\id PRO - Dawuro Full Bible Latin Version \ide UTF-8 \h Leemisuwaa \toc1 Leemisuwaa Mas'aafaa \toc2 Leemisuwaa \toc3 Lem. \mt1 Leemisuwaa Mas'aafaa \imt Geluwaa \ip Leemisuwaa Mas'aafay hiillaa haasayaaninne leemisuwaa haasayan giigeedda oosuwaanne ammanuwaa timirttiyaa. I daro bagga asaa de'uwaan hachchi hachchi gakketiyaa hanotuwaabaa odee. Koyiro doomiiddekka, «Aad'd'eeda eratetsaw doometsay S'oossaw yayyiyaawaa» yaagi hassayissiidde doommee. I tamaarissiyaawe ammanuwaa wogaan Asay ootsanabaa s'alala gidennaan, Asay bare hachchi hachchi de'uwaan hananaw bessiyaa lo"o eeshshaanne ootsanaw bessiyaa lo"o oosuwaa gujjiide tamaarissee. Ha mas'aafaa giddon ashkketetsaaban, asaw k'arettiyaawaaninne ammanettiyaawaan daro timirttii leemisuwaan imetteedda. \iot Shemppatuwaa Ubbatoo Imetteedda K'antsa K'ofatuwaa \io1 Leemisatwaa Wootiide Go'etanentto \ior 1:1-7\ior* \io1 Aad'd'eeda Eratetsaa Koyanaadan Imetteedda Mak'k'uwaa \ior 1:8—7:27\ior* \io1 Aad'd'eeda Eratetsaa Sabbiidde Odeteedda Mazimuriyaa \ior 8:1—9:18\ior* \io1 Solomona Leemisatwaa \ior 10:1—29:27\ior* \io1 Aguura Haasayaa \ior 30:1-33\ior* \io1 Liimu'eela Daaya Bare Na'aa Tamarisseedda Timirttiyaa \ior 31:1-31\ior* \c 1 \s Leemisatwaa Wooti Go"etanentto \r (1:1-7) \p \v 1 Hawanttu Israa'eeliyaa Kaatiyaa Daawita na'aa Solomona leemisatwaa.\x - \xo 1:1 \xo*\xt 1 Kat. 4:32\xt*\x* \v 2 Leemisatuu Asay aad'd'eedda eratetsaa, seeraanne era haasayaa akeekanaw maaddiino. \v 3 Unttunttu aad'd'eeda eratetsan, de'ana de'uwaa, s'illotetsaa, suure pirddaanne suuretetsaa tamaarissiyaawantta, \v 4 boozatoo akeeka, wodallatoo eratetsaanne wozanaamatetsaa immiyaawantta. \v 5 Aad'd'eeda eranchchatuu ha leemisatwaa sisiide, eraa gujjiino; akeekanchcha asatuukka lo"o zoriyaa akkiino. \v 6 Hewaadan leemisatwaanne unttunttu biletsaa, aad'd'eeda eranchchatuwaa haasayaanne unttunttu k'an"ishetuwaa akeekanaw danddayettee. \p \v 7 Aad'd'eeda eratetsaw doometsay Med'inaa Godaw yayyiyaawaa; shin boozatuu aad'd'eeda eratetsaanne seeraa kad'iino.\x - \xo 1:7 \xo*\xt Yob. 28:28; Maz. 111:10; Lem. 9:10\xt*\x* \s Aad'd'eedda Eratetsaa Koyanaadan Imetteedda Zoriyaa \r (Lem. 1:1—7:27) \p \v 8 Ta na'aw, ne aabu zoriyaa sisa; ne daaya tamaarissiyaawaakka dogoppa. \v 9 Hewe ne huup'iyaw bonchcho kallachchaa; ne k'ood'iyawukka habiliyaa gidanawaa. \p \v 10 Ta na'aw, neena nagaranchchatuu baletsooppe, eeno gooppa. \v 11 Unttunttu neena, «Nuunana dendda; asaa wod'anaw k'osettiide naagoytte; gaasuu d'ayooppenne s'illotuwaa wod'anaw k'osetti uttoytte; \v 12 Si'oolii mittiyaawaadan, nuunikka unttuntta pas'a de'ishiina mittoytte; nuuni unttuntta c'iimmo ollaan oliyaa asatuwaadan ootsana. \v 13 Nuuni al"o miishshaa ubbaa demmana; nu golliyaakka omooduwaan kuntsana; \v 14 nuunanna zuppetuwan demmeeddawaakka ittippe gishettana» yaagana. \p \v 15 Ta na'aw, unttunttunna ogiyaa hamettoppa; ne gediyaa unttunttu loossuwaa yed'isoppa. \v 16 Ayaw gooppe, unttunttu iitabaa ootsanaw wos's'iino; asaa suutsaa gussanaw elleelliino. \v 17 Kafuu s'eellishshin, Aa oyk'k'anaw dabbaa yeggiyaawe ayinne maaddenna. \v 18 Shin unttunttu barenttu suutsaa gussanaw barenttoo wos'imadiyaa mic'c'iino; barenttu shemppuwaa wod'anaw k'osetti uttiino. \v 19 Bonk'k'iyaan go"aa demmiyaa ubbatuwaa wurssetsay hewaa mala; hewe izaawu shemppuwaa akkee. \s Aad'd'eeda Eratetsaa Is's'ooppe Neena Era! \p \v 20 Aad'd'eeda eratetsatta ogiyaan s'eesaw; gutaran bare k'aalaa d'ok'k'u ootsaade sissaw.\x - \xo 1:20-21 \xo*\xt Lem. 8:1-3\xt*\x* \v 21 Aad'd'eeda eratetsatta Asay shiik'iyaa sa'aan ek'k'aade s'eesaw; katamaa geliyaa penggiyaan ek'k'aade, \p \v 22 «Hinttenoo, akeekay pac'c'eeddawanttoo, hintte akeekaa pac'aa awude gakkanaw dosiitee? K'iliic'iyaawanttoo, k'iliic'iyaawan awude gakkanaw nashettiitee? Boozatoo, eratetsaa awude gakkanaw is's'iitee? \v 23 Ta seeraakko simmooppe; taani ta eraa hintte bolla gussana; ta k'aalaakka hinttena tamaarissana. \v 24 Taani s'eeseedda wode, hintte koyennan is's'eeddita; taani kushiyaa mic'c'inakka, ooninne akeekibeenna. \v 25 Ta zoriyaa ubbaa kad'eeddita; ta seeraakka akkibeyikkita. \v 26 Hewaa diraw, hinttena metuu gakkiyaa wode, taani hintte bolla miic'c'ana; hinttena bashshay gakkiyaa wode, taani k'iliic'ana. \v 27 Dagamay uushuwaadan hintte bolla yiyaa wode, metuu gotiyaadan hintte bolla yiyaa wode, tuggaynne waayii hintte bolla gakkiyaa wode, taani hinttena k'iliic'ana. \p \v 28 «He wode unttunttu taana s'eesana; shin taani koyikke; unttunttu taana minisiide koyana; shin demmikkino. \v 29 Ayaw gooppe, unttunttu eratetsaa is's'eeddino; Med'inaa Godaw yayyiyaawaa dooribeykkino. \v 30 Ta zoriyaa akkibeyikkino; ta seera ubbaakka kad'eeddino. \v 31 Hewaa diraw, unttunttu barenttu ootseedda oosuwaa ayifiyaa maana; barenttu k'oppeedda k'ofaa ayifiyaakka kallana. \v 32 Akeekay pac'c'eeddawantta aad'd'eeda eratetsaappe haakkiyaawe wod'ee; boozatuwaa sheneko giyaawe d'ayissee. \v 33 Shin taani odiyaawaa sisiyaawanttu ubbay woppu giide, saro de'ana; metuwaa hirggaappekka shemppana» yaagaw. \c 2 \s Aad'd'eeda Eratetsaappe Beettiyaa Anjjuwaa \p \v 1 Ta na'aw, neeni ta giyaawaa akkooppe, ta azazuwaakka ne giddon minjjooppe, \v 2 aad'd'eedda eratetsaa hayzzooppe, ne wozanaappe akeekooppe, \v 3 eratetsaa s'eesooppe, akeekaakka d'ok'k'u ootsaade s'eesa. \v 4 Asay biraa woy k'oseedda miishshaa koyiyaawaadan, neeni eratetsaa koyya. \v 5 He wode neeni Med'inaa Godaw yayyee giyaawe ayentto akeekana; S'oossaakka loytsaade erana. \v 6 Ayaw gooppe, Med'inaa Goday aad'd'eedda eratetsaa immee; aappe eratetsaynne akeekay beettee. \v 7 I suuretoo maaddiyaa zoriyaa minjjee; tooshii bayinnan hamettiyaawanttookka I gonddalliyaa. \v 8 Tumuwaa pirddaa ogiyaa naagee; barew ammanettiyaawanttu ogiyaakka naagee. \p \v 9 He wode neeni s'illotetsaa, suure pirddaa, suuretetsaanne lo"o oosuwaa ubbaa erana. \v 10 Ayaw gooppe, aad'd'eedda eratetsay ne wozanaa gelana; eratetsaykka ne shemppoo nashshechcha gidana. \v 11 Neena adussi k'oppiyaawe naagana; akeekayikka neena naagana. \v 12 Aad'd'eeda eratetsay neena iita asatuwaa ogiyaappe naagana; geellabaa haasayiyaawanttuppe ashshana. \v 13 Unttunttu nagaraa d'uman de'anaw, s'illotetsaa ogiyaa aggiino. \v 14 Iitaa ootsiyaawaan nashettiino; geellaban hashshu giino. \v 15 Unttunttu ootsiyaawe mirk'k'etsaa; unttunttu de'uukka geella. \p \v 16 Aad'd'eeda eratetsay woshumiyaa mishiratippenne sheleeshshiyaa k'aalan haasayiyaa laggetsattippe neena ashshana. \v 17 Iza bare na'atetsaa asinaa aggaw; bare S'oossaa sintsan c'aak'k'eteedda c'aak'uwaakka dogaw. \v 18 Izi golle biyaawe hayk'k'anaw biyaawaa; izi ogii hayk'k'oo kaaletsee. \v 19 Iikko biyaa oonikka guyye simmenna; de'uwaa ogiyaakka demmenna. \v 20 Hewaa aggade, neeni lo"o asatuwaa leemisuwaa kaala; s'illo asatuwaa de'uwaakka k'ulla. \v 21 Ayaw gooppe, suure asatuunne tooshii bayinna asatuu biittan gam"iide de'ana. \v 22 Shin iitatuu biittaappe d'ok'ollettana; ammanttennawanttukka shodettiide d'ayana. \c 3 \s S'oossan Ammanettiyaawaa \p \v 1 Ta na'aw, taani neena tamaarissiyaawaa dogoppa; ta azazotuwaakka ne wozanaan wotsa. \v 2 Ayaw gooppe, unttunttu ne laytsaa adussana; ishalo de'uwaanne sarotetsaa new gujjana. \v 3 Aggena siik'uunne tumatetsay neeppe haakkoppino; unttuntta ne k'ood'iyaan k'achcha; ne wozanaankka unttuntta s'aafa. \v 4 Yaatooppe, neeni S'oossaanne asaa sintsan sabettananne nashettana.\x - \xo 3:4 \xo*\xt Luk'. 2:52\xt*\x* \p \v 5 Ne polo wozanaan Med'inaa Godaa ammanetta; ne akeekan zemppoppa. \v 6 Neeni ootsiyaa oosuwaa ubbaan Aa sintsaya; I neena suure ogiyaa kaaletsana. \v 7 Neena ne huup'iyaan aad'd'eeda eranchcha kessoppa; Med'inaa Godaw yayya; iitaappekka haakka.\x - \xo 3:7 \xo*\xt Rom. 12:16\xt*\x* \v 8 Hewe ne bollaa pas'a wotsana; ne mek'etsaakka minisana. \v 9 Med'inaa Godaa ne duretetsan bonchcha; koyiro ayifeedda katsaa ubbaappekka s'eeraa aw immiyaawan Aa bonchcha. \v 10 Yaatooppe, ne yeesetuwaan katsay kumana; ne baatsaakka ayife woyniyaa eessay kumiide palahana. \p \v 11 Ta na'aw, Med'inaa Godaa seeraa kad'oppa; I neena seeriyaa wodekka lanc'c'oppa.\x - \xo 3:11 \xo*\xt Yob. 5:11\xt*\x*\x - \xo 3:11-12 \xo*\xt Ibr. 12:5-6\xt*\x* \v 12 Ayaw gooppe, aawuu bare siik'iyaa na'aa seeriyaawaadan, Med'inaa Goday bare dosiyaa uraa seeree.\x - \xo 3:12 \xo*\xt Sas'. 3:19\xt*\x* \v 13 Aad'd'eeda eratetsaa demmiyaa uray, akeekaakka barewaa ootsiyaa uray anjjetteedawaa. \v 14 Ayaw gooppe, aappe demmiyaa go"ay work'k'aappenne biraappe demmiyaa go"aappe aad'd'eenne keekee. \v 15 Aad'd'eeda eratetsay ink'k'uwaappe loytsi al"ee; neeni demmanaw amottiyaa ubbay aad'd'eeda eratetsaanna likkettenna. \v 16 Aad'd'eeda eratetsay ne laytsaa adussee; I new duretetsaanne bonchchuwaa gujjee. \v 17 Aa ogetuu nashechchiyaa ogetuwaa; Aa loossuwaa ubbaykka saruwaa. \v 18 I barena oyk'k'iyaawanttoo de'uwaa mitsaa; Aa minisi oyk'k'iyaa ubbatuukka anjjetteedawantta. \p \v 19 Med'inaa Goday bare aad'd'eeda eratetsan sa'aa med'd'eedda; bare akeekankka salotuwaa miniseedda. \v 20 Aa eratetsan shaafatuu goggiino; shaaratuuwaappekka iray bukkee. \p \v 21 Ta na'aw, lo"o aad'd'eeda eratetsaanne adussi k'oppiyaawaa naaga; unttunttu neeppe shaakkettoppino. \v 22 Unttunttu new de'uwaa gidana; unttunttu new ishaluwaanne nashshechchaa de'uwaa immana. \v 23 He wode neeni ne ogiyaan hirggi bayinnan hamettana; ne gediikka d'ubettenna. \v 24 Neeni giseedda wode, yayakka; gisaadekka mal"o gem"ishshuwaa gem"ishana. \v 25 Akeekenan gakkiyaa bashshaw, woy iitatuu d'ayiyaa d'ayoo yayakka. \v 26 Ayaw gooppe, Med'inaa Goday new ammanettiyaawaa gidana; ne gediikka p'iriyaan oyk'ettennaadan, I neena naagana. \p \v 27 New wolk'k'ay de'ishiina, metooteeddawoo lo"obaa ootsiyaawaa aggoppa. \v 28 Ha"i new de'ishiina, ne shooroo, «Simmaade ya; taani new wontti immana» yaagoppa. \v 29 Neenan ammanettiide, ne matan de'ishiina, ne shooruwaa bolla iitabaa ootsanaw k'oppoppa. \v 30 Neena naak'k'ibeenna asaa, c'oo moottoppa. \v 31 Sugetsaa ootsiyaa asatuwaa k'ulloppa; unttunttu iita oosuwaakka kaalloppa. \v 32 Ayaw gooppe, Med'inaa Goday iitaa ootsiyaawantta is's'ee; shin suuretuwaa I uloppe siik'ee. \v 33 Med'inaa Godaa shek'ay iitaa ootsiyaawanttu soyina; shin Aa anjjuu suurebaa haniyaawanttu soyina. \v 34 Otorettiide k'iliic'iyaawantta S'oossaykka k'iliic'ee; shin barentta kawushshiyaawantta nashshee.\x - \xo 3:34 \xo*\xt Yak'. 4:6; 1 P'es'. 5:5\xt*\x* \v 35 Aad'd'eeda eranchchatuu bonchchuwaa demmana; shin boozatuu kawushshana. \c 4 \s C'inc'c'atetsaappe Beetiyaa Go"aa \p \v 1 Ta naatoo, hintte aabbu zoriyaa sisite; loytsi hayzzite; yaatooppe, hintte akeekana. \v 2 Taani hinttew lo"o timirttiyaa immiyaa diraw, ta timirttiyaa aggoppite. \v 3 Taani ta huup'iyankka ta aabboo na'aa; ta aatiwukka Aa siik'iyaa mes's'i itti na'aa. \v 4 Ta aabbu taana tamaarissiidde, hawaadan yaageedda; «Taani odiyaawe new gelo; ta azazuwaa naaga; yaatooppe, neeni pas'a de'ana. \v 5 Aad'd'eeda eratetsaanne akeekaa demma; taani new odeeddawaa dogoppa; ta k'aalaappe kesoppa. \v 6 Aad'd'eeda eratetsaw zokkiyaa zaaroppa; ayaw gooppe, I neena ashshana; Aa siik'a; I neena naagana. \v 7 Aad'd'eeda eratetsay ubbaappe aad'd'iyaa diraw, aad'd'eeda eratetsaa demma. Akeekay ne de'iyaawaa ubbaa wurssi akkooppekka Aa demma. \v 8 Neeni Aa bonchcha; ikka neena d'ok'k'u d'ok'k'u ootsana; neeni Aa oyk'k'ooppe, I neena bonchchana. \v 9 I ne huup'iyaan sabaa kalachchaa wotsana; bonchcho kalachchaa immana» yaageedda. \p \v 10 Ta na'aw, sisa; taani giyaawaakka akka; ne de'uwaa laytsaykka aduk'k'ana. \v 11 Taani neena aad'd'eeda eratetsaa ogiyaa kaaletsana; suure loossuwaanakka afana. \v 12 Neeni hamettiyaa wode, ne hamettiyaasan d'ubbiyaawe de'enna; wos's'ooppekka d'ubettakka. \v 13 Tamaareeddawaa hassaya, yeddoppa; timirttii new de'uwaa gideedda diraw, loytsa naaga. \v 14 Nagaranchchatuwaa ogiyaa yed'd'oppa; iita asatuwaa ogiyaankka hamettoppa; \v 15 aappe haakka; an hamettoppa; aappe guyye simma; yaataade ne ogiyaan ba. \v 16 Ayaw gooppe, unttunttu iitabaa ootsana gakkanaw, gem"ishshanaw danddaykkino; unttunttu asaa d'ubbennan unttuntta gem"ishuu afena. \v 17 Unttunttu nagaraa ukitsaadan miino; sugetsaa oosuwaakka ushshaadan ushiino. \p \v 18 S'illotuwaa ogii seeta gallassay gakkanaw, gujji gujji poo'iyaa wontta s'alk'k'iyaa mala. \v 19 Shin nagaranchchatuwaa ogii d'ip'p'i go d'umaa mala; unttunttu wooti d'ubettinttokka erikkino. \p \v 20 Ta na'aw, taani odiyaawaa sisa; taani odiyaawaakka loytsaade hayzza. \v 21 Taani odeeddabatu ne ayifiyaappe geemmoppino; unttuntta ne wozanaan wotsa. \v 22 Ayaw gooppe, unttuntta demiyaa asaw ubbaw de'uwaa immiino; unttunttu bollawukka pas'atetsaa immiino. \v 23 Ubbabaappekka ne wozanaa minisaade naaga; ayaw gooppe, de'uu aappe pulttee. \v 24 Ne doonaappe gene haasayaa digga; worddo haasayaa ne doonaappe digga. \v 25 Sitti gaade sintsaw s'eella; ne ayifii ne sintsan de'iyaawaa tishshi ootsiide s'eello. \v 26 Ne gediyaw hamettiyaa ogiyaa suurissa; suure ogiyaa s'alalan hametta.\x - \xo 4:26 \xo*\xt Ibr. 12:13\xt*\x* \v 27 Suure ogiyaappe ushechcha haddirssa gooppa; ne gedii iitasaa beennaadan naaga. \c 5 \s Woshumaappe Haakka \p \v 1 Ta na'aw, ta aad'd'eeda eratetsaa hayzza; ne haytsaa ta akeekaakko yegga. \v 2 Yaatooppe, adussa k'ofay new de'ana; ne haasayaykka ne eratetsaa k'onc'c'issana. \p \v 3 Woshumiyaa mac'c'a mishirati ins's'arssaappe eessaa ililuu s'okee; I haasayay oyssaappekka aad'd'i shuggee. \v 4 Shin iza wurssetsan godare uutsaadan c'ammaw; laa"u baggan k'ans's'iyaa mashshaadan k'ans's'iyaano; \v 5 I gedetuu hayk'k'uwaakko duge biino; I hametay sitti ootsiide, duufuwaa afee. \v 6 Iza de'uwaa ogiyaa k'oppukku; I ogetuu geella; shin geella gidiyaawaakka Aa erukku. \p \v 7 Ta naatoo, ha"ikka taani odiyaawaa sisite; taani giyaawaappe kesoppite. \v 8 Woshumiyaa mac'c'a mishirati heeraa booppite; I golliyaa penggiyaakko shiik'oppite. \v 9 Hewe d'ayooppe, hintte hinttenttu bonchchuwaa haratoo aatsiide immana. Hinttenttu hinttenttu yalagatetsan mek'etsi bayinna asatuwaa kushiyan hayk'k'ana. \v 10 Hinttenttu mas'uwaa allaga asatuu akkana. Hintte daaburiide shiishsheeddawe hara asaw gidanawaa. \v 11 Wurssetsan hintte ashuunne hintte asatetsay gilk'k'ina, hintte olana. \v 12 K'ay hawaadan yaaganita; «Taan timirttiyaa ayaw is's'aaditaashsha! Ta wozanaykka seeraa ayaw kad'eeddeeshsha! \v 13 Taani taana tamaarissiyaawanttu odeeddawaa akkabeyikke; taana zoriyaawanttu zoriyaakka hayzzabeykke. \v 14 Hewaa diraw, taani Asay shiik'eedda shiik'uwaan, akeekenan kawushshanaw de'ay» yaagana. \p \v 15 Ne machchatiw amaneteedawaa gida; izi s'alala siik'a. \v 16 Hara mac'c'aanippe yeletteedda ne naanatuu, new lo"obaa ootsikkino. \v 17 Unttunttu neena maaddanaw dic'c'ino; allaga gidoppino. \p \v 18 Hewaa diraw ne machchattina nashetta; yalagatetsan neeni akkeedda ne machchatippe nashechchaa koya. \v 19 Lo"iyaa gaaratidaaninne nashechchiyaa gen"atiidan, I d'antsay ubbaa wodekka neena alo; ubbaa wode I siik'uu neena omooddo. \v 20 Ta na'aw, woshumiyaa mishirata neena ayaw omoodday? Hara asaa machchato ayaw k'oommay? \p \v 21 Ayaw gooppe, Asay ootsiyaawaa ubbaa Med'inaa Goday be'ee; I hamettiyaa loossuwaa ubbaa s'eellee. \v 22 Nagaranchchaa I ootseedda nagaray oyk'k'ee. Aa nagaraa gitii Aa k'achchee. \v 23 I bare boozatetsan haleedda; bare huup'iyaa naagibeenna diraw hayk'k'eedda. \c 6 \s Hachchi Hachchi De'oo Maaddiyaa Timirttiyaa \p \v 1 Ta na'aw, neeni miishshaa tal"eedda ne shooroo waase geleeddawaa gidooppe, neeni erenna uraw ne kushiyaa bak'k'aade geppeeddawaa gidooppe, \v 2 neeni geppeedda gefaa gitiyaan geleeddawaa gidooppe, ne doonaappe keseedda k'aalan oyk'k'etteeddawaa gidooppe, \v 3 simmi neeni ne shooruwaa kushiyan gelaadda. Hewaa diraw, ta na'aw, hewaappe kesanaw koyooppe, elle ne shooruwaa golle ba; waasetetsaa I ne bollappe wotsana mala, awuddashaade Aa woossa. \v 4 Hawaa ootsennan de'aadde gem"ishshoppa; shemppuwaakka shemppoppa. \v 5 Shankkanchchatuwaappe gen"atta kessa akkiyaawaadan, dabaappe kafatta attiyaawaadan, ne huup'iyaa ashsha. \p \v 6 Neenoo azallaw, k'aac'otuwaakko ba; unttunttuppe tamaara. Yaatiide aad'd'eeda eranchcha gida. \v 7 K'aac'otuwaa oosissanaw, kaappuu woy unttuntta mooddiyaawe baawa; \v 8 shin barenttoo maanabaa boniyaan minjjiino; katsaa c'akkiyaa wodekka barenttoo koshshiyaa k'umaa shiishshiino. \v 9 Neenoo azallaw, neeni awude gakkanaw gem"ishshay? Ne gem"ishshuwaappekka awude dendday? \v 10 Neeni k'aykka guutsaa gisaassa; guutsaa gem"ishshaassa; kushiyaa shiishsha akkaade, guutsaa shemppaasa.\x - \xo 6:10-11 \xo*\xt Lem. 24:33-34\xt*\x* \v 11 Yaatiyaa wode hiyyeesatetsay panggaadan, pac'ay olaa miishshaa oyk'k'eedda asaadan, ne bolla yaana. \p \v 12 Iita asaynne balaa asay, yuuyyi yuuyyiide wordduwaa odee; \v 13 I bare ayifiyaan sim"ee; bare gediyaan bessee; bare birad'd'iyan s'orssee. \v 14 Aa wozanaan geellatetsay de'ee; I iitabaa k'oppee; ubbaa gedekka I walassaa med'd'ee. \v 15 Hewaa gaasuwaan bashshay akeekenan Aa bolla yaana; I hassayennan me"ana; me"iidekka pas'enna. \p \v 16 Med'inaa Goday is's'iyaa usuppun yewotuu de'iino; I laappuntsiyaawaa iissi is's'ee: \q1 \v 17 kad'iide s'eelliyaa ayifiyaa, \q2 Worddotiyaa ins's'arssaa, \q2 geeshsha asatuwaa suutsaa gussiyaa kushiyaa, \q1 \v 18 iitabaa mak'k'iyaa wozanaa, \q2 iitabaakko elleelliide wos's'iyaa gediyaa, \q1 \v 19 wordduwaa bolla wordduwaa gujji gujjiide odiyaa worddo markkaa, \q2 ishatuwaa giddon walassaa med'd'iyaa asaa. \s Woshumiyaa Asay Murettenan Attena \p \v 20 Ta na'aw, ne aabbu azazuwaa pola; ne aata neena tamaarisseeddawaakka aggoppa; \v 21 unttuntta ubbaa gede ne wozanaan oyk'k'a; ne k'ood'iyankka k'achcha. \v 22 Neeni hamettiyaa wode, unttunttu neena kaaletsana; neeni gisiyaa wode, unttunttu neena naagana; neeni beegottiyaa wodekka, unttunttu neena zorana. \v 23 Ayaw gooppe, ha azazotuu s'omppiyaa; timirttetuukka poo'uwaa; k'ay seeraykka de'uwaakko afiyaa ogiyaa. \v 24 Ha azazotuunne ha timirttetuu iita mac'c'aanippenne hara mishiratti sheleeshshiyaa ins's'arssaappe neena naagana. \v 25 I malaa ne wozanaan amottoppa; I ayfiyaa lo"otetsan omoodettoppa. \v 26 Itti attuma Asay c'aaratto itti ukitsaa gatiyaan demmanaw danddayee; shin asinay de'iyaa mishirattinna woshummussay shemppuwaa wod'isee. \v 27 Itti Asay tamaa idimmina, Aa mayuu meetettennaan attanaw danddayii? \v 28 Itti Asay tamaa bonk'k'uwaa yed'd'i hamettina, Aa gedii s'uugettennan attanee? \v 29 Asaa machchattikko geliyaa uray hewaakka mala; izo bochchiyaa ubbay murettenan attena. \v 30 Kayisuu koshatiide, barew maanaw wuu"ooppe, Asay Aa kad'enna. \v 31 Shin I oyk'k'etteeddawaa gidooppe, laappun dakkuwaa c'iggana; bare soo miishshaa ubbaakka immana. \v 32 Shin woshumiyaa Asay wozana pac'a; he uray bare shemppuwaa bayzzee. \v 33 Madus's'ananne tooshetana. Ubbaa wodekka I boretiide de'ana. \v 34 Ayaw gooppe, mac'c'a mishirati asinay mishettiide, hank'k'uwaa suullana; bare haluwaa kessiyaa wode, aw k'arettenna. \v 35 I ayaa ac'aakka akkena; ay keeshshaa imuukka Aa hank'k'uwaa doshissenna. \c 7 \s Woshumiyaa Mishirati C'imuwaa \p \v 1 Ta na'aw, ta k'aalaa naaga; ta azazuwaakka ne garssan k'osa. \v 2 New pas'a de'anaw ta azaziyaawaa ootsa; ta timirttiyaakka ne ayifiyaa buluwaadan naaga. \v 3 Hassayissiyaawaadan unttuntta ne birad'd'etuwaan k'achcha; ne wozanaankka s'aafa. \v 4 Aad'd'eeda eratetsaa ne michchatidan, akeekaakka ne mata dabbuwaadan s'eella. \v 5 Unttunttu neena c'aaratiyaa mishiratippenne bare k'aalan sheleeshshiyaa hara mishiratippe naagana. \p \v 6 Itti gallassi taani ta golliyaa maskkootiyaanna kare s'eellaad; \v 7 wozanaa kuntsibeenna wodalla naanatuwaa be'aad. Unttunttu giddoppe ittuu loytsi booza. \v 8 He wodallay ogiyaanna biide, itti woshummiyaa mac'c'a mishirati golliyaa mataana aad'd'eedda; I golle afiyaa ogiyaakko pinniide, I golliyaa heeraan hamettee. \v 9 He wode sa'ay k'ammanaw lem"ilem"ee. \v 10 Hewaappe guyyiyaan, mishirata Aa demmaaddu. Iza c'aaratoo gidiyaawaa izi mayuu erissee. Iza asaa c'immanaw k'oppaade kesaaddu. \v 11 Iza s'alanne yeellay bayinna mac'c'a asaa; son woppu gaade uttukku. \v 12 Iza itti gede ogiyaan, itti gede geyaan, dabaabaa ubbaan ek'k'aade naagaw. \p \v 13 Aa he na'aa k'oommaade yeraaddu; iza Aa ayifiyaa yeelli baynan tishshi ootsa s'eellaade hawaadan yaagaaddu; \v 14 «Taani ta yarshshuwaa yarshshaade, ta k'anggetsaa ha"i gatsa simmay. \v 15 Yaataade neena s'omoosanaw kesaad; neena loytsa koyaad; ha"i simmi demmaad. \v 16 Taani Gibs'eppe yeedda, alleek'k'eedda anssoolaa ta hiis'an yeggaad. \v 17 Taani Kawaraa, almmuniyaanne k'arafaa geetettiyaa k'imaamatuwaappe kesseedda shittuwaa ta hiis'an c'ac'c'afaad. \v 18 Haaya; ane wonttana gakkanaw siik'uwaa aloytte; k'oomettiidekka nashettoytte; \v 19 ayaw gooppe, ta asinay son gidenna; haako sa'aa beedda. \v 20 Miishshaa k'arc'c'iitaa kuntsi akkiide beedda diraw, agenay doyssana gakkanaw golle simmenna» yaagaaddu. \p \v 21 Bare mal"o haasayan Aa sheleeshshaaddu; bare liik'o ins's'arssan c'immaaddu. \v 22 Yaatina, ellekka I izo kaalliide, bi aggeeda. Booray shukkiyaasaa laagettiyaawaadan, gaaray elleelliide p'iriyaan geliyaawaadan, \v 23 tooray Aa wozanaa c'addiyaawaadan haneedda. Dabbaa giddo geleedda kafuwaa malateedda. Hawe ubbay Aa shemppuwaa bayzzanaw haniyaawaa eribeenna. \p \v 24 Ta naanaw, ane ha"i sisite; ta doonaappe kesiyaa k'aalaakka hayzzite. \v 25 Ne k'ofay he mac'c'a mishiratina booppo; I ogiyaan gelaade balettoppa. \v 26 Aa c'addaade oleeddawanttu unddeneeddawantta; Aa wod'eeddawanttukka loytsi dara. \v 27 I soyay duufuwaakko afiyaa ogiyaa; he ogii duge hayk'k'uwaa geessuwaa kaaletsee. \c 8 \s Aad'd'eeda Eratetsaa Sabbiide Odeedda Mazimuriyaa \r (8:1—9:18) \p \v 1 Tumu aad'd'eeda eratetsatta s'eesekkee?\x - \xo 8:1-3 \xo*\xt Lem. 1:20-21\xt*\x* Akeekayikka bare k'aalaa d'ok'k'u ootsenee? \v 2 Ogiyaa doonaan de'iyaa zoozetuwaa bollanne ogetuu dantsettiyaasan iza ek'k'aw; \v 3 dirssaa penggiyaa matan, katamaa geliyaa penggiyaan ek'k'aade, bare k'aalaa d'ok'k'u ootsaade, hawaadan yaagaw; \v 4 «Hinttenoo asatoo, taani hinttena s'eesay; taani asaa ubbaa s'eesay. \v 5 Hinttenoo akeekay pac'c'eeddawanttoo, hiillaa demmanaw tamaarite. Hinttenoo boozatoo, akeekaa demmite. \v 6 Taani daro lo"obaa odiyaa diraw sisite; taani suurebaa odanaw ta metershshaa dooyyay. \v 7 Ta doonay tumuwaa haasayee; ta metershshay worddobaa is's'ee. \v 8 Ta doonay haasayiyaawe ubbay tuma; geella woy mirk'k'etsaa gidenna. \v 9 Akeekay de'iyaa uraw ta haasayay likke; eray de'iyaawanttoo ta haasayay k'onc'c'e. \p \v 10 «Biraa aggiide, ta zoriyaa doorite; bertte work'k'aakka aggiide, eratetsaa doorite. \v 11 Ayaw gooppe taani, aad'd'eeda eratetsatta, ink'k'uwaa giyaa daro al"o shuchchaappekka aad'd'ay; neeni amottiyaawe ubbaykka taananna laggetanaw danddayenna. \p \v 12 «Taw, aad'd'eeda eratetsatiw akeekay de'ee; eratetsaykka adussa k'ofaykka taananna ittippe de'iino. \v 13 Med'inaa Godaw yayyiyaawe iitatetsaa is's'iyaawaa; taani otoruwaanne ayyuwaa is's'ay; iitasaa afiyaa ogiyaanne wordduwaa haasayaa dosikke. \v 14 Zoriinne lo"o eray tawantta; akeekayinne wolk'k'aynne taw de'iino. \v 15 Kaatetuu taanan kawutiino; k'ay mooddiyaawanttu suure higgiyaa taanan kessiino. \v 16 Kaappatuu taani maaddina, asaa mooddino; sa'aan gadiyaa mooddiyaa wolk'k'aama asatuwaa ubbaakka taani maadday. \p \v 17 «Taani taana siik'iyaawantta siik'ay; taana minisiide koyiyaawanttukka demmana. \v 18 Duretetsaynne bonchchuu taananna de'iino; wurenna ak'uunne injjii ta mataana. \v 19 Hintte taappe demmiyaa ayfii bertte work'k'aappenne ta c'arshshay muushissi kesseedda biraappe aad'd'ee. \v 20 Taani s'illotetsaa ogiyaan hamettay; suure pirddaa loossuwaana aad'ay. \v 21 Taana siik'iyaawanttoo taani mas'uwaa immana; unttunttu golliyaakka taani miishshan kuntsana. \p \v 22 «Med'inaa Goday taana bare oosuwaa ubbaappe koyiro med'd'eedda;\x - \xo 8:22 \xo*\xt Sas'. 3:14\xt*\x* benippekka Aa oosoo doometsay taana. \v 23 Beni wode, biittay sa'ay med'ettanaappe kase taani suntsettaad. \v 24 Wolk'k'aama abbatuu bayinna wode, haatsaa pulttotuu d'uu"ibeenna wode, he wode taani yelettaad. \v 25 Deretuunne detsatuu med'ettanaappe kase taani yelettaad. \v 26 Med'inaa Goday sa'aanne sa'aan de'iyaa gadetuwaa ubbaa med'd'anaappe kase, woy itti kop'p'e gidiyaa baanay alamiyaan oosettanaappe kase taani yelettaad. \p \v 27 «Med'inaa Goday salotuwaa mic'c'eedda wodenne wolk'k'aama abbatuwaappe bollana de'iyaa saluwaa giigisseedda wode, taani yaan de'ay. \v 28 Med'inaa Goday shaaretuwaa bollan wotseedda wode, wolk'k'aama abbaa pulttotuwaa d'uusseedda wode, \v 29 abbaa haatsatuu barenttoo imetteedda zawaappe pinniide, bollaw aad'd'ennaadan, I unttuntta azazeedda wode, sa'aa baasuwaa I baaseeda wode, taani yaan de'ay. \v 30 He wode taani Aa matan eretteedda oosanchcha; ubbaa gallassi taani nashechchan kumay; tawukka Aa sintsan nashettay. \v 31 I med'd'eeddawe ubbay, sa'aykka asaa naanatuukka taana nashechchiino. \p \v 32 «Ha"ikka simmi ta naatoo, sisite; taani odiyaawaadan ootsiyaawanttu anjjetteedawantta. \v 33 Ta timirttiyaa sisite; aad'd'eeda eranchcha gidite; siseeddawaa sheneko gooppite. \v 34 Taana sisiyaa uray, hachchi hachchi ta penggen beettiyaa uray, ta golle geliyaasankka naagiyaa uray anjjetteedawaa. \v 35 Taana demmiyaawe de'uwaa demmee; Med'inaa Godaappe I sabaa demmee. \v 36 Shin taana demmennaan aggiyaa uray barena k'ohee; taana is's'iyaa ubbatuu, hayk'k'uwaa siik'iino» yaagaw. \c 9 \s Aad'd'eeda Eratetsaanne Boozatetsaa \p \v 1 Aad'd'eeda eratetsatta bare golliyaa kees's'aaddu; he golliyaw laappun tuussatuwaa essaaddu. \v 2 Iza bare giigissiyaa shoobiyaw mod'd'o mehiyaa shukkaaddu; woyniyaa eessaakka agaade giigissaaddu. Maaddaa sintsaw aatsaadu. \v 3 Yaataade asaa s'eesanaw bare k'oomatuwaa kiittaaddu. K'oomatuu katamaw d'ok'k'a sa'aan ek'k'iide, \v 4 «Hinttenoo, eray pac'c'eeddawanttoo hawaa gelite!» yaageeddino. Boozatuwaakka Iza hawaadan yaagaaddu; \v 5 «Haa yiite; ta k'umaa miite; taani ageeda woyniyaa eessaakka ushite! \v 6 boozatetsaa aggiide, de'uwaan de'ite; akeekaa ogiyaan hamettite» yaagaw. \p \v 7 K'iliic'iyaa uraa seeriyaa Asay barew boriyaa akkee; iita uraa zoriyaawekka barew k'ohettee. \v 8 K'iliic'iyaa uraa zoroppa; I neena is's'ana. Aad'd'eeda eranchcha uraa zora; I neena dosana. \v 9 Aad'd'eeda eranchcha uraa tamaarissa; yaatooppe, I kasewaappekka aad'd'eeda eranchcha gidanawaa. S'illo uraakka tamaarissa; yaatooppe I eraa gujjana. \p \v 10 Aad'd'eeda eratetsaw doometsay Med'inaa Godaw yayyiyaawaa; Geeshsha S'oossaa eriyaawe akeekiyaawaa.\x - \xo 9:10 \xo*\xt Yob. 28:28; Maz. 111:10; Lem. 1:7\xt*\x* \v 11 Taanan ne laytsay darana; ne de'uwaa laytsaykka aduk'k'ana. \v 12 Neeni aad'd'eeda eranchcha gidooppe, ne huup'iyaw go'ettaasa. Neeni k'iliic'iyaawaa gidooppekka, ne huup'iyaw k'ohettaasa. \p \v 13 Booza mishirata walassaa daraw; iza barena naagenawunno. Iza ayinne erukku. \v 14 Iza bare karen, woy katamaw d'ok'k'a sa'aan oydiyaan uttaw. \v 15 Suure barenttu ogiyaa oyk'k'iide biyaa asaa s'eesaade, \v 16 «Hinttenoo, eray pac'c'eeddawanttoo, taakko haa yiite» yaagaw. Akeekay bayinnawaakka, \v 17 «Wuu"iide ushiyaa haatsay mal"ee; geeman miyaa k'umaykka nashechchee» yaagaw. \v 18 Shin I hayk'k'eedda Asay yaan de'iyaawaa, izi imatsatuukka duufuwaa c'iimmo giddon de'iyaawaa erenna. \c 10 \s Solomona Leemisatwaa \r (10:1—29:27) \p \v 1 Hawanttu Solomona leemisatwaa. Aad'd'eeda eranchcha na'ay bare aawuwaa nashechchee; shin booza na'ay bare aato kayyoyee. \p \v 2 Nagaran demmeedda miishshay go"enna; shin s'illotetsay hayk'k'uwaappe ashshee. \p \v 3 Med'inaa Goday s'illotuwaa koshshayissenna; shin nagaranchchatuwaa amuwaa polissenna. \p \v 4 Azallatetsay mank'k'issee; shin minniide ootsiyaawe dureyee. \p \v 5 Aad'd'eeda eranchcha uray katsaa boniyaan shiishshee; shin katsaa c'akkiyaa wode gem"ishshiyaa uray kawushee. \p \v 6 S'illo Asay anjjettee; shin nagaranchchaa doonaa makkalay kamee. \p \v 7 S'illuwaa suntsay anjjuwaan s'eesettiidde de'ee; shin nagaranchchatuwaa suntsay dogettee. \p \v 8 Aad'd'eeda eranchchatuu azazeeddawaa ootsiino; shin boozatetsan c'oo doonatiyaawanttu bashshaw biino. \p \v 9 Suure Asay saro de'ee; shin geella uray bare bayzzuwaan oyk'k'ettee. \p \v 10 Asaa bolla sim"iyaa uray metuwaa ayee. \p Boozatetsan c'oo doonatiyaawanttu bashshaw biino. \p \v 11 S'illuwaa haasayay de'uwaa pulttiyaa; shin nagaranchchaa haasayay makkalatetsa gentsee. \p \v 12 Is'uu palumiyaa dentsetsee; shin siik'uu bayzzuwaa ubbaa paydenna.\x - \xo 10:12 \xo*\xt Yak'. 5:20; 1 P'es'. 4:8\xt*\x* \p \v 13 Wozanaama Asay aad'd'eeda eran haasayee; shin booza uray s'am"an shoc'ettee. \p \v 14 Aad'd'eeda eranchchatuu eraa dagayiino; shin booza haasayaa haasayiyaa uray barena bayzzee. \p \v 15 Duriyaa miishshay diretteedda katamaa mala, bare godaa naagee; shin hiyyeesatetsay hiyyeesaa d'ayissee. \p \v 16 S'illo uraa Aa lo"o oosuu de'oo kaaletsee; shin iita uraa wurssetsay muruwaa ahee. \p \v 17 Seerina eeno giyaa uray de'uwaa ogiyaan hamettee; shin seerina is's'iyaa uray balee. \p \v 18 Is's'iidde bare is's'iyaawaa erissenna uray worddanchcha; zigirssaa laaliyaa uraykka booza. \p \v 19 Daro haasayaa giddon nagaray d'ayenna; shin bare doonaa shiishshi akkiyaa uray aad'd'eeda eranchcha. \p \v 20 S'illuwaa ins's'arssay tigetteedda geeshsha biraa mala; shin iita uraa k'ofaw gatii guutsa. \p \v 21 S'illo uraa haasayay daro asaa go"ee; shin boozatuu barenttu wozanaa pac'an hayk'k'iino. \p \v 22 Med'inaa Godaa anjjuu dure kessee; I he duretetsan metuwaa walakkenna. \p \v 23 Booza uraw iitabaa ootsiyaawe kaassa mala; shin wozanaama uray aad'd'eeda eratetsan nashettee. \p \v 24 Iita uray hirggeeddabay Aa bolla gakkanawaa; shin s'illuu amotteeddawe imettanawaa. \p \v 25 Gotuu denddiide aad'd'oode, nagaranchchatuu pitetti d'ayino; shin s'illotuu med'inaw minniide de'ana. \p \v 26 C'aalay achchaa zil"issiyaawaadaaninne c'uway ayifiyaa poogiyaawaadan, azalla uraa kiittiyaawe yiloyee. \p \v 27 Med'inaa Godaw yayyiyaawe laytsaa adussee; shin nagaranchcha uraa laytsay k'aammee. \p \v 28 S'illo uray sintsanna nashechchay yaana giide naagee; shin iita uray sintsanna yaana giide naagiyaawe ayaynne baawa. \p \v 29 Med'inaa Godaa ogii s'illotoo bak'ati attiyaa sa'aa; shin iitaa ootsiyaawanttoo bashshaa. \p \v 30 S'illotuu de'iyaasaappe shodettikkino; shin iitatuu biittaa bolla de'ikkino. \p \v 31 S'illo Asay aad'd'eeda eratetsaa haasayee; shin geellabaa haasayiyaa ins's'arssay k'ans's'ettana. \p \v 32 S'illo Asay bessiyaa haasayaa eree; shin iita Asay geella haasayee. \c 11 \p \v 1 Med'inaa Goday wordduwaa miizaanan likkiyaawantta is's'ee; shin likke miizaanan likkiyaawanttun nashettee. \p \v 2 Otoruu yiyaa wode kawushshatetsay yee; shin ashkketetsaana aad'd'eeda eratetsay yee. \p \v 3 S'illotuwaa unttunttu suuretetsay kaaletsee; shin ammanettennawantta unttunttu geellatetsay d'ayissee. \p \v 4 Hank'k'uwaa gallassi duretetsay go"enna; shin s'illotetsay hayk'k'uwaappe ashshee. \p \v 5 Borii bayinna uraa ogiyaa Aa s'illotetsay suurissee; shin iita uray bare iitatetsan kunddee. \p \v 6 Suuretuwaa unttunttu s'illotetsay ashshee; shin ammanettennawantta unttunttu amuu p'ire gidiide oyk'k'ana. \p \v 7 Iita Asay hayk'k'iyaa wode, I naagiyaa hidootaykka aanana ittippe hayk'k'ee; I bare wolk'k'an c'eek'ettiyaawe ubbaykka d'ayee. \p \v 8 S'illuu metuwaappe attee; Aa diraw iitaa bolla metuu yee. \p \v 9 S'oossaa erenna bitanii bare doonaan asaa d'ayissee; shin s'illotuu eran attiino. \p \v 10 S'illotuu bonchchettiyaa wode, katamay nashettee; k'ay iitatuu hayk'k'iyaa wode, hashshu gee. \p \v 11 S'illotuwaa anjjuwaa gaasuwaan katamay dic'c'ee; shin iita uraa haasayay katamaa d'ayissee. \p \v 12 Bare shooruwaa kad'iyaa uraw wozanay baawa; shin akeekanchcha uray c'o"u gee. \p \v 13 Zigiriyaa Asay s'uuraa laalee; shin ammanettiyaa Asay s'uuraa gentsee. \p \v 14 Kaaletsiyaawe d'ayooppe, kawutetsay kunddee; shin daro zoriyaawanttu de'ooppe, saruu de'ee. \p \v 15 Erenna uraw waase gidiyaa Asay tumuwaappe metootana; hewaappe waase gidennaan is's'iyaawe lo"a. \p \v 16 Uluu keeka mishirata bonchchettaw; shin mek'etsaa iita Asay duretetsaa s'alala durettee. \p \v 17 Keeka Asay barew lo"obaa ootsee; shin mek'etsaa iita Asay barena k'ohee. \p \v 18 Iita Asay demmiyaa miishshay c'imiyaa miishshaa; shin s'illotetsaa zeriyaa uray tumu woytuwaa c'akkana. \p \v 19 S'illotetsan minniide de'iyaa uray pas'a de'ana; shin iitatetsaa kaalliyaa uray hayk'k'ana. \p \v 20 Med'inaa Goday iita k'ofay de'iyaa asatuwaa is's'ee; shin suure hamettiyaawanttun nashettee. \p \v 21 Iita Asay murettenan attena; shin s'illotuu attanawantta. \p \v 22 Adussa k'ofi bayinna puulanchcha mac'c'a mishirati puulay guduntsaa siid'iyaan aatseedda work'k'aa alleek'k'uwaa mala. \p \v 23 S'illotuwaa amuwaa poluu lo"o s'alala; shin iitatuwaa amuwaa poluu hank'k'uwaa s'alala. \p \v 24 Itti itti asatuu barenttu miishshaa asaw c'oo laaliino; shin unttunttu ak'uu yaa daree. Hara asatuu k'ay barenttu miishshaw loytsi uuzetiino; shin unttunttu ak'uu haa pac'c'ee. \p \v 25 Keeka Asay durettana; haratuwaa maaddiyaa Asay maadettana. \p \v 26 Katsay al"ina zal"anaw minjjiyaa uraa Asay shek'k'ee. Shin bare katsaa Asay koyiyaa wode zil"iyaa asaa anjjee. \p \v 27 Lo"obaa minisiide koyiyaa uray nashshechchaa demmee; shin iitabaa koyiyaa uraa iitabay demmee. \p \v 28 Bare duretetsan ammanettiyaa Asay kunddana; shin s'illotuu balgguwaa mitsaadan daashana. \p \v 29 Bare soo asaa bolla c'abbuwaa dentsiyaa uray go'ettanabay ayaynne baawa. Boozatuukka aad'd'eeda eranchchatoo k'ooma gidana. \p \v 30 S'illo Asay de'uwaa ayifiyaa ayifiyaa mitsaa mala; shemppuwaa ashshiyaawanttu aad'd'eedda eranchchatuwaa. \p \v 31 S'illotuu sa'aan barenttu oosuwaa gatiyaa akkiyaawaa gidooppe, iitatuunne nagaranchchatuu barenttu oosoo akkana gatii waan daranddeeshsha!\x - \xo 11:31 \xo*\xt 1 P'es'. 4:18\xt*\x* \c 12 \p \v 1 Seeriyaawaa dosiyaa uray eratetsaa dosee; shin seeraa is's'iyaa uray donc'c'illowaa. \p \v 2 Lo"o Asay Med'inaa Godaappe sabaa demmee; shin Med'inaa Goday iitatuwaa pirddee. \p \v 3 Asaa iitatetsay minisiide essenna; shin s'illotuwaa s'ap'uu k'aas's'enna. \p \v 4 Wozanaama mishirata bare asinaw kallachchaa mala; shin bare asinaa kawushshiyaa mishirata Aa mek'etsaa miyaa ajaajjiyaa mala. \p \v 5 S'illotuwaa k'ofay suure; shin iitatuwaa zorii c'imuwaa. \p \v 6 Iitatuwaa haasayay asaa wod'anaassa; shin s'illotuwaa haasayay unttuntta ashshee. \p \v 7 Iita asatuu kunddana; unttunttoo zeretsaykka de'enna; shin s'illotuwaa zeretsay minniide de'ana. \p \v 8 Asay bare aad'd'eeda eratetsaa keeshshaa galatettee; shin geella k'ofay de'iyaa Asay kad'ettee. \p \v 9 Dure asaa malatiide, metuwaan de'iyaa asaappe c'oo asaa malatiide, ootsiidde bare de'uwaa sugiyaa Asay keeka. \p \v 10 S'illo Asay bare mehiyaw k'arettee; shin iita asaa keekatetsaw mek'etsi baawa. \p \v 11 Bare biittaa minisi ootsiyaa uray katsaa kallee; shin patsennabaa yederssiyaa uraw akeekay pac'c'eeddawaa. \p \v 12 Iitatuu nagaranchcha asatuwaa omooduwaa akkanaw amottiino; shin s'illotuwaa s'ap'uu daashiide de'ana. \p \v 13 Iita asaa Aa doonaappe keseedda haasayay p'ire gidiide oyk'k'ee; shin s'illuu metuwaappe kessi akkee. \p \v 14 Asay bare doonaappe kesiyaa k'aalan lo"obaa kallee; bare ootseedda oosuwaa gatiyaakka akkee. \p \v 15 Booza Asay biyaa buussay aw Aa huup'iyaan likke malatee; shin aad'd'eeda eranchcha Asay zoriyaa sisee. \p \v 16 Booza uraa hank'k'uu ellekka erettee; shin c'inc'c'a Asay boriyaa kad'iide aad'd'ee. \p \v 17 Tumuwaa haasayiyaa Asay suurebaa odee; shin wordduwaa markkay wordduwaan odee. \p \v 18 Akeekenan haasayiyaa haasayay c'ubiyaadan c'addee; shin aad'd'eeda eranchchaa ins's'arssay patsee. \p \v 19 Worddo haasayay guutsa wodiyaassa; shin tumo haasayay med'inaw de'ana. \p \v 20 Iitaa k'oppiyaawanttu wozanaan c'imuu de'ee; shin sarobaa zorettiyaawanttu wozanaan nashechchay kumee. \p \v 21 S'illotuwaa metuu gakkenna; shin iitatoo metoppe attina, harabay de'enna. \p \v 22 Med'inaa Goday worddanchchatuwaa is's'ee; shin tumanchcha asatuwaan I nashettee. \p \v 23 C'inc'c'a Asay bare eraa k'osee; shin boozatuu barenttu boozatetsaa odiino. \p \v 24 Minniide ootsiyaa uray deriyaa mooddee; shin azallay moodettee. \p \v 25 Hirggiyaawe asaa nashshechchaa diggee; shin lo"otetsaanna de'iyaa haasayay Aa nashechchee. \p \v 26 S'illo Asay bare shooruwaa zoriidde, suure ogiyaa kaaletsee; shin iitatuwaa ogii tumuwaappe haassee. \p \v 27 Azalla Asay shankkatiide aheedda ashuwaa katsenna; shin min ootsiide demeedda uray bare duretaw bonchchuwaa immee. \p \v 28 S'illotetsaa ogiyaan de'uu de'ee; he ogiyaan hayk'k'uu baawa. \c 13 \p \v 1 Eranchcha na'ay bare aawuwaa seeraa sisee; shin k'iliic'iyaawe seeraa sisenna. \p \v 2 Asay bare doonaappe kesiyaa k'aalan lo"obaa akkee; shin ammanttennawanttu makkalabaa amottiino. \p \v 3 Bare doonaa naagiyaa uray bare shemppuwaa naagee; shin ellekka haasayiyaa uray barena d'ayissee. \p \v 4 Azallay amottee; shin ayaanne demmenna; shin minniide ootsiyaawanttu kallana. \p \v 5 S'illo asatuu wordduwaa haasayaa is's'iino. Shin iita asatuwaa haasayay yeellayeenne kawushshee. \p \v 6 Suure de'uwaa de'iyaa uraa Aa s'illotetsay naagee; shin nagaranchchaa Aa nagaray kunddisee. \p \v 7 Barena dure malatissiyaa Asay de'ee; shin aw ayaynne baawa; haray k'ay barena hiyyeesaa malatissiyaawe de'ee; shin aw daro duretay de'ee. \p \v 8 Asay bare shaluwaan bare shemppuwaa wozanaw danddayee; shin hiyyeesaa yashissiyaawe baawa. \p \v 9 S'illotuwaa s'omppii pooc'umi poo'ee; shin iitatuwaa s'omppii to'ana. \p \v 10 Otoruu walassaa yelee; shin zoriyaa akkiyaawanttu aad'd'eeda eranchcha. \p \v 11 Daaburi bayinnan demmeedda miishshay ellekka d'ayee; shin min ootsiide demmeedda duretay, dari dariide bee. \p \v 12 Koyiyaawe polettennaan gam"iyaawe kayyoyee; shin amotteeddawe polettiyaawe nashechchee. \p \v 13 Zoriyaa kad'iyaa uray metuwaan gelee; shin azazuwaa bonchchiyaa uray saruwaan de'ana. \p \v 14 Aad'd'eeda eranchchay immiyaa timirttii de'uwaa pultto; hewe Asay hayk'k'uwaa p'iriyaappe kessi akkanaw maaddee. \p \v 15 Akeekay de'iyaa uray bonchchetee; shin ammanettennan aggiyaawe bashshaw afee. \p \v 16 C'inc'c'a Asay ubbay eran ootsee; shin boozay bare boozatetsaa k'onc'c'issee. \p \v 17 Asay kiitteedda iita kiitanchchay, metuwaan geliino; shin ammantsiyaa asatuu kiitteeddawe, sarotetsaa ahiino. \p \v 18 Seeraa is's'iyaa Asay hiyyeeseenne yeellatee; shin seerina sisiyaa uray bonchchetee. \p \v 19 Amotteeddawaa demmiyaawe loytsi nashechchee; shin iitatuu iitaappe haakkanaw koyikkino. \p \v 20 Aad'd'eeda eranchcha asatuwaana hamettiyaa Asay aad'd'eeda eranchcha gidee; shin booza asatuwaana hamettiyaa Asay metuwaan gelee. \p \v 21 Nagaranchchatuwaa iita kaac'ay kaallee; shin s'illotuu lo"o oosuwaa woytuwaa akkana. \p \v 22 Lo"o Asay bare naanatuwaa naanatuwaa laatissee; shin nagaranchchaa duretay s'illoo dagattee. \p \v 23 Hiyyeesaa goshshay daro katsaa ayifanaw danddayee; shin suure pirdday pac'c'eeddawaa gaasuwaan d'ayee. \p \v 24 K'ayis'eeriyaan wad'd'anaw k'arettiyaa uray bare na'aa is's'ee; shin bare na'aa siik'iyaa uray minniide seeree. \p \v 25 S'illuu Aa uluu kallana gakkanaw mee; shin nagaranchchay koshattee. \c 14 \p \v 1 Aad'd'eeda eranchcha mishirata bare golliyaa kees's'aw; shin boozata bare golliyaa bare kushiyan kolaw. \p \v 2 Suure hamettiyaa Asay Med'inaa Godaw yayyee; shin bare ogiyaa geellayiyaa asay Med'inaa Godaa kad'ee. \p \v 3 Booza haasayay Aa zokkiyaw S'am"aa ayee; shin aad'd'eeda eranchchatuwaa ins's'arssay unttuntta naagee. \p \v 4 Booratuu bayinna saan yeesii mela de'ee; shin new goshiyaa wolk'k'aama booratuu de'ooppe, ne yeesiyaan katsay kumee. \p \v 5 Ammanettiyaa markkay ubbaa gede tumuwaa odee; shin wordduwaa markkay wordduwaa s'alala haasayee. \p \v 6 K'iliic'iyaawe aad'd'eeda eratetsaa koyee; shin demmenna; akeekay de'iyaa Asay eratetsaa demmanawe Aa waayissenna. \p \v 7 Booza asaappe haakka; ayaw gooppe, neeni Aa haasayaappe eraa demmakka. \p \v 8 C'inc'c'a Asay bare ootsiyaawaa eriyaa diraw, aad'd'eeda eranchcha; shin booza Asay ayinne erennankka eriyaawaa malatiyaa diraw c'immee. \p \v 9 Boozatuu nagaraa ootsiide, kayyottiyaawaa aggiide k'iliic'iino; shin suuretuu barenttu nagaray atto geetettanawaa koyiino. \p \v 10 Bare wozanaa kayyuwaa izaawu eree; Aa nashechchaakka ooninne aanana kos's'enna. \p \v 11 Iitatuwaa Gollii kolettenna; shin suuretuwaa gollii minniide de'ana. \p \v 12 Asaw likke malatiyaa ogii de'ee; shin biina, Aa wurssetsay hayk'k'uwaan kessi yeggee.\x - \xo 14:12 \xo*\xt Lem. 16:25\xt*\x* \p \v 13 Miichchankka wozanay kayyotti eree; nashshechchaa wurssetsaykka kayyuwaa gidanaw danddayee. \p \v 14 Iita Asay bare iita oosuwaa gatiyaa akkana; lo"o asaykka bare lo"o oosuwaa gatiyaa akkana. \p \v 15 Booza Asay ubbaa ammanee; shin c'inc'c'ay akeekiide tanggee. \p \v 16 Aad'd'eeda eranchcha asay Med'inaa Godaa yayyee; iitaappekka haakkee; shin boozay alaalle geenanne elleellee. \p \v 17 Elle hank'k'ettiyaa asatuu booza oosuwaa ootsiino. Shin c'inc'c'atuu danddayanchcha. \p \v 18 Boozatuu barenttu boozatetsaa gatiyaa akkiino; shin c'inc'c'atuu eratetsaa kallachchaadan wotsanawantta. \p \v 19 Iita asatuu lo"o asatuwaa sintsan hokkiide, maarotaa woosana. Nagaranchchatuukka s'illotuwaa penggiyaan hokkana. \p \v 20 Hiyyeesay bare shooruwankka dosettenna; shin duretoo daro laggetuu de'iino. \p \v 21 Bare shooruwaa kad'iyaa Asay nagaraa ootsee; shin hiyyeesaa maaddiyaawe anjjetteedawaa. \p \v 22 Iitabaa mak'ettiyaawanttu baliino gidikkinoo? Shin lo"obaa ootsanaw halchchiyaawanttu tumatetsaanne aggena siik'uwaa demmiino. \p \v 23 Minniide ootsiyaawaan ubbaan go"ay de'ee; shin c'oo mela haasayay hiyeesatetsaa s'alala ayee. \p \v 24 Aad'd'eeda eranchchatoo unttunttu duretetsay kallachchaa; shin boozatuu barenttu boozatetsaa gujji gujjiide booziino. \p \v 25 Tumu markkay shemppuwaa ashshee; shin wordduwaa markkay baletsee. \p \v 26 Med'inaa Godaw yayyiyaa uraw mino geessuu de'ee. I Aa naanatookka bak'atiide attiyaa sa'aa gidanawaa. \p \v 27 Med'inaa Godaw yayyiyaawe de'uwaa pultto; hewaa diraw, Med'inaa Godaw yayiyaawe hayk'k'uwaa p'iriyaappe ashee. \p \v 28 Kaatiyaa gitatetsay I mooddiyaa asaa c'oratetsaana; shin I mooddiyaa Asay d'ayooppe, ikka patsenna. \p \v 29 Danddayanchcha asaw wolk'k'aama akeekay de'ee; shin elle hank'k'ettiyaa Asay bare boozatetsaa k'onc'c'issee. \p \v 30 Woppu geedda wozanay bollaa pas'a wotsee; shin k'anaatii bollaw ajaajjiyaa harggiyaa mala. \p \v 31 Hiyyeesatuwaa naak'k'iyaa Asay unttuntta Med'd'eeddawaa c'ashee; shin metootanchchatoo keekkiyaa Asay S'oossaa bonchchee. \p \v 32 Iitatuu barenttu iita oosuwaan kunddana; shin s'illotuu barenttu suuretetsan hayk'k'uwaappe naagettana. \p \v 33 Akeekanchcha asaa wozanaan aad'd'eeda eratetsay kumeedda; shin boozatuu aad'd'eeda eratetsaa ayaanne erikkino. \p \v 34 S'illotetsay itti kawutetsaa asaa d'ok'k'u d'ok'k'u ootsee; shin nagaray ay asanne kawushshee. \p \v 35 Kaatii eranchcha k'ooman nashettee; shin yeellayiyaa oosuwaa ootsiyaa k'oomaa hank'k'ettee. \c 15 \p \v 1 Liik'o zaaruu hank'k'uwaa zarbbissee; shin poddolla k'aalay hank'k'uwaa dentsetsee. \p \v 2 Aad'd'eeda eranchchaa ins's'arssay eraa loytsee; shin boozatuwaa doonay boozatetsaa pulttee. \p \v 3 Med'inaa Godaa ayifetuu ubbasaa s'eelliino; iitaa ootsiyaawanttakka lo"uwaa ootsiyaawanttakka be'iino. \p \v 4 Liik'o haasayay de'uwaa mitsaa mala; shin c'imiyaa haasayay ayaanaa mentsee. \p \v 5 Booza Asay bare aawuwaa seeraa kad'ee; shin bare aawuwaa seeraa akkiyaa Asay c'inc'c'a. \p \v 6 S'illo uraa golliyaan daro miishshay de'ee; shin iitaw geliyaa miishshay metuwaa ayee. \p \v 7 Aad'd'eeda eranchchatuwaa doonay eraa zeree; shin boozatuwaa wozanay hewaa mala gidenna. \p \v 8 Med'inaa Goday iitatuwaa yarshshuwaa shenetee; shin suuretuwaa woosay Aa nashechchee. \p \v 9 Med'inaa Goday iita asatuwaa hemetaa shenetee; shin s'illotetsaa kaalliyaawantta I siik'ee. \p \v 10 Suure ogiyaa aggeeda asaa iita muruu naagee; seeraa is's'iyaa Asay hayk'k'ee. \p \v 11 Duufuunne bashshay Med'inaa Godaa sintsan k'onc'c'iyaan beettiino. Yaatina, asaa wozanaa k'ofay waan aappe geemmanee? \p \v 12 K'iliic'iyaa Asay seeriyaawaa dosenna; aad'd'eeda eranchchatuwaappekka zoriyaa oochchenna. \p \v 13 Wozanay nashetina, som"ii poo'ee; shin wozanay kayyotooppe, he ayaanay me"ee. \p \v 14 Akeekiyaa wozanay de'iyaa Asay eratetsaa koyee; shin boozatuu barenttu boozatetsan nashettiino. \p \v 15 Hiyyeesatuwaa de'uu ubbaa gallassikka baas'e. Shin nashetiyaa asatuu ubbaa gedekka barenttu de'uwaan aliino. \p \v 16 Walassay de'iyaa wolk'k'aama ak'uwaappe Med'inaa Godaa yashshatetsay de'iyaa guutsabay keeka. \p \v 17 Walassay de'iyaa saan mod'd'o ashuwaa maanaappe siik'uu de'iyaa saan santsaa miyaawe keeka. \p \v 18 Hank'k'ettiyaa Asay walassaa kessee; shin hank'k'ettanaw elleellenna Asay walassaa irs's'issee. \p \v 19 Azalla uraa metuu Aa ogiyaa ubbaan aguntsa dirssaa mala; shin suure uraa ogii dembbaa. \p \v 20 C'inc'c'a na'ay bare aawuwaa nashechchee; shin booza na'ay bare aato kad'ee. \p \v 21 Wozani bayinna Asay bare boozatetsan nashettee; shin wozanaama Asay likkebaa ootsee. \p \v 22 Zoretay d'ayooppe, halchcheeddawe polettenna; daro zoriyaawanttu de'iyaa saan halchcheeddawe polettee. \p \v 23 Ooshetteeddawoo likke zaaruwaa zaariyaawe he uraa nashechchee; haasayaa likke wodiyaan haasayiyaawe ayiba lo"obee! \p \v 24 Aad'd'eeda eranchchay bollaw kaaletsiyaa de'uwaa ogiyaan hametteeppe attina, duge duufuwaa wotsiyaa ogiyaan hamettenna. \p \v 25 Med'inaa Goday otoranchchatuwaa golliyaa kolana; shin am"atii zawaa naagee. \p \v 26 Med'inaa Goday iitatuwaa k'ofaa shenetee; shin geeshsha k'aalay Aa nashechchee. \p \v 27 Wordduwaan wod'iyaa demmanaw jaamiyaa Asay bare soo asaa bolla metuwaa ayee; shin mattaayiyaa is's'iyaa Asay pas'a de'ana. \p \v 28 S'illo Asay haasayanaappe kasetiide k'oppee; shin iitatuwaa ins's'arssay palabaa pulttee. \p \v 29 Med'inaa Goday iitatuwaappe haakkee; shin s'illotuwaa woosaa sisee. \p \v 30 Pashikkiide s'eelliyaa s'eelay wozanaa nashechchee; mishiraachchuwaa oduukka bollaa patsee. \p \v 31 De'uwaa immiyaa zoriyaa sisiyaa Asay aad'd'eeda eranchchatuwaana ittippe de'ana. \p \v 32 Seeraa is's'iyaa Asay barena k'ohee; shin seeraa akkiyaa Asay akeekaa demmee. \p \v 33 Med'inaa Godaw yayyiyaawe asaa aad'd'eeda eratetsaa tamaarissee; bonchchettana koyeedda Asay koyiro barena kawushshanaw koshshee. \c 16 \p \v 1 Asay bare wozanaan halchchee; shin likke zaaruu Med'inaa Godaappe beettee. \p \v 2 Asay ootsiyaa oosuwaa ubbay aw likke malatee; shin Med'inaa Goday koyiro dendduwaa k'ofaa yiggi s'eellee. \p \v 3 Ne ootsiyaawaa ubbaa hadaraa Med'inaa Godaw imma; yaatooppe, neeni halchcheeddawe polettana. \p \v 4 Med'inaa Goday med'd'eeddawaa ubbaa bare halchchoo med'eedda; haninttokka makkalanchchatuwaa wurssetsay bayetsaa. \p \v 5 Med'inaa Goday otorettiyaa ubbaa shenetee; unttunttu murettenan attikkino. \p \v 6 Aggena siik'uwaaninne ammanettiyaawaan nagaray atto geetettee; Asay Med'inaa Godaw yayyiyaawaan iitabaa ootsennan naagettee. \p \v 7 Asaa hametay Med'inaa Godaa nashechchiyaawaa gidooppe, he uraw bare morkkatuwaanakka saro de'anaadan, S'oossay ootsee. \p \v 8 S'illotetsan beettiyaa guutsabay wordduwaan demmiyaa daro wod'iyaappe keeka. \p \v 9 Asay bare wozanaan bare ootsanabaa halchchee; shin halchchuu Med'inaa Goday maaddina polettee. \p \v 10 Kaatii S'oossaappe akkeedda maatan pirddee; pirddiidde I balena. \p \v 11 Miizaanatuunne makkiyaa miishshatuu ammantsiyaawantta gidanaadan, Med'inaa Goday koyee; zal"iyaawaa ubbaan c'imuu de'ennaadan koyee. \p \v 12 Kaatetuu bayzzuwaa oosuwaa shenetiino; ayaw gooppe, unttunttu kawutetsaa araatay s'illotetsan ek'k'ee. \p \v 13 Kaatetuu s'illo ins's'arssan nashettiino; tumuwaa haasayiyaawanttakka dosiino. \p \v 14 Kaatiyaa hank'k'uu hayk'k'uwaa kiitanchchaa mala; shin aad'd'eeda eranchcha Asay hank'k'uwaa irs's'issanaw awuddashee. \p \v 15 Kaatiyaa som"ii pashikkooppe, hewe simmi de'uwaa. I nashshiyaawe bad'd'eesaa iraa ahiyaa shaariyaa mala. \p \v 16 Aad'd'eeda eratetsaa demmiyaawe work'k'aa demmiyaawaappe keeka; akeekaa demmiyaawe biraa demmiyaawaappekka aad'd'ee. \p \v 17 Suuretuu biyaa ogii iitay de'iyaasaappe haakuwaana aatsee; bare hemetaa naagiyaa uray bare shemppuwaa naagee. \p \v 18 Otoruwaa geeduwaa bashshay kaallee; ayyuwaa geeduwaakka kunddetsay kaallee. \p \v 19 Ayyiyaawanttuna zuppetiide, omooduwaa shaakki akkanaappe ashkke gidiide, hiyyeesiide de'iyaawe keeka. \p \v 20 Med'inaa Godaa k'aalaa loytsiide hayzziyaa uraw I ootsiyaawe ubbay injjetana; S'oossan ammanettiyaa uray anjjetteedawaa. \p \v 21 Bare k'ofaan aad'd'eeda eranchcha gideedda Asay akeekanchcha geetettee; lo"o k'aalay eratetsaa gujjee. \p \v 22 C'inc'c'a uraw eratetsay de'uwaa pulttuwaa mala; shin boozatuwaa seeriyaawe c'oo wodiyaa wurssiyaawaa. \p \v 23 Aad'd'eeda eranchcha Asay haasayanaappe kasetiide k'oppee; Asay akkiyaa haasayaa haasayee. \p \v 24 Lo"o k'aalay eessaa ililuwaadan mal"ee; bollaakka maaddeenne patsee. \p \v 25 Asaw suure malatiyaa ogii de'ee; shin wurssetsan hayk'k'oo gatsee.\x - \xo 16:25 \xo*\xt Lem. 14:12\xt*\x* \p \v 26 Koshay Asay minniide ootsanaadan dentsetsee. \p \v 27 Iita Asay iitabaa halchchee; Aa haasayaykka s'uuggiyaa tamaa mala. \p \v 28 Geella Asay walassaa dentsee; zigiriyaa Asay ammanettiyaa laggetuwaa shaakkee. \p \v 29 Makkala Asay bare shooruwaa c'immee; lo"o gidenna ogiyaw I Aa kaaletsee. \p \v 30 Bare ayifiyaa sim"iyaa Asay geellabaa k'oppee; bare mettershshaa sa"iide manddiyaa Asay iitabaa polee. \p \v 31 Puulummeedda huup'ii bonchcho kallachchaa; hewekka beettiyaawe s'illo de'uwaa de'ina. \p \v 32 Wolk'k'aama asaa gidiyaawaappe, hank'k'ettanaw elleellenna asaa gidiyaawe lo"a; daro katamatuwaa oliide oyk'k'iyaawaappe, Asay bare huup'iyaa mooddiyaawe aad'd'ee. \p \v 33 Asay saamaa yeggee; shin Med'inaa Goday ubbabaa wurssetsaa k'achchee. \c 17 \p \v 1 Walassay de'iyaa saan de'iyaa wolk'k'aama gibiraappe saruunne woppay de'iyaa saan mela ukitsaa pok'uwaa miyaawe keeka. \p \v 2 C'inc'c'a k'oomay bare godaa na'aa patsenna laafaa mooddee; yaatiide ishatuwaanna ittippe laattee. \p \v 3 Work'k'aynne biray taman paac'ettiyaawaadan, Med'inaa Goday asaa wozanaa paac'c'ee. \p \v 4 Iita Asay iita uraa haasayaa sisee; worddanchchaykka makkalaa oduwaa hayzzee. \p \v 5 Hiyyeesatuwaa bolla k'iliic'iyaa Asay unttuntta med'd'eedda S'oossaa boree; hara asaa gakkiyaa metuwaan nashetiyaa Asay murettenan attena. \p \v 6 Naanatuwaa naanatuu c'imeedda asatoo kallachchaa; aawotuunne aayetuu barenttu naanaatoo bonchcho. \p \v 7 Daro lo"o haasayay booza uraw giigenna; hewaappekka aad'uwaa wordduwaa haasayay asaa mooddiyaawoo giigenna. \p \v 8 Mattayiyaa immiyaawoo mattaayii bitaa mala; I simmeedda sa'aa ubbay aw injjetee. \p \v 9 Naak'ettiide bare naak'uwaa gentsiyaa uray siik'uwaa koyee; shin yewuwaa zaari zaariide wooc'iyaa uray, ammanettiyaa laggetuwaa shaakkee. \p \v 10 Boozay s'eetu gede lissuwaan shoc'ina eriyaawaappe akeekay de'iyaa Asay c'oo seerina eray aad'd'ee. \p \v 11 Iita Asay makkalabaa s'alala koyee; hewaa diraw, mek'etsi bayinna kaappuu Aa bolla kiitettana. \p \v 12 Boozatetsay oyk'k'eedda uraanna gakketiyaawaappe maratuwaa bonk'k'i akki diggeedda maahattina gakketiyaawe keeka. \p \v 13 Lo"uwaa ootseeddawaa kushiyaa iitaa zaariyaa uraw iitay Aa sooppe ubbakka kichchenna. \p \v 14 Walassay doommiidde, zeeruwaa d'uussiyaa haatsaa mala; hewaa diraw, walassaappe kasetaade palumiyaa agga. \p \v 15 Nagaranchchaa s'illissiyaawenne s'illuwaa bolla pirddiyaawe unttunttu laa"uukka Med'inaa Godaa sheneyiyaa oosuwaa. \p \v 16 Akeekaakka demanaw amuu aw bayinnaan de'ishshin, booza kushiyan de'iyaa Miishshay Aa ayaa maadanne? \p \v 17 Laggii ubbaa wodekka siik'ee; ishaykka metuwaa wode maaddanaw yelettee. \p \v 18 Akeekay pac'c'eedda Asay erenna uraa ac'uwaa c'igganaw waasiyaa gelee. \p \v 19 Walassaa dosiyaa Asay nagaraa dosee; ubbaa gede c'eek'ettiyaa Asay bayetsaa bare bolla s'eesee. \p \v 20 Geella k'ofay de'iyaa Asay lo"obaa demmenna; c'immiyaawaa haasayiyaa asaykka metuwaan gelee. \p \v 21 Booza na'aa yeleedda aawuu kayyottee; booza na'aa aawoo nashechchay baawa. \p \v 22 Wozanay nashettiyaawe asaw lo"o d'ale; shin kayyottiyaa ayaanay asaw wolk'k'aa d'ayissee. \p \v 23 Iita Asay pirddaa geellayanaw geeman mattaayiyaa akkee. \p \v 24 Akeekay de'iyaa uray aad'd'eeda eratetsaa sintsan wotsiide bee; shin booza ayifii biittaa sa'aa yuushshuwaa yuuyyiide s'eellee. \p \v 25 Booza na'ay bare aawuwaa kayyoyee; barena yeleedda aatokka zil"issee. \p \v 26 S'illo asaa muriyaawe, suure asaakka dechchiyaawe lo"a gidenna. \p \v 27 Amareeda k'aalaa haasayiyaa Asay eranchcha; woppa ayyaanay de'iyaa asaykka akeekanchcha. \p \v 28 Booza uray c'o"u gooppenne bare doonaa barooppe, eranchcha malatee. \c 18 \p \v 1 Shaakkettanaw koyiyaa Asay bare amuwaa kaallee; lo"o era ubbaakka p'alk'k'ee. \p \v 2 Boozay bare k'ofaa k'onc'c'issanawaa s'alala dosiyaawaappe attina, hara asaappe era akkanaw dosenna. \p \v 3 Iitatetsay yiyaa wode, kad'ii, kawushshaynne yeellay Aa kaalliide yi aggiino. \p \v 4 Asaa doonaappe kesiyaa haasayay c'iimmo haatsaa mala; aad'd'eeda eratetsaa pulttuukka goggiyaa haatsaa mala. \p \v 5 Bayzzanchchaa maaddiide, s'illuwaa pirddaa geellayiyaawe lo"a gidenna. \p \v 6 Booza Asay bare haasayan walassaa dentsee; Aa doonaappe kesiyaa k'aalay Aa bolla s'am"aa s'eesee. \p \v 7 Booza asay, haasayiidde barena k'ohee; Aa haasayay gitiyaa gidiide, Aa oyk'k'ee. \p \v 8 Zigirssaa k'aalay mal"o k'umaa mala; nashechchiide duge ganjjiyaa gakkee. \p \v 9 Bare ootsiyaa oosuwaan azalliyaa Asay bayzziyaa uraappe ayinne dummatenna. \p \v 10 Med'inaa Godaa suntsay mino gimbbiyaa mala; s'illo Asay yaa wos's'iide saro attana. \p \v 11 Shin dure asatoo unttunttu duretetsay yuushshuu gimbbetteedda katamaa mala; unttunttu k'ofaan unttunttu duretetsay mino dirssaadan unttuntta naagiyaawaa malatee. \p \v 12 Asay kunddanaappe kase Aa wozanay otorettee; bonchchettiyaawaappekka bare huup'iyaa zik'k'i ootsiyaawe sintsatee. \p \v 13 Sisennan de'iiddi zaariyaawe, hewe he uraw boozatetsanne yeella. \p \v 14 Asaa ayyaanay harggiyaa danddayanaadan maaddee; shin ayyaanay me"eretti kichchooppe, Aa ooni danddayanee? \p \v 15 Akeekanchcha asatuu tamaaranaw loytsi koyiino; aad'd'eeda eray de'iyaawaakka hayzziino. \p \v 16 Immiyaawe immiyaawoo ogiyaa dooyee; wolk'k'aama asaanakka erissee. \p \v 17 Kasetiide daannan mootiyaa uray baaligaaray yiide Aa oochchana gakkanaw, ubbaa gedekka he uray s'illuwaa malatee. \p \v 18 Saamaa yeggiyaawe palumiyaa te"ee; laa"u wolk'k'aama baaligaaratuwaakka shaakkee. \p \v 19 Naak'etteedda ishay gimbbetteedda katamaappe aad'd'iide minnee; Aa palumiikka birataa gordduwaa mala. \p \v 20 Bare doonaan haasayeeddawaappe Asay bare ganjjiyaa kuntsee; bare ins's'arssaappe keseeddawaan kallee. \p \v 21 Neeni haasayeeddawe neena wotsee woy wod'ee; hewaa diraw, neeni ne haasayaa gaasuwaan yiyaawaa akkanaw de'aassa. \p \v 22 Machchato demmeedda Asay lo"obaa demmeedda; he uray Med'inaa Godaankka nashettee. \p \v 23 Hiyyeesaa Asay awuddashiide haasayee; shin durii peenuk'k'eetiide zaaree. \p \v 24 Daro laggii de'iyaa Asay d'ayana; shin ishaappe aad'd'iide ammantsiyaa laggii de'ee. \c 19 \p \v 1 Worddo haasayaa haasayiyaa boozaappe bare de'uwaan tooshii bayinna hiyyeesaa Asay keeka. \p \v 2 Eri bayinna seelay lo"a gidenna; hamettiidde elleelliyaa uraykka wora bee. \p \v 3 Itti itti Asay bare boozatetsan bare de'uwaa bayzzee; yaatiide k'ay Med'inaa Godaa bolla yilotee. \p \v 4 Duretetsay daro laggetuwaa gujjee; shin hiyyeesatetsay de'iyaa laggetuwaakka duutsee. \p \v 5 Worddo markkay murettenan beenna; wordduwaa haasayiyaawanttukka kessi akkikkino. \p \v 6 Daro Asay mooddiyaa asaa sintsa koyee; c'oo immiyaa uraanna Asay ubbay dabbotee. \p \v 7 Hiyyeesaa asaa Aa ishatuu ubbay is's'iino; hewaappekka aad'uwaa Aa laggetuu aappe haakkiino; I unttuntta awuddashiide kaallinakka, unttunttu Aa gatsi oytsikkino. \p \v 8 Aad'd'eeda eratetsaa demmiyaawe barena siik'ee; akeekaa karihi ootsi oyk'k'iyaawe lo"obaa demmee. \p \v 9 Worddo markkay murettenan attena; wordduwaa haasayiyaawekka d'ayana. \p \v 10 Booza uraw ishalo de'uu bessena; hewaappekka ayilii kaappotuwaa mooddiyaawe iitaa daree. \p \v 11 Aad'd'eeda eratetsay asaw danddayaa immee; bayzzeedda uraw atto giyaawekka bonchchissee. \p \v 12 Kaatiyaa hank'k'uu gaammuwaa guduwaa mala; shin Aa sabay maataa aac'issiya ketterssaa mala. \p \v 13 Booza na'ay bare aawuwaa d'ayissee; walassanchcha machchatakka gollii ubba gede s'okiyaa s'okuwaa mala. \p \v 14 Itti Asay golliyaanne mas'uwaa bare aawuwaappe laattanaw danddayee; shin akeekanchcha machchato Med'inaa Goday immee. \p \v 15 C'oo zolppakkattiyaa uraw gem"ishuu yee; oosuwaa ootsenna Asay koshattee. \p \v 16 Azazuwaa naagiide ootsiyaa asay, bare shemppuwaa naagee; shin sheneko giyaa Asay hayk'k'ee. \p \v 17 Hiyyeesaw keekkiyaa Asay Med'inaa Godaw tal"ee; I he lo"o oosuwaa ac'uwaa c'iggee. \p \v 18 Simmiyaa hidootay de'ishiina, ne naanatuwaa seera; seerana d'ayooppe, neeni unttuntta bayzzaadda. \p \v 19 Hank'k'uwaa suulliyaa Asay bare gatiyaa akko; Aa agga; neeni Aa ashshiyaawaa gidooppe, harattuwaakka neeni Aa hewaadan ootsanawe attena. \p \v 20 Zoriyaa sisa; timirttiyaakka akka. Yaatooppe, neeni wurssetsan aad'd'eeda eranchcha gidanassa. \p \v 21 Asay darobaa halchchee; shin Med'inaa Goday geeddawe polettee. \p \v 22 Asaappe koyettiyaawe aggena siik'uwaa; worddanchcha gidanaappe hiyyeesaa gidiyaawe keeka. \p \v 23 Med'inaa Godaw yayyiyaawe de'oo kaaletsee; aw yayyiyaa Asay kalliide de'ee; iitabaykka Aa bochchenna. \p \v 24 Itti itti Asay daro azalla; wos'iyaan tusheedda sooluwaakka pude baaranaw waayettee. \p \v 25 Neeni k'iliic'iyaawaa shoc'ooppe, akeekay pac'c'eeddawe c'inc'c'atetsaa tamaarana; akeekanchcha asaa neeni seerooppe, I eratetsaa demmana. \p \v 26 Bare aawuwaa bonk'k'iyaa na'ay, bare aatokka sooppe kessiide yederssiyaa na'ay, he na'ay yeellaanne kawushshaa ahiyaa na'aa. \p \v 27 Ta na'aw, neeni zoriyaa sisiyaawaa aggeedawaa gidooppe, eraw zokkiyaa zaaraadda. \p \v 28 Worddo markkay suure pirddaa bolla k'iliic'ee; iita asaa doonay iitatetsaa gujjiide mittee. \p \v 29 K'iliic'iyaawanttoo pirdday, boozatookka wad'ay koshshee. \c 20 \p \v 1 Daro matsoyiyaa ushshaa ushiyaawe daro bidiseenne walassee; matsottiyaa Asay wozanay pac'c'eedda asaa. \p \v 2 Kaatiyaa hank'k'uu gaammuwaa gudetsaa mala; Aa yiloyiyaa Asay bare shemppuwaa bolla pirddee. \p \v 3 Palumiyaappe gas'an de'iyaawe aawoo bonchcho; shin booza Asay ubbay walak'ettanaw elleellee. \p \v 4 Azalla goshshanchchay wodiyaa naagiide goshenna; hewaa diraw, katsaa c'akkiyaa wode I woossee; shin ayaakka demmenna. \p \v 5 Asaa wozanaa halchchuu c'iimmo ollaa giddon de'iyaa haatsaa mala; shin wozanaama Asay hewaa duuk'k'iide kessee. \p \v 6 Daro asatuu barenttu keekkatetsaa odiino; shin tumu ammanettiyaa asaa demmanawe oonee? \p \v 7 S'illo Asay tooshii bayinna de'uwaa de'ee; Aa kaalliide, Aa naanatuukka anjjetteedawantta. \p \v 8 Kaatii pirddanaw bare kawutetsaa araatan utteedda wode, iita ubbaa bare ayifiyaan hark'k'iide kessee. \p \v 9 «Ta wozanaa geeshshaad; taanan nagarikka baawa» yaaganaw danddayiyaa Asay de'aneeshsha? \p \v 10 Med'inaa Goday wordduwaa miizaanan yiggiyaawanttanne likke gidennaban makkiyaawantta is's'ee. \p \v 11 Na'ay geeshshanne suure gidiyaawe I ootsiyaa oosuwaan erettee. \p \v 12 Sisiyaa haytsaanne s'eelliyaa ayifiyaanne, unttuntta laa"uwaakka Med'inaa Goday med'd'eedda. \p \v 13 Gem"ishuwaan ne wodiyaa wurssoppa; neeni hiyyeessana. Beegotta; yaatooppe, neeni katsaa kallana. \p \v 14 Shammiyaa asay, «K'ohee! K'ohee!» yaagee; shin beeddawaappe guyyiyaan, «geluwaan shamaad» yaagiidde c'eek'ettee. \p \v 15 Eray kumeedda haasayay work'k'aappekka ink'k'uwaa giyaa daro al"o shuchchaappekka aad'd'eeda al"obaa. \p \v 16 Erenna asaw waasiyaa geliyaa uraa mayuwaa k'aari akkite; imatsaa asaw waasiyaa geliyaa uraa mayuwaa oyk'k'ite. \p \v 17 Wordduwaan demmeedda katsay asaa mal"ee; shin ak'i kesiidde, doonaa giddon shafiyaadan hanee. \p \v 18 Zoriyaa akkaade ne halchchiyaawaa halchcha; zoriyaa akkenan de'aadde olaw booppa. \p \v 19 Zigiriyaa Asay s'uuraa gentsenna; hewaa diraw, odanchcha uraanna gakkettoppa. \p \v 20 Asay bare aawuwaa woy bare aato shek'k'ooppe, Aa de'uwaa s'omppiyaa d'ip'p'i go d'uman to'ana. \p \v 21 Koyruwan ellekka shiik'eedda ak'uu wurssetsan anjjettenna. \p \v 22 New iitaa ootseedda uraw, «taanikka aw iitaa ootsana» gooppa; Med'inaa Godaan ammanettaade naaga; I neena ashshana. \p \v 23 Med'inaa Goday laa"u k'ommo miizaanatuwaa shenetee; wordduwaa miizaanatuukka Aa nashechchikkino. \p \v 24 Asay baanaw bessiyaa ogiyaa Med'inaa Goday kaaletsee; yaatina, Asay bare de'uwaan baana ogiyaa wootiide akeekanaw danddayii? \p \v 25 Ittibaa elleelliide, «Hawaa taani S'oossaw immaad» gi diggiyaawenne guyyeppe zink'k'ottiyaawe, hewe asaa oyk'k'iyaa p'ire. \p \v 26 Aad'd'eeda eranchcha kaatii makkalanchchatuwaa shaakkiide eree; I unttuntta k'arettennaan muree. \p \v 27 Asaa ayyaanay Med'inaa Godaw s'omppiyaa; hewaa diraw, I nu giddo asatetsaa ubbaa pilggi s'eellee. \p \v 28 Aggena siik'uunne ammanettiyaawe kaatiyaa naagiino; Aa kawutetsaa araatay aggena siik'uwaan minnee. \p \v 29 Yalagatuwaa bonchchuu unttunttu wolk'k'aa; c'imatookka unttunttu puuluntsay unttunttoo bonchchuwaa. \p \v 30 Mino muruu iitatetsaa shoddee; wad'd'iyaawe iita wozanaa laammanaw danddayee. \c 21 \p \v 1 Kaatiyaa wozanay Med'inaa Godaa kushiyaanna; I Aa wozanaa goggiyaa haatsaa zaariyaawaadan, bare koyeeddasaa zaaree. \p \v 2 Asay ootsiyaawe ubbay izaawoo likke malatee; shin Med'inaa Goday Aa wozanaa k'ofaa paac'c'ee. \p \v 3 Yarshshuwaa yarshshiyaawaappekka aatsiide, s'illobaanne suurebaa ootsiyaawaa Med'inaa Goday dosee. \p \v 4 Iitatuu otorettiyaawaaninne ayyiyaawan erettiino; hewekka nagaraa. \p \v 5 Mino oosanchchaa halchchuu dureyee; shin elleelliyaa ubbay hiyyeessana. \p \v 6 Worddotiide dagayeedda duretay penttuwaa suuluwaadan d'ayee; hewaa koyiyaawanttu hayk'k'uwaa koyiino. \p \v 7 Iitatuu suurebaa ootsanaw is's'iyaa diraw, unttunttu makkala oosuu unttuntta akkiide bee. \p \v 8 Bayzzanchchatuu geella ogiyaan hamettiino; shin geeshshatuu suurebaa ootsiino. \p \v 9 Walak'ettiyaa machchattinna itti golliyaan de'iyaawaappe he golliyaa kashaan de'iyaawe keeka. \p \v 10 Iitatuu iitabaa ootsanaw amottiino; barenttu shoorotoo k'arettikkino. \p \v 11 K'iliic'iyaawe mureteedda wode, wozanay pac'c'eedda uray aad'd'eeda eraa tamaaree; k'ay wozanaama uray tamaariide, eraa demmee. \p \v 12 S'illo S'oossay iitatuwaa son oosettiyaawaa ubbaa be'ee; unttuntta aatsi yeggiide d'ayissee. \p \v 13 Hiyyeesaa waasuwaa sisanaappe giide, bare haytsaa tuc'c'iyaa uray, ikka waassana; alliyaawe d'ayana. \p \v 14 Geeman immiyaa imuu hank'k'uwaa doshissee. Afilaa gidduwaana immeedda mattaayii suulo hank'k'uwaa irs's'issee. \p \v 15 Suure pirdday pirddetteedda wode, hewe s'illoo nashshechchaa; shin iitaa ootsiyaawanttoo dagama. \p \v 16 Akeeka ogiyaappe haddireedda uraa hayk'k'uu naagee. \p \v 17 Aad'o injjiyaan de'ana giyaa uray mank'k'ee; woyniyaa eessaanne zayitiyaa dosiyaa Asay durettenna. \p \v 18 Itti itti gedenne S'oossaa asatuwaa ashshanaw iita asatuu muretiino; ammanettena asatuukka suure asatuwaa diraw muretiino. \p \v 19 Walak'ettiyaanne yilotiyaa machchattinna de'anaappe bazzuwaan de'iyaawe keeka. \p \v 20 Wozanaama uraa son mal"o k'umaynne oyssay minjjettee; shin booza Asay barew de'iyaawaa ubbaa mi diggee. \p \v 21 S'illotetsaanne aggena siik'uwaa koyiyaa uraa laytsay aduk'k'ee; k'ay he uray s'illotetsaanne bonchchuwaa demmee. \p \v 22 Wozanaama Asay wolk'k'aama olanchchatuu de'iyaa katamaa oliide oyk'k'ee; unttunttu ammanetteeda mino geessuwaakka laalee. \p \v 23 Bare doonaanne bare ins's'arssaa naagiyaa Asay barena metuwaappe naagee. \p \v 24 Otorettiyaanne ayyiyaa Asay k'iliic'iyaawaa geetettee; I otoranchcha gideedda diraw, asaw k'oppenna. \p \v 25 Azallaa amuu wod'ee; ayaw gooppe, I ootsanaw koyenna. \p \v 26 Azallay gallassaa kumentsaa darobaa demmanaw amottee; shin s'illuu barew ashshenan immee. \p \v 27 S'oossay iitatuwaa yarshshuwaa shenetee; hewaappekka unttunttu aw iita k'ofaan shiishshiyaa yarshshuwaa aatsi shenetee. \p \v 28 Worddo markkay d'ayana; shin k'oppiide akeekan haasayiyaa uraa haasayay akettana. \p \v 29 Iita Asay tawaa s'alalay likke gee; shin suure Asay yuushshi k'oppee. \p \v 30 Asay bare aad'd'eeda eratetsan, akeekaaninne zoriyaan Med'inaa Godaana ek'ettanaw danddayenna. \p \v 31 Olaw paraa kooranaw danddayettee; shin olaa s'oonissiyaawe Med'inaa Godaa. \c 22 \p \v 1 Lo"o suntsay daro duretetsaappe aad'd'ee; sabettiyaawekka biraappenne work'k'aappe aad'd'ee. \p \v 2 Duriyaanne mank'k'uwaa ubbaakka Med'inaa Goday med'd'eedda; hewan unttunttu laa"uukka k'ara. \p \v 3 C'inc'c'a Asay iitaa be'iide, k'osetti aatsee; shin akeekay pac'c'eedda Asay metuwaan geliide k'ohettee. \p \v 4 Neeni ashkke gidooppenne Med'inaa Godaw yayyooppe, duretetsaa, bonchchuwaanne de'uwaa demmana. \p \v 5 Iita uraa ogiyaan aguntsayinne p'irii de'ee; shin barena naagiyaa Asay unttunttuppe haakkee. \p \v 6 Na'ay waaniide de'ana bessintto tamaarissa; yaatooppe, I c'imiidekka hewaa aggena. \p \v 7 Durii hiyyeesaa mooddee; tal"i akkeedawe tal"iyaa immeeddawoo ayile gidee. \p \v 8 Nagaraa zeriyaa uray waayiyaa c'akkee; haratuwaa I tuggayiyaa tugga s'am"ay me"enna. \p \v 9 Keeka Asay bare k'umaappe hiyyeesaw c'oo immiyaa diraw anjjettana. \p \v 10 K'iliic'iyaa asaa kessa diggooppe, palumii, walassaynne borii kichchana. \p \v 11 Neeni wozanaa geeshshatetsaanne keekaa haasayaa dosooppe, kaatii neenana dabbotee. \p \v 12 Med'inaa Goday eretetsaa naagee; shin worddanchchatuwaa k'aalaa I aatsi yeggee. \p \v 13 Booza asay, «Taani kare kesooppe, gaammuu taana maana; taana ogiyaan Asay wod'ana» yaagee. \p \v 14 Woshumiyaa mac'c'a mishirati doonay c'iimmo ollaa mala; Med'inaa Goday hank'k'etteedda uray Aa giddon kunddee. \p \v 15 Na'aa wozanaa azallatetsay bak'k'i oyk'k'ee; shin k'ayis'eeriyaan muriyaawe aappe haassee. \p \v 16 Barew mas'uwaa gujjana giide, hiyyeesaa naak'k'iyaawe duriyaw imuwaa immiyaawe laa"uukka hiyyeessana. \s Hattamu Aad'd'eeda Eraa Haasayatuwaa \p \v 17 Ne haytsaa haa yeggaade, aad'd'eeda eranchchay odiyaawaa sisa; ne wozanaakka ta eraakko zaara. \v 18 Ayaw gooppe, unttuntta ne wozanaan wotsooppenne ne doonaankka unttunttu ubbaa hassayooppe, neeni nashettana. \v 19 Ne ammanuu Med'inaa Godaan gidana mala, taani neena hachchi tamaarissaad. \v 20 Taani new zoriinne eratetsay de'iyaa hattamu leemisatwaa s'aafoweshi! \v 21 Neena kiitteeddawoo neeni likke zaaruwaa zaarana mala, taani neena tumatetsaa tamaarissaad. \p \v 22 Hiyyeesatoo ayaynne bayinna diraw, unttunttuwaa bonk'k'oppa; chilootankka metootanchchatuwaa maataa d'ayissoppa. \p \v 23 Ayaw gooppe, Med'inaa Goday unttunttu diraw mootettana; unttuntta bonk'k'eeddawanttakka I bonk'k'ana. \p \v 24 Hank'k'ettiyaa uraanna laggetoppa; hank'k'ettanaw elleelliyaa uraannakka zuppetoppa. \p \v 25 Neeni Aa hanuwaa meezetooppe, guyyeppe agganaw danddayakka. \p \v 26 Asaw ac'uwaa ta k'ans's'ana gaade waasiyaa geloppa. \p \v 27 Neeni k'ans's'iyaawe d'ayooppe, ne gisiyaa hiis'ay attenan, new de'iyaabay ubbay aketana. \p \v 28 Ne mayzza aawotuu tokkeedda beni zawaa shoddoppa. \p \v 29 Bare oosuwaa loohatetsan ootsiyaa asaa be'aaddi? I kaatetoo ootseeppe attina, c'oo asatoo ootsenna. \c 23 \p \v 1 Neeni asaa mooddiyaawaanna ittippe k'umaa maanaw utteedda wode, ne sintsan de'iyaawaa loytsaade akeeka. \v 2 Neeni daro yora asaa gidooppe, naagetta. \v 3 I neena paac'c'anaw danddayiyaa diraw, aad'd'eeda mal"o k'umaw yawunettoppa. \p \v 4 Durettanaw daaburoppa; hewaa mala keesiyaa agganaw c'inc'c'a gida. \v 5 Hewaa mala duretetsay neeni s'eellishshin d'ayana; k'efiyaa kessiide arggantsawaadan, saluwaa paallana. \p \v 6 Uuziyaa k'umaa mooppa; Aa mal"o k'umaakka maanaw amottoppa. \v 7 Malatissanaw I neena, «Ma; usha» yaageeppe attina, Aa wozanay neenanna de'enna. \v 8 Neeni meedda laafa k'umaa c'ooshana; ne galataykka mela gidana. \p \v 9 Boozaw lo"obaa haasayoppa; ayaw gooppe, ne aad'd'eeda era haasayaa I kad'ana. \p \v 10 Beni zawaa shoddoppa; k'ay aawuu bayinna naanatuwaa gadiyaa zawaa sugoppa; \v 11 ayaw gooppe, unttuntta ashshiyaa S'oossay mino; I unttunttu diraw neenana mootettana. \p \v 12 Ne asttamaarii new odiyaawaa hayzza; ne haytsaakka eraa k'aalaakko zaara. \p \v 13 Na'aa seerennan aggoppa; neeni Aa k'ayis'eeriyaan wad'd'ooppe, I hayk'k'enna. \v 14 Neeni Aa k'ayis'eeriyaan wad'd'ooppe, Aa shemppuwaa hayk'k'uwaappe ashshaasa. \p \v 15 Ta na'aw, neeni ne wozanaan aad'd'eeda eranchcha gidooppe, ta wozanaykka nashettana; \v 16 ne ins's'arssay suurebaa haasayooppe, ta wozanay nashettee. \p \v 17 Nagaranchchatuwaa k'anaattoppa; shin ubbaa gede Med'inaa Godaw yayyiyaawaa aggoppa. \v 18 Yaatooppe new sintsanaw sa'ay keekkana; ne hidootaykka d'ayenna. \p \v 19 Ta na'aw, sisa; wozanaama gida; ne wozanaa suure ogiyaan wotsa. \v 20 Daro woyniyaa eessaa ushiyaawanttunanne ashuwaa muussaw yaaretiyaawanttuna zuppetoppa; \v 21 ayaw gooppe, matsottiyaawanttunne yoranchchatuu mank'k'ana; gem"ishshuwaa daruu asaa wureedda c'urk'k'aa mayzzisee. \p \v 22 Neena yeleedda ne aabbu odiyaawaa sisa; ne aatakka ec'eedda wode kad'oppa. \v 23 Tumuwaa, aad'd'eeda eratetsaa, timirttiyaanne akeekaa shammappe attina, ubbakka zal"oppa. \v 24 S'illo na'aa aabbu loytsi nashettana; wozanaama na'aa yeleedda uraykka an hashshu gaana. \v 25 Ne aabbunne ne aata nashetino; neena yeleeddaanakka hashshu gu. \p \v 26 Ta na'aw, ta zoriyaa hayzza; taani haniyaawaadan hana. \v 27 Ayaw gooppe, woshumiyaa mishirata c'iimmo ollaa mala; c'aaratuwaa oyk'k'iyaa machchatakka un"a ollaa mala. \v 28 Aa paannuwaadan k'osetta uttaade naagaw; ammanettena attuma asaa asaa giddon darissaw. \p \v 29 «Woo!» giyaa waasuu oossee? Kayyuu oossee? Walassay oossee? Zuuzuntsay oossee? Gaasuu bayinnan madus's'iyaawe oossee? Ayifii zo"iyaawe oossee? \v 30 Woynniyaa eessaa ushiidde gam"iyaawanttussa gidennee? Walaketteedda woyniyaa eessaa ushi ushi be'iyaawanttussa gidennee? \v 31 Woynniyaa eessay zo"eedda wode, Aa malay birilliyaa giddon p'ooliyaa wode, ushishin walalattiidde geliyaa wode, Aa s'eelloppa. \v 32 Wurssetsan I shooshshaadan dukkee; mulumuk'k'e shooshshaadankka bare yishshaa puukkee. \v 33 Ne ayifii be'i erennawaa be'ana; ne wozanaykka suure k'oppanawunne haasayanaw danddayenna. \v 34 Neeni abbaa giddon hobbii k'aatsiyaa markkabiyaa s'eeran giseedda uraa mala gidana. \v 35 Neeni, «Unttunttu taana dechcheeddino; shin taani k'ohettabeykke. Unttunttu taana wad'd'eeddino; shin taw erettibeenna. Hara ushshaa ushanaw taani awude denddandditaashsha?» yaagana. \c 24 \p \v 1 Ta na'aw, iita asatuwaa mala gidaarikkitaashsha gooppa; unttunttunna dabbotanawukka amottoppa; \v 2 ayaw gooppe, unttunttu ubbaa gede makkalabaa mak'ettiino; barenttu ins's'arssan geniyaabaa haasayiino. \p \v 3 Gollii aad'd'eeda eratetsan kees'ettee; akeekankka minnee. \v 4 Eray de'ooppe, k'ol"uu al"obaaninne lo"oban ubbaan kumee. \p \v 5 Wozanaama uraw wolk'k'aama wolk'k'ay de'ee; eranchcha asaykka minotetsaa gujjee. \v 6 Neeni olaw kesanaappe kasetaade halchchuwaa halchchanaw koshshee; daro zoriyaawanttu zoriyaan s'oonuu beettee. \p \v 7 Boozay aad'd'eeda eratetsaa akeekanaw danddayenna; hak'a yaa'ankka odiyaawe ayinne baawa. \p \v 8 Iitaa ootsanaw halchchiyaa uray genanchcha geetettana. \v 9 Boozatetsaa k'ofay nagaraa; Asay k'iliic'iyaawaa is's'ee. \p \v 10 Neeni metuwaa gallassi laafooppe, ne wolk'k'ay guutsa giyaawaa. \p \v 11 Hayk'k'anaw bessenaan, hayk'k'oo pirddiide afiyaawantta ashsha; wod'ana haniyaa wode c'o"u gaade s'eelloppa. \v 12 Neeni, «Nuuni hawaa eribeykko» yaagooppe, wozanaa eriyaawe I be'ennee? Ne de'uwaa naagiyaawe erennee? Asaa ubbaw Aa oosuwaa oosuwaadan zaarennee? \p \v 13 Ta na'aw, eessaa ma; eessay lo"a. Eessaa ililuu goggoc'c'uwaan mal"ee. \v 14 Aad'd'eeda eratetsaykka hewaa mala; I ne shemppoo mal"o gidiyaawaa era. Neeni Aa demmiyaawaa gidooppe, sintsanna yaana hidootay newaa; neeni akkana gaade hidootan naagiyaawekka d'ayenna. \p \v 15 S'illuwaa golliyaanne mas'uwaa bonk'k'anaw k'oppiyaa iita asaadan hanoppa. \v 16 S'illo Asay laappun gede kunddooppekka denddee; shin iitatuu metuwaan d'ayana. \p \v 17 Ne morkkii kunddiyaa wode nashettoppa; I d'ubettiyaa wodekka, «Hashshu!» gooppa. \v 18 Neeni nashetooppe, Med'inaa Goday hewaa be'iide nashettena; Aa hank'k'ettiyaawaakka aggi aggana. \p \v 19 Iitaa ootsiyaawanttu diraw hirggoppa; unttunttu mala gidaarikkitaashsha gooppa. \v 20 Ayaw gooppe, iita uraw sintsanna yaana hidootay baawa; iitatuwaa s'omppiikka to'ana. \p \v 21 Ta na'aw, Med'inaa Godawunne kaatiyaw yayya; unttunttoo makkaliyaawanttunakka zuppetoppa. \v 22 Ayaw gooppe, hewaa mala asatuwaa k'oppenna metuu gakkee; kaatiyaappenne S'oossaappe yaana metuwaa oonee eriyaawe? \s Hara Aad'd'eeda Eraa Haasayatuwaa \m \v 23 Aad'd'eeda eranchchatuu gujjiidekka hawaadan yaageeddino: \p Pirddiidde maaddiyaawe lo"a gidenna. \v 24 Bayzzanchchaa, «Neeni bayzzabaakka» yaagiyaa daannaa Asay shek'k'ana; kawutetsatuukka Aa is's'ana. \v 25 Bayzzanchchaa muriyaawanttu loytsi nashettananne anjjettana. \p \v 26 Suure zaaruwaa zaariyaawe dabbotoo malaataa mala. \p \v 27 Kasetaade ne gadiyaa ootsa; katsaakka zera; hewaappe guyyiyaan, ne golliyaa kees's'a. \p \v 28 Ne shooruwaa bolla gaasuu bayinnan markkattoppa; ne doonaankka c'immoppa. \v 29 «I taw ootseeddawaadan, taani aw ootsana; taani aw Aa oosuwaa kushiyaa zaarana» yaagoppa. \p \v 30 Taani itti gallassi, itti azallanne akeekay pac'c'eedda bitaniyaa gaden de'iyaa woyniyaa turaa gidduwaana aad'aad. \v 31 Aad'd'iyaa wode, aguntsayinne sharafay goozi wotseedda; yuushshuwaan Shuchchaa gimbbiikka koleti kichcheedda. \v 32 Taani Aa be'eedda wode, k'oppaad; taani be'eeddawaappe timirttiyaa tamaaraad. \v 33 Neeni guutsaa lip'p'i ga; guutsaa gem"ishsha; ne kushiyaakka shiishshaade guutsaa shemppa akka.\x - \xo 24:33-34 \xo*\xt Lem. 6:10-11\xt*\x* \v 34 Hewaappe guyyiyaan, hiyyeesatetsay paannuwaadan yaana; pac'aykka olaa miishshaa oyk'k'eedda asaadan puttu gaana. \c 25 \s Solomon S'aafeedda Hara Leemisatwaa \p \v 1 Hawanttukka k'ay, Yihudaa Kaatiyaa Hizk'k'iyaasa asatuu duuk'k'iide s'aafeedda Solomona leemisatwaa. \p \v 2 S'uuraa gentsiyaawe S'oossaw bonchcho; s'uuraa pilggiide kessiyaawe k'ay kaatetoo bonchcho. \p \v 3 Salotuwaa d'ok'k'atetsaanne sa'aa c'iimmatetsaa Asay gakkennawaadan, kaatetuwaa k'ofaakka Asay eranaw danddayenna. \p \v 4 Biraappe k'itaa digga; hewaappe guyyiyaan, wogaac'ii k'os's'iide, lo"obaa kessana. \p \v 5 Kaatiyaa sintsappe iitatuwaa digga; yaatooppe, Aa kawutetsaa araatay s'illotetsan min ek'k'ana. \p \v 6 Kaatiyaa sintsa aad'd'iyaa wode c'eek'ettoppa; wolk'k'aama asatuwaappe gidduwaan sa'aa koyoppa.\x - \xo 25:6-7 \xo*\xt Luk'. 14:8-10\xt*\x* \v 7 Neeppe gitatiyaa asaw sa'aa immanaw kaappuu neena dentsina kawushiyaawaappe, kaappuu neena, «Hawaakko d'ok'k'u ga» giyaawe new keeka. \p \v 8 Ne ayifiyaan be'eeddawaa markkattanaw dabaabaa baanaw elleelloppa; ayaw gooppe, neeni markkatta simmina, hara Asay ne markkatetsay balaa gidiyaawaa k'onc'c'issooppe, neeni yeellatana. \v 9 Neeppenne ne shooruwaappe gidduwaan palumii med'ettooppe, aanana haasayaade ne palumiyaa wurssa. Hara asaa s'uuraa k'onc'c'issoppa. \v 10 Hewe d'ayooppe, neeni odiyaawaa siseedda Asay neena kawushshana; hewan ne suntsay laa"entso simmennaadan bayana. \p \v 11 Koshshiyaa wodiyaan haasayetteedda likke k'aalay biraa bolla tigeedda work'k'aa alleek'k'uwaa mala. \p \v 12 Hayzziyaa uraa eranchcha Asay zoriyaa zorii haytsaan wotseedda work'k'aa woy geeshsha work'k'aappe ootseedda alleek'k'uwaa mala. \p \v 13 Katsaa c'akkiyaa boniyaan irs's'a haatsay ushina aliyaawaadan, kiittina ammanettiyaa Asay barena kiittiyaawantta nashechchee. \p \v 14 Immennabaa «Immana» yaagiidde c'eek'ettiyaa Asay iray bayinna shaariyaanne c'arkkuwaa mala. \p \v 15 Danddayanchcha Asay deriyaa mooddiyaawoo odiide amantsee; liik'o k'aalay mek'etsaa aad'd'iidde gelee. \p \v 16 Eessaa demmooppe, kallana gakkanaw ma; shin darissooppe, neeni c'ooshana. \v 17 Neena uufiide is's'ennaadan, ne shooruwaa golle ubbaa gede booppa. \p \v 18 Bare shooruwaa bolla wordduwaan markkattiyaa Asay gatimay, mashshaynne k'ara aday asaa k'ohiyaawaa keeshshaa k'ohee. \p \v 19 Metuwaa wode ammanettena uran zemppiyaawe k'aas's'iyaa matan c'oommiyaawaanne sileedda gediyaan hamettiyaawaa mala. \p \v 20 Kayyotti utteedda asaw yetsaa yes's'iyaawe meeguwaa gallassi mayuwaa k'aariyaawaanne madutsaa bolla c'aalabaa tigiyaawaa mala. \p \v 21 Ne morkkii koshattooppe, miza; saamettooppe, ushsha.\x - \xo 25:21-22 \xo*\xt Rom. 12:20\xt*\x* \v 22 Ayaw gooppe, neeni hewaa ootsiyaawe Aa huup'iyaan tamaa bonk'k'uwaa kaashiide k'oliyaawaa mala. Med'inaa Godaykka new woytana. \p \v 23 Dolahaa bagga c'arkkuu iraa ahiyaawaadan, zigirssay hank'k'uwaa ayee. \p \v 24 Walak'ettiyaa machchattinna itti golliyaan de'anaappe golliyaa kashaan de'iyaawe keeka. \p \v 25 Daabureedda uray irs's'a haatsaa ushiide aliyaawaadan, haakko biittaappe yiyaa lo"o oduu nashechchee. \p \v 26 Iita asaa sintsaan kunddiyaa s'illo Asay bulluk'k'eteedda pulttuwaanne bayeedda ollaa haatsaa mala. \p \v 27 Daro eessaa miyaawe lo"a gidenna; hewaadankka, bare bonchchuwaa koyiyaawe bonchchissenna. \p \v 28 Bare huup'iyaa naagenna Asay dirssay me"eedda katamaa mala. \c 26 \p \v 1 Boniyaan shachchay, katsaa c'akkiyaa wodiyaankka iray koshshennawaadan, boozaw bonchchuu koshshenna. \p \v 2 Kafotuu yaanne haanne paalliide, asaa k'ohennawaadan, gaasuu bayinnan shek'k'iyaa shek'ay asaa gakkenna. \p \v 3 Paraw lissuwaa, hariyaw paas'oruwaa koshshiyaawaadan, boozaa zokkiyaw wad'aa koshshee. \p \v 4 Booza uraw Aa boozatetsaadan zaaroppa; zaarooppe neenikka Aa mala gidana. \p \v 5 Booza uraw Aa boozatetsaadan zaara; hewe d'ayooppe, I barena eranchchaadan paydana. \p \v 6 Booza asaa bolla kiitaa kiittiyaawe bare gediyaa k'ans's'iyaawaanne wod'iyaawaa ushiyaawaa mala. \p \v 7 Booza uraa leemisuu wobba uraa gediyaa mala maaddenna. \p \v 8 Booza uraa bonchchiyaa Asay shuchchaa yambbarshshaa bolla k'achchi wotsiide yuushshiyaa asaa mala. \p \v 9 Booza uraa leemisuu matsotteedda Asay bare kushiyaa c'addeedda aguntsaa kessanaw baas'etiyaawaa mala. \p \v 10 Booza asaa woy barew ogiyaanna aad'd'iyaa asaa oosoo k'as'ariyaa Asay demmeedda asaa ubbaa c'addanaadan wonddaafiyaa dukkiyaa asaa mala. \p \v 11 Kanay bare c'ooshshaa guyye simmiide miyaawaadan, boozay bare boozatetsaa oosuwaa zaari zaari ootsee. \p \v 12 Barekka barena, «Taani aad'd'eeda eranchchaa» giyaa asaa be'aaddi? Aappe booza uraw sintsappe lo"o hidootay de'ee. \p \v 13 Azallay, «Ogiyaan gaammuu de'ee; yashshiyaa gaammuu aakko ogiyaan yuuyyee» yaagee. \p \v 14 Penggii bare maas'afiyaan yaanne haanne k'aas's'iyaawaadan, azallaykka bare hiis'an yaanne haanne aad'd'i wod'd'ee. \p \v 15 Itti itti asatuu daro azalla; unttunttu haray attina, wos'iyaan tusheedda sooluwaakka pude baaranaw daaburiino. \p \v 16 Azalla Asay markkaanna odiyaa laappun eranchchatuwaappekka barena aad'd'eeda eranchcha giide k'oppee. \p \v 17 Barena gatsiyaawe bayinna saan palamaw aad'd'iyaa Asay ogiyaanna biyaa kanaa haytsaa oyk'k'iyaa asaa mala. \p \v 18-19 Bare shooruwaa, «Taani kaassaw ootsaad» yaagiide c'immiyaa asay, gooyiide tamaa s'iifaa oliyaa, woy wod'iyaa c'ubiyaa dentsiyaa asaa mala. \p \v 20 Mitsay wurooppe, tamay to'ee; zigiriyaawe d'ayooppe, walassay attee. \p \v 21 S'iis'untsay bonk'k'uwaa darissiyaawaadaaninne mitsay tamaa darissiyaawaadan, palumanchcha Asay walassaa darissee. \p \v 22 Zigirssaa k'aalay mal"o k'umaa mala; nashechchiide duge ganjjiyaa gakkee. \p \v 23 Wozanaan iitabay de'ishiina, bare ins's'arssan c'imuwaa k'aalaa haasayiyaa Asay biran sheeshsheedda urk'k'aa miishshaa mala. \p \v 24 Lo"o malatiyaa iita Asay bare wozanaan de'iyaa iitatetsaa bare nashsho haasayan gentsee. \v 25 Aa wozanaan laappun tunatetsay kumi utteedda diraw, I lo"o k'aalaa haasayooppekka Aa ammanoppa. \v 26 Bare morkketetsaa I gentsooppekka, I ootsiyaa iitatetsay shiik'uwaan k'onc'c'ana. \p \v 27 Haratoo ollaa bookkiyaa uray he ollaan barew kunddana; haratuu bolla shuchchaa gonddorssiyaa uraa bolla he shuchchay simmiide gonddorettana. \p \v 28 Worddotiyaa ins's'arssay bare k'oheedda asatuwaa is's'ee; c'imiyaa haasayay bayetsaa aheeppe attin, harabaa ahenna. \c 27 \p \v 1 Wontti hananabaan c'eek'ettoppa; wontti ahanabaa neeni erakka.\x - \xo 27:1 \xo*\xt Yak'. 4:13-16\xt*\x* \p \v 2 Neena hara Asay galatooppe attina, neeni neena neerekka galatoppa; Asay ne diraw markkattoppe attina, neeni ne keekkatetsaa odoppa. \p \v 3 Shuchchay wolk'k'aama tookuwaa; shafetuwaa tookkiyaawekka dees'ee; shin booza uray dentsiyaa walassay unttunttu laa"uwaappekka dees'ee. \p \v 4 Hank'k'oo k'areti baawa; yiluukka bayzziyaa di'uwaa mala; shin k'anaatiyaan ubbaa gatsoppo. \p \v 5 Geemmeedda siik'uwaappe baliyaa wode k'onc'c'iyaan seeriyaawe keeka. \p \v 6 Morkkii neena daro gede yeriyaawaappe siik'uu neena dechchiyaawe keeka. \p \v 7 Kalleedda uraa eessaa ililuu iitee; shin koshateedda uraa c'ammiyaabaykka mal"ee. \p \v 8 Bare golliyaa aggiide yuuyyiyaa asay, bare golliyaappe haakkaade paalliyaa kafatti mala. \p \v 9 Shittuunne sawiyaa is'aanay asaa nashechchiyaawaadan, siik'uwaa laggiyaa zoriikka nashechchee. \p \v 10 Ne siik'o laggiyaanne ne aawuwaa siik'o laggiyaa aggoppa; neena meteedda wode ne ishaa golle booppa. Haakuwaan de'iyaa ishaappe matan de'iyaa shooruu keeka. \p \v 11 Ta na'aw, neeni aad'd'eeda eranchcha gida. Yaatintto taani nashettananne taana boriyaawanttu ooshaakka zaarana. \p \v 12 C'inc'c'a Asay metuu yiyaa wode be'iide k'osettee; shin akeekay pac'c'eedda Asay sitti gi biide, metuwaan gelee; yaatiide guyyeppe ayee ana yaagee. \p \v 13 Erenna asaw waasiyaa geliyaa uraa mayuwaa k'aari akkite; imatsaa asaw, waasiyaa geleedda uraa mayuwaa oyk'k'ite. \p \v 14 Wontta guuran bare k'aalaa d'ok'k'u ootsiide, bare shooruwaa sarotiyaawe Aa shek'k'iyaawaa mala. \p \v 15 Walak'ettaade duus's'enna machchatanne iray bukkiyaa wode s'okiide aggena gollii itti mala. \v 16 C'arkkuwaa te"anaw woy zayitiyaa c'uuc'c'uumiide oyk'k'anaw danddayettennawaadan, izo c'o"u ootsanaw danddayettenna. \p \v 17 Biratay birataa poshiyaawaadan, Asay ittuu ittuwaappe tamaaree. \p \v 18 Balasiyaa giyaa mitsatto ishalissiide naageedda uray I ayifiyaa maana; barena ayisseeddaawaa kabboyiyaa k'oomay bonchchettana. \p \v 19 Haatsay masttootiyaadan som"uwaa bessiyaawaadan, asaa wozanay izaaw eeshshaa bessee. \p \v 20 Hayk'uunne bashshay kalli erikkino; hewaadankka, asaa ayfii kallenna. \p \v 21 Biraynne work'k'ay taman paac'ettiide geeyiyaawaadan, asaykka bare akkiyaa galatan paac'ettee. \p \v 22 Booza asaa katsanna udulan yeggaade, udula mitsan c'addintto, aappe boozatetsay kichchenna. \p \v 23 Ne dorssatuu de'iyaa hanotaa loytsaade era; ne mehiyaa wudiyaakka wozanaappe heemma. \v 24 Ayaw gooppe, duretetsay med'inaw de'enna; kallachchaykka yeletaappe yeletaw aad'd'ennan agganaw danddayee. \v 25 Mela maatay buuc'etteeddawaappe, aac'a maatay keseeddawaappenne deriyaa bollan de'iyaa maatay shiik'eeddawaappe guyyiyaan, \v 26 dorssatuwaa isikiyaappe neeni new mayiyaawaa kessana; amareeda deeshshatuwaa zal"eedda birankka new gadiyaa shammana. \v 27 Attiyaa deeshshatuwaa maatsay new, ne soo asawunne ne mac'c'a k'oomatoo k'uma gidanawaa. \c 28 \p \v 1 Iitatuu ooninne yederssennan bak'atiino; shin s'illotuu gaammuwaa mala s'ala. \p \v 2 Itti kawutetsay makkalanchcha gidooppe, Aa mooddiyaawanttu laametti laametti mooddino. Shin kaaletsiyaawanttu aad'd'eeda eranchchaanne akeekanchcha gidiyaa wode, mino gidiide, daro wodiyaa takkee. \p \v 3 Hiyyeesatuwaa uk'k'unniyaa daannay katsaa d'ayissiyaa wolk'k'aama iraa mala. \p \v 4 Higgiyaa bonchchenna uray bayzzanchchaa sabbee; shin higgiyaa bonchchiyaawe bayzzanchchatuwaa k'ofaa p'alk'k'ee. \p \v 5 Iita asatoo suure pirddaabay gelenna; shin Med'inaa Godaw goyinniyaawanttoo ubbabaykka gelee. \p \v 6 Geella asaa gidiide, dure gidiyaawaappe suure asaa gidiide, hiyyeesaa gidiyaawe keeka. \p \v 7 Higgiyaa naagiyaa wodallay akeekanchcha. Shin patsenna shufurotuwaanna zuppetiyaawe bare aawuwaa yeellayee. \p \v 8 Miishshaa dichchaw immiyaawaaninne yeluwaan durettiyaa Asay he mas'uwaa hiyyeesatoo keekkiyaa asaw shiishshee. \p \v 9 Higgiyaa sisanaappe giide, bare haytsaa wora zaariyaa uraa woosay S'oossaa sheneyiyaawaa. \p \v 10 Suuretuwaa iita ogiyaa kaaletsiyaa uray bare bookkeedda ollaan barew kunddana; shin geeshsha Asay lo"obaa laattana. \p \v 11 Dure Asay barena aad'd'eeda eranchcha giide k'oppee; shin akeekay de'iyaa hiyyeesay Aa paac'c'ee. \p \v 12 S'illotuu s'ooneedda wode, Asay ubbay nashettee; shin iitatuu maataa oyk'k'eedda wode, Asay k'osettee. \p \v 13 Bare nagaraa gentsiyaa uray aac'enna; shin paas'iyaawenne nagaraa aggiyaawe maarettanawaa. \p \v 14 Med'inaa Godaw ubbaa gede yayyiyaa Asay anjjetteedawaa; shin bare wozanaa guzuntsiyaa Asay metuwaan gelana. \p \v 15 Hiyyeesaa asaa mooddiyaa iita daannay gudiyaa gaammuwaanne koshateedda babark'k'iyaa mala. \p \v 16 Wozani pac'c'eedda daannay bare asaa naak'k'ee; shin asaa naak'k'iyaawaa is's'iyaawe daro laytsaa mooddana. \p \v 17 Asaa wod'eedda Asay hayk'k'ana gakkanaw bak'atiidde de'ee; Aa ooninne shiishshi akkena. \p \v 18 Borii bayinnan hamettiyaa uray k'ohettennan attanawaa; shin geella Asay itti kutsan kunddana. \p \v 19 Bare gadiyaa ootsiyaa uray katsaa kallee. Shin shufurotuwaa kaalliyaa uray ubbaa gede hiyyeesiide de'ee. \p \v 20 Ammanetteeda uray daro anjjettana; shin durettanaw jaamiyaawe murettenan attena. \p \v 21 Shaakkiide maaddiyaawe lo"enna; shin Asay guutsa ukitsaa diraw giidekka, balabaa ootsiino. \p \v 22 Uuzetiyaa uray durettanaw jaamee; barena hiyyeesatetsay oyk'k'anawaakka erenna. \p \v 23 Asaa c'oo sabbiyaa uraappe seeriyaa uray guyyeppe galatettee. \p \v 24 Bare aawuwaappenne bare aattippe wuu"iide, «Taani ayinne nagaraa ootsabeykke» yaagiyaa uraynne bayzziyaa uray itti mala. \p \v 25 Uuzetiyaa uray walassaa dentsee; shin Med'inaa Godaan ammanettiyaawe kallee. \p \v 26 Barenan ammanettiyaa Asay booza; shin aad'd'eeda eratetsan hamettiyaawe saro de'ee. \p \v 27 Hiyyeesaw immiyaa uraw pac'c'enna; shin unttuntta be'anaappe giide c'iilimmiyaawe shek'aa akkana. \p \v 28 Iita asatuu suntsettiyaa wode, Asay k'osettee; shin unttunttu d'ayiyaa wode, s'illotuu c'orattiino. \c 29 \p \v 1 Daro gede seerina is's'iide, morggii d'uleedda uray hassayennan me"ana; he uraw pas'uukka baawa. \p \v 2 S'illo asatuu suntsettiyaa wode Asay nashettee; shin iitatuu biittaa mooddiyaa wode Asay oolee. \p \v 3 Aad'd'eeda eraa dosiyaa Asay bare aawuwaa nashechchee; shin woshummiyaa mac'c'a asatuwaa heeraan yuuyyiyaa Asay bare miishshaa wurssee. \p \v 4 Tumuwaa pirddiyaa kaatii bare kawutetsaa woppu ootsee; shin mattaayiyaa maanaw yoratiyaawe bare kawutetsaa bayzzee. \p \v 5 Bare shooruwaa sabbiide haasayiyaa uray, Aa gediyaw gitiyaa yeggee. \p \v 6 Iita Asay gitii oyk'k'iyaawaadan, bare nagaran oyk'ettee; shin s'illo Asay nashettanawunne yes's'anaw danddayee. \p \v 7 S'illo Asay hiyyeesaa maataa bonchchee; shin iita Asay hewaa mala eraa ubbakka erenna. \p \v 8 K'iliic'iyaawanttu kataman walassaa dentsiino; shin aad'd'eeda eranchcha asatuu hank'k'uwaa irs's'isiino. \p \v 9 Aad'd'eeda eranchcha Asay booza asaa pirdda golle afooppe, boozay hank'k'etteenne k'id'ee; aw yaatooppe saruu d'ayee. \p \v 10 Suutsaa gussanaw jaamiyaa asatuu suure asaa is's'iino; k'ay s'illo asaakka wod'anaw koyiino. \p \v 11 Booza Asay bare hank'k'uwaa yeddi bessee; shin aad'd'eeda era Asay bare hank'k'uwaa mittee. \p \v 12 Itti suntsetteedda uray wordduwaa oduwaa akkooppe, Aa oosanchchatuu ubbay iita kesiino. \p \v 13 Hiyyeesaynne asaa naak'k'iyaa Asay ittibaa kos's'iino; unttunttu laa"ookka ayifiyaa Med'inaa Goday s'eelissee. \p \v 14 Itti kaatii hiyyeesaw suure pirddooppe, I bare kawutetsan gam"ana. \p \v 15 K'ayis'eeriinne seeray naanaatoo aad'd'eedda eraa immee; shin yedan dic'c'eedda na'ay bare aato kawushshee. \p \v 16 Iita asatuu dariyaa wode, nagaray daree; shin s'illotuu unttunttu kunddetsaa be'ana. \p \v 17 Ne na'aa seera; yaatooppe, I new saruwaa immana; I neena nashshechchana. \p \v 18 S'oossay kaaletsiyaa kaalesuwaa akkena derii yeda; shin higgiyaa naagiyaa uray anjjetteedawaa. \p \v 19 K'oomay c'o odo s'alan seeretti erenna; oduu aw gelinttokka I azazettena. \p \v 20 Elleellee elleellee haasayiyaa uraa be'a erayishsha? Aappe booza uraw sintsanaw daro hidootay de'ee. \p \v 21 Ne k'oomaw na'atetsaappee doommina, I koyiyaawaa ubbaa aw imma meezeyooppe, itti gallassi new de'iyaawaa ubbaa akkanaw I kajjeelanawe attena. \p \v 22 Hank'k'etiyaa Asay walassaa dentsetsee; elle yilotiyaa Asay daro nagaraa ootsee. \p \v 23 Otoruu asaa kawushshee; shin hokkiyaa ayyaanay de'iyaa Asay bonchchetee. \p \v 24 Kayisuwaanna shaakkiyaa uray barena is's'iyaa asaa; I dabaaban tumuwaa odooppekka muretee; tumuwaa odana d'ayooppe k'ay, S'oossay Aa murana. \p \v 25 Asaw yayyiyaawe he uraw p'ire gidee; shin Med'inaa Godaan ammanettiyaa Asay saro de'ee. \p \v 26 Darotuu suntsatetsay de'iyaa asatuwaa awuddashiino; shin suure pirdday Med'inaa Godaa mataappe beettee. \p \v 27 S'illotuu nagaranchchatuwaa shenetiino; nagaranchchatuukka suure uraa shenetiino. \c 30 \s Aguuri Haasayaa \r (30:1-33) \p \v 1 Hawaappe kaalliide s'aafetteeddawe Yaak'a na'ay Aguuri haasayeedda haasayaa. He bitanii Iteelassinne Ukaalaw hawaa haasayeedda. \v 2 Tumu taani ay asaappekka booza daray; asaw de'iyaa akeekay taw baawa. \v 3 Taani aad'd'eeda eraa tamaarabeykke; Geeshsha S'oossaabaakka ayaanne erikke. \v 4 Saluwaa pude kesiide, duge wod'd'eeddawe oonee? C'arkkuwaa bare kushiyaan oyk'k'eeddawe, haatsaa bare afilaan yiic'eeddawe, sa'aa gas'aa Aa sa'aan sa'aan wotseeddawe oonee? Ane erooppe Aa suntsaa taw oda. Aa na'aa oona gay? \p \v 5 S'oossay odiyaa k'aalay ubbay tuma; barekko bak'atiide biyaa ubbaw I gonddalle. \v 6 Aa k'aalaa bolla ayaanne gujjoppa; gujjooppe I neena seerana; neeni worddanchcha gidiyaawaakka I k'onc'c'issana. \p \v 7 Abeet Med'inaa Godaw, taani neena laa"ubatuwaa oochchay; taani hayk'k'ana gakkanaw, unttuntta taana diggoppa. \v 8 Koyiruwaan, taani asaa c'immennaadaaninne wordduwaa haasayennaadan taana naaga; laa"entsuwaan, taw koshshiyaa keeshshaa k'umaa immappe attina, taana dure woy mank'k'o kessoppa. \v 9 Hewe d'ayooppe, dure gidaade, «Med'inaa Goday oonee?» gaade neena kaddana; woy mank'k'o gidaade, wuu"ana; yaataade ta S'oossaa suntsaa borisana. \p \v 10 Neena shek'k'ena malanne I shek'k'ina new gometenna mala, k'oomaa Aa godaan moottoppa. \p \v 11 Barenttu aawotuwaa shek'k'iyaanne barenttu aayetuwaa anjjenna asatuu de'iino. \v 12 Daro tunaa tuni uttiide, barentta geeshshaadan paydiyaa asatuu de'iino. \v 13 Otoruwaa kumeedda asatuunne asaa kad'iide s'eelliyaa asatuu de'iino. \v 14 Unttunttu achchay mashshaa mala gidina, unttunttu goggoc'c'uukka golooduwaa mala gidina, hiyyeesatuwaanne metootanchchatuwaa naak'k'iide, unttunttuwaa bonk'k'iyaa asatuu de'iino. \p \v 15 Ullatsatiw laa"u mac'c'a naanatuu de'iino. Unttunttu, «Hamma! Hamma!» yaagiide waassiino. Ubbakka kalli erenna heezzubatuu de'iino; oyddentsuu k'ay ubbaa, «Gidana» gi erenna. \q1 \v 16 Hewanttukka: \q2 duufuwaa, \q2 maynne mac'c'a asaa, \q2 haatsi kalissi erenna mela biittaanne, \q1 «Taw gidana!» gi erenna tamaa. \p \v 17 Bare aawuwaa k'iliic'iyaa na'aa ayifiyaa, bare aata c'imina kad'iyaa na'aa ayifiyaa, zanggaaraan de'iyaa k'uurotuu wooc'ana; Aa ashuwaa ankkotuu maana. \p \v 18 Taana heezzubatuu maalalissiino; oyddentsuu ubbaa taw gelenna. \q1 \v 19 Hewanttukka: \q2 arggantsay saluwaana paalliyaa paaluwaa, \q2 shooshshay shuchchaa bollaanna sololiyaa sololetsaa, \q2 markkabii abbaa bollan solddiyaa soldduwaanne \q2 wodallaynne gellayatta siik'uwaa doommiyaa doometsaa. \p \v 20 Woshumiyaa mishirata haniyaa hanuukka hewaa mala. Aa muussaa maw; shin meeddawaappe guyyiyaan, bare doonaa k'uc'c'a diggaade, «Taani ayinne bayzzabeykke» yaagaw. \p \v 21 Heezzu yewotuwaan biittay k'aas's'ee; oyddentsuwaa ubbaa tookkanawukka danddayibeenna. \q1 \v 22 Hewanttukka: \q2 ayilii kaateteedda wode, \q2 boozay katsaa kalleedda wode, \q1 \v 23 asay is's'eedda mishirata asinaa geleedda wodenne, \q2 mac'c'a k'oomata bare godatto laatteedda wode med'ettiyaa hanotaa. \p \v 24 Sa'aa bolla oyddu guutsa med'etatuu de'iino; shin unttunttu loytsi aad'd'eeda eranchcha. \q1 \v 25 Hewanttukka: \q2 C'unc'c'alletuwaa, c'unc'c'alletuu wolk'k'ay bayinna med'etaa; \q2 shin barenttoo miyaawaa boniyaan shiishshiide, minjjiino. \q1 \v 26 Guppalletuwaa, guppalletuu guutsa wolk'k'ay de'iyaawantta; \q2 shin barenttu golliyaa shuchchaa kooppuwan kees's'iino. \q1 \v 27 Booletuwaa, booletoo kaatii baawa; \q2 shin unttunttu ubbaykka maaran zattiino. \q1 \v 28 Zaretuwaa, zaratuu kushiyan oyk'k'inakka oyk'ettiino; \q2 shin unttunttu haray attina, kaatiyaa gollenkka de'iino. \p \v 29 Barenttu maataa bessiidde hamettiyaa heezzu med'etatuu de'iino; oyddentsuukka lo"o hemetaa hamettee. \q1 \v 30 Hewanttukka: \q2 do'aa ubbaappe minniyaanne yayyiide bak'ati erenna gaammuwaa; \q1 \v 31 aayetuwaa giddon ayyiidde hamettiyaa awure kuttuwaa, \q2 deeshsha orggiyaanne, \q2 bare olanchchatuwaa giddon ek'k'iyaa kaatiyaa. \p \v 32 Neeni boozaade otoretteeddawaa gidooppenne, iitabaa ootsanaw halchcheeddawaa gidooppe, ane takki gaade k'oppa. \p \v 33 Maatsaa bukkiyaawe oyssaa kessiyaawaadan, siid'iyaa yimppiyaawekka suutsaa ahiyaawaadan, hewaadan hank'k'uwaa dentsetsiyaawe walassaa ayee. \c 31 \s Limu'eela Daaya Bare Na'aa Tamaarisseedda Timitittiyaa \r (31:1-31) \p \v 1 Hawaappe kaalliide s'aafetteedda haasayay, Kaatiyaa Limu'eela aata Kaatiyaa Limu'eela tamaarisseeddawaa. \p \v 2 «Laa ta na'aw, ta uluwaappe wod'd'eeddawoo, taani shiik'ettaade yeleeddawoo, \v 3 mac'c'a asan ne wolk'k'aa wurssoppa; he kaatetuwaa bayzziyaa mac'c'a asatuwaan ne akataa d'ayissoppa. \p \v 4 «Limu'eelaa, hawe kaatetoo bessena; woyniyaa eessaa ushiyaawe kaatetoo bessena; matsoyiyaa ushshaa ushiyaawe asaa bolla suntsetteeddawanttoo bessena. \v 5 Unttunttu ushiyaa wode higgiyaa baliino; naak'etteedda asaa maataa sheneko giino. \v 6 Matsoyiyaa ushshaa hayk'k'ana haniyaa urawunne sa'ay iiteedda uraw immite. \v 7 Unttunttu barenttu mank'k'otetsaanne barenttu tugga de'uwaa dogana mala ushino. \p \v 8 «Barenttu metuwaa odanaw danddayennawanttu diraw neeni oda; maaddiyaawe bayinnawanttu maataa diraw neeni dendda. \v 9 Unttunttoo suure pirddaa pirdda; hiyyeesatuwaanne metootanchchatuwaa maataa naaga» yaagaade tamaarissaaddu. \s Wozanaama Machchato \p \v 10 Wozanaama machchato ooni demmanaw danddayii? Ink'k'uwaa giyaa al"o shuchchaappekka iza al"aw. \v 11 I asinay izo ubbabankka ammanee; aw de'anaw bessiyaawaappe ayaynne pac'c'enna. \v 12 Aa bare de'uwaa laytsaa ubbaan aw lo"obaappe attina, iitabaa ootsukku. \p \v 13 Suufiyaanne layinuwaa Aa koyaadde, nashetaade bare kushiyan ootsaw. \v 14 Aa zal"anchchatuwaa markkabatuwaa mala; bare k'umaa haakko biittaappe ayaw. \v 15 Aa bare soo asaw k'umaa katsanawunne bare mac'c'a k'oomatoo oosuwaa gishanaw, sa'ay biro k'amma de'ishiina denddaw. \v 16 Gadiyaa Aa koyaadde shammaw; bare kushiyan ootsaade demmeedda shaluwaan woyniyaa turaa tokkaw. \p \v 17 Aa gooba oosanchcha gidiyaawaa s'alala gidennaan, minonne c'inc'c'a asaa. \v 18 Aa bare wod'iyaa demmanaw minnaade zal"aw; Aa ootsaadde k'amissiyaa diraw, bare s'omppiyaa elle toyissukku. \v 19 Aa bare sinddiriitan suk'k'aade, bare afilaa daddaw. \p \v 20 Aa hiyyeesatoonne metootanchchatoo barewaappe c'oo immaw. \p \v 21 I soo Asay ubbay ho"iyaa mayuwaa mayyeedda diraw, shachchay bukkintto, Aa hirggukku. \v 22 Arssaa bollan hiis's'iyaa mayuwaa sikkaw; liinuwaappe dadetteedda ochchaa teeraa malatiyaa mayuwaakka barew mayyaw. \p \v 23 Gadiyaa c'imatuu shiik'iyaa dubbushan I asinay bonchchetteedda asaa. \p \v 24 Liinuwaappe mayuwaanne sak'k'iyaa ootsa ootsaade, zal"anchchatoo zal"aw. \p \v 25 Iza minonne bonchcho asaa; yiyaa laytsatoo iza ubbakka hirggukku. \v 26 Aad'd'eeda eran Aa haasayaw; ammantsiyaa zorii I ins's'arssaappe kesee. \v 27 Aa bare soo asaa de'uwaa injjeyanaw ubbaa gede oosuwaa ootsaadde de'aw; azalla hanuu I bollan beetti erenna. \p \v 28 Izi naanatuu denddi ek'k'iide, izo nashshiino; Izi asinaykka izo galatiidde, \v 29 «Lo"obaa ootseedda daro mac'c'a asatuu de'iino; shin neeni unttunttu ubbaappe aad'd'aasa» yaagee. \p \v 30 Malaa lo"otetsay allaalle kessenna; puulikka d'ayana; shin Med'inaa Godaw yayyiyaa mishirata, iza galatettanaw bessaw. \v 31 Aa ootseeddabaw ubbaw iw izi kushiyaa zaarite; iza ootseedda oosuu ubbay dabaaban izo galatisso.