\id LEV - Dawuro Full Bible Latin Version \ide UTF-8 \h Wogaa \toc1 Wogaa Mas'aafaa \toc2 Wogaa \toc3 Wog. \mt1 Wogaa Mas'aafaa \imt Geluwaa \ip «Wogaa Mas'aafay» beni Israa'eeliyaa gadiyaan de'iyaa goynaa wogaanne ammanuwaa timirttiyaan Asay ak'iyaa maaratuwaa odee. Hewaadankka k'ay ha wogatuwaanne ha maaratuwaa oosuwaan peeshshiyaa aawotetsay de'iyaa k'eesetuwaabaa odee. \ip Mas'aafaw huup'e k'ofay S'oossaa geeshshatetsaa odiyaawaa. K'aykka S'oossaw yarshshuwaa ayusaan S'oossaanna de'iyaa ittipetetsaa naagiide, S'oossawunne unttunttoo de'iyaa C'aak'uwaanna oyk'k'eteedda biletsay de'iyaa wogaa immowaa bessee. Gujjiidekka S'oossaa Asay ha geeshsha gideedda Israa'eeliyaa S'oossaanna unttunttoo mata gakketsay de'ana mala, unttunttu waaniide aw goynnanaw bessintto odee. \ip Mas'aafaa giddon daro eretteedda azazuu, Yesuusi laa'entso wolk'k'aama azazuwaa giide suntseedda azazuwaa. Hewenne shemppuwaa 19 payduwaa 18 beettiyaawaa; ikka, «Asaa ubbaa ne huup'iyaadan dosa» yaagiyaawaa. \iot Shemppatuwaa Ubbatoo Imetteedda K'antsa K'ofatuwaa \io1 Imotaanne yarshshuwaa \ior 1:1—7:38\ior* \io1 Aaroonenne Aa naanatuu K'eese Gidiyiyaa wogaanne Unttunttu Oosuwaa \ior 8:1—10:20\ior* \io1 Geeyiyaa wogaan Geeshsha gidiyaawaanne gidenawaa shaakussaa \ior 11:1—15:33\ior* \io1 Nagaray Atto Geetettiyaa Gallassaa \ior 16:1-34\ior* \io1 De'uwaa Geeshshatetsaanne goynnuwaa wogaa \ior 17:1—27:34\ior* \c 1 \ms Imotaanne Yarshshuwaa \mr (1:1—7:38) \s S'uuggiyaa Yarshshuwaa \p \v 1 Med'inaa Godaanna Gakkettiyaa Dunkkaaniyaa giddoppe Med'inaa Goday Musa s'eesiide, hawaadan yaagiide haasayeedda; \v 2 «Israa'eeliyaa asaw hawaadan yaagaade oda; ‹Hintteppe ooninne Med'inaa Godaw yarshshuwaa shiishshiyaa wode, he bare shiishshiyaa yarshshuwaa bare mehiyaappe woy bare dorssaa woy deeshshaa wudiyaappe aho. \v 3 He yarshshuu mehiyaa wudiyaappe s'uuggiyaa yarshshuwaa gidooppe, attumawaa gidiide, tilla bollaanna de'iyaawaa gido. Med'inaa Goday akkana mala, I he yarshshuwaa Med'inaa Godaa Dunkkaaniyaa geliyaa penggiyaan yarshsho. \v 4 Yarshshuwaa shiishshiyaa bitanii s'uugiide yarshshanaw aheedda bare mehiyaa huup'iyaan bare kushiyaa wotso. Hewe Aa nagaraa atto gaanaw S'oossay akkeedda yarshshuwaa gidanawaa. \v 5 I korumaa Med'inaa Godaa sintsan shukkina; Aaroona naanay k'eesatuu he suutsaa ahiide, Med'inaa Godaa Dunkkaaniyaa geliyaa penggiyaan de'iyaa yarshshiyaa sa'aa miyyiyaa ubbaan gussino. \v 6 Hewaappe guyyiyaan, I s'uuggiyaa yarshshoo mehiyaa galbbaa k'aaro; ashuwaa Aa k'ommuwaan k'ommuwaan kesso. \v 7 K'eesiyaa Aaroona naanay yarshshiyaa sa'aa bollan tamaa eetsiide, mitsaa wotsino. \v 8 Hewaappe guyyiyaan, Aaroona naanay k'eesatuu he keseedda ashuwaa huup'iyaanne mod'd'uwaa gujjiide, yarshshiyaa sa'aa bollan taman de'iyaa mitsaa bollan maariide wotsino. \v 9 Shin he bitanii k'antsaa ashuwaanne gedetuwaa haatsaan meec'c'o. Yaatiide k'eesii hewaa ubbaakka ahiide, yarshshiyaa sa'aa bolla s'uuggo; hewe Med'inaa Godaw taman s'uuggiyaa, sawuwaa toshukku giyaa yarshshuwaa gidanawaa. \p \v 10 « ‹S'uuggiyaa yarshshoo I immiyaa imuu dorssaa wudiyaappe woy deeshshaa wudiyaappe akettiyaawaa gidooppe, attumawaa gidiide, tilla bollana de'iyaawaa gido. \v 11 He mehiyaa yarshshiyaa sa'aappe huup'issa baggana Med'inaa Godaa sintsan shukko. Aaroona naanay k'eesatuu Aa suutsaa akkiide, yarshshiyaa sa'aa miyyiyaa ubbaa bollan gussino. \v 12 Hewaappe guyyiyaan, he bitanii Aa k'ommuwaan k'ommuwaan keseedda ashuwaa ubbaa k'eesii akkiide, huup'iyaanne mod'd'uwaa gujjiide, yarshshiyaa sa'aa bollan taman de'iyaa mitsaa bollan wotso. \v 13 Shin k'antsaa ashuwaanne gedetuwaa haatsaan meec'c'o; yaatiide k'eesii hewaa ubbaa ahiide yarshshiyaa sa'aa bollan s'uuggo; hewe Med'inaa Godaw taman s'uuggiyaa, sawuwaa toshukku giyaa yarshshuwaa gidanawaa. \p \v 14 « ‹Med'inaa Godaw yarshshiyaa s'uuggiyaa yarshshuu kafuwaa gidooppe, harap'p'iyaa maraa, woy dogommuwaa aho. \v 15 K'eesii hewaa akkiide, k'ood'iyaa mirk'k'o; yaatiide yarshshiyaa sa'aa bollan de'iyaa taman s'uuggo. Aa suutsay yarshshiyaa sa'aa bollappe miyyiyaanna duge goggi c'inggo; \v 16 ulo gidduwaa baalletuwaana kessiide, yarshshiyaa sa'aappe away doliyaa baggana, bidintsaa k'oliyaa sa'aan olo. \v 17 I he kafuwaa k'efetuwaa oyk'k'iide p'alk'k'o, shin ubbaanna daakkoppo. Hewaappe guyyiyaan, k'eesii yarshshiyaa sa'aa bollan de'iyaa taman wotsiide s'uuggo; hewe Med'inaa Godaw taman s'uuggiyaa, sawuwaa toshukku giyaa yarshshuwaa gidanawaa. \c 2 \s Katsaa Yarshshuwaa \p \v 1 « ‹Ooninne katsaa yarshshuwaa Med'inaa Godaw shiishshiyaa wode, he yarshshuu liik'o d'iiliyaa gido; Aa bolla wogaraa zayitiyaanne is'aanaa gujjo. \v 2 Hewaa I Aaroona naanatuwaakko k'eesatuwaakko aho; k'eesatuu he liik'o d'iiliyaappenne zayitiyaappe itti kushiyaa kuntsi akkiide, is'aanaa ubbaanna akki, hassayissiyaawaa ootsiide, yarshshiyaa sa'aa bolla taman s'uuggo. Hewe Med'inaa Godaw taman s'uuggiyaa, sawuwaa toshukku giyaa yarshshuwaa gidanawaa. \v 3 Katsaa yarshshuwaappe atteedawe Aaroonassanne Aa naanatuwaassa. Hewe Med'inaa Godaw taman s'uugettiyaa geeshsha yarshshuwaa ubbaappe ittuwaa gideedda geeshsha yarshshuwaa. \p \v 4 « ‹Yarshshoo shiishshiyaa ukitsay c'ooc'iyaan ka"eeddawaa gidooppe, zayitiyaan munak'k'eedda liik'o d'iiliyaappe uuketteedda irshshuu yegettibeenna komppo, woy zayitiyaan oketteedda, irshshuu yegettibeenna lee"o ukitsaa gido. \p \v 5 « ‹Yarshshoo shiishshiyaa ukitsay bashiyaan uuketteeddawaa gidooppe, zayitiyaan munak'k'eedda, irshshuu bayna, liik'o d'iiliyaappe giigeeddawaa gido. \v 6 Aa mentsiide Aa bolla zayitiyaa tigo; hewaa katsaa yarshshuwaa ootsiide shiishsho. \p \v 7 « ‹Ne yarshshoo shiishshiyaa katsaa yarshshuu disttiyaan ka"eeddawaa gidooppe, zayitiyaan munak'k'eedda liik'o d'iiliyaappe ka"eeddawaa gido. \v 8 Hawaadan giigisseedda katsaa yarshshuwaa Med'inaa Godaw aha; k'eesiyaw imma. K'eesii hewaa akkiide yarshshiyaa sa'aa shiishsho. \v 9 K'eesii he katsaa yarshshuwaappe akkiide, hassayissiyaawaa ootsiide, yarshshiyaa sa'aa bollan s'uuggiyaa yarshshuwaadan taman s'uuggo; hewe Med'inaa Godaw taman s'uuggiyaa, sawuwaa toshukku giyaa yarshshuwaa gidanawaa. \v 10 Katsaa yarshshuwaappe atteedawe Aaroonessanne Aa naanatuwaassa. Hewe Med'inaa Godaw taman s'uuggeedda, geeshsha yarshshuwaa ubbaappe ittuwaa gideedda geeshsha yarshshuwaa. \p \v 11 « ‹S'oossaw hintte ahiyaa ay katsaa yarshshuunne irshshuwaana de'iyaawaa gidoppo; ayaw gooppe neeni irshshuwaa woy eessaa ililuwaa S'oossaw taman s'uuggaade yarshshanaw koshshenna. \v 12 Hintte laytsan laytsan c'akettiyaa katsaappe s'eeraa kessiide, S'oossaw ahanaw danddayiita; shin hewaa sawuwaa toshukku giyaa yarshshuwaa ootsiide, S'oossaw yarshshiyaa sa'aa bollan s'uugettenna. \v 13 Neeni shiishshiyaa katsaa yarshshuwaa ubbaan mas'iniyaa yegga; ayaw gooppe, ne S'oossaa k'aalaa c'aak'uwaa mas'iniyaa aggoppa. Hewaa diraw ne katsaa yarshshuwaa ubbaa mas'iniyaan mal"etsa. \v 14 Neeni koyiro katsaappe s'eeraa kessaade Med'inaa Godaw ahiyaa wode, he katsay s'iis's'etiide hars's'eteedda tisha katsaa gidanaw koshshee. \v 15 Aa bolla zayitiyaa tiga; is'aanaakka aan wotsa; hewe katsaa yarshshuwaa. \v 16 K'eesii he zayitii tigetteedda hars's'eteedda katsaappe shakkuwaa akkiide, is'aanaa ubbaannakka hassayissiyaawaa ootsiide taman Med'inaa Godaw s'uuggo. \c 3 \s Ittippetetsaa Yarshshuwaa \p \v 1 « ‹Itti Asay ittippetetsaa yarshshoo bare wudiyaappe mac'c'awaa gidina attumawaa gidina itti mehiyaa shiishshiyaa wode, he mehii tilla bollaanna de'iyaawaa Med'inaa Godaa sintsan shiishsho. \v 2 Yarshshanaw aheedda mehiyaa huup'iyaan bare kushiyaa wotsiide, S'oossaa Dunkkaaniyaa penggiyaan shukko. Hewaappe guyyiyaan, k'eesatuu Aaroona naanay suutsaa yarshshiyaa sa'aa miyyiyaa ubbaa bollan gusso. \v 3 Ittippetetsaa yarshshuwaappe taman s'uuggiyaa yarshshuwaa ootsiide Med'inaa Godaw shiishsho; hewekka k'antsaa ashuwaa mayyeedda handdaa ubbaynne aanana gatsiyaa handday, \v 4 laa"u kilahotuwaa, unttunttu bolla de'iyaa handdaa, gaylliyaa matan de'iyaa handdaanne tiriyaa s'eeraa bolla de'iyaa handdaa kilahotuwaana gatsiide akkee. \v 5 Aaroona attuma naanay hewaa hara s'uuggiyaa yarshshuwaanna yarshshiyaa sa'aa bolla de'iyaa mitsaa bolla wotsiide s'uuggino; hewe Med'inaa Godaw taman s'uuggiyaa, sawuwaa toshukku giyaa yarshshuwaa gidanawaa. \p \v 6 « ‹Med'inaa Godaw ittippetetsaa yarshshuwaa shiishshiyaa uray dorssaa gidina deeshshaa, mac'c'awaa gidina attumawaa tilla bollaanna de'iyaawaa shiishsho. \v 7 Itti uray dorssaa maraa yarshshiyaawaa gidooppe, Med'inaa Godaa sintsan shiishsho; \v 8 bare kushiyaa Aa huup'iyaan wotsiide, Dunkkaaniyaa sintsan shukko. Hewaappe guyyiyaan, Aaroona attuma naanay suutsaa oyk'k'iide, yarshshiyaa sa'aa miyyiyaa ubbaa bollan gussino. \v 9 Ittippetetsaa yarshshuwaappe taman s'uuggiyaa yarshshuwaa ootsiide, Med'inaa Godaw shiishsho; hewekka, ziizziyaappe k'ans's'eedda nasiyaa, ulo giddo ashuwaa mayyeedda mood'iyaanne hawantta gatsi oytsiyaa mood'iyaa ubbaa, \v 10 laa"u kilahotuwaa, unttunttu bolla de'iyaa handdaanne gaylliyaa matan de'iyaa mood'iyaa, tiriyaa s'eeraa bolla de'iyaa mood'iyaa kilahotuwaana gatsiide akkee. \v 11 K'eesii he k'umaa yarshshuwaa Med'inaa Godaw taman s'uuggiyaa yarshshiyaa sa'aa bolla wotsiide s'uuggo. \p \v 12 « ‹Aa yarshshuu deeshshaa gidooppe, I hewaa Med'inaa Godaa sintsan shiishsho. \v 13 Yaatiide Aa huup'iyaan bare kushiyaa wotsiide, S'oossaa Dunkkaaniyaa sintsan shukko. Hewaappe guyyiyaan, Aaroona attuma naanay suutsaa oyk'k'iide, yarshshiyaa sa'aa yuushshuwaan ubbaan gussiino. \v 14 I he yarshshiyaawaappe akkiide, taman s'uuggiyaa yarshshuwaa ootsiide Med'inaa Godaw shiishsho; hewekka k'antsaa ashuwaa mayyeedda handdaa ubbaanne he handdaa gatsi oytsiyaa hara handdaa, \v 15 laa"u kilahotuwaa, unttunttu bolla de'iyaa handdaanne gaylliyaa matan de'iyaa mood'iyaanne tiriyaa s'eeraa bolla de'iyaa mood'iyaa kilahotuwaana gatsiide akkee. \v 16 K'eesii he k'umaa taman s'uuggiyaa, sawuwaa toshukku giyaa yarshshuwaa ootsiide yarshshiyaa sa'aa bolla s'uuggo. Handdaa ubbay Med'inaa Godaassa. \p \v 17 « ‹Handdaanne suutsaa hintte de'iyaa sa'aan hak'aninne mooppite. Hawe hinttenttoonne hintte yeletaw med'inaw naagettiyaa wogaa› yaagaade oda» yaageedda. \c 4 \s K'oppennaan Ootseedda Nagaraa Yarshshuwaa \p \v 1 Med'inaa Goday Musa hawaadan yaageedda; \v 2 «Neeni Israa'eeliyaa asaw hawaadan yaagaade oda; ‹Ooninne k'oppennaan nagaraa ootsooppenne, Med'inaa Godaa azazotuwaappe ittuwaa hak'awaanne mentsooppe, hawaappe kaalliide de'iyaa wogaa naago. \p \v 3 « ‹K'eesiyaa kaappuu nagaraa ootsooppenne he nagaray asaa bayzzanchcha kessiyaawaa gidooppe, I bare ootseedda nagaraa diraw, tilla bollaanna de'iyaa korumaa Med'inaa Godaw nagaraa yarshshuwaa ootsiide aho. \v 4 He korumaa Med'inaa Godaa Dunkkaaniyaa pengge aatsiide, korumaa huup'iyaan bare kushiyaa wotsiide, Med'inaa Godaa sintsan shukko. \v 5 K'eesiyaa kaappuu korumaa suutsaappe amareedawaa akkiide, Med'inaa Godaa Dunkkaaniyaa afo. \v 6 Bare kushiyaa birad'd'iyaa suutsan tushi tushi kessiide, Med'inaa Godaa Dunkkaaniyaa gaaridduwaa sintsan Med'inaa Godaa sintsan laappu gede dukko. \v 7 Hewaappe guyyiyaan, K'eesiyaa kaappuu amareeda suutsaa akkiide, Med'inaa Godaa Dunkkaaniyaa giddon Med'inaa Godaa sintsan sawiyaa is'aanaa c'uwissiyaa saas'iniyaa bolla de'iyaa kac'etuwaa bolla s'okisso. Atteeda suutsaa k'ay S'oossaa Dunkkaaniyaa geliyaa sa'aa baggana de'iyaa s'uuggiyaa yarshshuwaa yarshshiyaa sa'aappe garssa baggana de'iyaa sa'aan gusso. \v 8 Nagaraa yarshshoo shuketteedda ha korumaa mod'd'uwaa ubbaa, k'antsaa ashuwaa mayyeedda handdaanne unttuntta gatsi oytsiyaa mod'd'uwaa, \v 9 laa"u kilahotuwaa, unttuntta mayyeedda handdaanne gaylliyaa matan de'iyaa mood'iyaanne tiriyaa s'eeraa bolla de'iyaa mood'iyaa kilahotuwaana ittippe kessiide akko. \v 10 Ittippetetsaa yarshshoo shuketteedda korumaappe akkeedda mod'd'uwaadan akko. K'eesiyaa kaappuu s'uuggiyaa yarshshuwaa yarshshiyaa sa'aa bollan s'uuggo. \v 11 Shin korumaa galbbaa, Aa ashuwaa ubbaa, Aa huup'iyaanne, Aa gedetuwaa, k'antsaa ashuwaa, toc'iyaa, \v 12 korumaa ashuwaappe atteedawaa ubbaa dunkkaaneedda sa'aappe kare kessiide; bidintsaa k'oliyaa wogaadan geeshsha gideedda sa'aa afo; yan mitsaa taman s'uuggo. \p \v 13 « ‹Israa'eeliyaa maabaray ubbay k'oppennaan nagaraa ootsooppenne, Med'inaa Godaa azazotuwaappe ittuwaa hak'awaanne mentsooppe, unttunttu bayzzanchcha gidiide paydetana. \v 14 Unttunttu ootseedda nagaray erettiyaa wode, nagaraa yarshshoo haniyaa korumaa S'oossaa Dunkkaaniyaa sintsa ahino. \v 15 He maabaraa c'imatuu Med'inaa Godaa sintsan barenttu kushiyaa korumaa huup'iyaa bollan wotsiide, he korumaa Med'inaa Godaa sintsan shukkino. \v 16 Hewaappe guyyiyaan, k'eesiyaa kaappuu korumaa suutsaappe guutsaa akkiide, S'oossaa Dunkkaaniyaa giddo gelo; \v 17 I bare kushiyaa birad'd'iyaa suutsan tushi tushi kessiide, gaaridduwaa sintsa baggana Med'inaa Godaa sintsan laappu gede dukko. \v 18 K'ay amareeda suutsaa akkiide, Med'inaa Godaa Dunkkaaniyaa giddon sintsan is'aanaa c'uwissiyaa saas'iniyaa bolla de'iyaa kac'etuwaa bolla s'okisso. Atteeda suutsaa k'ay Med'inaa Godaa Dunkkaaniyaa geliyaasaa baggana de'iyaa s'uuggiyaa yarshshuwaa yarshshiyaa sa'aappe garssa baggana de'iyaa sa'aan gusso. \v 19 Mod'd'uwaa ubbaa akkiide, yarshshiyaa sa'aa bollan s'uuggo. \v 20 Nagaraa yarshshoo shuketteedda korumaa ootseeddawaadan ha korumaakka ootso. Hewaadan ootsiide, k'eesii nagaraa atto giissiyaa wogaa polana; asaykka nagaraappe maarettanawaa. \v 21 Hewaappe guyyiyaan, korumaa dunkkaaneedda sa'aappe kare kessiide, kase korumaa s'uuggeeddawaadan aakka s'uuggo; hawe maabaraa nagaraw yarshshiyaa yarshshuwaa. \p \v 22 « ‹Asaa kaaletsiyaa suntsatuwaappe ittuu k'oppennaan nagaraa ootsooppenne Med'inaa Goday Aa S'oossay Aa azazeedda azazuwaappe ittuwaa hak'awaanne mentsooppe, he uray bayzzanchcha. \v 23 I bare ootseedda nagaraa ereeddawaappe guyyiyaan, tilla bollaanna de'iyaa itti deeshshaa orggiyaa aho. \v 24 He deeshshaa orggiyaa huup'iyaan bare kushiyaa wotsiide s'uuggiyaa yarshshuu Med'inaa Godaa sintsan shukettiyaa sa'aan shukko; hewe nagaraa yarshshuwaa. \v 25 K'eesiyaa kaappuu nagaraa yarshshuwaa suutsaa giddo bare kushiyaa birad'd'iyaa tushi tushi kessiide, s'uuggiyaa yarshshuwaa yarshshiyaa sa'aa bolla de'iyaa kac'etuwaa bolla s'okisso; atteeda suutsaa k'ay s'uuggiyaa yarshshuwaa yarshshiyaa sa'aappe garssa baggana de'iyaa sa'aan gusso. \v 26 Mod'd'uwaa ubbaa ittippetetsaa yarshshuwaa mod'd'uwaa yarshshiyaawaadan yarshshiyaa sa'aa bollan yarshsho. Hawaadan ootsiide, k'eesii bitaniyaa nagaraa atto giissee; bitaniikka bare nagaraappe maarettanawaa. \p \v 27 « ‹He maabaraa asaappe ittuu k'oppennaan nagaraa ootsooppenne Med'inaa Godaa azazuwaappe ittuwaa hak'awaanne mentsooppe, he uray bayzzanchcha gidiide paydettee.\x - \xo 4:27-31 \xo*\xt Pay. 15:27-28\xt*\x* \v 28 I bare ootseedda nagaray aw eretteeddawaappe guyyiyaan, tilla bollaanna de'iyaa mac'c'a deeshshatto bare nagaraw aho. \v 29 Bare kushiyaa nagaraa yarshshuwaa ootsiide shukkiyaa deeshshatti huup'iyaan wotso; yaatiide s'uuggiyaa yarshshuwaa yarshshiyaa sa'aan nagaraa yarshshuwaa ootsiide shukko. \v 30 Hewaappe guyyiyaan, k'eesiyaa kaappuu he deeshshatti suutsaappe bare kushiyaa birad'd'iyaan akkiide, s'uuggiyaa yarshshuwaa yarshshiyaa sa'aa bolla de'iyaa kac'etuwaa bolla s'okisso; atteeda suutsaa ubbaa yarshshiyaa sa'aappe garssa baggana de'iyaa sa'aan gusso. \v 31 Mod'd'uwaa ubbaa ittippetetsaa yarshshoo shukkeedda mehiyaappe kessiyaawaadan, he deeshshatti mod'd'uwaakka k'oriide kessi akkiide, yarshshiyaa sa'aa bolla wotsiide, Med'inaa Godaw sawuwaa toshukku giyaa yarshshuwaa gidana mala s'uuggo. Hewaadan ootsiide, k'eesii he bitaniyaa nagaraa atto giissee; bitaniikka bare nagaraappe maarettee. \p \v 32 « ‹He bitanii bare nagaraa yarshshoo dorssaa shiishshanaw koyooppe, tilla bollaanna de'iyaa mac'c'awunno aho. \v 33 I bare kushiyaa he dorssatti huup'iyaan wotsiide s'uuggiyaa yarshshoo shukkiyaa mehii shukettiyaa sa'aan izo shukko. \v 34 Hewaappe guyyiyaan, k'eesii nagaraa yarshshuwaa gideedda he dorssatti suutsan bare birad'd'iyaa tushi tushi kessiide, s'uuggiyaa yarshshuwaa yarshshiyaa sa'aa bolla de'iyaa kac'etuwaa bolla s'okisso; atteeda suutsaa k'ay yarshshiyaa sa'aappe garssa baggana de'iyaa sa'aan gusso. \v 35 Ittippetetsaa yarshshoo shuketteedda mod'd'uwaa k'aariide kessiyaawaadan, he dorssatti mod'd'uwaakka k'aariide kesso. Yaatiide, yarshshiyaa sa'aa bolla Med'inaa Godaw taman s'uuggiyaa yarshshuwaa bolla wotsiide s'uuggo. Hawaadan ootsiide, k'eesii he bitaniyaa nagaraa atto giissee. Bitaniikka bare nagaraappe maarettanawaa. \c 5 \s Nagaraa Yarshshuu Shiik'iyaa Gaasuwaa \p \v 1 « ‹Ay asaynne markkaw s'eesettiide bare be'eeddawaa woy bare ereeddawaa gutaran markkattennaan is's'ooppe, hewe aw nagaraa; hewaa diraw I bare nagaraan ooshettee. \p \v 2 « ‹K'ay ay asaynne erennan de'iidde tunabaa, do'aa bakkutaa woy mehiyaa bakkutaa woy sa'aanna gooshettiyaa do'atuwaa bakkutaa bochchooppe, tuna gidiyaawaa I ereedda wodiyaappe doommiide bayzzanchcha gideedda. \p \v 3 « ‹K'aykka ay asaynne erennan de'iidde, asaa bollappe goggiyaa tunissiyaabaa ayaa gidinakka bochchooppe, hewe tuna gidiyaawaa I ereedda wodiyaappe doommiide bayzzanchcha gideedda. \p \v 4 « ‹Woy k'ay ay asaynne iitabaa gidina lo"obaa ootsanaw ellekka c'aak'k'ooppenne bare c'aak'k'eeddawaakka I akeekenan d'ayooppe, I akeekeedda wodiyaappe doomiide bayzzanchcha gideedda. \p \v 5 « ‹Ay asaynne ha odetteedda bayzzatuwaappe ittuwaa ootseeddawaa gidooppe, bare ootseedda nagaraa paas'o. \v 6 I bare ootseedda nagaraa diraw Med'inaa Godaw bare wudiyaa giddoppe mac'c'a dorssaa woy mac'c'a deeshshaa nagaraa yarshshuwaa ootsiide shiishsho. K'eesii akkiide, he bitaniyaa nagaraa atto giissanawaa. \p \v 7 « ‹Asay bare ootseedda nagaraw yarshshanaw, dorssaa woy deeshshaa shamanaw aw shaluu gidana d'ayooppe, laa"u harap'p'etuwaa, woy laa"u dogomattuwaa, ittuwaa nagaraa yarshshuwaa ootsiide, k'ay ittuwaa s'uuggiyaa yarshshuwaa ootsiide Med'inaa Godaw aho. \v 8 I unttuntta k'eesiyaw immo. K'eesii laa"u harap'p'etuwaappe ittinniw k'ood'iyaa muuc'enan c'oo mirk'k'iide, nagaraa yarshshuwaa ootsiide yarshsho. \v 9 Yaatiide he nagaraa yarshshuwaa suutsaappe amareedawaa akkiide, yarshshiyaa sa'aa miyyiyaan c'ac'c'afo; atteeda suutsaa yarshshiyaa sa'aappe garssa baggana gusso; hewe nagaraa yarshshuwaa. \v 10 Yenkko harap'p'atto k'ay higgii azaziyaawaadan, s'uuggiyaa yarshshuwaa ootsiide s'uuggo. K'eesii hewaadan ootsiide, bitanii ootseedda nagaraa atto giissanaw yarshshuwaa yarshshee; bitaniikka bare nagaraappe maarettanawaa. \p \v 11 « ‹Shin itti uraw laa"u wogga dogomattuwaa woy laa"u harap'p'etuwaa ahanaw shaluu gidana d'ayooppe, laa"u kiilo giraame liik'o d'iiliyaa bare nagaraw shiishshiyaa yarshshuwaa ootsiide aho. He d'iilii nagaraa yarshshuwaa gidiyaa diraw, wogaraa zayitii woy is'aanay aan gujettoppo. \v 12 I hewaa ahiide k'eesiyaw immo; k'eesii he d'iiliyaappe itti kushiyaa kuntsi akkiide, Med'inaa Godaw shiishshiyaa hara yarshshuwaa bolla wotsiide, hassayissiyaawaa ootsiide yarshshiyaasan de'iyaa taman s'uuggo; hewe nagaraa yarshshuwaa. \v 13 Ha geetetteeddawanttuppe hak'awaaninne gido bitanii ootseedda nagaraw k'eesii hawaadan ootsiide, bitanii ootseedda nagaraa atto giissee; bitaniikka bare nagaraappe maarettanawaa. Katsaa yarshshuwaadankka atteedawaa k'eesii akko yaagaade oda› » yaageedda. \s Naak'uwaa Yarshshuwaa \p \v 14 Med'inaa Goday Musew hawaadan yaagiide odeedda; \v 15 «Ooninne Med'inaa Godaw geeshshi wotseedda miishshatuwaa bolla ammanettenan d'ayooppe k'ay erennan nagaraa ootsooppe, bare naak'oo bare wudiyaa giddoppe tilla bollaanna de'iyaa itti dorssaa orggiyaa Med'inaa Godaw aho. Aa gatiikka Med'inaa Godaa Dunkkaaniyaan eretiyaa miizaanan wotsina eretto; hewe naak'uwaa yarshshuwaa. \v 16 Med'inaa Godaw dummayi wotseedda miishshatuwaa bolla I nagaraa ootseedda diraw, I he miishshatuwaa gatiyaa c'iggo; kase gatiyaa bolla s'eetuwaappe laatamu kushiyaa gujjiide k'eesiyaw immo. K'eesii he naak'uwaa yarshshoo aheedda dorssaa yarshshiide, bitaniyaa nagaraa atto giissee; bitaniikka bare naak'uwaappe maarettanawaa. \p \v 17 «Ay asaynne erennan de'iidde, Med'inaa Goday, ‹Ootsoppa› giide azazeeddawaappe ittuwaa ootsiide nagaran gelooppe, I erana d'ayooppe bayzzanchcha gidiyaa diraw, bare nagaraan ooshettee. \v 18 I bare wudiyaappe tilla bollaanna de'iyaa itti dorssaa orggiyaa naak'uwaa yarshshoo k'eesiyaakko aho. He dorssay naak'oo c'iggiyaa gatiyaa kessiyaawaa gido; yaatooppe k'eesii he dorssaa yarshshiide, bitaniyaa naak'uwaa atto giissee; bitaniikka bare naak'uwaappe maarettee. \v 19 Hewe naak'uwaa yarshshuwaa. I tumukka Med'inaa Godaa naak'k'eedda» yaageedda. \c 6 \p \v 1 Med'inaa Goday Musew hawaadan yaageedda;\x - \xo 6:1-7 \xo*\xt Pay. 5:5-8\xt*\x* \v 2 «Med'inaa Goday ooninne nagaraa ootsiide bare shooruwaa worddotiide c'immooppe hawaappe kaaliide de'iyaa higgetuwaa immeedda: shooruwaa matan hadaraa wotsobaa woy oytsiide tal"eeddabaa kaadooppe, woy asaawaa bonk'k'ooppe, woy bare shooruwaa bollan sugetsaa ootsooppe, \v 3 woy bayeeddawaa demmiide ta be'abeykke gooppenne wordduwaan c'aak'k'ooppe, hawantta malatiyaawanttuppe ittuwaa ootsooppe, \v 4 I hak'awaanne gido, ootsiide, hewaan nagaranchcha gidooppe, bare bonk'k'i akkeeddawaa, woy oytsina kaddiide akkeeddawaa, woy hadaraa immeeddawaa woy, bayinna demmeeddawaa, \v 5 woy wordduwaan c'aak'k'i akkeeddawaa ubbaakka Aa godaw zaaro. K'ay bare naak'uwaa yarshshuwaa yarshshiyaa gallassi bare akkeeddawaa bolla s'eetuwaappe laatamu kushiyaa gujjiide Aa godaw immo. \v 6 K'aykka bare naak'uwaa diraw Med'inaa Godaw yarshshiyaa yarshshoo bare wudiyaa giddoppe tilla bollaanna de'iyaa itti dorssaa orggiyaa k'eesiyaakko aho. He dorssaa gatii suure k'ofetteeddawaa gido. \v 7 K'eesii he dorssaa Med'inaa Godaa sintsan yarshshiide, bitaniyaa naak'uwaa atto giissee; bitaniikka bare naak'uwaa ubbaappe maarettanawaa» yaageedda. \s Wurssi S'uuggiyaa Yarshshuwaa \p \v 8 Med'inaa Goday Musew hawaadan yaagiide odeedda; \v 9 «Aaroonanne Aa attuma naanatuwaa hawaadan yaagaade azaza; ‹S'uuggiyaa yarshshoo de'iyaa wogay hawaa: S'uuggiyaa yarshshuu k'amay wonttana gakkanaw yarshshiyaa sa'aan de'o. Tamaykka yarshshiyaa sa'aan ubbaa wode ees's'iidde de'o. \v 10 K'eesii liinuwaappe dadetteedda k'amishiyaanne suriyaa mayyiide, s'uuggiyaa yarshshuwaa tamay mi simmina atteeda bidintsaa dentsiide, yarshshiyaa saa miyyiyaan laalo. \v 11 Hewaappe guyyiyaan, he mayuwaa k'aari wotsi hara mayuwaa mayyiide, he bidintsaa dunkkaaneedda sa'aappe gas'aa afiide, higgiyaadan geeyeedda sa'aan k'olo. \v 12 Yarshshiyaa sa'aa bolla de'iyaa tamay to'ennan ubbaa wode ees's'iidde de'o. K'eesii wontta wontta mitsaa aan gujji gujjiide wotso. S'uuggiyaa yarshshuwaakka he mitsaa bolla maaran wotsiide, ittippetetsaa yarshshuwaa handdaa Aa bolla s'uuggo. \v 13 Tamay yarshshiyaa sa'aa bolla ubbaa wode ees's'iidde de'o; to'anaw koshshenna. \s Katsaa Yarshshuwaa \p \v 14 « ‹Katsaa yarshshoo imetteedda wogay hawaa: Aaroona attuma naanaa gidiyaa k'eesatuu yarshshiyaa sa'aappe sintsa baggana Med'inaa Godaa sintsan shiishshino. \v 15 K'eesii lo"o d'iiliyaappe kop'p'iyaawaanne zayitiyaa akkiide, katsaa yarshshuwaa bolla de'iyaa is'aanaa ubbaakka dentsiide, Med'inaa Godaw sawuwaa toshukku giyaa yarshshuwaa ootsiide, hassayissiyaawaa gidanaadan yarshshiyaa sa'aa bolla s'uuggo. \v 16 Hewaappe atteedawaa Aarooninne Aa attuma naanay miino; hewaa unttunttu irshshuu yegettibeenna ukitsaa ootsi uukkiide, Dunkkaaniyaa dabaabaa giddon de'iyaa geeshsha sa'aan miino. \v 17 He ukitsay irshshuwaa yeggenaan uuketto. Hewaa taw taman s'uuggiyaa yarshshuwaappe unttuntta gakkiyaawaa taani unttunttoo immaad. Nagaraa yarshshuwaadaaninne naak'uwaa yarshshuwaadan ikka loytsiide geeshsha. \v 18 Med'inaa Godaw taman s'uuggiyaa yarshshuwaappe unttuntta gakkiyaawaa gidiyaa diraw, yiyaa laytsatuwaankka Aaroona zare gidiyaa attumawanttu ubbay hewaa miino. He yarshshuwaa bochchiyaa ayaynne geeshsha gidana› yaaga» yaageedda. \s K'eesiyaa Kaappuwaa Suntsiyaa Wode Yarshshetiyaa Katsaa Yarshshuwaa \p \v 19 Med'inaa Goday k'aykka Musew hawaadan yaagiide odeedda; \v 20 «Aarooninne Aa attuma naanattuwaappe k'eesatetsaa kaappotetsaw okettiyaa gallassi laa"u kiilo giraame gidiyaa lo"o d'iiliyaa katsaa yarshshuwaa ootsiide Med'inaa Godaw ahino. Hewaappe bagga wontta, bagga omarssi yarshshino. \v 21 He d'iilii zayitiyaan munak'etti lo"o walakettiide bashiyaan uuketto; bunchchaade, sawuwaa toshukku giyaa katsaa yarshshuwaa ootsaade Med'inaa Godaw shiishsha. \v 22 K'ay Aaroona attuma naanatuwaappe Aa k'eesetetsaa kaappotetsaa oosoo okettiyaa ubbaykka he wogaa ootsino. Hewe Med'inaa Godaw ubbaa gede yarshshiyaa yarshshuwaa gidiide ubbaanna s'uugetto. \v 23 K'eesii shiishshiyaa katsaa yarshshuwaappe guyye attenaan wuri s'uugetto; aappe ayaynne meetettoppo» yaageedda. \s Nagaraa Yarshshuwaa Wogaa \p \v 24 Med'inaa Goday Musew hawaadan yaagiide odeedda; \v 25 «Aaroonassanne Aa attuma naanaatoo, hawaadan yaaga; ‹Nagaraa yarshshuwaa wogay hawaa: Med'inaa Godaw s'uuggiyaa yarshshoo shiishshiyaa mehii shukettiyaa sa'aan nagaraa yarshshoo shiishshiyaa mehiikka hewaan S'oossaa sintsan shuketto; ikka geeshsha yarshshuwaa ubbaappe ittuwaa gideedda geeshsha yarshshuwaa. \v 26 He yarshshuwaa yarshshiyaa k'eesii Dunkkaaniyaa dabaabaa giddon de'iyaa geeshsha sa'aan mo. \v 27 He ashuwaa bochchiyaa ayaynne geeshsha gidanawaa; k'ay shukkishiin ay mayuwaa bollanne suutsay d'ac'ettooppe, he mayuu geeshsha sa'aan meec'etto. \v 28 Ashuu doyssetteedda urk'k'aa miishshay me"o; madaabiyaa birataa disttiyaan doyisseeddawaa gidooppe, he disttiyaa k'aac'iide haatsaan shoki digganaw koshshee. \v 29 K'eesatuwaa zariyaappe attuma asaa gideedda ooninne he ashuwaa mo; he ashuu geeshsha ubbaappe ittuwaa gideedda loytsi geeshsha. \v 30 Gido shin Geeshsha Sa'aan nagaraa atto giissanaw Aa suutsaa akkiide, Dunkkaaniyaa giddo gelisseedda ay mehiyaa ashuwaanne maanaw koshshenna; I taman s'uugettanaw koshshee. \c 7 \s Naak'uwaa Yarshshuwaa \p \v 1 « ‹Naak'uwaa yarshshuwaa wogay hawaa: ikka geeshsha ubbaappe ittuwaa gideedda geeshsha yarshshuwaa. \v 2 S'uuggiyaa yarshshoo shiishshiyaa mehiyaa shukkiyaa sa'aan naak'uwaa yarshshuwaa mehiyaakka shukkino; Aa suutsaakka yarshshiyaa sa'aa miyyetuwaan d'ac'ino. \v 3 K'ay Aa handdaa ubbaa: hewekka nasiyaa handdaa, k'antsaa ashuwaa mayyeedda handdaa, \v 4 laa"u kilahotuwaa, shinc'c'iyaa matan de'iyaa unttunttu mayyeedda handdaanne tiriyaa s'eeraa bolla de'iyaa mood'iyaa kilahotuwaana ittippe yarshshuwaa ootsiide shiishsho. \v 5 Taman s'uugiide Med'inaa Godaw yarshshiyaa yarshshuwaadan, he shiik'eedda handdaa k'eesii yarshshiyaa sa'aa bollan s'uuggo; hewe naak'uwaa yarshshuwaa. \v 6 K'eesiyaa zare gideedda attuma Asay ubbay he yarshshuwaa ashuwaa mo. He yarshshuu geeshsha yarshshuwaa ubbaappe ittuwaa gidiyaa diraw, geeshsha sa'aan mo. \p \v 7 « ‹Naak'uwaa yarshshuu nagaraa yarshshuwaakka mala; unttunttu laa"uwaa wogay ittuwaa. Hewenne yarshshetteedda mehiyaa ashuu nagaraa atto giissanaw yarshshuwaa yarshsheedda k'eesiyaw imettee. \v 8 Ooninne s'uuggiyaa yarshshuwaa ahooppe yarshshiyaa k'eesii he mehiyaa galbbaa barew akko. \v 9 C'ooc'iyaan komppetteedda katsaa yarshshuwaa ubbaynne otuwaan doyssetteedda woy bashiyaan uuketteedda ubbaykka he yarshshuwaa yarshsheedda k'eesiyaw imettee. \v 10 K'ay zayitiyaan munak'etteedda woy munak'ettibeenna katsaa yarshshuwaa ubbay Aaroona attuma naanaatoo ubbaw imettee; unttunttu hewaa k'aran gishi akkino. \s Ittippetetsaa Yarshshuwaa \p \v 11 « ‹Asay ittippetetsaa yarshshuwaa Med'inaa Godaw yarshshiyaa wode aw de'iyaa wogay hawaa: \v 12 I shiishshiyaa ittippetetsaa yarshshuu galataa yarshshuwaa gidooppe, he yarshshuwaanna ittippe zayitiyaan munak'k'eedda, irshshuwaa yeggennaan uukkeedda ukitsaa, zayitiyaan oketteedda, irshshuu gelibeenna lee"o daabbuwaanne zayitiyaan loytsi munak'k'eedda, liik'o d'iiliyaappe uuketteedda komppuwaa shiishsho. \v 13 He galataw shiishshiyaa ittippetetsaa yarshshuwaanna ittippe irshshuwaa yegeedda munak'aappe uuketteedda ukitsaakka imotaa ootsiide shiishsho. \v 14 K'ay he ubbaa k'ommo ukitsatuwaappekka I ittuwaa ittuwaa dentsiide, Med'inaa Godaw yarshshuwaa ootsiide aho. Hewe ittippetetsaa yarshshuwaa suutsaa c'ac'c'afeedda k'eesiyaw imetto. \v 15 He mehiyaa ashuu galataw shiik'iyaa ittipetetsaw yarshshetteedda gallassi meetetto; wonttaw ayaynne attoppo. \p \v 16 « ‹Shin Aa yarshshuu shiik'k'eeddawaa gatsiyaa woy bare dosuwaan c'oo immiyaa yarshshuwaa gidooppe, he yarshshuwaa ashuu he yarshsheedda gallassi meetetto; aappe attiyaawaa k'ay wonttetsa gallassikka meetetto. \v 17 He yarshshuwaa ashuwaappe palahiide heezzentso gallassaa gakkanaw gam"iyaawe de'ooppe, hewe taman s'uugetto. \v 18 Itti Asay shiishsheedda ittippetetsaa yarshshuwaa ashuwaappe hak'awenne heezzentso gallassi meetettooppe, Aa yarshshuu aketena; I yarshsheeddawaadankka paydetenna. He yarshshuu tuna; aappe meedda ooninne bare nagaraan ooshettee. \p \v 19 « ‹Tunabaa ayaanne bochcheedda ashuu meetettoppo; I taman s'uugettanaw koshshee. Ashuu geeshsha ashuwaa gidooppe, wogaan geeshsha gidiyaa Asay ooninne maana gooppe mo. \v 20 Shin itti Asay tuna gidi uttiide, Med'inaa Godaw shiishsheedda ittippetetsaa yarshshuwaa ashuwaappe miyaawaa gidooppe, he Asay bare asaa giddoppe bohetto. \v 21 K'ay itti Asay tunabaa ayaanne bochchooppe asaa tunatetsaa gidina woy tuna mehiyaa gidina, woy hara sheneyiyaa tunabaa bochchooppe simmiide Med'inaa Godaw yarshsheedda ittippetetsaa yarshshuwaa ashuwaappe mooppe, he uray bare asaa giddoppe bohetto› yaaga» yaageedda. \s Suutsaanne Mod'd'uwaa Muussay Digetteedda \p \v 22 Med'inaa Goday Musew hawaadan yaagiide odeedda; \v 23 «Israa'eeliyaa asaw hawaadan yaaga; ‹Korumaa woy dorssaa woy deeshshaa ashuwaan mood'iyaa zawaa mulekka mooppite. \v 24 Hayk'k'eedda mehiyaa woy do'ay wod'eedda mehiyaa mood'iyaakka harabaw go'ettiteppe attina, aappe ayaanne mooppite. \v 25 Ayaw gooppe, Med'inaa Godaw taman s'uuggiyaa yarshshoo shiishshiyaa mehiyaa mood'iyaa miyaa ooninne bare asaa giddoppe bohetto. \v 26 Hintte de'iyaa sa'aan hak'an gidooppekka, kafuwaa suutsaa, mehiyaa suutsaa woy harabaa ayaa suutsaanne mooppite.\x - \xo 7:26-27 \xo*\xt Dom. 9:4; Wog. 17:10-14; 19:26; Zar. 12:16, 23; 15:23\xt*\x* \v 27 Suutsaa miyaa ay asaynne, he Asay bare asaa giddoppe bohetto› yaaga» yaageedda. \s K'eesiyaa Gakkiyaa Gishuwaa \p \v 28 Med'inaa Goday Musew hawaadan yaagiide odeedda; \v 29 «Israa'eeliyaa asaw hawaadan yaaga; ‹Med'inaa Godaw ittippetetsaa yarshshuwaa shiishshiyaa ay asaynne he ittippetetsaa yarshshuwaappe shaakkiide, bare huup'e imotaa dummayiide Med'inaa Godaw shiishsho. \v 30 Hewaa I Med'inaa Godaw taman s'uuggiyaa yarshshuwaa ootsiide, bare kushiyaan akkiide aho; k'ay mod'd'uwaakka anggoosuwaana aho; anggoosuwaa wus'akkiyaa yarshshuwaa ootsiide, Med'inaa Godaa sintsan k'aatso. \v 31 K'eesii yarshshiyaa sa'aa bollan mod'd'uwaa s'uuggo; shin anggoosu Aaroonassanne Aa attuma naanaatoo imetto. \v 32 Hintte ittippetetsaa yarshshuwaappe ushechcha gediyaa imotaa ootsiide k'eesiyaw immite. \v 33 Hewe ushechcha gedii Aaroona attuma naanatuwaappe ittippetetsaa yarshshuwaa suutsaanne mooddiyaa yarshshiyaawoo Aa gakkiyaa Aa gishuwaa. \v 34 Taani Israa'eeliyaa asaa ittippetetsaa yarshshuwaappe k'aatseedda anggoosuwaanne yarshshoo shiishsheedda gediyaa akkaade, k'eesiyaa Aaroonassanne Aa attuma naanaatoo immaad; hewe unttuntta gakkiyaa unttunttu gishuwaa gidiyaa diraw, Israa'eeliyaa Asay med'inaw hewaa unttunttoo immiidde de'ana› yaagaade oda» yaageedda. \p \v 35 Aarooninne Aa attuma naanay K'eesiyaa gidiide, Med'inaa Godaw ootsanaw suntsetteedda gallassi Med'inaa Godaw shiishsheedda taman s'uuggiyaa yarshshuwaappe hewe unttunttoo gishuwaa gidiide imetteedda. \v 36 Med'inaa Goday unttunttu k'eesetetsaw oketteedda gallassi, hewaa unttunttoo immana mala, Israa'eeliyaa asaa ubbaa azazeedda; sintsa yeletaan ubbankka hawe woga gidiide oosettee. \p \v 37 Simmi hawanttu, s'uuggiyaa yarshshoo, katsaa yarshshoo, nagaraa yarshshoo, naak'uwaa yarshshoo, k'eesatetsaw okettiyaa wode yarshshiyaa yarshshoonne ittippetetsaa yarshshoo imetteedda wogatuwaa. \v 38 Ha wogatuu Israa'eeliyaa Asay Siinaa mela sa'aan barenttu yarshshuwaa Med'inaa Godaw yarshshana mala Med'inaa Goday azazeedda gallassi, Siinaa Deriyaa bollan Med'inaa Goday Musa azazeedda wogatuwaa. \c 8 \s Aaroonenne Aa Naanatuu K'eesiyaa Gidiyaa wogaanne Unttunttu Oosuwaa \r (8:1—10:20; Kes. 29:1-37) \p \v 1 Med'inaa Goday Musew hawaadan yaagiide odeedda; \v 2 «Aaroonanne Aa attuma naanatuwaa k'ay unttunttunna ittippe, k'eesatetsaa mayuwaa, okkiyaa zayitiyaa, nagaraa yarshshoo shukkiyaa korumaa, laa"u dorssaa orggetuwaanne, irshshuwaa yeggennaan uukkeedda ukitsaa wotseedda masoofiyaa akkaade ya. \v 3 K'ay Israa'eeliyaa asaa ubbaakka s'eesaade, Dunkkaaniyaa kare shiishsha» yaageedda. \p \v 4 Muse Med'inaa Goday azazeeddawaadan ootseedda; asaykka ubbay Dunkkaaniyaa karen shiik'eedda. \v 5 Muse asaw, «Ootsana mala Med'inaa Goday azazeeddawe hawaa» yaageedda. \p \v 6 Muse Aaroonanne Aa attuma naanatuwaa ahiide, haatsaan meec'c'eedda. \v 7 Aaroona k'amishiyaa mayzzeedda; danc'c'uwaakka danc'c'isseedda. K'ay adussa k'amishiyaa mayzziide, Aa bollan eefuudiyaa mayzzeedda. Eefuudiyaa hiillatiide daddeedda sak'k'iyaan Aaroonana gatsiide k'achcheedda. \v 8 K'ay tiraan wotsiyaawaa Aaroona bollan aatsiide, Aa giddon Uuriimiyaanne Tuumiimiyaa wotseedda.\fig Uuriimiyaanne Tuumiimiyaa |alt="Urim and Thummim" src="hk00261b.tif" size="col" ref="8:8"\fig* \v 9 K'aykka Aaroona huup'iyaan shaashiyaa enc'c'urssaa wotseedda. Med'inaa Goday Musa azazeeddawaadan he enc'c'urssaa bollan sintsa baggana work'k'aa madaaliyaa, work'k'aappe med'd'eedda kalachchaa misiliyaa wotseedda. \p \v 10 Yaatowaappe guyyiyaan Muse okkiyaa zayitiyaa akkiide, Dunkkaaniyaanne Dunkkaaniyaa giddon de'iyaa miishshaa ubbaa okkeedda; unttuntta geeshsheedda. \v 11 K'ay he zayitiyaappe akkiide, yarshshiyaa sa'aa bolla laappu gede c'ac'c'afeedda; yarshshiyaa sa'aa, Aa miishshatuwaa, meechchaa keriyaanne Aa wotsiyaawaa, geeshshanaw he zayitiyaan okkeedda. \v 12 K'ay he okkiyaa zayitiyaappe amaraa Aaroona huup'iyaan tigiide, Aa geeshsheedda. \v 13 Med'inaa Goday Musa azazeeddawaadan, Muse Aaroona attuma naanatuwaa sintsaw aatsiide, k'amishiyaa mayzzeedda; danc'c'uwaan danc'c'isseedda. Unttunttu shaashiyaa enc'c'urssaa wotseedda. \p \v 14 Hewaappe guyyiyaan, nagaraa yarshshoo korumaa Muse aatseedda; Aarooninne Aa attuma naanay he korumaa huup'iyaan barenttu kushiyaa wotseeddino. \v 15 Muse he korumaa shukkeedda; Aa suutsaappe bare birad'd'iyaan akkiide, yarshshiyaa sa'aa kac'etuwaa okkiide, yarshshiyaa sa'aa geeshsheedda; k'ay yarshshiyaa sa'aa nagaraa atto giissanaw atteeda suutsaa aappe garssana gussiide, S'oossaw geeshsheedda. \v 16 K'antsaa ashuwaa kammeedda handdaa ubbaa, tiriyaa s'eeraa bolla de'iyaa mood'iyaa, laa"u kilahotuwaanne unttuntta kammeedda handdaa akkiide, Muse yarshshiyaa sa'aa bollan wotsiide s'uuggeedda. \v 17 Shin Med'inaa Goday Musa azazeeddawaadan, galbbaa, korumaappe atteedawaanne toc'iyaa dunkkaaneedda sa'aappe gas'aa kessiide, taman s'uuggeedda. \p \v 18 Yaati simmiide Muse s'uuggiyaa yarshshoo haniyaa dorssaa orggiyaa aheedda; Aarooninne Aa attuma naanay he dorssaa orggiyaa huup'iyaan barenttu kushiyaa wotseeddino. \v 19 Muse he dorssaa orggiyaa shukkeedda; Aa suutsaa yarshshiyaa sa'aa miyyiyaa ubbaan gusseedda. \v 20 K'ay dorssaa orggiyaa ashuwaakka Aa k'ommuwaan k'ommuwaan k'ans's'eedda; k'ans's'etsaa, huup'iyaanne mood'iyaa yarshshiyaa sa'aa bolla wotsiide Muse s'uuggeedda. \v 21 K'antsaa ashuwaanne gedetuwaa haatsaan meec'c'owaappe guyyiyaan, dorssaa ubbaanna Med'inaa Godaw taman s'uuggiyaa, sawuwaa toshukku giyaa yarshshuwaa ootsiide, Med'inaa Goday Musa azazeeddawaadan yarshshiyaa sa'aa bollan wotsiide s'uuggeedda. \p \v 22 Hewaappe guyyiyaan, k'eesetetsaw okettiyaa wode shiishshiyaa laa'entso dorssaa Muse aheedda; Aarooninne Aa attuma naanay he dorssaa huup'iyaan barenttu kushiyaa wotseeddino. \v 23 Muse he dorssaa shukkeedda; Aa suutsaappe akkiide, Aaroonaw ushechcha haytsaa s'eeraa, ushechcha kushiyaa wogga birad'd'iyaanne, ushechcha gediyaa wogga birad'd'iyaa okkeedda. \v 24 K'ay Muse Aaroona attuma naanatuwaakka sintsaw ahiide, he suutsaappe akkiide, unttunttu ushechcha haytsaa s'eeraa, unttunttu ushechcha kushiyaa wogga birad'd'iyaanne unttunttu ushechcha gediyaa wogga birad'd'iyaa okkeedda. Hewaappe guyyiyaan, Muse atteeda suutsaa yarshshiyaa sa'aa miyyiyaa ubbaan gusseedda. \p \v 25 Yaatiide mod'd'uwaa, nasiyaa, k'antsaa ashuwaa mayyeedda mood'iyaa, tiriyaa s'eeraa bolla de'iyaa mood'iyaa, laa"u kilahotuwaanne unttuntta mayyeedda handdaanne ushechcha gediyaa akkeedda. \v 26 K'ay irshshuwaa yeggenaan uukkeedda ukitsaa wotsiyaa Med'inaa Godaa sintsan de'iyaa masoofiyaappe itti komppuwaa, zayitiyaanna uukkeedda itti ukitsaanne itti lee"o ukitsaa akkiide, hawantta mood'iyaa bollaaninne ushechcha gediyaa bollan wotseedda. \v 27 I ha k'umaa ubbaa Aaroona kushiyaaninne Aa attuma naanatuwaa kushiyaan wotseedda; unttunttu Med'inaa Godaa sintsan k'aatsiyaa yarshshuwaa ootsiide k'aatseeddino. \v 28 Hewaappe guyyiyaan, Muse he k'umaa unttunttu kushiyaappe akki, s'uuggiyaa yarshshuwaanna gatsiide, k'eesetetsaw okettiyaa wode Med'inaa Godaw taman s'uugiide shiishshiyaa, sawuwaa toshukku giyaa yarshshuwaadan, yarshshiyaa sa'aa bollan wotsiide s'uuggeedda. \v 29 K'ay Muse anggoosuwaa akkiide, k'aatsiyaa yarshshuwaa ootsiide Med'inaa Godaa sintsan k'aatseedda; Med'inaa Goday Musa azazeeddawaadan, k'eesatetsaw okettiyaa wode yarshshiyaa dorssaa orggiyaa ashuwaappe hewe Musa gakkiyaa Aa gishuwaa. \p \v 30 Muse okkiyaa zayitiyaappenne yarshshiyaa sa'aa bollan de'iyaa suutsaappe akkiide, Aaroona bollanne Aa mayuwaa bolla, k'ay Aa attuma naanatuwaa bollanne, unttunttu mayuwaa bollakka c'ac'c'afeedda; yaatiide Aaroonanne Aa mayuwaa k'ay Aa naanatuwaanne Aa naanatuwaa mayuwaakka geeshsheedda. \p \v 31 Muse Aaroonanne Aa attuma naanatuwaa hawaadan yaageedda; «Ashuwaa Gakettiyaa Dunkkaaniyaa karen doyissite; ‹Aarooninne Aa naanay hewaa miino› yaagaade taani azazeeddawaadan, k'eesatetsaw okettiyaa wode shiishshiyaa yarshshuwaa wotsiyaa masoofiyaa giddon de'iyaa yarshshuwaa ukitsaanna hewan miite. \v 32 He ashuwaappenne ukitsaappe palaheeddawe de'ooppe taman s'uuggite. \v 33 K'eesatetsaw okkiyaa wogay laappun gallassaa akkiyaa diraw, he hintte k'eesatetsaw okettiyaa laappun gallassay wuranaw, Dunkkaaniyaa penggeppe kare kesoppite. \v 34 Ha hachchi oosetteeddawe Med'inaa Goday azazina, hintte nagaraa atto giissanaw oosetteedda. \v 35 Dunkkaaniyaa penggiyaan laappun gallassaa kumentsaa gallassinne k'ammanne takkite; Med'inaa Godaa wogaakka naagite; is's'ooppe hintte hayk'k'ana. Taana Med'inaa Goday azazeeddawe hawaa» yaageedda. \v 36 Aarooninne Aa naanay Med'inaa Goday Muse baggana azazeeddawaa ubbaa ootseeddino. \c 9 \s Aarooni S'oossaw Shiishshiyaa Yarshshuwaa \p \v 1 Hosppuntsa gallassan Muse Aaroonanne Aa naanatuwaa, k'ay Israa'eeliyaa c'imatuwaakka s'eeseedda. \v 2 Aaroona hawaadan yaageedda; «Nagaraa yarshshoo itti korumaa, k'ay s'uuggiyaa yarshshoo itti dorssaa orggiyaa Med'inaa Godaa sintsa shiishsha. Mehetuu laa"uukka tilla bollaanna de'iyaawantta gidino. \v 3 K'ay Israa'eeliyaa asaa hawaadan yaaga; ‹Med'inaa Goday hinttenttoo k'onc'c'iyaa diraw, Med'inaa Godaa sintsan yarshshanaw, nagaraa yarshshoo itti deeshshaa orggiyaa, s'uuggiyaa yarshshoo tilla bollaanna de'iyaa itti laytsaa maraanne itti laytsaa dorssaa aho. \v 4 Ittippetetsaa yarshshoo itti korumaa, itti dorssaa orggiyaanne zayitiyaan munak'etteedda katsaa yarshshuwaa ahite yaaga› » yaageedda. \p \v 5 Unttunttu Muse azazeeddawaa ubbaa S'oossaa Dunkkaaniyaa sintsa aheeddino; yaatiide maabaraa ubbay shiik'iide, Med'inaa Godaa sintsan ek'k'eeddino. \v 6 Muse unttuntta, «Med'inaa Godaa bonchchuu hinttenttoo k'onc'c'ana mala, hintte ootsanaadan Med'inaa Goday hinttena azazeeddawe hawaa» yaageedda. \p \v 7 K'ay Muse Aaroonaw hawaadan yaageedda; «Yarshshiyaa saakko haa shiik'a; ne nagaraa yarshshuwaanne ne s'uuggiyaa yarshshuwaa yarshsha; yaataade ne huup'e nagaraanne ne asaa nagaraakka atto giissa. K'ay Med'inaa Goday azazeeddawaadan, Asay shiishshiyaa yarshshuwaa yarshshaade, unttunttu nagaraakka atto giissa» yaageedda.\x - \xo 9:7 \xo*\xt Ibr. 7:27\xt*\x* \p \v 8 Aarooni yarshshiyaa saakko yiide, bare huup'e nagaraw yarshshuwaa ootsi shiishsheedda korumaa shukkeedda. \v 9 Aaroona attuma naanay suutsaappe akkiide aw aheeddino; I bare kushiyaa birad'd'iyaa he suutsan yeddi kessiide, yarshshiyaa sa'aa kac'etuwaa bochcheedda; atteeda suutsaakka yarshshiyaa sa'aappe garssa baggana gusseedda. \v 10 Med'inaa Goday Musa azazeeddawaadan, k'ay he nagaraa yarshshuwaa ashuwaappe mod'd'uwaa, kilahotuwaanne tiriyaa s'eeraa bolla de'iyaa mood'iyaa yarshshiyaa sa'aa bollan wotsiide s'uuggeedda. \v 11 Shin atteeda ashuwaanne galbbaa dunkkaaneedda sa'aappe kare kessiide s'uuggeedda. \p \v 12 Hewaappe guyyiyaan, Aarooni s'uuggiyaa yarshshuwaa shukkeedda; Aa naanay suutsaa akkiide aw aheeddino; I yarshshiyaa sa'aa miyyiyaa ubbaan gusseedda. \v 13 K'ay unttunttu s'uuggiyaa yarshshuwaa k'ommuwaan k'ommuwaan kessiide, huup'iyaanakka aw aheeddino; I yarshshiyaa sa'aa bollan wotsiide s'uuggeedda. \v 14 K'antsaa ashuwaanne gedetuwaakka haatsaan meec'c'iide, yarshshiyaa sa'aa bollan de'iyaa s'uuggiyaa yarshshuwaa bollan wotsiide s'uuggeedda. \p \v 15 Hewaappe guyyiyaan, Aarooni asaa yarshshuwaa shiishsheedda; I asaa nagaraa yarshshoo gidiyaa deeshshaa orggiyaa akkiide shukkeedda; kase barewaadankka unttunttu nagaraw yarshsheedda. \v 16 K'ay I s'uuggiyaa yarshshuwaa mehiyaa ahiide, wogay azaziyaawaadan ootsiide yarshsheedda. \v 17 Katsaa yarshshuwaakka shiishsheedda; aappe itti kop'p'iyaa gidiyaawaa akkiide, wontta wontta s'uuggiyaa yarshshuwaappe haraa Aa bollan wotsiide s'uuggeedda. \p \v 18 Aarooni k'aykka asaa ittippetetsaa yarshshoo korumaanne dorssaa orggiyaa shukkeedda; Aa attuma naanay suutsaa aw aheeddino; I he suutsaa akkiide, yarshshiyaa sa'aa miyyiyaa ubbaa gusseedda.\x - \xo 9:18 \xo*\xt Wog. 3:1-11\xt*\x* \v 19 K'ay korumaanne dorssaa orggiyaa ashuwaappe mod'd'uwaa, nasiyaa, k'antsaa ashuwaa mayyeedda handdaa, kilahotuwaanne tiriyaa s'eeraa bolla de'iyaa mood'iyaa Aaroona naanay aw aheeddino. \v 20 Unttunttu he handdaa anggoosuwaa bolla wotsina, Aarooni yarshshiyaa sa'aa bollan hewaa s'uuggeedda. \v 21 Shin Muse azazeeddawaadan, Aarooni anggoosotuwaanne ushechcha gediyaa k'aatsiyaa yarshshuwaa ootsiide, Med'inaa Godaa sintsan k'aatseedda. \p \v 22 Hewaappe guyyiyaan, Aarooni bare kushiyaa asaakko zaari dentsiide unttuntta anjjeedda. I nagaraa yarshshuwaa, s'uuggiyaa yarshshuwaanne ittippetetsaa yarshshuwaa yarshshowaappe guyyiyaan, yarshshiyaa sa'aappe duge wod'eedda.\x - \xo 9:22 \xo*\xt Pay. 6:22-26\xt*\x* \v 23 Musenne Aarooni Med'inaa Godaa Dunkkaaniyaa giddo geleeddino; unttunttu hewaappe keseedda wode, asaa anjjeeddino. Yaatina Med'inaa Godaa bonchchuu asaa ubbaw beetteedda. \v 24 Med'inaa Godaa sintsaappe tamay wod'iide, yarshshiyaa sa'aa bollan de'iyaa s'uuggiyaa yarshshuwaanne mood'iyaa meedda. Asay ubbay hewaa be'eedda wode ilileedda; k'ay unttunttu barenttu som"uwaan sa'aa bochchiide guufanneeddino. \c 10 \s Naadaabinne Abihu Ootseedda Nagaraa \p \v 1 Aaroona attuma naanay, Naadaabinne Abihu, barenttu is'aanaa c'uwissiyaa miishshaa akkiide, Aa bollan tamaa wotseeddino; tamaa bolla k'ay is'aanaa k'oleeddino; yaatiide, Med'inaa Goday unttuntta azazibeena, hara tamaa Med'inaa Godaa sintsan shiishsheeddino. \v 2 Hewaa gaasuwaan Med'inaa Godaa sintsappe tamay yiide, unttuntta meedda; unttunttukka Med'inaa Godaa sintsan hayk'k'eeddino. \v 3 Hewaappe guyyiyaan, Muse Aaroona, «Med'inaa Goday, \q1 « ‹Taani ta mata shiik'iyaawantta \q2 ta geeshshatetsaa bessana. \q1 K'ay asaa ubbaa sintsan \q2 taani bonchchettana› » \m giide haasayeeddawe be'a hawaa yaageedda. Aaroon c'o"u geedda. \p \v 4 Muse Aaroona aawuwaa ishaa Uzi'eela attuma naanatuwaa, Mishaa'eelanne Els's'aafaana s'eegiide, «Haa yiite; hintte aawuwaa ishaa naanatuwaa anhaa S'oossaa Dunkkaaniyaa sintsaappe dentsiide, dunkkaaneedda sa'aappe gas'aa kessite» yaageedda. \v 5 Hewaa diraw unttunttu yiide, Muse azazeeddawaadan, barenttu k'eesetetsaa mayuwaanna unttunttu anhaa tookkiide, dunkkaaneedda sa'aappe gas'a keseeddino. \p \v 6 Hewaappe guyyiyaan, Muse Aaroonanne Aa attuma naanatuwaa, El"aazaranne Itaamaara hawaadan yaageedda; «Hintte hayk'k'enna malanne, Med'inaa Goday maabaraa ubbaa bollan hank'k'ettenna mala, hintte huup'iyaa meedissoppite; hintte mayuwaakka peed'oppite. Shin hintte ishatuu, Israa'eeliyaa asatuu, Med'inaa Goday bare eetseedda taman s'uuggeeddawanttoo yeekkana gooppe unttunttu yeekkino. \v 7 K'aykka hintte Dunkkaaniyaa penggiyaappe kare kesooppe hintte hayk'k'ana; ayaw gooppe S'oossay okkiyaa zayitii hintte bollan de'ee» yaageedda. Unttunttukka Muse geeddawaadan ootseeddino. \s K'eesatuwaa Wogaa \p \v 8 Med'inaa Goday Aaroona hawaadan yaageedda; \v 9 «Hintte hayk'k'enna mala, Dunkkaaniyaa giddo geliyaa wode, neenikka ne naanaykka woyniyaa eessaa woy hara matsoyiyaa ushshaa ushshoppite; hewe sintsaappe yaana yeletawukka med'inaw higge gidiide de'ana. \v 10 Hintte geeshshanne geeshsha gidennabaa k'ay tunanne tuna gidennabaa shaakkiide erite. \v 11 Med'inaa Goday Muse baggana odeedda wogaa ubbaakka Israa'eeliyaa asaa tamaarissite» yaageedda. \p \v 12 Muse Aaroonanne atteeda Aa attuma naanatuwaa El"aazaranne Itaamaara hawaadan yaageedda; «Med'inaa Godaw taman s'uuggiyaa yarshshuwaappe atteeda katsaa yarshshuwaa akkiide; irshshuwaa yeggenaan uukkite; yaatiide I loytsi geeshsha gidiyaa diraw, yarshshiyaa sa'aa matan Aa miite.\x - \xo 10:12-13 \xo*\xt Wog. 6:14-18\xt*\x* \v 13 Med'inaa Godaw taman s'uuggiyaa yarshshuwaappe hewe neenanne ne attuma naanatuwaa gakkiyaa hintte gishuwaa gidiyaa diraw, hewaa hintte geeshsha sa'aan miite; ayaw gooppe, S'oossay taana hewaadan ootsana mala azazeedda. \v 14 Shin k'aatseedda anggoosuwaanne shiik'eedda gediyaa neeni, ne attuma naanaynne ne mac'c'a naanay wogaadan geeshsha sa'aan miite. Ayaw gooppe, hewe Israa'eeliyaa Asay shiishshiyaa ittippetetsaa yarshshuwaappe neenanne ne attuma naanatuwaa gakkiyaa hintte gishuwaa.\x - \xo 10:14-15 \xo*\xt Wog. 7:30-34\xt*\x* \v 15 Med'inaa Godaw yarshsheedda gediyaanne k'aatseedda anggoosuwaa Asay taman s'uuggiyaa mood'iyaanna ittippe gatsiide, Med'inaa Godaa sintsan k'aatsiyaa yarshshuwaadan k'aatsanaw ahana. Med'inaa Goday azazeeddawaadan, hewe newunne neenana de'iyaa ne attuma naanaatoo med'inaw hinttena gakkiyaa hintte gishuwaa gidanawaa» yaageedda. \p \v 16 Muse nagaraa yarshshuwaa deeshshay waaneedenttonne eranaw koyiide oochcheedda; I s'uugetti diggeeddawaa ereedda wode, atteeda Aaroona attuma naanatuwaa, El"aazaranne Itaamaara hank'k'etteedda; unttunttu, \v 17 «Nagaraa yarshshuu loytsi geeshsha gideeddawanttu giduwaappe ittuwaa gideedda geeshsha; k'ay hewekka asaa nagaraa Med'inaa Godaa sintsan atto giissana mala hinttenttoo imetteedda; yaatina hintte Aa loytsi geeshsha sa'aan ayaw mibeykkitee?\x - \xo 10:17 \xo*\xt Wog. 6:24-26\xt*\x* \v 18 He mehiyaa suutsay Med'inaa Godaa Dunkkaaniyaa giddo gelibeennawaa gidoode, taani hinttena azazeeddawaadan, hintte Aa he geeshsha sa'aan maanaw bessee; shin aggeeddita» yaageedda. \p \v 19 Aarooni Musa, «Be'a; asatuu hachchi barenttu nagaraa yarshshuwaanne s'uuggiyaa yarshshuwaa Med'inaa Godaa sintsa aheeddino; gidooppenne k'ay hawaa malabay ta bolla gakkeedda. Yaatina won taani nagaraa yarshshuwaa hachchi meeddawaa gidinttonne, Med'inaa Goday nashettanawaa shin atteedeeshsha?» yaageedda. \v 20 Muse hewaa siseedda wode, he zaaruu Aa aleeda. \c 11 \ms Geeyiyaa wogaan Geeshsha gidiyaawaanne gidenawaa shaakussaa \mr (11:1—15:33) \s Maanaw Bessiyaa Med'etatuwaa \r (Zar. 14:3-21) \p \v 1 Med'inaa Goday Musanne Aaroona hawaadan yaageedda; \v 2 «Israa'eeliyaa asaw hawaadan yaagiide odite; ‹Biittaa bollan de'iyaa mehiyaa ubbaappe hintte maana mehetuunne do'atuu hawantta. \v 3 S'uguntsay wuri p'alk'k'etteeddawanttanne waammotiyaa mehetuwaa ubbaa miite. \v 4 Shin waammo s'alalaa waammotiyaawantta woy k'ay s'uguntsaa s'alalay p'alk'k'etteeddawantta mooppite. Gaaluu waammotee shin s'uguntsay p'alk'k'etibeenna diraw I hinttenttoo tuna. \v 5 Guppallii waammotee shin s'uguntsay p'alk'k'etibeenna diraw I hinttenttoo tuna. \v 6 Harbbayinni waammotee shin mooppite; ayaw gooppe, I waammotiyaawaa gidooppenne, aw s'uguntsay p'alk'k'etsaa gidena diraw, I hinttenttoo tuna. \v 7 Guduntsaakka mooppite; ayaw gooppe, aw s'uguntsay p'alk'k'etsaa gidooppenne, waammotenna diraw, I hinttenttoo tuna. \v 8 Hintte hawanttu ashuwaa mooppite; unttunttu bakkutaakka bochchoppite; unttunttu hinttenttoo tuna. \p \v 9 « ‹Haatsaa giddon de'iyaa med'etatuwaa ubbaappe hintte maanawanttu hawantta. Abbaa giddon gidina woy k'ay goggiyaa haatsaa giddon gidina de'iyaa ubbaappe moliyaa mala k'efiinne pok'uu de'iyaa ubbaa miite. \v 10 Shin abbaa giddon woy shaafaan sham"isham"iyaa med'etatuwaappenne shemppuu de'iyaa, k'aas's'iyaa med'etatuwaappe moliyaa mala k'efiinne pok'uu baynna ubbay hinttenttoo tuna. \v 11 Hawanttu hinttenttoo tuna; unttunttu ashuwaa mooppite; unttunttu bakkutaakka bochchoppite. \v 12 K'efiinne pok'uu baynna haatsaa giddon de'iyaa med'etatuu ubbay hinttenttoo tuna. \p \v 13 « ‹Kafotuwaappe tuna gidiyaa diraw hintte meennawanttu hawantta: arggantsaa, bazzuwaa ankkuwaa, karetsa ankkuwaa, \v 14 s'inggilliyaa, k'oolli zariyaa ubbaa, \v 15 k'uuruwaa zariyaa ubbaa, \v 16 sogoniyaa, Hazaziyaa, haatsaa kafuwaa, gac'iyaa zariyaa ubbaa, \v 17 k'eeri guttuwaa, biyyuwaa, wogga guttuwaa, \v 18 haatsaa kuttuwaa, moliyaa kafuwaa, bakkuta miyaa ankkuwaa, \v 19 shimalaanne saabiissaa giyaa haatsaa kafotuwaa zariyaa ubbaa, jinjjilaatiyaanne shaaliyaa. \p \v 20 « ‹K'efiyaana de'iyaa oyddu gediyaan hametiyaa k'eeri med'etatuu ubbay hinttenttoo tuna. \v 21 Gidooppenne, k'efii de'iyaa oyddu gediyaan hamettiyaawanttuppe unttunttu gediyaappe bollana guppanaw maaddiyaa gedii de'iyaawantta miite. \v 22 Hewanttukka, booliyaa zariyaa ubbaa, ukkubbo zariyaa ubbaanne bumbburetsaa zariyaa ubbaa. \v 23 Shin hara k'efiyaana de'iyaa oyddu gedii de'iyaa med'etatuu ubbay hinttenttoo tuna. \p \v 24 « ‹Hawanttu hinttena tunissana; unttunttu bakkutaa bochchiyaa ubbay omarssi gakkanaw tuna gidanawaa. \v 25 Hawanttu bakkutaa dentsiyaa ooninne bare mayuwaa meec'c'o; shin gidooppenne omarssi gakkanaw I tuna. \v 26 S'uguntsay de'iidde p'alk'k'etsaa gidennawantta woy k'ay, waammotennawanttu ubbay hinttenttoo tuna; unttunttu anhaa bochchiyaa oonikka k'ay tuna. \v 27 Oyddu gedetuwaan hametiyaa mehiyaa ubbaappe adanetuwaa ginddiyaa mala ginddiyaan hametiyaawanttu hinttenttoo tuna; k'ay unttunttu bakkutaa bochchiyaa oonikka omarssi gakkanaw tuna. \v 28 Hewanttu bakkutaa dentsiyaa ooninne bare mayuwaa meec'c'o; shin gidooppenne omarssi gakkanaw I tuna. Unttunttukka hinttenttoo tuna. \p \v 29 « ‹Sa'aanna hamettiyaawaanttuppe hawanttu hinttenttoo tuna: oc'c'uu, ec'erii, dumma dumma k'ommo zarii, \v 30 geeggi, hayllaashshuu, korchchii, wakkallaynne shaak'anchchay. \v 31 Sa'aanna hametiyaa ubbatuwaappe hinttenttoo tuna gidiyaawanttu hewantta; unttunttuppe hayeeddawaa bochchiyaa ubbay omarssi gakkanaw tuna. \v 32 Unttunttuppe hayk'k'eeddawe ayaa bolla kunddooppekka he unttunttu Aa bolla kunddeedda miishshay tuna; mitsaa miishshaa woy mayuwaa woy galbbaa woy keeshshatuwaa gidinakka, go'ettiyaa miishshaa ubbaa haatsaa giddon wotsite; hewe omarssi gakkanaw tuna; Hewaappe guyyiyaan, geeshsha gidanawaa. \v 33 Ha sa'aanna hamettiyaawanttuppe ittuwaa bakkutay ay urk'k'a miishshaa giddon kunddooppekka, Aa giddon de'iyaabay ubbay tuna; he miishshaa mentsite. \v 34 He miishshaa giddon de'iyaa haatsaappe meetettiyaa ay k'uma bolla s'okooppekka, he k'umay tuna; k'ay ushiyaabaa ayaanne giddo, he miishshaa giddon de'ooppe, ikka tuna. \v 35 Hawanttu anhay Aa bolla kunddiyaabay ayaa gidooppekka tuna. C'ooc'iyaa woy katsiyaa urk'k'aa miishshaa gidooppekka mentsite; unttunttu hinttenttoo tuna. \v 36 Hawanttu bakkutay bochchiyaabay ubbay tuna gidooppenne, pulttuunne haatsaa ollay geeshsha. \v 37 Unttunttu bakkutaappe ittuu zeranaw wotseedda zeretsaa katsaa bolla kunddooppe, hewe tunenna. \v 38 Shin he zeretsaa bolla haatsay gukki simmina, unttunttu bakkutaappe ittuunne Aa bolla kunddooppe, he zeretsay hinttenttoo tuna. \p \v 39 « ‹K'ay hintte miyaa mehetuwaappe ittuu hayk'k'ina, Aa bakkutaa bochchiyaa ooninne omarssi gakkanaw tuna. \v 40 Ooninne he mehiyaa bakkutaappe mooppe, bare mayuwaa meec'c'o; omarssi gakkanaw I tuna; k'ay ooninne Aa bakkutaa tookkiide dentsooppe, bare mayuwaa meec'c'o; omarssi gakkanaw I tuna. \p \v 41 « ‹Sa'aanna gooshettiyaa med'etaa ubbay hinttenttoo tuna; Aa mooppite. \v 42 Uluwaan gooshettiyaawaa gidina, woy oyddu gediyaan hametiyaawaa gidina, woy k'ay daro gedii de'iyaawaa gidinakka, sa'aanna gooshettiyaa med'etaa ubbay tuna gidiyaa diraw Aa mooppite. \v 43 Sa'aanna gooshettiyaa med'etatuwaa ubbaan miide hintte huup'iyaw tunoppite; k'ay unttunttun hintte asatetsaa tunissoppite. \v 44 Taani, Med'inaa Goday, hintte S'oossaa. Taani geeshsha gidiyaa diraw, hinttekka hinttena dummayiide, geeshsha gidite. Sa'aanna gooshettiyaawanttun hintte asatetsaa tunissoppite.\x - \xo 11:44 \xo*\xt Wog. 19:2; 1 P'es'. 1:16\xt*\x* \v 45 Ayaw gooppe, Taani hintte S'oossaa gidanaw, hinttena Gibs'e gadiyaappe kesseedda Med'inaa Godaa. Hewaa diraw, Taani geeshsha gidiyaa diraw, hinttekka geeshsha gidite yaagite yaageedda. \p \v 46 « ‹Mehetuwaa, kafotuwaa, haatsaa giddon pas'a k'aas's'iyaa med'etatuwaa ubbatuunne sa'aanna hametiyaa med'etatuwaa ubbatuwaa wogay hawaa. \v 47 Hewenne hintte tunaanne geeshsha, k'ay shemppuu de'iyaa med'etatuwaappe miyaawanttanne meennawantta shaakkiide eranaassa.› » \c 12 \s Mac'c'a Asay Yeli Simmiide Geeyiyaa Wogaa \p \v 1 Med'inaa Goday Musa hawaadan yaageedda; \v 2 «Israa'eeliyaa asaw hawaadan yaagaade oda; ‹Itti mac'c'awuna shahaaraade attuma na'aa yelooppe, bare piilay yeedda wode iza tuna gidiyaawaadankka, hewaadan iza laappun gallassay gakkanaw tuna gidanaanu. \v 3 Hosppuntsa gallassi na'ay k'as's'arettanaw koshshee.\x - \xo 12:3 \xo*\xt Dom. 17:12; Luk'. 2:21\xt*\x* \v 4 Hewaappe guyyiyaan, mac'c'awunna bare piilaa suutsay s'i"ana gakkanaw, hattamanne heezzu gallassaa gam"u; k'ay bare geeyiyaa gallassatuu wurana gakkanaw, geeshshabaa ayaanne bochchuppu; S'oossaa Geeshsha Sa'aakka geluppu. \p \v 5 « ‹Shin itti mac'c'awuna mac'c'a naatto yelooppe, bare piilay yeedda wode iza tuna gidiyaawaadankka, hawaadan laa"u saaminttaa gakkanaw, iza tuna gidana; Hewaappe guyyiyaan, bare piilaa suutsay s'i"ana gakkanaw usuppun tammanne usuppun gallassaa gam"u. \p \v 6 « ‹Mac'c'awuna attuma na'aa gidina mac'c'a na'aa gidina yelaade, bare geeyiyaa wodiyaa wurssowaappe guyyiyaan, s'uuggiyaa yarshshoo itti laytsaa dorssaanne nagaraa yarshshoo k'ay itti harap'p'iyaa maraa woy itti mara dogommuwaa S'oossaa Dunkkaaniyaa penggiyaan de'iyaa k'eesiyaakko ahu. \v 7 K'eesii hewaa Med'inaa Godaa sintsan yarshshiide, izi nagaraa atto giissee; yaatooppe iza bare yeluwaa suutsaa gogetsaappe geeyaw. Attuma na'aa woy mac'c'a na'aa yeliyaa mac'c'awuni wogay hewaa. \p \v 8 « ‹Shin itti laytsaa dorssaa orggiyaa ahanaw iziw shaluu gidana d'ayooppe, laa"u mara dogomattuwaa woy laa"u mara harap'p'atuwaa ahu; unttunttuppe ittuu s'uuggiyaa yarshshuwaassa; ittuu k'ay nagaraa yarshshuwaassa; yaatooppe k'eesii hewantta yarshshiide, izi nagaraa atto giissee; izakka geeshsha gidaw› yaaga» yaageedda.\x - \xo 12:8 \xo*\xt Luk'. 2:24\xt*\x* \c 13 \s Galbbaa Harggiyaa S'eelliyaawaan Keseedda Higgetuwaa \p \v 1 Med'inaa Goday Musanne Aaroona hawaadan yaageedda; \v 2 «Ay asaa bollanne gaafu beetooppe, woy d'uussa madutsay woy ilahuu kesooppenne k'ay hewekka Aa galbban wolk'k'aama galbbaa harggiyaw laamettooppe, he bitaniyaa k'eesiyaa Aaroonakko woy k'eesiyaa gidiyaa Aa attuma naanatuwaappe ittuwaakko ahino. \v 3 K'eesii Aa galbbaa bollan de'iyaa madutsaa be'o. He madus'eedda sa'aan de'iyaa isikkii boos's'ooppenne, madutsaykka ollatooppe, hewe wolk'k'aama galbbaa hargge. K'eesii hewaa be'iide, he bitanii tuna gidiyaawaa erisso. \v 4 Shin Aa galbbaa bollan de'iyaa shattuu boos's'inttokka, galbbaappe lukkiide ollatibeennawaa gidooppenne he madutsaa bollan de'iyaa isikkii boos's'ibeennawaa gidooppe, k'eesii he bitaniyaa dumma kifiliyaan laappun gallassaa gorddiide wotso. \v 5 Laappuntsa gallassan k'eesii Aa zaaretsiidekka be'o; I be'iyaa wode madutsay bitaniyaa galbbaa bollan aakkennan kasewaadankka de'ooppe, k'eesii he bitaniyaa laa"entsuwaakka dumma kifiliyaan laappun gallassaa gorddiide wotso. \v 6 K'aykka laappuntsa gallassan k'eesii Aa; be'iyaa wode madutsay aakkiyaawaa aggiide d'ay d'ay booppenne d'umooppe, k'eesii I geeshsha gidiyaawaa erisso. Hewe shattuwaappe attina harabaa gidenna; hewaa diraw, I bare mayuwaa meec'c'iide geeshsha gidee. \v 7 Shin I geeyanaw barena k'eesiyaa besseeddawaappe guyyiyaan, he shattuu Aa galbbaa bollan yaa aakki aakki booppe, I laa"entsuwaa barena bessanaw k'eesiyaakko bo. \v 8 K'eesiikka Aa be'o; he shattuu bitaniyaa galbbaa bollan yaa aakki aakki booppe, k'eesii I tuna gidiyaawaa erisso; ayaw gooppe hewe wolk'k'aama galbbaa harggiyaa. \p \v 9 «Oonanne wolk'k'aama galbbaa harggii oyk'k'ooppe, k'eesiyaakko Aa ahino. \v 10 K'eesii Aa be'o; be'iyaa wode Aa galbbaa bollan bootsa gaafuu de'ooppe, he gaafuu isikiyaakka bootsaw laammooppenne he gaafuwaa giddon ashuu muunni utteeddawaa gidooppe, \v 11 hewe Aa galbbaa bollan gam"eedda wolk'k'aama galbbaa harggiyaa gidiyaa diraw, k'eesii I tuna gidiyaawaa erisso. I tuna gidiyaawe eretti diggeedda diraw, Aa dumma kifiliyaan gorddanaw koshshenna. \p \v 12 «K'ay wolk'k'aama galbbaa harggii bitaniyaa galbbaa bollan aakkiide, huup'iyaappe gediyaa gakkanaw ubbaan mayyeeddawaa gidooppe, k'eesii be'o. \v 13 He wolk'k'aama galbbaa harggii Aa bollaa ubbaa mayyooppe, k'eesii I geeshsha gidiyaawaa erisso; Aa bollay ubbaannakka laamettiide bootsa gideedda diraw, I geeshsha. \v 14 Shin he madutsaa giddon muunneedda ashuu beettooppe I tuna. \v 15 K'eesii he muunneedda ashuwaa; be'iide he bitanii tuna gidiyaawaa erisso. He muunneedda ashuu wolk'k'aama galbbaa harggiyaa gidiyaa diraw, I tuna. \v 16 Shin he muunneedda ashuu k'aykka laamettiide boos's'ooppe, he bitanii k'eesiyaakko yo. \v 17 K'eesii Aa be'o; Aa madutsay boos's'eeddawaa gidooppe, he bitanii geeshsha gidiyaawaa k'eesii erisso; yaatooppe I geeshsha gidanawaa. \p \v 18 «Itti asaa bolla madutsay wod'd'iide pas'ina, \v 19 Aa sa'aan bootsa gaafuu beetooppe woy zo"eedda ilahuu kesooppe, he uray barena k'eesiyaa besso. \v 20 K'eesii Aa be'o; he madutsay ollatooppenne madutsaa bollan de'iyaa isikiikka laamettiide boos's'ooppe, he bitanii tuna gidiyaawaa k'eesii erisso. Hewe madutsaanna doommeedda wolk'k'aama galbbaa harggiyaa. \v 21 Shin k'eesii be'iyaa wode, isikkii boos's'ibeennawaa gidooppenne madutsaykka galbbaa lukkiide ollatibeennawaa gidooppe, k'ay d'ay d'ay booppe, k'eesii Aa dumma kifiliyaan laappun gallassaa gorddiide wotso. \v 22 Hewe Aa galbbaa bollan aakki aakkiide booppe, he bitanii tuna gidiyaawaa k'eesii erisso; ayaw gooppe, hewe galbbaa harggiyaa. \v 23 Shin he ilahuu aakki aakki beennan ittisaa s'alalaan de'ooppe, hewe madutsay pas'eedda mallaa gidiyaa diraw, he bitanii geeshsha gidiyaawaa k'eesii erisso. \p \v 24 «Itti asaa galbbaa tamay mooppenne he meedda sa'aan boos's'eedda woy zo"eedda ilahuu kesooppe, \v 25 k'eesii he sa'aa be'o; Aa sa'aan de'iyaa isikkii boos's'ooppenne madutsaykka lukkiide ollatooppe, hewe wolk'k'aama galbbaa harggiyaa. I tamay meeddasaana keseedda; hewaa diraw k'eesii I tuna gidiyaawaa erisso. \v 26 Shin k'eesii be'iyaa wode, he ilahuwaa bollan de'iyaa isikkii boos's'ibeennawaa gidooppenne madutsaykka galbbaa lukkiide ollatibeennawaa gidooppe, k'ay d'ay d'ay beeddawaa gidooppe, k'eesii Aa dumma kifiliyaan laappun gallassaa gorddiide wotso. \v 27 Laappuntsa gallassan k'eesii Aa be'o; he wode he sa'ay aakki aakki booppe, I tuna gidiyaawaa k'eesii erisso. Hewe wolk'k'aama galbbaa harggiyaa. \v 28 Shin he ilahuu galbbaa bollan aakkennan aggiide itti sa'aan uttooppenne ubbaa k'ay d'ay d'ay booppe, hewe tamay meeddasaan atteeda mallaa gidiyaa diraw, I geeshsha gidiyaawaa k'eesii erisso. \p \v 29 «Itti attuma asaw woy mac'c'a asaw huup'iyaa woy gac'uwaa bollan madutsay kesooppe, \v 30 k'eesii he madutsaa be'o. I be'iyaa wode madutsay galbbaa lukkiide ollatooppenne Aa bollan de'iyaa isikiikka adilliyaa c'iishshaa malatiyaa lee"o gidooppe, he bitanii tuna gidiyaawaa k'eesii erisso. Hewe huup'iyaa woy gac'uwaa bollan kesiyaa k'aac'echchuwaanne wolk'k'aama galbbaa harggiyaa. \v 31 K'ay k'eesii he harggiyaa be'iyaa wode, I galbbaa lukkiide ollatibeennawaa gidooppenne karetsa isikiikka Aa bolla d'ayooppe, he k'aac'echchuwaa harggiyaana de'iyaa bitaniyaa k'eesii dumma kifiliyaan laappun gallassaa gorddiide wotso. \v 32 Laappuntsa gallassan k'eesii he harggiyaa; be'iyaa wode k'aac'echchuwaa harggii aakkennawaa gidooppe, Aa bollan adilliyaa c'iishshaa malatiyaa isikkii baynnawaa gidooppenne, ikka galbbaa lukkiide ollatibeennawaa gidooppe, \v 33 he bitanii he madutsaa yuushshuwaan de'iyaa isikiyaa meedo; k'aac'echchiyaa sa'aan de'iyaa isikiyaa mata meedoppo. K'eesii he bitaniyaa dumma kifiliyaan hara laappun gallassaa gorddiide wotso. \v 34 Laappuntsa gallassan k'eesii he k'aac'echchiyaa sa'aa be'iyaa wode; hewe bitaniyaa galbbaa bollan aakkana d'ayooppe galbbaa lukkiide ollatana d'ayooppe, he bitanii geeshsha gidiyaawaa k'eesii erisso. Bitaniikka bare mayuwaa meec'c'iide, geeshsha gidee. \v 35 Shin I geeyeeddawaappe guyyiyaan, k'aac'echchiyaawe he bitaniyaa galbbaa bollan aakki aakki booppe, \v 36 k'eesii Aa be'iyaa wode he k'aac'echchiyaawe aakkeeddawaa gidooppe, k'eesii adilliyaa c'iishshaa malatiyaa isikiyaa koyoppo; ayaw gooppe, he bitanii tuneedda. \v 37 Shin k'eesii be'iyaa wode, he k'aac'echchiyaasay aakkibeennawaa gidooppenne karetsa isikiikka Aa bolla doleeddawaa gidooppe, he k'aac'echchiyaasay pas'eedda. He bitaniikka geeshsha gidiyaa diraw, I geeshsha gidiyaawaa k'eesii erisso. \p \v 38 «Itti attuma asaa woy mac'c'a asaa galbbaa bolla bootsa ilahuu kesooppe, \v 39 k'eesii Aa; be'iyaa wode he unttunttu galbbaa bollan de'iyaa ilahuu shololla bootsa gidooppe, hewe galbbaa bollan c'oo keseeddawaa; he bitaniikka geeshsha. \p \v 40 «Itti asaw huup'iyaa binnaanay k'ok'k'ofettooppe, I bo"aa; gidoppe attina I geeshsha. \v 41 K'ay itti asaw huup'iyaa binnaanay sintsanna bo"atooppe, Aa tiishshay meedda; gidoppe attina I geeshsha. \v 42 Shin Aa bo"aa woy Aa tiishshay meeddasaa bollan zo'o woy bootsa madutsay kesooppe, hewe Aa bo"aan woy tiishshay meeddasaan keseedda wolk'k'aama galbbaa harggiyaa. \v 43 Aa k'eesii; be'iyaa wode Aa bo"aa woy tiishshay meeddasaa bollan de'iyaa madutsay galbbaa bollan kesiyaa wolk'k'aama galbbaa harggiyaadan zo'o gidooppe, \v 44 he bitanii tumukka wolk'k'aama galbbaa harggii sakkiyaa hargganchcha. I tuna gidiyaa diraw I tuna gidiyaawaa k'eesii erisso; ayaw gooppe harggii Aa huup'iyaan de'ee. \p \v 45 «Wolk'k'aama galbbaa harggii oyk'k'eedda Asay peed'eteedda mayuwaa mayyo; bare huup'iyaa pis'oppo; bare mettershshaakka kammo; yaatiide, bare k'aalaa d'ok'k'u ootsiide, ‹Taani tuna, taani tuna!› yaago. \v 46 He harggii Aa bolla de'eedda keeshshan ubbaan I tuna. I tuna gidiyaa diraw, asaappe shaakettiide dunkkaaneedda sa'aappe karenna barekka de'o. \s Sallay Kesiyaa Wode Ootsiyaa Wogaa \p \v 47 «Ay mayuwaa bollanne borok'eedda sa'ay beettooppe, he mayuu suufe gidina woy liino gidina, \v 48 k'ac'inaappe woy shaluwaappe dadetteedda liino woy suufe gidina, galbbaa woy galbbaappe oosetteedda mayuwaa gidina, \v 49 he mayuwaa bolla kesiidde borok'uu maataa malatiyaa woy zo'o malaa bessooppe, I k'ac'inaappe woy shaluwaappe dadetteeddawaa gidina, galbbaa woy galbbaappe oosetteedda mayuwaa gidinakka, hewe borok'uu keseedda diraw, hewaa k'eesiyaa bessanaw koshshee. \v 50 K'eesii he borok'uwaa be'iide, he borok'uwaanna de'iyaa mayuwaa dumma kifiliyaan laappun gallassaa gorddiide wotso. \v 51 Laappuntsa gallassan k'eesii he mayuwaa be'iyaa wode; he mayuwaa bollan aakki aakki booppe, I k'ac'inaa woy shalo mayuwaa gidina, galbbaa woy galbbaappe oosetteedda mayyo gidinakka, hewe ittuwaappe ittuwaa oyk'k'iyaa borok'o gidiyaa diraw, he mayuu tuna. \v 52 K'ay he mayuu k'ac'inaa woy shalo mayyo gidina, liino woy suufe gidina, galbbaappe oosetteeddawaa ayaa gidinakka, k'eesii Aa s'uuggo. Hewe ittuwaappe ittuwaa oyk'k'iyaa borok'o gidiyaa diraw, I s'uugettanaw bessee. \p \v 53 «K'aykka k'eesii be'iyaa wode, he borok'uu mayuwaa bolla aakkibeennawaa gidooppe, I k'ac'inaa woy shalo mayyo woy galbbaappe oosetteeddawaa ayaa gidinakka, \v 54 he borok'uu de'iyaa mayuwaa meec'c'anaadan k'eesii azazo. Hewaappe guyyiyaan, he mayuwaa dumma kifiliyaan hara laappun gallassaa gorddiide wotso. \v 55 He borok'o sa'ay de'iyaa mayuwaa meec'c'owaappe guyyiyaan, k'aykka k'eesii be'iyaa wode he borok'uu bare malaa laammibeennawaa gidooppe, I aakki aakki baana d'ayooppekka tuna. He borok'o sa'ay mayoo guyye baggana woy sintsa baggana de'inkka, he mayuu taman s'uugettanaw koshshee. \v 56 Shin he mayuwaa meec'c'i simmina k'eesii be'iyaa wode borok'uu d'ay d'ay booppe, I galbbaa gidina, k'ac'inaa woy shalo mayyo gidinakka, he borok'uu de'iyaa sa'aa k'eesii daakkiide kessi diggo. \v 57 Hewaappe guyyiyaan, mayuwaa bolla simmiidekka kesooppe, he mayuu k'ac'inaa woy shalo mayyo gidina, galbbaappe oosetteeddawaa ayaa gidinakka, hewe aakki aakki biyaa borok'o saa gidiyaa diraw, he borok'uu de'iyaa mayuu taman s'uugettanaw bessee. \v 58 Shin meec'etteedda mayuu k'ac'inaa woy shalo mayyo gidina, woy galbbaappe oosetteedda ayaa mayyo gidinakka, borok'o sa'ay Aa bollappe d'ayooppe, he mayuu laa"entsuwaa meec'etto; Hewaappe guyyiyaan, I geeshsha gidee. \p \v 59 «Itti mayuu suufe woy liino gidina, k'ac'inaa woy shalo mayyo gidina, woy k'ay galbbaappe oosetteeddawaa gidinakka, he mayuwaa geeshsha woy tuna giissanaw danddayiyaa borok'o sa'aa wogay hawaa» yaageedda. \c 14 \s Galbbaa Harggiyaappe Pas'iyaa Asay Geeyiyaa Wogaa \p \v 1 Med'inaa Goday Musew hawaadan yaagiide odeedda; \v 2 «Wolk'k'aama galbbaa harggii oyk'k'eedda bitanii geeyiyaa gallassi ootsanaw koshshiyaa wogay hawaa. He bitaniyaa k'eesiyaakko afanaw koshshee.\x - \xo 14:2 \xo*\xt Mat. 8:4; Mar. 1:44; Luk'. 5:14; 17:14\xt*\x* \v 3 K'eesii Asay dunkkaaneedda sa'aappe gas'aa kesiide, Aa harggiyaa be'o. He wode wolk'k'aama galbbaa harggii bitaniyaa bollaappe d'ayeeddawaa gidooppe, \v 4 k'eesii pas'a de'iyaa laa"u geeshsha kafotuwaa, s'idiyaa mitsaa, zo'o k'ac'inaanne hisoop'p'iyaa bonc'c'iyaa he wolk'k'aama galbbaa harggiyaappe geeyiyaa bitaniyaa diraw ahanaadan unttuntta azazo. \v 5 Hewaappe guyyiyaan, k'ay k'eesii laa"u kafotuwaappe ittuwaa keriyaan de'iyaa pultto haatsaa bolla shukkanaadan azazo. \v 6 Pas'a de'iyaa kafuwaa, k'ay zigaanna, zo'o k'ac'inaananne hisoop'p'iyaa bonc'c'iyaanna akki afiide, keriyaan de'iyaa pulttiyaa haatsaa bolla shukkeedda kafuwaa suutsaa giddo naak'k'o. \v 7 Kesseedda suutsaa he wolk'k'aama galbbaa harggiyaappe pas'iyaa bitaniyaa bolla laappu gede c'ac'c'afo; yaatiide he bitanii geeshsha gidiyaawaa erisso; pas'a de'iyaa kafuwaa gede dembbaa yeddo. \p \v 8 «He harggiyaappe geeyeedda bitanii bare mayuwaa meec'c'o; bare bollan de'iyaa isikiyaa ubbaa meedetto; bare bollaakka meec'etto; yaatooppe I geeshsha gidanawaa. Hewaappe guyyiyaan, I dunkkaaneedda sa'aa yo; shin gidooppenne bare dunkkaaniyaa gelennaan laappun gallassaa karenna gam"o. \v 9 Laappuntsa gallassan bare huup'iyaa, buuchchaa, goomaanne bare bollan de'iyaa hara isikiyaa ubbaa meedetto; k'ay bare mayuwaa meec'c'o; bare bollaakka meec'etto; Hewaappe guyyiyaan, I geeshsha gidanawaa. \p \v 10 «Hosppuntsa gallassan tilla bollaanna de'iyaa laa"u dorssaa maratuwaanne itti laytsaa gideedda itti dorssato aho; k'ay katsaa yarshshoo zayitiyaan munak'etteedda usuppun kiilo giraame d'iiliyaanne itti liitiro wogaraa zayitiyaw heezzentso kushiyaa aho. \v 11 Aa geeshshiyaa k'eesii bitaniyaa I aheedawanttuna ittippekka Med'inaa Godaa Dunkkaaniyaa pengge Med'inaa Godaa sintsa shiishsho. \p \v 12 «K'eesiikka laa"u dorssaa maratuwaappe ittuwaa akkiide, liitiro heezzentso kushiyaa zayitiyaanna ittippe naak'uwaa yarshshuwaa ootsiide shiishsho; he shiishsheeddawaa k'ay k'aatsiyaa yarshshuwaa ootsiide Med'inaa Godaa sintsan k'aatso. \v 13 Yaatiide I he dorssaa maraa nagaraa yarshshuwaanne s'uuggiyaa yarshshuwaa shukkiyaa geeshsha sa'aan shukko; nagaraa yarshshuwaadan naak'uwaa yarshshuukka k'eesiyaw imettee; ikka loytsi geeshsha. \v 14 K'eesii naak'uwaa yarshshuwaa suutsaappe guutsaa akkiide, he geeyiyaa bitaniyaw ushechcha bagga haytsaa s'eeraa, ushechcha kushiyaw wogga birad'd'iyaanne ushechcha gediyaw wogga birad'd'iyaa okko. \v 15 Hewaappe guyyiyaan, k'eesii wogaraa zayitiyaappe guutsaa akkiide, bare haddirssa kushiyaa gomppan tigo. \p \v 16 «He haddirssa kushiyaa gomppan de'iyaa wogaraa zayitiyaan bare ushechcha kushiyaa birad'd'iyaa naak'k'iide, Med'inaa Godaa sintsan laappu gede c'ac'c'afo. \v 17 Yaati simmiide bare kushiyaa gomppan atteeda zayitiyaappe akkiide, geeyiyaa bitaniyaw ushechcha haytsaa s'eeraa, ushechcha kushiyaw wogga birad'd'iyaanne ushechcha gediyaw wogga birad'd'iyaa kase naak'uwaa yarshshuwaa suutsaa oketteedda sa'aan okko. \v 18 K'ay bare kushiyaa gomppan atteeda zayitiyaa k'eesii geeyiyaa bitaniyaa huup'iyaan gusso; yaatiide Med'inaa Godaa sintsan he bitaniyaa nagaraa atto giisso. \p \v 19 «Hewaappe guyyiyaan k'eesii bare tunatetsaappe geeyiyaa bitaniyaa nagaraa atto giissanaw nagaraa yarshshoo shiishsheedda mehiyaa shukkee; hewaappe simmiide k'ay s'uuggiyaa yarshshoo shiishsheedda mehiyaa yarshshee. \v 20 K'ay k'eesii he s'uuggiyaa yarshshuwaa katsaa yarshshuwaanna ittippe yarshshiyaa sa'aa bollan wotsiide s'uuggee; yaatiide bitaniyaa nagaraa atto giissee; bitaniikka geeshsha gidee. \p \v 21 «Shin bitanii hewaa ubbaa ahanaw danddayenna mank'k'o gidooppe, S'oossaa sintsan k'aatsiide Aa nagaraa atto giissanaw, bare naak'uwaa yarshshoo itti dorssaa maraa aho. K'ay katsaa yarshshookka wogaraa zayitiyaan munak'etteedda laa"u kiilo giraame lo"o d'iiliyaanne itti liitiro heezzentso kushiyaa zayitiyaa ittippe aho. \v 22 K'aykka barew danddayeeddawaadan laa"u maraa harap'p'etuwaa woy laa"u mara dogomattuwaa, ittuwaa nagaraa yarshshoo, ittuwaa k'ay s'uuggiyaa yarshshoo aho. \p \v 23 «Hosppuntsa gallassan bare nagaraappe geeyanaw bitanii hawantta k'eesiyaakko Med'inaa Godaa Dunkkaaniyaa pengge Med'inaa Godaa sintsa aho. \v 24 K'eesii naak'uwaa yarshshoo aheedda dorssaa maraanne littiro heezentso kushe zayitiyaa akkiide, k'aatsiyaa yarshshuwaa ootsiide Med'inaa Godaa sintsan k'aatso. \v 25 Yaatiide naak'uwaa yarshshoo aheedda dorssaa maraa shukkiide he naak'uwaa yarshshuwaa suutsaappe guutsaa akkiide, ha geeyiyaa bitaniyaw ushechcha haytsaa s'eeraa, ushechcha kushiyaw wogga birad'd'iyaanne ushechcha gediyaw wogga birad'd'iyaa okko. \v 26 K'ay k'eesii zayitiyaappe guutsaa bare haddirssa kushiyaa gomppan tigo. \v 27 He haddirssa kushiyaa gomppan de'iyaa zayitiyaappe ushechcha kushiyaa s'eeran guutsaa akkiide, Med'inaa Godaa sintsan laappu gede c'ac'c'afo. \v 28 K'aykka k'eesii bare kushiyaa gomppan de'iyaa zayitiyaappe guutsaa akkiide, geeyiyaa bitaniyaw ushechcha haytsaa s'eeraa, ushechcha kushiyaw wogga birad'd'iyaanne ushechcha gediyaw wogga birad'd'iyaa kase naak'uwaa yarshshuwaa suutsaa oketteedda sa'aan okko. \v 29 K'ay Med'inaa Godaa sintsan bitaniyaa nagaraa atto giissanaw, k'eesii bare kushiyaan atteeda zayitiyaa geeyiyaa bitaniyaa huup'iyaan okko. \v 30 Hewaappe guyyiyaan, he aawuu barew danddayeeddawaadan harap'p'iyaa maraa gidina woy mara dogommuwaa gidina, \v 31 ittuwaa nagaraa yarshshoo laa"entsuwaa k'ay s'uuggiyaa yarshshoo katsaa yarshshuwaanna ittippe yarshsho. K'ay k'eesiikka he geeyiyaa bitaniyaw Med'inaa Godaa sintsan Aa nagaraa atto giisso. \v 32 Bare bollan de'iyaa wolk'k'aama galbbaa harggiyaappe geeyanaw koshshiyaa wogaa polanaw mank'k'otay diggeedda uraw de'iyaa wogay simmi hawaa» yaageedda. \s Golliyaa Bolla Kesiyaa Borok'uwaa \p \v 33 Med'inaa Goday Musanne Aaroona hawaadan yaageedda, \v 34 «Taani hinttenttoo ak'o ootsaade immiyaa Kanaane biittaa hintte geliyaa wode, k'ay he gadiyaan de'iyaa hintte keetsaappe ittuwaan taani borok'uwaa yeddiyaa wode, \v 35 he golliyaw k'eesiyaakko biide, ‹Ta son ayaa borok'entto de'ee› yaagiide odo. \v 36 Gollen de'iyaabay ubbay tuna geetettennaadan, k'eesii borok'uwaa be'anaw gelanaappe kasetiide, son de'iyaawaa ubbaa kare kessanaadan azazo; yaati simmina k'eesii be'anaw golle gelo. \v 37 Hewaan be'iyaa wode, borok'o sa'ay godaa bollan maataa malatiyaa, woy zo'o malaa bessooppenne k'ay godaappe ollatiide giddo gelooppe, \v 38 k'eesii golleppe kare kesiide, golliyaa laappun gallassaa gakkanaw gorddo. \v 39 Laappuntsa gallassaan k'eesii he golliyaa zaaretsiide; s'eelliyaa wode he borok'uu golliyaa godaa bollan aakkooppe, \v 40 borok'uu de'iyaa shuchchatuwaa ubbaa godaappe shoddiide, katamaappe gas'aa yaa tuneedda sa'aw olanaadan azazo. \v 41 K'ay godaa dufeedda urk'k'aa soo baggana bookkishin, yuushshi aatsiide k'ok'k'ofanaadan ootso; yaatiide he k'ok'k'ofeedda urk'k'aa katamaappe gas'an de'iyaa tuna sa'aan olino. \v 42 Hewaappe guyyiyaan, he shoddeedda shuchchatuu sa'aan hara shuchchatuwaa wotsino; k'ay hara urk'k'ankka golliyaa dufino. \p \v 43 «Shuchchatuwaa shod diggina, k'ay urk'k'aakka k'ok'k'ofiide hara urk'k'aa dufii simmina, laa"entsuwaa simmiide borok'uu golliyaa giddon aakkooppe, \v 44 k'eesii hewaa be'iyaa wode; borok'uu he golliyaa giddon aakkooppe, hewe ittuwaappe ittuwaa oyk'k'iyaa borok'o gidiyaa diraw, he gollii tuna. \v 45 Hewaa diraw I he golliyaa, Aa shuchchaa, Aa mitsaanne I dufeteedda urk'k'aa ubbaa kolo; hewantta katamaappe gas'aa afiide, tuna sa'aan olo. \v 46 K'ay he gollii gorddan takkiyaa wodiyaan Aa giddo geliyaa ooninne sa'ay k'ammana gakkanaw tuna. \v 47 He golliyaan gisiyaa uray woy k'umaa miyaa uray bare mayuwaa meec'c'o. \p \v 48 «Shin k'eesii yiide s'eelliyaa wode, gollii dufetti simmina laa"entsuwaa simmiide aakkana d'ayooppe, borok'uu d'ayeedda diraw, he gollii geeshsha gidiyaawaa k'eesii erisso. \v 49 Golliyaa geeshshanaw laa"u kafotuwaa, s'idiyaa mitsaa, zo'o k'ac'inaanne hisoop'p'iyaa bonc'c'iyaa aho. \v 50 Kafotuwaappe ittuwaa keriyaan de'iyaa pulttuwaa haatsaa bollan shukko. \v 51 Hewaappe guyyiyaan s'idiyaa, hisoop'p'iyaa bonc'c'iyaa, zo'o k'ac'inaanne pas'a de'iyaa kafuwaa ittippe akkiide, keriyaan de'iyaa shukkeedda kafuwaa suutsaaninne pulttuwaa haatsaan yeggi kessiide, laappu gede he golliyaa c'ac'c'afo. \v 52 Yaatiide he golliyaa k'eesii kafuwaa suutsan, pulttuwaa haatsaan, pas'a de'iyaa kafuwaan, s'idiyaan, hisoop'p'iyaa bonc'c'iyaaninne zo'o k'ac'inan geeshsho. \v 53 K'ay pas'a de'iyaa kafuwaa katamaappe gas'aa hini dembbaa yeddo. Hewaadan ootsiide, golliyaa geeshshiyaa wogaa polee; golliikka geeshsha gidee. \p \v 54 «Ay wolk'k'aama galbbaa hargge gidooppekka hawe woga; k'aac'echchiyaawaa gidina, \v 55 mayuwaa bollan woy golliyaa bollan kesiyaa borok'o gidina, \v 56 gaafuwaa gidina, d'uussa madutsaa gidina woy ilahuwaa gidinakka, \v 57 ittibay tuna gidiyaawaanne geeshsha gidiyaawaa erissanaw wolk'k'aama galbbaa harggiyaanne borok'uwaa wogay hawaa» yaageedda. \c 15 \s Asaa Bollaappe Goggiyaa Tunissiyaabaa \p \v 1 Med'inaa Goday Musanne Aaroona hawaadan yaageedda; \v 2 «Israa'eeliyaa asaw hawaadan yaagiide odite; ‹Ay asaa attuntsaappe ayayneekka goggooppe, he goggiyaabay tuna. \v 3 He goggiyaawaappe denddeedawaan he uray tuna gidiyaa wogay hawaa: He goggiyaabay aggenaan gogginakka woy k'ay goggiyaawaa agginttokka he Aa giddon de'iyaabay Aa tunissee. \p \v 4 « ‹Aa bollaappe ayayneekka goggiyaa Asay gisiyaa ay gisuukka tuna; k'ay I uttiyaabay ayaa gidooppekka tuna. \v 5 Aa gisuwaa bochchiyaa ooninne bare mayuwaa meec'c'o; bare bollaakka meec'etto; k'ay omarssi gakkanaw I tuna. \v 6 Goggiyaawaana de'iyaa Asay utteeddawaa bolla uttiyaa ooninne bare mayuwaa meec'c'o; bare bollaakka meec'etto; k'ay omarssi gakkanaw I tuna. \p \v 7 « ‹Goggiyaabay de'iyaa asaa bollaa bochchiyaa ooninne bare mayuwaa meec'c'o; bare bollaakka meec'etto; k'ay omarssi gakkanaw I tuna. \p \v 8 « ‹Goggiyaabay de'iyaa Asay geeshsha asaa bolla c'uchchooppe, he Asay bare mayuwaa meec'c'o; bare bollaakka meec'etto; k'ay omarssi gakkanaw I tuna. \p \v 9 « ‹K'ay goggiyaabay de'iyaa Asay uttiyaa ay kooraykka tuna. \v 10 Bareppe garssana de'iyaawaa ayan gidooppekka bochchiyaa ooninne omarssi gakkanaw tuna; k'ay hewantta malatiyaawantta tookkiyaa ooninne bare mayuwaa meec'c'o; bare bollaakka meec'etto; k'ay omarssi gakkanaw I tuna. \p \v 11 « ‹Goggiyaawaana de'iyaa Asay bare kushiyaa meec'ettennaan de'iidde bochchiyaa Asay ooninne bare mayuwaa meec'c'o; bare bollaakka meec'etto; k'ay omarssi gakkanaw I tuna. \p \v 12 « ‹K'ay goggiyaabay de'iyaa Asay bochchiyaa urk'k'aa miishshaa ubbaa mentsite; mitsaappe oosetteedda miishshaa ubbay k'ay haatsaan meec'etto. \p \v 13 « ‹Goggiyaabay de'iyaa Asay he goggiyaawaappe geeyiyaa wode, barew laappun gallassaa paydo. Bare mayuwaa meec'c'o; bare bollaaka pulttuwaa haatsaan meec'etto; yaatiide I geeshsha gidee. \v 14 Hosppuntsa gallassi laa"u maraa harap'p'etuwaa woy laa"u mara dogomattuwaa akkiide, Med'inaa Godaa Dunkkaaniyaa penggiyaa Med'inaa Godaa sintsa yiide, k'eesiyaw unttuntta immo. \v 15 K'eesii harap'p'etuwaappe ittuwaa nagaraa yarshshoo, laa"entsuwaa k'ay s'uuggiyaa yarshshoo yarshshee; yaatiide k'eesii bitaniyaa bollaappe goggiyaawaa diraw Med'inaa Godaa sintsan Aa nagaraa atto giissee. \p \v 16 « ‹Ay attuma asaynne bare attumatetsaappe zeretsay gukkooppe, bare kumentsaa bollaa haatsaan meec'etto; k'ay omarssi gakkanaw I tuna. \v 17 Attumatetsaappe gukkeedda zeretsay bochcheedda mayuwaa ubbay woy galbbaa ubbay haatsaan meec'etto; k'ay omarssi gakkanaw I tuna. \v 18 K'ay itti attuma Asay mac'c'a asaana gisina, Aa attumatetsaappe zeretsay gukkooppe, laa"uukka haatsaan meec'ettino; k'ay omarssi gakkanaw unttunttu tuna. \p \v 19 « ‹Mac'c'a asaw aginaan aginaan yiyaa piilay yooppe, laappun gallassaa gakkanaw iza tuna; k'ay izo bochchiyaa ooninne omarssi gakkanaw tuna. \p \v 20 « ‹He piilaa wode iza gisiyaawe ubbay tuna; k'ay iza uttiyaawe ubbaykka tuna. \v 21 Iza gisiyaa gisuwaa bochchiyaa ubbay bare mayuwaa meec'c'o; haatsaankka meec'etto; omarssi gakkanaw I tuna. \v 22 Iza uttiyaawaa bochchiyaa ubbay bare mayuwaa meec'c'o; bare bollaakka meec'etto; k'ay omarssi gakkanaw I tuna. \v 23 Iza gisiyaa gisuwaa gidinakka woy iza uttiyaawaa bochchiyaa ooninne omarssi gakkanaw tuna. \p \v 24 « ‹Ay attuma asaynne he piilaa wode iinanna gisooppe, he piilay k'ay Aa bochchooppe, laappun gallassaa gakkanaw I tuna; I gisiyaa gisuu ubbaykka tuna. \p \v 25 « ‹Itti mac'c'a mishiratiw izi piilaa wodiyaa gidenaan hara wodiyaan suutsay goggooppe, woy k'ay izi piilaykka bare wodiyaappe aatsiide ek'k'enan is's'iide goggooppe, I ek'k'ana gakkanaw iza tuna. Bare piilaa wodiyaan tuna gidiyaawaadan, he wodekka iza tuna. \v 26 He suutsay iippe goggiyaa wodiyaan iza giseedda gisuu ubbay, bare piilaa wode iza giseedda gisuwaakka mala tuna; k'ay iza uttiyaabay ubbaykka bare piilaa wode iza uttiyaabay tuna gidiyaawaadan tuna. \v 27 K'ay he tuneeddabatuwaa bochchiyaa ooninne tuna; I bare mayuwaa meec'c'o; bare bollaakka meec'etto; k'ay omarssi gakkanaw I tuna. \p \v 28 « ‹Izippe goggiyaabay ek'k'ooppe, iza he wodiyaappe doommaade laappun gallassaa paydu; Hewaappe guyyiyaan, iza geeshsha gidana. \v 29 Hosppuntsa gallassaan iza laa"u mara harap'p'etuwaa woy laa"u mara dogomattuwaa akkaade, S'oossaa Dunkkaaniyaa penggiyaa k'eesiyaakko ahu. \v 30 K'eesii harap'p'etuwaappe ittuwaa nagaraa yarshshoo ittuwaa k'ay s'uuggiyaa yarshshoo yarshsho. Yaatiide k'eesii iippe goggiyaawaa tunatetsaa diraw Med'inaa Godaa sintsan I nagaraa atto giissee. \p \v 31 « ‹Barenttu giddon de'iyaa S'oossaa Dunkkaaniyaa tunissiide Israa'eeliyaa Asay hayk'k'ennaadan, neeni hawaadan ootsaade unttunttu barena tunissiyaawaappe shaakettiide de'anaadan naaga. \p \v 32 « ‹Aa bollaappe ayayneekka goggiyaa asawunne Aa attumatetsaappe gukkeedda zeretsaan tuniyaa asaw, \v 33 k'ay bare piilaa gaasuwaan tuniyaa mac'c'a asaw, attuma gidina mac'c'awaa gidina goggiyaabay de'iyaa asawunne tuneedda mac'c'a asaana gisiyaa attuma asaw imetteedda wogay hewaa› yaagite» yaageedda. \c 16 \s Nagaray Atto Geetettiyaa Gallassaa \r (16:1-34) \p \v 1 Aaroona attuma naanay laa"u Med'inaa Godaa sintsa shiik'iide hayk'k'eeddawaappe guyyiyaan, Med'inaa Goday Musa hawaadan yaageedda. \v 2 «Med'inaa Goday Musa, ne ishay Aarooni Taabootaa bollan de'iyaa atto giyaa sa'aa k'um"iyaa sintsan gaaridduwaappe guyye baggana de'iyaa Ubbaappe Aad'd'eeda Geeshsha Sa'aa ubbaa wode c'oo gelenaadan aw oda. C'oo gelooppe I hayk'k'ana; ayaw gooppe, Taani shaariyaa giddona atto giyaa sa'aa k'um"iyaa bollan k'onc'c'ay.\x - \xo 16:2 \xo*\xt Ibr. 6:19\xt*\x* \v 3 Aarooni nagaraa yarshshoo itti korumaanne k'ay s'uuggiyaa yarshshoo itti dorssaa orggiyaa akkiide, he Ubbaappe Aad'd'eeda Geeshsha Sa'aa gelo.\x - \xo 16:3 \xo*\xt Ibr. 9:7\xt*\x* \p \v 4 «Aarooni liinuwaappe oosetteedda geeshsha k'amishshiyaanne liinuwaappe oosetteedda garssana mayiyaa mayuwaa mayyo. K'ay liinuwaappe oosetteedda danc'c'uwaa danc'c'o; hewaadankka k'ay bare huup'iyaan liinuwaappe oosetteedda shaashiyaa enc'c'urssaa wotso. Hawaanttu geeshsha mayotuwaa gidiyaa diraw, I bare bollaa haatsaan meec'etti kichchiide mayyo. \p \v 5 «Israa'eeliyaa asaa maabaray nagaraa yarshshoo laa"u deeshshaa koletuwaa, s'uuggiyaa yarshshookka itti dorssaa koliyaa Aaroonaw ayino. \v 6 Aarooni bare nagaraanne bare soo asaa nagaraa atto giissanaw korumaa yarshsho. \v 7 Hewaappe guyyiyaan, laa"u deeshshaa koletuwaa afiide, Med'inaa Godaa Dunkkaaniyaa penggiyaan Med'inaa Godaa sintsan esso. \v 8 Yaatiide he laa"u deeshshatuwaan saamaa yeggina ittuu Med'inaa Godaassa; ittuu k'ay bazzuwaa yeddiyaawaa gidee. \v 9 Aarooni Med'inaa Godaw saamay keseedda deeshshaa ahiide, nagaraa yarshsho ootsiide yarshsho. \v 10 Shin bazzuwaa yeddiyaa saamay keseedda deeshshaa pas'a de'ishshin Med'inaa Godaw shiishsho; bazzuwaa Aa yederssiyaa wode, asaa nagaraa atto giissee. \p \v 11 «Aarooni bare nagaraanne bare soo asaa nagaraa atto giissanaw, itti korumaa nagaraa yarshshuwaa ootsiide shiishsho. Yaatiide bare nagaraa yarshshoo he korumaa shukko. \v 12 K'ay Med'inaa Godaa sintsan de'iyaa yarshshiyaa sa'aappe is'aanaa c'uwissiyaa miishshaa kumentsaa bonk'k'uwaanne, liik'i gaac'etteedda laa"u kop'p'iyaa sawiyaa is'aanaa akkiide, gaaridduwaa giddo aho. \v 13 I hayk'k'ennaadan, is'aanaa c'uway Taabootaa bollan de'iyaa atto giyaa sa'aa k'um"iyaa kammana mala, is'aanaa Med'inaa Godaa sintsan de'iyaa taman wotso. \v 14 K'ay he orggiyaa suutsaappe guutsaa akkiide, bare birad'd'iyaa aan naak'k'iide, atto giyaa sa'aa k'um"iyaw sintsa bagga c'ac'c'afo; k'ay atto giyaa sa'aa k'um"iyaappe sintsa baggana de'iyaa sa'aakka laappu gede c'ac'c'afo. \p \v 15 «Hewaappe guyyiyaan asaa nagaraa yarshshoo gidiyaa deeshshaa shukkiide, Aa suutsaa gaaridduwaa giddo aho; korumaa suutsaa c'ac'c'afeeddawaadan, atto giyaa sa'aa k'um"iyaa sintsaanne atto giyaa sa'aa k'um"iyaappe sintsa baggana de'iyaa sa'aa c'ac'c'afo.\x - \xo 16:15 \xo*\xt Ibr. 9:12\xt*\x* \v 16 Yaatiide Ubbaappe Aad'd'eeda Geeshsha Sa'aa Israa'eeliyaa asaa tunatetsaappenne nagaraappe geeshshee. K'ay unttunttu tunabaa ootsishin, unttunttu giddon de'iyaa S'oossaa Dunkkaaniyaakka hewaadan ootsiide geeshsho. \v 17 I Ubbaappe Aad'd'eeda Geeshsha Sa'aa geliide, bare nagaraa, bare soo asaa nagaraanne kumentsaa Israa'eeliyaa asaa nagaraa atto giissiide kesana gakkanaw, ooninne S'oossaa Dunkkaaniyaa giddon de'oppo. \p \v 18 «Hewaappe guyyiyaan I Med'inaa Godaa sintsan de'iyaa yarshshiyaa sa'aa yiide Aa nagaraa atto giisso. Korumaa suutsaappenne deeshshaa suutsaappe guutsaa guutsaa akkiide, yarshshiyaa sa'aa yuushshuwaan de'iyaa kac'etuwaa okko. \v 19 K'ay he suutsaappe guutsaa bare birad'd'iyaan akkiide, laappu gede yarshshuwaa sa'aa bollaa c'ac'c'afiide, Israa'eeliyaa asaa tunatetsaappe he yarshshuwaa sa'aa geeshsho. \s Wora Yeddiyaa Deeshshaa \p \v 20 «Aarooni Ubbaappe Aad'd'eeda Geeshsha Sa'aa, S'oossaa Dunkkaaniyaanne yarshshiyaa sa'aa geeshshiyaa wogaa poleeddawaappe guyyiyaan, pas'a de'iyaa deeshshaa shiishsho. \v 21 Aarooni bare laa"u kushetuwaa pas'a de'iyaa deeshshaa huup'iyaan wotsiide, Israa'eeliyaa asaa naak'uwaa ubbaa, unttunttu makkalaa ubbaa, unttunttu nagaraa ubbaa paas'o; yaatiide he deeshshaa huup'iyaan hewaa toossiide he deeshshaa afanaadan giigisseedda asaa bollan bazzuwaa yeddo. \v 22 I deeshshaa bazzuwaa yeddina, deeshshay unttunttu nagaraa ubbaa tookkiide, Asay bayinna sa'aa bazzuwaa bo. \p \v 23 «Hewaappe guyyiyaan, Aarooni S'oossaa Dunkkaaniyaa biide Ubbaappe Aad'd'eeda Geeshsha Sa'aa geleedda wode, kase bare mayyeedda liinuwaappe oosetteedda mayuwaa k'aariide hewaan wotso.\x - \xo 16:23 \xo*\xt Hiz. 44:19\xt*\x* \v 24 Geeshsha sa'aan I bare bollaa haatsaan meec'ettiide, hara mayuwaa mayyiide keso; yaatiide s'uuggiyaa yarshshuwaa barewaanne asaawaa yarshshiide, bare nagaraanne asaa nagaraa atto giissee. \v 25 K'ay hewaadankka nagaraa yarshshuwaa handdaa yarshshiyaa sa'aa bollan wotsiide s'uuggo. \p \v 26 «Wora yeddiyaa deeshshaa afeeda bitaniikka bare mayuwaa meec'c'o; bare bollaakka haatsaan meec'etto. Yaati simmiide dunkkaaneeddasaa yo. \p \v 27 «Nagaraa atto giissanaw Aarooni Ubbaappe Aad'd'iyaa Geeshsha Sa'aa geleedda wode, nagaraa yarshshuwaa korumaa suutsaanne deeshshaa suutsaa akkiide geleedda; ha"i hintte he korumaanne he deeshshaanne dunkkaaneedda sa'aappe gas'aa kessite. Unttunttu galbbaa, unttunttu ashuwaanne unttunttu toc'iyaa taman s'uuggite.\x - \xo 16:27 \xo*\xt Ibr. 13:11\xt*\x* \v 28 Hewaa taman s'uuggeedda bitanii bare mayuwaa meec'c'o; bare bollaakka haatsaan meec'etto; Hewaappe guyyiyaan, dunkkaaneedda sa'aa yo. \s Nagaraa Atto Giissiyaa Gallassaa Bonchchiyaawaa \p \v 29 «Hawe hinttenttoo med'inawukka woga gido: laappuntsa aginay geleedda tammuntsa gallassan hintte huup'iyaa kawushshite; Israa'eeliyaa asaa gidina woy k'ay hintte giddon de'iyaa hara biittaa asaa gidinakka, ay oosonne ootsoppite.\x - \xo 16:29-34 \xo*\xt Wog. 23:26-32; Pay. 29:7-11\xt*\x* \v 30 Ayaw gooppe, hinttena geeshshanaw, hintte nagaraa atto giissiyaa gallassay he gallassaa. Hinttekka Med'inaa Godaa sintsan hintte nagaraa ubbaappe geeyana. \v 31 Hewe hintte waanna shemppuwaa shemppiyaa sambbata gallassaa. He gallassan hintte huup'iyaa kawushshite; hewe hinttenttoo med'inawukka woga gido. \v 32 K'ay bare aawuwaa kotaan k'eese gidanaadan okettiyaawenne dummatiyaa Asay geeshsha gideedda liinuwaappe dadetteedda mayuwaa mayyiide, nagaraa atto giissiyaa wogaa polo. \v 33 I Ubbaappe Aad'd'iyaa Geeshsha Sa'aa, S'oossaa Dunkkaaniyaa, yarshshiyaa sa'aa, k'eesetuwaanne Israa'eeliyaa asaa ubbaa geeshsho. \v 34 Israa'eeliyaa asaa nagaraa ubbaa atto giissiyaa wogaa hintte laytsan laytsan itti gede ootsanaadan, hawe hinttenttoo med'inawukka woga gido» yaageedda. Muse Med'inaa Goday azazeeddawaadan ootseedda. \c 17 \ms De'uwaa Geeshshatetsaanne Goynnuwaa Wogaa \mr (17:1—27:34) \s Suutsay Meetettenaadan digettussaa \p \v 1 Med'inaa Goday Musa hawaadan yaageedda; \v 2 «Aaroonaw Aa attuma naanatoonne Israa'eeliyaa asaa ubbaw hawaadan yaagaade oda; ‹Med'inaa Goday azazeeddawe hawaa: \v 3 Israa'eeliyaa asaappe ooninne booraa woy dorssaa woy deeshshaa dunkkaaneedda sa'aan woy dunkkaaneedda sa'aappe gas'aana shukkiide, \v 4 Med'inaa Godaw imotaa ootsiide immanaw Med'inaa Godaa Dunkkaaniyaa penggiyaa Med'inaa Godaa sintsa ahana d'ayooppe, he suutsan I ooshettee; he Asay suutsaa gusseedda. Hewaa diraw I bare asaa giddoppe bohetto. \v 5 Hewaa diraw Israa'eeliyaa Asay barenttu yarshshuwaa mehiyaa c'oo dembban shukkiyaawaa aggiide, haa Med'inaa Godaakko, Med'inaa Godaa Dunkkaaniyaa penggiyaan de'iyaa k'eesiyaakko ahino. K'eesii hewaa akkiide, Med'inaa Godaw ittippetetsaa yarshshuwaa ootsiide shukko. \v 6 K'ay k'eesii Med'inaa Godaa Dunkkaaniyaa penggiyaan de'iyaa Med'inaa Godaw yarshshiyaa sa'aa bollan he suutsaa c'ac'c'afo; handdaakka Med'inaa Godaw sawuwaa toshukku giyaa yarshshuwaa ootsiide s'uuggo. \v 7 Israa'eeliyaa Asay S'oossaa kaalliyaawaa aggiide kaalleedda s'alahetoo laa"entso barenttu yarshshuwaa yarshshoppino. Hawe unttunttoonne yiyaa yeletaa ubbaw med'inaw woga gido› yaaga. \p \v 8 «Unttuntta hawaadan yaaga; ‹Israa'eeliyaa asaappe gidina woy unttunttu giddon de'iyaa hara biittaa asaappe gidinakka, ooninne s'uuggiyaa yarshshuwaa woy hara yarshshuwaa shiishshiyaa wode, \v 9 Med'inaa Godaw yarshshanaw Med'inaa Godaa Dunkkaaniyaa penggiyaa ahana d'ayooppe, he Asay bare asaa giddoppe bohetto. \p \v 10 « ‹Israa'eeliyaa asaappe woy unttunttu giddon de'iyaa hara biittaa asaappe ooninne suutsaa mooppe, he suutsaa miyaa asaa bollan taani ta deemuwaa tukkana; taani he bitaniyaa asaa giddon bohana.\x - \xo 17:10 \xo*\xt Dom. 9:4; Wog. 7:26-27; 19:26; Zar. 12:16, 23; 15:23\xt*\x* \v 11 Ayaw gooppe ashuwaa mayyeedda ubbaa de'uu Aa suutsaa giddon de'ee; suutsaykka k'ay de'uwaa shemppuu Aa giddon de'iyaawaappe denddeedawaan nagaraa atto giissiyaawaa gidiyaa diraw, hintte nagaraa atto giissanaadan, taani hinttenttoo yarshshiyaa sa'aa bollan yarshshanaadan immaad.\x - \xo 17:11 \xo*\xt Ibr. 9:22\xt*\x* \v 12 Hewaa diraw taani Israa'eeliyaa asaa, «Hintteppe woy hintte giddon de'iyaa hara biittaa asaappe ooninne suutsaa mooppo» yaagaad. \p \v 13 « ‹Israa'eeliyaa asaappe woy unttunttu giddon de'iyaa hara biittaa asaappe ooninne miyaa do'aa woy kafuwaa shankkatiide wod'ooppe, Aa suutsaa sa'aan gussiide, biittaa kammo. \v 14 Ayaw gooppe ashuwaa mayyeedda ubbaa shemppu Aa suutsaa giddona. Hewaa diraw taani Israa'eeliyaa asaa, «Ashuwaa mayyeedda med'etaa ubbaa shemppuukka Aa suutsaa giddon de'iyaa diraw, suutsaa mooppite; k'ay miyaa ooninne bare asaa giddoppe bohetto» yaagaad. \p \v 15 « ‹Israa'eeliyaa asaa gidina woy unttunttu giddon de'iyaa hara biittaa asaa gidina, ooninne bakkuta woy do'ay oyk'k'iide wod'eedda ashuwaa mooppe, bare mayuwaa meec'c'o; bare bollaakka meec'etto; yaatiide omarssi gakkanaw I tuna. Hewaappe guyyiyaan, I geeshsha. \v 16 Bare mayuwaa meec'c'ana d'ayooppe, bare bollaakka meec'ettana d'ayooppe, I bare nagaraan ooshettee› yaaga» yaageedda. \c 18 \s Digetteedda Mac'c'anne Attuma Asaa Gisuwaa \p \v 1 Med'inaa Goday Musa hawaadan yaageedda; \v 2 «Israa'eeliyaa asaa hawaadan yaaga; ‹Taani, Med'inaa Goday, hintte S'oossaa. \v 3 Hintte kase de'eedda Gibs'e biittaa Asay ootsiyaawaadan ootsoppite; woy ha"i taani hinttena afiyaa Kanaane biittaa Asay ootsiyaawaadankka ootsoppite; unttunttu wogaakka kaalloppite. \v 4 Hintte ta azazuwaa ootsite; ta wogaakka naagite; k'ay aan biite. Taani, Med'inaa Goday, hintte S'oossaa. \v 5 Hewaa diraw ta azazuwaanne ta wogaa naagooppe, hintte pas'a de'ana. Taani Med'inaa Godaa.\x - \xo 18:5 \xo*\xt Nah. 9:29; Hiz. 18:9; 20:11-13; Luk'. 10:28; Rom. 10:5; Gal. 3:12\xt*\x* \p \v 6 « ‹Hintteppe ooninne ashuwaa amuwaa polanaw bare mata dabbuwaana gisoppo. Taani S'oossaa. \v 7 Ne ashuwaa amuwaa polanaw ne daayinna gisoppa; ne aawuwaa kawushshoppa. Iza ne daayo; iinanna gisoppa. \v 8 Ne ashuwaa amuwaa polanaw ne aawuwaa machchattinna gisoppa; ne aawuwaa kawushshoppa.\x - \xo 18:8 \xo*\xt Wog. 20:11; Zar. 22:30; 27:20\xt*\x* \p \v 9 « ‹Ne ashuwaa amuwaa polanaw ne michchatina gisoppa; woy k'ay son yeletteedda woy karen yeletteedda ne aawuwaa woy ne daay naattinakka gisoppa.\x - \xo 18:9 \xo*\xt Wog. 20:17; Zar. 27:22\xt*\x* \p \v 10 « ‹Ne ashuwaa amuwaa polanaw ne na'aa naattinna woy ne naatti naattinna gisoppa. Ne huup'iyaw neena kawushshaasa. \v 11 Ne ashuwaa amuwaa polanaw ne aawuwaa machchati naattinna gisoppa; iza ne michchato gidiyaa diraw iinanna gisoppa. \v 12 Ne ashuwaa amuwaa polanaw ne aawuwaa michchatina gisoppa. Iza ne aawoo mata dabbo.\x - \xo 18:12-14 \xo*\xt Wog. 20:19-20\xt*\x* \v 13 Ashuwaa amuwaa polanaw ne daay michchatina gisoppa; iza ne daayiw mata dabbo. \v 14 Ne aawuwaa ishaa kalluwaa k'aaraade ne ashuwaa amuwaa polanaw Aa machchattinna gisoppa; iza ne aawuwaa ishaa machchato. \v 15 Ne ashuwaa amuwaa polanaw ne na'aa machchattinna gisoppa; iza ne na'aa machchato gidiyaa diraw, iinanna gisoppa.\x - \xo 18:15 \xo*\xt Wog. 20:12\xt*\x* \v 16 Ne ashuwaa amuwaa polanaw ne ishaa machchattinna gisoppa; gisooppe ne ishaa kawushshaasa.\x - \xo 18:16 \xo*\xt Wog. 20:21\xt*\x* \p \v 17 « ‹Ne ashuwaa amuwaa polanaw mishiratinanne I naattinanne laa'uwaanna gisoppa. I naatti naattinna woy k'ay I na'aa naattinakka gisoppa; unttunttu iziw mata dabbo gidiyaa diraw, hewe sharmus'a.\x - \xo 18:17 \xo*\xt Wog. 20:14; Zar. 27:23\xt*\x* \p \v 18 « ‹Ne machchata pas'a de'ishshin, ne machchati michchato akkaade ne ashuwaa amuwaa polanaw iinanna gisoppa. \p \v 19 « ‹Ne ashuwaa amuwaa polanaw piilay yiina tuna utteedda mishiratina gisoppa.\x - \xo 18:19 \xo*\xt Wog. 20:18\xt*\x* \p \v 20 « ‹Neeni tunennaadan ne shooruwaa machchattinna gisoppa.\x - \xo 18:20 \xo*\xt Wog. 20:10\xt*\x* \p \v 21 « ‹Ne S'oossaa suntsaa tunissanaw ne naanatuwaappe ittuwaanne taman s'uugiide, Molooka giyaa eek'aw yarshshanaadan immoppa. Taani Med'inaa Godaa.\x - \xo 18:21 \xo*\xt Wog. 20:1-5\xt*\x* \p \v 22 « ‹Mac'c'a asaana gisiyaawaadan attuma asaana gisoppa; hewe sheneyiyaabaa.\x - \xo 18:22 \xo*\xt Wog. 20:13\xt*\x* \p \v 23 « ‹Neeni tunennaadan ay mehiyaananne gisoppa, k'ay mac'c'a asaykka mehiyaanna gisanaw mehiyaa sintsa aad'd'oppo. Hewe wogay bayinawaa.\x - \xo 18:23 \xo*\xt Kes. 22:19; Wog. 20:15-16; Zar. 27:21\xt*\x* \p \v 24 « ‹Taani hintte sintsaappe yederssiyaa kawutetsatuu ha oosotuwaan tuneedda diraw, hintte hawantta malatiyaawatuwaan tunoppite. \v 25 Haray atto unttunttu biittaykka tuneedda diraw, Aa nagaraw taani Aa muraad; biittaykka barenan de'iyaawantta c'uchcheedda. \v 26 Shin hintte ta higgiyaanne ta azazuwaa naagiteppe attina, Israa'eeliyaa asaa gidina woy hintte giddon de'iyaa hara biittaa asaappe ooninne hawaa mala tuna oosuwaa ootsoppite. \p \v 27 « ‹Hintteppe kase ha gadiyaan de'eedda asatuu hawaa mala tunabaa ootseedda diraw, biittay tuneedda. \v 28 Hintte ha biittaa tunissooppe, hintteppe kase de'eedda kawutetsatuwaa ha biittay c'uchcheeddawaadan, hinttenakka c'uchchennaadan naagettite. \v 29 Hewantta malatiyaa tuna oosotuwaappe ittuwaanne ootsiyaa Asay de'ooppe, he Asay bare asaa giddoppe bohetto. \p \v 30 « ‹Hewaa diraw hintteppe kase de'eedda asatuu ootseedda tuna oosotuwaa ubbaa ootsiide hintte tunennaadan, hintte ta azazuwaa naagite; Taani, Med'inaa Goday, hintte S'oossaa› yaaga» yaageedda. \c 19 \s Geeshshatetsaanne Likke Pirddaa Higgetuwaa \p \v 1 Med'inaa Goday Musa hawaadan yaageedda; \v 2 «Israa'eeliyaa asaw ubbaw hawaadan yaagaade oda; ‹Taani, Med'inaa Goday, hintte S'oossay geeshsha gidiyaa diraw, hinttekka geeshsha gidite.\x - \xo 19:2 \xo*\xt Wog. 11:44-45; 1 P'es'. 1:16\xt*\x* \p \v 3 « ‹Hintteppe ittuunne attenan bare aabbanne bare daayo bonchcho; ta Sambbatatuwaakka bonchchite. Taani, S'oossay, hintte S'oossaa.\x - \xo 19:3 \xo*\xt Kes. 20:8, 12; Zar. 5:12, 16\xt*\x* \p \v 4 « ‹Taana aggiide eek'atoo goyinnoppite; woy k'ay birataappe siilisseedda, s'oossatuwaa hinttenttoo med'd'oppite. Taani, Med'inaa Goday, hintte S'oossaa.\x - \xo 19:4 \xo*\xt Wog. 26:1; Kes. 20:23; 34:17; Zar. 27:15\xt*\x* \p \v 5 « ‹Hintte ittippetetsaa yarshshuwaa Med'inaa Godaw yarshshiyaa wode, he yarshshuu hintte diraw aketanaadan, bessiyaawaadan yarshshite. \v 6 He yarshshuu hintte yarshsheedda gallassan woy wonttetsa gallassan meetetto; heezzentso gallassay gakkanaw atteedawe de'ooppe hewe s'uugetto. \v 7 Heezzantso gallassan Aa mooppe, hewe sheneyiyaabaa; taani hewaa akkikke. \v 8 Hewaa miyaa ooninne bare nagaran ooshettee; ayaw gooppe, I Med'inaa Godaw geeshsha gideeddawaa tunisseedda. He Asay bare asaa giddoppe bohetto. \p \v 9 « ‹Hintte gadiyaan mokkeedda katsaa hintte c'akkiyaa wode, gadiyaa gas'aa gakkanaw c'akkoppite; k'ay c'akaappe simmina de'iyaa k'aarimiyaakka k'aarimoppite.\x - \xo 19:9-10 \xo*\xt Wog. 23:22; Zar. 24:19-22\xt*\x* \v 10 Ne woyniyaa ayfiyaa mule mas'aade mitsaa kalloyoppa; sa'aan wod'd'eedda woyniyaa ayfiyaakka mas'oppa; hewaa hiyyeesatoonne betetoo agga. Taani, Med'inaa Goday, hintte S'oossaa. \p \v 11 « ‹Hintte wuu"oppite. \p « ‹Worddotoppite. \p « ‹Ittuu ittuwaa c'immoppite.\x - \xo 19:11 \xo*\xt Kes. 20:15, 16; Zar. 5:19, 20\xt*\x* \p \v 12 « ‹Ta suntsan wordduwaan c'aak'k'oppite; yaatiide hintte S'oossaa suntsaa tunissoppite. Taani Med'inaa Godaa.\x - \xo 19:12 \xo*\xt Kes. 20:7; Zar. 5:11; Mat. 5:33\xt*\x* \p \v 13 « ‹Ne shooruwaa sugoppa; woy bonk'k'oppa. \p « ‹Keraa ootsiyaa bitaniyaa dirgguwaa diggaade, itti k'ammaanne ne matan ayissoppa.\x - \xo 19:13 \xo*\xt Zar. 24:14-15\xt*\x* \p \v 14 « ‹Tulliyaa shek'k'oppa; woy k'ay k'ook'iyaa sintsan d'ubbiyaawaa wotsoppa; shin neeni S'oossaw yayya. Taani Med'inaa Godaa.\x - \xo 19:14 \xo*\xt Zar. 27:18\xt*\x* \p \v 15 « ‹Pirddaa pirddaadde deshissoppa; hiyyeesaa Aa hiyyeesatetsaa diraw maaddaade pirddoppa; duriyaakka Aa duretetsaa diraw yayaade aggoppa. Shin ne shooroo tumatetsan pirddaa.\x - \xo 19:15 \xo*\xt Kes. 23:6-8; Zar. 16:19\xt*\x* \p \v 16 « ‹Ne asaa giddon iita zigirssaa akkaade yuuyyoppa. \p « ‹Ne shooruwaa wod'iyaawaa ayaanne ootsoppa. Taani Med'inaa Godaa. \p \v 17 « ‹Ne ishaa ne wozanaan is's'oppa. \p « ‹Ne shooruwaa gaasuwaan neeni nagaraa ootsenna mala, Aa seera. \p \v 18 « ‹Kushshiyaa c'iggoppa; k'ay ne asaappe ittoonne uluwaan k'immiyaa oyk'k'oppa. Shin ne shooruwaa ne huup'iyaadan siik'a. Taani Med'inaa Godaa.\x - \xo 19:18 \xo*\xt Mat. 5:43; 19:19; 22:39; Mar. 12:31; Luk'. 10:27; Rom. 13:9; Gal. 5:14; Yak'. 2:8\xt*\x* \p \v 19 « ‹Ta azazotuwaa naaga. \p « ‹Ne mehiyaappe itti k'ommo mehiyaa hara k'ommo dumma mehiyaan birassissoppa. \p « ‹Itti shoyk'aan laa"u k'ommo zeretsaa zeroppa. \p « ‹K'ay laa"u k'ommuwaappe dadetteedda mayuwaa mayyoppa.\x - \xo 19:19 \xo*\xt Zar. 22:9-11\xt*\x* \p \v 20 « ‹Itti Asay hara asaa gelanaw giiga utteedda danggaas'iratina gisooppe, k'ay he danggaas'iratakka bare danggaas'iretetsaappe wozettabeennaano gidooppe, unttunttu murettanaw bessee; shin iza bare danggaas'iretetsaappe wozettabeenna diraw, unttuntta wod'anaw koshshenna. \v 21 Gidooppenne he bitanii bare naak'uwaa yarshshoo gidiyaa dorssaa orggiyaa S'oossaa Dunkkaaniyaakko Med'inaa Godaa sintsa aho. \v 22 K'eesii he naak'uwaa yarshshuwaa dorssaa akkiide, bitanii ootseedda nagaraa Med'inaa Godaa sintsan atto giissee; I ootseedda nagaraykka atto geetettana. \p \v 23 « ‹Hintte Kanaane biittaa geliyaa wode, ayfiyaa miyaa ay k'ommo mitsaa tokkooppekka, he mitsaa ayfiyaa meetettennawaadan paydite; heezzu laytsay wuranaw he mitsaa ayfii meetettenna; Aa mooppite. \v 24 Oyddentso laytsaan he mitsaa ayfii ubbay Med'inaa Godaw galataa shiishshiyaa geeshsha yarshshuwaa gidanawaa. \v 25 Shin he mitsaa ayfii hinttenttoo loytsi darana mala, ichcheshentso laytsaa ayfiyaa miite. Hintte hawaadan ootsooppe, hintte mitsaa ayfii darana. Taani Med'inaa Goday hintte S'oossaa. \p \v 26 « ‹Suutsay Aa giddon de'iyaa ay ashuwaakka mooppite. \p « ‹Kaayoppite woy shareechchoppite.\x - \xo 19:26 \xo*\xt Dom. 9:4; Wog. 7:26-27; 17:10-14; Zar. 12:16, 23; 15:23; 18:10\xt*\x* \p \v 27 « ‹Hintte huup'iyaa binnaanaa garssana yuushshi aatsiide k'ans's'oppite; k'ay hintte buuchchaakka yuushshi aatsiide k'ans's'oppite.\x - \xo 19:27-28 \xo*\xt Wog. 2:5; Zar. 14:1\xt*\x* \p \v 28 « ‹Hayk'k'eeda asaa diraw hintte bollaa k'ans's'ereetsoppite; woy c'achchaa malaataa hintte bollan kessoppite. Taani Med'inaa Godaa. \p \v 29 « ‹Biittay woddalaa tunatetsan kumeeddawaa gidenna mala, ne naatto shaarmus'aa oosoo aatsa immaade tunissoppa.\x - \xo 19:29 \xo*\xt Zar. 23:17\xt*\x* \p \v 30 « ‹Ta Sambbatatuwaa bonchchite; taw goynniyaa sa'aakka bonchchite. Taani Med'inaa Godaa.\x - \xo 19:30 \xo*\xt Wog. 26:2\xt*\x* \p \v 31 « ‹Moyttiliyaa haasayissiyaawanttukkonne shareechchotuwaakko booppite; hintte tunenna mala unttuntta koyyoppite. Taani, Med'inaa Goday, hintte S'oossaa.\x - \xo 19:31 \xo*\xt Zar. 18:11; 1 Sam. 28:3; 2 Kat. 23:4; Isa. 8:19\xt*\x* \p \v 32 « ‹Puulummeedda asaanne c'imeedda asaa be'iyaa wode utteedda sa'aappe dendda ek'k'a; unttuntta bonchcha; ne S'oossaw yayya. Taani Med'inaa Godaa. \p \v 33 « ‹Hintte gadiyaan hinttenana de'iyaa betetuwaa bollan sugetsaabaa ootsoppite.\x - \xo 19:33-34 \xo*\xt Kes. 22:21; Zar. 24:17-18; 27:19\xt*\x* \v 34 Hintte gadiyaan hinttenana de'iyaa bete asaa hintte biittaa asaadan s'eellite; Aa hintte huup'iyaadan siik'ite. Ayaw gooppe, hinttekka kase Gibs'e gadiyaan bete gidiide de'eeddita. Taani, Med'inaa Goday, hintte S'oossaa. \p \v 35 « ‹Hintte geesaa likkiyaaban, miizaanan wotsiide likkiyaabaaninne makkiyaaban worddotoppite.\x - \xo 19:35-36 \xo*\xt Zar. 25:13-16; Lem. 20:10; Hiz. 45:10\xt*\x* \v 36 Hintte kiiluwaa miizaanay, hintte makkiyaabaynne likkiyaa miishshatuu ubbay likke gidino. Taani hinttena Gibs'e gadiyaappe kessaade aheedda Med'inaa Godaa hintte S'oossaa. \v 37 Hintte ta higgiyaanne ta azazuwaa ubbaa naagitenne ootsite. Taani Med'inaa Godaa yaaga› » yaageedda. \c 20 \s Azazettenan Is's'ina Gakkiyaa Muraa \p \v 1 Med'inaa Goday Musa hawaadan yaageedda; \v 2 «Israa'eeliyaa asaw hawaadan yaagaade oda, ‹Israa'eeliyaa asaappe gidina, woy betiide yiide Israa'eeliyaa giddon de'iyaa hara biittaa asaappe gidinakka, ooninne bare naanatuwaappe ittuwaa Molooka giyaa eek'aw aatsiide immooppe, he Asay hayk'k'o; he biittaa Asay Aa shuchchaan c'addiide wod'o. \v 3 Taani he bitaniyaa is's'ana; Aa asaa giddoppe shoddaade Aa d'ayissana. Ayaw gooppe, I bare naanatuwaappe ittuwaa Molooka giyaa eek'aw immiyaawan, ta Dunkkaaniyaa tunisseedda; ta geeshsha suntsaakka kawushshiseedda. \v 4 He bitanii bare naanatuwaappe ittuwaa Molookaw immiyaa wode, he biittaa Asay be'iide, sheneko gooppe, k'ay bitaniyaakka wod'enaan aggooppe, \v 5 taani ta huup'iyaw he bitaniyaanne he soo asaa is's'ana; Molookena sharmus'anaw Aa kaalliyaa ubbatuwaa unttunttu asaa giddoppe bohitte. \p \v 6 « ‹Ay asaynne taanan ammanettennan is's'iide, moyttilliyaa haasayissiyaawanttanne shareechchotuwaa oochchanaw booppe, taani Aa is's'ana; Aa asaa giddoppekka d'ayissana. \p \v 7 « ‹Taani, Med'inaa Goday, hintte S'oossaa gidiyaa diraw, simmi hintte hinttena dummayite; k'ay geeshsha gidite. \v 8 Ta higgiyaa naagitenne ootsite. Taani hinttena geeshshiyaa Med'inaa Godaa. \p \v 9 « ‹Ay asaynne bare aawuwaa woy bare daayo shek'k'ooppe hayk'k'o. I bare aawuwaa woy bare daayo shek'k'eedda diraw, Aa suutsaa ac'uu Aa bollana.\x - \xo 20:9 \xo*\xt Kes. 21:17; Mat. 15:4; Mar. 7:10\xt*\x* \p \v 10 « ‹Itti Asay bare shooruwaa machchattinna gisooppe, he giseedda bitaniinne mishiritta laa"uukka hayk'k'ino.\x - \xo 20:10 \xo*\xt Kes. 20:14; Wog. 18:20; Zar. 5:18\xt*\x* \v 11 Bare aawuwaa machchattinna giseedda Asay bare aawuwaa kawushshiseedda; unttunttu laa"uukka hayk'k'ino. Unttunttu suutsaa ac'uu unttunttu bollana.\x - \xo 20:11 \xo*\xt Wog. 18:8; Zar. 22:30; 27:20\xt*\x* \v 12 Itti Asay bare na'aa machchattinna gisooppe, unttunttu laa"uukka hayk'k'ino. Unttunttu tunabaa ootseeddino. Unttunttu suutsaa ac'uu unttunttu bollana.\x - \xo 20:12 \xo*\xt Wog. 18:15\xt*\x* \p \v 13 « ‹Itti attuma Asay mac'c'a asaana gisiyaawaadan attuma asaana gisooppe, unttunttu laa"uukka tunabaa ootseedda diraw hayk'k'ino. Unttunttu suutsaa ac'uu unttunttu bollana.\x - \xo 20:13 \xo*\xt Wog. 18:22\xt*\x* \v 14 Itti Asay naattonne aattonne ittippe akkiyaawaa gidooppe, hewe tunabaa; hintte giddon tunatetsay de'enna mala, inne unttunttunne taman s'uugettino.\x - \xo 20:14 \xo*\xt Wog. 18:17; Zar. 27:23\xt*\x* \p \v 15 « ‹Itti Asay mehiyaanna gisooppe, I hayk'k'o; he mac'c'a mehattokka wod'ite.\x - \xo 20:15-16 \xo*\xt Kes. 22:19; Wog. 18:23; Zar. 27:21\xt*\x* \v 16 Itti mac'c'a asi mehiyaanna gisooppe he mishiratonne he mehiyaa laa"uwaakka wod'ite; unttunttu hayk'k'ino. Unttunttu suutsaa ac'uu unttunttu bollana. \p \v 17 « ‹Itti Asay bare michchato bare aawuwaa naattinna woy bare daay naattinna gisooppe, hewe pokkobaa. Unttunttu barenttu asaa gidoppe bohettino. I bare michchato kawushsheedda diraw, I bare nagaran ooshettee.\x - \xo 20:17 \xo*\xt Wog. 18:9; Zar. 27:22\xt*\x* \v 18 Itti Asay piilay yeedda mac'c'aani kalluwaa k'aariide iinanna gisooppe, unttunttu laa"uukka barenttu asaa giddoppe bohettino. Ayaw gooppe I izi suutsay goggiyaa pulttuwaa kalloyeedda; izakka bare suutsay goggiyaa pulttuwaa kalloyaaddu.\x - \xo 20:18 \xo*\xt Wog. 18:19\xt*\x* \p \v 19 « ‹Ne daay michchatina woy ne aawuwaa michchatina gisoppa; ayaw gooppe, hewaa ootsiyaawe bare mata dabbuwaa kawushshiyaawaa. Hintte laa"uukka hintte nagaran ooshettana.\x - \xo 20:19-20 \xo*\xt Wog. 18:12-14\xt*\x* \v 20 Itti Asay bare aawuwaa ishaa machchattinna gisooppe, I bare aawuwaa ishaa kawushshiseedda. Unttunttu barenttu nagaran ooshettana; unttunttu laa"uukka na'aa yelennaan hayk'k'ana.\x - \xo 20:20 \xo*\xt Wog. 18:16\xt*\x* \v 21 Itti Asay bare ishaa machchato akkooppe, hewe tunatetsa. I bare ishaa kawushshiseedda; unttunttu laa"uukka na'aa yelikkino. \p \v 22 « ‹Simmi hintte de'anaadan, taani hinttena gelissiyaa biittay hinttena c'uchchenna mala, hintte ta higgiyaanne ta azazuwaa naagitenne ootsite. \v 23 Taani hintte sintsaappe d'ayissiyaa asatuwaa de'uwaa wogaa kaalloppite. Unttunttu hawaa ubbaa ootseedda diraw, taani unttuntta shenetaad. \v 24 Shin taani hinttena, «Unttunttu biittaa hintte laattana; hintte he biittaa hinttewaa ootsanaadan, he maatsaynne eessay goggiyaa biittaa taani hinttenttoo immana» yaagaad. Taani hinttena hara asatuwaappe dummaya kesseedda Med'inaa Godaa hintte S'oossaa. \p \v 25 « ‹Hewaa diraw hintte geeshsha gideedda mehetuwaanne kafotuwaa geeshsha gidennawanttuppe shaakkiide erite. Taani hawanttu hinttenttoo tuna ga wotseedda mehetuwaan, kafotuwaaninne sa'aan k'aas'erettiyaabatuwaan ubbaan hintte huup'iyaa tunissoppite. \v 26 Taani Med'inaa Goday geeshsha gidiyaa dirawunne hintte tawaa gidana mala hinttena hara asaappe dummayeedda diraw, hinttekka taw geeshsha gidite. \p \v 27 « ‹Itti attuma Asay woy mac'c'a Asay moyttilliyaanna haasayiyaawaa woy shareechcho gidooppe, unttunttu hayk'k'anaw besse. Unttunttu shuchchaan c'adettino. Unttunttu suutsaa ac'uu unttunttu bollana› yaaga» yaageedda. \c 21 \s K'eesatuwaa Geeshshatetsaa \p \v 1 Med'inaa Goday Musa hawaadan yaageedda, «K'eesiyaa gidiyaa Aaroona attuma naanaatoo hawaadan yaagaade oda; ‹Hintteppe ooninne \v 2 bare mata dabbo, bare daay, bare aawuwaa, bare attuma na'aa, bare mac'c'a naatti, bare ishaa, \v 3 woy asinaa gelennaan, de'iyaa bare michchati anhaa gidana d'ayooppe, hayk'k'eedda asaa anhaa oowaanne bochchiide, barena tunissoppo. \v 4 K'ay akuwaaninne geluwaan dabboteedda asaa anhaa bochchiidekka barena tunissoppo. \p \v 5 « ‹K'eesetuu hayk'k'eeddawoo kayyottanaw barenttu huup'iyaa meedettoppino; barenttu buuchchaakka k'antsaan k'ans's'oppino; woy k'ay barenttu bollaakka k'ans's'ereetsoppino.\x - \xo 21:5 \xo*\xt Wog. 19:27-28; Zar. 14:1\xt*\x* \v 6 Unttunttu barenttu S'oossaw geeshsha gidino; k'ay barenttu S'oossaa suntsaakka tunissoppino. Ayaw gooppe unttunttu Med'inaa Godaw taman s'uugiide yarshshiyaa, k'umaa yarshshuwaa shiishshiyaawantta; hewaa diraw, unttunttu geeshsha gidanaw bessee. \p \v 7 « ‹K'aykka k'eesatuu sharmus'a mac'c'a asaa, wodorotetsay aketti diggeedda mac'c'a asaa, woy asinay yeddeedda mac'c'a asaa akkoppino. Ayaw gooppe, k'eesatuu barenttu S'oossaw geeshsha. \v 8 K'eesii hintte S'oossaw k'umaa yarshshuwaa shiishshiyaawaa gidiyaa diraw, I hara asaappe dummato. Taani hinttena geeshshiyaa hintte Med'inaa Goday geeshsha gidiyaa diraw, ikka geeshsha gido. \v 9 Ay k'eesiyaa naatto gidooppekka sharmus'aade barena tunissooppe, henna bare aawuwaa kawushshaaddu. Iza taman s'uugettaade hayk'k'u. \p \v 10 « ‹K'eesiyaa ubbatuwaa kaappuu, Aa huup'iyaan okettiyaa zayitii gukkeedda dirawunne I k'eesetetsaa mayuwaa mayyanaw dummateedda asaa gidiyaa diraw, bare huup'iyaa binnaanaa kallo wotsoppo; woy bare mayuwaakka peed'oppo. \v 11 Ay anhaa gidooppekka, de'iyaa sa'aa I geloppo; haray atto bare aawuwaa woy bare daay anhaa gidooppekka, barena hewaan tunissoppo. \v 12 Aa geeshshanaw okkiyaa S'oossaa zayitii Aa bollan de'iyaa diraw, k'eesii S'oossaa Dunkkaaniyaappe kesoppo; S'oossaa Dunkkaaniyaakka tunissoppo. Taani Med'inaa Godaa. \p \v 13 « ‹K'eesii wodoro mac'c'a naatto akko. \v 14 Asinay hayk'k'eedda mishirato, woy asinay yeddeedda mishirato, woy woshumaa mishirato akkoppo. Shin bare asaa giddoppe wodoro mac'c'a naatto dooriide akko. \v 15 Yaanana d'ayooppe, I bare asaa giddon bare zeretsaa gidiyaa bare naanatuwaa tunissana. Taani Aa geeshshiyaawe, med'inaa Godaa yaaga› » yaageedda. \p \v 16 Med'inaa Goday Musa, hawaadan yaageedda; \v 17 «Neeni Aaroonaw hawaadan yaagaade oda; ‹Sintsanna yiyaa ne zeretsaappe bollay tilla gidenna Asay ooninne k'umaa yarshshuwaa taw immanaw shiik'oppo. \v 18 Ayaw gooppe bollay tilla gidenna Asay ooninne shiik'anaw bessena. K'ook'a, woy wobba, woy demuu narp'p'etteedda, woy pac'a bollay de'iyaa asay, \v 19 woy gediyaa woy kushiyaa silay, \v 20 woy k'uunay, woy dinkkii, woy ayfii sakkiyaa asay, woy puussuu oyk'k'eedda asay, woy ilahuu oyk'k'eedda asay, woy goyro gidinakka bollay tilla gidenna asay, ooninne shiik'oppo. \v 21 K'eesiyaa Aaroona zariyaappe bollay tilla gidenna Asay ooninne Med'inaa Godaw taman s'uuggiyaa yarshshuwaa shiishshanaw shiik'oppo. Aw bollay tilla gidennawaa gidowaappe hini baggan, bare S'oossaw k'umaa yarshshuwaa shiishshanaw I bessena. \v 22 I geeshsha k'umaanne k'ay geeshsha ubbaappe ittuwaa gideedda geeshsha yarshshuwaa bare S'oossaa k'umaakka maanaw danddayee. \v 23 Shin aw bollay tilla gidenna diraw, I ta Dunkkaaniyaa tunissennaadan, gaaridduwaakko woy yarshshiyaa sa'aakko shiik'oppo. Ayaw gooppe, unttuntta geeshshiyaawe taani Med'inaa Godaa yaaga› » yaageedda. \p \v 24 Muse Aaroonaw, Aa attuma naanawunne Israa'eeliyaa asaw ubbaw hawaa odeedda. \c 22 \s Imotaa Geeshshatetsaa \p \v 1 Med'inaa Goday Musa hawaadan yaageedda; \v 2 «Ta geeshsha suntsaa unttunttu tunissenna mala, Israa'eeliyaa Asay taw dummayeedda imotaa Aarooninne Aa attuma naanay bonchchuwaan akkiide, geeshshatetsaan naagana mala, unttunttoo oda. Taani Med'inaa Godaa. \p \v 3 «Unttunttoo hawaadan yaaga; ‹Sintsanna yiyaa yeletaa ubbaan hintte zariyaappe ooninne tuni uttiide, Israa'eeliyaa Asay Med'inaa Godaw dummayeedda geeshsha yarshshuwaakko shiik'ooppe, he Asay ta sintsaappe bohetto. Taani Med'inaa Godaa. \p \v 4 « ‹Aaroona zariyaappe wolk'k'aama galbbaa harggii de'iyaa, woy bollaappe ayayneekka goggiyaa ooninne geeyana gakkanaw, geeshsha yarshshuwaappe mooppo. Anhaa bochchiide tuneeddawaa woy Aa attumatetsaappe zeretsay gukkeedda uraa bochchiyaa ooninne tuna. \v 5 Woy k'ay sa'aanna gooshettiyaa, tunissiyaawantta, woy ay mala tunatetsaa gidooppenne tunissiyaa asaa bochchiyaa uray, \v 6 woy hewaa malabaa ayaanne bochchiyaa asay, omarssi gakkanaw I tuna; bare bollaa haatsaan meec'ettennaan de'iidde, he geeshsha yarshshuwaappe I maanaw koshshenna. \v 7 Away wulliyaa wode I geeshsha gidee; Hewaappe guyyiyaan, he geeshsha yarshshuwaappe barena gakkiyaawaa mo gaasuukka hewe Aa k'umaa. \v 8 Barew hayk'k'eeddawaa woy do'ay wod'eedda mehiyaa ashuwaa mooppo; hewe tunissiyaabaa. Taani Med'inaa Godaa. \p \v 9 « ‹K'eesetuu ta wogaa; naagennan is's'ooppe, unttunttu Aa tunissiide Aa nagaran hayk'k'ana. Unttuntta geeshshiyaawe Taana Med'inaa Godaa. \p \v 10 « ‹He geeshsha yarshshuwaa k'eesiyaa soo asaappe attina, hara Asay mooppo; k'eesiyaa soo yeedda imatsaa gidina, woy k'as's'arettiide ootsiyaa k'oomaa gidinakka mooppo. \v 11 Shin k'eesii bare biran shammeedda ayiliyaa woy Aa son yeletteedda ayilii he k'umaappe mo. \v 12 K'eesiyaa gidenna hara asaa geleedda k'eesiyaa naatta he geeshsha yarshshuwaappe muuppu. \v 13 Shin k'eesiyaa naatta asinay hayk'k'ina, woy asinay yeddina, na'aa yelennaan kase bare wodorotetsaan de'iyaawaadan simmaade bare aawuwaa golle yooppe, Aa bare aawuwaa gakkiyaa k'umaappe mu. Shin hara Asay ooninne hewaappe mooppo. \p \v 14 « ‹Itti Asay erennan de'iidde geeshsha yarshshuwaappe mooppe, he I meedda k'umaa gatiyaa bolla s'eetuwaappe laatamu kushiyaa gujjiide k'eesiyaw immo. \v 15 Israa'eeliyaa Asay Med'inaa Godaw yarshshiyaa geeshsha yarshshuwaa k'eesatuu tunissoppino. \v 16 Unttunttu barenttu aheedda geeshsha yarshshuwaa barew miide, barenttu nagaran ooshettanaadan, k'eesatuu ootsanaw koshshenna. Ayaw gooppe, unttuntta geeshshiyaawe, taani Med'inaa Godaa yaaga› » yaageedda. \s Aketena Yarshshotuwaa \p \v 17 Med'inaa Goday Musa hawaadan yaageedda, \v 18 «Aaroonaw, Aa naanatoonne Israa'eeliyaa asaa ubbaw hawaadan yaagaade oda; ‹Israa'eeliyaa asaappe gidina woy unttunttu giddon de'iyaa betiyaappe ooninne Med'inaa Godaw s'uuggiyaa yarshshuwaa bare dosuwaan c'oo immiyaa woy bare shiik'k'owaa gatsanaw yarshshiyaa wode, \v 19 he yarshshuu akettana mala, korumaappe woy dorssaappe woy deeshshaappe tilla bollaanna de'iyaa attumawaa gido. \v 20 Bollay tilla gidennawe ayaa gidooppenne aketena diraw, hewaa shiishshoppa.\x - \xo 22:20 \xo*\xt Zar. 17:1\xt*\x* \p \v 21 « ‹K'ay oona gidooppenne bare shiik'k'owaa gatsanaw ittippetetsaa yarshshuwaa S'oossaw yarshshiyaa wode, woy bare mehiyaappe bare dosuwaan c'oo immiyaa imotaa Med'inaa Godaw shiishshiyaa wode, hewe aketana mala I tilla bollaanna de'iyaawaa gido. \v 22 Hintte mehiyaappe k'ook'iyaa, woy me'uwaa, woy gunddaa, woy giiyiyaa maytsay, woy puussuu, woy ilahuu de'iyaawaa Med'inaa Godaw yarshshoppite; k'ay taman s'uuggiyaa yarshshuwaa ootsiidekka yarshshiyaa sa'aa bollan Med'inaa Godaw shiishshoppite. \v 23 Aa bollan pac'a med'etay woy pac'abay de'iyaa korumaa woy dorssaa itti Asay bare dosuwaan c'oo immiyaa yarshshoo shiishshanaw danddayee; shin shiik'uu gatso gidooppe, hewe aketena. \v 24 Sanggisetteeddawaa woy k'os'etteeddawaa woy kaatsay maytteeddawaa woy k'ans's'etteeddawaa Med'inaa Godaw yarshshoppite. Hintte gadiyaan hewaa malabaa ootsoppite. \v 25 Hintte giddon de'iyaa allaga asatuwaappe akkeedda hewaa mala mehiyaakka hintte S'oossaw k'uma ootsiide shiishshoppite. Unttunttu bollay tilla gidennawaa gaasuwaan unttunttun pokkuu de'iyaa diraw, unttunttu hintte diraw akettikino› yaaga» yaageedda. \p \v 26 K'aykka Med'inaa Goday Musa hawaadan yaageedda, \v 27 «Miizzaa maray woy dorssaa maray woy deeshshaa maray yelettiyaa wode, laappun gallassaa bare daayinna gam"o. Hosppuntsa gallassaappe doommiide, Med'inaa Godaw taman s'uugiide shiishshiyaa yarshsho ootsiide shiishshanaw danddayettee. \v 28 Miyatoo, dorssatoo, woy deeshshatoo I maraanna itti gallassi shukkoppite. \p \v 29 «Hintte galataa yarshshuwaa Med'inaa Godaw shiishshiyaa wode, hintte yarshshuu aketanaadan yarshshite. \v 30 He yarshshuu he gallassikka meetettanaw koshshee; aappe ayaanne wonttiw ashshoppite. Taani Med'inaa Godaa. \p \v 31 «Ta azazuwaa naagitenne ootsite. Taani Med'inaa Godaa. \v 32 K'ay ta geeshsha suntsaa hintte tunissoppite; Israa'eeliyaa asaa giddon taani geeshsha gidiyaawe erettanaw bessee. Hinttena geeshshiyaawe, taani Med'inaa Godaa. \v 33 Hinttew S'oossaa gidanaw, hinttena Gibs'e gadiyaappe kesseeddawe taana. Taani Med'inaa Godaa» yaageedda. \c 23 \s Ammanuwaa Baalaa Bonchchiyaa Maaraa \p \v 1 Med'inaa Goday Musa hawaadan yaageedda; \v 2 «Israa'eeliyaa asaw hawaadan yaagaade oda; ‹Geeshsha shiik'uwaa gi awaayiide, hintte bonchchanaw bessiyaa keeretteedda Med'inaa Godaa baalatuu hawantta. \p \v 3 « ‹Hintte usuppun gallassaa oosuwaa ootsiita; shin laappuntsa gallassi hintte shemppiyaa Sambbata gallassaa; he gallassan geeshsha shiik'uwaa shiik'ite; ayaa oosonne ootsoppite; hintte de'iyaa sa'aan ubbaan hewe Med'inaa Godaw Sambbataa.\x - \xo 23:3 \xo*\xt Kes. 20:8-10; 23:12; 31:15; 34:21; 35:2; Zar. 5:12-14\xt*\x* \s Paasigaa Baalaanne Magaage Ukitsaa Baalaa \r (Pay. 28:16-25) \p \v 4 « ‹Unttunttu wodiyaan wodiyaan geeshsha shiik'uwaa ootsi awaayiide hintte bonchchanaw bessiyaa Med'inaa Godaa baalatuu hawantta. \v 5 Koyro aginaan tammanne oyddentso gallassi sa'ay omarssiyaa wode, Med'inaa Godaa Paasigay doommee.\x - \xo 23:5 \xo*\xt Kes. 12:1-13; Zar. 16:1-2\xt*\x* \p \v 6 « ‹K'ay he aginankka tammanne ichcheshentso gallassay Med'inaa Godaa magaage Ukitsaa Baalaa gallassaa; hewaa diraw laappun gallassatuwaan irshshuu gelibeenna ukitsaa miite.\x - \xo 23:6-8 \xo*\xt Kes. 12:14-20; 23:15; 34:18; Zar. 16:3-8\xt*\x* \v 7 He gallassatuwaappe koyiro gallassan geeshsha shiik'uwaa shiik'ite; daaburssiyaa oosuwaa ayaanne ootsoppite. \v 8 Laappun gallassaa ubbaa Med'inaa Godaw taman s'uuggiyaa yarshshuwaa shiishshite; laappuntsa gallassan k'ay geeshsha shiik'uwaa shiik'ite; daaburssiyaa oosuwaa ayaanne ootsoppite› yaaga» yaageedda. \s Bayira Katsaa \p \v 9 Med'inaa Goday Musa hawaadan yaageedda; \v 10 «Israa'eeliyaa asaw hawaadan yaagaade oda; ‹Taani hinttenttoo immiyaa biittaa geliide, hintte katsaa c'akkiyaa wode, he katsaw koyiro ayfiyaa mirk'k'iyaa k'eesiyaakko akki yiite. \v 11 Med'inaa Goday hinttewaa akkana mala, Sambbata wonttetsa gallassi k'eesii he mirk'k'iyaa S'oossaa sintsan k'aatso. \v 12 He hintte mirk'k'iyaa k'aatseedda gallassi tilla bollaanna de'iyaa itti laytsaa dorssaa orggiyaa s'uuggiyaa yarshshuwaa ootsiide Med'inaa Godaw shiishshite. \v 13 He yarshshuwaanna ittippe wogaraa zayitiyaan munak'etteedda laa"u kiilo giraame lo"o d'iiliyaa katsaa yarshshuwaa ootsiide shiishshite; hewe Med'inaa Godaw taman s'uuggiyaa, sawuwaa toshukku giyaa yarshshuwaa gidanawaa; hewaanakka k'ay ittippe itti liitiro gidiyaa woyniyaa eessaa shiishshite. \v 14 Ha yarshshuwaa hintte hintte S'oossaw shiishshiyaa gallassay gakkanaw, ooratsa gakkeedda katsaappe ukitsaa, woy s'iis'aa gidina, k'ayiyaa gidinakka mooppite. Hawe hintte de'iyaa sa'aan ubbaan sintsanna yiyaa yeletaw ubbaw med'inaw woga. \s Saaminttatuwaa Baalaa \r (Pay. 28:26-31) \p \v 15 « ‹Hintte k'aatsiyaa yarshshuwaa mirk'k'iyaa aheedda Sambbata wonttetsappe doommiide, laappun saaminttaa kumentsaa paydite.\x - \xo 23:15-21 \xo*\xt Kes. 23:16; 34:22; Zar. 16:9-12\xt*\x* \v 16 Laappuntsa Sambbataa wonttetsa gallassay gakkanaw, ishatamu gallassaa paydiidde, ooratsa gakkeedda katsaa yarshshuwaa Med'inaa Godaw shiishshite. \v 17 Hintte ak'iyaa sa'aappe laa"u kiilo giraame gidiyaa lo"o d'iiliyaappe irshshuwaa yeggiide uukkeedda laa"u ukitsaa k'aatsanaw akki yiite. Hewe koyiro gakkeedda katsaa ayfiyaappe Med'inaa Godaw yarshshuwaa gidee. \v 18 He ukitsaanna ittippe tilla bollaanna de'iyaa itti laytsaa gideedda laappun dorssaa maratuwaa, itti korumaanne laa"u dorssaa orggetuwaa shiishshite. Katsaa yarshshuwaananne ushshaa yarshshuwaanna ittippe Med'inaa Godaw taman s'uuggiyaa, sawuwaa toshukku giyaa yarshshuwaa ootsiide yarshshite. \v 19 K'ay itti deeshshaa orggiyaa nagaraa yarshshoo, itti laytsaa gideedda laa"u dorssaa orggetuwaakka ittippetetsaa yarshshoo shiishshite. \p \v 20 « ‹K'eesii he koyiro gakkeedda katsaa ayfiyaa ukitsaanne he laa"u dorssatuwaa k'aatsiyaa yarshshuwaa ootsiide, Med'inaa Godaa sintsan k'aatsee; hewanttu Med'inaa Godaw geeshsha; k'ay k'eesiyaawukka gishuwaa. \v 21 He gallassikka awaayiide geeshsha shiik'uwaa shiik'ite; daaburssiyaa ooso ayaanne ootsoppite. Hawe hintte de'iyaa saan ubbaan sintsanna yiyaa yeletaw ubbaw med'inaw woga. \p \v 22 « ‹Hintte gadiyaan mokkeedda katsaa hintte c'akkiyaa wode, hintte shoyk'aa gas'aa gakkanaw c'akkoppite; c'akkishin attiyaa k'aarimiyaakka k'oroppite; hewaa hiyyeesatoonne betetoo aggi bashite. Taani, Med'inaa Goday, hintte S'oossaa› yaaga» yaageedda.\x - \xo 23:22 \xo*\xt Wog. 19:9-10; Zar. 24:19-22\xt*\x* \s Malakataa Punniyaa Baalaa \r (Pay. 29:1-6) \p \v 23 Med'inaa Goday Musa hawaadan yaageedda, \v 24 «Israa'eeliyaa asaw hawaadan yaagaade oda; ‹Laappuntsa aginaan koyiro gallassaa shemppo gallassaa ootsiide bonchchite; hassayissuwaa malakataykka punettiyaa wode, geeshsha shiik'uwaa shiik'ite. \v 25 He gallassan Med'inaa Godaw taman s'uuggiyaa yarshshuwaa shiishshiteppe attina, daaburssiyaa oosuwaa ayaanne ootsoppite› yaaga» yaageedda. \s Nagaraa Atto Giissiyaa Gallassaa \r (Pay. 29:7-11) \p \v 26 Med'inaa Goday Musa hawaadan yaageedda,\x - \xo 23:26-32 \xo*\xt Wog. 16:29-34\xt*\x* \v 27 «Ha laappuntsa aginaw tammantsa gallassay nagaraa atto giissiyaa gallassaa; he gallassi geeshsha shiik'uwaa shiik'ite; k'ay hintte huup'iyaa kawushshite; yaatiide Med'inaa Godaw taman s'uuggiyaa yarshshuwaa shiishshite. \v 28 He gallassay Med'inaa Godaa hintte S'oossaa sintsan hintte nagaray atto geetettana mala, hintte nagaraa atto giissiyaa gallassaa gidiyaa diraw, he gallassi ay oosuwaanne ootsoppite. \v 29 He gallassi barenatetsaa kawushshenna Asay ooninne bare asaa giddoppe bohetto. \v 30 He gallassi ayaa oosuwaa gidooppenne ootsiyaa asaa taani Aa asaa giddoppe d'ayissana. \v 31 He gallassi ay oosuwaanne ootsoppite. Hawe hintte de'iyaa saan ubbaan sintsanna yiyaa yeletaw ubbaw med'inaw woga. \v 32 Hewe hintte waanna shemppuwaa shemppiyaa Sambbata gallassaa. He gallassan hintte huup'iyaa kawushshite. He aginaan udduppuntsa gallassan omarssaappe doommiide, tammantsa gallassaa omarssay gakkanaw, hintte Sambbataa bonchchite» yaageedda. \s Daasiyaa Baalaa \r (Pay. 29:12-40) \p \v 33 Med'inaa Goday Musa hawaadan yaageedda,\x - \xo 23:33-36 \xo*\xt Zar. 16:13-15\xt*\x* \v 34 «Israa'eeliyaa asaw hawaadan yaagaade oda; ‹Ha laappuntsa aginaan tammanne ichcheshentso gallassaappe doommiide, laappun gallassay Med'inaa Godaw Daasiyaa Baala. \v 35 He gallassatuwaappe koyiro gallassan geeshsha shiik'uwaa shiik'ite; daaburssiyaa oosuwaa ayaanne ootsoppite. \v 36 Laappun gallassan ubbaan Med'inaa Godaw taman s'uuggiyaa yarshshuwaa shiishshite; hosppuntsa gallassan k'ay geeshsha shiik'uwaa shiik'ite; Med'inaa Godaw taman yarshshiyaa yarshshuwaakka shiishshite. He gallassay hintte shiik'uwaa poliyaa gallassaa gidiyaa diraw, daaburssiyaa oosuwaa ayaanne ootsoppite. \p \v 37 « ‹Taman s'uuggiyaa yarshshuwaanne katsaa yarshshuwaa, k'ay hara yarshshotuwaa ubbaanne ushshaa yarshshuwaa, koshshiyaawaa keenaa keereedda gallassan Med'inaa Godaw shiishshanaw, hintte geeshsha shiik'uwaa ootsiide awaayana Med'inaa Godaa baalatuu hawantta. \v 38 Ha baalatuu Med'inaa Godaa Sambbatatuwaappe, hintte imotaa ootsiide Med'inaa Godaw immiyaawanttuppe, shiik'uwaa gatsiyaawanttuppenne hintte hintte dosuwaan c'oo immiyaawanttuppe dumma. \p \v 39 « ‹Laappuntsa aginaan tammanne ichcheshentso gallassan hintte gadiyaan mokkeeddawaa c'akkiide shiishsheeddawaappe guyyiyaan, Med'inaa Godaa baalaa laappun gallassaa bonchchite; koyiro gallassaynne hosppuntsa gallassay hinttenttoo waanna shemppo gallassaa. \v 40 Koyro gallassan lo"o mitsaa ayifiyaappe, zambbaa tashiyaappe, irs's'a haytsaana de'iyaa mitsaa tashiyaappenne shaafaa matan dic'c'iyaa lee"o tashiyaappe akkiide, Med'inaa Godaa hintte S'oossaa sintsan nashetiidde, laappun gallassaa baalaa bonchchite. \v 41 He baalaa laytsan laytsan laappun gallassaa Med'inaa Godaw bonchchite. Hewe sintsanna yiyaa yeletaw ubbaw med'inaw woga. Hintte hewaa laappuntsa aginaan bonchchite. \v 42 He laappun gallassaa hintte daasiyan de'ite; Israa'eeliyaa biittaa asaa gidiyaa ubbay daasiyan de'ite. \v 43 Hewe sintsanna yiyaa yeletay ubbay Israa'eeliyaa asaa taani Gibs'eppe Kesseedda wode, unttunttu daasiyan de'anaadan ootseeddawaa eranaassa. Taani Med'inaa Godaa hintte S'oossaa› yaaga» yaageedda. \p \v 44 Hewaadan ootsiide, Muse Med'inaa Godaa Baalatuwaa bonchchiyaa wogaa Israa'eeliyaa asaw odeedda. \c 24 \s S'omppetuwaa Naaguwaa \r (Kes. 27:20-21) \p \v 1 Med'inaa Goday Musa hawaadan yaageedda, \v 2 «S'omppii to'ennan ees's'iidde de'ana mala, Asay koshshiyaa zayitiyaa wogaraa teeraa c'addiide gum"ina geeshsha new ahana mala, Israa'eelatuwaa azaza. \v 3 Med'inaa Godaa Dunkkaaniyaa giddon de'iyaa markkatetsaa gaariduwaappe kare baggana, omarssaappe wontta gakkanaw, Aarooni Med'inaa Godaa sintsan he s'omppiyaa ubbaa wode eetso. Sintsanna yiyaa yeletaw ubbaw hewe med'inaw woga. \v 4 S'omppiyaa wotsiyaa, walakay bayinna work'k'aa ballaa bolla de'iyaa s'omppetuu Med'inaa Godaa sintsan ubbaa wode ees's'anaadan Aarooni naago. \s S'oossaw Shiishshiyaa Ukitsaa \p \v 5 «Laatamanne oyddu kiilo giraame gidiyaa liik'o d'iiliyaa akkaade tammanne laa"u ukitsaa uukka.\x - \xo 24:5 \xo*\xt Kes. 25:30\xt*\x* \v 6 He ukitsatuwaa usuppunatuwaa ittuwaa ittuwaa bolla usuppunatuwaa ittuwaa ittuwaa bollan Med'inaa Godaa sintsan de'iyaa walakay bayinna work'k'aa s'arap'p'eezaa bollan wotsa. \v 7 Med'inaa Godaw taman s'uugganaw shiishsheedda k'umaa yarshshuwaa gidiyaawaa erissanaw, laa"u maaratuwaa matan matan geeshsha is'aanaa hassayisiyaawaa ootsaade wotsa. \v 8 Ha ukitsaa Sambbatan Sambbatan ubbaa wode Aarooni Med'inaa Godaa sintsan Israa'eeliyaa asaa diraw wotso. Hewe Israa'eeliyaa Asay ubbaa wode ootsanaw koshshiyaa k'aalaa c'aak'uwaa. \v 9 Hewe Aaroonawunne Aa attuma naanaatoo imetto; I Med'inaa Godaw taman s'uuggiyaa yarshshuwaappe wogaadan Aaroonanne Aa naanatuwaa gakkiyaa ubbaappe geeshsha gideedda yarshshuwaappe ittuwaa gidiyaa geeshsha yarshshuwaa gidiyaa diraw, unttunttu hewaa geeshsha sa'aan miino» yaageedda.\x - \xo 24:9 \xo*\xt Mat. 12:4; Mar. 2:26; Luk'. 6:4\xt*\x* \s Likkenne Suure Pirddaa Leemisuwaa \p \v 10 Aata Israa'eeliyaa asaa, aawuu k'ay Gibs'e asaa gidiyaa itti bitanii de'ee. Itti gallassi I hara Israa'eeliyaa asaa gidiyaa ittuwaanna dunkkaaneedda sa'aan wad'etteedda. \v 11 Ha aw aata Israa'eeliyaa asaa gideedda bitanii wad'etaa giddon S'oossaa suntsaa shek'k'eedda. Yaatina Aa Musekko aheeddino. He bitaniyaa aata Daana yaraa gidiyaa S'iibira naatto. I suntsaykka Shalomiito. \v 12 Ha bitaniyaa waatanentto Med'inaa Godaa shenii unttunttoo k'onc'c'ana gakkanaw, unttunttu Aa k'asho golliyaan wotseeddino. \p \v 13 Med'inaa Goday Musa hawaadan yaageedda, \v 14 «He shek'k'eedda bitaniyaa dunkkaaneedda sa'aappe gas'aa kessa; I shek'ishshin siseedda Asay ubbay barenttu kushiyaa Aa huup'iyaa bollan wotsino; yaatooppe Israa'eeliyaa asaa maabaray ubbay Aa shuchchaan c'addiide wod'o. \v 15 Israa'eeliyaa asaw hawaadan yaagaade oda; Ay asaynne bare S'oossaa shek'k'ooppe, I bare nagaran ooshettee. \v 16 Med'inaa Godaa suntsaa shek'k'iyaa Asay hayk'k'o; Israa'eeliyaa asaa maabaray ubbay Aa shuchchaan c'addo. Betiide yeeddawaa gidina woy biittaa asaa gidinakka Med'inaa Godaa suntsaa shek'k'ooppe hayk'k'o. \p \v 17 « ‹Asa wod'iyaa Asay hayk'k'o.\x - \xo 24:17 \xo*\xt Kes. 21:12\xt*\x* \v 18 Asaa mehiyaa wod'iyaa Asay ooninne bare wod'eedda mehiyaa diraw pas'a mehiyaa c'iggo. \v 19 Itti Asay bare shooruwaa k'ohooppe, I ootseeddawaadan Aa bollankka oosetto. \v 20 Mentsooppe me"o; ayfiyaa diraw ayfiyaa; achchaa diraw achchaa. Asaa bollan k'ohuwaa gatseedda oonikka I gatseedda k'ohuwaa malay Aa bollankka gakko.\x - \xo 24:20 \xo*\xt Kes. 21:23-25; Zar. 19:21; Mat. 5:38\xt*\x* \v 21 Mehiyaa wod'eedda Asay mehiyaa c'iggo; shin asaa wod'eedda Asay hayk'k'o. \v 22 Betiyawukka Israa'eeliyaa asaw higgii itti mala gido; ayaw gooppe Taani Med'inaa Godaa hintte S'oossaa› yaaga» yaageedda.\x - \xo 24:22 \xo*\xt Pay. 15:16\xt*\x* \p \v 23 Hewaa ubbaa Muse Israa'eeliyaa asaw ubbaw odeedda; unttunttu he shek'k'eedda bitaniyaa dunkkaaneedda sa'aappe gas'aa kessiide, shuchchaan c'addiide wod'eeddino. Yaatiide Israa'eeliyaa Asay Med'inaa Goday Musa azazeeddawaadan ootseeddino. \c 25 \s Sambbataa Laytsaa \r (Zar. 15:1-11) \p \v 1 Siinaa Deriyaa bollan Med'inaa Goday Musew hawaadan yaageedda;\x - \xo 25:1 \xo*\xt Kes. 23:10-11\xt*\x* \v 2 «Neeni Israa'eeliyaa asaw hawaadan yaagaade oda; ‹Taani hinttenttoo immiyaa biittaa hintte geliyaa wode, biittaykka Med'inaa Godaa Sambbataa bonchcho. \v 3 Usuppun laytsaa kumentsaa hintte shoyk'aan zerite; k'ay usuppun laytsaa kumentsaakka hintte woyniyaa turaa s'eeraa s'unk'k'ite; Aa ayfiyaakka mas'i akkite. \v 4 Shin laappuntsa laytsay biittaw shemppo Sambbata; hewe Med'inaa Godawukka Sambbata. He laappuntsa laytsan hintte shoyk'aan zeroppite; hintte woyniyaa s'eeraakka s'unk'k'oppite. \v 5 Hintte gadiyaan azabbaa gidiide mokkiyaawaakka c'akkoppite; k'ay s'unk'k'ennan de'ishshin c'oo ayfeedda woyniyaakka shiishshoppite. He laytsay biittaw ubbaanna shemppo laytsaa gido. \v 6-7 He Sambbata laytsan biittay oosettana d'ayooppe hinttenttoo, hintte mac'c'anne attuma k'oomatoo, hinttenttoo keraa ootsiyaawanttoo, betiide yiide hinttenana de'iyaawanttoo, hintte mehiyawunne hintte gadiyaan de'iyaa do'atoo gidiyaa k'umaa immana; biittay mokkiyaabay ubbay meetetto. \s Maarotetsaa Laytsaa \p \v 8 « ‹Laytsatuwaa giddon de'iyaa laappun Sambbatatuwaa payda; laappun Sambbatatuwaa laytsaa payduu laappu gede laappuna; hewekka oytamanne udduppun laytsaa. \v 9 Hewaappe guyyiyaan, laappuntsa aginaan, tammantsa gallassan bonchchettiyaa nagaraa atto giissiyaa gallassan malakataa punniyaa asaa hintte gadiyaan ubbaan kiittite. \v 10 Ishatamantso laytsaa dummayiide, he gadiyaan de'iyaa ubbaw la"atetsaa awaayite. Hewe hinttenttoo Ishatamantso Laytsaa Baalaa. He wodiyaan hintte ubbaykka hintte gadiyawunne hintte yaraw yaraw simmite. \v 11 He laytsay hinttenttoo Ishatamantso Laytsaa Baalaa. He laytsan zeroppite; azabbaa gidiide mokkeeddawaakka c'akkoppite; k'ay hintte Aa s'eeraa s'unk'k'ennan ayfeedda woyniyaa ayfiyaakka shiishshoppite. \v 12 Hewe Ishatamantso Laytsaa Baala gidiyaa diraw, I hinttenttoo geeshsha; goshenan c'oo dembban mokkeeddawaa miite. \p \v 13 « ‹Ha Ishatamantso Laytsaa Baalaa wode Asay ubbay bare gadiyaa simmo. \p \v 14 « ‹Hintte hintte shooruwaappe gadiyaa shammooppe, woy k'ay aw zal''ooppe, ittuu ittuwaa c'immoppite. \v 15 Hintte Ishatamantso Laytsaa Baalaappe guyyiyaan de'iyaa laytsatuwaa payduwaadan hintte shooruwaappe shammite; hintte shooruukka k'ay gadii katsaa mokkanaw de'iyaa laytsatuwaa payduwaadan zal"o. \v 16 Laytsatuwaa paydu daro gidooppe, gatii daree; laytsatuwaa payduu guus's'ooppe, gatiikka guus's'ee. Ayaw gooppe, hintte c'akkana katsaa c'akaa payduwaadan hintte shooruu hinttenttoo zal''ee. \v 17 Hintte ittuu ittuwaa c'immoppite; shin hintte hintte S'oossaw yayyite. Taani Med'inaa Goday, hintte S'oossaa. \s Laappuntsa Laytsaa Metuwaa \p \v 18 « ‹Ta azazuwaa ootsite; ta higgiyaakka naagitenne ootsite; yaatooppe hintte ha gadiyaan sarotetsaan de'ana. \v 19 Biittay bare ayfiyaa hinttenttoo immana; hintte kallana gakkanaw maana; k'ay he biittankka hintte sarotetsaan de'ana. \v 20 Hintte, «Nuuni zerana d'ayooppe, k'ay katsaakka c'akkiide shiishshana d'ayooppe, laappuntsa laytsan ayaa maanee?» gooppe, \v 21 taani usuppuntsa laytsan ta anjjuwaa hintte bollan kiittana; yaatooppe biittay heezzu laytsaw gidiyaa ayfiyaa ayfana. \v 22 Hosppuntsa laytsan hintte hintte gadiyaan zeriyaa wodekka, kase shaachcha katsaa maana; k'ay hintte zeriyaa katsaa ayfiyaa udduppuntsa laytsan shiishshana gakkanawukka, shaachcha katsaa maana. \s Ak'uwaa Zaariyaa Wogaa \p \v 23 « ‹Biittay tawaa gidiyaa dirawunne hinttekka ha gadiyaan imatsaanne bete gidiide de'iyaa diraw, biittaa laa"entso simmennaadan bayizzoppite. \v 24 Hintte oyk'k'eedda gadiyaan ubbaan de'iyaa gadiyaa godatuu wozana mala, unttunttu maataa naaganaw koshshee. \p \v 25 « ‹Ne ishay hiyyeesiide bare gadiyaappe zal"ooppe, aw matattiyaa dabbuu yiide, he gadiyaa aw wozo. \v 26 Aw he gadiyaa woziyaa dabbuu d'ayooppe, k'ay ikka simmi duretiide woziyaa miishshaa demmooppe, \v 27 bare zal"eedda wodiyaappe doommiide de'iyaa laytsaa paydiidde, atteeda laytsaa miishshaa shammeeddawoo zaaro; yaatiide I bare gadiyaw simmo. \v 28 Shin aw he gadiyaa wozanaw gidiyaa shaluu d'ayooppe, Ishatamantso Laytsaa Baalay gakkanaw gadii shammeedda bitaniyaa kushiyaan gam"o; Ishatamantso Laytsaa Baalaa wode, Aa gadii aw simmo; ikka bare gadiyaw simmo. \p \v 29 « ‹Gimbbetti utteedda katamaa giddon itti Asay de'iyaa golliyaa hara uraw zal"ooppe, I zal"osaappe biide itti laytsaa gakkanaw de'iyaa wodiyaan zaariide wozanaw aw maatay de'ee. \v 30 Itti laytsaa kumentsaa giddon wozana d'ayooppe, he gimbbetteedda katamaa giddon de'iyaa gollii shammeeddawoo na'aa na'aw med'inaw aawaa gidee. Ishatamantso Laytsaa Baalaa wodekka simmenna. \v 31 Shin gimbbettibeenna heeratuwaan de'iyaa golletuu shoyk'aa mala. Unttunttu wozettiino; Ishatamantso Laytsaa Baalaa wodekka zal"eeddawoo simmiino. \p \v 32 « ‹Gidooppenne Leewatuwaa katamatuwaan de'iyaa barenttu golliyaa Leewatuu barenttu koyeedda wodiyaan wozi akkanaw danddayiino. \v 33 Leewatuwaappe itti Asay unttunttu katamaa giddon de'iyaa golliyaa zal"iide wozana d'ayooppe, he unttunttu katamaa giddon de'iyaa gollii Ishatamantso Laytsaa Baalaa wode simmee. Ayaw gooppe, Leewatuwaa katamaa giddon de'iyaa golletuu Israa'eeliyaa asaa giddon Leewatoo ak'o. \v 34 Shin unttunttu katamaa yuushshuwaan unttunttu ubbaw ittippe de'iyaa biittay unttunttoo med'inaw ak'o gidiyaa diraw zal"ettenna. \s Mank'k'eedda Asaw Tal"iyaawaa \p \v 35 « ‹K'ay ne ishay hiyyeesiide barena danddayana d'ayooppe, imatsaadaaninne betiyaadan I neenana de'ana mala, neeni Aa maadda.\x - \xo 25:35 \xo*\xt Zar. 15:7-8\xt*\x* \v 36 Ne ishaa neenana wotsanaw aappe dichchaa akkoppa; woy wod'iyaa mooppa. Shin neeni ne S'oossaw yayya. \v 37 Ne biraa aw dichchaw tal"oppa; ne k'umaakka aw wod'iyaan zal"oppa.\x - \xo 25:37 \xo*\xt Kes. 22:25; Zar. 23:19-20\xt*\x* \v 38 Hinttew Kanaane biittaa immanawunne hintte S'oossaa gidanaw, hinttena Gibs'e gadiyaappe kesseeddawe, taani Med'inaa Goday, hintte S'oossaa. \s Ayiletuu Ayiletetsaappe Kesiyaawaa \p \v 39 « ‹New dabbo gidiyaa Israa'eeliyaa Asay mank'k'iide, barena new ayiletetsaw zal"ooppe, neeni Aa ayiliyaadan oosissoppa.\x - \xo 25:39-46 \xo*\xt Kes. 21:2-6; Zar. 15:12-18\xt*\x* \v 40 I keraa ootsiyaa asaadaaninne betiyaadan neenana de'o; Ishatamantso Laytsaa Baalay gakkanaw I new ootso. \v 41 He wode I bare naanatuwaannakka ittippe ne golleppe kesiide bare golliyaa asaakko bo; bare aawuwaa gadiyaakkokka simmo. \v 42 Israa'eelatuu taani Gibs'e gadiyaappe Kesseedda ta ayiletuwaa gidiyaa diraw, unttunttu ayiletetsaw zal"ettoppino. \v 43 Neeni unttunttoo mek'etsaa iitaade mooddoppa; shin neeni ne S'oossaw yayya. \p \v 44 « ‹New attumanne mac'c'a ayiletuu de'ana mala koyooppe, ne yuushshuwaan de'iyaa kawutetsatuwaappe shamma. \v 45 K'ay hintte gadiyaan de'iyaa betetuwaappenne hintte gadiyaan de'ishshin yeletteedda unttunttu soo asaappe shammanaw danddayiita; unttunttu hinttenttoo ak'o gidino. \v 46 Hintteppe guyyiyaan hintte naanay unttuntta med'inaw laattana mala, hintte naanaw immite. Hintte unttunttuppe ubbaa wodekka ayiliyaa shammanaw danddayiita; shin hintte ishaa gidiyaa Israa'eeliyaa asaa mek'etsaa iisiide mooddoppite. \p \v 47 « ‹Ne matan de'iyaa imatsaa woy bete Asay duretina, k'ay Aa matan de'iyaa ne ishay mank'k'iide, he ne matan de'iyaa imatsaw woy betiyaw woy imatsaa bitaniyaa zariyaappe ittoo barena zal"ooppe, \v 48 I zal"etti simmina Aa wozanaw danddayettee; Aa ishatuwaappe ittuu Aa wozo. \v 49 Woy Aa aawuwaa ishay, woy Aa aawuwaa ishaa na'ay Aa wozo; woy Aa yaraappe aw mata dabbo gidiyaa Asay Aa wozo; woy k'ay I bare huup'iyaw durettooppe I barena wozo. \v 50 I barena shammeedda bitaniyaanna ittippe gidiide, I barena zal"eedda laytsaappe doommiide Ishatamantso Laytsaa Baalay gakkanaw de'iyaa laytsaa paydo; Aa biliyaa gatii he laytsaa payduwaa keeshshaa gido. I barena shammeeddawaanna gam"eedda wodiyaa gatii itti Asay keraa ootsiide demmiyaa miishshaa keeshsha gido. \v 51 Ishatamantso Laytsaa Baalay gakkanaw biro daro laytsay atteedawaa gidooppe, bare zal"etteedda gatiyaappe he laytsaa payduwaan barena woziyaa gatiyaa c'iggo. \v 52 K'ay Ishatamantso Laytsaa Baalay gakkanaw atteeda laytsay guutsaa gidooppe, barena shammeeddawaanna ittippe paydiidde, he laytsaa payduwaan barena woziyaa gatiyaa c'iggo. \v 53 I laytsan laytsan keraa ootsiyaa asaadan barena shammeeddawaanna de'oppe attina, hintte s'eelliidde Israa'eeliyaa asaa gidiyaa bitaniyaa mek'etsaa iisiide mooddoppite. \p \v 54 « ‹Shin I hewaa mala ogiyaan wozettana d'ayooppe, Ishatamantso Laytsaa Baalay gakkiyaa wode inne Aa naanay k'oomatetsaappe kesino. \v 55 Ayaw gooppe, Israa'eeliyaa Asay ta k'oomatuwaatee; taani Gibs'e gadiyaappe Kesseedda ta k'oomatuwaa. Taani, Med'inaa Goday, hintte S'oossaa› yaaga» yaageedda. \c 26 \s Azazettina Beettiyaa Anjjuwaa \r (Zar. 7:12-24; 28:1-14) \p \v 1 Med'inaa Goday hawaadan yaagee; «Hintte unttunttoo goynnanaw eek'atuwaa med'd'oppite; k'ay hawulttiyaa, masetteedda misiliyaa woy masetteedda shuchchaa essoppite. Taani, Med'inaa Goday, hintte S'oossaa. \v 2 Ta Sambbatatuwaa naagite; ta Dunkkaaniyaa bonchchite; Taani Med'inaa Godaa. \p \v 3 «Hintte ta higgiyaan booppe, ta azazotuwaakka naagooppenne ootsooppe,\x - \xo 26:3-5 \xo*\xt Zar. 11:13-15; 28:1-14\xt*\x* \v 4 taani hinttenttoo iraa wodiyaan bukissana; biittaykka katsaa darissiide mokkana; dembbaa mitsatuukka ayfiyaa ayifana. \v 5 Hintte katsaa bukkiyaa wodiyaappe biide woyniyaa ayfiyaa mas'iyaa wodii gakkanaw katsaa k'os's'ana; k'ay woyniyaa ayfiyaa mas'uukka biide katsaa zeriyaa wodii gakkanaw wurenna. Hintte kallana gakkanaw k'umaa maana; k'ay hintte hintte biittankka saruwaan de'ana. \p \v 6 «Taani biittaw sarotetsaa immana; ooninne yashissennan hintte gisana. Iita do'atuwaa taani gadiyaappe d'ayissana; hintte gadiyaan laa"entso olay denddenna. \v 7 Hintte morkkatuwaa hintte yederssana; hintte sintsan unttunttu mashshaan hayk'k'ana. \v 8 Hintteppe ichcheshu s'eetuwaa yederssana; k'ay s'eetuu tammu sha"aa yederssana. Hintte morkketuu hintte sintsan mashshaan hayk'k'ana. \p \v 9 «Taani ta deemuwaa hinttekko zaarana; hinttena ayfissana; hinttena darissana. K'ay taani ta c'aak'uwaa hinttenana minisana. \v 10 Hintte shaachcha katsaa maana; k'ay ha laytsaa katsaa wotsanaw, shaachcha katsaa diggiide sa'aa kessana. \v 11 Taani ta de'iyaa sa'aa hintte giddon ootsana; taani hinttena shaattikke. \v 12 Taani hintte gidduwaan hamettana; k'ay hintte S'oossaa gidana; hinttekka ta asaa gidanita.\x - \xo 26:12 \xo*\xt 2 K'or. 6:16\xt*\x* \v 13 Hintte Gibs'etoo ayiliyaa gidennaadan, Gibs'e gadiyaappe hinttena kesseeddawe Taani Med'inaa Goday hintte S'oossaa. Taani hintte ayiletetsaa morgge mitsaa mentsaad; k'ay hinttekka d'ok'k'u giide hemettanaadan ootsaad. \s Azazettenan Is's'ina Gakkiyaa Muraa \r (Zar. 28:15-68) \p \v 14 «Shin hintte taani giyaawaa sisennan is's'ooppenne, ha azazotuwaa ubbaakka ootsennan is's'ooppe, \v 15 ta wogaa hintte kad'ooppe, k'ay ta azazotuwaa ubbaa ootsennan is's'iide ta c'aak'uwaa mentsanaw hintte ta higgiyaa shaattooppe, \v 16 he wode taani hintte bolla hawaa ootsana: Hintte akeekenan de'ishshin yashshaa, gilk'k'atetsaa, hintte ayfiyaa jollisiyaanne hinttena loytsi harggissiyaa mishuwaa hintte bolla ahana. Hintte zeretsaa zerana; shin I hada; ayaw gooppe, hewaa hintte morkketuu maana. \v 17 Taani ta som"uwaa hintte bolla tukkana; hintte morkkatuwaa sintsan hintte kunddana; hinttena is's'iiyaawanttu hinttena mooddana; k'ay ooninne yederssenan hintte bak'atana. \p \v 18 «Hawaa ubbaa ootsinakka hintte taana sisennan is's'ooppe, taani hintte nagaraa diraw hintte muraa laappun dakkuwaa gujjana. \v 19 Hintte wolk'k'aa otoruwaa taani mentsana; saluwaa birataa mala ootsana; hintte biittaakka nahaasiyaa giyaa birataa mala ootsana. \v 20 Hintte wolk'k'ay hadasan wurana; ayaw gooppe, hintte biittay katsaa mokkenna; gadiyaan de'iyaa mitsatuukka ayfiyaa ayfikkino. \p \v 21 «Hintte taw is's'eeddo gooppenne taani giyaawaakka sisennan is's'ooppe, hintte nagaraa keeshshaa laappun dakkuwaa boshaa taani hintte bollan ahana. \v 22 Taani hintte bolla bazzuwaa do'atuwaa yeddana; unttunttu hintte naanatuwaa bonk'k'ana; hintte mehetuwaa d'ayssana; hintte payduwaakka guutsana; hewaa gaasuwaan hintte hamettiyaa ogii bazzuwaa gidanawaa. \p \v 23 «Ha ubbaa murankka hintte taakko simmennaan is's'aaddi giide booppe, \v 24 he wode taanikka hinttenttoo is's'aaddi gaana; k'ay hintte nagaraa diraw taani ta huup'iyaw hinttena laappun dakkuwaa murana. \v 25 Ta c'aak'uwaa mentseedda haluwaa kesiyaa mashshaa taani hintte bolla ahana; hintte hintte katamatuwaan shiik'ooppekka, taani hintte bollan iita harggiyaa yeddana. K'ay hinttekka hintte morkkatuwaa kushiyaan aad'd'iide imettana. \v 26 Hintte katsaa taani d'ayssiyaa wode, tammu mac'c'a asatuu itti bashiyaan ukitsaa uukkana; hewaakka miizaanan likkiide shaakkana; hintte hewaa maana, shin kallikkita. \p \v 27 «Ha ubbankka hintte taani giyaawaa sisennan is's'aaddi giide booppe, \v 28 he wode taanikka hintte bolla hank'k'uwaan denddana; hintte nagaraa diraw taani ta huup'iyaw hinttena laappun dakkuwaa muran. \v 29 Hintte hintte attuma naanatuwaanne hintte mac'c'a naanatuwaa ashuwaa maana. \v 30 Hintte goynniyaa d'ok'k'a sa'aa taani kolana; hintte is'aanaa yarshshiyaa sa'aakka d'ayssana. Taani hintte anhaa hintte eek'atuwaa anhaa bollan olana; taani hinttena mule shaataanna. \v 31 Taani hintte katamatuwaa mela ootsana; hintte goynniyaa sa'atuwaakka kolereetsana; hintte sawiyaa yarshshuwaakka singgikke. \p \v 32 «Taani hintte biittaa d'ayssana; yaatooppe he hintte gadiyaan yiide uttiyaa morkketuukka hewaan malalettana. \v 33 Taani hinttena kawutetsatuwaa giddon laalana; hintte bollankka ta mashshaa shoddana. Hintte biittay bayana; hintte katamatuukka mela gidana. \v 34 He hintte hintte morkkatuwaa gadiyaan de'iyaa wode, bayiide c'oo de'iyaa hintte biittay bare Sambbatatuwaa bonchchiidde nashettana. He wode hintte biittay shemppananne bare Sambbatatuwaa bonchchiidde nashettana. \v 35 Hintte he gadiyaan de'eedda wodiyaan ubbaan hintte Sambbatatuwaan demmibeenna shemppuwaa ha"i bayiide c'oo de'iyaa wodiyaan demmana. \p \v 36 «Hintte hintte morkkatuwaa gadiyaan de'iyaa wode, hintteppe shaakettiide guyye attiide de'iyaawanttu wozanaan taani yashshaa yeddana; c'arkkuu k'aatsiyaa bonc'c'iyaa kooshshay unttuntta shabbirana; unttunttu mashshaappe bak'atiyaawaadan bak'atana; k'ay unttunttu ooninne yederssenan kunddana. \v 37 Hinttena yederssiyaawe bayinnan de'ishshin, hintte olaappe bak'atiyaawaadan ittuu ittuwaanna d'ubettana; k'ay hintte hintte morkkatuwaa sintsan ek'k'anawukka hinttenttoo ayaa wolk'k'inne de'enna. \v 38 Hintte kawutetsatuwaa giddon bayana; hintte morkkatuwaa biittaykka hinttena mittana. \v 39 Hintteppe shaakettiide hintte morkkatuwaa gadiyaan atteedawaanttu barenttu nagaraa gaasuwaaninne barenttu aawotuwaa nagaraa gaasuwaan gilk'k'ana. \p \v 40 «Shin unttunttu taani unttunttoo is's'eedda gaanaadaaninne unttunttu morkkatuwaa biittaw unttuntta yeddanaadan ootseedda barenttu nagaraa, barenttu mayza aawotuwaa nagaraa, unttunttu taana c'immeedda c'imuwaanne unttunttu taw is's'aaddi geeddawaa paas'ooppe, \v 41 hewan k'ay unttunttu azazettena wozanaykka zik'k'i gooppenne unttunttu barenttu nagaraa muraa akkooppe, \v 42 he wode taani Yaak'oobana c'aak'k'eteedda ta c'aak'uwaa hassayana; k'ay Yisaak'ananne Abrahaamena c'aak'k'eteedda ta c'aak'uwaa hassayana; biittaakka hassayana.\x - \xo 26:42 \xo*\xt Dom. 17:7-8; 26:3-4; 28:13-14\xt*\x* \v 43 Unttunttu d'ay diggina, unttunttu biittay mela attana; he unttunttu d'ayina bayiyaawaa gidiide c'oo de'iyaa wodiyaan biittay bare Sambbatatuwaa bonchchiidde nashettana. Unttunttu ta azazuwaa kad'eedda dirawunne unttunttu shemppuukka ta wogaa shaatteedda diraw, unttunttu barenttu nagaraa muraa akkana. \p \v 44 «Gidooppenne unttunttu barenttu morkkatuwaa gadiyaan de'iyaa wode, unttunttu ubbaanna d'ayana gakkanawunne unttunttunna de'iyaa ta c'aak'k'uwaakka mentsana gakkanaw, taani unttuntta olikke; k'ay shaattikke. Taani, Med'inaa Goday, unttunttu S'oossaa. \v 45 Taani unttunttu S'oossaa gidanaw, kawutetsatuu s'eellishin, Gibs'e gadiyaappe Kesseedda unttunttu mayza aawotuwaana taani c'aak'k'eteedda c'aak'uwaa unttunttu diraw hassayana. Taani Med'inaa Godaa. \p \v 46 «Med'inaa Goday Siinaa Deriyaa bollan Muse bagganna bareppenne Israa'eeliyaa asaappe gidduwaan wotseedda wogatuu, azazotuunne higgetuu hawantta» yaageedda. \c 27 \s S'oossaw Immiyaawaa Shiishshiyaa Wogaa \p \v 1 Med'inaa Goday Musa hawaadan yaageedda; \v 2 «Israa'eeliyaa asaw hawaadan yaagaade oda; ‹Itti Asay Med'inaa Godaw immanaw shiik'ooppe, neeni k'oppiyaawaadan he asaa diraw miishshaa c'iggo. \v 3 Hewenne laatamu laytsaappe biide usuppun tammu laytsaa gakkanaw de'iyaa attumawoo usuppun s'eetu giraamiyaa dees'iyaa s'agaraa biraa c'iggo. \v 4 Mac'c'a asaa gidooppe k'ay hattamu s'agaraa biraa c'iggo. \v 5 K'ay ichcheshu laytsaappe biide laatamu laytsaa gakkanaw de'iyaa attumawoo laatamu s'agaraa biraanne mac'c'aaniw tammu s'agaraa biraa c'iggo. \v 6 K'aykka itti aginaappe biide ichcheshu laytsaa gakkanaw de'iyaa attumawoo ichcheshu s'agaraa biraanne mac'c'aaniw heezzu s'agaraa biraa c'iggo. \v 7 Hewaadankka k'ay usuppun tammu laytsanne hewaappe bollana de'iyaa attumawoo tammanne ichcheshu s'agaraa biraanne mac'c'aaniw tammu s'agaraa biraa c'iggo. \v 8 K'ay shiik'k'eedda bitanii neeni k'oppeeddawaa c'igganaw danddayenna daro mank'k'o gidooppe, I bare shiik'uwaa gatsanaw immeedda asaa ahiide k'eesiyaa sintsan essooppe shiik'k'eedda bitanii c'igganaw danddayiyaawaa keenaa k'oppiide k'eesii gammato. \p \v 9 « ‹I shiik'etteeddawe Asay Med'inaa Godaw yarshshiyaa sa'aa mala mehiyaa yarshshanaw gidooppe, hewaa mala Asay Med'inaa Godaw immiyaa mehii ubbay geeshsha. \v 10 I he mehiyaa diraw hara mehiyaa immoppo; woy Aa hara mehiyaanna laammoppo. Lo"uwaa iitaanna woy k'ay iitaakka lo"uwaanna laammoppo; shin I laammooppe, koyiro mehiinne laamiyaa immeedda mehii laa"uukka geeshsha. \v 11 I shiik'etteedda mehii Med'inaa Godaw yarshshuwaa ootsiide shiishshanaw geeshsha gidenna mehiyaa gidooppe, he bitanii he mehiyaa k'eesiyaa sintsa aho. \v 12 Lo"o gidina iita gidina, k'eesii he mehiyaa gammato; yaatooppe k'eesii gammateeddawe Aa gatiyaa gido. \v 13 Shin he mehiyaa goday Aa zaariide wozanaw koyooppe, he mehiyaa gatiyaa bolla s'eetuwaappe laatamu kushiyaa gujjo. \p \v 14 « ‹Itti Asay bare golliyaa geeshsha gidanaadan Med'inaa Godaw dummayooppe, lo"o gidina iita gidina, k'eesii he golliyaa gammato. Yaatooppe k'eesii gammateeddawaadan Aa gatii hewaadankka gido. \v 15 K'ay bare golliyaa S'oossaw geeshsha ootsi dummayeedda Asay zaaretsiide wozanaw koyooppe, he golliyaa gatiyaa bollan s'eetuwaappe laatamu kushiyaa gujjo; yaatooppe gollii aassa gidee. \p \v 16 « ‹Itti Asay bare laata gadiyaappe shaakkiide geeshsha ootsi Med'inaa Godaw dummayooppe, he gadiyaa gatii aan zeriyaa zeretsaan k'ofetto. Hewenne laatamu kiilo giraame banggaa zeriyaa keeshshaa shoyk'aa gidooppe, tammu s'agaraa biraa c'iggo. \v 17 I bare gadiyaa Ishatamantso Laytsaa Baalaappe doommiide geeshsha ootsi S'oossaw dummayooppe, he gadiyaw kumentsaa gatiyaa c'iggo. \v 18 Shin I bare gadiyaa Ishatamantso Laytsaa Baalay aad'd'i simmina geeshsha ootsi S'oossaw dummayooppe, kaalliide de'iyaa Ishatamantso Laytsaa Baalay gakkanaw de'iyaa wodiyaa k'eesii paydo; yaatooppe Aa kumentsaa gatiyaappe wod'd'ee. \v 19 He gadiyaa geeshsha ootsi S'oossaw dummayeedda Asay zaaretsi wozanaw koyooppe, I gammatetteedda miishshaa bolla s'eetuwaappe laatamu kushiyaa gujjo; yaatooppe gadii simmiide aawaa gidee. \v 20 Shin I gadiyaa zaaretsiide, wozanaappe kasetiide hara asaw zal"ooppe, he gadiyaa wozanaw danddayenna. \v 21 Ishatamantso Laytsaa Baalay gakkina gadii yedettiyaa wode, he gadii laa"entso guyye akkanawaadan Med'inaa Godaw geeshsha gidee. He gishuu k'eesiyaassa. \p \v 22 « ‹Itti Asay hara asaappe shammeedda gadiyaa geeshsha ootsi Med'inaa Godaw dummayanaw koyooppe, \v 23 kaalliyaa Ishatamantso Laytsaa Baalay gakkanaw de'iyaa gatiyaa k'eesii gammato; bitanii he gallassikka he gimmitiyaa c'iggo; he miishshay Med'inaa Godaw dummateedda miishshaa gidanawaa. \v 24 Ishatamantso Laytsaa Baalay gakkiyaa wode, he gadii koyiro laatan akkiide zal"eedda bitaniyaw simmee. \p \v 25 « ‹Aa gatii S'oossaa Dunkkaaniyaan erettiyaa miizaanan gammatettee. \p \v 26 « ‹Shin ooninne bayira yeletteedda mehiyaa Med'inaa Godaw dummayiide shiishshanaw danddayenna; ayaw gooppe, I kasekka Med'inaa Godaassa. Miizzaa mara gidina woy dorssaa mara gidinakka I Med'inaa Godaawaa. \v 27 He mehii geeshsha gidana d'ayooppe, ne gammateedda gatiyaa bolla s'eetuwaappe laatamu kushiyaa gujjiide Aa goday zaaretsiide wozo. I wozana d'ayooppe, ne gammateedda gatiyaan hara asaw zal"eteedda. \p \v 28 « ‹Itti Asay barewaappe Med'inaa Godaw immeeddawe ayaa gidooppekka, asaa gidina mehiyaa gidina, woy Aa laatan gakkeedda gade gidinakka, zal"etenanne wozettenna. Dummayeeddawe ubbabay Med'inaa Godaw geeshsha ubbaappe ittuwaa gideedda geeshsha yarshshuwaa.\x - \xo 27:28 \xo*\xt Pay. 18:14\xt*\x* \v 29 Asaa giddoppe shaakettiide d'ayanaadan imetteedda Asay wozettoppo; he Asay hayk'k'o. \p \v 30 « ‹Biittaa asiraatay ubbay gadiyaappe mokkeedda katsaa gidina woy mitsaa ayfiyaa gidinakka Med'inaa Godaassa. Hewe Med'inaa Godaw geeshsha.\x - \xo 27:30-33 \xo*\xt Pay. 18:21; Zar. 14:22-29\xt*\x* \v 31 Itti Asay bare asiraataa wozanaw koyooppe, Aa gatiyaa bollan s'eetuwaappe laatamu kushiyaa gujjo. \v 32 Miizzaa asiraataa gidina, dorssaa asiraataa gidina, woy deeshshaa asiraataa gidinakka, hentsanchchaa gatimaappe garssana aad'd'iyaa hak'awenne tammuntsi Med'inaa Godaw geeshsha. \v 33 Tammuntsa mehiyaa iita gidina lo"o gidinakka dooroppo; woy Aa haraana laammoppo. Laammooppenne koyirowenne laamiyaa immeeddawenne laa"uukka S'oossaw geeshsha gidiinoppe attina, zaariide wozanaw danddayenna› yaaga» yaageedda. \p \v 34 Siinaa Deriyaa bollan Med'inaa Goday Muse baggana Israa'eeliyaa asaa azazeedda azazotuu hawantta.