\id 2CO - Dawawa NT [dww] -Papua New Guinea 2002 (DBL 2014) \h 2 Korint \toc1 Korint 2 adi letama wairabuinama \toc2 2 Korint \toc3 2Ko \mt1 Korint 2 \mt2 adi letama wairabuinama \c 1 \s1 Pol na waikaiwama \p Kapore yau banagama Korint nopone miemienimima. \p \v 1 Taugu Pol, Yesu Keriso na taunoyama, Mamaitua ya yokoegu be ya vinegu da taugu apasol Mamaitua varinama verenama yà rauguguyena. Taugu be turadama Timoti mate uma letanama yà girugirumina, taumi Mamaitua na ekalesiama Korint nopone miemienimima ḡaromie, be mate tauwai sumaḡa Akaia nopone miemienidima ḡarodie. Taugu be Timoti kawai kaiwemina. \p \v 2 Mamaitua Tamadama be Bada Yesu Keriso adi raukivivere, be adi subama ḡaromie. \s1 Riuwai nuasubasuba Mamaituanama \p \v 3 Mamaitua dà Badama Yesu Keriso Tamanama, tauna vutuna isanama ka kaisuḡusuḡuna, baninama tauna raunuatoi be riuwai nuasubasuba Mamaituanama. \v 4 Tauma ama piripirie tauna e riuriuwai nuasubasubamaina da tauma uma riuwai nuasubasubanama teneḡine tokare banaga ḡesaudima adi piripirie tauma mate taudi ka riuwai nuasubesubedina. \v 5 Tauma Kerisoe wainuatoitoi, toitoi ka banabanavidina, be raḡan matabuna Kerisoe e riuriu wainuasubasubamaina. \v 6 Tauma piripiri ka banabanavidina, taumi anisagumima da yawasana ko banavina aubainama. Be deḡoda tauma Mamaitua na riuwai nuasubasubama ka banabanavidina, inam mate taumi aniriuwai nuasubesubemima aubainama da taumi tokare teneḡinama da piripiri ko damiporedina, maika tauma. \v 7 Tauma kè kataiena da taumi tokare ami waisumaḡe nam ko beku, baninama taumi piripiri ko banabanavidina adi ruvae Mamaitua na riuwai nuasubasubama tokare ko banavidina. \p \v 8 Tauma ka ḡoeḡoena da taumi sibo koya kataiena da tauma Eisia provins nopone piripiri dosi vavasaḡidima kè banavidina. Be tauma nam teneteneḡina da piripiridima sibo kè damiporedi, be ḡaubonaḡa sibo kè gurina. \v 9 Tauma kè noḡotina da yodi ama gurima raḡaninama ya tavana. Uma kauinama ya tubuḡana, baninama Mamaitua yai kataiemaina da tauma nam sibo ama rewapanama kèi sumaḡe, ibewa be Mamaitua na rewapanae sibo kèi sumaḡana, baninama tauna vutuna tokare banaga guriguridima e kawa midisuḡu munaḡedina. \v 10 Tauma ḡaubonaḡa sibo kè gurina, be tauna yai yawasanimaina. Be uma kauinama teneḡine tauma ka noḡonoḡota guratena da tauna tokare ei yawasana munaḡemaina. \v 11 Be taumi mate ami moiragie ko sagumaina. Be Mamaitua tauna banaga toitoi adi moiragima e vaiedi, yodibe tauma e sagumaina, be banaga toitoi ta kita be matabudi Mamaitua tai kaiwena yaba matabudi ya voiedina sagumaima aubainama. \s1 Pol na vaḡaima oganama ya vitaredina \p \v 12 Tauma kawai nuaverena yaba tenaḡa ḡarone, be ama noḡotama e riuriuemaina da inam riukaua. Tauma raḡan matabuna Mamaitua na ḡoane be na raukiviveree be riukaue ka miamiana. Be tauma taumi mate tà miamiana raḡanine, tauma nam ama nuauyauyae kama miamiana, be nam airaḡan kama kaikaiyovuemina. \v 13 Vutuna aubainama yaba matabudi ka girugiruma wainegenegedina ḡaromie da taumi ko sievidi be ko kataiedina. Be taugu yà noḡonoḡotina da tokare yau giuma banidima debemie ta saḡana. \v 14 Yodibe dà Badama Yesu na kaba verauma raḡanine taumi koi nuaverena tauma ḡaromaie, maika taudi ḡesaudima nama. Be tauma kai nuavere taumi ḡaromie. \p \v 15-16 Uma kauinama aubainama taugu è ḡoena da Masedonia naḡonama aubainama taumi sibo è vakitemina, be mate yau kaba verau munaḡama raḡanine sibo è vakita munaḡemina da taumi waiaiaina rabui sibo koya ragaudina. Yodibe taumi sibo koya kaisagu naweguna Judiama. \p \v 17 Taumi koyai noḡotana taugu uma vaḡainama èwai ogena taumi kaiyovuemima aubaina, bo? Bo taugu dobu banegidima maika yàwai kaikaiyovuemi, bo? Taugu nuaguma tuaḡaine be yaba yawai anina yababedi, bo? \v 18 Ibewa ḡoma! Mamaitua ya kataiena da taugu yà riuriu kauana. Taugu nam nuaguma tuaḡaine yài anina yababa be muriḡa tokare nam e tubuḡa. Taugu aba èi aninena, inam e tubuḡana. \v 19 Timoti, Saelas be taugu Yesu Keriso Mamaitua Natunama kè rauguguyena ḡaromie. Be tauna nam nuanama tuaḡaine ei anina yababa be muriḡa tokare nam e tubuḡa, ibewa. Aba tauna ya riuena, tokare e tubuḡana. \v 20 Mamaitua na saugama matabudi Yesu Kerisoe a tubuḡana tauda aubaidama. Be tauma banaga matabudi kè riuedina da tauna riukaua patupatutunama, vutuna aubainama isanama ka kaisuḡusuḡuna. \v 21 Mamaitua taumi be tauma ya voiedana da dà waisumaḡama Yesu Kerisoe ei rewapanana. \v 22 Mamaitua Arua ya utedana inam ya pusidana. Mamaitua ḡarode Arua Babau ya boru waidebana, be muriḡa tokare yaba matabudi e utedana. \p \v 23 Taugu sibo ḡaromie è tavana, be nam e tavana baninama nam e ḡoena da sibo è tainuaboya munaḡemi. Uma kauine Mamaitua yau matamatama. \v 24 Taumi kaite ami waisumaḡe naumeki ko midimidina, be deḡoda muriḡa yà verauna, nam yài badabada ḡaromie, ibewa. Be taugu yà voiemi da taumi koi nuaverena. \c 2 \p \v 1 Vutuna aubainama èi oga da nam sibo ḡaromie è verau munaḡa, be è voiemi da sibo koyai nuaboyana. \v 2 Baninama deḡoda taugu yà tainuaboyemina, aitau tokare e tainuaveregu? Nam aitau da taumi. \v 3 Vutuna aubainama ḡaromie è girumana da taumi yaba matabudi sibo koya kawa didimanidina, yodibe sibo ḡaromie è tavana. Deḡoda ḡaromie yà tavana, nam ama ḡoeḡoena da anitai nuavereguma banegidima, be ta voiegu da ta tainuaboyagu. Taugu è kataiena taumi taugu mate tokare tài nuavere tenaḡana. \v 4 Taugu maiḡone leta ḡaromie è girumina, inam ḡarogue ya piripiri kauana, taugu ma nuaboyagu be ma matasurugu. Be nam tai nuaboyemima aubainama è girumana, ibewa da sagumima aubainama, baninama taumi sibo koya kataie kauena da taumi taugu nuaguma koya paḡopaḡo kauena. \s1 Aitau na gewagewama ewai maḡataridina, naumeki da tauda tà noḡota poredina \p \v 5 Taugu inam tauḡoma aitau gewagewa tauvoienama na voiama è girugirumina ko noḡotina. Tauna nam tauguḡa i nuaboyaguna, be matabumi mate. Ibewa, be nam matabumi, agunai bisaḡa. \v 6 Be taumi aitauḡa kovoḡa tauna koya uteutena, yodi agunai naumeki. \v 7 Be na gewagewama ko noḡota poredi, ko riuwai nuasubasuba be koi anina munaḡena, be nam ko voie da na nuaboyama koi moraba vavasaḡe. \v 8 Be yàwai baḡa guratemi da taumi patara matedie sibo koyai anina munaḡe, be tauna e katai munaḡe da taumi yaḡoro tauna kowai nuapaḡoena. \p \v 9 Taugu èi nuavere da yau letae aba è girugirumina taumi koya voteyeteye, be inam baneginama kovoḡa koya utena. Yodi è katai kauena da taumi yau waibadama yaḡoro kowai aninena. \v 10 Inam baneginama tauna nam ḡarogue gewagewa i voiena. Be deḡoda taumi na gewagewama ko noḡota porena, naumeki da taumi kami taiye taugu mate Keriso matane yà noḡota porena, \v 11 uma kauine Seitan nam ei yapayapateda. Baninama tauda Seitan na waikaikaiyovuma tè kataiena. \p \v 12 Raḡanine taugu è naḡona Troasma Keriso yau kedama ya kaiporena vari verenama rauguguyenama aubainama. \v 13 Be baninama turaguma Taitos nam e banavina aubainama, taugu nam ei nuavere kauana. Vutuna aubainama taugu banaga èi kaiwedi be è naḡona Masedoniama. \s1 Keriso tauvai suba \p \v 14 Mamaitua yàwai kaiwena, baninama raḡan matabuna tauna Keriso na vaisubae ewai dokedana. Deḡo deḡo tà naḡonaḡona, Mamaitua na kataima tàwai daberarina piupiu ḡabunama maika. \v 15 Tauda Keriso mayanama\f + \fr 2:15 \ft Pol na bonae ya riuna ‘ḡabu’. Inam taudi adi giuma na ruvae be tauda inam ‘maya’.\f* tàwai daberarina. Be banaga matabudi mate inam mayanama ta damidamina, avedi da taudi tokare yawayawasanidi bo guriguridi. \v 16 Banaga aitauḡa da nam timawai sumaḡana, uma mayanama e riuriuedina da taudi inam guriguridima. Be banaga aitauḡa da tawai sumaḡana, uma mayanama e riuriuedina da taudi inam yawayawasanidima. Be aitau yodi teneteneḡina da uma noyanama dosinama e voie? \v 17 Tauma nam maika taudi aitauḡa ta naḡo babara be Mamaitua riunama ta rauguguye be mane ta paḡopaḡona nama, ibewa. Tauma Keriso na taunoyama be Mamaitua ya riuporemaina da tauna matane tauma riukaue ka rarau guguyana. \c 3 \p \v 1 Be tauma nam kama boruboru tavaitemaina. Be tauma ama noyama aubainama nam reprens pepedima ḡaromie kama ḡoeḡoena banaga ḡesaudima maika, ibewa. Be mate tauma reprens pepedima banaga ḡarodie nam ke ḡoedina taumi aubaimima, ibewa. \v 2 Taumi vutuna tauma ama reprens pepama, be nopomaie ka noḡonoḡota watanimina. Be banaga matabudi ta kitekitemina da taumi ami yawasanama koya vitaredina. \v 3 Tauma ama noyama votanama inam taumi. Vutuna aubainama taumi inam maika Keriso na reprens pepama, baninama Mamaitua yawayawasaninama riunama nam pepae ke girumina, ibewa da Arua na rewapanae taumi nopomie kè girumina. \p \v 4 Tauma umanama ka giugiuna, baninama Kerisoe Mamaitua ya voiemaina da uma noyedima ka voiedina. Be tauma kè kataiena da Mamaitua tauna e sagusagumaina da tauma na noyama ka voia kauedina. \v 5 Taumaḡa tokare nam uma noyedima ke voiedi, ibewa da Mamaitua na rewapanae ka voivoiedina. \v 6 Tauna vutuna ya voiemaina da tauma banaga nema ei yawasana bakedina kedanama vaunama sibo kè riuedina. Deḡoda banaga tarawatu tawai muriwatanena, taudi tokare nam yawasana ta banavi, ibewa. Be Arua Babaue tokare yawasana ta banavina. Yawasana kedanama porane banaga a raurubu da riuvavasaḡa 10 a voteyeteyedina, be matabudi guri a banavina. Be yawasana kedanama vaunama inam banaga Keriso tawai muriwatanena taudi tokare Keriso na Arue yawasana ta banavina. \s1 Yawasana kedanama vaunama inam ya vere kauana, nam poranama maika \p \v 7 Uma ko noḡoti. Mamaitua banaga tarawatu ya utedina. Avedi da Mamaitua ma borumina uma tarawatudima yeku bogedie ya girumidina, be yaḡoro uma tarawatudima ta voie da banaga ta gurigurina. Uma boruminama aubainama Mousis noḡonama ya yana vavasaḡana, be Israel banegidima taudi nam teneteneḡina da Mousis noḡonama sibo a kitadidi. Be inam yananama ya nuayaḡotana. \v 8-10 Be Arua Babau tauna yawasana kedanama vaunama yai kataiedana, inam kedane banaga didimana be yawasana ta banabanavidina. Vutuna aubainama na borumama ya saḡa da ya saḡa vavasaḡana, nam tarawatu boruminama maika, baninama tarawatue banaga guri ta banabanavina. \v 11 Yawasana kedanama poranama ya nuayaḡotana vutuna aubainama na borumama mate ya nuayaḡotana. Be Yawasana kedanama vaunama kenakena nonoḡinama aubainama, na borumama dosinama. \p \v 12 Inam kauidima kè katai kauedina aubainama, tauma ma raudebatoramai ka rarau guguyana. \v 13 Mousis tauna noḡonama ya rupuna, baninama Israel banegidima nam ti ḡoena da neneḡara boruminama Mousis noḡone ya nuanua yaḡotana sibo a kita. Be tauma ama borumama nam maika Mousis. \v 14-16 Be Israel banegidima nopodima ya badona naumeki da yodi. Raḡanine Mousis na tarawatuma ta siesievina taudi nuedima yaḡoro rupurupunama, vutuna aubainama aba ta siesievina, baninama nam tima paḡopaḡo kauena. Be aitau Bada ewai sumaḡena, inam raḡanine rupu e nuaporaḡa be tauna Mamaitua riunama ta siesievina, baninama e paḡopaḡona. \v 17 Be Bada tauna vutuna Arua Babau. Be deḡoda Bada Aruinama nopode e miamiana, taune tokare tarawatu na rewapanama ḡarode e kovi be kuvesa tà banavina. \v 18 Be tauda tauwai sumaḡa noḡode nam rupu ima kenakenana. Vutuna aubainama tauda Bada na borumama tà kitakitana, be Arua Babau e rawarawa vaudana da kitadama tauna maika. \c 4 \s1 Pol riukaue e rarau guguyana \p \v 1 Mamaitua na raukiviveree tauna rauguguya noyanama ya utemaina. Vutuna aubainama tauma nam kama tunitunituaḡaina. \v 2 Be tauma kaua semosemodi be waitunimayamayaḡidima kè gosaḡana. Be banaga nam kama kaikaiyovuedina, be Mamaitua na giuma nam kaiyovue kama giugiu yabayababedina, ibewa. Da raḡan matabuna tauma Mamaitua matane riukaua ka rarau guguyena da banaga matabudi sibo a kataiemai da tauma riukaua banegimaima. \p \v 3 Tauma vari verenama ka rarau guguye be aitauḡa da guri kedanama ta watawatanina, taudi uma varinama nam tima paḡopaḡona, \v 4 baninama dobu mamaituanama kaikaiyovunama taudi nopodima ya kawa kupikupina, da taudi vari verenama na yanama nam tima katakataiena. Baninama Mamaitua boruminama matabuna natunama Yesu Keriso ḡarone e rawarawa maḡatarina, be taudi uma kauinama nam ti katai kauena. \v 5 Baninama tauma nam taumaḡa kama rarau guguya munaḡemaina, ibewa. Yesu Keriso tauna Bada, vutuna tauma ka rarau guguyena. Be Yesu kana taiye tauma taumi ami taunoyama. \v 6 Mamaitua ya riuna, “Yana waikupikupie sibo ya yana.” Be inam Mamaituanama tauna vutuna nopomaima yai yanana, be yodi tauma Mamaitua na borumama Kerisoe ka kitakitana. \s1 Tauma maika gurewa \p \v 7 Be tauma tubuḡimaima maika gurewa be yaḡoro Mamaitua varinama verenama tauma nopomaie e kenakenana. Vutuna aubainama banaga sibo a kataie da vari verenama na rewapanama dosi vavasaḡinama inam nam tauma ḡaromai, ibewa da Mamaitua ḡaronama. \p \v 8 Gewagewae a ḡakiḡakimaina be nam ke nuagoruna, a kawa nuaraḡaraḡa kauemaina, be yaḡoro keda kè banavidina. \v 9 Banaga a raraukivi gewegewemaina be Mamaitua nam airaḡan i gosemaina. Be awai mia bakokomaina be tauma kè midimidisuḡu munaḡana. \v 10 Tauma raḡan matabuna ma kaba babare tubuḡimaie guri ka kitakita saḡena, teneḡinama maika Yesu. Be mate Yesu na yawasanama tauma tubuḡimaie ewai maḡataridina. \p \v 11 Vutuna aubainama avedi da tauma banaga yawayawasanimaima be Yesu kana taiye tauma raḡan matabuna guri ka kitakita saḡena, da Yesu na yawasanama tauma tubuḡimaie ewai maḡataridina. \v 12 Taumi ami yawasanama kana taiye tauma raḡan matabuna gewagewa be guri ka banabanavidina. \p \v 13 Tauma ma raudebatoramai aba kawai sumaḡena nama ka rarau guguyena, maika girugiruminama poranama e riuriuna umanama, “Taugu yàwai sumaḡana aubainama yà giugiuna.” \v 14 Baninama tauma kè kataiena da Mamaitua Bada Yesu gurie be ya kawakawa midisuḡu munaḡena, tauna vutuna tauma mate e kawa midisuḡumaina, be tokare tauma taumi mate e nawe tenaḡedana tauna ḡarone. \v 15 Uma kauidima matabudi inam taumi anisagumima aubainama da Mamaitua na raukiviverema e daberarana banaga toitoi ḡarodie. Be tokare taudi Mamaitua tai kaiwa kauena be isanama ta kaisuḡusuḡuna. \p \v 16 Vutuna aubainama tauma nuamaima nam e beku. Be avedi da tubuḡimaima e vovo gwaḡagwaḡa be nopomaima raḡan patapatanama e rawarawa vauna. \v 17 Be tauda dà piripirima uma dabudine a tupotupo be a tekatekana, be uma piripiridima ta voie da tauda tokare maesa saḡasaḡa vavasaḡinama tà paḡona, gewagewa mate nam tài tarapate be teneteneḡina. \v 18 Vutuna aubainama yaba kitekitedima ḡarodie nam tài kita, ibewa, be yaba nam anikitakita ḡarodie tài kitana. Baninama yaba anikitakita taudi tokare tai kavena, be yaba nam anikitakita taudi tokare ta kena nonoḡana. \c 5 \s1 Dà vada ḡomama marae \p \v 1 Tauda tè kataiena da uma dobunama kapene yodi mate tà miamiana tokare e gewagewana. Be Mamaitua vada ḡesaunama tauda e utedana. Inam vadanama\f + \fr 5:1 \ft Uma dobunama kapenama inam tauda tubuḡidama vovogwaḡagwaḡanama yodi tà miamiana. Be vada ḡesaunama inam tubuḡa vaunama tokare marae tà paḡona. Inam yai rewapana kauana.\f* marae kenakena nonoḡinama be nam banaga nimedie ti kerina. \v 2 Yodi tauda tà noḡonoḡota guratena da tauda tokare marae dà vadama tà paḡona, \v 3 be raḡanine tà gurina aruidama nam sibo ya mia yababa, tauna naumeki da na vadae sibo ya miana. \v 4 Yodi raḡanine dobu tubuḡine tà mia be tà yakeyakeina, baninama tauda piripiri toitoi tà banabanavidina aubainama. Be tauda nam tama ḡoeḡoena da sibo tè guri, baninama raḡanine tà gurina aruidama inam maika kabe iwai kovakova. Vutuna aubainama tauda tà ḡoeḡoe guratena da nam sibo tè guri be mara tubuḡinama vaunama sibo tè paḡona. Inam kedane yawasana kenakena nonoḡinama tauna yawasana samosamoinama tokare e tonoḡina. \v 5 Mamaitua tauna vutuna tauda ya voiedana uma kauidima aubaidima. Be tauna ḡarode Arua Babau ya boru waidebana, be muriḡa tokare tubuḡidama vaunama e utedana. \p \v 6 Vutuna aubainama tauda raḡan matabuna tawai nuaverena, baninama tè kaitaiena da tokare tubuḡa vaunama tà paḡona. Be tauda uma dobunama tubuḡine tà miamiana raḡanine, tauda inam nam Bada diane tama miamiana. \v 7 Avedi da tauda uma yabedima nam tama kitekitedina, be waisumaḡe tà katakataiedina. \v 8 Deḡoda tauda tà gurina inam naumeki, baninama tubuḡa poranama tà gosena raḡanine, tauda tokare Bada mate tà mia kauana. \v 9 Vutuna aubainama avedi da tauda tubuḡa porane bo tubuḡa vaune, be raḡan matabuna tà rarau rubu da Bada tàwai nuaverena. \v 10 Baninama tokare tauda tenatenaḡaḡa Keriso noḡone tà midi be yaba veredi bo gewegewedima uma dobune tè voivoiedina adi ruvae tauna tokare e etareda be ei maesidana. \s1 Mamaitua Kerisoe suba ya utedana \p \v 11 Tauda sibo Bada tè nairena, vutuna aubainama tauma banaga toitoi kè giu yaḡeyaḡedina da sibo Bada ai muriwatanena. Mamaitua ya kataiena da tauma riukaua banegimaima be tauma ka noḡonoḡotina da taumi mate nama ko noḡonoḡotimaina. \v 12 Be tauma nam kama boruboru tavatavaite munaḡemaina, ibewa. Be tauma ama noyama verenama aubainama taumi sibo koya rauguyaguyauemaina. Yodibe taumi banaga aitauḡa yaba matae kitekitedima ta rarau guyaguyauedina sibo koya kawa didimanidina, baninama taudi nam didimana banegidi. \v 13 Deḡoda riukaua banaga ta riuna, tauma ama voia be ama giuma bua maika, inam naumeki. Tauma Mamaitua na noyama ka voivoie. Be deḡoda tauma ama noḡotama e didimanana inam naumeki, taumi anisagumima aubainama. \v 14 Bada na wainuapaḡoe ewai dokedana, baninama tauma kè kataiena da tauna ya gurina tauda matabuda aubaidama. Vutuna aubainama tauda matabuda dà yawasanama poredie Keriso mate tè guri tenaḡana. \v 15 Be tauna ya gurina tauda matabuda aubaidama. Vutuna aubainama yodi nam taudame dà ḡoane tama miamiana, ibewa da tauna na ḡoane sibo tè miana. Baninama tauda kada taiye tauna ya guri be ya midisuḡu munaḡana aubaidama. \p \v 16 Noḡone tauma Keriso na yawasanama tubuḡe kè kitakita wairuvana, be yodi inam ibewa. Yodi tauma nam airaḡan banaga adi yawasanama tubuḡe kama kitakita wairuvedina, dobu banegidima maika. \v 17 Vutuna aubainama aitau da Keriso ḡarone e miamiana, tauna inam tubuḡa vaunama. Yawasana poranama ya naḡona be yawasana vaunama ya tavana. \p \v 18 Inam yabedima matabudi Mamaituae ta tubutubuḡana. Tauna Yesu Kerisoe yai taurana munaḡedana. Be tauma ya riuporemaina da banaga ḡesaudima mate ka verauḡa munaḡedina tauna ḡarone. \v 19 Mamaitua banaga matabudi Yesu Kerisoe yai turana munaḡedina, be tauna banaga adi gewagewama nam i sievidina. Be tauna ya riuemaina da inam waitureninama banaga ḡarodie sibo kè rauguguyena. \v 20 Tauma Keriso epaiyanama be Mamaitua taumaie taumi ḡaromie e giugiuna. Vutuna aubainama tauma Keriso kè rauepaiye be ka riuriuemina umanama, “Mamaitua koi turanena.” \v 21 Keriso gewagewa nam i voiedina, be dobu banegidama kada taiye Mamaitua dà gewagewama Yesu Keriso na korosima debane ya biridina da Mamaitua tauda sibo ya kawa didimanidana. \c 6 \p \v 1 Tauma Mamaitua na taunoyama be ka riu vavasaḡemina: Taumi Mamaitua na raukiviverema koya paḡona, be nam inam raukiviverenama ko voia yababena. \v 2 Mamaitua umanama ya riuna, \q1 “Tauguḡa taumi ami raḡanima è boruna da yai yawasanimina. \q2 Be inam raḡanine taugu ami ḡabama è vaie be è sagumina.” \m Koya vaie, inam raḡaninama yodi ya tavana da Mamaitua vere e voiena ḡarode. \s1 Pol na piripirima ya giuedina \p \v 3 Tauma nam aiyaba gewegewedima kama voivoiedina da banaga tauma ama noyama ta riutuatuaḡaie, ibewa, \v 4 be yaba matabudi ka voivoiedina sibo banaga a kitamai be ai kawa riukauemai da tauma naumeki Mamaitua na taunoyama. Be raḡan matabuna tauma piripiri be gewagewa matabudi ka damidami poredina. \v 5 Banaga a riḡariḡamai, dibure a birimai, patara a ḡasiemai, kè bagibagi gurata, nam kena kaua, kani kè gurina. Inam yabedima matabudi kè dami poredina. \v 6 Tauma raḡan matabuna nam aba gewagewanama banaga ḡarodie ke voiena, ibewa. Be tauma raḡan matabuna Arua Babaue banaga kèi nuapaḡoedi be nuatauḡa raukiviveree kè noyanoyana. \v 7 Tauma raḡan matabuna Mamaitua na rewapanae riukaua kè rarau guguyena. Didimana vutuna tauma ama tuniḡaḡara be ama madama. \v 8 Banaga ḡesaudima ta viviviviremaina, be ḡesaudima nam tima viviviviremaina, ta kunukunuremaina be ḡesaudima isamaima ta kaikai suḡusuḡuna. Ḡesaudima ta riuriu waikaikaiyovuemaina, be yaḡoro tauma riukaue ka giugiuna. \v 9 Uma dobunama inam e nuanuababaḡemaina be Mamaitua e katakataiemaina. Raḡan matabuna guri ka kitakita saḡesaḡena, be yaḡoro ka miamiana. Banaga ta riḡariḡamaina be nam timawai gurimaina. \v 10 Banaga tawai nuaboyamaina be raḡan matabuna tauma kawai nuaverena. Tauma waikaruwaḡawaḡamaima, be banaga toitoi ka sagudi da tawai guyauna. Tauma nam waipurapuramai be yaḡoro yaba matabudi inam tauma ḡaromaima. \p \v 11 Taumi yau banagama Korint, taugu nam ḡaromie giu ei daḡasiena, ibewa da yau giuma didimanidie è giuemina. Taugu nopoguma è raḡa porena taumi ḡaromie. \v 12 Taugu nuaguma nam taumi ḡaromie ama guduguduna, be taumi taugu ḡarogue nuemima ko guduguduna. \v 13 Taumi yau sedama aubainama, yàwai baḡemina da taumi mate sibo nopomima koya kaiporena ḡarogue. \s1 Banaga nam waisumeḡidi nam mate koi rawateḡeimi \p \v 14 Waisumaḡa banegimima nam kupi banegidima mate koi rawateḡeimi. Baninama vere nam gewagewa mate tai rawateḡeidi be teneteneḡina. Be yana nam kupi mate tai rawateḡeidi be teneteneḡina. \v 15 Be Keriso nam Seitan mate tai rawateḡeidi be teneteneḡina. Waisumaḡa banegidima nema kupi banegidima mate tai rawateḡei bakedi? \v 16 Be Mamaitua na vadama kokoitau mate nema tai rawateḡei bakedi? Be tauda Mamaitua yawayawasaninama na vadama, baninama tauna umanama ya riuna: \q1 “Taugu taumi mate tà mia \q2 be tà babarana. \q1 Taugu taumi ami Mamaituama \q2 be taumi taugu yau banagama.” \q1 \v 17 “Vutuna aubainama taumi kupi banegidima ko gosedi \q2 be ḡavoe ko mia. \q1 Nam kaua miremiredima ko rabedi, \q2 inam raḡanine taugu tokare yài aninemina.” \q1 \v 18 “Taugu taumi Tamemima \q2 be taumi taugu yau sedama. \q1 Nama Bada wairewapana vavasaḡinama ya riuna.” \c 7 \p \v 1 Yau bana, yodi uma saugidima ḡarode Bada ya voiedina, aubainama yaba gewegewedima matabudi tauda tubuḡidama be aruidama ta kawakawa miremiredina sibo tè gosaḡana. Be Mamaitua anivivirenama aubainama tauda raḡan matabuna tè raurubu da veree sibo tè miana. \s1 Korint banegidima Pol ai turana munaḡena aubainama, nuanama ya verena \p \v 2 Yau bana, nopomima ko kaiporena ḡarogue. Tauma nam aitau ḡarome aba ke kawa gewagewana. Be nam aitau kei kedadoka waigewamna. Be nam aitau ke kaikaiyovuemna. \v 3 Taugu nam uma yabedima taumi waiwavumima aubainama ama giugiuedina, ibewa. Taugu noḡone è riuemina da taumi nuaguma ko paḡopaḡona. Be avedi da tà mia tenaḡa bo tà guri tenaḡana, yaḡoro nuaguma ko paḡopaḡona. \v 4 Taugu yàwai sumaḡa guratemi be yàwai guyaguyauemina Taitos ya duḡumina aubainama. Vutuna aubainama yau piripirie taugu raḡan matabuna yàwai nuavere guratana. \p \v 5 Be tauma Masedoniama kè tavana raḡanine piripiri ya moraba kauana, be nam deḡo suba ke banavina. Tauma banaga a riu vireviremai be naira nopomaima ya moḡavuna. \v 6 Be Mamaitua tauna vutuna banaga wainuatoitoidima ewai nuasubedina, tauna tauma yai nuasubamaina Taitos na kaba veraue. \v 7 Be taumi Taitos koyai nuasubana, aubainama tauma kèi nuaverena. Taitos ya riueguna da taumi ko ḡoeḡoe guratena da taugu sibo koya kitaguna. Be ami giuma gewegewedima ḡarogue koya riuriueguna, aubaidima yodi kowai nuaboyana. Be mate taumi taugu koya midi ḡaḡariguna. Vutuna aubainama taugu yodi èi nuavere da èi nuavere vavasaḡana. \p \v 8 Deḡoda yau letama ima kawakawa nuaboyemi inam naumeki, taugu nam ama siesievimina. Noḡone è siesievimina, baninama yau letama raḡan ḡaubonaḡa ya kawa nuaboyemina aubainama, be yodi \v 9 taugu èi nuaverena. Nam ami wainuaboyama aubainama èi nuaverena, ibewa. Be taugu èi nuaverena, baninama ami wainuaboyama ya voiemi da taumi ami noḡotama koya vitarena. Vutuna aubainama taumi Mamaitua na ḡoane naumeki da koyai nuaboyana. Be tauma nam aba gewagewanama ḡaromie ke voiena, ibewa. \v 10 Deḡoda Mamaitua na ḡoane nuaboya ta tubutubuḡana, inam ya verena, baninama inam nuaboyedima ta voie da banaga adi noḡotama ta vitaredi be yawasana ta banabanavidina. Vutuna aubainama banaga sibo ai nuaverena, deḡoda uma nuaboyedima ta banabanavidina raḡanine. Be deḡoda dobu na ḡoane nuaboya ta tubutubuḡana, inam nuaboyedima ta voie da banaga guri ta banabanavina. \p \v 11 Taumi ami nuaboyama Mamaitua na ḡoane tubutubuḡinama yodi na verema e voiena ko kitana: Taumi ami gewagewama koya kawa didimanidina, taumi taugu koya midi ḡaḡariguna, taumi banaga gewagewanama kana taiye nuemima yai medina, be taumi taugu ko nainaireguna. Taumi ko ḡoeḡoe guratena da taugu sibo koya kitaguna, be taumi banaga gewagewanama na kovoḡama koya ute makaiena. Inam yabedie taumi yodi kowai maḡatara munaḡemina da taumi gewagewae be yodi koya kawa vere munaḡemina. \v 12 Taugu ami letama è girugirumina raḡanine nam tauḡoma gewagewa tauvoienama na kauama aubainama è girumina, bo nam gewagewa ḡarogue a tubutubuḡana aubainama è girumima, ibewa. Taugu è girumana da taumi Mamaitua matane sibo koyai maḡatara munaḡemina da taumi taugu yaḡoro murigue ko midimidina. \v 13 Uma kauidima a tubuḡana aubainama taugu nuaguma ya vere kauana. \p Be kaua wairabuinama inam taumi Taitos koyai nuasubana. Vutuna aubainama tauna ma nuaverena ḡaromaie ya tava munaḡana, be tauma kèi nuavere kauana. \v 14 Noḡone taugu ami kauama be ami voiama veredima matabudi Taitos è riue be isemima mate è kawa saḡena. Uma giudima matabudi Taitos ḡarone a tubuḡana aubainama taugu nam e tunimayaḡana. Aba da taumi kè giugiuemina, inam matabuna riukaua. Be teneḡinama nama, aba da tauma Taitos kè riuriuena, inam matabuna riukaua. \v 15 Taumi Taitos na giuma koya voteyeteye, be koya raurubu guratana da nema sibo tauna koyai nuavere bakena, vutuna Taitos yaḡoro e noḡonoḡotimi be ewai nuapaḡo vavasagemina. \v 16 Be taugu ei nuavere kauana, baninama yodi è kaitai kauena da taumi taugu murigue ko midimidina. \c 8 \s1 Uta na kauama \p \v 1-2 Be yodi yau bana, ekalesia Masedoniama koi nuanoḡonoḡotedi. Taudi adi piripirima a moraba kauana be ai karuwaḡawaḡa guratana. Be Mamaitua na raukiviverema aubainama taudi banaga paipairudima. Vutuna aubainama mane toitoi ma nuaveredi ai utana. \v 3 Taugu matague è kita kauedina da taudi adi waiutama na ruvama ya kenana, be debane a boru munaḡe be awai utana. Tauma nam ke riuedina da taudi nama sibo a voia, ibewa da taudiḡa adi ḡoane nama a voivoiana. \v 4 Taudi a ḡasakiriemaina da adi manema sibo kè paḡo nawena Jerusalemma tauwai sumaḡa anisagudima aubainama. \v 5 Taudi nam tauma aba ke noḡonoḡotina na ruvae nama ti voiana. Ibewa da Mamaitua na ḡoane nama noḡone taudime ai uta munaḡedina Bada ḡarone, yodibe taudi tauma ai aninemai, be a voteyeteyemaina. \p \v 6 Vutuna aubainama Taitos ei baḡa guratena da tauna ḡaromie sibo ya tavana, da Mamaitua na raunuatoima noyanama\f + \fr 8:6 \ft ‘Mamaitua na raunuatoima noyanama’ inam mane borunama Bada na noyama aubainama.\f* Taitos noḡone yawai karena ḡaromie, vutuna sibo ya kaiḡavutina be manenama koya vovo kaukauena sibo ya paḡona. \v 7 Taumi yaba matabudi ḡarodie ko moramoraba guratana. Ami waisumaḡama, ami giuma, ami kataima, ami noḡotama veredima be ami wainuapaḡoma ḡaromaie. Vutuna aubainama ami waiutama mate sibo ya moraba guratana. \v 8 Taugu nam ama riuriu vavasaḡemina, ibewa da ami wainuapaḡoma Masedonia banegidima mate yàwai ruvaruvana da taumi ami wainuapaḡoma yà kitana, riukaua bo kaiyovu. \p \v 9 Dà Badama Yesu Keriso ko noḡoti. Tauna na raunuatoima ya moraba guratana. Tauna guyau, be taumi kami taiye tauna ya voia munaḡe da yai karuwaḡawaḡana. Tauna na waikaruwaḡawaḡae taumi yodi kowai guyauna. \p \v 10 Be yodi yà riuemi da nema sibo koya voia bakona. Maiḡo modine taumi noḡone uma noyanama koyai kare doke da mane borunama koyai karena. \v 11 Vutuna aubainama waiuta noyanama noḡone ma nuaveremi koyawai ogena, naumeki da yodi ma nuaveremi ko kaiḡavutina. Taumi ami ruvae, nama koi utana. \v 12 Deḡoda waiuta ko ḡoena, naumeki da am maesama na ruvae nama rauḡaubonaḡa kwai utana, be yaḡoro tokare Mamaitua am waiutama ei aninena. \v 13-14 Taugu nam banaga sagudima aubainama taumi ḡaromie sibo yaba matabudi è ragaudina. Ibewa da yodi taumi ḡaromie toitoi aubainama, naumeki da taumi taudi ko sagudina, be raḡanine taudi ḡarodie e toina, naumeki da taumi ta sagumina. Uma kauine matabumi ko voie da teneteneḡinama. \v 15 Maika girugiruminama poranama ya riuna umanama, “Aitau da toitoi ya ragauna, tauna ḡarone nam ti toi kauana. Be aitau da raubisaḡa ya ragauna, tauna ḡarone nam ti raubisaḡa kauana.” \s1 Jerusalem adi puyoma taunawenama \p \v 16 Taugu Mamaitua yàwai kaiwena da taugu taumi nema yà noḡonoḡota bakemina, noḡotinama teneḡinama nama Taitos taumi e noḡonoḡotimina. \v 17 Taitos èi baḡana da taumi sibo ya vakitemina. Be tauna mate ḡaromie veraunama ya ḡoeḡoena, be raḡanine taugu èwai baḡana naumeki da tauna ya kayo waianinana. \v 18 Be tauma tauḡoma tenaḡa mate ka riuriuporedina. Tauna vutuna vari verenama taurauguguyena, be ekalesia dobu matabuna tauna isanama ta kawakawa saḡena. \v 19-20 Uma baneginama tauna vutuna ekalesia a vinena da tauna tauma mate puyo ka kiroḡa nawena Jerusalemma da nam aitau tauma tai karakara kutuemai be tai wavumai, baninama puyo dosinama aubainama. Uma kauine tauma Mamaitua isanama ka kawa saḡena. Be banaga matabudi ta kataiemai da tauma riukaua banaga wainuatoitoidima sagudima ka ḡoeḡoena. \v 21 Tauma ka ḡoeḡoena da yaba matabuna didimanidie ka voiedina, nam Mamaitua taunaḡa matane, be banaga mate matedie. \p \v 22 Be tauḡoma ḡesaunama mate ka riuriuporena ḡaromie. Tauna mate tauwai sumaḡa verenama. Tauma raḡan toitoi kè raurubu be kè kita da tauna noya taupaḡodidinama baneginama. Taugu tauna è riuena da taumi puyo kaite koya vokaukauena, vutuna aubainama tauna naḡo ya ḡoe kauena. \v 23 Be Taitos tauna taugu turaguma be matabumai taumi aubaimima ka noyanoyana. Be tautauḡoma ḡesaudima rabui taudi ekalesia ta rarau epaiyedina, be taudi adi yawasanae Bada isanama ta kaikai suḡusuḡuna banaga matedie. \v 24 Vutuna aubainama taumi yaba matabudi veredima uma banegidima ḡarodie ko voiedi da ami wainuapaḡoma taudi ḡarodie koi maḡataridina. Yodibe ekalesia matabudi ta kitemi be ta kataie da aba aubainama tauma taumi ḡaromie kawai nuaverena. \c 9 \p \v 1 Taugu nam Mamaitua na damma sagudima aubainama sibo è giruma be è riuemina, \v 2 baninama taugu è kataiena da taumi waisagu ko ḡoeḡoena. Be raḡan matabuna taugu taumi isemima Masedonia banegidima ḡarodie è kawa saḡemi be umanama è riuedina, “Maiḡo modine Akaia banegidima\f + \fr 9:2 \ft Korint meagainama inam Akaia provinsnama nopone.\f* taudi a vokaukaua wainonoḡana waiuta aubainama.” Be raḡanine Masedonia banegidima uma giunama nama a vaivaiena, taudi nuedima ya karati be a ḡoeḡoena da taudi mate sibo ai utana. \v 3 Vutuna aubainama uma banegidima yà riuriupore verauḡedina ḡaromie da taudi ta kitemi da taumi naumeki riukaua koya vokaukauana. Taugu uma kauinama yà voivoiena, baninama yà ḡoeḡoena da Masedonia banegidima ḡarodie aba è giugiuena nama e tubuḡana, be nam ei kave. \v 4 Be deḡoda Masedonia banegidima ḡesaudima mate tokare ḡaromie ka tavana, be ta kita da taumi nam waiuta aubainama ko vokaukauana, inam raḡanine tauma be taumi mate tunimayaḡa e kawa guridana, baninama noḡone tauma uma kauinama aubainama taumi isemima kè kawa saḡe yababena. \v 5 Maiḡo modine koya saugana da ami pairue puyo dosinama ko voiena. Vutuna aubainama taugu yau banagama yà riuriupore dokedina da ta vakitemi be ta sagumi da ami puyoma ko kaiḡavuḡavutidina. Yodibe ami puyoma tokare kawakawa nonoḡinama ko raupuyoena. Be banaga matabudi ta kita da taumi riukaua nuemima tabutabune kowai utana. Be deḡoda taumi nam ko vokaukaua wainonoḡa, banaga tokare tai noḡotana da taumi nam nuemima tabutabune uta koma ḡoeḡoena. \s1 Kuristen banegidima nema sibo ai uta bakona \p \v 6 Yau bana, uma kauinama ko noḡoti: Aitau da sipi ḡaubonama ya kumana, tauna na maurama ḡaubonama e banavina. Be aitau da sipi dosinama ya kumana, tauna na maurama dosinama e banavina. \v 7 Vutuna aubainama banaga tenatenaḡaḡa sibo nuane yai nuanoḡonoḡota da na ḡoane nama sibo mane ya boruna. Be nam banaga ḡesaudima adi ḡoane a suvedidi be sibo ya boru, baninama Mamaitua ya ḡoeḡoena da banaga nuane ma nuaverena ei utana. \v 8 Be Mamaitua tauna teneteneḡinama da raḡan matabuna ami ḡoanama yabedima matabudi be yaba ḡesaudima mate e utemina. Be taumi tokare teneteneḡinama ami banagama ḡesaudima mate ko sagudina, \v 9 maika girugiruminama porane e riuriuna nama: \q1 “Tauwai sumaḡa baneginama na pairuma dosine banaga waikaruwaḡewaḡedima e paipairuedina. \q1 Vutuna aubainama na verema banaga ta noḡonoḡota watanena raḡan matabuna. \q2 Be na maesama marae Mamaitua e utena.” \m \v 10 Be Mamaitua tauna pesi ya utemina kumanama aubainama, be kani ya utemina inam kaninama aubainama. Be tauna pesi yaḡoro e uteutemina da ami noyama veredima ta maurana. \p \v 11 Mamaitua raḡan matabuna yaba toitoi e utemi da taumi raḡan matabuna ko pairu nonoḡana. Be yodi tauma ami puyoma ka nawena Jerusalemma ekalesia waikaruwaḡewaḡedima ḡarodie. Be taudi tokare Mamaitua tai kaiwe, be isanama ta kaisuḡuna ami raupuyoma aubainama. \v 12 Uma noyane yaba veredima rabui tokare ta tubuḡana. Tenaḡa inam: Taumi banaga waikaruwaḡewaḡedima ko sagusagudina. Be wairabuinama inam: Banaga aitauḡa ko sagusagudina, taudi tokare Mamaitua tai kaiwa vavasaḡena. \v 13 Be taudi Mamaitua isanama ta kaisuḡuna, baninama taumi kowai maḡatara munaḡemina da taumi Keriso riunama nam koma rarau guguya yababena, ibewa da yaba ko giugiuedina nama ta tubutubuḡana. Be mate taudi tokare nuedima e verena, baninama ami waisaguma taudi be banaga ḡesaudima mate ḡarodie aubainama. \v 14 Vutuna aubainama Jerusalem banegidima nuedima tabutabune ta moimoiragina taumi aubaimima, baninama Mamaitua na raukiviverema taumie da taudi ḡarodie e maḡamaḡatarana. \p \v 15 Uma puyonama Mamaitua ya uteutedana inam ya moraba vavasaḡana, be tauda tokare nam tà giue be teneteneḡina. Vutuna aubainama tauda Mamaitua tài kaiwena uma puyonama aubainama. \c 10 \s1 Banaga Pol na noyama waibekunama a ḡoeḡoena, be taunaḡa ya giu raukosoḡaiḡaina \p \v 1 Yodi taugu yau kauama Kerisoe nuatauḡa yà giuemina. Taumi ḡesaumima ko riuriuna, “Pol raḡanine madanie tauna debanama torane e giugiuna, be raḡanine uma dabudine e tavatavana tauna tauda matade giu e moḡimoḡiḡina.” \v 2 Yà riuriuemina da raḡanine taugu ḡaromie yà tavana, nam ko voiegu da taugu yà raudebatora. Be taudi aitauḡa taugu tai giugiuegu be umanama ta riuriuna, “Pol raḡan matabuna e voivoiana maika kabe tauna waisumaḡa banegina, be yaḡoro tauna dobu na ḡoane e miamiana.” Taugu inam banegidima mate waigiunama, nam ama nainairedina. \v 3 Inam riukaua da taugu dobue yà miamiana, be taugu nam dobu banegidima maika ama iḡaiḡarana. \v 4 Taugu Mamaitua na madae yà iḡaiḡarana, be nam dobu banegidima adi madae. Be Mamaitua na madama taudi ai rewapana vavasaḡana da tokare kupi adi rewapanama matabudi e kawa gewegewedina. \v 5 Be mate giu be waikatakatai kaikaiyovudima è kawa gewegewedi be yaba gewegewedima ḡesaudima Mamaitua na kedama ta gudugududina yà vamutudina. Be noḡota matabudi yà boinidi da Keriso ta voteyeteyena. \v 6 Be taumi Keriso ko vovo teyeteyena raḡanine, taugu banaga rawarawa ḡaiḡaidima yà kovoḡidina. \p \v 7 Taumi tubuḡiguma ḡavoe ko kitakitana, be nopogue nam koma kitakitana. Be tam aitau kwa noḡonoḡotimna da tam Keriso ḡaronama, tam sibo kuya kataie da taugu mate Keriso ḡarone. \v 8 Taugu yau waibadama Bada ya uteguna, aubainama agunai tauguḡa ḡaubonaḡa yà kawakawa saḡe munaḡeguna. Be taumi sibo koya noḡoti da yau waibadama inam sagumima aubainama, be nam kawa gewegewemima aubaina, ibewa. Vutuna aubainama taugu nam aiyaba tokare yà tunimayaḡe. \p \v 9 Taugu nam ama ḡoeḡoena da banaga tai noḡotana da taugu kabe yau letae yàwai nainairimi. \v 10 Taumi ḡesaumima ko riuriuna da taugu yau letama nopone yau giuma anikitedima maika a bagibagi be ai rewapana kauana. Be mate matabudi kabe waigiugiu yababa, be yau rauguguyama mate ḡarodie a gewagewa kauana. \v 11 Vutuna aubainama yodi raḡanine ḡaromie yà tavana taudi aitauḡa a riuriueguna ḡarodie bonaguma bagibagine yà riuedina, maika nema letae bonaguma bagibagine è giugiuedina nama. \p \v 12 Yà riuriu kauemina da taugu nam inam banegidima taudi aitauḡa ta kawakawa saḡe munaḡedi, be isedima ta kaikai suḡu munaḡedina maika. Taudi a bua kauana, baninama taudi adi ḡoanama ruvane nama tawai ruvaruvana, be adi yawasanama adi banagama adi banagama mate tawai ruvaruva munaḡedina. \p \v 13 Deḡoda taugu yaba nam e voiena, naumeki da nam inam yabanama aubainama yà kawa saḡe munaḡegu. Be taugu yau noyama Mamaitua ya utegu da vari verenama ḡaromie è verauḡena, uma noyanama aubainama taugu yà kawakawa saḡe munaḡeguna. \v 14 Taugu yà kawakawa saḡe munaḡeguna, baninama yàwai bademina aubainama. Be inam naumeki baninama taugu noḡone Keriso varinama è verauḡena ḡaromie aubainama. Deḡoda taugu nam ei doka nawemi Keriso ḡarone, naumeki da taugu nam taumi sibo ḡaromie èi badabada. \v 15 Baninama banaga ḡesaunama na noyae taugu nam yài badabada yababa be yà kawa saḡe munaḡegu, ibewa. Be taugu yà noḡonoḡotina da taumi ami waisumaḡama ei rewapana be taugu yau noyama ḡaromie e morabana, \v 16 be tokare dobu ḡesaudima murimie mate Keriso varinama yà rauguguya nawena deḡo nam aitau noḡonama i boruboruna. Inam raḡanine nam aitau tokare teneteneḡina da e riuna, taugu kabe banaga ḡesaunama na noyae yà kawakawa saḡe munaḡegu. Taugu banaga ḡesaudima adi noyae nam yà kawa saḡe munaḡegu, vutuna yà tuatuaḡaiena. \q1 \v 17 “Aitau da kawa saḡe munaḡenama e ḡoena, \q2 naumeki da tauna sibo aba Bada ya voivoiena, vutuna sibo ya kawa saḡena.” \m \v 18 Baninama Bada aitau e riuriuena da tauna taunoya verenama, naumeki da tauna vutuna verenama, be nam aitau taunaḡa e riu munaḡe be e riuna, “Taugu taunoya vereguma.” \c 11 \s1 Pol apasol kaikaiyovudima e riutuaḡaiedina \p \v 1 Yau bana, yàwai baḡemina da taumi sibo koyai aninegu da raḡan ḡaubonaḡa taugu bua banegidima maika sibo yau giue è kawa saḡe munaḡeguna. \v 2 Taugu èi nuapaḡo guratemina maika Mamaitua ewai nuapaḡoemina nama. Vutuna aubainama taugu nuaguma e rovorovona, deḡoda taumi gewagewae koma naḡo. Be taugu vutuna èi ririvuemina Keriso ḡarone. Vutuna aubainama yà ḡoeḡoena da yodi taumi matatapu yà verauḡemina Keriso ḡarone. \v 3 Taugu nuaguma e rovorovona, deḡoda taumi Keriso waimuriwatanenama ko gose be gewagewae koma naḡo, nema mota Ivi ya gwaya be yai kedadoka waigewana maika. \v 4 Taugu nuaguma e rovorovona, baninama taugu Yesu Keriso è rarau guguyena inam natabu. Be waria e tava be Yesu ḡesaudima e rarau guguyedina taumi inam Yesudima kowai aninedina. Arua Babau noḡone koya paḡona. Be raḡanine arua ḡesaudima ta tavatavana taumi inam aruidima kowai aninedina. Noḡone vari verenama è rauguguyena ḡaromie da yawasana sibo koya banavina. Be raḡanine apasol kaikaiyovudima vari ḡesaudima ta rarau guguyedina ḡaromie, taumi inam varidima kowai aninedina. \v 5 Taugu nam ama noḡonoḡota kauena da uma “apasoldima dosidima” adi verema maika taugu. \v 6 Agunai taugu yau giuma nam diniboruboruna, be è kataiena aiyaba yà giugiuedina. Be taumi sibo koya kataie da taugu vari verenama è katai kauena. Baninama raḡan toitoi taumi èi kataimina. \p \v 7 Taugu vari verenama ḡaromie è rauguguyena raḡanine, taugu nam ami manema e paḡona. Taugu nama è voiena sagumima aubainama. Inam kauinama gewagewa, bo? \v 8 Taugu ekalesia ḡesaudima mane a sagugu be taumi ḡaromie è noyanoyana. \v 9 Be taugu raḡanine taumi mate, taugu nam aba ḡaromie e ḡoena. Be taugu nam aitau airaḡan ḡaromie aiyaba e kiḡiena, ibewa. Be yau ḡoanama matabudi è ḡoeḡoedina, inam Masedonia banegidima taudiḡa a sagusaguguna. Be taugu nam airaḡan taumi aiyaba ei baḡa rubumina da sibo koya utegu, be nam airaḡan nama yà voia. \v 10 Be taugu Yesu Kerisoe yà riuriu kauemina da taugu èi nuavere kaua da nam airaḡan taumi ḡaromie mane e paḡona. Be Akaia provins nopone nam aitau uma riunama aubainama kwai ḡakegu, aba aubainama? \v 11 Nuaguma nam koma paḡopaḡo, bo? Ibewa, Mamaitua ya kataiena da taumi nuaguma ko paḡopaḡona. \p \v 12 Be taugu nam airaḡan ami manema yà paḡo. Nama raḡan matabuna yà voiana, baninama taugu nam ama ḡoeḡoena da inam “apasoldima kaikaiyovudima” maika yà voia, be ta riuemina da taudi kabe taugu maika. \v 13 Inam banegidima taudi matabudi apasol kaikaiyovudima, be taudi adi gwayae banaga tawai kedadoka waigewedina. Taudi ta voivoiana maika kabe Keriso na taunoyama. \v 14 Be taugu uma kauidima nam yà basedi, baninama Seitan nama e voivoiana. Tauna e voivoiana maika kabe Mamaitua na anea, \v 15 vutuna aubainama Seitan na taunoyama ta voivoiana maika kabe Bada Yesu na taunoya. Be na damone tokare adi noyama na ruvae adi kovoḡama ta banavina. \s1 Pol raukivigewagewa ya banavidina vari verenama aubainama \p \v 16 Yà riuriu munaḡemina: Nam aitau ko noḡotigu da taugu banaga buabuagu. Be deḡoda tam aitau nama kwa noḡotiguna, naumeki da yàwai baḡemina da taumi sibo koyai aninegu da raḡan ḡaubonaḡa taugu sibo yau giue è kawa saḡe munaḡeguna. \v 17 Bada nam i riueguna da umanama sibo è voia. Be taugu yodi yà giuna banaga buebuedima maika. \v 18 Banaga toitoi ta kawakawa saḡe munaḡedina dobu banegidima maika. Vutuna aubainama taugu yodi mate nama yà voiana. \v 19 Taumi ko noḡonoḡotina da taumi kabe nuauyauya banegimi, be yaḡoro taumi uma banegidima buebuedima adi giuma ko vaiedi be kowai aninedina. \v 20 Avedi da aitauḡa ḡaromie tawai badabadana, ta kwayekwayemina, ta gwayegwayemina, bo ta kitakitatuaḡaiemina, be ta riḡeriḡemina. Taumi matabumi ma nuaveremi uma banegidima kowai aininedina. \v 21 Agunai taugu mate sibo uma kauidima è voiedina, be inam riukaua uma kauidima gewegewedima aubaidima taugu giu è moḡiḡina. \p Be deḡoda uma banegidima ti kawa saḡe munaḡedina, naumeki da taugu mate tokare banaga buebuedima maika yà kawa saḡe munaḡeguna. \v 22 Taudi deḡoda Hibru? Taugu mate Hibru! Taudi deḡoda Israel banegidima? Taugu mate Israel banegiguma. Taudi deḡoda Eibraham na sedama? Taugu mate Eibraham natunama. \v 23 Yodi riukaua taugu yà giuna banaga buebuedima maika. Taudi Keriso na taunoyama? Taugu mate Keriso na taunoyama, be taugu è vere vavasaḡana, nam maika taudi. Taugu è noya vavasaḡana, nam maika taudi. Taugu raḡan toitoi dibure è naḡona, be taudi ibewa. Raḡan toitoi banaga a kwapukwapuguna. Be raḡan matabuna guriḡa yà kitakita saḡesaḡena. \v 24 Jius banegidima adi kovoḡama a uteguna, inam kwapue a riḡa gurateguna raḡan matabudi 39. Uma kauinama ḡarogue ya tubuḡana raḡan matabudi 5. \v 25 Be raḡan matabudi 3 banaga boreboree a kwapu gurateguna. Be raḡan tenaḡa a rauyekuguna. Be raḡan matabudi 3 wagae è monuna, be raḡan tenaḡa nopone taugu kupi da suara egasi poune è tenamna. \v 26 Raḡan matabuna taugu vaḡaiḡa yà voivoiena, be deḡo deḡo yà naḡonaḡona yaba wainua nainairidima nopodiḡa yà naḡonaḡona, deḡoda taugu timai gurigu. Kabaita è banabanavidi, banaga danedanenedima è banabanavidi, yau banaga ḡomama Jius banegidima a raraukivi gewegeweguna, eteni banegidima a raraukivi gewegeweguna, meagai bo dobira banegidima matabudi a raraukivi gewegeweguna, tauwai sumaḡa kaikaiyovudima a raraukivi gewegeweguna, be mate egasie taugu ḡaubonaḡa sibo è gurina. \v 27 Taugu è noya da è noya guratana, be raḡan toitoi taugu nam e kanikanina, nam e kenakenana, be kani ya karakaraguna, nuaguma ya raukasakasana, è turutururu kauana be nam yau rupu da sibo èi rupugu. \p \v 28 Be inam yabedima matabudi yàwai nuaboyedina, be mate raḡan patapatanama taugu nuaguma e rovorovona, baninama ekalesia dobu matabuna nam sibo adi waisumaḡe a beku. \v 29 Deḡoda taudi adi waisumaḡama e gwaḡana, naumeki da taugu tokare nuaguma ei poyana taudi ḡarodie. Be aitau deḡo gewagewa e voiena, taugu tokare nuaguma ei meidina. \p \v 30 Deḡoda taugu kawa saḡe munaḡeguma yà ḡoena, naumeki da taugu yau vogwaḡagwaḡae sibo è kawa saḡeguna. \v 31 Mamaitua dà Badama Yesu Keriso Tamanama, taugu isanama yà kaisuḡusuḡuna. Tauna ya kataieguna da taugu nam ama kaikaiyovuna. \v 32 Raḡanine taugu Damaskas meagaine, be dabudine guyau Aretas ya miamiana. Be primia na tauiḡarama banegidima matakedae a bodabodamana vunuḡiguma aubainama. \v 33 Be yau banagama siriga nopone a borugu be garigari bogane gaure ai dawe dobiḡeguna. Be inam kedane taugu è yawasanana. \c 12 \s1 Pol mara ya kitana \p \v 1 Taugu yaḡoro agunai yà kawa saḡe munaḡeguna, avedi da taugu yau kawasaḡema nam banibiribiridi. Taugu yodi Mamaitua na matairama rauboni maika e maḡamaḡatarana, vutuna yà riuemina. \v 2 Taugu Kuristen baneginama tenaḡa è kataiena, Mamaitua tauna ya nawena mara wairabuiteḡane be ya yovoḡa munaḡena.\f + \fr 12:2 \ft Pol taunaḡa e giugiu munaḡena.\f* Be inam kauinama ya tubuḡana, yodi modi matabudi 14 a kovina. Inam baneginama tauna tubuḡe ya naḡo bo arue ya naḡo taugu nam e kataiena, be Mamaitua tauna ya kataiena. \v 3 Be taugu è kataiena da inam baneginama riukaua ya naḡona paradaisie. Tauna tubuḡe ya naḡo bo arue ya naḡo taugu nam e kataiena, be Mamaitua tauna ya kataiena. \v 4 Be dabudine tauna yaba ya vaivaiedina tauna nam teneteneḡina da sibo ya giu waibatedi. Be mate Mamaitua nam tauna i aninena da sibo ya giuedi. \v 5 Baninama inam baneginama aubainama, taugu tokare yà kawa saḡe munaḡeguna. Be taugu nam yau verema aubainama yà kawa saḡe munaḡeguna, ibewa da taugu yau vogwaḡagwaḡama aubainama yà kawa saḡe munaḡeguna. \v 6 Deḡoda taugu yà kawa saḡeguna, taugu nam banaga buebuedima maika, baninama taugu aba da yà giugiuedina, inam matabudi riukaua. Be yaḡoro taugu kawa saḡe munaḡeguma nam ama ḡoeḡoena. Baninama taugu nam ama ḡoeḡoena da banaga tai noḡotana kabe taugu banaga dosigu. Banaga ḡarogue aba matedie a kitakitana, be beedie a vaivaiena, nama sibo a noḡota wairuvaguna. \v 7 Mamaitua mara yabedima vereveredima toitoi yai kataiguna. Be tauna nam ima ḡoeḡoena da taugu inam yabedima yà kitedi, yà rauguyaguyauedi, be yà kawa saḡe munaḡegu. Vutuna aubainama tauna yaba gewagewanama ya uteguna maika kabe kea tunigue i midimidi. Uma yabanama inam Seitan na aneama, be tauna raḡan matabuna taugu e kawakawa piripiriguna. Inam aneanama e voivoieguna da taugu nam teneteneḡigu da yà kawa saḡe munaḡegu. \p \v 8 Taugu Bada raḡan rabuiteḡa èi giriena da uma kauinama gewagewanama sibo ḡarogue ya kaiporena. \v 9 Be tauna ya paribeegu be umanama ya riuna, “Ibewa, yau raukiviverema tam aubaimma, inam naumeki. Baninama banaga adi wairewapanae ta noyanoyana aubainama, taugu yau wairewapanama ta semosemona, inam vutuna taugu nam ama ḡoeḡoena. Be deḡoda taudi nam adi wairewapanae ta noya, naumeki da taugu yau wairewapanama e maḡatarana.” Vutuna aubainama yau bana, taugu yau vogwaḡagwaḡama aubainama yà kawa saḡeguna. Baninama inam kauine Keriso na rewapanama nopogue e maḡamaḡatarana. \v 10 Vutuna aubainama taugu yàwai nuavere kauana yau vogwaḡagwaḡama raḡanine. Maika kunura, piripiri raḡandie, wainuatoitoi be raukivigewagewa ḡesaudima raḡandie. Vutuna aubainama taugu yàwai nuavere kauana, baninama taugu yau vogwaḡagwaḡama raḡanine taugu yàwai rewapanana. \s1 Pol na wainuapaḡoma Korint banegidima ḡarodie \p \v 11 Taugu è giugiuna bua maika. Taumi koya vaiegu da nama è giuna. Taumi vutuna taugu koya kawa saḡeguna sibo, be nam taugu. Avedi da taugu nam banaga dosigu, be inam apasoldima kaikaiyovudima adi verema nam taugu yau verema maika. \v 12 Taugu taumi mate raḡanine, taugu nuatauḡa mataira toitoi dosidima è voiedina da taumi sibo koya kitedi be koya kataie da taugu riukaua apasol. \v 13 Be yaba tenaḡa dobu ḡesaudie ekalesia ḡarodie è voiena, be taumi ḡaromie nam e voiena. Inam nam ami manema bo ami waiyabama e paḡona. Ebom, yau gewagewama uma ko noḡota porena. \p \v 14 Be taugu yodi è vokaukauana da raḡan aniwai rabuiteḡanama yà vakitemina. Taugu nam mane bo aiyaba paḡonama aubainama ḡaromie ama veraverauna. Ibewa da taugu taumi aubaimima yà verauna. Taumi yau sedama. Vutuna aubainama taumi nam sibo aiyaba koya utegu, be taugu sibo aiyaba taumi è utemina, baninama Kerisoe taugu tamemima aubainama. \v 15 Vutuna aubainama taugu ma nuaveregu yà sagu munaḡeguna. Be mate ami ḡoane yà sagumina. Deḡoda taugu nama yà voiana, taumi tokare ko tuaḡaiegu bo ibewa? \v 16 Taumi yodi koya kataiena da taugu nam aba ḡaromie e paḡona. Be ḡesaumima koyai wavuguna da taugu kabe semoe mane è ragaragaudi. \v 17 Inam nemanama sibo è voia bake? Bo banaga è riuriuporedina ḡaromie, taudi ami manema a ragaudi, bo? \v 18 Taugu Taitos èi baḡana da tauna ḡaromie sibo ya verauna turamaima tenaḡa mate. Be inam raḡanine Taitos mane ḡaromie ya paḡo, bo? Ibewa, baninama tauma matabumai Arua Babau ḡaromaie, be keda teneḡine ka naḡonaḡona. \p \v 19 Taumi agunai kowai noḡotana da taugu matemie kabe yà gudugudu taraḡa munaḡegu. Be inam nam nama. Mamaitua matane taugu Kerisoe yà riuriu kauana. Yaba matabudi ḡaromie è voivoiedina inam taumi sagumima aubainama da ami waisumaḡe sibo koya midi bagibagina. \v 20 Taugu nuaguma e rovorovona, baninama raḡanine taugu ḡaromie yà verauna, taugu nam yau ḡoanama yabedima ḡaromie yà kitedi be teneḡine, taumi nam ami ḡoanama yabedima ḡarogue ko kitedi. Taugu nuaguma e rovorovona, deḡoda taumi nopomie yaba gewegewedima ama banavidi, maika waikawa riuriu, unura, medi, kanitoku, ḡasi, waikarakarakutu, rauguyaguyau be tai nuabababaḡa. \v 21 Taugu nuaguma e rovorovona, deḡoda ḡaromie yà verauna nam ama ḡoeḡoena Mamaitua e voiegu da yà tunimayaḡa be yà ḡaba, baninama taumi aitauḡa noḡone mira, badara be yaba ḡesaudima waitunimayamayaḡidima koya voivoiedina, inam gewegewedima nam ko noḡota poredina. \c 13 \s1 Pol na riuwainoḡotama damonama \p \v 1 Yodi yau raḡanima aniwai rabuiteḡanama yà vakitemina. Be raḡanine ḡaromie yà tavana, inam gewegewedima matabudi kadi matamatama rabui bo rabuiteḡa mate, da tà kawa didimanidina. \v 2 Taugu maiḡone yau verauma aniwai rabuine, dabudine banaga aitauḡa noḡone gewagewa a voivoiedina è riuedina da nam sibo gewagewa a voia munaḡedi. Yodi taugu madanie be yaḡoro yà riuriu munaḡedina. Be raḡanine taugu dabudine yà tavana, tokare taudi be banaga ḡesaudima aitauḡa gewagewa a voivoiedina mate nam yà kaiyawasidi, tokare yà kovoḡa tenaḡedina. \p \v 3 Inam kauine taugu yài kataimi be ko kataie da Keriso taugue taumi ḡaromie e giugiuna. Be Keriso tauna kawa didimanimima tokare nam e gwaḡe, ibewa. Tauna tokare na rewapanama dosine e kawa didimanimina. \v 4 Keriso tubuḡinama vogwaḡagwaḡanama korosie a tuparatuna. Be yodi tauna Mamaitua na rewapanae e miamiana. Be inam kauinama teneḡinama, nama taugu. Taugu tubuḡiguma vogwaḡagwaḡanama be yodi Mamaitua na rewapanae taugu yà mia, be yà noyana taumi aubaimima. \p \v 5 Taumi mayemima ko paḡo munaḡemi da taumi naumeki tauwai sumaḡa bo ibewa. Taumi Yesu Keriso mayanama ko paḡopaḡo bo kowai kaikaiyovu? \v 6-7 Taumi ḡesaumima agunai ko noḡonoḡotina da taugu gewagewa è voiedina. Be taugu yà noḡonoḡotina da taumi koya kataieguna da taugu yau raurubue nam e bekuna, be taugu riukaua Keriso ḡaronama. Vutuna aubainama yà moimoiragina da taumi nam sibo aba gewegewedima koya voia munaḡedi. Inam nam taugu yau verema aubainama ama moimoiragina, ibewa da taumi ami verema aubainama. \v 8 Taugu yau noyae riukaua nam ama tuatuaḡaiena, ibewa da raḡan matabuna riukaua aubainama yà noyanoyana. \v 9 Taugu tokare yài nuavere kauana be nam yà riu bona badobadoemi, deḡoda taumi ami waisumaḡama ei rewapanana. Be tauma ka moimoiragina da taumi ami waisumaḡama ei rewapana, be e didimana kauana. \v 10 Taugu uma letanama yà girugirumina ḡaromie da raḡanine taugu ḡaromie yà tavana, taugu nam ama ḡoeḡoena da yà ḡasiemi bo yà kovoḡimi. Bada rewapana ya uteuteguna, inam nam taumi kovoḡimima aubainama i uteguna, ibewa da sagumima aubainama ya uteguna. \s1 Pol na waikaiwama \p \v 11 Yau bana, yau giuma damonama inam umanama: Koi nuaverena, ko raurubu da ko mia kauana, aba è riuemina nama ko voiedi be ma nuasubemi ko miana. Yodibe wainuapaḡo be suba Mamaituanama ḡaromie e miana. \p \v 12 Taumi wainuapaḡoe koi kaiwa vivirana. \v 13 Tauwai sumaḡa matabudi uma dabudine taumi tawai kaiwemina. \v 14 Bada Yesu Keriso na raukiviverema, Mamaitua na wainuapaḡoma be Arua Babau na saguma matabumi ḡaromie ta kenana.