\id LUK LUK› - Dawuro Full Bible Latin Version \ide UTF-8 \h Luuk'aasa Mishiraachchuwaa \toc1 Luuk'aasi S'aafeedda Mishiraachchuwaa K'aalaa \toc2 Luuk'aasa Mishiraachchuwaa \toc3 Luk'. \mt1 Luuk'aasi S'aafeedda \mt2 Mishiraachchuwaa K'aalaa \imt Geluwaa \ip Luuk'aasi s'aafeedda mishiraachchuu, Yesuusa koyro yaanawaa yaagetti nabatuwaan aabay odetteeddawaa, daro wodiyaappe naagetteedda hidootaw huup'e gideeddawe, Israa'eeliyaa Asay naagiidde de'iyaa S'oossaan Oketteeddawe, asaa zeretsaa ubbaa ashshiyaawaa gidiyaawaa k'onc'c'issee. Yesuusi S'oossaa Aawuwaappe hiyyeesatoo mishiraachchuwaa k'aalaa odanaw kiitetteeddawaa gidiyaawaanne ha Mishiraachchuwaa K'aalay asaw de'iyaa dumma dumma metuwaa k'aariyaa wolk'k'aa oyk'k'eeddawaa gidiyaawaa Luuk'aasi odee. Luuk'aasa Mishiraachchuwaa K'aalaa giddon, Yesuusa yuussaabaa odiyaa koyro shemppatuwaaninne k'aykka Yesuusi saluwaa pude keseeddawaa odiyaa wurssetsaa shemppatuwaan loytsiide, odetteeddawe nashechchaabaa. Yesuusi saluwaa keseeddawaappe guyyiyaan ammanuwaabay waan dic'c'eeddenttonne waan aakkeeddentto odiyaa taarikiyaa ha mas'aafaa s'aafeedda bitanii Yesuusi Kiitteeddawanttu Oosuwaa mas'aafaan odeedda. \ip Kiitanchchatuwaa yetsaabay, Yesuusi yeletteedda wode wudiyaa heemmiyaawanttu biide be'eeddawaa odiyaa taarikii, Yesuusi na'atetsaan de'iidde Geeshsha Golliyaa beeddabay, k'aretanchcha Saamiraawiyaanne bayiide beetteedda na'aa taarikii Luuk'aasa Mishiraachchuwaa s'alalaan beettiyaawantta. Ha Mishiraachchuwaa K'aalaa giddon ha gas'aappe hini gas'aa gakkanaw huup'e gidiide s'eeletteeddabay woosaabaa, Geeshsha Ayaanaabaa, Yesuusa oosuwaa giddon mac'c'a asaw de'iyaa sabaanne S'oossay nagaraa atto yaagiyaabaa. \iot Shemppatuwaa Ubbatoo Imetteedda K'antsa K'ofatuwaa \io1 Geluwaa \ior 1:1-4\ior* \io1 S'ammak'iyaa Yohaannisanne Yesuusa yeletaa \ior 1:5—2:52\ior* \io1 S'ammak'iyaa Yohaannisa oosuwaa \ior 3:1-20\ior* \io1 Yesuusa s'ink'k'ataanne paac'iyaa \ior 3:21—4:13\ior* \io1 Yesuusi oosuwaa Galiilaan doommowaa \ior 4:14—9:50\ior* \io1 Yesuusi Galiilaappe Yerusaalame boowaa \ior 9:51—19:27\ior* \io1 Yerusaalameninne izi yuushshuwaan Yesuusa wurssetsaa saaminttaa \ior 19:28—23:56\ior* \io1 Godaa Yesuusa dendduwaa, k'onc'c'etsaanne saluwaa buussaa \ior 24:1-53\ior* \c 1 \p \v 1-4 Bonchchetteedda Toofiloosa, koyro barenttu ayfiyaan be'eeddawanttunne barenttu k'aalaan markkatteeddawanttu nuw odeeddino. S'aafetteedda yewuwaa ta baggan ubbaa S'ap'uwaappe bidda s'eellowaappe guyye, taarikiyaa maaraa naageedda ogiyaan new s'aafanaw lo"a gideeddawe taw beetteedda. \s S'ammak'iyaa Yohaannisa Yeletay Koyro Odetteedda \p \v 5 Yihudaa gadiyaa Kaatiyaa Heroodisa wodiyaan,\f + \fr 1:5 \fr*\fq Yihudaa: \fq*\ft Hawaan Yihudaa gadiyaa geetetteeddawe Filss's'eeme gadiyaa ubbaa bessiyaawaa.\ft*\f* Aabiyaa k'eesatetsaa oosuwaa baggappe gideedda Zakkaraasa geetettiyaa itti k'eesay de'ee.\x - \xo 1:5 \xo*\xt 1 Od. 24:10\xt*\x* Machchattakka Elssaabees'o geetettiyaa Aaroone yaraappe yeletteeddawunno. \v 6 Laa"atuukka Godaa azazuwaanne seeraa darissiide naagiyaawanttanne kad'ee banttaan S'oossaa sintsan de'iyaa s'illatuwaa. \v 7 Gidoppe attin Elssaabees'a mantsa gido diraw, yeluu unttunttoo baawa. Laa"atuukka laytsaa sugeeddawantta. \p \v 8 Itti gallassi Zakkaraasi bare bagga kaallaan S'oossaa sintsan K'eesatetsan ootsiyaa wode, \v 9 bare K'eesatetsaa wogaa dooyaadan Geeshsha Golliyaa geliide is'aanaa c'uwissuwaa\f + \fr 1:9 \fr*\fk Is'aanaa c'uwissuwaa: \fk*\ft Hawaa guussay c'uway woosaa kotaa S'oossaakko gakkee giide wonttanne omarssi wode c'uwissiyaa wogaa.\ft*\f* saamay Aa gakkeedda. \v 10 Is'aanay c'uwiyaa wode Asay ubbay karen ek'k'iide woossi de'ee. \p \v 11 Godaa kiitanchchay is'aanaa yarshshuwaa saappe ushechchanna ek'k'iide aw beetteedda. \v 12 Zakkaraasikka be'eedda wode dagammiide yashshaan mitetteedda. \v 13 Kiitanchchaykka k'ay yaageedda, «Zakkaraasaa, yayyoppa; ne woosay sisetteedda, ne machchata Elssaabees'a attuma na'aa yelanawunnu. \v 14 Aa yeletaan nashetaynne ishaluu new hananawaa; c'oratuukka I yeletto diraw hashshu gaanawantta; \v 15 Ikka Godaa sintsan dara gidanawaa. Matsoyiyaa woyniyaa ushshaa gido haraa matsoyiyaa ushshaa ayinne ushenna; bare daay uluwaan de'ishshin Ayaanaa Geeshshay aan kumanawaa.\x - \xo 1:15 \xo*\xt Pay. 6:3\xt*\x* \p \v 16 «Israa'eeliyaa asatuwaappekka c'oratuwaa unttunttu Godaa S'oossaakko, I zaaranawaa. \v 17 Ikka giigenna asaa Godaw giigissanaw, aawotuwaa wozanaa naanatuwaakko, azazettenawanttakka s'illotetsaa eraakko zaaranaw, Eelaasa\f + \fr 1:17 \fr*\fq Eelaasa: \fq*\ft Hawe geetetteeddawe, kase Ec'a C'aak'uwaa mas'aafaan Nabiyaa Eelaas ooratsabaa ootsiyaa wolk'k'aan eretteeddawaa diraassa.\ft*\f* ayyaanaaninne wolk'k'aan Godaappe sintsanna bee.»\x - \xo 1:17 \xo*\xt Mil. 4:5, 6\xt*\x* \p \v 18 Zakkaraasikka kiitanchchaa, «Taani c'imaad, tamachchattakka bare laytsaan sugeeddawunno, hawaa taani ayaan eranitaa?» geedda. \p \v 19 Kiitanchchaykka zaariide, «Taani S'oossaa sintsan ek'k'iyaa Gabreela; hawaa mishiraachchuwaa new odanaw neekko kiitettaad;\x - \xo 1:19 \xo*\xt Dan. 8:16; 9:21\xt*\x* \v 20 Hekko he wodiyaan hanana ta k'aalaa ne ammanabeenna diraw, ha yewuu hanana gallassay gakkanaw neeni duude gidanaassa; haasayanawukka danddayakka» geedda. \p \v 21 He wode asay, Zakkaraasi Geeshsha Golliyaappe kesennaan ayaw gam"eeddentto maalalettiidde naagiino. \v 22 Keseedda wodiyaankka haasayanaw danddaybbeenna; Geeshsha Golliyaan sas'aa I be'eeddawaa akeekeeddino; ikka haasayanaw danddayibeennawaa s'orssi bessiide, duude gidiide de'eedda. \p \v 23 Zakkaraasikka bare oosuwaa wodiyaa wursso wode, bare golle simmeedda. \v 24 Hewaappe guyyiyaan Aa machchata Elssaabees'a shahaaraade ichcheshu agenaa barena gentsaaddu. \v 25 Elssaabees'akka, «Ta tooshiyaa asaa giddoppe digganaw\f + \fr 1:25 \fr*\fq Ta tooshiyaa asaa giddoppe digganaw: \fq*\ft Asinaa geleedda mishiratta na'aa yelennaan attooppe, Isiraa'eeliyaa asaa k'ofaan, «S'oossay izo muri de'ee» yaagettaw.\ft*\f* Goday bare maarotetsaan taana s'eello wode, hawaadan taw ootseedda» gaaddu. \s Yesuusa Yeletay Kasetiide Odetteedda \p \v 26 Usuppuntsa agenaan S'oossaa kiitanchchaa Gabreel Galiilaa gadiyaan Naazireete Katamaa \v 27 Daawita yaraappe gideedda Yooseefo geetettiyaa bitanew ooshetta k'ashetteedda wodorattikko S'oossaa matappe kiitetteedda; wodoratti suntsaykka Mayraamo geetettee.\x - \xo 1:27 \xo*\xt Mat. 1:18\xt*\x* \v 28 Kiitanchchaykka Mayraamikko yiide, «Darissaade dosettawunnee, sarotetsay new gido; Godaykka neenanna gatso de'ee; Neenikka mac'c'awanttu giddon anjjetteeddawunno»\f + \fr 1:28 \fr*\fq Neenikka mac'c'awanttu giddon anjjetteeddawunno: \fq*\ft Ha k'ofay beni c'imeedda Giriikiyaa mas'aafaan baynnawaa gidiyaa diraw, itti itti Inggilizeetsuwaaninne Amaaraatsuwaa mas'aafaankka baawa.\ft*\f* yaageedda. \p \v 29 Mayraamakka Aa haasayaappe denddowaan darissa dagamaade, «Hawe ayaa mala sarotaa gidanee» gaade yewuwaa k'oppaaddu. \v 30 Kiitanchchay izo, «Hanne Mayraamee, S'oossaa matan sabaa demmaadda yayyoppa. \v 31 Neeni shahaaraade, attuma na'aa yelanaassa; Aa suntsaakka Yesuusa gaanaassa.\x - \xo 1:31 \xo*\xt Mat. 1:21\xt*\x* \v 32 Ikka dara gidanawaa; Ubbaappe D'ok'k'a S'oossaa Na'aa geetettana; Godaa S'oossay Aa aabbu Daawita kawutetsaa oydiyaa aw immanawaa. \v 33 Ikka Yaak'ooba gollen med'inaw kawutanawaa; Aa kawutetsawukka wurssetsay baawa» yaageedda.\x - \xo 1:33 \xo*\xt 2 Sam. 7:12, 13, 16; Isa. 9:7\xt*\x* \p \v 34 Mayraamakka kiitanchchaa, «Taani wodoratto gido diraw, hawe wooti hananawee?» yaagaaddu. \p \v 35 Kiitanchchaykka zaariide iziw, «Ayaanaa Geeshshay ne bolla yaanawaa; D'ok'k'a S'oossaa wolk'k'ay neenan shemppanawaa. Hewaa diraw, neeppe yelettiyaawe geeshsha S'oossaa Na'aa geetettana. \v 36 Ne dabbatta Elssaabees'a bare c'imatetsaa wodiyaan attuma na'aa shahaaraaddu. Mantsa geetetteeddawunna Elssaabees'a shahaaroodeppe usuppuntsa agenaa oyk'k'aaddu. \v 37 S'oossaa s'ooniyaa yewuu baawa»\x - \xo 1:37 \xo*\xt Dom. 18:14\xt*\x* yaageedda. \p \v 38 Mayraamakka, «Taani Godaa ayilatto; neeni goowaadan hano» gaaddu. Hewaappe guyyiyaan kiitanchchay izi matappe beedda. \s Mayraamakka Elssaabees'o Oochchanaw Baaddu \p \v 39 Mayraamakka he agenaa giddon denddaade killi zoozetiyaa Yihudaa gaden de'iyaa itti katamaa elleella kesaaddu. \v 40 Zakkaraasa golle gelaade Elssaabees'o sarotaaddu. \v 41 Elssaabees'akka Mayraami sarotaa siseedda wode, izi uluwaan de'iyaa shahaaray guppeedda; Elssaabees'akka Ayaanaa Geeshshaan kumaaddu. \v 42 Bare kooshshaakka d'ok'k'u ootsaade, «Neeni mac'c'awanttu giddoppe anjjetteeddawunno. Neeppe yelettiyaawekka anjjettowaa. \v 43 Neeni ta Godaa daaya taakko yaanaw taani oonee? \v 44 Hekko ne sarotaa kooshshay ta haytsaan sisetteedda wode, ta uluwaan de'iyaa shahaaray nashechchaan guppeedda. \v 45 Goday polettee giide iziw odeeddawaa ammaneeddawunna iza anjjetteeddawunno» yaagaaddu. \s Mayraami Galataa Yetsaa \r (1:46-53) \q1 \v 46 Mayraamakka, \q2 «Ta shemppatta ta Godaa bonchchaw, \q1 \v 47 Ta ayyaanaykka ta S'oossaa, ta d'aliyaan, \q2 loytsa nashettaw. \q1 \v 48 Ikka bare ayilatti tooshiyaa s'eelleedda. \q2 Hachcheppe doommiide yeletay ubbay \q2 anjjetteeddawunnee giino. \q1 \v 49 Wolk'k'aama gideedda I, \q2 daro yewuwaa taw ootseedda; \q1 Aa suntsaykka geeshsha. \q1 \v 50 Aa maarotay yayyiyaawanttoo, \q2 yeletaappe yeletay gakkanaw de'ee. \q1 \v 51 Bare wolk'k'aan mino kiitaa kiitetteedda; \q2 barenttu wozanaa k'ofaan otorettiyaawantta, \q2 laaleedda. \q1 \v 52 Mooddiyaawantta kawutetsaa maataa oydiyaappe wotseedda; \q2 ashikkatuwaakka k'ay d'ok'k'u d'ok'k'u ootseedda. \q1 \v 53 Koshatteeddawantta lo"o yewuwaan kalisseedda; \q2 duratuwaa k'ay mela yedersseedda. \q1 \v 54 Bare maarotetsaa k'oppiide, \q2 bare ayiliyaa Israa'eeliyaa maadeedda. \q1 \v 55 Nu aawaatoo I odeeddawaadan, \q2 Abrahaamewunne Aa yaraw geeddawaa, \q2 med'inaw naagana diraassa» \m yaagaaddu. \p \v 56 Mayraamakka heezzu agenaa keena Elssaabees'i matan gam"owaappe guyyiyaan bare golle simmaaddu. \s S'ammak'iyaa Yohaannisa Yeletaa \p \v 57 Elssaabees'iwukka yeliyaa wodii gakkina, attuma na'aa yelaaddu. \v 58 Izi shooratuunne izi dabbo gideeddawanttu, Goday maarotetsaa iziw ootseeddawaa sisiide izinna ittippe nashetteeddino. \p \v 59 Hosppuntsa gallassaan na'aa k'as's'aranaw yeeddino; Aa, aawuwaa suntsaan Zakkaraasa giide suntsanaw koyyeeddino.\x - \xo 1:59 \xo*\xt Wog. 12:3\xt*\x* \v 60 Aa daaya k'ay, «Hanenna, Yohaannisa geetettanaw koshshee» yaagaaddu. \p \v 61 Unttunttukka izo, «Ne dabbatuwaappe hachche gakkanaw ittuukka ha suntsaan s'eesettibeenna» yaageeddino. \p \v 62 Aa aabba, oona giyaa suntsan s'eegettanaw koyyintto s'orssi oochcheeddino. \p \v 63 Aa aabbukka s'aafiyaabaa oochchi akkiide, «Na'aa suntsay Yohaannisa» giide s'aafina, ubbatuukka yewuwaan maalaletteeddino. \v 64 Hewankka Zakkaraasa doonay dooyetteedda, Aa ins's'arssaykka bilettina haasayaa doommeedda, S'oossaakka galateedda. \p \v 65 Aa shooratuukka de'iyaasaa ubbaan yashshaan kumeeddino. Ha yewuukka zoozetiyaa Yihudaa gadiyaa ubbaan darii haasayetteedda. \v 66 Hawaakka siseeddawanttu ubbatuu, «Ha na'ay ayaa gidaneeshsha?» yaagiide yewuwaa barenttu wozanaan oyk'k'eeddino; S'oossaykka aanana de'iyaawaa ereeddino. \s Zakkaraasa Galataanne Timbbitiyaa Oduwaa \p \v 67 Yohaannisa aabbu Zakkaraasi Ayaanaa Geeshshaan kumiide timbbitiyaa yaagi odeedda: \q1 \v 68 «Israa'eeliyaa Goday S'oossay anjjetto; \q2 yiide bare asaa s'omooseeddanne wozeedda. \q1 \v 69 Bare ayiliyaa Daawite golliyaan; \q2 wolk'k'aama ashshiyaawaa nuw giigisseedda. \q1 \v 70 Hawekka beni Godaa geeshsha nabatuwaa doonaan odettowaadan, \q1 \v 71 I nuuna, nu morkkatuwaappenne, \q2 nuunanna ek'ettiyaawanttu kushiyaappe ashshanaassa. \q1 \v 72 Hawaakka I ootseeddawe, nu aawaatoo, \q2 maarotetsaa bessanaassanne, \q2 bare geeshsha c'aak'uwaa wozanaa aatsanaassa. \q1 \v 73 Nu aawuwaa Abraahaamoo, \q2 c'aak'k'eedda c'aak'uwaa k'oppanaw, \q1 \v 74 nu morkkatuwaa kushiyaappe kesiide, \q2 yashshay banttaan aw ootsanaadan, \q2 maataa nuw immeedda. \q1 \v 75 Hawenneekka, nuuna nu wodiyaa ubbaan, \q2 geeshshatetsaaninne s'illotetsaan, \q2 bare sintsaan essana diraassa. \q1 \v 76 Zaariidekka, neenoo, ta na'aw, \q2 D'ok'k'a S'oossaa nabiyaa geetettanaassa; \q2 ogiyaa giigissanaw Godaappe sintsanna, \q2 baanaassa. \q1 \v 77 Asaa nagaraa maariyaa atotetsaa eraa, \q2 unttunttoo immanaassa. \q1 \v 78 Hewekka killippe yeedda poo'uu, \q2 nuuna s'omooseeddawe, \q2 nu S'oossaa maarotetsaanne k'aretaa gaasuwaana. \q1 \v 79 Aa poo'uukka d'umaaninne hayk'uwaa kuwaan, \q2 utteeddawanttoo poo'issee; \q2 nu gediyaakka sarotetsaa ogiyaan suurissee.» \p \v 80 Na'aykka dic'c'iide, ayaanaan minneedda; Israa'eeliyaa asaw beetteedda gallassay gakkanaw mela biittaan de'eedda. \c 2 \s Yesuusa Yeletaabaa \r (Mat. 1:18-25) \p \v 1 He wode\f + \fr 2:1 \fr*\fq He wode, \fq*\ft Geetettowe S'ammak'iyaa Yohaannisi yeletti simmiide biro guutsatetsaan de'ishshin Yesuusi yeletto wodiyaanna.\ft*\f* Roomaa kawutetsaa garssan de'iyaa Asay ubbay suntsaa s'aafettanaadaninne paydettanaadan Awugiss's'oose K'eesareppe\f + \fr 2:1 \fr*\fqa K'eesaara: \fqa*\ft Giyaa suntsay kaatiyaa guussa. Hewenneekka c'ora gadiyaa mooddiyaa wolk'k'ay de'iyaa c'ora kaatatuwaa kaatiyaa guussaa.\ft*\f* azazuu keseedda. \v 2 Hewenneekka, K'ereneyoose\f + \fr 2:2 \fr*\fqa K'ereneyoosa: \fqa*\ft Geetettiyaawe Roomaa kaatii Awugiss's'oose, Sooriyaa geetettiyaa Yihudaanne Galiilaa Awuraajjatuwaa oyk'k'eedda gadiyaan suntsayeeddawaa.\ft*\f* Sooriyaa gadiyaa mooddiyaa wode haneedda koyro asaa payduwaa. \p \v 3 Hawaa diraw itti itti Asay s'aafettanaw bare katamaa bare katamaa beedda. \v 4 Yooseefokka Daawita golliyaappenne yaraappe gidiyaa diraw Galiilaa Awuraajjaan de'iyaa Naazireete katamaappe denddiide Daawita katamaa gideeddawunnikko Yihudaan de'iyaa Beeteleeme geetettiyaa katamaa keseedda. \v 5 He wode yeliyaa wodii mateedda aw ooshetta utteedda Mayraamakka aanana ittippe baaddu. \v 6 Unttunttu hewaan de'ishshin iziw yeliyaa wodii gakkii aggeedda. \v 7 Izakka Bayira Na'aa\f + \fr 2:7 \fr*\fk Bayira na'aa: \fk*\ft Isiraa'eeliyaa Asay yeletteedda na'aa ubbaa golliyaankka S'oossaw bessiyaawaa giino.\ft*\f* gideedda attuma Na'aa yelaaddu; imatsay shemppiyaa sa'aa demmabeenna diraw, na'aa mayuwaan s'aas'aade Gap'atiyaan\f + \fr 2:7, 12, 16 \fr*\fk Gap'atiyaa: \fk*\ft Ha miishshay miyay miyaabay sa'aan laalettennaan maana mala yeggiide immiyaabaa.\ft*\f* k'eraaddu. \s Wudiyaa Heemmiyaawanttanne Kiitanchchatuwaa \p \v 8 He gadiyaan k'amma barenttu wudiyaa heemmiidde dembban ak'iyaawanttu de'iino. \v 9 S'oossaa kiitanchchay k'oppennaan yiide unttunttu miyyiyaan ek'k'eedda; Godaa bonchchuu unttunttu yuushshuwaan poo'eedda wode, wolk'k'aama yashshay unttuntta oyk'k'eedda. \v 10 Kiitanchchay unttuntta, «Yayyoppite, asaw ubbaw haniyaa daro nashechchiyaa mishiraachchuwaa taani hinttenttoo ahaad. \v 11 Hachche Daawita katamaan ashshiyaawe yeletteedda. Ikka Godaa Kiristtoosa. \v 12 Hawe hinttenttoo malla gido: Gac'ino na'ay mayuwaan s'aas'ettiide gap'atiyaa giddon giseeddawaa demmanita» yaageedda. \p \v 13 K'oppennaan c'ora S'oossaa kiitanchchatuu koyro kiitanchchaanna ittippe k'onc'c'eeddino. \p \v 14 S'oossaakka galatiide, hawaadan geeddino: \q1 «Bonchchuu S'oossaw \q2 bolla saluwaan gido. \q1 Sa'aan I dosiyaa asaw \q2 sarotetsay gido» \m yaageeddino. \p \v 15 Kiitanchchatuu unttunttuppe shaakettiide saluwaa kesowaappe guyye, wudiyaa heemmiyaawanttu, «Goday nuw k'onc'c'isseeddawaa, hawaa haneedda yewuwaa be'anaw Beeteleeme boytte» geetetteeddino. \p \v 16 Unttunttukka elleelliide beeddino. Mayraamonne Yooseefo demmiide, gacino na'aykka gap'atiyaan giseeddawaa be'eeddino. \v 17 Hewaappe guyyiyaan guutsa na'aa diraw odetteeddawaa k'onc'c'issiide odeeddino. \v 18 Hawaa siseedda ubbay unttunttu odeedda yewuwaan maalaletteeddino. \v 19 Mayraama k'ay hawaa ubbaa bare wozanaan oyk'k'aade k'oppaadde gam"aaddu. \v 20 Wudiyaa heemmiyaawanttukka ubbaa yewuu unttunttoo odetteeddawaadan hanina demmo diraw, siseeddawoonne be'eeddawoo ubbaw S'oossaa bonchchiiddinne galatiidde simmeeddino. \p \v 21 Na'aw hosppun gallassaa gidina k'as's'arettiyaa wodii gakko wode, I aatti uluwaan attanaappe kase, kiitanchchay kesso suntsaan, Yesuusa geetetteedda.\x - \xo 2:21 \xo*\xt Wog. 12:3; Luk'. 1:31\xt*\x* \s Yesuusi Geeshsha Golliyaan S'oossaw Sheed'etteedda \p \v 22 Muse wogaa maaraadan geeyyiyaa wodii\f + \fr 2:22 \fr*\fk Geeyyiyaa wodii: \fk*\ft Ayihudatuwaa mac'c'a Asay attuma na'aa yelowaappe guyyiyaan, «Geeshsha gidukku» yaagi k'oppiino. K'aykka he na'ay k'as's'arettana gakkanaw iza soyippe kesennaadaan oosettaw. Ha wodii, geeyyiyaa wodiyaa geetettee.\ft*\f* poletteedda wode Yooseefonne Mayraama gac'ino na'aa S'oossaw sheed'd'anaw Yerusaalame akki beeddino. \v 23 Hewenneekka Godaa wogaan, «Attuma na'aa gideedda bayira na'ay\f + \fr 2:23 \fr*\fk Bayira na'ay: \fk*\xt 2:7 \xt*\ft S'eellite.\ft*\f* ubbay S'oossaw dummateeddawaa gidanawaa» geetetti s'aafetteeddawaadaaninne,\x - \xo 2:23 \xo*\xt Kes. 13:2, 12\xt*\x* \v 24 k'aykka Godaa wogaan, «Laa"u dogommatuwaa woy laa"u harap'p'e maratuwaa» geetettowaadan, Godaw yarshshuwaa yarshshanaw afeeddino. \p \v 25 He wode s'illonne genc'c'a gideedda Simoona geetettiyaa itti bitanii Yerusaalamen de'ee. Ikka, Israa'eeliyaa asaw atotetsaa hidootaa naagiyaawaanne Ayaanaa Geeshshay Aa bollaan shemppeedda asaa. \v 26 Godan oketteedda Kiristtoosa be'ennaan hayk'k'ennawaa Ayaanaa Geeshshaan aw k'onc'c'isseedda. \p \v 27 Ikka he wode Ayaanaa Geeshshay kaaletsina, Geeshsha Golliyaa geleedda. Na'aa yelawanttu eriyaa wogaa maaraadan, koshshiyaawaa aw polanaw guutsa na'aa Yesuusa oyk'k'iide gelo wode, \p \v 28 Simoone mokki akki na'aa idimmiide S'oossaa galatiidde hawaa yaageedda: \q1 \v 29 «Godaw, Neeni k'aalaa gelo maaraadan, \q2 ha"i taana ne ayiliyaa saruwaan neekko afa. \q1 \v 30-31 Gaasuukka, ta ayfatuu, \q2 asaa ubbaa sintsan Neeni giigisseedda, \q2 ashshiyaa hidootaa be'eeddino. \q1 \v 32 Hewekka Israa'eeliyaa gidenna asaw, \q2 k'onc'c'etsaa immiyaa poo'uwaa. \q1 K'ay Ne asaw Israa'eelew bonchchuwaa.» \p \v 33 Yooseefonne Aa daaya Aa diraw haasayetteedda yewoo maalaletteeddino. \v 34 Simoonikka anjjiide Mayraamo, «Hawe Na'ay Israa'eeliyan c'oratoo dendduwaassinne kunddetsaw gaaso gidanaw, k'aykka iitaa haasayiyaawanttoo malla gidanaw dooretteedda. \v 35 C'oratookka wozanaa k'ofay k'onc'c'owaa gidanaw, ne shemppuukka mashshaan k'ans's'owaadan seelettanawaa» yaageedda. \p \v 36 K'aykka Aaseera yaraappe gideedda Paanu'eela naatta Haanno geetettiyaa nabatta de'aw; Izakka loytsa c'imaaddu. Bare wodorotetsaan geleedda asinaana laappu laytsaa de'eeddawunno. \v 37 Izi laytsaykka hosppun tammanne oydduwaa gidana gakkanaw gallassaanne k'ammaa geeshsha golliyaappe shaakettennaan s'oomaaninne woosaan kiitettaadde am"e\f + \fr 2:37 \fr*\fk Am"e: \fk*\ft Am"e guussay asinay hayk'k'ina gelennaan gam"eedda mac'c'awuno. Ha payduwaan s'aafetteedda mishiratta laappu laytsaa s'alalaa asinaana gam"owaappe guyye 84 laytsaa ubbaa am"e gidaade gam"aaddu.\ft*\f* gidaade gam"aaddu. \p \v 38 He wodekka shiik'aade S'oossaa galataaddu; K'aykka Yerusaalame Asay wozettanaw naagiyaawanttoo ubbatoo gac'ino Na'aa Yesuusabaa odaaddu. \s Yooseefonne Mayraama Naazireete Simmeeddino \p \v 39 Yooseefonne Mayraama Godaa higgiyan azazetteeddawaa ubbaa polowaappe guyye Galiilaa Awuraajjaan de'iyaa barenttu katamaa Naazireete simmeeddino.\x - \xo 2:39 \xo*\xt Mat. 2:23\xt*\x* \v 40 Guutsa na'aykka dic'c'iiddenne minniidde beedda; aad'd'o eraankka kumeedda; S'oossaa aad'd'o keekatetsay Aa bollaan shemppeedda. \s Guutsa Na'aa Yesuusi Geeshsha Golliyaan \p \v 41 Yooseefonne Mayraama laytsaan laytsaan Paasigaa Baalaa bonchchanaw Yerusaalame katamaa biino.\x - \xo 2:41 \xo*\xt Kes. 12:1-27; Zar. 16:1-8\xt*\x* \v 42 Na'awukka tammanne laa"u laytsaa gido wode dooyaadan baalaw hini Yerusaalame keseeddino. \v 43 Baalaa polowaappe kaala barenttu golle unttunttu simmoode guutsa na'aa Yesuusi Yooseefonne Mayraama erennaan Yerusaalamen atti aggeedda. \v 44 Unttunttunna ittippe de'iyaawaa malatina itti gallassaa ogiyaa hametteeddino. Guyyeppe k'aykka barenttu dabbatuwaannanne barenttu siik'ettiyaawanttu matan koshshaa doommeeddino. \p \v 45 D'ayo wode koyyiidde hini Yerusaalame simmeeddino. \v 46 Heezzu gallassaappe guyye, tamaarissiyaawanttu giddon Yesuusi uttiide unttunttu giyaawaa sisiiddenne unttuntta oochchiidde Geeshsha Golliyaa garssan de'iyaawaa be'eeddino. \v 47 Sisiyaawanttu ubbatuukka, Aa akeekaaninne Aa zaaruwaan maalaletteeddino. \p \v 48 Yooseefonne Aa daaya Aa be'o wode maalaletteeddino. Aa daayakka, «Ta Na'aw, ayaw nuuna hawadan ootsay? Ne aabbunne tanne Neena koyyiidde, daro metooteeddo» yaagaaddu. \p \v 49 Yesuusikka unttunttoo, «Ayaw taana koyyiitee? Ta aabbu gollen\f + \fr 2:49 \fr*\fq Ta aabbu gollen: \fq*\ft Guussay, Ta aabbu kiitteedda oosuwaa polanaw bessee guussaa.\ft*\f* de'anaw taw koshshiyaawaa eribeykkitee?» yaagi zaareedda. \v 50 Hewaa yaagi odooppe attin, unttunttoo I odeedda yewuu ayaa gintto gelibeenna. \p \v 51 Hewaappe simmiide, unttunttunna ittippe hini Naazireete beedda; hewankka unttunttoo azazettee. Aa daayakka hewaa ubbaa bare wozanaan wotsaaddu. \v 52 Yesuusikka eraaninne geesan, sabaanikka S'oossaanne asaa sintsan dic'c'eedda.\x - \xo 2:52 \xo*\xt 1 Sam. 2:26; Lem. 3:4\xt*\x* \c 3 \s S'ammak'iyaa Yohaannisi Yesuusaw Ogiyaa Giigissee \r (Mat. 3:1-12; Mar. 1:1-8) \p \v 1 S'ibaariyoosa geetettiyaa kaatii kawuteedda tammanne ichcheshetsiyaa laytsaan P'ens's'enaawiyaa P'ilaas'oosi Yihudaa mooddiyaa wode, Heroodise Galiilaan oyddentsiyaa shaakuwaa mooddiyaa wode, Aa ishay Pilip'p'oosikka Is'uuriyaaninne S'irkkonddoosan oyddentsiyaa shaakuwaa mooddiyaa wode, Lisaaniyoosikka Abileenen oyddentsiyaa shaakuwaa mooddiyaawaa gidiide mooddi de'ishshin, \v 2 Haanninne K'eyyaafay k'eesatuwaa kaappatuwaa\f + \fr 3:2 \fr*\fqa K'eesatuwaa kaappatuu Haanninne K'eyyaafay: \fqa*\ft Haanna kaappotetsaa wodii Yesuusi yelettanaappe kase 6-15 laytsaa gakkanaassa. K'eyyaafaa geetettiyaa Haanna bolluu 18-37 laytsaa kaappo gidiide Yesuusa yeletaappe kase gam"eedda.\ft*\f* gidiide de'ishshin, S'oossaa k'aalay Zakkaraasa na'aa Yohaannisakko mela biittaan yeedda.\fig K'eesatuwaa Kaappuwaa|alt="High priest" src="hk00267b.tif" size="col" ref="3:2"\fig* \v 3 Yohaannisi Yorddaanoosa Shaafaa heeraa ubbaa biide, «Hintte nagaray atto geetettana mala nagaraa paas'iide s'ammak'ettite» yaagi tamaarisseedda. \q1 \v 4 Nabiyaa Isiyaasa mas'aafan s'aafetteedda k'aalaadan,\x - \xo 3:4-6 \xo*\xt Isa. 40:3-5\xt*\x* \q2 «Mela biittaan waassiyaa bitaniyaa kooshshay, \q1 ‹Godaw ogiyaa giigissite; \q2 Aa ogiyaakka suurissite. \q1 \v 5 Ollay ubbay kumo; \q2 deriinne zoozii denbbaa gido, \q2 giigenna ogii ubbay giigo, \q2 hanchchiro ogii ubbay liik'o. \q1 \v 6 Hewaa gidooppe, \q2 Asay ubbay S'oossay ashshiyaawaa be'ana› » \m yaageedda. \p \v 7 Hawaa diraw Yohaannisi Aa kushiyan s'ammak'ettanaw keseedda asaw hawaadan oduwaa doommeedda, «Henttenoo, shooshshaa naatoo; yiyaa hank'k'uwaappe attana mala hinttentta ooni mak'k'eeddee?\x - \xo 3:7 \xo*\xt Mat. 12:34; 23:33\xt*\x* \v 8 Simmi hinttenttu nagaraappe simmeeddawanttoo bessiyaa ayfiyaa ayfite. Hinttenttu wozanaan Abraahaamo nu aabbu de'ee gooppite. S'oossay Abraahaamoo\f + \fr 3:8 \fr*\fq Abraahaamoo naanaa: \fq*\ft Ayihuda asatuu barentta S'oossay dooreedda asaa yaagi k'oppiino. Gaasuunnekka, beni hidootaa k'aalay S'oossaappe nu aabbu Abraahaamoo imetteedda yaagiide k'oppiyaa diraassa.\ft*\f* naanaa ha shuchchatuwaappe dentsanaw danddayee yaagaade taani hinttenttoo oday. \v 9 Ha"i ubbaa bees'i mitsaa s'ap'uwaan k'ans's'anaw giigi utteedda; simmi lo"o ayfiyaa ayfena mitsay ubbay k'ans's'ettiide tamaan olettanawaa.»\x - \xo 3:9 \xo*\xt Mat. 7:19\xt*\x* \p \v 10 «Yaatina ha"i nu ayaa udanee?» yaagiide Aa c'ora Asay oochcheedda. \p \v 11 Yohaannisikka, «Laa"u mayuu de'iyaawe baynnawoo immo; k'umay de'iyaawekka baynnawoo gisho» yaagi zaareedda. \p \v 12 K'aras'aa shiishshiyaawanttukka s'ammak'ettanaw yiide, «Tamaarissiyaawoo, nu ayaa udanee?» yaagi oochcheeddino.\x - \xo 3:12 \xo*\xt Luk'. 7:29\xt*\x* \p \v 13 I unttunttoo, «Geetettowaappe aad'd'o k'aras'aa aatsi shiishshoppite» yaagi odeedda. \p \v 14 Hewaappe kaala wotaadaratuu, «Nuunishi, ayaa udanee?» yaagi Aa oochcheeddino. \p Yohaannisikka, «Asaa shaluwaa naak'uwaan bonk'k'i akkoppite, oonanne wordduwaan mootoppite, hinttenttu dirgguu hinttenttoo gidana» yaagi zaareedda. \p \v 15 He wode Asay ubbay Kiristtoosa yuussaa naagiidde de'iyaa diraw Yohaannisa, «Hawekka Kiristtoosa gidennaan attena» yaagiide barenttu wozanaan maleeddino. \v 16 Yohaannisi ubbatuwaakka, «Taani haatsaan s'ammak'ay; gidoppe attin taappe wolk'k'aamaynne taanikka Aa c'aammaa k'ashuwaa billana danddayennawe\f + \fr 3:16 \fr*\fq Aa c'aammaa k'ashuwaa billana danddayennawe: \fq*\ft Hawe k'oomaa woy danggaas'iratti oosuwaa.\ft*\f* biro yaanawaa; ikka Ayaanaa Geeshshaaninne tamaan s'ammak'anawaa; \v 17 Aa kushiyan katsaa dalaappe shaakki geeshshiyaa layday de'ee. Katsaa uddumaan bukkowaa geeshshi punniide ayfiyaa diyiyaan k'olee; shin dalaa to'enna tamaan guuddee.» \p \v 18 Yohaannisikka hara c'ora k'aalaan c'ora asaa mak'k'iidde mishiraachchuwaa k'aalaa odeedda. \s Heroodise S'ammak'iyaa Yohaannisa K'achcheedda \p \v 19 Galiilaa mooddiyaa Heroodisa k'ay bare ishaa Pilip'p'oosa machchatto Herodiyaado I akkeedda dirawunne haraakka c'ora iita kiitaa kiitetto diraw, Yohaannisi seereedda. \v 20 Hawaa diraw ha ubbaa gujjiide Heroodise Yohaannisa k'asho golle gelisseedda.\x - \xo 3:20 \xo*\xt Mat. 14:3-4; Mar. 6:17-18\xt*\x* \s Yohaannisi Yesuusa S'ammak'eedda \r (Mat. 3:13-17; Mar. 1:9-11) \p \v 21 Asay ubbay s'ammak'etti simmowaappe guyyiyaan Yesuusi s'ammak'etteedda. I woossi de'ishshinkka saluu dooyetti aggeedda. \v 22 Geeshsha Ayyaanaykka harap'p'iyaa malatiide Aa bollaan wod'd'eedda. Saluwaappekka, «Ta dosiyaa na'ay neena; neenan Taani nashettay» yaagiyaa k'aalay yeedda.\x - \xo 3:22 \xo*\xt Dom. 22:2; Maz. 2:7; Isa. 42:1; Mat. 1:17; Mar. 1:11; Luk'. 9:35\xt*\x* \s Yesuusa Yeletay Kase Guyye // Mayzzaappe De'iyaa Payduwaa \r (Mat. 1:1-17) \p \v 23 Yesuusi tamaarissuwaa doommoode aw hattamu laytsaa gideedda; c'ora asaykka barenttoo malatowaadan Aa Yooseefo na'aa yaagiino; Yooseefo Eele na'aa; \v 24 Eele Maate na'aa; Maate Leewiyaa na'aa; Leewii Milkke na'aa; Milkke Yoona na'aa; Yooni Yooseefo na'aa; \v 25 Yooseefo Maataatiyaa na'aa; Maataati Amoos'e na'aa; Amoos'e Naahoome na'aa; Naahoome Esiliime na'aa; Esiliime Naage na'aa; \v 26 Naage Maa'aate na'aa; Maa'aate Maataatiyyu na'aa; Maataatiyyu Seemeye na'aa; Seemeyi Yooseefo na'aa; Yooseefo Yooda na'aa; \v 27 Yoodi Yoonaana na'aa; Yoonaani Reese na'aa; Reese Zerubaabeela na'aa; Zerubaabeeli Salaatiyaala na'aa; Salaatiyaale Neele na'aa; \v 28 Neeli Milkke na'aa; Milkke Haadde na'aa; Haadde Yoosaase na'aa; Yoosaase K'oosaama na'aa; K'oosaami Elmaadoome na'aa; Elmaadoome Eere na'aa; \v 29 Eere Yoosee'e na'aa; Yoosee'e, Eli'eezera na'aa; Eli'eezere, Yooraame na'aa; Yooraami Maas'aate na'aa; Maas'aate Leewiyaa na'aa; \v 30 Leewii Simoona na'aa; Simoone Yihudaa na'aa; Yihuday Yooseefo na'aa; Yooseefo Yoonaana na'aa; Yoonaani Eeliyaak'eema na'aa; \v 31 Eeliyaak'eemi Meeliya na'aa; Meeliye Mayinaana na'aa; Mayinaani Maas'aate na'aa; Maas'aate Naataane na'aa; Naataane Daawite na'aa; \v 32 Daawite Issey na'aa; Issey Iyyoobeedda na'aa; Iyoobeedi Boo'eeza Na'aa; Boo'eezi Salmoona na'aa; Salmooni Nahishoona na'aa; \v 33 Nahishooni Aminaadaaba na'aa; Aminaadaabi Raama na'aa; Raami Ariina na'aa; Ariinay Hezroona na'aa; Hezrooni Pereeza na'aa; Pereezi Yihudaa na'aa; \v 34 Yihuday Yaak'ooba na'aa; Yaak'oobi Yisaak'a na'aa; Yisaak'i Abraahaamo na'aa; Abraahaamo Taara na'aa; Taari Naakoora na'aa; \v 35 Naakoori Seeroohe na'aa; Seeroohi Ragawa na'aa; Ragawi Pelega na'aa; Pelegi Abeera na'aa; Abeeri Saalla na'aa; \v 36 Saalli K'aynaana na'aa; K'aynaani Arfaakisiide na'aa; Arfaakisiide Seeme na'aa; Seemi Nohe na'aa; Nohe Laameehe na'aa; \v 37 Laameehi Maatusaala na'aa; Maatusaali Heenooke na'aa; Heenooki Yaareedda na'aa; Yaareed Malaali'eela na'aa; Malaali'eeli K'aynaana na'aa; \v 38 K'aynaani Heenoosa na'aa; Heenoosi Seete na'aa; Seeti Addaama na'aa; Addaami S'oossaa na'aa. \c 4 \s Yesuusaw Shiik'eedda S'alahiyaa Paac'iyaa \r (4:1-13; Mat. 4:1-11; Mar. 1:12, 13) \p \v 1 Yesuusi Geeshsha Ayyaanaan kumiide Yorddaanoosa Shaafaappe simmeedda; Ayyaanaan mela sa'aa kaalesettiide beedda. \v 2 Hewaan oytamu gallassaa daabiloosan paac'etteedda. He gallassatuwaan ayaanne mibeenna diraw wurssetsaa poluwaa heeraan I koshatteedda. \p \v 3 Daabiloosikka, «Neeni S'oossaa Na'aa gidooppe ha shuchchaa, ‹Ukitsaa gida› gaade azaza» yaageedda. \p \v 4 Yesuusikka, « ‹Asay S'oossaa K'aalaa ubbaappe attin ukitsaa s'alalaan de'enna› geetetti S'oossaa K'aalaan s'aafetteedda» yaagi zaareedda.\x - \xo 4:4 \xo*\xt Zar. 8:3\xt*\x* \p \v 5 Daabiloosikka d'ok'k'a gideedda deriyaa Yesuusa kessiide alamiyaa kawutetsaa ubbaa lip'o ayfii simmanaw besseedda. \v 6 Daabiloosikka, «Ha kawutetsaa maataynne bonchchuu ubbay taw imetteedda. Taani ta dosiyaa oossinne immana; newukka immana. \v 7 Hewaa gidiyaa diraw, ne ta sintsaan taw goyinnooppe ha ubbay neessa gidanawaa» yaageedda. \p \v 8 Yesuusikka zaariide, « ‹Godaa S'oossaw goyinna, Aa s'alalaa Godaya› geetetti S'oossaa K'aalaan s'aafetteedda» yaageedda. \p \v 9-11 Daabiloosikka Yesuusa Yerusaalame afiide Geeshsha Golliyaa huup'iyaa kessiide, \q1 « ‹S'oossay neena naagana mala, \q2 kiitanchchatuwaa kiittanawaa, \q2 unttunttukka ne gedii shuchchaan d'ubettenna mala, \q2 barenttu kushiyaan neena dentsanawantta› yaagettiide, \q1 Geeshsha Mas'aafaan s'aafetteedda; \q2 ane Neeni S'oossaa Na'aa gidooppe, \q2 hawaappe duge neena ola»\x - \xo 4:9-11 \xo*\xt Maz. 91:11-12\xt*\x* \m yaageedda. \p \v 12 Yesuusikka zaariide, « ‹Ne Godaa S'oossaa paac'c'oppa› geetetteedda» yaageedda. \p \v 13 Daabiloosikka paac'iyaa ubbaa wurssowaappe guyye guutsa wodew Yesuusappe shaaketteedda. \s Yesuusi Galiilaan Oosuwaa Doommeedda \r (Mat. 4:12-17; Mar. 1:14, 15) \p \v 14 Yesuusikka Ayaanaa wolk'k'aan Galiilaa gadiyaa simmeedda. Aa waariikka yuushshuwaan de'iyaa ubbaa gakkeedda. \v 15 Yesuusikka Ayihudatuwaa Woosa Golliyaan tamaarissiide asaan ubbaan galatetteedda. \s Naazireeten Yesuusa Is's'eeddino \r (Mat. 13:53-58; Mar. 6:1-6) \p \v 16 I bare dic'c'o katamaa Naazireete yeedda; kase ootsiyaawaadankka sambbata gallassi Ayihudatuwaa woosa golle geliide nabbabanaw denddiide ek'k'eedda. \v 17-19 Nabiyaa Isiyaasan s'aafettiide s'aas'etteedda mas'aafaa aw immeeddino. He mas'aafaa billiide: \q1 «Taani hiyyesatoo mishiraachchuwaa odanaw \q2 oketteedda diraw Godaa Ayyaanay Ta bollan de'ee. \q1 K'ashetteeddawanttoo biletsaa, \q2 k'ook'atoo s'eelana mala odanaw, \q2 k'aykka naak'etteeddawantta naak'uwaappe \q2 kessana mala dosetteedda Godaa laytsaa \q2 odana mala, Taana kiitteedda» \m geetetti s'aafetteeddasaa demmeedda.\x - \xo 4:17-19 \xo*\xt Isa. 61:1-2\xt*\x* \p \v 20 Mas'aafaakka s'aas'iide Ayihudatuwaa woosa golliyaan ootsiyaawoo immiide utteedda. Ayihudatuwaa woosa golliyaan de'iyaa Asay ubbay Aa c'addi s'eelleedda. \v 21 Yesuusikka, «Hachche hinttew nabbabettina hinttenttu siseedda k'aalay poletteedda» yaageedda. \p \v 22 Ubbay aw markkatteeddino. Aa doonaappe kesiyaa aad'd'o keekatetsaa k'aalaappe denddeeddawaan maalalettiidde, «Hawe Yooseefo na'aa gidennee?» geeddino. \p \v 23 Yesuusikka sid'e banttaan ha leemisuwaan, «Hinttenttu taw ‹D'aliyaa Godaw, ne huup'iyaa patsa, neeni K'ifirinaahooman ootsina nu sisowaa ubbaa ha ne katamaankka k'ay ootsa› yaagiide odiita» yaageedda. \v 24 K'aykka, «Tumuwaa yaagay, nabii bare yeletto gadiyaan gammakka bonchchettenna.\x - \xo 4:24 \xo*\xt Yoh. 4:44\xt*\x* \p \v 25 «Yewuwaan k'ay tumuwaa oday: Eelaasa wodiyaan heezzu laytsanne usuppun agenaa iray bukkennaan is's'ina sa'aa ubbaan wolk'k'aama koshay geleedda wode, Israa'eelen c'ora am"atuu de'iino.\x - \xo 4:25 \xo*\xt 1 Kat. 17:1\xt*\x* \v 26 Eelaasikka Sidoonaa gadiyaan de'iyaa Seraafta heeraa itti am"attikko kiitetteeddappe attin ookkonne kiitettibeenna.\x - \xo 4:26 \xo*\xt 1 Kat. 17:8-16\xt*\x* \v 27 Nabiyaa Elssaa'a wodiyaankka Israa'eeliyaan c'ora oolluwaa harggiyaan\f + \fr 4:27 \fr*\fq Oolluwaa harggiyaa: \fq*\ft S'oossaa k'aalay tamaarissettiyaa wodiyaa ubbaan, «Oolluwaa» giyaa k'aalay galbbaa bollan sakkiyaa sakuwaa ubbaw akettiyaawaa.\ft*\f* oyk'etteeddawanttu de'iino; Sooriyaa biittaan de'iyaa Ni'imaaneppe attin unttunttuppe ooninne pas'i beenna» yaageedda.\x - \xo 4:27 \xo*\xt 2 Kat. 5:1-14\xt*\x* \p \v 28 Ayihudatuwaa woosa golliyaan de'iyaawanttu ubbatuu hawaa sisiide darissiide hank'k'etteeddino. \v 29 Unttunttu denddiide Yesuusa katamaappe gas'aa kessiide duge olanaw katamay kees'etteedda deriyaa huup'iyaa afeeddino. \v 30 Shin Yesuusi unttunttu gidduwaanna aad'd'iide beedda. \s Iita Ayyaanay Oyk'k'eedda Bitaniyaa \r (4:31-37; Mar. 1:21-28) \p \v 31 Hewaappe guyyiyaan Yesuusi Galiilaa gadiyaan de'iyaa K'ifirinaahooma katamaa beedda. Sambbata gallassaankka asaa tamaarisseedda. \v 32 I tamaarissiyaa timirttii maataan gidiyaa diraw siseedda Asay ubbay maalaletteeddino.\x - \xo 4:32 \xo*\xt Mat. 7:28, 29\xt*\x* \p \v 33 Ayihudatuwaa woosa golliyaan iita ayyaanay oyk'k'eedda bitanii de'ee; bare kooshshaa d'ok'k'u ootsi waassiide, \v 34 «Hayya godo aggaarikkii Naazireetiyaa Yesuusa; nuw neenanna ay ittippetetsay de'ii? Nuuna bayizzanaw yaad? Neeni oonentto eraad; Neeni S'oossaa Aawuu kiitteedda geeshsha gidikkii!» yaageedda. \p \v 35 Yesuusikka, «C'o"u ga, aappekka kesa» yaagi seereedda. Iita ayyaanay bitaniyaa unttunttu gidduwaan kunddissiide ayinne k'ohennaan aappe keseedda. \p \v 36 Asay ubbay maalalettiide ittuu ittoo, «Hawe ayaa k'aalee? Barew de'iyaa maataaninne wolk'k'aan iita ayyaanatuwaa seeree; k'ay iita ayyaanaykka kesee» yaagiidde haasayeeddino. \v 37 Aa waariikka he yuushshuwaan de'iyaa gadiyaa ubbaa gakkeedda. \s Yesuusi C'ora Hargganchcha Asaa Patseedda \r (Mat. 8:14-17; Mar. 1:29-34) \p \v 38 Yesuusi Ayihudatuwaa woosa golliyaappe denddiide Simoona golliyaa geleedda, Simoona bollotatta wolk'k'aama k'os'uwaa harggiyaan harggettaade giseeddawunniw Yesuusi izo patsanaadan Asay Aa woosseedda. \v 39 I matan ek'k'iide k'os'uwaa harggiyaa seerina, harggii yeddiisheedda; he wodiyaankka denddaade unttunttoo kiitettaaddu. \p \v 40 Away wullo wodiyaan dumma dumma harggiyaan oyk'k'etteedda harganchchatuwaa ubbaa aakko aheeddino; ikka ittuwaa ittuwaa bolla bare kushiyaa wotsiide patseedda. \v 41 Iita ayyaanatuukka, «Neeni Kiristtoosa S'oossaa Na'aa» yaagi waassiidde c'ora asaappe keseeddino. I Kiristtoosa gidowaa unttunttu ereedda diraw haasayenna mala diggeedda. \s Yesuusi Galiilaan Tamaarisseedda \r (Mat. 4:23-25; Mar. 1:35-39) \p \v 42 Sa'ay wontto wode Asay baynnasaa beedda; Asay ubbay Aa koyyiidde I de'iyaasaa yeeddino. Barenttuppe shaaketti beennaadan digganaw koyyeeddino. \v 43 I k'ay, «Hini hara katamatoo baade S'oossaa Kawutetsaa mishiraachchuwaa K'aalaa odanaw koshshee; taani kiitetteeddawe hawaa diraassa» yaageedda. \p \v 44 Galiilaan de'iyaa Ayihudatuwaa woosa gollen K'aalaa tamaarissiidde gam"eedda. \c 5 \s Yesuusi Koyro Barena Kaalliyaawantta Dooreedda \r (Mat. 4:18-22; Mar. 1:16-20) \p \v 1 Itti gallassi Yesuusi Gensaarees'e Abbaa\f + \fr 5:1 \fr*\fq Gensaarees'e Abbaa: \fq*\ft Galiilaa Abbaw imetteedda dumma suntsaa.\ft*\f* gas'aan ek'k'iide de'ishshin c'ora Asay aakko shiik'iide S'oossaa k'aalaa sisanaw sugetti de'iino.\x - \xo 5:1-3 \xo*\xt Mat. 13:1, 2; Mar. 3:9, 10; 4:1\xt*\x* \v 2 He wode laa"u wonggiratuu\f + \fr 5:2 \fr*\fqa Wonggiriyaa: \fqa*\ft Wonggiriyaa geetettowe, wogga haatsaa woy abbaa bollaan Asay hefintsa bagga pinnanaw go"ettiyaa miishshaa. Hayk'k'o Asay moogettiyaawaa gidennawaa eranaw koshshee.\ft*\f* Abbaa gas'aan ek'k'owaa I be'eedda; moliyaa p'iriyaawanttu k'ay wonggiratuwaappe wod'd'iide barenttu dabbaa meec'c'i de'iino.\fig Moliyaa p'iriyaawanttu barenttu wongiriyan|alt="Fisher men in their fishing boat" src="hk00208b.tif" size="span" ref="5:2"\fig* \v 3 Yesuusi wonggiratuwaa giddoppe Simoonawunno gideeddawunnin geliide sa'aappe yaa abbaakko guutsaa shiishshanaadan oochcheedda. Hewaappe guyye wonggiriyaa bollan uttiide asaa tamaarissuwaa doommeedda. \p \v 4 Tamaarissuwaa betsowaappe guyyiyaan Simoona, «Wonggiriyaa yaa abbaa c'iimmuwaakko shiishshite; hinttenttu dabbaakka moliyaa p'iranaw olite» yaageedda. \p \v 5 Simoonikka, «Godaw, k'ammaa kummentsaa daaburi ak'iide ayinekka oyk'k'ibeykko; shin ha"i Neeni goowaadan dabbaa oleetto» yaagi zaareedda.\x - \xo 5:5 \xo*\xt Yoh. 21:3\xt*\x* \p \v 6 Hewaadankka ootseedda wode, daro c'ora moliyaa oyk'k'eeddino. Unttunttu dabbatuukka duus'erettanaw haneeddino.\x - \xo 5:6 \xo*\xt Yoh. 21:6\xt*\x* \v 7 Hara wonggiriyaan de'iyaa laggetsatuu yiide maaddanaadan wutteeddino; unttunttu laa"u wonggiratuwaankka moliyaa kuntsina wonggiratuu mitettussaa doommeeddino. \p \v 8 Simooni P'es'iroosikka hawaa be'eedda wode Yesuusa gulbbatan kunddiide, «Godaw, taani nagaranchcha asaa gido diraw taappe shaaketta» yaageedda. \v 9 Hawaa geeddawe inne aanana ittippe de'iyaawanttu ubbay barenttu oyk'k'eedda moliyaa c'oratetsaan maalaletteeddino. \v 10 Hewaadankka k'ay Simoona laggetsaa gideeddawanttu Zabddiyoosa naanatuu Yaak'oobinne Yohaannisi maalaletteeddino. \p Yesuusikka Simoona, «Yayyoppa hawaappe guyyiyaan asaa p'iriyaawaa gidanaassa» geedda. \p \v 11 Unttunttukka wonggiratuwaa haatsaappe gas'aa kessiide, ubbabaa aggiide Yesuusa kaalleeddino. \s Yesuusi Oolluu Oyk'k'eedda Bitaniyaa Patseedda \r (Mat. 8:1-4; Mar. 1:40-45) \p \v 12 Yesuusi katamatuwaappe ittuwaan de'ishshin oolluu\f + \fr 5:12 \fr*\fqa Oolluwaa: \fqa*\xt 4:27 \xt*\ft S'eellite.\ft*\f* bollaa ubbaa meedda bitanii de'iyaawe Yesuusa be'iide Aa sintsankka kunddiide, «Godaw, neeni koyyooppe taana patsanaw danddayaa» yaagiide woosseedda. \p \v 13 Yesuusikka bare kushiyaa yeddi bochchiide, «Dosay geeyya!» geedda. Heman"iyankka oolluu Aa yeddeedda. \p \v 14 Yesuusi Aa, «Hawaa oossinne odoppa. Shin k'eesaakko baade neena bessa. Hewaappe guyye oolluwaa harggiyaappe pas'eeddawoo markka gidanaadan Muse higgiyan azazetteedda yarshshuwaa shiishsha» geedda. \p \v 15 Gido shin Aa waarii loytsi aakkiide beedda; daro c'ora asaykka Yesuusi odiyaawaa sisanawunne barenttu harggiyaappe pas'anaw shiik'eeddino. \v 16 Yesuusi c'ora wode geemasaa biide woossee. \s Yesuusi Bollay Sileedda Bitaniyaa Patseedda \r (5:18-26; Mat. 9:2-8; Mar. 2:3-12) \p \v 17 Itti gallassi Yesuusi tamaarissiidde de'ishshin Galiilaappenne Yihudaa heeraa ubbaappe, Yerusaalame yeedda Parisaawatuunne higgiyaa tamaarissiyaawanttu utti de'ishshin hargganchchatuwaa patsana mala S'oossaa Aawuwaa wolk'k'ay aw imetteedda. \v 18 He wode bollay sileedda\f + \fr 5:18 \fr*\fk Bollay sileedda: \fk*\ft Hawaa guussay Giriike k'aalaan «Paralumoo'ay» geetettiyaawaa. Ha k'aalaa biletsay Inggilizeetsuwaan «Paraalayizid» guussaa. Ha laa"atuwaakka Dawurootsuwan biletsaa immoode, keechcheeddawaa woy k'aas's'enna mala daabureeddawaa guussaa.\ft*\f* itti bitaniyaa amareeda Asay shanchchamaan tookki ahi golle gelissiide Yesuusa sintsan wotsanaw koyyeeddino. \v 19 Asaa c'oratetsaappe denddeeddawaan Yesuusakko shiik'anaw danddayibeykkino. Hewaa diraw bollaw gi"i golliyaa kaaraa\f + \fr 5:19 \fr*\fk Kaaraa: \fk*\ft Ha payduwaan geetetteedda golliyaa kaaray Dawurowaa mala gidennaadan, Palasttiine gaden golliyaa bollan de'iyaa kaaray gede k'erettiide kees'ettee. Hewe yaatiide k'ay dufettiide gas'aan gas'aan hara mitsay tec'ettina loytsi kees'ettee. Hewaa mala kees'ay ooratsa k'aalaa c'aak'uwaa wodiyaan eretteeddawaa.\ft*\f* k'aariide Aa, shanchchamaanna asaa giddon Yesuusa sintsaan wotseeddino. \p \v 20 Yesuusikka unttunttu ammanuwaa be'iide, «Ha bitanew, ne nagaray atto geetetteedda» yaageedda. \p \v 21 Muse higgiyaa tamaarissiyaawanttunne Parisaawatuu, «Hawe S'oossaa boriyaawe oonee? Itti S'oossaappe attin nagaraa atto gaanaw ooni danddayii?» yaagi k'ofaa doommeeddino. \p \v 22 Yesuusikka unttunttu k'ofaa ero diraw hawaadan geedda, «Ayaw hinttenttu wozanaan hawaadan k'oppiitee? \v 23 ‹Ne nagaray atto geetetteedda› gaanawaappenne ‹Denddaade ba› gaanawaappe hak'awe matee? \v 24 Yewuwaan k'ay hawaa taani geeddawe, Asaa Na'ay biittaa bollan nagaraa maaranaw maatay de'iyaawaa hinttenttu eranaadana.» Hewaappekka gunddeedda bitaniyaa, «Dendda ne shanchchamaa tookkaade ne golle ba gay» yaageedda. \p \v 25 Gunddaykka asaa sintsaan denddowaashshin bare shanchchamaa tookkiide S'oossaa galatiidde bare soy beedda. \v 26 Ha wode ubbatuukka darii maalaletteeddino; S'oossaakka galatiidde, «Hachche malabaa be'eeddo» yaagiide yashshaan kumeeddino. \s Yesuusi Leewiyaa Dooreedda \r (5:27-32; Mat. 9:9-13; Mar. 2:13-17) \p \v 27 Hewaappe guyyiyaan Yesuusi kesiide beedda; Leewiyaa geetettiyaa k'aras'aa shiishshiyaawe, k'aras'aa shiishshiyaasan uttowaa be'iide, «Taana kaala» geedda. \v 28 Ikka denddiide ubbabaa aggiide Aa kaalleedda. \p \v 29 Hewaappe simmiide Leewii bare gollen daro shoobiyaa giigisseedda; c'ora k'aras'aa shiishshiyaawanttunne hara c'ora asaykka unttunttunna uttiide mi de'iino. \v 30 Parisaawatuunne higgiyaa tamaarissiyaa, unttunttunna ootsiyaawanttu, Yesuusa kaalliyaawanttu bollan, «Ayaw k'aras'aa k'ans's'iyaawanttunnanne nagaranchchatuwaanna miiteennee ushiitee?» yaagiide zuuzummeeddino.\x - \xo 5:30 \xo*\xt Luk'. 15:1, 2\xt*\x* \p \v 31 Yesuusikka, «Hargganchcha asaappe attin pas'a asaw aakimiyaa koshshenna. \v 32 Taani yeeddawe, nagaranchchatuu barenttu nagaraa paas'iide simmanaadaanappe attin, s'illatuwaa s'eesanaw yabeykke» yaagi zaareedda. \s Yesuusi S'oomaabaa Ooshetteedda \r (5:33-39; Mat. 9:14-17; Mar. 2:18-22) \p \v 33 Hawaappe guyyiyaan Yesuusa, «Yohaannisa kaalliyaawanttunne Parisaawatuwaa kaalliyaawanttu ubbaa wode s'oomiinonne woossiino; shin Neena kaalliyaawanttu k'ay ubbaa gallassi miinonne ushiino» yaagiide oochcheeddino. \p \v 34 Yesuusikka, «Mishiray unttunttunna de'ishshin miyaatatuu s'oomanaw danddayiinoo? \v 35 Yewuwaan k'ay mishiray unttunttuppe shaakettiide baana wodii yaanawaa; he wode s'oomanawantta» yaagi zaareedda. \p \v 36 Yesuusikka kaalliyaa leemisuwaa odeedda: «Ooratsa mayuwaappe peed'i akkiide ec'a mayuwaa bollan d'eppiyaawe baawa; gaasuukka hawaada ootsooppe ooratsa mayuwaa peed'ee; ooratsa d'efiikka ec'a mayuwaan giigenna. \v 37 Hawaadankka ec'eedda c'ilggiyaan\f + \fr 5:37 \fr*\fk C'ilggiyaa: \fk*\ft Hawoo Dawurootsuwan imettiyaa gujja biletsay eessaa naa"iyaa ogoruwaa.\ft*\f* ooratsa woyniyaa eessaa wotsiyaawe baawa; wotsooppe k'ay ooratsa woyniyaa eessay c'ilggiyaa d'uussee; eessaykka gukkee; c'ilggaykka bayee. \v 38 Ooratsa woyniyaa eessaa, ooratsa c'ilggiyaan wotsanaw bessee. \v 39 Ec'a woyniyaa eessaa ushiide ooratsa koyyiyaawe ooninne baawa; gaasuukka ec'ay mal"ee giyaa diraw.» \c 6 \s Yesuusa Kaalliyaawanttu Sambbataan Tishaa Duutseeddino \r (Mat. 12:1-8; Mar. 2:23-28) \p \v 1 Sambbata gallassi Yesuusi barena kaalliyaawanttunna ittippe itti goshshaa gidduwaanna aad'd'iyaa wode Aa kaalliyaawanttu zarggaappe tishaa duutsiide barenttu kushiyan shigechchiide muussaa doommeeddino. \v 2 Parisaawatuwaa giddoppe, «Sambbata gallassaan ootsanaw woga gidennawaa ayaw ootsiitee?» yaageeddino. \v 3 Yesuusi, «Kaatiyaa Daawitenne ittippe de'iyaawanttu koshatteedda wode ootseeddawaa nabbabi beykkitee? \v 4 Daawite S'oossaa golliyaa geliide k'eesatuwaappe attin hara Asay meennaadan digetteedda, S'oossaw yarshshetteedda k'umaa meedda. Ittippe de'iyaawanttukka I imminaade meeddino» yaagi zaareedda.\x - \xo 6:4 \xo*\xt Wog. 24:9\xt*\x* \p \v 5 Hawaappe kaalliide Yesuusi, «Asaa na'ay sambbataw Godaa!» geedda. \s Yesuusi Kushii Gunddeedda Bitaniyaa Patseedda \r (Mat. 12:9-14; Mar. 3:1-6) \p \v 6 Hara sambbata gallassaan Yesuusi Ayihudatuwaa woossiyaa golliyaa geliide tamaarissi de'ee. Hewankka ushechcha kushii sileedda bitanii de'ee. \v 7 Higgiyaa tamaarissiyaawanttunne Parisaawatuu Yesuusa mootiyaa gaasuwaa demmanaw I sambbataan asaa patsooppe be'ana giide naagi de'iino. \v 8 Ikka unttunttu k'ofaa eriide kushii sileedda bitaniyaa, «Dendda asaa gidduwaan ek'k'a» yaageedda. Bitaniikka denddi ek'k'eedda. \p \v 9 Hewaappe simmiide Yesuusi, «Haninttonne sambbata gallassaan lo"obaa ootsanaw bessiiyee iitabaa ootsanaw bessii? Shemppuwaa ashshanaw bessiiyee wod'anaw bessii?» yaageedda. \v 10 Yesuusi bare yuushshuwaan de'iyaa asaa ubbaa s'eellowaappe guyyiyaan bitaniyaa, «Ne kushiyaa mic'c'a!» yaageedda. Ikka mic'c'iide pas'eedda. \p \v 11 Unttunttu loytsi hank'k'eettiide Yesuusa bolla ootsanawaa barenttu giddon mak'k'eteeddino. \s Yesuusi Tammanne Laa"u Kiitetteeddawantta Dooreedda \r (Mat. 10:1-4; Mar. 3:13-19) \p \v 12 He wodiyaan Yesuusi deriyaa bolla woossanaw keseedda; hewankka k'ammaa kumentsaa S'oossaakko woossiidde ak'eeda. \v 13 Sa'ay wonttowaan barena kaalliyaawantta s'eeseedda. Hewanttuppekka tammanne laa"atuwaa dooriide, «Kiitetteeddawantta»\f + \fr 6:13 \fr*\fq Kiitetteeddawantta: \fq*\ft Hawaa guussay tammanne laa"u Yesuusi kiitteedda hawaaratuwaa guussaa.\ft*\f* yaagiide suntseedda. \v 14 Unttunttu suntsaykka: P'es'iroosa giide I suntseedda Simoona, Aa ishaa Inddiraasa, Yaak'ooba, Yohaannisa, Pilip'p'oosanne Barttalamoosa, \v 15 Maatoossa, Toomaasa, Ilppiyoosa na'aa Yaak'ooba, bare gadew seelettiyaa Simoona, \v 16 Yaak'ooba na'aa Yihudaanne Yesuusa aatsi immeedda ask'k'orootu Yihudaa.\f + \fr 6:16 \fr*\fk Ask'k'orootu: \fk*\ft Hawaa guussay Ayihuda gadiyaan de'iyaa Ask'k'orootu geetettiyaa gadiyaappe yeennaan attena guussa. Ha suntsaa biletsay, «Worddanchchaa». K'aykka, «Hayk'oo aatsi immiyaawaa» guussaa.\ft*\f* \s Yesuusi C'ora Asaa Tamaarisseeddanne Patseedda \r (Mat. 4:23-25) \p \v 17 Yesuusikka unttunttunna ittippe deriyaappe wod'd'iide dembbasaan ek'k'eedda. Aa kaalliyaawanttuppekka c'ora Asay hewaan de'ee. K'aykka Aappe sisanawunne barenttu harggiyaappe pas'anaw Yihudaa gadiyaappe, Yerusaalame katamaappe, abbaa matan de'iyaa S'iiroosappenne Sidonaappe yeedda c'ora Asay hewaan de'iino. \v 18 Ha asaykka Aa sisanawunne barenttu harggiyaappe pas'anaw yeeddino. Tuna ayyaanan oyk'ettiide metootiyaawanttukka pas'eeddino. \v 19 Wolk'k'ay aappe kesiide ubbaa patsiyaa diraw Asay ubbay Aa bochchanaw koyyee. \s Anjjuwaabaanne Metuwaabaa \r (Mat. 5:1-12) \p \v 20 Barena kaalliyaawantta s'eelliide yaageedda: \q1 «Hinttenttu mank'k'atuu anjjetteeddawantta; \q2 Ayaw gooppe, S'oossaa kawutetsay hinttenttuwaa. \q1 \v 21 Hinttenttu ha"i koshattiyaawanttu anjjetteeddawantta; \q2 gidini kaallanita; hinttenttu ha"i yeekkiyaawanttu \q2 anjjetteeddawantta; \q2 gidini miic'c'anita. \p \v 22 «Asaa na'aa diraw hinttentta Asay is's'iyaa wodenne toochchiyaa wode, hinttenttu suntsaakka iitaan dentsiyaa wode, anjjetteeddita. \v 23 Saluwaan hinttenttu akkana woytay dara gidiyaa diraw he gallassi nashechchaan guppite; gaasuukka kase hinttenttu aawotuu nabatuwaa bollan hawaadan ootsiidde de'eeddino. \q1 \v 24 «Yewuwaan k'ay, dure asatoo hinttenttoo aayye; \q2 hinttenttu ishalo de'uwaan de'eeddita. \q1 \v 25 Hinttenttoo ha"i kalleeddawanttoo aayye; \q2 gidini koshattanita; \q2 hinttenttoo ha"i miic'c'iyaawanttoo aayye; \q2 gidini kayyottanitanne yeekkanita. \q1 \v 26 Asay ubbay hinttenttu lo"otetsaabaa haasayiyaa wode, \q2 hinttenttoo aayye; \q2 kase hinttenttu aawotuu worddo nabatoo, \q2 hawaadan ootseeddino. \s Morkkiyaa Siik'anaw Bessee \r (Mat. 5:38-48; 7:12) \p \v 27 «Shin Taani odiyaawaa sisiyaawanttoo yaagay: hinttenttu morkkatuwaa dosite; hinttena is's'iyaawanttoo, lo"uwaa ootsite; \v 28 hinttena shek'k'iyaawantta anjjite, hinttena naak'k'iyaawanttoo, woossite. \v 29 Itti bagga shayiyaa bak'k'iyaawoo, laa'entsuwaakka bessa; ooninne ne kootiyaa akkiyaawoo, ne shaamic'c'iyaakka diggoppa. \p \v 30 «New de'iyaawaa neena woossiyaawoo, imma; newaa akkeeddawaa, zaara gaade oochchoppa. \v 31 Asay hinttenttoo ootsana mala hinttenttu dosiyaawaadan, hinttenttukka haraw hawaadan ootsite. \p \v 32 «Hinttentta dosiyaawantta s'alalaa dosooppe ay galatay de'ii? Hawaa gidooppe nagaranchchatuukka barena dosiyaawantta dosiino. \v 33 Hinttenttoo lo"obaa ootsiyaawanttu s'alalaw hinttenttu lo"obaa ootsooppe hewoo ay galatay de'ii? Nagaranchchatuukka hawaadan ootsiino. \v 34 Tal"iide hinttew zaaranaw danddayiyaawanttu s'alalaw tal"ooppe ay galatay de'ii? Bare tal"eeddawaa zaariide akkanaw nagaranchchatuukka barenttu garssan tal"ettiino. \v 35 Shin hinttenttu, hinttenttu morkkiyaa dosite; unttunttookka lo"obaa ootsite; hinttenttuppe tal"owaa zaariid akkanaw k'oppoppite. Hawaa hinttenttu polooppe hinttenttoo gatii daranawaa. K'ay hinttenttu Ubbaappe Bolla S'oossaa naanaa gidanita. I iitatoonne galatennawanttookka keeka. \v 36 Hinttenttu aabbu maariyaawaa gidowaadan hinttenttukka maariyaawantta gidite. \s Hara Asaa Pirddanaw Bessena \r (Mat. 7:1-5) \p \v 37 «O bollankka pirddoppite, hinttenttu bollankka pirddettenna; haraa bolla kunaaniyaa ootsoppite; hinttenttu bollankka kunaani oosettenna. Atto giite; S'oossay hinttenttoo atto gaana. \v 38 Immite; hinttenttoo imettana. Hinttenttu makkeedda makaan hinttenttoo makettana. Bak'k'i naak'k'ina siilli kumi palah laalettiyaa makaa hinttenttu kiwuwaan idintsana» geedda. \p \v 39 K'aykka Yesuusi hawaappe kaalliyaa leemisuwaa odeedda; «K'ook'ay k'ook'aa kaaletsanaw danddayii? K'ook'ay k'ook'aa kaaletsooppe laa"atuukka oyk'ettiide ollaan kunddikkinoo?\x - \xo 6:39 \xo*\xt Mat. 15:14\xt*\x* \v 40 Tamaariyaawe barena tamaarissiyaawaappe aad'd'enna; tamaariyaawe min tamaarooppe barena tamaarissowaa mala gidanaw danddayee. \p \v 41 «Ne ayfiyaa giddon de'iyaa tuussaa kessennaan de'aadde hara ne laggiyaa ayfiyaa giddon de'iyaa suullaa ayaw s'eellay? \v 42 Ne ayfiyaa garssan de'iyaa tuussaa be'ennaan hara asaakko shiik'aade, ‹Ta ishaw, ne ayfiyaa garssappe suullaa ta kessoo?› yaaganaw woota danddayay? Ha lo"uwaa malatiyaa iitaw, koyrottaade ne ayfiyaa giddon de'iyaa tuussaa kessa. Hewaappe guyyiyaan ne ishaa ayfiyaa giddon de'iyaa suullaa kessanaw geeshshaade s'eellanaw danddayaa. \s Mitsattonne Iza Ayfeedda Ayfiyaa \r (Mat. 7:16-20; 12:33-35) \p \v 43 «Lo"o mitsay iita ayfiyaa ayfena; hewaadankka iita mitsay lo"o ayfiyaa ayfanaw danddayenna. \v 44 Mitsay ubbay bare ayfiyaa ayfiyaawaan erettee. Aguntsaappe woddentsaa ayfii mas'ettenna; hawaadankka, s'undduk'k'iyaappe\f + \fr 6:44 \fr*\fk S'undduk'k'iyaa: \fk*\ft Ha mitsay gomi"oriyaa zariyaa gidiide Aa ayifii ayawunne maaddennawaa.\ft*\f* laadiyaa ayfiyaa mas'anaw danddayettenna.\x - \xo 6:44 \xo*\xt Mat. 12:34\xt*\x* \v 45 Lo"o Asay bare lo"o wozanaappe lo"o yewuwaa haasayee. K'ay iita Asay bare iita wozanaappe iita yewuwaa haasayee. Ayaw gooppe, Asay bare doonaan haasayiyaawe bare wozanaan kumeeddawaa doonay haasayiyaa diraassa. \s Laa"u K'ommo Golliyaa Kees's'iyaa Asaa \r (Mat. 7:24-27) \p \v 46 «Taani odowaa ootsikkita, shin ayaw Godaw, Godaw, yaagiide Taana s'eegiitee? \v 47 Taakko yiyaa ubbay ta k'aalaakka sisiide oosuwaan peeshshiyaawe oona malatintto ta hinttentta bessana; \v 48 ikka golliyaa kees's'iide daro ollaa bookkiide zaallaa bolla ginbbiide kees's'eedda asaa malatee; di'uu di"iide he golliyaa suginakka, mino zaallaa bolla kees'etto diraw k'aatsanaw danddaybbeenna. \v 49 K'ay Ta k'aalaa sisiide oosuwaan peeshshenna uray baasuu banttasaa shafiyaa bollan golliyaa kees's'eeddawaa malatee. Di'uu di"iide he golliyaa sugo wode elekka kunddeedda; he golliikka iita wodaa woddiide bayeedda» yaageedda. \c 7 \s Yesuusi S'eetuwaa Kaappuwaa K'oomaa Patseedda \r (Mat. 8:5-13; Yoh. 4:43-54) \p \v 1 Yesuusikka hawaa ubbaa asaa sintsan haasay wurssowaappe guyyiyaan hini K'ifirinaahooma beedda. \v 2 Hewankka itti s'eetuwaa kaappuu de'ee. I daroppe dosiyaa Aa k'oomay harggiide hayyanaw mateedda. \v 3 Ikka Yesuusabaa siseedda wode, bare k'oomaa woossiide patsana mala Yihudaa c'imatuwaa hini aakko kiitteedda. \p \v 4 Unttunttukka Yesuusakko yiide, «Ha bitanii, Neeni Aa maaddanaadan daroppe koyyeedda; \v 5 gaasuukka nu asaa I daroppe dosiide Ayihudatuwaa woossiyaa golliyaa kees'issowekka Aa» yaagiide daroppe woosseeddino. \p \v 6 Yesuusikka unttunttunna ittippe beedda. Ikka hini golliyaa heeraa gakkeedda wode s'eetuwaa kaappuu bare laggetsatuwaa barekko s'eesiide, «Ta Godaw, daaburoppa; ayaw gooppe, neena ta golliyaa kaaraappe garssa baggana gelissanaw taw bessena. \v 7 Hawaa diraw ne sintsaan ek'k'anawukka haray atto bessiyaawaa gidikke. Shin neeni k'aalaa s'alalaa oda; ta k'oomaykka pas'anawaa. \v 8 Taani taappe bollanna maatay de'iyaawanttoo eeno gaade de'iyaa asaa. Taappe garssannakka taani kiitissiyaa wotaadaratuu de'iino. Ittuwaa, ‹Ba› yaagiyaa wode, bee; haraakka k'ay, ‹Haaya› gooppe yee. Ta k'oomaykka, hawaa ‹Ootsa› giyaa wode azazettee; ootsee» yaageedda. \p \v 9 Yesuusikka hawaa sisiide Aa yewuwaan maalaletteedda; guyye simmiide Aa kaalliyaa daro asaa, «Taani hinttenttoo tumuwaa gay; taani hawaa mala ammanuwaa haray atto, Israa'eeliyaa garssankka be'abeykke» yaageedda. \v 10 Kase kiitetteedda asatuukka s'eetuwaa kaappuwaa golle guyye simmiyaa wode, Aa k'oomay pas'owaa be'eeddino. \s Yesuusi Am"atti Na'aa Hayk'uwaappe Dentseedda \p \v 11 Wonttisa gallassi Yesuusi barena kaalliyaawanttunnanne c'ora asaana ittippe Nayno geetettiyaa katamato beeddino. \v 12 Yesuusi katamaa gakkana s'eetuwaa wode, Asay hayk'k'eedda anhaa tookkiide keseeddino. Hayk'k'owekka bare daayiw mes's'i itti na'aa; aatakka asinay baynna am"atto. Daro katamaa asaykka izo kaalleeddino. \p \v 13 Yesuusikka izo be'eedda wode k'arettiide, «Yeekkoppa!» yaageedda. \v 14 Shiik'iide shanchchamaa bochcheedda; tookkowanttukka ek'k'eeddino. Yesuusi, «Neenoo yalagaw, dendda gay!» yaagina, \v 15 bitanii suuri utteedda. Haasayaakka doommeedda. Yesuusikka Aa, Aa daayiw immeedda. \p \v 16 Ubbaykka yashshaan kumiide, «Wolk'k'aama nabii nu garssan denddeedda; S'oossaykka bare asaa ashshanaw yeedda!» yaagiide S'oossaa galateeddino. \v 17 Hewenneekka Yesuusa waarii Yihudaa yuushshuwaan de'iyaa gadiyaa ubbaan sisetteedda. \s S'ammak'iyaa Yohaannisa \r (Mat. 11:1-19) \p \v 18 Yohaannisa kaalliyaawanttu hanowaa ubbaa aw odeeddino. Yohaannisikka barena kaalliyaawanttuppe laa"atuwaa s'eesiide, \v 19 «Yaanawe neeneeyye? Woy nuuni haraa naaganee?» yaagi, unttunttu oochchana mala hini Yesuusakko kiitteedda. \p \v 20 Asatuukka Yesuusakko yiide, «S'ammak'iyaa Yohaannisi, yaana geetetteeddawe neeneeyye? Woy haraa naaganee? Yaagiide oochchana mala neekko kiitteedda» yaageeddino. \p \v 21 He wodiyaan Yesuusi c'ora asaa dumma dumma harggiyaappe patseedda; tuna ayyaanatuwaakka asaappe kesseedda; c'ora k'ook'atuwaa ayfiyaa dooyyeedda. \v 22 Yesuusikka Yohaannisi kiittowanttoo, «Biide hinttenttu be'eeddawaanne siseeddawaa Yohaannisaw odite; k'ook'atuu s'eellanawantta; gunddatuu hamettanawantta; oolluu oyk'k'owanttu geeyyanawantta; tulleeddawanttu sisanawantta; hayk'k'eeddawanttu denddanawantta; hiyyeesatookka mishiraachchuwaa k'aalay odettanawaa. \v 23 Taanan d'ubettenna Asay ubbay anjjetteeddawantta» yaageedda. \p \v 24 Yohaannisi kiitteeddawanttu bidiggowaappe guyyiyaan Yesuusi asaw Yohaannisabaa oduwaa doommeedda: «Ayaa be'anaw biittaa bazzuwaa keseedditee? C'arkkuu k'aatsiyaa uusuntsaa? \v 25 Woy ayaa be'anaw keseedditee? Lo"o mayuwaa mayyeedda asaa de'uwaa? Lo"o mayuwaa mayyeeddawanttunne barena giigissiyaawanttu kaatiyaa gollen de'iino. \v 26 Woy ayaa be'anaw keseedditee? Nabiyaa be'anaw keseedditee? Ee; taani hinttenttoo yaagay; hinttenttu be'anaw kesowe nabiyaappekka aad'uwaa. \v 27 S'oossaa Mas'aafan, ‹Ne ogiyaa neeppe sintsanna giigissiyaa kiitanchchaa neeppe sintsayaade kiittana› geetetti Yohaannisabay s'aafetteeddawe hawaa. \v 28 Mac'c'awanttuppe yeletteeddawanttu garssan s'ammak'iyaa Yohaannisappe aad'd'iyaa ooninne baawa. S'oossaa kawutetsaan k'ay ubbaappe laafa geetettiyaawekka aappe aad'd'anawaa» yaageedda. \p \v 29 Haray atto shin k'aras'aa kessiyaawanttu attenaan hawaa Yesuusi haasayowaa siseedda ubbay Yohaannisa kushiyan s'ammak'ettowanttu S'oossaw bessiyaa bonchchuwaa immeeddino.\x - \xo 7:29, 30 \xo*\xt Mat. 21:32; Luk'. 3:12\xt*\x* \v 30 Shin higgiyaa tamaarissiyaawanttunne Parisaawatuu Yohaannisan s'ammak'ettibeenna diraw, S'oossay unttunttoo k'oppeeddawaa is's'eeddino. \p \v 31 Yesuusi, «Simmi Taani ha wodiyaa asaa ayaanna leemisoo? Unttunttu ayaa malatiinoo? \v 32 Unttunttu geyaasan uttiide ittuu ittuwaa s'eesiide, ‹Suusulliyaa hinttenttoo punninakka \q2 kaa'ibeykkita; \q2 yeekuwaa yetsaa kesseeddoshshinkka \q2 yeekkibeykkita \q2 yaagettiyaa naanaa malatiino› geedda. \m \v 33 S'ammak'iyaa Yohaannisi k'umaa meennaan woyniyaa eessaakka ushennaan yiina, ‹Aa bollaan gaaleenay de'ee› yaageeddita. \v 34 Taani Asaa Na'ay maaddenne ushaadde yiina, ‹Hawe nafisaamaa; woyniyaa eessaakka ushiyaawaa; k'aras'iyaawanttoonne nagaranchchatoo dabbuwaa› yaagiita. \v 35 Gidoppe attin S'oossaa aad'd'o eratetsay bare oosuwaan tuma gidiide beetteedda» yaageedda. \s Parisaawiyaa Simoona \p \v 36 Parisaawatuwaappe ittuu barenanna k'umaa maana mala shoobbina, Yesuusi Aa soy biide maanaw utteedda. \v 37 He katamaan nagaranchchaa geetetteedda itti mishiratta de'ewunna, Yesuusi Aa soyin utteeddawaa sisaade, albbass's'iroosa geetettiyaa shuchchaappe oosetteedda albbass's'iroosa baareeta kumeedda shittuwaa akkaa yaaddu. \v 38 Guyyenna Aa gediyaa mataan ek'k'aade, yeekkaadde Aa gediyaakka bare afotsaan okaa doommaaddu; izi afotsay bayizzeedda Aa gediyaakka bare huup'iyaa binnanaan k'uc'c'aaddenne Aa gediyaa yeraade gediyaan shittuwaakka c'ac'c'afaaddu.\x - \xo 7:38 \xo*\xt Mat. 26:7; Mar. 14:3; Yoh. 12:3\xt*\x* \v 39 Yesuusa bare soy s'eeseedda Parisaawiikka hawaa be'iide, «Hawe nabiyaa gideeddentto, hanna Aa bochchiyaa mishiratta oonenttonne k'aykka iza nagaranchchaa gidiyaawaa I erana shin» yaageedda. \p \v 40 Yesuusikka zaariide, «Simoona, taani new odiyaa yewuu de'ee» yaagina, \p Simoonikka, «Tamaarissiyaawoo, oda» yaageedda. \p \v 41 Yesuusi, «Itti bitaniyaappe miishshaa tal"eedda laa"u asatuu de'iino. Ittuwaa matan ichcheshu s'eetu diinaari, k'ay yekkuwaa matan ishatamuu de'ee. \v 42 Laa"atookka c'iggiyaawe d'ayina, laa"atuwaa ac'uwaakka maari aggeedda. Hawanttuppe hak'awe loytsi dosiyaawaa malatii?» yaageedda. \p \v 43 Simoonikka zaariide, «Daruwaa aggowaa malatee» yaageedda. Yesuusikka, «Tumuwaa zaaraadda» yaageedda. \p \v 44 Yesuusi mishirattikko s'eelliide, Simoona hawaadan yaageedda; «Hanno mishiratto be'aaddii? Taani ne golle yiina haray atto shin haatsaakka ta gediyaw imma beykka; shin iza bare afotsaan ta gediyaa irs's'issaaddu; bare huup'iyaa binnanaankka k'uc'c'aaddu. \v 45 Neeni Taana yera beykka; shin iza taani geloodeppe doommaade ta gediyaa yeriyaawaa agga beykku. \v 46 Neeni ta huup'iyaan zayitiyaa okka beykka; shin iza ta gediyaan shittuwaa c'ac'c'afaaddu. \v 47 Hawaa diraw ta hinttenttoo oday: daroppe iza doseeddawaa diraw, daro nagaray iziw de'iyaawe maaretteedda; guutsay maarettiyaawe guutsaa dosee» yaageedda. \p \v 48 Yesuusi mishiratto, «Ne nagaray k'uc'etteedda» yaageedda. \p \v 49 Yesuusanna ittippe k'umaa maanaw utteeddawanttu barenttu wozanaan, «Nagaraa maaranaw danddayiyaawe hawe oonee?» yaageeddino. \p \v 50 Yesuusi mishiratto, «Ne ammanuu neena ashsheeda, sarotetsaan ne golle ba» yaageedda. \c 8 \s Yesuusa Kaalleedda Mac'c'awantta \p \v 1 Yesuusi hawaappe simmiide, sabbakiiddinne S'oossaa kawutetsaa mishiraachchuwaa k'aalaa katamaaninne heeraan odiidde aad'd'eedda. Tammanne laa"u Yesuusa kaalliyaawanttukka aanana ittippe de'iino. \v 2 Iita ayyaanaappenne wolk'k'aama harggiyaappe pas'eeddawanttu itti itti mac'c'awanttukka de'iino. Hewanttukka: Laappu s'alahii keseedda Magdala geetettiyaa katamaappe yeedda Mayraamonne, \v 3 Heroodisa golliyaan suntsaa gideedda Kuuza machchatti Yohaanno, Soosina geetettewunnanne hara c'oratuwaanna ittippe gidiide, Yesuusanne Aa kaalliyaawantta miishshaan maaddeeddino. \s Zeretsaa Leemisuwaa \r (Mat. 13:1-9; Mar. 4:1-9) \p \v 4 C'ora Asay daro katamatuwaappe shiik'iide, Yesuusakko yeedda wodiyaan leemisuwaan, \v 5 «Zeriyaawe zeretsaa zeranaw keseedda. Zeriyaa wode itti itti zeretsay, ogiyaa doonaan wod'd'iide yed'etteedda. Yaatina saluwaa kafuu hewaa meedda. \v 6 Haray k'ay zaallaa bolla wod'd'iide doleedda wode koshshiyaa haatsaa demmenna diraw meleedda. \v 7 Hara zeretsay aguntsaa garssan wod'd'eedda. Aguntsay ittippe dic'c'iide mitteedda. \v 8 Haray lo"iyaa tu'e biittaan wod'd'eedda. Dolowaappe guyyiyaan, zerettowaappe s'eetu kushiyaa dakkuwaa mokkeedda» yaageedda. \s Yesuusi Leemisuwaan Haasayeedda Gaasuwaa \r (Mat. 13:10-17; Mar. 4:10-12) \p Yesuusi hawaa haasayiidde, «Haytsay de'iyaa ubbay siso» yaagi k'aalaa d'ok'k'u ootsiide waasseedda. \p \v 9 Aa kaalliyaawanttu, «Ha leemisuu ayaa guussee?» yaagi Aa oochcheeddino. \v 10 Ikka zaariide,\x - \xo 8:10 \xo*\xt Isa. 6:9\xt*\x* \p «Hinttenttoo S'oossaa kawutetsaa s'uuraa eray imetteedda; shin haratoo, s'eelliiddikka erenna mala, sisiiddikka akeekena mala leemisuwaan oday» yaageedda. \s Yesuusi Zeretsaa Leemisuwaa Billiide Odeedda \r (Mat. 13:18-23; Mar. 4:13-20) \p \v 11 Yesuusi, «Zeretsaa leemisuu hawaa: Zeretsay S'oossaa k'aalaa. \v 12 Ogiyaa gas'aan wod'd'eedda zeretsay, guutsa wodew k'aalaa sisiyaa asaa; ellekka s'alahii yiinne, unttunttu sisowaan ammani attena malanne k'aalay wozanaappe dogettana mala ootsee. \v 13 Zaallaa bollan wod'd'eedda zeretsay, koyro k'aalaa nashechchaan sisiyaawantta. Hewanttukka guutsa wodiyaa ammaninnee paac'ii gakkiyaa wodiyaan s'ap'uu bantta diraw ellekka ammanuwaa kaddiino. \v 14 Aguntsaa garssan wod'd'eedda zeretsay, k'aalaa sisiyaawantta; shin de'uwaa hirggaynne duretetsaa ishaluu c'uulleeddawantta. Hewanttu lo"o ayfiyaa immanaw danddaykkino. \v 15 Lo"o tu'e biittaan wod'eedda zeretsay bessiyaawe, lo"anne s'illo wozanaan k'aalaa sisiide naagiyaa asaanne he k'aalaan min ek'k'iide lo"o ayfiyaa ayfiyaawantta. \s S'omppiyaa \r (Mar. 4:21-25) \p \v 16 «S'omppiyaa satsiide ittibaan k'um"i aggiyaawe woy arssaappe garssanna wotsiyaawe ooninne baawa.\x - \xo 8:16 \xo*\xt Mat. 5:15; Luk'. 11:33\xt*\x* \v 17 K'onc'c'ennaan k'osuwaan attiyaabay itti yewuunne baawa. Erettennaaninne beettiyaasaa kesennaan attanabay ayinne baawa.\x - \xo 8:17 \xo*\xt Mat. 10:26; Luk'. 12:2\xt*\x* \v 18 Hewaa gidiyaa diraw loytsi akeekaan sisite. Wozanaappe sisiyaawoo ubbaw gujji akeekay imettana; akeekenawaappe he aw de'iyaawaa malatiyaa akeekayikka aketanawaa» yaageedda.\x - \xo 8:18 \xo*\xt Mat. 25:29; Luk'. 19:26\xt*\x* \s Yesuusa Daayonne Aa Ishatuwaa \r (Mat. 12:46-50; Mar. 3:31-35) \p \v 19 He wodiyaan aatanne ishatuu Yesuusanna gakettanaw aakko yeeddino; shin asaa c'oratetsaappe denddo gaasuwaan Aa demmanaw danddaybbeykkino. \v 20 Itti bitanii, «Ne daayanne ne ishatuu neenanna gakettanaw koyyo diraw karen yiide ek'k'eeddino» yaagi odeedda. \p \v 21 Ikka, «Ta daayanne ta ishatuu, S'oossaa k'aalaa sisiide oosuwaa bollan peeshshiyaawantta» yaagi zaareedda. \s Yesuusi Beetaa C'o"u Ootseedda \r (Mat. 8:23-27; Mar. 4:35-41) \p \v 22 Itti gallassi Yesuusi barena kaalliyaawanttunna ittippe wonggiriyaa geliide, «Abbaappe hefintsa boytte» geedda. Unttunttukka denddiide hametaa doommeeddino. \v 23 Pinni de'iyaa wode, Yesuusi gem"isheedda. Abbaan gotuwaa c'arkkuu denddo diraw, wonggiriyaa garssan haatsay kumina daro metooteeddino. \v 24 Unttunttu Yesuusakko shiik'iide, «Godaw, Godaw! Nuuni bayoyttettee!» yaagiide Aa beegotseeddino. \p Ikka beegottiide gotuwaanne haatsaa beetaa seerina, gotuunne haatsaa beetay ek'k'eedda; ubbabaykka c'o"u geedda. \v 25 Ikka, «Hinttenttoo ammanuu hak'an de'ii?» yaageedda. \p Unttunttukka yayyi maalalettiide ittuu ittuwaa, «Hawaadan c'arkkuunne haatsay c'o"u giite giina azazettiyaawe hawe oonee?» yaagetteeddino. \s Yesuusi S'alahii Oyk'k'eedda Bitaniyaa Patseedda \r (Mat. 8:28-34; Mar. 5:1-20) \p \v 26 Galiilaa Abbaappe hefintsanna de'iyaa Gerggesenoona geetettiyaa gadiyaa, Yesuusinne Aa kaalliyaawanttu, wonggiriyaan pinniide gakkeeddino. \v 27 He haatsaappe pinni sa'aa wod'd'o wode, iita ayyaanan oyk'etteedda itti bitanii, katamaappe kesiide aanana gaketteedda. Daro wodiyaappe doommiide mayuwaa mayyennaan kallo golliyaa aggiide duufuwaan de'ee. \p \v 28 Yesuusa demmowaappe guyyiyaan, waassi Aa sintsaan guufanniide wolk'k'aama kooshshaan, «Wolk'k'aama S'oossaa na'aa Yesuusaa, tawunne new aybe ittippetetsay de'ii? Taana waayissoppaarikkii; ta neena woossay» yaageedda. \v 29 I hewaa ayaw geeddee gooppe, bitaniyaa yeggi kesana mala Yesuusi Aa azazo diraassa. \p Iita ayyaanay bitaniyaa oyk'k'oodeppe daro wode gido diraw, birataa santsalataan gediyaanne kushiyaa k'ashettiide naagettee. Santsalataa duutsi akkiide iita ayyaanay kaaletsina bazzuwaa bee. \p \v 30 Yesuusikka, «Ne suntsay oonee?» yaagi oochcheedda. Ikka c'ora iita ayyaanay geli utto diraw, «Leegiyoona»\f + \fr 8:30 \fr*\fq Leegiyoona: \fq*\ft Ha suntsay Giriike geetettiyaa k'aalaappe aketeedda. Suntsaa biletsay «C'ora» guussaa.\ft*\f* yaageedda. \v 31 Barentta Yesuusi, «Hini c'iimmo ollaa biite» yaagenna mala woosseeddino. \p \v 32 Hewaan de'iyaa zooziyaa gas'aan hemettiyaa c'ora guduntsatuu de'iino. C'ora tuna ayyaanatuu, he guduntsatuwaa garssa, «Gelite» gaana mala Yesuusa woosseeddino. Ikka, «Biide gelite» geedda. \v 33 Iita ayyaanatuukka bitaniyaappe kesiide guduntsatuwaa garssa geleeddino. Guduntsaa wudiikka lank'k'iyaappe kajjottiidde ellekka abbaan mitetteeddino. \p \v 34 Guduntsaa heemmiyaawanttu hanowaa ubbaa be'o wode harasaa biide, he katamaaninne yuushshuwaan hanowaa odeeddino. \v 35 Ayee haneeddentto be'anaw kesiide, Asay Yesuusakko yeeddino. Iita ayyaanay keseedda bitanii, Aa wozanay simmina mayuwaa mayyiide Yesuusa gediyaa mataan uttowaa be'iide yayyeeddino. \p \v 36 Iita ayyaanan oyk'etteedda bitanii wooti pas'eeddentto be'eedda asay, hara asaw odeeddino. \v 37 Gerggesenoona gadiyaaninne he heeraan de'iyaa Asay ubbay darii yayyeedda diraw, Yesuusi barenttu matappe baana mala woosseeddino. Ikka wonggiriyaan geliide beedda. \v 38 Iita ayyaanay keseedda bitaniikka Yesuusanna baana giide, Aa woosseedda; shin Yesuusi, \v 39 «Ne golle simmaade S'oossay new ootso wolk'k'aamabay ayentto markkatta» yaagi yeddeedda. \s Hayk'k'eedda Naattonne Sakettiyaa Mishiratto \r (Mat. 9:18-26; Mar. 5:21-43) \p \v 40 Yesuusi simmeedda wode Asay ubbay naagi de'iyaa diraw, Aa mokki akkeeddino. \v 41 He wode, Ayihude asaa woosa gollew suntsaa gideedda Yaa'iroosa yaagettiyaa bitanii aakko yeedda. Ikka Yesuusa gediyaa sintsaan kunddiide, bare golle gelana mala woosseedda. \v 42 Gaasotetsaykka tammanne laa"u laytsay kumeedda aw de'iyaa itti naatta hayk'k'anaw mata utto diraassa. \p Yesuusi biyaa wode c'ora Asay Aa yuushshuwaan sugettiidde metootseeddino. \v 43 He asaa giddon he wodiyaan tammanne laa"u laytsaa ubbaa suutsay goggiyaa mishiratta de'aw. Bare de'iyaa shaluwaa ubbaa d'aliyaa eriyaawanttoo wurssinakka patsanaw danddayowe ooninne baawa. \p \v 44 Guyyenna yaade Aa mayuwaa mac'araa bochchaaddu; he man''iyaan iippe goggiyaa suutsay ek'k'i aggeedda. \v 45 Yesuusi, «Oonee taana bochchowe?» yaageedda. \p Ubbay kaddina P'es'iroosi, «Godaw, Asay sugettiidde metootiyaa wode, ‹Oonee taana bochchowe› yaagay?» geedda. \p \v 46 Shin Yesuusi, «Itti Asay taana bochcheedda; wolk'k'aykka taappe kesowaa taani eray» yaageedda. \v 47 Mishirattakka, Yesuusa iza bochchowe erettennaan attibeenawaa eraade, kokkoraadde yoonna Yesuusa sintsan kunddaa aggaaddu. Ayaa gaasuwaan Yesuusa bochchaaddentto iza pas'owaa ubbaa asaa sintsan odaaddu. \p \v 48 Ikka iziw, «Ha mishirattee! Ne ammanuu neena patseedda; saro ba» yaageedda. \p \v 49 Yesuusi haasay de'ishshin, Ayihuda asaa ammaniyaawanttu suntsaa soyippe itti bitanii yeeddawe, «Ne naatta hayyaaddu; simmi tamaarissiyaawaa metootsoppa» yaageedda. \p \v 50 Yesuusi hawaa sisiide, «Yaa'iroosaa, ammanappe attin, yayyoppa! Iza pas'anawunnu» yaagi zaareedda. \p \v 51 Soy geliide: P'es'iroosappe, Yaak'oobappe, Yohaannisappe, naatti aabbuppenne naatti daayippe attin, ooninne gelanaaddan eeno gibeenna. \v 52 Ubbay he naattiw yeekkiiddenne kayyottiid de'iino. Shin Yesuusi, «Yeekkoppite, gisaadduppe attin hayyabeykku» yaageedda. \p \v 53 Iza hayk'k'eeddawaa eriide Aa bolla miic'c'eeddino. \v 54 Gidoppe attin Yesuusi izi kushiyaa oyk'k'iide, «Ha naattee, beegotta!» yaageedda. \v 55 Izi shemppuukka simmina ellekka dendda ek'k'ina maanabaa immana mala, Yesuusi azazeedda. \v 56 Izi aabbunne izi daaya maalaletteeddino; shin Yesuusi unttuntta, hano yewuwaa oossinne odenna mala azazeedda. \c 9 \s Yesuusi Barena Kaalliyaa Tammanne Laa"atuwaa Kiitteedda \r (Mat. 10:5-15; Mar. 6:7-13) \p \v 1 Yesuusi tammanne laa"u Aa kaalliyaawantta ittippe barekko s'eesiide, s'alahiyaa ubbaa asaappe kessanawunne harggiyaawantta patsana mala wolk'k'aanne maataa immeedda. \v 2 S'oossaa kawutetsaabaa odanawunne hargganchchatuwaa patsana mala unttuntta kiitteedda. \v 3 I unttuntta kiittiidde, «Ogiyaa biidde, s'am"aa gidinakka, woy k'arc'c'iitiyaa, woy k'umaa, woy miishshaa gidinakka ayaanne oyk'k'oppite; laa'entsiyaa mayuwaakka oyk'k'oppite.\x - \xo 9:3-5 \xo*\xt Luk'. 10:4-11\xt*\x* \v 4 Hinttena Asay hak'an mokkooppenne, hewaappe kesana gakkanaw, hinttenttu geleedda golliyaan gam"ite. \v 5 He katamaa Asay hinttena mokkennaan is's'ooppe, hewaappe kesiidde, unttunttu hinttena mokkennaan is's'owoo markka gidana mala, hinttenttu gediyaappe baanaa shoc'i diggiide biite» yaageedda. \p \v 6 Aa kaalliyaawanttu biide, k'eeri katamaa ubbaan mishiraachchuwaa k'aalaa odiiddenne hargganchchaa patsiidde yuuyyeeddino. \s Heroodise Ootseeddabaa \r (Mat. 14:1-12; Mar. 6:14-29) \p \v 7 Ha"i Galiilaa biittaa kaatiyaa Heroodisekka haneedda yewuwaa sisiide yatti geedda. Gaasotetsaynnekka itti itti asay, «Yohaannisi hayk'uwaappe denddeedda» yaagee. \v 8 Hara asay, «Eelaasi kesiide beetteedda» yaagiyaa wode, haranttu k'ay, «Beni nabatuwaappe ittuu hayk'uwaappe denddeedda» yaagiino. \v 9 Heroodisekka, «Taani Yohaannisa k'ood'iyaa k'ans's'issa diggaaddishshin, hawaadan Asay haasayiyaa bitanii oonee?» yaagiide, Yesuusa be'anaw koyyeedda. \s Yesuusi Ichcheshu Sha"a Asaa Miziide Kalisseedda \r (Mat. 14:13-21; Mar. 6:30-44; Yoh. 6:1-14) \p \v 10 Yesuusi kiittowanttu simmiide, unttunttu ootseeddawaa ubbabaa Yesuusaw odeeddino. Ikka unttuntta akkiide, Beetesayda yaagettiyaa katamaa matan de'iyaa takkasaa beedda. \v 11 Asay I de'iyaasaa eriide kaallina, unttuntta mokki akkiide S'oossaa kawutetsaabaa odeedda; harggiyaappe pas'anaw bessiyaawanttakka patseedda. \p \v 12 Sa'ay omarssiyaa wode, Yesuusa kaalliyaa tammanne laa"atuu aakko yiide, «Ha Asay ubbay nu yuushshuwaan de'iyaa heeraa giddonne k'eeri katamatuwaa giddo biide, ak'iyaasaanne k'umaa demmana mala moyzza; ayaw gooppe nuuni hawaan Asay baynnasaan de'eetto» yaageeddino. \p \v 13 Shin Yesuusi unttuntta, «Asaw meetettiyaabaa hinttenttu immite» yaageedda. \p Unttunttu zaariide, «Ane biide, ha ubbaa asaw k'umaa shammenaan d'ayooppe nuw ichcheshu sooluwaappenne laa"u moliyaappe haray baawa; hewoo nuuni ha c'ora asaw k'umaa shammana mala koyyay?» yaageeddino. \v 14 (Gaasuukka, hewaan de'iyaa Asay ichcheshu sha"aa keena.)\f + \fr 9:14 \fr*\fq Ichcheshu sha"a: \fq*\ft Israa'eeliyaa wogaan mac'c'awenne k'eeri naanay paydettenna diraw, ichcheshu sha"aa guussay mac'c'awaanne k'eeri naanaa paydennaan kumeeddawaa. Ha payduu de'iyaa koyro maaray beni mas'aafaa ittuwaa ittuwaan baawa.\ft*\f* \p Yesuusi barena kaalliyaawantta, «Ishatamu ishatamu asaa c'itan c'itan shaakki shaakki utissite» yaageedda. \p \v 15 Unttunttukka I goowaadan ubbaa asaakka utisseeddino. \v 16 Yesuusikka ichcheshu soolluwanne laa"u moliyaa oyk'k'iide, pude saluwaa bonggotti s'eelliidde S'oossaa galateedda; duutsiide, asaw gishana mala Aa kaalliyaawanttoo immeedda. \v 17 Asay ubbaykka miide kalleeddino. Unttunttuppe atteedda dokkaa, tammanne laa"u samppaa kumeeddawaa dentseeddino. \s P'es'iroosi Yesuusabaa Awaayeedda \r (Mat. 16:13-19; Mar. 8:27-29) \p \v 18 Itti gallassi Yesuusi barekka woossiyaa wode, Aa kaalliyaawanttukka aanana ittippe de'ishshin, «Asay taana oona giinoo?» giide unttuntta oochcheedda. \p \v 19 Unttunttu zaariide, «Asay neena s'ammak'iyaa Yohaannisa yaagee; hara Asay k'ay Eelaasa\f + \fr 9:19 \fr*\fq Eelaasa: \fq*\ft Ha nabii I hayk'k'oodeppe daro wodeppe guyye, Yesuusi Kiristtoosi biittaa bollan tamaarissiidde deriyaa bolla woosaw kesiide laametti boos's'eeddawaappe guyye baggaan aanananne Musenna haasayeedda. Hewaa guussay hayk'k'i simmiide daro c'ora wodiyaappe guyye pas'a k'onc'c'eedda guussaa.\ft*\f* yaagee; haray k'ay beni nabatuwaappe ittuu denddeedda yaagee» yaageeddino.\x - \xo 9:19 \xo*\xt Mat. 14:1, 2; Mar. 6:14, 15; Luk'. 9:7, 8\xt*\x* \p \v 20 Yesuusi unttuntta, «Hintteshi, taana oona giitee?» yaageedda.\x - \xo 9:20 \xo*\xt Yoh. 6:68, 69\xt*\x* \p P'es'iroosikka zaariide, «Neeni S'oossay okkeedda Kiristtoosa» yaageedda. \s Yesuusa Kaalliyaawanttu Hananaw Bessiyaabaa \r (Mat. 10:38-39; 16:24-26; Mar. 8:34-38; Luk'. 14:26-27) \p \v 21 Yesuusikka unttuntta, «Hawaa oossinne odoppite» yaagi minisi azaziidde, \v 22 «Taani, Asaa Na'ay, daro metuwaa akkanaw bessee; c'imatuwaan, k'eesatuwaa kaappatuwaaninne Muse higgiyaa tamaarissiyaawanttun is's'ettanaw koshshee; unttunttu taana wod'anawantta; taanikka heezzentso gallassi hayk'uwaappe denddanaw bessee» yaageedda. \p \v 23 Yesuusikka asaa ubbaa,\x - \xo 9:23 \xo*\xt Mat. 10:38; Luk'. 14:27\xt*\x* «Taana kaallanaw dosiyaawe de'ooppe, bare huup'iyaa kaddo; bare mask'k'aliyaa\f + \fr 9:23 \fr*\fk Mask'k'aliyaa: \fk*\ft Hawaa guussay, itti Asay bare laytsaa ubbaan S'oossaa kaalliidde shaakettennaan tookkanaw bessiyaa metuwaanne waayiyaa.\ft*\f* gallassaan gallassaan tookkiide taana kaallo. \v 24 Bare shemppuwaa ashshanaw dosiyaawe ubbay bayizzee; shin ta diraw bare shemppuwaa bayizziyaawe ubbay ashshee. \v 25 Itti uray ha alamiyaabaa ubbaa ashshiide bare shemppuwaa bayizzooppe woy barew pac'issooppe, ayaa maaddii? \v 26 Asay taananinne ta k'aalaan yeellatooppe, taani Asaa Na'ay, ta bonchchuwaannanne geeshsha kiitanchchatuwaa bonchchuwaanna yiyaa wode aan yeellatanawaa. \v 27 Taani hinttenttoo tumuwaa yaagay; hawaan de'iyaa asaappe, S'oossaa kawutetsaa be'ana gakkanaw hayk'uwaa hayk'k'ennawanttu ittuu ittuu de'iino» yaageedda. \s Yesuusa Malay Laametteedda \r (Mat. 17:1-8; Mar. 9:2-8) \p \v 28 Yesuusi hawaa goowaappe guyyiyaan, itti saaminttaa keena gam"iide, P'es'iroosanne Yohaannisa, Yaak'oobakka akkiide, woossanaw deriyaa huup'iyaa keseedda.\x - \xo 9:28 \xo*\xt 2 P'es'. 1:17, 18\xt*\x* \v 29 I woossishin, Aa deemuwaa malay laametteedda; Aa mayuukka boos's'iide p'olk'k'eedda. \v 30 K'oppennaan laa"u asatuu, Musenne Eelaas kesi beettiide, Yesuusanna haasay de'iino. \v 31 Unttunttu bonchchuwaan k'onc'c'i beettiide, Yesuusi S'oossaa k'ofaa polanaw Yerusaalamen hayk'k'anawaa\f + \fr 9:31 \fr*\fk Hayk'k'anawaa: \fk*\ft Giriike mas'aafaa k'ofaan hawaa guussay, «Yesuusi saluwaa biyaawaa»; hawe k'ay I hayk'uwaappe denddiyaawaanne yaatiide saluwaa biyaawaa ubbaa shiishshi oyk'k'eedda k'ofaa.\ft*\f* aanana haasayeeddino. \v 32 P'es'iroosanne aanana ittippe de'iyaawantta gem"ishuu geeroyeeddashshin, ellekka beegottiide Aa bonchchuwaanne aanana gatso ek'k'eedda laa"u asatuwaa be'eeddino. \v 33 He laa"u asatuu, Yesuusa miyyiyaappe shaakettiyaa wode, P'es'iroosi Yesuusa, «Godaw, hawaan de'iyaawe nuw lo"a gidiyaa diraw, heezzu daasiyaa ittuwaa new, ittuwaa Musew, ittuwaa Eelaasaw kees's'ana» yaageedda. \p \v 34 P'es'iroosi hewaa haasay de'ishshin, shaarii yiide unttuntta kammi aggina Yesuusa kaalliyaawanttu yayyeeddino. \v 35 Shaariyaappekka, «Taani dooreedda ta Na'ay hawaa; I giyaawaa sisite» yaagiyaa k'aalay yeedda. \p \v 36 K'aalay sisettowaappe guyyiyaan, Yesuusi bare s'alalaa gidiide beetteedda; unttunttukka yewuwaa barenttu wozanaan oyk'k'iide he wodiyaan ooninnekka ayaanne odibeenna. \s Yesuusi Iita Ayyaanaan Oyk'etteedda // Laa"u Asatuwaa Patseedda \r (Mat. 17:14-18; Mar. 9:14-27) \p \v 37 Wonttetsa gallassi, Yesuusinne heezzu Aa kaalliyaawanttu deriyaappe duge wod'd'iyaa wode, c'ora Asay Yesuusanna gaketteedda. \v 38 He wode asaappe itti bitanii bare kooshshaa d'ok'k'u ootsiide, «Tamaarissiyaawoo, taw de'iyaawe itti na'aa gido diraw, neeni Aa be'ana mala neena woossay; \v 39 k'ay iita ayyaanay wozanaa aatsenan denddiide Aa waasissee; doonaana paaroyana gakkanaw Aa kokkorssiide, ubbaa gallassi metootsiyaawaappe attin, Aa elle yeddenna. \v 40 Neena kaalliyaawanttu he iita ayaanaa kessana mala, taani unttuntta woossaad; shin danddaybbeykkino» yaageedda. \p \v 41 Yesuusi zaariide unttuntta, «Ammanenna ha wodiyaa desha asaw, taani hinttenanna awude gakkanaw de'anee? K'ay hinttenttubaa awude gakkanaw danddayanee? Ne na'aa haa akkaaya» yaageedda. \p \v 42 Na'ay yiidde de'ishshin, iita ayyaanay Aa sa'aan oliide kokkorsseedda; Yesuusi iita ayaanaa agga gi na'aa patsiide Aa aabboo zaariide immeedda. \v 43 Asay ubbaykka S'oossaa wolk'k'aama wolk'k'aappe denddowaan maalaletteeddino. \s Yesuusi Bare Hayk'uwaabaa Laa'entsuwaa Odeedda \r (Mat. 17:22-23; Mar. 9:30-32) \p \v 44 «Taana Asaa Na'aa, Asay asaa kushiyaan aatsiide immanawaa; hinttenttu ha yewuwaa dogoppite» yaageedda. \v 45 Shin I giyaawaa unttunttu akeekibeykkino. Unttunttoo gelenna mala unttunttuppe geemmeedda diraw, ha yewuwaa Yesuusa oochchanaw yayyeeddino. \s Ubbaappe Aad'd'iyaawe Ooneeshsha? Yaagiyaa Ooshaa \r (Mat. 18:1-5; Mar. 9:33-37) \p \v 46 Aa kaalliyaawanttu, «Nu giddoppe dariyaawe oonee?» yaagiide palumetteeddino.\x - \xo 9:46 \xo*\xt Luk'. 22:24\xt*\x* \v 47 Yesuusi unttunttu wozanaa k'ofaa eriide, guutsa na'aa ahiide, bare matan essiide, \v 48 «Ha guutsa na'aa ta suntsaan mokkiyaawe ooninne taana mokkeedda; k'ay taana mokkiyaa ubbay, taana kiitteedda ta aabba mokkee. Hinttenttu ubbaappe guus's'iyaawe ubbaappe dara» yaageedda. \s Hinttenttu Giyaawaa P'alk'k'enna // Uray Hinttenttu Bagga \r (Mar. 9:38-40) \p \v 49 Yohaannisikka zaariide, «Godaw, itti Asay ne suntsaan iita ayyaanatuwaa kessiyaawaa nuuni be'iide, nu bagga gidenna diraw, Aa diggeeddo» yaageedda. \p \v 50 Shin Yesuusi Aa, «Hinttenttu giyaawaa p'alk'k'ennawe hinttenttu bagga gidiyaa diraw, Aa diggoppite» yaageedda. \s Sammaariyaa Katamaa Asatuu Yesuusa Mokkanaw Koyyibeykkino \p \v 51 Yesuusi saluwaa biyaa wodii matina, bare wozanaa k'ofaa Yerusaalamekko zaareedda. \v 52 Bareppe sintsaw ubbaa yewuwaa giigissana mala, kiitettiyaa asaa Sammaariyaa katamaa kiitteedda. \v 53 Shin I Yerusaalame baanaw denddeedda diraw, Asay Aa mokkibeykkino. \v 54 Aa kaalliyaawanttu Yaak'oobinne Yohaannisi hewaa be'iide, «Godaw, nuuni Eelaasi ootsowaadan,\f + \fr 9:54 \fr*\fqa Eelaas ootsowaadan: \fqa*\ft Itti itti Geeshsha Mas'aafaa biletsaan, «Ha asaa wurssanaw» yaagee.\ft*\f* tamay saluwaappe yiide unttuntta maanaadan s'eesana mala koyyay?» yaageeddino. \p \v 55 Shin Yesuusi guyye simmiide, unttuntta seereedda.\f + \fr 9:55 \fr*\fk Unttuntta seereedda: \fk*\ft Itti itti Geeshsha Mas'aafaan de'iyaa biletsay, «Neeni ayi mala ayyaanentto, neena erikkii? Asaa Na'ay asaa shemppuwaa ashshanaw yeeddappe attin, bayizzanaw yibeenna» yaagee.\ft*\f* \v 56 «Taani, Asaa Na'ay, asaa shemppuwaa ashshanaw yoowaappe attin, bayizzanaw yabeykke» yaageedda. Unttunttu harasaan de'iyaa k'eeri katamaa beeddino. \s Yesuusa Kaalliyaawantta Gakkiyaa Paac'iyaa \r (Mat. 8:19-22) \p \v 57 Unttunttu ogiyaanna biishshin, itti bitanii Yesuusa, «Godaw, neeni biyaasaa ubbaa taani neena kaallana» yaageedda. \p \v 58 Yesuusi Aa, «Worakanatoo ollay, saluwaa kafatookka gollii de'ee; shin taani, Asaa Na'ay, gela shemppa akkiyaa sa'ay taw baawa» yaageedda. \p \v 59 Yesuusi hara uraa, «Taana kaala» yaageedda. \p Shin, bitanii, «Godaw, taani kasiyaan baade ta aabba moogana» yaageedda. \p \v 60 Yesuusi, «Hayk'k'owantta barenttu hayk'k'owanttu moogino; neeni baade, S'oossaa kawutetsaabaa oda» yaageedda. \p \v 61 K'ay hara bitanii, «Godaw, taani neena kaallana; shin koyruwaan ta soy asaa baade sarotana» yaageedda.\x - \xo 9:61 \xo*\xt 1 Kat. 19:20\xt*\x* \p \v 62 Shin Yesuusi Aa, «Booraa goshanaw doommowe ooninne guyye s'eellooppe S'oossaa kawutetsaw bessena» yaageedda. \c 10 \s Mishiraachchuwaa K'aalaw Kiitetteedda Asatuwaa \p \v 1 Hawaappe kaala Goday hara laappun tammu\f + \fr 10:1 \fr*\fk Laappun tammu: \fk*\ft Itti itti Geeshsha Mas'aafaa biletsaan, «Laappun tamanne laa"a». Ayihuda wogaan biittaa bollan de'iyaa asaa zeretsay laappun tamma. Shin kase Ec'a Giriike Mas'aafaa biletsaan de'iyaawe, «Laappun tammanne laa"a». Ooni eri Yesuusi bare k'aalaa alamiyaa yuushshuwaan gatsanaw ha payduwaanna k'ara asaa suntsiide kiittennan aggena yaagiyaa k'ofay de'ee.\ft*\f* asaa suntsiide laa"uwaa laa"uwaa ootsiide I baanaw de'iyaa katamaa ubbaa kiitteedda. \v 2 Yesuusi unttuntta,\x - \xo 10:2 \xo*\xt Mat. 9:37, 38\xt*\x* \p «K'oychchaw gakkeedda katsay dara; kiitettiyaa Asay guutsa. Simmi k'oyc'ettiyaa katsaa Goday, k'oychchaw kiitettiyaawantta yeddana mala woossite. \v 3 Taani dorssatuwaadan wallatuwaa giddo hinttena kiittay, biite.\x - \xo 10:3 \xo*\xt Mat. 10:16\xt*\x* \v 4 Hinttenttu ogew ayaanne oyk'k'oppite: borssaa, k'arc'c'iitiyaa, c'aammaa, gidinakka oyk'k'oppite; asaana sarotettiidde ogiyaan wodiyaa wurssoppite.\f + \fr 10:4 \fr*\fk Asaana sarotettiidde ogiyaan wodiyaa wurssoppite: \fk*\ft He gallassaan garatetsaan ootsiyaa sarotay wodiyaa loytsi miyaa diraw, hawe haasayetteedda.\ft*\f*\x - \xo 10:4-11 \xo*\xt Mat. 10:7-14; Mar. 6:8-11; Luk'. 9:3-5\xt*\x* \p \v 5 «Hinttenttu geliyaa golle ubbaa kasiyaan, ‹Sarotetsay ha gollew gido› yaagite. \v 6 He golliyaan sarotetsaa dosiyaa Asay de'ooppe, hinttenttu sarotay he golliyaan ak'anawaa; koyyennawaa gidooppe, hinttenttu sarotay hinttenttoo simmanawaa. \v 7 He golliyaan unttunttoo de'iyaawaappe miiddinne ushiidde de'ishshite; oosanchchaw Aa dirgguwaa c'iggay koshshee; itti golliyaappe hara golliyaa yuuyyoppite.\x - \xo 10:7 \xo*\xt 1 K'or. 9:14; 1 S'im. 5:18\xt*\x* \p \v 8 «Ay katamaanne hinttenttu geliyaa wode, Asay hinttena mokki akkiide mizanaw shiishshowaa ayaanne miite. \v 9 He katamatin de'iyaa hargganchchatuwaa patsiidde asaw, ‹S'oossaa Kawutetsay hinttekko mateedda›\f + \fr 10:9 \fr*\fq S'oossaa Kawutetsay hinttekko mateedda: \fq*\ft Hawaa guussay, «S'oossaa Kawutetsay hawaan woy hinttenttu giddon de'ee» guussaa.\ft*\f* yaagiide odite. \v 10 Yewuwaan k'ay ay katamaanne geloode, Asay hinttentta mokki akkenawantta gidooppe he katamaa k'ad'd'aakko kesinnee, \v 11 ‹Nuuni hinttena yeellayanaw, haray atto nu gediyaa bollan de'iyaa hinttenttu katamaa baanaakka hinttenttoo k'ok'k'ofeetto\f + \fr 10:11 \fr*\fk Baanaakka hinttenttoo k'ok'k'ofeetto: \fk*\ft Hawaa guussay, is'uwaa bessiyaawaa.\ft*\f*; yewuwaan k'ay, S'oossaa Kawutetsay hinttenttukko mateeddawaa erite› yaagite.\x - \xo 10:11 \xo*\xt Kit. 13:51\xt*\x* \v 12 Pirddaa gallassi ha katamattippe Sodoomaa katamaa gakkeedda muray kawushanawaa yaagaade taani hinttew oday.\x - \xo 10:12 \xo*\xt Dom. 19:24-28; Mat. 10:15; 11:24\xt*\x* \s Ammanennaan Is's'eedda Katamatuwaa \r (Mat. 11:20-24) \p \v 13 «Aayye new Koraaziine; aayye new Beetesayde; hinttenttun haneedda malaatatuu S'iiroosa katamaaninne Sidoonaa katamaan haneeddentto, hewaan de'iyaa asatuu kayyuwaa mayuwaa mayyiide, bidintsaa bollan uttiide, benippe barenttu nagaraappe simmanawanttashshin. \v 14 Hawaa diraw, murettiyaa gallassi hinttenttuppe aatsiide S'iiroosa katamawunne Sidoonaa katamaw muray kawushanawaa. \v 15 Hanne K'ifirinaahoome, neeni saluwaa pude d'ok'k'u gaanaw koyaad? Duge Si'ooliyaa wod'd'anaassa.\x - \xo 10:15 \xo*\xt Isa. 14:13-15\xt*\x* \p \v 16 «Hinttenttu giyaawaa sisiyaa asay, taani giyaawaa sisee; hinttentta is's'iyaa uray taana is's'ee; taana is's'iyaa uray taana kiitteeddawaakka is's'ee» yaageedda.\x - \xo 10:16 \xo*\xt Mat. 10:40; Mar. 9:37; Luk'. 9:48; Yoh. 13:20\xt*\x* \s Aa Kaalliyaawanttu Kiitetteeddasaappe Simmeeddino \p \v 17 Laappun tammu asatuukka, «Godaw, iita ayyaanatuukka ne suntsaan nuw azazetteeddino» yaagiidde nashechchaan simmeeddino. \p \v 18 Yesuusikka unttunttoo, «Sees'aanay walk'k'antsaadan saluwaappe wod'd'ishin be'aaddi. \v 19 Simmi shooshshaanne sogguwaa yed'd'anaadan hinttenttu morkkiyaa s'alahiyaa wolk'k'aa s'oonana mala maataa immaaddi. Hinttentta k'ohanawe ayinneekka de'enna. \v 20 Gidoppe attin hinttenttu suntsay saluwaa maziggobiyaan s'aafetto diraw, nashettiteppe attin iita ayyaanatuu azazetto diraw nashettoppite» yaageedda. \fig Sogguwaa|alt="Scorpion" src="bk00058b.tif" size="col" ref="10:19"\fig* \s Yesuusi Bare Nashechchaa K'onc'c'isseedda \r (Mat. 11:25-27; 16:13-17) \p \v 21 He wodiyaan Yesuusi Ayaanaa Geeshshaan daro nashettiide, «Saluwaanne sa'aa Godaw, neeni ha yewuwaa tamaarowanttuppenne aad'd'o eranchchatuwaappe gentsaade, k'eeri naanaw k'onc'c'isso diraw, neena galatay; Ee, ta Aabboo, ayaw gooppe, hawaa ootsanaw ne lo"o shene gideedda. \p \v 22 «Ubbaa yewuu taw ta Aabbuppe imetteedda. Na'ay oonentto Aawuwaappe attishshin ooninne eriyaawe baawa; hewaadankka Aawuu oonentto Na'aappenne I k'onc'c'issanaw koyyo uraappe attin, haray ooninne eriyaawe baawa» yaageedda. \p \v 23 Kaalliiddekka Yesuusi barena kaalliyaawanttukko simmi wod'd'iide, unttunttu s'alalaa, «Hinttenttu be'iyaawaa s'eelliyaa ayfatuu anjjetteeddawantta. \v 24 Ta hinttew odiyaawe ayee gooppe, c'ora nabatuunne kaatatuu hinttenttu be'iyaawaa be'anaw amotteeddinoshshin be'ibeykkino; hinttenttu sisiyaawaakka sisanaw amotteeddino; shin sisibeykkino» yaageedda. \s Asaw K'arettiyaa Sammaariyaa Bitaniyaa \p \v 25 Itti gallassi higgiyaa eriyaawe ittuu Yesuusa paac'c'anaw aakko yiide, «Tamaarissiyaawoo, med'inaa de'uwaa laattanaw, taani ayaa ootsoo?» yaagi oochcheedda. \p \v 26 Yesuusi zaariide, «Muse higgiyaa mas'aafan s'aafettowe ayee? Neeni ayaa gaade billay?» yaageedda. \p \v 27 Bitaniikka, «Muse higgiyaa mas'aafay, ‹S'oossaa ne Godaa polo ne wozanaappe, polo ne shemppuwaappe, polo ne wolk'k'aappenne polo ne k'ofaappe siik'a; hewaadankka ne laggetsaakka ne huup'iyaadan dosa› gee» yaageedda.\x - \xo 10:27 \xo*\xt Wog. 19:18; Zar. 6:5\xt*\x* \p \v 28 Yesuusi Aa, «Likke, tumuwaa gaadda; simmi neenikka hawaa ootsa; de'uwaan de'anaassa» yaageedda. \p \v 29 Muse higgiyaa tamaarissiyaa bitanii k'ay barena s'illo ootsanaw koyyiide Yesuusa, «Hanoshshin, ta laggetsay oonee?» yaagiide oochcheedda. \p \v 30 Yesuusi zaariide, «Itti bitanii Yerusaalameppe Iyyarkko biidde de'ishshin, ogiyaa bollan paannatuu Aa demmiide, Aa mayuwaa k'aarowaappe guyye shoc'iide, hayk'k'anaw pollu goode oliide beeddino. \v 31 K'oppennaan itti k'eesay he ogiyaanna bide'iyaawe, shoc'ettiide kunddeedda bitaniyaa be'eedda wode, ayaanne ootsenaan miyyiyaanna aad'd'iide beedda. \v 32 Hewaadankka itti Leewii he ogiyaanna bide'ee. Ikka bitaniyaa be'iide, miyyeti aad'd'eedda. \v 33 Shin Sammaariyaa asaa gideedda itti bitanii, he baggana aad'd'iidde, ha bitaniyaakko yeedda. Aa be'eedda wode aw k'aretteedda.\x - \xo 10:33, 34 \xo*\xt 2 Od. 28:15\xt*\x* \v 34 Aakkokka shiik'iide, zayitiyaanne woyniyaa eessaa\f + \fr 10:34 \fr*\fk Zayitiyaanne woyniyaa eessaa: \fk*\ft Ooratsa C'aak'uwaa wodiyaan hawanttu d'alliyaawantta geetettiide akettiino. Ubbaa hawaan s'aafetteedda zayitii, ooratsa d'aliyaa malaataa geetettee. \ft*\xt Yak'. 5:14\xt* s'eellite.\f* Aa maytsaan tigiide, k'achcheedda. Hewaappe guyye bare hariyaa togissiide, imatsay ak'iyaa golliyaa akki beedda; hewaan bid'ayiidde naageedda. \v 35 Wonttetsa gallassi guutsa biraa bare kiisiyaappe kessiide, imatsay ak'iyaa golliyaa godaw immiide, ‹Ha bitaniyaa taw loytsa bid'ayaa; hawaappe daruwaa neeni kessooppekka, taani simmiyaa wode new c'iggana› yaageedda. \p \v 36 «Simmi ha heezzu asatuwaappe, paannatuwaa kushiyan shoc'ettiide kunddeedda bitanew, lagge gideeddawe hak'awaa malatii?» yaageedda. \p \v 37 Higgiyaa tamaarissiyaawekka, «He aw k'arettowaa» yaageedda. \p Yesuusikka Aa, «Simmi baade neenikka hewaadan ootsa» yaageedda. \s Yesuusi Marttinne Mayraami Soy Beedda \p \v 38 Yesuusi barena kaalliyaawanttunna ogiyaa biidde, itti heeraa garssa gakkeedda. Hewaan Martto geetettiyaa itti mishiratta bare gollen mokkaaddu.\x - \xo 10:38, 39 \xo*\xt Yoh. 11:1\xt*\x* \v 39 Iziwukka Mayraamo geetettiyaa michchata de'aw; hennakka Yesuusa gediyaa mataan uttaade, I odiyaawaa hayzzaadde de'aw. \v 40 Martta k'ay soybaa giigissaadde daabura de'aw; hewaa diraw Yesuusakko shiik'aade, «Hanna ta michchata, kiitaa ubbaa ta bolla olina, taani taarekka labbanoode s'eellaadde c'o"u gay? Hayyanaa taana maaddanaadan iziw oda» yaagaaddu. \p \v 41 Yesuusikka zaariide izo, «Marttee, Marttee, neeni c'ora yewuwaa k'oppaadde hirggaa; k'aykka metootaa. \v 42 Shin koshshiyaawe ittibaa; Mayraama bareppe ooninne akkena lo"obaa dooraaddu» yaageedda. \c 11 \s Yesuusi Woosaabaa Tamaarisseedda \r (Mat. 6:9-13; 7:7-11) \p \v 1 Itti gallassi Yesuusi ittisaan woosaa woossi de'ee. Woosaa wurssowaappe guyye Aa kaalliyaawanttuppe ittuu, «Godaw! Yohaannisi barena kaalliyaawantta woosaa tamaarissowaadan, nuunakka neeni waagi woossanentto tamaarissa» yaageedda. \p \v 2 Ikka unttuntta, «S'oossaa woossiidde yaagi woossite: \q1 « ‹Saluwaan de'iyaa nu aabboo, \q2 ne suntsay anjjetto; \q2 ne kawutetsay yo; \q2 ne shenii saluwaan hanowaadan saankka hano; \q1 \v 3 Gallassaan gallassaan koshshiyaa k'umaa, \q2 nuw hachche imma; \q1 \v 4 Nuuni nuuna naak'k'eeddawanttuwaa, \q2 ubbaa atto goowaadan, \q2 neenikka nu naak'uwaa atto yaaga; \q2 nuuna iitaappe naagappe attin, \q2 paac'iyaan gelissoppa› \m yaagite» yaageedda. \p \v 5 K'aykka Yesuusi barena kaalliyaawantta, «Hinttenttuppe ittoo siik'o laggii de'intto giddo bilahiyaan aakko yiide, ‹Ta siik'o laggew, taw heezzu sooluwaa tal"a; \v 6 Ayaw gooppe, itti ta laggetsay yiina Aa miziyaawaa d'ayaad› yaagi woosseedda goytte. \v 7 Bare gollen de'iyaa Aa siik'o laggii soyippe haasayiidde, ‹Taana metootsoppa; penggii k'ashetteedda; tanaanaykka taananna giseeddino; hewaa diraw taani denddaade new ayinne immanaw danddaykke› gaanawee? \v 8 Taani hinttenttoo odiyaawe ayee gooppe, I aw siik'o laggiyaa gido diraw, immennenttonneekka un"etso diraw I koyyiyaawaa ubbaa immee. \v 9 Hawaa diraw, ‹Woossite, hinttenttookka imettanawaa; koyyite, demmanita; kariyaa yiide s'eesite, hinttenttoo dooyettanawaa› yaagay. \v 10 Gaasuukka, woossiyaa ubbay akkanawaa; koyyiyaa uraykka demmanawaa; kariyaa yiide s'eesiyaa uraw, penggii dooyettanawaa. \p \v 11 «Hinttenttu giddoppe bare na'aw, moliyaa woossina shooshshaa, k'umaa imma giina shuchchaa immiyaa aawuu de'ii? \v 12 Woy k'uuk'ulliyaa woossina sogguwaa immiyee? \v 13 Hinttenttu iita gidi de'iidde hinttenttu naanaw lo"obaa immiyaawaa erooppe, yaatina saluwaan de'iyaa hinttenttu aawuu barena woossiyaawanttoo Ayaanaa Geeshsha wooti darissiide immanddeeshsha?» yaageedda. \s Yesuusanne Bi'eel-Zebuula \r (Mat. 12:22-30; Mar. 3:20-27) \p \v 14 Itti gallassi Yesuusi itti bitaniyaappe duudissiyaa ayaanaa kessowaappe guyye duude bitanii haasayaa doommina, Asay maalaletteedda. \v 15 Shin unttunttuppe ittuu ittuu, «Gaaleenatuwaa kaappuwaa Bi'eel-Zebuuli aw wolk'k'aa immina gaaleenatuwaa kessee» yaageeddino.\x - \xo 11:15 \xo*\xt Mat. 9:34; 10:25\xt*\x* \p \v 16 Ittuu ittuu k'ay Yesuusa paac'c'anaw saluwaappe malaataa bessanaadan aappe koyyeeddino.\x - \xo 11:16 \xo*\xt Mat. 12:38; 16:1; Mar. 8:11\xt*\x* \v 17 Shin Yesuusikka unttunttu k'ofaa eriide unttuntta hawaa yaageedda: «Bare giddon shaakettiyaa kawutetsay ubbay d'ayanawaa; shaakettiyaa golliikka kunddee. \v 18 Yaatina Sees'aanaa kawutetsay bare giddon shaakettooppe Aa kawutetsay wooti ek'k'anawee? Hinttenttu taana, ‹S'alahiyaa kaappuwaa Bi'eel-Zebuuli new wolk'k'aa immina kessaa› yaagi haasayiita. \v 19 Simmi taani bi'eel-zebuula wolk'k'aan gaaleenatuwaa kessiyaawaa gidooppe hinttenttu naanay O wolk'k'aan kessanawanttee? Hawaa gidiyaa diraw, unttunttu hinttenttu bollan pirddiyaawantta gidanawantta. \v 20 Shin taani gaaleenatuwaa kessiyaawe S'oossaa wolk'k'aanna gidooppe, simmi S'oossaa kawutetsay hinttenttukko yeeddawaa erite. \p \v 21 «Wolk'k'aama Asay bessiyaawaadan minniide bare golliyaa naagooppe, Aa shaluu loytsi naagettanawaa. \v 22 Yewuwaan k'ay aappe minuwaa dariyaawe yiide Aa k'ohooppenne s'oonooppe I ammanetteeda tooraanne gonddalliyaa aappe wotsi akkiide, aw de'iyaa miishshaa gishetti akkee. \p \v 23 «Ta bagga gidennawe taananna ek'ettee; taananna shiishshi beennawekka laalee.\x - \xo 11:23 \xo*\xt Mar. 9:40\xt*\x* \s Tuna Ayyaanay Kase Yeggi Beedda // Asaakko Simmiide Yiyaa Gaasuwaa \r (Mat. 12:43-45) \p \v 24 «Tuna ayyaanay asaappe keseedda wode, barew shemppiyaa sa'aa koyyiidde, haatsay banttasaanna aad'd'i bee. Shemppiyaa sa'aa demmennaan attooppe, ‹Taani kase yegga keseedda ta golliyaa simmana› yaagee; \v 25 simmiyaa wodekka gollii pitettiide giigowaa demmee. \v 26 Hewaappe kaala, biide haraa aappe iita laappu tuna ayyaanatuwaa akki yaa geliide, hewaan de'iino; he bitaniyaa de'uu koyrowaappe kaallawe iitowaa gidee» yaageedda. \p \v 27 Yesuusi hawaa haasay de'ishshin, itti mishiratta c'ora asaa giddoppe bare kooshshaa d'ok'k'u ootsaade, «Neena yeleeddawunnanne d'antseedda ne daaya anjjetteeddawunno» yaagaaddu. \v 28 Yesuusi k'ay, «Anjjetteeddawanttu S'oossaa k'aalaa sisiide azazettiyaawantta» yaagi zaareedda. \s S'oossaappe Oosetto Malaataa \r (Mat. 12:38-42; Mar. 8:12) \p \v 29 C'ora Asay shiik'o wode Yesuusi, «Ha yeletay iita; ooratsa malaataa koyyee; shin nabiyaa Yoonaasa malaataappe haray imettenna.\x - \xo 11:29 \xo*\xt Mat. 16:4; Mar. 8:12\xt*\x* \v 30 Gaasuukka Yoonaasi Nanawe katamaa asaw malaataa gidowaadan, Taani, Asaa Na'aykka, ha yeletaw malaataa gidana.\x - \xo 11:30 \xo*\xt Yon. 3:4\xt*\x* \v 31 Away mokkiyaasaa s'eelliyaa wode, ushechcha duge bagganna de'iyaa gadiyaa kaatatta Solomonew de'iyaa aad'd'o eratetsaa sisanaw biittaa gas'aappe yeedda diraw, pirddaa wode ha yeletaan denddaade pirddanawunnu; be'ite, Solomoneppekka aad'd'iyaawe hawaan de'ee.\x - \xo 11:31 \xo*\xt 1 Kat. 10:1-10; 2 Od. 9:1-12\xt*\x* \v 32 Nanawe Asay pirddaa wode hinttenttu bolla denddiide pirddanawantta; ayaw gooppe, unttunttu Yoonaasi odowaa sisiide barenttu nagaraa paas'i simmeedda diraassa; be'ite, Yoonaasappe aad'd'iyaawe hawaan de'ee.\x - \xo 11:32 \xo*\xt Yon. 3:5\xt*\x* \s Bollaa Poo'issiyaa S'omppiyaa \r (Mat. 5:15; 6:22-23) \p \v 33 «Soy geliyaa asaw poo'anaadan, S'omppiyaa s'omppiide d'ok'k'asaan wotsanaappe attin, geemasaan woy poo'uwaa kammiyaa yewuwaappe garssanna wotsiyaawe ooninne baawa.\x - \xo 11:33 \xo*\xt Mat. 5:15; Mar. 4:21; Luk'. 8:16\xt*\x* \v 34 Ne asatetsaw ne ayfii s'omppiyaa mala; ne ayfii pas'a gidooppe ne kumentsaa asatetsaykka poo'uwaa demmee; shin ne ayfii harggooppe ne kumentsaa asatetsaykka d'umaa. \v 35 Akeeka; hewaa gidiyaa diraw, ne garssan de'iyaa poo'uu d'umennaadan naagetta. \v 36 Simmi ne asatetsay ubbay poo'uwaan kumeeddawaa gidooppenne, d'umeedda asatetsay neenan baynnawaa gidooppe, ne asatetsay ubbay, s'omppii bare poo'uwaa ne bollan poo'issiyaawaadan, ne bollan wagagga poo'uwaa gidanawaa» yaageedda. \s Yesuusi Parisaawatuwaanne Muse Higgiyaa Tamaarissiyaawantta Kunaaneedda \r (Mat. 23:1-36; Mar. 12:38-40; Luk'. 20:45-47) \p \v 37 Yesuusi haasayaa wurssowaappe kaala, itti Parisaawe bitanii bare gollen k'umaa maanaadan ataalleedda; Yesuusikka ittippe geliide gaytaan utteedda.\f + \fr 11:37\fr*\fk Gaytaan utteedda: \fk*\ft K'umaa maanaw utteedda guussa.\ft*\f* \v 38 Parisaawiikka Yesuusa k'umaa maanaappe kasiyaan kushiyaa meec'etti beennawaa be'iide maalalettina, \v 39 Godaykka, «Hinttenttoo Parisaawatoo, s'uu'aanne shaataa bolla bagga geeshshiita; shin hinttenttu garssay uuziyaaninne iitatetsaan kumeedda. \v 40 Hinttenttoo eeyatoo! Bolla bagga med'd'eeddawe garssaa med'd'ibeennee? \v 41 Shin hinttenttu s'uu'aaninne shaataa garssan de'iyaawaa hiyyeesatoo immite; he wode ubbabaykka hinttew geeshsha gidanawaa. \p \v 42 «Shin hinttenttoo Parisaawatoo, hinttew aayye! Ayaw gooppe, anuugaappenne s'alotiyaappe, aguppiyaa do'uwaappe, tammu kushiyaappe itti kushiyaa S'oossaw immiita; shin tumu pirddaanne S'oossaa siik'iyaawaa hinttenttu aggiita. Yewuwaan k'ay hewaa aggenaan hawaa ootsanaw bessee.\x - \xo 11:42 \xo*\xt Wog. 27:30\xt*\x* \p \v 43 «Hinttenttoo Parisaawatoo, hinttew aayye! Ayaw gooppe, Ayihuda asaa woosa gollen bonchcho utuwaa, geyaa giddonkka bonchcho sarotaa koyyiita. \p \v 44 «Asay erennaan bollanna hamettiyaa beettena duufuwaa malatiyaa diraw hinttew aayye!» yaageedda. \p \v 45 Muse higgiyaa tamaarissiyaawanttuppe ittuu, «Tamaarissiyaawoo, neeni hawaa yaaga haasayo diraw nuuna boraadda» yaagi zaareedda. \p \v 46 Yesuusi, «Hinttenoo higgiyaa eriyaawanttoo, henttew aayye! Ayaw gooppe, Asay tookkiide danddayenna dees'o tookuwaa haraa toossiita; shin hinttenttu hintte huup'ew birad'd'iyankka bochchikkita. \p \v 47 «Hinttenttu aawotuu wod'eedda nabatuwaa duufuwaa loytsiyaa diraw hinttew aayye! \v 48 Simmi hinttenttu aawotuu nabatuwaa wod'ina, hinttenttu unttunttu duufuwaa bollan golliyaa kees's'iyaa diraw, Nabatuwaa oosuu lo"a yaagiide, unttunttuwaa markkattiita. \v 49 Hawaa diraw, S'oossaa aad'd'o eratetsay, Taani nabatuwaanne Yesuusi kiittowantta unttunttukko kiittana; unttunttukka hewanttuppe ittuwaa ittuwaa wod'anawantta; ittuwaa ittuwaa metootsanawantta yaageedda. \v 50 Hawaa gidiyaa diraw, ha alamii med'ettoodeppe doommiide gukkeedda nabatuwaa suutsaw ha yeletay ooshettee. \v 51 Aabeelappe doommiide yarshshuwaasaappenne geeshsha golliyaappe gidduwaan gukkeedda Zakkaraasa suutsaa gakkanaw koyettee.\f + \fr 11:51 \fr*\ft Ayihudatuwaa Mas'aafatuwaa garssan doometsaa mas'aafay koyro mas'aafaa. Ikka, Aabeeli asaa ubbaappe koyruwaan ishay Aa wod'eeddawaa odee. Ayihudatuwaa Geeshsha Mas'aafatuwaan wurssetsaa mas'aafay Laa'entsiyaa Oduwaa Mas'aafaa. He mas'aafaan Zakkaraasi wurssetsaan hayk'k'eeddawaa odiyaa diraassa Luuk'aasi Aabeelappe Zakkaraasa gakkanaw geeddawe.\ft*\f* Ee! Taani gay; ha yeletay hawoo ooshettiyaawaa. \p \v 52 «Hinttenttoo Muse higgiyaa eriyaawanttoo, hinttew aayye! Ayaw gooppe eraa penggiyaa dooyyiyaa k'ulppiyaa akkeeddita. Hinttenttu hintte huup'ewukka gelibeykkita; k'ay gelanaw koyyiyaawanttakka diggeeddita» yaageedda. \p \v 53 Yesuusi hewaappe kesowaappe guyyiyaan, higgiyaa tamaarissiyaawanttunne Parisaawatuu Aa ooshaan urgguntsusaanne ek'ettussaa doommeeddino. \v 54 Aa doonaappe lo"ennabay kesooppe oyk'k'anaw geeddiino; shin demmibeykkino. \c 12 \s Lo"a Malatiyaa Iitatetsaappe Naagettana Mala Seeraa \r (Mat. 10:26, 27) \p \v 1 He wodiyaan c'ora sha"aan paydettiyaa Asay ittuu ittuwaa yed'd'ana gakkanaw shiik'i de'ishshin, Yesuusi barena kaalliyaawanttoo koyro odanaw doommiidde, «Parisaawatuwaa irshshuwaappe naagettite; hawekka lo"a malatiyaa unttunttu immiyaa iita timirttiyaa.\x - \xo 12:1 \xo*\xt Mat. 16:6; Mar. 8:15\xt*\x* \v 2 Shin ayaaninne kameteedda yewuu k'onc'c'iyaa kesennaan attena; k'aykka geemmeedda yewuu erettennaan attena. \v 3 Hewaa diraw hintte d'umaan haasayowe ubbay, gallassi poo'uwaan sisettanawaa; hinttenttu Asay baynnasaan hini giso golliyaan haytsaan saasukkowe ubbay d'ok'k'u geedda sisettiyaa k'onc'c'esaan awaayetanawaa. \s Itti S'oossaa S'alalaw Yayana Bessee \r (Mat. 10:28-31) \p \v 4 «Taanaadan ammaniyaawanttoo, taani hinttew yaagay; ha"i ashuwaa wod'iyaawantta, hewaappe kaala k'ay ayaanne ootsanaw danddayennawantta yayyoppite. \v 5 Yewuwaan k'ay hinttenttu oossi yayyanaw bessintto taani hinttentta erissana; hewekka wod'owaappe guyyiyaan gaannamiyan olanaw maatay de'iyaa S'oossaa s'alalaw yayyite; Ee, aw yayyite yaagay. \p \v 6 «Ichcheshu suunniyaa kafatuu santtimiyaan shamettikkinooyye? Hewanttuppe ittinnonne usa S'oossay dogenna. \v 7 Shin haray atto hinttenttu huup'iyaan de'iyaa binnaanay ubbaykka paydetteeddawaa; hawaa diraw yayyoppite; hinttenttu c'ora suunniyaa kafatuwaappe dariita. \s Yesuusan Ammaniyaawanttanne Aa Is's'iyaawantta \r (Mat. 10:32, 33; 12:32; 10:19, 20) \p \v 8 «Taani hinttew oday; tabaa asaa sintsan markkattiyaawoo oossinne Taanikka Asaa Na'ay, k'ay S'oossaa kiitanchchatuwaa sintsan markkattana; \v 9 shin asaa sintsan taana kaddiyaawantta taanikka asaa na'ay, k'ay S'oossaa kiitanchchatuwaa sintsan kaddana. \p \v 10 «Ta bolla, asaa na'aa bolla, boriyaa k'aalaa haasayiyaawe de'ooppe Aa naak'uu atto geetettana; shin Geeshsha Ayaanaa bolla boriyaa k'aalaa haasayiyaawe de'ooppe k'ay Aa naak'uu atto geetettenna.\x - \xo 12:10 \xo*\xt Mat. 12:32; Mar. 3:29\xt*\x* \p \v 11 «Asay hinttentta Ayihude woossiyaa golliyaakko, gadiyaa ayissiyaawanttukkonne maatay de'iyaawanttu sintsa pirddaw shiishshiyaa wode, ‹Waagi zaaraneeshsha? Woy ayaa giide haasayaneeshsha?› yaagiide hirggoppite; \v 12 ayaw gooppe, hinttena Ayaanaa Geeshshay hinttenttu he saatiyaan haasayanaw bessiyaabaa tamaarissanawaa» yaageedda.\x - \xo 12:12 \xo*\xt Mat. 10:19-20; Mar. 13:11; Luk'. 21:14-15\xt*\x* \s Dure Bitaniyaa Boozatetsaa Odiyaa Leemisuwaa \p \v 13 Asaa garssappe itti bitanii Yesuusa, «Tamaarissiyaawoo, nu aabbu hayk'k'ina nuuni laattana mala atteeddabaa, taw gishana mala hayya godo ta ishaw oda» yaageedda. \p \v 14 Yesuusi k'ay, «Ha bitanew, hinttenttu bollan pirddiyaawaa gidanaadanne hewaa hinttew gishanaadan taana oonee suntseeddawe?» yaageedda. \p \v 15 Gujjiidekka ubbatuwaa, «Asaa shemppoo shaluwaa duretetsay de'uwaa immenna diraw, yaaretiyaawaappenne yorattiyaawaappe naagettite; duretetsaa amuwaa ubbaappekka hinttena naagite» yaageedda. \p \v 16 Kaalliiddekka hawaadan yaagi leemisuwaa unttunttoo odeedda: «Aw de'iyaa biittay darissiide katsaa mokkeedda itti dure bitanii de'ee. \v 17 Ha bitanii, ‹Taw ta katsaa wotsanaw gidiyaa sa'ay banttawaa diraw ayaa ootsooshsha?› yaagiide, bare wozanaan k'oppeedda; \v 18 hawaadan yaagi maleedda; ‹Taani wootane gooppe, taw de'iyaa yeesiyaa kolaade, hara aakkiyaa yeesiyaa med'd'ana yaagiide maleedda; hewaan ta katsaanne taw de'iyaa miishshaa ubbaa wotsana. \v 19 Yaataade taana, «Ne kaac'ay daro lo"a; new daro wodiyaw gidiyaa mas'uwaa shiishshaadda; simmi shemppaade ma, usha, nashetta» gaana› yaageedda. \p \v 20 «Shin S'oossay Aa, ‹Ha boozaw, hachche k'amma neeni hayk'k'a. Yaatina ha neeni shiishsheedda mas'uu ubbay oossi gidanawee?› yaageedda. \p \v 21 «Barew biittaa bollan shaluwaa shiishshiyaawe, S'oossaa sintsan k'ay mank'k'o gideedda Asay ha bitaniyaa mala» yaageedda. \s Ubbaa Wode S'oossaan Ammanettussaa Koshshee \r (Mat. 6:25-34) \p \v 22 Hawaappe kaala Yesuusi barena kaalliyaawantta, «Hawaa diraw, ta hinttew oday: hinttenttu pas'a de'anaw ayaa maanee? Hinttenttu bollaw ayaa mayyanee? yaagiide hirggoppite. \p \v 23 «Gaasuukka, shemppuu k'umaappe, k'ay asatetsay mayuwaappe aad'd'ennee? \v 24 Ane k'uuratuwaa s'eellite; unttunttu zerikkino; c'akkikkino; unttunttoo katsaa shiishshiyaa sa'ay woy yeesii baawa; hanoppe attin, unttuntta S'oossay mizee; hinttenttu kafatuwaappe daroppe darikkitee? \v 25 Hinttenttuppe darii k'oppiide daro wodiyaa de'anaw danddayiyaawe oonee? \p \v 26 «Simmi hinttenttu ha laafabaa ootsanaw danddayennawantta gidooppe ayaw harabaw hirggettiitee? \v 27 C'iishshatuu wooti dic'c'iinontto ane s'eellite; unttunttu kiitaan daaburikkino; puuttuwaa suk'k'ikkino; gido shin taani hinttew odiyaawe, Solomone hewaa keena bonchchetteeddawaa\f + \fr 12:27 \fr*\fq Solomone hewaa keena bonchchetteeddawaa: \fq*\ft Ayihuda Asay Solomone bare de'eedda laytsaa ubbaan daro duretetsaan de'eedda giide k'oppiino.\ft*\f* gidiide, he c'iishshatuwaappe ittuwaa malaanne mayyibeenna.\x - \xo 12:27 \xo*\xt 1 Kat. 10:4-7; 2 Od. 9:3-6\xt*\x* \v 28 Hinttenttoo laafa ammanuu de'iyaawanttoo, yaatooppe S'oossay hachche beettiide, wontti tamaan ees's'anaw olettiyaa, denbbaan doliyaa maataa hawaadan mayzziyaawaa gidooppe, hinttentta wootiide unttunttuppe aatsiide mayzzennee? \p \v 29 «Hawaa diraw, ‹Ayaa maanee? Ayaa ushanee?› yaagiide ubbaa wode koyyoppitenne hirggoppite. \v 30 Ayaw gooppe, hawaa demmanaw ha alamiyaan de'iyaa S'oossaan ammanettena Asay hirggettiino. Hinttenttoo hawe ubbay koshshiyaawaa saluwaan de'iyaa hinttenttu aawuu eree. \v 31 Hewaa haniyaawaa aggiide, S'oossaa kawutetsaa koyyite; I hinttentta koshshiyaawaa ubbaa immanawaa. \s Sa'aan Bare Duretetsaan // Ammanettowe Saluwaan Waanii? \r (Mat. 6:19-21) \p \v 32 «Hinttenttu guutsa gidinttonne, saluwaa hinttenttu aawuu bare kawutetsaa hinttenttoo immanaw nashetteedda diraw yayyoppite. \p \v 33 «Hinttew de'iyaawaa zal"iide mank'k'oo immite; kayisuu shiik'ennasaan, bil"aykka meennasaan, saluwaan wurenna miishshaa dagayiidde, ec'enna k'arc'c'itatuwaa hinttenttu huup'ew wotsite. \v 34 Ayaw gooppe, hinttenttu wozanay hintte miishshay de'iyaa saan de'anawaa. \s Mino Oosanchchaa \p \v 35 «Hintte s'eessay danc'c'ettowaa, hintte s'omppiikka poo'eeddawaa gido.\x - \xo 12:35 \xo*\xt Mat. 25:1-13\xt*\x* \v 36 Hinttenttukka, barenttu Goday yiide penggiyaa k'os's'iyaa wode, ellekka dooyyanaw bullachchaappe simmana gakkanaw naagiyaa oosanchchatuwaa malatite.\x - \xo 12:36 \xo*\xt Mar. 13:34-36\xt*\x* \v 37 Barenttu Goday soy yeedda wode beegotti de'ishshin demmiyaa he oosanchchatuu anjjetteeddawantta. Taani tumuwaa gay; I unttuntta, ‹Uttite› giide, bare danc'c'uwaa minisiide unttunttoo k'umaa aatsiide shoobbanawaa. \v 38 Goday hekka bilahiyaan woy hekka bilahiyaappe kaala yeedda wode, beegottiide genc'c'i naagiidde beettiyaa k'oomatuu anjjetteeddawantta. \v 39 Hawaa k'ay erite; kayisuu ay saatiyaan yintto golliyaawuu erintto, gollii bookettiyaa wode c'o"u giide s'eellennashshin.\x - \xo 12:39, 40 \xo*\xt Mat. 24:43, 44\xt*\x* \v 40 Asaa na'ay k'oppenna saatiyaan yaanawaa; hinttenttu giigetti naagite» yaageedda. \p \v 41 P'es'iroosikka «Godaw, ha leemisuwaa neeni odiyaawe nu s'alalaassee haraa ubbawukka ittippe oday?» yaageedda. \p \v 42 Godaykka, «Simmi unttunttu bare soy asaw k'umaa immanaw bessiyaa saatiyaan immana mala, Aa goday suntsiyaa ammanetteedanne eranchcha miziyaa k'oomay oonee?» yaageedda. \v 43 Goday simmiyaa wode hawaadan kiitettiina demmiyaa k'oomay I anjjetteeddawaa. \v 44 Taani hinttew tumuwaa oday; de'iyaa mas'uwaa ubbaa bollan Aa suntsanawaa. \v 45 Yewuwaan k'ay he k'oomay, «Ta goday elle yeenna; gam"anawaa» yaagi bare wozanaan k'oppooppenne attumanne mac'c'a k'oomatuwaa shochchaa doommooppe, k'aykka koyyowaadan muussaanne ushshaa, matsottussaakka doommooppe, \v 46 he k'oomaa goday, I k'oppenna gallassinne sid'ibeenna saatiyaan yaanawaa; he wodiyaan Aa k'ans's'ereetsiide, Aa gishuwaa kaac'aakka ammanennawanttunna ittisaa udanawaa. \p \v 47 Bare godaa sheniyaa eriide giigennawenne Aa sheniyaadan kiitettenna k'oomay, I iita d'oobaa d'oobettanawaa. \v 48 Eribeennawe k'ay d'oobettanaw bessiyaawaa ootseeddawe, guutsaa d'oobettee. Darobay imetteedda asaa ubbaappe, aappe darobay koyettee; wolk'k'aama hadaray imettowaappe, aappe darissiide koyettee. \p \v 49 Yesuusi, «Taani yeeddawe, ha sa'aa bolla tamaa satsanaassa; ha"ikka ees's'eeddentto, taana ay keena nashechchanaweeshsha. \v 50 Taani s'ammak'ettana metuwaa s'ink'k'atay polettana gakkanaw waanaade un"ettaytaa!\x - \xo 12:50 \xo*\xt Mar. 10:38\xt*\x* \v 51 Ha sa'aa taani yeeddawe, sarotetsaa ahanaassa malatiiyee? Hinttew malatoppo. Taani yoowe, sarotaw gidennaan shaakkanaassappe attin. \v 52 Ayaw gooppe, ha"ippe doommina itti golliyaan de'iyaa ichcheshu asatuu shaakettanawantta; heezzatuu laa"atuwaa bolla, laa"atuukka heezzatuwaa bolla denddiide walak'ettanawantta. \v 53 Aawuu na'aa bolla, na'aykka aawuwaa bolla, aata naatti bolla, naattakka aatti bolla, bollotatta na'aa machchi bolla, na'aa machchakka bollotatti bolla, walassaan denddiide shaakettanawantta» yaageedda.\x - \xo 12:53 \xo*\xt Mik. 7:6\xt*\x* \s Wodiyaa Hanotaa Eruwaa \r (Mat. 16:2-3) \p \v 54 K'aykka Yesuusi asaw, «Away wulliyaa baggana hintte shaariyaa be'ooppe, ‹Ha"i ha saatiyaan hekko wolk'k'aama iray bukkana hanee› yaagiita; tumukka k'ay bukkee. \v 55 Duge baggana c'arkkuu c'arkkoode, ‹Hachche shammanawaa› yaagiita; geetettowaadankka k'ay hanee. \v 56 Hinttenoo lo"a malatiyaa iitatoo, sa'aanne saluwaa s'eelliide, hananawaa eriita; shin ha wodiyaabaa wooti eranaw danddaykkitee? \s Sigatetsaabaanne Mootuwaabaa \r (Mat. 5:25-26) \p \v 57 «Wode hinttenttu s'illo gideedda yewuwaa hinttenttoo ayaw pirddikkitee? \v 58 Ne morkkiyaanna ittippe pirddiyaa daannaa sintsan shiik'anaw boode, biro ogiyaa bolla de'ishshin sigetta digga. Hewe d'ayooppe neena goochchiide pirddiyaa daannaakko afana; daannaykka polisew aatsi immanawaa; polisii k'asho gollen yegganawaa. \v 59 Taani new odiyaawe, wurssetsaa ac'uwaa c'iggana gakkanaw hewaappe kesakka» yaageedda. \c 13 \s Nagaraappe Simmenna Ubbay D'ayana \p \v 1 He wodiyaan itti itti asatuu Yesuusakko yiide P'ilaas'oosi Galiilaa asaa wod'iide unttunttu suutsaa yaarshshuwaanna ittippe walakkeeddawaa aw odeeddino. \v 2 Yesuusikka zaariide, «Hawanttu Galiilaa asatuu hayk'k'eedda diraw, yaatina unttunttoo hara Galiilaa asaa ubbaappekka aad'd'iide nagaranchchatuwaa gidowantta malatiinoo? \v 3 Taani yaagay, hawaadan gidenna; yewuwaan k'ay hintte nagaraa paas'iide nagaraappe simmennaan is's'ooppe, hinttenttu ubbatuukka hewaadan hayk'k'iita. \v 4 Woy Salihooma gimbbii unttunttu bolla kunddiide, wod'eedda tammanne hosppun asatuwaa Yerusaalamen de'iyaawanttu ubbaappe aad'd'iide naak'k'owantta malatiinoo? \v 5 Hawaadan gidenna yaagay; yewuwaan k'ay nagaraa paas'ana d'ayooppe ubbatuukka hawaadan bayanita» yaageedda. \p \v 6 Yesuusikka hawaadan yaagi leemisuwaa odeedda, «Itti bitanew woyniyaa turaa goshshaa gaden toketteedda balasiyaa geetettiyaa ayfii meetettiyaa mitsatta de'aw; he bitaniikka mitsatta ayfaaddenttonne giide yeeddawe, ayinneekka ayfiyaa demmibeenna. \v 7 Woynniyaa turaa naagiyaawaa I, ‹Taani ha balasiyaa geetettiyaa mitsattippe ayfiyaa demmanaw heezzu laytsaa simerettaade ayaanne demmabeykke. Hewaa diraw deka dentsa digga; ayaw biittaa c'oo melissay?› yaageedda. \v 8 Naagiyaawekka zaariide, ‹Godaw, taani I yuushshuwaa harumanawunne pituwaa olanaw, ha laytsaa s'alalaw basha. \v 9 Sintsaw ayfooppe lo"a; shin ayfenaan is's'ooppe dekettu› geedda» yaageedda. \s Yesuusi K'uuna Mishiratto Sambbata // Gallassaa Patseedda \p \v 10 Yesuusikka itti Sambbataa gallassi Ayihuda woosa gollatuwaappe ittuwaan tamaarissi de'ee. \v 11 Hewaanikka tammanne hosppun laytsaa kumentsaa tuna ayyaanay k'uunisseedda mishiratta de'aw. Izakka suuraade ek'k'anaw ayinne danddayabeykku. \v 12 Yesuusikka izo be'eedda wode s'eesiide, «Ha mishirattee, ne harggiyaappe pas'aadda» yaageedda. \v 13 Yesuusi bare kushiyaa izi bolla wotsina, he wode suura sitti ga ek'k'aade bare S'oossaa galataaddu. \p \v 14 Shin Ayihuda woosa golle kaappuu k'ay Yesuusi Sambbataan patseeddawaa diraw hank'k'etti zaarowaashshin asatuwaa, «Kiitettanaw bessiyaa usuppun gallassatuu de'iino; he gallassatun yiide pas'iteppe attin Sambbataan gidenna» yaageedda.\x - \xo 13:14 \xo*\xt Kes. 20:9, 10; Zar. 5:13, 14\xt*\x* \p \v 15 Godaykka zaariide, «Ha lo"a malatiyaa iita asatoo, hinttenttuppe ittuukka Sambbata gallassi booraa magaduwaappe woy hariyaa gaas'aataappe billiide haatsaa ushshanaw afennee? \v 16 Hanna Abraahaamo yaraa gideeddawunna, tammanne hosppun laytsaa kumentsaa s'alahii k'achcheeddawunna sambbata gallassi he k'ashuwaappe bilettanaw bessekkee?» yaageedda. \v 17 Hawaa odeedda wode ek'ettiyaawanttu ubbay yeellateeddino; Asay ubbay k'ay I ootseedda maalalissiyaa oosuwaan ubbaan nashetteeddino. \s Sannaafic'iyaa Ayfiyaa Zeretsaa Leemisuwaa \p \v 18 Yesuusikka, «S'oossaa kawutetsay ayaa malatii? I ayaa malatintto, taani hinttentta woota bessoo? \v 19 S'oossaa kawutetsay sannaafic'iyaa geetettiyaa k'eeri mitsatti ayfiyaa malatee. He mitsatti ayfiyaa Asay akkiide goshshaa garssan zereedda; zerettoonna dic'c'aade wogga mitsaa gidaaddu; yaatina saluwaa kafatuukka izi aac'aa bolla barenttoo golliyaa kees's'eeddino» yaageedda. \s Irshshuwaa Leemisuwaa \r (Mat. 13:33) \p \v 20 Yesuusikka zaariide, «S'oossaa kawutetsay ayaa malatintto, taani hinttentta woota bessoo? \v 21 Itti mishiratta heezzu keriyaa d'iiliyaa akkaade, munak'k'eedda munak'ay ubbay denddana gakkanaw, aan tigeedda irshshuwaa malatee» yaageedda. \s Un"a Penggiyaabaa \r (Mat. 7:13, 14, 21, 22) \p \v 22 Hewaappe kaala Yesuusi Yerusaalame biide, wogga katamaaninne k'eeri katamaan de'iyaa asaa tamaarissiidde aad'd'eedda. \v 23 He wode itti bitanii shiik'iide Aa, «Godaw, S'oossaa pirddaappe attiyaawanttu guutsa asaa s'alalee?» yaageedda. \p Hewaappe guyye Yesuusi unttuntta, \p \v 24 «Taani hinttenttoo oday; un"a penggiyaanna gelanaw baas'etite. C'ora Asay gelanaw koyyiino; shin danddaybbeykkino. \v 25 Golliyaawuu denddiide, ifitsaa k'achchowaappe guyye hinttenttu karen ek'k'iide, ‹Godaw, Godaw, nuw dooyaarikkii› yaagiide s'eessaa doommiyaa wode, ikka zaariide, ‹Hak'appe yeedditentto, taani hinttentta erikke› yaaganawaa. \p \v 26 «He wode hinttenttu, ‹Nuuni neenanna ittippe meeddo; usheeddo; neeni nu heerankka tamaarissaadda› yaaganawantta. \p \v 27 «Yesuusi k'ay, ‹Taani hinttenttoo oday; hinttenttu hak'appe yeedditentto, taani hinttentta erikke; ubbatuukka makkalanchchatuu ta mataappe haakkite› yaagaanawaa.\x - \xo 13:27 \xo*\xt Maz. 6:8\xt*\x* \p \v 28 «Abraahaamo, Yisaak'i, Yaak'oobinne nabatuu ubbay hinttenttu karen ek'k'ishshin, S'oossaa kawutetsaan de'iyaawantta hinttenttu be'iyaa wode, hinttenttoo yeekonne achchaa d'ak'uwaa gidanawaa.\x - \xo 13:28 \xo*\xt Mat. 22:13; 25:30; 13:28, 29; Mat. 8:11, 12\xt*\x* \p \v 29 «Asay away doliyaasaappenne wulliyaasaappe, k'ay killibaggappenne hirkkibaggappe yiide, S'oossaa kawutetsaa gaytaan uttiino. \v 30 Be'ite; guyyeteeddawanttu, sintsatanawantta; sintsateeddawanttu k'ay guyyetanawantta» yaageedda.\x - \xo 13:30 \xo*\xt Mat. 19:30; 20:16; Mar. 10:31\xt*\x* \s Yesuusi Yerusaalamen Ootseeddabaa \r (Mat. 23:37-39) \p \v 31 He wode Parisaawatuwaappe ittuu ittuu Yesuusakko yiide, «Heroodise neena wod'anaw koyyiyaa diraw, hawaappe ba digga» yaageeddino. \p \v 32 Yesuusi zaariide, «Biide he worakanaw, ‹Hachchenne wontti iita ayyaanatuwaa kessana; hargganchchatuwaakka patsana; heezzentso gallassi ta oosuwaa wurssana› yaagite. \v 33 Hanoppe attin nabii Yerusaalameppe harasaan hayk'k'anaw bessena diraw, taani hachche, wonttinne wonttipeeshi ogiyaa bolla de'anaw bessee. \p \v 34 «Yerusaalame katamaa asaw, Yerusaalame katamaa asaw, Nabatuwaa wod'iyaawanttoo, hinttenttukko kiitettowantta shuchchaan c'addiyaawanttoo, kuttatta bare maratuwaa bare k'efiyaappe garssanna shiishsha hap'p'iyaawaadan, taani hinttenttu naanaa itti gadiyaa shiishshanaw aappu gede koyaadditaa! Shin taana diggeeddita. \v 35 Be'ite; S'oossay hinttenttu golliyaa ayinne olibeenna; taani hinttenttoo yaagay; hinttenttu, ‹Godaa suntsaan yiyaawe anjjetteeddawaa› gaana gakkanaw, taana be'ikkita» yaageedda. \c 14 \s Yesuusi Hargganchchaa Sambbataan Patseedda \p \v 1 Sambbata gallassi Parisaawatuwaa suntsatuwaappe ittuwaa golle Yesuusi k'umaa maanaw geleedda wode, ayaa kiitettintto be'anaw asatuu naagi de'iino. \v 2 Bollay gaafina metootiyaa itti bitanii Yesuusappe sintsanna de'ee. \v 3 Yesuusi higgiyaa tamaarissiyaawanttanne Parisaawatuwaa, «Sambbataan patsanaw danddayetti danddayettennee?» giide oochcheedda. \p \v 4 Unttunttukka c'o"u geeddino. I he bitaniyaa bollaa bochchi patsiide Aa moyzzeedda. \v 5 Yesuusi unttuntta, «Hinttenttuppe harii woy booray ollaan kunddintto, Sambbataa giide elleelli kessennawe oonee?» geedda.\x - \xo 14:5 \xo*\xt Mat. 12:11\xt*\x* \p \v 6 Unttunttukka ha yewoo itti zaaruwaanne immanaw danddayibeykkino. \s Ashikketetsaabaa \p \v 7 Yesuusi shoobettowanttu bonchchosaa dooriyaa wode s'eeliide, \v 8 «Ooninne bullachchaa s'eesooppe, bonchchetteeddasaan uttoppa; ooni eri neeppe aatsiide bonchchettowe s'eesetteeddawaa gidanawaa.\x - \xo 14:8-10 \xo*\xt Lem. 25:6, 7\xt*\x* \v 9 Neenanne aanne s'eesawe yiide, ‹Hawo, utuwaa aw yeedda› yaagina; he wodiyaan yeellataade s'adenna de'iyaa saan utuwaa doommaasa; \v 10 Yewuwaan k'ay neeni s'eeseetto wode neena s'eesowe yiide, ‹Ta laggew, killi d'ok'k'asaan utta› gaana mala, baade ubbaappe hokasaan utta; he wode neenanna ittippe utteeddawanttu ubbatuwaa sintsan new bonchchuu imettanawaa; \v 11 Bare huup'iyaa d'ok'k'u ootsiyaa ubbay tooshettanawaa; bare huup'iyaa toochchiyaawanttu d'ok'k'u giino» yaagi leemisuwaa unttunttoo odeedda.\x - \xo 14:11 \xo*\xt Mat. 23:12; Luk'. 18:14\xt*\x* \p \v 12 Yesuusi barena s'eeseeddawaa zaariide, «Neeni laas'aa woy kawuwaa giigisseedda wode, ne laggetsatuwaa woy ne ishatuwaa woy dure ne shooratuwaa s'eesoppa; ayaw gooppe, unttunttu neena barenttu taraan s'eesiide kushiyaa c'iggana danddayiino. \v 13 Shin ataalliyaabaa giigisseedda wode, hiyyeesatuwaa, gunddatuwaa, doomatuwaanne k'ook'atuwaa s'eesa. \v 14 Unttunttu new kushiyaa zaaranaw danddayennawantta gidiyaa diraw, neeni anjjettanaassa. S'illatuu hayk'uwaappe denddiyaa wode S'oossay new kushiyaa zaaranawaa» yaageedda. \s Wolk'k'aama Baalaa Leemisuwaa \r (Mat. 22:1-10) \p \v 15 Yesuusi haasayaa wurssiyaa wode, k'umaa maanaw utto asaappe ittuu hawaa sisiide, «S'oossaa kawutetsaa gaytaan uttiyaawe anjjetteeddawaa» geedda. \p \v 16 Yesuusikka hawaadan geedda; «Itti bitanii daro lo"o kawuwaa giigissiide, c'ora asatuwaa s'eeseedda. \v 17 Kawuwaa wodii gakkina, kase s'eesettowantta, ‹Ha"i kawuu giigeedda, haayite› giide s'eesana mala bare gollen kiitettiyaa k'oomaa unttunttukko kiitteedda. \v 18 Shin ubbatuukka ittippe, beennaadan aggana mala woosseeddino; koyro bitanii k'oomaw odiidde, ‹Taani biittaa shammeedda diraw baade be'anaw koshshee; hewaa diraw hayya godo taw hank'k'ettoppaarikki› geedda. \p \v 19 «Laa'entsiyaawe k'ay, ‹Taani ichcheshu waatsa booratuwaa shammeeddawantta waas'a be'anaw biyaa diraw, hayya godo taw hank'k'ettoppaarikki› geedda. \p \v 20 «Haray k'ay, ‹Taani machchatto akkeedda diraw, yaanaw daanddayabeykke› geedda. \p \v 21 «K'oomaykka yiide bare godaw, hanowaa ubbaa odeedda. He wode Goday daro hank'k'ettiide, bare golliyaan kiitettiyaa k'oomaa, ‹Hini katamaa ogiyaanne loosso ogiyaa elleellaade kesa; mank'k'atuwaanne gunddatuwaa, doomatuwaanne k'ook'atuwaa haa akkaade ya› geedda. \p \v 22 «Aa k'oomaykka, ‹Godaw, neeni taana azazowaadan ootsaad; shin ha"ikka hara asaa akkiyaa sa'ay de'ee› geedda. \v 23 Godaykka bare k'oomaa, ‹Ta gollii kumanaadan hini ogiyaappe kare bagganne dirssaa gas'aa ubbaa kesaade, asaa ta golle akkaade ya. \v 24 Ayaw gooppe, koyro ta golle shoobetteeddawanttuppe itti asaynne ta k'umaa meenna› geedda» yaageedda. \s Yesuusa Kaallanaw Barena Yarshshussaa Koshshee \r (Mat. 10:37-38) \p \v 25 C'ora Asay Yesuusanna ittippe bide'iyaa wode, ikka asaakko guyye simmiide, \v 26 «Ooninne taakko yiyaawe de'ooppe bare aabbanne aatto, bare machchattonne bare naanaa, bare ishatuwaanne michchatuwaa, bare de'uwaa ashshenaan taappe aatsi dosooppe, taana kaalliyaawaa geetettanaw danddayenna.\x - \xo 14:26 \xo*\xt Mat. 10:37\xt*\x* \v 27 Ooninne bare mask'k'aliyaa tookkiide, ta geeduwaa kaallennaan d'ayooppe, taana kaalliyaawaa gidanaw danddayenna.\x - \xo 14:27 \xo*\xt Mat. 10:38; 16:24; Mar. 8:34; Luk'. 9:23\xt*\x* \p \v 28 «Hinttenttuppe ittuu shuchchaa golliyaa kees's'anaw koyyooppe, kiitaa wurssanaw gidiyaa shaluwaa kasetiide utti heettennawe oonee? \v 29 Hewe d'ayooppe, golliyaa doommiide, kiitaa wurssanaw wolk'k'ay is's'ooppe, \v 30 be'eeddawanttu ubbay, ‹Ha bitanii kees's'anaw doommeedda; shin kiitaa wurssanaw danddaybbeena› giide k'iliic'iino. \p \v 31 «Woy tammu sha"a olanchchatuwaa oyk'k'eedda itti kaatii, hara laatamu sha"a olanchchatuwaa oyk'k'eeddawanttunna olettanaw danddayooppenne koyronna, taani s'oonanee s'oonikkitaashsha giide utti k'oppennee? \v 32 Barew danddayettennaan d'ayooppe, olaw yiyaa yekko kaatii haakuwaan de'ishshin kiittiide sigettanaw woossee. \v 33 Simmi hawaadankka hinttenttuppe ooninne barew de'iyaawaa ubbaa aggenawe, taana kaalliyaawaa gidanaw danddayenna. \s Go"enna Mas'iniyaabaa \r (Mat. 5:13; Mar. 9:50) \p \v 34 «Mas'inii lo"a; shin lok'ilok'ennaan d'ayooppe, laa'entso Aa wooti lok'ilok'issanaw danddayettii? \v 35 Biittawukka lo"enna; tu'eyanawukka maaddennawaa gido diraw, Asay Aa oli aggee. Sisiyaa haytsay de'iyaawe hawaa siso» yaageedda. \c 15 \s Bayeedda Dorssaa \r (Mat. 18:12-14) \p \v 1 Itti gallassi, k'aras'aa shiishshiyaawanttunne nagaranchchatuu ubbay Yesuusa sisanaw aakko shiik'eeddino. \v 2 Parisaawatuunne Muse higgiyaa tamaarissiyaawanttu, «Ha bitanii, nagaranchchatuwaa shiishshiyaawaanne unttunttunna k'umaa miyaawaa» yaagiide zuuzummeeddino.\x - \xo 15:2 \xo*\xt Luk'. 5:29-30\xt*\x* \v 3 Yesuusikka leemisuwaan zaaruwaa hawaadan yaagi odeedda: \p \v 4 «S'eetu dorssay de'iyaa uray hinttenttu giddoppe de'intto hewaappe ittuu bayintto udduppu tammanne udduppunuwaa denbbaan aggiide bayeeddawaa beettana gakkanaw koyyennawe oonee? \v 5 Demmeedda wode nashechchaan bare hashiyaa bollan dorssaa tookki, \v 6 bare golle simmiide, bare dosiyaawanttanne shooratuwaa ittippe s'eesiide, ‹Bayeedda ta dorssaa demmo diraw, taananna ittippe nashettite› yaagiide odee. \v 7 Hewaadankka nagaraa paas'etsaa koshshenna udduppu tammanne udduppu s'illatuwaappe aatsiide nagaraa paas'iyaa itti nagaranchchaan saluwaan daro nashechchay gidanawaa. \s Bayiide Beetteedda Santtimiyaa \p \v 8 «K'aykka tammu nahaasiyaa santtimii\f + \fr 15:8\fr*\fk Nahaasiyaa santtimii: \fk*\ft Giriike k'aalaa biletsaan ittinna, itti gallassaa muumiyaa ootsi peesheedda wolk'k'aa oosanchchaw c'igetiyaa miishshaa keenaa gidiyaawaa odee.\ft*\f* de'iyaa mishiratta tammuwaappe ittuu bayintto demmana gakkanaw s'omppiyaa s'omppaade, golliyaa pittaade loytsa koyyennawunna iza oonee? \v 9 Izakka demmeedda wodiyaan bare dosiyaawanttanne bare shooratuwaa ittippe s'eesaade, ‹Taappe bayeedda santtimiyaa demmeedda diraw, taananna ittippe nashettite› yaagaade odaw. \v 10 Hewaadankka nagaraa paas'iyaa itti nagaranchchaa gaasotetsaan S'oossaa kiitanchchatuwaa sintsan nashechchay hananawaa» yaageedda. \s Baya Na'aa \p \v 11 Gujjiide Yesuusi, «Laa"u naanay de'iyaa itti bitanii de'ee; \v 12 unttunttuppekka teefa na'ay, ‹Ne mas'uwaappe taana gakkiyaawaa imma› geedda. Aawuukka bare mas'uwaappe naanaatoo gisheedda. \v 13 Guutsa wodiyaappe guyyiyaan teefa na'ay barena gakkeeddawaa ubbaa shiishshi akkiide hini haako gade beedda; hewaan bare akkeedda miishshaa ubbaa laali wurssi aggeedda. \v 14 Ikka de'iyaawaa ubbaa wursseeddawaappe guyyiyaan he gaden wolk'k'aama koshay geleedda; ikka metuwaan un"ettussaa doommeedda. \v 15 Hawaa diraw he gaden de'iyaawanttuppe ittuwaakko shiik'iide, ‹Taana new k'oomaa ootsaarikkii?› yaagina, bitaniikka bare guduntsaa wudiyaa heemmana mala Aa dembbaa yeddeedda. \v 16 Guduntsaa wudii miyaa hal"uwaa maanaw amotteedda; shin hewenttokka aw immiyaawe beettibeenna. \p \v 17 «Bare bayizzuwaa ero wode, ‹K'umay s'ooniide sa'aan attiyaa ta aabboo ootsiyaawanttu aappunee; shin taani hawaan koshaan hayk'k'ana mataytaa? \v 18 Denddaade ta aabbukko baanee› hawaadan yaagana; ‹Ta aabboo, S'oossaakka neenakka naak'k'aad; \v 19 Hannippe guyye ne na'aa yaagettaade s'eesettanaw bessikke; new kiitettiyaawanttuppe ittuwaadan taana wotsaarikkii gaana› geedda. \v 20 He man''iyaan denddiide bare aabbukko yeedda. \p «I biro haakuwaan de'ishshin, aawuu be'iide, aw k'aretteedda; aakko wos's'i biide, Aa idimmi yereedda. \p \v 21 «Na'aykka, ‹Ta aabboo, taani S'oossaakka neenakka naak'k'aad; hannippe guyye ne na'aa geetettaade s'eesettanaw bessikke› yaageedda. \p \v 22 «Shin aawuu bare oosanchchatuwaa, ‹Elleelli biide, ubbaappe dooretteedda lo"o mayuwaa ahiide, Aa mayzzite; Aa birad'd'iyan migiduwaa, Aa gediyankka c'aammaa\f + \fr 15:22 \fr*\fqa Migiduwaa, c'aammaa: \fqa*\ft Ha k'aalatuu na'aa aabbu, Aa polo wozanaappe akkowaa bessiyaawantta. Migiduu, he na'ay gollen de'iyaa asatuwaa ubbaappe lo"o s'eeletteeddawaa bessee. C'aammay k'ay, I bare aabboo ayile gidennaadan na'aa gidiyaawaa bessee. Ayilatuu he wode c'aammaa wotsikkino.\ft*\f* wotsite. \v 23 Mod'd'eedda korumaa ahiide shukkite; moytte, nashettoytte. \v 24 Ayaw gooppe, hawe ta na'ay hayk'k'eedda; shin ha"i pas'eedda; bayeedda; shin ha"i beetteedda› yaagina, nashechchaa doommeeddino. \p \v 25 «He wodiyaan, bayira na'ay gaden de'iyaawe yiide gollekko matiyaa wode, yetsaanne duruwaa kooshunchchaa siseedda. \v 26 Ikka yewuu ayentto eranaw koyyiide, k'oomatuwaappe ittuwaa s'eesiide, ‹Hawe ayee?› giide oochcheedda. \v 27 K'oomatuukka, ‹Ne ishay saro yeedda diraw, ne aabbu mod'd'o korumaa aw shukkeedda› yaagi odeeddino. \p \v 28 «Bayira na'ay hank'k'ettiide golle gelikke yaagi is's'ina, aawuu karew kesiide, gelanaadaa woosseedda. \v 29 Shin I zaariide bare aabba, ‹Hekko hawaa keena wodiyaa k'oomaadan new kiitettaad; ne azazowaappe ittuwaannekka pac'issa beykke; ta laggetsatuwaanna ittippe nashettana mala haray atto itti deeshshaa bul"uwaanne taw imma beykka; \v 30 shin hawe ne na'ay ne miishshaa c'aaratuwaanna ittippe diifissiide yiina, d'iiko booraa shukkaadda› yaageedda. \p \v 31 «Aawuukka Aa, ‹Ta na'aw, neeni ubbaa gallassaa taananna ittippe de'aa; taassa gideeddabay ubbaykka newaa. \v 32 Shin hawe ne ishay, hayk'k'eeddawe pas'o dirawunne bayeeddawe beetto diraw, nuuni miiddinne ushiidde nashettanaw bessee› yaageedda» giide odeedda. \c 16 \s Garssanna Suntsatetsaa Akkeedda // C'inc'c'a Bitaniyaa \p \v 1 Yesuusi barena kaalliyaawanttoo odiidde, «Itti dure bitanii, bare golliyaa ubbaa bolla suntseedda itti bitanii de'ee; shin ha bitanii Aa miishshaa bayizzee yaagiyaa zigirssay Aa gakkeedda; \v 2 hewaa diraw bare suntseedda bitaniyaa s'eesiide, ‹Hawe taani sisiyaa yewuu ayee? Hannippe guyye neeni ta Golliyaaninne ta miishshaa bolla taappe garssanna suntsettaade kiitettanaw danddayabeenna diraw, hachche gakkanaw kiitetteeddawaa heettaade sheed'd'a› yaageedda. \p \v 3 «Suntsetteeddawe bare wozanaan, ‹Ta goday taana suntsatetsaappe kolana hanee; shin ta waanooshsha? Goshanaw wolk'k'ay taw baawa; woossanaw k'ay taw pokkee. \v 4 Ta ootsanabaa ta eray; I taana suntsatetsaappe kessooppe, barenttu golle biina, taana mokkiyaa laggetsatuwaa taani demmana› yaageedda. \p \v 5 «Bare godaappe shaluwaa tal"eedda asatuwaa huup'iyaan huup'iyaan s'eesiide, koyro bitaniyaa, ‹Neeni ta godaappe woyssa keena shaluwaa tal"aaddii?› yaageedda. \p \v 6 «Ikka, ‹Taani s'eetu baareetaa kumeedda zayitiyaa tal"aad› yaageedda. \p «Suntsetteedda bitaniikka, Neeni paramana warak'ataa hey; uttaade ellekka ‹Ishatama› gaade s'aafa yaageedda. \p \v 7 «Hewaappe hara bitaniyaa, ‹Neeni aappunuwaa tal"aaddii?› yaageedda. \p « ‹S'eetu k'un"aa zarggaa› yaageedda. \p «Suntsaykka, ‹Warak'ataa hey; hosppun tamma gaade s'aafa› yaageedda. \p \v 8 «He suntsay c'inc'c'atetsaan ootseedda diraw, Aa goday Aa galateedda; ayaw gooppe, ha alamiyaa Asay barenttuwoo poo'uwaa asaappe aad'd'eedda c'inc'c'atuwaa. \p \v 9 «Taani hinttenttoo yaagay, ‹Ha alamiyaa shaluu wuriyaa wode, med'inaw wurenna golliyaan hinttentta mokkana mala, ha miishshaan hinttenttoo laggiyaa demmite. \v 10 Laafa yewuwaan ammanetteedawe, woggabaankka ammanettee. Shin laafa yewuwaan ammanettibeennawe, woggabaankka ammanettena. \v 11 Simmi hinttenttu ha alamiyaa shaluwaan ammanettennawaa gidooppe, tumatetsaa shaluwaa hinttenttoo oonee hadaraa giide immanawe? \v 12 Hinttenttu hara asaa shaluwaan ammanettennawaa gidooppe, hinttenttu miishshaa oonee hinttenttoo immanawe?› geedda. \p \v 13 «Itti kaala laa"u godatoo k'oomatanaw danddayiyaawe ay k'oomaykka baawa; ayaw gooppe, ittuwaa is's'iide, haraa dosee; woy ittuwaa bonchchiidde, haraa kad'ee; S'oossawunne shaloo moodettanaw danddaykkita» yaageedda. \v 14 Shaluwaa dosiyaa Parisaawatuu hawaa ubbaa sisiide, Yesuusa bolla k'iliic'eeddino. \v 15 Shin Yesuusi unttuntta, «Hinttenttu asaa sintsan hinttentta s'illo asaa ootsiyaawantta; shin S'oossay hinttenttu wozanaa eree; ayaw gooppe, asaa sintsan bonchchetteeddawe S'oossaa sintsan tuna gidee. \s Muse Higgiyaabaanne Geluwaa Akaabaa \r (Mat. 5:31-32; 11:12-13; Mar. 10:11-12) \p \v 16 «Muse higgiyaanne nabatuu s'aafeedda mas'aafaa\f + \fr 16:16 \fr*\fqa Muse higgiyaanne nabatuu mas'aafaa: \fqa*\ft Ayihudatuwaa Geeshsha Mas'aafatuwaa; hewantta guussay Ec'a C'aak'uwaa mas'aafaa.\ft*\f* Yohaannisa wodiyaa gakkanaw Asay azazettiidde de'eeddino; hewaappe kaala k'ay S'oossaa kawutetsay odetteedda; Asay ubbay yaa gelanaw keesetee.\x - \xo 16:16 \xo*\xt Mat. 11:12, 13\xt*\x* \v 17 Shin higgiyaappe ittibay attiyaawaappe saluunne sa'ay aad'd'iyaawe matattee.\x - \xo 16:17 \xo*\xt Mat. 5:18\xt*\x* \p \v 18 «Bare machchatto billiide hararo akkiyaawe ubbay woshummee; k'ay asinaappe biletteedda mac'c'awuno akkiyaawe ooninnekka woshummee.\x - \xo 16:18 \xo*\xt Mat. 5:32; 1 K'or. 7:10, 11\xt*\x* \s Dure Bitaniyaabaanne Mank'k'o Gideedda Ali'aazarabaa \p \v 19 «Gatii loytsiide al"o gideedda mayuwaa mayyiiddinne gallassaan gallassaan otoruwaan nashettiidde de'iyaa itti dure bitanii de'ee. \v 20 K'aykka kumentsaa asatetsan maytsay de'iyaa itti Ali'aazara geetettiyaa hiyyeesay, ha dure bitaniyaa kariyaan giseedda. \v 21 Ha dure bitaniyaa samppaappe laaletteedda suuppaa maanaw amottee; haray atto kanatuukka yiide Aa maytsaa laac'c'iino. \p \v 22 «Ha hiyyeesaa bitanii hayk'k'ina, kiitanchchatuu Aa Abraahaamo bagga bonchchosaa afeeddino; dure bitaniikka k'ay hayk'k'iide moogetteedda. \v 23 Si'ooliyaan daro seelettiidde de'ishshin, d'ok'k'u giide haakuwaan Ali'aazara, Abraahaamo baggan de'iyaawaa be'eedda. \p \v 24 «Ikka bare kooshshaa d'ok'k'u ootsiide, ‹Abraahaamo, ta aabboo, taw k'aretta. Ha tamaa seelaan metoota de'iyaa diraw, Ali'aazar bare birad'd'iyaa s'eeraa haatsaan bochchiide, ta ins's'arssaa irs's'issanaadan hayyanaa taakko kiittaarikkii› yaageedda. \p \v 25 «Abraahaamo k'ay, ‹Ta na'aw, neeni pas'a de'aadde, lo"o de'uwaa de'ina, Ali'aazar lo"enna meto de'uwaa de'eeddawaa k'oppa. Ha"i k'ay I hawaan nashettiyaa wode, neeni metuwaa bolla de'aa. \p \v 26 « ‹Hawaappe haray k'ay, hawaappe yaa hinttenttukko aad'd'anaw koyyiyaawanttu aad'd'ennaadan, yaan de'iyaawanttukka k'ay haa nuukko pinnennaadan, nu giddoninne hinttenttu giddon wogga aafuu med'etteedda› yaageedda. \p \v 27 «Dure bitaniikka, ‹Abraahaamo, simmi hewaa gidooppe, neeni Ali'aazara ta aabbu golle yeddana mala, neena woossay. \v 28 Ayaw gooppe, taw ichcheshu ishatuu de'iyaa diraw, unttunttu k'ay ha metuwaasaa yeenna mala, unttunttoo Ali'aazar biide markkatto› yaageedda. \p \v 29 «Abraahaamo k'ay, ‹Musenne nabatuu s'aafeedda mas'aafay unttunttoo de'ee; he mas'aafay giyaawaa unttunttu sisiino› yaageedda. \p \v 30 «Dure bitanii, ‹Hi"ii; Abraahaamo, ta aabboo, hewaa gidenna; shin itti bitanii hayk'uwaappe denddiide, unttunttukko bintto, unttunttu barenttu nagaraa paas'iide, simmanawantta› yaageedda. \p \v 31 «Abraahaamokka, ‹Unttunttu Musenne nabatuu s'aafeedda mas'aafaa sisennawaa gidooppe, haray atto itti uray hayk'uwaappe denddi yinttokka ammanikkino› geedda» yaageedda. \c 17 \s Nagaraabaa Yesuusi Odeedda \r (Mat. 18:6, 7, 21, 22; Mar. 9:42) \p \v 1 Yesuusi barena kaalliyaawantta, «Asaa baletsiyaawe yeennaan attena; shin baletsiyaawaa ahiyaa uraw aw aayye; \v 2 He bitanii ha guutsatuwaappe ittuwaa baletsiyaawaappe, gaac'c'iyaa wos'aa bare k'ood'iyaan k'ashettiide abbaan mitettiyaawe aw lo"a. \v 3 Hintte huup'ew naagettite. \p «Ne ishay neena naak'k'ooppe, Aa zora. K'ay nagaraappe I simmooppe, aw atto yaaga. \v 4 Itti gallassi I neena laappu gede naak'k'iide, laappu gedekka, ‹Neena ta naak'k'aad, taana maara› giidde neekko yooppe, aw atto ga» yaageedda. \p \v 5 Kiitetteeddawanttukka Godaa, «Nuw ammanuwaa gujja» yaagiide oochcheeddino. \p \v 6 Godaykka, «Hinttew sannaafic'iyaa ayfiyaa keena ammanuu de'intto, hinttenttu ha boo'iyaa, ‹Hawaappe shodettaade, abbaan tooketta› gintto hinttew eeno gaana» yaageedda. \s K'oomay Ootsanaw Bessiyaa Oosuwaa \p \v 7 K'aykka Yesuusi, «Hintteppe goshiyaawe woy miyaa heemmiyaa k'oomay de'iyaa Asay hak'et de'ooppe, goshsha gadeppe woy miyaa gadeppe simmo wode ellekka, ‹Haaya shemppa akka, k'umaa maanaw utta› yaagiyaawe oonee? \v 8 Yewuwaan k'ay, ‹Ta maana kawuwaa giigissa; ta maananne ushana gakkanaw minnaade taana ek'k'aade miza. Hewaappe guyye new ma, usha› yaagiyaawaa gidennee? \v 9 He k'oomay kiitetteeddabaa ootseedda diraw, he bitanii galatanaw bessennee? \v 10 Hewaadankka hintte k'ay Asay hinttena kiitto oosuwaa ootseedda wode, ‹Nuuni maaddenna k'oomatuwaa; nu ooso s'alalaa ootseeddo› yaagite» yaageedda. \s Yesuusi Oolluu Oyk'k'eedda Tammu Asatuwaa Patseedda \p \v 11 Yesuusi Yerusaalame biidde, Galiilaappenne Sammaariyaa giyaa gadatuwaappe gidduwaanna aad'd'eedda. \v 12 I itti guutsa katamato geliyaa wodiyaan, haakuwaan ek'k'eedda tammu oolluwaan oyk'etteeddawanttu Aa be'eeddino. Unttunttukka haakuwaan ek'k'iide, \v 13 barenttu kooshshaa d'ok'k'u ootsiide, «Yesuusa, Godaw, hayya godo nuuna patsaarikkii!» yaageeddino. \p \v 14 Yesuusi unttuntta be'iide, «Biide, hinttenttu bollaa k'eesatuwaa bessite» yaageedda. \p Unttunttukka k'eesatuwaakko bide'iidde oolluwaappe pas'eeddino.\x - \xo 17:14 \xo*\xt Wog. 14:1-32\xt*\x* \p \v 15 Unttunttuppe ittuu bare harggiyaappe pas'eeddawaa be'iide, bare kooshshaa d'ok'k'u ootsiide, S'oossaa bonchchiidde simmeedda. \v 16 Galatiiddekka Yesuusa gediyaa matan gulbbateedda. He bitanii Sammaariyaa asaa. \p \v 17 Yesuusi zaariide, «Tammuu pas'ibeykkinoo? Yaatina udduppunatuu hak'an de'iinoo? \v 18 Ayihuda asaa gidenna Sammaariyaa bitaniyaappe attin, S'oossaa bonchchanaw simmeeddawanttu baawa guussee?» yaageedda. \v 19 Yesuusi Aa, «Dendda ba; ne ammanuu neena patseedda» yaageedda. \s S'oossaa Kawutetsaa Yuussaabaa \r (Mat. 24:23-28, 37-41) \p \v 20 Parisaawatuu itti gallassi, «S'oossaa kawutetsay awude yaannee?» giide oochchina Yesuusi, «S'oossaa kawutetsay hinttenttu naagiyaa ogiyaan yeenna» yaagi zaareedda. \v 21 K'aykka, «Ooninne, ‹S'oossaa Kawutetsay hawaan de'ee›, woy ‹Hewaan de'ee› gaanaw danddayenna; S'oossaa Kawutetsay hinttenttu wozanaa giddon de'ee» yaageedda. \p \v 22 Yesuusi barena kaalliyaawanttoo odiidde, «Asaa Na'ay k'onc'c'iyaa gallassatuwaappe ittuwaa be'anaw hinttenttu amottiyaa wodii yaana; shin be'ikkita. \v 23 K'ay unttunttu hinttena, ‹Haweku hawaana› woy ‹Hewaana› yaaganawantta. Shin unttuntta kaalliide, unttunttunna booppite. \v 24 Walk'k'antsay saluwaan wolk'k'aamiyaa wode, ha gas'aappe hini gas'aa poo'uu poo'iyaawaadan, asaa na'aa yuussaykka hewaadan hananawaa. \v 25 Shin koyrottiide Asaa Na'ay daro metuwaa metootanawunne he wodiyaan de'iyaa yeletaan is's'ettanaw bessee. \p \v 26 «Nohe wodiyaan hanowaadankka, Asaa Na'ay k'onc'c'iyaa gallassankka hewaadan hananawaa.\x - \xo 17:26 \xo*\xt Dom. 6:5-8\xt*\x* \v 27 Nohe markkabiyaa gelo gallassay gakkanaw unttunttu, miiddinne ushiidde, akkiiddinne akettiidde de'ishshin, bashshaa haatsay yiide ubbaa asaakka bayizzeedda.\x - \xo 17:27 \xo*\xt Dom. 7:6-24\xt*\x* \p \v 28 «Hewaadankka, Loos'e\f + \fr 17:28 \fr*\fqa Nohe, Loos'e: \fqa*\ft S'oossay biittaa bashshaa haatsaan bayizzeedda wode, I Nohane Aa golle asaa ashsheeda. S'oossay Sodoomaanne Gamoora katamatuwaa, izin de'iyaa iitaa asatuwaa ubbaa tamaan bayizzeedda wode, Loos'anne Aa golle asaa ashsheeda (\ft*\xt Dom. 19:1-29\xt* s'eellite).\f* wodiyaan, Asay miiddinne ushiidde, zal"iidde, tokkiiddinne golliyaa kees's'iide de'eeddino. \v 29 Shin Loos'e, Sodoomaappe keso gallassaan k'ay saluwaappe tamaynne ees's'iyaa bonk'k'o shuchchay bukkeedda; ubbabaakka miide wursseedda.\x - \xo 17:29 \xo*\xt Dom. 18:20—19:25\xt*\x* \p \v 30 «Asaa na'ay k'onc'c'iyaa gallassaankka hawaadan hananawaa. \v 31 He gallassaan, golliyaa huup'iyaan de'iyaawe, golle garssan de'iyaa miishshaa akkanaw wod'd'oppo; hawaadankka goshsha gaden de'iyaawe, guyye simmoppo.\x - \xo 17:31 \xo*\xt Mat. 24:17, 18; Mar. 13:15, 16\xt*\x* \v 32 Ane Loos'e machchattibaa k'oppite!\x - \xo 17:32 \xo*\xt Dom. 19:26\xt*\x* \v 33 Bare shemppuwaa ashshanaw koyyiyaa ubbay, bayizzee; bare shemppuwaa bayizziyaa ubbay, de'uwaan naagee.\x - \xo 17:33 \xo*\xt Mat. 10:39; 16:25; Mar. 8:35; Luk'. 9:24; Yoh. 12:25\xt*\x* \v 34 Ta hinttew odiyaawe ayee gooppe, he k'ammaan laa"u asatuu itti gisuwaan gisanawantta; unttunttuppe ittuu akettina laa'entsiyaawe attanawaa. \v 35 Laa"u mac'c'a asatuu itti wos'aan gaac'c'anawantta; ittinna akettina, ittinna attanawunnu. \v 36 Laa"u asatuu goshsha garssan de'iino; ittuu aketanawaa, laa'entsiyaawe attanawaa» yaageedda.\x - \xo 17:36 \xo*\xt Mat. 24:40\xt*\x* \p \v 37 Aa kaalliyaawanttu Yesuusa, «Godaw, hewe hak'an hananawee?» yaageeddino. \p Ikka zaariide, «Bakkutay de'iyaasaa shorttii shiik'anawaa» yaageedda. \c 18 \s Mank'k'o Gideedda Am"attibaanne // Makkalanchcha Daannaabaa \p \v 1 Yesuusi barena kaalliyaawanttoo, salettenaan ubbaa gallassi woossanaadan leemisuwaan odeedda. \v 2 Ikka, «Itti katamaan S'oossaw yayyenawe, asaakka bonchchenna itti daannay de'ee. \v 3 He katamaan am"e mishiratta de'aw. Izakka he daannaakko yaade, ‹Ta morkkewunne taw de'iyaa yewuwaa pirddaa› yaagaaddu. \p \v 4 «Daro wodiyaan iziw pirddennaan is's'eedda. Shin bare wozanaan k'oppiide, ‹Taani, ubbaa S'oossaw yayana d'ayooppekka, asaakka k'ay bonchchana d'ayooppe, \v 5 ha am"e mishiratta taana labbantsiyaa dirawunne ubbaa wode taakko yaade taana daaburssenna mala, taani iziw pirddana› geedda. \p \v 6 «He makkalanchcha daannay goowaa akeekite. \v 7 S'oossay gallassinne k'amma barentta maaddana mala, danddayaan aakko waassiyaa doorettawanttoo pirddenneeyye? I unttunttoo ellekka zaarennee? \v 8 Taani hinttenttoo yaagay; unttunttoo elleelli pirddana; shin Asaa Na'ay yiyaa wode ha biittaan ammanuwaa demmaneeshsha?» yaageedda. \s Otorettiyaa Parisaawiyaanne Barena // Kawushisseedda K'aras'aa K'ans's'iyaa Bitaniyaa \p \v 9 Barentta geeshsha giide ammanettiyaawanttoonne haraa ubbaa darii kad'iyaawanttoo, Yesuusi ha leemisuwaa odeedda: \v 10 «Laa"u asatuu woossanaw geeshsha golliyaa\f + \fr 18:10 \fr*\fk Woossanaw geeshsha golliyaa: \fk*\ft Ayihuda Asay ubbaa wode Geeshsha Golliyaan wontta guuraaninne gallassaa woossino.\ft*\f* geleeddino. Hewanttuppe ittuu Parisaawiyaa; ittuu k'ay k'aras'aa k'ans's'iyaawaa. \v 11 Parisaawii denddi ek'k'iide bare wozanaan woossiidde, ‹S'oossaw, taani hara asaadan: bonk'k'iyaawanttudan, makkaliyaawanttudan, woshummiyaawanttudan, woy hawaadan k'aras'aa shiishshenna diraw neena galatay. \v 12 Saaminttaan laa"u kaala s'oomay; taani demmiyaa ubbaappe tammu kushiyaappe ittuwaa immay› yaageedda. \p \v 13 «Shin k'aras'iyaa bitanii haakuwaan ek'k'iide, bare ayfiyaan pude saluwaa d'ok'k'u giide s'eellanawukka koyyibeenna. Shin bare tiraa bak'k'iidde, ‹S'oossaw, taani nagaranchchaa; taana maara› yaageedda. \v 14 Taani hinttenttoo odiyaawe ayee gooppe, kase bitaniyaappe aad'd'iide ha bitanii s'illo gidiide bare golle simmeedda; barena d'ok'k'u ootsiyaa ubbay kawushana; barena k'ay kawushissiyaa uray d'ok'k'u gaana» yaageedda. \s Yesuusi Guutsa Naanaa Anjjeedda \r (Mat. 19:13-15; Mar. 10:13-16) \p \v 15 Yesuusi bare kushiyaa wotsiide anjjana mala Asay guutsa naanaa akkiide aakko yeeddino. Aa kaalliyaawanttukka be'iide, asaa ahenna mala geeddino. \v 16 Yesuusi k'ay guutsa naanaa barekko s'eesiide, «Guutsa naanay taakko yaana mala aggite, diggoppite; S'oossaa kawutetsay hawanttu malaasa. \v 17 Taani hinttenttoo tumuwaa oday; S'oossaa kawutetsaa guutsa na'aadan akkenawanttu ubbay he kawutetsaa mulekka gelenna» yaageedda. \p \v 18 Yihudaa biittaa Mooddiyaawanttuppe ittuu, «Lo"o tamaarissiyaawoo, taani med'inaa de'uwaa laattanaw ayaa ootsanaw bessii?» yaagiide Yesuusa oochcheedda. \v 19 Yesuusikka aw, «Ayaw taana lo"oo, yaagay? Itti S'oossaappe attin, lo"uu ooninne baawa; \v 20 S'oossaa azazatuwaa, ‹Woshummoppa, wod'oppa, wuu"oppa, wordduwaa markkattoppa, ne aabbanne ne daayo bonchcha yaagiyaawaa eraa› » yaagiide zaareedda. \v 21 Bitanii zaariide, «Hawaa ubbaa, na'atetsaappe doommaade naagaad» yaageedda. \p \v 22 Yesuusikka hawaa sisiide, «Ittibay neeni biroon ootsennaan attowe de'ee; hewenneekka, new de'iyaawaa ubbaa zal"aade mank'k'atoo imma; hawaa ootsooppe saluwankka neeni durettana; hewaappe guyye ta geeduwaa kaala» yaageedda. \v 23 He bitanii k'ay hewaa sisiide daro dure gido diraw daro kayyotteedda. \p \v 24 Yesuusikka ha bitanii daro kayyottowaa be'iide, «Dure Asay S'oossaa kawutetsaa gelanaw wooti metanddeeshsha! \v 25 Dure Asay S'oossaa kawutetsaa gelanawaappe gaaluu marppiyaa s'oo'iyaanna aad'd'anawe matattee» yaageedda. \v 26 Hewaa siseedda asay, «Simmi ooni attanaw danddayii?» yaageeddino. \p \v 27 Ikka k'ay zaariide, «Asaw danddayettennawe S'oossaw danddayettee» yaageedda. \v 28 P'es'iroosi zaariide, «Simmi nuuni nuw de'iyaa ubbaa aggiide neena kaalleeddo» yaageedda. \v 29 Ikka, «Tumuwaa gay, S'oossaa kawutetsaa diraw bare golliyaa, woy barena yelawantta, woy bare machchiyaa, woy bare naanaa, woy ishatuwaa aggeeddawe, \v 30 ha wodiyaan daro dakkuwaa, sintsa yiyaa kawutetsaankka med'inaa de'uwaa akkenawe ooninne baawa» yaageedda. \s Yesuusi Bare Hayk'uwaabaa // Heezzentsuwaa Odeedda \r (Mat. 20:17-19; Mar. 10:32-34) \p \v 31 Yesuusikka tammanne laa"u barena kaalliyaawantta barekko s'eesiide, «Simmi Yerusaalame baana; Asaa Na'aabaykka nabatuu mas'aafan s'aafetteeddabay ubbay yaan polettana. \v 32 Ayihude gidennawanttoo Aa aatsi immana, k'iliic'ana, daro metootsana, Aa bollan c'uchchana; \v 33 shoc'owaappe guyyiyaan wod'ana, heezzentsiyaa gallassi I denddana» yaageedda. \p \v 34 Unttunttukka ha yewuwaappe ayaanne akeekibeykkino; hayk'uukka unttunttoo akeekettibeenna diraw I haasayobaakka eribeykkino. \v 35 Yesuusi Iyarkkokko mateedda wodiyaan, itti k'ook'a bitanii woossiidde ogiyaa gas'aan utteedda. \v 36 C'ora Asay aad'd'iyaawaa sisiide, «Hawe ayeeshsha?» yaagi oochcheedda. \v 37 Asaykka aw, «Naazireetiyaa Yesuusi hawaanna aad'd'i de'ee» yaagi zaareeddino. \p \v 38 Ikka, «Daawite na'aa Yesuusaa, taana maaraarikkii» giide waasseedda. \v 39 Aappe sintsanna biidde de'iyaawanttukka, c'o"u gaanaadan hank'k'etteeddino. I k'ay, «Daawite na'aw, taana maaraarikkii» giide darii waasseedda. \p \v 40 Yesuusikka ek'k'iide, barekko ahanaadan asaw odeedda. \v 41 Yesuusakko I s'eetuwaa wodiyaan, Yesuusi, «Taani new ayaa ootsanaadan koyyay?» yaagiide Aa oochcheedda. \p Ikka zaariide, «Godaw, s'eellanaw koyyay» geedda. \p \v 42 Yesuusikka, «S'eella, ne ammanuu neena patseedda» yaageedda. \v 43 He wodiyaankka s'eelli aggeedda; S'oossaakka bonchchiidde Aa geeduwaa kaalleedda. \p Asay ubbay bitaniyaa s'eelliide, S'oossaa galateeddino. \c 19 \s Yesuusanne Zakkiyoosa \p \v 1 Yesuusi hini Iyyarkko katamaa geliide, hewaanna aad'd'i de'ee. \v 2 Suntsay Zakkiyoosa geetettiyaa itti dure bitanii hewaan de'ee. Ikka k'aras'iyaawanttoo kaappuwaa. \v 3 Zakkiyoosi Yesuusa geetettiyaawe hak'awentto be'anaw koyyishshin k'antsa gideeddawaa diraw, asaa c'oratetsaappe denddowaan be'anaw danddayibeenna. \v 4 Yesuusi he ogiyaanna aad'd'iyaa diraw, sintsaw aad'd'iide itti boo'iyaa bolla keseedda. \p \v 5 Yesuusi he sa'aa gakkiide, d'ok'k'u gi pude s'eelliide, «Zakkiyoosa, hachche ne gollen peeshanaw bessiyaa diraw elle wod'd'a» yaageedda. \v 6 Ikka elleelli boo'iyaappe wod'd'iide, nashechchaan Yesuusa mokkeedda. \v 7 Hewaan de'iyaa asaa ubbay hawaa be'iide, «Hawe nagaranchchaa gollen geliide imatsaa gidiide shoobettana hanee» giide ubbatuukka zuuzuntsaa doommeeddino. \p \v 8 Zakkiyoosikka k'ay ek'k'iide Godaa, «Godaw, simmi taw de'iyaawaa ubbaappe bagga hiyyesatoo immana; ooppennekka wordduwaan akkeeddawaa gidooppe, oyddu dakkuwaa udaade zaarana» yaageedda. \p \v 9 Yesuusikka Zakkiyoosaw odiidde, «Neenikka Abraahaamo sheeshshaa gidiyaa diraw, hachche atotetsay ha golle asaw yeedda. \v 10 Ayaw gooppe, Asaa Na'ay bayeeddawaa koyyanawunne ashshanaw yeedda» yaageedda.\x - \xo 19:10 \xo*\xt Mat. 18:11\xt*\x* \s Tammu K'oomatuwaa Leemisuwaa \r (Mat. 25:14-30) \p \v 11 Asay hawaa sisiide de'ishshin Yesuusi, hini Yerusaalame s'eetuwaa dirawunne unttunttoo S'oossaa kawutetsay ha"ikka k'onc'c'iyaawaa malato diraw leemisuwaa odeedda.\x - \xo 19:11-27 \xo*\xt Mat. 25:14-30\xt*\x* \v 12 Hawaadan yaagi doommeedda; «Itti wolk'k'aama bitanii barew kawutetsaa bonchchuwaa akkiide simmanaw, hini haako gadiyaa beedda. \v 13 Bare k'oomatuwaa giddoppe tammuwaa s'eesiide, unttunttoo tammu miinaa\f + \fr 19:13 \fr*\fk Miinaa: \fk*\ft Miinaa geetettiyaawe, Giriike k'aalaan Minase giyaawaa. Hawaa biletsay, he wode de'iyaa oosanchcha asaw imettiyaa heezzu agenaa dirgguwaa.\ft*\f* geetettiyaa miishshaa immowaashshin, ‹Taani simmaade yaana gakkanaw, ha miishshaan zal"ishshite› yaageedda. \p \v 14 «Shin Aa gadiyaa Asay Aa is's'o diraw, ‹Ha bitanii nu bolla kaatetanaadan nuuni koyyokko› yaagiide, guyyenna I de'iyaasaa asaa kiitteeddino. \v 15 Gidoppe attin, ha bitanii kaate gidiide hini bare gade simmeedda. He k'oomatuu huup'iyaan huup'iyaan I immo miishshaan zal"iide ay keena wod'iseeddinontto eranaw s'eesisseedda. \p \v 16 «Koyro k'oomay shiik'iide, ‹Godaw, neeni taw immeedda tammu miinaa wod'iyaa tammuwaa demmaad› yaageedda. \v 17 Aa Goday Aa, ‹Hayyanaashsho! Neeni lo"o k'oomaa; neeni guutsa yewuwaan ammanetteedawaa gidaade beetto diraw, tammu katamatuwaa bollan maatay new imetteedda› yaageedda. \p \v 18 «Laa'entsiyaawekka shiik'iide, ‹Godaw, neeni taw immeedda ichcheshu miinaa geetettiyaa miishshay ichcheshuwaa wod'd'eedda› yaageedda. \v 19 Aa Godaykka Aa, ‹New ichcheshu katamatuwaa bollan maatay imetteedda› yaageedda. \v 20 Hara heezzentsiyaa k'oomay shiik'iide, ‹Godaw, c'urk'k'aan s'aas'a wotseedda ne miishshaa hawaa be'a. \v 21 Ayaw gooppe, neeni wotsabeennasaappe akkiyaawaa; zerabeennawaa k'oyc'iyaa mek'etsi baynna asaa gidiyaa diraw, new yayaad› yaageedda. \p \v 22 «Godaykka, ‹Ha iita k'oomay; neeni haasayo k'aalaan ne bolla taani pirddana. Wotsabeennawaa akkiyaawaa, zerabeennawaa k'oyc'iyaa mek'etsi baynna asaa gidiyaawaa erooppe, \v 23 taani yaade ta miishshaa wod'iyaanna akkana mala, ayaw wod'isiyaawanttoo immabeykkii?› yaageedda. \p \v 24 «Godaykka, hewaan ek'k'owantta, ‹Ha miishshaa aappe wotsi akkiide tammu miinay de'iyaawoo immite› yaageedda. \v 25 Unttunttukka, ‹Godaw, aw tammu miinay de'ee› yaageeddino. \p \v 26 «Ikka, ‹Taani hinttenttoo odiyaawe, de'iyaawoo ubbaw gujettanawaa; baynnawaappe k'ay he de'iyaawekka aketanawaa.\x - \xo 19:26 \xo*\xt Mat. 13:12; Mar. 4:25; Luk'. 8:18\xt*\x* \v 27 Yewuwaan k'ay taani unttunttu bollan kawutennaadan koyyeedda ta morkkatuwaa taakko ahiide ta sintsaan shukkite› geedda» yaageedda. \s Yesuusi Daro Bonchchuwaan Yerusaalame Geleedda \r (Mat. 21:1-11; Mar. 11:1-11; Yoh. 12:12-15) \p \v 28 Yesuusi hawaa goowaappe kaala hini Yerusaalame kesanaw barena kaalliyaawanttuppe sintsatiide beedda. \v 29 Debre Zayite geetettiyaa deriyaa matan de'iyaa hini Beetefaagen Biitaaniyaa geetettiyaa heeraa katamatuwaakko shiik'eedda wode barena kaalliyaawanttuppe laa"atuwaa, \v 30 «Hinttenttuppe sintsan de'iyaa k'eeri katamatuwaa biite; yaa hinttenttu geliyaa wode, ooninne biro uttibeenna hare maray k'ashetti utteeddawaa demmanita; Aa billiide haa akki yiite. \v 31 Ooninne hinttentta, ‹Hawaa ayaw billiitee?› giide oochchooppe, ‹I bare godaw\f + \fr 19:31 \fr*\fk Godaw: \fk*\ft Hawaan godaw geetettowe, hare maraa godaappeshshin, S'oossaa gidenna.\ft*\f* koshshiyaa diraassa› yaagite» yaageedda. \p \v 32 Kiitetteeddawanttukka biide, Yesuusi unttunttoo odowaadan hanina demmeeddino. \v 33 Unttunttu hare maraa billiyaa wode be'iide hariyaa Goday, «Hare maraa ayaw billiitee?» yaageedda. \v 34 Unttunttukka, «Godaw hawe koshshee» yaagiide, \v 35 hare maraa Yesuusakko aheeddino; barenttu mayuwaa Aa bollan wotsiide Yesuusa hariyaa togisseeddino. \v 36 Asaykka Yesuusi biyaa ogiyaa bolla barenttu mayuwaa hiis's'eeddino.\f + \fr 19:36 \fr*\fk Mayuwaa hiis's'eeddino: \fk*\ft Hawaa guussay, Ayihuda asaa wogaan, eretteeddanne bonchchettiyaa asaw oosettiyaa imatsaa mokaa wogaa.\ft*\f* \p \v 37 I Debre Zayite geetettiyaa deriyaa dugetsaa afiyaa ogiyaa mateedda wode, daro c'ora gideedda Aa kaalliyaawanttu be'eedda S'oossay ootseedda malaataw ubbaw nashettiide, barenttu kooshshaa d'ok'k'u ootsiide, \q1 \v 38 «Godaa suntsaan yiyaa kaatii, \q2 anjjetteeddawaa; \q2 saluwaan sarotay gido. \q2 K'ay killi d'ok'k'a saluwaan de'iyaa, \q1 S'oossay bonchchetto» \m yaageeddino.\x - \xo 19:38 \xo*\xt Maz. 118:26\xt*\x* \p \v 39 Asaa garssan de'iyaa itti itti Parisaawatuu Yesuusa, «Tamaarissiyaawoo, neena kaalliyaawantta c'o"u ootsaarikkii» yaageeddino. \v 40 Ikka zaariide, «Taani hinttenttoo oday, unttunttu c'o"u gooppe, shuchchaykka waassanawaa» yaageedda. \v 41 Yesuusi Yerusaalame mateedda wode, katamato be'iide, yeekkiidde, \v 42 «Ne sarotaw gidiyaawaa neeni hachche eraaddintto lo"a; shin ha"i hewe ne ayfiyaappe geemmeedda. \v 43 Ayaw gooppe, ne bolla yaana wodii de'ee; he wode neena is's'iyaawanttu ne yuushshuwaan dirssaa diriide, yaappenne haappenne dooddiide, neena un"etsiyaa wodii yaanawaa. \v 44 Neenanne ne dirssaa garssan de'iyaa ne asaa mentsereetsana. S'oossay neena be'anaw yeedda wodiyaa neeni erabeenna diraw, neena is's'iyaawanttu shuchchaa ubbaa ittuwaa ittuwaa bollappe dentsiide laalanawaa» yaageedda. \s Yesuusi Geeshsha Golliyaan Zal"iyaawantta Yedersseedda \r (Mat. 21:12-17; Mar. 11:15-19; Yoh. 2:13-22) \p \v 45 Hawaappe kaala Yesuusi geeshsha golliyaa geliide, zal"iyaawantta hewaappe kesseedda. \v 46 Yesuusi zaariide, « ‹Ta gollii S'oossaa woossiyaa golliyaa gidanawaa› geetettiide S'oossaa k'aalaan s'aafetteedda. Shin hinttenttu Aa paannuwaa gonggoluwaa ootseeddita» yaageedda.\x - \xo 19:46 \xo*\xt Isa. 56:7; Erm. 7:11\xt*\x* \v 47 Yesuusi ubbaa wode geeshsha golliyaan tamaarissi de'ishshin, k'eesatuwaa kaappatuu, Muse higgiyaa tamaarissiyaawanttunne asaa ayissiyaawanttu Aa wod'anaw koyyiino.\x - \xo 19:47 \xo*\xt Luk'. 21:37\xt*\x* \v 48 Shin Asay ubbay Aa haasayaappe ittuunne attenaan sisi utto diraw, Aa wod'iyaa ogiyaa unttunttu d'ayeeddino. \c 20 \s Yesuusa Maataa Bolla Denddeedda Ooshaa \r (Mat. 21:23-27; Mar. 11:27-33) \p \v 1 Itti gallassi Yesuusi asaa geeshsha golliyaan tamaarissiiddenne mishiraachchuwaa k'aalaa odiidde de'iyaa wode, k'eesatuwaa kaappatuunne Muse higgiyaa tamaarissiyaawanttu gadiyaa c'imatuwaanna ittippe Yesuusakko yeeddino. \v 2 Unttunttukka, «Ha yewuwaa neeni ootsiyaawe ay maataanentto oda; ha maataakka new immeeddawe I oonee?» yaagiide oochcheeddino. \v 3 Ikka, «Ta hinttena itti ooshaa oochchiyaawe de'iyaawaa ane zaarite. \v 4 Yohaannisa s'ink'k'atay S'oossaappee woy asaappee?» yaagi oochcheedda. \p \v 5 Unttunttu bare giddon mak'k'ettiidde, «S'oossaappe gooppe, hewaa gidooppe ‹Ayaw ammanibeykkitee› nuuna yaaganawaa; \v 6 ‹Asaappe› gooppe, Asay ubbay Yohaannisi nabiyaa gidiyaawaa ammaniyaa diraw shuchchaan nuuna dechchanawantta» yaageeddino. \v 7 Hawaassi, «Hak'appe yeeddentto erokko» giide aw zaareeddino. \v 8 Yesuusikka, «Hawaa gidooppe taanikka, taani O maataan ha yewuwaa ootsaytantto hinttenttoo odikke» yaageedda. \p \v 9 Hawaappe simmiide Yesuusi asaw ha leemisuwaa yaagi oduwaa doommeedda:\x - \xo 20:9 \xo*\xt Isa. 5:1\xt*\x* «Itti bitanii daro woyniyaa turatuwaa tokkeedda. Goshshanchchatoo kotsaw immiide, I hini hara gadiyaa biide c'ora wodiyaa gam"eedda. \v 10 Woynnii ayfiyaa ayfo wode, woyniyaa goshshaa Goday barena gakkiyaawaa ahanaadan itti k'oomaa kotsaawatuwaakko kiitteedda. Kiitetti beeddawaakka d'oobbiide, mela kushiyaa yeddeeddino. \v 11 Hewaappe hara k'oomaa kiitteedda. Unttunttu hewaakka k'ay d'oobbiide, toochchiide, mela kushiyaa yeddeeddino. \v 12 Ha"ikka haraa heezzentsiyaa k'oomaa kiitteedda. Unttunttukka k'ay Aa masuntsiide, hini kare oleeddino. \p \v 13 «He woyniyaa turaa Godaykka, ‹Simmi ayaa ootsoo? Ane ha"i ta dosiyaa na'aa kiittana; ooni eri Aa bonchchooppenne› geedda. \v 14 Goshshanchchatuu k'ay na'aa be'eedda wode, ‹Hawe Aa laattiyaawaa gido diraw, hayite wod'oytte; hewaappe guyye, biittay nuussa gidanawaa› giide zoretteeddino. \v 15 Woynniyaa turaa sa'aappe, hini karew kessiide Aa wod'eeddino. \p «Woynniyaa turaa Godaykka unttuntta ayaa ootsanddeeshsha? \v 16 Yooppe he goshshanchchatuwaa, wod'anawaa; woyniyaa turaa sa'aakka haranttoo immanawaa» yaageeddino. \p Asatuukka hawaa siso wode, «Hawaa malabaa ahoppo» yaageeddino. \v 17 Yesuusikka hini unttunttukko s'eelliide, \q1 « ‹Simmi shuchchaa golliyaa kees's'iyaawanttu kad'eedda shuchchay, \q2 I waanna golliyaa minisiyaa huup'e shuchchaa gideedda› \m geetettiide s'aafetteeddawaa biletsay ayee?\x - \xo 20:17 \xo*\xt Maz. 118:22\xt*\x* \v 18 Ha shuchchaa bollan kunddiyaa ubbay me'erettee; shuchchaykka Aa bollan kunddiyaa ubbay bunchchettanawaa» yaageedda. \s Giiraa, Giiranee Agganee Giyaa Ooshaa \r (Mat. 22:15-22; Mar. 12:13-17) \p \v 19 Muse higgiyaa s'aafiyaawanttunne k'eesatuwaa kaappatuu Yesuusi haasayeedda leemisuu, unttunttu bollan geetettowaa ero diraw, he saatiyankka Aa oyk'k'anaw koyyeeddino. Shin asaw yayyeeddino. \v 20 Yesuusa, he gadiyaa mooddiyawoonne Aa maataw aatsiide immanaw Aa doonaappe kesiyaa k'aalaan oyk'k'anaw injjetiyaa wodiyaa naagiino. Hewaa diraw geeshsha malatiidde oytsanaw wochchiyaawantta kiitteeddino. \v 21 He kiitettowanttukka Yesuusa, «Tamaarissiyaawoo, neeni tuma yewuwaa haasayiyaawaanne tamaarissiyaawaa, hewaadankka k'ay S'oossaa ogiyaa tumatetsaan tamaarissiyaawaanne oossinne dummayennawaa nuuni ereetto. \v 22 K'aykka unttunttu, Roomaa kaatiyaa K'eesaarew giiraa c'igganaw koshshii woy koshshennee?» yaagi oochcheeddino. \p \v 23 I k'ay unttunttu deshatetsaa eriide, \v 24 «Ane taana itti diinaariyaa\f + \fr 20:24 \fr*\fk Diinaariyaa: \fk*\ft He wode Roomaa biittaa Asay go"ettiyaa miishshaa.\ft*\f* bessite; hewaa bollan de'iyaa misiliinne s'aafettowe oona bessii?» geedda. \v 25 Unttunttukka, «K'eesaarewaa» giide zaareeddino. Inneekka, «Hewaa gidooppe: K'eesaarewaa, K'eesaarew immite; S'oossaawaa, S'oossaw immite» yaageedda. \v 26 Unttunttukka, I haasayeedda K'aalaan asaa sintsan oyk'k'anaw danddayibeykkino. Aa zaaruwaan maalalettiide c'o"u geeddino. \s Hayk'uwaappe Dendduwaabaa Ooshaa \r (Mat. 22:23-33; Mar. 12:18-27) \p \v 27 Saduk'aawanatuppe ittuu ittuu Yesuusakko yiide, ooshaa aw shiishsheeddino.\x - \xo 20:27 \xo*\xt Kit. 23:8\xt*\x* \v 28 Unttunttukka Yesuusa,\x - \xo 20:28 \xo*\xt Zar. 25:5\xt*\x* «Tamaarissiyaawoo, itti bitanii machchatto akkiide na'aa yelennaan hayyiyaawaa gidooppe, mishiratto hewaa ishay laataa akki na'aa yeliide bare ishaw zeretsaa wotsana mala Muse nuw s'aafeedda. \v 29 Itti wodiyaan laappu ishatuu de'iyaawanttuppe, bayiray machchatto akkiide yelennaan hayk'k'i aggeedda. \v 30 Laa'entsiyaawekka izo laatteedda. \v 31 Heezzentsiyaawekka k'ay izo akkeedda; laappunatuukka izo akkiide na'aa yelennaan hayk'k'eeddino. \v 32 Wurssetsaan mishirattakka hayk'k'a aggaaddu. \v 33 Simmi laappunatuukka he mishiratto akkeedda diraw, hayk'uwaappe denddeedda wode, iza oossi machche gidanee?» yaagi oochcheeddino. \p \v 34 Yesuusikka, «Ha alamiyaa naanay akkiinonne akettiino. \v 35 Shin hayk'uwaappe denddiide, sintsappe yiyaa wodiyaan de'anaw bessiyaawanttu akkikkinonne akettikkino. \v 36 Unttunttu S'oossaa kiitanchchaa malatiide de'iyaa diraw, hewaappe simmiide hayk'k'ikkino. Hayk'uwaappe denddiyaawantta gidiyaa diraw unttunttu S'oossaa naanaa. \v 37 Muse, S'oossay aw k'onc'c'eedda woraabaa s'aafeedda taarikiyaa garssan, Godaa S'oossaa, ‹Abraahaamo S'oossaa, Yisaak'a S'oossaa, Yaak'ooba S'oossaa› yaagiide s'eesussay, hayk'k'awanttu denddiyaawaa bessee.\x - \xo 20:37 \xo*\xt Kes. 3:6\xt*\x* \v 38 Ubbaykka aw hayk'k'i beennawantta gidiyaa diraw, I hayk'k'ibeennawanttu S'oossaappe attin, hayk'k'owanttuwaa gidenna» yaageedda. \p \v 39 Itti itti Muse higgiyaa s'aafeeddawanttukka, «Tamaarissiyaawoo, lo"uwaa haasayaadda» yaageeddino. \v 40 Hawaappe simmiide, ittuukka Aa oochchanaw s'alowe baawa. \s Yesuusi Oonee Giyaa Ooshaa \r (Mat. 22:41-46; Mar. 12:35-37) \p \v 41 Hawaappe kaala Yesuusi unttuntta, «Asay Kiristtoosa wooti ‹Daawite na'aa› yaagiinoo? \v 42-43 Gaasotetsaynneekka, Daawite bare huup'ew Mazimure Mas'aafaa garssan, \q1 « ‹Goday ta Godaa, «Taani ne morkkatuwaa, \q2 ne gediyaappe garssanna de'anaadan ootsana gakkanaw, \q2 ta ushechchaan utta» geedda› \m yaageedda. \p \v 44 «Simmi Daawite Kiristtoosa, ‹Godaa›, giide s'eesiyaawaa gidooppe, wooti aw na'aa gidana danddayii?» yaageedda. \s Muse Higgiyaa Tamaarissiyaawanttuppe // Naagettana Mala, Yesuusi Seereedda Seeraa \r (Mat. 23:1-36; Mar. 12:38-40) \p \v 45 Asay ubbay sisishshin barena kaalliyaawanttoo, \v 46 «Muse higgiyaa tamaarissiyaawanttuppe naagettite; unttunttukka, adussa k'amishiyaa mayyiide yuuyyanaw, geyay de'iyaa saan bonchcho sarotaa akkanaw, woossiyaa gollen bonchcho oydiyaan uttanaw, shoobetteeddasan bonchchosaa koyyiyaawantta. \v 47 Hewanttukka am"atuwaa golliyaa kalloyiyaawantta; barentta bessanaw woosaa adussiyaawantta; unttuntta iita pirdday naage» yaageedda. \c 21 \s Am"attibaanne Izi Imotaa \r (Mar. 12:41-44) \p \v 1 Yesuusi d'ok'k'u giide s'eelliyaa wode, dure Asay geeshsha golliyaan imotaa shiishshiyaa miishshaa giddon barenttoo de'iyaawaappe unttunttu yeggiyaa wode be'eedda. \v 2 K'aykka itti hiyyeesaa am"e mishiratta laa"u sembberiyaa hewaan yeggiyaa wode be'iide, \v 3 «Ta hinttew tumuwaa gay, ha hiyyeesaa am"e mishiratta, ooppenne daruwaa immaaddu. \v 4 Ha Asay ubbay barenttoo palahowaappe immeeddino; shin iza bare hiyyeesateshaa wolk'k'aan barew de'iyaawaa ubbaa immaaddu» yaageedda. \s Geeshsha Gollii Kolettanawaa Yesuusi Kasetiide Odeedda \r (Mat. 24:1-2; Mar. 13:1-2) \p \v 5 Aa kaalliyaawanttuppe ittuu ittuu, «Geeshsha gollii lo"o shuchchaaninne baalaa shiik'uwaa imotaan lo"eeddawaa» yaagi haasayiyaa wode Yesuusi, \v 6 «Hawe hinttenttu be'iyaawe ubbay kolettennaan, shuchchay shuchchaa bollan keelettiide attena wodii yaanawaa» yaageedda. \v 7 Unttunttukka, «Tamaarissiyaawoo, simmi hawe hananawe awudee? K'aykka hawe hananaw mallay ayee?» yaagiid oochcheeddino. \s Yesuusi Metuwaa Wodiinne Nashechchaa Wodii Yaanawaa Odeedda \r (Mat. 24:3-13; Mar. 13:3-13) \p \v 8 Ikka, «Ooninne baletsennaadan naagettite; c'ora asay, ‹Taani Kiristtoosa› yaagiidde k'aykka, ‹Wodii mateedda› yaagiidde ta suntsaan yaanawantta; hinttenttu k'ay unttuntta kaalloppite. \v 9 Olaa yewuwaanne asaa makkalaabaa sisiyaa wode dagammoppite; hawe koyro hananaw bessiyaawaa gido diraappe attin wurssetsay biraa» yaageedda. \p \v 10 Hewaappe kaalliide asaw, «Asay asaa bolla, kawutetsaykka kawutetsaa bolla, denddanawaa; \v 11 wolk'k'aama biittaa k'aatsay hananawaa; koshaynne harggii, dumma dummasaan med'ettanawaa; yashshiyaa yewuunne ubbaakka wolk'k'aama malaatay saluwaappe hananawaa. \p \v 12 «Hawe ubbay hananaappe kasiyaan k'ay Asay hinttentta oyk'k'anawantta, metootsanawantta; hini Ayihudatuwaa woosa golle asaw aatsi immanawantta; k'asho gollekka gelissanawantta; kaatatuwaa sintsaninne mooddiyaawanttu sintsan shiishshanawantta; hawe ubbay ta suntsaa gaasuwaan hinttentta gakkanawaa. \v 13 Hawekka markkattanaw hinttew lo"o kaac'aa gidanawaa. \v 14 Hawaa gidiyaa diraw, ay zaaruwaa immanee giidde koyrottiide hinttenttu un"ettenna mala hawaa wozanaa aatsite. \v 15 Ek'ettiyaawanttu ubbay, ek'ettanawunne lakanaw danddayenna k'aalaanne aad'd'o c'inc'c'atetsaa taani hinttenttoo immana.\x - \xo 21:15 \xo*\xt Luk'. 12:11-12\xt*\x* \v 16 Hinttentta yeleeddawanttunne hinttenttu ishatuu, hinttenttu dabbatuunne hinttenttu laggetsatuukka attenaan hinttentta aatsi immanawantta; hinttenttuppekka ittuwaa ittuwaa wod'anawantta. \v 17 Ta suntsaa diraw asaa ubbaa matan is's'etteeddawantta gidanita. \v 18 Yewuwaan k'ay hinttenttu huup'iyaa binnanaappekka ittinnanne bayukku. \v 19 Min ek'k'iide hinttenttu shemppuwaa ashshiita. \s Yesuusi Yerusaalame Bayetsaabaa Odeedda \r (Mat. 24:15-21; Mar. 13:14-19) \p \v 20 «Yerusaalame olaa asaan dooddetteedda wode, izi bayetsay mateeddawaa erite. \v 21 He wode Yihudaan de'iyaawanttu deriyaakko bak'atino; katamaan de'iyaawanttu k'ay hewaappe kesino; baalaagariyan de'iyaawanttukka yaa katamaakko geloppino; \v 22 S'oossaa k'aalaan s'aafetteeddawe ubbay polettanaadan hawe haluwaa kesiyaa wodiyaa.\x - \xo 21:22 \xo*\xt Hos. 9:7\xt*\x* \v 23 Biittaa bollan wolk'k'aama metuu hananawaa; ha"i de'iyaa asaa bollan hank'k'uu yaanawaa; hewaa diraw he wodiyaan shahaarowanttoonne d'antsiyawanttoo aayye! \v 24 Asay ubbay mashshaan hayk'k'anawantta; S'oossaa erenna gadiyaa ubbatuukka omooduwaan baanawantta; Yerusaalamekka Ayihuda gidennawanttu wodii polettana gakkanaw, unttunttun yed'etteeddawunno gidanawunnu. \s Kiristtoosa Laa'entso Yuussaa \r (Mat. 24:29-31; Mar. 13:24-27) \p \v 25 «Awaa, agenaaninne s'oolinttiyaa bolla malaatay hananawaa; abbaappenne beetaa kooshshaappe denddo gaasuwaan biittaa bollan de'iyaa Asay ubbay un"ettanawantta; hirgganawantta.\x - \xo 21:25 \xo*\xt Isa. 13:10; Hiz. 32:7; Iyu. 2:31; Sas'. 6:12, 13\xt*\x* \v 26 Saluwaa wolk'k'ay ubbay k'aas's'iyaa\f + \fr 21:26 \fr*\fqa Saluwaa wolk'k'ay ubbay k'aas's'ee: \fqa*\ft Hawaa guussay, beni wode asay, saluwaan de'iyaa s'oolinttii ubbay ayaanaa wolk'k'aanna de'ee giide k'oppee.\ft*\f* diraw Asay yashshaaninne alamiyaa bolla ayee yaanaweeshsha yaagiidde naaguwaan daaburanawantta. \v 27 He wode Asaa Na'ay wolk'k'aaninne wolk'k'aama bonchchuwaan shaariyaan yiyaa wode be'anawantta.\x - \xo 21:27 \xo*\xt Dan. 7:13; Sas'. 1:7\xt*\x* \v 28 Hinttenttukka, ha yewuu polettussaa doommiyaa wode, wozuu s'eetuwaa diraw sitti giide ek'k'ite; pude d'ok'k'u giide s'eellite» geedda. \s Balasiyaa Geetettiyaa Mitsaa Leemisuwaa \r (Mat. 24:32-35; Mar. 13:28-31) \p \v 29 Kaalliiddekka, hawaa yaagi leemisuwaa odeedda, «Woddentsaappenne hara mitsaa ubbaappe s'eellite; \v 30 Haytsay aac'ina be'iyaa wode, he wode bonii mateeddawaa hinttenttu eriita. \v 31 Hewaadankka k'ay yewatuu polettiyaawaa be'iyaa wode, S'oossaa Kawutetsatta mateeddawunno erite. \p \v 32 «Taani hinttew tumuwaa gay; hawe ubbay polettana gakkanaw ha yeletay aad'd'enna. \v 33 Saluunne sa'ay aad'd'ana; shin ta k'aalay aad'd'enna. \v 34 Simmi zaway baynna de'uwaan, ushshaa daruwaanne de'uwaaban un"ettishshin hinttenttu wozanay leppennaadaninne he gallassay p'iriyaadan k'oppennaan hinttena gakkennaadan naagettite; \v 35 Hawe biittaa ubbaan de'iyaawanttu ubbatuwaa bollan gakkanawaa. \v 36 Simmi yiyaa iitabaa ubbaappe hinttenttu attanaadaaninne asaa na'aa sintsankka ek'k'anaw danddayana mala, ubbaa wode min woossite» yaageedda. \p \v 37 Yesuusi gallassi gallassi geeshsha golliyaan tamaarissiide, k'amma k'amma Debre Zayite yaagettiyaa deriyaakko kesiide ak'ee. \v 38 Asay ubbay Aa sisanaw guuran yaa geeshsha golliyaa aakko yiino. \c 22 \s Kiristtoosa Wod'anaw Mak'k'etteeddino \r (Mat. 26:1-5; Mar. 14:1-2; Yoh. 11:45-53) \p \v 1 Paasigaa geetettiyaa magaage Ukitsaa Miyaa Baalay mateedda.\x - \xo 22:1 \xo*\xt Kes. 12:1-27\xt*\x* \v 2 K'eesatuwaa kaappatuunne Muse higgiyaa s'aafiyaawanttu Yesuusa wooti wod'anentto, wod'iyaa ogiyaa geeman koyyiino; shin asaw yayyiino. \v 3 S'alahiikka tammanne laa"u kaalliyaawanttuppe ittuwaa gideedda Ask'k'orootu Yihudaan geleedda. \v 4 Ikka biide, Yesuusa wooti aatsi immanentto k'eesatuwaa kaappatuwaannanne geeshsha golliyaa naagiyaawanttu kaappatuwaanna ittippe haasayeedda. \v 5 Unttunttukka nashettiide, miishshaakka Yihudaw immanaw wuletteeddino. \v 6 Ikka eeno geedda; Asay baynna saan Yesuusa aatsi immanaw injjetiyaa wodiyaa koyyee. \s Yesuusi Ayihudatuwaa Paasigaa Maanaw Giigetteedda \r (Mat. 26:17-25; Mar. 14:12-21; Yoh. 13:21-30) \p \v 7 Magaage Ukitsaa Miyaa Baalaa bonchchiyaa wodii gakkeedda; he wodiikka Paasigaw dorssaa shukkanaw bessiyaa wodiyaa. \v 8 Yesuusi P'es'iroosanne Yohaannisa, «Paasigaa k'umaa nuuni maanaadan biide giigissite» giide kiitteedda. \p \v 9 Unttunttukka zaariide, «Hak'an giigissanaadan koyyay?» yaagi oochcheeddino. \v 10 Ikka, «Hinttenttu, katamaa geliyaa wode otuwaanna haatsaa tookkeedda bitanii\f + \fr 22:10 \fr*\fk Haatsaa tookkeedda bitanii: \fk*\ft He wode he gaden asaa gollen kiitettiyaa attuma k'oomay haatsaa tookkooppe, he gollii dure gidiyaawaa bessee.\ft*\f* hinttenttunna gakettanawaa; I geliyaa golliyaa Aa kaalliide gelite; \v 11 He golliyaawaakka, ‹Tamaarissiyaawe neena, «Taani, taana kaalliyaawanttunna ittippe Paasigaa k'umaa miyaa imatsaa kifilii hak'a baggana de'ii?» yaagee› giite. \v 12 He bitaniikka pook'iyaa bollan de'iyaa hiis'etti utteedda aako kifiliyaa hinttentta bessanawaa; hewaanikka sa'aa giigissite» yaageedda. \p \v 13 Unttunttu biide, Yesuusi goowaadankka bitaniyaa demmiide Paasigaa k'umaa giigisseeddino. \v 14 Paasigaa k'umay meetettiyaa saatii gakko wode, tammanne laa"u kiitettowanttunna ittippe k'umaa maanaw utteedda. \v 15 Ikka, «Taana metuu gakkanaappe kasiyaan hinttenttunna ha Paasigaa k'umaa maanaw daro amottaadde de'ay. \v 16 Ayaw gooppe, ta hinttew odiyaawe, hawe S'oossaa kawutetsaan polettana gakkanaw, taani laa'entsuwaa hawaappe miikke» yaageedda. \p \v 17 S'uu'aa akkiide, S'oossaa galatiide, «Hawaa heytte, hinttenttu gidduwaan gishetti ushite. \v 18 Ayaw gooppe, ta hinttenttoo yaagay, S'oossaa Kawutetsay yaana gakkanaw, hachcheppe doommaade woyniyaa eessaa ushikke» yaageedda. \p \v 19 K'ay magaage ukitsaa akkiide, S'oossaa galateedda; he ukitsaa mentsi unttunttoo immiidde, «Hawe hinttenttoo imettiyaawe ta ashuwaa; hawaan taana k'oppana mala hawaa miite» yaageedda. \v 20 Kawuwaa moowaappe guyyiyaan, kasewaadan s'uu'aa dentsi unttunttoo immiide, hawaadan yaageedda: «Ha s'uu'ay, ta hinttenttu diraw gussiyaa ta suutsaa k'ofetsiyaa ooratsa c'aak'uwaa.\x - \xo 22:20 \xo*\xt Mat. 26:26-28; Mar. 14:22-24; 1 K'or. 11:23-25\xt*\x* \v 21 Shin be'ite, taana aatsi immanaw de'iyaa bitanii gaytaan taananna ittippe mee. \v 22 Ayaw gooppe, taani Asaa Na'ay S'oossay goowaadan bay; shin taana aatsiide immiyaa uraw aw aayye» yaageedda. \v 23 Unttunttu giddoppe hewaa ootsanaw de'iyaawe oona gidanentto, barenttu giddon ooshaa doommeeddino. \s Ubbaappe Aad'd'iyaawe Oonee? Yaagiyaa Ooshaa \p \v 24 K'ay barenttu giddoppe ooni aad'd'intto yaagettiyaa palumay unttunttu giddon keseedda. \v 25 Yesuusi unttuntta yaageedda: «Ha alamiyaa mooddiyaawanttu barenttu asaa bolla godattiino; unttuntta mooddiyaawanttu keekatuwaa geetettiino. \v 26 Shin hinttenttu hawaadan hanoppite; yewuwaan k'ay hinttenttuppe d'ok'k'a gideeddawe hintte ubbaappe guus's'iyaawaa; hinttentta mooddiyaawekka, hinttenttoo k'oomaadan hano.\x - \xo 22:26 \xo*\xt Mat. 23:11; Mar. 9:35\xt*\x* \p \v 27 «K'umaa maanaw utteeddawaappenne k'umaa asaw aatsiyaawaappenne ooni bonchchettii? K'umaa maanaw utteeddawaa gidennee? Taani k'ay hinttenttu giddon k'umaa aatsiyaa k'oomaa mala. \v 28 K'ay taani paac'ettiyaa wodiyaan hinttenttu taananna ittippe min ek'k'eeddawantta. \v 29-30 Aa kawutetsaa oydiyaan uttana mala Ta aabbu taana suntsowaadan, Taani k'ay Ta kawutetsaan ta gaytaappe maanaadaaninne ushanaadan, tammanne laa"u Israa'eeliyaa yaratuwaa bolla pirddiidde, kawutetsaa oydiyaan uttana mala hinttentta suntsaad» yaageedda. \s P'es'iroosi Kaadanawaa Yesuusi Kasetiide Odeedda \r (Mat. 26:31-35; Mar. 14:27-31; Yoh. 13:36-38) \p \v 31 Goday, «Simoonaa, Simoonaa, taani odiyaawaa sisa; s'alahii hinttentta Asay zarggaa hal"iyaawaadan, hal"anaw S'oossaa woosseedda. \v 32 Shin taani ne ammanuu bayennaadan ne diraw gaannataaddi. Neeni taakko simmiyaa wode ne ishatuwaa minisa» yaageedda. \v 33 Simooni zaariide, «Godaw, taani neenanna k'ashettanawunne neenanna ittippe hayk'k'anaw giiga uttaad» yaageedda. \p \v 34 Yesuusi k'ay, «P'es'iroosa, taani new yaagay; hachche bilahiyaan, kuttuu waassanaw heezzu gede taana neeni, ‹Aa taani erikke› gaade kaadanaassa» yaageedda. \v 35 Yesuusi barena kaalliyaawanttoo, «Korojjuu, k'arc'c'iitiinne c'aammay banttaan taani hinttentta kiitto wode, hinttenttoo ittibay pac'c'owe de'ii?» yaageedda. \p Unttunttukka, «Ittibaynne nuw pac'c'ibeenna» yaageeddino.\x - \xo 22:35 \xo*\xt Mat. 10:9, 10; Mar. 6:8, 9; Luk'. 9:3; 10:4\xt*\x* \p \v 36 Ikka zaariide, «Ha"i k'ay korojjuu de'iyaawe akki bo; k'arc'c'iiti de'iyaawekka hewaadan ootso; baynnawe k'ay bare mayuwaa zal"iide mashshaa shammo. \v 37 Ayaw gooppe ta hinttew yaagay, ‹Hawe makkalanchchatunna ittippe paydetteedda› yaagetti S'oossaa Mas'aafan s'aafetteeddawe, taanan polettennaan attena. Ee, taw geetetteeddawe ha"i polettanawaa» yaageedda.\x - \xo 22:37 \xo*\xt Isa. 53:12\xt*\x* \p \v 38 Aa kaalliyaawanttu, «Godaw, hawaan laa"u mashshay de'ee» yaagina ikka, «Hewe gidanawaa» yaageedda. \s Yesuusi Debre Zayite Deriyaan Woosseedda \r (Mat. 26:36-40; Mar. 14:32-42) \p \v 39 Yesuusi katamaappe kesiide, hara gallassi biyaawaadankka Debre Zayite beedda. K'ay Aa kaalliyaawanttukka Aa geeduwaa beeddino. \v 40 He sa'aa gakkiide, «Paac'iyaan hinttenttu gelennaan attana mala, woossite» yaageedda. \v 41 Shuchchaa olina gakkiyaasaa keena unttunttuppe haakki beedda. Gulbbatiide, \v 42 «Ta Aabboo, neeni koyyiyaawaa gidooppe, ha metuwaa s'uu'aa taappe digga; shin ta shene gidoppo; ne shene gidoppe attin» yaagiide woosseedda. \v 43 Saluwaappe yiide minisiyaa kiitanchchay aw beetteedda. \v 44 Bare wozanaa giddon seelettiidde, darii woosseedda. I c'awottiyaa c'awuukka sa'aa bollan s'okiyaa suutsaa malateedda. \p \v 45 Woosaappe denddiide, barena kaalliyaawanttukko guyye biide, unttunttu daroppe k'aretteedda diraw, daaburiide gem"ishowantta s'eelliide, \v 46 «Ayaw gem"ishiitee? Paac'iyaan gelennaadan denddi woossite» yaageedda. \s Yesuusi Bare Morkketuwaa Kushiyan Oyk'etteedda \r (Mat. 26:47-56; Mar. 14:43-50; Yoh. 18:3-11) \p \v 47 Yesuusi hewaa haasay de'ishshin, c'ora Asay yeeddino. Tammanne laa"u Aa kaalliyaawanttuppe ittuwaa gideedda Yihudaa geetettiyaawe he asaa kaaletsiide yeranaw Yesuusakko shiik'eedda. \v 48 Yesuusi k'ay, «Yihudaw, neeni taana Asaa Na'aa yeraade aatsa immay?» yaageedda. \p \v 49 Aa yuushshuwaan de'iyaa Aa kaalliyaawanttu hanettiyaa yewuwaa be'o wode Aa, «Godaw, ha asaa nuuni mashshaan k'ans's'anee?» yaageeddino. \v 50 Unttunttuppe ittuu, K'eesatuwaa ubbatuwaa kaappuwaa k'oomaa shoc'iide, Aa ushechcha haytsaa k'ans's'i oleedda. \p \v 51 Yesuusi k'ay zaariide, «Aggite, bashite» yaageedda. Bitaniyaa haytsaakka bochchiide patseedda. \v 52 Yesuusikka barekko yeedda k'eesatuwaa kaappatoo, geeshsha golliyaa naagiyaawanttoo, suntsatoonne gadiyaa c'imatoo, «Paannuwaa oyk'k'iyaawaadan mashshaanne s'am"aa oyk'k'iide yiitee? \v 53 Geeshsha golliyaan taani gallassaan, gallassaan hinttenttunna de'iyaa wode, taana oyk'k'ibeykkita; shin ha"i hawe hinttenttu wodenne d'umaa wolk'k'aa wode» yaageedda. \s P'es'iroosi Yesuusa Kaddeedda \r (Mat. 26:57-58, 69-72; Mar. 14:53-54, 66-72; Yoh. 18:12-18, 25-27) \p \v 54 Yesuusa oyk'k'i k'achchiide, K'eesatuwaa ubbaa kaappuwaa golle afiide gelisseeddino. P'es'iroosikka unttunttuppe guyye haakuwaan unttunttu geeduwaa kaallee. \v 55 Dirssaa giddon tamaa eetsiide, ittippe utti de'ishshin, P'es'iroosi unttunttu giddon yiide utti aggeedda. \v 56 Tamay poo'iyaa baggana P'es'iroosi uttiide de'ishshin, itti k'oomata loytsa s'eellaade, «Hawekka aanana ittippe de'ee» yaagaaddu. \p \v 57 P'es'iroosi k'ay, «Hanne mishirattee, taani Aa erikke» yaagi kaddeedda. \v 58 Guutsa wodiyaappe guyyiyaan, hara bitanii P'es'iroosa be'iide, «Neeni unttunttunna gatso de'aa» yaagina: \p P'es'iroosi k'ay, «Hawo bitanew, taani aanana gatso de'ikke» yaageedda. \p \v 59 Itti saate gidiyaawaa gam"iide hara bitanii k'onc'c'issiide, «I Galiilaa gade asaa gidiyaa diraw, ha bitanii aanana ittippe de'iyaawe tuma» yaageedda. \v 60 P'es'iroosi k'ay, «Ha bitanew, neeni giyaawe ayentto taani erikke» yaageedda. He wodiyaan I birokka haasay de'ishshin, ellekka kuttuu waassi aggeedda. \v 61 Goday guyye simmiide, P'es'iroosa s'eelleedda. P'es'iroosi Goday barena, «Hachche kuttuu waassana gakkanaw, heezzu gede taana kaddanaassa» geedda Godaa k'aalay aw k'ofetti aggeedda. \v 62 P'es'iroosi dirssaappe kare kesiide, seelettiide yeekkeedda. \p \v 63 Yesuusa oyk'k'eedda Asay k'iliic'iinonne shoc'iino. \v 64 Aa ayfiyaa goozi bak'k'iide, «Neena bak'k'eeddawe oonee? Nabiyaa gidooppe neena dechchawaa ane oda» yaagiide Aa oochcheeddino. \v 65 K'ay Aa hara c'ora boriyaa boreeddino. \s Yesuusa Pirddaw Afeeddino \r (Mat. 26:59-66; Mar. 14:55-64; Yoh. 18:19-24) \p \v 66 Sa'ay wonttina gadiyaa c'ima asatuu, k'eesatuwaa kaappatuunne Muse higgiyaa tamaarissiyaawanttu, Yesuusa barenttu shiik'eeddasaa afiide, \v 67 «Kiristtoosi neenee? Ane nu oda» yaageeddino. \p Shin I, «Taani hinttenttoo odooppe taana ammanikkita; \v 68 K'ay hinttentta taani oochchooppe odikkita; woy k'ashuwaappe taana billikkita. \v 69 Shin ha saatiyaappe doommina taani Asaa Na'ay, ha"ippe doommaade, wolk'k'aama S'oossaa ushechcha baggana uttana» yaageedda. \p \v 70 Unttunttu ubbay Yesuusa, «Yaatina neeni S'oossaa Na'ee?» yaageeddino. \p Ikka zaariide, «Taani S'oossaa Na'aa gidowaa hinttenttu haasayeeddita» yaageedda. \v 71 Unttunttukka, «Nuuni nu huup'ew Aa doonaappe siseeddo; hawaappe sintsaw ay markkaa koshshii?» yaageeddino. \c 23 \s P'ilaas'oosi Yesuusa oochcheedda \r (Mat. 27:1, 2, 11-14; Mar. 15:1-5; Yoh. 18:28-38) \p \v 1 Hewaan shiik'eedda ubbatuukka ittippe denddiide, Yesuusa P'ilaas'oosakko afeeddino. \v 2 Unttunttukka, «Ha bitanii nu asaa baletsiide, Asay Roome biittaa kaatiyaa K'eesaraw giiraa immenna mala diggiide, k'ay, ‹Taani Kiristtoosa› yaagishin demmeeddo» yaagiide mootuwaa doommeeddino. \p \v 3 P'ilaas'oosikka Yesuusa, «Hawo, Ayihudatuwaa kaatii neenee?» yaagiide oochcheedda. \p Yesuusi zaariide Aa, «Neeni ga de'aassa» yaageedda. \v 4 P'ilaas'oosi k'eesatuwaa kaappatoonne asaw odiidde, «Taani ha bitaniyaa bollan ayinne iita oosuwaa demmabeykke» yaageedda. \p \v 5 Gidoppe attin unttunttu, «Ha bitanii Galiilaappe doommiide, haray atto hawaa gakkanawukka, Yihudaa gadiyaa ubbaa bare timirttiyaan k'aatsiidde de'ee» yaagiide minisi odeeddino. \s Yesuusi Heroodisa Sintsa Shiik'eedda \p \v 6 P'ilaas'oosikka hawaa sisiide, «I Galiilaa asee?» yaagiide eranaw oochcheedda. \v 7 P'ilaas'oosi Heroodise mooddiyaa gadiyaappe Yesuusi yeeddawaa ereedda wode, Heroodisekka k'ay he wodiyaan Yerusaalamen de'iyaa diraw, aakko Yesuusa yeddeedda. \p \v 8 Heroodise daro wodiyaappe doommiide Yesuusa be'anaw amotti de'iyaa diraw, Aa be'eedda wode daroppe nashetteedda. Yesuusa waariyaa siseeddawaa diraw, I ooratsabaa ootsishshin be'anaw hidootaan gam"eedda. \v 9 Heroodise Yesuusa darobaa oochcheedda; shin Yesuusi aw ayaanne zaaribeenna. \v 10 K'eesatuwaa kaappatuunne Muse higgiyaa tamaarissiyaawanttu hewaan ek'k'iide, Yesuusa loytsi mootiidde de'iino. \v 11 Heroodisenne Aa wotaadaratuu Yesuusa kad'iide, Aa bolla k'iliic'eeddino. Bonchchetteedda mayuwaa Aa mayzziide, P'ilaas'oosakko zaariide yeddeeddino. \v 12 Heroodisenne P'ilaas'oosi hawaappe kasenna morkkiyaan de'iino; shin he gallassi sigetteeddino. \s Yesuusa Hayk'k'ana Mala Mooteeddino \r (Mat. 27:15-26; Mar. 15:6-15; Yoh. 18:39—19:16) \p \v 13 P'ilaas'oosi k'eesatuwaa kaappatuwaa, ayissiyaawanttanne hara c'ora asaa ittippe s'eesiide, \v 14 Hawaadan yaageedda, « ‹Ha bitanii asaa makkalatetsaw dentsetsee›, yaagiide taakko aheeddita; taanikka hinttenttu sintsaan bidda s'eellaade, hinttenttu shiishsheedda mootuwaan itti balaanne Aa bollan demmabeykke. \v 15 K'ay Heroodisekka Aa bollan ayinne demmibeenna diraw, haa nuukko zaari yeddeedda; hinttenttu be'iyaawaadankka, ha bitanii Aa hayk'oo gatsiyaabaa ayinne ootsibeenna. \v 16 Hawaa diraw taani Aa muraade billana» yaageedda. \v 17 \f + \fr 23:17 \fr*\fqa Ha payduu, \fqa*\ft «P'ilaas'oosaw Paasigaa Baalaa bonchchuwaa gallassaan itti uraa k'ashuwaappe billiyaa dooyay de'ee» yaagee. Shin, Dawurootsuwaa Geeshsha Mas'aafaa Ooratsa C'aak'uwaa gidduwaan ha payduu s'aafettibeenna gaasuu, hara Geeshsha Mas'aafatuwaa biletsatuwaan ubbatuwaankka s'aafettibeenna diraassa.\ft*\f* \p \v 18 Asay ubbay ittippe gidiide, «Ha bitaniyaa yaa digga! Barbbaana giyaa Yesuusa nuw billa!» yaagiide c'abbotteeddino. \v 19 Barbbaan katamaan walassaa dentsiide, asaa wod'eedda diraw, k'ashetteeddawaa. \p \v 20 P'ilaas'oosi Yesuusa billanaw koyyiide, asaw laa'entsuwaa gujjiide haasayeedda. \v 21 Shin unttunttu, «Mask'k'aliyaa bolla misimaariyan d'ishaade kak'k'a! Kak'k'a!» yaagi waasseeddino. \p \v 22 P'ilaas'oosikka heezzentsuwaa unttuntta, «Ayaw? Ha bitanii ootseedda iita oosuu ayee? Taani Aa hayk'oo gatsiyaa naak'uwaa ayinne aappe demmabeykke; hawaa diraw, Aa muraade billa yeddana» yaageedda. \v 23 Shin unttunttu barenttu kooshshaa d'ok'k'u ootsiide, kak'ettanaadaan darii waasseeddino. Unttunttu waasuukka P'ilaas'oosa k'ofaa laammeedda. \v 24 Hawaa diraw, P'ilaas'oosikka unttunttu ooshay simmanaadan Yesuusa bollan pirddeedda. \v 25 Asaa makkalaw dentsetsiiddenne shemppuwaa wod'iide, k'ashetteedda bitaniyaa bilettanaadan unttunttu woosso diraw, he bitaniyaa billeedda. Shin Yesuusa barenttu sheniyaadan koyyowaa ootsana mala, aatsi immeedda. \s Yesuusi Mask'k'aliyan Kak'etteedda \r (Mat. 27:31-44; Mar. 15:21-32; Yoh. 19:17-27) \p \v 26 Yesuusa oyk'k'i afiidde de'ishshin, Simoona geetettiyaa K'ereena bitanii heeraappe yiidde de'ishshin demmiide, mask'k'aliyaa toossiide Yesuusanna baana mala ootseeddino. \v 27 Daro c'ora asaynne yeekkiyaa mac'c'awanttu guyyenna kaalliino. \v 28 Yesuusi guyye simmiide unttunttoo, «Hinttenoo, Yerusaalame mac'c'awanttoo, hinttenttu huup'ewunne hinttenttu naanaw yeekkiteppe attin, taw yeekkoppite; \v 29 ‹Mantsa gideeddawanttunne yelibeenna uluu, d'antsibeenna d'antsay, anjjetteeddawantta› geetettiyaa wodii yaanawaa. \v 30 He wodiyaan, ‹Zoozatoo, nu bolla woddite; zukkullatuwaakka, nuuna k'osite› yaaganita.\x - \xo 23:30 \xo*\xt Hos. 10:8; Sas'. 6:16\xt*\x* \v 31 Simmi k'ayye mitsaan hawaadan hanooppe, mela mitsaan waananawee?» yaageedda. \p \v 32 Yesuusanna ittippe kak'k'etana mala, iita oosuwaa ootseedda hara laa"u asatuwaakka afeeddino. \v 33 K'eeraanew geetettiyaasaa gakkeedda wodiyaan, Yesuusa kak'k'eeddino. Iitaa ootsowanttakka, ittuwaa ushechchanna, yekkuwaa haddirssanna kak'k'eeddino. \p \v 34 Yesuusi, «Ta Aabboo, unttunttu barenttu ootsiyaawaa erenna diraw, unttunttu nagaraa atto ga» yaageedda. \p Unttunttukka Aa mayuwaa saamaa yegettiide gishetti akkeeddino. \v 35 Asay ek'k'i s'eellishshin, gadiyaa mooddiyaawanttu, «Harantta ashshee; S'oossaan dooretteedda Kiristtoosi Aa gidooppe, ane bare huup'iyaa ashshennee?» yaagiide k'iliic'eeddino. \p \v 36 K'ay wotaadaratuukka shiik'iide k'iliic'eeddino; c'ammeedda woyniyaa eessaa aw ahi immiide, \v 37 «Hawo, neeni Ayihuda kaatiyaa gidooppe, ne huup'iyaa ashsha!» yaageeddino. \p \v 38 Huup'issannakka, «Hawe Ayihuda kaatiyaa» yaagiyaa s'aafuwaa s'aafeeddino. \v 39 Iitaa ootsiide kak'etteeddawanttuppe ittuu, boriiddinne toochchiidde, «Hawo neeni Kiristtoosa gidikkii? Ane Aa gidooppe, ne huup'iyaanne nuuna ashsha» yaageedda. \p \v 40 Yekkuu k'ay Aa, «Neeni hawaa malatiyaa pirddaa bolla de'aaddekka S'oossaw yayyikkii? \v 41 Nuuni kiitetteedda balaan muraa akkiidde de'eetto; nuw bessiyaa muraa bollan de'eetto; shin ha bitanii itti iitabaanne ootsibeenna» yaagi zaareedda. \p \v 42 I Yesuusa, «Neeni ne kawutetsaa wolk'k'aan yiyaa wode, taana k'oppa» yaageedda. \v 43 Yesuusikka, «Taani new tumuwaa oday, hachche taananna ittippe gannatiyaan de'anaassa» yaageedda. \s Yesuusa Hayk'uwaa \r (Mat. 27:45-56; Mar. 15:33-41; Yoh. 19:28-30) \p \v 44 He wode usuppun saate gidiyaa keena; hewaappe udduppu saatiyaa gakkanaw, biittaa ubbaa bollan d'uma gideedda. \v 45 Awaykka bare poo'uwaa diggeedda; geeshsha golliyaa gaaridduukka peed'ettiide laa"uwaa keseedda. \v 46 Yesuusikka daro d'ok'k'u geedda k'aalaan waassiide, «Ta Aabboo, taani ta shemppuwaa ne kushiyaan aatsa immay!» yaagi simmowaappe guyyiyaan I hayk'k'eedda. \p \v 47 S'eetuwaa kaappuu haneedda yewuwaa be'eedda wode, «Ha bitanii tumakka s'illo asaa» yaagiide S'oossaa galateedda. \v 48 Hawaa be'anaw ittisaa shiik'eedda Asay ubbay haneedda yewuwaa be'iide, barenttu tiraa bak'k'iidde simmeeddino. \v 49 Yesuusa eriyaa Asay ubbaynne Galiilaappe doommiide Aa kaalleedda mac'c'awanttu hawaa s'eelliide, haakuwaan ek'k'eeddino. \s Yesuusi Moogetteedda \r (Mat. 27:57-61; Mar. 15:42-47; Yoh. 19:38-42) \p \v 50 Ayihuda shanggatuwaa gideeddawanttuppe ittuu, Yooseefo geetettiyaa lo"anne s'illo bitanii de'ee. \v 51 Ha bitanii shanggatuwaa mak'k'uwaanne unttunttu oosuwaan ittippetetsaa ootsibeenna. S'oossaa kawutetsaa yuussaa hidootaan naagiidde de'ee. \v 52 Yooseefokka P'ilaas'oosakko biide, Yesuusa anhaa akkanaw woosseedda. \v 53 Akkanaadan geetettowaappe guyye, anhaa bollappe wotsiide, lo"o mooguwaa mayuwaan s'aas'iide, shuchchaappe wooc'ettiide med'etteedda, ooninne kase moogettibeenna ollaa giddon wotseedda. \v 54 Gallassaykka sambbataa mokkanaw giigiyaa gallassaa; sambbataykka gelana hanee. \p \v 55 Galiilaappe doommiide Yesuusanna ittippe yeedda mac'c'awanttu kaalliidde, duufuwaan Aa anhaa wootiide wotseeddinontto be'eeddino. \v 56 Unttunttu hawaappe soy simmiide, shittuwaanne okkiyaawaa anhaw giigisseeddino. \p Higgiyaa maaraadan sambbata gallassi shemppeeddino. \c 24 \s Yesuusi Hayk'uwaappe Denddeedda \r (Mat. 28:1-10; Mar. 16:1-8; Yoh. 20:1-10) \p \v 1 Saaminttaappe koyro gallassaa, mac'c'awanttu giigisseedda shittuwaa oyk'k'iide darii guuriide duufuwaakko beeddino. \v 2 Shuchchaykka duufuwaa doonaappe gonddorettina be'eeddino. \v 3 Unttunttu duufuwaa garssa ollaa gelo wode, Godaa Yesuusa anhaa demmibeykkino. \v 4 Mac'c'awanttu sid'iidde de'ishshin, wac'iwac'iyaa mayuwaa mayyeedda laa"u asatuu, k'oppennaan unttunttu miyyiyaan ek'k'eeddino. \p \v 5 Mac'c'awanttukka yashshaappe denddowaan sa'aa s'eelliidde de'ishshin, laa"u asatuu, «De'uwaan de'iyaawaa, Aa ayaw hayk'k'owanttu giddoppe koyyiitee? \v 6-7 I denddeedda; hawaan baawa. K'aykka Galiilaan de'iyaa wodiyaan, ‹Asaa na'ay nagaranchchatuwaa kushiyan aad'd'i imettanawaa; mask'k'aliyaa bollan kak'ettanawaa, heezzentso gallassi hayk'uwaappe denddanawaa› yaagettowaa k'oppite» yaageeddino. \p \v 8 Mac'c'awanttukka he wode k'aalaa akeekeeddino. \v 9 Unttunttukka duufuwaappe simmiide ha ubbaa yewuwaa tammanne itti kiitettowanttoonne unttuntta kaalliyaawanttoo ubbatoo odeeddino. \v 10 Hawaa Yesuusi kiittowanttoo odeeddawanttu: Magdalappe yeedda Mayraamo, Yohaanno, Yaak'ooba daayo Mayraamonne unttunttunna ittippe de'iyaa hara Mac'c'awantta. \v 11 Unttunttoo mac'c'awanttu odiyaa k'aalay k'aajjiyaawaa malatina ammanibeykkino. \p \v 12 Shin he wode P'es'iroosi denddiide duufuwaakko wos's'eedda. Yaa gakkiide hokki s'eelliyaa wode, garssan mooguwaa mayyo s'alalay de'iyaawaa be'eedda. Hano yewuwaankka maalalettiide, golle simmeedda. \s Emaahuusa Ogiyaan Yesuusi // Laa"u Asatoo K'onc'c'eedda \r (Mar. 16:12, 13) \p \v 13 He gallassi Yesuusa kaalliyaawanttuppe laa"u asatuu Yerusaalameppe laa"u saatiyaa haakkiyaa Emaahuusa geetettiyaa heeraa biidde; \v 14 ittuu ittuwaanna haneedda yewuwaa ubbaa haasay de'iino. \v 15 Unttunttu haasayiiddinne zorettiidde de'ishshin, Yesuusi bare huup'ew yiide unttunttu miyyiyaa shiik'iide unttunttunna biidde de'ee. \v 16 Shin unttunttu bare ayfiyaan s'eelliidde Aa gidiyaawaa shaakki eranaw danddaybbeykkino. \p \v 17 Yesuusi, «Hinttenttu ogiyaa bollan ittuu ittuwaanna haasayiyaawe ayee?» yaagi oochcheedda. Unttunttukka dagamaan lechchummiide ek'k'eeddino. \v 18 Unttunttuppe ittuu K'eliyoop'aa geetettiyaawe, «Ha gidduwaan Yerusaalamen hano yewuwaa erennawe ne s'alalay ha gadew imatsee?» yaagi zaareedda. \p \v 19 Yesuusi, «I ayee?» yaagina, unttunttukka, «S'oossaa sintsaninne asaa ubbaa sintsan k'aalaaninne kiitaan mino nabiyaa gideedda Naazireetiyaa Yesuusabaa haasayeetto. \v 20 Aakka k'eesatuwaa kaappatuunne nuuna mooddiyaawanttu hayk'uwaa pirddaw aatsi immeeddino; mask'k'aliyaa bollan wod'eeddino. \v 21 Nuuni kasenna, ‹Israa'eeliyaa asaa wozanawaa› yaagi hidootowe Aa; shin ha yewuu hanettiide aad'd'oodeppe heezzu k'amma gideedda. \v 22 Nu giddoppe itti itti mac'c'awanttu nuuna maalalisseeddino. Unttunttu guuraan hini duufuwaa beeddino, \v 23 shin Yesuusa anhaa unttunttu d'ayo wode shiretti simmiide, I denddeedda; yaagiyaawaa kiitanchchatuu odishin be'eeddo yaagi odeeddino. \v 24 Nu giddoppekka itti itti Asay duufuwaa biide unttunttu goowaadan hanina be'eeddino; shin Yesuusa anhaa demmibeykkino» yaageeddino. \p \v 25 Yesuusi unttunttoo, «Hinttenoo, akeekena asatoo, hinttenttu wozanaan nabatuu odowaa ubbaa elle ammanennawanttoo; \v 26 Kiristtoosi ha metuwaa akkanawunne bare bonchchuwaakko gelanaw bessennee?» yaageedda. \v 27 Hewaappe simmiide Yesuusi Muse mas'aafatuwaappenne Nabatuu s'aafeedda mas'aafatuwaappe doommiide, S'oossaa Mas'aafatuwaa ubbaan s'aafetteedda barebaa unttunttoo billiide odeedda. \p \v 28 Unttunttu bide'iyaa heeraa mateedda wode, Yesuusi harasaa biyaawaa malateedda. \v 29 He wode unttunttu Aa, «Gallassay k'ammiidde de'iyaa diraw, omarssay mateedda; nuunanna ittippe ak'a!» yaagi minisi woosseeddino. Hawaa diraw, ikka unttunttunna ittippe ak'anaw geleedda. \v 30 Unttunttu ittippe gaytaan utteedda wode, daabbuwaa dentsiide anjjeedda; mentsiide unttunttoo immeedda. \v 31 Unttunttu ayfiikka Aa akeekaana mala dooyettina, Yesuusa gidiyaawaa ereeddino. Ikka unttunttu sintsaappe geemmeedda. \v 32 Unttunttukka ittuu ittuwaa, «K'ad'd'aan ittippe nu de'ishshin, nuuna I haasayissiyaa wodiyaaninne S'oossaa mas'aafatuwaakka nuw k'onc'c'issiide I odiyaa wodiyaan, nu wozanaa giddon tamaadan seellee gidennee?» geetetteeddino. \p \v 33-34 He wodiyaankka denddiide Yerusaalame simmeeddino. Yesuusi kiitto tammanne ittatoonne unttunttunna ittippe de'iyaawanttoo, «Goday tumuwaakka denddeedda, Simoonawukka beetteedda» yaagiide hewaan ittippe shiik'i utteeddawantta demmeeddino. \p \v 35 He laa"atuu, k'ad'd'aan haneeddawaanne Yesuusi daabbuwaa mentsiyaa wode wooti Aa ereeddinontto unttunttoo odeeddino. \s Yesuusi Barena Kaalliyaawanttoo Beetteedda \r (Mat. 28:16-20; Mar. 16:14-18; Yoh. 20:19-23; Kit. 1:6-8) \p \v 36 Hawaa unttunttu haasay de'ishshin, Yesuusi unttunttu giddon ek'k'iide, «Sarotetsay hinttew gido» yaageedda. \v 37 Unttunttoo moyttilliyaa be'owaa malatina dagammiide, yashshaan kumeeddino. \v 38 Ikka unttuntta, «Ayaw dagammiitee? Ayaa diraw hinttenttu wozanay sid'ii? \v 39 Taani Yesuusa gidiyaawaa eranaw, ane ta kushiyaanne ta gediyaa be'ite; taanan hinttenttu be'iyaawaadan, moyttillew ashuunne mek'etsay baawa. Ane taana hinttenttu kushiyaan oyk'k'i be'ite» yaageedda. \p \v 40 Hawaa yaagi simmiide, bare kushiyaanne bare gediyaa besseedda. \v 41 Unttunttukka nashechchaappe denddowaan, ammanennaan maalaletti de'ishshin I, «Hawaan meetettiyaawe hinttenttoo de'ii?» yaagi unttuntta oochcheedda. \v 42 Unttunttukka, s'iis'etteedda moliyaappe laafa puruwaa aw immeeddino. \v 43 Ikka akkiide unttunttu sintsaan meedda. \p \v 44 Ikka, «Taani hinttenttunna ittippe de'aadde, ‹Muse mas'aafaan, nabatuwaa mas'aafaaninne k'aalaan s'aafetto mazimuretuwaan ta diraw s'aafetteedda ubbay polettanaw bessee› yaagaade hinttenttoo odeedda yewuu hawaa» yaageedda. \p \v 45 He wodiyaankka S'oossaa Mas'aafatuwan geetettowaa akeekaana mala, unttunttu wozanaa dooyyeedda. \v 46 Unttunttoo, « ‹Kiristtoosa metuu gakkanawaa; heezzentsiyaa gallassi hayk'uwaappe denddanawaa. \v 47 Aa Aa suntsan nagaraa paas'etsaynne maarotaa demussay Yerusaalameppe doommiide asaw ubbaw odettanawaa› yaagettiide s'aafetteedda. \p \v 48 «Hinttenttukka hawoo markkatuwaa. \v 49 Ta hinttenttoo, Ta aabbu k'aalaa geleedda hidootaa yeddana; hewe gakkanawunne hinttenttoo wolk'k'ay saluwaappe imettana gakkanaw, Yerusaalame katamaan naagishshite» yaageedda. \s Yesuusi Saluwaa Simmiide Beedda \r (Mar. 16:19, 20; Kit. 1:9-11) \p \v 50 Hawaappe guyyiyaan, Biitaaniyaa geetettiyaa katamaa gakkanaw, unttuntta afeedda; bare kushiyaa mic'c'iide unttuntta anjjeedda. \v 51 Unttunttuppe shaakettiide, saluwaa beedda. \v 52 Unttunttu aw goyinniide, daro nashechchaan Yerusaalame simmeeddino. \v 53 K'ay pac'c'ennan S'oossaa galatiidde, Geeshsha Golliyaan de'eeddino.