\id ISA - Dawuro Full Bible Latin Version \ide UTF-8 \h Isiyaasa \toc1 Isiyaasa Timbbitiyaa \toc2 Isiyaasa \toc3 Isa. \mt1 Isiyaasa Timbbitiyaa \imt Geluwaa \ip Isiyaasa mas'aafay Kiristtoosi yelettanaappe kase, hosppun s'eetu laytsaa heeraan Yerusaalamen de'eedda, timbbitiyaa odiyaa Isiyaasa suntsan s'eesettee. Aa suntsaa biletsaykka, «S'oossay Ashshiyaawaa» giyaawaa. Ha mas'aafaa heezzu huup'e huup'e kifiletuwaan shaakkiide be'anaw danddayeettee. \ip 1. Shemppuwaa 1ppe biide 39 gakkanaw de'iyaawe gedissa baggana de'iyaa Yihudaa kawutetsaa Asoore giyaa wolk'k'aama shooro kawutetsay wolk'k'aantsiyaawaa odee. Yihudaa hewaa mala hadan yeggeeddawe Asoore kawutetsaa minotetsaa gidennaan, asaa nagaraa, S'oossaw azazettenan is's'iyaawaa, hewaadankka unttunttu S'oossan ammanettennan aggiyaawaa gidiyaawaa Isiyaasi malaateedda. Timbbitiyaa odiyaawe k'onc'c'e haasayaaninne oosuwaan asaanne asaa kaaletsiyaawantta s'illotetsaynne suure pirdday kumeedda de'uwaakko simmana mala akeekisseeda; k'ay S'oossaw azazettenan aggiyaawe gammaa meettettussaanne bashshaa kaaletsiyaawaa unttunttoo minisiide odeedda. Isiyaasi hewaa bollakka gujjiide odiidde, yaana wodetuwaan sa'aa yuushshuwaan saruu kumeedda, pokkobay bayinnan kaaletsiyaa, Daawita zare gidiyaa kaatii yaanaw de'iyaawaa kasetiide odeedda. \ip 2. Shemppuwaa 40ppe biide 55 gakkanaw de'iyaa kifiliyaappe dariyaa baggay Yihudaa Asay omoodettiide Baabloone beedda wode, unttunttu de'uu kunddeeddanne unttunttu hidootaa k'ans's'eedda wodetuwaabaa odee. Timbbitiyaa odiyaawe S'oossay bare asaa he hanotaappe billi yeddana wodiinne unttunttu ooratsa de'uwaa doommana mala, unttuntta Yerusaalame afana wodii matatteeddawaa odeedda. Ha shemppatuwaa giddon k'onc'c'iide beettiyaa yewuu S'oossay taarikiyaw Goda gidiyaawaanne bare asaw aw de'iyaa halchchuwaa, hewenne Israa'eeliyaa asaa baggana anjjettanaw de'iyaa asaakko unttunttu biide, ootsanaw bessiyaawaa odiyaa kifiliyaa. \ip 3. Shemppuwaa 56ppe biide 66 gakkanaw de'iyaa kifilii odiyaawe guyyen Yerusaalamen de'iyaa asaawaa; he Asay S'oossay bare asaw geleedda k'aalaa polanawaa geeshshiide eranaw, markka gidiyaabaa demmanaw koyiidde utteedda. Unttunttu loytsi ootsanaadan koyetteedda oosotuu s'illotetsaa, suure pirddaa, Sambbataa bonchchiyaawaa, yarshshuwaa yarshshiyaawaanne woosan sheekkiyaawaa. Ha kifiliyaan eretteedda shemppuu 61:1-2 de'iyaawaa gidishin, Yesuusi koyiro oosuwaa doommiidde, bare s'eessaabaw markka ootsiide shiishsheedda k'aalatuu ha paydotuwaa giddon de'iino. \iot Shemppatuwaa Ubbatoo Imetteedda K'antsa K'ofatuwaa \io1 Geluwaa \ior 1:1-31\ior* \io1 Yihudawunne Israa'eeliyaw Aad'd'eeda Kiitatuwaa \ior 2:1—5:30\ior* \io1 Isiyaasa Oosuwaan Beeteedda Yewotuwaa \ior 6:1—9:7\ior* \io1 Yihudawunne Israa'eeliyaw Gujja Kiitatuwaa \ior 9:8—12:6\ior* \io1 S'oossaa Muray Hara Asatuwaa Bolla \ior 13:1—23:18\ior* \io1 Waayettiyaa Israa'eeliyaa Asatoo Hidootaa Kiitaa \ior 24:1—27:13\ior* \io1 S'oossay Makkalanchcha Asaa Muriyaawaa gidussaa \ior 28:1—31:9\ior* \io1 S'oossay Eedooma Muriyaawaa Iyeruusaaleemo Anjjiyaawaa Gidussaa \ior 32:1—35:10\ior* \io1 Aasoora, Baabloona, Kaatiyaa Hizk'k'iyyaasanne Isiyaasa \ior 36:1—39:8\ior* \io1 S'oossay Bare Asaa Ashiyaawaa Gidussaa \ior 40:1—48:22\ior* \io1 S'oossaa Hagaaziyaawaabaa \ior 49:1—53:12\ior* \io1 S'oossay Immeedda Hidootaa Naagiyaawaa Gidussaa \ior 54:1—55:13\ior* \io1 Asaa Zarii ubbay S'oossaa Bagga Gidanaw Danddayussaa \ior 56:1-8\ior* \io1 S'oossaw Amanetena Kaaletsiyaawanttu Muretiyaawaa \ior 56:9—59:21\ior* \io1 Yerusaalame Sintsa Bonchcho Hidootaa \ior 60:1—62:12\ior* \io1 S'oossaa Ooratsaa Maalalisiyaa Med'etaa \ior 63:1—66:24\ior* \c 1 \s Geluwaa \r (1:1-31) \p \v 1 Ooziyaane, Iyo'aataami, Akaazinne Hizk'k'iyaasi Yihudaa kaatetuwaa gideedda wode, Amoos'a na'ay Isiyaasi Yihudaabaanne Yerusaalamebaa be'eedda sas'ay hawaa.\x - \xo 1:1 \xo*\xt 2 Kat. 15:1-7; 15:32—16:20; 18:1—20:21; 2 Od. 26:1—32:33\xt*\x* \s S'oossay Bare Asaa Seereedda \p \v 2 Salotuwaan de'iyaawanttoo, sisite; sa'aan de'iyaawanttoo, sisite; ayaw gooppe, Med'inaa Goday hawaadan yaageedda; «Taani naanatuwaa dichcha gatsaad; shin unttunttu taw makkaleeddino. \v 3 Booray bare godaa eree; hariikka barena mooddeeddawaa zadaluwaa eree; shin Israa'eelatuu erikkino; ta asatuu akeekikkino. \p \v 4 «Nagaraa ootsiyaa kawutetsaw, hintte naak'uwaan dees'etteedda asaw, iitaa ootsiyaa zariyaw, hintte mayzatuwaa tunatetsaa kaaliyaa naatoo, hinttenttoo aayye ana! Med'inaa Godaa hintte aggeeddita; Israa'eeliyaa Geeshsha sheneyeeddita; aw zokkiyaa zaareeddita. \v 5 Hintte ayaw makkalaa bolla makkalaa gujji gujji biitee? Ayaw k'aykka murettanaw koyiitee? Hintte kumentsaa huup'ii saketteedda; hintte kumentsaa wozanaykka daabureedda. \v 6 Gediyaa birad'd'iyaappe huup'iyaa binnaanaa gakkanaw pas'atetsay baawa; madutsay, gaafunne giiyiyaabay de'ee; unttunttunne giiyibeykkino, woy meec'etti k'ashettibeykkino, woy zayitiyaan okettiide shuggibeykkino. \p \v 7 «Hintte gaddii dirk'k'aletiide bayana; hintte katamatuukka taman s'uugetteeddino; hintte goshshaa hintte s'eellishin, allagatuu akkiino; imatsaa asatuu, mela ashana. \v 8 Yerusaalame katamay woyniyaa turaa naagiyaa daasiyaadan, leekiyaa naagiyaa golliyaadan morkkiyaan diretteedda katamaadan haniide atteeda. \v 9 Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Goday nuw amareeda zaratuwaa ashshenentto, nuuni Sodooma katamaadaaninne Gamoora katamaadan haneeddoshin» yaageedda.\x - \xo 1:9 \xo*\xt Dom. 19:24; Rom. 9:29\xt*\x* \p \v 10 Hinttenoo, Sodooma mooddiyaawantto ubbatoo, Med'inaa Godaa k'aalaa sisite! Hinttenoo, Gamoora asaa ubbatoo, nu S'oossaa higgiyaa sisite! \v 11 Med'inaa Goday hawaadan yaagee; «Hintte yarshshuwaa daruu taw ayaa go"ii? Hanno gakkanaw hintte taw shiishsheedda s'uugetteedda orgge dorssatuwaanne d'iikkeedda mehiyaa mod'd'uwaa yarshshuwaa taani kallaad; korumaa booratuwaa, dorssaa maratuunne deeshshatuwaa suutsan taani nashettikke.\x - \xo 1:11-14 \xo*\xt Amo. 5:21-22\xt*\x* \v 12 Hintte taw goyinnanaw yiyaa wode, ta Geeshsha Golliyaa dabaabaa hinttena yed'd'ite geeddawe oonee? \v 13 Simmi hada yarshshuwaa ahiyaawaa aggite! Hintte c'uwissiyaa is'aanay taana sheneyee; aginaa s'eeruwaa hintte bonchchiyaa gallassaa, hintte Sambbataanne hintte keereedda yaa'atuwaa, ha shiik'atuwaa ubbaa iitatetsaana ittippe walaketteeddawantta taani danddaykke. \v 14 Aginaa s'eeruwaa hintte bonchchiyaa gallassaanne keeretteedda hintte baalaa gallassatuwaa taani is's'aad; unttunttu taw tookuwaa gideeddino; taani unttuntta tookkaadde daaburaad. \p \v 15 «Hintte kushiyaa mic'c'iide, hintte woossiyaa wode, taani ta ayfiyaa hintteppe gentsana; hintte daro woosaa woossinttokka, taani sisikke; ayaw gooppe, hintte kushii suutsan munak'etteedda. \v 16 Meec'ettite; geeyite; hintte iita oosuwaa ta sintsaappe diggite. Iitaa ootsiyaawaa aggite; \v 17 lo"obaa ootsanaw tamaarite. S'illo pirddaa koyite; un"etteeddawanttu morggiyaa oyk'k'ite. Aawuu bayinnawanttoo pirddite; asinay hayk'k'eedda mac'c'a asatoo mootettite» yaagee. \p \v 18 K'aykka Med'inaa Goday, «Haayite; ane zorettoytte. Hintte nagaray baaraadan zo"inttokka, shachchaadan boos's'ana; suutsaadan zo"inttokka, puuttuwaadan boos's'ana. \v 19 Hintte eeno giide, taw azazettooppe, gadiyaappe mokkiyaa murutaa maana. \v 20 Shin hintte is's'aaddi giide makkalooppe, mashshaan meetettana» yaagee. Med'inaa Goday bare doonaappe hawaa haasayeedda. \s Nagaray Kumeedda Katamaa \p \v 21 Ammanetteeda wolk'k'aama katamata waanaade sharmus'a gidaadee! Iza kase suure pirdday kumeeddaano; s'illotetsay kase I giddon de'eedda; shin ha"i asaa wod'iyaawanttu izi giddon de'iino. \v 22 Ne biray shi'i kichcheedda; ne lo"o woyniyaa eessaykka haatsaana yeeletteedda. \v 23 Hintte daannatuu makkalanchchatuwaanne kayisotuwaa lagetuwaa gideeddino; unttunttu ubbatuukka mattaayiyaa dosiinonne miishshaa yederssiino; aawuu bayinnawanttoo pirddikkino; asinay hayk'k'eedda mac'c'a asatuwaa mootuu unttunttukko shiik'enna. \p \v 24 Hewaa diraw, Goday, Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Goday, Israa'eeliyaa Wolk'k'aamay, hawaadan yaagee; «Ha"i taani taana is'iyaawanttuppe shemppana; taani ta morkkatuwaa bolla ta haluwaa kessana. \v 25 Taani ta kushiyaa ne bolla wotsana; ne shi'owaa k'uls's'us's'issaade geeshshana; neenana walaketteeddabaa ubbaa geeshshaade yedissana. \v 26 Taani beniwanttu mala daannatuwaa, koyirowanttu mala zoriyaawantta new zaarana. Hewaappe guyyiyaan, neeni S'illotetsaa Katamaa, Ammanetteeda Katamaa geetettana» yaagee. \p \v 27 S'iyoonee suure pirddan, barenttu nagaraa paas'iyaawanttukka s'illotetsan wozettana. \v 28 Shin makkalanchchatuunne nagaranchchatuu laa"uukka me"ana; Med'inaa Godaa aggiyaawanttu d'ayana. \v 29 Wotsanaw doseedda wolaa diraw, hintte yeellatana; hintte dooreedda kaashshaa gishshawukka hintte kawushshana. \v 30 Bonc'c'ii k'ok'k'ofettiyaa wolaadan, woy dubbi bayinna shoyk'aadan, hintte hanana. \v 31 Minuu dalaa gidanawaa; Aa oosuukka s'iifa gidanawaa; unttunttu ittippe s'uugettanawantta; he tamaa toyissiyaawe d'ayana. \c 2 \ms Yihudawunne Israa'eeliyaw Aad'd'eedda Kiitatuwaa \mr (2:1—5:30) \s Med'inaa Sarotetsaa \r (Mik. 4:1-3) \p \v 1 Yihudaa biittaabaanne Yerusaalame katamaabaa Amoos'a na'ay Isiyaasi be'eeddawe hawaa. \p \v 2 Wurssetsa gallassatuwaan Med'inaa Godaa Geeshsha Gollii kees'etteedda derii deretuwaa ubbaappe d'ok'k'iide beettana; zoozetuwaa ubbatuwaappekka bollaanna d'ok'k'u d'ok'k'u gaana. Kawutetsatuwaan de'iyaa Asay ubbay aakko zattana. \v 3 Daro Asay yiide, «Haayite! Med'inaa Godaa deriyaa, Yaak'ooba Med'inaa Godaa Geeshsha Golliyaa ane pude kesoytte. I koyiyaawaadan nuuni baana mala, I nuuna bare ogiyaa tamaarissana» yaagana. Ayaw gooppe, higgii S'iyooneppe, S'oossaa k'aalaykka Yerusaalameppe kesana. \v 4 Kawutetsatuwaappenne kawutetsatuwaappe gidduwaan I pirddananne daro asatuwaa palumiyaa shaakkana.\x - \xo 2:4 \xo*\xt Iyu. 3:10\xt*\x* Unttunttu barenttu mashshaa maraashaa, barenttu tooraakka baac'aa kessanaw k'os's'ana. Kawutetsay kawutetsaa bolla mashshaa dentsenna. Hewaappe guyyiyaan unttunttu mulekka olaa timirttiyaa tamaarikkino. \p \v 5 Hinttenoo, Yaak'ooba zaretoo, haayite! Ane Med'inaa Godaa poo'uwaan hamettoytte. \s Med'inaa Godaa Gallassaa \p \v 6 S'oossaw, ne asaa, Yaak'ooba zaratuwaa aggaada. Unttunttu away doliyaa bagga gadiyaa asatuwaa biittaan kumeeddino; Piliss's'eema asatuwaadan kaayiino. Unttunttu allaga asatuwaana ittippe zuppetiino. \v 7 Unttunttu gaddii biraynne work'k'ay kumeeddawaa; unttunttu shaloo zaway baawa. Unttunttu gaddii paray kumeeddawaa; unttunttu paraa gaaretoo zaway baawa. \v 8 Unttunttu gaddii eek'atuwaan kumeeddawaa; unttunttu barenttu kushii ootseedda oosoo hokkiide goyinniino. \p \v 9 Hewaa diraw, Asay ubbay tooshettananne kawushshana. Unttunttoo atto gooppa. \p \v 10 Med'inaa Godaa dagamaappenne Aa anggaa bonchchuwaappe attanaw zaallaakko biite; biittaa giddon k'osettite!\x - \xo 2:10 \xo*\xt Sas'. 6:15; 2 Tes. 1:9\xt*\x* \v 11 Asaa otoruu giiyana; Aa kilahuukka siilana; he gallassi Med'inaa Godaa s'alalay d'ok'k'u d'ok'k'u gaana. \v 12 Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Goday itti gallassaa keereedda. He gallassi otorettiyaawantta, ayyiyaawanttanne d'ok'k'u d'ok'k'u geeddawaantta kawushshana; \v 13 adussanne d'ok'k'a gidiyaa Liibaanoosa zigatuwaanne Baasaane wolaa ubbaa d'ayissana; \v 14 d'ok'k'a deretuwaakka zoozatuwaakka dembbayana; \v 15 katamaa naagiyaa adussa miis'atuwaa ubbaanne katamaa yuushshuwaan de'iyaa mino gimbbetuwaa zik'k'issana; \v 16 S'oossay gitanne lo"iyaa markkabatuwaakka haatsaan mitissana. \v 17 Asaa otoruu zik'k'i gaana; Aa ayyuukka d'ayana. He gallassi Med'inaa Godaa s'alalay d'ok'k'u d'ok'k'u gaana; \v 18 eek'aa ubbaykka ubbaanna d'ayana. \p \v 19 Med'inaa Goday ha gadiyaa k'aatsanaw denddiyaa wode, Aa dagamaappenne Aa anggaa bonchchuwaappe attanaw Asay shuchchaa gonggoloonne biittaa ollaw bak'atana. \v 20 He gallassi Asay goyinnanaw med'd'eedda barenttu biraa misiletuwaanne barenttu work'k'aa misiletuwaa oc'c'otoonne hara kafotoo olana. \v 21 Med'inaa Goday ha gadiyaa k'aatsanaw denddiyaa wode, Aa dagamaappenne Aa anggaa bonchchuwaappe attanaw unttunttu gonggolo giddonne shuchchaa kooppo giddo bak'atana. \p \v 22 Simmi hayk'k'iyaa asan ammanettiyaawaa aggite! Asay ay maaddanee? \c 3 \s Yerusaalame Gakkana Metuwaa \p \v 1 Be'ite, Goday, Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Goday minjjaanne maaduwaa laa"uwaakka Yerusaalameppenne Yihudaappe diggana hanee. Katsaa minjjaanne haatsaa minjjaa ubbaa; \v 2 minotuwaanne olanchchatuwaa, daannatuwaanne timbbitiyaa odiyaawantta, kaayiyaawanttanne c'imatuwaa, \v 3 olaa gadaawatuwaanne gadiyaa ayissiyaawantta, zoriyaawantta, hiillatiyaawanttanne c'inc'c'a bitanchchatuwaa ubbaa diggana hanee. \p \v 4 Taani yalaga attuma naanatuwaa unttunttu kaappuwaa kessana; guutsaa naanay unttuntta mooddana. \v 5 Asay asaa bolla, shooruu shooruwaa bolla denddiide, ittuu ittuwaa sugana. Yalagay c'imaa bolla, kad'etteeddawe bonchchetteeddawaa bolla denddana. \p \v 6 Itti Asay bare aawuwaa golliyaan bare ishatuwaappe ittuwaa oyk'k'iide, «New mayuu de'ee; neeni nuw suntsaa gida; ha koletteedda sa'aa aawotetsaa akka» yaagana. \p \v 7 I he gallassi bare k'aalaa d'ok'k'issiide, «Taanan d'alii baawa; ta son k'umi woy mayuu baawa; hintte bolla taana suntsoppite» yaagana. \p \v 8 Yerusaalame ganddigaaree; Yihuday kunddee; ayaw gooppe, unttunttu barenttu oduwaaninne barenttu oosuwaan Med'inaa Godaa bolla denddiide, Aa bonchchuwaa toochchiino. \v 9 Unttunttu som"uwaa malay unttunttu bolla markkattee; unttunttu barenttu nagaraa Sodooma asaadan awaayiino; barenttu nagaraa k'ossikkino. Unttunttoo aayye ana! Ayaw gooppe, unttunttu barenttu bolla iitabaa aheeddino. \p \v 10 S'illotoo, «Hinttew lo"a gidanawaa» gaade oda; ayaw gooppe, unttunttu barenttu oosuwaa ayfiyaa maana. \v 11 Iitatoo aayye ana! Unttunttoo iitana; ayaw gooppe, unttunttu barenttu kushiyaa oosuwaa gatiyaa akkana. \v 12 Yalagatuu ta asaa un"etsiino; mac'c'a asatuukka unttuntta mooddiino. Ta asaw, hinttena kaaletsiyaawanttu hinttena wora kaaletsiino; hintte biyaa ogiyaakka baletsiino. \s S'oossay Bare Asaa Pirddana \p \v 13 Med'inaa Goday daannaadan, chilootan uttee; asaa pirddanaw denddee. \v 14 Asaa c'imatuwaanne kaaletsiyaawantta pirddanaw shiishiide, Med'inaa Goday, Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Goday hawaadan yaagee; «Ta woyniyaa turaa tokkeeddasaa bayzzeeddawanttu hinttena; hiyyeesatuwaappe bonk'k'eeddabay hintte golliyaan de'ee. \v 15 Ta asaa ayaw kinchcheretsiitee? Hiyyeesatuwaa som"uwaa ayaw gaac'c'iitee?» yaagee Goday, Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Goday. \s S'oossay S'iyoone Mac'c'a Asatuwaa Seereedda \p \v 16 Med'inaa Goday K'aykka, «S'iyoone mac'c'a asatuu otoretteeddino; barenttu ziizziyaa essi akkiide, barenttu ayifiyaan sim"ettiidde, barenttu hametsaa makisiidde, barenttu gediyaa albbuwaa giirissiidde hamettiino. \v 17 Hewaa diraw, taani Goday S'iyoone mac'c'a asatuwaa huup'iyaa c'ittuwaan goo'issana. Taani Med'inaa Goday unttunttu huup'iyaa bo"ayana» yaagee. \p \v 18 He gallassi Goday S'iyoone mac'c'a asatuwaa alleek'k'otuwaa, hewanttunne unttunttu gediyaa albbuwaa, shaashiyaa, k'ood'iyaa aleek'k'uwaa, \v 19 haytsaa gutichchaa, kushiyaa sagaayuwaa, som"uwaa kammiyaa kutaa, \v 20 huup'iyaan wotsiyaa alleek'k'uwaa, k'esiyaan k'achchiyaa sanssalataa, s'eessan danc'c'iyaa danc'c'uwaa, shittuwaa s'aaramusiyaa, kitaafaa, \v 21 siid'iyaa migiduwaa, birad'd'iyaanne \v 22 minjja mayuwaa, adussa mayuwaa, jaanuwaa, borssaa, \v 23 heregaa, liinuwaa giyaa k'ac'inaappe dadetteedda, giddona mayiyaa mayuwaa, binnaanan wotsiyaa alleek'k'uwaanne sharbbiyaa ubbaa bonk'k'a akkana. \p \v 24 Shittuwaa diraw s'ink'k'uwaa gidanawaa; danc'c'uwaa diraw wodoruwaa, goofariyaa diraw bo"aa, adussa mayuwaa diraw waaruwaa, puulaa diraw bak'k'iyaa s'alalaa gidanawaa. \p \v 25 Ne asatuu mashshaan, ne olanchchatuu olan hayk'k'ana. \v 26 S'iyoone penggetuwaan de'iyaa Asay yeekkananne zilaalana; mela atteedda, gadiyaan uttana. \c 4 \p \v 1 He gallassi laappun mac'c'a asatuu itti attumawaa oyk'k'iide, «Nuuni nu k'umaa maana; nu mayuwaa mayyana; ne suntsan s'eesetana mala ootsaadde nu kawushshaa nuuppe k'aaraarikkii» yaagiide woosana. \s Med'inaa Goday Yerusaalame Geeshshana \p \v 2 He gallassi Med'inaa Godaa mitsaa tashii lo"ananne bonchchettana; Israa'eeliyaa asaappe atteedawanttoo he gadiyaa katsay c'eek'k'onne bonchchuwaa gidanawaa. \v 3 S'iyoonen attiyaawanttu, Yerusaalamen gam"iyaawanttu, Yerusaalamen pas'a de'iyaawanttunna s'aafettiyaawanttu, «Unttunttu geeshshatuwaa» geetettana. \v 4 Goday S'iyoone mac'c'a asatuwaa k'itaa meec'c'ana; pirddaa Ayaanaaninne s'uuggiyaa Ayaanan suutsaa gussiyaa bayzzuwaa Yerusaalameppe I geeshshana. \v 5 Med'inaa Goday S'iyoone Deriyaa ubbaa bollanne yan shiik'iyaawanttu bolla gallassi shaariyaanne c'uwaa, k'amma ees's'iyaa tamaa poo'uwaa med'd'ana; bonchchuu ubbaa bolla kammiyaawaa gidanawaa.\x - \xo 4:5 \xo*\xt Kes. 13:21; 24:16\xt*\x* \v 6 I gallassaa aawaa suuluwaappe ashshiyaa kuwaanne gotiyaappenne iraappe bak'ati attiyaasaa gidanawaa. \c 5 \s Woynniyaa Turaa Tokkiyaa Sa'aa Leemisuwaa \p \v 1 Taani ta siik'iyaawoo Aa woyniyaa turaa tokkiyaa sa'aawaa siik'uwaa yetsaa yes's'ana.\x - \xo 5:1-2 \xo*\xt Mat. 21:33; Mar. 12:1; Luk'. 20:9\xt*\x* \b \q1 Taani siik'iyaawoo \q2 tu'eteedda zooziyaan woyniyaa turaa tokkiyaa sa'ay de'ee. \q1 \v 2 Biittaa bookkiide, \q2 shuchchaa k'ori kessiide, \q1 Ubbaappe lo"iyaa woyniyaa turaa tokkeedda. \q2 Naagiyaa shakkuwaa Aa giddon shakkeedda; \q2 woyniyaa eessaa gum"iyaasaa wooc'iide giigisseedda. \q2 Hewaappe guyyiyaan, lo"o ayfiyaa ayifee, \q2 yaagiide naageedda; \q2 Shin c'aaliyaa ayfiyaa ayifeedda. \b \q1 \v 3 Yaatina, ta siik'uu hawaadan yaageedda; \q2 «Hinttenoo, Yerusaalamen de'iyaawanttoo, \q1 Hinttenoo, Yihudaa asatoo, \q2 taappenne ta woyniyaa turaa tokkiyaa sa'aappe gidduwaan, \q2 de'iyaa yewuwaa ane ha"i pirddite. \q1 \v 4 Taani ta woyniyaa turaa sa'aw ootseeddawaappe \q2 haraa ayaa ootsanawe atteedee? \q1 Lo"o ayfiyaa ayifee yaagaade naagishin, \q2 ayaw c'aaliyaa ayfiyaa ayfeedee? \q1 \v 5 Ha"i taani ta woyniyaa turaa sa'aa, \q2 ootsiyaawaa hinttenttoo oday. \q1 Taani dirssaa shoddana; \q2 he turaykka d'ayanaadan ootsana. \q1 Taani gimbbiyaa kolana; \q2 he sa'aykka yed'ettana. \q1 \v 6 Taani he sa'aa bayeedda biittaa ootsana. \q1 He turay s'unk'k'ettennanne bul"ettenna; \q2 yaatina, kinddichchuunne aguntsay yan mokkana. \q1 Iray aan bukkennaadan, taani shaaretuwaa azazana» yaageedda. \b \q1 \v 7 Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Goday, \q2 woyniyaa turaa sa'ay Israa'eeliyaa asaa. \q1 Yihudaa Asay I nashettiyaa darkkuwaa. \q2 Unttunttu suure pirddiino giide naageedda; \q2 shin suutsaa gusseeddino. \q2 S'illotetsaa ootsiino giide naageedda; \q2 shin waaso gideedda. \p \v 8 Sa'ay d'ayina, hintte s'alalay gadiyaa bolla de'ana gakkanaw, golliyaa golliyaa bolla gujjiyaawanttoo, gadiyaa gadiyaanna gatsiyaawanttoo, hinttenttoo aayye ana! \v 9 Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Goday taana hawaadan yaageedda; «He wolk'k'aama golletuu onana; he lo"o golletuwaan de'anaw Asay d'ayana. \v 10 Tammu waatsaa booratuwaan tokkeedda woyniyaa ayifiyaappe itti oto gidiyaa gum"etteedda woyniyaa eessaa s'alalay kesana; tammu k'un"a katsaa zerina, itti k'un"a katsaa s'alalaa ayifana» yaageedda. \p \v 11 Matsoyiyaa ushshaa koyanaw wontta guuraanna denddiyawanttoonne woyniyaa eessan s'uugettana gakkanaw, sa'aa k'amissiyawanttoo aayye ana! \v 12 Unttunttu shoobiyaan maasink'k'uu, diitsay, darbbii, his'is'iinne woyniyaa eessay de'ee; shin unttunttu Med'inaa Godaa oosuwaa gate giikkino; I bare kushiyan ootseeddawaa bonchchikkino. \v 13 Yaatina, ta Asay akeekaa d'ayeedda diraw, omoodettiide baana; unttunttu gadiyaa ayissiyaawanttukka koshan hayk'k'ana; unttunttu aakko asaykka koppisaa melana. \v 14 Duufuu bare gomppaa aassee; bare doonaakka zaway bayinnawaa hanggee; Yerusaalamen de'iyaa wolk'k'aama asaanne yenkko daro asaa, wac'iyaawanttanne nashetiyaawantta mittana. \p \v 15 Asay ubbay tooshettananne kawushana; otorettiyaawanttu ubbaykka kawushana. \v 16 Shin Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Goday, suure pirddan d'ok'k'u d'ok'k'u gaana; geeshsha S'oossay geeshsha gidiyaawaa bare s'illotetsan bessana. \v 17 He wode dorssatuu barenttu k'ooruwaan heemettiyaawaadan heemettana; dorssaa maratuu koletteedda duretuwaa golliyaa sa'aa maana. \p \v 18 C'imuwaa wodoruwaan nagaraa, gaariyaa wodoruwaan iitatetsaa goochchiyaawanttoo aayye ana! \v 19 «Ane S'oossay elleello! Nuuni be'ana mala, bare oosuwaa elleelliso! Gatso! Ee, nuuni erana mala, Israa'eeliyaa Geeshshay k'oppeedda k'ofay poletto» yaagiyaawanttoo aayye ana! \p \v 20 Iitaa lo"a lo"uwaa iita yaagiyaawanttoo, d'umaa poo'o poo'uwaa d'uma ootsiyaawanttoonne c'ammiyaawa mal"iyaawaa mal"iyaawaa c'ammiyaawa ootsiyaawanttoo aayye ana! \p \v 21 Barena, «Taani aad'd'eeda eranchcha! Taani c'inc'c'a gidikkitaa!» yaagi k'oppiyaawantto aayye ana! \p \v 22 Woynniyaa eessaa ushiyaawan eretteeddawanttoonne matsoyiyaa ushshaa walakkanaw goobiyaawanttoo aayye ana! \v 23 Mattaayiyaa akkiide, bayzzeeddawantta s'illissiyaawanttoonne s'illo asatoo suure pirddaa diggiyaawanttoo aayye ana! \v 24 Tamaa lac'uu dalaa oyk'k'iyaawaadaaninne mela maatay ees's'i d'ayiyaawaadan, hewaadan unttunttu s'ap'uu wook'k'ana; unttunttu c'iishshaykka baanaadan laaletti d'ayana; ayaw gooppe, unttunttu Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Godaa higgiyaa is's'eeddino; Israa'eeliyaa Geeshsha k'aalaakka kad'eeddino. \v 25 Hewaa diraw, Med'inaa Godaa hank'k'uu Aa asaa bolla ees's'i kesee; I bare kushiyaa unttunttu bolla dentsiide, unttuntta shoc'eedda. Deretuu k'aas's'iino; hayk'k'eedda asaa anhay ogiyaan buura mala gidee; yaaninakka Aa hank'k'uu simmenna; Aa kushii ha"ikka denddeeddasaan de'ee. \p \v 26 S'oossay haakuwaan de'iyaa kawutetsatoo malaataa d'ok'k'an essee; sa'aa gas'an de'iyaa morkketuukka suyk'k'ee. Unttunttukka ellekka jaamiide, puttu giino. \v 27 Unttunttu giddon daaburiyaabaynne wobbiyaabay baawa; unttunttuppe ittuunne gem"ishenna woy gisenna. S'eessan danc'c'iyaa Sak'k'iikka bilettenna; unttunttu c'aammaa dafuukka duus's'enna. \v 28 Unttunttu tooray saataanna de'ee; unttunttu wonddaafiikka waas'etteedda. Unttunttu paratuwaa s'uguntsay zaallaa shuchchaa mala; unttunttu paraa gaaretuwaa yinggiretsay gotiyaa mala. \v 29 Unttunttu guduukka gaammoo mala; wodalla gaammotuwaadan gudiino; unttunttu daariidde, barew miyaawaa oyk'k'iino; tookki akkiide biino; unttunttuppe wotsi akkanawe ooninne baawa. \p \v 30 He gallassi unttunttu wolk'k'aama abbaa guntsaadan, Israa'eeliyaa bolla guummana; itti Asay he gadiyaa s'eellooppe, d'umaanne waayiyaa be'ana; poo'uukka shaariyaan mitettana. \c 6 \ms Isiyaasa Oosuwaan Beeteedda Yewotuwaa \mr (6:1—9:7) \s Isiyaasa S'eessaa \p \v 1 Kaatii Ooziyaane hayk'k'eedda laytsi Goday bollaninne d'ok'k'a araatan utteeddawaa be'aad; Aa mayuu Geeshsha Golliyaa kumeedda.\x - \xo 6:1 \xo*\xt 2 Kat. 15:7; 2 Od. 26:23\xt*\x* \v 2 Suraafeela geetettiyaa kiitanchchatuu aappe bollaanna de'iino; itti itti suraafeeliyaw usuppun k'efetuu de'iino; laa"u k'efetuwaan bare som"uwaa kammee; laa"u k'efetuwaan bare gediyaa kammee; laa"u k'efetuwaan paallee. \v 3 Ittuu ittuwaanna, «Geeshshay, geeshshay, geeshshay Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Godaa! Sa'aa ubbay Aa bonchchuwaan kumeedda» yaagiide s'eesetteeddino.\x - \xo 6:3 \xo*\xt Sas'. 4:8\xt*\x* \v 4 Unttunttu s'eessaa kooshshaan Geeshsha Golliyaa baasuu k'aas's'eedda; k'ay Geeshsha Gollii c'uwaan kumeedda.\x - \xo 6:4 \xo*\xt Sas'. 15:8\xt*\x* \p \v 5 Yaatina, taani, «Taw aayye ana! Taani bayaad; ayaw gooppe, taani doonay tuneedda asaa; k'ay doonay tuneedda asatuwaa giddon de'ay; taani Kaatiyaa, Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Godaa ta ayifiyaan be'aad» yaagaad. \p \v 6 Suraafeelatuwaappe ittuu yarshshiyaa sa'aappe k'ap'eedda tamaa bonk'k'uwaa akkiide paalliidde, taakko yeedda. \v 7 Tamaa bonk'k'uwaan ta doonaa bochchiide, «Be'a; ha tamaa bonk'k'uu ne doonaa bochcheedda; Ne bayzzuu neeppe kichcheedda; ne nagaraykka atto geetetteedda» yaageedda. \p \v 8 Hewaappe guyyiyaan Goday, «Oona kiittoo? Nuw oonee baanawe?» yaagishin sisaad. Hewekka, «Hekko, taana kiitta» yaagaad. \p \v 9 Goday hawaadan yaageedda; «Ba; ha asaw, ‹Hintte sissaa sisiita; shin hinttenttoo gelenna; s'eeluwaakka s'eelliita; shin be'ikkita› yaagaade oda.\x - \xo 6:9-10 \xo*\xt Mat. 13:14-15; Mar. 4:12; Luk'. 8:10; Yoh. 12:40; Kit. 28:26-27\xt*\x* \v 10 Ha asaa wozanaa donc'c'illissa; unttunttu haytsaakka tullissa; unttunttu ayfiyaakka k'ook'issa; hewe d'ayooppe, unttunttu barenttu ayifiyaan be'ana; barenttu haytsaan sisana; barenttu wozanaankka akeekana; yaatiide unttunttu taakko simmananne pas'ana» yaageedda. \p \v 11 Yaatina, taani, «Abeet Godaw! Hawe ayide gakkanaasee?» yaagaad. \p I zaaretsiide, «Katamatuu de'iyaa asaa d'ayiide, kolettana gakkanaasa, golletuukka onana gakkanawunne biittaykka ubbaanna mela gidana gakkanaasa. \v 12 Taani Med'inaa Goday asaa haassana; biittaakka mela kessana. \v 13 Tammu asaappe itti Asay gadiyaa bolla attooppe, ikka d'ayana; k'ans's'i diggina atteeda wolaa durumaa mala gidanawaa; he durumay geeshsha zeretsaa gidanawaa» yaageedda. \c 7 \s Kaatiyaa Akaazaw Yeedda Kiitaa \p \v 1 Ooziyaana na'ay Iyo'aataami yeleedda Akaazi Yihudaa gadiyaan kaateteedda wode, Sooriyaa gadiyaa Kaatii Ras'iininne Israa'eeliyaa gadiyaa Kaatii Ramaaliyaa na'ay Paak'uhi Yerusaalame olanaw yeeddino; shin s'oonanaw danddayibeykkino.\x - \xo 7:1 \xo*\xt 2 Kat. 16:5; 2 Od. 28:5-6\xt*\x* \p \v 2 Sooriyaa gaddii Efireema biittaana ittippe olaw c'aak'k'eteeddawaa Daawita zariyaappe kaateteedda kaatii siseedda wode, deriyaan c'arkkuu k'aatsiyaa mitsaadan, Akaaza wozanaynne Aa asaa wozanay dagamaan shabbiretteedda. \p \v 3 Yaatina, Med'inaa Goday Isiyyaasa, «Neeni ne na'aa Sha'aari-Yaashuuba\f + \fr 7:3 \fr*\fq Sha'aari-Yaashuuba: \fq*\ft Ha suntsaa biletsay Ibraaweetsuwaan, «Amareedawanttu simmana» (\ft*\xt 10:20-22\xt* be'ite) giyaawaa.\f* akkaade, Akaazana gakkettanaw ba; mayuwaa meec'c'iyaawanttu goshshaakko afiyaa ogiyaa matan k'ommonna de'iyaa shiik'eedda haatsaa s'eeran neeni Aa demmana. \v 4 Aw hawaadan yaagaade oda; ‹Naagetta; hirggoppa; Sooriyaa asaa, Kaatiyaa Ras'iinanne Ramaaliyaa na'aa hank'k'oo yayyoppa; ne wozanaykka shabbarettoppo; ayaw gooppe, laa"u kaatetuu tamaappe aatsiide c'uwattiyaa laa"u mitsaa durumaa mala. \p \v 5 « ‹Sooriyaa gadiyaa Asay Efireema asaananne Ramaaliyaa na'aanna ne bolla iitabaa mak'ettiide, \v 6 «Ane Yihudaa gadiyaan woraajjiide, mentsereetsidinne nu giddon shaakkiide, S'aabi'eela na'aa kawutseeto» yaagiino› yaaga» yaageedda. \p \v 7 Gidooppenne, Ubbaa Mooddiyaa Med'inaa Goday hawaadan yaagee; «He unttunttu mak'k'uu minnenna; mulekka hewe polettennawaa. \v 8 Ayaw gooppe, Damask'k'uu Sooriyaa biittaw huup'iyaa; Kaatii Ras'iinikka Damask'k'o katamaw huup'iyaa. Usuppun tammanne ichcheshu laytsaa giddon Efireema gaddii bunchchettiide, kawutetsaa gidenaan attana. \v 9 K'ay Samaarii Efireema biittaw huup'iyaa; Ramaaliyaa na'ay Samaariyaa katamaw huup'iyaa; hintte ammanuwaan minniide ek'k'ennan d'ayooppe, hinttekka ek'k'ikkita» yaagee. \s Amaanu'eeli Yaanawaa Bessiyaa Malaataa \p \v 10 K'aykka Med'inaa Goday Akaazaw; \v 11 «Med'inaa Goday ne S'oossay new bolla saluwaappe, woy garssa sa'aa c'iimmuwaappe itti malaataa immana mala oochcha» yaageedda. \v 12 Shin Akaazi, «Oochchikke; Med'inaa Godaakka paac'c'ikke» yaageedda. \p \v 13 Yaatina, Isiyaasi, «Hinttenoo, Daawita zaretoo, sisite! Hintte asaa daaburssiyaawe ay guus's'ina, k'ay ta S'oossaa daaburssiitee? \v 14 Yaatooppe, Goday bare huup'iyaan hinttenttoo malaataa immana; gellayatta shahaaraade attuma na'aa yelana; Aa suntsaakka Amaanu'eela\f + \fr 7:14 \fr*\fq Amaanu'eela: \fq*\ft Ha suntsaa biletsay Ibraaweetsuwaan, «S'oossay nuunana de'ee» giyaawaa.\ft*\f* yaagaade suntsana.\x - \xo 7:14 \xo*\xt Mat. 1:23\xt*\x* \v 15 I iitaa is's'anawunne lo"uwaa dooranaw eriyaa wode, me"eedda maatsaanne eessaa uttana. \v 16 Shin na'ay iitaa is's'anawunne lo"uwaa dooranaw eranaappe kasetiide, neeni loytsi yayyeedda laa"u kaatetuu biittatuu koletti mela gidana. \p \v 17 «Efireema gaddii Yihudaa gadiyaappe shaakettoodeppe doommina hanibeenna meto wodiyaa Med'inaa Goday ne bolla, ne asaa bollanne ne aawuwaa golliyaa bolla ahana; He yaanawekka Asoore gadiyaa kaatiyaa» yaageedda. \p \v 18 He gallassay gakkiyaa wode, Med'inaa Goday uduns's'etoo, Gibs'en haakko shaafaan de'iyaa asatoo malaatana; I matsatuwaa, Asoore gadiyaa asatuwaa s'eesana. \v 19 Yaatina, unttunttu ubbaykka yiide, zanggaaraa shoobban, shuchchaa gonggoluwaan, aguntsay de'iyaa buuraaninne haatsaa olaan uttana. \p \v 20 He gallassi Goday Efiraas'iisa Shaafaappe hefintsa baggaappe huup'iyaa k'ans's'iyaa asaa s'eesana; ikka Asoore gadiyaa kaatiyaa; I yiide, hintte huup'iyaa binnaanaa, hintte asatetsaa binnaanaanne hintte buuchchaa meedana. \p \v 21 He gallassi itti Asay mes's'i itti maatsa miizzanne laa"u deeshshatuwaa s'alalaa ashshana. \v 22 Gidooppekka, unttunttu maas's'iyaa maatsay loytsi daro gidiyaa diraw, I me"eedda maatsaa uttana; he gadiyaan atteeda Asay ubbaykka me"eedda maatsaanne eessaa uttana. \p \v 23 He gallassi itti sha"a biran washettiyaa sha"a woyniyaa anotuu de'iyaa saan ubbaan kinddichchuunne aguntsa s'alalay mokkana. \v 24 Biittaa ubbaan kinddichchuunne aguntsay kumeedda diraw, Asay yaa biyaa wode, tooranne wonddaafiyaa oyk'k'iide baana. \v 25 Kase goman bul"eedda zoozetuwaan ha"i kinddichchuunne aguntsay kumeedda diraw yayyiide, itti asaynne yaa beenna. Mehii yedetiyaasaanne dorssay hemetiyaasaa gidanawaa. \c 8 \s Asoore Kaatiyaa Yuussaa \p \v 1 Med'inaa Goday taana hawaadan yaageedda; «Wolk'k'aama s'aatsa warak'ataa akkaade, ‹Omoodoo elleella! Bonk'k'iyaw elleella!› yaagaade, nabbabettiyaa pidoliyaan s'aafa. \v 2 K'eesiyaa Ooriyoonanne Yibaarakiyaa na'aa Zakkaraasa ammantsiyaa markkatuwaa ootsaade taani suntsana» yaageedda. \p \v 3 Hewaappe guyyiyaan, taani timbbitiyaa odiyaa ta machchattinna gisaad; yaatina, Aa shahaaraade itti na'aa yelaaddu; Med'inaa Goday taana hawaadan yaageedda; «Aa suntsaa, ‹Mahar-shalaal-Hash-Baaz› yaagaade suntsaa. \v 4 Na'ay, ‹Ta aawoo, ta aatee› yaagiide s'eesiyaawaa eranaappe kase, Asoore gadiyaa kaatii Damask'k'o duretetsaanne Samaariyaa omooduwaa akkiide afana» yaageedda. \p \v 5 Med'inaa Goday k'aykka taw hawaadan yaagiide haasayeedda; \v 6 «Ha Asay loddan goggiyaa Salihooma haatsatuwaa is's'iide, Ras'iinanne Ramaaliyaa na'aa nashettiide akkeeddino. \v 7 Hewaa diraw, taani Goday minonne daro gidiyaa Efiraas'iisa haatsaa, Asoore kaatiyaa Aa tooranchchatuwaa ubbaanna ahana hanay. I shafiyaa ubbaa kumiide kesana; gas'aa ubbaa mayyiide goggana. \v 8 Kis's'iide goggiidde, Yihudaa gelana; eelliidde yaana aad'ana; kuntsuu k'ood'iyaa gakkana. Abeet Amaanu'eelaa, kafuu bare k'efiyaa mic'c'iyaawaadan, haatsaa kuntsuu ne gadiyaa ubbaa bollan mic'ettana» yaageedda. \p \v 9 Hinttenoo kawutetsatto, ittippe shiik'ite! Shin hintte me'erettana! Haakko biittaa ubbaan de'iyaa asatoo, sisite! Olaw giigite! Shin hintte me'erettana! Ee, olaw giigite; shin hintte me'erettana! \v 10 Olaa olettanaw mak'ettite; shin hintte mak'k'uu laalettana; hintte halchchuwaa haasayite; shin hintte halchchuwaa halana; ayaw gooppe, S'oossay nuunana de'ee.\f + \fr 8:10 \fr*\fk S'oossay nuunana de'ee: \fk*\ft Hawe Ibraawetso k'aalan «Amaanu'eela» giyaawaa.\ft*\f* \s S'oossan Amanetussaa \p \v 11 Med'inaa Goday bare mino kushiyaa ta bolla wotsiide, taw haasayeedda; taani ha asaa ogiyaa kaallenna mala, taana hawaadan yaagiide seereedda; \v 12 «Ha Asay makkala mak'k'o giyaawaa ubbaa makkala mak'k'o gooppite; unttunttu yayyiyaabaw yayyoppite woy dagammoppite.\x - \xo 8:12-13 \xo*\xt 1 P'es'. 3:14-15\xt*\x* \v 13 Hintte geeshsha gaanaw bessiyaawe Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Godaa; hintte aw yayyanawunne dagammanaw besse. \v 14 I geeshsha sa'aa gidanawaa; shin Yihudaa gadiyaa asawunne Israa'eeliyaa gadiyaa asaw I d'ubbiyaa shuchchaanne kunddissiyaa zaallaa gidanawaa; Yerusaalamen de'iyaa asaw I gitiyaanne p'ire gidanawaa.\x - \xo 8:14-15 \xo*\xt 1 P'es'. 2:8\xt*\x* \v 15 Unttunttuppe daruu d'ubettana; kunddiidekka me"ana; p'iriyaan oyk'ettiidekka omoodettana» yaageedda. \p \v 16 Taani odeeddawaa naaga; ta erissiyaa k'oomatuu giddon higgiyaa attama. \v 17 Taani bare som"uwaa Yaak'ooba zaratuwaappe gentsiyaa Med'inaa Godaa naagana; k'ay aan ammanettana.\x - \xo 8:17 \xo*\xt Ibr. 2:13\xt*\x* \p \v 18 Taananne taw Med'inaa Goday immeedda naanatuwaa be'ite. Nuuni S'iyoone Deriyan de'iyaa Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Godaappe Israa'eeliyaw malaatanne markka.\x - \xo 8:18 \xo*\xt Ibr. 2:13\xt*\x* \p \v 19 «Saasukkiidenne zuuzummiide haasayiyaa shareechchotuwaanne moyttilliyaa haasayissiyaawantta oochchite» yaagiide hinttena zoriyaa Asay de'ee. Hayk'k'eeddawantta pas'a de'iyaawanttubaa oochchiyaawaappe, Asay barenttu S'oossaa oochchanaw bessennee? \v 20 Higgiyaanne S'oossay odiyaawaa sisite! He asatuu ha k'aalaadan haasayana d'ayooppe, unttunttoo sa'ay wonttenna. \p \v 21 Asay waayettiiddinne koshshattiide, gadiyaan toyilakattana; unttunttu koshshatteedda wode yilottiide, pude s'eelliide barenttu kaatiyaanne barenttu S'oossaa shek'k'ana. \v 22 Sa'aakko duge s'eelliide, waayiyaa, d'umaanne yashshiyaa shoonnuwaa be'ana; unttunttu bara d'umaw olettana. \c 9 \s Sintsappe Kaatetana Kaatiyaa \p \v 1 Gidooppenne, waayetteeddawanttoo hawaappe sintsaw d'umenna.\x - \xo 9:1 \xo*\xt Mat. 4:15\xt*\x* Beni wode S'oossay Zaabiloona biittaanne Nifttaaleema gadiyaa kawushsheedda; shin sintsaappe he Meediteraane Abbaa ogiyaan de'iyaa biittaanne Yorddaanoosa Shaafaappe hefintsa baggan de'iyaa «Ayihuda gidenna Asay de'iyaa Galiilaa» giyaa gadiyaa I bonchchana. \p \v 2 D'uman hametiyaa Asay wolk'k'aama poo'uwaa be'eedda;\x - \xo 9:2 \xo*\xt Mat. 4:16; Luk'. 1:79\xt*\x* k'ay bara d'uma gadiyaan de'iyaawanttoo poo'uu poo'eedda. \p \v 3 Neeni kawutetsaa asaa darissaadda; unttunttoo nashshechchaa gujjaadda; Asay katsaa c'akkiyaa wode nashettiyaawaadan, woy omooduwaa gishiide akkiyaa wode nashettiyaawaadan, ne sintsan nashettana. \v 4 Ayaw gooppe, neeni Midiyaama gadiyaa s'ooneedda gallassaadan, unttuntta dees'iyaa morgge mitsaa, unttunttu hashiyaa morgge mitsaanne unttuntta naak'k'iyaawanttu s'am"aa mentsereetsaadda. \v 5 Woraajjiyaa olanchchatuwaa c'aammaynne suutsan munak'etteedda mayuu ubbay taman eetsiyaabaa gidanawaa. \v 6 Na'ay nuw yeletteedda! Attuma na'i nuw imetteedda! Kawutetsay Aa hashiyaan wod'd'ana; Aa suntsay, «Maalalissiyaa Zoriyaawaa, Wolk'k'aama S'oossaa, Med'inaa Aawuwaa, Sarotetsaa Kaappuwaa» geetettana. \v 7 Aa kawutetsaa daruwawunne Aa sarotetsaw zaway baawa;\x - \xo 9:7 \xo*\xt Luk'. 1:32-33\xt*\x* hachchippe doommiide, med'inaa gakkanaw, suure pirddaaninne s'illotetsan minisanawunne essanaw Daawita kaatetuwaa araataaninne Aa kawutetsan I kaatetana; Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Godaa mishuu hewaa polana. \ms Yihudawunne Israa'eeliyaw Gujja Kiitatuwaa \mr (9:8—12:6) \s Godaa Hank'k'uwaa \p \v 8 Goday Yaak'ooba zaratuwaa bolla pirddaa k'aalaa kiitteedda; Israa'eeliyaa bolla kunddeedda. \v 9 Asay ubbay, Efireema asaynne Samaariyaa kataman de'iyaawanttu, ayyuwaaninne otoruwaan haasayiyaawanttu, hawaa ootseeddawe Godaa gidiyaawaa erana. \v 10 Unttunttu, «S'uubiyaappe kees'etteeddawanttu koletteeddino; shin nuuni unttuntta zaaretsiide, masetteedda shuchchatuwaan kees's'ana; etsatuu k'ans's'etteeddino; shin nuuni unttunttu sa'aan zigatuwaa laammana» yaageeddino. \p \v 11 Hewaa diraw, Med'inaa Goday, Ra'asoona morkkatuwaa minisana, unttunttunna oletteedda morkkatuwaa unttunttu bolla dentsetseedda. \v 12 Away doliyaa baggaappe Sooriyaa gadiyaa asatuunne away wulliyaa baggaappe Piliss's'eema gadiyaa asatuu barenttu doonaa hanggiide, Israa'eeliyaa meeddino. He ubbankka S'oossaa hank'k'uu simmibeenna; Aa kushiikka biro denddeeddasaan de'ee. \p \v 13 Gidooppenne, asatuu barena shoc'eeddawaakko simmibeykkino; Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Godaakka koyibeykkino. \v 14 Hewaa diraw, mes's'i itti gallassi Med'inaa Goday Israa'eeliyaappe huup'iyaanne goyinaa, d'ok'k'a zambbaa daashshaanne zik'k'a mak'k'aa k'ans's'ana. \v 15 C'imatuunne bonchchetteeddawanttu huup'iyaa; wordduwaa tamaarissiyaa timbbitiyaa odiyaawanttu goyinaa. \v 16 Ha asaa kaaletsiyaawanttu, wora kaaletsiino; unttuntta kaalliyaawanttukka baliino. \v 17 Hewaa diraw, Goday unttunttu yalaga asatuwaan nashettena; aawuu bayinna naanatoonne am"etoo k'arettenna. Ayaw gooppe, Asay ubbay iitanne S'oossaa erennawaa; Asay ubbay bare doonaan iitabaa haasaye. He ubbankka Godaa hank'k'uu simmibeenna; Aa kushiikka biro denddeeddasaan de'ee. \p \v 18 Iitatetsay tamaadan s'uuggee; kinddichchuwaanne aguntsaa mi d'ayissee; sikkeedda woray ees's'ina, c'uway tuussaadan sitti giide, pude kesee. \v 19 Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Godaa hank'k'uwaan gaddii s'uugettanawaa; asaykka taman eetsiyaabaa mala gidanawaa; ooninne bare ishaa ashshanaw k'oppenna. \v 20 Unttunttu ushechcha baggappe bonk'k'ana; shin koshattanna; haddirssa baggappe maana; shin kallikkino; unttunttu barenttu yeleedda naanatuwaa maana. \v 21 Minaase Efireema, Efireemikka Minaasa maana; unttunttu ittippe gidiide, Yihudaa biittaa morkkana. He ubbankka S'oossaa hank'k'uu simmibeenna; Aa kushiikka biro denddeeddasaan de'ee. \c 10 \p \v 1 Iita higgiyaa kessiyaawanttoonne uk'k'unniyaa s'uufiyaa s'aafiyaawanttoo aayye ana! \v 2 Hewaan unttunttu mank'k'otuwaa pirddaa geellayiino; hiyyeesatuwaa maataakka sugiino. Yaatiide am"etuwaa ak'uwaanne aatta aawuu bayinna naanatuwaakka bonk'k'iino. \v 3 Haakko gadiyaappe yiyaa metuwaan I hinttena muriyaa wode, waaniitee? Maaduwaa demmanaw ookko bak'atiitee? Hintte duretetsaa hak'an k'osiitee? \v 4 Hintte olan hayk'k'ana; k'achchiide goochchina, hintte baana. Hewe ubbay haninakka, S'oossaa hank'k'uu wuribeenna; muranaw I bare kushiyaa yeddi wotseedda. \s Asoore Kaatii Pirddettana \p \v 5 Goday hawaadan yaagee; «Ta yiloo gatimaa gideeddanne ta ees's'iyaa hank'k'oo s'am"aa gideedda Asoore gadiyaa asaw aayye ana!\x - \xo 10:5-34 \xo*\xt Isa. 14:24-27; Nam. 1:1—3:19; Sof. 2:13-15\xt*\x* \v 6 Taani Asooretuwaa S'oossaa erenna kawutetsaa bolla kiittana; unttunttu duretaa ubbaa omooddanaadaaninne bonk'k'anaadan, k'ay ogiyaan de'iyaa urk'k'aadan, unttuntta yed'd'anaadan, taana hank'k'etseedda asaa bolla taani Asooretuwaa azazana» yaageedda. \p \v 7 Shin Asoore kaatii hawaa halchchibeenna; Aa wozanaykka hawaadan k'oppibeenna. I halchcheeddawe kawutetsatuwaa ubbaanna d'ayissanaassa. \v 8 I c'eek'ettiidde, hawaadan yaageedda; «Ta gadaawatuu ubbatuu kaatiyaa gidikkinooyye? \v 9 Kalnno katamay Karkkamiisha katamaa mala gidenneeyye? Hamaata katamay Arifaada katamaa mala gidenneeyye? Samaariyaa katamaykka Damask'k'o katamaa mala gidenneeyye? \v 10 Yerusaalameninne Samaariyaan de'iyaa masetteedda eek'aa misiletuwaappe dariyaa misiletoo goyinniyaa kawutetsatuwaa muranaw, taani ta kushiyaa yeddaad. \v 11 Taani Samaariyaa katamaa bollanne aan de'iyaa eek'aa misiletuwaa bolla ootseeddawaadan, Yerusaalame katamaa bollanne Aa eek'atuwaa bolla ootsikkitaayye?» yaageedda. \p \v 12 Goday S'iyoone Deriyaa bollanne Yerusaalame bolla bare ootsiyaa oosuwaa ubbaa poleeddawaappe guyyiyaan, Asoore gadiyaa kaatiyaa Aa ayyuwaanne Aa otoruwaa murana. \v 13 Ayaw gooppe, Asoore kaatii hawaadan yaagee; «Ta kushiyaa minotetsan, ta aad'd'eeda eratetsaaninne taw de'iyaa akeekan taani hawaa udaad. Taani kawutetsatuwaa giddon de'iyaa zawatuwaa shoddaad; unttunttu biittatuwaan de'iyaa asaa ak'uwaa bonk'k'aad; Ta mino k'esiyaan, kaatetuwaa araatatuwaan utteeddawantta ubbaa duge wotsaad. \v 14 Asay kafuwaa golliyaan kushiyaa yeddiyaawaadan, taani kawutetsaa duretetsaa bolla ta kushiyaa yeddaad. K'ay dogettiide atteeda k'uuk'k'ulletuwaa shiishshiyaawaadan, taani biittaa ubbaa shiishshaad. Paallanaw bare k'efiyaa bak'k'iyaabay, woy haasayanaw bare doonaa pogiyaabay, woy k'ay waassiyaawe ittuunne baawa» yaageedda. \p \v 15 Tumu kalttay barenan k'ans's'iyaa bitaniyaappe, «Taani aad'd'ay» gaanaw danddayiiyye? Woy magaazii barena goochchiyaa bitaniyaappe, «Taani daray» giiyye? S'am"ay barena oyk'k'iyaa asaa dentsii? Guufii oyk'k'iyaa Asay baynan hametii? \v 16 Hewaa diraw, Goday, Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Goday, Aa mino tooranchchatuwaa bolla laafetsiyaa harggiyaa yeddana; Aa bonchchuwaappe garssana mishuu ees's'iyaa tamaadan ees's'i kesana. \v 17 Israa'eeliyaa Poo'uu tamaa gidanawaa; Israa'eeliyaa Geeshshaykka lac'uwaa gidanawaa; yaatiide Aa aguntsaanne Aa kinddichchuwaa itti gallassi s'uuggananne maana. \v 18 S'oossay bare wora mitsaa bonchchuwaanne bare aradda gadiyaa bonchchuwaa d'ayissana; simmi hewe harggiyaa Asay siliyaawaadan silana. \v 19 Aa woran attana mitsatuu loytsi guutsaa gidiyaa diraw, itti guutsaa na'aykka paydi wurssanawaa. \s Amareeddawanttu Simuwaa \p \v 20 He gallassan Israa'eeliyaappe atteedawaanttu barena shoc'eeddawanttun zemppikkino; shin unttunttu tumuwaappe Med'inaa Godaan, Israa'eeliyaa Geeshshan zemppana. \v 21 Atetsay, Yihudaa asaa atetsay Wolk'k'aama S'oossaakko simmana. \v 22 Neenoo Israa'eeliyaw, ne Asay abbaa matan de'iyaa shafiyaa keeshshaa gidooppekka, unttunttuppe amareedawanttu s'alalay simmana. S'illotetsay kumi palaheedda bashshay awaayeteedda.\x - \xo 10:22-23 \xo*\xt Rom. 9:27\xt*\x* \v 23 Ee, Goday, Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Goday sa'aa ubbaa bollan ahanaw k'achcheeda bashshaa ahana. \s S'oossay Asoora Murana \p \v 24 Hewaa diraw, Goday, Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Goday hawaadan yaagee; «S'iyoonen de'iyaa ta asatoo, Gibs'etuu ootseeddawaadan, Asooretuu hinttena s'am"an shoc'iyaa wodenne barenttu gatimaa hintte bolla dentsiyaa wode yayyoppite. \v 25 S'ii guutsaa wodiyaappe guyyiyaan, taani hinttena hank'k'ettiyaawaa aggana; hewaappe guyyiyaan, ta hank'k'uu unttuntta d'ayissanaw baana» yaagee. \p \v 26 Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Goday Oreeba giyaa shuchchaa matan Miidiyaamatuwaa shoc'eeddawaadan, unttunttu bolla lissuwaa dentsana. I Gibs'en ootseeddawaadan, bare gatimaa abbaa bolla dentsana. \v 27 He gallassi, Aa tookku hintte hashiyaappe wod'd'ana; Aa k'ambbaraykka hintte morggiyaappe kichchana. Hintte orddeedda diraw, k'ambbaray me"ana. \s Woraajjiyaawanttu Oleedda Olaa \p \v 28 Morkkiyaa wotaadaratuu Aata katamaa geleeddino; Migiroonan aad'd'eedino; barenttu olaa miishshaakka Mikimaasa kataman wotseeddino. \v 29 Unttunttu gadiyaa aad'd'iyasaana pinniide, Gebaa'a kataman ak'eedino. Raama kataman de'iyaa Asay ubbay kokkoreedda; kaatiyaa Saa'oola kataman Gib"an de'iyaa asaykka bak'ateedda. \v 30 Galliima asaw, waasuwaa s'ulisite! Layisha asaw, sisite! Anaatoota kataman de'iyaa asaw, oochchiyaawaa odite! \v 31 Maadimeena giyaa katamaa Asay bak'ateedda; Gebiima asaykka bare shemppoo k'osetteedda. \v 32 Hachche morkkiyaa wotaadaratuu Nooba kataman de'iino; yan unttunttu barenttu kushiyaa k'aatsiidde, S'iyoone Deriyaa, Yerusaalame katamaa baabisiino. \p \v 33 Be'ite, Goday, Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Goday k'ankkatuwaa wolk'k'aama wolk'k'an k'ans's'ana; aduk'k'eedda mitsatuukka k'ans's'ettana; k'ay bonchchetteeddawanttukka kawushshana. \v 34 S'oossay sikkeedda wora kalttan k'ans's'ana; Liibaanoosikka Wolk'k'aama sintsan kunddana. \c 11 \s Sarotetsay Kumeedda Kawutetsaa \p \v 1 Issey durumaappe aac'ay kesana; Aa s'ap'p'uwaappe ayfiyaa tashii kesana.\x - \xo 11:1 \xo*\xt Sas'. 5:5; 22:16\xt*\x* \v 2 Med'inaa Godaa Ayyaanay, aad'd'eeda eratetsaanne akeekaa Ayyaanay, zoriyaanne wolk'k'aa Ayyaanay, eratetsaanne Med'inaa Godaw yayyiyaa Ayyaanay Aa bolla shemppana. \v 3 Med'inaa Godaw yayyiyaawaan I nashetee; bare ayfii be'eeddawaan c'oo pirddenna; woy bare haytsay siseeddawaan c'oo pirddenna. \v 4 Shin hiyyeesatoo I s'illuwaan pirddana;\x - \xo 11:4 \xo*\xt 2 Tes. 2:8\xt*\x* sa'aan de'iyaa metootanchchatu yewuwaakka I suuretetsan pirddana. I bare ins's'arssaa gatiman sa'aa shoc'ana; bare doonaa shemppuwaan iitatuwaa wod'ana. \v 5 S'illotetsay Aa s'eessaw danc'c'o gidanawaa; ammanettiyaawekka Aa miyyiyaw sak'k'iyaa gidanawaa.\x - \xo 11:5 \xo*\xt Efe. 6:14\xt*\x* \p \v 6 Jeerii dorssaa maraanna ittippe de'ana;\x - \xo 11:6-9 \xo*\xt Isa. 65:25\xt*\x* maahiikka deeshshaa maraanna ittippe gisana; miizzaa maraanna, gaammuwaa maraananne ittippe heemettana; guutsaa na'i unttuntta heemmana. \v 7 Miizzatanne babantsaa geetettiyaa do'ay ittippe maana; unttunttu maratuukka ittippe gisana; gaammuu booraadan utulaa maana. \v 8 D'antsaa d'ammiyaa na'ay shooshshaa ollaan kaa'ana; d'antsaa duutseedda na'ay wod'iyaa shooshshaa ollaan bare kushiyaa yeddana. \v 9 Ta geeshsha deriyaan ooninne k'ohettenna,\x - \xo 11:9 \xo*\xt Imb. 2:14\xt*\x* woy bayenna; ayaw gooppe, abbay haatsaan kumiyaawaadan, sa'ay Med'inaa Godaa eriyaawan kumana. \s Beteeda Asay Simmiyaa Simuwaa \p \v 10 He gallassi Issey s'ap'uu asaw malaataa gidiide ek'k'ana; kawutetsaa ubbay Aa koyana; I de'iyaa sa'aykka bonchchettana.\x - \xo 11:10 \xo*\xt Rom. 15:12\xt*\x* \v 11 He gallassi Goday bare asaa atotetsaa Asooreppe, Gibs'eppe, Patiroosappe, Top'p'iyaappe, Elaamappe, Baablooneppe, Hamaatappenne abbaa doonaan de'iyaa biittatuwaappe laa"entsuwaa zaari akkanaw bare kushiyaa yeddana. \v 12 Kawutetsatoo malaataa I d'ok'k'u ootsiide dentsana; Israa'eeliyaappe laaletteeddawantta ittippe gatsana; Yihudaappe piskki geeddawanttakka sa'aa oyddu miizaanappe I shiishshana. \p \v 13 Hewaappe guyyiyaan, Efireema k'anaatii aappe shaakettana; k'ay Yihudaa waayissiyaawanttukka d'ok'k'oletti d'ayana. Efireeme Yihudaa k'anaatenna; Yihudaykka Efireema waayissenna. \v 14 Unttunttu away wulliyaa baggan de'iyaa Piliss's'eema gadiyaa bolla paalliide wod'd'ana; away doliyaa baggan de'iyaa asaakka unttunttu ittippe bonk'k'ana. Unttunttu Eedooma bollanne Moo'aaba bolla barenttu kushiyaa wotsana; Amoonatuukka unttunttoo azazettana. \v 15 Med'inaa Goday Gibs'e miyyiyaan de'iyaa Zo'o Abbaa ubbaanna melissana; bare las'iyaa c'arkkuwaana bare kushiyaa Efiraas'iisa Shaafaa bolla dentsana. Yaatiide Asay mela ellekka pinnana mala, laappun k'eeri shaafaa kessiide shoc'ana.\x - \xo 11:15 \xo*\xt Sas'. 16:12\xt*\x* \v 16 Israa'eeliyaa Asay Gibs'e gadiyaappe kesiyaa wode ogii de'eeddawaadan, Aa asaappe atteedawanttoo Asoore gadiyaappe kesiyaa ogii de'anawaa. \c 12 \s Galataa Yetsaa \p \v 1 He wode hintte hawaadan yaagana: \b \q1 «Abeet Med'inaa Godaw, neeni taana hank'k'ettaadda; \q2 hank'k'uwaappekka simmaadda; \q2 yaataade taana mintsetsaadda. \q2 Hewaa diraw, taani neena galatay. \b \q1 \v 2 «Be'ite, Med'inaa Goday ta atotetsaa;\x - \xo 12:2 \xo*\xt Kes. 15:2; Maz. 118:14\xt*\x* \q2 taani aan ammanettaade, yayyikke. \q1 Ayaw gooppe, Med'inaa Goday, \q2 taw wolk'k'anne yetsaa. \q1 I ta atotetsaa gideedda» \m yaagana. \p \v 3 Ashshiyaa pulttotuwaappe haatsaa hintte nashshechchan duuk'k'ana. \v 4 He gallassi k'ay hintte hawaadan yaagana: \b \q1 «Med'inaa Godaa galatite! \q2 Aa suntsaakka s'eesite. \q1 Aa oosotuwaa kawutetsatuwaa ubbaa giddon erissite. \q2 Aa suntsay d'ok'k'u d'ok'k'u geeddawaa awaayite. \q1 \v 5 Med'inaa Goday wolk'k'aama oosuwaa ootseedda diraw, \q2 aw yes's'ite. \q1 Hawe sa'aa ubbaan eretto. \q1 \v 6 Israa'eeliyaa Geeshshay hintte giddon \q2 d'ok'k'u d'ok'k'u geedda diraw, \q2 hinttenoo, S'iyoonen de'iyaawanttoo, \q2 hombboc'ite! nashshechchaw yes's'ite!» \m yaagana. \c 13 \s S'oossaa Muray Hara Asatuwaa Bolla \r (13:1—23:18) \p \v 1 Amoos'a na'aa Isiyaasaw S'oossay Baabloonewaa k'onc'c'issina be'eeddawe hawaa.\x - \xo 13:1—14:23 \xo*\xt Isa. 47:1-15; Erm. 50:1—51:64\xt*\x* \p \v 2 Mela deriyaa bolla banddiraa essite; hintte k'aalaa d'ok'k'u ootsiide, unttunttoo waassite; unttunttu kaappatuwaa penggiyaanna gelana mala, wuttite. \v 3 Taani hank'k'etteeddawantta murana mala, ta geeshshatuwaa azazaad; taani s'ooniyaawaan nashetiyaa ta wolk'k'aama tooranchchatuwaakka s'eesaad. \p \v 4 C'ora Asay c'abbottiyaawaadan, deriyaa huup'iyaan c'abbottiyaa walassaa sisite! K'ay kawutetsatuu ittippe shiik'iide shabbirettiyaa walassaa sisite! Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Goday tooranchchatuwaa olaw salppissee. \v 5 Med'inaa Godaynne I bare hank'k'uwaa polissanaw go'ettiyaa miishshatuu biittaa ubbaa d'ayissanaw, haako gadiyaappe, salotuwaa gas'aappe yiino. \p \v 6 Med'inaa Godaa gallassay mateedda diraw yeekkite! He gallassay Ubbaappe Wolk'k'aama S'oossaa mataappe bashshaadan yaana.\x - \xo 13:6 \xo*\xt Iyu. 1:15\xt*\x* \v 7 Hewaa diraw, kushiyaa ubbay hilssi gaana; asaa ubbaa wozanaykka siilana. \v 8 Unttunttu dagammana; oytsaynne yeellay unttuntta oyk'k'ana. Yeluu oyk'k'eedda mishirattiidan, unttunttu oyk'etana. Unttunttu dagammiide, ittuu ittuwaa s'eelana; unttunttu som"iikka dagamaan boos's'ana. \v 9 Be'ite; mek'etsaa iisiide, yiluwaaninne suulo hank'k'uwaan gadiyaa mela kessanawunne aan de'iyaa nagaranchchatuwaa d'ayissanaw, Med'inaa Godaa gallassay yee. \v 10 Saluwaa s'oolinttetuunne s'oolinttetuwaa c'itatuu barenttu poo'uwaa immennan is's'ana; awa ayfii doliide d'umana; aginayikka poo'ennan aggana.\x - \xo 13:10 \xo*\xt Hiz. 32:7; Mat. 24:29; Mar. 13:24-25; Luk'. 21:25; Sas'. 6:12-13\xt*\x* \p \v 11 S'oossay hawaadan yaagee, «Taani ha sa'aa Aa iitatetsaa diraw, iitatuwaakka unttunttu nagaraa diraw murana. Taani otoranchchatoo otoruwaa diggana; mek'etsaa iitatuwaa otoruwaakka kawushshana. \v 12 Atteeda Asay al"o work'k'aappe aad'd'iide al"ana; Ofiira work'k'aappekka aad'd'iide al"ana. \v 13 Hewaa diraw, Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Godaa hank'k'uwaan, Aa hank'k'uwaa suuluwaa gallassi taani salotuwaa kokkorssana; sa'aykka bare de'iyaasaappe kaas's'ana» yaagee. \p \v 14 Shankkaappe bak'atiyaa gaaraadan, woy heemmiyaa Asay bayinna dorssaa wudiyaadan, Asay ubbay bare asaakko asaakko simmana; ubbaykka bare biittaa bak'atana. \v 15 Beetteeddawe ooninne c'adettana; oyk'k'etteeddawe ooninne mashshaan hayk'k'ana. \v 16 Unttunttu guutsaa naanay unttunttu sintsan busakettana; unttunttu golletuukka bonk'k'ettanawaa; unttunttu mac'c'a asatuwaannakka wolk'k'an hara attuma asatuu gakettana. \p \v 17 Be'ite, biraa koyenna, work'k'aankka nashettena Meedoona gadiyaa asatuwaa taani unttunttu bollan dentsana. \v 18 Unttunttu wonddaafetuu wodallatuwaa wod'iino; guutsa naanatuwaakka yeddi maarikkino; unttunttu ayfii purgga"iyaa naanatookka k'arettenna. \v 19 Kawutetsatoo bonchchuwaa, k'ay Baabloone asawukka alleek'k'onne aw gideedda Baabloone gadiyaa S'oossay Sodoomadaaninne Gamooradan aatsi yeggana.\x - \xo 13:19 \xo*\xt Dom. 19:24\xt*\x* \v 20 He gadiyaan mulekka Asay uttenna; woy yeletaappe yeletaa gakkanawukka yan Asay de'enna; Araba asaykka yan bare dunkkaaniyaa tolenna; dorssaa wudiyaa heemmiyaawanttukka yan barenttu wudiyaa allas's'issiino. \v 21 Shin yan bazzuwaa do'atuu allas's'ana. Worakanatuu unttunttu golliyaa kumana; gutattuu hewan de'ana; bazzuwaa deeshshatuu hewan guppana.\x - \xo 13:21 \xo*\xt Isa. 34:14; Sof. 2:14; Sas'. 18:2\xt*\x* \v 22 Unttunttu golletuwaan babark'k'ii waassana; unttunttu bonchcho kaatiyaa golletuwaankka worakanay boc'c'anna. Aa wodii matatteedda; gallassaykka gam"enna. \c 14 \s Israa'eeliyaa Asay Omooduwaappe Simmana \p \v 1 Med'inaa Goday Israa'eeliyaa asaw k'arettana; Israa'eeliyaakka zaaretsiide doorana. Unttuntta unttunttu buzo gadiyaan wotsana; imatsatuu yiide unttunttunna gakettiide, Israa'eeliyaa asaana ittippe de'ana. \v 2 Daro kawutetsay Israa'eeliyaa asaa akkiide, unttunttu sa'aa ahana; Israa'eeliyaa Asay kawutetsatuwaa mac'c'anne attuma k'oomaadan, Med'inaa Godaa gadiyaan mooddana. Unttunttu barena omoodeeddawantta omooddana; barena uk'k'unneeddawanttakka mooddana. \s Baabloone Kaatii Duufuwan Geleedda Gelusaa \p \v 3 Med'inaa Goday hinttena hintte tuggaappe, metuwaappenne hintte moodetteedda iita ayiletetsaappe shemppisseedda gallassi, \v 4 hintte Baabloone kaatiyaa bolla hawaadan yaagiide k'iliic'ana; «Uk'k'unniyaawe waan aggeedee; Aa hank'k'uwaa suuluukka waan atteedee! \v 5 Med'inaa Goday Kawutetsatuwaa s'am"aanne mooddiyaawanttu gatimaa mentseedda. \v 6 Unttunttu asaa wurssetsi bayinna hank'k'uwaan shoc'eeddino. Barentta s'ooneedda asatuwaa k'ans's'ennan un"etsiide de'eeddino. \v 7 Biittaa ubbay unttunttuppe shemppiide, woppan de'ee; asaykka yetsaa yes's'ee. \v 8 Haray attina, zigatuukka Liibaanoosa s'idetuukka, kaatiyaa kunddetsan nashettiide; ‹Neeni kawushaade wod'd'oodeppe, nuuna k'ans's'anaw yiyaawe baawa› yaagiino. \p \v 9 «Neeni yiyaa wode, Si'oolii neena mokkanaw hirkkin giigeedda; I kase gadiyaa kaaletseedda asatuwaa moyttilletuwaa neena sarotanaadan dentsetsee; k'ay kase kawutetsatoo kaatiyaa gideedda ubbatuwaakka unttunttu araataappe dentsi essee. \v 10 Unttunttu ubbaykka hawaadan yaagana; ‹Hekko neenikka nuwaadan, wolk'k'aa d'ayaadda; neenikka nu mala gidaadda! \v 11 Kase diitsaa diis's'iidde sabbiyaa ne bonchchuu Si'ooliyaan duge geleedda. Duuchchatuu neeni gisiyaa gisuwaa; gus'unetuukka neeni mayiyaa afilaa gidana› yaagana. \p \v 12 «Neenoo wontta na'aw, bakkaaliyaw, saluwaappe waana kunddaadii! Neenoo kawutetsaa kawushsheeddawoo, waana k'ans's'ettaade sa'aan wod'd'aadii!\x - \xo 14:12 \xo*\xt Sas'. 8:10; 9:1\xt*\x* \v 13 Neeni ne wozanaan, ‹Taani saluwaa kesana; ta kawutetsaa araataakka S'oossaa s'oolinttetuwaappe bollaanna d'ok'k'an wotsana; huup'issa bagga gas'an, yaa'ay shiik'iyaa deriyaa huup'iyaan uttana.\x - \xo 14:13-15 \xo*\xt Mat. 11:23; Luk'. 10:15\xt*\x* \v 14 Shaaretuu de'iyaa d'ok'k'aappekka huup'iyaw pude aad'd'ana; taani taana Ubbaappe d'ok'k'iyaa S'oossaa mala ootsana› yaagaadda. \v 15 Shin neeni Si'ooliyaan, hirkki c'iimma ollaan duge yegettaadda. \p \v 16 «Neena be'iyaawanttu, ‹Biittaa k'aatseeddawe, kawutetsatuwaa kokkorsseeddawe, \v 17 sa'aa bazzuwaa kesseeddawe, sa'aan de'iyaa katamatuwaakka aatsi yeggeeddawe, bare k'asho asatuwaakka golle yeddennan diggeedda bitanii hawe?› yaagiide tishshi ootsi akeekiide s'eelana. \p \v 18 «Kawutetsatuwaa kaatetuu ubbay bare duufuwaan duufuwaan bonchchuwaan gisana. \v 19 Shin neeni is's'etteedda tashiyaadan, ne duufuwaappe gas'aa olettaadda; ne anhay mashshaan c'adetti hayk'k'eedda anhaan, k'ay ollaan de'iyaa shuchchatuwaakko duge wod'd'iyaawanttu anhaan kameteedda. Neeni gediyaan yedersseedda anhaa mala gidaadda. \v 20 Neeni mooguwaakka unttunttunna ittippe moogettakka; ayaw gooppe, neeni ne gadiyaa bayzzaadda; ne asaakka wod'aadda. Iitaa ootsiyaawanttu suntsay laa"entso mulekka s'eesettoppo. \v 21 Unttunttu aawotuwaa nagaraa diraw, naanatuwaa wod'anaw giigissite; hewe d'ayooppe unttunttu denddiide, gadiyaa laattana; sa'aa ubbaakka katamaa sallalaa ootsana» yaagana. \s S'oossay Baabloone Biittaa D'ayissana \p \v 22 Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Goday hawaadan yaagee; «Taani unttunttu bollan denddana; unttunttu suntsaa, unttunttu atotetsaa, unttunttu zeretsaanne unttunttu yeletaa Baablooneppe d'ayissana. \v 23 Taani Baabloone Gutatta de'iyaasaanne haatsay eelliyaasaa ootsana; bashshaa pus'an taani Aa pittana. Taani Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Goday hawaa oday» yaagee. \s S'oossay Asooretuwaa D'ayissana \p \v 24 Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Goday hawaadan yaagiide c'aak'k'eedda; «Taani halchcheeddawaadan hanana; taani k'oppeeddawaadankka polettana.\x - \xo 14:24 \xo*\xt Isa. 10:5-34; Nam. 1:1—3:19; Sof. 2:13-15\xt*\x* \v 25 Taani Asoore gadiyaa bitaniyaa ta gadiyaan mentsereetsana; ta deretuwaa huup'iyaan taani Aa yed'd'ana; Aa k'ambbaray unttunttu bollaappe, Aa tookuukka unttunttu hashiyaappe kichchana» yaageedda. \v 26 Sa'aw muliyaw k'ofetteedda k'ofay hawaa; kawutetsatuwaa ubbaa bollan mic'etteedda kushiikka hawaa. \v 27 Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Goday hawaa k'oppeedda diraw, Aa ooni digganaw danddayii? Aa kushiikka mic'etteedda; hewaa ooni guyye zaaranaw danddayii? \s S'oossay Piliss's'eematuwaa D'ayissana \p \v 28 Kaatii Akaazi hayk'k'eedda laytsi odetteedda k'aalay hawaadan yaagiyaawaa;\x - \xo 14:28 \xo*\xt 2 Kat. 16:20; 2 Od. 28:27\xt*\x* \v 29 «Hinttenoo Piliss's'eema asatoo ubbatuukka, hinttena shoc'eedda s'am"ay me"eedda diraw nashettoppite; ayaw gooppe, he shooshshaa zariyaappe hasuu kesana; Aa zeretsaykka k'ay paalliyaa shooshshaa gidanawaa.\x - \xo 14:29-31 \xo*\xt Erm. 47:1-7; Hiz. 25:15-17; Iyu. 3:4-8; Amo. 1:6-8; Sof. 2:4-7; Zak. 9:5-7\xt*\x* \v 30 Hiyyeesatuwaa bayira naanay k'umaa maana; metootanchchatuu woppu giide gisana. Shin taani ne zariyaa koshan wurssana; k'ay neeppe atteedawaanttakka wod'ana. \p \v 31 «Neenoo penggiyaw, yeekka! Neenoo katamaw, waassa! Hinttenoo Piliss's'eema asaw ubbaw, hintte ubbaykka hirggan muushite! Ayaw gooppe, huup'issa baggappe c'uway kesiide yee; he c'itaappe duus's'iide guyye attiyaawe baawa. \v 32 Kawutetsay kiitteeddawanttoo waagiide zaaranee? Med'inaa Goday ‹S'iyoono kees's'ee; k'ohetteedda Aa Asay I giddon k'osetti attiyaasaa demmeeda› yaagana» yaagiyaa k'aalay odetteedda. \c 15 \s S'oossay Moo'aaba Biittaa D'ayissana \p \v 1 Moo'aaba biittaw S'oossay odeedda k'aalay hawaa:\x - \xo 15:1—16:14 \xo*\xt Isa. 25:10-12; Erm. 48:1-47; Hiz. 25:8-11; Amo. 2:1-3; Sof. 2:8-11\xt*\x* Moo'aaben de'iyaa Eera giyaa katamay itti k'amma kolettiide d'ayeedda; k'ay Moo'aaben de'iyaa K'iira giyaa katamaykka itti k'amma kolettiide d'ayeedda. \v 2 Diboona katamaa Asay barenttu eek'aa golliyaan yeekkanaw d'ok'k'a sa'aa keseeddino. Moo'aaba gadiyaa Asay Nabonne Medaaba giyaa katamatoo hewaadan yeekkee. Huup'ii ubbay bo"atikichcheedda; buuchchaa ubbaykka meedetteedda. \v 3 Ogii de'iyaa saan ubbaan unttunttu maak'aa mayyeeddino; golliyaa bollan dembbayi kees's'osaaninne dabaabaa bolla ubbaan unttunttu yeekkiinonne afotsaa holssayiino. \v 4 Haseboona katamaa asaynne El"aale katamaa Asay waassiino; unttunttu waasuwaa kooshshaykka Yahaas'a giyaasaa gakkanaw sisettee. Hewaa diraw, olaw danc'c'eedda Moo'aaba wotaadaratuu barenttu kooshshaa d'ok'k'issiide waasseeddino; unttunttu shemppuukka unttunttu garssan kokkoreedda. \v 5 Taani Moo'aabaw wozanaappe yeekkaad; aan de'iyaa Asay S'oo'aaronne Egilaati-Shaliishiyaa giyaa katamatoo bak'ateedda. Unttunttu Luhiita ogiyaan yeekkiidde biino; baggatuu k'ay Horonayma biyaa ogiyaan, barenttu bashshaa diraw, waasuwaa s'uliino. \v 6 Nimiriima haatsatuu to'eeddino; maatay meleedda; aac'aykka shulleedda; irs's'abay ubbaykka d'ayeedda. \v 7 Hewaa diraw, unttunttu barenttu shiishsheedda ak'uwaanne minjjaa tookki akkiide, Ahaayaa giyaa mitsay de'iyaa wombbaappe hefintsa afiino. \v 8 Moo'aaba yuushshuu ubbay waaso s'alalaa gideedda; unttunttu waasuu Egilayimanne Bi'eeri-Eliima gakkanaw sisettee. \v 9 Dimoona katamaa haatsatuu suutsaa s'alalaa gideeddino; taani Dimoona katamaa bolla hewaappekka dariyaawaa ahana. Moo'aabappe kessi akkiide yiyaawanttu bollanne he gadiyaan pas'a atiide de'iyaawanttu bolla gaammuwaa yeddaade wurssana. \c 16 \s Moo'aabaw Hidootay Baawa \p \v 1 Moo'aaba Asay bazzuwaa biyaa ogiyaan de'iyaa Selaa'a katamaappe yalaga dorssaa orggetuwaa Yerusaalamen de'iyaa biittaa mooddiyaawoo yeddite. \v 2 Moo'aaba mac'c'a Asay barenttu de'iyaa golliyaappe gas'an laaletteedda kafotuwaadan, Arnnoona Shaafaa pinniyaa sa'aan laalettana. \p \v 3 Moo'aaba Asay Yihudaa asaa hawaadan yaagana; «Nuuna zorite; suure pirddite; seeta gallassan hintte kuwaa k'ammaadan kuwayite. Yederssettiyaawantta k'osite; bak'ati yeeddawanttakka aatsi immoppite. \v 4 Moo'aabappe yedersseeteeddawanttu hintte giddon de'ino; unttuntta d'ayissiyaawanttuppe unttunttu k'osetti attiyaasaa gidite. Unttuntta uk'k'unniyaawanttu wureeddino; bashshay atteeda; unttunttu tuggayiyaawanttukka gadiyaappe d'ayeeddino. \v 5 Hewaappe guyyiyaan, itti kaatetuwaa araatay aggena siik'uwaan ek'k'ana; he araatan, Daawita dunkkaaniyaan itti ammanettiyaa daannay uttana. I suuretetsaa koyana; s'illotetsaa ootsanawukka elleellana» yaagana. \p \v 6 Yihudaa Asay hawaadan yaagana; «Moo'aaba gadiyaa Asay ay keenaa otorettintto, nu unttunttu otoruwaabaa siseeddo; unttunttu ayyuwaanne unttunttu shek'aakka siseeddo; shin unttunttu otoruu hada» yaagana. \p \v 7 Hewaa diraw, Moo'aabe yeekko; Asay ubbaykka Moo'aabaw yeekko; K'iirihereesa kataman hintte de'iyaa wode meedda lo"o k'umaa hassayiide yeekkite. \v 8 Haseboona shooyk'atuunne Siibima woyniyaa tokkiyaa sa'atuu d'ayeeddino; unttunttoo tashii Yaa'izeera gakkiide, bazzoo zaa'eedda dooretteedda woynnetuwaa kawutetsatuwaa kaappatuu yederssiide d'ayisseeddino; unttunttu aac'aykka zaa'iide, abbaa pinneedda. \v 9 Taani Yaa'izeera katamaw yeekkiyaawaadan, Siibima katamaa woynnetookka yeekkay. Haseboonanne El"aale katamatoo, taani ta afotsaan hinttena holssayay. Ayaw gooppe, hintte mitsaa ayifiyaanne hintte booteedda katsaa bollan olaa waasuu denddeedda. \v 10 Katsaa ayifiyaan kumeedda shoyk'aappe nashechchaynne hashshu guussay aketeedda. Woynniyaa tokkiyaa saankka mazimurii yes'ettenna. Nashechchan woyniyaa teeraa gum"iyaa sa'aan gum"iyaabay baawa. Taani gum"iyaawanttu ililiya ililssaakka d'ayissaad. \v 11 Hewaa diraw, ta wozanay Moo'aabaw, ta garssa asatetsaykka K'iirihereesaw diitsaadan waassee. \v 12 Moo'aabe bare d'ok'k'a sa'aa booppenne, c'oo barena daaburssee; k'ay I bare eek'aa golliyaa woossanaw booppekka, hewe Aa ayinne maaddenna. \p \v 13 Med'inaa Goday kasetiide, Moo'aabewaa odeedda k'aalay hewaa. \v 14 Shin ha"i Med'inaa Goday hawaadan yaagee; «Konttiraatiyaa oosanchchaa laytsaa payduwaadan, Moo'aaba bonchchuunne Aa c'oratetsay heezzu laytsatuwaa giddon wurana; aan attiyaa asatuukka amareedawanttanne wolk'k'ay bayinnawantta gidanawantta» yaagee. \c 17 \s S'oossay Sooriyaanne Israa'eeliyaa Murana \p \v 1 Damask'k'o katamaabaa S'oossay hawaadan yaagee; «Be'ite, hawaappe sintsanaw Damask'k'uu katamaa gidiyaawe attana; I koletsaa dooriyaa gidanawaa.\x - \xo 17:1-3 \xo*\xt Erm. 49:23-27; Amo. 1:3-5; Zak. 9:1\xt*\x* \v 2 Aruura katamatuu Asay de'enna sa'aa gidanawantta; hewan mehiyaa wudii allas's'ana; unttunttu yashissiyaawekka de'enna. \v 3 Efireemeppe geesatuu, Damask'k'oppekka kawutetsay d'ayana; Sooriyaa asaappe atteeddawanttu Israa'eeliyaa asaa bonchchuwaa mallaa gidanawantta. Taani, Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Goday hawaa oday» yaagee. \p \v 4 S'oossay hawaadan yaagee; «He gallassi Israa'eeliyaa bonchchuu k'aarettana; Aa mod'd'uukka shoorana. \v 5 Israa'eelii c'akkiyaawe ek'uwaan de'iyaa katsaa shiishshi oyk'k'iide, mak'a zawaappe k'ans's'i k'ans's'i c'akkiyaawaa mala gidanawaa; woy Rafayma zanggaaraan katsaa c'akkiide, pushaleedda sa'aa mala gidanawaa. \v 6 Wogaraa k'aatsi simmina, s'eeran laa"u woy heezzu k'aarime ayifetuu attiyaawaadan, woy daashshaa giddon oyddu woy ichcheshu ayifetuu attiyaawaadan, Israa'eeliyaappe k'aarimetuu attana» yaageedda. Hewaa Med'inaa Goday, Israa'eeliyaa S'oossay haasayeedda. \p \v 7 He gallassi Asay barena Med'd'eeddawaakko s'eelana; barenttu ayfiyaakka Israa'eeliyaa Geeshshaakko zaarana. \v 8 Unttunttu barenttu kushiyan giigisseedda yarshshiyaa sa'aa s'eellikkino; Asheero giyaa eek'atti misiliyaa gidinakka, is'aanaa c'uwayiyaa sa'aa gidinakka, unttunttu barenttu birad'd'iyan med'd'eeddawan ammanettiyaawaa aggana. \p \v 9 He gallassi Israa'eeliyaa asaa gaasuwaan Hiiwetuwaanne Amooretuwaa katamatuu laaletteeddawaadan, unttunttu mino katamatuu laalettana; he katamatuu mela gidanawantta. \v 10 Ayaw gooppe, hintte hinttena Ashshiyaa S'oossaa dogeeddita; hintte bak'ati attiyaa wogga Zaallaakka hassayibeykkita. Hewaa diraw, neeni lo"o mitsatuwaa tokkooppekka, kare gadiyaappe yeedda lo"o ataakilttiyaa tokkooppekka, \v 11 ne tokkeedda gallassi unttunttu dic'c'inttokka, k'ay ne zereedda wontta ne unttuntta c'iishshissinttokka, ne kayyuwaanne ne pas'anaw danddayenna sakuwaa gallassi he c'akku gakkeedda katsay bak'ati d'ayana. \s Morkke Kawutetsatuu S'oonetteeddino \p \v 12 Be'a, daro Asay guummee; unttunttu abbaa beetaadan guummiino. K'ay kawutetsatuu waassiino; unttunttu wolk'k'aama haatsaadan waassiino. Unttunttoo aayye ana. \v 13 Kawutetsatuu daro haatsatuwaa guntsaadan guummiino; shin S'oossay unttuntta seerana; unttunttu deriyaa huup'iyaan de'iyaa suullay c'arkkuwaan denddiyaawaadaninne gotii dentsiyaa baanaadan, yederssetiide, haako sa'aa bak'atana. \v 14 Sa'ay k'ammiyaa wode, unttunttu shabbirettana; sa'ay wonttanaappe kasetiide, unttunttu d'ayana; nuwaa wolk'k'an akkiyaawanttu kaac'aynne nuuna bonk'k'iyaawanttu saamay hawaa. \c 18 \s S'oossay Top'p'iyaa Asaabaa Odeedda K'aalaa \p \v 1 Top'p'iyaa shaafatuwaappe hefintsa baggana de'iyaa k'efetuu giirettiyaa biittaw aayye ana!\x - \xo 18:1-7 \xo*\xt Sof. 2:12\xt*\x* \v 2 He gaddii kiitettiyaa asatuwaa Nayle Shaafaa bollaanna kiittee; k'ay shombbok'uwaa woliwoluwaan wotsiide, haatsatuwaa bollaanakka kiittee. Hinttenoo, dirbbiyaa kiitettiyaawanttoo, itti adussanne liik'o asaakko biite; matay haakuu yayyiyaa asaakko, wolk'k'aamanne s'ooniyaa kawutetsaa gidiyaa, shaafay unttunttu gadiyaa gidduwaan shaakkiide goggiyaa gadiyaa asaakko biite. \p \v 3 Hinttenoo, sa'aan de'iyaa ubbaa gede, hinttenoo, gadiyaan de'iyaawanttoo, deretuwaa bollan malaatay ek'k'iyaa wode, hintte be'ana; k'ay malakataykka punettiyaa wode, hintte sisana. \v 4 Ayaw gooppe, Med'inaa Goday taw hawaadan yaageedda; «Sa'ay seeta gallassaa gidiyaa wode kesiyaa wolk'k'aama mishuwaadan, k'ay katsaa c'akkiyaa aginaan hombbiyaa k'amman shiik'iyaa ketterssaadan, taani c'o"u gaade, ta de'iyaa sa'aappe duge s'eelana» yaageedda. \v 5 Katsaa c'akkiyaa wodiyaappe kase, c'iishshay koletti simmina, woyniyaa ayfii teeriyaa wode, I s'unk'k'iyaa baac'aan Aa s'eeraa s'unk'k'ikichchana; daashiyaa maraa daashshaakka I diggana. \v 6 Unttunttu ubbaykka deriyaa huup'iyaan de'iyaa, miyaawaa wochchiyaa kafotoonne sa'aa do'atoo attana; miyaawaa wochchiyaa kafotuu balgguwaa, sa'aa do'atuu boniyaa unttuntta miidde shaac'c'ana. \p \v 7 He wode adussanne liik'o asaappe, matay haakuu yayyiyaa asaappe, wolk'k'aamanne s'ooniyaa kawutetsaappe, k'ay shaafay unttunttu gadiyaa gidduwaan shaakkiide goggiyaa gadiyaa asaappe, Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Godaw imotay S'iyoone Deriyaa, Med'inaa Godaa suntsay de'iyaa sa'aa yaana. \c 19 \s S'oossay Gibs'a Murana \p \v 1 Gibs'e biittaa S'oossay hawaadan yaagee;\x - \xo 19:1-25 \xo*\xt Erm. 46:2-26; Hiz. 29:1—32:32\xt*\x* «Be'ite, Med'inaa Goday dirbbiyaa shaariyaa toggiide, Gibs'e yee. Gibs'e eek'atuu Aa sintsan kokkorana; Gibs'e asaa wozanaykka unttunttu giddon siilana» yaagee. \p \v 2 Ubbaappe Wolk'k'aama S'oossay hawaadan yaagee; «Taani Gibs'e gadiyaa asaa Gibs'e asaa bolla dentsana; unttunttu barenttu giddon ishay ishaana, shooruu shooruwaanna, katamay katamaanna, kawutetsay kawutetsaanna olettana. \v 3 Gibs'e asaa ayyaanay gagettana; taani unttunttu halchchuwaa hada ootsana. Unttunttu eek'atuwaanne moyttilliyaa haasayissiyaa asatuwaa, kaayiyaawanttanne shareechchotuwaa zoretaa oochchana. \v 4 K'ay taani Gibs'e gadiyaa asaa itti mek'etsi bayinna godaa kushiyan aatsaade immana; itti mek'etsi bayinna kaatii unttuntta mooddana» yaagee Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Goday. \p \v 5 Nayle Shaafaa haatsay melana; shaafaykka leelan leelan meli aggana. \v 6 Zeero haatsatuu s'ink'k'ana; Gibs'e pulttotuu guus's'ananne to"ana. Shombbok'otuunne c'aretuu shullana; \v 7 Nayle Shaafaa matan de'iyaa sa'atuu, abbaa matatuu ubbay koletti mela gidana. Nayle Shaafaa matan zereeddabay ubbay melana, laalettananne d'ayana. \v 8 Moliyaa oyk'k'iyaawanttu kayyottana. Nayle Shaafaan gitiyaa yeggiyaa ubbatuu yeekkana; haatsaan gitiyaa yeggiyaawanttukka doc'c'ana. \v 9 Paatetteedda talbbaappe liinuwaa ootsiyaawanttu, k'ay bootsa puuttuwaa mayuwaa daddiyaa shemayinnetuukka yeellatana. \v 10 Shimaynnetuunne keraa ootsiyaa ubbatuukka kayyotana. \p \v 11 S'o'aane katamaa mooddiyaawanttu mulekka eeyya; aad'd'eeda eranchcha giyaa Gibs'e kaatiyaa zoriyaawanttu zoriikka damma. Yaatina, hintte Gibs'e kaatiyaw, «Nuuni aad'd'eeda eranchchatuwaa naanatuwaa; nuuni beni kaatetuu naanatuwaa» gaanaw waaniide danddayiitee? \v 12 Ne aad'd'eeda eranchcha asatuu yaatina ha"i hak'an de'iino? Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Goday Gibs'e bolla ootsanaw halchcheeddawaa ane unttunttu new odinonne neena erissino. \v 13 S'o'aane katamaa mooddiyaawanttukka eeyyeeddino; Memppiisa katamaa mooddiyaawanttukka c'imetteeddino. Gibs'e asaa zariyaa giddoppe asaa kaaletsiyaawantta giide wotseeddawanttu Gibs'e baletseeddino. \v 14 Med'inaa Goday unttunttu giddon geella ayaanaa walakkeedda; yaatina, unttunttu matsottiide Asay bare c'ooshshan ganddigaariyaawaadan, Gibs'ee bare ooso ubbaan ganddigaaranaadan ootseeddino. \v 15 Gibs'ew Aa huup'ii woy Aa goyinay, Aa zambbaa tashii, woy Aa shombbok'uu ootsanabay ayaynne baawa. \s Gibs'etuu S'oossaw Goyinniyaa Gallassay Yaana \p \v 16 He gallassi Gibs'e gadiyaa Asay mac'c'a asaa mala gidanawaa. K'ay Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Goday unttunttu bollan wus'akkiyaa Aa kushiyaa be'iide, unttunttu yashshan kokkorana. \v 17 Yihudaa gaddii Gibs'e gadiyaa asaa yashshiyaawaa gidanawaa; Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Goday unttunttu bollan ootsanaw k'oppeedda k'ofaa diraw, Yihudaabaa sisiyaa ubbay yayana. \p \v 18 He gallassi Gibs'e gadiyaan de'iyaa ichcheshu katamatuu Kanaane k'aalan haasayiyaawanttanne Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Godaw ammanettanaw c'aak'k'iyaawantta gidana. He katamatuwaappe ittuu, «Awaa Katamaa» geetettiide s'eesettana. \p \v 19 He gallassi Gibs'e biittaw gidduwaan, Med'inaa Godaw yarshshiyaasay giigana; k'ay Gibs'e gadiyaa zawaankka Med'inaa Godaw tuussay ek'k'ana. \v 20 Hewe Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Godaw Gibs'e gadiyaan malaatanne markka gidanawaa; unttunttu barena uk'k'unniyaawanttuppe denddeeddawaan Med'inaa Godaakko waassiyaa wode, I unttunttoo ashshiyaawaa kiittana; unttuntta ashshana. \v 21 He wode S'oossay Gibs'e gadiyaan eretteeddawaa gidanawaa; Gibs'e asaykka he gallassi S'oossaa erananne yarshshuwaanne katsaa yarshshuwaa akki yiide, aw goyinana. Unttunttu S'oossaw shiik'k'ananne barenttu shiik'owaakka gatsana. \v 22 Med'inaa Goday Gibs'e shoc'ana; shoc'ananne patsana. Unttunttukka Med'inaa Godaakko simmana; ikka unttunttu watiwatuwaa sisiide, unttunttu patsana. \p \v 23 He gallassi Gibs'eppe Asoore gakkanaw aakko oge kesana; Asoore Asay Gibs'e, Gibs'e asaykka Asoore simerettana; k'ay Gibs'e Asay Asoore asaana ittippe goyinnana. \v 24 He gallassi Israa'eelii Gibs'enanne Asoorena heezzentso biittaa gidiide, sa'aa giddon anjjo gidanawaa. \v 25 Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Goday unttuntta hawaadan yaagiide anjjana; «Ta asaw Gibs'ee, ta kushii med'd'eedda Asoorenne taani dooreedda Israa'eeliyaw anjjetteedawantta gidite» yaagana. \c 20 \s Gibs'e Bollanne Top'p'iyaa Bollaa Odeteedda Timbbitiyaa \p \v 1 Asoore gadiyaa Kaatii Sarggooni kiitteedda olaa gadaaway yiide, Ashddooda giyaa Piliss's'eema katamaa oliide oyk'k'eedda laytsi, \v 2 he wode Med'inaa Goday Amoos'a na'aa Isiyaasa hawaadan yaageedda; «Ba; ne bollappe maak'aa k'aara; ne gediyaappekka ne c'aammaa kessa» yaageedda; Isiyaasi S'oossay geeddawaadan haniide, kallo s'iiranne mela gediyaan hametteedda. \p \v 3 Med'inaa Goday hawaadan yaageedda; «Ta k'oomay Isiyaasi Gibs'enne Toop'p'iyaa bollan gakkiyaabaw malaataa gidana mala, heezzu laytsaa kallo s'iiranne mela gediyaan hametteedda. \v 4 Hewaadan Asoore kaatii, Gibs'eppe omoodetteeddawanttanne Top'p'iyaappe betiide keseeddawantta kallo s'iiranne mela gediyaana, dulliikka kallo de'ishshin laaggi, Gibs'e yeellaw afana. \v 5 Toop'p'iyaan ammanettiyaawanttunne Gibs'en c'eek'ettiyaawanttu yayyiide yeellatana. \v 6 Abbaa matan de'iyaa Asay he gallassi hawaadan yaagana; ‹Be'ite, nuuni Asoore kaatiyaappe attanaw maaddiino giide nu hidootaa wotseeddanne unttunttukko bak'ateedda asaa bolla hawe gakkeedda; yaatina, nuuni waan attanaw danddayeettoo?› yaagana» yaageedda. \c 21 \s Baabloone Kunddetsaa Bessiyaa Sas'aa \p \v 1 Abbaa matan de'iyaa bazzoo odetteedda s'oossaa k'aalay hawaa. \p Gedissa baggappe gotiyaa c'arkkuu suraggiidde yiyaawaadan, bashshay mela biittaappe, yashshiyaa gadiyaappe yee. \p \v 2 Itti yashshiyaa sas'ay taw k'onc'c'eedda. Aatsi immiyaawe aatsi immee; omoodiyaawe omoodee; Elaama biittaw, woraajja! Meedoona biittaw, katamaa doodda! Baabloone gaasuwaan gakkeedda ooliyaa taani gidissana. \p \v 3 Hewaa diraw, ta s'eessay sakko s'alalaa gideedda; mac'c'a asaa yeluu oyk'k'iyaawaadan, taana un"uu oyk'k'eedda; taani sisiyaawaappe denddeeddawaan hokkaad; taani be'eeddawaappe denddeeddawaan dagamaad. \v 4 Taana yiic'oyee; taana yashshay kokkorssee; taani amotteedda omarssay taw kokkorssaw laametteedda. \p \v 5 Taani be'eedda sas'aan unttunttu gibiraa giigisseeddino; mins's'aafiyaakka hiis's'eeddino; yaatiide miinonne ushiino. Yaatishin, «Hinttenoo kaappatoo, denddite! Hintte gonddalletuwaa k'uc'c'ite!» yaagiyaa azazuu yeedda. \p \v 6 Goday taana hawaadan yaageedda; «Ba; s'omoosiyaa asaa wotsa; I bare be'iyaawaa odo. \v 7 Gammaama mehiyaa toggiyaawantta, laa"uwaa laa"uwaa gidiide biyaa paraa asatuwaa, haretuwaa toggiyaawanttanne gaalotuwaa toggiyaawantta be'iyaa wode, loytsiide s'eello; d'ishi s'eello» yaageedda. \p \v 8 Hewaappe guyyiyaan, wochcheeddawe hawaadan yaagi waasseedda; «Godaw, taani wochchiyaasan gallassi gallassi pac'i bayinnan ek'k'aad; ta santtariyyankka k'ammaa muliyaa tolettaad. \v 9 Be'ite, gammaama mehiyaa toggiyaa paraa asatuu laa"a laa"a gidiide yiino» yaageedda. I k'aykka hawaadan yaageedda; «Baabloone kunddeedda; Aa s'oossatuwaa misiletuukka kunddeeddino. Unttunttu ubbaykka sa'aan duge kunddiide gaac'etteeddino» yaagiide waasseedda.\x - \xo 21:9 \xo*\xt Sas'. 14:8; 18:2\xt*\x* \v 10 Hinttenoo, ta uddumaan k'os'etteedda ta asatoo, Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Godaappe, Israa'eeliyaa S'oossaappe siseeddawaa taani hinttenttoo erissay. \s Eedoomabaw Odetteeddawaa \p \v 11 Eedooma biittaa S'oossay hawaadan yaageedda; «Itti bitanii Eedooma woy Duuma baggana taana S'eesiide, ‹Laa wochchiyaawoo, sa'ay wonttanaw aappunuu atteedee? Laa wochchiyaawoo, sa'ay wonttanaw aappunuu atteedee?› yaagee. \v 12 Wochchiyaawe zaariide, ‹Sa'ay wonttana hanee; k'ay k'ammana; hintte oochchanaw koyooppe, simmi yiide oochchite› yaagee» yaageedda. \s Araba Biittaabaw Odetteeddawaa \p \v 13 Araba giyaa biittaa Goday hawaadan yaagee; «Hinttenoo Dadaana zal"anchchatoo, hintte hintte c'aaniyaa gaalotuwaanakka Araba gadiyaa bazzuwaan ak'ana. \v 14 Hinttenoo, Teema giyaa gadiyaan de'iyaa asatoo, saametteeddawanttoo haatsaa ahite; betetoo miyaawaa immite. \v 15 Ayaw gooppe, unttunttu mashshaappe, shookuwaappe shoddeedda mashshaappe, dafeedda wonddaafiyaappenne mino olaappe bak'atiide yeeddino» yaagee. \p \v 16 Hewaappe guyyiyaan, Goday taana hawaadan yaageedda; «Konttiraatiyaa oosanchchaa wodiyaadan, mes's'i itti laytsaa giddon K'eedaare bonchchuu ubbay wurana. \v 17 K'eedaare gadiyaan de'iyaa wonddaafiyaan dukkiyaa wolk'k'aama olanchchatuwaappe guutsatuu attana; hewaa Med'inaa Goday Israa'eeliyaa S'oossay odeedda» yaageedda. \c 22 \s Yerusaalamebay Odetteedda \p \v 1 Sas'aa Wombbaa giyaa sa'aabaw S'oossay odeedda k'aalaa. Hintte ubbay golliyaa bollan dembbayiide ootseedda sa'aa keseeddawe ayaasee? \v 2 Neenoo waasuu, dirbbaynne c'abbuu kumeedda katamaw, ne giddon hayk'k'eedda asatuu mashshaan hayk'k'ibeykkino; woy olankka hayk'k'ibeykkino. \v 3 Hintte kaappatuu ubbay ittippe bak'ateeddino; unttunttu wonddaafii bayinan c'oo omoodetteeddino; unttunttu haako sa'aa bak'atooppenne beetteedda ubbatuu oyk'k'etteeddino. \v 4 Hewaa diraw, taani hawaadan yaagaad; «Taana s'eelloppite; ane taani afos's'aadde misho yeekuwaa yeekkay; d'ayeedda ta asaw yeekkiyaa taana mintsetsana giide daaburoppite» yaagaad. \v 5 Goday, Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Goday ha gallassaa Sas'aa Zanggaaraan dagama, yederssanne shabbirssaa gallassaa ootseedda; k'ay gimbbetuukka kolettiyaa gallassanne deretuwaakkokka waassiyaa gallassaa. \p \v 6 Elaame bare paraa gaaretuwaananne paraa asatuwaana bare wonddaafiyaa oyk'k'iide yeedda; K'iira gadiyaa wotaadaratuu k'ay barenttu gonddalletuwaa giigisseeddino. \v 7 Loytsi lo"iyaa hintte zanggaaratuu paraa gaaretuwaan kumeeddino; paraa asatuu Yerusaalame katamaa penggiyaa sintsan ek'k'eeddino. \v 8 I Yihudaa geessotuwaa k'aareedda. He gallassi hintte wora golliyaan de'iyaa kaatiyaa olaa miishshatuwaa s'eelleeddita. \v 9 K'ay hintte Daawita Katamaa giddon koletteeddasay dareeddawaa be'eeddita; zik'k'a sa'aa shiik'eedda haatsaa dagayi de'iita. \v 10 Yaatiide hintte Yerusaalamen de'iyaa golletuwaa paydeeddita; gimbbiyaa mintsanaw golletuwaa koleeddita. \v 11 Kase ec'a dalbbantsan de'iyaa haatsaa zaariide, Aa minjjiyaasaa laa"u gimbbetuwaappe gidduwaan giigisseeddita. Shin hintte hewaa med'd'eeddawe S'oossaa gidiyaawaa akeekibeykkita; woy daro wodiyaappe kase hewaa halchcheeddawaa yaynnibeykkita. \p \v 12 He gallassi Goday, Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Goday hinttena yeekkanawunne zilaalanaw, hintte huup'iyaa meedettanawunne waaruwaa mayyanaw hinttena s'eeseedda. \v 13 Shin be'ite, hintte nashettiitanne pooc'u giita; booraanne dorssaa shukkiita; ashuwaa miita; woyniyaa eessaakka ushiita; «Nuuni wontti hayk'k'iyaa diraw, ane meettonne usheeto» yaagiita.\x - \xo 22:13 \xo*\xt 1 K'or. 15:32\xt*\x* \p \v 14 Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Goday hawaa taw odeedda; I, «Hintte hayk'k'ana gakkanawukka ha nagaray hinttenttoo atto geetettenna. Taani Goday, Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Goday hawaa oday» yaageedda. \s Sheebina, «Neena Era!» Geeddawaa \p \v 15 Goday, Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Goday hawaadan yaageedda; «Ba; kaatiyaa golliyaan suntsetteedda kaappuwaa Sheebinakko baade hawaadan yaaga; \v 16 ‹Hawaan neeni ayaa ootsay? K'ay neeni hawaan new duufuwaa bookkanaw, new hawaan oonee de'iyaawe? Neenoo d'ok'k'a sa'aan new duufuwaa massiyaawoo, k'ay shuchchaa gomppan new de'iyaa sa'aa wooc'iyaawoo, \v 17 nenoo mino bitaniyaw, neena Med'inaa Goday wolk'k'an wora zaariide olana. Neena I p'irs's'otsi oyk'k'iide, \v 18 yuushshi yuushshi aatsiide kuwaadan, itti aakko gadiyaan oli aggana. Neenoo ne godaa golliyaw yeella gideedda bitaniyaw, neeni yan hayk'k'ana; ne bonchcho paraa gaaretuukka yan attana. \v 19 Taani neena ne oosuwaappe kessana; ne daannatetsaappekka neena shaarana› yaaga. \p \v 20 «He gallassi taani Hilk'k'iyaa na'aa ta k'oomaa Eliyaak'iima s'eesana. \v 21 Ne mayuwaa Aa mayzzana; ne danc'c'iyaawankka Aa danc'c'isana; ne suntsatetsaakka aw aatsaade immana. I Yerusaalamen de'iyaa asawunne Yihudaa asaw aawuwaa gidanawaa. \v 22 Taani Daawita golliyaa k'ulppiyaa Aa hashiyaan wotsana; I dooyana; ooninne gorddenna; k'ay I gorddana; ooninne dooyenna.\x - \xo 22:22 \xo*\xt Sas'. 3:7\xt*\x* \v 23 Taani Aa ammantsiyaa sa'aan shikaaliyaadan d'ogana; I bare aawuwaa golliyaw bonchcho kaatetuwaa araataa gidanawaa. \v 24 Wanc'c'aappe biide, d'ok'k'abaa gakkanaw koc'aan kak'k'eeddawaadan, unttunttu Aa aawuwaa golliyaa bonchchuwaa ubbaa, naanatuwaa, na'aa naanatuwaakka, Aa bolla wotsana» yaageedda. \p \v 25 Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Goday hawaadan yaagee; «He gallassi ammanettiyaa sa'aan d'ogeedda shikaalii kichchana; k'ans's'ettananne kunddana. Aa bollan kak'k'eedda tookuwaa ubbay duus's'i wod'd'ana» yaagee. Hawaa Med'inaa Goday odeedda. \c 23 \s S'iiroosabay Timbbitiyaan Odetteeddawaa \p \v 1 S'iiroosa katamaw odetteedda S'oossaa k'aalay hawaa.\x - \xo 23:1-18 \xo*\xt Hiz. 26:1—28:19; Iyu. 3:4-8; Amo. 1:9-10; Zak. 9:1-4; Mat. 11:21-22; Luk'. 10:13-14\xt*\x* \p Hinttenoo Tarsseesa markkabiyaa laaggiyaawanttoo yeekkite! Ayaw gooppe, S'iiroosa katamay gollii woy shemppiyaasay bayinna mela keseedda; he oduu unttunttoo K'op'iroosa gadiyaappe yeedda. \v 2 Hinttenoo, abbaa matan de'iyaa asatoo, hinttenoo Sidoona katamaa zal"anchchatoo, c'o"u giite! Hintte kiittiyaa asatuu abbaa pinneeddino. \v 3 Hinttew yiyaa katsay Nayle Shaafaappe c'aketteedda Shihoora gadiyaa katsaa. Hintte kawutetsatuu zal"iyaa zal"iyaa sa'aa gidana. \p \v 4 Neenoo Sidoona katamaw, abbaa geessoo, abbay, «Taani na'aa yelabeykke; taani attuma na'aakka mac'c'a na'aakka dichchabeykke» yaagiide haasayeedda diraw yeellata. \v 5 Oduu Gibs'e gadiyaa gakkiyaa wode, unttunttu S'iiroosabaa sisiide seelettana. \p \v 6 Hinttenoo abbaa matan de'iyaa asatoo, zilaalite; hefintsa Tarsseesa biittaa pinnite. \v 7 Beni wode kees'etteedda, kare gadiyaa oyk'k'iide mooddanaw Aa gedii Aa haassi afeedanne, hintte aan nashettiyaa S'iiroosa katamay hawaadan haneedee? \v 8 Kallachchaa wotsisiyaa katamaa Aa zal"anchchatuu gadiyaa mooddiyaawantta gideeddanne Aa giddon zal"iyaawanttunne laammiyaawanttu gadiyaa bollan bonchchetteeddawantta gideedda S'iiroosa katamaa bolla hawaa halchcheeddawe oonee? \v 9 Otorettiyaawanttu bonchchuwaa ubbaa guutsanaw, k'ay gadiyaa bollan bonchchetteeddawantta ubbaa kawushshanaw, Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Goday hawaa halchcheedda. \p \v 10 Hinttenoo, Tarsseesa gadiyaa asatoo, hinttena te"iyaabay bayinna diraw, Nayle Shaafaadan, hintte gadiyaa bollan kumiide goggite. \v 11 Med'inaa Goday abbaa bollan bare kushiyaa mic'c'eedda; I kawutetsaakka k'aatseedda; Kanaane gadiyaa geessotuwaa laalana mala, S'oossay azazuwaa immeedda. \v 12 K'ay I hawaadan yaageedda; «Hinttenoo, un"etteeddo Sidoona asatoo, hintte nashshechchaa pooc'u giyaa wodii wureedda. Denddite; hefintsa K'op'iroosa pinnite. Haray atto yankka hinttenttoo shemppuu beettena» yaageedda. \p \v 13 Baabloone gadiyaa be'ite; he gadiyaa Asay ha"i patsennabaa gideedda. Asoore gadiyaa asatuu he gadiyaan do'ay siiranaadan ootseeddino. Unttunttu hewan de'iyaa wogga golletuwaa koliide, barenttu geessotuwaa gimbbeeddino; biittaakka mela ootseeddino. \p \v 14 Hinttenoo, Tarsseesa gadiyaa markkabiyaa asatoo, hintte geessuu laaletteedda diraw, zilaalite. \p \v 15 S'iiroosa katamay laappun tammu laytsaa dogettiide de'ana wodii yaana; hewenne, itti kaatiyaa laytsaa keeshshaa giyaawaa. Laappun tammu laytsay wuriyaa wode, sharmus'a mishiratiw yes'ettiyaa yetsaa malay, S'iiroosa katamaw yes'ettana. Unttunttu, \v 16 «Hanne, dogetteedda shaarmus'ate, ne diitsaa akka; kataman yuuyya. Neena Asay hassayana mala, mal"o k'aalan daro yetsaa yes's'a» yaagana. \p \v 17 Laappun tammu laytsay polettiyaa wode, Med'inaa Goday S'iiroosa s'omoosana. Shin hewaappe guyyiyaan, Aa beni bare shaarmus'aa oosoo simmana; sa'aan de'iyaa kawutetsatuwaa ubbaanna shaarmus'ana. \v 18 Gidooppenne, Izi zal"iinne I dirgguu Med'inaa Godaw dummateeddawaa gidana; izi zal"ii daro k'umaanne lo"o mayuwaa shammanaw, Med'inaa Godaw ootsiyaa asatoo imettanaappe attina, miishshaa golliyaaninne minjja golliyaan uttenna. \c 24 \ms Waayettiyaa Israa'eeliyaa Asatoo Hidootaa Kiittaa \mr (24:1—27:13) \s Med'inaa Goday Sa'aa Murana \p \v 1 Be'ite, Med'inaa Goday gadiyaa koliide mela kessana; I gadiyaa bayzziide, aan de'iyaa asaakka laalana. \v 2 Hara asaa bollan haniyaawaadan k'eesetuwaa bollankka, k'oomaa bollan haniyaawaadan godaa bollankka, k'oomatti bollan haniyaawaadan godatti bollankka, shammiyaawaa bollan haniyaawaadan zal"iyaawaa bollankka, tal"iyaa immiyaawaa bollan haniyaawaadan tal"iyaa akkiyaawaa bollankka, ac'uwaa achchiyaawaa bollan haniyaawaadan, ac'uwaa ashettiyaawaa bollankka hanana. \v 3 Biittay ubbaanna mela kesana; k'ay ubbaannakka bonk'k'ettanawaa. Ayaw gooppe, ha k'aalaa Med'inaa Goday haasayeedda. \p \v 4 Biittay loytsi melina, Aa aac'ay ubbay shullee; gadiyaan de'iyaa wolk'k'aama asaykka daaburee. \v 5 Biittay barenan de'iyaa asaappe denddeeddawaan tuneedda. Ayaw gooppe, unttunttu higgiyaa koleeddino; wogaa mentseeddino; med'inaa c'aak'uwaakka koleeddino. \v 6 Hewaa diraw, S'oossaa shek'ay gadiyaa mee; k'ay aan de'iyaa asatuukka barenttu bayzzuwaa gaasuwaan mureteeddino. Hewaa diraw, sa'aan de'iyaa asatuu s'uugetteeddino; yaatina payduwaan guutsaa Asay atteeda. \v 7 Woynniyaa turaa anuu melina, woyniyaa eessaykka wureedda; kase nashetiyaa ubbay kayyotteedda. \v 8 Karabuwaa bak'aa nashechchay c'o"u geedda. Nashettiyaawanttu hombboc'etsaykka ek'k'eedda. Lo"iyaa diitsaa nashechchaykka c'o"u geedda. \v 9 Hawaappe sintsanaw yetsaa yes's'iid, unttunttu woyniyaa eessaa ushikkino; matsoyiyaa ushshay ushiyaawanttoo c'amo gidanawaa. \v 10 Maaraa mac'araa d'ayeedda katamay laaletteedda; ooninne gelennaadan, golliyaa ubbay gorddetteedda. \v 11 Woynniyaa eessay d'ayeeddawoo Asay dabaaban waassee; nashechchaa ubbay kayyoo laametteedda; sa'aa nashechchay ubbay kichcheedda. \v 12 Katamay koletteedda; katamaa penggetuukka me'eretteeddino. \v 13 Wogaraa teeraa k'aatsiide k'ok'k'ofiyaawaadan, woy woyniyaa teeraa mas'i simmiide, k'aarimiyaa mas'iyaawaadan, gadiyaa bollan de'iyaa kawutetsatuwaa giddon hewaadan hanana. \p \v 14 Unttunttu barenttu k'aalaa d'ok'k'u ootsiide, nashshechchan yes's'iino; away wulliyaa baggana de'iyaa ubbay Med'inaa Godaa gitatetsaa odana. \v 15 Hewaa diraw, away doliyaa baggana de'iyaawanttoo, Med'inaa Godaw bonchchuwaa immite; abbaa doonaan de'iyaa biittatuwaan de'iyaawanttoo, Israa'eeliyaa Med'inaa Godaa, S'oossaa suntsaw bonchchuwaa immite. \v 16 Biittaa gas'aappe, «S'illoo bonchchuu gido» yaagiyaa yetsaa nuuni siseetto. \p Shin taani, «Taani gilk'k'ay! Taani gilk'k'ay! Taw aayye ana! Ayaw gooppe, kaddiyaawanttuu kaddiino; kaddiyaawanttuu loytsi aatsi immiino» yaagay. \v 17 Hinttenoo, sa'aa bollan de'iyaa asatoo, dagamay, aafuunne p'irii hinttena naagee. \v 18 Saluwaa maskkootetuu dooyetteedda dirawunne, gadiyaa baasotuukka k'aas's'iyaa diraw, dagantsiyaa kooshshaappe bak'atiyaawe ollaan kunddana; k'ay ollaappe pude kesiyaawe p'iriyaan oyk'k'ettana. \v 19 Biittay za"iide p'alk'k'etteedda; nippi giide me'eretteedda; wolk'k'aappe k'aas's'eedda. \v 20 Biittay matsottiide asaadan ganddigaaree; c'arkkuu sugiyaa daasiyaadan, yonk'k'u gee. Makkalanchchatuu bayzzuu Aa loytsi dees'eedda diraw, laa"entso denddennaadan kunddee. \p \v 21 He gallassi Med'inaa Goday saluwaa wolk'k'atuwaa saluwaan, k'ay sa'aa kaatetuwaakka sa'aan murana. \v 22 Unttunttu ollaan de'iyaa k'asho asatuwaadan, ittippe shiik'ana; k'asho golliyaan gorddettiide uttana. K'ay daro gallassaappe guyyiyaan, unttunttu murettana. \v 23 Hewaappe guyyiyaan, aginayikka awaykka yeellatana. Ayaw gooppe, Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Goday S'iyoone deriyaaninne Yerusaalamen kaatetana; k'ay I Yerusaalame c'imatuwaa sintsan bare bonchchuwaa k'onc'c'issana. \c 25 \s Galataa Yetsaa \p \v 1 Abeet Med'inaa Godaw, neeni ta S'oossaa. Taani neena d'ok'k'u d'ok'k'u ootsana; ne suntsaakka galatana. Ayaw gooppe, neeni polo ammanettiyaawaan benippe halchchettiide de'iyaa malalissiyaa oosotuwaa ootsaadda. \v 2 Neeni katamaa shuchchay oletiyaa sa'aa ootsaadda; minuwaan gimbbetteedda katamaa kolaadda. Allagatuwaa kaatiyaa golliyaakka laa"entso katamaa gidennaadan ootsaadda. Simmiide mulekka kees'ettenna. \v 3 Hewaa diraw, mino asatuu neena bonchchana; mek'etsi bayinna kawutetsatuwaa katamatuukka new yayana. \v 4 Neeni hiyyeesaw bak'ati attiyaasaa. Metootanchchawukka bare metuwaa wode bak'ati attiyaasaa, uushuwaappe atiyaa sa'aanne aawaa seelaappe attiyaa kuwaa gidaadda. Ayaw gooppe, mek'etsi bayinna asaa hank'k'uu gimbbiyaa shoc'iyaa uushuwaa malanne \v 5 bazzuwaa gadiyaa mishuwaa mala. Awaa mishuu shaariyaa kuwan gabbi giyaawaadan, neeni allagatuwaa walassaa hayzissaadda; yaatina, mek'etsi bayinna asatuwaa yetsay c'o"u geedda. \p \v 6 Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Goday asaa ubbaw ha deriyaa bollan wolk'k'aama gibiraa giigissana; hewekka mod'd'otuwaa, kolzziyaana de'iyaabatuwaanne lo"o ka"eedda woyniyaa eessaa gibiraa. \v 7 Ha deriyaan asaa ubbaa c'ammeeddawaa, kawutetsaa ubbaa bollankka mic'etteedda garidduwaa I d'ayissana. \v 8 Hayk'k'uwaa I med'inaw mittana; Ubbaa Mooddiyaa Med'inaa Goday ayfiyaa ubbaappe afotsaa k'uc'c'ana; bare asaa kawushshaakka biittaa ubbaappe diggana. Hawaa Med'inaa Goday odeedda.\x - \xo 25:8 \xo*\xt 1 K'or. 15:54; Sas'. 7:17; 21:4\xt*\x* \p \v 9 He gallassi unttunttu hawaadan yaagana; «Hawe tumu nu S'oossaa; nuuni I nuuna ashshanaadan naageeddo; I nuuna ashsheeda. Hawe Med'inaa Godaa; nuuni Aa naageeddo. Ane Aa atotetsaan hashshu geettonne nashetteetto» yaagana. \s S'oossay Moo'aaba Biittaa Murana \p \v 10 Ayaw gooppe, Med'inaa Godaa kushii ashshanaw ha deriyaa bollan gidanawaa. Shin darc'c'aa pituwaa ollaan yeggiide yed'd'iyaawaadan, Moo'aaba biittaa Asay bare sa'aan yed'ettana.\x - \xo 25:10-12 \xo*\xt Isa. 15:1—16:14; Erm. 48:1-47; Hiz. 25:8-11; Amo. 2:1-3; Sof. 2:8-11\xt*\x* \v 11 Haatsaa wad'd'iyaawe haatsaa wad'd'anaw bare kushiyaa piddi ootsiyaawaadan, unttunttu hewaa giddon barenttu kushiyaa piddi ootsana. Shin S'oossay Aa otoruwaa Aa kushiyaa geniyaanakka gatsiide kawushshana. \v 12 Unttunttu d'ok'k'issiide, minuwaan gimbbeedda gimbbiyaa I duge ahananne kawushshana; duge sa'aan, ubbaa hirkki baanan olana. \c 26 \s S'oossay Bare Asaw S'oonuwaa Immana \p \v 1 He gallassi Yihudaa gadiyaan ha yetsay yes'ettana. \b \q1 Nuw mino katamay de'ee; \q2 S'oossay atotetsaa Aa yuushshuwaan gimbbiyaadaaninne geessuwaadan essee. \q1 \v 2 Ammanuwaa naagiyaa s'illo kawutetsay gelana mala, \q2 penggiyaa dooyite. \q1 \v 3 Bare k'ofaa neenan wotseedda asaa \q2 neeni polo sarotetsaan naagaasa; \q1 Ayaw gooppe, I neenan ammanettee. \q1 \v 4 Med'inaa Godaan med'inaw ammanetitte; \q2 ayaw gooppe, Med'inaa Goday, Med'inaa Goday med'inaa Zaallaa. \q1 \v 5 D'ok'k'an de'iyaawanttanne, \q2 unttunttu d'ok'k'a katamaa zik'k'i ootseedda; \q1 I Aa kawushshee. \q2 Duge sa'aa gakkanaw zik'k'i ootsee; \q2 biittaa baanan olee. \q1 \v 6 Mank'k'uwaa gedii, metootanchchaa gedii, Aa yed'd'ana. \b \q1 \v 7 S'illotuwaa ogii salalaa. \q2 Abeet S'illoo, neeni \q2 s'illotuwaa ogiyaa salallissaasa. \q1 \v 8 Ee Med'inaa Godaw, ne higgiyaa ogiyaan hamettiidde, \q2 nuuni neena naageetto. \q1 Nu wozanaa amuu, \q2 ne suntsaa bonchchanawaa s'alalaa. \q1 \v 9 K'amman taani neena laamotay; \q2 Wonttan ta giddon de'iyaa ta ayyaanay, \q2 tumuwaappe neena minisiide koyee. \q2 Ayaw gooppe, ne pirdday sa'aan de'iyaa wode, \q2 sa'aan de'iyaa Asay s'illotetsaa tamaaree. \q1 \v 10 Iita asaw keekatetsaa ootsooppekka, \q2 I s'illotetsaa tamaarenna. \q1 Suure asatuwaa gadiyaan iitabaa ootsee; \q2 Med'inaa Godaa gitatetsaakka erenna. \q1 \v 11 Abeet Med'inaa Godaw, neeni, \q2 ne kushiyaa d'ok'k'u ootsaadda; \q1 Shin unttunttu be'ikkino.\x - \xo 26:11 \xo*\xt Ibr. 10:27\xt*\x* \q2 Ne asaw neeni mishettiyaa mishuwaa be'iide yeellatino. \q1 Neeni ne morkketoo wotseedda tamay, \q2 unttuntta mi d'ayisso. \q1 \v 12 Abeet S'oossaw, neeni, \q2 nuw sarotetsaa mintsaadda; \q1 Nu ooso ubbaa neeni nuw ootsaadda. \q1 \v 13 Abeet Med'inaa Godaw, nu S'oossaw, \q2 neeppe haratuu nuuna mooddeeddino; \q1 Shin nuuni ne suntsaa s'alalaa bonchcheetto. \q1 \v 14 Unttunttu hayk'k'eeddino; \q2 simmiide pas'a de'ikkino. \q1 Neeni d'ayisseedda diraw, \q2 simmiide denddikkino. \q1 Unttunttu hassayettiyaawaa ubbaa k'uc'c'a d'ayissaadda. \q1 \v 15 Abeet Med'inaa Godaw! \q2 Neeni asaa darissaadda. \q1 Asaa darissaade, neeni bonchchettaadda; \q2 biittaa zawaa ubbaakka aassaada. \q1 \v 16 Abeet Med'inaa Godaw! \q2 Metuwaa wode unttunttu neena koyeeddino. \q1 Neeni unttuntta mureedda wode, \q2 unttunttu neena saasukki woosseeddino. \q1 \v 17 Abeet Med'inaa Godaw! Shahaareedda mishiratta, \q2 yeliyaa wodii gakkina, \q1 Yeluwaa un"ettaade waassiyaawaadan, \q2 Nuunikka ne sintsan hewaadan haneeddo. \q1 \v 18 Nuuni shahaareeddo; oytsaa oyk'k'eteeddo; \q2 Shin c'arkkuwaa yeliyaawaa gideeddo. \q1 Nuuni sa'aw atotetsaa ahibeykko; \q2 sa'aan de'iyaa asaakka yelibookko. \q1 \v 19 Hayk'k'eedda ne Asay pas'ana;\x - \xo 26:19 \xo*\xt Dan. 12:2\xt*\x* \q2 unttunttu anhay denddana. \q1 Hinttenoo, biittaa baanaa giddon de'iyaawanttoo, \q2 hintte s'aasay wontta ketterssaa mala gidiyaa gishshawunne, \q2 sa'aykka hayk'k'eeddawantta zaaretsiide immiyaa diraw, \q2 Beegottitenne nashshechchaw yes's'ite. \s Pirddaanne Omooduwaappe Simmiyaawaa \p \v 20 Ta asatoo, haa yiite; hintte golle geliide, penggiyaa hintte bolla gorddite. S'oossaa hank'k'uu aad'd'ana gakkanaw, guutsaa wodiyaa hinttena k'osite. \v 21 Biittaa bollan de'iyaa asaa, unttunttu nagaraa diraw murana, Med'inaa Goday bare de'iyaasaappe kesiide yee. Biittaykka bare bollan gukkeedda suutsaa k'onc'c'issana; wod'eeddawanttakka laa"entso gentsenna. \c 27 \p \v 1 He gallassi Med'inaa Goday bare mino, gitanne wolk'k'aama mashshaan Leewaataana giyaa kols's'iyaanne s'aas'ettiyaa shooshshaa murana; abban de'iyaa dawiyaakka wod'ana.\x - \xo 27:1 \xo*\xt Yob. 41:1; Maz. 74:14; 104:26\xt*\x* \v 2 He gallassi hawaadan geetettana; «Hawe dosetteedda woyniyaa turaa saa; aabaa yes's'ite! \v 3 Taani, Med'inaa Goday Aa naagiyaawaa; taani Aa ha"i ha"i haatsaa ushshay; ooninne Aa k'ohennaadan, taani k'amanne gallassi Aa naagay. \v 4 Taani hank'k'ettikke; taananna olettanaw, aguntsayinne gom"orii de'eerikkinooshsha! Taani unttunttu bolla kesa ek'k'aade, unttuntta s'uugga wurssana. \v 5 Woy bak'ati k'osetti attanaw taakko yiino; taananna giigino; ee, taananna giigino» yaagettana. \p \v 6 Yaana gallassatuwaan Yaak'oobi s'ap'uwaa yeddana; Israa'eelii aac'ananne c'iishshaana; yaatiide ayifeedda ayfii sa'aa ubbaa kumana. \p \v 7 Unttuntta shoc'eeddawantta shoc'eeddawaadan, Med'inaa Goday Israa'eeliyaa asaa shoc'eeddeyye? Woy unttuntta wod'eeddawanttu hayk'k'eeddawaadan, unttunttu hayk'k'eeddinooyye? \v 8 S'oossay bare asaa omoodoo yeddiyaawaan mureedda; away doliyaa bagga c'arkkuwaa gallassi unttuntta bare yashshiyaa gotiyaan laaggi kesseedda. \v 9 Hewaa diraw, Yaak'ooba bayzzuu atto geetettanawenne Aa nagaray polo k'uc'ettanawe hawaana: hewekka yarshshiyaa sa'aa shuchchaa ubbaa I me'eretteedda book'intsa shuchchaadan ootsiyaa wodenne, Asheero giyaa mac'c'a s'oossatti misilii, woy is'aanaa c'uwayiide, yarshshiyaa sa'aykka ek'uwaan attenaadan ootsiyaa wode. \p \v 10 Minuwaa diretteedda katamay oneedda; kase Asay de'iyaa sa'ay ha"i bazzuwaadan, mela atteedanne dogetteedda; I mehii heemettiyaa sa'aa gideedda diraw, mitsaa bonc'c'iyaa miidde, maratuu hewan allas's'iino. \v 11 Mitsaa tashetuu meliyaa wode me'erettiino; mac'c'a asaykka yiide, unttuntta eetsanaw afee. Ha Asay akeeki bayinna asaa gidiyaa diraw, unttuntta Med'd'eeddawe unttunttoo k'arettennanne maarenna. \p \v 12 He gallassi Efiraas'iisa Shaafaappe Gibs'e Shaafaa gakkanaw, Med'inaa Goday katsaa bukana; hinttenoo, Israa'eeliyaa asatoo, hinttekka hintte taran taran shiik'ana. \p \v 13 He gallassi wolk'k'aama malakatay punettana; Asoore gadiyaan d'ayiyaawanttunne Gibs'e biittaw yedersseeddawanttu yaana; Yerusaalamen geeshsha deriyaan Med'inaa Godaw goyinnana. \c 28 \ms S'oossay Makkalanchcha Asaa Muriyaawaa Gidussaa \mr (28:1—31:9) \s Huup'issa Kawutetsaa, «Neena Era!» Geeddawaa \p \v 1 Efireeman de'iyaa matsottiyaawanttu kallachchawunne, woyniyaa eessay s'ooneeddawanttu aradda zanggaaraan de'iyaa, shulliyaa c'iishshaa mala gideedda Aa bonchchuwaa puulaw aayye ana! \v 2 Be'ite, Godaw wolk'k'aamanne mino gideedda itti Asay de'ee; Goday Aa shachchaa uushuwaadan, bayzziyaa gotiyaadaaninne kuntsiide goggiyaa wolk'k'aama haatsaadan, mino kushiyan duge sa'aa olana. \v 3 He matsottiyaa Efireema asatuwaa otoruwaa kallachchay gediyaan yed'ettana. \v 4 Aradda zanggaaraa huup'iyaan de'iyaa k'ok'k'ofettiyaa c'iishshay, Aa bonchchuwaa puulay wodii gakkanaappe kasetiide teereedda balasiyaa mala gidanawaa; itti Asay he balasiyaa be'iyaa wode, bare kushiyan oyk'k'osaana maana. \p \v 5 He gallassi Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Goday bare asaappe atteedawanttoo bonchchuwaa kallachchaanne puulaw huup'iyaan uttiyaa aleek'k'uwaa gidanawaa. \v 6 I daannatoo likke pirddiyaa ayaana, olaa miis'aappe zaariyaawanttookka wolk'k'aa gidanawaa. \s Isiyyaasanne Matsottiide Timbbitiyaa Odiyaa Yihudaa Asatuwaa \p \v 7 Hawanttukka woyniyaa eessaa ushiide yiic'otiinonne matsoyiyaa ushshan ganddigaariino. K'eesiinne timbbitiyaa odiyaawe matsoyiyaa ushshan yiic'otiino; unttunttu woyniyaa ushshan shaawetiino; matsoyiyaa ushshankka ganddigaariino. Sas'aa likke be'ikkino; pirddiiddekka d'ubettiino. \v 8 Unttunttu miyaa maadda ubbay c'ooshsha s'alalaa gidiyaa diraw, baybeena sa'ay mulekka baawa. \p \v 9 Unttunttu hawaadan yaagana; «Eratetsaa I oona tamaarissanee? Kiitaakka oossi k'onc'c'issanee? Maatsaa pakuwaa biro aggeedawanttusseeyye, woy d'antsaa biro duutseedawanttussee? \v 10 Ayaw gooppe, I giyaawe hawaa; azazuwaa bolla azazuwaa, azazuwaa bolla azazuwaa, wogaa bolla wogaa, wogaa bolla wogaa, hawaan guutsaa, hewan guutsaa» yaagana. \p \v 11 Shin S'oossay allagatuwaa k'aalaaninne imatsatuwaa doonaan ha asaw haasayana.\x - \xo 28:11-12 \xo*\xt 1 K'or. 14:21\xt*\x* \v 12 I unttunttoo hawaadan yaageedda; «Hawe shemppuwaa. S'alaleeddawaa shemppissite. Hawe shemppi akkiyaa saa» yaageedda. Shin unttunttu sisennan is's'eeddino. \v 13 Hewaa diraw, unttunttu biide kunddana mala, me"ana malanne gitiyaan oyk'k'ettiide omooduwaa baana mala, Med'inaa Godaa k'aalay unttunttoo azazuwaa bolla azazuwaa, azazuwaa bolla azazuwaa, wogaa bolla wogaa, wogaa bolla wogaa gidiide, hawaan guutsay, hewan guutsay gideedda. \s S'iyooniw Godaa S'ap'uwaa Mintsetsiyaa Shuchchaa \p \v 14 Hewaa diraw, hinttenoo, Yerusaalamen de'iyaa asaa mooddiyaa k'iliic'iyaawanttoo, Med'inaa Godaa k'aalaa sisite. \v 15 Hintte, «Nuuni hayk'k'uwaana giigeeddo; Si'ooliyaanakka c'aak'k'eteeddo; nuuni wordduwaa nuw de'uwaa ootseedda dirawunne malttiyaa nuw k'osetti attiyaasaa ootseedda diraw, wolk'k'aama boshay yiidekka nuuna bochchennan aad'd'ana» yaagiide c'eek'ettiita. \p \v 16 Hewaa diraw, Ubbaa Mooddiyaa Med'inaa Goday hawaadan yaagee; «Be'ite, taani S'iyoonen baasuwaa shuchchaa, paac'etteedda shuchchaa, godaa s'ap'uwaa minisiyaa, al"o shuchchaa wotsaad; aan ammaniyaa ooninne yeellatenna.\x - \xo 28:16 \xo*\xt Maz. 118:22-23; Rom. 9:33; 10:11; 1 P'es'. 2:6\xt*\x* \v 17 Taani suure pirddaa baasuwaa likkiyaa wodoruwaa, s'illotetsaakka tumbbiyaa ootsana. K'ay hintte amanetiyaa wordduwaa geessuwaa, shachchay shoc'ana; hintte k'osetti attiyaasaakka haatsay muukkana» yaagee. \v 18 Hewaappe guyyiyaan, hintte hayk'k'uwaana c'aak'k'eteedda c'aak'k'uu laalettana. Si'ooliyaanakka c'aak'k'eteedda c'aak'uukka minnenna. Wolk'k'aama boshay yiyaa wode, hintte aan shoc'ettana. \v 19 He boshay wontta wontta, k'amminne gallassi hewaana aad'd'ana; he aad'd'iyaa wode ubbankka, hinttena akki baana. \p Aa kiitaa akeekiyaawe hinttenttoo shabbirssaa dagama gidanawaa. \v 20 Arssay gediyaa c'ogottiide gisanaw k'antsaa; afilayikka gatsi mayyanaw guutsaa. \v 21 Ayaw gooppe, Paraas'iima Deriyaa bollan Med'inaa Goday ootseeddawaadan, bare oosuwaa, bare imatsaa oosuwaa, hewekka bare ooratsa oosuwaa ootsanaw denddana. K'ay Gabaa'oona zanggaaraan hank'k'etteeddawaadan hank'k'ettanawaa.\x - \xo 28:21 \xo*\xt Iya. 10:10-12; 2 Sam. 5:20; 1 Od. 14:11\xt*\x* \v 22 Godaappe, Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Godaappe I boshaa biittaa ubbaa bolla ahanaw k'achcheeddawaa taani siseedda diraw, hintte k'ashuu minnenna mala, k'iliic'iyaawaa aggite. \s S'oossaa Aad'd'eeda Eratetsaa \p \v 23 Hintte haytsaa haa yeggiide, taani odiyaawaa sisite; ta haasayaakka akeekiide sisite. \v 24 Katsaa zeranaw goshiyaa goshshanchchay ubbaa gedekka goshiidde de'ii? K'ay I ubbaa gedekka guulluwaa kinchchiiddenne liik'issiiddi de'ii? \v 25 Gadiyaa liik'issiide, anuugaa laalee; karetsa sawuwaakka zeree; zarggaakka Aa yippan, banggaakka Aa k'omuwaan, morgge mitsaakka aw bessiyaa sa'aan zeree gidennee? \v 26 Ayaw gooppe, ha hiillaa Aa S'oossay Aa erisseenne tamaarissee. \v 27 Karetsa sawuwaa udula mitsan k'os's'enna; aanugaakka c'uguwaan bukkenna. Hewaa aggiide, karetsa sawuwaakka gatiman, anuugaakka s'am"an k'os's'ee. \v 28 Ukitsaa uukkiyaa katsaa k'os's'iyaasan k'os's'iyaawe liik'issiiyye? Giddenna, I Aa k'os's'iidde k'os's'iidde, med'inaw de'enna. K'ay I katsaa bukkiyaa paraa gaaretuwaa Aa bollaanna laaggiiddekka katsay gaac'ettanaadan ootsenna. \v 29 Hawekka k'ay malalissiyaa zoriyaa zoriyaa, oosuwaakka aad'd'eeda eran ootsiyaa Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Godaappe yee. \c 29 \s Daawita Katamaa Yerusaalamiw Aayye Ana! \p \v 1 Neenoo Daawite de'eedda Arii'eela giyaa katamaw, new aayye ana! Laytsaa bollan laytsaa gujja; baalatuwaakka zaara zaaraade bonchcha. \v 2 Taani Arii'eela giyaa katamaa birokka un"etsana; unttunttu zilaalananne yeekkana. He katamay suutsay kammeedda yarshshiyaa sa'aa mala gidanawaa. \v 3 Taani ne yuushshuwaan dooddananne adussa gimbbiyaan neena dirana; ne bollan olaa maammaa kees's'ana. \v 4 Hewaappe guyyiyaan, neeni biittaa c'iimmuwaappe haa pude haasayana; hirkki baanaappe ne kooshshay yaana. Ne kooshshay moyttilliyaa kooshshaa, biittaa giddoppe kesana; ne haasayaykka baanaa giddoppe saasukettana. \p \v 5 Shin ne morkketuu liik'o baana keeshshaa c'oranne ne mek'etsi baynawanttu payduukka c'arkkuu afiyaa suullaa keeshshaa daro gidanawaa. K'oppennaan de'ishshin ellekka, \v 6 Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Goday guuguntsaan, biittaa k'aatsan, wolk'k'aama kooshshaan, gotiyaan, c'arkkuwaaninne miyaa tamaa lac'uwaan hinttena s'omoosana. \v 7 Arii'eela katamaa oliyaa c'ora kawutetsaa ubbay, he katamaanne Aa geessuwaa oliyaa ubbay, Aa waayissiyaa ubbay akumuwaadan, k'amma sas'aadan hanana. \v 8 Koshateedda Asay akumuwaan mee; shin beegottiyaa wode Aa koshay aggena; woy saametteedda Asay akumuwaan ushee; shin beegottiyaa wode daaburee; saamuwaakka alibeenna; S'iyoone Deriyaa oliyaa c'ora kawutetsaa ubbay hewaadan hanana. \s S'oossaa Azazuwaa Kad'iyaawe Ahiyaa Muruwaa \p \v 9 Hintte hintterekka dammettiide, damma asaa gidite; hinttena hintterekka k'ook'issiide, k'ook'e asaa gidite. Matsottite; shin woyniyaa eessaanna gidoppo. Ganddigaarite; shin matsoyiyaa ushshaanna gidoppo. \v 10 Ayaw gooppe, Med'inaa Goday gem"ishshuwaa sonnu ootsiyaa ayaanaa hintte bollan gusseedda. Timbbitiyaa odiyaawanttoo, yaatiide hintte ayifetuwaa I goozeedda. Sas'aa be'iyaawanttoo, hintte huup'etuwaakka gulloyeedda.\x - \xo 29:10 \xo*\xt Rom. 11:8\xt*\x* \p \v 11 Ha ubbaa sas'ay new attametteedda mas'aafaa mala gideedda. Asay, «Hey, hawaa nabbaba» yaagi, itti nabbabi danddayiyaa uraw immiyaa wode I, «Mas'aafay attametteedda diraw, taani nabbabanaw danddaykke» yaagana. \v 12 K'ay mas'aafaa nabbabi danddayenna uraw, «Hey, hawaa nabbaba» yaagiide immiyaa wode, I, «Taani nabbabanaw danddaykke» yaagana. \p \v 13 Yaatina, Goday hawaadan yaagana; «Hawe Asay bare bolla doonaan taakko shiik'ee; bare ins's'arssan taana bonchchee; shin unttunttu wozanay taappe haakuwaan de'ee. Unttunttu Asay med'd'eedda wogaa tamaariidde, taw c'oo goyinniino.\x - \xo 29:13 \xo*\xt Mat. 15:8-9; Mar. 7:6-7\xt*\x* \v 14 Hewaa diraw, be'ite, taani ha asaa bolla zaaretsaadekka maalalissiyaabaa ootsana; maalaaliyaabaanne ooratsabaa ootsana. Unttunttu eranchchatuwaa aad'd'eeda eratetsay daallamana; unttunttu akeekanchchatuwaa akeekayikka k'osettana» yaageedda.\x - \xo 29:14 \xo*\xt 1 K'or. 1:19\xt*\x* \s Sintsappe Yaana Keekaa \p \v 15 Bare halchchuwaa c'iimmayiide, Med'inaa Godaappe k'ossiyaawanttoo, barenttu oosuwaa d'uman ootsiidde, «Nuuna ooni be'ii? Nuuna ooni erii?» yaagiyaawanttoo aayye ana! \v 16 Hintte yewotuwaa laamiitta; urk'k'aa med'd'iyaawe urk'k'aa mala giide k'oppiita! Med'etteeddawe med'd'eeddawaa, «I taana med'd'ibeenna» gaanee? Otuu barena med'd'eeddawaa, «I ayinne erenna» gaanaw danddayii?\x - \xo 29:16 \xo*\xt Isa. 45:9\xt*\x* \p \v 17 Liibaanoosa woray aradda gadiyaw laamettanaw, aradda gadii k'ay wora gidanaw, guutsaa wodii atteeda gidenneeyye? \p \v 18 He gallassi tulletuu mas'aafaa k'aalaa sisana; lem"ilem"aappenne d'umaappe kesiide, k'ook'etuwaa ayfii s'eelana. \v 19 Ashkketuu gujjiidikka Med'inaa Godaan nashettana; asaa giddon de'iyaa hiyyeesatuukka Israa'eeliyaa Geeshshan hashshu gaana. \v 20 Mek'etsi bayinnawanttu wurana. K'iliic'iyaawanttu tim"i gaana. Iitabaa ootsanaw wochchiyaawanttu ubbay d'ayana. \v 21 Hewanttu yewuwaan asaa bayzzanchcha kessiyaawantta, chilootan asaa seeriyaawanttoo gitiyaa wotsiyaawanttanne wordduwaan s'illo bitaniyaa pirddaa te"iyaawantta. \p \v 22 Hewaa diraw, Abrahaama wozeedda Med'inaa Goday Yaak'ooba zariyaw hawaadan yaagee; «Yaak'ooba zarii hawaappe sintsanaw yeellatenna; unttunttu som"iikka yeellatiide, sa'aa s'eellenna. \v 23 Shin unttunttu ta kushiyaa ooso gidiyaa barenttu naanatuwaa barenttu giddon be'iyaa wode, ta suntsaa geeshshatetsaan naagana; unttunttu Yaak'ooba Geeshsha geeshshatetsaa bayzzikkino. Israa'eeliyaa S'oossaakka yashshatetsan bonchchana. \v 24 Ayyaanan baleeddawanttu simmiide akeekana; zuuzummiyaawanttukka timirttiyaa akkana» yaagee. \c 30 \s Gibs'enna C'aak'ettiyaa Hada C'aak'uwaa \p \v 1 Med'inaa Goday hawaadan yaagee; «Makkalanchcha naanaatoo aayye ana! Taani halchchabeennabaa ootsiyaawanttoo, ta Ayyaanaappe gidenna es'aa barew giigissiyaawanttoo, nagaraa nagaraa bolla gujjiyaawanttoo aayye ana. \v 2 Gibs'e kaatiyaa geessuwaan attanawunne Gibs'e kuwan attiyaasaa koyanaw, taana zoretaa bessenaan, duge Gibs'e wod'd'iyaawanttoo aayye ana! \v 3 Hewaa diraw, Gibs'e kaatiyaa geessuu hinttenttoo yeella, kaatiikka kawushsha gidanawaa. \v 4 Unttunttu kaappatuu S'o'aanen de'ooppekka, unttunttu kiitteeddawanttu Haneesa giyaa katamaa gakkinttokka, \v 5 yeellappenne kawushshappe attina, harabaa ayaanne wod'd'enna asaa, ayaanne maaddenna woy go"enna asan ammanetteeda Asay ubbay kawushshana» yaagee. \p \v 6 Neegeeban de'iyaa do'atuwaabaa S'oossay giyaawe hawaa; kiitettiyaawanttu metuunne tuggay de'iyaa biittaa gidduwaana, gaammuunne gaammatta wod'iyaa shooshshatuunne paalliyaa dawetu kols's'iyaa iita biittaana aad'd'iidde baana. Bare duretetsaa haretuwaa zokkiyaan, barenttu ak'uwaa gaalotuwaa zimetsaan c'aani akkiide, unttunttoo ayaanne wod'isenna biittaa baana. \v 7 Ayaw gooppe, Gibs'e maaduu gatii bayinnabaanne mela. Hewaa diraw, taani Aa, «C'o"u giide utteedda Ra'aaba» yaagaade suntsaad. \s Azazettena Asaa \p \v 8 Ha"i ba; sintsanna yaana wodiyaw med'inaa malaataa gidana mala, unttunttu sintsan shuchchaa masetsan wooc'a; mazggobankka s'aafa. \v 9 Ayaw gooppe, hawanttu makkalanchcha asatuwaanne wordduwaa naanatuwaa; unttunttu Med'inaa Goday odiyaawaa sisanaw koyenna naanatuwaa. \v 10 Unttunttu sas'aa odiyaawantta, «Sas'aa be'oppite» yaagiino; timbbitiyaa odiyaawanttakka, «nashechchiyaabaappenne malatiyaabaappe attina, nuw suurebaa odoppite. \v 11 Ogiyaappe kichchite; loossuwaappekka itti bagga simmite; nuuni Israa'eeliyaa Geeshshabaa zaaretsiide sisokko» yaagiino. \p \v 12 Yaatina, Israa'eeliyaa Geeshshay hawaadan yaagee; «Hintte ha k'aalaa is's'iide, asaa naak'k'iyaawaan ammanetteeda dirawunne c'immiyaawaan c'eek'etteedda diraw, \v 13 ha nagaray hinttenttoo za"iide wod'd'iyaa, akeekenan ellekka kunddiyaa adussa gimbbiyaa mala gidanawaa. \v 14 Aa me'uu urk'k'aappe med'd'eeddanne nippi giide me"eedda otuwaa mala gidanawaa; he me'uwaa giddon tamaa kaashiyaa woy ollaappe haatsaa duuk'k'iide kessiyaa kon"aynne beettena» yaagee. \p \v 15 Ubbaa Mooddiyaa Med'inaa Goday, Israa'eeliyaa Geeshshay hawaadan yaagee; «Hintte taakko simmiyaawaaninne shemppiyaawaan attana; c'o"u giyaawenne ammanettiyaawe hinttenttoo wolk'k'aa gidanawaa; shin hintte is's'eeddita. \v 16 Hawaadan yaageeddita; ‹Tuytti, nuuni paratuwaan uttiide bak'atana› yaageeddita; hewaa diraw, hintte bak'atana. K'aykka hintte, ‹elleelli paratuwaa toggiide bi kichchana› yaageeddita; hewaa diraw, hinttena yederssiyaawanttu elleellana. \v 17 Itti tooranchchaa be'iide, hintteppe sha"a Asay bak'atana; ichcheshu tooranchchatu hinttena muliyaa yederssana. Deriyaa huup'iyaan esseedda banddiraa mitsaadan, hintte tooranchchatuwaappe guutsatuu attana» yaagee. \p \v 18 Shin Med'inaa Goday hinttenttoo keekanaw naagee; I hinttenttoo k'arettiyaawaa bessanaw denddee. Ayaw gooppe, Med'inaa Goday s'illo pirddiyaa S'oossaa; Aa naagiyaawanttu ubbatuu anjjetteedawantta. \s S'oossay Bare Asaa Anjjana \p \v 19 Hinttenoo, Yerusaalamen de'iyaa S'iyoone asatoo, hawaappe sintsanaw yeekkikkita; hintte waasuwaan I hinttenttoo tumuwaappe k'arettana; I hintte waasuwaa sisiyaa wode, hinttenttoo zaaruwaa immana. \v 20 Goday hinttenttoo metuwaa ukitsaanne tuggaa haatsaa immooppekka, hintte asttamaarii hawaappe sintsan barena k'osenna. Shin hintte ayfii hintte asttamaariyaa be'ana. \v 21 Hintte ushechcha woy haddirssa simmiyaa wode, guyyenna hinttena, «Ogii hawaa; aan biite» yaagiyaa kooshshaa hintte sisana. \v 22 Hewaappe guyyiyaan, biran alleek'k'etteedda eek'atuwaanne work'k'aan kameteedda misiletuwaa hintte tunissana. K'ita c'urk'k'aadan hintte unttuntta, «Nuuppe haakkite» yaagiide wora olana. \p \v 23 He wode hintte gadiyaan zereedda katsaw I iraa bukissana; gadiyaappe mokkiyaa katsaykka murutanne daro gidanawaa. He gallassi hintte miizzay aakko dembban hamettana. \v 24 Gadiyaa goshiyaa booratuunne haretuu laydaaninne gillan punetiide, geeyeedda hark'k'uwaa maana. \v 25 Hintte morkkatuwaa geessotuu omoodettina, Asay goora'ettiide wuriyaa gallassi, wolk'k'aama deretuwaappenne d'ok'k'a deretuwaappe pultto haatsatuu goggana. \v 26 He gallassi aginatti poo'uu aawaa poo'uwaadan hanana; aawaa poo'uukka kasewaappe laappun kushiyaa darana; laappun gallassaa poo'uwaa keenaa poo'ana. He gallassi Med'inaa Goday me"eedda bare asaa koolana; I dechchina madus'eedda madutsaakka patsana. \s S'oossay Asoore Murana \p \v 27 Be'ite, Med'inaa Godaa suntsay suulliyaa hank'k'uwaana, sikkeedda c'uwaa shaariyaanna haako saappe yaana; Aa doonay hank'k'uu kumeeddawaa; Aa ins's'arssaykka miyaa tamaa. \v 28 Bare peenuwaan ubbabaa pitti afiyaa di'uwaadan, d'ayissiyaa haatsaa kuntsuwaa mala. I kawutetsatuwaa bashshaa zazziriyaan zazzirana; asaa gappataakka wora afiyaa bis'aalaa barssana. \v 29 Geeshsha baalay bonchchettiyaa k'amma yes's'iyaawaadan, hintte yes's'ana; Med'inaa Godaa deriyaa Israa'eeliyaa Zaallaakko biyaa wode, suusuliyaa punniide yes's'iyaa Asay nashettiyaawaadan, hintte nashettana. \p \v 30 K'ay Med'inaa Goday bare yashshiyaa kooshshaa sissana; Aa k'esii wod'd'iide shoc'iyaa shochchaa bare suulliyaa hank'k'uwaan, miyaa tamaa lac'uwaan, gotiyaan, uushuwaaninne shachchaa burc'c'iyaan k'onc'c'issana. \v 31 Med'inaa Goday bare kooshshan Asoore dagantsana. Aa s'am"aykka unttuntta shoc'ana. \v 32 Med'inaa Goday unttuntta bare muriyaa s'am"an shoc'ana shochchay ubbay darbbiyaaninne diitsaan gidanawaa. Olan I bare k'eesiyaa dentsiide, unttuntta olana. \v 33 Ayaw gooppe, tamaa eetsiyaasa'aa Toofeeti beni giigeedda; he sa'ay giigeeddawe kaatiyaassa. He sa'ay zik'k'anne aakko gidiide, tamaynne daro mitsay dooretti utteedda saa. Med'inaa Godaa shemppuu diiniyaa shaafaadan yiide, he tamaa eetsi kessana. \c 31 \s S'oossay Yerusaalame Naagana \p \v 1 Maaduwaa koyanaw duge Gibs'e wod'd'iyaawanttoonne paran ammanettiyaawanttoo aayye ana! C'ora gidiyaa diraw paraa gaaretuwaan, daroppe mino gidiyaa diraw paraa asatuwaan ammanettiyaawanttoo aayye ana! Unttunttu Israa'eeliyaa Geeshshaakko s'eellikkino; woy Med'inaa Godaappe maaduwaa koyikkino. \v 2 Shin ikka bashshaa ahanaw danddayiyaa aad'd'eeda eranchcha; bare geeddawaakka aggena; iitatuwaa golliyaa asaa bollanne iitabaa ootsiyaawantta maaddiyaawanttu bolla denddana. \v 3 Gibs'e gadiyaa asatuu asaappe attina, s'oossaa gidikkino. Unttunttu paratuukka ashoppe attina, ayaana gidikkino. Med'inaa Goday hank'k'uwaan bare kushiyaa mic'c'iyaa wode, maaddiyaawe d'ubettana; maadettiyaawekka kunddana; unttunttu ubbaykka ittippe d'ayana. \p \v 4 S'oossay taana hawaadan yaagee; «Gaammuu woy wodalla gaammuu mehiyaa oyk'k'iide gudiyaa wode, daro hentsanchchatuu Aa bolla s'eesetti shiik'ooppekka, I unttunttu waasoo dagammenna. Unttunttu waasookka yayyena. Hewaadankka, Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Goday S'iyoone Deriyaaninne Aa d'ok'k'an olaa gakkettanaw duge wod'd'ana. \v 5 Kafuu bollaanna awaaliyaawaadan, Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Goday Yerusaalame gonddallananne ashshi akkana; I Aa bollaanna aad'd'iidde, Aa wotsi akkana» yaagee. \p \v 6 Hinttenoo Israa'eeliyaa asatoo, hintte loytsi makkaleeddawaakko simmite. \v 7 Ayaw gooppe, asaa ubbay barenttu nagaranchcha kushiyan biraappenne work'k'aappe med'd'eedda eek'atuwaa he gallassi olana. \p \v 8-9 Tamay S'iyoonen, c'ooc'ii Yerusaalamen de'iyaa S'oossay hawaadan yaagee; «Asoore asaawaa gidenna mashshaan kunddana; asaawaa gidenna mashshay unttuntta maana. Unttunttu mashshaa sintsaappe bak'atana; unttunttu wodalla asatuu dees'o oosoo azazettana. Dagamaa gaasuwaan, unttunttu mino geessuu laalettana; unttunttu olaa gadaawatuukka dagamaw olaa banddiraa aggi bashiide baana» yaagee Med'inaa Goday. \c 32 \ms S'oossay Eedooma Muriyaawaa Yeruusaaleemo Anjjiyaawaa Gidussaa \mr (32:1—35:10) \s S'illotetsan Ayissiyaa Kaatiyaa \p \v 1 Be'ite, kaatii s'illotetsan kaatetana; mooddiyaawanttukka suuretetsan mooddana. \v 2 Asay huup'iyaan huup'iyaan c'arkkuwaappe geemmiyaa saa, gotiyaappe bak'atiyaa sa'aa gidanawaa; mela sa'aan goggiyaa haatsaanne zoozetiyaa gadiyaan de'iyaa wolk'k'aama zaallaa kuwaa mala gidanawaa. \v 3 S'eelliyaa asatuu ayfii c'iilimmenna; sisiyaawanttu haytsaykka hayzzana. \v 4 Tafitafiyaa asatuwaa wozanay erananne akeekana. Deeddotiyaa asatuwaa ins's'arssaykka suure geeshshiide haasayana. \v 5 Hawaappe sintsanaw eeyyi bonchcho asaa geetettenna. Iita Asay bonchchettenna. \v 6 Ayaw gooppe, boozay boozatetsaa haasaye; Aa wozanaykka nagaraa ootsanaw, Med'inaa Godaa bolla s'alabaa haasayanaw, koshshatteeddawantta kalissennan agganawunne saametteeddawantta ushshennan digganaw, iitabaa mak'ettee. \v 7 Uuzetiyaawaa uuzii iita; metootanchchay suurebaa haasayiide, wordduwaan hiyyeesaa d'ayissanaw I iita k'ofaa k'oppee. \v 8 Lo"o uray lo"obaa halchchee; he lo"o halchchuwan minniide de'ee. \s Pirddaanne Betiyaappe Simmiyaawaa \p \v 9 Hinttenoo k'ofay bayinnan de'iyaa mac'c'awanttoo, denddite; ta odiyaawaa sisite; hinttenoo ammanettiide utteedda mac'c'a naatoo, taani hinttenttoo odiyaawaa sisite. \v 10 Itti laytsaappe guutsaa aad'd'ishshin, hintte ammanettiide utteeddawanttu kokkorana; woyniyaa Aa wodiyaan s'unk'k'iyaawe attana. Tookkeeddawaappe hintte ayfiyaa shiishshana wodiikka yeenna. \v 11 Hinttenoo ishaluwaan de'iyaa mac'c'awanttoo, kokkorite. Hinttenoo ammanettiide utteedda mac'c'a naatoo, gaji gajite. Hintte mayuwaa k'aarite; kayyuwaa afilaa hintte s'eessan danc'c'ite. \v 12 Lo"iyaa shoyk'aynne ayfiyaa dors's'os's'eedda woynnii d'ayeedda diraw, kayyottiidde, hintte tiraa bak'k'ite. \v 13 Aguntsaa buuraynne kinddichchuu ta asaa gaden mokkeedda. Asay nashettiide de'eedda golletuwaassinne nashshechchan de'eedda ha katamaw yeekkite. \v 14 Miis'ay attana; daro Asay de'iyaa katamatuukka onana; geessuunne wochchiyaa gimbbetuu med'inaw mela gidanawaa; unttunttu wora haretuu nashettiyaasaanne dorssaa wudii hamettiyaasaa gidanawaa. \v 15 Hewenne, bolla d'ok'k'aappe nu bolla ayyaanay gukkana gakkanaassa, mela bazzuu araddana gakkanaassanne aradda biittaykka wora gideedda geetettiide k'ofettana gakkanaassa. \p \v 16 Hewaappe guyyiyaan, suure pirdday mela bazzuwaan, s'illotetsaykka aradda gadiyaan de'ana. \v 17 S'illotetsaa oosuu sarotetsaa gidanawaa; s'illotetsaa ayifiikka med'inaw woppatetsaanne ammanettiide de'iyaawaa gidanawaa. \v 18 Ta Asay sarotetsay de'iyaa sa'aan, naagettiyaa golliyaaninne woppu geedda shemppo sa'atuwaan de'ana. \v 19 Shachchaan woray diippooppenne, k'ay katamay ubbaanna kolettooppenne, \v 20 he haatsaa ubbaa matan hintte katsaa zeriide, hintte mehiyaakka hintte haretuwaakka hentsaw billi yeddiide, hintte loytsi anjjettana. \c 33 \s Maaduwaa Woosaa \p \v 1 Neenoo, neena d'ayissennan de'ishshin d'ayissiyaawoo, new aayye ana! Neenoo, neena aatsi immennan de'ishshin, aatsa immiyaawoo, new aayye ana! Neeni d'ayissuwaa aggeeda wode neena d'ayissana; neeni aatsa imuwaa aggeeda wode neena aatsi immana. \p \v 2 Abeet Med'inaa Godaw, nuuna maara; nuuni neena naageetto; wontta wontta nuw wolk'k'aa gida; metuwaa wodekka nuuna ashshiyaawaa gida. \v 3 Ne kooshshay guuguntsaadan guummiyaa wode Asay bak'atee; neeni nuuna maaddanaw dendda ek'k'iyaa wode, kawutetsatuu laalettiino. \v 4 Gondduu shiik'iyaawaadan, hintte omooduu shiik'ana; boolii dirbbiyaawaadan, Asay Aa bolla dirbbana. \p \v 5 Med'inaa Goday bollan de'iyaa diraw, d'ok'k'u d'ok'k'u geedda; I S'iyoone suure pirddaaninne s'illotetsan kuntsana. \v 6 I hinttenttoo hintte wodiyaa mintsiyaawaa, hintte kumentsaa atotetsaa, aad'd'eeda eratetsaanne eraa gidanawaa; Med'inaa Godaw yayyiyaawe aw ak'o gidanawaa. \p \v 7 Be'ite, unttunttu wolk'k'aama asatuu ogiyaan waassiino; sigatetsaw kiitteeddawanttukka mishettiide yeekkiino. \v 8 Aakko ogetuu oneeddino; ogiyaanna aad'd'iyaawe aggeeda. I bare c'aak'k'eteedda c'aak'uwaa koleedda; katamatuwaakka kad'eedda. Asaakka demibeena. \v 9 Biittay kayyoteenne labbanee. Liibaanoosi yeellatiide melee; Saaroona giyaa aradda dilbbay mela biittaa gideedda. Baasaane giyaa deriyaaninne K'armmeloosa deriyaan de'iyaa mitsatuwaa haytsay k'ok'k'ofettee. \s S'oossay Barena Is's'iyaawantta // Ubbaa, «Aayyee!» Geeddawaa \p \v 10 Med'inaa Goday kawutetsatoo hawaadan yaagee; «Ha"i taani denddana; ha"i taani bonchchettana; ha"i taani d'ok'k'u d'ok'k'u gaana. \v 11 Hintte utulaa shahaariide, suullaa yeleeddita. Hintte shemppiyaa shemppuu hinttena miyaa tamaa. \v 12 Asay taman s'uugetteedda bidintsaa mala gidanawaa; k'ay k'ans's'ettiide, taman ees's'eedda aguntsa mala gidanawaa. \v 13 Hinttenoo, haakuwaan de'iyaawanttoo, taani ootseeddawaa sisite; matan de'iyaawanttoo, taani wolk'k'aama gidiyaawaa akeekite» yaagee. \p \v 14 S'iyoonen de'iyaa nagaranchchatuu yayyeeddino; S'oossaw gidennawantta kokkorssay oyk'k'eedda. Hewaa diraw, unttunttu, «Miyaa tamaanna de'anaw danddayiyaa uray nu giddon oonee? Ees's'iidde de'i aggiyaawaana de'anaw danddayiyaa uray nu giddon oonee?» yaagiino. \v 15 S'illotetsan hamettiyaawe, suurebaa haasayiyaawe, suure gidenna ogiyaanna beettiyaa go"aa is's'iyaawe, mattaayiyaa akkanaw bare kushiyaa yeddennawe, suutsaa gussiyaawaa sisennaadan, bare haytsaa tuc'c'iyaawe, iitabaa s'eellennaadan, bare ayfiyaa c'iilimmiyaawe, \v 16 he uray d'ok'k'asaan de'ana. I bak'atiide attana sa'aykka mino zaallaa de'uwaa gidanawaa; Aa ukitsaykka aw imettana; I ushiyaa haatsaykka pac'c'enna. \s Bonchchuu Kumeedda Yaana Laytsaa \p \v 17 Hintte ayifetuu kaatiyaa Aa puulaana be'ana; haakkiide de'iyaa biittaakka be'ana. \v 18 Hintte wozanay, «paydeeddawe hak'an de'ii? Giiraa yiggi s'eelleeddawe hak'an de'ii? Adussa gimbbetuwaa paydeeddawe hak'an de'ii?» yaagiide yashshiyaa beniwaa k'oppana. \v 19 Hintte k'areti bayinna asatuwaa, hinttenttoo gelenna haasayaa haasayiyaa asatuwaanne ins's'arssay deeddotiyaa asatuwaa hawaappe sintsan be'ikkita. \p \v 20 Nuuni nu baalaa bonchchiyaa S'iyoone katamaa be'ite! Woppu giide de'iyaasaa, Aa shikaalii shodettenna, Aa wodoruukka duus's'ennanne k'aas's'enna dunkkaaniyaa malaa, Yerusaalame katamaa hintte hintte ayifiyaan be'ana. \v 21 Shin Med'inaa Goday nuw he sa'aan bare wolk'k'aama wolk'k'aa k'onc'c'issana. He sa'ay aakko shaafatuunne goggiyaa haatsatuwaa mala gidanawaa. Laaggiyaa woluwoluu Aa bollaanna baanaw danddayenna; wolk'k'aama markkabiikka yaana aad'anaw danddayenna. \v 22 Ayaw gooppe, Med'inaa Goday nu daannaa; Med'inaa Goday nuw higgiyaa immeeddawaa. Med'inaa Goday nu kaatiyaa; I nuuna ashshana. \p \v 23 Ne wodoruwaa k'ashuu shol"eedda; markkabiyaa tuussaa Aa sa'aan minisi oyk'k'anaw woy sharaakka s'agaaganaw danddayenna. He wode daro omoodiide aheeddabay shaakettana; haray attina, wobbatuukka omooduwaa omooddana. \v 24 S'iyoonen de'iyaa ooninne, «Taani harggay» yaagenna; yan de'iyaa asaa nagaray atto geetettana. \c 34 \s S'oossay Bare Morkketuwaa Murana \p \v 1 Hinttenoo, kawutetsatto, shiik'iide sisite! Hinttenoo asatoo sisite! Biittaynne gadiyaan de'iyaabay ubbay, sa'aynne sa'aan de'iyaabay ubbay siso! \v 2 Ayaw gooppe, Med'inaa Goday kawutetsaa ubbaa hank'k'etteedda; Aa yiluukka unttunttu tooranchchatuwaa ubbaa bollana. I unttunttu ubbaanna d'ayissana; unttuntta siifiyaawanttoo aatsiide immana. \v 3 Unttunttuppe wod'eeddawanttu olettana; unttunttu anhay s'ink'k'ana. Wogga deretuu unttunttu suutsan kametana. \v 4 Saluwaa s'oolinttetuu ubbay siilana; salotuu warak'ataadan s'aas'ettana. Unttunttu s'oolinttetuu ubbay woyniyaappe haytsay k'ok'ofettiyaawaadan, balasiyaappe ayfii k'ok'ofettiyaawaadan k'ok'k'ofetanna.\x - \xo 34:4 \xo*\xt Mat. 24:29; Mar. 13:25; Luk'. 21:26; Sas'. 6:13-14\xt*\x* \fig S'aas'etsaa Matsaafaa|alt="Scrole" src="hk00150b.tif" size="col" ref="34:4"\fig* \p \v 5 Ta mashshay salotuwaa giddon alana gakkanaw ushsheedda. Be'ite, I Eedooma bolla, taani shek'k'eedda asaa bolla pirddanaw wod'd'ee.\x - \xo 34:5-17 \xo*\xt Isa. 63:1-6; Erm. 49:7-22; Hiz. 25:12-14; 35:1-15; Amo. 1:11-12; Abd. 1-14; Mil. 1:2-5\xt*\x* \v 6 Med'inaa Godaw Boos'ira giyaa kataman yarshshuu, Eedooma gadiyaan wolk'k'aama shukay de'iyaa diraw, Med'inaa Godaa mashshay suutsan meec'ettiide, mod'd'uwaan s'aas'etteedda. Dorssatuwaanne deeshshatuwaa suutsan meec'ettiide, dorssatuwaa kilahotuwaa mod'd'uwaan s'aas'etteedda. \v 7 K'ay mentsatuu, maratuunne korumaa booratuu unttunttunna kunddana. Unttunttu biittay suutsaa s'alalaa gidana; unttunttu biittaykka mod'd'uwaan munak'ettana. \v 8 Ayaw gooppe, Med'inaa Goday haluwaa kessiyaa gallassaa; S'iyoone oleedda morkketoo kushiyaa zaariyaa laytsaa. \p \v 9 Goggiyaa Eedooma haatsatuu shidiyaw, Aa biittaykka diiniyaw laamettanawaa; Aa biittay ees's'iyaa shidiyaa gidanawaa. \v 10 Tamaykka k'amman gallassan to"enna; Aa c'uwaykka med'inaw c'uwattana. Eedooma biittay yeletaappe yeletaa gakkanaw, mela gidanawaa; ooninne med'inaw hewaana aad'd'ena.\x - \xo 34:10 \xo*\xt Sas'. 14:11; 19:3\xt*\x* \v 11 Shin s'inggilliinne k'us'arssay Aa laattana; guttotuunne k'uuruu aan de'ana. S'oossay Eedooma bolla koletsaa likkiyaa wodoruwaanne melatetsaa likkiyaa tumbbiyaa piddi ootsiide yeddana. \v 12 He gadiyaan kaatetiyaawe d'ayana; kaappatuukka hewaappe kichchana. \v 13 Aa golletuwaan aguntsay, Aa miis'atuwaan okay odooruu mokkana. I worakanatuu allas's'iyaasaanne sogonii de'iyaasaa gidanawaa. \v 14 Wora do'atuu godaretuwaana gakettana; tuna ayyaanatuu ittuu ittuwaanna s'eesettana; k'amma s'alahetuu wod'd'iide, yan de'ana. \v 15 Gutatta yan golliyaa kees's'ana; k'uuk'k'ulleedda k'uuk'k'ulletuwaa hap'p'aade k'os'ana. Bare maratuwaakka bare k'efetuwaa garssan hap'p'ana; k'ay gac'etuu barenttu laggiyaanna laggiyaanna he sa'aa shiik'ana. \p \v 16 Med'inaa Godaa mas'aafaappe koyiide nabbabite. S'oossaa doonay azazeedda dirawunne Aa ayyaanay shiishsheedda diraw, hawanttuppe ittuunne pac'c'enna; k'ay ittuunne bare laggii bayinnan de'enna. \v 17 I unttunttoo saamaa kesseedda; Aa kushii unttunttoo gadiyaa wordduwaan shaakkeedda; unttunttu Aa med'inaw mooddana; yeletaappe yeletaa gakkanaw, unttunttu aan de'ana. \c 35 \s S'illotetsaa Ogiyaa \p \v 1 Biittaa bazzuunne mela biittay nashettana; Mela biittay nashshechchaa pooc'u giidde, c'iishshaa c'iishshaana. \v 2 I daroppe c'iishshaana; pooc'u giide nashshechchan yes's'ana. Liibaanoosa bonchchuunne K'armmeloosanne Saaroona gitatetsay imettana; unttunttu Med'inaa Godaa bonchchuwaanne nu S'oossaa gitatetsaa be'ana. \p \v 3 Daabureedda kushetuwaanne arggaac'eedda gulbbataa mintsetsite.\x - \xo 35:3 \xo*\xt Ibr. 12:12\xt*\x* \v 4 Wozanaan yashshay de'iyaawantta, «Minnite! Yayyoppite! Hekko, hintte S'oossay haluwaa kessanawunne bare s'oossatetsan unttuntta muranaw yaana; I hinttena ashshana» yaagite. \p \v 5 He wode, k'ook'etuwaa ayfii dooyettana;\x - \xo 35:5-6 \xo*\xt Mat. 11:5; Luk'. 7:22\xt*\x* tulletuwaa haytsaykka sisana. \v 6 Wobbatuwaa gen"iyaadan guppana; duudetuukka nashshechchan yes's'ana; bazzuwaan haatsay melosaan pulttuu d'uuk'k'ana. \v 7 S'uuggiyaa shafii dagatteedda haatsaa gidanawaa; mela biittay haatsaa pulttana; worakanatuu allas's'iyaasan maatay mak'k'aynne c'arii dolana. \p \v 8 Yan aakko ogii de'ana; ikka Geeshshatetsaa Ogiyaa geetettana. Geeshsha gidennawanttu he ogiyaanna aad'd'ikkino. Shin I geeshshatuwaassa gidanawaa; iita eeyyatuu aan simerettikkino. \v 9 Yan gaammuu de'enna; yashshiyaa do'atuukka hewaana aad'd'ikkino; yaanikka beettikkino; shin wozetteeddawanttu s'alalay hamettana. \v 10 Med'inaa Goday wozeeddawanttu simmana; yes's'iiddi, S'iyoone yaana; med'inaa nashechchay unttunttu huup'iyaan wod'd'ana. Unttunttu nashshechchaanne hashshu giyaawaa demmana; kayyuunne oolii wora bak'atana. \c 36 \ms Asoora, Baabloona, Kaatiyaa Hizik'iyaassaanne Isiyaasa \mr (36:1—39:8) \s Asooretuu Yerusaalamo Naasseeddino \r (2 Kat. 18:13-27; 2 Od. 32:1-19) \p \v 1 Kaatiyaa Hizk'k'iyaasi kaateteedda tammanne oyddentso laytsan, Asoore Kaatii Sanaakireebi gimbbetti utteedda Yihudaa katamatuwaa ubbaa oliide oyk'k'eedda. \v 2 Hewaappe guyyiyaan, Asoore gadiyaa Kaatii Laakisha giyaa katamaappe itti waannatiyaa olaa gadaawaa c'ora olanchchatuwaanna Kaatiyaa Hizk'k'iyaasakko Yerusaalame yeddeedda. Biide, Mayuwaa Meec'c'iyaawaa gade afiyaa ogiyaappe k'ommo baggana de'iyaa dagatteedda haatsay goggiyaa haatsaa matan ek'k'eedda. \v 3 Yaatina, Hilk'k'iyaa na'ay kaatiyaa golliyaan aawotiyaa Eliyaak'iime, waanna s'aafii Sheebininne Asaafa na'ay taarikiyaa s'aafiyaa Yo'aahi aakko kare keseeddino. \p \v 4 Asooretuwaa gadaaway unttuntta, «Hizk'k'iyaasaw hawaadan yaagiide odite; Asoore kaatii, wolk'k'aamay neena hawaadan yaagee; ‹Neeni hawaa keeshshaa ayan ammanettaadii? \v 5 Neeni c'oo mela, Olaa olettanaw taw aad'd'eeda eraynne wolk'k'ay de'ee yaagaasa. Shin neeni oonan ammanettaade ta bolla hawaa makkalaadii? \v 6 Neeni Gibs'e kaatii maaddana gaade k'oppeeddawaa gidooppe, me"eedda mak'k'aa gatiman guufetiyaa asaa mala. Ayaw gooppe, s'am"ay me"ina, pinc'c'uu kushiyaa c'addeenne madus's'isee. Gibs'e kaatii barenan ammanettiyaa asaa ubbaw hewaa mala.› »\x - \xo 36:6 \xo*\xt Hiz. 29:6-7\xt*\x* \p \v 7 Shin neeni taw, «Nuuni Med'inaa Godaan, nu S'oossan, ammanetteeto» yaagooppe, Hizk'k'iyaasi Yihudaa asaanne Yerusaalame asaa, «Hintte Yerusaalamen de'iyaa yarshshiyaasan goyinnanaw koshshee» giide, aw goyinniyaa d'ok'k'a sa'atuwaanne yarshshiyaa sa'aa diggeedda S'oossaa I gidennee? \p \v 8 Ane ha"i haaya! Ta godaa Asoore kaatiyaana naasetta. Neeni togganaw danddayiyaa, gidiyaa asaa demmooppe, laa"u sha"a paratuwaa taani new immana. \v 9 Neeni, «Gibs'etuu paraa asatuwaanne paraa gaaretuwaa taw yeddana» gaade ammanooppenne, ta godaa olanchchatuwaa kaappatuwaappe itti laafiyaawaakka zaaranaw danddayakka. \v 10 Hewaa bollakka k'ay, taani ha"i tumu Med'inaa Godaa azazuu bayinnan ha gadiyaa d'ayissanaw kesaadditaa? Med'inaa Goday bare huup'iyaan taana, «neere, he gadiyaa baade, olaade bayzza» yaagiide odeedda yaagee yaagite yaageedda. \p \v 11 Hewaappe guyyiyaan Eliyaak'iime, Sheebininne Yo'aahi Asooretuwaa gadaawaa hawaadan yaageeddino; «Nuuni biletsaa eriyaa diraw, hayanaa neeni nuw ne k'oomatoo Sooriyaa k'aalan oda. Dirssaa gimbbiyaa huup'iyaan de'iyaa Asay sisenna mala, Ibrayiss's'e k'aalan odoppa» yaageeddino. \p \v 12 Shin gadaaway zaaretsiide, «Ha k'aalatuwaa taani hinttewunne hintte godaa s'alalaw odanaw taana ta goday kiitteeddeeyye? Hinttenana ittippe barenttu urk'k'a sheeshaa maanawunne barenttu haatsaa sheeshshaa ushanaw de'iyaa, ha dirssaa gimbbiyaa bolla utteedda asaa ubbaw odanaassa gidenneeyye?» yaageedda. \p \v 13 Hewaappe guyyiyaan Asooretuwaa gadaaway denddi ek'k'iide, bare k'aalaa d'ok'k'u ootsiide, Ibrayiss's'e k'aalan hawaadan yaageedda; «Asoore kaatii wolk'k'aamay hinttena giyaawaa sisite! \v 14 Kaatii hinttena hawaadan yaagee; ‹Hizk'k'iyaasi hinttena c'immoppo; ayaw gooppe, I hinttena ta kushiyaappe wotsi akkanaw danddayenna. \v 15 I hinttena, «Med'inaa Goday tuma nuuna ashshana; ha katamaykka Asoore kaatiyaa kushiyan gelenna» giide hintte Med'inaa Godaan ammanetana mala ootsoppo› yaagee. \p \v 16 «Ee, hintte Hizk'k'iyaasi odiyaawaa sisoppite. Asoore kaatii hinttena, ‹Taananna sigetite; haa taakko kesite. Yaatooppe, hintte ubbaykka hintte woyniyaa teeraappenne hintte balasiyaa teeraappe maana; hintte bookkeedda ollaappekka haatsaa ushana. \v 17 Hewaappe guyyiyaan taani yaade, hinttena hintte biittaa malatiyaa biittaa akkaade afana. He biittay katsaynne woyniyaa eessay, ukitsaynne woyniyaa ataakilttii kumeedda biittaa› yaagee. \p \v 18 «Hizk'k'iyaasi hinttena, ‹Med'inaa Goday nuuna ashshana› yaagiide c'immennaadan naagettite. Gadiyaa asatuwaa s'oossatuwaappe bare biittaa Asoore kaatiyaa kushiyaappe ashsheeda s'oossi de'iiyye? \v 19 Hamaata s'oossatuunne Arifaada s'oossatuu hak'an de'iino? Safariwayma giyaa katamaa s'oossatuu hak'an de'iino? Unttunttu Samaariyaa ta kushiyaappe wotsi akkeeddino? \v 20 Ha biittatuwaa s'oossatuwaa ubbaa giddon bare gadiyaa ta kushiyaappe ay s'oossi ashsheedawaa shin, Med'inaa Goday Yerusaalame ta kushiyaappe ashshanee?» yaageedda. \p \v 21 Shin Asay itti k'aalanne aw zaarennaan c'o"u geedda. Ayaw gooppe, kaatii unttuntta, «Aw ayinne zaariide odoppite» yaagi wotseedda. \v 22 Hewaappe guyyiyaan Hilk'k'iyaa na'ay kaatiyaa golliyaan aawotiyaa Eliyaak'iime, waanna s'aafii Sheebininne taarikiyaa s'aafii Asaafa na'ay Yo'aahi barenttu mayuwaa peed'iide, Hizk'k'iyaasakko beeddino; Asooretuwaa gadaaway geeddawaa ubbaa aw odeeddino. \c 37 \s Kaatii Hizk'k'iyaasi Isiyaasa Zoriyaa Oochcheedda \r (2 Kat. 19:1-7) \p \v 1 Kaatii Hizk'k'iyaasi hewaa siseedda wode, bare mayuwaa peed'eedda; maak'aa mayyiide, Med'inaa Godaa Geeshsha Golliyaa geleedda. \v 2 Kaatiyaa golliyaan aawotiyaa Eliyaak'iime, waanna s'aafii Sheebininne c'ima k'eesatuu maak'aa mayyiide, Amoos'a na'aa timbbitiyaa odiyaa Isiyaasakko baana mala kiitteedda. \v 3 Unttunttu Isiyaasakko biide, «Hizk'k'iyaasi hawaadan yaagee; ‹Hachche gallassay meto gallassaa, seera gallassanne yeella gallassaa. Hewekka na'i yelettanaw wodii gakkina, bannaade yelanaw mishiratiw wolk'k'ay d'ayiyaawaa mala. \v 4 De'uwaa S'oossaa shek'k'anaadan, Aa goday, Asoore kaatii, kiitteedda gadaawaa k'aalaa Med'inaa Goday ne S'oossay sisennan aggena. K'ay Med'inaa Goday ne S'oossay he siseedda k'aalaa hadan Aa murenan aggena. Hewaa diraw, nu asaa giddon palahi attanawanttoo woossa!› yaagee» yaageeddino. \p \v 5 Kaatiyaa Hizk'k'iyaasa k'oomatuu Isiyaasakko yeedda wode, \v 6 Isiyaasi unttuntta hawaadan yaageedda; «Hintte godaw hawaadan yaagiide odite; Med'inaa Goday neena, ‹Asoore kaatiyaa k'oomatuu taana shek'ishshin, neeni siseedda boriyaa k'aalaw yayyoppa. \v 7 Be'a, oduwaa sisiide, I bare biittaa simmana mala, taani Aa giddon itti ayaanaa wotsana. Yaataade I bare biittaa biide, yan mashshaan hayk'k'anaadan, taani Aa ootsana yaagee› » yaagite yaageedda. \s Asooretuu Haratuwaakka Naasseeddino \r (2 Kat. 19:8-19) \p \v 8 Asoore kaatii Laakisha katamaappe denddiide bi kichcheeddawaa Asooretuwaa gadaaway sisiide, guyye simmeedda. Kaatii Liibina kataman olettiyaawaa demmeedda. \p \v 9 Kaatii Sanaakireebi, «Toop'p'iyaa Kaatii Tirihaak'i neena olanaw yeedda» yaagiyaa oduwaa siseedda. Hizk'k'iyaasaw hawaadan yaagi kiitteedda; \v 10 «Yihudaa Kaatiyaa Hizk'k'iyaasaa, neeni ammanettiyaa S'oossay neena, ‹Yerusaalame Asoore kaatiyaa kushiyan gelenna› yaagi c'immoppo. \v 11 Be'a, Asoore kaatetuu biittatuwaa ubbaa ubbaanna d'ayssiide, unttunttu ootseeddawaa neeni sisaadda. Yaatina, neeni attanii? \v 12 Beni ta mayzza aawotuu bayzzeedda biittatuwaa s'oossatuu, hewanttunne Gozaana, Kaaraanenne Res'eefa biittatuwaa s'oossatuunne Talassaaran de'iyaa Edene asaa s'oossatuu he biittatuwaa bashshaappe ashsheeddinoo? \v 13 Hamaata kaatii, Arifaada kaatii, Safariwayma kaatii, Henaa'a kaatiinne Iiwa kaatii hak'an de'iino?» yaagi kiitteedda. \p \v 14 Hizk'k'iyaasi dabddaabbiyaa kiitetteedda asatuwaappe akkiide nabbabeedda. Dabddaabbiyaa Med'inaa Godaa Geeshsha Golliyaa akki afiide, Med'inaa Godaa sintsan mic'c'eedda. \v 15 Yaatiide Med'inaa Godaa hawaadan yaagi woosseedda; \v 16 «Abeet Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Godaw, kiruubetuwaappe gidduwaan uttiyaa Israa'eeliyaa S'oossaw, sa'aa kawutetsatuwaa ubbaa bolla ne s'alalay S'oossaa. Saluwaanne sa'aa neeni med'd'aadda.\x - \xo 37:16 \xo*\xt Kes. 25:22\xt*\x* \v 17 Abeet Med'inaa Godaw, ne haytsaa haa yeggaade sisa. Abeet Med'inaa Godaw, ne ayfiyaa pogaade s'eella. Neena, de'uwaa S'oossaa boranaw Sanaakireebi kiitteedda k'aalaa sisa. \p \v 18 «Abeet Med'inaa Godaw, Asoore biittaa kaatetuu kawutetsaa ubbaanne unttunttu gadiyaa bayzzeeddawe ee tuma. \v 19 Unttunttu s'oossatuwaa taman s'uuggi d'ayisseeddino; ayaw gooppe, unttunttu s'oossatuu wonikka asaa kushii massiide Kesseedda mitsaanne shuchchaa gidiyaa diraw, tumu s'oossatuwaa gidikkino; hewaa diraw, unttunttu unttuntta d'ayisseeddino. \v 20 Ha"i simmi abeet Med'inaa Godaw, nu S'oossaw, ne s'alalay S'oossaa gidiyaawaa sa'aa kawutetsatuu ubbay erana mala, neeni nuuna Aa kushiyaappe wotsa akka!» yaagi woosseedda. \s Isiyaasi Kaatiyaw Yeddeedda Kiitaa \r (2 Kat. 19:20-37) \p \v 21 Hewaappe guyyiyaan, Amoos'a na'ay Isiyaasi Hizk'k'iyaasaw hawaadan yaagi kiitteedda; «Med'inaa Goday Israa'eeliyaa S'oossay hawaadan yaagee; ‹Neeni Asoore Kaatiyaa Sanaakireeba gaasuwaan taana woosseedda woosaa sisaad› yaagee. \v 22 Med'inaa Goday Sanaakireebawaa hawaadan yaagi haasaye: \q1 «S'iyoonen de'iyaa Asay neena kad'ee; \q2 Yerusaalame Asay bare huup'iyaa k'aatsiide, neena k'iliic'ee. \q1 \v 23 Neeni shek'k'eeddawenne toochcheeddawe oonee? \q2 Neeni O bollan ne k'aalaa \q2 d'ok'k'u ootsaade haasayaadii? \q2 K'ay otoruwaan oona \q2 d'ok'k'u gaade s'eellaadii? \q2 Hewaa neeni ootseeddawe ta bollana, \q1 Israa'eeliyaa Geeshsha bollana gidennee! \q1 \v 24 Neeni kiitteedda asatuwaa baggana Godaa shek'k'aadda. \q2 K'ay hawaadan yaagaadda; \q1 ‹Taani taw de'iyaa c'ora paraa gaaretuwaan \q2 d'ok'k'a deretuwaa huup'iyaa, Liibaanoosa Deriyaa kiikiyaa kesaad. \q1 Kesaade ubbaappe aduk'k'iyaa zigatuwaanne, \q2 ubbaappe lo"iyaa s'iiddatuwaa k'ans's'aad. \q1 Taani d'ok'k'aw wurssetsa gas'aanne, \q2 c'iilimmo woraa gakkaad. \q1 \v 25 Taani allaga biittatuwaan \q2 haatsaa ollatuwaa bookkaade, \q1 Haatsaa unttunttuppe ushaad. \q2 Gibs'e gadiyaan goggiyaa haatsaa ubbaa \q2 taani ta gediyaa gomppan yed'd'aade melissaad› \m yaagaadda. \q1 \v 26 «Daro wodiyaappe kase, \q2 neeni gimbbetteedda katamatuwaa k'ok'k'ofaade, \q2 shuchchaa keelaa kessana mala, \q2 taani k'ofaa k'achcha wotseeddawaa neeni erabeykkii? \q1 Taani ha"i poliyaa halchchotuwaa, \q2 beni halchcha wotsaad. \q1 \v 27 Hewaa diraw, unttunttu asaw wolk'k'ay is's'ina, \q2 unttunttu kawushsheeddinonne yeellateeddino. \q1 Unttunttu gade maataa mala; \q2 goshshan mokkeedda c'arshshaa mala. \q1 Unttunttu golliyaa huup'iyaan \q2 mokkiyaa sharafaadaaninne ka"ennan de'ishshin, \q2 tishaan waagi meedda katsaadan haneeddino. \b \q1 \v 28 «Shin neeni uttiyaasaa, \q2 kesiyaasaa, geliyaasaanne, \q2 ta bolla neeni hank'k'etteedda hank'k'uwaa taani eray. \q1 \v 29 Neeni ta bolla hank'k'etteedda dirawunne, \q2 ne otoruwaakka taani siseedda diraw, \q2 taani ne siid'iyaan ta maaggaa aatsana; \q2 ne doonaankka ta bis'aalaa barssana. \q1 Yaataade neeni yeedda ogiyaanna, \q2 taani neena guyye zaarana yaagee» \m yaageedda. \p \v 30 Hewaappe guyyiyaan, Isiyaasi Kaatiyaa Hizk'k'iyaasa hawaadan yaageedda; «Hawoo new malaatay hawaa: Ha laytsi hintte azabbaa mokkeedda katsaa maana; laytsi k'ay ha laytsi mokkeeddawaa azabbaa maana. Shin kaala laytsi hintte hintte huup'iyaan zeritenne c'akkite; woyniyaa turaakka tokkitenne Aa teeraa miite. \v 31 Yihudaa asaappe atiyaawanttu s'ap'uwaa duge yeddiide, bollan ayfiyaa ayifiyaa mitsaa mala gidanawaa. \v 32 Ayaw gooppe, wuriidde atteedawaanttu Yerusaalameppe, palaheeddawanttukka S'iyooneppe kesana. Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Godaa mishuu hewaa ootsiide polana. \p \v 33 «Hewaa diraw, Asoore kaatiyaabaa Med'inaa Goday hawaadan yaagee; ‹Asoore kaatii ha katamaa gelenna; woy hawaan bare wonddaafiyaa dukkenna; woy bare gonddalliyaa oyk'k'iide, ha katamaa sintsa aad'd'enna; woy k'ay katamaa yuushshuwaa biittaa dooriyaan dooddena. \v 34 Asoore Kaatii bare yeedda ogiyaanna guyye simmana; I ha katamaa gelenna. Taani Med'inaa Goday hawaa oday. \v 35 Taani ta bonchchuwaa dirawunne ta k'oomaa Daawita diraw, ha Katamaa boshissenaan ashsha akkana› yaagee» yaageedda. \p \v 36 He gallassi k'amma Med'inaa Godaa kiitanchchay kesiide, Asoore Asay dunkkaaneeddasan, itti s'eetanne hosppun tammanne ichcheshu sha"a attuma asaa wod'eedda. Yaatina, Asay wontta suuriide be'iyaa wode, hayk'k'eedda asaa anhay hewan kumeedda. \v 37 Hewaa diraw, Asoore Kaatii Sanaakireebi denddiide, guyye simmi biide, Nanawe kataman utteedda. \p \v 38 Itti gallassi Sanaakireebi bare s'oossaa Nisirooka golliyaan goyinniid de'ishshin, Aa naanay Adiraameleekinne Sar"ees'eri mashshaan Aa wod'eeddino. Araaraate giyaa biittaa bak'ateeddino. Aa na'ay Asiraadooni Aa sa'aan kaateteedda. 37:38 Asiraadooni: I Ibraawetso k'aalan «Esar-Haddon» geetettee. \c 38 \s Kaatii Hizk'k'iyaasi Harggiide Pas'eedda \r (2 Kat. 20:1-11; 2 Od. 32:24-26) \p \v 1 He wode Kaatii Hizk'k'iyaasi harggiide, hayk'k'ana mateedda. Yaati de'ishshin Amoos'a na'ay timbbitiyaa odiyaa Isiyaasi aakko biide, «Med'inaa Goday neena, ‹Neeni hayk'k'aasappe attina pas'akka; hewaa diraw, ne golliyaa giigissa› yaagee» yaageedda. \p \v 2 Hizk'k'iyaasi godaakko simmi gisiide, Med'inaa Godaa woosseedda. \v 3 I «Abeet Med'inaa Godaw, taani ne sintsan tumatetsaaninne kumentsaa wozanaan hemetteeddawaanne k'ay neena nashechchiyaabaa ootseeddawaa taw neeni hassayana mala, taani neena woossay» yaagiide woosseedda; Hizk'k'iyaasi loytsi mishettiide yeekkeedda. \p \v 4 Hewaappe guyyiyaan, Med'inaa Godaa k'aalay Isiyaasakko hawaadan yaagiid yeedda. \v 5 «Baade; Hizk'k'iyyaasa, Med'inaa Goday ne mayzza aawuwaa Daawita S'oossay hawaadan yaagee; ‹Taani ne woosaa sisaad; ne afotsaakka be'aad. Ne laytsaa bolla taani new tammanne ichcheshu laytsaa gujjana. \v 6 Neenanne ha katamaa Asoore gadiyaa kaatiyaa kushiyaappe ashshana; taani ha katamaw olettaade ashshana yaagee› » yaaga yaageedda. \p \v 7 Isiyaasi gujjiidikka hawaadan yaageedda; «Med'inaa Goday bare geedda k'aalaa polanaw Med'inaa Godaw malaatay hawaa: \v 8 Be'a, Akaazi pude kesanaw giigisseedda detsaan de'iyaa kuway tammu tangguwaa guyye simmiide baanaadan, taani ootsana» yaageedda. Kuway tammu tangguwaa guyye simmiide beedda. \p \v 9 Yihudaa kaatii Hizk'k'iyaasi harggi pas'eeddawaappe guyyiyaan, s'aafeedda mazimurii hawaa: \v 10 Taani, «Ta de'o laytsaw biro bagga gakkiyaa wode, hayk'k'uwaa penggiyaanna gelana hanaytaa? Ta atteeda laytsaa bonk'k'i diggina, mela attana hanaytaa?» yaagaad. \v 11 Hewaadankka k'ay, «Taani pas'a de'iyaawanttu gadiyaan Med'inaa Godaa be'ikke; ha sa'aan de'iyaawanttu giddonkka laa"entso Med'inaa Godaa be'ikke. \v 12 Dorssaa heemmiyaawaa dunkkaaniyaadan, ta de'uu shodetteedda. Sheemayinnii afilaa harbbaan s'aas'iyaawaadan, taani ta de'uwaa s'aas'aad; ikka taana shemayinniyaa harbbaappe duutseedda gallassaappe k'amma gakkanaw, neeni taana d'ayissaadda yaagaaddi. \v 13 Sa'ay wonttana gakkanaw taani maaduwaa demmanaw waassaad. Shin gaammuwaadan I ta mek'etsaa ubbaa mentseedda. K'ay gallassaappe k'amma gakkanaw, neeni taana d'ayissaadda. \v 14 Taani c'iraashuwaadaaninne haatsaa kafuwaadan waassaad; harap'p'iyaadankka zuuzummaad. Ta ayifetuu saluwaa pude s'eelliidde s'eelliidde daabureeddino. Abeet Godaw, taani un"ettaad; neeni taana ha un"uwaappe kessa!» yaagaad. \p \v 15 Hawaa ubbaa S'oossay I bare huup'iyaan ootseedda; yaatina, taani ayaa gaanaw danddayayitaa? Ta shemppuu loytsi un"etteedda diraw, ta laytsaa ubbaan ashkketetsaan hamettana. \v 16 Abeet Godaw, hawanttu mala yewotuwaan Asay pas'a de'ee. Hay ta pas'atetsaa zaaraade, taana pas'a wotsaarikkii! \v 17 Be'a, taani ha wolk'k'aama tuggaa tuggateeddawe taw lo"a gideedda. Neeni ta shemppuwaa bashshaa ollaappe guyye zaaraade ashshaada; neeni ta nagaraa ubbaa neeppe guyye zaaraade olaadda. \v 18 Ayaw gooppe, duufuu neena galatenna; hayk'k'uukka neena sabbenna. C'iimma ollaw duge wod'd'iyaawanttu neena ammantsee giide hidootaa ootsikkino. \v 19 Taani hachchi neena galatiyaawaadan, pas'a de'iyaawanttu s'alalatuu neena galatiino; neeni ammantsiyaawaa aawuu bare naanaatoo odee. \p \v 20 Med'inaa Goday taana ashshana; hewaa diraw, nuuni nu de'uwaa laytsaa ubbaan, Med'inaa Godaa golliyaan bak'etteedda kiriyaan waas'etteedda diitsaan yes's'ana. \p \v 21 Hawaappe kase Isiyaasi, «Balasiyaa teeraa daas's'iide, Aa gaafuwaa bolla wotsite. Yaatooppe, I pas'ana» yaagi wotseedda. \p \v 22 Hizk'k'iyaasikka, «Taani pas'aade Med'inaa Godaa Geeshsha Golliyaa pude kesanawoo malaatay ayee» yaagi Isiyaasa oochchi wotseedda. \c 39 \s Baablooneppe Kiitettiide Yeedda Asatuwaa \r (2 Kat. 20:12-19) \p \v 1 He wode, Baladaana na'ay, Baabloone Kaatii Marodaaki Baladaani, Hizk'k'iyaasi harggiide pas'eeddawaa siseedda diraw, dabddaabbiyaanne imuwaa Hizk'k'iyaasaw yeddeedda. \v 2 Hizk'k'iyaasi kiitettiide yeedda asatuwaa mokkeedda. Yaatiide bare shaluwaa minjjiyaa golliyaan de'iyaa biraa, work'k'aa, sawuwaa, al"o zayitiyaa, bare olaa miishshaanne bare shaluwaa minjjiyaa golliyaan de'iyaawaa ubbaa unttuntta besseedda. Bare son woy bare kawutetsaa giddon de'iyaawaa ubbaappe Hizk'k'iyaasi unttuntta bessenaan aggeedabay ayaynne baawa. \p \v 3 Hewaappe guyyiyaan, timbbitiyaa odiyaa Isiyaasi Kaatiyaa Hizk'k'iyaasakko yiide, «Ha asatuu waageeddinoo? Unttunttu hak'appe yeeddino?» yaagi oochcheedda. \p Hizk'k'iyaasi, «Unttunttu taakko haakko gadiyaappe, Baablooneppe yeeddino» yaageedda. \p \v 4 Isiyaasi k'aykka, «Unttunttu ne son ayaa ayaa be'eeddinoo?» yaageedda. \p Hizk'k'iyaasi, «Unttunttu ta son de'iyaa ubbabaa be'eeddino; ta shaluwaa minjjiyaa golliyaan de'iyaabaappe taani unttuntta bessabeennabay ayaynne baawa» yaageedda. \p \v 5 Hewaappe guyyiyaan, Isiyaasi Hizk'k'iyyaasa, «Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Goday giyaawaa sisa. \v 6 Med'inaa Goday hawaadan yaagee; ‹Ne kaatiyaa golliyaan de'iyaabay ubbabaynne ne mayzza aawotuu hachchi gakkanaw shiishsheeddabay ubbabay ubbaanna omoodettiide, Baabloone biittaa baana gallassatuu yaana; aappe ayaynne attena. \v 7 K'ay new yelettana, ne ashonne ne suutsaa gidiyaa, ne attuma zaratuwaappekka omoodettiide baana; biide Baabloone kaatiyaa golliyaan goyro gidiide ootsana› yaagee» yaageedda. \p \v 8 Hizk'k'iyaasi zaariide, «Neeni odeedda Med'inaa Godaa k'aalay lo"a» yaageedda. Ayaw gooppe, Hizk'k'iyaasi, «Taani de'eedda laytsan saruunne woppay de'ana gidennee» yaagi k'oppeedda. \c 40 \ms S'oossay Bare Asaa Ashiyaawaa Gidussaa \mr (40:1—48:22) \s Mintsetsuu Kumeedda K'aalaa \p \v 1 Hintte S'oossay hawaadan yaagee; «Ta asaa mintsetsite! Mintsetsite! \v 2 Yerusaalamewukka, iza omooduwaan de'eedda wodii poletteeddawaa, Izi nagaray atto geetetteeddawaa odite; Izi nagaraa diraw, Med'inaa Goday izo laa"u dakkuwaa mureeddawaa odite» yaagee. \p \v 3 Itti hawaadan yaagiyaa kooshshaa sisettee;\x - \xo 40:3 \xo*\xt Mat. 3:3; Mar. 1:3; Yoh. 1:23\xt*\x*\x - \xo 40:3-5 \xo*\xt Luk'. 3:4-6\xt*\x* «Mela biittaan Med'inaa Godaa ogiyaa giigissite; nu S'oossaw mela gadiyaan aakko ogiyaa sitti ootsite. \v 4 Wombbaa ubbay d'ok'k'u gaana; derii ubbaynne yewuu ubbay zik'k'i gaana. Bayeedda ogii salallana; korp'p'ukorp'p'a biittaykka dembbattana. \v 5 He wode, Med'inaa Godaa bonchchuu k'onc'c'ana; ashuwaa mayyeedda ubbay hewaa ittippe be'ana. Ayaw gooppe, Med'inaa Godaa doonay hewaa haasayeedda» yaagee. \p \v 6 Itti kooshshay, «Waassa!» yaagiyaawaa sisaad.\x - \xo 40:6-8 \xo*\xt Yak'. 1:10-11; 1 P'es'. 1:24-25\xt*\x* \p Taani, «Waagaade waassoo?» yaagaad. \p «Asay ubbay maataa mala; Aa bonchchuu ubbaykka dembbaa c'iishshaa mala. \v 7 Med'inaa Goday bare shemppuwaa Aa bollan shemppiyaa wode, maatay melee; c'iishshaykka k'ok'k'ofettee. Asay tumu maataa mala. \v 8 Maatay melee; c'iishshaykka k'ok'k'ofettee; shin nu S'oossaa k'aalay med'inaw ek'k'iide de'ee» yaaga waassa. \p \v 9 Neenoo mishiraachchuwaa odiyaa S'iyoonee, d'ok'k'a deriyaa pude kesa; nenoo mishiraachchuwaa odiyaa Yerusaalame, ne kooshshaa wolk'k'aappe d'ok'k'u ootsa; yayyoppa; d'ok'k'u ootsa; yaataade Yihudaa katamatoo, «Hintte S'oossay haweko» yaaga oda. \v 10 Be'ite, Ubbaa Mooddiyaa Med'inaa Goday wolk'k'aanna yee;\x - \xo 40:10 \xo*\xt Isa. 62:11; Sas'. 22:12\xt*\x* Aa k'esii aw mooddana. Be'ite, Aa woytay aanana de'ee; Aa oosuwaa gatiikka Aa sintsaana. \v 11 I bare wudiyaa hentsanchchaadan mizee;\x - \xo 40:11 \xo*\xt Hiz. 34:15; Yoh. 10:11\xt*\x* bare dorssaa maratuwaakka bare k'esiyaan shiishshiide, bare kiwuwaan idimmana. D'antsiyaawanttakka loddan kaaletsana. \s Ubbaappe Bolla Gideeda Israa'eeliyaa S'oossaa \p \v 12 Haatsatuwaa bare kushiyaa kop'p'iyaan makkeeddawe, salotuwaa takkaad'iyaan likkeeddawe, biittaa baanaa k'un"aan makkeeddawe, k'ay deretuwaanne zoozetuwaakka miizaanan likkeeddawe oonee? \v 13 Med'inaa Godaa Ayaanaa azazeeddawe, woy Aa zoriyaawaa gidiide tamaarisseeddawe oonee?\x - \xo 40:13 \xo*\xt Rom. 11:34; 1 K'or. 2:16\xt*\x* \v 14 I barew k'onc'c'anaadan, Med'inaa Goday oonana zoretteedee? Woy Aa suure pirddaa ogiyaa tamaarisseeddawe oonee? Woy Aa aad'd'eeda eratetsaa tamaarisseeddawe woy Aa akeekaa ogiyaa besseeddawe oonee? \p \v 15 Be'ite, kawutetsatuu baareetaa giddon de'iyaa itti s'okiyaa haatsaa mala. Unttunttu miizaanan de'iyaa guutsaa baanaadan paydeteeddino. Be'ite I dagatteedda haatsaakka liik'o baanaadan mazzanee. \v 16 Liibaanoosa mitsay aw eetsanaw gidenna; aan de'iyaa do'atuukka s'uuggiyaa yarshshoo gidikkino. \v 17 Kawutetsatuu ubbay Aa sintsan baynnawaa mala; unttunttu Aa sintsan ubbaa baynabaappekka guutsaadan paydettiino. \p \v 18 Yaatina, S'oossaa hintte oonana malatissiitee?\x - \xo 40:18-19 \xo*\xt Kit. 17:29\xt*\x* Woy ay misiletuwaanna likkii s'eelliitee? \v 19 Eek'aa misiliyaa gidooppe, kushiyaa hiillaa eriyaa Asay Aa massee; hewaa k'ay work'k'aa tigiyaawe work'k'aan sheeshshee; biraa tigiyaawekka Aa bolla biraa sanssalataa med'd'ee. \v 20 Hewoo shaluu bayinna hiyyeesay yarshshoo wook'k'enna mitsaa dooree; yaatiide, he misilii k'aas's'ennaadan essanaw kushiyaa hiillaa eriyaa asaa koyee. \p \v 21 Eribeykkitee? Woy sisibeykkitee? Hawe hinttenttoo koyiroppe odettibeennee? Woy sa'ay med'ettoodeppe hawaa hintte akeekibeyikkitee? \v 22 I biittaa yuushshuwaappe bolla baggan bare araatan uttee; gadiyaan de'iyaawanttu Aa sintsan bumbburetsaa mala. Salotuwaa gaaridduwaadan piddi ootsiyaawe, k'ay de'iyaasaa ootsiide, dunkkaaniyaadan toliyaawe, \v 23 kaappatuwaa bayinnabaadan ootsiyaawe, biittaa kaaletsiyaawanttakka hada ootsiyaawe Aa. \v 24 Biro unttunttu tokettosaananne zerettosaanna, k'ay s'ap'uwaakka biro gadiyaan yeddosaanna, S'oossay unttunttu bolla c'arkkuwaa yeddi aggeeda; unttunttukka meleeddino; gotii unttuntta suullaadan afeeda. \p \v 25 Geeshshay unttuntta, «Yaatina, taani aanana likkettanaw taana oonana malatissiitee?» yaagee. \v 26 Hintte ayfiyaa d'ok'k'u ootsiide, saluwaa s'eellite; he s'oolinttetuwaa med'd'eeddawe oonee? I unttuntta olanchchaadan kaaletsee; unttunttu payduwaakka eree. I unttuntta ubbaakka unttunttu suntsan suntsan s'eesee. Aa anggaa gitatetsaappenne Aa wolk'k'aa minotetsaappe denddeeddawaan, unttunttuppe ittuunne d'ayenna. \p \v 27 Neenoo Yaak'ooba, nenoo Israa'eeliyaw, «Ta ogii Med'inaa Godaappe geemmeedda; S'oossay ta pirddaa sheneko geedda» yaaga ayaw amaassalay? K'ay ayaw hawaadan haasayay? \v 28 Erabeykkii? Sisabeykkii? Med'inaa Goday med'inaa S'oossaa; I biittaa ubbaakka med'd'eeddawaa. I daaburenna; woy wolk'k'ay aw wurenna; ooninne Aa k'ofaa eranaw danddayenna. \v 29 Daaburanchchaw wolk'k'aa immee; minotetsay bayinnawookka minotetsaa gujjee. \v 30 Haray atto yalaga naanaykka daaburiino; k'ay wolk'k'aa wuriino. Wodallatuukka ubbaanna daaburiide kunddiino. \v 31 Shin Med'inaa Godaa ammanettiide naagiyaawanttu, barenttu wolk'k'aa ooratsana. Unttunttu arggantsatuwaadan, k'efiyaan pude kesana; wos's'iide daaburikkino; hamettiidekka wolk'k'aa wurikkino. \c 41 \s Israa'eeliyaw S'oossaa Maaduwaa \p \v 1 S'oossay hawaadan yaagee; «Hinttenoo abbaa doonaan de'iyaa biittatoo, c'o"u giide, taani odiyaawaa sisite! Asay barenttu minotetsaa ooras's'isino; unttunttu haa shiik'iide haasayiino. Ane nuuni pirddettanaw ittippe shiik'oytte. \p \v 2 «Biyaasaa ubbaan s'ooniyaa ittuwaa away doliyaa baggappe dentseeddawe oonee? I kawutetsatuwaa Aa sintsan aatsiide immee; yaatina, I kaatetuwaa gediyaappe garssana yed'd'ee. I unttuntta bare mashshaan baanaadan ootsee; k'ay bare wonddaafiyaan suullaadan ootsee. \v 3 I unttuntta yederssiide, Aa gedii kase yed'd'ibeenna ogiyaanakka saro aad'd'ee. \v 4 Hawaa ootseeddawenne poleeddawe k'ay yeletatuwaakka koyiroppe s'eeseeddawe oonee? Taani Med'inaa Goday, koyiruu, wurssetsaawanttunakka de'iyaawe, taani Aa» yaagee. \v 5 Abbaa doonaan de'iyaa biittatuu be'iide yayyeeddino; sa'aa gas'atuukka kokkoreeddino. Unttunttu ittippe shiik'iide, taakko yeeddino. \v 6 Asaa ubbay bare shooruwaa shooruwaa maaddee; k'ay bare ishaa, «Minna» yaagee. \v 7 Kushiyaa hiillanchchay work'k'aa tigiyaawaa mintsetsee; Madooshaan lee'issiyaawe baachan birataa seerisiyaawaa, «Minna» yaagee. I birataa ittippe gatsiyaawaa, «Hawe lo"a» yaagee; k'ay he eek'ay k'aas's'ennaadan, unttunttu misimaariyan d'ogiino. \p \v 8 S'oossay hawaadan yaagee, «Shin nenoo Israa'eeliyaw, ta k'oomaw,\x - \xo 41:8 \xo*\xt 2 Od. 20:7; Yak'. 2:23\xt*\x* taani dooreedda Yaak'ooba, ta dabbuwaa Abrahaama zariyaw, \v 9 taani neena biittaa gas'aappe akkaade, k'ay wurssetsa haako saappe s'eesaade, ‹Neeni ta k'oomaa› yaageeddawoo, taani neena dooraad; k'ay taani neena olikke. \v 10 Taani neenana de'iyaa diraw yayyoppa; taani ne S'oossaa gidiyaa diraw dagammoppa. Taani neena minisana; k'ay taani neena maaddana. Taani neena ta s'ooniyaa ushechcha kushiyan zemppisaade oyk'k'ana. \p \v 11 «Be'a, neena hank'k'ettiyaa ubbay yeellatiide kawushshana; neenana ek'ettiyaawanttu kasekka bayinnawaadan haniide d'ayana. \v 12 Neenana walak'etiyaawantta neeni koyana; shin neeni unttuntta demmakka. Neenana olettiyaawanttu kasekka bayinnabaadan, shufuro gidiide d'ayana. \v 13 Ayaw gooppe, taani Med'inaa Goday, ne S'oossay, ne ushechcha kushiyaa oyk'k'ana. Neena, ‹Yayyoppa, taani neena maaddana. \v 14 Neenoo gus'uniyaw, Yaak'ooba, hinttenoo Israa'eeliyaa asaw, yayyoppite; taani hinttena maaddana. Med'inaa Goday, hinttena woziyaawe, Israa'eeliyaa Geeshshaa› yaagay. \v 15 Be'a, taani neena ooratsa, k'aranne achchaana de'iyaa, k'os's'anaw go'ettiyaa miishshaa ootsaad. Neeni deretuwaa k'os's'aade liik'issana; zoozetuwaakka suullaadan ootsana. \v 16 Neeni unttuntta punnana; c'arkkuu unttuntta afana; gotiikka unttuntta laalana. Shin neeni Med'inaa Godaan nashettana; k'ay Israa'eeliyaa Geeshshan bonchchettana. \p \v 17 «Hiyyeesatuunne metootanchchatuu haatsaa koyina unttunttoo d'ayiyaa wode, k'ay unttunttu kookkiikka saamuwaan meliyaa wode, taani Med'inaa Goday unttuntta sisana; taani, Israa'eeliyaa S'oossay unttuntta aggikke. \v 18 Taani mela d'ok'k'a sa'atuwaan shaafaa, k'ay wombbatuwaa giddonkka pulttuwaa d'uussana. Mela biittay haatsay eelliyaasaa, k'ay mela biittaakka haatsay d'uuk'k'iyaasaa ootsana. \v 19 Bazzuwaan zigaanne guugantsaa, barsseenetiyaanne zayitiyaa wogaraa dolissana. K'aykka bazzuwaan s'idiyaa, odooruwaanne wogaraa ittippe wotsana yaagee. \v 20 Israa'eeliyaa Geeshshay hewaa med'd'eeddawaa, k'ay Med'inaa Godaa kushii hewaa ootseeddawaa Asay be'ananne erana mala, k'ay k'oppananne ittippekka akeekana mala, taani hewaa ootsaad. \s S'oossay Worddo S'oossatuwaa Is's'ee \p \v 21 «Med'inaa Goday, ‹Ane hintte mootuwaa haa aatsite› yaagee. Yaak'ooba Kaatii, ‹Ane hintte gaasuwaakka haa ahite› yaagee. \v 22 Ane unttunttu barenttu misiletuwaa haa ayina, ayay hananaw de'intto, unttunttu misiletuu nuw odino. Nuuni akeekana malanne unttunttu wurssetsaakka erana mala, kase yewotuu ayentto nuw odite; woy k'ay sintsaappe timbbitiyaa nuw awaayite. \v 23 Hintte s'oossatuwaa gidiyaawaa nuuni erana mala, sintsaappe yaanaw de'iyaawaa nuw odite. Nuuni dagamana malanne yayana mala, lo"o gidina iita gidina, ane ittibaa ootsite. \v 24 Be'ite, hintte baynnawaa mala; hintte oosuukka hada. Hinttena dooriyaa asaykka barew sheneyiyaawaa. \p \v 25 «Taani huup'issa baggappe ittuwaa dentsaad; I yeedda. K'ay ta suntsaa s'eesiyaa ittuu away doliyaa baggappe yaana. Urk'k'aa med'd'iyaawe urk'k'aa yed'd'iyaawaadan, I kaaletsiyaawantta yed'd'ana. \p \v 26 «Hawaa nuuni erana mala, koyiro nuw awaayeeddawe oonee? Woy nuuni, ‹I likke› gaana mala, kasetiide nuw odeeddawe oonee? Ooninne hawaa odeeddawe baawa; ooninne timbbitiyaa odibeenna. K'ay hintte k'aalaakka siseeddawe baawa. \v 27 Taani hawaa kasetaade S'iyooniw awaayaad; k'ay taani Yerusaalamewukka mishiraachchuwaa odiyaawaa immaad. \v 28 Shin taani s'eelleedda wode ittuunne baawa; taani zoriyaa oochchiyaa wode, unttunttu misiletuwaa giddon zaaruwaa immiyaa ittuunne baawa. \v 29 Be'ite, unttunttu ubbaykka hada; unttunttu oosuukka mela; siilissiide med'd'eedda unttunttu misiletuu mela c'arkkuwaa» yaagee. \c 42 \s Med'inaa Godaa K'oomaa \p \v 1 Taani zemppisaade oykeedda ta k'oomay, ta shemppuu aan nashetiyaawe, taani dooreeddawe hawoko. Taani ta Ayaanaa Aa bolla wotsaad; I kawutetsatoo suure pirddaa ahana.\x - \xo 42:1 \xo*\xt Mat. 3:17; 17:5; Mar. 1:11; Luk'. 3:22; 9:35\xt*\x*\x - \xo 42:1-4 \xo*\xt Mat. 12:18-21\xt*\x* \v 2 I waassenna; woy bare k'aalaa d'ok'k'issenna; woy k'ay bare k'aalaa ogiyaan sissenna. \v 3 Tinc'c'etteedda shombbok'uwaa I mentsenna; k'ay lii'akattiide ees's'iyaa muk'aaddaakka I toyissenna. I ammanettiide, suure pirddaa ahana. \v 4 I biittaan suure pirddaa essennan de'iidde aggena; woy guyye geena. Abbaa doonaa biittatuwaan de'iyaa Asay ubbay Aa higgiyaa sisanaw naagee. \p \v 5 S'oossay Med'inaa Goday, salotuwaa med'd'iide mic'c'eeddawe,\x - \xo 42:5 \xo*\xt Kit. 17:24-25\xt*\x* sa'aanne sa'aappe kesiyaawaa ubbaa ootseeddawe, sa'aan de'iyaa asaw shemppuwaa immiyaawe, aan hametiyaa ubbaw de'uwaa immiyaawe hawaadan yaagee; \v 6 «Taani Med'inaa Godaa; taani neena s'illotetsan s'eesaad; taani ne kushiyaa oyk'k'aade,\x - \xo 42:6 \xo*\xt Isa. 49:6; Luk'. 2:32; Kit. 13:47; 26:23\xt*\x* neena naagana. Taani neena kawutetsatoo poo'o ootsaade, k'ay asawukka c'aak'uwaa ootsaade immana. \v 7 Neeni k'ook'iyaa ayfiyaa dooyana mala, omoodetteeddawantta omooduwaa golliyaappe kessana mala, d'uman de'iyaawanttakka k'asho golliyaappe kessana mala, \v 8 Taani Med'inaa Godaa; hewe ta suntsaa. Ta bonchchuwaa taani haraw immikke; ta galataakka masettiide giigeedda misiletoo immikke. \v 9 Be'ite, kase taani odeeddawanttu ubbay poletteeddino. Ha"i k'ay taani ooratsabaa awaayay; unttunttu hananaappe kasetaade taani hinttenttoo oday» yaagee. \s Galataa Yetsaa \b \q1 \v 10 Med'inaa Godaw ooratsa mazimuriyaa yes's'ite; \q2 biittaa gas'aappe doommiide, Aa galataa odite. \q1 Abbaa bollan biyaawanttunne, \q2 aan kumeedda ubbaykka ane waassino. \q1 Abbaa doonaa biittatuunne unttunttun de'iyaa ubbaykka yes's'ino. \q1 \v 11 Mela biittaynne bazzuwaan de'iyaa katamatuu, \q2 k'ay K'eedaare Asay de'iyaa mootsatuukka, \q2 barenttu k'aalaa d'ok'k'u ootsino. \q2 Selaa'a giyaa kataman de'iyaawanttukka, \q2 deriyaa huup'iyaappe barenttu ililssaa sissino. \q1 \v 12 Unttunttu bonchchuwaa Med'inaa Godaw immino; \q2 Aa galataakka gas'aa biittatuwaan awaayyino. \q1 \v 13 Med'inaa Goday mino asaadan kesana; \q2 olanchchaa asaadan, I bare hank'k'uwaa dentsana. \q1 I waassana; bare k'aalaakka d'ok'k'u ootsiide awaayana. \q2 I mino gidiyaawaa bare morkkatuwaa bessana. \s S'oossay Bare Asaa Maaddanaw K'aalaa Geleedda \b \q1 \v 14 S'oossay hawaadan yaagee; \q2 «Adussa wodiyaappe taani saruwaan takkaad; \q2 c'o"u gaade danddayaad. \q2 Ha"i yeluu oykeedda mishiratiidan, \q2 taani waassana; \q2 tookka tookkaade shemppananne peenuk'ana. \q1 \v 15 Taani deretuwaanne zoozetuwaa laalana; \q2 unttunttun mokkeeddawaa ubbaa melissana. \q1 Shaafatuwaa mela kessana; \q2 del"etuwaakka melissana. \b \q1 \v 16 «Taani k'ook'etuwaa unttunttu erenna ogiyaanna ahana; \q2 unttunttu erenna loossuwaanakka kaaletsana. \q1 Unttunttu sintsan de'iyaa d'umaa poo'oo laammana; \q2 korp'p'ukorp'p'a sa'aakka salallissana. \q1 Hewantta taani unttunttoo ootsana; \q2 taani geedda ha yewotuwaa ootsenan aggikke. \q1 \v 17 Shin massiide giigisseedda misiletuwaan ammanettiyaawanttu, \q2 k'ay siilissiide giigisseedda misiletuwaa, \q1 ‹Hintte nu s'oossatuwaa› yaagiyaawanttu, \q2 guyye simmana. \q1 Unttunttu mule yeellatana» \m yaagee. \s Israa'eeliyaa Asay Tamaarennaan // Is's'eedda Is'uwaa \p \v 18 S'oossay hawaadan yaagee; «Hinttenoo tulletoo, sisite; hinttenoo k'ook'etoo, hintte be'ana mala s'eellite. \v 19 Ta k'oomaappe hara k'ook'ii oonee? Taani kiittiyaa uraappe hara tullii oonee? S'oossaw dummateedda uraadan, woy Med'inaa Godaa k'oomaadan k'ook'ay oonee? \v 20 Darobaa s'eelliita; shin akeekikkita. Hinttenttu haytsatuukka dooyaa; shin sisikkino» yaagee. \p \v 21 Med'inaa Goday bare s'illotetsaa diraw, bare higgiyaa gitayanawunne bonchchanaw doseedda. \v 22 Shin hawe Asay bonk'k'etteeddanne wotsi aketeedda. Unttunttu ubbaykka diizzan oyk'k'ettiide, k'asho golliyaan k'osetteeddino. Unttunttu bonk'k'etteeddino; shin unttuntta ashshiyaawe baawa. K'ay omoodetteeddino; shin ooninne, «Zaarite» yaagiyaawe baawa. \p \v 23 Hintte giddoppe hawaa sisanawe oonee? K'ay sintsaappe yaana wodiyaabaa hayzzanawe oonee? \v 24 Yaak'ooba omooddiyaawoo, Israa'eeliyaa bonk'k'iyaawoo aatsiide immeeddawe oonee? Aa bollan nuuni nagaraa ootseedda, Aa ogiyaan unttunttu beennan is's'eeddanne Aa higgiyawukka unttunttu azazettenan is's'eedda Med'inaa Godaa gidenneeyye? \v 25 Hewaa diraw, I unttunttu bolla bare hank'k'uwaa suuluwaanne yashshiyaa olaa gusseedda; I unttunttu yuushshuwaan tamaa eetseedda, shin unttuntta eribeykkino; I unttunttu s'uuggeedda; shin unttunttu akeekibeyikkino. \c 43 \s S'oossay Bare Asaa Ashshana Geedda \p \v 1 Shin nenoo Yaak'ooba neena med'eeddawoo, nenoo Israa'eeliyaw, neena giigiseedda Med'inaa Goday hawaadan yaagee; «Taani neena wozeedda diraw yayyoppa. Taani neena ne suntsan s'eesaad; neeni tawaa. \v 2 Neeni haatsaa gidduwaana pinniyaa wode, taani neenana gidana. Neeni shaafatuwaa gidduwaana pinniyaa wodekka unttunttu neena muukkikkino. Neeni tamaa giddona aad'd'iyaa wode, s'uugettakka; lac'uukka neena meenna. \v 3 Ayaw gooppe, taani neena Ashshiyaa Israa'eeliyaa Geeshsha, Med'inaa Godaa ne S'oossaa. Taani Gibs'e new wozo ootsaade, Toop'p'iyaanne Saaba ne laamiyaa ootsaade immana. \v 4 Neeni ta sintsan al"anne bonchcho gidiyaa dirawunne, taanikka neena siik'iyaa diraw, ne laamiyaw asaa, ne shemppuwaa laamiyawukka kawutetsatuwaa immana. \p \v 5 «Taani neenana de'iyaa diraw yayyoppa; taani ne zeretsatuwaa wulahaappenne dolahaappe shiishshaade ahana. \v 6 Taani huup'issa bagga, ‹Unttuntta zaaraade aha!› yaagana. Gedissa baggaakka, ‹Unttuntta te"oppa› yaagana. Ta attuma naanatuwaa haakuwaappe, ta mac'c'a naanatuwaakka sa'aa gas'aappe ahana; \v 7 ta suntsan s'eegetteedda ubbatuwaa, taani ta bonchchoo med'd'eeddawantta, taani giigisseeddawanttanne ootseeddawantta hammite» yaagana. \s Israa'eelii S'oossaa Markka \p \v 8 Ayifii de'ishshin k'ook'eedda asatuwaa, haytsaykka de'ishshin tulleeddawantta kessa; \v 9 Kawutetsatuu ubbay ittippe shiik'ino; asaykka shiik'uwaa utto. Unttunttu giddoppe hawaa odanawunne kase aad'd'eeda yewotuwaa nuuna bessanaw danddayiyaawe oonee? Hara asaykka sisiide, «Hawe tuma» yaagana mala, unttunttu likke gidiyaawaa bessanaw barenttu markkatuwaa ayino. \p \v 10 Med'inaa Goday hawaadan yaagee; «Hintte ta markkatuwaa; hintte taana erana malanne ammanana mala, k'ay taani S'oossaa gidiyaawaa akeekana mala, taani dooreedda ta k'oomatuu hinttena. Taappe kase hara s'oossi med'ettibeenna; woy taappe guyyiyankka hara s'oossi de'enna. \p \v 11 «Taanattee; taani Med'inaa Godaa. Taappe attina, hara ashshiyaawe baawa. \v 12 Taani odaad, ashshaadinne awaayaad. Hintte giddon hara allaga s'oossi de'ibeenna. Taani Med'inaa Godaa gidiyaawoo taw hintte markkatuwaa. \v 13 Taani S'oossaa; s'ap'uwaappe doommaadekka taani taanattee. Ta kushiyaappe ooninne ashshenna; taani ootseeddawaa laammanaw danddayiyaawe baawa» yaagee. \s Med'inaa Godaa Maarotaanne Amanetena Israa'eeliyaa \p \v 14 Med'inaa Goday, hinttena Woziyaawe, Israa'eeliyaa Geeshshay hawaadan yaagee; «Hintte diraw, Baabloone bolla olanchchatuwaa kiittaade Baabloonatuwaa unttunttu c'eek'k'etiyaa Markkabiyaanna betisana. \v 15 Taani Med'inaa Godaa, hintte Geeshsha, Israa'eeliyaa med'd'eeddawaa, hintte Kaatiyaa» yaagee. \p \v 16 Med'inaa Goday hawaadan yaagee, Abbaa giddon ogiyaa, wolk'k'aama haatsatuwaa giddooppekka loossuwaa kessiide, \v 17 paraa gaaretuwaanne paratuwaa, olanchchatuwaanne mino asatuwaa abbaw ahiide, unttunttu denddennaadan zak'k'ulsseedda Med'inaa Goday, k'ay unttunttu muk'aaddaa lac'uwaadan toysseedda yaagee \v 18 «Kase yewotuwaa haasayoppite; beniwaakka k'oppoppite. \v 19 Be'ite, ha"i taani ooratsabaa ootsay; ikka ha"i mokkee. Hintte hewaa erikkiteeyye? Taani bazzuwaan ogiyaa, mela biittankka shaafatuwaa kessana. \v 20-21 Wora do'atuu, worakanatuunne sagonatuu taana bonchchana. Ayaw gooppe, ta galataa awaayana mala, ta giigisseeddanne dooreedda ta asaw taani bazzuwaan haatsaa, mela biittankka shaafatuwaa immay. \p \v 22 «Shin nenoo Yaak'ooba, neeni ta suntsaa s'eesaabaakka; nenoo Israa'eeliyaw, neenikka taana salettaadda. \v 23 Neeni taw s'uuggiyaa yarshshoo dorssaa ahabaakka; woy hara yarshshotuwaankka taana bonchchabeykka. Taani neena katsaa yarshshuwaa imma gaade waayissabeykke; woy k'ay is'aanaa imma gaade daaburssabeykke. \v 24 Neeni taw is'aanaa shaluwaan shammabaakka; woy ne mehiyaa yarshshuwaa mod'd'uwaan taana kalissabaakka. Shin neeni ne nagaran taana waayissaadda; ne naak'uwaankka taana daaburssaadda. \p \v 25 «Taana, ne bayzzuwaa ta diraw gaade k'uc'c'iyaawe taanattee; ne nagaraakka zaaretsaade haassaykke. \v 26 Taana hassayissa; ane ittippe ha yewuwaa mootettoytte. Neeni s'illuwaa gidiyaawaa be'anaw ane ne yewuwaa bidda. \v 27 Ne koyiro aawuu nagaraa ootseedda; neena tamaarissiyaawanttukka taana naak'k'eeddino. \v 28 Hewaa diraw, taani Geeshsha Mak'idasiyaa kaappatuwaa tunissaad; Yaak'ooba bashshaw, Israa'eeliyaakka shek'aw aatsaade immaad» yaagee. \c 44 \s S'oossay S'oossaa S'alalaa \p \v 1 Med'inaa Goday hawaadan yaagee; «Ta k'oomaw Yaak'ooba, taani dooreedda Yishruunaa, ha"ikka sisa. \v 2 Taani neena med'd'aad; ne daay uluwaan neena giigissaadinne maaddaad. Ta k'oomaa Yaak'ooba, taani dooreeddawoo, yayyoppa. \v 3 Taani saametteedda gadiyaan haatsaa gussana; mela biittankka pulttuwaa gogissana. Taani ta Ayaanaa ne naanatu bolla, ta anjjuwaakka ne zeretsatuwaa bolla gussana. \v 4 Haatsaa doonaan mokkeedda maataadan, k'ay goggiyaa pulttuwaa matan de'iyaa mitsaadan, unttunttu mokkana. \v 5 Ittuu, ‹Taani Med'inaa Godaawaa› yaagana; haray k'ay barena Yaak'ooba suntsan s'eesana; haraykka, k'ay bare kushiyaa bollan, ‹Taani Med'inaa Godaawaa› yaagiide s'aafana; I k'ay barena Israa'eelii s'eesettiyaa siik'uwaa suntsan s'eesana» yaagee. \p \v 6 Med'inaa Goday, Israa'eeliyaa Kaatii, Aa Woziyaawe,\x - \xo 44:6 \xo*\xt Isa. 48:12; Sas'. 1:17; 22:13\xt*\x* Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Goday hawaadan yaagee; «Koyiruu taana; wurssetsaykka taana. Taappe hara S'oossay baawa. \v 7 Ta malay oonee? De'ooppe ane awaayo; k'ay ane ta sintsan ek'k'iide odo. Benippe doommiide, sintsaappe yaanawaa odiyaawe oonee? Ane unttunttu sintsaappe timbbitiyaa nuw odino. \v 8 Yayyoppite; k'ay dagammoppite. Taani hawaa hinttenttoo benippe doommaade odabeykkitaa? K'ay awaayabeykkitaa? Hewoo taw hintte markka. Taappe attina, hara S'oossay de'ii? Hara Zaalli baawa; taani oonanne erikke» yaagee. \s Eek'aa Goyinuwaa Bolla Haasayetteedda Bore Haasayaa \p \v 9 Eek'aa misiletuwaa massiide med'd'iyaa ubbatuu hada; unttunttu aan nashettiyaabatuu unttuntta go'ikkino. Unttunttu markkatuukka be'ikkinonne erikkino. Hewaa diraw, unttunttu yeellatana. \v 10 S'oossaa giigisseeddawe, woy ayawunne go"enna misiliyaa masseeddawe oonee? \v 11 Be'ite, Aa laggetuu ubbay yeellatana; kushiyaa hiillanchchatuu ubbay asaa. Ane unttunttu ubbaykka ittippe shiik'iide ek'k'ino. Unttunttu yayana; k'ay unttunttu ubbaykka ittippe yeellatana. \p \v 12 Birataa k'os's'iyaawe bare bukkiyaa birataa taman wotsee; bonk'k'eeddawaa baachan k'os's'iide, bare mino k'esiyaan Aa med'etaa giigissee. Hewaa giigissiide koshatee; Aa minotetsaykka wuree. Haatsaakka ushenna; labbanee. \p \v 13 Anaas'ii wodoruwaan likkee; irssaasiyan Aa bolla malaataa wotsee; yaatiide maloogiyaan lil"issee. Likkiide, puulaana de'iyaa asaa misiliyaa malatissi giigissiide, bare son wotsee. \v 14 I hewaa ootsanaw zigaa k'ans's'ee; woy wolaa woy s'idiyaa wora giddoppe dooriide dic'c'anaadan ootsee. Woy is's'ooppe, I zigaa tokkina, iray Aa dichchanaw naagee. \v 15 Hewaappe guyyiyaan, I Asay eetsiyaa mitsaa gidee; ikka aappe bagga akkiide, eetsiide ho"ee; k'ay bagga eetsiide, ukitsaa uukkee. Aappekka s'oossaa med'd'iide, aw goyinnee; k'ay misiliyaa massiide, Aa sintsan gufannee. \v 16 Aappe bagga taman eetsiide, k'umaa katsee; baggan ashuwaa s'iis's'iide, kaalliide mee. K'ay tamaa ho"i simmiide, «Hashshu, laa hawe ayaa ho"ii!» yaagee. \v 17 K'ay atteeda mitsaa massiide, barew goyinniyaa s'oossaa misiliyaa kessee. He misiliyaa sintsan guufanniide, aw goyinnee; yaatiide, «Neeni ta s'oossaa gideedda diraw, taana ashsha» yaagiide woossee. \p \v 18 Unttunttu ayinne erikkino; ayinekka akeekikkino. Ayaw gooppe, unttunttu be'enna mala, unttunttu ayfii goozetteedda; k'ay akeekena mala, unttunttu wozanaykka gorddetteedda. \v 19 Eek'aa ootsiyaa Asay bare wozanaan, «Aappe bagga taman eetsaad; Aa bonk'k'uwaankka ukitsaa uukkaad; ashuwaakka aan s'iis's'aade maad. Yaatina, aappe atteedawaa sheneyiyaa eek'aa ootsaade med'd'oo? K'ay mitsaa mudoo guufannaade goyinnoo?» yaagiyaa eri woy akeeki oossinne baawa. \v 20 I bidintsaa mee; Aa c'imetteedda wozanay Aa wora kaaletseedda. I bare shemppuwaa ashshanaw woy, «Ta ushechcha kushiyaan de'iyaawe wordduwaa gidennee?» gaanaw danddayenna. \s S'oossay Med'd'eeddawaanne Ashshiyaawaa \p \v 21 S'oossay hawaadan yaagee; «Yaak'ooba, nenoo Israa'eeliyaw, neeni ta k'oomaa gidiyaa diraw, ha yewotuwaa hassaya. Taani neena giigissaad; neeni ta k'oomaa. Neenoo Israa'eeliyaw, taani neena dogikke. \v 22 Taani ne bayzzuwaa shaariyaadan, ne nagaraakka c'aagaanaadan k'uc'c'aad. Taani neena wozeedda diraw, taakko simma» yaagee. \p \v 23 Hinttenoo salotoo, Med'inaa Goday hawaa ootseedda diraw, nashshechchan yes's'ite. Hinttenoo biittaa c'iimmatoo, ililite. Hinttenoo deretoo, worawunne Aa giddon de'iyaa mitsaa ubbaw, mazimuriyaa kinchchite. Ayaw gooppe, Med'inaa Goday Yaak'ooba wozeedda; k'ay Israa'eeliyaa giddonkka I bonchchettana. \p \v 24 Neena Woziyaawe, daay uluwaan neena med'eeddawe Med'inaa Goday hawaadan yaagee; «Taani Med'inaa Godaa, ubbaa yewotuwaa Med'd'eeddawaa; salotuwaa taarekka mic'c'eeddawe; sa'aakka taarekka mic'c'eeddawe taana. \v 25 Taani wordduwaa timbbitiyaa odiyaawanttu malaataa hada ootsay;\x - \xo 44:25 \xo*\xt 1 K'or. 1:20\xt*\x* k'ay shareechchotuwaakka eeyya kessay. Taani aad'd'eeda eranchchatuwaa guyye zaaray; unttunttu eraakka eeyya ootsay. \v 26 Taani ta k'oomaa k'aalaa mintsetsay; ta kiitteeddawanttu hanana geeddawaakka polay. Taani Yerusaalame katamaa, ‹Neeni Asay de'iyaasaa gidana› yaagay; Yihudaa katamatuwaakka, ‹Hintte simmiide kees'ettana; hintte gimbbiyaakka ooras's'isana› yaagay. \v 27 Taani haatsaa c'iimmatuwaakka, ‹Melite! Hintte goggiyaa haatsatuwaakka melissana› yaagay. \v 28 K'ay K'iiroosa, ‹Neeni ta asaa heemmiyaawaa;\x - \xo 44:28 \xo*\xt 2 Od. 36:23; Izr. 1:2\xt*\x* neeni Yerusaalame katamaa, «Ne simmaade kees'ettana» yaagaade, Geeshsha Golliyaakka, «Ne baasuu baasettana» yaagaade ta halchchuwaa poliyaawaa› yaagay» yaagee. \c 45 \s S'oossay K'iiroosa Kaatiyaa Kessanaw Dooreedda \p \v 1 Med'inaa Goday okkeeddawoo, kawutetsatuwaa aw moodisana mala, kaatetuu danc'c'uwaa billana malanne penggiikka aw Aa sintsan dooyettana mala, Aa ushechcha kushiyaa oyk'k'eedda K'iiroosaw S'oossay hawaadan yaagee; \v 2 «Taani ne sintsanna baana; deretuwaa dembbayana. Nahaasiyaa birataa sank'k'atuwaa mentsana; birataa kulbbotuwaakka k'ans's'ana. \v 3 Neena ne suntsan s'eesiyaawe taana Med'inaa Godaa, Israa'eeliyaa S'oossaa gidiyaawaa neeni erana mala, taani new d'uma sa'aan de'iyaa ak'uwaanne geeman k'osettiide duretaa immana. \v 4 Ta k'oomaa Yaak'ooba dirawunne taani dooreedda Israa'eeliyaa diraw, taani neena ne suntsan s'eesay. Neeni taana erana d'ayooppe, taani neena bonchcho suntsan s'eesay. \p \v 5-6 «Taani Med'inaa Godaa; taappe haray baawa; taappe hara S'oossay de'enna. Away mokkiyaasaappe biide, wulliyaasaa gakkanaw de'iyaa Asay taappe haray bayinnawaa erana mala, taani neena gis'issa. Gidooppenne, neeni taana erabaakka. Taani Med'inaa Godaa; taappe haray baawa. \v 7 Taani poo'uwaa ootsay; d'umaakka med'd'ay. Sarotetsaa ootsay; bashshaakka ayay. Taani Med'inaa Goday, ha ubbaa yewotuwaa ootsiyaawaa. \p \v 8 «Hinttenoo salotoo, bollappe duge s'illotetsaa tigite; shaaretuukka Aa bukkino. Biittay dooyetto; atotetsaykka pude mokko. S'illotetsaykka aanana ittippe dic'c'o. Taani Med'inaa Goday hawaa med'd'aad. \s S'oossay Med'etawunne Taarikiyaw Godaa \p \v 9 «Barena Med'd'eeddawaana baas'etiyaawoo aayye ana!\x - \xo 45:9 \xo*\xt Rom. 9:20\xt*\x* Ayaw gooppe, I urk'k'a miishshaappe ittuwaa. Urk'k'ay med'd'iyaawaa, ‹Ay ootsay?› woy k'ay, ‹New kushii baawa› yaagii? \v 10 Bare aawuwaa, ‹Ayaw yelaaddii?› yaagiyaa uraw, woy bare daayo, ‹Ayaw taana hawaadan yelaaddii?› yaagiyaa uraw aayye ana! \v 11 Med'inaa Goday, Israa'eeliyaa Geeshshay, Aa Med'd'eeddawe, hawaadan yaagee; ‹Sintsappe timbbitiyaa eranawunne ta naanatuwaabaa taana oochchanaw hintte bessiitee? Ta kushiyan taani ootsanabaakka taana azazanaw bessiitee? \v 12 Taani sa'aa ootsaad; asaakka Aa bolla med'd'aad. Salotuwaa taani ta kushiyan tolaad; unttunttun de'iyaa med'etatuwaa ubbaakka azazaad. \v 13 Taani K'iiroosa s'illotetsan dentsaad; Aa ogiyaa ubbaakka suure ootsana. Shaluwaa c'iggenan, woy mattaayiyaa immennan, I ta katamaa kees's'ana; ta asaakka omooduwaappe kessana› yaagee. Taani Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Goday hawaa oday» yaagee. \p \v 14 Med'inaa Goday hawaadan yaagee; «Gibs'e duretaynne Toop'p'iyaa zal"ii, k'ay geesaa adussa gidiyaa Sabaa'a asatuukka neekko yiide, nebaa gidanawaa. Unttunttu sanssalatan k'ashettiide, neena kaallana. Unttunttu new goyinniid, ‹S'oossay ne s'alalaana de'ee; haray baawa; aappe hara s'oossi baawa› yaagiide new watiwatana» yaagee. \p \v 15 Abeet S'oossaw, Israa'eeliyaa Ashshiyaawoo, tumuwaappe neeni neena gentsiyaa S'oossaa. \v 16 Eek'aa med'd'iyaawanttu ubbaykka yeellatananne kawushshana. Eek'aa misiliyaa med'd'iyaawanttu ubbay ittippe kawushshaw baana. \v 17 Shin Israa'eeliyaa Med'inaa Goday med'inaa atotetsaan ashshi diggeedda; hintte med'inawukka yeellatikkitanne kawushikkita. \p \v 18 Salotuwaa med'd'eedda Med'inaa Goday, biittaakka giigissiide ootseeddawe, k'ay Asay de'anaadaanappe attina, biittaa c'oo med'd'ibeenna Med'inaa Goday hawaadan yaagee; «Taani Med'inaa Godaa; taappe haray baawa; \v 19 taani geeman, hak'anentto itti d'uma gadiyaan haasayabeykke. Yaak'ooba zeretsawukka, ‹Taana c'oo koyite› gabeykke. Taani Med'inaa Goday tumuwaa haasayay; likkebaa oday. \s Saluwaa Sa'aa Med'd'eedda // S'oossaanne Baabloone Eek'atuwaa \p \v 20 «Hinttenoo kawutetsatuwaappe atteedawanttoo, ittippe shiik'iide haayite; mataa shiik'ite. Mitsaappe oosetteedda eek'aa misiliyaa tookki yuuyyiyaawanttoonne, ashshanaw danddayenna s'oossaa woossiyaawanttoo eri baawa. \v 21 Ane odite; hintte mootuwaa shiishshite; unttunttukka ane ittippe zorettino. Adussa wodiyaappe kase hawaa odeeddawe oonee? Benippe hawaa awaayeeddawe oonee? Taana Med'inaa Godaa gidikkitaayye? Taappe attina hara S'oossay baawa. Taani s'illo S'oossaanne Ashshiyaawaa. Taappe haray baawa. \p \v 22 «Hinttenoo biittaa gas'an de'iyaa ubba asatoo, taakko simmiide, attite. Ayaw gooppe, taani S'oossaa; taappe haray baawa. \v 23 Taani ta huup'iyaan c'aak'k'aad;\x - \xo 45:23 \xo*\xt Rom. 14:11; Pil. 2:10-11\xt*\x* guyye simmenna k'aalay ta doonaappe s'illotetsan keseedda: ‹Asay ubbay taw gulbbatana; ins's'arssa ubbaykka taanan c'aak'k'ana› yaagaad. \p \v 24 «Unttunttu tawaa haasayiidde, ‹S'illotetsaynne minotetsay Med'inaa Godaa s'alalan de'ee› yaagana» yaagee. \p Aa is's'iyaawanttu ubbay aakko yiide yeellatana. \v 25 Shin Israa'eeliyaa zeretsay ubbay Med'inaa Godaan, s'oonuwaanne bonchchuwaa demmana. \c 46 \s Baabloona Eek'atuwaa \p \v 1 Beela giyaa Baabloone eek'ay goyinnee; Naba giyaa eek'aykka hokkee. Kase hintte tookkiyaa eek'atuu ha"i c'aanaa mehiyaa bollan c'aanetiide, unttunttoo dees'o tookuwaa gideeddino. \v 2 C'aanaa mehetuu dees'uwaappe denddeeddawaan, c'aanaana ittippe kunddeeddino; eek'atuu barena ashshanaw danddayenna diraw, barenttu huup'iyawukka omoodettiide beeddino. \p \v 3 S'oossay hawaadan yaagee; «Hinttenoo, Israa'eeliyaappe atteedawanttoo, Yaak'ooba zaretoo, taani odiyaawaa sisite; hintte yeletteedda wodiyaappe doommaade taani hinttena tookkaad. \v 4 Hintte c'immana gakkanawukka taani taanakka; hintte puulumanna gakkanawukka, taani hinttena maaddana. Taani hinttena med'd'aad; taani hinttena dentsana; taani hinttena tookkananne ashshana. \p \v 5 «Taana O mala giite? K'ay oonana likkiitee? Nuuni itti mala gidanaadan, taana oonana gatsi s'eelliitee? \v 6 Work'k'aa barenttu k'arc'c'iitaappe k'oliyaawanttunne biraa miizaanan wotsiide likkiyaawanttu hewaa unttunttoo s'oossaa ootsiide med'd'ana mala, work'k'aa tigiyaawaa k'as'ariino. Ikka s'oossaa ootsiide med'd'ee; yaatina, unttunttu he eek'aa sintsan hokkiide goynniino. \v 7 Unttunttu Aa dentsiide, barenttu hashiyaan tookkiino; Aa sa'aan Aa wotsiino. Yaatooppe I hewan ek'k'i aggee; hewaappe yaa haa k'aas's'enna. Itti Asay aw waassooppekka, zaaruwaa immenna; k'ay Aa metuwaappekka Aa ashshenna. \p \v 8 «Hinttenoo nagaranchchatoo, hawaa hassayitenne k'oppite; hintte wozanaan kahan wotsite. \v 9 Beni wode haneedda yewotuwaa hassayite. Ayaw gooppe, taani S'oossaa; haray baawa. Taani S'oossaa; ta malay ooninne baawa. \v 10 ‹Ta k'ofay minnana; k'ay taanikka ta halchchuwaa ubbaa polana› yaagay. Wurssetsan timbbitiyaa doometsan, k'ay biro hanibeenna yewotuwaa beni wodiyaappe doommaade awaayay. \v 11 Away doliyaa baggappe bonk'k'iyaa kafuwaa, haakko gadiyaappe ta k'ofaa poliyaa asaa taani s'eesaade, taani geeddawaa taani polana; taani halchcheeddawaakka taani ootsana. \p \v 12 «Hinttenoo wozanay muumeeddawanttoo, s'illotetsaappekka haakkeeddawanttoo, taani odiyaawaa sisite; \v 13 taani ta s'illotetsaa mataa ayay; ikka hasakko gidenna. Ta atotetsay gam"enna; taani ta atotetsaa S'iyooniw, ta bonchchuwaakka Israa'eeliyaw immana» yaagee. \c 47 \s Baabloone Bolla Yiyaa Pirddaa \p \v 1 S'oossay hawaadan yaagee;\x - \xo 47:1-15 \xo*\xt Isa. 13:1—14:23; Erm. 50:1; 51:64\xt*\x* «Hanne Baabloone wodorattee, duge wod'd'a; baanan utta. Hanne Kaladaawetuwaa naattee, ne kaatetuwaa araataa aggaade sa'aan utta. Ayaw gooppe, hawaappe sintsanaw neeni otorottiyaanonne shugatoo geetettakka. \v 2 Wos'aa akkaade katsaa gaac'c'a. Ne gulletsaa k'aara; ne adussa mayuwaakka kessa. Ne s'eppiyaa bessa; yaataade shaafatuwaa pinna. \v 3 Ne kalluu k'aarettana; ne pokkuukka beettana. Taani haluwaa kesana; oossikka k'arettikke» yaagee. \p \v 4 Nuuna Woziyaawe, aw suntsay Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Godaa gidiyaawe, Israa'eeliyaa Geeshsha. \p \v 5 S'oossay hawaadan yaagee; «Hanne Kaladaawetuwaa naatte, ba; d'uman c'o"u gaade uttashsha. Ayaw gooppe, hawaappe sintsaw neeni kawutetsatuwaa kaatato geetettakka. \v 6 Taani ta asaa hank'k'ettaad; ta laataakka tunissaad; taani unttunttu ne kushiyan aatsaade immaad. Neeni unttunttoo k'arettabaakka; c'imeeddawanttu bollankka ne morgge mitsaan loytsa dees'ettaadda. \v 7 Neeni, ‹Taani med'inaw kaatato gidana› yaagaadda. Hewaa diraw, ha yewotuwaa ne wozanaan k'oppabaakka; unttunttu wurssetsaakka hassayabaakka. \p \v 8 «Neenoo woppu gaade utteeddanne ishaluwaa dosiyaanne, sisa.\x - \xo 47:8-9 \xo*\xt Sas'. 18:7-8\xt*\x* Ne wozanaan, ‹Taana; taappe attina, haray baawa. Taani am"e gidikke; woy yelaade na'i bayinna maynne gidikke› yaagaadda. \v 9 Ha laa"u yewotuu itti gallassi ayfii lip'anaw, ne bolla yaana. Ne bitay dara, ne murunuukka wolk'k'aama wolk'k'aama gidooppenne, neeni ne naanatuwaappe mela attiyaawenne am"etetsay ne bolla kumentsan yiyaawe attena. \p \v 10 «Neeni ne iitatetsan ammanetta uttaadda; k'ay, ‹Taana ooninne be'enna› yaagaadda. Ne aad'd'eeda eratetsaynne c'inc'c'atetsay neena wora kaaletsina, neeni ne wozanaan, ‹Taana, taappe attina, haray baawa› yaagaadda. \v 11 Shin neeni waata murunuwaan haassanintto erenna iitay ne bolla yaana. Neeni gatiyaa c'igganaw danddayenna boshay ne bollan wod'd'ana; k'ay neeni ayaanne erenna bashshay k'oppennaan ne bolla yaana. \p \v 12 «Ane neeni ne na'atetsaadeppe ootsaade de'eedda ne bitaanne ne murunuwaa ha"ikka aggoppa. Ooni erii, ne goowaadan hananentto; woy neeni aan dagantsanintto. \v 13 Zore s'alalan ne daaburaadda. Saluwaa s'oolinttiyaa paydiyaawanttu, Aa s'eelliide timbbitiyaa odiyaawanttu, k'ay, aginaa s'eeruwaan s'eeruwaan ne bollan yaanawaa odiyaawanttu ane neena ashshino. \v 14 Be'a, unttunttu durc'c'aa mala; tamay unttuntta maana. Unttunttu tamaa lac'uwaappe barena ashshanaw danddaykkino. Hewe Asay bare bollaa ho'etsanaw ho"iyaa bonk'k'o woy k'ay Asay Aa sintsan uttanaw danddayiyaa tamaa gidenna. \v 15 Neeni unttunttunna daabureeddawanttu, ne na'atetsaadeppe doommiide, neenana zal"eeddawanttu new hewaa mala. Unttunttu ubbaykka bare baggana baggana laalettana; neena ashshiyaawekka ittuunne baawa. \c 48 \s S'oossay Sintsappe Hananawaa Eriyaa S'oossaa \p \v 1 «Hinttenoo Yaak'ooba zaretoo, Israa'eeliyaa suntsan s'eesettiyaawanttoo, k'ay Yihudaa zeretsaappe yeeddawanttoo, hawaa sisite. Hintte Med'inaa Godaa suntsan c'aak'k'iita; Israa'eeliyaa S'oossaa s'eesiita; shin tumatetsaaninne s'illotetsan gidenna. \v 2 Hintte hinttena geeshsha katamaa suntsan s'eesiita; Israa'eeliyaa S'oossan zemppiita; Aa suntsay Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Godaa. \p \v 3 «Taani kase haneeddawantta daro wodiyaappe kase odaad; ta doonaappe unttunttu keseeddino. Unttunttu ellekka polettanaadan, taani ootsaad. \v 4 Ayaw gooppe, neeni odina sisennawaa, ne morggii birataa mala gidiyaawaa, ne som"iikka nahaasiyaa giyaa birataadan leek'amennawaa taani eraad. \v 5 Hewaa diraw, neeni, ‹Hawaa ta eek'ay ootseedda; k'ay ta masetteedda misiletuunne ta siilissiide ootseedda misilii ootseedda› geenaadan, taani hewaa new benippe doommaade odaad. K'ay unttunttu hananaappe kasetaade, taani unttuntta new awaayaad. \p \v 6 «Neeni kase sisaadda; ha"i simmi hawaa ubbaa be'a. Yaatina, neeni hawaa ubbaa tuma giikkii? Ha"ippe doommaade sintsaw neeni ooratsabaa sisanaadaan, taani ootsana. \v 7 Unttunttu ha"i med'etteeddinoppe attina, beni med'ettibeykkino. Neeni, ‹Be'a, taani unttuntta eray› geenaadan, hachchippe kase neeni mulekka unttunttubaa sisabaakka. \v 8 Neeni mulekka sisabaakka; k'ay mulekka erabaakka. Ne haytsay benippekka dooyettibeenna. Ayaw gooppe, neeni c'immiyaawaa gidiyaawaa taani eray; k'ay yelettoodeppekka neeni makkalanchcha geetettaade s'eesettaadda. \p \v 9 «Ta suntsaa diraw, taani ta hank'k'uwaa zaarana; taani neena d'ayissennaadan, ta hank'k'uwaa te"ana. \v 10 Be'a, taani neena paac'c'aad; shin biraadan gidenna; taani neena metuwaa taman paac'c'aad. \v 11 Taani ta diraw, hawaa ootsay. Ayaw gooppe, ta suntsay tooshettanaw taani koyikke. Taani ta bonchchuwaa haraw immikke. \s S'oossay Dooreedda K'oomaa \p \v 12 «Neenoo Yaak'oobaa, taani s'eeseedda Israa'eelew, taani giyaawaa sisa.\x - \xo 48:12 \xo*\xt Isa. 44:6; Sas'. 1:17; 22:13\xt*\x* Taani Aa; koyiruukka taana wurssetsaykka taana. \v 13 Biittaa baasuwaa ta kushii baaseeda. Salotuwaakka ta ushechcha kushii mic'c'eedda. Taani unttuntta s'eesiyaa wode, unttunttu ittippe ek'k'iino. \p \v 14 «Hintte ubbay ittippe shiik'iide sisite; eek'atuwaappe hawe hananawaa kasetiide odeeddawe oonee? Med'inaa Goday dooreeddawe Aa k'ofaa Baabloone bolla polana; Aa k'esiikka Baabloone biittaa asaa bolla gidanawaa. \v 15 Taani ta huup'iyaw Aa s'eesaaddinne aw odaad; Aa aheeddawe taana. K'ay I ootsiyaabay ubbay aw injjetana. \p \v 16 «Taakko haa shiik'iide, hawaa sisite; taani koyiroppe doommaadekka geeman haasayabeykke; hewe haneedda wodiyaappekka doommaade taani yan de'ay» yaagee. \p K'ay Ubbaa Mooddiyaa Med'inaa Godaynne Aa Ayyaanay ha"i taana kiitteeddino. \s S'oossay Bare Asaw Halchcheedda Halchchuwaa \p \v 17 Med'inaa Goday, neena Woziyaawe, Israa'eeliyaa Geeshshay hawaadan yaagee; «Taani Med'inaa Goday, ne S'oossay, neena maaddiyaawaa tamaarissiyaawaa. Neeni baanaw bessiyaa ogiyaankka neena kaaletsiyaawe taana. \v 18 Neeni ta azazuwaa siseeddawaa gidinttonne, ne sarotetsay shaafaa haatsaadan goggana shin; ne s'illotetsaykka abbaa beetaadan hanana shin. \v 19 Ne zarii abbaa shafiyaadan, ne naanaykka paydu bayinna sa'aa baanaadan c'orattana shin; unttunttu suntsaykka ta sintsaappe d'ayennan woy kichchennan aggana shin» yaagee. \p \v 20 Baabloone gadiyaappe kesite; Baabloone asaappekka bak'atite!\x - \xo 48:20 \xo*\xt Sas'. 18:4\xt*\x* K'aalaa d'ok'k'u ootsiide, nashshechchan hawaa haasayite; sa'aappe sa'aa gas'aa gakkanaw, hawaa kiittite. «Med'inaa Goday bare k'oomaa Yaak'ooba wozeedda» yaagiide odite. \v 21 I unttuntta mela biittaa giddona kaaletseedda wode, unttunttu saamettibeykkino. Zaallaappe haatsaakka unttunttoo pulttisseedda; zaallaa I p'alk'k'ina, haatsay d'uuk'k'eedda. \p \v 22 Med'inaa Goday, «Iitatoo saruu baawa» yaagee.\x - \xo 48:22 \xo*\xt Isa. 57:21\xt*\x* \c 49 \ms S'oossaa Hagaaziyaawaabaa \mr (49:1—53:12) \s Israa'eelii Biittan De'iyaa Asaw Poo'o \p \v 1 Hinttenoo, abbaa doonaan de'iyaa biittatoo, taani odiyaawaa sisite.\x - \xo 49:1 \xo*\xt Erm. 1:5\xt*\x* Hinttenoo, haakuwaan de'iyaa kawutetsatto, sisite. Taani yelettanaappe kase Med'inaa Goday taana s'eeseedda; k'ay ta daay uluwaan de'ishshin, ta suntsaa suntseedda. \v 2 Ta ins's'arssaa saataanna de'iyaa mashshaadan ootseedda;\x - \xo 49:2 \xo*\xt Ibr. 4:12; Sas'. 1:16\xt*\x* bare kushiyaa kuwan taana gentseedda; I taana poshsheedda tooraadan ootseedda; yaatiide bare shookuwaa giddon taana yeggiide k'oseedda. \p \v 3 I taana, «Neeni taani neenan bonchchettiyaa ta k'oomaa Israa'eeliyaa» yaageedda. \p \v 4 Shin taani hawaadan yaagaad; «Taani mela c'oo daaburaad; ta wolk'k'aakka go"ennabaaninne hadaban c'oo wurssaad. Ta pirdday S'oossaa mataana; ta gatiikka ta Med'inaa Godaa mataana» yaagaad. \p \v 5 Ha"ikka, taani Med'inaa Godaa ayfiyaa sintsan bonchchetteedda dirawunne ta S'oossay taw wolk'k'aa gideedda diraw, Yaak'ooba aakko zaaranawunne Israa'eeliyaa aakko shiishshanaw, taani aw k'oomaa gidanaadan, taana ta daay uluwaan med'eeddawe Med'inaa Goday hawaadan yaagee; \v 6 «Neeni Yaak'ooba zariyaa dentsanawunne Israa'eeliyaappe atteedawantta zaaraade ahanaw, neeni taw k'oomaa gidiyaawe k'eeri guutsabaa. Hewaa bolla gujjaade, ta atotetsay biittaa gas'aa gakkanaadan, taani neena kawutetsatoo poo'o ootsana» yaagee.\x - \xo 49:6 \xo*\xt Isa. 42:6; Luk'. 2:32; Kit. 13:47; 26:23\xt*\x* \p \v 7 Asay kad'eeddawoo, is's'eeddawoonne deriyaa mooddiyaawantto k'oomaw, Med'inaa Goday, Israa'eeliyaa Woziyaawe, Israa'eeliyaa Geeshshay hawaadan yaagee; «Ammanettiyaa Med'inaa Godaa dirawunne neena dooreedda Israa'eeliyaa Geeshsha diraw kaatetuu be'iide, denddi ek'k'ana. Deriyaa mooddiyaawanttukka be'iide goyinnana» yaagee. \s Yerusaalame Zaaretsi Oosettana \p \v 8 Med'inaa Goday hawaadan yaagee;\x - \xo 49:8 \xo*\xt 2 K'or. 6:2\xt*\x* «Taani dooreedda wodiyaan ne ooshaa zaaraad. Atotetsaa gallassi taani neena maaddaad. Taani neena naagana; neeni biittaa zaaretsaade essana mala, Asay de'enna biittatuwaakka neeni laatissana mala, taani neena asaw c'aak'uwaa ootsaade immaad. \v 9 Omooduwaan de'iyaawantta, ‹Kesite!› d'umaa k'ashuwaan de'iyaawanttakka, ‹Bilettite!› gaana mala, asaw c'aak'uwaa ootsaade neena immana. Unttunttu ogiyaa matan heemettana; zoozetiyaa keraa ubbaa bolla allas's'ana. \v 10 Unttunttu koshattikkino woy saamettikkino.\x - \xo 49:10 \xo*\xt Sas'. 7:16-17\xt*\x* Unttunttu bazzuwaa mishuu s'uuggenna; awaykka unttuntta meenna. Unttunttoo k'aretsiyaawe unttuntta kaaletsana; pultto haatsaakkokka unttuntta laaggana. \p \v 11 «Taani ta deretuwaa ubbaa oge kessana; ta wogga ogetuukka zanggaaraappe d'ok'k'u gaana. \v 12 Be'a, ta Asay haako saappe yaana: huup'issa baggaappenne away wulliyaa baggaappe yaana. K'ay Asiwaana biittaappekka yaana» yaagee. \p \v 13 Hinttenoo salotoo, nashshechchan yes's'ite. Neenoo biittaw nashetaa. Hinttenoo deretoo, ililite! Ayaw gooppe, Med'inaa Goday bare asaa mintsetseedda; k'ay bare metootanchchatookka k'aretee. \p \v 14 Shin S'iyoona, «Med'inaa Goday taana aggeeda; Goday taana dogeedda» yaagaw. \p \v 15 S'oossay hawaadan yaagiide zaaree; «Aata bare d'antsiyaa na'aa doganaw danddayay? Bare uluwaappe yeleedda na'aw k'arettekkeeyye? Geellaadan Aa doginttokka, taani neena dogikke! \v 16 Be'a, taani neena ta kushiyaa gomppan s'aafa wotsaad; ne dirssaa gimbbetuukka ubbaa gede ta sintsan de'iino. \p \v 17 «Neena zaaretsiide kees's'iyaawanttu yaana; neena koleeddawanttu kesiide baana. \v 18 Ane d'ok'k'u gaade, ne yuushshuwaa s'eella; ne naanay ubbay ittippe shiik'iide, neekko yaana. Taani Med'inaa Goday ta de'uwaan c'aak'k'ay: neeni unttunttu ubbaa alleek'k'uwaadan mayyana; bullachchettanaw haniyaa mishiratiidan, neeni unttuntta mayyaanna. \p \v 19 «Ne bashshaa sa'atuunne mela biittatuu ha"i neenan de'iyaa asaw loytsi un"ana; k'ay neena koleeddawanttukka neeppe haakkana. \v 20 Neeni kayyottiyaa laytsatuwaan new yeletteedda naanay ne haytsaan odiidde, ‹Hawe sa'ay nuw loytsi un"o; hewaa diraw, nuw de'anaw aakko sa'aa imma› yaagana. \v 21 Neeni ne wozanaan, ‹Hawantta naanatuwaa ubbaa taw oonee yeleeddawe? Taani yelaade mantsa ataad shin; taani maynaad shin; taani omoodettaade wora baad shin. Yaatina, hawantta oonee dichcheedawe? Be'a; taani taarekka ataad; yaatina hawanttu naanay ubbay hak'appe yeeddinoo?› yaagana» yaagee. \p \v 22 Ubbaa Mooddiyaa Med'inaa Goday hawaadan yaagee; «Be'a, taani kawutetsatoo malaataa bessana; taani asaw ta banddiraa essana. Unttunttu ne attuma naanatuwaa idimmi ahana; ne mac'c'a naanatuwaakka barenttu hashiyaan tookkiide ahana. \v 23 Kaatetuu neena dichchiyaa aawotuwaa gidana; unttunttu mac'c'a kaatetuukka neena d'antsiyaawantta gidana. Unttunttu guufanniide, new goyinnana; k'ay ne gediyaa baanaakka laac'c'ana. Taani Med'inaa Godaa gideeddawaa neeni hewan erana; taanan ammanettiide naagiyaawanttu yeellatikkino» yaagee. \p \v 24 Omooduwaan akkeeddawaa wolk'k'aama kushiyaappe zaarissana danddayiiteeyye? Woy omoodiide afeeda Asay mek'etsi bayinna iitaa kushiyaappe kessi akkanaw danddayiiyye? \p \v 25 Shin Med'inaa Goday hawaadan yaagee; «Wolk'k'aamay omoodiide afeedabay simmana; mek'etsi bayinna iitatuwaa kushiyan omoodetteedda asikka kessi akkana. Ayaw gooppe, neenana olettiyaawanttuna taani olettana; ne naanatuwaakka taani ashshana. \v 26 Neena uk'k'unniyaawanttu barenttu ashuwaa maanaadan, taani ootsana; k'ay woyniyaa eessaa ushiide matsottiyaawaadan, unttunttu barenttu suutsaa ushiide matsottana. Yaatooppe asaa ubbay taani Med'inaa Godaa, neena Ashshiyaawaa, Woziyaawaanne, Yaak'ooba Wolk'k'aama gidiyaawaa hewan erana» yaagee. \c 50 \p \v 1 Med'inaa Goday hawaadan yaagee; «Taani hintte daayo yeddeedda pirimay hak'an de'ii? Woy oossi hinttena taani zal"aadditaa? Be'ite, hintte nagaraa diraw, hintte zal"eteeddita; hintte bayzzuwaa diraw, hintte daaya bilettaaddu. \v 2 Taani yeedda wode, ayaw hewan Asay d'ayeeddee? Taani s'eeseedda wode, ‹Yee!› gaanaw ayaw Asay hewan de'ibeennee? Taani hinttena wozanaw ta kushii k'antseeyye? Woy hinttena ashshanaw taw wolk'k'ay baaweeyye? Be'ite, taani seeraade abbaa melissay. Shaafatuwaakka mela biittaa ootsay. Unttunttun de'iyaa moletuu haatsay d'ayina wook'k'iino; saamuu wod'ina hayk'k'iino. \v 3 Taani salotuwaa karetsabaa mayzzay; waaruwaakka unttunttu kamettiyaabaa ootsay» yaagee. \s S'oossaa K'oomay Azazettiyaawaa \p \v 4 Daabureeddawaa taani k'aalan waataade mintsetsanentto erana mala, Ubbaa Mooddiyaa Med'inaa Goday taw tamaareedda ins's'arssaa immeedda. I taana wontta wontta beegotsiide, taani tamaariyaa asaadan sisanaadaan, ta haytsaa dooyee. \v 5 Ubbaa Mooddiyaa Med'inaa Goday ta haytsaa dooyeedda; taanikka makkalanchcha gidabeykke; guyyekka simmabeykke. \v 6 Taani ta zokkiyaa shoc'iyaawanttoo,\x - \xo 50:6 \xo*\xt Mat. 26:67; Mar. 14:65\xt*\x* ta gac'uwaa buuchchaa shoddiyaawanttoo aatsaade immaad. Ta som"uwaa kawushshaappenne c'uchchaa c'ushettiyaasaappe gentsabeykke. \v 7 Ubbaa Mooddiyaa Med'inaa Goday taana maaddiyaa diraw, taani yeellatabeykke; hewaa diraw, taani ta som"uwaa saliyaa giyaa shuchchaadan udaad. Taani yeellatennaan attanawaakka eray. \v 8 Taana shatintsiyaawe matan de'ee;\x - \xo 50:8-9 \xo*\xt Rom. 8:33-34\xt*\x* yaatina, taana mootiyaawe oonee? Ane ittippe taananna ek'k'o! Ta morkkii oonee? Ane taananna gakketto! \v 9 Be'ite, Ubbaa Mooddiyaa Med'inaa Goday taana maaddee; yaatina, taana bayzzanchcha gaanawe oonee? Be'ite, unttunttu ubbaykka mayuwaadan ec'i wurana; bil"ay unttuntta maana. \p \v 10 Hintte giddoppe Med'inaa Godaw yayyiyaawenne Aa k'oomaa k'aalaw azazettiyaawe oonee? D'uman hamettiyaawenne poo'uu bayinnawe I oonee? He uray Med'inaa Godaa suntsan ammanetto; bare S'oossankka zemppo. \v 11 Be'ite, hinttenoo tamaa eetsiyaa ubbaa gede, yiichcha s'omppiyaa lac'uwaa hinttenttoo shiishshiyaawanttoo, hintte eetseedda tamaa poo'uwaan hemettite! Hintte yiic'eedda s'omppiyaa lac'uwaa poo'uwaan simerettite! Hintte ta kushiyaappe akkanaw de'iyaabay hawaa: Hintte wolk'k'aama seelaan gisana. \c 51 \s Yerusaalame Mintsetsiyaa K'aalaa \p \v 1 S'oossay hawaadan yaagee; «Hinttenoo s'illotetsaa kaalliyaawanttoo, hinttenoo taana, Med'inaa Godaa koyiyaawanttoo, sisite. Hintte p'alk'k'ettiide aketeedda shuchchaanne hintte booketteedda keseedda ollaa s'eellite. \v 2 Hintte aawuwaa Abrahaamakkonne hinttena yeleedda Saarikko s'eellite. I barekka de'ishshin, taani Aa s'eesaaddi; anjjaaddinne payduwaan c'orayaaddi. \p \v 3 «Med'inaa Goday S'iyooneninne Aa koleteedda sa'atuwaan de'iyaa ubbaa asaa mintsetsana. I bazzuwaa Edene Gennetiyaadan, I mela sa'atuwaakka Med'inaa Godaa ataakilttiyaa sa'aadan ootsana. Nashechchaynne hashshu guussay yan de'ana; galataanne mazimuriyaa kooshshay yan sisettana. \p \v 4 «Ta asaw; taani odiyaawaa sisite. Ta kawutetsaw, ne haytsaa taakko yeggaade sisa. Ayaw gooppe, higgii taappe kesee; ta suure pirddaykka kawutetsatoo poo'o gidanawaa. \v 5 Ta s'illotetsay elleelliide shiik'ana; ta ashshuukka kesiide, ogiyaan de'ee. Ta k'esii asaa mooddana; abbaa doonaa biittatuwaan de'iyaa Asay ubbay taanan ammanettiide naagana; k'ay taani unttuntta ta wolk'k'an ashshanawaa, nashechchaa ootsiide naagana. \v 6 Pude d'ok'k'u giide, salotuwaa s'eellite; duge sa'aakka s'eellite. Ayaw gooppe, salotuu c'uwaadan piskki giide d'ayana; sa'aykka afilaadan wurana; aan de'iyaa Asay ubbay uduns's'etuwaadan hayk'k'ana. Shin ta ashshuu med'inaw de'ana; ta s'illotetsaykka wurenna. \p \v 7 «Hinttenoo s'illotetsaa eriyaawanttoo, ta higgiikka hintte wozanaan de'iyaawanttoo, sisite. Asaa borinashshoo yayyoppite; unttunttu boriyawukka dagammoppite. \v 8 Ayaw gooppe, mayuwaa miyaawaadan, bil"ay unttuntta maana; dorssaa ikisiyaa miyaawaadan, gus'unii unttuntta maana. Shin ta s'illotetsay med'inaw de'ana; ta ashshuukka yeletaa ubbaw gakkana» yaagee. \p \v 9 Abeet S'oossaw, beegotta! Beegotta! Med'inaa Godaa k'esiyaw, wolk'k'aa mayya; kase aad'd'eeda wodetuwaaninne yeletatuwaan beegotteeddawaadan beegotta. Ra'aaba giyaa dawiyaa k'ans's'ereetseeddawe, miiminttiyaakka c'addeeddawe neena gidikkiiyye? \v 10 Abbaanne wolk'k'aama c'iimmuwaa haatsaa melisseeddawe neena gidikkiiyye? Neeni wozeeddawanttu pinnana mala, c'iimma abbaa oge ootseeddawe neena gidikkiiyye? \v 11 Med'inaa Goday wozeeddawanttu simmiide, yes's'iid S'iyoone yaana; yiide med'inaa nashechchay unttunttu bollan de'ana; unttunttu nashshechchaanne hashshu giyaawaa demmana. K'ay kayyuunne yeekku unttunttuppe haakkana. \p \v 12 S'oossay hawaadan yaagee; «Hinttena mintsetsiyaawe taana. Yaatina, hayk'k'iyaa asaw yayyanaw, maataadan ellekka meliyaa asaa na'aw yayyanaw hintte oonee? \v 13 Hintte salotuwaa mic'c'eeddanne sa'aa baasuwaakka baaseeda Med'inaa Godaa, hinttenakka med'd'eeddawaa dogeedditee? Unttunttu hinttena d'ayissanaw giigisseedda, hinttena uk'k'unniyaa asatuwaa hank'k'uwaa gaasuwaan gallassaa kumentsaa yayyeeddita. Shin hinttena uk'k'unniyaawaa hank'k'uu hak'an de'ii? \v 14 Omoodetteeddawe ellekka bilettana; hayk'k'enna; ollankka gelenna; aw ukitsaykka pac'c'enna. \v 15 Ayaw gooppe, taani Med'inaa Godaa ne S'oossaattee. Beetay waassanaadan, abbaa k'aatsay. Ta suntsay Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Godaa. \v 16 Salotuwaa mic'c'anaadan, biittaa baasuwaakka baasanaadan, k'ay S'iyoone, ‹Neeni ta asa› gaanaadan, taani ta k'aalaa ne doonaan wotsaad; ta kushiyaa kuwan taani neena gentsaad» yaagee. \s Med'inaa Godaa Hank'k'uwaa S'uu'aa \p \v 17 Neenoo, Med'inaa Godaa kushiyaappe Aa hank'k'uwaa s'uu'aa usheedda Yerusaalame, beegotta!\x - \xo 51:17 \xo*\xt Sas'. 14:10; 16:19\xt*\x* Dendda! Neeni ganddigaarissiyaa s'uu'aa c'inggirssaade ushaadda. \v 18 Aa yeleedda naanatu ubbaappe izo kaaletsiyaabay ittuunne baawa; k'ay Aa dichcheedda naanatu ubbaappekka I kushiyaa oyk'k'iyaawe ittuunne baawa. \v 19 Dakko daro bashshay ne bollan gakkeedda; yaatina, neena oonee mintsanaw danddayiyaawe? Hewanttukka koletsaa, koshaanne mashshaa. Yaatina, taani neena waataade mintsetsanee? \v 20 Ne naanay labbaneeddino; unttunttu gitiyaa giddon geleedda gen"iyaadan, oge ubbaa gas'an kunddeeddino. Unttunttu Med'inaa Godaa hank'k'uwaaninne ne S'oossaa seeran kumeeddino. \p \v 21 Hewaa diraw, nenoo, woyniyaa eessaa ushennaan matsotteedda metootanchchattee, hawaa sisa. \v 22 Ne S'oossay, bare asaw mootettiyaa Ubbaa Mooddiyaa Med'inaa Goday hawaadan yaagee; «Be'a; neena ganddigaarissiyaa, ta hank'k'uwaa s'uu'aa taani ne kushiyaappe akkaad; neeni laa"entsuwaa Aa mulekka ushakka. \v 23 Taani hewaa neena tuggayiyaawanttu kushiyan wotsana. Unttunttu neena, ‹Nuuni ne bollaanna hamettiide aad'd'ana mala, zak'k'ulla› yaageeddino. Neeni aad'd'ana gakkanaw, ne zokkiyaa unttunttoo biittaadaaninne ogiyaadan ootsaadda» yaagee. \c 52 \s S'oossay Yerusaalame Ashshana \p \v 1 Neenoo S'iyoone katamaw, beegotta; minotetsaa afilaadan mayya.\x - \xo 52:1 \xo*\xt Sas'. 21:2, 27\xt*\x* Neenoo, geeshsha katamaw, Yerusaalame, ne bonchchuwaa mayuwaa mayya; ayaw gooppe, hawaappe sintsanaw k'as's'arettibeennawenne tunay ne giddo gelenna. \v 2 Neenoo, omoodetteedda Yerusaalame, ne baanaa k'ok'k'ofa. Denddaade ne kaatetuwaa araatan utta. Hinttenoo, omoodduwaan de'iyaa S'iyoone asatoo, hintte k'ood'iyaan k'ashetteedda sansalataa birshshite. \p \v 3 Ayaw gooppe, Ubbaa Mooddiyaa S'oossay hawaadan yaagee; «Hintte kasekka gatiyaa akkenan zal"eteeddita; k'ay ha"ikka miishshaa immennan c'oo wozettana. \v 4 Ta Asay koyiro bete gidiide, Gibs'e biittaa beedda; shin Asooretuu ta asaa c'oo uk'k'unneeddino. \v 5 Med'inaa Goday, ta Asay gatiyaa c'iggenan c'oo omooduwaan bi kichchina, taw hawaan ayee de'iyaawe? Unttuntta mooddiyaawanttu waassiino; ta suntsaykka ubbaa gede gallassaa kumentsaa borettee yaagee Med'inaa Goday.\x - \xo 52:5 \xo*\xt Rom. 2:24\xt*\x* \v 6 Hewaa diraw, ta Asay ta suntsaa erana; he gallassi haasayiyaawe taana gidiyaawaa unttunttu erana. Ee hewe taana. Taani S'oossay hawaa oday» yaagee. \p \v 7 Lo"o mishiraachchuwaa ahiyaa, sarotetsaa odiyaa, nashechchiyaa mishiraachchuwaa odiyaa, atotetsaa odiyaanne, S'iyoonokka, «Ne S'oossay kaatetee» giidde deretuwaa bollaanna yiyaa bitaniyaa gedetuu wooti lo"ino!\x - \xo 52:7 \xo*\xt Nam. 1:15; Rom. 10:15; Efe. 6:15\xt*\x* \v 8 Sisite, hintte katamaa naagiyaawanttu barenttu k'aalaa d'ok'k'u ootsiide, nashshechchaw ittippe yes's'iino; Med'inaa Goday S'iyoone simmiyaa wode, I simmowaa unttunttu barenttu ayifiyaan be'ana. \v 9 Hinttenoo Yerusaalamen koletteedda saatoo, ittippe nashshechchaw yes's'ite; ayaw gooppe, Med'inaa Goday bare asaa mintsetseedda; Yerusaalame katamaakka wozeedda. \v 10 Med'inaa Goday bare geeshsha k'esiyaa kawutetsatuwaa ubbaa sintsan k'onc'c'isseedda; k'ay biittaa gas'ay ubbaykka nu S'oossaa atotetsaa be'ana. \p \v 11 Hinttenoo Med'inaa Godaa golliyaa miishshatuwaa tookkiyaawanttoo, kichchite, kichchite; yaappe kesite. Tunabaa bochchoppite; Aa giddoppe kessi kichchite. Hintte huup'iyawukka geeyite.\x - \xo 52:11 \xo*\xt 2 K'or. 6:17\xt*\x* \v 12 Shin kesiide, ellekka kessikkita; woy betiide biikkita; ayaw gooppe, Med'inaa Goday hintteppe sintsaw aad'd'iide kaaletsana; Israa'eeliyaa S'oossaykka guyyenna gidiide, hinttena naagana. \s Metuu Gakkiyaa K'oomaa \p \v 13 S'oossay hawaadan yaagee; «Be'ite, ta k'oomay akeekan ootsana; I bonchchettiide, d'ok'k'u d'ok'k'u gaana; I loytsi gitatana. \v 14 Aa som"ii asaa ubbaawaappe, Aa malaykka asaa naanaa ubbaappe k'oheteedda; Aa be'iide, daro Asay dagammeedda. \v 15 Shin ha"i daro kawutetsatuu ubbay aban malalettana;\x - \xo 52:15 \xo*\xt Rom. 15:21\xt*\x* aappe denddeeddawaan, kaatetuu barenttu doonaa oyk'k'ana; ayaw gooppe, unttunttu barew odettibeennawaa be'ana; sisibeennawaakka akeekana» yaagee. \c 53 \p \v 1 Nuuni odeeddawaa ooni ammaneeddee? Med'inaa Goday bare wolk'k'aa oona besseedee?\x - \xo 53:1 \xo*\xt Yoh. 12:38; Rom. 10:16\xt*\x* \v 2 I Aa sintsan mela gadiyaan de'iyaa durumaappe s'ap'uwaa yeddiide, aac'iya yalaga aac'aadan dic'c'eedda. Nuuni Aa loytsi s'eellanaw, aw malay woy puulay baawa; nuuni aakko shiik'anaw aw puuli baawa. \v 3 I asan kad'etteeddanne is's'etteedda; I harggiyaappenne metuwaappe shaaketti erenna kayyottiyaa asaa gideedda. I Asay Aa be'anaappe giide, bare som"uwaa wora zaariyaa asaadan kad'etteedda; nuunikka Aa bonchchibeykko. \p \v 4 I tumu nu harggiyaa barew akkeedda;\x - \xo 53:4 \xo*\xt Mat. 8:17\xt*\x* k'ay nu kayyuwaakka tookkeedda. Shin Aa gakkeedda metuu, deshetsayinne waayii S'oossaappe aw yeeddawaa giide nuuni k'oppeeddo. \v 5 Shin I nu bayzzuwaa diraw, c'adettiide maduns's'eedda;\x - \xo 53:5 \xo*\xt 1 P'es'. 2:24\xt*\x* nu nagaraa dirawukka shoc'ettiide liik'eedda. I muretteeddawaan, nuuni saruwaa demmeeddo; Aa madutsan nuuni pas'eeddo. \v 6 Nuuni ubbay ogiyaa baleedda dorssatuwaadan wora beeddo;\x - \xo 53:6 \xo*\xt 1 P'es'. 2:25\xt*\x* nuuni ubbaykka nu ogiyaw ogiyaw simmeedda. Med'inaa Goday nu ubbay naak'k'eedda naak'uwaa Aa bolla wotseedda. \p \v 7 I un"etteeddanne k'ohetteedda; shin bare doonaa pokibeenna.\x - \xo 53:7 \xo*\xt Sas'. 5:6\xt*\x*\x - \xo 53:7-8 \xo*\xt Kit. 8:32-33\xt*\x* Shukkanaw afiyaa dorssaadan laagetteedda; bare isikiyaa meediyaawanttu sintsan c'o"u giyaa dorssaa maraadan, ikka bare doonaa pokibeenna. \v 8 Unttunttu Aa uk'k'unniidenne Aa bolla sugetsaa pirddaa pirddiide afeedino. I ta asaa bayzzuwaa diraw shoc'ettiide, pas'a de'iyaawanttu biittaappe I kichcheeddawaa Aa zariyaappe oonee akeekeeddawe? \v 9 I bare hayk'k'uwaan iita asatuwaana paydeteedda;\x - \xo 53:9 \xo*\xt 1 P'es'. 2:22\xt*\x* hayk'k'iidekka dure asaa duufuwaan moogetteedda. Gidooppenne, iitabaa I ootsibeenna; bare doonaankka wordduwaa haasayibeenna. \p \v 10 Shin I k'ohettanawe Med'inaa Godaa shene gideedda; k'ay Med'inaa Goday I tuggatanaadan ootseedda. I barena nagaraw yarshshuwaa ootsiyaa wode, bare zeretsaa be'ana. Aa barekka aduk'k'ana; Med'inaa Godaa sheniikka Aa kushiyan polettana. \v 11 Aa shemppuu waayetteeddawaappe guyyiyaan, I de'uwaa poo'uwaa be'ana; nashettana. Ta s'illo k'oomay bare eratetsan darotuwaa s'illissana; unttunttu bayzzuwaakka tookkana. \v 12 Hewaa diraw, wolk'k'aama asatuu gidduwaan taani aw bonchcho sa'aa shaakkaade immana;\x - \xo 53:12 \xo*\xt Mar. 15:28; Luk'. 22:37\xt*\x* k'ay minotuwaanna I omooduwaa shaakkana. Ayaw gooppe, I bare shemppuwaa hayk'k'oo aatsiide immeedda; yaatiide bayzzanchchatuwaana paydetteedda. Gidooppenne, I daro asaa nagaraa tookkeedda; bayzzanchchatookka gaannateedda. \c 54 \ms S'oossay Immeedda Hidootaa Naagiyaawaa Gidussaa \mr (54:1—55:13) \s S'oossay Israa'eeliyaa Siik'iyaa Siik'uwaa \p \v 1 Med'inaa Goday hawaadan yaagee; «Hanne, yelabeenna maynatee, yes's'a!\x - \xo 54:1 \xo*\xt Gal. 4:27\xt*\x* Neenoo, oytsay oyk'k'i erennaanee, ne k'aalaa d'ok'k'u ootsaade ilila! Ayaw gooppe, bare asinaana de'iyaa mac'c'aani naanatuwaappe, barekka de'iyaa mac'c'aani naanay darana. \v 2 Ne dunkkaaniyaa sa'aa aassa; k'ay neeni de'iyaa sa'aan gaariddotuwaakka piddi ootsaade mic'c'a. Guyye gooppa; wodoruwaakka adussa; shikaaliyaakka minisa. \v 3 Neeni ushechcha baggananne haddirssa baggana aakkana; ne zaratuu kawutetsatuwaa laattana; unttunttu mela katamatuwaan kees's'iide uttana. \p \v 4 «Yayyoppa; ayaw gooppe, neeni yeellatakka. Dagammoppa; ayaw gooppe, neeni kawushakka. Neeni ne yalagatetsaa yeellaa dogana; ne am"etetsaa boriyaakka hawaappe sintsan hassayakka. \v 5 Ayaw gooppe, neena Med'd'eeddawe new asinaa; aw suntsaykka Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Godaa. Israa'eeliyaa Geeshshay neena Wozeeddawaa; I biittaa ubbaa S'oossaa geetettee» yaagee. \v 6 Ne S'oossay hawaadan yaagee; «Asinay ubbaanna aggi bashina, dogettaade kayyotiyaa mac'c'a mishirattiidaaninne yalagatetsan asinaa golleppe keseedda mishiratiidan neeni hana de'ishin, taani Med'inaa Goday neena zaara s'eesaad. \p \v 7 «Itti guutsaa wodiyaw taani neena aggaad; shin wolk'k'aama maarotaan neena taani zaara shiishshana. \v 8 Suulliyaa hank'k'uwaan, taani ta deemuwaa neeppe guutsaa wodiyaw gentsaad; shin med'inaa siik'uwaan taani new k'arettana» yaagee. Med'inaa Goday, neena Woziyaawe hawaa odee. \p \v 9 New k'arettiyaa Med'inaa Goday hawaadan yaagee; «Hawe taw Nohe wodiyaa mala. He wode taani Nohe bashshaa haatsay laa"entsuwaa sa'aa mittennaadan c'aak'k'aad;\x - \xo 54:9 \xo*\xt Dom. 9:8-17\xt*\x* hewaadankka, neena laa'entso hank'k'ettennaaninne seerennan agganaw taani c'aak'k'aad. \v 10 Deretuu k'as's'anaw, zoozetuukka barenttu de'iyaasaappe kichchanaw danddayiino; shin ta aggena siik'uu neeppe shaakettenna; ta sarotetsaa c'aak'uukka kichchenna» yaagee. \p \v 11 S'oossay hawaadan yaagee;\x - \xo 54:11-12 \xo*\xt Sas'. 21:18-21\xt*\x* «Neenoo, metooteedda katamatee! Gotii yaanne haanne shoc'eeddanne, mintsetsiyaabi d'ayeeddanne, be'a, taani neena bonchcho shuchchaan alleek'k'issaade kees's'ana; ne baasuwankka samppeeriyaa giyaa shuchchaa hiis's'ana. \v 12 Ne adussa shuchchaa gimbbiyaan de'iyaa gumbbuwaa taani ink'k'uwaa giyaa daro al"o zo'o shuchchaan gimbbana; ne penggiyaa p'ooliyaa al"o ink'k'uwaan, ne dirssaa ubbaakka bonchcho shuchchaan gimbbana. \v 13 Ne attuma naanatuwaa ubbaa Med'inaa Goday tamaarissana;\x - \xo 54:13 \xo*\xt Yoh. 6:45\xt*\x* ne naanatu sarotetsaykka darana. \v 14 Neeni s'illotetsan minnaade ek'k'ana; sugetsaynne uk'k'unnay neeppe haakkana. Neeni ayawukka yayakka; dagamaykka neekko shiik'enna. \v 15 Neena olanaw denddiyaawe de'ooppe, hewe ta sheniyaa ootsenna; taani ne bagga gidiyaa diraw, neena olanaw denddiyaa ubbay kunddana. \p \v 16 «Be'a, womppiinaan tamaa punniide, bare halchchoo haniyaa olaa miishshaa k'os's'iyaa asatuwaa taani med'd'aad. K'ay bayzzanaadan, bayzziyaawanttakka taani med'd'aad. \v 17 Neena k'ohanaw ootseedda ay miishshaynne neena k'ohiide kantsi kesenna. Neena mootiyaa ins's'arssa ubbaw gidiyaa zaaruwaa neeni immana. Med'inaa Godaa k'oomatuu laatay hawaa; unttuntta taani shatintsana» yaagee. Med'inaa Goday hewaa odee. \c 55 \s S'oossaappe Beettiyaa Maarotaa \p \v 1 S'oossay hawaadan yaagee;\x - \xo 55:1 \xo*\xt Sas'. 21:6; 22:17\xt*\x* «Hinttenoo saametteeddawanttoo, ubbaykka haatsaakko haa yiite; shaluu bayinnawanttoo, haayite. Shammite; miite. Haa yiide, miishshaa c'iggenan c'oo woyniyaa eessaakka maatsaakka shammite. \v 2 Hintte miishshaa k'uma gidennabaw ayaw kessiitee? Kalissennawaan hintte wolk'k'aa ayaw wurssiitee? Ane loytsiide, taani odiyaawaa sisite; lo"obaa miite; k'ay mod'd'uwaan hintte asatetsaa nashechchite. \p \v 3 «Ta asaw, sisite; taakko haa yiite.\x - \xo 55:3 \xo*\xt Kit. 13:34\xt*\x* Shemppuwaanna pas'a de'ana gooppe, taani odiyaawaa sisite. Taani hinttenana med'inaa c'aak'uwaa c'aak'k'etana. Taani anjjana gaade Daawita anjjeedawaadan, hinttenakka anjjana. \v 4 Be'ite, taani Aa asaw markka, kaaletsiyaawaanne kaappuwaa udaad. \v 5 Be'a, neeni erenna kawutetsatuwaa s'eesana; k'ay Med'inaa Godaa ne S'oossaa Israa'eeliyaa Geeshsha gaasuwaan, neena erenna kawutetsatuu neekko elleelliide yaana. Ayaw gooppe, S'oossay neena bonchcheedda» yaagee. \p \v 6 Med'inaa Goday beettiyaa wode Aa koyite; matan de'iyaa wode Aa s'eesite. \v 7 Iitay bare oosuwaa, nagaranchchaykka bare k'ofaa aggo; S'oossaakko I simmo. I Aa maarana. I nu Med'inaa Godaakko simmo. I aw c'oo atto gaana. \p \v 8 Ayaw gooppe, Med'inaa Goday, «Ta k'ofay hintte k'ofaa mala gidenna; hintte ogiikka ta ogiyaa mala gidenna. \v 9 Salotuu sa'aappe d'ok'k'iyaawaadan, ta ogii hintte ogiyaappe d'ok'k'ee; ta k'ofaykka hintte k'ofaappe d'ok'k'ee. \v 10 Iraynne suuppa shachchay saluwaappe wod'd'iide, biittaa aliide, mokkanaadaaninne ayifanaadan ootsiyaawaadan, k'ay zeriyaawoo zeretsaa, miyaawawukka katsaa immennan guyye saluwaa simmennawaadan,\x - \xo 55:10 \xo*\xt 2 K'or. 9:10\xt*\x* \v 11 ta doonaappe kesiyaa k'aalaykka hewaa mala. I taani halchcheeddawaa polana; k'ay kiitteeddawaa ootsanaappe attina, taakko c'oo simmenna. \p \v 12 «Hintte nashshechchan kesana; saruwaan moyzzettana. Deretuunne keratuu hintte sintsan nashettiide yes's'ana; dembban de'iyaa mitsatuu ubbaykka barenttu kushiyaa bak'k'ana. \v 13 Aguntsaa diraw s'iidday, gom"oriyaa diraakka s'aytsay mokkana. Hewe Med'inaa Goday hassayettiyaawaanne med'inaw d'ayenna malaataa gidanawaa» yaagee. \c 56 \s Asaa Zarii Ubbay S'oossaa Bagga Gidanaw Danddayussaa \r (56:1-8) \p \v 1 Med'inaa Goday hawaadan yaagee; «Tumu pirddaa naagite; s'illobaa hanite; ayaw gooppe, ta ashshuu elleelliide yaana; ta s'illotetsaykka matan k'onc'c'ana. \v 2 Hawaa ootsiyaa uraa, Sambbataa tunissennaadan bonchchiyaa uraanne iitabaa ootsennan is's'iyaa uraa taani anjjana» yaagee. \p \v 3 Med'inaa Godaakko shiik'eedda betii, «Med'inaa Goday taana bare asaappe tumu shaakkana» gooppo. K'ay muyreessaykka, «Be'a, taani meleedda mitsaa» gooppo. \p \v 4 Med'inaa Goday hawaadan yaagee; «Ta Sambbatatuwaa bonchchiyaa, taana nashechchiyaabaa dooriyaanne ta c'aak'uwaa minisiide naagiyaa mureessatoo, \v 5 unttunttoo taani ta Geeshsha Golliyaa gidduwaaninne ta dirssaa gimbbiyaa giddon, unttunttu hassayettiyaawaa immana. Mac'c'a naanatuwaappenne attuma naanatuwaappe lo"iyaa suntsaa taani unttunttoo immana; taani unttunttoo med'inaw d'ayenna suntsaa immana. \v 6 Med'inaa Godaw ootsanaw, Med'inaa Godaa suntsaa dosanawunne Aa k'oomaa gidanaw, barentta aakko shiishshiyaa betetuwaa, k'ay Sambbataa tunissennan bonchchiyaawanttanne ta c'aak'uwaa minisiide naagiyaawantta ubbatuwaa \v 7 taani ta geeshsha deriyaa ahana; ta woosa golliyaan unttuntta nashshechchana. Unttunttu ta yarshshiyaa sa'aa bollan shiishshiyaa, s'uuggiyaa yarshshuunne hara yarshshuu aketana; ayaw gooppe, ta gollii Asay ubbay S'oossaa woossiyaa golliyaa geetettana» yaagee.\x - \xo 56:7 \xo*\xt Mat. 21:13; Mar. 11:17; Luk'. 19:46\xt*\x* \p \v 8 Israa'eeliyaappe laaletteeddawantta shiishshiyaa, Ubbaa Mooddiyaa Med'inaa Goday, «Shiik'eeddawanttu bolla gujjaade, taani haratuwaakka shiishshana» yaagee. \s S'oossaw Amanetena Kaaletsiyaawanttu Pirddetussaa \r (56:9—59:21) \p \v 9 Hinttenoo bazzuwaa do'atoo, hinttenoo woran de'iyaa do'atoo, ubbaykka haa yiide miite. \v 10 Israa'eeliyaa asaa naagiyaawanttu k'ook'e; unttunttoo ubbawukka eri baawa. Unttunttu ubbaykka boc'c'anaw danddayenna duude kanatuwaa mala. Unttunttu gisiide akumettiino; unttunttu gem"ishuwaa dosiino. \v 11 Unttunttu miide kallenna kanaa mala; kalli erikkino. Unttunttu akeeki pac'c'eedda hentsanchchaa; unttunttu ubbay barenttu ogiyaa ogiyaa simmeeddino; ubbaykka barenttu go"a s'alalaa koyiino. \v 12 Unttunttu ubbaykka, «Haa yiite; woyniyaa eessaa ane usheeto. Ane nu matsoyiyaa ushshaa kumentsaa gaanetoo! Wonttaykka hachchi mala gidanawaa; woy hachchippekka aad'd'i lo"ana» yaagiino. \c 57 \s Israa'eelatuu Eek'aw Goyinniyaa Goyinuu Pirddettee \p \v 1 S'illo Asay hayk'k'ee; shin hewaa akeekiide k'oppiyaawe baawa. Barena S'oossaw immeedda asatuu gadiyaappe d'ayiino; shin s'illo Asay bashshay yaanaappe kasetiide akettiyaawaa ooninne akeekena. \v 2 I biide sarotetsay de'iyaa sa'aa gelee. Suuretetsan hametiyaawanttu hayk'k'iide shemppuwaa demmiino. \p \v 3 S'oossay hawaadan yaagee; «Hinttenoo, shareechchatti naatoo, hinttenoo woshumiyaaninne shaarmus'iyaani zeretsatoo, haayite. \v 4 Hintte O bolla k'iliic'iitee? Hintte oona hintte doonaan bochchiitee? Hintte ins's'arssaakka O bolla kessiitee? Hintte makkalanchchatuwaa naanatuwaanne worddanchchatuwaa naanatuwaa gidikkitee? \v 5 Hintte wolaa gidduwaaninne daashsha mitsaa ubbaa garssan amuwaan s'uugettiitanne tunabaa ootsiita; hintte naanatuwaakka zanggaaraa shoobbaaninne shuchchaa kooppuwan shukkiide yarshshiita. \v 6 Zanggaaraa shoobban de'iyaa liik'o shuchchatuu hintte s'oossatuwaa. Hintte unttunttoo ushshaa yarshshuwaa tigeeddita; katsaa yarshshuwaakka immeeddita. Yaatina, taani hawaan ubbaan nashettiyaawaa hinttenttoo malatii? \v 7 loytsi d'ok'k'anne adussa deriyaa huup'iyaan hintte gisuwaa yeggeeddita; yan yarshshanaw pude keseeddita. \v 8 Hintte penggiyaappenne k'osiletsaappe soo baggana eek'aa misiletuwaa esseeddita. Taana aggi bashiide, hintte arssaa aassiide, yaa pude keseeddita. Unttunttunna c'aak'uwaa c'aak'k'etteeddita; yaatiide unttunttu arssaa doseeddita; unttunttu kalluwaakka be'eeddita. \v 9 Zayitiyaa akkiide, Molooka giyaa eek'aakko beeddita; hintte shittuwaakka darisseeddita; hinttew kiitettiyaawantta haako sa'aa kiitteeddita; haray attina, Si'ooliyaa gakkanaw wod'd'eeddita. \v 10 Hintte hara s'oossatuwaa koyiidde daabureeddita; shin, ‹Hidooti baawa› yaagibeykkita. Hintte wolk'k'ay haa ooras's'eedda; hewaa diraw, labbaniide kunddibeykkita. \p \v 11 «Hintte oossi yayyiide, taw worddoteedditee? Hintte taana hassayibeykkita; hintte wozanaankka k'oppibeykkita. Taani daro wodiyaa c'o"u geedda diraw gidennee, hintte taw yayyenan aggeedawe? \v 12 Taani hintte s'illotetsaanne hintte oosotuwaa k'onc'c'issana; shin hinttena ayinne go'ikkino. \v 13 Hintte waassiyaa wode, hintte shiishsheedda eek'atuu hinttena ashshino! Unttuntta ubbaakka c'arkkuu akki afana; ittooden shemppiyaa shemppuu unttuntta punni d'ayissana. Shin taana barew bak'ati attiyaasaa ootsiyaa Asay biittaa laattana; ta geeshsha deriyaakka I akkana» yaagee. \s S'oossay Bare Asaa Maaddanawunne Patsanaw Immeedda Hidootaa \p \v 14 S'oossay hawaadan yaagee; «Gimbbite, Gimbbite! Ogiyaakka giigissite; ta asaa ogiyaappe d'ubbiyaawaa ubbaa diggite» yaagee. \v 15 Ayaw gooppe, med'inaw de'iyaawe, gitay, d'ok'k'an de'iyaawe, Aa suntsaykka Geeshsha geetettiyaawe, hawaadan yaagee; «Taani d'ok'k'u geeddanne geeshsha sa'aan de'ay; gidooppenne, barenttu ootseedda nagaraw kayyotiide simmiyaawanttunanne barena zik'k'i ootsiyaawanttuna de'ay. Yaataade taani barenttu ootseedda nagaraw kayyotiide simmiyaawanttu ayyaanaanne barena zik'k'i ootsiyaawanttu wozanaa ooras's'isay. \v 16 Taani med'inaw mootikke; ubbaa gedekka hank'k'ettikke. Asaa ayyaanay, taani med'd'eedda asaa shemppuu daaburana. \v 17 Unttunttu nagaraa gaasuwaaninne unttunttu yaariyaa gaasuwaan, taani unttuntta hank'k'ettaad. Unttuntta shoc'aad; ta sintsaakka unttunttuppe gentsaad. Shin unttunttu ha"ikka simmiide, barenttu wozanaa k'ofaan beeddino. \v 18 Taani unttunttu ogetuwaa be'aad; shin taani unttuntta patsana, kaaletsananne yeekkiyaawantta mintsetsana. \v 19 Israa'eeliyaa gadiyaan yeekkiyaawanttu mettershshaan galataa wotsana. Haakuwaaninne matan de'iyaawanttoo saruu gido. Taani unttuntta patsana» yaagee Med'inaa Goday.\x - \xo 57:19 \xo*\xt Efe. 2:17\xt*\x* \v 20 Shin iitatuu bulluuk'k'iyaanne urk'k'aa pude pushakkiyaa, woppu gaanawukka danddayenna abbaa beetaa mala. \v 21 Ta S'oossay, «Iitatoo saruu baawa» yaagee.\x - \xo 57:21 \xo*\xt Isa. 48:22\xt*\x* \c 58 \s Tumu S'oomaa \p \v 1 S'oossay hawaadan yaagee; «Ne k'aalaa d'ok'k'u ootsaade waassa; guyye gooppa. Ne kooshshaa malakkataawaadan d'ok'k'issa. Ta asaw unttunttu makkalaa, Yaak'ooba golliyaa asawukka unttunttu nagaraa oda. \v 2 Shin unttunttu taana hachchi hachchi koyiino; ta ogiyaakka kaallanaw dosiyaawaa malatiino. S'illobaa ootseedda kaatetetsaadaaninne S'oossaa azazuwaa olibeenna asaadan, unttunttu taana suure pirddaa oochchiino; taakko S'oossaakko shiik'anawukka dosiino» yaagee. \p \v 3 Unttunttu shiik'iide S'oossaa, «Nuuni s'oomeeddo; shin neeni ayaw nuuna s'eellabeykkii? Nuuni nuunatetsaa kawushsheeddo; shin neeni nuuna ayaw erabeykkii?» yaagiino. \p S'oossay zaariide, unttuntta hawaadan yaagee; «Be'ite, hintte s'oomiyaa gallassi hinttena nashechchiyaabaa ootsiita; hintte oosanchcha ubbaa uk'k'unniita. \v 4 Be'ite, hintte walassawunne wad'etaw s'oomiita; k'ay mek'etsi bayinna deshetsaa dechchanaw s'oomiita. Hachche hintte s'oomiyaa hawaa mala s'oomay, hintte k'aalay bollan sisettanaadan ootsenna. \v 5 Taani dooriyaa s'oomay hawaa maleeyye? Itti Asay barenatetsaa kawushshiyaawe hawaa mala gallassaaneeyye? K'ay taani koyiyaa s'oomay Asay bare huup'iyaa c'eec'c'aadan duge hokissiyaaweeyye? Bidintsaa k'oliide, maak'aa hiis's'iide gisiyaaweeyye? Yaatina, hewaa s'oomaa giide s'eegiiteeyye? K'ay he s'oomiyaa gallassaykka Med'inaa Goday nashettiyaa gallassaa geetettiiyye? \p \v 6 «Taani dooreedda s'oomaa hawaa be'ite: pirddaan naak'k'iide k'achcheeddawanttu sanssalataa leppiyaawaa, morgge mitsaa gonniyaa biliyaawaa, uk'k'unnetteeddawantta uk'k'unnuwaappe kessiyaawaanne morgge mitsaa ubbaa mentsiyaawaa. \v 7 K'ay taani dooreedda s'oomay koshshatteeddawoo hintte k'umaa shaakkiyaawaa, gollii bayinna hiyyeesatuwaa golliyaa akkiyaawaa, kallotteeddawantta be'iyaa wode, mayzziyaawaa, maaduwaa koyiyaa hintte dabbuwaappe hintte deemuwaa gentsennan aggiyaawaa.\x - \xo 58:7 \xo*\xt Mat. 25:35\xt*\x* \p \v 8 «Yaatooppe, hintte poo'uu wontta s'alk'k'iyaadan poo'ana; hintte pas'atetsaykka ellekka yaana. Hintte s'illotetsay hintteppe sintsanna baana; Med'inaa Godaa bonchchuukka hintteppe guyyenna gidiide, hinttena naagana. \v 9 He wode hintte s'eesana; Med'inaa Goday hinttenttoo koyana. Hintte maaduwaa akkanaw waassana; Ikka, ‹Hekko, taani hawaan de'ay!› yaagana. \p «Hintte giddoppe hintte uk'k'unniyaa morgge mitsaa diggooppe, k'ay birad'd'iyaan malaatiyaawaanne iitabaa haasayiyaawaa aggooppe, \v 10 koshshaatteeddawaa k'umaa muziide kalissooppe, naak'etteeddawaa I koyiyaawaa kalissooppe, he wode hintte poo'uu d'uman poo'ana; hintte k'ammaykka seeta gallassaa gidanawaa. \v 11 Med'inaa Goday hinttena ubbaa gede kaaletsana; hinttena mela bazzuwaan koshshiyaawaakka I hinttew kuntsana. Hintte bollaa s'ap'uwaakka minisana. K'ay hintte haatsaa ushiyaa gennetiyaa malanne Aa haatsay mulekka to"enna pulttuwaa mala gidanawaa. \v 12 Beni koletteeddawantta hintte zaaretsiide kees's'ana; daro wodiyaappe kase baasetteedda baasotuukka kees'ettiide d'ok'k'u gaana. Hinttekka koletteedda gimbbetuwaa zaaretsiide gimbbiyaawanttanne Asay de'iyaa sa'atuwaan ogiyaa kessiyaawantta geetetti s'eesettana» yaagee. \s Sambbataa Bonchchiyaawaa Woytuwaa \p \v 13 K'aykka S'oossay hawaadan yaagee; «Sambbataa Med'inaa Godaw dumma gallassaadan s'eellooppe, he ta geeshsha gallassi hintte go"aa yederssiyaawantta gidana d'ayooppe, Sambbataa nashechiyaanne bonchchetteedda S'oossaa gallassaa bonchchuwaa giide s'eesooppe, k'aykka hintte hintte ogiyaa beennan aggiide, bonchchiyaawaa gidooppe, woy hinttena nashechchiyaabaa ootsennaaninne hadabaa haasayennan aggooppe, \v 14 he wode hintte Med'inaa Godaan nashettana. K'ay taani hinttena daro bonchchetteeddawantta ootsana; hintte aawuwaa Yaak'ooba gadiyaappe laatetteeddawaa hintte maanaadan, taani hinttena ootsana. Taani Med'inaa Goday hawaa haasayaad» yaagee. \c 59 \s Timbbitiyaa odiyaawe Asaa Nagaraa Pirddeedda \p \v 1 Be'ite, Med'inaa Godaa kushii hinttena ashshanaw k'aammibeenna; Aa haytsaykka sisennan is's'anaw tullibeenna. \v 2 Shin hintte nagaray hintteppenne hintte S'oossaappe gidduwaan shaakotetsaa med'd'eedda. K'ay I sisenna mala, hintte nagaray Aa deemuwaa hintteppe gentseedda. \v 3 Ayaw gooppe, hintte kushii suutsan, hintte birad'd'iikka naak'uwaan tuneedda; hintte doonay wordduwaa haasaye; hintte ins's'arssaykka iitabaa zuuzummee. \p \v 4 S'illotetsan mootiyaawe baawa; tumatetsan pirddiyaawekka baawa. Unttunttu mela palumiyaan c'eek'ettiino; wordduwaa haasayiino. K'ay metuwaa shahaariide, iitatetsaa yeliino. \v 5 Unttunttu shooshshaa k'uuk'k'ulliyaa k'os'iino; shararootiyaa golliyaakka kees's'iino. Unttunttu k'uuk'k'ulletuwaa miyaa Asay hayk'k'ee; k'uuk'k'ulliyaappe ittuu me"ooppe, shooshshay Aa giddoppe kesee. \v 6 Unttunttu kees's'eedda shararootatti gollii mayyanaw unttuntta go"enna. Unttunttu barenttu med'd'eeddawan barena kammikkino. Unttunttu oosuu iita ooso; makkalaa oosuu unttunttu kushiyan de'ee. \v 7 Unttunttu gedetuu iitabaa ootsanaw wos's'iino; s'illuwaa suutsaa gussanawukka jaamiino. Unttunttu k'ofay iita k'ofa. Unttunttu beedda sa'aa ubbaan k'ohuunne bashshay de'ee.\x - \xo 59:7-8 \xo*\xt Rom. 3:15-17\xt*\x* \v 8 Unttunttu sarotetsaa ogiyaa erikkino; unttunttu biyaa ogiyaan suure pirddi baawa; unttunttu barenttu ogiyaa geellayeeddino; he ogetuwaanna hametiyaa ooninne sarotetsaa erenna. \s Asay Bare Nagaraa Paas'ee \p \v 9 Hewaa diraw, suure pirdday nuuppe haakkeedda; s'illotetsaykka nuukko gakkenna. Nuuni poo'uwaa koyeetto; shin be'ite, d'uma gideedda; wolk'k'aama poo'uwaa koyeetto; shin d'uman hametteetto. \v 10 Nuuni ayfii bayinna k'ook'iyaadan, dirssaa gimbbiyaakko tattaafeetto. Sa'ay lem"ilem"ina hamettiyaawaadan, seeta gallassi d'ubetteetto. K'ay kumentsaa wolk'k'aanna de'iyaa asatuwaa giddon nuuni hayk'k'eedda asatuwaa mala gideeddo. \v 11 Nuuni ubbaykka gaammuwaadan gudeeto; harap'p'etuwaadankka kayyottiidde ooleetto. Nuuni suure pirddaa koyeeddo; shin demmibeykko. K'ay atotetsaakka koyeeddo; shin I nuuppe haakkeedda. \p \v 12 Ayaw gooppe, nu bayzzuu ne sintsan dareedda; nu nagaraykka nu bolla markkattee. Nu bayzzuu nuunana de'ee; nu naak'uwaakka nuuni ereetto. \v 13 Nuuni makkaliide, S'oossaa kaddeeddo; nu Med'inaa Godaa kaalliyaawaa aggiide, guyye simmeeddo; sugetsaanne geniyaa haasayeeddo. K'ay nuuni shahaareedda worddo k'aalaa nu wozanaappe yeleeddo. \v 14 Suure pirdday guyye sugetteedda; s'illotetsaykka nuuppe haakkeedda; ayaw gooppe, tumatetsay gutaran d'ubettee; ammanettiyaa hanotaw geliyaa sa'ay d'ayeedda. \v 15 Tumatetsay hak'aninne beettena; iitatetsaappe haakkiyaa Asay barew omoodettee. \s S'oossay Bare Asaa Ashshanaw Giigi Utteedda \p Med'inaa Goday be'iide, suure pirdday bayinnawoo kayyotteedda. \v 16 Uk'k'unnetteeddawantta maaddiyaa Asay bayinnawaa S'oossay be'eedda; gaannatiyaa Asay bayinnawoo garamettee. Hewaa diraw, Aa k'esii aw atotetsaa aheedda. Aa s'iltotetsay Aa zemppisiide oyk'k'eedda.\x - \xo 59:16 \xo*\xt Isa. 63:5\xt*\x* \v 17 S'oossay s'illotetsaa tiraan wotsiyaa olaa miishshaadan mayyeedda; bare huup'iyankka atotetsaa k'oobiyaa wotseedda. Haluwaa kessiyaa mayuwaakka mayyiide, mishuwaa k'umayuwaa k'umayeedda.\x - \xo 59:17 \xo*\xt Efe. 6:14, 17; 1 Tes. 5:8\xt*\x* \v 18 I unttunttoo unttunttu oosuwaadan oosuwaadan zaarana; bare morkketoo hank'k'uwaa, bare baaligaaratookka muruwaa zaarana. Abbaa doonaa biittatuwaan de'iyaawanttoo unttunttu oosoo bessiyaawaa immana. \v 19 Hewaa diraw, away wulliyaa baggana de'iyaawanttu Med'inaa Godaa suntsaw yayana; away doliyaa baggana de'iyaawanttukka Aa bonchchuwaa yayana. Ayaw gooppe, Med'inaa Godaa c'arkkuu gaagantsi yeddina, goggiyaa di'uwaadan I yaana. \p \v 20 Med'inaa Goday hawaadan yaagee; «Taani S'iyoonewunne Yaak'ooba zaratuwaan barenttu nagaraappe simmiyaawanttoo Woziyaawaa gidaade yaana» yaagee.\x - \xo 59:20 \xo*\xt Rom. 11:26\xt*\x* \p \v 21 K'aykka Med'inaa Goday hawaadan yaagee; «Taana gidooppe, taani unttunttunna c'aak'k'etiyaa c'aak'k'uu hawaa: hintte bollan de'iyaa ta Ayyaanaynne taani hintte doonaan wotseedda ta k'aalay hachchippe doommiide, med'inaa gakkanaw, hintte doonaappe, hintte naanatu doonaappenne hintte naanatu naanatu doonaappe shaakettenna. Taani Med'inaa Goday hawaa oday» yaagee. \c 60 \s Yerusaalame Sintsa Bonchcho Hidootaa \r (60:1—62:12) \p \v 1 S'oossay hawaadan yaagee: «Dendda! Denddaade poo'issa; ayaw gooppe, ne poo'uu yeedda. Med'inaa Godaa bonchchuukka ne bollan poo'eedda. \v 2 Be'a, d'umay sa'aa kammana; bara d'umaykka asaa bollan wod'd'ana. Shin Med'inaa Goday ne bolla denddana; Aa bonchchuukka ne bolla poo'ana. \v 3 Kawutetsatuu ne poo'uwaakko, kaatetuukka ne wontta wajajjaakko yaana. \p \v 4 «D'ok'k'u gaade ne yuushshuwaa s'eella. Unttunttu ubbay ittippe shiik'iide, neekko yaana. Ne attuma naanay haakuwaappe yaana; ne mac'c'a naanaykka ba'ettiide, neekko yaana. \v 5 He wode neeni be'aade nashettana; ne wozanaykka loytsi pooc'u gaana. Ayaw gooppe, abbaa bollan de'iyaa giday neekko simmana; kawutetsatuwaa duretetsaykka neekko yaana. \v 6 Midiyaama biittaappenne Eefa gadiyaappe yeedda yalaga gaalotuwaa wudii ne biittaa kammana. K'ay work'k'aanne is'aanaa c'aaneteedda gaalotuu Med'inaa Godaa galataa awaayiidde, Saabappe yaana. \v 7 K'eedaarenne Nabaayoota dorssaa wudetuu ubbay yarshshoo ta yarshshuwaa sa'aa neekko shiik'ana; k'ay taanikka ta bonchcho Geeshsha Golliyaa bonchchana. \p \v 8 «Ha shaariyaadaaninne barenttu golliyaakko paalliyaa harap'p'etuwaadan paalliyaawanttu oonee? \v 9 Hawanttu Haatsaan dooddetteedda biittatuu taanan hidootaa ootsana. Israa'eeliyaa Geeshshay Med'inaa Goday hintte S'oossay hinttena bonchcheedda diraw, Tersseesse markkabatuu sintsati kesiide ne naanatuwaa haakko biittaappe unttunttu biraananne work'k'aanna S'oossaa bonchchoo ahana. \p \v 10 «Allaga gadiyaa Asay ne dirssaa gimbbana; unttunttu kaatetuu new ootsana. Neena taani ta hank'k'uwaan kase shoc'eeddawaa gidooppekka, ha"i ta k'aretan taani neena maaraad. \v 11 Ne penggetuu ubbaa gede dooyaa de'ana.\x - \xo 60:11 \xo*\xt Sas'. 21:25-26\xt*\x* Kawutetsatuwaa duretetsaanne omoodetteedda kaatetuwaa neekko ahana mala, gallassikka k'ammakka gorddettikkino. \v 12 New ootsenna Asay woy kawutetsay ubbay ubbaanna d'ayana. \v 13 Ta Geeshsha Golliyaa sa'aa loytsana mala, Liibaanoosa bonchchuu, zigay, s'iiddaynne s'aytsay neekko yaana; taani ta gediyaa wotsiyaa sa'aa bonchchana. \v 14 Neena uk'k'unneeddawanttu attuma naanay new hokkiide, neekko yaana;\x - \xo 60:14 \xo*\xt Sas'. 3:9\xt*\x* neena kad'eedda ubbatuu ne sintsan goyinnana. Unttunttu neena, ‹Med'inaa Godaa Katamatee S'iyoonee, Israa'eeliyaa Geeshsha Katamatee› yaagiide s'eesana. \p \v 15 «Ooninne ne giddona aad'd'enawaa keenaa neeni kase olettaaddanne is's'ettaadda. Shin ha"i taani neena med'inaw wolk'k'aama ootsana; k'ay yeletaa ubbay nashettiyaa sa'aa ootsana. \v 16 Neeni kawutetsatuwaa maatsaa ushana; kaatetuu d'antsaakka d'ammana. Hewaappe guyyiyaan, taani Med'inaa Goday neena Ashshiyaawaa; Woziyaawaanne, Yaak'ooba Wolk'k'aama gidiyaawaa neeni erana. \v 17 Nahaasiyaa diraw work'k'aa, birataa diraakka biraa, mitsaa diraw nahaasiyaa, shuchchaa diraw birataa taani new ahana. Taani neena mooddiyaawantta saro, ne kaappotuwaakka s'illuwaa ootsana. \v 18 Hawaappe guyyiyaan, sugetsaa oosuu ne gadiyaan sisettenna; ne zawaankka laaletsaynne bashshay sisettenna. Neeni ne dirssaa gimbbiyaa, ‹Atotetsaa› ne penggetuwaakka, ‹Galataa› yaagaade s'eesana. \p \v 19 «Hewaappe guyyiyaan, gallassi new aawaa poo'uwaa koshshenna;\x - \xo 60:19 \xo*\xt Sas'. 21:23; 22:5\xt*\x* k'ammakka aginaa poo'uwaa koshshenna. Ayaw gooppe, Med'inaa Goday new med'inaa poo'o gidanawaa; ne S'oossay new bonchcho gidanawaa. \v 20 Ne away laa"entso wullenna; ne aginayikka poo'iyaawaa aggena. Ayaw gooppe, Med'inaa Goday new med'inaa poo'o gidanawaa; neeni yeekkeedda gallassatuukka wurana. \v 21 Ne Asay ubbay s'illuwaa gidanawaa; unttunttu biittatookka med'inaw laattana. Unttunttu taani ta bonchchuwaa k'onc'c'issanaw tokkeedda puutetuwaa; unttunttu ta kushiyaa oosotuwaa. \v 22 Hintte giddon itti golliyaan de'iyaa payduwaan guutsaa asatuwaa taani sha"issana; ubbaappe payduwaan guus's'iyaawanttakka wolk'k'aama kawutetsaa ootsana. Taani Med'inaa Godaa; wodii gakkiyaa wode, taani hawaa ellekka polana» yaagee. \c 61 \s Atotetsaa Mishiraachchuwaa \p \v 1 Ubbaa Mooddiyaa Med'inaa Godaa Ayyaanay ta bollan de'ee;\x - \xo 61:1 \xo*\xt Mat. 11:5; Luk'. 7:22\xt*\x*\x - \xo 61:1-2 \xo*\xt Luk'. 4:18-19\xt*\x* ayaw gooppe, k'ohetteeddawanttoo lo"o mishiraachchuwaa odana mala, S'oossay taana okkeedda. I taana wozanay me"eeddawanttoo koolettiyaawaanne omoodetteeddawanttoo omooduwaappe kesiyaawaa awaayana malanne k'ashetteeddawanttoo biletsaa awaayana mala kiitteedda. \v 2 Med'inaa Goday dooreedda laytsaanne nu S'oossay haluwaa kessiyaa gallassaa awaayana malanne kayyottiyaawantta ubbatuwaa mintsetsana mala, taana kiitteedda.\x - \xo 61:2 \xo*\xt Mat. 5:4\xt*\x* \v 3 Hewaadankka k'ay, S'iyoonen kayyottiyaawanttoo, bidintsaa diraw kalachchaa, kayyuu diraw nashshechchaa zayitiyaa, labbana ayaanaa diraw galataa k'umayuwaa immana mala, taana kiitteedda. Unttunttu Med'inaa Goday bare bonchchoo tokkeedda s'illo mitsaa geetettiide s'eesettana. \p \v 4 Unttunttu beni koletteeddawantta zaaretsiide kees's'ana; beni kunddeeddawanttakka zaaretsiide essana. Unttunttu oneeddawanttanne daro yeletaappe kase koletteedda katamatuwaa zaaretsiide kees's'ana. \v 5 Allaga biittaa asatuu hintte dorssaa wudiyaa heemmana; imatsatuukka hintte gadiyaa goshananne hintte woyniyaa turaa naagiyaawantta gidana. \v 6 Hintte k'ay, «Med'inaa Godaa k'eesetuwaa» geetettiide s'eesettana; asaykka hinttena, «Nu S'oossaa oosanchchatuwaa» yaagiide s'eesana. Hintte kawutetsatuwaa duretetsaa maana; unttunttu duretetsaankka hintte c'eek'k'etana. \p \v 7 Hintte yeellaa diraw hintte laa"u kushiyaa saamaa akkana; kawusheeddawaa dirawukka hintte kaac'aan hintte nashettana. Hewaa diraw, hintte hintte gadiyaan laa"u dakkuwaa laattana; hintte nashechchaykka med'inaa nashechchaa gidanawaa. \p \v 8 S'oossay hawaadan yaagee; «Taani Med'inaa Goday suure pirddaa dosay; bonk'k'iyaanne bayzzuwaa is's'ay. Taani ammanettaade, unttunttu oosuwaa gatiyaa unttunttoo c'iggana. Taani unttunttunna med'inaa c'aak'uwaa c'aak'k'etana. \v 9 Unttunttu zaratuu kawutetsatuwaa giddon, unttunttu naanaykka gade asatuwaa giddon erettana; unttuntta be'eedda ubbay taani, Med'inaa Goday anjjeedda asatuwaa unttunttu gidiyaawaa geeshshiide erana» yaagee. \p \v 10 Taani Med'inaa Godaan loytsa nashetay; ta shemppuukka ta S'oossan hashshu gee.\x - \xo 61:10 \xo*\xt Sas'. 21:2\xt*\x* Ayaw gooppe, bullachchiyaawe bare huup'iyaan K'eesii shaashiyaa wotsiyaawaadan, bullachchettiyaanakka dumma dumma alleek'k'uwan alleek'k'ettiyaawaadan, I taana atotetsaa mayuwaa mayzzeedda; s'illotetsaa k'umayuwaakka bollaanna taw gujjeedda. \v 11 Biittay c'arshshaa mokkiyaawaadaaninne ataakilttiyaa sa'aykka tokkeeddawaa dichchiyaawaadan, hewaadankka, Ubbaa Mooddiyaa Med'inaa Goday s'illotetsaanne galataa kawutetsaa ubbaa sintsan pulttissana. \c 62 \p \v 1 S'iyoone diraw, taani c'o"u giikke; Yerusaalame s'illotetsay wolk'k'aama poo'uwaadan, I atotetsaykka ees's'iyaa s'omppiyaadan poo'ana gakkanaw, taani c'o"u giikke. \v 2 Kawutetsatuu ne s'illotetsaa, kaatetuu ubbaykka ne bonchchuwaa be'ana. Med'inaa Goday bare doonaappe suntsiyaa ooratsa suntsan neeni s'eesettana. \v 3 Neeni Med'inaa Godaa kushiyan lo"eedda aleek'k'uwaanne kawutetsaa kallachchaa mala gidana. \v 4 Hawaappe sintsanaw neeni, «Dogetta atteedaano» geetettakka. K'ay ne biittatakka, «Mela atteedaano» geetettukku. Shin neeni, «Ta nashechchay in de'iyaanno» ne biittatakka, «Asinaa geleeddaano» geetettana. Ayaw gooppe, Med'inaa Goday neenan nashettana; ne biittatiwukka I asinaa mala gidanawaa. \v 5 Wodallay wodoratto machchiyaawaadan, ne naanay neena akkana; machchato bullachchiyaawe bullachchettiyaanin nashettiyaawaadan, hewaadankka, ne s'oossay neenan nashettana. \p \v 6 Neenoo Yerusaalame, ne dirssaa gimbbiyaa bollan wochchiyaawantta taani wotsaad; unttunttu gallassikka k'ammakka c'o"u giikkino. \v 7 Hinttenoo, Yerusaalamebaa Med'inaa Godaa hassayissiyaawanttoo, I Yerusaalame kees's'ana gakkanawunne biittaa ubbaa bollan nashetteedda katamaa ootsana gakkanaw, hinttewukka shemppoppite; aakka shemppissoppite. \p \v 8 Med'inaa Goday bare ushechcha kushiyaaninne bare wolk'k'aama k'esiyaan hawaadan yaagiide c'aak'k'eedda; «Taani laa"entso hintte katsaa hintte morkketoo k'uma ootsaade immikke; k'ay hintte daabureedda hintte woyniyaa eessaakka allagatuu ushikkino. \v 9 Shin c'akkeeddawanttu barenttu katsaa maana; yaatiide Med'inaa Godaa unttunttu galatana; woyniyaa teeraa mas'eeddawanttu ta Geeshsha Golliyaa dabaaban ushana» yaagee. \p \v 10 Aad'd'ite! Penggiyaanna kesiide biite! Asaw ogiyaa kessite! Kessite, wogga ogiyaa kessite! Shuchchatuwaakka diggite; kawutetsatuu ogiyaa demmana mala, banddiraa essite. \p \v 11 Be'ite, Med'inaa Goday biittaa sa'aa gas'aan hawaadan yaagiide awaayeedda; «S'iyoone asaw hawaadan yaagite; ‹Be'ite, hinttena Ashshiyaawe gakkeedda! Be'ite, Aa gatii aanana de'ee; oosoo I immiyaa keerisuukka Aa sintsan de'ee› yaagite» yaageedda.\x - \xo 62:11 \xo*\xt Isa. 40:10; 22:12\xt*\x* \v 12 Hintte, «Med'inaa Goday Wozeedda Geeshsha Asatuwaa» geetettiide s'eesettana; Yerusaalamekka, «Koyetteeddaano, Aggi Bashibeena Katamato» geetettana. \c 63 \ms S'oossaa Ooratsa Malalissiyaa Med'etaa \mr (63:1—66:24) \s Ayihuda Gidenna Asatuwaa // S'oossay S'ooniyaa S'oonuwaa \p \v 1 Eedooma gadiyaan de'iyaa Boos'ira giyaa katamaappe zo'o mayuwaa mayyiide yiyaawe, hewe I oonee? Ha puulaana de'iyaa mayuwaa mayyiide, bare wolk'k'aa minotetsan sintsaw hametiyaawe oonee?\x - \xo 63:1-6 \xo*\xt Isa. 34:5-17; Erm. 49:7-22; Hiz. 25:12-14; 35:1-15; Amo. 1:11-12; Abd. 1-14; Mil. 1:2-5\xt*\x* \p S'oossay, «Hewe s'illuwaa haasayiyaawenne wolk'k'an ashshiyaawe taana gidikkitaa!» yaagee. \p \v 2 Woynniyaa gum"iyaasan woyniyaa yed'd'iyaa bitaniyaa mayuwaadan, ne mayuu ayaw zo"eedee? \p \v 3 S'oossay hawaadan yaagiide zaarana; «Woynniyaa gum"iyaasaa taani taarekka yed'd'aad; kawutetsatuwaappe itti asaynne taananna baawa. Taani unttuntta ta hank'k'uwaan yed'd'aad; ta yiluwaankka unttuntta dirs's'eretsaad. Unttunttu suutsay ta mayuwaa bollan d'ac'ettina, ta mayuu ubbay bayeedda.\x - \xo 63:3 \xo*\xt Sas'. 14:20; 19:13, 15\xt*\x* \v 4 Taani ta asaa woziyaa gallassaynne unttunttu morkketoo haluwaa kessiyaa laytsay gakkeedda. \v 5 Taani s'eellaad; shin taana maaddiyaa itti asaynne beettibeenna. Maaddiyaawe d'ayeedda diraw, taani maalaalettaad. Hewaa diraw, ta k'esii taw s'oonuwaa aheedda; ta hank'k'uukka taana maaddeedda.\x - \xo 63:5 \xo*\xt Isa. 59:16\xt*\x* \v 6 Taani ta hank'k'uwaan kawutetsatuwaa yed'd'aad; ta yiluwaankka unttuntta mentsereetsaad; unttunttu suutsaakka taani gadiyaan gussaad» yaagana. \s S'oossay Israa'eeliyaw Keekkiyaa Keekaa \p \v 7 Med'inaa Goday nuw ootseedda oosuwaa ubbaa diraw, Med'inaa Godaa aggena siik'uwaanne Aa galataa taani odana; ee, bare maarotaaninne bare keekatetsaa daruwaan Israa'eeliyaa asaw I immeedda c'ora lo"obaa taani odana. \v 8 S'oossay odiidde, «Unttunttu tumu ta asatuwaanne ta naanatuwaa gidiyaa diraw, taana c'immanaw koyikkino» yaageedda. Hewaa diraw, I unttuntta Ashshiyaawaa gideedda. \v 9 Unttunttu waayiyaa ubbaan I waayetteedda. Aa de'ussaa Kiitanchchay unttuntta ashsheeda. I unttuntta bare siik'uwaaninne bare maarotaan wozeedda. Kase aad'd'eeda wodetuwaa ubbaan I unttuntta dentsiide tookkeedda. \p \v 10 Shin unttunttu makkaleeddino; Aa Geeshsha Ayaanaakka kayyoyeeddino. Hewaa diraw, I simmiide, unttunttoo morkke gideedda; unttunttunnakka oletteedda. \p \v 11 Hewaappe guyyiyaan Asay beniwaa, I bare k'oomaa Muse wode ootseeddawaa hassayiide, hawaadan yaageedda; «Bare wudiyaa hentsanchchatuwaanakka ubbaa abbaa giddona aatsiide kesseeddawe hak'an de'ii? K'ay he wode bare Geeshsha Ayaanaa unttunttu giddon wotseeddawe ha"i hak'an de'ii? \v 12 Bare bonchchuwaa k'esiyaa wolk'k'aama wolk'k'aa Musew ushechcha kushiyaa gidanaadan kiitteeddawe, bare med'inaa haytsaa kessanaw, unttunttu sintsan de'iyaa haatsaa shaakkeeddawe,\x - \xo 63:12 \xo*\xt Kes. 14:21\xt*\x* \v 13 unttunttu c'iimmuwaa giddona pintseeddawe hak'an de'ii?» yaageeddino. \p Bazzuwaana aad'd'iyaa paraadan, unttunttu d'ubettibeykkino. \v 14 Wombbaa duge wod'd'iyaa mehiyaadan, Med'inaa Godaa Ayyaanay unttuntta shemppisseedda. Hewaadan neeni ne suntsaa bonchchissanaw ne asaa kaaletsaadda. \s Maarotaanne Maaduwaa Demmanaw Woossiyaa Woosaa \p \v 15 Abeet S'oossaw, saluwaana duge s'eella; neeni de'iyaa geeshshanne bonchcho gideedda saappe ellekka be'a. Neeni mishettiyaa mishuunne ne wolk'k'ay anee? Ne wozanay nuuna laamotiyaa laamotaynne ne k'aretay nuuppe haakkeedda. \v 16 Abrahaame nuuna erana d'ayooppekka, Yaak'oobi nuuna akeekenan d'ayooppekka, abeet Med'inaa Godaw, neeni nu aawuwaa. Beni wodeppekka doommiide, ne suntsay nuuna woziyaawaa. \v 17 Abeet Med'inaa Godaw, nuuni ne ogiyaappe bayanaadan, ayaw ootsaaddii? K'ay nuuni new yayyenaadan, nu wozanaa ayaw d'uleefayaadee? S'oossaw, ne k'oomatuu diraw, ne biittaa laatteedda zaratuwaa diraw, nuukko simma. \v 18 Ne geeshsha Asay ne Geeshsha Golliyaa guutsaa wodiyaw laatteeddino; shin nu morkketuu Aa duge zaariide yed'd'eeddino. \v 19 Nuuni benippekka newantta; unttuntta neeni mooddabaakka; unttunttu ne suntsan s'eesettibeykkino. \c 64 \p \v 1 Abeet Med'inaa Godaw, neeni salotuwaa daakkaade duge wod'd'a! Deretuukka gaji gajiide kokkorino. \v 2 Tamay k'ayis'eeriyaa miide, haatsaa penttissiyaawaadan, duge wod'd'aade, ne suntsaa ne morkketoo erissa; kawutetsatuwaakka ne sintsan kokkorssa. \v 3 Kasekka neeni nuuni naagibeenna maalalissiyaabaa ootseedda wode wod'd'aadda; deretuu ne sintsan gaji gajiide kokkoreeddino. \v 4 Benippe doommiide, neenan ammanettiide, naagiyaawanttoo maalalissiyaabaa ootseedda neeppe attina, hara S'oossaa asaa haytsay sisibeenna; asaa ayifiikka be'ibeenna.\x - \xo 64:4 \xo*\xt 1 K'or. 2:9\xt*\x* \v 5 S'illotetsaa nashettiide ootsiyaawanttanne ne ogiyaan neena hassayiyaawantta neeni gakkaade maaddaasa. Be'a, neeni hank'k'ettaadda; shin nagaraa ootsiyaawaa aggibeykko. Nuuni nagaraa ootsiidde, adussa wodiyaa de'eeddo; yaatina, nuuni waaniide attanee? \v 6 Nuuni ubbaykka tuna asaa gideeddo; nu s'illotetsaa ooso ubbaykka k'ita c'urk'k'a mala. Nuuni ubbaykka bonc'c'iyaadan shulleeddo; nu nagaray nuuna c'arkkuwaadan, pittiide afeeda. \v 7 Ne suntsaa s'eesiyaawe, woy neena minisi oykkanaw koyiyaawe baawa. Ayaw gooppe, neeni ne deemuwaa nuuppe gentsaade nagaray d'ayssanaadan; nuuna nu nagaraa diraw, aggaada. \p \v 8 Gidooppenne, abeet Med'inaa Godaw, neeni nu aawuwaa; nuuni urk'k'a; neeni urk'k'aa med'd'eeddawaa; nuuni ubbaykka ne kushiyan med'etteeddo. \v 9 Abeet Med'inaa Godaw, loytsa hank'k'ettoppa; nu nagaraakka med'inaw hassayoppa. Nuuna be'a, nuuni ubbaykka ne asaa. \v 10 Ne geeshsha katamatuu bazzuwaa gideeddino; haray attina, s'iyoone katamaykka bazzuwaa gideedda; Yerusaalamekka mela sa'aa gideedda. \v 11 Nu aawotuu neena galateedda geeshshanne lo"o gideedda nu Geeshsha Gollii taman s'uugetteedda; k'ay nu lo"o sa'atuu ubbaykka bayeeddino. \v 12 Abeet Med'inaa Godaw, neeni hawaa ubbaa be'aadekka nuuna agganii? Neeni c'o"u gaade, nuuna zaway bayinna muruwaa muranii? \c 65 \s S'oossay Makkalanchchatuwaa Muree \p \v 1 S'oossay hawaadan yaagee; «Taani taana oochchibeennawanttoo k'onc'c'aad; k'ay taana koyibeennawanttoo beettaad. Taani ta suntsaa s'eesibeenna kawutetsaw, ‹Ta hawaana! Ta hawaana!› yaagaade koyaad.\x - \xo 65:1 \xo*\xt Rom. 10:20\xt*\x* \v 2 Bare k'ofaa kaalliiddi, lo"o gidenna ogiyaan hametiyaa makkalanchcha asatuwaakko gallassaa ubbaan ta kushiyaa mic'c'aad.\x - \xo 65:2 \xo*\xt Rom. 10:21\xt*\x* \v 3 Ha Asay ataakilttiyaa giddon yarshshiiddenne s'uubiyaa bollan is'aanaa c'uwayiidde, taani s'eellishin, taana ubbaa wode hank'k'etsiino. \v 4 K'ay unttunttu duufuwaa giddon uttiyaawantta; geema sa'aan k'ammaa ak'iyaawantta. Guduntsaa ashuwaa miyaawantta; unttunttu s'aaruwaan tuna ashuwaa c'abbay de'iyaawantta. \v 5 Hewaa ootsiidde, unttunttu k'ay haratuwaa, ‹Yan hinttenttoo de'ite; nuuni hintteppe geeshsha gidiyaa diraw, nuukko shiik'oppite!› yaagiino. Unttunttu ta siid'e giddoppe kesiyaa c'uwaanne gallassaa ubbaa ees's'iyaa tamaa. \p \v 6 «Be'ite, ta sintsan s'aafetti utteedda; taani unttunttoo zaaranappe attina, c'o"u giikke; unttuntta muranaw k'achchaad. \v 7 Ee, taani unttunttu bayzzuwaanne unttunttu aawotuwaa bayzzuwaa ac'uwaa ittippe unttunttoo zaarana. Ayaw gooppe, unttunttu deriyaa bollan is'aanaa c'uwayeeddino; k'ay zoozetuwaa bollan taana boreeddino. Unttunttu kase ootseedda oosuwaa ac'uwaa taani unttunttoo zaarana» yaagee Med'inaa Goday. \p \v 8 Med'inaa Goday hawaadan yaagee; «Woynniyaa ayfii woyniyaa turaan de'iyaa wode asay, ‹Aa giddon anjjuu de'iyaa diraw, Aa d'ayissoppite› giyaawaadan, taani ta k'oomatuu diraw, hewaadan ootsana; taani unttunttu ubbaa d'ayissikke. \v 9 Taani Yaak'oobappe zeretsaa, Yihudaappekka ta deretuwaa laattiyaawantta kessana; taani dooreeddawanttu Aa laattana; ta k'oomatuukka yan de'ana. \v 10 Taanna koyeeddo ta asaw Saaroona giyaa dembbay dorssaa wudiyaa heemmiyaa sa'aa gidanawaa; k'ay Akoora wombbay miizzaa wudiyaa allas's'issiyaa sa'aa gidanawaa.\x - \xo 65:10 \xo*\xt Iya. 7:24-26\xt*\x* \p \v 11 «Shin hinttenoo, Med'inaa Godaa aggeedawanttoo, ta geeshsha deriyaa dogeeddawanttoo, Kaac'aa giyaa eek'aw maaddaa giigisseeddawanttoo, k'ay hintte wurssetsaa eranaw, Saamaa giyaa eek'aw walaka woyniyaa eessaa wanc'c'an kuntseeddawanttoo, \v 12 taani hintte wurssetsaa mashshaw aatsaade immana; hintte ubbaykka goora'ettanaw hokkana. Ayaw gooppe, taani hinttena s'eesina koyibeykkita; haasayiide sisibeykkita» yaagee. Hintte ta sintsan iitabaa ootseeddita; taani dosennabaakka dooreeddita. \p \v 13 Hewaa diraw, Ubbaa Mooddiyaa Med'inaa Goday hawaadan yaagee; «Be'ite, ta k'oomatuu maana; shin hintte koshshattana. Ta k'oomatuu ushana; shin hintte saamettana. Ta k'oomatuu nashettana; shin hintte yeellatana. \v 14 Be'ite, ta k'oomatuu wozanaan nashettiide yes's'ana; shin hintte wozanaan kayyottiidde waassana. K'ay hintte ayyaanay me"eedda diraw, hintte zilaaliide yeekkana. \v 15 Hintte hintte suntsaa ta dooretteeddawanttoo shek'aw immana. Ubbaa Mooddiyaa Med'inaa Goday hinttena wod'ana; shin I bare k'oomatuwaa dumma suntsan s'eesana. \v 16 He gadiyaan anjjuwaa koyiyaa ubbay tumatetsaa S'oossay anjjanaadan woosana. He gadiyaan c'aak'uwaa c'aak'k'iyaa ubbaykka tumatetsaa S'oossan c'aak'k'ana; ayaw gooppe, kase metotuu dogetteeddino; ta ayfiyaa sintsaappekka geemmeeddino» yaagee. \s Ooratsa Med'etaa \p \v 17 S'oossay hawaadan yaagee; «Be'ite, taani ooratsa salotuwaanne ooratsa sa'aa med'd'ay; kasebay ubbay hassayettennanne k'ofettenna.\x - \xo 65:17 \xo*\xt Isa. 66:22; 2 P'es'. 3:13; Sas'. 21:1\xt*\x* \v 18 Shin taani med'd'iyaaban med'inaw nashettitenne hashshu giite. Ayaw gooppe, taani med'd'eedda Yerusaalama nashshechchan kumeeddaano gidana; Yerusaalame asikka hashshutenne giyaawaa gidana. \v 19 Taani Yerusaalamen nashettana; ta asankka hashshu gaana. Hawaappe sintsanaw yeekkiyaawaa kooshshaynne un"ettiide waassiyaawaa kooshshay yan sisettenna.\x - \xo 65:19 \xo*\xt Sas'. 21:4\xt*\x* \p \v 20 «Yerusaalame giddon hawaappe sintsanaw, guutsaa wode s'alalaa de'iide hayk'k'iyaa k'eeri na'i, woy bare laytsaa wurssennan hayk'k'iyaa c'ima Asay de'enna. S'eetu laytsaana hayk'k'iyaa uray daro yalagan hayk'k'eedda geetettana; s'eetu laytsaa gatsennan hayk'k'iyaawe sheek'etteeddawaadan paydetana. \v 21 He wodetuwaan asatuu golletuwaa kees's'iide, unttunttun de'ana; woyniyaa turatuwaakka tokkiide, unttunttu ayfiyaa maana. \v 22 Unttunttu kees'ina, haray de'enna; haray maanaw tokkiyaawaa tokkikkino. Ta asaa laytsay mitsaa laytsaadan aduk'k'ana; k'ay taani dooreeddawanttu barenttu adussa wodiyaw barenttu kushiyaa oosuwaan nashettana. \v 23 Unttunttu c'oo daaburikkino; woy naanatuwaa boshaw yelikkino; ayaw gooppe, unttunttu barenttu naanatuwaannakka Med'inaa Godaan anjjetteeda zeretsaa gidanawaa. \v 24 Unttunttu taana s'eesanaappe kasetaade taani unttunttoo koyana; k'ay unttunttu biro haasayishin, taani unttuntta sisana. \v 25 Okoruunne dorssaa maray ittippe heemettana; gaammuukka booraadan, utulaa maana. K'ay shooshshaw baanay k'uma gidanawaa. He wodetuwaan ta geeshsha deriyaan ubbaan, unttunttu k'ohetikkinonne baykkino. Taani Med'inaa Goday hawaa oday» yaagee.\x - \xo 65:25 \xo*\xt Isa. 11:6-9\xt*\x* \c 66 \s S'oossay Ayihuda Gidenna Asaa Bolla Pirddana \p \v 1 Med'inaa Goday hawaadan yaagee; «Saluu ta araataa; sa'aykka ta gedii yed'd'iyaa saa. Yaatina hintte taw kees's'ana gollii ay mala gollee? Taani shemppana sa'ay hak'anne?\x - \xo 66:1 \xo*\xt Mat. 5:34, 35; 23:22\xt*\x*\x - \xo 66:1-2 \xo*\xt Kit. 7:49-50\xt*\x* \v 2 Hewantta ubbabaakka ta kushii ootseedda gidennee? Hewaa diraw, hawanttu ubbatuukka tawantta. Shin taani barena zik'k'i ootsiyaawaakko, bare ootseedda nagaraw kayyotiide simmiyaawaakkonne ta k'aalan kokkoriyaawaakko s'eelana yaagee Med'inaa Goday. \p \v 3 «Asay ubbay barew barew injjetiyaa ogiyaa dooreedda gaasuwaan, korumaa yarshshiyaawe asaa wod'iyaa uraa mala; dorssaa maraa yarshshiyaawekka kanaa goora'iyaa asaa mala; katsaa yarshshuwaa yarshshiyaawekka guduntsaa suutsaa yarshshiyaa asaa mala; k'ay hassayissiyaa is'aanaa c'uwayiyaa uraykka eek'aw goyniyaa asaa mala. Unttunttu shemppuukka unttunttu tunatetsan nashetee. \v 4 Hewaa diraw, taani metuwaa unttunttoo doorana; unttunttu yayyeeddawaakka taani unttunttu bollan ahana. Ayaw gooppe, taani s'eeseedda wode, ooninne koyibeenna; taani haasayeedda wodekka ooninne hayzzibeenna. Unttunttu ta sintsan iitabaa ootseeddino; taani nashettenawaa doreeddino» yaagee. \p \v 5 Hinttenoo, S'oossaa k'aalaw yayyiide kokkoriyaawanttoo, Med'inaa Godaa k'aalaa sisite; «Hintte ishatuu, hinttena is's'iyaawanttu, ta suntsaa diraw, hinttena bohiyaawanttu, ‹Hintte nashshechchaa nuuni be'ana mala, Med'inaa Goday ane bonchchettina be'ana› yaageeddino; shin unttunttu yeellatana. \v 6 Katamaappe yiyaa waasuwaa sisite; Geeshsha Golliyaappe yiyaa kooshshaakka sisite. Hewe kooshshay bare morkketoo unttunttu oosuwaa mala kushiyaa zaariyaa Med'inaa Godaa kooshshaa. \p \v 7 «Bannikkenan na'aa yeliyaa mac'c'a asi de'ii? Oytsay un"etsennan attuma na'aa yeliyaa mac'c'a asi de'ii?\x - \xo 66:7 \xo*\xt Sas'. 12:5\xt*\x* \v 8 Hawaa malabaa oonee siseeddawe? K'ay hawaa malabaa oonee be'eeddawe? Itti biittaa Asay pes's'i itti gallassi yelettanaw danddayiiyye? Woy kawutetsay itti kutsan yelettii? Yerusaalama bannikko saanakka, itti kutsan bare naanatuwaa yelaaddu. \v 9 Yelana wodiyaa gatsiyaa taani unttunttu yelanaadan ootsikkitaayye? Yaagee Med'inaa Goday. K'ay yelanaadan ootsiyaa taani yeliyaa uluwaa gorddayttaayye? Hawaa giyaawe taana, S'oossaa. \p \v 10 «Hinttenoo Yerusaalamo siik'iyaa ubbatoo, iinanna nashettite; I dirawukka nashshechchaan pooc'u giite. Hinttenoo iissi yeekkiyaa ubbatoo, iinanna loytsi nashettite. \v 11 Ayaw gooppe, hintte I mintsetsiyaa d'antsaa d'ammiide kallana; k'ay I daro bonchchuwaappe loytsi ushiide, hintte nashettana» yaagee. \p \v 12 Med'inaa Goday hawaadan yaagee; «Be'ite, taani iziw sarotetsaa shaafaadan darissana; kawutetsatuwaa duretetsaakka kumiide goggiyaa pulttuwaadan, iziw ahana. Yaatooppe hintte hewaa d'ammana; I hashiyaan hintte tookettana; I kiwuwaan uttiide, hintte ishalettana. \v 13 Aata bare na'aa mintsetsiyaawaadan, taanikka hinttena mintsetsana; hintte Yerusaalamen minettana. \v 14 Hintte hewaa be'iyaa wode, hintte wozanay nashettana; hintte mek'etsaykka maataadan aac'ana. K'ay Med'inaa Godaa kushii Aa k'oomatuwaanna de'iyaawenne Aa hank'k'uu Aa morkkatuwaa bollan de'iyaawe erettana» yaagee. \p \v 15 Be'ite, Med'inaa Goday tamaa akkiide yaana. Bare hank'k'etteeddawantta muranawunne tamaa lac'uwaan seeranaw saragalaa toggiide, I yaana. \v 16 Ayaw gooppe, Med'inaa Goday ashuwaa mayyeedda ubbaa tamaaninne mashshaan pirddana. K'ay Med'inaa Godaa mashshaan hayk'k'eeddawanttu paydu darana. \p \v 17 Med'inaa Goday hawaadan yaagee; «Ataakilttiyaa sa'aan barenttu eek'aw goyinnanaw, barenttu giddon de'iyaa ittuwaa kaalliide, barena dummayiide geeshshiyaawanttu, k'ay guduntsaa ashuwaa, sheneyiyaawaanne ec'eriyaa miyaawanttu ubbay ittippe d'ayana. \p \v 18 «Taani unttunttu oosuwaanne unttunttu k'ofaa eriyaa diraw, kawutetsatuwaa ubbaanne dumma dumma k'aalan haasayiyaawantta ittippe shiishshanaw yay; unttunttu shiik'iide, ta bonchchuwaa be'ana. \v 19 Taani unttunttu giddon malaataa ootsana; unttunttuppe atteedawaanttakka ta gitatetsaa sisibeennanne ta bonchchuwaa be'ibeenna kawutetsatuwaakko, Tarsseesakko, Liibiyaakko, Liidiyaakko, Tubaalakko, Yaawaanakkonne abbaa doonaan de'iyaa haakko biittatuwaakko kiittana; unttunttu ta bonchchuwaa kawutetsatuwaa giddon odana. 66:19 Liibiyaakko: Ibraawetsuwaan Puus'a geetettee. \v 20 Israa'eeliyaa Asay katsaa yarshshuwaa geeshsha miishshan wotsiide, Med'inaa Godaa Geeshsha Golliyaa ahiyaawaadan, unttunttu hintte ishatuwaa ubbaa kawutetsatuwaa ubbaa giddoppe paratuwaan, paraa gaaretuwaan, gaalotuwaan, bak'ulotuwaaninne miishshatuwaa c'aaniyaa gaaretuwaan utissiide, taw imuwaa gidanaadan, Med'inaa Godaa geeshsha deriyaa Yerusaalame ahana. \v 21 Unttunttuppe ittuwaa ittuwaa taani k'eesetuwaanne Leewatuwaa kessana. Taani Med'inaa Goday hawaa oday» yaagee. \p \v 22 K'aykka Med'inaa Goday hawaadan yaagee; «Taani med'd'iyaa ooratsa salotuunne ooratsa sa'ay ta sintsan minniide de'iyaawaadan, hewaadankka, hintte zeretsaynne hintte suntsay minniide de'ana.\x - \xo 66:22 \xo*\xt Isa. 65:17; 2 P'es'. 3:13; Sas'. 21:1\xt*\x* \v 23 Aginaa s'eeruwaappe biide hara s'eeruwaa gakkanawunne itti Sambbataappe biide hara Sambbataa gakkanaw, Asay ubbay ta sintsan goynanaw yaana yaagee Med'inaa Goday. \v 24 Unttunttu kesi biide, ta bolla makkaleedda asatuu anhaa be'ana. Hewantta miyaa gus'unii hayk'k'enna; unttuntta s'uuggiyaa tamaykka to"enna. Unttunttu asaa ubbaw sheneyiyaabaa gidanawaa» yaagee.\x - \xo 66:24 \xo*\xt Mar. 9:48\xt*\x*