\id HEB - Dawuro Full Bible Latin Version \ide UTF-8 \h Ibraawe \toc1 Ibraawe Asaw S'aafeteedda Kiitaa \toc2 Ibraawe \toc3 Ibr. \mt1 Ibraawe Asaw \mt2 S'aafetteedda Kiitaa \imt Geluwaa \ip Hawe P'awuloosinne P'es'iroosi s'aafeeddawaadan kiitaa gidennaan timirtte gidiide s'aafetteeddawe, wolk'k'aama tuggay gakkina, ammanuwaa agganaw mateedda ammaniyaa asatuwaassa (\xt 10:32-39\xt*). Ha mas'aafaa s'aafeeddawe oonentto erettenna. Ha S'aafiyaa huup'e k'ofay koyrottiide unttunttun de'iyaa siik'uwaakko simmanaadan Yesuusa d'ok'k'atetsaa bessiidde unttuntta zoree. He s'aafii Ibraawe ammaniyaawanttoo minisi odiyaawe Yesuusi Kiristtoosi tumanne S'oossaa polo k'onc'c'etsaa gidiyaawaana. Ha ammaniyaawanttu barenttu ammanuwaan minnana mala, unttuntta mentsetsee. I hewaa ootsiidde heezzu tumatuwaa k'onc'c'issiide bessee: \ili 1. I akkeedda metuwaa baggana bare Aawoo tumu azazetteedda Yesuusi S'oossaw med'inaa Na'aa. I S'oossaa Na'aa gideedda diraw, Ec'a K'aalaa C'aak'uwaa wodiyaan timbbitiyaa odiyaawanttuppe, kiitanchchatuwaappenne, haray attin, Museppekka loytsi aad'd'iyaawaa. \ili 2. Yesuusi Ec'a K'aalaa C'aak'uwaa k'eesatuwaappe loytsi aad'd'iyaa, med'inaa k'eesa gidiyaawaa S'oossay bare huup'ew odeedda. \ili 3. Yesuusa baggana ammaniyaawe nagaraappe, yashshatetsaappenne hayk'uwaappe attee. Yesuusi k'eesatuwaa ubbatuwaa kaappuwaa gidiyaa diraw, kase Ibraawatuwaa ammanuwaa wogatuwaaninne mehetuwaa yarshshuwaan kuwaadan beettiyaa atotetsaa ha"i tuma gidanaadan ootseedda. \ip S'aafii Israa'eeliyaa asaa taarikiyaan daro eretteedda asaa ammanuwaa leemisuwaadan go"ettiide (Shemppuwaa 11), ha mas'aafaa nabbabiyaa asatuu barenttu ammanuwaan minnanaadan k'ofissee. Hewaadankka (Shemppuwaa 12) nabbabiyaawanttu barenttu ayfiyaa Yesuusa bollan tishshi ootsi wotsiide, barenttu ammanuwaan minnanaadaaninne ay mala metuunne waayyii gakkooppekka, unttunttu genc'c'anaadan zoree. Wurssetsaan k'ay zoriyaanne akeekissuwaa k'aalaa immiyaawan wurssee. \iot Shemppatuwaa Ubbatoo Imetteedda K'antsa K'ofatuwaa \io1 Geluwaa: S'oossay Yesuusan k'onc'c'eeddawaa \ior 1:1-3\ior* \io1 Kiristtoosi kiitanchchatuwaappe bolla gidiyaawaa \ior 1:4—2:18\ior* \io1 Kiristtoosi Museppenne Iyyaasuppe bolla gidiyaawaa \ior 3:1—4:13\ior* \io1 Kiristtoosa k'eesatetsaa d'ok'k'atetsaa \ior 4:14—7:28\ior* \io1 Kiristtoosa k'aalaa c'aak'uwaa d'ok'k'atetsaa \ior 8:1—9:23\ior* \io1 Kiristtoosi yarshshetteeddawe oowaappenne dariyaawaa \ior 9:23—10:39\ior* \io1 Ammanuwaa darotetsaa \ior 11:1—12:29\ior* \io1 S'oossaa nashechchussaa \ior 13:1-19\ior* \c 1 \s S'oossay Bare Na'aa Baggana Haasayeedda \p \v 1 S'oossay beni wode, nu aawotuu nabatuwaa baggana dumma dumma ogiyaaninne daro wodiyaan haasayeedda. \v 2 Shin ha wurssetsa wodiyaan, ubbabaa Aa laatissiide, yeletaa Aa baggana med'd'eedda bare Na'aa baggana nuw haasayeedda. \v 3 Na'ay S'oossaa bonchcho poo'uwaa p'oolee; k'ay kumentsaa S'oossaa eeshshaa akkiide, bare wolk'k'aama k'aalaan ha sa'aa naagee; yaatiide asaa nagaraappe geeshshiide, Ubbaappe Bolla S'oossaappe ushechcha baggana\f + \fr 1:3 \fr*\fk Ushechcha baggana: \fk*\ft Bonchchuwaanne wolk'k'aassa gidiyaawaa bessee.\ft*\f* saluwaan utteedda. \s S'oossaa Na'ay Kiitanchchatuwaappe Bolla \p \v 4 S'oossay aw immeedda suntsatetsay kiitanchchatuwaappe d'ok'k'a gidiyaawaadankka, unttunttuppe Aa loytsi d'ok'k'u ootseedda. \v 5 Ayaw gooppe, S'oossay bare kiitanchchatuwaappe oona, \q1 «Neeni ta Na'aa; \q2 taani hachche new aawuwaa gidaaddi» \m geeddee? Woy k'ay oona, \q1 «Taani aw aawuwaa gidana; \q2 ikka taw na'aa gidana» \m geeddee?\x - \xo 1:5 \xo*\xt Maz. 2:7; 2 Sam. 7:14; 1 Od. 17:13\xt*\x* \v 6 K'ay S'oossay bare bayira Na'aa ha sa'aa yeddana haniidde, \q1 «Ta kiitanchchatuwaa ubbatuukka aw goyinnino» \m yaageedda.\x - \xo 1:6 \xo*\xt Zar. 32:43\xt*\x* \v 7 S'essay kiitanchchatuwaabaa haasayiidde, \q1 «Taani ta kiitanchchatuwaa c'arkkuwaa kessay; \q2 k'ay ta oosanchchatuwaakka tamaa lac'uwaa kessay» \m yaagee.\x - \xo 1:7 \xo*\xt Maz. 104:4\xt*\x* \v 8 Shin bare Na'aawaa haasayiidde, \q1 «S'oossaw, ne kawutetsaa oydii, \q2 med'i med'inaw de'ee. \q1 Ne kawutetsaa s'illotetsaan ahaassa.\x - \xo 1:8-9 \xo*\xt Maz. 45:6-7\xt*\x* \q1 \v 9 Neeni s'illotetsaa siik'aade; \q2 naak'uwaa is's'aadda. \q1 S'oossay, ne S'oossay neena, \q2 ne laggetuwaappe aatsiide, \q2 nashechchaan ililissiyaa zayitiyaa okkeeddawe hawaassa» \m yaagee. \v 10 S'oossay hawaadan yaagee; \q1 «Godaw, koyro neeni sa'aa med'd'aadda; \q2 saluwaakka ne kushiyan med'd'aadda.\x - \xo 1:10 \xo*\xt Maz. 102:25-27\xt*\x* \q1 \v 11 Hewanttu ubbay d'ayana; \q2 shin neeni de'ana. \q1 Unttunttu ubbaykka afilaadan wurana. \q1 \v 12 Neeni unttuntta gaabiyaadan dakkoyana; \q2 k'ay unttunttu afilaadan laamettanawantta. \q1 Shin neeni neenakka; \q2 ne laytsay ubbaakka wurenna» \m yaagee. \v 13 Shin S'oossay bare kiitanchchatuwaappe ittuwaanne, \q1 «Taani ne morkkatuwaa neeni \q2 gediyaan yed'd'iyaawaa ootsana gakkanaw, \q2 hawaan taappe ushechcha baggan utta» \m gibeenna.\x - \xo 1:13 \xo*\xt Maz. 110:1\xt*\x* \v 14 Kiitanchchatuu ubbay S'oossaw ootsanawunne atotetsaa demmana asatuwaa maaddanaw S'oossay kiitteedda ayyaanatuwaa gidikkinooyee? \c 2 \s Wolk'k'aama Anjjuwaa \p \v 1 Hewaa diraw, nuuni siseedda tumu yewuwaappe sugetti wora beenna mala, he yewuwaa loytsi oyk'k'anaw bessee. \v 2 Ayaw gooppe, kiitanchchatuu odeedda k'aalay tuma gidiyaa diraw, naak'k'iyaa woy azazettena Asay ubbay muretteeddawaa gidooppe, \v 3 Yaatina, nuuni ha wolk'k'aama atotetsaa sheneko gooppe, waaniide attanee? Goday koyro bare huup'ew ha atotetsaa odeedda; k'ay I odeeddawaa siseeddawanttu nuw geeshshiide odeeddino. \v 4 He siseeddawanttu markkatteeddawe bolla S'oossaykka mallaa, ooratsabaanne dumma dumma malaataa kiitettiyaawaan gujji markkatteedda; k'ay Geeshsha Ayaanaa imuwaakka bare koyyeeddawaadan, gishi gatseedda. \s Atotetsaw Kaaletsiyaawaa \p \v 5 Ayaw gooppe, S'oossay nuuni haasayiyaa sintsaappe yaana alamiyaa, kiitanchchatuwaa moodissibeenna. \v 6 Shin S'oossaa Mas'aafay ittisaan hawaadan yaagee; \q1 «S'oossaw, neeni asaawaa k'oppanaw Asay ayee? \q2 Woy neeni aw hirgganaw I ayee?\x - \xo 2:6-8 \xo*\xt Maz. 8:4-6\xt*\x* \q1 \v 7 Neeni kiitanchchatuwaappe, \q2 amareeda wodiyaa Aa guutsaadda. \q1 Aa huup'iyankka bonchchuwaanne, \q2 sabaa kalachchaa wotsaadda. \q1 \v 8 K'ay ubbabaa Aa gediyaappe garssanna wotsaade \q2 moodissaadda» \m yaagee. Ayaw gooppe, S'oossay ubbabaakka Aa moodisseeddawaadan aan moodettibeennawe ayaynne baawa; shin ha"i ubbabay aw moodettiyaawe nuw beettena. \v 9 Shin nuuni Yesuusa be'eetto; Yesuusi S'oossaa aad'd'o keekatetsaa baggana asaa ubbaw hayk'k'ana mala, amareeda wodiyaa kiitanchchatuwaappe garssa gideedda. K'ay hayk'uwaa waayiyaa I waayetteedda diraw, poo'iyaa bonchchuwaanne sabaa kalachchaa wotseeddawaa ha"i nuuni be'eetto. \v 10 S'oossay ubbabaa med'd'eeddawe, ubbabaakka naagiyawe, Yesuusi daro naanaa ahiide, barenanna bonchchissana mala, waayiyaa baggana Yesuusa balay baynnawaa ootseeddawaa bessee; ayaw gooppe, he naanaa atotetsaw kaaletsiyaawe Yesuusa. \p \v 11 Ayaw gooppe, asaa geeshshiyaa Yesuusawukka k'ay he geeyyeedda asaa ubbawukka Aawuu ittuwaa. Yesuusi unttuntta, «Ta ishatuwaa» giide yeellatennaan s'eesiyaawe hawaassa. \v 12 Yesuusi, \q1 «Taani ne suntsaa ta ishatoo awaayana. \q2 Maabaraa shiik'uwaankka neena galatana» \m yaagee.\x - \xo 2:12 \xo*\xt Maz. 22:22\xt*\x* \v 13 K'ay I, «Taani ta ammanuwaa S'oossaan wotsana» k'aykka, «S'oossay taw immeedda naanatuwaanna taani hawaan de'ay» yaagee.\x - \xo 2:13 \xo*\xt Isa. 8:17, 18\xt*\x* \p \v 14 Naanaa giide I s'eesiyaawanttu, ashuwaappenne suutsaappe med'etteedda asatuwaa gidiyaa diraw, Yesuusi bare huup'ew unttuntta malatiide, unttunttu med'etaa akkeedda; k'ay I hewaa ootseeddawe, s'alahiyaa kaappuwaa hayk'uwaa bolla maatay de'iyaawaa bare hayk'uwaan d'ayissanaassa. \v 15 K'ay barenttu de'uwaa ubbaan hayk'oo yayyiide, hayk'oo ayiletiide de'iyaawantta ubbatuwaa ayiletetsaappe kesseedda. \p \v 16 Ayaw gooppe, Abraahaama zariyaa I maaddiyaawaappe attin, kiitanchchatuwaa maaddennawe eretteedda.\x - \xo 2:16 \xo*\xt Isa. 41:8-9\xt*\x* \v 17 Hewaa diraw, asaa nagaray atto geetettana mala, S'oossaa kiitaan ammanetteeda maariyaa k'eesatuwaa ubbatuwaa kaappuwaa gidana mala, ubbabaan I bare ishatuwaa malatanaw bessee. \v 18 Ayaw gooppe, I bare huup'ew paac'etteedda dirawunne waayetteedda diraw, paac'ettiyaawantta maaddanaw danddayee. \c 3 \s Yesuusi Museppe Bolla \p \v 1 Hewaa diraw, S'oossay s'eeseedda geeshsha ishatoo, nu markkatetsaa S'oossay kiitteeddawaa k'eesatuwaa ubbatuwaa kaappuwaa, Yesuusi Kiristtoosa k'oppite. \v 2 Muse bare kiitaan S'oossaa golliyaa ubbaan ammanetteedawaa gideeddawaadan, Yesuusikka barena dooriide, ha oosoo yeddeedda S'oossaw ammanetteedawaa.\x - \xo 3:2 \xo*\xt Pay. 12:7\xt*\x* \v 3 Ayaw gooppe, kees'ettiyaa golliyaappe kees's'iyaa bitanii bonchchettiyaawaadan, Musewaappe aad'd'iyaa bonchchuwaa I akkanaw bessiyaawe eretteeddawaa. \v 4 Ayaw gooppe, golliyaa ubbaa kees's'eeddawe itti asaa; shin ubbabaa kees's'eeddawe S'oossaa. \v 5 Muse S'oossaa golliyaa ubbaan ammanetteeda oosanchchaa gidiide, S'oossay sintsaappe gaanawaa markkatteedda. \v 6 Shin Kiristtoosi S'oossaa gollen na'aadan ammanetteedawaa; nuuni akkana giide nashechchaan naagiyaawaa s'alatetsaaninne ammanuwaan naagooppe, S'oossaw golliyaa gideetto. \s S'oossaa Asay Shemppuwaa Demmana \p \v 7 Hewaa diraw, Geeshsha Ayyaanay hawaadan yaagee; \q1 «S'oossaa k'aalaa hinttenttu hachche sisiyaabaa gidooppe,\x - \xo 3:7-11 \xo*\xt Maz. 95:7-11\xt*\x* \q1 \v 8-9 hinttenttu aawotuu taw is's'i makkaliide, \q2 oytamu laytsaa ta oosuwaa be'eedda bazzuwaa paac'iyaa gallassaadan, \q2 hinttenttukka zoriyaa akkenaan is's'oppite. \q1 \v 10 Hewaa diraw, taani, \q2 he asaa hank'k'ettaade, \q1 ‹Unttunttu ubbaa wode barenttu wozanaan baliino. \q2 Ta ogiyaakka eribeykkino› yaagaad. \q1 \v 11 Hewaadankka k'ay, \q2 taani hank'k'etta c'aak'k'aade, \q1 ‹Taani shemppiyaa sa'aa unttunttu, \q2 ubbakka gelikkino› yaagaad» \m yaagee. \p \v 12 Taanaadan ammaniyaawanttoo, de'uwaa S'oossaappe hinttentta shaakkiyaa iita ammanenna wozanay hinttenan oonaninne de'enna mala naagettite. \v 13 Shin S'oossay hinttentta ubbaa gallassi hachche giide s'eesishin, hintteppe oonanne nagaray baletsina, zoriyaa akkenaan is's'enna mala, ittuu ittuwaa zorite. \v 14 Ayaw gooppe, nuuni koyro nuw de'iyaa ammanuwaa wurssetsay gakkanaw loytsi naagooppe, Kiristtoosanna ittippe shaakkana. \v 15 S'oossaa Mas'aafay, \q1 «S'oossaa k'aalaa hinttenttu, \q2 hachche sisiyaawaa gidooppe, \q2 he wode unttunttu is's'i makkaleeddawaadan, \q2 zoriyaa akkenaan is's'oppite» \m yaageedda.\x - \xo 3:15 \xo*\xt Maz. 95:7-8\xt*\x* \p \v 16 S'oossay giyaawaa sisiide, aw makkaleedda asatuu oonee? Muse Gibs'eppe kaaletsina keseedda ubbatuwaa gidikkinooyee?\x - \xo 3:16-18 \xo*\xt Pay. 14:1-35\xt*\x* \v 17 S'oossay oytamu laytsaa oonan hank'k'etteeddee? Anhay woraan atteedda asatuwaa, nagaraa ootseeddawantta gidikkinooyee? \v 18 K'ay S'oossay barew azazettenan is's'eeddawanttu I shemppiyaa sa'aa ubbaakka gelenna mala, unttunttoo c'aak'k'eeddawaappe attin, oossi c'aak'k'eeddee? \v 19 Unttunttu ammanibeenna diraw, shemppiyaa sa'aa gelanaw danddayibeennawaa nuuni be'eetto. \c 4 \p \v 1 Simmi S'oossay nuuna bare shemppiyaa saa, «Gelissana» geeddawe biraa gidooppe, hintteppe ooninne he shemppiyaa sa'aa gelennaan attena mala naagetto. \v 2 Ayaw gooppe, unttunttu wonggalaa mishiraachchuwaa siseeddawaadan, nuunikka siseeddo; unttunttu siseeddino, shin ammaniide akkibeenna diraw, ayinne unttuntta go"ibeenna. \v 3 Gidooppekka, S'oossaa kiitay sa'ay med'ettoodeppe doommina poletteeddawaa gidooppenne, S'oossay, \q1 «Taani hank'k'etta c'aak'k'aade, \q2 ‹Unttunttu taani shemppiyaa saa \q2 ubbaakka gelikkino› yaagaad» \m geeddawaadan, nuuni ammaneeddawanttu I shemppiyaa sa'aa gelana.\x - \xo 4:3 \xo*\xt Maz. 95:11\xt*\x* \v 4 Ayaw gooppe, laappuntsa gallassaabaa ittisaan S'oossaa Mas'aafay, «S'oossay laappuntsa gallassan bare oosuwaa ubbaappe shemppeedda» yaageedda.\x - \xo 4:4 \xo*\xt Dom. 2:2\xt*\x* \v 5 K'ay he sa'aan, «Unttunttu taani shemppiyaa sa'aa ubbakka gelikkino» yaageedda.\x - \xo 4:5 \xo*\xt Maz. 95:11\xt*\x* \v 6 Wonggalaa mishiraachchuwaa koyro siseeddawanttu azazettibeena diraw, shemppuwaa sa'aa gelibeykkino; itti itti asatuu yaa gelanawanttu de'iino. \v 7 S'oossay daro wodiyaappe guyyiyaan, Daawita baggana laa'entsuwaa itti gallassaa, «Hachche» giyaa k'aalaan keeriide, \q2 «S'oossaa k'aalaa hinttenttu hachche sisiyaawaa gidooppe, \q2 zoriyaa akkenaan is's'oppite» \m yaageedda.\x - \xo 4:7 \xo*\xt Maz. 95:7-8\xt*\x* \v 8 S'oossay shemppiyaa sa'aa asaa afiide Iyyaasu shemppisseeddawaa gidintto, S'oossay hara gallassaawaa guyye keerenna.\x - \xo 4:8 \xo*\xt Zar. 31:7; Iya. 22:4\xt*\x* \v 9 Hewaa diraw, S'oossaa asaw Sambbataa shemppuu naagetti utteedda. \v 10 Ayaw gooppe, S'oossay shemppiyaa sa'aa geliyaa ooninne, S'oossay bare oosuwaappe shemppeeddawaadan, ikka bare oosuwaappe shemppana.\x - \xo 4:10 \xo*\xt Dom. 2:2\xt*\x* \v 11 Simmi Israa'eeliyaa Asay azazettenan is's'iide, S'oossaanna ittippe shemppiyaa sa'aa gelennaan atteeddawaadan, nuuppe ooninne hewaa mala eeno geenan is'uwaan yaa gelennaan attena mala minnoytte. \p \v 12 Ayaw gooppe, S'oossaa k'aalay med'inaw de'iyaawaannee ootsiyaawaa; laa"u baggana leefetteedda mashshaappekka aad'd'iide kuusee. He k'aalay shemppuunne ayyaanay, kuriinne kolzzii ittippe gakettiyaasaa shaakkana gakkanaw c'addee. K'ay asaa wozanaan de'iyaa koshaanne k'ofaa I shaakkee. \v 13 Nuuni ootsiyaawaa wochchiyaa S'oossaa sintsan ubbabaykka beettiyaawaappenne k'onc'c'iyaan de'iyaawaappe attin, Aa ayfiyaan geemmiyaa med'etay ayaynne baawa. \s Yesuusi K'eesatuwaa Ubbatoo // Wolk'k'aama Kaappuwaa \p \v 14 Simmi saluwaa beedda, k'eesatuwaa ubbatuwaa wolk'k'aama kaappuu, S'oossaa Na'ay Yesuusi, nuw de'iyaa diraw, nu ammanuwaa loytsi naageetto. \v 15 Ayaw gooppe, nu k'eesatuwaa ubbatuwaa kaappuu nuuni daaburiyaa wode nuw k'arettanaw danddayee; nagaraa I ootsibeennaawaappe attin, nuunaadan ubbabankka paac'etteedda. \v 16 Simmi nuuna koshshiyaa wode maaddiyaa maarotetsaa akkanawunne aad'd'o keekatetsaa demmanaw, aad'd'o keekatetsay de'iyaa sa'aa S'oossaa araataakko, yayyenaan shiik'oytte. \c 5 \p \v 1 K'eesatuwaa ubbatuwaa kaappatuu huup'iyaan huup'iyaan bare asaa giddoppe doorettiide, he asaa gishshataw S'oossaw ootsanaw, imuwaa immanawunne nagaraa yarshshuwaa yarshshanaw suntsetteeddino. \v 2 I bare huup'ew daaburanchcha gidiyaa diraw, tamaaribeennawanttoonne baliyaawanttoo k'arettanaw danddayee. \v 3 Hewaa diraw, he k'eesatuwaa ubbatuwaa kaappuu asaa diraw yarshshuwaa yarshshiyaawaadan, bare huup'e nagaraa dirawukka yarshshanaw bessee.\x - \xo 5:3 \xo*\xt Wog. 9:7\xt*\x* \p \v 4 S'oossay Aaroona k'eesatuwaa ubbatuwaa kaappuwaa gidana mala s'eeseeddawaadan, S'oossay s'eesanaappe attin, ooninne k'eesatuwaa ubbatuwaa kaappuwaa gidiyaa bonchchuwaa barew akkanaw danddayenna.\x - \xo 5:4 \xo*\xt Kes. 28:1\xt*\x* \v 5 Hewaadankka, Kiristtoosi k'eesatuwaa ubbatuwaa kaappuwaa gidiyaa bonchchuwaa barew akkibeenna; shin S'oossay Aa, \q1 «Neeni ta Na'aa. \q2 Taani hachche new Aawuwaa gidaaddi» \m yaageedda.\x - \xo 5:5 \xo*\xt Maz. 2:7\xt*\x* \v 6 Hewaadankka k'ay harasaan, \q1 «Malkki-S'edek'k'i\f + \fr 5:6 \fr*\fq Malkki-S'edek'k'i: \fq*\ft Ha suntsay Ec'a C'aak'uwaan s'eesetteeddawe, I K'eesaa Aarooneppe kasenna de'eeddawe eretto diraassa. Aa guyye zariyaabawunne Aa hayk'uwaabaw ayinne geetettowe baawa. \ft*\xt 7:3; Dom. 14:17-20\xt* s'eellite.\f* k'eesa gideeddawaadan, \q2 neenikka med'inaw k'eesa gidana» \m yaageedda.\x - \xo 5:6 \xo*\xt Maz. 110:4\xt*\x* \p \v 7 Yesuusi sa'aan de'iyaa wode, barena hayk'uwaappe ashshanaw danddayiyaa S'oossaa loytsi yeekkiiddenne afos's'iidde woosseeddanne oochcheedda; S'oossay Aa woosaa siseeddawe, I barena toochcheeddawaassanne aw yayyeeddawaassa. \v 8 Yesuusi S'oossaa Na'aa gidooppenne, bare waayetteedda waayiyaan azazettiyaawaa tamaareedda. \v 9 Yesuusi bare oosuwaa poleedda wode, barew azazettiyaa ubbaw med'inaa atotetsaa demmanaw gaaso gideedda. \v 10 K'ay S'oossay Malkki-S'edek'k'a suntsatetsaadan, k'eesatuwaa ubbatuwaa kaappuwaa gidana mala, Aa suntseedda. \s Asay Balenaadan Odetteedda Mino Oduwaa \p \v 11 Nuuni ha yewuwaan haasayanabay darobay de'ee; shin hinttenttu akeekanaw azalla gidiyaa diraw, hinttenttoo odi gelissanaw waayissee. \v 12 Ayaw gooppe, hinttenttu ha wodiyaan tamaarissiyaawantta gidanaw bessooppekka, S'oossaa k'aalaa koyro timirttiyaa hinttentta zaari tamaarissiyaa itti uraa koshshee; hinttentta ushiyaa maatsaa koshsheeppe attin, c'oommiyaa k'umaa koshshenna. \v 13 Maatsaa pakettiide de'iyaa ooninne gac'ino na'aa gidiyaa diraw, s'illotetsaa timirttiyaawaa erenna. \v 14 Shin mino k'umay iitanne keeka de'uwaa daruwaan shaakki ereedda wozanaama asaassa. \c 6 \p \v 1-2 Hewaa diraw, Kiristtoosa timirttiyaa biro doommiyaawaa aggiide, wozanaama asaa timirttew sintsaw boytte; koyro nuuni tamaaranaw koshshiyaa timirttiyaa wod'd'i ek'k'iide tamaaranaw nuw bessena; he timirttii ayee gooppe, maaddenna oosuwaappe simmiyaawaa, S'oossaa ammaniyaawaa, s'ink'k'atatuwaabaa,\f + \fr 6:1-2 \fr*\fq S'ink'k'atatuwaabaa: \fq*\ft Meechchatuwaaba giyaawaa gidiide geeshshatetsaabaa Giriiken dumma dumma wogaa gidiyaawaa bessee.\ft*\f* kushiyaa wotsuwaabaa, hayk'uwaappe dendduwaabaanne med'inaa pirddaabaa. \v 3 S'oossay ootsite gooppe, hewaa nuuni ootsana. \p \v 4-5 Ayaw gooppe, ittoodekka poo'uu poo'eeddawanttanne saluwaa imuwaa baari be'eeddawantta, k'ay Geeshsha Ayaanaakka shaakki akkeeddawanttanne S'oossaa k'aalay lo"a gideeddawaa sisi ereeddawantta, sintsaappe yaana sa'aa wolk'k'aakka bochchi s'eelleeddawantta, \v 6 hewaappe guyye simmiide kaddeeddawantta nagaraappe laa'entsuwaa zaaranawe danddayettenna. Ayaw gooppe, hewanttu S'oossaa Na'aa mask'k'aliyaa bolla misimaariyan d'ishiide kak'k'iyaawanttanne asaa sintsan kawushshiyaawanttu mala. \p \v 7 Ubbaa wode bukkiyaa iraa ushina, gosheedda uraa go"iyaa katsaa mokkiyaa biittaa S'oossay anjjee. \v 8 Shin buluwaanne buuzzuwaa mokkooppe, ayinne go"enna; shek'aw shiik'i utteedda. K'ay wurssetsaan guudettana.\x - \xo 6:8 \xo*\xt Dom. 3:17-18\xt*\x* \p \v 9 Shin nu siik'atoo, nuuni hawaadan haasayiyaawaa gidooppenne, hinttenttu atotetsaw gidiyaa lo"obay hinttenttoo de'iyaawaa ereetto. \v 10 Ayaw gooppe, hinttenttu ootseedda oosuwaanne k'ay ammaniyaawantta maaddeeddawaaninne ha"ikka maaddiyaawaan S'oossaa siik'eedda siik'uwaa S'oossay doganaw makkala gidenna. \v 11 Hinttenttu huup'iyaan huup'iyaan demmana giide, hidootaan naagi utteedda kumentsaa tumatetsaa wurssetsay gakkanaw, kasewaadan minisiide ootsana mala amotteetto. \v 12 S'oossay immana geeddawaa ammanuwaaninne genc'c'an laattiyaawaanttu mala hinttenttu gidanawaa nuuni koyyiyaawaappe attin, azalla gidanawaa koyyokko. \s S'oossay Immeedda Hidootay Sid'issennawaa \p \v 13 S'oossay Abraahaamoo immana giide c'aak'k'eedda wode, bareppe aad'd'iyaa wolk'k'aamay baynna diraw, bare huup'iyaan c'aak'k'eedda. \v 14 S'oossay Aa, \q1 «Taani neena anjjana; \q2 ne zeretsaakka c'orissana» \m yaagiide c'aak'k'eedda.\x - \xo 6:14 \xo*\xt Dom. 22:16-17\xt*\x* \v 15 Hewaadankka, Abraahaamo genc'c'i naagiide, S'oossay immana geeddawaa akkeedda. \p \v 16 Ayaw gooppe, Asay bareppe d'ok'k'iyaa uraan c'aak'k'ee; k'ay he c'aak'uu palumiyaa ubbaakka te"ee. \v 17 Hewaa diraw, S'oossay bare immana geeddawaa laattanawanttoo bare k'ofaa ubbaakka laammennawaa geeshshi odanaw loytsi koyyiide, hewe tuma gideeddawoo c'aak'k'eedda. \v 18 S'oossay worddotanaw danddayenna ha laa"u laamettenna yewatuwaan, I immana geedda nu sintsan de'iyaawaa oyk'k'anaw aakko bak'ateedda nuw wolk'k'aama mentsetsuu de'ee. \p \v 19 Ha nuuni demmana giide nashechchaan naagi utteeddawe, nu shemppoo markkabiyaa oyk'k'iyaa k'aas's'enna birataa mala; he nuuni demmana giide, nashechchaan naagi utteeddawe eretteedda mino gidiide, Gaaridduwaa\f + \fr 6:19 \fr*\fk Gaaridduwaa: \fk*\ft Hawe dunkkaaniyaa gidduwaan goynaw maaddiyaawaa. Hewekka «Geeshshassaa» geetetteeddawaappe «Geeshshaappe Geeshshassaa» shaakkanaw go"iyaawaa gidiide k'eesatuwaa kaappo s'alalay gelanaw danddayiyaasaa.\ft*\f* giddo geeshsha sa'aa gelee.\x - \xo 6:19 \xo*\xt Wog. 16:2\xt*\x* \v 20 K'ay Yesuusi Malkki-S'edek'k'a suntsatetsaadan, med'inaw k'eesatuwaa ubbatuwaa kaappuwaa gidiide, nu gishshataw nuuppe kasetiide, he sa'aa geleedda.\x - \xo 6:20 \xo*\xt Maz. 110:4\xt*\x* \c 7 \s K'eesaa Malkki-S'edek'k'a \p \v 1 Ha Malkki-S'edek'k'i, Saleema kaatii, Ubbaappe Bolla S'oossaa k'eesay, Abraahaamo kaatetuwaa wod'iide olaappe simmishshin, aanana gakettiide, Aa anjjeedda.\x - \xo 7:1-2 \xo*\xt Dom. 14:17-20\xt*\x* \v 2 Abraahaamo bare omoodeedda ubbaappe asiraataa kessiide, aw immeedda; Malkki-S'edek'k'a suntsaw koyro biletsay s'illotetsaa kaatiyaa giyaawaa; k'ay Saleema kaatiyaa I gidiyaa diraw, laa'entso biletsay sarotetsaa kaatiyaa giyaawaa. \v 3 Malkki-S'edek'k'aw daaya woy aawuu, woy aw zariyaa payduu baawa; k'ay Aa yeletaw doometsay woy Aa hayk'oo wurssetsay baawa; shin S'oossaa Na'aa malatiide, med'inaw k'eesa gideedda. \p \v 4 Nu aawotuwaa kaappuu Abraahaamo olaan omoodiide, aheeddawaappe asiraataa immeedda Malkki-S'edek'k'i ay keena d'ok'k'u giyaawentto be'ite. \v 5 K'eesaa gidiyaa Leewiyaa zaratuu Israa'eeliyaa asaappe, hewenne barenttu gade asaappe haray atto unttunttu Abraahaamo zare gidooppenne, asiraataa akkana mala, higgiyan azazetteeddino.\x - \xo 7:5 \xo*\xt Pay. 18:21\xt*\x* \v 6 Malkki-S'edek'k'i Leewiyaa zare gidenna; shin Abraahaamoppe asiraataa akkiide, S'oossay immana geeddawaa naagiyaa Abraahaama anjjeedda. \v 7 K'ay anjjiyaawe anjjettiyaawaappe d'ok'k'u giyaawe paluntsenna. \p \v 8 Itti baggana, hayk'k'iyaa Asay asiraataa kessee; shin hara baggana k'ay, hayk'k'enna giide markkattiyaa uray asiraataa kessee. \v 9 Hawaadan haasayanaw haray atto, asiraataa kessiyaa Leewiikka Abraahaamo baggana asiraataa immeedda. \v 10 Ayaw gooppe, Malkki-S'edek'k'i Abraahaamona gakettiyaa wode, Leewii biro yelettibeenna; shin bare zariyaa Abraahaama gulbbatan de'ee. \p \v 11 Israa'eeliyaa asaw higgii Leewiyaa\f + \fr 7:11 \fr*\fq Leewiyaa: \fq*\ft Ha suntsaa s'eesettiyaawanttu k'eesatuwaappenne unttuntta maaddiyaawanttuppe dooretteeddawantta.\ft*\f* zeretsatuwaa k'eesetetsaa baggana imetteedda. He k'eesetetsaa kiitay balay baynnawaa gidooppe, Aaroonawaa mala gidennaan Malkki-S'edek'k'a mala hara k'eesay suntsettanaw ayaw koshshii? \v 12 Ayaw gooppe, k'eesetetsay laamettiyaa wode, higgiikka k'ay laamettanaw koshshee. \v 13 Ha yewuu haasayetteedda uray hara zarii; Aa zariyaappe ooninne yarshshiyaasaan k'eesaadan ootsibeenna. \v 14 Nu Goday Yihudaa zariyaappe yeeddawe eretteeddawaa gidiyaa diraw, Muse k'eesatuwaabaa haasayiidde, he zariyaabaa ayinne haasayibeenna. \s Kiristtoosi Malkki-S'edek'k'a Mala K'eesaa \p \v 15 Malkki-S'edek'k'a mala hara k'eesay yeeddawaa gidintto, hawe aad'd'iide erettanawaa. \v 16 I asaa higgiyaaninne wogaan k'eesa gidibeenna; shin wurenna de'uwaa wolk'k'aan k'eesa gideedda. \v 17 Ayaw gooppe, S'oossaa Mas'aafay, \q1 «Malkki-S'edek'k'i k'eesa gideeddawaadan, \q2 neenikka med'inaw k'eesa gidanawaa» \m yaagiide markkattee.\x - \xo 7:17 \xo*\xt Maz. 110:4\xt*\x* \v 18 Beni de'iyaa higgii laafanne maaddennawaa gidiyaa diraw atteedda. \v 19 Ayaw gooppe, Muse higgii ayaanne balay baynnawaa ootsanaw danddayenna; k'ay nuuni Aa baggana S'oossaakko shiik'ana giide nashechchaan naagi utteedda ubbaappe aad'd'iyaawe yeedda. \p \v 20 Hewaa bollan k'ay S'oossaa c'aak'uukka de'ee; haratuu k'eesa gideedda wode, hewaa mala c'aak'uu baawa. \v 21 Shin Yesuusi c'aak'uwaan k'eesa gideedda; S'oossay Aa, \q1 «Goday c'aak'k'eedda; I bare k'ofaa laammenna. \q2 ‹Neeni med'inaw k'eesa gidana› geedda» \m yaageedda.\x - \xo 7:21 \xo*\xt Maz. 110:4\xt*\x* \v 22 Hewaa diraw, Yesuusi ubbaappe aad'd'iyaa c'aak'k'oo waase gideedda. \p \v 23 Kase k'eesatuwaa payduu c'ora; ayaw gooppe, unttunttu ootsana oosuwaa hayk'uu diggeedda. \v 24 Shin Yesuusi med'inaw de'iyaa diraw, Aa k'eesetetsay laamettenna. \v 25 Hewaa diraw, I unttunttu gishshataw gaannatanaw med'inaw de'iyaa diraw, S'oossaakko bare baggana yiyaawantta ubbatuwaa ashshanaw danddayee. \p \v 26 Nuw giigiyaa hawaa mala, k'eesatuwaa ubbatuwaa kaappuu de'anaw koshshee; I geeshsha; aan geniinne kad'etsiyaabay baawa; nagaranchchatuwaanna I gakettenna; k'ay d'ok'k'a saluwankka I bonchchetteedda. \v 27 Hara k'eesatuwaa ubbatuwaa kaappatuwaadan, I koyro bare huup'e nagaraw yarshshiide, k'ay guyyeppe asaa nagaraw hachche hachche yarshshanaw koshshenna; I barena yarshsheedda wode, laa'entsennaan itti gede yarshsheedda.\x - \xo 7:27 \xo*\xt Wog. 9:7\xt*\x* \v 28 Ayaw gooppe, Muse higgii daaburanchcha asaa k'eesatuwaa ubbatuwaa kaappuwaa ootsiide suntsee; shin S'oossay immana giide c'aak'k'eedda higgiyaappe guyye yeedda k'aalay med'inaw balay baynnawaa, S'oossaa Na'aa suntsee. \c 8 \s Yesuusi Ooratsa K'aalaa C'aak'uwaa // K'eesatuwaa Ubbatuwaa Kaappuwaa \p \v 1 Nuuni haasayiyaa wolk'k'aamabay hawaa; saluwaan Ubbaappe Bolla S'oossay uttiyaa kawutetsaa oydiyaappe ushechcha baggana utteedda k'eesatuwaa ubbatuwaa kaappuu, hawaa malay nuw de'ee.\x - \xo 8:1 \xo*\xt Maz. 110:1\xt*\x* \v 2 Geeshsha Sa'aaninne tumu Dunkkaaniyaan I ootsee; he Dunkkaanii Asay esseeddawaa gidennaan, S'oossay esseeddawaa. \p \v 3 K'eesatuwaa ubbatuwaa kaappuu ubbay imuwaanne yarshshuwaa S'oossaw immanaw suntsetteedda diraw, ha k'eesatuwaa ubbatuwaa kaappookka yarshshanaw ittibay de'anaw koshshee. \v 4 Simmi sa'aan I de'iyaawaa gidooppe, ubbakka k'eesa gidenna; ayaw gooppe, higgii azaziyaawaadan, imuwaa immiyaa k'eesatuu de'iino. \v 5 Unttunttu k'eesatuwaadan ootsiyaa kiitay saluwaan de'iyaa oosoo tumu leemisuwaanne eeshuwaa; ayaw gooppe, Muse Dunkkaaniyaa essana hanishin, S'oossay Aa, «Akeeka; ubbabaakka taani neena deriyaa huup'iyaan besseedda leemisuwaa kaalaade ootsa» yaageedda.\x - \xo 8:5 \xo*\xt Kes. 25:40\xt*\x* \v 6 Shin Yesuusi gaannatiyaa c'aak'uu kasewaappe aad'd'iyaawaadankka, aw imetteedda oosuukka unttunttuwaappe aad'd'ee; ayaw gooppe, he c'aak'uu S'oossay immana geedda ubbaappe aad'd'iyaa kiitaan oosetteedda. \p \v 7 Ayaw gooppe, koyro c'aak'uwaan balay baynnawaa gidintto, laa'entso c'aak'uwaa koshshenna. \v 8 Shin unttuntta boriidde, Goday hawaadan yaagee; \q1 «Taani Israa'eeliyaa asaananne Yihudaa asaana, \q2 ooratsa c'aak'uwaa c'aak'k'etiyaa gallassatuu yaanawaa.\x - \xo 8:8 \xo*\xt Erm. 31:31-34\xt*\x* \q1 \v 9 He c'aak'uu taani Gibs'e gadiyaappe, \q2 unttunttu aawotuwaa kushiyaa oyk'k'aade, goochcha kesseedda wode, \q2 unttunttunna c'aak'k'eteedda c'aak'uwaa mala gidenna. \q2 Unttunttu ta c'aak'uwaan ammanettibeenna diraw, \q2 taanikka unttuntta aggaad. \q2 Taani, Goday, hawaa oday. \q1 \v 10 Ayaw gooppe, he gallassatuwaappe guyyiyaan, \q2 taani Israa'eeliyaa asaana c'aak'k'etana c'aak'uu hawaa: \q1 Taani ta higgiyaa unttunttu k'ofaan wotsana; \q2 k'ay unttunttu wozanaankka s'aafana. \q1 Taani unttunttu S'oossaa gidana; unttunttukka ta asaa gidana. \q1 \v 11 Unttunttuppe ooninne bare shooruwaa, \q2 woy bare ishaa, \q1 ‹Godaa era› yaagiide tamaarissenna. \q2 Ayaw gooppe, unttunttu na'aappe c'imaa gakkanaw ubbay taana eriino. \q1 \v 12 Taani unttunttu naak'uwaa maarana; \q2 unttunttu nagaraakka laa'entso hassaykke» \m yaagee. \v 13 S'oossay ooratsa c'aak'uwaa giide haasayiyaawan koyrowaa ec'iseedda; k'ay ec'iyaabaynne wuriyaabay ellekka d'ayana. \c 9 \s Saluwaan Oosettiyaa Ayaanaa Oosuu Sa'aan // Oosettiyaa Ayaanaa Oosuwaappe Aad'd'ee \p \v 1 Koyro c'aak'k'oo S'oossaw goyinniyaa wogaynne Asay ootseedda Geeshsha Gollii de'ee. \v 2 Ayaw gooppe, koyro Dunkkaanii ek'k'eedda; Aa gidduwaan muk'aaddaa wotsiyaawe, s'arap'p'eezaynne Godaa sintsan wotsiyaa ukitsay de'ee; he sa'ay Geeshsha sa'aa giide s'eeseettee.\x - \xo 9:2 \xo*\xt Kes. 26:1-30; 25:31-40; 25:23-30\xt*\x* \v 3 Laa'entso gaaridduwaa guyye baggana Ubbaappe Aad'd'iyaa Geeshsha Sa'aa geetettiyaa Dunkkaanii de'ee.\x - \xo 9:3 \xo*\xt Kes. 26:31-33\xt*\x* \v 4 Aa gidduwaan is'aanaa c'uwayanaw work'k'aappe ootseedda saas'iniinne ubba saanna work'k'aan sheeshsheedda K'aalaa c'aak'uwaa Taabootay de'ee. He K'aalaa c'aak'uwaa Taabootan mannay de'iyaa work'k'aa s'aaruu, Aaroona s'am"ay aac'eeddawenne k'ay Muse higgii s'aafetteedda laa"u masetteedda shuchchatuu de'iino.\x - \xo 9:4 \xo*\xt Kes. 30:1-6; 25:10-16; 16:33; Pay. 17:8-10; Zar. 10:3-5\xt*\x* \v 5 He k'aalaa c'aak'uwaa Taabootaappe bolla baggana atto giyaa sa'aa k'um"iyaa barenttu k'efiyaan gentsiyaa bonchcho kiruubetuu de'iino; shin ha ubbabaa ha"i wurssi odanaw danddayokko.\x - \xo 9:5 \xo*\xt Kes. 25:18-22\xt*\x* \p \v 6 Hewe hewaadan giigi de'ishshin, k'eesatuu ubbaa wode, barenttu oosuwaa ootsanaw koyro Dunkkaaniyaa geliino.\x - \xo 9:6 \xo*\xt Pay. 18:2-6\xt*\x* \v 7 Shin k'eesatuwaa ubbatuwaa kaappuwaa s'alalay laa'entso Dunkkaaniyaa laytsaappe itti gede geliidde bare dirawunne erennaan Asay ootseedda nagaraa diraw, S'oossaw yarshshiyaa suutsaa akkiide gelee.\x - \xo 9:7 \xo*\xt Wog. 16:2-34\xt*\x* \v 8 Koyro Dunkkaanii ek'k'ide'ishshin, ubbaappe aad'd'iyaa geeshsha sa'aa afiyaa ogii biro dooyettibeennawaa Geeshsha Ayyaanay hewan erissee. \p \v 9 He Dunkkaanii ha wodew leemisuwaa; hewaa giyaawe S'oossaw immiyaa imuunne yarshshuu goyinniyaawaa suure wozanaa balay baynnawaa ootsanaw danddaykkino. \v 10 Hewanttu muussaabaa, ushshaabaanne dumma dumma meechchaabaa odiyaa kare bagga wogatuwaa; unttunttu ooras's'iyaa wodii gakkanaw oosettiyaa wogatuwaa. \p \v 11 Shin Kiristtoosi hawaan de'iyaa lo"obaw k'eesatuwaa ubbatuwaa kaappuwaa gidiide yi diggeedda. I geliide ootsiyaa Dunkkaanii ubbaappe aad'd'iyaawaanne balay baynnawaa; k'ay he Dunkkaaniyaa Asay ootsibeenna; ha med'etteedda sa'aabaakka gidenna. \v 12 Kiristtoosi Ubbaappe Aad'd'iyaa Geeshsha sa'aa geliyaa wode, deeshshaa suutsaanne galo maraa suutsaa oyk'k'iide gelibeenna; shin bare suutsaa oyk'k'iide, nuw med'inaa atotetsaa immiide, laa'etsennaan itti gede geleedda. \v 13 Tuneedda asaa bolla korumaa suutsaanne deeshshaa suutsaa c'ac'c'afiide, guudetteedda ussatti bidintsaa k'olina, he uraa tunatetsaappe geeshshanaw danddayooppe,\x - \xo 9:13 \xo*\xt Wog. 16:15-16; Pay. 19:9, 17-19\xt*\x* \v 14 Med'inaa Geeshsha Ayaanaa baggana balay baynna yarshshuwaadan, S'oossaw barena immeedda Kiristtoosa suutsay, nuuni de'uwaa S'oossaw ootsana mala, kase nu hayk'k'eedda oosuwaappe nu suure wozanaa wooti geeshshanddeeshsha! \p \v 15 Hewaa diraw, S'oossay s'eeseeddawanttu I immana geedda med'inaa anjjuwaa laattana mala, Kiristtoosi ooratsa c'aak'k'oo gaannateedda; hewe hanana danddayiyaawe, Asay koyro c'aak'uwaappe garssan de'iidde ootseedda balaa ayiletetsaappe kessiyaa hayk'uu de'iyaa diraassa. \p \v 16 Ayaw gooppe, hayk'k'iyaa uray woyteeddawe de'ooppe, he uray hayk'k'owe erettanaw koshshee. \v 17 Ayaw gooppe, woyteedda uray hayk'k'eedda wode, I woyteeddawe poletteedda; he woyteeddawe pas'a de'ishshin, ayinne polettenna. \p \v 18 Haray atto, koyro c'aak'uukka suutsay baynnaan injjetibeennawe hawaassa. \v 19-20 Ayaw gooppe, higgiyan de'iyaa azazuwaa ubbaa Muse asaa ubbaw odeedda; hewaappe guyyiyaan, galo maraa suutsaanne deeshshaa suutsaa, haatsaanna, zo'o dorssaa isikiyaannanne hisoop'p'iyaa giyaa mitsaa bonc'c'iyaanna ittippe akkiide, «Hawe hinttentta S'oossay azazeedda c'aak'uwaa suutsaa» yaagiide, higgiyaa mas'aafaa bollanne asaa ubbaa bolla c'ac'c'afeedda.\x - \xo 9:19-20 \xo*\xt Kes. 24:6-8\xt*\x* \v 21 Hewaadankka, Dunkkaaniyaa bollanne ootsiyaa miishshaa ubbaa bolla suutsaa Muse c'ac'c'afeedda.\x - \xo 9:21 \xo*\xt Wog. 8:15\xt*\x* \v 22 Higgii giyaawaadan, tumukka amareedawaappe attin, ubbabaykka suutsan geeyyee; suutsay gukkana d'ayooppe, atotetsay baawa. \s Kiristtoosi Yarshshetteeddawe Nagaraa // K'uc'c'i D'ayissee \p \v 23 Hewaa diraw, saluwaan de'iyaawantta malatiyaawanttu he yarshshuwaan geeyyanaw koshshee; shin saluwaan de'iyaawanttukka barenttu huup'ew geeyyanaw aad'd'iyaa yarshshuwaa unttuntta koshshee. \p \v 24 Ayaw gooppe, Kiristtoosi tumu geeshsha san leemisettiyaa Asay ootseedda geeshsha sa'aa gelibeenna; shin I ha"i nu gishshataw S'oossaa sintsan beettanaw yaa saluwaa geleedda. \v 25 K'eesatuwaa ubbatuwaa kaappuu laytsaan laytsaan bare suutsaa gidennawaa oyk'k'iide, Geeshsha sa'aa geliyaawaadan, Kiristtoosi barena ubbaade yarshshanaw gelibeenna. \v 26 Hewaa gidintto, Kiristtoosi sa'ay med'ettoodeppe doommiide daro gede waayettanaw koshshee; shin ha"i wodiyaa wurssetsaan nagaraa d'ayissanaw barena yarshshiide, laa'etsennaan itti gede beetteedda. \p \v 27 Asay ubbay itti gede hayk'k'anaw bessee; hewaappe guyyiyaan S'oossay asaa pirddana. \v 28 Hewaadankka, k'ay Kiristtoosi daro asaa nagaraa d'ayissanaw itti gede yarshshetteedda; k'ay I barena loytsi naagiyaawantta ashshanaw beettanaappe attin, laa'entso nagaraa tookkanaw beettena.\x - \xo 9:28 \xo*\xt Isa. 53:12\xt*\x* \c 10 \p \v 1 Ayaw gooppe, higgew yaana lo"obaa eeshuwaa s'alalay de'ee; aw tumu leemisuu baawa. Ubbaa wode laytsan laytsan itti mala yarshshuu yarshshettee; hewaa diraw, higgii S'oossaakko shiik'iyaa asaa he yarshshuwaan balay baynna asaa ootsanaw ubbaakka danddayenna. \v 2 S'oossaw goyinniyaa Asay bare nagaraappe ubbaanna geeyyeeddabaa gidintto, suure wozanaan laa'entsuwaa nagaraa k'oppenna; k'ay yarshshiyaawaakka aggana. \v 3 Shin Asay laytsan laytsan he yarshshuwaan bare nagaraa hassayee. \v 4 Ayaw gooppe, korumaa suutsaynne deeshshaa suutsay nagaraa d'ayissanaw ubbaakka danddayenna. \p \v 5 Hewaa diraw, Kiristtoosi ha alamiyaa yaana haniidde, hawaadan yaageedda; \q1 «Neeni yarshshuwaanne imuwaa koyyabeykka; \q2 shin taw bollaa giigissaadda.\x - \xo 10:5 \xo*\xt Maz. 40:6-8\xt*\x* \q1 \v 6 Neeni s'uuggiyaa yarshshuwaaninne, \q2 nagaraa yarshshuwaan ubbaakka nashetakka. \q1 \v 7 Taani he wode, ‹S'aatsa mas'aafan tabay s'aafetteeddawaadankka, \q2 S'oossaw, taani neeni koyiyaawaa ootsanaw yaad› yaagaad» \m yaageedda. \v 8 Yarshshuu yarshshettana mala, higgii azaziyaawaa gidooppenne, Kiristtoosi koyro, «Neeni yarshshuwaa, imotaa, s'uuggiyaa yarshshuwaanne nagaraa yarshshuwaa ubbaakka koyyabeykka; hewaanttun nashettakka» yaageedda. \v 9 Hewaappe guyyiyaan Kiristtoosi, «S'oossaw, taani neeni koyiyaawaa ootsanaw yaad» yaageedda. Hewaa diraw, Kiristtoosi laa'entsuwaa essanaw koyrowaa d'ayissee. \v 10 Yesuusi Kiristtoosi S'oossay koyyeeddawaa ootseedda diraw, bare ashuwaa laa'entsennaan itti gede yarshsheeddawaan nuuni nu nagaraappe geeyyi aggeeddo. \p \v 11 K'eesatuwaa ubbatuu hachche hachche ek'k'iide, bare oosuwaa ootsiino; k'ay nagaraa d'ayissanaw ubbaakka danddayenna itti mala yarshshuwaa zaari zaariide yarshshiino.\x - \xo 10:11 \xo*\xt Kes. 29:38\xt*\x* \v 12 Shin Kiristtoosi nagaraa diraw, ubbaa wodew gideedda itti yarshshuwaa yarshshiide, S'oossaappe ushechcha baggana utti aggeedda.\x - \xo 10:12 \xo*\xt Maz. 110:1\xt*\x* \v 13 S'oossay sintsappe Kiristtoosa morkkatuwaa Kiristtoosaw gediyaan yed'd'iyaawaa ootsana gakkanaw, yaan naagee. \v 14 Ayaw gooppe, I itti gede yarshsheeddawaan, nagaraappe geeyyeeddawantta med'inaw balay baynnawantta ootseedda. \p \v 15 K'ay Geeshsha Ayyaanay nuw markkattiidde, hawaadan yaagee; \q1 \v 16 «Taani he gallassatuwaappe guyyiyaan, \q2 unttunttunna c'aak'k'etiyaa c'aak'uu hawaa: \q1 Taani ta higgiyaa unttunttu k'ofaan wotsana; \q2 k'ay unttunttu wozanaankka s'aafana» \m yaagee.\x - \xo 10:16 \xo*\xt Erm. 31:33\xt*\x* \q1 \v 17 K'ay hewaappe guyyenna, \q2 «Taani unttunttu nagaraanne, \q2 unttunttu makkala oosuwaa laa'entso hassaykke» \m yaagee.\x - \xo 10:17 \xo*\xt Erm. 31:34\xt*\x* \v 18 S'oossay he nagaraa atto geedda wode, nagaraa d'ayissanaw hawaappe sintsaw yarshshuwaa koshshenna. \s S'oossaakko Shiik'anaw Koshshee \p \v 19 Simmi taanaadan ammaniyaawanttoo, nuuni Yesuusa suutsaa baggana Ubbaappe Aad'd'iyaa Geeshsha sa'aa gelanaw nuw s'alatetsay de'ee. \v 20 Kiristtoosi nuw ooratsa ogiyaanne de'uwaa ogiyaa gaaridduwaa baggana, hewaa guussay bare bollaa baggana dooyyeedda. \v 21 Nuw S'oossaa gollen suntsetteedda wolk'k'aama k'eesay de'iyaa diraw, \v 22 Nuuni suure wozanaanna, tumu ammanuwaanna, iita wozanaappe geeyyeedda wozanaannanne k'ay s'illo haatsaan meec'etteedda bollaanna S'oossaakko shiik'oytte.\x - \xo 10:22 \xo*\xt Wog. 8:30; Hiz. 36:25\xt*\x* \p \v 23 Nuw immana geedda S'oossay ammantsiyaa diraw, nuuni demmana giide nashechchaan naagi utteeddawaa loytsi oyk'k'oytte. \v 24 Ittuu ittuwaanna waan siik'ettanenttonne k'ay lo"o oosuwaa wooti ootsanentto, ittuu ittoo k'oppeetto. \v 25 Ittuu ittuu shiik'uwaa dooyaa ootsiide shiik'iyaawaadan, nuunikka ittippe shiik'iyaawaa aggokko; shin Godaa gallassay matattiyaawaa hinttenttu be'iyaa diraw, ittuu ittuwaa mentsetseetto. \p \v 26 Nuuni tumatetsaa era akki diggiide, eriidde nagaraa ootsiyaawaa gidooppe, hawaappe sintsaw nagaraa d'ayissiyaa yarshshuu ittibaynne baawa. \v 27 Shin yashshiyaa pirddaa naagiyaawenne S'oossaa is's'iyaa ubbaa maanaw wolk'k'aama tamay de'ee.\x - \xo 10:27 \xo*\xt Isa. 26:11\xt*\x* \v 28 Muse higgew azazettena uray, laa"u uray woy heezzu uray Aa bolla markkattooppe, k'areti baynnaan hayk'k'ee.\x - \xo 10:28 \xo*\xt Zar. 17:6; 19:15\xt*\x* \v 29 S'oossaa Na'aa kad'eedda uray, barena nagaraappe geeshsheedda S'oossaa c'aak'uwaa suutsaa tunabaadan k'oppeedda uray, k'ay aad'd'o keekatetsaa Geeshsha Ayaanaa boriyaa uray, ay keena iita pirddaa akkanaw bessinttonne ane k'oppite.\x - \xo 10:29 \xo*\xt Kes. 24:8\xt*\x* \p \v 30 Ayaw gooppe, «Taani haluwaa kesananne kushiyaa zaarana» geeddawaa nuuni ereetto; k'aykka, «Goday bare asaa pirddana» yaageedda.\x - \xo 10:30 \xo*\xt Zar. 32:35, 36\xt*\x* \v 31 De'uwaa S'oossaa kushiyan kunddanawe daro yashshiyaawaa. \p \v 32 Hinttenttoo S'oossaa poo'uu poo'eeddawaappe guyyiyaan, hinttenttu daroban waayettiide, wolk'k'aama wad'etaan genc'c'eedda beni wodiyaa hassayite. \v 33 Itti itti gede hinttentta asaa sintsan boreeddinonne pas'a kaa'eeddino; k'ay hara wode hewaadan ootseeddawanttunnanne ittippe de'eeddita. \v 34 Ayaw gooppe, k'ashuwaan de'iyaa asatoo hinttenttu k'aretteeddita; yaatiide hinttenttoo med'inaw wurenna ubbaappe aad'd'iyaa shaluu saluwaan de'iyaawaa hinttenttu huup'ew ereedda diraw, hinttebaa ubbaa akki diggooppe hidootaan genc'c'eeddita. \p \v 35 Hewaa diraw, wolk'k'aama woytana de'iyaa hinttenttu s'alatetsaa oloppite. \v 36 S'oossay koyyiyaawaa ootsiide, I hinttenttoo immana geeddawaa akkanaw genc'c'ana koshshee. \v 37 Ayaw gooppe, S'oossaa Mas'aafay, \q1 «Amareeda wodii atteedda. \q2 Yiyaawe yaanawaa; gam"enna.\x - \xo 10:37 \xo*\xt Imb. 2:3-4\xt*\x* \q1 \v 38 Ta s'illuu ammanettiide de'anawaa. \q2 Shin ooninne guyye simmooppe, \q2 taana nashechchenna» \m yaagee. \v 39 Nuuni ammanettiide atteeddawanttu bagga gidiyaawaappe attin, guyye simmiide d'ayeeddawanttu bagga gidokko. \c 11 \s Ammanuwaa \p \v 1 Ammanuwaa giyaawe, demmana giide nashechchaan naagi utteeddabay ammantsiyaawaanne be'anaw danddayennabaa erissiyaawaa. \v 2 S'oossay beni c'ima asaw markkattawe, unttunttu ammaneeddawaana. \p \v 3 Saluunne sa'aynne S'oossaa k'aalaan med'etteeddawaa ammanuwaan nuuni ereetto; hewaa diraw, beettiyaabay beettenabaappe med'etteedda.\x - \xo 11:3 \xo*\xt Dom. 1:1; Maz. 33:6, 9; Yoh. 1:3\xt*\x* \p \v 4 Aabeeli K'aayeelawaappe aad'd'iyaa yarshshuwaa S'oossaw yarshsheeddawe ammanuwaana. S'oossay Aa imuwaabaa markkattiidde, I s'illuwaa gideeddawaakka markkatteedda; Aabeeli haray atto hayk'k'eeddashshinkka, bare ammanuwaan ha"i gakkanaw haasayee.\x - \xo 11:4 \xo*\xt Dom. 4:3-10\xt*\x* \p \v 5 Heenooki hayk'k'ennan saluwaa beeddawe ammanuwaana; S'oossay afeedda diraw, ooninne Aa be'anaw danddayibeenna. S'oossaa Mas'aafay, «Heenooki saluwaa baanaappe kase S'oossaa nashechcheedda» yaagee.\x - \xo 11:5 \xo*\xt Dom. 5:21-24\xt*\x* \v 6 Ammanuu baynnaan ooninne S'oossaa nashechchanaw danddayenna; ayaw gooppe, S'oossaakko yiyaa ooninne S'oossay de'iyaawaanne barena koyyiyaawanttoo woytaa immiyaawaa ammananaw koshshee. \p \v 7 Nohe be'anaw danddayenna sintsaappe hananabaw S'oossay, «Neena naaga» giina, S'oossaw yayyiide, barenanne bare soy asaa ashshanaw markkabiyaa med'd'eeddawe ammanuwaana; yaatiide hewaan ha sa'aa bolla pirddiide, ammanuwaan beettiyaa s'illotetsaakka S'oossaappe akkeedda.\x - \xo 11:7 \xo*\xt Dom. 6:13-22\xt*\x* \p \v 8 Abraahaamo laattanaadan, S'oossay barew immana geedda gadiyaa baana mala, S'oossay barena s'eeseedda wode, azazetteeddawe ammanuwaana; I bare gadiyaappe kesiide biyaa wode, hak'a binttonne erennaan kesseedda.\x - \xo 11:8 \xo*\xt Dom. 12:1-5\xt*\x* \v 9 Abraahaamo S'oossay barew immana geedda gadiyaan hara biittaa asaadan de'eeddawe ammanuwaana; S'oossay he immana geeddawaa barenanna ittippe laattana Yisaak'ananne Yak'oobanna Dunkkaaniyaan de'eedda.\x - \xo 11:9 \xo*\xt Dom. 35:27\xt*\x* \v 10 Ayaw gooppe, Abraahaamo S'oossay lo"o baasuwaan k'oppiide kees's'eedda katamaa naagee. \p \v 11 Saara bare huup'ew haray atto ec'aadekka, immana geedda S'oossay ammanetteedawaa gideeddawaa ereedda diraw, na'aa shahaaranaw wolk'k'aa demmeeddawe ammanuwaana.\x - \xo 11:11 \xo*\xt Dom. 18:11-14; 21:2\xt*\x* \v 12 Hewaa diraw, hayk'k'eedda asaa malatiyaa itti bitaniyaappe saluwaan de'iyaa s'oolinttiyaa keena, abbaa gas'aan de'iyaa payduu baynna shafiyaa keena zaratuu yeletteeddino.\x - \xo 11:12 \xo*\xt Dom. 18:11-14; 21:2\xt*\x* \p \v 13 He asatuu ubbatuu ammanuwaan hayk'k'eeddino; barenttoo S'oossay immana geeddawaakka akkibeykkino; shin haakuwaan hewaa be'iide, saroteeddino. K'ay unttunttu sa'aan imatsanne yederissettiide keseedda asatuwaa gideeddawaa ereeddino.\x - \xo 11:13 \xo*\xt Dom. 23:4; 1 Od. 29:15; Maz. 39:12\xt*\x* \v 14 Ayaw gooppe, hewaadan giyaa asatuu barenttu huup'e gadiyaa koyiyaawaa erissiino. \v 15 Unttunttu he yeggiide kesseedda gadiyaa simmanaw k'oppeeddawaa gidintto, guyye simmiyaa kaac'aa demmennaan aggikkino; shin \v 16 unttunttu hewaa aggiide, lo"iyaa gadiyaa laamotiino; hewe saluwaa gadiyaa. Hewaa diraw, S'oossay unttunttu S'oossaa geetettanaw yeellatenna. Ayaw gooppe, I unttunttoo katamaa giigissi wotseedda. \p \v 17-18 Abraahaamo Yisaak'a yarshshanentto woy yarshshenentto, S'oossay eranaw s'omooseedda wode, Abraahaamo ammanuwaan Aa yarshsheedda. S'oossay Abraahaama, «Ne zarii Yisaak'a baggana s'eesettanawaa» geeddashshinkka, Abraahaamo bare na'aa Yisaak'a yarshshanaw giigeedda.\x - \xo 11:17-18 \xo*\xt Dom. 22:1-14\xt*\x* \v 19 Abraahaamo S'oossay Yisaak'a haray atto, hayk'uwaappekka patsanaw danddayiyaawaa ereedda; hewaa diraw, hayk'uwaappe guyye Aa zaariide akkeedda. \p \v 20 Yisaak'i sintsappe hananabaw Yaak'oobanne Eesaa anjjeeddawe ammanuwaana.\x - \xo 11:20 \xo*\xt Dom. 27:27-29, 39-40\xt*\x* \p \v 21 Yaak'oobi hayk'k'ana haniidde, Yooseefo naanaa huup'iyaan huup'iyaan anjjeeddawenne gatiman guufetiide, S'oossaw goyinneeddawe ammanuwaana.\x - \xo 11:21 \xo*\xt Dom. 47:31\xt*\x* \p \v 22 Yooseefo hayk'k'anaw matiidde, Israa'eeliyaa Asay Gibs'eppe kesanawaa haasayeeddawenne bare mek'etsaa ootsanabaa unttuntta azazeeddawe ammanuwaana.\x - \xo 11:22 \xo*\xt Dom. 50:24-25; Kes. 13:19\xt*\x* \p \v 23 Muse yeletteeddawaappe guyyiyaan, aawuunne aata malaa lo"o na'aa gideeddawaa be'iide, heezzu agenaa k'oseeddawe ammanuwaana; unttunttu kaatiyaa awaayookka yayyibeykkino.\x - \xo 11:23 \xo*\xt Kes. 2:2; 1:22\xt*\x* \p \v 24 Muse dic'c'eeddawaappe guyyiyaan, Gibs'e kaatiyaa naatti na'aa geetettanawaa is's'eeddawe ammanuwaana.\x - \xo 11:24 \xo*\xt Kes. 2:10-12\xt*\x* \v 25 Nagaraan Muse guutsa wodiyaa nashettanawaappe, S'oossaa asaana waayettanawaa dooreedda. \v 26 Wodeppe demmana woytaa I tishshi ootsiide s'eello diraw, Gibs'e gadiyaa shaluwaa ubbaappe Kiristtoosa diraw borettiyaawe daro aad'd'iyaa duretetsaa gideeddawaa k'oppeedda. \p \v 27 Kaatiyaa hank'k'oo Muse yayyenaan, Gibs'e gadiyaappe keseeddawe ammanuwaana; ayaw gooppe, beettena S'oossaa be'eeddawaadan, genc'c'iide sintsaw beedda. \v 28 Hayk'uwaa kiitanchchay Israa'eeliyaa asaw bayira naanaa bochchennaadan, Muse Paasigaa bonchcheeddawenne gubaniyan suutsaa c'ac'c'afisseeddawe ammanuwaana.\x - \xo 11:28 \xo*\xt Kes. 12:21-30\xt*\x* \p \v 29 Israa'eeliyaa Asay mela biittan hamettiyaawaadan, Zo'o Abbaa pinneeddawe ammanuwaana; shin Gibs'e asatuu paac'ew gelishshin, haatsay unttuntta mitti aggeedda. \p \v 30 Israa'eeliyaa Asay Iyyarkko giyaa katamaa shuchchaa dirssaa laappu gallassaa yuuyyi yuuyyi aad'd'owaappe guyyiyaan, he shuchchaa dirssay kunddeeddawe ammanuwaana.\x - \xo 11:30 \xo*\xt Iya. 2:1-21; 6:22-25\xt*\x* \v 31 C'aaratta Ra'aaba yewuwaa k'oriyaawantta loytsa mokkeedda diraw, S'oossaw azazettenan is's'eedda asaana hayk'k'ennan atteeddawe ammanuwaana. \p \v 32 Simmi harabaa gujjaade ayaa odoo? Geedoonabaa, Baaraak'abaa, Samisoonabaa, Yofittaahebaa, Daawitebaanne Saameelabaa, k'ay nabatuwaabaa odanaw taw wodii gidenna.\x - \xo 11:32 \xo*\xt Dan. 6:11—8:27; Dat. 4:6—5:31; Dat. 13:2—16:31; Dat. 11:1—12:7; 1 Sam. 16:1—1 Kat. 2:11; 1 Sam. 1:1—25:1\xt*\x* \v 33 Unttunttu kaatiyaa ubbaanna olettiide s'ooneeddawenne s'illobaa ootseeddawe ammanuwaana; yaatiide S'oossay immana geeddawaa akkeeddino; gaammotuwaa doonaakka gorddeeddino.\x - \xo 11:33 \xo*\xt Dan. 6:1-27\xt*\x* \v 34 Wolk'k'aama tamaa toyisseeddino; kuussa mashshaappe atteeddino; unttunttu daaburanchcha; shin minneeddino; k'ay olaan minniide, hara gadiyaa olaa asaa yedersseeddino.\x - \xo 11:34 \xo*\xt Dan. 3:1-30\xt*\x* \v 35 Mac'c'awanttu barenttu hayk'k'eeddawantta hayk'uwaappe denddina akkeeddino. \p K'ay haranttu k'ashuwaappe bilettanawaa is's'iide, keekkiyaa de'oo hayk'uwaappe denddanaw, ugatiide hayk'k'eeddino.\x - \xo 11:35 \xo*\xt 1 Kat. 17:17-24; 2 Kat. 4:25-37\xt*\x* \v 36 Haratuwaa bolla Asay k'iliic'i kaa'eedda; lissuwaan shoc'etteeddinonne santsalataan k'ashettiide, k'asho golliyaa geleeddino.\x - \xo 11:36 \xo*\xt 1 Kat. 22:26-27; 2 Od. 18:25-26; Erm. 20:2; 37:15; 38:6\xt*\x* \v 37 Shuchchaan c'adetteeddino; magaaziyan laa"u kesiide p'alk'k'etteeddino; paac'etteeddino; mashshaan hayk'k'eeddino; unttunttoo ubbabaykka d'ayina, waayettiide tuggattiide, dorssaa c'alaanne deeshshaa c'alaa mayyiide yuuyyeeddino.\x - \xo 11:37 \xo*\xt 2 Od. 24:21\xt*\x* \v 38 Unttunttoo ha alamii giigennaan is's'ina, woraan, deriyaan, gonggoluwaa giddoninne ollaa gidduwaan yuuyyeeddino. \p \v 39 S'oossay unttunttu ammanuwaa markkattooppekka, hewanttu ubbatuu I, immana geeddawaa akkibeykkino. \v 40 S'oossay nuw itti lo"o k'ofaa k'oppi wotseedda diraw, unttunttu nuuni baynnaan balay baynnawantta gidikkino. \c 12 \s S'oossay Nuw Aawuwaa \p \v 1 Simmi nuw hawaa keena daro asay, shaariyaadan nu matan yuuyyi aad'd'iide markkattiyaawe de'ishshin, nuuna d'ubbiyaa ubbabaanne bak'k'i oyk'k'iyaa nagaraa diggiide nu sintsan de'iyaa nuuni wos's'ana wotsaa genc'c'iide wos's'oytte. \v 2 Nuuni nu ammanoo ogiyaa dooyyeeddawaanne polissiyaawaa gideedda Yesuusa s'eelloyte. Yesuusi yeellaa kad'iide, sintsappe aw de'iyaa nashechchaa diraw, mask'k'aliyaa bolla misimaariyan d'ishettiide hayk'k'anawaa genc'c'iide, S'oossaa kawutetsaa oydiyaappe ushechcha baggana utteedda. \p \v 3 Hinttenttu hinttenttu wozanaa bayizziide daaburenna mala, nagaranchchatuu barena daro is's'inakka genc'c'eedda Yesuusa k'oppite. \v 4 Nagaraanna hinttenttu baas'etiidde, suutsaa gussana gakkanaw biro oletti diggibeykkita. \v 5 S'oossay bare naanaadan, hinttentta zoriyaawaa dogeedditee? S'oossay hinttentta, \q1 «Ta na'aw, S'oossay neena muriyaa wode, laafabaadan k'oppoppa. \q2 I neena seeriyaa wodekka yayyoppa.\x - \xo 12:5-6 \xo*\xt Yob. 5:17; Lem. 3:11-12\xt*\x* \q1 \v 6 Ayaw gooppe, I bare siik'iyaa uraa muree; \q2 k'ay bare na'aadan akkiyaa ubbaakka lissuwaan shoc'ee» \m yaageedda. \v 7 S'oossay hinttentta muriyaa wode genc'c'ite. Ayaw gooppe, I hinttentta naanaadan ootsee. Aawuu seerenna na'ay de'ii? \v 8 Naanaa ubbaa seeriyaawaadan, hinttentta murenaan aggooppe, karen yeletteeddawantta gidiitappe attin, tumu naanaa gidikkita. \v 9 Hewaa bollan k'ay, nuuna yeleedda nu aawotuu nuuna mureedda wode, nuuni unttuntta bonchcheeddo. Yaatina, nuuni waaniide ayaanaa Aabboo loytsi darssi moodettiide de'okkoo? \v 10 Ayaw gooppe, nuuna yeleedda nu aawotuu barentta lo"owaadan, amareeda wodiyaa nuuna mureeddino; shin S'oossay nuuni Aa geeshshatetsaa akkana mala, nuuna maaddanaw muree. \v 11 Nuuni murettiyaa wode, ha"iw yiloyee; nashechchenna. Shin mureeddawanttoo guyyeppe he muray s'illotetsaa de'uwaa sarotetsaa woytaa immana. \s Zoriyaanne Seeraa \p \v 12 Hewaa diraw, hinttenttu arggaac'eedda kushiyaanne hinttenttu daabureedda gulbbataa mentsetsite.\x - \xo 12:12 \xo*\xt Isa. 35:3\xt*\x* \v 13 Wobbiyaa gedii pas'anaappe attin, burk'k'enna mala, suure ogiyaan hamettite.\x - \xo 12:13 \xo*\xt Lem. 4:26\xt*\x* \p \v 14 Asaa ubbaanna saro de'anaw minnite; k'ay geeshsha de'uwaa de'ite. Ayaw gooppe, geeshshatetsay baynnaan ooninne Godaa be'anaw danddayenna. \v 15 S'oossaa aad'd'o keekatetsaa ooninne akkenaan attena mala naagettite; k'ay dolaade, bare marzziyaan asaa waayissiyaa c'amo mitsaadan haniide, ooninne daro asaa tunissenna mala naagettite.\x - \xo 12:15 \xo*\xt Zar. 29:18\xt*\x* \v 16 Woshummanaw kajjeeliyaa Asay ooninne de'enna mala, woy k'ay itti gede miyaabaw bare bayiratetsaa zal"eedda, ayaanaabaa kawushissiyaa Eesaa mala asaykka de'enna mala naagettite.\x - \xo 12:16 \xo*\xt Dom. 25:29-34\xt*\x* \v 17 Hewaappe guyyiyaan, Eesay bare aabbu anjjuwaa akkanaw koyyeeddawaa eriita; shin Aa aabbu Aa anjjenan is's'eedda; ayaw gooppe, nagaraappe simmiyaa ogiyaa I haray atto, afos's'i koyyiidekka demmanaw danddayibeenna.\x - \xo 12:17 \xo*\xt Dom. 27:30-40\xt*\x* \p \v 18 Hinttenttu bochchanaw danddayiyaa deriyaakkonne ees's'iyaa tamaakko, d'umaakko, shaariyaakkonne gotuwaakko,\x - \xo 12:18-19 \xo*\xt Kes. 19:16-22; 20:18-21; Zar. 4:11-12; 5:22-27\xt*\x* \v 19 k'ay malakataa waasuwaakkonne k'aalaa kooshshaakko yibeykkita. Asay he kooshshaa siseedda wode, haraa gujji sisenna mala woosseedda. \v 20 Ayaw gooppe, S'oossay unttuntta, «Haray atto, do'aykka he deriyaa bochchooppe, shuchchaan c'adettiide hayk'k'o» yaageedda azazuwaa unttunttu genc'c'anaw danddayibeykkino.\x - \xo 12:20 \xo*\xt Kes. 19:12-13\xt*\x* \v 21 Ayfiyaan beettiyaawe daro dagantsiyaawaa gidiyaa diraw Muse, «Taani yashshaan kokkoray» yaageedda.\x - \xo 12:21 \xo*\xt Zar. 9:19\xt*\x* \p \v 22 Shin hinttenttu S'iyoone Deriyaa, de'o S'oossay de'iyaa katamaa, ittippe shiik'iide nashettiyaa daro sha"a kiitanchchatuwaakko saluwaa Yerusaalame yeeddita. \v 23 S'oossaa bayira naanatuwaakko, ittippe shiik'eeddawanttukko, unttunttu suntsay saluwaan s'aafetteeddawanttukko yeeddita; k'ay asaa ubbaa pirddiyaa S'oossaakkonne, balay baynnawantta ootseedda s'illo asatuwaa ayyaanatuwaakko yeeddita. \v 24 Ooratsa c'aak'k'oo gaannatiyaa Yesuusanne Aabeela suutsaappe aad'd'iyaawaa odiyaa gukkeedda suutsaakko yeeddita.\x - \xo 12:24 \xo*\xt Dom. 4:10\xt*\x* \p \v 25 Hinttenttoo odiyaa uraa yewuwaa sisiyaawaa hinttenttu is's'enna mala, hinttentta naagite. S'oossaa kiitaa sa'aan barenttoo odiyaawe odiyaawaa sisenna is's'eeddawanttu attana d'ayooppe, saluwaan, «Hinttena naagite» giyaa S'oossaappe nuuni waaniide attanee?\x - \xo 12:25 \xo*\xt Kes. 20:22\xt*\x* \v 26 He wode Aa kooshshay sa'aa k'aatseedda; shin I ha"i, «Taani sa'aa s'alalaa gidennaan, itti gede gujjaade saluwaakka k'aatsana» yaageedda.\x - \xo 12:26 \xo*\xt Hag. 2:6\xt*\x* \v 27 «Itti gede gujjaade» giyaa k'aalay k'aas's'ennabay minniide de'ana mala, med'etteeddabay k'aas's'anawaanne kichchanawaa geeshshiide bessee. \p \v 28 Nuuni k'aas's'anaw danddayenna kawutetsaa akkiyaa diraw, ane S'oossaa galatoyttenne Aa nashechchoytte; aw bessiyaawaadan bonchchuwaaninne yashshatetsaan aw goyinnoytte. \v 29 Ayaw gooppe, nu S'oossay tumu bayizziyaa tamaa.\x - \xo 12:29 \xo*\xt Zar. 4:24\xt*\x* \c 13 \s S'oossaa Nuuni Wooti Nashechchanaw Bessintto \p \v 1 Hinttenttu ishatuwaa siik'iyaawaa aggoppite. \v 2 Imatsaa mokkiyaawaakka dogoppite. Ayaw gooppe, yaatiyaawaan itti itti Asay erennaan kiitanchchatuwaa mokkeedda.\x - \xo 13:2 \xo*\xt Dom. 18:1-8; 19:1-3\xt*\x* \v 3 K'asho gollen de'iyaawanttubaa hinttenttukka unttunttunna ittippe k'asho gollen de'iyaawaadan k'oppite; k'ay hinttenttu hinttenttu huup'ew waayettiyaawaadan, waayettiyaawanttubaa k'oppite. \p \v 4 Akkiyaawaanne geliyaawaa Asay ubbay bonchchanaw bessee; k'ay asinaynne machchata ittuu ittoo ammanettanaw bessee; ayaw gooppe, S'oossay woshummanaw kajjeeliyaawanttanne woshummiyaawantta pirddana. \p \v 5 Miishshaa siik'uwaappe hinttentta naagite; hinttenttoo de'iyaawe hinttenttoo gido. Ayaw gooppe, S'oossay bare huup'ew, \q1 «Taani neena ubbaakka yeggikke \q2 woy aggikke» \m yaageedda.\x - \xo 13:5 \xo*\xt Zar. 31:6, 8; Iya. 1:5\xt*\x* \q1 \v 6 Hewaa diraw, nuuni s'aliide, \q2 «Goday taana maaddiyaawaa; \q2 taani yayyikke. \q2 Asay taana ay ootsii?» \m yaageetto.\x - \xo 13:6 \xo*\xt Maz. 118:6\xt*\x* \p \v 7 S'oossaa k'aalaa hinttenttoo odeedda hinttentta kaaletseeddaawantta hassayite; unttunttu waan de'eeddinonttonne hassayite; k'ay unttunttuwaadan ammanite. \p \v 8 Yesuusi Kiristtoosi zinokka hachchekka med'inawukka laamettenna. \v 9 Dumma dumma ooratsa timirttiyaan wora booppite. Nu wozanay S'oossaa aad'd'o keekatetsan minnooppe lo"o gidiyaawaappe attin, k'umaa wogatoo azazettiyaawaa gidenna; hewoo azazetteeddawanttukka maadettibeykkino. \p \v 10 Nuw yarshshiyaasay de'ee; Dunkkaaniyaa giddon ootsiyaawanttu he yarshshiyaa saappe maanaw unttunttoo maatay baawa. \v 11 K'eesatuwaa ubbatuwaa kaappuu nagaraa diraw, mehiyaa suutsaa yarshshanaw Ubbaappe Aad'd'iyaa Geeshsha sa'aa afee; shin he mehiyaa ashuwaa k'ay dirssaappe karenna guuddee.\x - \xo 13:11 \xo*\xt Wog. 16:27\xt*\x* \v 12 Hewaa diraw, Yesuusikka k'ay nagaraappe asaa bare suutsan geeshshanaw, katamaa penggiyaappe karenna waayetteedda. \v 13 Simmi nuuni I boretteedda boriyaa akkiide, dirssaappe kare aakko kesoytte. \v 14 Ayaw gooppe, nuw hawaan med'inaw de'iyaa katamay baawa; shin nuuni yaana katamaa naageetto. \p \v 15 Simmi S'oossaw Yesuusa baggana ubbaa wode galataa yarshshuwaa immoytte; hewaa giyaawe mettershshay Aa suntsaw immiyaa galataa giyaawaa. \v 16 Lo"obaa ootsiyaawaanne ittuu ittuwaa maaddiyaawaa dogoppite. Ayaw gooppe, S'oossaa nashechchiyaawe hewaa mala yarshshuwaa. \p \v 17 Hinttena kaaletsiyaawanttoo azazettite; k'ay unttunttu azaziyaawaakka ootsite. Unttunttu barenttu ootseeddawaa S'oossaw odana diraw, hinttenttu shemppuwaa loytsi naagiino; hinttenttu unttunttoo azazettooppe, barenttu oosuwaa nashettiidde ootsana; hewe d'ayooppe, unttunttu yilotiidde ootsana; hewe hinttentta ayinne maaddenna. \p \v 18 Nuw S'oossaa woossite. Nuuni ubbaa wode lo"obaa ootsanaw koyyiyaa diraw, nuuna zoriyaa lo"o wozanay nuw de'ee. \v 19 S'oossay taana hinttenttukko ellekka zaarana mala, S'oossaa hinttenttu loytsi woossanaadan, taani hinttentta loytsa woossay. \s Woosaa \p \v 20 Sarotetsaa S'oossay, nu Godaa Yesuusa, dorssatuwaa hentsanchchaa wolk'k'aama, med'inaa c'aak'uwaa suutsan hayk'uwaappe dentseedda. \v 21 S'oossay Yesuusi Kiristtoosa baggana bare sintsan barena nashechchiyaawaa hinttentta oosissiidde, hinttenttukka I koyyeeddawaa ootsana mala, lo"o oosuwaa ubbaan hinttentta I giigisso; S'oossay med'i med'inaw bonchchetto. Amen"i. \s K'utetsaa K'aalaa \p \v 22 Taanaadan ammaniyaawanttoo, taani ha dabddaabbiyaa hinttenttoo k'antsaan s'aafeedda diraw, hinttenttu ha zoriyaa salettenaan sisana mala, taani hinttentta woossay. \p \v 23 Nu ishay, S'imootoosi k'ashuwaappe biletteeddawaa erite. Elleelli I haa yooppe, taani aanana baade hinttentta be'ana. \p \v 24 Hinttena kaaletsiyaa ubbatuwaanne S'oossaa asatuwaa ubbaa saro saro giite. S'aaliyaappe yeedda ammaniyaawanttu hinttentta saro saro giino. \p \v 25 Aad'o keekatetsay hinttenanna ubbaanna ittippe gido. Amen"i.