\id ROM - Dawuro Full Bible Latin Version \ide UTF-8 \h Roome \toc1 P'awuloosi Roome Asaw S'aafeedda Kiitaa \toc2 Roome \toc3 Rom. \mt2 P'awuloosi \mt1 Roome Asaw \mt2 S'aafeedda Kiitaa \imt Geluwaa \ip Yesuusi kiitteedda P'awuloosi Roome asaw s'aafeedda kiitay, P'awuloosi Roomen de'iyaa woosa golliyaa s'omoosanaw k'oppeedda diraw, I baanaw unttunttu giigiide naaganaadan ootsanaassa. P'awuloosa k'ofay Roomen de'iyaa ammaniyaawanttunna guutsa wodiyaa ootseeddawaappe guyyiyaan, unttunttu maaddina Isippeene baanaassa. Kiristtinnaa ammanuwaabaa bare ereeddawaanne hewaa k'ay ammaniyaa Asay oosuwaan peeshshana hanotaa k'onc'c'issiide s'aafeedda. P'awuloosa k'ofay kumentsaa hanotaan beettiyaawe ha kiitaana. \ip P'awuloosi Roomen de'iyaa ammaniyaawanttoo sarotaa aatsowaappenne unttunttoo woossanawaakka hidootaa immowaappe guyyiyaan, kiitaw giddo k'ofay «Mishiraachchuwaa k'aalay S'oossay asaa s'illissiyaawe, koyruwaappe wurssetsaa gakkanaw ammanuwaana gidiyaawaa odee» (\xt 1:17\xt*). \ip Hewaappe guyyiyaan P'awuloosi ha k'ofaa aassiide s'aafee. Ayihudatuwaa gidinakka Ayihuda gidenna asaa gidinakka ubbay nagaraw moodettiyaawantta gidiyaa diraw, unttunttu S'oossaanna sigettanaw koshshee. Asay S'oossaanna sigettanaw danddayiyaawe Yesuusi Kiristtoosan ammaniyaawaana. S'oossaanna med'd'iyaa ooratsa ittippetetsaa ayfii ooratsa de'uwaa gidiyaawaa P'awuloosi aassiide odeedda. Ammaniyaa Asay S'oossaanna saro de'ee. K'ay S'oossaa Ayaanaa baggana nagaraanne hayk'uwaa wolk'k'aappe bilettee. P'awuloosi S'oossaa k'ofaynne ammaniyaa asaa de'uwaa giddon ootsiyaa S'oossaa Ayaanaa wolk'k'aa k'ofay ayentto odee (5-8). Hewaappe kaalliide k'ay P'awuloosi, «S'oossay asaa naanaw k'oppeedda k'ofaa giddon Ayihudatuunne Ayihuda gidenna asatuu waaniide ittippe waas'ettanaw danddayanawantteeshsha?» yaagiyaa ooshaa zaaranaw baas'etiidde de'ee. \ip K'aykka P'awuloosi, Ayihudatuu Yesuusa akkenaan aggeeddawe S'oossaa k'ofaa gidiyaawaa odee. Ayaw gooppe, hawaa mala hanotaan asaa zeretsay ubbay S'oossay Yesuusa baggana k'onc'c'isseedda aad'd'o keekatetsaan ittippetetsaa ootsanaassa. Gido shin, Ayihudatuu Yesuusa akkanaw wodii yaanawaa P'awuloosi ammanee. Wurssetsaan P'awuloosi Kiristtinnaa de'uwaa waaniide de'anaw bessintto odee. S'oossaw ootsanabaa, ammaniyaa asatuu barenttu gadiyaassinne barenttu giddon ittuu ittoo siik'uwaaninne maataan ootsanabaanne k'ofaa gaasuwaan denddiyaa ooshatuwaabaa k'onc'c'issiide odee. \iot Shemppatuwaa Ubbatoo Imetteedda K'antsa K'ofatuwaa \io1 Roome kiitaa huup'e k'ofaa geluwaa \ior 1:1-17\ior* \io1 Atotetsay asaw koshshiyaawaa gidiyaawaa \ior 1:18—3:20\ior* \io1 S'oossaa ashshuwaa ogiyaa \ior 3:21—4:25\ior* \io1 Yesuusan beettiyaa ooratsa de'uwaa \ior 5:1—8:39\ior* \io1 Israa'eeliyaa asaw de'iyaa S'oossaa k'ofaa \ior 9:1—11:36\ior* \io1 Kiristtinnaw bessiyaa oosuwaa \ior 12:1—15:13\ior* \io1 Wurssetsaa k'ofaanne sarotaa \ior 15:14—16:27\ior* \c 1 \p \v 1 Bare mishiraachchuwaa k'aalaa odanaw S'oossay dooriide s'eeseedda Kiristtoosa Yesuusa k'oomay, Yesuusi Kiristtoosi kiitteedda P'awuloosi, taani ha dabddaabbiyaa s'aafay. \p \v 2 S'oossay daro wodeppe kase bare nabatuwaa baggana mishiraachchuwaa k'aalaa immana yaageeddawe S'oossaa Geeshsha Mas'aafatuwan s'aafetteedda; \v 3 he mishiraachchuwaa k'aalay asaa gidiide Daawite zariyaappe yeletteedda S'oossaa Na'aa, nu Godaa Yesuusi Kiristtoosabaa. \v 4 K'ay I bare Geeshsha Ayyaanaan\f + \fr 1:4 \fr*\fk Bare Geeshsha Ayyaanaan: \fk*\ft Woy «Aan de'iyaa Geeshsha Ayaanaa»\ft*\f* hayk'uwaappe denddeeddawaan, S'oossaa Na'aa gidiyaawaa wolk'k'aama wolk'k'aan besseedda. \v 5 Ayihuda gidenna Asay ubbay ammananaadaaninne azazettanaadan, nuuni unttuntta kaaletsana mala, S'oossay Kiristtoosa suntsaa diraw, Kiristtoosa baggana aad'd'o keekatetsaanne Yesuusi kiitteeddawantta gidiyaa maataa nuw immeedda. \v 6 Yesuusi Kiristtoosawaa gidanaadan, S'oossay s'eeseedda hinttenttukka hewanttu giddon de'iita. \p \v 7 S'oossay siik'iyaawanttoonne geeshshabaa ootsanaw s'eeseedda Roome gadiyaan de'iyaa ubbatoo S'oossaa nu Aawuwaappenne Godaa Yesuusi Kiristtoosappe aad'd'o keekatetsaynne sarotetsay hinttenttoo gido. \s Galataa Woosaa \p \v 8 Kasetaade taani hinttenttu ammanuu sa'aa ubbaan sisetteedda diraw, Yesuusi Kiristtoosa baggana hinttenttoo taani S'oossaa galatay. \v 9-10 Ayaw gooppe, taani ubbaa wode ta woosaan hinttentta hassayissiyaawoo, S'oossay, taani Aa Na'aa mishiraachchuwaa k'aalaa odiyaawaan ta ayyaanan aw ootsiyaawe markka. S'oossay, bare sheniyaan, taani ha"i hinttenttukko baanaw ta ogiyaa miikkoyanaadaan, ubbaa wode woossay. \v 11 Ayaw gooppe, taani hinttentta minisanaw, hinttenttunna ittippe Ayaanaa imotaa shaakkana mala, hinttentta be'anaw laamotay. \v 12 Taani giyaawe, hinttenttukka takka itti wode minettana. Hinttenttu ta ammanuwaan, k'ay taanikka hintte ammanuwaan minettana. \p \v 13 Taanaadan ammaniyaawanttoo, taani ubbaa wode hinttenttukko baanaw k'oppaad. Shin taana diggiyaabay de'iyaawaa hintte eranaw bessee; taani haray atto Ayihuda gidenna hara asaappekka ayfiyaa demmeeddawaadan, hinttenttuppekka ayfiyaa demmanaw koyyay. \v 14 Taani asaa ubbaw, Giriike asawunne tamaaribeenna asaw k'ay aad'd'o eranchchatoonne eeyatoo k'ans's'ana ac'uu de'ee. \p \v 15 Hewaa diraw, taw danddayetteedda keenaan Roomen de'iyaa hinttenttookka mishiraachchuwaa k'aalaa odanaw amottay. \s Mishiraachchuwaa K'aalay S'oossaa Wolk'k'aa \p \v 16 Mishiraachchuwaa k'aalay taana yeellayenna; I ammaniyaa ubbaa, kasetiide Ayihuda asaa k'ay Ayihuda gidenna asaa ashshanaw S'oossaappe yiyaa wolk'k'aa. \v 17 Ayaw gooppe, S'oossaa Mas'aafay, «S'illuu S'oossaan ammanettiide de'ana» yaagiyaawaadan, S'oossay asaa koyroppe wurssetsaa gakkanaw, ammanuwaan s'illissiyaawaa mishiraachchuwaa k'aalay k'onc'c'issee.\x - \xo 1:17 \xo*\xt Imb. 2:4\xt*\x* \s Asaa Iita Oosuwaa \p \v 18 Tumatetsay erettanawaa barenttu iita hanotaan diggiyaa nagaraa oosuwaa ubbaa bollaninne asaa iita oosuwaa ubbaa bollan, S'oossaa hank'k'uu saluwaappe wod'd'iide k'onc'c'ana. \v 19 Unttunttu S'oossaabaa erana danddayiyaawe unttunttoo k'onc'c'ee; ayaw gooppe, S'oossay unttunttoo k'onc'c'isseedda. \v 20 Beettena Aa hanotay, hewekka Aa med'inaa wolk'k'aynne Aa S'oossatetsay ittippe S'oossay ha alamiyaa med'd'eeddawaappe doommiide, unttunttoo k'onc'c'iide beetteedda; unttunttu hewaa S'oossay med'd'eeddabaappe be'anaw danddayiyaa diraw, unttunttoo gaasoyiyaabay baawa. \p \v 21 Ayaw gooppe, unttunttu S'oossaa erooppekka, aw bessiyaa bonchchuwaa immibeykkino; k'ay Aa galatikkino. Shin unttunttu allaalle kessennabaa k'ooppiino; k'ay unttunttu akeekena wozanay d'umeedda. \v 22 Unttunttu barentta aad'd'eedda eranchcha giino; shin unttunttu eeyaa. \v 23 Unttunttu hayk'k'enna S'oossaw goyinniyaawaa is's'iide, hayk'k'iyaa asaa med'etaa, kafatuwaa med'etaa, do'atuwaa med'etaanne tiraan gooshettiyaawanttu med'etaa med'etteeddawanttoo goyinneeddino.\x - \xo 1:23 \xo*\xt Zar. 4:16-18\xt*\x* \p \v 24 Hewaa diraw, unttunttu ittuu ittuwaanna pokkobaa ootsana mala, S'oossay unttunttu wozanay amottiyaa tunabaa ootsanaadan unttuntta aggeedda. \v 25 Ayaw gooppe, unttunttu S'oossaa tumatetsaa wordduwaan laammeeddino; k'ay med'd'eedda S'oossaa aggiide, I med'eeddabaw goyinneeddinonne ootseeddino. S'oossay med'inaw galatetteeddawaa. Amen"i. \p \v 26 Hewaa diraw, S'oossay unttunttu pokkobaa amottana mala, unttuntta aggeedda; haray atto unttunttu mac'c'awanttu barenttoo bessiyaawaa aggiide, bessenawaa haneeddino. \v 27 Hawaadankka, attuma Asay k'ay barenttoo bessiyaawaadan mac'c'awanttunna gakettiyaawaa aggiide, ittuu ittuwaanna gakettanaw koyyeeddino; attuma Asay ittuu ittuwaanna pokkobaa ootsiide, barenttu ootseedda balaan barenttoo bessiyaa pirddaa akkeeddino. \p \v 28 Unttunttu S'oossaa eranaw dosennaan is's'eeddawaa keenaa S'oossay unttunttu bessenawaa ootsana mala, unttunttoo patsenna k'ofaa immeedda. \v 29 Unttunttun tunatetsay, iitatetsay, yoratetsaynne iita hanotay kumeedda; k'ay unttunttun k'anaatii, shemppuwaa wod'iyaa k'ofay, palumay, c'immussaynne iita k'ofay kumeedda; k'ay unttunttu sok'iyaawantta, \v 30 zigiriyaawantta, S'oossaa is's'iyaawantta, boriyaawantta, otorettiyaawantta, c'eek'ettiyaawantta, iitabaa ootsanaw koyyiyaawanttanne barenttu aawoonne aattiw azazettenawantta, \v 31 k'ofay baynnawantta, ammanuu baynnawantta, haranttoo k'arettennawanttanne maarennawantta. \v 32 Unttunttu hawanttu malaa ootsiyaawanttoo hayk'uu bessee giyaa S'oossaa higgiyaa eriidde, hawantta ootsiino; hewaa s'alalaa gidennaan, hawantta ootsiyaawanttakka ootsite giide minisiino. \c 2 \s S'oossaa Pirddaa \p \v 1 Hewaa diraw, neenoo haranttu bolla pirddiyaawoo, new gaasoyiyaabay baawa; ayaw gooppe, neeni haranttu bolla pirddaadde, he neeni unttunttu bolla pirddiyaawaa malaa ootsooppe, ne bolla pirddaasa. \v 2 Nuuni hawaa mala oosuwaa ootsiyaawanttu bolla S'oossay s'illo pirddaa pirddiyaawaa ereetto. \v 3 Neenoo, hawaa mala oosuwaa ootsiyaawanttu bolla pirddiyaawoo, k'ay he neeni pirddiyaawaa malaa ootsiyaawoo, neeni S'oossaa pirddaappe attiyaawaa malatii? \v 4 Woy S'oossaa wolk'k'aama keekatetsaa, genc'c'uwaanne danddayaa kad'ayishsha? S'oossay neena nagaraappe zaaranaw koyyiyaa diraw, I keeka gidiyaawaa neeni eraasa. \p \v 5 Shin hinttenttoo guzuma wozanaynne nagaraappe simmenna wozanay de'ee; hewaa diraw, S'oossaa hank'k'uunne s'illo pirdday k'onc'c'iyaa gallassi, neeni ne bolla hank'k'uwaa kasewaappe darissaasa. \v 6 S'oossay asaa ubbaw Aa oosuwaa malaa immanawaa.\x - \xo 2:6 \xo*\xt Maz. 62:12; Lem. 24:12\xt*\x* \v 7 Itti itti asatuu lo"obaa danddayan ootsiino; k'ay galataa, bonchchuwaanne bayenna de'uwaa koyyiino; unttunttoo S'oossay med'inaa de'uwaa immana. \v 8 Shin haranttu iitabaa ootsanaw yaaretiinonne tumatetsaa is's'iino; S'oossay unttunttu bolla bashshaanne hank'k'uwaa yeddana. \v 9 Iitabaa ootsiyaa Asay ubbay metootananne waayettana; hewe kasetiide, Ayihuda asaa gakkana; hewaappe k'ay Ayihuda gidenna asaa gakkana. \v 10 Shin S'oossay lo"o oosuwaa ootsiyaa ubbatoo galataa, bonchchuwaanne sarotetsaa immana. Kasetiide Ayihudatoo immana; hewaappe k'ay Ayihuda gidennawanttoo immana. \v 11 Ayaw gooppe, S'oossaa Ayifiyaan Asay ubbay itti mala.\x - \xo 2:11 \xo*\xt Zar. 10:17\xt*\x* \p \v 12 Muse higgii baynnaan nagaraa ootseedda ubbay higgii baynnaan d'ayana. Muse higgii de'ishshin, nagaraa ootseedda ubbay higgiyan pirddettana. \v 13 Ayaw gooppe, S'oossaa sintsan higgiyaa naagiyaawanttu s'illiinoppe attin, higgiyaa sisiyaawanttu s'illikkino. \v 14 Ayihuda gidenna asaw higgii baawa; shin barenttu tilla k'ofaan higgii azaziyaawaa ootsiino; unttunttoo higgii d'ayooppekka, unttunttu barenttu huup'ew higge. \v 15 Higgii azaziyaawe unttunttu wozanaa giddon s'aafetteeddawaa unttunttu hanotay bessee; itti itti kaala unttunttu tilla k'ofay unttunttoo markkattiyaa dirawunne k'ay itti itti kaala unttunttu k'ofay unttuntta mootiyaa diraw, woy k'ay unttunttunna gaaddatiyaa diraw, hewe tuma gidiyaawaa erissee. \v 16 Taani tamaarisseedda mishiraachchuwaa k'aalaadan, asaa wozanaan geemmeedda k'ofaa S'oossay Yesuusi Kiristtoosa baggana hawaadan pirddana. \s Ayihudatuwaanne Muse Higgiyaa \p \v 17 Shin neeni neena Ayihuda gaasa; higgiyan zemppaade S'oossaan c'eek'ettaasa. \v 18 Neeni ootsana mala, S'oossay koyyiyaawe ayentto eraa; k'ay tuma gidiyaawaa dooranaw higgiyaappe tamaaraadda. \v 19-20 Neeni k'ook'atuwaa kaaletsiyaawaa, k'ay d'umaan de'iyaawanttookka poo'issiyaawaa, erennawantta erissiyaawaanne naanatuwaa tamaarissiyaawaa gidiyaawaa eraad; higgiyaappe neeni kumentsaa eratetsaanne tumatetsaa demmiyaawaa eraasa. \v 21 Yaatina, neeni haratuwaa tamaarissiyaawe neena ne huup'ew ayaw tamaarissikkii? Neeni, «Wuu"oppa» yaagaade k'aalaa odaasa. Shin neeni ne huup'ew wuu"ayiyye? \v 22 Neeni, «Woshummoppa» yaaga. Shin neeni ne huup'ew woshummay? Neeni eek'aa sheneta. Shin eek'ay de'iyaa golliyaa bonk'k'ay? \v 23 S'oossaa higgii new de'iyaa diraw, neeni c'eek'ettaasa; shin he higgiyaa mentsaade S'oossaa yeellayay? \v 24 Ayaw gooppe, S'oossaa Mas'aafay, «Ayihuda asatoo, hintte gaasuwaan Ayihuda gidenna asatuwaa giddon S'oossaa suntsay bayee» yaagee.\x - \xo 2:24 \xo*\xt Isa. 52:5\xt*\x* \p \v 25 Neeni higgew azazettooppe, ne k'as's'aray maaduwaanna de'ee; shin neeni higgiyaa mentsooppe, neeni k'as's'aretteeddawe k'as's'arettibeennawaadan paydettee. \v 26 Ayihuda gidenna Asay k'as's'arettennan higgii azaziyaawaa naagooppe, S'oossay Aa k'as's'aretteeddawaadan paydennee? \v 27 Hinttenttu, Ayihuda asatuu, hinttenttoo s'aafetteedda higgii de'ooppekka k'ay hintte k'as's'arettooppekka, higgiyaa hintte mentsiyaa diraw, Ayihuda gidenna Asay bollaa k'as's'arettana d'ayooppekka, higgew azazettiide, hintte bolla pirddana. \p \v 28 Ayaw gooppe, Ayihuda asaa malatiyaa ubbay tumu Ayihuda asaa gidenna; k'ay Asay bare ashuwaa asatetsaa k'as's'aretteedda diraw, tumu Ayihuda asaa gidenna. \v 29 Shin tumu Ayihuda asaa giyaa uray garssa baggana Ayihuda asaa\f + \fr 2:29 \fr*\ft Ayihuda guussay galatettiyaawaa gidiide suntsay Yihudaappe yeedda.\ft*\f* gideeddawaa; k'as's'arettiyaawaa S'oossaa Ayyaanan oosettiyaa wozanaa k'as's'araappe attin, s'aafetteedda higgiyaanna gidenna; he uray bare galataa S'oossaappe akkiyaawaappe attin, asaappe akkibeenna.\x - \xo 2:29 \xo*\xt Zar. 30:6\xt*\x* \c 3 \s Ayihudatuu Ammanennaan Aggussaan Bayizzeeddino \p \v 1 Yaatina, Ayihuda asatuu ayaan Ayihuda gidenna asaappe aad'd'iinoo? Woy k'as's'arettiyaawaan ay maaduu de'ii? \v 2 Hawe Ayihudatuwaa ubbabaan loytsi maaddee; ubbabaappe kase S'oossay bare kiitaa hadaraa Ayihudatoo immeedda. \p \v 3 Yaatina unttunttuppe ittuu ittuu ammanettennawaa gidooppe, waanii? Hewaa diraw, S'oossay ammanettena yaagiyaawe? \v 4 Hewaa gidenna; Asay ubbay worddanchchaa gidooppekka, S'oossay giyaawe tuma gidanaw bessee. S'oossaa Mas'aafay, «Neeni haasayiyaa wode, neeni s'illo gidiyaawaa erissanaw koshshee; neeni mootettiyaa wode, shatimmanaw bessee» yaagee.\x - \xo 3:4 \xo*\xt Maz. 51:4\xt*\x* \p \v 5 Shin nu bayizzuu S'oossaa s'illo oosuwaa erissintto, nuuni waaganee? Nu bolla hank'k'uwaa ahiyaa S'oossay bayizzanchchee? Taani Asay giyaawaadan gay. \v 6 Hewe waayyii hanana. Ayaw gooppe, hewaadan gidooppe, S'oossay ha alamiyaa bolla wooti pirddanee? \p \v 7 Shin ta wordduwaan S'oossaa tumatetsay Aa bonchchoo darooppe, yaatina, hawaa gakkanaw ayaw ta bolla nagaranchchaadan pirddii? \v 8 Yaatina nuuni, «Lo"uu yaanaadan, ane iitabaa ootsoytte» ayaw gookkoo? Itti itti Asay hawaa taana mootiidde boreeddino; unttunttu S'oossaappe bessiyaa pirddaa akkana. \s Asay Ubbay Nagaranchchaa \p \v 9 Hewaa diraw, nuuni waaganee? Nuuni Ayihudatuu, Ayihuda gidenna asaappe dareettoo? Hewaa gidenna; ayaw gooppe, Ayihudatuukka Ayihuda gidenna asatuukka ubbay ittippe nagaraappe garssan de'iyaawaa taani kase hinttenttoo odaaddi. \p \v 10 S'oossaa Mas'aafay hawaadan yaagee;\x - \xo 3:10-12 \xo*\xt Maz. 14:1-3\xt*\x* \q1 «S'illo Asay ittuunne baawa. \q1 \v 11 Akeekiyaa asaykka baawa; \q2 woy S'oossaa koyyiyaawekka baawa. \q1 \v 12 Asay ubbay ogiyaappe kare keseeddino; \q2 ubbay mulekka maaddennawaa gideedda. \q1 Lo"obaa ootsiyaa ooninne baawa; \q2 haray atto ittuunne baawa. \q1 \v 13 Unttunttu doonay dooyaa de'iyaa duufuwaa mala. \q2 Barenttu ins's'arssan worddoteeddino. \q1 Unttunttu doonaappe asaa wod'iyaa shooshshaa \q2 yishsha mala haasayay kesee.\x - \xo 3:13 \xo*\xt Maz. 5:9\xt*\x* \q1 \v 14 Unttunttu doonaan shek'aynne c'amobay kumeedda.\x - \xo 3:14 \xo*\xt Maz. 10:7\xt*\x* \q1 \v 15 Unttunttu suutsaa gussanaw, \q2 darii elleelliino.\x - \xo 3:15-17 \xo*\xt Isa. 59:7-8\xt*\x* \q1 \v 16 Bayzzuunne koletsay, \q2 unttunttu beeddasaan hak'aninne d'ayenna. \q1 \v 17 Unttunttu sarotetsaa ogiyaakka erikkino. \q1 \v 18 K'ay S'oossaw yayyiyaabay, \q2 unttunttu k'ofaan baawa» \m yaagee.\x - \xo 3:18 \xo*\xt Maz. 36:1\xt*\x* \p \v 19 Asaa ubbaa haasayaa diggana malanne kumentsaa sa'aa S'oossaa pirddaappe garssaw aatsana mala, higgiyaa giddon odetteedda ubbabay higgiyaappe garssan de'iyaa asaw haasayiyaawaa nuuni ereetto. \v 20 S'oossaa sintsan ooninne higgii azaziyaawaa ootsiyaawaan s'illenna; higgii itti Asay nagaraa ootseeddawaa eranaadan ootsee.\x - \xo 3:20 \xo*\xt Maz. 143:2; Gal. 2:16\xt*\x* \s Asay S'illiyaawe Ammanuwaana \p \v 21 Shin S'oossay asaa s'illissiyaa ogii higgii baynnaan ha"i k'onc'c'eedda; higgiinne nabatuu he s'illotetsaabaa markkatteeddino. \v 22 S'oossay asaa Yesuusi Kiristtoosa ammaniyaawaan s'illissee; S'oossay hewaa Aa ammaniyaa ubbaw ootsee; ay shaakotetsaynne baawa. \p \v 23 Ayaw gooppe, Asay ubbay nagaraa ootseedda; S'oossaa bonchchuukka unttunttoo guus's'eedda. \v 24 Shin unttunttu S'oossay immiyaa Aa aad'd'o keekatetsaan, barentta woziyaa Kiristtoosi Yesuusa baggana c'oo s'illeeddino. \v 25 Yesuusa suutsaan Asay Aa ammaniide, bare nagaraw maarotetsaa demmanaw, S'oossay Aa immeedda; S'oossay hewaa bare s'illotetsaa bessanaw ootseedda; I beni wodiyaan asaa nagaraa danddayiide, kad'i bashi aggeedda; shin \v 26 ha wodiyaan bare s'illotetsaa bessanaw asaa nagaraa aggena; S'oossay hewaa ootsiyaawaan I bare huup'ew s'illo gidiyaawaanne Yesuusa ammaniyaa ubbaa s'illissiyaawaa bessee. \p \v 27 Yaatina, nuuni ayaw c'eek'ettanee? Ayinne baawa. Ayaa gaasuwaanee? Nuuni higgew eeno giyaawaanee? Gidenna; ammanuwaa higgiyaanappe attin. \v 28 Ayaw gooppe, Asay ammanuwaan s'illanaappe attin, higgii azaziyaawaa ootsiyaawaana gidenna yaagiide k'oppeetto. \p \v 29 Woy S'oossay Ayihudatuwaa s'alalaw S'oossee? Ayihuda gidenna asaw S'oossaa gidennee? Tuma, Ayihuda gidennawanttookka I k'ay S'oossaa. \v 30 Itti S'oossaa s'alalay de'ee; Ayihudatuwaa unttunttu ammanuwaan I s'illissana; k'ay Ayihuda gidennawanttakka unttunttu ammanuwaan s'illissana.\x - \xo 3:30 \xo*\xt Zar. 6:4; Gal. 3:20\xt*\x* \v 31 Yaatina, nuuni higgiyaa ammanuwaan gas'aa suganee? Gidenna; higgiyaa minisoytteppe attin. \c 4 \s Abraahaamo Ammanuwaan S'illeedda \p \v 1 Yaatina, nuuni nuw ashuwaan zare gidiyaa Abraahaamo ayaa demmeedda gaanee? \v 2 Ayaw gooppe, Abraahaamo oosuwaan s'illeeddawaa gidooppe, aw c'eek'ettiyaabay de'ee; shin S'oossaa sintsan c'eek'ettana danddayenna. \v 3 Ayaw gooppe, S'oossaa Mas'aafay waagii? «Abraahaamo S'oossaa ammaneedda; S'oossay hewaa aw s'illotetsaan paydeedda» yaagee.\x - \xo 4:3 \xo*\xt Dom. 15:6; Gal. 3:6\xt*\x* \p \v 4 Ootsiyaa uray akkiyaa miishshaa barew bessina akkeeppe attin, aw c'oo imettiyaawaadan paydettenna. \v 5 Shin oosuwaa ootsennaan, nagaranchchaa s'illissiyaa S'oossaa ammaniyaa uraa, S'oossay Aa ammanuwaan Aa s'illissee. \v 6 Hawaadankka, ay oosuunne baynnaan, S'oossay s'illuwaadan paydeedda asaa nashechchiyaabaa Daawite haasayeedda wode geeddawe hawaa. \q1 \v 7 «S'oossay unttunttu bayizzuwaa \q2 atto geeddawanttunne \q2 unttunttu nagaraa kammeeddawanttu \q2 anjjetteeddawantta.\x - \xo 4:7-8 \xo*\xt Maz. 32:1-2\xt*\x* \q1 \v 8 Goday Aa nagaraa paydenna asay \q2 anjjetteeddawaa» \m yaagee. \p \v 9 Yaatina, ha Daawite haasayeedda anjjuu k'as's'aretteedda asaa s'alalaasseeyye? Woy k'ay k'as's'arettibeenna asatuwaassee? Ayaw gooppe nuuni, «S'oossaa Mas'aafay, ‹Abraahaamo S'oossaa ammaneedda; S'oossay hewaa aw s'illotetsaan paydeedda› yaagee» goytte. \v 10 Yaatina, hawe awude haneeddee? Abraahaamo k'as's'aretti simmineyye? Woy k'as's'arettanaappe kasennee? K'as's'arettanaappe kasennappe attin, k'as's'arettina gidenna. \p \v 11 Guyyeppe I k'as's'aretteedda; S'oossay Aa ammanuwaa diraw, I k'as's'arettanaappe kase Aa s'illo ootseeddawaa erissanaw, Aa k'as's'aray malla gideedda. Hewekka k'ay k'as's'arettennan S'oossaa ammaniyaa ubbatuwaa S'oossay s'illo ootsiide paydanaadan, unttunttoo Abraahaamo aawuwaa gidanaassa.\x - \xo 4:11 \xo*\xt Dom. 17:10\xt*\x* \v 12 I k'as's'aretteeddawanttookka aawuwaa; gidooppekka, unttunttu k'as's'aretteedda diraassa gidenna; shin nu aawuwaa Abraahaamo k'as's'arettanaappe kase ammaniyaa ammanuwaa malaa kaalliyaawanttookka aawuwaa. \s S'oossay Immana Geeddabay Ammanuwaan Aketee \p \v 13 Abraahaamossinne Aa zeretsaw S'oossay, «Ha sa'aa taani hinttenttoo immana» yaageeddawe, Abraahaamo S'oossaa ammaniide s'illeedda diraassappe attin, higgew I azazetteedda diraassa gidenna.\x - \xo 4:13 \xo*\xt Dom. 17:4-6; 22:17-18; Gal. 3:29\xt*\x* \v 14 Ayaw gooppe, higgew azazettiyaawanttu S'oossay immana geeddawaa laattiyaawantta gidooppe, asaa ammanuu maaddennabaa gideedda; S'oossay geeddawekka mela gideedda; \v 15 higgii S'oossaa boshaa ahee; shin higgii baynnasaan higgiyaa mentsiyaabay baawa. \p \v 16-17 Hewaa diraw, higgiyaa naagiyaawanttu s'alalaw gidennaan, k'ay Abraahaamo ammaneeddawaadan, ammaniyaa Abraahaame zeretsaa ubbaw S'oossay immana geeddawe, woytaadan tumattanawe ammanuwaana. Abraahaamo nuw ubbaw aawuwaa. S'oossaa Mas'aafay, «Taani neena c'ora kawutetsatoo aawo ootsaad» giyaawaadan, hayk'k'eeddawanttoo de'uwaa immiyaa, bare azazuwaan baynnabaa de'iyaabaadan ootsiide s'eesiyaa, I ammaneedda S'oossaa sintsan Abraahaamo nuw ubbaw aawuwaa.\x - \xo 4:16-17 \xo*\xt Dom. 17:5\xt*\x* \p \v 18 S'oossaa Mas'aafay Abraahaamoo, «Ne zeretsay hawaa keena gidana» yaageeddawaadan, hawaa keena gidana giide, nashechchaan naaganaw danddayenna wode, Abraahaamo ammaniidenne sintsappe demmana giide, nashechchaan naagiide, c'ora zeretsaw aawuwaa gideedda.\x - \xo 4:18 \xo*\xt Dom. 15:5\xt*\x* \v 19 He wode, Abraahaamo yelettoodeppe s'eetu laytsaa kumana haniyaa c'imaa; shin bare daaburanchcha asatetsaanne Saara na'aa yelanaw danddayennawaa k'oppeedda wode, I bare ammanuwaan daaburibeenna.\x - \xo 4:19 \xo*\xt Dom. 17:17\xt*\x* \p \v 20-21 S'oossaa I bonchchiidde, aw immana geedda S'oossay k'ay polanaw danddayiyaawaa loytsi eriide bare ammanuwaan minneeddawaappe attin, ammanennaan is's'iide, S'oossay immana geeddawaa sid'ibeenna. \v 22 Hewaa diraw, S'oossay k'ay Aa ammanuwaa s'illotetsaan paydeedda. \p \v 23 «Aw s'illotetsaan paydeedda» giyaa k'aalay Aa s'alalaw s'aafettibeenna. \v 24 He k'aalay nu Godaa Yesuusa hayk'uwaappe dentseedda S'oossaa ammaniyaa nuwukka s'illotetsaan paydettana mala s'aafetteedda. \v 25 S'oossay Aa nu nagaraa diraw, hayk'oo aatsiide immina, I nuuna s'illissanaw hayk'uwaappe denddeedda.\x - \xo 4:25 \xo*\xt Isa. 53:4-5\xt*\x* \c 5 \s Ammanuwaan Beettiyaa Sarotetsaanne Sigatetsaa \p \v 1 Hewaa diraw, nuuni ammanuwaan S'illeeddawaan, nu Godaa Yesuusi Kiristtoosa baggana nuw S'oossaanna sarotetsay de'ee; \v 2 k'ay I nuuna ha"i nuuni de'iyaa S'oossaa aad'd'o keekatetsaa giddo ammanuwaan aheedda; yaatina, nuuni S'oossaa bonchchuwaa shaakkanaw nuw de'iyaa hidootaan c'eek'etteetto. \p \v 3-4 Hewaa s'alalaa gidenna; nuuni nu waayiyankka nashetteetto; ayaw gooppe, waayiyaappe danddayay, k'ay danddayaappe paac'iyaan minniyaawe, paac'iyaan minotaappe hidootay yiyaawaa nuuni ereetto. \v 5 S'oossay nuw immeedda Geeshsha Ayaanaa baggana bare siik'uwaa nu wozanaan gusseedda diraw, he nuuni demmanaw nashechchaan naagi utteeddawe nuuna yeellayenna. \p \v 6 Ayaw gooppe, nuuni biro wolk'k'ay baynnawantta gidiide de'ishshin, S'oossay dooreedda wodii gakkina, Kiristtoosi nagaranchchatuwaa diraw hayk'k'eedda. \v 7 S'illo uraa diraw, itti uray hayk'k'anawe daro metobaa; shin lo"o asaa diraw hayk'k'anaw, «Eeno» giyaa uray ooni eri beettenaan aggena. \v 8 Shin nuuni biro nagaranchcha gidiide de'ishshin, Kiristtoosi nu diraw hayk'k'eedda; hewe S'oossay nuuna ay keenaa siik'inttonne Aa siik'uwaa erissee. \v 9 Simmi nuuni ha"i Aa suutsaan s'illeeddawaa gidooppe, Aa baggana S'oossaa hank'k'uwaappe attana. \v 10 Ayaw gooppe, nuuni S'oossaanna kase morkke; shin Aa Na'aa hayk'uwaan aanana sigetteeddo. Hewaappe aatsiide, ha"i nuuni S'oossaanna sigetteeddawaappe guyyiyaan, I pas'a gidiyaa diraw nuuna ashshana. \v 11 Shin hewaa s'alalaa gidenna; ha"i nuuna S'oossaanna sigetseedda nu Godaa Yesuusi Kiristtoosa baggana nuuna S'oossaabay nashechchee. \s Hayk'uu Addaaman Yiina, De'uu Kiristtoosan Yeedda \p \v 12 Hewaa diraw, nagaray ha sa'aa itti asaa baggana geleedda; he nagaray barenanna hayk'uwaa aheedda; hewaa gaasuwaan, Asay ubbay Addaama baggana nagaraa ootseedda diraw, hayk'uu asaa zariyaa ubbaa gakkeedda.\x - \xo 5:12 \xo*\xt Dom. 3:6\xt*\x* \v 13 Higgii imettanaappe kase, ha alamiyaan nagaray de'ee; shin higgii baynna wode nagaray paydettenna. \v 14 Shin Addaama wodiyaappe, Muse wodiyaa gakkanaw, hayk'uu asaa ubbaa mooddeedda; haray atto Addaami S'oossaa higgew azazettenan is's'eeddawaadan, nagaraa ootsibeennawanttakka hayk'uu mooddeedda. \p Ayaw gooppe, Addaami yaanawoo leemisuwaa. \v 15 Shin S'oossaa imotay Addaama nagaraa keena gidenna diraw, unttunttu itti mala gidikkino; itti bitaniyaa nagaraa diraw, c'ora Asay hayk'k'eeddawe tuma; shin S'oossaa aad'd'o keekatetsaynne Aa imotay itti asaa aad'd'o keekatetsaa baggana, Yesuusi Kiristtoosa aad'd'o keekatetsaa baggana c'ora asaw dareedda. \v 16 S'oossaa imotay nagaraa ootseedda bitaniyaa baggana yeeddawaa mala gidenna; ayaw gooppe, Addaami itti nagaraa ootseeddawaappe guyyiyaan, S'oossay Aa bayizzeeddawaadan pirddeedda; shin Asay daro nagaraa ootseeddawaappe guyyiyaan S'oossay, «Hinttenttu bayizzibeykkita» giide, bare aad'd'o keekatetsaa unttuntta bessee. \v 17 Ayaw gooppe, itti bitaniyaa nagaraa gaasuwaan, Aa nagaraa baggana, hayk'uu kawuteeddawe tuma; shin itti uray, Yesuusi Kiristtoosi ootseeddabay ay keena daree; S'oossaa daro aad'd'o keekatetsaanne s'illotetsaa imotaa akkiyaa ubbay Kiristtoosa baggana s'ooniide de'ana. \p \v 18 Simmi itti uray nagaraa ootseedda gaasuwaan asaa ubbaa bolla bayizzeeddawaadan pirdday yeedda. Hewaadankka itti uray s'illobaa ootseedda gaasuwaan, S'oossay asaa ubbaa, «Bayzzibeykkita» giide unttunttoo de'uwaa immeedda. \v 19 Ayaw gooppe, itti uray azazettenan is's'eedda gaasuwaan, daro Asay nagaranchcha gideedda, hawaadankka k'ay ittuu eeno geeddawaan c'ora Asay s'illana. \p \v 20 Nagaraa darissanaw, higgii yeedda; shin nagaray dariyaa wode S'oossaa aad'd'o keekatetsay loytsi dareedda. \v 21 Nagaray hayk'uwaa wolk'k'aan kawuteeddawaadan, hawaadankka k'ay S'oossaa aad'd'o keekatetsay s'illotetsaa wolk'k'aan kawutiide, nu Godaa Yesuusi Kiristtoosa baggana, nuuna med'inaa de'oo kaaletsee. \c 6 \s Nagaraappe Shaakettiide Kiristtoosan De'ussaa \p \v 1 Yaatina, nuuni waaganee? S'oossaa aad'd'o keekatetsay daranaadan, nagaraan minniide de'anee? \v 2 Gidenna; nuuni nagaraa ootsenna mala hayk'k'idiggeeddo. Yaatina, nuuni hawaappe sintsaw wooti Aa giddon de'anee? \v 3 Woy nuuni ubbatuu Kiristtoosa Yesuusanna ittippe gidanaw, s'ammak'etteedda wode, Aa hayk'uwaankka aanana ittippe gidanaw s'ammak'etteeddawaa erikkitee? \v 4 Hewaa diraw, Kiristtoosi bare Aawuwaa bonchcho wolk'k'aan hayk'uwaappe denddowaadan, nuunikka ooratsa de'uwaa de'anaw, Aa hayk'uwaa aanana shaakkanaw s'ink'k'ataani aanana ittippe moogetteeddo. \p \v 5 Ayaw gooppe, nuuni I hayk'k'eeddawaadan hayk'k'iide, aanana ittuwaa gidooppe, hawaadankka, hayk'uwaappe I denddowaadan nuunikka denddiide, aanana ittuwaa gidana. \v 6 Nuuni hawaappe sintsaw nagaraw ayile gidenna mala, k'ay nu nagaranchcha asatetsaa wolk'k'ay d'ayana mala, nu ec'a asatetsaa Kiristtoosanna mask'k'aliyaa bolla misimaariyan d'ishetti kak'etteeddawaa ereetto. \v 7 Ayaw gooppe, itti uray hayk'k'iyaa wode nagaraa wolk'k'ay Aa mooddenna; shin \v 8 nuuni Kiristtoosanna hayk'k'eeddawaa gidooppe, aanana k'ay de'anawaa ammaneetto. \v 9 Ayaw gooppe, Kiristtoosi hayk'uwaappe denddeeddawaa, k'ay laa'entsuwaa I hayk'k'ennawaanne hayk'uu sintsappe Aa mooddennawaa nuuni ereetto. \v 10 I itti kaallakka hayk'k'eedda; nagaraw Aa bolla wolk'k'ay baawa; shin I ha de'iyaa de'uwaa S'oossaw de'ee. \v 11 Hawaadan k'ay hintte nagaraa ootsennaadan, hinttentta hayk'k'eeddawaadan k'oppite; shin Godaa Kiristtoosa Yesuusa baggana S'oossaw hintte pas'a de'iyaawaadan, hinttentta k'oppite. \p \v 12 Hewaa diraw, hintte hinttenttu asatetsaa amoo azazettana mala, nagaray hayk'k'iyaa hintte asatetsaa mooddoppo. \v 13 K'ay hintte asatetsaappe itti saanne iita oosuwaa ootsanaw nagaraw immoppite; shin hayk'uwaappe denddeedda asaadan hinttentta S'oossaw immite; k'ay hintte kumentsaa asatetsaakka s'illo oosuwaa ootsanaw S'oossaw immite; \v 14 ayaw gooppe, nagaray hinttentta mooddanaw danddayenna; hintte S'oossaa aad'd'o keekatetsaa garssanna de'iitappe attin, higgiyaappe garssanna de'ikkita. \s S'illotetsaw Ayile Gidiyaawaa \p \v 15 Yaatina, waananee? S'oossaa aad'd'o keekatetsaa garssanna de'iinoppe attin, higgiyaappe garssanna de'enna diraw, nagaraa ootsanee? Gidenna; \v 16 hintte hinttentta itti uraw azazettanaw, ayiliyaadan ootsiide immiyaa wode, he hinttentta azaziyaawoo ayiletuwaa gidiyaawaa eriita; woy hintte hinttenttoo hayk'uwaa ahiyaa nagaraw eeno giita; woy hintte hinttentta s'illo ootsiyaa azazoo eeno giita. \v 17 Shin S'oossaw galatay gido; ayaw gooppe, nagaraw kase hintte ayile; shin guyyeppe hintte akkeedda timirttiyaa giddon de'iyaa tumatetsaw hintte kumentsaa wozanaappe azazetteeddita. \v 18 Hinttenttu nagaraa ayiletetsaappe kesiide, s'illotetsaw ayile gideeddita. \p \v 19 Hinttenttu med'etaan daaburanchcha gidiyaa diraw, taani oossikka geliyaa haasayaa haasayay; hintte kase hintte kumentsaa asatetsaa naak'uwaa ootsanaw, tunatetsawunne naak'oo ayile ootsiide immeeddita; ha"i hewaadankka hintte kumentsaa asatetsaa geeshshabaa ootsanaw, s'illotetsaw ayile ootsiide immite. \p \v 20 Hinttenttu nagaraw ayiletiide de'iyaa wode, s'illotetsay hinttenttoo godaa gidenna. \v 21 Hinttentta ha"i yeellayiyaa yewatuwaa he wode ootseeddawaappe ay maaduwaa demmeedditee? Ayaw gooppe, he yewatuwaa wurssetsay hayk'uwaa. \v 22 Shin nagaraa ayiletetsaappe hintte kesiide, S'oossaw eeno geeddita; k'ay hintte ootsiyaa ubbabaan hinttentta ubbakka aw aatsiide immeeddita. Hewe hinttenttoo wore; hewaa wurssetsay med'inaa de'uwaa. \v 23 Ayaw gooppe, nagaraa gatii hayk'uwaa. Shin S'oossay nu Godaa Kiristtoosa Yesuusa baggana immiyaa imotay med'inaa de'uwaa. \c 7 \s Muse Higgiyaa K'ashuwaappe Bilettiyaawaa \p \v 1 Taanaadan ammaniyaawanttoo, hinttenttu ubbay higgiyaa eriyaa diraw, taani giyaawaa loytsi eriita; higgii itti Asay pas'a de'eedda wode s'alalaan Aa mooddee. \v 2 Ayaw gooppe, asinaa geleedda mishiratta izi asinay pas'a de'eedda keenan, higgiyan aanana k'ashetta uttaaddu; shin izi asinay hayk'k'ooppe, aanana c'aak'k'eedda higgii izo mooddenna. \v 3 Hewaa diraw, iza bare asinay pas'a de'ishshin, hara attumawaa gelooppe, Asay izo, «Woshummewunno» gaana. Shin izi asinay hayk'k'ooppe, higgii izo mooddenna; iza hara asinaa gelooppenne izo ooninne, «Woshummewunno» geena. \p \v 4 Taanaadan ammaniyaawanttoo, hewaadan hinttenttu k'ay Kiristtoosa asatetsaappe itti bagga gidiyaa diraw, hinttenttu Aa bagganna hayk'k'eeddita. K'ay nuuni S'oossaa maaddiyaa oosuwaa ootsana mala, hinttenttu S'oossay hayk'uwaappe dentseedda Kiristtoosawantta. \v 5 Ayaw gooppe, nuuni nu asatetsay koyyeeddawaadan de'iyaa wode, higgii nuuni nagaraa ootsanaadan, nuuna dentsetsee; nu asatetsaa giddon iita amuu de'iyaa diraw, nuuni hayk'oo ayfiyaa ayfeeddo. \v 6 Shin ha"i nuuni nuuna k'achcheeddawoo hayk'k'eedda diraw, S'oossay nuuna higgiyaa k'ashuwaappe billeedda. Hewaa diraw, nuuni Geeshsha Ayyaanay giigisseedda ooratsa ogiyaan S'oossaw eeno gaanawaappe attin, s'aafetteedda higgii nuw giigisseedda ec'a ogiyaan eeno gookko. \s Higgiyaanne Nagaraa \p \v 7 Yaatina, nuuni waaganee? Higgii bare huup'ew nagaree? Hewaa gidenna; shin higgii nagaray ayentto taana erisseedda. Ayaw gooppe, taani higgii, «Asaabaa amottoppa» gibeennentto, asaabaa amottiyaawe ayentto erikke.\x - \xo 7:7 \xo*\xt Kes. 20:17\xt*\x* \v 8 Shin nagaray taani ubbabaa amottana mala, azazuwaa baggana ta bolla ogiyaa demmeedda; ayaw gooppe, higgii baawentto, nagaraw wolk'k'ay baawa. \p \v 9 Kase higgii baynna wode taani pas'a; shin azazuu yeedda wode nagaray de'oo simmina, \v 10 taani k'ay hayk'k'aaddi; taana pas'a wotsanaw S'oossay k'oppeedda azazuu, taw hayk'uwaa aheedda. \v 11 Ayaw gooppe, nagaray azazuwaa baggana taana c'immiyaa ogiyaa demmiide, he azazuwaan taana wod'eedda.\x - \xo 7:11 \xo*\xt Dom. 3:13\xt*\x* \p \v 12 Hewaa diraw, higgii geeshsha; azazuukka geeshsha, s'illanne lo"a. \p \v 13 Yaatina, lo"obay taw hayk'uwaa aheeddee? Hewaa gidenna; shin taw hewaa nagaray aheedda; Asay nagaray ayentto shaakkiide erana mala, nagaray lo"obaa baggana, taw hayk'uwaa aheedda. K'ay azazuu, «Ooninne nagaraa ootsanaw bessena» yaagiyaa diraw, nagaray kasewaappe aad'd'i iiteedda. \s Asaa De'uwaa Garssan De'iyaa Baas'iyaa \p \v 14 Nuuni higgii S'oossawaa gidiyaawaa ereetto; shin taani taana nagaraw zal"eedda hayk'k'iyaa asaa; \v 15 taani ootsiyaawaa wozanaa aatsikke; ayaw gooppe, taani is's'iyaawaa ootsayppe attin, taani ootsanaw dosiyaawaa ootsikke.\x - \xo 7:15 \xo*\xt Gal. 5:17\xt*\x* \v 16 Taani is's'iyaawaa ootsiyaawaa gidooppe, higgii lo"a gidiyaawaa markkattay. \v 17 Hewaa gidooppe, he yewuwaa ta bolla de'iyaa nagaray ootsiyaawaappe attin, ha"i taani ootsikke. \p \v 18 Taanan, hewenne ta asatetsaan lo"obay de'ennawaa taani eray; ayaw gooppe, lo"obaa ootsiyaa amuu ta bolla de'ooppekka, taani he lo"obaa ootsanaw danddaykke. \v 19 Taani is's'iyaa iitabaa ootsayppe attin, taani dosiyaa lo"obaa ootsikke. \v 20 Shin taani is's'iyaawaa ootsiyaawaa gidooppe, hewaa ta bolla de'iyaa nagaray ootsiyaawaappe attin, ha"i hewaa ootsiyaawe taana gidikke. \p \v 21 Simmi taani lo"obaa ootsanaw dosishshin, iitabaa ootsiyaawe taw higge gidiyaawaa demmaad. \v 22 Ayaw gooppe, taani ta wozanaa giddon S'oossaa higgiyan nashettay; \v 23 shin ta bollaa giddon de'iyaa ta wozanaa k'ofaa higgiyaanna wad'ettiyaa dumma higgiyaa be'ay. He higgii ta bollaa giddon de'iyaa nagaraa oosissiyaa higgiyan taana k'ashissee. \v 24 Taani ayba nashechchi baynna asee! Taana hayk'oo afiyaa ha asatetsaappe ashshanawe oonee? \v 25 Nu Godaa Yesuusi Kiristtoosa baggana S'oossaw galatay gido. \p Simmi taani ta wozanaa k'ofaan S'oossaa higgew eeno gay. Shin ta asatetsaan taana nagaraa oosissiyaa higgew eeno gay. \c 8 \s Geeshsha Ayyaanay Koyyiyaawaadan De'ussaa \p \v 1 Hewaa diraw, Kiristtoosa Yesuusanna de'iyaawanttu bollan pirdday ha"i baawa; \v 2 ayaw gooppe, Kiristtoosa Yesuusa baggana nuw de'uwaa immiyaa Geeshsha Ayaanaa higgii taana\f + \fr 8:2 \fr*\fk Taana: \fk*\ft Itti itti Geeshsha K'aalaa biletsay, neena woy hinttentta yaagee; haray k'ay nuuna yaagee.\ft*\f* nagaraa higgiyaa ayiletetsaappenne hayk'uwaa higgiyaa ayiletetsaappe kesseedda. \v 3 Asaa asatetsay daaburanchcha gidiyaa diraw, higgii ootsanaw danddayibeennawaa S'oossay ootseedda; nagaranchchatuwaa asatetsaa mala asatetsaana de'iyaa bare Na'aa, Asay ootseedda nagaraw yarshshuwaa gidanaw S'oossay kiittiide, asaa asatetsaa giddon de'iyaa nagaraa pirddeedda. \v 4 Geeshsha Ayyaanay koyyiyaawaadan de'iyaawanttuppe attin, nu asatetsay koyyiyaawaadan de'anawanttu bolla, nu bolla, higgiyaa s'illo azazuu polettana mala, S'oossay hawaa ootseedda. \p \v 5 Barenttu asatetsay koyyiyaawaadan de'iyaawanttu barenttu asatetsaabaa k'oppiino; shin Geeshsha Ayyaanay koyyiyaawaadan de'iyaawanttu Geeshsha Ayaanaabaa k'ooppiino. \v 6 Asatetsaabaa k'ofussay hayk'uwaa ahee; shin Geeshsha Ayaanaabaa k'ofussay de'uwaanne sarotetsaa ahee. \v 7 Asatetsaabaa k'ofussay S'oossaw is'o; ayaw gooppe, asatetsay S'oossaa higgew eeno geena; k'ay eeno gaanawukka aw danddayettenna. \v 8 Barenttu asatetsaw eeno giyaawanttu S'oossaa nashechchanaw danddaykkino. \p \v 9 Shin S'oossaa Ayyaanay hinttenttun de'ooppe, Geeshsha Ayyaanay giyaawaadan de'iitappe attin, hintte asatetsay koyyiyaawaadan de'ikkita. Shin ooninne Kiristtoosa Ayyaanay baynnawaa gidooppe, he uray Kiristtoosawaa gidenna. \v 10 Shin Kiristtoosi hinttenttun de'ooppe, hintte asatetsay nagaraa gaasuwaan hayk'k'eeddawaa; shin hintte ayyaanay s'illotetsaa gaasuwaan hinttenttun pas'a de'ee. \v 11 Shin Yesuusa hayk'uwaappe dentseedda S'oossaa Ayyaanay hintte giddon de'ooppe, hayk'uwaappe Kiristtoosa dentseedda S'oossay k'ay hinttenttun de'iyaa bare Geeshsha Ayyaanaan, hayk'k'iyaa hintte asatetsawukka de'uwaa immana. \p \v 12 Simmi taanaadan ammaniyaawanttoo, nuuni ac'uwaana de'eetto; nu asatetsay koyyiyaawaadan de'anaw nuw bessena. \v 13 Ayaw gooppe, hintte hintte asatetsay giyaawaadan de'ooppe, hintte hayk'k'ana; shin hintte hintte nagaraa oosuwaa Geeshsha Ayyaanan wod'ooppe, pas'a de'ana. \v 14 S'oossaa Ayyaanay kaaletsiyaa ubbatuu S'oossaa naanaa. \v 15 Ayaw gooppe, nuuni nu kooshshaa d'ok'k'u ootsiide, «Abbaa! Ta Aabboo» yaagiide s'eesiyaa, nuuna S'oossaa naanaa kessiyaa Geeshsha Ayaanaa S'oossaappe akkeeddoppe attin, laa'entsuwaa yayyanaw ayile kessiyaa ayaanaa akkibeykko. \v 16 S'oossaa Ayyaanay bare huup'ew nu ayyaanaanna gidiide, nuuni S'oossaa naanaa gidiyaawaa markkattee. \v 17 Nuuni Aa naanaa gidooppe, I bare asaw minjjeedda anjjuwaa laattana; k'ay nuuni S'oossay Kiristtoosaw minjjeeddawaakka aanana laattana; nuuni Kiristtoosa waayiyaa aanana shaakkooppe, Aa bonchchuwaakka aanana shaakkana. \s S'oossaa Naanaw K'onc'c'anaw // De'iyaa Bonchchuwaa \p \v 18 Ayaw gooppe, nuuni ha"i waayettiyaa waayiyaa nuw sintsappe k'onc'c'ana bonchchuwaanna gatsanaw, ubbakka danddayettenna gaade taani k'oppay. \v 19 S'oossay med'd'eedda med'etaa ubbay S'oossaa naanay k'onc'c'anawaa loytsi laamoti utteedda. \v 20 Ayaw gooppe, med'etaa ubbay maaduu baynnabaa gidanaadan, S'oossay Aa bolla pirddeedda; sintsappe demmana giide nashechchaan naagi uttanaadan ootseedda S'oossay koyyeedda diraw haneeddappe attin, med'etaa ubbay bare huup'ew koyyeeddawaan gidenna. \v 21 Med'etaa ubbay bare huup'ew bashshaa ayiletetsaappe itti gallassi kesanawaa; k'ay he med'etatuu S'oossaa naanay ayiletetsaappe keseedda bonchcho kessaa shaakkana. \v 22 Ayaw gooppe, med'etaa ubbay ittippe hawaa gakkanaw, mac'c'a asaa yeluu oyk'k'ina ooliyaawaadan, sakuwaan ooliyaawaa nuuni ereetto. \v 23 K'ay hewaa s'alalaa gidenna; nuuni, Geeshsha Ayaanaa S'oossaa bayira imotaadan ootsiide akkeeddawanttu, nu huup'ew S'oossay nuuna bare naanaa ootsanaadaninne nu kumentsaa asatetsaa wozanaadan naagiidde, nu giddon ooleetto. \v 24 Ayaw gooppe, nuuni S'oossay immana geeddawaan atteeddo. Shin nuuni S'oossay immana geeddawaa be'ooppe, yaatina, hewe nashechchaan naagiyaawaa gidenna; ayaw gooppe, bare be'iyaawaa demmana giidde, nashechchaan naagiyaawe oonee? \v 25 Shin nuuni be'ennawaa demmana giide, nashechchaan naagooppe, hewaa danddayiide naageetto. \p \v 26 Hawaadan k'ay Geeshsha Ayyaanay nu daaburaa maaddanaw yee; ayaw gooppe, nuuni S'oossaa wooti woossanaw bessintto erokko; shin Geeshsha Ayyaanay bare huup'ew k'aalaan k'onc'c'issanaw danddayettenna ooliyaan nuw gaannatee. \v 27 K'ay asaa wozanaa biddiyaa S'oossay, Geeshsha Ayyaanay I koyyiyaawaadan, S'oossaa naatoo gaannatiyaa diraw, Geeshsha Ayaanaa k'ofay ayentto eree. \p \v 28 S'oossay barena siik'iyaawanttoo, bare k'ofaadan s'eeseeddawanttoo, ubbaa yewuwaa lo"otetsaw ootsiyaawaa nuuni ereetto. \v 29 S'oossay bare Na'ay c'ora ishatuwaa giddon bayira gidanaadan, I kase ereeddawantta k'ay bare Na'aa malatanaadan, kasetiide k'ofaa k'achcheedda. \v 30 S'oossay kasetiide k'oppeeddawantta, unttuntta k'ay s'eeseedda; he s'eeseeddawanttakka geeshsheedda; he geeshsheeddawanttakka k'ay bonchcheedda. \s S'oossaa Siik'uwaa \p \v 31 Yaatina, nuuni hawaa ubbaa waaganee? S'oossay nu bagga gidooppe, nuuna ooni ek'ettanawe? \v 32 I haray atto bare Na'aakka waayiyaappe guyye ashshibeenna; shin Aa nuw ubbaw aatsiide immi aggeedda. I bare Na'aa immeeddawe k'ay nuw ubbabaa c'oo immennee? \p \v 33 S'oossay dooreeddawantta oonee mootanawe? S'oossay bare huup'ew unttuntta s'illisseedda. \v 34 Yaatina, unttunttu bolla pirddanaw danddayiyaawe oonee? Hewaa gooppe, hayk'uwaappe denddiide, S'oossaappe ushechcha baggana utteedda, Kiristtoosi Yesuusa; I k'ay nuw gaannatee. \p \v 35 Simmi nuuna Kiristtoosa siik'uwaappe shaakkanawe oonee? Waayyii woy metuu woy yederssuu woy koshay woy kalluu woy yashshay woy olay nuuna shaakkanee? \v 36 S'oossaa Mas'aafay, «Nuuni ne diraw, ubbaa gallassi hayk'k'eetto; shukaw afiyaa dorssaadan paydetteetto» yaagee.\x - \xo 8:36 \xo*\xt Maz. 44:22\xt*\x* \v 37 Shin nuuni nuuna siik'eedda aan ha yewuwaa ubbaan nuuna s'ooniyaawanttuppe aad'd'eetto. \p \v 38-39 Ayaw gooppe, hayk'uwaa gidina, de'uwaa, kiitanchchatuwaa gidina, mooddiyaawantta, ha"i de'iyaawantta gidina, sintsappe yaanawaa, wolk'k'aamatuwaa gidina, bolla saluwaa gidina, garssa sa'aa, ay med'etaa gidinakka, nu Godaa Kiristtoosa Yesuusan de'iyaa S'oossaa siik'uwaappe nuuna shaakkanaw danddayennawaa taani eraad. \c 9 \s S'oossay Kase Dooreedda Israa'eeliyaa Asaa \p \v 1 Taani tumuwaa haasayay; taani Kiristtoosassa; k'ay worddotikke. Geeshsha Ayyaanay mooddiyaa ta tilla wozanay taani worddotennawaa taw markkattee. \v 2-3 Taw ashuwaan zare gidiyaa taanaadan ammaniyaawanttoo, ta wozanaan daro k'aretaynne aggena k'ofay de'ee. Ayaw gooppe, taani ta huup'ew unttunttu diraw, S'oossaa shek'aappe garssanna de'aarikkitaashsha! K'ay Kiristtoosappekka shaakettaarikkitaashsha! \v 4 Unttunttu Israa'eeliyaa asatuwaa; S'oossay unttuntta bare naanaa ootsiide, bare bonchchuwaa unttunttunna shaakkeedda. Unttunttunna k'aalaa geliide, higgiyaa unttunttoo immeedda. Unttunttu S'oossaw bessiyaa ogiyaan goyinniino; k'ay S'oossay immana geeddawaakka akkeeddino.\x - \xo 9:4 \xo*\xt Kes. 4:22\xt*\x* \v 5 Unttunttu zeretsaan kase aawotuwaa zare; k'ay Kiristtoosikka ashuwaan unttunttu zare. I, ubbaappe bolla gidiide mooddiyaa, med'inaw galatetteeddawe S'oossaa. Amen"i. \p \v 6 Shin taani, «S'oossay immana geeddawe attana» yaagikke. Ayaw gooppe, Israa'eeliyaa asaa ubbatuu S'oossay dooreeddawantta gidikkino. \v 7 K'ay Abraahaame zeretsatuu ubbatuu S'oossaa naanaa gidikkino. S'oossay Abraahaamoo, «Ne zeretsay Yisaak'a baggana s'eesettanawaa» yaageedda.\x - \xo 9:7 \xo*\xt Dom. 21:12\xt*\x* \v 8 Hewaa guussay unttunttu S'oossay immana geedda ogiyaan yeletteedda naanay zariyaadan paydettana; shin asaa k'ofaadan yeletteeddawanttu S'oossaa naanaa gidikkino guussaa. \v 9 Ayaw gooppe, S'oossay immana giide haasayeeddawe hawaa; «Taani ha geetetteeddawaadan he wode yaana; Saarakka attuma na'aa yelana» yaageedda.\x - \xo 9:9 \xo*\xt Dom. 18:10\xt*\x* \p \v 10 Hewaa s'alalaakka gidenna; Irbbik'a yeleedda mantte naanaa aawuu ittuwaa; ikka nu aawuwaa Yisaak'a. \v 11-12 Shin itti na'aa dooreedda S'oossay bare huup'ew k'oppeeddawaa gidanaadan, S'oossay Irbbik'iw, «Bayiray teefaw azazettana» yaageedda; I hewaa unttunttu yelettanaappenne iitabaa woy lo"obaa ayinne ootsanaappe kasenna geedda. Hewaa diraw, S'oossaa dooruu Aa s'eeseeddawaadanippe attin, unttunttu ootseeddawaanna gidenna.\x - \xo 9:11-12 \xo*\xt Dom. 25:33\xt*\x* \v 13 S'oossaa Mas'aafay, «Yaak'ooba siik'aaddi; shin Eesaa is's'aaddi» yaagee. \p \v 14 Yaatina, nuuni waaganee? S'oossay deshissiide pirddii? Hewaa gidenna. \v 15 Ayaw gooppe, Musew I, \q1 «Taani maaranaw koyyiyaawantta maarana; \q2 k'ay k'arettanaw koyyiyaawanttookka k'arettana» \m yaageedda.\x - \xo 9:15 \xo*\xt Kes. 33:19\xt*\x* \v 16 Simmi S'oossay asaa maariyaawe I maaranaw koyyiyaa diraassappe attin, Asay koyyiyaa woy ootsiyaa diraassa gidenna. \p \v 17 Ayaw gooppe, S'oossaa Mas'aafay Gibs'e kaatiyaw, «Taani ta wolk'k'aa neenan bessanawunne ta suntsay alamiyaa ubbaan odettanaw, hewoo taani neena kawutsaad» yaagee.\x - \xo 9:17 \xo*\xt Kes. 9:16\xt*\x* \v 18 Simmi S'oossay maarana koyyiyaawaa maaree; k'ay wozanaa gorddana koyyiyaawaa wozanaa gorddee. \s S'oossaa Hank'k'uwaanne Maarotaa \p \v 19 Simmi hintte taana, «Hewe tuma gidooppe, S'oossay asaa bayizzoo ayaw tooshii? S'oossay geeddawaa is's'aaddi gaanawe oonee?» yaaganaw danddayiita. \p \v 20 Shin ta laggew, S'oossaw zaaranaw neeni oonee? Urk'k'aappe med'etteedda miishshay guyye zaariide barena med'd'eeddawaa, «Taana hawaadan ayaw med'd'aaddii?» giide oochchanaw danddayii?\x - \xo 9:20 \xo*\xt Isa. 29:16; 45:9\xt*\x* \v 21 Woy urk'k'aa med'd'iyaawe bare med'd'iyaa urk'k'aa bare koyyiyaawaadan ootsanawunne itti mala urk'k'aappe ittuwaa bonchcho miishshaa ootsiide, k'ay ittuwaa tooshetteedda oosuwaa ootsiyaa miishshaa ootsiide med'd'anaw aw maati baawee? \p \v 22 S'oossay ootseeddawe hawaanna ittuwaa. I bare hank'k'uwaa bessanawunne bare wolk'k'aa erissanaw koyyeedda; I bare hank'k'uwaan pirddanawantta, bayizzanaw giigi utteeddawantta, daro genc'c'uwaan danddayeedda. \v 23 K'ay I maareeddawanttoo, bare bonchchuwaa akkanaw giigissi wotseeddawanttoo I ay keenaa bonchchettinttonne bessanaw koyyeedda. \v 24 Nuuni I s'eeseeddawantta; shin Ayihuda asaa s'alalaappe gidennaan, Ayihuda gidenna asaa giddoppekka s'eeseedda. \p \v 25 Hoose'a mas'aafan I giyaawe hawaa; \q1 «Ta asaa gidennawantta, \q2 ‹Ta asaa› gaade s'eesana. \q1 Taani siik'abeenna zariyaakka, \q2 ‹Ta siik'k'aatoo› gaade s'eesana.\x - \xo 9:25 \xo*\xt Hos. 2:23\xt*\x* \q1 \v 26 ‹Hinttenttu ta asaa gidikkita› giyaawaa, \q2 unttunttu siseedda he sa'aan, \q2 unttunttu, ‹De'uwaa S'oossaa naanaa› geetettiide s'eesettanawantta» \m yaagee.\x - \xo 9:26 \xo*\xt Hos. 1:10\xt*\x* \v 27 Isiyaasi Israa'eeliyaa asaabaa yaagiide haasayeedda; \q1 «Israa'eeliyaa Asay abbaa matan \q2 de'iyaa shafiyaa keena gidooppekka, \q2 unttunttuppe amareedawanttu s'alalay attana.\x - \xo 9:27-28 \xo*\xt Isa. 10:22-23\xt*\x* \q1 \v 28 Ayaw gooppe, \q2 Goday sa'aa bollan de'iyaa asaa ubbaa bolla, \q2 ellekka pirddana» \m yaageedda. \v 29 Isiyaasi kasetiide, \q1 «Ubbaappe Wolk'k'aama Goday, \q2 nuw amareedda zeretsaa ashshenentto, \q2 nuuni, Sodoomaa katamaadaaninne, \q2 Gamoora katamaadan haneeddoshshin» \m yaagi haasayeedda.\x - \xo 9:29 \xo*\xt Isa. 1:9\xt*\x* \p \v 30 Yaatina, nuuni waaganee? S'illotetsaa koyyibeenna Ayihuda gidenna Asay ammanuwaan s'illeedda; \v 31 shin Israa'eeliyaa Asay barentta s'illissiyaa higgiyaa koyyeeddawanttu he higgiyaa demmibeykkino. \v 32-33 Ayaw demmibeykkinoo? Unttunttu oosuwaanappe attin, ammanuwaan s'illotetsaa koyyibeenna diraassa. Unttunttu S'oossaa Mas'aafay, \q1 «Akeekite; taani S'iyoonen asaa d'ubbiyaa shuchchaa, \q2 unttunttu ogiyaan zaallaa wotsana. \q1 Shin aan ammaniyaa ooninne yeellatenna» \m yaagiide s'aafettowaadan d'ubbiyaa shuchchaan d'ubetteeddino.\x - \xo 9:32-33 \xo*\xt Isa. 28:16\xt*\x* \c 10 \s Israa'eeliyaa Asay S'oossaa Ogiyaa Kaallibeenna \p \v 1 Taanaadan ammaniyaawanttoo, taani Israa'eeliyaa asaw ta kumentsaa wozanaappe amottiyaawenne S'oossaa woossiyaawe unttunttu attanaassa; \v 2 ayaw gooppe, unttunttu S'oossaw ootsanaw loytsi koyyiyaawaa taani markkattay; shin unttunttu S'oossaw ootsanaw loytsi koyyiyaa koshshay tumu eratetsaappe gidenna. \v 3 Ayaw gooppe, S'oossay asaa s'illissiyaa ogiyaa unttunttu erennaan, barenttu huup'e s'illotetsaa essanaw koyyeeddino; k'ay barenttu huup'ew S'oossay asaa s'illissiyaa ogew eeno gibeykkino. \v 4 Ayaw gooppe, ammaneedda ubbay s'illanaadan, Kiristtoosi higgiyaa k'ofaa poleedda. \s Atotetsay Ubbaassa \p \v 5 Asay higgew azazettiide s'illiyaabaw Muse, «Higgii azaziyaawaa ootsiyaa ooninne he higgiyan pas'a de'ana» yaagi s'aafeedda;\x - \xo 10:5 \xo*\xt Wog. 18:5\xt*\x* \v 6 shin ammanuwaan s'illiyaabaw geetetteeddawe hawaa; «Ne wozanaan, ‹Ooni saluwaa pude baanee?› gooppa. Hewe Kiristtoosa duge wotsanaassa;\x - \xo 10:6 \xo*\xt Zar. 30:12-14\xt*\x* \v 7 woy ‹Duge sa'aa garssa wod'd'anawe oonee?› gooppa. Hewe Kiristtoosa hayk'uwaappe dentsanaassa. \v 8 Shin I giyaawe hawaa; ‹S'oossaa k'aalay ne mataana; ne doonaaninne ne wozanaan de'ee› geetetteedda» yaagee. Hewekka nuuni hinttenttoo odiyaa ammanuwaa k'aalaa. \p \v 9 Neeni, «Yesuusi Godaa» gaade ne doonaan markkattooppe, k'ay S'oossay hayk'uwaappe Aa dentseeddawaa ne wozanaan ammanooppe, neeni attana. \v 10 Ayaw gooppe, Asay bare wozanaan ammaniide s'illee; bare doonaankka markkattiide attee. \v 11 S'oossaa Mas'aafay, «Aan ammaniyaa ooninne yeellatenna» yaagee.\x - \xo 10:11 \xo*\xt Isa. 28:16\xt*\x* \v 12 Ayihuda asaanne Ayihuda gidenna asaa giddon dummatetsay baawa. Itti S'oossay ubbaa Godaa; I barena s'eesiyaa ubbatoo daro keeka. \v 13 Ayaw gooppe, S'oossaa Mas'aafay, «Godaa suntsaa s'eesiyaa ooninne attana» yaagee.\x - \xo 10:13 \xo*\xt Iyu. 2:32\xt*\x* \p \v 14 Yaatina, unttunttu Aa ammanibeennawantta gidooppe, wooti Aa s'eesanaw danddayiinoo? K'ay k'aalaa sisibeennawanttu waan ammananaw danddayiinoo? K'aalaa odiyaawe d'ayooppe, unttunttu waan sisanaw danddayiinoo? \v 15 K'ay k'aalaa odiyaawanttu kiitettennan aggooppe, oosuu wooti odettanaw danddayii? Ayaw gooppe, S'oossaa Mas'aafay, «Nashechchiyaa mishiraachchuwaa odiyaawanttu yuussay wooti lo"ii!» yaagee.\x - \xo 10:15 \xo*\xt Isa. 52:7\xt*\x* \p \v 16 Shin unttunttu ubbay wonggalaw azazettibeykkino; ayaw gooppe Isiyaasi, «Ta Godaw, nuuni markkatteeddawaa ooni ammaneeddee?» yaageedda.\x - \xo 10:16 \xo*\xt Isa. 53:1\xt*\x* \v 17 Simmi Asay k'aalaa sisiide ammanee; k'ay itti uray Kiristtoosa k'aalaa, odina sisee. \p \v 18 Shin unttunttu k'aalaa sisibeennawe tumee gaade taani oochchay. Tuma unttunttu siseeddino; S'oossaa Mas'aafay, \q1 «Unttunttu haasayaa kooshshay \q2 sa'aa ubbaan laaletteedda; \q2 unttunttu k'aalaykka sa'aa gas'aa gakkeedda» \m yaageedda.\x - \xo 10:18 \xo*\xt Maz. 19:4\xt*\x* \v 19 Shin Israa'eeliyaa asatuu eribeykkinoyee gaade taani oochchay. Muse kase, \q1 «Taani hinttentta asaa gidenna asatuwaan seelissana; \q2 k'ay eeyaa asatuwaan taani hinttentta hank'k'etsissana» \m yaageedda.\x - \xo 10:19 \xo*\xt Zar. 32:21\xt*\x* \v 20 K'ay Isiyaasi daro s'aliide, \q1 «Taana koyyibeennawanttoo beettaad; \q2 taana oochchibeennawanttookka k'onc'c'aad» \m yaagee.\x - \xo 10:20 \xo*\xt Isa. 65:1\xt*\x* \v 21 Shin Israa'eelatuwaabaa I haasayiidde, \q1 «Gallassaa ubbaa azazettenawanttoonne \q2 tawaa is's'iyaawanttoo ta kushiyaa mic'c'aad» \m yaagee.\x - \xo 10:21 \xo*\xt Isa. 65:2\xt*\x* \c 11 \s S'oossay Israa'eeliyaa Asaa Wurssi Olibeenna \p \v 1 Yaatina, S'oossay bare asaa is's'eedde gaade oochchoo? Hewaa gidenna; ayaw gooppe, taani ta huup'ew Israa'eeliyaa asaa; Abraahaame zare; Biiniyaama yaraa. \v 2 S'oossay koyro dooreedda bare asatuwaa is's'enna; S'oossaa Mas'aafay, Eelaasa taarikiyaa giddon, Eelaasi Israa'eelatuwaa S'oossaa sintsan wooti mootintto, hintte eriita. \v 3 «Godaw, unttunttu he suntsan nabatuwaa wod'eeddino; ne yarshshiyaa saakka koleeddino. Yaatina, taani ta s'alalay ataad. K'ay unttunttu taanakka wod'anaw koyyiino» yaageedda.\x - \xo 11:3 \xo*\xt 1 Kat. 19:10, 14\xt*\x* \p \v 4 S'oossay aw waagi zaareeddee? «Taani Eek'aa Ba'aalaw gulbbatibeenna laappu sha"a asaa taw ashshaad» yaageedda.\x - \xo 11:4 \xo*\xt 1 Kat. 19:18\xt*\x* \p \v 5 Hawaadankka k'ay ha wodiyaan, S'oossay bare aad'd'o keekatetsaan dooreedda amareeda asatuu de'iino. \v 6 Shin I bare aad'd'o keekatetsaan dooreeddappe attin, unttunttu oosuwaan unttuntta dooribeenna; hewe d'ayooppe, Aa aad'd'o keekatetsay tumu aad'd'o keekatetsaa gidenna. \p \v 7 Yaatina, ayee? Israa'eeliyaa asatuu barenttu koyyiyaawaa demmibeykkino; shin S'oossay dooreedda amareedawanttu demmeeddino. Yekkonttu wozanay minneedda. \v 8 Hawaadankka, S'oossaa Mas'aafay, \q1 «S'oossay unttunttu barenttu ayfiyaan be'ennaadaaninne \q2 barenttu haytsaan sisennaadan, \q2 hawaa gakkanaw unttunttoo, \q2 azalla ayaanaa immeedda» \m yaageedda.\x - \xo 11:8 \xo*\xt Zar. 29:4; Isa. 29:10\xt*\x* \v 9 K'ay Daawite yaageedda; \q1 «Unttunttu miyaa gaytay unttuntta p'iriyaadan oyk'k'o; \q2 unttuntta guufantso; unttunttoo kushiyaa shiri c'iggo.\x - \xo 11:9 \xo*\xt Maz. 69:22-23\xt*\x* \q1 \v 10 Unttunttu s'eellennaadan, unttunttu ayfii goozetto; \q2 ubbaa wode barenttu metuwaan k'uunniide de'iino» \m yaageedda. \p \v 11 Yaatina, Ayihudatuu d'ubetteedda wode, denddennaadan kunddeeddino? Hewaa gidenna; unttunttu nagaraa ootseedda diraw, atotetsay unttunttu Ayihuda gidenna asatuwaa k'anaatanaadan, Ayihuda gidenna asaw yeedda. \v 12 Shin Ayihudatuu nagaraa ootseedda diraw, alamew daro anjjuu yeedda; k'ay unttunttu kunddetsaykka Ayihuda gidenna asaw daro anjjuwaa aheedda. Yaatina, Ayihudatuu ubbay gujettiyaa wode, anjjuu woyssa keena daranddeeshsha! \s Ayihuda Gidenna Asay Attana Atotetsaa \p \v 13 Shin taani ha"i hinttenttoo, Ayihuda gidenna asaw haasayay; taani Ayihuda gidenna asaw Yesuusi kiitteeddawaa gidiyaa diraw, ta oosuwaa bonchchana. \v 14 Taani ta zare gidiyaa asatuwaa k'anaatanchchatuwaa ootsooppe, ooni eri unttunttuppe amareedawantta ashshenaan aggikke. \v 15 Ayaw gooppe, S'oossay unttuntta is's'eedda wode, ha alamii S'oossaanna sigetteedda. Yaatina S'oossay unttuntta shiishshi akkiyaa wode, hayk'k'eeddawe de'uwaa demmanaappe attin, ayee hananee? \p \v 16 Koyro ayfe bagga munak'ay anjjetteeddawaa gidooppe, muume munak'aykka k'ay anjjetteeddawaa gidana; itti mitsaa s'ap'uu anjjetteeddawaa gidooppe, haytsay ubbaykka k'ay anjjetteeddawaa gidana. \v 17 Shin woraan doleedda wogaraa mitsaa k'ankkaappe ittuwaa ittuwaa kareeddasaan, neena woraan doleedda wogaraa mitsaa mallaa he wogaraanna gatsi k'achcheeddo; neeni k'ay zayitii kesiyaa wogaraa mitsaa s'ap'uwaanna ittippe de'aa. \v 18 Simmi neeni he karetti wod'd'eedda k'ankkatuwaa bollan otorettanaw bessena; shin neeni otorettiyaawaa gidooppekka, s'ap'uu neena tookkeeppe attin, neeni s'ap'uwaa tookkennawaa akeeka. \p \v 19 Hewaa diraw neeni, «Ee; shin k'ankkatuu taani unttunttu sa'aan gelanaaddan karetteeddino» yaagana. \v 20 Hewe tuma; unttunttu ammanibeenna diraw, karetteeddino; neeni ammaneedda diraw, he sa'aan ek'k'aadda. Shin yayyappe attin, otoro k'ofaa k'oppoppa. \v 21 Ayaw gooppe, S'oossay med'etaa k'ankkaa malatiyaawanttoo, Ayihudatoo k'arettibeennawaa gidooppe, new k'arettiyaawaa malatii? \p \v 22 Simmi S'oossaa keekatetsaanne s'alatetsaa be'a. Kunddeeddawanttoo I s'alaa; shin neeni Aa keekatetsaani minnaade de'ooppe, I new keeka; hewe d'ayooppe, neenikka k'ay k'ans's'ettana. \v 23 Ayihudatuukka k'ay ammanennaan is's'iyaawaa aggooppe, S'oossay kase unttunttu de'iyaa saan zaariide wotsana; ayaw gooppe, I unttuntta zaariide wotsanaw danddayee. \v 24 Ayaw gooppe, S'oossay hinttentta woraan de'iyaa koyro med'etaa wogaraa mitsaappe k'ans's'iide, hinttenttu med'etaan woraan dolowanttudan gidennaan gaden tokkeedda wogaraa mitsaanna gatsi oytseeddawaa gidooppe, yaatina, he karetti wod'd'eedda koyro med'etaa k'ankkatuwaa zaaretsiide, unttuntta koyro med'etaan doleedda barenttu wogaraa mitsaanna gatsi k'achchanaw, Aa ayee s'oonanawe? \fig Wogaraa mitsatta bare ayifiyaana|alt="Olive tree with its fruits" src="bk00119b.tif" size="span" ref="11:24"\fig* \s S'oossaa Maarotay Ubbaassa \p \v 25 Taanaadan ammaniyaawanttoo, taani hintte eranaadan koyyiyaa tumu s'uuraa yewuu de'ee; hewe hintte hinttentta hintterekka, nuuni aad'd'eedda eranchcha yaagiide k'oppiyaawaa diggee; Israa'eeliyaa asaappe baggay sisennaan is's'eedda; shin he sisennaan is's'iyaawe Ayihuda gidenna asaa kumentsaa payduu S'oossaakko gakkanaw gam"ana. \v 26 Hawaadankka, Israa'eeliyaa Asay ubbay attana; S'oossaa Mas'aafay hawaadan yaagee; \q1 «Ashshiyaawe S'iyoone geetettiyaa katamaappe yiide, \q2 nagaraa oosuwaa ubbaa Yaak'ooba zariyaappe diggana.\x - \xo 11:26 \xo*\xt Isa. 59:20\xt*\x* \q1 \v 27 Taani unttunttu nagaraa atto yaagiyaa wode, \q2 unttunttunna gelana k'aalaa c'aak'uu hawaa» \m yaagee.\x - \xo 11:27 \xo*\xt Erm. 31:33-34\xt*\x* \p \v 28 Ayihuda gidenna asatoo, Ayihudatuu wonggalaa mishiraachchuwaa baggana hintte diraw, S'oossaanna morkke; shin S'oossaa dooruwaa baggana aawotuwaa diraw, unttunttu I siik'iyaawantta. \v 29 Ayaw gooppe, S'oossay bare immeeddawaa guyye akkena; k'ay bare s'eeseeddawaa is's'aaddi geena. \v 30 Ayihuda gidennawanttoo, S'oossaw hintte kasenna azazettibeykkita; shin Ayihudatuu azazettenan is's'eedda diraw, S'oossaa maarotetsaa ha"i hintte akkeeddita. \v 31 Hawaadan, hintte akkeedda maarotetsaa diraw, Ayihudatuu k'ay S'oossaa maarotetsaa ha"i akkanaadan, S'oossaw azazettenan is's'eeddino. \v 32 Ayaw gooppe, S'oossay asaa ubbaa maarana mala, Asay ubbay aw azazettenan is's'iyaa hanotaan k'achcheedda. \p \v 33 S'oossaa duretetsay woyssa keena daree? Aa aad'd'o eratetsaynne Aa eratetsay woyssa keena c'iimmee? Aa pirddaa odanawe oonee? I bare ootsiyaawaa ayaw ootsintto, oonee akeekiyaawe?\x - \xo 11:33 \xo*\xt Isa. 55:8\xt*\x* \v 34 Hewaa S'oossaa Mas'aafay, «Godaa wozanaa eriyaawe oonee? Aa zoranaw danddayiyaawe oonee?\x - \xo 11:34 \xo*\xt Isa. 40:13\xt*\x* \v 35 Woy bare kushiyaa zaarana mala, aw ittibaa immeeddawe de'ii?» yaagee.\x - \xo 11:35 \xo*\xt Yob. 41:11\xt*\x* \p \v 36 Ayaw gooppe, ubbabaa I med'd'eedda; k'ay ubbabaykka Aa maataaninne awunne de'ee; S'oossaw med'inaw bonchchuu gido. Amen"i.\x - \xo 11:36 \xo*\xt 1 K'or. 8:6\xt*\x* \c 12 \s S'oossaw Ootsanaadan Nuuni Waaniide De'anaw Bessii? \p \v 1 Simmi taanaadan ammaniyaawanttoo, hintte hintte oonatetsaa S'oossaa nashechchiyaa de'onne geeshsha yarshshuwaa ootsiide, S'oossaw shiishshanaadan, taani hinttentta S'oossaa maarotetsaan woossay; S'oossaw hintte goyinnanaw bessiyaa tumu ogii hewaa. \v 2 S'oossay hintte k'ofaa ubbaanna dummayiide, hinttentta laammooppe attin, ha alamiyaa asaa malatoppite. He wode hintte, S'oossaa shenii, lo"obay, Aa nashechchiyaabaynne k'ay polo gideeddabay ayentto eranita. \p \v 3 S'oossay taw immeedda aad'd'o keekatetsaan taani hinttenttoo oday. Hinttenttu k'oppanaw bessiyaawaappe aatsiide, otoruwaan k'oppoppite; hewaa aggiide, wozanaama asaadan k'oppite; S'oossay hinttenttoo huup'iyaan huup'iyaan immeedda ammanuwaa keenan hintte bolla pirddite. \v 4 Nu itti bollaa giddon, c'ora bollaa k'ommotuu de'iino; he k'ommotuwaa ubbawukka dumma dumma oosuu de'ee. \v 5 Hawaadan, nuuni c'ora asaa gidooppekka, Kiristtoosa baggana itti asaa. K'ay nuuni itti asatetsaa k'ommotuwaadan, ittuu ittuwaanna oyk'etti utteeddo. \v 6 S'oossay nuw immeedda aad'd'o keekatetsaan dumma dumma imotay de'ee. Nu imotay nabetetsaa gidooppe, nuw de'iyaa ammanuwaa keenaa odanaw bessee. \v 7 Haratuwaa maaddussaa gidooppe, he oosuwaan minnanaw bessee; tamaarissussaa gidooppe, he tamaarissuwaan minnanaw bessee. \v 8 Hara asatuwaa minisussaa gidooppe, he oosuwaan minnanaw bessee. Bare huup'ew de'iyaabaappe haratoo immiyaa ooninne wozanaappe immo. Maatay de'iyaa uray minisi ootsanaw bessee; haratoo keekiyaa uray nashechchaan keekanaw bessee. \p \v 9 Hinttenttu siik'uu asaa bessanaw siik'ettiyaawaa gidanaw bessena. Iitabaa is's'ite; lo"obaa minisiide oyk'k'ite. \v 10 Ittuu ittuwaanna ishatuwaadan siik'ettite; ittuu ittuwaa bonchchiyaawan nashettite. \v 11 Minniide ootsite; azalloppite; hintte kumentsaa wozanaappe Godaw ootsite.\f + \fr 12:11 \fr*\fk Kumentsaa wozanaappe Godaw ootsite: \fk*\ft Geeshsha Ayyaanaan kaalesettiide kiitettiyaawantta gidite.\ft*\f* \v 12 S'oossay hinttenttoo immana geeddawaan nashettite; waayiyaan genc'c'ite. Ubbaa wode S'oossaa woossite; \v 13 S'oossaa asatuwaa koshshiyaaban maaddite; imatsaa mokkite. \p \v 14 Hinttentta yederssiyaawantta anjjite; unttuntta anjjiteppe attin, shek'k'oppite. \v 15 Nashettiyaawanttunna nashettite; yeekkiyaawanttunnakka yeekkite. \v 16 Asaa ubbaw itti mala k'ofaa k'oppite; ootsiyaaban ubbaan hinttentta toochchiide de'iteppe\f + \fr 12:16 \fr*\fk Hinttentta toochchiide de'ite: \fk*\ft Ashikke gidite guussaa.\ft*\f* attin, otorettoppite; hinttentta hintterekka aad'd'o eranchcha giide k'oppoppite.\x - \xo 12:16 \xo*\xt Lem. 3:7\xt*\x* \p \v 17 Ooninne hinttenttoo iitabaa ootsooppe, he uraw iitabaa ootsi zaaroppite; asaa ubbaw lo"obaa ootsanaw k'oppite. \v 18 Asaa ubbaanna sarotetsaan de'anaw, hintte baggana, hinttenttoo danddayetteeddabaa ubbaa ootsite. \v 19 Taanaadan ammaniyaawanttoo, hintte hintte huup'ew asaw haluwaa kesoppite. S'oossay haluwaa kesanaadan, Aa bolla olite. Ayaw gooppe, S'oossaa Mas'aafay, \q1 «Goday, ‹Taani haluwaa kesana; \q2 taani kushiyaa c'iggana› gee» \m yaagee.\x - \xo 12:19 \xo*\xt Zar. 32:35\xt*\x* \p \v 20 Shin S'oossaa Mas'aafay, \q1 «Ne morkkii koshattooppe, miza. \q2 Saamettooppe, ushsha. \q1 Ayaw gooppe, neeni hewaa ootsiyaawaan, \q2 Aa darissa yeellayaasa» \m yaagee.\x - \xo 12:20 \xo*\xt Lem. 25:21-22\xt*\x* \p \v 21 Iitabaa lo"obaan s'oonappe attin, iitabay neena s'oonoppo. \c 13 \s Gadiyaa Ayissiyaawanttoo Eeno Gaanaw Bessee \p \v 1 Asay ubbay gadiyaa ayissiyaawanttoo eeno gaanaw bessee; ayaw gooppe, S'oossay geenaan de'ishshin, gadiyaa ayissiyaawe de'anaw danddayenna. Ha"i de'iyaa ayissiyaawanttukka S'oossay wotseeddawantta. \v 2 Hewaa diraw, ha"i de'iyaa ayissiyaawantta is's'iyaa ooninne S'oossaa azazuwaa is's'ee; bare bolla pirddaa ahee. \v 3 Ayaw gooppe, ayissiyaawanttu iitabaa ootsiyaawantta yashshanawaappe attin, lo"obaa ootsiyaawantta yashshikkino. Ayissiyaawoo yayyenaan agganaw koyyay? Yaatooppe lo"obaa ootsa; I neena galatana. \v 4 Ayaw gooppe, I new lo"obaa ootsanaw, S'oossaw k'ooma. Shin neeni iitabaa ootsooppe, iitabaa ootseeddawaa I seeriyaa diraw, aw yayya; I S'oossaa k'oomaa. K'ay iitabaa ootsiyaawanttu bolla S'oossaa hank'k'uwaa I ahee. \v 5 Hewaa diraw, gadiyaa ayissiyaawanttoo eeno giyaawe S'oossaa muraa s'alalaassa gidennaan, hinttenttu wozanaa k'ofaa dirawukka eeno gaanaw bessee. \p \v 6 Ayaw gooppe, gadiyaa ayissiyaawanttu barenttu oosuwaa ootsiyaa wode, S'oossaw ootsiyaa diraw, hintte k'aras'aa k'ans's'iyaawe hewaassa. \v 7 Ubbaa asawukka bessiyaawaa immite. Giiraa giiranaw bessiyaawoo giirite; k'aras'aa k'ans's'anaw bessiyaawoo k'ans's'ite; yayyanaw bessiyaawoo yayyite; bonchchuu bessiyaawaa bonchchite. \s Ittuu Ittuwaanna Siik'ettite \p \v 8 Hinttenttu ittuu ittuwaanna siik'ettanaappe attin, hara ac'uu O bollaninne de'oppo. Ayaw gooppe, haraa siik'iyaa ooninne higgii giyaawaa poleedda. \v 9 «Woshummoppa; wod'oppa; wuu"oppa; asaabaa amottoppa» giyaa azazatuunne hara azazatuu ubbatuu, «Ne shooruwaa ne huup'iyaadan siik'a» giyaa azazuwaan kumiino.\x - \xo 13:9 \xo*\xt Kes. 20:13-15, 17; Zar. 5:17-19, 21; Wog. 19:18\xt*\x* \v 10 Bare shooruwaa siik'iyaa ooninne aw iitabaa ootsenna; hewaa diraw, shooruwaa siik'iyaawe higgiyaa ubbaw eeno giyaawaa. \p \v 11 Gem"ishuwaappe hintte beegottiyaa saatii ha"i gakkeedda diraw, ha wodiyaa akeekite. Ayaw gooppe, nuuni koyro ammaneedda wodiyaappe, nuuni attiyaa wodii ha"i nuukko matatteedda. \v 12 K'ammay aad'd'anaw hanee; gallassay matatteedda. Simmi nuuni d'umaa oosuwaa aggiide, poo'uwaan olettanaw, olaa miishshaa mayyoytte; \v 13 gallassi poo'uwaan de'iyaa asaadan, ane maara de'oytte. Yetsaaninne matsuwaan gidoppo; woshummussaaninne woshummanaw kajjeelussaana gidoppo; palumaaninne k'anaatiyaan gidoppo. \v 14 Shin Godaa Yesuusi Kiristtoosa, olaa miishshaa Aa mayyite; hintte nagaranchcha asatetsay bare wozanaa amuwaa polanaadan, aw k'oppoppite. \c 14 \s Asaa Bolla Pirddennaan Aggussaa \p \v 1 Ammanuwaan azalliyaa uraa shiishshi akkite. Shin I bare huup'ew k'oppiyaabaan aanana palumettoppite. \v 2 Itti uraa ammanuu I ayaa miinanne diggenna. Shin ammanuwaan azalliyaa uray gaden mokkeeddabaa s'alalaa mee. \v 3 Ubbabaa miyaa uray ubbabaa meenna uraa kad'oppo; ubbabaa meenna uraykka ubbabaa miyaa uraa bolla pirddoppo. Ayaw gooppe, S'oossay Aa shiishshi akkeedda. \v 4 Hara asaa k'oomaa bolla pirddiyaawe neeni oonee? I kunddina woy denddina bare Godaassa; shin Goday Aa dentsanaw danddayiyaa diraw, I ek'k'ana. \p \v 5 Itti uray, «Hik'k'a gallassay hara gallassatuwaappe aad'd'ee» yaagiide k'oppiyaa wode, haray, «Ubbaa gallassatuukka itti mala» giide k'oppee. Asay ubbay huup'iyaan huup'iyaan hewaadan ayaw k'oppintto akeeko. \v 6 Itti gallassaa hara gallassatuwaappe aatsiide bonchchiyaa uray Godaa bonchchoo bonchchee; k'umaa miyaa uraykka Godaa bonchchoo mee. Ayaw gooppe, I he k'umaa diraw, S'oossaa galatee. K'umaa meennawekka Godaa bonchchoo meennaan aggeedda; k'ay S'oossaa galatee. \v 7 Ayaw gooppe, nuuppe ooninne bare huup'e s'alalaw de'enna; k'ay ooninne bare huup'e s'alalaw hayk'k'enna. \v 8 Nuuni pas'a de'ooppe, Godaw de'eetto; k'ay hayk'k'ooppekka, Godaw hayk'k'eetto. Simmi nuuni pas'a de'ooppe woy hayk'k'ooppekka Godaassa. \p \v 9 Hewaa diraw, Kiristtoosi pas'a de'iyaawanttoonne hayk'k'eeddawanttoo Godaa gidanaw hayk'k'iide, hayk'uwaappe denddeedda. \v 10 Yaatina, neeni ne ishaa bolla ayaw pirdday? Woy neeni ne ishaa ayaw kad'ay? Nuuni ubbaykka S'oossaa pirddaa oydiyaa sintsan ek'k'ana. \v 11 Ayaw gooppe, S'oossaa Mas'aafay, \q1 « ‹Taani Goday ta de'uwaan c'aak'k'ay; \q2 asay ubbay ta sintsan gulbbatana. \q1 K'ay taani S'oossaa gidiyaawaa, \q2 asay ubbay markkattana› yaagay» \m yaagee.\x - \xo 14:11 \xo*\xt Isa. 45:23\xt*\x* \v 12 Simmi nuuni huup'iyaan huup'iyaan nubaa S'oossaw odana. \s Nagaraa Oosoo Gaasuwaa Gidoppa \p \v 13 Hewaa diraw, nuuni ittuu ittuwaa bolla pirddiyaawaa hawaappe sintsaw ane aggoytte. Shin ubbaappe aatsiide, hintte ishaa d'ubbiyaabaa woy nagaraan oliyaabaa ootsennaadan k'ofaa k'achchite. \v 14 Taani Godaa Yesuusi Kiristtoosanna de'iyaawaan, bare huup'ew tuna gidiyaabay baynnawaa eraynne akeekay. Shin itti uray ittibaa tuna giide k'oppooppe, hewe aw tuna gidee. \v 15 Neeni miyaabaa diraw, ne ishaa k'ohooppe, simmi neeni siik'uwaan de'akka. Kiristtoosi Aa diraw hayk'k'eedda asaa ne miyaa k'umaan bayizzoppa. \v 16 Simmi neeni lo"obaa giyaawaa Asay kad'oppo. \v 17 Ayaw gooppe, S'oossaa kawutetsay Geeshsha Ayyaanay immiyaa s'illotetsaa, sarotetsaanne nashechchaa gidiyaawaappe attin, muussaanne ushshaa gidenna. \v 18 Ayaw gooppe, Kiristtoosaw hawaadan ootsiyaa uray ooninne S'oossaa nashechchee; asaykka Aa galatee. \p \v 19 Yaatooppe, ane nuuni sarotetsaa ahiyaabaanne nuuna ittuwaa ittuwaanna minisiyaabaa ubbaa koyyeetto. \v 20 S'oossaa oosuwaa k'umaa diraw bayizzoppa. K'umay ubbay geeshsha; shin hara uraa nagaraan yeggiyaawaa muussay iita. \v 21 Hewoo ashuwaa meennaan woy ushshaa ushennaan aggiyaawe woy ne ishaa d'ubbiyaabaa ayaanne ootsennaan aggiyaawe lo"a. \p \v 22 Ha yewuwaan ne ammanuwaa neeppenne S'oossaappe gidduwaan naaga. Itti uray lo"a giide I ammanetteedawaa ootsiyaa wode, «Taani lo"uwaa ootsaad» giide bare wozanaan ammanettooppe, he uray tumu anjjetteeddawaa. \v 23 Shin I he miyaabaan sid'ooppe, Aa muussay ammanuwaana gidenna diraw, S'oossay Aa bolla pirddee; k'ay ammanuu baynnaan ootseeddawe ayayneekka nagaraa. \c 15 \s Asaa Nashechchanaw Bessiyaa Ogiyaa \p \v 1 Nuuni ammanuwaan minneeddawanttu daaburanchchatuwaa tookuwaa tookkanaw bessee; nuuni nu s'alalaa nashechchanaw bessena. \v 2 Nuuni huup'iyaan huup'iyaan nu ishaa maaddanaw, ammanuwaan Aa minisanawunne nashechchanaw bessee. \v 3 Ayaw gooppe, haray atto Kiristtoosikka barena nashechchibeenna. Shin S'oossaa Mas'aafay, «Neena boreeddawanttu boreedda borii ta bolla wod'd'eedda» geeddawaadan haneedda.\x - \xo 15:3 \xo*\xt Maz. 69:9\xt*\x* \v 4 S'oossaa Mas'aafay nuw immiyaa genc'c'aaninne minotaan nuuni demmana giide nashechchaan naagi utteeddawe de'ana mala, S'oossaa Mas'aafan s'aafetteedda ubbabay nuuna tamaarissanaw s'aafetteedda. \p \v 5-6 Hinttenttu ubbay itti wozana gidiide, itti k'aalaan S'oossaa, nu Godaa Yesuusi Kiristtoosa Aawuwaa, bonchchana mala, genc'c'uwaanne minotetsaa immiyaa S'oossay, hinttenttoo Kiristtoosi Yesuusi ootseeddawaadan, ittuu ittuwaanna ittippe de'iyaa itti k'ofaa immo. \s P'awuloosa Oosuwaanne Ammanenna Asaw // Gakkeedda Mishiraachchuwaa K'aalaa \p \v 7 Hewaa diraw, Kiristtoosi hinttentta mokkeeddawaadan, S'oossaa bonchchoo ittuu ittuwaa mokkite. \v 8-9 Ayaw gooppe, S'oossay ammanetteedawaa gidiyaawaa erissanaw, S'oossay aawaatoo immana geeddawaa tumayanawunne Ayihuda gidenna Asay S'oossaa Aa maarotetsaa diraw bonchchanaw Kiristtoosi Ayihudatoo k'ooma gideeddawaa hinttenttoo oday. Hewaa S'oossaa Mas'aafay, \q1 «Hewaa diraw, taani neena, \q2 Ayihuda gidenna asaa giddon galatana; \q2 ne suntsaakka sabbana» \m yaagee.\x - \xo 15:8-9 \xo*\xt 2 Sam. 22:50; Maz. 18:49\xt*\x* \q1 \v 10 K'aykka, \q2 «Ayihuda gidenna asatoo, \q1 S'oossaa asatuwaana nashettite» \m yaagee.\x - \xo 15:10 \xo*\xt Zar. 32:43\xt*\x* \q1 \v 11 K'aykka gujjiide, \q2 «Hinttenttoo, Ayihuda gidenna asatoo ubbatoo, \q1 Godaa galatite; asaw ubbaw, Aa galatite» \m yaagee.\x - \xo 15:11 \xo*\xt Maz. 117:1\xt*\x* \q1 \v 12 K'aykka Isiyaasi, \q2 «Issey zeretsay yiide, \q1 Ayihuda gidenna asaa mooddanaw denddana. \q2 K'ay unttunttu Aa baggana demmana giide, \q2 nashechchaan naagana» \m yaagee.\x - \xo 15:12 \xo*\xt Isa. 11:10\xt*\x* \p \v 13 Hinttenttu akkana giide nashechchaan naagiyaawe Geeshsha Ayaanaa wolk'k'aan dic'c'anaadan, hinttenttoo immana geedda S'oossay, hintte Aa ammaniyaa diraw, hinttenttoo nashechchaanne sarotetsaa kuntsiide immo. \s P'awuloosi S'aliide S'aafeedda Gaasuwaa \p \v 14 Taanaadan ammaniyaawanttoo, hinttenttun lo"otetsaynne eratetsay ubbay kumeeddawaanne k'ay ittuu ittuwaa zoranaw danddayiyaawaa taani ta huup'ew eraad. \v 15-16 Shin taani hinttentta ittibaa ittibaa gujja k'ofissanaw, ha dabddaabbiyaa giddon ayinne yayyenaan hinttenttoo s'aafaad. Taani Kiristtoosa Yesuusa k'ooma gidaade, Ayihuda gidenna asaw ootsanaadan, S'oossay taw aad'd'o keekatetsaa immeedda diraw, taani ayinne yayabeykke; Ayihuda gidenna Asay Geeshsha Ayaanaa baggana S'oossaw geeshsha gidiide, Aa nashechchiyaa yarshshuwaa gidanaadan, S'oossaa wonggalaa mishiraachchuwaa odiyaawaan geeshshatetsaan ootsay. \p \v 17 Hewaa diraw, taani Kiristtoosa Yesuusan gidaade S'oossaw ootsiyaaban c'eek'ettanaw danddayay. \v 18-19 Ayihuda gidenna Asay S'oossaw azazettanaadan, Kiristtoosi ta baggana k'aalaan, oosuwaan, mallaan, malaataa wolk'k'aaninne Geeshsha Ayaanaa wolk'k'aan ootseeddawaa s'alalaa taani odanaappe attin, harabaa odanaw s'alikke. Hewaa diraw, Yerusaalameppe doommaade, Iliwaarik'oona geetettiyaa gadiyaa gakkanaw yuuyyaade, Kiristtoosa wonggalaa mishiraachchuwaa wurssa odaaddi. \v 20 Hawaadankka, taani hara Asay doommeeddawaa bollan doommennaadan, Kiristtoosa suntsay s'eesettibeennasan wonggalaa mishiraachchuwaa odanaw amottaad. \v 21 Shin S'oossaa Mas'aafay, \q1 «Aabay hawaa gakkanaw odettibeennawanttu Aa be'anawantta; \q2 k'ay aabaa sisibeennawanttu akeekanawantta» \m yaagee.\x - \xo 15:21 \xo*\xt Isa. 52:15\xt*\x* \s P'awuloosi Roome Baanaw K'oppeedda \p \v 22 Hewaa diraw, taani c'ora wode hinttenttukko yaanaw koyyay; shin yaanaw danddayabeykke. \v 23 Shin taani ha"i ha heeraan ta oosuwaa wursseedda dirawunne c'ora laytsaappe doommaade hinttentta baade be'anaw laamoteedda diraw \v 24 ha"ikka hinttenttukko baana gaade k'oppay; taani Isippeene geetettiyaa gadiyaa baadde hinttentta be'anaw koyyay; k'ay amareeda wodiyaa hinttentta be'aade nashettowaappe guyyiyaan, Isippeene biishshin, hintte taana maaddana mala koyyay. \p \v 25 Shin ha"i taani S'oossaa asatuwaa maaddanaw, Yerusaalamebay. \v 26 Ayaw gooppe, Mak'idooniyaanne Akaayiyaa geetettiyaa gadiyaan de'iyaa woosa golle asatuu Yerusaalamen de'iyaa hiyyeesatoo miishshaa immanaw koyyeeddino. \v 27 Unttunttu barenttu huup'ew hawaa ootsanaw k'ofaa k'achcheeddino. Unttunttu he hiyyeesatuwaa maaddanawe unttunttoo ac'uu de'ee; ayaw gooppe, Ayihudatuu barenttu ayaanaa anjjuwaa Ayihuda gidenna asatuwaana shaakkeeddawaa gidooppe, Ayihuda gidenna asatuukka k'ay barenttoo de'eeddabaan Ayihudatuwaa maaddanaw bessee. \v 28 Hewaa diraw, taani ha oosuwaa wursseeddawaappe guyyiyaaninne unttunttoo shiik'eedda miishshaa ubbaa immeeddawaappe guyyiyaan, Isippeene baadde hintte mataanna aad'd'ana. \v 29 Taani hinttenttukko biyaa wode, Kiristtoosa anjjuu taanan kumina baanawaa eray. \p \v 30 Taanaadan ammaniyaawanttoo, taw S'oossaa hintte woossiidde, woosan hintte taananna minnanaadan, Godaa Yesuusi Kiristtoosa baggannanne Geeshsha Ayyaanay immiyaa siik'otetsan taani hinttentta woossay. \v 31 Taani Yihudaan de'iyaa ammanennawanttuppe attanaadaaninne k'ay taani Yerusaalamen ootsiyaa oosuu yaan de'iyaa S'oossaa asatuwaa nashechchiyaawaa gidanaadan, S'oossaa woossite. \v 32 K'ay S'oossay gooppe, taani hinttenttukko nashechchaan baade, hintte matan shemppana. \v 33 Sarotetsaa S'oossay hinttenttunna ubbaanna gido. Amen"i. \c 16 \s Sarotaa \p \v 1 Kinkkiriyaa geetettiyaa katamaan de'iyaa ammaniyaa asaana ootsiyaa nu michchata Peeba lo"o mac'c'a asaa gidiyaawaa taani hinttentta erissay. \v 2 Hinttenttu izo geeshshatuu Godaa suntsan mokkiyaawaadan mokkite; k'ay iza hinttenttuppe koyyiyaawe ayaa gidooppekka, izo maaddite; ayaw gooppe, iza bare huup'ew c'ora asaa maaddaw; k'ay taana ta huup'ewukka darissa maaddaw. \p \v 3 Kiristtoosa Yesuusa oosuwaa taananna ittippe ootsiyaa P'irisk'k'illiwunne izi asinaa Ak'iilassi ta sarotowaa odite. \v 4 Unttunttu ta shemppuwaa diraw, barenttu shemppuwaa aatsi immeeddino. Unttuntta ta s'alalaa gidennaan, Ayihuda gidenna asaa ammaniyaa Asay ubbaykka galatee. \v 5 K'ay unttunttu golliyaa ammaniyaa Asay shiik'iyaasaa ootsiide gakettiyaa asaa ubbaa saro giite. Iisiyaa gadiyaan Kiristtoosa koyro ammaneedda ta siik'iyaa Eppanetoosaw, ta sarotowaa odite. \v 6 Hinttenttoo loytsa daabureedda Mayraamo sarotite. \v 7 Taananna k'asho gollen de'eedda ta dabbo gideedda Ayihudatuwaa, Anddironik'oosanne Yuuniyaasa sarotite. Yesuusi kiitteeddawanttu giddon unttunttu loytsi eretteeddawantta. K'ay unttunttu Kiristtoosa taappe kasenna ammaneeddino. \p \v 8 Godaanna ittippetetsaan de'iyaa ta siik'o laggiyaa Amppiliyaatoosaw ta sarotowaa odite. \v 9 Kiristtoosa oosuwaa nuunanna ittippe ootsiyaa Urbbaanoosanne taani siik'iyaa Iss's'aakusa sarotite. \v 10 Kiristtoosanna I de'iyaawe erettina paac'iyaa s'ooneedda Ap'eliisaw ta sarotowaa odite; Ariss's'obiloosa soy asawukka ta sarotowaa odite. \v 11 Ta dabbo gideedda Ayihudawiyaa Heeroodiyoonanne Kiristtoosa ammaniyaa Narssiisesa soy asaa sarotite. \p \v 12 Godaa oosuwaan daaburiyaa Tirufaynanne Tirufooso geetettiyaa mac'c'awantta sarotite; k'ay Godaw daro daaburaade ootsiyaa siik'iyaa Perssiiso sarotite. \v 13 Godaa oosuwaan loytsi eretteedda Rufoosayewunne taana bare na'aadan maaddeedda Aa daayiw ta sarotowaa odite. \v 14 Ta sarotowaa Asinkkiriitoosaw, Pileegoonaw, Hermeesaw, Patirobaasawunne unttunttunna de'iyaa ammaniyaa ishatuwaa ubbaw odite. \v 15 Pileegoona, Yuulo, Neeriyaa, Aa michchato, Olumppoosanne unttunttunna de'iyaa S'oossaa asatuwaa ubbaa sarotite. \p \v 16 Geeshsha asaw bessiyaa yeretaa yerettiidde, ittuu ittuwaa sarotite; Kiristtoosan ammaniyaawanttu ubbatuu hinttentta saro yaageeddino. \s Wurssetsaa Zoriyaa \p \v 17 Taanaadan ammaniyaawanttoo, asaa giddon shaakotetsaa med'd'iyaawantta, asaa ammanoo d'ubo gidiyaawanttanne hintte tamaareedda timirttiyaanna gakettennawaa tamaarissiyaawantta akeekanaadan, taani hinttentta woossay. Unttunttukko shiik'oppite. \v 18 Ayaw gooppe, hewaa malabaa ootsiyaawanttu barenttu uloo ootsiinoppe attin, nu Godaa Yesuusi Kiristtoosaw ootsikkino; barenttu labiyaa haasayaaninne k'id'iyaan iitabaa k'oppenna asaa wozanaa baletsiino. \v 19 Wonggalaw hintte azazetteeddawaa Asay ubbay siseedda. Hewaa diraw, taani hinttebaan nashettay; shin lo"otetsaw hintte aad'd'eedda eranchcha gidanaadaaninne k'ay iitabaw ashikke gidanaadan koyyay. \v 20 Sarotetsaa S'oossay Sees'aanaa hintte gediyaappe garssanna haakkenna mata wode gaac'c'ana. \p Nu Godaa Yesuusi Kiristtoosa aad'd'o keekatetsay hinttenttunna gido. \p \v 21 Taananna ootsiyaa S'imootoose hinttentta saro yaagee; k'ay hawaadankka, ta dabbattuu Luuk'iyoosi, Yaasooninne Sosiip'aas'iroosi hinttentta saro yaagiino. \p \v 22 Taani, S'ars's'iyoosi, ha dabddaabbiyaa s'aafeeddawe, hinttenttoo Godaa suntsan sarotaa kiittay. \p \v 23 Ammaniyaa Asay ubbay Aa soyin shiik'iyaa ta siiraa Gaayoosi hinttentta saro yaagee; katamaa miishshaa oyk'k'iyaa Erass's'oosinne nu ishay K'uwars's'oosi hinttentta saro yaagiino. \v 24 Nu Godaa Yesuusi Kiristtoosa aad'd'o keekatetsay hinttenttunna ubbaanna gido. Amen"i. \p \v 25 Nuuni S'oossaa galateetto. Taani wonggalaa baggana Yesuusi Kiristtoosabaa odeeddawaadaninne daro wodiyaappe geemmiide, ha"i k'onc'c'eedda tumatetsaadan, hintte ammanuwaan hinttentta S'oossay minisanaw danddayee. \v 26 Shin ha"i nabatuu s'aafeeddawaa baggana tumatetsay k'onc'c'iyaan erettanaadan ootseedda; k'ay asaa ubbay S'oossaa ammaniide azazettanaadan, Med'inaa S'oossaa azazuwaan, ha alamiyaan de'iyaa asaa zeretsaa ubbaw k'onc'c'eedda. \p \v 27 Aad'd'eedda eratetsay Aa s'alalaw de'iyaa itti S'oossaw Yesuusi Kiristtoosa baggana med'inaw bonchchuu gido. Amen"i.