\id 1TI - Dawawa NT [dww] -Papua New Guinea 2002 (DBL 2014) \h 1 Timoti \toc1 Timoti 1 na letama pakanama \toc2 1 Timoti \toc3 1Ti \mt1 Timoti 1 \mt2 na letama pakanama \c 1 \s1 Pol na waikaiwama \p \v 1 Mamaitua tauwai yawasanidama be Yesu Keriso, taudi a vinegu be a riu vavasaḡegu da taugu Pol apasol è tubuḡana. Be Yesu Keriso tauna vutuna tà raberabena da tokare tà kitana. \p \v 2 Tam Timoti ḡarome uma letanama yà girugirumina. Am waisumaḡe tam taugu natuḡomiguma. \p Tamadama Mamaitua be dà Badama Yesu Keriso adi raukiviverema, adi raunuatoima be adi subama ḡarome ta kenana. \s1 Tauwai katakatai kaikaiyovudima kwai ḡakedina \p \v 3 Raḡanine taugu Masedonia provinsnama naḡonama aubainama, taugu è riu vavasaḡemna da tam Epeses meagainama nopone kwa mia be tauwai katakatai kaikaiyovudima matabudi kwai ḡakedi da nam kaiyovue banaga tai katakataidi. \v 4 Be mate taudi nam giu poredima kaikaiyovudie\f + \fr 1:4 \ft Giu poredima maika wamba kumakuma, be ḡesaudima mate.\f* bo kimta poredima ḡarodie sibo yawasana a kerikeri wanedi. Inam kauidie taudi adi raḡanima tawai yakaredina. Taudi nam sibo inam yabedima ai tarapiriedi be a kawa nuaraḡeraḡedi, baninama inam kauidie waikawa saḡasaḡa ta tubutubuḡana. Inam kauidima tokare nam dà waisumaḡe ta saguda, be Mamaitua tài muriwatane, ibewa. \v 5 Yau riuvavasaḡama yà riuriuemna tokare na damonama inam wainuapaḡo. Be inam wainuapaḡonama inam nopodima vereverene be adi noḡotama vereverene tai nuapaḡona. Yodibe adi waisumaḡama tokare ei rewapana, be tauwai katakatai kaikaiyovudima nam tai muriwatanedi. \p \v 6 Be banaga ḡesaudima inam yabedima veredima kaiteka a gosedi, be giu kavekavedima tawai tarapiriedina. \v 7 Taudi ta noḡonoḡota munaḡedina da taudi kabe tarawatu tauwai katakataidima veredi, be ibewa. Be avedi da adi giuma vaiedima ai rewapana kauana, be yaḡoro taudi aba ta giugiuedina, banidima nam ti kataiedina. \v 8 Tauda tè kataiena da tarawatu inam yaba verenama, deḡoda tarawatu banaga tà giu waibatedina. \v 9 Be mate tè kataiena da Mamaitua tarawatu ya voiena nam banaga veredima aubaidi, ibewa da banaga gewegewedima aubaidima, \li1 • taudi aitauḡa tarawatu tauwai katikotovidima, \li1 • aitauḡa tarawatu taurawaḡaiḡaiedima, \li1 • aitauḡa Mamaitua tauriutuatuaḡaienama, \li1 • aitauḡa gewagewa tauwai nuapaḡoenama, \li1 • aitauḡa nopo miremiredima, \li1 • aitauḡa Mamaitua tauwai diboḡinama, \li1 • aitauḡa tametamedi, tinetinedima be banaga ḡesaudima mate tauwai guridima. \li1 • Bo aitauḡa \v 10 tauwai soḡa yabayababa, \li1 • aitauḡa monamonaḡedima ta gosedi be ta naḡo waiwaivi adi banagama waiwaivi mate be tautauḡoma adi banaga tautauḡoma mate tawai kawa soḡana, \li1 • taudi aitauḡa banaga ta danenedi be ta rarau gimaredina, \li1 • taudi aitauḡa tawai kaikaiyovu be etare tawai bovibovina, \li1 • be taudi aitauḡa yaba toitoi gewegewedima ta voivoiedina, be inam yabedima Mamaitua na waikatakataima didimanidima nopodie nam tima kenakena. \m Inam nama banegidima aubaidima Mamaitua tarawatu ya voiedina. \v 11 Be waikatakatai riuriukauinama inam vari verenama nopone e kenakenana. Inam varinama vutuna Mamaitua ya utegu be yà rarau guguyena. Tauna vutuna boruboruminama, be ya vere vavasaḡana. \s1 Pol Mamaitua yai kaiwena na raunuatoima aubainama \p \v 12 Taugu èi nuavere kauana, baninama dà Badama Yesu Keriso rewapana ya utegu be ya noḡoti da taugu patupatutuguma, vutuna aubainama ya vinegu da taugu na noyama yà voivoiena, \v 13 avedi da taugu boni sorukeakea banegiguma, Keriso èwai diboḡi, be tauwai sumaḡenama è raraukivi gewegewedina. Be Yesu Keriso ya raunuatoieguna, baninama inam raḡanine taugu nam e kataiena aba è voivoie. Inam raḡanine taugu yaḡoro nam ewai sumaḡana. \v 14 Be dà Badama na raunuatoima ḡarogue ya yovo be ya voiegu da tauna èi sumaḡe, be wainuapaḡo nopoguma ya moḡavuna. Deḡoda tauda dà Badama Yesu Keriso mate tà mia tenaḡana, inam kauidima nama tokare ḡarode ta tubuḡana. \p \v 15 Banaga matabudi sibo a kataie da taugu aba yà giuena inam giu riuriukauinama be taudi sibo ai aninena: Yesu Keriso dobue ya yovona, banaga gewegewedima ei yawasanidina aubainama. Be matabudi nopodie taugu naumeki è gewagewa vavasaḡana, \v 16 vutuna aubainama Yesu Keriso ya raunuatoieguna da tokare banaga matabudi ḡarogue ta kita be ta kataie da tauna ewai raba nuetauna da gewagewa banegidima tokare yawasana kenakena nonoḡinama e utedina, deḡoda taudi Keriso tai sumaḡena raḡanine. \v 17 Mamaitua tauna guyau miamia nonoḡinama. Tauna miamia moisirinama be guri nam i kataiena, tauna taunaḡa vutuna Mamaitua, be banaga matabuda sibo tauna isanama tè kawa saḡe be tè kaisuḡusuḡu nonoḡena. Inam riukaua. \s1 Pol Timoti nuanama ya boruna \p \v 18 Timoti natuguma, uma giudima taugu yà riuemna: Aba noḡone awai perovetaena ḡarome ta tubuḡana, vutudi kwa noḡotidina. Tam inam riudima kwa ragaudi be vari verenama aubainama kwai ḡavia kauana. \v 19 Be am waisumaḡama kwa kaididi da badonaḡa, be noḡota didimanidima aba nuama e riuriuemna nama kwa voiedina, inam kedane tokare kwai ḡavia kauana. Banaga ḡesaudima taudi noḡota didimanidima aba nuedima ya riuriuena nama nam ti voiedina, be tauwai katakatai kaikaiyovudima awai muriwatanedina. Vutuna aubainama adi waisumaḡama ya kovina, maika waga kabe kira debane i raukaisaḡa be i monumonu. \v 20 Tautauḡoma rabui isedima Himeneas be Alexanda taudi mate inam banegidima nopodie. Vutuna aubainama Seitan nimane è biridina, dabudine taudi sibo a kataie be nam Mamaitua sibo ai diboḡa munaḡe. \c 2 \s1 Pol Timoti ya riuena da nema sibo ai taparoro bakona \p \v 1 Taumi aba sibo koya voia dokena inam umanama: Noḡone taumi banaga be Mamaitua poudie ko midi be banaga aubaidima ko moiragi be Mamaitua koi baḡa da e sagudina. Be mate Mamaitua koi kaiwena banaga matabudi aubaidima. \v 2 Inam kauinama teneḡine nama ko moiragina guyaguyau be waibabada aubaidima, da tauda tokare subae tà mia genuana be Mamaitua tà voteyeteye be tài kawa vivirana. \v 3 Uma inam kaua verenama Mamaitua tauwai yawasanidama, inam kauine ewai nuaverena. \v 4 Baninama tauna e ḡoeḡoena da banaga matabudi yawasana kenakena nonoḡinama sibo a banavi be riukaua waikatakatainama sibo a kataiena. \v 5 Baninama Mamaitua inam tenaḡa, be banaga tenaḡa Mamaitua be banaga poude e midimidina, inam Yesu Keriso, \v 6 tauna vutuna banaga matabuda taumidiḡaḡaridama, baninama Mamaitua raḡan ya boruborue Yesu Keriso na yawasanama yai utaena banaga matabudi aubaidima, be yodi Mamaitua nuanama ya subana. \v 7 Taugu yà riuriu kauana be nam ama kaikaiyovuna, inam kauinama aubainama Bada ya vinegu da taugu apasol be vari verenama yà rauguguyena. Be taugu riukaua waikatakatainama eteni banegidima yài kataidi be tai sumaḡana. \s1 Tautauḡoma be waiwaivi adi giuma \p \v 8 Taugu yà ḡoeḡoena taumi deḡo deḡo ami kaba wairawateḡeima raḡanine, tautauḡoma nimedima ta kaisuḡu be ta moimoiragina raḡanine, taudi sibo nopodima vereverene a moimoiragina, be nam medi bo ḡasi mate. \v 9 Be mate yà ḡoeḡoena da waiwaivi sibo ai gara kaua be tubuḡidima sibo a semo kauedina. Be nam yaba waimataveraveraudie debedima a waisiedi, be nam anibasa yabedima sibo a kotedi maika gara waimataveraveraudima, bo waisia ḡesaudima tabutabu maika posaru bo komakoma, inam avedi. \v 10 Deḡoda taudi Mamaitua tawai sumaḡena, naumeki da taudi voia veredie nopodima sibo ai siana, inam nama waisianama Mamaitua matane ya verena. \p \v 11 Taparoro babadidima tawai katakataina raḡanine, waiwaivi sibo a voyaḡota, a kayokoa be ai beavaia ḡomana, be tautauḡoma adi waibadama dibune sibo a miana. \v 12 Be taugu nam waiwaivi amawai aninedina da taudi tautauḡoma sibo ai katakataidi, ibewa da taudi sibo ai nuatuḡutuḡu, be nam sibo tautauḡoma adi gabuma a paḡo be ai bada. \v 13 Baninama Mamaitua noḡone Adam ya voia dokena, be muriḡa Ivi. \v 14 Be Seitan Ivi ya kaiyovue da ya beku be gewagewa ya voiena, be nam Adam. \v 15 Be waiwaivi adi noyama naumeki da sibo ai natunatunana. Be mate adi waisumaḡama Keriso ḡarone, be adi wainuapaḡoma sibo a kaiguratedi, be a mia kauana Mamaitua na ḡoane nama. Inam kedane tokare Mamaitua ei yawasanidina. \c 3 \s1 Ekalesia babadidima adi giuma \p \v 1 Uma giunama yodi aba yà riuemina inam riukaua: Deḡoda aitau ekalesia debanama waibadenama e ḡoeḡoena, inam naumeki tauna noya verenama e ḡoeḡoena. \v 2 Be inam baneginama tauna na yawasanama sibo umanama: \li1 • Tauna yawasana didimanine miemieninama, \li1 • be nam aba e voia waigewa da banaga tai giugiue. \li1 • Be tauna waivi tenaḡa e naḡi be vutunaḡa e rabena, \li1 • be inam baneginama miamia genuaninama, be nam voivoia yabayababina, \li1 • be tauna na noḡotama matabudi didimanidiḡa, \li1 • be tauna voyaḡota be vivira baneginama, \li1 • be banaga na vadae ta tavatavana taurabe kauedima. \li1 • Be tauna Mamaitua na damma tauwai katakataidima, \li1 • \v 3 be nam tegobua banegina, \li1 • be nam sorukeakea banegina. \li1 • Tauna vovoyaḡotinama be nam kayokayo medimedina, \li1 • be nam mane tauwai nuapaḡoenama banegina. \li1 • \v 4 Tauna na vadama banegidima ei bada kauedina keda verene, be e kita da na sedama tauna ta voteyeteyena. \v 5 Be deḡoda tauna na vadama banegidima ḡarodie nam ei bada kaua, inam tokare nam teneteneḡina da Mamaitua na damma ḡarodie ei bada. \li1 • \v 6 Be tauna nam sibo waisumaḡa vaunama banegina, baninama deḡoda tauna noponama rauguyaguyau e moḡavu, be tokare kovoḡa e banavina maika Seitan. \li1 • \v 7 Be banaga nam waiwaisumeḡidi mate tauna sibo a vivivivirena be a kawakawa saḡena, be deḡoda ibewa, inam tokare banaga tai giugiue be Diaboro na kwaroe e raukaisaḡa be e tikonina. \m \v 8 Be kauinama teneḡinama ekalesia taurabedima nama. \li1 • Banaga matedie taudi banaga viviviredima, \li1 • be nam banaga tauriu waimatakoedi. \li1 • Be nam tegobua banegidi, \li1 • be nam kaiyovue a rarau mane bo a rarau purapura. \li1 • \v 9 Taudi adi noḡotama didimanine waisumaḡa waikatakataidima ta kaididina. Inam vutuna Mamaitua yai maḡatarina ḡarode. \li1 • \v 10 Noḡone ko kita wairuvedi, be deḡoda nam aba gewagewanama ḡarodie ko banavi, naumeki da taudi Mamaitua na damma ta rabedina. \m \v 11 Be kauinama teneḡine adi waiwaivima nama. \li1 • Banaga matedie taudi waiwaivi viviviredima, \li1 • be nam tawai mena bo tawai karakarakutu. \li1 • Be taudi miamia genuanidima, be nam voivoia yabayababedi, \li1 • be taudi waiwaivi patupatutudima. \p \v 12 Be ekalesia taurabenama tauna waivi tenaḡa kavakava ya naḡina. Be tauna na sedama be na vadama banegidima ei bada kauedina keda verene. \v 13 Deḡoda ekalesia taurabenama e noya kauana, banaga tauna tokare ta kawa saḡe, be tauna ma raudebatorana Bada Yesu Keriso ei matematena banaga noḡodie. \s1 Mamaitua waikatakatai riuriukauinama ewai maḡatarina \p \v 14 Taugu yà noḡonoḡotina da raḡan ḡaubonaḡa yà verauna ḡaromie, be taugu yaḡoro uma letanama yà girugirumina tam ḡarome, \v 15 baninama deḡoda taugu nam yà verau, tam kaite kuya kataiena da Mamaitua na vadae tauwai sumaḡa nema sibo a vivira bakona. Taudi vutudi riukaua Mamaitua miamia nonoḡinama na damma, vutuna aubainama taudi Mamaitua na waikatakataima kadi tuatuama. \p \v 16 Mamaitua waisumaḡa riuriukauinama yai maḡatarina ḡarode, nam aniriuriu nuababaḡe, baninama inam umanama, \q1 Keriso tubuḡe ya maḡatarana, \q2 be Arua Babau ewai maḡatarana da Keriso tauna naumeki didimana baneginama. \q1 Be anea tauna a kitana. \q2 Be tauwai sumaḡa dam matabuna ḡarodie tauna a rauguguyena, \q1 be banaga dobu matabuna tauna ai sumaḡe, \q2 be Mamaitua ya nawena marae. \c 4 \s1 Tauwai katakatai kaikaiyovudima \p \v 1 Arua Babau umanama e riuriu yaḡedana, da raḡan damodie tauwai sumaḡa ḡesaudima tokare waisumaḡa ta gosedi be arua kaikaiyovudima tai muriwatanedina. Be mate taudi penama adi waikatakataima tai sumaḡedi be tai muriwatanedina. \v 2 Banaga kaikaiyovudima taudi inam waikatakataidima kaikaiyovudima tawai daberaridina, baninama noḡota veredima taudi ḡarodie matabudi a yanisarana. \p \v 3 Inam banegidima tawai katakataina da banaga nam sibo ai naḡi. Be mate ta riuriuna da kani ḡesaudima banaga sibo a widinedina. Be inam nam nama. Mamaitua kani matabudi ya voiedina anikani aubainama, be aitauḡa riukaua tawai sumaḡena, taudi Mamaitua tai kaiwe be inam kanidima ta kanidina. \v 4 Yaba matabuna Mamaitua ya voivoiedina inam taudi yaba veredima, be nam sibo tè riutuaḡaiedi. Tauda Mamaitua sibo tèi kaiwe be muriḡa da tè kanina, be Mamaitua matane inam kanidima matabudi veredima, \v 5 baninama inam kanidima Mamaitua riune be moiragie tokare kani babaudima ta tubuḡana. \s1 Ekalesia babadidima nema sibo a mia be a noya bakona \p \v 6 Deḡoda inam giudima nama tauwai sumaḡa kwai katakataidina, naumeki da tam inam Yesu Keriso na taunoyama veremma. Inam kedane tokare banaga ta kataiem da tam Bada kwawai sumaḡena, be riunama vutuna kwawai muriwatane be kwa kanikani bagibagiena. \v 7 Giu poredima kaikaiyovudima be bua giudima kwa gosedina. Be kwa kita da tam kwa kaigurate be Mamaitua na ḡoane nama kwa miana. \v 8 Be yawasana tubuḡe tà kaiguratena inam naumeki, be tokare damone nam aba. Be yawasana Arue tà kaiguratena, inam ya vere kauana, baninama damone yawasana kenakena nonoḡinama yodi da nokoi tokare tà banavina. \v 9 Riu matabudi è riuriuemna inam riukaua, be inam riudima sibo kuyai aninedi be kuya ragaudina. \v 10 Tauda tà noyanoya guratana da Mamaitua riunama tài daberarina da banaga tài sumaḡe be yawasana tà banavina. Baninama tauda Mamaitua yawayawasaninama tàwai sumaḡena. Tauna vutuna banaga matabudi ei yawasanidina, deḡoda taudi tai sumaḡena. \p \v 11 Inam kauidima banaga kwa riu vavasaḡedi be kwai katakataidina. \v 12 Tam banaga vaumma, be nam aitau sibo ya kita waiyovoḡem. Tam banaga matedie voia verediḡa kwa voiedina, am giue, am yawasanae, am wainuapaḡoe, am waisumaḡe, yodibe banaga tokare ta kitam be tai muriwatanemna. Be yawasana miremiredima nam kwa voiedi. \v 13 Be girugiruminama poranama be vaunama patara noḡodie kwa siesievidi, kwa rarau guguyedi be banaga kwawai katakataidi be taugu yà verau munaḡana. \p \v 14 Be puyo Arue Mamaitua ya utemna nam kwa gose. Raḡanine ekalesia babadidima nimedima debame a boru be am noyama awai perovetaena, dabudine inam puyonama kuya paḡona. \v 15 Uma kauidima matabudi è riuriuemna kwa voiedina nuama tabutabune, dabudine banaga tokare ta kita da tam am waisumaḡama e moramorabana. \v 16 Am yawasanama be am waikatakataima raḡan matabuna kwa kita yaḡedina, baninama deḡoda nama kwa voiana, tokare tam be tauwai beavaia mate kwai yawasana tenaḡemina. \c 5 \p \v 1 Nam airaḡan bada poranama kwa riu badobadoe, avedi, be nuatauḡa ḡarone kwa giuna maika kabe tam tamaḡomim. Be tautauḡoma vaudima ḡarodie kwa giuna maika kabe tam tasitasim. \v 2 Be waiwaivi poredima ḡarodie kwa giuna maika kabe tam tinatinam, be guguini ḡarodie kwa giuna maika kabe tam nuvunuvum, be nam noḡota miremiredima mate. \s1 Kaiyababa kadi raukurama \p \v 3 Deḡo kaiyababidima nam aitau taurabedi, inam taudi kwa rabe kauedina. \v 4 Be deḡoda kaiyababa na sedama bo yatayatanama tima miamia, naumeki da taudi sibo noḡone Mamaitua a vivire be adi dosima a rabe kauedina. Inam kauine taudi adi dosima be yateyatedima adi wairabarabama tawai maesina. Inam kauine Mamaitua ewai nuaverena. \p \v 5 Be deḡoda kaiyababa taunaḡa e miamiana, be nam aitau taurabena, tauna na noḡotama matabuna Mamaitua ḡarone ya boru, be kupi da suara e moiragi be sagu ewai baḡena. \v 6 Be deḡoda kaiyababa tubuḡinama e rarau guyaguyauena, inam waivinama kaite arue ya gurina, avedi da yawayawasaninama e miamiana. \v 7 Inam giudima banaga kwa riu vavasaḡedina. Yodibe tokare nam aitau ei wavudi be e riuna, “Tam nam dosi kuma raberabe kauedina.” \p \v 8 Be deḡo baneginama na vadama banegidima be na dosima nam e rabe kauedi, inam banaginama tauna na waisumaḡama e kawakawa koakoana. Inam baneginama na gewagewama ya moraba vavasaḡana, nam eteni banegidima maika. \p \v 9 Deḡoda ai kaiyababa e verauna isanama pepae boru saḡenama aubainama, kwa kita da tauna na modima 60 be nokoi ya naḡona. Tauna isanama kwa girumina da tauna sibo sagu ya paḡona. Be mate kwa kita da tauna na tauḡomama tenaḡa kavakava, \v 10 be banaga ta vivivivirena tauna na voiama veredima aubainama, maika seda ya yosiyosidi bo banaga na vadae a tavatavana taurabe kauedima, be tauna voyaḡote tauwai sumaḡa ḡarodie yawai taunoyana. Be banaga adi nuaboyae ya sagusagudi, be yaba veredima toitoi mate ya voivoiedina. Inam kaiyababinama isanama kwa girumina. \p \v 11-12 Be banaga vaudima tawai kaiyababana, taudi nam isedima pepae kwa girumidi. Baninama avedi da taudi adi saugama kaite a boru da kabe nam tai naḡi munaḡa. Be yaḡoro taudi vaudima aubainama tokare tubuḡa na ḡoanama e raurubudina, taudi tokare aba Keriso ḡarone a sausaugena ta noḡota tuaḡaie be deḡoda wainaḡi munaḡa ta ḡoena. Be inam kedane adi saugama tokare tai kati kotovi, be kovoḡa ta banavina. \v 13 Nam vutunaḡa be mate taudi matagayawa, be vadaḡa ta naḡo babara tawai karakarakutu, be banaga mududie giu ta ragaudi be ta giugiu nawedina kabe taudi adi giu. \v 14 Uma kauinama sabine yau raukurama kaiyababa vaudima ḡarodie yà boruboruna da taudi sibo ai naḡi, ai natunatuna be adi vadama a rabedina. Inam kedane na ḡaviama tokare nam teneteneḡina da ḡarone ei mena. \v 15 Be kaiyababa ḡesaudima kaiteka Keriso a gose be Seitan tawai muriwatanena. \p \v 16 Deḡoda ai waivi Bada Yesu tauwai sumaḡenama, be na vadae kaiyababa e miamiana, naumeki da tauna sibo inam kaiyababinama ya rabe kauena, be nam ekalesia vita e utedi. Be kaiyababa ḡesaudima wainuatoitoidima nam aitau da sibo a sagudi, naumeki da ekalesia taudi vutudi sibo a sagudina. \s1 Mamaitua na damma babadidima adi giuma \p \v 17 Deḡoda ekalesia babadidima Mamaitua na damma tawai doka kauedina, naumeki da ko vivira kauedi be koi maesidina. Be aitauḡa da ta rarau guguya be tawai katakataina, taudi naumeki da maesa verenama ko utedina. \v 18 Baninama girugiruminama porane umanama ya riuna, \q1 “Kau kaikaivainama ami noyama e voivoiena raḡanine, nam mudunama ko panitom, ko gose da tauna e kanina.” \m be mate Bada Yesu ya riuna, “Taunoya naumeki da na maesama sibo ya paḡona.” \m \v 19 Ekalesia kana badama nam kwai wavu yababe, be deḡoda banaga rabui bo rabuiteḡa tai matamatana, inam naumeki. \v 20 Be aitau da gewagewa e voiena, tauna patara matedie kwa riu matai ḡomena, dabudi banaga ḡesaudima mate ta kita be ta nairana. \p \v 21 Mamaitua be Yesu Keriso be na aneama vinevinedima matedie yà riuriu vavasaḡemna da uma giudima kwa voteyeteyedina, be nam aitau kwai muri naḡonaḡo. \v 22 (v22a) Nam kwai paparana be ekalesia badanama vaunama debane nimamma kwa boru be kwai anina makaie, deḡoda na gewagewama tam mate tokare wavunama kwa paḡona. \v 23 (-) \v 24 Baninama kwa noḡoti da banaga ḡesaudima adi gewagewama banaga matabudi ta kitedi be ta katakataiena da inam banegidima tokare kovoḡa ta banavina. Be banaga ḡesaudima adi gewagewama semoe ta kenakenana, be yaḡoro tokare ḡavoe ta maḡatarana. \v 25 Be teneḡinama nama banaga ḡesaudima adi voiama veredima banaga matabudi ta kitedi be ta katakataiena. Be banaga ḡesaudima adi voiama veredima semoe ta kenakenana, be yaḡoro tokare ḡavoe ta maḡatarana. \p (v22b) Kwa kita da tam veremma, nama Mamaitua matane kwa miana. (v23) Nam upa taunaḡa kwa tegotego, be waen ḡaubonama mate kwa tegona kapomma anisagunama aubainama, baninama tam kana raḡanie kwa sidasidana aubainama. \c 6 \s1 Taunoya adi giuma \p \v 1 Taunoya taudi adi babadama sibo a vivira kauedina. Inam kauine tokare Mamaitua isanama be dà waikatakataima nam ta kawa gewegewedi. \v 2 Be deḡoda ami babadama waisumeḡidima, naumeki da ko vivira kauedi be nam ko noḡota tuatuaḡaiedi be ko riuna, “Aa, inam tuatuaḡadama, nam bonedima tà vaie.” Inam avedi, be ḡarodie ko noya guratana, baninama taumi matabumi tauwai sumaḡa, be inam kauine taumi taudi ko sagudina. \s1 Waikatakatai kaikaiyovudima be waiguyau riuriukauinama \p Inam riukauidima kwai katakataidi, be tauwai sumaḡa matabudi kwa riu guratedi da taudi sibo inam riudima a voteyeteyedina. \v 3 Deḡoda aitau waikatakatai tabu ewai katakataimi, be dà Badama Yesu Keriso na waikatakataima nam e ruva, bo Kuristen na mia kauama waikatakatainama nam e ruva, \v 4 inam baneginama nam aiyaba i kataiena, ibewa, tauna noponama rauguyaguyau be sida ya moḡavuna. Vutuna aubainama raḡan matabuna giu banidima debedie ewai saḡasaḡana. Be inam waisaḡasaḡanama damone nuaraḡaraḡa, waikawa ḡasiḡasi, unura be waikarakarakutu ta tubutubuḡana. \v 5 Inam nama banegidima raḡan matabuna gewagewa tauwai tubuḡidima. Baninama taudi adi noḡotama a sidana, be nopodima waitupa kaiyovu a moḡavuna, be nam riukaua ti kataiena. Taudi tawai noḡotana waikuristen inam kabe waiguyau anipaḡonama kedana. \p \v 6 Waikuristen nopone deḡoda aba tè paḡona inam naumeki, baninama tauda inam Arue tèi guyauna. \v 7 Baninama tinadama yawai tubuḡidana raḡanine, tauda nam aiyaba te paḡo be mate uma dobune te tubuḡana. Vutuna aubainama dà kaba gurima raḡanine, nam tokare aiyaba tà paḡo be mate tà naḡo. \v 8 Be deḡoda kani be gara tè banavidina, inam naumeki. \v 9 Taudi aitauḡa da waiguyau ta ḡoeḡoe guratena, taudi raurubue ta bekubekuna, maika kwaro kabe i tikotikonidi. Inam raḡanine taudi nopodie noḡota gewegewedima be buebuedina toitoi ta saḡasaḡana. Inam kauidie taudi gewagewae ta naḡonaḡona. \v 10 Baninama mane wainuapaḡoenama ko noḡoti da inam gewagewa tabu be tabu waramidima. Banaga ḡesaudima adi waisumaḡama a gosedina, baninama taudi mane ragaudima a ḡoe guratena, aubainama a voia munaḡedi da nopodima nuaboya da nuaboya ya moḡavuna. \p \v 11 Be tam Mamaitua ḡaronama aubainama, inam yawasanidima kwa gosaḡa be kwa raurubu gurata da yawasana didimanidie kwa miana. Be mate Mamaitua na ḡoane kwa miana, be waisumaḡa, wainuapaḡo, damipore be voyaḡota, vutudi kwa ragaudi da ḡarome. \v 12 Be waisumaḡa aubainama waiḡavia verene kwai ḡaviana, yodibe yawasana kenakena nonoḡinama kwa paḡona tam aubaimma. Tam matamata toitoi noḡodie kuya midi be kuya riuna da Keriso kuyai sumaḡena, inam raḡanine Mamaitua ya vinemna da inam yawasaninama kwa paḡona. \v 13 Mamaitua yaba matabuna yawasana tauutenama, be Yesu Keriso, tauna vutuna Pontis Paelat noḡone ya midi be riukaue ya giuna. \v 14 Taudi matedie taugu yà riuriu vavasaḡemna da uma giudima matabudi kwai muriwatanedina da tam tokare nam aitau aba gewagewanama ḡarome e vato. Nama kwa miana, naumeki da raḡan boruborune dà Badama Yesu Keriso e maḡatarana. \v 15 Inam raḡaninama Mamaitua boni ya vinena, tauna vutuna Mamaitua vere vavasaḡinama. Be taunaḡa riukaua Bada be guyaguyau matabudi adi guyauma, be babada matabudi adi Badama. \v 16 Tauna taunaḡa nam airaḡan e guri. Be na kaba miama inam yana boruminama yai rewapana vavasaḡana, nam aitau teneteneḡina da na kaba miama diane e naḡo. Be nam aitau deḡo, boni da yodi i kita rubuna. Tauna isanama tà kaisuḡu nonoḡena, be rewapana tauna ḡarone e kenakena nonoḡana. Inam riukaua. \p \v 17 Banaga waiguyaudima uma dobune kwa riu vavasaḡedi da taudi nopodie nam sibo a rauguyaguyau, bo adi noḡotama adi waiguyaue a biridi, avedi, baninama inam yabedima matabudi tokare ta samoana. Be taudi Mamaitua vutuna tai sumaḡena. Tauna vutuna yaba toitoi veredima nuadama aniwai nuaveredima aubainama e uteutedana. \v 18 Be kwa riu vavasaḡedi da taudi vere ta voiedi be tai guyauena. Be nuedima tabutabune adi banagama ḡarodie ta pairuna. \v 19 Inam kauine taudi ta vovo kaukauana adi waiguyauma raḡan muriḡa aubainama da taudi tokare yawasana ta paḡona, be inam yawasaninama tauna riuriukauinama. \p \v 20 Timoti, kwa rabe kauem be am noyama aba Mamaitua ya uteutemna, vutunaḡa kwa kita watanina. Be banaga adi giuma kaikaiyovudima nam kwa ragaudi. Inam giudima nam Mamaitua na riukauama timawai muriwatanena. Taudi Mamaitua tauwai diboḡinama, be taudi ta riuriuna da inam vutuna kabe Mamaitua na katai, inam matabuna kaiyovu. \v 21 Be taudi ta riuriuna da Mamaitua na riukauama kabe ti katakataie, ibewa da taudi waisumaḡa riuriukauinama a yakasina. \p Mamaitua na raukiviverema ḡaromie e kenana.