattalele attaapho njampo nttho.” \p \v 13 Yo khulawa khusikana epile Yinsa aawooziyeezo, khwaattalela etthu-yoojiwa ya Paashikowa. \v 14 N'oofiya wakathi Yinsa na maaswihaapa awe khwiikhala vameeza. \v 15 Khuwooza yoori: “Kaari ohithajiya venkivene onja Paashikowa vamote na-mweyo kihinalawe ohoowa. \v 16 Kiniwuuzani yoori akinteela oja theenya njampo ntthi mpakha linttelaavo omariseliwa muufwalume wa Nnyizinku.” \p \v 17 Athuuliyeevo jiikira khunshukhurwela Nnyizinku, khuwooza yoori: “Mwithuule mwaawanyena. \v 18 Kiniwuuzani yoori akinrutela onywa nshumo wa nrayi wa wuuva mpakha ontaavo Ofwalume wa Nnyizinku.” \p \v 19 Athuuliyeevo phaawu khunshukhurwela Nnyizinku, khumeya khuwenkha khuwooza yoori: “Opu mwiili aka onttelaaye ovahiwa khwa mweeyo, mwisala mwiretta etthiipi mwikifikhiraka miiyo.” \p \v 20 Khwa nanna ethiito nawiisha oja khuthuula jiikira khulupa yoori: “Jiikira eti wahati mpheya onrettiwaaye ti taamu yaka, enttelaaye wiittikha khwa mweeyo. \p \v 21 Ila mwijuwe yoori, otule anttelaaye okikholisa ori vameeza attaapha vamote na-miyo. \v 22 Mwaana wa Pinaatamu onttela ofwa khwa nanna etthiipo Nnyizinku asharutheliyeezo. Ila atakhaliwa otule anttelaaye onkholisa.” \v 23 Yo khusala oozelana atthaaporu yoori anjuwe nlupa aari weettelaaye oretta etthu yaya eto. \s1 Nttunkhulu muufwalume wa Nnyizinku ti paani? \p \v 24 Aphano maaswihaapa khusala anyakulisana atakhaka onjuwa paani eezeliyeeyo ottunkhulu vakatthi vaya. \v 25 Yinsa khuwooza yoori: “Afwalume a vathi apha aniiyana oshintta vakatthi wa atthu aya, na apale aneettettisaaye ofwalume oniwaatuvela olupeziwa onamaretta saana. \v 26 Ila mweeyo mwihiiye toowo, nttunkhulu vakatthi venu eeye ti nttiitthi aya, otule anlokozelaaye eeye ti namarumeyela aya. \v 27 Nttunkhulu ti paani, ti otule aniikhalaaye vameeza ama otule anrumeyaaye? Khaniiya otule aniikhalaaye vameeza? Ila vakatthi venu mweeyo, miiyo kiri nkhama otule anrumeyaaye. \v 28 Mweeyo ti ye mwiriiye vamote na-miyo mphule kinzayiniwaamo. \v 29 Nkhama etthiipo Paapa akinkhiyeeyo ofwalume, na miiyo kiniwinkhani mweeyo, \v 30 yoori mwije na mwinywe vameeza vaka muufwalume mwaka, na mwiikhale vakhukulu y'oofwalume yoori mwiphuke mahimo khumi na mawiri a Ezirayeele. \p \v 31 Simawu, Simawu, Epiliisi avekela yoori awootooteni nkhama empepetthiwaazo tiriku. \v 32 Ila miiyo koolompela yoori amini yawo ehiwaashikhe. Amana orutela wiiya vamote na-miyo, owaalipisele azaawo.” \p \v 33 Simawu khujipu yoori: “Mbwanaaka, miiyo kakhupali wuulotta hatha nkhama nkalapooso, hatha nkhama ofwa.” \p \v 34 Ila Yinsa khunjipu araka: “Miiyo kiniwuuza weeyo Pheeturu yoori leelo eti likukhuwi lihineekhe, onkikhana swaafu ttatthu oraka khunkijuwa.” \p \v 35 Aphano Yinsa khuwooza araka: “Wakathi opule koorumiyeenini mwihina hatha mfukho wala napampa, ama shapatthu, niini yoosaleeliyeenini?” \p Yo khujipu yoori: “Hatha etthu khayaanisaleeliye.” \p \v 36 Ye khuwooza yoori: “Ila nasaapi eti otule ariina mfukho athuule na napampa awe anthuule. Otule ahina phanka oozanyise ajapi yawe oozanye. \v 37 Nkhama etthiipo Nttakhuzi la Nnyizinku linlupaazo yoori: ‘Ye onaalakiwa nkhama nanretta zootakhala.’ Miiyo kiniwuuzani khweele yoori sharuthi vitthu epi zirettikhane khwa miiyo, maana etile yaatikhiweeyo monkoni wa miiyo ena yoorettikhana.” \p \v 38 Maaswihaapa apale khulupa yoori: “Fweeyo apha Mbwana ninaaye phanka piiri.” Ye khujipu araka: “Weesha mwaasa aya opo!” \s1 Yinsa onlompa vamwaako wa Oluveera \p \v 39 Khulankha khusala alawa vamwaako wa Oluveera nkhama etthiipo aazowereliyeezo, anakhiyoni awe khunlotta. \v 40 N'oofiya khuwooza yoori: “Mwilompe yoori mwihikwele muuzayiniwa.” \v 41 Ye khuwaasusa vattitthiiru\f + \fr 22:41 \ft Owaasusa vattitthiiru: luuka ya Ekereeku ena maana ‘yoosusa kiyasi ya likolokotto la weesiwa.’\f* khukokhora khusala alompa araka: \v 42 “Paapa amana otakha, okilaze jiikira eti yoohoowa; ila ehirettikhane otakha waka miiyo, arettikhane matakhelo awo.” \v 43 [Aphano khumpuwelela nlayikha la pinkuuni khusala linlipisela. \v 44 Ari mmashakha, khusala alompa woojilipisavo, mattottonka oovujuwela wawe khuretteya wiiya taamu khusala akwela vathi.]\f + \fr 22:44 \ft Aaya epi kithaapu kiina zaraku khina.\f* \p \v 45 N'oolaavo aphale aari olompaavo, khweetta aphale aariivo anakhiyoni awe, khuwaasikana eettaka olala mwaasa woohuzunikha. \v 46 Khuwoozela araka: “Mwinlala-ni? Mwilankhe mwilompe yoori mwihikwele muuzayiniwa.” \s1 Okholiwa wa Yinsa \p \v 47 Eettaka ottakhula etthiipile, khutavo atthu a waatta alokoziwe ti mmote wa anakhiyoni apale khumi na awiri aari wiitthiwaaye Yuuda. Ye khuta aphale aariivo Yinsa yoori amwinkhe peezhu. \v 48 Attaaphale Yinsa khuri: “Yuuda, Mwaana wa Pinaatamu oninkholisa na peezhu?” \p \v 49 Anakhiyoni awe nawoona vitthu epile khulupa yoori: “Mbwana, niwoomanane na phanka?” \v 50 Aphano nakhiyoni mmote khunshija nshiilo la nkhono-nlume mwiitthwaana wa haakhimu nwulu wa tiini. \p \v 51 Ila Yinsa khuri: “Onlikhe ohinrutele!” Ye khukhola nshiilo la ntthu otule khunvonisa. \p \v 52 Aphano Yinsa khuwoozela attunkhulu a mahaakhimu a tiini na attunkhulu a anamweekesela a Nyuupa ya Nnyizinku na anamalokozela a tiini apale aateeliye onkhola araka: “Mwakiteela na phanka na puutta nkhama kiiyiye namalokozela wa anazompere? \v 53 Wakhula siikhu kaari wiiya vamote na-mweyo vaje wa Nyuupa ya Nnyizinku khuhisala mwikikhola, aphano, opu wakathi enu na otule ariina ofwalume wa n'yiiza.” \s1 Pheeturu oninkhana Yinsa \p \v 54 Aphano Yinsa n'ookholiwa khulawaniwa mpakha vaje wa haakhimu nwulu wa tiini. Pheeturu khusala anlottelela Yinsa woohimwaattami. \v 55 Yo khukhoza moottho vaje khusala oottha, na-ye Pheeturu khuta attaapho khwiikhala. \v 56 Njaazi mmote aariivo n'oomoona eekhaliye nshini wa moottho khumweekesa saaneene khuri: “Otu aari vamote na Yinsa.” \p \v 57 Pheeturu khukhana araka: “Weyo mwanankha! Miiyo akininjuwa ntthu aya oto.” \p \v 58 N'oovira wakathi vattitthiiru, Pheeturu khooniwa ti ntthu nkina khumuuza yoori: “Weeyo o wa khuntti ethiitile.” \p Ila Pheeturu khukhana araka: “Mwinyi, khahiyo miiyo!” \p \v 59 Oviriyeevo wakathi mmote, ntthu nkina theenya khulupachacha yoori: “Khweele-khweele otu aari vamote na-ye, maana otu aya na-ye nkalileya.” \p \v 60 Pheeturu khujipu araka: “Mwinyi! Miiyo akinjuwa etthu mwinlupaaye.” Eettaka ottakhula etthiipile, likukhuwi khwiikha. \v 61 Mbwana khuzukuluwa khumweekesa Pheeturu, ye khufikhiri mattakhuzi apale ooziweeyo ti Mbwana yoori: “Leelo ethiiti likukhuwi lihineekhe, onteela okikhana swaafu ttatthu.” \v 62 Pheeturu khulaavo aphale vaya khusala alila ari wookafilikha. \p \v 63 Atthu apale aari omweekeselaaye Yinsa khusala anveyisa na ompiya, \v 64 khumfinikha omaasho wawe khusala amuuzela yoori: “Weeyo khahi o napiyu? Onlupe otu oopiyiyeeyo!” \v 65 Khusala anlupeza mattakhuzi a waatta a mattukhano. \s1 Yinsa onlawaniwa wa amashawuriiya awulu \p \v 66 N'oocha khukusanyeya attunkhulu a mayaahuuti, attunkhulu a mahaakhimu a tiini na anamanozela a kano, khuthuuliwa Yinsa khulawaniwa nhali anthukumanaamo attunkhulu oophuka milattu. \v 67 Khusala amuuzela yoori: “Nkahaya, nkanuuze nkhama weeyo o Al-Masiihu.” \p Ye khujipu araka: “Amana kiwuuzani khamwinkaamini, \v 68 na amana kiwuuzelani khamwinkijipu. \v 69 Ila waaza nasaapi ethiiti Mwaana wa Pinaatamu onttela wiikhala nkhono-nlume wa Nnyizinku Woowahi.” \p \v 70 Aphano ooshi khumuuzela yoori: “Apho niri weeyo o Mwaana wa Nnyizinku?” \p Yinsa khujipu araka: “Mweeyo mwalupa yoori ti miiyo.” \p \v 71 Yo khulupa yoori: “Nininhithajiya shaahiti theenya? Mwennyewe alupa na nlomo awe.” \c 23 \s1 Yinsa onlawaniwa wa Pilaatu \p \v 1 Khulankha khuntti yooshi khunthuula Yinsa khusala anlawana wa Pilaatu. \v 2 N'oofiya khusala anlokoveza yoori: “Nansikana otu awaalikhisaka atthu etthu oripha lumpuru la Seezari, khusala ajilupeza yoori ti Al-Masiihu na mfwalume.” \p \v 3 Aphano Pilaatu khumuuzela yoori: “Ti weeyo mfwalume wa mayaahuuti?” \p Yinsa khujipu yoori: “Weeyo walupa.” \p \v 4 Pilaatu khuwooza attunkhulu a mahaakhimu a tiini apale na khuntti ya atthu etile yaariivo yoori: “Miiyo akinimoonana hatha paathuli otu.” \p \v 5 Atthu apale khusala avira akhanyarelaka olupa yoori: “Otu ontta owaatapanya atthu a Yudeya yooshi eti, aaza Kalileya mpakha ofiya okhuno.” \p \v 6 Paata yoosiila mattakhuzi apale, Pilaatu khuuzela yoori: “Otu aya nkalileya?” \v 7 Pilaatu ajuwiyeevo yoori Yinsa aari wa nti wa mfwalume Herooti, khuruma olawaniwa ottuukho. Wakathi aya opo Herooti na-ye aarettiye ari Yeruzaleemu. \p \v 8 Herooti n'oomoona Yinsa, khwiiya woofurahi venkivene maana aaziye raku otakha omoona mwaasa woosiila vitthu aari orettaazo, khusala aweeja woona minjuza arettaka. \v 9 Aphano khusala amuuzela vitthu za waatta, ila ye khuhisala anjipu hatha etthu. \v 10 Attunkhulu a mahaakhimu a tiini na anamanozela a kano khusala anlokoveza mattakhuzi mawulu-mawulu. \v 11 Herooti na anajanka awe khwaaza onveyisa Yinsa na ontarawu, khunwalisa ajapi y'oofwalume khuruma yoori arutiseliwe wa Pilaatu. \v 12 Herooti na Pilaatu khaari osiilanaka, ila siikhu ethiito khupuwa oshirikha. \s1 Yinsa onttela wuuliwa \p \v 13 Aphano Pilaatu khuwaakhuwela attunkhulu a mahaakhimu a tiini, anamaphuka milattu na atthu, \v 14 khuwooza yoori: “Mwakitiisela otu mwinlupezaka yoori ontta owaatapanya atthu, ila miiyo kamuuzela vakatthi venu mweeyo, akimoonaneeni hatha paathuli khwa vitthu epo mwininlupezaazo. \v 15 Herooti na-ye khamoonaneeni hatha paathuli, ti eto arumiyeeyo orutiseliwa okhuno. Eto enthoonyeza yoori kharetteeni etthu yoosuhi wuuliiwa. \v 16 Miiyo kintta oruma opiiwa nawiisha kinleve.” \v 17 [[N'oofiya siikhu ya njampo la Paashikowa, Pilaatu aarina sharuthi yoowaafukulela atthu napherezu mmote.]]\f + \fr 23:17 \ft Warakha za raku khina aaya eti ya 17.\f* \p \v 18 Attaaphale atthu ooshi khusala anyakula araka: “Mwimuule oto! Mwinifukulele Baraba!” \v 19 Baraba aafukeliwe mwaasa woolaza onazompere nsitati na khumuula ntthu. \p \v 20 Aphano Pilaatu khurutela owooza atthu atakhaka onleva Yinsa. \v 21 Ila atthu khusala anyakula venkivene araka: “Akhomeliwe, akhomeliwe vansalapa!” \p \v 22 Pilaatu khuwoozela swaafu yattaatthu: “Niini arettiyeeyo yootakhala? Miiyo akinimoonana hatha paathuli yoosuhi wuuliiwa. Kinruma yoori mwinhukhumu nawiisha kinleve.” \p \v 23 Ila yo khusala avira anyakulaka avekaka yoori Yinsa alawe akhomeliwe, akhanyarelaka onyakula. \v 24 Aphano Pilaatu khukhupalela oretta etile aari otakhaaye atthu apale. \v 25 Ye khumfukulela Baraba otule aafukeliweeyo mwaasa woolaza onazompere na wuula, khuwenkha Yinsa otule anvekiyeeyo yoori alawe anrettele etile aari ontakhelaaye. \s1 Simawu onthuulisiwa nsalapa wa Yinsa \p \v 26 Yinsa khuthuuliwa khusala alawaniwa, eettaka olawaniwa etthiipile, khusikaniwa mwinyi mmote wa Sireeni aari wiitthiwaaye Simawu, aari olankhaaye omashapa. Khukholiwa khuthuulisiwa nsalapa opule yoori anlottisele Yinsa. \v 27 Aari olottiwa pi atthu a waatta na aarivo aakha aari onlilelaaye ankhupanyeraka. \v 28 Yinsa khuzukuluwa khuweekesa aakha apale aari onlilelaaye khuwooza yoori: “Aakha a Yeruzaleemu, mwihikililele miiyo, ila mwijililele mweeyo na aaneenu. \v 29 Maana zinteela ofiya siikhu mwinttelaaye olupa yoori: ‘Ashapweyiwa aakha apale oohiina mavokozi, ahinavokole na ahinaamwise.’ \p \v 30 Siikhu ethiito mwinlawa mwalupe yoori: \b \q1 ‘Nyaako zinikwele \q2 kulu zinifinikhe!’ \b \m \v 31 Muutthi nwishi onretteliwa toono khi wa wuuma onttela wiiya toovi?”\f + \fr 23:31 \ft Maana a muutthi nwishi anthoonyeza Yinsa otule eeyiye wa haakhi, muutthi wa wuuma onthoonyeza anatwampi. \f* \p \v 32 Khuthuuliwa theenya anazompere awiri yoori alawe ooliiwe vamote na Yinsa. \v 33 N'oofiya puuro eniitthiwaaye Kalavaariyu\f + \fr 23:33 \ft Kalavaariyu maana aya likurakuza la eeshwa ya ntthu woofwa.\f*, Yinsa khukhomeliwa na anazompere apale awiri, mmote nkhono-nlume nkina nkhono-nkha. \v 34 [Aphano Yinsa khulupa yoori: “Paapa, owaaswaamihi atthu apa maana khanjuwa etthu anrettaaye.”]\f + \fr 23:34 \ft Warakha za raku khina aaya eti ya 34. \f* Elottelanaka yo khwaawanyelana kuwo epile za Yinsa nkatthi wa nasipu. \p \v 35 Atthu aari attaaphale aari woona zooshi. Mahaakhimu a Yudeya khusala antarawu Yinsa araka: “Ye awoosuru atthu akina, mwinlikhe ajuusuru mwennyewe nkhama khweele ti Al-Masiihu nanthawuliwa ti Nnyizinku.” \p \v 36 Anajanka na-yo khusala antarawu Yinsa antiiselaka viinyu yoonyuunya, \v 37 n'oomuuza yoori: “Nkhama khweele weeyo o mfwalume wa mayaahuuti, ojuusuru omweenyewe.” \p \v 38 Vansalapa attaaphale aakhomeliweevo, khutthiiwavo lipawu laatikhiweeyo yoori: “OTU MFWALUME WA MAYAAHUUTI.” \p \v 39 Anazompere apale aakhomeliweeyo vamote na Yinsa, mmote aya khusala anveyisa amuuzaka yoori: “Nkhama weeyo o Al-Masiihu, ojuusuru na onuusurwaka na-fweyo.” \p \v 40 Otule nkina khujipu ammaruwelaka nzaawe araka: “Weeyo khunimoova Nnyizinku, ye na-fweyo hukhumu yetthu moote? \v 41 Fweeyo khweele ninsuhi ohukhumweliwa epile nirettiyeezo, ila ye kharetteeni hatha etthu yootakhala.” \p \v 42 Aphano khulupa yoori: “Yinsa, okuupuwele amana ofiya muufwalume mwawo.” \p \v 43 Yinsa khujipu yoori: “Miiyo kiniwuuza khweele yoori leelo eti weeyo onttela wiiya vamote na-miyo pephooni.” \s1 Ofwa wa Yinsa \p \v 44 Esaleelaka ofiya elukuluku njuwa khuzima, khupuwa yiiza olumwenku wooshi mpakha makaaripi. \v 45 Phazira khuluyeene yaari Nnyupa wa Nnyizinku khuvaruwa vakatthi. \v 46 Aphano Yinsa khukhuwa na kuvu araka: “Paapa, rooho yaka kininkhelela mmakhono mwawo.” N'oolupa nttakhuzi ntthile, khuttiya phuumu. \p \v 47 Nrooma mmote aari nttunkhulu wa anajanka, nawoona vitthu epile zaarettikhaniyeezo, khunsifu Nnyizinku araka: “Khweele-khweele otu aari ntthu aari weettettisaaye shariya.” \v 48 Ooshi apale aari attaaphale, nawoona vitthu epile zaarettikhaniyeezo, khuruti apiyaka vifuwa zaya athoonyezaka huzuni. \v 49 Ashirikha awe Yinsa ooshi na aakha apale anlottiyeeyo a Kalileya, aarettiye ari peetiwene eettaka woona vitthu epile. \s1 Ozikhiwa wa Yinsa \p \v 50-51 Aarivo mwinyi mmote aari wiitthiwaaye Yuusufu wa sitati ya Arumateeya nti wa Yudeya. Ye aari wooshapweya rooho na wa shariya, na aari weekeselaaye ota wa Ofwalume wa Nnyizinku. Aari wa khuntti ya mashawuriiya, ila ye khaakhupaleliye epile mashawuriiya aawaziyeezo na aarettiyeezo. \v 52 Ye khulawa wa Pilaatu oveka mwiili wa Yinsa. \v 53 Khulazavo vansalapa aphale, khuputaputela vajoora khulawa khuzikha nliphotto la mwaako laari ahinazikhiwemo hatha ntthu. \v 54 Epo zaarettikhaniye juumwa ochelaniwa jumwaa-monsi\f + \fr 23:54 \ft Jumwaa-monsi: yiiyiye saapatu, siikhu ttakatthiifu ya mayaahuuti.\f*. \p \v 55 Aphano, aakha apale aataniyeeyo Yinsa Kalileya, khunlottelela Yuusufu omwaako okhule eetteliyeewo ozikha mwiili wa Yinsa, olawa woona khapuri na mwiili nanna waazikhiweezo. \v 56 Nawiisha, khurutela owaya olawa waattalela mafuttha oonukhela yoori alawe avaaze mwiili wa Yinsa. Jumwaa-monsi yo khuvumula nkhama etthiipo enrumaazo kano. \c 24 \s1 Osisimuwa wa Yinsa \p \v 1 Siikhu yamwanzo ya sumana, jumwaa-phiili supuyeene, aakha apale khusala alawa okhapuri okhule aazikhiweewo Yinsa athuuliye mafuttha oonukhela apale aattaliyeeyo. \v 2 Yo n'oofiya khoona liwe ntthile laafukaniweeyo nlako wa khapuri liri loolaziwavo. \v 3 N'ooviramo, mwiili wa Mbwana Yinsa khusikana ohimo. \v 4 Khwiiya oozinkuwa venkivene, attaaphale khuwaapuwelela atthu awiri awaliye kuwo za waara. \v 5 Aakha apale khuwaapattha woova khukokhora khufiyisa ajihi zaya vathi, atthu apale khusala awoozela yoori: “Mwinimweekesela-ni ntthu wa woona vakatthi wa alupa oofwa? \v 6 Ye khaamo mphu; asisimuwa, muupuwele mattakhuzi apale aawuuziyeenini ari nti wa Kalileya! \v 7 Aalupiye yoori: ‘Mwaana wa Pinaatamu ona ya winkheleliwa mmakhono wa anatwampi, akhomeliwe vansalapa, siikhu yattaatthu asisimuwe.’” \v 8 Aphano aakha apale khuupuwela mattakhuzi apale aalupiyeeyo Yinsa. \p \v 9 N'ooruti okhapuri okhule, khuwooza vitthu epile zooshi maaswihaapa apale khumi na mmote na atthu apale akinoko aariivo. \v 10 Aakha aya aari Mariyamu Mataleena, Yowaana na Mariyamu mamaawe Yaakhumpa na aakha akinoko aalawaniyeeyo ottuukhu. Yo khuwooza maaswihaapa vitthu epile. \v 11 Ila maaswihaapa khuhisala akhupali mattakhuzi aakha apale, oonaka yoori aari oololo. \v 12 Aphano Pheeturu khulankha khusala atthira alawaka okhapuri, n'oofiya khuthurumelamo khusikanamo jooraru, khusala aruti ari wootikinisiwa khwa epile zaarettikhaniyeezo. \s1 Anakhiyoni eettaka Emawu \p \v 13 Siikhu ethiitile, anakhiyoni awiri a Yinsa khulankha khusala alawa nti waari wiitthiwaaye Emawu woolepelana Yeruzaleemu kiyasi ya phiima alufu khumi na moote. \v 14 Yo aari olawa attakhulaka monkoni wa vitthu epile zaarettikhaniyeezo. \v 15 Eettaka olawa etthiipile apiyaka mwaasa na akheetisanaka, Yinsa mwennyeweene khuwaatthoowela khusala alawa vamote na-yo. \v 16 Ila yo khumpuwa nkhama oowaariipa omaasho, khuhisala anjuwa yoori Yinsa aya aari othuutule. \p \v 17 Ye khuwoozela yoori: “Niini mwinnyakulisanelaaye ntarikhi mphu mweettaka weettetta?” \p Yo khweemela omaasho waya athoonyezaka ohuzunikha. \v 18 Mmote wa yo aari wiitthiwaaye Keleyoopa, khumuuzela Yinsa yoori: “Niri weeyo o nletto mmote paasi wa Yeruzaleemu ohinjuwaaye vitthu zirettikhaniyeezo siikhu epi?” \p \v 19 Yinsa khuwoozela yoori: “Niini erettikhaniyeeyo?” \p Yo khunjipu yoori: “Epile zinrettikhaneliyeeyo Yinsa wa Nazareeti. Ye aari napiyu woowahi khwa zooretta zawe na mattakhuzi awe vakatthi wa Nnyizinku mpakha wa atthu ooshi. \v 20 Ila attunkhulu a mahaakhimu a tiini na afwalume a mmuti mwetthu, khuruma ohukhumweliwa ofwa khulawa khukhomeliwa vansalapa. \v 21 Fweeyo naari ororomela yoori ti ye aari weettelaaye owoosuru atthu a Ezirayeele, thanku zirettikhane vitthu zaya epo leelo siikhu yattaatthu. \v 22 Neeya wooshanka mwaasa yoori aakha akina a nkhuntti mwetthu, aalawiye okhapuri leelo lifwajiri \v 23 khuhisikani mwiili awe, khuta khunuuza yoori ooniye malayikha, atthaapo pi alupiyeeyo yoori Ye asisimuwa ori haayi. \v 24 Khulawa ashirikha etthu akina okhapuri, khusikana etthiipile aalupiyeezo aakha apale, ila yo khuhimooni.” \p \v 25 Aphano Yinsa khuwooza yoori: “Atthu oorupaza weeleyiwa na oolipa waamini zooshi epi alupiyeezo manapiyu! \v 26 Al-Masiihu khaarina yoohoowa etthiipo, yoori eette nnuuru mwawe?” \v 27 Khusala aweeleza mattakhuzi ooshi aatikhiweeyo nkithaapu aari onlupaaye Ye, waaza kithaapu ya napiyu Munsa mpakha za manapiyu akinoko. \p \v 28 Asaleelaka ofiya nti opule aari weettaaye, Yinsa khusala ompuwa nkhama aari otakhaaye owaavikana. \v 29 Ila yo khunkhanyarela araka: “Ohivikane wiiye attaapha na-fweyo, njuwa linttela otupweela waripa.” Yinsa khuvira nnyupa khwiiya vamote na-yo. \p \v 30 Wakathi eekhaliyeevo vameeza vamote na atthaapale awiri, khuthuula phaawu khuparikhiya, khumeya khuwenkha. \v 31 Attaaphale, oowiiri maasho aya khufunuwa khunjuwa yoori ti Yinsa, na-Ye khunaanela. \v 32 Aphano khusala oozelana araka: “Wakathi opule naari ottakhulanaavo ntarikhi aneelezaka mattakhuzi a nkithaapu, rooho zetthu khazeetta onikaphula?” \p \v 33 Yo khulankha nasaapiru khusala arutela Yeruzaleemu, khuwaasikana maaswihaapa apale khumi na mmote na anakhiyoni akina a Yinsa akusanyeyiye vahali vamote, \v 34 alupaka yoori: “Khweele Mbwana asisimuwa, ampuwelela Simawu.” \v 35 Na-yo apale awiri khusala alupa epile ooniyeezo ntarikhi na nanna anjuwiyeezo Mbwana wakathi ameyiyeevo phaawu. \s1 Yinsa oniwaapuwelela anakhiyoni awe \p \v 36 Anakhiyoni apale nalelo eettaka ottakhula etthiipile, Yinsa khuta vakatthi vaya, khulupa yoori: “Heeri yiiye vamote na-mweyo.” \p \v 37 Yo khwiiya oosuthuwa na woova amoonaka nkhama nshitapehe. \v 38 Yinsa khuwoozela yoori: “Mwasuthuwa-ni? Wala mishikili ziriiye nroho mwenu pi za niini? \v 39 Moone makhono aka na moolu aka yoori ti miyo! Mwikikhole moone, maana nshitapehe khuniiyana nyama wala makhonkolo nkhama etthiipo mweeyo mwinikoonaazo.” \p \v 40 Attakhulaka etthiipile, khuwaathoonyeza makhono awe na moolu awe. \v 41 Mwaasa wa furaha khuluyeene na oshanka, yo khuhisala aamini nalelo, aphano Yinsa khuwoozela yoori: “Mwinaaye etthu-yoojiwa mwikinkhe kije?” \v 42 Yo khumwinkha phantte ya swi yawoochiwa. \v 43 Khuthuula khusala arafuna attaapho yo amoonaka. \p \v 44 Nawiisha khulupa yoori: “Pi etthiipi kaawuuziyeenini wakathi opule kaari vamote na-mweyo, yoori zaarina yoorettikhana zooshi epile zaatikhiweeyo khwa miiyo nkithaapu ya kano ya napiyu Munsa na kithaapu za manapiyu akina na nzaapuuri.” \p \v 45 Aphano Yinsa khuwaapatthisa fwahamu yoori ziweeleye zawaatikhiwa za nkithaapu. \v 46 Khuwooza araka: “Yaatikhiwa yoori Al-Masiihu aarina yoohoowa na osisimuwa siikhu yattaatthu vakatthi wa anamfwa; \v 47 na khwa nzina lawe onlawa walaleyiwe othupwiya yoori ziswaamihiwe twampi, waaza Yeruzaleemu mpakha khapila zooshi za voolumwenku. \v 48 Mweeyo mwa amashaahiti wa vitthu zaya epi. \v 49 Miiyo kinlawa kooperekhezeni etile Paapa aahitiyeeyo, mweeye Yeruzaleemu ottuukho mpakha mwiitaazaniwe owahi wa pinkuuni.” \s1 Owela wa Yinsa pinkuuni \p \v 50 Aphano Yinsa khuwaathuula anakhiyoni awe khulawana Betaaniya, n'oofiya khulansa makhono awe khuwaaparikhiya. \v 51 Awaaparikhiyaka etthiipile, khuwaasusa khusala aweziwa alawaka pinkuuni. \v 52 Yo khumwaaputu, khurutela Yeruzaleemu na furaha khuluyeene. \v 53 Wakhula siikhu aari othukumana vaje wa Nyuupa ya Nnyizinku ansifwaka Nnyizinku.