\id EXO - Dawuro Full Bible Latin Version \ide UTF-8 \h Kessaa \toc1 Kessaa Mas'aafaa \toc2 Kessaa \toc3 Kes. \mt1 Kessaa Mas'aafaa \imt Geluwaa \ip Kessaa Mas'aafay «Kessaa» geetettowe Israa'eeliyaa Asay Gibs'e gadiyaa ayiletetsaappe keseedda diraassa. \ip Ha mas'aafaw oyddu huup'e shaakatuu de'iino. \ili 1. Ibraawetuu ayiletetsaappe keseeddawaanne Siina Deriyaa unttunttu beedda buussaabaa odee. \ili 2. S'oossay bare asaana k'aalaa c'aak'k'uwaa geleeddawaa, iitaanne keeka shaakki erissiyaa higgiyaa, Asay kaallanaw bessiyaa higgatuwaanne ammanuwaa higgiyaa I unttunttoo immeeddawaa odee. \ili 3. Israa'eeliyaa asaw, k'eesatuwaa oosuwaassinne S'oossaw goynniyaa goynaw imetteedda higgetuwaabaa odee. \ili 4. S'oossaa dunkkaaniyaa tossaa wogaanne goynnuwaa maaraabaa odee. \ip Ubbabaappe aatsiide ha mas'aafay S'oossay ayiletetsan de'iyaa bare asaa kessi simmiide, unttunttu wodenaw hidootay de'iyaa asaa gidanaadan, I unttuntta woot ootseeddentto odee. \ip Ha mas'aafan dariyaa bagga taarikiyaa godaa gidiide shiik'eedda Asay bare asaa Gibs'eppe kessana mala, S'oossay dooreeddawe Musa. Mas'aafaa giddon daroppe eretteedda shemppuu tammu azazatuu s'aafetteedda laatamantso shemppuwaa. \iot Shemppatuwaa Ubbatoo Imetteedda K'antsa K'ofatuwaa \io1 Israa'eeliyaa Aasi Gibs'eppe Kesussaa \ior 1:1—15:21\ior* \io2 Gibs'en Ayiletetsaa \ior 1:1-22\ior* \io2 Muse Yeletowaanne Dichchaa \ior 2:1—4:31\ior* \io2 Musenne Aaroone Paaroona Sintsaan \ior 5:1—11:10\ior* \io2 Paasigaanne Gibs'eppe Kesussaa \ior 12:1—15:21\ior* \io1 Zo'o Abbaappe Siina Deriyaa Gakkanaw \ior 15:22—18:27\ior* \io1 Higgiyaanne K'aalaa C'aak'uwaa \ior 19:1—24:18\ior* \io1 Geeshsha Dunkkaaniyaanne Goynaa Wogaa \ior 25:1—40:38\ior* \c 1 \ms Israa'eeliyaa Aasi Gibs'eppe Kesussaa \mr (1:1—15:21) \s Gibs'en Ayiletetsaa \r (1:1-22) \p \v 1 Yaak'oobanna Gibs'e beedda Israa'eeliyaa attuma naanaa suntsay hawaappe kaaliide s'aafetteedda; unttunttu ubbaykka barenttu soy asaa akkiide beeddino.\x - \xo 1:1 \xo*\xt Dom. 46:8-27\xt*\x* \v 2 Hewanttukka: Roobeela, Simoona, Leewa, Yihudaa, \v 3 Yisaakoora, Zaabiloona, Biiniyaama, \v 4 Daana, Nifttaaleema, Gaadanne Aaseera. \v 5 Yaak'ooba zeretsatuu ubbay laappun tamma; Yooseefo kasekka Gibs'e bi utteedda. \v 6 Yooseefo, Aa ishatuunne he yeletaa ubbay hayk'k'eedda; \v 7 shin Israa'eeliyaa zeretsay ayfeeddinonne loytsi dareeddino; he biittaa kumana gakkanaw unttunttu loytsi c'oratteeddino.\x - \xo 1:7 \xo*\xt Kit. 7:17\xt*\x* \p \v 8 Hewaappe guyyiyaan, Yooseefo erenna ooratsa kaatii Gibs'e gadiyaan denddeedda.\x - \xo 1:8 \xo*\xt Kit. 7:18\xt*\x* \v 9 I bare asaa, «Be'ite; ha Israa'eelatuu nuuppe loytsi c'oratteeddinonne wolk'k'aameeddino. \v 10 Haa yiite, ane nuuni unttuntta hiillan oyk'k'oytte; hewe d'ayooppe unttunttu kasewaappe yaa darana. Ooni eri olay denddooppe, unttunttu nu morkkatuwaanna dantsiide, nuuna olananne gadiyaa yeggiide kesi akkiide baanawantta» yaageedda.\x - \xo 1:10 \xo*\xt Kit. 7:19\xt*\x* \p \v 11 Hewaa diraw, dees'o kiitaan unttuntta tuggayana mala, unttunttu bolla mek'etsi baynna kaappotuwaa suntseeddino. Unttunttu kaatiyaw Piitoomanne Ramissa geetettiyaa miishshaa minjjiyaa katamatuwaa kees's'eeddino. \v 12 Shin Gibs'etuu unttuntta un"uwaa dariyaa wode, unttunttu c'oratti yeletteeddinonne biittaa gakkeeddino. Hewaa diraw, Gibs'etuu Israa'eelatoo yayyeeddino; \v 13 k'arettay baynna hanotan ayiletetsan kiitisseeddino. \v 14 K'arettay baynna wolk'k'aama kiitaan, siminttuwaaninne s'uubiyaa med'uwaan, k'ay shooyk'aan ootsiyaa ubbaa k'ommo kiitaan, unttunttu de'uwaa c'amisseeddino. \p \v 15 Gibs'e kaatii Ibraawe mac'c'awantta maarissiyaa S'ipaaronne Puuho geetettiyaa laa"u mac'c'awantta hawaadan yaageedda; \v 16 «Ibraawe mac'c'a asatuu yeliyaa wode hinttenttu maarissiide, yelissowe attuma na'aa gidooppe, wod'ite; shin mac'c'a naatto gidooppe wod'oppite» yaageedda. \v 17 Shin maarissiyaawanttu S'oossaw yayyiide, Gibs'e kaatii unttuntta azazeeddawaadan ootsibeykkino. Unttunttu attuma naanaa shemppuwaanna ashsheeddino. \v 18 Hewaappe guyyiyaan Gibs'e kaatii he maarissiyaawantta s'eesiide, «Hinttenttu ayaw hawaadan ootsiitee? Attuma naanaa ayaw shemppuwaanna aggiitee?» yaagiide unttuntta oochcheedda. \v 19 Maarissiyaawanttu zaariide, «Ibraawe mac'c'a asatuu Gibs'e mac'c'awanttu mala gidikkino; unttunttu mina gidiyaa diraw, maarissiyaawanttu gakkanaappe kasetiide yeli diggiino» yaageeddino. \v 20 Hewaa diraw, S'oossay maarissiyaawanttoo keekkeedda. Asaa payduukka gujji gujji biide, kasewaappe yaa c'oratteedda. \v 21 K'ay maarissiyaawanttu S'oossaw yayyeedda diraw, S'oossay unttunttoo lo"obaa ootseedda. Ittoo ittookka soo asaa immeedda. \p \v 22 Hewaappe guyyiyaan kaatii bare asaa ubbaa, «Ibraawatuwaappe yelettiyaa attuma naanaa ubbaa Nayle Shaafaa haatsaan olite; shin mac'c'a naanay yeletooppe, shemppuwaanna aggi bashite» yaagiide azazeedda.\x - \xo 1:22 \xo*\xt Kit. 7:19\xt*\x* \c 2 \s Muse Yeletaanne Dichchaa \r (2:1—4:31) \p \v 1 He wode itti Leewiyaa k'ommo gideedda bitanii Leewawe mac'c'awunno akkeedda; \v 2 Iza shahaaraade attuma na'aa yelaaddu. Na'ay mallaa lo"o na'aa gidiyaawaa iza be"aade, heezzu aginaa k'osaaddu. \v 3 Shin iza hewaappe daruwaa k'osanaw danddayennawaa eraade, c'ariyaappe k'un"aa aw daddaaddu; yaataade haatsay gelenna mala shidiyaan maragaade, na'aa Aa giddon wotsaaddu; Nayle Shaafaa geetettiyaa haatsaa doonaan c'ariyaa giddon wotsaaddu. \v 4 Aa michchata I haniyaabaa be"anaw haakuwaan ek'k'aaddu. \p \v 5 Gibs'e kaatiyaa naatta bollaa meec'ettanaw Nayle giyaa shaafaa wod'd'aaddu; izi mac'c'a k'oomatuu haatsaa doonaan yaanne haanne hamettiino; iza k'un"aa c'ariyaa giddon be'aade, baade akkaa yaana mala bare k'oomatto kiittaaddu; \v 6 k'un"aa pokaade, be'ite hawaan k'eeri na'ay yeekki de'ee; iza aw k'arettaade; «Hawe Ibraawetu k'eeri naanatuwaappe ittuwaa» yaagaaddu. \p \v 7 He wode Aa michchata kaatiyaa naatto, «New ha na'aa d'antsanaw Ibraawe mac'c'a asaappe ittinno s'eesanaw boo?» yaagaade oochchaaddu. \p \v 8 Iza, «Ee, ba» yaagaaddu. Naatta baade, he na'aa daayo ahaaddu. \v 9 Kaatiyaa naatta he mishiratto, «Ha na'aa afaade, taw d'antsashsha; taani new dirgguwaa c'iggana» yaagaaddu. Mishirata na'aa afaade, d'antsaaddu. \v 10 Na'ay dic'c'ina, kaatiyaa naattikko Aa ahaadu; I iziw na'aa gideedda; «Taani haatsaappe Aa kessaad» gaade, Musa ga suntsaaddu.\x - \xo 2:10 \xo*\xt Kit. 7:21\xt*\x* \s Muse Miidiyaama Biittaa Bak'ateedda \p \v 11 Muse dic'c'i woggaa gidiide, itti gallassi bare Asay de'iyaa sa'aa biide; unttunttu dees'o kiitta kiitettishin s'eelleedda. Gibs'e biittaa asaa ittuu, ishatuwaa gideedda Ibraawatuwaappe ittuwaa wad'd'ishin be'eedda.\x - \xo 2:11 \xo*\xt Ibr. 11:24\xt*\x*\x - \xo 2:11-14 \xo*\xt Kit. 7:23-28\xt*\x* \v 12 I yaa haa s'eellina, ooninne baynnawaa be'iide, he Gibs'e bitaniyaa; wod'iide shafiyaa giddon k'oseedda. \v 13 Wonttetsa gallassi kesiide, be'ite! Hachche k'ay laa"u Ibraawetuu wad'ettiino. Naak'k'eeddawaa I, «Neeni ne ishaa gideedda Ibraawiyaa ayaw dechchay?» yaagiide oochcheedda. \v 14 He bitanii, «Neena nu bolla mooddiyaawaanne daanna ootsi suntseeddawe oonee? Neeni he Gibs'e bitaniyaa wod'eeddawaadan, taanakka wod'anaw k'oppay?» yaageedda. Muse he wode, «Taani ootseeddabay eretti diggeedda» yaagi k'oppiide yayyeedda. \p \v 15 Kaatiikka hawaa siseedda wode, Musa wod'anaw koyyeedda; shin Muse kaatiyaappe bak'atiide, Miidiyaama gadiyaan de'anaw biide haatsaa ollaa doonaan utteedda.\x - \xo 2:15 \xo*\xt Kit. 7:29; Ibr. 11:27\xt*\x* \v 16 He wode Miidiyaama k'eesatuwaappe ittoo laappun mac'c'a naanay de'iino; unttunttu barenttu aawuwaa dorssatuwaa haatsaa ushshanaw wonggiriyaan haatsaa duuk'k'i kuntsanaw yeeddino. \v 17 Hentsanchchatuu yiide mac'c'a naanaa yedersseeddino; shin Muse denddi ek'k'iide, unttuntta ashsheeddanne unttunttu dorssatuwaa haatsaa ushsheedda. \v 18 Unttunttu barenttu aawuwaa Yootoorekko yeedda wode, «Hachche waan ellekka yeedditee?» yaagiide oochcheedda.\f + \fr 2:18 \fr*\ft Yootoore Muse bolluwaa; Aw hara suntsay Ra'u'eela.\ft*\f* \v 19 Unttunttu zaariide, «Gibs'e gade asaa ittuu nuuna hentsanchchatuwaappe ashsheeda; I nuw haatsaakka duuk'k'iide dorssaa wudiyaa ushsheedda» yaageeddino. \v 20 I bare mac'c'a naanaa, «Yaatina I hak'an de'ii? Hinttenttu he bitaniyaa ayaw aggi basheedditee? Ane Aa s'eesiide, miyaabaa shoobbite» yaageedda. \v 21 Muse he bitaniyaanna yaan de'anaw mayetteedda; bitaniikka bare naatto S'ipaaro Musew machchato ootsiide immeedda. \v 22 S'ipaara attuma na'aa yelina, Muse Aa, «Taani asaa gadiyaan bete gidaad» yaagiide, Gershshooma gi suntseedda. \p \v 23 C'ora laytsaappe guyyiyaan, Gibs'e kaatii hayk'k'eedda. Israa'eelatuu barenttu ayiletetsaappe un"ettiide waasseeddino; unttunttu waasseedda waasuu pude S'oossakko gakkeedda. \v 24 S'oossay unttunttu un"aa waasuwaa sisiide, I Abrahaamena, Yisaak'ananne Yaak'oobanna c'aak'k'eedda c'aak'uwaa hassayeedda.\x - \xo 2:24 \xo*\xt Dom. 15:13-14\xt*\x* \v 25 Hewaa diraw, S'oossay Israa'eelatuwaa s'eelliide unttunttu diraw k'oppeedda.\f + \fr 2:25 \fr*\fq Unttunttu diraw k'oppeedda: \fq*\ft Itti beni biletsay unttunttoo barena k'onc'c'iseedda yaagee.\ft*\f* \c 3 \s S'oossay Musa S'eeseedda \p \v 1 Itti wode Muse Miidiyaama gade k'eesiyaa, bare bolluwaa Yotoora dorssatuwaa heemmee; I he wudiyaa laaggi akkiide mela biittaa gas'aa gakkanaw afiide S'oossaa Deriyaa Siina gakkeedda. \v 2 He sa'aan Med'inaa Godaa kiitanchchay aac'an, ees's'iyaa tamaa lac'uwaa giddon aw beetteedda; aac'ay tamaan s'uugettinttokka, tamay aac'aa meennawaa Muse be'eedda.\x - \xo 3:2-10 \xo*\xt Kit. 7:30-34\xt*\x* \v 3 Hewaa diraw, Muse, «Taani yaa baade, aac'ay ayaw tamaan meetettibeennetto ha ooratsabaa ane be'ana» yaagiide k'oppeedda. \p \v 4 I be'anaw yaa beeddawaa Med'inaa Goday be'iide aac'aa giddoppe S'oossay Aa, «Muse! Muse!» yaagiide s'eeseedda. \p Muse, «Abee» giide koyyeedda. \p \v 5 S'oossay Aa, «Haa shiik'oppa. Neeni ek'k'eedda biittay geeshsha gidiyaa diraw, ne gediyaan de'iyaa c'aammaa kessa» yaageedda. \v 6 K'aykka S'oossay Aa, «Taani ne aawuwaa S'oossaa, Abrahaamo S'oossaa, Yisaak'a S'oossaa, Yaak'ooba S'oossaa» yaageedda. Muse S'oossaa s'eellanaw yayyeedda diraw, bare deemuwaa gentseedda. \p \v 7 Med'inaa Goday k'aykka hawaadan yaageedda; «Taani Gibs'e gadiyaan ta Asay tuggatiyaa tuggaa geeshsha be'aade, unttunttu barenttu kaappotuwaappe waassiyaa waasuwaa sisaade, taani unttunttu metuwaa ubbaa d'iishaad. \v 8 Hewaa diraw, taani unttuntta Gibs'e gadiyaa asatuwaa kushiyaappe ashshanawunne he gadiyaappe unttuntta kessaade, aakonne lo"o gadiyaa ahanaw wod'd'aaddi. He gadii maatsaynne eessay goggiyaa biittaa; he gadiyaan Kanaanetuu, Hiitetu, Amoorawaanatu, Parzzawanatu, Hiiwetunne Yaabuusawaanatuu ha"i de'iino. \v 9 Ha"i Israa'eeletuwaa waasuu taakko gakkeedda; Gibs'e gadiyaa asatuu unttuntta naak'k'iyaa naak'uwaa taani be'aaddi; \v 10 hewaa diraw, ha"i ba; ta asatuwaa, Israa'eelatuwaa Gibs'eppe kessana mala, Gibs'e kaatiyaakko taani neena kiittay» yaageedda. \p \v 11 Shin Muse S'oossaa, «Kaatiyaakko baanawunne Israa'eelatuwaa Gibs'eppe kessanaw taani oonee?» yaageedda. \p \v 12 S'oossay Aa, «Taani neenana gidana; k'ay taani neena kiitteeddawoo mallay hawaa: neeni he asaa Gibs'eppe kesseedda wode, ha deriyaa bollan hinttenttu S'oossaw goynnanita» yaageedda. \p \v 13 Muse S'oossaa, «Gido shin, taani Israa'eeletuwaakko baade, unttuntta, ‹Hintte aawotuwaa S'oossay taana hinttenttukko kiitteedda› yaagina, unttunttu taana, ‹Aa suntsay oonee?› yaagiide oochchooppe, he wode taani unttunttoo waaga odoo?» yaageedda.\x - \xo 3:13 \xo*\xt Kes. 6:2-3\xt*\x* \p \v 14 S'oossay Musa, «Taani Taana; neeni Israa'eeletoo, ‹Taana geetettiyaawe hinttenttukko taana kiitteedda› yaaga» yaageedda.\x - \xo 3:14 \xo*\xt Sas'. 1:4, 8\xt*\x* \p \v 15 S'oossay Musa k'ay, «Neeni Israa'eelatoo, ‹Med'inaa Goday hinttenttu aawotuwaa S'oossay, Abrahaamo S'oossay, Yisaak'a S'oossay, Yaak'ooba S'oossay, I taana hinttenttukko kiitteedda› yaaga; hawe yeletaappe yeletay gakkanaw taani hassayettiyaa med'inaw ta suntsaa. \p \v 16 «Simmi; baade Israa'eeliyaa c'imatuwaa shiishshaade, ‹Med'inaa Goday hinttenttu aawotuwaa S'oossay, Abrahaama, Yisaak'anne Yaak'ooba S'oossay taw k'onc'c'iide; taana, Taani hinttentta s'omoosaad; Gibs'en hinttenttu bolla oosetteeddawaakka taani be'aaddi. \v 17 Taani hinttentta Gibs'e gadiyaa tuggaappe kessaade, maatsaynne eessay goggiyaa Kanaanetuwaa, Hiitetuwaa, Amoorawaanatuwaa, Parzzawaanatuwaa, Hiiwetuwaanne Yaabusawaanatuwaa gadiyaa afana ga uttaad.› \p \v 18 «Israa'eeliyaa c'imatuu ne k'aalaa sisanawantta; hewaappe guyyiyaan neeninne he c'imatuu Gibs'e kaatiyaakko biide Aa, ‹Med'inaa Goday, Ibraawetuwaa S'oossay, nuunanna gaketteedda. Ha"i nuuni heezzu gallassaa ogiyaa mela biittaa hametti biide, Med'inaa Godaa, nu S'oossaw, yarshshuwaa yarshshana mala nuuna yedda› yaagite. \v 19 Shin Wolk'k'aama kushii, Aa, wolk'k'an yedissana d'ayooppe, Gibs'e kaatii hinttentta yeddennawaa taani eray. \v 20 Hewaa diraw, Taani Ta kushiyaa yeddaade, unttunttu giddon Taani ootsiyaa Ta malaatatuwaa ubbaan Gibs'etuwaa shoc'ana. Hewaappe guyyiyaan I hinttentta yeddanawaa. \p \v 21 «K'ay taani Gibs'etuwaan ha asaa sabbissana; yaatooppe hinttenttu kesiyaa wode kushe mela kesikita.\x - \xo 3:21-22 \xo*\xt Kes. 12:35-36\xt*\x* \v 22 Ibraawe mac'c'awunna ubbatta bare Gibs'e shooratikkonne bare soon de'iyaa Gibs'e mac'c'a asaa oonanne gidooppe iikko biide, biraa miishshatuwaa, work'k'aa miishshatuwaanne attuma naanaynne mac'c'a naanay mayyana mayotuwaa ‹Immite› giide oochchanawantta. Hewaadan ootsiide hinttenttu Gibs'etuwaa mas'uwaa bonk'k'anitta» yaageedda. \c 4 \s Musew S'oossay immeedda malaatatuwaa \p \v 1 Muse zaariide, «Unttunttu taana ammanennaan is's'ooppe, woy taani odiyaawaa sisennan is's'iide, ‹Med'inaa Goday new k'onc'c'ibeenna› gooppe waanoo?» yaagi zaareedda. \v 2 Med'inaa Goday Aa, «He ne kushiyaan de'iyaawe ayee?» yaagiide oochcheedda. Ikka «S'am"aa» yaageedda. \v 3 Med'inaa Goday Aa, «Ane he s'am"aa sa'aan ola» yaageedda. Muse he s'am"aa sa'aan oleedda wode shooshshaa gideedda; yaatina, Muse aappe wos's'eedda. \v 4 Hewaappe guyyiyaan Med'inaa Goday Aa, «Ne kushiyaa yeddaade, Aa dufiyaa oyk'k'a» yaageedda. Muse yeddiide shooshshaa oyk'k'ina, shooshshay Aa kushiyaan simmiide, s'am"aw laametteedda. \v 5 Med'inaa Goday, «Hawe haneeddawe, Med'inaa Goday ne aawotuwaa S'oossay, Abrahaama S'oossay, Yisaak'a S'oossaynne Yaak'ooba S'oossay new k'onc'c'eeddawaa unttunttu ammananaadana» yaageedda. \v 6 Hewaappe guyyiyaan Med'inaa Goday Aa, «Ne kushiyaa ne shop'p'iyaan yedda» yaagina, Muse bare kushiyaa shop'p'iyaan yeddeedda; I kessi s'eeliide, «ta kushii oollotiide shachchaadan boos's'eedda» yaageedda. \v 7 S'oossay Aa, «Ne kushiyaa ne shop'p'iyaan zaaraade yedda» yaageedda. Muse bare kushiyaa bare shop'p'iyaan zaari yediidde kessiyaa wode, «ta kushii simmiide hinkko bollaa mala gideedda» yaageedda. \p \v 8 K'aykka Med'inaa Goday Aa, «Unttunttu neena ammanennaan d'ayooppenne koyro malaataa ammanennaan is's'ooppe, laa'entso malaata unttunttu ammananawantta. \v 9 Shin unttunttu ha laa"u malaatatuwaa ammanennan d'ayooppe, woy neeni odiyaawaa sisennan is's'ooppe, Nayle Shaafaappe haatsaa akkaade, mela biittan gussa; neeni shaafaappe akkeedda haatsay biittan suutsaa gidanawaa» yaageedda. \p \v 10 Muse Med'inaa Godaa, «Abeet Med'inaa Godaw, taani hawaappe kasekka, woy neeni ne k'oomaw haasayoodeppe doomina taani haasayanaw danddaykke; taani deeddotaadde haasayay; k'ay ta ins's'arssaykka lufaa» yaageedda. \v 11 Med'inaa Goday Aa, «Asaw doonaa med'd'eeddawe oonee? Aa duude, woy tulle ootsiyaawe oonee? S'eelliyaawaanne k'ook'aa ootsiyaawe oonee? Taana Med'inaa Godaa gidikkitaayye? \v 12 Neeni ha"i ba; taani neena haasayanaadan maaddana; neeni gaanabaa taani neena tamaarissana» yaageedda. \p \v 13 Shin Muse, «Abeet Godaw, hayyanaa, hawaa ootsanaw hara asaa kiittaarikkii!» yaageedda. \v 14 Hewaappe guyyiyaan Med'inaa Goday Musew loytsi hank'k'ettiide Aa, «Leewiyaa gideedda ne ishaa Aaroonee? I lo"o haasayana danddayiyaawaa taani eray; ha"i I neenana gaketanaw yiidde ogiyaa bollan de'ee; I neena be'iyaa wode Aa wozanay nashettanawaa. \v 15 Neeni, ‹Yaaga; yaaga› gaade aw odana; taani hinttentta laa"uwaakka haasayanaw maaddananne hinttenttu ootsanabaa tamaarissana. \v 16 I asaw ne diraa haasayanawaa; hewekka, I new doonaa mala gidanawaa, neeni aw S'oossaa mala gidanaassa giyaawaa. \v 17 Shin malaatatuwaa an ootsanaw, neeni ha s'am"aa akkaade ba» yaageedda. \s Muse Gibs'e Simmeedda \p \v 18 Hewaappe guyyiyaan Muse bare bolluwaa Yotoorekko simmi biide, «Hanno gakkanaw shemppuwaanna de'iyaa Asay de'ooppe be'anaw, taani guyye ta asaakko Gibs'e boo?» yaageedda. Yootoore Musa, «Ee ba; saro gakka» yaageedda. \v 19 Muse Miidiyaama gadiyaan de'ishshin Med'inaa Goday Aa, «Neena wod'anaw koyeedda asatuu ubbay hayk'k'i diggeedda diraw, guyye Gibs'e gadiyaa simmaade ba» yaageedda. \v 20 Muse bare machatonne bare attuma naanaa hariyaa togissi akkiide, guyye Gibs'e simusaa doommeedda; Muse S'oossaa s'am"aa bare kushiyaan oyk'k'iide beedda. \p \v 21 Med'inaa Goday Musa, «Neeni Gibs'e simmaade biyaa wode, taani new immeedda wolk'k'an neeni ootsana malaatatuwaa ubbaa Gibs'e kaatiyaa sintsaan neeni ootsanawaa baloppa. Yaatinakka asaa I yeddenna mala, taani Aa wozanaa donc'c'ilisanna. \v 22 He wode taani Med'inaa Goday, giyaawaa kaatiyaw hawaadan yaagaade oda; ‹ «Israa'eelii ta bayira na'aa. \v 23 I taw goynnana mala, ta na'aa neeni yeddana mala, taani new odaaddi; shin neeni Aa yeddenaan is's'aadda; hewaa diraw, taani ne bayira attuma na'aa wod'ana» yaagee› yaagaade oda» yaageedda.\x - \xo 4:23 \xo*\xt Kes. 12:29\xt*\x* \p \v 24 Ogiyaan shemppiyaasan Med'inaa Goday Musena gaketeedda; Aa wod'ana haneedda. \v 25 Aa machatta S'ipaara saliyaa akkaade, bare na'aa k'as's'araaddu. He shookuwaan Muse gediyaa\f + \fr 4:25-26 \fr*\fq Gediyaa: \fq*\ft Hawaa guussay «Aa attuntsaa bochchaaddu» guusaa.\ft*\f* bochchaaddu. Iza Musa, «Neeni taw tumu suutsaa mishiraa» yaagaaddu. \v 26 Med'inaa Goday hewaa diraw Aa wod'enaan aggeeda. He wode k'as's'araa malaatanaw Aa, «Neeni taw suutsaa mishiraa» yaagaaddu. \p \v 27 Med'inaa Goday Aaroona, «Neeni Musena gaketanaw mela biittaa ba» yaageedda. I biide, Musena S'oossaa deriyaan gakettiide Aa yereedda. \v 28 Hewaappe guyyiyaan Muse Med'inaa Goday bare bolla kiitteedda k'aalaa ubbaanne ootsana mala, barena azazeedda ooratsa malaatatuwaa ubbaa Aaroonaw odeedda. \v 29 Musenne Aaroone biide, Israa'eeletuwaa c'imatuwaa ubbaa shiishsheeddino. \v 30 Aaroone Med'inaa Goday Musew odeedda k'aalaa ubbaa unttunttoo odeedda. Malaatatuwaakka he asaa sintsan ootseedda. \v 31 Unttunttukka ammaneeddino. Med'inaa Goday unttunttoo k'oppeeddawaanne unttunttu tuggaa be'eeddawaa siseedda wode, unttunttu guufanniide goynneeddino. \c 5 \s Musenne Aaroone Paaroona Sintsaan \r (5:1—11:10) \p \v 1 Hewaappe guyyiyaan Musenne Aaroone Gibs'e kaatiyaakko yiide Aa, «Med'inaa Goday, Israa'eeliyaa S'oossay hawaadan yaagee; ‹Ta Asay taw mela biittaan baalaa bonchchana mala, unttuntta yedda› yaagee» yaageeddino. \v 2 Kaatii, «Taani aw azazettaade Israa'eeliyaa yeddanaw he Med'inaa Goday oonee? Taani Med'inaa Godaa erikke; Israa'eeliyaakka yeddikke» yaageedda. \v 3 Hewaappe guyyiyaan unttunttu, «Ibraawetuwaa S'oossay nuunanna gaketeedda. Ha"i nuuni Med'inaa Godaa, nu S'oossaw, yarshshuwaa yarshshanaw heezzu gallassaa ogiyaa mela biittaa giddo baanaw nuuna yeddaarikkii; hewe d'ayooppe, I nuuna iita harggiyaan woy olan wod'anawaa» yaageeddino. \p \v 4 Shin Gibs'e kaatii yaageedda; «Muse! Aaroona! Asaa ayaw kiittaa diggiittee? Hinttenttu kiittaw simmiide biite» yaageedda. \v 5 Kaatii he wode, «Be'ite, ha gadiyaan Asay c'oratteedda; k'ay hinttenttu unttuntta kiittaa diggiita» yaageedda. \v 6 Kaatii he gallassi Gibs'etuwaa kaappotuwaanne Israa'eeletuwaa daguwaa suntsatuwaa azaziide, \v 7 «Haroodewaadan s'uubiyaa med'd'iyaa utulaa asaw immoppite; unttunttu utulaa barenttoo biide shiishshino; \v 8 shin unttunttu payduwaan kasewaa keeshshaa s'uubiyaa med'd'iide, sheed'd'anaadan azazite; he payduwaappe pac'issoppite; ayaw gooppe, unttunttu azalla; unttunttu, ‹Nuuni nu S'oossaw yarshshuwaa yarshshana mala, nuuna yeddaarikkii› yaagiide waassiyaawe hawaassa. \v 9 Unttunttu kiitaan sheekkana malanne wordduwaa haasayaa sisennan aggana mala, unttunttoo oosuwaa dees'isite» yaagiide azazeedda. \p \v 10 Hewaappe guyyiyaan, he kaappotuunne he suntsatuu kesiide asaa, «Kaatii hawaadan yaagee; ‹Simmi taani hinttenttoo ubbakka utulaa immikke; \v 11 hinttenttu utulaa demmana danddayiyaasaappe hinttenttu huup'iyaw shiishshite; shin hinttenttu sheed'd'iyaa s'uubiyaa payduu ubbakka pac'c'enna› yaageedda» yaageeddino. \v 12 Aasi utulaw haniyaawaa shiishshanaw Gibs'e biittaa ubbaan laaletteedda. \v 13 Gibs'etuwaa kaappotuu unttuntta, «Hinttenttoo utulaa immiyaa wode hinttenttu hachche hachche ootsiyaawaa keeshshaa ootsite» yaagiide unttuntta godeteeddino. \v 14 Gibs'etuwaa kaappotuu Israa'eeletuwaa daguwaa suntsatuwaa wad'd'iide, «Hinttenttu kase ootsiyaawaa keeshshaa s'uubiyaa zino woy hachche ayaw ootsi wurssibeykkitee?» yaagiide oochcheeddino. \p \v 15 Hewaappe guyyiyaan Israa'eeliyaa suntsatuu biide kaatiyaw maganeeddino; unttunttu barenttu metuwaappe denddowaan Aa, «Neeni ne k'oomatuwaa hawaadan ayaw ootsay? \v 16 Ne k'oomatoo utulaa immikkino; shin, ‹S'uubiyaa med'd'ite› yaagiino; nuuna ne k'oomatuwaa wad'd'iino; shin balay ne asaa bollana» yaageeddino. \v 17 Shin kaatii unttuntta, «Ha azallatuu! Hinttenttu azalla! Hewaa diraw, hinttenttu zaari zaariide, ‹Nuuni Med'inaa Godaw yarshshana baanaw nuuna yeddaarikkii› yaagiita. \v 18 Ha"i biite; ootsite; unttunttu hinttenttoo ay utulaakka immikkino; shin hinttenttu kasewaa keeshshaa s'uubiyaa med'd'iita» yaageedda. \v 19 Israa'eelatuwaa suntsatuu, «Hinttenttu hachche hachche med'd'iyaa s'uubiyaa payduwaa kasewaappe pac'issoppite» geedda wode, unttunttu metuwaan geleeddawaa akeekeeddino. \v 20 Unttunttu kaatiyaa mataappe kesiide, Musenne Aaroone unttunttunna gakettanaw naagiyaawantta demmeeddino. \v 21 Unttunttu, «Hinttena Med'inaa Goday s'eello! Hinttenttu bolla I pirddo! Hinttenttu nuuna kaatiyaananne Aa oosanchchatuwaan is'isseeddita; k'ay unttunttu nuuna wod'ana mala, mashshaa unttunttu kushiyaan wotseeddita» yaageeddino. \s Muse S'oossaw Maganneedda \p \v 22 Muse Med'inaa Godaakko simmiide, «Abeet Godaw, neeni ha asaa bolla metuwaa ayaw ahaadii? Neeni taana kiitteeddawe hawaassee? \v 23 Taani ne suntsan kaatiyaw haasayanaw beedda wodeppe doommina, I ha asaa bolla metuwaa aheedda. K'ay neenikka ne asaa mule ashshabaakka» yaageedda. \c 6 \p \v 1 Hewaappe guyyiyaan Med'inaa Goday Musa, «Taani Gibs'e kaatiyaa ootsanabaa neeni ha"i be'ana; ta wolk'k'aama kushiyaa gaasuwaan I unttuntta yeddanawaa; ta wolk'k'aama kushiyaa gaasuwaan I unttuntta bare gadiyaappe laaggiide kessana» yaageedda. \s Muse S'eessaa \p \v 2 S'oossay k'aykka Musa, «Taani Med'inaa Godaa;\x - \xo 6:2-3 \xo*\xt Dom. 17:1; 28:3; 35:11; Kes. 3:13-15\xt*\x* \v 3 Taani Abrahaamew, Yisaak'awunne Yaak'oobaw Ubbaa Danddayiyaa S'oossaa gidaade k'onc'c'aad; shin Taani, Med'inaa Godaa giyaa ta suntsan, taanatetsaa unttuntta erissabeykke. \v 4 K'ay taani unttunttoo unttunttu bete gidiide de'eedda Kanaane gadiyaa immanaw ta k'aalaa c'aak'uwaa unttunttunna c'aak'k'etaad. \v 5 K'aykka Gibs'e asatuu ayileyiyaa Israa'eeletuwaa ooliyaa taani sisaade, ta k'aalaa c'aak'uwaa hassayaadi. \p \v 6 «Hewaa diraw, neeni Israa'eelatuwaa, ‹Taani Med'inaa Godaa; Taani hinttentta Gibs'etuwaa naak'uwaappe kessana; Taani hinttentta unttunttu ayiletetsaappekka la"a kessana; k'ay Taani ta wolk'k'aama wolk'k'aan Gibs'etuwaa bolla iita pirddaa ahaade hinttentta wozana. \v 7 Taani hinttentta ta huup'e asaadan akkananne taani hinttenttu S'oossaa gidana. He wode hinttenttu Taani Med'inaa Godaa hinttenttu S'oossaa hinttentta Gibs'etuwaa ayiletetsaappe kesseeddawaa gidiyaawaa erana. \v 8 K'ay Taani Abrahaamew, Yisaak'awunne Yaak'oobaw immanaw c'aak'k'eedda biittaw ahana; he gadiyaa taani hinttenttoo gade ootsaade immana; Taani Med'inaa Godaa yaaga› » yaageedda. \p \v 9 Muse hawaa Israa'eeletoo odeedda; shin unttunttu ayaanay me"eedda gaasuwaaninne mek'etsi baynna ayiletetsaa gaasuwaan Aa k'aalaa sisibeykkino. \v 10 Hewaappe guyyiyaan Med'inaa Goday Musa, \v 11 «Baade Gibs'e kaatiyaa, ‹Israa'eeletuwaa ne gadiyaappe kessaade yedda› yaagaade oda» yaageedda. \v 12 Shin Muse Med'inaa Godaa, «Haray atto Israa'eeletuu tabaa sisennan is's'eeddino shin taani deeddotiyaa ins's'arssan haasayiyaawaa kaatii wooti sisanee?» yaageedda. \v 13 Med'inaa Goday Musanne Aaroona, «Biide, hinttenttu Israa'eeliyaa asaa Gibs'eppe kessana mala, taani hinttentta yeddeeddawaa Israa'eeliyaa asawunne Gibs'e kaatiyaw odite» yaagiide azazeedda. \s Musenne Aaroone Yeletaa \p \v 14 Unttunttu soy soy mayza aawotuu hawantta. Israa'eeliyaw bayira na'aa Roobeela attuma naanay, Heenooka, Paalu, Hes'iroonanne Karmma; hawanttu Roobeela yaratuwaa. \p \v 15 Simoona attuma naanay, Yimu'eela, Yaamiina, Ohaada, Yaakiina, S'oohaaranne Kanaane gade mishirattippe yeletteedda Shaa'ula; hawanttu Simoona yaratuwaa. \p \v 16 Leewiyaa attuma naanay barenttu yeletaa maaraadan Gershshoona, K'ahaatanne Maraara. Leewii s'eetanne hattamanne laappun laytsaa de'eedda.\x - \xo 6:16-19 \xo*\xt Pay. 3:17-20; 26:57-58; 1 Od. 6:16-19\xt*\x* \p \v 17 Gershshoona attuma naanay barenttu yaran yaran Liibinanne Shim"a geetettiino. \p \v 18 K'ahaate attuma naanay Amiraama, Yis'ihaara, Kebroonanne Uzi'eela. K'ahaate s'eetanne hattamanne heezzu laytsaa de'eedda. \p \v 19 Maraara attuma naanay Maahilanne Musha giyaawantta. \p Barenttu Yeletaa maaran hawaappe k'ommonna s'eegeteedda Leewiyaa yaratuu hawantta. \p \v 20 Amiraame bare aawuwaa michchato Yokebeedo akkeedda. Iza Aaroonanne Musa aw yelaaddu. Amiraame s'eetanne hattamanne laappun laytsaa de'eedda. \p \v 21 Yis'ihaara attuma naanay, K'oraaha, Nefeeganne Ziikira. \p \v 22 Uuzi'eela attuma naanay, Mishaa"eela, Els's'aafaananne Siitira. \p \v 23 Aaroone Aminaadaaba naatto, Na'aasoona michchato Elisheebo akkeedda. Yaatina iza aw Nadaaba, Abiiha, El"aazaranne Ittaamaara geetettiyaa attuma naanaa yelaaddu. \p \v 24 K'ore attuma naanay, Asiira, Elk'k'aananne Abiyaasaafa; hawanttu K'ore yaratuwaa. \p \v 25 Aaroona na'ay El"aazare Puti'eela naanatuwaappe ittinno akkeedda; iza aw Piinihaasa yelaaddu. \p Hawanttu barenttu yaran yaran Leewatuwaa golliyaa mayza asatuwaa. \p \v 26 Med'inaa Goday, «Gibs'e gadiyaappe Israa'eelatuwaa olaw giigo c'uguwaadan c'uguwaadan kessite» yaageeddawe ha Musanne Aaroona. \v 27 Israa'eelatuwaa Gibs'e gadiyaappe kessiyaawaa Gibs'e kaatiyaw haasayeeddawanttu unttuntta. Hewanttukka Musanne Aaroona. \v 28 Med'inaa Goday Gibs'en Musew haasayeedda wode Aa, \v 29 «Taani Med'inaa Godaa; Taani new odiyaawaa ubbaa neeni Gibs'e kaatiyaw oda» yaageedda. \v 30 Shin Muse Med'inaa Godaa, «Taani deeddotiyaa ins's'arssan haasayiyaawaa gidishin, kaatii taani odiyaawaa wooti sisanee?» yaageedda. \c 7 \p \v 1 Hewaappe guyyiyaan Med'inaa Goday Musa, «Be'a; taani neena Gibs'e kaatiyaw S'oossaa mala ootsaad; ne ishay Aaroone ne nabiyaadan gidanawaa; \v 2 taani neena azazeedda ubbaa neeni aw odaasa; ne ishaa Aaroone Israa'eelatuwaa bare gadiyaappe kessi yeddana mala, kaatiyaw odee. \v 3 Shin taani kaatiyaa wozanaa d'ulissana; taani Gibs'e gadiyaan ta c'ora malaatanne maalaalissiyaabaa darissaade ootsinttokka,\x - \xo 7:3 \xo*\xt Kit. 7:36\xt*\x* \v 4 I hinttenttu odiyaawaa sisenna. He wode taani ta kushiyaa Gibs'etuwaa bolla dentsana; taani ta c'uguwaa, ta asaa Israa'eeliyaa, Gibs'e asaa bollan wolk'k'aama pirddaa ahaade kessana. \v 5 Hewaappe guyiyaan Gibs'etuu, taani ta kushiyaa Gibs'e bolla dentsaade, Israa'eelatuwaa unttunttu giddoppe kesseedda wode, taani Med'inaa Godaa gidiyaawaa unttunttu eranawantta» yaageedda. \p \v 6 Musenne Aaroone likke Med'inaa Goday unttuntta azazeeddawaadan ootseeddino. \v 7 Unttunttu kaatiyaw odiyaa wode, Muse hosppun tammu laytsaa asaa; Aaroone k'ay hosppun tammanne heezzu laytsaa asaa. \s Aaroona S'am"ay Shooshshaa gideedda \p \v 8 Med'inaa Goday Musanne Aaroona hawaadan yaageedda; \v 9 «Kaatii hinttentta, ‹S'oossay ootsiyaa malaataa taana bessite› giyaa wode, neeni Aaroona, ‹Ne s'am"aa akkaade, kaatiyaa sintsan ola› yaaga; yaatooppe I shooshshaa kessana» yaageedda. \v 10 Musenne Aaroone kaatiyaakko geliide Med'inaa Goday unttuntta azazeeddawaadan ootseeddino; Aaroone bare s'am"aa kaatiyaa sintsaaninne Aa oosanchchatuwaa sintsan olina shooshshaa kesseedda. \v 11 Hewaappe guyyiyaan kaatii eranchchatuwaanne bitiyaawantta s'eesissina unttunttukka, ha Gibs'etuwaa shareechchotuu barenttu d'amaashuwaan hewaadan ootseeddino. \v 12 Unttunttu ubbaykka barenttu s'am"aa s'am"aa olina, s'am"atuu shooshshaa kesseeddino; shin Aaroona s'am"ay unttunttu s'am"atuwaa mitteedda. \v 13 Gidooppenne Med'inaa Goday odeeddawaadankka kaatiyaa wozanay donc'c'ileedda; I unttunttu oduwaa sisennan is's'eedda. \s Haatsay Suutsaw Laametteedda \p \v 14 Med'inaa Goday Musa, «Kaatiyaa wozanay donc'c'ileedda; asaa I yeddennan is's'eedda. \v 15 Kaatii haatsaakko biyaa wode, guuraade neeni aakko baade aanana gaketanaw Nayle Shaafaa doonaan ee"a; shooshshaw laametteedda s'am"aa oyk'k'a akkaade ba. \v 16 Neeni Aa, ‹Med'inaa Goday, Ibraawetuwaa S'oossay neena, mela biittaan taw goynnana mala, ta asaa yedda yaagiide, taana neekko kiitteedda; shin hanno gakkanaw neeni sisabeykka. \v 17 Med'inaa Goday, Taani Med'inaa Godaa gidiyaawaa neeni hawaan erana. Taani Nayle Shaafaa haatsaa ta kushiyaan de'iyaa s'am"an shoc'ina haatsay suutsaw laamettanawaa.\x - \xo 7:17 \xo*\xt Sas'. 16:4\xt*\x* \v 18 Nayle Shaafaa moliikka hayk'k'anawaa; shaafaykka s'ink'k'anawaa; Gibs'etuu he shaafaa haatsaa ushanaw danddaykkino› yaagaade oda» yaageedda. \p \v 19 Med'inaa Goday Musa hawaadan yaageedda; «Neeni Aaroona, ‹Ne s'am"aa oyk'k'aade Gibs'e haatsatuwaa bolla, shaafatuwaa bolla, zeereeto haatsatuwaa bolla, di'uwaa ollaa bollan ne kushiyaa mic'c'a› yaaga; I mic'c'ina unttunttu suutsaw laamettanawaa; Gibs'e biittaa ubbaan, haray attina, mitsaappenne shuchchaappe wooc'iide kesseedda haatsaa tigiyaa miishshaa ubbaa garssan de'iyaa haatsay suutsaw laamettana» yaageedda. \p \v 20 Musenne Aaroone Med'inaa Goday azazeeddawaadan ootseeddino. Kaatiyaa sintsaaninne Aa oosanchchatuwaa sintsaan I bare s'am"aa dentsiide, shaafaa haatsaa shoc'ina haatsaa ubbay suutsaw laametteedda. \v 21 He shaafaa haatsaa gidduwaan de'iyaa moletuu hayk'k'eeddino; shaafaa haatsay loytsi zee"eedda diraw, Gibs'e Asay ushanaw danddayibeenna. Gibs'en ubba saan suutsay kumeedda. \v 22 Gibs'e shareechchotuukka barenttu d'amaashuwan hewaadan ootseeddino; Med'inaa Goday odeeddawaadankka kaatiyaa wozanay donc'c'ilina, Musenne Aaroone odeeddawaa sisennan is's'eedda. \v 23 Hewaappe guyyiyaan kaatii hawoo ayinne hirggennan bare soo simmiide beedda. \v 24 Gibs'e Asay ubbay Nayle Shaafaa haatsaa ushanaw danddayibeenna diraw, ushiyaa haatsaa demmanaw Nayle Shaafaa gas'aan ollaa bookkeeddino. \p \v 25 Med'inaa Goday haatsaa shoc'oodeppe laappun gallassaa gideedda. \c 8 \s Shed'd'iyaa \p \v 1 Hewaappe guyyiyaan Med'inaa Goday Musa, «Ba; Gibs'e kaatiyaakko baade, ‹Med'inaa Goday hawaadan yaagee; «Taw goynnana mala, ta asaa yedda. \v 2 Neeni unttuntta yeddennan is's'ooppe, taani ne biittaa ubbaan shed'd'iyaa kuntsana. \v 3 Nayle Shaafaan shed'd'ii shohakkattana. Unttunttu shohakkatti kesiide ne soo, ne siris'aa, ne gisuwaa giddo, ne oosanchchatuwaa golliyaa giddo gelana; ne asaa bolla kesana; ne c'ooc'iyaanne ne d'iiliyaa wotsiyaa keriyaan gelana. \v 4 Shed'etuu ne bolla, ne asaa bollanne ne oosanchchatuwaa ubbaa bolla kesana» yaagee› yaagaade oda» yaageedda. \p \v 5 Hewaappe guyyiyaan Med'inaa Goday Musa, «Neeni Aaroona, ‹Ne s'am"aa oyk'k'aadde, shaafatuwaa bolla, zeereeto haatsatuwaa bollanne di'uwaa ollaa bolla ne kushiyaa mic'c'aade shed'etuu Gibs'e gadiyaa bollan kessanaadan ootsa› yaagaadde oda» yaageedda. \v 6 Aaroone Gibs'e haatsatuwaa bolla bare kushiyaa mic'c'ina shed'etuu kesiide, Gibs'e gadiyaa mayyeeddino. \v 7 Shareechchatuukka barenttu d'amaashuwaan hewaadan ootseeddino; unttunttukka Gibs'e gadiyaan shed'd'ii kessanaadan ootseeddino. \p \v 8 Kaatii Musanne Aaroona s'eesissiide, «Ha shed'etuwaa taappenne ta asaappe diggana mala, Med'inaa Godaa hinttenttu woossite; yaatooppe Med'inaa Godaw yarshshuwaa yarshshana mala, taani asaa yeddana» yaageedda. \v 9 Muse kaatiyaa, «Kaatiyaw shed'etuu neeppenne ne sooppe d'ayana malanne Nayle Shaafaa s'alalan attana mala, taani new, ne oosanchchatoonne ne asaw woosana wodiyaa neeni keera» yaageedda. \v 10 Kaatii, «Wontta» yaageedda. Muse, «Med'inaa Godaa Nu S'oossaa, malay ooninne baynnawaa neeni erana mala, neeni geeddawaadan hananawaa. \v 11 He shed'etuu neeppe, ne golliyaappe, ne oosanchchatuwaappenne ne asaappe d'ayanawantta; unttunttukka Nayle Shaafaa s'alalan attanawantta» yaageedda. \v 12 Musenne Aaroone kaatiyaa mataappe kesseeddino; kaatiyaa bolla Med'inaa Goday aheedda shed'd'etuwaabaa Muse Med'inaa Godaakko woosseedda. \v 13 Med'inaa Goday Muse oochcheeddawaadan ootseedda; shed'etuu son kareninne dembban hayk'k'eeddino. \v 14 Gibs'e Asay unttuntta shiishshi shiishshiide dooreeddino; biittay hewaa s'ink'k'uwaan zee"eedda. \v 15 Shin kaatii shed'etuu baynnawaa be'eedda wode Aa wozanay donc'c'ileedda; Med'inaa Goday odeeddawaadankka, I Musenne Aaroone odeedda oduwaa sisennan is's'eedda. \s C'uuchchaa \p \v 16 Med'inaa Goday hewaappe guyyiyaan, Musa «Neeni Aaroona, ‹Ne s'am"aa mic'c'aade, biittaa baana shoc'a› yaagaade oda. Gibs'e biittaa ubbaan baanay c'uuchchaa kessanawaa» yaageedda. \v 17 Unttuttu hewaadan ootseeddino; Aaroone s'am"aa oyk'k'iide bare kushiyaa mic'c'iidde; bare s'am"an biittaa baana shoc'ina asaanne, mehiyaa bolla c'uuchchay yeedda. Gibs'e gadiyaan ha gas'aappe ya gas'aa gakkanaw, baana ubbay c'uuchchaa kesseedda. \v 18 Shareechchatuukka barenttu d'amaashuwaan hewaadan ootsanaw baas'eteeddino; shin danddayibeykkino. C'uuchchay asaa bollanne, mehiyaa bolla kummeedda. \v 19 Shareechchatuu kaatiyaa, «Hawe S'oossaa oosuwaa» yaageeddino. Shin kaatiyaa wozanay donc'c'ileedda; S'oossay geeddawaadankka, I unttunttu odiyaawaa sisennan is's'eedda.\x - \xo 8:19 \xo*\xt Luk'. 11:20\xt*\x* \s Dukkiyaa Uduns's'iyaa \p \v 20 Med'inaa Goday Musa, «Guuran denddaade, kaatii shaafaa biishshin aanana gakettaade neeni Aa, ‹Med'inaa Goday yaagee; «Taw ootsana mala, ta asaa yedda; \v 21 neeni ta asaa yeddennan is's'ooppe, taani ne bolla, ne oosanchchatuwaa bolla, ne asaa bollanne ne golletuwaa giddo uduns's'iyaa wudiyaa yeddana; Gibs'etuwaa golleninne unttunttu de'iyaa biittaa ubbaan uduns's'ii kumanawaa. \v 22 Shin he gallassi ta Asay bete gidiide de'iyaa Goshena gadiyaan uduns's'ii kumenaadan taani te'aade, unttunttu biittaa shaakana; Taani Med'inaa Goday, ha gadiyaa ubbaan de'iyaawaa neeni hewaan erana. \v 23 Taani ta asaanne ne asaa shaakana; ha wolk'k'aama malaatay wontti hanana» yaagee› yaagaadde oda» yaageedda. \v 24 Med'inaa Goday hewaappe guyyiyaan, geeddawaadan ootseedda; kaatiyaa sooninne Aa oosanchchatuwaa son daro uduns's'iyaa wudii yeedda; Gibs'e gadiyaa ubbaa bayzzeedda. \p \v 25 He wode kaatii Musanne Aaroona s'eesissiide, «Biite; ha gadiyaan hinttenttu S'oossaw yarshshite» yaageedda. \v 26 Shin Muse, «Hewe likke gidenna; nuuni Med'inaa Godaa Nu S'oossaw shiishshiyaa yarshshotuu Gibs'etuwaa sheneyiyaawaa gidanawaa; nuuni unttuntta sheneyiyaa yarshshotuwaa unttunttu s'eellishin yarshshooppe, unttunttu nuuna shuchchaan c'addikkinoo? \v 27 Nuuni Med'inaa Godaa, nu S'oossaw, yarshshotuwaa shiishshanaw I nuuna azaziyaawaadan, heezzu gallassaa ogiyaa mela biittaa baana koshshee» yaageedda. \v 28 Kaatii, «Med'inaa Godaw, hinttenttu S'oossaw, hinttenttu mela biittaa biide yarshshana mala, taani hinttentta yeddana; shin hinttenttu haakkiide booppite; taw ha"i woossite» yaageedda. \v 29 Muse, «Taani ne mataappe keso sa'aannakka Med'inaa Godaa woosana; ha uduns's'iyaa wudii wontti kaatiyaappe, Aa oosanchchatuwaappenne Aa asaappe kichchanawaa. Shin Med'inaa Godaw yarshshanaw asaa yeddennan is's'anaw kaatii nuuna zaari c'immenna mala akeeko» yaageedda. \v 30 Hewaappe guyyiyaan Muse kaatiyaa mataappe kesiide, Med'inaa Godaa woosseedda. \v 31 Med'inaa Goday Muse oochcheeddawaadan ootseedda; uduns's'iyaa kaatiyaappe, Aa oosanchchatuwaappenne Aa asaappe ittuunne attenan kichcheedda. \v 32 Shin ha"ikka k'ay kaatiyaa wozanay donc'c'ilina, asaa yeddennan is's'eedda. \c 9 \s Mehiyaa Bolla Boshay Wod'd'eedda \p \v 1 Med'inaa Goday Musa hawaadan yaageedda; «Gibs'e kaatiyaakko baade, ‹Med'inaa Goday, Ibraawetuwaa S'oossay neena, «Unttunttu taw goynnana mala ta asaa yedda» yaagee. \v 2 Neeni yeddennan is's'aade, unttuntta oyk'k'a uttiyaawaa gidooppe, \v 3 Med'inaa Godaa kushii deriyaan de'iyaa ne mehiyaa bolla, paratuwaa bolla, haretuwaa bolla, gaalotuwaa bolla, miyaa bolla, dorssatuwaa bollanne deeshshatuwaa bolla wolk'k'aama iita harggiyaa yeddana. \v 4 Shin Taani Med'inaa Goday Israa'eeliyaa mehiyaa gidduwaaninne Gibs'etuwaa mehiyaa gidduwaan shaakotaa med'd'ana. Israa'eelatuu mehiyaappe ittuunne hayk'k'enna› yaaga» yaageedda. \v 5 Med'inaa Goday wodiyaa keeriide, «Taani wontti hawaa ha gadiyaa bollan ootsana» yaageedda. \v 6 Wonttetsa gallassi Med'inaa Goday hewaa ootseedda. Gibs'e asaa mehiyaa ubbay hayk'k'eedda; shin Israa'eeliyaa asaa mehiyaappe ittuunne hayk'k'ibeenna. \v 7 Kaatii ha yewuwaa paac'c'anaw asaa kiittiide, Israa'eeletuwaa mehiyaappe, haray atto, ittuunne hayk'k'ibeennawaa ereedda. Gidooppenne kaatiyaa wozanay donc'c'ilo sa'aappe simmenaan is's'ina, asaa yeddennan diggeedda. \s S'iibbaa \p \v 8 Meed'inaa Goday hewaappe guyyiyaan, Musanne Aaroona, «Hinttenttu kushiyaa kuntsiidde c'ooc'iyaappe bidintsaa uuc'c'ite; Muse kaatii s'eellishin, hewaa pude c'arkkoo laalo; \v 9 hewe Gibs'e biittaa ubbaa bolla liik'o baana gidanawaa; Gibs'e biittaa ubbaan asaa bollanne mehiyaa bolla giiyyiyaa s'iibbay wod'd'anawaa» yaageedda. \v 10 Unttunttu c'ooc'iyaappe bidintsaa akkiide, kaatiyaa sintsan ek'k'eeddinno; Muse hewaa pude c'arkkuwaan laalina, asaa bollanne mehiyaa bolla giiyiyaa s'iibbay wod'd'i aggeeda.\x - \xo 9:10 \xo*\xt Sas'. 16:2\xt*\x* \v 11 Shareechchatuukka unttunttu bollanne Gibs'e asaa ubbaa bolla wod'd'eedda s'iibbay essuwaa diggina, Muse sintsan ek'k'anaw danddayibeykkino. \v 12 Shin Med'inaa Goday Musew geeddawaadankka, kaatiyaa wozana donc'c'iliseedda diraw, Musenne Aaroone odiyaawaa kaatii sisennan is's'eedda. \s Shachchaa \p \v 13 Hewaappe guyyiyaan Med'inaa Goday Musa, «Guuran dendda baade, kaatiyaanna gakettaade Aa, ‹Med'inaa Goday, Ibraawetuwaa S'oossay neena, «Taw goynnana mala ta asaa yedda. \v 14 Hewe d'ayooppe, ne bolla, ne oosanchchatuwaa bollanne ne asaa bolla ta boshaw de'iyaa kumentsaa wolk'k'aa taani kiittana; sa'aan ubbaan ta mali baynnawaa neeni hewaan eranaassa. \v 15 Taani hannoode ta kushiyaa yeddaade, neenanne ne asaa iita harggiyaan ha sa'aa bollappe mils's'i udanashin. \v 16 Taani neena ta wolk'k'aa bessanawunne ta suntsay sa'aa ubbaa bollan odettanaw, hewoo taani neena kaate ootsaade wotsaad.\x - \xo 9:16 \xo*\xt Rom. 9:17\xt*\x* \v 17 Neeni ha"ikka otorettaade, ta asaa yeddennan is's'aadda. \v 18 Hewaa diraw, taani wontti hannoode Gibs'e Gibs'e gidoodeppe hachche gakkanaw ubbakka wod'd'i erenna, darii wolk'k'aama shachchaa bukissana. \v 19 Ha"i neeni ne mehiyaanne gaden new de'iyaawaa ubbaa ellekka soo gelissanaadan azaza; ayaw gooppe, soy gelenaan biro gaden de'iyaa asaa ubbaa bollanne mehiyaa ubbaa bolla shachchay wod'd'anawaa; Unttuttu hayk'k'ana» yaagee› yaaga» yaageedda. \v 20 Kaatiyaa oosanchchatuwaappe Med'inaa Godaa k'aalaw yayyeeddawanttu barenttu ayiletuwaanne barenttu mehiyaa elleelliidde soy geliseeddino. \v 21 Shin Med'inaa Godaa k'aalaa kad'eeddawanttu barenttu ayiletuwaanne barenttu mehiyaa gaden aggi basheeddino. \p \v 22 Hewaappe guyyiyaan Med'inaa Goday Musa, «Gibs'e biittaa ubbaa bollan: asaa bolla, mehiyaa bollanne Gibs'e goshshatuwaan dic'c'iyaabaa ubbaa bolla shachchay wod'd'anaadan, ne kushiyaa saluwaa dentsa» yaageedda. \v 23 Muse bare gatimaa saluwaa zaariide dentseedda wode, S'oossay guguntsaanne shachchaa yeddeedda; walk'k'antsaykka duge sa'aw walk'k'ammeedda. S'oossay Gibs'e gadiyaan shachchaa yaati bukisseedda. \v 24 Shachchay wod'd'eedda; walk'k'antsay yaanne haanne walk'k'ammeedda; Gibs'e gadiyaan kaatii kaatetoodeppe doommina, Gibs'e biittaa ubbaan wod'd'eedda shachchaa ubbaappe hewe aad'd'iyaa iita shachchaa.\x - \xo 9:24 \xo*\xt Sas'. 8:7; 16:21\xt*\x* \v 25 He shachchay Gibs'e biittaa ubbaa gaden de'iyaa ubbabaa, asaakka mehiyaakka shoc'eedda; gaden doleeddabaa ubbaa duge zaariide bidoyeedda; mitsaa ubbaa mentsereetseedda. \v 26 Shachchay wod'd'ibeenna gadii Israa'eelatuu utteedda Goshena gadiyaa s'alala. \p \v 27 Kaatii kiitti Musanne Aaroona s'eesissiide, «Ha"i simmi, taani nagaraa ootsaad; Med'inaa Goday tumanchchaa; taaninne ta Asay bayzzanchcha. \v 28 Nuw guuguntsaynne shachchay dareedda diraw, Med'inaa Godaa woossite. Taani hinttentta yeddana; simmi hawaappe sintsan hinttenttu hawaan gam"ikkita» yaageedda. \v 29 Muse Aa, «Taani ha katamaappe keseedda wode, taani woossanaw ta kushiyaa Med'inaa Godaakko mic'c'ana; yaatooppe guuguntsay agganawaa; k'ay shachchaa wod'etsay ek'k'ana; sa'ay Med'inaa Godaawaa gidiyaawaa neeni hewaan erana. \v 30 Shin neeninne ne oosanchchatuu Med'inaa Godaw S'oossaw ha"ikka yayyenawaa taani eray» yaageedda. \v 31 Talbbay c'iisheedda dirawunne banggay tisheedda diraw, talbbaynne banggay shachchan bayeeddino. \v 32 Shin zarggaynne k'ambbaray ka"iyaa wodii bira gideedda diraw, shachchan bayibeykkino. \p \v 33 Hewaappe guyyiyaan Muse kaatiyaa mataappe denddiide, katamaappe gas'aa kesseedda. Bare kushiyaa Med'inaa Godaakko mic'c'eedda; yaatina guguntsaynne shachchay aggeedda; iraykka biittaa bollan duge tigettiyaawe ek'k'eedda. \v 34 Shin kaatii iray, shachchaynne guguntsay aggeedawaa be'eedda wode zaariiddekka nagaraa ootseedda; ikka Aa oosanchchatuukka barenttu wozanaa donc'c'ilisseeddino. \v 35 Med'inaa Goday Muse doonaan haasayeeddawaadankka kaatiyaa wozanay donc'c'ilina, Israa'eelatuwaa I yeddennan is's'eedda. \c 10 \s Booliyaa \p \v 1-2 Hewaappe guyyiyaan Musa Med'inaa Goday hawaadan yaageedda; «Gibs'e kaatiyaakko ba; ayaw gooppe, taani Gibs'etuwaa gidon mallaanne wolk'k'aama malaataa ta woota ootseeddentto hinttenttu hinttenttu naanawunne hinttenttu naanaa naanaatoo odana mala, k'ay hinttenttukka Taani Med'inaa Godaa gidiyaawaa erana mala, ta wolk'k'aama malaataa unttunttu giddon ootsanaw Aa wozanaanne Aa oosanchchatuwaa wozanaa taani donc'c'ilissa wotsaad» yaageedda. \p \v 3 Musenne Aaroone kaatiyaakko geliide Aa, «Med'inaa Goday, Ibraawetuwaa S'oossay neena hawaadan yaagee; ‹Neeni taw azazettenan awude gakkanaw is's'ay? Taw goynnana mala ta asaa yedda. \v 4 Neeni unttuntta yeddennan is's'ooppe, ne biittaa bolla Taani wontti booliyaa ahana; \v 5 boolii ooninne biittaa demmanaw danddayennaadan biittaa kammanawaa. Hinttenttoo shachchaappe atteeda guutsabaa, gaden dic'c'iyaa mitsaykka attenaan ubbaa maanawaa. \v 6 Ne gollen ne suntsatuwaa golleninne Gibs'e asaa ubbaa gollen unttunttu kumanawantta; hewe ne aawotuwaa, woy ne mayza aawotuu ha biittaan uttoodeppe hanno gakkanaw mule be'ibeenabaa› yaagee» yaageeddino. Hewaappe guyyiyaan Muse kaatiyaa sintsaappe kesiide beedda. \p \v 7 Kaatiyaa suntsatuu kaatiyaa, «Ha bitanii nuw awude gakkanaw metuwaa gaaso gidanawe? Unttunttu Med'inaa Godaw, barenttu S'oossaw, goynnana mala, neeni asaa yedda; Gibs'e biittay bayeeddawaa neeni ha"ikka akeekikkii?» yaageeddino. \v 8 Hewaa diraw, kaatii Musanne Aaroona guyye zaariide, «Biite; Med'inaa Godaw, hinttenttu S'oossaw goynnite; shin biyaawanttu oona oonee?» yaageedda. \p \v 9 Muse, «Nuuni nu c'ima asaanne nu guutsaa naanatuwaanna, nu dorssaa wudetuwaannanne miizzaa wudetuwaanna ittippe baana; ayaw gooppe, nuuni biyaasan Med'inaa Godaa baalaa bonchchanaw koshshee» yaageedda. \p \v 10 Kaatii, «Taani hinttentta hinttenttu naanaanne hinttenttu machchetuwaa yeddiyaawaa gidooppe, Med'inaa Goday hinttentta naaganaw koshshee. Shin be'ite; hinttenttu hinttenttu wozanaan iitabaa k'oppeeddawe k'onc'c'iyaan erettee. \v 11 Tuytti, hinttenttu, ‹S'oossaw goynnana› giide oochchiyaawaa gidooppe, attuma asaa s'alaalay biide Med'inaa Godaw goynnite» yaageedda. Hewaappe guyyiyaan Musenne Aaroone kaatiyaa sintsaappe yederssetiide kesseeddino. \p \v 12 Med'inaa Goday Musa, «Boolii Gibs'e gadiyaan kesanaadan, shachchaappe attiide gaden dic'c'iyaabaa ubbaa lim"i ootsana mala, ne kushiyaa Gibs'e gadiyaa bollan mic'c'a» yaageedda. \p \v 13 Muse bare gatimaa Gibs'e gadiyaa bollan mic'c'ina, Med'inaa Goday away doliyaa bagga c'arkkuwaa he gallassanne k'amma ubbaa he gadiyaa bollan c'arkkisseedda; wontteedda wode he c'arkkuu booliyaa aheedda. \v 14 Boolii Gibs'e biittaa ubbaa bolla sham"i giide, biittaa ubba saan kessi utteedda. Hawaa keeshshaa booliyaa boshay he biittaan hawaappe kasenna hanibeenna; woy hawaappe sintsawunne zaaretsiide hanenna.\x - \xo 10:14-15 \xo*\xt Sas'. 9:2-3\xt*\x* \v 15 Biittay kares's'ana gakkanaw boolii biittaa ubbaa kammeedda. He boolii shachchaappe attiide gaden dic'c'iyaabaa ubbaanne mitsaa bollan de'iyaa ayfiyaa ubbaa mils's'i ootseedda. Yaatina mitsaa bollan irs's'a haytsay, woy gaden ataakilttii Gibs'e biittaa ubbaan ayaynne attibeena. \p \v 16 Kaatii Musanne Aaroona ellekka s'eesissiide, «Med'inaa Godaa hinttenttu S'oossanne hinttentta taani naak'k'aad; \v 17 simmi hinttenttu taw ta nagaraa ha itti gede s'alalaw atto giite; ha wod'd'iyaa boshaa taappe diggana mala, Med'inaa Godaa hinttenttu S'oossaa woossite» yaageedda. \p \v 18 Muse kaatiyaa mataappe kesiide, Med'inaa Godaa woossina; \v 19 Med'inaa Goday he c'arkkuwaa away wulliyaa bagga wolk'k'aama c'arkkoo laammina booliyaa tookki, Zo'o Abbaakko afeedda. Gibs'e biittaa ubbaan itti booliinne attibeena. \v 20 Gidooppenne, Med'inaa Goday kaatiyaa wozanaa donc'c'iliseedda diraw, Israa'eelatuwaa yeddennan is's'eedda. \s Bara D'umaa \p \v 21 Med'inaa Goday Musa, «Gibs'e gadiyaan Asay bochchi be'anaw danddayiyaa keeshshaa d'umay d'umana mala, ne kushiyaa saluwaa dentsa» yaageedda. \v 22 Muse bare kushiyaa saluwaa dentseedda; Gibs'e biittaa ubbaan heezzu gallassaa kumentsaa bara d'umay d'umeedda.\x - \xo 10:22 \xo*\xt Maz. 105:28; Sas'. 16:10\xt*\x* \v 23 He heezzu gallassatuwaan Asay ooninne ittuu ittuwaa be'ennaan, woy bare sa'aappe denddiide beennan takkeedda. Shin Israa'eeletuu de'iyaa sa'aan ubbaan unttunttoo poo'uu de'ee. \v 24 Kaatii Musa s'eesissiide, «Biite; Med'inaa Godaw goynnite; hinttenttu machchetuukka hinttenttu naanaykka hinttenana baanaw danddayiino. Hinttenttu dorssaa wudiyaanne hinttenttu miizzaa wudiyaa s'alalaa yeggiide biite» yaageedda. \v 25 Shin Muse Aa, «Nuuni yarshshuwaanne s'uuggiide yarshshiyaa yarshshuwaa Med'inaa Godaa, nu S'oossaw, shiishshanaw, mehiyaa nuw immaade yeddiyaawe neena guussakka? \v 26 Nu mehii ubbaykka nuunana baanaw koshshee; k'inc'c'aafile ittuunne guyye attena. Med'inaa Godaa, nu S'oossaw, goynniyaa goynnaw he mehiyaappe dooriide akkanaw koshshee; nuuni yaa gakkennaan de'iidde, mehiyaappe hak'awaa hak'awaa Med'inaa Godaw yarshshanentto eranaw danddayokko» yaageedda. \v 27 Shin Med'inaa Goday kaatiyaa wozanaa donc'c'ilissina I unttuntta yeddanaw koyibeenna. \v 28 Hewaappe guyyiyaan kaatii Musa, «Ta mataappe kichcha! Laa"entso ta sintsan lem"i gaade neena era! Neeni ta ayfiyaa ta deemuwaa be'eedda gallassaykka new hayk'k'o» yaageedda. \v 29 Muse Aa, «Tumakka; neeni geeddawaadan taani neena laa"entso ubbakka be'ikke» yaageedda. \c 11 \s Bayira yeletteeddawanttu Bolla Yeedda Boshaa \p \v 1 Musew Med'inaa Goday, «Taani Gibs'e kaatiyaa bollanne Aa asaa bolla itti hara boshaa yeddana; hewaappe guyyiyaan I hinttentta ha gadiyaappe kessi yeddanawaa; I hinttentta ittuunne attenaan ubbaakka yederssanawaa. \v 2 Israa'eeliyaa asay, mac'c'awe attumawe bare shoorotuwaappe biraappenne work'k'aappe med'etteedda miishshatuwaa oochchana mala, unttunttoo oda» yaageedda. \v 3 Med'inaa Goday Israa'eeliyaa asatuu Gibs'etuwaa sintsan nashshettanaadan ootseedda. K'ay Muse bare huup'iyawukka Gibs'e gadiyaan kaatiyaa oosanchchatuwaaninne asan loytsi daro bonchchetteedda asaadan s'eeletteedda. \p \v 4 Muse kaatiyaa hawaadan yaageedda; «Med'inaa Goday hawaadan yaagee; ‹K'amma giddo bilahiyaan taani Gibs'e gidduwaana aad'ana; \v 5 Gibs'e gadiyaan de'iyaa bayira attuma naanay ubbay, kawutetsaa oydiyaan uttiyaa kaatiyaa bayira na'aappe doommiide, wos'an gaac'c'iyaa k'oomati bayira na'aa gakkanaw bayira yeletteedda mehiikka attenan ubbay hayk'k'anawaa. \v 6 Gibs'e biittaa ubbaan hawaappe kase baggan hanibeennanne sintsappekka hanenna wolk'k'aama yeekuu yeekettanawaa. \v 7 Shin Israa'eelatuu gidduwaan, asaa bolla woy mehiyaa bolla kanaynne boc'c'enna› yaagee. He wode Med'inaa Goday Gibs'etuwaaninne Israa'eeliyaa gidduwaan shaakotaa med'd'iyaawaa neeni eranaassa. \v 8 Ha ne oosanchchatuu ubbay taakko yiide, ta sintsan guufanni goynniide, ‹kesaade baarikkii! Neena kaalliyaa Asay ubbaykka bo!› gaanawantta. Hewaappe guyyiyaan taani baana» yaageedda. Hewaappe guyyiyaan Muse hank'k'uwaan ees's'etiidde, kaatiyaa sintsaappe kesiide beedda. \p \v 9 Musew Med'inaa Goday koyro, «Ta malalissiyaa malaatay Gibs'e gadiyaan darana mala, kaatii hinttenttu odiyaawaa sisennan is's'anawaa» yaagi wotseedda. \v 10 Musenne Aaroone ha malalissiyaa malaataa ubbaa kaatiyaa sintsan ootseeddino; shin Med'inaa Goday kaatiyaa wozanaa donc'c'ilisseedda; yaatina I Israa'eelatuwaa bare gadiyaappe yeddennan is's'eedda. \c 12 \s Paasigaanne Gibs'eppe Kesussaa \r (12:1—15:21) \p \v 1 Med'inaa Goday Gibs'e gadiyaan Musanne Aaroona hawaadan yaageedda;\x - \xo 12:1-13 \xo*\xt Wog. 23:5; Pay. 9:1-5; 28:16; Zar. 16:1-2\xt*\x* \v 2 «Ha aginay hinttenttoo laytsaw koyro aggina gido; \v 3 Israa'eeliyaa asaw ubbaw hawaa odite; ha aginay geleedda tammantsa gallassan, itti Asay bare soy asaw itti koliyaa dorssaa woy itti koliyaa deeshshaa aho. \v 4 He golle asaa paydu he dorssaa wurssi maanaw guus's'ooppe, inne aw ubbaappe matattiyaa shooruu barenttu soo asaa paydiide itti itti Asay maanaw danddayiyaa keeshshaa akeekiide, he mehiyaa shukkiide ittippe miino. \v 5 Hinttenttu doori akkiyaa mehii yelettoodeppe itti laytsaa giddeeddawaa, Aa bollan ay pac'aynne baynna attumawaa gido. Hinttenttu dorssaappe woy deeshshaappe akkanaw danddayiita. \v 6 Ha aginaw tammanne oyddentso gallassaa gakkanaw unttuntta heemmite; he gallassi omarssi Israa'eeliyaa Asay ubbay unttuntta shukkanaw koshshee. \v 7 Yaatiide suutsaappe amareedawaa akkiide, unttunttu miyaa gollew laa"u mak'aaniyaanne gubaniyaa okkino; \v 8 ashuwaa he gallassi k'amma taman s'iis's'i s'iis's'iide, c'ammiyaa bonc'c'iyaananne uukkeedda ukitsaanna miino. \v 9 Ashuwaa k'ayiyaa woy doyssiide mooppite; huup'iyaakka gedetuwaakka k'antsaa giddo ashuwaakka ubbaa k'ans's'ennan muumiyaa s'iis's'ite; \v 10 he ashuwaappe sa'ay wonttana gakkanaw ayinne ashshoppite; shin amareedawe attooppe, hewaa s'uugganaw koshshee. \v 11 Muussaa miidde, ogiyaw giigiyaa mayuwaa mayyiide, hinttenttu c'aammaa hinttenttu gediyaan wotsiide, hinttenttu gatimaa hinttenttu kushiyaan oyk'k'iide miita. Elleelli elleelli miite; hawe Med'inaa Godaa Paasigaa. \p \v 12 «Taani he gallassi k'amaana Gibs'en aad'aadde bayira yeletteedda ubbaa, asaakka, mehiyaakka wod'ana; Gibs'e eek'atuwaa ubbaa bollakka taani pirddana; Taani Med'inaa Godaattee. \v 13 He suutsay hinttenttu de'iyaa golliyaa erissiyaa mallaa gidanawaa. Taani he suutsaa be'o wode, hinttentta aggaade aad'd'ana; taani Gibs'e gadiyaa boshaan shoc'iyaa wode, hinttentta ay boshaykka bochchenna. \p \v 14 «Ha gallassay hinttenttoo k'oppi k'oppi bonchchiyaa gallassaa gido; hinttenttu yeletay ubbay Med'inaa Godaa baalaa bonchchite; hawaa woga ootsiide ubbaa wode bonchchite.\x - \xo 12:14-20 \xo*\xt Kes. 23:15; 34:18; Wog. 23:6-8; Pay. 28:17-25; Zar. 16:3-8\xt*\x* \s Irshshuu Gelibeenna Ukitsaa Baalaa \p \v 15 «Laappun gallassay gakkanaw irshshuwaa yeggibeenna ukitsaa miite; shin koyro gallassi irshshuwaa hinttenttu sooppe diggite. He koyro gallassaappe doommiide laappuntsaa gallassi gakkanaw, irshshuwaana de'iyaa ukitsaa miyaa Asay Israa'eeliyaa asaa giddoppe bohetto.\f + \fr 12:15 \fr*\fk Bohetto: \fk*\ft Giyaawe hayk'k'uwaakka bessee.\ft*\f* \v 16 Koyro gallassi geeshsha shiik'uwaa shiik'ite; hara geeshsha shiik'uwaa k'ay laappuntsa gallassan shiik'ite; Asay maanaw k'umaa katsanawaappe attina, ha gallassaa ubbaan ayinne ootsoppite; hinttenttu ootsanabay hewaa s'alala. \p \v 17 «Irshshuu gelibeenna Ukitsaa Baalaa bonchchite; ayaw gooppe, taani hinttenttu c'uguwaa Gibs'e gadiyaappe kesseeddawe he gallassaana. He gallassaa, yeletaappe yeletay gakkanaw pini kesiyaa wogaa ootsiide bonchchite. \v 18 Koyro aginaan, he aginaw tammanne oyddentso gallassaa omarssaappe doommiide, laatamanne ittentsuwaa omarssi gakkanaw irshshuu gelibeenna ukitsaa miite. \v 19 Laappun gallassay gakkanaw irshshuu hinttenttu son beettoppo; irshshuu geleeddawaa miyaa Asay bete giddina woy he biittaa asaa giddina, Israa'eeliyaa giddoppe bohetto. \v 20 Irshshuu geleeddawaa ayaanne mooppite; hinttenttu de'iyaa sa'aan hak'ankka irshshuu gelibeenna ukitsaa maanaw koshshee» yaageedda. \s Koyro Paasigaa \p \v 21 Hewaappe guyyiyaan Muse Israa'eeliyaa c'imatuwaa ubbaa s'eesissiide unttuntta hawaadan yaageedda; «Hinttenttu ellekka biide, hinttenttu soo asaw Paasigaw koliyaa, dorssaa woy deeshshaa shukkite. \v 22 Hisoop'p'iyaa geetettiyaa haytsaappe dankki akkiide, keriyaan de'iyaa suutsan naak'k'i kessiide, he suutsaa laa"u mak'aaniyaaninne gubaniyaa okkite; hinttenttuppe itti asaynne sa'ay wonttana gakkanaw bare golliyaa penggiyaappe kare kesoppo. \v 23 Med'inaa Goday Gibs'etuwaa shoc'i wod'anaw he biittaana aad'd'iyaa wode, suutsaa gubaniyaaninne laa"u mak'aaniyaan be'ana; yaatiide karenna aad'd'ana; wod'iyaawe hinttenttu soo geliide, hinttentta wod'enaadan Aa hinttenttu soo gelissenna.\x - \xo 12:23 \xo*\xt Ibr. 11:28\xt*\x* \fig Hisoop'p'iyaa|alt="Hyssop" src="hk00114b.tif" size="col" ref="12:23"\fig* \p \v 24 «Hinttenttu ha azazuwaa hinttenttoonne hinttenttu zeretsaw ubbaa wode woga ootsiide azazettite. \v 25 Med'inaa Goday kase immana geeddawaadan I immiyaa biittaa hinttenttu geliyaa wode, ha wogaa naagite. \v 26 Hinttenttu naanay hinttentta, ‹Ha bonchcho baalaa birshshetsay ayee?› yaagiide oochchiyaa wode, \v 27 hinttenttu unttuntta, ‹Hawe S'oossaa bonchchanaw yarshshiyaa Paasigaa yarshshuwaa; ayaw gooppe, Med'inaa Goday Gibs'e gadiyaan Israa'eeliyaa asaa golliyaa aggi aad'd'i biide, Gibs'etuwaa wod'iide, nuuna ashsheeda diraassa› yaagite» yaageedda. \p Hewaappe guyyiyaan Asay gulbbatiide goynneedda. \v 28 Israa'eelatuu Med'inaa Goday Musanne Aaroona azazeeddawaadan ootseeddino. \s Gibs'etuwaa Bayira Yeletatuu Hayk'k'i Wurobaa \p \v 29 K'amma giddo bilahiyaan Med'inaa Goday Gibs'en bayira yeletteedda ubbaa, kawutetsaa oydiyaan utteedda kaatiyaa bayira na'aappe doommiide, k'asho gollen de'iyaa omoodetteeddawanttu bayira na'aa gakkanaw, k'ay bayira yeletteedda mehiyaa ubbaa dippi ootseedda.\x - \xo 12:29 \xo*\xt Kes. 4:22-31\xt*\x* \v 30 Kaatii, Aa oosanchchatuu ubbaynne Gibs'e gadiyaa Asay ubbay k'amma denddeeddino. Gibs'e gadiyaan Asay hayk'k'ibeenna Gollii ubbakka baynna diraw, Asay kooshshaa d'ok'k'u ootsiide wolk'k'aama yeekuwaa yeekkeedda. \v 31 He gallassi k'amma kaatii Musanne Aaroona s'eesiide, «Denddite! Hinttekka Israa'eeliyaa asaykka ta asaa gidduwaappe kesi biide hinttenttu oochcheeddawaadankka Med'inaa Godaw goynnite! \v 32 Hinttenttu geeddawaadankka hinttenttu dorssaa wudiyaanne hinttenttu mehiyaa wudiyaa akkiide biite! K'ay tawukka woosite» yaageedda. \p \v 33 Gibs'e Asay Israa'eelatuu gadiyaappe ellekka kesana mala dirbbiseeddino. Ayaw gooppe, unttunttu, «Hewe d'ayooppe, nuuni ubbaykka wureetto» yaageeddino. \v 34 Hewaa diraw, Israa'eeliyaa asatuu barenttu irshshuu gelibeenna munak'aa keriyaan kuntsiidde, barenttu mayuwaan s'aas'iide, hashiyaan tookeeddino. \v 35 Israa'eeletuu Muse unttuntta azazeeddawaadan, Gibs'etuwaa biraa miishshatuwaa, work'k'aa miishshatuwaanne mayuwaa, «Immite» giide oochcheeddino.\x - \xo 12:35-36 \xo*\xt Kes. 3:21-22\xt*\x* \v 36 Med'inaa Goday Gibs'etuwaa sintsan he Asay sabettanaadan ootsina, Gibs'etuu unttunttu oochcheeddawaa immeeddino. Hewaadan yaatiide unttunttu Gibs'e asatuwaa mas'uwaa bonk'k'i akkiide beeddino. \s Israa'eelatuu Gibs'eppe Keseeddino \p \v 37 Israa'eelatuu Raamisa geetettiyaa katamaappe denddiide Sukkoota geetettiyaa sa'aa gediyaan hametiidde beeddino. Aasi naanaanne mac'c'awantta gujjennan paydina, usuppun s'eetu sha"a. \v 38 K'ay unttunttunna hara daro asay, daro mehiinne dorssaa deeshshaa wudii laagettiide beedda. \v 39 Gibs'eppe unttunttu akkiide keseedda munak'aa irshshuu gelibeenna ukitsaa uukkeeddino; ayaw gooppe, unttunttu Gibs'eppe dirbban keseeddino; barenttoo shink'k'aa katsanawukka, munak'k'ay denddina uukkanawukka unttuntta gatsibeenna. \p \v 40 Israa'eelatuu Gibs'e gadiyaan de'eedda laytsay oyddu s'eetanne hattama.\x - \xo 12:40 \xo*\xt Dom. 15:13; Gal. 3:17\xt*\x* \v 41 He oyddu s'eetanne hattamu laytsay wuriyaa he wurssetsa gallassan, Med'inaa Godaa c'uguu ubbay Gibs'e gadiyaappe keseedda. \v 42 Med'inaa Goday bare asaa naagiide, Gibs'e gadiyaappe kesiyaa wode sa'ay k'amma; he k'ammay yeletaappe yeletaa gakkanaw, Israa'eeliyaa Asay beegottiide naagiidde ak'iyaa, Med'inaa Godaw dummateedda k'amma. \s Paasigaa Gallassaa Bonchchiyaa Wogaa \p \v 43 Med'inaa Goday Musanne Aaroona, «Paasigaa gallassaa bonchchiyaa wogay hawaa; bete Asay aappe ubbakka mooppo. \v 44 Hinttenttu shaluwaan shammeedda ayilii hinttenttu Aa k'as's'arowaappe guyyiyaan aappe mo. \v 45 Shin imatsatetsaan hinttenana gam"iyaa imatsaynne keraa ootsiyaa imatsay aappe ubbakka mooppo. \p \v 46 «Ha Paasigaa hinttenttu itti gollen miite; hinttenttu he ashuwaappe ayaanne kare kessoppite. Mek'etsatuwaappe ittuwaanne mentsoppite.\x - \xo 12:46 \xo*\xt Pay. 9:12; Yoh. 19:36\xt*\x* \v 47 Israa'eeliyaa maabaray ubbay Paasigaa bonchchanaw koshshee. \p \v 48 «Betii yiide hinttenttu giddon de'iyaa Asay Med'inaa Godaa Paasigaa bonchchanaw koyooppe, koyro he attuma Asay ubbay k'as's'aretto. Hewaappe guyyiyaan I he biittaan yeletteedda asaadan shiik'iide, Paasigaa bonchchanaw danddayee. Shin k'as's'arettibeenna Asay ubbakka aappe mooppo. \v 49 Hinttenttu biittaan yeletteeddawookka hinttenttu giddon bete gidiide de'iyaawawukka he wogay ittuwaa» yaageedda. \p \v 50 Israa'eelatuu ubbay Med'inaa Goday Musanne Aaroona azazeeddawaadankka ootseeddino. \v 51 He gallassikka Med'inaa Goday Israa'eelatuwaa unttunttu c'uguwaan c'uguwaan Gibs'e gadiyaappe kesseedda. \c 13 \s Bayira Yeletteedda Ubbay S'oossaw Dummatteedda \p \v 1 Med'inaa Goday Musa hawaadan yaageedda; \v 2 «Bayira yeletteedda attumawaa ubbaa taw dummaya. Israa'eeliyaa asaa giddon uluwaappe yeletteedda bayira ubbay, mehiyaa giddina asaa giddina, ubbaykka tawaa» yaageedda.\x - \xo 13:2 \xo*\xt Pay. 3:13; Luk'. 2:23\xt*\x* \s Irshshuu Gelibeenna Ukitsaa Baalaa \p \v 3 Hewaappe guyyiyaan Muse asaa, «Gibs'eppe, ayiletetsaa gadiyaappe hinttenttu kesseedda gallassaa, ha gallassaa hassayite; ayaw gooppe, Med'inaa Goday bare wolk'k'aama kushiyaan hinttentta kesseedda; hewaa diraw, irshshuu geleeddawaa ubbakka mooppite. \v 4 Hinttenttu hachche, laytsaw koyro gideedda Abiiba aginaan kesiita. \v 5 Med'inaa Goday Kanaanetuwaa, Hiitetuwaa, Amoorawaanatuwaa, Hiiwetuwaanne Yaabuusawaanatuwaa gadiyaa hinttentta gatsiyaa wode, hinttenttu ha paasigaa ha aginaan bonchchiita. He biittay S'oossay hinttew immana mala, kase hinttenttu aawaatoo c'aak'k'i wotseedda biittaa. He biittay maatsaynne eessay goggiyaa biittaa. \v 6 Hinttenttu laappun gallassay gakkanaw irshshuu yegettibeenna ukitsaa maanitta; laappuntsa gallassay Med'inaa Godaa baalaa gidanawaa. \v 7 He laappun gallassatuwaan irshshuu yegettibeenna ukitsaa hinttenttu maana; hinttenttu giddon irshshuwaana de'iyaabay ayaynne beettoppo; ne biittaa zawaan hak'aninne irshshuu beettoppo. \p \v 8 «He gallassi neeni ne na'aw, ‹Taani hawaa ootsiyaawe, taani Gibs'eppe kesiyaa wode, Med'inaa Goday taw ootseeddawaa hassayanaassa› yaagaade oda. \v 9 Med'inaa Goday hinttentta bare wolk'k'aama kushiyaan Gibs'eppe kesseedda diraw, Med'inaa Godaa wogay hinttenttu doonaappe wod'd'enaadan, ha bonchchettiyaa gallassay ne kushiyaan k'achcheeddanne ne deemuwaan wotseedda hassayissiyaawaa mala gidana. \v 10 Hewaa diraw, hinttenttu ha wogaa laytsan laytsan Aa wodiyaan bonchchite. \s Bayira Na'aa \p \v 11 «Med'inaa Goday hinttenttunne hinttenttu mayza aawaatoo immanaw c'aak'k'eeddawaadan, I hinttentta Kanaanetuwaa gadiyaa gelissiide, he gadiyaa hinttenttoo immiyaa wode, \v 12 uluwaappe bayira yeletteedda ubbaa Med'inaa Godaw dummaya; ne miizaa bayiraa yelettiyaa attumawaa ubbay Med'inaa Godaawaa.\x - \xo 13:12 \xo*\xt Kes. 34:19-20; Luk'. 2:23\xt*\x* \v 13 Bayira yelettiyaa hariyaa ubbaa dorssaa maraan woza akka. Wozennawaa gidooppe, Aa morggiyaa mentsa; ne attuma naanaa giddon bayira yeletteeddawantta ubbaa woza. \v 14 Sintsanna yaana wodiyaan ne na'ay neena, ‹Hawe ayee?› yaagiide oochchooppe, neeni Aa, ‹Med'inaa Goday nuuna wolk'k'aama kushiyaan Gibs'eppe, ayiletetsaa gadiyaappe kesseedda; \v 15 Gibs'e kaatii donc'c'iliide nuuna yeddennan is's'ina, Med'inaa Goday Gibs'e gadiyaan de'iyaa bayiraa ubbaa, asaappe doommiide mehiyaa bayiraa gakkanaw wod'eedda. Taani aati uluwaappe koyro yeletteedda attumawaa ubbaa Med'inaa Godaw yarshshiyaawenne ta bayira attuma naanaa taani woziyaawe hewaassa› yaaga. \v 16 Med'inaa Goday nuuna bare wolk'k'aama kushiyaan Gibs'eppe kesseeddawoo, hawe hinttenttoo kushiyaan k'achcheeddanne deemuwaan wotseedda mallaa mala gidanawaa» yaageedda. \s S'oossay Bare Asaa Kaaletso Hanotaa \p \v 17 Kaatii asaa yeddeedda wode, S'oossay unttuntta Piliss's'eema biittaana aatsiyaa ogii mata gidooppenne he ogiyaanna kaaletsibeenna; ayaw gooppe, S'oossay, «Aasi olaa be'ooppe, bare k'ofaa laammiide, guyye Gibs'e simmenaadan» yaagiide k'oppeedda. \v 18 Hewaa diraw, S'oossay asaa mela biittaa ogiyaanna yuushshiide, Zo'o Abbaakko kaaletseedda. Israa'eeletuu Gibs'e gadiyaappe olaw giigiide pude keseeddino. \v 19 Yooseefo Israa'eeliyaa asaa c'aak'k'etsi wotseedda diraw, Muse Aa mek'etsaa barenana akkiide beedda; Yooseefo unttuntta, «S'oossay tumuppe hinttentta maaddanaw yaanawaa; he wode hinttenttu ta mek'etsaa ha sa'aappe pude hinttenana akkiide biite» yaagiide odi wotseedda.\x - \xo 13:19 \xo*\xt Dom. 50:25; Iya. 24:32\xt*\x* \s Tammaanne Shaariyaa Tuussaa \p \v 20 Unttunttu Sukkooteppe denddiide mela biittaa doonaan de'iyaa Etaaman utteeddino. \v 21 Med'inaa Goday unttunttu gallassinne k'amma hamettana mala, gallassan unttuntta ogiyaa bessanaw shaariyaa tuussaan, k'amman unttunttoo poo'issana mala tamaa tuussaan unttuntta kaaletseedda. \v 22 Gallassi shaariyaa tuussay woy k'amma tamaa tuussay asaa sintsaappe kichchibeenna. \c 14 \s Zo'o Abbaa Pinneeddino \p \v 1-2 Hewaappe guyyiyaan Musa Med'inaa Goday; «Unttunttu guyye simmiide Migidoolappenne abbaappe gidduwaan, Pihaahiroota matan uttanaadan oda; unttunttu abbaa lank'k'iyaan Ba'aali-S'afoona sintsa mela biittaan uttino yaageedda. \v 3 Kaatii, ‹Israa'eelatuu mela biittay gorddina, haniyaabaa d'ayiide biittaan c'oo toyilakattiino› yaagiide k'oppanawaa. \v 4 Taani kaatiyaa wozanaa donc'c'ilisanna; I unttuntta yederssana; taani kaatiyaaninne Aa olanchchatuwaa ubbaan bonchchettana; Gibs'etuukka taani Med'inaa Godaa gidiyaawaa erana» yaageedda. Israa'eelatuu I odeeddawaadan ootseeddino. \s Israa'eelatuwaa Kaatiyaa Paray Kaaleedda \p \v 5 Aasi bak'ati diggeeddawaa Gibs'e kaatiyaw odina, inne Aa suntsatuu Israa'eelatoo k'oppeedda barenttu k'ofaa laammiide, «Nuuni hawaa waateettoo? Nuuni Israa'eelatuwaa yeddiide, unttunttu nuw ootsiyaa wolk'k'aappe mela atteedo» yaageeddino. \v 6 Hewaa diraw, I bare paraa gaariyaa kooriide, bare olanchchatuwaa barenana akkiide denddeedda. \v 7 I usuppun s'eetu dooreteedda paraa gaaretuwaa, Gibs'e gadiyaan de'iyaa hara gaaretuwaa ubbaanna, unttunttu ubbaw kaappuwaa kaappuwaa suntsiide akkiide beedda. \v 8 Med'inaa Goday Gibs'e gade kaatiyaa wozanaa d'ullissina, S'oossaa wolk'k'aan kessaa bolla de'iyaa Israa'eeliyaa asaa yedersseedda. \v 9 Hewaappe guyyiyaan Gibs'e asatuu, kaatiyaa paratuu ubbaynne paraa gaaretuu, paraa asatuunne olanchchatuu Israa'eelatuwaa kaaliide yedersseeddino. Abbaa doonaan Ba'aali-S'afoona sintsa bazzuwaan de'iyaa Pihaahiroota matan unttunttu utteeddawantta demmeeddino. \p \v 10 Kaatii mati diggina, Israa'eelatuu d'ok'k'u gi s'eelliyaa wode, Gibs'etuu unttunttu geeduwaa kaalliide yeeddawaa be'eeddino; yaatiide daroppe yayyiide, Med'inaa Godaakko waasseeddino. \v 11 Unttunttu Musa, «Neeni nuuna Gibs'en duufuu d'ayina mela biittaan hayk'k'anaadan kessaadiiyye? Nuuna Gibs'eppe ayaw ahaad? \v 12 Gibs'en de'iidde nuuni, ‹Nuuna agga basha; nuuni Gibs'etoo moodetana› yaagiide new odibeykkooyye? Mela biittaan hayk'k'anaappe unttunttoo moodetiyaawe nuw lo"a shin» yaageeddino. \p \v 13 Shin Muse asaa, «Yayyoppite; min ek'k'ite; Med'inaa Goday hachche hinttentta ashshiyaa ashuwaa hinttenttu be'ana. Hachche hinttenttu be'iyaa Gibs'etuwaa laa"entso ubbakka be'ikkita. \v 14 Hinttenttu diraw Med'inaa Goday olettanawaa; hinttenttuppe koyettiyaawe c'o"u guussa s'alala» yaageedda. \p \v 15 Med'inaa Goday Musa, «Neeni taakko ayaw waassay? Israa'eelatuu sintsaw hamettana mala oda. \v 16 Ne s'am"aa dentsaade abbaa bolla mic'c'a; haatsay laa"u kesiide shaakettanawaa; Israa'eelatuukka mela biittaana abbaa pinniide baanawantta. \v 17 Taani Gibs'etuwaa wozanaa donc'c'ilisina, unttunttu hinttenttu geeduwaa kaalliide abbaan gelanawantta. Taani kaatiyaanne Aa olanchchatuwaa ubbaa bollan, Aa paraa gaaretuwaanne Aa paraa asatuwaa bollan bonchchuwaa taw demmana. \v 18 Taani kaatiyaa bollan, Aa paraa gaaretuwaa bollaaninne Aa paraa asatuwaa bollan taw bonchchuwaa demmeedda wode, taani Med'inaa Godaa gidiyaawaa Gibs'etuu eranawantta» yaageedda. \p \v 19 Hewaappe guyyiyaan S'oossaa kiitanchchay, Israa'eeliyaa olanchchatuwaappe sintsanna hamettiyaawe, guyye aad'd'iide unttunttuppe guyyenna hametteedda. Shaariyaa tuussaykka unttunttu sintsaan de'iyaa sa'aappe guyye bagga yuuyyiide, \v 20 Gibs'etuwaa olanchchatuwaappenne Israa'eeletuwaa olanchchatuwaappe gidduwaan ek'k'eedda. He shaarii k'amma ubbaan itti baggana d'umissiide, hinkko baggana poo'isseedda; yaatina k'amma ubbaa ittuu ittuwaakko shiik'ibeykkino. \p \v 21 Hewaappe guyyiyaan Muse abbaa bollan bare kushiyaa mic'c'eedda; Med'inaa Goday he gallassi k'ammaa ubbaan away doliyaa baggappe wolk'k'aama c'arkkuwaa yeddiide, abbaa guyye zaariide mela biittaa kesseedda. Haatsay shaakketeedda. \v 22 Israa'eeletuu abbaa gidduwaana mela biittaan hametiidde, haatsay unttunttoo ushechchannanne haddirssaana godaadan ek'k'ina beeddino.\x - \xo 14:22 \xo*\xt 1 K'or. 10:1-2; Ibr. 11:29\xt*\x* \v 23 Gibs'etuu unttuntta yedersseeddino; kaatiyaa paraa ubbatuu, Aa paraa gaaretuunne Aa paraa asatuu unttuntta kaalliide, abbaa giddo geleeddino. \v 24 Biro wontta bakkaalii dolanaappe kasetiide, Med'inaa Goday tamaanne shaariyaa tuussaappe duge zaariide, Gibs'etuwaa olanchchatuwaa s'eelleedda; unttunttu wozanaa bayzzeedda. \v 25 Laagay unttuntta waayissana mala, Med'inaa Goday unttunttu paraa gaaretuwaa gomaa k'aatsuwaa diggina Gibs'etuu, «Med'inaa Goday unttuntta maaddiide Gibs's'a oliyaa diraw, ane nuuni Israa'eeliyaa asaappe bak'atoytte» yaageeddino. \p \v 26 Med'inaa Goday Musa, «Haatsay Gibs'etuwaa bolla, unttunttu paraa gaaretuwaa bollanne unttunttu paraa asatuwaa bolla guyye goggana mala, ne kushiyaa abbaa bollan mic'c'a» yaageedda. \fig Paraynne Paraagaaretuu Olaan|alt="Horses and chariots in battle" src="hk00191b.tif" size="span" ref="14:6"\fig* \v 27 Muse bare kushiyaa abbaa bollan mic'c'eedda; sa'ay wonttishin, abbay bare kase sa'aa guyye simmeedda; Gibs'etuu yaa Aa giddo bak'atishin, Med'inaa Goday Gibs'etuwaa abbaa gidduwaan aatsi yeggeedda. \v 28 Haatsay guyye simmiide, paraa gaaretuwaa paraa asatuwaana Israa'eelatuwaa kaalliide abbaa geleedda kaatiyaa olanchchatuwaa ubbaa mitti basheedda; unttunttuppe ittuunne attibeena. \v 29 Shin Israa'eeletuu abbaa gidduwaana mela biittaan hametiide, haatsay unttunttoo ushechchannanne haddirssana godaadan ek'k'ina beeddino. \v 30 Med'inaa Goday he gallassi Israa'eeliyaa asaa Gibs'etuwaa kushiyaappe hawaadan ashsheeda. K'ay Israa'eeletuu Gibs'etuu hayk'k'iidde giseeddawantta abbaa doonaan be'eeddino. \v 31 Israa'eelatuukka Med'inaa Goday Gibs'etuwaa bolla besseedda wolk'k'aama wolk'k'aa be'eedda wode, Asay Med'inaa Godaw yayyiide aakka Aa k'oomaa Musakka ammaneedda. \c 15 \s Muse Yetsaa \p \v 1 He wode Musenne Israa'eeliyaa Asay ha yetsaa Med'inaa Godaw yes's'eeddino; \q1 «Bonchchuwaan loytsi d'ok'k'u d'ok'k'u geedda diraw, \q2 taani Med'inaa Godaw mazimuriyaa yes's'ana. \q2 Paranne paraa gaariyaanne toggeeddawantta abbaan oleedda.\x - \xo 15:1 \xo*\xt Sas'. 15:3\xt*\x* \q1 \v 2 Med'inaa Goday ta wolk'k'aanne ta mazimuriyaa; \q2 I taana ashshiyaawaa gideedda.\x - \xo 15:2 \xo*\xt Maz. 118:14; Isa. 12:2\xt*\x* \q2 I ta S'oossaa; taani Aa sabbana. \q2 I ta aawuwaa S'oossaa; \q2 taani Aa d'ok'k'u d'ok'k'u ootsana. \q1 \v 3 Med'inaa Goday ereteedda olanchchaa; \q2 Aa suntsaykka Med'inaa Godaa. \q1 \v 4 Gibs'e kaatiyaa paraa gaaretuwaanne \q2 Aa olanchchatuwaa abbaan oleedda. \q2 Gibs'e kaatiyaa kaappatuu, \q2 ubbaappe aad'd'i lo"iyaawanttu Zo'o Abbaan muuketteeddino. \q1 \v 5 C'iimmo haatsay unttuntta kammeedda; \q2 unttunttu shuchchaadaan c'iimmuwaan mitetteeddino. \b \q1 \v 6 «Abeet Med'inaa Godaw, ne ushechcha kushii \q2 wolk'k'an goobeeddawaa; \q2 Med'inaa Godaw, ne ushechcha kushii \q2 morkkiyaa mentsereetseedda. \q1 \v 7 Ne bonchchuwaa gitatetsaan \q2 neenana gaaddateeddawantta olaadda. \q2 Ne ees's'iyaa hank'k'uwaa neeni yeddina, \q2 I unttuntta dalaadan meedda. \q1 \v 8 Ne siid'iyaanna kesiyaa shemppuwaan \q2 haatsay dooretteedda. \q2 Goggiyaa haatsaykka godaadan min ek'k'eedda; \q2 c'iimmo haatsay abbaa gomppan irkkiide minneedda. \b \q1 \v 9 «Morkkii, \q2 ‹Taani unttuntta yederssaade oyk'k'ana. \q2 Taani unttunttu mas'uwaa shaakkaade, \q2 ta koyeeddawaa ubbaa akkana. \q2 Taani ta mashshaa shoddaade, \q2 unttuntta d'ayissana› yaagiide c'eek'etteedda. \b \q1 \v 10 «Shin Ne peenuwaan punnina, \q2 abbay unttuntta kammeedda. \q2 Unttunttu wolk'k'aama haatsaan \q2 biratay mitettiyaawaadan mitetteeddino. \q1 \v 11 Abeet Med'inaa Godaw, s'oossatuwaa giddon \q2 ne malay oonee? \q2 Geeshshatetsaan bonchchettiyaawe, \q2 bonchchuwaan yayettiyaawe, \q2 malaliyaabaa ootsiyaawe ne malay oonee? \q1 \v 12 Neeni ne ushechcha kushiyaa mic'c'ina, \q2 biittay unttuntta mitteedda. \b \q1 \v 13 «Neeni wozeedda ne asaa \q2 aggena ne siik'uwaan kaaletsaadda. \q2 Neeni ne wolk'k'an \q2 unttuntta neeni de'iyaa geeshsha sa'aa gelissaadda. \q1 \v 14 Kawutetsatuu hewaa sisiide \q2 kokkoreeddino. \q2 Piliss's'eema gadiyaa asatuukka \q2 yeluu oyk'k'eeddawaadan un"etteeddino. \q1 \v 15 He wode Eedooma gade kaappatuu dagameeddino. \q2 Moo'aabe gadiyaa mooddiyaawantta \q2 yashshay kokkorsseedda. \q2 Kanaane asatuwaa shenii hayk'k'eedda. \q1 \v 16 Abeet Med'inaa Godaw dagamaynne yashshay unttuntta oyk'k'ina, \q2 Unttunttu ne wolk'k'aa gitatetsaa be'iide, \q2 ne Asay aad'd'ana gakkanaw, \q2 neeni wozeedda Asay aad'd'ana gakkanaw, \q2 shuchchaadan muumiide ek'k'ino. \q1 \v 17 Abeet Med'inaa Godaw Neeni unttuntta ahaade, \q2 ne buzo gaden de'iyaa deriyaa huup'iyaan toketteedda mitsaada wotsa. \q2 He sa'ay \q2 neeni new de'anaw ootseedda sa'aa, \q2 he geeshsha sa'ay neeni ne kushiyaan minisaadde esseedda sa'aa. \q1 \v 18 Med'inaa Goday med'inaappe med'inaw kawutanawaa.» \p \v 19 Gibs'e kaatiyaa paratuu, Aa paraa gaaretuunne Aa paraa asatuu abbaan geleedda wode, Med'inaa Goday unttunttu bolla abbaa haatsaa guyye zaariide unttunttu bolla aheedda; shin Israa'eelatuu abbaa gidduwaana mela biittaan hamettiidde beeddino yaagi yes's'eeddino. \s Mayraami Yetsaa \p \v 20 Aaroona michchata, nabatta Mayraama darbbiyaa akkaaddu; mac'c'a Asay ubbay darbbiyaa bak'k'iiddenne yes's'iidde izo kaaleeddino. \v 21 Mayraama unttunttoo yetsaa yes's'aadde, \q1 «Med'inaa Goday loytsi d'ok'k'u d'ok'k'u geedda diraw, \q2 aw yes's'ite. \q1 Paraanne paraa toggeeddaawaa \q2 I abbaan oleedda» yaagaadde yes's'aaddu. \ms Zo'o Abbaappe Siina Deriyaa Gakkanaw \mr (15:22—18:27) \s C'ammiyaa Haatsaanne Lo"o C'ora Pulttuwaa \p \v 22 Hewaappe guyyiyaan Muse Israa'eeliyaa Zo'o Abbaappe kaaletsina, unttunttu Suuri geetettiyaa mela biittaa beeddino. He mela biittaan unttunttu haatsaa demmennaan heezzu gallassaa hametteeddino. \v 23 Unttunttu Maaraa giyaa sa'aa gakkeedda wode, Maaraa haatsay c'amo gideedda diraw, ushanaw danddayibeykkino; hewaa diraw, he sa'ay Maaraa\f + \fr 15:23 \fr*\fq Maaraa: \fq*\ft Ha suntsaa biletsay Ibraaweetsuwaan «C'amuwaa» giyaawaa.\ft*\f* geetetteedda. \v 24 Hewaa diraw, asay, «Nuuni ayaa ushanee?» yaagiide Muse bolla zuuzummeedda. \v 25 Muse Med'inaa Godaw waasseedda; Med'inaa Goday Aa itti mitsaa besseedda; Muse he mitsaa haatsaa giddo olina, haatsay mal"eedda. Med'inaa Goday unttunttoo kalesetiyaa wogaa immeedda; yaan S'oossay unttuntta paac'c'eedda. \v 26 I unttuntta hawaadan yaageedda; «Med'inaa Goday hinttenttu S'oossay odiyaawaa minisiide sisooppenne Aa ayfiyaa sintsaan likkebaa ootsooppe, hinttenttu Aa azazuwaa hayzzooppenne Aa wogaa ubbaa naagooppe, taani Gibs'etuwaa bolla aheedda harggiyaappe ittuwaanne hinttenttu bolla ahikke; ayaw gooppe, taani hinttentta patsiyaa Med'inaa Godaattee» yaageedda. \p \v 27 Hewaappe unttunttu Eliima giya gadiyaa yeeddino; yaan tammanne laa"u haatsaa pulttotuunne laappun tammu zambbaa mitsatuu de'iino. Unttunttu yaan haatsaa doonaan utteeddino. \c 16 \s Med'inaa Goday Mannaanne Akkatuwaa Bukisseedda \p \v 1 Gibs'eppe keseedda laa"entso aginaan, tammanne ichcheshantso gallassan Israa'eeliyaa asaa kumentsay Eliimappe denddiide, Eliimappenne Siinappe gidduwaan de'iyaa «Siin» geetettiyaa mela biittaa yeedda. \v 2 Israa'eeliyaa asaa ubbay mela biittaan Muse bollanne Aaroona bolla zuuzummeeddino. \v 3 Israa'eelatuu unttuntta, «Nuuni Gibs'e gadiyaan Med'inaa Godaa kushiyaan hayk'k'eeddo gideerokkooshsha! Yan nuuni nuwaa ashuwaa keriyaa yuuyyi aad'd'i uttiide, nuuni koyo k'umaa ubbaa meeddo; shin hinttenttu nuuna kessiide, ubbatuwaa koshaan wod'anaw mela biittaa aheedditee?» yaageeddino. \p \v 4 Med'inaa Goday Musa, «Taani hinttenttoo saluwaappe ukitsaa bukissana; Asay ubbaa gallassikka kesiide, hachche hachchew gidiyaawaa s'alalaa mas'anaw koshshee. Asay ta azazuwaa kaalintto kaalenentto taani unttuntta hewaan paac'c'ana.\x - \xo 16:4 \xo*\xt Yoh. 6:31\xt*\x* \v 5 Usuppuntsa gallassi unttunttu haroode mas'iyaawoo laa"u kushiyaa mas'iide, katsiino» yaageedda. \p \v 6 Hewaa diraw, Musenne Aaroone Israa'eeliyaa asaa ubbaw, «Hinttena Gibs'e gadiyaappe keseedda Med'inaa Godaa gidiyaawaa omarssi hinttenttu erana; \v 7 k'ay Med'inaa Godaa bonchchuwaa wontta hinttenttu be'ana; ayaw gooppe, Aa bolla hinttenttu zuuzummeeddawaa I siseedda; hinttenttu nu bolla zuuzummanaw nuuni oonee?» yaageeddino. \v 8 Hewaappe guyyiyaan Muse, «I hinttenttoo maanaw omarssi ashuwaa immiinanne hinttenttu koyyiyaa ukitsaa ubbaa hinttenttoo wontta immina, I Med'inaa Godaa gidiyaawaa hinttenttu hewaan erana. Ayaw gooppe, hinttenttu Aa bolla zuuzummeeddawaa I siseedda. Nuuni oonee? Hinttenttu nu bolla zuuzummikkita; hinttenttu Med'inaa Godaa bolla zuuzummiita» yaageedda. \p \v 9 Muse Aaroona, «Neeni Israa'eeliyaa asaa ubbaa, ‹Med'inaa Goday hinttenttu zuuzuntsaa siseedda diraw, Med'inaa Godaa sintsa haa shiik'ite› yaaga» yaageedda. \v 10 Aaroone Israa'eeliyaa asaa ubbaw odiyaa wode, unttunttu mela biittaakko simmiide s'eelleeddino; hewaan Med'inaa Godaa bonchchuu shaariyaa giddon k'onc'c'iyaawaa be'eeddino. \v 11-12 Med'inaa Goday Musa, «Taani Israa'eelatuu zuuzuntsaa sisaad; neeni unttunttoo, ‹Omarssan ashuwaa hinttenttu maana; wontta ukitsaa hinttenttu kallana; he wode hinttenttu taani Med'inaa Godaa hinttenttu S'oossaa gidiyaawaa erana› yaagaadde oda» yaageedda. \p \v 13 He gallassi omarssan ashuu meetettiyaa kafotuu yiide, Israa'eeliyaa Asay de'iyaa sa'aa mayyeeddino; k'ay wontta unttunttu dunkkaanetuwaa yuushshuwaan ketterssay kumi utteedda.\fig Ashuu meetettiyaa kafotuwaa|alt="Israelites gathering quail" src="CO00854B.TIF" size="span" ref="16:13"\fig* \v 14 Ketterssay s'i"eedda wode, sa'aan wod'd'eedda shachchaa malatiyaa suuppa pok'uu mela biittaa bollan beeteedda. \v 15 Israa'eeletuu hewaa be'eedda wode, unttunttu ittuu ittuwaa, «Hawe ayee?»\x - \xo 16:15 \xo*\xt 1 K'or. 10:3\xt*\x* yaageeddino. Ayaw gooppe, unttunttu I ayentto eribeykkino. \p Yaatina Muse unttuntta, «Hinttenttoo maanaw Med'inaa Goday immeedda ukitsay hawaa. \v 16 Med'inaa Goday hawaadan yaagiide azazeedda; ‹Golle asaw aawotiyaawe, ittoo ittoo maanaw koshshiyaawaa keeshshaa shiishsho; hinttenttu dunkkaaniyaa giddon de'iyaa Asay huup'iyaan huup'iyaan laa"u s'aasa gidiyaawaa akkite› geedda» yaageedda. \p \v 17 Israa'eelatuu Muse unttunttoo odeeddawaadan ootseeddino; ittuu darissiide, ittuu laafetsiidde shiishsheeddino. \v 18 Unttunttu s'aasan makkeedda wode, darissiide shiishsheeddawoo palahibeenna; laafa shiishsheeddawoo pac'c'ibeenna; ubbaykka huup'iyaan huup'iyaan barew miyaawaa keeshshaa shiishsheedda.\x - \xo 16:18 \xo*\xt 2 K'or. 8:15\xt*\x* \v 19 Hewaappe guyyiyaan Muse unttuntta, «Ooninne aappe wonttiw ashshoppo» yaageedda. \v 20 Gido shin unttunttuppe ittuu ittuu Muse odiyaawaa akkenan aggiide, hewaa wontta gakkanaw wotseeddino; hewe gus'uniide s'ink'k'eedda. Hewaa diraw, Muse unttuntta hank'k'etteedda. \v 21 Wontta wontta Asay ubbay barew koshshiyaawaa shiishsheedda; away ho"iyaa wode sa'aan atteeddawe siili aggeeda. \p \v 22 Usuppuntsa gallassan unttunttu kasewaappe laa"u kushiyaa shiishsheeddino. Yaatina unttunttu kaappatuu ubbatuu yiide hewaa Musew odeeddino. \v 23 I unttuntta, «Med'inaa Goday azazeeddawe hawaa; wontti kiitay baynna shemppo gallassaa, Med'inaa Godaw geeshsha Sambbataa. Hewaa diraw, hinttenttu uukkiyaawaa uukkite; hinttenttu doyssiyaawaanne doyssite; palaheeddawaa wonttiw ashshite» yaageedda.\x - \xo 16:23 \xo*\xt Kes. 20:8-11\xt*\x* \v 24 Hewaa diraw, unttunttu Muse azazeeddawaadan wonttiw wotsina s'ink'k'ibeena woy gus'unibeena. \v 25 «Hachche miite; ayaw gooppe, hachche Med'inaa Godaa Sambbataa; hinttenttu Aa hachche dembbaan demmikkita. \v 26 Hinttenttu usuppun gallassan Aa shiishshanaw danddayiita; shin laappuntsa gallassay Sambbata. Sambbatan ayaynne de'enna» yaageedda. \p \v 27 Laappuntsa gallassan itti itti Asay shiishshanaw keseedda; shin unttunttu ayinne demmibeykkino. \v 28 Med'inaa Goday Musa, «Ta azazatuwaanne ta higgiyaa naagiyaawaa awude gakkanaw is's'iitee? \v 29 Med'inaa Goday hinttenttoo Sambbataa immeeddawaa akeekite; usuppuntsa gallassan I hinttenttoo laa"u gallassaa ukitsaa immiyaawe hewaa diraassa. Laappuntsa gallassi ubbay bare de'iyaa sa'aan de'iyaa sa'aan gam"o; ooninne kare kesoppo» yaageedda. \v 30 Hewaa diraw, Asay laappuntsa gallassan shemppeedda. \p \v 31 Israa'eeliyaa Asay he ukitsaa mannaa\f + \fr 16:31 \fr*\fq Mannaa: \fq*\ft Ha k'aalaa biletsay Ibraaweetsuwaan «Hawe ayee» giyaawaa.\ft*\f* giide suntseedda. Mannay deebbuwaa ayfiyaadan bootsa; eessaanna uukkeedda ukitsaadan mal"ee. \v 32 Muse Israa'eeliyaa asaa, «Med'inaa Goday azazeeddawe hawaa; ‹Taani hinttentta Gibs'e gadiyaappe kesseedda wode, woran mizeedda ukitsaa unttunttu be'ana mala, mannaappe laa"u s'aasa gidiyaawaa hinttenttu yaana yeletaw ashshi wotsite› yaagiide azazeedda» yaageedda. \p \v 33 Muse Aaroona, «itti s'aaruwaa akkaade laa"u liitiro kumentsaa mannaa an k'ola; yaataade yaana yeletaw minjjettana mala, Med'inaa Godaa sintsan wotsa» yaageedda.\x - \xo 16:33 \xo*\xt Ibr. 9:4\xt*\x* \p \v 34 Med'inaa Goday Musa azazeeddawaadan minjjettana mala, Aaroone mannaa S'oossaa sintsan wotseedda. \v 35 Israa'eelatuu barenttu de'iyaa gade yaana gakkanaw oytamu laytsaa mannaa meeddino; unttunttu Kanaane gade bagga gakkanaw mannaa miidde de'eeddino.\x - \xo 16:35 \xo*\xt Iya. 5:12\xt*\x* \v 36 Aasi makkiyaa eretteedda k'un"ay laa"u s'aasaappe tammu dakkuwaa daree. \c 17 \s Zaallaappe Haatsay Pultteedda \r (Pay. 20:1-13) \p \v 1 Israa'eeletuwaa maabaraa ubbay Med'inaa Goday azazeeddawaadan, itti sa'aappe hara sa'aa yuuyyiidde, Siin mela biittaappe denddi biide, Rafidiima geetettiyaa sa'aan utteeddino. Shin Asay ushanaw haatsay he sa'aan d'ayeedda. \v 2 Unttunttu Musena walak'ettiidde Aa, «Nuw ushanaw haatsaa imma» yaageeddino. \p Muse zaariide, «Hinttenttu taananna ayaw walak'ettiitee? Med'inaa Godaa hinttenttu ayaw paac'c'iitee?» yaageedda. \p \v 3 Shin Asay yaan haatsaa saamettiide, Muse bolla zuuzummeeddino. Unttunttu Aa, «Neeni nuuna, nu naanaanne nu mehiyaa saamuwaan wod'anaw Gibs'eppe kesaade pude ayaw ahaad?» yaageeddino. \p \v 4 Muse, «Taani ha asaa waatoo? Unttunttu taana shuchchaan c'addana haniino» yaagiide Med'inaa Godaakko waasseedda. \p \v 5 Med'inaa Goday Musa, «Neeni asaappe sintsaw hametta; Israa'eeliyaa asaa c'imatuwaappe neenana afa; ini neeni Nayle Shaafaa haatsaa shoc'eedda s'am"aa ne kushiyaan oyk'k'aadde ba. \v 6 Taani Siinaa Deriyaa zaallaa bolla ne sintsan ek'k'ana; neeni he zaallaa shoc'a; Asay ushanaw aappe haatsay kesanawaa» yaageedda. Muse Israa'eeliyaa c'imatuwaa sintsan hewaadan ootseedda. \p \v 7 Israa'eelatuu, «Med'inaa Goday nu giddon de'iiyye baawe?» yaagiide walak'etteedda dirawunne Med'inaa Godaa paac'c'eedda diraw, he sa'ay Masaahanne Mariiba geetettiide suntseteedda. \s Israa'eelatuu Amaaleek'atuwaa S'ooneeddino \p \v 8 Amaaleek'atuu yiide, Rafiidiman Israa'eelatuwaana olaa gaketeeddino. \v 9 Muse Iyyaasa, «Neeni nuw asaa dooraade, kessaade Amaaleek'atuwaana oletta; taani wontti S'oossaa s'am"aa oyk'k'aade, Zooziyaa huup'iyaan ek'k'ana» yaageedda. \p \v 10 Hewaappe guyye Iyyaasu Muse geeddawaadan, Amaaleek'atuwaana oletteedda. Muse, Aaroonenne Huuri zooziyaa huup'iyaa kesseeddino. \v 11 Muse bare kushiyaa dentsi gam"eedda keenan ubbaan Israa'eelatuu s'ooniino; shin I bare kushiyaa duge wotseedda wode Amaaleek'atuu s'ooniino. \v 12 Muse kushii arggaac'eedda wode, unttunttu shuchchaa akki yiide, Musa Aa bolla utisseeddino. Aaroonenne Huuri ittuu itti baggana ittuu hinkko baggana gidiide, Aa kushiyaa sitti ootsiidde oyk'k'eeddino. Yaatina away wullana gakkanaw Aa kushii sitti giide takkeedda. \v 13 Hewaa diraw, Iyyaasu Amaaleek'atuwaa olanchchatuwaa mashshaan s'ooneedda. \p \v 14 Hewaappe simmina, Musa Med'inaa Goday hawaadan yaageedda; «Hawe ubbaa gede k'ofettana mala hawaa mas'aafan s'aafa. Yaataade Iyyaasa sissennan aggoppa; ayaw gooppe, saluwaappe garssan taani Amaaleek'a asatuwaa zaari k'ofetenaadan c'iraana d'ayssana» yaageedda.\x - \xo 17:14 \xo*\xt Zar. 25:17-19; 1 Sam. 15:2-9\xt*\x* \v 15 Muse yarshshuwaa yarshshiyaa sa'aa kees's'iide, «Med'inaa Goday taw s'oonuwaa immee» giide suntseedda. \v 16 I hawaadan yaageedda; «Kushetuu pude Med'inaa Godaa kawutetsaa araataakko denddeeddino; yeletaappe yeletaa gakkanawukka Med'inaa Goday Amaaleek'atuwaana olettanawaa» yaageedda. \c 18 \s Yootoore Musa S'omooseedda \p \v 1 Miidiyaama gade k'eesii, Muse bolluu Yootoore, S'oossay Musewunne Aa asaa Israa'eeliyaw ootseeddabaa ubbaanne Med'inaa Goday Israa'eeliyaa Gibs'eppe kesseeddawaa siseedda. \p \v 2-3 He wode Muse bolluu, Yootoore, Muse aakko yediidde beedda Aa machato S'ipaaronne izi laa"u naanaa aheedda. Unttunttuppe ittuwaa suntsay Gershshooma;\f + \fr 18:2-3 \fr*\fq Gershshooma: \fq*\ft Ha suntsaa biletsay Ibraaweetsuwaa k'aalaan «Betiyaa» giyaawaa.\ft*\f* ayaw gooppe, Muse, «Taani asaa gadiyaan bete gidaad» yaageedda.\x - \xo 18:2-3 \xo*\xt Kes. 2:21-22\xt*\x* \v 4 Laa"entsuwaa suntsay El"aazara;\f + \fr 18:4 \fr*\fq El"aazara: \fq*\ft Ha suntsaa biletsay Ibraaweetsuwaa k'aalaan «S'oossay taana maaddee» giyaawaa.\ft*\f* ayaw gooppe, I, «Ta aawuwaa S'oossay taana maaddeeddawaa; I taana Gibs'e kaatiyaa mashshaappe ashsheeda» yaageedda. \p \v 5 Muse bolluu Yootoore Aa attuma naanaanne Aa machchattina S'oossaa deriyaa matan de'iyaa Musekko mela biittaa yeedda. \v 6 I Musa, «Taani, ne bolluu Yootoore, ne machchattinanne izi laa"u naanatuwaanna neekko yay» yaagiide aakko kiitti wotseedda. \p \v 7 Hewaa diraw, Muse bare bolluwaanna gakettanaw kesiide, aw goynneedda, Aa yereedda. Unttunttu ittuu ittuwaa sarotsiide, dunkkaaniyaa giddo geleeddino. \v 8 Med'inaa Goday Israa'eeliyaa asaa diraw, kaatiyaa bollanne Gibs'etuwaa bolla ootseedda ubbaa, ogiyaan unttuntta gakkeedda daaburaabaa ubbaanne Med'inaa Goday unttuntta ashsheeddawaa Muse bare bolloo odeedda. \p \v 9 Israa'eeliyaa asaa Gibs'etuwaa kushiyaappe ashshanaw Med'inaa Goday ootseedda lo"o oosotuwaabaa ubbaa sisiide, Yootoore nashetteedda. \v 10 Yaatiide «Hinttena Gibs'etuwaa kushiyaappenne kaatiyaa kushiyaappe ashsheeda Med'inaa Goday, Gibs'etuwaa kushiyaappe asaa kessi akkeeddawe, I galattetto. \v 11 Med'inaa Goday hara s'oossatuwaappe ubbaappe wolk'k'aama gidiyaawaa taani ha"i eraad; ayaw gooppe, I ha Israa'eeliyaa asaa bolla oteretteedda Gibs'e s'oossatuwaa bolla hawaa ootseedda» yaageedda. \v 12 Hewaappe guyyiyaan Yootoore, Muse bolluu, shuketiide polo s'uugettiyaa itti mehiyaa yarshshuwaanne hara yarshshoo shuketeedda ashuu meetettiyaa mehiyaa yarshshuwaa S'oossaw aheedda; Aaroonenne Israa'eeliyaa c'imatuu ubbay S'oossaa sintsan Muse bolluwaanna k'umaa maanaw yeeddino. \s Daannatuu Suntsetteeddino \r (Zar. 1:9-18) \p \v 13 Wonttetsa gallassi Muse asaw pirddanaw utteedda; Asay Muse yuushshuwaan wonttappe omarssi gakkanaw ek'k'eedda. \v 14 Muse bolluu Muse asaw ootsiyaawaa ubbaa be'iide, «Neeni ha asaw ootsiyaawe hawe ayee? Asay ubbay wonttappe doommiide omarssi gakkanaw ne yuushshuwaan ek'k'ide'ishshin, neeni neerekka daannaadan ayaw uttaad?» yaageedda. \p \v 15 Muse bare bolluwaa, «Asay S'oossaa sheniyaa oochchanaw taakko yiyaa diraassa. \v 16 Unttunttoo yewuu de'ooppe taakko yiino; taani itti uraa gidduwaaninne Aa shooruwaa gidduwaan pirdday; S'oossaa azazuwaanne wogaa unttuntta erissay» yaageedda. \p \v 17 Muse bolluu, «Hawe neeni ootsiyaabay lo"enna. \v 18 Neeninne neenana de'iyaa Asay daabura s'alalaa giddiita; ha kiittay new loytsi dees'o; neeni hawaa neerekka ootsanaw danddayakka. \v 19 Ane ha"i taani odiyaawaa sisa; taani neena zorana; S'oossay neenana gido. Neeni ha asaa diraw S'oossaa sintsa aad'd'a; neeni unttunttu yewuwaa S'oossaakko aha. \v 20 Azazuwaanne wogaa unttuntta neeni tamaarissa; unttunttu de'ana maaraanne ootsana oosuwaa ubbaa unttuntta bessa. \v 21 K'ay asaa ubbaa giddon danddayiyaa asatuwaa, S'oossaw yayyiyaawantta, ammanetteedawanttanne magans's'aa miyaawaa is's'iyaawantta dooraade unttunttuppe asaw sha"aa kaappatuwaa, s'eetuwaa kaappatuwaa, ishatamuwaa kaappatuwaanne tammuwaa kaappatuwaa suntsaa. \v 22 Unttunttu ubbaa wode asaw pirddino; shin waayissiyaa yewuwaa ubbaa neekko ahino; waayissenna yewuwaa ubbaa unttunttu wurssino. Unttunttu neenana shaakketiyaa diraw, tookuu new kawushanawaa. \v 23 Neeni hewaadan ootsooppenne hawe S'oossaa azazo gidooppe, neeni danddayana. K'ay ha Asay ubbaykka bare allaallii polettina, bare soo bare soo baanawaa» yaageedda. \p \v 24 Muse bare bolluwaa k'aalaa siseedda; I geeddawaa ubbaakka ootseedda. \v 25 Muse Israa'eeliyaa ubbaa giddoppe danddayiyaa asatuwaa dooriide asaa kaaletsiyaa sha"aa kaappatuwaa, s'eetuwaa kaappatuwaa, ishatamuwaa kaappatuwaanne tammuwaa kaappatuwaa suntseedda. \v 26 Unttunttu asaw ubbaa wode pirddeeddino; unttunttu barena dees'eedda yewuwaa Musekko aheeddino; shin dees'ena yewuwaa ubbaa unttunttu wursseeddino. \p \v 27 Hewaappe guyyiyaan Muse bare bolluwaa moyzzina Yootoore bare gadiyaa simmeedda. \c 19 \ms Higgiyaanne K'aalaa C'aak'uwaa \mr (19:1—24:18) \s S'oossay Siina Deriyaan K'onc'c'eedda \p \v 1 Israa'eeliyaa Asay Gibs'eppe keseedda heezzentsa aginaan he koyro gallassan Siina mela biittaa gakkeeddino. \v 2 Unttunttu Rafiidimeppe denddiide Siina mela biittaa biide, hewaan de'iyaa deriyaa sintsa mela biittaan utteeddino. \p \v 3 Muse S'oossakko pude deriyaa huup'iyaa kesina, Med'inaa Goday deriyaa huup'iyaan Aa s'eesiide, «Neeni Yaak'oobappe yeletteedda Israa'eeliyaa asaw hawaadan yaagaadde oda; \v 4 ‹Taani Gibs'etuwaa bolla ayaa ootsaadditanttonne k'ay arggantsaa k'efiyaan taani hinttentta waata tookkaade taakko ahaaditanttonne hinttenttu hinttenttu huup'iyaw be'eeddita. \v 5 Simmi ha"i hinttenttu taw loytsi azazettooppenne ta k'aalaa c'aak'uwaa naagooppe, asaa ubbaa giddon hinttenttu taw buzo gidana. Kumentsaa sa'ay tawaa gidooppenne\x - \xo 19:5 \xo*\xt Zar. 4:20; 7:6; 14:2; 26:18; Tit. 2:14\xt*\x*\x - \xo 19:5-6 \xo*\xt 1 P'es'. 2:9\xt*\x* \v 6 hinttenttu ta kawutetsaa k'eesatuwaanne geeshsha asaa gidana› yaaga; neeni Israa'eelatoo odana k'aalay hawaa» yaageedda.\x - \xo 19:6 \xo*\xt Sas'. 1:6; 5:10\xt*\x* \p \v 7 Muse guyye simmi biide, asaa kaletsiyaawantta s'eesi shiishshiide, Med'inaa Goday oda geedda ha k'aalatuwaa ubbaa unttunttoo odeedda. \v 8 Asay ubbay itti doonaa gidiide, «Med'inaa Goday geeddawaa ubbaa nuuni ootsana» yaageeddino. Musekka unttunttu geeddawaa Med'inaa Godaakko afeedda. \p \v 9 Med'inaa Goday Musa, «Taani neenana haasayishin Asay sisanaadaaninne unttunttu neenan ubbaa wodekka ammanettanaadan, taani neekko wolk'k'aama shaariyaa gidduwaana yaana» yaageedda. Hewaappe guyyiyaan Muse Asay geeddawaa Med'inaa Godaw odeedda. \p \v 10 Med'inaa Goday Musa, «Neeni asaakko baade hachchenne wontti unttunttu geeyanaadan oda. Unttunttu barenttu mayuwaa meec'c'iide; \v 11 heezzentso gallassaw giigino. Ayaw gooppe, heezzentso gallassan Asay ubbay be'ishin, Med'inaa Goday Siina Deriyaa bollan wod'd'anawaa. \v 12 Neeni ha deriyaa yuushshuwaan asaw zawaa wotsaade unttunttoo, ‹Deriyaa pude kesenaadan woy deriyaa s'ap'uwaa bochchennaadan hinttentta erite. Deriyaa bochcheedda ooninne tumuppe hayk'k'anawaa.\x - \xo 19:12-13 \xo*\xt Ibr. 12:18-20\xt*\x* \v 13 He uray shuchchaan c'adettiide woy wonddaafiyaan c'adettiide hayk'k'ooppe attin; I kushiyaan boshettoppo. Mehe, woy asaa gidooppenne I shemppuwaanna attena› yaaga. Malakatay punettiyaa wode, he wode unttunttu deriyaa pude kesana gooppe kesino» yaageedda. \p \v 14 Muse deriyaappe asaakko duge wod'd'eeddawaappe guyyiyaan unttuntta geeyanaadan odina, unttunttu barenttu mayuwaa meec'c'eeddino. \v 15 Hewaappe guyyiyaan asaa I, «Heezzentso gallassaw giigite; machchiyaanna ak'oppite» yaageedda. \p \v 16 Heezzentso gallassi wontta guuguntsaa guntsay sisetteedda. Walk'k'antsaynne wolk'k'aama shaarii deriyaa mayyiide beetteedda; malakataykka punettiyaa wolk'k'aama kooshshay sisetteedda. Hewaa diraw, bare de'iyaa sa'aan Asay ubbay kokkoreedda.\x - \xo 19:16 \xo*\xt Sas'. 4:5\xt*\x*\x - \xo 19:16-18 \xo*\xt Zar. 4:11-12\xt*\x* \v 17 Hewaappe guyyiyaan Muse asaa S'oossaanna gatsanaw unttunttu de'iyaa dunkkaaniyaappe keseedda; unttunttu deriyaa garssa dembbaan ek'k'eeddino. \v 18 Med'inaa Goday Siina Deriyaa bollan tamaanna wod'd'eedda diraw, Siina Derii c'uwaan kameteedda. Wolk'k'aama guuduwaappe c'uway kesiyaawaadan, aappe c'uway pude keseedda. Asay ubbay loytsi kokkoreedda. \v 19 Malakataa punuu loytsi dari dari beedda wode, Muse haasayina, S'oossaa kooshshay aw zaariide haasayeedda. \v 20 Med'inaa Goday Siina Deriyaa kiikiyaan wod'd'iide, Musa pude deriyaw kiikiyaa s'eesina Muse pude keseedda. \v 21 Med'inaa Goday Aa, «Neeni duge baade Asay Med'inaa Godaa be'ana giide, zawaa aad'd'enaadaninne unttunttuppe daruu hayk'k'ennaadan asaa seera. \v 22 Haray atto Med'inaa Godaa mata shiik'iyaa k'eesatuukka barena geeshshanaw koshshee; hewe d'ayooppe, Med'inaa Goday unttuntta murana» yaageedda. \p \v 23 Muse Med'inaa Godaa, «Asay deriyaa pude yaanaw danddayenna; ayaw gooppe, neeni ne huup'iyaw, ‹Ha sa'aa geeshshaadan dummayiide, ha deriyaa yuushshuwaan zawaa wotsite› gaade nuw oda wotsaadda» yaageedda. \p \v 24 Med'inaa Goday Aa, «Neeni duge baade Aaroona neenana pude akkaade ya. K'eesetuwaanne asaa Med'inaa Goday murenaadan, unttunttu zawaa aad'd'iidde pude Med'inaa Godaakko yooppino» yaageedda. \v 25 Hewaa diraw, Muse duge asaakko wod'd'iide, S'oossay geeddawaa unttunttoo odeedda. \c 20 \s Tammu Azazatuwaa \p \v 1 S'oossay ha k'aalatuwaa ubbaa hawaadan yaagiide haasayeedda; \v 2 «Neena Gibs'eppe ayiletetsaa gadiyaappe keseedda Med'inaa Goday ne S'oossay taana. \p \v 3 «Taappe attina, hara s'oossaw goynnoppa. \p \v 4 «Bolla saluwaan de'iyaa, woy garssa sa'aan de'iyaa, woy sa'aappe garssan haatsaa giddon de'iyaa ayyaanne malatissaade new goynniyaa misiletuwaa ootsoppa.\x - \xo 20:4-5 \xo*\xt Kes. 34:17; Wog. 19:4; 26:1; Zar. 4:15-18; 27:15\xt*\x* \v 5 Unttunttoo hokkoppa woy unttunttoo goynnoppa. Ayaw gooppe, taani, Med'inaa Goday ne S'oossay k'anaatanchcha S'oossaa; taana is's'iyaawantta aawotuwaa nagaraa diraw, naanaa heezzentso yeletaanne oyddentso yeletaa gakkanaw muriyaawaa.\x - \xo 20:5-6 \xo*\xt Kes. 34:6-7; Pay. 14:18; Zar. 7:9-10\xt*\x* \v 6 K'ay taana siik'iyaanne ta azazuwaa naagiyaawanttoo sha"a yeletay gakkanaw laamettena siik'uwaa bessiyaa Med'inaa Godaa. \p \v 7 «Med'inaa Godaa ne S'oossaa suntsaa c'oo dentsoppa; ayaw gooppe, S'oossay bare suntsaa c'oo dentsiyaawaa murana.\x - \xo 20:7 \xo*\xt Wog. 19:12\xt*\x* \p \v 8 «Geeshsha ootsaade, Sambbata gallassaa naaga.\x - \xo 20:8 \xo*\xt Kes. 16:23-30; 31:12-14\xt*\x* \v 9 Neeni ootsiyaa oosuwaa ubbaa usuppun gallassatuwaan ootsa.\x - \xo 20:9-10 \xo*\xt Kes. 23:12; 31:15; 34:21; 35:2; Wog. 23:3\xt*\x* \v 10 Shin laappuntsa gallassay Med'inaa Godaa ne S'oossaw Sambbata. He gallassi ay oosuwaanne ootsoppa; neeni, woy ne attuma na'ay, woy ne mac'c'a naanaa, woy ne mac'c'anne attuma k'oomatuu, woy ne miizzay, woy hinttenttunna de'iyaa Israa'eeliyaa gidena Asay he gallassan ay kiitaakka kiitettoppo. \v 11 Ayaw gooppe, usuppun gallassaa giddon Med'inaa Goday saluwaanne, sa'aa, abbaanne unttunttu giddon de'iyaa ubbaa med'd'eedda; shin laappuntsa gallassan shemppeedda. Hewaa diraw, Med'inaa Goday Sambbata gallassaa anjjeedanne geeshsheedda.\x - \xo 20:11 \xo*\xt Dom. 2:1-3; Kes. 31:17\xt*\x* \p \v 12 «Med'inaa Goday ne S'oossay new immiyaa biittaan ne laytsay aduk'k'ana mala, ne aabbanne ne daayo bonchcha.\x - \xo 20:12 \xo*\xt Zar. 27:16; Mat. 15:4; 19:19; Mar. 7:10; 10:19; Luk'. 18:20; Efe. 6:2, 3\xt*\x* \p \v 13 «Asaa wod'oppa.\x - \xo 20:13 \xo*\xt Dom. 9:6; Wog. 24:17; Mat. 5:21; 19:18; Mar. 10:19; Luk'. 18:20; Rom. 13:9; Yak'. 2:11\xt*\x* \p \v 14 «Woshummoppa.\x - \xo 20:14 \xo*\xt Dom. 9:6; Wog. 24:17; Mat. 5:21; 19:18; Mar. 10:19; Luk'. 18:20; Rom. 13:9; Yak'. 2:11\xt*\x* \p \v 15 «Wuu"oppa.\x - \xo 20:15 \xo*\xt Wog. 19; 11; Mat. 19:18; Mar. 10:19; Luk'. 18:20; Rom. 13:9\xt*\x* \p \v 16 «Ne shooruwaa bollan wordduwaa markkattoppa.\x - \xo 20:16 \xo*\xt Kes. 23:1; Mat. 19:18; Mar. 10:19; Luk'. 18:20\xt*\x* \p \v 17 «Ne shooruwaa golliyaa amottoppa; ne shooruwaa machato, woy Aa k'oomaa, woy Aa k'oomato, woy Aa booraa, woy Aa hariyaa, woy aw de'iyaawaa ayaanne amottoppa» yaageedda.\x - \xo 20:17 \xo*\xt Rom. 7:7; 13:9\xt*\x* \s Asaa Yashshaa \r (Zar. 5:22-33) \p \v 18 Asay ubbay guuguntsay guugummiyaawaanne walk'k'antsay wolk'k'aamiyaawaa be'eedda; malakataa waasuwaa siseedda; k'ay derii c'uwattiyaawaakka be'eedda; Asay yashshan kokkoriide, haakuwaan ek'k'eedda.\x - \xo 20:18-19 \xo*\xt Ibr. 12:18-19\xt*\x* \v 19 Unttunttu Musa, «Neeni nuw haasaya; nuuni sisana; shin nuuni hayk'k'ennaadan, S'oossay nuw haasayoppo» yaageeddino. \v 20 Muse asaa, «S'oossay hinttentta paac'c'anaw, nagaraa hinttenttu ootsenna mala, Aa yashshay hinttenttu wozanaan de'anaadan, I yeedda diraw yayyoppite» yaageedda. \v 21 Asay haakki ek'k'ide'ishshin, S'oossay de'iyaa sa'aa wolk'k'aama d'umaakko Muse shiik'eedda. \s Yarshshiyaa sa'atuwaan Go'ettiyaa Wogatuwaa \p \v 22 Hewaappe guyyiyaan, Med'inaa Goday Musa, «Israa'eeliyaa asaw hawaadan yaagaadde oda; ‹Taani saluwaappe hinttenttoo haasayeeddawaa hinttenttu hinttenttu huup'iyaw be'eeddita. \v 23 Ta matan ay eek'aanne ootsoppite; biraa eek'aa woy work'k'aa eek'aa hinttenttoo ootsoppite. \p \v 24 « ‹Neeni taw yarshshuwaa yarshshiyaa sa'aa urk'k'aappe med'd'aade ne s'uuggiyaa yarshshuwaa, ne ittippetetsaa yarshshuwaa, ne dorssatuwaanne ne deeshshatuwaappe ne miizzatuwaa Aa bolla yarshsha. Ta suntsay k'ofettana mala ootseedda sa'aa ubbaan, taani hinttenttukko yaade, hinttentta anjjana. \v 25 Neeni taw yarshshuwaa yarshshiyaa sa'aa shuchchaappe med'd'ooppe, masetteedda shuchchaappe med'd'oppa; ayaw gooppe, neeni massiyaa miishshan Aa bochchooppe, ne Aa tunissaasa.\x - \xo 20:25 \xo*\xt Zar. 27:5-7; Iya. 8:31\xt*\x* \v 26 Ta yarshshuwaa sa'aa pude gayyiyaan kesoppa; ayaw gooppe, neeni kesiyaa wode, ne kalluu beette› yaagaadde oda. \c 21 \s Ayiletuwaa Oyk'k'iyaa wogaa \r (Dom. 15:12-18) \p \v 1 «Neeni unttunttoo immana wogay hawaa. \v 2 Neeni Ibraawe ayiliyaa shammooppe, I new usuppun laytsaa ootso; shin laappuntsa laytsaan I ayinne k'ans's'ennan, ayiletetsaappe c'oo kesiide bo.\x - \xo 21:2 \xo*\xt Wog. 25:39-46\xt*\x* \v 3 I barekka yeeddawaa gidooppe barekka bo; bare machchattina yeeddawaa gidooppe, Aa machatakka aanana bu. \v 4 Aa goday aw machato immeeddawaa gidooppenne machchata aw attuma naanaa woy mac'c'a naanaa yeleeddawaa gidooppe, he machatanne izi naanay Aa godaawaa; I barekka kesiide bo. \v 5 Shin he ayilii, ‹Taani ta godaa, ta machatonne ta naanaa siik'ay; taani ayiletetsaappe kesikke gooppe,› \v 6 Aa goday Aa pirddiyaawanttu sintsa aatso; hewaappe guyyiyaan pengge woy pengge mak'aaniyaakko Aa afiide, Aa haytsaa gootsan lukko. Simmi I bare de'uwaa laytsaa ubbaan aw ayiliyaa gidanawaa. \p \v 7 «Asay bare mac'c'a naatto ayiletetsaw zal"ooppe, attuma ayiletuu ayiletetsaappe kesiyaawaadan iza kesuppu. \v 8 Iza barena machchetetsaw dooriide afeedda godaw lo"ana d'ayooppe, goday izo wozissanaw koshshee. I iziw ammanettibeenna diraw, izo allagaw zaal"anaw aw maatay baawa. \v 9 I izo bare na'aw immanaw doorooppe, mac'c'a naattiw bessiyaawaa iziw ootso. \v 10 I barew hara machato akkooppe, koyro machatiw k'umaa, mayuwaa woy asinatetsaanne machchetetsaa maataa pac'issoppo. \v 11 I ha heezzubatuwaa iziw immana d'ayooppe, ayinne shaluwaa c'iggenan ayiletetsaappe kesaade bu. \s Iitatuu Murettiyaa Wogaa \p \v 12 «Asaa shoc'iide wod'iyaa asaa tumuppe wod'anaw bessee.\x - \xo 21:12 \xo*\xt Wog. 24:17\xt*\x* \v 13 Shin eriidde gidenaan I wod'iyaa wode, taani, S'oossay c'o"u geeddawaa gidooppe, I bak'atana sa'aa unttunttoo taani giigisana.\x - \xo 21:13 \xo*\xt Pay. 35:10-34; Zar. 19:1-13; Iya. 20:1-9\xt*\x* \v 14 Shin onne k'opiide eriidde hara bitaniyaa wod'ooppe, he uraa ta yarshshuwaa sa'aappe diggaade, haraa sa'aan wod'a. \p \v 15 «Bare aabba woy bare daayo dechchiyaa uray ooninne tumuppe hayk'k'o. \p \v 16 «Asaa wolk'k'an oyk'k'iide zal"iyaa uray woy wolk'k'aan oyk'k'eedda Asay Aa kushiyaan beetteedda Asay tumuppe hayk'k'anaw bessee.\x - \xo 21:16 \xo*\xt Zar. 24:7\xt*\x* \p \v 17 «Bare aabba woy bare daayo shek'k'iyaawe tumuppe hayk'k'o.\x - \xo 21:17 \xo*\xt Wog. 20:9; Mat. 15:4; Mar. 7:10\xt*\x* \p \v 18-19 «Laa"u asatuu walak'ettooppe, ittuu yenkkuwaa shuchchaan c'adooppe woy bokisooppe, he deshetteeddawe hayk'k'ennan attowaa gidooppenne harggiide gisuwaan gam"ooppe, denddiide guufiyaana kare heeraan hamettooppe, he dechcheeddawe hayk'k'uwaappe attee; giddooppene I Aa kiitaa diggeedda diraw, shaluwaa c'igganawunne Aa patsanaw maaddana koshshee. \p \v 20 «Asay bare attuma ayiliyaa woy mac'c'a ayilatto s'am"an shoc'ooppenne hewaa gaasuwaan he uray he godaa kushiyaan hayk'k'intto, shoc'eeddawe tumuppe murettanaw bessee. \v 21 Shin he deshetteeddawe itti woy laa"u gallassaan denddooppe, he ayilii Aa miishshaa gidiyaa diraw, I murettena. \p \v 22 «Laa"u asatuu ittuu ittuwaanna wad'ettiidde shahaara mishiratto dechchooppenne iza boshettooppe, hewaappe hara iita deshetsay d'ayooppe, he mishiratti asinay oochcheeddawaanne daannatuu pirddeeddawaa ayaanne c'iggo. \v 23 Shin iziw deshetsay darooppe, shemppuu hayk'k'intto shemppuwaa, \v 24 ayfiyaa diraw ayfiyaa, achchaa diraw achchaa, kushiyaa diraw kushiyaa, gediyaa diraw gediyaa, \v 25 s'uugetsaa diraw s'uugetsaa, madutsaa diraw madutsaa, k'oo'eedda diraw k'oo'uwaa akkanaw koshshee.\x - \xo 21:25 \xo*\xt Wog. 24:19-20; Zar. 19:21; Mat. 5:38\xt*\x* \p \v 26 «Itti Asay bare attuma ayiliyaw woy mac'c'a ayilatiw ayfiyaa bak'k'iide toyssooppe, he ayfiyaa diraw ayiletetsaappe kessi yeddo. \v 27 Hewaadankka, bare ayiliyaa achchaa woy bare ayilatti achchaa mentsooppe, he achchaa diraw ayiletetsaappe kessi yeddo. \s Mehiyaa Godatuu Poliyaabatuwaa \p \v 28 «Booray mac'c'a asaa woy attuma asaa k'ayc'c'iide wod'ooppe, he booray shuchchaan c'adettiide hayk'k'o; Aa ashuu meetettoppo. Shin booraa goday murettoppo. \v 29 Shin booray kasekka k'ayc'c'iyaa meezii de'iyaawaa gidiina, Asay Aa godaw odi wotsina, Aa goday k'achchennaan is's'ina, booray attuma asaa woy mac'c'a asaa wod'ooppe, he booray shuchchaan c'adettiide hayk'k'o; k'ay Aa godaykka hayk'k'o. \v 30 Shin I barena wozanaadan ooshetooppe, unttunttu oochcheeddawaa ayaanne c'iggiide, bare shemppuwaa wozo. \v 31 Booray attuma na'aa woy mac'c'a naatto k'ayc'c'iide wod'ooppekka, pirdday itti mala gido. \v 32 Booray attuma ayiliyaa woy mac'c'a ayilatto k'ayc'c'iide wod'ooppe, booraa goday ayiliyaa godaw hattamu biraa santtimiyaa c'iggo. Booray shuchchaan c'adettiide hayk'k'o. \p \v 33 «Itti Asay ollaa k'um"iyaa pokiide, woy ollaa bookkiide k'um"ennaan aggooppe, booray woy harii he ollaan kunddooppe, \v 34 he ollaa goday mehiyaa gatiyaa c'iggo. I Aa godaw gatiyaa c'iggiide, hayk'k'eedda mehiyaa barew akko. \p \v 35 «Itti asaa booray hara booraa k'ayc'c'iide wod'ooppe, pas'a booraa zal"iide, Aa gatiyaanne hayk'k'eedda booraa likkiyaan shaakki akkino. \v 36 Shin he booray k'ayc'c'iyaawaa gidiyaawe kaseti erettishin, Aa goday Aa k'achchennaan aggeedawaa gidooppe, Aa goday booraa c'iggo. Yaatiide he hayk'k'eeddawaa barew akko. \c 22 \s Asay Barew De'iyaawaa Naagiyaa Wogaa \p \v 1 «Itti Asay booraa woy dorssaa wuu"iide shukkooppe, woy zal"ooppe, booraa diraw ichcheshu booraa, dorssaa diraw oyddu dorssaa c'iggo. \p \v 2 «Kaysuu golliyaa bookkiide oyk'k'etooppenne shoc'ettiide hayk'k'intto, shoc'eeddawe suutsaa gusseeddawoo ooshettenna. \v 3 Shin hewe s'alk'k'ii doli kichchina hanooppe, I he gukkeedda suutsaa ac'uwaan ooshettee. Kaysuu bare wuu"eeddawaa zaaro; shin aw ayaynne d'ayooppe, bare wuu"eeddawaa zaaranaw I zal"etto. \v 4 I wuu"eedda mehii pas'a de'iidde Aa kushiyaan beettintto, booraa, woy hariyaa, woy dorssaa gidooppenne, I bare wuu"eeddawaa laa"u kushiyaa aatsiide c'iggo. \p \v 5 «Itti Asay bare mehiyaa dembban woy woyniyaa turaa giddon heemmishin, mehii hara asaa shoyk'aappe mooppe, I bare shoyk'aappe woy bare woyniyaa turaa ubbaappe lo"iyaawaa afilaamaa c'iggo. \p \v 6 «S'aragay denddiide aguntsaa buuraanna laa'iide, dooriyaan de'iyaa katsaa, woy ek'uwaan de'iyaa katsaa, woy goshshaa ubbaa miyaawaa gidooppe, koyro s'aragaa oytseedda bitanii ac'aa c'iggo. \p \v 7 «Itti Asay biraa woy hara miishshaa naagissanaw bare shooroo hadaraa immina, shooruwaa sooppe he miishshay wuu"eettooppenne kaysuu oyk'k'etintto, kaysuu he miishshaw laa"u kushiyaa aatsiide c'iggo. \v 8 Shin kaysuu beettenaan d'ayooppe, golliyaa goday pirddiyaawanttukko shiik'iide bare shooruwaa miishshaa bolla bare kushiyaa wotsibeennawaa c'aak'k'o. \p \v 9 «Asay ay mootuwankka, booraa gaasuwaan, woy hariyaa gaasuwaan, woy dorssaa gaasuwaan, woy mayuwaa gaasuwaan, woy hara bayeeddawaa gaasuwaan, ‹Hawe tawaa› giide mootettooppe, laa"u baggaykka barenttu mootuwaa pirddiyaawanttu sintsa aatsino; pirddiyaawanttu bayzzanchcha geedda uray bare shooroo laa"u kushiyaa aatsiide c'iggo. \p \v 10 «Asay bare shooroo hariyaa, woy booraa, woy dorssaa, woy hara mehiyaa naagissanaw hadaraa immina hayk'k'intto, woy deshettintto, woy ooninne be'ennaan bonk'k'anchchay afooppe, \v 11 hadaraa naagiyaawe bare shooruwaa mehiyaa bolla bare kushiyaa wotsibeennawaa Med'inaa Godaa sintsan c'aak'k'ina, unttunttu giddon de'iyaa yewuu mayetto. He mehiyaa goday c'aak'uwaa akko; c'iggaa immanaw koshshenna. \v 12 Shin mehii shooruwaappe wuu"etteeddawaa gidooppe, izaawoo c'iggo. \v 13 He mehiyaa do'ay mentsereetsiide meeddawaa gidooppe, markka gidanaadan do'ay miishshin atteedawaappe akkiide yo; yaatiide me'eretteedda mehiyaa diraw c'iggoppo. \p \v 14 «Asay bare shooruwaappe mehiyaa gars's'ooppenne Aa goday baynna sa'aan he mehii deshettooppe woy hayk'k'ooppe, he mehiyaa c'iggo. \v 15 Shin Aa goday aanana de'ooppe, gars's'eedawe c'iggoppo; keraw akkeeddawaa gidooppe, keraw c'iggiyaa shaluu ac'uwaa c'iggeedda. \s Geeshsha De'uwaanne Ammanuwaa Wogaa \p \v 16 «Itti Asay asinaw giigabeenna wodoratto c'immiidde, izina gisiyaawaa gidooppe, izo c'ilooshiide barew machato ootso.\x - \xo 22:16-17 \xo*\xt Zar. 22:28-29\xt*\x* \v 17 Izi aabbu izo aw immanaw is's'ooppe, wodoratto akkiyaa uray c'ilooshiyaawaa keeshshaa biraa I aabboo immo. \p \v 18 «Bitiyaa mishiratto pas'a wotsoppa.\x - \xo 22:18 \xo*\xt Zar. 18:10, 11\xt*\x* \p \v 19 «Mehiyaanna gisiyaa ooninne tumuppe hayk'k'o.\x - \xo 22:19 \xo*\xt Wog. 22:19; 20:15-16; Zar. 27:21\xt*\x* \p \v 20 «Med'inaa Godaa s'alalaassappe attina, hara s'oossaw yarshshiyaawe ooninne mule d'ayo.\x - \xo 22:20 \xo*\xt Zar. 17:2-7\xt*\x* \v 21 Betiide yeedda asaa k'ohoppite woy un"oppite; ayaw gooppe, hinttenttukka Gibs'e gadiyaan bete gidiide de'eeddita.\x - \xo 22:21-22 \xo*\xt Kes. 23:9; Wog. 19:33-34; Zar. 24:17-18; 27:19\xt*\x* \v 22 Asinay hayk'k'eedda am"attonne aawuu hayk'k'eedda hiyyeesaa un"oppite. \v 23 Hinttenttu unttuntta un"etsina, unttunttu taakko waassooppe, \v 24 taani unttunttu waasuwaa tumuppe sisana; he wode ta hank'k'uu hinttenttu bolla denddana; taani hinttentta mashshaan wurssana; hinttenttu machatuu am"e hinttenttu naanaykka aawuu hayk'k'owantta gidanawantta. \p \v 25 «Hinttenttu giddon de'iyaa ta asaappe itti hiyyeesaw shaluwaa tal"ooppe, shaluwaa dichchaw immiyaa asaadan hanoppite; neeni dichchaa Aa oochchoppa.\x - \xo 22:25 \xo*\xt Wog. 25:35-38; Zar. 15:7-11; 23:19-20\xt*\x* \v 26 Neeni ac'uwaa diraw ne laggiyaa mayuwaa oyk'k'ooppe, away wullenan de'ishshin aw zaara;\x - \xo 22:26-27 \xo*\xt Zar. 24:10-13\xt*\x* \v 27 ayaw gooppe, I bare bollaa kammiyaawe henni s'alalaana; harabaa ayaa mayyiide ak'anaw danddayii? I taw waassooppe, taani k'arettiyaawaa gidiyaa diraw, sisana. \p \v 28 «S'oossaa bolla shek'aa k'aalaa haasayoppa, woy ne deriyaa mooddiyaawaa shek'k'oppa.\x - \xo 22:28 \xo*\xt Kit. 23:5\xt*\x* \v 29 Ne katsaa s'eeraappenne ne woyniyaa gum"etsaa kumentsaappe taw yarshshuwaa shiishsha. \p «Neeni ne attuma naanaa giddon bayiratiyaa na'aa taw immanaw koshshee. \v 30 Miizzaappekka dorssaappekka hewaadan ootsa. Unttunttu laappun gallassay gakkanaw, barenttu aayetuwaana aayetuwaana gam"ino; hosppuntsa gallassi unttuntta taw imma. \p \v 31 «Hinttenttu taw geeshsha asaa gidanaw koshshee; hewaa diraw, bazuwaa do'ay mentsereetsiide wod'eedda mehiyaa ashuwaa mooppite; hewaa kanaw olite.\x - \xo 22:31 \xo*\xt Wog. 17:15\xt*\x* \c 23 \s Suure Pirddaa \p \v 1 «Worddo oduwaa puukkoppa; wordduwaa markka gidaade, iita asaa maaddoppa.\x - \xo 23:1 \xo*\xt Kes. 20:16; Wog. 19:11-12; Zar. 5:20\xt*\x* \v 2 Iitabaa ootsanaw c'ora asaa kaalloppa; pirddaa geellayanaw c'ora asaana itta gidaade markkattoppa. \v 3 Hiyyeesay pirddaw shiik'ooppe, mootuwaan Aa metuwaa s'eellaade maaddoppa.\x - \xo 23:3 \xo*\xt Wog. 19:15\xt*\x* \p \v 4 «Ne morkkiyaa booray woy harii bayeeddawaa demmooppe, zaaraadde aw afa.\x - \xo 23:4-5 \xo*\xt Zar. 22:1-4\xt*\x* \v 5 Neena is's'iyaa bitaniyaa harii c'aanaana kunddeeddawaa be'ooppe, hewaan aggoppa; maaddaade aanana dentsa. \p \v 6 «Pirddaa dabaaban maaddaade, hiyyeesaa asaa pirddaa geellayoppa.\x - \xo 23:6-8 \xo*\xt Wog. 19:15; Zar. 16:19\xt*\x* \v 7 Worddo yewuwaa ubbaappe haakka; geeshsha woy s'illuwaa wod'oppa; ayaw gooppe, kobaa ootseeddawaa taani saro yeddikke. \v 8 Mattaayiyaa (magans's'aa) akkoppa; ayaw gooppe, mattaayii s'eelliyaawanttu ayfiyaa k'ook'iseenne s'illatuwaa k'aalaa mirk'k'ee. \p \v 9 «Betiyaa naak'k'oppite; bete gidiyaawe ay keeshshaa kayyoyintto eriita; ayaw gooppe, hinttenttu hinttenttu huup'iyaw bete gidiide Gibs'e gadiyaan de'eedditta.\x - \xo 23:9 \xo*\xt Kes. 22:21; Wog. 19:33-34; Zar. 24:17-18; 27:19\xt*\x* \s Laappuntsa Laytsaanne Laappuntsa Gallassaa \p \v 10 «Neeni ne gadiyaa usuppun laytsaw goshaade, zeraade katsaa k'oyc'a akka.\x - \xo 23:10-11 \xo*\xt Wog. 25:1-7\xt*\x* \v 11 Laappuntsa laytsaan gadiyaa goshenan shaachcha; yaatooppe, ne asaa giddon de'iyaa hiyyeesatuu hewaappe miyaabaa demmana; k'ay unttunttuppe attiyaawaa do'atuu maana. Neeni ne woyniyaa turaakka ne wogaraakka hewaadan ootsa. \v 12 Usuppun gallassaa ne kiitaa kiitetta; ne booraynne ne harii shemppana malanne ne son yeletteedda ayiliinne betii, shemppana mala, laappuntsa gallassi oosuwaa ootsoppa.\x - \xo 23:12 \xo*\xt Kes. 20:9-11; 31:15; 34:21; 35:2; Wog. 23:3; Zar. 5:13-14\xt*\x* \p \v 13 «Taani hinttentta geeddawaa ubbaa minisiide ootsite; hara s'oossatuwaa suntsaa s'eesoppite; hinttenttu ins's'arssaappe hewe sisettoppo. \s Wolk'k'aama Baalatuwaa \r (34:18-26; Zar. 16:1-17) \p \v 14 «Laytsan heezzu gede hinttenttu taw baalaa bonchchite. \v 15 Magaage ukitsaa Baalaa bonchchite; taani hinttentta azazeeddawaadan, laappun gallassaa irshshuwaa yeggibeenna ukitsaa miite; hinttenttu Abiiba geetettiyaa aginaan keereedda gallassatuwaan ha baalaa bonchchite; ayaw gooppe, hinttenttu Gibs'eppe keseeddawe he aginaana. \p «Hintteppe itti asaynne ta sintsan mela kushe beettoppo.\x - \xo 23:15 \xo*\xt Kes. 12:14-20; Wog. 23:6-8; Pay. 28:17-25\xt*\x* \p \v 16 «K'ay hinttenttu hinttenttu gaden zerina, koyro gakkeedda katsaa c'akkiyaa wode, Katsaa c'akkiyaa Baalaa bonchchite.\x - \xo 23:16 \xo*\xt Wog. 23:15-21, 39-43; Pay. 28:26-31\xt*\x* \p «K'aykka laytsaa wurssetsan, katsaa ayfiyaa gadeppe shiishshiyaa wode, Shiishuwaa Baalaa bonchchite. \v 17 Attuma Asay ubbay Ubbaa Mooddiyaa Med'inaa Godaa sintsan laytsan heezzu gede beetto. \p \v 18 «Neeni yarshshuwaa suutsaa taw shiishshaadde, irshshuwaa yeggiide uukkeedda ukitsaanna shiishshoppa. Ta baalaa bonchchiyaa gallassi yarshshetteedda mod'd'uwaappe wonttaw ayinne attoppo. \v 19 Ne gaden bayira ka"eedda katsaappe ubbaappe lo"iyaawaa Med'inaa Godaa soo, ne S'oossaa soo aha.\x - \xo 23:19 \xo*\xt Kes. 34:26; Zar. 14:21; 26:2\xt*\x* Deeshsha maraa Aa daay maatsan doyssoppa. \s Hidootaa K'aalatuwaanne Kaalliyaa Wogatuwaa \p \v 20 «Ne ogiyaan neena naagana malanne taani new giigisseedda sa'aa neena afana mala, taani kiitanchchaa ne sintsan kiittana. \v 21 I odiyaawaa hayzza aw azazetta; Aa bolla makkaloppa; ta suntsay Aa bolla de'iyaa diraw, hinttenttu nagaraa ootsiyaawaa gidooppe, hinttenttoo I atto geena. \v 22 I odiyaawaa hinttenttu minisiide hayzzooppenne taani odiyaawaa ubbaa ootsooppe, hinttenttu morkkatuwaa taani morkkana; hinttenana ek'ettiyaawanttuna taanikka ek'k'ettana. \v 23 Ta kiitanchchay hintteppe sintsanna biide, hinttentta Amooraawaanatuwaa gadiyaa, Hiitetuwaa gadiyaa, Parzzaawaanatuwaa gadiyaa, Kanaanetuwaa gadiyaa, Hiiwetuwaa gadiyaanne Yaabuusawaanatuwaa gadiyaa ahana. Taani unttunttu ubbaa d'ayssana. \v 24 Unttunttu s'oossatuwaa sintsan hokkoppite, woy goynnoppite, woy unttunttu hanuwaa k'ulloppite. Hinttenttu unttunttu s'oossatuwaanne unttunttu shuchchaa misiletuwaa mentsereetsanaw koshshee. \v 25 Med'inaa Godaa, hinttenttu S'oossaw, goynnite; yaatooppe, I hinttenttu k'umaanne hinttenttu haatsaa anjjanawaa; taani harggiyaa hinttenttu giddoppe diggana. \v 26 Hinttenttu biittaan ay mac'c'a asaynne boshetenna; maynenna. Taani hinttenttu de'ana laytsaa payduwaa adussana. \p \v 27 «Taani ta yashshaa hinttenttu sintsan yeddana; hinttenana gakettiyaa kawutetsaa ubbaa dagantsana; hinttenttu morkketuu ubbay hinttenttoo zokkiiyaa zaariide, bak'atanaadan taani ootsana. \v 28 Taani hintteppe sintsaw dukkiyaa kajiyaa yeddana; Hiiwetuwaa, Kanaanetuwaanne Hiitetuwaa hinttenttu sintsaappe laaggaade kessana. \v 29 Shin biittay mela attenaadaaninne bazuwaa do'ay hinttentta waayissenaadan, itti laytsaan unttuntta yederssikke. \v 30 Shin hinttenttu payduwaan dariide, he gadiyaa laattana gakkanaw, taani unttuntta laafa laafa laaggaade hinttenttu sintsaappe kessana. \v 31 Taani hinttenttu zawaa Zo'o Abbaappe Piliss's'eema Abbaa, mela biittaappe Efiraas'iisa Shaafaa gatsana. He gadiyaan de'iyaa ubbaa taani hinttenttu kushiyaan aatsaade immana; hinttenttukka unttuntta hinttenttu sintsaappe laaggiide kessana. \v 32 Unttunttunna woy unttunttu s'oossatuwaanna c'aak'uwaa wotsoppite. \v 33 Unttuntta hinttenttu gadiyaan wotsoppite; hewe d'ayooppe unttunttu hinttentta ta bolla nagaraa oosissanawantta; ayaw gooppe, unttunttu s'oossatoo goynniyaawe tumuppe hinttenttoo p'ire gidanawaa» yaageedda. \c 24 \s S'oossay Bare Asaw Geleedda // K'aalaa C'aak'uwaa Miniseedda \p \v 1 Hewaappe guyye Med'inaa Goday Musa, «Neeni, Aaroone, Naadaabe, Abiihinne Israa'eeliyaappe laappun tammu c'ima asatuu Med'inaa Godaakko deriyaa huup'iyaa pude kesiide haakuwaan goynnite. \v 2 Shin Muse, neeni neerekka Med'inaa Godaakko shiik'a; hara c'imatuu ta mata yooppino. K'ay asaykka neenana pude kesoppo» yaageedda. \p \v 3 Muse yiide, Med'inaa Godaa k'aalaa ubbaanne Aa wogaa ubbaa asaw odina Asay ubbay itti k'aalaan, «Med'inaa Goday odeeddawaa ubbaa nuuni ootsana» yaageeddino. \v 4 Muse Med'inaa Goday odeeddawaa ubbaa s'aafeedda. \p Wonttetsa gallassi wontta guuran denddiide, deriyaa s'ap'uwaan yarshshiyaa sa'aa gimbbiide Israa'eeliyaa asaa yaraa tammanne laa"uwaa suntsaan, tammanne laa"u shuchchaa tuussaa esseedda. \v 5 I Israa'eelatuwaappe yalaga attuma asaa kiittina, unttunttu biide s'uuggiyaa yarshshuwaa shiishsheeddino; k'ay ittippetetsaa yarshshoo korumatuwaa Med'inaa Godaw yarshsheeddino. \v 6 Muse suutsaappe bagga akkiide keriyaan tigeedda; atteeda bakka suutsaa I yarshshiyaa sa'aan c'ac'c'afeedda. \v 7 Hewaappe guyyiyaan K'aalaa c'aak'uwaa Mas'aafaa akkiide, asaw nabbabeedda; unttunttu, «Med'inaa Goday odeeddawaa ubbaa nuuni ootsana; nuuni azazettana» yaageeddino. \p \v 8 Hewaappe guyyiyaan Muse he suutsaa akkiide, asaa bolla c'ac'c'afiide unttuntta, «Be'ite, Med'inaa Goday ha k'aalaa ubbaan hinttenana wotseedda k'aalaa c'aak'uwaa suutsay hawaa» yaageedda.\x - \xo 24:8 \xo*\xt Mat. 26:28; Mar. 14:24; Luk'. 22:20; 1 K'or. 11:25; Ibr. 9:19-20; 10:29\xt*\x* \p \v 9 Muse, Aaroone, Naadaabe, Abiihinne Israa'eeliyaa c'imatuwaappe laappun tammuu pude keseeddino. \v 10 Israa'eeliyaa S'oossaa be'eeddino; Aa gediyaappe garssana saluwaadan geeyeedda samppeeriyaa geetettiyaa p'ooliyaa shuchchaappe oosetteeddawaa malatiyaa wuyggiyaa malabay de'ee. \v 11 Shin S'oossay Israa'eeliyaa asaa kaappatuwaa wod'ibeenna. Unttunttu S'oossaa be'eeddino; Aa sintsan meeddinonne usheeddino. \s Muse Siina Deriyaa Huup'iyaa Bolla \p \v 12 Med'inaa Goday Musa, «Neeni deriyaa pude haa taakko kesaade, hawaan gam"a; yaatooppe neeni unttuntta tamaarissana mala, taani wogaanne azazuwaa s'aafeedda shuchchaa new immana» yaageedda. \p \v 13 Hewaappe guyyiyaan Muse bare k'oomaa Iyyaasunna baanaw denddeedda; Muse S'oossaa deriyaa pude keseedda. \v 14 Israa'eeliyaa asaa c'imatuwaa I, «Nuuni hinttenttukko simmanaw hawaan de'ishshite; Aaroonenne Huuri hawaan hinttenana de'iino; yewuu de'iyaa ooninne unttunttukko bo» yaageedda. \p \v 15 Muse deriyaa pude keseedda wode, shaarii deriyaa kammeedda. \v 16 K'ay Med'inaa Godaa bonchchuu Siina Deriyaa bollan utteedda; he shaarii usuppun gallassaa mayyeedda; laappuntsa gallassan he shaariyaa giddoppe Med'inaa Goday Musa s'eeseedda. \v 17 Israa'eelatoo Med'inaa Godaa bonchchuu deriyaa huup'iyaan s'uuggiyaa tamaa malatiide beetteedda. \v 18 Hewaappe guyyiyaan Muse he shaariyaa giddo geliide, deriyaa pude kesiide deriyaa huup'iyaan oytamu gallassaanne oytamu k'ammaa gam"eedda.\x - \xo 24:18 \xo*\xt Zar. 9:9\xt*\x* \c 25 \ms Geeshsha Dunkkaaniyaanne Goynaa Wogaa \mr (25:1—40:38) \s S'oossaa Dunkkaaniyaa Tokkanaw Imetteedda Imotaa \r (35:4-9) \p \v 1 Med'inaa Goday Musew hawaadan yaageedda; \v 2 «Taw immiyaawaa ahanaadan neeni Israa'eelatoo oda; taw immanaw Aa wozanay Aa imma imma giyaa asaa ubbaa imotaa neeni taw akka. \v 3 Hinttenttu unttunttuppe akkana imotay hawaa: work'k'aa, biraa, nahaasiyaa birataa, \v 4 saluwaa malatiyaa, ochchaa teeraa malatiyaanne, zo'o liik'o k'ac'inaa, deeshshaa isikiyaa, \v 5 dorssaa orggiyaa galbbaa zo'o k'alamiyaan yeggi kesseeddawaa, hara galbbaa, odooruwaa, \v 6 s'omppiyaw wogaraa zayitiyaa, okkiyaa zayitiyaanne is'aanaa sawetsiyaa k'imaamiyaa; \v 7 K'eesatuwaa kaappuwaa eefuudiyaaninne tiraan wotsiyaawaan yeggiyaa margidiyaa geetettiyaa shuchchatuwaanne hara p'ooliyaa al"o shuchchatuwaa aho. \p \v 8 «Yaatiide taani unttunttu giddon ak'anaadan, unttunttu taw Geeshsha sa'aa giigissino. \v 9 Likke taani neena besseedda leemisuwaa ubbaadan S'oossaa Dunkkaaniyaanne Aa giddon de'iyaa miishshatuwaa ootsite. \s K'aalaa c'aak'uwaa Taabootaa \r (37:1-9) \p \v 10 «Unttunttu odooruwaa mitsaappe adussatetsay laa"u wad'anne bagga, gomppay itti wad'anne bagga, geesay k'ay itti wad'anne bagga gideedda Taabootaa med'd'ino. \v 11 Soyaanne kariyaa walakay baynna work'k'aan sheeshsha; Aa yuushshuwaakka work'k'aa tigetsan yuushsha aatsa. \v 12 He Taabootaw oyddu work'k'aa sagaayetuwaa tigaade oyddu gedetuwaan itti baggana laa"u sagaayetuwaa, k'ay yenkko baggana laa"u sagaayetuwaa aatsa. \v 13 Hewaappe guyyiyaan odooruwaappe kasuwaa kessaade work'k'aan sheeshsha. \v 14 Taabootaa tookkanaw, Taabootaa miyyiyaan de'iyaa sagaayetuwaan kasuwaa aatsa. \v 15 Tookkiyaa kasotuu Taabootaa sagaayetuwaa giddon de'ino; unttunttu hewaappe ubbakka kesoppino. \v 16 Taabootaa giddon taani new immiyaa, tammu azazatuu s'aafetti utteedda laa"u masetteedda markkatetsaa shuchchatuwaa wotsa. \p \v 17 «Walakay baynna work'k'aappe laa"u wad'anne bagga aduk'k'iyaa, itti wad'anne bagga aakkiyaa atto giyaa sa'aa k'um"iyaa med'd'a.\x - \xo 25:17 \xo*\xt Ibr. 9:5\xt*\x* \v 18 K'um"iyaw wurssetsaa laa"u bagga gas'an laa"u kiruubeeliyaa, k'os'etteedda work'k'aappe med'd'a. \v 19 Itti kiruubiyaa itti bagga gas'an, laa"entso kiruubiyaa yenkko bagga gas'an laa"uwaakka k'um"iyaanna gatsa oytsaade med'd'a. \v 20 Kiruubetuu barenttu k'efiyaa dentsiide, atto giyaa sa'aa k'um"iyaa barenttu k'efiyaan kuway wotsino; k'ay ittuu ittuwaakko simmi uttiide, k'um"iyaa s'eellino. \v 21 K'um"iyaa Taabootaw bolla baggan wotsa; k'ay taani new immiyaa azazatuu s'aafettiidde masetteedda shuchchatuwaa Taabootaa giddon wotsa. \v 22 Markkatetsaa Taabootaa bolla k'um"iyaa bolla de'iyaa laa"u kiruubetuwaappe gidduwaan taani neenana gakettaade Israa'eeliyaa asaw taani immiyaa azazuwaa ubbaa yaan new immana. \s Ukitsaa Wotsiyaa S'arip'p'eezaa \r (37:10-16) \p \v 23 «Odooruwaa mitsaappe adussatetsaa laa"u wad'aa, gomppay itti wad'aa, geesay k'ay itti wad'anne bagga gidiyaa itti s'arp'p'eezaa med'd'a. \v 24 Yaataade walakay baynna work'k'aan sheeshsha; k'ay Aa yuushshuwaan work'k'aa tigetsaa yuushsha aatsa. \v 25 Hewaadankka, k'ay gomppay takkaad'e gideedda shaashiyaa Aa bolla yuushsha aatsa. Yaataade Aa bolla work'k'aa tigetsaa yuushsha. \v 26 He s'arip'p'eezaw oyddu work'k'aa sagaayetuwaa med'd'aade, s'arip'p'eezaa gedetuu de'iyaa oyddu gas'an wotsa. \v 27 S'arip'p'eezaa tookkanaw kasuwaa aatsiyaa sagaayetuu s'arip'p'eezaw shaashiyaa gas'aan shiik'iide de'ino. \v 28 He tookkiyaa kasuwaa odooruwaappe kessaade, work'k'aan unttuntta sheeshsha. \v 29 Hewaadankka, k'ay shaatatuwaanne c'ilppatuwaa, duuk'k'iyaabatuwaanne s'uu'atuwaa walakay baynna work'k'aappe med'd'a. \v 30 Ta sintsa aatsiyaa geeshsha ukitsay ubbaa wodekka s'arip'p'eezaa bolla d'ayoppo.\x - \xo 25:30 \xo*\xt Wog. 24:5-8\xt*\x* \s S'omppiyaa Wotsiyaa Ballaa \r (37:17-24) \p \v 31 «S'omppiyaa wotsiyaa baalaa k'os'etteedda walakay baynna work'k'aappe med'd'a; he baallay ek'k'iyaa gediikka, k'ay giddo toomaykka ubbay k'os'etteedda work'k'aappe oosettanaw koshshee. Aa wanc'c'atuu, Aa kukkumotuu Aa c'iishshatuu ubbay aanana ittippe oyk'etti med'ettanaw koshshee.\fig Laapun Kac'iyaana de'iyaa S'omppiyaa wotsiyaa Ballatuwaa|alt="Seven-branched candlestick or lampstand" src="hk00264b.tif" size="col" ref="25:31"\fig* \v 32 Miyyiyaanna usuppun maratuu aw kesiino; maratuwaappe heezzatuu itti baggana, k'ay heezzatuu yenkko baggana de'ino. \v 33 Usuppun maratookka huup'iyaan huup'iyaan heezu heezu kukkumuunne c'iishshay de'iyaa lawuziyaa c'iishshaa malatiyaa wanc'c'ay de'o. \v 34 S'omppiyaa wotsiyaa baallaw giddo toomay, kukkumotuwaa c'iishshatuu de'iyaa lawuziyaa c'iishshaa malatiyaa oyddu wanc'c'ay de'o. \v 35 Laa"uu laa"uu ittippe waatsan de'iyaa heezzu maratuwaappe garssana itti itti kukkumuu de'o. \v 36 Kukkumatuunne maratuu ubbay s'omppiyaa wotsiyaa baalaana ittippe, oyk'k'etti ittuwaa gidiide, walakay baynna work'k'aappe k'os'ettiide med'ettino. \p \v 37 «Hewaappe guyyiyaan s'omppiyaa wotsiyaa baallaw laappun s'omppetuwaa giigissaade, unttunttu sintsa giddow poo'ana mala d'ok'k'u ootsaadde wotsa. \v 38 S'omppiyaa toyssiyaa k'ap'etuwaanne unttuntta wotsiyaawantta walakay baynna work'k'aappe med'd'a. \v 39 S'omppiyaa wotsiyaa baallaynne an go"ettiyaa miishshaa ubbay hattamanne ichcheshu kiilo giraame gideedda walakay baynna work'k'aappe med'd'ettiino. \v 40 Akeeka; taani neena deriyaa huup'iyaan besseeddawaadan kiiteta.\x - \xo 25:40 \xo*\xt Kit. 7:44; Ibr. 8:5\xt*\x* \c 26 \s S'oossaa Dunkkaaniyaa \r (36:8-38) \p \v 1 «K'ay liik'o puuttuwaappe saluwaa malatiyaa, ochchaa teeraa malatiyaanne shololla zo'o k'ac'inaappe dadetteedda tammu gaarddotuwaappe S'oossaa Dunkkaaniyaa giigissa. He gaarddotuwaan itti hiillan kiruubetuwaa misiliyaa dadissa. \v 2 Gariddotuu ubbay itti likke gidino; geesay laatamanne hosppun wad'a; gomppay oyddu wad'aa gido. \v 3 Ichcheshu gaarddotuwaa ittippe gatsaade sikka; yenkko atteeda ichcheshu gaarddotuwaakka unttunttuwaadan kiiteta. \v 4 Ittippe gakettiide siketteedda gaarddotuwaappe itti gaariduwaa wurssetsa gas'an saluwaa malatiyaa c'ark'k'iyaappe mac'araa med'd'a; k'ay ittippe gaketi siketteedda yenkko gaardduwaankka hewaadan kiiteta. \v 5 Ittippe gaketeedda itti gaardduwaa bolla ishatamu mac'araa, k'ay ittippe gaketeedda yenkko gaardduwaa bollakka ishatamu mac'araa med'd'a; he mac'aratuu ubbaykka ittuu ittoo maaran de'ino. \v 6 Hewaappe guyyiyaan work'k'aappe ishatamu oyk'k'iyaawantta med'd'aade S'oossaa Dunkkaanii ittuwaa gidana mala, he gaarddotuwaa gas'aa gas'aa he oyk'k'iyaawanttun oytsa. \p \v 7 «K'ac'inaappe med'etteedda S'oossaa Dunkkaaniyaa bollanna kammana mala, tammanne itti gaarddatuwaa deeshshaa isikiyaappe daddaade, itti dunkkaaniyaa med'd'a. \v 8 Tammanne itti gaarddatuukka itti likke gidino; itti itti gaardduwaa geesay hattamu wad'aa, gomppay oyddu wad'aa gido. \v 9 Ichcheshu gaarddotuwaa itti baggana, usuppun gaarddotuwaa k'ay yenkko baggana gatsaade sikka. Usuppuntsa gaardduu dakkotiide, dunkkaaniyaw sintsa baggana daabuletto. \v 10 Gatsi sikkeedda gaarddatuwaappe itti gaardduwaa gas'an ishatamu mac'araa med'd'a; k'ay gatsi sikkeedda yenkko gaarddotuwaappe gas'an ishatamu mac'araa med'd'a. \v 11 Ishatamu nahaasiyaa oyk'k'iyaawaa med'd'aade, mac'aratuwaa giddo gelissa; yaataade dunkkaaniyaa ittippe gatsa oytsa. Yaatooppe ha laa"u oyk'k'etteedda kamiyaawanttu ittuwaa gidana. \v 12 Ha dunkkaaniyaa gaarddotuwaappe palaheedda bagga gaardduu S'oossaa Dunkkaaniyaw guyyenna kak'k'eto. \v 13 Dunkkaaniyaa gaarddotuu laa"u bagganakka itti itti wad'aa keeshshaa palahino; he palaheeddawanttu S'oossaa Dunkkaaniyaa kammana mala, laa"u bagga miyyiyaanna kak'k'etino. \p \v 14 «Deeshshaa agoozaappe med'etteedda dunkkaaniyaa bollanna kammanaw dorssaa orggiyaa galbbaa zo'o k'alamiyaan yeggi kesseeddawaa giigissa; k'ay Aa bollanna kammanaw k'um"iyaa hara galbbaappe giigissa. \p \v 15 «S'oossaa Dunkkaaniyaa s'agaagiyaawantta sitti geedda odooruwaappe kessa. \v 16 Itti itti s'agaagiyaw geesay tammu wad'aa, gomppay itti wad'anne bagga gido. \v 17 Itti itti s'agaagiyaw ittuwaa ittuwaanna gatsi oytsiyaa laa"u pootsaa med'd'a. S'oossaa Dunkkaaniyaa s'agaagetuwaa ubbaakka hewaadan kiitetta; \v 18 S'oossaa Dunkkaaniyaw gedissa baggana laatamu s'agaagiyaawaa med'd'a. \v 19 Itti itti s'agaagiyaw laa"u pootsay geliyaa oytamu lukuwaa, ubbaakka biraappe giigissa. \v 20 S'oossaa Dunkkaaniyaw huup'issa baggana, laatamu s'agaagiyaawaa med'd'a. \v 21 Itti itti s'agaagiyaw laa"u gedetuu, mule oytamu gedetuu, biraappe giigino. \v 22 K'ay S'oossaa Dunkkaaniyaw guyye gas'an away wulliyaa baggana usuppun s'agaagiyaa med'd'a. \v 23 Guyen de'iyaa gas'atoo laa"u s'agaagiyaa giigissa. \v 24 Hewaa diraw, itti s'ap'uwaan laa"u pootsaa giiga s'eeraa gakanaw itta gidi migiduwaan oyk'k'etanaw bessee; laa"uu gas'aa oytsiyaa s'agaagatuukka hara s'agaagii oosettowaadan oosetanaw bessee. \v 25 Hewaa diraw itti itti s'agaagiyaw garssanna laa"u laa"u pootsay geliyaa lukatuu de'iino; ubbaanna hosppun s'agaagetuunne biraappe ooseteedda tammanne usuppun pootsay geliyaa lukatuu de'iino. \p \v 26 «K'ay odoorotuwaappe tuk'k'umetiyaa meegaa kessa. S'oossaa Dunkkaaniyaw itti bagga miyyiyaan de'iyaa s'agaagetoo ichcheshu tuk'k'umetiyaa meegaa, \v 27 k'ay yenkko bagga miyyiyaan de'iyaa s'agaagetoo ichcheshu tuk'k'umetiyaa meegatuwaa giigissa. Hewaadankka, S'oossaa Dunkkaaniyaw guyye away wulliyaa baggana wurssetsa gas'an de'iyaa s'agaagetoo ichcheshu tuk'k'umetiyaa meegaa med'd'a. \v 28 Giddo tuk'k'umetiyaa meegay s'agaagetoo giddo heeraana ha gas'aappe ya gas'aa gakkanaw pini kesanaw koshshee. \v 29 S'agaagetuwaa work'k'aan sheeshshaade, tuk'k'umetiyaa meegatuu aad'd'iyaa sagaayetuwaa work'k'aappe med'd'a; k'ay tuk'k'umetiyaa meegatuwaakka work'k'aan sheeshsha. \v 30 S'oossaa Dunkkaaniyaa taani neena deriyaa bollan besseeddawaadan ootsaadde tokka. \p \v 31 «Saluwaa malatiyaa, ochchaa teeraa malatiyaanne shololla zo'o k'ac'inaappenne liik'o liinuwaappe itti gaardduwaa kiiteta; he gaardduwaa bolla itti hiillan kiruubetuwaa misiliyaa sikissa. \v 32 Yaataade work'k'aan sheeshsheedda oyddu, odooruwaa tuussatuwaan de'iyaa work'k'aappe oosetteedda kak'k'iyaawaan kak'k'a. He oyddu tuussatuu biraappe med'd'eedda oyddu pootsay geliyaasaan gelino. \v 33 He gaardduwaa S'oossaa Dunkkaaniyaa kaaran de'iyaa oyk'k'iyaawanttuppe garssanna kak'k'eedda, K'aalaa C'aak'uwaa Taabootaa gaardduwaappe guyye baggan wotsa; yaatooppe he gaardduu Geeshsha sa'aa Ubbaappe Aad'd'eedda Geeshsha Sa'aappe shaakana.\x - \xo 26:33 \xo*\xt Ibr. 6:19; 9:3-5\xt*\x* \v 34 Atto giyaa sa'aa k'um"iyaa Ubbaappe Aad'd'eeda Geeshsha Sa'aan de'iyaa K'aalaa C'aak'uwaa Taabootaa bolla wotsa. \v 35 S'arp'p'eezaa gaardduwaappe karenna, S'oossaa Dunkkaaniyaan geeshsha sa'aa gidduwaan huup'issa baggan wotsa; s'omppiyaa wotsiyaa baalaa k'ay Aa baggan gedissa baggana wotsa. \p \v 36 «Dunkkaaniyaa geliyaa penggiyaw saluwaa malatiyaa, ochchaa teeraa malatiyaanne shololla zo'o k'ac'inaappenne liik'o liinuwaappe s'ilppiyaan alleek'k'issiyaawaan oosetteedda gaardduwaa med'd'a. \v 37 Gaarddoo ichcheshu tuussatuwaa odoorotuwaappe kessaade, work'k'aan sheeshsha; kak'k'iyaawanttukka work'k'aappe oosetteeddawantta gidino; tuussatoo nahaasiyaa birataappe tigaade ichcheshu pootsatuu geliyaawaa med'd'a. \c 27 \s S'uuggiyaa Yarshshuwaa Yarshshiyaa sa'aa \r (38:1-7) \p \v 1 «Odooruwaappe yarshshiyaa sa'aa kees's'a. He yarshshiyaa sa'aw geesay ichcheshu wad'aa gido; gomppaynne itti likke, ichcheshu ichcheshu wad'aa; d'ok'k'atetsay heezu wad'aa, oyddu gas'ana de'o. \v 2 Wurssetsaa gas'an gas'an itti itti kac'iyaa med'd'a; kac'etuu yarshshiyaa sa'aanna ittippe oyk'k'ettiide med'ettino. Yaataade yarshshiyaa sa'aa nahaasiyaa birataan sheeshsha. \v 3 An go"ettiyaa miishshatuwaa, bidintsaa kessiyaa balddetuwaa, akaafatuwaa, suutsaa tigiyaa kuyis'aarotuwaa, K'ap'iyaa, seeliyaabaa oyk'k'iyaa miishshaa nahaasiyaa birataappe med'd'a. \v 4 Yaataade nahaasiyaa birataappe zazziriyaa med'd'a; k'ay Aa oyddu gas'an oyddu sagaayetuwaa med'd'a. \v 5 Yaataade yarshshiyaa sa'aw giddo baggan oytsaade wotsa \v 6 Odooruwaappe yarshshiyaa sa'aw kasotuwaa kessaade, nahaasiyaa birataan sheeshsha. \v 7 Yarshshiyaa sa'aa tookkiyaa wode maaddana mala, he kasuwaa laa"u miyyiyaanna de'iyaa sagaayetuwaan aatsa. \v 8 Taani neena deriyaa bollan besseeddawaadan, yarshshiyaa sa'aa s'awulaappe med'd'iide, gomppaa mela kesino. \s S'oossaa Dunkkaaniyaw Dabaabaa Yuushshuwaa \r (38:9-20) \p \v 9 «S'oossaa Dunkkaaniyaw Asay shiik'iyaa dabaabaa giigissa. Dabaabay gedissa baggana s'eetu wad'aa aduk'k'o; he dabaabaw liik'o liinuwaappe dadetteedda gaarddotuwaa giigissa. \v 10 Aw nahaasiyaa birataappe laatamu tuussatuwaanne tuussatuu ek'k'iyaa laatamu pootsay geliyaa lukuwaa ootsa; unttunttu huup'iyaan k'ay biraappe kak'k'iyaawanttanne tuussatuwaa huup'iyaan k'achchiyaawantta ootsa. \v 11 Hewaadankka, dabaabaw huup'issa baggana s'eetu wad'aa aduk'k'o; k'ay laatamu tuussatuwaananne he tuussatoo laatamu nahaasiyaa pootsay geliyaa lukotuwaana de'iyaa gaaridduu de'o. Yaatiide biraappe oosetteedda kak'k'iyaawanttunne tuussatuwaa huup'iyaan k'achchiyaawanttu dabaabaw de'ino. \p \v 12 «Dabaabaw away wulliyaa bagga gomppay ishatamu wad'aa aakko; tammu tuussatuunne, tuussatoo tammu pootsay geliyaa lukatuu de'iyaa gaariddotuu aw de'ino. \v 13 K'ay away doliyaa bagga dabaabaa gomppaykka ishatamu wad'aa gido. \v 14 Dabaabaa geliyaa sa'aappe away doliyaa baggana tammanne ichcheshu wad'aa aduk'k'iyaa gaarddotuu de'ino; unttunttoo heezzu tuussatuunne heezzu pootsay geliyaa lukotuu de'ino. \v 15 Hewaadankka, hinkko baggana gaarddotuu tammanne ichcheshu wad'aa aduk'k'iyaa gaarddotuu de'ino; unttunttoo heezzu tuussatuunne tuussatoo heezzu pootsay geliyaa lukotuu de'ino. \p \v 16 «Dabaabaa geliyaa sa'aw laatamu wad'aa aduk'k'iyaa gaardduwaa giigissa; hewekka saluwaa malatiyaa, ochchaa teeraa malatiyaanne, shololla zo'o k'ac'inaappenne liik'o liinuwaappe dadetteeddawaa, s'ilppiyaan alleek'k'issiyaawaan giigissa. Oyddu tuussatuwaanne tuussatoo oyddu pootsay geliyaa lukotuwaa giigissa. \v 17 Dabaabaa yuushshuwaan de'iyaa tuussatuwaa ubbaw biraappe oosetteedda k'achchiyaawanttunne kak'k'iyaawanttu, nahaasiyaappe oosetteedda pootsay geliyaa lukotuu de'ino. \v 18 Dabaabay adusatetsay s'eetu wad'aa, gomppay ishatamu wad'aa gido; pudiyaa ichcheshu wad'aa d'ok'k'iyaa liik'uwaan dadetteedda liinuwaappe oosetteedda gaarddotuu de'ino; yaatiide tuusatuwaa nahaasiyaappe oosetteedda pootsay geliyaa lukotuu gidino. \p \v 19 «S'oossaa Dunkkaaniyaan ootsiyaa oosoo go'ettiyaa miishshaa ubbay, unttunttu go"ay ayaa gidooppenne, S'oossaa Dunkkaaniyaa d'ogetu ubbaananne dabaabaa d'ogetu ubbaannakka gujjina, nahaasiyaa birataappe med'ettiino. \s S'omppiyaa Zayitiyaa \r (Wog. 24:1-4) \p \v 20 «S'omppii to'ennan ees's'iidde de'ana mala, aw koshshiyaa S'illo zayitiyaa wogaraa teeraa c'addiide gum"ina kesseeddawaa new ahana mala, Israa'eelatuwaa azaza. \v 21 Aaroonenne Aa naanay, s'omppii S'oossaa sintsaan k'ammeedda sa'ay wonttana gakkanaw poo'ana mala, Med'inaa Godaa Dunkkaaniyaa giddon, Markkatetsaa Taabootaa sintsaan de'iyaa gaardduwaappe karenna eetsino. Hawe Israa'eeliyaa asaw med'inaw wotso woga gidiide de'o. \c 28 \s K'eesatuwaa Kaappatuwaa Mayuwaa \r (39:1-7) \p \v 1 «Ne ishaa Aaroonanne Aa naanaa Nadaaba, Abiiha, El"aazaaranne Itaamaara neekko ahaade; unttunttu k'eesatuwaa gidiide taw ootsana mala, Israa'eeliyaa asaa giddoppe unttuntta dummaya. \v 2 Aw bonchchuwaanne puulaa immana mala, ne ishaa Aaroonaw k'eesatetsaa mayotuwaa giigissa. \v 3 Taani aad'd'eeda era immeedda kushiyaa hiilaa eriyaa asaa ubbaa s'eesaade, Aaroonaw mayotuwaa giigissana mala oda; I k'eesee gidiide, taw ootsanaw dummatanawaa. \v 4 Unttunttu giigissana mayotuukka hawantta: tiraan wotsiyaawaa, eefuudiyaa, adussa mayuwaa, alleek'k'ettiide dadetteedda adussa shaamic'c'iyaa, shaashiyaanne hara danc'c'uwaa. Ne ishay Aaroonenne Aa naanay k'eesatuwaa gidiide taw ootsiide geeshsha mayotuwaa mayyana mala, sikkiyaawanttu giigissiino. \v 5 Kushiyaa hiilaa eriyaawanttukka ha mayotuwaa giigissanaw work'k'aa, saluwaa malatiyaa, ochchaa teeraa malatiyaanne shololla zo'o k'ac'inaanne liik'o liinuwaa go'ettino. \s Eefuudiyaa \p \v 6 «Eefuudiyaa geetettiyaa mayuwaa work'k'aappe, saluwaa malatiyaa k'ac'inaappe, ochchaa teeraa malatiyaa k'ac'inaappe, shololla zo'o k'ac'inaappenne liik'o liinuwaa k'ac'inaappe kushiyaa hiillanchchatuu alleek'k'issiide giigissiino. \v 7 Laa"u baggay gakettiide ittuwaa gidana mala, laa"u hashiyaa bolla gatsiide oytsiyaa c'ark'k'ii de'o. \v 8 Hiilanchchay aleek'k'issiide daddeedda danc'c'uukka eefuudiyaanna itta gidiide, work'k'aappe, saluwaa malatiyaa, ochchaa teeraa malatiyaanne shololla zo'o k'ac'inaappenne lee'issi bak'k'eedda liinuwaappe oosetto. \p \v 9 «Marggidiyaa geetettiyaa laa"u shuchchatuwaa ahaade, Israa'eeliyaa naanatuwaa suntsaa unttunttu bolla wooc'aade s'aafa. \v 10 Unttunttu yeletaa maaraadan itti shuchchaa bolla usuppun suntsaa, hinkko shuchchaa bolla k'ay atteeda usuppunatuwaa suntsaa wooc'aade s'aafa. \v 11 Maatafaa bolla suntsaa wooc'iide s'aafiyaawaadan, he laa"u shuchchatuwaa bolla Israa'eeliyaa naanatuwaa suntsaa wooc'aade s'aafa; he shuchchatuwaa work'k'aappe med'd'eedda shuchchaa oyk'k'iyaawaa bolla wotsa. \v 12 Yaataade tammanne laa"u Israa'eeliyaa zeretsaa hassayiyaawaa gidana mala, ha laa"u shuchchatuwaa eefuudiyaanna oytseedda hashiyaa c'ark'k'iyaan wotsa; yaatooppe Med'inaa Godaa sintsan ubbaade k'ofettana mala, ha suntsatuwaa Aaroone bare hashiyaan tookko. \v 13 He shuchchatuwaa oyk'k'iyaawaa work'k'aappe med'd'a. \v 14 K'ay walakay baynna work'k'aappe wodoruwaadan dook'k'eedda laa"u sanssalatatuwaa giigissaade, he laa"u shuchchaa oyk'k'iyaawanttunna gatsa oytsa. \s Tiraan Wotsiyaawaa \r (39:8-21) \p \v 15 «S'oossaa shenii ayentto oochchiide eriyaa tiraan wotsiyaawaa kushiyaa hiilanchchaan oosissa. He tiraan wotsiyaawaa eefuudiyaa daddeeddawaadan, work'k'aappe, saluwaa malatiyaa, ochchaa teeraa malatiyaanne shololla zo'o k'ac'inaappenne liik'o liinuwaappe dadda. \v 16 Aw oyddu gas'ay de'ee; geesaykka gomppay itti itti takkaad'e gidiide dakkotto. \v 17 Hewaappe guyyiyaan Aa bolla oyddu maaran al"o shuchchatuwaa wotsa; koyro maaran wotseedda shuchchay, sarddiyoona, toop'aaziyooniyaanne p'ooliyaa ink'k'uwaa. \v 18 Laa"entso maaran baluuriyaa, samppeeriyaanne almmaaziyaa giyaa al"o shuchchatuwaa; \v 19 heezzentso maaran yaakinttiyaa, kelk'k'edooniyaanne ametess's'inoosiyaa; \v 20 oyddentso maaran biralli, marggidiyaa, yasp'p'iidiyaa. Hawanttu ubbay work'k'aappe oosetteedda shuchchaa oyk'k'iyaawaa bolla uttino. \v 21 Israa'eeliyaa naanatuwaa suntsaa payduwaadan, shuchchatuwaa payduukka tammanne laa"uwaa gidino; ittuu ittuu maatafaadan wooc'ettiide, tammanne laa"u zaratuwaa suntsay he shuchchatuwaan s'aafetto. \p \v 22 «Tiraan wotsiyaawoo wodoruwaadan dook'eteedda sanssalataa walakay baynna work'k'aappe med'd'a. \v 23 Laa"u work'k'aa migidatuwaa med'd'aade, tiraan wotsiyaawoo k'ommo gas'aa gatsaade oytsa wotsa. \v 24 He laa"u work'k'aa sanssalatatuwaa tiraan wotsiyaawoo gas'an de'iyaa migidotuwaanna gatsaade oytsa. \v 25 He sanssalatatoo yenkko bagga s'eeraa k'ay eefuudiyaw sintsa baggana, hashiyaa c'ark'k'iyaan de'iyaa shuchchaa oyk'k'iyaawanttunna gatsa k'achcha. \v 26 K'aykka laa"u work'k'aa migidatuwaa med'd'aade, eefuudiyaappe garssan kaalliide de'iyaa tiraan wotsiyaawoo soo baggana de'iyaa laa"u gas'aa s'eeran aatsa. \v 27 Hewaadankka, work'k'aappe hara laa"u migidatuwaa med'd'aade; eefuudiyaw sintsa baggana, hashiyaa c'ark'k'iyaappe garssa baggana, eefuudiyaa s'eessan k'achchiyaawaappe k'ommonna, sikuu gaketeedda sa'aa matan karenna unttuntta oytsa. \v 28 Tiraan wotsiyaawaan de'iyaa migidatuwaa eefuudiyaan de'iyaa migidotuwaanna gatsiide, saluwaa malatiyaa bak'etsaan k'achcha; yaatooppe, tiraan wotsiyaawe s'eessaappe k'ommonna de'iyaa diraw, k'ashuu shol"enna. \p \v 29 «Aaroone Geeshsha sa'aa geliyaa wode, ha tiraan wotsiyaa Med'inaa Godaa sheniyaa bessiyaawe de'iyaa Israa'eeliyaa zaratuwaa suntsatuwaa tookko. Yaatooppe taani Med'inaa Goday ubbaade ta asaa hassayana. \v 30 K'ay Uuriimiyaanne Tuumiimiyaa geetettiyaawantta tiraan wotsiyaawaan yegga. Aaroone Med'inaa Godaa sintsa aad'd'iidde, bare tiraan wotsi akkiide gelo. Ta shenii ayentto Israa'eeliyaa asaa erissana mala, I ta sintsan ootsanaw geliyaa wode ubbaan bare tiraa kiisiyaappe d'ayssoppo.\x - \xo 28:30 \xo*\xt Pay. 27:21; Zar. 33:8; Izr. 2:63; Nah. 7:65\xt*\x* \s Hara K'eesatuwaa Kaappuwaa // Mayuwaanne K'eesatuwaa Mayuwaa \r (39:22-31) \p \v 31 «Eefuudiyaappe garssanna mayiyaa adussa mayuwaa ubbaa saluwaa malatiyaa c'ark'k'iyaappe giigissa. \v 32 He adussa mayoo k'ood'iyaa aatsiyaa sa'aa med'd'a. He sa'ay peed'ettenaadan, yuushsha aatsaade gujja gujja sikka. \v 33 Adussa mayuwaa duge bagga mac'araa yuushshuwaan saluwaa malatiyaa, ochchaa teeraa malatiyaanne shololla zo'o roomaaniyaa ayfiyaa teeraa misiletuwaa med'd'a. Yaataade unttunttu gidduwaan work'k'aappe oosetteedda dawalatuwaa walakan ootsa. \v 34 Work'k'aa dawalatuunne roomaaniyaa teeraa misiletuu he adussa mayuwaa duge bagga s'eeraw yuushshuwaan walakan aad'd'ino. \v 35 Aaroone k'eesatetsan ootsiyaa wode, ha adussa mayuwaa mayyo; Med'inaa Godaa sintsa Geeshsha sa'aa geliyaa wodenne kesiyaa wode, dawalay waassana. Hewaa diraw I hayk'k'enna. \p \v 36 «Walakay baynna work'k'aappe itti alleek'k'uwaa med'd'aade maatafaa bolla wooc'iyaawaadan, Aa bolla wooc'aade, ‹Med'inaa Godaw Geeshsha gidiide Dummateedda› yaagaadde s'aafa. \v 37 Huup'iyaan s'aas'iyaa shaashiyaappe s'adenna deemuwaan k'achchana mala, saluwaa malatiyaa bak'etsaa an aatsa. \v 38 Aaroone Aa bare deemuwaan wotso; hewaan Israa'eeliyaa Asay Med'inaa Godaw geeshsha yarshshoo immiyaawan pac'ay de'ooppe, he bayzzuwaa Aaroone tookkee. Asay ahiyaawaa ubbaa Med'inaa Goday akkana mala, I hewaa ubbaa gedekka bare demuwaan wotsanaw koshshee. \p \v 39 «Aaroona adussa Shaamic'c'iyaa liik'o liinuwaappe dadda; huup'iyaan s'aas'iyaa shaashiyaakka liinuwaappe giigissa. K'ay danc'c'uwaa s'ilppiyaan alleek'k'issiyaawaan sikissa. \v 40 Aaroona naanaw bonchchonne alleek'k'o gidana mala, adussa shaamic'c'iyaa, danc'c'otuwaanne huup'iyaan s'aas'iyaa shaashetuwaa giigissa. \v 41 Neeni ha mayotuwaa ne ishaa Aaroonanne Aa naanaa mayzzeeddawaappe guyyiyaan, unttuntta k'eesetetsan suntsaade taw ootsana mala okkaadde dummaya. \p \v 42 «Unttunttu kalluu kametana mala garssanna mayiyaa mayuwaa, s'eessaappe biide wodiriyaa gakkanaw kammiyaawaa, liik'o liinuwaa k'ac'inaappe daddaade giigissa. \v 43 Aaroonenne Aa naanay S'oossaa Dunkkaaniyaa geliyaa wode, woy yarshshuwaa yarshshiyaa geeshsha sa'aan k'eesatetsan ootsanaw shiik'iyaa wode, ha mayotuwaa mayno. Hewaadan hanooppe, unttunttu barenttu bolla bayzzuwaanne hayk'k'uwaa ahikkino. \p «Hawe Aaroonawunne Aa zaretoo med'inaw woga gido. \c 29 \s K'eesatetsaa suntsaa Immiidde Poliyaa Wogatuwaa \r (Wog. 8:1-36) \p \v 1 «Aaroonenne Aa naanay k'eesatuwaa gidiide taw ootsana mala, neeni unttuntta dummayanaw hawaadan ootsa; tilla bollaanna de'iyaa itti korumaa, laa"u dorssaa koletuwaa akka; \v 2 muruta zarggaa d'iiliyaa akkaade, irshshuwaa yeggenaan ukitsaa uukka; k'ay irshshuwaa yeggenaan zayitiyaan komppuwaa komppa; hewaaddankka, irshshuwaa yeggenaan lee"o ukitsaa uukkaade, zayitiyaa okka. \v 3 Neeni unttuntta samppan wotsaade, korumaananne laa"u dorssaa koletuwaanna ittippe taw shiishsha. \p \v 4 «Yaataade Aaroonanne Aa naanaa S'oossaa Dunkkaaniyaa pengge ahaade, haatsaan unttuntta meec'c'a. \v 5 Hewaappe guyyiyaan mayotuwaa akkaade, adussa shaamic'c'iyaa, eefuudiyaa garssana mayiyaa adussa mayuwaa, eefuudiyaanne tiraan wotsiyaawaa Aaroona mayzzaade eefuudiyaa hiillan dadetteedda danc'c'uwaan danc'c'issa. \v 6 Shaashiyaakka Aa huup'iyaan s'aas'aade, ‹S'oossaw geeshsha gidiide dummatteedda› yaagiyaawe s'aafetteedda alleek'k'uwaa sintsa demuwaan shaashiyaa miyiyaan aatsa. \v 7 Okkiyaa zayitiyaakka akkaade, Aa huup'iyaan tigaade okka. \v 8 Aa naanaakka ahaade adussa shaamic'c'iyaa mayza. \v 9 Shaashiyaakka unttunttu huup'iyaan s'aas'a. Hewaappe guyyiyaan Aaroonanne Aa naanaa danc'c'uwaa danc'c'issa. K'eesatetsay unttunttoo med'inaa woga gido. Simmi Aaroonanne Aa naanaa yaataade k'eesatuwaa ootsaasa. \p \v 10 «Korumaa, S'oossaa Dunkkaaniyaa sintsa neeni ahina, Aaroonenne Aa naanay Aa huup'iyaan barenttu kushiyaa wotsiino. \v 11 Korumaa, Med'inaa Godaa Dunkkaaniyaa geliyaa penggiyaan Med'inaa Godaa matan shukka. \v 12 Korumaa suutsaappe amareedawaa ne birad'd'iyaan akkaade, yarshshiyaa sa'aa bolla de'iyaa kac'etuwaa okkishshin atteedawaa yarshshiyaa sa'aappe garssa baggana gussa. \v 13 Hewaappe guyyiyaan k'antsaa ashuwaa kammeedda mood'iyaa ubbaa, tiriyaa s'eeraa bolla de'iyaa mood'iyaa, laa"u kilahotuwaanne unttuntta kameedda mood'iyaa akkaade, yarshshiyaa sa'aa bolla s'uugga. \v 14 Shin korumaa ashuwaa, Aa galbbaanne Aa marac'c'iyaan de'iyaa toc'iyaa Asay utto heeraappe haasaade s'uugga; hewe nagaraa diraw yarshshiyaa yarshshuwaa. \p \v 15 «Laa"u dorssaa koletuwaappe ittuwaa neeni akkina, Aaroonenne Aa naanay barenttu kushiyaa Aa huup'iyaan wotsino. \v 16 Yaatooppe dorssaa koliyaa shukkaade, suutsaa yarshshiyaa sa'aa miyyiyaan ubbaa sa'aan pushakka. \v 17 Dorssaa koliyaa ashuwaa k'ans's'ereetsaade, k'antsaa ashuwaakka gediyaa meec'c'aade huup'iyaa bollanne hara k'ommo ashotuwaa bolla unttuntta wotsa; \v 18 hewaappe guyyiyaan, dorssaa koliyaa ubbaanna yarshshiyaa sa'aan s'uugga; hewe Med'inaa Godaw s'uugettiyaa yarshshuwaa, sawuwaa toshikku giyaa yarshshuwaanne Med'inaa Godaw taman yarshshiyaa yarshshuwaa.\x - \xo 29:18 \xo*\xt Efe. 5:2; Pil. 4:18\xt*\x* \p \v 19 «K'ay yenkko dorssaa koliyaa Aaroonenne Aa naanay barenttu kushiyaa Aa huup'iyaan wotsana mala neeni aha. \v 20 He dorssaa koliyaa shukkaade, Aa suutsaappe amareedawaa akkaade, Aaroonawunne Aa naanaw ushechcha haytsatuwaa s'eeraa, unttunttu ushechcha kushetoo wogga birad'd'etuwaanne unttunttu ushechcha gedetoo wogga birad'd'etuwaa okka; hewaappe guyyiyaan, atteeda suutsaa yarshshiyaa sa'aa miyyiyaan ubbaa sa'aan pushakka. \v 21 Yarshshiyaa sa'aan de'iyaa suutsaappe amareedawaanne tigiyaa zayitiyaappekka amareedawaa akka, Aaroona bollanne Aa mayuwaa bolla, Aa naanatuwaa bollanne unttunttu mayuwaa bolla pushakka. Inne Aa naanay, unttunttu mayuu S'oossaa oosoo dummatanawaa. \p \v 22 «Ha dorssaa koliyaappe mod'd'uwaa, nasiyaa, k'antsaa ashuwaa bolla de'iyaa mood'iyaa, tiriyaa s'eeraa bolla de'iyaa mood'iyaa, laa"u kilahotuwaa, unttuntta kammeedda mood'iyaanne ushechcha baggana de'iyaa guyye gediyaa akka; hawe k'eesatetsaa suntsaa immiyaa wode shukkiyaa dorssaa. \v 23 Med'inaa Godaa sintsan wotseedda irshshuu gelibeenna ukitsaa, samppaappe zayitii walakettibeenna ukitsaa, zayitiyaanna uukkeedda itti komppuwaanne itti lee"o ukitsaa akka. \v 24 Neeni ha k'umaa ubbaa Aaroona kushiyaaninne Aa naanatuwaa kushiyaan wotsiide wus'akkanaadan ootsa. Unttuntta Med'inaa Godaa sintsan pudenne dugenne k'aatsino. \v 25 Hewaappe guyyiyaan unttunttu kushiyaappe hawantta akkaade, yarshshiyaa sa'aa bolla wotsaade, s'uuggiyaa yarshshuwaanna gatsaade, Med'inaa Godaw sawuwaa toshikku gaanaadan, yarshshiyaa sa'aa bolla taman s'uugga. \v 26 Aaroone k'eesa gidiide suntsettiyaa wode shukkeedda dorssaa koliyaa anggoosuwaa akkaade, Med'inaa Godaa sintsan k'aatsiyaa yarshshuwaadan k'aatsaa; hewe neena gakkiyaa ne miyaa gishuwaa gidanawaa. \p \v 27 «He shukkeedda dorssaa ashuwaa k'ommotuwaappe, yarshshuwaa ootsiide k'aatseedda anggoosuwaanne S'oossaa sintsan pude tookkeedda gediyaa geeshsha; hewanttu Aaroonawunne Aa naanaw gishuwaa gidanawantta. \v 28 Israa'eelatuu Med'inaa Godaw immiyaa ittippetetsaa yarshshuwaappe k'aatsiyaa baggaw wogay, ubbaa gedekka Israa'eeliyaa asaappe shiik'oode Aaroonawunne Aa naanaw gakkiyaa gishuwaa gido. \p \v 29 «Aaroona k'eesatetsaa geeshsha mayuu Aa hayk'k'uwaappe guyyiyaan Aa zaretoo de'o; unttunttu k'eesatuwaa kaappuwaa gidiyaa wode ha mayuwaa oketanawunne dumatanaw mayyino. \v 30 Aa naanatuwaappe Aa sa'aan k'eesatuwaa gidiide, Geeshsha Sa'aan ootsanaw S'oossaa Dunkkaaniyaa yiyaa na'ay, he mayuwaa laappun gallassaw mayyo. \p \v 31 «Aaroonenne Aa naanay k'eesatuwaa gidiide suntsettiyaa wode shuketteedda dorssaa koliyaa ashuwaa akkaade, geeshsha sa'aan doyssa. \v 32 Aaroonenne Aa naanay dorssaa orggiyaa ashuwaakka masoofiyaan de'iyaa ukitsaa S'oossaa Dunkkaaniyaa geliyaa penggiyaan miino. \v 33 Unttunttu k'eesatuwaa gidiide suntsettanawunne dummatanaw nagaray atto geetettanaadan yarshshetteedda ha yarshshotuwaa miino. Shin he yarshshotuu geeshsha gideedda diraw, hara Asay onne mooppo. \v 34 K'eesiyaa gidiide suntsettiyaa wode shukkeedda dorssaa koliyaa ashuwaappe woy Ukitsaappe wontta gakkanaw palahiide ak'ooppe, taman s'uugetto; geeshsha gideedda diraw meetettoppo. \p \v 35 «Aaroonenne Aa naanay k'eesatuwaa gidiide suntsettiyaa wode wotsiyaa wogaa likke taani neena azazeeddawaadan ootsaadde, laappun gallassaa garssan pola. \v 36 Nagaray atto geetettanaadan hachche hachche nagaraa yarshshuwaadan itti korumaa yarshsha. Hewaan yarshshiyaa sa'aa geeshsha; yaataade yarshshiyaa sa'aa dummayanaw okka. \v 37 Yarshshiyaa sa'aa nagaraa atto giyaa wogaa laappun gallassan polaade, Aa dummaya. Yaatooppe yarshshiyaa sa'ay geeshsha ubbaappe ittuwaa gideedda geeshsha. Aa bochchiyaa ubbaykka geeyyana. \s Hachche Hachche Shiishshiyaa Yarshshuwaa \r (Pay. 28:1-8) \p \v 38 «Yarshshiyaa sa'aan neeni hachche hachche shiishshana yarshshuu hawaa. Yelettoodeppe itti laytsaa gideedda laa"u dorssaa orggetuwaa yarshsha. \v 39 Dorssaa koletuwaappe ittuwaa wontta, k'ay laa'entsuwaa omarssi yarshsha. \v 40 Koyro dorssaa maraanna itti kiilo giraame gideedda muruta zarggaa d'iiliyaa itti liitiro gum"eteedda zayitiyaan munak'aade yarshsha; itti liitiro woyniyaa eessaakka ushshaa yarshshuwaa ootsaadde yarshsha. \v 41 Laa"entso dorssaa orggiyaa omarssi yarshshaadde wonttawaa keeshshaa, d'iiliyaa, zayitiyaanne woyniyaa eessaa shiishsha. Hewe Med'inaa Godaw taman yarshshettiyaa, sawuwaa toshikku giyaa yarshshuwaa gidanawaa. \p \v 42 «Ha s'uuggiyaa yarshshuu yiyaa yeletaa ubbaan S'oossaa Dunkkaaniyaa geliyaa penggiyaan Med'inaa Godaa sintsan pac'c'i baynnan yarshshettanaw koshshee. Taani yaan hinttenttunna gakettaade, neenana haasayana. \v 43 K'ay yaan taani Israa'eelatuwaana gakettanaw, ta bonchchuukka he sa'aa duma sa'aa kessana. \p \v 44 «Hewaa diraw, taani S'oossaa Dunkkaaniyaanne yarshshiyaa sa'aa dummayana; unttunttu taw k'eesatuwaa gidiide taw ootsana mala, Aaroonanne Aa naanaa taani dummayana. \v 45 Yaataade taani Israa'eeletuwaa giddon de'ana; k'ay taani unttunttu S'oossaa gidana. \v 46 Taani unttunttu giddon de'ana mala, Gibs'eppe unttuntta kesseedda Med'inaa Godaa unttunttu S'oossaa gidiyaawaa unttunttu erana. Ee, taani Med'inaa Godaa unttunttu S'oossaa. \c 30 \s Is'aanaa C'uwayiyaa Miishshaa \r (37:25-28) \p \v 1 «Is'aanaa c'uwayiyaa miishshaa odoorotuwaappe med'd'a; \v 2 aw oyddu gas'ay de'o; adusatetsay itti wad'aa, gomppay itti wad'aa, geesay laa"u wad'aa gido; kac'etuukka aanana ittuwaa gidiide oyk'k'etti med'ettino. \v 3 Aw bolla doonaa, oyddu bagga ubbaanne Aa kac'etuwaa walakay baynna work'k'aan sheeshsha; Aa yuushshuwaankka work'k'aa tigetsaa yuushsha aatsa. \v 4 He work'k'aa tigetsaappe garssanna is'aanaa c'uwayiyaa saas'iniyaw work'k'aappe laa"u sagaayetuwaa med'd'a; yaataade ya baggananne ha baggana laa"uwaa laa"uwaa oytsa. Hewantta tookkiyaa wode kasuwaa aatsanaw maaddanaassa. \v 5 Kasotuwaa odoorotuwaappe kessaade, unttuntta work'k'aan sheeshsha. \v 6 Ha yarshshiyaa miishshaa K'aalaa C'aak'uwaa Taabootaa sintsan kak'etteedda gaaridduwaappe kare baggana, hewaakka taani neenana gaketiyaa K'aalaa C'aak'uwaa Taabootaa bolla de'iyaa atto giyaa sa'aa k'um"iyaa sintsan wotsa. \p \v 7 «Aaroone wontta wontta s'omppetuwaa giigisanaw yiyaa wode, sawiyaa is'aanaa yarshshiyaa sa'aan c'uwayo. \v 8 Aaroone omarssi s'omppetuwaa poo'issiyaa wode, zaaretsiidekka is'aanaa c'uwayo; yaatooppe, is'aanay Med'inaa Godaa sintsan yiyaa yeletaw ubbaade c'uwattana. \v 9 Ha is'aanaa c'uwissiyaa miishshaan hara ay is'aananne, woy s'uugiyaa yarshshuwaa, woy katsaa yarshshuwaa yarshshoppa; ushshaa yarshshuwaakka Aa bolla tigoppo. \v 10 Aaroone laytsaappe itti gede nagaraappe maarettanaw shukkiyaa mehiyaa suutsaa akkiide, he yarshshiyaa sa'aa bolla de'iyaa kac'etuwaa bolla wotso. Yaatiide geeshshiyaa wogaa polo. Ha wogay sintsanna yaana wodetuwaa ubbaan laytsaan laytsaan poletto. Ha is'aanay c'uwiyaa miishshay Med'inaa Godaw dummati loytsi geeyeeddawaa gido» yaageedda. \s Dunkkaaniyaw Shiik'iyaa Miishshaa \p \v 11 Hewaappe guyyiyaan Med'inaa goday Musa hawaadan yaageedda; \v 12 «Neeni Israa'eeliyaa asaa payduwaan akkanaw unttuntta paydiyaa wode, itti itti uray paydettiide, bare shemppuwaa wozanaw Med'inaa Godaw shaluwaa c'iggo. Neeni unttuntta paydiyaa wode, unttunttu bolla boshay yeenna. \v 13 Payduwaan geliyaa Asay huup'iyaan huup'iyaan Dunkkaaniyaan eretiyaa miizaanaa likkiyaan Biraa c'iggo. Itti itti uray hawaa Med'inaa Godaw imotaa ootsiidde immo.\x - \xo 30:13 \xo*\xt Kes. 38:25-26; Mat. 17:24\xt*\x* \v 14 Payduwaan geliyaa Asay laytsay laatamu kumeeddawenne hewaappe bollaa ubbay, Med'inaa Godaw immiyaawaa aho. \v 15 Hinttenttu hinttenttu nagaraappe maarettanaw Med'inaa Godaw imuwaa immishin, duriikka mank'k'uukka itti likkiyaa immanaappe attina, durii darissiide woy mank'k'uu laafetsiidde immoppo. \v 16 Nagaraappe maretanaw c'iggiyaa shaluwaa Israa'eeliyaa asaappe akkaade, Med'inaa Godaa Dunkkaaniyaa giddo oosoo peeshsha. Ha shaluu hinttenttu nagaraappe maarettanaw, Med'inaa Godaa sintsan Israa'eeliyaa asaawaa hassayiyaawaa gidanawaa» yaageedda. \s Meechchaa Keriyaa \p \v 17 Hewaappe guyyiyaan Med'inaa Goday Musa hawaadan yaageedda; \v 18 «Meechchaa keriyaanne Aa wotsiyaawaa nahaasiyaappe med'd'aade S'oossaa Dunkkaaniyaappenne yarshshiyaa sa'aappe gidduwaan wotsa; an haatsaa tiga.\x - \xo 30:18 \xo*\xt Kes. 38:8\xt*\x* \v 19 Aaroonenne Aa naanay barenttu kushiyaanne barenttu gediyaa meec'ettana. \v 20 Unttunttu hayk'k'enna mala, S'oossaa Dunkkaaniyaa geliyaa wode, awudenne he haatsaan meec'ettino. K'ay Med'inaa Godaw taman yarshshuwaa yarshshanaw yarshshiyaa sa'aa mata shiik'eedda wode, \v 21 unttunttu hayk'k'enna mala, barenttu kushiyaanne barenttu gediyaa meec'ettino. Hawe Aaroonawunne Aa zaretoo, yiyaa yeletaa ubbaw med'inaw woga gidanawaa» yaageedda. \s Okettiyaa Zayitiyaa \p \v 22 Med'inaa Goday Musa hawaadan yaageedda;\x - \xo 30:22-38 \xo*\xt Kes. 37:29\xt*\x* \v 23 «Muruta k'imaametuwaa, hewanttukka, usuppun kiilo giraame gukkiyaa karbbiyaa, heezzu kiilo giraame sawiyaa k'arafaa, heezzu kiilo giraame sawiyaa gunc'echchaanne \v 24 usuppun kiilo giraame zimbbaanuwaa akka. Ha ubbaykka Dunkkaaniyaan eretiyaa miizaanaa likkiyaan gido. Hewaa bollakka oyddu liitiro Wogaraa zayitiyaa gujja. \v 25 Hawantta shittuwaa ootsiyaa eran walakkaade, sawiyaa geeshsha okkiyaa zayite kessa. \v 26 Yaataade S'oossaa Dunkkaaniyaa, K'aalaa c'aak'uwaa Taabootaa, \v 27 s'arp'p'eezaanne Aa bolla wotsiyaa miishshaa ubbaa, s'omppiyaa wotsiyaa ballanne Aa miishshatuwaa, is'aanaa c'uwayiyaa miishshaa, \v 28 s'uuggiyaa yarshshuwaa yarshshiyaa sa'aanne an de'iyaa ubbaa miishshatuwaa, meechchaa keriyaanne Aa wotsiyaawaa okka. \v 29 Unttunttu loytsi geeshsha gidana mala, neeni unttuntta dummaya; unttuntta bochchiyaawe ubbaykka geeshsha gidanawaa. \p \v 30 «Hewaappe guyyiyaan Aaroonenne Aa naanay k'eesatuwaa gidiide taw ootsana mala, unttuntta okkaadde dummaya; \v 31 Israa'eeliyaa asaw hawaadan yaagaadde oda; ‹Hawe yiyaa yeletawukka okettiyaa ta geeshsha zayite gido; \v 32 ha zayitiyaa asaa bollan gussoppa; k'ay ay zayitiikka hewaa ootseedda likkiyaan ootsoppa. I geeshsha gideedda diraw, hinttenttukka Aa geeshshabaadan k'oppite. \v 33 Hawaa mala shittuwaa giigissiyaa uraynne k'eesatuwaa gidenna hara asaa okkiyaa uray ooninne bare asaa giddoppe bohetto› yaaga» yaageedda. \s Is'aanaabaa \p \v 34 Hewaappe guyye Med'inaa Goday Musa hawaadan yaageedda; «Sawiyaa k'imaametuwaa: mitsaa c'ooshshaa, d'aad'd'iyaa gollen de'iyaa shittuwaa, sawiyaa shidiyaanne sawiyaa geeshsha is'aanaa akka; unttunttu ubbaa dees'uukka itti likke gido. \v 35 Shittuwaadan walaketteedda is'aanaa ootsaade, unttunttun go'etta; walakay baynnawaanne geeshsha gidanaadan, an mas'iniyaa yegga. \v 36 Aappe amareedawaa akkaade liik'issaade c'adda; yaataade taani neenana gaketiyaa S'oossaa Dunkkaaniyaa giddon K'aalaa c'aak'uwaa Taabootaa sintsan wotsa. I new loytsi geeshsha gidanawaa. \v 37 Hawaa med'd'eeddawaa likkiyaan hara is'aanaa med'd'oppite. Hewe Med'inaa Godaw dumma geeshsha gidiyaawaa erite. \v 38 Hawaa malatiyaawaa med'd'iide, Aa sawuwaa singgiide nashettanaw koyiyaa uray de'ooppe, I bare asaa giddoppe bohetto» yaageedda. \c 31 \s Bas'aali'eelanne Oholi'aaba \r (35:30—36:1) \p \v 1 Med'inaa Goday Musa hawaadan yaageedda; \v 2 «Be'a; taani Yihudaa zare gideedda Huura na'aa na'aa, Uura na'aa, Bas'aali'eela dooraad. \v 3 Aa taani S'oossaa Ayyaanan, hiillan, akeekaaninne oosuwaa ubbaa ootsiyaa eraan kuntsaad; \v 4 hewekka hiillan kiitaa halchchuwaa kessiide, work'k'aappe, biraappenne nahaasiyaappe dumma dummabaa I ootsanaassa. \v 5 Hewaadankka, shuchchaa massiide giigissanaaddaaninne, mitsaa massanaw hara oosuwaa ubbaa I ootsanaassa. \p \v 6 «Hewaa bollakka k'ay Aa maaddana mala, Daana zare gideedda Ahisamaaka na'aa Oholi'aaba suntsaad. Taani neena azazeeddawaa ubbaa unttunttu ootsana mala, kushiyaa hiillaa eriyaawanttoo ubbatoo eraa immaad. \v 7 Unttunttu ootsanaw: S'oossaa Dunkkaaniyaa, K'aalaa c'aak'uwaa Taabootaa, Aa bolla wotsiyaa atto giyaa sa'aa k'um"iyaa, S'oossaa Dunkkaaniyaa giddon go'ettiyaa miishshaa ubbaa, \v 8 s'arp'p'eezaanne Aa miishshatuwaa, s'omppiyaa wotsiyaa ballaa walakay baynna work'k'aappe oosetteeddawaanne Aa miishshaa ubbaanna, is'aanaa c'uwissiyaa miishshaa, \v 9 s'uuggiyaa yarshshuwaa yarshshiyaa sa'aanne Aa miishshaa ubbaanna, meec'ettiyaa keriyaanne Aa wotsiyaawaanna, \v 10 dadetteedda mayuwaa, k'eesatuwaa ubbatuwaa kaappuu Aaroone mayyana geeshsha k'eesatetsaa mayotuwaanne Aa attuma naanay k'eesatetsaa ootsiidde mayyana mayuwaa, \v 11 k'ay okettiyaa zayitiyaanne Geeshsha Sa'aw sawuwaa toshikku giyaa is'aanaa. Unttunttu hawaa ubbaa taani neena azazeeddawaadan ootsino» yaageedda. \s Sambbataa \p \v 12 Hewaappe guyyiyaan Med'inaa Goday Musa hawaadan yaagiide azazeedda; \v 13 «Israa'eeliyaa asaa neeni, ‹Ta Sambbataa bonchchite. Hewe taani Med'inaa Goday hinttentta taw geeshsha ootsaadde dooreeddawaa bessiyaawaa gidiide, yaana yeletaa ubbaw taappenne hintteppe gidduwaan malaataa gidanawaa. \v 14 Hinttenttoo I geeshsha gidiyaa diraw, Sambbataa bonchchite. Aa tunissiyaawenne he gallassaan ootsiyaa Asay ubbay asaa gidoppe hayk'k'uwaan bohetto. \v 15 Usuppun gallassatuwaan neeni oosuwaa ootsa; shin laappuntsa gallassay Med'inaa Godaw dummatteedda shemppo Sambbataa; Sambbataa gallassan ay oosonne ootsiyaa ooninne hayk'k'o.\x - \xo 31:15 \xo*\xt Kes. 20:8-11; 23:12; 34:21; 35:2; Wog. 23:3; Zar. 5:12-14\xt*\x* \v 16 Israa'eelatuu ha Sambbataa gallassaa yeletaappe yeletaw med'ina k'aalaa c'aak'uwaa ootsiide bonchchino. \v 17 Med'inaa Goday usuppun gallassatuwaan saluwaanne sa'aa med'd'eedda dirawunne k'ay laappuntsa gallassan taani kiitaa aggaade shemppeedda diraw, ta gidduwaaninne Israa'eelatuu gidduwaan hawe med'inaw malaata gidana› yaaga» yaageedda.\x - \xo 31:17 \xo*\xt Kes. 20:11\xt*\x* \p \v 18 Med'inaa Goday Musew Siinaa Deriyaa bollan haasayiyaawaa wursseedda wode, S'oossay bare birad'd'iyaan s'aafeedda tammu azazuwaa oyk'k'iide laa"u massetteedda k'aalaa c'aak'uwaa shuchchatuwaa Musew immeedda. \c 32 \s Work'k'aappe Med'etteedda Maraa \r (Zar. 9:6-29) \p \v 1 Asay Muse deriyaappe wod'd'ennaan loytsi gam"eeddawaa be'eedda wode, Aaroona yuushshuwaan shiik'iide, «Haaya; neeni nuuna kaaletsiyaa s'oossatuwaa nuw med'd'a. Gibs'e gadiyaappe nuuna kesseedda Musa gidooppe, I waaneedenttonne nuuni erokko!» yaageeddino.\x - \xo 32:1 \xo*\xt Kit. 7:40\xt*\x* \v 2 Aaroone unttuntta, «Hinttenttu machatuwaa haytsaaninne hinttenttu attuma naanaanne mac'c'a naanatuwaa haytsaan de'iyaa work'k'aa kessiide, taw akkiide ahite» yaageedda. \v 3 Hewaappe guyyiyaan Asay ubbay bare haytsaa work'k'aa kessiide, Aaroonaw aheeddino. \v 4 I hewaa unttunttu kushiyaappe akkiide, siiliseeddawaappe guyyiyaan k'os's'iyaaban k'os's'iide, maraa malatiyaa eek'aa ootsiidde med'd'eedda.\x - \xo 32:4 \xo*\xt 1 Kat. 12:28; Kit. 7:41\xt*\x* \p Asay, «Israa'eelatoo, hinttentta Gibs'e gadiyaappe kesseedda hinttenttu s'oossatuu hawantta» yaageedda. \v 5 Aaroone hawaa be'eedda wode, he maraa sintsan yarshshiyaa sa'aa gimbbiide, «Wontta Med'inaa Godaa baalaa gallassaa gidanawaa» yaagiide eriseedda. \v 6 Hewaa diraw, wonttetsa gallassi Asay guuran denddiide, s'uuggiyaa yarshshuwaa shiishsheedda; ittippetetsaa yarshshuwaakka yarshsheedda. Yaatiide Asay maanawunne ushanaw utteedda. Mi ushi simmiide, k'ay duranaw denddeedda.\x - \xo 32:6 \xo*\xt 1 K'or. 10:7\xt*\x* \p \v 7 Yaanina Med'inaa Goday Musa, «Neeni ellekka duge wod'd'a; ayaw gooppe, ne asay, neeni Gibs'eppe kessaade aheeddawe nagaraa ootsiidde, barenttu huup'iyaa tunisseeddino. \v 8 Taani unttuntta azazeedda ogiyaappe unttunttu ellekka sher"i geeddino. Work'k'aa siiliseedda maraa malatissiide, barenttoo eek'aa med'd'iide aw goynneeddino; aw yarshsheeddino. Unttunttu, ‹Israa'eelatoo, hinttentta Gibs'e gadiyaappe kesseedda hinttenttu s'oossatuu hawantta› yaageeddino» yaageedda. \p \v 9 Med'inaa Goday Musa, «Taani ha asaa be'aad; unttunttu morggii d'uleefatteedda asaa. \v 10 Ha"i ta hank'k'uu unttunttu bolla ees's'i kesina, taani unttuntta bayzzanawaa neeni taana diggoppa. Yaataade taani neena wolk'k'aama kawutetsaa ootsana» yaageedda. \p \v 11 Shin Muse Med'inaa Godaa bare S'oossaa hawaadan yaagiide woosseedda; «Abeet Med'inaa Godaw neeni ne wolk'k'aama wolk'k'aaninne ne mino kushiyaan Gibs'eppe kessaade aheedda ne asaa bolla ne hank'k'uu ayaw ees's'i kesi?\x - \xo 32:11-14 \xo*\xt Pay. 14:13-19\xt*\x* \v 12 Gibs'etuu, ‹S'oossay unttuntta deretuwaa bollan wod'anawunne gadiyaappe pitti d'ayssanaw, iita halchchuwaan kesseedda› ayaw ginoo? Ne yashshiyaa hank'k'uwaappe simma; ne asaa d'ayssanaw k'oppowaa agga basha. \v 13 Ne ayiletuwaa Abrahaama, Yisaak'anne Yaak'ooba hassaya; neeni unttunttoo, ‹Taani hinttenttu zariyaa saluwaa s'oolinttetuwaadan darssana; ha taani hinttenttoo immana geedda gadiyaa ubbaakka hinttenttu zariyaw immana; unttunttu he gadiyaa med'inaw laattana› gaade ne huup'iyaan neeni c'aak'k'eedda k'aalaa hassaya» yaageedda.\x - \xo 32:13 \xo*\xt Dom. 22:16-17; 17:8\xt*\x* \v 14 Hewaa diraw, Med'inaa Goday bare asaa bolla iitabaa ahanaw odeeddawaa aggiide, unttuntta maareedda. \p \v 15 Hewaappe guyyiyaan Muse tammu azazatuu unttunttun s'aafetti utteedda laa"u Markkatetsaa shuchchatuwaa bare kushiyaan oyk'k'iide, deriyaappe duge wod'd'eedda. He shuchchatuu laa"u bagganakka s'aafetteeddino. \v 16 He masetteedda shuchchatuwaa giigisseeddawe S'oossaa; shuchchaa bolla wooc'iide s'aafeeddawekka S'oossaa. \p \v 17 Iyyaasu asaa c'abbuwaa siseedda wode, Musa hawaadan yaageedda; «Dunkkaaneedda sa'aan olaa waasuu sisetee» yaageedda. \p \v 18 Muse zaariide, «Taani sisiyaawe hawe yetsaappe attina, s'ooneeddawanttu kooshshaa woy s'oonetteeddawanttu kooshshaa gidenna» yaageedda. \p \v 19 Muse dunkkaaneedda sa'aa mateedda wode, maraanne duruwaa be'iide loytsi hank'k'ettiide bare kushiyaan oyk'k'o markkatetsaa shuchchatuwaa deriyaa s'ap'uwaan oliide mentsereetseedda. \v 20 Unttunttu med'd'eedda maraakka akkiide, taman s'uuggeedda; hewaappe guyyiyaan liik'ana gakkanaw gaac'c'iide haatsaa bolla laaliide, Israa'eeliyaa Asay ushanaadan ootseedda. \p \v 21 Hewaappe guyyiyaan, Muse Aaroona, «Ha Asay neena wootinee neeni unttuntta hawaa mala wolk'k'aama nagaraw kaaletseeddawe?» yaageedda. \p \v 22 Aaroonikka zaariide, «Ta godaw, hank'k'etoppa; ha Asay iitaa ootsanaw ay keeshshaa koyintto neeni eraasa. \v 23 Unttunttu taana, ‹Nuuna kaaletsiyaa s'oossatuwaa nuw med'd'a. Ayaw gooppe, ha nuuna Gibs'eppe aheedda Muse I waaneedenttonne nuuni erokko!› yaageeddino. \v 24 Taani unttuntta, ‹Hintte bolla de'iyaa work'k'aa kessiide, hammite› yaagaad. Hewaappe guyyiyaan unttunttu taw immeedda work'k'aa taani taman yeggina, ha maray keseedda» yaageedda. \p \v 25 Aaroone asaa gede c'oo yeddi aggina, Asay bare morkkatuwaa sintsan kawushiide kad'etteeddawaa Muse be'eedda. \v 26 Hewaa diraw, Muse dunkkaaneedda sa'aa geliyaa penggiyaan ek'k'iide hawaadan yaageedda; «Med'inaa Godaa bagga gideedda Asay ooninne taakko yo!» yaageedda. Leewatuu ubbay aakko shiik'eeddino. \p \v 27 Hewaappe guyyiyaan I unttuntta, «Med'inaa Goday Israa'eeliyaa S'oossay hawaadan yaagee; ‹Asay ubbay mashshaa bare s'eessan s'eessan danc'c'oo; dunkkaaneedda sa'aan gas'aappe gas'aa gakkanaw, guyyewunne sintsawunne simeretto; ittuu ittuu bare ishaa, bare laggiyaanne bare shooruwaa wod'o yaagee› » yaageedda. \v 28 Leewatuu Muse azazeeddawaadan ootseeddino; he gallassi asaappe heezzu sha"aa keeshshay hayk'k'eedda. \v 29 Hewaappe guyyiyaan Muse Leewatuwaa, «Hachche hinttenttu S'oossaw dummateeddita; ayaw gooppe, hinttenttu hinttenttu naanaanne hinttenttu ishatuwaa wod'anawukka azazeteeddita; hachche Med'inaa Goday hinttentta anjjana» yaageedda. \s Muse Israa'eeliyaa Asaw Woosseedda \p \v 30 Wonttisa gallassi Muse asaa, «Hinttenttu wolk'k'aama nagaraa ootseeddita; shin ha"i taani Med'inaa Godaakko pude deriyaa kesana; hinttenttu nagaraa taani atto giissanitanttonne» yaageedda. \v 31 Yaatina Muse Med'inaa Godaakko simmi biide hawaadan yaageedda; «Ha Asay wolk'k'aama nagaraa ootseedda; unttunttu barenttoo work'k'aappe s'oossatuwaa med'd'eeddino. \v 32 Shin hayyanaa, ha"i unttunttu nagaraa atto yaaga; hewe d'ayooppe, neeni s'aafeedda mazggobiyaappe taana k'uc'c'a» yaageedda.\x - \xo 32:32 \xo*\xt Maz. 69:28; Sas'. 3:5\xt*\x* \p \v 33 Med'inaa Goday zaariide Musa, «Taani ta mazggabaappe k'uc'c'anawe ta bolla nagaraa ootseedda asatuwaa suntsaa. \v 34 Ha"i baade, ha asaa taani new odeedda sa'aa kaaletsa; ta kiitanchchaykka neena kaaletsana; shin taani muranaw wodii gakkina, unttuntta unttunttu nagaraa diraw murana» yaageedda. \p \v 35 Aaroone work'k'aappe maraa misiliyaa med'd'anaadan Asay ootseedda diraw, Med'inaa Goday asaa bolla wolk'k'aama boshaa yeddeedda. \c 33 \p \v 1 Hewaappe guyyiyaan Med'inaa Goday Musa hawaadan yaageedda; «Neeninne neeni Gibs'eppe kesseedda Asay ha sa'aappe denddite; ‹Taani hinttenttu yaratoo immana› yaagaadde wotseedda gadiyaa biite. He gadii taani Abrahaamew, Yisaak'awunne Yaak'oobaw immana yaagaadde c'aak'k'a wotseedda gadiyaa.\x - \xo 33:1 \xo*\xt Dom. 12:7; 26:3; 28:13\xt*\x* \v 2 Taani hinttenttu sintsan kiitanchchaa kiittaade, Kanaanetuwaa, Amooretuwaa, Hiitetuwaa, Parzzetuwaa, Hiiwetuwaanne Yaabuusatuwaa yederssana. \v 3 Maatsaynne eessay goggiyaa he gadiyaa biite. Shin hinttenttu morggii d'uleefatoo asaa gideedda diraw, taani hinttentta ogiyaan d'ayssanaw, hinttenana biikke» yaageedda. \p \v 4 Asay he yashshiyaa oduwaa sisiide loytsi yeekkeedda. He wodiyaappe doommiide ubbaykka bare alleek'k'uwaa aatsiyaawaa aggi basheedda. \v 5 Ayaw gooppe, Med'inaa Goday Musa hawaadan yaagi wotseedda; «Israa'eeliyaa hawaadan yaaga; ‹Hintte morggii d'uleefatoo asaa. Taani hinttenana haray atto guutsa wodiyaa binttokka, taani hinttentta d'ayssana. Ha"i simmi hinttenttu alleek'k'uwaa kessi diggite; yaatooppe taani hinttentta ootsanabaa k'achchana› yaaga» yaageedda. \v 6 Israa'eelatuu Siinaa Deriyaappe doommiide barenttu alleek'k'otuwaa kessi wotseeddino. \s Gakettiyaa Dunkkaaniyaa \p \v 7 Muse dunkkaaniyaa akki afiide, Asay dunkkaano sa'aappe karenna haassiide d'ogeedda. He dunkkaanii, «Gakettiyaa Dunkkaaniyaa» geetettiide s'eesetteedda. Med'inaa Godaa oochchanaw koyiyaa ubbay dunkkaano sa'aappe karenna de'iyaa Gakettiyaa Dunkkaaniyaa bee. \v 8 Muse he dunkkaaniyaa beedda wode, awudenne Asay ubbay denddiide, bare dunkkaaniyaa penggiyaan penggiyaan ek'k'ee; Muse he dunkkaaniyaa gelana gakkanaw Aa s'eellee. \v 9 Muse Gakettiyaa Dunkkaaniyaa giddo geleedda wode, shaariyaa tuussay duge wod'd'ee; Med'inaa Goday Musena shaariyaappe haasayishin, he dunkkaaniyaa penggiyaan gam"ee. \v 10 Shaariyaa tuussaa he dunkkaaniyaa geliyaa penggiyaan be'eedda wode ubbaan, Asay ubbay bare Dunkkaaniyaa penggiyaan penggiyaan S'oossaw goynnee. \v 11 Asay bare laggiyaanna haasayiyaawaadan Med'inaa Goday Musena sintsan ek'k'iide, haasayee. Hewaappe guyyiyaan Muse Asay dunkkaaneedda sa'aa guyye simmee; shin Aa maaddiyaa yalagay, Neewi na'aa Iyyaasu, Gakettiyaa Dunkkaaniyaappe shaakettenna. \s Musanne Med'inaa Godaa Bonchchuwaa \p \v 12 Muse Med'inaa Godaa hawaadan yaageedda; «Neeni taana, ‹Ha asaa kaaletsa› yaagaadda; shin taananna neeni oona kiittanintto, taana erissabeykka. Neeni, ‹Taani neena suntsan eray; k'aykka neeni taanan nashettaadda› yaagaadda. \v 13 Neeni taana nashsheeddawaa gidooppe, taani neena erana malanne sintsawukka neena nashechchaade de'ana mala, ne ogiyaa taana bessa. Ha Asay ne asaa gidiyaawaa hassaya» yaageedda. \p \v 14 Med'inaa Goday zaariide, «Taani neenana baana; taani neena shemppissana» yaageedda. \p \v 15 Yaatina Muse Aa, «Neeni nuunana beennawaa gidooppe, hawaappe nuuna yeddoppa. \v 16 Neeni nuunana beennan d'ayooppe, taananinne ne asaani neeni nashetteeddawaa Asay ubbay wooti eranawe? Biittaa ubbaan de'iyaa hara asaa ubbaappe taananne ne asaa dummayiyaawe harabay ayee?» yaageedda. \p \v 17 Med'inaa Goday Musa, «Taani neenan nashetteedda dirawunne neena ne suntsan eriyaa diraw, neeni taana oochcheedda ha yewuwaa taani ootsana» yaageedda. \p \v 18 Yaatina Muse, «Ne bonchchuwaa taana bessaarikkii?» yaageedda. \p \v 19 Med'inaa Goday, «Taani ta lo"otetsaa ubbaa ne sintsaana aatsana; ta geeshsha suntsaakka ne sintsaan awaayana. Taani Med'inaa Godaa; taani lo"anaw koyiyaawanttoo lo"ana; k'ay k'arettanaw koyiyawanttookka k'arettana.\x - \xo 33:19 \xo*\xt Rom. 9:15\xt*\x* \v 20 Shin neeni ta deemuwaa be"akka; ayaw gooppe, ooninne taana be'iide shemppuwaanna de'enna» yaageedda. \p \v 21 Hewaappe guyyiyaan Med'inaa Goday, «Neeni zaallaa bolla ek'k'anaw hawaan ta matan sa'ay de'ee. \v 22 Ta bonchchu aad'd'iyaa wode, taani neena p'alk'k'etteedda zaallaa giddon wotsana; Taani aad'ana gakkanaw, ta kushiyaan neena kammana. \v 23 Hewaappe guyyiyaan taani ta kushiyaa diggina, neeni ta zokkiiyaa be'anaassa; shin ta som"i be"ettena» yaageedda. \c 34 \s Laa'entsuwaa med'etteedda Masetteedda Shuchchatuwaa \r (Zar. 10:1-5) \p \v 1 Med'inaa Goday Musa hawaadan yaageedda; «Koyrowantta malatiyaa laa"u shuchchatuwaa massaade giigissa; yaatooppe taani he masetteedda shuchchatuwaa bolla kase neeni mentseedda shuchchatuwaa bollan de'iyaa k'aalatuwaa s'aafana. \v 2 Wontta wontta pude Siinaa Deriyaa kesanaw giiga; yaataade taana yaan deriyaa huup'iyaan ek'k'a naaga. \v 3 Neenana ooninne kesoppo; woy deriyaa bolla hak'ankka beettoppo; haray atto dorssaa wudii woy mehiyaa wudiikka deriyaa sintsaan heemettoppo» yaageedda. \p \v 4 Hewaa diraw, Muse koyro shuchchatuwaa malatiyaa laa"u shuchchatuwaa massiide Med'inaa Goday azazeeddawaadan, shuchchatuwaa bare kushiyaan oyk'k'iide, wontta guuraanna pude Siinaa Deriyaa keseedda. \v 5 Med'inaa Goday shaariyaan duge wod'd'iide, aanana yaan ek'k'eedda; «Taan Med'inaa Godaa» yaagiide bare suntsaa awaayeedda. \v 6 Med'inaa Goday Muse sintsaana hawaadan yaagiide awaayiidde aad'd'eedda; «Taani Med'inaa Godaa; Taani Med'inaa Godaa; k'aretaynne maarotetsay kumeedda S'oossaa, danddayanchchaa, aggena siik'uu dareeddawaanne darii ammanettiyaawaa.\x - \xo 34:6 \xo*\xt Kes. 20:5-6; Pay. 14:18; Zar. 5:9-10; 7:9-10\xt*\x* \v 7 Taani ta aggena siik'uwaa sha"atoo naagiyaawaa; iitatetsaa, makkalaanne nagaraa atto yaagiyaawaa. Gidooppekka, bayzzowaa murenan aggenawaa; aawotuwaa nagaraa diraw naanaanne naanatuwaa naanaa, heezzentso yeletaanne oyddentso yeletaa gakkanaw muriyaawaa» yaagiide awaayeedda. \p \v 8 Hewaappe guyye Muse ellekka biittaan guufaniide goynneedda; \v 9 «Abeet Godaw, neeni taanan nashshetteedawaa gidooppe, nuunanna ittippe dendda. Hawe Asay morggii d'uleefatteeddawaa gidooppenne, nu iitatetsaanne nu nagaraa atto yaagaadde, nuuna ne asaa ootsa» yaageedda. \s K'aalaa c'aak'uu Ooras's'eedda \r (23:14-19; Zar. 7:1-5; 16:1-17) \p \v 10 Yaatina Med'inaa Goday hawaadan yaageedda; «Taani hinttenana k'aalaa c'aak'uwaa gelaad; hawaappe kase sa'aa ubbaan de'iyaa kawutetsaa ubbaan hani erenna maalaalissiyaabaa ne asaa ubbaa sintsaan ootsana; taani Med'inaa Goday, hinttenttoo ootsiyaa kiitay ay keeshshaa maalaalissiyaabentto neeni unttunttu giddon de'iyaa Asay ubbay be'ana. \v 11 Hachche taani hinttentta azaziyaa azazuwaa naagite; hinttenttu sintsaappe Amooretuwaa, Kanaanetuwaa, Hiitetuwaa, Parzzetuwaa, Hiiwetuwaanne Yaabuusatuwaa taani yederssana. \v 12 Unttunttu hinttenttoo p'ire gidenna mala, hinttenttu biyaa gadiyaan de'iyaa asaana k'aalaa c'aak'uwaa geloppite. \v 13 Unttunttu yarshshiyaa sa'aa kolite; unttunttu goynniyaa shuchchatuwaakka mentsereetsite; k'ay Asheero geetettiyaa unttunttu mac'c'a s'oossatti kaashshaa k'ans's'ereetsi olite.\x - \xo 34:13 \xo*\xt Zar. 16:21\xt*\x* \v 14 Taani Med'inaa Goday k'anaatiyaa S'oossaa gidiyaa diraw, taappe hara s'oossatoo goynnoppite. \p \v 15 «He gadiyaan de'iyaa asatuwaana ayaa k'aalaa c'aak'uwaakka geloppite; ayaw gooppe, unttunttu taanan ammanettennaan is's'iide barenttu s'oossatuwaa kaalliyaa wodenne unttunttoo yarshshiyaa wode, unttunttu hinttenakka shoobbana; hinttenttu unttunttu yarshshotuwaa maana. \v 16 K'ay hinttenttu unttunttu mac'c'a naanatuwaappe dooriide, hinttenttu attuma naanaatoo immana; he wode he mac'c'a naanay taanan ammanettennaan is's'iide, barenttu s'oossatuwaa kaalliidde, hinttenttu attuma naanaakka barenttuwaaddan oosissanawantta. \p \v 17 «Hinttenttoo goynniyaa s'oossatuwaa ayaappekka siilisiide med'd'oppite.\x - \xo 34:17 \xo*\xt Kes. 20:4; Wog. 19:4; Zar. 5:8; 27:15\xt*\x* \p \v 18 «Magaage ukitsaa Baalaa bonchchite; taani hinttentta azazeeddawaadan, laappun gallassaw irshshuu gelennaan uuketteedda ukitsaa miite; hewaakka hinttenttu Gibs'eppe keseedda Abiiba aginaan ootsite.\x - \xo 34:18 \xo*\xt Kes. 12:14-20; Wog. 23:6-8; Pay. 28:16-25\xt*\x* \p \v 19 «Aati uluwaappe bayira yelettiyaa attuma na'aa ubbay tawaa; hinttenttu mehiyaa ubbaappe booraa gidina, woy dorssaa gidina, bayiray tawaa;\x - \xo 34:19 \xo*\xt Kes. 13:2\xt*\x* \v 20 koyro yeletteedda hariyaa maraa dorssaa maraanna laammaade woza; wozana d'ayooppe, Aa k'ood'iyaa mentsaade wod'a. Ne naanatuwaappe bayira yeletteedda attuma na'aa ubbaa woza.\x - \xo 34:20 \xo*\xt Kes. 13:13\xt*\x* \p «Ooninne immiyaawaa oyk'k'ennan, mela kushiyaanna ta sintsaan beettoppo. \p \v 21 «Usuppun gallassaa ootsite; shin laappuntsa gallassan shemppite; goshiyaa wodiyaan k'ay katsaa c'akkiyaa wodiyaan laappuntsa gallassan shemppite.\x - \xo 34:21 \xo*\xt Kes. 20:9-10; 23:12; 31:15; 35:2; Wog. 23:3; Zar. 5:13-14\xt*\x* \p \v 22 «Bayira zeretteedda zarggaa hinttenttu c'akkiyaa wode, Saaminttatuwaa Baalaa bonchchite; laytsaa wurssetsa katsaa shiishshiyaa wodekka, Shiishuwaa Baalaa bonchchite.\x - \xo 34:22 \xo*\xt Wog. 23:15-21; Pay. 28:26-31\xt*\x* \v 23 Laytsaan heezzu gede Israa'eeliyaa attuma Asay ubbay Ubbaa Mooddiyaa S'oossaa, Israa'eeliyaa Med'inaa Godaa sintsan beetino. \v 24 Kawutetsatuwaa taani hinttenttu sintsaappe yederssaade kessana; yaataade hinttenttu zawaa taani aassana. Med'inaa Godaa hinttenttu S'oossaa sintsaan hinttenttu laytsan heezzu gede beettanaw pude kesiyaa wode, ooninne hinttenttu gadiyaa amottenna. \p \v 25 «Hinttenttu taw suutsaa yarshshuwaa yarshshiyaa wode, irshshuwaa yeggiide uukkeedda ukitsaanna yarshshoppite. Paasigaa bonchchiyaa gallassaw yarshsheedda yarshshuwaappe wonttiw ayaynne attoppo.\x - \xo 34:25 \xo*\xt Kes. 12:10\xt*\x* \p \v 26 «Hinttenttu gaden bayira ka"eedda katsaappe koyro murutaa Med'inaa Godaa hinttenttu S'oossaa golliyaa ahite.\x - \xo 34:26 \xo*\xt Zar. 24:21; 26:2\xt*\x* \p «Deeshsha maraa Aa aati maatsan doyssoppite» yaageedda. \p \v 27 Med'inaa Goday Musa, «Taani neenananne Israa'eeliyaa asaana k'aalaa c'aak'uwaa geliyaawe ha k'aalatuu giyaa maarana gidiyaa diraw, ha k'aalatuwaa s'aafa» yaageedda. \v 28 Muse k'umaa meennaaninne haatsaa ushennaan, oytamu gallassaanne oytamu k'ammaa Med'inaa Godaana yan gam"eedda; k'aalaa c'aak'uwaa k'aalatuwaa, tammu azazuwaa masetteedda shuchchaan s'aafeedda. \s Muse Som"i Poo'eedda \p \v 29 Muse S'oossanna haasayiide gam"eedda diraw, he laa"u markkatetsaa shuchchatuwaa I bare kushiyaan oyk'k'iide Siinaa Deriyaappe duge wod'd'eedda wode, Aa som"ii poo'eedda; shin I hewaa eribeenna.\x - \xo 34:29-35 \xo*\xt 2 K'or. 3:7-16\xt*\x* \v 30 Aaroonenne Israa'eeliyaa Asay ubbay Musa s'eeliide, Aa som"ii p'ooliyaawaa be'eeddino; Unttunttu aakko shiik'anaw yayyeeddino. \v 31 Shin Muse unttuntta s'eessina Aaroonenne shiik'uwaa kaaletsiyaa kaappatuu ubbay aakko simmeeddino; I unttuntta haasayisseedda. \v 32 Hewaappe guyyiyaan Israa'eeliyaa Asay ubbay aakko shiik'ina Med'inaa Goday aw Siinaa Deriyaan immeedda azazuwaa ubbaa I unttunttoo immeedda. \p \v 33 Muse unttunttoo odiyaawaa wursseedda wode, bare deemuwaa nas'alaan kammeedda. \v 34 Shin Muse Med'inaa Godaa sintsa aanana haasayanaw geliyaa wode awudenne kesana gakkanaw, nas'alaa bare som"uwaappe k'aari diggee. Hewaappe kesiide, Med'inaa Goday azazeeddawaa Israa'eeliyaa asaw odee. \v 35 Odiyaa wode, unttunttu Aa som"ii p'ooliyaawaa be'eeddino. Hewaa diraw, Muse Med'inaa Godaana haasayanaw baana gakkanaw, bare deemuwaa zaaretsiidekka nas'alaan kammee. \c 35 \s Sambbataa Bonchchiyaa Wogaa \p \v 1 Muse Israa'eeliyaa asaa shiik'uwaa ubbaa shiishshiide hawaadan yaageedda; «Hinttenttu ootsana mala, Med'inaa Goday azazeeddawe hawaa: \v 2 Saaminttaa giddon usuppun gallassaa kiitaa kiitettite; shin laappuntsa gallassay hinttenttoo geeshsha gallassaa; Med'inaa Godawukka shemppo Sambbataa. He gallassan ay oosonne ootsiyaa uray ooninne hayk'k'anaw bessee.\x - \xo 35:2 \xo*\xt Kes. 20:8-11; 23:12; 31:15; 34:21; Wog. 23:3; Zar. 5:12-14\xt*\x* \v 3 Sambbata gallassan hinttenttu soon soon tamaa eetsoppite» yaageedda. \s S'oossaa Dunkkaaniyaa Oosoo Shiishshiyaa Miishshaa \r (25:1-9) \p \v 4 Muse Israa'eeliyaa maabaraw muliyaw hawaadan yaageedda; «Med'inaa Goday hawaadan yaagiide azazeedda: \v 5 hinttenttoo de'iyaawaappe Med'inaa Godaw immiyaawaa ahite; Med'inaa Godaw immiyaawaa ahanaw koyiyaa ooninne work'k'aa, biraa, nahaasiyaa, \v 6 saluwaa malatiyaa k'ac'inaa, ochchaa teeraa malatiyaa k'ac'inaa, shololla zo'o k'ac'inaanne liik'o suufiyaa, deeshshaa galbbaa, \v 7 dorssaa koliyaa galbbaa zo'o k'alamiyaan yeggi kesseeddawaa, k'um"iyaa, odooruwaa, \v 8 s'omppiyaw wogaraa zayitiyaa, okettiyaa zayitiyaanne is'aanaa sawetsiyaa k'imaamiyaa; \v 9 eefuudiyaaninne tiraan wotsiyaawaan yeggiyaa marggidiyaa geetettiyaa shuchchatuwaanne hara p'ooliyaa al"o shuchchatuwaa aho. \s S'oossaa Dunkkaaniyaa Ootsanaw imetteedda Azazuwaa \r (39:32-43) \p \v 10 «Hinttenttu giddon de'iyaa kushiyaa hiillaa eranchcha ubbatuu yiide, Med'inaa Goday azazeedda ubbaa ootsino: \v 11 Med'inaa Godaa Dunkkaaniyaa, Aa kammiyaa dunkkaaniyaanne Aa kammiyaawaa, oyk'k'iyaawaa, s'agaagetuwaa, shikaalatuwaa, tuussatuwaanne unttunttu ek'k'iyaa lukotuwaa, \v 12 Taabootaanne Aa tookkiyaa kasuwaa, atto giyaa sa'aa k'um"iyaawaanne Taabootaa gentsiyaa gaaridduwaa; \v 13 s'arp'p'eezaanne Aa tookkiyaa kasuwaa, Aa miishshatuwaa ubbaanne S'oossaa sintsaan wotsiyaa geeshsha ukitsaa; \v 14 s'omppiyaa wotsiyaa ballaanne an maarana de'iyaa s'omppetuwaa, miishshatuwaa, s'omppiyaa zayitiyaa, \v 15 is'aanaa c'uwayiyaa saas'iniyaanne Aa tookkiyaa kasuwaa, okettiyaa zayitiyaanne sawiyaa is'aanaa, S'oossaa Dunkkaaniyaa penggiyaa gaaridduwaa; \v 16 s'uuggiyaa yarshshuwaa yarshshiyaa sa'aanne Aa nahaasiyaa zazziriyaa, Aa tookkiyaa kasotuwaanne Aa miishshatuwaa ubbaa, nahaasiyaappe oosetteedda meechchaa keriyaanne Aa wotsiyaawaa; \v 17 soy dabaabaa godaa gaariddotuwaa, tuussatuwaanne unttunttu gedetuwaa, dabaabaa soo giddo geliyaa penggiyaa gaaridduwaa; \v 18 S'oossaa Dunkkaaniyaa d'ogiyaa shikaalatuwaa, dabaabaa giddo d'ogetuwaa unttunttu wodorotuwaa; \v 19 Geeshsha Sa'aan ootsiidde go"etanaw dadetteedda mayotuwaa, k'eesii Aaroone mayiyaa geeshsha mayuwaa Aa naanay k'eesetetsaa kiitaa ootsiidde mayiyaa mayuwaa med'd'ino» yaageedda. \s Asay Aheedda Imotaa \p \v 20 Hewaappe guyyiyaan Israa'eeliyaa maabaray ubbay Muse sintsaappe keseedda. \v 21 Immanaw koyeeddawanttunne unttunttu wozanay unttuntta imma imma geeddawanttu ubbay yeeddino; Med'inaa Godaa Dunkkaaniyaw, Aa giddon ootsiyaa oosuwaa ubbawunne geeshsha mayoo koshshiyaawaa ubbaa aheeddino. \v 22 Immana koyeedda attumawaa ubbaynne mac'c'awe ubbay yiide, work'k'aappe med'd'eedda alleek'k'iyaawantta, haytsaa gudichchatuwaa, migidatuwaa, hara work'k'aa alleek'k'iyaawantta ahiide Med'inaa Godaw imotaa ootsiidde immeeddino. \v 23 Saluwaa malatiyaa k'ac'inay, ochchaa teeraa malatiyaa k'ac'inay, shololla zo'o k'ac'inay, woy liinuwaa geetettiyaa liik'o k'ac'inay, woy deeshshaa agoozaa, dorssaa orggiyaa galbbaa zo'o k'alamiyaan yeggi keseeddawe, woy manchchalay de'iyaa Asay ubbay aheedda. \v 24 Biraa woy nahaasiyaa immanaw danddayiyaa ubbay barenttu imuwaa Med'inaa Godaw immeeddino; k'ay odooruu de'iyaa Asay ubbay dumma dumma oosoo odooruwaa aheedda. \p \v 25 Kushiyaa hiilaa eriyaa mac'c'a Asay ubbay barenttu kushiyaan suk'k'eedda saluwaa malatiyaa k'ac'inaa, ochchaa teeraa malatiyaa k'ac'inaa, shololla zo'o k'ac'inaanne liik'o liinuwaa aheeddino. \v 26 K'aykka imuwaa immanaw koyeedda mac'c'a Asay ubbay deeshshaa agoozaa daddeeddino. \v 27 Kaappatuu eefuudiyaaninne tiraan wotsiyaawaan wotsiyaa marggidiyaanne hara bonchchetteedda shuchchatuwaa aheeddino. \v 28 Unttunttu k'aykka s'omppiyaw, sawiyaa is'aanawunne okanaw haniyaa wogaraa zayitiyaanne k'imaamiyaa aheeddino. \v 29 Israa'eelatuu Asay ubbay, attumawenne mac'c'awe, unttunttu ootsanaadan Med'inaa Goday Muse baggana azazeedda oosoo haniyaa imuwaa ubbaa barenttu sheniyaan Med'inaa Godaw aheeddino. \s S'oossaa Dunkkaaniyaa Ootsiyaa Kushiyaa Hiillanchchatuwaa \r (31:1-11) \p \v 30 Muse Israa'eeliyaa asaa hawaadan yaageedda; «Be'ite; Med'inaa Goday Yihudaa zariyaappe Huura na'aa na'aa, Uura na'aa, Bas'aali'eela dooreedda. \v 31 Med'inaa Goday Aa S'oossaa Ayyaanan, hiilan, akeekaaninne oosuwaa ubbaa ootsiyaa eran kuntseedda. \v 32 Hewekka hiilan kiitaa halchchuwaa kessiide, work'k'aappe, biraappenne nahaasiyaappe dumma dummabaa I udanaassa. \v 33 Hewaadankka, al"o shuchchaa massiide giigissanaassa; mitsaa massanaassanne ubbaa k'ommo oosuwaa hiilan ootsanaassa. \v 34 Hewaa bollakka k'ay aasinne Daana zariyaa Ahisamaaka na'aa Oholi'aabaw, hara asaa tamaarissiyaa eraa immeedda. \v 35 Unttunttu ubbaa k'ommo oosuwaa ootsanaadan, hiilan ootsiyaawantta, oosuwaa halchchuwaa kessiyaawantta, saluwaa malatiyaa k'ac'inan, ochchaa teeraa malatiyaa k'ac'inan, shololla zo'o k'ac'inaaninne liinuwaa k'ac'inan alleek'k'uwaa daddiyaawanttanne shemayinnetuwaa gidanaadan, S'oossay unttunttu eratetsaan kuntseedda. Unttunttu ubbaykka ubbaa k'ommo oosuwaa lus'iide eriyaa eranchcha gideeddino. \c 36 \p \v 1 «Hewaa diraw, Bas'aali'eeli, Oholi'aabinne Med'inaa Godaa Dunkkaaniyaa kees's'ana malanne oosoo gidiyaa eraa Med'inaa Goday immina, lus'eedda Asay ubbay Med'inaa Goday azazeeddawaadan ubbabaa ootsana» yaageedda. \s Asay Immeedda Imotaa c'oratetsaa \p \v 2 Hewaappe guyyiyaan Muse Basaal"eela, Oholi'aabanne Med'inaa Goday dumma era immeeddawanttu oosuwaa ootsanaw yaana koyiyaa ubbaa s'eesiide shiishsheedda. \v 3 Israa'eeliyaa Asay S'oossaa Dunkkaaniyaa ootsanawunne oosoo gidiyaa imotaa ubbaa Museppe akkeeddino. K'ay Asay bare sheniyaan c'oo immiyaa imotaa wontta wontta gujji gujjiide ahiyaawaa aggibeenna. \v 4 Yaatina S'oossaa Dunkkaaniyaa ootsiyaa eray kumeedda Asay ubbay barenttu oosuwaa aggi bashiide, \v 5 Musa hawaadan yaageeddino; «Asay Med'inaa Goday azazeedda oosoo koshshiyaawaappe loytsi dariyaawaa ahiide de'ee» yaageeddino. \p \v 6 Muse dunkkaaneedda sa'aan de'iyaa asaw hawaadan yaagiide azazeedda; «Laa"entso ay attuma asaykka ay mac'c'a asaykka S'oossaa Dunkkaaniyaa oosoo immiyaawaa immanaw ahoppo» yaagina, Asay ahiyaawaa aggi basheedda. \v 7 Ayaw gooppe, unttunttu aheedda imotay oosuwaa ubbaa ootsanaw gidiide palahee. \s S'oossaa Dunkkaaniyaa Oosuwaabaa \r (26:1-37) \p \v 8 Oosuwaa ootsiyaawanttu giddoppe hiillaa dariyaawanttu ubbatuu liik'o liinuwaappenne saluwaa malatiyaa, ochchaa teeraa malatiyaanne shololla zo'o k'ac'inaappe dadetteedda tammu gaarddutuwaappe S'oossaa Dunkkaaniyaa giigisseeddino. He gariddotuwaan itti hiillay kiruubetuwaa misiliyaa daddeedda. \v 9 Gaariddotuu ubbay itti likke gidiide, geesay laatamanne hosppun wad'aa; gomppay oyddu wad'aa. \v 10 Ichcheshu gaariddotuwaa ittippe gatsiide sikkeeddino; k'ay yenkko atteeda ichcheshu gaariddotuwaakka unttunttuwaadan ootseeddino. \v 11 Ittippe gatsiide sikkeedda gaariddutuwaappe itti gaariddoo wurssetsa gas'an saluwaa malatiyaa c'ark'k'iyaappe mac'araa med'd'eeddino. K'ay ittippe gaketi siketteedda yenkko gaaridduwaankka hewaadan ootseeddino. \v 12 Unttunttu ittippe gaketteedda itti gaaridduwaa bolla ishatamu mac'araa, k'ay ittippe gaketteedda yenkko gaaridduwaa bollakka ishatamu mac'araa med'd'eeddino. He mac'aratuu ubbaykka ittuu ittoo maaran de'iino. \v 13 Hewaappe guyyiyaan, work'k'aappe ishatamu oyk'k'iyaawaa med'd'eeddino. Dunkkaanii ittuwaa gidana mala, he gaariddotuwaa gas'aa gas'aa he oyk'k'iyaawanttun oytseeddino. \p \v 14 S'oossaa Dunkkaaniyaa bollana kammiyaa dunkkaaniyaw tammanne itti gaariddotuwaa deeshshaa agoozaappe daddeeddino. \v 15 Tammanne itti gaariddatuukka itti likke; itti itti gaaridduwaa geesay hattamu wad'aa, gomppay oyddu wad'aa. \v 16 Ichcheshu gaariddotuwaa itti baggana, usuppun gaariddotuwaa k'ay yenkko baggana gatsiide sikkeeddino. \v 17 Hewaappe guyyiyaan gatsi sikkeedda gaariddotuwaappe itti gaaridduwaa gas'an ishatamu mac'araa med'd'eeddino. K'aykka gatsi sikkeedda yenkko gaariddotuwaappe wurssetsa gaaridduwaa gas'an ishatamu mac'araa med'd'eeddino. \v 18 Laa"u baggana de'iyaa gaariddotuwaa gatsiide itti Dunkkaane ootsanaw nahaasiyaappe ishatamu oyk'k'iyaawaa med'd'eeddino. \v 19 Hewaappe guyyiyaan dunkkaaniyaa kammanaw dorssaa orggiyaa galbbaa zo'o k'alamiyaan yeggi kesseeddawaa giigiseeddino; k'ay Aa bollana kammanaw k'um"iyaa giigiseeddino. \p \v 20 S'oossaa Dunkkaaniyaa s'agaagiyaawantta sitti geedda odoorotuwaappe kesseeddino. \v 21 Itti itti s'agaagiyaw geesay tammu wad'aa; gomppay itti wad'anne bagga. \v 22 Itti itti s'agaagiyaw ittuwaa ittuwaanna gatsi oytsiyaa laa"u pootsatuwaa med'd'eeddino. S'oossaa Dunkkaaniyaa s'agaagetuwaa ubbaakka hewaadan ootseeddino. \v 23 S'oossaa Dunkkaaniyaw gedissa baggana laatamu s'agaagetuwaa med'd'eeddino. \v 24 Itti itti s'agaagiyaw laa"u gedetuwaa, ubbaanna oytamu pootsay geliyaa lukatuwaa biraappe giigisseeddino. \v 25 S'oossaa Dunkkaaniyaw huup'issa baggana laatamu s'agaagetuwaa med'd'eeddino. \v 26 Itti itti s'agaagiyaw laa"u pootsay geliyaa lukatuwaa, ubbaanna oytamu pootsay geliyaa lukatuwaa biraappe giigiseeddino. \v 27 S'oossaa Dunkkaaniyaw guyye gas'an away wulliyaa baggana usuppun s'agaagetuwaa med'd'eeddino. \v 28 S'oossaa Dunkkaaniyaa guyye gas'an de'iyaa gas'atoo laa"u s'agaagetuwaa giigiseeddino. \v 29 Ha laa"u gas'atuwaan de'iyaa s'agaagetuwaa s'ap'uwaappe s'eeraa gakkanaw daabula gidi biide, s'eeran itti sagaayiyaan geli oyk'k'etteeddino. Unttunttu laa"attuukka hewaadan haneeddino. \v 30 Hewaa diraw, itti itti s'agaagiyaw garssaana laa"u laa"u gedetuu de'iino; ubbaanna hosppun s'agaagetuunne biraappe oosetteedda tammanne usuppun gedetuu de'iino. \p \v 31 K'ay unttunttu odoorotuwaappe shikaalatuwaa kesseeddino; S'oossaa Dunkkaaniyaw itti bagga miyyiyaan de'iyaa s'agaagetoo ichcheshu shikaalatuwaa, \v 32 k'ay yenkko bagga miyyiyaan de'iyaa s'agaagetoo ichcheshu shikaalatuwaa giigisseeddino. Hewaadankka, S'oossaa Dunkkaaniyaw guyye away wulliyaa baggana wurssetsa gas'an de'iyaa s'agaagetoo ichcheshu shikaalatuwaa med'd'eeddino. \v 33 Giddo shikaalii s'agaagetoo giddo heeraana, ha gas'aappe ya gas'aa gakkanaw pini kesanaadan ootseeddino. \v 34 S'agaagetuwaa work'k'aan sheeshshiide, shikaalatuu aad'd'iyaa sagaayetuwaa work'k'aappe med'd'eeddino; k'ay shikaalatuwaakka work'k'aan sheeshsheeddino. \p \v 35 Saluwaa malatiyaa, ochchaa teeraa malatiyaanne, shololla zo'o k'ac'inaappenne liik'o liinuwaappe itti gaaridduwaa ootseeddino. He Aa bolla itti hiillay kiruubetuwaa misiliyaa sikkeedda. \v 36 Gaariddoo oyddu tuussatuwaa odooruwaappe giigissiide, work'k'aan sheeshsheeddino. Yaatiide work'k'aa kak'k'iyaawantta unttunttoo giigisseeddino. K'ay tuussatuwaa essiyaa oyddu gedetuwaa biraappe med'd'eeddino. \v 37 S'oossaa Dunkkaaniyaa geliyaa penggiyaw saluwaa malatiyaa, ochchaa teeraa malatiyaanne shololla zo'o k'ac'inaappenne liik'o liinuwaappe daddetteeddawaa, s'ilppiyaa alleek'k'issiyaawaan gaaridduwaa giigisseeddino. \v 38 K'ay unttuntta kak'k'iyaa ichcheshu tuussatuwaa, kak'k'iyaa ballaana de'iyaawantta med'd'eeddino. Tuussatuu gumbbotuwaanne k'achchiyaawantta work'k'aan sheeshsheeddino. K'ay unttunttu pootsay geliyaa lukotuwaa ichcheshatuwaakka nahaasiyaappe med'd'eeddino. \c 37 \s Taabootaa Oosuwaabaa \r (25:10-22) \p \v 1 Bas'aali'eeli odooruwaa mitsaappe Taabootaa giigisseedda. He Taabootay adussatetsay laa"u wad'anne bagga aduk'k'ee; gomppay itti wad'anne bagga aakkee; geesaykka itti wad'anne bagga d'ok'k'ee. \v 2 He Taabootaa giigissiide, soyaanne kariyaa walakay baynna work'k'aan sheeshsheedda; yuushshuwaakka work'k'aa tigetsaan yuushshi aatseedda. \v 3 K'ay oyddu work'k'aa sagaayetuwaa tigiide, Taabootaw oyddu gedetuwaan, itti baggana laa"u sagaayetuwaa, k'ay yenkko baggana laa"u sagaayetuwaa aatseedda. \v 4 Yaatiide odoorotuwaappe kasuwaa kessiide unttunttakka work'k'aan sheeshsheedda. \v 5 Taabootaa tookkanaw, Taabootaa miyyiyaan de'iyaa sagaayetuwaan kasuwaa aatseedda. \p \v 6 Walakay baynna work'k'aappe laa"u wad'anne bagga aduk'k'iyaa, itti wad'anne bagga aakkiyaa atto giyaa sa'aa k'um"iyaa med'd'eedda. \v 7 K'um"iyaw wurssetsa laa"u bagga gas'an laa"u kiruubeelatuwaa k'os'etteedda work'k'aappe med'd'eedda. \v 8 Itti kiruubiyaa itti bagga gas'an, laa'entso kiruubiyaa yenkko bagga gas'an, laa'uwaakka k'um"iyaanna gatsi oytsiidde med'd'eedda. \v 9 Kiruubetuu barenttu k'efiyaa dentsiide, atto giyaa sa'aa kammiyaa k'um"iyaa barenttu k'efiyaan kuway wotseeddino; k'ay ittuu ittuwaakko simmi uttiide, k'um"iyaa s'eeliino. \s S'arp'p'eezaa \r (25:23-30) \p \v 10 K'ay adussatetsay laa"u wad'aa, gomppay itti wad'aa, geesaykka itti wad'anne bagga gideedda s'arp'p'eezaa odooruwaappe med'd'eedda. \v 11 Walakay baynna work'k'aan sheeshsheedda. Yuushshuwaakka work'k'aa tigetsaa yuushshi aatseedda. \v 12 Hewaadankka, gomppay takkaad'e gideedda shaashiyaa Aa bolla yuushshi aatseedda. Yaatiide Aa bolla work'k'aa tigetsaa yuushsheedda. \v 13 Oyddu work'k'aa sagaayetuwaa med'd'iide oyddu gedetuu med'etteedda oyddu gas'atuwaana oytseedda. \v 14 S'arp'p'eezaa tookkanaw kasuwaa aatsiyaa sagaayetuu s'arp'p'eezaw shaashiyaa gas'aan shiik'iide med'etteeddino. \v 15 S'arap'p'eezaa tookkiyaa kasotuwaakka odooruwaappe kessiide, work'k'aan sheeshsheedda. \v 16 Hewaadankka, s'arp'p'eezaa bolla wotsiyaa dumma dumma miishshatuwaa walakay baynna work'k'aappe med'd'eedda; hewanttukka saanetuwaanne c'ilppatuwaa, k'ay ushshaa yarshshuwaa tigiyaa keretuwaanne s'uu'atuwaa. \s S'omppiyaa Wotsiyaa Ballaa \r (25:31-40) \p \v 17 Hewaappe guyyiyaan I s'omppiyaa wotsiyaa ballaa k'os'etteedda walakay baynna work'k'aappe med'd'eedda; he ballaa essiyaa gediyaakka, giddo toomaakka k'os's'eedda work'k'aappe med'd'eedda. Aa kukkumotuwaa, Aa lic'otuwaan Aa c'iishshatuwaa ubbaa aanana ittippe s'omppiidde med'd'eedda. \v 18 Miyyiyaanna usuppun maratuwaa med'd'eedda; maratuwaa heezzatuwaa itti baggana, k'ay heezzatuwaa yenkko baggana kesseedda. \v 19 Usuppun maratookka huup'iyaan huup'iyaan heezzu heezzu kukkumuunne c'iishshatuu de'iyaa lawuziyaa c'iishshaa malatiyaa wanc'c'aa med'd'eedda; \v 20 s'omppiyaa wotsiyaa ballaw giddo toomay, kukkumotuwaa c'iishshatuu de'iyaa c'iishshaa malatiyaa oyddu wanc'c'aan alleek'k'etti utteedda. \v 21 Laa"uu laa"uu ittippe waatsan de'iyaa heezzu maratuwaappe garssana itti itti kukkumay med'etti utteedda ubbaykka usuppun kuukummo. \v 22 Kukkumatuunne maratuu ubbay s'omppiyaa wotsiyaa ballana ittippe oyk'k'etti ittuwaa gidiide, walakay baynna work'k'aappe k'os'ettiide med'etteeddino. \p \v 23 I k'ay s'omppiyaa wotsiyaa ballaw laappun s'omppetuwaa, s'omppiyaa toyssiyaa k'ap'etuwaanne unttuntta wotsiyaawantta walakay baynna work'k'aappe med'd'eedda. \v 24 S'omppiyaa wotsiyaa ballanne an go'ettiyaa miishshaa ubbaa med'd'anaw hattamanne ichcheshu kiilo giraame gideedda walakay baynna work'k'aa wursseedda. \s Is'aanaa C'uwissiyaa Saas'iniyaa \r (30:1-5) \p \v 25 K'ay is'aanaa c'uwissiyaa sa'aa odooruwaappe med'd'eedda. Aw oyddu gas'ay de'ee; adussatetsay itti wad'aa; gomppay itti wad'aa, geesay laa"u wad'aa. Aa kac'etuukka aanana ittuwaa gidiide oyk'k'etti med'etteeddawantta. \v 26 Aw bolla doonaa, oyddu bagga ubbaanne Aa kac'etuwaa walakay baynna work'k'aan sheeshshiide, Aa yuushshuwaakka work'k'aa tigetsaa yuushshi aatseedda. \v 27 He work'k'aa tigetsaappe garssana is'aanaa c'uwissiyaa saas'iniyaa work'k'aappe laa"u sagaayetuwaa med'd'eedda; yaatiide ya baggananne ha baggana laa"uwaa laa"uwaa oytseedda. Hewanttu tookkiyaa wode kasuwaa aatsanaw maaddanaadaana. \v 28 Kasotuwaa odooruwaappe kessiide, unttuntta work'k'aan sheeshsheedda. \s Zayitiyaanne Is'aanaa \r (30:22-38) \p \v 29 K'ay geeshsha okettiyaa zayitiyaanne sawuwaa toshikku giyaa lo"o is'aanaa shittuwaa ootsiyaa eran giigisseedda.\x - \xo 37:29 \xo*\xt Kes. 30:22-38\xt*\x* \c 38 \s S'uuggiyaa Yarshshuwaa Yarshshiyaa sa'aa \r (27:1-8) \p \v 1 Odooruwaappe s'uuggiyaa yarshshuwaa yarshshiyaa sa'aa kees's'eedda. He yarshshiyaa sa'aw geesay heezzu wad'aa, gomppaynne adussatetsay itti likke, ichcheshu ichcheshu wad'aa gidiide, oyddu gas'aana de'iyaawaa ootseeddino. \v 2 Oyddu gas'atuwaa wurssetsa gas'an gas'an itti itti kac'iyaa med'd'eedda. He kac'etuu yarshshiyaa sa'aanna ittippe oyk'k'ettiide oosetteeddino. Yaatina yarshshiyaa sa'aa nahaasiyaa birataan sheeshsheedda. \v 3 An go'ettiyaa ubbaa miishshatuwaa, balddetuwaa, akaafatuwaa, bidintsaa shiishshiyaa kuyis'aarotuwaa, ashuwaa oyk'k'iyaa zambeeliyaanne tamaa c'ooc'etuwaa ubbaa nahaasiyaa birataappe med'd'eedda. \v 4 Yaatiide nahaasiyaa birataappe zazziriyaa yarshshiyaa sa'aw giigissiide yarshshiyaa sa'aw duge giddo baggan de'iyaa shaashiyaa bolla wotseedda. \v 5 Nahaasiyaa birataappe med'd'eedda zazziriyaw oyddu gas'an kasuwaa aatsanaw oyddu sagaayetuwaa med'd'eedda. \v 6 Odooruwaappe yarshshiyaa sa'aw kasuwaa kessiide, nahaasiyaa birataan sheeshsheedda. \v 7 Yarshshiyaa sa'aa tookkiyaa wode maaddana mala, ha kasuwaa laa"u miyyiyaanna de'iyaa sagaayetuwaan aatseedda. Yarshshiyaa sa'aa gidduwaa kofa kessiide, s'awulaappe med'd'eedda. \s Meechchaa Keriyaa \r (30:18) \p \v 8 Nahaasiyaa birataappe meechchaa keriyaanne Aa wotsiyaawaa med'd'eedda; he biratay Gaketsaa Dunkkaaniyaa penggiyaan ootsiyaa mac'c'a asatuu aheedda heregaappe aketeedda. \s S'oossaa Dunkkaaniyaa Dabaabaa \r (27:9-19) \p \v 9 Hewaappe guyyiyaan dabaabaa giigisseedda. Dabaabaw gedissa bagga adussatetsaw s'eetu wad'aa ootsiide, liik'o liinuwaappe daddetteedda gaariddotuwaa giigisseedda. \v 10 Aw nahaasiyaa birataappe laatamu tuussatuwaanne tuussatuu ek'k'iyaa nahaasiyaa lukatuwaa ootseedda; unttunttu huup'iyaan k'ay biraappe med'etteedda kak'k'iyaawanttanne tuussatuwaa huup'iyaan k'achchiyaawantta ootseedda. \v 11 Dabaabaw huup'issa bagga adussatetsay s'eetu wad'aa adussa; k'ay laatamu tuussatuunne he tuussatoo laatamu nahaasiyaa gedetuu de'iino. Yaatiide biraappe med'etteedda kak'k'iyaawanttunne tuussatuwaa huup'iyaan k'achchiyaawanttu de'iino. \v 12 Away wulliyaa bagga dabaabaa gomppay ishatamu wad'aa aaka gidiide, tammu tuussatuunne tuussatoo tammu gedetuu de'iyaa gaariddotuwaa giigisseedda; he tuussatuwaa huup'iyaan biraappe med'etteedda kak'k'iyaawanttanne tuussatuwaa huup'iyaan k'achchiyaawantta ootseedda. \v 13 K'ay away doliyaa bagga dabaabaa gomppay ishatamu wad'aa aaka. \v 14 Dabaabaa geliyaa sa'aappe itti baggana tammanne ichcheshu wad'aa aduk'k'iyaa gaariddotuu, heezzu tuussatuunne tuussatoo heezzu gedetuu de'iino. \v 15 Hewaadankka, dabaabaa geliyaa sa'aappe hinkko baggana, tammanne ichcheshu wad'aa aduk'k'iyaa gaariddotuu, unttunttoo heezzu tuussatuunne tuussatoo heezzu gedetuu de'iino. \v 16 Dabaabaa yuushshuwaan de'iyaa gaariddotuu ubbay liik'o liinuwaappe dadetteeddawantta. \v 17 He tuussatuwaa gedetuu nahaasiyaappe, kak'k'iyaawanttunne tuussatuwaa huup'iyaan k'achchiyaawanttu biraappe oosetteeddino; unttunttu huup'ii biran sheeshetteedda. Hewaa diraw, dabaabaa yuushshuwaan de'iyaa tuussatuwaa ubbaa huup'iyaan biraappe oosetteedda k'achchiyaawanttu de'iino. \v 18 Dabaabaa geliyaa sa'aan kak'k'iyaa gaariduu saluwaa malatiyaa ochchaa teeraa malatiyaanne shololla zo'o k'ac'inaappenne liik'o liinuwaappe daddiyaawaa s'ilppiyaan alleek'k'issiyaawan giigisseeddawaa. Aw adussatetsay laatamu wad'aa; geesay dabaabaa gaariddotuwaa likke, ichcheshu wad'aa. \v 19 Nahaasiyaa birataappe oosetteedda oyddu tuussatuunne tuussatoo oyddu gedetuu de'iino. Unttunttu kak'k'iyaawanttunne tuussatuwaa huup'iyaan k'achchiyaawanttu biraappe med'etteeddino; unttunttu huup'etuukka biran sheeshetteeddino. \v 20 S'oossaa Dunkkaaniyaa shikaalatuu ubbaynne Aa yuushshuwaan de'iyaa dabaabaa shikaalatuu ubbay nahaasiyaa birataappe med'etteeddawantta. \s S'oossaa Dunkkaaniyaan Go'ettiyaa Miishshatuwaa \p \v 21 S'oossaa Dunkkaaniyaw, hewekka K'aalaa c'aak'uwaa Dunkkaaniyaw, go'etteedda miishshatuwaa Leewatuu paydeeddinno. He miishshatuwaa k'eesiyaa Aaroona na'aa Itaamaara kaappotetsaa garssan de'iyaa Leewatuu mazggabaan s'aafanaadan Muse azazeedda. \p \v 22 Yihudaa zare gideedda Hoora na'aa na'aa, Uura na'aa, Bas'aali'eeli Med'inaa Goday Musa azazeedda ubbaa ootseedda. \v 23 Daana zare gideedda Ahisamaaka na'aa Oholi'aabi aanana de'ee; I kushiyaa hiillanchchanne ootsiyaabaw koyro halchchuwaa kessiyaawaa; k'ay saluwaa malatiyaa, ochchaa teeraa malatiyaanne shololla zo'o k'ac'inaaninne liik'o liinuwaan daddiide, s'ilppiyaan alleek'k'issiyaa asaa. \p \v 24 S'oossaa Dunkkaaniyaa oosoo S'oossaw imetteedda work'k'ay S'oossaa Dunkkaaniyaan eretiyaa miizaanan wotsina, itti sha"a kiilo giraamiyaa dees'eedda. \v 25 Payduwaan de'iyaa maabaraa asaappe beetteedda biray S'oossaa Dunkkaaniyaan eretiyaa miizaanan wotsina, 3,430 kiilo giraamiyaa dees'eedda.\x - \xo 38:25-26 \xo*\xt Kes. 30:11-16\xt*\x* \v 26 Asaa paydiyaa wode paydetteedda attuma Asay ubbay huup'iyaan huup'iyaan S'oossaa Dunkkaaniyaan eretiyaa miizaanan wotsina, usuppun giraame keeshshaa immeedda. Paydeteedda Asay laatamu laytsaa kumeeddawenne laatamuwaappe bollana de'iyaawe ubbay 603,550.\x - \xo 38:26 \xo*\xt Mat. 17:24\xt*\x* \v 27 S'oossaa Dunkkaaniyaa gaaridduwaa esseedda s'eetu pootsay geliyaa lukotuu 3,400 kiilo giraame biran oosetteeddino. Hewekka itti itti gediyaw hattamanne oyddu kiilo giraame biraa. \v 28 Atteeda hattamu kiilo giraame tigiyaa biraa tuussatuwaan kak'k'iyaawantta med'd'anaw, tuussatuwaa huup'iyaan sheeshshanawunne unttunttu huup'iyaan k'achchiyaawantta med'd'anaw go'etteeddino. \v 29 Hewaadankka, Asay S'oossaw aheedda nahaasiyaa biratay 2,425 kiilo giraame. \v 30 He nahaasiyaa birataappe S'oossaa Dunkkaaniyaa geliyaa sa'aan ek'k'iyaa tuussatuwaa gedetuu, nahaasiyaa yarshshiyaa sa'aa giyaa yarshshiyaa sa'ay, Aa giddon hiis's'eedda nahaasiyaa zazziriinne Aa giddon go'ettiyaa dumma dumma miishshaa ubbay med'ettee. \v 31 Hewaadankka, k'ay dabaabaa yuushshuwaan de'iyaa dirssaanne geliyaa sa'aa penggii ek'k'eedda gedetuu, k'ay S'oossaa Dunkkaaniinne Aa yuushshuwaan de'iyaa dabaabaa dirssay d'ogetteedda shikaalatuu ubbay he nahaasiyaa birataappe med'etteeddino. \c 39 \s K'eesetuu Mayiyaa Mayuwaa \r (28:1-14) \p \v 1 K'eesetuu S'oossaa Dunkkaaniyaan ootsiyaa wode go"etiyaa mayuwaa, saluwaa malatiyaa, ochchaa teeraa malatiyaanne shololla zo'o k'ac'inaappe daddeeddino. Aaroone mayiyaa geeshsha k'eesatetsaa mayuwaakka Med'inaa Goday Musa azazeeddawaadan ootseeddino. \s Eefuudiyaa \p \v 2 I eefuudiyaa, work'k'aappe, saluwaa malatiyaa, ochchaa teeraa malatiyaanne shololla zo'o k'ac'inaappenne liik'o liinuwaappe daddeedda. \v 3 Unttunttu work'k'aa k'os's'iide, lee'iyaa yeechchaadaa, aappe k'araari k'araariide, k'ac'inaa kesseeddino. Yaatiide saluwaa malatiyaa, ochchaa teeraa malatiyaanne shololla zo'o k'ac'inaanne liik'o liinuwaa gatsiide, kushiyaa hiillanchchatuu daddeeddino. \v 4 Laa"u baggay gakettiide ittuwaa gidana mala, laa"u hashiyaa bolla gatsiide oytsiyaa c'ark'k'iyaa giigisseeddino. \v 5 Med'inaa Goday Musa azazeeddawaadan, hiillay alleek'k'issiide daddeedda danc'c'uukka eefuudiyanna itta gidiide, work'k'aappe saluwaa malatiyaa, ochchaa teeraa malatiyaanne shololla zo'o k'ac'inaappenne liik'o liinuwaappe dadetteedda. \p \v 6 Unttunttu marggidiyaa geetettiyaa laa"u shuchchatuwaa giigissiide, work'k'aappe med'd'eedda shuchchaa oyk'k'iyaawaa bolla maarana wotseeddino. Maatafaa bolla suntsaa wooc'iide s'aafiyaawaadan, he shuchchatuwaa bolla tamanne laa"u Israa'eeliyaa naanatuwaa suntsaa wooc'iide s'aafeeddino. \v 7 S'oossay Musa azazeeddawaadan, tammanne laa"u Israa'eeliyaa zeretsaa hassayiyaawaa gidana mala, ha shuchchatuwaa eefuudiyaanna oytseedda hashiyaa c'ark'k'iyaan wotseedda. \s Tiraan Wotsiyaawaa \r (28:15-30) \p \v 8 I tiraan wotsiyaawaa kushiyaa hiillanchchan oosiseedda. He tiraan wotsiyaawaa eefuudiyaa work'k'aappe daddeeddawaadan, saluwaa malatiyaa, ochchaa teeraa malatiyaanne shololla zo'o k'ac'inaappenne liik'o liinuwaappe daddiseedda. \v 9 Aw oyddu gas'ay de'ee; geesaynne gomppay itti itti takkaad'e; gideeddawaa dakkoyeeddino. \v 10 Hewaappe guyyiyaan Aa bolla oyddu maaran al"o shuchchatuwaa wotseeddino; koyro maaran wotseedda shuchchay, sarddiyoona, toop'aaziyooniyaanne p'ooliyaa ink'k'uwaa; \v 11 laa'entso maaran baluura, samppeeriyaanne almmaaziyaa geetettiyaa al"o shuchchatuwaa; \v 12 heezzentso maaran yaakinttiyaa, kelk'k'edooniyaanne ametess's'inoosiyaa; \v 13 oyddentso maaran biralli, margidiyaanne yasp'p'iidiyaa. Hewantta ubbaa work'k'aappe oosetteedda shuchchaa oyk'k'iyaawaa bolla wotseeddino. \v 14 Israa'eeliyaa naanatuwaa suntsaa payduwaadan, shuchchatuwaa payduukka tammanne laa"uwaa; ittuu ittuu maatafaadan wooc'ettiide, tammanne laa"u zaratuwaa suntsay he shuchchatuwaan s'aafetteedda. \p \v 15 Tiraan wotsiyaawoo wodoruwaadan dook'eteedda sanssalataa walakay baynna work'k'aappe med'd'eeddino. \v 16 Laa"u work'k'aappe med'd'eedda shuchchaa oyk'k'iyaawantta ootseeddino; yaatiide laa"u work'k'aa migidatuwaa med'd'eeddawantta, tiraan wotsiyaawoo k'ommo gas'aa gas'atuwaana gatsiide oysetseeddino. \v 17 He laa"u work'k'aa sanssalatatuwaa tiraan wotsiyaawoo gas'atuwaan de'iyaa migidotuwaanna gatsi oytseeddino. \v 18 He sanssalatatoo hinkko bagga s'eeraa k'ay eefuudiyaw sintsa baggana, hashiyaa c'ark'k'iyaan de'iyaa shuchchaa oyk'k'iyaawanttuna gatsi k'achcheeddinno. \v 19 K'aykka laa"u work'k'aa migidatuwaa med'd'iide, eefuudiyaappe kaaliide de'iyaa tiraan wotsiyaawoo soy baggana de'iyaa laa"u gas'atuwaa s'eeran aatseeddino. \v 20 Hewaadankka, work'k'aappe hara laa"u migidatuwaa med'd'iide, eefuudiyaw sintsa baggana, hashiyaa c'ark'k'iyaappe garssa baggana eefuudiyaa s'eessan k'achchiyaawaappe k'ommonna, sikuu gaketeedda sa'aa matan karenna unttuntta oytseeddino. \v 21 Med'inaa Goday Musa azazeeddawaadan, tiraan wotsiyaawaan de'iyaa migidatuwaa eefuudiyaan de'iyaa migidatuwaanna gatsiide, saluwaa malatiyaa bak'etsaan k'achchina tiraan wotsiyaawe s'eessaappe k'ommonna de'iyaa diraw, k'ashuu shol"enna. \s K'eesetuu Mayiyaa Hara Mayotuwaa \r (28:31-43) \p \v 22 Eefuudiyaappe garssanna mayiyaa adussa mayuwaa I saluwaa malatiyaa c'ark'k'iyaappe giigisseedda; hewe shemayinniyaa oosuwaa. \v 23 He adussa mayoo k'ood'iyaa aatsiyaa sa'aa med'd'eeddino; he sa'ay peed'ettenaadan, yuushshi aatsiide gujji gujji sikkeeddino. \v 24 Unttunttu adussa mayuwaa duge bagga mac'araa yuushshuwaan saluwaa malatiyaa, ochchaa teeraa malatiyaanne shololla zo'o dook'eteedda roomaaniyaa teeraa misiletuwaa med'd'eeddino. \v 25 Unttunttu k'ay work'k'aappe daalatuwaa med'd'iide, adussa mayoo duge bagga gas'aa yuushshi aatsiide, roomaaniyaa misiletuwaa gidduwaan, walakan aatseeddino. \v 26 Aaroone he mayoo duge bagga mac'araa yuushshi aatsiide, daalaanne roomaaniyaa teeraa misiliyaa walakkiide aatseeddino. Hewe Med'inaa Goday Musa azazeeddawaadan, unttunttu S'oossaa Dunkkaaniyaa oosuwaa ootsiidde mayyanaassa. \p \v 27 Unttunttu Aaroonawunne Aa naanaw sheemayinniyaa liinuwaappe adussa shaamic'c'iyaa giigisseeddino. \v 28 K'ay Aaroone huup'iyaan s'aas'iyaa shaashiyaa, Aa naanaw k'oobetuwaanne garssana mayiyaa mayotuwaa liik'o liinuwaappe daddiide giigisseeddino. \v 29 Unttunttu Med'inaa Goday musa azazeeddawaadan saluwaa malatiyaa, ochchaa teeraa malatiyaanne shololla zo'o k'ac'inaappenne liik'o liinuwaappe daddiide, kushiyaa hiillan alleek'k'issiide, danc'c'uwaa giigisseeddino. \p \v 30 Unttunttu geeshsha allek'k'uwaa misiliyaa walakay baynna work'k'aappe med'd'iide, maatafaa bolla wooc'iyaawaadan, Aa bolla, «Med'inaa Godaw Geeshsha Gidiide Dummatteedda» yaaggiyaawaa wooc'iide s'aafeeddino. \v 31 Hewaappe guyyiyaan huup'iyaan shaashiyaappe s'aden k'achchanaadan, Med'inaa Goday Musa azazeeddawaadan saluwaa malatiyaa bak'etsaa an aatsiide k'achcheeddinno. \s Muse Oosuwaa Ubbaa S'omooseedda \r (35:10-19) \p \v 32 S'oossaa Dunkkaaniyaa kiittay ubbay poletteedda. Israa'eelatuu ubbabaakka Med'inaa Goday Musa azazeeddawaadan ootseeddino. \v 33 Hewaappe guyyiyaan unttunttu S'oossaa Dunkkaaniyaa Musekko aheeddino; hewekka: dunkkaaniyaanne Aa miishshaa ubbaa, gatsi oytsiyaawaa, s'agaagetuwaa, shikaalatuwaanne, tuussatuu ek'k'iyaa saas'inetuwaa, \v 34 bollaa kamaade dorssaa orggiyaa galbbaa zo'o k'alamiyaan yeggi kesseeddawaa, hara galbbaappe med'eedda k'um"iyaa, Taabootaa gentsiyaa gaaridduwaa, \v 35 K'aalaa c'aak'uwa Taabootaa, Aa tookkiyaa kasotuwaanne atto giyaa sa'aa k'um"iyaa, \v 36 s'arp'p'eezaanne Aa miishshaa ubbaa S'oossaa sintsan wotsiyaa geeshsha ukitsaa, \v 37 walakay baynna work'k'aappe oosetteedda s'omppiyaa wotsiyaa ballaanne an maaran de'iyaa s'omppetuwaa, unttunttu miishshatuwaa ubbaanne s'omppiyaa zayitiyaa, \v 38 is'aanaa c'uwayiyaa work'k'aa saas'iniyaa, okettiyaa zayitiyaa, sawiyaa is'aanaa, S'oossaa Dunkkaaniyaa penggiyaa gaaridduwaa, \v 39 nahaasiyaappe ootseedda yarshshiyaa sa'aa, Aa nahaasiyaa zazziriiyaana, Aa tookkiyaa kasuwaa, Aa miishshatuwaa ubbaa, meechchaa keriyaanne Aa wotsiyaawaa, \v 40 dabaabaa gentsiyaa gaariddotuwaa, Aa tuussatuwaa, unttunttu ek'k'iyaa saas's'inetuwaa, dabaabaa geliyaa penggetuwaa gaaridduwaa, dabaabaa wodorotuwaanne shikaalatuwaa, S'oossaa Dunkkaaniyaa med'anaw koshshiyaa miishshatuwaa ubbaa; \v 41 k'eesatuu Geeshsha sa'aan ootsiide go'etanaw dadetteedda mayotuwaa, Aaroone geeshsha mayuwaanne Aa naanay k'eesatetsaa ootsiidde mayiyaa mayotuwaa. \p \v 42 Israa'eelatuu oosuwaa ubbaakka Med'inaa Goday Musa azazeeddawaadan ubbabaa ootseeddino. \v 43 Muse oosuwaa ubbaa s'omoos s'eelliide, unttunttu Med'inaa Goday azazeeddawaadan ootseeddawaa be'eedda. Hewaa diraw, Muse unttuntta anjjeedda. \c 40 \s S'oossaa Dunkkaaniyaa Toketsaa \p \v 1 Hewaappe guyyiyaan Med'inaa Goday Musa, \v 2 «Koyro aginaw koyro gallassi, neeni Med'inaa Godaa Dunkkaaniyaa tokka. \v 3 K'aalaa c'aak'uwaa Taabootaa Aa giddon wotsa; He Taabootaa garidduwaan kamma. \v 4 S'arp'p'eezaa gelissaade, Aa bolla wod'd'anaw koshshiyaabaa ubbaa giigisaadde Aa bolla wotsa. Yaataade s'omppetuwaa wotsiyaa ballaa soo gelissaade, Aa bolla s'omppetuwaa eetsa. \v 5 Is'aanaa c'uwayiyaa work'k'aa saas'iniyaa K'aalaa c'aak'uwa Taabootaappe sintsanna wotsaade, S'oossaa Dunkkaaniyaa geliyaa gaaridduwaa sotta. \p \v 6 «S'uuggiyaa yarshshuwaa yarshshiyaa sa'aa S'oossaa Dunkkaaniyaappe sintsanna wotsa. \v 7 Meechchaa keriyaa S'oossaa Dunkkaaniyaappenne yarshshiyaa sa'aappe gidduwaan wotsaade, an haatsaa tiga. \v 8 S'oossaa Dunkkaaniyaappe karenna yuushsha aatsaade dabaabaa giigissaade dabaabaa geliyaa sa'aan gaaridduwaa sotta. \p \v 9 «Okkiyaa zayitiyaa akkaade, S'oossaa Dunkkaaniyaanne Aa giddon de'iyaa ubbabaa okka; aanne Aa giddon go'ettiyaa miishshaa ubbaa dummaya; yaatooppe I geeshsha gidanawaa. \v 10 Hewaappe guyyiyaan s'uuggiyaa yarshshuwaa yarshshiyaa sa'aanne aw go'ettiyaa miishshaa ubbaa okka; yarshshiyaa sa'aa dummaya; yaatooppe I ubbaappe aad'd'iyaa geeshsha gidanawaa. \v 11 Meechchaa keriyaanne Aa utissiyaa miishshaa okkaadde unttuntta dummaya. \p \v 12 «Neeni Aaroonanne Aa naanaa S'oossaa Dunkkaaniyaa geliyaa pengge ahaade, haatsaan unttuntta meec'c'a. \v 13 Hewaappe guyyiyaan k'eesetetsaa Geeshsha mayuwaa Aaroona mayzzaade, I taw k'eesetetsan ootsanaadan, Aa okaade dummaya. \v 14 Aa attuma naanaakka ahaade shaamic'c'iyaa mayza. \v 15 Unttunttu taw k'eesetetsan ootsanaadan, unttunttu aawuwaa okkeeddawaadan, unttunttakka okka. Unttunttu okkay unttunttakka unttunttu sintsa yeletaa ubbaa k'eesatuwaa ootsiyaawaa» yaageedda. \p \v 16 Muse ubbabaakka S'oossay barena azazeeddawaadan ootseedda. \p \v 17 Hewaa diraw, Gibs'eppe unttunttu keseedda laa"entsa laytsan, koyro aginaw koyro gallassan S'oossaa Dunkkaanii tokeetteedda. \v 18 Muse S'oossaa Dunkkaaniyaa essiyaa wode, saas'inetuwaa unttunttu sa'aan sa'aan wotseedda; s'agaagetuwaanne tuussaa aatseedda; shikaalatuwaakka gelisseedda. \v 19 Hewaappe guyye Muse Med'inaa Goday azazeeddawaadan, ha esseeddawaa bollan dunkkaaniyaa d'ogeedda; he essuwaa bollan kamuwaa kammeedda. \p \v 20 Yaatiide tammu azazatuu s'aafetteedda markkatetsaa k'aalaa afiide, Taabootaa giddon wotseedda; tookkiyaa kasuwaa Taabootan aatseedda; atto giyaa sa'aa k'um"iyaa Taabootaa bolla wotseedda. \v 21 Hewaappe guyyiyaan Taabootaa S'oossaa Dunkkaaniyaa gelisseedda; gentsiyaa gaaridduwaa sottiide, Med'inaa Goday azazeeddawaadan K'aalaa c'aak'uwaa Taabootaa kammeedda. \p \v 22 Med'inaa Goday Musa azazeeddawaadan, Muse s'arp'p'eezaa Med'inaa Godaa Dunkkaaniyaan gelissiide, gaariduwaappe karenna huup'issa baggana wotseedda. \v 23 Aa bolla Med'inaa Godaa sintsan wotsiyaa geeshsha ukitsaa giigisseedda. \p \v 24 Med'inaa Goday Musa azazeeddawaadan, s'omppiyaa wotsiyaa ballaa S'oossaa Dunkkaaniyaa giddo gelissiide, s'arp'p'eezaa hefintsana, S'oossaa Dunkkaaniyaw gedissa baggana wotseedda; \v 25 k'ay s'omppetuwaa Med'inaa Godaa sintsan oytseedda. \p \v 26 Med'inaa Goday azazeeddawaadan, is'aanaa c'uwayiyaa work'k'aa saas'iniyaa S'oossaa Dunkkaaniyaa giddon gaaridduwaa sintsa baggana wotseedda; \v 27 Aa bolla sawiyaa is'aanaa c'uwayeedda. \v 28 Hewaappe guyyiyaan S'oossaa Dunkkaaniyaa penggiyaan gaaridduwaa sotteedda. \p \v 29 S'uuggiyaa yarshshuwaa yarshshiyaa sa'aa S'oossaa Dunkkaaniyaa geliyaa penggiyaa miyiyaan wotseedda; Aa bolla s'uuggiyaa yarshshuwaanne katsaa yarshshuwaa Med'inaa Goday azazeeddawaadan yarshsheedda. \p \v 30 S'oossay Musa azazeeddawaadan, meechchaa keriyaa S'oossaa Dunkkaaniyaappenne yarshshiyaa sa'aappe gidduwaan wotseedda. Yaatiide meec'ettanaw haatsaa an tigeedda. \v 31 Muse, Aaroonenne Aa naanay barenttu kushiyaanne gediyaa an meec'ettiino. \v 32 Med'inaa Goday Musa azazeeddawaadan, unttunttu S'oossaa Dunkkaaniyaa geleedda wode woy yarshshiyaa sa'aakko shiik'eedda wode awudenne meec'ettiino. \p \v 33 S'oossaa Dunkkaaniyaanne yarshshiyaa sa'aa yuushshi aatsiide dabaabaa keseedda; he dabaabaa penggiyaan gaaridduwaa sotteedda. Hewaadan ootsiidde, Muse oosuwaa poleedda. \s S'oossaa Bonchchuu S'oossaa // Dunkkaaniyaa Kumeedda \r (Pay. 9:15-23) \p \v 34 Hewaappe guyyiyaan shaarii S'oossaa Dunkkaaniyaa kammeedda; Med'inaa Godaa bonchchuukka Aa kumeedda.\x - \xo 40:34 \xo*\xt 1 Kat. 8:10-11; Isa. 6:4; Hiz. 43:4-5; Sas'. 15:8\xt*\x* \v 35 Shaarii S'oossaa Dunkkaaniyaa bolla utteedda dirawunne Med'inaa Godaa bonchchu Aa giddon kumeedda diraw, Muse Aa giddo gelanaw danddayibeenna. \p \v 36 Israa'eelatuu barenttu ogiyaa ubbaan, he shaarii S'oossaa Dunkkaaniyaappe denddiyaa wode awudenne Aa kaalliide hametaa doomino. \v 37 Shin he shaarii denddana d'ayooppe, I denddiyaa gallassay gakkanaw unttunttukka k'aas's'ikkino. \v 38 Unttunttu ogiyaa ubbaan Med'inaa Godaa shaarii Israa'eeliyaa Asay ubbay be'ishin, gallassi gallassi S'oossaa Dunkkaaniyaa kameenne k'amma k'amma k'ay tamay he shaariyaa giddon ees's'ee.