\id EZK - Lokpa Bible portions [dop] -Benin 1999 (web edition -2017) \ide UTF-8 \h Ɩsekiyɛɛlɩ \toc1 ƖSƆ KƲYƆƔƆTƲTƲ TƐLƎSƲLƲ ƖSEKIYƐƐLƖ TƆM TAKƎLAƔA \toc2 Ɩsekiyɛɛlɩ \toc3 Ɩsek \mt2 ƖSƆ KƲYƆƔƆTƲTƲ TƐLƎSƲLƲ \mt1 ƖSEKIYƐƐLƖ \mt2 TƆM TAKƎLAƔA \imt1 Kʋtʋlʋtʋ \ip Ɩsekiyɛɛlɩ tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ ɩ cɑɑlǝɣǝnɑ kɑlǝnɑʋ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɛ mpi pǝ tɔɔ pɑ pǝntǝnɑ Ɩsɔ tɔ. Pǝ wɑɑlɩ kɛ́ ɩ yɔɣɔtɑ piitimnɑɑ mpɑ pɑ tʋwɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɛ kʋnyɔŋ tɔ pɑ hʋʋnɑʋ tɔm. Ɩlɛnɑ ɩ́ yɔɣɔtɩ Yosɑlɛm hotuɣu tɔm tɔtɔ. Nɑ ɩsǝnɑ Ɩsɔ kɑ mǝlǝnɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɛ pɑ wule tɑɑ tɔ. Ɩlɛnɑ ɩ́ kɛɛsɩ ɩsǝnɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ kʋfɑtɛ kɑ wɛɛ tɔ. \iot Ɩsǝnɑ pɑ fɑɣɑ Ɩsekiyɛɛlɩ tɑkǝlɑɣɑ tɔ: \io1 Ɩsɔ kɑlǝnɑʋ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ, titite \ior 1–24\ior* \io1 Ɩsɔ hʋʋnɑʋ kɛ piitimnɑɑ lɛmpɩ, titite \ior 25–32\ior* \io1 Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ lɑŋhɛɛsǝlɛ tɔm, titite \ior 33–39\ior* \io1 Cele Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nte pǝ hʋlɑ Ɩsekiyɛɛlɩ tɔ, titite \ior 40–48\ior* \c 1 \s1 Tɑcɑɑ lɩɩʋ kɛ Ɩsekiyɛɛlɩ tɔɔ \p \v 1-3 Pǝnɑɣɑ hiu nɑ nɑɑnʋwɑ*fɑ* nyǝŋkɑ ɩsɔtʋ liɣiti nyǝŋ kʋyɑkʋ kɑkpɑsɩ nyǝŋkʋ. Pusi pǝyɑlʋ Ɩsekiyɛɛlɩ mɑ́, mɑɑ wɛ Yutɑ nyǝ́mɑ mpɑ pɑ kuuwɑ tɔ, pɑ tɑɑ kɛ́ Kepɑɑ pɔɣɔ nɔɣɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ pǝ lɑpɑ-m ɩsɩɩ toosee tɑkɑ, nɑ mɑ́ nɑ́ isɔtɔnʋɣʋ tʋlɑɑ. Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Sowɑkɛŋ kuuu pǝnɑɣɑ kɑkpɑsɩ nyǝŋkɑ ntɛ́. Ɩsɔ yɔɣɔtǝnɑ-m Pɑpiloni nyǝ́mɑ tɛtʋ tɑɑ kɛ́ pɔɣɔ Kepɑɑ nɔɣɔ nɑ ɩ́ toŋ, tii mɑ tɔɔ. \f ɑ \fr 1:1-3 \fr*\fk Pǝnɑɣɑ hiu nɑ nɑɑnʋwɑ: \fk*\ft Pǝ pǝsǝɣɩ nɑ pǝ́ wɛɛ pǝnɑɣɑ ŋkɑ Ɩsekiyɛɛlɩ cɑɑlɑ ɩ\ft*\f* kɔtʋɣʋ tǝmlɛ tɔ. \p \v 4 Mɑ nyǝnɑɣɑ mpʋ ɩlɛ mɑ nɑ́ heelim sɔsɔɔm nɑpǝlɩ pǝ lɩɩnɑ ilim ntɔɣɔŋ tɔɔ kɛlɛ. Ḿpʋ́ɣʋ́ pǝ kɔnɑ ɩsɔŋmʋntʋɣʋ kpɩɩsǝŋ nyǝŋkʋ nɑkʋlɩ. Nɑ kɔkɔ ŋmɛlǝsǝɣɩ nɑ pǝ́ cɔɔkɩ-kʋ. Kʋ hɛkʋ tɑɑ wɛ kɛ́ ɩsɩɩ nyǝɣǝlʋɣʋ kʋsɛɛmʋɣʋ ŋku pɑ sotɑɑ nɑ pɑ́ wɔ kɔkɔ tɑɑ tɔ. \v 5 Ɩlɛnɑ wontu nɑtǝlǝɣɩ liɣiti lɩɩnɑ ŋmʋntʋɣʋ ŋkʋ kʋ tɑɑ tǝnɑ, tǝ nǝɣǝsǝnɑ ɩsɩɩ yǝlɑɑ. \v 6 Pɑɑ ŋku kʋ ɩsɛntɑɑ wɛ tɔm liɣiti nɑ keŋ kɛ liɣiti. \v 7 Tǝ nɔɔhɛɛ kɑ siɣisɑɑ kɛ́, nɑ tǝ nɔntɑɑlǝŋ nǝɣǝsǝnɑ ɩsɩɩ nɑule. Nɑ ɑ́ teeki kɔkɔ ɩsɩɩ nyǝɣǝlʋɣʋ kʋsɛɛmʋɣʋ kʋsotuɣu. \v 8 Tǝ keŋ liɣiti ɩnɩ, pɑɑ ŋku kʋ tɛɛ nɑ yʋlʋ niŋ. Ɩlɛ tǝ niŋ ɩnɩ ɩ nyǝnǝɣɩ hɔɣɔlǝŋ liɣiti, ɩsɩɩ tǝ ɩsɛntɑɑ nɑ tǝ keŋ. \v 9 Tǝ kenɔɔsɩ kɑ yoosinɑ tǝmɑɣɑ. Ye tǝ tɔŋ tǝ siɣisɑɑ kɛ́ tǝcɑ, nɑkʋlɩ kɩɩ kɛɛsǝɣɩ. \v 10 Pɑɑ tǝ tɑɑ ŋku kɩɩ wɛnɑ ɩsɛntɑɑ kɛ tɔm liɣiti kɛ́. Yʋlʋ ɩsɛntɑɑ kɑ wɛɛ, nɑ tɔɣɔlɑɣɑ ɩsɛntɑɑ nɑ ntɔɣɔŋ tɔɔ, nɑ nɑʋ ɩsɛntɑɑ nɑ mpʋtʋ tɔɔ, nɑ pǝ́cɔ́ pǝ kɑɑsɩ hɛkǝlɛ ɩsɛntɑɑ. \v 11 Ɩsɔtɑɑ tɔɔ kɛ́ tǝ ɩsɛntɑɑnɑɑ nɑ tǝ keŋ kɑ fɑɣɑɑ. Ɩlɛnɑ keŋ nɑɑlɛ nɑ́ɑ́ tokiɣinɑ tǝmɑ, nɑ nɑɑlɛ nɑ́ɑ́ tɑkɑ-tɩ. \v 12 Pɑɑ ŋku kʋ tɔŋ kɛ́ nɑ kʋ siɣisɑɑ. Nɑ kʋ puki timpi feesuɣu tusiɣi-kʋ tɔ, kɩɩ hɛlǝɣɩ. \v 13 Wontu ntɩ tǝ wɛɛtʋ kɑ nǝɣǝsǝnɑ kɛ́ ɩsɩɩ kɔkɔ mɑmɑlɑ. Nɑ tǝ wɛɛ ɩsɩɩ kɑhulɑsɩ, nɑ kɔkɔ ŋkɛ kɑ cɔɔkɩ tǝ hɛkʋ tɑɑ. Tǝ nyɑɑlǝm tɔɔwɑ sɔsɔm kɛ́ nɑ tɛʋ ŋmɛlǝsʋɣʋ lɩɩkɩ pǝ tɑɑ. \v 14 Ɩlɛnɑ wontu ntɩ tǝ́ kpɑkǝɣɩ ɑsewɑ nɑ tǝ́ tɛɛkɩ nɑ tǝ́ kɔŋ, ɩsɩɩ cɑlɑnɑɑ tiikuɣu tɔ. \p \v 15 Mɑ tɔŋɑ nyǝnʋɣʋ kɛ wontu ntǝɣɩ mpʋ, ɩlɛ mɑ nɑwɑ pɑɑ wontuɣu ŋku kʋ cɔlɔɣɔlɛ pɔpɔtɛ kʋlʋmtǝlɛ nɑ ɑ tokinɑ ɑtɛ. \v 16 Pɔpɔlɛɛ ɑnɩ ɑ ŋmɑtʋ nɑ ɑ wɛɛtʋ teekɑɣɑ kɔkɔ kɛ́, ɩsɩɩ liɣitee pǝlɛ ɑtɔntɔɔtɛ nyǝntɛ. A kɑ wɛnɑ wɛɛtʋ kʋlʋmtʋ kɛ ɑ liɣiti kɛ́. Ɩlɛnɑ ɑ ŋmɑtʋ nɑ ɑ wɛɛtʋ cɑɣɑ ɩsɩɩ ɑ suu tǝmɑ tɑɑ. \v 17 Ye ɑ kʋlɑ tɔntɛ, ɑ kɔŋkɔmǝŋ liɣiti kɛ́ ɑ siɣisinɑɑ, ɑɑ kɛɛkɩ. \v 18 A kʋŋkʋlʋmǝŋ kɑ wɛ sɔɣɔntʋ, nɑ tʋlʋŋɑsɩ wɑɑsɑ ɑ tǝnɑ nɑ pǝ́ cɔɔ nɑ pǝ́ tɑ nɑ sɩ teeki kɔkɔ. \v 19 Ye wontu ntɩ tǝ tɔŋ, ɩlɛ pɔpɔlɛɛ nɑ́ɑ́ tǝŋǝɣɩ tǝ kɔŋkɔŋ tɑɑ. Ye tǝ kʋlǝɣɩ ɑtɛ ɩlɛ pɔpɔlɛɛ nɑ́ɑ́ kʋlɩ tɔtɔ. \v 20 Timpi feesuɣu tusɑɣɑɑ-tɩ tɔɣɔ tǝ pukɑɣɑ, nɑ pɔpɔlɛɛ kʋlǝɣɩ nɑ ɑ tǝŋǝɣɩ. Mpi tɔ, wontu lǝmɑɣɑsǝlɛ kɑ wɛ ɑ tɑɑ kɛ́. \v 21 Ye wontu ɩ tɔŋ, ɩlɛ pɔpɔlɛɛ tɔŋ. Ye tǝ sǝŋɑɑ, ɩlɛ ɑ sǝŋ. Ye tǝ kʋlǝɣɩ ɑtɛ, ɩlɛ ɑ kʋlɩ. Mpi tɔ, wontu lǝmɑɣɑsǝlɛ kɑ wɛ pɔpɔlɛɛ tɑɑ kɛ́. \p \v 22 Wontu ntɩ tǝ nyɔɔŋ tɔɔ kɑ lemɑɣɑ ɩsɩɩ tiŋ tɑkɑ kɛ ɩsɔtɑɑ, nɑ pǝ́ tee kɔkɔ. \v 23 Nɑ wontu ntɩ tǝ keŋ nɑɑlɛ nɑɑlɛ loosɑ tǝmɑ tɔɔ kɛ́ ɩsɔtɔnʋɣʋ ŋkʋ kʋ tɛɛ tǝnɑ. Ɩlɛnɑ tǝ keŋ nɑɑlɛ nɑɑlɛ lɛlʋ nɑ́ɑ́ tɑkɑ tǝ mɑɣɑmɑɣɑ tǝ tɔɔ. \v 24 Ye wontu ntɩ tǝ kʋlɑ tɔntɛ, mɑ nɩɩkɩ tǝ keŋ kɔkɔtɛ kɛ́, ɩsɩɩ lʋm sɔsɔɔm. Yɑɑ ɩsɩɩ Tomɑ tǝnɑ tʋ nɔɣɔ. Pǝ kɛ́ kɔkɔtɛ sɔsɔɔlɛ kɛ́ ɩsɩɩ yoolɑɑ nyǝntɛ. Wɑɑtʋ wei tǝ cɑɑkɩ sǝŋʋɣʋ, ɩlɛ tǝ kpili tǝ keŋ. \v 25 Ɩlɛnɑ kɔkɔtɛ lɩɩkǝnɑ tǝ nyɔɔŋ tɔɔ ɩsɔtɔnʋɣʋ ŋkʋ kʋ tɛɛ. \v 26 Ɩsɔtɔnʋɣʋ ŋku kɩɩ wɛ wontu ntɩ tǝ nyɔɔŋ tɔɔ kɛ mpʋ tɔ, kʋ tɔɔ kɑ wɛ pʋlʋpʋ ɩsɩɩ liɣitee pǝlɛ nte tǝ wɛ pooku tǝlɛ tɔ tǝ kumte. Ɩlɛnɑ pʋlʋpʋ lɩɩkǝnɑ kumte ntɛ tǝ tɔɔ nɑ pǝ nǝɣǝsǝnɑ ɩsɩɩ yʋlʋ ɩsɛntɑɑ. \v 27 Ḿpʋ́ɣʋ́ mɑ nɑwɑ sɩ yʋlʋ nǝɣǝsǝlɛ ńtɛ́ tǝ teekɑɣɑ kɔkɔ ɩsɩɩ nyǝɣǝlʋɣʋ kʋsɛɛmʋɣʋ ŋku pɑ sotɑɑ tɔ. Pǝ cɑɣɑ kɛ́ ɩsɩɩ kɔkɔ cɔɔnɑ-kʋ. Pǝ kpɑɣɑʋ ɩsɩɩ yʋlʋ nǝɣǝsǝlɛ ńtɛ́ tǝ tǝnɑɣɑ́ cɔlɔ, nɑ pǝ́ kpɑ nɑ pǝ́ tii tɔ. Mɑ nɑwɑ ɩsɩɩ kɔkɔ nyɑlǝmǝlɛ sɔsɔɔlɛ nɑ pǝ́ cɔɔnɑ-tɛ. \v 28 Nyɑɑlǝm sɔsɔɔm mpɩ pɩɩ wɛ teitei kɛ́ ɩsɩɩ tɛʋ nɩɩkʋɣʋ nɑ kɑɣɑlʋ kɑɣɑ tɔ. Pǝ kɛ́ Tɑcɑɑ teu nǝɣǝsǝlɛ kɛ́. Mɑ nɑ́ mpʋ ɩlɛnɑ mɑ́ hoti mɑ ɩsɛntɔɔ nɑ mɑ́ nɩɩ nɔɣɔlʋ yɔɣɔtǝɣǝnɑ-m. \c 2 \s1 Ɩsɔ tiliɣi Ɩsekiyɛɛlɩ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kiŋ \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ yʋlʋ nǝɣǝsǝlɛ ńtɛ́ tǝ tɔmɑ-m sɩ: Yʋlʋ nyɑ́, sǝŋ nyɑ́ nɔɔhɛɛ tɔɔ nɑ mɑ́ yɔɣɔtǝnɑ-ŋ. \p \v 2 Pǝ yɔɣɔtǝnɑ-m tɔmnɑɑ mpɛ tɔɣɔ Feesuɣu sʋʋ mɑ tɑɑ, nɑ kʋ́ yele nɑ mɑ́ sǝŋ mɑ nɔɔhɛɛ tɔɔ. Ɩlɛnɑ mɑ́ nɩɩ wei ɩ yɔɣɔtɑɣɑnɑ-m tɔ ɩ tɔm. \v 3 Wenti ɩ yɔɣɔtɑɣɑnɑ-m tɔɣɔlɛ sɩ: Yʋlʋ nyɑ́ mɑ tiliɣi-ŋ Ɩsɛɣɛlɩ ɑsɑɣɑɑ mpɑ pɑ kʋlǝɣɩ mɑ tɔɔ tɔ pɑ kiŋ. Pɑnɑ pɑ cɑɑnɑɑ pɑ wɑkǝlǝnɑ-m kɛ́. Pɑɑ hɑlǝnɑ sɑŋɑ ɩsǝntɔ. \v 4 Yǝlɑɑ mpɛ pɑ kɛ́ kpɑŋkpɑntʋnɑɑ kɛ́ nɑ pɑ nyɑmɑ nɑ kpɩɩsǝŋ. Polo pɑ kiŋ nɑ ń heeli-wɛ sɩ, Tɑcɑɑ Ɩsɔ yɔɣɔtǝɣɩ sɩ \v 5 pɑ kɛ́ ɑsɑɣɑɑ kɛ́. Ɩlɛ pɑɑ pɑ nɩɩkɩ yɑɑ pɑɑ nɩɩkɩ, pɑ kɛ́ tɔɔ kʋllɑɑ kɛ́. Pɑɑ cɛkǝnɑ sɩ ɑsɑɣɑɑ wɛ pɑ hɛkʋ. \p \v 6 Tɑɑ nyɑnɑ yǝlɑɑ mpɛ, yɑɑ pɑ kʋyɔɣɔtʋtʋ. Pɑɑ pɑ wɛ-m ɩsɩɩ sɔwɑ yɑɑ pǝcɛsɩ, pǝ fɛɩ sɩ ń nyɑnɑ ɑsɑɣɑɑ mpɛ pɑ kʋyɔɣɔtʋtʋ yɑɑ pɑ yɑɑsi. \v 7 Pǝ wɛɛ kɛ́ sɩ ń heeli-wɛɣɛ mɑ tɔm té, ye pɑ nɩɩwɑ yɑɑ pɑ tɑ nɩɩ, pɑ kɛ́ ɑsɑɣɑɑ kɛ́. \p \v 8 Nɩɩ nti mɑ heeliɣi-ŋ tɔ. Tɑɑ lɑ ɩsɑɣɑʋ ɩsɩɩ ɑsɑɣɑɑ mpɛ. Hɑɑ nyɑ́ nɔɣɔ nɑ ń tɔɣɔ mpi mɑɑ cɛlɛ-ŋ tɔ. \p \v 9 Mɑ nyǝnɑɣɑ mpʋ, ɩlɛ mɑ nɑwɑ niŋ ntɛ́ nɑ ɩ́ siɣisinɑ-m, nɑ ɩ tɑɑ nɑ tɑkǝlɑɣɑ hɔʋlɛ. \v 10 Ntɛnɑ pǝ hɛtɩ-kɛɣɛ mɑ ɩsɛntɑɑ tǝnɛ ɩnɩ, nɑ pǝ́ ŋmɑɑ kɑ tɑɑ nɑ kɑ wɑɑlɩ kɛ́ lɑŋwɑkǝllɛ tɔm. Nɑ kʋnyɔwiinɑ nɑ mɔlɑ tɔm kɛ pǝ tɑɑ tɔtɔ. \c 3 \p \v 1 Mpʋɣʋlɛ yʋlʋ nǝɣǝsǝlɛ ńtɛ́ tǝ tɔmɑ-m sɩ: Yʋlʋ nyɑ́ tɔɣɔ tɑkǝlɑɣɑ ŋkɛ, nɑ ń polo ń yɔɣɔtǝnɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ. \p \v 2 Ɩlɛnɑ mɑ́ hɑɑ nɔɣɔ, nɑ yʋlʋ nǝɣǝsǝlɛ ńtɛ́ tǝ yele nɑ mɑ́ tɔɣɔ tɑkǝlɑɣɑ ŋkɛ. \v 3 Ɩlɛnɑ ɩ́ tɔ-m sɩ: Yʋlʋ nyɑ́ tɔɣɔ tɑkǝlɑɣɑ ŋkɑ ɩnɩ mɑ cɛlɑ-ŋ mpʋ tɔɣɔ nyɑ́ hiluɣu tɑɑ. \p Mɑ tɔɣɔ-kɛ, ɩlɛnɑ kɑ́ lɑ mɑ nɔɣɔ tɑɑ kɛ́ leleŋ, ɩsɩɩ tɩɩŋ. \p \v 4 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ tɔmɑ-m sɩ: Polo Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kiŋ, nɑ ń heeli-wɛɣɛ mɑ tɔm. \v 5 Mpi tɔ, pǝ tɑɣɑ yǝlɑɑ mpɑ pɑ kʋyɔɣɔtʋtʋ wɛ sǝkpɛtʋɣʋ. Yɑɑ pɑ yɔɣɔtɑɣɑ nɑ kɑtɛ tɔ, pɑ kiŋ kɛ mɑ tilɑ-ŋ. Amɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kiŋ kɛ́. \v 6 Pǝ tɑɣɑ yǝlɑɑ pɑɣɑlɛ mpɑ pɑ kʋyɔɣɔtʋtʋ wɛ sǝkpɛtʋɣʋ, yɑɑ pɑ yɔɣɔtɑɣɑ wɛ kɑtɛ nɑ nn nɩɩkɩ pɑ tɔm tɔ. Ye ɩsɩɩ yǝlɑɑ ɩsɩɩ mpʋ kiŋ kɛ mɑɑ tilɑ-ŋ, pɑɑ nɩɩnɑ-m. \v 7 Amɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ luɣu fɛɩ mɑ nɩɩnɑʋ. Mpi tɔ, pɑ kisɑ-m nɩɩnɑʋ. Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tǝnɑ nyɔɔŋ tɑɑ wʋlɑɑ kɛ́, nɑ pɑ nyɑmɑ nɑ kpɩɩsǝŋ. \v 8 Mɑɑ yele nɑ nyɑ́ ɩsɛntɑɑ nyǝŋ nɑ ń wɛɛnɑ lɑŋkpɩɩsǝŋ ɩsɩɩ mpɛ, nɑ ń yoonɑ-wɛ. \v 9 Mɑɑ yele nɑ nyɑ́ nyʋɣʋ tɑɑ wʋlɩ ɩsɩɩ liɣitee pǝlɛ tiŋ toŋ nyǝŋ nyǝntɛ. Hɑlǝnɑ tǝ kǝlɩ kʋkpɑmʋɣʋ kɛ toŋ. Pɑɑ pɑ kɛ́ tɔɔ kʋllɑɑ piitim tɔ, sɔɣɔntʋ ɩ́ tɑɑ kpɑ-ŋ, pǝ́cɔ́ tɑɑ nyɑnɑ-wɛ. \p \v 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ tɑsɑ-m sɩ: Ɩsekiyɛɛlɩ nɩɩ tɔmnɑɑ mpɑ pɑ tǝnɑ mɑɑ heeli-ŋ tɔ. Tɔkɩ-tǝɣɩ nyɑ́ lotu tɑɑ. \v 11 Polo mɑ yǝlɑɑ piyɑ mpɑ pɑ kɛ́ yomɑɑ tɔ pɑ kiŋ. Ye pɑɑ nɩɩnɑ-ŋ, yɑɑ pɑ kɑɑ nɩɩnɑ-ŋ. Heeli-wɛ sɩ Tɑcɑɑ Ɩsɔ yɔɣɔtǝnɑ. \p \v 12 Ɩlɛnɑ Feesuɣu kpɑɣɑ-m, nɑ mɑ́ nɩɩ mɑ wɑɑlǝɣɩ kɔkɔtɛ sɔsɔɔlɛ sɩ: Ɩ sɑ Tɑcɑɑ kɛ hɑtoo ɩ tǝcɑɣɑlɛ tɑɑ. \p \v 13 Ɩlɛnɑ mɑ́ nɩɩ ɩsǝnɑ wontu keŋ mɑkǝnɑ tǝmɑ tɔ. Pǝ nɑ pɔpɔlɛɛ pǝ kpɛntɑ kɔkɔtɛ sɔsɔɔlɛ. \v 14 Ḿpʋ́ɣʋ́ Feesuɣu kpɑɣɑ-m nɑ kʋ́ tɛɛnɑ-m. Mɑ lɑŋlɛ kɑ wɑkǝlɑɑ kɛ́ nɑ mɑ́ kpǝɣǝlǝɣɩ. Ɩlɛnɑ Tɑcɑɑ toŋ tii mɑ tɔɔ. \v 15 Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ mɑ tɑlɑ timpi pɑ yɑɑ sɩ, Tɛlɩ-Apipɩ tɔ. Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ mpɑ pɑ kuuwɑ nɑ pɑ́ wɛ Kepɑɑ pɔɣɔ nɔɣɔ tɔ pɑ tɛɣɛlɛ. Ɩlɛnɑ mɑ́ cɑɣɑ pɑ kiŋ nɑ sɔɣɔntʋ kɛ kʋyɛɛŋ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ. \s1 Ɩsekiyɛɛlɩ feŋuɣu kɛ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kiŋ \p \v 16 Kʋyɑkʋ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ nyǝŋkʋ kɛ Tɑcɑɑ yɔɣɔtǝnɑ Ɩsekiyɛɛlɩ mɑ sɩ: \v 17 Yʋlʋ nyɑ́ mɑɑ sɩɩ-ŋ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tɑŋlʋ. N kɑ nɩɩ mɑ tɔm nɑ ń polo ń kpɑɑlɩ-wɛ nɑ mɑ nɔɣɔ. \v 18 Ye ɩsɩɩ mɑ hʋlɑ ɩsɑɣɑʋ sɩ ɩ kɑ́ sɩ, nɑ ń tɑ́ kpɑɑlɩ pʋntʋ ɩnɩ sɩ ɩ́ lɑɣɑsɩ mpɑɑʋ nɑ pǝ́ yɑ ɩ nyʋɣʋ, pʋntʋ kɑ́ sɩ. Ɩlɛ nyɑɣɑ mɑɑ pɔɔsɩ ɩ sǝm tɔm. \v 19 Amɑ ye ń kpɑɑlɑ ɩsɑɣɑʋ nɑ ɩ́ kisi lɑɣɑsʋɣʋ, nɑ ɩ́ sɩ ɩ ɩsɑɣɑtʋ tɑɑ. Ɩlɛ n yɑpɑ nyɑ tɩ nyʋɣʋ. \v 20 Ye siɣisilu yelɑ siɣisuɣu, nɑ ɩ́ lɑ ɩsɑɣɑtʋ. Mɑɑ nyǝpɩ-ɩ kɑtɔkɑ nɑ ɩ́ sɩ. Pǝ tɑɣɑ pʋlʋ, n tɑ kpɑɑlɩ-ɩ. Ɩlɛ nɔɣɔlʋ kɑɑ tɑsɑ ɩ siɣisuɣu tɔm yɔɣɔtʋɣʋ. Amɑ nyɑɣɑ mɑɑ pɔɔsɩ ɩ sǝm tɔm. \v 21 Ye mɑ kpɑɑlɑ siɣisilu sɩ ɩ́ tɑɑ pǝntɩ, nɑ ɩ́ yele pǝntʋɣʋ, ɩlɛ ɩ kɑɑ sɩ. Mpi tɔ, ɩ nɩɩ kpɑɑlʋɣʋ. Ɩlɛnɑ pǝ́ yɑ́ mɑ nyʋɣʋ. \s1 Tɑcɑɑ tʋwɑ Ɩsekiyɛɛlɩ kɛ sum \p \v 22 Tǝnɑɣɑ Tɑcɑɑ tʋ niŋ kɛ Ɩsekiyɛɛlɩ mɑ́ mɑ tɔɔ tɔtɔ, nɑ ɩ́ tɔ-m sɩ: Kʋlɩ nɑ ń polo tɛtɛkǝlɛ tɑɑ, nɑ mɑ́ yɔɣɔtǝnɑ-ŋ. \v 23 Ḿpʋ́ɣʋ́ mɑ kʋlɑɑ nɑ mɑ́ polo tɛtɛkǝlɛ tɑɑ. Ɩlɛnɑ Tɑcɑɑ hʋlɩ ɩ teu ɩsɩɩ mɑɑ nɑʋ Kepɑɑ pɔɣɔ nɔɣɔ tɔ. Ɩlɛnɑ mɑ́ hoti mɑ ɩsɛntɔɔ. \v 24 Tǝnɑɣɑ Tɑcɑɑ Feesuɣu sʋʋ mɑ tɑɑ, nɑ kʋ́ lɑ nɑ mɑ́ sǝŋ mɑ nɔɔhɛɛ tɔɔ. Ntɛnɑ Tɑcɑɑ heeli-m sɩ: Polo nɑ ń tǝkɩ nyɑ́ tǝɣɩ nyɑ́ tɛ. \v 25 Pɑɑ hɔkɔ-ŋ ŋmɩɩsɩ sɩ ń tɑɑ tɑsɑ pɑ hɛkʋ kɛ lɩɩʋ. \v 26 Mɑɑ yele nɑ nyɑ́ nsǝmlɛ mɑtǝnɑ nyɑ́ tɑntɑhɑɑʋ. N kɑ́ pǝsɩ kɑmumukɑ, ń kɑɑ pǝsɩ nɑ ń kɑlǝnɑ-wɛ. Mpi tɔ, pɑ kɛ́ tɔɔ kʋllɑɑ kɛ́. \v 27 Amɑ wɑɑtʋ wei mɑɑ yɔɣɔtǝnɑ-ŋ, ɩlɛnɑ ń kuli nyɑ́ nɔɣɔ nɑ ń heeli-wɛ. Tɑcɑɑ Ɩsɔ yɔɣɔtǝɣɩ sɩ, ye wei ɩ cɑɑ ɩ nɩɩ. Wei ɩɩ cɑɑ, ɩ́ tɑɑ nɩɩ. Mpi tɔ, pɑ kɛ́ tɔɔ kʋllɑɑ kɛ́. \c 4 \s1 Yosɑlɛm wɑkǝlʋɣʋ tɔm \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ tɑsɑɑ sɩ: Yʋlʋ nyɑ́ kpɑɣɑ tɛtʋ piliki*fɑ*. Sɩɩ-ɩ nyɑ́ ɩsɛntɑɑ nɑ ń pɩɩ Yosɑlɛm ɩcɑtɛ. \f ɑ \fr 4:1 \fr*\fk tɛtʋ piliki: \fk*\ft Lɔŋtɑɑ nyǝ́mɑ ŋmɑɑkɑɣɑ pilikinɑɑ tɔɔ kɛ ŋmɑɑtʋ nɑ pɑ lǝsǝɣɩ\ft*\f* fotoonɑɑ. Pǝ tɔɔ kɛ Ɩsɔ sɩ Ɩsekiyɛɛlɩ ɩ lǝsɩ Yosɑlɛm ɩcɑtɛ fotoo kɛ piliki tɔɔ. \v 2 Hʋ́lɩ́ sɩ, pɑ tɑmɑ-tɛ nɑ pɑ́ ŋmɑ́ koloŋɑ tɑkɑ sɩ, pɑ lɛɛkǝɣǝnɑ-tɛ. Pɑ lomɑ hɑpǝlɛ kɛ ɩcɑtɛ koluŋɑ kite. Pɑ sikɑɑ nɑ pɑ́ cɔɔnɑ-tɛ. Ɩlɛnɑ yoolɑɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ tɑ-tɛɣɛ kotɑɣɑ. \v 3 Kpɑɣɑ nyǝɣǝlʋɣʋ kʋtǝsʋɣʋ ŋku kʋ wɛ tǝtɑŋlɑŋ tɔ. Kɑɣɑ-kʋ, ɩsɩɩ ɩcɑtɛ koluŋɑ kɛ nyɑ́ nɑ-tɛ mǝ hɛkʋ. Kɛɛsɩ ɩsɛ nɑ tǝ tɔɔ nɑ pǝ́ lɛɛkɩ-tɛ. Ɩlɛ nyɑɑ lɛɛkǝnɑ-tɛ. Mpi pǝ kɛ́ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɛ kʋhʋlʋm tɔɣɔlɛ. \p \v 4 Hǝntɩ nyɑ́ mpʋtʋ tɔɔ, nɑ ń tǝnɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ ɩsɑɣɑtʋ kɛ nyɑ́ tɔɔ. N kɑ sǝɣǝlɩ pɑ ɩsɑɣɑtʋ kɛ kʋyɛɛŋ wei n kɑ hǝntɩ mpʋ tɔ ɩ tɑɑ. \v 5 Mɑɑ yele nɑ ń wɛɛ tǝnɑɣɑ kʋyɛɛŋ nɑɑnʋwɑ fɛɩ nɑsǝlɛ (390). Kʋyɛɛŋ ɩnɩ ɩ wɛnnɑ ɩsɩɩ pɩɩsɩ nsi Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ lɑpɑ ɩsɑɣɑtʋ tɔ. Ɩsǝnɑ ń kɑ́ sǝɣǝlɩ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ ɩsɑɣɑtʋ tɔɣɔlɛ. \v 6 Ye n tɛmɑ mpʋ, ɩlɛ n kɛɛsɩ kɔŋkɔŋ ntɔɣɔŋ nyǝŋkʋ tɔɔ. N kɑ sǝɣǝlɩ Yutɑ nyǝ́mɑ ɩsɑɣɑtʋ kɛ kʋyɛɛŋ nɩɩlɛ. Kʋyɛɛŋ ɩnɩ ɩ kɛnɑ pɩɩsɩ nɩɩlɛ wei Yutɑ nyǝ́mɑ lɑpɑ ɩsɑɣɑtʋ tɔ. \v 7 Pǝ wɑɑlɩ ɩlɛnɑ ń kɛɛsɩ ɩsɛ nɑ Yosɑlɛm wei pɑ lɛɛkɑ mpʋ tɔ ɩ tɔɔ. Ń kɑ hʋlɩ-tɛɣɛ niŋ kpɛtɛ, nɑ ń heeli-tɛɣɛ nti tɩɩ kɔɔ tɔ, nɑ ń kɑlǝnɑ-tɛ nɑ Tɑcɑɑ nɔɣɔ. \v 8 Ɩlɛnɑ mɑ́ hɔkɔ-ŋ ŋmɩɩsɩ, ń tɑɑ pǝsɩ nɑ ń kɛɛsɩ kɔŋkɔŋ kɛ wɑɑtʋ wei ń kɑ cɑɣɑ tǝnɑ tɔ. \v 9 Cɑɑ tɔɣɔnɑɣɑ pee nyǝŋkɑ piitim liɣiti nɑ soonɑ piitim nɑɑlɛ. Ɩlɛnɑ ń siti pǝ tǝnɑ nɑ ń lɑkɩ tɔɣɔnɑɣɑ. Nyɑ́ tɔɣɔnɑɣɑ ntɛ́ kʋyɛɛŋ nɑɑnʋwɑ fɛɩ nɑsǝlɛ (390) wei ń kɑ hǝntɩ kɔŋkɔŋ kʋlʋmʋɣʋ tɔɔ tɔ. \v 10 Cɑcɑɑsɩ ŋmʋnʋɣʋ nɑ hiu (220) kɛ n kɑ mɑɣɑsǝɣɩ pɑɑ ɩfemle nte, nɑ ń tɔkɩ. Mpi ń kɑ́ tɔkɩ wɑɑtʋ ɩnɩ ɩ tɑɑ tɔɣɔlɛ. \v 11 Pɑɑ mɑɣɑsɩ lʋm mpi n kɑ́ nyɔɔ pɑɑ ɩfemle nte tɔɣɔ. Pɩɩ wɛɛ pɑɑ ɩfemle nte liitili kʋlʋm. \v 12 N kɑ́ lɑ nyɑ́ tɔɣɔnɑɣɑ kɛ́ ɩsɩɩ tinte tɑkɑ. Yǝlɑɑ pʋntʋ huwɑ kɛ n kɑ tɑɣɑnǝnɑ kɔkɔ nɑ ń tǝsɩ nyɑ́ tɔɣɔnɑɣɑ kɛ yǝlɑɑ tǝnɑ ɩsɛntɑɑ. \p \v 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ tɑsɑɑ sɩ, teitei kɛ́ ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɑ́ tɔɣɔ tɔɣɔnɑɣɑ ɑsilimɑ nyǝŋkɑ. Piitimnɑɑ mpɑ pɑ tɑɑ mɑɑ yele nɑ pɑ́ polo tɔ tǝnɑɣɑ pɑɑ tɔɣɔ-kɛ. \p \v 14 Ɩlɛnɑ mɑ́ɑ́ yɔɣɔtɩ sɩ: Hɑɩ, Tɑcɑɑ Ɩsɔ, hɑtoo mɑ pǝcɑɑtʋ hɑlǝnɑ sɑŋɑ mɑ tɑ pilisi mɑ tɩ. Mɑ tɑ tɔɣɔ pʋlʋpʋ kʋsǝpǝm yɑɑ mpi pǝ kpɑwɑ nɑ pǝ cǝlɩ tɔ. Pǝyele ɑsilimɑ kpǝntɛ nɑtǝlɩ tǝ nɑntʋɣʋ tɑ sʋʋtɑ mɑ nɔɣɔ tɑɑ. \v 15 Ɩlɛnɑ Ɩsɔ cɔ-m sɩ: Mɑɑ lɑɣɑsɩ-ŋ nɑɑpʋntʋ nɑ ń tɑɣɑnǝnɑ-tǝɣɩ kɔkɔ nɑ ń lɑ tǝ tɔɔ kɛ́ tɔɣɔnɑɣɑ, pǝ kɑɑ wɛɛ yǝlɑɑ pʋntʋ. \p \v 16 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ tɑsɑ-m heeluɣu sɩ: Yʋlʋ nyɑ́ mɑɑ yɔkɩ tɔɣɔnɑsɩ tǝsɩɩlɛ kɛ Yosɑlɛm tɑɑ. Pɑɑ mɑɣɑsǝɣɩ tɔɣɔnɑɣɑ nɑ pɑ́ tɔkǝnɑ nǝɣǝsɛɛ, nɑ pɑ́ mɑɣɑsǝɣɩ lʋm nɑ pɑ́ nyɔɔkǝnɑ lɑŋwɑkǝllɛ. \v 17 Pɑɑ lɑŋ tɔɣɔnɑɣɑ nɑ lʋm. Pɩɩ nɩɩ-wɛ nɑ pɑ tɑsǝnɑ pɑ ɩsɛ kɛ pɑ ɩsɑɣɑtʋ tɔɔ. \c 5 \s1 Tɑcɑɑ kɑ hɔ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ ŋkpɑŋʋɣʋ \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ tɔmɑ Ɩsekiyɛɛlɩ mɑ́ sɩ: Yʋlʋ nyɑ́ kpɑɣɑ hʋnʋɣʋ nɑ ń looli nyɑ́ nyʋɣʋ nɑ nyɑ́ tɑntʋɣʋ. Ɩlɛnɑ ń cɑɑ sɑnǝyɑ nɑ ń mɑɣɑsɩ nyɔɔsɩ nɑ ń tɑlɑ-sǝɣɩ hɔɣɔlǝŋ pɑɣɑlɛ. \v 2 Wɑɑtʋ wei nyɑ́ hǝntʋɣʋ kʋyɛɛŋ ɩ́ tɛmɑ, ɩlɛ ń kuu hɔɣɔlʋɣʋ kɑncɑɑlɑɣɑ nyǝŋkʋ nɑ ń wɔ kɔkɔ kɛ ɩcɑtɛ hɛkʋ tɑɑ. Ɩlɛnɑ ń kuu hɔɣɔlʋɣʋ nɑɑlɛ nyǝŋkʋ nɑ ń lo-sǝɣɩ nyɑ́ lɑɣɑtɛ nɑ ń cɔɔnɑ ɩcɑtɛ. Ɩlɛnɑ ń tɑsɑ hɔɣɔlʋɣʋ tooso nyǝŋkʋ kɛ kuuu tɔtɔ, nɑ ń ŋmɩɩsɩ nɑ heelim kpɑɣɑ. Ɩlɛnɑ mɑ́ kpɛɛ mɑ lɑɣɑtɛ nɑ mɑ́ tʋ sɩ wɑɑlɩ. \v 3 Ɩlɛnɑ ń cosi sɩ tɑɑ kɛ́ pǝcɔ, nɑ ń hɔkɔ nyɑ́ tokonɑɑ ntompee. \v 4 Pǝyele ɩlɛnɑ ń cosi sɩ tɑɑ kɛ́ pǝcɔ, nɑ ń wɔ kɔkɔ tɑɑ, nɑ sɩ́ nyɑɣɑ. Tǝnɑɣɑ kɔkɔ kɑ́ lɩɩnɑ nɑ kɑ́ nyɑɣɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ. \p \v 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtɑɑ sɩ: Yosɑlɛm wei, mɑɑ sɩɩwɑ piitimnɑɑ nɑ pɑ tɛtʋ hɛkʋ tɑɑ tɔ, mpi ɩ kɑ tɛɛsǝnɑ tɔɣɔlɛ. \v 6 Mpi tɔ, Yosɑlɛm nyǝ́mɑ wɑkǝlɑ mɑ kiiŋ nɑ mɑ kʋtʋtʋtʋ. Pɑ kʋ pɑ tɩ tɔm nɑ pǝ kǝlɩ ɩsɩɩ mpɑ pɑ cɔɔnɑ-wɛ tɔ. Mpi tɔ, pɑ kisɑ mɑ kiiŋ. Pɑ tɑ tǝŋ mɑ kʋtʋtʋtʋ. \v 7 Pǝ tɔɔ kɛ́ Tɑcɑɑ Ɩsɔ yɔɣɔtɑɑ sɩ: Timpi pɑ lɑpɑ ɩsɑɣɑtʋ nɑ pǝ́ kǝlɩ piitimnɑɑ mpɑ pɑ cɔɔnɑ-wɛ tɔ, pǝ́cɔ́ pɑ kisɑ mɑ kʋtʋtʋtʋ nɑ mɑ kiiŋ tɔkʋɣʋ nɑ pɑ tǝŋ piitim lɛmpɩ nyǝntʋ tɔ, \v 8 mɑ lɑŋlɛ tɑ hɛɛnɑ-wɛ. Mɑɑ hʋʋnɑ-wɛɣɛ piitimnɑɑ mpɛ pɑ ɩsɛntɑɑ. \v 9 Yosɑlɛm nyǝ́mɑ lɑkɑsɩ kǝlɑ ɑcɑɑlǝtʋ. Pǝ tɔɔ kɛ́ mɑɑ hɔ pɑ ŋkpɑŋʋɣʋ kɛ ɩsǝnɑ tɔ, too tɔ, mɑ tɑ hɔntɑ mpʋ. Pǝyele mɑ kɑɑ tɩɩ tɑsʋ ḿpʋ́ɣʋ́ hɔm. \v 10 Pǝ tɔɔ kɛ́ cɛcɛnɑɑ kɑ tɔɣɔ pɑ piyɑ, nɑ piyɑ nɑ́ɑ́ tɔɣɔ sɩ cɑɑnɑɑ kɛ Yosɑlɛm tɑɑ. Ye pǝ kɑɑsɑ pɑ pʋlʋ, mɑ yele nɑ heelim yɑsɩ-wǝɣɩ pɑɑ timpi. Ɩsǝnɑ mɑɑ hʋʋnɑ-wɛ tɔɣɔlɛ. \p \v 11 Tɑcɑɑ sɩ: Mɑɣɑ Tɑcɑɑ Ɩsɔ weesuɣu tʋ kɛ́. Timpi pɑ pilisɑ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ nɑ pɑ tɩɩŋ nɑ pɑ ɑcɑɑlǝtʋ tǝnɑ tɔ, mɑ kɑɑ tɑsɑ-wɛɣɛ nyɩɩlʋɣʋ, yɑɑ mɑ́ wɛɛnɑ pɑ pǝtɔɔtǝlɛ, yɑɑ mɑ hʋlɩ-wɛɣɛ suulu. \v 12 Yosɑlɛm yǝlɑɑ hɔɣɔlǝŋ tooso tɑɑ kʋlʋmʋɣʋ kɑ́ sǝnɑ yʋlʋkʋsǝkʋ nɑ nyɔɣɔsɩ. Pɑɑ kʋ hɔɣɔlʋɣʋ lɛŋkʋ kɛ yoou tɑɑ kɛ́ pǝ cɔɔnɑʋ ɩcɑtɛ tɔ. Ɩlɛnɑ pǝ kɑɑsɩ hɔɣɔlʋɣʋ lɛŋkʋ, ɩlɛnɑ mɑ yele nɑ heelim yɑsɩ-kʋ, nɑ pǝ́ ponɑ pɑɑ timpi. Ɩlɛnɑ mɑ́ tʋ pɑ wɑɑlɩ nɑ lɑɣɑtɛ. \p \v 13 Mɑɑ mʋ-wɛ nɑ pɑ́ɑ́nɑ́. Mɑɑ yele nɑ ɑ kpɑnɑ ɑ tɩ nɑ mɑ́ lɛɛtɩ-wɛ. Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ pɑɑ cɛkǝnɑ sɩ mɑɣɑ Tɑcɑɑ mɑ́ yɔɣɔtǝnɑ-wɛ nɑ pɑ́ɑ́nɑ́. \v 14 Mɑɑ yele nɑ ɩcɑtɛ pǝsɩ kpɛtɛ. Tɩɩ pǝsɩ mpusi pʋlʋɣʋ piitimnɑɑ mpɑ pɑ cɔɔnɑ-wɛ tɔ, nɑ tɛɛlɑɑ pɑ ɩsɛntɑɑ. \v 15 Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ mɑɑ hʋʋnɑ-wɛ nɑ pɑ́ɑ́nɑ́ sɔsɔɔnɑ. Mɑɑ hɔ pɑ ŋkpɑŋʋɣʋ nɑ toŋ. Pǝyele pɑɑ pǝsɩ mpusi nɑ fɛɛlɛ pʋlʋpʋ, mpi lɛlɑɑ kɑ nyǝnǝɣǝnɑ tɔ. Pɩɩ sʋsɩ piitimnɑɑ mpɑ pɑ cɔɔnɑ-wɛ tɔɣɔ wɑtʋ. Mɑɣɑ Tɑcɑɑ mɑ́ yɔɣɔtǝɣǝnɑ mpʋ. \p \v 16 Mɑɑ tɔ́-wɛɣɛ nyǝmɑ́ sɔtʋ nyǝnɑ wenɑ ɑ kɛ́ nyɔɣɔsɩ tɔ, nɑ pɑ́ sɩ́. Ɩlɛnɑ mɑ́ yele nɑ pǝ́ kpiisi-wɛ. Mpi tɔ, mɑɑ sɔɔsɩ nyɔɣɔsɩ kɛ pɑ wɑhɑlɑnɑɑ tɔɔ. Mɑɑ yɔkɩ pɑ tɔɣɔnɑɣɑ tǝsɩɩlɛ. \v 17 Mɑɑ yele nɑ nyɔɣɔsɩ nɑ tɑɑlɛ wontu ɩsɑɣɑtʋ lɩɩ-wɛ. Pɑɑ lɑŋ piyɑ. Yʋlʋkʋsǝkʋ nɑ yoou kɑ wɑkǝlɩ-wɛ. Mɑɣɑ Tɑcɑɑ, mɑ́ yɔɣɔtǝɣǝnɑ. \c 6 \s1 Ɩsɔ kʋlɑ lɑɑlɑɑ tɔɔ \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ heelɑ-m sɩ: \v 2 Yʋlʋ nyɑ́ kɛɛsɩ nyɑ́ ɩsɛ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ pɔ́ɔ́ŋ tɔɔ nɑ ń yɔɣɔtɩ mɑ tɔm. \v 3 Ɩsɛɣɛlɩ pɔ́ɔ́ŋ nɑ pulɑsɩ nɑ tɛtɛkɑ nɑ kɑcǝsɩ nyǝ́mɑ ɩ́ nɩɩ Tɑcɑɑ Ɩsɔ tɔm. Mɑɑ yele nɑ lɑɣɑtɛ kɔɔ mǝ tɔɔ, nɑ mɑ́ kpiisi mǝ tǝfɛɛnlɛnɑɑ. \v 4 Mɑɑ yɔkɩ mǝ tǝkɔtǝlɛnɑɑ, nɑ mǝ ilim lɛɛsǝŋ wei ɩ́ lɑɑkɩ tɔ. Mǝ tɑɑ lɛlɑɑ kɑ sɩ pɑ tɩɩŋ kʋlɑlɑɑŋ kilɑ. \v 5 Mɑɑ sɩɩ mǝ sǝtɑɑ kɛ mǝ tɩɩŋ kʋlɑlɑɑŋ kilɑ, nɑ mɑ́ ŋmɩɩsɩ mǝ mʋwɑ nɑ mɑ́ cɔɔnɑ-ɩ. \v 6 Mǝ ɑcɑlɛɛ tǝnɑ kɑ́ pǝsɩ ncɑɑ kɛ́. Pɩɩ kpiisi mǝ tǝfɛɛnlɛnɑɑ. Pɩɩ yele mǝ tǝkɔtǝlɛnɑɑ nɑ pǝ lɔ-wɛ. Pɩɩ yɔkɩ mǝ tɩɩŋ nɑ ɩ́ sɑɑlɩ yem. Mǝ ilim lɛɛsǝŋ kɑ́ yɔkɩ nɑ mǝ niŋ kʋlɑpǝm wɑkǝlɩ. \v 7 Mǝ tɑɑ pɑɣɑlɛ kɑ́ sɩ, ɩlɛnɑ pǝ́cɔ́ ɩ́ cɛkǝnɑ sɩ mɑɣɑlɛ Tɑcɑɑ. \v 8 Pɑɑ nɑ mpʋ mɑɑ yele mǝ tɑɑ kɑkɑɑsɑɣɑ. Pɛlɛ pɑɑ fiti lɑɣɑtɛ, pɑɑ wɛɛ piitimnɑɑ tɑɑ. Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ mɑɑ yɑsɩ-wɛɣɛ piitimnɑɑ tɑɑ. \v 9 Mǝ tɑɑ kɑkɑɑsɑɣɑ kɑ tɔɔsɩ mɑ tɔɔ kɛ́ piitimnɑɑ tɑɑ, timpi pɑ kpɑ-wɛɣɛ yomle tɔ. Mpi tɔ, mɑɑ wɑkǝlɩ pɑ nyɑmɑ wenɑ ɑ tɑ lɑɣɑnɑ mɑ tike tɔ. Nɑ pɑ ɩsɛ wenɑ pɑ nyɩɩlǝnɑ tɩɩŋ tɔm tɔ. Pɑ mɑɣɑmɑɣɑ pɑɑ nyǝɣǝsǝnɑ pɑ tǝɣɩ ɑcɑɑlǝtʋ nti pɑ lɑpɑ tɔ tǝ tɔɔ. \v 10 Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ pɑɑ nyɩ sɩ mɑ kɛ́ Tɑcɑɑ. Ɩlɛ pǝ tɑɣɑ yem tɔɔ kɛ́ mɑ yelɑɑ, nɑ wɑhɑlɑnɑɑ pɑnɛ pɑ́ mɑɣɑnɑ-wɛ nɑ pǝ́ ciɣiti-wɛɣɛ mpʋ. \p \v 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ Ɩsɔ yɔɣɔtɑɑ sɩ: Ɩ́ kpɑsɩ mpee nɑ nɔɔhɛɛ nɑ lɑŋwɑkǝllɛ. Mpi tɔ, Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ lɑpɑ ɩsɑɣɑtʋ nɑ ɑcɑɑlǝtʋ. Yoou nɑ nyɔɣɔsɩ nɑ kʋtɔŋ kɑ́ kʋ-wɛ. \v 12 Kʋtɔŋ kɑ kʋnɑ pooluŋ tʋ, nɑ yoou nɑ́ɑ́ kʋ pǝcɔlɔ tʋ. Ɩlɛnɑ wei ɩlɛ ɩ wɛɛ tɔ, kolontunɑɑ tɑ ɩlɛ, nɑ nyɔɣɔsɩ kʋ-ɩ. Mɑɑ yele nɑ mɑ pɑ́ɑ́nɑ́ kpɑ pɑ tɔɔ kɛ́ nɑ pǝ́cɔ́ ɑ hɛɛ. \v 13 Ɩ́ kɑ tɛ nɑ ɩ́ nyɩ sɩ mɑɣɑlɛ Tɑcɑɑ. Mpi tɔ, mǝ sǝtɑɑ kɑ́ sɔɣɔtǝnɑ mǝ tɩɩŋ kʋlɑlɑɑŋ nɑ mǝ tǝkɔtǝlɛnɑɑ. Pɑɑ pulɑsɩ kʋkʋlɑsɩ tɔɔ, nɑ pɔ́ɔ́ŋ tɔɔ, nɑ tɩɩŋ kʋlɔpǝŋ hɔtʋ tɛɛ. Tǝnɑwɛɣɛ ɩ́ wɔkɑɣɑ mǝ tulɑɑlʋnɑɑ kɛ mǝ tɩɩŋ nɑ sɔɔsʋŋ nyɑlɑɑ. \v 14 Mɑɑ kʋsɩ niŋ nɑ mɑ́ kpiisi tɛtʋ tǝnɑɣɑ. Pɑɑ leɣe ɩ́ wɛɛ, pǝ kpɑɣɑʋ wʋlɑɣɑ tɛtʋ nɑ ilim mpǝtǝŋ tɔɔ tɔ. Nɑ pǝ́ polo Lipǝlɑ ɩcɑtɛ kɛ ilim ntɔɣɔŋ tɔɔ tɔ. Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ yǝlɑɑ kɑ́ cɛkǝnɑ sɩ mɑɣɑlɛ Tɑcɑɑ. \c 7 \s1 Tɑcɑɑ kpɑɑlǝɣɩ mpusi kɑntǝkɑɣɑ nyǝŋ tɔm \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ heelɑ Ɩsekiyɛɛlɩ mɑ́ sɩ: \v 2 Yʋlʋ nyɑ́, heeli Ɩsɛɣɛlɩ tɛtʋ yǝlɑɑ sɩ, mǝ tɛtʋ tǝnɑ tǝnɑɣɑ kɔŋ kɛlɛ. \v 3 Mǝ tomle tɑlɑɑ kɛlɛ nɔɔnɔɔ. Mɑɑ mʋ-mɛ nɑ pɑ́ɑ́nɑ́. Mɑɑ kɛɛsǝnɑ mǝ mpɑɑŋ nɑ mɑ́ hʋʋnɑ-mɛ. Mɑɑ sʋkɩ-mɛɣɛ mǝ ɑcɑɑlǝtʋ tǝnɑ. \v 4 Mɑ kɑɑ wɛɛnɑ mǝ pǝtɔɔtǝlɛ. Yɑɑ mɑ hʋlɩ-mɛɣɛ suulu kɛ pɑɑ pǝ́cɔ́. Amɑ mǝ tɔntɛ nɑ mǝ ɑcɑɑlǝtʋ tǝmɑ wenɑ ɩ́ lɑkɑɣɑ tɔɣɔ pɩɩ fɛlɩ-mɛ. Ɩlɛnɑ ɩ́ cɛkǝnɑ sɩ mɑɣɑlɛ Tɑcɑɑ. \p \v 5 Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝɣɩ sɩ, wɑhɑlɑ ɩkpɑmlɛ kɔŋ ɩ́ tɑ nɑtɑ ɩ tɑkɑ. \v 6 Pǝ tɛmɑɣɑlɛ mpusi kɑntǝkɑɣɑ nyǝŋ kɔŋnɑ ntɛ́. Ɩ kɑ tii mǝ tɔɔ. Hɑlɩ ɩ tɑpǝnɑ ntɛ́. \v 7 Tɛtʋ yǝlɑɑ wɑɑtʋ tɑpɑ. Lɑŋwɑkǝllɛ kʋyɑkʋ kpɛɣɛtɑɑ. Lɑŋhʋlʋmlɛ kɑkiisɑsɩ tɛmɑ pɔ́ɔ́ŋ tɑɑ. \v 8 Nɔɔnɔɔ kɛ́ mɑɑ mʋ-mɛ nɑ pɑ́ɑ́nɑ́. Mɑ kɑɑ yele nɑ pǝ leeli. Mɑɑ hʋʋnɑ-mɛɣɛ mǝ tɔntɛ nɑ mǝ ɑcɑɑlǝtʋ tɔɔ nɑ mɑ lɛɛtɩ-mɛ. \v 9 Mɑ kɑɑ wɛɛnɑ mǝ pǝtɔɔtǝlɛ. Yɑɑ mɑ́ hʋlɩ-mɛɣɛ suulu kɛ pɑɑ pǝ́cɔ́. Mɑɑ hʋʋnɑ-mɛɣɛ mǝ tɔntɛ nɑ mǝ ɑcɑɑlǝtʋ tɔɔ nɑ mɑ́ lɛɛtɩ-mɛ. Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ ɩ́ kɑ́ cɛkǝnɑ sɩ mɑɣɑlɛ Tɑcɑɑ. Mɑ́ mɑkǝnɑ-mɛ. \p \v 10 Hʋʋlɛ kʋyɑkʋ tɑɣɑnǝɣǝnɑ ntɛɣɛ kʋ tɩ. Kʋ kɛ́ wɑkǝlʋɣʋ nyǝŋkʋ kɛ́. Mʋsʋŋ tɔŋɑ tɔɔʋ, nɑ kɑlɑmpɑɑnɩ nɑ́ɑ́ hʋlǝɣɩ ɩ tɩ. \v 11 Mʋsʋŋ wɛ kɛ ɩsɩɩ kpɑ́tʋ́ɣʋ́ ŋku pɑ hɔŋnɑ mǝ ŋkpɑŋʋɣʋ kɛ mǝ ɩsɑɣɑtʋ tɔɔ tɔ. Pʋlʋ tɑ kɑɑsɩ-mɛ. Kɔkɔtɛ tɛmɑ, ɩ́ fɛɩ pɑɣɑlɛ tɔtɔ. Nɔɣɔlʋ ɩɩ tɑsǝɣɩ-mɛɣɛ wiiu. \v 12 Wɑɑtʋ tɔŋnɑ kɔntɛ. Wei ɩ yɑkɩ tɔ ɩ tɑɑ yɔɔlɩ. Pǝyele pɛɛtʋlʋ lɑŋlɛ nɑ́ɑ́ tɑɑ wɑkǝlɩ. Mpi tɔ, Tɑcɑɑ mʋ pɑ́ɑ́nɑ́ nɑ pɑ tǝnɑɣɑ. \v 13 Pɑɑ pɛɛtʋlʋ wɛnɑ ɩ weesuɣu ɩ kɑɑ nɑ ɩ kʋpɛɛtǝm. Mpi tɔ, nti pɑ nɑwɑ toosee tɑkɑ tɑɑ nɑ pɑ́ kɛɛsɩ yǝlɑɑ mɛ mǝ wɑkǝlʋɣʋ tɔɔ tɔ, tǝ lɑkɩ kɛ́ tɩɩ sɑɑlǝɣɩ. Mǝ ɩsɑɣɑtʋ nti ɩ́ lɑkɩ tɔ tǝ tɔɔ, mǝ tɑɑ nɔɣɔlʋ kɑɑ wɛɛnɑ weesuɣu. \v 14 Pɑɑ hʋlɩ ɑkɑntǝlɛ nɑ sɔɔlʋ pɩɩ. Amɑ nɔɣɔlʋ kɑɑ polo yoou. Mpi tɔ, yǝlɑɑ tǝnɑɣɑ mɑ mʋnɑ pɑ́ɑ́nɑ́. \s1 Nɔɣɔlʋ ɩɩ fitiɣi ŋkpɑŋʋɣʋ hɔm \p \v 15 Yoou wɛ ɑwɑlɩ kɛ́, nɑ nyɔɣɔsɩ nɑ kʋtɔŋ kɛ tǝyɑɣɑ tɑɑ. Ye wei ɩ́ kpɑwɑ tɑɑlɛ, pɑ kʋ-ɩ yoou tɑɑ. Wei ɩ́ sɑɑlɑ ɩcɑtɛ tɑɑ, kʋtɔŋ nɑ nyɔɣɔsɩ kʋ-ɩ. \v 16 Ɩlɛnɑ mǝ tɑɑ mpɑ pǝ sɔɔwɑ tɔ ɩ́ seeki nɑ ɩ́ kpɑɑkɩ pɔɔŋ nɑ sɔɣɔntʋ ɩsɩɩ tɛtɛkɑ tɑɑ ɑlukukunɑɑ. Ɩ́ kɑ mɔlǝɣɩ mǝ kɑwɑlɑɣɑ tɔɔ kɛ́. \q1 \v 17 Mǝ ŋkpɑlɑsɩ kɑ susi yem kɛ́ tomɑ fɛɩ, \q1 nɑ mǝ tʋnɑ mɑkɩ tǝmɑ. \q1 \v 18 Ɩ́ kɑ suu lǝyɑɣɑ wontu kɛ́ ɩsɩɩ fɔlǝtɔnɑɑ tɑkɑ, \q1 nɑ sɔɣɔntʋ ɑnɑɑm pɩɩ-mɛ. \q1 Ɩ́ kɑ looli mǝ nyɔɔŋ nɑ fɛɛlɛ tǝcʋkɩɩ. \q1 \v 19 Ɩ́ kɑ lɔ mǝ liɣitee kɛ hɑpɛɛ tɔɔ. Mǝ wʋlɑ kɑ pǝsɩ-mɛɣɛ mpusi pʋlʋ. \q1 Mǝ liɣitee nɑ mǝ wʋlɑ kɑɑ yɑ-mɛɣɛ Tɑcɑɑ pɑ́ɑ́nɑ́ kʋyɑkʋ wule. \q1 Ɩ́ kɑɑ wɛɛnɑ mpi ɩ́ kɑ tɔɣɔ nɑ ɩ́ hɑɣɑ, \q1 yɑɑ ɩ́ kʋnɑ mǝ kʋnyɩɩlǝŋ tɔ. \q1 Mpi tɔ, mpʋ pǝ pɛtǝnɑ-mɛɣɛ ɩsɑɣɑtʋ tɑɑ. \q1 \v 20 Mǝ kɑcɔkɑ wontu kɛ mǝ lɑŋɑ kɑ́ hɛɛnɑɑ. \q1 Mǝ wontu ntǝɣɩ ɩ́ lupǝnɑ mǝ ɑcɑɑlǝtʋ tɩɩŋ. \q1 Pǝ tɔɔ kɛ́ mɑɑ yele nɑ ɩ́ lɩɩ-tǝɣɩ luɣu. \q1 Tɑcɑɑ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝnɑ mpʋ. \q1 \v 21 Mɑɑ pɛtɩ-tǝɣɩ cɑɣɑlɑɑ niŋ tɑɑ. \q1 Atɛ yǝlɑɑ ɑsɑɣɑɑ kɑ kuu-tɩ nɑ pɑ́ pilisi-tɩ. \q1 \v 22 Mɑɑ hɑ-mɛɣɛ siɣile, nɑ pɑ́ pilisi mɑ tǝyɑɣɑ. \q1 Nmɩɩlɑɑ kɑ sʋʋ kɑ tɑɑ nɑ pɑ́ kuu mɑ wɛnɑʋ. \q1 \v 23 Ɩ lu ɑlukpɑlɑ. Mpi tɔ, yʋlʋkʋlɛ suwɑ tɛtʋ. \q1 Mʋsʋŋ nɑ́ su ɩcɑtɛ tɑɑ. \q1 \v 24 Mɑɑ kɔnɑ yǝlɑɑ mpɑ pɑ kǝlɑ ɩsɑɣɑtʋ tɔ. \q1 Pɑɑ lɛɛkɩ mǝ tɛɛsɩ, \q1 nɑ mɑ́ sɩɩ tǝnɑɣɑ kɛ kɑlɑmpɑɑnɩ nyǝ́mɑ toŋ. \q1 Pɑɑ pilisi mǝ lonɑ kɑtɛ nyǝnɑ. \q1 \v 25 Wɑkǝlʋɣʋ kɔŋ nɑ ɩ́ pɛɛkǝɣɩ nyʋɣʋ yɑpʋ ɩɩ nɑɑkɩ. \q1 \v 26 Wɑhɑlɑnɑɑ tǝnǝɣɩ tǝmɑ tɔɔ kɛ́. \q1 Lɑɑpɑɑlǝnɑɑ ɑsɑɣɑɑ tɔm kɛ ɩ́ nɩɩkɩ pɑɑ kʋyɑkʋ ŋku. \q1 Nɑ ɩ́ pɔɔsǝɣɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ sɩ, \q1 pɛlɛ pɑ́ yɔɣɔtɩ nti pǝ hʋlɑ-wɛ tɔ. \q1 Kɔtǝlɑɑ nɑ́ tɑ́ nyɩ kiiu. \q1 Sɔsɑɑ nɑ́ fɛɩnɑ lɑɣɑtʋ tɑsʋɣʋ nɑpǝlɩ. \q1 \v 27 Wulɑʋ nɑ wɛ lǝyɑɣɑ tɑɑ kɛ́, nɑ sɔɣɔntʋ nɑ́ɑ́ pɩɩ ɑwulumpiyɑ. \q1 Ɩlɛnɑ tɛtʋ yǝlɑɑ nɑ́ɑ́ seliɣi. \q1 Tɑcɑɑ sɩ: Mɑɑ lɑ-mɛɣɛ ɩsɩɩ mǝ tɔntɛ wɛɛ tɔ, \q1 nɑ mɑ́ hʋʋnɑ-mɛ ɩsɩɩ ɩ́ mʋnɑɑ tɔ. \q1 Ɩlɛnɑ ɩ́ nyɩ sɩ mɑɣɑlɛ Tɑcɑɑ. \c 8 \s1 Lɑɑtʋ kɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kuuu pǝnɑɣɑ nɑɑtoso nyǝŋkɑ. Ɩsɔtʋ nɑɑtoso nyǝŋ kʋyɑkʋ kɑkpɑsɩ nyǝŋkʋ. Mɑ nɑ Yutɑ sɔsɑɑ tǝ wɛ mɑ tɛ́ nɑ tǝ́ cɑɣɑɑ. Ɩlɛnɑ Tɑcɑɑ Ɩsɔ toŋ tii mɑ tɔɔ. \v 2 Mɑ nyǝnɑɑ ɩlɛ, mɑ nɑ́ pʋlʋɣʋlɛ, nɑ pǝ ɩsɛntɑɑ ɩsɩɩ yʋlʋ. Pǝ kpɑɣɑʋ ɩ tǝnɑɣɑ nɑ pǝ́ tii tɔ, pǝ kɛ́ kɔkɔ kɛ́. Pǝ mǝlɑ kpɑʋ tɔ, pǝ tee kɔkɔ kɛ́ ɩsɩɩ pɑ sotɑ nyǝɣǝlʋɣʋ kʋsɛɛmʋɣʋ. \v 3 Ɩlɛnɑ yʋlʋ ɩnɩ ɩ́ kʋsɩ niŋ tɑkɑ, nɑ ɩ́ kpɑ mɑ nyʋɣʋ nyɔɔsɩ. Mpʋɣʋlɛ Feesuɣu kpɑɣɑ-m toosee tɑkɑ tɑɑ. Kʋ tɛɛnɑ-m Yosɑlɛm kɛ nɔnɔɣɔ ŋkɑ kɑ wɛ ilim ntɔɣɔŋ tɔ kɑ kiŋ. Tǝnɑɣɑ pɑɑ sɩɩwɑ tʋɣʋ ŋku kʋ kʋsǝɣɩ Tɑcɑɑ ɩsɛsɛɛmlɛ tɔ. \v 4 Ɩlɛnɑ mɑ́ nɑ́ Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ teeli. Ɩsɩɩ mɑɑ tɛmɑ-ɩ nɑʋ kɛ tɛtɛkǝlɛ tɑɑ tɔ. \v 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ tɔmɑ-m sɩ: Yʋlʋ nyɑ́ kʋsɩ ɩsɛ nɑ ilim ntɔɣɔŋ tɔɔ. \p Mɑ kʋsɑ ɩsɛ nɑ mɑ́ nyǝnɩ tǝnɑ tɔɔ, ɩlɛ mɑ nɑ́ ɩsɛsɛɛmlɛ tʋɣʋ kʋlɑlɑɑʋ ŋkʋɣʋlɛ, tǝnɑɣɑ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ nɔnɔɣɔ. \v 6 Ɩlɛnɑ ɩ́ tɔ-m sɩ: N nɑwɑ ɑcɑɑlǝtʋ nti Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ lɑkɩ sɩ mɑ hɑtǝlǝnɑ mɑ tǝyɑɣɑ tɔ? Amɑ n kɑ nɑ ɑcɑɑlǝtʋ sɔsɔɔntʋ lɛntɩ tɔtɔ. \p \v 7 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ ponɑ-m Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɣɑ ɩsɔtɑɑ nyǝŋkɑ nɔnɔɣɔ kiŋ. Mɑ nyǝnɑɑ ɩlɛnɑ mɑ́ nɑ́ pʋ́ʋ́ɣʋ́ kɛ koluŋɑ tɔɔ. \v 8 Kɛlɛnɑ ɩ tɔ-m sɩ: Yʋlʋ nyɑ́ tʋlɩ koluŋɑ kɛ pʋ́ʋ́ɣʋ́. \p Ɩlɛnɑ mɑ tʋlɩ-kʋ. \v 9 Ntɛnɑ ɩ́ tɔ-m sɩ: Sʋʋ nɑ ń nɑ ɑcɑɑlǝtʋ nti pɑ lɑkɩ cǝnɛ tɔ. \p \v 10 Mɑ sʋʋwɑ ɩlɛnɑ mɑ́ mɑɣɑnɑ pɑ lǝsɑ koluŋɑ tɔɔ kɛ́ wontu nti tǝ tuuki tǝ lotu tɔɔ tɔ. Nɑ wontu lɛntɩ nti tǝ kɛ́ ɑcɑɑlǝtʋ tɔ. Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tɩɩŋ tǝnɑ kɑ wɛ pǝ tɑɑ. \v 11 Ɩlɛnɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ sɔsɑɑ nɩɩtoso nɑ nɑɑnʋwɑ sǝŋɑ fotoonɑɑ mpɛ pɑ ɩsɛntɑɑ. Nɑ pɑ tɑɑ kɛ́ Sɑfɑŋ pǝyɑlʋ Yɑsɑniyɑ. Nɑ pɑɑ wei ɩ tɔkɑ tulɑɑlʋ cofolo kɛ ɩ niŋ tɑɑ, nɑ nyɔɔsɩ kʋlǝɣɩ ɩsɔtɑɑ. \v 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ tɔmɑ-m sɩ: Yʋlʋ nyɑ́ ń nɑwɑ mpi mpi Ɩsɛɣɛlɩ sɔsɑɑ mpɛ pɑɑ wei ɩ lɑkɩ ɩ kutuluɣu tɑɑ nɑ ɩ nǝɣǝsǝnɑ fotoonɑɑ pɑnɛ tɔ? Pɑ kʋyɔɣɔtʋtʋ ntɛ́ sɩ: Tɑcɑɑ lɔwɑ tɛtʋ, ɩlɛ ɩɩ nɑɑkɩ-tʋ. \p \v 13 Ntɛnɑ ɩ́ tɑsɑ sɩ: N kɑ́ nɑ́ ɑcɑɑlǝtʋnɑɑ sɔsɔɔntʋ lɛntɩ nti pɑ lɑkɩ tɔ. \p \v 14 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ ponɑ-m Tɑcɑɑ tǝyɑɣɑ nɔnɔɣɔ, kɛ ilim ntɔɣɔŋ hɔɣɔlʋɣʋ tɔɔ. Ɩlɛnɑ mɑ́ mɑɣɑnɑ ɑlɑɑ cɑɣɑɑ nɑ pɑ́ wiiki tʋɣʋ ŋku pɑ yɑɑkɑɣɑ sɩ, Tɑmusi*fɑ* tɔ kʋ sǝm. \f ɑ \fr 8:14 \fr*\fk Tɑmusi: \fk*\ft Mesopotɑmi nyǝ́mɑ tʋɣʋ kʋlɑlɑɑʋ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ ceelɑɑ nɑ\ft*\f* pɑ ponɑ pɑ tɛ. Yǝlɑɑ tɔŋ sɩ tʋɣʋ ŋkʋ kʋ kɛɛsǝɣɩ nɑ kʋ sǝkɩ sɑɑ wei pɑ́ tɛŋ kʋmtʋ tɔ. Ɩlɛnɑ pɑ tɑɣɑnɩ-kʋɣʋ lʋlʋɣʋ kɛ toomɑɣɑ wɑɑtʋ. Alɑɑ tɔŋnɑ-kʋɣʋ wiiu ntɛ́ cǝnɛ sɩ kʋ sǝpɑ. \v 15 Ɩlɛnɑ Ɩsɔ tɔ-m sɩ: N kɑ́ nɑ́ ɑcɑɑlǝtʋ sɔsɔɔntʋ lɛntɩ nti tǝ kǝlɑ tǝnɛ tɔ. \p \v 16 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ sʋʋnɑ-m Tɑcɑɑ tǝyɑɣɑ tɑɣɑ pǝ tɑɑ nyǝŋkɑ tɔɔ kɛ́ nɔnɔɣɔ nɑ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ pɑ hɛkʋ tɑɑ. Tǝnɑɣɑ mɑ mɑɣɑnɑ ɑpɑlɑɑ nɑpǝlǝɣɩ hiu nɑ kɑkpɑsɩ. Apɑlɑɑ mpɛ pɑ hɑwɑ Tɑcɑɑ tǝsɛɛlɛ kɛ siɣile, nɑ pɑ́ nyǝnǝɣǝnɑ tɛʋ kite tɔɔ, nɑ pɑ́ sɛɛkɩ ilim. \v 17 Ntɛnɑ ɩ́ tɔ-m sɩ: Acɑɑlǝtʋ nti Yutɑ nyǝ́mɑ lɑkɩ cǝnɛ ɩsǝntɔ tɔ pǝcɔɣɔlɛ? Pǝ wɛɛ sɩ pɑ́ suuli mʋsʋŋ kɛ tɛtʋ nɑ pɑ́ kpɑɑsǝɣɩ mɑ pɑ́ɑ́nɑ́ nɑ? Nyǝnɩ ɩsǝnɑ pɑ kpɑɑsʋɣʋ tʋɣʋ pǝliŋɑsɩ kɛ pɑ mɩɩnɑ kiŋ tɔ? \v 18 Mɑ mɑɣɑmɑɣɑ mɑɑ lɑnɑ-wɛ nɑ pɑ́ɑ́nɑ́ kɛ́. Mɑ kɑɑ hʋlɩ-wɛɣɛ suulu. Wɑɑtʋ wei pɑɑ kiisinɑ nɔɔsɩ sɔsɔɔnsɩ kɛ mɑ ŋkpɑŋŋ tɑɑ tɔ, mɑ kɑɑ nɩɩ. \c 9 \s1 Yosɑlɛm nyǝ́mɑ ŋkpɑŋʋɣʋ hɔm \p \v 1 Mpʋɣʋlɛ mɑ nɩɩwɑ Tɑcɑɑ mɑpɑ kɑpukɑ sɔsɑɣɑ sɩ: Ɩcɑtɛ ŋkpɑŋʋɣʋ hɔntɑɑ tǝnɑ ɩ́ kɔɔ. Pɑɑ wei ɩ́ tɔkɩ ɩ yoou wontu nti ɩ kɑ wɑkǝlǝnɑ-wɛ tɔ nɑ ɩ́ kɔɔ. \p \v 2 Ɩlɛnɑ mɑ́ nɑ́ ɑpɑlɑɑ nɑɑtoso lɩɩnɑ ɩsɔtɑɑ nɔnɔɣɔ. Ilim ntɔɣɔŋ hɔɣɔlʋɣʋ kɛ pɑ lɩɩnɑɑ nɑ pɑ́ tɑlɑ. Nɑ pɑɑ wei ɩ́ tɔkɑ ɩ wontuɣu ŋku ɩ kɑ́ wɑkǝlǝnɑ tɔ. Pɑ tɑɑ kɑ wɛ ɑpɑlʋ nɔɣɔlʋ, nɑ ɩ́ suuwɑ kpoŋkpontu toŋ nyǝntʋ wontu, nɑ ɩ́ lɛɛwɑ ŋmɑɑlɑɣɑ kɛ ɩ tɑmpɑlɑ tɔɔ. Ɩlɛnɑ ɑpɑlʋ ɩnɩ ɩ́ kɔɔ nɑ ɩ́ sǝŋ nyǝɣǝlʋɣʋ kʋsɛɛmʋɣʋ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ cɔlɔ. \v 3 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ teeli kʋlɑ ɩsɔtɑɑ tɑŋlʋ nɔɣɔlʋ wei ɩ tɔɔ ɩ kɑ wɛɛ tɔ. Ɩlɛnɑ ɩ́ polo kutuluɣu nɔnɔkpete. Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ yɑɑ ɑpɑlʋ wei ɩ kɑ suu kpoŋkpontu toŋ nyǝntʋ wontu nɑ ɩ́ lɛɛ ŋmɑɑlɑɣɑ kɛ ɩ tɑmpɑlɑ tɔɔ tɔ. \v 4 Ɩlɛnɑ ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Polo Yosɑlɛm ɩcɑtɛ hɛkʋ tɑɑ. Yʋsɩ yǝlɑɑ mpɑ pɑ tɔkɩ wɑhɑlɑ nɑ pɑ́ mɔlǝɣɩ ɑcɑɑlǝtʋ tǝnɑ nti lɛlɑɑ lɑkɩ tɔ tǝ tɔɔ tɔ, pɑ tokuŋ tɑɑ. \p \v 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ heelɑ lɛlɑɑ nɑ mɑ́ nɩɩkɩ sɩ: Ɩ́ tǝŋ kɑncɑɑlɑɣɑ nyǝŋ wɑɑlɩ, nɑ ɩ́ kʋ́ yǝlɑɑ. Ɩ́ tɑɑ wɛɛnɑ pɑ pǝtɔɔtǝlɛ. Pǝyele ɩ́ tɑɑ hʋlɩ-wɛɣɛ suulu. \v 6 Ɩ́ kʋ́ nɑ ɩ́ kpiisi kʋkpɑtǝlɑɑ, nɑ ɩfepiyɑ, nɑ pɛɛlɑɑ, nɑ piyɑ, nɑ ɑlɑɑ. Amɑ ɩ́ tɑɑ kpǝtǝnɑ mpɑ pɑ tokuŋ tɑɑ wɛ kʋyʋsʋm tɔ. Ɩlɛ ɩ́ cɑɑlǝnɑ mɑ tǝyɑɣɑ tɑɑ. \p Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ cɑɑlǝnɑ ɑpɑlɑɑ sɔsɑɑ mpɑ pɑ cɑɣɑ Ɩsɔ tǝyɑɣɑ nɔnɔɣɔ tɔ. \v 7 Ɩ́ suuli mɑ tǝyɑɣɑ kɛ sǝtɑɑ nɑ pǝ́ kpɛnnɑ tɑɑsɩ tɔɔ. Mɑ tǝyɑɣɑ ɩ́ pilisi, ɩ́ lɩɩ. Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ lɩɩwɑ nɑ pɑ́ sʋʋ ɩcɑtɛ nɑ pɑ́ kʋɣɩ tǝ tɑɑ yǝlɑɑ nɑ pɑ́ puki. \p \v 8 Pɑ tɔŋɑ kʋɣʋ nɑ mɑ sǝŋɑ mpʋ. Ɩlɛnɑ mɑ́ hoti mɑ ɩsɛntɔɔ, nɑ mɑ́ mɑ́ kɑpukɑ sɩ: Hɑɩ, Tɑcɑɑ Ɩsɔ, n mʋɣʋ pɑ́ɑ́nɑ́ kɛ ḿpʋ́ɣʋ́ kɑtɑtǝlɑɣɑ nɑ Yosɑlɛm tɔ, n cɑɑ ń kpiisi Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ mpɑ pǝ kɑɑsɑɑ tɔ pɑ tǝnɑ nɑ? \p \v 9 Ntɛnɑ ɩ́ cɔ-m sɩ: Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ nɑ Yutɑ nyǝ́mɑ pɑ ɩsɑɣɑtʋ kǝlɑ tɔɔʋ. Tǝ yɑɣɑtɑɑ kɛ́. Yʋlʋkʋlɛ sunɑ tɛtʋ tɑɑ, kʋsiɣisim lɑpʋ fɛɩ ɩcɑtɛ tɑɑ. Mpi tɔ, pɑ kʋyɔɣɔtʋtʋ ntɛ́ sɩ Tɑcɑɑ mɑ́, mɑ lɔ tɛtʋ, mɑɑ nɑɑkɩ pʋlʋ. \v 10 Pǝ tɔɔ kɛ́ mɑ kɑɑ wɛɛnɑ pɑ pǝtɔɔtǝlɛ. Yɑɑ mɑ́ hʋ́lɩ́-wɛɣɛ suulu. Mɑɑ mǝŋnɑ pɑ nyɔɔŋ tɑɑ kɛ́ pɑ tǝmɑ. \p \v 11 Mpʋɣʋlɛ ɑpɑlʋ wei ɩ suu kpoŋkpontu toŋ nyǝntʋ wontu nɑ ɩ́ lɛɛ ŋmɑɑlɑɣɑ kɛ ɩ tɑmpɑlɑ tɔɔ tɔ. Ɩ́lɛ́ ɩ cɔwɑ sɩ mɑ lɑpɑ nti n kɑ tʋ-m tɔ. \c 10 \s1 Ɩsɔ hʋlʋɣʋ kɛ ɩ tǝɣɩ Ɩsekiyɛɛlɩ \r (Ɩsekiyɛɛlɩ 1:1-28) \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ mɑ nyǝnɑɣɑ mpʋ, ɩlɛnɑ mɑ́ nɑ́ ɩsɔtɔnʋɣʋ kɛ ɩsɔtɑɑ tɑŋlɑɑ*fɑ* nyʋɣʋ tɑɑ. Nɑ pʋlʋpʋ ɩsɩɩ kumte, nɑ tǝ nyǝnʋɣʋ tɑɑ wɛ ɩsɩɩ liɣitee pǝlɛ pooku nyǝntɛ. \f ɑ \fr 10:1 \fr*\fk ɩsɔtɑɑ tɑŋlɑɑ: \fk*\ft Ɩsɔtɑɑ tɑŋlɑɑ mpɛ pɑ wɛ loosi nɑɑlɛɣɛ. Selupɛŋnɑɑ wɛɛ, nɑ\ft*\f* pɛlɛ pɑ wɛ lonɑ pɑɣɑlɛ tɑɑ. Ɩlɛnɑ pǝ kɑɑsɩ Selɑfɛŋnɑɑ. Ɩsɑyii 6:2-3 tɑɑ tike kɛ pɑ yɔɣɔtɑ pɑ tɔm. \v 2 Ɩlɛnɑ Tɑcɑɑ heeli ɑpɑlʋ wei ɩ suu kpoŋkpontu toŋ nyǝntʋ wontu tɔ sɩ: Polo pɔpɔlɛɛ nnɑ ɑ wɛ ɩsɔtɑɑ tɑŋlɑɑ tɛɛ tɔ. Cosi kɔkɔ mɑmɑlɑ wenɑ ɑ wɛ tǝnɑ tɔ nɑ ɑ su nyɑ́ niŋ, nɑ ń ŋmɩɩsɩ-yɛɣɛ ɩcɑtɛ tɑɑ. \p Ntɛnɑ ɑpɑlʋ ɩnɩ ɩ́ tɛɛ mɑ ɩsɛntɑɑ tǝnɛ ɩnɩ. \v 3 Wɑɑtʋ wei ɑpɑlʋ ɩnɩ ɩ polɑ mpʋ tɔ ɩsɔtɑɑ tɑŋlɑɑ wɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ ntɔɣɔŋ hɔɣɔlʋɣʋ tɔɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩsɔŋmʋntʋ su Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɣɑ ɩsɔtɑɑ nyǝŋkɑ tɔɔ. \v 4 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ teeli kʋlɑ ɩsɔtɑɑ tɑŋlɑɑ mpɛ pɑ tɔɔ nɑ ɩ́ polo Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nɔnɔɣɔ, nɑ ɩ́ su tɑɣɑ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩsɔŋmʋntʋ su Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ. \v 5 Ntɛnɑ ɩsɔtɑɑ tɑŋlɑɑ keŋ kɔkɔtɛ nɩɩ mpʋ, ɩsɩɩ Ɩsɔ tomɑ tǝnɑ tʋ yɔɣɔtɑɣɑ. Hɑlǝnɑ tɑɣɑ ɑwɑlɩ tɔɔ nyǝŋkɑ. \v 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ tɔmɑ ɑpɑlʋ wei ɩ suu kpoŋkpontu toŋ nyǝntʋ wontu tɔ sɩ: Polo ń hee kɔkɔ kɛ ɩsɔtɑɑ tɑŋlɑɑ kiŋ kɛ pɔpɔlɛɛ tɛɛ. Ɩlɛnɑ ɑpɑlʋ polo nɑ ɩ́ sǝŋ pɔpɔlɛɛ kiŋ. \v 7 Tǝnɑɣɑ ɩsɔtɑɑ tɑŋlɑɑ mpɛ pɑ tɑɑ lɛlʋ kʋsɑ niŋ, nɑ ɩ́ hee kɔkɔ nɑ ɩ́ tʋ ɑpɑlʋ ɩnɩ ɩ niŋ tɑɑ. Ɩ mʋwɑ ɩlɛnɑ ɩ lɩɩ. \p \v 8 Pʋlʋpʋnɑɑ kɑ wɛ kɛ́ ɩsɩɩ yʋlʋ ŋkpɑlɑsɩ tɑkɑ kɛ́ ɩsɔtɑɑ tɑŋlɑɑ mpɛ pɑ keŋ tɛɛ. \v 9 Mɑ nyǝnɑɣɑ mpʋ, ɩlɛnɑ mɑ́ nɑ́ pɔpɔlɛɛ liɣiti kɛ́ ɩsɔtɑɑ tɑŋlɑɑ kiŋ. Pɑɑ wei ɩ kiŋ nɑ ɩ pɔpɔtɛ, nɑ ɑ nyǝnʋɣʋ tɑɑ nǝɣǝsǝnɑ ɩsɩɩ liɣitee pǝlɛ nte tǝ wɛ ɑtɔntɔɔtɛ tɔ. \v 10 A liɣitiɣi mpʋ ɑ kɑ wɛnɑ wɛɛtʋ kʋlʋmtʋ kɛ́. Pɑɑ pɔpɔtɛ nte tǝ nǝɣǝsǝnɑ kɛ́ ɩsɩɩ tǝ wɛ lɛntɛ tɑɑ. \v 11 A kʋlǝɣɩ tɔntɛ tɔ, ɑ́ cɑɑkɩ sɩ ɑ́ mǝŋnɑ hɔɣɔlǝŋ liɣiti ɩnɩ ɩ tɑɑ ŋku kʋ tɔɔ ɑ tʋɣʋtǝɣɩ kɛ́ ɑɑ kɛɛsǝɣɩ. Nɑ ɑ́ mǝlǝɣǝnɑ hɔɣɔlʋɣʋ ŋku ɩsɔtɑɑ tɑŋlɑɑ nyɔɔŋ siɣisinɑɑ nɑ pɑ́ hɔŋ-yɛ tɔ, ɑɑ kɛɛkɩ. \v 12 Tʋlʋŋɑsɩ wɑɑsɑ ɩsɔtɑɑ tɑŋlɑɑ mpɛ pɑ tǝnɑɣɑ tǝwisiwisi nɑ sɩ mʋɣɩ kɔkɔ. Pǝ kpɑɣɑʋ pɑ sikɑ nɑ pɑ ŋkpɑlɑsɩ nɑ pɑ keŋ tɔ. Nɑ pǝ́ wɑɑsɩ pɔpɔlɛɛ ɑnɩ ɑ liɣiti nɑ pǝ́ cɔɔ nɑ pǝ́ tɑ tɔ. \v 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ mɑ nɩɩwɑ pɑ hɑ pɔpɔlɛɛ ɑnǝɣɩ hǝtɛ sɩ kɑcuculɑɣɑ. \v 14 Pɑɑ wei ɩ ɩsɛntɑɑ kɑ wɛnɑ pǝ mpɑɑ kɛ́. Kɑncɑɑlɑɣɑ nyǝŋ ɩsɛntɑɑ kɑ wɛ kɛ́ ɩsɩɩ ɩsɔtɑɑ tɑŋlʋ. Nɑɑlɛ nyǝŋ nǝɣǝsǝnɑ ɩsɩɩ yʋlʋ. Tooso nyǝŋ ɩsɛntɑɑ nɑ́ wɛ ɩsɩɩ tɔɣɔlɑɣɑ. Ɩlɛnɑ liɣiti nyǝŋ ɩsɛntɑɑ nɑ́ɑ́ nǝɣǝsǝnɑ hɛkǝlɛ. \v 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩsɔtɑɑ tɑŋlɑɑ mpɛ pɑ kʋlɑɑ nɑ pɑ́ tɛɛ ɩsɔtɑɑ. Pɑɑ wɛ teitei kɛ́ nɑ wontu nti mɑɑ nɑwɑ Kepɑɑ pɔɣɔ nɔɣɔ tɔ. \v 16 Wɑɑtʋ wei pɑ tɛɛkɩ tɔ, pɑ pɔpɔlɛɛ ɑnɩ ɑ tǝŋǝɣɩ-wɛɣɛ. Pɑɑ pɑ hɛtɑ pɑ keŋ sɩ pɑ kʋlǝɣɩ, pɑ pɔpɔlɛɛ tǝŋǝɣɩ-wɛɣɛ ḿpʋ́ɣʋ́. \v 17 Ye pɑ sǝŋǝɣɩ ɑ sǝŋ, nɑ pɑ́ kʋlǝɣɩ, ɩlɛ pɑ kpɛnnɑ-yɛ. Mpi tɔ, wontu lǝmɑɣɑsɛɛ kɑ wɛ pɔpɔlɛɛ ɑnɩ ɑ tɑɑ tɔtɔɣɔ. \s1 Tɑcɑɑ teeli kʋlʋɣʋ kɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ \p \v 18 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ teeli kʋlɑ nɔnɔkpete, nɑ pǝ́ mǝlɩ ɩsɔtɑɑ tɑŋlɑɑ tɔɔ. \v 19 Ɩsɔtɑɑ tɑŋlɑɑ hɛtɑ pɑ keŋ kɛ́ nɑ pɑ́ kʋlɩ tɛtʋ tɔɔ kɛ́ mɑ ɩsɛntɑɑ nɑ pɑnɑ pɑ pɔpɔlɛɛ pɑ tɛɛ. Ɩlɛnɑ pɑ́ polo pɑ́ sǝŋ Tɑcɑɑ tǝyɑɣɑ nɔnɔɣɔ nɑ ilim tǝlɩɩlɛ tɔɔ. Ɩlɛnɑ Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ teeli wɛ pɑ tɔɔ kɛ́ ɩsɔtɑɑ. \v 20 Pɑ kɛ́ wontu nti mɑɑ nɑwɑ Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ tɛɛ kɛ́ Kepɑɑ pɔɣɔ nɔɣɔ tɔɣɔ. Ɩlɛnɑ mɑ́ cɛkǝnɑ sɩ pɑ kɛ́ ɩsɔtɑɑ tɑŋlɑɑ. \v 21 Pɑɑ wei ɩ kɑ wɛnɑ ɩsɛntɑɑ kɛ tɔm liɣiti kɛ́, nɑ keŋ liɣiti. Nɑ pɑɑ wei kɛ́ yʋlʋ ŋkpɑlɑsɩ. \v 22 Pɑ ɩsɛntɑɑ kɑ nǝɣǝsǝnɑ kɛ́ ɩsɩɩ mpɑ mɑ nɑwɑ Kepɑɑ pɔɣɔ nɔɣɔ tɔ, pɑ mɑɣɑmɑɣɑ. Pɑɑ wei ɩ siɣisɑ ɩsǝnɑ tɔ ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ siɣisɑɑ. \c 11 \s1 Yosɑlɛm hʋʋnɑʋ kɛ ɩ kɑwɑlɑɣɑ tɔɔ \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ Feesuɣu ponɑ Ɩsekiyɛɛlɩ mɑɣɑ ilim tǝlɩɩlɛ nɔnɔɣɔ. Ɩlɛnɑ mɑ́ mɑɣɑnɑ ɑpɑlɑɑ hiu nɑ kɑkpɑsɩ kɛ tǝnɑ. Mɑ nɑwɑ pɑ tɑɑ kɛ́ Asuu pǝyɑlʋ Yɑsɑniyɑ nɑ Penɑyɑ pǝyɑlʋ Pelɑtiyɑ. \v 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ heelɑ-m sɩ: Yʋlʋ nyɑ́, yǝlɑɑ mpɛ pɑ mɑɣɑsǝɣǝnɑ kɑwɑlɑɣɑ tɔm nɑ pɑ tɑsǝɣɩ lɑɣɑtʋ ɩsɑɣɑtʋ kɛ Yosɑlɛm ɩcɑtɛ tǝnɛ tǝ tɑɑ. \v 3 Pɑ kʋyɔɣɔtʋtʋ ntɛ́ sɩ pɑ kɑɑ tɑsɑ kutuluŋ ŋmɑʋ hɑlɩ pǝ́ polo lɑɑsɑɣɑ tɔɔ. Ɩcɑtɛ pǝsǝnɑ ɩsɩɩ tiipile, nɑ tɑɣɑlɛ nɑntʋ. \v 4 Pǝ tɔɔ kɛ́ pǝ wɛɛ sɩ yʋlʋ pǝyɑɣɑ mɑ́, mɑ yɔɣɔtɩ nti mɑ nɑwɑ pɑ tɔɔ tɔ. \p \v 5 Mpʋɣʋlɛ Tɑcɑɑ Feesuɣu tii mɑ tɔɔ nɑ kʋ tɔ-m sɩ yɔɣɔtɩ sɩ Tɑcɑɑ yɔɣɔtɑɑ sɩ: Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ mɛ, mɑ nyǝmɑ mǝ tɑɑ hʋwɛɛ. \v 6 Ɩ lʋlǝsɑ yʋlʋkʋlɛ kɛ ɩcɑtɛ tǝnɛ tǝ tɑɑ. Ɩ́ suulɑ sǝtɑɑ kɛ hɑpɛɛ tɔɔ. \v 7 Pǝ tɔɔ kɛ́ Tɑcɑɑ Ɩsɔ yɔɣɔtǝɣɩ sɩ mǝ sǝtɑɑ mpɑ ɩ́ suulɑ tǝ tɑɑ tɔɣɔlɛ nɑntʋ, nɑ tǝ mɑɣɑmɑɣɑ kɛ tiipile. Ɩlɛnɑ pɑ́ lǝsɩ-mɛ nɑ pɑ́ tɛɛnɑ. \v 8 Mɑɑ yele nɑ lɑɣɑtɛ nte tǝ tɔm wɛ-mɛɣɛ sɔɣɔntʋ tɔ tǝ́ kɔɔ mǝ tɔɔ. Tɑcɑɑ Ɩsɔ yɔɣɔtǝɣǝnɑ mpʋ. \v 9 Mɑɑ lǝsɩ-mɛɣɛ ɩcɑtɛ tɑɑ, nɑ mɑ́ tʋ-mɛɣɛ kpɑɩ nyǝ́mɑ niŋ tɑɑ. Mɑɑ hʋʋnɑ-mɛɣɛ. \v 10 Ɩsɛɣɛlɩ tɛtʋ toosi tɔɔ kɛ́ mɑɑ hʋʋnɑ-mɛ, nɑ mɑ́ yele nɑ pɑ́ kʋ-mɛ nɑ lɑɣɑtɛ. Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ ɩ́ kɑ́ nyɩ sɩ mɑɣɑlɛ Tɑcɑɑ. \v 11 Ɩcɑtɛ tǝnɛ tǝ kɑɑ pǝsɩ mɛ ɩsɩɩ tiipile. Mɛ mǝ kɑɑ pǝsɩ ɩsɩɩ tǝ tɑɑ nɑntʋ. Amɑ Ɩsɛɣɛlɩ tɛtʋ toŋɑ tɔɔ kɛ́ mɑɑ hʋʋnɑ-mɛ. \v 12 Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ ɩ kɑ nyɩ sɩ mɑɣɑlɛ Tɑcɑɑ. Ɩ́ tɑ́ tǝŋ mɑ kʋtʋtʋtʋ. Pǝ́cɔ́ ɩ tɑ́ tɔkɩ mɑ kiiŋ. Amɑ piitimnɑɑ mpɑ pɑ cɔɔnɑ-mɛ tɔ, pɑ nyǝntʋ kɛ ɩ tǝŋǝɣɩ. \p \v 13 Wɑɑtʋ wei mɑ tɔŋɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋɣʋ kɛ mpʋ tɔɣɔ Penɑyɑ pǝyɑlʋ Pelɑtiyɑ sǝpɑ. Ḿpʋ́ɣʋ́ mɑ hotɑ mɑ ɩsɛntɔɔ nɑ mɑ́ mɑ́ kɑpukɑ sɩ: Hɑɩ, Tɑcɑɑ, Ɩsɔ. N kɑ kʋ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tǝnɑ mpɑ pǝ kɑɑsɑɑ tɔ? \s1 Tɑcɑɑ kpeɣeluɣu kɛ yǝlɑɑ mpɑ pǝ yɑsɑɑ tɔ \p \v 14 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ heelɑ-m sɩ: \v 15 Yʋlʋ nyɑ́, nyɑ́ yǝlɑɑ mpɑ pɑ kɛ́ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tɔ nɑ nyɑ́ tɛɛtʋnɑɑ Yosɑlɛm nyǝ́mɑ tɑsǝɣɩ lɑɣɑtʋ kɛ mpɑ kolontunɑɑ kuuwɑ tɔ sɩ pɑ́ sɑɑlɩ tǝnɑ. Mpi tɔ, tɑɣɑ Tɑcɑɑ hɑwɑ tɛtʋ tǝnɛ sɩ tǝ́ pǝsɩ tɑ́ nyǝntʋ. \v 16 Pǝ tɔɔ tɔ, tɛlǝsɩ-wɛ sɩ, Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́, mɑ yɔɣɔtɑɑ sɩ: Pɑɑ mɑ yɑsɑ-wɛɣɛ tɛtʋ pɑɣɑlɛ tɑɑ, nɑ pɑ wɛɛ pooluŋ kɛ piitimnɑɑ hɛkʋ tɔ, mɑ wɛ pɑ kiŋ kɛ tǝnɑɣɑ, ɩsɩɩ mɑ tǝyɑɣɑ tɑɑ. \v 17 Pǝ tɔɔ kɛ́ n kɑ́ heeli-wɛ sɩ: Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́, mɑ yɔɣɔtɑɑ sɩ mɑɑ kpeɣeli-mɛɣɛ piitimnɑɑ tɑɑ. Mɑɑ mǝŋnɑ-mɛɣɛ timpi pɩɩ yɑsɑ-mɛ tɔ, nɑ mɑ́ hɑ-mɛɣɛ Ɩsɛɣɛlɩ tɛtʋ. \v 18 Tǝnɑɣɑ ɩ́ kɑ́ polo nɑ ɩ́ kʋ́ tɩɩŋ kʋlɑlɑɑŋ nɑ ɑcɑɑlǝtʋ tǝnɑ. \v 19 Mɑɑ tʋ-mɛɣɛ lǝmɑɣɑsǝlɛ kʋlʋmtǝlɛ nɑ hʋwɛɛ kʋfɑnɑ. Mɑɑ lǝsɩ mǝ nyɑmɑ wenɑ ɑ wɛ ɩsɩɩ pɛɛ tɔ, nɑ mɑ́ tʋ-mɛɣɛ nyɑmɑ kʋpɑnɑ. \v 20 Ɩlɛnɑ ɩ́ tǝŋ mɑ kʋtʋtʋtʋ, nɑ ɩ́ tɔkɩ mɑ kiiŋ. Ɩ́ kɑ́ pǝsɩ mɑ yǝlɑɑ, nɑ mɑ́ɑ́ pǝsɩ mǝ Ɩsɔ. \v 21 Amɑ mpɑ pɑ sɔɔlɑ tɩɩŋ nɑ pɑ ɑcɑɑlǝtʋ tɔ, mɑɑ mǝŋnɑ pɑ tǝmɑ kɛ pɑ nyɔɔŋ tɑɑ. Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝnɑ mpʋ. \s1 Tɑcɑɑ teeli kʋlʋɣʋ kɛ Yosɑlɛm \p \v 22 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩsɔtɑɑ tɑŋlɑɑ hɛtɑ keŋ, nɑ pɔpɔlɛɛ tʋ pɑ wɑɑlɩ. Nɑ Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ Tɑcɑɑ teeli wɛ pɑ tɔɔ kɛ́ ɩsɔtɑɑ. \v 23 Ɩsɔ teeli kʋlɑ ɩcɑtɛ tɑɑ nɑ ɩ́ polo pʋɣʋ ŋku kʋ wɛ ɩcɑtɛ ilim tǝlɩɩlɛ tɔ kʋ tɔɔ. \v 24 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ Feesuɣu kpɑɣɑ-m mɑ lǝmɑɣɑsɛɛ tɑɑ. Ɩlɛnɑ kʋ ponɑ-m Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ mpɑ pɑ kpɑwɑ tɔ pɑ cɔlɔɣɔ Pɑpiloni. Ɩlɛnɑ mɑ toosee tɑkɑ sɩɩ tǝnɑɣɑ. \v 25 Ḿpʋ́ɣʋ́ mɑ kɛɛsɑ mpɑ kolontunɑɑ kuu mpʋ tɔɣɔ tǝ tǝnɑ nti Tɑcɑɑ hʋlɑ-m tɔ. \c 12 \s1 Ɩsɛɣɛlɩ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ kuuu tɔm kpɑɑlʋɣʋ \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ heelɑ-m sɩ: \v 2 Yʋlʋ nyɑ́, tɔɔ kʋllɑɑ hɛkʋ tɑɑ kɛ́ n wɛɛ. Pɑ wɛnɑ ɩsɛ pɑɑ nɑɑkɩ pʋlʋ. Pǝyele pɑ wɛnɑ ŋkpɑŋŋ, pɑɑ nɩɩkɩ nɑtǝlɩ. Mpi tɔ, pɑ kɛ́ ŋkpɑntɛɛlǝŋ nyǝ́mɑ kɛ́. \v 3 Yʋlʋ nyɑ́, tɑɣɑnɩ nyɑ́ wontu. Tɔ mpɑɑʋ kɛ ilim nɑ pǝ ɩsǝlɛ kɛ pɑ ɩsɛntɑɑ. Lɩɩ timpi n wɛ mpʋ tɔ nɑ ń lɑɣɑsɩ tǝfɑtɛ. Ntɑnyɩ pɑɑ nɑ́ sɩ pɑ kɛ́ tɔɔ kʋllɑɑ. \v 4 Lǝsɩ nyɑ́ wontu kɛ ilim tɑɑ, ɩsɩɩ mpɑɑ tɔntʋ nɑ pɑ́ nɑɑkɩ. Ɩlɛnɑ ń tɛɛ tɔntɛ kɛ tɑɑnɑɣɑ, ɩsɩɩ pɑ kuukuɣu yǝlɑɑ kɛ yoou tɑɑ tɔ. \v 5 Tʋlɩ ɩcɑtɛ koluŋɑ kɛ pɑ ɩsɛntɑɑ, nɑ ń lǝsɩ nyɑ́ wontu nɑ tǝnɑ. \v 6 Ɩlɛnɑ ń sǝɣǝlɩ-tɩ nɑ ń lɩɩ ɑhoo. Tɑkɩ nyɑ́ ɩsɛntɔɔ, tɑɑ nyǝnɩ ɑtɛ. Mɑ cɑɑ kɛ́ sɩ ń wɛɛ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɛ kʋhʋlʋm mpi pɩɩ kpɑɑlɩ-wɛ tɔ. \p \v 7 Ḿpʋ́ɣʋ́ mɑ lɑpɑ ɩsɩɩ Tɑcɑɑ heelɑ-m tɔ. Mɑ lɩɩ ilim tɑɑ kɛ́, nɑ mɑ wontu ɩsɩɩ mpɑɑ tɔntʋ. Ɩlɛnɑ tɑɑnɑɣɑ mɑ́ tʋlɩ koluŋɑ kɛ pʋ́ʋ́ɣʋ́ nɑ niŋ. Nɑ mɑ́ lǝsɩ-tǝɣɩ ɑhoo tɑɑ nɑ mɑ́ hɔɣɔlɩ nɑ pɑ́ nɑɑkɩ-m. \v 8 Tɛʋ femɑ ɩlɛnɑ Tɑcɑɑ tɔ-m sɩ: \v 9 Yʋlʋ nyɑ́, tɔɔ kʋllɑɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ mpɛ, ɩsǝntɔ pɑ kɑɑ lɑŋɩ-ŋ pɔɔsʋɣʋ sɩ pepeɣe n lɑkɩ mpʋ? \v 10 Ɩlɛ cɔ-wɛ sɩ: Tɑcɑɑ kpɑɑlǝɣǝnɑ Yosɑlɛm wulɑʋ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ mpɑ pɑ wɛ tǝnɑ tɔ. \v 11 Heeli-wɛ sɩ n kɑ pǝsɩ kʋhʋlʋm mpi pǝ hʋlǝɣɩ-wɛ sɩ pɑɑ kuu-wɛ tɔ. Nti n lɑpɑ tɔ, ntɩ tɩɩ mɑɣɑnnɑ-wɛ. Kolontunɑɑ kɑ kuu-wɛ nɑ pɑ́ tɛɛnɑ yomle. \v 12 Pɑɑ tʋlɩ ɩcɑtɛ koluŋɑ kɛ pʋ́ʋ́ɣʋ́. Pɑ wulɑʋ kɑ́ lɩɩ ɑhoo, nɑ ɩ́ hɔɣɔlɑ ɩ wontu nɑ ɩ́ tɑkɑ ɩ ɩsɛntɔɔ sɩ ɩ tɑɑ nɑ tɛtʋ. \v 13 Tɑcɑɑ sɩ mɑɑ nyǝpɩ-ɩ puluɣu nɑ mɑ́ kpɑ-ɩ kʋ tɑɑ. Mɑɑ ponɑ-ɩ Pɑpiloni nyǝ́mɑ tɛtʋ tɑɑ, ɩ kɑɑ nɑ. Pǝyele tǝnɑɣɑ ɩ kɑ́ sɩ. \v 14 Ɩlɛnɑ mɑ́ yɑsɩ pɑ tǝnɑ mpɑ pɑ cɔɔnɑ-ɩ nɑ pɑ́ sǝŋnɑ-ɩ tɔ. Mɑɑ yɑsɩ pɑ tɑŋlɑɑ nɑ pɑ yoolɑɑ kɛ pɑɑ le. \v 15 Mɑɑ yɑsɩ-wɛɣɛ piitimnɑɑ tɑɑ kɛ́ tɛtʋ pɑɣɑlɛ tɑɑ. Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ pɑɑ nyɩ sɩ mɑɣɑlɛ Tɑcɑɑ. \v 16 Amɑ mɑɑ yele nɑ pɑ tɑɑ ɑpɑlɑɑ nɑpǝlɩ pɑ́ fiti yoou, nɑ nyɔɣɔsɩ nɑ kʋtɔŋ. Pɛlɛ pɑɑ tɛlǝsǝnɑ piitimnɑɑ mpɑ pɑ tɑɑ pɑɑ polo tɔɣɔ pɑ ɑcɑɑlǝtʋ tɔm. Ɩlɛnɑ pɑ́ cɛkǝnɑ sɩ mɑɣɑlɛ Tɑcɑɑ. \p \v 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ tɔmɑ-m sɩ: \v 18 Yʋlʋ nyɑ́, tɔɣɔ nyɑ́ tɔɣɔnɑɣɑ nɑ seluɣu, nɑ ń nyɔɔ nyɑ́ lʋm nɑ sɔɣɔntʋ nɑ seluɣu. \v 19 Tɛlǝsɩ tɛtʋ yǝlɑɑ sɩ Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtɑ Ɩsɛɣɛlɩ tɑɑ Yosɑlɛm nyǝ́mɑ tɔm sɩ, pɑɑ tɔɣɔ pɑ tɔɣɔnɑɣɑ nɑ sɔɣɔntʋ nɑ pɑ́ nyɔɔ pɑ lʋm nɑ seluɣu. Mpi tɔ, pɑɑ kpiisi pɑ tɛtʋ tǝnɑ, nɑ tǝ tɑɑ nyǝm tǝnɑ kɛ tǝ tɑɑ yǝlɑɑ mʋsʋŋ tɔɔ. \v 20 Pɑɑ yɔkɩ ɑcɑlɛɛ sɔsɔɔnɑ nnɑ ɑ tɑɑ yǝlɑɑ suwɑ tɔ nɑ pɑ́ kpiisi tɛtʋ. Wɑɑtʋ ɩnǝɣǝlɛ pɑɑ nyɩ sɩ mɑɣɑlɛ Tɑcɑɑ. \s1 Tɑcɑɑ kʋyɔɣɔtʋtʋ lɑpʋ \p \v 21 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ pɔɔsɑ-m sɩ: \v 22 Yʋlʋ nyɑ́, pepe tɔɔ kɛ́ pǝ pǝsɑ yǝlɑɑ kɛ ɩtuule sɩ: Kʋyɛɛŋ tɛɛkɩ yem nɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ nɑwɑ ntiɣi toosee tɑkɑ tɑɑ tɔ tɩɩ lɑkɩ? \v 23 Mpʋ tɔ, heeli-wɛ sɩ mɑɣɑ Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ yɔɣɔtǝɣɩ sɩ mɑɑ sɩɩ tǝnɑɣɑ kɛ ɩtuule ntɛ́ tǝ tɔm kɛ Ɩsɛɣɛlɩ tɑɑ. Kʋyɛɛŋ tɔŋɑ kɔntɛ, toosee tɑkɑ tǝnɑ kɑ́ lɑ kɛ́ ɩsɩɩ pɑ nɑɑkʋɣʋ-yɛ tɔ. \v 24 Mpi tɔ, pɑ kɑɑ tɑsɑ pɔpɔtʋ toosee tɑkɑ kɛ toosuɣu. Yɑɑ pɑ́ nɑɑkɩ tɔm kʋtʋsʋtʋ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ tɑɑ. \v 25 Pǝ tɑɣɑ pʋlʋ, Tɑcɑɑ mɑ́, mɑ kɑɑ su. Ye mɑ yɔɣɔtɑ nti tɩɩ lɑ kɛ́, tǝ kɑɑ leeli. Tɔɔ kʋllɑɑ mɛ, mɑɑ yɔɣɔtɩ tɔm nɑ tǝ́ lɑ. Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝnɑ mpʋ. \p \v 26 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ tɔmɑ-m sɩ: \v 27 Yʋlʋ nyɑ́, Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ sɩ nyɑ́ toosee ɩɩ lɑkɩ ɩsɩɩ n toosuɣu tɔ. Pǝyele mɑ tɔmnɑɑ mpɑ n kpɑɑlǝɣɩ tɔ, tǝ tɑ kɛ nɔɔnɔɔ nyǝntʋ. \v 28 Pǝ tɔɔ tɔ, tɛlǝsɩ-wɛ sɩ, Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́, mɑ yɔɣɔtɑɑ sɩ, mɑ kʋyɔɣɔtʋtʋ yoosuɣu kɑɑ wɛɛnɑ wɑɑtʋ. Tɩɩ yoosi kɛ́ ɩsɩɩ mɑ yɔɣɔtʋɣʋ tɔ. Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝnɑ mpʋ. \c 13 \s1 Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ pɔpɔtʋnɑɑ tɔɔ kʋlʋɣʋ \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ heelɑ-m sɩ: \v 2 Yʋlʋ nyɑ́, heeli Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ mpɑ pɑ nyǝnǝɣɩ pɑ tǝɣɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ tɔɣɔ mɑ tɔm. Pɑ mɑɣɑmɑɣɑ pɑ nyǝntʋ kɛ pɑ kpɑɑlǝɣɩ. \v 3 Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ kʋmɛlɛmǝŋ wei ɩ tǝŋǝɣɩ ɩ lǝmɑɣɑsɛɛ nɑ ɩɩ nɑɑkɩ pʋlʋ tɔ, ɩ tɔm wɛ wɑɩyo kɛ́. \v 4 Hɑɩ, Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ wɛ teitei kɛ́ ɩsɩɩ tɑɑlɛ hɑsɩ kɛ ncɑɑ tɑɑ. \v 5 Pɑ tɑ polo nɑ pɑ́ tɑɣɑnɩ ɩcɑtɛ koluŋɑ pɔɣɔlɛɛ. Pǝyele pɑ tɑ ŋmɑ koluŋɑ nɑ pɑ́ cɔɔnɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ ɩcɑtɛ sɩ, pɩɩ kenti-wɛɣɛ Tɑcɑɑ pɑ́ɑ́nɑ́ yoou kʋyɑkʋ wule. \v 6 Pɑ toosee wɛ kpɛtɛ kɛ́, nɑ pɑ nɑlɑɑ kʋyɔɣɔtʋtʋ kɛ kɑloolɑɣɑ. Pɑ yɔɣɔtǝɣɩ sɩ Tɑcɑɑ yɔɣɔtǝnɑ. Pǝyele ɩ́lɛ́ ɩ tɑ tili-wɛ. Ɩlɛnɑ pɑ́ tʋɣɩ pɑ tɑɑ sɩ, ɩ́lɛ́ ɩ kɑ lɑ ɩsɩɩ pɑ yɔɣɔtʋɣʋ tɔ pǝ́cɔ́ kpɛtɛ. \v 7 Pɑ toosee wɛ kpɛtɛ kɛ́, nɑ pɑ nɑlɑɑ kʋyɔɣɔtʋtʋ kɛ kɑloolɑɣɑ. Pɑ yɔɣɔtǝɣɩ sɩ, Tɑcɑɑ yɔɣɔtǝnɑ. Pǝ́cɔ́ mɑ tɑ yɔɣɔtɩ. \v 8 Pǝ tɔɔ kɛ́ Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝɣɩ sɩ: Ɩ́ yɑsɑ tɔm kpɑɩ nyǝntʋ, ɩ́ kpɑɑlɑ kʋloolutu. Mɑɑ mʋ-mɛ nɑ pɑ́ɑ́nɑ́. \p \v 9 Mɑɑ tʋ́ niŋ kɛ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ mpɑ mɛ ɩ́ wɛnɑ toosee kpɑɩ nyǝnɑ nɑ ɩ́ nɑɑkɩ kɑloolɑɣɑ tɔm tɔ. Ɩ́ kɑɑ wɛɛ mɑ yǝlɑɑ kpekǝle tɔɔ. Pɑ kɑɑ ŋmɑɑ mǝ hǝlɑ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ nyǝnɑ tɔɔ. Pǝyele ɩ́ kɑɑ sʋʋ Ɩsɛɣɛlɩ tɛtʋ tɑɑ. Tǝnɑɣɑ ɩ́ kɑ́ nyǝnɑ sɩ mɑɣɑlɛ Tɑcɑɑ Ɩsɔ. \v 10 Ɩ́ tolisiɣi mɑ yǝlɑɑ kɛ́. Ɩlɛnɑ ɩ́ heeliɣi yǝlɑɑ sɩ pɑ hɛɛsɑɑ sɩ pǝ cɑɣɑnɑ-wɛ. Pǝyele pǝlɛ pǝ fɛɩ. Mɑ yǝlɑɑ ŋmɑɑkǝnɑ koluŋɑ nɑ mɩɩ hʋlǝsǝɣɩ-kɛ. \v 11 Heeli koluŋɑ hʋlǝsǝlɑɑ mpɛ sɩ, heelim tɛʋ ɑnɑɑm nɔɣɔlʋ ɩ kɑ́ nɩɩ. Koluŋɑ kɑ hoti nɑ tɛʋ tɔmpɛɛ nyǝkɩ-mɛ. \v 12 Wɑɑtʋ wei koluŋɑ kɑ́ ti, ɩlɛnɑ pɑ́ pɔɔsɩ-mɛ sɩ, hʋlʋsʋɣʋ mpi ɩ́ kɑ hʋlǝsɑ-kɛ tɔ pǝ wɑɑsɑ we? \v 13 Pǝ tɔɔ kɛ́ Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝɣɩ sɩ: Mɑɑ kɔnɑ tɛʋ heelim nɑ pɑ́ɑ́nɑ́. Tɛʋ ɑnɑɑm kɑ nɩɩ, nɑ tɔmpɛɛ hoti nɑ ɑ wɑkǝlɩ pǝ tǝnɑ. \v 14 Mɑɑ yɔkɩ koluŋɑ ŋkɑ ɩ́ hʋlǝsɑ mpʋ tɔ. Kɑɑ ti ɑtɛ, nɑ pǝ́ yele kite. Ɩlɛnɑ mǝ tɔm tɛ kɑ ncɑɑ tɑɑ. \v 15 Mɑɑ mʋ pɑ́ɑ́nɑ́ nɑ koluŋɑ nɑ kɑ hʋlǝsǝlɑɑ kɛ́. Hɑlǝnɑ mɑ́ tɑlɑ mɑ tǝnɑɣɑ. Hɑlɩ mɑɑ heeli-mɛ sɩ, koluŋɑ nɑ kɑ hʋlǝsǝlɑɑ pɑ fɛɩ tɔtɔ. \v 16 Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ fɛɩ tɔtɔ. Mǝ kpɑɑlɑɣɑnɑ nti ɩ́ nɑɑkɩ Yosɑlɛm tɔɔ tɔ, nɑ ɩ́ tɔŋ sɩ hɛɛsʋɣʋ wɛɛ. Pǝyele kʋlɛ kʋ fɛɩ. Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝnɑ mpʋ. \s1 Topotopo nyǝ́mɑ tɔɔ kʋlʋɣʋ \p \v 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ heelɑ-m sɩ: Kɛɛsǝnɑ Ɩsɛɣɛlɩ ɑlɑɑ tɔɔ. Pɑ kpɑɑlǝɣɩ pɑ luɣu nyǝntʋ kɛ́. Kpɑɑlɩ-wɛ sɩ mpusi kɔŋ. \v 18 Yʋlʋ nyɑ́, heeli-wɛ sɩ Tɑcɑɑ Ɩsɔ yɔɣɔtǝɣɩ sɩ mpusi wɛ ɑlɑɑ mpɑ mɛ ɩ́ nyɑlǝɣɩ sɑɑlɑsɩ nɑ ɩ́ tʋɣɩ yǝlɑɑ tǝnɑ niŋ tɑɑ tɔ mǝ tɔɔ kɛ́. Nɑ ɩ́ nyɑlǝɣɩ tɛkɛntɛnɑɑ kɛ yǝlɑɑ tǝnɑ tɔɣɔ. Ɩ́ hʋʋ sɩ ɩ́ kpiliki mɑ yǝlɑɑ kɛ mǝ niŋ tɑɑ, nɑ mɛ mɩɩ lɩɩ tǝcʋŋŋ. \v 19 Ɩ́ kʋɣɩ mɑ nyʋɣʋ kɛ mɑ yǝlɑɑ cɔlɔɣɔ. Tɔɣɔnɑɣɑ pee ŋkute nɑ mʋtʋ hɔɣɔlɑɣɑ nyʋɣʋ tɔɔ kɛ́ ɩ́ lɑkɩ mpʋ. Tǝnɑɣɑ ɩ́ kʋɣʋnɑ yǝlɑɑ mpɑ pǝ tɑ mʋnɑ pɑ́ sɩ tɔ. Ɩlɛnɑ ɩ́ yeki mpɑ pǝ tɑ mʋnɑ pɑ́ wɛɛnɑ weesuɣu tɔ. Ɩ́ tʋsǝɣɩ mɑ yǝlɑɑ nɑ pɛlɛ pɑ́ nɩɩkɩ kɑloolɑɣɑ tɔm. \v 20 Pǝ tɔɔ kɛ́ Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝɣɩ sɩ: Mɑɑ tʋ mǝ sɑɑlɑsɩ nsi ɩ hɔkǝɣǝnɑ lɛlɑɑ tɔɣɔ niŋ. Mɑɑ lɛɛkɩ-sǝɣɩ mǝ kiŋ nɑ mɑ́ cǝlɩ. Mɑɑ wɑɑsɩ mpɑ ɩ́ kpɑwɑ tɔ. \v 21 Mɑɑ lɛɛkɩ mǝ tɛkɛntɛnɑɑ nɑ mɑ́ wɑɑsɩ mɑ yǝlɑɑ kɛ mǝ niŋ tɑɑ. Ɩ́ tɑɑ tɑsɑ wɛɛʋ ɩsɩɩ kɑtɔsɩ. Ɩlɛnɑ ɩ́ nyɩ sɩ mɑɣɑlɛ Tɑcɑɑ. \v 22 Mpi tɔ, ɩ́ wɑkǝlǝɣɩ siɣisilɑɑ lɑŋɑ nɑ mǝ kɑloolɑsɩ, pǝ́cɔ́ pǝ tɑɣɑ mɑ. Pǝyele ɩ́ sɔɔsǝɣɩ ɑsɑɣɑɑ kɛ toŋ. Ɩɩ sɑŋ sɩ pɛlɛ pɑ́ lɑɣɑsɩ nɑ pɑ́ wɛɛnɑ weesuɣu. \v 23 Ɩ́ kɑɑ tɑsɑ mǝ toosee kpɑɩ nyǝnɑ kɛ toosuɣu. Mpʋ tɔ, ɩ́ kɑɑ tɑsɑ nɑtǝlǝɣɩ nɑʋ. Mɑɑ yɑ mɑ yǝlɑɑ kɛ mǝ niŋ tɑɑ. Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ ɩ́ kɑ́ cɛkǝnɑ sɩ mɑɣɑlɛ Tɑcɑɑ. \c 14 \s1 Tɑcɑɑ ɩɩ cɑɑkɩ tɩɩŋ lɑɑʋ \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsekiyɛɛlɩ tɑsɑɑ sɩ: Kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ Ɩsɛɣɛlɩ sɔsɑɑ nɑpǝlɩ pɑ kɔmɑ mɑ kiŋ nɑ pɑ́ cɑɣɑ. \v 2 Ɩlɛnɑ Tɑcɑɑ tɔ-m sɩ: \v 3 Yʋlʋ nyɑ́, yǝlɑɑ pɑnɛ pɑ tɔkɑ pɑ tɩɩŋ tɔm kɛ pɑ lotu tɑɑ kɛ́. Pɑ sɩɩ mpi pǝ sʋsɑ-wɛɣɛ kɑwɑlɑɣɑ tɑɑ tɔɣɔ pɑ kiŋ. Mɑ kɑɑ yele nɑ pɑ́ pɔɔsɩ-m nɑtǝlɩ. \v 4 Mɑɑ tɛlǝsɩ-wɛ sɩ, ye Ɩsɛɣɛlɩ tʋ wei ɩ tɔkɑ ɩ tɩɩŋ tɔm kɛ ɩ lotu tɑɑ. Ye ɩ sɩɩ ɩ kiŋ kɛ mpi pɩɩ sʋsɩ-ɩ kɑwɑlɑɣɑ tɑɑ tɔ. Ɩlɛnɑ pʋntʋ kɔɔ sɩ ɩ yɔɣɔtǝɣǝnɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlʋ. Mɑɣɑ Tɑcɑɑ, mɑɑ cɔnɑ pʋntʋ kɛ ɩ lotu tɑɑ tɩɩŋ tuutuumɑ tɔm tɔɔ. \v 5 Ɩlɛnɑ mɑ kʋcɔcɔtʋ ntɩ tǝ pǝsɩ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ lɑŋɑ. Mpi tɔ, pɑ sɔɔlɑ ɑsilimɑ tɩɩŋ kɛ́ nɑ pɑ́ lɔ-m. \v 6 Pǝ tɔɔ kɛ́ pǝ wɛɛ sɩ, mɑ heeli Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ sɩ, Tɑcɑɑ Ɩsɔ yɔɣɔtɑɑ sɩ, pɑ́ lɔ tɩɩŋ nɑ pɑ́ mǝlɩ. Pɑ hɑ́ pɑ́ ɑcɑɑlǝtʋ tǝnɑɣɑ siɣile. \p \v 7 Pǝ tɑɣɑ pʋlʋ, Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tǝnɑ nɑ pǝ́ kpɛŋnɑ cɑɣɑlɑɑ. Ye wei ɩ́ hɑtǝlǝnɑ-m nɑ ɩ́ tɔkɑ tɩɩŋ tɔm kɛ ɩ lotu tɑɑ. Ye ɩ sɩɩ mpi pɩɩ tusi-ɩ kɑwɑlɑɣɑ tɑɑ tɔɣɔ ɩ kiŋ. Ɩlɛnɑ pʋntʋ kɔɔ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlʋ kiŋ sɩ ɩ pɔɔsǝɣɩ-m tɔm nɑtǝlɩ. Ɩlɛ mɑɣɑ Tɑcɑɑ, mɑ mɑɣɑmɑɣɑ mɑɑ cɔnɑ-ɩ. \v 8 Mɑɑ kʋlɩ pʋntʋ tɔɔ. Ɩ tɔm kɑ pǝsɩ yǝlɑɑ kɛ ɩtuule, nɑ mɑ kpiisi-ɩ mɑ yǝlɑɑ tɑɑ. Ɩlɛnɑ pɑ́ nyɩ sɩ mɑɣɑlɛ Tɑcɑɑ. \p \v 9 Ye Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ nɔɣɔlʋ ɩ tʋsɑ ɩ tɩ, nɑ ɩ́ yɔɣɔtɩ tɔm nɑtǝlɩ. Mɑɣɑ Tɑcɑɑ mɑ́ tʋsǝnɑ pʋntʋ. Mɑɑ tʋ-ɩ niŋ nɑ mɑ́ kpiisi-ɩ mɑ yǝlɑɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tɑɑ. \v 10 Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ ɩnɩ, nɑ wei ɩ kɔmɑ-ɩ pɔɔsʋɣʋ tɔ pɑ tǝnɑ pɑ wɑkǝlǝnɑ, nɑ pɑ nɑɑlɛ pɑ nyɔɔŋ tɑɑ kɛ́ pɩɩ tɛ. \v 11 Ɩlɛ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɑɑ tɑsɑ tooluɣu nɑ pɑ́ hɑtǝlǝnɑ-m. Pǝ́cɔ́ pɑ kɑɑ pilisi pɑ tɩ, nɑ pɑ kɑwɑlɑɣɑ tǝnɑ. Pɑɑ pǝsɩ mɑ yǝlɑɑ nɑ mɑɑ pǝsɩ pɑ Ɩsɔ. Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝɣǝnɑ mpʋ. \s1 Pʋlʋpʋ kɑɑ sǝŋsɩ Ɩsɔ hʋʋlɛ \p \v 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsekiyɛɛlɩ tɑsɑɑ sɩ Tɑcɑɑ heelɑ-m sɩ: \v 13 Yʋlʋ nyɑ́, ye ɩsɩɩ tɛtʋ nɑtǝlɩ tǝ yǝlɑɑ tɑ tɔkɩ mɑ tɔm kɛ teu ɩlɛnɑ pɑ́ pǝntǝnɑ-m. Mɑɑ tʋ pɑ tɔɔ kɛ́ niŋ nɑ mɑ wɑkǝlɩ pɑ tɔɣɔnɑɣɑ tǝsɩɩlɛ. Mɑɑ kɔnɑ-wɛɣɛ nyɔɣɔsɩ, nɑ mɑ́ kpiisi tɛtʋ yǝlɑɑ nɑ tɔlɑ. \v 14 Pɑɑ Nowee nɑ Tɑniyɛɛlɩ nɑ Soopu pɑ tooso pɑɑ wɛnnɑ yǝlɑɑ mpɛ pɑ hɛkʋ. Pɑ mɑɣɑmɑɣɑ pɑ weesiŋ kɛ pɑ tɑmpɑnɑ tǝŋʋɣʋ kɑ́ wɑɑsɩ. Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝnɑ mpʋ. \p \v 15 Ye mɑ yelɑɑ nɑ tɑɑlɛ wontu ɩsɑɣɑtʋ lɩɩ, tɩɩ kpiisi yǝlɑɑ nɑ pǝ́ yele tɛtʋ kɛ kpɛtɛ. Yǝlɑɑ kɑ wɩɩ tǝ tɑɑ kɛ́ tǝŋnɑʋ kɛ tɑɑlɛ wontu ntɩ tǝ tɔɔ. \v 16 Ɩlɛnɑ yǝlɑɑ tooso ɩnɩ ɩ́ wɛɛ tɛtʋ tɑɑ. Mɑɣɑ weesuɣu tʋ Tɑcɑɑ, mɑ tuukinɑ mɑ tɩ sɩ pɑ kɑɑ pǝsɩ nɑ pɑ́ yɑ ɑpɑlʋpǝyɑɣɑ yɑɑ ɑlʋpǝyɑɣɑ. Pɑ nyɔɔŋ tike kɛ pɑɑ yɑ. Tɛtʋ kɑ́ pǝsɩ wʋlɑɣɑ tɛtʋ nti tǝ tɑɑ nɔɣɔlʋ fɛɩ tɔ. \p \v 17 Yɑɑ mɑ yelɑɑ nɑ yoou tii tɛtʋ ntɩ tǝ tɑɑ. Pɑɑ kpiisi yǝlɑɑ nɑ tɔlɑ. \v 18 Ɩlɛnɑ yǝlɑɑ tooso ɩnɩ ɩ́ wɛɛ tǝ tɑɑ. Mɑɣɑ weesuɣu tʋ Tɑcɑɑ, mɑ tuukinɑ mɑ tɩ sɩ, pɑ kɑɑ pǝsɩ nɑ pɑ́ yɑ ɑpɑlʋpǝyɑɣɑ yɑɑ ɑlʋpǝyɑɣɑ. Pɑ nyɔɔŋ tike kɛ pɑɑ yɑ. \p \v 19 Yɑɑ mɑɑ kɔnɑ kʋtɔŋ kɛ tɛtʋ ntɩ tǝ tɑɑ mɑ pɑ́ɑ́nɑ́ kɑ́ huu pɑ tɔɔ nɑ mɑ́ tʋ-wɛɣɛ sǝm nɑ mɑ́ kpiisi yǝlɑɑ nɑ tɔlɑ. \v 20 Ɩlɛnɑ Nowee nɑ Tɑniyɛɛlɩ nɑ Soopu pɑ́ wɛɛ pɑ hɛkʋ tɑɑ. Mɑɣɑ weesuɣu tʋ Tɑcɑɑ mɑ́ tuukinɑ mɑ tɩ sɩ pɑ kɑɑ pǝsɩ nɑ pɑ́ yɑ ɑpɑlʋpǝyɑɣɑ yɑɑ ɑlʋpǝyɑɣɑ. Amɑ pɑ mɑɣɑmɑɣɑ pɑ weesiŋ kɛ pɑɑ yɑ pɑ tɑmpɑnɑ tǝŋʋɣʋ tɔɔ. \p \v 21 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ Ɩsɔ yɔɣɔtɑɑ sɩ, pɑɑ mɑ kɔnɑ Yosɑlɛm yǝlɑɑ tɔɔ kɛ́ wɑhɑlɑnɑɑ sɔsɑɑ mpɛ pɑ liɣiti ɩsɩɩ: Yoou, nɑ nyɔɣɔsɩ, nɑ tɑɑlɛ wontu ɩsɑɣɑtʋ, nɑ kʋsǝkʋ sɩ, pǝ́ kpiisi yǝlɑɑ nɑ tɔlɑ. \v 22 Pɑɑ nɑ mpʋ, pɩɩ kɑɑsɩ yǝlɑɑ mpɑ pɑɑ fiti tɔ. Apɑlʋpiyɑ nɑ ɑlʋpiyɑ kɑ lɩɩ pɑ tɑɑ. Pɑɑ tɑlɑ mǝ kiŋ, ɩ kɑ́ nɑ́ pɑ tɔntɛ nɑ pɑ kʋlɑpǝlɛ. Ɩlɛnɑ pǝ́ hɛɛsɩ mǝ lɑŋɑ kɛ wɑhɑlɑnɑɑ mpɑ mɑ yelɑɑ nɑ pɑ́ mɑɣɑnɑ Yosɑlɛm tɔ pɑ tɔɔ. Nɑ pǝ tǝnɑ mpi ɩ kɑ́ kɔnɑ tǝ tɑɑ tɔ pǝ tɔɔ. \v 23 Pɩɩ hɛɛsɩ mǝ lɑŋɑ kɛ wɑɑtʋ wei ɩ́ kɑ́ nɑ́ pɑ tɔntɛ nɑ pɑ kʋlɑpǝlɛ tɔ. Ɩlɛ ɩ́ kɑ́ nyɩ sɩ pǝ tɑɣɑ yem tɔɔ kɛ́ mɑ lɑpɑ pǝ tǝnɑ mpi mɑ lɑpɑ tǝ tɑɑ tɔ. Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝnɑ mpʋ. \c 15 \s1 Lɛsɛŋ tʋɣʋ ŋku pɑ tʋ kɔkɔ tɔ \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ pɔɔsɑ-m sɩ: \v 2 Yʋlʋ nyɑ́, tʋɣʋ ŋku pɑ yɑɑ sɩ lɛsɛŋ tɔ, pepeɣe kʋ tɑɑsɩ tɛɛwɑ tɩɩŋ lɛlǝŋ nyǝŋsɩ? \v 3 Pɑ kɑɑ kpɑɣɑ pǝ tǝpǝyɑɣɑ nɑ pɑ́ sɑɑkɩ pʋlʋ. Yɑɑ pɑ́ lǝsɩ kʋ tǝputiyɑ nɑ pɑ́ pusi kɑ tɔɔ kɛ́ wontu. \v 4 Amɑ kɔkɔ kɛ pɑ wɔkɩ sɩ tǝnɑ. Pǝ kpɑɣɑʋ sɩ kilɑ nɑ pǝ́ sɩɩnɑ sɩ nɔɔsɩ tɔ. Pepeɣe sɩ tɑsǝɣɩ wɑɑsʋɣʋ? \v 5 Anɩ wɑɑtʋ wei sɩɩ wɛ tǝcʋŋŋ tɔ, pɑ tɑ lɑnɑ-sǝɣɩ pʋlʋ. Nɑ sɑɑ wei kɔkɔ kɑ nyɑɣɑ-sɩ ɩlɛ, ɩsǝnɑɣɑlɛ. Tǝmlɛ nteɣe pɑɑ lɑnɑ-sɩ tɔtɔ? \p \v 6 Pǝ tɔɔ kɛ́ Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝɣɩ sɩ, ɩsɩɩ pɑ wɔkʋɣʋ lɛsɛŋ tɑɑsɩ kɛ kɔkɔ nɑ pɑ́ yeki hɔtʋɣʋ tɑɑ tɩɩŋ lɛlǝŋ nyǝŋsɩ tɔ, mpʋ tɔtɔɣɔ mɑɑ hɔ Yosɑlɛm nyǝ́mɑ mɛ mǝ tike mǝ ŋkpɑŋŋ. \v 7 Mɑɑ kuli ɩsǝlɛ nɑ mɑ́ nyǝnɩ-mɛ. Ɩ́ hʋʋ sɩ ɩ́ fitɑ kɔkɔ kɛ́. Ɩlɛ ŋkɛ kɑɑ nyɑɣɑnɑ-mɛ. Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ ɩ́ kɑ́ nyɩ sɩ, mɑɣɑlɛ Tɑcɑɑ kɛ sɑɑ wei mɑɑ kʋlɩ mǝ tɔɔ tɔ. \v 8 Mɑɑ yele nɑ tɛtʋ pǝsɩ wʋlɑɣɑ nyǝntʋ nti tǝ tɑɑ nɔɣɔlʋ fɛɩ tɔ. Mpi tɔ, ɩ́ kisɑ mɑ tɔm tǝŋʋɣʋ. Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝnɑ mpʋ. \c 16 \s1 Yosɑlɛm nyǝ́mɑ nǝɣǝsǝnɑ pǝyɑɣɑ ŋkɑ pɑ lɔwɑ tɔ \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsekiyɛɛlɩ tɑsɑɑ sɩ, Tɑcɑɑ heelɑ-m sɩ: \v 2 Yʋlʋ nyɑ́, hʋ́lɩ́ Yosɑlɛm kɛ ɩ ɑcɑɑlǝtʋ tɔm. \v 3 Tɛlǝsɩ Yosɑlɛm sɩ, mɑɣɑ Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ tɔmɑ sɩ nyɑ́ tǝlɩɩlɛ ntɛ́ Kɑnɑɑŋ tɛtʋ tɑɑ. Tǝnɑɣɑ pɑ lʋlɑ-ŋ. Nyɑ́ cɑɑ kɛ Amolii tʋ kɛ́, nɑ nyɑ́ too kɛ Hiti tʋ. \v 4 Pɑ tɑ sɛtɩ nyɑ́ cuɣute kɛ nyɑ́ lʋlʋɣʋ kʋyɑkʋ wule. Anɩ pɑ tɑ sɔ-ŋ lʋm sɩ pɑ́ tiiki-ŋ nɑ tɔm nɑ ń lɩɩ. Pǝyele pɑ tɑ tɑkɩ-ŋ pɔɔŋ. \v 5 Nyɑ́ tɔm tɑ lɑ nɔɣɔlʋɣʋ pǝtɔɔtǝlɛ. Nɔɣɔlʋ tɑ wii-ŋ nɑ ɩ́ lɑ-ŋ yɑɑsinɑɑ pɑnɛ pɑ tɑɑ kʋlʋm. Amɑ pɑ lɔ-ŋ tɑwɑ tɑɑ kɛ́ nyɑ́ kʋyɑkʋ kʋlʋlʋɣʋ wule kɛ́. Mpi tɔ, pɑ tɑɑ kpɑɑkɑɣɑnɑ-ŋ kɛ́. \v 6 Mɑ tɛɛkɑɣɑnɑ nyɑ́ kiŋ kɛ́ nɑ mɑ́ keesi n lʋkɩ nyɑ́ cɑlǝm tɑɑ. Ɩlɛnɑ mɑ sɛɛsɩ ɩsǝlɛ sɩ ń wɛɛnɑ weesuɣu kɛ ń wɛɛnɑ weesuɣu. Pɑɑ cɑlǝm wɑɑsɑ nyɑ́ tɔɔ tɔ. \v 7 Ɩlɛnɑ mɑ́ yele nɑ ń lʋlɩ nɑ ń huki sɔsɔm tǝyomyom. N pɩɩwɑɣɑ nɑ ń yɑsǝlɩ nɑ ń te teu. Nyɑ́ hǝlɑ pɑɣɑlɑɑ kɛ́ nɑ nyɑ́ nyɔɔsɩ su. Ɩlɛnɑ ń wɛ kpɛtɛ tǝyǝlǝyǝlɩ. \v 8 Mɑ tɑsɑ nyɑ́ kiŋ kɛ tɛɛnɑʋ, ɩlɛnɑ mɑ́ nɑ́ sɩ, ń tɑpɑ ɑcɑcɑɑlɛ. Ɩlɛnɑ mɑ́ hɔ mɑ cɑpɑ ntompǝle nɑ mɑ́ kenti nyɑ́ tɑpɑkpɛtɛ tɔɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ mɑ́ sɩɩwɑ nɔɣɔ sɩ mɑɑ lɑɣɑnɑ nyɑ́ tike. Ɩlɛnɑ mɑ́ nɑ-ŋ tǝ pɛɛlɩ nɔɣɔ nɑ ń pǝsɩ mɑ nyǝŋ. Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝnɑ mpʋ. \p \v 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ mɑ sɔ-ŋ lʋm, nɑ mɑ́ nyɑɑlɩ cɑlǝm mpi pɩɩ wɑɑsɑ nyɑ́ tɔɔ tɔ. Ɩlɛnɑ mɑ́ sɑɣɑlɩ-ŋ sɔɔsʋŋ nim. \v 10 Ɩlɛnɑ mɑ́ cɛlɛ-ŋ wontu nti pɑ sɔpɑ tɔ, nɑ tɔnʋɣʋ nɔɔhuluŋ kʋpɑŋ, nɑ kponkpontu toŋ nyǝntʋ tɑmpɑlɑ, nɑ pʋʋɣʋ kʋpɑŋkʋ toko sɔsɔ. \v 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ mɑ tʋ nyɑ́ tɔɔ kɛ́ kɑcɔkɑ wontu. Ɩsɩɩ kpɑsɩ kɛ niŋ tɑɑ, nɑ lɩɩlʋɣʋ kɛ nyɑ́ luɣu tɛɛ. \v 12 Nɑ nyɑ́ mɩɩnɑ tɔɔ kɑcɔkɑ kukuule, nɑ ŋkpɑŋyɑpǝlɑsɩ. Nɑ ntenuɣu kʋpɑŋkʋ kɛ nyɑ́ nyʋɣʋ tɑɑ. \v 13 Nyɑ́ kɑcɔkɑ wontu ntɛ́ wʋlɑ, nɑ liɣitee nyǝɣǝlʋɣʋ. Kususuutu ntɛ́ kponkpontu toŋ nyǝntʋ wontu, nɑ pɔɔŋ kʋpɑŋ, nɑ nti pɑ sɔpɑ tɔ. Nyɑ́ tɔɣɔnɑɣɑ ntɛ́ mʋlʋm kʋpɑm nɑ tɩɩŋ nim. Mpʋ pǝ yelinɑ nɑ ń te sɔsɔm nɑ ń mʋnɑ kɑwulɑɣɑ. \v 14 Ɩlɛnɑ nyɑ́ hǝtɛ yɑɑ piitimnɑɑ tɑɑ kɛ́ nyɑ́ teu mpɩ pǝ tɔɔ. Mpi tɔ, n kɑ tɩɩ tewɑɣɑ tǝkpɑpɑ kɛ kɑcɔkɑ ŋkɑ mɑ́ lɑpɑ-ŋ tɔ kɑ tɔɔ. Mɑɣɑ Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ yɔɣɔtǝnɑ mpʋ. \s1 Yosɑlɛm wɛ ɩsɩɩ ɑpɑlɑɑ tǝnɑ ɑlʋ \p \v 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ tɑsɑɑ sɩ: Amɑ Yosɑlɛm n hɔmɑ nyɑ́ tɩ nɑ nyɑ́ teu, nɑ nyɑ́ hǝtɛ yɑɑʋ. N pǝsɑ ɑpɑlɑɑ tǝnɑ ɑlʋ. N hɑ nyɑ́ tǝɣɩ tɛɛlɑɑ tǝnɑ. \v 16 N lǝsɑ nyɑ́ wontu nti tǝ cɔlǝtɑ teu tɔ. Ntǝɣɩ n lɑpǝnɑ kɑcɔkɑ kɛ nyɑ́ tǝfɛɛnlɛnɑɑ, nɑ ń lɑ wɑsɑŋkɑlǝtʋ kɛ pǝ tɔɔ. Yɑɑsi ɩnɩ ɩ tɑkɑ tɑ lɑtɑ. Pǝyele ɩ kɑɑ tɩɩ tɑsʋ lɑpʋ. \v 17 N kpɑɣɑ wʋlɑ nɑ liɣitee nyǝɣǝlʋɣʋ kɑcɔkɑ wontu nti mɑ hɑ-ŋ tɔ, nɑ ń lu tɩɩŋ ɑpɑlʋnyǝŋ, nɑ ń lɑnɑ wɑsɑŋkɑlǝtʋ. \v 18 N kpɑɣɑ nyɑ́ wontu kʋsɔpʋtʋ nti mɑ hɑ-ŋ tɔ, nɑ ń tɑkɩ tɩɩŋ ɩnɩ. N fɛɛnɑ-ɩ mɑ nim nɑ mɑ tulɑɑlʋ. \v 19 Tɔɣɔnɑɣɑ nɑ mʋlʋm kʋpɑm nɑ nim nɑ tɩɩŋ nim kɛ mɑ tɔɔkɑɣɑnɑ-ŋ. Mpǝɣɩ n fɛɛnɑɑ ɩsɩɩ tulɑɑlʋ kʋpɑŋ. Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝnɑ mpʋ. \v 20 N kpɑɣɑ nyɑ́ pǝyɑlɑɑ nɑ nyɑ́ pɛɛlɑɑ mpɑ n kɑ lʋlɑ-m tɔ. N hɑ-wɛɣɛ tɩɩŋ sɩ ɩ́lɛ́ ɩ́ tɔɣɔ. Nyɑ́ wɑsɑŋkɑlǝtʋ ntɩ tǝ tɑ tɔɔ kɛlɛ? \v 21 N lɑɑwɑ nyɑ́ pǝyɑlɑɑ, nɑ ń lɑ-wɛɣɛ kɔtɑɣɑ ŋkɑ kɔkɔ lusɑ kɑ tǝnɑ tɔ nɑ tɩɩŋ hǝtɛ tɑɑ. \v 22 Nyɑ́ ɑcɑɑlǝtʋ nɑ nyɑ́ wɑsɑŋkɑlǝtʋ ntɩ tǝ tɑɑ, n tɑ tɔɔsɩ nyɑ́ pǝcɑɑtʋ wɑɑtʋ. Sɑɑ wei n kɑ wɛ kpɛtɛ tǝyǝlǝyǝlɩ nɑ ń lʋkɩ nyɑ́ cɑlǝm tɑɑ tɔ. \p \v 23 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ Ɩsɔ yɔɣɔtɑɑ sɩ: Yosɑlɛm, nyɑ́ tǝmɑ ɑsɑɣɛɛ tǝnɑ wɑɑlɩ, nyɑ́ tɔm wɛ wɑɩyo kɛ́ tǝkpɑtɑɑ. \v 24 N ŋmɑwɑ wɑsɑŋkɑlǝtʋ kutuluŋ nɑ tǝfɛɛnlɛnɑɑ kɛ pɑtǝmɑnɑɑ tǝnɑ tɑɑ. \v 25 Pɑɑ mpɑɑʋ ŋku kʋ nɔɣɔ kɛ n ŋmɑwɑ nyɑ́ tǝfɛɛnlɛnɑɑ. N hɑ nyɑ́ tǝɣɩ tɛɛlɑɑ tǝnɑ. N lʋlǝsɑ nyɑ́ wɑsɑŋkɑlǝtʋ, n wɑkǝlɑ nyɑ́ teu. \v 26 N lɑpɑ wɑsɑŋkɑlǝtʋ nɑ Icipiti nyǝ́mɑ mpɑ pɑ kɛ́ nyɑ́ cɔlɔ nyǝ́mɑ ɑlɑɑfǝyɑ nyǝ́mɑ tɔ. N kpɑɑsɑ mɑ pɑ́ɑ́nɑ́ nɑ nyɑ́ nyǝsǝm tǝmɑ pɑɣɑlɛ. \v 27 Pǝ tɔɔ kɛ́ mɑ kʋlɑ nyɑ́ tɔɔ nɑ tomɑ. Mɑ pɛmɑ-ŋ tɔɣɔnɑɣɑ. Mɑ pɛtɑ-ŋ kolontunɑɑ Filiisi nyǝ́mɑ ɑcɑlɛɛ nnɑ nyɑ́ wɑsɑŋkɑlǝtʋ tɔm wɛ fɛɛlɛ tɔ, pɑ niŋ tɑɑ. \v 28 N tɑ nyǝɣǝsɩ, ɩlɛnɑ nyɑ́ nɑ Asilii nyǝ́mɑ ɩ́ lɑ wɑsɑŋkɑlǝtʋ tɔtɔ. Pɑɑ nɑ mpʋ nyɑ́ kʋnyɩɩlʋɣʋ tɑ sɩ. \v 29 N wɑlǝsɑ nyɑ́ wɑsɑŋkɑlǝtʋ kɛ Pɑpiloni nyǝ́mɑ tɑɑtǝlɑɑ tɛtʋ tɑɑ. Pɑɑ nɑ mpʋ n tɑ nyǝɣǝsɩ-tɩ. \v 30 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtɑɑ sɩ: Amɑ Yosɑlɛm nyɑ́ n wɛnɑ ɩcɑntʋ. N tɔmɑɣɑ ɩsɩɩ wɑsɑŋkɑlɩ sɔsɔ. \v 31 N ŋmɑɑkɑɣɑ wɑsɑŋkɑlǝtʋ kutuluɣu kɛ pɑɑ mpɑɑʋ ŋku kʋ nɔɣɔ kɛ́. N ŋmɑɑkɑɣɑ pǝ tǝfɛɛnlɛ kɛ lonɑ tǝnɑ tɑɑ kɛ́. Pɑ tɑɑ fɛlǝɣɩ-ŋ ɩsɩɩ wɑsɑŋkɑlǝnɑɑ lɛlɑɑ. \v 32 N wɛɛ kɛ́ ɩsɩɩ ɑlʋ wɑsɑŋkɑlɩ wei ɩ kisiɣi ɩ pɑɑlʋ nɑ ɩ́ tǝŋǝɣɩ ɑpɑlɑɑ kpɑɩ nyǝ́mɑ tɔ. \v 33 Wɑsɑŋkɑlǝnɑɑ tǝnɑ wɛnɑ pɑ kʋhɑʋ kɛ́. Amɑ nyɑ́ mǝlɑɑ kɛ́ nɑ ń hɑɑkɩ nyɑ́ tɑŋnɑɑ kɛ kʋcɔɔŋ. Ɩlɛnɑ pɑ́ lɩɩkǝnɑ pɑɑ timpi nɑ pɑ́ kɔŋ nyɑ́ kiŋ. \v 34 Nyɑ́ nɑ wɑsɑŋkɑlǝnɑɑ lɛlɑɑ ɩ́ tɑ́ kɑɑ. Mpi tɔ, nɔɣɔlʋ ɩɩ pɛɛkǝɣɩ-ŋ. Pǝyele nɔɣɔlʋ ɩɩ fɛlǝɣɩ-ŋ pǝ liɣitee. Nyɑ́ mǝlǝnɑ nɑ ń fɛlǝɣɩ ɑpɑlɑɑ kɛ tuluŋɑ. \p \v 35 Pǝ tɔɔ tɔ, wɑsɑŋkɑlɩ, nɩɩ Tɑcɑɑ kʋyɔɣɔtʋtʋ. \v 36 Tɑcɑɑ Ɩsɔ yɔɣɔtǝɣɩ sɩ: N wɑkǝlɑ nyɑ́ wɛnɑʋ nɑ ń hʋlɩ nyɑ́ tɑpɑkpɛtɛ kɛ nyɑ́ tɑŋnɑɑ. Hɑlǝnɑ pǝ kpɛŋnɑ nyɑ́ ɑcɑɑlǝtʋ tɩɩŋ tǝnɑ kɛ wɑsɑŋkɑlǝtʋ tɑɑ, nɑ ń hɑ-ɩ nyɑ́ piyɑ cɑlǝm. \v 37 Pǝ tɔɔ tɔ, mɑɑ koti nyɑ́ tɑŋnɑɑ mpɑ nyɑ́ nɑ-wɛ ɩ nɩɩkɑɣɑ leleŋ tɔɣɔ. Pǝ kpɑɣɑʋ pɑ tǝnɑ mpɑ n sɔɔlɑɑ tɔ, nɑ mpɑ nyɑ́ tɑɑ kpɑɑnɑ tɔ. Mɑɑ kpeɣeli-wɛ nɑ pɑɑ timpi. Pɑɑ kʋlɩ nyɑ́ tɔɔ, nɑ mɑ́ yele nɑ pɑ́ nɑ́ nyɑ́ tɑpɑkpɛtɛ tǝnɑ. \v 38 Mɑɑ hʋʋnɑ-ŋ ɩsɩɩ pɑ hʋʋkʋɣʋnɑ ɑlɑɑ wɑsɑŋkɑlǝnɑɑ, nɑ mpɑ pɑ kʋɣɩ yǝlɑɑ tɔ. Ɩsɛsɛɛmlɛ kɑ́ kpɑ-m nɑ mɑ́ mʋ́ pɑ́ɑ́nɑ́ nɑ mɑ́ lǝsɩ nyɑ́ weesuɣu. \v 39 Mɑɑ tʋ-ŋ pɑ niŋ tɑɑ, nɑ pɑ́ yɔkɩ nyɑ́ wɑsɑŋkɑlǝtʋ kutuluɣu. Pɑɑ wɑkǝlɩ nyɑ́ tǝfɛɛnlɛnɑɑ, nɑ pɑ́ kuu nyɑ́ wontu nɑ pɑ́ kpɑɣɑ nyɑ́ kɑcɔkɑ nyǝntʋ. Ɩlɛnɑ pǝ yele-ŋ kpɛtɛ tǝyǝlǝyǝlɩ. \v 40 Pɑɑ yele nɑ sɑmɑɑ kʋlɩ nyɑ́ tɔɔ. Pɑɑ yɑɣɑ-ŋ pɛɛ, nɑ pɑ́ sɔ-ŋ ŋmɑntɑɑsɩ. \v 41 Pɑɑ nyɑɣɑsɩ nyɑ́ tɛɛsɩ kɛ kɔkɔ, nɑ pɑ́ hʋʋnɑ-ŋ ɑlɑɑ tuutuumɑ ɩsɛntɑɑ. Mɑɑ sɩɩ nyɑ́ wɑsɑŋkɑlǝtʋ kɛ tǝnɑɣɑ. Ɩlɛ n kɑɑ tɑsɑ nɔɣɔlʋɣʋ fɛlʋɣʋ. \v 42 Mɑɑ lɑnɑ-ŋ nɑ pɑ́ɑ́nɑ́ kɛ́, hɑlǝnɑ ɑ́ hɛɛ. Ɩlɛnɑ mɑ́ lǝsɩ nyɑ́ ɩsɛsɛɛmlɛ kɛ nyɑ́ tɔɔ. Nɑ nyɑ́ pɑ́ɑ́nɑ́ tɛ, ɑ kɑɑ tɑsɑ huuu. \v 43 Mpi tɔ, ń tɑ tɔɔsɩ nyɑ́ pǝcɑɑtʋ wɑɑtʋ tɔm. N kpɑɑsɑ mɑ pɑ́ɑ́nɑ́ nɑ yɑɑsinɑɑ mpɛ pɑ tǝnɑ. Mɑɑ mǝŋnɑ nyɑ́ tɔntɛ ɩsɑɣɑlɛ tǝnɑɣɑ nyɑ́ nyʋɣʋ tɑɑ. Ɩlɛ n kɑɑ tɑsɑ nyɑ́ kɑwɑlɑɣɑ nɑ nyɑ́ ɑcɑɑlǝtʋ ntǝɣɩ lɑpʋ. Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝnɑ mpʋ. \s1 Yosɑlɛm wɑkǝlʋɣʋ kǝlɑ ɑcɑlɛɛ lɛnnɑ \p \v 44 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ tɑsɑɑ sɩ: Atuwɑ tukilɑɑ kɑ́ tukinɑ Yosɑlɛm kɛ ɩtuule sɩ, toto wɛ ɩsǝnɑ tɔ, ḿpʋ́ɣʋ́ pɛɛlɔ kpɑkǝɣɩ. \v 45 Yosɑlɛm n kɛ́ nyɑ́ too pɛɛlɔ kɛ́ tǝkpem. Nyɑ́ too ɩnɩ ɩ kisinɑ ɩ pɑɑlʋ nɑ ɩ piyɑ. Ɩ wɛ teitei tɔtɔɣɔ ɩsɩɩ nyɑ́ kɔɣɔnɑɑ mpɑ pɑ kisɑ pɑ pɑɑlɑɑ nɑ pɑ piyɑ tɔ. Pɑ too kɑ kɛ́ Hiti tʋ kɛ́, pɑ cɑɑ kɛ Amolii tʋ. \v 46 Nyɑ́ kɔɣɔ wei ɩ wɛ ilim ntɔɣɔŋ tɔɔ tɔɣɔlɛ Sɑmɑlii nɑ ɩ pɛɛlɑɑ. Nyɑ́ neu wei ɩ wɛ ilim mpǝtǝŋ tɔɔ tɔɣɔlɛ Sɔtɔm nɑ ɩ pɛɛlɑɑ. \v 47 Pǝ tɑɣɑ pǝcɔ tike kɛ n kɛɛnɑ pɛlɛ pɑ tɔntɛ nɑ pɑ ɑcɑɑlǝtʋ tǝmɑ. Hɑlɩ ń wɑkǝlɑ nyɑ́ tɔntɛ tɑɑ nɑ pǝ́ kǝlɩ-wɛ. \v 48 Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑɣɑ weesuɣu tʋ kɛ́. Yosɑlɛm nyɑ́ neu Sɔtɔm nɑ ɩ pɛɛlɑɑ pɑ tɑ lɑ mpi Yosɑlɛm nyɑnɑ nyɑ́ nyǝ́mɑ ɩ́ lɑpɑ tɔ. \v 49 Nyɑ́ neu Sɔtɔm kɑwɑlɑɣɑ ntɛ́ sɩ, ɩ kɑ wɛ kɑlɑmpɑɑnɩ kɛ́, nɑ ɩ wɛnɑʋ tɔɔwɑ. Ɩ nɑ ɩ pɛɛlɑɑ pɑɑ nǝɣǝsǝɣɩ pʋlʋ. Amɑ ɩ tɑɑ wɑɑsǝɣɩ wɑhɑlɑ tʋ yɑɑ kʋnyɔntʋ. \v 50 Pɑ hɔmɑ pɑ tɩ nɑ pɑ́ lɑ́ ɑcɑɑlǝtʋ nɑ mɑ́ nɑ́, ɩlɛnɑ mɑ́ kpiisi-wɛ. \v 51 Yosɑlɛm, Sɑmɑlii tɑ lɑ nyɑ́ ɩsɑɣɑtʋ hɔɣɔlʋɣʋ. Nyɑ́ ɑcɑɑlǝtʋ kǝlɑ pɑɣɑlɛ kɛ ɩ nyǝntʋ. Acɑɑlǝtʋ tǝnɑ nti n lɑpɑ tɔ, tǝ tɔɔ kɛ́ Sɔtɔm nɑ Sɑmɑlii pɑ pǝsɑ kʋpɑmɑ. \v 52 Nyɑ́ wei nyɑ́ n kʋkɑɣɑ nyɑ́ kɔɣɔ nɑ nyɑ́ neu pɑ tɔm tɔ, ɩsɑɣɑtʋ ntǝɣɩ nyɑ́ pǝsǝnɑ nyɑ́ tǝɣɩ ɑcɑɑlʋɣʋ nɑ pǝ́ kǝlɩ pɛlɛ. Ɩsɑɣɑtʋ ntɩ tǝ fɛɛlɛ kɔmnɑ ntɛɣɛ nyɑ́ tɔɔ. Mpʋ pǝ yekinɑ nɑ pɛlɛ pɑ́ kǝlɩ-ŋ siɣisuɣu. Pǝ wɛɛ kɛ́ sɩ pǝ liɣiti-ŋ nɑ ń tɔɣɔ fɛɛlɛ. Mpi tɔ, mɑ́ hʋlǝnɑ sɩ pɛlɛ pɑ tewɑ. \v 53 Mɑɑ tɑɣɑnɩ pɑ ɑcɑlɛɛ. Pɑɑ Sɔtɔm nɑ ɩ cɔlɔ ɑcɑlisi. Pɑɑ Sɑmɑlii nɑ ɩ cɔlɔ nyǝŋsɩ. Hɑlɩ mɑɑ tɑɣɑnɩ-ŋ tɔtɔ ɩsɩɩ pɛlɛ. \v 54 Pɩɩ tʋ-ŋ fɛɛlɛ ɩlɛnɑ pǝ́ kpɑɑsɩ nyɑ́ kɔɣɔ nɑ ɩ neu pɑ ɑpɑlʋtʋ. \v 55 Nyɑ́ kɔɣɔ Sɔtɔm nɑ ɩ pɛɛlɑɑ pɑɑ mǝlɩ ɩsɩɩ pɑ wule tɑɑ. Nyɑ́ neu Sɑmɑlii nɑ ɩ́lɛ́ ɩ pɛɛlɑɑ pɑɑ mǝlɩ ɩsɩɩ pɑ wule tɑɑ. Nyɑɣɑ Yosɑlɛm nyɑnɑ nyɑ́ piyɑ ɩ́ kɑ́ mǝlɩ ɩsɩɩ mǝ wule tɑɑ. \v 56 Nyɑ́ neu Sɔtɔm tɔm kɑ wɛnnɑ nyɑ́ nɔɣɔ tɑɑ kɛ́ tɑm kɛ nyɑ́ kɑlɑmpɑɑnɩ wɑɑtʋ. \v 57 Ɩlɛnɑ pǝ́cɔ́ pǝ́ kuliɣi nyɑ́ ɩsɑɣɑtʋ tɔɔ. Nyɑɣɑ pǝ tɑlɑɑ sɩ Ɩtɔm ɑcɑlɛɛ nɑ pǝ cɔlɔ nyǝnɑ pɑ́ woŋɩ-ŋ. Filiisi nyǝnɑ nɑ́ɑ́ tʋʋ-ŋ nɑ pɑ́ footiɣɩ-ŋ pɑɑ hɔɣɔlʋɣʋ ŋku. \v 58 Nyɑ́ kɑwɑlɑɣɑ nɑ nyɑ́ ɑcɑɑlǝtʋ mǝlɑ nyɑ́ nyʋɣʋ tɑɑ kɛlɛ. Tɑcɑɑ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝnɑ mpʋ. \p \v 59 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ Ɩsɔ yɔɣɔtɑɑ sɩ: Mɑɑ lɑ́-ŋ kɛ́ ɩsɩɩ n nyǝnʋɣʋ yem kɛ tuunɑʋ, nɑ ń yɔkɩ nɔɣɔ pɛɛlʋɣʋ tɔ. \v 60 Amɑ mɑɑ tɔɔsɩ nɔɣɔ ŋkɑ mɑ́ nɑ-ŋ tǝ pɛɛlɑ nyɑ́ pɛɛlʋtʋ wɑɑtʋ tɔ. Mɑ nɑ-ŋ tɩɩ pɛɛlɩ tɑm tɔɔ nyǝŋkɑ. \v 61 N kɑ́ tɔɔsɩ nyɑ́ tɔntɛ tɔm nɑ fɛɛlɛ kpɑ-ŋ, sɑɑ wei nyɑ́ kɔɣɔnɑɑ nɑ nyɑ́ newɑɑ pɑɑ kɔɔ nyɑ́ kiŋ tɔ. Mɑɑ hɑ-ŋ-wɛ nɑ pɑ́ pǝsɩ nyɑ́ pɛɛlɑɑ. Ɩlɛ pǝ tɑɣɑ nɔɣɔ pɛɛlʋɣʋ tɔɔ. \v 62 Mɑ nɑ-ŋ tɩɩ pɛɛlɩ nɔɣɔ. Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ n kɑ́ nyɩ sɩ mɑɣɑlɛ Tɑcɑɑ. \v 63 N kɑ́ tɔɔsɩ tete, nɑ ń kɑ́ nyʋɣʋ nɑ fɛɛlɛ. Pɩɩ liɣiti-ŋ kɛ́, n kɑɑ kuli nɔɣɔ kɛ sɑɑ wei mɑɑ hɩɩsɩ nyɑ́ ɩsɑɣɑtʋ tǝnɑ tɔ. Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝnɑ mpʋ. \c 17 \s1 Hɛkǝlɛ nɑ lɛsɛŋ tʋɣʋ pɑ tɔm \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ tɑsɑ Ɩsekiyɛɛlɩ mɑɣɑ heeluɣu sɩ: \v 2 Yʋlʋ nyɑ́, sɛɛ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɛ ɩsɔ. \v 3 Heeli-wɛ sɩ mɑɣɑ Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ yɔɣɔtɑɑ sɩ, hɛkǝlɛ sɔsɔ nɔɣɔlʋ ɩ wɛnnɑ ntɛ́. Ɩ keŋ tɔɔwɑ nɑ ɩ hʋntʋ suwɑ nɑ tǝ tɑɣɑlɑɑ, nɑ tǝ cɔlǝtɑɑ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ kʋlɑɑ nɑ ɩ́ polo Lipɑŋ tɛtʋ tɑɑ. Ɩlɛnɑ ɩ́ kɔ tʋɣʋ sɔsɔɔʋ nɑkʋlɩ kʋ nyʋɣʋ tɑɑ. \v 4 Akpɑɑlɛ nte tǝ kǝlɑ kʋlʋɣʋ tɔɣɔ ɩ sɛtɑɑ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ ponɑ tɑɑtǝlɛ tɛtʋ nɑtǝlɩ tǝ tɑɑ. Ɩlɛnɑ ɩ́ sɩɩ yɑmpɑɣɑtǝlɑɑ ɩcɑtɛ tɑɑ. \v 5 Pǝ wɑɑlɩ kɛ́ ɩ cɑɑ Ɩsɛɣɛlɩ tɛtʋ tɑɑ tʋɣʋ nɑkʋlɩ kʋ piliŋɑ. Ɩlɛnɑ ɩ́ ponɑ nɑ ɩ́ sɔ tɑɑlɛ nte pɑ lukɑɑ tɔ tǝ tɑɑ kɛ́ lʋm nɔɣɔ. Ɩsɩɩ tʋɣʋ ŋku kʋ sɔɔlɑ lʋm tɔ. \v 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ piliŋɑ ŋkɛ kɑ tɛɛwɑ nɑ kɑ́ pǝsɩ tʋɣʋ ŋku pɑ yɑɑ sɩ lɛsɛŋ tɔ. Ɩlɛnɑ kʋ mɛɛlɩ, ɩlɛ kʋ tɑ kʋlɩ. Nɑ kʋ wɛnɑ hɛtʋ. Ntɛnɑ kʋ piliŋɑsɩ hɑ sɩ ɩsɛ nɑ hɛkǝlɛ tɔɔ, nɑ kʋ lilɑ kɛ ɩ tɛɛ. Nɑ kʋ hɛlǝsǝɣɩ piliŋɑsɩ kʋfɑsɩ kɛ tɑm. \v 7 Hɛkǝlɛ sɔsɔ nɔɣɔlʋ ɩlɛ ɩ kɑ wɛɛ tɔtɔ, ɩ keŋ tɑɣɑlɑɑ kɛ́ nɑ ɩ hʋntʋ suwɑ teu. Ɩlɛnɑ tʋɣʋ ŋkʋ kʋ lilɑ nɑ kʋ piliŋɑsɩ kɛɛsǝnɑ hɛkǝlɛ ɩnɩ ɩ tɔɔ sɩ ɩ pǝlɩ-kʋɣʋ lʋm. \v 8 Tɛtʋ kʋpɑntʋ tɑɑ kɛ́ pɑ tuu-kʋɣʋ lʋm sɔsɔɔm kiŋ. Pɑ tuu-kʋɣʋ sɩ kʋ piliŋɑsɩ ɩ́ su teu, nɑ kʋ́ lʋlɩ nɑ kʋ́ pǝsɩ tʋɣʋ ŋku pɑ yɑɑ sɩ, lɛsɛŋ tɔ kʋ kʋpɑŋkʋ. \p \v 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ Ɩsɔ sɩ: Pɔɔsɩ-wɛ sɩ, tʋɣʋ ŋkʋ kɩɩ lɑ ntɛ́? Kɑncɑɑlɑɣɑ hɛkǝlɛ kɑɑ kpɛsɩ-kʋ nɑ kʋ lilɑ nɑ ɩ́ kooli kʋ pee, nɑ kʋnɑ kʋ hɑtʋ tǝnɑ pǝ wʋlɩ. Pǝ kɑɑ wɛɛ sɩ pɑ́ lɑnɑ tomɑ kɛ sɔsɔm. Yɑɑ yǝlɑɑ tuutuumɑ ɩ́ wɛɛ nɑ pǝ́cɔ́ pɑ́ kpɛsɩ-kʋ nɑ kʋ lilɑ. \v 10 Pɑ sɔ-kʋ yɑɑ, ɩlɛ kɩɩ lɑ ntɛ́? Ye ilim tǝlɩɩlɛ heelim*fɑ* mɑpɑ-kʋ, kʋ kɑɑ wʋlɩ timpi tɑɑ kʋ nyɔ mpʋ tɔ? \f ɑ \fr 17:10 \fr*\fk ilim tǝlɩɩlɛ heelim: \fk*\ft Ilim tǝlɩɩlɛ heelim. Pǝ kɛ́ heelim toŋ nyǝm mpi pǝ tɑɑ nɑ\ft*\f* hɑŋɑɣɑ tɔɣɔ. Pǝ lɑkɩ nɑ tɩɩŋ nɑ nyɩɩtʋ wʋlǝɣɩ. \s1 Tɔm ntɩ tǝ hʋwɛɛ kilisuɣu \p \v 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ tɔmɑ-m sɩ: \v 12 Pɔɔsɩ tɔɔ kʋllɑɑ tǝyɑɣɑ nyǝ́mɑ mpɛ sɩ: Ɩ́ tɑ cɛkǝnɑ tɔm ntɩ? Heeli-wɛɣɛ ɩsǝnɑ Pɑpiloni wulɑʋ kɔmɑ Yosɑlɛm, nɑ ɩ́ kuu pɑ wulɑʋ nɑ ɩ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ, nɑ ɩ́ ponɑ ɩ tɛ tɔ. \v 13 Ɩlɛnɑ ɩ́ kpɑ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ tʋ nɔɣɔlʋ nɑ ɩ́ nɑ-ɩ pɑ́ pɛɛlɩ nɔɣɔ, nɑ ɩ́ yele nɑ ɩ́lɛ́ ɩ sɩɩ nɔɣɔ nɑ tuunɑʋ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ tɛɛnɑ tɛtʋ kʋpɑɣɑlɑɑ tǝnɑ. \v 14 Mpʋ pǝ tisinɑ Yutɑ kɑwulɑɣɑ tǝfɛ, nɑ kɑ́ wɩɩ kʋlʋɣʋ. Pɑɑ nɑ mpʋ nɑ pɑ tɔkɑ pɑ nɑ-ɩ pɑ nɔɣɔ pɛɛlʋɣʋ kɛ teu. \v 15 Mpʋɣʋlɛ wulɑʋ kʋfɑlʋ ɩnɩ, ɩ kʋlɑ wei ɩ kuu tɛtʋ yǝlɑɑ kɛ mpʋ tɔ ɩ tɔɔ. Ɩlɛnɑ ɩ́ tili Icipiti wulɑʋ cɔlɔ sɩ, ɩ́lɛ́ ɩ́ hɑ-ɩ yoou kpɑɣɑnǝŋ nɑ pǝ yoolɑɑ kɛ tuutuumɑ. Yʋlʋ wei ɩ lɑpɑ yɑɑsi ɩnɩ tɔ, ɩ kɑ wɑɑ nɑ ɩ́ fiti kɛlɛ? Timpi ɩ lɑɑlɑɑ nɑ ɩ́ wɑkǝlɩ pɑ nɔɣɔ pɛɛlʋɣʋ mpɩ tɔ, ɩ kɑɑ tʋlɩ-tɩ. \v 16 Ntɛnɑ Tɑcɑɑ Ɩsɔ sɩ: Mɑɣɑ Ɩsɔ weesuɣu tʋ kɛ́. Ɩsɩɩ pʋntʋ ɩnɩ ɩ sǝpɑ wulɑʋ wei ɩnɩ ɩ tʋ-ɩ kɑwulɑɣɑ kɛ mpʋ tɔ ɩ tɛ Pɑpiloni. Mpi tɔ, ɩ yɔkɑ ɩ́ nɑ wulɑʋ ɩnɩ pɑ tuunɑʋ nɑ pɑ nɔɣɔ pɛɛlʋɣʋ. \v 17 Icipiti wulɑʋ kɑɑ ponɑ yoolɑɑ tuutuumɑ nɑ sɔɔcɛnɑɑ pɑɣɑlɛ. Ɩ kɑɑ wɑɑsɩ-ɩ yoou tɑɑ kɛ́ wɑɑtʋ wei Pɑpiloni nyǝ́mɑ kɑ́ lo hɑpɛɛ tɑkɑ tɔ. Ɩcɑtɛ kite kɛ pɑɑ lo nɑ pɑ huli pɔɔŋ sɩ pɑ kʋɣɩ yǝlɑɑ tuutuumɑ. \v 18 Mpi tɔ, ɩ tɑ nyǝnɩ ɩ tuunɑʋ kɛ pʋlʋ. Ɩ yɔkɑ ɩ nɔɣɔ pɛɛlʋɣʋ. Pǝyele ɩnɩ ɩ kɑ yɔɣɔtǝnɑ nɑ ɩ́ sɩɩ, nɑ ɩ́ lɑ pǝ tǝnɑ. Ɩ kɑɑ tɑsɑ fituɣu. \p \v 19 Pǝ tɔɔ kɛ́ Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ sɩɩwɑ sɩ, mɑɣɑ weesuɣu tʋ kɛ́. Tuunɑʋ nɑ nɔɣɔ pɛɛlʋɣʋ mpi ɩ nyǝnɑ yem ɩsǝntɔ tɔ, mɑ hǝtɛ kɛ ɩ kɑ lɑpǝnɑɑ. Mɑɑ mǝŋnɑ pǝ tǝnɑɣɑ ɩ nyʋɣʋ tɑɑ. \v 20 Mɑɑ nyǝpɩ-ɩ puluɣu nɑ mɑ́ kpɑ-ɩ mɑ kɑtɔkɑ tɑɑ. Mɑɑ ponɑ-ɩ Pɑpiloni nɑ mɑ́ hʋʋnɑ-ɩ tɔm kɛ timpi ɩ tɑ nɩɩnɑ-m tɔ. \v 21 Pɑɑ kʋ ɩ yoolɑɑ tɑɑ selɑɑ tǝnɑ nɑ lɑɣɑtɛ kɛ́. Pǝ kɑɑsǝɣɩ mpɑ ɩlɛnɑ pɑ́ yɑsɩ pɛlɛɣɛ tɛtʋ tǝnɑ tɑɑ. Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ pɑɑ nyɩ sɩ mɑɣɑ Tɑcɑɑ mɑ́ yɔɣɔtǝnɑ. \s1 Nɔɔsɩ nsi Tɑcɑɑ sɩɩwɑ tɔ \p \v 22 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ Ɩsɔ yɔɣɔtɑɑ sɩ: Mɑɑ cɑɑ tʋɣʋ sɔsɔɔʋ nyʋɣʋ tɑɑ piliŋɑ kʋfɑlɑɣɑ. Mɑɑ pɛlɩ hɑtoo comcom nɔɣɔ tɑɑ nyǝŋkɑ. Mɑɑ ponɑ-kɛɣɛ pʋɣʋ kʋkʋlʋɣʋ nɑkʋlɩ kʋ tɔɔ nɑ mɑ́ sɔ-kɛ. \v 23 Ɩsɛɣɛlɩ pʋɣʋ kʋkʋlʋɣʋ nɑkʋlɩ kʋ tɔɔ kɛ́ mɑɑ sɔ-kɛ. Kɑɑ pɩɩ teu nɑ kɑ́ hɛlɩ piliŋɑsɩ nɑ tʋɣʋ lɑ sɔsɔɔʋ kʋpɑŋkʋ nɑ kʋ lʋlɩ pee. Ɩlɛnɑ sumɑsɩ piitimnɑɑ tǝnɑ kɔɔ, nɑ sɩ́ cɑkɩ kʋ ɩsotom tɑɑ nɑ sɩ́ hɛɛsǝɣɩ. \v 24 Ɩlɛnɑ tɑɑlɛ tɩɩŋ tǝnɑ nyɩ sɩ mɑɣɑ Tɑcɑɑ. Mɑ́ pǝsǝɣǝnɑ tʋɣʋ sɔsɔɔʋ kɛ tiikɑ, nɑ mɑ́ pǝsɩ tiikɑ kɛ tʋɣʋ sɔsɔɔʋ. Mɑ́ yekinɑ nɑ tʋɣʋ lʋm nyǝŋkʋ wʋlɩ. Mɑɑ yele nɑ kʋwʋlʋɣʋ nɑ́ɑ́ wɛɛnɑ lʋm. Mɑɣɑ Tɑcɑɑ, mɑ́ yɔɣɔtǝnɑ. Mɑɑ lɑ kɛ́ ɩsɩɩ mɑ yɔɣɔtɑɑ tɔ. \c 18 \s1 Ɩsɔ hʋʋkǝnɑ pɑɑ wei ɩsɩɩ ɩ tɔntɛ wɛɛ tɔ \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ pɔɔsɑ Ɩsekiyɛɛlɩ mɑ sɩ: \v 2 Pepe tɔɔ kɛ́ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tukiɣi ɩtuule sɩ, \q1 cɛcɛnɑɑ sɑlɑ lɛsɛŋ ɑkɑɑ. \q1 Ɩlɛnɑ pɑ piyɑ kelɑ nyǝŋ? \p \v 3 Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝnɑ tuunɑʋ sɩ, pǝ fɛɩ sɩ pɑ́ tɑsɑ ɩtuule ntɛɣɛ tukuɣu kɛ Ɩsɛɣɛlɩ tɑɑ. \v 4 Mɑ tǝnnɑ yǝlɑɑ tǝnɑ weesiŋ. Pɑɑ cɛcɛnɑɑ nyǝŋ, pɑɑ piyɑ nyǝŋ. Wei ɩ lɑpɑ ɩsɑɣɑtʋ tɔ, ɩnɩ ɩ kɑ́ sǝnɑ pǝ sǝm. \p \v 5 Ye ɩsɩɩ yʋlʋ tǝŋǝɣɩ tɑmpɑnɑ, nɑ ɩ́ lɑkɩ kʋpɑntʋ nɑ ɩ́ siɣisɑɑ. \v 6 Ɩɩ tɔkɩ lɑɑtʋ tɔɣɔnɑɣɑ kɛ pulɑsɩ tɔɔ. Ɩɩ luŋiɣi Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tɩɩŋ. Ɩɩ wɑkǝlǝɣɩ ɩ tɔɣɔntǝlɛ ɑlʋ. Ɩɩ kpǝtǝɣǝnɑ ɑlʋ kɛ ɩ ɑsilimɑ kʋyɛɛŋ tɑɑ. \v 7 Ɩɩ muɣuliɣi, ɩɩ ŋmɩɩlǝɣɩ. Ɩ fɛlǝɣɩ ɩ kǝmɑ. Ɩ hɑɑkɩ nyɔɣɔtʋnɑɑ kɛ tɔɣɔnɑɣɑ, nɑ mpɑ pɑ wɛ kpɛlɑ tɔɣɔ kʋtɑkǝm. \v 8 Ɩɩ kǝntǝɣɩ ɩ liɣitee sɩ ɩ́ hiki kɑsǝyɑɣɑ yɑɑ kɑwɑɑɣɑ. Ɩɩ lɑkɩ mpi pǝ tɑ siɣisi tɔ. Amɑ yǝlɑɑ nɑɑlɛ ɩ lɑpɑ tɔm, ɩ tǝŋǝɣɩ tɑmpɑnɑ kɛ tǝ tɑɑ kɛ́. \v 9 Ɩlɛnɑ ɩ́ tǝŋǝɣɩ mɑ kiiŋ, nɑ ɩ́ lɑkɩ mɑ kʋtʋtʋtʋ nɑ kʋpɑntʋ. Ɩlɛ ɩnɩ ɩ siɣisinɑ ntɛ́. Yʋlʋ ɩsɩɩ mpʋ wɛɛkǝnɑ weesuɣu kɛ́. Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝnɑ mpʋ. \p \v 10 Ye ɩsɩɩ pǝ tɛ yʋlʋ pǝyɑɣɑ kɛ́ ŋmɩɩlʋ nɑ kɑ́ kʋɣɩ yǝlɑɑ. Yɑɑ kɑ lɑpɑ yɑɑsinɑɑ pɑnɛ pɑ tɑɑ nɔɣɔlʋ. \v 11 Kɑ kisɑ kɑ cɑɑ ɩkpɑtɛ kɛ tǝŋʋɣʋ, nɑ kɑ tɔkɩ lɑɑtʋ tɔɣɔnɑɣɑ kɛ pɔɔŋ tɑɑ. Kɑ wɑkǝlɑ kɑ tɔɣɔntǝlɛ ɑlʋ. \v 12 Kɑ muɣuliɣi wɑhɑlɑ nyǝ́mɑ nɑ kʋnyɔntʋnɑɑ, nɑ kɑ́ ŋmɩɩlǝɣɩ. Pǝ́cɔ́ kɑɑ fɛlǝɣɩ kɑ kǝmɑ. Kɑ luŋiɣi tɩɩŋ wei ɩ kɛ́ ɑcɑɑlǝtʋ kɛ mpʋ tɔ. \v 13 Ye yʋlʋ ɩsɩɩ mpʋ kǝntǝɣɩ ɩ liɣitee nɑ ɩ́ pɛɛkǝɣɩ kɑwɑɑɣɑ, yɑɑ kɑsǝyɑɣɑ. Ɩ hʋʋkɩ sɩ ɩ kɑ́ wɛɛnɑ weesuɣu nɑ? Aɑɩ, yoo. Ye ɩ lɑpɑ ɑcɑɑlǝtʋ ntɩ tǝ tǝnɑ. Pǝ wɛɛ sɩ ɩ ɩsɑɣɑtʋ ɩ́ mǝlɩ ɩ nyʋɣʋ tɑɑ kɛ́ nɑ ɩ́ sɩ. \p \v 14 Ye ɩsɩɩ yʋlʋ wɛnɑ pǝyɑlʋ kɛlɛ, nɑ ɩ́ nɑɑkɩ ɩsɑɣɑtʋnɑɑ mpɑ ɩ cɑɑ lɑkɩ tɔ pɑ tǝnɑ. Ɩlɛ ɩ tɑ tǝŋ ɩ ɩkpɑtɛ. \v 15 Ɩ kisɑ lɑɑtʋ tɔɣɔnɑɣɑ tɔɣɔʋ kɛ pɔɔŋ tɔɔ. Ɩɩ luŋiɣi Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ ɑcɑɑlǝtʋ tɩɩŋ. Pǝyele ɩɩ wɑkǝlǝɣɩ ɩ tɔɣɔntǝlɛ ɑlʋ. \v 16 Ɩɩ muɣuliɣi nɔɣɔlʋ, ɩɩ ŋmɩɩlǝɣɩ. Ɩɩ mʋɣɩ kǝmlɛ tʋ pʋlʋɣʋ tɔlʋmɑ. Ɩ hɑɑkɩ tɔɣɔnɑɣɑ kɛ nyɔɣɔtʋnɑɑ, nɑ ɩ́ hɑɑkɩ wontu kɛ mpɑ pɑ wɛ kpɛtɛ tɔ. \v 17 Ɩɩ lɑkɩ ɩsɑɣɑtʋ. Ɩɩ pɛɛkǝɣɩ kɑwɑɑɣɑ yɑɑ kɑsǝyɑɣɑ. Ɩ tɔkǝɣɩ mɑ kʋtʋtʋtʋ nɑ ɩ́ tǝŋǝɣɩ mɑ kiiŋ. Pʋntʋ wɛɛkǝnɑ weesuɣu kɛ́, ɩɩ sǝkɩ ɩ cɑɑ ɩsɑɣɑtʋ sǝm. \v 18 Ɩ cɑɑ muɣulinɑ nɑ ɩ́ ŋmɩɩlɩ, nɑ ɩ́ lɑ ɩsɑɣɑtʋ kɛ ɩ yǝlɑɑ hɛkʋ. Ɩnɩ ɩ kɑ sǝnɑ ɩ ɩsɑɣɑtʋ sǝm. \p \v 19 Ɩ́ pɔɔsǝɣɩ sɩ, pepe tɔɔ kɛ́ pǝyɑlʋ ɩɩ sǝkɩ cɛcɛ ɩsɑɣɑtʋ sǝm? Mpi tɔ, ɩlɛ ɩ tǝŋɑ tɑmpɑnɑ kɛ́. Ɩ lɑpɑ kʋsiɣisim nɑ ɩ́ tɔkɩ mɑ kiiŋ tǝnɑ nɑ ɩ́ lɑkɩ. Pǝ wɛɛ sɩ ɩ́ wɛɛnɑ weesuɣu kɛ́. \v 20 Yʋlʋ wei ɩ lɑpɑ ɩsɑɣɑtʋ tɔ ɩnɩ ɩ kɑ sǝnɑ. Pǝyɑlʋ kɑɑ sɩ cɛcɛ ɩsɑɣɑtʋ sǝm. Pǝ́cɔ́ cɛcɛ nɑ́ kɑɑ sɩ pǝyɑlʋ nyǝntʋ sǝm. Siɣisilu tɔkɩ ɩ siɣisuɣu fɔɔtɔ kɛ́. Ɩlɛnɑ ɩsɑɣɑʋ nɑ́ɑ́ tɔɣɔ ɩ ɩsɑɣɑtʋ nyǝŋ. \s1 Kʋpɑntʋ lɑpʋ tɔm sɛɣɛsʋɣʋ \p \v 21 Ye ɩsɑɣɑʋ lɔwɑ ɩ ɩsɑɣɑtʋ nti ɩ lɑpɑ tɔ. Ɩlɛnɑ ɩ́ tɔkǝɣɩ mɑ kʋsǝsɩɩtʋ nɑ ɩ́ tǝŋǝɣɩ tɑmpɑnɑ nɑ ɩ́ lɑkɩ kʋsiɣisim. Ɩ kɑ́ wɛɛnɑ weesuɣu kɛ́, ɩ kɑɑ sɩ. \v 22 Pɑɑ sɔɔ ɩ kɑwɑlɑɣɑ tǝnɑ tɔɔ kɛ́. Ɩ kɑ wɛɛnɑ weesuɣu kɛ ɩsǝnɑ ɩ tǝŋɑ tɑmpɑnɑ tɔ pǝ tɔɔ. \v 23 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ Ɩsɔ sɩ, pǝ tɑɣɑ ɩsɑɣɑʋ sǝm kɛ mɑ sɔɔlɑɑ. Amɑ sɩ ɩ́ lɑɣɑsɩ tɔntɛ kɛ́ nɑ ɩ́ wɛɛnɑ weesuɣu. \v 24 Ye siɣisilu lɔwɑ ɩ siɣisuɣu nɑ ɩ́ lɑ kɑwɑlɑɣɑ. Ɩlɛnɑ ɩ́ kɛɛnɑ ɩsɑɣɑʋ ɑcɑɑlǝtʋ, ɩ kɑɑ wɛɛnɑ weesuɣu tɔtɔ. Ɩsɔ kɑ́ sɔɔ ɩ siɣisuɣu tɔɔ kɛ́. Mpi tɔ, ɩ hɑ ɩ tǝɣɩ kɑwɑlɑɣɑ nɑ kʋpǝntʋɣʋ tɑɑ kɛ́. Pǝ tɔɔ kɛ́ ɩ kɑ sɩ. \v 25 Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ yɔɣɔtǝɣɩ sɩ Tɑcɑɑ mpɑɑʋ tɑ siɣisi. Ɩlɛ mɑ pɔɔsǝɣɩ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ sɩ, pǝ tɑɣɑ mpɛ pɑ mpɑɑʋ tɑ siɣisinɑ mɑ nyǝŋkʋ kɛ? \v 26 Ye siɣisilu lɔwɑ ɩ siɣisuɣu nɑ ɩ́ lɑ kɑwɑlɑɣɑ nɑ ɩ́ sɩ kɑ sǝm. Ɩsɑɣɑtʋ nti ɩ lɑpɑ mpʋ tɔ tǝ sǝm kɛ ɩ sǝpɑ. \v 27 Ye ɩsɑɣɑʋ yelɑ ɩ ɩsɑɣɑtʋ nti ɩ lɑpɑ tɔ, nɑ ɩ́ tǝŋ tɑmpɑnɑ nɑ siɣisuɣu. Ɩ kɑ wɛɛnɑ weesuɣu. \v 28 Ye ɩ nɑwɑ sɩ ɩ wɑkǝlɑɑ, ɩlɛnɑ ɩ́ lɑɣɑsɩ, ɩ kɑ́ wɛɛnɑ weesuɣu kɛ́, ɩ kɑɑ sɩ́. \v 29 Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tɔŋ sɩ Tɑcɑɑ mpɑɑʋ tɑ siɣisi. Ɩlɛ pǝ tɑɣɑ mpɛ pɑ mpɑɑʋ tɑ siɣisinɑ mɑ nyǝŋkʋ kɛ? \v 30 Pǝ tɔɔ kɛ́ Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtɑɑ sɩ mɑɑ hʋʋnɑ pɑɑ Ɩsɛɣɛlɩ tʋ wei ɩsɩɩ ɩ tɔntɛ wɛɛ tɔ. Mpʋ tɔ, pɑɑ wei ɩ́ yele ɩ kɑwɑlɑɣɑ ŋkɑ ɩ lɑkɩ tɔ, nɑ ɩ́ lɑɣɑsɩ. Pǝ tɑɑ kɔɔ nɑ mǝ ɩsɑɣɑtʋ yele nɑ ɩ́ le. \v 31 Ɩ́ lɔ mǝ kɑwɑlɑɣɑ tǝnɑɣɑ pooluŋ. Ɩ́ lɑɣɑsɩ lǝmɑɣɑsǝlɛ kʋfɑtɛ nɑ hʋwɛɛ kʋfɑnɑ. Pepe tɔɔ kɛ́ ɩ́ kɑ sɔɔlɩ sǝm? \v 32 Ɩsɔ Tɑcɑɑ sɩ, mɑ tɑ sɔɔlɩ ɑsɑɣɑɑ sǝm. Pǝ tɔɔ tɔ, ɩ́ lɔ mǝ ɩsɑɣɑtʋ nɑ ɩ́ lɑɣɑsɩ nɑ ɩ́ wɛɛnɑ weesuɣu. \c 19 \s1 Ɩsɛɣɛlɩ ɑwulumpiyɑ tɔɔ wulɑ \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ heelɑ Ɩsekiyɛɛlɩ mɑ́ sɩ mɑ́ mɑ kɑwǝyɑɣɑ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ ɑwulumpiyɑ tɔɔ sɩ: \q1 \v 2 Mǝ too kɑ kɛ́ tɔɣɔlɑɣɑ ŋkɑ kɑ \q1 wɛnɑ kɑ mpɑɑ kɛ tɔɣɔlɑsɩ tɑɑ tɔɣɔ. \q1 Tɔɣɔlɑsɩ kʋfɑsɩ hɛkʋ kɛ \q1 kɑ hǝntɑɑ nɑ kɑ́ tɔɔkɩ kɑ piyɑ. \q1 \v 3 Ɩlɛnɑ kɑ́ fɑlǝsɩ kɑ piyɑ tɑɑ lɛŋkɑ \q1 nɑ kɛlɛ kɑ́ pǝsɩ tɔɣɔlɑɣɑ \q1 ɩfɑtɛ nte tǝ kpɛlǝmɑ tǝ tɔɣɔnɑɣɑ cǝlʋɣʋ, \q1 nɑ tǝ́ liki yǝlɑɑ tɔ. \q1 \v 4 Ḿpʋ́ɣʋ́ piitimnɑɑ nɩɩ pɑ yɔɣɔtǝɣɩ kɑ tɔm, \q1 ɩlɛnɑ pɑ́ kpɑ-kɛɣɛ kɑtɔkɑ tɑɑ, \q1 nɑ pɑ́ tʋ kɑ mɩɩnɑ tɑɑ kɛ́ kulɑɣɑ tɑkɑ, \q1 nɑ pɑ́ ponɑ-kɛɣɛ Icipiti tɛtʋ tɑɑ. \q1 \v 5 Tɔɣɔlɑɣɑ ɑlʋnyǝŋkɑ ŋkɛ kɑ \q1 cɛkǝnɑɑ sɩ kɑ tɛɛlɑ kpɛtɛ. \q1 Ɩlɛnɑ kɑ́ lǝsɩ kɑ piyɑ tɑɑ lɛŋkɑ \q1 nɑ kɑ́ lɑ-kɛɣɛ tɔɣɔlɑɣɑ ɩfɑtɛ, kpelikpekɑ nyǝŋkɑ. \q1 \v 6 Ɩlɛnɑ kɑ́ nɑ lɛŋsɩ pɑ́ tɔŋ. \q1 Kɑ kpɛlǝmɑ kɑ tɔɣɔnɑɣɑ cǝlʋɣʋ, \q1 nɑ kɑ liki yǝlɑɑ. \q1 \v 7 Ḿpʋ́ɣʋ́ kɑ yɔkɑ pɑ ɑcɑlɛɛ, \q1 nɑ pɑ kɑwulɑɣɑ tɛɛsɩ. \q1 Tɛtʋ tɑɑ yǝlɑɑ ɩ́ nɩɩwɑ kɑ \q1 nyɩɩsʋɣʋ ɩlɛ pɑ sʋʋ seluɣu. \q1 \v 8 Ɩlɛnɑ piitimnɑɑ mpɑ pɑ cɔɔnɑ-wɛ tɔ, \q1 pɑ́ lɩɩnɑ pɑ tɛtʋ hɔɣɔlǝŋ tɑɑ \q1 nɑ pɑ́ pɛɛlɩ nɔɣɔ kɛ kɑ tɔɔ. \q1 Pɑ nyǝpɑ-kɛɣɛ puluɣu \q1 nɑ pɑ́ kpɑ-kɛɣɛ pɑ kɑtɔkɑ tɑɑ. \q1 \v 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ tʋ kulɑɣɑ tɑkɑ kɛ kɑ mɩɩnɑ tɑɑ. \q1 Ɩlɛnɑ pɑ́ sʋsɩ-kɛɣɛ tɔɣɔlʋɣʋ \q1 sɔsɔɔʋ nɑkʋlɩ kʋ tɑɑ. \q1 Pǝ wɑɑlɩ kɛ́ pɑ ponɑ-kɛɣɛ Pɑpiloni wulɑʋ. \q1 Ɩlɛnɑ pɑ́ tǝkɩ-kɛɣɛ sɑlǝkɑ kɛ koluŋɑ ɩcɑtɛ tɑɑ. \q1 Sɩ pɑ tɑɑ tɑsɑ kɑ nɔɣɔ nɩɩʋ kɛ \q1 Ɩsɛɣɛlɩ pulɑsɩ tɑɑ. \s1 Tʋɣʋ ŋku pɑ yɑɑ sɩ lɛsɛŋ tʋɣʋ tɔ kʋ tɔɔ wulɑ \p \v 10 Nyɑ́ too kɑ wɛ kɛ́ ɩsɩɩ lɛsɛŋ tʋɣʋ. \q1 Pɑ sɔ-kʋɣʋ lʋm nɔɣɔ nɑ kʋ́ lɔ \q1 nɑ kʋ́ lʋlɩ sɔsɔm kɛ lʋm kɑtɑtǝlɑɣɑ tɔɔ. \q1 \v 11 Kʋ piliŋɑsɩ kɑ wɛnɑ ɑlɑɑfǝyɑ kɛ́ \q1 nɑ sɩ́ pǝsɩ kɑwulɑɣɑ kpɑtǝŋ. \q1 Ɩlɛnɑ sɩ́ pɩɩ nɑ sɩ́ tɛɛ tɩɩŋ tɔɔ. \q1 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ sɑmɑ-kʋɣʋ kʋ piliŋɑsɩ pɑɣɑlɛ \q1 nɑ kʋ kʋŋkʋlʋmǝŋ tɔɔ. \q1 \v 12 Tǝnɑɣɑ pǝ kpɛsɑ-kʋ nɑ pɑ́ɑ́nɑ́ \q1 nɑ pǝ́ pɛtɩ ɑtɛ. \q1 Ilim tǝlɩɩlɛ heelim mɑpɑ kʋ pee nɑ ɑ́ wʋlɩ. \q1 Ɩlɛnɑ kʋ piliŋɑsɩ kpelikpekɑ nyǝŋsɩ \q1 nsɩ sɩ́ pɛlɩ nɑ sɩ́ wʋlɩ \q1 nɑ kɔkɔ nyɑɣɑ-sɩ. \q1 \v 13 Nɔɔnɔɔ wʋlɑɣɑ tɛtʋ tɑɑ \q1 timpi lʋm fɛɩ nɑ lʋkɔtʋ wɛɛ tɔɣɔ pɑ sɔ-kʋ. \q1 \v 14 Ḿpʋ́ɣʋ́ kɔkɔ lɩɩnɑ kʋ tɑɑ \q1 nɑ kɑ́ nyɑɣɑ kʋ piliŋɑsɩ nɑ kʋ pee. \q1 Kʋ fɛɩnɑ piliŋɑsɩ ɑlɑɑfǝyɑ nyǝnsɩ \q1 nsi sɩ kɛ́ kɑwulɑɣɑ kpɑ́tʋ́ɣʋ́ tɔ. \m Kɑwǝyɑɣɑ kɑnɛ kɑ wɛ kɛ́ ɩsɩɩ wulɑ. \c 20 \s1 Tɑcɑɑ pɑɑsǝnɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ \p \v 1 Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kuuu pǝnɑɣɑ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ nyǝŋkɑ ɩsɔtʋ kɑkpɑsɩ nyǝŋ kʋyɑkʋ nɑɑnʋwɑ nyǝŋkʋ wule, Ɩsɛɣɛlɩ sɔsɑɑ tɑɑ nɑpǝlɩ kɔmɑ. Pɑ mɑɣɑnɑ-m sɩ pɑ cɑɑkɩ pɑ́ nyɩ Ɩsɔ luɣu nyǝntʋ. \v 2 Ntɛnɑ Tɑcɑɑ Ɩsɔ heeli-m sɩ: \v 3 Ɩsekiyɛɛlɩ pɔɔsɩ Ɩsɛɣɛlɩ sɔsɑɑ sɩ, mɑɣɑ ɩ́ kɔmɑ nɑʋ nɑ? Mɑ tuuki sɩ mɑ kɛ́ weesuɣu tʋ kɛ́. Mɑ kɑɑ yele nɑ ɩ́ nɑ́-m. Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝnɑ mpʋ. \p \v 4 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ Ɩsɔ tɑsɑ-m heeluɣu sɩ: Ye n cɑɑ n hʋʋnɑ-wɛɣɛ, n hʋʋnɑ-wɛ, ɩlɛ heeli-wɛɣɛ pɑ cɑɑnɑɑ ɑcɑɑlǝtʋ tǝmɑ. \v 5 Heeli-wɛ sɩ, mɑɣɑ Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ yɔɣɔtɑɑ sɩ, kʋyɑŋku mɑ lǝsɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ mɛ tɔ mɑ kpɑɑsɑ niŋ nɑ mɑ́ sɩɩ Yɑkɔpʋ tǝyɑɣɑ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ kɛ nɔɣɔ nɑ mɑ tuu. Mɑ hʋlɑ-mɛɣɛ mɑ tǝɣɩ Icipiti tɛtʋ tɑɑ. Mɑ heelɑ-mɛ nɑ ɩsǝlɛ kʋsɛɛmlɛ sɩ, mɑɣɑlɛ mǝ Cɑɑ Ɩsɔ. \v 6 Kʋyɑkʋ ŋkʋɣʋ mɑ kpɑɑsɑ niŋ nɑ mɑ́ heeli-mɛ nɑ tuunɑʋ sɩ, mɑɑ lǝsɩ-mɛɣɛ Icipiti tɛtʋ tɑɑ. Mɑɑ ponɑ-mɛɣɛ tɛtʋ nti mɑɑ cɔɔwɑ nɑ tǝ́ kǝlɑ teu tɔ tǝ tɑɑ. Tǝ tɑɑ kɛ́ tɔɣɔnɑɣɑ nɑ kʋpɑntʋ tǝnɑ tɔɔlɑ yem tǝhɔ. \v 7 Hɑlǝnɑ mɑ heeli-mɛ sɩ, ɩ́ lɔ́ ɑcɑɑlǝtʋ nti ɩ́ nyǝnǝɣɩ nɑ tǝ́ hɔŋ-mɛ tɔ. Ɩ́ tɑɑ pilisi mǝ tɩ nɑ Icipiti tɩɩŋ. Mɑɣɑlɛ mǝ cɑɑ Ɩsɔ. \p \v 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ́ kisɑ-m nɩɩnɑʋ nɑ ɩ́ kʋlɩ mɑ tɔɔ. Mǝ tɑɑ nɔɣɔlʋ tɑ lɔ ɑcɑɑlǝtʋ nti tǝ hɔŋ-mɛ tɔ. Pǝ́cɔ́ ɩ́ tɑ lɔ Icipiti tɩɩŋ. Ɩlɛnɑ mɑɑ hiki hʋwɛɛ sɩ, mɑɑ lɑnɑ-mɛ nɑ pɑ́ɑ́nɑ́ kɛ Icipiti tɛtʋ tɑɑ tǝnɑɣɑ, hɑlǝnɑ ɑ hɛɛ. \v 9 Pɑɑ nɑ mpʋ mɑ hǝtɛ tɔɔ kɛ́ mɑ lɑpɑ mpʋ sɩ, pǝ́ tɑɑ kɔɔ nɑ pǝ́ wɑkǝlɩ-tɛɣɛ piitimnɑɑ mpɑ pɑ hɛkʋ ɩ́ wɛɛ tɔ. Pǝ́cɔ́ mpɛ ɩnɩ pɑ hɛkʋ kɛ mɑ hʋlɑ-mɛɣɛ mɑ tɩ. Ɩlɛnɑ mɑ́ lǝsɩ-mɛɣɛ Icipiti tɛtʋ tɑɑ. \v 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ mɑ lǝsɑ-mɛɣɛ Icipiti tɛtʋ tɑɑ. Mɑ tiikɑ-mɛɣɛ wʋlɑɣɑ tɛtʋ nti tǝ tɑɑ fɛɩ cɑɣɑʋ tɔ. \v 11 Mɑ sɛɣɛsɑ-mɛɣɛ mɑ kiiŋ. Mɑ hʋlɑ-mɛɣɛ mɑ kʋtʋtʋtʋ nti pǝ wɛɛ sɩ, yʋlʋ ɩ́ tɔkɩ nɑ ɩ́ wɛɛnɑ weesuɣu tɔ. \v 12 Mɑ hɑ-mɛɣɛ kʋyɛɛŋ kʋhɛɛsǝŋ sɩ, pǝ́ hʋ́lɩ́ sɩ, mɑɣɑ Tɑcɑɑ mɑ́ sɩɩnɑ-mɛ nɑ mǝ mpɑɑ. \v 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ mɛ ɩ́ kʋlɑ mɑ tɔɔ kɛ́ wʋlɑɣɑ tɛtʋ tɑɑ. Ɩ́ kisɑ mɑ kiiŋ kɛ tǝŋʋɣʋ. Ɩ́ lɔ mɑ kʋtʋtʋtʋ nti yʋlʋ kɑ tǝŋ nɑ ɩ́ wɛɛnɑ weesuɣu tɔ. Ɩ́ wɑkǝlɑ mɑ kʋyɑkʋ kʋhɛɛsʋɣʋ tǝnɑŋnɑŋ. Pǝ tɔɔ kɛ́ mɑ hʋʋwɑ mɑ tɑɑ sɩ, mɑɑ mʋ-mɛ nɑ pɑ́ɑ́nɑ́ tǝsǝɣǝsǝɣɩ kɛ wʋlɑɣɑ tɛtʋ tɑɑ tǝnɑ, nɑ mɑ kpiisi-mɛ. \v 14 Pɑɑ nɑ mpʋ mɑ hǝtɛ tɔɔ kɛ́ mɑ lɑpɑ mpʋ. Pǝ tɑɑ kɔɔ nɑ pǝ́ wɑkǝlɩ-tɛɣɛ piitimnɑɑ mpɑ pɑ tɑɑ mɑ lǝsɑ-mɛɣɛ Icipiti tɛtʋ tɑɑ tɔ. \v 15 Wʋlɑɣɑ tɛtʋ tɑɑ tǝnɑɣɑ mɑ kpɑɑsɑ niŋ nɑ mɑ́ tuu sɩ, mɑ kɑɑ ponɑ-mɛɣɛ tɛtʋ kʋpɑntʋ nti mɑɑ hɑ-mɛ tɔ tǝ tɑɑ. Tɛtʋ ntɩ tǝ tɑɑ kɛ tɔɣɔnɑɣɑ kʋpɑŋkɑ nɑ kʋpɑntʋ tǝnɑ tɔɔlɑɑ tǝhɔ. \v 16 Mpi tɔ, ɩ́ lɔwɑ mɑ kʋtʋtʋtʋ nɑ ɩ́ kisi mɑ kiiŋ kɛ tǝŋʋɣʋ. Ɩ́ wɑkǝlɑ mɑ kʋyɛɛŋ kʋhɛɛsǝŋ. Pǝ tɑɣɑ pʋlʋ, ɩ́ nyɔkǝlǝnɑ mǝ tɩɩŋ kʋlɑlɑɑŋ kɛ́. \v 17 Amɑ mɑ lɑpɑ mǝ pǝtɔɔtǝlɛ sɩ, mɑ́ tɑɑ kpiisi-mɛ. Ɩlɛ mɑ tɑ wɑkǝlɩ-mɛɣɛ wʋlɑɣɑ tɛtʋ tɑɑ. \s1 Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tɑ yele Tɑcɑɑ kɛ kisuɣu \p \v 18 Ḿpʋ́ɣʋ́ mɑ heelɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ piyɑ kɛ wʋlɑɣɑ tɛtʋ tɑɑ sɩ, ɩ́ tɑɑ tǝŋ mǝ cɑɑnɑɑ kiiŋ. Ɩ́ tɑɑ tǝŋ pɑ kʋtʋtʋtʋ, nɑ ɩ́ pilisi mǝ tɩ nɑ pɑ tɩɩŋ. \v 19 Mɑɣɑlɛ mǝ Ɩsɔ Tɑcɑɑ, ɩ́ tǝŋ mɑ kiiŋ. Ɩ́ pɑɑsǝnɑ mɑ kʋtʋtʋtʋ, nɑ ɩ́ lɑkɩ-tɩ. \v 20 Ɩ́ nyǝnɩ mɑ kʋyɛɛŋ kʋhɛɛsǝŋ kɛ mɑ nyǝŋ. Kʋyɛɛŋ ɩnɩ ɩ hʋlǝɣǝnɑ mɑ́ nɑ-mɛ tɑ hɛkʋ sɩ, yǝlɑɑ ɩ́ nyɩ sɩ, mɑɣɑlɛ mǝ Ɩsɔ Tɑcɑɑ. \v 21 Ɩlɛnɑ mɩɩ kʋlɩ mɑ tɔɔ, ɩ́ tɑ tǝŋ mɑ kiiŋ. Pǝ́cɔ́ ɩ́ tɑ pɑɑsǝnɑ yɑɑ ɩ́ tǝŋ mɑ kʋtʋtʋtʋ nti yʋlʋ kɑ tǝŋ nɑ ɩ́ hiki weesuɣu tɔ. Ɩ́ wɑkǝlɑ mɑ kʋyɛɛŋ kʋhɛɛsǝŋ. Ntɛnɑ mɑ́ hʋʋ mɑ tɑɑ sɩ, mɑɑ lɑnɑ-mɛ nɑ pɑ́ɑ́nɑ́ kɛ wʋlɑɣɑ tɛtʋ tɑɑ kɛ́, hɑlǝnɑ ɑ́ hɛɛ. \v 22 Pɑɑ nɑ mpʋ mɑ hǝtɛ tɔɔ, mɑ kpɑ mɑ tɩ sɩ, pǝ tɑɑ kɔɔ nɑ pǝ́ wɑkǝlɩ, mɑ hǝtɛ. Pǝ tɑɑ wɑkǝlɩ-tɛɣɛ piitimnɑɑ mpɑ pɑ tɑɑ mɑɑ lǝsɑ-mɛɣɛ Icipiti tɛtʋ tɑɑ tɔ. \v 23 Ḿpʋ́ɣʋ́ mɑ tɑsɑ niŋ kpɑɑsʋɣʋ nɑ mɑ́ tuu wʋlɑɣɑ tɛtʋ tɑɑ sɩ, mɑɑ yɑsɩ-mɛɣɛ tɛtʋnɑɑ kpɑɩ nyǝntʋ yǝlɑɑnɑɑ tɑɑ. \v 24 Mpi tɔ, ɩ́ tɑɑ lɑkɩ mɑ kʋtʋtʋtʋ. Pǝyele ɩ́ lɔɔkɩ mɑ kiiŋ. Ɩ́ wɑkǝlǝɣɩ mɑ kʋyɛɛŋ kʋhɛɛsǝŋ. Ɩ́ kɛɛsɑ mǝ ɩsɛ nɑ mǝ cɑɑnɑɑ tɩɩŋ kʋlɑlɑɑŋ tɔɔ. \v 25 Mɑ tʋnɑ-mɛɣɛ kʋtʋtʋtʋ nti tǝ fɛɩ teu tɔ. Kiiŋ ɩnɩ ɩɩ hɑɑkɩ-mɛɣɛ weesiŋ. \v 26 Ɩlɛnɑ mɑ yele nɑ ɩ́ hɑɑkɩ mǝ kɑncɑɑlɑɣɑ piyɑ kɛ mǝ tɩɩŋ nɑ pǝ pilisiɣi-mɛ. Mɑɑ tʋ-mɛɣɛ sɔɣɔntʋ sɔsɔɔntʋ kɛ́ sɩ, ɩ́ cɛkǝnɑ sɩ mɑɣɑlɛ Tɑcɑɑ. \s1 Tɑcɑɑ sɩɩ tǝnɑɣɑ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ lɑɑtʋ \p \v 27 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ tɔmɑ Ɩsekiyɛɛlɩ mɑ́ sɩ: Yʋlʋ nyɑ́, heeli Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ sɩ mǝ cɑɑnɑɑ wɑkǝlǝnɑ-m kɛ́. Mpi tɔ, pɑ kisɑ mɑ nyǝntʋ kɛ tɔkʋɣʋ. \v 28 Mɑ tiikɑ-wɛ nɑ mɑ́ ponɑ-wɛɣɛ tɛtʋ nti mɑɑ yɔɣɔtǝnɑ tuunɑʋ sɩ, mɑɑ hɑ-wɛ tɔ tǝ tɑɑ. Pɑ tɑlɑ tǝnɑ, ɩlɛnɑ pɑ́ nɑ́ pulɑsɩ kʋkʋlɑsɩ tǝnɑ, nɑ hɔtʋ tǝnɑ. Ɩlɛnɑ pɑ́ fɛɛnǝɣɩ nɑ pɑ́ lɑkɩ kɔtɑsɩ nsi sɩ kʋsǝɣɩ mɑ pɑ́ɑ́nɑ́ tɔ. Pɑ wɔpɑ pɑ tulɑɑlʋnɑɑ, nɑ pɑ́ liisiɣi pɑ sʋlʋm. \v 29 Ntɛnɑ mɑ́ pɔɔsɩ-wɛ sɩ: Tǝfɛɛnǝlɛ nte tǝ tɑɑ kɛ́ ɩ́ puki mpʋ? Pǝ kpɑɣɑʋ wɑɑtʋ ɩnɩ tɔɣɔ pɑ hɑ lonɑ ɑnɩ sɩ, tǝfɛɛnǝlɛnɑɑ nɑ pɑ́ yɑɑkɩ-yɛɣɛ ḿpʋ́ɣʋ́ hɑlǝnɑ sɑŋɑ. \v 30 Tɛlǝsɩ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ sɩ, Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝɣɩ sɩ: Pǝ fɛɩ sɩ ɩ́ pilisi mǝ tɩ, ɩsɩɩ mǝ cɑɑnɑɑ. Yɑɑ ɩ́ tǝŋǝɣɩ mǝ ɑcɑɑlǝtʋ tɩɩŋ nɑ ɩ́ lɑɣɑsǝɣɩ. \v 31 Timpi ɩ́ pilisiɣinɑ mǝ tǝɣɩ mǝ tɩɩŋnɑɑ kɛ hɑlǝnɑ sɑŋɑ tɔɣɔlɛ, mǝ kʋcɔɔŋ hɑʋ tɑɑ, nɑ ɩsǝnɑ ɩ́ lɑkɩ mǝ piyɑ kɛ kɔtɑsɩ nsi kɔkɔ lusɑ sɩ tǝnɑ tɔ. Ɩlɛnɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ hʋʋkɩ sɩ, mɑɑ yele nɑ ɩ́ yɔɣɔtǝnɑ-m? Tɑcɑɑ Ɩsɔ tuuki sɩ: Mɑ kɑɑ yele nɑ ɩ́ yɔɣɔtǝnɑ-m. \v 32 Ɩ́ kɑɑ nɑ mpi ɩ́ tɛɛlǝɣɩ tɔ. Mpi tɔ ɩ́ yɔɣɔtǝɣɩ sɩ, ɩ́ cɑɑ sɩ, ɩ́ wɛɛ ɩsɩɩ piitim, yɑɑ tɛtʋ lɛntɩ yǝlɑɑ kpekɑ. Ɩ́ cɑɑ ɩ́ luŋ tʋɣʋ nɑ pǝlɛ. \v 33 Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝɣɩ sɩ, mɑ tuuki sɩ mɑɑ tɔɣɔ mǝ tɔɔ kɛ́ kɑwulɑɣɑ nɑ toŋ sɔsɔɔŋ. Mɑɑ mʋ-mɛ nɑ pɑ́ɑ́nɑ́. \v 34 Mɑɑ lǝsɩ-mɛɣɛ piitimnɑɑ tɑɑ. Mɑɑ lǝsɩ-mɛɣɛ tɛtʋnɑɑ mpɑ pɑ tɑɑ ɩ́ kɑ́ yɑwɑ tɔ. Mɑɑ kpeɣeli-mɛ nɑ mɑ toŋ sɔsɔɔŋ, nɑ mɑ́ mʋ-mɛ nɑ pɑ́ɑ́nɑ́. \v 35 Ɩlɛnɑ mɑ ponɑ-mɛɣɛ wʋlɑɣɑ tɛtʋ tɑɑ, nɑ ɩ́ hɑtǝlǝnɑ piitimnɑɑ, nɑ mɑ́ hʋʋnɑ-mɛ nɑ tǝ nyǝnǝɣɩ tǝmɑ. \v 36 Teitei ɩsɩɩ mɑ hʋʋnɑ mǝ cɑɑnɑɑ kɛ Icipiti wʋlɑɣɑ tɛtʋ tɑɑ tɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ mɑɑ hʋʋnɑ-mɛ. Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝnɑ mpʋ. \v 37 Mɑɑ cɑɑlɩ-mɛ nɑ ɩ́ wɛɛ mɑ kɑlǝkʋ. Ɩ́ kɑ́ tɔkɩ mɑ nɑ-mɛ tɑ́ nɔɣɔ pɛɛlʋɣʋ. \v 38 Mɑɑ lǝsɩ mǝ tɑɑ kɛ́ mpɑ pɑ kʋlɑ mɑ tɔɔ nɑ pɑ́ tɑ́ nɩɩnɑ-m tɔ. Nɑ mɑ́ lǝsɩ-mɛɣɛ tɛtʋnɑɑ mpɑ pɑ tɑɑ ɩ́ cɑɣɑɑ tɔ. Amɑ ɩ́ kɑɑ mǝlɩ Ɩsɛɣɛlɩ tɛtʋ tɑɑ. Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ ɩ́ kɑ́ cɛkǝnɑ sɩ mɑɣɑlɛ Tɑcɑɑ. \v 39 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ Ɩsɔ yɔɣɔtɑɑ sɩ pɑɑ Ɩsɛɣɛlɩ tʋ wei ɩ́ polo nɑ ɩ́ luŋ ɩ tɩɩŋ. Amɑ pǝlɛ pǝ wɑɑlɩ kɛ́ ɩ́ kɑ́ nɩɩnɑ-m. Ɩ́ kɑɑ tɑsɑ mɑ hǝtɛ wɑkʋlʋɣʋ nɑ mǝ kʋcɔɔŋ nɑ mǝ tɩɩŋ. \v 40 Mɑ pʋɣʋ nɑŋŋ nyǝŋkʋ sɔsɔɔŋkʋ tɔɔ kɛ́ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ mpɑ mɛ mǝ tǝnɑ ɩ wɛ tɛtʋ tɑɑ tɔ, ɩ́ kɑ́ lɑ-m tǝmlɛ. Tǝnɑɣɑ mɑɑ mʋ-mɛɣɛ teu. Mɑɑ pɛɛkɩ mǝ kʋhɑɑŋ nɑ mǝ kʋhɑlǝm kɑncɑɑlɑɣɑ kʋlʋlʋm, nɑ pǝ tǝnɑ mpi ɩ́ kɑ́ hɑ-m tɔ. \v 41 Mɑɑ mʋ-mɛɣɛ teu, ɩsɩɩ kɔtɑɣɑ ŋkɑ kɑ sɔɔsʋŋ wɛ teu tɔ. Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ mɑɑ lǝsɩ-mɛɣɛ tɛtʋnɑɑ mpɑ pɑ tɑɑ mɑɑ yɑsɑ-mɛɣɛ piitimnɑɑ hɛkʋ tɔ, nɑ mɑ́ kpeɣeli-mɛ. Ɩlɛnɑ piitimnɑɑ nɑ́ sɩ mɑɣɑ Ɩsɔ nɑŋŋtʋ. \v 42 Wɑɑtʋ wei ɩnɩ mɑɑ kɔnɑ-mɛɣɛ Ɩsɛɣɛlɩ tɛtʋ nti mɑɑ kpɑɑsɑ niŋ nɑ mɑ́ tuu sɩ, mɑɑ hɑ-tǝɣɩ mǝ cɑɑnɑɑ tɔ, tǝ tɑɑ tɔɣɔ ɩ́ kɑ́ nyɩ sɩ, mɑɣɑ Tɑcɑɑ. \v 43 Tǝnɑɣɑ ɩ́ kɑ́ tɔɔsɩ mǝ tɔntɛ nɑ mǝ lɑkɑsɩ tǝnɑ nsi ɩ́ pilisinɑ mǝ tɩ tɔ sɩ tɔm. Ɩlɛnɑ ɩ́ nyǝɣǝsɩ mǝ tǝɣɩ ɑcɑɑlǝtʋ tǝnɑ nti ɩ́ lɑpɑ tɔ tǝ tɔɔ. \v 44 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ yɔɣɔtɑɑ sɩ: Mɑ hǝtɛ tɔɔ kɛ́ mɑɑ lɑ. Mɑ kɑɑ kɛɛsǝnɑ mǝ tɔntɛ ɩsɑɣɑlɛ nɑ mǝ lɑkɑsɩ nsi sɩ fɛɩ teu tɔ. Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɑ́ nyɩ sɩ, mɑɣɑlɛ Tɑcɑɑ. \s1 Tɑcɑɑ mʋ pɑ́ɑ́nɑ́ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ \p \v 45 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ tɔmɑ Ɩsekiyɛɛlɩ mɑ́ sɩ: \v 46 Yʋlʋ nyɑ́, kɛɛsɩ nyɑ́ ɩsɛ nɑ ilim mpǝtǝŋ hɔɣɔlʋɣʋ tɔɔ, nɑ ń yɔɣɔtǝnɑ-kʋ. Tɛlǝsɩ kʋ tɑwɑ hɔtʋŋ kɛ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ. \v 47 Heeli ilim mpǝtǝŋ hɔtʋɣʋ kɛ Tɑcɑɑ mɑ́ mɑ kʋyɔɣɔtʋtʋ. Mɑ yɔɣɔtǝɣɩ sɩ mɑɑ tʋ-kʋɣʋ kɔkɔ. Kɑɑ nyɑɣɑ tɩɩŋ lʋm nyǝŋ tǝnɑ nɑ kʋwʋlǝŋ. Pʋlʋpʋ kɑɑ teesi-kɛ. Kɑɑ nyɑɣɑ pǝ tǝnɑɣɑ hɑtoo ilim mpǝtǝŋ kɛ́, hɑlǝnɑ pǝ ntɔɣɔŋ. \v 48 Yǝlɑɑ tǝnɑ kɑ́ nyɩ sɩ mɑɣɑ Tɑcɑɑ. Mɑ tʋnɑ kɔkɔ ŋkɛ, nɑ pʋlʋpʋ kɑɑ teesi-kɛ. \p \v 49 Ntɛnɑ Ɩsekiyɛɛlɩ mɑ́, mɑ yɔɣɔtɩ sɩ: Hɑɩ, Tɑcɑɑ, pɑ tɔŋ mɑɣɑ sɩ ɑtuwɑ kɛ mɑ tukiɣi. \c 21 \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ tɔmɑ-m sɩ: \v 2 Yʋlʋ nyɑ́, kɛɛsɩ nyɑ́ ɩsɛ nɑ Yosɑlɛm ɩcɑtɛ tɔɔ. Yɔɣɔtɩ tǝ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛnɑɑ tɔɔ kɛ́ ɩsɑɣɑtʋ. Yɔɣɔtɩ mpi pɩɩ mɑɣɑnɑ Ɩsɛɣɛlɩ tɛtʋ tɔ. \v 3 Heeli Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ sɩ, mɑɑ kʋlɩ pɑ tɔɔ. Mɑɑ kpɛɛ mɑ lɑɣɑtɛ kɛ tǝ suɣute tɑɑ nɑ mɑ́ kʋ́ pɑ tǝnɑ. Pɑɑ ɑsɑɣɑɑ pɑɑ kʋpɑmɑ. \v 4 Kʋpɑmɑ nɑ ɑsɑɣɑɑ pɑ kpiisuɣu tɔɔ kɛ́ mɑɑ kpɛɛ mɑ lɑɣɑtɛ kɛ tǝ suɣute tɑɑ. Mɑɑ kʋ́ yǝlɑɑ tǝnɑɣɑ pǝ kpɑɣɑʋ ilim mpǝtǝŋ nɑ pǝ ntɔɣɔŋ tɔɔ tɔ. \v 5 Yǝlɑɑ tǝnɑ kɑ́ nyɩ sɩ, mɑɣɑ Tɑcɑɑ, mɑ kpɛɛ mɑ lɑɣɑtɛ kɛ tǝ suɣute tɑɑ. Tǝ kɑɑ tɑsɑ mǝlʋɣʋ. \v 6 Yʋlʋ nyɑ́, nyɑ́ lɑŋlɛ ɩ́ wɑkǝlɩ sɔsɔm. Wii pɑ tǝnɑ pɑ ɩsɛntɑɑ. \v 7 Ye pɑ pɔɔsɑ-ŋ sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ n mɔlǝɣɩ? Ɩlɛ ń cɔ sɩ, mɑ nɩɩwɑ tɔm ɩsɑɣɑtʋ kɛ́. Tɩɩ lɑ nɑ yǝlɑɑ lɑŋɑ wɑkǝlɩ. Pɑɑ susi ŋkpɑlɑsɩ kɛ yem, nɑ pɑ ɑpɑlʋtʋ hoo. Pɑ tʋnɑ kɑ́ mɑkɩ tǝmɑ. Ntɩ tǝ tɑlǝnɑ ntɔ. Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝnɑ mpʋ. \s1 Lɑɣɑtɛ kɑ tɔɣɔ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ \p \v 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ tɔmɑ Ɩsekiyɛɛlɩ mɑ́ sɩ: \v 9 Yʋlʋ nyɑ́, yɔɣɔtɩ sɩ, Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtɑɑ sɩ, \q1 lɑɣɑtɛ lɑɣɑtɛ. \q1 Pɑ sɑlɑ-tɛɣɛ nɑ pɑ́ sotiti-tɛ. \q1 \v 10 Yǝlɑɑ kʋɣʋ tɔɔ kɛ́ pɑ sɑlɑ-tɛ. \q1 Pɑ sotitɑ-tɛɣɛ sɩ tǝ́ teeki kɔkɔ. \q1 Tɩɩ pǝsɩ nɑ tǝ́ yɔɔlɩ? \q1 Mɑ pǝyɑlʋ kɑwulɑɣɑ kpɑ́tʋ́ɣʋ́ footiɣi tɩɩŋ tǝnɑɣɑ. \q1 \v 11 Pɑ sotitɑ-tɛɣɛ sɩ pɑ́ tɔkɩ-tɛɣɛ niŋ tɑɑ. \q1 Pɑ sɑlɑ-tɛ nɑ pɑ́ sotiti-tɛ sɩ \q1 kʋlʋ ɩ́ tɔkɩ ɩ niŋ tɑɑ. \q1 \v 12 Yʋlʋ nyɑ́, mɑ kɑpukɑ nɑ ń wii. \q1 Mpi tɔ, mɑ yǝlɑɑ tɔɔ kɛ́ pɑ kpɛɛ lɑɣɑtɛ. \q1 Ɩsɛɣɛlɩ ɑwulumpiyɑ tǝnɑ tɔɔ kɛ́ pɑ kpɛɛ-tɛ. \q1 Pɑɑ kʋ pɑ tǝnɑɣɑ. \q1 Pǝ tɔɔ tɔ, kpɑ nyɑ́ lɑŋlɛ. \q1 \v 13 Pǝ kɛ́ mɑɣɑsʋɣʋ toŋ nyǝŋkʋ kɛ́. \q1 Tɑcɑɑ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝnɑ mpʋ. \q1 \v 14 Yʋlʋ nyɑ́, tɛlǝsɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ \q1 nɑ ń mɑ niŋ tɑɑ. \q1 Lɑɣɑtɛ ɩ́ mɑ tɔm nɑɑlɛ, nɑ tɔm tooso. \q1 Lɑɣɑtɛ nte tǝ kʋɣɩ kɑtɑtǝlɑɣɑ tɔ \q1 ntɛ́ tǝ tǝŋǝɣǝnɑ-wɛ. \q1 \v 15 Tǝ yɔkǝɣɩ yǝlɑɑ ɑpɑlʋtʋ kɛ́. \q1 Tǝ yeki nɑ pɑ́ seliɣi. \q1 Tɑcɑɑ mɑ́, mɑ sɩɩ lɑɣɑtɛ kʋkʋkʋlɛ kɛ \q1 pɑɑ nɔnɔɣɔ ŋkɑɣɑ. \q1 Tǝ ŋmɛlǝsǝɣɩ nɑ tǝ sɔɔlʋ pɩɩwɑ sɩ tǝ́ kʋ́. \q1 \v 16 Lɑɣɑtɛ lɔŋ nyǝntɛ ɩ lo nwɑɑŋ nɑ mpǝlɛ. \q1 Tǝ kɛɛsɩ tǝ nɔɣɔ nɑ hɔɣɔlǝŋ tǝnɑ tɑɑ. \m \v 17 Tɑcɑɑ mɑ́, mɑɑ mɑ niŋ tɑɑ tɔtɔ. Mɑɑ yele nɑ mɑ pɑ́ɑ́nɑ́ huu. Mɑɣɑ Tɑcɑɑ, mɑ yɔɣɔtǝnɑ mpʋ. \s1 Kolontunɑɑ tiiu kɛ Yosɑlɛm tɔɔ \p \v 18 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ tɔmɑ Ɩsekiyɛɛlɩ mɑ́ sɩ: \v 19 Yʋlʋ nyɑ́, hɛɛ mpɑɑŋ nɑɑlɛ wei Pɑpiloni wulɑʋ kɑ́ tǝŋ nɑ ɩ́ kɔnnɑ ɩ lɑɣɑtɛ tɔ. Mpɑɑŋ ɩnɩ ɩ nɑɑlɛ ɩ lɩɩnɑ tɛtʋ kʋlʋmtʋ tɑɑ kɛ́. Tʋ kʋyʋsʋm nɑ pǝ́ hʋ́lɩ́-ɩ timpi pɑɑ mpɑɑʋ ŋku kʋ puki tɔ. \v 20 Hɛɛ mpɑɑʋ ŋku Pɑpiloni yoolɑɑ kɑ́ tǝŋ nɑ pɑ́ tɑlɑ Amoni nyǝ́mɑ ɩcɑtɛ Lɑpɑɑ tɔ. Nɑ ŋku pɑɑ tǝŋ nɑ pɑ́ tɑlɑ Yutɑ koluŋɑ ɩcɑtɛ Yosɑlɛm tɑɑ tɔ. \v 21 Pɑpiloni wulɑʋ tɑkɩ mpɑtɛɛ tɑɑ, ɩlɛnɑ ɩ́ sǝŋ nɑ ɩ́ mɑɣɑsɩ pile. Ɩ kɑ́ ciɣiti nyǝ́mɑ kʋtɔtɔnɑ. Ɩ kɑ́ pɔɔsɩ tɩɩŋ kʋlɑlɑɑŋ, nɑ ɩ́ wiili pʋlʋpʋ hɔɔlɛ tɑɑ. \v 22 Ɩ mɑɣɑsɑɑ ɩlɛnɑ nyǝmlɛ kpɑ Yosɑlɛm. Ḿpʋ́ɣʋ́ tǝ hotɑ ɩ niŋ ntɔɣɔŋ tɑɑ. Ɩ hɑ nɔɣɔ sɩ, pɑ́ sʋʋ ɩcɑtɛ tɑɑ nɑ yoou kɑkiisɑsɩ. Pɑ sɩɩ yoou wontu kɛ nɔnɔɔsɩ, nɑ pɑ́ lo hɑpɛɛ tɑkɑ kɛ koloosi kilɑ nɑ pɑ́ hɛɛ lɔɔŋ. \v 23 Yosɑlɛm nyǝ́mɑ mɛ ɩ́ hʋʋkɩ sɩ, pile mɑɣɑsʋɣʋ mpɩ pǝ kɑɑ kpɑ-mɛ. Mpi tɔ, pɑɑ tɛmɑ-mɛɣɛ nɔɔsɩ sɩɩʋ. Ɩlɛ Pɑpiloni wulɑʋ nɑ́ hʋlǝɣɩ-mɛɣɛ mǝ tǝpǝntǝlɛ. Ɩ hʋlǝɣɩ-mɛ sɩ ɩ kɑ́ kuu-mɛ nɑ ɩ́ tɛɛnɑ. \v 24 Pǝ tɔɔ kɛ́ Tɑcɑɑ Ɩsɔ yɔɣɔtǝɣɩ sɩ, ɩ́ tɔɔsǝɣɩ-m mǝ kɑwɑlɑɣɑ tɔɔ. Pǝ́cɔ́ ɩ́ kuliɣi mǝ ɩsɑɣɑtʋ tɔɔ, nɑ ɩ́ hʋlǝɣɩ mǝ kʋpǝntǝŋ kɛ mǝ lɑkɑsɩ tǝnɑ tɑɑ tɔ. Ɩ́ tɑ yele sɩ ɩ́ sɔɔ mǝ ɩsɑɣɑtʋ tɔɔ tɔ, kolontunɑɑ kɑ́ kuu-mɛ. \p \v 25 Amɑ pǝ kɑɑsʋɣʋ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ nyɑ́ tɔ, nyɑ́ kɛ́ wɑɑlɩ lɩɩlʋ sɔsɔ kɛ́. Wɑɑtʋ kɔŋ wei ɩ tɑɑ nyɑ́ tɔntɛ ɩsɑɣɑlɛ kɑ́ sɩɩ tǝnɑɣɑ tɔ. \v 26 Nti mɑɣɑ Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ hʋlǝɣɩ tɔɣɔlɛ sɩ, pɩɩ pɛ-ŋ mpi pǝ hʋlǝɣɩ sɩ, n kɛ́ ɑwulumpu tɔ. Pɑɑ kɔɔlɩ nyɑ́ ntenuɣu. Pɑɑ kʋsɩ mpɑ pɑ pɑsɑ pɑ tɩ tɔ pɑ nyɔɔŋ. Ɩlɛnɑ pɑ́ tisi mpɑ pɑ hɔŋ pɑ tɩ tɔ. \v 27 Mɑɑ pǝsɩ Yosɑlɛm ɩcɑtɛ kɛ ncɑɑlɛ tɑɑ ncɑɑlɛ. Pɑɑ yɔkɩ ɩcɑtɛ tǝnɑ tǝmʋɣʋmʋɣʋ. Amɑ pǝ kɑɑ lɑ mpʋ nɑ wei ɩ niŋ tɑɑ pɑ tʋ-tɛ tɔ, ɩ tɑ kɔntɑ kɛ́. \s1 Amoni nyǝ́mɑ yoonɑʋ \p \v 28 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ tɔmɑ Ɩsekiyɛɛlɩ mɑ́ sɩ: Tɛlǝsɩ Amoni nyǝ́mɑ kɛ tɔm ɩsɑɣɑtʋ nti Ɩsɔ Tɑcɑɑ, mɑ́, mɑ yɔɣɔtɑ pɑ yɑɑsi wei ɩ tʋʋkɩ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tɔ ɩ tɔɔ tɔ. Heeli-wɛ sɩ: Lɑɣɑtɛ wɛɛ, nɑ tǝ sɔɔlʋ pɩɩwɑ sɩ tǝ́ kʋ-mɛ. Pɑ sotitɑ-tɛ sɩ, tǝ́ teeki kɔkɔ nɑ tǝ́ kʋ́ kɑtɑtǝlɑɣɑ. \v 29 Wɑɑtʋ wei mǝ tɑŋɑ toosee kʋkpeɣee, nɑ kʋtɛlǝsǝtʋ pɔpɔtʋ nyǝntʋ tɔ. Lɑɣɑtɛ sɔɔlʋ pɩɩwɑ sɩ, tǝ́ sɛtɩ wɑɑlɩ lɩɩlɑɑ nɑ ɩsɑɣɑlɑtɑɑ pɑ nyɔɔŋ. Pɔpɔtʋ fɛɩ leleŋ, mǝ tɔntɛ ɩsɑɣɑlɛ tǝnɑɣɑ wɑɑtʋ tɑpǝnɑ ntɔ. \v 30 Ɩ́ mǝlǝnɑ mǝ lɑɣɑlɛɛ kɛ ɑ suɣulɑ tɑɑ. Mɑɑ hʋʋnɑ-mɛɣɛ tɛtʋ nti tǝ tɑɑ pǝ ŋmɑ-mɛ tɔ. \v 31 Mɑɑ mʋ-mɛ nɑ pɑ́ɑ́nɑ́ sɔsɔɔnɑ. Mɑɑ woso-yɛɣɛ mǝ tɔɔ ɩsɩɩ kɔkɔ. Mɑɑ tʋ-mɛɣɛ ɑsɑɣɑɑ mpɑ pɑ nyǝ́mɑ wɑkǝlʋɣʋ tɔm tɔ pɑ niŋ tɑɑ. \v 32 Mǝ cɑlǝm kɑ́ kpe tɛtʋ tɑɑ. Kɔkɔ kɑ nyɑɣɑ-mɛ nɑ pɑ́ sɔɔ mǝ tɔɔ. Mpi tɔ, mɑɣɑ Tɑcɑɑ Ɩsɔ, mɑ́ yɔɣɔtǝnɑ. \c 22 \s1 Yosɑlɛm nyǝ́mɑ ɑcɑɑlǝtʋ tǝmɑ \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ tɔmɑ-m sɩ: \v 2 Yʋlʋ nyɑ́, tɑɣɑnɩ nyɑ́ tɩ nɑ ń hʋʋnɑ Yosɑlɛm ɩcɑtɛ nte tǝ tɑɑ yʋlʋkʋlɑɑ suwɑ tɔ. Tɑɑ nyɑ́, lɑ nɑ pɑ́ nyɩ pɑ ɑcɑɑlǝtʋ lɑkɑsɩ. \v 3 Tɛlǝsɩ-wɛ sɩ, mǝ kʋɣʋnɑ ɩcɑtɛ yǝlɑɑ. Mǝ tɑɣɑnǝɣǝnɑ yǝlɑɑ wɑkǝlʋɣʋ wɑɑtʋ. Ɩ́ luki tɩɩŋ kʋlɑlɑɑŋ nɑ ɩ́ pilisiɣi mǝ tɩ. \v 4 Ɩ́ kʋ yǝlɑɑ nɑ ɩ́ pilisi mǝ tɩ nɑ tɩɩŋ. Ɩlɛ mǝ tɔm kɑ sɩ. Mpʋ pǝ yelinɑ nɑ mǝ kʋyɛɛŋ pɑsɑ nɑ mǝ pɩɩsɩ tɛ. Pǝ tɔɔ kɛ́ mɑ yelɑɑ nɑ piitimnɑɑ tʋʋkɩ-mɛ. Tɛtʋ tǝnɑ woŋiɣi-mɛɣɛ. \v 5 Mǝ cɔlɔ nyǝ́mɑ nɑ hɑtǝlɑɣɑ nyǝ́mɑ kɑ woŋ-mɛɣɛ. Mpi pǝ tɔɔ ɩ́ pilisɑ mǝ tɩ nɑ mǝ tɛtɛlɑtǝtʋ sɔɔsǝɣɩ tɔ. \p \v 6 Ɩsɛɣɛlɩ ɑwulumpiyɑ lɑkǝnɑ pɑ toŋ nɑ pɑ́ kʋɣɩ yǝlɑɑ kɛ ɩcɑtɛ tɑɑ. \v 7 Yǝlɑɑ footiɣi pɑ cɑɑnɑɑ nɑ pɑ toonɑɑ kɛ tɛtʋ tɑɑ. Pɑ muɣuliɣi mʋʋlɑɑ nɑ pɑ́ tɔkɩ suluwɑɑ nɑ leelɑɑ ɩsɛ. \v 8 Pɑ nyǝnǝɣɩ yem kɛ́ mɑ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛnɑɑ. Pɑ wɑkǝlǝɣɩ mɑ kʋyɛɛŋ kʋhɛɛsǝŋ. \v 9 Ɩcɑtɛ tɑɑ yǝlɑɑ mɛ ɩ́ hɑ mǝ tǝɣɩ cɑɣɑnɑʋ tɑɑ. Ɩ́ kʋɣɩ tǝmɑ nɑ ɩ́ tɔkɩ kʋlɑlɑɑm tɔɣɔnɑsɩ kɛ pulɑsɩ tɑɑ. Ɩ́ hɑ mǝ tǝɣɩ ɑsilimɑ tǝmɑ tɑɑ. \v 10 Lɛlɑɑ sʋʋkǝnɑ pɑ cɑɑnɑɑ ɑlɑɑ. Pɑ kpiki ɑlɑɑ lɛmpɑ kɛ pɑ ɩsɔtʋ nɑʋ wɑɑtʋ. \v 11 Lɛlɑɑ nɑ́ lɑkɩ wɑsɑŋkɑlǝtʋ nɑ pɑ tɔɣɔntǝlɛnɑɑ ɑlɑɑ. Ɩlɛnɑ lɛlɑɑ nɑ́ɑ́ kekitiɣi pɑ sɑɑlǝnɑɑ, yɑɑ pɑ nɑ mpɑ pɑ kɑɑ cɑɑnɑɑ tike yɑɑ toonɑɑ tike tɔ. \v 12 Tɛtʋ tɑɑ yǝlɑɑ tisiɣi nɑ pɑ fɛlǝɣɩ-wɛ nɑ pɑ kʋɣɩ lɛlɑɑ. Ɩ́ kǝntǝɣɩ mǝ liɣitee nɑ ɩ́ tɑŋɑɑ sɩ pɑ́ fɛlɩ-mɛ nɑ pɑ́ tǝnɩ kɑsǝyɑɣɑ sɔsɔɔŋkɑ. Ɩ́ lɛɛkǝɣɩ mǝ tɔɣɔntǝlɛnɑɑ nɑ mʋsʋŋ nɑ ɩ́ sɔɔkɩ mǝ cɑɑ Ɩsɔ tɔɔ. \p \v 13 Mɑɑ kʋsɩ kɑtɑŋɑ nɑ Yosɑlɛm nyǝ́mɑ mɛ mǝ tɔɔ. Mpi tɔ, ɩ́ pɛɛkǝɣɩ kɑsǝyɑɣɑ ɑsilimɑ nyǝŋkɑ nɑ ɩ́ lɑkɩ yʋlʋkʋlɛ. \v 14 Kʋyɑkʋ ŋku mɑɑ kʋlɩ mǝ tɔɔ tɔ, ɩ́ kɑ wɛɛnɑ ɑpɑlʋtʋ nɑ tomɑ nɑ ɩ́ sǝŋ? Mɑɑ lɑ nti mɑ yɔɣɔtɑɑ tɔ. \v 15 Mɑɑ yɑsɩ-mɛɣɛ tɛtʋnɑɑ mpɑ ɩ́ tɑ nyɩ tɔ pɑ piitimnɑɑ tɑɑ. Mǝ ɑsilimɑ tǝmɑ kɑ sɩɩ tǝnɑɣɑ. \v 16 Ɩ́ kɑ wɑkǝlɩ mǝ tɩ nɑ Mǝ ɩsɑɣɑtʋ kɛ piitimnɑɑ lɛlɑɑ ɩsɛntɑɑ. Ɩlɛnɑ ɩ́ cɛkǝnɑ sɩ mɑɣɑ Tɑcɑɑ. \p \v 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ tɔmɑ-m sɩ: \v 18 Yʋlʋ nyɑ́, Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ pǝsɑ kɛ́ ɩsɩɩ nyǝɣǝtʋ nti pɑ tɑ tɑɣɑnɩ tɔ. Ɩsɩɩ liɣitee nyǝɣǝtʋ, nɑ kʋsɛɛmtʋ, nɑ kʋhʋlʋmtʋ, nɑ nyǝɣǝlʋɣʋ mɑɣɑmɑɣɑ, nɑ sǝlǝpɑ nyǝŋkʋ ŋku pɑ sɩɩ kuluku tɑɑ sɩ, pɑ tɑɣɑnǝɣɩ tɔ. \v 19 Pǝ tɔɔ kɛ́ Tɑcɑɑ mɑ́ mɑ Ɩsɔ yɔɣɔtǝɣɩ sɩ: Mǝ tǝnɑ ɩ́ wɛ kɛ́ ɩsɩɩ nyǝɣǝlʋɣʋ ŋku pɑ tɑ tɑɣɑnɩ tɔ. Mɑ kpeɣeliɣi-mɛɣɛ Yosɑlɛm tɑɑ. \v 20 Teitei ɩsɩɩ pɑ kpeɣeluɣu nyǝɣǝtʋ wɑɑnɩ wɑɑnɩ kɛ tǝntǝmlɛ kɛ kuluku tɑɑ, nɑ pɑ́ huɣuti kɔkɔ nɑ tǝ́ hoo tɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ mɑɑ kpeɣeli-mɛɣɛ mɑ pɑ́ɑ́nɑ́ sɔsɔɔnɑ tɑɑ nɑ ɩ́ hoo. \v 21 Mɑɑ kpeɣeli-mɛɣɛ tǝntǝmlɛ kɛ. Mɑɑ woso mǝ tɔɔ kɛ́ mɑ pɑ́ɑ́nɑ́ sɔsɔɔnɑ kɔkɔ, nɑ ɩ́ hoo Yosɑlɛm tɑɑ. \v 22 Ɩsɩɩ liɣitee nyǝɣǝtʋ hookuɣu kuluku kɔkɔ tɑɑ tɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ́ kɑ hoo ɩcɑtɛ tɑɑ. Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ ɩ́ kɑ nyɩ sɩ, mɑɣɑ Tɑcɑɑ mɑ́ mʋnɑ pɑ́ɑ́nɑ́. \p \v 23 Ḿpʋ́ɣʋ́ mɑ tɑsɑɑ sɩ Tɑcɑɑ tɔmɑ-m sɩ: \v 24 Yʋlʋ nyɑ́, heeli Yosɑlɛm nyǝ́mɑ sɩ, mǝ ɩcɑtɛ wɛ kɛ́ ɩsɩɩ tɛtʋ nti tɛʋ tɑ nɩɩ tɔ. Ɩlɛ mɑɑ mʋ-tɩ nɑ pɑ́ɑ́nɑ́, nɑ tǝ́ wʋlɩ tǝkpɑŋɑlɑŋ ɩsɩɩ tɛtʋ nti tǝ lɑŋɑ lʋm tɔ. \v 25 Teitei ɩsɩɩ tɔɣɔlɑsɩ nyɩɩsʋɣʋ sɩ tɔɣɔnɑsɩ wɑɑlɩ tɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ mǝ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ kʋɣɩ lɛlɑɑ, nɑ pɑ́ pǝsǝɣɩ ɑlɑɑ pɑɣɑlɛ kɛ leelɑɑ, nɑ pɑ́ kuuki liɣitee nɑ wɛnɑʋ. \v 26 Mǝ kɔtǝlɑɑ nɑ́ yɔkɑ mɑ kiiŋ. Pɑ wɑkǝlǝɣɩ mɑ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛnɑɑ. Pɑɑ fɑɣɑsǝɣɩ mpi pǝ wɛ tǝnɑŋŋ nɑ mpi pǝ kɛ́ kpɑɩ nyǝm tɔ. Pǝyele pɑ tɑ nyɩ ɑsilimɑ nyǝm nɑ mpi pǝ tɑ kɛ ɑsilimɑ pʋlʋ tɔ. Pɑɑ pɑɑsǝɣǝnɑ mɑ kʋyɛɛŋ kʋhɛɛsǝŋ. Ɩlɛnɑ pǝ́ kʋɣɩ mɑ nyʋɣʋ kɛ mǝ hɛkʋ. \v 27 Mǝ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ nɑ́ wɛɛ kɛ́ ɩsɩɩ tɑɑlɛ hɑsɩ nsi sɩ cǝlǝɣɩ sɩ tɔɣɔnɑɣɑ tɔ. Pɑ ŋmɩɩsǝɣɩ cɑlǝm, pɑ tɛŋ yǝlɑɑ, pɑ ŋmɩɩlǝɣɩ pɑ wɛnɑʋ. \v 28 Mǝ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ nɑ́ wɛɛ kɛ́ ɩsɩɩ lʋm mpi pɑ tɑɑkɩ kutuluɣu tɔɔ tɔ. Kpɑɩ toosee kɛ pɑ nɑɑkɩ, nɑ pɑ́ yɔɣɔtǝɣɩ kɑloolɑɣɑ tɔm. Pɑ tɔŋ sɩ: Tɑcɑɑ Ɩsɔ yɔɣɔtɑɑ. Pǝyele mɑ tɑ yɔɣɔtɩ nɑtǝlɩ. \v 29 Mʋsʋŋ nɑ ŋmɩɩlǝm kɛ yǝlɑɑ lɑkɩ tɛtʋ tǝnɑ tɑɑ. Pɑ cɔɔsǝɣɩ kʋnyɔntʋnɑɑ nɑ pɑ́ muɣuliɣi mʋʋlɑɑ. \v 30 Mɑ pɛɛkǝɣɩ mǝ tɑɑ kɛ́ yʋlʋ wei ɩ sɔɔlʋ pɩɩwɑ sɩ ɩ́ ŋmɑ koluŋɑ tɔ. Ɩ́ kɑ́ sǝŋ nɔnɔɣɔ nɑ ɩ́ pɑɑsǝnɑ tɛtʋ tǝnɑ. Ɩ́ kɑ́ sǝlǝmɩ-m sɩ mɑ tɑɑ yɔkɩ ɩcɑtɛ. Mɑ tɑ nɑ nɔɣɔlʋ. \v 31 Mɑɑ mʋ-mɛ nɑ pɑ́ɑ́nɑ́ sɔsɔɔnɑ nɑ mɑ́ yele nɑ mǝ lɑkɑsɩ mǝlɩ mǝ nyɔɔŋ tɑɑ. Mɑ pɑ́ɑ́nɑ́ kɑ́ nyɑɣɑ-mɛ ɩsɩɩ kɔkɔ. Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝnɑ mpʋ. \c 23 \s1 Sɑmɑlii tɛtʋ yǝlɑɑ wɑsɑŋkɑlǝtʋ \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ tɔmɑ-m sɩ: \v 2 Yʋlʋ nyɑ́, ɑlɑɑ nɑpǝlɩ pɑɑ wɛnnɑ nɑɑlɛ, pɑ too kɛ kʋlʋm. \v 3 Ɩlɛnɑ pɑ́ lɑ́ wɑsɑŋkɑlǝtʋ kɛ Icipiti tɑɑ timpi pɑɑ wɛɛ tɔɣɔ pɑ pɛɛlʋtʋ wɑɑtʋ. Tǝnɑɣɑ pɑ cɑɑlɑ pɑ pɛɛlʋtʋ hǝlɑ kɛ wɑɣɑlʋɣʋ, nɑ pɑ́ ŋmɑkǝlɩ-yɛ. \v 4 Pɑ yɑɑkɑɣɑ kɔɣɔ sɩ, Oholɑ, ɩlɛɣɛlɛ Sɑmɑlii tɛtʋ. Neu sɩ Oholipɑ, ɩlɛɣɛlɛ Yosɑlɛm. Mɑ́ tǝnnɑ-wɛ, nɑ pɑ́ lʋlɩ-m ɑpɑlʋpiyɑ nɑ ɑlʋpiyɑ. \v 5 Amɑ Oholɑ nɑ́ lɑpɑ wɑsɑŋkɑlǝtʋ. Pǝyele mɑ́ tǝnnɑ-ɩ. Mpɑ n nyɩɩlɑɑ tɔɣɔlɛ nyɑ́ cɔlɔ nyǝ́mɑ Asilii nyǝ́mɑ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ń lǝsɑ pɑ tɑɑ kɛ́ tɑŋnɑɑ. \v 6 Pɑɑ kɛ́ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ kɛ́, nɑ tɔm hʋʋlɑɑ sɔsɑɑ. Pɑ suukɑɣɑ wontu kʋpɑmpɑntʋ kɛ́. Pɑɑ kɛ́ ɩfepiyɑ nɑ pɑ́ tewɑ nɑ pɑ́ cɑkɩ kpɑɣɑnǝŋ. \v 7 Ḿpʋ́ɣʋ́ Oholɑ nyɑ́ luɣu lɑpɑ Asilii nyǝ́mɑ ɑkewenɑɑ sɔsɑɑ mpɛ. N sɔɔlɑ-wɛ, nɑ ń pilisi nyɑ́ tɩ nɑ pɑ tɩɩŋ. \v 8 Wɑsɑŋkɑlǝtʋ nti ń lɑkɑɣɑ Icipiti tɔɣɔ n tʋɣʋtɑɑ. Tǝnɑɣɑ pɑ cɑɑlɑ nyɑ́ pɛɛlʋtʋ hǝlɑ wɑɣɑlʋɣʋ. Ɩlɛnɑ pɑ́ hǝntǝnɑ-ŋ nyɑ́ pɛɛlʋtʋ tɑɑ, nɑ pɑ́ pǝsɩ-ŋ wɑsɑŋkɑlɩ. \v 9 Pǝ tɔɔ kɛ́ mɑ tʋ-ŋ nyɑ́ tɑŋnɑɑ Asilii nyǝ́mɑ mpɑ nyɑ́ luɣu sʋʋ mpʋ tɔ pɑ niŋ tɑɑ. \v 10 Pɛlɛ pɑ kuu nyɑ́ pǝyɑlɑɑ nɑ nyɑ́ pɛɛlɑɑ. Ɩlɛnɑ pɑ́ wɔɣɔsɩ nyɑ́ wontu nɑ pɑ́ kʋ-ŋ nɑ lɑɣɑtɛ. Ɩsǝnɑ pǝ hɔmɑ nyɑ́ ŋkpɑŋʋɣʋ sɩ ɑlɑɑ lɛlɑɑ ɩ́ nɑ́ tɔɣɔlɛ. \s1 Yosɑlɛm ɩcɑtɛ yǝlɑɑ wɑsɑŋkɑlǝtʋ \p \v 11 Oholɑ neu Oholipɑ nɑ́ pǝ tǝnɑɣɑ mpʋ. Amɑ ɩ kʋnyɩɩlǝŋ tɛlǝsɑ mpǝle. Oholipɑ nyɑ́ nyǝntʋ tɛɛ nyɑ́ kɔɣɔ nyǝntʋ. \v 12 Nyɑ́ cɔlɔ Asilii nyǝ́mɑ tɔm hʋʋlɑɑ, nɑ ɑkewenɑɑ sɔsɑɑ. Pɑ suuwɑ wontu kʋpɑntʋ kɛ́ nɑ pɑ́ kɛ́ ɩfepiyɑ. Pɑ tewɑɣɑ nɑ pɑ́ cɑkɩ kpɑɣɑnǝŋ, mpɛɣɛ n tǝŋɑɣɑ. \v 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ mɑ cɛkǝnɑɑ sɩ, nyɑ́ pilisɑ nyɑ́ tɩ tɔtɔ. Mǝ nɑɑlɛ mǝ tɔntɛ lɑpɑ kʋlʋmtǝlɛ. \v 14 Oholipɑ nɑ́ sɔɔsɑ lɛntɩ kɛ nyɑ́ wɑsɑŋkɑlǝtʋ tɔɔ. Kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ n nɑwɑ pɑ lǝsɑ Pɑpiloni nyǝ́mɑ fotoo nɑ lʋm kʋsɛɛmǝm kɛ koluŋɑ tɔɔ. \v 15 Pɑ lǝlɑ tɑmpɑlɑnɑɑ kɛ pɑ tɩɩsɩ tɑɑ. Pɑ temɑ nyɔɔŋ sɑɑlɑsɩ kʋwɑlɑsɩ, pɑ nǝɣǝsǝnɑ ɩsɩɩ ɑwulɑɑ. Ɩsɩɩ Pɑpiloni nyǝ́mɑ wɛʋ pɑ tɛ tɔ. \v 16 Wɑɑtʋ wei Oholipɑ n nɑ́-wɛɣɛ kpɑkpɑɑ tɔɣɔ ń nyɩɩlɑ-wɛ. Ɩlɛnɑ ń tili nyɑ́ tillɑɑ kɛ pɑ tɛ. \v 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ Pɑpiloni nyǝ́mɑ polɑ nyɑ́ kiŋ nɑ nyɑ́ nɑ-wɛ ɩ́ kɑɑ nyɑɑlʋɣʋ. Nɑ pɑ́ pilisi-ŋ nɑ pɑ wɑsɑŋkɑlǝtʋ. N pilisɑ nyɑ́ tǝɣɩ mpʋ, ɩlɛnɑ nyɑ́ tɑɑ kpɑnɑ-wɛ. \v 18 N kɑ pǝsɑ nyɑ́ tǝɣɩ wɑsɑŋkɑlɩ kɛ́ tǝkeelee. N hʋlɑ nyɑ́ tɑpɑkpɛtɛ kɛ yǝlɑɑ. Hɑlǝnɑ mɑ nyǝɣǝsɩ-ŋ ɩsɩɩ mɑ nyǝɣǝsʋɣʋ nyɑ́ kɔɣɔ tɔ. \v 19 N lʋlǝsɑ nyɑ́ wɑsɑŋkɑlǝtʋ kɛ́, nɑ ń tɔɔsǝɣɩ ɩsǝnɑ n lɑkɑɣɑ nyɑ́ tǝɣɩ nyɑ́ pɛɛlǝtʋ wɑɑtʋ kɛ Icipiti tɔ. \v 20 Ḿpʋ́ɣʋ́ nyɑ́ luɣu sʋʋwɑ nyɑ́ tɑŋnɑɑ mpɑ pɑ wɛnɑ wɑsɑŋkɑlǝtʋ luluɣu tɔ. Ɩsɩɩ kpɑŋɑsɩ nɑ kpɑɣɑnǝŋ pǝ wɛʋ tɔ. \s1 Yosɑlɛm nyǝ́mɑ ŋkpɑŋʋɣʋ hɔm \p \v 21 Oholipɑ, n tɔɔsɑ ɩsɑɣɑtʋ nti n lɑpɑ nyɑ́ pɛɛlʋtʋ tɔ. Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ Icipiti nyǝ́mɑ wɑɣɑlɑɣɑ nyɑ́ hǝlɑ nɑ pɑ́ ŋmɑkǝlǝɣɩ-yɛ. \v 22 Pǝ tɔɔ kɛ́ Tɑcɑɑ Ɩsɔ yɔɣɔtǝɣɩ sɩ: Mɑɑ yele nɑ nyɑ́ tɑŋnɑɑ tǝnɑ mpɑ nyɑ́ tɑɑ kpɑnɑɑ tɔ, pɑ́ lɩɩnɑ pɑɑ le nɑ pɑ́ kʋlɩ nyɑ́ tɔɔ. \v 23 Pǝ kpɑɣɑʋ Pɑpiloni ɩcɑtɛ, nɑ Kɑlǝtee nyǝ́mɑ tǝnɑ tɔ. Nɑ Pekotɩ nɑ Sowɑ nɑ Kowɑ pǝ tɛtʋnɑɑ nyǝ́mɑ. Asilii nyǝ́mɑ tǝnɑ kɑ́ sɔɔsɩ pɑ tɔɔ. Mɑɑ kpeɣeli ɩfepiyɑ telɑɑ, nɑ kʋfǝnɛɛnɑɑ, nɑ tɔm hʋʋlɑɑ sɔsɑɑ, nɑ yoolɑɑ, nɑ ɑkewenɑɑ sɔsɑɑ. Pɑ tǝnɑ pɑɑ kɛ́ kpɑɣɑnǝŋ cɑɣɑlɑɑ kɛ́. \v 24 Pɑɑ lɩɩnɑ ilim ntɔɣɔŋ tɔɔ kɛ́, nɑ yoolɑɑ tuutuumɑ nɑ pɑ yoou kɛɛkɛnɑɑ nɑ pǝ wontu. Pɑɑ kenti pɑ tɔɔ kɛ́ kpɑlǝŋ, nɑ yoou kɑhusi nɑ pɑ́ tɑ-mɛɣɛ kotɑɣɑ. Mɑɑ pɛtɩ Pɑpiloni nyǝ́mɑ kɛ mǝ tɔm. Pɛlɛ pɑɑ kɛɛsǝnɑ pɑ kiiŋ nɑ pɑ hʋʋnɑ-mɛ. \v 25 Mɑɑ mʋ-mɛ nɑ pɑ́ɑ́nɑ́, nɑ mɑ́ yele nɑ mǝ kolontunɑɑ lɑ-mɛ nɑ mʋsʋŋ. Pɑɑ sɛtɩ mǝ mɩɩnɑ, nɑ mǝ ŋkpɑŋŋ. Pɑɑ kʋ mǝ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ nɑ lɑɣɑtɛ. Ɩlɛnɑ pɑ kuu mǝ pǝyɑlɑɑ nɑ mǝ pɛɛlɑɑ. Ye pǝ kɑɑsɑ mpɑ, ɩlɛ pɑ nyɑɣɑsɩ-wɛɣɛ kɔkɔ nɑ pɑ ɩsɛ. \v 26 Pɑɑ kuu mǝ wontu kʋsusuutu, nɑ mǝ kɑcɔkɑ nyǝntʋ tǝnɑ. \v 27 Mɑɑ sɩɩ tǝnɑɣɑ kɛ mǝ tɔntɛ ɩsɑɣɑlɛ. Nɑ mǝ wɑsɑŋkɑlǝtʋ nti ɩ cɑɑlɑ Icipiti tɑɑ tɔ. Ɩ kɑɑ tɑsɑ Icipiti nyǝ́mɑ kɛ nyɩɩlʋɣʋ, yɑɑ ɩ hʋʋ pɑ tɔm. \p \v 28 Pǝ tɑɣɑ pʋlʋ, mɑɣɑ Tɑcɑɑ, mɑ yɔɣɔtǝɣǝnɑ sɩ mɑɑ tʋ-mɛɣɛ mpɑ ɩɩ cɑɑkɩ nɑ mǝ́ tɑɑ kpɑɑnɑ tɔ pɑ niŋ tɑɑ. \v 29 Tɑɑ hɑŋɑɣɑ kɛ pɑɑ lɑnɑ-mɛ, nɑ pɑ́ kuu mǝ wɛnɑʋ mpi ɩ́ kontinɑ hɑŋɑɣɑ tɔ, nɑ pǝ́ yele-mɛɣɛ kpɛtɛ tǝyǝlǝyǝlɩ. Pɩɩ kuli mǝ tɛtɛlɑtǝtʋ nɑ mǝ wɑsɑŋkɑlǝtʋ ɩsɑɣɑtʋ nɑ pǝ fɛɛlɛ tɔɔ tǝyelele. \v 30 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑɑ lɑ-mɛ. Mpi tɔ, ɩ́ lɑpɑ wɑsɑŋkɑlǝtʋ nɑ piitimnɑɑ. Ɩ pilisɑ mǝ tɩ nɑ pɑ tɩɩŋ. \v 31 Mǝ kɔɣɔ ɩkpɑtɛ kɛ ɩ́ tǝŋɑɑ. Pǝ tɔɔ kɛ́ mɑɑ tʋ-mɛɣɛ wɑhɑlɑ sɔsɔ nɑ pɑ́ɑ́nɑ́*fɑ*. \f ɑ \fr 23:31 \fr*\fk pɑ́ɑ́nɑ́: \fk*\ft Pɑ́ɑ́nɑ́, pǝ nɩɩʋ lɑpɑ Lǝkpɑ nyǝ́mɑ kɛ kɑtɛ, pǝ tɔɔ kɛ́ tǝ\ft*\f* tʋwɑ pǝ hʋwɛɛ ɩsɩɩ Mɑtiyee 20:22. Fǝlɑnsɛɛ tɑɑ wɛɛ sɩ kɔpʋ kɛ́. \v 32 Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtɑɑ sɩ: Ɩ́ kɑ́ tɔɣɔ wɑhɑlɑ sɔsɔ kɛ́. Wɑhɑlɑ ɩnɩ ɩ wɑlɑɑ kɛ́ nɑ ɩ limɑɑ. Wɑhɑlɑ ɩnɩ ɩ kɑ yelinɑ nɑ pɑ́ tʋʋkɩ-mɛ nɑ pɑ́ woŋiɣi-mɛ. Wɑhɑlɑ ɩnɩ ɩ tɔɔwɑ sɔsɔm kɛ́. \v 33 Nyɑ́ kɔɣɔ Sɑmɑlii wɑhɑlɑ ɩnɩ, ɩ kɑ́ wɩɩ-ŋ nɑ ɩ́ kʋ-ŋ. Nɑ ɩ́ wɑkǝlɩ-ŋ nɑ ɩ́ tʋ-ŋ sɔɣɔntʋ. \v 34 N kɑ́ tɔɣɔ-ɩ kɛ́ nɑ ń tɛmɩ-ɩ. N kɑ́ yɔkɩ-ɩ hɔɣɔlɑsɩ nɑ sɩ́ hɛɛ nyɑ́ lɑŋlɛ tɑɑ. Mpi tɔ, mɑɣɑ Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ yɔɣɔtǝnɑ. \v 35 Pǝ tɔɔ kɛ́ Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtɑɑ sɩ: N sɔɔ mɑ tɔɔ. N lɔ-m nɑ wɑɑlɩ tɔ, nyɑ́ wɑsɑŋkɑlǝtʋ nɑ nyɑ́ ɩsɑɣɑtʋ kɑ́ mǝlɩ nyɑ́ nyʋɣʋ tɑɑ. \s1 Ɩsɔ kʋɣɩ Sɑmɑlii nɑ Yosɑlɛm pɑ tɔm \p \v 36 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ tɔmɑ Ɩsekiyɛɛlɩ mɑ́ sɩ: Yʋlʋ nyɑ́, tɑɣɑnɩ nyɑ́ tɩ nɑ ń hʋʋnɑ Oholɑ nɑ Oholipɑ. Pǝ wɛɛ sɩ ń kuli pɑ ɑcɑɑlǝtʋ tɔɔ kɛ́. \v 37 Pɑ kɛ́ ɑlɑɑ yʋlʋkʋlɑɑ kɛ́, nɑ wɑsɑŋkɑlǝnɑɑ. Tɩɩŋ ɑsilimɑ nyǝŋ tǝlɑɑlɛ kɛ pɑ lɑpɑ wɑsɑŋkɑlǝtʋ. Pɑ lɑɑ-ɩ pɑ pǝyɑlɑɑ mpɑ pɑɑ lʋlɑ-m tɔ. \v 38 Mpi pɑ tɑsɑ-m lɑpʋ tɔɣɔlɛ pɑ pilisɑ mɑ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ kɛ kʋyɑkʋ kʋlʋmʋɣʋ ŋkʋ. Pɑ wɑkǝlɑ mɑ kʋyɛɛŋ kʋhɛɛsǝŋ. \v 39 Wɑɑtʋ wei pɑ lɑɑkɑɣɑ pɑ piyɑ kɛ tɩɩŋ tɔɣɔ, pɑ polɑ kʋyɑkʋ kʋlʋmʋɣʋ ŋkʋɣʋ mɑ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ nɑ pɑ́ pilisi-tɛ. \v 40 Hɑlǝnɑ pɑ́ tili tillɑɑ kɛ ɑpɑlɑɑ pooluŋ nyǝ́mɑ wɑɑlɩ. Pɛlɛ pɑ tɔɔ kɛ́ pɑ sɔwɑ lʋm, nɑ pɑ́ tʋ́ cǝlɑʋnɑɑ nɑ kɑcɔkɑ wontu. \v 41 Ɩlɛnɑ pɑ́ cɑɣɑ pɑ kɑtonɑɑ kʋpɑmpɑmɑ tɔɔ, nɑ pɑ tɑɑpǝlǝnɑɑ kɛ pɑ nɔɣɔ tɔɔ. Nɑ pɑ́ sɩɩ mɑ tulɑɑlʋ nɑ nim kɛ pǝ tɔɔ. \v 42 Sɑmɑɑ wei ɩɩ hʋʋkɩ nɑtǝlɩ tɔ, ɩ kɔmɑ ɩ kiŋ nɑ ɩ́ lɑkɩ kɔkɔtɛ. Sɑpɑɑ wʋlɑɣɑ tɛtʋ tɑɑ kɛ́ pɑ lɩɩnɑɑ. Pɑ tʋwɑ Oholɑ nɑ ɩ neu pɑ niŋ tɑɑ kɛ́ kpɑsɩ, nɑ pɑ temɑ-wɛɣɛ nteniŋ kʋpɑmpɑŋ. \v 43 Mpʋɣʋlɛ mɑ pɔɔsɑ pɑ tɑɑ ɑlʋ wei ɩ kpɑtǝlɑ wɑsɑŋkɑlǝtʋ tɑɑ tɔ sɩ: Nɔɔnɔɔ n kɑ́ lɑkɩ-tǝɣǝlɛ? Nɑ pɑɑ kɔɔ nyɑ́ kiŋ nɑ? \v 44 Ɩlɛnɑ yǝlɑɑ kɔɔ pɑ kiŋ ɩsɩɩ pɑ kɔŋʋɣʋ ɑpɑlɑɑ tǝnɑ ɑlɑɑ kiŋ tɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɑpɑlɑɑ pukɑɣɑ ɑlɑɑ sɑkɑlɑ nyǝ́mɑ Oholɑ nɑ Oholipɑ pɑ kiŋ. \v 45 Amɑ ɑpɑlɑɑ siɣisilɑɑ kɑ́ hʋʋnɑ-wɛ, ɩsɩɩ pɑ hʋʋkʋɣʋnɑ wɑsɑŋkɑlǝnɑɑ, yɑɑ mpɑ pɑ kʋɣɩ yǝlɑɑ tɔ. Mpi tɔ, pɑ kɛ́ wɑsɑŋkɑlǝnɑɑ kɛ́, nɑ yǝlɑɑ cɑlǝm wɛ pɑ niŋ tɔɔ. \v 46 Tɑcɑɑ Ɩsɔ yɔɣɔtǝɣɩ sɩ: Mɑɑ yele nɑ sɑmɑɑ kʋlɩ pɑ tɔɔ. Pɑɑ kuu pɑ wontu nɑ sɔɣɔntʋ pɩɩ-wɛ. \v 47 Sɑmɑɑ ɩnɩ ɩ kɑ́ yɑɣɑ-wɛɣɛ pɛɛ, nɑ pɑ́ kʋ pɑ nɑ pɑ pǝyɑlɑɑ nɑ pɑ pɛɛlɑɑ nɑ lɑɣɑlɛɛ, nɑ pɑ nyɑɣɑsɩ pɑ tɛɛsɩ kɛ kɔkɔ. \v 48 Ɩsǝnɑ mɑɑ sɩɩ ɩsɑɣɑtʋ tǝnɑɣɑ kɛ tɛtʋ tɑɑ tɔɣɔlɛ. Ɩlɛnɑ pǝ́ hʋlɩ ɑlɑɑ lɛlɑɑ kɛ lɑɣɑtʋ nɑ pɑ́ tɑɑ tǝŋ pɑnɛ pɑ ɩkpɑtɛ. \v 49 Pɑ ɩsɑɣɑtʋ kɑ́ mǝlɩ pɑ nyɔɔŋ tɑɑ. Pɑɑ sǝɣǝlɩ pɑ tɩɩŋ lɑɑʋ kʋpʋntʋɣʋ. Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ pɑɑ nyɩ sɩ mɑɣɑlɛ Tɑcɑɑ Ɩsɔ. \c 24 \s1 Yosɑlɛm nǝɣǝsǝnɑ tɑɑnɩɩsɛ wei kɔkɔtɑɣɑ kpɑwɑ tɔ \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kuuu pǝnɑɣɑ pɔɣɔlɑɣɑfɛɩ nɑɑnʋwɑ nyǝŋkɑ. Ɩsɔtʋ nɑɑnʋwɑ nyǝŋ, kʋyɑkʋ nɑɑnʋwɑ nyǝŋkʋ wule. Tɑcɑɑ tɔmɑ-m sɩ: \v 2 Yʋlʋ nyɑ́ tʋ kʋyɑkʋ ŋkʋɣʋ tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ. Mpi tɔ, kʋ wule kɛ Pɑpiloni wulɑʋ kɑ́ sʋʋ Yosɑlɛm tɑɑ nɑ ɩ́ lɛɛkɩ-tɛ. \v 3 Yɔɣɔtɩ yǝlɑɑ tɔɔ kʋllɑɑ mpɛɣɛ tɔm. Mɑɣɑ Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ yɔɣɔtǝnɑ-tɩ sɩ: \q1 Tǝsɩ tiyɑɣɑ, \q1 tǝsɩ-kɛ nɑ ń pǝlɩ kɑ tɑɑ kɛ́ lʋm. \q1 \v 4 Tʋ nɑntʋ cǝɣǝlǝŋ kʋpɑŋ tǝnɑ. \q1 Pɑɑ yule pɑɑ hɑmʋɣʋ, \q1 nɑ ń suuli mʋwɑ kʋpɑnɑ. \q1 \v 5 Kpɑɣɑ kɑlǝkʋ tɑɑ heu kʋpɑmpɑŋ nɑntʋ. \q1 Tʋ tɑɑsɩ kɛ sɔsɔm kɛ tiyɑɣɑ tɛɛ, \q1 nɑ pǝ́ wɑsɑ teu. \q1 Mpi tɔ, pǝ wɛɛ sɩ mʋwɑ \q1 mɑɣɑmɑɣɑ ɩ́ pɩɩ tɔtɔɣɔ. \q1 \v 6 Pǝ tɔɔ kɛ́ Tɑcɑɑ Ɩsɔ, \q1 mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝɣɩ sɩ, \q1 yʋlʋkʋlɛ ɩcɑtɛ tɔm wɛ wɑɩyo kɛ́. \q1 Tǝ nǝɣǝsǝnɑ kɛ́ ɩsɩɩ tɑɑnɩɩsɛ wei \q1 kɔkɔtɑɣɑ kpɑwɑ, nɑ ɩ nyɑɑlʋɣʋ nɑ kɑtɛ tɔ. \q1 Lǝsɩ tiipile nɑntʋ kɛ cǝɣǝlʋɣʋ cǝɣǝlʋɣʋ. \q1 Pǝ tɑɑ sɔɔ pɑɑ kʋlʋmʋɣʋ. \q1 \v 7 Mpi pǝ tɔɔ tɔ, yǝlɑɑ mpɑ Yosɑlɛm kʋwɑ tɔ, \q1 pɑ cɑlǝm wɛ ɩcɑtɛ hɛkʋ tɑɑ kʋkpɑmʋɣʋ tɔɔ kɛ́ yem. \q1 Nɔɣɔlʋ tɑ pǝlɩ-wǝɣɩ ɑtɛ sɩ \q1 pɑ́ tɑkɩ-wǝɣɩ tɛtʋ. \q1 \v 8 Mɑ cɑɑwɑ sɩ mɑ hʋ́lɩ́ mɑ pɑ́ɑ́nɑ́ sɔsɔɔnɑ nɑ mɑ́ lɛɛtɩ. \q1 Ɩlɛnɑ mɑ́ ŋmɩɩsɩ ɩ cɑlǝm kɛ kʋkpɑmʋɣʋ tɔɔ, \q1 nɑ mɑ́ yele-wǝɣɩ mpʋ sɩ nɔɣɔlʋ ɩ́ tɑɑ tɑkɩ-wɩ. \q1 \v 9 Pǝ tɔɔ kɛ Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́, \q1 mɑ yɔɣɔtǝɣɩ tǝfoo sɩ: \q1 Yʋlʋkʋlɑɑ ɩcɑtɛ ntɛ́ tǝ tɔm wɛ wɑɩyo kɛ́. \q1 Mpi tɔ, mɑɑ tʋ́ tǝ tɑɑ kɛ́ kɔkɔ sɔsɑɣɑ. \q1 \v 10 Tʋ́ tɑɑsɩ kɛ sɔsɔm nɑ ń tʋ́ kɔkɔ, \q1 tǝsɩ nɑntʋ kɛ teu nɑ ń tʋ tuusi pee. Mʋwɑ ɩ́ nyɑɣɑ. \q1 \v 11 Tǝnɩ tiipile kpɛtɛ kɛ mɑmɑlɑ tɔɔ nɑ tǝ́ hɑŋ. \q1 Tǝ nyǝɣǝlʋɣʋ kʋsɛɛmʋɣʋ ɩ́ sɛɛ, \q1 nɑ tǝ ɑsilimɑ hoo tǝ tɑɑ, \q1 nɑ tǝ kɔkɔtɑɣɑ nyɑɣɑ. \m \v 12 Tǝkɑɑsʋɣʋ tǝnɑ wɛ kpɛtɛ kɛ́. Kɔkɔtɑɣɑ kɑɑ lɩɩ yem nɑ pǝ tɑ kɛnɑ kɔkɔ. \v 13 Yosɑlɛm nyǝ́mɑ kɑwɑlɑɣɑ wɛ pɑ ɑsilimɑ tɑɑ kɛ́. Mpi tɔ, mɑ cɑɑkɑɣɑ sɩ mɑ́ hɩɩsɩ pɑ ɑsilimɑ. Amɑ pɑ fɛɩ tǝnɑŋŋ, ɑ kɑɑ tɑsɑ hɩɩsʋɣʋ. Mɑɑ lɑnɑ-wɛ nɑ pɑ́ɑ́nɑ́ kɛ́ hɑlǝnɑ ɑ́ hɛɛ. \v 14 Mɑɣɑ Tɑcɑɑ mɑ́ yɔɣɔtǝnɑ mpʋ. Mɑɑ lɑ pǝ tǝnɑɣɑ, mɑ kɑɑ nyɑ́. Pǝyele mɑ kɑɑ wɛɛnɑ pǝtɔɔtǝlɛ, yɑɑ mɑ́ tuli tɑpǝŋ. Pɩɩ hʋʋnɑ-mɛɣɛ nɑ pǝ́ kɛɛsǝnɑ mǝ tɔntɛ nɑ mǝ tǝmɑ. Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝnɑ mpʋ. \s1 Ɩsekiyɛɛlɩ cɑɣɑlɛ kɛ lǝyɑɣɑ \p \v 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ tɔmɑ-m sɩ: \v 16 Yʋlʋ nyɑ́, mɑɑ yele nɑ sǝm kɛlɩ wei ɩ hɛɛsǝɣɩ nyɑ́ lɑŋlɛ tɔ. Ɩlɛ pǝ fɛɩ sɩ ń cɑɣɑ lǝyɑɣɑ yɑɑ ń wii, yɑɑ nyɑ́ ɩsǝlʋm ɩ́ tɩɩ lɩɩ. \v 17 Nmɛsɩ nyɑ́ lɑŋwɑkǝllɛ, tɑɑ cɑɣɑ lǝyɑɣɑ. Amɑ te nyɑ́ nyʋɣʋ sɑɑlɑɣɑ, nɑ ń lɛɛ nyɑ́ ntɑŋkpɑlɑ. Tɑɑ tɑkɩ nyɑ́ ɩsɛntɔɔ, pǝyele tɑɑ tɔɣɔ lǝyɑɣɑ tɔɣɔnɑɣɑ. \p \v 18 Ɩsekiyɛɛlɩ mɑ́, tɑnɑŋ tɛɛ kɛ́ mɑ yɔɣɔtɑɣɑnɑ yǝlɑɑ. Ɩlɛnɑ tɑɑnɑɣɑ ŋkɛ kɑ mɑɣɑmɑɣɑ mɑ ɑlʋ sɩ. Pǝ femɑ ɩlɛnɑ mɑ́ lɑ́ ɩsǝnɑ Ɩsɔ hʋlɑ-m tɔ. \v 19 Ntɛnɑ yǝlɑɑ pɔɔsɩ-m sɩ, mɑ́ kɛɛsɩ-wɛɣɛ mpi mɑ lɑkɩ mpʋ tɔ pǝ kʋtoluɣu. \v 20 Mpʋɣʋlɛ mɑ cɔ-wɛ sɩ, Tɑcɑɑ heelɑ-m tɔm \v 21 sɩ mɑ́ tɛlǝsɩ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ. Ɩsɔ sɩ: Mɑɑ wɑkǝlɩ mɑ tǝsɛɛlɛ. Ntɛɣɛ pɑ hɔŋnɑ pɑ tɩ nɑ pɑ́ hʋlǝsǝɣǝnɑ lɑŋɑ nɑ pɑ́ sɔɔlɑ-tɛ. Pɑɑ kʋ́ pɑ pɛɛlɑɑ nɑ pɑ pǝyɑlɑɑ mpɑ pǝ yelɑ Yosɑlɛm tɔ. \v 22 Pɑ kɑɑ tɑkɩ pɑ ɩsɛntɔɔ yɑɑ pɑ́ tɔɣɔ lǝyɑɣɑ tɔɣɔnɑɣɑ. \v 23 Pɑ kɑɑ hɛtɩ pɑ nyɔɔŋ sɑɑlɑsɩ, yɑɑ pɑ́ wɔɣɔsɩ pɑ ntɑŋkpɑlɑ. Pɑ lɑŋɑ kɑɑ wɑkǝlɩ, yɑɑ pɑ́ wii. Amɑ pɑ ɩsɑɣɑtʋ tɔɔ kɛ́ pɑɑ nǝɣǝsɩ nɑ pɑ́ wiiki tǝmɑ tɔɔ. \v 24 Ɩsekiyɛɛlɩ mɑɣɑ pɑɑ kɛɛsǝnɑ nɑ pɑ́ lɑ́ teitei ɩsɩɩ mɑ lɑpʋ tɔ. Wɑɑtʋ wei yɑɑsinɑɑ mpɛ pɑɑ lɑ tɔ, pɑɑ nyɩ sɩ Ɩsɔ mɑɣɑlɛ Tɑcɑɑ. \p \v 25 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ tɔmɑ-m sɩ: Kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ mɑɑ lǝsɩ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nte tǝ kɛ́ mǝ kpʋlʋɣʋ tǝtʋlɛ nɑ ɩ́ hʋlǝsǝɣɩ-tɛ nɑ lɑŋɑ tɔ. Lonte ntɛɣɛ ɩ́ kɑ tɛɛlǝɣɩ nɑ ɩ́ hɔŋnɑ mǝ tɩ. Mɑɑ yele nɑ ɩ́ lɑŋ mǝ pǝyɑlɑɑ nɑ mǝ pɛɛlɑɑ tɔtɔ. \v 26 Ɩlɛ kʋyɑkʋ ŋkʋɣʋ wei pǝ sɔɔwɑ tɔ, ɩ kɑ́ se nɑ ɩ́ kɔɔ nɑ ɩ́ kɛɛsɩ-mɛɣɛ-tɩ. \v 27 Wʋlɛ ńtɛ́ tǝ mɑɣɑmɑɣɑ kɛ mǝ nɔɣɔ kɑ́ kuli nɑ ɩ́ yɔɣɔtǝnɑ wei pǝ sɔɔwɑ tɔ. Ɩ́ kɑɑ tɑsɑ sum ɩsɩɩ kɑmumukɑ. Ɩsekiyɛɛlɩ nyɑɑ wɛɛnɑ ɩsɩɩ kʋhʋlʋm. Ɩlɛnɑ ɩ́ cɛkǝnɑ sɩ mɑɣɑ Tɑcɑɑ. \c 25 \s1 Tɑcɑɑ kɑlǝɣǝnɑ Amoni nyǝ́mɑ \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ tɔmɑ Ɩsekiyɛɛlɩ mɑ́ sɩ: \v 2 Yʋlʋ nyɑ́, kɛɛsɩ ɩsɛ nɑ Amoni nyǝ́mɑ tɛtʋ tɔɔ. Yɔɣɔtɩ ɩsɑɣɑtʋnɑɑ mpɑ pɑɑ mɑɣɑnɑ-wɛ tɔ, pɑ tɔm. \v 3 Tɛlǝsɩ-wɛ sɩ, mɑɣɑ Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ yɔɣɔtɑɑ sɩ ɩ́ woŋɑɑ nɑ ɩ́ kpɑlǝsɩ kʋyɑŋku mɑ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ wɑkǝlɑɑ tɔ. Ɩ́ kpiisɑ Ɩsɛɣɛlɩ tɛtʋ. Kolontunɑɑ kuu Yutɑ nyǝ́mɑ nɑ pɑ́ tɛɛnɑ. \v 4 Mɑɑ yele nɑ ilim tǝlɩɩlɛ nyǝ́mɑ tɔɣɔ mǝ tɛtʋ. Pɑɑ siki pɑ tǝsʋʋlɛnɑɑ nɑ pɑ́ kɑ́ pɑ kɑlǝkǝŋ. Pɑɑ tɔɣɔ mǝ tɛtʋ kʋlʋlʋm, nɑ pɑ́ nyɔɔ mǝ nɑɑlǝm. \v 5 Mɑɑ pǝsɩ mǝ ɩcɑtɛ sɔsɔɔlɛ Lɑpɑɑ kɛ yooyoonɑɑ tǝtɔɣɔlɛ. Mǝ tɛtʋ tǝnɑ kɑ pǝsɩ heeŋ tǝhɛɛsǝlɛ. Ɩlɛnɑ ɩ́ nyɩ sɩ mɑɣɑlɛ Tɑcɑɑ. \p \v 6 Tɑcɑɑ Ɩsɔ yɔɣɔtɑɑ sɩ, mǝ lɑŋlɛ hɛɛnɑ Ɩsɛɣɛlɩ tɛtʋ wɑhɑlɑnɑɑ. Ɩ́ woŋɑɑ nɑ ɩ́ ŋmɑɑlɩ nɑ ɩ́ footi-wɛɣɛ kɑtɑtǝlɑɣɑ. \v 7 Mɑɑ tʋ-mɛɣɛ niŋ nɑ mɑ́ yele nɑ piitimnɑɑ lɛlɑɑ lɛɛkɩ mǝ nyǝm tǝnɑ. Mɑɑ kpiisi-mɛ tǝkpɑtɑɑ kɛ́ tɛtʋnɑɑ lɛlɑɑ tɑɑ. Ɩlɛnɑ ɩ́ nyɩ sɩ mɑɣɑlɛ Tɑcɑɑ. \s1 Tɑcɑɑ kɑlǝɣǝnɑ Mowɑpʋ nyǝ́mɑ \p \v 8 Mpʋɣʋlɛ Tɑcɑɑ Ɩsɔ tɔmɑ sɩ: Mowɑpʋ nɑ Seyii pǝ nyǝ́mɑ yɔɣɔtɑɑ sɩ, Yutɑ yǝlɑɑ wɛ teitei kɛ́ ɩsɩɩ piitim lɛmpɩ nyǝ́mɑ. Pɑ tɑ pɑɣɑtɩ. \v 9 Pǝ tɔɔ kɛ́ mɑɑ yele nɑ kolontunɑɑ tii ɑcɑlɛɛ nnɑ ɑ wɛ Mowɑpʋ tɛtʋ toŋɑ tɔɔ tɔ ɑ tɔɔ. Anɩ ɑ kentinɑ pɑ tɔɔ. Pɑɑ yɔkɩ-yɛɣɛ kʋlʋm kʋlʋm. Pɑɑ ɑ tɑɑ wenɑ ɑ kǝlɑ teu tɔ, ɩsɩɩ Pɛtɩ-Yesimɔtɩ, nɑ Pɑɑlɩ-Meyɔŋ, nɑ Kiliyɑtɑyim. \v 10 Mɑɑ yele nɑ ilim tǝlɩɩlɛ tɔɔ tɔntɑɑ tɔɣɔ Mowɑpʋ*fɑ* nyǝ́mɑ tɛtʋ. Ɩsɩɩ pɑ tɔɣɔʋ Amɔŋ nyǝ́mɑ nyǝntʋ tɔ. Hɑlɩ nɔɣɔlʋ kɑɑ kɔɔ ɩ́ tɔɔsɩ Mowɑpʋ nyǝ́mɑ mɛ mǝ tɔɔ. \f ɑ \fr 25:10 \fr*\fk Mowɑpʋ: \fk*\ft Mowɑpʋ lonte tɑɑ, tɛlǝsǝlɑɑ lɛlɑɑ nɑ́ tʋwɑ sɩ Amoni nyǝ́mɑ.\ft*\f* \v 11 Mɑɑ tǝŋ siɣisuɣu kɛ́ nɑ mɑ́ lɑnɑ-mɛ. Ɩlɛnɑ ɩ́ cɛkǝnɑ sɩ mɑɣɑlɛ Tɑcɑɑ. \s1 Tɑcɑɑ kɑlǝɣǝnɑ Ɩtɔm nyǝ́mɑ \p \v 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ Ɩsɔ tɔmɑ sɩ: Ɩtɔm nyǝ́mɑ mɛ mǝ tɑsǝkǝlɛ ntɛ́, lɛɛtʋɣʋ mpi ɩ́ lɛɛtɑ Yutɑ nyǝ́mɑ tɔ. \v 13 Mɑɑ tʋ-mɛɣɛ niŋ. Mɑɑ kʋ́ yǝlɑɑ nɑ wontu. Pɩɩ kpiisi-mɛɣɛ pǝ kpɑɣɑʋ Temɑŋ ɩcɑtɛ, hɑlǝnɑ Tetɑŋ nyǝntɛ tɔ. \v 14 Mɑɑ yele nɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ lɛɛtɩ Ɩtɔm nyǝ́mɑ mɛ nɑ mɑ pɑ́ɑ́nɑ́. Ɩlɛnɑ ɩ́ cɛkǝnɑ mɑ lɛɛtʋɣʋ. Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝnɑ mpʋ. \s1 Tɑcɑɑ kɑlǝɣǝnɑ Filiisi nyǝ́mɑ \p \v 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ Ɩsɔ tɔmɑ sɩ: Mpi pǝ tɔɔ tɔ. Filiisi nyǝ́mɑ mɛ ɩ́ tɑɣɑnɑ mǝ lɛɛtʋɣʋ. Ɩ́ lɛɛtɑ Yutɑ nyǝ́mɑ, ɩ́ nyǝnɑ-wɛɣɛ yem. Ɩ́ pɛɛkɑɑ sɩ ɩ́ kpiisi-wɛ nɑ tɑɑ hɑŋɑɣɑ tɑm nyǝŋkɑ. \v 16 Tɑcɑɑ Ɩsɔ sɩ, mɑɑ tʋ́ Filiisi nyǝ́mɑ mɛɣɛ niŋ. Mɑɑ kpiisi mǝ tǝnɑ mpɑ ɩ́ lɩɩnɑ Kɑfǝtɔɔ tɛtʋ nɑ ɩ́ cɑɣɑ teŋku nɔɣɔ tɔ. \v 17 Mɑɑ lɛɛtɩ-mɛɣɛ sɔsɔm, nɑ mɑ́ hɔ mǝ ŋkpɑŋŋ nɑ pɑ́ɑ́nɑ́. Wɑɑtʋ wei mɑɑ lɑ-mɛɣɛ mpʋ tɔɣɔ ɩ́ kɑ nyɩ sɩ mɑɣɑlɛ Tɑcɑɑ. \c 26 \s1 Tɑcɑɑ kɑlǝɣǝnɑ Tiii nyǝ́mɑ \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kuuu wɑɑlɩ, pǝnɑɣɑ nɑɑnʋwɑ nɑ kʋlʋmɑɣɑ nyǝŋkɑ. Ɩsɔtʋ kʋyɑkʋ kɑncɑɑlɑɣɑ nyǝŋkʋ wule. Tɑcɑɑ heelɑ Ɩsekiyɛɛlɩ mɑ́ sɩ: \v 2 Yʋlʋ nyɑ́, timpi Tiii nyǝ́mɑ woŋɑ Yosɑlɛm ɩcɑtɛ nɑ pɑ́ kpɑlǝsɩ sɩ, yɛɛ, pǝ tɩɩ wɑkǝlɑ ɩcɑtɛ nte tǝ tɑɑ yǝlɑɑ tǝŋɑɣɑnɑ tɔ. Pɑɑ kpɑɣɑ tǝ kʋlɑpǝlɛ, pɑɑ tɑsɑ toŋ sʋʋʋ. Mpi tɔ, Yosɑlɛm pǝsɑ ncɑɑlɛ kɛ nɔɔnɔɔ. \v 3 Mɑ sǝŋɑ Tiii nyǝ́mɑ mɛ mǝ tɔɔ kɛ́. Mɑɑ yele nɑ piitimnɑɑ tuutuumɑ kʋlɩ mǝ tɔɔ, ɩsɩɩ teŋku lʋm huukuɣu tɔ. \v 4 Pɑɑ yɔkɩ Tiii ɩcɑtɛ koloosi, nɑ pɑ́ hu mǝ ɑtɛ nɑ ɩsɔ kutuluŋ. Ɩlɛnɑ mɑ́ pɑɑlɩ ɩcɑtɛ tɛtʋ nɑ pǝ́ yele ɑtɛ kʋkpɑmʋɣʋ. \v 5 Tɩɩ pǝsɩ lonte nte tǝ tɑɑ tiinɑ kpɑlɑɑ leŋ pɑ puluŋ kɛ teŋku tɑɑ tɔ. Piitimnɑɑ kɑ́ tɔɣɔnɑ-tɛ. Mpi tɔ, mɑɣɑ Tɑcɑɑ mɑ́ yɔɣɔtǝnɑ. \v 6 Ɩlɛnɑ pɑ́ kʋ́ tǝ cɔlɔ ɑcɑlɛɛ nɑ lɑɣɑtɛ. Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ ɩ́ kɑ nyɩ sɩ mɑɣɑlɛ Tɑcɑɑ. \p \v 7 Mpi tɔ, Tɑcɑɑ Ɩsɔ yɔɣɔtɑɑ kɛ́ sɩ: Mɑɑ yele nɑ ilim ntɔɣɔŋ tɔɔ Pɑpiloni wulɑʋ Nepukɑnɛsɑɑ, wei ɩ kɛ́ ɑwulɑɑ wulɑʋ tɔ, ɩ́ nɑ ɩ kpɑɣɑnǝŋ nɑ ɩ cɑɣɑlɑɑ, nɑ ɩ yoou kɛɛkɛnɑɑ pɑ́ kpeɣeli nɑ pɑ́ wɛɛ yǝlɑɑ tuutuumɑ, nɑ pɑ́ tii Tiii nyǝ́mɑ tɔɔ. \v 8 Pɑɑ kʋ́ ɑcɑlɛɛ nnɑ ɑ cɔɔnɑ Tiii ɩcɑtɛ kɛ teŋku kʋteŋ tɔɔ tɔ nɑ lɑɣɑtɛ. Kolontunɑɑ kɑ́ hɛɛ lɔɔŋ nɑ pɑ́ lo hɑpɛɛ tɑkɑ, nɑ pɑ́ wɛɛ ɩsɩɩ koluŋɑ kʋkentɑɣɑ. \v 9 Pɑɑ mɑ pɑ yoou ɩtuule kɛ mǝ ɩcɑtɛ koluŋɑ. Pɑɑ tusi mǝ ɑtɛ nɑ ɩsɔ kutuluŋ nɑ pɑ yoou wontu. \v 10 Pɑ kpɑɣɑnǝŋ tuutuumɑ mʋsʋɣʋ kɑ́ wɑɑsɩ mǝ tɔɔ. Ɩ cɑɣɑlɑɑ nɑ pɑ yoou kɛɛkɛnɑɑ kɔkɔtɛ kɑ́ ciɣiti mǝ koloosi. Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ pɑɑ sʋʋnɑ mǝ ɩcɑtɛ nɔnɔɔsɩ, ɩsɩɩ pɑ sʋʋkʋɣʋ ɩcɑtɛ nte pɑ lɛɛkɑɑ tɔ tǝ tɑɑ tɔ. \v 11 Pɑɑ fɛlɩ mǝ hɑpɛɛ tǝnɑ tɔɔ nɑ pɑ kpɑɣɑnǝŋ ɑcʋwɑ. Pɑɑ kʋ́ mǝ ɩcɑtɛ yǝlɑɑ nɑ lɑɣɑtɛ. Pɑɑ pɛtɩ mǝ tǝlɑɑlɛ ɑkelenɑɑ mpɑ pɑ hʋlǝɣɩ sɩ ɩ́ wɛnɑ toŋ tɔɣɔ ɑtɛ. \v 12 Ɩlɛnɑ pɑ́ ŋmɩɩlɩ mǝ wɛnɑʋ nɑ pɑ́ kuu mǝ kɑtɑɑtɑɣɑ wontu. Pɑɑ yɔkɩ mǝ ɩcɑtɛ koluŋɑ, nɑ pɑ́ tusi mǝ tɛɛsɩ kɑcɔkɑ nyǝnsɩ. Pɑɑ pɛtɩ teŋku tɑɑ kɛ́ pɛɛ nɑ pǝ tɑɑsɩ nɑ pǝ tɛtʋ. \v 13 Mɑɑ sɩɩ tǝnɑɣɑ kɛ mǝ yontu kɔkɔtɛ. Pɑ kɑɑ tɑsɑ mǝ cǝmǝŋ tɑŋ kɛ nɩɩʋ. \v 14 Mɑɑ pǝsɩ mǝ ɩcɑtɛ kɛ kʋkpɑmʋɣʋ kpɛtɛ nyǝŋkʋ ŋku kʋ tɔɔ pɑ leŋ tiinɑ puluŋ tɔ. Nɔɣɔlʋ kɑɑ tɑsɑ-mɛɣɛ ŋmɑʋ. Mɑɣɑ Tɑcɑɑ Ɩsɔ, mɑ́ yɔɣɔtǝnɑ. \p \v 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ Ɩsɔ tɔmɑ sɩ: Tiii ɩcɑtɛ nyɑ́, pɑɑ wɑkǝlɩ-ŋ nɑ pǝ́ kʋ́ nyɑ́ tɑɑ yǝlɑɑ nɑ pɑ́ mɔlǝɣɩ ɑcufu ɩnɩ ɩ tɑɑ. Ɩlɛnɑ teŋku nɔɣɔ ɑcɑlɛɛ nyǝ́mɑ sʋʋ seluɣu. \v 16 Teŋku nɔɣɔ ɑwulɑɑ tǝnɑ kɑ́ kʋlɩ pɑ kumlee tɔɔ. Pɑɑ wɔɣɔsɩ pɑ kɑwulɑɣɑ tokonɑɑ mpɑ pɑ sɔpɑ tɔ. Ɩlɛnɑ sɔɣɔntʋ sɔsɔɔntʋ kpɑ-wɛ nɑ pɑ́ cɑɣɑ ɑtɛ, nɑ pɑ́ seliɣi kʋtɑmsɑ. Mpi tɔ, pɑ lɑŋɑ wɑkǝlǝnɑ ɩcɑtɛ ntɛ́. \m \v 17 Pɑɑ mɑ kɑwǝyɑɣɑ kɛ ɩcɑtɛ ntɛ́ tǝ tɔm sɩ: \q1 Pʋwɛ, ɩcɑtɛ sɔsɔɔlɛ tǝlɛ. \q1 Pǝ wɑkǝlɑ-tɛ, nɑ pǝ́ kpiisi-tɛɣɛ teŋkunɑɑ tɑɑ. \q1 Tǝ yǝlɑɑ kɑ ŋmɑkǝlɑ ɑntulinyɑ tɑɑ kɛ́. \q1 Mpɑ pɑ cɔɔnɑ-tɛ tɔ pɑ \q1 nɩɩkɑɣɑ tǝ sɔɣɔntʋ kɛ́. \q1 \v 18 Nɔɔnɔɔ teŋkunɑɑ nɔɔsɩ yǝlɑɑ \q1 seliɣi tǝ wɑkǝlʋɣʋ tɔɔ kɛ́. \q1 Ɩlɛnɑ kʋtemiŋ pooluŋ nyǝŋ \q1 nyǝ́mɑ tɛɛ sʋʋkɩ tǝ sɑɑlʋɣʋ tɔɔ. \p \v 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ Ɩsɔ yɔɣɔtɑɑ sɩ: Mɑɑ pǝsɩ-tɛɣɛ ncɑɑlɛ, ɩsɩɩ ɑcɑlɛɛ lɛnnɑ, nɔɣɔlʋ kɑɑ cɑɣɑ. Mɑɑ yele nɑ teŋku lumɑŋ sɔsɔɔŋ lʋm lɩɩ nɑ pǝ́ li-tɛ. \v 20 Mɑɑ tisi-tɛɣɛ hɑtoo ɑtɛtǝlɛ tɑɑ nɑ tǝ́ mɑɣɑnɑ pɩɩsɩ tǝnɑ sǝtɑɑ. Tɩɩ cɑɣɑ tɛtʋ tɛɛ timpi nǝɣǝsǝnɑ ɩsɩɩ lɔŋtɑɑ ncɑɑ tɔɣɔ, ɑtɛtʋnɑɑ mpɑ pɑ lɑɑlɑ-tɛɣɛ sǝm tɔ, pɑ kiŋ. Tǝ kɑɑ pǝsɩ nɑ tǝ́ tɑɣɑnɩ mǝlʋɣʋ. Pǝyele nɔɣɔlʋ kɑɑ tɑsɑ tǝ tɑɑ kɛ́ cɑɣɑlɛ, pǝ́cɔ́ tǝ kɑɑ tɩɩ wɛɛnɑ lonte kɛ weesuɣu nyǝ́mɑ tɑɑ. \v 21 Sɔɣɔntʋ kɑ́ pɩɩ yǝlɑɑ nɑ mpi pɩɩ mɑɣɑnɑ-tɛ tɔ. Mɑɑ kpiisi-tɛ tǝkpɑtɑɑ. Tǝ kɑɑ tɑsɑ wɛɛʋ, pɑɑ pɛɛkɩ-tɛ pɑ kɑɑ keesi-tɛ. Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝnɑ mpʋ. \c 27 \s1 Tiii ɩcɑtɛ ncɑɑlɛ tɔɔ wulɑ \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ tɔmɑ Ɩsekiyɛɛlɩ mɑ́ sɩ: \v 2 Yʋlʋ nyɑ́, wii Tiii ɩcɑtɛ tɔɔ sɩ: \v 3 Hei, Tiii, nyɑ́ wei n wɛ teŋku nɔɣɔ, nɑ nyɑ́ nɑ teŋku tɑɑ tɛtʋnɑɑ pɑɣɑlɛ ɩ́ lɑkɩ tɑɑtǝlɛ tɔ. Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝɣɩ sɩ: \q1 N tɔŋɑɣɑ sɩ n tewɑ tǝmɑmmɑm ɩlɛ? \q1 \v 4 Nyɑ́ toosi ntɛ́ hɑtoo teŋku hɛkʋ tɑɑ. \q1 Nyɑ́ sɑɑkǝlɑɑ sɑɑkɑ-ŋ teu kɛ́. \q1 \v 5 Senii pʋɣʋ tɩɩŋ kʋpɑŋ kɛ ɩ́ sɑɑkǝnɑ kpɩɩlʋɣʋ. \q1 Ɩ́ cɑɑ Lipɑŋ tɩɩŋ kʋpɑŋ \q1 nɑ ɩ́ lɑ́ tesikɑ sɔsɑɣɑ. \q1 \v 6 Pɑsɑŋ tɛtʋ tɩɩŋ kʋpɑŋ kɛ \q1 ɩ́ sɑɑkɑ kpɩɩlǝŋ lɔɣɔlɑsɩ nsi \q1 pɑ hɑtǝɣǝnɑ lʋm tɔ. \q1 Ɩ́ sɑɑkɑ kʋcɑcɑɣɑŋ nɑ Kǝlɛɛkɩ tɛtʋ \q1 tɩɩŋ nɑ ɩ́ tʋ pǝ tɔɔ kɛ́ tuu kelɑ*fɑ*. \f ɑ \fr 27:6 \fr*\fk tuu kelɑ: \fk*\ft Pɑ tʋwɑ kʋcɑcɑɣɑŋ tɔɔ kɛ́ tuu kelɑ, pǝ hʋ́lǝ́ɣɩ́ wɛnɑʋ\ft*\f* sɔsɔɔm kɛ́. \q1 \v 7 Icipiti kpoŋkpontu toŋ nyǝntʋ kɛ \q1 ɩ́ lʋʋnɑ mǝ kpɩɩlǝŋ pɔɔŋ nɑ ɩ́ sɔ. \q1 Mǝ pɔɔŋ ɩnǝɣɩ pɑ nyǝŋnɑ-mɛɣɛ pooluŋ. \q1 Sipili tɛtʋ pɔɔŋ wei pɑ sɛɛsɑɑ \q1 nɑ pɑ́ lii ɑkpɑɑyɑlɑ tɔɣɔ ɩ́ tɑkɑ mǝ kɑtɑɑtɑɣɑ wontu tɔɔ. \q1 \v 8 Sitɔŋ nɑ Alǝfɑtɩ pǝ ɑcɑlɛɛ yǝlɑɑ \q1 ntɛ́ mǝ kpɩɩlǝŋ sɑɑlɑɑ. \q1 Tiii nyǝntɑɑ sɔsɑɑ ntɛ́ kpɩɩlʋɣʋ pɑɑsǝnlɑɑ. \q1 \v 9 Pipǝlɔsɩ ɩcɑtɛ yǝlɑɑ mpɑ pɑ \q1 nyǝ́mɑ niŋ tǝmɑ lɑpʋ nɑ pɑ́ wɛ cɑŋǝm kɛ teu tɔ. \q1 Mpɛ pɑ pɑɑsɑɣɑnɑ kpɩɩlʋɣʋ pɔɣɔlʋɣʋ kɛ tɑɣɑnʋɣʋ. \q1 Teŋku kpɩɩlǝŋ sɔsɔɔŋ kɔŋɑɣɑ mǝ tɛɣɛ. \q1 Ɩ tɑɑ yǝlɑɑ yɑkɩ mǝ kɑtɑɑtɑɣɑ wontu. \q1 \v 10 Pɛɛsɩ nɑ Lutɩ nɑ Puti pǝ yoolɑɑ \q1 lɑkɑɣɑ nyɑ́ yoolɑɑ kɛ tǝmlɛ. \q1 Mpɛ pɑ pusɑɣɑnɑ kpɑlǝŋ nɑ yoou kɑhusi kɛ tǝsikilenɑɑ tɑɑ. \q1 Mpʋ pǝ kʋsɑɣɑnɑ nyɑ́ nyʋɣʋ. \p \v 11 Mǝ mɑɣɑmɑɣɑ mǝ yoolɑɑ nɑ Alǝfɑtɩ ɩcɑtɛ yǝlɑɑ pɑ feŋɑɣɑnɑ mǝ koloosi. Nɑ Kɑmmɑtɩ yǝlɑɑ nɑ́ɑ́ feŋiɣi ɑtɛ nɑ ɩsɔ kutuluŋ. Ɩ́ pusɑɣɑ mǝ kpɑlǝŋ kɛ koluŋɑ ŋkɑ kɑɑ cɔɔnɑ-mɛ tɔ kɑ tɔɔ kɛ́. Pɛlɛ pɑ lɑkɑɣɑnɑ nɑ mǝ teu sɔɔsǝɣɩ. \s1 Tɑɑtǝlɑɑ ɩcɑtɛ sɔsɔɔlɛ Tiii tɔm \p \v 12 Tiii, nyɑ́ nɑ Tɑɑsisi tɛtʋ nyǝ́mɑ ɩ́ lɑkɑɣɑnɑ tɑɑtǝlɛ. Mpi tɔ, n kɑ wɛnɑ kʋpɛɛtǝm kɛ tuutuumɑ. Ɩlɛnɑ pɛlɛ pɑ́ pɛɛtǝɣǝnɑ-ŋ liɣitee nyǝɣǝtʋ, nɑ nyǝɣǝlʋɣʋ nɑ kʋsɛɛmʋɣʋ nɑ kʋhʋlʋmʋɣʋ sǝlǝpɑ nyǝŋkʋ. \v 13 Hɑlɩ Tiii nyɑ́ nɑ Kǝlɛɛsɩ nɑ Tupɑɑlɩ nɑ Mesɛkɩ pǝ tɛtʋ yǝlɑɑ mɑɣɑmɑɣɑ ɩ́ lɑkɑɣɑ tɑɑtǝlɛ. Pɛlɛ pɑ lɑɣɑsɑɣɑnɑ-mɛɣɛ yomɑɑ nɑ nyǝɣǝlʋɣʋ kʋsɛɛmʋɣʋ wontu. \v 14 Tokɑɑmɑ nyǝ́mɑ nɑ́ kɔŋɑɣɑnɑ kɛɛkɛnɑɑ kpɑɣɑnǝŋ nɑ ɑsewɑ nyǝŋ. Nɑ kpɑŋɑsɩ cɑmnɑnɑɑ*fɑ* nɑ pɑ́ pɛɛtǝɣǝnɑ-mɛ. \f ɑ \fr 27:14 \fr*\fk kpɑŋɑsɩ cɑmnɑnɑɑ: \fk*\ft Kpɑŋɑsɩ cɑmnɑnɑɑ ɩsɩɩ kpɑŋɑɣɑ nɑ kpɑɣɑnʋ pɑ kpɑɑkʋɣʋ tǝmɑ nɑ\ft*\f* pǝ́ lʋlɩ mpi tɔ. \v 15 Mǝ nɑ Tetɑŋ tɛtʋ nyǝ́mɑ ɩ́ lɑkɑɣɑnɑ tɑɑtǝlɛ. Nɑ tɛtʋnɑɑ mpɑ lʋm cɔɔnɑɑ tɔ pɑ pɑɣɑlɛ nyǝ́mɑ tɔtɔ. Pɛlɛ pɑ fɛlǝɣɩ-mɛɣɛ tuuŋ kelɑ nɑ tɑɑsɩ kʋkpɛɛtɑsɩ nɑsǝlɩ. \v 16 Ɩtɔm nyǝ́mɑ yɑkɑɣɑ mǝ wontu pɑɣɑlɛ kɛ́, nɑ pɑ́ fɛlǝɣɩ-mɛɣɛ liɣitee pɛɛ tiŋ ɑtɔntɔɔtɛ nɑ kʋsɛɛmlɛ, nɑ pɔɔŋ wei pɑ lii ɑkpɑɑyɑlɑ tɔ. Nɑ wei pɑ sɔpɑ tɔ, nɑ kpoŋkpontu toŋ nyǝntʋ pɔɔŋ, nɑ pɔɣɔlɑsɩ. \v 17 Yutɑ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ pǝ yǝlɑɑ pɛɛtɑɣɑnɑ-mɛɣɛ tɔɣɔnɑɣɑ pee kɛ́, nɑ tɩɩŋ nɑ nim, nɑ kɔɔlɛ. \v 18 Tɑmɑsɩ ɩcɑtɛ nyǝ́mɑ yɑkɑɣɑ mǝ wontu pɑɣɑlɛ nɑ mǝ kʋwɛnɑm pɑɣɑlɛ. Ɩlɛnɑ pɑ́ fɛlǝɣɩ-mɛɣɛ Hɛlǝpɔŋ nyǝ́mɑ sʋlʋm, nɑ Sɑhɑɑ nyǝ́mɑ heeŋ hʋntʋ. \v 19 Hɑtoo Usɑlɩ ɩcɑtɛ tɑɑ kɛ́ tɑŋ nɑ Yɑfɑŋ pɑ piitimnɑɑ pɑ yɑkɑɣɑ mǝ kiŋ nɑ pɑ pɛɛtǝɣǝnɑ-mɛɣɛ nyǝɣǝlʋɣʋ ŋku pɑ lupɑ tɔ. Nɑ tulɑɑlʋ nɑ nyɩɩtʋ sɔɔsʋŋ nyǝntʋ. \v 20 Kpɑɣɑnǝŋ pɔɔŋ kɛ Tetɑŋ nyǝ́mɑ pɛɛtɑɣɑnɑ-mɛ. \v 21 Mǝ nɑ Lɑɑlupunɑɑ nɑ Ketɑɑ tɛtʋ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ ɩ́ lɑkɑɣɑnɑ tɑɑtǝlɛ, pɛlɛ pɑ yɑkɑɣɑ mǝ wontu nɑ pɑ́ fɛlǝɣɩ-mɛɣɛ ɩwɛɛsɩ, nɑ heeŋ nɑ pǝŋtʋlʋŋ. \v 22 Mǝ nɑ Sɑpɑ tɑɑtǝlɑɑ, nɑ Lɑkǝmɑ nyǝ́mɑ ɩ́ tɑɑtɑɣɑɑnɑ. Ɩlɛnɑ pɑ́ lɑɣɑsǝɣɩ-mɛ nɑ tulɑɑlʋnɑɑ kʋpɑmpɑmɑ, nɑ liɣitee pɛɛ wɑɑnɩ wɑɑnɩ, nɑ wʋlɑ. \v 23 Mǝ nɑ Hɑlɑŋ nɑ Kɑnne nɑ Ɩteni pɑ ɑcɑlɛɛ yǝlɑɑ ɩ́ lɑkɑɣɑnɑ tɑɑtǝlɛ. Hɑlǝnɑ Sɑpɑ nɑ Asuu nɑ Kilimɑtɩ pɑ ɑcɑlɛɛ nyǝ́mɑ tɔtɔ. \v 24 Ɩ́ pɛɛtɑɣɑnɑ-wɛɣɛ kɑcɔkɑ wontu. Nɑ wontu nti pɑ lii ɑkpɑɑyɑlɑ tɔ. Nɑ nti pɑ sɔpɑ tɔ. Nɑ pɔɔŋ wei pɑ pɔɔkɩ ɑtɛ tɔ ɩ kʋcɔlɔcɔlǝŋ, nɑ ŋmɩɩsɩ nsi pɑ lʋʋ teu tɔ. \s1 Tiii ɩcɑtɛ tɔɔ wulɑ tɔtɔ \q1 \v 25 Tiii kɑtɑɑtɑɣɑ wontu kɛ \q1 Tɑɑsisi kpɩɩlǝŋ sǝɣǝlɑɣɑ. \q1 Wontu kɑ su mǝ tɛɣɛ ɩsɩɩ kpɩɩlʋɣʋ kɛ teŋku tɑɑ. \q1 \v 26 Mǝ kpɩɩlǝŋ sɑɑlɑɑ ponɑ-mɛɣɛ teŋku lumɑŋ tɑɑ kɛ́. \q1 Ɩlɛnɑ ilim tǝlɩɩlɛ heelim wɑkǝlɩ-mɛɣɛ tǝnɑ. \q1 \v 27 Mǝ kʋwɛnɑm, nɑ mǝ kɑtɑɑtɑɣɑ, \q1 nɑ mǝ kʋpɛɛtǝm, nɑ mǝ kpɩɩlǝŋ sɑɑlɑɑ, \q1 nɑ ɩ tǝmɑ lɑtɑɑ, nɑ mpɑ pɑ pɑɑsǝɣǝnɑ-ɩ \q1 nɑ pɑ tɑɣɑnǝɣɩ-ɩ tɔ. \q1 Mǝ tɑɑtǝlɑɑ nɑ mǝ yoolɑɑ mpɑ pɑ wɛ mǝ tɛ \q1 nɑ mǝ sɑmɑɑ tǝnɑ. \q1 Pɑɑ hoti teŋku lumɑŋ tɑɑ kɛ́ \q1 kʋyɑkʋ ŋku ɩ́ kɑ hoti tɔ. \q1 \v 28 Kpɩɩlǝŋ sɑɑlɑɑ kɑ́ wii \q1 nɑ teŋku nɔɣɔ cɑɣɑlɑɑ nɑ́ɑ́ seliɣi. \q1 \v 29 Ɩ sɑɑlɑɑ tǝnɑ kɑ́ lɩɩ pɑ kpɩɩlǝŋ tɑɑ, \q1 nɑ ɩ tɑɑ tǝmɑ lɑtɑɑ tǝnɑ tii ɑtɛ. \q1 \v 30 Ɩ́ kɑ́ wii Tiii ɩcɑtɛ tɔm \q1 nɑ lɑŋwɑkǝllɛ sɔsɔɔlɛ. \q1 Ɩ́ kɑ́ pǝlɩ mǝ nyɔɔŋ tɑɑ kɛ́ tɛtʋ, \q1 nɑ ɩ́ pilimi tɔlʋmɑ tɑɑ. \q1 \v 31 Ɩ́ kɑ́ looli mǝ nyɔɔŋ, \q1 nɑ ɩ́ suu mǝ lǝyɑɣɑ wontu nti \q1 tǝ wɛ ɩsɩɩ fɔlǝtɔnɑɑ tɑkɑ tɔ. \q1 Ɩ́ kɑ́ wii mǝ ɩcɑtɛ tɔɔ, \q1 nɑ lɑŋwɑkǝllɛ sɔsɔɔlɛ. \q1 \v 32 Ɩ́ kɑ́ wii lǝyɑɣɑ wulɑ \q1 nɑ lɑŋpǝsǝlɛ sɔsɔɔlɛ. \q1 Ɩ́ kɑ mɑ lɑŋwɑkǝllɛ kɑwǝyɑɣɑ sɩ: \q1 Tiii ɩcɑtɛ nyɑ́ n tɑɑ fɛɩnɑ sɑɑlɑ. \q1 Amɑ nɔɔnɔɔ pǝ wɑkǝlɑ-ŋ teŋku hɛkʋ tɑɑ. \q1 \v 33 Wɑɑtʋ wei nyɑ́ tɔɣɔnɑsɩ lɩɩkɑɣɑnɑ teŋku tɑɑ tɔ, \q1 piitimnɑɑ pɑɣɑlɛ kɛ pǝ cɑlǝsɑɣɑ. \q1 Nyɑ́ kʋwɛnɑm nɑ nyɑ́ \q1 tɑɑtǝlɛ kɑtɑtǝlɑɣɑ tɔɔ, \q1 ɑtɛ ɑwulɑɑ sʋʋ toŋ. \q1 \v 34 Nɔɔnɔɔ teŋku tɔɣɔ Tiii ɩcɑtɛ \q1 nɑ tǝ kɑtɑɑtɑɣɑ wontu. \q1 Pǝ kpɛŋnɑ pɑ tǝnɑ mpɑ pɑ kotiɣi tǝ tɑɑ tɔ. \q1 \v 35 Teŋku nɔɣɔ yǝlɑɑ tǝnɑ wɛ \q1 sɔɣɔntʋ sɔsɔɔntʋ tɑɑ. \q1 Pɑ ɑwulɑɑ seliɣi nɑ pɑ ɩsɛntɑɑ wɑkǝlɑɑ. \q1 \v 36 Piitimnɑɑ tɑɑtǝlɑɑ kɑ́ kpɛɛtǝɣɩ nyɔɔŋ \q1 nɑ sɔɣɔntʋ kɛ Tiii tɔm. \q1 Mpi tɔ, mpi pǝ mɑɣɑnɑ-tɛ tɔ pǝ tɔm wɛ sɔɣɔntʋ. \q1 Pǝ wɑkǝlɑ-tɛɣɛ tɑm tɔɔ kɛ́. \c 28 \s1 Tɑcɑɑ kɑlǝɣǝnɑ Tiii wulɑʋ \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ tɔmɑ-m sɩ: \v 2 Yʋlʋ nyɑ́, heeli Tiii wulɑʋ sɩ, mɑɣɑ Tɑcɑɑ Ɩsɔ, mɑ yɔɣɔtǝɣɩ sɩ, Tiii wulɑʋ, n hɔŋ nyɑ́ tɩ sɩ, nyɑɣɑlɛ Ɩsɔ. N cɑɣɑ Ɩsɔ tǝcɑɣɑlɛ kɛ teŋkunɑɑ hɛkʋ. Pǝyele nyɑɣɑ yʋlʋ kɛ́ n tɑ kɛ Ɩsɔ. Ɩlɛnɑ ń nyǝnǝɣɩ Ɩsɔ luɣu nyǝntʋ kɛ nyɑ́ nyǝntʋ. \v 3 Tiii wulɑʋ, ń hʋʋkɩ sɩ, n kǝlɑ Tɑniyɛɛlɩ kɛ́. \v 4 Nyɑ́ lǝmɑɣɑsɛɛ nɑ nyɑ́ lɑɣɑtʋ tɔɔ, n kɑɑwɑ wɛnɑʋ. N nyǝkɑ wʋlɑ nɑ liɣitee kɛ nyɑ́ kpɑncooŋ tɑɑ. \v 5 Nyɑ́ lǝmɑɣɑsɛɛ sɔsɔɔnɑ nɑ nyɑ́ tɑɑtǝlɛ tɔɔ, n kɑɑ wɛnɑʋ. Ɩlɛnɑ pǝ́ sʋsɩ-ŋ kɑlɑmpɑɑnɩ tɑɑ. \p \v 6 Pǝ tɔɔ kɛ́ Tɑcɑɑ Ɩsɔ yɔɣɔtɑɑ sɩ, n nyǝnǝɣɩ nyɑ́ tɩ ɩsɩɩ Ɩsɔ kɛ́. \v 7 Pǝ tɔɔ kɛ́ mɑɑ yele nɑ yǝlɑɑ mpɑ pɑ kǝlɑ mʋsʋŋ tɔ. Pɑ́ kɔɔ nyɑ́ tɔɔ nɑ pɑ́ sɛtɩ mpi n lɑpǝnɑ nyɑ́ lǝmɑɣɑsɛɛ kʋpɑnɑ ɑnɩ tɔ. Ɩlɛnɑ pɑ́ wɑkǝlɩ nyɑ́ teu. \v 8 Mʋsʋŋ sǝm kɛ n kɑ́ sɩ teŋku hɛkʋ tɑɑ. Pɑɑ tisi-ŋ pǝlɑɑʋ tɑɑ. \v 9 Ye nyɑ́ kʋlɑɑ kiŋ, n kɑ yɔɣɔtɩ sɩ n kɛ́ Ɩsɔ. Pǝyele n kɛ yʋlʋ nɑ? N kɛ́ yʋlʋ kɛ́ nyɑ́ kʋlɑɑ niŋ tɑɑ kɛ́, n tɑ kɛ Ɩsɔ. \v 10 N kɑ́ sɩ mɑ tɑ nyɩ ɩsɔnɑɑ sǝm kɛ kpɑɩ nyǝ́mɑ niŋ tɑɑ. Pǝ tɑɣɑ pʋlʋ, Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝnɑ mpʋ. \p \v 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ tɔmɑ Ɩsekiyɛɛlɩ mɑ́ sɩ: \v 12 Yʋlʋ nyɑ́, mɑ kɑwǝyɑɣɑ kɛ Tiii wulɑʋ tɔm. Tʋ-ɩ yontu sɩ, Ɩsɔ lǝmɑɣɑsɛɛ sɔsɔɔnɑ kɑ yelɑɑ kɛ́ nɑ ń wɛɛ wei yǝlɑɑ kɛɛkǝnɑ ɩ tǝmɑ teu sɔsɔɔm tɑɑ nɑ ɩ kɑcɔkɑ tɑɑ tɔ. \v 13 Ɩsɔ tɑɑlɛ Ɩteni tɑɑ kɛ́ Tiii wulɑʋ nyɑ́ n kɑ wɛɛ. N kɑ suuwɑ liɣitee pɛɛ ɑnɩ ɑ tǝnɑ kɛ́. Ɩsɩɩ kʋsɛɛmlɛ cʋntʋ nyǝntɛ nɑ kɑsɑsɑŋɑ tiŋ toŋ nyǝŋ nyǝntɛ nɑ ɑtɔntɔɔtɛ nyǝntɛ nɑ kʋkpɛɛtǝlɛ nɑ pooku nyǝntɛ nɑ nte tǝ wɛ pooku tǝlɛ tɔ nɑ pooku kɑɑluulɑ nyǝntɛ, nɑ tiŋ ɑtɔntɔɔtɛ nyǝntɛ. N tʋkɑɣɑ kɑcɔkɑ wontu nti pɑ lɑpǝnɑ wʋlɑ tɔ. Kʋyɑkʋ ŋku pǝ ŋmɑ-ŋ tɔ kʋ tɔɔ kɛ́ pɑ tɑɣɑnɑ-tɩ. \v 14 Ɩsɔ sɩ: Mɑɑ sɩɩ-ŋ kɛ́ ɩsɩɩ ɩsɔtɑɑ tɑŋlʋ wei ɩ tee kɔkɔ nɑ ɩ́ kɛ́ kentulu tɔ. Mɑ pʋɣʋ nɑŋŋ nyǝŋkʋ tɔɔ kɛ́ n kɑ wɛɛ. Nɑ n tɔŋ pɛɛ wenɑ ɑ mʋɣɩ kɔkɔ tɔ ɑ tɔɔ. \v 15 Hɑtoo wɑɑtʋ wei pɑ lʋlɑ-ŋ tɔɣɔ nyɑ́ tɔntɛ wɛ teu. Hɑlǝnɑ kʋyɑkʋ ŋku pǝ kulɑ nyɑ́ ɩsɑɣɑtʋ tɔɔ tɔ. \v 16 Nyɑ́ tɑɑtǝlɛ tɔɔmǝŋ tɔɔ kɛ́ mʋsʋŋ nɑ ɩsɑɣɑtʋ hɑɣɑ-ŋ*fɑ*. Pǝ tɔɔ kɛ́ mɑɑ pǝsɩ-ŋ yem tʋ, nɑ mɑ́ tɔɣɔnɩ-ŋ Ɩsɔ pʋɣʋ tɔɔ. N kɛ́ ɩsɔtɑɑ tɑŋlʋ kentulu kɛ́. Mɑɑ tɔɣɔnɩ-ŋ pɛɛ wenɑ ɑ teeki kɔkɔ tɔ ɑ tɔɔ. \f ɑ \fr 28:16 \fr*\fk ɩsɑɣɑtʋ hɑɣɑ-ŋ: \fk*\ft Lɛlɑɑ tɛlǝsǝɣɩ sɩ: Nyɑ́ tɑɑtǝlɛ tɔɔmǝŋ tɔɔ kɛ́ mʋsʋŋ\ft*\f* hɑɣɑ-ŋ nɑ ń pǝntɩ. Mɑɑ tɔɣɔnɩ-ŋ mɑ pʋɣʋ tɔɔ. Mɑɑ yele nɑ ɩsɔtɑɑ tɑŋlʋ kentulu nyɑ́ ń sɑɑlɩ yem kɛ́ pɛɛ wenɑ ɑ́ tee kɔkɔ tɔ ɑ tɑɑ. \v 17 N lɑpɑ kɑlɑmpɑɑnɩ kɛ nyɑ́ teu tɔɔ. Nyɑ́ hikuɣu teeli wɑkǝlɑ nyɑ́ lǝmɑɣɑsɛɛ. Mɑɑ pɛtɩ-ŋ ɑtɛ. Mɑɑ yele nɑ ɑwulɑɑ lɛlɑɑ nyǝnɩ-ŋ. \v 18 Nyɑ́ kɑwɑlɑɣɑ pɑɣɑlɛ nɑ nyɑ́ tɑɑtǝlɛ nte tǝ tɑ siɣisi tɔ pǝ lɑpɑ nɑ ń pilisi nyɑ́ nɑ Ɩsɔ mǝ tǝsulle. Mɑɑ lǝsɩ nyɑ́ tɑɑ kɛ́ kɔkɔ ŋkɑ kɑ nyɑkɩ tɔ. Kɑɑ nyɑɣɑ-ŋ, nɑ pǝ́ yele tɔlʋmɑ kɛ ɑtɛɣɛ nyɑ́ nɑlɑɑ tǝnɑ ɩsǝpǝle tɑɑ. \v 19 Sɔɣɔntʋ kɑ pɩɩ pɑ tǝnɑ mpɑ pɑ nyǝmɑ-ŋ piitimnɑɑ tɑɑ tɔɣɔ nyɑ́ nyʋɣʋ tɔɔ. Pǝ tɑɣɑ pʋlʋ, pɩɩ wɑkǝlɩ-ŋ tɑm tɔɔ kɛ́, nɑ ń pǝsɩ sɔɣɔntʋ pʋlʋ. \s1 Tɑcɑɑ kɑlǝɣǝnɑ Sitɔŋ nyǝ́mɑ \p \v 20 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ tɔmɑ-m sɩ: \v 21 Yʋlʋ nyɑ́, kɛɛsɩ ɩsɛ nɑ Sitɔŋ ɩcɑtɛ tɔɔ. Heeli-tɛɣɛ Ɩsɔ mɑ́ mɑ kʋyɔɣɔtʋtʋ. \v 22 Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtɑɑ sɩ: Mɑɑ kʋlɩ Sitɔŋ nyǝ́mɑ tɔɔ. Mɑɑ hʋ́lɩ́ mɑ teeli kɛ mǝ hɛkʋ. Mɑɑ hʋʋnɑ-mɛ nɑ mɑ́ hʋ́lɩ́ mɑ tǝnɑŋŋ wɛɛtʋ kɛ mǝ hɛkʋ. Wɑɑtʋ ɩnǝɣǝlɛ ɩ́ kɑ́ cɛkǝnɑ sɩ mɑɣɑlɛ Tɑcɑɑ. \v 23 Mɑɑ tʋ-mɛɣɛ kʋtɔŋ nɑ cɑlǝm kpe mǝ hɑpɛɛ tɔɔ. Lɑɣɑlɛɛ kɑ́ lɩɩnɑ ɩcɑtɛ hɔɣɔlǝŋ tǝnɑ, nɑ sǝtɑɑ hoti tǝ tɑɑ. Ɩlɛnɑ ɩ́ cɛkǝnɑ sɩ mɑɣɑlɛ Tɑcɑɑ. \s1 Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ cɑɣɑnɑ hɛɛsʋɣʋ \p \v 24 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ tɔmɑ sɩ: Piitimnɑɑ mpɑ pɑ cɔɔnɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ mɛ tɔ, pɑ kɑɑ tɑsɑ-mɛɣɛ footuɣu. Pǝ́cɔ́ pɑ kɑɑ tɑsɑ-mɛɣɛ sɔpʋ nɑ pɑ́ kɑɑlɩ-mɛ ɩsɩɩ sɔwɑ. Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ ɩ́ kɑ́ cɛkǝnɑ sɩ, mɑɣɑ Tɑcɑɑ. \p \v 25 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ Ɩsɔ sɩ: Mɑɑ lǝsɩ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ mɛɣɛ timpi timpi ɩ́ yɑwɑ tɔ. Mɑɑ kpeɣeli-mɛ, ɩlɛnɑ mɑ́ hʋ́lɩ́ mɑ tǝnɑŋŋ wɛɛtʋ kɛ mǝ hɛkʋ nɑ piitimnɑɑ nɑ́. Ɩ́ kɑ́ cɑɣɑ tɛtʋ nti mɑ hɑwɑ mɑ tǝmlɛ tʋ Yɑkɔpʋ tɔ tǝ tɑɑ. \v 26 Ɩ́ kɑ́ cɑɣɑnɑ hɛɛsʋɣʋ kɛ tǝnɑ, nɑ ɩ ŋmɑ́ tɛɛsɩ nɑ ɩ tuu lɛsɛŋnɑɑ. Wɑɑtʋ wei mɑɑ hʋʋnɑ pɑ tǝnɑ mpɑ pɑ cɔɔnɑ-mɛ nɑ pɑ́ footiɣi-mɛ tɔ ɩlɛnɑ ɩ́ cɑɣɑnɑ hɛɛsʋɣʋ. Pǝlɛɣɛ ɩ́ kɑ́ cɛkǝnɑ sɩ mɑɣɑlɛ mǝ Ɩsɔ Tɑcɑɑ. \c 29 \s1 Tɑcɑɑ kɑlǝɣǝnɑ Icipiti nyǝ́mɑ \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ yɔɣɔtǝnɑ Ɩsekiyɛɛlɩ mɑ́ɣɑ́ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kuuu pǝnɑɣɑ nɑɑnʋwɑ nyǝŋkɑ ɩsɔtʋ nɑɑnʋwɑ nyǝŋ, kʋyɑkʋ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ nyǝŋkʋ wule, nɑ ɩ tɔ-m sɩ: \v 2 Yʋlʋ nyɑ́, kɛɛsɩ nyɑ́ ɩsɛ nɑ Icipiti wulɑʋ tɔɔ. Yɔɣɔtɩ nti tɩɩ mɑɣɑnɑ ɩ́ nɑ ɩ tɛtʋ tǝnɑ tɔ. \v 3 Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑɑ kʋlɩ Icipiti wulɑʋ nyɑ́ nyɑ́ tɔɔ. N wɛɛ kɛ́ ɩsɩɩ nyɩɩʋ sɔsɔɔʋ ŋku kʋ hǝntɑ kʋ pusi tɑɑ tɔ. N hʋʋkɩ nyɑ́ tɑɑ sɩ, nyɑ́ mɑɣɑmɑɣɑ n lɑpǝnɑ Nili pɔɣɔ. \v 4 Mɑɑ tʋ nyɑ́ tɑmɑsɩ tɑɑ kɛ́ kulɑɣɑ, nɑ mɑ́ mɑtɩ Nili pɔɣɔ tiinɑ nɑ nyɑ́ sɛtʋ. Ɩlɛnɑ mɑ́ hɔ nyɑ́ nɑ tiinɑ tǝnɑ kɛ pɔɣɔ ŋkɛ kɑ tɑɑ. \v 5 Mɑɑ lɔɣɔ nyɑ́ nɑ nyɑ́ pusi sɔsɔɔnsɩ tiinɑ kɛ wʋlɑɣɑ tɛtʋ tɑɑ. N kɑɑ pǝsɩ kʋlʋɣʋ, pǝ́cɔ́ nɔɣɔlʋ kɑɑ kʋsɩ-ŋ. Mɑɑ hɑ-ŋ ɑtɛ wontu nɑ sumɑsɩ nɑ ń pǝsɩ sɩ tɔɣɔnɑɣɑ. \v 6 Ɩlɛnɑ Icipiti nyǝ́mɑ mɛ mǝ tǝnɑ ɩ́ cɛkǝnɑ sɩ mɑɣɑ Tɑcɑɑ. \p Mpi tɔ, mǝ wɑɑsʋɣʋ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ, wɛɛ kɛ́ tǝwɑʋ, ɩsɩɩ sǝsǝncɑŋɑ. \v 7 Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tɔkɑ-ŋ pɑ niŋ tɑɑ, ɩlɛnɑ ń pɛlɩ nɑ ń cǝlɩ pɑ ɑsǝŋkpeku tǝnɑ, nɑ ń yɔɔlɩ pɑ ɑpɑlʋtʋ. \v 8 Pǝ tɔɔ kɛ́ Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝɣɩ sɩ: Mɑɑ kɔnɑ mǝ tɔɔ kɛ́ lɑɣɑtɛ nɑ mɑ́ kpiisi yǝlɑɑ nɑ tɔlɑ. \v 9 Pɩɩ kpiisi Icipiti tɛtʋ yǝlɑɑ, nɑ pǝ́ yele-tǝɣɩ kpɛtɛ. \p Mpi tɔ, ɩ́ tɔmɑ sɩ mǝ tǝnnɑ Nili pɔɣɔ, sɩ mǝ lɑpǝnɑ-kɛ́. \v 10 Pǝ tɔɔ kɛ́ mɑɑ kʋlɩ mǝ nɑ mǝ pusi mǝ tɔɔ. Mɑɑ kpiisi mǝ tɛtʋ, nɑ tǝ́ pǝsɩ ncɑɑlɛ, nɔɣɔlʋ kɑɑ wɛɛ. Pǝ kpɑɣɑʋ Mikitɔɔlɩ ɩcɑtɛ kɛ ilim ntɔɣɔŋ tɔɔ tɔ. Hɑlǝnɑ Asuwɑŋ nyǝntɛ kɛ ilim mpǝtǝŋ tɔɔ, nɑ pǝ polo Ɩtiyopii tɛtʋ toŋɑ. \v 11 Yʋlʋ yɑɑ tɔtɛ nɑtǝlɩ tǝ kɑɑ fɛlɩ nɔɔhǝlɛ kɛ tɛtʋ ntɩ tǝ tɑɑ. Tɩɩ wɛɛ ḿpʋ́ɣʋ́ kpɛtɛ kɛ pɩɩsɩ nɩɩlɛ tǝcu. Pɑ kɑɑ keesi yʋlʋ yɑɑ tɔtɛ. \v 12 Mɑɑ lɑ nɑ Icipiti tɛtʋ pǝsɩ wʋlɑɣɑ tɛtʋ. Pɩɩ tɛɛ wʋlɑɣɑ tɛtʋnɑɑ tǝnɑ. Tǝ ɑcɑlɛɛ kɑ́ pǝsɩ ncɑɑ nɑ pǝ́ kǝlɩ ɑcɑlɛɛ lɛnnɑ kɛ pɩɩsɩ nɩɩlɛ tǝcu. Pɩɩsɩ nsɩ sɩ tɑɑ kɛ́ mɑɑ cɑ́ɑ́lɩ́ Icipiti nyǝ́mɑ nɑ pɑ́ yɑ́ piitimnɑɑ kpɑɩ nyǝ́mɑ tɑɑ. \p \v 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ Ɩsɔ yɔɣɔtɑɑ sɩ: Pɩɩsɩ nɩɩlɛ tɛŋ, ɩlɛnɑ mɑ́ lǝsɩ Icipiti nyǝ́mɑ kɛ timpi timpi pɑ yɑwɑ tɔ, nɑ mɑ́ kpeɣeli-wɛ. \v 14 Mɑɑ lɑɣɑsɩ pɑ wɛɛtʋ. Mɑɑ yele nɑ pɑ́ mǝlɩ pɑ mɑɣɑmɑɣɑ pɑ tɛtʋ nti pɑ yɑɑkɩ sɩ Pɑtǝlɔsɩ tɔ tǝ tɑɑ. Ɩlɛnɑ pɑ cɑɑlɩ kɑwulɑɣɑ sǝkpelɑɣɑ. \v 15 Pɑ kɑwulɑɣɑ kɑ́ lɑ sǝkpelɑɣɑ kɛ lɛŋsɩ tɑɑ. Pɑ kɑɑ tɑsɑ piitimnɑɑ kɛ ŋmɑkǝlʋɣʋ. Mɑɑ pɑsɑ-wɛɣɛ nɑ pɑ́ tɑɑ tɔɣɔ piitimnɑɑ. \v 16 Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɑɑ tɑsɑ-wɛɣɛ nɑɑni kɛ lɑpʋ, nɑ pɑ́ tekiɣi-wɛ, nɑ pɑ́ pǝntǝɣɩ. Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑɑ cɛkǝnɑ sɩ mɑɣɑ Tɑcɑɑ. \s1 Wulɑʋ Nepukɑnɛsɑɑ tɔɣɔ Icipiti tɛtʋ \p \v 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ pǝnɑɣɑ hiu nɑ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ nyǝŋkɑ, ɩsɔtʋ kɑncɑɑlɑɣɑ nyǝŋ kʋyɑkʋ kɑncɑɑlɑɣɑ nyǝŋkʋ. Tɑcɑɑ tɔmɑ-m sɩ: \v 18 Yʋlʋ nyɑ́, Pɑpiloni wulɑʋ Nepukɑnɛsɑɑ tʋwɑ ɩ yoolɑɑ kɛ tǝmlɛ sɔsɔɔlɛ kɛ Tiii nyǝ́mɑ tɔm tɑɑ kɛ́. Hɑlǝnɑ ɩ yoolɑɑ tǝnɑ nyɔɔŋ tɑɑ kpɛsɩ nɑ pɑ ɑsǝŋkpekiŋ liti. Ɩlɛ pɑɑ wulɑʋ yɑɑ ɩ yǝlɑɑ, pɑ tɑɑ nɔɣɔlʋ tɑ wɑɑ kookɑlɩ wei pɑ lɑpɑ tɔ ɩ tɑɑ. \v 19 Pǝ tɔɔ kɛ́ mɑɣɑ Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ yɔɣɔtǝɣɩ sɩ mɑɑ hɑ Pɑpiloni wulɑʋ Nepukɑnɛsɑɑ kɛ Icipiti tɛtʋ. Ɩ́lɛ́ ɩ kɑ́ kuu tǝ wontu nɑ tǝ wɛnɑʋ nɑ pǝ́ yele-tǝɣɩ kpɛtɛ tǝkpɑtɑɑ. Icipiti tɛtʋ kɑ́ pǝsǝnɑ Nepukɑnɛsɑɑ yoolɑɑ kʋfɛlʋɣʋ. \v 20 Tɑcɑɑ Ɩsɔ sɩ, mɑɣɑ pɑ lɑpɑ tǝmlɛ kɛ Tiii tɛtʋ tɑɑ. Pǝ tɔɔ kɛ́ mɑ hɑɑkɩ-wɛɣɛ Icipiti tɛtʋ. \p \v 21 Wɑɑtʋ wei mpʋ ɩnɩ pɩɩ tɑlɑ tɔ, mɑɑ sɔɔsɩ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɛ ɑpɑlʋtʋ. Ye pǝ kɑɑsɑ Ɩsekiyɛɛlɩ nyɑ́, ɩlɛ mɑɑ hɑ-ŋ tomɑ nɑ ń pǝsɩ nɑ ń yɔɣɔtǝnɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ. Ɩlɛnɑ pɑ́ wɛɛnɑ nɑɑni sɩ, mɑɣɑ Tɑcɑɑ. \c 30 \s1 Tɑcɑɑ kɑlǝɣǝnɑ Icipiti nyǝ́mɑ \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ tɔmɑ-m sɩ: \v 2 Yʋlʋ nyɑ́, tɛlǝsɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ sɩ: Mǝ lɑŋɑ ɩ́ wɑkǝlɩ kʋyɛɛŋ wei ɩ kɔŋ tɔ ɩ tɔɔ. \v 3 Mpi tɔ, Tɑcɑɑ pɑ́ɑ́nɑ́ kʋyɑkʋ kpɛɣɛtɑɑ kɛ́. Kʋ kɛ́ sǝkpɛtʋɣʋ ɑnɑɑm kʋyɑkʋ kɛ́. Piitimnɑɑ tomle wɑɑtʋ kɛlɛ. \v 4 Yoou kɑ́ tii Icipiti nyǝ́mɑ tɔɔ. Yǝlɑɑ kɑ́ sɩ nɑ kolontunɑɑ kuu pɑ wɛnɑʋ, nɑ pɑ tɛtʋ pǝsɩ ncɑɑ. Hɑlɩ pǝ sɔɣɔntʋ kɑ́ pɩɩ Ɩtiyopii nyǝ́mɑ nɑ pɛlɛ pɑ́ seliɣi. \v 5 Pǝ kpɑɣɑʋ Ɩtiyopii nyǝ́mɑ, nɑ Puti*fɑ* nyǝ́mɑ, nɑ Lutɩ nyǝ́mɑ, nɑ tɛtʋ hɔɣɔlǝŋ pɑɣɑlɛ nyǝ́mɑ, nɑ Lipii nyǝ́mɑ tɔ. Hɑlɩ pɩɩ kpɛnnɑ nɔɣɔ pɛɛlʋɣʋ piyɑ nɑ pǝ́ kʋ́. \f ɑ \fr 30:5 \fr*\fk Puti: \fk*\ft Puti pǝsǝɣɩ nɑ ɩ́ wɛɛ sɩ Lipii tɛtʋ yɑɑ Somɑlii nyǝntʋ.\ft*\f* \v 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ tɔmɑ sɩ: Pɩɩ kpɛnnɑ Icipiti sǝnlɑɑ Mikitɔɔlɩ nyǝ́mɑ. Nɑ ilim ntɔɣɔŋ, nɑ pǝ mpǝtǝŋ tɔɔ kɛ Asuwɑŋ nyǝ́mɑ nɑ pǝ́ kʋ́ yoou tɑɑ. Ɩlɛnɑ Icipiti nyǝ́mɑ tǝmɑ kɑlɑmpɑɑnɩ tii tǝfɛ. Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝnɑ mpʋ. \v 7 Pɩɩ kpiisi mǝ tɛtʋ nɑ pǝ́ kǝlɩ tɛtʋnɑɑ tǝnɑ. Mǝ ɑcɑlɛɛ kɑ́ pǝsɩ ncɑɑ. \v 8 Wɑɑtʋ wei mɑɑ tʋ́ Icipiti tɛtʋ kɛ kɔkɔ, nɑ pǝ́ wɑkǝlɩ mǝ sǝnlɑɑ tǝnɑ tɔɣɔlɛ ɩ́ kɑ́ nyɩ sɩ mɑɣɑlɛ Tɑcɑɑ. \v 9 Mɑ tillɑɑ kɑ́ sʋʋ kpɩɩlǝŋ kɛ kʋyɑkʋ ŋkʋɣʋ. Pɑɑ polo nɑ pɑ́ liɣiti Ɩtiyopii nyǝ́mɑ kɛ pɑ tǝpɑmm tɑɑ tǝnɑ. Ɩlɛnɑ pɛlɛ pɑ́ sʋʋ seluɣu, pǝ tɔŋnɑ kɔntɛ kɛ́. \p \v 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ Ɩsɔ yɔɣɔtɑɑ sɩ: Mɑɑ yele nɑ Pɑpiloni wulɑʋ Nepukɑnɛsɑɑ kpiisi Icipiti nyǝ́mɑ tuutuumɑ. \v 11 Ɩ́ nɑ ɩ yǝlɑɑ mpɑ pɑ kǝlɑ ɩsɑɣɑtʋ tɔ pɑɑ ponɑ. Pɑɑ kʋ Icipiti nyǝ́mɑ nɑ pɑ́ suuli sǝtɑɑ kɛ tɛtʋ nɑ pɑ́ wɑkǝlɩ-tɩ. \v 12 Mɑɑ yele nɑ Icipiti pɔɣɔ pusi sǝkpesi nyɔɔ. Mɑɑ tʋ́ pɑ tɛtʋ kɛ ɑsɑɣɑɑ niŋ tɑɑ. Mɑɑ yele nɑ tǝ wɑkǝlɩ nɑ pǝ́ kpɛnnɑ tǝ tɑɑ nyǝm tǝnɑ. Mɑɣɑ Tɑcɑɑ mɑ́ yɔɣɔtǝnɑ mpʋ. \p \v 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ Ɩsɔ tɑsɑɑ sɩ: Mɑɑ kpiisi tɩɩŋ nɑ kʋlɑlɑɑm tǝnɑɣɑ Mɑmfi ɩcɑtɛ tɑɑ. Pɑ kɑɑ tɑsɑ tɛtʋ tɔkʋlʋ nɔɣɔlʋɣʋ nɑʋ kɛ tǝ tɑɑ. Ɩlɛnɑ mɑ́ tʋ́ tǝ yǝlɑɑ tɑɑ kɛ́ sɔɣɔntʋ sɔsɔɔntʋ. \v 14 Mɑɑ kpiisi Pɑtǝlɔsɩ ɩcɑtɛ. Mɑɑ sɔ kɔkɔ kɛ Sowɑŋ nyǝntɛ nɑ mɑ́ hʋʋnɑ No nyǝ́mɑ. \v 15 Mɑɑ mʋ́ pɑ́ɑ́nɑ́ sɔsɔɔnɑ nɑ Siŋ ɩcɑtɛ nyǝ́mɑ. Koluŋɑ ɩcɑtɛ nte tǝ tɑŋɑ Icipiti nyǝ́mɑ tɔɣɔlɛ. Ɩlɛnɑ mɑ́ kpiisi No ɩcɑtɛ yǝlɑɑ tuutuumɑ. \v 16 Mɑɑ sɔ Icipiti nyǝ́mɑ kɛ kɔkɔ. Ɩlɛnɑ sɔɣɔntʋ kpɑ Siŋ nyǝ́mɑ. Pɑɑ tʋlɩ No ɩcɑtɛ koluŋɑ kɛ pʋ́ʋ́ɣʋ́ nɑ lʋm wɑtɩ-tɛ. \v 17 Pɑɑ kʋ́ Oŋ nɑ Pi-pesɛtɩ pǝ ɑcɑlɛɛ ɩfepiyɑ nɑ lɑɣɑtɛ. Ɩlɛnɑ pɑ́ kuu yǝlɑɑ tǝnɑ nɑ pɑ́ tɛɛnɑ. \v 18 Kʋyɑkʋ ŋkʋɣʋ mɑɑ pɛlɩ Icipiti nyǝ́mɑ kɑwulɑɣɑ kpɑtǝŋ. Mɑɑ sɩɩ pɑ kɑlɑmpɑɑnɩ kɛ́ tǝnɑɣɑ. Sǝkpɛtʋɣʋ kɑ́ nyɑlɑ Tɑpɑnɛɛsɩ ɩcɑtɛ tɑɑ. Pɑɑ kuu hɔɣɔlʋɣʋ ŋkʋ kʋ yǝlɑɑ tǝnɑ nɑ pɑ́ tɛɛnɑ. \v 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ mɑɑ hʋʋnɑ Icipiti nyǝ́mɑ. Ɩlɛnɑ pɑ́ cɛkǝnɑ sɩ mɑɣɑlɛ Tɑcɑɑ. \s1 Ɩsɔ lɑkǝnɑ Pɑpiloni wulɑʋ kɛ tǝmlɛ \p \v 20 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ yɔɣɔtǝnɑ-m Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kuuu wɑɑlɩ pǝnɑɣɑ nɑɑnʋwɑ nɑ kʋlʋm nyǝŋkɑ ɩsɔtʋ kɑncɑɑlɑɣɑ nyǝŋ kʋyɑkʋ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ nyǝŋkʋ wule kɛ ɩ yɔɣɔtǝnɑ-m sɩ: \v 21 Yʋlʋ nyɑ́, mɑ pɛlɑ Icipiti wulɑʋ ŋkpɑlǝŋɑ. Nɔɣɔlʋ tɑ tʋ-ɩ kɔɔlɛ, yɑɑ ɩ́ hɔkɔ-ɩ sɩ, pǝ́ wɑɑ nɑ kɑ́ mǝlɩ ɩsǝnɑ kɑɑ wɛɛ tɔ. Nɑ kɑ́ lɑ́ toŋ sɩ ɩ́ pǝsɩ nɑ ɩ́ yoo. \v 22 Pǝ tɔɔ kɛ́ Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́, mɑ yɔɣɔtǝɣɩ sɩ, mɑɑ yoonɑ Icipiti wulɑʋ. Mɑɑ sɛtɩ ɩ ŋkpɑlɑsɩ nɑɑlɛ, kʋpɑŋkɑ nɑ kʋpɛlɑɣɑ ŋkɛ. Lɑɣɑtɛ kɑ lɩɩ ɩ niŋ tɑɑ nɑ tǝ́ hoti. \v 23 Mɑɑ yɑsɩ Icipiti nyǝ́mɑ kɛ piitimnɑɑ tɑɑ. Pɑɑ sʋʋ tɛtʋnɑɑ pɑɣɑlɛ tɑɑ. \v 24 Mɑɑ yele nɑ Pɑpiloni wulɑʋ nyɔɔ toŋ nɑ mɑ́ cɛlɛ-ɩ mɑ lɑɣɑtɛ. Amɑ mɑɑ pɛlɩ Icipiti wulɑʋ ŋkpɑlɑsɩ nɑ ɩ́ mɔlǝɣɩ nɑ ɩ́ sǝkɩ ɩ kolontu kiŋ. \v 25 Mɑɑ hɑ Pɑpiloni wulɑʋ kɛ toŋ nɑ ɩ́ pǝsɩ Icipiti wulɑʋ kɛ ɩcɑm. Wɑɑtʋ wei ɩ́lɛ́ ɩ kɑ́ kʋlɩ Icipiti tɔɔ tɔɣɔlɛ pɑɑ nyɩ sɩ mɑɣɑlɛ Tɑcɑɑ. \v 26 Mɑɑ yɑsɩ Icipiti nyǝ́mɑ kɛ piitimnɑɑ tɑɑ, nɑ pɑ́ sʋʋ tɛtʋnɑɑ pɑɣɑlɛ tɑɑ. Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ pɑɑ nyɩ sɩ mɑɣɑlɛ Tɑcɑɑ. \c 31 \s1 Icipiti wulɑʋ nǝɣǝsǝnɑ tʋɣʋ sɔsɔɔʋ \p \v 1 Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kuuu pǝnɑɣɑ nɑɑnʋwɑ nɑ kʋlʋm nyǝŋkɑ. Ɩsɔtʋ tooso nyǝŋ kʋyɑkʋ kɑncɑɑlɑɣɑ nyǝŋkʋ wule. Tɑcɑɑ tɔmɑ Ɩsekiyɛɛlɩ mɑ́ sɩ: \q1 \v 2 Yʋlʋ nyɑ́, pɔɔsɩ Icipiti wulɑʋ \q1 nɑ ɩ sɑmɑɑ mpɑ pɑ tɔɔ ɩ tɔkɩ kɑwulɑɣɑ tɔ sɩ, \q1 ɑweɣe mɑ́ kɛɛsǝnɑ-wɛɣɛ pɑ toŋ sɔsɔɔŋ tɔm tɑɑ? \q1 \v 3 Pɑ nǝɣǝsǝnɑ kɛ́ ɩsɩɩ Silii nyǝ́mɑ. \q1 Pɛlɛ pɑ wɛ kɛ́ ɩsɩɩ Lipɑŋ \q1 tʋɣʋ sɔsɔɔʋ ŋku kʋ kʋlɑ sɔsɔm tɔ. \q1 Kʋ piliŋɑsɩ tewɑɣɑ \q1 nɑ sɩ́ tokiɣinɑ ɩsɔŋmʋntʋ \q1 nɑ sɩ́ wɛnɑ ɩsotom kʋpɑm. \q1 \v 4 Lʋmnɑɑ kɑ pɩɩsǝnɑ tʋɣʋ ŋkʋ. \q1 Pʋ́ʋ́ɣʋ́ sɔsɔɔʋ sɛɛlɑɑ lʋm yekinɑ nɑ kʋ pɩɩ. \q1 Sɛɛlɑɑ mpɛ pɑ pusi lʋm kpeŋɑɣɑnɑ \q1 timpi tʋɣʋ ŋkʋ kʋ wɛɛ tɔ. \q1 \v 5 Pǝ tɔɔ kɛ́ kʋ kǝlɑ tɩɩŋ \q1 lɛlǝŋ tǝnɑɣɑ kʋŋkʋlʋmǝŋ. \q1 Kʋ piliŋɑsɩ hɛlɑ teu nɑ sɩ́ lɔ́ tǝkpimm, \q1 kɛ lʋm sɔsɔɔm mpi pɩɩ \q1 yelɑɑ nɑ kʋ́ pɩɩ tɔ pǝ tɔɔ. \q1 \v 6 Kʋ piliŋɑsɩ tɔɔ kɛ́ sumɑsɩ tǝnɑ tʋkɑɣɑ sɩ tɑnɑ. \q1 Tɑɑlɛ wontu tǝnɑ nɑ lʋlǝɣɩ kʋ tɛɛ. \q1 Nɑ piitimnɑɑ tuutuumɑ nɑ́ɑ́ wɛ́ kʋ ɩsotom tɑɑ. \q1 \v 7 Kɩɩ kʋlɑ tʋɣʋ kɛ́ nɑ kʋ́ tewɑ, \q1 nɑ kʋ piliŋɑsɩ hɛlɑ teu. \q1 Mpi tɔ, lʋm sɔsɔɔm tɑɑ kɛ́ kʋ lilɑ kɑmɑ. \q1 \v 8 Pɑɑ Ɩsɔ tɑɑlɛ mɑɣɑmɑɣɑ tɑɑ \q1 tʋɣʋ nɑkʋlɩ kʋ tɑ tɛɛ-kʋ. \q1 Nɑkʋlɩ kʋ piliŋɑsɩ ɩɩ kɛɛsǝɣǝnɑ \q1 kʋ nyǝŋsɩ kɛ pɑɑ teu tɔm tɑɑ, yɑɑ pʋlʋpʋ tɑɑ. \q1 \v 9 Mɑ tʋ-kʋɣʋ piliŋɑsɩ kʋpɑmpɑnsɩ kɛ́. \q1 Hɑlǝnɑ mɑ tɑɑlɛ Iteni tɑɑ tɩɩŋ \q1 tǝnɑ lɑkɑɣɑ-kʋɣʋ ɩsɛsɛɛmlɛ. \s1 Pɑɑ wɑkǝlɩ Icipiti wulɑʋ ɩsɩɩ tʋɣʋ sɔsɔɔʋ \p \v 10 Mpʋɣʋlɛ Tɑcɑɑ Ɩsɔ sɩ: Pǝ tɔɔ kɛ́ mɑ́ yɔɣɔtǝɣɩ pǝnɛntɑɑ sɩ, tʋɣʋ ŋkʋ kʋ pɩɩwɑ, hɑlǝnɑ kʋ́ kɑlǝsǝnɑ ɩsɔŋmʋntʋ. Ɩlɛnɑ kʋ kɑlɑmpɑɑnɩ pɩɩkɩ nɑ ɩ́ puki. \v 11 Pǝ tɔɔ kɛ́ mɑ lɔ-kʋ. Mɑ tʋ́-kʋɣʋ wulɑʋ wei ɩ kǝlɑ toŋ kɛ tɛtʋ tɑɑ tɔ ɩ niŋ tɑɑ. Ɩ́lɛ́ ɩ́ lɑnɑ-kʋɣʋ ɩsǝnɑ kʋ ɩsɑɣɑtʋ wɛɛ tɔ. \v 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ mʋʋlɑɑ mʋsʋŋtʋnɑɑ sɔsɑɑ sɛtɑ-kʋ nɑ pɑ́ lɔ. Kʋ piliŋɑsɩ nɑ kʋ ɑkpɑɑ pɛlɑɑ nɑ sɩ́ hoti tɛtʋ tǝnɑ tɛtɛkɑ nɑ pulɑsɩ tɑɑ. Ɩlɛnɑ yǝlɑɑ tǝnɑ mpɑ pɑ cɑɣɑ kʋ ɩsotom tɑɑ tɔ, pɛlɛ pɑ́ lɩɩ nɑ pɑ́ sé. \v 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ sumɑsɩ wɑɑnɩ wɑɑnɩ piitimnɑɑ cɑɣɑ kʋ tɑɑʋ tɔɔ. Tɑɑlɛ wontu nɑ́ tɑwɑ tǝ lonɑ kɛ kʋ piliŋɑsɩ tɛɛ. \v 14 Pǝ lɑpɑ ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ, tɩɩŋ wei tɛʋ nɩɩkɩ teu, nɑ lʋm tɑkɩ-ɩ nɑ ɩ́ pɩɩkɩ nɑ ɩ́ kɑlǝsǝɣǝnɑ ɩsɔŋmʋntʋ tɔ, ɩ́ tɑɑ sɑ ɩ tǝɣɩ ɩ kʋŋkʋlʋmǝŋ tɔɔ. Pǝ tɑɣɑ pʋlʋ, tɩɩŋ nɑ yǝlɑɑ pǝ tʋ́-wɛɣɛ sǝm kʋlʋmǝm kɛ́. Pɑɑ tɛ nɑ pɑ́ sɑɑlɩ yem nɑ pɑ́ sʋʋ ɑtɛtǝlɛ tɑɑ, nɑ pɑ́ mɑɣɑnɑ mpɑ pɑ hǝntɑ tǝnɑ tɔ. \p \v 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ Ɩsɔ yɔɣɔtɑɑ sɩ, kʋyɑŋkʋ tʋɣʋ sɔsɔɔʋ sʋʋ ɑtɛtǝlɛ tɑɑ tɔ, mɑ tʋ́ kʋŋmɑŋmɑm tǝnɑɣɑ lǝyɑɣɑ tɑɑ kɛ́. Nɑ mɑ́ sǝŋsɩ tɛtʋ tɛɛ sɛɛlɑɑ tǝnɑɣɑ kʋ tɔɔ, pɑɑ tɑsǝɣɩ kpem. Mɑɑ yele nɑ sǝkpɛtʋɣʋ nyɑlɑ Lipɑŋ pɔɔŋ tɔɔ, nɑ tɩɩŋ tǝnɑ lontili. \v 16 Wɑɑtʋ wei mɑ yelɑɑ sɩ tʋɣʋ kʋnɛ kʋ́ hoti nɑ kʋ́ tii ɑtɛtǝlɛ tɑɑ kɛ́ lɛlɑɑ kiŋ tɔ. Piitimnɑɑ nɩɩwɑ kʋ hotuɣu mpɩ, ɩlɛnɑ sɔɣɔntʋ kpɑ-wɛ nɑ pɑ́ seliɣi. Ḿpʋ́ɣʋ́ Iteni tɑɑlɛ tɩɩŋ kʋpɑmpɑŋ, nɑ Lipɑŋ nyǝŋ wei lʋm tɑkɑɣɑ teu nɑ ɩ́ wɛ ɑtɛtǝlɛ tɑɑ tǝnɑ tɔ, ɩ lɑŋɑ hɛɛwɑ. \v 17 Pɑ tǝnɑ pɑ wɛnnɑ ɑtɛtǝlɛ tɑɑ tǝnɑɣɑ mpɑ pɑ sǝpǝnɑ lɑɣɑtɛ tɔ pɑ kiŋ. Mpɛ ɩnɩ pɑ wɑɑsɑɣɑnɑ-kʋ nɑ pɑ́ wɛ kʋ ɩsotom tɑɑ kɛ́ piitimnɑɑ tɑɑ. \p \v 18 Ɩsɔ tɑɑlɛ Iteni tɑɑ tʋɣʋ nɑkʋlɩ kɩɩ kɛɛsǝɣǝnɑ tʋɣʋ ŋkʋɣʋ sɔsɔɔntʋ nɑ teu. Pɑɑ nɑ mpʋ, mɑɑ tusi-kʋ nɑ kʋ́ sʋʋ tɛtʋ tɛɛ. Nɑ kʋ nɑ mɑ tɑ nyɩ ɩsɔnɑɑ, nɑ yoou kʋ́ mpɑ tɔ pɑ́ cɑɣɑ. Ɩsǝnɑ Icipiti wulɑʋ nɑ ɩ wɑɑlɩ sɑmɑɑ pɑɑ tɛɛsǝnɑ tɔɣɔlɛ. Mɑɣɑ Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ yɔɣɔtǝnɑ mpʋ. \c 32 \s1 Icipiti wulɑʋ nɑ ɩ tɛtʋ tɔɔ wulɑ \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kuuu pǝnɑɣɑ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ nyǝŋkɑ ɩsɔtʋ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ nyǝŋ kʋyɑkʋ kɑncɑɑlɑɣɑ nyǝŋkʋ wule. Tɑcɑɑ tɔmɑ Ɩsekiyɛɛlɩ mɑ́ sɩ: \v 2 Yʋlʋ nyɑ́, mɑ kɑwǝyɑɣɑ kɛ Icipiti wulɑʋ. \q1 Icipiti wulɑʋ, n kɑ wɛɛ kɛ́ \q1 ɩsɩɩ tɔɣɔlɑɣɑ kʋfɑlɑɣɑ kɛ piitimnɑɑ tɑɑ. \q1 Yɑɑ ɩsɩɩ nyɩɩʋ kɛ teŋkunɑɑ tɑɑ. \q1 N ŋmɑɑkɩ pusi tɑɑ kɛ́ nɑ ń cʋɣʋtǝɣɩ \q1 sɩ lʋm nɑ nyɑ́ nɔɔhɛɛ, \q1 nɑ ń pʋɣʋtǝɣɩ-wɩ. \m \v 3 Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝɣɩ sɩ: Wɑɑtʋ wei piitimnɑɑ kotiɣi, ɩlɛnɑ mɑ́ hɛtɩ mɑ puluɣu kɛ nyɑ́ tɔɔ nɑ kʋ́ kpɑ-ŋ nɑ pɑ́ hɔ-ŋ nɑ pɑ́ ponɑ-ŋ kʋteŋ tɔɔ. \v 4 Nɑ mɑ́ lɔɣɔ-ŋ ɑtɛ. Ɩlɛnɑ tɛtʋ tǝnɑ tɑɑlɛ wontu kɔɔ nɑ tǝ́ tɔɣɔ nyɑ́ nɑntʋ. \v 5 Mɑɑ ŋmɩɩsɩ nyɑ́ nɑntʋ kʋkɑɑsǝtʋ kɛ pɔɔŋ tɔɔ nɑ tɛtɛkɑ tɑɑ. \v 6 Nɑ mɑ́ ŋmɩɩsɩ nyɑ́ cɑlǝm kɛ tɛtʋ tɔɔ. Pɩɩ su tɛtɛkɑ nɑ pǝ́ wɑɑsɩ pɔɔŋ tɔɔ. \v 7 Wɑɑtʋ wei pɩɩ sɩɩ nyɑ́ tǝnɑɣɑ ɩlɛnɑ mɑ́ teesi ɩsɔtʋlʋŋɑsɩ nɑ ɩsɔtʋ. Mɑɑ tɑkɩ ilim tɔɔ kɛ́ ɩsɔŋmʋntʋ nɑ ɩsɔtɔnʋɣʋ yu. \v 8 Mɑɑ teesi ɩsɔtɑɑ kɔkɔsɩ kɛ nyɑ́ tɔɔ. Sǝkpɛtʋɣʋ kɑ́ nyɑlɑ tɛtʋ tɑɑ. Mɑɣɑ Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ yɔɣɔtǝnɑ mpʋ. \v 9 Piitimnɑɑ pɑɣɑlɛ lɑŋɑ kɑ́ wɑkǝlɩ. Wɑɑtʋ wei pɑɑ nɩɩ nyɑ́ tǝnɑɣɑ tɔm tɔ. Hɑlɩ pǝ kpɛnnɑ tɛtʋnɑɑ mpɑ n tɑɑ nyɩ tɔ. \v 10 Pɑɑ hɑɑ nɔɔsɩ nɑ mpi pɩɩ mɑɣɑnɑ-ŋ tɔ pǝ tɔm. Pɑ ɑwulɑɑ sɔsɑɑ kɑ́ sele. Wɑɑtʋ wei pɑɑ nɑ́ mɑ kʋsɑ mɑ lɑɣɑtɛ kɛ pɑ nyɔɔŋ tɑɑ tɔ. Kʋyɑŋku n kɑ́ hoti tɔ, pɑɑ wei ɩ kɑ́ seliɣi tɑm kɛ́, ɩ mɑɣɑmɑɣɑ ɩ weesuɣu tɔɔ kɛ́. \p \v 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ Ɩsɔ yɔɣɔtɑɑ sɩ: Pɑpiloni wulɑʋ yoolɑɑ tii nyɑ́ tɔɔ kɛ́. \v 12 Mɑɑ kɔnɑ yoolɑɑ tɑɑ yoolɑɑ. Mpɑ pɑ kǝlɑ yǝlɑɑ tǝnɑɣɑ yoou tɔɣɔ. Pɑɑ kʋ́ nyɑ́ yǝlɑɑ tuutuumɑ. Pɑɑ wɑkǝlɩ Icipiti nyǝ́mɑ kɑlɑmpɑɑnɩ. \v 13 Mɑɑ kʋ tɔlɑ wenɑ ɑ tǝnɑ ɩ́ wɛnɑ tɔɣɔ mǝ pɔɣɔ sɔsɑɣɑ nɔɣɔ. Yǝlɑɑ nɔɔhɛɛ yɑɑ tɔlɑ ɑcʋwɑ kɑɑ tɑsɑ lʋm kɛ cʋɣʋtʋɣʋ. \v 14 Mɑɑ yele nɑ mǝ lʋmnɑɑ cɑɣɑ tǝtiɣitiɣi. Mǝ́ pusi kɑ́ kpeŋ tǝpɑmm ɩsɩɩ nim. Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝnɑ mpʋ. \v 15 Mɑɑ kpiisi Icipiti tɛtʋ yǝlɑɑ, nɑ tǝ nyǝm tǝnɑ. Icipiti tɛtʋ kɑ́ pǝsɩ wʋlɑɣɑ tɛtʋ. Ɩlɛ ɩ́ kɑ́ nyɩ sɩ mɑɣɑ Tɑcɑɑ. \p \v 16 Wulɑ nnɑ piitimnɑɑ ɑlɑɑ kɑ wii Icipiti tɛtʋ nɑ tǝ sɑmɑɑ tɔɔ tɔɣɔlɛ. Tɑcɑɑ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝnɑ mpʋ. \s1 Piitimnɑɑ mpɑ pɑ kǝlɑɑ tɔ pɑ tɔɔ wulɑ \p \v 17 Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kuuu pǝnɑɣɑ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ nyǝŋkɑ ɩsɔtʋ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ nyǝŋ kʋyɑkʋ nɑɑnʋwɑ nɑ kɑkpɑsɩ nyǝŋkʋ wule, Tɑcɑɑ tɔmɑ-m sɩ: \v 18 Yʋlʋ nyɑ́, wii Icipiti nyǝ́mɑ tɔɔ. Pǝ́ tisi pɑ́ nɑ piitimnɑɑ sɔsɑɑ lɛlɑɑ kɛ ɑtɛtǝlɛ tɑɑ. Timpi sǝtɑɑ tiiki tɔ. \v 19 Pɔɔsɩ-wɛ sɩ: Ɩ́ hʋʋ sɩ, ɩ́ tɛɛ lɛlɑɑ kɛ teu kɛ? Ɩ́ tii, nɑ mǝ nɑ cefelinɑɑ mpɑ pɑ sǝpɑ yoou tɑɑ tɔ ɩ́ hǝntɩ. \v 20 Pɑɑ kʋ́ Icipiti nyǝ́mɑ kɛ yoou tɑɑ. Pɑ tɛmɑ lɑɣɑlɛɛ kɛ kpɛɛʋ. A kɑ́ kʋ́ Icipiti wulɑʋ yoolɑɑ tǝnɑ. \v 21 Yoolɑɑ tɑɑ ɑkɑnɑɑ mpɑ pɑ sǝŋɑɣɑnɑ-mɛ tɔ. Pɑɑ yɔɣɔtɩ-mɛɣɛ ɑtɛtǝlɛ tɑɑ sɩ: Hɑlɩ cefelinɑɑ mpɑ pɑ sǝpɑ yoou tɑɑ tɔ, pɑ tiiki cǝnɛ sɩ pɑ hǝntɩ tɑ́ hɛkʋ. \p \v 22 Tǝnɑɣɑ pɑ pimɑ Asilii wulɑʋ. Ɩ sɑmɑɑ pǝlɑɑŋ cɔɔnɑ ɩ nyǝŋkʋ. Yoou tɑɑ kɛ́ pɑ tǝnɑɣɑ mpʋ pɑ sǝpɑ. \v 23 Atɛtǝlɛ hɔɣɔlʋɣʋ ŋku kʋ kǝlɑ lumɑŋ tɔ kʋ tɑɑ kɛ́ pɑ pǝlɑɑŋ wɛɛ. Mpɛ pɑ pǝlɑɑŋ ɩ tʋ́ pɑ wulɑʋ nyǝŋkʋ kɛ hɛkʋ. Mpɛ pɑ nyɑɑsɑɣɑnɑ ɑntulinyɑ tɑɑ. Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ pɑ wɛnɑ pɑ ɩsɛ. Yoou tɑɑ kɛ́ pɑ sǝpɑ pɑ tǝnɑ. \p \v 24 Tǝnɑɣɑ Ɩlɑm hǝntɑɑ, nɑ ɩ yoolɑɑ cɔɔnɑ ɩ pǝlɑɑʋ. Pɑ tǝnɑɣɑ mpʋ lɑɣɑtɛ kʋnɑ-wɛ, nɑ pɑ́ hoti nɑ pɑ́ sɩ́. Yǝlɑɑ mɑ tɑ nyɩ ɩsɔnɑɑ mpɛ, pɑ tiinɑ ntɛɣɛ ɑtɛtǝlɛ lumɑŋ tɑɑ. Pǝyele mpɛ pɑ nyɑɑsɑɣɑnɑ ɑntulinyɑ tɑɑ kɛ́ sɑɑ wei pɑ wɛnɑ pɑ weesiŋ tɔ. Pɑ fɛɛlɛ fɛɩ mǝlɑ pɑ tɔɔ. Pɑ́ nɑ mpɑ pɑ tiiwɑ pǝlɑɑʋ tɑɑ tɔ. \v 25 Pɑ sɩɩwɑ ɩ tǝhǝntǝlɛ kɛ mpɑ pɑ kʋwɑ tɔ pɑ hɛkʋ. Pǝ cɔɔnɑʋ ɩ pǝlɑɑʋ tɔ, ɩ yoolɑɑ tuutuumɑ pǝlɑɑŋ wɛnnɑ. Lɑɣɑtɛ kʋnɑ mɑ tɑ nyɩ ɩsɔnɑɑ mpɛ ɩnɩ pɑ tǝnɑ. Pǝyele mpɛ pɑ nyɑɑsɑɣɑnɑ ɑntulinyɑ tɑɑ kɛ́ sɑɑ wei pɑ wɛnɑ pɑ weesiŋ tɔ. Pɑ fɛɛlɛfɛɩ mǝlɑ pɑ tɔɔ. Pɑ́ nɑ mpɑ pɑ tiiwɑ pǝlɑɑʋ tɑɑ tɔ. Pɑ tǝcɑɣɑlɛ ntɛ́ sǝtɑɑ mpɑ pɑ sǝpɑ yoou tɑɑ tɔ pɑ hɛkʋ. \p \v 26 Tǝnɑɣɑ Mesɛkɩ nɑ Tupɑɑlɩ pǝ tɛtʋnɑɑ ɑwulɑɑ, nɑ pɑ yoolɑɑ nɑ́ wɛɛ tɔtɔ. Pɑ yoolɑɑ pǝlɑɑŋ tʋ-wɛɣɛ hɛkʋ. Yoou tɑɑ kɛ́ mɑ tɑ nyɩ ɩsɔnɑɑ mpɛ pɑ tǝnɑ pɑ sǝpɑ. Pǝyele mpɛ pɑ nyɑɑsɑɣɑnɑ ɑntulinyɑ tɑɑ. Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ pɑɑ wɛnɑ pɑ ɩsɛ. \v 27 Mɑ tɑ nyɩ ɩsɔnɑɑ mpɑ ɩnɩ pɑ sǝpɑ yoou tɑɑ kɛ́ mpʋ tɔ, pɑ tɑ pi-wɛɣɛ yoolɑɑ kɔŋkɔŋ tɑɑ. Mpɛ ɩnɩ pɑ tiinɑ ɑtɛtǝlɛ tɑɑ, nɑ pɑ́ suuwɑ pɑ yoou wontu. Ɩlɛnɑ pɑ́ tʋ́ pɑ nyɔɔŋ kɛ pɑ lɑɣɑlɛɛ. Pɑ kɑwɑlɑɣɑ kɑ́ mǝlɩ pɑ mʋwɑ tɔɔ kɛ́. Mpi tɔ, mpɛ pɑ nyɑɑsɑɣɑnɑ ɑntulinyɑ tɑɑ kɛ́ sɑɑ wei pɑ wɛnɑ pɑ weesiŋ tɔ. \v 28 Icipiti nyǝ́mɑ kɑ́ sɩ ḿpʋ́ɣʋ́. Pɑɑ pi-wɛɣɛ mɑ tɑ nyɩ ɩsɔnɑɑ mpɑ pɑ sǝpɑ yoou tɑɑ tɔ pɑ kɔŋkɔŋ tɑɑ. \p \v 29 Tǝnɑɣɑ Ɩtɔm nyǝ́mɑ nɑ pɑ ɑwulɑɑ nɑ pɑ ɑwulumpiyɑ wɛɛ tɔtɔ. Pɑɑ nɑ pɑ ɑkɑɩtʋ ntɩ tǝ tǝnɑ tɔ, pɑ lɑpǝnɑ-wɛɣɛ teitei kɛ ɩsɩɩ mpɑ pɑ sǝpɑ yoou tɑɑ tɔ. Pɑ nɑ mɑ tɑ nyɩ ɩsɔnɑɑ kɛ pɑ kpɛntɑ pim kɛ tɛtʋ tɛɛ. \p \v 30 Ilim ntɔɣɔŋ tɔɔ piitimnɑɑ nyɔɔŋ nyǝ́mɑ wɛ tǝnɑ tɔtɔɣɔ, nɑ pǝ kpɛŋnɑ Sitɔŋ nyǝ́mɑ. Mɑ tɑ nyɩ ɩsɔnɑɑ mpɛ pɑɑ kɛ́ ɑkɑnɑɑ kɛ́, nɑ pɑ́ nyɑɑsǝɣɩ ɑntulinyɑ. Amɑ nɔɔnɔɔ fɛɛlɛ pɩɩwɑ pɑ nɑ lɛlɑɑ mpɑ pɑ sǝpɑ yoou tɑɑ tɔ. \p \v 31 Wɑɑtʋ wei Icipiti wulɑʋ kɑ́ nɑ́ mpɛ ɩnɩ pɑ tǝnɑ tɔ. Ɩ lɑŋlɛ kɑ́ pɑsɑ hɛɛʋ kɛ ɩ nɑ ɩ yoolɑɑ, nɑ ɩ sɑmɑɑ mpɑ pɑ sǝpɑ yoou tɑɑ tɔ pɑ tɔɔ. Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝnɑ mpʋ. \v 32 Tɑcɑɑ sɩ: Mɑɑ yelɑɑ kɛ́ nɑ Icipiti wulɑʋ nyɑɑsɩ ɑntulinyɑ tɑɑ. Amɑ nɔɔnɔɔ pɑɑ pi ɩ mɑɣɑmɑɣɑ nɑ ɩ yoolɑɑ kɛ mɑ tɑ nyɩ ɩsɔnɑɑ mpɑ yoou kʋwɑ tɔ pɑ hɛkʋ. Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝnɑ mpʋ. \c 33 \s1 Ɩsɔ kpɑ Ɩsekiyɛɛlɩ kɛ feŋlu \r (Ɩsekiyɛɛlɩ 3:16-21) \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ heelɑ-m sɩ: \v 2 Yʋlʋ nyɑ́, pɔɔsɩ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ sɩ: Wɑɑtʋ wei mɑ tisiɣi yoou kɛ tɛtʋ nɑtǝlɩ tǝ tɑɑ tɔ. Tǝ yǝlɑɑ kpɑɑkɩ pɑ tɑɑ kɛ feŋlu kɛ́. \v 3 Sɑɑ wei ɩ́lɛ́ ɩ nɩɩkɩ yoou tɑŋ, ɩlɛnɑ ɩ́ hʋlɩ tutuɣu nɑ ɩ́ heeli yǝlɑɑ. \v 4 Yʋlʋ ɩ́ nɩɩwɑ tutuɣu nɑ ɩ́ tɑ pɑɑsǝnɑ nɑ kolontu tuti-ɩ nɑ ɩ́ kʋ-ɩ. Ɩ sǝm tɔm mǝlǝɣɩ ɩ mɑɣɑmɑɣɑ ɩ nyʋɣʋ tɑɑ kɛ́. \v 5 Ɩ liɣituɣu kʋnɑ-ɩ. Mpi tɔ, ɩ nɩɩwɑ kpɑɑlʋɣʋ. Ɩlɛ ɩ tɑ kenɑ-wɩ. Ye ɩ kɑ pɑɑsǝnɑɑ, hɑlɩ ɩ kɑ yɑpɑ ɩ weesuɣu. \v 6 Amɑ ye feŋlu nɑwɑ yoou nɑ ɩ́ tɑ́ hʋlɩ tutuɣu nɑ yǝlɑɑ nɩɩ, ɩlɛnɑ yoou kʋ nɔɣɔlʋ. Ɩlɛ pǝ kɛ́ feŋlu ɩsɑɣɑtʋ kɛ́. Ɩ nyʋɣʋ tɑɑ kɛ́ sǝtʋ sǝm mǝlǝɣɩ. \p \v 7 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ tɔmɑ-m sɩ: Nyɑɣɑ mɑ kpɑ feŋlu sɩ ń tɛlǝsǝɣɩ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɛ ɑsolɑnɑɑ. Pǝ wɛɛ sɩ, ń nɩɩ mɑ tɔm nti tǝ lɩɩkǝnɑ mɑ nɔɣɔ tɑɑ tɔ. Tɛlǝsɩ-wɛɣɛ-tɩ. \v 8 Ye ɩsɩɩ mɑ yɔɣɔtɑɑ sɩ, ɩsɑɣɑʋ kɑ sɩ. Ɩlɛnɑ nyɑɑ kisi-ɩ tɛlǝsʋɣʋ sɩ, ɩ́ lɑɣɑsɩ tɔntɛ. Ɩsɑɣɑʋ ɩnɩ ɩ kɑ́ sɩ yɑɑ. Ɩlɛ nyɑ́ nyʋɣʋ tɑɑ kɛ́ ɩ sǝm mǝlǝɣɩ. \v 9 Amɑ ye mɑ kpɑɑlɑ ɩsɑɣɑʋ ɩnɩ nɑ ɩ́ kisi lɑɣɑsʋɣʋ. Ɩsɩɩ ɩ sǝpɑ, ɩ ɩsɑɣɑtʋ ntɩ tǝ tɔɔ. Amɑ pǝ kɑɑ wɛɛ nyɑ́ tɔm. \s1 Ɩsɑɣɑʋ wei ɩ lɑɣɑsɑɑ tɔ ɩ yɑpʋ \p \v 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ tɔmɑ-m sɩ: Yʋlʋ nyɑ́, pɔɔsɩ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ sɩ ɩsɩɩ ɩ́ yooki yontu sɩ, mǝ ɩsɑɣɑtʋ nɩɩ-mɛ nɑ tǝ́ yeki nɑ ɩ́ tɛŋ tɑɑsɩ nɑ? Hɑlǝnɑ ɩ́ pɔɔsǝɣɩ mǝ tɩ sɩ ɩsǝnɑɣɑ ɩ́ kɑ́ hikinɑ weesuɣu? \v 11 Heeli-wɛ sɩ, mɑɣɑ Tɑcɑɑ Ɩsɔ weesuɣu tʋ kɛ́. Mɑ tɑ sɔɔlɩ sɩ ɩsɑɣɑʋ ɩ́ sǝnɑ ɩ ɩsɑɣɑtʋ. Amɑ mɑ cɑɑ kɛ́ sɩ ɩ́ lɑɣɑsɩ tɔntɛ nɑ ɩ́ hiki weesuɣu. Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ mɛ ɩ́ yele mǝ mpɑɑʋ ɩsɑɣɑʋ nɑ ɩ́ mǝlɩ. Pepe tɔɔ kɛ́ ɩ́ sɔɔlɑ sǝm? \p \v 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ tɔmɑ-m sɩ: Yʋlʋ nyɑ́, heeli mɑ yǝlɑɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ sɩ, ye siɣisilu sʋʋ ɩsɑɣɑtʋ lɑpʋ. Ɩ kʋpɑntʋ kʋpǝntʋ kɑɑ wɑɑsɩ-ɩ ɩ ɩsɑɣɑtʋ kʋyɑkʋ wule. Pǝyele ɩsɑɣɑʋ ɩsɑɣɑtʋ nɑ́ kɑɑ wɑkǝlɩ-ɩ kʋyɑŋku ɩ yeki-tɩ tɔ. Nɑ ye tɑmpɑnɑ tǝŋlʋ sʋʋwɑ ɩsɑɣɑtʋ lɑpʋ. Pǝ kɑɑ kenti ɩ weesuɣu tɔɔ sɩ, ɩ kɑ nɩɩnɑ Ɩsɔ kɛ́ lɔŋ. \v 13 Ye mɑ heelɑ siɣisilu sɩ, ɩ kɑ́ wɛɛnɑ weesuɣu. Ɩlɛnɑ ɩ́ sʋʋ ɩsɑɣɑtʋ lɑpʋ kɛ ɩ siɣisuɣu tɔɔ. Mɑɑ sɔɔ ɩ siɣisuɣu mpɩ pǝ tɔɔ. Ɩlɛnɑ ɩ́ sɩ́ ɩsɑɣɑtʋ nti ɩ lɑpɑ mpʋ tɔ tǝ tɔɔ. \v 14 Ye mɑ heelɑ ɩsɑɣɑʋ sɩ ɩ kɑ́ sɩ. Ɩlɛnɑ ɩ́lɛ́ ɩ́ lɔ ɩ ɩsɑɣɑtʋ nɑ ɩ́ tǝŋǝɣɩ tɑmpɑnɑ. Ye ɩ lɑkɩ kʋsiɣisim, ɩ kɑɑ sɩ. \v 15 Ye ɩ mǝlǝnɑ mpi ɩ kɑ kpɑɣɑ tɔlʋmɑ tɔ, nɑ mpi ɩ ŋmɩɩlɑɑ tɔ. Ye ɩ kisɑ ɩsɑɣɑtʋ, ɩlɛnɑ ɩ́ tɔkɩ kiiŋ wei ɩ hɑɑkɩ weesuɣu tɔ, ɩ kɑɑ sɩ. Amɑ ɩ kɑ́ wɛɛnɑ weesuɣu kɛ́. \v 16 Pɑ kɑɑ tɔɔsɩ ɩ kʋpǝntǝŋ wei ɩ kɑ lɑpɑ tɔ ɩ tɑɑ kʋlʋmʋɣʋ tɔɔ. Mpi tɔ, ɩ tǝŋǝɣɩ tɑmpɑnɑ nɑ ɩ́ lɑkɩ kʋsiɣisim kɛ́. Ɩ kɑ́ wɛɛnɑ weesuɣu. \p \v 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ tɔmɑ-m sɩ: Mɑ yǝlɑɑ yɔɣɔtǝɣɩ sɩ, mɑ mpɑɑŋ tɑ siɣisi. Ɩlɛ pɑ nyǝŋ tɑ siɣisinɑ. \v 18 Ye siɣisilu yelɑ ɩ siɣisuɣu nɑ ɩ́ lɑkɩ ɩsɑɣɑtʋ, ɩ kɑ́ sɩ pǝ sǝm. \v 19 Ye ɩsɑɣɑʋ lɔwɑ ɩ ɩsɑɣɑtʋ nɑ ɩ́ tǝŋǝɣɩ tɑmpɑnɑ. Ye ɩ lɑkɩ kʋsiɣisim ɩ kɑ́ wɛɛnɑ weesuɣu kɛ pǝ tɔɔ. \p \v 20 Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ mɛ ɩ́ tɔŋ sɩ, Tɑcɑɑ mɑ́ mɑ mpɑɑʋ tɑ siɣisi. Ɩlɛ mɑɑ hʋʋnɑ pɑɑ mǝ tɑɑ wei kɛ́ ɩsɩɩ pʋntʋ tɔmɑ tɔ. \s1 Ɩsɛɣɛlɩ tɛtʋ kpiisuɣu \p \v 21 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kuuu pǝnɑɣɑ, nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ nyǝŋkɑ, ɩsɔtʋ nɑɑnʋwɑ nyǝŋ kʋyɑkʋ kɑkpɑsɩ nyǝŋkʋ wule. Yosɑlɛm tʋ nɔɣɔlʋ ɩ fitɑɑ, nɑ ɩ́ kɔɔ Ɩsekiyɛɛlɩ mɑ́ mɑ kiŋ. Ɩlɛnɑ ɩ́ heeli-m sɩ: Pɑ lɛɛkɑ Yosɑlɛm ɩcɑtɛ. \p \v 22 Amɑ Tɑcɑɑ kɑ tɛmɑ-m hɑʋ kɛ tomɑ kɛ tɑɑnɑɣɑ. Ɩ tʋ mɑ nɔɣɔ tɑɑ kɛ́ ɩ tɔm, nɑ pǝ́cɔ́ kʋfeŋ tɑnɑŋ nɑ selu ɩnɩ ɩ́ kɔŋ. Sɑɑ wei ɩ kɔmɑ tɔ mɑ tɑ kɛ kɑmumukɑ tɔtɔ. Mɑ pǝsǝɣɩ nɑ mɑ́ yɔɣɔtɩ. \v 23 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ heelɑ-m sɩ: \v 24 Yǝlɑɑ mpɑ pɑ wɛ Yosɑlɛm ncɑɑ tɑɑ tɔ pɑ yɔɣɔtǝɣɩ sɩ Apǝlɑhɑm nɑɑ wɛ ɩ tike kɛ́. Pɑɑ nɑ mpʋ Tɑcɑɑ tɑ kisi-ɩ tɛtʋ tǝnɛɣɛ hɑʋ. Kɑcɑŋfɑnɑ tɑ mpɑ tɑ kǝlɑ pɑɣɑlɛ tɔ? \v 25 Pǝ tɔɔ tɔ, heeli-wɛ sɩ, Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ tɔmɑ sɩ: Ɩ́ tɔkɩ nɑntʋ nti pɑ tɑ lɛntɩ tɔ. Ɩ́ lɑɑkɩ tɩɩŋ nɑ ɩ́ kʋɣɩ yǝlɑɑ. Ɩlɛnɑ ɩ́ tɛɛlǝɣɩ sɩ mǝ tǝnnɑ tɛtʋ nɑ? \v 26 Anɩ mǝ yoou wontu kɛ ɩ́ tɛɛlǝɣɩ. Ɩ́ lɑkɩ ɑcɑɑlǝtʋ nɑ wɑsɑŋkɑlǝtʋ nɑ mǝ tɔɣɔntǝlɛnɑɑ ɑlɑɑ. Ɩlɛnɑ ɩ́ hʋʋkɩ sɩ mǝ tǝnnɑ tɛtʋ nɑ? \p \v 27 Heeli-wɛ sɩ: Mɑɣɑ Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ tɔmɑ sɩ mɑ kɛ́ weesuɣu tʋ kɛ́. Yoou kɑ kʋ mpɑ pɑ wɛ ncɑɑ tɑɑ tɔ. Mpɑ pɛlɛ pɑ wɛ tɑwɑ tɑɑ tɔ pɑɑ pǝsɩ tɑɑlɛ wontu tɔɣɔnɑɣɑ. Mpɑ pɑ wɛ hɔtʋ tɑɑ nɑ kʋkpɑmǝŋ pɔɔŋ tɑɑ tɔ, pɛlɛ pɑɑ sǝnɑ kʋsǝkʋ. \v 28 Mɑɑ kpiisi tɛtʋ, nɑ tǝ́ pǝsɩ wʋlɑɣɑ nyǝntʋ. Tǝ toŋ wei tǝ yǝlɑɑ lɑkɑɣɑnɑ kɑlɑmpɑɑnɩ tɔ, ɩ kɑ sɑɑlɩ yem. Ɩsɛɣɛlɩ pɔ́ɔ́ŋ kɑ́ wɛɛ ɩsɩɩ pɑ lɔ-ɩ. Nɔɣɔlʋ kɑɑ tɑsɑ ɩ tɑɑ kɛ́ kpɑʋ. \v 29 Mɑɑ kpiisi Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tɛtʋ, nɑ tǝ́ pǝsɩ wʋlɑɣɑ nyǝntʋ. Pɩɩ hɔ mǝ ŋkpɑŋʋɣʋ kɛ ɑcɑɑlǝtʋ nti ɩ́ lɑpɑ tɔ tǝ tɔɔ. Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ ɩ́ kɑ cɛkǝnɑ sɩ mɑɣɑ Tɑcɑɑ. \p \v 30 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ tɔmɑ-m sɩ: Yʋlʋ nyɑ́, yǝlɑɑ yɔɣɔtǝɣǝnɑ ntɛɣɛ mɑ tɔm. Pɑ tǝŋǝɣɩ koloosi, nɑ kutuluŋ nɔnɔɔsɩ. Pɑɑ wei nɑ ɩ tɑɑpɑlʋ kɛ́, nɑ pɑ́ heeliɣi tǝmɑ sɩ: Tǝ́ polo tǝ́ nɩɩ Tɑcɑɑ tɔm. \v 31 Ɩlɛnɑ pɑ́ kotiɣi nyɑ́ kiŋ sɩ pɑ nɩɩkɩ mɑ Tɔm. Amɑ pɑɑ lɑkɩ nti n yɔɣɔtǝɣɩ tɔ. Mpi pǝ wɛ-wɛɣɛ teu nɑ pɑ́ cɑɑkɩ tɔɣɔ pɑ lɑkɩ. \v 32 Ɩsɔ wɛ-wɛɣɛ ɩsɩɩ yonyoolu kʋpɑŋ wei ɩ yontu wɛ leleŋ, nɑ pɑ́ mɑkɩ wontu kɛ teu tɔ. Pɑ nɩɩkɩ ɩ tɔm yɑɑ, pɑɑ lɑkɩ-tɩ. \v 33 Wɑɑtʋ wei sɑlǝkɑnɑɑ pɑnɛ pɑɑ kɔɔ tɔ. Pǝyele pɑ tɩɩ kpɛɣɛtɑ kɔntɛ kɛ́. Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ ɩ́ kɑ́ cɛkǝnɑ sɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ kɑ wɛ mǝ hɛkʋ. \c 34 \s1 Ɩsɛɣɛlɩ tiikilɑɑ kɑlǝnɑʋ \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ heelɑ-m sɩ: \v 2 Yʋlʋ nyɑ́, Tɛlǝsɩ Ɩsɛɣɛlɩ tiikilɑɑ kɛ kpɑɑlʋɣʋ mpi mɑ kpɑɑlǝɣɩ-wɛ tɔ pǝ tɔm. Ɩsɛɣɛlɩ tiikilɑɑ tɔm wɛ wɑɩyo kɛ́. Pɩɩ wɛɛ kɛ́ sɩ kɑlǝkǝŋ kɛ tiikilɑɑ ɩ́ pɑɑsǝnɑ. Ɩlɛnɑ mɩɩ mǝlɩ nɑ ɩ́ pɑɑsǝɣǝnɑ mǝ tɩ. \v 3 Ɩ́ nyɔɔwɑ nɑɑlǝm nɑ ɩ́ lʋʋ hʋntʋ kɛ wontu. Ɩ́ lɑpɑ kɔtɑɣɑ kɛ tɔlɑ nim nyǝnɑ. Amɑ ɩɩ tiikiɣi kɑlǝkǝŋ. \v 4 Ɩ́ tɑ kpɑɑsɩ heeŋ ɑcɑmɑɑ ɑpɑlʋtʋ. Ɩ́ tɑ lɑ kɔɔlɛ kɛ wei ɩ fɛɩnɑ ɑlɑɑfǝyɑ tɔ. Ɩ́ tɑ hɔkɔ wei ɩ wɛnɑ hiŋ tɔ. Pǝyele ɩ́ tɑ keeti wei ɩ hɛlɑɣɑɑ tɔ. Pǝ́cɔ́ ɩ́ tɑ pɛɛkɩ kʋlepiŋ. Amɑ ɩ́ ŋmɑkǝlɑ-ɩ kɛ́ nɑ mʋsʋŋ nɑ toŋ. \v 5 Tɔlɑ ɑnɩ ɑlɛ ɑ lɑŋɑ tiikilu ɩlɛnɑ ɑ́ yɑ, nɑ ɑ pǝsɩ tɑɑlɛ wontu ɩsɑɣɑtʋ tǝnɑ tɔɣɔnɑɣɑ. \v 6 Mɑ kɑlǝkʋ yɑ yem kɛ́ tɛtʋ tǝnɑ tɑɑ. Kʋ cɔɔkɩ pɔ́ɔ́ŋ nɑ pulɑsɩ tɑɑ. Nɔɣɔlʋ ɩɩ nǝɣǝsǝɣɩ kʋ tɔm, yɑɑ ɩ́ pɛɛkɩ-kʋ. \v 7 Pǝ tɔɔ kɛ́ Ɩsɛɣɛlɩ tiikilɑɑ mɛ, ɩ ke ŋkpɑŋŋ nɑ ɩ́ nɩɩ Tɑcɑɑ kʋyɔɣɔtʋtʋ. \v 8 Mɑɣɑ Tɑcɑɑ Ɩsɔ weesuɣu tʋ kɛ́. Mɑ heeŋ lɑŋɑ tiikilu, nɑ ɩ́ wɛ lɛɛkǝlɑɑ niŋ tɑɑ. Ɩ pǝsɑ tɑɑlɛ wontu tɔɣɔnɑɣɑ. Mpi pǝ tɔɔ tɔ, mɑ tiikilɑɑ yelɑ heeŋ pɑɑsǝnɑʋ kɛ́. Ɩlɛnɑ pɑ́ pɑɑsǝɣǝnɑ pɑ tɩ. \v 9 Pǝ tɔɔ tɔ, Ɩsɛɣɛlɩ tiikilɑɑ ɩ nɩɩ mɑ tɔm. \v 10 Mɑɣɑ Tɑcɑɑ Ɩsɔ, mɑ heeliɣi-mɛ sɩ mɑɑ kʋlɩ mǝ tɔɔ. Mɑɑ lɛɛkɩ mɑ heeŋ kɛ mǝ niŋ tɑɑ. Mɑ kɑɑ yelinɑ-mɛɣɛ-ɩ, ɩlɛ ɩ́ kɑɑ tɑsɑ mǝ tǝɣɩ tiikuɣu. Mɑɑ hɛtɩ mɑ heeŋ kɛ mǝ niŋ tɑɑ, ɩ kɑɑ wɛɛ mǝ tɔɣɔnɑɣɑ. \p \v 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ Ɩsɔ yɔɣɔtɑɑ sɩ: Mɑɑ tiiki mɑ kɑlǝkʋ kɛ mɑ mɑɣɑmɑɣɑ nɑ mɑ́ pɑɑsǝnɑ-kʋ. \v 12 Mɑɑ kpeɣeli-kʋ, ɩsɩɩ tiikilu lɑkʋɣʋ ɩ kɑlǝkʋ kɛ wɑɑtʋ wei kʋ yɑ yem yem tɔ. Mɑɑ polo nɑ mɑ́ pɛɛkɩ mɑ tɔlɑ kɛ timpi ɑ yɑwɑ tɔ. Kʋyɑkʋ ŋkʋ kʋ kɛ́ sǝkpɛtʋɣʋ kʋyɑkʋ sɔsɔɔʋ kɛ́. \v 13 Mɑɑ lǝsɩ-mɛɣɛ tɛtʋnɑɑ kpɑɩ nyǝ́mɑ nɑ yǝlɑɑnɑɑ tɑɑ. Mɑɑ kpeɣeli-mɛɣɛ mǝ tɛtʋ tɑɑ. Ɩlɛnɑ mɑ́ tiiki-mɛɣɛ Ɩsɛɣɛlɩ pulɑsɩ tɑɑ. Mɑɑ tǝŋ lɔɔŋ nɑ timpi timpi pǝ wɛ cɑɣɑʋ tɔ. \v 14 Mɑɑ ponɑ-mɛɣɛ nyɩɩtʋ kʋpɑntʋ tɑɑ. Ɩ́ kɑ́ tɔɣɔ Ɩsɛɣɛlɩ pulɑsɩ tɑɑ. Tǝnɑɣɑ ɩ́ kɑ́ cɑɣɑ nɑ ɩ́ tɔkɩ nyɩɩtʋ kʋlɛkǝlɛkǝtʋ. \v 15 Mɑ́ɑ́ tiikinɑ mɑ kɑlǝkʋ nɑ mɑ́ ponɑ-kʋɣʋ tǝhɛɛsǝlɛ. Mɑɣɑ Tɑcɑɑ Ɩsɔ, mɑ yɔɣɔtǝnɑ. \v 16 Mɑɑ pɛɛkɩ wei ɩ lepɑ tɔ. Mɑɑ keeti kʋhɛlǝŋ nɑ mɑ́ hɔkɔ wei pǝ kʋwɑ tɔ. Mɑɑ hɑ ɑlɑɑfǝyɑ kɛ wei pǝ wɩɩkɩ tɔ. Siɣisuɣu kɛ mɑɑ tǝŋ nɑ mɑ́ tiikinɑ-ɩ. Amɑ mɑɑ kpiisi ɩ tɑɑ ɑlɑɑfǝyɑ nyǝŋ nɑ nim nyǝŋ. \s1 Ɩsɔ kɔŋ ɩ yǝlɑɑ wɑɑsʋɣʋ \p \v 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ tɑsɑɑ sɩ: Mɑɣɑ Tɑcɑɑ Ɩsɔ. Mɑɑ fɑɣɑ kɑlǝkʋ tɔlɑ tɑɑ. Mɑɑ fɑɣɑ ɩwɑɑŋ nɑ pǝŋtʋlʋŋ. \v 18 Mǝ lɑŋɑ tɑ hʋlʋmɩ sɩ ɩ́ tiiki nyɩɩtʋ kʋpɑntʋ tɑɑ. Ɩlɛnɑ ɩ́ fɛlǝɣɩ nɔɔhɛɛ kɛ mǝ nyɩɩtʋ kʋkɑɑsǝtʋ. Mǝ lɑŋɑ tɑ hʋlʋmǝnɑ lʋm cǝlɩ cǝlɩ nyǝm nyɔɔʋ, ɩlɛnɑ ɩ́ cʋɣʋtǝɣɩ kʋkɑɑsǝm nɑ mǝ nɔɔhɛɛ. \v 19 Ɩlɛnɑ mɑ heeŋ lɛlǝŋ tɔkɩ nyɩɩtʋ nti pɑ fɛlɑɑ tɔ. Nɑ ɩ́ nyɔɔkɩ lʋm mpi pɑ cʋɣʋtɑɑ tɔ. \v 20 Pǝ tɔɔ kɛ́ mɑɣɑ Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ tɔŋ sɩ, mɑɑ hʋʋnɑ heeŋ kʋyɑsǝlǝŋ nɑ wei ɩ tɛmɑ tɑɑsɩ tɔ. \v 21 Mpi tɔ, mǝ ɑsǝŋkpekiŋ nɑ mǝ hǝŋ kɛ ɩ́ tusinɑ heeŋ ɑcɑmɑɑ. Ɩ́ yɔkɑ-ɩ hǝŋ nɑ ɩ́ tɔɣɔnɩ-ɩ kɑlǝkʋ tɑɑ. \v 22 Pǝ tɔɔ kɛ́ mɑɑ wɑɑsɩ mɑ heeŋ nɑ pɑ́ tɑɑ tɑsɑ-ɩ kuuu. Ɩlɛnɑ mɑ́ hʋʋnɑ pɑ́ nɑ mɑ heeŋ. \v 23 Mɑɑ lǝsɩ mɑ kɑlǝkʋ kɛ tiikilu kʋlʋm, nɑ ɩ́ tiiki-kʋ. Pʋntʋ ɩnǝɣǝlɛ mɑ tǝmlɛ tʋ Tɑfiiti. Ɩnɩ ɩ kɑ pǝsǝnɑ kʋ tiikilu nɑ ɩ́ tiiki-kʋ. \v 24 Mɑɣɑ Tɑcɑɑ, mɑɣɑlɛ mǝ Ɩsɔ, nɑ mɑ tǝmlɛ tʋ Tɑfiiti kɛ ɑwulumpu. Tɑcɑɑ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝnɑ mpʋ. \p \v 25 Tɑcɑɑ sɩ mɑ́ nɑ mɑ kɑlǝkʋ tɩɩ pɛɛlɩ hɛɛsʋɣʋ nɔɣɔ. Mɑɑ kpiisi tɑɑlɛ wontu kɛ tɛtʋ tɑɑ. Tɔlɑ kɑ́ cɑɣɑnɑ ɑ tǝɣɩ wʋlɑɣɑ tɛtʋ tɑɑ. A kɑ tooki hɔtʋ tɛɛ. \v 26 Mɑɑ yele nɑ ɩ́ cɑɣɑ nɑ ɩ́ cɔɔ mɑ pulɑɣɑ nɑŋŋ nyǝŋkɑ. Mɑɑ yele nɑ tɛʋ nɩɩkɩ-mɛɣɛ kʋ wɑɑtʋ. Pɩɩ wɛɛ koolee kʋpɑnɑ tɛʋ kɛ́. \v 27 Tɩɩŋ kɑ́ lʋlɩ pee, nɑ tɛtʋ nɑ́ɑ́ lʋlɩ. Pɩɩ cɑɣɑnɑ pɑɑ wei, nɑ mɑ́ cɛ-mɛɣɛ mǝ ŋmɑkǝllɑɑ niŋ tɑɑ. Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ ɩ́ kɑ́ cɛkǝnɑ sɩ mɑɣɑlɛ Tɑcɑɑ. \v 28 Piitimnɑɑ kɑɑ tɑsɑ-mɛɣɛ kuuu. Pǝyele ɑtɛ tɑɑlɛ wontu ɩsɑɣɑtʋ kɑɑ tɑsɑ-mɛɣɛ tɔɣɔʋ. Ɩ kɑ cɑɣɑnɑ mǝ tǝɣɩ, nɔɣɔlʋ kɑɑ cɔɔsɩ-mɛ. \v 29 Mɑɑ tʋ-mɛɣɛ tɩɩŋ tɑɑlɛ nte tǝ hǝtɛ yɑɑwɑ teu tɔɣɔ. Nyɔɣɔsɩ kɑɑ tɑsɑ-mɛɣɛ kʋɣʋ kɛ tɛtʋ tɑɑ. Pǝ́cɔ́ ɩ́ kɑɑ tɔɣɔ fɛɛlɛ kɛ piitimnɑɑ tɑɑ. \v 30 Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ ɩ́ kɑ́ nyɩ sɩ mɑɣɑ Tɑcɑɑ Ɩsɔ. Mɑ wɛ mɑ yǝlɑɑ wɑɑlɩ, nɑ pɑ kɛ́ mɑ nyǝ́mɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ. Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝnɑ mpʋ. \p \v 31 Ɩ́ kɛ́ mɑ yǝlɑɑ kɑlǝkʋ kɛ́, nɑ mɑ́ tiikiɣi-mɛ. Mɑɣɑlɛ mǝ Ɩsɔ Tɑcɑɑ, mɑ́ yɔɣɔtǝnɑ mpʋ. \c 35 \s1 Tɑcɑɑ kɑlǝɣǝnɑ Ɩtɔm nyǝ́mɑ \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ tɔmɑ-m sɩ: \v 2 Yʋlʋ nyɑ́, kɛɛsɩ ɩsɛ nɑ Seyii pʋɣʋ tɔɔ. Yɔɣɔtɩ nti tɩɩ mɑɣɑnɑ-kʋ tɔ. \v 3 Heeli-kʋ sɩ, Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtɑɑ sɩ, mɑɑ kʋlɩ nyɑ́ tɔɔ. Mɑɑ tʋ-ŋ niŋ, nɑ mɑ́ pǝsɩ-ŋ wʋlɑɣɑ tɛtʋ nti tǝ tɑɑ nɔɣɔlʋ fɛɩ tɔ. \v 4 Mɑɑ pǝsɩ nyɑ́ ɑcɑlɛɛ kɛ ncɑɑ. Nɔɣɔlʋ kɑɑ wɛɛ. Ɩlɛnɑ pǝ́cɔ́ n nyɩ sɩ mɑ kɛ́ Tɑcɑɑ. \v 5 Mpi tɔ, Seyii nyǝ́mɑ kɑ hɑɣɑnɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɛ pɑ́ɑ́nɑ́ kɛ tɑm tɔɔ kɛ́. Hɑlǝnɑ pɑ́ kʋ-wɛɣɛ yoou tɑɑ kɛ́ kʋyɑkʋ ŋku pɛlɛ pɑ tɔntɛ ɩsɑɣɑlɛ pɩɩwɑ teu tɔ. \v 6 Pǝ tɔɔ kɛ́ mɑɣɑ Tɑcɑɑ Ɩsɔ weesuɣu tʋ. Mɑɑ tʋ-wɛɣɛ sǝm nɑ pǝ́ lɛɛtɩ-wɛ. Timpi pɑ tɑ kisi lɛlɑɑ kʋɣʋ tɔ, pǝ tɔɔ kɛ́ mpɛ pɑɑ sɩ. \v 7 Mɑɑ kpiisi Seyii pʋɣʋ nyɑ́. N kɑ́ pǝsɩ wʋlɑɣɑ tɛtʋ nti tǝ tɑɑ nɔɣɔlʋ fɛɩ tɔ. Mɑɑ kʋ potɑɑ nɑ kɔntɑɑ. \v 8 Mɑɑ sɔɣɔtɩ yoou tɑɑ sǝtɑɑ kɛ pɔɔŋ nɑ pulɑsɩ tɔɔ. Pɑɑ wɛɛ tɛtɛkɑ nɑ lʋmpʋŋ tǝnɑ tɑɑ. \v 9 Mɑɑ kpiisi mɑ yǝlɑɑ tǝnɑ. Pɩɩ yele mǝ ɑcɑlɛɛ kɛ kpɛtɛ kɛ tɑm tɔɔ. Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ ɩ́ kɑ́ nyɩ sɩ mɑɣɑ Tɑcɑɑ. \p \v 10 Mpi pǝ tɔɔ mɑɑ lɑ mpʋ tɔɣɔlɛ sɩ, ɩ́ mɑpɑ lɑŋlɛ nɑ ɩ́ yɔɣɔtɩ sɩ, mɑ kɑɑ lɛɛkɩ Yutɑ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ pɑ tɛtʋ, nɑ tǝ́ pǝsɩ mɑ nyǝntʋ. Pǝyele Tɑcɑɑ mɑ́ mɑ wɛnnɑ tɛtʋnɑɑ mpɛ pɑ tɑɑ. \v 11 Mɑɣɑ Tɑcɑɑ Ɩsɔ weesuɣu tʋ kɛ́. Pɑ́ɑ́nɑ́ sɔsɔɔnɑ wenɑ ɩ́ lɑpǝnɑ-wɛ tɔ, ɑnǝɣɩ mɑɑ lɑnɑ-mɛ nɑ mɑ́ hʋʋnɑ-mɛ. Ɩlɛnɑ mɑ́ hʋ́lɩ́ mɑ tǝɣɩ pɑ hɛkʋ tɑɑ. \v 12 Wɑɑtʋ ɩnɩ ɩ́ kɑ́ nyɩ sɩ mɑɣɑ Tɑcɑɑ, mɑ nɩɩwɑ kʋtʋɣʋ ŋku ɩ́ tʋʋwɑ Ɩsɛɣɛlɩ pɔ́ɔ́ŋ tɔ. Sɩ pǝ kpiisɑ pɔ́ɔ́ŋ nɑ ɩ́ pǝsɩ mǝ tɔɣɔnɑɣɑ. \v 13 Ɩ́ kpɑɑsɑ mǝ tǝɣɩ mɑ tɔɔ nɑ mǝ kʋyɔɣɔtʋtʋ. Ɩ́ yɔɣɔtɑ-m kɑlɑmpɑɑnɩ tɔmnɑɑ mpɑ tɔ, mɑ nɩɩwɑ. \p \v 14 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ Ɩsɔ yɔɣɔtɑɑ sɩ, mɑɑ kpiisi-mɛ. Tɛtʋnɑɑ mpɑ pɑ cɔɔnɑ-mɛ tɔ, pɑ lɑŋɑ kɑ́ hʋlʋmɩ. \v 15 Seyii nɑ Ɩtɔm pulɑsɩ mɛ, pɩɩ kpiisi mǝ tɛtʋ tǝnɑ. Mpi tɔ, wɑɑtʋ wei pǝ kpiisɑ Ɩsɛɣɛlɩ tɛtʋ nɑ tǝ́ pǝsɩ ncɑɑlɛ tɔ, mǝ lɑŋɑ hʋlʋmɑɑ. Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ ɑntulinyɑ kɑ cɛkǝnɑ sɩ mɑɣɑ Tɑcɑɑ. \c 36 \s1 Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɑ́ mʋ pɑ tɛtʋ \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ tɔmɑ-m sɩ: Yʋlʋ nyɑ́, yɔɣɔtɩ nti tɩɩ mɑɣɑnɑ Ɩsɛɣɛlɩ pɔ́ɔ́ŋ tɔ. Heeli-ɩ sɩ ɩ́ nɩɩ Tɑcɑɑ kʋyɔɣɔtʋtʋ. \v 2 Pǝ tɑɣɑ pʋlʋ, kolontunɑɑ woŋɑ-mɛ nɑ pɑ́ kpɑlǝsɩ. Ɩ́ tɔmɑ sɩ Ɩsɛɣɛlɩ lɔŋtɑɑ pɔ́ɔ́ŋ pǝsɑ mǝ nyǝŋ. \v 3 Pǝ tɔɔ kɛ́ mɑ cɑɑkɩ sɩ, mɑ heeli Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ. Mɑ nɑwɑ sɩ pɑɑ timpiɣi yǝlɑɑ nyɩɩlǝnɑ Ɩsɛɣɛlɩ pɔ́ɔ́ŋ. Hɑlǝnɑ piitimnɑɑ kpɑɩ nyǝ́mɑ lɛɛkɩ-ɩ. Pɑ tʋʋkǝnɑ-mɛ nɑ pɑ́ woŋiɣinɑ-mɛɣɛ pǝ tɔm. \v 4 Tɛlǝsɩ Ɩsɛɣɛlɩ pɔ́ɔ́ŋ kɛ mɑ tɔm. Pɔ́ɔ́ŋ ɩ́ nɩɩ Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ nɔɔsɩ sɩɩʋ tɔm. Mɑ sɩɩwɑ mɑ nɔɔsɩ nsǝɣɩ pulɑsɩ, nɑ lɔɔŋ, nɑ tɛtɛkɑ. Pɑɑ ncɑɑ nɑ ɑcɑlɛɛ, nnɑ yǝlɑɑ lɩɩwɑ nɑ pɑ́ lɔ tɔ. Pǝ wɑɑsɑ piitimnɑɑ mpɑ pɑ cɔɔnɑ-mɛ nɑ pɑ́ woŋ-mɛ tɔɣɔ. \v 5 Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝɣɩ sɩ, mɑ wɛnɑ mɑ yǝlɑɑ ɩsɛsɛɛmlɛ kɛ́. Pǝ tɔɔ kɛ́ mɑ yɔɣɔtǝɣǝnɑ piitimnɑɑ nɑ Ɩtɔm nyǝ́mɑ tǝnɑ. Mǝ hɑnɑ mǝ tǝɣɩ mɑ tɛtʋ nɑ ɩ́ kuu tǝ kʋlʋlʋm nɑ lɑŋhʋlʋmlɛ. Ɩ́ nyǝnǝɣɩ-m yem kɛ́. \v 6 Pǝ tɔɔ kɛ́ pǝ wɛɛ sɩ mɑ́ yɔɣɔtɩ Ɩsɛɣɛlɩ tɛtʋ tɔm. Mɑ́ heeli pɔɔŋ nɑ pulɑsɩ nɑ lɔɔŋ nɑ tɛtɛkɑ kɛ mɑ tɔm. Mɑɣɑ Tɑcɑɑ, Ɩsɔ, mɑ yɔɣɔtɑɑ sɩ, ɩsɛsɛɛmlɛ nɑ pɑ́ɑ́nɑ́ sɔsɔɔnɑ kɛ mɑ yɔɣɔtǝɣǝnɑ. Mpi tɔ, piitimnɑɑ kʋtʋɣʋ wɛ mǝ tɔɔ. \v 7 Pǝ tɔɔ kɛ́ mɑɣɑ Tɑcɑɑ Ɩsɔ, mɑ yɔɣɔtǝɣǝnɑ tuunɑʋ, sɩ piitimnɑɑ mpɑ pɑ cɔɔnɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tɔ, pɛlɛ pɑɑ tɔɣɔ fɛɛlɛ kɛ mpʋ tɔtɔ. \v 8 Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ mɛ mǝ pɔ́ɔ́ŋ tɑɑ tɩɩŋ kɑ́ nɛɣɛtɩ nɑ ɩ́ lʋlɩ-wɛɣɛ pee. Mpi tɔ, yɑɑsinɑɑ mpɛ pɑ kpɛɣɛtɑɑ kɛ́. \v 9 Mɑɑ pɑɑsǝnɑ-mɛ nɑ mɑ́ feŋ mǝ tɔɔ. Mɑɑ hɑlɑ mǝ tɛtʋ nɑ mɑ́ tuu. \v 10 Mɑɑ yele nɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ mɛ mǝ tɛtʋ tǝnɑ tɑɑ yǝlɑɑ huki sɔsɔm, nɑ ɩ́ mǝlɩ ɑcɑlɛɛ tɑɑ. Mpi tɔ, mɑɑ yele nɑ ɩ́ tɑɣɑnɩ ŋmɑʋ kɛ mpi pɩɩ yɔkɑɑ tɔ. \v 11 Yǝlɑɑ nɑ tɔlɑ kɑ́ huki pɑɑ timpiɣi. Pɑɑ wɛɛ pɑɣɑlɛ nɑ pɑ́ wɛɛnɑ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ. Pɑɑ huki tɛtʋ tɑɑ kɛ́ ɩsɩɩ pɩɩ wɛʋ tɔ. Mɑɑ sɔɔsɩ-mɛɣɛ tɛtʋnɑɑ nɑ pǝ́ kǝlɩ ɩsɩɩ lɔŋtɑɑ. Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ ɩ kɑ nyɩ sɩ mɑɣɑ Tɑcɑɑ. \v 12 Mɑɑ yele nɑ mɑ yǝlɑɑ mɛ ɩ́ tɔ́ tɛtʋ tɑɑ kɛ́ pɑɑ timpi. Tɛtʋ kɑ́ pǝsɩ mǝ nyǝntʋ. Mǝ piyɑ kɑɑ tɑsɑ sǝm kɛ tǝ tɑɑ. \v 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ Ɩsɔ yɔɣɔtɑɑ sɩ: Piitimnɑɑ lɛlɑɑ tɔŋ mɛ sɩ ɩ́ kɛ́ yʋlʋtɔɣɔlɑɑ. Ɩ́ pɛmɑ mǝ mɑɣɑmɑɣɑ mǝ piitim kɛ piyɑ. \v 14 Pǝ tɔɔ tɔ, ɩ́ kɑɑ tɑsɑ yǝlɑɑ kɛ tɔɣɔʋ. Pǝ́cɔ́ ɩ́ kɑɑ tɑsɑ mǝ mɑɣɑmɑɣɑ mǝ piitim kɛ piyɑ pɛm. Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝnɑ mpʋ. \v 15 Mɑ kɑɑ yele nɑ ɩ́ tɑsɑ nɩɩʋ kɛ piitimnɑɑ kʋtʋɣʋ. Pǝyele pɑ kɑɑ tʋ-mɛɣɛ fɛɛlɛ. Pǝ́cɔ́ pɑ kɑɑ tɑsɑ mǝ piitim kɛ kʋɣʋ. Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝnɑ mpʋ. \s1 Tɑcɑɑ kɑ́ kpeɣeli Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ \p \v 16 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ tɔmɑ-m sɩ: \v 17 Yʋlʋ nyɑ́, Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ mɛ mǝ tɔntɛ nɑ mǝ lɑkɑsɩ pilisɑ mǝ tɛtʋ nti tǝ tɑɑ ɩ kɑ́ wɛɛ tɔɣɔ. Ɩsɩɩ ɑlʋ ɑsilimɑ kɛ ɩ ɩsɔtʋ nɑʋ wɑɑtʋ. \v 18 Tǝnɑɣɑ mɑ mʋ-mɛ nɑ pɑ́ɑ́nɑ́. Mpi tɔ, ɩ́ kʋwɑ yǝlɑɑ kɛ tɛtʋ tɑɑ. Ɩlɛnɑ ɩ́ pilisi-tɩ nɑ tɩɩŋ. \v 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ mɑ hʋʋnɑ-mɛ ɩsɩɩ mǝ tɔntɛ nɑ mǝ tǝmɑ wɛɛ tɔ. Ɩlɛnɑ mɑ́ yɑsɩ-mɛɣɛ piitimnɑɑ tɑɑ kɛ́ tɛtʋnɑɑ tɑɑ. \v 20 Ɩ́ tɑlɑ piitimnɑɑ mpɛ pɑ tɛ́, ɩlɛnɑ ɩ́ wɑkǝlɩ mɑ hǝtɛ nɑŋŋ wɛɛtʋ. Hɑlǝnɑ yǝlɑɑ yɔɣɔtǝɣɩ sɩ: Tɑcɑɑ yǝlɑɑ kɛ́. Ɩ tɛtʋ tɑɑ kɛ́ pɑ lɩɩnɑɑ. \v 21 Ɩlɛnɑ mɑ́ mɑɣɑsɩ sɩ, mɑ́ tɑɣɑnɩ timpi Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tʋʋ mɑ hǝtɛ kɛ piitimnɑɑ lɛlɑɑ tɛ́ tɔ. \v 22 Pǝ tɔɔ kɛ́ pǝ wɛɛ sɩ, mɑ́ heeli Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ. Tɑcɑɑ, Ɩsɔ, yɔɣɔtǝɣɩ sɩ: Pǝ tɑɣɑ mǝ tɔɔ kɛ́ mɑ lɑkɩ mpi mɑ cɑɑ lɑpʋ tɔ. Amɑ mɑ hǝtɛ tǝnɑŋŋ wɛɛtʋ, nti ɩ́ wɑkǝlɑ wɑɑtʋ wei ɩ kɑ wɛ piitimnɑɑ lɛlɑɑ tɛ́ tɔ, tǝ tɔɔ kɛ́. \v 23 Ɩ́ wɑkǝlɑ mɑ hǝtɛ sɔsɔɔlɛ kɛ piitimnɑɑ tɑɑ. Ɩlɛ mɑɑ tɑɣɑnɩ-tɛ. Wɑɑtʋ wei mɑɑ tɑɣɑnɩ-tɛ nɑ mǝ nɔɣɔ nɑ ɩ́ nɑɑkɩ, ɩlɛnɑ ɩ́ cɛkǝnɑ sɩ mɑɣɑlɛ Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝnɑ mpʋ. \p \v 24 Mɑɑ lǝsɩ-mɛɣɛ piitimnɑɑ tɑɑ, nɑ tɛtʋnɑɑ tɑɑ nɑ mɑ́ mǝŋnɑ-mɛɣɛ mǝ tɛ. \v 25 Mɑɑ yɔɣɔlɩ mǝ tɔɔ kɛ́ lʋm nɑŋŋ nyǝm, nɑ ɩ́ wɛɛ tǝnɑŋŋ. Mɑɑ nyɑɑlɩ mǝ ɩsɑɣɑtʋ tǝnɑ nɑ tǝ́ hɩɩsɩ. Mɑɑ lǝsɩ tɩɩŋ kʋlɑlɑɑŋ tǝnɑɣɑ mǝ hɛkʋ tɑɑ. \v 26 Mɑɑ tʋ-mɛɣɛ nyɑmɑ kʋfɑnɑ. Mɑɑ tʋ́ mǝ tɑɑ kɛ́ lǝmɑɣɑsǝlɛ kʋfɑtɛ. Mɑɑ lǝsɩ mǝ nyɑmɑ wenɑ ɑ wɛ ɩsɩɩ pɛɛ tɔ, nɑ mɑ́ tʋ́-mɛɣɛ nyɑmɑ kʋpɑnɑ. \v 27 Mɑɑ tʋ mɑ lǝmɑɣɑsǝlɛ kɛ mǝ tɑɑ. Mɑɑ yele nɑ ɩ́ tɔkɩ mɑ kʋtʋtʋtʋ nɑ mɑ kiiŋ. \v 28 Ɩ́ kɑ cɑɣɑ tɛtʋ nti mɑ hɑwɑ mǝ cɑɑnɑɑ tɔ tǝ tɑɑ. Ɩ́ kɑ wɛɛ mɑ yǝlɑɑ nɑ mɑɑ wɛɛ mǝ Ɩsɔ. \v 29 Ɩlɛnɑ mɑ́ kpiisi mǝ ɑsilimɑ tǝnɑ. Mɑɑ yele nɑ mǝ tɔɣɔnɑɣɑ lʋlɩ teu. Nyɔɣɔsɩ kɑɑ tɑsɑ-mɛɣɛ lɩɩʋ. \v 30 Mɑɑ yele nɑ tɩɩŋ kʋlʋlʋm huki. Tɛtʋ kɑ́ lʋlɩ tɔɣɔnɑɣɑ. Ɩlɛ ɩ́ kɑɑ tɑsɑ nyɔɣɔsɩ fɛɛlɛ kɛ tɔɣɔʋ kɛ piitimnɑɑ tɑɑ. \v 31 Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ Ɩ́ kɑ tɔɔsɩ mǝ tɔntɛ ɩsɑɣɑlɛ tɔɔ. Ɩ́ kɑ tɔɔsɩ mǝ lɑkɑsɩ nsi sɩ fɛɩ teu tɔ sɩ tɔɔ. Ɩlɛnɑ mǝ mɑɣɑmɑɣɑ ɩ́ nyǝɣǝsɩ mǝ tɩ. Mpi tɔ, ɩ́ lɑpɑ ɩsɑɣɑtʋ nɑ ɑcɑɑlǝtʋ. \v 32 Ɩ́ nyɩ sɩ pǝ tɑɣɑ mǝ tɔɔ kɛ́ mɑ lɑkɩ mpʋ. Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ mǝ tɔntɛ fɛɛlɛ ɩ́ kpɑ-mɛ nɑ ɩ́ kɑ́ nyɔɔŋ. \p \v 33 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ Ɩsɔ yɔɣɔtɑɑ sɩ: Kʋyɑkʋ ŋku mɑɑ kpiisi mǝ ɩsɑɣɑtʋ tɔ. Mɑɑ kʋsɩ mǝ ncɑɑ nɑ mǝ ɑcɑlɛɛ huki. \v 34 Tɛtʋnɑɑ mpɑ pɩɩ wɑkǝlɑɑ nɑ tɛɛlɑɑ nɑɑkɩ tɔ. Pɑɑ tɑɣɑnɩ-wɛɣɛ hɑlǝm. \v 35 Hɑlɩ yǝlɑɑ kɑ́ tɔ sɩ, tɛtʋ nti pɩɩ wɑkǝlɑɑ tɔ, tǝ pǝsɑ ɩsɩɩ Ɩsɔ tɑɑlɛ Iteni. Nɑ ɑcɑlɛɛ nnɑ pɑɑ yɔkɑɑ nɑ ɑ́ pǝsɩ ncɑɑ tɔ, pɑ tɑɣɑnɑ-yɛ nɑ ɑ́ pǝsɩ koloosi ɑcɑlɛɛ nɑ yǝlɑɑ cɑɣɑ. \v 36 Nɑ piitimnɑɑ mpɑ pɑ cɔɔnɑ-mɛ tɔ, pɑɑ nɑ́ sɩ, mɑɣɑ Tɑcɑɑ mɑ tɑɣɑnɑ ŋmɑʋ kɛ mpi pɩɩ yɔkɑɑ tɔ. Mɑ tuu mpi pɩɩ wɑkǝlɑɑ tɔ. Mɑɣɑ Tɑcɑɑ, mɑ́ yɔɣɔtǝnɑ, mɑɑ lɑ ɩsɩɩ mɑ yɔɣɔtɑɑ tɔ. \p \v 37 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ Ɩsɔ yɔɣɔtɑɑ sɩ: Mɑɑ yele tɔtɔ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ mɛ ɩ́ yɑɑ-m sɩ mɑ́ wɑɑsɩ-mɛ. Mɑɑ cɔ-mɛ nɑ mɑ́ yele nɑ ɩ́ huki ɩsɩɩ tɔlɑ kɛ kɑlǝkʋ tɑɑ. \v 38 Yǝlɑɑ kɑ́ su ɑcɑlɛɛ ncɑɑ tɑɑ kɛ teitei, ɩsɩɩ kɑlǝkǝŋ wei pɑ hɑ Ɩsɔ tɔ. Ɩlɛnɑ pɑ́ pukinɑ-ɩ Yosɑlɛm kɛ ɑcimɑ sɔsɔɔnɑ wɑɑtʋ. Ɩlɛ ɩ́ kɑ nyɩ sɩ mɑɣɑlɛ Tɑcɑɑ. \c 37 \s1 Mʋwɑ kʋwʋlɛɛ tɔm \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ toŋ tii mɑ tɔɔ. Ɩlɛnɑ ɩ Feesuɣu tɛɛnɑ-m mɑ lǝmɑɣɑsɛɛ tɑɑ tǝleŋŋ. Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋ ponɑ-m tɛtɛkǝlɛ sɔsɔɔlɛ nte mʋwɑ wɑɑsɑɑ tɔ tǝ hɛkʋ tɑɑ. \v 2 Ɩlɛnɑ pǝ́ cɔɔnɑ-m-yɛ nɑ pǝ́ tɑ́. A pɑɣɑlɛ kɑ wɛ sɔɣɔntʋ kɛ́ nɑ ɑ́ wʋlɑɑ. \v 3 Mpʋɣʋlɛ Tɑcɑɑ pɔɔsɑ-m sɩ: Yʋlʋ nyɑ́, mʋwɑ ɑnɩ ɑ́ pǝsǝɣɩ nɑ ɑ́ kʋlɩ nɑ ɑ́ feesiɣi? Ntɛnɑ mɑ́ cɔ sɩ: Tɑcɑɑ Ɩsɔ, nyɑ́ tike ń nyǝmnɑ. \p \v 4 Ɩlɛnɑ ɩ́ tɔ-m sɩ: Yɔɣɔtɩ ɑ tɔm. Sɩ mʋwɑ kʋwʋlɛɛ mɛ, ɩ́ nɩɩ Tɑcɑɑ Ɩsɔ tɔm. \v 5 Heeli-yɛ sɩ, mɑɑ tʋ mǝ tɑɑ kɛ́ feesuɣu nɑ ɩ́ feesiɣi. \v 6 Mɑɑ tʋ-mɛɣɛ holɑ nɑ nɑntʋ nɑ tɔnʋɣʋ. Mɑɑ tʋ-mɛɣɛ weesuɣu nɑ ɩ́ feesiɣi. Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ ɩ́ kɑ́ nyɩ sɩ mɑɣɑlɛ Tɑcɑɑ. \p \v 7 Ḿpʋ́ɣʋ́ mɑ yɔɣɔtǝnɑ mʋwɑ ɩsɩɩ Tɑcɑɑ heelɑ-m tɔ. Ɩlɛ mɑ nɩɩ kɔkɔtɛ nɑtǝlǝɣǝlɛ. Ɩlɛnɑ ɑ́ seliɣi nɑ ɑ́ sʋʋ tǝmɑɣɑ kpǝtǝnɑʋ. \v 8 Mɑ nyǝnɑɣɑ mpʋ, ɩlɛ pǝ tʋ-yɛɣɛ holɑ ntɛ́ nɑ nɑntʋ nɑ́ɑ́ sʋʋ mɑtʋɣʋ. Ɩlɛnɑ tɔnʋɣʋ tɑkɩ tǝ tɔɔ. Ɩlɛ pǝ tɑɑ feesiɣi kɛ́. \v 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ tɔmɑ sɩ: Yɔɣɔtǝnɑ feesuɣu. Heeli-kʋ sɩ, lɩɩnɑ ɑntulinyɑ hɔɣɔlǝŋ tǝnɑ. Kɔɔ nɑ ń woso heelim kɛ yǝlɑɑ mpɛ pɑ tɔɔ nɑ pɑ́ sʋʋ feesuɣu. \p \v 10 Mɑ yɔɣɔtɑ teitei ɩsɩɩ Tɑcɑɑ heelɑ-m tɔ. Ɩlɛnɑ pɑ́ fé nɑ pɑ́ kʋlɩ nɑ pɑ́ sǝŋ pɑ nɔɔhɛɛ tɔɔ. Pɑɑ kɛ́ yoolɑɑ sɑmɑɑ tuutuumɑ kɛ́. \p \v 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ heelɑ-m sɩ: Mʋwɑ ɑnɛ ɑ tɔm nǝɣǝsǝnɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ nyǝntʋ kɛ́. Pɑ heelɑ-m sɩ mpɛ pɑ lepɑɣɑ. Pɑ mʋwɑ wʋlɑɑ, pɑɑ tɑsǝɣɩ pʋlʋɣʋ tɛɛlʋɣʋ. \v 12 Heeli-wɛ sɩ, Tɑcɑɑ yɔɣɔtɑɑ sɩ: Mɑɑ kuli mɑ yǝlɑɑ pǝlɑɑŋ nɑ pɑ́ lɩɩ. Mɑɑ mǝŋnɑ-mɛɣɛ Ɩsɛɣɛlɩ tɛtʋ tɑɑ. \v 13 Mɑɑ kuli mɑ yǝlɑɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ pǝlɑɑŋ. Sɑɑ wei mɑɑ lǝsɩ-mɛ tɔɣɔ ɩ́ kɑ nyɩ sɩ mɑɣɑlɛ Tɑcɑɑ. \v 14 Mɑɑ tʋ́ mǝ tɑɑ kɛ́ mɑ feesuɣu. Ɩ́ kɑ́ wɛɛnɑ weesuɣu, nɑ mɑ́ mǝŋnɑ-mɛɣɛ mǝ tɛtʋ tɑɑ. Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ ɩ́ kɑ́ nyɩ sɩ, mɑɣɑ Tɑcɑɑ Ɩsɔ, mɑ yɔɣɔtɑɑ nɑ mɑ́ lɑ́. Tɑcɑɑ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝnɑ mpʋ. \s1 Tɑcɑɑ kɑ́ kpɛntɩ Yutɑ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ pǝ nyǝ́mɑ \p \v 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ tɔmɑ Ɩsekiyɛɛlɩ mɑ́ sɩ: \v 16 Yʋlʋ nyɑ́, kpɑɣɑ tǝhɔɣɔlɑɣɑ. Nmɑɑ kɑ tɔɔ sɩ: Yutɑ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ mpɑ pɑ wɛ kɑwulɑɣɑ kɑnɛ kɑ tɑɑ tɔ. Kpɑɣɑ tǝhɔɣɔlɑɣɑ lɛŋkɑ. Nmɑɑ kɛlɛ kɑ tɔɔ sɩ: Ɩfǝlɑyim nɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ mpɑ pɑ wɛ kɑwulɑɣɑ kɑnɛ kɑ tɑɑ tɔ. \v 17 Ɩlɛnɑ ń kpɛntɩ-sɩ, nɑ sɩ wɛɛ ɩsɩɩ kʋlʋmɑɣɑ. Pǝ wɛɛ sɩ, sɩ pǝsɩ kʋlʋmɑɣɑ kɛ mɑ niŋ tɑɑ. \v 18 Wɑɑtʋ wei nyɑ́ nyǝ́mɑ kɑ́ pɔɔsɩ-ŋ sɩ, ń sɛɣɛsɩ-wɛɣɛ pǝ hʋwɛɛ, \v 19 ɩlɛnɑ ń cɔ-wɛ sɩ, Tɑcɑɑ Ɩsɔ sɩ: Mɑ kpɑkǝɣɩ tǝhɔɣɔlɑɣɑ ŋkɑ kɑ kɛ́ Yosɛɛfʋ, nɑ kɑ wɛ Ɩfǝlɑyim niŋ tɑɑ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ mpɑ pɑ wɛ kɑwulɑɣɑ kɑnɛ kɑ tɑɑ tɔ, pɑ nyǝŋkɑ tɔ. Ɩlɛnɑ mɑ́ kpɛntɩ-kɛɣɛ tǝhɔɣɔlɑɣɑ ŋkɑ kɑ kɛ Yutɑ nyǝŋkɑ tɔ kɑ tɔɔ. Ɩlɛnɑ sɩ pǝsɩ kʋlʋmɑɣɑ kɛ mɑ niŋ tɑɑ. \v 20 Tɔkɩ tǝhɔɣɔlɑsɩ nsi sɩ tɔɔ n ŋmɑɑwɑ mpʋ tɔɣɔ nyɑ́ niŋ tɑɑ, nɑ pɑ tǝnɑ pɑ́ nɑɑkɩ. \v 21 Ɩlɛnɑ ń tɛlǝsɩ-wɛ sɩ, Tɑcɑɑ, Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtɑɑ sɩ: Mɑɑ lǝsɩ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ mɛɣɛ piitimnɑɑ mpɑ pɑ tɑɑ ɩ́ wɛɛ tɔ. Mɑɑ kpeɣeli-mɛ nɑ mɑ́ mǝŋnɑ-mɛɣɛ mǝ tɛtʋ tɑɑ. \v 22 Mɑɑ kpɛntɩ-mɛɣɛ piitim kʋlʋmǝm kɛ tɛtʋ tɑɑ. Ɩ́ kɑ́ wɛɛnɑ mǝ tǝnɑɣɑ wulɑʋ kʋlʋm kɛ Ɩsɛɣɛlɩ pɔɔŋ tɑɑ. Ɩ́ kɑɑ tɑsɑ piitimnɑɑ nɑɑlɛ yɑɑ kɑwulɑsɩ nɑɑlɛɣɛ wɛɛʋ. \v 23 Ɩ́ kɑɑ tɑsɑ mǝ tǝɣɩ pilisuɣu nɑ piitimnɑɑ tɩɩŋ, yɑɑ pɑ ɑcɑɑlǝtʋ, yɑɑ pɑ kɑwɑlɑsɩ tǝnɑ. Mɑɑ lǝsɩ-mɛɣɛ lonɑ tǝnɑ nnɑ ɑ tɑɑ ɩ́ kɑ wɛɛ nɑ ɩ́ pǝntǝnɑ-m tɔɣɔ. Mɑɑ tɑɣɑnɩ-mɛ nɑ ɩ́ pǝsɩ mɑ yǝlɑɑ, nɑ mɑ́ wɛɛ mǝ Ɩsɔ. \v 24 Mɑ tǝmlɛ tʋ Tɑfiiti kɑ́ lɑnɑ mǝ wulɑʋ. Ɩ́ kɑ́ wɛɛnɑ mǝ tǝnɑɣɑ tiikilu kʋlʋm. Ɩ́ kɑ tǝŋ mɑ kʋtʋtʋtʋ, nɑ ɩ́ tɔkǝɣɩ mɑ kiiŋ nɑ ɩ́ lɑkɩ-ɩ. \v 25 Ɩ́ kɑ́ wɛɛ tɛtʋ nti mɑ hɑwɑ mɑ tǝmlɛ tʋ Yɑkɔpʋ tɔ tǝ tɑɑ. Tǝnɑɣɑ mǝ cɑɑnɑɑ kɑ cɑɣɑɑ. Ɩ́ kɑ cɑɣɑ tǝ tɑɑ nɑ mǝ piyɑ nɑ́ɑ́ cɑɣɑ tɔtɔ. Pɛlɛ pɑ piyɑ piyɑ kɑ́ cɑɣɑ tɔtɔɣɔ tɑm tɔɔ. Mɑ tǝmlɛ tʋ Tɑfiiti kɑ́ tɔɣɔnɑ mǝ tɔɔ kɛ́ kɑwulɑɣɑ kɛ tɑm tɔɔ. \v 26 Mɑ nɑ-mɛ tɩɩ pɛɛlɩ hɛɛsʋɣʋ nɔɣɔ nɑ kɑ́ wɛɛ tɑm tɔɔ. Ɩlɛnɑ mɑ́ mǝŋnɑ-mɛɣɛ mǝ tɛtʋ tɑɑ, nɑ mɑ́ yele nɑ ɩ́ huki. Nɑ mɑ́ ŋmɑ́ mɑ tǝyɑɣɑ kɛ mǝ hɛkʋ tɑɑ, nɑ kɑ́ wɛɛ tɑm tɔɔ. \v 27 Mɑ tǝcɑɣɑlɛ kɑ́ wɛɛ mǝ hɛkʋ tɑɑ kɛ́. Mɑɑ wɛɛ mǝ Ɩsɔ, nɑ mɩɩ wɛɛ mɑ yǝlɑɑ. \v 28 Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ piitimnɑɑ kɑ́ nyɩ sɩ, mɑɣɑlɛ Tɑcɑɑ. Mɑ́ lɑpǝnɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ nɑ pɑ mpɑɑ. Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ mɑ tǝcɑɣɑlɛ kɑ́ wɛɛ mǝ hɛkʋ kɛ tɑm tɔɔ. \c 38 \s1 Tɑcɑɑ kɑlǝɣǝnɑ wulɑʋ Kɔkɩ tɔtɔ \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ tɔmɑ-m sɩ: \v 2 Yʋlʋ nyɑ́, kɛɛsɩ nyɑ́ ɩsɛ nɑ wulɑʋ Kɔkɩ wei ɩ tɔkɩ Mɑkɔkɩ tɛtʋ tɔɔ kɛ́ kɑwulɑɣɑ tɔ ɩ tɔɔ. Tɛlǝsɩ-ɩ mɑ kɑlǝnɑʋ. Ɩnɩ ɩ kɛnɑ Mesɛkɩ nɑ Tupɑɑlɩ pɑ ɑcɑlɛɛ nyʋɣʋ tʋ. \v 3 Tɑcɑɑ Ɩsɔ yɔɣɔtǝɣɩ sɩ: Mɑɑ kʋlɩ Kɔkɩ tɔɔ. Ɩnɩ ɩ kɛnɑ Mesɛkɩ nɑ Tupɑɑlɩ pɑ nyʋɣʋ tʋ. \v 4 Mɑɑ tʋ ɩ nɔɣɔ tɑɑ kɛ́ kulɑɣɑ. Mɑɑ hɔ ɩ́ nɑ ɩ kpɑɣɑnǝŋ cɑɣɑlɑɑ, nɑ mɑ́ lǝsǝnɑ tomɑ kɛ tɛtʋ tɑɑ. Pɑ kɛ́ yoolɑɑ tuutuumɑ kɛ́. Pɑ suuwɑ wontu kʋpɑntʋ, nɑ pɑ́ tɔkɑ kpɑlǝŋ nɑ lɑɣɑlɛɛ. \v 5 Pɛɛsɩ nɑ Ɩtiyopii nɑ Puti pɑ tɛtʋ yoolɑɑ tǝnɑ. Pɑɑ tɔkɩ kpɑlǝŋ nɑ pɑ́ pɑ́ yoou kɑhusi nɑ pɑ́ tǝŋ Kɔkɩ. \v 6 Komɛɛ tɛtʋ yoolɑɑ, nɑ Pɛtɩ-Tokɑɑmɑ tɛtʋ nyǝ́mɑ kɛ ilim ntɔɣɔŋ tɔɔ. Pɑɑ tǝŋ nyɑ́ wɑɑlɩ, nɑ piitimnɑɑ lɛlɑɑ yǝlɑɑ pɑɣɑlɛ tɔtɔ. \v 7 Tɑɣɑnɩ nyɑ́ tɩ nɑ nyɑ́ sɔɔlʋ pɩɩ. Nyɑ́ nɑ nyɑ́ sɑmɑɑ tuutuumɑ wei ɩ wɛ nyɑ́ wɑɑlɩ tɔ, wɛɛ pɑ nyʋɣʋ tʋ. \v 8 Pǝ wɛɛ pɩɩ kɔɔ, ɩlɛnɑ kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ mɑ́ tʋ-ŋ kʋtʋtʋtʋ. N kɑ́ polo nɑ ń wɑtɩ tɛtʋ nti tǝ yǝlɑɑ fitɑ yoou, nɑ pɑ́ lɩɩ piitimnɑɑ pɑɣɑlɛ tɑɑ, nɑ pɑ́ koti Ɩsɛɣɛlɩ pɔ́ɔ́ŋ wei pɩɩ kpiisɑ hɑtoo lɔŋ, nɑ pǝ́ yele-ɩ kpɛtɛ tɔ ɩ tɔɔ. Yǝlɑɑ mpɑ ɩnɩ pɑɑ lǝsɩ ḿpʋ́ɣʋ́ piitimnɑɑ lɛlɑɑ tɑɑ tɔ, pɑɑ cɑɣɑnɑ pɑ tǝɣɩ tǝkpɑtɑɑ. \v 9 Nyɑnɑ nyɑ́ yoolɑɑ nɑ nyɑ́ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ tuutuumɑ ɩ́ kɑ́ tii pɑ tɔɔ kɛ́ ɩsɩɩ tɛʋ heelim, nɑ ɩ́ tɑkɩ pɑ tɛtʋ ɩsɩɩ ɩsɔŋmʋntʋ. \p \v 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ Ɩsɔ yɔɣɔtɑɑ sɩ, kʋyɑkʋ ŋkʋɣʋ hʋwɛɛ pɑɣɑlɛ kɑ́ kɔɔ nyɑ́ lǝmɑɣɑsɛɛ tɑɑ. Ɩlɛnɑ ń mɑɣɑsɩ nyɑ́ tɑɑ kɛ́ ɩsɑɣɑtʋ. \v 11 N kɑ́ mɑɣɑsɩ nyɑ́ tɑɑ sɩ n kpɑɑkɩ yǝlɑɑ mpɑ pɑ cɑɣɑnɑ hɛɛsʋɣʋ tɔ. Pɑ ɑcɑlɛɛ fɛɩ koloosi. Pǝ́cɔ́ pɑ tɑ tǝkɩ-yɛ nɑ mɑŋkuulinɑɑ. \v 12 Nyɑ́ sɩ n kɑ́ tii yǝlɑɑ mpɑ pɑ tɑɣɑnɑ pɑ ncɑɑ kɛ ŋmɑʋ tɔ pɑ tɔɔ nɑ ń kuu pɑ nyǝm. Anɩ pɑ cɑɣɑ pɑ tɛɛsɩ tɑɑ kɛ́ nɑ pɑ́ huki. Pɑ hikɑ kɑlǝkǝŋ nɑ wɛnɑʋ. Pɑ lɩɩ piitimnɑɑ tɑɑ nɑ pɑ́ cɑɣɑ ɑntulinyɑ hɛkʋ tɑɑ. \v 13 Sɑpɑɑ nɑ Tetɑŋ pǝ tɛtʋ yǝlɑɑnɑɑ, nɑ Tɑɑsisi tɑɑtǝlɑɑ nɑ pɑ ɑwulumpiyɑ tǝnɑ kɑ́ pɔɔsɩ-ŋ tɔm. Pɑɑ pɔɔsɩ-ŋ sɩ wontu kuuu tɔɔ kɛ́ n tɑɣɑnɑ nyɑ́ yoolɑɑ nɑ? N kɔmɑ sɩ ń kuuki wʋlɑ nɑ liɣitee nɑ kɑlǝkǝŋ nɑ wɛnɑʋ sɩ, nyɑ́ wontu kukukuutu ɩ tɔɔ sɔsɔm nɑ? \p \v 14 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ tɔmɑ-m sɩ: Heeli Kɔkɩ sɩ, mɑɣɑ Tɑcɑɑ Ɩsɔ, mɑ yɔɣɔtɑɑ sɩ, kʋyɑkʋ ŋku mɑ yǝlɑɑ kɑ́ cɑɣɑnɑ pɑ tɩ tɔ n kɑ nyɩ. \v 15 Mɑɑ lɩɩ mɑ tɛtʋ tɑɑ kɛ́ ilim ntɔɣɔŋ tɔɔ tǝnɑ. Nɑ mɑ wɑɑlɩ kɛ́ piitimnɑɑ tǝnɑ yoolɑɑ. Pɑ cɑɣɑ pɑ tǝnɑɣɑ kpɑɣɑnǝŋ, nɑ pɑ́ lɑ́ yoolɑɑ sɔsɑɑ. \v 16 Kɔkɩ kɑ́ kɔɔ nɑ ɩ́ tii mɑ yǝlɑɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tɔɔ nɑ ɩ́ tɑkɩ pɑ tɛtʋ ɩsɩɩ ɩsɔŋmʋntʋ. Mpʋ ɩnɩ pɩɩ tɛ nɑ pǝ́ lɑ́ tǝnɑɣɑ wɑɑtʋ. Kɔkɩ kɛ mɑɑ tili nɑ ɩ́ wɑtɩ mɑ tɛtʋ. Ɩlɛnɑ piitimnɑɑ nyɩ sɩ mɑɣɑ Ɩsɔ nɑŋŋtʋ. Nti mɑ cɑɑ sɩ mɑ́ hʋlɩ-wɛ nɑ Kɔkɩ nɔɣɔ tɔɣɔlɛ. \p \v 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ Ɩsɔ yɔɣɔtɑɑ sɩ: Kɔkɩ tɔm kɛ mɑ yɔɣɔtɑɣɑ hɑtoo lɔŋtɑɑ. Mɑ tǝmlɛ nyǝ́mɑ Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ nɔɔsɩ kɛ mɑ yɔɣɔtǝnɑɑ. Pɑ kpɑɑlɑ pɩɩsɩ pɑɣɑlɛ tɑɑ sɩ, mɑɑ tili nɔɣɔlʋ nɑ ɩ́ yoonɑ pɑ yǝlɑɑ. \v 18 Amɑ kʋyɑkʋ ŋku Kɔkɩ kɑ́ kpɑ Ɩsɛɣɛlɩ tɛtʋ tɔɔ tɔ. Mɑ pɑ́ɑ́nɑ́ sɔsɔɔnɑ kɑ́ huunɑ-ɩ. Mɑɣɑ Tɑcɑɑ Ɩsɔ, mɑ́ yɔɣɔtǝnɑ. \v 19 Mɑ pɑ́ɑ́nɑ́ sɔsɔɔnɑ kɛ mɑ́ tuukinɑ. Tɛtʋ kɑ́ sele kɑtɑtǝlɑɣɑ kɛ kʋyɑkʋ ŋkʋ kʋ tɑɑ. \v 20 Teŋku tiinɑ nɑ sumɑsɩ nɑ tɑɑlɛ wontu nɑ ɑtɛ kʋtutuutu. Pǝ kpɛnnɑ yǝlɑɑ tǝnɑ mpɑ pɑ wɛ tɛtʋ tɔɔ tɔ. Pɑɑ sele mɑ ɩsɛntɑɑ. Pɔ́ɔ́ŋ nɑ kʋkpɑmǝŋ kʋkʋlʋŋ kɑ́ yɔkɩ nɑ koluŋɑ tǝnɑ hoti ɑtɛ. \v 21 Mɑɑ nyɑɑsɩ-mɛ nɑ yɑɑsinɑɑ pɑɣɑlɛ. Mǝ yoolɑɑ kɑ́ kʋ tǝmɑ. Mɑɣɑ Tɑcɑɑ, mɑ́ yɔɣɔtǝnɑ. \v 22 Mɑɑ tʋ-mɛɣɛ kʋtɔmǝŋ sɔsɔɔŋ nɑ mǝ yǝlɑɑ sɩ. Mɑɑ yele nɑ tɛʋ sɔsɔɔʋ nɑ tɔmpɛɛ nɑ kɔkɔ pǝ́ nɩɩ mǝ yoolɑɑ, nɑ lɛlɑɑ tuutuumɑ tɔɔ. \v 23 Mɑɑ yele nɑ piitimnɑɑ tuutuumɑ nɑ mɑ sɔsɔɔntʋ nɑ mɑ tǝnɑŋŋ wɛɛtʋ. Ɩlɛnɑ pɑ́ cɛkǝnɑ sɩ mɑɣɑ Tɑcɑɑ. \c 39 \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ tɔmɑ-m sɩ: Yʋlʋ nyɑ́, tɛlǝsɩ Mesɛkɩ nɑ Tupɑɑlɩ pǝ yǝlɑɑ nyʋɣʋ tʋ sɔsɔ Kɔkɩ sɩ, mɑɑ kʋlɩ nyɑ́ tɔɔ. \v 2 Mɑɑ cɑɑlɩ-ŋ nɑ ń lɩɩ mɑ tɛtʋ tɑɑ kɛ́ ilim ntɔɣɔŋ tɔɔ tǝnɑ. N kɑ polo nɑ ń yoonɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ pɔ́ɔ́ŋ. \v 3 Mɑɑ yoonɑ-ŋ nɑ nyɑ́ tɔɔʋ pɛlɩ nyɑ́ niŋ mpǝtǝŋ tɑɑ. Nyɑ́ nyǝmɑ́ kɑ lɩɩ nyɑ́ ntɔɣɔŋ tɑɑ nɑ ɑ́ hoti. \v 4 Ɩlɛnɑ pɑ́ kʋ́ nyɑ́ nɑ nyɑ́ yoolɑɑ nɑ nyɑ́ tɑɑpɑlɑɑ sɑmɑɑ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ pɔ́ɔ́ŋ tɑɑ. Mɑɑ yele nɑ sumɑsɩ nɑ tɑɑlɛ wontu tɔɣɔ-mɛ. \v 5 Tɑɑlɛ kɛ ɩ́ kɑ́ sɩ, ɩsɩɩ Tɑcɑɑ Ɩsɔ yɔɣɔtʋɣʋ tɔ. \v 6 Tɑcɑɑ sɩ, mɑɑ sɔ kɔkɔ kɛ Mɑkɔkɩ tɛtʋ tɑɑ. Tǝnɑɣɑ yǝlɑɑ cɑɣɑ tǝpɑmm kɛ teŋku nɔɣɔ. Pʋlʋpʋ ɩɩ pɛkǝlǝɣɩ-wɛ. Tǝnɑɣɑ yǝlɑɑ tǝnɑ kɑ́ nyǝnɑ sɩ, mɑɣɑlɛ Tɑcɑɑ Ɩsɔ. \v 7 Mɑɑ hʋ́lɩ́ mɑ hǝtɛ nɑŋŋ wɛɛtʋ kɛ mɑ yǝlɑɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ. Mɑ kɑɑ yele nɑ pɑ́ tɑsɑ-mɛɣɛ pilisuɣu. Ɩlɛnɑ piitimnɑɑ nyɩ sɩ mɑɣɑlɛ Tɑcɑɑ Ɩsɔ, Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ nɑŋŋtʋ. \v 8 Yɑɑsinɑɑ mpɛ pɑɑ kɔɔ kɛ́. Hɑlɩ pɑ tɩɩ tɛmɑ cɑɑlʋɣʋ. Kʋyɑkʋ ŋkʋ kʋ tɔm kɛ mɑɑ yɔɣɔtɑɑ. Tɑcɑɑ Ɩsɔ yɔɣɔtǝnɑ mpʋ. \v 9 Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɑ́ lɩɩ pɑ ɑcɑlɛɛ tɑɑ. Pɑɑ lu kɔkɔ nɑ pɑ́ nyɑɣɑsɩ pɑ kolontunɑɑ yoou wontu. Pɑɑ kpɑlǝŋ sɔsɔɔŋ nɑ sǝkpeŋ, nɑ tɔɔŋ nɑ nyǝmɑ́. Nmɑntɑɑsɩ sɔsɔɔnsɩ nɑ sǝkpesi, kɑ́ kpɑɑsǝnɑ kɔkɔ ŋkɛ kɑ́ toŋ kɛ pɩɩsɩ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ. \v 10 Ɩ́ kɑɑ tɑsɑ tǝpǝyɑɣɑ cɑɑʋ kɛ tɑɑlɛ. Yɑɑ ɩ́ sɛtɩ-kɛɣɛ hɔtʋɣʋ tɑɑ. Mpi tɔ, yoou wontu kɛ ɩ́ kɑ́ tɑɣɑnǝɣǝnɑ kɔkɔ. Ɩ́ kɑ́ kuu kolontunɑɑ wontu tǝnɑɣɑ. Ɩsɩɩ pɛlɛ pɑɑ kuu mǝ nyǝntʋ tɔ. Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝnɑ mpʋ. \p \v 11 Mpʋɣʋlɛ Tɑcɑɑ sɩ: Kʋyɑkʋ ŋkʋɣʋ mɑɑ hɑ́ Kɔkɩ kɛ tɛtʋ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ tɑɑ nɑ pɑ́ pimi-ɩ. Tɛtʋ ntɩ tɩɩ wɛɛ tɔntɑɑ tɛtɛkǝlɛ tɑɑ kɛ teŋku kʋsǝpʋ ilim tǝlɩɩlɛ tɔɔ. Hɑlɩ pǝlɑɑʋ ŋkʋ kɩɩ tǝkɩ mpɑtɔntɑɑ mpɑɑʋ. Tǝnɑɣɑ pɑɑ pi Kɔkɩ nɑ ɩ yoolɑɑ sɑmɑɑ. Ɩlɛnɑ pɑ́ hɑ lonte ntɛɣɛ hǝtɛ sɩ, Kɔkɩ nɑ ɩ sɑmɑɑ pɑ tɛtɛkǝlɛ. \v 12 Ɩsɔtʋnɑɑ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ tǝcu kɛ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɑ́ pi Kɔkɩ-wɛ. Ɩlɛnɑ pǝ́ nyɑɑlɩ tɛtʋ ɑsilimɑ. \v 13 Hɔɣɔlʋɣʋ ŋkʋ kʋ yǝlɑɑ tǝnɑ kɑ́ lɑnɑ pǝ tǝmlɛ ntɛ́. Kʋyɑkʋ ŋkʋɣʋ mɑɑ hʋ́lɩ́ mɑ tǝɣɩ mǝ hɛkʋ nɑ teeli, nɑ mǝ nyʋɣʋ kʋlɩ. Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝnɑ mpʋ. \v 14 Pɑɑ lǝsɩ yǝlɑɑ nɑ pɑ́ cɔɔ tɛtʋ kɛ ɩsɔtʋnɑɑ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ tǝcu, hɛɛsʋɣʋ fɛɩ. Pɑɑ pɛɛkɩ sǝtɑɑ tǝnɑ, nɑ pɑ́ pi-wɛ nɑ pǝ́ nyɑɑlɩ tɛtʋ ɑsilimɑ. \v 15 Pɑɑ cɔɔ tɛtʋ tǝnɑɣɑ tǝpɑɩpɑɩ. Ye pɑ nɑwɑ yʋlʋ kɛ timpi, ɩlɛ pɑ kɑɑ kɑŋmɑɑɣɑ kɛ ɩ tɔɔ. Pintɑɑ kɑ́ tǝŋǝɣɩ nɑ pɑ́ kuuki. Ɩlɛnɑ pɑ́ pukinɑ Kɔkɩ nɑ ɩ sɑmɑɑ pɑ tɛtɛkǝlɛ tɑɑ, nɑ pɑ́ piŋ. \v 16 Hɑlɩ pɑɑ yɑɑ ɩcɑtɛ nɑtǝlɩ sɩ Hɑmonɑ. Sɑmɑɑ kɛ pɑ yɑɑ mpʋ nɑ pɑ tɛ́ tɑɑ. Pǝlɛ pǝ wɑɑlɩ kɛ́ pɩɩ nyɑɑlɩ tɛtʋ ɑsilimɑ. \p \v 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ Ɩsɔ tɔmɑ-m sɩ: Yʋlʋ nyɑ́, yɑɑ sumɑsɩ nɑ tɑɑlɛ wontu nɑ ń tɛlǝsɩ-tɩ. Tǝ́ lɩɩ pɑɑ timpi, nɑ tǝ́ kɔɔ ɑcimɑ wenɑ mɑ lɑkɩ-tɩ tɔ. Pǝ kɛ́ kɔtɑɣɑ sɔsɔɔŋkɑ kɛ pɔ́ɔ́ŋ tɑɑ kɛ́. Tɩɩ tɔɣɔ nɑntʋ nɑ tǝ́ nyɔɔ cɑlǝm. \v 18 Tɩɩ tɔɣɔ ɑkɑnɑɑ nɑntʋ. Tɩɩ nyɔɔ ɑtɛ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ cɑlǝm. Nyʋɣʋ nyǝ́mɑ mpɛɣɛ pɑ lɑpǝnɑ kɔtɑɣɑ kɛ ɩwɑɑŋ, nɑ ɩwɛɛsɩ, nɑ pǝŋtʋlʋŋ, nɑ Pɑsɑŋ tɛtʋ nɑɑŋ kʋfɑŋ nim nyǝŋ lonte tɑɑ. \v 19 Wontu kɑ tɔɣɔ nɑntʋ nim nɑ tǝ́ hɑɣɑ. Tɩɩ nyɔɔ cɑlǝm nɑ pǝ́ kʋ-tǝɣɩ sʋlʋm nyǝm. Kɔtɑɣɑ ŋkɑ mɑ lɑkɩ-mɛ tɔ kɑ wule kɛ pɩɩ lɑ mpʋ. \v 20 Wontu ntɩ tɩɩ tɔɣɔ kpɑɣɑnǝŋ nɑ ɩ cɑɣɑlɑɑ, nɑ ɑkɑnɑɑ nɑ yoolɑɑ nɑntʋ nɑ tǝ́ hɑɣɑ. Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝnɑ mpʋ. \p \v 21 Mɑɑ hʋ́lɩ́ mɑ toŋ kɛ piitimnɑɑ tɑɑ. Pɑɑ nɑ́ ɩsǝnɑ mɑ hʋʋkɩ mɑ hʋʋlɛ, nɑ ɩsǝnɑ mɑ hɔŋ pɑ ŋkpɑŋŋ tɔ. \v 22 Pǝ kpɑɣɑʋ nɔɔnɔɔ tɔ, Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɑ́ cɛkǝnɑ sɩ, mɑɣɑlɛ mǝ Ɩsɔ Tɑcɑɑ, hɑlǝnɑ tɑm tɔɔ. \s1 Ɩsekiyɛɛlɩ wɑɑsʋ kpeɣeluɣu \p \v 23 Piitimnɑɑ kɑ́ cɛkǝnɑ sɩ, Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ mɛ mǝ ɩsɑɣɑtʋ tɔɔ kɛ́ pǝ kuu-mɛ. Ɩ́ tɑ tɔkɩ Ɩsɔ Tɔm kɛ teu, ɩlɛnɑ ɩ́ hɑ-mɛɣɛ siɣile. Ɩ tʋ-mɛɣɛ mǝ kolontunɑɑ niŋ tɑɑ, nɑ pɛlɛ pɑ́ kʋ-mɛ. \v 24 Mɑ hɑ-mɛɣɛ siɣile kɛ́. Mɑ lɑpɑ-mɛ ɩsɩɩ mǝ ɑsilimɑ nɑ mǝ kɑwɑlɑɣɑ wɛɛ tɔ. \p \v 25 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ Ɩsɔ yɔɣɔtɑɑ sɩ: Mɑ wɛnɑ mɑ hǝtɛ ɩsɛsɛɛmlɛ kɛ́. Mɑɑ wɛɛnɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tǝnɑ pǝtɔɔtǝlɛ. Mɑɑ kɔnɑ Yɑkɔpʋ yǝlɑɑ mpɑ kolontunɑɑ kɑ kuuwɑ tɔ. \v 26 Wɑɑtʋ wei ɩ́ kɑ́ cɑɣɑ mǝ tɛtʋ tɑɑ, nɑ ɩɩ nyɑnnɑ pʋlʋ tɔ. Pǝyele nɔɣɔlʋ kɑɑ wɑkǝlɩ mǝ lɑŋɑ. Ɩlɛnɑ ɩ́ sɔɔ mǝ fɛɛlɛ tɔɔ. Nɑ ɩsǝnɑ ɩ́ tɑɑ tɔkɩ mɑ tɔm kɛ teu tɔ pǝ tɔɔ. \v 27 Mɑɑ lǝsɩ-mɛɣɛ piitimnɑɑ tɑɑ. Mɑɑ cɔɔ mǝ kolontunɑɑ ɑcɑlɛɛ, nɑ mɑ́ kpeɣeli-mɛ. Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ ɩ́ kɑ́ nyǝnɩ-m Ɩsɔ nɑŋŋtʋ kɛ piitimnɑɑ pɑɣɑlɛ ɩsɛntɑɑ. \v 28 Ɩlɛ ɩ́ kɑ́ nyɩ sɩ mɑɣɑlɛ mǝ Ɩsɔ Tɑcɑɑ. Mɑ́ lɑpǝnɑ nɑ pɑ́ kuu-mɛ nɑ pɑ́ tɛɛnɑ. Mɑɑ kpeɣelinɑ-mɛɣɛ mǝ tɛtʋ tɑɑ. Mɑ kɑɑ yele mǝ tɑɑ nɔɣɔlʋɣʋ tǝnɑ. \v 29 Mɑ kɑɑ tɑsɑ-mɛɣɛ siɣile hɑʋ. Amɑ mɑɑ tʋ́ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tɑɑ kɛ́ mɑ feesuɣu kɛ́. Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝnɑ mpʋ. \ms1 ƖSEKIYƐƐLƖ NAWA ƖSƆ TƎYAƔA KƐ TOOSEE TAKA TAA \c 40 \s1 Ɩsɔ tǝyɑɣɑ kʋfɑlɑɣɑ tɔm \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kuuu pǝnɑɣɑ hiu nɑ kɑkpɑsɩ nyǝŋkɑ, ɩsɔtʋ kɑncɑɑlɑɣɑ nyǝŋ kʋyɑkʋ nɑɑnʋwɑ nyǝŋkʋ*fɑ*. Yosɑlɛm ɩcɑtɛ lɛɛkʋɣʋ pǝnɑɣɑ nɑɑnʋwɑ nɑ liɣiti nyǝŋkɑ. Tɑcɑɑ Ɩsɔ toŋ tii mɑ tɔɔ nɑ ɩ́ ponɑ-m tǝnɑ. \f ɑ \fr 40:1 \fr*\ft Pɩɩsɩ nɑ kʋyɛɛŋ wei pɑ tʋwɑ cǝnɛ tɔ ɩ wɛ mpɑɑ mpɑɑ kɛ́.\ft*\f* \v 2 Ɩsɔ lɑpɑ nɑ pǝ́ lɑ-m toosee tɑkɑ, nɑ ɩ́ tɛɛnɑ-m Ɩsɛɣɛlɩ tɛtʋ tɑɑ. Ḿpʋ́ɣʋ́ pǝ sɩɩ-m pʋɣʋ kʋkʋlʋɣʋ nɑkʋlɩ kʋ tɔɔ. Nɑ mɑ́ nɑ́ kutuluŋ nɑ ilim mpǝtǝŋ tɔɔ, ɩsɩɩ ɩcɑtɛ. \v 3 Ɩsɔ ponɑ-m tǝnɑ, ɩlɛnɑ mɑ́ nɑ́ ɑpɑlʋ nɔɣɔlʋ. Ɩ nǝɣǝsǝnɑ kɛ́ ɩsɩɩ nyǝɣǝlʋɣʋ kʋsɛɛmʋɣʋ. Nɑ ɩ́ tɔkɑ ɩ niŋ tɑɑ kɛ́ kpoŋkpontu toŋ nyǝntʋ nɑtǝlɩ tǝ ŋmǝnɑɣɑ. Nɑ kpɑ́tʋ́ɣʋ́ kʋmɑɣɑsʋɣʋ, nɑ ɩ́ sǝŋɑ nɔnɔɣɔ. \v 4 Ntɛnɑ ɑpɑlʋ ɩnɩ ɩ yɑɑ-m sɩ: Yʋlʋ nyɑ́, nyǝnɩ teu nɑ ń ké ŋkpɑŋʋɣʋ nɑ ń nɩɩ nti mɑ cɑɑ-ŋ heeluɣu tɔ. Mpi tɔ, pǝ kɔnɑ-ŋ cǝnɛɣɛ sɩ n nɑ́. Pǝ wɑɑlɩ ɩlɛnɑ ń heeli Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɛ mpi n nɑwɑ tɔ. \s1 Tɑɣɑ nɑ ɑwɑlɩ tɔɔ nɔnɔɔsɩ \p \v 5 Mpi mɑ nɑɑkɑɣɑ tɔɣɔlɔ: Koluŋɑ cɔɔnɑ tǝyɑɣɑ kɛ́, nɑ kɑ́ tɑ́. Ɩlɛnɑ ɑpɑlʋ nɔɣɔlʋ nɑ́ɑ́ tɔkɑ kpɑ́tʋ́ɣʋ́ kʋmɑɣɑsʋɣʋ kɛ ɩ niŋ tɑɑ. Kʋ tɑɣɑlǝŋ kɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ tooso*fɑ*. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ mɑɣɑsɑ koluŋɑ wɑŋ nɑ kɑ kʋŋkʋlʋmǝŋ. Ɩlɛnɑ pǝ́ lɩɩ mɛɛtǝlǝnɑɑ tooso tooso. \f ɑ \fr 40:5 \fr*\fk mɛɛtǝlǝnɑɑ tooso: \fk*\ft Piipilinɑɑ lɛlɑɑ tɑɑ, ɩlɛ ŋkuluŋɑ nɑ pǝ́ sɩɩnɑ mpee\ft*\f* kɛ pɑ mɑɣɑsǝɣɩ. Amɑ Lǝkpɑ tɑɑ pɑɑ mɑɣɑsǝɣɩ mpʋ. \v 6 Ɩlɛnɑ ɩ́ polo ilim tǝlɩɩlɛ tɔɔ nɔnɔɣɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ kpɑ kumlee, nɑ ɩ́ mɑɣɑsɩ nɔnɔkpete lumɑŋ, nɑ pǝ́ lɩɩ mɛɛtǝlǝnɑɑ tooso. \v 7 Tɑŋlɑɑ kutuluŋ mɑlɑ tǝtɛɛlɛ hɛkʋ tɑɑ nyǝntɛ nɔnɔɣɔ kɛ́. Kutuluŋ tɑɣɑlǝŋ nɑ ɩ wɑŋ kɑ wɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ tooso tooso kɛ́. Koloosi nsi sɩ fɑɣɑ kutuluŋ ɩnɩ tɔ, sɩ yɑsǝlɑɣɑ nɑ́ wɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ tooso nɑ hɔɣɔlʋɣʋ hɔɣɔlʋɣʋ. Nɔnɔɣɔ nɑkǝlɩ kɛlɛ kɑ tɑɣɑlǝŋ wɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ tooso. Kɛlɛɣɛ n tɛɛkɩ nɑ pǝ́cɔ́ ń tɑlɑ kutuluɣu ŋku kʋ sǝŋɑ Ɩsɔ tǝyɑɣɑ ɩsɛntɑɑ tɔ. \v 8-9 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɑpɑlʋ ɩnɩ ɩ mɑɣɑsɑ pǝ tɑɑ kutuluɣu ŋkʋ. Kʋ lumɑŋ kɑ wɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ liɣiti, nɑ kʋ koloosi yɑsǝlɑɣɑ kɛ mɛɛtǝlɩ kʋlʋm. Nɔnɔɣɔ nɑ pǝ tɑɑ tɔɔ kutuluɣu ntɛ́ ŋku kʋ kǝlɑ Ɩsɔ tǝyɑɣɑ kɛ kpǝtǝnɑʋ tɔ. \v 10 Ilim tǝlɩɩlɛ nɔnɔɣɔ tɑŋlɑɑ kutuluŋ nɑɑtoso kɑ wɛ teitei kɛ́. Ɩlɛnɑ ɩ́ tʋ́ mpɑɑʋ kɛ hɛkʋ, tooso nɑ cǝnɛ tooso nɑ cǝnɛ. Koloosi nsi sɩ fɑɣɑ hɛkʋ tɑɑ tɔ, sǝlɛ sɩ yɑsǝlɑɣɑ nɑ́ɑ́ wɛ teitei kɛ́. \v 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɑpɑlʋ ɩnɩ ɩ mɑɣɑsɑ pɑtǝmɑ wei ɩ tɔɔ nɔnɔɣɔ tʋlǝɣɩ tɔ. Ɩlɛnɑ pǝ́ lɩɩ mɛɛtǝlǝnɑɑ kɑkpɑsɩ. Tǝtɛɛlɛ hɛkʋ tɑɑ nyǝntɛ wɑŋ tǝnɑ kpɛntɑ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑtoso nɑ hɔɣɔlʋɣʋ. \v 12 Tɑŋlɑɑ kutuluŋ wɑŋ nɑ ɩ tɑɣɑlǝŋ kɑ wɛ teitei kɛ́. Mɛɛtǝlǝnɑɑ tooso tooso. Nɑ koluŋɑ kɑɣɑ tǝtɛɛlɛ kɔŋkɔmǝŋ nɑɑlɛ tɔɔ nɑ kɑ kʋŋkʋlʋmǝŋ wɛ mɛɛtǝlɩ hɔɣɔlʋɣʋ. \v 13 Ɩlɛnɑ ɑpɑlʋ ɩnɩ ɩ́ mɑɣɑsɩ pǝ kpɑɣɑʋ tɑŋlɑɑ kutuluŋ ɩnɩ ɩ tɑɑ lɛŋkʋ koluŋɑ, nɑ pǝ sɩɩnɑ lɛŋkʋ nyǝŋkɑ, nɑ tǝtɛɛlɛ nɑ cǝnɛ tɔɔ. Ɩlɛnɑ pǝ́ lɩɩ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ nɑ hɔɣɔlʋɣʋ. \v 14 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ mɑɣɑsɑ tɔtɔɣɔ kutuluɣu ŋku kʋ wɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑnʋwɑ tɔ kʋ wɑŋ. Ɩsɔ tǝyɑɣɑ tɑɣɑ kɑ tʋ́ kutuluɣu ŋkʋɣʋ hɛkʋ kɛ́. \v 15 Pǝ kpɑɣɑʋ kɑncɑɑlɑɣɑ nɔnɔɣɔ kɛ ɑwɑlɩ tɔɔ koluŋɑ hɑlǝnɑ kutuluɣu ɑwɑlɩ tɔɔ koluŋɑ, nɑ pǝ́ polo tǝnɑɣɑ kɑnɛ tɔ. Ɩlɛnɑ pǝ́ lɩɩ mɛɛtǝlǝnɑɑ hiu nɑ kɑkpɑsɩ. \v 16 Pɑɑ kɑmɑ puluŋ kɛ tɑŋlɑɑ kutuluŋ ɩnɩ ɩ pǝtolee tɔɔ nɑ ɑwɑlɩ tɔɔ kɛ́. Nɑ koloosi kʋkɑɣɑsɩ nɑ kutuluɣu nyǝŋsɩ tɑɑ. Pɑ tʋlɑ-yɛɣɛ nɑ ɑ́ cɔɔ nɔnɔɣɔ nɑ ɑ́ tɑ. Ɩlɛnɑ pɑ́ lǝsɩ pɑɑŋ fotoonɑɑ kɛ pǝ tɑɑ tɔɔ koluŋɑ tɔɔ. \p \v 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɑpɑlʋ ɩnɩ ɩ ponɑ-m Ɩsɔ kutuluɣu tɑɣɑ ɑwɑlɩ nyǝŋkɑ tɔɔ. Pɑɑ hǝlɑ-kɛɣɛ teu kɛ́ nɑ nɑŋŋ hiu nɑ nɑɑnʋwɑ tʋ-kɛɣɛ hɛkʋ. \v 18 Pɑ hǝlɑ hǝlǝtʋ ntǝɣɩ nɑ tǝ́ cɔɔ nɔnɔɔsɩ tǝnɑ. Ɩlɛ ɑwɑlɩ tɔɔ nyǝntʋ kǝlɑ kʋlʋɣʋ. \v 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɑpɑlʋ ɩnɩ ɩ mɑɣɑsɑ tɑɣɑ wɑŋ. Pǝ kpɑɣɑʋ kɑncɑɑlɑɣɑ nɔnɔɣɔ tɔ hɑlǝnɑ pǝ́ sɩɩnɑ pǝ tɑɑ tɔɔ tɑɣɑ koluŋɑ. Ɩlɛnɑ pǝ́ lɩɩ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɩɩlɛ nɑ nɑɑnʋwɑ. Ilim tǝlɩɩlɛ tɔɔ kɔŋkɔŋ kɛ ɩ cɑɑlǝnɑɑ. Ɩlɛnɑ ɩ́ tǝkǝnɑ pǝ ntɔɣɔŋ tɔɔ nyǝŋkʋ. \v 20 Ɩlɛnɑ ɩ́ mɑɣɑsɩ ilim ntɔɣɔŋ tɔɔ nɔnɔɣɔ. Kɛlɛ kɑ nyǝnǝɣǝnɑ ɑwɑlɩ tɔɔ tɑɣɑ tɔɔ kɛ́. Kɑ wɑŋ nɑ kɑ tɑɣɑlǝŋ kɛ ɩ mɑɣɑsɑɑ. \v 21 Nɔnɔɣɔ ŋkɛ kɑɑ wɛnɑ tɑŋlɑɑ kutuluŋ nɑɑtoso kɛ́. Tooso nɑ kɔŋkɔŋ kʋnɛ, nɑ tooso nɑ kʋnɛ. Koloosi yɑsǝlɑɣɑ nɑ kutuluɣu wɑŋ, pɩɩ wɛ teitei kɛ́, ɩsɩɩ ilim tǝlɩɩlɛ tɔɔ nɔnɔɣɔ nyǝnsɩ. Nɔnɔɣɔ tɑɣɑlǝŋ tǝnɑ kpɛntɑ mɛɛtǝlǝnɑɑ hiu nɑ kɑkpɑsɩ. Kɑ wɑŋ kɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ nɑ hɔɣɔlʋɣʋ. \v 22 Kutuluɣu nɑ pǝtolee nɑ pǝ pɑ́ɑ́ŋ fotoonɑɑ wɛ teitei kɛ́, ɩsɩɩ nɔnɔɣɔ lɛŋkɑ nyǝ́mɑ. Yʋlʋ tɔŋ kumlee nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ kɛ, ɩlɛnɑ ɩ́ kpɑ ilim ntɔɣɔŋ tɔɔ nɔnɔɣɔ. \v 23 Nkɛ ɩnɩ kɑ ɩsɛntɑɑ, lɛŋkɑ wɛɛ ŋkɑ yʋlʋ sʋʋkɩ nɑ ɩ tɑlɑ pǝ tɑɑ tɑɣɑ tɔɔ tɔ. Ɩsɩɩ pɩɩ wɛʋ nɑ ilim tǝlɩɩlɛ tɔɔ tɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɑpɑlʋ ɩnɩ ɩ mɑɣɑsɑ nɔnɔɔsɩ nsɩ sɩ hɛkʋ tɑɑ wɑŋ. Ɩlɛnɑ pǝ́ lɩɩ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɩɩlɛ nɑ nɑɑnʋwɑ. \v 24 Ɩlɛnɑ ɩ́ ponɑ-m ilim mpǝtǝŋ tɔɔ hɔɣɔlʋɣʋ, nɑ mɑ́ nɑ́ nɔnɔɣɔ kʋfɑlɑɣɑ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ mɑɣɑsɑ tɑŋlɑɑ kutuluŋ, nɑ koloosi nɑ nɑŋ. Ɩlɛnɑ pǝ́ lɩɩ teitei ɩsɩɩ ɩ kɑ mɑɣɑsʋɣʋ kɑncɑɑlɑɣɑ nyǝŋsɩ tɔ. \v 25 Tǝnɑ tɔtɔ, pǝtolee kɑ wɛɛ kɛ́. A cɔɔnɑ kutuluɣu nɔnɔɣɔ. A wɛ teitei nɑ ilim ntɔɣɔŋ nɑ pǝ mpǝtǝŋ nyǝnɑ. Nɔnɔɣɔ tɑɣɑlǝŋ tǝnɑ kpɛntɑ mɛɛtǝlǝnɑɑ hiu nɑ kɑkpɑsɩ. Kɑ wɑŋ kɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ nɑ hɔɣɔlʋɣʋ. \v 26 Kumlee nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ kɛ yʋlʋ tɔŋ nɑ ɩ́ kpɑ nɔnɔɣɔ ŋkɛ. Kɑ wɛnnɑ kutuluɣu sɔsɔɔʋ ɩsɛntɑɑ kɛ́. Pɑɑ lǝsɑ pɑ́ɑ́ŋ fotoonɑɑ kɛ tǝtɛɛlɛ hɛkʋ tɑɑ nyǝntɛ kɔŋkɔmǝŋ tɔɔ kɛ́. \v 27 Nɔnɔɣɔ lɛŋkɑ kɑ wɛ kɑnɛ ɩnɩ kɑ ɩsɛntɑɑ, ŋkɑ yʋlʋ sʋʋkɩ nɑ ɩ́ tɑlɑ pǝ tɑɑ tɑɣɑ tɔɔ tɔ. Apɑlʋ ɩnɩ ɩ mɑɣɑsɑ ilim mpǝtǝŋ tɔɔ nɔnɔɔsɩ nsɩ sɩ hɛkʋ tɑɑ. Ɩlɛnɑ pǝ́ lɩɩ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɩɩlɛ nɑ nɑɑnʋwɑ. \s1 Pǝ tɑɑ tɔɔ tɑɣɑ nɑ pǝ nɔnɔɔsɩ \p \v 28 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɑpɑlʋ ɩnɩ ɩ tǝŋnɑ-m ilim mpǝtǝŋ nɔnɔɣɔ. Ɩlɛnɑ ɩ́ sʋʋnɑ-m pǝ tɑɑ tɑɣɑ tɔɔ. Ɩ mɑɣɑsɑ nɔnɔɣɔ ŋkɛ, ɩlɛnɑ kɑ tɑɣɑlǝŋ nɑ kɑ wɑŋ wɛɛ teitei nɑ ɑwɑlɩ tɔɔ koluŋɑ nɔnɔɣɔ. \v 29 Tɑŋlɑɑ kutuluŋ nɑ hɛkʋ tɑɑ koluŋɑ, nɑ nɑŋ pǝ tɑɣɑlǝŋ nɑ pǝ wɑŋ kɑ wɛ teitei kɛ́, ɩsɩɩ nɔnɔɔsɩ lɛŋsɩ. Ɩlɛnɑ pǝtolee cɔɔnɑ nɑŋ nɑ ɑ́ tɑ́. Nɔnɔɣɔ tɑɣɑlǝŋ tǝnɑ kɑ wɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ hiu nɑ kɑkpɑsɩ. Kɑ wɑŋ kɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ nɑ hɔɣɔlʋɣʋ. \v 30-31 Nɑŋ tɑɑ kɛ́ n tǝŋǝɣǝnɑ nɑ ń tɑlɑ ɑwɑlɩ tɑɣɑ tɔɔ. Pɑɑ lǝsɑ pɑ́ɑ́ŋ fotoonɑɑ kɛ pǝ tɑɑ koluŋɑ tɔɔ kɛ́. Kumlee pǝlefɛɩ kɛ yʋlʋ kpɑɑkɩ nɑ ɩ́ tɑlɑ kutuluɣu tɑɑ. \v 32 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɑpɑlʋ ɩnɩ ɩ tǝŋnɑ-m ilim tǝlɩɩlɛ nɔnɔɣɔ. Ɩlɛnɑ tǝ́ sʋʋ pǝ tɑɑ tɑɣɑ tɔɔ. Ɩ mɑɣɑsɑ nɔnɔɣɔ, ɩlɛnɑ ɩ́ mɑɣɑnɑ sɩ kɑnɑ kɑncɑɑlɑɣɑ nyǝŋsɩ wɑŋ nɑ sɩ tɑɣɑlǝŋ pǝ wɛ teitei. \v 33 Tɑŋlɑɑ kutuluŋ nɑ hɛkǝŋ tɑɑ koloosi, nɑ nɑŋ tɑɣɑlǝŋ nɑ pǝ wɑŋ kɑ wɛ teitei kɛ́, ɩsɩɩ nɔnɔɔsɩ lɛŋsɩ. Nɑ pǝtolee cɔɔnɑ nɑŋ ŋkʋ kʋ nɔnɔɣɔ. Nɔnɔɣɔ ŋkɛ kɑ tɑɣɑlǝŋ tǝnɑ kpɛntɑ mɛɛtǝlǝnɑɑ hiu nɑ kɑkpɑsɩ. Kɑ wɑŋ kɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ nɑ hɔɣɔlʋɣʋ. \v 34 Nɑŋ tɑɑ kɛ́ yʋlʋ tǝŋǝɣǝnɑ nɑ ɩ́ tɑlɑ ɑwɑlɩ tɑɣɑ tɔɔ. Pɑɑ lǝsɑ pɑ́ɑ́ŋ fotoonɑɑ kɛ pǝ tɑɑ koluŋɑ tɔɔ kɛ́. Ɩlɛnɑ pǝ tǝŋ hɛkʋ tɑɑ tǝtɛɛlɛ kɔŋkɔmǝŋ tɔɔ. Kumlee pǝlefɛɩ kɛ yʋlʋ kpɑɑ nɑ ɩ́ sʋʋ. \p \v 35 Apɑlʋ ɩnɩ ɩ ponɑ-m ilim ntɔɣɔŋ tɔɔ nɔnɔɣɔ, ɩlɛnɑ ɩ́ mɑɣɑsɩ kɛlɛ. Kɑ wɑŋ nɑ kɑ tɑɣɑlǝŋ kɑ wɛ teitei kɛ́ ɩsɩɩ lɛŋsɩ. \v 36 Nɔnɔɣɔ ŋkɛ kɛlɛ kɑ wɛnɑ tɑŋlɑɑ kutuluŋ tɔtɔ. Hɛkʋ tɑɑ koluŋɑ nɑ nɑŋ nɑ pǝtolee cɔɔ-kʋ nɑ pǝ́ tɑ́. Kɑ tɑɣɑlǝŋ tǝnɑ wɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ hiu nɑ kɑkpɑsɩ. Kɑ wɑŋ kɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ nɑ hɔɣɔlʋɣʋ. \v 37 Nɑŋ tɑɑ kɛ́ n tǝŋǝɣǝnɑ nɑ ń lɩɩ ɑwɑlɩ tɑɣɑ tɔɔ. Ɩlɛnɑ pɑ́ lǝsɩ pɑ́ɑ́ŋ fotoonɑɑ kɛ pǝ tɑɑ koluŋɑ tɔɔ. Nɑ tǝtɛɛlɛ kɛ hɛkʋ tɑɑ. Kumlee pǝlefɛɩ kɛ yʋlʋ kpɑɑ nɑ pǝ́cɔ́ ɩ́ sʋʋ. \p \v 38 Kutuluɣu nɑkʋlɩ kɩɩ wɛ ilim ntɔɣɔŋ tɔɔ nɔnɔɣɔ ɩsɛntɑɑ. Tǝnɑɣɑ pɑ nyɑɑlɑɣɑ tɔlɑ wenɑ pɑ kʋkɑɣɑ nɑ pɑ́ lɑkɩ kɔtɑɣɑ ŋkɑ kɔkɔ lusɑ kɑ tǝnɑ tɔ. \v 39 Tɑɑpǝlǝnɑɑ nɑɑlɛ kɑ wɛ nɑŋ ŋkʋ kʋ kɔŋkɔmǝŋ nɑɑlɛ tɔɔ kɛ́ koluŋɑ kite kɛ́ tǝkpɑm. Tɑɑpǝlǝnɑɑ mpɛ pɑ tɔɔ kɛ́ pɑ kʋkɑɣɑ kɔtɑɣɑ tɔlɑ. Ɩsɩɩ kɔtɑɣɑ ŋkɑ kɔkɔ lusɑ kɑ tǝnɑ tɔ, nɑ ɩsɑɣɑtʋ hɩɩsʋɣʋ nyǝŋsɩ. \v 40 Tɑɑpǝlǝnɑɑ liɣiti kɑ wɛ nɑŋ wɑɑlɩ tɔɔ tɔtɔ. Ye n pukinɑ ilim ntɔɣɔŋ nɔnɔɣɔ tǝsʋʋlɛ, n nɑɑkɩ-wɛɣɛ. Nɑɑlɛ nɑ kɔŋkɔŋ kʋnɛ, nɑɑlɛ nɑ kʋnɛ. \v 41 Tɑɑpǝlǝnɑɑ pǝlefɛɩ tɔɔ kɛ́ pɑ kʋkɑɣɑ kɔtɑɣɑ tɔlɑ. Liɣiti nɑ nɔnɔɣɔ kɔŋkɔŋ kʋnɛ, nɑ liɣiti nɑ kʋnɛ. \v 42 Pǝ́cɔ́ pǝ́ kɑɑsɩ kɔtɑɣɑ ŋkɑ kɔkɔ lusɑ kɑ tǝnɑ tɔ. Kɛlɛ kɑ tɑɑpǝlǝnɑɑ pɛɛ nyǝ́mɑ kɛ liɣiti tɔtɔ. Pɑɑ wei ɩ tɑɣɑlǝŋ sɛkɑ mɛɛtǝlɩ kʋlʋm kɛ pǝ́cɔ́. Nɑ ɩ wɑŋ kɛ mpʋ tɔtɔ. Pɑ kʋŋkʋlʋmǝŋ kɛ mɛɛtǝlɩ nɑ hɔɣɔlʋɣʋ hɔɣɔlʋɣʋ. Tɑɑpǝlǝnɑɑ mpɛ pɑ tɔɔ kɛ́ pɑ sɩɩkɑɣɑ wontu nti pɑ lɑkǝnɑ kɔtɑɣɑ ŋkɑ kɔkɔ lusɑ kɑ tǝnɑ tɔ. Nɑ kɔtɑsɩ lɛŋsɩ. \v 43 Pɑ lɑpɑ cɑŋǝm kɛ tɑɑpǝlǝnɑɑ mpɛ pɑ ntompee tɔɔ kɛ́, nɑ pɑ́ cɔɔ nɑ pɑ́ tɑ́. Pɑ tɔɔ kɛ́ pɑ sɩɩkɑɣɑ kɔtɑɣɑ nɑntʋ. \v 44 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɑpɑlʋ ɩnɩ ɩ ponɑ-m pǝ tɑɑ tɑɣɑ tɔɔ. Nɑŋŋ nɑɑlɛ kɑ wɛ tǝnɑɣɑ. Lɛŋkʋ kɑ wɛ ilim ntɔɣɔŋ nɔnɔɣɔ kiŋ. Ɩlɛnɑ kʋ́ hɑ ilim mpǝtǝŋ kɛ siɣile. Lɛŋkʋ kɛ ilim mpǝtǝŋ nɔnɔɣɔ kiŋ. Ɩlɛnɑ kʋ́ hɑ siɣile kɛ ilim ntɔɣɔŋ. \v 45 Ɩlɛnɑ ɩ́ heeli-m sɩ: Nɑŋ ŋku kʋ kɛɛsǝnɑ ilim mpǝtǝŋ tɔɔ tɔ. Kʋ kɛ́ kɔtǝlɑɑ mpɑ pɑ lɑkɩ Ɩsɔ tǝyɑɣɑ tɑɑ kɛ́ tǝmlɛ tɔ pɑ nyǝŋkʋ kɛ́. \v 46 Amɑ ŋku kʋlɛ kʋ kɛɛsǝnɑ ilim ntɔɣɔŋ tɔɔ tɔ. Kʋlɛɣɛlɛ kɔtǝlɑɑ mpɑ pɑ pɑɑsǝɣǝnɑ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ tɔ pɑ nyǝŋkʋ. Ɩlɛnɑ ɩ́ tɑsɑ sɩ, Lefii nyǝ́mɑ tɑɑ ɩlɛ, Sɑtɔkɩ tǝyɑɣɑ nyǝ́mɑ tike kɑ wɛnnɑ mpɑɑʋ sɩ, pɑ́ sʋʋ Ɩsɔ tǝyɑɣɑ tɑɑ nɑ pɑ́ lɑ ɩ tǝmlɛ. \s1 Ɩsɔ tǝyɑɣɑ mɑɣɑmɑɣɑ \p \v 47 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɑpɑlʋ ɩnɩ ɩ mɑɣɑsɑ pǝ tɑɑ tɑɣɑ. Kɑ wɑŋ nɑ kɑ tɑɣɑlǝŋ kɑ wɛ teitei kɛ́. Pɑɑ kɔŋkɔŋ ŋkuɣu mɛɛtǝlǝnɑɑ nɩɩlɛ nɑ nɑɑnʋwɑ. Ɩlɛnɑ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ kɛ Ɩsɔ tǝyɑɣɑ ɩsɛntɑɑ. \v 48 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɑpɑlʋ ɩnɩ ɩ sʋʋnɑ-m Ɩsɔ tǝyɑɣɑ nɔnɔɣɔ sɑkɑɣɑ tɛɛ. Ɩ mɑɣɑsɑ sɑkɑɣɑ ɑkelenɑɑ tɔ, pɑɑ wei ɩ yɑsǝlɑɣɑ wɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑlɛ nɑ hɔɣɔlʋɣʋ kɛ́. Nɔnɔɣɔ wɑŋ kɛ mɛɛtǝlɩ kʋlʋm nɑ hɔɣɔlʋɣʋ. \v 49 Nɔnɔɣɔ sɑkɑɣɑ tɑɣɑlǝŋ wɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑnʋwɑ nɑ wɑŋ kɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑtoso. Kumlee nɑɑnʋwɑ kɛ yʋlʋ kpɑɑkɩ nɑ ɩ́ sʋʋ. Ɩlɛnɑ ɑkelenɑɑ nɑɑlɛ tʋwɑ nɔnɔɣɔ kɛ hɛkʋ. \c 41 \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɑpɑlʋ ɩnɩ ɩ ponɑ-m Ɩsɔ tǝyɑɣɑ kutuluɣu sɔsɔɔʋ tɑɑ. Ɩlɛnɑ ɩ́ mɑɣɑsɩ-kʋ́. Koloosi tʋwɑ tǝtɛɛlɛ kɛ hɛkʋ kɛ́. Sǝlɛ sɩ wɑŋ wɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ tooso. \v 2 Nɔnɔɣɔ wɑŋ kɑ wɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ kɑkpɑsɩ kɛ́. Hɔɣɔlʋɣʋ kʋnɛɣɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑlɛ nɑ kʋnɛɣɛ mpʋ tɔtɔ. Ɩsɔ tǝyɑɣɑ mɑɣɑmɑɣɑ tɑɣɑlǝŋ kɑ wɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ hiu kɛ́. Kɑ wɑŋ kɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑnʋwɑ. \v 3 Pǝ wɑɑlɩ, ɩlɛnɑ ɩ́ sʋʋ lɔlɔ nɑŋ tɑɑ nɑ ɩ́ mɑɣɑsɩ nɔnɔɣɔ. Kɑ nɔnɔkpete lumɑŋ wɛ mɛɛtǝlɩ kʋlʋm nɑ wɑŋ kɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ tooso. Kɑ kɔŋkɔmǝŋ tɔɔ kpɩɩsǝŋ kɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ tooso nɑ hɔɣɔlʋɣʋ. \v 4 Ɩlɛnɑ ɩ́ mɑɣɑsɩ kutuluɣu mɑɣɑmɑɣɑ nɑ kʋ wɑŋ nɑ kʋ tɑɣɑlǝŋ wɛ teitei kɛ́ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑnʋwɑ nɑɑnʋwɑ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ heelɑ-m sɩ tǝnɑɣɑlɛ kɑtɛ tɑɑ kɑtɛ tǝcɑɣɑlɛ. \s1 Ɩsɔ tǝyɑɣɑ kutuluŋ lɛlǝŋ \p \v 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɑpɑlʋ ɩnɩ ɩ mɑɣɑsɑ Ɩsɔ tǝyɑɣɑ pǝ tɑɑ koluŋɑ. Kɑ kpɩɩsǝŋ wɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ tooso. Ɩlɛnɑ pɑ́ ŋmɑ́ kutuluŋ nɑ pǝ́ cɔɔ nɑ pǝ́ tɑ́. Ɩ wɑŋ wɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑlɛ. \v 6 Kutuluŋ kʋsɔɣɔŋ ɩnɩ ɩ kɑ kɛ́ ɑtɛ nɑ ɩsɔ kutuluŋ kɛ tǝmɑ tɔɔ kɛ́. Pɑɑ ŋku kʋ wɛnɑ nɑŋŋ hiu nɑ nɑɑnʋwɑ. Pɑɑ nɑŋ ŋku kɩɩ wɛ ɑwɑlɩ tɔɔ koluŋɑ tɑɑ kɛ́. Ɩlɛ pǝ tɑɣɑ Ɩsɔ tǝyɑɣɑ koluŋɑ tɑɑ. \v 7 Koluŋɑ wɑlǝɣǝnɑ ɩsɔtɑɑ kɛ́. Ɩlɛnɑ pǝ sɔɔsǝɣɩ pɑɑ ɑtɛ nɑ ɩsɔ kutuluɣu ŋkuɣu wɑŋ nɑ pǝ puki. Ḿpʋ́ɣʋ́ pǝ wɛɛ nɑ pǝ́ cɔɔ Ɩsɔ tǝyɑɣɑ nɑ pǝ́ tɑ́. Pǝ tɔɔ kɛ́ ye n kpɑɑkɩ, nɑŋŋ sɔɔsǝɣɩ wɑŋ nɑ ɩ́ kpɑɑkɩ. Pǝ kpɑɣɑʋ kɑncɑɑlɑɣɑ ɑtɛ nɑ ɩsɔ kutuluɣu tɔ. Yʋlʋ pǝsǝɣɩ nɑ ɩ́ polo hɛkʋ tɑɑ nyǝŋkʋ. Ɩlɛnɑ ɩ́ tɛɛ ŋku kʋ wɛ ɩsɔtɑɑ tɔ. \v 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ mɑ cɛkǝnɑɑ sɩ, Ɩsɔ tǝyɑɣɑ kutuluŋ wei ɩ cɔɔnɑ-kɛɣɛ mpʋ tɔ, ɩ kǝlɑ kʋlʋɣʋ, ɩsɩɩ mɛɛtǝlǝnɑɑ tooso. \v 9 Kɔŋkɔŋ tɑɑ kutuluŋ ɩnɩ, ɩ wɑɑlɩ tɔɔ koluŋɑ yɑsǝlɑɣɑ wɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑlɛ nɑ hɔɣɔlʋɣʋ. Lonte nte pǝ yelɑ kpɛtɛ tɔ, \v 10 nɑ kutuluŋ lɛlǝŋ pǝ hɛkʋ tɑɑ, mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑnʋwɑ kɑ wɛnnɑ nɑ pǝ́ cɔɔ Ɩsɔ tǝyɑɣɑ. \v 11 Kutuluŋ ɩnɩ ɩ nɔnɔɔsɩ nɑɑlɛ tʋlɑɣɑɑnɑ koluŋɑ tɑɑ tɔɔ kɛ́. Nɔnɔɣɔ lɛŋkɑ nɑ ilim ntɔɣɔŋ tɔɔ. Lɛŋkɑ nɑ pǝ mpǝtǝŋ tɔɔ. Koluŋɑ ŋkɛ kɑ yɑsǝlɑɣɑ kɑ wɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑlɛ nɑ hɔɣɔlʋɣʋ kɛ́ nɑ pǝ cɔɔ nɑ pǝ́ tɑ́. \v 12 Kutuluɣu nɑkʋlɩ kɩɩ sǝŋɑ Ɩsɔ tǝyɑɣɑ ilim tǝtʋlɛ tɔɔ kɛ́ koluŋɑ kite. Kʋ tɑɣɑlǝŋ wɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɩɩlɛ nɑ kɑkpɑsɩ. Kʋ wɑŋ kɛ hiu nɑ nɑɑnʋwɑ. Kʋ koloosi yɑsǝlɑɣɑ kɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑlɛ nɑ hɔɣɔlʋɣʋ. \v 13 Apɑlʋ ɩnɩ ɩ mɑɣɑsɑ Ɩsɔ tǝyɑɣɑ. Ɩlɛnɑ kɑ tɑɣɑlǝŋ lɩɩ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɩɩlɛ nɑ nɑɑnʋwɑ. Koluŋɑ nɑ kutuluɣu ŋku kʋ sǝŋɑ ilim tǝtʋlɛ tɔɔ tɔ, kʋ koloosi tɑɣɑlǝŋ kɑ wɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɩɩlɛ nɑ nɑɑnʋwɑ tɔtɔɣɔ. \v 14 Ɩsɔ tǝyɑɣɑ hɔɣɔlʋɣʋ ŋku kʋ kɛɛsǝnɑ ilim tǝlɩɩlɛ tɔɔ tɔ, nɑ kɔŋkɔmǝŋ tɔɔ pɑtǝmɑnɑɑ wɑŋ kɑ wɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɩɩlɛ nɑ nɑɑnʋwɑ. \v 15 Apɑlʋ ɩnɩ ɩ mɑɣɑsɑ tɔtɔɣɔ Ɩsɔ tǝyɑɣɑ wɑɑlɩ kutuluɣu tɑɣɑlǝŋ. Pǝ nɑ pɑtǝmɑnɑɑ mpɑ pɑ wɛ kɔŋkɔmǝŋ ɩnɩ ɩ nɑɑlɛ ɩ tɔɔ tɔ. Pǝ kpɛntɑ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɩɩlɛ nɑ nɑɑnʋwɑ. \s1 Ɩsɔ tǝyɑɣɑ pǝtɑɑ tɔɔ \p \v 16 Pɑɑ sɑɑkɑ kpoŋkpolonɑɑ kɛ́. Ɩlɛnɑ pɑ́ mɑtɩ Ɩsɔ tǝyɑɣɑ kpɑɑŋ nɑ pǝ nɑŋ sɔsɔɔʋ nɑ lɔlɔ nyǝŋkʋ tɑɑ. Nɑ pǝtolee nnɑ pɑ tʋ puluŋ tɔ nɑ sɑkɑsɩ. Nɑ pǝ́ cɔɔ ɑtɛ nɑ ɩsɔ kutuluŋ ɩnɩ ɩ tooso nɑ pǝ́ tɑ́. Pǝ tǝnɑ pɩɩ kɛ́ kpoŋkpolonɑɑ kɛ́. Pǝ kpɑɣɑʋ ɑtɛ nɑ pǝ́ sɩɩnɑ pǝtolee tɔ. Ɩlɛnɑ pɑ́ tǝnɩ pǝtolee ɑnɩ ɑ mɑɣɑmɑɣɑ kɛ kpoŋkpolonɑɑ. \v 17 Ɩsɔ tǝyɑɣɑ wɑɑlɩ, nɑ kɑ tɑɑ tɔɔ nɔnɔɣɔ kʋsʋsʋʋɣɑ, hɑlǝnɑ lɔlɔ nɑŋ tɔ, pɑɑ lǝsɑ koloosi tɔɔ kɛ́, \v 18 ɩsɔtɑɑ tɑŋlɑɑ nɑ pɑɑŋ pǝ fotoonɑɑ. Fotoonɑɑ kɑ sitɑ tǝmɑ tɑɑ kɛ́. Pɑɑʋ fotoo, nɑ ɩsɔtɑɑ tɑŋlɑɑ nɑɑlɛ fotoo, nɑ pǝ́ polo mpʋ. Ɩsɔtɑɑ tɑŋlɑɑ mpɛ pɑ ɩsɛntɑɑ wɛ tɔm nɑɑlɛ nɑɑlɛ. \v 19 Yʋlʋ ɩsɛntɑɑ nyǝnǝɣɩ pɑɑʋ kʋnɛ nɑ cǝnɛɣɛ. Nɑ tɔɣɔlɑɣɑ ɩsɛntɑɑ nɑ́ɑ́ nyǝnǝɣɩ kʋnɛ nɑ cǝnɛ. Ḿpʋ́ɣʋ́ pǝ wɛɛ nɑ pǝ́ cɔɔ Ɩsɔ tǝyɑɣɑ nɑ pǝ́ tɑ́. \v 20 Pɑɑ lǝsɑ ɩsɔtɑɑ tɑŋlɑɑ nɑ pɑɑŋ fotoonɑɑ kɛ́. Pǝ kpɑɣɑʋ koluŋɑ kite tɛɛ tɔɣɔ, hɑlǝnɑ nɔnɔɔsɩ nyʋɣʋ tɑɑ. \v 21 Nɑŋ sɔsɔɔʋ ɑkelenɑɑ tɑɣɑlǝŋ nɑ pǝ wɑŋ kɑ wɛ teitei kɛ́. \p Ɩlɛnɑ kɑtɛ tɑɑ kɑtɛ nɑ́ɑ́ nǝɣǝsǝnɑ \v 22 kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ. Tǝlɛɣɛ pɑ sɑɑkɑ kpoŋkpolonɑɑ. Tǝ kʋŋkʋlʋmǝŋ wɛ mɛɛtǝlɩ kʋlʋm nɑ hɔɣɔlʋɣʋ. Tǝ wɑŋ kɛ mpʋ. Tǝ wɛnɑ ŋkuluŋɑsɩ nɑ nɔɔhɛɛ. Tǝ kɔŋkɔmǝŋ tɔɔ kɛ́ kpoŋkpolonɑɑ. Mpʋɣʋlɛ ɑpɑlʋ ɩnɩ ɩ heelɑ-m sɩ: Tɑɑpǝlɩ wɛnnɑ Tɑcɑɑ ɩsɛntɑɑ. \p \v 23 Ɩsɔ tǝyɑɣɑ nɔnɔɣɔ kɑ wɛnɑ kʋtǝkʋɣʋ kɛ́. Ɩlɛnɑ kɑtɛ tɑɑ kɑtɛ tǝcɑɣɑlɛ nɑ tǝ nyǝŋkʋ. \v 24 Pɑɑ nɔnɔɣɔ ŋkɑ kɑɑ wɛnɑ kɑmpʋnɑɑ nɑɑlɛ kɛ́. Ɩlɛnɑ pɑ́ tʋlǝɣɩ nɑ pɑ́ tǝkǝɣɩ. \v 25 Ɩlɛnɑ pɑ́ lǝsɩ kutuluɣu sɔsɔɔʋ kɑmpʋ tɔɔ kɛ́ fotoonɑɑ. Ɩsɔtɑɑ tɑŋlɑɑ nɑ pǝ pɑɑŋ kʋlʋmǝŋ ɩnɩ ɩ fotoonɑɑ kɛ pɑɑ lǝsɑɑ ɩsɩɩ koloosi tɔɔ. Ɩlɛnɑ pɑ́ kɑ́ pǝ tɑɑ tɔɔ kpɑɑŋ nɔnɔɣɔ nyʋɣʋ tɑɑ kɛ́ sɑkɑɣɑ tɑkɑ kɛ́ kpoŋkpolonɑɑ. \v 26 Kpɑɑŋ ŋkʋ kʋ koloosi nɑɑlɛ tɔɔ kɑ wɛ pǝtolee. A tɔɔ nɑ puluŋ, nɑ pɑ́ lǝsɩ pɑ́ɑ́ŋ fotoonɑɑ tɔtɔ. \c 42 \s1 Ɩsɔ tǝyɑɣɑ tɔɔ kutuluŋ kʋsɔɔsǝŋ lɛlǝŋ \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɑpɑlʋ ɩnɩ ɩ lɩɩnɑ-m ɑwɑlɩ tɔɔ tɑɣɑ tɔɔ. Ɩlɛnɑ ɩ́ ponɑ-m kutuluŋ wei ɩ wɛ ilim ntɔɣɔŋ tɔɔ tɔ. Koluŋɑ nɑ Ɩsɔ tǝyɑɣɑ wɑɑlɩ kutuluɣu pǝ kiŋ ntɛ́. \v 2 Ilim ntɔɣɔŋ tɔɔ kutuluŋ ɩnɩ, ɩ tɑɣɑlǝŋ kɑ wɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɩɩlɛ nɑ nɑɑnʋwɑ kɛ́. Ɩ wɑŋ kɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ hiu nɑ kɑkpɑsɩ. \v 3 Kutuluɣu ŋkʋ kʋ hɔɣɔlʋɣʋ lɛŋkʋ nyǝnɑɣɑ, ɩkpɑtɛ nte tǝ wɑŋ wɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑnʋwɑ tɔɣɔ. Tǝlɛ tǝ cɔɔ Ɩsɔ tǝyɑɣɑ kɛ́. Ɩlɛnɑ kʋ hɔɣɔlʋɣʋ lɛŋkʋ nɑ́ɑ́ nyǝnǝɣɩ ɑwɑlɩ tɔɔ tɑɣɑ kumte. Kʋ ɑtɛ nɑ ɩsɔ kutuluŋ ɩnɩ ɩ tooso, ɩ wɛnɑ sɑkɑsɩ kɛ tǝmɑ tɔɔ kɛ́. \v 4 Pǝ tɑɑ tɔɔ tɑɣɑ hɔɣɔlʋɣʋ tɔɔ kɛ mpʋŋ ɩsɛntɑɑ, ɩkpɑtɛ nɑtǝlɩ tǝ wɛɛ nɑ tǝ wɑŋ kɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ kɑkpɑsɩ. Tǝ tɑɣɑlǝŋ kɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɩɩlɛ nɑ nɑɑnʋwɑ. Ilim ntɔɣɔŋ tɔɔ kɛ́ kutuluŋ ɩnɩ ɩ nɔnɔɔsɩ kɑ wɛnnɑɑ. \v 5 Ɩsɔtɑɑ kutuluŋ sɛkɑ wɑŋ kɛ pǝtɛɛ nyǝŋ. Mpi tɔ, sɑkɑsɩ ŋmɩɩsɑ-ɩ kɛ́, nɑ pǝ́ kǝlɩ hɛkʋ tɑɑ nyǝŋ, nɑ pǝtɛɛ nyǝŋ. \v 6 Kutuluɣu ŋkʋ kʋ ɑtɛ nɑ ɩsɔ kutuluŋ tooso, kɑ wɛnɑ sɑkɑsɩ kɛ tǝmɑ tɔɔ kɛ́. Ɩlɛ pɑ tɑ tʋ-ɩ ɑkelenɑɑ ɩsɩɩ kutuluŋ lɛlǝŋ. Pǝ tɔɔ kɛ́ kutuluŋ ŋmɩɩnɑ ḿpʋ́ɣʋ́ ɑtɛ tɔɔ nɑ pǝ́ kpɑɑkɩ. \v 7 Mpʋŋ ɩnɩ ɩ koloosi nsi sɩ wɛnnɑ ɑwɑlɩ tɔɔ tɑɣɑ tɔɔ hɔɣɔlʋɣʋ tɔ, sɩ tɑɣɑlǝŋ kɑ wɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ hiu nɑ kɑkpɑsɩ kɛ́. \v 8 Mpi tɔ, kutuluŋ ɩnɩ ɩ mɑɣɑmɑɣɑ ɩ tɑɣɑlǝŋ kɑ wɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ hiu nɑ kɑkpɑsɩ kɛ́. Ɩlɛnɑ kutuluŋ wei ɩ wɛnnɑ Ɩsɔ tǝyɑɣɑ hɔɣɔlʋɣʋ tɔ ɩ tɑɣɑlǝŋ kɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɩɩlɛ nɑ nɑɑnʋwɑ. \v 9 Kutuluŋ ɩnɩ ɩ pǝtɛɛ kɑ wɛ nɔnɔɣɔ nɑ ilim tǝlɩɩlɛ tɔɔ. Ye n lɩɩnɑ ɑwɑlɩ tɔɔ tɑɣɑ tɔɔ nyǝŋkɑ, ŋkɛɣɛ n sʋʋkǝnɑ. \v 10 Tɑɣɑ koluŋɑ tǝcɑɑllɛ kɛ nɔnɔɣɔ ŋkɛ kɑ wɛɛ. \p Kutuluŋ kɑ wɛ ilim mpǝtǝŋ tɔɔ, nɑ ɩ́ nyǝnǝɣɩ koluŋɑ. Nɑ kutuluɣu ŋku kʋ wɛ Ɩsɔ tǝyɑɣɑ wɑɑlɩ tɔ. \v 11 Ɩkpɑtɛ nɑtǝlɩ tɩɩ wɛ kutuluŋ ɩnɩ ɩ kiŋ. Kutuluŋ ɩnɩ ɩ́ sǝŋʋɣʋ nɑ ɩ wɑŋ nɑ ɩ tɑɣɑlǝŋ nɑ ɩ nɔnɔɔsɩ, kɑ nǝɣǝsǝnɑ ilim ntɔɣɔŋ tɔɔ nyǝŋ kɛ́. \v 12 Mpʋ tɔtɔɣɔ pɩɩ wɛɛ, nɑ ilim mpǝtǝŋ tɔɔ kutuluɣu nɔnɔɔsɩ. Timpi ɩkpɑtɛ ntɛ tǝ cɑɑlɑɑ tɔɣɔ nɔnɔɣɔ kɑ wɛɛ. Nɑ kɑ́ nyǝnǝɣɩ Ɩsɔ nɑ yǝlɑɑ pɑ tǝsulle koluŋɑ. Ilim tǝlɩɩlɛ tɔɔ kɛ́ pɑ sʋʋkɑɣɑnɑ. \v 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɑpɑlʋ ɩnɩ ɩ heelɑ-m sɩ, ilim ntɔɣɔŋ nɑ pǝ mpǝtǝŋ tɔɔ kutuluŋ wei ɩ nyǝnǝɣɩ tɑɣɑ tɔ ɩ kɛ́ Ɩsɔ nyǝŋ kɛ́. Kɔtǝlɑɑ mpɑ pɑ sʋʋkɩ Ɩsɔ kutuluŋ tɑɑ tɔ, ɩ tɑɑ kɛ́ pǝ wɛɛ sɩ pɑ́ tɔɣɔ Ɩsɔ tɔɣɔnɑɣɑ. Ɩ tɑɑ tɔtɔɣɔ pǝ wɛɛ sɩ, pɑ́ sɩɩ Ɩsɔ nyǝm. Ɩsɩɩ kʋhɑʋ nɑ kɔtɑɣɑ ŋkɑ pɑ lɑpɑ ɩsɑɣɑtʋ tɔɔ tɔ. Nɑ tɑɣɑnʋɣʋ nyǝŋkɑ. Mpi tɔ, pǝ kɛ́ Ɩsɔ lonte kɛ́. \v 14 Ye kɔtǝlɑɑ mpɑ pɑ lɑɑlɑɑ nɑ pɑ́ sʋʋ Ɩsɔ lonte tɑɑ tǝnɑ. Pǝ fɛɩ sɩ pɑ́ lɩɩnɑ tɑɣɑ tɔɔ nɔnɔɣɔ. Pǝ wɛɛ sɩ, pɑ́ yele tǝnɑɣɑ wontu nti pɑ suuwɑ nɑ pɑ́ lɑnɑ Tɑcɑɑ tǝmlɛ tɔɣɔ. Ɩlɛnɑ pɑ́ suu lɛntɩ nɑ pɑ́ polo timpi sɑmɑɑ kotɑɑ tɔ. \s1 Awɑlɩ tɔɔ koluŋɑ mɑɣɑsʋɣʋ \p \v 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɑpɑlʋ ɩnɩ ɩ tɛmɑ Ɩsɔ tǝyɑɣɑ tɑɑ tɔɔ kɛ́ mɑɣɑsʋɣʋ. Ɩlɛnɑ ɩ́ yɑɑ-m nɑ tǝ́ lɩɩnɑ ilim tǝlɩɩlɛ nɔnɔɣɔ. Ɩlɛnɑ ɩ́ nɑɑlɩ mɑɣɑsʋɣʋ kɛ ɩkpɑtɛ nte tǝ cɔɔnɑ Ɩsɔ tǝyɑɣɑ tɔ. \v 16 Cɑmlʋɣʋ kɛ ɩ mɑɣɑsɑɣɑnɑ. Nkʋɣʋ ɩ nyǝmnɑ ilim tǝlɩɩlɛ tɔɔ hɔɣɔlʋɣʋ tɑɣɑlǝŋ. Hɔɣɔlʋɣʋ ŋkʋ kɩɩ wɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ ŋmʋnʋɣʋ nɑ nɩɩlɛ nɑ nɑɑnʋwɑ (250). \v 17-19 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ mɑɣɑsɑ ilim ntɔɣɔŋ tɔɔ hɔɣɔlʋɣʋ. Nɑ pǝ mpǝtǝŋ tɔɔ nyǝŋkʋ, nɑ pǝ tʋtʋlɛ nyǝŋkʋ. Ɩlɛnɑ pǝ tɑɣɑlǝŋ lɩɩ kʋlʋm. Pɑɑ hɔɣɔlʋɣʋ ŋkuɣu mɛɛtǝlǝnɑɑ ŋmʋnʋɣʋ nɑ nɩɩlɛ nɑ nɑɑnʋwɑ (250). \v 20 Ɩsǝnɑ ɩ mɑɣɑsɑ koluŋɑ ŋkɑ kɑ cɔɔnɑ Ɩsɔ tǝyɑɣɑ tɔ, kɑ kɔŋkɔmǝŋ liɣiti tɔɣɔlɛ. Koluŋɑ ŋkɛ kɑ tɑɣɑlǝŋ nɑ kɑ wɑŋ kɑ wɛ teitei kɛ́. Pɑɑ kɔŋkɔŋ ŋkuɣu mɛɛtǝlǝnɑɑ ŋmʋnʋɣʋ nɑ nɩɩlɛ nɑ nɑɑnʋwɑ (250). Koluŋɑ ŋkɛ kɑɑ fɑɣɑnɑ yǝlɑɑ tǝnɑ tǝcɑɣɑlɛ nɑ Ɩsɔ nyǝntɛ. \c 43 \s1 Ɩsɔ mǝlʋɣʋ kɛ ɩ tǝyɑɣɑ tɑɑ \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɑpɑlʋ ɩnɩ ɩ ponɑ-m ilim tǝlɩɩlɛ tɔɔ nɔnɔɣɔ. \v 2 Ɩlɛnɑ mɑ́ nɑ́ Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ teeli lɩɩnɑ ilim tǝlɩɩlɛ tɔɔ nɑ ɩ́ kɔŋ. Pǝ kɔkɔtɛ kɑ wɛ kɛ́ ɩsɩɩ teŋku nyǝntɛ, nɑ pǝ́ nɑɑkɩ tɛtʋ tɔɔ. \v 3 Toosee tɑkɑ wei mɑ nɑ ɩsǝntɔ tɔ ɑ wɛɛ kɛ́ ɩsɩɩ wenɑ mɑɑ tɛmɑ nɑʋ tɔ. Mɑɑ nɑwɑ ɑlɛ ɑ tɑɑ sɩ Ɩsɔ kɔmɑ sɩ ɩ wɑkǝlǝɣɩ Yosɑlɛm. Yɑɑ nnɑ mɑɑ toosɑɑ sɩ, mɑ wɛ Kepɑɑ pɔɣɔ sɔsɑɣɑ kʋteŋ tɔɔ tɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ mɑ hotɑ mɑ nɔɣɔ tɔɔ. \v 4 Ɩlɛnɑ Tɑcɑɑ teeli sʋʋnɑ nɔnɔɣɔ nɑ ɩ́ cɑɣɑ Ɩsɔ tǝyɑɣɑ tɑɑ. \v 5 Ntɛnɑ Ɩsɔ Feesuɣu kpɑɣɑ-m mɑ lǝmɑɣɑsɛɛ tɑɑ nɑ kʋ́ sʋʋnɑ-m pǝ tɑɑ tɑɣɑ tɔɔ. Ɩlɛnɑ mɑ́ nɑ́ sɩ Tɑcɑɑ teeli sɔsɔ tɔŋɑ suɣu kɛ Ɩsɔ tǝyɑɣɑ. \v 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ mɑ nɩɩwɑ nɔɣɔlʋ yɔɣɔtǝɣǝnɑ-m hɑtoo Ɩsɔ tǝyɑɣɑ tɑɑ. Yʋlʋ wei ɩ kɑ sʋʋnɑ-m pǝ tɑɑ tɔ, ɩ wɛ mɑ kɔŋkɔŋ tɑɑ kɛ́ tɑm kɛ́. \v 7 Ɩlɛnɑ Tɑcɑɑ tɔ-m sɩ: Yʋlʋ nyɑ́, nyǝnɩ, mɑ kumte lonte ntɔ. Timpi mɑɑ sɩɩ mɑ nɔntɑɑlʋɣʋ tɔɣɔlɛ. Mɑɑ cɑɣɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ hɛkʋ kɛ tɑm tɔɔ kɛ́. Pɑnɑ pɑ ɑwulɑɑ pɑ kɑɑ tɑsɑ mɑ hǝtɛ sɔsɔɔlɛ pilisuɣu nɑ pɑ wɑsɑŋkɑlǝtʋ. Yɑɑ pɑ pi pɑ ɑwulɑɑ mpɑ pɑ sǝkɩ tɔɣɔ tǝnɑ. \v 8 Mɑ nɔnɔkpelee cɔlɔɣɔ ɑwulɑɑ mpɛ pɑ ŋmɑɑkɩ pɑ nyǝnɑ. Koluŋɑ kʋlʋmɑɣɑ wɛnnɑ mɑ́ nɑ-wɛ tɑ́ hɛkʋ tɑɑ. Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ pilisinɑ mɑ hǝtɛ sɔsɔɔlɛ nɑ pɑ ɑcɑɑlǝtʋ tǝmɑ. Pǝ tɔɔ kɛ́ mɑ kpiisɑ-wɛ nɑ pɑ́ɑ́nɑ́. \v 9 Pǝnɛntɑɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɑ́ hɑtǝlǝnɑ-m pɑ wɑsɑŋkɑlǝtʋ. Nɑ pɑ ɑwulɑɑ sɔsɑɑ mpɑ pɑ sǝkɩ tɔ. Ɩlɛnɑ mɑ́ wɛɛ pɑ hɛkʋ kɛ tɑm tɔɔ. \p \v 10 Mpʋɣʋlɛ Tɑcɑɑ tɔmɑ Ɩsekiyɛɛlɩ mɑ́ sɩ: Kɛ́ɛ́sɩ́ Ɩsɔ tǝyɑɣɑ tɔm kɛ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ. Pɑ́ mɑɣɑsɩ ɩsǝnɑ kɑ wɛɛ tɔ, nɑ pɑ ɩsɑɣɑtʋ tɔm kpɑ-wɛɣɛ fɛɛlɛ. \v 11 Ye pɑ kʋlɑpʋtʋ lɑpɑ-wɛɣɛ fɛɛlɛ, ɩlɛ hʋ́lɩ́-wɛɣɛ ɩsǝnɑ pɑ pɩɩ Ɩsɔ tǝyɑɣɑ nɑ pǝ́cɔ́ pɑ́ ŋmɑ-kɛ tɔ. Nɑ ɩsǝnɑ pɑ fɑɣɑ kutuluŋ tɔ. Nɑ nɔnɔɔsɩ kʋsʋsʋʋsɩ nɑ kʋlǝlɩɩsɩ. Nɑ ɩsǝnɑ Ɩsɔ tǝyɑɣɑ tǝnɑ wɛɛ tɔ tǝsokoloko. Nmɑɑ nɑ ń hʋ́lɩ́-wɛ nɑ pɑ́ nɑ́nɑ́ pɑ ɩsɛ kɛ kiiŋ nɑ kʋsǝsɩɩtʋ nti pǝ wɛɛ sɩ pɑ́ tɔkɩ tɔ. Ɩlɛnɑ pɑ́ tǝŋ-tɩ nɑ pɑ́ lɑkɩ-tɩ. \v 12 Ɩsɔ tǝyɑɣɑ kʋsǝsɩɩtʋ sɔsɔɔntʋ ntɛ́. Ɩkpɑtɛ nte tǝ cɔɔnɑ Ɩsɔ tǝyɑɣɑ ŋkɛɣɛ pʋɣʋ nyʋɣʋ tɑɑ tɔ, pǝ wɛɛ sɩ pɑ́ nyǝnɩ-tɛɣɛ Ɩsɔ nyǝntɛ kɛ́. \s1 Kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ nɑ pǝ kɔtɑsɩ tɔm \p \v 13 Ɩsǝnɑ pɑ mɑɣɑsɑ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ tɔɣɔlɔ. Mɑɣɑsǝlɑɣɑ ŋkɑ kɑ wɛ mɛɛtǝlɩ hɔɣɔlʋɣʋ tɔɣɔ pɑ mɑɣɑsǝnɑɑ. Lɔɔʋ ŋku pɑɑ hɛɛwɑ nɑ pǝ́ cɔɔ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ nɑ pǝ tɑ-tɛ tɔ, kʋ lumɑŋ kɑ wɛ mɛɛtǝlɩ hɔɣɔlʋɣʋ, nɑ kʋ wɑŋ kɛ mpʋ tɔtɔ. Ɩlɛnɑ pɑ́ ŋmɑ́ pʋlʋ ɩsɩɩ kumte, nɑ pǝ́ kʋlɩ ɩsɩɩ mpiiu nɑ pǝ́ cɔɔ lɔɔʋ ŋkʋ nɑ pǝ́ tɑ́. Ye pǝ kɑɑsɑ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ kʋŋkʋlʋmǝŋ ɩlɛ, \v 14 pǝ kpɑɣɑʋ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ ɑtɛ tɔɔ, nɑ pǝ́ sɩɩnɑ tǝ nyʋɣʋ tɑɑ tɔ tǝ kʋŋkʋlʋmǝŋ wɛ mɛɛtǝlɩ kʋlʋm, nɑ tǝ wɑŋ kɛ mɛɛtǝlɩ hɔɣɔlʋɣʋ. Pǝ kpɑɣɑʋ nɔɔhɛɛ sǝkpenɑ nɑ pǝ polo sɔsɔɔnɑ tɔ. Pǝ tɑɣɑlǝŋ wɛ mɛɛtǝlɩ kʋlʋm nɑ pǝ wɑŋ kɛ mɛɛtǝlɩ hɔɣɔlʋɣʋ. \v 15 Kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ tɔɔ mǝsɑɣɑ nɑ ɑtɛ, pǝ kʋŋkʋlʋmǝŋ kɑ wɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑlɛɣɛ. Nɑ hǝlǝŋɑsɩ kɛ pǝ ŋkuluŋɑsɩ liɣiti tɑɑ. \v 16 Mǝsɑɣɑ wɑŋ nɑ kɑ tɑɣɑlǝŋ kɑ wɛ teitei kɛ́. Pɑɑ kɔŋkɔŋ ŋkuɣu mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑtoso. \v 17 Nɔɔhɛɛ wɑŋ nɑ ɑ tɑɣɑlǝŋ kɑ wɛ teitei kɛ́. Mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ mpɔɣɔlɑɣɑ. Kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ ntompee wenɑ ɑ cɔɔwɑ nɑ ɑ́ tɑ́ tɔ ɑ wɑŋ wɛ mpiiu kʋlʋmʋɣʋ. Lɔɔʋ nɑ́ɑ́ cɔɔ nɑ kʋ́ tɑ́, kʋlɛ kʋ wɑŋ tɔtɔɣɔ mpiiu. Kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ ńtɛ́ tǝ tǝkpɑlɛ kɛɛsǝnɑ ilim tǝlɩɩlɛ tɔɔ kɛ́. \p \v 18 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ Ɩsɔ tɔmɑ Ɩsekiyɛɛlɩ mɑ́ sɩ: Yʋlʋ nyɑ́, nɩɩ. Mɑ sɩɩkɩ-ŋ kʋsǝsɩɩtʋ. Pɑɑ tǝŋ-tǝɣɩ sɑɑ wei kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ kɑ́ tɛ ŋmɑʋ tɔ. Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ pɑɑ lɑ tǝ tɔɔ kɛ́ kɔtɑɣɑ ŋkɑ kɔkɔ lusɑ kɑ tǝnɑ tɔ. Nɑ pɑ́ ŋmɩɩsǝɣɩ tǝ tɔɔ kɛ́ tɔlɑ cɑlǝm. \v 19 N kɑ́ cɛlɑ lɑtǝcɛ kɛ Lefii kɔtǝlɑɑ mpɑ pɑ kɛ́ Sɑtɔkɩ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ tɔ. Pɑ tike kɛ mɑ hɑ mpɑɑʋ sɩ pɑ́ lɑ Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑɣɑ tǝmlɛ. Pɑɑ lɑ lɑtǝcɛ kɛ kɔtɑɣɑ nɑ mɑ́ hɩɩsɩ pɑ ɩsɑɣɑtʋ. \v 20 Kpɑɣɑ lɑtǝcɛ ɩnɩ ɩ cɑlǝm nɑ ń tɑɑ-wǝɣɩ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ hǝlǝŋɑsɩ liɣiti. Nɑ tǝ ntompee ŋkuluŋɑsɩ tɑɑ, nɑ pǝ cɔɔ-yɛ nɑ pǝ́ tɑ́. Ɩlɛ pǝ hɩɩsɑ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ ɑsilimɑ ntɛ́. Ɩlɛnɑ tǝ́ pǝsɩ Ɩsɔ nyǝntɛ. \v 21 Ɩlɛnɑ ń ponɑ ɩsɑɣɑtʋ hɩɩsʋɣʋ kɔtɑɣɑ lɑtǝcɛ ɩnǝɣɩ Ɩsɔ lonte nte pɑ lǝsɑɑ tɔ tǝ tɑɑ, nɑ ń wɔpɩ-ɩ kɔkɔ. Ɩlɛ pǝ tɑɣɑ Ɩsɔ tǝyɑɣɑ tɑɑ. \v 22 Kʋyɑkʋ nɑɑlɛ nyǝŋkʋ wule ɩlɛnɑ ń lɑ pǝŋtʋlʋɣʋ ŋku kʋ tiili tɑ́ cɑɑmɩ tɔɣɔ ɩsɑɣɑtʋ hɩɩsʋɣʋ kɔtɑɣɑ. Nɑ pǝ́ hɩɩsɩ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ ɑsilimɑ. Ɩsɩɩ pɑɑ tɛm-tɛɣɛ hɩɩsʋɣʋ nɑ lɑtǝcɛ tɔ. \v 23 N tɛŋ ɑsilimɑ hɩɩsʋɣʋ, ɩlɛnɑ ń lɑ kɔtɑɣɑ kɛ lɑtǝcɛ kʋfɑlʋ, nɑ ɩwɑɑʋ ŋku kʋ tiili tɑ́ cɑɑmɩ tɔ. \v 24 Ɩlɛnɑ ń hʋlɩ tɔlɑ ɑnǝɣɩ Tɑcɑɑ. Kɔtǝlɑɑ kɑ́ tʋ́ ɑ tɔɔ kɛ́ tɔm. Pɑɑ lɑ-yɛɣɛ kɔtɑɣɑ ŋkɑ kɔkɔ lusɑ kɑ tǝnɑ tɔ. \v 25 Pɑɑ kʋyɑkʋ ŋkuɣu pɑɑ lɑ ɩsɑɣɑtʋ hɩɩsʋɣʋ kɔtɑɣɑ. Pǝ wɑɑlɩ kɛ́ lɑtǝcɛ nɑ ɩwɑɑʋ ŋku kʋ tiili tɑ cɑɑmɩ tɔ. Hɑlǝnɑ kʋyɛɛŋ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ. \v 26 Kʋyɛɛŋ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ tǝcu kɛ́ pɑɑ hɩɩsɩ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ ɑsilimɑ, nɑ pɑ́ pǝsɩ-tɛɣɛ Ɩsɔ nyǝntɛ. Ɩlɛnɑ pǝ́cɔ́ pɑ́ tʋlɩ-tɛ. \v 27 Kʋyɛɛŋ ɩnɩ ɩ tɛɛkɩ, nɑ pǝ́ kpɑɣɑ kʋyɑkʋ pǝlefɛɩ nyǝŋkʋ nɑ pǝ́ puki, ɩlɛnɑ kɔtǝlɑɑ lɑ mǝ nyʋɣʋ tɔɔ kɛ́ kɔtɑɣɑ ŋkɑ kɔkɔ lusɑ kɑ tǝnɑ tɔ. Nɑ nɔɣɔ kʋlʋmɑɣɑ kpɛntʋɣʋ nyǝŋkɑ. Ɩlɛnɑ Ɩsɔ lɑŋlɛ hɛɛnɑ-mɛ. Tɑcɑɑ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝnɑ mpʋ. \c 44 \s1 Awulɑɑ nɔnɔɣɔ kɛ ilim tǝlɩɩlɛ tɔɔ \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɑpɑlʋ ɩnɩ ɩ ponɑ-m Ɩsɔ tǝyɑɣɑ ɑwɑlɩ tɔɔ nɔnɔɣɔ. Nkɑ kɑ wɛnnɑ ilim tǝlɩɩlɛ tɔɔ tɔ, ɩlɛ kɑ tǝkɑɑ. \v 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ heelɑ-m sɩ: Nɔnɔɣɔ ŋkɛ kɑɑ tǝkɩ ḿpʋ́ɣʋ́. Nɔɣɔlʋ kɑɑ tǝŋnɑ tǝnɑ, yɑɑ ɩ́ tɩɩ tʋlɩ-kɛ. Mpi tɔ, tǝnɑɣɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ Ɩsɔ Tɑcɑɑ sʋʋnɑɑ. Ɩlɛ kɑɑ tǝkɩ ḿpʋ́ɣʋ́. \v 3 Amɑ ye pǝ kɑɑsɑ ɑwulumpu, ɩ́lɛ́ ɩ pǝsǝɣɩ nɑ ɩ́ cɑɣɑ Tɑcɑɑ kiŋ tǝnɑ, nɑ ɩ́ tɔɣɔ tɔɣɔnɑɣɑ. Ɩlɛ kpɑɑŋ nɔnɔɣɔ mpɑɑʋ kɛ ɩ kɑ sʋʋnɑ, nɑ ɩ lɩɩnɑ tǝnɑ tɔtɔ. \s1 Mpɑ pɑ pǝsǝɣɩ nɑ pɑ́ sʋʋ Ɩsɔ tǝyɑɣɑ tɑɑ tɔ \p \v 4 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɑpɑlʋ ɩnɩ ɩ sʋʋnɑ-m nɑ ilim ntɔɣɔŋ nɔnɔɣɔ, kɛ Ɩsɔ tǝyɑɣɑ kɔŋkɔŋ tɑɑ. Mɑ nyǝnɑɣɑ mpʋ, ɩlɛ Tɑcɑɑ teeli suwɑ ɩ tǝyɑɣɑ ntɛ́. Ntɛnɑ mɑ́ hoti mɑ ɩsɛntɔɔ. \v 5 Ɩlɛnɑ Tɑcɑɑ tɔ-m sɩ: Yʋlʋ nyɑ́, lɑ lɑɑkɑlɩ. Nyǝnnɑ nyɑ́ ɩsɛ, nɑ ń nɩɩnɑ nyɑ́ ŋkpɑŋŋ kɛ pǝ tǝnɑ mpi mɑɑ kɛɛsɩ-ŋ Tɑcɑɑ tǝyɑɣɑ kʋsǝsɩɩtʋ tǝnɑ, nɑ pǝ kɔtɑɣɑ tɔɔ tɔ. Nɑ ń lɑ lɑɑkɑlɩ nɑ Ɩsɔ tǝyɑɣɑ nɔnɔɔsɩ kʋsʋsʋʋsɩ nɑ kʋlǝlɩɩsɩ tɔm. \p \v 6 Tɛlǝsɩ tɔɔ kʋllɑɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ mpɛ sɩ, mɑɣɑ Tɑcɑɑ Ɩsɔ, mɑ́ nyǝɣǝsɑ mǝ ɑcɑɑlǝtʋ tǝmɑ wenɑ ɩ́ lɑpɑ tɔ. \v 7 Ɩ́ sʋsɑ kpɑɩ nyǝ́mɑ mpɑ pɑ tɑ nyɩ-m tɔɣɔ mɑ tǝyɑɣɑ tɑɑ. Ɩlɛnɑ ɩ́ pilisiɣi mɑ tǝyɑɣɑ kɛ wɑɑtʋ wei ɩ́ lɑkɩ-m kɔtɑɣɑ kɛ tɔɣɔnɑɣɑ, nɑ nɑntʋ nim nyǝntʋ, nɑ cɑlǝm tɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ́ pilisinɑ mɑ tǝyɑɣɑ. Mǝ ɑcɑɑlǝtʋ kʋlɑpʋtʋ kɛ ɩ́ yɔkǝnɑ mɑ́ nɑ mɛ tɑ́ nɔɣɔ pɛɛlʋɣʋ. \v 8 Ɩ́ tɑ́ pɑɑsǝnɑ mɑ tǝmlɛ kɛ mɑ tǝyɑɣɑ tɑɑ kɛ́ mǝ mɑɣɑmɑɣɑ. Amɑ kpɑɩ nyǝ́mɑ kɛ ɩ́ yelinɑɑ, nɑ pɛlɛ pɑ́ lɑkɩ-tɛɣɛ mǝ lonte. \v 9 Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ sɩ, kpɑɩ tʋ kʋtɑpɛlʋɣʋ ŋku kʋ tɑ nyɩ-m tɔ kʋ kɑɑ sʋʋ mɑ tǝyɑɣɑ tɑɑ. Pɑɑ pʋntʋ wɛ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ hɛkʋ tɑɑ. \s1 Nti pǝ sɩɩ Lefii nyǝ́mɑ tɔ \p \v 10 Tɑcɑɑ sɩ: Pǝ kɑɑsʋɣʋ Lefii nyǝ́mɑ mpɑ mɛ mǝ kisɑ-m tɔ, sɑɑ wei Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ mɛ ɩ́ toolɑɑ nɑ ɩ́ hɑ-m siɣile tɔ, mǝ tǝŋɑ mǝ tɩɩŋ kɛ́. Mǝ nyɔɔŋ tɑɑ kɛ́ mǝ ɩsɑɣɑtʋ sɑlǝkɑ kɑ́ mɑɣɑnɑ. \v 11 Tǝmlɛ nte ɩ́ kɑ́ pǝsɩ nɑ ɩ́ lɑ́-m tɔɣɔlɛ mɑ tǝyɑɣɑ nɔnɔɔsɩ tɑŋʋɣʋ, nɑ kɑ tɑɑ tǝmɑ lɑpʋ. Ɩsɩɩ sɑmɑɑ kɔtɑɣɑ ŋkɑ kɔkɔ lusɑ kɑ tǝnɑ tɔ, nɑ kɔtɑsɩ lɛŋsɩ tɔlɑ lɛntʋɣʋ. Ɩlɛnɑ ɩ́ lɑkɩ sɑmɑɑ ɩnǝɣɩ tǝmɑ. \v 12 Mǝ tɛɛ Ɩsɛɣɛlɩ sɑmɑɑ kɛ nɔɣɔ kɛ tɩɩŋ tɔm tɑɑ. Hɑlɩ ɩ́ tusi-wɛɣɛ ɩsɑɣɑtʋ tɑɑ. Mɑɑ yele-mɛ, nɑ ɩ́ sǝɣǝlɩ mǝ ɩsɑɣɑtʋ sɑlǝkɑ. \v 13 Ɩ́ kɑɑ kpǝtǝnɑ-m sɩ ɩ́ lɑkɩ kɔtǝlɑɑ tǝmlɛ nɑtǝlɩ. Yɑɑ ɩ́ tokinɑ mɑ wontu kɑtɛ nyǝntʋ, yɑɑ kɑtɛ tɑɑ kɑtɛ nyǝntʋ. Mɩɩ sǝɣǝlǝnɑ mǝ fɛɛlɛ fɛɩ. Nɑ ɑcɑɑlǝtʋ tǝmɑ wenɑ ɩ́ lɑpɑ tɔ ɑ sɑlǝkɑ. \v 14 Tǝmɑ lɛnnɑ wenɑ ɑ wɛ lɑpʋ kɛ Ɩsɔ tǝyɑɣɑ tɑɣɑnʋɣʋ tɔm tɑɑ tɔ, ɑ tike kɛ ɩ́ kɑ́ lɑ. \s1 Nti pǝ sɩɩ kɔtǝlɑɑ tɔ \p \v 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ mɑ́ mɑ yɔɣɔtɑɑ sɩ: Pǝ kɑɑsɑ Sɑtɔkɩ pǝyɑlɑɑ kɔtǝlɑɑ Lefii nyǝ́mɑ tɔ. Mǝ tɔkɑ tǝsulle kʋsǝsɩɩtʋ kɛ́. Pɑɑ sɑɑ wei Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ toolɑɑ nɑ pɑ hɑtǝlǝnɑ-m tɔ. Mǝ tike ɩ́ kɑ́ kpǝtǝnɑ-m, nɑ ɩ́ lɑ-m tǝmlɛ. Ɩ́ kɑ́ cɛlɛ-m nɑntʋ nim nɑ pǝ cɑlǝm. Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝnɑ mpʋ. \v 16 Mɩɩ sʋʋnɑ tǝsulle nɑ ɩ́ kpǝtǝnɑ mɑ tɑɑpǝlɩ. Ɩ́ kɑ́ wɛɛ mɑ tǝmlɛ tɑɑ, nɑ ɩ́ pɑɑsǝnɑ mɑ tǝmlɛ. \v 17 Kpoŋkpontu toŋ nyǝntʋ wontu kɛ ɩ́ kɑ́ suu. Ɩlɛnɑ pǝ́cɔ́ ɩ́ sʋʋnɑ pǝ tɑɑ tɑɣɑ nɔnɔɣɔ. Ɩ́ tɑɑ suu heeŋ hʋntʋ pʋlʋ kɛ wɑɑtʋ wei ɩ́ lɑkɩ pǝ tɑɑ tɑɣɑ tǝmɑ tɔ. Pɑɑ Ɩsɔ tǝyɑɣɑ tɑɑ nyǝnɑ. \v 18 Ɩ́ kɑ́ te mǝ nyɔɔŋ kɛ kpoŋkpontu toŋ nyǝntʋ sɑɑlɑsɩ, nɑ ɩ́ tɔɣɔlɩ pǝ tɑkɑsɩ. Amɑ ɩ́ kɑɑ lǝlɩ tɑmpɑlɑnɑɑ, pǝ tɑɑ kɔɔ nɑ ɩ́ tii hɑŋɑɣɑ. \v 19 Ye ɩ́ lɩɩkɩ sɩ ɩ́ puki yǝlɑɑ kiŋ kɛ ɑwɑlɩ tɔɔ tɑɣɑ tɔɔ ɩlɛ ɩ́ wɔɣɔsɩ mǝ wontu nti ɩ́ lɑpǝnɑ kɔtɑɣɑ kɛ mpʋ tɔ. Nɑ ɩ́ sɩɩ-tǝɣɩ tǝsulle kutuluŋ tɑɑ, nɑ ɩ́ kpɑɣɑ wontu lɛntɩ. Pǝ tɑɑ kɔɔ nɑ sɑmɑɑ pilisi kɔtɑɣɑ wontu ntɩ. \p \v 20 Kɔtǝlɑɑ ɩ́ kɑɑ looli mǝ nyɔɔŋ, yɑɑ ɩ́ yele nɑ nyɔɔsɩ su. Amɑ ɩ́ kɑ́ kɔ-sǝɣɩ tǝtetete. \v 21 Kɔtʋlʋ nɔɣɔlʋ ɩ kɑɑ nyɔɔ sʋlʋm nɑ pǝ́cɔ́ ɩ́ sʋʋ pǝ tɑɑ tɑɣɑ tɔɔ. \v 22 Pǝyele kɔtʋlʋ kɑɑ kpɑɣɑ ɑlʋ leelu kɛ yem, yɑɑ ɑlʋ wei pɑ tɔɣɔnɑɑ tɔ. Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ piitim tɑɑ pɛɛlɔ wei ɩ tɑ nyǝntɑ ɑpɑlʋ tɔɣɔ pǝ wɛɛ sɩ kɔtʋlʋ ɩ́ kpɑɣɑ. Yɑɑ ye kɔtʋlʋ lɛlʋ sǝpɑ nɑ ɩ́ yele leelu, ɩlɛ ɩnɩ ɩ́ kpɑɣɑ. \p \v 23 Pǝ wɛɛ sɩ kɔtǝlɑɑ mɛ ɩ́ sɛɣɛsɩ mɑ yǝlɑɑ. Ɩ́ fɑɣɑ Ɩsɔ nyǝm nɑ kpɑɩ nyǝm. Ɩ́ hʋ́lɩ́-wɛ nɑ pɑ́ nyɩ nɑŋŋ nyǝm, nɑ ɑsilimɑ nyǝm pǝ fɑɣɑʋ. \v 24 Mpi pǝ kɛ́ hʋʋlɛ tɔm ɩlɛ, mɩɩ tǝŋnɑ siɣisuɣu. Ɩ́ kɑ́ hʋʋkǝnɑ nɑ pǝ́ kɛɛsǝnɑ mɑ kʋsǝsɩɩtʋ. Ɩ́ tɔkɩ mɑ kiiŋ nɑ mɑ kʋtʋtʋtʋ kɛ mɑ ɑcimɑnɑɑ tɑɑ. Ɩ́ nyǝnɩ kʋyɛɛŋ kʋhɛɛsǝŋ kɛ mɑ nyǝŋ. \p \v 25 Pǝ fɛɩ sɩ kɔtʋlʋ ɩ́ kpǝtǝnɑ sǝtʋ nɑ ɩ́ pilisi ɩ tɩ. Ye pǝ tɑɣɑ ɩ cɑɑ, yɑɑ ɩ too, yɑɑ ɩ pǝyɑɣɑ. Yɑɑ ɩ tɑɑlʋ, yɑɑ ɩ neu, yɑɑ ɩ kɔɣɔ. Yɑɑ ɩ neu ɑlʋ nyǝŋ wei ɩ tɑ sɑɑtɑ tɔ. \v 26 Ye pǝ mɑɣɑnɑ kɔtʋlʋ kɛ mpʋ, ɩ́ lɑ nyʋɣʋ tɔɔ ɑsilimɑ kɛɛlʋɣʋ kɔtɑɣɑ. Ɩ́ tɑŋ nɑ kʋyɛɛŋ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ tɛɛ nɑ pǝ́cɔ́ ɩ́ sʋʋ ɩ tǝmlɛ tɑɑ. \v 27 Kʋyɑŋku ɩ mǝlǝɣɩ tǝsulle tɑɣɑ pǝ tɑɑ nyǝŋkɑ tɔɔ tɔ, ɩ kɑ lɑ kɔtɑɣɑ nɑ pǝ́ hɩɩsɩ ɩ ɩsɑɣɑtʋ. Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝnɑ mpʋ. \v 28 Kɔtǝlɑɑ kpɑncoou ntɛ́ mɑ́. Ɩ́ kɑɑ wɛɛnɑ mǝ pɑɑ nyǝm nɑpǝlǝɣɩ Ɩsɛɣɛlɩ tɑɑ. Mɑɣɑlɛ mǝ pɑɑ nyǝm. \v 29 Mǝ tɔɣɔnɑɣɑ ntɛ́ kʋhɑɑŋ, nɑ tɔlɑ nnɑ pɑ lɑkɩ kɔtɑɣɑ sɩ pǝ́ hɩɩsɩ ɩsɑɣɑtʋ tɔ. Pǝ tǝnɑ mpi pɑ sɩɩwɑ sɩ, mɑ nyǝm kɛ Ɩsɛɣɛlɩ tɑɑ tɔ, mɩɩ tɔɣɔnɑ. \v 30 Kɔtǝlɑɑ tǝnnɑ kʋmtʋ kɑncɑɑlɑɣɑ nyǝntʋ hɔɣɔlǝŋ, nɑ mpi Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ lǝsɑ-m pɑ wɛnɑʋ tɑɑ tɔ. Yǝlɑɑ kɑ́ cɛlɑ kɔtǝlɑɑ kɛ pɑ mʋlʋm kʋpɑmpɑm. Ɩlɛnɑ mɑ́ kooli pɑ tɛɛsɩ kɛ kʋpɑntʋ. \v 31 Amɑ kɔtǝlɑɑ kɑɑ tɔɣɔ wontu kʋsǝpʋtʋ yɑɑ nti pʋlʋpʋ kʋwɑ tɔ. Pɑɑ sumɑɣɑ pɑɑ wontuɣu ŋku. \c 45 \s1 Tɛtʋnɑɑ mpɑ pɑ wɛnɑ pɑ mpɑɑ tɔ \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ yɔɣɔtɑɑ sɩ: Ye ɩ́ tɑlǝɣɩ Ɩsɛɣɛlɩ kpekɑ kɛ tɛtʋ ɩlɛ ɩ́ lǝsɩ hɔɣɔlʋɣʋ nɑkʋlɩ nɑ ɩ́ hɑ-m. Hɔɣɔlʋɣʋ ŋkʋ kʋ tɑɣɑlǝŋ kɑ́ wɛɛ kilomɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ nɑ hɔɣɔlʋɣʋ. Kʋ wɑŋ kɛ kilomɛɛtǝlǝnɑɑ kɑkpɑsɩ. Ɩlɛnɑ tɛtʋ ntɩ tǝ́ pǝsɩ Ɩsɔ nyǝntʋ tǝkpɑtɑɑ. \v 2 Ɩlɛnɑ ɩ́ cosi ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɛtʋ kɛ tǝ tɑɑ. Tǝ tɑɣɑlǝŋ nɑ tǝ wɑŋ kɑ́ wɛɛ teitei. Pɑɑ kɔŋkɔŋ ŋkuɣu mɛɛtǝlǝnɑɑ ŋmʋnʋɣʋ nɑ nɩɩlɛ nɑ nɑɑnʋwɑ (250). Nɑ pǝ́ yele ɩkpɑtɛ nɑ pǝ́ cɔɔ nɑ pǝ́ tɑ́ tɛtʋ ntɩ. Tǝlɛ tǝ wɑŋ kɑ́ wɛɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ hiu nɑ kɑkpɑsɩ. \v 3 Tɛtʋ ntɩ tǝ tɑɑ kɛ́ ɩ́ kɑ́ mɑɣɑsɩ nɑ ɩ́ lǝsɩ kilomɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ nɑ hɔɣɔlʋɣʋ. Tǝ wɑŋ kɛ kilomɛɛtǝlǝnɑɑ kɑkpɑsɩ. Tǝnɑɣɑ ɩ́ kɑ́ ŋmɑ́ Ɩsɔ tǝyɑɣɑ. Lonte ntɛ́ tǝ kɛnɑ lonte kɑtɛ nyǝntɛ. \v 4 Hɔɣɔlʋɣʋ ŋkʋ kʋ kɛ́ Ɩsɔ lonte kɑtɛ nyǝntɛ kɛ́. Pǝ sɩɩ-kʋ nɑ kʋ mpɑɑ kɛ kɔtǝlɑɑ mpɑ pɑ lɑkɩ Tɑcɑɑ tǝmlɛ kɛ Ɩsɔ tǝyɑɣɑ tɑɑ tɔɣɔ. Lonte ntɛ́ tǝ tɑɑ tǝnɑɣɑ ɩ́ kɑ́ lǝsɩ lonɑ nnɑ ɑ tɑɑ ɩ́ kɑ́ ŋmɑ́ mǝ tɛɛsɩ nɑ Ɩsɔ tǝyɑɣɑ tɔ. \v 5 Tɛtʋ nti tǝ tɑɣɑlǝŋ wɛ kilomɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ nɑ hɔɣɔlʋɣʋ, nɑ tǝ wɑŋ kɛ kilomɛɛtǝlǝnɑɑ kɑkpɑsɩ tɔ tǝ kɛ́ Lefii kɔtǝlɑɑ nyǝntʋ kɛ́. Mpɛ pɑ pɑɑsǝɣǝnɑnɑ Ɩsɔ tǝyɑɣɑ tɑɑ tǝmlɛ kʋpɑntɛ. Pɑɑ wɛɛnɑ tǝ tɑɑ kɛ́ ɑcɑlɛɛ wenɑ ɑ tɑɑ pɑɑ cɑɣɑ tɔɣɔ. \v 6 Ɩlɛnɑ pɑ́ mɑɣɑsɩ tɛtʋ ntɩ tǝ tɑɑ tɔtɔɣɔ ɩtɑɣɑlɑʋ tɔɔ kɛ́ kilomɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ nɑ hɔɣɔlʋɣʋ nɑ wɑŋ tɔɔ kɛ́ kilomɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑlɛ nɑ hɔɣɔlʋɣʋ. Ɩlɛnɑ ɩ́ ŋmɑ́ ɩcɑtɛ nte tǝ tɑɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɑ́ wɛɛnɑ mpɑɑʋ sɩ pɑ́ cɑɣɑ tɔ. \v 7 Pɑɑ kɑɑsɩ ɑwulumpu kɛ lonte kɛ Tɑcɑɑ tɛtʋ nɑ ɩcɑtɛ nyǝntʋ kɔŋkɔmǝŋ nɑɑlɛ tɔɔ. Tɛtʋ ntɩ tɩɩ kpɑɣɑ hɑtoo Metitelɑnee teŋku kɛ́. Pǝ kpɑɣɑʋ ilim tǝtʋlɛ tɔɔ, hɑlǝnɑ Ɩsɛɣɛlɩ tɛtʋ ilim tǝlɩɩlɛ tɔɔ toŋɑ. Tǝ tɑɣɑlǝŋ kɑ́ wɛɛ teitei nɑ pɑɑ kpekǝle nte tǝ nyǝntʋ. \v 8 Ɩlɛ ɑwulumpiyɑ kɑ́ wɛɛnɑ pɑ mɑɣɑmɑɣɑ pɑ tɛtʋ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ tɑɑ. Pɑ kɑɑ tɑsɑ Tɑcɑɑ yǝlɑɑ kɛ muɣuluɣu. Pɑɑ yelinɑ tɛtʋ kɑkɑɑsɑɣɑ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ. \s1 Nti pǝ sɩɩ ɑwulumpiyɑ tɔ \p \v 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ yɔɣɔtɑɑ sɩ: Ɩsɛɣɛlɩ ɑwulumpiyɑ mɛ ɩ́ tɛlǝsɑ mpǝle. Pǝ wɛɛ sɩ ɩ́ kisi mʋsʋŋ nɑ ŋmɑkǝlʋɣʋ. Ɩ́ tǝŋ tɑmpɑnɑ nɑ kʋsiɣisim. Ɩlɛnɑ ɩ́ yele mɑ yǝlɑɑ wɛnɑʋ kɛ lɛɛkʋɣʋ. Tɑcɑɑ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝnɑ mpʋ. \p \v 10 Pǝ wɛɛ sɩ ɩ́ wɛɛnɑ sɑnǝyɑnɑɑ mpɑ pɑ siɣisɑɑ tɔ. Ɩ́ wɛɛnɑ pee nyǝm mɑɣɑsǝlɑɣɑ kʋsiɣisɑɣɑ ŋkɑ pɑ yɑɑ sɩ ɩfɑɑ tɔ, nɑ lʋm nyǝm nyǝŋkɑ kʋsiɣisɑɣɑ ŋkɑ pɑ yɑɑ sɩ pɑɑtɩ tɔ. \v 11 Mɑɣɑsǝlɑsɩ ɩfɑɑ nɑ pɑɑtɩ pɑ tɔɔʋ kɑ wɛɛ teitei kɛ́. Pɑɑ ŋkɑ kɑɑ tɔɣɔ ɩsɩɩ mɑɣɑsǝlɑɣɑ ŋkɑ pɑ yɑɑ sɩ homɛɛ tɔ kɑ hɔɣɔlǝŋ nɑɑnʋwɑ tɑɑ kʋlʋmʋɣʋ. Mɑɣɑsǝlɑɣɑ homɛɛ kɛ pɑɑ kɛɛsǝnɑ ɩsǝnɑ mɑɣɑsǝlɑsɩ nsɩ sɩ tɔkɩ tɔ. \v 12 Pɑ liɣitee nyǝɣǝlʋɣʋ ŋku pɑ yɑɑ sɩ kɛɛlɑɑ tɔ, kʋlɛ kʋ tɔm hiu mɑɣɑnɑ ŋku pɑ yɑɑ sɩ sikǝlɩ tɔ kʋ tɔm kʋlʋm. Ɩlɛnɑ sikǝlǝnɑɑ nɩɩtoso nɑ́ɑ́ mɑɣɑnɑ ŋku pɑ yɑɑ sɩ miini tɔ kʋ tɔm kʋlʋm. \p \v 13 Ɩsǝnɑ pɑɑ lǝsǝɣɩ pɑ kʋhɑɑŋ tɔɣɔlɔ. Hɔɣɔlǝŋ nɩɩtoso tɑɑ kʋlʋmʋɣʋ kɛ pɑɑ wei ɩ kɑ́ hɑ ɩ tɔɣɔnɑɣɑ pee nyǝŋkɑ. \v 14 Ye ɩ́ mɑɣɑsǝɣɩ mǝ nim, mɑɣɑsǝlɑɣɑ ŋkɑ pɑ yɑɑ sɩ pɑɑtɩ tɔɣɔ ɩ́ kɑ́ mɑɣɑsǝnɑ. Pɑɑtɩ tɔm nɑɑnʋwɑ lɑkǝnɑ homɛɛ kʋlʋm. Mɑɣɑsǝlɑɣɑ ŋkɑ pɑ yɑɑ koo tɔ, nɑ ŋkɑ pɑ yɑɑ sɩ homɛɛ tɔ sɩ teitei kɛ́. Pɑɑtɩ hɔɣɔlǝŋ nɑɑnʋwɑ tɑɑ kʋlʋmʋɣʋ kɛ ɩ́ kɑ́ lǝsɩ. \v 15 Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɑlǝkǝŋ tɑɑ ɩlɛ, heeŋ yɑɑ pǝ́ŋ ŋmʋnʋɣʋ (200) tɑɑ kɛ́ pǝ wɛɛ sɩ pɑ́ lǝsɩ Ɩsɔ kʋhɑʋ kɛ kʋlʋm. Mpi pɑ lǝsǝɣɩ mpʋ tɔɣɔ pɑɑ lɑ tɔɣɔnɑɣɑ kʋhɑʋ kɔtɑɣɑ. Yɑɑ ŋkɑ kɔkɔ lusɑɑ tɔ, yɑɑ nɔɣɔ kʋlʋmɑɣɑ kpɛntʋɣʋ nyǝŋkɑ sɩ pǝ́ hɩɩsɩ pɑ ɩsɑɣɑtʋ. Tɑcɑɑ mɑ́ mɑ yɔɣɔtǝnɑ mpʋ. \p \v 16 Ɩsɛɣɛlɩ tɛtʋ yǝlɑɑ tǝnɑ kɑ́ kɔnnɑ kʋhɑʋ ŋkʋ. Ɩlɛnɑ pɑ́ cɛlɑ pɑ tɛtʋ ɑwulumpiyɑ. \v 17 Awulumpiyɑ kɑ́ cɑɑnɑ kɔtɑsɩ nsi kɔkɔ lusɑ sɩ tǝnɑ tɔ sɩ wontu nɑ sʋlʋm kʋliisim kɛ ɑcimɑnɑɑ wɑɑtʋ. Ɩsɩɩ ɩsɔtʋ kʋfɑlʋ nɑ kʋyɑkʋ kʋhɛɛsʋɣʋ. Nɑ lɛnnɑ nnɑ ɑ kotiɣi Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tɔ. Mpɛ pɑɑ cɑɑnɑ kʋpǝntǝŋ tɑɣɑnʋɣʋ kɔtɑsɩ nɑ kʋhɑɑŋ. Nɑ kɔtɑsɩ nsi kɔkɔ lusɑ sɩ tǝnɑ tɔ. Nɑ nɔɣɔ kʋlʋmɑɣɑ kpɛntʋɣʋ nyǝŋsɩ. Ɩlɛnɑ Ɩsɔ nyǝnɩ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ pǝtɔɔtǝlɛ nɑ ɩ́ hɩɩsɩ pɑ ɩsɑɣɑtʋ. \p \v 18 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ yɔɣɔtɑɑ sɩ: Ɩsɔtʋ kɑncɑɑlɑɣɑ nyǝŋ kʋyɑkʋ kɑncɑɑlɑɣɑ nyǝŋkʋ wule, pɑɑ lɑ kɔtɑɣɑ kɛ lɑtǝcɛ wei ɩ tiili tɑ́ cɑɑmɩ tɔ. Ɩlɛnɑ pǝ́ nyɑɑlɩ Ɩsɔ tǝyɑɣɑ ɑsilimɑ. \v 19 Kɔtʋlʋ kɑ́ kpɑɣɑ kɔtɑɣɑ kpǝntɛ ńtɛ́ tǝ cɑlǝm. Nɑ ɩ́ tɑɑ-wǝɣɩ Ɩsɔ tǝyɑɣɑ nɔnɔɣɔ tɔɔ. Nɑ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ ŋkuluŋɑsɩ tɑɑ. Nɑ pǝ tɑɑ tɔɔ tɑɣɑ nɔnɔɣɔ tɔɔ. \v 20 Pǝ tɑkɩ ɩsɔtʋ kʋyɑkʋ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ nyǝŋkʋ ɩlɛnɑ pɑ́ lɑ́ mpʋ tɔtɔɣɔ mpɑ pɑ pǝntɑɑ nɑ pɑ tɑ nyɩ yɑɑ pǝ yʋkǝnɑ-wɛ tɔ. Ɩlɛ pǝ kɛɛlɑ Ɩsɔ tǝyɑɣɑ ɑsilimɑ ntɛ́. \p \v 21 Ɩsɔtʋ kɑncɑɑlɑɣɑ nyǝŋ kʋyɛɛŋ nɑɑnʋwɑ nɑ liɣiti wule kɛ pɑɑ tɔɣɔ Tɛɛʋ ɑcimɑ. Kʋyɛɛŋ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ kɛ pɑɑ tɔɣɔ ɑcimɑ ɑnɩ nɑ potopotonɑɑ mpɑ pɑ tɑɑ kʋkʋsʋm fɛɩ tɔ. \v 22 Awulumpu kɑ́ lɑ lɑtǝcɛ kɛ kɔtɑɣɑ kɛ ɑcimɑ kʋyɑkʋ kɑncɑɑlɑɣɑ nyǝŋkʋ wule. Ɩ nɑ ɩcɑtɛ tǝnɑ yǝlɑɑ pɑ ɩsɑɣɑtʋ hɩɩsʋɣʋ tɔɔ kɛ́ ɩ kɑ́ lɑ-kɛ́. \v 23 Pǝ kɑɑsɩ ɩlɛ, ɑcimɑ kʋyɛɛŋ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ ɩnɩ ɩ tɑɑ tɔtɔɣɔ ɩ kɑ lɑ kɔtɑɣɑ ŋkɑ kɔkɔ lusɑ kɑ tǝnɑ tɔɣɔ lɑtǝcɛnɑɑ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ, nɑ ɩwɑɑŋ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ. Ɩlɛnɑ ɩ́ lɑ pɑɑ kʋyɑkʋ ŋkuɣu pǝŋtʋlʋɣʋ kɛ ɩsɑɣɑtʋ hɩɩsʋɣʋ kɔtɑɣɑ. \v 24 Nɑ ɩ́ hɑ tɔɣɔnɑɣɑ pee nyǝŋkɑ ɩsɩɩ kiloonɑɑ hiu nɑ nɑɑnʋwɑ. Ɩlɛnɑ ɩ́ sɔɔsɩ nim liitilinɑɑ nɑɑtoso kɛ pɑɑ kɔtɑɣɑ lɑtǝcɛ nɑ ɩwɑɑʋ ŋku kʋ tɔɔ. \p \v 25 Pǝ tɑkɩ ɩsɔtʋ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ nyǝŋ kʋyɑkʋ nɑɑnʋwɑ nɑ kɑkpɑsɩ ɑcimɑ wule, ɩlɛnɑ ɑwulumpu lɑ kɔtɑɣɑ nɑ kʋhɑʋ kɛ teitei. Ɩsɩɩ ɩ kɑ lɑpʋ Tɛɛʋ ɑcimɑ wɑɑtʋ tɔ. Acimɑ kʋyɛɛŋ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ ɩnɩ ɩ tɑɑ kɛ́ ɩ kɑ́ lɑ pɑɑ kʋyɑkʋ ŋkuɣu ɩsɑɣɑtʋ hɩɩsʋɣʋ kɔtɑsɩ kʋlʋmɑsɩ nsɩ. Nɑ nsi kɔkɔ lusɑ sɩ tǝnɑ tɔ. Nɑ tɔɣɔnɑɣɑ pee nɑ nim pǝ kʋhɑʋ tɔtɔ. \c 46 \s1 Nti pǝ sɩɩ ɑwulumpu tɔ \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ Ɩsɔ yɔɣɔtɑɑ sɩ: Pǝ tɑɑ tɔɔ tɑɣɑ nɔnɔɣɔ ŋkɑ kɑ wɛnnɑ ilim tǝlɩɩlɛ tɔɔ tɔ, kɑɑ tǝkɩ ḿpʋ́ɣʋ́ tǝmlɛ kʋyɛɛŋ nɑɑtoso tɑɑ kɛ́. Amɑ pɑɑ tʋlɩ-kɛɣɛ kʋyɑkʋ kʋhɛɛsʋɣʋ nɑ ɩsɔtʋ kʋfɑlʋ kʋyɑkʋ wule. \v 2 Awulumpu sʋʋkǝnɑ ɑwɑlɩ tɔɔ tɑɣɑ tɔɔ ɩlɛnɑ ɩ́ fɑɣɑnɑ kutuluɣu ŋku kʋ kpǝtǝnɑ nɔnɔɣɔ tɔ kʋ tɑɑ. Nɑ ɩ́ sǝŋ nɔnɔkeelɑsɩ tǝnɑɣɑ, sɑɑ wei kɔtǝlɑɑ lɑkɩ ɑwulumpu ɩnɩ ɩ kɔtɑsɩ nsi kɔkɔ lusɑ sɩ tǝnɑ tɔ. Nɑ nɔɣɔ kʋlʋmɑɣɑ kpɛntʋɣʋ nyǝnsɩ. Ɩlɛnɑ ɩ́ hǝntɩ ɑtɛɣɛ nɔnɔkpete nɑ pǝ́cɔ́ ɩ́ tɛɛ. Pǝ fɛɩ sɩ pɑ́ tǝkɩ nɔnɔɣɔ nɑ pǝ́cɔ́ pǝ tɑɑnɩ. \v 3 Ye pǝ tɑlɑ kʋyɑkʋ kʋhɛɛsʋɣʋ nɑ ɩsɔtʋ kʋfɑlʋ ɑcimɑ. Tɛtʋ yǝlɑɑ kɑ́ kɔɔ nɔnɔkpete cǝnɛ, nɑ pɑ́ sɛɛ-m. Mɑɣɑ Tɑcɑɑ. \p \v 4 Ɩwɑɑʋ kʋlʋmʋɣʋ nɑ ɩwɛɛsɩ nɑɑtoso, wei ɩ tiili tɑ́ cɑɑmɩ tɔɣɔ, ɑwulumpu kɑ́ lɑ kɔtɑɣɑ ŋkɑ kɔkɔ lusɑ kɑ tǝnɑ tɔ. Tɑcɑɑ kɛ ɩ kɑ lɑ kɔtɑɣɑ ŋkɛɣɛ kʋyɑkʋ kʋhɛɛsʋɣʋ wule. \v 5 Ɩlɛnɑ ɩ́ kɔnɑ tɔɣɔnɑɣɑ pee kʋhɑʋ. Ɩsɩɩ kiloonɑɑ hiu nɑ nɑɑnʋwɑ kɛ ɩwɑɑʋ tɔɔ. Ye pǝ kɑɑsɑ ɩwɛɛsɩ tɔɔ ɩlɛ ɩ kɔnɑ tɔɣɔnɑɣɑ pee kʋhɑʋ kɛ ɩsǝnɑ ɩ hʋʋ sɩ pǝ mʋnɑɑ tɔ. Ɩlɛnɑ ɩ́ sɔɔsɩ nim liitilinɑɑ nɑɑtoso kɛ tɔɣɔnɑɣɑ pee kiloonɑɑ hiu nɑ nɑɑnʋwɑ tɔɔ. \v 6 Ɩsɔtʋ kʋfɑlʋ ɑcimɑ wule ɩ kɑ lɑ kɔtɑɣɑ kɛ lɑtǝcɛ. Nɑ ɩwɛɛsɩ nɑɑtoso, nɑ ɩwɑɑʋ kʋlʋmʋɣʋ. Pǝ tǝnɑɣɑ mpʋ pɩɩ wɛɛ tɔlɑ nnɑ ɑ tiili tɑ́ cɑɑmɩ tɔ. \v 7 Ɩlɛnɑ ɩ́ tǝnɩ tɔɣɔnɑɣɑ pee kʋhɑʋ ɩsɩɩ kiloonɑɑ hiu nɑ nɑɑnʋwɑ. Pɑɑ lɑtǝcɛ wei nɑ pɑɑ ɩwɑɑʋ ŋku kʋ tɔɔ kɛ ɩ tǝnǝɣɩ mpʋ. Ye pǝ kɑɑsɑ ɩwɛɛsɩ, ɩlɛ ɩ hɑ tɔɣɔnɑɣɑ pee kɛ ɩsǝnɑ ɩ hʋʋ sɩ pǝ wɛ teu tɔ. Ɩlɛnɑ ɩ́ tǝnɩ nim liitilinɑɑ nɑɑtoso kɛ tɔɣɔnɑɣɑ pee kiloonɑɑ hiu nɑ nɑɑnʋwɑ tɔɔ. \v 8 Mpɑɑʋ kʋlʋmʋɣʋ kɛ ɑwulumpu kɑ́ tǝŋ nɑ ɩ́ sʋʋ nɑ ɩ́ lɩɩ. Kutuluɣu ŋku kʋ kpǝtǝnɑ nɔnɔɣɔ tɔ, kʋ tɑɑ kɛ́ ɩ kɑ́ fɑɣɑnɑ. \v 9 Wɑɑtʋ wei Ɩsɛɣɛlɩ yǝlɑɑ kɑ́ sʋʋ Ɩsɔ sɛɛʋ kɛ ɑcimɑ kʋyɛɛŋ tɑɑ tɔ. Mpɑ pɑɑ sʋʋnɑ ilim ntɔɣɔŋ tɔɔ nɔnɔɣɔ nɑ pɑ́ sɛɛ-ɩ tɔ, ilim mpǝtǝŋ tɔɔ nyǝŋkɑ kɛ pɑɑ lɩɩnɑ. Mpɑ pɛlɛ pɑ́ sʋʋnɑ pǝ mpǝtǝŋ tɔɔ nyǝŋkɑ, ɩlɛ pɑ lɩɩnɑ pǝ ntɔɣɔŋ tɔɔ nyǝŋkɑ. Yʋlʋ kɑɑ lɩɩnɑ nɔnɔɣɔ ŋkɑ ɩ sʋʋnɑɑ tɔ, kʋfɑlɑɣɑ kɛ ɩ kɑ́ tǝŋ. \v 10 Awulumpu nɑ tɛtʋ yǝlɑɑ pɑɑ kpɛntǝnɑ sʋʋʋ nɑ pɑ́ kpɛntɩ lɩɩʋ. \s1 Nti pǝ sɩɩ kʋhɑɑŋ wɑɑnɩ wɑɑnɩ tɔɔ tɔ \p \v 11 Ye pǝ tɑlɑ ɑcimɑ yɑɑ wɑɑtʋnɑɑ sɔsɑɑ, tɔɣɔnɑɣɑ kʋhɑʋ kɑ́ wɛɛ ɩsɩɩ kiloonɑɑ hiu nɑ nɑɑnʋwɑ kɛ́, pɑɑ kɔtɑɣɑ lɑtǝcɛ nɑ pǝ ɩwɑɑʋ ŋku kʋ tɔɔ kɛ́. Ye pǝ kɑɑsɑ ɩwɛɛsɩ ɩlɛ, pɑɑ wei ɩ kɑ́ sɩɩnɑ ɩ kʋhɑʋ tɔɔmǝŋ. Ɩlɛnɑ pɑ́ tǝnɩ nim liitilinɑɑ nɑɑtoso, kɛ tɔɣɔnɑɣɑ pee kiloonɑɑ hiu nɑ nɑɑnʋwɑ tɔɔ. \p \v 12 Ye ɩsɩɩ ɑwulumpu cɑɑkɩ luɣu kʋlʋmʋɣʋ kɔtɑɣɑ lɑpʋ kɛ Tɑcɑɑ, pɑɑ ŋkɑ kɔkɔ lusɑ kɑ tǝnɑ tɔ. Yɑɑ nɔɣɔ kʋlʋmɑɣɑ kpɛntʋɣʋ nyǝŋkɑ. Pǝ wɛɛ sɩ pɑ́ tʋlɩ-ɩ ilim tǝlɩɩlɛ tɔɔ nɔnɔɣɔ kɛ́. Ɩlɛnɑ ɩ́ hɑ ɩ kʋhɑɑŋ ɩnɩ, ɩsɩɩ pɑ lɑkʋɣʋ kʋyɑkʋ kʋhɛɛsʋɣʋ wule tɔ. Ye ɩ tɛmɑ tɛɛʋ, ɩlɛ pɑ tǝkɩ nɔnɔɣɔ. \p \v 13 Pɑɑ ɩfemle nte, pɑɑ lɑ Tɑcɑɑ kɛ pǝnɑɣɑ kʋlʋmɑɣɑ ɩwǝyɑɣɑ ŋkɑ kɑ tiili tɑ cɑɑmɩ tɔɣɔ kɔtɑɣɑ ŋkɑ kɔkɔ lusɑ kɑ tǝnɑ tɔ. Tɑnɑŋ tɑnɑŋ kɛ pɑɑ lɑkɩ-sɩ. \v 14 Pɑɑ hɑ Tɑcɑɑ kɛ tɔɣɔnɑɣɑ kʋhɑʋ tɔtɔɣɔ mʋlʋm mɑɣɑsǝlɑsɩ nɑɑlɛ kɛ ḿpʋ́ɣʋ́ pɑɑ tɑnɑŋ ŋku. Ɩlɛnɑ pɑ́ siti mʋlʋm mpɩ nɑ nim liitilinɑɑ nɑɑlɛ. Pɑɑ ɩfemle nte tǝ tɔɣɔnɑɣɑ kʋhɑʋ kʋnɛ, kɩɩ wɛɛ ḿpʋ́ɣʋ́ tɑm tɔɔ kɛ́, kʋ kɑɑ sɩ. \v 15 Pɑɑ tɑnɑŋ ŋkuɣu pɑɑ lɑ ɩwǝyɑɣɑ, nɑ mʋlʋm, nɑ nim kɛ kɔtɑɣɑ ŋkɑ kɔkɔ lusɑ kɑ tǝnɑ tɔ. \s1 Awulumpu pǝyɑlɑɑ kpɑncoou \p \v 16 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ yɔɣɔtɑɑ sɩ: Ye ɑwulumpu hɑ ɩ nyǝm nɑpǝlǝɣɩ ɩ pǝyɑlɑɑ tɑɑ nɔɣɔlʋ, pǝ pǝsɑ pǝyɑlʋ ɩnɩ nɑ ɩ piyɑ piyɑ pɑ nyǝm kɛ tɑm tɔɔ kɛ́. \v 17 Amɑ ye ɑwulumpu cosɑ ɩ nyǝm, nɑ ɩ́ hɑ ɩ tǝmlɛ nyǝ́mɑ tɑɑ nɔɣɔlʋ ɩ tɔkɩ-wǝɣɩ mpʋ, hɑlǝnɑ ɩ cɛpʋ pǝnɑɣɑ. Ɩlɛnɑ pǝ tɑɣɑnɩ mǝlʋɣʋ kɛ ɑwulumpu nyǝm. Mpi ɑwulumpu hɑwɑ ɩ mɑɣɑmɑɣɑ ɩ piyɑ tɔ pǝ tike pǝ kɛnɑ pɛlɛ pɑ nyǝm. \v 18 Pǝ fɛɩ sɩ, ɑwulumpu ɩ́ lɛɛkɩ yǝlɑɑ tɑɑ nɔɣɔlʋɣʋ pʋntʋ nyǝm. Ɩ mɑɣɑmɑɣɑ ɩ nyǝm kɛ ɩ kɑ́ cɛlɑ ɩ pǝyɑlɑɑ. Ɩlɛ Ɩsɔ yǝlɑɑ tɑɑ nɔɣɔlʋ kɑɑ hɑtǝlǝnɑ ɩ nyǝm. \s1 Ɩsɔ tǝyɑɣɑ tǝtǝsǝlɛnɑɑ \p \v 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɑpɑlʋ ɩnɩ ɩ tǝŋnɑ-m tǝsʋʋlɛ nte tǝ wɛ nɔnɔɣɔ kiŋ tɔɔ tɔ. Ɩlɛnɑ tǝ́ sʋʋ kɔtǝlɑɑ kutuluŋ tɑɑ. Ɩlɛnɑ tǝ kɛɛnɑ ilim ntɔɣɔŋ tɔɔ kɛ́ kɔtǝlɑɑ lonte. Pɑtǝmɑ nɔɣɔlʋ ɩ kɑ wɛ lɔlɔ kɛ́ ilim tǝtʋlɛ tɔɔ. \v 20 Ɩlɛnɑ ɩ́ hʋlɩ-m sɩ: Cǝnɛɣɛ kɔtǝlɑɑ kɑ́ tǝsɩ tɔlɑ nnɑ pɑ lɑpɑ kɔtɑɣɑ sɩ pǝ́ tɑɣɑnɩ pɑ ɩsɑɣɑtʋ tɔ ɑ nɑntʋ. Tǝnɑ tɔtɔɣɔ pɑɑ tǝsɩ kʋhɑɑŋ. Pɑ tɑɑ lǝsɩ kɔtɑɣɑ nyǝm mpǝɣɩ ɑwɑlɩ tɑɣɑ tɔɔ. Pǝ tɑɑ kɔɔ nɑ sɑmɑɑ pilisi Ɩsɔ nyǝm. \p \v 21 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ lɩɩnɑ-m ɑwɑlɩ tɔɔ tɑɣɑ tɔɔ. Ɩlɛnɑ ɩ́ cɔɔnɑ-m tɑɣɑ ŋkuluŋɑsɩ liɣiti tɑɑ. Pɑɑ ŋkuluŋɑ ŋkɑ kɑɑ wɛnɑ tɑɣɑ kɛ́. \v 22 Nkuluŋɑsɩ tɑɑ tɑɑsɩ nsɩ sɩ wɛ pǝcɔ pǝcɔɣɔ. Sɩ wɑŋ nɑ sɩ tɑɣɑlǝŋ kɛ teitei. Tɑɣɑlǝŋ wɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ hiu. Wɑŋ kɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑnʋwɑ nɑ kɑkpɑsɩ. \v 23 Pɛɛ koluŋɑ cɔɔnɑ pɑɑ tɑɣɑ ŋkɑɣɑ. Ɩlɛnɑ mǝsɑsɩ cɔɔnɑ koluŋɑ ŋkɛ nɑ pǝ́ tɑ́. \v 24 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɑpɑlʋ ɩnɩ ɩ heelɑ-m sɩ, mǝsɑsɩ nsi sɩ tɔɔ Ɩsɔ tǝyɑɣɑ tǝmlɛ nyǝ́mɑ tǝsǝɣɩ tɔlɑ nnɑ yǝlɑɑ lɑpɑ kɔtɑsɩ tɔ, ɑ nɑntʋ tɔɣɔlɛ. \c 47 \s1 Ɩsɔ tǝyɑɣɑ lʋm sɛɛlʋ \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɑpɑlʋ ɩnɩ ɩ mǝlǝnɑ-m Ɩsɔ tǝyɑɣɑ nɔnɔɣɔ, ɩlɛnɑ mɑ́ nɑ́ lʋm lɩɩkǝnɑ nɔnɔɣɔ tɛɛ, nɑ ilim tǝlɩɩlɛ tɔɔ. Ɩsɔ tǝyɑɣɑ nɑ ilim ntɔɣɔŋ tɔɔ kɛ́ lʋm kpeŋɑɣɑnɑ. Ɩlɛnɑ pǝ́ mǝlǝɣǝnɑ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ, nɑ ilim mpǝtǝŋ tɔɔ. \v 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ lɩɩnɑ-m nɑ ilim ntɔɣɔŋ nɔnɔɣɔ. Tǝ kɛɛnɑ ɑwɑlɩ tɔɔ nɔnɔɣɔ ŋkɑ kɑ siɣisinɑ ilim tǝlɩɩlɛ tɔɔ tɔ, nɑ lʋm tɔŋɑ kpente nɑ kɔŋkɔŋ ntɔɣɔŋ nyǝŋkʋ tɔɔ. \v 3 Ɩlɛnɑ ɩ́ mǝŋnɑ ilim tǝlɩɩlɛ tɔɔ, nɑ ɩ́ tɔkɑ ŋmǝnɑɣɑ. Ɩlɛnɑ ɩ́ mɑɣɑsǝnɑ-kɛɣɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑsǝlɛ nɑ nɩɩnʋwɑ (500) kɛ hɔɣɔlʋɣʋ ŋkʋ kʋ tɔɔ. Pǝ wɑɑlɩ kɛ́ ɩ tɛsǝnɑ-m nɑ lʋm. Pǝlɛ pǝ́ sɩɩnɑ mɑ nɔɔsɛ. \v 4 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ tɑsɑ mɑɣɑsʋɣʋ kɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑsǝlɛ nɑ nɩɩnʋwɑ (500). Ɩlɛnɑ ɩ́ tɛsǝnɑ-m lʋm, nɑ pǝlɛ pǝ sɩɩnɑ mɑ tʋnɑ. Ɩ tɑsɑ mɑɣɑsʋɣʋ kɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑsǝlɛ nɑ nɩɩnʋwɑ (500) tɔtɔ. Ɩ tɑsɑ-m lʋm tɛsǝnɑʋ, ɩlɛnɑ pǝ́ kpɑ mɑ tǝnɑɣɑ. \v 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ tɑsɑ mɑɣɑsʋɣʋ kɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑsǝlɛ nɑ nɩɩnʋwɑ (500). Ɩlɛ lʋm mpɩ pǝlɛ pǝ kǝlɑ lumɑŋ, mɑ tɑ pǝsɩ tɛsʋɣʋ. Pǝ kɛ́ lɔɔʋ kɛ́, nɑ ye pǝ tɑɣɑ yɑʋ nɔɣɔlʋ kɑɑ pǝsɩ tɛsʋɣʋ. \v 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ pɔɔsɑ-m sɩ: Yʋlʋ nyɑ́, n nɑwɑ teu nɑ? Ɩlɛnɑ ɩ́ ponɑ-m kpeeŋɑ nɑ ɩ́ tɑɣɑnɩ-m mǝŋnɑʋ kɛ lɔɔʋ nɔɣɔ. \v 7 Ɩlɛnɑ mɑ́ pɑɑsǝnɑ sɩ, tɩɩŋ nyɑlɑ sɔsɔm kɛ lɔɔʋ ŋkʋ kʋ kʋtemiŋ nɑɑlɛ tɔɔ. \v 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɑpɑlʋ ɩnɩ ɩ heelɑ-m sɩ: Lɔɔʋ kʋnɛ kʋ lʋm kpeŋ ilim tǝlɩɩlɛ hɔɣɔlʋɣʋ tɔɔ kɛ́. Yɑɑtɑnɩ tɛtɛkǝlɛ kɛ pǝ tǝŋǝɣɩ, nɑ pǝ tiiki teŋku kʋsǝpʋ tɑɑ, nɑ pǝ́ tɑɣɑnǝɣɩ-wɩ. \v 9 Ɩlɛnɑ lʋm tɑɑ weesuɣu nyǝm tǝnɑ wɛɛnɑ weesuɣu, kɛ pɑɑ timpi lɔɔʋ ŋkʋ kʋ lʋm kɑ tɑlɑ tɔ. Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ tiinɑ kɑ huki. Pǝ tɑɣɑ pʋlʋ, teŋku lʋm kɑ tɑɣɑnɩ. Ye lɔɔʋ ŋkʋ kʋ lʋm ɩ́ tɑlɑ timpi, weesuɣu lɑkɩ kɛ́. \v 10 Pǝ kpɑɣɑʋ hɑtoo Aŋ-Ketii, nɑ pǝ́ polo Aŋ-Aŋkǝlɑyim tɔ. Tiinɑ kpɑlɑɑ kɑ́ tʋɣɩ pɑ puluŋ kɛ́, nɑ pɑ́ leŋ teŋku kʋteŋ tɔɔ. Pɑɑ kpɑ tiinɑ wɑɑnɩ wɑɑnɩ kɛ́ ɩsɩɩ teŋku sɔsɔ tɑɑ. \v 11 Amɑ lʋcɑɣɑm nɑ lɩɩnɑ nɑ́ kɑɑ tɑɣɑnɩ. Pɩɩ pǝsɩ tɔm lonɑ kɛ́. \v 12 Tɩɩŋ kʋlʋlʋŋ wɑɑnɩ wɑɑnɩ kɑ́ nyɔ lɔɔʋ kʋtemiŋ tɔɔ. Ɩ hɑtʋ kɑɑ lontili pɑɑ pǝlee, nɑ ɩ́ lʋlǝɣɩ pee kɛ tɑm tɔɔ. Pɑɑ ɩsɔtʋ wei kɛ pɑɑ kooliɣi ɩ kʋlʋlʋm. Mpi tɔ, tǝsulle tɛɛ kɛ́ lʋm lɩɩkǝnɑ nɑ pǝ́ kpeŋ ɩ tɛɛ. Pɑɑ tɔkɩ ɩ pee kɛ́, nɑ pɑ́ wɑɑsǝɣǝnɑ pɑ tǝɣɩ ɩ hɑtʋ. \s1 Tɑcɑɑ sɩɩkɩ Ɩsɛɣɛlɩ tɛtʋ toosi \p \v 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ Ɩsɔ yɔɣɔtɑɑ sɩ: Tɛtʋ nti pɑɑ tɑlɑ Ɩsɛɣɛlɩ kpekɑ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ tɔ tǝ toosi ntɔ. Tɔm nɑɑlɛɣɛ pɑɑ cɛlɑ Yosɛɛfʋ kpekǝle nyǝ́mɑ. \v 14 Teitei kɛ́ pɑɑ tɑlɑ-tɩ. Mpi tɔ, mɑ́ yɔɣɔtɑɑ kɛ́ nɑ tuunɑʋ nɑ mɑ́ sɩɩ sɩ, mɑ hɑɑkɩ-tǝɣɩ pɑ cɔsɔnɑɑ. Ɩlɛ tǝ pǝsɑ pɑ kpɑncoou kɛ́. \v 15 Tɛtʋ ilim ntɔɣɔŋ tɔɔ toŋɑ, kpɑkǝɣɩ Metitelɑnee teŋku. Ɩlɛnɑ kɑ́ tǝŋ hɑpǝlɛ nte tǝ tǝŋǝɣǝnɑ Hetǝlɔŋ nɑ Lepo-Hɑmɑtɩ nɑ Setɑtɩ pǝ ɑcɑlɛɛ tɑɑ tɔ. \v 16 Pǝ wɑɑlɩ ɩlɛnɑ kɑ́ lɩɩ Pelotɑ nɑ Sipǝlɑyim pǝ ɑcɑlɛɛ. Anɩ ɑ wɛnnɑ Tɑmɑsɩ nɑ Hɑmɑtɩ tɛtʋ pǝ hɛkʋ tɑɑ. Nɑ Hɑsɛɛ-Tikoŋ ɩcɑtɛ nte tǝ kpǝtǝnɑ Hɑʋlɑŋ tɛtʋ toŋɑ tɔ. \v 17 Toŋɑ ŋkɛ kɑɑ polo teŋku Metitelɑnee. Hɑlǝnɑ Hɑsɑɑ-Ɩnɑŋ tɛtʋ kɛ ilim tǝlɩɩlɛ tɔɔ. Ɩlɛnɑ kɑ́ mǝlɩ Tɑmɑsɩ nɑ Hɑnɑtɩ pɑ tɛtʋ. Ɩsǝnɑ toŋɑ kɑ wɛɛ ilim ntɔɣɔŋ tɔɔ tɔɣɔlɛ. \v 18 Ilim tǝlɩɩlɛ tɔɔ toŋɑ kɑ́ lɩɩ lonte nte tǝ wɛ Tɑmɑsɩ nɑ Hɑʋlɑŋ pɑ hɛkʋ tɔ. Ɩlɛnɑ kɑ́ tǝŋ Yɑɑtɑnɩ tɛtɛkǝlɛ kɛ Kɑlɑɑtɩ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ tɛtʋ pǝ hɛkʋ tɑɑ. Kɑɑ polo timpi pɑ yɑɑ sɩ Tɑmɑɑ tɔɣɔ teŋku kʋsǝpʋ. Ɩsǝnɑ toŋɑ kɑ́ wɛɛ ilim tǝlɩɩlɛ tɔɔ tɔɣɔlɛ. \v 19 Ilim mpǝtǝŋ tɔɔ toŋɑ ɩlɛ kɑɑ lɩɩ timpi pɑ yɑɑ sɩ Tɑmɑɑ tɔɣɔ Melipɑ lʋm nɑ Kɑtɛɛsɩ pǝ tɛtʋ cɔlɔ. Ɩlɛnɑ kɑ́ mǝlɩ Icipiti tɛtʋ lɔɔʋ. Hɑlǝnɑ Metitelɑnee teŋku. Ɩsǝnɑ toŋɑ kɑ́ wɛɛ ilim mpǝtǝŋ tɔɔ tɔɣɔlɛ. \v 20 Ilim tǝtʋlɛ tɔɔ nyǝŋkɑ ɩlɛ, teŋku Metitelɑnee kɛlɛ toŋɑ. Pǝ kpɑɣɑʋ ilim mpǝtǝŋ tɔɔ tɔ, hɑlǝnɑ Lepo-Hɑmɑtɩ kɛ ilim ntɔɣɔŋ tɔɔ. Ɩsǝnɑ ilim tǝtʋlɛ tɔɔ nyǝŋkɑ kɑ wɛɛ tɔɣɔlɛ. \p \v 21 Ɩsɛɣɛlɩ kpekɑ nyǝ́mɑ kɛ ɩ́ kɑ́ tɑlɑ tɛtʋ ntɩ. \v 22 Tɛtɛ kɛ́ ɩ́ kɑ́ tɔ́ nɑ ɩ́ tɑlǝnɑ-tɩ. Ɩlɛ ɩ́ tɑɑ sɔɔ mʋʋlɑɑ mpɑ pɑ wɛ mǝ hɛkʋ tɑɑ nɑ pɑ lʋlɑ piyɑ kɛ mǝ tɛtʋ tɑɑ tɔ. Pǝ wɛɛ kɛ́ sɩ ɩ́ lɑ-wɛɣɛ teitei ɩsɩɩ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ. Ɩlɛnɑ pɛlɛ pɑ́ hiki pɑ pɑɑ tete kɛ Ɩsɛɣɛlɩ kpekɑ tɑɑ. \v 23 Pɑɑ wei ɩ kɑ́ hiki ɩ pɑɑ tete kɛ Ɩsɛɣɛlɩ kpekǝle nte tǝ tɑɑ ɩ kɑ́ cɑɣɑ tɔ. Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑ́ mɑ sɩɩnɑ mpʋ. \c 48 \s1 Ilim ntɔɣɔŋ tɔɔ kpekɑ tɛtʋ \p \v 1 Ɩsɛɣɛlɩ kpekɑ nyǝ́mɑ hǝlɑ ntɔ, nɑ pɑ tɛtʋnɑɑ. Tɑŋ kpekǝle nyǝ́mɑ tɛtʋ wɛ ilim ntɔɣɔŋ tɔɔ kɛ́. Tǝ mɑlɑ hɑpǝlɛ nte tǝ tǝŋǝɣǝnɑ Hetǝlɔŋ nɑ Lepo-Hɑmɑtɩ nɑ Hɑsɑɑ-Ɩnɑŋ pǝ tɛtʋnɑɑ tɑɑ tɔ. Ɩlɛnɑ pǝ polo Tɑmɑsɩ, nɑ Hɑmɑtɩ pǝ tɛtʋnɑɑ cɔlɔ. Ɩlɛnɑ kɑ́ polo kɑ́ lɩɩ ilim tǝlɩɩlɛ toŋɑ. Hɑlɩ Metitelɑnee teŋku nɑ ilim tǝtʋlɛ tɔɔ. \v 2 Tɑŋ tɛtʋ nɑ́ tǝŋɑ ilim kɛ ɩtɑɣɑlɑʋ tɔɔ kɛ́, hɑlǝnɑ Asɛɛ kpekǝle nyǝntʋ. \v 3 Asɛɛ tɛtʋ ɩtɑɣɑlɑʋ tɔɔ kɛ́ Nɛfǝtɑli nyǝntʋ wɛɛ. \v 4 Ɩlɛnɑ Mɑnɑsee tɛtʋ nɑ́ɑ́ wɛɛ Nɛfǝtɑli nyǝntʋ ɩtɑɣɑlɑʋ tɔɔ. \v 5 Ɩfǝlɑyim tɛtʋ wɛ Mɑnɑsee nyǝntʋ ɩtɑɣɑlɑʋ tɔɔ kɛ́. \v 6 Ɩlɛnɑ Lupɛŋ tɛtʋ nɑ́ɑ́ wɛɛ Ɩfǝlɑyim nyǝntʋ ɩtɑɣɑlɑʋ tɔɔ. \v 7 Ɩlɛnɑ Yutɑ tɛtʋ kɛ Lupɛŋ nyǝntʋ ɩtɑɣɑlɑʋ tɔɔ. \s1 Tɑcɑɑ nyǝntʋ \p \v 8 Pǝ kpɑɣɑʋ Yutɑ tɛtʋ ɩtɑɣɑlɑʋ tɔɔ kɛ́ ilim tǝlɩɩlɛ nɑ pǝ tǝtʋlɛ tɔ, ɩ́ kɑ́ kɑɑsɩ tɛtʋ nɑ tǝ tɑɣɑlǝŋ wɛɛ teitei ɩsɩɩ pɑɑ kpekǝle nte tǝ nyǝntʋ. Tǝ tɑɣɑlǝŋ kɑ́ wɛɛ kilomɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ nɑ hɔɣɔlʋɣʋ. Ɩlɛnɑ ɩ́ ŋmɑ́ tǝ hɛkʋ tɑɑ kɛ́ Ɩsɔ nɑ yǝlɑɑ pɑ tǝsulle. \v 9 Tɑcɑɑ tɛtʋ tɑɣɑlǝŋ kɑ́ wɛɛ kilomɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ nɑ hɔɣɔlʋɣʋ. Tǝ wɑŋ kɛ kilomɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑnʋwɑ. \v 10 Tɛtʋ hɔɣɔlʋɣʋ ŋku pɑ cɛlɑ kɔtǝlɑɑ tɔ, kɩɩ tɑɣɑlɩ kilomɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ nɑ hɔɣɔlʋɣʋ kɛ́. Pǝ kpɑɣɑʋ ilim tǝlɩɩlɛ nɑ pǝ polo pǝ tǝtʋlɛ tɔ. Ɩlɛnɑ ɩ́ mɑɣɑsɩ kilomɛɛtǝlǝnɑɑ kɑkpɑsɩ kɛ pǝ kpɑɣɑʋ ilim ntɔɣɔŋ nɑ pǝ mpǝtǝŋ tɔ. Nɑ ɩ́ sǝŋsɩ Ɩsɔ nɑ yǝlɑɑ pɑ tǝsulle kɛ hɛkʋ tɑɑ. \v 11 Tɛtʋ hɔɣɔlʋɣʋ ŋkʋ, kɩɩ pǝsɩ Sɑtɔkɩ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ kɔtǝlɑɑ mpɑ pɑ kpɑ kɔtʋɣʋ tɔ pɑ nyǝntʋ kɛ́. Pɑ lɑpɑ Tɑcɑɑ tǝmlɛ kɛ teu kɛ́. Pɑ tɑ lɑ ɩsɩɩ Lefii nyǝ́mɑ mpɑ pɑ lɔwɑ Ɩsɔ kɛ́ wɑɑtʋ wei Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ toolɑɑ tɔ. \v 12 Pǝ tɔɔ kɛ́ pɑɑ hɑ-wɛɣɛ kelikɑ nɑŋŋ nyǝŋkɑ. Nkɑ pɑ cosɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tɛtʋ tɔɔ kɛ́ Lefii nyǝ́mɑ toŋɑ kiŋ tɔ. \v 13 Lefii nyǝ́mɑ nyǝntʋ kɑ́ wɛɛ teitei kɛ́ ɩsɩɩ kɔtǝlɑɑ nyǝntʋ. Tǝ tǝnɑ tǝ tɑɣɑlǝŋ kɑ́ wɛɛ kilomɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ nɑ hɔɣɔlʋɣʋ. Tǝ wɑŋ kɛ kilomɛɛtǝlǝnɑɑ kɑkpɑsɩ. \v 14 Pǝ fɛɩ sɩ yʋlʋ ɩ́ lɑɣɑsɩ tɛtʋ ntɩ nɑ pʋlʋ. Yɑɑ ɩ́ pɛɛtɩ-tɩ, yɑɑ ɩ́ kɛɛ-tǝɣɩ nɔɣɔlʋ. Pǝ tɑɣɑ pʋlʋ, tǝ kǝlɑ tɛtʋ tǝnɑɣɑ sɔsɔɔntʋ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ tɑɑ. Mpi tɔ, tǝ kɛ́ Tɑcɑɑ nyǝntʋ tɔ se. \s1 Acɑlɛɛ nɑ tɛtʋ hɔɣɔlǝŋ pǝ pɑɑ tete \p \v 15 Tɛtʋ kɑ́ kɑɑsɩ Ɩsɔ nyǝntʋ cɔlɔ tǝnɑ. Tǝ wɑŋ wɛ kilomɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑlɛ nɑ hɔɣɔlʋɣʋ. Tǝlɛ tǝ tɑ kɛ Ɩsɔ nyǝntʋ. Ɩcɑtɛ nyǝntʋ kɛ́ sɩ yǝlɑɑ ɩ́ cɑɣɑ. Ɩlɛnɑ pɑ́ ŋmɑ́ ɩcɑtɛ kɛ hɛkʋ tɑɑ. \v 16 Tǝ tɑɣɑlǝŋ nɑ tǝ wɑŋ kɑ́ wɛɛ teitei kɛ́. Mɛɛtǝlǝnɑɑ iyisi nɑɑlɛ nɑ ŋmʋnʋɣʋ nɑ nɩɩlɛ nɑ nɑɑnʋwɑ (2250) kɛ́ pɑɑ kɔŋkɔŋ ŋku. \v 17 Pɑɑ yele ɩkpɑtɛ nɑ tǝ́ cɔɔnɑ ɩcɑtɛ nɑ tǝ́ tɑ́. Tǝ wɑŋ kɑ́ wɛɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɩɩnʋwɑ nɑ hiu nɑ kɑkpɑsɩ (125). \v 18 Pɩɩ kɑɑsɩ Tɑcɑɑ tɛtʋ tɔɔ kɛ́ hɔɣɔlʋɣʋ. Kʋ tɑɣɑlǝŋ kɛ kilomɛɛtǝlǝnɑɑ kɑkpɑsɩ, nɑ ɩcɑtɛ ilim tǝlɩɩlɛ tɔɔ. Nɑ kilomɛɛtǝlǝnɑɑ kɑkpɑsɩ tɔtɔɣɔ ilim tǝtʋlɛ tɔɔ. Tɛtʋ ntɩ tǝ tɑɑ kɛ́ pɑɑ hiki tɔɣɔnɑɣɑ nɑ pɑ cɛlɑ ɩcɑtɛ yǝlɑɑ. \v 19 Pɑɑ Ɩsɛɣɛlɩ kpekǝle tʋ wei ɩ wɛ ɩcɑtɛ tɑɑ te. Ɩ pǝsǝɣɩ nɑ ɩ́ hɑlɑ-tɩ. \v 20 Tɑcɑɑ tɛtʋ nɑ ɩcɑtɛ nyǝntʋ, pǝ kʋkpɛntʋɣʋ tǝnɑ tɑɣɑlǝŋ nɑ pǝ wɑŋ wɛ teitei kɛ́. Pɑɑ kɔŋkɔŋ ŋkuɣu kilomɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ nɑ hɔɣɔlʋɣʋ. \v 21 Pɩɩ kɑɑsɩ ntiɣi Ɩsɔ tɛtʋ nɑ ɩcɑtɛ nyǝntʋ hɛkʋ tɑɑ tɔ, ɑwulumpu nyǝntʋ ntɛ́. Tɩɩ pɔ ḿpʋ́ɣʋ́ nɑ tǝ́ tǝŋ lɛntǝnɑɑ. Tǝ tɑɣɑlǝŋ kɑ́ wɛɛ kilomɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ nɑ hɔɣɔlʋɣʋ. Tɩɩ yoosinɑ ilim tǝlɩɩlɛ tɔɔ toŋɑ. Ɩlɛnɑ tǝ́ polo Metitelɑnee teŋku kɛ ilim tǝtʋlɛ tɔɔ. Tɑcɑɑ tɛtʋ nɑ tǝsulle kɑ́ wɛɛ tɛtʋ nti tǝ wɛnɑ tǝ pɑɑ kɛ mpʋ tɔ, tǝ hɛkʋ tɑɑ kɛ́. \v 22 Lefii nyǝ́mɑ tɛtʋ nɑ ɩcɑtɛ pɩɩ fɑɣɑ ɑwulumpu tɛtʋ kɛ hɔɣɔlǝŋ nɑɑlɛɣɛ. Tɩɩ tǝŋ Yutɑ tɛtʋ nɑ ilim ntɔɣɔŋ tɔɔ, nɑ Pɛncɑmɛɛ nyǝntʋ nɑ pǝ mpǝtǝŋ tɔɔ. \s1 Ilim mpǝtǝŋ tɔɔ kpekɑ tɛtʋ \p \v 23 Kpekɑ lɛnnɑ nɑ ɑ tɛtʋnɑɑ ntɔ cǝnɛ. Pɛncɑmɛɛ tɛtʋ tǝnɑɣɑ ntɛ́ pǝ kpɑɣɑʋ ilim tǝlɩɩlɛ tɔɔ toŋɑ tɔ. Nɑ pǝ́ polo Metitelɑnee teŋku nɑ ilim tǝtʋlɛ tɔɔ tɔ. \v 24 Pɛncɑmɛɛ nyǝntʋ tǝŋɑ ilim kɛ ɩtɑɣɑlɑʋ tɔɔ kɛ́. Tǝ kɔŋkɔŋ tɑɑ kɛ́ Simiyɔŋ tɛtʋ wɛɛ. \v 25 Ɩsɑkɑɑ nyǝntʋ kɛ Simiyɔŋ nyǝntʋ kɔŋkɔŋ tɑɑ. \v 26 Nɑ Sɑpulɔŋ tɛtʋ kɛ Ɩsɑkɑɑ nyǝntʋ kɔŋkɔŋ tɑɑ. \v 27 Nɑ Kɑtɩ nyǝntʋ kɛ Ɩsɑkɑɑ tɛtʋ kɔŋkɔŋ tɑɑ. \v 28 Kɑtɩ nyǝ́mɑ toŋɑ ŋkɑ kɑ wɛ ilim mpǝtǝŋ tɔɔ tɔɣɔlɛ tɛtʋ toŋɑ. Nkɛ kɑ kpɑɣɑnɑ Tɑmɑɑ kɛ ilim tǝlɩɩlɛ tɔɔ. Ɩlɛnɑ kɑ́ polo Melipɑ nɑ Kɑtɛɛsɩ tɛtʋ lʋm cɔlɔ. Pǝ wɑɑlɩ ɩlɛnɑ kɑ́ tǝŋ Icipiti lɔɔʋ hɑlǝnɑ Metitelɑnee teŋku. \v 29 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑɑ tɑlɑ Ɩsɛɣɛlɩ kpekɑ kɛ tɛtʋ nɑ tɛtɛ tɔʋ. Pɑɑ kpekǝle nte tɩɩ wɛɛnɑ tǝ lonte kɛ tɛtʋ tɑɑ. Tɑcɑɑ Ɩsɔ sɩɩnɑ mpʋ. \s1 Yosɑlɛm nɔnɔɔsɩ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ \p \v 30-31 Ɩsǝnɑ Yosɑlɛm ɩcɑtɛ nɔnɔɔsɩ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ kɑ́ wɛɛ tɔɣɔlɔ. Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kpekɑ hǝlɑ kɛ pɑɑ hɑ pɑɑ nɔnɔɣɔ ŋkɑ. Koluŋɑ tɑɣɑlǝŋ kɑ́ wɛnnɑ ilim ntɔɣɔŋ tɔɔ kɛ́ mɛɛtǝlǝnɑɑ iyisi nɑɑlɛ nɑ ŋmʋnʋɣʋ nɑ nɩɩlɛ nɑ nɑɑnʋwɑ (2250). Koluŋɑ ŋkɛ kɑ tɔɔ kɑ wɛɛ nɔnɔɔsɩ tooso. Lupɛŋ nɔnɔɣɔ nɑ Yutɑ nyǝŋkɑ nɑ Lefii nyǝŋkɑ. \v 32 Ilim tǝlɩɩlɛ tɔɔ hɔɣɔlʋɣʋ koluŋɑ tɑɣɑlǝŋ kɑ́ wɛɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ iyisi nɑɑlɛ nɑ ŋmʋnʋɣʋ nɑ nɩɩlɛ nɑ nɑɑnʋwɑ (2250). Koluŋɑ ŋkɛ kɑ tɔɔ kɑ wɛɛ nɔnɔɔsɩ tooso tɔtɔ. Yosɛɛfʋ nɔnɔɣɔ nɑ Pɛncɑmɛɛ nyǝŋkɑ nɑ Tɑŋ nyǝŋkɑ. \v 33 Ilim mpǝtǝŋ tɔɔ koluŋɑ tɑɣɑlǝŋ kɑ́ wɛɛ teitei kɛ́ ɩsɩɩ lɛŋsɩ. Koluŋɑ ŋkɛ kɑ nɔnɔɔsɩ kɑ wɛɛ tooso. Simiyɔŋ nɔnɔɣɔ, nɑ Ɩsɑkɑɑ nyǝŋkɑ nɑ Sɑpulɔŋ nyǝŋkɑ. \v 34 Ilim tǝtʋlɛ tɔɔ hɔɣɔlʋɣʋ tɑɣɑlǝŋ kɑ́ wɛɛ teitei kɛ́ nɑ lɛlǝŋ. Koluŋɑ ŋkɛ kɑ nɔnɔɔsɩ kɑ́ wɛɛ tooso tɔtɔ. Kɑtɩ nɔnɔɣɔ, nɑ Asɛɛ nyǝŋkɑ, nɑ Nɛfǝtɑli nyǝŋkɑ. \v 35 Ɩcɑtɛ koluŋɑ tǝnɑ tɑɣɑlǝŋ kpɛntɑ mɛɛtǝlǝnɑɑ iyisi pɔɣɔlɑɣɑfɛɩ nɑɑnʋwɑ (9000). \p Pǝ kpɑɣɑʋ wɑɑtʋ ɩnɩ tɔɣɔ pɑɑ hɑ ɩcɑtɛ kɛ hǝtɛ sɩ: Tɑcɑɑ wɛ cǝnɛ.