\id 2SA - Lokpa Bible portions [dop] -Benin 1999 (web edition -2017) \ide UTF-8 \h Sɑmiyɛɛlɩ II \toc1 SAMIYƐƐLƖ TƆM TAKƎLAƔA NAALƐ NYƎŊKA \toc2 Sɑmiyɛɛlɩ II \toc3 Sɑm II \mt1 SAMIYƐƐLƖ \mt2 TƆM TAKƎLAƔA NAALƐ NYƎŊKA \imt1 Kʋtʋlʋtʋ \ip Sɑmiyɛɛlɩ tɑkǝlɑɣɑ nɑɑlɛ nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́ pɑ kɛɛsǝɣɩ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ sɔsɔ tɔm. Ɩnɩ ɩ tɛɛnɑ ɑwulɑɑ tǝnɑɣɑ nyʋɣʋ kʋlʋɣʋ nɑ toŋ. Pɑ kɛɛsɑ tɔtɔɣɔ ɩ ɩcɑntʋ, nɑ ɩsǝnɑ ɩ hotɑ ɩsɑɣɑtʋ sɔsɔɔntʋ tɑɑ tɔ. Ɩ sɔsɔɔntʋ lɛntɩ ntɛ́, ɩ cɛkǝnɑ ɩ ɩsɑɣɑtʋ ntɩ tǝ tɔm. Ɩlɛnɑ ɩ́ tisi sɩ tǝ fɛɩ teu, nɑ ɩ́ sǝlǝmɩ Ɩsɔ kɛ́ suulu, nɑ ɩ́lɛ́ ɩ wii-ɩ. \iot Ɩsǝnɑ pɑ fɑɣɑ Sɑmiyɛɛlɩ II tɑkǝlɑɣɑ tɔ: \io1 Tɑfiiti pǝsɑ Yutɑ kpekǝle wulɑʋ, titite \ior 1–4\ior* \io1 Tɑfiiti kɑwulɑɣɑ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tǝnɑ tɔɔ, titite \ior 5–20\ior* \io1 Tɑfiiti kɑwulɑɣɑ kɑntǝkɑɣɑ pɩɩsɩ, titite \ior 21–24\ior* \c 1 \s1 Tɑfiiti nɩɩ Sɑyuli sǝm \p \v 1 Sɑyuli sǝm wɑɑlɩ kɛ́ Tɑfiiti lɩɩnɑ Amɑleke nyǝ́mɑ tǝkʋlɛ nɑ ɩ́ mǝlɩ Sikǝlɑkɩ nɑ ɩ́ cɑɣɑ tǝnɑɣɑ kʋyɛɛŋ nɑɑlɛ. \v 2 Kʋyɑkʋ tooso nyǝŋkʋ wule kɛ nɔɣɔlʋ sewɑ Sɑyuli pɑ tǝsikile nɑ ɩ́ cǝlɑ ɩ wontu nɑ lɑŋwɑkǝllɛ, nɑ ɩ́ pǝlɑ ɩ nyʋɣʋ tɑɑ kɛ́ tɛtʋ. Ɩ tɑlɑ Tɑfiiti, ɩlɛnɑ ɩ́ hǝntɩ-ɩ ɑtɛ. \v 3 Mpʋɣʋlɛ Tɑfiiti pɔɔsɑ-ɩ sɩ: N lɩɩnɑ le? Ɩlɛnɑ Selu cɔ sɩ: Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tǝsikile kɛ mɑ sewɑ. \v 4 Ntɛnɑ Tɑfiiti sɩ: Heeli-m mpi pǝ lɑpɑ tɔ. Kɛlɛnɑ Selu sɩ: Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ sewɑ pɑ kolontunɑɑ nɑ pɑ tɑɑ pɑɣɑlɛ sǝpɑ. Hɑlɩ Sɑyuli nɑ ɩ pǝyɑlʋ Sonɑtɑŋ pɛlɛ pɑ sǝpɑ tɔtɔ. \v 5 Mpʋɣʋlɛ Tɑfiiti pɔɔsɑ ɩfepu wei ɩnɩ ɩ kɔnɑ-ɩ tɔm ntɩ tɔ sɩ: Sɑyuli nɑ Sonɑtɑŋ pɑ sǝpɑ yɑɑ, ɑwe heelɑ-ŋ? \v 6 Ntɛnɑ ɩfepu ɩnɩ sɩ: Mɑ mɑɣɑnɑ Sɑyuli sǝŋnɑ ɩ ŋmɑntɑɑɣɑ kɛ Kilipʋwɑ pʋɣʋ tɑɑ kɛ́ nɑ kolontunɑɑ yoou kɛɛkɛnɑɑ kpɛɣɛtǝnɑ-ɩ. \v 7 Ɩ pǝsɑ ɩ wɑɑlɩ nɑ ɩ́ nɑ-m ɩlɛnɑ ɩ́ yɑɑ-m nɑ mɑ́ polo. \v 8 Ntɛnɑ ɩ́ pɔɔsɩ-m sɩ: N kɛ́ le tʋ? Mɑ sɩ: Mɑ kɛ́ Amɑleke tʋ. \v 9 Kɛlɛnɑ ɩ́ tɔ-m sɩ: Pɑɑ nɑ mɑ tɔŋnɑ feesuɣu tɔ kɔɔ ń tɛɛsɩ-m. Mɑ ɩsɛntɔɔ tɔŋnɑ piluɣu kɛ́. \v 10 Tɔʋ, tɑ cɑɑ, mɑ nɑwɑ sɩ pɑɑ mɑ yelɑ-ɩ ɩ kɑɑ lɑ weesuɣu, ɩlɛnɑ mɑɑ kʋ-ɩ. Kɛnɑ mɑ́ wɔɣɔsɩ ɩ ntenuɣu nɑ ɩ kpɑlɑɣɑ nɑ mɑ́ kɔnɑ-ŋ. \p \v 11 Tǝnɑɣɑlɛ Tɑfiiti kpɑ ɩ tɔɔ wontu kʋsusuutu nɑ ɩ́ cǝlǝnɑ lɑŋwɑkǝllɛ nɑ ɩ cɔlɔ nyǝ́mɑ nɑ́ɑ́ lɑ mpʋ tɔtɔ. \v 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ wii Sɑyuli nɑ Sonɑtɑŋ, nɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ cɑɣɑ pɑ lǝyɑɣɑ nɑ pɑ́ hɔkɔ nɔɔsɩ hɑlǝnɑ tɑɑnɑɣɑ. \v 13 Mpʋɣʋlɛ Tɑfiiti tɑsɑ ɩfepu wei ɩ kɔnɑ-ɩ tɔm ntɩ tɔɣɔ pɔɔsʋɣʋ sɩ: Nyɑ́ sɩ n kɛ́ le tʋ yee? Ɩ́lɛ́ sɩ: Mɑ cɑɑ kɛ́ Amɑleke tʋ kɛ́ nɑ ɩ́ cɑɣɑ cɑɣɑlǝtʋ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ. \v 14 Kɛlɛnɑ Tɑfiiti sɩ: Ɩsǝnɑɣɑ pǝ lɑpɑ nɑ ń mɑ kɑŋkɑntɛ nɑ ń kʋ́ Ɩsɔ kʋlǝsʋ. \p \v 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ yɑɑ ɩ yǝlɑɑ tɑɑ nɔɣɔlʋ nɑ ɩ́ heeli-ɩ sɩ: Kʋ Amɑleke tʋ ɩnɩ. Ɩlɛnɑ ɩ́lɛ́ ɩ kʋlɩ nɑ ɩ́ kʋ-ɩ. \v 16 Mpʋɣʋlɛ Tɑfiiti sɩ: Nyɑ́ sǝm ɩ́ wɛɛ nyɑ́ tɔm. Mpi tɔ, nyɑ́ nɔɣɔ pɛɛtǝnɑ-ŋ, timpi n yɔɣɔtɑɑ sɩ n kʋ́ Tɑcɑɑ kʋlǝsʋ tɔ. \s1 Tɑfiiti wiiki Sɑyuli nɑ Sonɑtɑŋ pɑ sǝm \p \v 17-18 Lǝyɑɣɑ wulɑ nnɑ Tɑfiiti wiiwɑ Sɑyuli nɑ ɩ pǝyɑlʋ Sonɑtɑŋ pɑ tɔɔ nɑ pɑ́ ŋmɑɑ-yɛɣɛ Siɣisuɣu Tǝŋlʋ tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ tɔɣɔlɔ. Tɑfiiti cɑɑkɩ sɩ pɑɑ Yutɑ tʋ wei ɩ́ nyɩ-yɛ. \b \q1 \v 19 Ɩsɛɣɛlɩ yoolɑɑ tɑɑ yoolɑɑ kpisɑ nɑntʋ kɛ pulɑsɩ tɑɑ. \q1 Hɑlɩ ɑkɑnɑɑ tɑɑ ɑkɑnɑɑ hotinɑ ntɛ́. \b \q1 \v 20 Ɩ́ tɑɑ heeli-tǝɣɩ Kɑtɩ nyǝ́mɑ. \q1 Pǝyele ɩ́ tɑɑ yɔɣɔtɩ-tǝɣɩ Asǝkɑlɔŋ mpɑɑŋ tɑɑ. \q1 Pǝ fɛɩ sɩ Filiisi mɑ tɑ nyɩ ɩsɔnɑɑ ɑlɑɑ nɑ pɑ pɛɛlɑɑ \q1 ɩ́ ŋmɑɑlǝnɑ-tɩ. \b \q1 \v 21 Kilipʋwɑ pulɑsɩ kɑɑ tɑsɑ ɩhunte kɛ nɑʋ. \q1 Pǝyele sɩ kɑɑ nɑ tɛʋ tɔtɔ. \q1 Sɩ tɛtʋ tǝnɑ ɩ́ sɩ. \q1 Tǝnɑɣɑ ɑkɑnɑɑ kpɑlǝŋ wɑkǝlɑɑ. \q1 Pɑ kɑɑ tɑsɑ Sɑyuli kpɑlʋɣʋ kɛ nim sɑlʋɣʋ. \b \q1 \v 22 Sonɑtɑŋ ɩɩ tɔɔkɩ nyǝmlɛ nɑ ɩ́ tii ɑtɛ. \q1 Pǝyele Sɑyuli nɑ́ɑ́ kpɛɛkɩ lɑɣɑtɛ nɑ tǝ́ mǝlɩ yem. \q1 Pɑ kʋwɑ kolontunɑɑ tuutuumɑ kɛ́. \b \q1 \v 23 Sɑyuli nɑ Sonɑtɑŋ pɑ luuŋ kɑ sʋʋ tǝmɑɣɑ. \q1 Pɑ kpɛntɑ kʋlʋm kɛ ḿpʋ́ɣʋ́ hɑlǝnɑ pɑ sǝm. \q1 Pɑ lɔŋlɔŋ lɑpʋ tɛɛ ŋmɑkǝlɛ. \q1 Pǝyele pɑ kǝlɑ tɔɣɔlɑsɩ kɛ toŋ. \b \q1 \v 24 Ɩsɛɣɛlɩ ɑlɑɑ mɛ, ɩ́ wii Sɑyuli. \q1 Ɩnɩ ɩ suukɑɣɑnɑ-mɛɣɛ wontu kʋpɑntʋ, \q1 nɑ ɩ tʋɣɩ mǝ tɔɔ kɛ́ kɑcɔkɑ nyǝmnɑɑ. \b \q1 \v 25 Akɑnɑɑ tɑɑ ɑkɑnɑɑ hotɑ tǝyoole. \q1 Sonɑtɑŋ kpisɑ tɔnʋɣʋ kɛ pulɑsɩ tɑɑ. \b \q1 \v 26 Mɑ ceu Sonɑtɑŋ, nyɑ́ sǝm tɔm wɩɩ-m kɛ́. \q1 N kɑ sɔɔlɑ-m kɛ́ nɑ pǝ kǝlɩ ɩsɩɩ ɑlʋ, \q1 nɑ n hɛɛsǝɣɩ mɑ lɑŋlɛ. \b \q1 \v 27 Yoolɑɑ tɑɑ yoolɑɑ sǝpɑ. \q1 Akɑnɑɑ lepɑ yem. \c 2 \s1 Pɑ kpɑ Tɑfiiti kɛ Yutɑ wulɑʋ kɛ Hepǝlɔŋ \p \v 1 Pǝlɛ pǝ wɑɑlɩ kɛ́ Tɑfiiti pɔɔsɑ Tɑcɑɑ sɩ: Mɑ́ mǝlɩ Yutɑ? Tɑcɑɑ sɩ: Ɛɛ, mǝlɩ. Nɑ ɩcɑtɛ nte tǝ tɑɑ kɛ́ mɑɑ cɑɣɑ? Ntɛnɑ Tɑcɑɑ sɩ: Polo Hepǝlɔŋ. \p \v 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑfiiti kpɑɣɑ ɩ ɑlɑɑ nɑɑlɛ, Sisilee tʋ Ahinowɑm nɑ Kɑmɛɛlɩ tʋ Apikɑɑlɩ wei ɩ kɛ́ Nɑpɑɑlɩ leelu tɔ nɑ ɩ́ kpɛŋnɑ. \v 3 Nɑ ɩ yǝlɑɑ mpɑ pɑɑ wɛ ɩ kiŋ tɔ, nɑ pɑ ɑlɑɑ nɑ pɑ piyɑ nɑ pɑ́ polo pɑ́ cɑɣɑ Hepǝlɔŋ. \v 4 Ɩlɛnɑ Yutɑ nyǝ́mɑ polo nɑ pɑ́ kpɑ Tɑfiiti kɛ wulɑʋ kɛ Yutɑ tɑɑ. \p Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ heelɑ Tɑfiiti sɩ Yɑpɛɛsɩ Kɑlɑɑtɩ nyǝ́mɑ pimnɑ Sɑyuli. \v 5-6 Ntɛnɑ ɩ́ tili sɩ pɑ́ heeli-wɛ sɩ: Tɑcɑɑ ɩ́ kooli-mɛɣɛ kʋpɑntʋ nɑ ɩ́ fɛlɩ-mɛɣɛ timpi ɩ́ pimɑ mǝ cɑɑ Sɑyuli tɔ. Ɩlɛ mɑɑ sɔɔsɩ-mɛɣɛ kʋpɑntʋ lɑpʋ. \v 7 Mpʋ tɔ, Yɑpɛɛsɩ nyǝ́mɑ ɩ́ kɑɑsɩ mǝ tɩ nɑ ɩ́ nyɔɔ toŋ. Mpi tɔ, mǝ cɑɑ Sɑyuli sǝpɑ tɔ mɑɣɑ Yutɑ nyǝ́mɑ sɩɩ ɩ lonte kɛ Yutɑ tɑɑ. \s1 Pɑ kpɑ Ɩsǝpɑɑlɩ kɛ kɑwulɑɣɑ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ tɔɔ \p \v 8 Amɑ Nɛɛ pǝyɑlʋ Apǝnɛɛ wei ɩ kɛ́ Sɑyuli yoolɑɑ nyʋɣʋ tʋ tɔ ɩ seenɑ Sɑyuli pǝyɑlʋ Ɩsǝpɑɑlɩ nɑ ɩ́ ponɑ-ɩ Mɑhɑnɑyim, \v 9 nɑ ɩ́ kpɑ-ɩ wulɑʋ kɛ Kɑlɑɑtɩ nyǝ́mɑ nɑ Asɛɛ nyǝ́mɑ nɑ Sisilee nyǝ́mɑ nɑ Ɩfǝlɑyim nyǝ́mɑ nɑ Pɛncɑmɛɛ nyǝ́mɑ tɔɔ. Ɩsɛɣɛlɩ tɛtʋ tǝnɑ wulɑʋ kɛ ɩ́ kpɑ-ɩ. \v 10 Wɑɑtʋ wei pɑ kpɑ Ɩsǝpɑɑlɩ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ wulɑʋ tɔ ɩ pɩɩsɩ kɑ wɛ nɩɩlɛ. Ɩlɛnɑ ɩ́ tɔɣɔ kɑwulɑɣɑ kɛ pɩɩsɩ nɑɑlɛ. Yutɑ kpekǝle nyǝ́mɑ tike kɑ wɛnnɑ Tɑfiiti wɑɑlɩ. \v 11 Pɩɩsɩ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ nɑ ɩsɔtʋnɑɑ nɑɑtoso tǝcu kɛ Tɑfiiti tɔɣɔ kɑwulɑɣɑ kɛ Yutɑ kpekǝle nyǝ́mɑ tɔɔ kɛ́ Hepǝlɔŋ ɩcɑtɛ tɑɑ. \s1 Yutɑ nyǝ́mɑ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ pɑ yoou kɛ Kɑpɑwɔŋ \p \v 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ Nɛɛ pǝyɑlʋ Apǝnɛɛ nɑ Ɩsǝpɑɑlɩ pɑ yǝlɑɑ lɩɩ timpi pɑ yɑɑ sɩ Mɑhɑnɑyim tɔ nɑ pɑ́ polo Kɑpɑwɔŋ nyǝ́mɑ tɔɔ. \v 13 Mpʋɣʋlɛ Seluyɑ pǝyɑlʋ Sowɑpɩ nɑ Tɑfiiti yǝlɑɑ pɑ tʋ mpɑɑʋ, nɑ pɑ́ polo pɑ́ suli Kɑpɑwɔŋ lɩɩlɛ nɔɣɔ, lɛlɑɑ nɑ kʋteŋ kʋnɛ lɛlɑɑ nɑ kʋnɛ. \v 14 Ntɛnɑ Apǝnɛɛ tɔ Sowɑpɩ sɩ: Tɑ ɩfepiyɑ tɑɑ nɑpǝlɩ pɑ́ suli nɑ pɑ́ yoo nɑ tǝ́ nyǝnɩ. Sowɑpɩ sɩ: Ɛɛ, pɑ́ polo. \p \v 15 Ɩlɛnɑ Pɛncɑmɛɛ ɩfepiyɑ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ lɩɩ Ɩsǝpɑɑlɩ yǝlɑɑ tɑɑ, nɑ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛɣɛ Tɑfiiti nyǝ́mɑ tɑɑ. \v 16 Ɩlɛnɑ pɑ́ suli nɑɑlɛ nɑɑlɛ nɑ pɑɑ ɑwe tɔkɩ ɩ tɔɣɔntǝlɛ nyʋɣʋ nɑ pɑ́ sɔ tǝmɑ kɔŋkɔmǝŋ tɑɑ kɛ́ lɑɣɑlɛɛ nɑ pɑ́ hoti nɑ pɑ́ sɩ. Mpʋɣʋlɛ pɑ hɑ Kɑpɑwɔŋ cɔlɔ tǝnɛ ɩnǝɣɩ hǝtɛ sɩ: Lɑɣɑlɛɛ kʋsɛŋtɛɛ tɛ́. \p \v 17 Pǝlɛ pǝ wɑɑlɩ kɛ́ ɑcufu tiiwɑ nɑ hɑlɩ Tɑfiiti yǝlɑɑ kʋ Apǝnɛɛ pɑ yǝlɑɑ kɛ teu. \v 18 Sowɑpɩ nɑ ɩ newɑɑ Apǝsɑyi nɑ Asɑyɛɛlɩ pɑɑ wɛ pɑ tǝnɑ, nɑ Asɑyɛɛlɩ kɑ pǝsɑ sewɑ kɛ́ ɩsɩɩ nɑm. \v 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ tʋ Apǝnɛɛ wɑɑlɩ sɩ ɩ kʋɣɩ-ɩ. \v 20 Ntɛnɑ Apǝnɛɛ pǝsɩ nɑ ɩ́ pɔɔsɩ sɩ: Asɑyɛɛlɩ tɔɣɔnǝɣǝnɑ-m mpʋ? Ɩlɛnɑ ɩ́ cɔ sɩ: Ɛɛ, mɑɣɑ. \v 21 Mpʋɣʋlɛ Apǝnɛɛ sɩ: Tʋ́ nyɑ́ ntɔɣɔŋ yɑɑ nyɑ́ mpǝtǝŋ tɔɔ ɩfepiyɑ tɑɑ nɔɣɔlʋ wɑɑlɩ nɑ ń kpɑ-ɩ nɑ ń lɛɛkɩ ɩ wontu. \p Amɑ Asɑyɛɛlɩ tɑ tisi mpʋ. \v 22 Ɩlɛnɑ Apǝnɛɛ tɑsɑ-ɩ yɔɣɔtʋɣʋ sɩ: Mǝlɩ mɑ wɑɑlɩ yoo. Tɔfɔ, ye mɑ kʋ-ŋ mɑɑ heeli nyɑ́ tɑɑlʋ Sowɑpɩ suwe? \p \v 23 Pɑɑ nɑ mpʋ tɔ Asɑyɛɛlɩ tɑ nɩɩ. Tǝnɑɣɑlɛ Apǝnɛɛ culɑ-ɩ ŋmɑntɑɑɣɑ kɛ ɩ lotu tɑɑ, nɑ wɑɑlɩ tɔɔ nɑ kɑ́ lɩɩ nɑ ɩ́ sɩ́ kpɑkpɑɑ. Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ tǝnɑ mpɑ pɑ tɑlɑ Asɑyɛɛlɩ tǝsǝtɛ tǝnɑ tɔ pɑ sǝŋɑɑ. \p \v 24 Ɩlɛnɑ Sowɑpɩ nɑ Apǝsɑyi pɑ́ tʋ́ Apǝnɛɛ wɑɑlɩ, pǝ kɔmɑ ɩsɩɩ ilim tʋɣɩ ɩlɛ pɑ tɑlɑ Kipeyɑ-Ammɑ tontoŋle nte tǝ wɛ Kiyɑ ɩsɛntɑɑ kɛ Kɑpɑwɔŋ wʋlɑɣɑ tɛtʋ mpɑɑʋ tɑɑ tɔɣɔlɛ. \v 25 Mpʋɣʋlɛ Pɛncɑmɛɛ nyǝ́mɑ tɑsɑ kotuɣu kɛ Apǝnɛɛ kiŋ kɛ pulɑɣɑ nɑkǝlɩ kɑ nyʋɣʋ tɑɑ. \v 26 Ntɛnɑ Apǝnɛɛ kpɛɛsɩ Sowɑpɩ sɩ: Kʋɣʋ kɑɑ sɩɩ tǝnɑɣɑ kɛ mpʋ? N tɑ nyɩ tɑɑ sɩ pǝ kɑɑ tɛɛsǝnɑ kʋpɑntʋ? Heeli nyɑ́ yǝlɑɑ kɛ lɔŋ sɩ pɑ́ yele pɑ tɛɛtʋnɑɑ kʋɣʋ kɛ mpʋ. \v 27 Kɛlɛnɑ Sowɑpɩ tuunɑ Tɑcɑɑ nɑ ɩ́ yɔɣɔtɩ sɩ: Ye n tɑɑ yɔɣɔtɩ ɩsǝntɔ, yǝlɑɑ kɑ tɔɣɔnɑ-mɛɣɛ ḿpʋ́ɣʋ́ hɑlǝnɑ pǝ fe. \p \v 28 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sowɑpɩ hʋlɑ tutuɣu nɑ yoolɑɑ sǝŋ nɑ pɑ́ yele Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɛ tɔɣɔnʋɣʋ nɑ yoonɑʋ. \v 29 Ɩlɛnɑ Apǝnɛɛ nɑ ɩ yǝlɑɑ pɑ́ tɔ ḿpʋ́ɣʋ́ ɑhoo tǝnɑɣɑ tɛtɛkǝlɛ tɑɑ nɑ pɑ́ tɛsɩ Yɑɑtɑnɩ nɑ pɑ́ fɑɣɑnɑ Pitǝlɔŋ tɑɑ hɑlǝnɑ pɑ́ tɑlɑ Mɑhɑnɑyim. \v 30 Sowɑpɩ lɩɩnɑ Apǝnɛɛ tǝtɔɣɔnlɛ nɑ ɩ́ kɑlɑ yoolɑɑ ɩlɛnɑ ɩ́ mɑɣɑnɑ yǝlɑɑ pɔɣɔlɑɣɑfɛɩ hiu fɛɩ Tɑfiiti yǝlɑɑ tɑɑ nɑ pǝ́ sɔɔsǝnɑ Asɑyɛɛlɩ. \v 31 Amɑ Tɑfiiti nyǝ́mɑ kɑ kʋwɑ yǝlɑɑ ŋmʋnʋɣʋ nɑ nɩɩnʋwɑ nɑ nɩɩtoso (360) kɛ Pɛncɑmɛɛ nɑ Apǝnɛɛ pɑ yoolɑɑ tɑɑ. \v 32 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sowɑpɩ-wɛ pɑ kpɑɣɑ Asɑyɛɛlɩ nɑ pɑ́ pimi-ɩ ɩ cɑɑ pǝlɑɑʋ tɑɑ kɛ́ Pɛtǝlɛhɛm. Ɩlɛnɑ pɑ́ tɔ ɑhoo tǝnɑ, pǝ kɔmɑ ɩsɩɩ pǝ nyɑɑlǝɣɩ ɩlɛ pɑ tɑlɑ Hepǝlɔŋ. \c 3 \p \v 1 Tɑfiiti yǝlɑɑ nɑ Sɑyuli nyǝ́mɑ pɑ yoou tɑɑŋɑ sɔsɔm kɛ́, nɑ Tɑfiiti nɑ ɩ nyǝ́mɑ pɑ toŋ sɔɔsǝɣɩ nɑ Sɑyuli yǝlɑɑ toŋ nɑ́ɑ́ sǝkɩ. \s1 Tɑfiiti piyɑ nsi ɩ lʋlɑ Hepǝlɔŋ tɔ \r (Kʋtɔɔsʋtʋ I 3:1-4) \p \v 2 Piyɑ mpɑ Tɑfiiti ɑlɑɑ lʋlɑ-ɩ Hepǝlɔŋ tɑɑ tɔ pɑ hǝlɑ ntɔ, pɑ yɑɑ kɑncɑɑlɑɣɑ nyǝŋ sɩ Amǝnɔŋ ɩ too kɛlɛ Tɑfiiti ɑlʋ Sisilee nyǝŋ wei pɑ yɑɑ sɩ Ahinowɑm tɔ. \v 3 Nɑɑlɛ nyǝŋ sɩ Kiliyɑpɩ, ɩ́lɛ́ ɩ too kɛlɛ Kɑmɛɛlɩ tʋ Nɑpɑɑlɩ leelu Apikɑɑlɩ. Tooso nyǝŋ sɩ Apǝsɑlɔm, ɩ́lɛ́ ɩ too kɛlɛ Kesuli wulɑʋ Tɑlǝmɑyi pɛɛlɔ Mɑɑkɑ. \v 4 Liɣiti nyǝŋ sɩ Atoniyɑ, ɩ́lɛ́ ɩ too kɛlɛ Hɑkiti. Kɑkpɑsɩ nyǝŋ sɩ Sefɑtiyɑ, ɩ́lɛ́ ɩ too kɛlɛ Apitɑlɩ. \v 5 Nɑɑtoso nyǝŋ sɩ Ɩtǝleyɑm, ɩ́lɛ́ ɩ too kɛlɛ Ɩkǝlɑ. Ɩ piyɑ nsi ɩ lʋlɑ Hepǝlɔŋ tɔɣɔlɛ. \s1 Pǝ yoosɑ Apǝnɛɛ nɑ Ɩsǝpɑɑlɩ \p \v 6 Tɑfiiti yǝlɑɑ nɑ Sɑyuli nyǝ́mɑ pɑ yoou tɑɑ kɛ́ Apǝnɛɛ nɑ́ tɑɣɑnɑ ɩ tǝɣɩ teu kɛ Sɑyuli tǝyɑɣɑ tɑɑ nɑ ɩ́ nyɔɔ toŋ. \v 7 Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ Ɩsǝpɑɑlɩ kɑlǝnɑ Apǝnɛɛ sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ n sʋʋnɑ Ayɑ pɛɛlɔ Lisipɑ wei mɑ cɑɑ Sɑyuli kɑ kpɑɣɑɑ tɔ? \p \v 8 Tǝnɑɣɑlɛ pɑ́ɑ́nɑ́ kpɑ Apǝnɛɛ kɛ sɔsɔm nɑ ɩ́ tɔ sɩ: Mɑ tɑ kɛ mǝnɑɑfiki tʋ sɩ mɑ lɩɩkɩ Sɑyuli yǝlɑɑ wɑɑlɩ se. Mɑ tɔŋnɑ kʋpɑntʋ lɑpʋ kɛ nyɑ́ cɑɑ Sɑyuli nyǝ́mɑ nɑ ɩ tɑɑpɑlɑɑ. Mɑ tɑ tʋ-ŋ Tɑfiiti niŋ tɑɑ. Ɩlɛnɑ sɑŋɑ ń kɑlǝɣǝnɑ-m sɩ mɑ lɑpɑ ɩsɑɣɑtʋ kɛ ɑlʋ tɔm tɑɑ. \v 9-10 Mɑ tuukinɑ Ɩsɔ sɩ ɩsɩɩ mɑ lɑpɑ teitei ɩsɩɩ Tɑcɑɑ kɑ heeluɣu Tɑfiiti nɑ tuunɑʋ sɩ ɩ kɑ́ cɛlɛ-ɩ Sɑyuli kɑwulɑɣɑ nɑ ɩ́ kpɑ-ɩ Ɩsɛɣɛlɩ nɑ Yutɑ pǝ wulɑʋ kɛ pǝ kpɑɣɑʋ Tɑŋ nɑ pǝ́ sɩɩnɑ Pɛɛsepɑ tɔ. Ye pǝ tɑɣɑ mpʋ Ɩsɔ ɩ́ kʋ-m. \p \v 11 Ɩsǝpɑɑlɩ tɑ cɔ Apǝnɛɛ kɛ pɑɑ tɔmʋɣʋ kʋlʋmʋɣʋ. Mpi tɔ, ɩ nyɑŋɑɣɑnɑ-ɩ kɛ́. \s1 Apǝnɛɛ tǝŋʋɣʋ kɛ Tɑfiiti \p \v 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ Apǝnɛɛ tilɑɑ nɑ pɑ heeli Tɑfiiti sɩ: Nyɑ́ niŋ tɑɑ kɛ́ pǝ tʋ tɛtʋ. Mpʋ tɔ, tǝ́ pɛɛlɩ nɔɣɔ. Mɑɑ sǝnɑ-ŋ nɑ tǝ́ kɛɛsɩ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tǝnɑ ɩsɛ nɑ nyɑ́ tɔɔ. \v 13 Mpʋɣʋlɛ Tɑfiiti sɩ: Pǝ wɛ teu, mɑ nɑ-ŋ tɩɩ pɛɛlɩ nɔɣɔ yɑɑ. Amɑ kʋlʋmtʋ kɛ́ sɩ ye n tɑ kɔnɑ mɑ ɑlʋ Mikɑɑlɩ n kɑɑ keesi mɑ ɩsǝlɛ tɑɑ kɛ́. \v 14 Ɩlɛnɑ Tɑfiiti tili nɑ pɑ́ heeli Ɩsǝpɑɑlɩ sɩ ɩ́ cɛlɛ-ɩ ɩ ɑlʋ Mikɑɑlɩ wei ɩ tɔɔ ɩ suu Filiisi nyǝ́mɑ hǝnnɔɔsɩ nɩɩnʋwɑ (100) tɔ. \v 15 Ntɛnɑ Ɩsǝpɑɑlɩ tili nɑ pɑ́ mʋ ɑlʋ kɛ ɩ pɑɑlʋ Lɑyisi pǝyɑlʋ Pɑtiyɛɛlɩ kiŋ. \v 16 Nɑ ɩ pɑɑlʋ tǝŋǝɣɩ ɩ ɑlʋ wɑɑlɩ nɑ wulɑ, hɑlǝnɑ timpi pɑ yɑɑ sɩ Pɑhulim tɔ. Kɛlɛnɑ Apǝnɛɛ tɔɣɔnɩ-ɩ sɩ: Polo ń mǝlɩ. Ɩ́lɛnɑ ɩ́ mǝlɩ. \p \v 17 Mpʋɣʋlɛ Apǝnɛɛ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ pɑ cɑɣɑɑ nɑ ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: Hɑtoo lɔŋ Tɑfiiti kɛ ɩ́ cɑɑkɑɣɑ sɩ ɩ́ kpɑ mǝ wulɑʋ, \v 18 pǝ tɑlɑ ɩ kpɑʋ ntɛ́. Mpi tɔ, Tɑcɑɑ yɔɣɔtɑɑ sɩ: Mɑ tǝmlɛ tʋ Tɑfiiti niŋ kɛ mɑɑ fitinɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɛ pɑ kolontunɑɑ nɑ Filiisi nyǝ́mɑ niŋ tɑɑ. \p \v 19 Ɩlɛnɑ Apǝnɛɛ heeli-tǝɣɩ Pɛncɑmɛɛ nyǝ́mɑ nɑ ɩ́ tɛlǝsɩ Tɑfiiti kɛ nti nti Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ nɑ Pɛncɑmɛɛ kpekǝle tǝnɑ pɑ cɑɣɑɑ nɑ pɑ́ mɑɣɑsɩ tɔ. \v 20 Apǝnɛɛ tɑlɑ Tɑfiiti tɛ tɔ nɑ yǝlɑɑ hiu kɛ ɩ wɑɑlɩ kɛ́, nɑ ɩ́lɛ́ ɩ́ lɑ-wɛɣɛ mʋʋllɛ kɛ teu. \v 21 Mpʋɣʋlɛ Apǝnɛɛ tɔmɑ Tɑfiiti sɩ: Hɑɩ, tɑ cɑɑ, mɑɑ polo nɑ mɑ́ kpeɣeli Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tǝnɑ nɑ mɑ́ kɔnɑ nɑ nyɑ́ nɑ-wɛ ɩ́ pɛɛlɩ nɔɣɔ, ɩlɛnɑ ń tɔɣɔ kɑwulɑɣɑ kɛ tɛtʋ tǝnɑ tɔɔ ɩsɩɩ n cɑɑkɩ tɔ. \p Ɩlɛnɑ Tɑfiiti cɛ Apǝnɛɛ nɑ ɩ kpeenɑ lɑŋhʋlʋmlɛ. \s1 Sowɑpɩ kʋwɑ Apǝnɛɛ \p \v 22 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sowɑpɩ nɑ Tɑfiiti yoolɑɑ pɑ lɩɩnɑ kʋlɩɩʋ nɑ pɑ́ kuuwɑ kolontunɑɑ wontu kɛ sɔsɔm. Ɩlɛ pɑ tɑ mɑɣɑnɑ Apǝnɛɛ kɛ Hepǝlɔŋ. Tɑfiiti tɛmɑ-ɩ yeluɣu nɑ ɩ́ tɛɛnɑ lɑŋhʋlʋmlɛ. \v 23 Sowɑpɩ nɑ yoolɑɑ pɑ tɑlɑɑ, ɩlɛnɑ pɑ tɑɣɑsɩ-ɩ sɩ: Apǝnɛɛ kɔmɑ wulɑʋ kiŋ nɑ wulɑʋ yele-ɩ nɑ ɩ́ kpenɑ lɑŋhʋlʋmlɛ. \v 24 Kɛlɛnɑ Sowɑpɩ polo wulɑʋ kiŋ nɑ ɩ́ pɔɔsǝɣɩ-ɩ sɩ: Tɑ cɑɑ, Apǝnɛɛ kɔmɑ nyɑ́ kiŋ nɑ ń yele-ɩ nɑ ɩ́ kpe yɑɑ? \v 25 Anɩ n nyǝ́mɑ ɩ tɔɔ, ɩ kɔmɑ-ŋ feŋuɣu kɛ́ sɩ ɩ nyǝŋ nyɑ́ lɑɣɑtʋ nɑ pǝ tǝnɑ mpi n lɑkɩ tɔ. \p \v 26 Sowɑpɩ lɩɩ Tɑfiiti tɛ, ɩlɛnɑ ɩ́ tili Apǝnɛɛ wɑɑlɩ kɛ kpɑkpɑɑ nɑ pɑ́ hiki-ɩ Silɑ lɔkɔ kiŋ nɑ pɑ́ mǝŋnɑ-ɩ, Tɑfiiti nɑ́ tɑ́ nyɩ pǝ tɑɑ pʋlʋ. \v 27 Apǝnɛɛ tɑlɑɑ ɩlɛnɑ Sowɑpɩ hɔmɩ-ɩ nɑ ɩ́ lɩɩnɑ kpeeŋɑ ɩsɩɩ ɩ wɛlǝtǝɣɩ-ɩ tɔm, nɑ ɩ́ sɔ ɩ lotu tɑɑ kɛ́ sǝyɑɣɑ nɑ ɩ́ sɩ. Ɩ lɛɛtɑ-ɩ kʋɣʋ mpi ɩ kɑ kʋ ɩ neu Asɑyɛɛlɩ tɔɣɔlɛ. \p \v 28 Tɑfiiti nɩɩ-tɩ ɩlɛnɑ ɩ́ tɔ sɩ: Tɑcɑɑ nyǝ́mɑ sɩ Nɛɛ pǝyɑlʋ Apǝnɛɛ sǝm tɔm fɛɩ mɑ́ nɑ mɑ kɑwulɑɣɑ tɑ́ tɔɔ tɔtɔ. \v 29 Ɩ sǝm tɔm ɩ́ wɛɛ Sowɑpɩ nɑ ɩ cɑɑ tǝyɑɣɑ nyǝ́mɑ pɑ tɔm. Pǝ tɔɔ tɔ Sowɑpɩ lʋlʋɣʋ tɑɑ kɑɑ lɑŋ cɑsɑɣɑ tʋ, yɑɑ tɔnʋɣʋ tɔɔ ɑsilimɑ kʋtɔŋ tʋ, yɑɑ ɩcɑm, yɑɑ wei ɩ sǝpǝnɑ lɑɣɑtɛ tɔ, yɑɑ nyɔɣɔtʋ. \p \v 30 Apǝnɛɛ kɑ kʋwɑ Sowɑpɩ nɑ Apǝsɑyi pɑ neu Asɑyɛɛlɩ kɛ Kɑpɑwɔŋ kɛ yoou tɑɑ tɔɣɔ pɛlɛ pɑ lɛɛtɑ-ɩ. \p \v 31 Tǝnɑɣɑlɛ Tɑfiiti tɔmɑ Sowɑpɩ nɑ ɩ wɑɑlɩ yǝlɑɑ tǝnɑ sɩ: Ɩ́ cǝlɩ mǝ wontu nɑ lɑŋwɑkǝllɛ nɑ ɩ́ suu fɔlǝtɔnɑɑ tɑkɑ nɑ ɩ wii Apǝnɛɛ sǝm. \p Pɑ pukɑɣɑnɑ-ɩ pim, ɩlɛnɑ Tɑfiiti tǝŋ nɑ ɩ́ polo pǝlɑɑʋ tɔɔ. \v 32 Pɑ pimɑ Apǝnɛɛ kɛ Hepǝlɔŋ, ɩlɛnɑ wulɑʋ Tɑfiiti tʋlɩ nɔɣɔ nɑ ɩ́ wii ɩ pǝlɑɑʋ tɔɔ tǝkpoo, nɑ yǝlɑɑ tǝnɑ wii mpʋ tɔtɔ. \v 33 Mpʋɣʋlɛ wulɑʋ tɑsɑ-ɩ wulɑ sɩ: \q1 Apǝnɛɛ n sǝpɑ mpʋ ɩsɩɩ kʋmɛlɛŋ suwe? \q1 \v 34 Anɩ pɑ tɑ hɔkɔ nyɑ́ niŋ kɛ ŋmɩɩsɩ. \q1 Pǝyele pɑ tɑ hɔkɔ nyɑ́ nɔɔhɛɛ kɛ ɑlukpɑlɑ. \q1 Pǝ́cɔ́ n hotɑɑ ɩsɩɩ ɩsɑɣɑʋ. \p Mpʋ́ɣʋ́ yǝlɑɑ tǝnɑ tɑsɑ-ɩ wulɑ \v 35 nɑ pɑ́ ponɑ Tɑfiiti kɛ tɔɣɔnɑɣɑ kɛ ilim tɑɑ. Tǝnɑɣɑlɛ Tɑfiiti tuuwɑ sɩ: Ye mɑ tǝŋɑ pʋlʋ nɑ ilim tɑ tʋtɑ Ɩsɔ ɩ́ kʋ-m. \p \v 36 Yǝlɑɑ nɩɩ wulɑʋ kʋlɑpʋtʋ ntɩ ɩlɛnɑ pɑ lɑŋɑ hɛɛnɑ-tɩ. \v 37 Ɩlɛnɑ Ɩsɛɣɛlɩ yǝlɑɑ cɛkǝnɑ kʋyɑkʋ ŋkʋ sɩ pǝ tɑɣɑ wulɑʋ yelinɑ nɑ pɑ́ kʋ́ Apǝnɛɛ. \v 38 Mpʋɣʋlɛ Tɑfiiti heelɑ yǝlɑɑ sɩ: Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ yoolɑɑ wulɑʋ sɔsɔ hotinɑ sɑŋɑ ɩsǝntɔ. \v 39 Pɑɑ nɑ Ɩsɔ lǝsɑ-m sɩ mɑ́ lɑ wulɑʋ tɔ, mɑ kɛ́ ɩcɑm kɛ́, nɑ Seluyɑ pǝyɑlɑɑ mpɛ pɑ kǝlɑ ɩsɑɣɑtʋ. Ɩsɔ ɩ́ fɛlɩ-wɛ nɑ pǝ́ kɛɛsǝnɑ pɑ ɩsɑɣɑtʋ. \c 4 \s1 Pɑɑnɑ nɑ Lekɑpii pɑ kʋwɑ Ɩsǝpɑɑlɩ \p \v 1 Sɑyuli pǝyɑlʋ Ɩsǝpɑɑlɩ nɩɩwɑ sɩ Apǝnɛɛ sǝpɑ Hepǝlɔŋ, ɩlɛnɑ pǝ́ yɔɔlɩ-ɩ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tǝnɑ lɑŋɑ pǝsɩ kɑtɑtǝlɑɣɑ. \p \v 2 Ɩsǝpɑɑlɩ kɑ wɛnɑ ɩ kʋlɩɩʋ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ kɛ nɑɑlɛ kɛ́. Pɑ yɑɑ lɛlʋ sɩ Pɑɑnɑ nɑ lɛlʋ sɩ Lekɑpii pɑ cɑɑ kɛlɛ Pɛncɑmɛɛ tʋ Limɔŋ wei ɩ wɛ Pelɔtɩ tɔ. Mpi tɔ, ɩcɑtɛ ntɛ́ pɑ nyǝnɑɣɑ-tɛɣɛ Pɛncɑmɛɛ nyǝ́mɑ nyǝntɛ kɛ́. \v 3 Pelɔtɩ nyǝ́mɑ kɑ sewɑ nɑ pɑ́ cɔɔsɩ Kitɑyim nɑ pɑ́ pǝsɩ tǝnɑ nyǝ́mɑ hɑlǝnɑ sɑŋɑ. \v 4 Sɑyuli pǝyɑlʋ Sonɑtɑŋ kɑ wɛnɑ ɑpɑlʋpǝyɑɣɑ nɑ pɑ yɑɑ-kɛ sɩ Mefipɑɑlɩ. Kʋyɑkʋ ŋku kɑ cɑɑ Sonɑtɑŋ nɑ Sɑyuli pɑ sǝpɑ tɔɣɔ kɑ nʋkʋlʋ seekɑɣɑnɑ-kɛ nɑ kɑ́ hoti kɑ nɔɔhɛɛ tɔɔ nɑ pǝ́ kɑɑnɩ-kɛ́. Wɑɑtʋ ɩnɩ tɔ, kɑɑ wɛnɑ pɩɩsɩ kɑkpɑsɩ. \p \v 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ Lekɑpii nɑ Pɑɑnɑ pɑ polɑ Ɩsǝpɑɑlɩ tǝyɑɣɑ kɛ ilim tɑɑ kɛ́ wɑɑtʋ wei Ɩsǝpɑɑlɩ nɑ́ hǝntɑɑ sɩ ɩ hɛɛsǝɣɩ tɔ. \v 6-7 Pɑ kɛɛsǝnɑ ilim hɛkɑ kɛ́ nɑ pɑ́ cɛsɩ nɑ pɑ́ sʋʋ tǝyɑɣɑ ɩsɩɩ pɑ polɑ tɔɣɔnɑɣɑ pee kpɑɣɑʋ, nɑ Ɩsǝpɑɑlɩ hǝntɑ nɑŋ tɑɑ nɑ ɩ́ hɛɛsǝɣɩ. Ɩlɛnɑ pɑ́ kʋ-ɩ nɑ pɑ́ sɛtɩ ɩ nyʋɣʋ nɑ pɑ́ kpɑɣɑ-kʋ nɑ pɑ́ fɑɣɑnɑ Yɑɑtɑnɩ tɛtɛkǝlɛ tɑɑ kɛ́ ɑhoo tǝnɑ. \v 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ ponɑ-kʋɣʋ Tɑfiiti kɛ Hepǝlɔŋ nɑ pɑ́ heeli-ɩ sɩ: N nɑɑkɩ nyɑ́ kolontu Sɑyuli wei ɩ pɛɛkɑɣɑ-ŋ kʋɣʋ tɔ ɩ pǝyɑlʋ Ɩsǝpɑɑlɩ nyʋɣʋ ntɔ? Hɑɩ, tɑ cɑɑ wulɑʋ, Ɩsɔ lɛɛtǝɣǝnɑ Sɑyuli nɑ ɩ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ nɑ nyɑ́ nɔɣɔ. \v 9 Mpʋɣʋlɛ Tɑfiiti cɔwɑ sɩ: Mɑ tuunɑ Tɑcɑɑ wei ɩ yɑpɑ-m ɑsolɑ ɑnɩ ɑ nɔɣɔ tɑɑ tɔ sɩ, \v 10 yʋlʋ wei ɩ kɑ kɔmɑ nɑ ɩ́ heeli-m Sɑyuli sǝm, nɑ ɩ́lɛ́ ɩ mɑɣɑsǝɣɩ ɩ tɑɑ sɩ mɑ lɑŋlɛ kɑ́ hɛɛnɑ-tɩ tɔ, mɑ yelɑɑ kɛ́ nɑ pɑ́ kpɑ-ɩ nɑ pɑ́ kʋ-ɩ. Mɑ sɩ ɩ tɔm heeluɣu kɑsǝyɑɣɑ ntɛ́. \v 11 Hɑlɩ ḿpʋ́ɣʋ́ ɑsɑɣɑɑ kɑ polo nɑ pɑ́ mɑɣɑnɑ yʋlʋ kɛ ɩ tǝyɑɣɑ tɑɑ kɛ́ ɩ tǝhǝntǝlɛ nɑ pɑ́ kʋ-ɩ tulum nɑ? Ɩsǝnɑɣɑ pɩɩ lɑ nɑ mɑ́ kɑɑ lɛɛtɩ-wɛ nɑ mɑ́ kpiisi-wɛɣɛ tɛtʋ tɔɔ? \p \v 12 Ntɛnɑ Tɑfiiti tɔ ɩ yǝlɑɑ sɩ: Ɩ́ kʋ-wɛ. Ɩlɛnɑ pɑ́ sɛtɩ pɑ niŋ nɑ pɑ nɔɔhɛɛ nɑ pɑ́ pusi-wɛɣɛ tɩɩŋ tɔɔ kɛ́ Hepǝlɔŋ lɩɩlɛ nɔɣɔ. Nɑ pɑ́ pi Ɩsǝpɑɑlɩ nyʋɣʋ kɛ Apǝnɛɛ pǝlɑɑʋ tɑɑ kɛ́ Hepǝlɔŋ. \c 5 \s1 Tɑfiiti pǝsɑ Ɩsɛɣɛlɩ nɑ Yutɑ pǝ wulɑʋ \r (Kʋtɔɔsʋtʋ I 11:1-3) \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɛɣɛlɩ kpekɑ tǝnɑ kotɑ Tɑfiiti kiŋ kɛ Hepǝlɔŋ nɑ pɑ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Tɑ nɑ-ŋ tɑ cɑlǝm kʋlʋmǝm kɛ́. \v 2 Pɑɑ hɑtoo wɑɑtʋ wei Sɑyuli kɑ kɛ́ tɑ wulɑʋ tɔ, kʋlʋm nyɑ́ ɩnɩ n pɑɑsɑɣɑnɑ Ɩsɛɣɛlɩ yoolɑɑ. Tɑcɑɑ kɑ tɛmɑ-ŋ heeluɣu kɛ ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ ń pɑɑsǝnɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ nɑ ń lɑ́ pɑ wulɑʋ. \p \v 3 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɛɣɛlɩ sɔsɑɑ kotɑ Tɑfiiti kiŋ kɛ Hepǝlɔŋ nɑ pɑ́ nɑ-ɩ pɑ́ pɛɛlɩ nɔɣɔ kɛ Tɑcɑɑ ɩsɛntɑɑ nɑ pɛlɛ pɑ́ pǝlɩ-ɩ nim nɑ ɩ́ pǝsɩ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ. \v 4 Tɑfiiti pɩɩsɩ kɑ wɛ hiu nɑ nɑɑnʋwɑ kɛ wɑɑtʋ wei pɑ kpɑ-ɩ wulɑʋ tɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ tɔɣɔ kɑwulɑɣɑ kɛ pɩɩsɩ nɩɩlɛ. \v 5 Ɩ tɔɣɔ kɑwulɑɣɑ kɛ Hepǝlɔŋ kɛ Yutɑ nyǝ́mɑ tɔɔ kɛ́ pɩɩsɩ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ nɑ ɩsɔtʋnɑɑ nɑɑtoso, nɑ Yosɑlɛm kɛ Yutɑ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ pɑ́ kʋkpɛntʋɣʋ tɔɔ kɛ́ pɩɩsɩ hiu nɑ nɑɑnʋwɑ nɑ tooso. \s1 Tɑfiiti lɛɛkɑ Yosɑlɛm \r (Kʋtɔɔsʋtʋ I 11:4-9; 14:1-2) \p \v 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ wɑɑtʋ nɔɣɔlʋ Tɑfiiti nɑ ɩ yoolɑɑ pɑ polɑ Yosɑlɛm kɛ Yepusi nyǝ́mɑ mpɑ pɑ kɛ́ tɛtʋ nyǝ́mɑ tɔ pɑ yoonɑʋ. Tǝnɑɣɑlɛ pɛlɛ pɑ tɔmɑ-ɩ sɩ: N kɑɑ pǝsɩ nɑ ń sʋʋ tɑ ɩcɑtɛ tɑɑ. Pɑɑ yʋlʋmɑɑ nɑ kɑɑkɑlɑsɩ pɑɑ pǝsɩ nɑ pɑ́ tɑŋ-mɛ. Pǝ nyʋɣʋ ntɛ́ sɩ ɩcɑtɛ wɛ toŋ, Tɑfiiti kɑɑ pǝsɩ nɑ ɩ́ sʋʋ tǝ tɑɑ. \v 7 Amɑ Tɑfiiti lɛɛkɑ koloŋɑ sɔsɑɣɑ ɩcɑtɛ nɑ ɩ́ kɑntɑ nɑ pɑ́ hɑ-tɛɣɛ hǝtɛ sɩ Tɑfiiti tɛ. \p \v 8 Kʋyɑkʋ ŋkʋɣʋ Tɑfiiti tɔmɑ ɩ yoolɑɑ sɩ: Ye wei ɩ cɑɑ sɩ ɩ́ yoonɑ Yepusi nyǝ́mɑ pʋntʋ ɩ́ tǝŋ lʋm sɩɩlʋɣʋ nɑ ɩ́ kʋ́ mɑ kolontunɑɑ kɑɑkɑlɑsɩ nɑ yʋlʋmɑɑ mpɑ pɑ woŋɑɣɑ-m tɔ. Pǝ tɔɔ kɛ́ pǝ pǝsɑ ɩtuule sɩ: Kɑɑkɑlɑɣɑ yɑɑ yʋlʋm kɑɑ sʋʋ Tɑfiiti tǝyɑɣɑ tɑɑ. \p \v 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑfiiti lɛɛkɑ koluŋɑ sɔsɑɣɑ ɩcɑtɛ ntɛ́ nɑ ɩ́ cɑɣɑ tǝ tɑɑ nɑ ɩ́ hɑ-tɛ sɩ: Tɑfiiti tɛ. Ɩlɛnɑ ɩ́ ŋmɑ́ koluŋɑ nɑ Milo nɑ ɩ́ sɔɔsɩ kutuluŋ nɑ pǝ tɑɑ tɔɔ. \p \v 10 Ɩlɛnɑ Tɑfiiti toŋ sɔɔsǝɣɩ nɑ pǝ́ puki nɑ Tɑcɑɑ Ɩsɔ Tomɑ tǝnɑ tʋ wɛ ɩ wɑɑlɩ. \p \v 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tiii wulɑʋ Hilɑm ponɑ Tɑfiiti kɛ tǝmlɛ nyǝ́mɑ nɑ kpoŋkpolonɑɑ kʋpɑmɑ nɑ kɑɑfǝntɑnɑɑ nɑ pɛɛ sɑɑkǝlɑɑ nɑ pɑ́ ŋmɑ́ Tɑfiiti kɛ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ. \v 12 Tǝnɑɣɑ ɩ cɛkǝnɑɑ sɩ Tɑcɑɑ kpɑ-ɩ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ wulɑʋ. Pǝyele ɩ kʋsɑ ɩ kɑwulɑɣɑ nyʋɣʋ kɛ ɩ kɑ sɔɔlɑ ɩ yǝlɑɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tɔ pǝ tɔɔ. \s1 Tɑfiiti piyɑ mpɑ ɩ lʋlɑ Yosɑlɛm tɔ \r (Kʋtɔɔsʋtʋ I 3:5-9; 14:3-7) \p \v 13 Tɑfiiti tɑlɑ Yosɑlɛm ɩlɛnɑ ɩ́ kpɑɣɑ ɑlɑɑ nɑ pɛlɛ pɑ́ lʋlɩ-ɩ piyɑ kɛ tǝnɑ. \v 14 Pɑ hǝlɑ ntɛ́ Sɑmʋwɑ nɑ Sopɑpɩ nɑ Nɑtɑŋ nɑ Sɑlʋmɔŋ \v 15 nɑ Ɩpɑɑlɩ nɑ Ɩlisuwɑ nɑ Nefɛkɩ nɑ Yɑfiyɑ \v 16 nɑ Ɩlisɑmɑ nɑ Ɩliyɑtɑ nɑ Ɩlifɛlɛtɩ. \s1 Tɑfiiti kǝlʋɣʋ kɛ Filiisi nyǝ́mɑ \r (Kʋtɔɔsʋtʋ I 14:8-16) \p \v 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ Filiisi nyǝ́mɑ nɩɩwɑ sɩ pɑ kpɑ Tɑfiiti kɛ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ wulɑʋ. Ɩlɛnɑ pɑ́ polo pɑ tǝnɑɣɑ ɩ wɑɑlɩ. Tɑfiiti nɩɩ mpʋ, ɩlɛnɑ ɩ́ sʋʋ koloŋɑ ɩcɑtɛ tɑɑ. \v 18 Filiisi nyǝ́mɑ tɑlɑɑ, ɩlɛnɑ pɑ́ wɑtɩ Lefɑyim tɛtɛkǝlɛ tɑɑ. \v 19 Ɩlɛnɑ Tɑfiiti pɔɔsɩ Tɑcɑɑ sɩ: Mɑ́ polo Filiisi nyǝ́mɑ wɑɑlɩ? N kɑ́ tʋ-wɛɣɛ mɑ niŋ tɑɑ? Tɑcɑɑ sɩ: Ɛɛ, polo, mɑɑ tʋ-wɛɣɛ nyɑ́ niŋ tɑɑ. \p \v 20 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑfiiti polɑ Filiisi nyǝ́mɑ kiŋ kɛ timpi pɑ yɑɑ sɩ Pɑɑlɩ-Pelɑsim tɔ nɑ ɩ́ kʋ-wɛ. Ɩlɛnɑ ɩ́ tɔ sɩ: Tɑcɑɑ hɛɛ-m mpɑɑʋ kɛ mɑ kolontunɑɑ cɑŋɑ tɑɑ ɩsɩɩ lʋm fɑkʋɣʋ ɑkʋlɑ sɔsɔɔnɑ tɔ. \p Pǝ tɔɔ kɛ́ ɩ hɑ lonte ntɛɣɛ hǝtɛ sɩ Ɩsɔ mpɑɑʋ tǝfɑɣɑlɛ. \v 21 Filiisi nyǝ́mɑ sewɑ nɑ pɑ yele pɑ tɩɩŋ ɩlɛnɑ Tɑfiiti nɑ ɩ yǝlɑɑ pɑ kpɑɣɑ nɑ pɑ́ wɔ kɔkɔ. \p \v 22 Ḿpʋ́ɣʋ́ Filiisi nyǝ́mɑ tɑsɑ wɑtʋɣʋ kɛ Lefɑyim tɛtɛkǝlɛ sɩ pɑ yookinɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ. \v 23 Tɑfiiti pɔɔsɑ Tɑcɑɑ, ɩlɛnɑ Tɑcɑɑ heeli-ɩ sɩ: Tɑɑ ponɑ pɑ ɩsɛntɑɑ tɔɔ. Cɛ nɑ ń lɩɩnɑ pɑ wɑɑlɩ tɔɔ kɛ́ tuluŋɑ kɛ tɩɩŋ tɑɑlɛ ɩsɛntɑɑ. \v 24 Ye n kɔmɑ nɑ ń nɩɩ yǝlɑɑ nɔɔhɛɛ kɛ tɩɩŋ ɩnɩ ɩ tɑɑ ɩsɩɩ yoolɑɑ nɔɔhɛɛ, ɩlɛ n tii pɑ tɔɔ kɛ́ kpɑkpɑɑ. Mpi tɔ, Tɑcɑɑ tɛɛnɑ-ŋ nɔɣɔ sɩ ɩ yookinɑ Filiisi nyǝ́mɑ. \p \v 25 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑfiiti lɑpɑ ɩsɩɩ Tɑcɑɑ heelɑ-ɩ tɔ, nɑ ɩ́ kʋ́ ɩ kolontunɑɑ kɛ pǝ kpɑɣɑʋ Kepɑ tɔ hɑlǝnɑ Kesɛɛ. \c 6 \s1 Tɑcɑɑ ɑtɑkɑɑ ponɑʋ kɛ Yosɑlɛm \r (Kʋtɔɔsʋtʋ I 13:4-14) \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑfiiti tɑsɑ Ɩsɛɣɛlɩ yoolɑɑ tɑɑ yoolɑɑ kɛ kpeɣeluɣu kɛ yǝlɑɑ ɩsɩɩ iyisi hiu nɑ nɑɑnʋwɑ (30000). \v 2 Ɩlɛnɑ pɑ́ tɛɛ timpi pɑ yɑɑ sɩ Pɑɑlɑ tɔɣɔ Yutɑ sɩ pɑ kpɑkǝɣɩ Ɩsɔ ɑtɑkɑɑ. Tɑcɑɑ Tomɑ tǝnɑ tʋ tǝnnɑ ɑtɑkɑɑ ɩnɩ nɑ ɩ tɔkɩ kɑwulɑɣɑ kɛ ɩsɔtɑɑ tɑŋlɑɑ tɔɔ. \v 3-4 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ kpɑɣɑ Ɩsɔ ɑtɑkɑɑ kɛ́ Apinɑtɑpɩ tɛɣɛ pulɑɣɑ tɔɔ nɑ pɑ́ tʋ-ɩ kɛɛkɛ kʋfɑlʋ tɑɑ, nɑ Apinɑtɑpɩ pǝyɑlɑɑ Ahiyo kɛ lɔlɔ nɑ Yusɑ kɛ kɔŋkɔŋ tɔɔ nɑ pɑ́ pɑɑsǝɣǝnɑ-ɩ. \v 5 Nɑ pɑ́ mɑkɩ wontu nɑ hǝsɩ nɑ Tɑfiiti nɑ ɩ nyǝ́mɑ pɑ́ pɑɑkɩ. \v 6 Pɑ tɑlɑ tǝfɑllɛ nte tǝ wɛ timpi pɑ yɑɑ sɩ Nɑkɔŋ tɔ, ɩlɛnɑ nɑɑŋ kpilisi kɛɛkɛ nɑ Ɩsɔ ɑtɑkɑɑ tɑŋ hotuɣu nɑ Yusɑ temi-ɩ. \v 7 Tǝnɑɣɑlɛ Tɑcɑɑ mʋ-ɩ nɑ pɑ́ɑ́nɑ́ nɑ ɩ́ kʋ-ɩ tǝnɑɣɑ ɑtɑkɑɑ kite kɛ mpi pǝ tɔɔ ɩ tɑ nyɑnɑ Ɩsɔ ɑtɑkɑɑ tokinɑʋ tɔ. \p \v 8 Amɑ Tɑfiiti lɑŋlɛ tɑ hɛɛnɑ Yusɑ kʋɣʋ mpɩ, nɑ pɑ́ hɑ lonte ntɛɣɛ hǝtɛ sɩ Yusɑ tǝkʋlɛ. Nɑ pɑ́ yɑɑkɩ-tɛɣɛ ḿpʋ́ɣʋ́ hɑlǝnɑ sɑŋɑ. \v 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ sɔɣɔntʋ kpɑ wulɑʋ nɑ ɩ́ tɔ sɩ: Ye mpʋ mɑɑ pǝsɩ mɑ ponɑ Ɩsɔ ɑtɑkɑɑ kɛ mɑ tɛɣɛlɛ? \p \v 10 Ɩlɛnɑ Tɑfiiti kisi Ɩsɔ ɑtɑkɑɑ ponɑʋ kɛ ɩ tɛ nɑ ɩ́ ponɑ-ɩ Kɑtɩ tʋ wei pɑ yɑɑ sɩ Opɛtɩ-Ɩtɔm tɔ ɩ tɛ. \v 11 Nɑ ɑtɑkɑɑ cɑɣɑ ɑpɑlʋ ɩnɩ ɩ tɛɣɛ ɩsɔtʋnɑɑ tooso. Ɩlɛnɑ Tɑcɑɑ nɑ́ɑ́ kooli ɩ́lɛ́ nɑ ɩ tǝyɑɣɑ nyǝ́mɑ tǝnɑɣɑ kʋpɑntʋ. \s1 Ɩsɔ ɑtɑkɑɑ ponɑʋ kɛ Yosɑlɛm \r (Kʋtɔɔsʋtʋ I 15:25–16:3) \p \v 12 Ɩlɛnɑ pɑ́ tɑɣɑsɩ Tɑfiiti sɩ Tɑcɑɑ koolɑ Opɛtɩ-Ɩtɔm nɑ ɩ nyǝ́mɑ tǝnɑɣɑ kʋpɑntʋ kɛ Ɩsɔ ɑtɑkɑɑ tɔɔ. Ntɛnɑ wulɑʋ polo Opɛtɩ-Ɩtɔm tɛ nɑ ɩ kpɑɣɑ Ɩsɔ ɑtɑkɑɑ nɑ pɑ́ ponɑ ɩ tɛ nɑ ɑŋmɑɑlɑ. \v 13 Atɑkɑɑ sǝɣǝllɑɑ ɩ́ kpɛsɑ nɔɔhɛɛ nɑɑtoso nɑ ɑlɑɑfǝyɑ, ɩlɛ kɔtǝlɑɑ lɑ nɑʋ nɑ nɑʋle nim nyǝntɛ kɛ kɔtɑɣɑ. \v 14 Ɩlɛnɑ Tɑfiiti fɛlɩ pɑɑlɛ kɛ teu kɛ ɑtɑkɑɑ ɩsɛntɑɑ nɑ ɩ́ suuwɑ kɔtǝlɑɑ toko tike. \v 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tǝnɑ pɑ ponɑ Tɑcɑɑ ɑtɑkɑɑ kɛ Yosɑlɛm nɑ ɑkɑntɛɛ nɑ lɑŋhʋlʋmlɛ kɑkiisɑsɩ. \p \v 16 Pɑ tɔŋnɑ Ɩsɔ ɑtɑkɑɑ sʋʋnɑʋ kɛ wulɑʋ ɩcɑtɛ tɑɑ, ɩlɛ Tɑfiiti ɑlʋ Mikɑɑlɩ Sɑyuli pɛɛlɔ sǝŋnɑ pǝtote ntɛ́ nɑ ɩ́ nɑ́ ɩ pɑɑkɩ nɑ ɩ́ ŋmɑɑkɩ ɑtɑkɑɑ ɩsɛntɑɑ. Ḿpʋ́ɣʋ́ Mikɑɑlɩ tʋʋ Tɑfiiti kɛ ɩ tɑɑ. \v 17 Pɑ tɑnɑ Ɩsɔ ɑtɑkɑɑ ɩlɛnɑ pɑ́ sɩɩ-ɩ ɩ lonte tɑɑ kɛ́ cokǝle nte Tɑfiiti kɑ lɑpɑ tɔ tǝ tɑɑ, nɑ pɑ́ lɑ́ kɔtɑsɩ nsi kɔkɔ lusɑ sɩ tǝnɑ tɔ nɑ ciikuɣu nyǝnsɩ. \v 18 Pɑ tɛmɑ kɔtɑsɩ nsǝɣɩ lɑpʋ ɩlɛnɑ Tɑfiiti kooli yǝlɑɑ tǝnɑɣɑ kʋpɑntʋ kɛ Tomɑ tǝnɑ tʋ Tɑcɑɑ hǝtɛ tɑɑ. \v 19 Ɩlɛnɑ Tɑfiiti tɑlɑ ɑpɑlɑɑ nɑ ɑlɑɑ mpɑ pɑɑ kotɑ tǝnɑ tɔɣɔ tɔɣɔnɑɣɑ. Pɑɑ wei kɛ potopoto, nɑ nɑntʋɣʋ, nɑ sʋlʋm, nɑ pɑ́ kpe. \p \v 20 Tɑfiiti mǝlɑ tǝyɑɣɑ sɩ ɩ kooliɣi ɩ nyǝ́mɑ kɛ kʋpɑntʋ, ɩlɛnɑ Mikɑɑlɩ lɩɩ nɑ ɩ́ sǝŋɩ-ɩ nɑ ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Amɑ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ teeli ɩnɛɣɛ sɑŋɑ pɔpɔtʋ kɛ́. N wɔɣɔsɑ nyɑ́ kɑwulɑɣɑ wontu nɑ ń pɑɑkɩ nyɑ́ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ yomɑɑ ɑlʋ nyǝ́mɑ ɩsɛntɑɑ ɩsɩɩ yʋlʋ kɛ yem. \p \v 21 Ntɛnɑ Tɑfiiti cɔ-ɩ sɩ: Tɑcɑɑ wei ɩ kisɑ nyɑ́ cɑɑ nɑ ɩ́ lǝsɩ-m sɩ mɑ́ lɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ wulɑʋ tɔ ɩ ɩsɛntɑɑ kɛ́ mɑ pɑɑwɑ. \v 22 Mɑ cɑɑ mɑ pɑsɑ mɑ tɩ nɑ mɑ́ pǝsɩ kpɛtɛ nɑ pǝ́ kǝlɩ mpʋ. Pɑɑ nɑ mpʋ tɔ, mɑ nyʋɣʋ kɑ́ kʋlɩ yomɑɑ ɑlʋ nyǝ́mɑ mpɑ n yɔɣɔtǝɣɩ tɔ pɑ ɩsɛntɑɑ kɛ́. \p \v 23 Sɑyuli pɛɛlɔ Mikɑɑlɩ nɑ ɩ sǝm tɔ ɩ tɑ lʋlɩ pǝyɑɣɑ. \c 7 \s1 Ɩsɔ sɩɩwɑ nɔɣɔ kɛ Tɑfiiti nɑ ɩ tǝyɑɣɑ nyǝ́mɑ \r (Kʋtɔɔsʋtʋ I 17:1-15) \p \v 1 Tɑcɑɑ yɑpɑ wulɑʋ kɛ ɩ kolontunɑɑ niŋ tɑɑ, ɩlɛnɑ ɩ́ mǝlɩ ɩ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ kʋfɑlɑɣɑ tɑɑ nɑ hɛɛsʋɣʋ. \v 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ ɩ tɔmɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Nɑtɑŋ sɩ: Pǝ tɑ mʋnɑ sɩ mɑ́ɑ́ wɛɛ kutuluɣu kʋpɑŋkʋ tɑɑ nɑ Ɩsɔ ɑtɑkɑɑ nɑ́ɑ́ wɛ cokǝle tɑɑ. \v 3 Ntɛnɑ Nɑtɑŋ cɔ wulɑʋ sɩ: Polo nɑ ń lɑ pǝ tǝnɑ mpi n mɑɣɑsǝɣɩ nyɑ́ tɑɑ tɔ. Mpi tɔ, Tɑcɑɑ wɛ nyɑ́ wɑɑlɩ kɛ́. \p \v 4 Ahoo yuwɑ ɩlɛnɑ Tɑcɑɑ tɔ Nɑtɑŋ sɩ: \v 5 Polo nɑ ń heeli mɑ pǝyɑlʋ Tɑfiiti sɩ pǝ tɑɣɑ ɩnɩ ɩ kɑ ŋmɑnɑ-m tǝyɑɣɑ ŋkɑ kɑ tɑɑ mɑɑ cɑɣɑ tɔ. \v 6 Hɑtoo mɑ lǝsʋɣʋ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɛ Icipiti tɑɑ nɑ pǝ́ sɩɩnɑ sɑŋɑ tɔ mɑ tɑ sʋʋtɑ kutuluɣu tɑɑ. Cokǝle tɑɑ kɛ́ mɑ wɛ mpʋ. \v 7 Too mɑ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tǝ lɩɩʋ tɔ, mɑ tɑ pɔɔsǝtɑ pɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ mpɑ mɑ lǝsɑɑ tɔ pɑ tɑɑ nɔɣɔlʋ sɩ pepe tɔɔ kɛ́ pɑ tɑ ŋmɑ-m kutuluɣu kʋpɑŋkʋ. \p \v 8 Mpʋ tɔ, heeli mɑ pǝyɑlʋ Tɑfiiti sɩ Tomɑ tǝnɑ tʋ Tɑcɑɑ mɑ́, mɑ yɔɣɔtɑɑ sɩ ntiɣile tɑɑ kɛ́ mɑ kpɑɣɑ-ɩ heeŋ wɑɑlɩ sɩ ɩ́ lɑ mɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ wulɑʋ \v 9 nɑ mɑ́ɑ́ wɛ ɩ wɑɑlɩ kɛ́ ɩ tɔntɛ tǝnɑ tɑɑ. Ɩlɛnɑ mɑ́ kpiisi ɩ kolontunɑɑ tǝnɑ nɑ mɑ́ kʋsɩ ɩ nyʋɣʋ ɩsɩɩ ɑtɛ sɔsɑɑ lɛlɑɑ. \v 10 Ɩlɛnɑ mɑ́ hɑ mɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɛ tǝcɑɣɑlɛ sɩ pɑ́ cɑɣɑ teu nɑ pʋlʋ ɩ́ tɑɑ peɣeli-wɛ. Yǝlɑɑ ɑsɑɣɑɑ ɩ́ tɑɑ tɔɣɔ pɑ ɩsɛ, \v 11 ɩsɩɩ sɑɑ wei mɑɑ kpɑ pɑɑsǝnlɑɑ kɛ mɑ yǝlɑɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tɔɔ tɔ. Pǝyele mɑ yɑpɑ-ɩ ɩ kolontunɑɑ tǝnɑ niŋ tɑɑ sɩ ɩ́ hɛɛsɩ. Tɑcɑɑ sɩ: Pʋntʋ ɩnɩ ɩ kɑ sɩɩnɑ-m tǝyɑɣɑ, pǝ tɑɣɑ Tɑfiiti kɑ́ ŋmɑnɑ-kɛ. \v 12 Ye pǝ tɑlɑ nyɑ́ kʋyɑkʋ nɑ n sǝpɑ ɩlɛ mɑɑ lǝsɩ nyɑ́ piyɑ mpɑ n lʋlǝnɑ nyɑ́ tɑpʋɣʋ tɔ pɑ tɑɑ nɔɣɔlʋ nɑ mɑ́ kpɑ-ɩ wulɑʋ. \v 13 Ɩnɩ ɩ kɑ́ ŋmɑnɑ-m tǝyɑɣɑ nɑ mɑɑ yele nɑ ɩ kɑwulɑɣɑ kumte wɛɛ tɑm tɔɔ. \v 14 Ɩ kɑ́ nyǝnǝɣɩ-m ɩ cɑɑ nɑ mɑɑ nyǝnǝɣɩ-ɩ mɑ pǝyɑɣɑ. Ye ɩ pǝntǝnɑ-m mɑɑ hɔ ɩ kpɑŋʋɣʋ ɩsɩɩ pɑ lɑkʋɣʋ pǝyɑɣɑ tɔ. \v 15 Amɑ mɑ kɑɑ yele-ɩ pɛɛlɛɛ hʋlʋɣʋ ɩsɩɩ mɑ lɑpʋ Sɑyuli nɑ mɑ́ lɔ-ɩ nɑ mɑ́ lɛɛtɩ-ŋ ɩ lonte tɔ. \v 16 Nyɑ́ kɑwulɑɣɑ nɑ nyɑ́ kumte nɑ nyɑ́ piitim pɩɩ wɛɛ tɑm tɔɔ kɛ́. \p \v 17 Nti nti Ɩsɔ heelɑ Tɑfiiti nɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Nɑtɑŋ nɔɣɔ tɔɣɔlɛ. \s1 Tɑfiiti sɛɛʋ kɛ Ɩsɔ \r (Kʋtɔɔsʋtʋ I 17:16-27) \p \v 18 Mpʋɣʋlɛ Tɑfiiti polɑ Ɩsɔ cokǝle tɑɑ nɑ ɩ́ yɔɣɔtǝnɑ Ɩsɔ sɩ: Hɑɩ, Tɑcɑɑ tɑ Ɩsɔ, mɑ́ nɑ mɑ tǝyɑɣɑ tǝ kɛ́ we nɑ ń kɔŋnɑ-m timpi tɑɑ mɑ wɛ ɩsǝntɔ tɔ? \v 19 Pǝlɛ pǝ pɑɑsi nɑ ń tɑsǝɣɩ mɑ tǝyɑɣɑ sɩɩʋ tɔm nɑ? Ye pǝ tɑɣɑ Ɩsɔ, yʋlʋ kɑɑ pǝsɩ nɑ ɩ́ yɔɣɔtɩ mpʋ pǝ tɑkɑ. \v 20 Wentiɣi mɑ tɑkɑ mɑ wɛnɑ sɩ mɑ heeliɣi-ŋ? N nyǝmɑ-m kɛ́. \v 21 Nyɑ́ mɑɣɑmɑɣɑ n sɔɔlǝnɑ nɑ ń lɑ tǝmɑ sɔsɔɔnɑ ɑnɛ, nɑ ń kuli-m tɔm tǝnɛ tǝ tɔɔ ɩsɩɩ n kɑ yɔɣɔtʋɣʋ tɔ. \v 22 Tɑcɑɑ Ɩsɔ n kɛ́ Sɔsɔ kɛ́. Mpi tɔ, nɔɣɔlʋ tɑ nǝɣǝsǝnɑ-ŋ. Ye tǝ kɛɛsǝnɑ nti ɩnɩ tǝ nɩɩnɑ tɑ ŋkpɑŋŋ tɔ nɔɣɔlʋ ɩ fɛɩ ɩsɩɩ nyɑ́. \v 23 Piitim nɑpǝlɩ pǝ fɛɩ nɑ pǝ́ nǝɣǝsǝnɑ nyɑ́ yǝlɑɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ mpɑ n kɔmɑ nɑ ń yɑ sɩ tǝ pǝsɩ nyɑ́ nyǝ́mɑ nɑ nyɑ́ hǝtɛ yɑɑ nɑ ń lɑ-tʋɣʋ piti tǝmɑ nɑ kɔkɔlɔ nyǝm nɑ ń yɑ-tʋɣʋ Icipiti tɑɑ nɑ ń tɔɣɔnɩ piitimnɑɑ lɛlɑɑ nɑ pɑ tɩɩŋ. \v 24 Nɑ tǝ pǝsɩ nyɑ́ nyǝ́mɑ kɛ tɑm tɔɔ, nɑ nyɑɑ pǝsɩ tɑ Ɩsɔ. \v 25 Mpʋ tɔ, Tɑcɑɑ Ɩsɔ yele nɑ tɔm nti n yɔɣɔtɑ mɑ nɑ mɑ tǝyɑɣɑ tɑ́ tɔɔ tɔ tǝ́ lɑ nɑ tǝ́ wɛɛ ḿpʋ́ɣʋ́ tɑm tɔɔ. \v 26 Nyɑ́ hǝtɛ ɩ́ wɛɛ sɔsɔɔlɛ nɑ yǝlɑɑ pʋɣʋlǝɣɩ tɑm sɩ: Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ Ɩsɔ kɛlɛ Tomɑ tǝnɑ tʋ Tɑcɑɑ nɑ ń pɑɑsǝɣǝnɑ mɑ tǝyɑɣɑ. \v 27 Mpi tɔ, Tɑcɑɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ Ɩsɔ, nyɑ́ tʋnɑ nyɑ́ tɔm kɛ mɑ ŋkpɑŋŋ tɑɑ sɩ n kɑ́ sɩɩ mɑ tǝyɑɣɑ. Pǝ tɔɔ kɛ́ mɑ kɑɑsɑ mɑ tɩ nɑ mɑ́ sǝlǝmɩ-ŋ sǝlǝmʋɣʋ kʋnɛ. \v 28 Tɑcɑɑ Ɩsɔ, n kɛ́ Ɩsɔ kɛ́. Nɑ ń yɔɣɔtɑ nti n lɑkɩ-tǝɣɩ. Nyɑ́ kɛɛsǝnɑ-m nyɑ́ kʋpɑntʋ tǝnɛ tǝ tɔm. \v 29 Kooli mɑ tǝyɑɣɑ kɛ kʋpɑntʋ nɑ kɑ́ wɛɛ tɑm tɔɔ ɩsɩɩ n yɔɣɔtʋɣʋ tɔ, nɑ kʋpɑntʋ ntɩ tǝ́ wɛɛ kɑ tɔɔ kɛ́ tɑm. \c 8 \s1 Tɑfiiti kǝlɑ ɩ kolontunɑɑ lɛlɑɑ \r (Kʋtɔɔsʋtʋ I 18:1-13) \p \v 1 Pǝlɛ pǝ wɑɑlɩ kɛ́ Tɑfiiti tɑsɑ Filiisi nyǝ́mɑ kɛ yoonɑʋ nɑ ɩ́ ŋmɑkǝlɩ-wɛ nɑ ɩ́ lɛɛkɩ pɑ ɩcɑtɛ sɔsɔɔlɛ nte pɛlɛ pɑɑ tɔɣɑɑ tɔ. \v 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑfiiti yoonɑ Mowɑpʋ nyǝ́mɑ nɑ ɩ́ kpɑ-wɛɣɛ yomle. Ɩlɛnɑ ɩ́ hɩɩsɩ-wɛɣɛ ɑtɛ, nɑ pɑ́ kɑlɑ yǝlɑɑ tooso, ɩlɛ pɑ kʋ nɑɑlɛ. Pɑ́ kɑlɑ yǝlɑɑ tooso, pɑ kʋ nɑɑlɛ. Pǝ kɑɑsɑ mpɑ ɩlɛnɑ pɛlɛ pɑ́ lɑkɩ Tɑfiiti kɛ tǝmlɛ nɑ pɑ́ fɛlǝɣɩ-ɩ lɑmpuu. \v 3 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑfiiti yoonɑ Lehopɩ pǝyɑlʋ Hɑtǝsɛɛ wei ɩ kɛ́ Sopɑ wulɑʋ tɔ nɑ ɩ́ kǝlɩ-ɩ wɑɑtʋ wei ɩ́lɛ́ ɩ kʋlɑɑ sɩ ɩ mʋɣɩ Ɩfǝlɑtɩ pɔɣɔ nɔɣɔ tɛtʋ tɔ. \v 4 Ɩlɛnɑ Tɑfiiti lɛɛkɩ ɩ kpɑɣɑnǝŋ cɑɣɑlɑɑ iyɑɣɑ nɑ nɑsǝtoso nɑ nɩɩnʋwɑ (1700) nɑ yoolɑɑ nɔɔhɛɛ tɔntɑɑ kɛ iyisi hiu (20000), nɑ ɩ́ sɛtɩ kpɑɣɑnǝŋ tǝnɑ nɔɔhɛɛ holɑ nɑ pǝ́ kɑɑsɩ ɩsɩɩ yoou kɛɛkɛnɑɑ nɩɩnʋwɑ (100) kpɑɣɑnǝŋ tike. \v 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑmɑsɩ Silii nyǝ́mɑ polɑ wulɑʋ kɛ sǝnɑʋ, ɩlɛnɑ Tɑfiiti kʋ pɛlɛɣɛ yoolɑɑ iyisi hiu nɑ nɑɑlɛ (22000). \v 6 Nɑ ɩ́ ponɑ yoolɑɑ kɛ Tɑmɑsɩ Silii tɑɑ, nɑ ɩcɑtɛ nyǝ́mɑ lɑkɩ-ɩ tǝmlɛ nɑ pɑ́ fɛlǝɣɩ-ɩ lɑmpuu. Pɑɑ timpiɣi Tɑfiiti polɑɑ, Tɑcɑɑ kentɑɣɑɑ ɩ tɔɔ kɛ́. \v 7 Ɩlɛnɑ Tɑfiiti kpɑɣɑ Hɑtǝsɛɛ yoolɑɑ kpɑlǝŋ wʋlɑ nyǝŋ nɑ ɩ́ ponɑ Yosɑlɛm. \v 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑfiiti kuu nyǝɣǝlʋɣʋ kʋsɛɛmʋɣʋ nyǝɣǝtʋ kɛ sɔsɔm kɛ Hɑtǝsɛɛ ɑcɑlɛɛ nnɑ pɑ yɑɑ sɩ Petɑ nɑ Pelotɑyi tɔ ɑ tɑɑ. \p \v 9 Mpʋɣʋlɛ Hɑmɑtɩ wulɑʋ Tou nɩɩwɑ sɩ Tɑfiiti kʋwɑ Hɑtǝsɛɛ yoolɑɑ tǝnɑ. \v 10 Ntɛnɑ ɩ́ tili ɩ pǝyɑlʋ Yolɑm kɛ Tɑfiiti tɛ sɩ: Polo nɑ ń sɛɛ-ɩ nɑ ń sɑmɩ-ɩ timpi ɩ pǝsɑɑ nɑ ɩ́ kpili Hɑtǝsɛɛ nɑ ɩ nyǝ́mɑ nɑ ɩ́ kʋ-wɛ tɔ. Mpi tɔ, Tou yookɑɣɑnɑ Hɑtǝsɛɛ kɛ́. Ɩlɛnɑ Solɑm ponɑ liɣitee nyǝɣǝtʋ nɑ wʋlɑ nɑ nyǝɣǝlʋɣʋ kʋsɛɛmʋɣʋ kɛ hɛɛsɩ hɛɛsɩ. \v 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑfiiti sɩɩ nyǝɣǝtʋ ntǝɣɩ Tɑcɑɑ ɩsɩɩ ɩ kɑ sɩɩʋ liɣitee nyǝɣǝtʋ nɑ wʋlɑnɑɑ mpɑ ɩ lɛɛkɑ piitimnɑɑ mpɑ ɩ yoonɑɑ nɑ ɩ́ kǝlɩ tɔ. \v 12 Ɩsɩɩ Silii nyǝ́mɑ nɑ Mowɑpʋ nyǝ́mɑ nɑ Amoni nyǝ́mɑ nɑ Filiisi nyǝ́mɑ nɑ Amɑleke nyǝ́mɑ nɑ Sopɑ wulɑʋ Hɑtǝsɛɛ nɑ ɩ nyǝ́mɑ. \v 13 Ɩsǝnɑ Tɑfiiti lɑpɑ nɑ ɩ nyʋɣʋ kʋlɩ tɔɣɔlɛ. \p Tɑfiiti kǝlɑ Silii nyǝ́mɑ nɑ ɩ́ mǝlǝɣɩ kpente, ɩlɛnɑ ɩ́ kʋ Ɩtɔm nyǝ́mɑ kɛ yǝlɑɑ iyisi pǝlefɛɩ hiu (18000) kɛ timpi pɑ yɑɑ sɩ Tɔm tɛtɛkǝlɛ tɑɑ tɔ. \v 14 Ɩ kǝlɑ Ɩtɔm nyǝ́mɑ ɩlɛnɑ ɩ́ sɩɩ yoolɑɑ kɛ pɑ tɛtʋ tǝnɑ tɑɑ nɑ ɩcɑtɛ nyǝ́mɑ lɑkɩ-ɩ tǝmlɛ. Pɑɑ timpiɣi Tɑfiiti polɑɑ, Tɑcɑɑ kentɑɣɑɑ ɩ tɔɔ kɛ́. \s1 Tɑfiiti wɑɑlɩ nyǝ́mɑ hǝlɑ \r (Kʋtɔɔsʋtʋ I 18:14-17) \p \v 15 Tɑfiiti tɔɣɔ kɑwulɑɣɑ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tǝnɑ tɔɔ kɛ́ nɑ ɩ́ tǝŋǝɣɩ tɑmpɑnɑ nɑ ɩ́ pɑɑsǝɣǝnɑ-wɛ. \v 16 Seluyɑ pǝyɑlʋ Sowɑpɩ kɛlɛ yoolɑɑ nyʋɣʋ tʋ, nɑ Ahiluti pǝyɑlʋ Yosɑfɑtɩ kɛlɛ tɑkǝlɑsɩ sɩɩlʋ. \v 17 Ahitupi pǝyɑlʋ Sɑtɔkɩ nɑ Apiyɑtɑɑ pǝyɑlʋ Ahimelɛkɩ kɛlɛ kɔtǝlɑɑ. \v 18 Selɑyɑ kɛlɛ tɑkǝlɑsɩ ŋmɑɑlʋ nɑ Yoyɑtɑ pǝyɑlʋ Penɑyɑ kɛlɛ yoolɑɑ mpɑ pɑ tɑŋɑɣɑ wulɑʋ tɔ pɑ nyʋɣʋ tʋ. Tɑfiiti pǝyɑlɑɑ ntɛ́ sɔpɑɑpǝnɑɑ. \c 9 \s1 Mefipɑɑlɩ pote kɛ Tɑfiiti tɛ \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ Tɑfiiti pɔɔsɑɑ sɩ pǝ tɑ kɑɑsɩ Sɑyuli tǝyɑɣɑ tʋ nɔɣɔlʋ nɑ mɑ́ lɑpɩ-ɩ kʋpɑntʋ kɛ Sonɑtɑŋ tɔɔ? \p \v 2 Sɑyuli tǝyɑɣɑ tǝmlɛ tʋ nɔɣɔlʋ ɩ kɑ wɛ tǝnɑ nɑ pɑ́ yɑɑkɩ-ɩ sɩ Sipɑ. Mpʋɣʋlɛ pɑ kpɑɣɑ ɑpɑlʋ ɩnɩ nɑ pɑ́ ponɑ-ɩ Tɑfiiti kiŋ. Ɩlɛnɑ wulɑʋ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Nyɑɣɑ pɑ yɑɑkɩ sɩ Sipɑ? Apɑlʋ ɩnɩ ɩ tisɑɑ, \v 3 ɩlɛnɑ wulɑʋ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Pǝ tɑ kɑɑsɩ Sɑyuli tǝyɑɣɑ tʋ nɔɣɔlʋ nɑ mɑ́ lɑpɩ-ɩ kʋpɑntʋ kɛ Ɩsɔ tɔɔ? Ntɛnɑ ɑpɑlʋ ɩnɩ sɩ Sonɑtɑŋ pǝyɑlʋ wɛɛ nɑ pǝ́ kɑɑnɑ-ɩ. \v 4 Ntɛnɑ wulɑʋ sɩ: Ɩ wɛ le? Sipɑ sɩ: Ɩ wɛ Amiyɛlɩ pǝyɑlʋ Mɑkii tɛɣɛ timpi pɑ yɑɑ sɩ Lo-Tɑpɑɑ tɔ. \p \v 5 Ɩlɛnɑ wulɑʋ tili nɑ pɑ́ kɔnɑ-ɩ. \v 6 Sonɑtɑŋ pǝyɑlʋ Mefipɑɑlɩ tɑlɑ Tɑfiiti tɛ ɩlɛnɑ ɩ́ hǝntɩ-ɩ ɑtɛ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ yɑɑ ɩ hǝtɛ ɩlɛnɑ ɩ sɛɛ sɩ: Mɑɣɑlɔ tɑ cɑɑ. \v 7 Ntɛnɑ wulɑʋ sɩ: Tɑɑ nyɑ́, mɑ cɑɑ mɑ lɑ-ŋ kʋpɑntʋ kɛ nyɑ́ cɑɑ Sonɑtɑŋ tɔɔ. Mɑɑ cɛlɛ-ŋ nyɑ́ cɔsɔ Sɑyuli tɛtʋnɑɑ tǝnɑ nɑ mɑ́ nɑ-ŋ tɩɩ tɔkǝnɑ tǝntǝmlɛ kɛ tɑm. \p \v 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ Mefipɑɑlɩ tɑsɑ hǝntʋɣʋ kɛ ɑtɛ nɑ ɩ́ tɔ sɩ: Hɑɩ, tɑ cɑɑ, mɑɣɑlɛ ɑwe, mɑ wɛ ɩsɩɩ hɑɣɑ kʋsǝpɑɣɑ kɛ́ nɑ ń pɑɑsǝɣǝnɑ-m mpʋ ɩnɩ? \p \v 9 Kɛlɛnɑ wulɑʋ yɑɑ Sipɑ nɑ ɩ́ heeli-ɩ sɩ: Mɑ cɛlǝɣɩ nyɑ́ cɑɑ Sɑyuli nɑ ɩ tǝyɑɣɑ nyǝ́mɑ nyǝm tǝnɑɣɑ Mefipɑɑlɩ. \v 10 Nyɑ́ nɑ nyɑ́ piyɑ nɑ nyɑ́ tǝmlɛ nyǝ́mɑ ɩ kɑ́ hɑlǝɣɩ-ɩ kɛ́ nɑ ɩ́ tɑɑ lɑŋ kʋhɑlǝm. Ɩlɛ mɑ nɑ-ɩ tɩɩ tɔkǝnɑ tǝntǝmlɛ kɛ tɑm. \p Pǝyele Sipɑ kɑ wɛnɑ piyɑ nɑɑnʋwɑ nɑ kɑkpɑsɩ kɛ́, nɑ tǝmlɛ nyǝ́mɑ kɛ hiu. \v 11 Ntɛnɑ Sipɑ cɔ wulɑʋ sɩ: Tɑ cɑɑ, mɑɑ lɑ teitei kɛ́ ɩsɩɩ n heelɑ-m tɔ. Ɩlɛnɑ Mefipɑɑlɩ sʋʋ wulɑʋ kiŋ kɛ tɔɣɔʋ ɩsɩɩ ɩ mɑɣɑmɑɣɑ ɩ kʋlʋlʋ. \p \v 12 Mefipɑɑlɩ kɑ wɛnɑ pǝyɑɣɑ sǝkpelɑɣɑ nɑkǝlɩ nɑ pɑ́ yɑɑ-kɛ sɩ Mikɑ. Ḿpʋ́ɣʋ́ Sipɑ tǝyɑɣɑ nyǝ́mɑ tǝnɑ pǝsɑ ɩ tǝmlɛ nyǝ́mɑ. \v 13 Yosɑlɛm kɛ ɩ kɑ wɛɛ. Mpi tɔ, ɩ nɑ wulɑʋ pɑ tɔkɑɣɑnɑ. Pǝyele pɩɩ kɑɑnɑ Mefipɑɑlɩ nɔɔhɛɛ nɑɑlɛɣɛ. \c 10 \s1 Tɑfiiti kǝlʋɣʋ kɛ Amɑleke nyǝ́mɑ nɑ Silii nyǝ́mɑ \r (Kʋtɔɔsʋtʋ I 19:1-5) \p \v 1 Pǝlɛ pǝ wɑɑlɩ kɛ́ Amoni wulɑʋ Nɑhɑsɩ sǝpɑ nɑ ɩ pǝyɑlʋ Hɑnuŋ lɛɛtɩ ɩ lonte tɑɑ. \v 2 Mpʋɣʋlɛ Tɑfiiti tɔmɑ sɩ: Mɑɑ lɛɛtɩ Hɑnuŋ kɛ kʋpɑntʋ kɛ nti ɩ cɑɑ kɑ lɑpɑ-m tɔ. Ɩlɛnɑ ɩ́ tili sɩ pɑ́ sɛɛ-ɩ ɩ cɑɑ lǝyɑɣɑ. Tǝmlɛ nyǝ́mɑ tɑlɑ Amoni nyǝ́mɑ tɛtʋ tɑɑ, \v 3 ɩlɛnɑ tɛtʋ ntɩ tǝ ɑwulɑɑ sǝkpemɑ tɔ pɑ wulɑʋ Hɑnuŋ sɩ: N nyǝ́mɑ sɩ lǝyɑɣɑ sɛɛʋ tɔɔ kɛ́ Tɑfiiti tilɑ ɩ yǝlɑɑ nɑ? Ɩ tilɑ-wɛɣɛ sɩ pɑ́ feŋ tɑ ɩcɑtɛ nɑ pɑ́ nyɩ-tɛ nɑ pɑ́ wɑkǝlɩ-tɛ. \p \v 4 Tǝnɑɣɑlɛ Hɑnuŋ kpɑ Tɑfiiti tillɑɑ mpɛ nɑ ɩ́ hʋ pɑ tɑntǝŋ kɛ nnyɛnyɛkǝŋ, nɑ ɩ́ sɛtɩ pɑ tokonɑɑ nɑ pǝ́ kpɑ pɑ tɑpɑnɔɔsɩ. Ɩlɛnɑ ɩ yele-wɛ. \v 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ fɛɛlɛ kpɑ-wɛɣɛ sɔsɔm. Tɑfiiti nɩɩ mpi pɑ lɑpɑ-wɛ tɔ, ɩlɛnɑ ɩ́ tili sɩ pɑ́ sɑɑlɩ Yeliko hɑlǝnɑ pɑ tɑntǝŋ nyɔ, ɩlɛnɑ pǝ́cɔ́ pɑ́ kpe. \s1 Amoni nyǝ́mɑ nɑ Silii nyǝ́mɑ pɑ yoonɑʋ \r (Kʋtɔɔsʋtʋ I 19:6-19) \p \v 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ Amoni nyǝ́mɑ cɛkǝnɑɑ sɩ Tɑfiiti hɑɣɑ-wɛ nɑ pɑ́ɑ́nɑ́ kɛ pɑ ɩsɑɣɑtʋ ntɩ tǝ tɔɔ. Ɩlɛnɑ pɑ́ polo Pɛtɩ-Lehopɩ nɑ Sopɑ Silii nyǝ́mɑ kiŋ nɑ pɑ́ kpɑɣɑ yoolɑɑ ɑpɑɑ nyǝ́mɑ kɛ iyisi hiu (20000), nɑ Mɑɑkɑ wulɑʋ tɛɣɛ yoolɑɑ iyɑɣɑ (1000), nɑ Topi nyǝ́mɑ tɛɣɛ yoolɑɑ iyisi nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ (12000). \v 7 Tɑfiiti nɩɩ mpʋ, ɩlɛnɑ ɩ́ tili ɩ yoolɑɑ nyʋɣʋ tʋ Sowɑpɩ nɑ yoolɑɑ ɑpɑlɑɑ tǝnɑ. \v 8 Mpʋɣʋlɛ Amoni nyǝ́mɑ lɩɩwɑ nɑ pɑ́ pɩɩlɩ pɑ ɩcɑtɛ nɔnɔɣɔ, nɑ Sopɑ nɑ Pɛtɩ-Lehopɩ Silii nyǝ́mɑ nɑ Topi nɑ Mɑɑkɑ pǝ yǝlɑɑ nɑ́ɑ́ wɛ tɑwɑ tɑɑ nɑ pɑ mpɑɑ. \v 9 Ɩlɛnɑ Sowɑpɩ cɛkǝnɑ sɩ ɩ kɑ́ yoo tɑɑ nɑ wɑɑlɩ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ lǝsɑ Ɩsɛɣɛlɩ yoolɑɑ tɑɑ yoolɑɑ nɑ pɛlɛ pɑ́ yookinɑ Silii nyǝ́mɑ. \v 10 Pǝ kɑɑsɑ mpɑ ɩlɛnɑ ɩ́ yelinɑ pɛlɛɣɛ ɩ neu Apisɑyi sɩ pɛlɛ pɑ́ yoonɑ Amoni nyǝ́mɑ. \v 11 Nɑ ɩ́ heeli-ɩ sɩ: Ye Silii nyǝ́mɑ ɩ́ kpilɑ-m, ɩlɛ n kɔɔ nɑ ń sǝnɑ-m, yɑɑ ye Amoni nyǝ́mɑ kpilinɑ nyɑ́, ɩlɛ mɑ́ɑ́ kɔɔ nɑ mɑ́ sǝnɑ-ŋ. \v 12 Tɔɣɔ ɑpɑlʋtʋ nɑ tǝ́ kɑɑsɩ tɑ tǝɣɩ tɑ yǝlɑɑ nɑ tɑ Ɩsɔ ɑcɑlɛɛ tɔɔ. Ɩlɛ Tɑcɑɑ ɩ́ lɑ ɩ luɣu nyǝntʋ. \p \v 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sowɑpɩ nɑ ɩ yǝlɑɑ pɑ sʋʋ Silii nyǝ́mɑ tɛɛ sɩ pɑ́ yookinɑ-wɛ nɑ pɛlɛ pɑ́ tʋ cɑsǝlɛ. \v 14 Amoni nyǝ́mɑ nɑ́ nɑwɑ sɩ Silii nyǝ́mɑ sewɑ, ɩlɛnɑ pɛlɛ pɑ́ tʋ-tɛ nɑ pɑ́ sʋʋ ɩcɑtɛ. Ɩlɛnɑ Sowɑpɩ mǝlɩ nɑ ɩ́ kpe Yosɑlɛm. \p \v 15 Silii nyǝ́mɑ nɑwɑ sɩ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kǝlɑ-wɛ, ɩlɛnɑ pɑ́ koti pɑ yoolɑɑ tɔtɔ. \v 16 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ Hɑtǝsɛɛ tilɑɑ nɑ pɑ́ yɑɑ Ɩfǝlɑtɩ pɔɣɔ wɑɑlɩ Silii nyǝ́mɑ lɛlɑɑ nɑ ɩ yoolɑɑ wulɑʋ Sopɑkɩ kpɑɣɑ-wɛ nɑ pɑ́ tɛɛ Helɑm. \v 17 Pɑ heelɑ-tǝɣɩ Tɑfiiti, ɩlɛnɑ ɩ́ koti Ɩsɛɣɛlɩ yoolɑɑ tǝnɑ nɑ pɑ́ tɛsɩ Yɑɑtɑnɩ nɑ pɑ́ polo Helɑm. Ḿpʋ́ɣʋ́ Silii nyǝ́mɑ tɑɣɑnɑ pɑ tɩ nɑ pɑ́ nɑ Tɑfiiti pɑ́ suli nɑ pɑ́ yoo. \v 18 Amɑ pɑ kuu-tɛɣɛ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ ɩsɛntɑɑ, nɑ Tɑfiiti kʋ yoou kɛɛkɛnɑɑ nɑsǝtoso nɑ nɩɩnʋwɑ (700) pɑɑsǝnlɑɑ nɑ kpɑɣɑnǝŋ cɑɣɑlɑɑ kɛ iyisi nɩɩlɛ (40000) nɑ ɩ́ kʋ pɑ yoou wulɑʋ Sopɑkɩ. \p \v 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ Hɑtǝsɛɛ wɑɑlɩ ɑwulɑɑ sǝkpemɑ nɑwɑ sɩ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kʋ pɑ yǝlɑɑ kɛ sɔsɔm, ɩlɛnɑ pɑ́ polo nɑ pɑ́ nɑ-wɛ pɑ́ ciiki nɑ pɑ́ lɑkɩ-wɛɣɛ tǝmlɛ. Silii nyǝ́mɑ tɑ pǝsɩ tɔtɔ sɩ pɑ́ sǝnɑ Amoni nyǝ́mɑ. \c 11 \s1 Tɑfiiti nɑ Pɑsepɑ pɑ tɔm \p \v 1 Pǝnɑɣɑ sikɑɑ nɑ pǝ́ tɑlɑ wɑɑtʋ wei ɑwulɑɑ tɛɛkɩ yoou tɔ, ɩlɛnɑ Tɑfiiti kʋsɩ ɩ yoolɑɑ wulɑʋ Sowɑpɩ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ yoolɑɑ tǝnɑ sɩ pɑ́ polo pɑ́ kʋ Amoni nyǝ́mɑ tǝnɑ nɑ pɑ́ lɛɛkɩ Lɑpɑ ɩcɑtɛ. Amɑ Tɑfiiti mɑɣɑmɑɣɑ tɑ polo. \p \v 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ Tɑfiiti lɩɩnɑ tǝhǝntǝlɛ kɛ tɑɑnɑɣɑ, nɑ ɩ́ cɔɔkɩ kutuluɣu pɑtɑ tɔɔ. Ɩlɛ ɩ loosɑ ɑlʋ nɔɣɔlʋ ɩ sɔɔkɩ lʋm ntɛ, nɑ ɩ ɩsɛntɑɑ lɩɩwɑ pǝ tɩɩ fɛɩ. \v 3 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ tilɑɑ nɑ pɑ́ pɔɔsɩ ɩ tɔɔ. Ɩlɛnɑ pɑ́ cɔ-ɩ sɩ Ɩliyɑm pɛɛlɔ Pɑsepɑ kɛ́. Ɩ pɑɑlʋ kɛlɛ Hiti tʋ Yulii. \v 4 Ntɛnɑ ɩ́ tili nɑ pɑ́ ponɑ-ɩ ɑlʋ ɩnɩ nɑ ɩ́ sʋʋnɑ-ɩ nɑ ɩ́lɛ́ ɩ́ mǝlɩ ɩ tɛ. Pǝyele ɩ kɑ tɛmɑ ɩsɔtʋ nɑʋ ntɛ́ kpɑkpɑɑ nɑ ɩ́ lɑ ɑsilimɑ kɛɛlʋɣʋ kɔtɑɣɑ. \p \v 5 Alʋ nɑwɑ ɩ tɩ nɑ teu ɩlɛnɑ ɩ́ tili nɑ ɩ́ heeli Tɑfiiti. \p \v 6 Mpʋɣʋlɛ Tɑfiiti tilɑɑ nɑ ɩ́ heeli Sowɑpɩ sɩ ɩ́ yele Hiti tʋ Yulii nɑ ɩ́ kɔɔ. \p Ɩlɛnɑ Sowɑpɩ nɑ́ɑ́ yele Yulii. \v 7 Yulii kɔmɑ ɩlɛnɑ Tɑfiiti pɔɔsɩ-ɩ Sowɑpɩ nɑ yoolɑɑ nɑ yoou pɑ ɑlɑɑfǝyɑ tɔɔ. \v 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑfiiti heelɑ Yulii sɩ: Polo nyɑ́ tɛ nɑ ń hɛɛsɩ. \p Yulii lɩɩwɑ ɩlɛnɑ wulɑʋ lɑpɩ-ɩ kʋcɔɔʋ nɑ pɑ́ ponɑ-ɩ. \v 9 Amɑ ɩ́lɛ́ ɩ tɑ sʋʋ ɩ tɛ. Ɩ nɑ wulɑʋ tɑŋlɑɑ pɑ hǝntǝnɑ nɔnɔɣɔ tɛɛ. \v 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ tɑɣɑsɑ-tǝɣɩ wulɑʋ nɑ ɩ́lɛ́ ɩ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Anɩ n lɩɩnɑ mpɑɑʋ kɛ́. Ɩlɛ pepe tɔɔ kɛ́ n tɑ sʋʋ tǝyɑɣɑ? \v 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yulii cɔ-ɩ sɩ: Ɩsɔ ɑtɑkɑɑ nɑ Yutɑ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tǝnɑ hǝntǝɣɩ cokɑ tɑɑ kɛ́. Mɑ cɑɑ Sowɑpɩ nɑ ɩ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ nɑ́ wɛ nyɩɩtʋ tɑɑ. Ɩlɛnɑ mɑ́ɑ́ sʋʋ mɑ tǝyɑɣɑ tɑɑ nɑ mɑ́ tɔɣɔ nɑ mɑ́ nyɔɔ, nɑ mɑ́ hǝntǝnɑ mɑ ɑlʋ nɑ? Mɑ tuunɑ-ŋ sɩ mɑ kɑɑ lɑ mpʋ. \v 12 Ntɛnɑ Tɑfiiti heeli-ɩ sɩ: Tɔʋ, hɛɛsɩ sɑŋɑ, cele ɩlɛ mɑɑ yele nɑ ń mǝlɩ. \p Ɩlɛnɑ Yulii cɑɣɑ. \v 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑfiiti yɑɑ-ɩ ɩ tɛ nɑ ɩ́ tɔɣɔ nɑ ɩ́ nyɔɔ nɑ pǝ́ kʋ-ɩ. Pɑɑ nɑ mpʋ, ɑhoo yuwɑ tɔ, ɩ tɑ polo ɩ tɛ, ɩ́ nɑ tɑŋlɑɑ pɑ hǝntǝnɑ. \p \v 14 Tɛʋ femɑ ɩlɛnɑ Tɑfiiti ŋmɑɑ Sowɑpɩ kɛ tɑkǝlɑɣɑ nɑ ɩ́ tilinɑ-kɛɣɛ Yulii mɑɣɑmɑɣɑ \v 15 sɩ pɑ́ tɛlǝsɩ-ɩ timpi yoou hɑŋɑ teu tɔ nɑ pɑ́ yele-ɩ nɑ pɑ́ kʋ-ɩ. \s1 Pɑsepɑ pɑɑlʋ Yulii sǝm \p \v 16 Sowɑpɩ nyɑlɑ ɩcɑtɛ, ɩlɛnɑ ɩ́ ponɑ Yulii kɛ timpi yoolɑɑ tɑɑ yoolɑɑ tɑŋɑɑ tɔ. \v 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩcɑtɛ nyǝ́mɑ lɩɩwɑ nɑ pɑ́ yoonɑ Sowɑpɩ nɑ ɩ nyǝ́mɑ nɑ pɑ́ kʋ Tɑfiiti yoolɑɑ pɑɣɑlɛ nɑ pɑ́ kpɛŋnɑ Yulii nɑ pɑ́ kʋ tɔtɔ. \v 18 Ɩlɛnɑ Sowɑpɩ ŋmɑɑ Tɑfiiti kɛ tɑkǝlɑɣɑ nɑ ɩ́ kɛɛsɩ-ɩ pǝ tǝnɑ mpi pǝ lɑpɑ tǝyoole tɔ. \v 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑfiiti lɛlɑ tillu kɛ heeluɣu sɩ: Ye ń kɛɛsɑ wulɑʋ kɛ tɑ cɑkǝlɛ tɔm kɛ cǝnɛ, \v 20 ntɑnyɩ pɑ́ɑ́nɑ́ kɑ kpɑ-ɩ nɑ ɩ́ yɔɣɔtɩ sɩ pepe tɔɔ kɛ́ tǝ sʋʋ ɩcɑtɛ tɛɛ sɩ tǝ yookinɑ-tɛ. Anɩ tǝ nyǝmɑɣɑ sɩ ɩcɑtɛ nyǝ́mɑ tɔɔkɩ nyǝ́mɑ́. \v 21 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɑlʋ kɑ kʋnɑ Ketiyɔŋ pǝyɑlʋ Apimelɛkɩ. Tɛpɛɛsɩ ɩcɑtɛ tɛɛ kɛ́ ɩ kɑ sʋʋ mpʋ nɑ ɑlʋ yɑɣɑ-ɩ nɑmlɛ hɔɣɔlʋɣʋ nɑ koluŋɑ nyʋɣʋ tɑɑ. Ɩlɛ pepe tɔɔ kɛ́ tɑ́ kpǝtǝnɑ koluŋɑ kɛ mpʋ? Ɩlɛ n cɔ-ɩ sɩ nyɑ́ pǝyɑlʋ Yulii nɑ́ sǝpɑ tɔtɔ. \p \v 22 Ḿpʋ́ɣʋ́ tillu kɛɛsɑ Tɑfiiti kɛ nti Sowɑpɩ kɛɛsɑ-ɩ tɔ sɩ: \v 23 Kolontunɑɑ mpɛ pɑ kpilɑ-tʋɣʋ. Pɑ lɩɩ-tʋɣʋ kʋlɩɩʋ kɛ tɑwɑ tɑɑ nɑ tɑɑ tɔɣɔnɩ-wɛ nɑ tǝ́ tɑnɑ-wɛɣɛ pɑ ɩcɑtɛ nɔnɔɣɔ. \v 24 Ɩlɛnɑ koluŋɑ tɔɔ sǝŋlɑɑ nɑ́ɑ́ tɔ-tʋɣʋ nyǝ́mɑ́ nɑ pɑ́ kʋ tɑ tɑɑ pɑɣɑlɛ. Hɑlɩ nyɑ́ pǝyɑlʋ Yulii nɑ́ sǝpɑ tɔtɔ. \p \v 25 Tǝnɑɣɑlɛ Tɑfiiti cɔwɑ tillu sɩ: Polo nɑ ń heeli Sowɑpɩ sɩ, pɑɑ pǝ kʋwɑ ɩ yǝlɑɑ tɔ pǝ tɑɑ kǝlɩ-ɩ cɑɑlʋɣʋ. Pǝ wɛɛ kɛ́ sɩ ɩ́ polo ɩcɑtɛ tɔɔ nɑ toŋ nɑ ɩ́ kǝlɩ-tɛ. Nyɑɑ polɑɑ ń tɑsɑ-ɩ ḿpʋ́ɣʋ́ ɑpɑlʋtʋ. \p \v 26 Yulii ɑlʋ nɩɩwɑ sɩ ɩ pɑɑlʋ sǝpɑ, ɩlɛnɑ ɩ́ wii-ɩ. \v 27 Lǝyɑɣɑ tɛmɑ, ɩlɛnɑ Tɑfiiti tili nɑ ɩ́ kpɑɣɑ ɑlʋ nɑ ɩ́ lʋlɩ-ɩ ɑpɑlʋ pǝyɑɣɑ. Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑfiiti kʋlɑpǝtʋ ntɩ tǝ tɑ mɑɣɑ Tɑcɑɑ. \c 12 \s1 Nɑtɑŋ heeliɣi Tɑfiiti kɛ ɩ sɑlǝkɑ tʋɣʋ tɔm \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ tilɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Nɑtɑŋ kɛ Tɑfiiti kiŋ nɑ ɩ́ heeli-ɩ sɩ: Apɑlɑɑ nɑpǝlɩ pɑɑ wɛnɑ nɑɑlɛ kɛ ɩcɑtɛ kʋlʋmtǝlɛ tɑɑ, lɛlʋ kɛ toŋ tʋ nɑ lɛlʋ kɛ kʋnyɔntʋ. \v 2 Toŋ tʋ ɩnɩ ɩ kɑ wɛnɑ nɑɑŋ nɑ heeŋ kɛ sɔsɔm pǝ fɛɩ nyǝnʋɣʋ. \v 3 Hewɑɣɑ kʋlʋmɑɣɑ kɛ kʋnyɔntʋ nɑ́ɑ́ wɛnɑ nɑ ɩ́ tɔɔkɩ, nɑ kɑ́ nɑ ɩ piyɑ pɑ wɛɛ nɑ pɑ́ tɔkɩ nɑ pɑ́ nyɔɔkɩ tǝntǝmlɛ, nɑ kɑ́ hǝntǝɣɩ ɩ tɑtɛ tɑɑ nɑ ɩ́ nyǝnǝɣɩ-kɛ ɩsɩɩ ɩ pɛɛlɔ. \v 4 Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ ɩkɔm kɔmɑ toŋ tʋ ɩnɩ nɑ ɩ́ lɑ ɩ tɔlɑ pǝtɔɔtǝlɛ, nɑ ɩ́ kisi ɑ tɑɑ kɛ́ lǝsʋɣʋ sɩ ɩ lɑkǝnɑ ɩkɔm ɩnǝɣɩ mʋʋllɛ. Nɑ ɩ́ kpɑ kʋnyɔntʋ hewɑɣɑ ŋkɛ nɑ ɩ́ kʋ-ɩ. \p \v 5-6 Tǝnɑɣɑlɛ Tɑfiiti pɑ́ɑ́nɑ́ huuwɑ kpɑkpɑɑ tǝfɑɑ nɑ ɩ́ tɔ sɩ: Mɑ tuunɑ Tɑcɑɑ sɩ yʋlʋ wei ɩnɩ ɩ lɑpɑ mpʋ tɔ pǝ wɛɛ sɩ ɩ́ fɛlɩ heeŋ liɣiti kɛ yɑɑsi wei ɩ lɑpɑ mpʋ nɑ ɩ́ fɛɩnɑ pǝtɔɔtǝlɛ tɔ. Pǝyele pǝ tɩɩ mʋnɑ pɑ́ kʋ-ɩ kɛ́. \v 7 Ntɛnɑ Nɑtɑŋ sɩ: Nyɑɣɑlɛ yʋlʋ ɩnɩ. Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ Tɑcɑɑ yɔɣɔtɑɑ sɩ ɩnɩ ɩ kpɑnɑ-ŋ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ wulɑʋ nɑ ɩ́ yɑ-ŋ Sɑyuli niŋ tɑɑ \v 8 nɑ ɩ́ hɑ-ŋ tǝyɑɣɑ nɑ ɑlɑɑ nɑ ɩ́ tʋ nyɑ́ niŋ tɑɑ kɛ́ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ nɑ Yutɑ nyǝ́mɑ. Ye n kɑ heelɑ-ɩ sɩ pǝlɛ pǝ tɑ tɔɔ-ŋ ɩ kɑ sɔɔsɑ-ŋ. \v 9 Pepe tɔɔ kɛ́ n nyǝnɑ Tɑcɑɑ tɔm kɛ yem nɑ ń lɑ mpi pǝ tɑ mɑɣɑ-ɩ tɔ? N kʋ Yulii nɑ Amoni nyǝ́mɑ lɑɣɑtɛ, nɑ ń kpɑɣɑ ɩ ɑlʋ. \v 10 Timpi n nyǝnɑ-ɩ yem kɛ mpʋ nɑ ń kpɑɣɑ Yulii ɑlʋ tɔ, yoou kɑɑ hɑtǝlǝnɑ nyɑ́ tǝyɑɣɑ tɔtɔ. \v 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ tɑsɑɑ sɩ: Mɑɑ yele nɑ nyɑ́ piyɑ tɑɑ nɔɣɔlʋ wɑkǝlɩ nyɑ́ lɑŋlɛ. Mɑɑ hɑ nɔɣɔlʋɣʋ nyɑ́ ɑlɑɑ kɛ nyɑ́ ɩsɛntɑɑ nɑ ɩ́lɛ́ ɩ sʋʋnɑ-wɛ nɑ ilim nɑ pǝ ɩsǝlɛ. \v 12 Nyɑ́ ŋmɛlɑɑ kɛ́ nɑ n lɑ nɔɣɔlʋ tɑ nɑ. Amɑ ilim tɑɑ kɛ́ mɑɑ lɑ mɑ nyǝntʋ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tǝnɑ nɑ. \p \v 13 Tǝnɑɣɑ Tɑfiiti tɔmɑ sɩ: Mɑ wɑkǝlǝnɑ Tɑcɑɑ kɛ́. Ɩlɛnɑ Nɑtɑŋ nɑ́ɑ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Tɑcɑɑ hɩɩsɑ nyɑ́ ɩsɑɣɑtʋ, n kɑɑ tɑsɑ sǝm. \v 14 Amɑ timpi n yelɑɑ nɑ Tɑcɑɑ kolontunɑɑ kpɑ ɩ tɔɔ nɑ pɑ́ nɩ pʋntʋ tɔ, pǝyɑɣɑ ŋkɑ pǝ lʋlɑ-ŋ tɔ ŋkɛ kɑɑ sǝnɑ. \p \v 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Nɑtɑŋ kpemɑ ɩ tɛ. \s1 Pɑsepɑ pǝyɑɣɑ sǝm \p Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ yelɑɑ nɑ kʋtɔŋ sɔsɔɔʋ nɑkʋlɩ kʋ kpɑ Yulii leelu pǝyɑɣɑ ŋkɛ. \v 16 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑfiiti hɔkɑ nɔɣɔ nɑ ɩ́ sǝlǝmɩ Tɑcɑɑ kɛ pǝyɑɣɑ ŋkɛ kɑ tɔɔ. Atɛɣɛ ɩ hǝntɑɣɑ pɑɑ ɑhoo nnɑ, nyɑɑlʋɣʋ fɛɩ. \v 17 Ɩlɛnɑ ɩ tǝyɑɣɑ sɔsɑɑ kɑɑnɑ-ɩ sɩ ɩ́ kʋlɩ ɑtɛ ɩ tɑ tisi. Pǝ́cɔ́ ɩ kisɑ tɔɣɔʋ. \v 18 Ɩlɛnɑ pǝyɑɣɑ sɩ kʋyɑkʋ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ nyǝŋkʋ wule. Amɑ Tɑfiiti wɑɑlɩ nyǝ́mɑ nyɑmnɑ-ɩ kɑ sǝm tɔm kɛ heeluɣu. Mpi tɔ, pɑ mɑɣɑsɑɣɑ pɑ tɑɑ kɛ́ sɩ, wʋsɑsɩ tɑɑ kɛlɛ tǝ yɔɣɔtɑɣɑnɑ-ɩ ɩ tɑ cɔ, kɑ lɑɑlɑɑ nɑ kɑ́ sɩ́ ɩsǝntɔ tɔ ye tǝ heelɑ-ɩ ɩ lɑŋlɛ kɑ́ tɛɛsɩ wɑkǝlʋɣʋ tǝtɔɣɔtɔɣɔ. \v 19 Ɩlɛ Tɑfiiti nɩɩwɑ pɑ wɛlǝtǝɣɩ tǝmɑɣɑlɛ, ɩlɛnɑ ɩ́ cɛkǝnɑ sɩ pǝyɑɣɑ sǝpɑ. Ntɛnɑ ɩ́ pɔɔsɩ-wɛ sɩ: Kɑ sǝpɑɣɑ? Pɛlɛ sɩ: Ɛɛ. \p \v 20 Tǝnɑɣɑlɛ Tɑfiiti kʋlɑ ɑtɛ nɑ ɩ́ sɔ lʋm nɑ ɩ́ lɑɣɑsɩ wontu. Ɩlɛnɑ ɩ́ sʋʋ Tɑcɑɑ tǝyɑɣɑ tɑɑ nɑ ɩ́ hǝntɩ-ɩ ɑtɛ. Ɩ mǝlɑ tǝyɑɣɑ ɩlɛnɑ ɩ́ yɔɣɔtɩ nɑ pɑ́ kɔnɑ-ɩ tɔɣɔnɑɣɑ nɑ ɩ́ tɔɣɔ. \v 21 Mpʋɣʋlɛ ɩ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ pɔɔsɑ-ɩ sɩ: Wenti n lɑpɑ mpʋ tɔ, tǝ tɑpʋɣʋ suweɣelɛ? Pǝ tɔkɑ pǝyɑɣɑ kɛ kʋtɔkʋ kɑ tɑ sǝtɑ ɩlɛnɑ ń mǝlɩ n wiiki nɑ ń kisiɣi tɔɣɔʋ. Pǝ mǝlɑɑ nɑ pǝyɑɣɑ sɩ ɩlɛnɑ ń kʋlɩ nɑ ń nɑɑlɩ tɔɣɔʋ nɑ? \v 22 Ntɛnɑ Tɑfiiti cɔ-wɛ sɩ: Mɑ wiikɑɣɑ nɑ mɑ́ hɔkǝɣɩ nɔɣɔ kɛ mpʋ tɔ nɑ mɑ́ tɛɛlǝɣɩ kɛ́ sɩ ntɑnyɩ Tɑcɑɑ kɑ́ nɑ́ mɑ pǝtɔɔtǝlɛ nɑ ɩ́ wɑɑ-kɛ. \v 23 Tɔʋ, nɔɔnɔɔ kɑ sǝpɑ tɔ, pepe tɔɔ kɛ́ mɑɑ tɑsɑ nɔɣɔ hɔkʋɣʋ? Anɩ mɑ kɑɑ pǝsɩ nɑ mɑ́ tɑɣɑnɩ-kɛɣɛ kʋsʋɣʋ. Amɑ mɑ́ɑ́ tɛnɑ nɑ mɑ́ polo kɑ kiŋ. Tɔfɔ kɑ fɛɩ sɩ kɑ tɑsǝɣɩ mǝlʋɣʋ kɛ mɑ kiŋ tɔtɔ. \s1 Sɑlʋmɔŋ lʋlʋɣʋ \p \v 24 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑfiiti hɛɛsɑ ɩ ɑlʋ Pɑsepɑ lɑŋlɛ nɑ ɩ́ kpǝtǝnɑ-ɩ nɑ ɩ́ lʋlɩ ɑpɑlʋpǝyɑɣɑ nɑ ɩ́ hɑ-kɛɣɛ hǝtɛ sɩ Sɑlʋmɔŋ, nɑ Tɑcɑɑ luɣu sʋʋ-kɛɣɛ teu. \v 25 Ɩlɛnɑ Tɑfiiti cɛlɛ-kɛɣɛ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Nɑtɑŋ nɑ ɩ́lɛ́ ɩ hɑ-kɛɣɛ hǝtɛ sɩ Tɑcɑɑ sɔɔlɑ-ɩ. \s1 Lɑpɑ ɩcɑtɛ lɛɛkʋɣʋ \r (Kʋtɔɔsʋtʋ I 20:1-3) \p \v 26 Tɑfiiti yoolɑɑ wulɑʋ Sowɑpɩ kɑ tɑmɑ Amoni nyǝ́mɑ ɩcɑtɛ sɔsɔɔlɛ Lɑpɑ. Wɑɑtʋ wei ɩ lɛɛkɑ-tɛ \v 27 ɩlɛnɑ ɩ́ tili nɑ pɑ́ heeli Tɑfiiti sɩ: Mɑ tɛɛsɑ lʋm hɔɣɔlʋɣʋ ɩcɑtɛ kɛ lɛɛkʋɣʋ. \v 28 Mpʋ tɔ, kpeɣeli yoolɑɑ mpɑ pǝ kɑɑsɑɑ tɔ nɑ ŋ́ kɔɔ nɑ ŋ́ mʋ-tɛ. Pǝ tɑɑ kɔɔ nɑ mɑ́ sʋʋ tǝ tɑɑ nɑ pɑ́ mǝlɩ-m sɑm. \v 29 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑfiiti kpeɣelɑ yoolɑɑ nɑ pɑ́ kpɑ Lɑpɑ tɔɔ nɑ pɑ́ lɛɛkɩ-tɛ. \v 30 Ɩlɛnɑ Tɑfiiti kuli tǝ wulɑʋ kɑwulɑɣɑ ntenuɣu. Wʋlɑ kɛ pɑ lupɑ-kʋ, kʋ yuŋ wɛ ɩsɩɩ kiloonɑɑ hiu nɑ nɑɑnʋwɑ nɑ liɣiti kɛ mpʋ, nɑ pɑ́ tʋ kʋ tɔɔ kɛ́ liɣitee pɛɛ. Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ temɑ-kʋɣʋ Tɑfiiti nyʋɣʋ nɑ ɩ́ kuu ɩcɑtɛ tɑɑ kɛ́ wontu tuutuumɑ tɔtɔ. \v 31 Pǝ kɑɑsɑ ɩcɑtɛ yǝlɑɑ ɩlɛnɑ ɩ́ tʋ lɛlɑɑ kɛ kɑɑfǝntɑnɑɑ tǝmlɛ nɑ lɛlɑɑ kɛ nyǝɣǝtʋ hɑlǝnɑʋ nɑ lɛlɑɑ kɛ tɑwɑ tǝmɑ nɑ lɛlɑɑ kɛ pilikinɑɑ wɔpʋ. Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑfiiti lɑpǝnɑ Amoni ɩcɑtɛ tǝnɑ. Ɩlɛnɑ ɩ́ nɑ ɩ yǝlɑɑ pɑ́ mǝlɩ Yosɑlɛm. \c 13 \s1 Tɑfiiti piyɑ ɑcɑɑlǝtʋ \p \v 1 Pǝlɛ pǝ wɑɑlɩ ɑcɑɑlǝtʋ lɑpɑ wulɑʋ tɛ. Tɑfiiti pǝyɑlʋ Apǝsɑlɔm kɑ wɛnɑ neu ɑlʋ nyǝŋ nɔɣɔlʋ nɑ pɑ́ yɑɑkɩ-ɩ sɩ Tɑmɑɑ nɑ ɩ ɩsɛntɑɑ lɩɩwɑ teu. Mpʋɣʋlɛ Apǝsɑlɔm neu yɔtɔtɛ nyǝŋ wei pɑ yɑɑ sɩ Amǝnɔŋ tɔ ɩ luɣu sʋʋ Tɑmɑɑ ɩnɩ. \v 2 Amǝnɔŋ kɑ sɔɔlɑ ɩ neu ɩnǝɣɩ hɑlǝnɑ ɩ́ cɑŋ ɩ́ tʋ ɩ tǝɣɩ kʋtɔŋ kɛ ɩ tɔm tɑɑ. Mpi tɔ, pɛɛlɔ ɩnɩ ɩ tɑɑ nyɩ ɑpɑlʋ, ɩlɛ pɩɩ wɛ Amǝnɔŋ kɛ kɑtɛ sɩ ɩ́ tokinɑ-ɩ. \v 3 Amǝnɔŋ tɑɑpɑlʋ ntɛ́ Tɑfiiti tɑɑlʋ Sɑmmɑ pǝyɑlʋ Yonɑtɑpɩ. Ɩ́lɛ́ ɩ kɑ kɛ́ yʋlʋ lɑɣɑtʋ kɛ́. \v 4 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ́lɛ́ ɩ pɔɔsɑ-ɩ sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ hɑlɩ nyɑɣɑ wulɑʋ pǝyɑlʋ tɑkɑ nɑ pɑɑ tɑnɑŋ ŋku ń tɛŋ tɑɑsɩ kɛ mpʋ? Mpʋɣʋlɛ sɩ: Mɑ sɔɔlɑ mɑ tɑɑlʋ Apǝsɑlɔm neu Tɑmɑɑ kɛ́. \v 5 Ntɛnɑ Yonɑtɑpɩ sɩ: Cɛsɩ ɩsɩɩ pǝ wɩɩkɩ-ŋ, nɑ nyɑ́ cɑɑ ɩ́ kɔmɑ-ŋ wiiluɣu, ɩlɛ n tɔmɩ-ɩ sɩ ɩ́ yele nɑ nyɑ́ neu Tɑmɑɑ kɔɔ nɑ ɩ́ lɑ́ tɔɣɔnɑɣɑ kɛ nyɑ́ ɩsɛntɑɑ nɑ ɩ́ tʋ-ŋ nɑ ń tɔɣɔ. \p \v 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ Amǝnɔŋ cɛsɑɑ sɩ pǝ wɩɩkɩ-ɩ nɑ ɩ́ hǝntɩ nɑ wulɑʋ polo-ɩ wiiluɣu. Ɩlɛnɑ Amǝnɔŋ sǝlǝmɩ wulɑʋ sɩ: Hɑɩ, mɑ cɑɑ sɩ mɑ neu Tɑmɑɑ ɩ́ kɔɔ cǝnɛ nɑ ɩ́ tʋ-m kɑkɑlɑsɩ nɑɑlɛ nɑ ɩ́ cɛlɛ-m nɑ mɑ́ tɔɣɔ. \p \v 7 Ntɛnɑ Tɑfiiti tili nɑ pɑ́ heeli Tɑmɑɑ sɩ ɩ́ polo ɩ tɑɑlʋ Amǝnɔŋ nɑŋ tɑɑ nɑ ɩ́ lɑpɩ-ɩ tɔɣɔnɑɣɑ. \p \v 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑmɑɑ polɑ Amǝnɔŋ nɑŋ tɑɑ nɑ ɩ́ mɑɣɑnɑ Amǝnɔŋ hǝntɑɑ, nɑ Tɑmɑɑ lɑ somtu nɑ ɩ́ huɣuti nɑ ɩ́ tʋ kɑkɑlɑsɩ, \v 9 kɛ tǝnɛ ɩnɩ nɑ ɩ́ kuuli nɑ ɩ́ sɩɩ Amǝnɔŋ nɑ ɩ́ kisi tɔɣɔʋ. Ɩlɛnɑ Amǝnɔŋ tɔ Tɑmɑɑ sɩ: Lǝsɩ yǝlɑɑ tǝnɑ, nɑ pɑ tǝnɑ pɑ́ lɩɩ. \v 10 Mpʋɣʋlɛ Amǝnɔŋ tɔmɑ Tɑmɑɑ sɩ: Kɔnɑ-m tɔɣɔnɑɣɑ ŋkɛɣɛ nɑŋ tɑɑ nɑ mɑ́ tɔɣɔ ɩlɛ. \p Ɩlɛnɑ Tɑmɑɑ kpɑɣɑ kɑkɑlɑsɩ nsɩ nɑ ɩ́ ponɑ Amǝnɔŋ nɑŋ tɑɑ. \v 11 Pɛɛlɔ sɩɩ-ɩ tɔɣɔnɑɣɑ, ɩlɛnɑ Amǝnɔŋ tɔkɩ ɩ niŋ tɑɑ nɑ ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Mɑ neu, kɔɔ tǝ sʋʋ. \v 12 Ntɛnɑ pɛɛlɔ sɩ: Aɑɩ, tɑɑ wɑkǝlɩ-m mɑ tɑɑlʋ. Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ ɩɩ lɑkɩ mpʋ. Ɩlɛ tɑɑ lɑ ɑcɑɑlǝtʋ ntɩ. \v 13 Ye n lɑpɑ mpʋ leɣe mɑɑ sɩɩ mɑ fɛɛlɛ? Pǝyele nyɑ́ɑ́ pǝsɩ Ɩsɛɣɛlɩ tɑɑ ɑcɑɑlǝŋ tɑɑ lɛŋkʋ. Polo ń sǝlǝmɩ wulɑʋ, pɑɑ pǝ lɑ ɩsǝnɑ ɩ kɑ tisi nɑ mɑ́ sɑɑ-ŋ. \p \v 14 Amɑ Amǝnɔŋ tɑ nɩɩnɑ-ɩ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ kpipɑ Tɑmɑɑ nɑ toŋ nɑ ɩ́ wɑkǝlɩ-ɩ. \v 15 Tǝnɑɣɑ Amǝnɔŋ luɣu lɩɩ-ɩ nɑ ɩ tɑɑ kpɑnɑ-ɩ nɑ pǝ́ kǝlɩ ɩsɩɩ ɩ kɑ sɔɔlɑ-ɩ tɔ, nɑ ɩ́ tɔɣɔnɩ-ɩ sɩ ɩ́ lɩɩ. \v 16 Ntɛnɑ pɛɛlɔ mɑ kɑpukɑ sɩ: Hɑ, n tɔɣɔnǝɣɩ-m mpʋ tɔ n sɔɔsǝɣɩ ɩsɑɣɑtʋ kɛ nti n tɛmɑ-m lɑpʋ tɔ tǝ tɔɔ kɛ́. \p Amɑ Amǝnɔŋ tɑ nɩɩ. \v 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ yɑɑ tǝmlɛ tʋ nɑ ɩ́ heeli-ɩ sɩ: Tɔɣɔnɩ ɑlʋ ɩnɛ nɑ ɩ́ lɩɩ nɑ ń kɑlǝsɩ nɔnɔɣɔ. \p \v 18 Ɩlɛnɑ tǝmlɛ tʋ lǝsɩ-ɩ ɑwɑlɩ nɑ ɩ́ tǝkɩ nɑ ɩ́ kɑlǝsɩ. \p Pɛɛlɔ ɩnɩ ɩ kɑ suu ŋkpɑlɑsɩ cɑpɑ kʋcɔɔcɔlʋ kɛ́ ɩsɩɩ ɑwulɑɑ pɛɛlɑɑ mpɑ pɑ tɑ sɑɑtɑ tɔ pɑ suuki tɔ. \v 19 Tǝnɑɣɑlɛ Tɑmɑɑ cǝlɑ ɩ cɑpɑ nɑ ɩ́ tʋ ɩ nyʋɣʋ tɑɑ kɛ́ tɔlʋmɑ nɑ ɩ́ te nyʋɣʋ nɑ ɩ́ mɑkɩ kɑpusi nɑ ɩ́ tɛɛkɩ. \v 20 Tɑmɑɑ tɑɑlʋ Apǝsɑlɔm nɑ-ɩ, ɩlɛnɑ ɩ́ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Nyɑ́ tɑɑlʋ Amǝnɔŋ wɑkǝlɑ-ŋ kɛ? Mɑ neu, su. Tɑɑ suli tɔm ntǝɣɩ kpɑɣɑʋ nɑ ń yɑɑ-tǝɣɩ pʋlʋ, nyɑ́ tɑɑlʋ kɛ́. \p Ɩlɛnɑ Tɑmɑɑ sɑɑlɩ Apǝsɑlɔm tǝyɑɣɑ tɑɑ ɩsɩɩ kɑtɑyǝlɑɣɑ. \v 21 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ nɩɩ pǝ tǝnɑɣɑ mpʋ nɑ pɑ́ɑ́nɑ́ kpɑ-ɩ sɔsɔm. \v 22 Ɩlɛnɑ Apǝsɑlɔm hɑɣɑ Amǝnɔŋ nɑ ɩ tɑɑ. Ɩɩ tɑsǝɣɩ-ɩ yɔɣɔtǝnɑʋ kɛ mpi pǝ tɔɔ ɩ wɑkǝlɑ ɩ neu tɔ. \s1 Apǝsɑlɔm kʋwɑ Amǝnɔŋ \p \v 23 Pɩɩsɩ nɑɑlɛ sikɑɑ ɩlɛ pɑ kɔɔkɩ Apǝsɑlɔm heeŋ hʋntʋ ntɛ́ timpi pɑ yɑɑ sɩ Pɑɑlɩ-Hɑsɔɔ tɔɣɔ Ɩfǝlɑyim. Ɩlɛnɑ Apǝsɑlɔm yɑɑ wulɑʋ pǝyɑlɑɑ tǝnɑɣɑ tɔɣɔʋ. \v 24 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ polɑɑ nɑ ɩ́ heeli wulɑʋ sɩ: Tɑ cɑɑ, pɑ kɔɔkɩ mɑ heeŋ hʋntʋ. Ɩlɛ mɑ cɑɑkɩ sɩ nyɑnɑ nyɑ́ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ tǝnɑ ɩ́ kɔɔ nɑ tǝ́ tɔɣɔ pǝ ɑcimɑ. \v 25 Ɩlɛnɑ wulɑʋ tɔ sɩ: Aɑɩ, mɑ pǝyɑlʋ, tɑ tǝnɑ tǝ kɑɑ polo, pǝ tɑɑ kɔɔ nɑ tǝ́ sʋkɩ-ŋ sǝɣǝlɑ kɛ yem. \p Ḿpʋ́ɣʋ́ Apǝsɑlɔm cɑɑlɑ-ɩ, ɩlɛnɑ wulɑʋ kisi tǝsɑɣɑsɑɣɑ nɑ ɩ́ lɑpɩ-ɩ pǝ lɑpɑ wulee. \v 26 Ntɛnɑ Apǝsɑlɔm sɩ: Ɩlɛ yele nɑ mɑ neu Amǝnɔŋ tǝŋ-tʋ. Wulɑʋ sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ n cɑɑ sɩ ɩ́ polo nyɑ́ tɛ? \p \v 27 Ɩ cɑɑlɑ wulɑʋ kɛ teu, ɩlɛnɑ ɩ́lɛ́ ɩ yele nɑ ɩ pǝyɑlɑɑ tǝnɑ polo. Hɑlǝnɑ pǝ́ kpɛŋnɑ Amǝnɔŋ mɑɣɑmɑɣɑ. \p \v 28 Ḿpʋ́ɣʋ́ Apǝsɑlɔm heelɑ ɩ tǝmlɛ nyǝ́mɑ sɩ ɩ́ pɑɑsǝnɑ teu, nɑ pǝ́ kɔmɑ nɑ Amǝnɔŋ hɑɣɑ sʋlʋm nɑ mɑ́ heeli-mɛ sɩ ɩ́ kʋ-ɩ, ɩlɛ ɩ́ kʋ-ɩ, ɩ́ tɑɑ nyɑ́, mɑ heelinɑ-mɛ. Mpʋ tɔ, ɩ́ kɑɑsɩ mǝ tɩ nɑ ɩ́ tɔɣɔ ɑpɑlʋtʋ. \p \v 29 Wɑɑtʋ wei Amǝnɔŋ hɑɣɑ sʋlʋm, ɩlɛnɑ Apǝsɑlɔm tǝmlɛ nyǝ́mɑ lɑ teitei ɩsɩɩ ɩ kɑ heeluɣu-wɛ tɔ. Nɑ wulɑʋ pǝyɑlɑɑ tǝnɑ kʋlɩ nɑ pɑɑ wei ɩ́ kpɑ ɩ kpɑŋɑɣɑ tɔɔ nɑ ɩ́ se. \p \v 30 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ tɑɣɑsɑ wulɑʋ kɛ kpɑkpɑɑ sɩ Apǝsɑlɔm kʋwɑ ɩ pǝyɑlɑɑ tǝnɑ pǝ tɑ kɑɑsɩ pɑɑ kʋlʋm. Pǝyele pɛlɛ pɑ wɛ mpɑɑʋ nɑ pɑ́ tɔŋɑ kpente. \v 31 Tǝnɑɣɑlɛ wulɑʋ kʋlɑ kpɑkpɑɑ nɑ lɑŋwɑkǝllɛ nɑ ɩ́ cǝlɩ ɩ wontu nɑ ɩ́ hǝntɩ ɑtɛ nɑ ɩ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ nɑ́ɑ́ cǝlɩ pɛlɛ pɑ nyǝntʋ tɔtɔ. \v 32 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑfiiti tɑɑlʋ Sɑmmɑ pǝyɑlʋ Yonɑtɑpɩ tɔmɑ sɩ: Tɑ cɑɑ, Amǝnɔŋ tike kɛ pɑ kʋwɑ, pǝ tɑɣɑ nyɑ́ pǝyɑlɑɑ tǝnɑ. Apǝsɑlɔm kɑ hɑɣɑ-ɩ nɑ ɩ tɑɑ kɛ́ timpi ɩ kɑ wɑkǝlɑ ɩ́lɛ́ ɩ neu tɔɣɔ. \v 33 Ɩlɛ wulɑʋ, tɑɑ huɣuti lotu sɩ nyɑ́ pǝyɑlɑɑ tǝnɑ sǝpǝnɑ, Amǝnɔŋ tike kɛ́. \v 34 Ḿpʋ́ɣʋ́ Apǝsɑlɔm sewɑ. \p Wulɑʋ tɑŋlʋ kʋsɑ ɩsɛ kɛ kpɑkpɑɑ, ɩlɛ ɩ nɑ sɑmɑɑ nɑ ɩ wɑɑlɩ tɔɔ kɛlɛ pʋɣʋ cɔlɔ mpɑɑʋ tɑɑ. \p \v 35 Tǝnɑɣɑlɛ Yonɑtɑpɩ tɔmɑ sɩ: Aŋhɑ, wulɑʋ, nyɑ́ pǝyɑlɑɑ tɑpǝnɑ ntɛ́ ɩsɩɩ mɑ heeluɣu-ŋ tɔ. \p \v 36 Yonɑtɑpɩ nɔɣɔ tɑ tiitɑ ɑtɛ, ɩlɛ wulɑʋ pǝyɑlɑɑ tɑpɑɣɑlɛ, nɑ pɑ́ tʋlɩ nɔɔsɩ nɑ pɑ́ wii tǝkpoo nɑ wulɑʋ nɑ ɩ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ pɛlɛ pɑ luki ɩsǝlʋm. \p \v 37-38 Apǝsɑlɔm kɑ sewɑ tɔ Amihuti pǝyɑlʋ Tɑlǝmɑyi wei ɩ kɑ kɛ́ Kesuli wulɑʋ tɔ ɩ tɛɣɛ ɩ kɑ polɑɑ nɑ ɩ́ cɑɣɑ pɩɩsɩ tooso. Nɑ Tɑfiiti nɑ́ɑ́ wiiki ɩ pǝyɑlʋ Amǝnɔŋ tɔɔ kɛ́ tɑm. \v 39 Wulɑʋ kɔmɑ nɑ ɩ́ hɛɛsɩ ɩ tɩ lɑŋlɛ kɛ Amǝnɔŋ sǝm tɔɔ, ɩlɛnɑ ɩ́ yele Apǝsɑlɔm kʋɣʋ tɔm kɛ pɛɛkʋɣʋ. \c 14 \s1 Apǝsɑlɔm mǝlʋɣʋ kɛ Yosɑlɛm \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑfiiti yoolɑɑ nyʋɣʋ tʋ Sowɑpɩ cɛkǝnɑɑ sɩ wulɑʋ hɑɣɑ Apǝsɑlɔm nɑ pɑ́ɑ́nɑ́. \v 2 Ɩlɛnɑ ɩ́ tili timpi pɑ yɑɑ sɩ Tɛkʋwɑ tɔ nɑ pɑ́ kɔnɑ-ɩ ɑlʋ lɑɣɑtʋ nɔɣɔlʋ nɑ ɩ́ heeli-ɩ sɩ: Cɛsɩ ɩsɩɩ nyɑ́ lɑŋlɛ wɑkǝlɑɑ nɑ ń suu lǝyɑɣɑ wontu ɩsɩɩ yʋlʋ cɑkʋɣʋ lǝyɑɣɑ nɑ pǝ́ tɑɑŋɩ tɔ, ɩlɛ tɑɑ sɑɣɑlɩ nim. \v 3 Nɑ ɩ́ kɛɛsɩ-ɩ tɔm nti ɩ kɑ yɔɣɔtɩ wulɑʋ kiŋ tɔ. \v 4 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɑlʋ ɩnɩ ɩ polɑ wulɑʋ tɛ nɑ ɩ́ hoti ɩ tɛɛ nɑ ɩ́ tɔ sɩ: Hɑɩ, tɑ cɑɑ, yɑ-m. \v 5 Ntɛnɑ wulɑʋ sɩ: Pepe lɑpɑ ye? Ntɛnɑ ɑlʋ sɩ: Hɑɩ, tɑ cɑɑ, mɑ pɑɑlʋ sǝpɑɣɑ nɑ pǝ́ yele-m leelu. \v 6 Pǝyele mɑɑ wɛnɑ ɑpɑlʋpiyɑ kɛ nɑɑlɛ. Ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ yoo tɑɑlɛ, nɔɣɔlʋ fɛɩ sɩ ɩ́ loli-sɩ. Ɩlɛnɑ lɛlʋ kʋ ɩ tɑɑpɑlʋ. \v 7 Tǝnɑɣɑlɛ mɑ nyǝ́mɑ tǝnɑ kʋlɑɑ nɑ pɑ́ sǝŋ mɑ tɔɔ sɩ mɑ́ yele nɑ pɑ́ kʋ kʋlʋ. Sɩ pɑɑ kʋlʋ ɩnɩ ɩ kɑ kpɑɣɑnɑ ɩ cɑɑ wɛnɑʋ, ɩsɩɩ pɑ kʋ-ɩ. Ɩsǝlɛ kʋlʋmtǝlɛ nte tɩɩ kɑɑsɑ-m tɔɣɔlɛ pɑ tɛɛsǝɣɩ nɑŋtʋɣʋ. Pǝ kɑɑ kɑɑsɩ mɑ pɑɑlʋ kɛ́ pǝyɑɣɑ ŋkɑ pɑɑ yɑɑkǝnɑ ɩ hǝtɛ tɔɣɔ tɛtʋ tɑɑ. \p \v 8 Ntɛnɑ wulɑʋ sɩ: Kpe nyɑ́ tɛ nɑ mɑ́ pɑɑsǝnɑ nyɑ́ tɔm. \v 9 Mpʋɣʋlɛ ɑlʋ cɔ-ɩ sɩ: Pɑɑ mpi pǝ lɑpɑ pǝ́ wɛɛ mɑ nɑ mɑ cɑɑ tǝyɑɣɑ tɑ tɔm pǝ tɑɑ wɛɛ nyɑ́ nɑ nyɑ́ tǝyɑɣɑ mǝ nyǝntʋ. \v 10 Mpʋɣʋlɛ wulɑʋ tɔmɑ sɩ: Ye nɔɣɔlʋ lɑkɩ nyɑ́ tɔm kɛ tɔm ntɩ tǝ tɑɑ, ɩlɛ n kɔnɑ-ɩ mɑ kiŋ, ɩ kɑɑ tɑsɑ-ŋ tokinɑʋ. \v 11 Ntɛnɑ ɑlʋ tɑsɑ sɩ: Tɑ cɑɑ wulɑʋ, tuunɑ nyɑ́ Ɩsɔ Tɑcɑɑ sɩ yʋlʋ lɛɛtʋlʋ ɩnɩ ɩ kɑɑ kʋ mɑ pǝyɑɣɑ nɑ pǝ́ yele ncɑɑlɛ. Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ nɑ́ tuuwɑ sɩ: Nɑ Ɩsɔ, nɔɣɔlʋ kɑɑ kpɑɣɑ nyɑ́ pǝyɑlʋ tɔɔ kɛ́ nyɩɩlʋɣʋ. \p \v 12 Mpʋɣʋlɛ ɑlʋ sɩ: Hɑɩ, Tɑcɑɑ, yele nɑ mɑ́ tɑsɑ tɔmʋɣʋ kʋlʋmʋɣʋ kɛ yɔɣɔtʋɣʋ. Ɩlɛnɑ wulɑʋ sɩ: Yɔɣɔtɩ. \v 13 Kɛlɛnɑ ɑlʋ tɔ sɩ: Nɑ pepe tɔɔ kɛ́ n cɑɑ n wɑkǝlɩ Ɩsɔ yǝlɑɑ kɛ mpʋ? Mpi tɔ, nyɑ́ kʋnɑ nyɑ́ tɩ tɔm kɛ timpi nn cɑɑkɩ sɩ ń mǝlǝnɑ nyɑ́ pǝyɑɣɑ ŋkɑ n tɔɣɔnɑɑ tɔ. \v 14 Tɑ tǝnɑ tɩɩ sɩ teitei kɛ́ ɩsɩɩ pɑ pǝlʋɣʋ lʋm kɛ ɑtɛ nɑ pǝ́ fɛɩ kpɑʋ tɔ. Amɑ Ɩsɔ nɑɑ kʋɣɩ, ɩ́lɛ́ ɩ cɑɑkɩ kɛ́ sɩ pɑ́ hʋ́lɩ́ suulu kɛ wei pɑ lɔwɑ tɔ nɑ pɑ́ mǝlǝnɑ-ɩ. \v 15 Tɑcɑɑ, nɔɔnɔɔ mɑ kɔm ɩsǝntɔ tɔ, mɑ tɑ kɔɔ yem, nyɑ́ yǝlɑɑ nyɑɑsǝnɑ-m. Pǝ tɔɔ kɛ́ mɑ kɔmɑ sɩ mɑ́ yɔɣɔtǝɣǝnɑ-ŋ nɑ ntɑnyɩ n kɑ tisi. \v 16 N kɑ́ mʋ mɑ tɔm nɑ ń yɑ-m mpɑ pɑ lʋkɩ sɩ pɑ́ kpiisi mɑ nɑ mɑ pǝyɑɣɑ sɩ tǝ tɑɑ nɑ Ɩsɔ kpɑncoou tɔ pɑ niŋ tɑɑ. \v 17 Mɑ tʋ mɑ tɑɑ sɩ nyɑ́ tɔm kɑ yele nɑ mɑ́ hɛɛsɩ. Mpi tɔ, Tɑcɑɑ, n wɛɛ kɛ́ ɩsɩɩ Ɩsɔ ɩsɔtɑɑ tillu. N fɑkɩ kʋpɑntʋ nɑ ɩsɑɣɑtʋ. Nyɑ́ Ɩsɔ Tɑcɑɑ ɩ́ wɛɛ nyɑ́ wɑɑlɩ. \p \v 18 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ tɔmɑ ɑlʋ sɩ: Tɑɑ ŋmɛsɩ-m nti mɑ pɔɔsǝɣɩ-ŋ ɩsǝntɔ tɔ. Alʋ sɩ: Yɛɛ, yɔɣɔtɩ mɑ cɛ. \v 19 Ɩlɛnɑ wulɑʋ sɩ: Ɩsǝntɔ Sowɑpɩ nɔɣɔ fɛɩ tɔm tǝnɛ tǝ tɑɑ? Ntɛnɑ ɑlʋ sɩ: Hɑɩ tɑ cɑɑ wulɑʋ, mɑ tuukinɑ-ŋ sɩ ntɔŋkpɛɛsɑɣɑ fɛɩ. Tɑmpɑnɑ yɑɑ, nyɑ́ tǝmlɛ tʋ Sowɑpɩ tʋnɑ-m tǝmlɛ tǝnɛ nɑ ɩ́ heeli-m tǝ tǝnɑ nti mɑ yɔɣɔtǝɣɩ ɩsǝntɔ tɔ. \v 20 Sowɑpɩ tukɑ ɩtuule kɛ ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ n kɑ́ cɛkǝnɑ nɑ ń mǝlǝnɑ Apǝsɑlɔm. Mpi tɔ, n kɛ́ lǝmɑɣɑsǝlɛ tʋ kɛ́ nɑ ń nyǝmɑ́ pǝ tǝnɑ mpi pǝ lɑkɩ tɔ ɩsɩɩ Ɩsɔ ɩsɔtɑɑ tillu. \p \v 21 Pǝlɛ pǝ wɑɑlɩ kɛ́ wulɑʋ tɔmɑ Sowɑpɩ sɩ: Tɔm ntɩ tǝ tɛmɑ, polo nɑ ń kɔnɑ Apǝsɑlɔm. \p \v 22 Tǝnɑɣɑlɛ Sowɑpɩ hotɑ wulɑʋ nɔɔhɛɛ tɛɛ kɛ́ kpɑkpɑɑ nɑ ɩ́ kooli-ɩ kʋpɑntʋ. Ɩlɛnɑ ɩ́ tɔ sɩ: Hɑɩ, Tɑcɑɑ, sɑŋɑ ntɛ́ mɑ nɑwɑ sɩ n hʋlɑ-m suulu kɛ timpi n tisuɣu mɑ tɔm tǝnɛ tɔ. \p \v 23 Mpʋɣʋlɛ Sowɑpɩ tɛɛ Kesuu nɑ ɩ́ kɔnɑ Apǝsɑlɔm kɛ Yosɑlɛm. \v 24 Kɛlɛnɑ wulɑʋ sɩ: Apǝsɑlɔm ɩ́ cɑɣɑ ɩ tǝyɑɣɑ tɑɑ, mɑ́ nɑ-ɩ tɑ ɩsɛ ɩ́ tɑɑ suli. \p Ɩlɛnɑ Apǝsɑlɔm mǝlɩ ɩ tǝyɑɣɑ, ɩ nɑ wulɑʋ pɑɑ nɑɑkɩ tǝmɑ. \s1 Tɑfiiti nɑ Apǝsɑlɔm pɑ ciikuɣu \p \v 25 Nɔɣɔlʋ tɑ hɑŋnɑ Apǝsɑlɔm kɛ teu kɛ Ɩsɛɣɛlɩ tǝnɑ tɑɑ. Ɩ ŋmɑtʋ tǝnɑ kɑ tewɑɣɑ, ɩ tiili fɛɩ pɑɑ kpǝtiyɑ mɑɣɑmɑɣɑ. \v 26 Ɩ kɑ wɛnɑ nyɔɔsɩ kɛ sɔsɔm kɛ́, nɑ pɩɩ wɛɛ sɩ pɑ́ hʋmɩ-ɩ pɑɑ pǝnɑɣɑ ŋkɑ. Mpi tɔ, ɩ nyɔɔsɩ ɩ́ kɔmɑ sɩ wɛ yuŋ kɛ́. Ye pɑ hʋmɑ-ɩ sɩ yuŋ wɛɛkɩ kiloonɑɑ nɑɑlɛ nɑ hɔɣɔlʋɣʋ ɩsɩɩ wulɑʋ mɑɣɑsǝlɑɣɑ wɛʋ tɔ. \v 27 Apǝsɑlɔm lʋlɑ ɑpɑlʋpiyɑ tooso nɑ ɑlʋpǝyɑɣɑ kʋlʋmɑɣɑ. Pɑ yɑɑ-kɛ sɩ Tɑmɑɑ, kɑ ɩsɛntɑɑ kɑ lɩɩwɑɣɑ. \p \v 28 Ḿpʋ́ɣʋ́ Apǝsɑlɔm cɑɣɑ pɩɩsɩ nɑɑlɛɣɛ Yosɑlɛm. Ɩlɛ ɩ́ nɑ wulɑʋ pɑɑ keesiɣi tǝmɑ. \v 29 Ɩlɛnɑ ɩ́ yɑɑ Sowɑpɩ sɩ ɩ tiliɣi-ɩ wulɑʋ kiŋ nɑ ɩ́lɛ́ ɩ kisi, nɑ ɩ́ tɑsɑ-ɩ yɑɑʋ kɛ tɔm nɑɑlɛ nyǝm nɑ ɩ́lɛ́ ɩ kisi tɔtɔ. \v 30 Ntɛnɑ Apǝsɑlɔm tɔ ɩ tǝmlɛ nyǝ́mɑ sɩ: Sowɑpɩ tɑɑlɛ ntɛ́ mɑ nyǝntɛ kɔŋkɔŋ tɑɑ, ɩ́ polo nɑ ɩ́ sɔ-tɛɣɛ kɔkɔ. \p Ɩlɛnɑ pɛlɛ pɑ polo nɑ pɑ́ sɔ-tɛɣɛ kɔkɔ. \v 31 Mpʋɣʋlɛ Sowɑpɩ polɑ Apǝsɑlɔm tǝyɑɣɑ tɑɑ nɑ ɩ́ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ nyɑ́ tǝmlɛ nyǝ́mɑ sɔpɑ mɑ tɑɑlɛ kɛ kɔkɔ? \v 32 Kɛlɛnɑ Apǝsɑlɔm sɩ: Mɑ tilɑ nyɑ́ wɑɑlɩ kɛ́ tɔm pɑɣɑlɛ sɩ ń kɔɔ nɑ mɑ́ tili-ŋ wulɑʋ kiŋ nɑ ń pɔɔsɩ-ɩ sɩ pepe tɔɔ kɛ́ ɩ tilɑ mɑ wɑɑlɩ kɛ Kesuu? Pɩɩ kǝlɑ teu sɩ mɑ́ sɑɑlɩ tǝnɑ. Mɑ cɑɑ sɩ mɑ nɑ wulɑʋ tǝ́ nɑ́ nɑ ye mɑ lɑpɑ-ɩ ɩsɑɣɑtʋ nti ɩ kʋ-m. \p \v 33 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sowɑpɩ nɑ́ polɑɑ nɑ ɩ́ heeli-tǝɣɩ wulɑʋ. Ɩlɛnɑ wulɑʋ yɑɑ Apǝsɑlɔm nɑ ɩ́ kɔɔ nɑ ɩ́ hǝntɩ wulɑʋ kɛ ɑtɛ nɑ ɩ́lɛ́ ɩ wɑɣɑlɩ-ɩ. \c 15 \s1 Apǝsɑlɔm kʋlʋɣʋ kɛ wulɑʋ tɔɔ \p \v 1 Pǝlɛ pǝ wɑɑlɩ kɛ́ Apǝsɑlɔm hikɑ yoou kɛɛkɛ nɑ kpɑɣɑnǝŋ nɑ tɑŋlɑɑ kɛ nɩɩlɛ nɑ nɑɑnʋwɑ (50). \v 2 Tɑnɑŋ tɑnɑŋ kɛ Apǝsɑlɔm lɩɩkɑɣɑ lɔŋ nɑ ɩ́ puki ɩcɑtɛ nɔnɔɣɔ sɔsɑɣɑ mpɑɑʋ kpeeŋɑ, ye nɔɣɔlʋ hikɑ tɔm sɩ ɩ puki wulɑʋ tɛɣɛ hʋʋlɛ, ɩlɛ ɩ yɑɑ-ɩ nɑ ɩ́ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Ɩcɑtɛ nteɣe n lɩɩnɑ? Ye ɩ́lɛ́ ɩ cɔ-ɩ sɩ: Mɑ kɛ́ Ɩsɛɣɛlɩ kpekǝle tǝnɛ tǝ tʋ \v 3 ɩlɛ ɩ tɔmɩ-ɩ sɩ: Nyǝnɩ, n wɛnɑ tɑmpɑnɑ kɛ́. Pǝ́cɔ́ ye n polɑ wulɑʋ tɛ nɔɣɔlʋ kɑɑ pɑɑsǝnɑ-ŋ. \p \v 4 Kɑsɑ, ye mɑɑ kɛnɑ hʋʋlʋ ntɔ, mɑ kiŋ ntɛ́ tɔm nyǝ́mɑ kɑ kɔŋɑɣɑ nɑ mɑ tɑɣɑnǝɣɩ pɑ tɔmnɑɑ. \p \v 5 Ye yʋlʋ ɩ́ kpǝtǝɣǝnɑ-ɩ sɩ ɩ hǝntǝɣɩ ɑtɛ ɩlɛ ɩ kpipi-ɩ nɑ ɩ́ wɑɣɑlɩ-ɩ. \p \v 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ Apǝsɑlɔm lɑkɑɣɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tǝnɑ mpɑ pɑ pukɑɣɑnɑ tɔmnɑɑ kɛ wulɑʋ tɛ tɔ. Nɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ lɑŋɑ hɛɛkɑɣɑnɑ-ɩ kɛ́. \p \v 7 Pǝnɑɣɑ liɣiti nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́ Apǝsɑlɔm tɔmɑ wulɑʋ sɩ: Tɑcɑɑ, yele nɑ mɑ́ polo Hepǝlɔŋ nɑ mɑ́ lɑ́ kɔtɑɣɑ ŋkɑ mɑɑ sɩɩ Tɑcɑɑ kɛ nɔɣɔ sɩ mɑɑ lɑpɩ-ɩ tɔ. \v 8 Mpi tɔ, wɑɑtʋ wei mɑɑ wɛ Kesuu tɔɣɔ mɑ sɩɩ Tɑcɑɑ kɛ nɔɣɔ sɩ ye ɩ yelɑɑ nɑ mɑ́ mǝlɩ Yosɑlɛm, ɩnǝɣɩ mɑɑ lɑ tǝmlɛ. \v 9 Ntɛnɑ wulɑʋ sɩ: Polo. \p Ɩlɛnɑ Apǝsɑlɔm kʋlɩ nɑ ɩ́ tɛɛ Hepǝlɔŋ. \v 10 Mpʋɣʋlɛ Apǝsɑlɔm tilɑ tillɑɑ kɛ mukɑɣɑ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ tɛtʋ tǝnɑ tɑɑ sɩ ye pɑ nɩɩ tutuɣu ɩlɛ pɑ yɔɣɔtɩ sɩ: Apǝsɑlɔm kɛlɛ wulɑʋ nɑ ɩ́ wɛ Hepǝlɔŋ. \v 11 Yosɑlɛm nyǝ́mɑ kɑ sɩɩ-ɩ yǝlɑɑ ŋmʋnʋɣʋ (200) pɛlɛ pɑ nɩɩnɑ-ɩ teu kɛ́, pɑ tɑ cɛkǝnɑ nti ɩ hɔkɑɑ tɔ. \p \v 12 Wɑɑtʋ wei Apǝsɑlɔm lɑkɑɣɑ kɔtɑsɩ, ɩlɛnɑ ɩ́ tili nɑ pɑ́ yɑɑ Kilo tʋ Ahitofɛlɩ wei ɩ kɑ kɛ́ Tɑfiiti sɔpɑɑpɩ tɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ sɑmɑɑ hukɑ sɔsɔm kɛ ɩ kiŋ nɑ pɑ́ tɔŋnɑ wulɑʋ ɑcɑɣɑ kɛ cɑɣɑʋ. \s1 Tɑfiiti sewɑ kɛ Yosɑlɛm \p \v 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ nɔɣɔlʋ kɔmɑ nɑ ɩ́ cɩ Tɑfiiti kɛ sǝkpɑlʋɣʋ sɩ: Ɩsɛɣɛlɩ yǝlɑɑ kɛɛsɑ ɩsɛ nɑ Apǝsɑlɔm tɔɔ. \v 14 Ɩlɛnɑ Tɑfiiti yɔɣɔtɩ ɩ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ tǝnɑ mpɑ pɑɑ wɛ ɩ kiŋ kɛ Yosɑlɛm tɔ sɩ: Ɩ́ kʋlɩ nɑ tǝ́ se, tɔfɔ Apǝsɑlɔm ɩɩ yeki-tʋ. Ɩ́ lɑ tǝcɑʋ, ye pǝ tɑɣɑ mpʋ ɩ kɑ́ tuti-tʋ nɑ ɩ́ kʋ ɩcɑtɛ nyǝ́mɑ tǝnɑ. \v 15 Ntɛnɑ wulɑʋ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ tɔ sɩ: Ɛɛ, Tɑcɑɑ tɩɩ lɑ tǝ tǝnɑ nti n heeliɣi-tʋ tɔ. \p \v 16 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ nɑ ɩ tǝyɑɣɑ nyǝ́mɑ tǝnɑ pɑ lɩɩwɑ, nɑ ɩ́ kɑɑsɩ ɑlɑɑ nɑɑnʋwɑ sɩ pɛlɛ pɑ́ tɑŋ tǝyɑɣɑ. \p \v 17 Wulɑʋ lɩɩ mpʋ ɩlɛnɑ ɩ yǝlɑɑ tǝnɑ tʋ ɩ wɑɑlɩ nɑ pɑ́ sǝŋ tǝyɑɣɑ kɑntǝkɑɣɑ nyǝŋkɑ kiŋ. \v 18 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ tǝmlɛ nyǝ́mɑ tǝnɑ nɑ ɩ tɑŋlɑɑ tǝnɑ tʋ-ɩ hɛkʋ, nɑ Kɑtɩ yoolɑɑ nɑ́ɑ́ kɔɔ yǝlɑɑ nɑsǝtoso (600) nɑ pɑ́ tɛɛ-ɩ nɔɣɔ. \v 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ pɔɔsɑ Kɑtɩ yoolɑɑ nyʋɣʋ tʋ Ɩtɑyi sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ mǝ kɔmɑ tɑ kiŋ tɔtɔ? Ɩ mǝlɩ Apǝsɑlɔm cɔlɔ. Mpi tɔ, mǝ kɛ́ cɔɔsǝlɑɑ kɛ́ ɩ tɑ kɛ́ tɛtʋ nyǝ́mɑ. \v 20 Anɩ nɔɔnɔɔ kɛlɛ ɩ tɑpɑ, ɩlɛnɑ mɑ́ɑ́ kpɑkǝɣɩ-mɛɣɛ kpɑkpɑɑ nɑ mɑ́ cɔɔkǝnɑ. Pǝ́cɔ́ mɑ mɑɣɑmɑɣɑ mɑ tɑ nyɩ mɑ tǝpote. Mpʋ tɔ, ɩ́ mǝlɩ. Tɑcɑɑ ɩ́ pɑɑsǝnɑ-mɛ nɑ ɩ́ lɑ-mɛɣɛ kʋpɑntʋ. \p \v 21 Tǝnɑɣɑlɛ Ɩtɑyi cɔ wulɑʋ sɩ: Mɑ tuunɑ Ɩsɔ nɑ nyɑ́ sɩ: Timpi n kɑ polo tɔ tǝnɑɣɑ tɩɩ polo, pɑɑ sǝm mɑɣɑmɑɣɑ tɩɩ sɩ. \v 22 Ntɛnɑ wulɑʋ tɔ Ɩtɑyi sɩ: Ye mpʋ tɛɛ nɔɣɔ. \p Ɩlɛnɑ Ɩtɑyi nɑ ɩ yǝlɑɑ tǝnɑ nɑ ɩ piyɑ tǝnɑ pɑ́ tɛɛ nɔɣɔ. \v 23 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ nɑ ɩ yǝlɑɑ pɑ tʋ mpɑɑʋ nɑ pɑ́ tɛɛkɩ. Ye ɩ tɑlɑ ɩcɑtɛ nte, tǝlɛ tǝ yǝlɑɑ pǝlɩ ɩsǝlʋm nɑ pɑ́ mɑkɩ kɑpusi. Ɩlɛnɑ wulɑʋ nɑ́ɑ́ tɛɛ Setǝlɔŋ lɔɔʋ nɑ ɩ yǝlɑɑ nɑ́ɑ́ tǝŋnɑ wʋlɑɣɑ tɛtʋ tɔɔ tɔɔ. \v 24 Kɔtʋlʋ Sɑtɔkɩ nɑ Lefii nyǝ́mɑ mpɑ pɑ sǝɣǝlɑɣɑ Ɩsɔ ɑtɑkɑɑ tɔ pɑɑ wɛ tǝnɛ ɩnɩ tɔtɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ sɩɩ Ɩsɔ ɑtɑkɑɑ nɑ Apiyɑtɑɑ sǝŋɑɑ nɑ yǝlɑɑ tɔŋɑ lɩɩʋ kɛ ɩcɑtɛ tɑɑ. \v 25 Ɩlɛnɑ wulɑʋ tɔ Sɑtɔkɩ sɩ: Mǝŋnɑ Ɩsɔ ɑtɑkɑɑ kɛ ɩcɑtɛ tɑɑ. Ye Tɑcɑɑ kɑ́ hʋlɩ-m suulu, ɩ kɑ́ mǝlǝnɑ-m nɑ mɑɑ tɑsɑ-ɩ nɑʋ kɛ ɩ lonte tɑɑ. \v 26 Amɑ ye ɩ kɑ tɔ sɩ: Aɑɩ, mɑɑ cɑɑkɩ-ŋ, ɩlɛ ɩ́ lɑ-m ɩsǝnɑ ɩ cɑɑkɩ tɔ. \p \v 27 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ tɑsɑ Sɑtɔkɩ kɛ heeluɣu sɩ: Nyɑnɑ nyɑ́ pǝyɑlʋ Ahimɑɑsɩ nɑ Apiyɑtɑɑ pǝyɑlʋ Yonɑtɑŋ ɩ́ mǝlǝnɑ lɑŋhʋlʋmlɛ kɛ ɩcɑtɛ tɑɑ nɑ ɩ́ feŋiɣi. \v 28 Tɩɩ tɑŋ wʋlɑɣɑ tɛtʋ pɔɣɔ tǝtɛsǝlɛnɑɑ, nɑ mɑ́ nɩɩ ɩcɑtɛ ɑlɑɑfǝyɑ tɔm. \p \v 29 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sɑtɔkɩ nɑ Apiyɑtɑɑ pɑ mǝlǝnɑ Ɩsɔ ɑtɑkɑɑ kɛ Yosɑlɛm nɑ pɑ́ cɑɣɑ tǝnɑ. \s1 Tɑfiiti tilɑ feŋlu \p \v 30 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑfiiti tɑkɑ ɩ ɩsɛntɔɔ kɛ sɑɑlɑɣɑ nɑ ɩ́ wiiki nɑ ɩ́ kpɑɑkɩ Olifinɑɑ pulɑɣɑ tɔɔ kɛ́ nɔɔhɛɛ kpɛtɛ. Nɑ ɩ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ nɑ́ɑ́ tɑkɩ pɛlɛ pɑ ɩsɛntɔɔ nɑ pɑ́ wiiki mpʋ tɔtɔ. \v 31 Ɩlɛnɑ pɑ́ kɔɔ pɑ́ heeli wulɑʋ sɩ Ahitofɛlɩ tǝŋɑ Apǝsɑlɔm. Ntɛnɑ Tɑfiiti sɩ: Hɑɩ, Tɑcɑɑ, wɑkǝlɩ Ahitofɛlɩ lɑɣɑtʋ. \p \v 32 Wɑɑtʋ wei Tɑfiiti tɑlɑ pulɑɣɑ nyʋɣʋ tɑɑ timpi pɑ sɛɛkɩ Ɩsɔ tɔ, ɩlɛ ɩ tɑɑpɑlʋ nɑ ɩ lɑɣɑtʋ tɑsʋlʋ Akii tʋ Husɑyi kɔmɑɣɑlɛ nɑ lɑŋwɑkǝllɛ nɑ ɩ cɑpɑ cǝlɑɑ nɑ ɩ nyʋɣʋ nɑ tɛtʋ. \v 33 Ntɛnɑ Tɑfiiti sɩ: Ye n tǝŋǝɣɩ-m pǝ kɑɑ wɑɑsɩ-m. \v 34 Mǝlɩ ɩcɑtɛ tɑɑ nɑ ń heeli Apǝsɑlɔm sɩ n kɑ kɛ́ mɑ tǝmlɛ tʋ kɛ lɔŋ kɛ́, ɩlɛ nɔɔnɔɔ n cɑɑ sɩ ń nyǝnǝɣɩ ɩnǝɣɩ nyɑ́ cɑɑ. Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ n kɑ wɑkǝlɩ lɑɣɑtʋ nti Ahitofɛlɩ tɑsǝɣɩ-ɩ tɔ. \v 35 Pǝlɛ pǝ pɑɑsi kɔtǝlɑɑ Sɑtɔkɩ nɑ Apiyɑtɑɑ pɑ wɛ tǝnɑɣɑ. Ye n nɩɩ ntiɣi Apǝsɑlɔm pɑ tɔɔ n polo ń heeli-wɛ. \v 36 Pɑ pǝyɑlɑɑ Ahimɑɑsɩ nɑ Yonɑtɑŋ pɑ wɛ tǝnɑɣɑ, n kɑ tili-wɛ nɑ pɑ́ kɔɔ pɑ heeli-m. \p \v 37 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑfiiti tɑɑpɑlʋ Husɑyi mǝlɑ ɩcɑtɛ tɑɑ kɛ́ wɑɑtʋ wei Apǝsɑlɔm kɔmɑ tɔ. \c 16 \s1 Tɑfiiti tɑɑpɑlɑɑ nɑ ɩ kolontunɑɑ \p \v 1 Wɑɑtʋ wei Tɑfiiti tɛɛ Olifinɑɑ pulɑɣɑ nyʋɣʋ tɑɑ kɛ́ pǝcɔ, ɩlɛ Mefipɑɑlɩ tǝmlɛ tʋ wei pɑ yɑɑ sɩ Sipɑ tɔ ɩ kɑtɑ-ɩ kɛlɛ nɑ ɩ kpɑŋɑsɩ nɑɑlɛ. Nɑ pɑ́ hɔkɑ sɩ tɔɔ kɛ́ potopotonɑɑ ŋmʋnʋɣʋ (200) nɑ lɛsɛŋ kʋwʋlʋ pɑɣɑ kɛ nɩɩnʋwɑ (100) nɑ tɩɩŋ pee lʋm nyǝnɑ kɛ tukuŋ nɩɩnʋwɑ (100) nɑ sʋlʋm huluɣu. \v 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ pɔɔsɑ-ɩ sɩ: Pepeɣe n lɑkǝnɑ? Ntɛnɑ Sipɑ sɩ: Nyɑ́ tǝyɑɣɑ nyǝ́mɑ kɑ cɑkɩ kpɑŋɑsɩ. Ɩfepiyɑ tɔɣɔnɑɣɑ ntɛ́ potopotonɑɑ nɑ tɩɩŋ pee ɑnɛ. Mpɑ pɑ́ kɑwɑ wʋlɑɣɑ tɛtʋ tɑɑ, ɩlɛ pɑ kʋnɑ sʋlʋm pǝnɛɣɛ lʋkɔtʋ. \p \v 3 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑfiiti pɔɔsɑ-ɩ sɩ: Leɣe Mefipɑɑlɩ wɛɛ? Mpʋɣʋlɛ sɩ: Mefipɑɑlɩ polɑ Yosɑlɛm sɩ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ ɩ́ cɛlɛ-ɩ ɩ cɔsɔ Sɑyuli kɑwulɑɣɑ kɛ pǝnɛntɛ. \v 4 Ntɛnɑ wulɑʋ tɔmɩ-ɩ sɩ: Mefipɑɑlɩ nyǝm tǝnɑ pǝsɑ nyɑ́ nyǝm. \p Mpʋɣʋlɛ Sipɑ hǝntɑ Tɑfiiti kɛ ɑtɛ nɑ ɩ tɔ sɩ: Hɑɩ, tɑ́ cɑɑ wulɑʋ, mɑ sɑmɑ, hʋlʋ-m suulu kɛ mpʋ. \s1 Simeyi tǝŋsǝɣɩ Tɑfiiti kɛ mpusi \p \v 5 Tɑfiiti tɑlɑ Pɑhulim ɩlɛ Sɑyuli lʋlʋɣʋ tʋ wei pɑ yɑɑ sɩ Kelɑɑ tɔ ɩ pǝyɑlʋ Simeyi lɩɩwɑɣɑlɛ nɑ ɩ́ tǝŋsǝɣɩ-ɩ mpusi. \v 6 Ɩlɛnɑ ɩ́ lɔɣɔ ɩ́ nɑ ɩ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ tǝnɑɣɑ pɛɛ. Pǝyele ɩ́lɛ́ ɩ yǝlɑɑ nɑ ɩ yoolɑɑ kɑ tʋ-ɩ hɛkʋ kɛ́. \v 7 Simeyi nyɑɑsɑɣɑ Tɑfiiti kɛ́ sɩ: Polo polo ń tɛɛ, yʋlʋkʋlʋ nɑ ɩsɑɣɑʋ nyɑ́. \v 8 Tɑcɑɑ ɩ́ mǝŋnɑ Sɑyuli wei ɩ kɑwulɑɣɑ n lɛɛkɑɑ tɔ ɩ nɑ ɩ tǝyɑɣɑ nyǝ́mɑ pɑ sǝm tɔm kɛ nyɑ́ nyʋɣʋ tɑɑ. Pǝ tɔɔ kɛ́ Ɩsɔ lɛɛkɑ nyɑ́ kɑwulɑɣɑ nɑ ɩ́ cɛlɑ-kɛɣɛ nyɑ́ pǝyɑɣɑ. N pǝsʋɣʋ yem kɛ́ ɩsǝntɔ nɑ ń cɔɔkɩ tɔ nyɑ́ ɩsɑɣɑtʋ fɛlǝɣǝnɑ-ŋ. Mpi tɔ, n kɛ́ yʋlʋkʋlʋ kɛ́. \p \v 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ Seluyɑ pǝyɑlʋ Apisɑyi tɔmɑ wulɑʋ sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ hɑɣɑ kɑnɛ kɑ tʋʋkɩ tɑ́ cɑɑ wulɑʋ kɛ mpʋ? Lɑ suulu nɑ ń yele nɑ mɑ́ sɛtɩ ɩ nyʋɣʋ. \v 10 Ntɛnɑ wulɑʋ sɩ: Sowɑpɩ nɑ ɩ neu Apisɑyi mǝ tɔm suwe? Ye ɩ tʋʋkɩ-m Ɩsɔ heelinɑ-ɩ sɩ ɩ́ tʋʋ-m. Ɩlɛ ɑwe kɑ́ kpɛɛsǝnɑ-ɩ sɩ pepe tɔɔ? \v 11 Mpʋɣʋlɛ Tɑfiiti tɔmɑ ɩ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ tǝnɑ nɑ Apisɑyi sɩ: Mɑ tɑpʋɣʋ tɛɛ pǝyɑɣɑ nɑ́ tɑ́ kisi mɑ weesuɣu kɛ pɛɛkʋɣʋ, hɑlɩ ḿpʋ́ɣʋ́ Pɛncɑmɛɛ tʋ nɑ? Ɩ́ yele-ɩ nɑ ɩ́ tʋʋ-m. Tɑcɑɑ hɑnɑ-ɩ pǝ mpɑɑʋ. \v 12 Ntɑnyɩ Tɑcɑɑ kɑ́ nɑ́ mɑ wɑhɑlɑ nɑ ɩ́ lɛɛtɩ-m kʋpɑntʋ kɛ mpusi ɩnɛ ɩ lonte. \p \v 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑfiiti nɑ ɩ yǝlɑɑ pɑ tʋɣʋtɑ pɑ mpɑɑʋ nɑ Simeyi nɑ́ɑ́ wɛ pʋɣʋ kɔŋkɔŋ tɔɔ nɑ ɩ́ tɔŋnɑ wulɑʋ mpusi tǝŋsʋɣʋ nɑ ɩ́ lɔkɩ-ɩ pɛɛ nɑ ɩ́ kʋsǝɣɩ mʋsʋɣʋ nɑ ɩ tɔɔ. \v 14 Wulɑʋ nɑ ɩ yǝlɑɑ pɑ tɑlɑ Yɑɑtɑnɩ nɔɣɔ ɩlɛnɑ pɑ́ hɛɛsɩ tǝnɑ. \s1 Husɑyi tǝŋɑ Apǝsɑlɔm \p \v 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ Apǝsɑlɔm nɑ Ɩsɛɣɛlɩ sɑmɑɑ tǝnɑ pɑ sʋʋ Yosɑlɛm tɑɑ nɑ Ahitofɛlɩ kɛ ɩ wɑɑlɩ. \v 16 Wɑɑtʋ wei Tɑfiiti tɑɑpɑlʋ Husɑyi tɑlɑ Apǝsɑlɔm ɩlɛnɑ ɩ́ sɛɛ-ɩ sɩ: Mǝ nɑ tɛtʋ, mǝ nɑ tɛtʋ. \p \v 17 Ntɛnɑ Apǝsɑlɔm pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Anɩ nyɑ́ tɑɑpɑlʋ ntɛ́ mɑ cɑɑ. Pepe tɔɔ kɛ́ n tɑ tǝŋ ɩ́lɛ́? \p \v 18 Ntɛnɑ Husɑyi cɔ sɩ: Wei Tɑcɑɑ nɑ yǝlɑɑ pɑnɛ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tǝnɑ lǝsɑɑ tɔɣɔ mɑ cɑɑ tǝŋʋɣʋ. \v 19 Pǝ tɩɩ wɛɛ sɩ ɩ pǝyɑlʋ nyɑɣɑ mɑɑ lɑ tǝmlɛ kɛ teitei ɩsɩɩ mɑɑ lɑpʋ nyɑ́ cɑɑ kɛ tǝmlɛ tɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ mɑɑ lɑ nyɑ́. \s1 Apǝsɑlɔm nɑ Tɑfiiti ɑlɑɑ pɑ tɔm \p \v 20 Ḿpʋ́ɣʋ́ Apǝsɑlɔm tɔmɑ Ahitofɛlɩ sɩ: Ɩ́ mɑɣɑsɩ nɑ tǝ́ nɑ́ mpi pǝ wɛ lɑpʋ tɔ. \p \v 21 Kɛlɛnɑ Ahitofɛlɩ sɩ: Sʋʋnɑ nyɑ́ cɑɑ ɑlɑɑ mpɑ ɩ yelɑɑ sɩ pɑ́ tɑŋ tǝyɑɣɑ tɔ. Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tǝnɑ kɑ́ nɑ́ sɩ n pǝsɑ nyɑ́ tǝɣɩ nyɑ́ cɑɑ kolontu. Ɩlɛnɑ nyɑ́ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ nɑ́ɑ́ nyɔɔ toŋ. \p \v 22 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ sikɑ Apǝsɑlɔm kɛ cokǝle kɛ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ pɑtɑ tɔɔ. Nɑ ɩ́ nɑ ɩ cɑɑ ɑlɑɑ pɑ́ sʋʋ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tǝnɑ ɩsɛntɑɑ. \p \v 23 Lɑɣɑtʋ nti Ahitofɛlɩ tɑsɑɣɑ Apǝsɑlɔm kɛ wɑɑtʋ ɩnɩ tɔ tɩɩ wɛ teitei kɛ́ ɩsɩɩ Ɩsɔ yɔɣɔtǝɣǝnɑ. Pɑɑ Tɑfiiti mɑɣɑmɑɣɑ ḿpʋ́ɣʋ́ pɩɩ wɛɛ. \c 17 \s1 Husɑyi nɑ Ahitofɛlɩ pɑ lɑɣɑtʋ tɑsʋɣʋ fɑɣɑʋ \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ahitofɛlɩ tɔmɑ Apǝsɑlɔm sɩ: Yele nɑ mɑ́ lǝsɩ yoolɑɑ kɛ yǝlɑɑ iyisi nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ (12000) nɑ mɑ́ tʋ Tɑfiiti wɑɑlɩ kɛ ɑhoo ɑnɛ. \v 2 Ntɑnyɩ mɑɑ kpǝlɩ-ɩ tiili nɑ ɩ́ kɑwɑ nɑ ɩ yǝlɑɑ yɑ, ɩlɛnɑ mɑ́ kʋ-ɩ ɩ tike. \v 3 Ɩlɛnɑ mɑ́ kuu yǝlɑɑ tǝnɑ nɑ mɑ́ kɔnɑ-ŋ. Nyɑ́ kolontu ɩ́ sǝpɑ, pɑ tǝnɑ pɑ mǝlǝɣɩ nyɑ́ kiŋ kɛ́ nɑ yǝlɑɑ hɛɛsɩ. \p \v 4 Ḿpʋ́ɣʋ́ Apǝsɑlɔm nɑ Ɩsɛɣɛlɩ sɔsɑɑ tǝnɑ pɑ lɑŋɑ hɛɛnɑ tɔm ntɩ. \v 5 Amɑ Apǝsɑlɔm sisɑ tǝ tɑɑ, ɩlɛnɑ ɩ́ tɔ sɩ: Ɩ́ yɑɑ Husɑyi nɑ tǝ nɩɩ ɩ́lɛ́ ɩ nyǝntʋ. \p \v 6 Husɑyi kɔmɑ, ɩlɛnɑ ɩ́ heeli-ɩ Ahitofɛlɩ kʋyɔɣɔtʋtʋ nɑ ɩ́ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Tɩɩ lɑ mpʋ yɑɑ ɩsǝnɑ? Nyɑ́ɑ́ yɔɣɔtɩ nyɑ́ nyǝntʋ. \p \v 7 Ntɛnɑ Husɑyi sɩ: Ahitofɛlɩ kʋyɔɣɔtʋtʋ tǝnɛ tǝ tɑ tǝŋ pǝnɛntɛ. \v 8 Nyɑ́ mɑɣɑmɑɣɑ n nyǝ́mɑ sɩ nyɑ́ cɑɑ nɑ ɩ yǝlɑɑ pɑ kɛ́ ɑpɑlɑɑ kɛ́. Pǝ́cɔ́ pɑ wɛ pɑ́ɑ́nɑ́ kɛ́ ɩsɩɩ yʋlʋ kpɑkʋɣʋʋ tɔɣɔlɑɣɑ pǝyɑɣɑ nɑ kɑ́ wɛ ɩsǝnɑ tɔ. Nyɑ́ cɑɑ kɛ́ yoolu kɛ́. Ɩɩ hǝntǝɣɩ yem kɛ́ ɑhoo. \v 9 Pǝ nɔkɑɑ ɩsǝntɔ ɩ ŋmɛlɑ lɔɔʋ yɑɑ tiili tɑɑ kɛ́, nɑ ye pɑ kʋ tɑ́ tɑɑ lɛlɑɑ, yǝlɑɑ ɩ́ nɩɩwɑ pɑɑ tɔ sɩ Apǝsɑlɔm wɑɑlɩ nyǝ́mɑ kpisɑɑ. \v 10 Hɑlɩ sɔɣɔntʋ kpɑ tɑ́ tɑɑ ɑpɑlɑɑ mpɑ pɑ wɛ ɑpɑlʋtʋ ɩsɩɩ tɔɣɔlɑsɩ tɔ. Mpi tɔ, Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tǝnɑ nyǝ́mɑ sɩ nyɑ́ cɑɑ kɛ́ ɑkɑ. Pǝyele ɩ wɛnɑ yoolɑɑ tɑɑ yoolɑɑ. \v 11 Mpʋ tɔ, mɑ tɑsǝɣɩ-ŋ lɑɣɑtʋ sɩ ń koti Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tǝnɑɣɑ tuutuumɑ. Pǝ kpɑɣɑʋ Tɑŋ nɑ pǝ́ polo Pɛɛsepɑ tɔ. Ɩlɛnɑ nyɑnɑ wɛ ɩ́ polo nyɑ́ cɑɑ kɛ yoonɑʋ. \v 12 Tɩɩ mɑɣɑnɑ-ɩ tiili nɑ tǝ́ hoti ɩ tɔɔ ɩsɩɩ tɛʋ. Ɩlɛ ɩ́ nɑ ɩ yǝlɑɑ pɑ tɑɑ nɔɣɔlʋ kɑɑ fiti. \v 13 Ye pɑ sewɑ, nɑ pɑ́ sʋʋ ɩcɑtɛ nɑtǝlɩ tǝ tɑɑ, ɩlɛ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tǝnɑ ponɑ ŋmɩɩsɩ nɑ pɑ́ tuu ɩcɑtɛ ntɛ́ nɑ pɑ́ tiinɑ lɔɔʋ. Hɑlɩ pǝ kɑɑ kɑɑsɩ koloŋiyɑ. \p \v 14 Ḿpʋ́ɣʋ́ Apǝsɑlɔm nɑ Ɩsɛɣɛlɩ yǝlɑɑ tǝnɑ tɔmɑ sɩ: Husɑyi nyǝntʋ lɑpɑ sɑnɑ nɑ Ahitofɛlɩ nyǝntʋ. \p Pǝyele Tɑcɑɑ nɑ́ tʋ ɩ tɑɑ kɛ́ sɩ ɩ wɑkǝlǝɣɩ Ahitofɛlɩ lɑɣɑtʋ tɑsʋɣʋ mpǝɣɩ nɑ pǝ kɔnɑ mpusi kɛ Apǝsɑlɔm tɔɔ. \s1 Tɑfiiti sewɑ nɑ ɩ́ tɛsɩ Yɑɑtɑnɩ pɔɣɔ \p \v 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ Husɑyi polɑɑ nɑ ɩ́ heeli kɔtǝlɑɑ Sɑtɔkɩ nɑ Apiyɑtɑɑ kɛ lɑɣɑtʋ nti Ahitofɛlɩ tɑsɑ Apǝsɑlɔm nɑ Ɩsɛɣɛlɩ sɔsɑɑ tɔ, nɑ lɑɣɑtʋ nti ɩnɩ ɩ tɑsɑ-wɛ tɔ. \v 16 Sɩ pɑ́ tili lɔŋ nɑ pɑ́ heeli Tɑfiiti sɩ ɩ́ tɑɑ sʋʋ ɑhoo ɑnɛɣɛ Yɑɑtɑnɩ tɛtɛkǝlɛ tɑɑ tǝnɑ. Pǝ́ tɑɑ kɔɔ nɑ ɩ nɑ ɩ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ tǝnɑ pɑ́ wɛɛ ɑsolɑ tɑɑ. \p \v 17 Yonɑtɑŋ nɑ Ahimɑɑsɩ pɛlɛ pɑ wɛ hite nɔɣɔ kɛ ɩcɑtɛ wɑɑlɩ sɩ nɔɣɔlʋ ɩ́ tɑɑ nɑ-wɛ. Ḿpʋ́ɣʋ́ tǝmlɛ tʋ ɑlʋ nyǝŋ nɔɣɔlʋ ɩ polɑɑ nɑ ɩ́ heeli-wɛ sɩ: Ɩ́ polo mǝ mɑɣɑmɑɣɑ nɑ ɩ́ heeli-tǝɣɩ wulɑʋ Tɑfiiti. \v 18 Amɑ ɩfepu nɔɣɔlʋ nɑ́ nɑ-wɛ nɑ ɩ́ polo ɩ tɑɣɑsɩ Apǝsɑlɔm. Mpɛ pɑ cɛkǝnɑɑ sɩ pɑ nɑ-wɛ, ɩlɛnɑ pɑ́ se lɔŋ nɑ pɑ́ polo Pɑhulim ɩcɑtɛ kɛ ɑpɑlʋ nɔɣɔlʋ ɩ tɛ nɑ pɑ́ ŋmɛlɩ ɩ lɔkɔ tɑɑ. \v 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɑlʋ nɔɣɔlʋ kpɑɣɑ pʋʋɣʋ nɑ ɩ́ tɑkɩ lɔkɔ tɔɔ nɑ ɩ́ le kʋtɔɣɔʋ pee, sɩ nɔɣɔlʋ ɩ́ tɑɑ cɛkǝnɑ sɩ pʋlʋpʋ wɛ tǝnɑ. \v 20 Ntɛnɑ Apǝsɑlɔm tǝmlɛ nyǝ́mɑ sʋʋ tǝyɑɣɑ ŋkɛ kɑ tɑɑ nɑ pɑ́ pɔɔsɩ ɑlʋ kɛ Ahimɑɑsɩ nɑ Yonɑtɑŋ pɑ tɔɔ. Alʋ sɩ: Pɑ tɛsɑ lɔɔʋ. \p Tǝmlɛ nyǝ́mɑ pɛɛkɑɑ pɑ tɑ nɑ pʋlʋ, ɩlɛnɑ pɑ́ mǝlɩ Yosɑlɛm. \v 21 Pɑ tɛɛwɑ, ɩlɛnɑ Ahimɑɑsɩ nɑ Yonɑtɑŋ pɑ́ lɩɩ lɔkɔ tɑɑ nɑ pɑ́ polo pɑ́ heeli Tɑfiiti sɩ: Kʋlɩ nɑ ń tɛsɩ pɔɣɔ kɛ lɔŋ, nɑ pɑ́ kɛɛsɩ-ɩ nti Ahitofɛlɩ kɛɛsɑ Apǝsɑlɔm sɩ pɑ́ lɑ Tɑfiiti-wɛ tɔ. \p \v 22 Tǝnɑɣɑ Tɑfiiti nɑ ɩ yǝlɑɑ pɑ kʋlɑ kpɑkpɑɑ nɑ pɑ́ tɛsɩ Yɑɑtɑnɩ. Pǝ kɔmɑ sɩ pǝ nyɑɑlǝɣɩ tɔ pǝ tɑ kɑɑsɩ nɔɣɔlʋ. Pɑ tɛsɑ pɑ tǝnɑ. \p \v 23 Ahitofɛlɩ nɑwɑ sɩ pɑ tɑ mʋ ɩ tɔm, ɩlɛnɑ ɩ́ kʋlɩ nɑ ɩ́ kpɛɛlɩ ɩ kpɑŋɑɣɑ nɑ ɩ́ kpe ɩ tɛ. Ɩ heelɑ ɩ tǝyɑɣɑ nyǝ́mɑ kɛ nti tǝ wɛ lɑpʋ tɔ, ɩlɛnɑ ɩ́ tʋ́ ɩ tǝɣɩ ŋmǝnɑɣɑ nɑ ɩ́ sɩ́ nɑ pɑ́ pimi-ɩ ɩ cɑɑ pǝlɑɑʋ tɑɑ. \s1 Tɑfiiti kɛ Mɑhɑnɑyim \p \v 24 Tɑfiiti pɑ tɑlɑ Mɑhɑnɑyim, ɩlɛ Apǝsɑlɔm nɑ Ɩsɛɣɛlɩ yǝlɑɑ mpɑ pɑ tǝŋɑɣɑ ɩ wɑɑlɩ tɔ pɑ tɛsɑ Yɑɑtɑnɩ kɛlɛ. \v 25 Apɑlʋ wei pɑ yɑɑ sɩ Amɑsɑ tɔɣɔ Apǝsɑlɔm lɛɛtɑ yoolɑɑ wulɑʋ Sowɑpɩ lonte. Amɑsɑ ɩnɩ ɩ cɑɑ kɛ́ Ɩsɛɣɛlɩ tʋ kɛ́ nɑ pɑ́ yɑɑ-ɩ sɩ Yetɛɛ. Ɩ too kɛlɛ Nɑhɑsɩ pɛɛlɔ Apikɑɑlɩ, ɩ́lɛ́ ɩ neu ntɛ́ Sowɑpɩ pɑ too Seluyɑ. \p \v 26 Ḿpʋ́ɣʋ́ Apǝsɑlɔm-wɛ pɑ sikɑ Kɑlɑɑtɩ tɛtʋ tɑɑ. \p \v 27 Tɑfiiti pɑ tɑlɑ Mɑhɑnɑyim, ɩlɛnɑ Amoni tɛtʋ ɩcɑtɛ Lɑpɑ tʋ Nɑhɑsɩ pǝyɑlʋ Sopi, nɑ Lo-Tɑpɑɑ tʋ Amiyɛlɩ pǝyɑlʋ Mɑkii, nɑ Kɑlɑɑtɩ tɛtʋ ɩcɑtɛ Lokelim tʋ Pɑɑsilɑyi \v 28 pɑ ponɑ Tɑfiiti-wɛɣɛ kʋhǝntǝŋ nɑ cɛmsɛnɑɑ nɑ hɛɛsɩ, nɑ tɔɣɔnɑɣɑ pee, nɑ mʋlʋm, nɑ pee kʋtoŋee, nɑ soonɑ kɛ loosi nɑɑlɛ. \v 29 Nɑ tɩɩŋ nim nɑ nɑɑnim nɑ heeŋ, nɑ wɑɑkɑsǝnɑɑ. Mpi tɔ, pɑ tɔŋɑɣɑ kɛ́ sɩ ɩkɑɑlɛ nɑ nyɔɣɔsɩ nɑ lʋkɔtʋ pǝ pɩɩ-wɛɣɛ wʋlɑɣɑ tɛtʋ tɑɑ kɛ́. \c 18 \s1 Apǝsɑlɔm nɑ ɩ yoolɑɑ pɑ kpisuɣu \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑfiiti kotɑ ɩ yoolɑɑ nɑ ɩ́ kpɑ pɑ tɑɑ kɛ́ yoolɑɑ iyɑɣɑ (1000) nyʋɣʋ nyǝ́mɑ nɑ nɩɩnʋwɑ (100) nyʋɣʋ nyǝ́mɑ. \v 2 Ɩlɛnɑ ɩ́ cɛlɑ Sowɑpɩ kɛ tintiɣile, nɑ Sowɑpɩ neu kɛ tintiɣile, nɑ Kɑtɩ tʋ Ɩtɑyi kɛ tintiɣile nɑ ɩ́ tɔ sɩ: Mɑ́ nɑ-mɛ tɩɩ ponɑ yoou. \v 3 Tǝnɑɣɑlɛ sɑmɑɑ tɔmɑ-ɩ sɩ: Aɑɩ, pǝ fɛɩ sɩ ń lɩɩ. Mpi tɔ, pɑɑ pǝ kǝlɑ-tʋ nɑ tǝ́ se nɔɣɔlʋ ɩɩ pɑɑsǝɣǝnɑ-tʋ. Pɑɑ tɑ tɑɑ yǝlɑɑ hɔɣɔlʋɣʋ sǝpǝnɑ ɑwusɑ. Amɑ nyɑ́ wɛ kɛ́ ɩsɩɩ tɑ tɑɑ yǝlɑɑ iyisi nɑɑnʋwɑ (10000). Mpʋ tɔ, pǝ kǝlɑ teu sɩ ń sɑɑlɩ ɩcɑtɛ tɑɑ nɑ pǝ́ kǝlɑ-tʋ ɩlɛ n sǝnɑ-tʋ. \v 4 Ntɛnɑ wulɑʋ sɩ: Tɔʋ, mɑɑ lɑ nti tǝ mɑɣɑ-mɛɣɛ teu tɔ. \p Ɩlɛnɑ wulɑʋ sǝŋ nɔnɔɣɔ nɑ yǝlɑɑ lɩɩkɩ iyisi iyisi nɑ nɩɩnʋwɑ nɩɩnʋwɑ. \v 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ tɔmɑ Sowɑpɩ nɑ Apisɑyi nɑ Ɩtɑyi sɩ: Ɩ́ nyǝnɩ mɑ ɩsɛntɑɑ nɑ ɩ́ lɑ mɑ pu Apǝsɑlɔm tǝpɑmm. \p Ɩlɛnɑ yǝlɑɑ tǝnɑ nɩɩ mpʋ. \p \v 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑfiiti yǝlɑɑ polɑɑ sɩ pɑ yookinɑ Apǝsɑlɔm-wɛɣɛ Ɩfǝlɑyim hɔtʋɣʋ tɑɑ. \v 7 Yǝlɑɑ iyisi hiu (20000) tǝcu kɛ Tɑfiiti nyǝ́mɑ kʋwɑ Apǝsɑlɔm nyǝ́mɑ tɑɑ. \v 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ yoou yɑwɑ tɛtʋ tǝnɑ tɑɑ. Hɔtʋɣʋ tɔɣɔ yǝlɑɑ mpɑɣɑ kʋyɑkʋ ŋkʋ tɔ pǝ kǝlɑ mpɑ lɑɣɑtɛ tɔɣɑɑ tɔ. \s1 Sowɑpɩ kʋwɑ Apǝsɑlɔm \p \v 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ Apǝsɑlɔm tutɑ ɩ tǝɣɩ Tɑfiiti yǝlɑɑ tɑɑ nɑ ɩ́ cɑɣɑ kpɑɣɑnʋ. Ɩlɛnɑ kpɑɣɑnʋ seenɑ-ɩ nɑ ɩ́ sʋsɩ-ɩ tʋɣʋ sɔsɔɔʋ nɑkʋlɩ kʋ piliŋɑsɩ tɑɑ, nɑ ɩ nyɔɔsɩ hɔkǝnɑ-sɩ nɑ ɩ́ susi nɑ kpɑɣɑnʋ nɑ́ɑ́ tɛɛ. \v 10 Nɔɣɔlʋ nɑ́ mpʋ, ɩlɛnɑ ɩ́ heeli Sowɑpɩ sɩ: Tɑ cɑɑ, mɑ nɑwɑ Apǝsɑlɔm nɑ ɩ́ susinɑ tʋɣʋ. \v 11 Ntɛnɑ ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: N nɑ-ɩ ɩlɛ pepe tɔɔ kɛ́ n tɑ kʋ-ɩ tǝnɑɣɑ kpɑkpɑɑ. Hɑlɩ mɑɑ hɑ-ŋ liɣitee nyǝɣǝtʋ nɑɑnʋwɑ kɛlɛ nɑ tɑmpɑlɑ. \p \v 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɑpɑlʋ ɩnɩ ɩ cɔwɑ sɩ: Pɑɑ liɣitee nyǝɣǝtʋ iyɑɣɑ (1000) kɛ n tɩɩ hɑ-m mɑ niŋ kɑɑ kpɑ wulɑʋ pǝyɑlʋ tɔɔ. Mpi tɔ, tǝ nɩɩwɑ nti wulɑʋ heelɑ nyɑ́ nɑ Apisɑyi nɑ Ɩtɑyi sɩ ɩ́ lɑ lɑɑkɑlɩ nɑ ɩnɩ ɩ pǝyɑlʋ Apǝsɑlɔm tɔ. \v 13 Pɑɑ mɑɑ lɑpɑ kɑɑnɩɩtʋ nɑ mɑ́ kʋ-ɩ, wulɑʋ kɑ nɩɩ-tǝɣɩ. Nyɑ́ mɑɣɑmɑɣɑ n tɑɑ wɑɑsɩ-m. \p \v 14 Ntɛnɑ Sowɑpɩ sɩ: Mɑɑ sǝŋǝɣɩ nyɑ́ kiŋ kɛ yem. \p Ɩlɛnɑ ɩ́ kpɑɣɑ ŋmɑntɑɑsɩ tooso nɑ ɩ́ polo ɩ́ yɑɣɑ-sǝɣɩ Apǝsɑlɔm fulɑɣɑ tɔɔ. Mpi tɔ, ɩ́lɛ́ ɩ tɑɑ sǝtɑ. \v 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ yoolɑɑ nɑɑnʋwɑ wei ɩ tɔkɑɣɑ Sowɑpɩ yoou wontu tɔ pɑ tɑmɑ Apǝsɑlɔm nɑ pɑ́ tɛɛsɩ-ɩ kʋɣʋ. \p \v 16 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sowɑpɩ hʋlɑ tutuɣu nɑ yǝlɑɑ koti nɑ pɑ́ hɛɛsɩ pɑ kolontunɑɑ tɔɣɔnʋɣʋ. \v 17 Ɩlɛnɑ pɑ́ kpɑɣɑ sǝtʋ nɑ pɑ́ pɛtɩ pʋ́ʋ́ɣʋ́ nɑkʋlɩ kʋ tɑɑ kɛ́ hɔtʋɣʋ tɑɑ nɑ pɑ́ kɑɑ ɩ tɔɔ kɛ́ kɑŋmɑɑɣɑ tǝkelem, nɑ Apǝsɑlɔm yoolɑɑ tǝnɑ se nɑ pɑɑ wei ɩ́ mǝlɩ ɩ tɛ. \p \v 18 Wɑɑtʋ wei Apǝsɑlɔm kɑ wɛnɑ ɩ ɩsɛ tɔɣɔ ɩ yelɑɑ nɑ pɑ́ ŋmɑ-ɩ ɑkele kɛ wulɑʋ tɛtɛkǝlɛ tɑɑ kɛ́ Yosɑlɛm kiŋ, nɑ ɩ́ yɑɑ-ɩ sɩ Apǝsɑlɔm ɑkele, sɩ ɩnɩ ɩ fɛɩ ɑpɑlʋpǝyɑɣɑ tɔ pɑɑ yɑɑkǝnɑ ɩ hǝtɛ. Nɑ pɑ́ yɑɑkɩ-ɩ ḿpʋ́ɣʋ́ hɑlǝnɑ sɑŋɑ. \s1 Tɑfiiti nɩɩwɑ Apǝsɑlɔm sǝm \p \v 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sɑtɔkɩ pǝyɑlʋ Ahimɑɑsɩ tɔmɑ sɩ: Ɩ́ yele nɑ mɑ́ lɔɣɔ mɑ tɩ nɑ mɑ́ ponɑ wulɑʋ kɛ tɔm kʋpɑntʋ sɩ Tɑcɑɑ hɑ-ɩ tɑmpɑnɑ nɑ ɩ́ yɑpɩ-ɩ ɩ kolontunɑɑ niŋ tɑɑ. \v 20 Ntɛnɑ Sowɑpɩ tɔ sɩ: Pǝ tɑɣɑ nyɑɑ heelinɑ wulɑʋ kɛ tɔm kʋpɑntʋ kɛ sɑŋɑ. Mpi tɔ, ɩ pǝyɑɣɑ sǝpǝnɑ. \v 21 Ɩlɛnɑ Sowɑpɩ tɔ Ɩtiyopii tʋ sɩ: Polo nɑ ń heeli wulɑʋ kɛ mpi n nɑwɑ tɔ. \p Ntɛnɑ Ɩtiyopii tʋ hǝntɩ-ɩ ɑtɛ nɑ ɩ́ tʋ́ cɑsǝlɛ. \v 22 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ahimɑɑsɩ tɑsɑ Sowɑpɩ kɛ tɔm sɩ: Pɑɑ pɩɩ lɑ ɩsǝnɑ yele nɑ mɑ́ se Ɩtiyopii tʋ wɑɑlɩ. Sowɑpɩ sɩ: Mɑ pǝyɑlʋ, pepe nyʋɣʋ tɔɔ kɛ́ n cɑɑ pote? N kɑɑ wɑɑ pǝ tɑɑ se. \v 23 Ahimɑɑsɩ sɩ: Pɑɑ pɩɩ lɑ ɩsǝnɑ pǝ wɛɛ sɩ mɑ́ polo kɛ́. Ɩlɛnɑ Sowɑpɩ sɩ: Tɔʋ, polo. \p Ḿpʋ́ɣʋ́ Ahimɑɑsɩ kpɑɣɑ tɛtɛkǝlɛ mpɑɑʋ nɑ ɩ́ polo ɩ́ lɑɑlɩ Ɩtiyopii tʋ. \p \v 24 Wɑɑtʋ ɩnɩ Tɑfiiti kɑ cɑɣɑ nɔnɔɔsɩ nɑɑlɛ hɛkʋ nɑ ɩ́ tɑŋɑɑ. Ḿpʋ́ɣʋ́ tɑŋlʋ kpɑ nɔnɔɣɔ nyʋɣʋ tɑɑ, ɩlɛnɑ ɩ loosi nɔɣɔlʋ ɩ seeki ɩ tike nɑ ɩ́ kɔŋ. \v 25 Ɩlɛnɑ ɩ́ mɑ́ kɑpukɑ nɑ ɩ́ heeli wulɑʋ, nɑ ɑpɑlʋ ɩnɩ ɩ tɔŋnɑ sewɑ nɑ ɩ́ kɔŋ. Ntɛnɑ wulɑʋ sɩ: Ye ɩ tike ɩ seekinɑ tɔm kʋpɑntʋ kɛ ɩ kɔŋnɑ. \v 26 Ḿpʋ́ɣʋ́ tɑŋlʋ tɑsɑ lɛlʋ kɛ nɑʋ nɑ ɩ́ seeki nɑ ɩ́ kɔŋ. Ɩlɛnɑ ɩ́ mɑ́ kɑpukɑ nɑ ɩ́ heeli nɔnɔɣɔ tɑŋlʋ sɩ: Nɔɣɔlʋ nɑ́ kɔŋnɑ ntɛɣɛ ɩ tike tǝkoŋ tɔtɔ. Wulɑʋ sɩ: Tɔm kʋpɑntʋ tɔtɔɣɔ ɩ́lɛ́ ɩ kɔŋnɑ. \p \v 27 Mpʋɣʋlɛ tɑŋlʋ sɩ: Kɑncɑɑlɑɣɑ nyǝŋ sewɑ nǝɣǝsǝnɑ Ahimɑɑsɩ sewɑ kɛ́. Ntɛnɑ wulɑʋ sɩ: Yʋlʋ kʋpɑŋ kɛ́, nɑ tɔm kʋpɑntʋ kɛ ɩ kɔŋnɑ. \p \v 28 Ahimɑɑsɩ tɑlɑɑ, ɩlɛnɑ ɩ́ mɑ́ kɑpukɑ sɩ: Alɑɑfǝyɑ kɛ́ yoo, tɑ cɑɑ. \p Ɩlɛnɑ Ahimɑɑsɩ hǝntɩ wulɑʋ kɛ ɑtɛ nɑ ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Nyɑ́ Ɩsɔ Tɑcɑɑ wei ɩ yɑpɑ-ŋ nyɑ́ kolontunɑɑ mpɑ pɑ kʋlɑɣɑɑ nyɑ́ tɔɔ tɔɣɔlɛ teeli tʋ. \v 29 Ntɛnɑ wulɑʋ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Apǝsɑlɔm wɛnɑ ɑlɑɑfǝyɑ? \p Ahimɑɑsɩ sɩ: Mɑ nɑwɑ sɑmɑɑ tuutuumɑ kɛ wɑɑtʋ wei Sowɑpɩ tilɑ-tʋ tɔ, ɩlɛ mɑ tɑ nyɩ mpi pɑ lɑkɑɣɑ tɔ. \v 30 Wulɑʋ sɩ: Nyɑ́ɑ́ sǝŋnɑ kpeeŋɑ tɔɔ cǝnɛ. \p Ɩlɛnɑ Ahimɑɑsɩ kɛɛ nɑ ɩ́ sǝŋ. \v 31 Ɩtiyopii tʋ tɑlɑ kpɑkpɑɑ, ɩlɛnɑ ɩ́ tɔ sɩ: Tɑ cɑɑ, tɔm kʋpɑntʋ kɛ mɑ kɔŋnɑ-ŋ. Sɑŋɑ Tɑcɑɑ hɑ-ŋ tɑmpɑnɑ nɑ ɩ́ yɑ-ŋ mpɑ pɑ kʋlɑɣɑɑ nyɑ́ tɔɔ tɔ pɑ niŋ tɑɑ. \v 32 Ntɛnɑ wulɑʋ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Nɑ Apǝsɑlɔm wɛnɑ ɑlɑɑfǝyɑ? Ɩlɛnɑ ɩ́ tɔ sɩ: Tɑ cɑɑ, nyɑ́ kolontunɑɑ tǝnɑ nɑ mpɑ pɑ lʋkǝnɑ-ŋ ɑsɑlɑʋ tɔ pɑ́ wɛɛ ɩsɩɩ Apǝsɑlɔm. \s1 Tɑfiiti lɑŋwɑkǝllɛ \p \v 33 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ lɑɑkɑlɩ pǝsɑɑ nɑ ɩ́ kpɑɑkɩ ɑtɛ nɑ ɩsɔtɑɑ kutuluɣu tɑɑ nɑ ɩ́ wiiki nɑ ɩ́ yɔɣɔtǝɣɩ sɩ: Hɑɩ, mɑ pu Apǝsɑlɔm, mɑ pu Apǝsɑlɔm. Ye mɑɑ sǝpǝnɑ nyɑ́ lonte pǝ tɑɑ kǝlɩ teu? Mɑ pu Apǝsɑlɔm, hɑɩ, mɑ pu. \c 19 \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ polɑɑ nɑ pɑ́ heeli Sowɑpɩ sɩ wulɑʋ wiikinɑ ntɛ́ nɑ ɩ́ huɣutiɣi lotu kɛ Apǝsɑlɔm tɔɔ. \v 2 Ɩlɛnɑ kʋyɑkʋ ŋkʋ kʋ lɑŋhʋlʋmlɛ pǝsɩ lǝyɑɣɑ kɛ yǝlɑɑ tɑɑ. Mpi tɔ, yǝlɑɑ nɩɩkɑɣɑ pɑ yɔɣɔtǝɣɩ sɩ wulɑʋ cɑɣɑ ɩ pǝyɑɣɑ lǝyɑɣɑ. \v 3 Fɛɛlɛ lɑpɑ yǝlɑɑ nɑ yoou ŋku pɑ yoowɑ tɔɣɔ, ɩlɛnɑ pɑ́ sʋʋ ɩcɑtɛ tɑɑ tǝhɛɛ. \v 4 Nɑ wulɑʋ nɑ́ɑ́ hɔkɑ ɩ ɩsɛntɔɔ kɛ́ sɑɑlɑɣɑ nɑ ɩ́ kiisiɣinɑ nɔɣɔ sɔsɑɣɑ sɩ: Hɑɩ, mɑ pu Apǝsɑlɔm, hɑɩ, mɑ pu, hɑɩ, mɑ pu. \p \v 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sowɑpɩ sʋʋ wulɑʋ kiŋ kɛ nɑŋ tɑɑ nɑ ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Sɑŋɑ n tʋɣɩ fɛɛlɛ kɛ nyɑ́ tǝmlɛ nyǝ́mɑ mpɑ pɑ yɑpɑ nyɑ́ nɑ nyɑ́ pǝyɑlɑɑ nɑ nyɑ́ pɛɛlɑɑ nɑ nyɑ́ ɑlɑɑ tɔɣɔ. \v 6 Mpɑ pɑɑ cɑɑkɩ-ŋ tɔɣɔ n sɔɔlɑɑ nɑ nyɑ́ tɑɑ kpɑɑkǝnɑ mpɑ pɑ cɑɑkɩ-ŋ tɔ. N lɑkʋɣʋ ɩsǝntɔ tɔ pǝ hʋlǝɣɩ kɛ́ sɩ n nyǝnǝɣɩ nyɑ́ yoolɑɑ nɑ pɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ kɛ yem. Pǝ lɑkɩ-m ɩsɩɩ ye tɑɑ sǝpǝnɑ nɑ Apǝsɑlɔm wɛnɑ ɩ weesuɣu pɩɩ kǝlɑ-ŋ teu. \v 7 Mpʋ tɔ, kʋlɩ nɑ ń lɩɩ nɑ ń yɔɣɔtǝnɑ yǝlɑɑ nɑ pɑ lɑŋɑ hɛɛ. Mɑ tuukinɑ Tɑcɑɑ sɩ ye n tɑ lɩɩ pǝ kɑɑ kɑɑsɩ pɑɑ yʋlʋ kʋlʋm kɛ nyɑ́ kiŋ kɛ ɑhoo ɑnɛ. Nɑ mpi pǝ tɛmɑ-ŋ mɑɣɑnɑʋ kɛ hɑtoo nyɑ́ pǝcɑɑtʋ tɔ pɩɩ lɑ sɑnɑ nɑ nɔɔnɔɔ nyǝntʋ. \p \v 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ kʋlɑɑ nɑ ɩ́ cɑɣɑ nɔnɔɣɔ. Nɑ pɑ́ heeli yǝlɑɑ sɩ ɩ lɩɩwɑ nɑ ɩ́ cɑɣɑ nɔnɔɣɔ. Ɩlɛnɑ pɑ tǝnɑ pɑ́ polo ɩ kiŋ. \s1 Tɑfiiti mǝlʋɣʋ kɛ Yosɑlɛm \p Wɑɑtʋ ɩnɩ ɩ tɑɑ Apǝsɑlɔm nyǝ́mɑ kɑ tɛmɑ sewɑ nɑ pɑɑ wei ɩ́ mǝlɩ ɩ tɛ. \v 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɛɣɛlɩ tɛtʋ yǝlɑɑ kpekɑ tǝnɑ lɑŋɑ tɑ hɛɛ nɑ pɑ́ tɔŋ sɩ: Wulɑʋ yɑpɑ-tʋɣʋ tɑ́ kolontunɑɑ nɑ Filiisi nyǝ́mɑ niŋ tɑɑ nɑ nɔɔnɔɔ ɩ́ seeki ɩcɑtɛ kɛ Apǝsɑlɔm tɔɔ? \v 10 Apǝsɑlɔm wei tǝ lǝsɑɑ nɑ tǝ kpɑ wulɑʋ tɔ, ɩ́lɛ́ ɩ sǝpɑ yoou tɑɑ, ɩlɛ pepe tɔɔ kɛ́ tǝ kɑɑ mǝlǝnɑ Tɑfiiti? \p \v 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ Tɑfiiti nɩɩ tǝ tǝnɑ nti Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ yɔɣɔtǝɣɩ tɔ. Ɩlɛnɑ ɩ́ tili kɔtǝlɑɑ Sɑtɔkɩ nɑ Apiyɑtɑɑ sɩ pɑ́ pɔɔsɩ Yutɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ pɑ wɛɛ nɑ pɑ́ niɣitiɣi mɑ mǝlǝnɑʋ tɔm tɑɑ? \v 12 Anɩ mɛɣɛlɛ mɑ yǝlɑɑ nɑ mɑ́ nɑ-mɛ tǝ́ kɑɑ cɑlǝm. Ɩlɛ pepe tɔɔ kɛ́ lɛlɑɑ ŋmɑɑkɩ tɑ tɔɔ? \v 13 Ɩ́ heeli Amɑsɑ tɔtɔ sɩ mɑ́ nɑ-ɩ tǝ kɑɑnɑ cɑlǝm, nɑ ɩnɩ ɩ kɑ lɛɛtǝnɑ Sowɑpɩ lonte tɑɑ nɑ ɩ́ pǝsɩ yoolɑɑ wulɑʋ. Ye pǝ tɑ lɑ mpʋ Ɩsɔ ɩ́ kʋ-m. \p \v 14 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑfiiti pǝsɑ Yutɑ nyǝ́mɑ tǝnɑ nɑ pɑ́ wɛɛ ɩsɩɩ yʋlʋ kʋlʋm. Ɩlɛnɑ pɛlɛ pɑ́ tili nɑ pɑ́ heelɩ-ɩ sɩ ɩ́ nɑ ɩ nyǝ́mɑ pɑ́ mǝlɩ. \v 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ mǝlɑɑ nɑ ɩ́ tɑlɑ Yɑɑtɑnɩ pɔɣɔ. \s1 Tɑfiiti kentiɣi Simeyi tɔɔ \p Ɩlɛnɑ Yutɑ nyǝ́mɑ polo Kilikɑɑ nɑ pɑ́ sǝŋɩ-ɩ nɑ pɑ́ tɛsǝnɑ-ɩ Yɑɑtɑnɩ pɔɣɔ. \p \v 16 Ḿpʋ́ɣʋ́ Pɛncɑmɛɛ tʋ Simeyi wei ɩ kɑ́ tʋʋ wulɑʋ nɑ ɩ́ wɛ timpi pɑ yɑɑ sɩ Pɑhulim tɔ, ɩ lɔɣɔ ɩ tɩ nɑ ɩ́ nɑ Yutɑ nyǝ́mɑ pɑ́ polo wulɑʋ Tɑfiiti sǝŋʋɣʋ. \v 17 Ɩ wɑɑlɩ kɑ wɛ Pɛncɑmɛɛ nyǝ́mɑ kɛ yǝlɑɑ iyɑɣɑ (1000) nɑ Sɑyuli tǝmlɛ tʋ Sipɑ, nɑ ɩ pǝyɑlɑɑ nɑɑnʋwɑ nɑ kɑkpɑsɩ, nɑ ɩ tǝmlɛ nyǝ́mɑ kɛ hiu, nɑ pɑ́ tɛsɩ Yɑɑtɑnɩ kɛ wulɑʋ ɩsɛntɑɑ. \v 18 Kpɩɩlʋɣʋ ŋku pɑɑ cɛlɑ wulɑʋ sɩ ɩ tɛsǝnɑ tɔ kʋlɛ kʋ tɔŋnɑ ɩ tǝyɑɣɑ nyǝ́mɑ kɛ tɛsǝnɑʋ. \p Wɑɑtʋ wei Tɑfiiti cɑɑkɑɣɑ tɛsʋɣʋ, ɩlɛ Simeyi kɔmɑɣɑlɛ nɑ ɩ́ hǝntɩ-ɩ ɑtɛ. \v 19 Nɑ ɩ́ tɔ sɩ: Hɑɩ, tɑ́ cɑɑ wulɑʋ, tɑɑ tɔkɩ ɩsɑɣɑtʋ nti mɑɑ lɑpɑ-ŋ kʋyɑkʋ ŋku n lɩɩkɑɣɑ Yosɑlɛm tɑɑ tɔ. Hɑɩ, kʋ-tǝɣɩ nyɑ́ tɑɑ. \v 20 Mɑ nyǝ́mɑ sɩ mɑ wɑkǝlɑ-ŋ. Pǝ tɔɔ kɛ́ mɑ cɑɑlɑ lɩɩʋ kɛ Yosɛɛfʋ kpekɑ tɑɑ nɑ mɑ́ kɔɔ-ŋ sǝŋʋɣʋ. \p \v 21 Ntɛnɑ Apisɑyi cɛ Tɑfiiti nɔɣɔ tɔɔ sɩ: Pǝ wɛɛ sɩ pɑ́ kʋ Simeyi kɛ́. Mpi tɔ, ɩ kɑ tǝŋsɑ Tɑcɑɑ kʋlǝsʋ kɛ mpusi. \p \v 22 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑfiiti pɔɔsɑ Apisɑyi nɑ ɩ tɑɑlʋ Sowɑpɩ sɩ: Mǝ tɔm suwe? Pepe tɔɔ kɛ́ ɩ cɑɑlǝɣɩ-m mpʋ? Mɑ tɑɣɑnɑ Ɩsɛɣɛlɩ kɑwulɑɣɑ tɑɑ kɛ́ mǝlʋɣʋ kɛ́. Ɩlɛ pǝ fɛɩ sɩ pɑ́ kʋ nɔɣɔlʋɣʋ sɑŋɑ. \p \v 23 Ɩlɛnɑ wulɑʋ heeli Simeyi nɑ tuunɑʋ sɩ: N kɑɑ sɩ. \s1 Tɑfiiti nɑ Mefipɑɑlɩ pɑ ciikuɣu \p \v 24 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sɑyuli sɑɑlɩ Mefipɑɑlɩ polɑ wulɑʋ sǝŋʋɣʋ tɔtɔ. Ɩ lɑŋlɛ kɑ wɑkǝlɑ Tɑfiiti sewɑ tɔɔ kɛ́, ɩlɛ ɩ tɑ pɑɑsǝnɑ ɩ nɔɔhɛɛ yɑɑ ɩ tɑntʋɣʋ. Pǝyele ɩ tɑ cɔtɔ ɩ wontu kɛ pǝ kpɑɣɑʋ kʋyɑkʋ ŋku wulɑʋ lɩɩ Yosɑlɛm ɩcɑtɛ tɑɑ nɑ pǝ sɩɩnɑ kʋyɑkʋ ŋku ɩ mǝlɑɑ tɔ. \v 25 Wulɑʋ kɔmɑ, ɩlɛnɑ ɩ́ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Mefipɑɑlɩ, pepe tɔɔ kɛ́ n tɑɑ tǝŋɩ-m? \v 26 Ɩlɛnɑ ɩ́ tɔ sɩ: Hɑɩ, tɑ cɑɑ, mɑ tǝmlɛ tʋ pǝntǝnɑ-m. Mɑ sɩ ɩ́ kpɛɛlɩ-m mɑ kpɑŋɑɣɑ sɩ mɑ kɛ́ ɩcɑm, nɑ mɑ́ cɑɣɑ-kɛ nɑ mɑ́ tǝŋɩ-ŋ. \v 27 Ɩlɛnɑ ɩ́ lɑ-m kɔlǝmɔtɔ kɛ nyɑ́ kiŋ. Nyɑ́ tɩɩ wɛ ɩsɩɩ Ɩsɔ ɩsɔtɑɑ tillu kɛ́, lɑ mpi pǝ wɛ-ŋ teu tɔ. \v 28 Pɔpɔtʋ fɛɩ leleŋ, mɑ cɑɑ tǝyɑɣɑ tǝnɑ mʋnɑ sǝm kɛ́. Pɑɑ nɑ mpʋ n yelɑɑ nɑ mɑ́ wɛɛ nyɑ́ nɑ mpɑ ɩ́ tɔkɩ tɔ pɑ hɛkʋ. Mɑ fɛɩnɑ mpɑɑʋ sɩ mɑ́ pɔɔsɩ nɑtǝlɩ se. \v 29 Mpʋɣʋlɛ wulɑʋ sɩ: N kǝlǝɣɩ yɔɣɔtʋɣʋ. Mɑ tɛmɑ sɩɩʋ sɩ nyɑ́ nɑ Sipɑ ɩ́ kɑ́ tɑlɑ tɛtʋ ɩlɛ. \v 30 Ntɛnɑ Mefipɑɑlɩ sɩ: Sipɑ ɩ tɩɩ kpɑɣɑ pǝ tǝnɑ. Mɑ cɑɑ wulɑʋ n mǝlǝɣɩ nyɑ́ tǝyɑɣɑ tɑɑ ɩlɛ mɑ pɑɑ ye. \s1 Tɑfiiti lɑkɩ Pɑɑsilɑyi kɛ kʋpɑntʋ \p \v 31 Ḿpʋ́ɣʋ́ Kɑlɑɑtɩ tʋ Pɑɑsilɑyi kɔmnɑ Lokelim nɑ ɩ́ sɩɩ wulɑʋ nɑ pɑ́ tɛsɩ Yɑɑtɑnɩ. \v 32 Pɑɑsilɑyi ɩnɩ ɩ pɩɩsɩ kɑ wɛ nɩɩnɑɑsɑ kɛ́. Ɩ kɑ sǝnɑ wulɑʋ kɛ wɑɑtʋ wei ɩ kɑ wɛ Mɑhɑnɑyim tɔɣɔ nɑ tɔɣɔnɑɣɑ. Mpi tɔ, ɩ kɑ wɛnɑ liɣitee kɛ sɔsɔm kɛ́. \v 33 Mpʋɣʋlɛ wulɑʋ tɔmɑ Pɑɑsilɑyi sɩ: Mɑ nɑ-ŋ tǝ polo Yosɑlɛm nɑ mɑ́ tɔɔ-ŋ tǝnɑ. \v 34 Tǝnɑɣɑlɛ Pɑɑsilɑyi pɔɔsɑ wulɑʋ sɩ: Pǝ kɑɑsɑ-m pɩɩsɩ ɩsǝnɑ nɑ mɑ́ sɩ́ nɑ mɑ́ tǝŋǝɣɩ-ŋ Yosɑlɛm? \v 35 Sɑŋɑ tɑɑ, mɑ pɩɩsɩ wɛ nɩɩnɑɑsɑ kɛ́. Mɑɑ pǝsǝɣɩ nɑ mɑ́ nyɩ tɔɣɔnɑɣɑ yɑɑ kʋnyɔnyɔɔm leleŋ. Pǝyele mɑɑ nyǝŋ yonyoolɑɑ ɑpɑlɑɑ nɑ ɑlɑɑ pɑ yontu fɑɣɑʋ. Ɩlɛ pepe tɔɔ kɛ́ mɑɑ kɔɔ nɑ pǝ́ tʋɣʋ-ŋ sǝɣǝlɑ kɛ yem. \v 36 Pepe tɔɔ kɛ́ n lɑkɩ-m kʋpɑntʋ ntɩ tǝ tɑkɑ? Mɑɑ tɑsɑ-ŋ sɩɩʋ nɑ mɑ́ tɛsǝnɑ Yɑɑtɑnɩ. \v 37 Mpi mɑ cɑɑ sɩ ń lɑ-m tɔɣɔlɛ sɩ mɑ́ mǝlɩ nɑ mɑ́ sɩ mɑ ɩcɑtɛ tɑɑ timpi pɑ pimɑ mɑ cɑɑ nɑ mɑ too tɔ. Amɑ kpɑɣɑ mɑ pǝyɑlʋ Kimhɑm nɑ ɩ́ pǝsɩ nyɑ́ nyǝŋ nɑ ń lɑpɩ-ɩ kʋpɑntʋ nti n cɑɑkɩ tɔ. \v 38 Ntɛnɑ wulɑʋ sɩ: Pǝ wɛ teu, Kimhɑm ɩ́ tǝŋɩ-m nɑ ń heeli-m pǝ tǝnɑ mpi n cɑɑnɑ-ɩ tɔ nɑ mɑ́ lɑpɩ-ɩ. \p \v 39 Tɑfiiti yǝlɑɑ tǝnɑ tɛsɑ Yɑɑtɑnɩ pɔɣɔ, ɩlɛnɑ wulɑʋ nɑ́ɑ́ tɛsɩ nɑ ɩ́ wɑɣɑlɩ Pɑɑsilɑyi nɑ ɩ́ kooli-ɩ kʋpɑntʋ, nɑ ɩ́lɛ́ ɩ mǝlɩ ɩ tɛ. \v 40 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yutɑ nyǝ́mɑ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ hɔɣɔlʋɣʋ sɩɩ wulɑʋ nɑ ɩ́ nɑ ɩ yǝlɑɑ nɑ Kimhɑm pɑ́ tɛɛ. \s1 Yutɑ nyǝ́mɑ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ pɑ yoou \p \v 41 Ntɛnɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tǝnɑ kotinɑ wulɑʋ nɑ pɑ́ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ tɑ́ tɛɛtʋnɑɑ Yutɑ nyǝ́mɑ ŋmɩɩlɑ nyɑ́ nɑ nyɑ́ yǝlɑɑ nɑ pɑ́ mǝlǝnɑ-mɛ? \p \v 42 Mpʋɣʋlɛ Yutɑ nyǝ́mɑ tǝnɑ nɑ́ cɔwɑ sɩ: Mpi tɔ, tɑ yʋlʋ kɛ́. Ɩlɛ pepe mɑɣɑmɑɣɑ hɑŋǝɣǝnɑ-mɛɣɛ pǝ tɑɑ? Wulɑʋ tɑ tɔɔ-tʋ. Pǝyele ɩ tɑ hɑ-tʋɣʋ pʋlʋ. \p \v 43 Tǝnɑɣɑlɛ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ cɔwɑ sɩ: Pɑɑ ɩ kɛ́ mǝ nyǝŋ tɔ, tǝ kǝlɑ-mɛɣɛ tɔm nɑɑnʋwɑ. Mpi tɔ, tɑ́ cɑɑlǝnɑ mɑɣɑsʋɣʋ sɩ tɑ́ wulɑʋ ɩ́ mǝlɩ. Ɩlɛ pepe tɔɔ kɛ́ ɩ nyǝnɑ-tʋɣʋ yem kɛ́ mpʋ? \p Amɑ Yutɑ nyǝ́mɑ nɑ́ holɑɑ nɑ pǝ́ kǝlɩ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ. \c 20 \s1 Sepɑ kʋlʋɣʋ kɛ Tɑfiiti tɔɔ \p \v 1 Wɑɑtʋ ɩnɩ ɩ tɑɑ kɛ́ Pɛncɑmɛɛ ɑpɑlʋ tɛtɛlɑtʋ nɔɣɔlʋ ɩ kɑ wɛnnɑ Kilikɑɑ nɑ pɑ́ yɑɑ-ɩ sɩ Sepɑ, nɑ ɩ cɑɑ sɩ Pikili. Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ ɩ hʋlɑ ɑpɑlʋtutuɣu nɑ ɩ́ tɔ sɩ: \q1 Tɑ́ nɑ Tɑfiiti tǝ tɑ kɑɑ. \q1 Pǝ́cɔ́ ɩ kɑɑ hɑ-tʋɣʋ pʋlʋ. \q1 Pɑɑ Ɩsɛɣɛlɩ tʋ wei ɩ́ mǝlɩ ɩ cokǝle tɑɑ. \b \p \v 2 Mpʋɣʋlɛ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tǝnɑ sewɑ Tɑfiiti nɑ pɑ́ tʋ Sepɑ wɑɑlɩ. Amɑ Yutɑ nyǝ́mɑ nɑ́ tɑ́ lɩɩ pɑ wulɑʋ wɑɑlɩ. Pɑ nɑ-ɩ pɑ tɔmnɑ ḿpʋ́ɣʋ́ hɑtoo Yɑɑtɑnɩ, hɑlǝnɑ Yosɑlɛm. \p \v 3 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ mǝlɑ ɩ tǝyɑɣɑ tɑɑ kɛ́ Yosɑlɛm, nɑ ɩ́ kuu ɑlɑɑ mpɑ ɩ kɑ́ yelɑɑ sɩ pɑ́ tɑŋ tǝyɑɣɑ tɔ nɑ ɩ́ tǝkɩ-wɛɣɛ kutuluɣu nɑkʋlɩ kʋ tɑɑ nɑ pɑ́ tɑŋ-wɛ, nɑ pɑ́ pɑɑsǝnɑ-wɛ. Amɑ ɩɩ kpǝtǝɣǝnɑ-wɛ. Pɑ tǝkɑ-wɛɣɛ ḿpʋ́ɣʋ́ nɑ pɑ́ wɛɛ ɩsɩɩ leelɑɑ hɑlǝnɑ pɑ sǝm. \s1 Sowɑpɩ kʋɣʋ kɛ Amɑsɑ \p \v 4 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ tɔmɑ Amɑsɑ sɩ: Pɩɩ lɑkɩ kʋyɛɛŋ tooso tɔ, yɑɑ-m Yutɑ nyǝ́mɑ nɑ nyɑ́ nɑ-wɛ ɩ́ kɔɔ. \p \v 5 Ɩlɛnɑ Amɑsɑ tɛɛ. Amɑ kʋyɛɛŋ wei wulɑʋ kɑ tʋ-ɩ tɔ ɩ tɛɛwɑ nɑ pǝ́cɔ́ ɩ́ mǝlɩ. \v 6 Tǝnɑɣɑlɛ wulɑʋ tɔmɑ Apisɑyi sɩ: Sepɑ kɑ lɑ-tʋɣʋ ɩsɑɣɑtʋ nɑ pǝ́ kǝlɩ Apǝsɑlɔm. Pǝ tɔɔ tɔ kpɑɣɑ mɑ yǝlɑɑ nɑ ń tǝŋ ɩ wɑɑlɩ. Pǝ tɑɑ kɔɔ nɑ ɩ́ tɑlɑ ɑcɑlɛɛ toŋ nyǝnɑ nɑ ɩ́ fiti-tʋ. \p \v 7 Ḿpʋ́ɣʋ́ Apisɑyi kpɑɣɑ Sowɑpɩ yoolɑɑ nɑ wulɑʋ tɑŋlɑɑ nɑ yoolɑɑ tɑɑ yoolɑɑ tǝnɑ nɑ pɑ́ tʋ Sepɑ wɑɑlɩ. \p \v 8 Pɑ kɔmɑ nɑ pɑ́ kpɛɣɛtǝnɑ Kɑpɑwɔŋ pɩɩʋ ɩlɛ Amɑsɑ sǝŋɑ-wɛɣɛlɛ. Nɑ Sowɑpɩ lǝlɑ ɩ lɑɣɑtɛ kɛ ɩ tokonɑɑ tɔɔ nɑ tǝ́ wɛ tǝ suɣute tɑɑ. Ɩ tɔŋɑɣɑ mpʋ ɩlɛnɑ lɑɣɑtɛ hoti*fɑ*.\f ɑ \fr 20:8 \fr*\fk Lɑɣɑtɛ hoti: \fk*\ft Hepǝlɑ Piipili tɑɑ pɑ tɛlǝsɑɑ sɩ lɑɣɑtɛ hotɑɑ. Kǝlɛɛkɩ Piipili tɑɑ nɑ́ wɛɛ sɩ: ...ɩlɛnɑ ɩ\ft*\f* kpɛɛ lɑɣɑtɛ. \v 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sowɑpɩ sɛɛ-ɩ sɩ: N wɛ ɑlɑɑfǝyɑ ɑpɑŋnyɑ? \p Ɩlɛnɑ Sowɑpɩ kpɑ Amɑsɑ tɑntʋɣʋ nɑ ɩ niŋ ntɔɣɔŋ sɩ ɩ wɑɣɑlǝɣɩ-ɩ. \v 10 Amɑsɑ tɑ pɑɑsǝnɑ lɑɣɑtɛ nte tɩɩ wɛ ɩ niŋ lɛlǝŋ tɑɑ tɔ. Ɩlɛnɑ Sowɑpɩ sɔ-tɛɣɛ ɩ lotu tɑɑ kɛ́ tɔm kʋlʋm nɑ ɩ tɑɑ pʋntʋ luli ɑtɛ nɑ ɩ́ sɩ kpɑkpɑɑ. \s1 Sepɑ kʋlʋɣʋ kɛ Tɑfiiti tɔɔ sɩɩ tǝnɑɣɑ \p Ḿpʋ́ɣʋ́ Sowɑpɩ nɑ ɩ neu Apisɑyi pɑ tʋ Sepɑ wɑɑlɩ. \v 11 Ɩlɛnɑ Sowɑpɩ yoolɑɑ tɑɑ nɔɣɔlʋ cɑɣɑ Amɑsɑ kiŋ tǝnɑ nɑ ɩ́ tɔŋ sɩ: Mpɑ pɑ wɛ Sowɑpɩ nɑ Tɑfiiti pɑ tɔɔ tɔ pʋntʋnɑɑ ɩ́ tǝŋ Sowɑpɩ. \p \v 12 Nɑ Amɑsɑ nɑ́ɑ́ tɔŋnɑ ɩ cɑlǝm tɑɑ kɛ pilimuɣu kɛ hɑpǝlɛ tɔɔ. Yoolu ɩnɩ ɩ nɑwɑ sɩ yǝlɑɑ tǝnɑ kɔŋ nɑ pɑ́ sǝŋǝɣɩ ɩlɛnɑ ɩ́ tuli Amɑsɑ nɑ ɩ́ ponɑ hɑpǝlɛ kpeeŋɑ nɑ ɩ́ tɑkɩ-ɩ pǝcɛkǝlɛ. \v 13 Ɩ lǝsɑ-ɩ mpɑɑʋ tɑɑ tǝnɑ ɩlɛnɑ pɑ tǝnɑ pɑ́ tǝŋ Sowɑpɩ nɑ pɑ́ tɔɣɔnɩ Sepɑ. \p \v 14 Ɩlɛnɑ Sowɑpɩ fɑɣɑnɑ Ɩsɛɣɛlɩ kpekɑ tǝnɑ tɑɑ nɑ ɩ́ mǝlǝɣǝnɑ timpi pɑ yɑɑ sɩ Apɛɛlɩ-Pɛtɩ-Mɑɑkɑ nɑ ɩ cɑɑ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ tǝnɑ koti nɑ pɑ́ tʋ́ ɩ wɑɑlɩ. \v 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sowɑpɩ-wɛ pɑ tɑmɑ Sepɑ kɛ ɩcɑtɛ ntɛ́ tǝ tɑɑ nɑ pɑ́ ŋmɑ́ pʋlʋ nɑ pǝ́ kʋlɩ ɩsɩɩ koluŋɑ. Ɩlɛnɑ yǝlɑɑ tǝnɑ cɑsɑ ɩcɑtɛ koluŋɑ kite tɛɛ sɩ pɑ pɛtǝɣɩ-kɛ. \p \v 16 Mpʋɣʋlɛ ɑlʋ kpelikpekɑ tʋ nɔɣɔlʋ mɑpɑ kɑpukɑ nɑ koluŋɑ tɑɑ sɩ: Hɑɩ, hɑɩ, mɑ wiikinɑ-mɛ sɩ ɩ́ heeli Sowɑpɩ sɩ mɑ cɑɑ mɑ heeli-ɩ tɔm. \p \v 17 Sowɑpɩ kpǝtǝnɑ-ɩ ɩlɛnɑ ɑlʋ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Nyɑɣɑ pɑ yɑɑ Sowɑpɩ? Sɩ yɛɛ mɑɣɑ. Alʋ sɩ: Hɑɩ, nɩɩ mɑ tɔm. Sowɑpɩ sɩ: Yɔɣɔtɩ. \p \v 18 Ntɛnɑ ɑlʋ sɩ: Pǝ tɩɩ wɛ lɔŋtɑɑ ɩlɛ ye nɔɣɔlʋ wɛnɑ tɔm ɩ kɔŋ Apɛɛlɩ ɩcɑtɛ tɑɑ cǝnɛɣɛ nɑ ɩcɑtɛ nyǝ́mɑ tɑsɑ-ɩ lɑɣɑtʋ ɩlɛ pǝ tɛmɑ. \v 19 Mpi tɔ, tɑ́ ɩcɑtɛ wɛ teu kɛ́ nɑ tǝ tɑɑ wɛ tǝpɑmm kɛ Ɩsɛɣɛlɩ tǝnɑ tɑɑ. Ɩlɛnɑ nyɑɑ cɑɑkɩ sɩ n wɑkǝlɩ Ɩsɛɣɛlɩ tɑɑ ɑcɑlɛɛ too? Pepe tɔɔ kɛ́ n cɑɑ sɩ n wɑkǝlɩ kpɑncoou ŋku Tɑcɑɑ hɑ-tʋ tɔ? \v 20 Ntɛnɑ Sowɑpɩ sɩ: Mpusi ɩ́ polo pooluŋ, mɑɑ pɛɛkǝɣɩ ɩcɑtɛ tǝnɛ tǝ wɑkǝlʋɣʋ se. \v 21 Aɑɩ, pǝ fɛɩ mpʋ. Amɑ Ɩfǝlɑyim pʋɣʋ tɑɑ tʋ wei pɑ yɑɑ sɩ Sepɑ tɔ ɩnɩ ɩ kʋlǝnɑ wulɑʋ Tɑfiiti tɔɔ. Ɩ́ cɛlɛ-m ɩnɩɩnɩ ɩ tike ɩlɛnɑ mɑ́ yele mǝ ɩcɑtɛ nɑ mɑ́ tɛɛ. Ntɛnɑ ɑlʋ ɩnɩ sɩ: Pɑɑ lɔɣɔ-ŋ ɩ nyʋɣʋ nɑ koluŋɑ. \p \v 22 Mpʋɣʋlɛ ɑlʋ polɑ ɩcɑtɛ nyǝ́mɑ kiŋ nɑ lɑɣɑtʋ nɑ pɑ́ sɛtɩ Sepɑ nyʋɣʋ nɑ pɑ́ lɔɣɔ-kʋɣʋ Sowɑpɩ nɑ koluŋɑ. Tǝnɑɣɑlɛ Sowɑpɩ hʋlɑ tutuɣu nɑ ɩ́ yɑsɩ yǝlɑɑ nɑ pɑɑ ɑwe kpe ɩ tɛ nɑ ɩnɩ ɩ mǝlɩ Yosɑlɛm kɛ wulɑʋ kiŋ. \s1 Tɑfiiti wɑɑlɩ nyǝ́mɑ hǝlɑ \p \v 23 Sowɑpɩ kɛlɛ Ɩsɛɣɛlɩ yoolɑɑ tǝnɑ nyʋɣʋ tʋ. Yoyɑtɑ pǝyɑlʋ Penɑyɑ kɛlɛ wulɑʋ tɑŋlɑɑ nyʋɣʋ tʋ. \v 24 Atolɑm kɛlɛ lɑmpuu mʋlɑɑ nyʋɣʋ tʋ, nɑ Ahiluti pǝyɑlʋ Yosɑfɑtɩ kɛlɛ Tɑkǝlɑsɩ sɩɩlʋ, \v 25 nɑ Sefɑ kɛlɛ sɩ ŋmɑɑlʋ. Sɑtɔkɩ nɑ Apiyɑtɑɑ kɛlɛ kɔtǝlɑɑ. \v 26 Nɑ Yɑyii tʋ Ɩlɑ kɛlɛ Tɑfiiti Sɔpɑɑpɩ. \c 21 \s1 Kɑpɑwɔŋ nyǝ́mɑ nɑ Sɑyuli tǝyɑɣɑ nyǝ́mɑ tɔm \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ nyɔɣɔsɩ lɩɩwɑ pɩɩsɩ tooso kɛ Tɑfiiti wɑɑtʋ tɑɑ. Ɩlɛnɑ Tɑfiiti pɔɔsɩ Tɑcɑɑ ɩlɛnɑ Tɑcɑɑ tɔ sɩ: Sɑyuli nɑ ɩ tǝyɑɣɑ nyǝ́mɑ pɑ yʋlʋkʋlɛ tɔɔ kɛ́. Mpi tɔ, pɑ kʋwɑ Kɑpɑwɔŋ nyǝ́mɑ. \p \v 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ yɑɑ Kɑpɑwɔŋ nyǝ́mɑ sɩ ɩ yɔɣɔtǝɣǝnɑ-wɛ. Pɑ tɑɑ kɛ́ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ, Amolii nyǝ́mɑ kɑkɑɑsɑɣɑ kɛ́. Ɩlɛ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɑ sɩɩwɑ pɑ nɔɣɔ kɛ́ sɩ pɑ kɑɑ kʋ-wɛ. Pɑɑ nɑ mpʋ Sɑyuli kɑ nyɑŋɑɣɑ kɛ́ sɩ pɑ́ tɑɑ kɔɔ nɑ pɑ́ pǝsɩ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ nɑ Yutɑ nyǝ́mɑ pɑ kolontunɑɑ. Ɩlɛnɑ ɩ́ lʋ sɩ ɩ kʋɣɩ-wɛ. \v 3 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑfiiti pɔɔsɑ Kɑpɑwɔŋ nyǝ́mɑ sɩ: Ɩsǝnɑɣɑ pǝ wɛɛ sɩ mɑ́ tɑɣɑnɩ nɑ pǝ́cɔ́ ɩ́ kooli Tɑcɑɑ yǝlɑɑ kɛ kʋpɑntʋ? \p \v 4 Mpʋɣʋlɛ Kɑpɑwɔŋ nyǝ́mɑ cɔwɑ sɩ: Liɣitee yɑɑ wʋlɑ kɑɑ tɑɣɑnɩ tɑ́ nɑ Sɑyuli nɑ ɩ tǝyɑɣɑ nyǝ́mɑ tɑ tɔm. Pǝyele tɑɑ cɑɑkɩ sɩ ń kʋ́ Ɩsɛɣɛlɩ tʋ nɔɣɔlʋ. Ntɛnɑ wulɑʋ sɩ: Ɩlɛ pepe mɑɣɑmɑɣɑ kɛ ɩ́ tɩɩ cɑɑkɩ mɑ́ lɑ-mɛ tǝkpem? \p \v 5 Ɩlɛnɑ pɑ́ cɔ sɩ: Timpi Sɑyuli wɑkǝlɑ-tʋɣʋ sɔsɔm nɑ ɩ́ tʋ́ ɩ tɑɑ sɩ ɩ kpiisiɣi-tʋ tǝkpɑtɑɑ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ tɛtʋ tɑɑ tɔ, \v 6 mpʋ tɔ, pɑ́ cɛlɑ-tʋɣʋ ɩ piyɑ tɑɑ kɛ́ yǝlɑɑ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ nɑ tǝ́ pusi-wɛ nɑ tɩɩŋ kɛ Tɑcɑɑ ɩsɛntɑɑ kɛ Sɑyuli ɩcɑtɛ tɑɑ. Ntɛnɑ wulɑʋ sɩ: Mɑɑ cɛlɛ-mɛɣɛ-wɛ. \p \v 7 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ kisɑ Sɑyuli sɑɑlɩ Mefipɑɑlɩ tɔɔ kɛ́ nɔɔsɩ nsi ɩ́ nɑ ɩ́lɛ́ ɩ cɑɑ Sonɑtɑŋ pɑɑ pɛɛlɑ Tɑcɑɑ ɩsɛntɑɑ tɔ sɩ tɔɔ. \v 8 Ɩlɛnɑ wulɑʋ kpɑ Ayɑ pɛɛlɔ Lisipɑ kɑ lʋlɑ piyɑ nsiɣi Sɑyuli tɔ. Pɑ yɑɑ lɛlʋ sɩ Alǝmoni nɑ lɛlʋ sɩ Mefiposɛtɩ, nɑ pǝ́ sɔɔsǝnɑ piyɑ kɑkpɑsɩ wei Sɑyuli pɛɛlɔ Mikɑɑlɩ kɑ lʋlɑ Apɛɛlɩ-Meholɑ tʋ Pɑɑsilɑyi pǝyɑlʋ Atiliyɛɛlɩ tɔ, \v 9 nɑ ɩ́ cɛlɛ-wɛɣɛ Kɑpɑwɔŋ nyǝ́mɑ nɑ pɑ́ pusi-wɛɣɛ tɩɩŋ tɔɔ kɛ́ Tɑcɑɑ ɩsɛntɑɑ kɛ́ pulɑɣɑ tɔɔ, nɑ pɑ́ sɩ́ pɑ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ ɩnǝɣɩ sɑɑ wei pɑ cɑɑlǝɣɩ kʋmtʋ tɔ. \p \v 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sɑyuli leelu Lisipɑ kpɑɣɑ fɔlǝtɔ tɑkɑ nɑ lɑŋwɑkǝllɛ nɑ ɩ́ pɔ kʋkpɑmʋɣʋ tɔɔ kɛ́ sǝtɑɑ cɔlɔ kɛ kʋmtʋ cɑɑlʋɣʋ wɑɑtʋ hɑlǝnɑ tɛʋ nɩɩʋ, nɑ ɩ́ tɔɣɔnǝɣɩ sumɑsɩ kɛ ilim sɩ sɩ́ tɑɑ tɔɣɔ-wɛ. Nɑ ɩ́ tɔɣɔnǝɣɩ ḿpʋ́ɣʋ́ tɑɑlɛ wontu kɛ ɑhoo. \p \v 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ heelɑ Tɑfiiti kɛ mpi Lisipɑ lɑpɑ tɔ. \v 12 Ntɛnɑ Tɑfiiti tili Yɑpɛɛsɩ nyǝ́mɑ tɛɣɛ Kɑlɑɑtɩ tɛtʋ tɑɑ nɑ pɑ́ cɛlɛ-ɩ Sɑyuli nɑ ɩ pǝyɑlʋ Sonɑtɑŋ pɑ mʋwɑ. Mpɛ ɩnɩ pɑɑ ŋmɩɩlǝnɑ-yɛɣɛ Pɛtɩ-Seyɑŋ nyǝ́mɑ kɑtɑɣɑ tɑɑ timpi Filiisi nyǝ́mɑ kɑ kʋ-wɛɣɛ Kilipʋwɑ nɑ pɑ́ pusi tɔ. \v 13 Pɑ kpɑɣɑ Sɑyuli nɑ Sonɑtɑŋ pɑ mʋwɑ kɛ tǝnɑ ɩlɛnɑ pɑ́ kuu yǝlɑɑ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ ɩnɩ ɩ nyǝnɑ tɔtɔ. \v 14 Ɩlɛnɑ pɑ́ pi Sɑyuli nɑ ɩ pǝyɑlʋ pɑ mʋwɑ kɛ Selɑ ɩcɑtɛ tɑɑ kɛ́ Pɛncɑmɛɛ tɛtʋ tɑɑ kɛ́ Sɑyuli cɑɑ Kisi pǝlɑɑʋ tɑɑ. \p Ḿpʋ́ɣʋ́ yǝlɑɑ lɑpɑ pǝ tǝnɑ mpi wulɑʋ tʋ-wɛ sɩ pɑ́ lɑ tɔ. Pǝlɛ pǝ wɑɑlɩ kɛ́ Ɩsɔ pɑ́ɑ́nɑ́ hɛɛwɑ tɛtʋ nyǝ́mɑ tɔɔ. \s1 Filiisi nyǝ́mɑ yoonɑʋ \r (Kʋtɔɔsʋtʋ I 20:4-8) \p \v 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ Filiisi nyǝ́mɑ yoonɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tɔtɔ. Ɩlɛnɑ Tɑfiiti nɑ ɩ yoolɑɑ pɑ́ polo nɑ pɑ́ yoonɑ-wɛ nɑ ɩkɑɑlɛ kpɑ-ɩ. \v 16 Ntɛnɑ tooko wei pɑ yɑɑkɑɣɑ Isipi-Penɔpɩ tɔ ɩ́ mɑɣɑsɩ ɩ tɑɑ sɩ ɩ́ kʋ́ Tɑfiiti. Pɑɑ lupɑ ɩ ŋmɑntɑɑɣɑ kɛ nyǝɣǝlʋɣʋ kʋsɛɛmʋɣʋ kɛ́ nɑ kɑ yuŋ sɛkɑ kiloonɑɑ liɣiti kɛ́ pǝcɔ, nɑ ɩ́ lǝlɑ ɩ tǝnɑɣɑ tɑɑ kɛ́ lɑɣɑtɛ kʋfɑtɛ. \v 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ Seluyɑ pǝyɑlʋ Apisɑyi polɑ Tɑfiiti wɑɑsʋɣʋ nɑ ɩ́ kʋ Filiisi tʋ. Tǝnɑɣɑlɛ Tɑfiiti yǝlɑɑ kisinɑ-ɩ nɑ tuunɑʋ sɩ: Pǝ fɛɩ sɩ ń tɑsɑ-tʋɣʋ tǝŋʋɣʋ kɛ yoou. Pǝ tɑɑ kɔɔ nɑ pɑ́ kʋ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ nɔɣɔ tɔɔ tʋ. \p \v 18 Pǝ wɑɑlɩ kɛ́ pɑ nɑ Filiisi nyǝ́mɑ pɑ tɑsɑ yoou kɛ Kɔpɩ. Tǝnɑɣɑ Hosɑ tʋ Sipekɑɑ kʋwɑ tooko Sɑfi. \v 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ nɑ Filiisi nyǝ́mɑ pɑ tɑsɑ yoou tɔtɔɣɔ kɔpɩ nɑ Pɛtǝlɛhɛm tʋ Yɑlii pǝyɑlʋ Ɩlɑnɑŋ kʋ Kɑtɩ tʋ Koliyɑtɩ wei ɩ ŋmɑntɑɑɣɑ kɑ wɛ ɩsɩɩ sɑɣɑtɑ kpɑtǝlɛ tɔ. \v 20 Pɑ tɑsɑ yoou kɛ Kɑtɩ nɑ tooko nɔɣɔlʋ ɩ kɑ wɛ tǝnɑ nɑ ɩ mpee nɑ ɩ nɔmpee wɛ nɑɑtoso nɑɑtoso, pǝ kpɛntɑ hiu nɑ liɣiti. \v 21 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ tʋʋ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ, ɩlɛnɑ Tɑfiiti tɑɑlʋ Sɑmmɑ pǝyɑlʋ Sonɑtɑŋ kʋ-ɩ. \p \v 22 Apɑlɑɑ mpɛ pɑɑ kɛ́ Kɑtɩ tookonɑɑ kɛ́. Tɑfiiti nɑ ɩ yoolɑɑ pɑ kʋnɑ-wɛ. \c 22 \s1 Tɑfiiti kɑwǝyɑɣɑ \r (Yontu 18) \p \v 1 Wɑɑtʋ wei Tɑcɑɑ yɑpɑ Tɑfiiti kɛ Sɑyuli nɑ ɩ kolontunɑɑ lɛlɑɑ niŋ tɑɑ tɔɣɔ Tɑfiiti sɑmɑ Ɩsɔ nɑ yontu sɩ: \q1 \v 2 Tɑcɑɑ kɛlɛ mɑ kʋkpɑmʋɣʋ \q1 nɑ mɑ tǝcɔɔsǝlɛ toŋ nyǝntɛ, \q1 nyɑ́ wɑɑsǝɣǝnɑ-m. \q1 \v 3 Nyɑɣɑlɛ mɑ Ɩsɔ nɑ mɑ́ cɔɔsǝɣǝnɑ-ŋ. \q1 Nyɑɣɑlɛ mɑ kpɑlʋɣʋ nɑ toŋ wei ɩ wɑɑsǝɣɩ-m tɔ. \q1 Nɑ mɑ tǝcɔɔsǝlɛ nte tǝ wɛ pʋɣʋ tɑɑ tɔ, \q1 nɑ mɑ kpʋlʋɣʋ tǝtʋlɛ. \q1 N kɛ́ mɑ wɑɑsʋlʋ, n yɑkɩ-m mʋsʋntʋnɑɑ niŋ tɑɑ. \q1 \v 4 Mɑ sɑmɑ Tɑcɑɑ nɑ kɑwilitɑɣɑ. \q1 Nyɑ́ yɑpǝnɑ-m kolontunɑɑ niŋ tɑɑ. \q1 \v 5 Sǝm tɑmɑ-m kɛ́ ɩsɩɩ lʋm sɔsɔɔm holɑ, \q1 nɑ pǝ́ nyɑɑsǝɣɩ-m ɩsɩɩ pusi sɔsɔɔnsɩ. \q1 \v 6 Atɛtǝlɛ kɑ hɔkɑ-m tǝ ŋmɩɩsɩ kɛ́. \q1 Nɑ sǝm nɑ́ɑ́ tuti-m nɑ pǝ puluɣu. \q1 \v 7 Mɑ yɑɑ Tɑcɑɑ kɛ mɑ lɑŋwɑkǝllɛ wɑɑtʋ \q1 sɩ ń wɑɑsɩ-m. \q1 Mɑ kiisɑɑ nɑ ń nɩɩ mɑ nɔɣɔ kɛ nyɑ́ tǝyɑɣɑ tɑɑ. \b \q1 \v 8 Pɑ́ɑ́nɑ́ kpɑ Ɩsɔ nɑ tɛtʋ sele, \q1 nɑ ɩsɔtɔnʋɣʋ kite ciɣiti, \q1 nɑ pɔɔŋ nɑ́ɑ́ sele ɩ kilɑ tɛɛ. \q1 \v 9 Kɔkɔ nyɔɔsɩ lɩɩnɑ Ɩsɔ nyɑ́ mɩɩnɑ tɛɛ, \q1 nɑ ń tɔ kɔkɔ mɑmɑlɑ nɑ nɔɣɔ. \q1 \v 10 N lumsɑ ɩsɔtɔnʋɣʋ nɑ ń tii, \q1 nɑ nyɑ́ nɔɔhɛɛ tɛɛ kɛ́ ɩsɔŋmʋntʋɣʋ kpɩɩsǝŋ nyǝŋkʋ. \q1 \v 11 Ɩsɔtɑɑ tɑŋlʋ kpɑɣɑnɑ-ŋ nɑ ń kʋlǝɣɩ hʋntʋ, \q1 nɑ heelim tɛɛkǝnɑ-ŋ. \q1 \v 12 N tɑkɑ nyɑ́ tǝɣɩ sǝkpɛtʋɣʋ, \q1 nɑ ŋ wɛ tɛʋ ŋmʋntʋɣʋ tɛɛ. \q1 \v 13 Nyɑ́ nyɑlɑmǝlɛ tɛɛ-ŋ nɔɣɔ \q1 nɑ tǝ tɔɔkɩ mɑmɑcǝɣǝlɑsɩ. \q1 \v 14 Ɩsɔtɑɑ Ɩsɔ Sɔsɔ nɔɣɔ nɩɩ \q1 ɩsɔtɑɑ kɛ́ ɩsɩɩ tɛʋ holɑ. \q1 \v 15 N tɔ mɑ kolontunɑɑ kɛ nyǝmɑ́ nɑ ń yɑsɩ-wɛ. \q1 N tisɑ pɑ tɔɔ kɛ́ cɑlɑnɑɑ nɑ pɑ́ se yem yem. \q1 \v 16 Tɑcɑɑ ń mʋ pɑ́ɑ́nɑ́ nɑ ń woso nyɑ́ mɩɩnɑ tɛɛ, \q1 nɑ teŋku tɛtʋ nyɩɩ nɑ pǝ́ nɑ́ ɑntulinyɑ kite. \b \q1 \v 17 Ɩlɛnɑ ń tisi nyɑ́ niŋ nɑ ɩsɔtɑɑ \q1 nɑ ń lǝsɩ-m lʋm sɔsɔɔm tɑɑ. \q1 \v 18 Nɑ ń yɑ-m kolontunɑɑ toŋ nyǝ́mɑ \q1 mpɑ ɩnɩ pɑ tɛɛ-m tɔ pɑ niŋ tɑɑ. \q1 \v 19 Mɑ wɑhɑlɑ wule kɛ pɑ tutɑ-m. \q1 Ɩlɛnɑ Tɑcɑɑ wɑɑsɩ-m. \q1 \v 20 N sɔɔlɑ-m tɔɣɔ n wɑɑsɑ-m sɩ mɑ́ cɑɣɑnɑ mɑ tɩ. \b \q1 \v 21 Mɑ tǝŋɑ tɑmpɑnɑ tɔɣɔ n lɑpɑ-m mpʋ, \q1 mɑ kʋsiɣisim lɑpʋ kɑsǝyɑɣɑ ntɛ́. \q1 \v 22 Mɑ tǝŋɑ Tɑcɑɑ tɔm kɛ́, \q1 mɑ tɑ wɑkǝlǝnɑ-ŋ. \q1 \v 23 Mɑ tǝŋɑ nyɑ́ kʋsǝsɩɩtʋ tɔɣɔ. \q1 Mɑ tɑ yɔkɩ nyɑ́ kiiu nɑkʋlɩ. \q1 \v 24 Mɑ luɣu fɛɩ tɑɑlɩ nɔɣɔlʋ, \q1 tɔɣɔ mɑ kpɑ mɑ tǝɣɩ ɩsɑɣɑtʋ tǝlɑtɛ. \q1 \v 25 Ɩlɛnɑ Tɑcɑɑ fɛlɩ-m mɑ tɑmpɑnɑ tǝŋʋɣʋ tɔɔ. \q1 Mɑ kʋsiɣisim lɑpʋ kɑsǝyɑɣɑ ntɛ́. \b \q1 \v 26 Kʋpɑntʋ kɛ Tɑcɑɑ n fɛlǝɣɩ tǝ lɑtʋ, \q1 nɑ ń tǝŋ tɑmpɑnɑ nɑ ń lɑnɑ ɑ tǝŋlʋ. \q1 \v 27 Yʋlʋ ɩ́ wɛ tǝnɑŋŋ ḿpʋ́ɣʋ́ n lɑkɩ-ɩ, \q1 ɩlɛnɑ ń kisi ɩsɑɣɑʋ. \q1 \v 28 N wɑɑsǝɣɩ tǝpɑsǝlɑɑ, \q1 ɩlɛnɑ ń tisiɣi kɑlɑmpɑɑnɩ nyǝ́mɑ nɑ ɩsɛ cɩɩlʋɣʋ. \q1 \v 29 Tɑcɑɑ kɛlɛ mɑ nyɑɑlǝm, \q1 nɑ ń kɛɛlǝɣɩ mɑ sǝkpɛtʋɣʋ. \q1 \v 30 Nyɑ́ toŋ kɛ mɑ ŋmɑɑkǝnɑ \q1 kolontunɑɑ koloosi nɑ mɑ́ sʋʋkɩ. \b \q1 \v 31 Tɑcɑɑ nyɑ́ kʋlɑpʋtʋ wɛ kɛ́ tǝcʋŋŋ, \q1 nɑ nyɑ́ kʋyɔɣɔtʋtʋ fɛɩ sikɑ. \q1 N kentiɣi mpɑ pɑ cɔɔsǝɣǝnɑ-ŋ tɔ ɩsɩɩ kpɑ́lʋ́ɣʋ́. \q1 \v 32 Tɑcɑɑ nyɑ́ tike tǝkoŋ ntɛ́ Ɩsɔ. \q1 Tɑ Ɩsɔ tike tǝkoŋ ntɛ́ kʋkpɑmʋɣʋ \q1 ŋku kʋ kentiɣi-tʋ tɔ. \q1 \v 33 Nyɑɣɑlɛ mɑ koluŋɑ ɩcɑtɛ toŋ nyǝŋkɑ. \q1 Nɑ ń tiikiɣi-m mpɑɑʋ kʋsiɣisuɣu tɑɑ. \q1 \v 34 Nɑ ń yeki nɑ mɑ́ pǝsǝɣɩ sewɑ kɛ pulɑsɩ tɔɔ \q1 ɩsɩɩ nɑm nɑ nɑɑni. \q1 \v 35 N fɑlǝsɑ mɑ niŋ nɑ yoou, \q1 nɑ mɑ́ nyɩ tɔɔʋ toŋ nyǝŋkʋ tɔʋ. \q1 \v 36 N yɑpɑ mɑ nyʋɣʋ nɑ pǝ́ wɛɛ ɩsɩɩ kʋkentuɣu. \q1 Nɑ mɑ pǝsɩ sɔsɔ kɛ nyɑ́ kʋpɑntʋ tɔɔ. \q1 \v 37 Nyɑ́ hɑsǝɣǝnɑ mɑ nɔɔhɛɛ tɛɛ. \q1 Pʋlʋpʋ ɩɩ tuuliɣi-m. \q1 \v 38 Mɑ tɔɣɔnǝɣɩ mɑ kolontunɑɑ nɑ mɑ́ \q1 wɑkǝlǝɣɩ-wɛ. \q1 Ye mɑ tɑ kpiisi-wɛ mɑɑ mǝlǝɣɩ. \q1 \v 39 Mɑ wɑkǝlǝɣɩ-wɛɣɛ nɑ mɑ́ kpiisi-wɛ, \q1 nɑ pɑ́ wɛɛ mɑ nɔɔhɛɛ tɛɛ, pɑɑ tɑsǝɣɩ kʋlʋɣʋ. \q1 \v 40 Nyɑ́ hɑɑkǝnɑ-m yoou toŋ, \q1 nɑ ń yeki nɑ mɑ kolontunɑɑ hǝntǝɣɩ-m ɑtɛ. \q1 \v 41 N yeki nɑ pɑ́ seeki-m, \q1 nɑ mɑ́ wɑkǝlǝɣɩ-wɛ tǝnɑŋnɑŋ. \q1 \v 42 Pɑ cɑɑkɩ pɑ tɑɑ nɑ pɑ wɑɑlɩ pɑɑ nɑɑ wɑɑsʋlʋ. \q1 Ɩlɛnɑ pɑ wiinɑ Tɑcɑɑ nɑ ɩ́lɛ́ ɩ kisi cɔʋ. \q1 \v 43 Mɑ nuɣutiɣi-wɛ nɑ pɑ́ pǝsɩ mʋsʋɣʋ. \q1 Nɑ mɑ́ fɛlɩ-wɛ nɑ pɑ́ pǝsɩ ɩsɩɩ mpɑɑʋ ɑfǝlɑ. \b \q1 \v 44 N yɑpɑ-m mɑ yǝlɑɑ nɔɔhɔntɛ tɑɑ, \q1 nɑ ń sɩɩ-m kɑteŋɑsɩ yǝlɑɑ nyʋɣʋ tʋ. \q1 Yǝlɑɑ mpɑ mɑ tɑɑ nyɩ tɔ pɑ lɑpɑ-m tǝmlɛ. \q1 \v 45 Kpɑɩ nyǝ́mɑ piyɑ seekinɑ-m, \q1 nɑ mɑ́ nyǝnɑ-wɛɣɛ ɩsǝlɛ pɑ nɩɩkɩ kɛ́. \q1 \v 46 Pɑ nɑntʋ tiliɣi kɛ́, \q1 nɑ pɑ́ lɩɩkǝnɑ pɑ tǝŋmɛllɛ nɑ seluɣu. \b \q1 \v 47 Tɑcɑɑ wɛnnɑ. \q1 Nyɑɣɑlɛ mɑ kʋkpɑmʋɣʋ ŋku kʋ kentiɣi-m tɔ \q1 mɑɑ sɑ-ŋ. \q1 Mɑ tɑlɑ mɑ Ɩsɔ mɑ wɑɑsʋlʋ. \q1 \v 48 Nyɑ́ lɛɛtǝɣǝnɑ nɑ mɑ nɔɣɔ. \q1 Nɑ ń tisiɣi piitimnɑɑ kɛ mɑ tɛɛ. \q1 \v 49 Nyɑ́ fitiɣinɑ-m mɑ kolontunɑɑ niŋ tɑɑ, \q1 nɑ ń lɑkɩ nɑ mɑ́ kǝlǝɣɩ-wɛ, \q1 nɑ ń yɑkɩ-m mʋsʋŋtʋ niŋ tɑɑ. \q1 \v 50 Pǝ tɔɔ kɛ́ mɑɑ sɑ-ŋ piitimnɑɑ tɑɑ \q1 nɑ mɑ́ pʋɣʋlɩ nyɑ́ hǝtɛ. \q1 \v 51 N tʋɣɩ nyɑ́ wulɑʋ kɛ ɑkɑɩtʋ sɔsɔɔntʋ. \q1 Nɑ ń lɑ kʋpɑntʋ kɛ nyɑ́ kʋlǝsʋ nɑ Tɑfiiti, \q1 nɑ ɩ́lɛ́ ɩ piitim nyǝ́mɑ kɛ tɑm tɔɔ. \c 23 \s1 Tɑfiiti kɑntǝkɑɣɑ kʋyɔɣɔtʋtʋ \p \v 1 Yontu nti Tɑfiiti tǝkǝnɑ yoou tɔɣɔlɔ: \q1 Ɩ́ nɩɩ Sesee pǝyɑlʋ Tɑfiiti nɔɣɔ. \q1 Tɑcɑɑ kʋsǝnɑ mɑ nyʋɣʋ. \q1 Yɑkɔpʋ Ɩsɔ lǝsǝnɑ-m nɑ ɩ́ kpɑ-m wulɑʋ. \q1 Mɑɣɑlɛ Ɩsɛɣɛlɩ yǝlɑɑ yonyoolu kʋpɑŋ. \q1 \v 2 Tɑcɑɑ Feesuɣu tʋwɑ kʋ tɔm kɛ mɑ tɑɑ \q1 nɑ mɑ yɔɣɔtǝnɑ kʋ nɔɣɔ. \q1 \v 3 Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ yɔɣɔtɑɑ. \q1 Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kentulu nyɑ́ nyɑ́ heelinɑ sɩ: \q1 Wulɑʋ wei ɩ tǝŋǝɣɩ tɑmpɑnɑ \q1 nɑ ɩ́ tɔkɩ yǝlɑɑ tɔɔ kɛ́ kɑwulɑɣɑ \q1 nɑ Ɩsɔ sɔɣɔntʋ tɔ, \q1 \v 4 ɩ wɛ teitei kɛ ɩsɩɩ ɩsɔtɔnʋɣʋ cɛkʋɣʋ tɑnɑŋ \q1 nɑ ilim lɩɩ tǝyɛɩyɛɩ tɔ. \q1 Nɑ pǝ́ lɑkɩ nɑ kʋnyɔnyɔm nyɔɔkɩ \q1 tɛʋ nɩɩʋ wɑɑlɩ. \b \q1 \v 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ n koolɑ mɑ tǝyɑɣɑ kɛ kʋpɑntʋ. \q1 Mɑ nɑ-ŋ tǝ pɛɛlɑ tɑm tɔɔ nɔɣɔ kɛ́, \q1 nɑ ń tɑɣɑnɩ-kɛɣɛ teu nɑ ń nyǝ́mɑ́ kɑ tɔɔ. \q1 N kɑ yɑ mɑ nyʋɣʋ nɑ ń lɑ-m kʋpɑntʋ tǝnɑ. \q1 \v 6 Amɑ Ɩsɔ nyɑ́ footilɑɑ nɑ́ wɛ ɩsɩɩ sɔwɑ \q1 kʋlɔlɔnɑ kɛ́. \q1 Pɑɑ tokiɣinɑ-yɛɣɛ niŋ kpɛtɛ. \q1 \v 7 Kpɑ́tʋ́ɣʋ́ yɑɑ ŋmɑntɑɑɣɑ kɛ pɑ kpɑkǝɣǝnɑ-yɛ \q1 nɑ pɑ́ wɔ-yɛɣɛ kɔkɔ kɛ ɑ lonte tɑɑ. \s1 Tɑfiiti yoolɑɑ sɔsɑɑ hǝlɑ \r (Kʋtɔɔsʋtʋ I 11:10-47) \p \v 8 Tɑfiiti yoolɑɑ sɔsɑɑ mpɑ pɑ lɑkɑɣɑ ɩ tǝmlɛ tɔ pɑ hǝlɑ ntɔ. Ɩ yoolɑɑ sɔsɑɑ tooso tɑɑ sɔsɔ ntɛ́ Hɑkǝmoni tʋ Ɩsǝpɑɑlɩ. Ɩnɩ ɩ kʋnɑ yoou kʋlʋmʋɣʋ tɑɑ kɛ́ yoolɑɑ nɑsǝnɑɑsɑ (800). \p \v 9 Ɩsǝpɑɑlɩ wɑɑlɩ kɛ́ Tooto pǝyɑlʋ Ahowɑ sɑɑlɩ Ɩliyɑsɑɑ. Ɩsɛɣɛlɩ yǝlɑɑ tooso wei nɑ Tɑfiiti pɑɑ tɑmɑ Filiisi nyǝ́mɑ nɑ pɑ́ yoonɑ-wɛ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ yoolɑɑ nɑ́ɑ́ seeki kʋlʋm kʋlʋm tɔ pɑ tɑɑ lɛlʋ. \v 10 Ɩliyɑsɑɑ kʋ Filiisi nyǝ́mɑ kɛ kʋyɑkʋ nɑkʋlǝɣɩ kɑtɑtǝlɑɣɑ kɛ́, hɑlǝnɑ ɩ niŋ nyɔkǝlǝnɑ lɑɣɑtɛ. Kʋyɑkʋ ŋkʋɣʋ Tɑcɑɑ yɑpɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɛ teu nɑ ɑpɑlʋ ɩnɩ ɩ nɔɣɔ. Hɑlǝnɑ Ɩsɛɣɛlɩ yoolɑɑ tǝŋǝɣɩ ɩ wɑɑlɩ nɑ pɑ́ tɔɔsǝɣɩ sǝtɑɑ yoou wontu. \p \v 11 Ɩliyɑsɑɑ wɑɑlɩ kɛ́ Hɑlɑɑ tʋ Akee pǝyɑlʋ Sɑmmɑ. Ḿpʋ́ɣʋ́ Filiisi nyǝ́mɑ kotɑ timpi pɑ yɑɑ sɩ Lehii tɔ sɩ pɑ yoonɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ, ɩlɛnɑ pɛlɛ pɑ se. \v 12 Amɑ Sɑmmɑ sʋʋ soonɑ nɑɑlɩ ɑ tɑɑlɛ tɑɑ kɛ́ tǝnɑ nɑ ɩ́ yoonɑ Filiisi nyǝ́mɑ nɑ ɩ́ kʋ-wɛ nɑ Tɑcɑɑ yɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɛ teu. \b \p \v 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ yoolɑɑ hiu nɑ nɑɑnʋwɑ wei ɩ tǝŋɑɣɑ Tɑfiiti tɔ pɑ tɑɑ tooso polɑ ɩ kiŋ kɛ Atulɑm kʋkpɑmʋɣʋ pʋ́ʋ́ɣʋ́ tɑɑ kɛ kʋmtʋ wɑɑtʋ. Nɑ Filiisi yoolɑɑ nɑ́ɑ́ sikɑ Lefɑyi nyǝ́mɑ tɛtɛkǝlɛ tɑɑ. \v 14 Nɑ Tɑfiiti nɑ́ɑ́ wɛ koluŋɑ ɩcɑtɛ tɑɑ nɑ Filiisi yoolɑɑ nɑ́ɑ́ sikɑ Pɛtǝlɛhɛm. \v 15 Mpʋɣʋlɛ Tɑfiiti tɔmɑ sɩ: Mɑ nyɩɩlɑ Pɛtǝlɛhɛm ɩcɑtɛ nɔnɔɣɔ hite tɑɑ lʋm kɛ́ ɩsɩɩ yem nɑ kpɛtɛ. \p \v 16 Tǝnɑɣɑlɛ yoolɑɑ sɔsɑɑ tooso ɩnɩ pɑ fɑɣɑnɑ Filiisi nyǝ́mɑ tǝsikile nɑ pɑ́ lu Pɛtǝlɛhɛm hite ńtɛ́ tǝ tɑɑ lʋm nɑ pɑ́ ponɑ Tɑfiiti. Amɑ ɩ kisɑ pǝ nyɔɔʋ nɑ ɩ́ mǝlǝnɑ-wɩ nɑ ɩ́ liisi Tɑcɑɑ. \v 17 Ɩlɛnɑ ɩ́ tɔ sɩ: Hɑɩ, Tɑcɑɑ, pǝ fɛɩ sɩ mɑ́ nyɔɔ lʋm pǝnɛ. Mpi tɔ, pǝ wɛ ɩsɩɩ yoolɑɑ pɑnɛ pɑ cɑlǝm kɛ́. Pɑ weesiŋ kɛ pɑ lɑpɑ ɑwusɑ. \p Ɩlɛnɑ Tɑfiiti kisi lʋm mpɩ pǝ nyɔɔʋ. \p Tǝmlɛ sɔsɔɔlɛ nte yoolɑɑ tooso ɩnɩ ɩ lɑpɑ tɔɣɔlɛ. \p \v 18 Sowɑpɩ neu Apisɑyi kɛlɛ yoolɑɑ hiu nɑ nɑɑnʋwɑ ɩnɩ ɩ tɑɑ nyʋɣʋ tʋ. Ɩnɩ ɩ kʋnɑ kolontunɑɑ ŋmʋnʋɣʋ nɩɩnʋwɑ (300) nɑ ŋmɑntɑɑɣɑ, ɩlɛnɑ ɩ nyʋɣʋ kʋlɩ. \v 19 Ɩnɩ ɩ kɑ tɛɛnɑ pɑ hiu nɑ nɑɑnʋwɑ tɑɑ hɑlɩ ɩ lɑ pɑ nyʋɣʋ tʋ. Pɑɑ nɑ mpʋ ɩ tɑ tɑlɑ kɑncɑɑlɑɣɑ yoolɑɑ tooso. \p \v 20 Ḿpʋ́ɣʋ́ Kɑpǝseli tʋ Yoyɑtɑ pǝyɑlʋ Penɑyɑ, ɑpɑlʋ ɩnɩ ɩ nyʋɣʋ kɑ kʋlɑ ɩ kookɑlǝnɑɑ tɔɔ kɛ́. Ɩnɩ ɩ kɑ kʋnɑ Mowɑpʋ yoolɑɑ sɔsɑɑ nɑɑlɛ. Kʋyɑkʋ lɛŋkʋ ɩ tii hite tɑɑ nɑ ɩ́ kʋ tɔɣɔlɑɣɑ kɛ wɑtʋ wɑɑtʋ. \v 21 Kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ ɩ nɑ Icipiti yoolu tooko nɔɣɔlʋ pɑ sulinɑ nɑ ɩnɩ ɩ́ tɔkɑ kpɑ́tʋ́ɣʋ́ nɑ ɩlɛɣɛ ŋmɑntɑɑɣɑ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ lɛɛkɑ tooko ɩnɩ ɩ ŋmɑntɑɑɣɑ nɑ ɩ́ kʋnɑ-ɩ. \v 22 Mpi Penɑyɑ lɑpɑ nɑ ɩ nyʋɣʋ kʋlɩ yǝlɑɑ tooso ɩnɩ ɩ tɑɑ tɔɣɔlɛ. \v 23 Ɩnɩ ɩ tɛɛnɑ pɑ hiu nɑ nɑɑnʋwɑ ɩnɩ. Amɑ ɩ tɑ tɑlɑ tooso kɑncɑɑlɑɣɑ nyǝŋ kɛ́. Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑfiiti kpɑ-ɩ ɩ tɑŋlɑɑ nyʋɣʋ tʋ. \p \v 24 Yoolɑɑ sɔsɑɑ hiu nɑ nɑɑnʋwɑ tɑɑ lɛlɑɑ ntɛ́ Sowɑpɩ neu Asɑyɛɛlɩ, nɑ Pɛtǝlɛhɛm tʋ Tooto pǝyɑlʋ Ɩlɑnɑŋ, \v 25 nɑ Hɑlotɩ nyǝ́mɑ Sɑmmɑ nɑ Ɩlikɑ, \v 26 nɑ Pelɛtɩ tʋ Helɛsɩ, nɑ Tekʋwɑ tʋ Ɩkɛsɩ pǝyɑlʋ Ɩlɑ, \v 27 nɑ Anɑtɔtɩ tʋ Apiyesɛɛ, nɑ Husɑ tʋ Mepunɑyi, \v 28 nɑ Ahowɑ tʋ Sɑlʋmɔŋ, nɑ Netofɑ tʋ Mɑlɑyi, \v 29 nɑ Netofɑ tʋ Pɑɑnɑ pǝyɑlʋ Helɛpɩ, nɑ Pɛncɑmɛɛ tʋ Lipɑyi pǝyɑlʋ Ɩtɑyi kɛ Kipeyɑ, \v 30 nɑ Pilɑtɔŋ tʋ Penɑyɑ, nɑ Hitɑyi kɛ Kɑɑsɩ lɔɔʋ nɔɣɔ \v 31 nɑ Pɛtɩ-Alɑpɑ tʋ Apiyɑlǝpɔŋ, nɑ Pɑhulim tʋ Asǝmɑfɛtɩ, \v 32 nɑ Sɑɑlǝpɔŋ tʋ Ɩliyɑpɑ, nɑ Yɑsɛɛ pǝyɑlʋ lɛlʋ Yonɑtɑŋ, \v 33 nɑ Hɑlɑɑ tʋ Sɑmmɑ nɑ Hɑlɑɑ tʋ Sɑlɑɑ pǝyɑlʋ Ahiyɑm, \v 34 nɑ Mɑkɑtɩ tʋ Ahɑsǝpɑyi pǝyɑlʋ Ɩlifɛlɛtɩ, nɑ Kilo tʋ Ahitofɛlɩ pǝyɑlʋ Ɩliyɑm, \v 35 nɑ Kɑmɛɛlɩ tʋ Hɛsǝlɑyi, nɑ Alɑpʋ tʋ Pɑɑlɑyi, \v 36 nɑ Sopɑ tʋ Nɑtɑŋ pǝyɑlʋ Ikɑɑlɩ, nɑ Kɑtɩ tʋ Pɑni, \v 37 nɑ Amoni tʋ Selɛkɩ, nɑ Pelɔtɩ tʋ Nɑlɑyi mpɑ pɑ tɔkɑɣɑ Sowɑpɩ yoou wontu tɔ, \v 38 nɑ Yetɛɛ nyǝ́mɑ Ɩlɑ nɑ Kɑlɛpʋ, \v 39 nɑ Hiti tʋ Yulii. Tɑfiiti yoolɑɑ sɔsɑɑ tǝnɑ kpɛntɑ yǝlɑɑ hiu nɑ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ. \c 24 \s1 Kʋkɑlʋɣʋ nɑ yʋlʋkʋsǝkʋ \r (Kʋtɔɔsʋtʋ I 21:1-6) \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ pɑ́ɑ́nɑ́ tɑsɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɛ huunɑʋ, nɑ ɩ́ tʋ́ Tɑfiiti tɑɑ sɩ ɩ́ kɑlɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ nɑ Yutɑ nyǝ́mɑ. \v 2 Ɩlɛnɑ Tɑfiiti tɔ ɩ yoou wulɑʋ Sowɑpɩ sɩ: Cɔɔ Ɩsɛɣɛlɩ kpekɑ tǝnɑ kɛ pǝ kpɑɣɑʋ Tɑŋ nɑ pǝ́ polo Pɛɛsepɑ tɔ nɑ ń kɑlɑ yǝlɑɑ nɑ mɑ́ nyɩ pɑ nyʋɣʋ. \p \v 3 Mpʋɣʋlɛ Sowɑpɩ sɩ: Tɑcɑɑ ɩ́ lɑ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ yǝlɑɑ huki tɔm nɩɩnʋwɑ (100) nɑ ń nɑ́. Ɩlɛ pepe tɔɔ kɛ́ n tɩɩ kɑlǝɣɩ yǝlɑɑ? \p \v 4 Ntɛnɑ wulɑʋ sɩ: Sowɑpɩ ɩ́ kɑlɑ kɛ ɩ́ kɑlɑ. Ɩlɛnɑ Sowɑpɩ polo nɑ ɩ́ kɑlɑ Ɩsɛɣɛlɩ yǝlɑɑ. \v 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ tɛsɑ Yɑɑtɑnɩ nɑ ɩ́ polo ɩ siki timpi pɑ yɑɑ sɩ Alʋwɛɛ tɔɣɔ ɩcɑtɛ nte tǝ wɛ Kɑtɩ tɛtɛkǝlɛ tɑɑ tɔ tǝ ntɔɣɔŋ tɔɔ kɛ Yɑsɛɛ cɔlɔ. \v 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ polɑ Kɑlɑɑtɩ tɛtʋ tɑɑ nɑ pɑ́ polo Hiti nyǝ́mɑ tɛtʋ tɑɑ nɑ Kɑtɛɛsɩ nɑ Tɑŋ-Yɑɑŋ kɛ Sitɔŋ cɔlɔ, \v 7 nɑ pɑ́ polo Tiii koluŋɑ ɩcɑtɛ tɑɑ nɑ Hifi nyǝ́mɑ nɑ Kɑnɑɑŋ nyǝ́mɑ pɑ ɑcɑlɛɛ tɑɑ nɑ pɑ́ tɛɛsǝnɑ Yutɑ ilim tǝtʋlɛ ntɔɣɔŋ tɔɔ kɛ́ Pɛɛsepɑ. \v 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ cɔɔ tɛtʋ tǝnɑ nɑ pɑ́ mǝlɩ Yosɑlɛm. Ɩlɛ pǝ yoosɑ ɩsɔtʋnɑɑ pɔɣɔlɑɣɑfɛɩ nɑɑnʋwɑ, nɑ kʋyɛɛŋ hiu. \v 9 Ɩlɛnɑ Sowɑpɩ heeli wulɑʋ sɩ: Ɩsɛɣɛlɩ yoolɑɑ wɛ yǝlɑɑ iyisi nɑsǝnɑɑsɑ (800000) nɑ Yutɑ nyǝ́mɑ kɛ yoolɑɑ iyisi nɑsǝlɛ nɑ nɩɩnʋwɑ (500000). \s1 Ɩsɔ hɔmɑ Tɑfiiti ŋkpɑŋʋɣʋ \r (Kʋtɔɔsʋtʋ I 21:7-17) \p \v 10 Tɑfiiti tɛmɑ kʋkɑlʋɣʋ ŋkʋ ɩlɛ ɩ lɑŋlɛ wɑkǝlɑɑ kɛlɛ nɑ ɩ́ tɔ sɩ: Tɑcɑɑ, mɑ lɑpɑ mpʋ tɔ mɑ wɑkǝlɑɑ kɛ́, ɩlɛ wii-m mɑ ɩsɑɣɑtʋ ntɩ. Mɑ lɑpɑ kʋmɛlɛntʋ kɛ́. \p \v 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ heelɑ Tɑfiiti lɑɣɑtʋ tɑsǝlʋ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Kɑtɩ sɩ: \v 12-13 Polo ń heeli Tɑfiiti sɩ mɑ sɩɩ wɑhɑlɑnɑɑ tooso sɩ ɩ́ lǝsɩ wei ɩ sɔɔlɑɑ tɔ. Nyɔɣɔsɩ ɩ́ lɩɩ-ɩ pɩɩsɩ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ, yɑɑ ɩ́ se ɩ kolontunɑɑ kɛ ɩsɔtʋnɑɑ tooso, yɑɑ yʋlʋkʋsǝkʋ ɩ́ lɩɩnɑ kʋyɛɛŋ tooso? Wulɑʋ ɩ́ cɔ-m nɑ mɑ́ heeli Tɑcɑɑ. Tɑfiiti femɑ tɑnɑŋ tɛɛ ɩlɛnɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ kɔɔ. \p \v 14 Ntɛnɑ Tɑfiiti cɔ-ɩ sɩ: Mɑ lɑŋlɛ pǝsɑɑ kɛ́. Ɩlɛ Tɑcɑɑ kɛ tǝ pɛtɑ tɑ tɩ. Sɑnɑ ɩnɩ ɩ́ hɔ tɑ ŋkpɑŋŋ nɑ mpi yʋlʋ kɑ hɔmɩ-ɩ tɔ. Mpi tɔ, Tɑcɑɑ pǝtɔɔtǝlɛ tɔɔwɑɣɑ. \p \v 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ yelɑɑ nɑ yʋlʋkʋsǝkʋ sʋʋ Ɩsɛɣɛlɩ tɑɑ kɛ́ hɑtoo tɑnɑŋ tɛɛ nɑ pǝ́ polo wɑɑtʋ wei ɩ sɩɩwɑ tɔɣɔ pǝ kpɑɣɑʋ Tɑŋ nɑ pǝ́ polo Pɛɛsepɑ tɔ, nɑ yǝlɑɑ iyisi nɩɩtoso nɑ nɑɑnʋwɑ (70000) sɩ. \v 16 Ɩsɔtɑɑ tillu tiikɑɣɑ Yosɑlɛm ɩcɑtɛ tɔɔ sɩ ɩ wɑkǝlǝɣɩ-tɛ, ɩlɛnɑ Tɑcɑɑ yele ɩ pɑ́ɑ́nɑ́ nɑ ɩ́ heeli-ɩ sɩ: Yele mpʋ, pǝ mɑɣɑnɑɑ. \p Wɑɑtʋ ɩnɩ tɔ nɑ ɩsɔtɑɑ tillu wɛ Yepusi tʋ Alɑfǝnɑ tǝfɑllɛ. \v 17 Tɑfiiti nɑwɑ ɩsɔtɑɑ tillu nɑ ɩ́ kʋɣɩ yǝlɑɑ ɩlɛnɑ ɩ́ tɔ Tɑcɑɑ sɩ: Hɑɩ, mɑ́ wɑkǝlǝnɑ, yǝlɑɑ mpɛ pɑ tɑ lɑ pʋlʋ. Kʋ mɑ́ nɑ mɑ cɑɑ tǝyɑɣɑ nyǝ́mɑ. \s1 Tɑfiiti ŋmɑ́ Tɑcɑɑ kɛ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ \r (Kʋtɔɔsʋtʋ I 21:18-26) \p \v 18 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ polɑ Tɑfiiti kiŋ kɛ kʋyɑkʋ ŋkʋ nɑ ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Polo Alɑfǝnɑ tǝfɑllɛ nɑ ń ŋmɑ́ Tɑcɑɑ kɛ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ. \p \v 19 Ɩlɛnɑ Tɑfiiti polo ɩsɩɩ Tɑcɑɑ heeluɣu-ɩ tɔ. \v 20 Ḿpʋ́ɣʋ́ Alɑfǝnɑ lɩɩwɑ nɑ ɩ́ loosi wulɑʋ nɑ ɩ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ nɑ pɑ́ puki ɩ tɛ, ɩlɛnɑ ɩ́ polo nɑ ɩ́ hǝntɩ-ɩ ɑtɛ. \v 21 Ɩlɛnɑ ɩ́ pɔɔsɩ wulɑʋ sɩ: Hɑɩ, tɑ́ cɑɑ, ɑlɑɑfǝyɑ kɛlɛ? Kɛlɛnɑ wulɑʋ sɩ: Mɑ kɔŋ kɛ́ sɩ mɑ yɑkɩ nyɑ́ tǝfɑllɛ nɑ mɑ́ ŋmɑ́ Tɑcɑɑ kɛ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ nɑ mpusi ɩnɛ ɩ́ kɛɛlɩ yǝlɑɑ tɔɔ. \v 22 Ntɛnɑ Alɑfǝnɑ sɩ: Tɑ cɑɑ, kpɑɣɑ-tɛ nɑ ń lɑ kɔtɑsɩ nsi n nɔkɑɑ tɔ. Kpɑɣɑ nɑɑŋ ɩnɛ nɑ ń hɛtɩ ɑkuɣu kpɑtǝŋ nɑ ń lɑ kɔtɑɣɑ ŋkɑ kɔkɔ lusɑɑ tɔ. \v 23 Pǝ tǝnɑɣɑ ɩ hɑ wulɑʋ nɑ ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Nyɑ́ Ɩsɔ Tɑcɑɑ ɩ́ mʋ nyɑ́ sǝlǝmʋɣʋ. \p \v 24 Tǝnɑɣɑlɛ wulɑʋ cɔ-ɩ sɩ: Aɑɩ, mɑɑ yɑnɑ liɣitee kɛ́, mɑ kɑɑ hɑ Tɑcɑɑ kɛ mpi pǝ tɔɔ mɑ tɑ wɩɩ tɔ. \p Ɩlɛnɑ Tɑfiiti fɛlɩ tǝfɑllɛ nɑ nɑɑŋ pǝ tɔɔ kɛ́ liɣitee nyǝɣǝtʋ nɩɩlɛ nɑ nɑɑnʋwɑ. \v 25 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ ŋmɑwɑ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ nɑ ɩ́ lɑ Tɑcɑɑ kɛ kɔtɑɣɑ ŋkɑ kɔkɔ lusɑɑ tɔ nɑ ciikuɣu nyǝnsɩ. Ɩlɛnɑ Tɑcɑɑ pɑ́ɑ́nɑ́ hɛɛ nɑ mpusi kɛɛlɩ Ɩsɛɣɛlɩ tɛtʋ tɑɑ.