\id 2KI - Dawuro Full Bible Latin Version \ide UTF-8 \h 2 Kaatatuwaa \toc1 Laa'entso Kaatatuwaa Mas'aafaa \toc2 2 Kaatatuwaa \toc3 2 Kat. \mt1 Laa'entso Kaatatuwaa Mas'aafaa \imt Geluwaa \ip Kaatatuwaa Mas'aafaa laa'entsuwaa shaakuu, Kaatatuwaa Mas'aafaa koyro shaakuu ek'k'eedda sa'aappe doommiide, laa"u Israa'eeliyaa kawutetsatuwaabaa odee. Mas'aafaa laa"u waanna waanna kifiletuwaan shaakki s'eellanaw danddayeetto. \ili 1. Kiristtoosa yeletaappe kase udduppuntso s'eetu laytsaw baggappe doommiide biide, Kiristtoosa yeletaappe kase laappun s'eetanne laatamanne itti laytsan huup'issa bagga kawutetsay kunddana gakkanaw de'iyaa laa"u kawutetsatuu taarikiyaa, \ili 2. Israa'eeliyaa kawutetsaa kunddetsaappe biide, Kiristtoosa yeletaappe kase ichcheshu s'eetanne hosppun tammanne usuppun laytsan Kaatii Naabukadanas'oore Yerusaalame katamaa oyk'k'iide laaleedda wodiyaa gakkanaw de'iyaa Yihudaa kawutetsaa taarikiyaa. Mas'aafay Gadaalii Baabloona mooduwaa garssan Yihudaa biittaa mooddiyaawaa gideeddawaanne Yihudaa kaatii Yo'aakiine Baabloona k'asho golliyaappe kesseeddawaa k'onc'c'issi odiide, taarikiyaa wurssee. \ip Ha bashshaa ubbay Israa'eeliyaa bolla yaanaw danddayeeddawe Yihudaanne Israa'eeliyaa kaatetuunne Asay S'oossaw ammanettiyaa ammanatuwaa pac'isseedda gishshataassa. Yerusaalame katamay laaletteeddawenne Yihudaa asaappekka dariyaa baggay bare gadiyaappe beteeddawe, Israa'eeliyaa asaa taarikii biyaa keeshshaa laammanaadan ootseedda gaasotuwaappe waannatiyawantta. \ip Kaatetuu mas'aafan laa'entso gishuwaan daro eretteedda bitanii Eelaasa sa'aan timbbitiyaa odiyaawaa keseedda Elssaa'a. \iot Shemppatuwaa Ubbatoo Imetteedda K'antsa K'ofatuwaa \io1 Shaaketteedda Kawutetsaa \ior 1:1—17:41\ior* \io2 Nabiyaa Eelaasa \ior 1:1—8:15\ior* \io2 Yihudaanne Israa'eeliyaa Kaatetuwaa \ior 8:16—17:4\ior* \io2 Samaariyaa Kunddetsaa \ior 17:5-41\ior* \io1 Yihudaa Kawutetsaa \ior 18:1—25:30\ior* \io2 Hizk'k'iyaasappe Iyoosiyaasa Gakkanaw \ior 18:1—21:26\ior* \io2 Iyoosiyaasa Ayissuwaa \ior 22:1—23:30\ior* \io2 Wurssetsaa Yihudaa Kaatetuwaa \ior 23:31—24:20\ior* \io2 Yerusaalame Kunddetsaa \ior 25:1-30\ior* \c 1 \ms Shaaketteedda Kawutetsaa \mr (1:1—17:41) \s Nabiyaa Eelaassa \r (1:1—8:15) \p \v 1 Akaabi hayk'k'eeddawaappe guyyiyaan, Moo'aabe biittaa Asay Israa'eeliyaa bolla denddeedda. \p \v 2 He wode Kaatii Akaaziyaasi Samaariyaa kataman bolla pook'iyaa baranddaappe kunddiide deshetteedda. Hewaa diraw asatuwaa, «Biite; taani ha deshetsaappe pas'anentto, agganentto, Ek'iroona katamaa s'oossaa Bi'eeli-Zebuula ane taw oochchite» yaagiide kiitteedda. \p \v 3 Shin Med'ina Godaa kiitanchchay Tisbbiyaa Eelaasa hawaadan yaageedda; «Ba; pude baade, Samaariyaa kaatii kiitteedda asatuwaana gaketta. Unttuntta, ‹Hintte Ek'iroona katamaa s'oossaa Bi'eeli-Zebuula oochchanaw beeddawe, Israa'eeliyan S'oossay d'ayineeyye?› yaaga. \v 4 Hewaa diraw, Med'ina Goday hawaadan yaagee; ‹Kaatiyaw, neeni hayk'k'anaappe attina, ha giseedda gisuwaappe denddakka› yaagee» yaageedda. Eelaasi biide, unttunttoo odeedda. \p \v 5 Kiitteedda asatuu kaatiyaakko guyye simmina, I unttuntta, «Ayaw simmeedditee?» yaagiide oochcheedda. \p \v 6 Shin unttunttu aw hawaadan yaagiide zaareeddino, «Itti bitanii nuunanna gaketanaw yiide, Hinttena kiitteedda kaatiyaakko simmiide biite.» Aw hawaadan yaagite «Med'ina Goday neena, ‹Ek'iroona s'oossaa Bi'eeli-Zebuula ooshissanaw neeni asaa kiittiyaawe, Israa'eeliyan S'oossi d'ayineeyye? Hewaa diraw, neeni hayk'k'anaappe attina, ha giseedda gisuwaappe denddakka yaagee› yaagite yaageedda» yaageeddino. \p \v 7 Kaatii unttuntta, «Hinttenttunna gaketanaw yiide, ha yewuwaa hinttenttoo odeedda bitanii ay mala asee?» yaagiide oochcheedda. \p \v 8 Unttunttu, «Mehiyaa isikiyaan dadetteedda kaabbaa mayyiide, bare s'eessan dafuwaa danc'c'ee» yaagiide zaareeddino.\x - \xo 1:8 \xo*\xt Mat. 3:4; Mar. 1:6\xt*\x* \p I, «Hewe Tisbbiyaa Eelaasa» yaageedda. \p \v 9 Hewaappe guyyiyaan, kaatii ishatamuwaa kaappuwaa Aa ishatamu olanchchatuwaanna kiitteedda. Kaappuu deriyaa huup'iyaan utteedda Eelaasakko pude kesiide, «S'oossaa asaw, kaatii neena, ‹Duge wod'd'a› yaagee» yaageedda. \p \v 10 Shin Eelaasi ishatamuwaa kaappoo, «Taani S'oossaa asaa gidooppe, tamay saluwaappe wod'd'iide, neenanne ne ishatamatuwaanne mo» yaagiide zaareedda. Tamay saluwaappe wod'd'iide, ishatamuwaa kaappuwaanne Aa ishatamatuwaanne meedda.\x - \xo 1:10-12 \xo*\xt Luk'. 9:54\xt*\x* \p \v 11 K'ay kaatii hara ishatamu olanchchatuwaanna hara ishatamuwaa kaappuwaa Eelaasakko kiitteedda. Ishatamuwaa kaappuu Eelaasa, «S'oossaa asaw, kaatii neena, ellekka duge wod'd'a yaagee» yaageedda. \p \v 12 Eelaasi aw, «Taani S'oossaa asaa gidooppe, tamay saluwaappe wod'd'iide, neenanne ne ishatamatuwaanne mo» yaageedda. S'oossaa tamay saluwaappe wod'd'iide, ishatamuwaa kaappuwaanne Aa ishatamatuwaanne meedda. \p \v 13 K'aykka kaatii ishatamu olanchchatuwaanna hara heezzentso ishatamuwaa kaappuwaa kiitteedda. Ishatamuwaa kaappuu pude kesiide, Eelaasa sintsan gulbbatiide, «S'oossaa asaw, hayyanaa, taananne taananna de'iyaa ha ishatamu asatuwaa maara! Nu shemppuwaakka hayk'k'uwaappe ashsha! \v 14 Tamay saluwaappe wod'd'iide, kase ishatamatuwaa kaappuwaa asaanne unttuntta ishatamatuwaa ubbaanne meedda. Shin ha"i taana maara!» yaagiide woosseedda. \p \v 15 Med'inaa Godaa kiitanchchay Eelaasaw, «Yayyoppa! Aanana duge wod'd'a» yaageedda. \p Eelaasi denddiide, aananna duge wod'd'eedda. \v 16 I kaatiyaw, «Med'inaa Goday neena hawaadan yaagee; ‹New oochchanaw Israa'eeliyaan S'oossi d'ayinee, neeni Ek'iroona s'oossaa Bi'eeli-Zebuula oochchanaw asaa kiitteeddawe? Neeni hawaa ootseedda diraw, hayk'k'ana! Ne giseedda gisuwaappekka denddakka› yaagee» yaageedda. \p \v 17 Eelaasi haasayeedda Med'ina Goda k'aalaadankka Akaaziyaasi hayk'k'eedda; Akaaziyaasaw attuma na'i baynna diraw, Aa ishay Yoraame Aa kotan kaateteedda; hewe haneeddawe Yoosaafees'a na'ay Yoraame Yihudaan kawuteedda laa'entso laytsaana. \v 18 Akaaziyaasi haneedda harabaynne I ootseeddabay ubbay Israa'eeliyaa Kaatetuu Taarikiyaa mas'aafan s'aafetti utteedda. \c 2 \s S'oossay Eelaasa Saluwaa Afeedda \p \v 1 Med'ina Goday Eelaasa gotiyaan saluwaa afanaw haniyaa wode, Eelaasinne Elssaa'i Gelggalappe denddiide beeddino. \v 2 Eelaasi Elssaa'a, «Med'ina Goday taana Beeteele katamaa kiitteedda diraw, hayyanaa neeni hawaan takkashsha» yaageedda. \p Shin Elssaa'i, «Med'ina Goday ero! Ne shemppu ero! Taani neeppe shaakkettikke» yaageedda. Unttunttukka duge Beeteele wod'd'eeddino. \p \v 3 Beeteelen de'iyaa timbbitiyaa odiyaawanttu c'itay Elssaa'akko kesiide, «Med'ina Goday hachche ne godaa neeppe shaakki afanawaa neeni eray?» yaagiide oochcheeddino. \p Elssaa'i, «Ee eray. Shin hinttenttu c'o"u giite» yaagiide zaareedda. \p \v 4 Hewaappe guyyiyaan, Eelaasi Elssaa'a, «Med'ina Goday taana Yaarikko kiitteedda diraw, hayyanaa neeni hawaan takkashsha» yaageedda. \p Shin Elssaa'i, «Med'ina Goday ero! Ne shemppu ero! Taani neeppe shaakkettikke» yaagiide zaareedda. Hewaa diraw, unttunttu Yaarikko beeddino. \p \v 5 Yaarikkon de'iyaa timbbitiyaa odiyaawanttu c'itay Elssaa'akko kesiide, «Med'ina Goday hachche ne godaa neeppe shaakki afanawaa neeni eray?» yaagiide oochcheeddino. \p I, «Ee eray. Shin hinttenttu c'o"u giite» yaagiide zaareedda. \p \v 6 Hewaappe guyyiyaan, Eelaasi Elssaa'a, «Med'ina Goday taana Yorddaanoosa Shaafaa kiitteedda diraw, hayyanaa neeni hawaan takkashsha» yaageedda. \p Elssaa'i, «Med'ina Goday ero! Ne shemppu ero! Taani neeppe shaakkettikke» yaageedda. Unttunttu laa"attuukka ittippe beeddino. \p \v 7 Timbbitiyaa odiyaawanttuppe ishatamu asatuu unttuntta kaalliide, Yorddaanoosa Shaafaa gakkanaw beeddino. Eelaasinne Elssaa'i shaafaa doonaan ek'k'ide'ishshin, timbbitiyaa odiyaawanttu unttunttuppe laafaa haakkiide ek'k'eeddinno. \v 8 He wode Eelaasi bare kaabbaa akkiide s'aas'iide, aan haatsaa shoc'eedda. Haatsay yaanne haanne shaakketeedda; mela biittaa yed'd'iide pinneeddino. \v 9 Eelaasi Elssaa'a, «Taani neeppe aketakkichchanaappe kasetaade, new ayaa ootsana mala koyay? Ane oda» yaageedda.\x - \xo 2:9 \xo*\xt Zar. 21:17\xt*\x* \p Elssaa'i, «Taani neena kochchiyaa wode, ne ayyaanay taw laa"u dakkuwaa gidana mala, taani neena woossay» yaagiide zaareedda. \p \v 10 Elssaa'a, «Neeni metiyaa ooshaa oochchaadda. Shin taani neeppe shaaketta saluwaa biyaa wode neeni taana s'eelliyaawaa gidooppe, hewe new hanana. Hewe d'ayooppe hanenna» yaageedda. \p \v 11 Hewaappe guyyiyaan, unttunttu ittippe haasayiiddi hamettishin, tamaa paratuunne unttunttu goochchiyaa tamaa gaarii akeekenan puttu giide, unttunttu laa"uwaappe gidduwaan geliide, shaakkeedda. Eelaasi gotiyaan saluwaa kesseedda. \v 12 Elssaa'i hewaa be'iide, «Ta aawoo, Ta aawoo! Neeni Israa'eeliyaa asaw wolk'k'aanne gonddalle shin!» yaagiide waasseedda. Hewaappe simmiide, I Eelaasa ubbakka be'ibeenna.\x - \xo 2:12 \xo*\xt 2 Kat. 13:14\xt*\x* \p Elssaa'i hewan kayyottiide, bare mayuwaa laa"u kessiide, pooshshi oleedda. \v 13 Yaatiide Eelaasappe wod'd'eedda kaabbaa I dentsiide, guyye simmeedda; Yorddaanoosa Shaafaa doonaan ek'k'eedda. \v 14 Eelaasappe wod'd'eedda kaabbaa akkiide, haatsaa an shoc'iide, «Med'ina Goday Eelaasa S'oossay hak'an de'ii?» yaageedda. Elssaa'i haatsaa shoc'eedda wode, haatsay yaanne haanne shaaketteedda; shaafaa pinneedda. \p \v 15 Yaarikkoppe yeedda timbbitiyaa odiyaawanttu c'itay Elssaa'a be'eedda wode, «Eelaasa ayyaanay Elssaa'a bolla shemppeedda» yaageeddino. Unttunttu aanana gaketanaw yiide, Aa sintsan sa'aan guufanneeddino. \v 16 Yaatiide unttunttu Aa, «Be'a, nuuni ne k'oomatuu ishatamu mino asatuu hawaan de'eetto. Hayyanaa nuuni ne godaa koyanaw baana. Ooni erii, Med'ina Godaa Ayyaanay Aa akkiide, itti deriyaa huup'iyaan woy zanggaaraa giddon yeggeedenttonne» yaageeddino. \p Elssaa'i, «Hanenna, booppite!» yaageedda. \p \v 17 Shin is's'aaddi gaanawe Aa yeellayana gakkanaw, unttunttu Aa woosiide aggenaan is's'ina, «Biite» yaageedda. Unttunttu ishatamu beeddino. Heezzu gallassaa koyiide, Aa demmibeeykkino. \v 18 Elssaa'i Yaarikkon takki de'ishshin, unttunttu aakko simmiide yiina, «Won taani hinttentta ‹Booppite› yaagabeykkita?» yaageedda. \s Elssaa'i Ootseedda Malalissiyaabatuwaa \p \v 19 Hewaappe guyyiyaan, Yaarikko kataman de'iyaa asatuu Elssaa'a, «Neeni nu goday be'iyaawaadan ha katamay de'iyaa sa'ay lo"a. Shin haatsay iita; k'ay biittaykka ayfena» yaageeddino. \p \v 20 I unttuntta, «Ane ooratsa keriyaan mas'iniyaa k'oliide, taw akkiide yiite» yaagiide azazeedda; aw aheeddino. \v 21 Elssaa'i pulttiyaa biide, mas'iniyaa aan yeggiide, «Med'ina Goday, ‹Taani ha haatsaa patsaad; hawaappe sintsanaw ha haatsay hayk'k'uwaassi gaaso gidenna; biittaykka ayfanawaa› yaagee» yaageedda. \v 22 Elssaa'i haasayeeddawaadankka hachche gakkanaw, he haatsay s'illo gideedda. \p \v 23 Elssaa'i yaappe denddiide, pude Beeteele kesseedda. I ogiyaan biishshin, yalaga attuma naanay katamaappe kesiide, «Laa ha huup'iyaana bo"aw, pude kesa! Laa ha huup'iyaana bo"aw, pude kesa!» yaagiide Aa bolla k'iliic'eeddino. \p \v 24 Guyye simmi s'eelliide, unttuntta Med'ina Godaa suntsan shek'k'eedda. Yaatina Babantsaa geetettiyaa laa"u mac'c'a do'atuu woraappe kesiide, naanatuwaappe oytamanne laa"u yalagatuwaa puuzeretsiide wod'eeddino. \fig Babbantsaa |alt="Bear" src="lb00048b.tif" size="col" ref="2:24"\fig* \v 25 Elssaa'i hewaappe denddiide, K'armmeloosa Deriyaa beedda; k'ay hewaappekka Samaariyaa simmeedda. \c 3 \s Moo'aabe Israa'eeliyaana Oleteedda \p \v 1 Yihudaa Kaatii Yoosaafees'e kaateteedda tammanne hosppuntsa laytsan Akaaba na'ay Yoraame Samaariyaan Israa'eeliyaa bolla kaateteedda; I tammanne laa"u laytsaa kaateteedda. \v 2 I Med'ina Godaa sintsan iitaa ootseedda. Shin bare aawuwaanne bare daay Elzzaabeeli keeshshaa iita gidenna; ayaw gooppe, Aa aawuu ootseedda Ba'aala eek'aa I d'ok'olleedda. \v 3 Gidooppenne Naabaas'a na'ay Iyorbbaami Israa'eeliyaa asaa oosisseedda nagaraa I kaalleeddappe attina d'ayssibeenna. \p \v 4 Moo'aabe biittaa Kaatii Meesha'i dorssaa heemmee. I Israa'eeliyaa kaatiyaw s'eetu sha"a bolttiboltta dorssatuwaanne s'eetu sha"a koliyaa dorssatuwaa isikiyaa laytsan laytsan giiree. \v 5 Shin Israa'eeliyaa Kaatiyaa Akaabi hayk'k'eeddawaappe guyyiyaan, Moo'aabe Kaatii Meesha'i Israa'eeliyaa bolla makkaleedda. \p \v 6 He wode Kaatii Yoraame Samaariyaappe kesiide, Israa'eeliyaa ubbaa shiishsheedda. \v 7 K'ay Yihudaa Kaatiyaa Yoosaafees'akko kiitaa yeddiide, «Moo'aabe kaatii ta bolla makkaleedda; Moo'aabenna olettanaw neeni taananna baanii?» yaageedda. \p Yoosaafees'e, «Ee taani baana. Taani ne mala; ta asaykka ne asaa mala; k'ay ta paratuukka ne paratuwaa mala» yaagiide zaareedda. \v 8 Yoosaafees'e k'ay, «Nuuni hak'a ogiyaanna biide unttuntta olanee?» yaagiide oochcheedda. \p Kaatiyaa Yoraame, «Eedooma woran de'iyaa ogiyaanna biide olana» yaagiide zaareedda. \p \v 9 Hewaa diraw, Israa'eeliyaa kaatii, Yihudaa kaatiinne Eedooma kaatii olaw keseeddino. Unttunttu laappun gallassaa ogiyaa yuuyyeeddawaappe guyyiyaan, olanchchatookka unttuntta kaalleedda mehiyawukka ay haatsinne baawa. \v 10 He wode Israa'eeliyaa kaatii, «Aayye ana! Med'ina Goday nuuna ha heezzu kaatetuwaa ittippe Moo'aabe kaatiyaw aatsiide Immanaw s'eeseedda» yaageedda. \v 11 Shin Yoosaafees'e, «Nuuni Aa baggana Med'ina Godaa oochchanaadan hawaan timbbitiyaa odiyaawe baawee?» yaagiide oochcheedda. \p Israa'eeliyaa kaatiyaa olaa gadaawatuwaappe ittuu, «Eelaasa maaddiide de'eedda Shafaas'a na'ay Elssaa'i hawaan de'ee» yaagiide zaareedda. \p \v 12 Yoosaafees'e, «Ee, I tumu timbbitiyaa odiyaawaa» yaageedda. Hewaappe guyyiyaan, Israa'eeliyaa kaatii, Yoosaafees'inne Eedooma kaatiinne Elssaa'akko duge wod'd'eeddino. \p \v 13 Elssaa'i Israa'eeliyaa kaatiyaa, «Taanannanne neenana ayee gatsiyaawe? Ba; baade ne aawunne ne daayanne oochcheedda timbbitiyaa odiyaawantta oochcha» yaageedda. \p Israa'eeliyaa kaatii zaariide, «Tuytti, ayaw gooppe, ha heezzu kaatetuwaakka ittippe Moo'aabe kaatiyaw aatsiide immanaw nuuna s'eeseeddawe Med'ina Godaattee!» yaageedda. \p \v 14 Elssaa'i, «Taani aw ootsiyaa Ubbaappe Wolk'k'aama Med'inaa Goday ero! Yihudaa Kaatiyaa Yoosaafees'a diray bayinnawaa gidintto, taani neena ayfiyaaninne s'eellikkenne be'ikke shin. \v 15 Ane taw ha"i diitsaa diis's'iyaawaa ahite» yaageedda. \p Diis's'iyaawe diis's'ishin, Med'ina Godaa wolk'k'ay Aa bolla wod'd'eedda. \v 16 Elssaa'i, «Med'ina Goday, ‹Ha mela zanggaaraa ubbaan ollaa bookkite› yaagee. \v 17 Ayaw gooppe, Med'ina Goday, C'arkkuwaa woy iraa be'ikkita; shin ha bookkeedda zanggaaraan haatsay kumana; hinttenttu, hinttenttu miizzaynne hinttenttu hara mehii ushana yaagee. \v 18 Hawe Med'ina Godaa sintsan laafabaa; k'ay Med'ina Goday Moo'aabakka hinttenttoo aatsiide immana. \v 19 Gimbbetteedda katamatuwaanne wolk'k'aama katamatuwaa ubbaa hinttenttu s'oonana. Lo"o mitsatuwaa ubbaakka k'ans's'ana; haatsaa pulttotuwaa ubbatuwaakka hinttenttu barana; aradda shoyk'atuwaa ubbaa bollan shuchchaa laaliide bayzzana» yaageedda. \p \v 20 Wonttetsa gallassi wontta yarshshuwaa yarshshiyaa wodii gakkina, Eedooma baggana haatsay goggeedda; haatsay biittan eelleedda. \p \v 21 Moo'aabe biittaa Asay heezzu kaatetuu unttuntta olanaw yeeddawaa siseedda. Naanay, c'imay olaa miishshaa tookkanaw danddayiyaa Asay ubbay s'eesetti yiide, barenttu biittaa zawaa naageeddino. \v 22 Unttunttu wontta guuraanna denddiyaa wode, haatsaa bolla wod'd'eedda s'alk'k'ii zo"iide, unttunttoo suutsaa malatiide beetteedda. \v 23 Yaatina unttunttu, «Be'ite, hawe suutsaa! Kaatetu barenttu giddon ittuu ittuwaanna olettiide, hayk'k'i wureeddino. Moo'aabe asaw, ane biide, unttuntta ak'uwaa k'oc'ireetto» yaageeddino. \p \v 24 Moo'aabe biittaa Asay Israa'eelatuu ak'uwaa beedda; Israa'eelatuu denddiide, unttuntta shoc'eeddino. Unttunttu gadiyaa bollan mayyeeddino; Moo'aabe asaa wod'eeddino. \v 25 Katamatuwaakka olettiide bayzzeeddino. Asay ubbay huup'iyaan huup'iyaan itti itti shuchchaa akkiide, aradda shoyk'atuu ubbatuu kametana gakkanaw, unttunttu bolla oleedda. Pultto ubbaa bariide, lo"o mitsaa ubbaakka k'ans's'eeddino. K'iirihereesa geetettiyaa itti katamaa gimbbe s'alaalay ek'uwaan atteedda; shin yambbarshshan oliyaa asatuu he katamaakka dooddiide shoc'eeddino. \p \v 26 Moo'aabe kaatii olay bare bolla goobeeddawaa be'eedda wode, mashshaa danc'c'iidde laappun s'eetu asatuwaa akkeedda. Olaa gidduwaan daakkiide, Eedooma kaatiyaakko pinnanaw denddeedda; shin aw hanennan is's'eedda. \v 27 Hewaappe guyyiyaan, bare sa'aan kaatetanaw de'iyaa bare bayira na'aa akkiide, katamaa gimbbiyaa bollan taman s'uuggiide yarshsheedda. Moo'aabatuu Israa'eelatuu bolla hank'k'uwaa suulleeddino. Yaatina Israa'eelatuu he katamaa aggiide, barenttu gadiyaa simmeeddino. \c 4 \s Elssaa'i Itti Hiyyeesaa Am"atto Maaddeedda \p \v 1 Timbbitiyaa odiyaawanttuppe ittuwaa machchata Elssaa'akko baade, «Ne k'oomay ta asinay hayk'k'eedda. I Med'ina Godaw yayyiyaa asaa gidiyaawaa neeni eraasa. Shin ha"i Aa ac'oo ta naanaa laa"uwaa barew ayile kessanaw yeedda» yaagaadde aw waassaaddu. \p \v 2 Elssaa'i iziw, «Yaatina taani new ay ootsoo? Ne son ayay de'ii? Ane taw oda» yaageedda. \p Mishirata, «Taw ne k'oomatiw itti otuwaan zayitii de'iyaawaappe attina, harabay ayaynne baawa» yaagaaddu. \p \v 3 Elssaa'i izo, «Ba; ne shoorotuwaa ubbaappe mela ototuwaa gars's'a. Laafa gars's'oppa. \v 4 Hewaappe guyyiyaan, soo gelaade, ne bollanne ne naanatuwaa bolla ifitsaa gordda. Ototuwaa ubbaan zayitiyaa tiga; zayitii kumeedda otuwaa otuwaa itti bagga zaara» yaageedda. \p \v 5 Mishirata baade, kariyaa bare bollanne bare naanatuwaa bolla gorddaaddu. Unttunttu iziw ototuwaa shiishshina, Aa zayitiyaa tigetsaa oyk'k'aaddu. \v 6 Otuwaa ubbay kumeedda wode, mishirata bare na'aa, «Ane taw hara otuwaa akkaade ya» yaagaaddu. \p Shin na'ay zaariide, «Hari itti otuunne attibeena» yaageedda. Hewaappe guyyiyaan, zayitii goggiyaawaa aggi basheedda. \p \v 7 Mishirata simmaade baade, Elssaa'ew odaaddu. I, «Baade zayitiyaa zal"aadde, ne ac'uwaa c'igga. Atteedawaan neeninne ne naanaynne go'ettiide de'anaw danddayiita» yaageedda. \s Elssaa'anne Shuneema Kataman De'iyaa Mishirattonne \p \v 8 Itti gallassi Elssaa'i itti dure mishirata de'iyaa Shuneema geetettiyaa katamaa beedda. Mishirata Aa shoobbaade, k'umaa mizaaddu. He gallassaappe doommiide, I hewaana aad'd'iyaa wode ubbaan, k'umaa maanaw I soo gelee. \v 9 Aa bare asinaa, «Ha ubbaa wode nu mataana aad'd'iyaa bitanii S'oossaa asaa gidiyaawaa taani eray. \v 10 Hewaa diraw, ane itti guutsa kifiliyaa bolla pook'iyaan aw kees's'oytte; Aa gidduwaan gisuwaa, araataa, s'arap'p'eezaanne s'omppiyaa wotsoytte. Hewaappe guyyiyaan, I nuukko yeedda wode ubbaan, hewan gelana danddayee» yaagaaddu. \p \v 11 Itti gallassi Elssaa'i Shuneema katamaa yiide, bare kifiliyaa pude kesiide, yaan shemppeedda. \v 12 Hewaappe guyyiyaan, bare k'oomaa Giyaaza, «Ba; he mishiratto s'eesa» yaageedda; Giyaazi s'eesina, Aa yaade Elssaa'a sintsan ek'k'aaddu. \v 13 Elssaa'i Giyaaza, «Ha mishiratee ‹Neeni nu diraw, hawaa ubbaa metootaadda. Yaatina nuuni new ay ootsanne? New nuuni biide, kaatiyaa woy ola gadaawaa haasayissiyaabi de'ii?› yaagaadde izo oochcha» yaageedda. \p Mishirata, «Taani hawaan ta asaa giddon de'ishshin, taana metiyaabay baawa» yaagaaddu. \p \v 14 Hewaappe guyyiyaan, Elssaa'i Giyaaza, «Yaatina nuuni iziw ay ootsanee?» yaagiide oochcheedda. \p Giyaazi, «Iziw na'i baawa; I asinaykka c'imeedda» yaageedda. \p \v 15 Elssaa'i, «Mishiratto k'aykka s'eesa» yaageedda. Izo s'eeseedda; Iza yaade, penggiyaan ek'k'aaddu. \v 16 Elssaa'i mishiratto, «Laytsi hannoode neeni attuma na'aa idimmana» yaageedda. \p Mishirata, «Hay ta godaw, neeni S'oossaa asaa gidikkii, taw worddotoppa!» yaagaaddu.\x - \xo 4:16 \xo*\xt Dom. 18:14\xt*\x* \p \v 17 Shin Mishirata shahaaraaddu; Elssaa'i iziw odeeddawaadan laytsan he wode attuma na'aa yelaaddu. \p \v 18 He na'ay dic'c'eedda; itti gallassi katsaa c'akkiyaa asatuwaana de'iyaa bare aawuwaakko beedda. \v 19 Bare aawoo, «Woo ta huup'iyaw! Woo ta huup'iyaw!» yaageedda. \p Aa aawuu itti k'oomaw, «Tookkaade Aa daayikko afa» yaagiide odeedda. \p \v 20 K'oomay na'aa akkiide, aattikko afina gallassaa seetay gakkanaw na'ay bare daay kiwuwaan utteedda; hewaappe guyyiyaan, na'ay hayk'k'i aggeedda. \v 21 Mishirata na'aa pude afaade, S'oossaa asaa arssaan gisisaaddu. Yaataade Aa bolla ifitsaa gorddaade baaddu. \p \v 22 Hewaappe guyyiyaan, bare asinaa s'eesaade, «Taani S'oossaa asaakko ellekka baade yaana mala, k'oomatuwaappe ittuwaanne haretuwaappe ittuwaanne taw yedda» yaagaaddu. \p \v 23 I, «Hachche aginaa s'eeruwaa gallassaa woy Sambbata gidennabaa, ayee neena aakko afiyaawe?» yaageedda. \p Aa, «Ayaynne baawa» yaagaaddu. \v 24 Hewaappe guyyiyaan, hariyaa kooraade, bare k'oomaw, «Hariyaa laagga! Taani new odana gakkanaw, loddan laaggoppa» yaagaaddu. \v 25 Mishirata hewaappe denddaade, K'armmeloosa Deriyan de'iyaa S'oossaa asaakko baaddu. \p Elssaa'i mishirata yiyaano haakuwaan be'iide, bare k'oomaa Giyaazaw, «Be'a, Shuneema kataman de'iyaa mishirata yaw. \v 26 O mokkanaw wos's'a baade, ‹Neeni saree? Ne asinay saree? Ne na'ay saree?› yaagaadde oochcha» yaageedda. \p Mishirata, «Nuuni ubbaykka sara» yaagaaddu. \p \v 27 Mishirata deriyaa bollan de'iyaa Med'ina Godaa asaakko gakkeedda wode, hokkaade Aa gediyaa oyk'k'aaddu. \p Giyaazi mishiratto digganaw shiik'eedda; shin S'oossaa bitanii Aa, «Agga! Aa wolk'k'aama metuwaan de'aw; shin Med'inaa Goday taappe hewaa gentseedda. I metuwaa taw odibeenna» yaageedda. \p \v 28 Hewaappe guyyiyaan mishirata, «Ta godaw, neeni taw na'aa immanaadan taani neena oochchaadditaa? Taani neena, ‹Taana c'oo mela k'aak'k'ayoppa› yaagabeykkita?» yaagaaddu. \p \v 29 Elssaa'i Giyaaza, «Ne adussa mayuwaa ne sak'k'iyaan sirk'k'a; yaataade ta gatimaa akkaade elleella, ogiyaan oonananne gakkettooppe, sarotoppa; ooninne neena sarotooppe, zaaraadde sarotoppa. Ta gatimaa na'aa deemuwaan wotsa» yaageedda. \p \v 30 Shin na'aa daaya, «Med'ina Goday ero! Ne shemppu ero! Taani neena yeggaade biikke» yaagaaddu. Elssaa'i denddiide, izo kaalleedda. \v 31 Giyaazi unttuttuppe sintsatiide biide gatimaa na'aa deemuwaan wotseedda; shin kooshshay woy shemppu baawa. Yaatina Giyaazi Elssaa'ena gaketanaw simmi yiide, «Na'ay beegottibeena» yaagiide odeedda. \p \v 32 Elssaa'i soo geliide, he na'aa anhay Aa arssaan giseeddawaa be'eedda. \v 33 Bare bollanne na'aa bollanne kariyaa gorddiide, Med'ina Godaa woosseedda. \v 34 Hewaappe guyyiyaan, na'aa anhaa bolla kesiide, bare doonaa Aa doonaan, bare ayfiyaa Aa ayfiyaan, bare kushetuwaakka Aa kushetuwaan gatsi wotsiide giseedda. Na'aa bollay ho"eedda.\x - \xo 4:34-35 \xo*\xt 1 Kat. 17:21\xt*\x* \v 35 Elssaa'i denddiide, soo giddon yaanne haanne simeretteedda. Laa"entsuwaakka simmiide, na'aa bolla c'ogottiide giseedda. Yaatina na'ay laappu gede hed'd'isheeddawaappe guyyiyaan s'eelleedda. \p \v 36 Yaatina Elssaa'i Giyaaza s'eesiide, «Ane ha Shuneematto s'eesa» yaageedda. Giyaazi izo s'eeseedda. Iza yeedda wode, Elssaa'i izo, «Ne na'aa akka» yaageedda. \v 37 Hewaappe guyyiyaan, mishirata Elssaa'a gediyaan kunddaade, biittan gufannaaddu. Yaataade bare na'aa akkaade kare kesaaddu. \s Hara Laa"u Malalissiyaabatuwaa \p \v 38 Elssaa'i Gelggala simmiide yeedda wode, biittay koshatti utteedda. Timbbitiyaa odiyaawanttu c'itay Aa sintsan utti de'ishshin, I bare k'oomaa, «Wogga keriyaa taman wotsaade, ha asatoo wos'iyaa katsaa» yaageedda. \v 39 Unttunttuppe ittuu santsaa malatiyaa bonc'c'etuwaa mas'iide ahanaw gade beedda. Doliyaa gosiyaa turaa demmeedda; tookkanaw danddayiyaawaa keeshshaa daro gosiyaa akkiide yeedda. I ayentto erennan anc'c'eedda, keriyaan yeggeedda. \v 40 Asatuu maana mala, wos'iyaa tigeeddino. Unttunttu wos'iyaa tushi Aa mi be'eedda wode, «S'oossaa asoo, ha keriyaan wod'iyaabay de'ee!» yaagiide waasseeddino. Asatuu maanaw danddayibeykkino. \p \v 41 Elssaa'i, «Yaatooppe taw d'iiliyaa akkiide yiite» yaageedda. He d'iiliyaa keriyaan k'oliide, «Asay maanaadan wos'iyaa tigite» yaageedda. Hewaappe simmiide, keriyaan iitabay beettibeenna. \p \v 42 Koyro gakkeedda katsaappe uuketteedda laatamu, banggaa komppuwaa, tisha katsanna ittippe bare ogoruwaan yeggi akkiide, S'oossaa asaw ahiyaa itti bitanii Ba'aali-Shaliisha giyaa sa'aappe yeedda. Elssaa'i bare k'oomaa, «Maanaw asaw aatsa» yaageedda. \p \v 43 Aa k'oomay, «Taani s'eetu asaa sintsa hawaa waata aatsoo?» yaagiide oochcheedda. \p Shin Elssaa'i, «Maanaw asaw aatsa; ayaw gooppe, Med'ina Goday unttunttu miina dokkaykka attanawaa yaagee» yaageedda. \v 44 Hewaa diraw, k'oomay unttunttu sintsa aatsina, unttunttu meeddino. Med'ina Goday geeddawaadan, dokkay atteedda. \c 5 \s Ni'imaana wolk'k'aama Oolluwaa // Harggiyaappe Pas'eedda \p \v 1 Sooriyaa kaatiyaa olaa gadawuu Ni'imaane bare godan daroppe dosetteeddanne bonchchetteedda asaa. Ayaw gooppe, Aa baggana Med'ina Goday Sooriyaa olanchchatoo s'oonuwaa immeedda. Ni'imaane tooraw k'ara asa gidooppenne wolk'k'aama Oolluwaa harggii Aa oyk'k'i utteedda.\x - \xo 5:1-14 \xo*\xt Luk'. 4:27\xt*\x* \p \v 2 Itti wode Sooriyaa biittappe omoodiyaawanttu Israa'eeliyaa gadiyaa beeddawaan, itti guutsa naatto Israa'eeliyaappe omoodeeddino. He naatta Ni'imaana mishiratiw k'oomaa gidaaddu. \v 3 He naatta bare godatto, «Ta goday Samaariyaan de'iyaa timbbitiyaa odiyaawaanna gakketteedabaa gideerennee! Yaatintto I Aa patsana shin» yaagaaddu. \p \v 4 Ni'imaane bare godaakko biide, Israa'eeliyaappe yeedda naatta geeddawaa aw odeedda. \v 5 Sooriyaa kaatii Ni'imaana, «Ba, taani Israa'eeliyaa kaatiyaw dabddaabbiyaakka kiittana» yaagiide zaareedda. Yaatina Ni'imaane hattamu sha"a s'agaraa biraa, usuppun sha"a work'k'aa santtimiyaanne tammu kumentsaa mayuwaa akkiide beedda. \v 6 Israa'eeliyaa kaatiyaw I akkiide afeedda dabddaabbii, «Ha wolk'k'aama Oolluwaa harggiyaappe neeni ta k'oomaa Ni'imaana patsana mala, ha dabddaabbiyaana taani Aa neekko kiittaad» yaagiyaawaa. \p \v 7 Israa'eeliyaa kaatii dabddaabbiyaa nabbabeedda; ellekka dagammiide, bare mayuwaa peed'iide, hawaadan yaageedda, «Taani Aa wod'anawunne patsanawunne S'oosseeyye? Taani itti asaa Aa wolk'k'aama Oolluwaa harggiyaappe patsana mala, ha bitanii taakko ayaw kiittii? I taananna walak'ettanaw gaasuwaa koyiyaawaa be'ite» yaageedda. \p \v 8 S'oossaa asaa gidiyaa Elssaa'i Israa'eeliyaa kaatii bare mayuwaa peed'eeddawaa siseedda wode, aakko asaa kiittiide, «Ne mayuwaa ayaw peed'aadii? Aa haa taakko yedda; Israa'eeliyaan timbbitiyaa odiyaawe de'iyaawaa taani Aa erissana» yaageedda. \p \v 9 Ni'imaane bare paratuwaanne paraa gaaretuwaa akkiide beedda; Elssaa'a karen ek'k'eedda. \v 10 Elssaa'i aakko asaa kiittiide, «Ba, Yorddaanoosa Shaafaan laappu gede muuketta; ne harggiyaappe neeni pas'ananne geeyananne» yaagiide azazeedda. \p \v 11 Shin Ni'imaane hank'k'etti denddiide, «Be'ite, taani, tumukka I taakko yi ek'k'iide, Med'ina Godaa bare S'oossaa suntsaa s'eesiide, k'ay bare kushiyaa he s'elek'uwaa bollan k'aatsiide, taana ha wolk'k'aama oolluwaa harggiyaappe patsee yaagaadde k'oppaad. \v 12 Damask'k'o shaafatuu, Abaaninne Parifaari Israa'eeliyaan de'iyaa shaafaa ubbaappe keekkikkinooyye? Yaatina taani unttunttun muukettaade geeya kichchikkitaa?» yaageedda. Hank'k'ettiide, guyye simmeedda. \p \v 13 Aa kaaliyaawanttu aakko shiik'iide, «Nu aawoo, timbbitiyaa odiyaawe neeni gitabaa ootsanaadan new odintto, won neeni ootsikkiiyye? Yaatina I neena, ‹Baade muukettaade geeya› yaageeddabay ayaa dees'ii?» yaageeddino. \v 14 Yaatina I duge wod'd'iide, S'oossaa bitanii aw odeeddawaadan Yorddaanoosa Shaafaan laappu gede muukettiide geeyeedda. Aa bollay k'eeri na'aa bollaadan haniide pas'eedda; geeyeedda. \p \v 15 Hewaappe guyyiyaan, Ni'imaaninne aanana yeedda Asay ubbay Elssaa'akko guyye beedda. Ni'imaane Aa sintsan ek'k'iide, «Israa'eeliyaa biittanappe attina, sa'aa ubbaan S'oossi baynnawaa taani ha"i eraad. Hayyanaa ha"i taani ne k'oomay immiyaa imuwaa akka!» yaageedda. \p \v 16 Elssaa'i, «Taani aw ootsiyaa Med'ina Goday ero! Taani neeppe ayaanne akkikke» yaageedda. Elssaa'i imuwaa akkanaadan Naa'imaane woossinakka, is's'eedda. \p \v 17 Hewaappe guyyiyaan Ni'imaane, «Akkana d'ayiyaawaa gidooppe, neeni taw laa"u bak'uluwaa c'aanaa biittaa immanaadan taani neena woossay. Ayaw gooppe, taani ne k'oomay hachcheppe hini baggan s'uuggiyaa yarshshuwaa Med'ina Godaw yarshshanaappe attina, hara s'oossatoo yarshshikke. \v 18 Shin Med'ina Goday taw ne k'oomaw ittibaa atto go. Ta kaatii Rimoona giyaa eek'aw goynnanaw geliyaa wode, taanikka Aa ajabaade gelaade goynnanaw koshshee. Med'ina Goday taw ne k'oomaw hewaa atto go» yaageedda. \p \v 19 Elssaa'i, «Saruwaan gakka!» yaageedda. Ni'imaane denddiide beedda. \p I laafa zardda'iide biishshin, \v 20 S'oossaa asaa gideedda Elssaa'a k'oomay Giyaazi, «Ta goday Elssaa'i Sooriyaa Ni'imaana aheedawaappe ayaakka akkenan c'oo yeddeedda. Med'ina Goday ero! Taani Aa geeduwaa wos's'aade, aappe ittibaa akkana» yaagiide k'oppeedda. \v 21 Hewaa diraw, Giyaazi Naa'imaana kaalleedda. Bare geeduwaa wos's'iyaawaa Ni'imaane be'iide, aanana gaketanaw paraa gaariyaappe wod'd'iide, «Ayeeshsha, sara gidennee?» yaagiide oochcheedda. \p \v 22 Giyaazi, «Ayenne baawa; sara! Shin taana ta goday, ‹ «Efireema gezziyaappe timbbitiyaa odiyaawanttu zata gidiyaa laa"u wodallatuu ha"i taakko yeeddino. Hayyanaa unttunttoo heezzu sha"a s'agaraa biraanne laa"u kumentsaa mayuwaanne imma» gaade Aa oochcha› yaagiide kiitteedda» yaageedda. \p \v 23 Ni'imaane Giyaaza, «Yaatooppe hayyanaa usuppun sha"a s'agaraa biraa akka» yaageedda. Ni'imaane Giyaaza shoobbiide, he biraa laa"u k'arc'c'iitan yeggiide, laa"u kumentsaa mayuwaanna laa"u k'oomatuwaa toossiide, Giyaazappe sintsaw yeddeedda. \v 24 Giyaazi de'iyaa deriyaa unttunttu gakkina, biraanne mayuwaanne unttunttuppe akkiide, soo gelisseedda. Yaatiide unttuntta moyzzina, unttunttu beeddino. \p \v 25 Hewaappe guyyiyaan, soo geliide, bare godaa Elssaa'a sintsan ek'k'eedda. Elssaa'i Giyaaza, «Hak'a baad?» yaagiide oochcheedda. \p Giyaazi, «Taani ne k'oomay hak'anne babeykke» yaagiide zaareedda. \p \v 26 Shin Elssaa'i zaariide, «Bitanii neenana gaketanaw paraa gaariyaappe wod'd'iyaa wode, ta ayyaanay neenana de'ee gidennee? Hawe miishshaanne mayuwaa, woy wogaraanne woyniyaa turaa sa'aa, woy dorssaa wudiyaanne miizzaa wudiyaa, woy attuma k'oomaanne mac'c'a k'oomaa akkiyaa wodeeyye? \v 27 Hewaa diraw, Ni'imaana oyk'k'iidda wolk'k'aama Oolluwaa harggii neenanne ne zeretsaa ubbaa med'i med'inaw oyk'k'anawaa» yaageedda. Giyaazi Elssaa'a sintsaappe kesiide biishshin, he harggii Aa oyk'k'ina, Aa galbbay shachchaadan boos's'i basheedda. \c 6 \s Haatsaa Bollan Wod'eedda Bees'iyaa Ayfiyaa \p \v 1 Timbbitiyaa odiyaawanttu c'itay Elssaa'a, «Hawaa be'a! Nuuni de'iyaa sa'ay nuuna darooppe un"ee. \v 2 Nuuni ubbatuukka mitsaa k'ans's'anaw Yorddaanoosa Shaafaa ane boytte. Yan nuw de'iyaa sa'aa ane kees's'oytte» yaageeddino. \p Elssaa'i, «Biite» yaageedda. \p \v 3 Timbbitiyaa odiyaawanttuppe ittuu, «Hayyanaa neenikka ne k'oomatuwaanna nuunanna denddaarkkii?» yaageedda. \p Elssaa'i, «Eeno baana» yaagiide zaareedda; \v 4 yaatiide unttunttunna ittippe beedda. \p Unttunttu Yorddaanoosa gakkeedda wode, mitsaa k'ans's'uwaa doommeeddino. \v 5 Shin unttunttuppe ittuu mitsaa k'ans's'ishiina, bees'iyaa ayfii kessi akkiide, haatsaa giddon geleedda. He bitanii, «hay ta godaw, taani gars's'a akkeeddawaa; shin waanooshsha!» yaagiide waasseedda. \p \v 6 S'oossaa bitanii, «Hak'an geleedee?» yaagiide oochcheedda; bitanii geleedda sa'aa besseedda. Elssaa'i gatimaa k'ans's'iidde, haatsaan oleedda; bees'iyaa ayfii haatsaa bolla keseedda. \v 7 Hewaappe guyyiyaan, Elssaa'i bitaniyaa, «Kessaade akka» yaageedda. Bitanii bare kushiyaa yeddiide akkeedda. \s Elssaa'i Sooriyaa Olanchchatuwaa // K'ook'issiide Wora Kaaletseedda \p \v 8 Sooriyaa biittaa kaatii Israa'eelatuwaana olettiide de'ee. Yaateeddawe bare olaa gadaawatuwaana zorettiidde, «Taani hik'k'asan, hik'k'asan geessuwaa med'd'ana» yaageedda. \p \v 9 S'oossaa Asay Elssaa'i Israa'eeliyaa kaatiyaakko asaa kiittiide, «Sooriyaa asatuu he sa'aa duge wod'd'iyaa diraw, he sa'aanna aad'd'oppa» yaageedda. \v 10 Hewaa diraw, Israa'eeliyaa kaatii S'oossaa bitanii malaateedda sa'aa kiittiide, yaan de'iyaa Asay naagettanaadan hassayisseedda. Kaatiyaa naagettana mala, Elssaa'i wodiyaan wodiyaan hassayisseedda. \p \v 11 Ha yewuu Sooriyaa kaatiyaa loytsi hank'k'etseedda; yaatina I bare olaa gadaawatuwaa s'eesiide, «Nu giddon Israa'eeliyaa kaatiyaa bagga gideeddawe oonentto ane taw odite» yaagiide oochcheedda. \p \v 12 Aa olaa gadaawatuwaappe ittuu, «Ta godaw, kaatiyaw, nu giddon hewaa ootsiyaawe ooninne baawa. Shin ne siiris'an de'aadde neeni haasayiyaawaa ubbaa Israa'eelan de'iyaa timbbitiyaa odiyaa Elssaa'i Israa'eeliyaa kaatiyaw odeedda» yaageedda. \p \v 13 Kaatii, «Taani asaa kiittaade Aa omooddanaadan, biide hak'an de'inttonne koyyite» yaageedda. \p Guyyeppe unttunttu, «I Dootaana geetettiyaa kataman de'ee» yaagiide odeeddino. \p \v 14 Kaatii daro olanchchatuwaa paratuwaananne paraa gaaretuwaana yaa yeddeedda. He yeddeeddawanttu k'amma yiide, katamaa dooddeeddino. \v 15 S'oossaa asaa Elssaa'a k'oomay wonttetsa gallassi guuraanna denddiide, kare kesiyaa wode, olanchchatuu paratuwaananne paraa gaaretuwaana katamaa dooddi wotseeddino. He k'oomay, «Aayye ana nuunoo! Ta godaw, nuuni waananee?» yaagiide oochcheedda. \p \v 16 I, «Yayyoppa! Nuunana de'iyaawanttu unttunttunna de'iyaawanttuppe dariino» yaagiide zaareedda. \p \v 17 Hewaappe guyyiyaan Elssaa'i, «Abeet Med'ina Godaw, I be'anaadan Aa ayfiyaa dooyaa» yaagiide woosseedda. Med'ina Goday Elssaa'a k'oomaa ayfiyaa dooyina, Elssaa'a yuushshuwaa ubbaan de'iyaa tamaa paratuunne paraa gaaretuunne deriyaa mayyeeddawantta be'eedda. \p \v 18 Sooretuu Aa bolla yeedda wode Elssaa'i, «Ha asaa ayfiyaa k'ook'issaarikkii» yaagiide Med'ina Godaa woosseedda. Elssaa'i woosseeddawaadan Med'ina Goday unttunttu ayfiyaa k'ook'isseedda. \v 19 Hewaappe guyyiyaan, Elssaa'i unttuntta, «Ogii hawaa gidenna; katamaykka hawaa gidenna. Hinttenttu koyyiyaa asaa taani hinttentta bessana; taana kaallite» yaageedda. Unttuntta kaaletsiide, Samaariyaa katamaa afeedda. \p \v 20 Unttunttu Samaariyaa katamaa gelosaannakka Elssaa'i, «Abeet Med'ina Godaw, ha asatuu s'eelanaadan unttunttu ayfiyaa dooyaa» yaageedda. Med'ina Goday unttunttu ayfiyaa dooyina, unttunttu Samaariyaa giddon de'iyaawaa be'eeddino. \v 21 Israa'eeliyaa kaatii unttuntta be'eedda wode Elssaa'a, «Ta aawoo, taani unttuntta wod'oo? Taani unttuntta wod'oo?» yaagiide oochcheedda. \p \v 22 Elssaa'i, «tuytti wod'oppa! Hawanttu attina, neeni ne mashshaaninne ne wonddaafiyaan omoodeeddawanttakka wod'anaw bessena. Unttunttu miide ushiidde barenttu godaakko baanaadan, ukitsaanne haatsaanne unttunttu sintsa aatsa» yaageedda. \v 23 Hewaa diraw, Israa'eeliyaa kaatii unttunttoo baalaa giigisseedda. Unttunttu meeddawaappenne usheeddawaappenne guyyiyaan, I unttuntta yeddina, barenttu godaakko simmeeddino. He wodiyaappe doommina, Sooretuu Israa'eelatuu bollan yiyaawaa aggi basheeddino. \s Samaariyaa Katamay Doodettussa \p \v 24 Hewaappe guyyiyaan, Sooriyaa Kaatii Benihadaadi bare olanchchatuwaa ubbaa shiishshi, biide Samaariyaa katamaa dooddeedda. \v 25 Unttunttu dooddeedda gaasuwaan Samaariyaa kataman wolk'k'aama koshay geleedda; itti hariyaa huup'ii hosppun tammu s'agaraa biran, laa"u s'eetu giraame gidiyaa harap'p'etuwaa shi'ay ichcheshu s'agaraa biran zal"etteedda. \p \v 26 Israa'eeliyaa kaatii katamaa dirssaa gimbbiyaa bollanna aad'd'ishshin, itti mishirata, «Ta godaw, kaatiyaw, taana maaddaarikkii» yaagaadde waassaaddu. \p \v 27 Kaatii izo, «Neena Med'ina Goday maaddennaan is's'ooppe, taani new maaduwaa hak'appe demmanaw danddayayitaa? Katsaa bukkiyaa uddumaappeeyye, woyniyaa ayfiyaa gum"iyaa sa'aappee?» yaageedda. \v 28 K'ay I izo, «Neeni waanaaddii?» yaagiide oochcheedda. \p Mishirata zaaraadde, «Ha mishirata taana, ‹Hachchi ne na'aa maanaw akkaade ya; k'ay wontti nuuni ta na'aa maana› yaagaaddu. \v 29 Hewaa diraw, ta na'aa doyssiide meedo; wonttetsa gallassi taani izo, ‹Nuuni maanaw ne na'aa akkaade ya› yaagaad. Shin Aa bare na'aa k'osaaddu» yaagaaddu.\x - \xo 6:29 \xo*\xt Zar. 28:57; Sel. 4:10\xt*\x* \p \v 30 Kaatii mishirata odeeddawaa sisiide, bare mayuwaa pooshshi oleedda. Yaatiide I gimbbiyaa bollanna aad'd'ishshin, garssa baggana I mayyeedda waaruwaa Asay be'eedda. \v 31 Hewaappe guyye kaatii, «Shafaas'a na'aa Elssaa'a guuggi Aa bolla hachche peeshooppe, S'oossi taana wod'o!» yaageedda. \p \v 32 He wode Elssaa'i bare son utteedda; c'imatuukka aanana ittippe de'iino. Kaatii bareppe sintsaw asaa kiitteedda; shin he bitanii gakkanaw, Elssaa'i c'imatuwaa, «Ha shemppuwaa wod'iyaawe ta k'ood'iyaa muuc'issanaw asaa kiitteeddawaa hinttenttu be'iitee? He kiitetteeddawe yeedda wode, ifitsaa gorddiide gelissoppite. Aa godaykka Aa kaalliide yiidde de'ee» yaageedda. \p \v 33 I c'imatuwaanna haasayishin, kiitetteeddawe aakko yeedda. Kaatiikka yiide, «Ha metuu Med'ina Godaappe yeedda. Yaatina taani hawaappe daruwaa Med'ina Godaa ayaw naagaytaa?» yaageedda. \c 7 \p \v 1 Hewaappe guyye Elssaa'i, «Med'ina Godaa k'aalaa sisa! Med'ina Goday hawaadan yaagee, Wontti hannoode heezzu kiilo giraame zarggaa d'iilii woy usuppun kiilo giraame banggay Samaariyaa katamaa penggiyaan itti s'agaraa biran zal"etana yaagee» yaageedda. \p \v 2 Kaatiyaw matattiyaa kaappuu S'oossaa asaw, «Be'a, Med'inaa Goday salotuwaa maskkootiyaa dooyinttonne hewe hanenna» yaageedda. \p Elssaa'i zaariide, «Neeni hewaa ne ayfiyaan be'ana; shin aappe ayinne maakka» yaageedda. \s Sooriyaa Olanchchatuu Beteeddino \p \v 3 Katamaa geliyaa penggiyaan wolk'k'aama Oolluwaa harggii oyk'k'eedda oyddu asatuu de'iino. Unttunttu ittuu ittuwaa, «Nuuni hayk'k'ana gakkanaw, hawaan ayaw gam"eetto? \v 4 Nuuni katamaa gelana gooppe, koshay de'iyaa diraw, nuuni yaan hayk'k'ana. K'ay hawaan gam"ooppekka hayk'k'ana. Hewaa diraw, Sooretuwaa geessuwaa ane boytte. Unttunttu nuuna ashshooppe attana; unttunttu wod'ooppe hayk'k'ana» yaageeddino. \p \v 5 Sa'ay k'ammeedda wode denddiide, Sooretuwaa geessuwaa beeddino. Unttunttu biide geessuwaa gakkiyaa wode, itti asaynne yaan baawa! \v 6 Ayaw gooppe, S'oossay paraa gaaretuwaanne paratuwaa gurabaanne daro olanchchatuu kooshshaa Sooriyaa asatuu sisseedda. Yaatina unttunttu ittuu ittuwaa, «Sisite, Israa'eeliyaa kaatii nuuna olissanaw, Hiitetuwaanne Gibs'etuwaa kaatetuwaa deriyaa k'ans's'iidde aheedda» yaageeddino. \v 7 Hewaa diraw, unttunttu denddiide, barenttu geessuwaa, barenttu dunkkaaniyaa, barenttu paratuwaanne barenttu haretuwaanne ubbaa yeggi bashiide, sa'ay k'ammeeddawaan barenttu shemppuwaa ashshanaw bak'atteedino. \p \v 8 He wolk'k'aama Oolluwaa harggii oyk'k'eedda asatuu Sooretuwaa geessuwaa gakkiide, unttunttu dunkkaanetuwaappe ittuwaa geleeddino. Meeddinonne usheeddinonne; k'ay biraa, work'k'aanne mayuwaa akki afiide k'osseeddino. Laa"entsuwaa simmiide, hara dunkkaaniyaa geleeddino; aappe akkeeddawaakka k'osseeddino. \p \v 9 Hewaappe guyyiyaan, unttunttu ittuu ittuwaa, «Nuuni lo"obaa ootsibeykko. Hachche mishiraachchuwaa gallassaa; shin nuuni c'o"u geeddo. Sa'ay wonttana gakkanaw, c'o"u giide uttooppe, nuuni murettana. Ane ha"i ellekka biide, kaatiyaa soy asaw odeetto» yaageeddino. \v 10 Hewaa diraw, unttunttu biide, katamaa penggiyaa naagiyaawantta s'eesiide, hawaadan yaageeddino; «Nuuni Sooretuwaa geessuwaa beeddo; shin itti Asay woy asaa kooshshaynne he sa'aan baawa. K'ashetti utteedda paratuwaa s'alaalaynne haretuunne de'iino; k'ay unttunttu aggiide beedda dunkkaanetuukka de'iino» yaageeddino. \v 11 Penggiyaa naagiyaawanttu s'eesiide, kaatiyaa soy asaw odeeddino. \p \v 12 Kaatii k'amma denddiide bare kaappatoo, «Sooretuu nuuna ootseeddawaa taani hinttenttoo odana. Nuuni koshshatiyaawaa unttunttu eriino. Hewaa diraw, barenttu geessuwaappe kesiide, gas'ariyan k'osettiide, unttunttu katamaappe kare kesina, nuuni unttuntta shemppuwaanna oyk'k'iide, katamaa gelana yaagiide k'oppeeddino» yaageedda. \p \v 13 Kaatiyaa kaappatuwaappe ittuu, hawaadan yaageedda; «Ha kataman atteeda Asay kase hayk'k'eedda asaakka mala; hayk'k'uwaappe attena. Hewaa diraw, haneeddabaa eranaw ane asaa dooroytte. Atteeda ichcheshu paratuwaana ane unttunttu Sooretuu dunkkaaneeddasaa yeddoytte» yaageedda. \p \v 14 Hewaa diraw, unttunttu paray goochchiyaa laa"u gaaretuwaanne unttunttu paratuwaanne dooreeddino. Kaatii unttuntta Sooriyaa olanchchatuu geeduwaa yeddeedda. Kaatii toggiyaawantta, «Biide haneeddabaa be'ite» yaagiide azazeedda. \v 15 Unttunttu Sooretuwaa geeduwaa kaalliide, Yorddaanoosa Shaafaa gakkanaw beeddino. Sooriyaa asatuu bak'atiidde oleedda mayuunne olaa miishshaynne ogiyaan kumeedda. Kiitetti beedda asatuu guyye simmiide, kaatiyaw odeeddino. \p \v 16 Hewaappe guyyiyaan, Asay biide, Sooretuwaa geesuwaa bonk'k'eedda. Med'ina Goday geeddawaadan heezzu kiilo giraame zarggaa d'iilii woy usuppun kiilo giraame banggay itti s'agaraa biran zal"etteedda. \v 17 Kaatii barew matattiyaa kaappuwaa penggiyaa naagiyaawanttu kaappuwaa kessiide suntseedda; shin Asay Aa penggiyaan dirs's'eedda. Kaatii Elssaa'akko beedda wode, Elssaa'i ha kaappuwaa bolla odeeddawaadan, bitanii hayk'k'eedda. \v 18 Ayaw gooppe, S'oossaa Asay Elssaa'i kase kaatiyaw, «Wontta hannoode heezzu kiilo giraame zarggaa d'iilii woy usuppun kiilo giraame banggay Samaariyaa kataman itti s'agaraa biran zal"etanawaa» yaageedda. \p \v 19 He wode he kaappuu Elssaa'ew, «Be'a, Med'ina Goday salotuwaa maskkootiyaa dooyinttonne hewe hanenna» yaagiide zaareedda. Elssaa'i, «Neeni hewaa ne ayfiyaan be'ana; shin aappe ayinne maakka» yaagiide zaareedda. \v 20 Yaatina Elssaa'i odeeddawaadan, he bitanii Asay penggiyaan dirs's'ina hayk'k'eedda. \c 8 \s Suneema Katamaappe Beteeda // Mac'c'a mishirata Simmaaddu \p \v 1 Elssaa'i I na'aa hayk'k'eeddawaa patseedda mishiratto itti wode, «Ne soy asaa akkaade hawaappe ba; neeni danddayiyaa sa'aan hak'aninne gam"ashsha. Ayaw gooppe, Med'ina Goday laappun laytsaa gam"iyaa koshaa ha gadiyaa bolla awaayi diggeedda» yaageedda.\x - \xo 8:1 \xo*\xt 2 Kat. 4:8-37\xt*\x* \v 2 Mishirata Elssaa'i odeeddawaadan bare soy asaana baade, Piliss's'eema biittan laappun laytsaa de'aaddu. \v 3 Laappuntsa laytsaa wurssetsan mishirata Piliss's'eema gadiyaappe simmaaddu. Bare keetsaanne bare gadiyaanne oochchanaw kaatiyaakko baaddu. \p \v 4 He wode kaatii S'oossaa asaa Elssaa'a k'oomaa Giyaazana haasayiidde, «Elssaa'i ootseedda wolk'k'aama oosuwaa ubbaa taw ane oda» yaageedda. \v 5 Elssaa'i hayk'k'eedda na'aa wootiide patseeddentto, Giyaazi kaatiyaw odishin, Elssaa'i na'aa patseedda mishirata bare keetsaanne bare gadiyaanne oochchanaw yaaddu. \p Giyaazi, «Ta godaw, kaatiyaw, mishiratakka hanno; Elssaa'i hayk'k'uwaappe patseedda I na'aykka hawaa» yaageedda. \v 6 Kaatii mishiratto aabaa oochchina, aw odaaddu. \p Hewaa diraw, kaatii kaappuwaa s'eesiide, «Ha mishirattiwaa gideedda ubbabaanne k'ay iza agga beedda wodiyaappe hachche gakkanaw, I gaden doliyaa ubbabaa iziw zaara» yaagiide azazeedda. \s Hazaa'eeli Benihadaada Wod'eedda \p \v 7 Elssaa'i Damask'k'o katamaa beedda; gakkiyaa wode, Sooriyaa Kaatii Benihadaadi harggiyaawoo, «S'oossaa Asay hawaa yeedda» yaagiide odeeddino. \p \v 8 Kaatii Hazaa'eela, «Immiyaawaa oyk'k'aadde, S'oossaa asaana gaketanaw ba. Aa baggana, ‹Taani ha harggiyaappe pas'anee?› yaagaadde Med'inaa Godaa oochcha» yaageedda. \p \v 9 Hewaa diraw, Hazaa'eeli Damask'k'on de'iyaa dumma dumma k'ommo murutabaappe oytamu gaaluwaan c'aani akkiide, Elssaa'ena gaketanaw beedda. Elssaa'a sintsan ek'k'iide, «Ne na'ay Sooriyaa Kaatii Benihadaadi, ‹Taani ha harggiyaappe pas'anee?› yaagiide, neena oochchanaadan taana neekko kiitteedda» yaageedda. \p \v 10 Elssaa'i Hazaa'eelaw, «Neeni baade aw, ‹Tuma neeni pas'ana› yaaga. Shin I tuma hayk'k'anawaa taana Med'ina Goday besseedda» yaageedda. \v 11 Hewaappe guyyiyaan, Hazaa'eeli yeellatana gakkanaw, Elssaa'i Aa tishshi ootsiide s'eelliide yeekkeedda. \p \v 12 Hazaa'eeli, «Ta goday ayaw yeekkii?» yaagiide oochcheedda. \p Elssaa'i, «Neeni Israa'eeliyaa asaa bolla ootsana iitabaa taani eriyaa diraw yeekkay. Unttunttu katamatuwaa neeni taman s'uuggana; unttunttu wodallatuwaa neeni mashshaan wod'ana. K'ay unttunttu k'eeri naanatuwaakka neeni shuchchaan mentsereetsana; unttunttu shahaara mac'c'awanttu uluwaakka neeni daakkana» yaagiide zaareedda. \p \v 13 Hazaa'eeli zaariide, «Taani ne k'oomay, patsena laafa, hawaa mala wolk'k'aamabaa ootsanaw waataade danddayayitaa?» yaageedda.\x - \xo 8:13 \xo*\xt 1 Kat. 19:15\xt*\x* \p Elssaa'i zaariide, «Neeni Sooriyaa biittan kaatetanawaa taana Med'ina Goday besseedda» yaageedda. \p \v 14 Hewaappe guyyiyaan, Hazaa'eeli Elssaa'eppe shaakettiide, bare godaakko simmiide beedda. Benihadaadi Aa, «Elssaa'i neena waageedee?» yaagiide oochcheedda. \p Hazaa'eeli, «Neeni tumuppe pas'ana yaagiide taw odeedda» yaageedda. \p \v 15 Shin wonttetsa gallassi Hazaa'eeli bullukkuwaa akkiide, haatsaan yakkakkissiide, kaatiyaa an tuc'c'eedda; kaatii hayk'k'eedda. Hazaa'eeli Aa sa'aan barew kaateteedda. \s Yihudaanne Israa'eeliyaa Kaatetuwaa \r (8:16—17:4) \p \v 16 Akaaba na'ay, Israa'eeliyaa Kaatii Yoraame kaateteedda ichcheshantso laytsan, Yihudaa Kaatiyaa Yoosaafees'a na'ay Yehoraame Yihudaan kaateteedda. \v 17 Yehoraame kaatetiyaa wode laytsay aw hattamanne laa"a; I Yerusaalamen hosppun laytsaa kaateteedda. \v 18 Yehoraame Akaaba naatto machchattio akkeedda diraw, Akaaba soy Asay hametteeddawaadankka kase Israa'eeliyaa kaatetuwaa ogiyaan I hametteedda; Med'ina Godaa sintsankka iitabaa ootseedda. \v 19 Gidooppenne bare k'oomaa Daawita diraw, Med'ina Goday Yihudaa d'ayssanaw koyyibeenna; Daawita zeretsay med'inaw kaatetanaw S'oossay hidootaa immi wotseedda.\x - \xo 8:19 \xo*\xt 1 Kat. 11:36\xt*\x* \p \v 20 Yehoraame kaateteedda wode, Eedooma Asay Yihudaa kaatiyaa bolla makkaliide, barenttoo kaatiyaa kaateyeeddino.\x - \xo 8:20 \xo*\xt Dom. 27:40\xt*\x* \v 21 Hewaa diraw, Yehoraame bare paraa gaaretuwaa ubbaanna S'a'iira giyaa sa'aa beedda. Eedooma asatuu aane Aa paraa gaaretuwaa kaappatuwaanne dooddeeddino; shin Yehoraame k'amma denddiide, doodda duuseretsiide aad'd'eedda. Aa olanchchatuukka bak'atiide, guyye soo simmeeddino. \v 22 He wodiyaappe doommiide hachche gakkanaw, Eedooma Asay Yihudaa asaw moodettibeenna. Liibina Asay k'ay he wode makkaleedda. \p \v 23 Yehoraame haneedda harabaynne I ootseeddabay ubbay Yihudaa Kaatetuu Taarikiyaa mas'aafan s'aafetti utteedda. \v 24 Yehoraame hayk'k'iidde, bare mayzzan gaketeedda. Mayza aawotuwaana Daawita Kataman moogetteedda. Aa sa'aan Aa na'ay Akaaziyaasi kaateteedda. \s Yihudaa Kaatiyaa Akaaziyaasa \r (2 Od. 22:1-6) \p \v 25 Akaaba na'ay, Israa'eeliyaa Kaatii Yoraame kaateteedda tammanne laa'entso laytsan, Yihudaa Kaatiyaa Yehoraama na'ay Akaaziyaasi Yihudaan kaateteedda. \v 26 Akaaziyaasi kaateteedda wode, laytsay aw laatamanne laa"a; I Yerusaalamen itti laytsaa kaateteedda. Aa aati suntsay Ataalo; Aa Israa'eeliyaa Kaatiyaa Omiraw na'aa naatto. \v 27 Akaaba soy asaa ogiyaa I hametteedda; Akaaba soy Asay ootseeddawaadan, Med'ina Godaa sintsan iitabaa ootseedda. I hewaa haneeddawe unttunttoo bolluwaa gideedda gishshassa. \p \v 28 Akaaziyaasi Sooriyaa Kaatiyaa Hazaa'eelan de'iyaa Raamoota-Gala'aade giyaa kataman olettanaw biidde, Akaaba na'aa Yoraamana ittippe beedda. Sooriyaa asatuu Yoraama c'addeeddino. \v 29 Yoraame Sooriyaa Kaatiyaa Hazaa'eelana olettiyaa wode, Sooriyaa asatuu c'addeedda c'achchaa patsi akkanaw Iziraa'eela katamaa simmeedda. Hewaappe guyyiyaan, Yoraama na'ay, Yihudaa Kaatii Akaaziyaasi Akaaba na'aa Yoraame c'adetteeddawaa oochchanaw duge Iziraa'eela katamaa beedda. \c 9 \s Iyu. Israa'eeliyaa Bolla Kaatetanaw Oketteedda \p \v 1 Timbbitiyaa odiyaa Elssaa'i timbbitiyaa odiyaawanttu c'itaappe itti bitaniyaa s'eesiide, hawaadan yaageedda; «Ne kaabbaa ne sak'k'iyaan sirk'k'aade ha s'aaruwaa zayitiyaa akkaade, Raamoota-Gala'aade giyaa katamaa ba. \v 2 Gakkaade, Yoosaafees'a na'aa, Nimishaw na'aa na'aa Iya koya. Demmaade, Aa laggetuwaappe Aa gas'aa kessaade, k'ol"o gelissa. \v 3 Hewaappe guyyiyaan, s'aaruwaa zayitiyaa akkaade, Aa huup'iyaan tigaadde, ‹Neena Med'ina Goday, «Neeni Israa'eeliyaa bolla kaatetanaadan taani neena Okkay» yaagee› yaaga. Yaataade kariyaa dooyaade, bak'atappe attina, gam"oppa» yaageedda. \p \v 4 Hewaa diraw, timbbitiyaa odiyaa wodallay Raamoota-Gala'aade katamaa beedda. \v 5 I yaa gakkeedda wode, ola gadaawatuu ittippe zorettiyaawantta demmiide, «Olaa gadaawaw, taani new odiyaabay de'ee» yaageedda. \p Iyu, «Nu giddoppe oossi odanitee?» yaagiide oochcheedda. \p Timbbitiyaa odiyaawe, «Olaa gadaawaw, new odana» yaagiide zaareedda. \p \v 6 Iyu denddiide soo gelina, timbbitiyaa odiyaawe Aa huup'iyaan zayitiyaa tigiide, «Med'ina Goday Israa'eeliyaa S'oossay neena hawaadan yaagee, ‹Neeni Med'ina Godaa asaa bolla, Israa'eeliyaa bolla kaatetanaadan taani neena Okkay.\x - \xo 9:6 \xo*\xt 1 Kat. 19:16\xt*\x* \v 7 Neeni ne goda Akaaba zariyaa d'ayssana. Ayaw gooppe, taani Elzzaabeela gusseedda timbbitiyaa odiyaa Med'inaa Godaa k'oomatuwaa suutsaanne ta hara k'oomatuwaa suutsaa haluwaa kessana. \v 8 Akaaba zariyaa ubbay d'ayana; taani Israa'eelan Akaaba zariyaappe ayiliyaa gidina, womaannuwaa gidina, attumawaa ubbaa d'ok'ollana. \v 9 Akaaba zariyaa Nabaas'a na'aa Iyorbbaama zariyaadaaninne Akiiya na'aa Baa'isha zariyaadan taani ootsana. \v 10 Elzzaabeelo gidooppe, Iziraa'eela goshshan izo kanatuu maana; ooninne izo moogenna› yaagee» yaageedda. Hewaa odeeddawaappe guyyiyaan, kariyaa dooyi yegginne wotsaa laasiisheedda.\x - \xo 9:10 \xo*\xt 1 Kat. 21:23\xt*\x* \p \v 11 Iyu bare laggetsaa gideedda olaa gadaawatuwaakko beedda wode, unttuttuppe ittuu Aa, «Sa'ay saree? Ha gooyiyaa bitanii neekko ayaw yeeddee?» yaagiide oochcheedda. \p Iyu unttunttoo, «Ha bitaniyaanne Aa haasayaanne hinttenttu eriita» yaageedda. \p \v 12 Unttunttu, «Hawe wordduwaa. Ane neeni nuw oda» yaageeddino. \p Iyu, «I taw, Med'ina Goday neena, ‹Neeni Israa'eeliyaa bolla kaatetanaadan taani neena okkaad› yaagee yaageedda» yaageedda. \p \v 13 He wode unttunttu ellekka barenttu mayuwaa akkiide, Iyu yed'd'iide kesiyaa detsaan wotseeddino; hiis's'iide malakataa punneeddino. Barenttu k'aalaakka d'ok'k'u ootsiide, «Iyu kaateteedda!» yaageeddino. \s Israa'eeliyaa Kaatiyaa Yoraama Wod'eeddino \p \v 14 Yaatina Yoosaafees'a na'ay, Nimishaw na'aa na'ay Iyu Yoraama bolla mak'etteedda. Hewe haniyaa wode, Yoraaminne Israa'eeliyaa Asay ubbay Sooriyaa Kaatiyaa Hazaa'eelappe Gala'aaden de'iyaa Raamoota giyaa katamaa naaganaw bidiggeeddino. \v 15 Shin unttunttuppekka Kaatii Yoraame Sooriyaa Kaatiyaa Hazaa'eelana oletteedda wode, Sooriyaa gade asatuu Aa c'addeedda c'achchaa d'alettanaw Iziraa'eela katamaa yikichcheedda. \p Yaatina Iyu gadaawatuwaa, «Hinttenttu k'ofay hewaa gidooppe, ha katamaappe itti asaynne kes biide, Iziraa'eela kataman ha oduwaa odennaadan te"ite» yaageedda. \v 16 Hewaappe guyyiyaan, Iyu paraa gaariyan kes uttiide, Iziraa'eela katamaa beedda. Ayaw gooppe, Yoraame pas's'ibeenawe yaan shemppee. K'ay Yihudaa Kaatii Akaaziyaasi Aa oochchanaw yaa duge bi utteedda. \p \v 17 Iziraa'eela katamaa gimbbiyaa bolla ek'k'iide wochchiyaawe s'eesiide, «Itti c'itay yiyaawe taw beettee» yaageedda. \p Yoraame, «Unttunttunna gakettanaadan itti paraa asaa yedda. Parawuu biide, ‹Sa'ay saree?› yaago» yaageedda. \p \v 18 Parawuu Iyyunna gakettanaw biide, «Kaatii neena, ‹Sa'ay saree?› yaagee» yaageedda. \p Iyu, «Saroban neena gatsiyaawe baawa. Ta guyye aad'd'a taana kaala» yaagiide zaareedda. \p Yaatina wochchiyaawe kaatiyaa, «Kiitetteeddawe unttunttukko gakkeedda; shin guyye simmibeenna» yaagiide odeedda. \p \v 19 Hewaa diraw, kaatii laa'entso paraawuwa unttunttukko kiitteedda. I unttunttukko yiide, «Kaatii hinttentta, ‹Sa'i saree?› yaagee» yaageedda. \p Iyu bitaniyaa, «Saroban neena gatsiyaawe baawa. Ta guyye aad'd'a taana kaala» yaageedda. \p \v 20 Wochchiyaawe, «Laa"entso paraw unttunttukko gakkeedda; shin guyye zaariidde yeenna. K'ay gaariyaa laagay Nimisha na'aa na'aa Iyu laaguwaa mala; I gooyiyaa asaadan laaggee» yaagiide odeedda. \p \v 21 Hewaappe guyyiyaan, Kaatii Yoraame, «Taw paraa gaariyaa waas'ite» yaagiide azazeedda. \p Paraa gaariyaa waas'eeddino. Israa'eeliyaa Kaatii Yoraaminne Yihudaa Kaatii Akaaziyaasi barenttu gaariyan gaariyan uttiide, Iyuna gaketanaw beeddino. Iziraa'eeliyaa Naabute gaden Aa demmeeddino. \v 22 Yoraame Iya be'eedda wode, «Iyu, sa'i saree?» yaagiide oochcheedda. \p Iyu, «Ne daay Elzzaabeeli eek'aa goynnaynne bitaynne hewaa keena dari de'ishshin, sarotetsay waan de'anaw danddayii?» yaagiide zaareedda. \p \v 23 Yaatowaan Yoraame bare paraa gaariyaa guyye zaariide bak'ateedda. Akaaziyaasa s'eesiide, «Akaaziyaasaa, hawe makkala!» yaageedda. \v 24 Hewaappe guyyiyaan, Iyu bare wonddaafiyaan bare kumentsaa wolk'k'aappe dafiide, Yoraama laa"u katissaappe gidduwaan dukkeedda. Wonddaafii Aa wozanaanna aad'd'iidde kesina, bare gaariyaa giddo kunddeedda. \v 25 Iyu Bidik'aara, «Yoraama dentsaade, kase Iziraa'eeliyaa Naabute gaden ola. Nenne tanne ittippe Yoraama aawuwaa Akaaba kaalli toggiide biishshin, Med'ina Goday Aa bolla timbbitiyaa giide odeeddawaa hassaya. \v 26 He wode Med'ina Goday, ‹Naabute suutsaanne Aa attumawaa naanatuwaa suutsaa taani zino be'aaddi; hewaa ac'uwaa taani neena tumu ha gaden c'igissana› yaageedda. Ha"i simmi Med'ina Goday geeddawaadan, Yoraama dentsaade, ha gaden ola» yaageedda.\x - \xo 9:26 \xo*\xt 1 Kat. 21:19\xt*\x* \s Yihudaa Kaatiyaa Akaaziyaasa Wod'eeddino \p \v 27 Yihudaa Kaatii Akaaziyaasi hewaa be'eedda wode, Beeti-Haggaana giyaa katamaa bak'atiide beedda. Iyu Aa kaalliide yederssiidde, «Aakka dukkite!» yaageedda. Unttunttu Aa kaalliide, Yibila'aama katamaa ellekka de'iyaa Guura giyaa pudetsan Aa gaariyaa bolla dukkeeddino. Yaatina I Magido geetettiyaa katamaa bak'atiide, yaan hayk'k'eedda. \v 28 Aa kaaliyaawanttu gaariyan Aa akkiide, Yerusaalame afeedino; Aa mayza aawotuwaana Daawita Kataman moogeeddino. \p \v 29 Akaaba na'ay Yoraame kaateteedda tammanne ittentsiyaa laytsan Akaaziyaasi Yihudaan kaateteedda. \s Kaatatti Elzzaabeeli Hayk'k'uwaa \p \v 30 Hewaappe guyyiyaan, Iyu Iziraa'eela katamaa beedda. Elzzaabeela hewaa siseedda wode, bare ayfiyaa okkaadde, bare huup'iyaakka pis'aade, maskkootiyaanna duge ogiyaa s'eellaaddu. \v 31 Iyu penggiyaanna gelishin, «Laa ne godaa wod'eedda Zimiraa, hawaa saroo yaad?» yaagaaddu.\f + \fr 9:31 \fr*\fk Zimiraa: \fk*\ft Zimiri bare kaatiyaa wod'eedda. \ft*\xt 1 Kat. 16:8-12\xt* s'eella.\f* \p \v 32 Iyu pude maskkootiyaakko s'eelliide, «Laa ta bagga gidanawe oonee? Ane oonee?» yaageedda. Laa"u woy heezzu suntsatuu aakko s'eelleeddino. \v 33 Iyu, «O duge oli aggite!» yaageedda. Unttunttu izo duge oleeddino. Yaatina I suutsay godaa bollanne paratuwaa bollanne c'ac'c'afetteedda; paratuu barenttu gediyaan izo yed'd'eeddino. \p \v 34 Hewaappe guyyiyaan, Iyu kaatiyaa golliyaa geliide, meeddanne usheeddanne. Yaatiide I, «Ha shek'k'etteedda mishiratto afiide moogite; ayaa giddooppene Aa kaatiyaa na'aa» yaageedda. \v 35 Shin unttunttu izo mooganaw biidde, iziw guuggiyaappe, gedetuwaappenne kushetuwaappe attina, harabaa demmibeeykkino. \p \v 36 Hewaa diraw, unttunttu simmiide, Iyuw odeeddino; I, «Med'ina Goday bare k'oomaa Tesibbiyaa Eelaasa baggana, ‹Iziraa'eelan de'iyaa gaden Elzzaabeeli ashuwaa kanatuu maana.\x - \xo 9:36 \xo*\xt 1 Kat. 21:23\xt*\x* \v 37 Atteedawekka Iziraa'eelan de'iyaa gadiyaan pitto mala gidanawaa. Hewaa diraw ooninne, «Hanna Elzzaabeelo» gaanaw danddayenna› yaagiide odeedda k'aalay hawaa» yaageedda. \c 10 \s Akaaba Zeretsaa Ubbaa Wod'eeddino \p \v 1 Akaabaw Samaariyaa kataman laappun tammu attuma naanay de'iino. Hewaa diraw Iyu dabddaabbiyaa s'aafiide, he katamaa kaappatoo, c'imatoonne Akaaba zeretsaa dichchiyaawanttoo Samaariyaa katamaa kiitteedda. He dabddaabbiyaan I, \v 2 «Simmi hinttenttu godaa zaratuu hinttenana de'iyaa diraw, k'ay paratuunne paraa gaaretuu, yuushshuu gimbbetteedda katamatuunne olaa miishshatuu hinttenttoo de'iyaa diraw, ha dabddaabbii hinttentta gakko ellekka, \v 3 hinttenttu godaa naanatuwaappe itti pas'atetsaa dariyaawaa dooriide, Aa aawuwaa kawutetsaa araatan utissite. Yaatiide hinttenttu godaa gollew olettite» yaageedda. \p \v 4 Shin unttunttu daroppe yayyiide, «Be'ite, laa"u kaatetuu Aa sintsan ek'k'anaw danddayibeykkino! Yaatina nuuni waan ek'k'anee?» yaageeddino. \v 5 Hewaa diraw, kaatiyaa gollew aawotiyaawe, katamaa kaappuu, c'imatuunne Akaaba zeretsaa dichchiyaawanttu Iyuw hawaadan yaagiide kiitteeddino; «Nuuni ne k'oomatuwaa; neeni giyaawaa ubbaa nuuni ootsana. Nu bolla oonanne kaateyokko. Neena lo"eeddabaa ayaanne ootsa» yaagiide kiitteeddino. \p \v 6 Iyu unttunttoo laa'entso dabddaabbiyaa s'aafiide, «Hinttenttu ta bagga gidiide, taw azazettanaw giigeeddawaa gidooppe, hinttenttu godaa naanaa k'ood'iyaa muuc'ite; unttunttu guuggiyaa akkiide, wontti hannoode Iziraa'eela katamaa yiite» yaageedda. \p Kaatiyaa zaratuu laappun tammatuukka barena dichchiyaa, he kataman eretteedda asatuwaana de'iino. \v 7 He kaatiyaa zeretsaa dichchiyaa asatuwaakko dabddaabbii gakkeedda wode, kaatiyaa zeretsaa laappun tammatuwaakka wod'eeddino. Unttunttu k'ood'iyaa muuc'iide, unttunttu guuggiyaa k'un"aan k'osi aatsiide, Iziraa'eela kataman de'iyaa Iyuw yeddeeddino. \p \v 8 Kiitetteedda asatuu, «Unttunttu kaatiyaa zaratuwaa guuggetuwaa akkiide yeeddino» yaagiide Iyuw odeedda. \p Iyu, «Wontta guura gakkanaw, katamaa geliyaa penggiyaan unttuntta laa"usan dooriide wotsite» yaagiide azazeedda. \p \v 9 Wonttetsa gallassi guura Iyu kare kesiide, asaa ubbaa sintsan ek'k'iide, «Hinttenttu s'illa. Ta godaa bolla mak'ettaade wod'eeddawe taana. Shin hawantta ubbaa wod'eeddawe oonee? \v 10 Yaatooppe simmi Med'ina Goday Akaaba zaratuwaa bolla odeeddawaappe itti k'aalaynne sa'aan wod'd'ennawaa hinttew erite. Ayaw gooppe, Med'ina Goday bare k'oomaa Eelaasa baggana odeeddawaa poleedda» yaageedda. \v 11 Hewaa diraw, Iyu Iziraa'eelan atteeda Akaaba zeretsaa, Aa wolk'k'aama asatuwaa, Aa laggetsatuwaanne Aa k'eesetuwaa ubbaa, aw ayaanne ashshenan wod'i wursseedda.\x - \xo 10:11 \xo*\xt Hos. 1:4\xt*\x* \s Kaatiyaa Akaaziyaasa Zeretsatuwaa Ubbaa Wod'eeddino \p \v 12 Hewaappe guyyiyaan, Iyu denddiide, Samaariyaa beedda. Hentsanchchatuu Mootsaa giyaa sa'aa gakkiidde, \v 13 Yihudaa kaatiyaa Akaaziyaasa dabbotuwaanna gaketteedda. I, «Hinttenttu oonee?» yaagiide oochcheedda. \p Unttunttu, «Nuuni Akaaziyaasa dabbotuwaa; nuuni kaatiyaa zaratuwaanne kaatati Elzzaabeeli naanaanne sarotanaw beetto» yaageeddino. \p \v 14 Iyu bare asatuwaa, «Unttuntta pas'a oyk'k'ite» yaagiide azazeedda. Unttunttu pas'a oyk'k'iide, Hentsanchchatuu Mootsan de'iyaa haatsaa ollaa matan unttuntta oytamanne laa"atuwaakka wod'eeddino; I unttunttupe ittuwaanne ashshibeenna. \p \v 15 Iyu he sa'aappe denddi yiide, Rekaaba na'aa Yonadaabana gaketeedda. Aa sarotsiide, «Ta k'ofaynne ne k'ofay ittuwaa. Yaatina ta bagga gidannii?» yaageedda. \p Yoonadaabi, «Ee gidana» yaagiide zaareedda. \p I «Ane ta kushiyaa oyk'k'a» yaageedda. Aa kushiyaa oyk'k'eeddawaa pude gaariyaa bolla kessiide, \v 16 «Taananna dendda. Taani Med'ina Godaw mishettiyaawaa be'a» yaageedda. Aa bare gaariyan utisseedda. \v 17 Iyu Samaariyaa yeedda wode, Akaaba zariyaappe atteeda ubbaa wod'eedda; Med'ina Goday Eelaasaw odeedda k'aalaadan unttuntta d'aysseedda. \s Ba'aalaw Goynniyaawantta Wod'eeddino \p \v 18 Hewaappe guyyiyaan, Iyu asaa ubbaa ittippe shiishshiide, «Akaabi Ba'aalaw guutsa keeshshaa goynneedda; shin taani aappe daro goynnana. \v 19 Ha"i simmi Ba'aala suntsan timbbitiyaa odiyaa ubbatuwaa, aw goynniyaawantta ubbatuwaanne Aa k'eesetuwaa ubbatuwaa taw s'eesiide shiishshite. Unttunttuppe itti asaynne pac'c'ennaadan s'eellite. Ayaw gooppe, taani Ba'aalaw daro yarshshuwaa yarshshanaw hanay. He sa'aa yeennan aggiyaa Asay pas'a de'enna» yaageedda. Shin Iyu Ba'aalaw goynniyaawantta c'immiidde d'ayssanaw hewaa ootseedda. \p \v 20 Iyu, «Ba'aalaw goynnana gallassaa awaayite» yaageedda. Unttunttu awaayeeddino. \v 21 Hewaappe guyyiyaan, Iyu Israa'eeliyaa biittaa ubbaa kiittina, Ba'aalaw goynniyaawanttuppe itti asaynne attenan ubbatuu yeeddino; ubbaykka Ba'aala Eek'aa golliyaa ha gas'aappe ya gas'aa gakkanaw, k'ils's'i giide kumeeddino. \p \v 22 Iyu goynniyaawanttu mayoo aawotiyaa itti bitaniyaa, «Ba'aalaw goynniyaawanttu ubbaw mayuwaa ahaa» yaageedda. Bitanii unttunttoo mayuwaa aheedda. \p \v 23 Hewaappe guyyiyaan, Iyunne Rekaaba na'ay Yonadaabinne Ba'aala Eek'aa Golliyaa geleeddino. Iyu Ba'aalaw goynniyaawantta, «Ba'aalaw goynniyaawanttuppe attina, Med'ina Godaa k'oomatuwaappe itti asaynne hinttenttu giddon de'ooppe s'eellite» yaageedda. \v 24 Hewaappe guyyiyaan, Unttunttu s'uuggiyaa yarshshotuwaanne hara yarshshotuwaanne yarshshanaw giddo geleeddino. \p Iyu Ba'aala Eek'aa golliyaappe karenna hosppun tammu asatuwaa giigissi wotseedda. Yaatiide, «Hintteppe itti uray taani hinttenttu kushiyan wotsiyaa asatuwaappe ittuwaa yeddooppe, Aa shemppu he uraa shemppoo gidee» yaageedda. \p \v 25 Iyu s'uuggiyaa yarshshuwaa yarshshiyaawaa polosaana, naagiyaawanttanne kaappatuwaanne, «Giddo geliide, unttuntta wod'ite. Unttunttuppe itti asaynne kessi akkoppo» yaagiide azazeedda. Unttuntta mashshaan suppu ootsi wursseeddino. Yaatiide naagiyaawanttunne kaappatuunne unttunttu anhaa kare oleeddino. Hewaappe guyyiyaan, Ba'aala Eek'aa Golliyaa k'ol"o geleeddino. \v 26 Ba'aala Eek'aa golliyaappe eek'aa tuussatuwaa kessiide s'uuggeeddino. \v 27 K'aykka Ba'aalaw goynniyaa eek'aa shuchchaa kinchchereetseeddino; Ba'aala eek'aa golliyaakka koleeddino. Yaatiide he sa'aa sheeshsha golliyaa kesseeddino; hachche gakkanaasikka he sa'ay sheeshsha golliyaa gidiide atteedda. \p \v 28 Hewaadan ootsiide, Iyu Ba'aala Israa'eeliyaappe d'aysseedda. \v 29 Gidooppenne Nabaas'a na'ay Iyorbbaami Israa'eeliyaa asaa oosisseedda nagaraa ootsiyaawaa I aggibeenna. Beeteeleninne Daanan Iyorbbaami esseedda work'k'aa maratuwaa misiletoo I bare huup'iyaw goynneedda.\x - \xo 10:29 \xo*\xt 1 Kat. 12:28-30\xt*\x* \p \v 30 Hewaappe simmina, Med'ina Goday Iya, «Neeni ta sintsan likke gideeddawaa ootsaade poleedda gishshawunne ta k'ofaan de'iyaawaa ubbaa neeni Akaaba zaratuwaa bolla ootseedda diraw, ne zaratuu oyddentso yeletaa gakkanaw, Israa'eeliyaa kawutetsaa araatan uttanawantta» yaageedda. \v 31 Hewaa giidi uttinakka, Iyu Med'ina Godaa Israa'eeliyaa S'oossaa higgiyaa bare kumentsaa wozanaappe minisiide naagibeenna; k'ay Iyorbbaami Israa'eeliyaa naanaa oosisseedda nagaraa ootsiyaawaa aggibeenna. \s Iyu Hayk'k'uwaa \p \v 32 He wodiyaan Med'ina Goday Israa'eeliyaa biittaa s'untsanaw doommeedda. Sooriyaa Kaatii Azaa'eeli Israa'eeliyaa gadiyaappe daro sa'aa s'ooneedda. \v 33 Yorddaanoosa Shaafaappe away doliyaa baggana de'iyaa Gala'aadenne Baasaane biittaa ubbaa oyk'k'eedda. He biittatuu Arnnoona Shaafaa matan de'iyaa Aaro'eera katamaappe doommiide, Roobeela gadiyaa, Gaade gadiyanne Minaase gadiyaa gakkiino. \p \v 34 Iyu haneedda harabay, I ootseeddabay ubbaynne Aa minotetsaa ubbay Israa'eeliyaa Kaatetuu Taarikiyaa mas'aafan s'aafetti utteedda. \v 35 Hewaappe guyyiyaan, Iyu hayk'k'iidde, bare mayzzan gaketeedda; I Samaariyaan moogetteedda. Aa sa'aan Aa na'ay Yo'akaazi kaateteedda. \v 36 Iyu Samaariyaa kataman Israa'eeliyaa gadiyaa bolla laatamanne hosppun laytsaa kaateteedda. \c 11 \s Yihudaa Kaatatto Ataalo \r (2 Od. 22:10—23:15) \p \v 1 Akaaziyaasa aata Ataala bare na'ay hayk'k'eeddawaa be'eedda wode, denddaade kaatiyaa zariyaa ubbaa d'ayssaaddu. \v 2 Shin Kaatiyaa Yoraama naatta, Akaaziyaasa michchata Yihoshebaa'a, hayk'k'anaw de'iyaa kaatiyaa naanatuwaa giddoppe Akaaziyaasa na'aa Yo'aasha wuu'aade akkaaddu. Aane Aa d'antsiyaanonne hiis'a gollen k'osaade, Ataala wod'enaadan ashshaadu. \v 3 Ataala gadiyaa mooddiyaa wode ubbaan, na'ay Yihoshebaa'i matan Med'ina Godaa Geeshsha Golliyaan usuppun laytsaa k'osettiide de'eedda. \p \v 4 Laappuntsa laytsan Yoodaahe kaatiyaa naagiyaawanttunne kaatiyaa golliyaa naagiyaawanttu kaappatoo kiittiide, barekko Med'ina Godaa Geeshsha Golliyaa ahiseedda. Unttunttunna k'aalaa c'aak'uwaa c'aak'k'etiide, unttunttu Med'ina Godaa Geeshsha Golliyaan c'aak'k'iseedda. Hewaappe guyyiyaan, unttunttu kaatiyaa na'aa Yo'aasha besseedda. \v 5 I unttuntta, «Hinttenttu ootsanabay hawaa. Sambbatan naagoo geliyaa kaalay gakkeedda hinttenttu heezzu c'itaappe itti c'itay kaatiyaa golliyaa naago; \v 6 itti c'itay Suuri giyaa penggiyaa naago; k'ay itti c'itay naagiyaawanttuppe guyye baggana de'iyaa penggiyaa naago. \v 7 K'aykka Sambbatan naaguwaappe haa kesiyaa yenkko laa"u c'ugotuwaa kumentsatu kaatiyaw Geeshsha Golliyaa naagino. \v 8 Ola miishshaa oyk'k'iide, kaatiyaa giddoyiide, kaatii kesiyaa wodenne geliyaa wode ubbaan aanana ittippe de'ino. Hinttekko shiik'iyaa oonakka wod'ite» yaageedda. \p \v 9 He kaappatuu k'eesii Yoodaahe azazeeddawaa ubbaa ootseeddino. Unttunttu ubbaykka Sambbata gallassan naaguwaa kaalay gakkeeddawanttakka naaguwaa kaalan poleeddawanttakka akkiide, k'eesiyaa Yoodaahekko yeeddino. \v 10 K'eesii Med'ina Godaa Geeshsha Golliyaan de'iyaa, beni Kaatiyaa Daawita gonddalletuwaanne tooratuwaanne ubbaa kaappatoo immeedda. \v 11 Naagiyaawanttu ittuu ittuu ola miishshatuwaa barenttu kushiyan oyk'k'iide, Geeshsha Golliyaappe haddirssa baggappe doommiide, ushechcha bagga gakkanaw, yarshshiyaa sa'aa mataaninne Geeshsha Golliyaa matan kaatiyaa yuushshuwaan ek'k'eeddinno. \v 12 Hewaappe guyyiyaan, Yoodaahe kaatiyaa na'aa kare kessiide, Aa huup'iyaan kallachchaa wotseedda. Kawutetsaa kaaletsiyaa Higgiyaa Mas'aafaappe duuk'k'iide ittuwaa aw immiide, okkiide kaateyeedda. Kawuunne Asay kushiyaa bak'k'iide, bare k'aalaa d'ok'k'u ootsiide, «Kaatii shemppu gam"o!» yaageedda. \p \v 13 Kaatata Ataala naagiyaawanttu c'abbuwaanne asaa c'abbuwaanne siseedda wode, asaakko Med'ina Godaa Geeshsha Golliyaa baaddu. \v 14 Kaatii kase kaatetuu haniyaawaadan tuussaa matan ek'k'eeddawaa be'aaddu. Kaappatuunne s'urumbbaa punniyaawanttu kaatiyaa matan de'iino; he biittaa Asay ubbay nashettiidde, s'urumbbaa punnee. Ataala bare mayuwaa peed'aade, «Hawe makkala! Hawe makkala!» yaagaadde waassaaddu.\x - \xo 11:14 \xo*\xt 2 Kat. 23:3\xt*\x* \p \v 15 K'eesii Yoodaahe olanchchatuu kaappatuwaa, «Ataalo Med'ina Godaa Geeshsha Golliyaan wod'oppite! Izo yaananne haananne salppiide salppetuwaa gidduwaan wotsiide, kare kessite. Izo ashshanaw kajjeeliyaa Asay de'oppe wod'ite!» yaageedda. \v 16 Hewaa diraw, unttunttu izo oyk'k'iide, kaatiyaa golliyaa afeedino; Paraa Penggiyaan izo wod'eeddino. \s Yoodaahe K'aalaa c'aak'uwaa Ooratseedda \r (2 Od. 23:16-21) \p \v 17 Hewaappe guyyiyaan, Asay Med'ina Godaa asaa gidana mala, Yoodaahe kaatiinne Asay Med'ina Godaanna k'aalaa c'aak'uwaa gelana mala ootseedda. K'ay kaatiyaappenne asaappenne gidduwaankka k'aalaa c'aak'uwaa geliseedda. \v 18 He wode Yihudaa Asay ubbay Ba'aala Eek'aa Golliyaa biide, he golliyaa kinchcheedda; yarshshiyaa sa'atuwaanne Aa misiletuwaa kinchchereetseedda. K'ay Mataana giyaa Ba'aala k'eesiyaa yarshshiyaa sa'atuu sintsan wod'eeddino. \p Hewaappe simmina, k'eesiyaa Yoodaahe Med'ina Godaa Geeshsha Golliyaan naagiyaawantta wotseedda. \v 19 Barenana gadaawatuwaa, kaatiyaa naagiyaawantta, kaatiyaa golliyaa naagiyaawanttanne Yihudaa asaa ubbaa akkina, unttunttu kaatiyaa Med'inaa Godaa Geeshsha Golliyaappe duge ahiidde, Naagiyaawanttu Penggiyaa giyaa penggiyaa baggana kaatiyaa Golle ittippe geleeddino. Kaatii bare kawutetsaa araatan utteedda. \v 20 Yaatina Yihudaa Asay ubbay nashetteedda. Ataala kaatiyaa gollen mashshaan hayk'k'eeddawaappe guyyiyaan, katamaykka woppu geedda. \p \v 21 Yo'aashi kaatetiyaa wode laappun laytsaa na'aa. \c 12 \s Yihudaa Kaatiyaa Iyo'aassa \r (2 Od. 24:1-16) \p \v 1 Iyu Israa'eeliyaa biittan kaateteedda laappuntsa laytsan, Iyo'aassi Yihudaan kaateteedda; I Yerusaalamen oytamu laytsaa kaateteedda. Aa aati suntsay S'iibiyaa; Aa Berssaabeha katamaappe yeedda asaa. \v 2 K'eesii Yoodaahe Aa tamaarisseeddanne zoreedda diraw, I de'eedda laytsaa ubbaan Iyo'aassi Med'ina Godaa sintsan suurebaa ootseedda. \v 3 Gidooppenne Asay goynniyaa d'ok'k'a sa'aa d'ayisibeenna; asaykka he gishuwaan yarshshuwaa yarshshiyaawaanne is'aanaa c'uwayiyaawaa aggibeenna. \p \v 4 Iyo'aassi k'eesetuwaa s'eesiide, «Med'ina Godaa Geeshsha Golliyaa yiyaa geeshsha miishshaa ubbaa shiishshite. Hewekka huup'iyaa payduwaa wode imettiyaa miishshaanne Asay bare sheniyaan Geeshsha Golliyaw ahiyaa miishshaa.\x - \xo 12:4 \xo*\xt Kes. 30:11-16\xt*\x* \v 5 Yaatooppe k'eesatuu ubbay he miishshaa ahiyaa itti itti asatuwaappe barenttoo akkiide, Geeshsha Golliyaa giddon koletteedda sa'aa ubbaa ooratsino» yaageedda. \p \v 6 Shin Kaatii Iyo'aassi kaateteedda laatamanne heezzentso laytsi gakkanaw, k'eesatuu Med'ina Godaa Geeshsha Golliyaa ooratsibeykkino. \v 7 Hewaa diraw, Kaatiyaa Iyo'aassi k'eesiyaa Yoodaahanne hara k'eesetuwaanne s'eesiide, «Geeshsha Golliyaa giddon koletteedda sa'aa ayaw ooratsikkitee? Miishshaa Geeshsha Golliyaa ooratsanaw immiteppe attina, hinttenttoo imettiyaa shaluwaa oyk'k'oppite» yaageedda. \p \v 8 K'eesetuu, «Asaappe hara miishshaa akkokko; Geeshsha Golliyaa giddon koletteedda sa'atuwaakka ooratsokko» yaagiide giigeeddino. \p \v 9 Hewaappe guyyiyaan, k'eesiyaa Yoodaahe saas'ine ittuwaa akkiide, Aa k'um"iyaan s'oo'iyaa lukkeedda; yarshshiyaa sa'aa matan Med'ina Godaa Geeshsha Golliyaa geliyaasaan ushechcha baggana wotseedda. Geliyaa sa'aa naagiyaa k'eesatuu Med'ina Godaa Geeshsha Golliyaa yeedda miishshaa ubbaa saas'iniyaa giddon yeggiino. \v 10 Saas'iniyaa giddon daro miishshay dagatteeddawaa unttunttu be'eedda wode ubbaan, kaatiyaa s'aafiinne k'eesatuwaa ubbatuwaa kaappuu yiino; Med'ina Godaa Geeshsha Golliyaa yeedda miishshaa paydiide, k'arc'c'iitatuwaan k'oliino. \p \v 11 Paydetteedda miishshaa likkiyaa ereeddawaappe guyyiyaan, Geeshsha Golliyaa oosuwaa wochchanaw suntsetteedda asatoo immiino. Unttunttu miishshaa akkiide, Med'ina Godaa Geeshsha Golliyaan anaas'etoonne gimbbiyaawanttoo immiino. \v 12 K'ay shuchchaa massiyaawanttoonne shuchchaa k'oo'iyaawanttoo k'ans's'iino. K'aykka Med'ina Godaa Geeshsha Golliyaa ooratsanaw sank'k'aanne shuchchaanne koshshiyaa harabatuwaa shammiino. \v 13 Shin Geeshsha Golliyaa yeedda miishshaappe Med'ina Godaa Geeshsha Golliyaw biraa burc'c'uk'k'otuwaa, oyk'k'iyaawaa, keretuwaanne s'urumbbatuwaa woy work'k'aappenne biraappenne med'etiyaa hara geeshsha miishshatuwaa ootsanaw kessibeykkino. \v 14 He miishshaa ubbay Geeshsha Golliyaa ooratsiyaa asaw c'iggetiino. \v 15 Geeshsha Golliyaa oosuwaa wochchanaw suntsetteedda asatuwaa ooninne, «Miishshan ayaa ayaa ootseedditee?» giide oochchibeenna; ayaw gooppe, asatuu ammantsiyaawantta.\x - \xo 12:15 \xo*\xt 2 Kat. 22:7\xt*\x* \v 16 Bayzzuwaa dirawunne nagaraa diraw yarshshiyaa yarshshoo c'iggetiyaa miishshay k'eesatoo geleeppe attina, Med'ina Godaa Geeshsha Golliyaa ooratsiyaa miishshaa saas'iniyaan gelenna.\x - \xo 12:16 \xo*\xt Wog. 7:7\xt*\x* \s Azaa'eeli Yerusaalamo Aad'd'eeda \p \v 17 He wode Sooriyaa Kaatii Azaa'eeli biide, Gaate katamaa olettiide oyk'k'eedda. Yaatiide Yerusaalame olanaw simmeedda. \v 18 Shin Yihudaa Kaatii Iyo'aassi aappe kase kaateteedda Yihudaa kaatetuu Yoosaafees'e, Yoraaminne Akaaziyaasi Med'ina Godaw dummayi wotseedda miishshatuwaa, k'ay I bare huup'iyaw immeedda imotaanne Med'ina Godaa Geeshsha Golliyaanne kaatiyaa golliyaa miishshaa minjjiyaasan de'iyaa work'k'aa ubbaa akkeedda. Sooriyaa Kaatiyaw Azaa'eelaw yeddeedda; Azaa'eeli Yerusaalame olanawaa aggi basheedda. \p \v 19 Kaatii Iyo'aassi haneedda harabaynne I ootseeddabay ubbay Yihudaa Kaatetuu Taarikiyaa mas'aafan s'aafetti utteedda. \v 20 Hewaappe guyyiyaan, Aa oosanchchatuu Aa bolla mak'ettiide, Siilla giyaa sa'aa afiyaa ogiyaan Miillo giyaa saan de'iyaa gollen wod'eeddino. \v 21 Aa Oosanchchatuu Shim"aata na'aa Yozakaaranne Shomeera na'aa Yihozabaada. Iyo'aassi Daawita Kataman bare mayza aawotuwaa duufuwaan moogetteedda; Aa sa'aan Aa na'ay Amesiyaasi kaateteedda. \c 13 \s Israa'eeliyaa Kaatiyaa Yo'akaaza \p \v 1 Akaaziyaasa na'ay, Yihudaa Kaatii Iyo'aassi kaateteedda laatamanne heezzentso laytsan, Iyu na'ay Iyo'akaazi Samaariyaa kataman Israa'eeliyaa bolla kaateteedda; I tammanne laappun laytsaa kaateteedda. \v 2 Nabaas'a na'ay Iyorbbaami Israa'eeliyaa asaa oosisseedda nagaraa kaalliide, Iyo'akaazi Med'ina Godaa sintsan iitabaa ootseedda; I he nagaraa ootsiyaawaa aggibeenna. \v 3 Hewaa diraw, Med'ina Godaa hank'k'uu Israa'eeliyaa bolla pentteedda; Med'ina Goday unttunttu daro wodiyaw Sooriyaa Kaatiyaa Hazaa'eelawunne Aa na'aa Benihadaadaw zaari zaariide aatsi immeedda. \p \v 4 Hewaappe guyyiyaan, Iyo'akaazi Med'ina Godaa woosseedda. Med'ina Goday aw siseedda; ayaw gooppe, Sooriyaa kaatii Israa'eeliyaa ayaa mala iita uk'k'unnaa uk'k'unneeddentto Med'ina Goday be'eedda. \v 5 Med'inaa Goday Israa'eeliyaa asaa ashshiyaawaa immeedda; unttunttu Sooriyaa asatuwaa kushiyaappe kessi akkeeddino. Yaatiide Israa'eeliyaa Asay kasewaadankka bare son saruwaan de'eedda. \v 6 Gidooppekka Israa'eeliyaa Asay Iyorbbaama soy Asay oosisseedda nagaraappe simmibeenna; unttunttu he nagaraa ootsiyaawaa aggibeykkino. K'ay Asheero giyaa s'oossatuu misilii Samaariyaan ek'k'o sa'aan atteedda. \v 7 Iyo'akaazaw ishatamu paraa asatuwaappe tammu gaaretuwaappenne, tammu sha"a gediyaa olanchchatuwaappe attina, hara olanchchay attibeena. Ayaw gooppe, Sooriyaa kaatii unttuntta d'aysseedda; I unttuntta uddummaan de'iyaa suullaadan ootseedda. \p \v 8 Iyo'akaazi haneedda harabay, I ootseeddabay ubbaynne Aa minotetsaa Israa'eeliyaa Kaatetuwaa Taarikiyaa mas'aafan s'aafetti utteedda. \v 9 Iyo'akaazi hayk'k'iidde, bare mayzzan gaketeedda; Aa sa'aan Aa na'ay Iyo'aassi kaateteedda. \s Israa'eeliyaa Kaatiyaa Iyo'aassa \p \v 10 Yihudaa Kaatii Iyo'aassi kaateteedda hattamanne laappuntsa laytsan, Iyosakaaza na'ay Iyo'aassi Samaariyaan Israa'eeliyaa bolla kaateteedda; I tammanne usuppun laytsaa kaateteedda. \v 11 Iyo'aassi Med'inaa Godaa sintsan iitabaa ootseedda. Nabaas'a na'ay Iyorbbaami Israa'eeliyaa asaa oosisseedda nagaraappe ittuwaanne ashshenan ootseedda; I he nagaraa ootsiyaawaa aggibeenna. \p \v 12 Iyo'aassi haneedda harabay, I ootseeddabay ubbaynne Yihudaa Kaatiyaa Amesiyaasana oletteedda minotetsaa Israa'eeliyaa Kaatetuwaa taarikiyaa mas'aafan s'aafetti utteedda. \v 13 Iyo'aassi hayk'k'iidde, bare mayzzan gaketeedda; Samaariyaan Israa'eeliyaa kaatetuwaanna moogetteedda. Aa sa'aan Aa na'ay Iyorbbaami kaateteedda. \s Elssaa'a Hayk'uwaa \p \v 14 Elssaa'i barena wod'iyaa harggiyaa harggiyaa wode, Israa'eeliyaa Kaatii Iyo'aassi Aa be'anaw biide, «Ta aawoo; ta aawoo! Neeni Israa'eeliyaa asaw wolk'k'anne gonddalle!» yaagiide yeekkeedda.\x - \xo 13:14 \xo*\xt 2 Kat. 2:12\xt*\x* \p \v 15 Elssaa'i, «Wonddaafiyaanne pootsatuwaa akka ya» yaageedda; aassi aheedda. \p \v 16 Hewaappe guyyiyaan, Elssaa'i Israa'eeliyaa kaatiyaa, «Wonddaafiyaa giigissa oyk'k'a» yaageedda; wonddaafiyaan I giigissi oyk'k'i de'ishshin, Elssaa'i bare kushiyaa kaatiyaa kushiyaa bolla wotseedda. \p \v 17 «Away doliyaa bagga maskkootiyaa dooyaa» yaagina dooyeedda. Elssaa'i, «Pootsaa wonddaafiyaan dukka» yaageedda; ikka dukkeedda. Elssaa'i, «Hawe Med'ina Godaa pootsaa! Hawe Sooriyaa asatuwaa s'ooniyaa pootsaa! Neeni Sooriyaa asatuwaa Afeek'a kataman s'oonana gakkanaw olana» yaageedda. \p \v 18 Hewaappe guyyiyaan Elssaa'i kaatiyaa, «Pootsatuwaa akka» yaagina akkeedda. Elssaa'i, «Unttunttun biittaa c'adda» yaageedda. Heezzu gede biittaa c'addiide aggi basheedda. \v 19 Yaatina S'oossaa Asay kaatiyaa hank'k'ettiide, «Ichcheshu gede woy usuppun gede biittaa c'addeeddawaa gidintto, neeni Sooriyaa asatuwaa s'oonaade ubbaa bayzzanawaa shin! Neeni ha"i unttuntta heezzu gede s'alala s'oonana» yaageedda. \p \v 20 Elssaa'i hayk'k'ina anhaw giigeedda gonggoluwaan wod'd'eedda. \p Moo'aabe gadiyaappe olanchchatuu Israa'eeliyaa biittaa bolla laytsan laytsan doodiino. \v 21 Itti gallassi amareeda Israa'eeliyaa asatuu itti bitaniyaa anhaa moogiide, Moo'aabe biittaa c'itaa be'eeddino. Bitaniyaa anhaa Elssaa'a mooguwaa gonggoluwaa giddo oliide bak'atteedino. Yaatina anhay Elssaa'a mek'etsaa bolla wod'd'eedda; he man''iyaan pas'inne denddi ek'k'eedda. \s Israa'eelanne Sooriyaa Giddon Denddeedda Olaa \p \v 22 Iyo'akaazi kaateteedda laytsan ubbaan Sooriyaa Kaatii Azaa'eeli Israa'eeliyaa uk'k'unneedda. \v 23 Shin Med'ina Goday Abrahaamena, Yisaak'ananne Yaak'oobanna c'aak'k'eteedda k'aalaa c'aak'uwaa diraw, unttunttoo keekkeedda, k'aretteeddanne k'oppeedda. Hachche gakkanawukka I unttuntta d'ayssibeenna woy bare sintsaappe diggibeenna. \p \v 24 Sooriyaa Kaatii Azaa'eeli hayk'k'ina, Aa sa'aan Aa na'ay Benihadaadi kaateteedda. \v 25 Hewaappe guyyiyaan, Azaa'eeli Aa aawuwaa Iyo'akaazeppe olan oyk'k'eedda katamatuwaa Yo'akaaza na'ay Yo'aassi Azaa'eela na'aa Benihadaadappe wotsi akkeedda. Iyo'aassi Aa heezzu gede s'ooniide, Israa'eeliyaa katamatuwaa zaareedda. \c 14 \s Yihudaa Kaatiyaa Amesiyaasa \r (2 Od. 25:1-24) \p \v 1 Iyo'akaaza na'ay, Israa'eeliyaa Kaatii Iyo'aassi kaateteedda laa'entso laytsan, Yihudaa Kaatiyaa Yo'aasha na'ay Amesiyaasi kaateteedda. \v 2 I kaatetiyaa wode laytsay aw laatamanne ichchesha; I Yerusaalamen laatamanne udduppun laytsaa kaateteedda. Aa aati suntsay Yiho'aadino; iza Yerusaalame asaa. \v 3 Amesiyaasi Med'ina Goday sintsan suurebaa ootseedda; shin Aa mayza aawuu Daawite ootseeddawaadan ootsibeenna. Ubbabaakka I bare aawuwaa Iyo'aassa k'ulleedda. \v 4 Asay goynniyaa d'ok'k'a sa'aa d'ayssibeenna; asaykka he gishuwaan yarshshuwaa yarshshiyaawaanne is'aanaa c'uwayiyaawaa aggibeenna. \p \v 5 Amesiyaasi kawutetsaa bare kushiyan loytsi oyk'k'eedda saannakka, kase kaatiyaa bare aawuwaa Yo'aasha wod'eedda oosanchchatuwaa wod'eedda. \v 6 Muse higgiyaa mas'aafan s'aafetteeddawaadan, Med'ina Goday, «Naanatuu ootseedda nagaraa diraw, aawotuwaa wod'anaw bessena; k'ay aawotuu ootseedda nagaraa dirawukka, naanaa wod'anaw bessena. Asay ubbay bare ootseedda nagaran nagaran hayk'k'anaw besse yaagiide azazeeddawaadankka, wod'eeddawanttu naanaa wod'ibeenna.»\x - \xo 14:6 \xo*\xt Zar. 24:16\xt*\x* \p \v 7 Amesiyaasi Mas'ine Zanggaaraa giyaa sa'aan tammu sha"a Eedooma biittaa asaa wod'iide Selaa'a giyaa katamaakka olan oyk'k'eedda. Yok'iti'eela yaagiide suntseedda; hachche gakkanaw ha suntsan s'eesettee. \p \v 8 Hewaappe guyyiyaan, Amesiyaasi Iyu na'aa na'aa, Iyo'akaaza na'aa, Israa'eeliyaa kaatiyaa Iyo'aassaw asaa kiittiide, «Haaya; ane laa"u olaa gakketteetto» yaagiide naasseedda. \p \v 9 Shin israa'eeliyaa Kaatii Yo'aashi Yihudaa Kaatiyaa Amesiyaasa hawaadan yaageedda; «Liibaanoosan de'iyaa kinddichchu Liibaanoosan de'iyaa zigaw kiittiide, ‹Ne naatto ta na'aw imma› yaageedda. Shin Liibaanoosan de'iyaa itti do'ay hewaana aad'd'iide, he kashiyaa yed'd'eedda. \v 10 Ee, neeni tumukka Eedooma biittaa asaa s'oonaadda; hewan ha"i otorettaasa. Neeni ne s'oonuwaan nashettaadde, ne son woppu gaade utta agga. Ne bollanne ne biittaa Yihudaa bolla metuwaanne bashshaanne ahiyaawaa ayaw dentsetsay?» yaagiide zaareedda. \p \v 11 Shin Amesiyaasi sissaa is's'eedda. Hewaa diraw, Israa'eeliyaa Kaatii Yo'aashi olanaw kesina, inne Yihudaa Kaatii Amesiyaasinne Yihudaan de'iyaa Beeti-Shemesha giyaa kataman olaa gaketeeddino. \v 12 Israa'eeliyaa Asay Yihudaa asaa s'ooneedda; Yihudaa Asay ubbay bak'atiide, bare soo bare soo beedda. \v 13 Israa'eeliyaa Kaatii Iyo'aassi Akaaziyaasa na'aa na'aa, Iyo'aassa na'aa, Yihudaa Kaatiyaa Amesiyaasa Beeti-Shemesha kataman omoodeedda. Hewaappe guyyiyaan, Yo'aashi Yerusaalame biide, Yerusaalame dirssaa gimbbiyaa, Efireema Penggiyaappe biide, Zooziyaa Penggiyaa gakkanaw de'iyaa oyddu s'eetu wad'aa gideedda, sa'aa laaleedda. \v 14 Med'ina Godaa Geeshsha Golliyaaninne kaatiyaa golliyaa miishshaa minjjiyaasan de'iyaa work'k'aa, biraanne shaluwaa ubbaa akkeedda; k'ay waabiyaw oyk'k'etteedda asatuwaakka akkiide, Samaariyaa simmeedda. \p \v 15 Iyo'aassi haneedda harabay, I ootseeddabay, Aa minotetsaynne Yihudaa Kaatiyaa Amesiyaasana I oletteeddabay Israa'eeliyaa Kaatetuwaa Taarikiyaa mas'aafan s'aafetti utteedda. \v 16 Iyo'aassi hayk'k'iidde, bare mayzzan gaketeedda; I Samaariyaa kataman Israa'eeliyaa kaatetuwaanna moogetteedda. Aa sa'aan Aa na'ay Iyorbbaami kaateteedda. \s Yihudaa Kaatiyaa Amesiyaasa Hayk'k'uwaa \r (2 Od. 25:25-28) \p \v 17 Iyo'akaaza na'ay, Israa'eeliyaa Kaatii Iyo'aassi hayk'k'eeddawaappe guyyiyaan, Iyo'aassa na'ay, Yihudaa Kaatii Amesiyaasi tammanne ichcheshu laytsaa de'eedda. \v 18 Amesiyaasi haneedda harabay Yihudaa Kaatetuwaa Taarikiyaa mas'aafan s'aafetti utteedda. \p \v 19 Amesiyaasa wod'anaw Asay Yerusaalamen mak'etteedda; yaatina I Laakisha giyaa katamaa bak'ateedda. Shin unttunttu Aa geeduwaa Laakisha katamaa asaa kiittina, Aa yaan wod'eeddino. \v 20 Aa anhaa paraan c'aani ahiide, Daawita Kataman Yerusaalamen Aa mayza aawotuwaana moogeeddino. \v 21 Hewaappe guyyiyaan, Yihudaa Asay ubbay tammanne usuppun laytsaa na'aa Ooziyaana Aa aawuwaa Amesiyaasa sa'aan kaateyeedda. \v 22 Aa aawuu Amesiyaasi hayk'k'eeddawaappe guyyiyaan, I Ooziyaane Eelaata giyaa katamaa zaaretsi kees's'iide, Yihudaan ooratseedda. \s Israa'eeliyaa Kaatiyaa Laa"entso Iyorbbaama \p \v 23 Yo'aasha na'ay, Yihudaa Kaatii Amesiyaasi kaateteedda tammanne ichcheshantso laytsan, Israa'eeliyaa Kaatiyaa Yo'aasha na'ay Iyorbbaami Samaariyaan kaateteedda; I oytamanne itti laytsaa kaateteedda. \v 24 Iyorbbaami Med'ina Godaa sintsan iitabaa ootseedda; Nabaas'a na'ay Iyorbbaami Israa'eeliyaa asaa oosisseedda nagaraa ubbaa ootsiyaawaa aggibeenna. \v 25 Gaate-Hefeeriyaa Amiitaaya na'aa timbbitiyaa odiyaa bare k'oomaa Yoonaasa baggana Med'ina Goday Israa'eeliyaa S'oossay bare k'aalan haasayeeddawaadan, Hamaata Pinuwaa giyaa saappe doommiide, Mas'iniyaa Abbaa gakkanaw de'iyaa Israa'eeliyaa zawaa Yo'aasha na'ay Iyorbbaami s'ooniide zaareedda.\x - \xo 14:25 \xo*\xt Yon. 1:1\xt*\x* \v 26 Ayaw gooppe, Israa'eelan de'iyaa Asay ubbay ayiliyaa gidina, womaannuwaa gidina, ayaa keeshshaa tuggaa tuggateeddentto, Med'ina Goday be'eedda; unttuntta maaddiyaabay ooninne baawa. \v 27 Med'ina Goday Israa'eeliyaa asaa suntsaa saluwaappe garssan d'ayssana yaagibeenna. Hewaa diraw, Med'ina Goday unttuntta Iyo'aasa na'aa Iyorbbaama baggana ashsheeda. \p \v 28 Iyorbbaami haneedda harabay, I ootseeddabay ubbay, I oletteeddawenne Yihudaa bagga gideedda Damask'k'o katamaanne Hamaata katamaa Israa'eeliyaw zaareeddabay Israa'eeliyaa Kaatetuu Taarikiyaa mas'aafan s'aafetti utteedda. \v 29 Iyorbbaami hayk'k'iidde, bare mayza aawotuwaan Israa'eeliyaa kaatetuwaan gaketeedda; Aa sa'aan Aa na'ay Zakkaraasi kaateteedda. \c 15 \s Yihudaa Kaatiyaa Ooziyaana \r (2 Od. 26:1-23) \p \v 1 Israa'eeliyaa Kaatii Iyorbbaami kaateteedda laatamanne laappuntsa laytsan, Yihudaa Kaatiyaa Amesiyaasa na'ay Ooziyaani kaateteedda.\f + \fr 15:1 \fr*\fk Ooziyaani: \fk*\ft Ibraawetsuwaan Kaatii Ooziyaane ha shemppuwaan Azaariyaa geetettee.\ft*\f* \v 2 I kaateteedda wode, laytsay aw tammanne usuppuna; I Yerusaalamen ishatamanne laa"u laytsaa kaateteedda. Aa aati suntsay Yikoolo; iza Yerusaalame asaa. \v 3 Aa aawuu Amesiyaasi ootseeddawaadan, ikka Med'ina Godaa sintsan suurebaa ootseedda. \v 4 Gidooppenne Asay goynniyaa d'ok'k'a sa'aa d'ayisibeenna; he diraw yarshshuwaa yarshshiyaawaanne is'aanaa c'uwayiyaawaa aggibeenna. \v 5 Med'ina Goday Ooziyaana wolk'k'aama Oolluwaa harggiyaan oytseedda; hayk'k'ana gakkanaasikka he harggii Aa yeddibeenna diraw, dumma gollen barekka de'eedda. He wode kaatiyaa na'ay Iyo'aataame kaatiyaa gollen de'iide, he biittaa asaa mooddeedda. \p \v 6 Ooziyaane haneedda harabaynne I ootseeddabay ubbay Yihudaa Kaatetuwaa Taarikiyaa mas'aafan s'aafetti utteedda. \v 7 Ooziyaane hayk'k'iidde, bare mayzzan gaketeedda; Daawita Kataman bare mayza aawotuwaana moogetteedda. Aa kotan Aa na'ay Yo'aataame kaateteedda.\x - \xo 15:7 \xo*\xt Isa. 6:1\xt*\x* \s Israa'eeliyaa Kaatiyaa Zakkaraasa \p \v 8 Yihudaa Kaatii Ooziyaane kaateteedda hattamanne hosppuntsa laytsan, Iyorbbaama na'ay Zakkaraasi Israa'eeliyaa asaa bolla Samaariyaa kataman kaateteedda; I usuppun aginaa kaateteedda. \v 9 Aa mayza aawotuu ootseeddawaadan, ikka Med'ina Godaa sintsan iitabaa ootseedda; Nabaas'a na'ay Iyorbbaami Israa'eeliyaa asaa oosisseedda nagaraa ootsiyaawaa aggibeenna. \v 10 Hewaappe guyyiyaan, Yaabeesha na'ay Shaaluumi Zakkaraasa bolla mak'etti denddiide, Yibila'aama giyaa saan wod'iide Aa kotan barew kaateteedda. \p \v 11 Zakkaraasi haneedda harabaynne I ootseeddabay ubbay Israa'eeliyaa Kaatetuwaa Taarikiyaa mas'aafan s'aafetti utteedda. \p \v 12 Hawaadan haniide, Med'ina Goday Iyuw, «Ne zarii oyddentso yeletaa gakkanaw, Israa'eeliyaa kawutetsaa araatan uttanawaa» yaagiide odeedda k'aalay poletteedda.\x - \xo 15:12 \xo*\xt 2 Kat. 10:30\xt*\x* \s Israa'eeliyaa Kaatiyaa Shaaluuma \p \v 13 Yihudaa Kaatii Ooziyaane kaateteedda hattamanne udduppuntsa laytsan, Yaabeesha na'ay Shaaluumi kaateteedda; I Samaariyaan itti aginaa kaateteedda. \v 14 Hewaappe guyyiyaan, Gaade na'ay Minaaheemi Tirs's'a giyaa katamaappe Samaariyaa beedda. Samaariyaan de'iyaa Yaabeesha na'aa Shaaluuma wod'iide Aa kotan barew kaateteedda. \p \v 15 Shaaluumi haneedda harabaynne I mak'etteedda mak'k'uu Israa'eeliyaa Kaatetuwaa Taarikiyaa mas'aafan s'aafetti utteedda. \v 16 He wode Minaaheemi Tirs's'a katamaappe denddiide, Tifisaaha giyaa katamaa, kataman de'iyaa asaanne katamaa heeraan de'iyaa biittatuwaa ubbaa oleedda. Unttunttu barenttu katamaa dirssaa penggiyaa aw dooyennan is's'eedda diraw, Tifisaaha katamaa olettiide bayzzeedda; k'ay he kataman de'iyaa shahaara mac'c'a asaa uluwaa ubbaa p'alk'k'i yeggeedda. \s Israa'eeliyaa Kaatiyaa Minaaheema \p \v 17 Yihudaa Kaatii Ooziyaane kaateteedda hattamanne udduppuntsa laytsan, Gaade na'ay Minaaheemi Israa'eeliyaa bolla kaateteedda; I Samaariyaan tammu laytsaa kaateteedda. \v 18 I Med'ina Godaa sintsan iitabaa ootseedda; Nabaas'a na'ay Iyorbbaami Israa'eeliyaa asaa oosisseedda nagaraa ootsiyaawaa aggibeenna. \p \v 19 Hewaappe guyyiyaan, Asoore gadiyaa Kaatii Tigilaati-Paleseeri Israa'eeliyaa biittan dooddeedda. Minaheeme kawutetsan barena minisana malanne maaddana mala, Tigilaati-Paleseeraw hattamanne oyddu sha"a kiilo giraame s'agaraa biraa immeedda. \v 20 Minaaheemi he miishshaa Israa'eeliyaa asaa wolk'k'an c'igisseedda; Asoore biittaa kaatiyaw Immanaw dure asaa ubbay ittuu ittuu ishatamu s'agaraa biraa peed'eeddino. Hewaadan ootsina, Asoore kaatii Israa'eeliyaa biittaa aggiide, bare gadiyaa simmeedda. \p \v 21 Minaaheemi haneedda harabaynne I ootseeddabay ubbay Israa'eeliyaa Kaatetuu Taarikiyaa mas'aafan s'aafetti utteedda. \v 22 Minaaheemi hayk'k'iidde, bare mayzzan gaketeedda; Aa kotan Aa na'ay Pak'aahi kaateteedda. \s Israa'eeliyaa Kaatiyaa Pak'aaha \p \v 23 Yihudaa Kaatii Ooziyaane kaateteedda ishatamantsa laytsan, Minaaheema na'ay Pak'aahi Israa'eeliyaa bolla Samaariyaan kaateteedda; I laa"u laytsaa kaateteedda. \v 24 Pak'aahi Med'ina Godaa sintsan iitabaa ootseedda; Nabaas'a na'ay Iyorbbaami Israa'eeliyaa asaa oosisseedda nagaraa ootsiyaawaa aggibeenna. \v 25 Aa ola gadaawatuwaappe ittuu, Ramaaliyaa na'ay Paak'uha giyaawe Aa bolla mak'ettiide denddeedda. Gala'aade asaappe ishatamu attuma asaa barenana akki biide, Samaariyaa kataman kaatiyaa gollen de'iyaa geessuwaa geleedda. Paak'uhi Pak'aaha Arggoobaarakka Haariyaanakka ittippe wod'iide Aa kotan barew kaateteedda. \p \v 26 Pak'aahi haneedda harabaynne I ootseeddabay ubbay Israa'eeliyaa Kaatetuwaa Taarikiyaa mas'aafan s'aafetti utteedda. \s Israa'eeliyaa Kaatiyaa Paak'uha \p \v 27 Yihudaa Kaatii Ooziyaane kaateteedda ishatamanne laa'entso laytsan, Ramaaliyaa na'ay Paak'uhi Israa'eeliyaa bolla Samaariyaan kaateteedda; I laatamu laytsaa kaateteedda. \v 28 Paak'uhi Med'ina Godaa sintsan iitabaa ootseedda; Nabaas'a na'ay Iyorbbaami Israa'eeliyaa asaa oosisseedda nagaraa ootsiyaawaa aggibeenna. \p \v 29 Israa'eeliyaa Kaatiyaa Paak'uha wodiyaan Asoore Kaatii Tigilaati-Paleseeri yiide ayino, Aabeeli-Beetimaa'ika, Yaanooha, K'edeeshanne Has'oora geetettiyaa katamatuwaa olettiide oyk'k'eedda; k'aykka Gala'aade, Galiilanne Nifttaaleema biittatuwaa ubbaa olettiide, asaa Asoore gadiyaa omoodiide afeedda. \p \v 30 Ooziyaana na'ay Yo'aataame kaateteedda laatamantsa laytsan, Eelah na'ay Hoshee'i Ramaaliyaa na'aa Paak'uha bolla mak'etti wod'iide Aa sa'aan barew kaateteedda. \p \v 31 Paak'uhi haneedda harabaynne I ootseeddabay ubbay Israa'eeliyaa Kaatetuu Taarikiyaa mas'aafan s'aafetti utteedda. \s Yihudaa Kaatiyaa Iyo'aataama \r (2 Od. 27:1-9) \p \v 32 Ramaaliyaa na'ay, Israa'eeliyaa Kaatii Paak'uhi kaateteedda laa'entso laytsan, Yihudaa Kaatiyaa Ooziyaana na'ay Iyo'aataame kaateteedda. \v 33 Iyo'aataame kaatetiyaa wode aw laytsay laatamanne ichchesha; I Yerusaalamen tammanne usuppun laytsaa kaateteedda. Aa aati suntsay Yaruusho; Yaruusha S'aadook'a naatto. \v 34 Bare aawuu Ooziyaane ootseeddawaadan, Iyo'aataamikka Med'ina Godaa sintsan suurebaa ootseedda. \v 35 Gidooppenne Asay goynniyaa d'ok'k'a sa'aa d'ayisibeenna; he diraw yarshshuwaa yarshshiyaawaanne is'aanaa c'uwayiyaawaa aggibeenna. Iyo'aataame Med'ina Godaa Geeshsha Golliyaa geliyaa k'ommo bagga penggiyaa zaaretsiide ootseedda. \p \v 36 Iyo'aataame haneedda harabaynne I ootseeddabay ubbay Yihudaa Kaatetuwaa Taarikiyaa mas'aafan s'aafetti utteedda. \v 37 He wodiyaan Med'ina Goday Sooriyaa Kaatiyaa Raas'iinanne Ramaaliyaa na'aa, Israa'eeliyaa Kaatiyaa Paak'uha Yihudaa biittaa olissanaw doommeedda. \v 38 Iyo'aataame hayk'k'iidde, bare mayzzan gaketeedda; bare mayza aawuwaa Daawita Kataman bare mayza aawotuwaana moogetteedda. Aa sa'aan Aa na'ay Akaazi kaateteedda. \c 16 \s Yihudaa Kaatiyaa Akaaza \r (2 Od. 28:1-27) \p \v 1 Ramaaliyaa na'ay Paak'uhi kaateteedda tammanne laappuntsa laytsan, Iyo'aataama na'ay Akaazi Yihudaan kaateteedda. \v 2 I kaatetiyaa wode laytsay aw laatama; Yerusaalamen I tammanne usuppun laytsaa kaateteedda. Aa mayza aawuu Daawite suurebaa ootseeddawaadan, Med'ina Godaa bare S'oossaa sintsan I suurebaa ootsibeenna. \v 3 I kase de'eedda Israa'eeliyaa kaatetuwaa ogiyaan hametteedda. K'ay Med'ina Goday Israa'eeliyaa asaa sintsaappe laaggiide kesseedda asatuu de'uwaa wogaa, he sheneyiyaawaa k'ulliide, bare yeleedda na'aa adda taman s'uuggiide, eek'aw yarshsheedda.\x - \xo 16:3 \xo*\xt Zar. 12:31\xt*\x* \v 4 Akaazi Asay goynniyaa d'ok'k'a dirawunne, deretuwaa huup'iyaaninne daashsha mitsaa ubbaa garssan yarshshuwaa yarshsheeddanne is'aanaa c'uwayeedda. \p \v 5 Hewaappe guyyiyaan, Sooriyaa Kaatii Raas'iininne Ramaaliyaa na'ay, Israa'eeliyaa Kaatii Paak'uhi Yerusaalame olanaw yiide dooddeeddino; shin Akaaza s'oonanaw danddayibeykkino. \v 6 He wode Sooriyaa Kaatii Raas'iini Eelaata giyaa katamaa zaariide akkiide, Yihudaa asaa laaggiide keseedda. Yaatina Eedooma asatuu Eelaata katamaa yiide, hachche gakkanaw yaan de'iino. \p \v 7 Hewaa diraw, Akaazi Asoore Kaatiyaa Tigilaati-Paleseeraw kiitaa yeddiide, «Taani ne na'aanne ne k'oomaa. Hayyanaa haaya; taana oliyaa Sooriyaa kaatiyaa kushiyaappenne Israa'eeliyaa kaatiyaa kushiyaappe taana ashsha» yaageedda. \v 8 K'ay Akaazi Med'ina Godaa Geeshsha Golliyaaninne kaatiyaa golliyaa miishshaa minjjiyaasan de'iyaa biraanne work'k'aa akkiide, Asoore kaatiyaw immo ootsiide yeddeedda. \v 9 Akaazi geeddawaa Asoore kaatii mayyiide, Damask'k'o katamaa olettiide oyk'k'eedda. Asaa omoodiide, K'iira giyaa sa'aa afeedda; Kaatiyaa Raas'iinakka wod'eedda. \p \v 10 Hewaappe guyyiyaan, Kaatii Akaazi Asoore Kaatiyaa Tigilaati-Paleseerana gaketanaw Damask'k'o beedda. Damask'k'on de'iyaa yarshshiyaa sa'aa be'iide Aa malatiyaa yarshshiyaa sa'aa kees's'ana mala, he yarshshiyaa sa'aa misiliyaanne kees's'iyaa hanotaa k'eesiyaa Ooriyoonaw kiitteedda. \v 11 Hewaa diraw, Kaatii Akaazi Damask'k'oppe simmiide yaanaw, k'eesiyaa Ooriyooni he leemisuwaa malatiyaa yarshshiyaa sa'aa giigisseedda. \p \v 12 Kaatii Damask'k'oppe simmeedda wode, yarshshiyaa sa'ay oosettiide poletteeddawaa be"i yarshshiyaa saakko shiik'iide, \v 13 bare s'uuggiyaa yarshshuwaanne bare katsaa yarshshuwaa yarshsheedda. K'ay bare ushshaa yarshshuwaa gusseedda; bare ittippetetsaa yarshshuwaa suutsaakka yarshshiyaa sa'aa bolla c'ac'c'afeedda. \v 14 Nahaasiyaa giyaa birataappe ootsiide, Med'ina Godaw dummayi wotseedda yarshshiyaa sa'ay ooratsa yarshshiyaa saappenne Geeshsha Golliyaappe gidduwaan de'ee. Yaatina Akaazi he ec'a yarshshiyaa sa'aa dentsiide, bare oosisseedda ooratsa yarshshiyaa saappe huup'issa baggana wotseedda.\x - \xo 16:14 \xo*\xt Kes. 27:1-2; 2 Od. 4:1\xt*\x* \p \v 15 Hewaappe guyyiyaan, Kaatii Akaazi k'eesiyaa Ooriyoona hawaadan yaagiide azazeedda; «Ha wogga ooratsa yarshshiyaa sa'aa wontta s'uuggiyaa yarshshuwaa, omarssi shiishshiyaa katsaa yarshshuwaa, kaatii shiishshiyaa s'uuggiyaa yarshshuwaanne katsaa yarshshuwaa, Asay ubbay shiishshiyaa s'uuggiyaa yarshshuwaa, unttuntta katsaa yarshshuwaanne unttuntta ushshaa yarshshuwaa yarshshiyaa sa'aa ootsa. Yenkko nahaasiyaappe med'etteedda yarshshiyaa sa'aa taani taw oochchiyaa sa'aa kessana» yaageedda. \v 16 K'eesiyaa Ooriyooni Kaatii Akaazi azazeeddawaadan med'd'eedda. \p \v 17 Kaatii Akaazi Geeshsha Golliyaa giddon go'ettiyaa, nahaasiyaa birataappe med'etteedda gaaretuwaa lochcha birataa k'ans's'iidde, miyyiyaappe diggiide meec'ettiyaa keretuwaa gaaretuwaa bollaappe dentseedda. K'ay Abbaa Saaniyaa, Aa zemppisseedda nahaasiyaa booratuwaa misiletuwaa bollappe dentsiide, shuchchaa baasuwaa bolla wotseedda.\x - \xo 16:17 \xo*\xt 1 Kat. 7:23-39; 2 Od. 4:2-6\xt*\x* \v 18 Asoore kaatiyaa diraw, Akaazi bare kawutetsaa araataa kase wotsiyaa saappe diggeedda. K'ay aappe kase de'eedda kaatetuwaa Med'ina Godaa Geeshsha Golliyaa geliyaa penggiyaa gorddeedda. \p \v 19 Kaatii Akaazi haneedda harabaynne I ootseeddabay ubbay Yihudaa Kaatetuwaa Taarikiyaa mas'aafan s'aafetti utteedda. \v 20 Akaazi hayk'k'iidde, bare mayzzan gaketeedda; Daawita Kataman bare mayza aawotuwaana moogetteedda. Aa kotan Aa na'ay Hizk'k'iyaase kaateteedda.\x - \xo 16:20 \xo*\xt Isa. 14:28\xt*\x* \c 17 \s Israa'eeliyaa Kaatiyaa Hossee'a \p \v 1 Yihudaa Kaatii Akaazi kaateteedda tammanne laa'entso laytsan, Elah na'ay Hossee'i Israa'eeliyaa bolla Samaariyaa kataman kaateteedda; I udduppun laytsaa kaateteedda. \v 2 Med'ina Godaa sintsan I iitabaa ootseedda; giddooppene aappe kase de'eedda Israa'eeliyaa kaatetuu ootseeddawaa keeshshaa iitaa ootsibeenna. \p \v 3 Asoore Kaatii Shalmman"eeseri yiide, aanana olaa gaketeedda; Hossee'i s'oonettiide, aw giiraa giireedda. \v 4 Shin amareeda laytsaappe simmina, Kaatii Hossee'i Soo'i giyaa Gibs'e kaatiyaw kiitaa yeddiide, barena maaddana mala oochcheedda. Yaatiide kasewaadan Asoore kaatiyaw giiriyaawaa aggi basheedda. Kaatii Shalmman"eeseri hewaa sisiide, Aa oytsiidde, k'asho golliyaa gelisseedda. \s Samaariyaa Kunddetsaa \r (17:5-41) \p \v 5 Hewaappe guyyiyaan, Asoore kaatii Israa'eeliyaa biittaa ubbaa bolla mayyiide, Samaariyaa katamaa dooddeedda; heezzu laytsaa gatseedda. \v 6 Hossee'i kaateteedda udduppuntsa laytsan Asoore kaatii\f + \fr 17:6 \fr*\fk Asoore kaatii: \fk*\ft I Laa"entso Sarggoona gidennaan aggena.\ft*\f* Samaariyaa katamaa omoodeedda. Israa'eeliyaa asaa akkiide, Asoore gadiyaa afeedda. Hewaappe kaala unttunttu hewaa Halaaha kataman, hewaa Meedoonatuwaa katamatuwaan, haratuwaa k'ay Gozaana biittan de'iyaa Haboora Shaafaa matan wotseedda. \p \v 7 Hawe ubbay haneeddawe, Israa'eeliyaa Asay Med'ina Godaa barenttu S'oossaa bolla, unttunttu Gibs'eppe, Gibs'e kaatiyaa kushiyaappe kesseeddawaa bolla nagaraa ootseedda gaasuwaana. K'ay unttunttu hara s'oossatoo goynniide, \v 8 Med'ina Goday unttunttu sintsaappe laaggiide kesseedda gade asatuu de'eedda de'uwaa wogaa kaalleedda gaasuwaana. Hewaa bollakka k'ay Israa'eeliyaa kaatetuu doommeedda iita wogaa kaalleedda gaasuwaana. \v 9 Israa'eeliyaa Asay Med'ina Godaa barenttu S'oossaa bolla iitabaa geeman ootseeddino; k'eeri guutsa mootsaappe biide, wogga wolk'k'aama katamaa gakkanaw de'iyaa gishuwaan ubbaan barenttu goynniyaa d'ok'k'a sa'aa med'd'eeddino. \v 10 K'ay unttunttu eek'aa shuchchatuwaanne Asheero giyaa s'oossatti misiletuwaa deriyaa huup'iyaa ubbaaninne daashsha mitsaa ubbaa garssan esseeddino.\x - \xo 17:10 \xo*\xt 1 Kat. 14:23\xt*\x* \v 11 K'aykka unttunttu Med'ina Goday beni unttunttu sintsaappe laaggiide kesseedda gade asatuu ootseeddawaadan, d'ok'k'a sa'aa ubbaan is'aanaa c'uwayeeddino. Unttunttu Med'ina Godaa hank'k'etsiyaa iitabaa ootseeddino. \v 12 Med'ina Goday unttuntta, «Eek'aw goynnoppite» gi wotsina, unttunttu eek'aw goynneeddino. \p \v 13 Med'ina Goday Israa'eeliyaa asaanne Yihudaa asaa bare timbbitiyaa odiyaa ubbatuwaa baggananne sas'aani be'iyaa ubbatuwaa baggana, «Hinttena erite! Hinttenttu iita ogiyaappe simmite; taani timbbitiyaa odiyaa ta k'oomatuwaa baggana, hinttenttu aawotuu azazettanaadan immeedda higgiyan de'iyaa wogaanne awaayuwaa ubbaa naagite» yaagi wotseedda. \v 14 Shin unttunttu sisennan is's'eeddino. Med'ina Godaa barenttu S'oossaa ammanettibeenna barenttu aawotuwaadan morggiyaa miniseeddino. \v 15 Unttunttu Aa wogaa, I unttunttu aawotuwaana c'aak'k'eteedda c'aak'uwaanne Aa seeraa kad'eeddino. Unttunttu shufuro eek'atoo goynniide, barenttu huup'iyawukka shufuro gideeddino. \p Med'ina Goday unttuntta, «Hinttenttu yuushshuwaan de'iyaa dere asatuu ootsiyaawaadan ootsoppite» gi wotsina is's'iide, unttunttu unttunttu de'uwaa wogaa kaalleeddino. \v 16 Med'ina Godaa barenttu S'oossaa azazuwaa ubbaa aggi aggeeddino. Maraa malatiyaa, laa"u goynniyaa misiletuwaanne Asheero giyaa s'oossatuu misiliyaa med'd'eeddino. Saluwaan de'iyaa s'oolinttiyaa ubbaw goynneeddinonne Ba'aala giyaa eek'aw ootseeddino.\x - \xo 17:16 \xo*\xt 1 Kat. 12:28\xt*\x* \v 17 Unttunttu barenttu attuma naanaanne mac'c'a naanaa taman s'uuggiide yarshsheeddino. Kaayiyaawaanne moyttilliyaa haasayissiyaawaa doyeeddino. Hewaadan iitabaa ootsanaw barenttu huup'iyaa zal"iidde, Med'ina Godaa hank'k'etseeddino.\x - \xo 17:17 \xo*\xt Zar. 18:10\xt*\x* \v 18 Hewaa diraw, Med'ina Goday Israa'eeliyaa asaa loytsi hank'k'etteedda; unttuntta bare sintsaappe diggeedda. Yihudaa zariyaa s'alalay atteedda. \p \v 19 Shin Yihudaa asatuukka Med'ina Godaa barenttu S'oossaa azazuwaa naagibeykkino; unttunttu Israa'eeliyaa Asay doommeedda de'uwaa wogaa kaalleeddino. \v 20 Hewaa gaasuwaan Med'ina Goday Israa'eeliyaa zeretsaa ubbaa aggi basheedda. I unttunttu tuggayiide, bare sintsaappe diggana gakkanaw, unttuntta bonk'k'iyaawanttu kushiyan yeggi basheedda. \p \v 21 Med'ina Goday Israa'eeliyaa asaa Daawita zeretsatuwaa kawutetsaappe beni shaakkeedda wode, Israa'eeliyaa Asay Nabaas'a na'aa Iyorbbaama barenttoo kaateyeeddino. Hewaappe guyyiyaan, Israa'eeliyaa Asay Med'ina Godaa kaallennaadan Iyorbbaami diggeedda; I unttuntta wolk'k'aama nagaraa oosisseedda. \v 22-23 Med'ina Goday timbbitiyaa odiyaa bare k'oomatuwaa ubbatuwaa baggana kase odi wotseeddawaadan, bare sintsaappe diggana gakkanaw, Israa'eeliyaa Asay Iyorbbaami ootseedda nagaraa ubbaa ootseedda. Hewaa diraw, Israa'eeliyaa Asay barenttu yeletteedda gadiyaappe omoodettiide, Asoore gadiyaa beeddino; unttunttu hanno gakkanaasikka yaan de'iino. \s Asooretuu Israa'eeliyaa Gadiyaan Utteeddino \p \v 24 Hewaappe guyyiyaan, Asoore kaatii Baabloone biittan de'iyaa Kuuta, Iiwa, Hamaatanne Safariwayma geetettiyaa katamatuwaan de'iyaa asaa ahiide Israa'eeliyaa asaa sa'aan Samaariyaa katamatuwaan wotseedda. Unttunttu he katamatuwaa laattiide, unttunttun de'eeddino. \p \v 25 Unttunttu koyro yaan de'ussaa doommeedda wode, Med'ina Godaw goynnibeeykkino. Hewaa gaasuwaan Med'ina Goday unttunttu giddo gaammotuwaa yeddeedda; gaammotuu unttunttu giddoppe amareedawantta mentsereetsiide wod'eeddino. \v 26 Yaatina Asoore kaatiyaa, «Neeni dentsa afaade Samaariyaa katamatuwaan wotseedda Asay he biittaa s'oossaa wogaa erenna. Erennawaa gaasuwaan I unttuntta mentsereetsi wod'iyaa gaammotuwaa unttunttu bolla yeddeedda» yaagiide odeeddino. \p \v 27 Asoore kaatii, «Hinttenttu Samaariyaappe omoodiide aheedda k'eesetuwaappe ittuwaa zaariide, yaa yeddite. I yaan de'iide, he biittaa s'oossaa wogaa unttuntta tamaarisso» yaagiide azazeedda. \v 28 Hewaa diraw, Samaariyaappe omoodiide afeedda k'eesetuwaappe ittuu Beeteelen de'anaw yeedda; Med'ina Godaw goynniyaa wogaa unttuntta tamaarisseedda. \p \v 29 Gidooppenne Samaariyaa yiide utteedda Asay barew goynniyaa eek'aa misiletuwaa bare de'iyaa sa'aan de'iyaa sa'aan med'd'eedda. Samaariyaa Asay kees's'eedda goynniyaa d'ok'k'a gishuwaan wotseedda. \v 30 Hewaa maaran Baabloone Asay Sukkoti-Banooba giyaa eek'aa misiletuwaa med'd'eedda. Kuuta Asay Nerggaala giyaa eek'aa misiletuwaa med'd'eedda. Hamaata Asay k'ay Ishiima giyaa eek'aa misiletuwaa med'd'eedda. \v 31 Iiwa Asay Nibihaazanne Tarttaak'a geetettiyaa d'amaashatuwaa misiletuwaa med'd'eedda. Safariwayma Asay k'ay Adiraameleekanne Anaameleka geetettiyaa barenttu s'oossatoo barenttu naanaa taman s'uuggiide yarshsheedda. \v 32 Unttunttu Med'ina Godaw yayyeeddino; shin barenttu giddoppe dumma dumma asaa dooriide, yarshshiyaa d'ok'k'a gishuwaan k'eesatuwaa ootsiide suntseeddino. \v 33 Unttunttu Med'ina Godaw yayyeeddino; shin barenttu yeedda biittaa biittaa asaa meeziyaa kaalliide, barenttu s'oossatookka goynneeddino. \v 34 Unttunttu hachche gakkanaasikka kase barenttu meeziyaadan ootsiino. \p Unttunttu tumuppe Med'ina Godaw yayyikkino woy Med'ina Goday Israa'eeliyaa giide suntseedda Yaak'ooba zeretsaw immeedda awaayuwaanne wogaa, higgiyaanne azazuwaa naagikkino.\x - \xo 17:34 \xo*\xt Dom. 32:28; 35:10\xt*\x* \v 35 Med'ina Goday Israa'eeliyaa asaana beni c'aak'k'eteedda wode, unttuntta hawaadan yaagiide azazeedda; «Hara s'oossatoo goynnoppite; unttunttoo gulbbatoppite; unttunttoo ootsoppite woy unttunttoo yarshshoppite.\x - \xo 17:35 \xo*\xt Kes. 20:5; Zar. 5:9\xt*\x* \v 36 Shin Gibs'eppe hinttentta bare wolk'k'aama wolk'k'aaninne bare mic'eteedda kushiyan kesseedda Med'ina Godaw ootsite; aw gulbbatite; aw yarshshuwaa yarshshite.\x - \xo 17:36 \xo*\xt Zar. 6:13\xt*\x* \v 37 Taani Med'ina Goday hinttenttoo s'aafeedda awaayuwaanne wogaa, higgiyaanne azazuwaa ubbaa wode naagite; hara s'oossatoo goynnoppite. \v 38 Taani hinttenana c'aak'k'eteedda c'aak'uwa dogoppite; hara s'oossatookka goynnoppite. \v 39 Hewaa aggiide, Med'ina Godaw hinttenttu S'oossaw goynnite. Hinttenttu morkkatuwaa ubbaappe hinttentta ashshanawe taana» yaagiide azazeedda. \v 40 Unttunttu aw eeno geennan is's'iide, kase barenttu doyaakka bak'k'i oyk'k'eeddino. \p \v 41 He asatuu Med'ina Godaw yayyiiddekka, itti baggana barenttu eek'aa misiletoo goynniino. Hachche gakkanaasikka unttunttu zeretsay unttunttu aawotuu goynniyaawaadan goynniidde de'ee. \c 18 \ms Yihudaa Kawutetsaa \mr (18:1—25:30) \s Hizk'k'iyaasaappe Iyoosiyaasa Gakanaw \r (18:1—21:26) \p \v 1 Elah na'ay Hoosee'i Israa'eelan kaateteedda heezzentso laytsan Yihudaa Kaatiyaa Akaaza na'ay Hizk'k'iyaase kaateteedda. \v 2 I kaatetiyaa wode laytsay aw laatamanne ichchesha; Yerusaalamen I laatamanne udduppun laytsaa kaateteedda. Aa aati suntsay Abii geetettee; Iza Zakkaraasa naatto. \v 3 Aa mayza aawuwaa Daawite ootseeddawaadan, Hizk'k'iyaasikka Med'ina Godaa sintsan suurebaa ootseedda. \v 4 Asay goynniyaa d'ok'k'a sa'aa I diggeedda. Eek'aa tuussatuwaa mentsereetseedda. Asheero giyaa s'oossatti misiliyaa k'ans's'i oleedda. K'ay Muse nahaasiyaappe med'd'eedda shooshshaakka mentsereetseedda. Ayaw gooppe, he wodii gakkanawukka Israa'eeliyaa Asay aw is'aanaa c'uwayiidde takkeedda. He shooshshaa suntsay Nehushttaana.\x - \xo 18:4 \xo*\xt Pay. 21:9\xt*\x* \p \v 5 Hizk'k'iyaase Med'ina Godaa Israa'eeliyaa S'oossaa ammaneedda; Yihudaa kaatetuwaa ubbaa giddon Aa mala kaatii aappe kase gidina, aappe guyye gidina beettibeenna. \v 6 Ayaw gooppe, Med'ina Godaw I amaneteedda; Med'ina Godaa kaalliyaawaa aggibeenna; Med'ina Goday Musa azazeedda azazuwaa naageedda. \v 7 Med'ina Goday aanana ittippe gideedda; yaatina I ootsiyaabay ubbay aw injjeteedda. I Asoore kaatiyaa bolla makkaleedda; aw moodettenaan is's'eedda. \v 8 I Piliss's'eema asaanna oleteedda; k'eri guutsa mootsaappe biide, wogga wolk'k'aama katamaa gakkanaw, Gaazaakka Aa yuushshuwaan de'iyaa biittatuukka attenan unttunttu de'iyaa sa'aa ubbaa s'ooneedda. \p \v 9 Kaatii Hizk'k'iyaase kaateteedda oyddentso laytsan, Elah na'ay Israa'eeliyaa Kaatii Hoshee'i kaateteedda laappuntsa laytsan, Asoore Kaatii Salman"eeseri Israa'eeliyaa bolla metuwaa gatsanaw dooddeedda; Samaariyaa katamaakka dooddeedda. \v 10 Heezzentso laytsi Sooriyaa Asay Samaariyaa katamaa s'ooneedda. Yaatina Hizk'k'iyaase kaateteedda usuppuntsa laytsan, Israa'eeliyaa kaatii Hosee'i kaateteedda udduppuntsa laytsan, Samaariyaa katamay s'oonetteedda. \v 11 Asoore kaatii Israa'eeliyaa asaa Asoore gadiyaa afeedda. Hewaappe kaala unttuntta hewaa Halaaha kataman, hewaa Meedoonatuwaa kataman, haratuwaa k'ay Gozaana biittan de'iyaa Haboora Shaafaa ellekka wotseedda. \v 12 Hawe haneeddawe unttunttu Med'ina Godaw barenttu S'oossaw azazettenan is's'iide, Med'ina Godaa k'aalaa c'aak'uwaa, Med'ina Godaa k'oomay Muse azazeedda azazuwaa ubbaa mentseedda gaasuwaana. Unttunttu Aa azazuwaa sisanawukka azazettanawukka koyibeeykkino. \s Asooretuu Yerusaalame Olanaw Naasseeddino \r (2 Od. 32:1-19; Isa. 36:1-22) \p \v 13 Kaatii Hizk'k'iyaase kaateteedda tammanne oyddentso laytsan, Asoore Kaatii Sanaakireebe gimbbettu utteedda Yihudaa katamatuwaa ubbaa olettiide oyk'k'eedda. \v 14 Yaatina Yihudaa Kaatii Hizk'k'iyaase Laakisha kataman de'iyaa Asoore Kaatiyaa Sanaakireemaw kiitaa yeddiide, «Taani bayzzaad. Hayyanaa ta biittaa yeddaade kesa. Neeni taana oochcheeddawaa ayaanne ta immana» yaageedda. \p Asoore kaatii Yihudaa Kaatiyaa Hizk'k'iyyaasa, «Neeni tammu sha"a kiilo giraame biraanne itti sha"a kiilo giraame work'k'aa taw yedda» yaageedda. \p \v 15 Hizk'k'iyaase Med'ina Godaa Geeshsha Golliyaaninne kaatiyaa golliyaa miishshaa minjjiyaasan de'eedda biraa ubbaa aw yeddeedda. \v 16 He wode Yihudaa Kaatii Hizk'k'iyaase Med'ina Godaa Geeshsha Golliyaa penggiyaa sank'k'atuwaa mayyi utteedda work'k'aanne k'ay I bare huup'iyaw he pengge k'osiletsatuwaa mayzzi wotseedda work'k'aa pok'k'i k'aariide, Asoore kaatiyaw yeddeedda. \p \v 17 Hewaappe guyyiyaan, Asoore kaatii heezzu olaa gadaawatuwaa c'ora olanchchatuwaanna Laakisha giyaa katamaappe Kaatiyaa Hizk'k'iyaasakko Yerusaalame yeddeedda. Unttunttu biide, Yerusaalame gakkeeddino; Mayuwaa Meec'c'iyaawaa Gade afiyaa ogiyaappe k'ommo baggana de'iyaa, dagatteedda haatsay goggiyaa shiik'eedda haatsaa miyiyaan ek'k'eeddinno. \v 18 Yaatiide unttunttu kaatiyaa s'eeseeddino. Hilk'k'iyaa na'ay kaatiyaa gollen aawotiyaa Eliyaak'iime, waanna s'aafii Sheebininne Asaafa na'ay taarikiyaa s'aafiyaa Yo'aahi aakko kare keseeddino. \p \v 19 Asooretuu gadaaway unttuntta, «Hizk'k'iyaasaw hawaadan yaagiide odite; ‹Asoore kaatii, wolk'k'aamay neena hawaadan yaagee; Neeni hawaa keena ayan ammanettaad?› \v 20 Neeni c'oo mela, ‹Olaa olettanaw taw aad'd'eeda eraynne wolk'k'aynne de'ee› yaagaasa. Shin neeni oonan ammanettaade ta bolla hawaa makkalaadii? \v 21 Neeni Gibs'e kaatiyaa maaddana gaade k'oppeeddawaa gidooppe, me"eedda mak'k'aa gatiman guufetiyaa asaa mala. Ayaw gooppe, gatimay me"ina, pinc'c'uu kushiyaa c'addeenne maduns's'isee. Gibs'e Kaatii barenan ammanettiyaa asaa ubbaw hewaa mala. \p \v 22 «Shin neeni taw, ‹Nuuni Med'ina Godan nu S'oossan ammanetteetto› yaagooppe, Hizk'k'iyaase Yihudaa asaanne Yerusaalame asaa, ‹Hintte Yerusaalamen de'iyaa yarshshiyaa sa'aan goynnanaw koshshe› giide, aw goynniyaa d'ok'k'a sa'atuwaanne yarshshuwaa sa'aa diggeedda S'oossaa I gidennee? \p \v 23 «Ane ha"i haaya! Ta godaa Asoore kaatiyaanna naasetta. Neeni togganaw danddayiyaa, gidiyaa asaa demmooppe, laa"u sha"a paratuwaa taani new immana. \v 24 Neeni Gibs'etu paraa asatuwaana paraa gaaretuwaa taw yeddana gaade ammanooppenne, ta godaa olanchchatuu kaappatuwaappe itti laafiyaawaakka zaaranaw danddayakka. \v 25 Hewaa bollakka k'ay, taani ha"i tumu Med'ina Godaa azazuu baynnan ha biittaa d'ayssanaw kessaaditaa? Med'ina Goday bare huup'iyaw taana, neerekka, he biittaa baade, olaade bayzza yaagiide odeedda yaagee yaagite» yaageedda. \p \v 26 Hewaappe guyyiyaan, Hilk'k'iyaa na'ay Eliyaak'iime, Sheebininne Yo'aahi Asooretuu gadaawaa hawaadan yaageeddino; «Nuuni birshshetsaa eriyaa diraw, hayyanaa neeni nuw ne k'oomatoo Sooriyaa k'aalan oda. Dirssaa gimbbiyaa huup'iyaan de'iyaa Asay sisenna mala, Ibraawetso k'aalan nuw odoppa» yaageeddino. \p \v 27 Shin gadaaway zaaretsiide, «Ha k'aalatuwaa taani hinttewunne hinttenttu godaa s'alalaw odanaw taana ta goday kiitteeddeeyye? Hinttenttunna ittippe barenttu shi'aa maanawunne barenttu sheeshshaa ushanaw de'iyaa, ha dirssaa gimbbiyaa bolla utteedda asaana ubbaw odanaassa gidenneeyye?» yaageedda. \p \v 28 Hewaappe guyyiyaan, Asooretuu gadaaway denddi ek'k'iide, bare k'aalaa d'ok'k'u ootsiide, Ibraawetso k'aalan hawaadan yaageedda; «Asoore kaatii wolk'k'aamay hinttentta giyaawaa sisite! \v 29 Kaatii hinttentta hawaadan yaagee; ‹Hizk'k'iyaasi hinttentta c'immoppo; ayaw gooppe, I hinttentta ta kushiyaappe wotsi akkanaw danddayenna. \v 30 I hinttentta, Med'ina Goday tuma nuuna ashshanawaa; ha katamaykka Asoore kaatiyaa kushiyan gelenna› yaagiide hinttentta Med'ina Godan ammantsoppo» yaagee. \p \v 31 «Ee, hinttenttu Hizk'k'iyaase odiyaawaa sisoppite. Asoore kaatii hinttentta, ‹Taananna sigettite; haa taakko kesite. Yaatooppe hinttenttu ubbaykka hinttenttu woyniyaa teeraappenne hinttenttu balasiyaa teeraappe miishshana; hinttenttu bookkeedda ollaappekka haatsaa ushishshana. \v 32 Hewaappe guyyiyaan, taani yaade, hinttentta hinttenttu biittaa malatiyaa gadiyaa akkaade afana. He biittay katsaynne woyniyaa eessaa ukitsaynne woyniyaa ataakilttii kumeedda biittaa; wogaraynne matsaa eessaynne kumeedda biittaa. Hinttenttu taw azazettooppe, pas'a de'ana; hayk'k'ikkita› yaagee. \p «Hizk'k'iyaase hinttentta, ‹Med'ina Goday nuuna ashshana› yaagiide c'immiyaawaa sisoppite. \v 33 Ayihuda gidenna asaa s'oossatuwaappe bare biittaa Asoore kaatiyaa kushiyaappe ashsheeda s'oossi de'iiyye? \v 34 Hamaata s'oossatuunne Arifaade s'oossatuu hak'an de'iinoo? Safariwayma, Henaa'anne Iiwa s'oossatuu hak'an de'iinoo? Unttunttu Samaariyaa ta kushiyaappe wotsi akkeeddino? \v 35 Ha biittatuwaa s'oossatuwaa ubbaa giddon bare biittaa ta kushiyaappe ayaa s'oossi ashsheedawaa shin, Med'ina Goday Yerusaalame ta kushiyaappe ashshanee?» yaageedda. \p \v 36 Shin Asay itti k'aalanne aw wurissenaan c'o"u geedda. Ayaw gooppe, kaatii unttuntta, «Aw ayinne zaariide odoppite» yaagi wotseedda. \v 37 Hewaappe guyyiyaan, Hilk'k'iyaa na'ay kaatiyaa gollen aawotiyaa Eliyaak'iime, waanna s'aafii Sheebininne taarikiyaa s'aafii Asaafa na'ay Yo'aahi barenttu mayuwaa peed'iide, Hizk'k'iyaasakko beeddino; Asooretuu gadaaway geeddawaa ubbaa aw odeeddino. \c 19 \s Kaatii Hizk'k'iyaase Isiyaasa Zoriyaa Oochcheedda \r (Isa. 37:1-7) \p \v 1 Kaatii Hizk'k'iyaase hewaa siseedda wode, bare mayuwaa peed'iide waaruwaa mayyiide, Med'ina Godaa Geeshsha Golliyaa geleedda. \v 2 Kaatiyaa gollen aawotiyaa Eliyaak'iime, waanna s'aafii Sheebininne kaaletsiyaa k'eesatuu waaruwaa mayyiide, Amoos'a na'aa timbbitiyaa odiyaa Isiyaasakko baana mala kiitteedda. \v 3 Unttunttu Isiyaasakko biide, «Hizk'k'iyaase hawaadan yaagee; ‹Hachchi gallassay meto gallassaa, seera gallassanne yeella gallassaa. Hewekka na'ai yelettanaw wodii gakkina, bannikkaade yelanaw mishiratiw wolk'k'ay d'ayiyaawaa mala. \v 4 De'uwaa Med'ina Godaa shek'k'anaadan, Aa goday, Asoore kaatii, kiitteedda gadaawaa k'aalaa ubbaa Med'ina Goday, ne S'oossay sisennan aggena. K'ay Med'ina Goday, ne S'oossay he siseedda boriyaa k'aalaa gaasuwan Aa murennan aggenna. Hewaa diraw, nu asaa giddon palahi attanawanttoo woossa!› yaagee» yaageeddino. \p \v 5 Kaatiyaa Hizk'k'iyaasa k'oomatuu Isiyaasakko yeedda wode, \v 6 Isiyaasi unttuntta hawaadan yaageedda; «Hinttenttu godaw hawaadan yaagiide odite; ‹Med'ina Goday neena, «Asoore kaatiyaa k'oomatuu taana shek'ishshin, neeni siseedda shek'k'aa k'aalaw yayyoppa. \v 7 Be'a, oduwaa sisiide, I bare gadiyaa simmana mala, taani Aa giddon iita ayaanaa wotsana. Yaataade I bare gadiyaa biide, yaan mashshaan hayk'k'anaadan taani Aa ootsana» yaagee› yaagite» yaageedda. \s Asooratuu Hara Naasiyaa Naasseeddino \r (Isa. 37:8-20) \p \v 8 Asoore kaatii Laakisha katamaappe denddiide bi kichcheeddawaa Asooretuu gadaaway sisiide, guyye simmeedda. Kaatii Liibina kataman olettiyaawaa demmeedda. \p \v 9 Kaatii Sanaakireeme, «Top'p'iyaa Kaatii Tirihaak'i neena olanaw yeedda» yaagiyaa oduwaa siseedda. Hizk'k'iyaasaw hawaadan yaagiide kiitteedda; \v 10 «Yihudaa Kaatiyaa Hizk'k'iyaasaa, neeni ammanettiyaa S'oossay neena, ‹Yerusaalame Asoore kaatiyaa kushiyan gelenna› yaagiide c'immoppo. \v 11 Be'a, Asoore kaatetuu biittatuwaa ubbaa mule d'ayssiide, unttunttu ootseeddawaa neeni sisaadda. Yaatina neeni attay? \v 12 Beni ta mayza aawotuu bayzzeedda biittatuwaa s'oossatuu, hewanttunne Gozaana, Kaaraanenne Res'eefa biittatuwaa s'oossatuunne Talassaaran de'iyaa Edene asaa s'oossatuu he biittatuwaa bashshaappe ashsheeddino? \v 13 Hamaata kaatii, Arifaade kaatii, Safariwayma kaatii, Henaa'a kaatiinne Iiwa kaatii hak'an de'iino?» yaagiide kiitteedda. \p \v 14 Hizk'k'iyaase dabddaabbiyaa akkiiyeedda asatuwaappe akkiide nabbabeedda. Dabddaabbiyaa Med'ina Godaa Geeshsha Golliyaa akki afiide, Med'ina Godaa sintsan mic'c'eedda. \v 15 Yaatiide Med'ina Godaa hawaadan yaagiide woosseedda; «Abeet Med'ina Godaw, kiruubetuwaappe gidduwaan uttiyaa Israa'eeliyaa S'oossaw, sa'aa kawutetsatuu ubbaa bolla ne s'alalay S'oossaa. Saluwaanne sa'aa neeni med'd'aadda.\x - \xo 19:15 \xo*\xt Kes. 25:22\xt*\x* \v 16 Abeet Med'ina Godaw, ne haytsa haa yeggaade sisa. Abeet Med'ina Godaw, ne ayfiyaa pokaade s'eella. Neena, de'uwaa S'oossaa shek'k'anaw Sanaakireeme kiitteedda k'aalaa sisa. \v 17 Abeet Med'ina Godaw, Asoore biittaa kaatetuu kawutetsatuwaanne unttunttu biittaa bayzzeeddawe ee tuma. \v 18 Unttunttu s'oossatuwaa taman s'uuggi d'aysseeddino; ayaw gooppe, unttunttu s'oossatuu wonikka asaa kushii massiide kesseedda mitsaanne shuchchaanne gidiyaa diraw, tumu s'oossatuwaa gidikkino; hewaa diraw, unttunttu unttuntta d'aysseeddino. \v 19 Abeet Med'ina Godaw, ne s'alalay S'oossaa gidiyaawaa sa'aa kawutetsatuu ubbay erana mala, ha"i simmi, Med'ina Godaw, nu S'oossaw, neeni nuuna Aa kushiyaappe wotsa akka!» yaagiide woosseedda. \s Isiyaasi Kaatiyaw Yeddeedda Kiitaa \r (Isa. 37:21-38) \p \v 20 Hewaappe guyyiyaan, Amoos'a na'ay Isiyaasi Hizk'k'iyaasaw hawaadan yaagiide kiitteedda; «Med'ina Goday Israa'eeliyaa S'oossay hawaadan yaagee; ‹Neeni Asoore Kaatiyaa Sanaakireema gaasuwaan taana woosseedda woosaa sisaad› yaagee. \v 21 Med'ina Goday Sanaakireebawaa hawaadan yaagiide haasayee; \q1 « ‹S'iyoonen de'iyaa wodoratta neena kad'aw; \q2 Yerusaalame wodoratta bare huup'iyaa k'aatsaadde, \q2 neena k'osaw. \b \q1 \v 22 « ‹Neeni shek'k'eeddawenne \q2 toochcheeddawe oonee? \q1 Neeni izi bollan ne k'aalaa \q2 d'ok'k'u ootsaade haasayaaddii? \q1 K'ay otoruwaan oona \q2 d'ok'k'u gaade s'eellaadii? \q1 Hewaa neeni ootseeddawe ta bollana, \q2 Israa'eeliyaa Geeshsha bollana gidennee! \q1 \v 23 Neeni kiitteedda asatuwaa baggana, \q2 Med'ina Godaa shek'k'aadda. \q1 K'ay hawaadan yaagaadda; \q2 «Taani taw de'iyaa c'ora paraa gaaretuwaan \q2 d'ok'k'a deretuwaa huup'iyaa, \q2 Liibaanoosa Deriyaa kiikiyaa kessaad. \q1 Ubbaappe aduk'k'iyaa zigatuwaanne, \q2 ubbaappe lo"iyaa s'idetuwaa k'ans's'aad. \q1 Taani aw wurssetsa gas'aanne \q2 lo"o wora gakkaad. \q1 \v 24 Taani allaga biittatuunne haatsaa ollatuwaa bookkaade, \q2 haatsaa unttunttuppe ushaad. \q1 Gibs'e biittan goggiyaa haatsaa ubbaa \q2 taani ta gediyaa gomppan yed'd'aade melissaad» yaagaadda. \b \q1 \v 25 « ‹Daro wodiyaappe kase neeni \q2 gimbbetteedda katamatuwaa k'ok'k'ofaade, \q1 Shuchchaa keelaa kessana mala, \q2 taani k'ofaa k'achcha wotseeddawaa neeni erabeykkii? \q1 Taani ha"i poliyaa halchchotuwaa \q2 beni halchcha wotsaad. \q1 \v 26 Hewaa diraw, unttunttu asaw wolk'k'ay is's'ina, \q2 Unttunttu kawusheeddinonne yeellateeddino. \q1 Unttunttu gade maataa mala; \q2 goshshan doliyaa c'arshshaa mala. \q1 Unttunttu golliyaa huup'iyaan mokkiyaa sharafaadaaninne \q2 ka"ennan de'ishshin, leegii meedda katsaadan haneeddino. \b \q1 \v 27 « ‹Shin neeni uttiyaasaa, \q2 kesiyaasaa, geliyaasaanne \q2 ta bolla neeni hank'k'etteedda hank'k'uwaa taani eray. \q1 \v 28 Neeni ta bolla hank'k'etteedda dirawunne, \q2 ne otoruwaakka taani siseedda diraw, \q1 Taani ne siid'iyaan ta dafuwaa aatsana; \q2 ne doonaankka ta bis'aalaa barssana. \q1 Yaataade ne yeedda ogiyaanna taani neena guyye zaarana› \m yaagee» yaageedda. \p \v 29 Hewaappe guyyiyaan, Isiyaasi Kaatiyaa Hizk'k'iyaasa hawaadan yaageedda; «Hawe polettanaw new malaatay hawaa: Ha laytsi hinttenttu zerennan doliyaa katsaa maana; laytsi k'ay ha laytsi mokkeeddawaa azabbaa maana. Shin kaala laytsi hinttenttu hinttenttu huup'iyaw zeritenne k'oyc'c'ite; woyniyaa turaakka tokkitenne Aa teeraa miite. \v 30 Yihudaa asaa atetsatuu s'ap'uwaa duge yeddiide, bollan ayfiyaa ayfiyaa mitsaa mala gidana. \v 31 Ayaw gooppe, wuriidde atteedawanttu Yerusaalameppe, palaheeddawanttukka S'iyooneppe kessana. Ubbaappe Wolk'k'aama Med'ina Godaa mishuu hewaa ootsiide polana. \p \v 32 «Hewaa diraw, Asoore kawuwaa Med'ina Goday hawaadan yaagee; ‹Asoore kaatii ha katamaa gelenna; woy hawaan bare wonddaafiyaan dukkenna. I bare gonddalliyaa oyk'k'iide, ha katamaa sintsa aad'd'enna; woy k'ay katamaa yuushshuwaa biittaa dooriyaan direnna. \v 33 Asoore kaatii bare yeedda ogiyaanna guyye simmana; I ha katamaa gelenna. Taani Med'ina Goday hawaa odaaddi. \v 34 Taani ta bonchchuwaa dirawunne ta k'oomaa Daawita diraw, ha katamaa boshissenaan ashsha akkana› yaagee» yaageedda. \p \v 35 He gallassi k'amma Med'ina Godaa kiitanchchay kesiide, Asoore Asay dunkkaaneedda sa'aan itti s'eetanne hosppun tammanne ichcheshu sha"a attuma asaa wod'eedda. Yaatina Asay wontta denddiide be'iyaa wode, hayk'k'eedda asaa anhay hewan kumeedda. \v 36 Hewaa diraw, Asoore Kaatii Sanaakireeme denddiide, guyye simmi biide, Nanawe kataman utteedda. \v 37 Itti gallassi Sanaakireeme bare s'oossaa Nisirooka Eek'aa Gollen goynniidde de'ishshin, Aa naanay Adiraameleekinne Sar"ees'eri mashshaan Aa wod'eeddino. Araaraate giyaa gadiyaa bak'atteedino. Aa na'ay Asaarihi-Hadon Aa sa'aan kawuteedda. \c 20 \s Kaatii Hizk'k'iyaase Harggiide Pas'eedda \r (2 Od. 32:24-26; Isa. 38:1-8, 21-22) \p \v 1 He wode Kaatii Hizk'k'iyaase harggiide, hayana mateedda. Yaan de'ishshin Amoos'a na'ay timbbitiyaa odiyaa Isiyaasi aakko biide, «Med'ina Goday neena, ‹Neeni hayk'k'aasappe attina pas'akka; hewaa diraw, ne golliyaa giigissa› yaagee» yaageedda. \p \v 2 Hizk'k'iyaase godaakko simmi gisiide, Med'ina Godaa woossiidde, \v 3 «Abeet Med'ina Godaw, taani ne sintsan tumatetsaaninne kumentsaa wozanaan hametteeddawaanne k'ay neena nashechchiyaawaa ootseeddawaa taw neeni hassayana mala, taani neena woossay» yaagiide woosseedda. Hizk'k'iyaase loytsi seeletiide yeekkeedda. \p \v 4 Isiyaasi kaatiyaa sintsaappe kesseedda; kaatiyaa golliyaa dabaabaappe aad'd'iidde bi kichchennan de'ishshin, Med'ina Godaa k'aalay hawaadan yaagiidde, aakko yeedda, \v 5 «Guyye simmaade baade ta asaa kaaletsiyaa Hizk'k'iyaasaw hawaadan yaagaadde oda; ‹Med'ina Goday, ne mayza aawuwaa Daawita S'oossay hawaadan yaagee: «Taani ne woosaa sisaad; ne afotsaakka be'aaddi. Taani neena patsana; heezzu gallassaappe guyyiyaan, neeni pude Med'ina Godaa Geeshsha Golliyaa baana. \v 6 Ne laytsaa bolla taani new tammanne ichcheshu laytsaa gujjana. Taani neenanne ha katamaanne Asoore biittaa kaatiyaa kushiyaappe ashshana. Taani ta bonchchuwaa dirawunne ta k'oomaa Daawita diraw, ha katamaw olettaade ashshana» yaagee› yaaga» yaageedda. \p \v 7 Hewaappe guyyiyaan Isiyaasi, «Balasiyaa teeraa daas's'iide, Aa gaafuwaa bolla wotsite. Yaatooppe I pas'anawaa» yaageedda. \p \v 8 Hizk'k'iyaase Isiyyaasa, «Med'ina Goday taana patsanawoonne taani heezzentso gallassi Med'ina Godaa Geeshsha Golliyaa pude baanawoo malaatay ayee?» yaagiide oochcheedda. \p \v 9 Isiyaasi, «Med'ina Goday bare geedda k'aalaa polanaw new Med'inaa Goday malaataa immana. Simmi neeni hawaappe hak'awaa dooray? Hawe kuway tammu tangguwaa sintsaw baanawaa doorayiyye, tammu tangguwaa hawaappe guyye simmanaa dooray?» yaagiide oochcheedda. \p \v 10 Yaatina Hizk'k'iyaase Aa, «Kuway sintsaw baanawe metenna; hewaappe kuway guyye simmanaadan kiiteta» yaageedda. \v 11 Hewaappe guyyiyaan, timbbitiyaa odiyaa Isiyaasi Med'ina Godaa woosseedda; Med'ina Goday Kaatii Akaazi gimbbissiide detsatuwaa kuwayeedda kuwaa tammu detsatuwaa he saappe guyye zaareedda. \s Baablooneppe Kiitettiide Yeedda Asatuwaa \r (Isa. 39:1-8) \p \v 12 He wode Baladaana na'ay, Baabloone Kaatii, Marodaaki Baladaani Hizk'k'iyaase harggeeddawaa siseedda diraw, dabddaabbiyaanne imotaa Hizk'k'iyaasaw yeddeedda. \v 13 Hizk'k'iyaase kiitettiide yeedda asatuwaa mokkeedda. Yaatiide bare miishshaa minjjiyaa gollen de'iyaa biraa, work'k'aa, sawuwaa, al"o zayitiyaa, bare olaa miishshaanne bare miishshaa minjjiyaa gollen de'iyaawaa ubbaa unttuntta besseedda. Bare son woy bare kawutetsaa giddon de'iyaawaa ubbaappe Hizk'k'iyaase unttuntta bessenaan aggeedabay ayaynne baawa. \p \v 14 Hewaappe guyyiyaan, timbbitiyaa odiyaa Isiyaasi Kaatiyaa Hizk'k'iyaasakko yiide, «Ha asatuu waageeddino? Unttunttu hak'appe yeeddino?» yaagiide oochcheedda. \p Hizk'k'iyaase, «Unttunttu taakko haakko gadiyaappe, Baablooneppe yeeddino» yaageedda. \p \v 15 Isiyaasi k'aykka, «Unttunttu ne son ayaa ayaa be'eeddino?» yaageedda. \p Hizk'k'iyaase, «Unttunttu ta son de'iyaa ubbabaa be'eeddino; ta miishshaa minjjiyaa gollen de'iyaabaappe taani unttuntta bessabeennabay ayaynne baawa» yaageedda. \p \v 16 Hewaappe guyyiyaan, Isiyaasi Hizk'k'iyyaasa, «Med'ina Goday giyaawaa sisa. \v 17 Med'inaa Goday hawaadan yaagee: ‹Ne kaatiyaa gollen de'iyaabay ubbabaynne ne mayza aawotuu hachche gakkanaw shiishsheeddabay ubbabay mule omoodettiide, Baabloone gadiyaa baana gallassatuu yaana; aappe ayaynne attena.\x - \xo 20:17 \xo*\xt 2 Kat. 24:13; 2 Od. 36:10\xt*\x* \v 18 K'ay new yelettanawaa, ne ashonne suutsanne gidiyaa ne attuma zaratuwaappekka omoodettiide baana; Baabloone kaatiyaa gollen goyretiide ootsana› yaagee» yaageedda.\x - \xo 20:18 \xo*\xt 2 Kat. 24:14-15; Dan. 1:1-7\xt*\x* \p \v 19 Hizk'k'iyaase zaariide, «Neeni odeedda Med'ina Godaa k'aalay lo"a» yaageedda. Ayaw gooppe, Hizk'k'iyaase, «Taani de'eedda laytsan saruunne woppay de'anawaa gidennee» yaagiide k'oppeedda. \s Hizk'k'iyaasa Hayk'k'uwaa \r (2 Od. 32:32-33) \p \v 20 Hizk'k'iyaase haneedda harabay, Aa minotetsaynne haatsaa zeeriide, biittaa gidduwaanna waaruwaan katamaa I gelisseeddabay Yihudaa Kaatetuwaa Taarikiyaa mas'aafan s'aafetti utteedda. \v 21 Hizk'k'iyaase hayk'k'iidde, bare mayzzan gaketeedda; Aa koshiyan Aa na'ay Minaase kaateteedda. \c 21 \s Yihudaa Kaatiyaa Minaasa \r (2 Od. 33:1-20) \p \v 1 Minaase kaatetiyaa wode laytsay aw tammanne laa"aa; I Yerusaalamen ishatamanne ichcheshu laytsaa kaateteedda. Aa aati suntsay Hefis's'iibo. \p \v 2 Med'ina Goday Israa'eeliyaa asaa sintsaappe laaggiide kesseedda asatuwaa de'uwaa wogaa, he sheneyiyaawaa k'ulliide, Minaase Med'ina Godaa sintsan iitabaa ootseedda.\x - \xo 21:2 \xo*\xt Erm. 15:4\xt*\x* \v 3 Aa aawuu Hizk'k'iyaase laaleedda, goynniyaa d'ok'k'a sa'aa I zaaretsiide kees's'eedda; Israa'eeliyaa Kaatii Akaabi ootseeddawaadan, Ba'aala giyaa s'oossaw yarshshiyaa sa'atuwaanne Asheero giyaa s'oossatti misiletuwaa med'd'eedda. K'ay saluwaa s'oolinttetoo ubbawukka goynneeddanne unttunttoo ootseedda. \v 4 Med'ina Goday kase, «Taani ta suntsaa Yerusaalamen s'eesissana» yaagi wotseedda Med'ina Godaa Geeshsha Golliyaan hara s'oossatoo yarshshiyaa sa'aa giigisseedda.\x - \xo 21:4 \xo*\xt 2 Sam. 7:13\xt*\x* \v 5 Med'ina Godaa Geeshsha Golliyaan de'iyaa laa"u dabaabatuwaan saluwaa s'oolinttetoo ubbaw yarshshiyaa sa'aa giigisseedda. \v 6 Bare yeleedda na'aa taman s'uuggiide yarshsheedda. I bare huup'iyawukka bitiyaawaanne muruniyaawaa gidiide, shareechchotuwaanne moyttilliyaa haasayissiyaawantta zoriyaa oochcheedda. Med'ina Godaa sintsan daro iitabaa ootsiidde, Aa hank'k'etseedda. \p \v 7 Asheero giyaa s'oossatti misiliyaa, masetti kesseeddawaa ahiide, Med'ina Godaa Geeshsha Golliyaa giddon esseedda. He Geeshsha Gollii, Med'ina Goday Daawitanne Aa na'aa Solomona, «Israa'eeliyaa zariyaa ubbaa giddoppe taani dooreedda ha Geeshsha Golliyaaninne Yerusaalamen taani ta suntsaa med'inaw s'eesissana.\x - \xo 21:7-8 \xo*\xt 1 Kat. 9:3-5; 2 Od. 7:12-18\xt*\x* \v 8 Israa'eeliyaa asaa taani azazeedda azazuwaa ubbaanne ta k'oomay Muse unttunttoo immeedda higgiyaa ubbaa naagiide ootsooppe, taani unttunttu mayza aawaatoo immeedda gadiyaappe unttuntta dentsaade toyilaykke» yaageedda. \v 9 Shin Asay sisennan is's'eedda. Med'ina Godaa Israa'eeliyaa asaa sintsaappe d'aysseedda gade asaawaappekka aad'd'iyaa iitaa ootsana mala, Minaase unttuntta baletseedda. \p \v 10 Med'ina Goday timbbitiyaa odiyaa bare k'oomatuwaa baggana hawaadan yaageedda; \v 11 «Yihudaa Kaatii Minaase ha tuna kiitaa ootseedda; bareppe kase de'eedda Amoore asaa ubbaa nagaraappekka aad'd'iyaa iitaa ootseedda; Yihudaa asaa bare med'd'eedda eek'aa misiliyaw goynnissiide, nagaraa oosisseedda. I hewaa ootseedda diraw, \v 12 taani Med'ina Goday Israa'eeliyaa S'oossay hawaadan yaagay; ‹Sisiyaa asaa ubbaa haytsaw iitiyaa bashshaa taani Yerusaalame bollanne Yihudaa bolla ahana hanay. \v 13 Taani Samaariyaa bolla goochcheedda wodoruwaa, Yerusaalame bolla goochchana; Akaaba soy asaa bolla yeddeedda tumbbiyaakka, Yerusaalame bolla yeddana. Itti Asay keriyaa k'uc'c'i guufantsiide melissiyaawaadan, taani Yerusaalame k'uc'c'aade gufantsana. \v 14 Ta laatatuwaappe atteeddawantta taani olana; taani unttuntta unttunttu morkkatuwaa kushiyan aatsaade immana. Unttunttu morkketuu ubbay unttuntta oyk'k'ananne bonk'k'ana. \v 15 Unttunttu mayza aawotuu Gibs'eppe kesoodeppe doommi, hachche gakkanaw, unttunttu ta sintsan iitabaa ootseedda dirawunne taana hank'k'etseedda diraw, taani hawaadan ootsana› yaagay» yaageedda. \p \v 16 Minaase Yihudaa asaa Med'ina Godaa sintsan nagaraa oosisseeddawaa bollakka gujjiide, s'illo asaa wod'eedda; Yerusaalamen ha gas'aappe ya gas'aa gakkanaw, suutsaa kuntseedda. \p \v 17 Minaase haneedda harabay, I ootseeddabay ubbaynne I ootseedda nagaraabay Yihudaa Kaatetuu Taarikiyaa mas'aafan s'aafetti utteedda. \v 18 Minaase hayk'k'iidde, bare mayzzan gaketeedda; yaatiide bare golliyaa matan de'iyaa Uuza Ataakilttiyaa sa'aa giyaa sa'aan moogetteedda. Aa kotan Aa na'ay Amoone kaateteedda. \s Yihudaa Kaatiyaa Amoona \r (2 Od. 33:21-25) \p \v 19 Amoone kaatetiyaa wode, laytsay aw laatamanne laa"aa; I Yerusaalamen laa"u laytsaa kaateteedda. Aa daay suntsay Mashulemeeto; iza Yaas'iba kataman de'iyaa Haruus'a naatto. \v 20 Aa aawuu Minaase ootseeddawaadan, Amoonikka Med'ina Godaa sintsan iitabaa ootseedda. \v 21 I bare aawuu hametteedda ogiyaan ubbaan hametteedda; bare aawuu ootseedda eek'atoo ikka ootseeddanne unttunttoo goynneedda. \v 22 Med'ina Godaa, bare mayza aawotuwaa Med'ina Godaa aggi basheedda; Med'ina Godaa ogiyaankka I hamettibeenna. \p \v 23 Amoona oosanchchatuu Aa bolla mak'ettiide, Aa kaatiyaa gollen Aa wod'eeddino. \v 24 Hewaappe guyyiyaan, Yihudaa asatuu Kaatiyaa Amoona bolla mak'etteedda ubbatuwaa wod'eeddino. Amoona kotan Aa na'aa Yoosiyaasa kaateyeeddino. \p \v 25 Amoone haneedda harabaynne I ootseeddabay ubbay Yihudaa Kaatetuu Taarikiyaa mas'aafan s'aafetti utteedda. \v 26 Amoone Uuza Ataakilttiyaa sa'aa giyaa sa'aan de'iyaa bare duufuwaan moogetteedda; Aa kotan Aa na'ay Iyoosiyaase kaateteedda. \c 22 \s Iyoosiyaasa Ayissuwaa \r (22:1—23:30) \p \v 1 Iyoosiyaase kaatetiyaa wode, laytsay aw hosppuna; I Yerusaalamen hattamanne itti laytsaa kaateteedda. Aa daay suntsay Yidiido; Iza Bos'ik'aata giyaa kataman de'iyaa Adaaya naatto.\x - \xo 22:1 \xo*\xt Erm. 3:6\xt*\x* \v 2 Iyoosiyaase Med'ina Godaa sintsan suurebaa ootseedda; ushechcha haddirssa geenan bare mayza aawuwaa Daawita ogiyaan ubbaan hametteedda. \s S'oossaa Higgiyaa Mas'aafay Beetteedda \r (2 Od. 34:8-28) \p \v 3 Kaatii Iyoosiyaase bare kaateteedda tammanne hosppuntsa laytsan, Mashulaama na'aa na'aa, As'aaliyaa na'aa, waanna s'aafiyaa Saafaana Med'ina Godaa Geeshsha Golliyaa hawaadan yaagiide kiitteedda; \v 4 «Asay Med'inaa Godaa Geeshsha Golliyaa ahina, Geeshsha Golliyaa penggiyaa naagiyaawanttu asaappe shiishsheedda shaluwaa paydanaadan, k'eesatuwaa ubbatuwaa kaappuwaa Hilk'k'iyaakko ba. \v 5 K'eesiyaa ubbatuwaa kaappuu miishshaa Med'ina Godaa Geeshsha Golliyaa ooratsisiyaa kaappatoo immana mala oda. Unttunttukka Geeshsha Golliyaa ooratsiyaa oosanchchatoo, \v 6 anas'etoo gimbbiyaawanttoonne shuchchaa massiyaawanttoo c'iggino. K'ay Geeshsha Golliyaa ooratsanaw, mitsaanne k'oo'etteedda shuchchaa shammiyaawanttoo c'iggino. \v 7 He kiitaa wochchiyaawanttu ammanettiyaa asaa gidiyaa diraw, unttunttu kushiyan geleedda miishshan ayaa ayaa ootseeddentto, unttuntta oochchanaw koshshenna» yaageedda.\x - \xo 22:7 \xo*\xt 2 Kat. 12:15\xt*\x* \p \v 8 Hewaappe guyyiyaan, k'eesatuwaa ubbatuwaa kaappuu Hilk'k'ii waanna s'aafiyaa Saafaana, «Higgiyaa Mas'aafaa Med'ina Godaa Geeshsha Golliyaan demmaad» yaageedda. Mas'aafaa Saafaanaw immeedda; Saafaani akkiide nabbabeedda. \p \v 9 Waanna s'aafii Saafaani kaatiyaakko simmi biide, «Med'inaa Godaa Geeshsha Golliyaan de'iyaa shaluwaa ne oosanchchatuu wurssi akkiide, Geeshsha Golliyaa ooratsisiyaa kaappatoo immeeddino» yaagiide odeedda. \v 10 K'aykka waanna s'afii Saafaani kaatiyaa, «K'eesii Hilk'k'ii taw mas'aafaa immeedda» yaagiide kaatiyaa sintsan he mas'aafaa nabbabeedda. \p \v 11 Kaatii Higgiyaa mas'aafan de'iyaa k'aalaa siseedda wode, kayyottiidde bare mayuwaa peed'eedda. \v 12 Hewaappe guyyiyaan, kaatii k'eesiyaa Hilk'k'iyaa, Saafaana na'aa Ahik'aama, Mikaaya na'aa Akiboora, waanna s'aafiyaa Saafaananne kaatiyaa oosanchchaa Asaaya hawaadan yaagiide azazeedda; \v 13 «Biite; ta diraw, ha asaa dirawunne Yihudaa ubbaa diraw, ha betteedda mas'aafaa k'aalaawaa ane Med'ina Godaa oochchite. Ayaw gooppe, nuw s'aafetteedda ubbabaa ootsanaw, nu mayza aawotuu ha mas'aafaa k'aalaw azazettibeena diraw, nu bolla suulleedda Med'ina Godaa hank'k'uu loytsi dara» yaageedda. \p \v 14 K'eesii Hilk'k'ii, Ahik'aami, Akiboori, Saafaaninne Asaayi timbbitiyaa odiyaa Hulddo giyaa mishiratto oochchanaw beeddino. Huldda Harihaasa na'aa Tiik'iwaa na'aa, Geeshsha Golliyaa mayuwaa naagiyaa Shaaluuma mishiratto. Aa Yerusaalamen laa'entso shuchchaan de'aw. He beedda asatuu izina haasayeeddino. \p \v 15 Huldda unttuntta, «Med'ina Goday Israa'eeliyaa S'oossay, ‹Hinttena taakko kiitteedda bitaniyaw odite yaagee.› \v 16 Med'ina Goday hawaadan yaagee; ‹Be'ite, Yihudaa kaatii nabbabeedda mas'aafan s'aafetteedda iita k'aalaa ubbaa taani ha sa'aa bollanne ha sa'aan de'iyaa asaa bolla ahana hanay. \v 17 Unttunttu taana aggiide, hara s'oossatoo is'aanaa c'uwayeeddino; yaatiide unttunttu barenttu kushiyan ootseeddawaan ubbaan taana hank'k'etseeddino. Hewaa diraw, ta hank'k'uu ha sa'aa bolla ees's'i kesseedda; to'anaw danddayenna› yaagee. \p \v 18 «Med'ina Godaa oochchanaw hinttentta kiitteedda kaatiyaa hawaadan yaagite; ‹Med'ina Goday Israa'eeliyaa S'oossay neeni siseedda k'aalaa hawaadan yaagee;› \v 19 Taani ha sa'aa bollanne ha sa'aan de'iyaa asaa bolla, ‹Taani hinttentta d'ayssananne bayzza kessana› gaade haasayeeddawaa neeni siseedda wode, ne wozanay shuggina, Med'inaa Godaa sintsan ne huup'iyaa kawushsheedda dirawunne ne mayuwaa peed'aade, ta sintsan yeekkeedda diraw, taani ne woosaa sisaad yaagee Med'inaa Goday. \v 20 Hewaa diraw, taani neena saruwaan ne mayzzan gatsana; neeni saro moogettana. Taani ha sa'aa bollanne ha sa'aan de'iyaa asaa bolla ahana iitabaa ne ayfii be'enna yaagee yaagite» yaagaaddu. Hewaappe guyye unttunttu biide, ha haasayetteeddabaa kaatiyaw odeeddino. \c 23 \s Iyoosiyaase Eek'aa Goynuwaa // Biittaappe D'aysseedda \r (2 Od. 34:3-7, 29-33) \p \v 1 Hewaappe guyyiyaan, Kaatii Iyoosiyaase kiittiide, Yihudaa c'imatuwaanne Yerusaalame c'imatuwaa ubbaa I shiishsheedda. \v 2 Kaatii Med'ina Godaa Geeshsha Golliyaa pude kesseedda; Yihudaa Asay ubbay, Yerusaalamen de'iyaa Asay ubbay, k'eesatuunne timbbitiyaa odiyaawanttu, guutsaappe wogaa gakkanaw, Asay ubbay aanana ittippe Med'ina Godaa Geeshsha Golliyaa pude keseeddino. Med'ina Godaa Geeshsha Golliyaappe beetteedda K'aalaa c'aak'uwa Mas'aafaa k'aalaa ubbaa kaatii unttunttu sisishshin nabbabeedda. \v 3 Hewaappe guyyiyaan, kaatii tuussaa matan ek'k'iide, unttunttu Med'ina Godaa ogiyaan hamettanawunne, Aa higgiyaa, Aa wogaanne Aa azazuwaa bare kumentsaa wozanaaninne bare kumentsaa shemppuwaan naaganaw, k'ay ha mas'aafan s'aafetteedda c'aak'k'uwaadan ootsanaw Med'inaa Godaa sintsan geppeedda. Yaatina Asay ubbaykka c'aak'uwa naaganaw geppeedda. \p \v 4 Hewaappe guyyiyaan, kaatii k'eesatuwaa ubbatuwaa kaappuwaa Hilk'k'iyaa, aappe garssanna de'iyaa k'eesetuwaanne penggiyaa naagiyaawantta Ba'aalaw, Asheeronne saluwaa s'oolinttetoo goynnanaw giigisseedda miishshatuwaa ubbaa Med'inaa Godaa Geeshsha golliyaappe kessanaadan azazeedda. Kaatii hewantta Yerusaalameppe gas'aa kessiide, K'ediroona Zanggaaraan s'uuggeedda; bidintsaa Beeteele afeedda.\x - \xo 23:4-6 \xo*\xt 2 Kat. 21:3; 2 Od. 33:3\xt*\x* \p \v 5 Yihudaa katamatuwaaninne Yerusaalame yuushshuwaan de'iyaa d'ok'k'a gishuwaan ubbaan is'aanaa c'uwayanaadan Yihudaa kaatetuu suntseedda d'amaashatuwaa k'eesetuwaa ubbaa oosuwaappe keseedda. Ba'aalaw, awaaw, aginaw, s'oolinttetoonne saluwaan de'iyaa hara med'etatoo is'aanaa c'uwayiyaawantta ubbaa diggeedda. \p \v 6 Asheero giyaa s'oossatti misiliyaa Med'ina Godaa Geeshsha Golliyaappe akkiide, Yerusaalame katamaappe gas'aa kessiide, K'ediroona Zanggaaraa afeedda. Hewaappe kaala yaan s'uuggeeddawaa liik'issi gaac'c'iide, d'iile keseedda. Yaatiide he baana gade asaa makkaannaa bolla laaleedda. \p \v 7 Med'inaa Godaa Geeshsha Golliyaa giddon goynno woga ootsiide, attuma asatuu attuma asatuwaana shaarmus'ettiyaa golliyaa kinchcheedda; he golletuwaan mac'c'a Asay Asheero giyaa s'oossatiw gaaridduwaa suk'k'ee. \p \v 8 Iyoosiyaase k'eesetuwaa ubbaa Yihudaa katamatuwaappe aheedda; kase k'eesatuu is'aanaa c'uwayeedda d'ok'k'a sa'aa, Gebaa'appe biide Berssaabeha gakkanaw de'iyaawantta tunisseedda. Katamaa mooddiyaa Iyyaasu Penggiyaa giyaa penggiyaa geliyaa saappe haddirssa baggana de'iyaa goynniyaa sa'atuwaakka k'ok'k'ofeedda. \v 9 D'ok'k'a sa'aa k'eesatuu Yerusaalamen Med'inaa Godaw yarshshiyaa sa'aa pude yiikkino; shin unttunttu hara k'eesetuwaana ittippe irshshuu gelibeenna ukitsaa miino. \p \v 10 Kaatii Iyoosiyaase Hinnooma Zanggaaraan de'iyaa Toofeeta geetettiyaa yarshshuwaa sa'aa tunisseedda. Yaatiide Molooka giyaa s'oossaw itti asaynne bare attuma na'aa woy bare mac'c'a naatto taman yarshshenaadan diggeedda.\x - \xo 23:10 \xo*\xt Wog. 18:21; Erm. 7:31; 19:1-6; 32:35\xt*\x* \p \v 11 Yihudaa kaatetuu Med'ina Godaa Geeshsha Golliyaa geliyaa penggiyaan awaaw dummayi wotseedda paratuwaa diggeedda. Awaa paratuu Naataani-Meleka giyaa kaappuwaa kifiliyaa matan de'iyaa dabaaban de'iino. Hewaappe guyyiyaan, awaaw dummayi wotseedda paraa gaaretuwaa Iyoosiyaase taman s'uuggeedda. \p \v 12 Akaaza golliyaa pook'iyaa bollan Yihudaa kaatetuu giigisisseedda yarshshuwaa sa'atuwaanne Minaase Med'ina Godaa Geeshsha Golliyaw de'iyaa laa"u dabaabatuwaa giddon giigisseedda yarshshiyaa sa'atuwaa Kaatii Iyoosiyaase kinchcheedda. Unttuntta he saappe diggiide kinchchereetseedda; suuppaa K'ediroona zanggaaraan oleedda.\x - \xo 23:12 \xo*\xt 2 Kat. 21:5; 2 Od. 33:5\xt*\x* \p \v 13 K'aykka kaatii Yerusaalame katamaappe away doliyaa baggana Dabire Zayite geetettiyaa deriyaappe gedissa baggan de'iyaa Tunatetsaa D'ok'k'a Deriyaa. He d'ok'k'a sa'atuu Israa'eeliyaa Kaatii Solomone Sidoonatuwaa s'oossatti Asttaarootiw, Moo'aabatuwaa s'oossaa Kaamooshawunne, Amoonatuwaa s'oossaa Molookaw, he tuna s'oossatoo goynnanaw giigisseedda d'ok'k'a sa'aa.\x - \xo 23:13 \xo*\xt 1 Kat. 11:7\xt*\x* \v 14 Kaatii Iyoosiyaase goynniyaa shuchchaa tuussatuwaakka mentsereetsiide, Aseero geetettiyaa s'oossatti misiletuwaakka k'ans's'ereetseedda. Yaatiide unttunttu ek'k'eedda koshiyan hayk'k'eedda asaa mek'etsaa kuntseedda. \p \v 15 K'ay Israa'eeliyaa asaa nagaraa oosisseedda Nabaas'a na'ay Iyorbbaami Beeteelen d'ok'k'a sa'aan giigisseedda yarshshiyaa sa'aa Kaatii Iyoosiyaase kinchcheedda. He yarshshiyaa sa'aa shuchchatuwaakka mentsereetsiide, d'iile keseedda; Asheeri misiliyaakka s'uuggeedda.\x - \xo 23:15 \xo*\xt 1 Kat. 12:33\xt*\x* \v 16 Hewaappe guyyiyaan, Iyoosiyaase yuushshuwaa s'eelliide, deriyaa gas'aan de'iyaa mooguwaa gonggoluwaa be'eedda; mek'etsatuwaa gonggoluwaappe kessiide, yarshshiyaa sa'aa bolla wotsiide, taman s'uuggeedda. Yaatiide yarshshiyaa sa'aa tunisseedda. Hewe haneeddawe Med'ina Godaa Asay kase awaayeedda Med'ina Godaa k'aalaa maarana.\x - \xo 23:16 \xo*\xt 1 Kat. 13:2\xt*\x* \v 17 Hewaappe guyyiyaan kaatii, «Ha beettiyaawe O duufee?» yaagiide oochcheedda.\x - \xo 23:17 \xo*\xt 1 Kat. 13:30-32\xt*\x* \p Beeteele katamaa asatuu, «Yihudaappe yiide, Beeteele yarshshiyaa sa'aa bolla ha"i neeni ootsa simmiyaawe polettanawaa kasetiide odeedda Med'ina Godaa asaa duufuwaa» yaagiide odeeddino. \p \v 18 Kaatii, «Aggi bashite; itti asaynne Aa mek'etsaa saappe k'aatsoppo» yaageedda. Hewaa diraw, Samaariyaappe yeedda timbbitiyaa odiyaa bitaniyaa mek'etsaanna ittippe Aa mek'etsaa bochchennan aggi basheeddino. \p \v 19 Israa'eeliyaa kaatetuu Samaariyaa katamatuwaan oosissiide, Med'ina Godaa hank'k'etseedda, goynniyaa d'ok'k'a sa'aa Iyoosiyaase diggeedda; Beeteelen ootseeddawaadan, unttunttakka ootseedda. \v 20 I he d'ok'k'a gishuwaan ootsiyaa k'eesetuwaa ubbaa yarshshiyaa sa'aa bolla wod'eedda; k'ay he yarshshiyaa sa'aa bolla asaa mek'etsaa s'uuggeedda. Hewaa ubbaa ootsiide, Yerusaalame simmeedda. \s Iyoosiyaase Paasigaa Baalaa Bonchcheedda \r (2 Od. 35:1-19) \p \v 21 Hewaappe guyyiyaan, kaatii asaa ubbaa, «Ha K'aalaa c'aak'uwa mas'aafan s'aafetteeddawaadan Med'ina Godaw hinttenttu S'oossaw Paasigaa Baalaa bonchchite» yaagiide azazeedda. \v 22 Israa'eeliyaa mooddiyaa daannatu wodiyaappe doommiide, Israa'eeliyaa kaatetuwaa wodiyaaninne Yihudaa kaatetuwaa wodiyaan ubbaan hawaa mala Paasigaa Baalay ubbakka bonchchetti erenna. \v 23 Shin Kaatii Iyoosiyaase kaateteedda tammanne hosppuntsa laytsan Yerusaalame kataman Med'ina Godaa bonchchanaw ha Paasigaa Baalay Med'ina Godaw bonchchetteedda. \s Iyoosiyaase Ootseedda Hara Oosotuwaa \p \v 24 K'ay k'eesatuwaa ubbaa kaappuu Hilk'k'ii Med'ina Godaa Geeshsha Golliyaan beetteedda mas'aafan s'aafetteedda higgiyaa k'aalaa minisanaadan, iita ayaanaa s'eesiyaawanttanne shareechchatuwaa, soy giddo eek'aa misiletuwaa, eek'aa miishshatuwaanne Yihudaa biittaaninne Yerusaalame kataman beetteedda hara sheneyiyaabatuwaa ubbaa Iyoosiyaase d'aysseedda. \v 25 Muse higgiyaadan bare kumentsaa wozanaan, bare kumentsaa shemppuwaaninne, bare kumentsaa wolk'k'an Med'ina Godaakko simmeeddaban Iyoosiyaasa mala kaatii, aappe kase gidiina, aappe guyye gidina, ubbakka denddibeenna. \p \v 26 Gidooppenne Minaase Med'ina Godaa hank'k'etsanaw ootseedda iita oosuwaa ubbaa diraw, Med'ina Goday Yihudaa bolla hank'k'etteedda bare hank'k'uwaa tamay simmibeenna. \v 27 Hewaa diraw Med'ina Goday, «Taani Israa'eeliyaa ta sintsaappe diggeeddawaadan, Yihudaakka ta sintsaappe diggana; taani dooreedda katamaa, Yerusaalamenne taani, ‹Ta suntsay hawaan de'ana› geedda ha Geeshsha Golliyaa diggana» yaageedda. \s Iyoosiyaasa Kawutaa Wurssetsaa \r (2 Od. 35:20—36:1) \p \v 28 Iyoosiyaase haneedda harabaynne I ootseeddabay ubbay Yihudaa Kaatetuwaa Taarikiyaa mas'aafan s'aafetti utteedda. \v 29 Iyoosiyaasa wode Gibs'e Kaatii Nakoy, Asoore biittaa kaatiyaa olan ek'k'anaw Efiraas'iisa Shaafaa beedda. Kaatii Iyoosiyaase aanana olettanaw bare olanchchatuwaa akkiide kesseedda; shin Kaatii Nakoy aanana Magidon gakettiide, Aa wod'eedda. \v 30 Aa k'oomatuu Aa anhaa paraa gaariyan wotsiide, Magidoppe Yerusaalame aheeddino; Aa duufuwaan Aa moogeeddino. Hewaappe guyyiyaan, he biittaa asatuu Iyoosiyaasa na'aa Iyo'akaaza dooreeddino; Aa aawuwaa kotan Aa okkiide kaateyeeddino. \s Wurssetsaa Yihudaa Kaatetuwaa \r (23:31—24:20) \p \v 31 Iyo'akaazi kaatetiyaa wode, laytsay aw laatamanne heezza; I Yerusaalamen heezzu aginaa kaateteedda. Aa daay suntsay Hamus'aalo; iza Liibina kataman de'iyaa Ermaasa naatto. \v 32 Bare mayza aawotuu ootseeddawaadan, Iyo'akaazi Med'ina Godaa sintsan iitabaa ootseedda. \v 33 Iyo'akaazi Yerusaalamen kaatetennaadan Gibs'e Kaatii Nakoy Hamaata geetettiyaa gadiyaan Ribila giyaa saan Aa k'achcheeda. Heezzu sha"anne oyddu s'eetu kiilo giraame dees'iyaa s'agaraa biraanne hattamanne oyddu kiilo giraame dees'iyaa work'k'aa Yihudaa asaa giirisseedda. \v 34 Kaatiyaa Nakoy Iyoosiyaasa na'aa Eliyaak'iima Aa aawuwaa kotan kaateyeedda; yaatiide Aa suntsaa Iyo'aak'eema yaagiide laammeedda. Shin Iyo'akaaza Gibs'e afeedda; Iyo'akaazi yaan hayk'k'eedda.\x - \xo 23:34 \xo*\xt Erm. 22:11-12\xt*\x* \s Yihudaa Kaatiyaa Iyo'aak'eema \r (2 Od. 36:5-8) \p \v 35 Yaatina Iyo'aak'eemi Kaatii Nakoy oochcheedda giiraa biraanne work'k'aanne aw immeedda. He giiraa c'igganaw Yo'aak'eemi he biittaa Asay demmiyaa keeshshaa biraappenne work'k'aappe giiraa shiishsheedda. \p \v 36 Iyo'aak'eemi kaatetiyaa wode laytsay aw laatamanne ichchesha; I Yerusaalamen tammanne itti laytsaa kaateteedda. Aa daay suntsay Zabddo; Iza Ruuma kataman de'iyaa Padaaya naatto.\x - \xo 23:36 \xo*\xt Erm. 22:18-19; 26:1-6; 35:1-19\xt*\x* \v 37 Iyo'aak'eemi bare mayza aawotuu ootseeddawaadan, Med'ina Godaa sintsan iitabaa ootseedda. \c 24 \p \v 1 Iyo'aak'eema wode Baabloone biittaa Kaatiyaa Naabukadanas'oore Yihudaa bolla woraajjeedda. Yaatina Iyo'aak'eemi aw heezzu laytsaa moodetteedda. Hewaappe guyyiyaan zaariide, Naabukadanas'oora bolla makkaleedda.\x - \xo 24:1 \xo*\xt Erm. 25:1-38; Dan. 1:1-2\xt*\x* \v 2 Med'ina Goday Baabloone biittaa c'uguwaa, Sooriyaa biittaa c'uguwaa, Moo'aabe biittaa c'uguwaanne Amoona biittaa c'uguwaa Iyo'aak'eema bolla yeddeedda; timbbitiyaa odiyaa bare k'oomatuwaa baggana Med'ina Goday kase haasayeeddawaadan, Yihudaa biittaa bayzzanaadan hawantta yeddeedda. \v 3-4 Kaatii Minaase ootseedda nagaraa ubbaa diraw, k'ay s'illo asaa suutsaa I gussiide, Yerusaalamen kuntseedda diraw, Med'ina Goday Yihudaa asaa bare sintsaappe digganaw ha bashshaa yeddeedda; Med'ina Goday Minaasew he nagaraa atto gaanaw koyyibeenna. \p \v 5 Iyo'aak'eemi haneedda harabaynne I ootseeddabay ubbay Yihudaa Kaatetuwaa Taarikiyaa mas'aafan s'aafetti utteedda. \v 6 Iyo'aak'eemi hayk'k'iidde, bare mayzzan gaketeedda. Aa kotan Aa na'ay Ikkoniyaane kaateteedda. \p \v 7 Gibs'e biittaa kaatii laa'entso bare gadiyaappe denddiide, olaw yibeenna; ayaw gooppe, Gibs'e Shaafaappe doommiide, biide Efiraas'iisa Shaafaa gakkanaw, Gibs'e kaatii mooddeedda biittaa ubbaa Baabloone kaatii aki diggeedda. \s Yihudaa Kaatiyaa Yo'aakiina \r (2 Od. 36:9-10) \p \v 8 Yo'aakiine kaatetiyaa wode laytsay aw tammanne hosppuna;\f + \fr 24:8 \fr*\fk Tammanne hosppuna: \fk*\ft Laytsay aw tammanne hosppuna woy hosppuna. \ft*\xt 2 Od. 36:9\xt* s'eella.\f* Yo'aakiine Yerusaalamen heezzu aginaa kaateteedda. Aa daay suntsay Nehushtta; Iza Yerusaalamiyaa Elnaataana naatto. \v 9 Yo'aakiine bare aawuu ootseeddawaadan, Med'ina Godaa sintsan iitabaa ootseedda. \p \v 10 He wode Baabloone Kaatiyaa Naabukadanas'oora olanchchatuu Yerusaalame yiide, katamaa dooddi wotseeddino. \v 11 Baabloone Kaatii Naabukadanas'oore he katamaa yeedda. \v 12 Yihudaa Kaatii Yo'aakiine, Aa daaya, Aa k'oomatuu, Aa kaappatuunne kaatiyaa golliyaa oosanchchatuu ubbatuu Baabloone kaatiyaw kushiyaa immeeddino. \p Yo'aakiine kaateteedda hosppuntsa laytsan, Baabloone kaatii Yo'aakiina k'achcheeda.\x - \xo 24:12 \xo*\xt Erm. 22:24-30; 24:1-10; 29:1-2\xt*\x* \v 13 Med'ina Godaa Geeshsha Golliyaaninne kaatiyaa gollen de'iyaa mas'uwaa ubbaa he saappe dentsiide afeedda. Med'ina Goday kase haasayeeddawaadan Kaatii Solomone Med'ina Godaa Geeshsha Golliyaan giigisseedda work'k'aa miishshatuwaa ubbaa Baabloone kaatii k'ans's'ereetseedda. \v 14 Naabukadanas'oore Yerusaalame asaa, kaappatuwaa ubbaa, olanchchatuwaa ubbaa, kushiyaa hiillanchchatuwaa ubbaanne birataa k'os's'iyaawantta ubbaa, mule tammu sha"a asaa, Yerusalameppe omoodiide afeedda; biittan hiyyeesaa asaa s'alalay atteedda. \p \v 15 Naabukadanas'oore Yo'aakiina omoodiide, Baabloone afeedda; aanana kaatato Aa daayo, Aa machchatuwaa, Aa oosanchchatuwaanne biittan de'iyaa wolk'k'aama asaa ubbaa akkiide beedda.\x - \xo 24:15 \xo*\xt Hiz. 17:12\xt*\x* \v 16 He asaappe laappun sha"atuu olanchchatuwaa; itti sha"a asatuu dumma dumma kushiyaa hiillanchchatuwaa; unttunttu ubbaykka minanne olaa olettanaw danddayiyaawantta. I he ubbatuwaa Baabloona afeedda. \v 17 Hewaappe guyyiyaan, Baabloone kaatii Yo'aakiina Kotan Aa aawuwaa ishaa Mataaniyaa kaateyeedda. Aa suntsaa Sedek'iyaasa yaagiide laammeedda.\x - \xo 24:17 \xo*\xt Erm. 37:1; Hiz. 17:13\xt*\x* \s Yihudaa Kaatiyaa Sedek'iyaasa \r (2 Od. 36:11-12; Erm. 52:1-3) \p \v 18 Sedek'k'iyaasi kaatetiyaa wode, laytsay aw laatamanne itta; Yerusaalamen I tammanne itti laytsaa kaateteedda. Aa daay suntsay Hamus'aalo; iza Liibina kataman de'iyaa Ermaasa naatto.\x - \xo 24:18 \xo*\xt Erm. 27:1-22; 28:1-17\xt*\x* \v 19 Iyo'aak'eemi ootseeddawaadan, Sedek'iyaasikka Med'ina Godaa sintsan iitabaa ootseedda. \v 20 Med'ina Goday hank'k'etteedda diraw, Yerusaalame asaa bollanne Yihudaa asaa bolla hawe haneedda; wurssetsan unttuntta I bare sintsaappe diggeedda. \p Sedek'iyaasi Baabloone kaatiyaa bolla makkaleedda.\x - \xo 24:20 \xo*\xt Hiz. 17:15\xt*\x* \c 25 \s Yerusaalam Kunddetsaa \r (25:1-30; 2 Od. 36:13-21; Erm. 52:3-11) \p \v 1 Sedek'iyaasi kaateteedda udduppuntsa laytsi, tammantsa aginaan, tammantsa gallassi, Baabloone Kaatii Naabukadanas'oore bare olanchchatuwaa ubbaa akkiide yiide, Yerusaalame dooddeedda. Aa yuushshuwankka biittaa keelaa direedda.\x - \xo 25:1 \xo*\xt Erm. 21:1-10; 34:1-5; Hiz. 24:2\xt*\x* \v 2 Sedek'iyaasi kaateteedda tammanne ittentsiyaa laytsaa gakkanaw, katamay dooddettiide gam"eedda. \p \v 3 Hewaa gaasuwaan biittan koshay suullina, he laytsi oyddentso aginaan, udduppuntsa gallassan he gadiyaa asaw miyaabay d'ayeedda. \v 4 Yaan de'ishshin katamaa yuushshuwaa gimbbii itti baggana koletteedda. Baabloone Asay katamaa yuuyyi aad'd'iide naagooppekka, Yihudaa kaatiyaa olanchchatuu mule ubbay k'amma kaatiyaa ataakilttiyaa sa'aa afiyaa ogiyaa oyk'k'iide, laa"u dirssaa gimbbetuwaa ittippe gatsiyaa penggiyaanna kesiide bak'atteedino. Unttunttu Araba dilbbaakko simmiide beeddino;\x - \xo 25:4 \xo*\xt Hiz. 33:21\xt*\x* \v 5 shin Baabloone olanchchatuu kaatiyaa yederssiide, Yaarikko dembbaa gatsiidde oyk'k'eeddino. Aa olanchchatuu ubbay aappe shaakettiide laaletteeddino. \v 6 Hewaappe guyyiyaan, unttunttu Aa Ribila kataman de'iyaa Naabukadanas'oorakko afeedino. Baabloone kaatii yaan Sedek'iyaasa bolla pirddeedda. \v 7 Sedek'iyaasa naanaa Sedek'iyaasi s'eellishin wod'eeddino. Hewaappe guyyiyaan, Aa ayfetuwaa wooc'i kessiide, sanssalatan Aa k'achcheeddinno; yaatiide Baabloone gadiyaa akkiide afeedino.\x - \xo 25:7 \xo*\xt Hiz. 12:13\xt*\x* \s Geeshsha Gollii Koletteedda \r (Erm. 52:12-33) \p \v 8 Naabukadanas'oore Baabloonen kaateteedda tammanne udduppuntsa laytsi, ichcheshantsa aginaan, laappuntsa gallassi kaatiyaa oosanchchatuwaappe ittuu, kaatiyaa naagiyaawanttu kaappuu Naabuzaradaani Yerusaalame geleedda. \v 9 Med'ina Godaa Geeshsha Golliyaa, kaatiyaa golliyaanne Yerusaalamen de'iyaa golliyaa ubbaa s'uuggeedda; wolk'k'aama golliyaa giyaa golliyaa ubbaa eetsi wursseedda. \v 10 Baabloone olanchchatuu ubbay kaatiyaa naagiyaawanttu kaappuwaa azazuwaan Yerusaalame katamaa yuushshuwaan de'iyaa dirssaa gimbbiyaa ubbaa koleeddino. \v 11 Naabuzaradaani kataman atteeda asatuwaanne Yihudaan atteeda asatuwaa, kaddiide Baabloone olanchchatuwaan gaketeedda asatuwaanakka ubbaa oyk'k'iide, omoodoo afeedda. \v 12 Shin Naabuzaradaani wurssetsa hiyyeesatuwaappe amareedawantta woyniyaa turaa tokkanaadaaninne gadiyaa goshanaadan Yihudaan ashsheeda. \p \v 13 Baabloone asatuu Med'ina Godaa Geeshsha Golliyaan de'iyaa nahaasiyaappe med'd'eedda tuussatuwaa, miishshatuwaa wotsiyaa gaaretuwaanne Abbaa Saaniyaa mentsereetseeddino; nahaasiyaa ubbaa Baabloone afeedino.\x - \xo 25:13 \xo*\xt 1 Kat. 7:15-26; 2 Od. 3:15-17\xt*\x* \v 14 Hewaadankka k'ay keretuwaa, akaafatuwaa, s'omppiyaa shaluwaa s'eeraa pittiyaabatuwaa, c'ilppatuwaanne yarshshiyaa wode go'ettiyaa nahaasiyaa miishshatuwaa ubbaa akkiide afeedino.\x - \xo 25:14 \xo*\xt 1 Kat. 7:45; 2 Od. 4:16\xt*\x* \v 15 Kaatiyaa naagiyaawanttu kaappuu Naabuzaradaani muruta biraappenne muruta work'k'aappe med'etteedda tamaa kaashiyaa shaatatuwaakka kuyis'aarotuwaakka ubbaa akkiide afeedda. \v 16 Kaatii Solomone Med'inaa Godaa Geeshsha Golliyaan oosettiyaabatoo med'd'eedda laa"u tuussatuu, Abbaa Saynniinne gaaretuu med'etteedda nahaasiyaa biratay miizaanan likkanaw danddayettennawaa keeshshaa dara. \v 17 Laa"u tuussatuu itti mala gidiide, ittuwaa ittuwaa geesay tammanne hosppun wad'aa; k'ay itti itti tuussaa huup'iyaan de'iyaa gumbbotuu heezzu wad'aa adussa. He gumbbotuwaa yuushshuu nahaasiyaa k'as'ik'allotuwaaninne nahaasiyaappe med'd'eedda roomaanne geetettiyaa teeraa misiletuwaan alleek'k'etti utteedda. \s Yihudaa Asay Omoodettiide Baabloone Beedda \r (Erm. 52:24-27) \p \v 18 Kaatiyaa naagiyaawanttu kaappuu Naabuzaradaani k'eesatuwaa ubbatuwaa kaappuu Saraaya, aappe kaalliyaa k'eesiyaa S'afaaniyaanne penggiyaa naagiyaa hara heezzu asatuwaa oyk'k'eedda. \v 19 K'ay he wode gakkanaw, kataman de'iyaa asaappe Yihudaa olaa gadaawaa, kaatiyaa zoriyaawanttuppe ichcheshu asatuwaa, olaa gadaawaa s'aafiyaa, hewenne olanchchatuwaa asaa giddoppe k'oriide kessiyaawaanne hara usuppun tammu wolk'k'aama asatuwaa afeedda. \v 20 Kaappuu Naabuzaradaani unttunttu ubbaa akkiide, Baabloone kaatiyaakko Ribila katamaa afeedda. \v 21 Yan Ribila kataman, Hamaata gadiyaan Baabloone kaatii unttuntta ubbaa wod'iseedda. Hewaadan haniide, Yihudaa Asay bare gadiyaappe omoodetti denddiide beedda. \s Gedaalii Yihudaa Mooddeedda \r (Erm. 40:7-9; 41:1-3) \p \v 22 Hewaappe guyyiyaan, Kaatii Naabukadanas'oore Saafaana na'aa na'aa, Ahik'aama na'aa Gedaaliyaa, Baabloone beennan Yihudaan atteeda asaa mooddiyaa kaappuwaa ootsiide suntseedda. \v 23 Kushiyaa immibeenna Yihudaa olaa gadaawatuunne olanchchatuu hewaa sisiide, Misip'p'an de'iyaa Gedaliyaan biide gaketeeddino. He gadaawatuu Nataaniyaa na'aa Isimaa'eela, K'aareeha na'aa Yohanaana, Nas'oofa katamaappe yeedda Taanihumeeta na'aa Saraayanne Maa'ikappe yeedda itti bitaniyaa na'aa Yazaaniyaa. \v 24 Gedaalii unttunttoonne unttunttu olanchchatoo c'aak'k'iide, hawaadan yaageedda; «Hawanttoo Baabloone kaappatoo yayyoppite. Ha gadiyaan de'ite; yaatiide Baabloone kaatiyaw moodetite. Yaatooppe mule ubbabay hinttew lo"a gidanawaa» yaageedda. \p \v 25 Shin laappuntsa aginaan kaatiyaa zariyaa gideedda Elishamaa'a na'aa Nataaniyaa na'ay Isimaa'eele tammu asaana Mis'ip'p'a biide, Gedaaliyaanne aanana de'iyaa Yihudaa asaanne Baabloone asaa ubbaa wod'eedda. \v 26 Hewaappe guyyiyaan, Baabloone asaw yayyiide, Yihudaa asay, k'eeray wogay attenan, olaa gadaawatuwaanakka ubbay Gibs'e gadiyaa bak'atteedino.\x - \xo 25:26 \xo*\xt Erm. 43:5-7\xt*\x* \s Ikkoniyaane K'ashuwaappe Biletteedda \r (Erm. 52:31-34) \p \v 27 Ewiili-Marodaaki kaateteedda laytsi Yihudaa Kaatiyaa Ikkoniyaana k'ashuwaappe biliide maareedda. Hewe haneeddawe Ikkoniyaane omoodetti k'ashettiide beedda hattamanne laappuntsa laytsi, tammanne laa"entsa aginaan, laatamanne laappuntsa gallassaana. \v 28 Ewiili-Marodaaki Ikkoniyaanana mal"o k'aalaa haasayiide, Baabloonen omooduwaan de'iyaa hara kaatetuwaa ubbaappe aatsiide, Aa bonchcheedda. \v 29 Hewaa diraw, Ikkoniyaane k'asho gollen mayyeedda mayuwaa laammeedda. I atteeda bare de'uwaa laytsaa ubbaan kaatiyaa maaddaappe meedda. \v 30 Hachche hachche aw koshshiyaawaa ubbaa Baabloone kaatii immeedda.