\id 2KI - Lokpa Bible portions [dop] -Benin 1999 (web edition -2017) \ide UTF-8 \h Awulɑɑ II \toc1 AWULAA TƆM TAKƎLAƔA NAALƐ NYƎŊKA \toc2 Awulɑɑ II \toc3 Aw II \mt1 AWULAA \mt2 TƆM TAKƎLAƔA NAALƐ NYƎŊKA \imt1 Kʋtʋlʋtʋ \ip Yutɑ nyǝ́mɑ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tɔm kɛ pɑ kɛɛsǝɣɩ tɑkǝlɑɣɑ kɑnɛ kɑ tɑɑ. Pɑ kɛɛsǝɣɩ kɑ tɑɑ kɛ́ ɩsǝnɑ Ɩsɔ yǝlɑɑ lɔ Ɩsɔ nɑ pɑ sʋʋ tɩɩŋ lɑɑtʋ tɑɑ tɔ. Ɩlɛnɑ Ɩsɔ nɑ́ɑ́ yele nɑ Asilii nyǝ́mɑ yoonɑ-wɛ. Kolontunɑɑ kuu pɑ yǝlɑɑ nɑ pɑ wɛnɑʋ tǝnɑ nɑ pɑ ɑcɑlɛɛ pǝsɩ ncɑɑ. Pǝ yelɑ Yutɑ nyǝ́mɑ tike ɩlɛnɑ pɛlɛ pɑ tɑɣɑnɩ lɑɑtʋ tɑɑ kɛ́ hɛlʋɣʋ tɔtɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ Pɑpiloni wulɑʋ nɑ kɔmɑ nɑ ɩ́ kuu pɛlɛ nɑ ɩ́ tɛɛnɑ. \iot Ɩsǝnɑ pɑ fɑɣɑ Awulɑɑ II tɑkǝlɑɣɑ tɔ: \io1 Wulɑʋ Sɑlʋmɔŋ kɑwulɑɣɑ fɑɣɑʋ, titite \ior 1–17\ior* \io1 Yutɑ kɑwulɑɣɑ tɔm, titite \ior 18–24\ior* \io1 Pɑpiloni wulɑʋ yɔkʋɣʋ kɛ Yosɑlɛm Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ, titite \ior 25\ior* \c 1 \s1 Ahɑsiyɑ sǝm tɔm heeluɣu \p \v 1 Wɑɑtʋ wei Akɑpɩ sǝpɑ, ɩlɛnɑ Mowɑpʋ nyǝ́mɑ kisi sɩ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ ɩ́ tɑɑ tɑsɑ kɑwulɑɣɑ tɔɣɔʋ kɛ pɑ tɔɔ. \p \v 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ, wulɑʋ Ahɑsiyɑ lɩɩ ɩ kɑwulɑɣɑ ɑtɛ nɑ ɩsɔ kutuluɣu nyʋɣʋ tɑɑ, nɑ ɩ́ hoti nɑ pǝ́ kʋ-ɩ sɔsɔm. Ɩlɛnɑ ɩ́ tili sɩ: Ɩ́ polo ɩ́ yɑɑ Ɩkoloŋ nyǝ́mɑ tʋɣʋ Pɑɑlɩ-Sepu. Ɩ́ pɔɔsɩ-kʋ sɩ mɑɑ sɩ yɑɑ mɑɑ kʋlɩ? \v 3 Ntɛnɑ Tɑcɑɑ ɩsɔtɑɑ tillu nɔɣɔlʋ ɩ kʋsɩ Ilii sɩ: Polo nɑ ń pɔɔsɩ wulɑʋ tillɑɑ mpɛ sɩ, ɩsɩɩ Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ fɛɩ kɛlɛ nɑ ɩ́ puki Ɩkoloŋ nyǝ́mɑ tʋɣʋ kɛ pɔɔsʋɣʋ nɑ? \v 4 Pǝ tɔɔ, ɩsɩɩ wulɑʋ sǝpɑ, ɩ kɑɑ kʋlɩ. \p Ɩlɛnɑ Ilii nɑ́ɑ́ polo ɩsɩɩ Tɑcɑɑ kʋsʋɣʋ-ɩ tɔ. \v 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ tillɑɑ mǝlɑ kpɑkpɑɑ. Ɩlɛnɑ wulɑʋ pɔɔsɩ-wɛ sɩ: Ɩ́ mǝlɑɑ suwe? \v 6 Ntɛnɑ pɛlɛ sɩ: Apɑlʋ nɔɣɔlʋ ɩ kɑtǝnɑ-tʋ sɩ, tǝ́ mǝlɩ nɑ tǝ́ heeli-ŋ sɩ Tɑcɑɑ pɔɔsǝɣɩ-ŋ sɩ: Ɩsɩɩ Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ fɛɩ kɛlɛ nɑ ń puki Ɩkoloŋ nyǝ́mɑ tʋɣʋ kɛ pɔɔsʋɣʋ nɑ? Pǝ tɔɔ tɔ, ɩsɩɩ n sǝpɑ n kɑɑ kʋlɩ. \p \v 7 Kɛlɛnɑ wulɑʋ sɩ: Apɑlʋ wei ɩ heelɑ-mɛɣɛ tɔm ntɩ tɔ, ɩsǝnɑ tɔɔ kɛ́ ɩ wɛɛ? \p \v 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ tillɑɑ mpɛ sɩ: Yooyoonɑɑ hʋntʋ toko kɛ ɩ suuwɑ, nɑ ɩ́ lǝlɑ tɑmpɑlɑ kɛ ɩ tǝnɑɣɑ tɑɑ. \p Ntɛnɑ wulɑʋ mɑ kɑpukɑ sɩ: Hei, Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Ilii kɛ́. \s1 Ahɑsiyɑ mɑɣɑsǝɣɩ sɩ ɩ́ kpɑ Ilii \p \v 9 Mpʋɣʋlɛ wulɑʋ kʋsɑ yoolɑɑ nɩɩlɛ nɑ nɑɑnʋwɑ, nɑ pɑ nyʋɣʋ tʋ sɩ: Ɩ́ kpɑ hɑtoo pʋɣʋ nyʋɣʋ tɑɑ, timpi Ilii kɑ wɛɛ tɔ, nɑ ɩ́ kpɑ-ɩ. Pɛlɛ pɑ tɑlɑ ɩ kiŋ, ɩlɛnɑ pɑ nyʋɣʋ tʋ tɔ sɩ: Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ yoou, wulɑʋ sɩ ń tii lɔŋ. \p \v 10 Ntɛnɑ Ilii sɩ: Timpi mɑ kɛ́ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ tɔ, mɑ sǝlǝmǝɣɩ sɩ, kɔkɔ ɩ́ lɩɩnɑ ɩsɔtɑɑ, nɑ kɑ́ nyɑɣɑ nyɑnɑ nyɑ́ yoolɑɑ. \p Ɩlɛnɑ kɔkɔ tiinɑ ɩsɔ, nɑ kɑ́ nyɑɣɑ-wɛ. \v 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ tɑsɑ kʋsʋɣʋ kɛ yoolɑɑ lɛlɑɑ nɩɩlɛ nɑ nɑɑnʋwɑ, nɑ pɑ nyʋɣʋ tʋ sɩ: Ɩ́ polo Ilii wɑɑlɩ. Ɩlɛnɑ nyʋɣʋ tʋ tɔmɩ-ɩ sɩ: Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ yoou, wulɑʋ sɩ ń tii lɔŋ tǝcɑʋ. \p \v 12 Ntɛnɑ Ilii sɩ: Timpi mɑ kɛ́ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ tɔ, mɑ sǝlǝmǝɣɩ sɩ kɔkɔ ɩ́ lɩɩnɑ ɩsɔtɑɑ, nɑ kɑ́ nyɑɣɑ nyɑnɑ nyɑ́ yoolɑɑ. \p Ɩlɛnɑ Ɩsɔ tisi kɔkɔ kɛ kpɑkpɑɑ, nɑ kɑ́ nyɑɣɑ-wɛ. \v 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ tɑsɑ yoolɑɑ nɩɩlɛ nɑ nɑɑnʋwɑ kʋsʋɣʋ kɛ tɔm tooso nyǝm, nɑ pɑ nyʋɣʋ tʋ. Nyʋɣʋ tʋ tɑlɑ Ilii kiŋ, ɩlɛnɑ ɩ luŋ ɑkulɑ nɑ ɩ́ wiinɑ-ɩ sɩ: Hɑɩ, Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ, kenti mɑ́ nɑ mɑ yǝlɑɑ tɑ tɔɔ. \v 14 Mɑ nyǝmɑ́ sɩ kɔkɔ lɩɩnɑ ɩsɔtɑɑ nɑ kɑ́ nyɑɣɑ yoolɑɑ kɑncɑɑlɑɣɑ nyǝ́mɑ nɑ pɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ nɑɑlɛ. Ɩlɛ hɑɩ, tɑɑ kɔnɑ tɑɣɑ mpusi ɩnɩ. \p \v 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ ɩsɔtɑɑ tillu heelɑ Ilii sɩ: Tǝŋ-wɛ, tɑɑ nyɑ́. \p Ɩlɛnɑ Ilii tǝŋ-wɛ nɑ ɩ́ tii. \v 16 Nɑ ɩ́ tɔ wulɑʋ sɩ: Tɑcɑɑ yɔɣɔtɑɑ sɩ, timpi n kʋsɑ tillɑɑ sɩ, pɑ́ polo pɑ́ pɔɔsɩ Ɩkoloŋ nyǝ́mɑ tʋɣʋ Pɑɑlɩ-Sepu kɛ tɔm, ɩsɩɩ Ɩsɔ fɛɩ Ɩsɛɣɛlɩ tɑɑ tɔ, n kɑɑ kʋlɩ, ɩsɩɩ n sǝpɑ. \p \v 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ahɑsiyɑ sǝpɑ tɑmpɑnɑ ɩsɩɩ Tɑcɑɑ kɑ heeluɣu Ilii tɔ. Amɑ ɩ tɑɑ fɛɩnɑ ɑpɑlʋpǝyɑɣɑ. Ɩlɛnɑ ɩ neu Solɑm lɛɛtɩ ɩ lonte. Yutɑ wulɑʋ Sosɑfɑtɩ pǝyɑlʋ Solɑm kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ nɑɑlɛ nyǝŋkɑ tɑɑ kɛlɛ. \p \v 18 Pɑ kɛɛsɑ wulɑʋ Ahɑsiyɑ tɔm lɛntǝnɑɑ tǝnɑɣɑ Ɩsɛɣɛlɩ ɑwulɑɑ tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ. \c 2 \s1 Ɩsɔ kpɑɣɑ Ilii nɑ Ilisee lɛɛtɩ ɩ lonte \p \v 1 Wɑɑtʋ wei pǝ kɔmɑ nɑ Tɑcɑɑ kpɑɣɑ Ilii nɑ kɑcuculɑɣɑ tɔ, ɩsǝnɑ pǝ lɑpɑ tɔɣɔlɔ. \p Kʋyɑkʋ nɑkʋlǝɣɩ Ilii nɑ Ilisee pɑ lɩɩ Kilikɑɑ nɑ pɑ́ tǝŋǝɣɩ tǝmɑ. \v 2 Pǝ kɔmɑ nɑ pǝ kɛɛsɩ ɩlɛnɑ Ilii tɔ Ilisee sɩ: Tɑcɑɑ tiliɣi-m Petɛɛlɩ. Cɑɣɑ cǝnɛ, nɑ mɑ́ kɔɔ. \p Ntɛnɑ Ilisee sɩ: Mɑ tuukinɑ Tɑcɑɑ sɩ mɑ kɑɑ yele-ŋ. \p Ɩlɛnɑ Ilii nɑ Ilisee pɑ́ polo Petɛɛlɩ. \v 3 Ḿpʋ́ɣʋ́ tǝnɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ pɔɔsɑ Ilisee sɩ: Sɑŋɑ Tɑcɑɑ kpɑkǝɣɩ nyɑ́ cɑɑ tɔ, n nyǝmɑ́ mpʋ? Ilisee sɩ: Ɛɛ, mɑ mɑɣɑmɑɣɑ mɑ nyǝmɑ́ mpʋ. Mɩɩ tɑɑ heeli-m. \p \v 4 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ilii tɑsɑ tɔm sɩ: Tɑcɑɑ tiliɣi-m Yeliko. Ɩlɛ cɑɣɑ cǝnɛ, nɑ mɑ́ kɔɔ. \p Ntɛnɑ Ilisee tuu sɩ: Mɑ tuunɑ Tɑcɑɑ sɩ, mɑ kɑɑ yele-ŋ. \p Ɩlɛnɑ Ilii nɑ Ilisee pɑ tǝnɑ pɑ́ tɛɛ Yeliko. \v 5 Kɛlɛnɑ tǝnɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ pɔɔsɩ Ilisee sɩ: Sɑŋɑ Tɑcɑɑ kpɑkǝɣɩ nyɑ́ cɑɑ tɔ, n nyǝmɑ́ mpʋ? Ilisee sɩ: Ɛɛ, mɑ nyǝmɑ́ mpʋ. Mɩɩ tɑɑ heeli-m. \p \v 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ilii tɑsɑ-ɩ heeluɣu sɩ: Tɑcɑɑ tiliɣi-m Yɑɑtɑnɩ nɔɣɔ. Cɑɣɑ cǝnɛ, nɑ mɑ́ kɔɔ. \p Ntɛnɑ Ilisee tuunɑ Tɑcɑɑ sɩ: Mɑ kɑɑ yele-ŋ. \p Ɩlɛnɑ Ilii nɑ Ilisee pɑ́ tɛɛ tǝnɑɣɑ pɑ tǝnɑ. \v 7 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ ɩsɩɩ nɩɩlɛ nɑ nɑɑnʋwɑ tǝŋɑ-wɛ, nɑ pɑ́ sǝŋ tɑɑlǝm. Nɑ Ilii nɑ Ilisee pɛlɛ pɑ wɛ kʋteŋ tɔɔ. \v 8 Ɩlɛnɑ Ilii wɔɣɔsɩ ɩ kpɑɩ nɑ ɩ́ mɑ lʋm tɔɔ, nɑ pǝ́ hɛɛ mpɑɑʋ. Nɑ pɑ́ tɔ́ kɑnyǝŋɑ tɔɔ nɑ pɑ́ tɛsɩ. \p \v 9 Pɑ nɑɑlɛ pɑ tɛsɑɑ, ɩlɛnɑ Ilii pɔɔsɩ Ilisee sɩ: Pepeɣe n cɑɑ sɩ mɑ́ lɑ-ŋ nɑ pǝ́cɔ́ Tɑcɑɑ kpɑɣɑ-m? \p Ntɛnɑ Ilisee sɩ: Mɑ cɑɑ sɩ mɑ́ hiki nyɑ́ feesuɣu tomɑ kɛ tɔm nɑɑlɛ. \v 10 Mpʋɣʋlɛ Ilii sɩ: Mpi pǝ wɛ kɑtɛ tɔɣɔ n sǝlǝmǝɣɩ. Pɑɑ nɑ mpʋ tɔ, ye Tɑcɑɑ yelɑɑ sɩ ń nɑ́ mɑ tǝkpɑɣɑlɛ, ɩlɛ n hikɑ mpi n sǝlǝmǝɣɩ tɔɣɔlɛ. Amɑ ye pǝ tɑɣɑ mpʋ, ɩlɛ n lɑŋɑɑ kɛlɛ. \p \v 11 Ilii nɑ Ilisee pɑ tɔŋnɑ mpʋ, ɩlɛ kɔkɔ kɛɛkɛ nɑ pǝ kpɑɣɑnǝŋ pǝ yɑsɑ-wɛɣɛlɛ. Nɑ kɑcuculɑɣɑ kpɑɣɑ Ilii kɛ kpɑkpɑɑ. \v 12 Ilisee nɑ́ mpʋ, ɩlɛnɑ ɩ́ sʋʋ kɑpusi mɑpʋ sɩ: Hɑɩ, mɑ cɑɑ, hɑɩ, mɑ cɑɑ. Ɩsɛɣɛlɩ kɛɛkɛ nɑ ɩ sɑɑlʋ tɛɛwɑ. \p Ilii tɛɛwɑ nɑ pǝ sɑɑlɩ ɩlɛnɑ Ilisee cǝlɩ ɩ wontu kɛ tɔm nɑɑlɛ nɑ lɑŋwɑkǝllɛ. \v 13 Pǝ wɑɑlɩ kɛ́ ɩ kpɑɣɑ kpɑɩ wei Ilii pɛtɑ-ɩ tɔ, nɑ ɩ́ mǝlɩ nɑ ɩ́ sǝŋ Yɑɑtɑnɩ pɔɣɔ nɔɣɔ. \v 14 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ilisee mɑpɑ kpɑɩ ɩnǝɣɩ lʋm tɔɔ, nɑ ɩ́ kiisi sɩ: Ilii Ɩsɔ Tɑcɑɑ wɛ le? \p Ɩlɛnɑ lʋm fɑɣɑ, nɑ Ilisee tɛsɩ. \v 15 Mpʋɣʋlɛ Yeliko Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ mpɑ pɑɑ sǝŋɑ tɑɑlǝm tɔ, pɑ loosɑ mpi Ilisee lɑpɑ mpʋ tɔ. Ɩlɛnɑ pɑ́ tɔ sɩ: Tomɑ wenɑ ɑ kɑ wɛ Ilii tɑɑ tɔ, nɔɔnɔɔ ɑ mǝlɑ Ilisee kiŋ. Ɩlɛnɑ pɑ́ sǝŋɩ-ɩ, nɑ pɑ́ luŋɩ-ɩ, \v 16 nɑ pɑ́ tɔ sɩ: Tǝ wɛnɑ yǝlɑɑ ɑpɑlʋtʋ nyǝ́mɑ nɩɩlɛ nɑ nɑɑnʋwɑ. Tɩɩ tili-wɛ nɑ pɑ́ pɛɛkɩ nyɑ́ cɑɑ. Ntɑnyɩ Tɑcɑɑ Feesuɣu kpɑɣɑ-ɩ mpʋ tɔ, kʋ pɛtɑ-ɩ pʋɣʋ nɑkʋlɩ kʋ nyʋɣʋ tɑɑ, yɑɑ tɛtɛkǝlɛ tɑɑ kɛ́ tiiliɣi. \p Ɩlɛnɑ Ilisee kisi sɩ pɑ́ tɑɑ tili. \v 17 Pɑ cɑɑlɑ-ɩ teu, ɩlɛnɑ ɩ́ cɑŋ nɑ ɩ́ tisi, nɑ pɑ́ tili pɑ yǝlɑɑ nɩɩlɛ nɑ nɑɑnʋwɑ nɑ pɑ́ pɛɛkɩ Ilii kɛ kʋyɛɛŋ tooso, pɑ tɑ nɑ-ɩ. \v 18 Pɑ mǝlɑɑ nɑ pɑ́ mɑɣɑnɑ Ilisee kɛ tǝnɑ, ɩlɛnɑ ɩ́ tɔ́ sɩ: Mɑɑ heelɑ-mɛ sɩ ɩ́ tɑɑ polo. \s1 Ilisee tɑɣɑnǝɣɩ Yeliko lʋm \p \v 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yeliko nyǝ́mɑ tɔmɑ Ilisee sɩ: Hɑɩ, tɑ cɑɑ, tɑ ɩcɑtɛ wɛ teu. Amɑ tǝ lʋm wɑkǝlǝɣɩ ɑlɑɑ, nɑ pǝ́ lɑkɩ nɑ tɔlɑ hɔlǝsǝɣɩ*fɑ*. \f ɑ \fr 2:19 \fr*\fk hɔlǝsǝɣɩ: \fk*\ft Piipilinɑɑ lɛlɑɑ nɑ tɛlǝsɑɑ sɩ: Lʋm kɛ́ ɩsɑɣɑm nɑ tɛtʋ kɛ kɑɑlʋlɑɣɑ.\ft*\f* \v 20 Ntɛnɑ Ilisee sɩ: Ɩ́ tʋ tɔm kɛ nyɑnɑɣɑ kʋfɑlɑɣɑ tɑɑ, nɑ ɩ́ kɔnɑ-m. \p Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ kɔnɑ-ɩ. \v 21 Ilisee mʋwɑ tɔm mpɩ ɩlɛnɑ ɩ́ polo nɑ ɩ́ tʋ-wǝɣɩ hite tɑɑ nɑ ɩ́ tɔ sɩ: Tɑcɑɑ sɩ mɑ tɑɣɑnɑ mǝ lʋm. Pǝ kɑɑ tɑsɑ mǝ yǝlɑɑ nɑ mǝ tɔlɑ kɛ wɑkǝlʋɣʋ. \p \v 22 Ɩlɛnɑ lʋm mpɩ pǝ́ lɑ teu kɛ hɑlǝnɑ sɑŋɑ kɛ́ teitei ɩsɩɩ Ilisee yɔɣɔtʋɣʋ tɔ. \s1 Piyɑ tʋʋwɑ Ilisee nɑ sɩ́ sɩ́ \p \v 23 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ilisee lɩɩ Yeliko nɑ ɩ́ kpɑɑkɩ Petɛɛlɩ. Ɩlɛnɑ piyɑ lɩɩ ɩcɑtɛ tɑɑ nɑ sɩ́ tʋʋkɩ-ɩ sɩ: Nyʋnlɛɛsʋɣʋ kpɑ, nyʋnlɛɛsʋɣʋ kpɑ. \p \v 24 Ntɛnɑ Ilisee pǝsɩ nɑ ɩ́ tǝŋsɩ-sǝɣɩ mpusi, nɑ tɑɑlɛ wontu ɩsɑɣɑtʋ nti pɑ yɑɑ sɩ Wusi tɔ, tǝ́ lɩɩ nɑɑlɛ nɑ tǝ́ cǝlɩ piyɑ nɩɩlɛ nɑ nɑɑlɛ. \v 25 Pǝlɛ pǝ wɑɑlɩ kɛ́ Ilisee kpɑwɑ Kɑmɛɛlɩ pʋɣʋ tɑɑ. Ɩ lɩɩ tǝnɑ, ɩlɛnɑ ɩ́ mǝŋnɑ Sɑmɑlii. \c 3 \s1 Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Solɑm tɔm \p \v 1 Yutɑ wulɑʋ Sosɑfɑtɩ kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ, pǝlefɛɩ hiu nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́, Akɑpɩ pǝyɑlʋ Solɑm tɔɣɔ ɩ kɑwulɑɣɑ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ tɑɑ kɛ́ Sɑmɑlii, kɛ pɩɩsɩ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ. \v 2-3 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ lɑpɑ mpi pǝ tɑ mɑɣɑ Tɑcɑɑ tɔ. Ɩ kɛɛnɑ Solopʋwɑm wei ɩ tusɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɛ tɩɩŋ lɑɑʋ tɑɑ tɔ. Amɑ ɩ ɩsɑɣɑtʋ tɑ tɑlɑ ɩ cɑɑ nɑ ɩ too pɑ nyǝntʋ kɛ́. Mpi tɔ, ɩ kpɛsɑ pǝlɛ kʋlɑlɑɑlɛ nte ɩ cɑɑ kɑ sikɑ tʋɣʋ Pɑɑlɩ tɔ. \s1 Ɩsɛɣɛlɩ nɑ Mowɑpʋ pɑ yoou \p \v 4 Mowɑpʋ wulɑʋ Mesɑ kɑ tɔɔkɑɣɑ heeŋ kɛ tuutuumɑ kɛ́. Pɑɑ pǝnɑɣɑ ŋkɑ pǝ wɛɛ sɩ ɩ́ fɛlɩ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ kɛ lɑmpuu kɛ ɩwɛɛsɩ iyisi nɩɩnʋwɑ (100000), nɑ ɩwɑɑŋ kɛ iyisi nɩɩnʋwɑ (100000) nɑ ɩ hʋntʋ. \v 5 Amɑ wɑɑtʋ wei Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Akɑpɩ sǝpɑ nɑ Solɑm lɛɛtɩ ɩ lonte tɑɑ, ɩlɛnɑ Mesɑ kʋlɩ ɩ tɔɔ. \v 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ Solɑm cɔɔ Ɩsɛɣɛlɩ tɛtʋ tǝnɑ, nɑ ɩ́ kɑlɑ ɩ yoolɑɑ. \v 7 Ɩlɛnɑ ɩ́ tili nɑ ɩ́ heeli Yutɑ wulɑʋ Sosɑfɑtɩ sɩ: Mowɑpʋ wulɑʋ kʋlɑ mɑ tɔɔ. Kɔɔ ń sǝnɑ-m nɑ tǝ́ yoonɑ-ɩ. Sosɑfɑtɩ sɩ: Mɑ́ nɑ mɑ yoolɑɑ nɑ mɑ kpɑɣɑnǝŋ tɑ́ sɔɔlʋ pɩɩwɑ sɩ tɩɩ sǝnɑ-ŋ. \v 8 Ɩlɛnɑ Sosɑfɑtɩ tili nɑ pɑ́ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Le tɔɔ kɛ́ tɩɩ tǝŋnɑ? Mpʋɣʋlɛ sɩ: Tǝ́ tǝŋnɑ Ɩtɔm wʋlɑɣɑ tɛtʋ tɑɑ. \p \v 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɛɣɛlɩ nɑ Yutɑ nɑ Ɩtɔm pɑ ɑwulɑɑ tʋ mpɑɑʋ, nɑ pɑ́ tɔ́ kʋyɛɛŋ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ. Ɩlɛnɑ pɑ́ lɑŋ lʋm sɩ pɑ́ cɛlɑ pɑ yoolɑɑ nɑ pɑ kpɑɣɑnǝŋ. \v 10 Ntɛnɑ Solɑm mɑ kɑpukɑ sɩ: Hei, tɑ tɔm tɛmɑɣɑ. Ɩsɔ kɔnnɑ tɑ toosoɣo cǝnɛ sɩ ɩ tʋɣʋ-tʋɣʋ Mowɑpʋ nyǝ́mɑ niŋ tɑɑ. \p \v 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sosɑfɑtɩ pɔɔsɑɑ sɩ: Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ nɔɣɔlʋ ɩ fɛɩ cǝnɛ sɩ ɩ́ pɔɔsɩ-tʋɣʋ Tɑcɑɑ kɛ tɔm? \p Ɩlɛnɑ ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ yoolɑɑ nyʋɣʋ tʋ nɔɣɔlʋ ɩ cɔ sɩ: Ilisee wei nɑ Ilii pɑɑ tǝŋɑɣɑ tǝmɑ tɔ, ɩ wɛ cǝnɛ. \v 12 Kɛlɛnɑ Sosɑfɑtɩ sɩ: Pǝ wɛ teu, ɑpɑlʋ ɩnɩ ɩ kɑ kɛɛsǝnɑ-tʋɣʋ mpi Tɑcɑɑ cɑɑnɑ-tʋ tɔ. \p Ḿpʋ́ɣʋ́ ɑwulɑɑ tooso ɩnɩ ɩ polɑ Ilisee kiŋ kɛ kpɑkpɑɑ. \v 13 Ntɛnɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ pɔɔsɩ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ n kɔmɑ nɑ ń cɑɑlǝɣɩ-m mpʋ? Polo nɑ ń pɔɔsɩ nyɑ́ cɑɑ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ yɑɑ nyɑ́ too nyǝ́mɑ. Kɛlɛnɑ wulɑʋ sɩ: Aɑɩ, Tɑcɑɑ kɔnnɑ tɑ toosoɣo cǝnɛ sɩ ɩ tʋɣʋ-tʋɣʋ Mowɑpʋ nyǝ́mɑ niŋ tɑɑ. \p \v 14 Mpʋɣʋlɛ Ilisee tɑsɑɑ sɩ: Mɑ tuunɑ Tɑcɑɑ Tomɑ tǝnɑ tʋ wei ɩ tǝmlɛ mɑ lɑkɩ tɔ sɩ, Yutɑ wulɑʋ Sosɑfɑtɩ tɔɔ kɛ́ mɑ cɔɔkɩ, tɔfɔ mɑ tɑɑ kenɑ-ŋ. \v 15 Tɔʋ, ɩ́ kɔnɑ-m yonyoolu nɔɣɔlʋ kɛ nɔɔnɔɔ. \p Yonyoolu sʋʋ ɩ cǝmʋɣʋ mɑpʋ, ɩlɛnɑ Ɩsɔ tomɑ tii Ilisee tɔɔ \v 16 nɑ ɩ́ tɔ sɩ: Tɑcɑɑ yɔɣɔtɑɑ sɩ ɩ́ huli hilɑ pɑɣɑlɛ kɛ lɔɔʋ kʋnɛ kʋ tɑɑ. \v 17 Ɩ kɑɑ nɩɩ tɛʋ yɑɑ kʋ heelim pǝ tɑŋ. Pǝ́cɔ́ lʋm kɑ́ su lɔɔʋ kʋnɛ. Nɑ mǝnɑ mǝ yoolɑɑ nɑ mǝ kɑlɑkǝŋ nɑ mǝ tɔlɑ wenɑ ɑ sǝɣǝlǝɣɩ wontu tɔ ɩ́ nyɔɔ. \v 18 Ɩlɛ pǝcɔɣɔlɛ tǝnɑ. Hɑlɩ Tɑcɑɑ kɑ́ tʋ́ mǝ niŋ tɑɑ kɛ́ Mowɑpʋ tɛtʋ. \v 19 Ɩ́ kɑ́ yɔkɩ pɑ koloosi ɑcɑlɛɛ kʋpɑnɑ, nɑ ɩ́ sɛtɩ pɑ tɩɩŋ kʋlʋlʋŋ tǝnɑ. Ɩ kɑ́ suuli pɑ hilɑ tǝnɑ, nɑ ɩ́ lɔɣɔ pɛɛ kɛ pɑ tɑwɑ tɑɑ, nɑ ɩ́ wɑkǝlɩ pɑ kʋhɑlǝm. \p \v 20 Tɛʋ femɑ ɩsɩɩ wɑɑtʋ wei pɑ lɑkɩ tɑnɑŋ kɔtɑsɩ tɔ. Ɩlɛ pɑ nɑwɑ lʋm lɩɩnɑ Ɩtɔm kɛlɛ, nɑ pǝ́ wɑtɑɑ nɑ pǝ́ kɔŋ. \p \v 21 Wɑɑtʋ wei Mowɑpʋ nyǝ́mɑ nɑ́ nɩɩwɑ sɩ, ɑwulɑɑ mpɛ pɑ tooso kɔŋ-wɛɣɛ yoonɑʋ, ɩlɛnɑ pɑ́ suu ɑpɑlɑɑ tǝnɑ mpɑ pɑ mʋnɑ yoou pote tɔ, nɑ pɑ́ sɩɩ-wɛɣɛ tɛtʋ toŋɑ tɔɔ. \v 22 Tɛʋ femɑ, ɩlɛ pɑ nɑ́ ilim ɩlɛɛmʋɣʋ kɛ lʋm mpɩ pǝ tɑɑ kɛlɛ nɑ pǝ sɛɛwɑ ɩsɩɩ cɑlǝm. \v 23 Ɩlɛnɑ pɑ́ mɑ́ kɑpukɑ sɩ: Heɩyeiyei, ɑwulɑɑ tooso ɩnɩ pɑ yoonɑ tǝmɑɣɑ pɑ tɑɑ pɑ tike kɛ́ nɑ pɑ́ kʋ́ tǝmɑ nɑ pɑ cɑlǝm kpe, ɩ́ loosi yee. Tǝ́ polo tǝ́ kuu pɑ wontunɑɑ. \p \v 24 Wɑɑtʋ wei pɑ tɑlɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tǝsikile, ɩlɛnɑ pɛlɛ pɑ́ lɩɩ pɑ tɔɔ, nɑ pɑ́ kʋ-wɛ, nɑ lɛlɑɑ se. Ɩlɛnɑ pɑ́ tǝŋ pɑ wɑɑlɩ nɑ pɑ́ sʋʋ pɑ tɛtʋ tɑɑ nɑ pɑ́ lɑ-wɛɣɛ nɑŋɑnɑŋɑ. \v 25 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ yɔkɑ pɑ ɑcɑlɛɛ, nɑ pɑ́ lɔɣɔ pɑ tɑwɑ tɑɑ kɛ́ pǝlɛ pǝlɛ, nɑ pǝ wɑkǝlɩ pɑ kʋhɑlǝm. Nɑ pɑ́ suuli pɑ hilɑ, nɑ pɑ́ sɛtɩ pɑ tɩɩŋ kʋlʋlʋŋ tǝnɑ. \p Amɑ Kii-Helɛsɩ ɩcɑtɛ tike kɛ pɑ tɑ tokinɑ. Pɑɑ nɑ mpʋ, ɩlɛnɑ pǝntɔlǝŋ lɔɣɔlɑɑ polo nɑ pɑ́ tɑ-tɛɣɛ kotɑɣɑ. \v 26 Mowɑpʋ wulɑʋ cɛkǝnɑɑ sɩ ɩ kɑɑ tʋlɩ-tɩ, ɩlɛnɑ ɩ́ kpeɣeli ɩ lɑɣɑlɛɛ yoolɑɑ nɑsǝtoso nɩɩnʋwɑ (700) sɩ, pɑ́ fɑɣɑnɑ Ɩtɔm tɔɔ nɑ pɑ́ lɩɩ. Amɑ pɑ tɑ pǝsɩ. \v 27 Ḿpʋ́ɣʋ́ Mowɑpʋ wulɑʋ yɑɑ ɩ pǝyɑlʋ kɑncɑɑlɑɣɑ nyǝŋ, wei pɩɩ wɛɛ sɩ ɩ́ lɛɛtɩ ɩ lonte tɔ nɑ ɩ kʋ-ɩ, nɑ ɩ lɑ ɩ tʋɣʋ kɛ kɔtɑɣɑ kɛ ɩcɑtɛ koluŋɑ tɔɔ. Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ nɑ́ mpʋ, ɩlɛnɑ sɔɣɔntʋ kpɑ-wɛɣɛ kɑtɑtǝlɑɣɑ, nɑ pɑ́ mǝlɩ pɑ tɛ. \c 4 \s1 Ilisee wɑɑsǝɣɩ ɑlʋ leelu \p \v 1 Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ nɔɣɔlʋ ɩ kɑ́ sǝpǝnɑ nɑ ɩ́ yele leelu. Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ ɩ polɑ Ilisee kiŋ nɑ ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Tɑ cɑɑ, mɑ pɑɑlʋ kɑ kɛ́ Ɩsɔ tǝmlɛ tʋ kɛ́. Ɩ sǝpɑ, ɩlɛnɑ ɩ kǝmlɛ tʋ kɔɔ sɩ ɩ kpɑkǝɣɩ tɑ piyɑ nɑɑlɛ kɛ yomɑɑ. Ɩlɛ hɑɩ, sǝnɑ-m. \p \v 2 Ntɛnɑ Ilisee pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Pepeɣe n cɑɑ sɩ mɑ́ lɑ-ŋ? Heeli-m mpi n wɛnɑ tɔ. Alʋ sɩ: Mɑ fɛɩnɑ pʋlʋ cǝcǝkɑ. Nimɑɣɑ kɑɑsǝnɑ-m nyɑnɑɣɑ tɑɑ. \v 3 Kɛlɛnɑ Ilisee sɩ: Tɔʋ, polo nyɑ́ ɑsǝmɑɑ cɔlɔ nɑ ń kǝntɩ pɑ kiŋ kɛ nyɑnɑsɩ kɛ sɔsɔm. \v 4 Ɩlɛnɑ nyɑnɑ nyɑ́ piyɑ ɩ́ sʋʋ mǝ nɑŋ tɑɑ, nɑ ɩ́ tǝkɩ mǝ tɔɔ, nɑ ń pǝlǝɣɩ nimɑɣɑ ŋkɛɣɛ nyɑnɑsɩ tɑɑ nɑ pǝ́ suɣi nɑ ń sɩɩkɩ. \p \v 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɑlʋ tɛɛwɑ nɑ ɩ́ polo nɑ ɩ́ nɑ ɩ piyɑ pɑ́ tǝkɩ pɑ tɔɔ. Nɑ ɩ piyɑ cɛlǝɣɩ-ɩ nyɑnɑsɩ, nɑ ɩ́ suuliɣi nim. \v 6 Pǝ kɛɛsɑɑ, ɩlɛnɑ ɩ́ tɔ́ ɩ pǝyɑɣɑ lɛŋkɑ sɩ: Cɛlɛ-m nyɑnɑɣɑ. \p Amɑ nyɑnɑsɩ tǝnɑ suwɑ. Ɩlɛnɑ pǝyɑɣɑ tɔ sɩ: Pǝ tɑ kɑɑsɩ nɑkǝlɩ. Ɩlɛnɑ nim nɑ́ɑ́ yele lɩɩʋ. \v 7 Ɩlɛnɑ ɑlʋ polo nɑ ɩ́ heeli Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ kɛ mpi pǝ lɑpɑ tɔ. Nɑ ɩ́lɛ́ ɩ tɔ sɩ: Polo nɑ ń pɛɛtɩ nim mpɩ nɑ ń fɛlɩ nyɑ́ kǝmɑ. Ye pǝ kɑɑsɑ-ŋ wenɑ, ɩlɛ nyɑnɑ nyɑ́ piyɑ ɩ́ tɔɣɔ. \s1 Ilisee kɛ Sunem ɑlʋ toŋ tʋ tɛ \p \v 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ wɑɑtʋ nɔɣɔlʋ Ilisee tǝŋnɑ Sunem ɩcɑtɛ tɑɑ. Alʋ toŋ tʋ nɔɣɔlʋ ɩ kɑ wɛ tǝnɑ. Ɩlɛnɑ ɑlʋ ɩnɩ ɩ́ cɑɑlɩ-ɩ sɩ ɩ́ polo ɩ tɛ nɑ ɩ́ nyɔɔ lʋm. Pǝ tɔɔ kɛ́ ye Ilisee ɩ tǝŋnɑ tǝnɑ tɔɔ, ɩ hɛlǝɣɩ ɑlʋ ɩnɩ ɩ tɛ nɑ ɩ́ tɔkɩ. \p \v 9 Kɛlɛnɑ kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ ɑlʋ ɩnɩ ɩ́ tɔ ɩ pɑɑlʋ sɩ: Mɑ nyǝmɑ́ teu sɩ ɑpɑlʋ wei ɩnɩ ɩ kɔŋ tɑ́ tɛ tɔ, ɩ kɛ́ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ sɔsɔ kɛ́. \v 10 Tǝ́ ŋmɑ-ɩ kutuluɣu kɛ tɑ nyǝŋkʋ pɑtɑ tɔɔ. Tǝ́ sɩɩ-ɩ kʋhǝntʋɣʋ, nɑ tɑɑpǝlɩ, nɑ kpelɑɣɑ, nɑ fǝtǝlɑ. Ye kʋyɑŋku ɩ́ tɛɛnɑ cǝnɛ, ɩ hɛlɩ nɑ ɩ́ sʋʋ. \p \v 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ Ilisee tɛɛkɑɣɑ nɑ ɩ́ hɛlɩ kutuliyɑ ŋkɛ kɑ tɑɑ nɑ ɩ́ sʋʋ. \v 12 Ɩlɛnɑ ɩ́ tili ɩ tǝmlɛ tʋ Kehɑsi sɩ: Polo ń yɑɑ ɑlʋ tǝyɑɣɑ tʋ ɩnɩ. Alʋ kɔmɑ nɑ ɩ́ sǝŋ kutuluɣu nɔɣɔ. Ɩlɛnɑ \v 13 Ilisee tɔ Kehɑsi sɩ tɛlǝsɩ-ɩ sɩ: N lɑpɑ-tʋɣʋ kʋpɑntʋ kɛ sɔsɔm, ɩlɛ pepeɣe tɑɑ lɑ-ŋ? Tǝ yɔɣɔtɩ nyɑ́ tɔm kɛ wulɑʋ yɑɑ yoolɑɑ nyʋɣʋ tʋ kiŋ nɑ? Alʋ sɩ: Mɑ sɑmɑ. Ɩlɛ mɑ tɑ lɑŋ pʋlʋɣʋ mɑ nyǝ́mɑ tɑɑ. \p \v 14 Ntɛnɑ Ilisee pɔɔsɩ Kehɑsi sɩ: Pepeɣe tɩɩ lɑpɩ-ɩ? Kehɑsi sɩ: Ɩ fɛɩnɑ ɑpɑlʋpǝyɑɣɑ. Pǝyele ɩ pɑɑlʋ kpɑtǝlɑɑ. \v 15 Mpʋɣʋlɛ Ilisee sɩ: Tɔʋ, yɑɑ-ɩ. \p Alʋ mǝlɑɑ \v 16 ɩlɛnɑ Ilisee tɔ sɩ: Pǝnɑɣɑ kɑ́ sikiɣi ɩsɩɩ ɩsǝntɔ tɑkɑ teitei tɔ, n kɑ́ nʋkɩ ɑpɑlʋpǝyɑɣɑ. \p Ntɛnɑ ɑlʋ mɑ kɑpukɑ sɩ: Hei, Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ, tɑɑ puɣusu-m yoo. \p \v 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɑlʋ ɩnɩ ɩ lɑpɑ teu, nɑ ɩ́ lʋlɩ ɑpɑlʋpǝyɑɣɑ, kɛ wɑɑtʋ wei teitei Ilisee kɑ́ kɛɛsɑɑ tɔ. \s1 Sunem ɑlʋ pǝyɑɣɑ fem \p \v 18 Ḿpʋ́ɣʋ́ pǝyɑɣɑ ŋkɛ kɑ́ lɑpɑ yʋlʋ. Ɩlɛnɑ kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ kɑ́ tǝŋ kɑ cɑɑ wɑɑlɩ kɛ́ tɑɑlɛ kɛ tǝkʋntɛ. \v 19 Pǝ tɑsɑɑ, ɩlɛ kɑ mɑpɑ kɑpukɑ ntɛ́ sɩ: Wɑɑɩ, pɑɑpɑ, mɑ nyʋɣʋ, mɑ nyʋɣʋ. \p Ntɛnɑ cɛcɛ kʋsɩ ɩ tǝmlɛ nyǝ́mɑ tɑɑ nɔɣɔlʋ sɩ: Ponɑ-kɛɣɛ kɑ too kiŋ. \p \v 20 Tǝmlɛ tʋ tɑnɑ pǝyɑɣɑ kɛ kɑ too, nɑ toto nʋkɩ-kɛɣɛ ɩ nɔɔhɛɛ tɔɔ. Pǝ kɔmɑ ilim sikuɣu, ɩlɛnɑ kɑ́ hɛɛ. \v 21 Ɩlɛnɑ ɩ́ kpɑɑnɑ-kɛɣɛ kutuluɣu ŋku kʋ tɑɑ Ilisee kɔŋ nɑ ɩ́ hǝntǝɣɩ tɔ. Nɑ ɩ́ hɩɩsɩ-kɛɣɛ Ilisee kɑto tɔɔ, nɑ ɩ́ tǝkɩ nɔnɔɣɔ. Ɩlɛnɑ ɩ́ kpɑ tɑɑlɛ \v 22 nɑ ɩ́ tɔ ɩ pɑɑlʋ sɩ: Cɛlɛ-m tǝmlɛ tʋ nɑ kpɑŋɑɣɑ ɑlʋnyǝŋkɑ. Mɑ lɔkɩ mɑ tǝɣɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ tɛ, nɑ mɑ́ kɔɔ. \p \v 23 Ntɛnɑ ɩ pɑɑlʋ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Alɑɑfǝyɑ kɛlɛ n puki Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ tɛɣɛ sɑŋɑ nɑ? Anɩ pǝ tɑɣɑ ɩsɔtʋ kʋfɑlʋ ɑcimɑ, yɑɑ kʋyɑkʋ kʋhɛɛsʋɣʋ. Ntɛnɑ ɑlʋ sɩ: Alɑɑfǝyɑ kɛ́. \p \v 24 Ɩlɛnɑ ɑlʋ tɔ́ tǝmlɛ tʋ sɩ: Polo tǝ polo. Ye mɑ tɑ tɔ́ sɩ ń sǝŋ, tɑɑ sǝŋ yoo. \p \v 25 Mpʋɣʋlɛ pɑ́ tʋ́ Kɑmɛɛlɩ mpɑɑʋ, nɑ pɑ́ polo Ilisee tɛ́. Wɑɑtʋ wei Ilisee loosɑ-ɩ pooluŋ, ɩlɛnɑ ɩ́ heeli ɩ tǝmlɛ tʋ Kehɑsi sɩ: Alʋ wei ɩ lɑkɩ-tʋɣʋ ɩkɔntʋ kɛ Sunem tɔɣɔlɛ. \v 26 Sǝŋɩ-ɩ nɑ ń pɔɔsɩ ɩ́ nɑ ɩ pɑɑlʋ, nɑ ɩ pǝyɑɣɑ, pɑ ɑlɑɑfǝyɑ tɔɔ. \p Kehɑsi sǝŋɑ-ɩ, ɩlɛnɑ ɑlʋ cɔ-ɩ sɩ: Alɑɑfǝyɑ kɛ́. \v 27 Alʋ tɑlɑ Ilisee kiŋ kɛ pʋɣʋ tɑɑ, ɩlɛnɑ ɩ́ hoti Ilisee tɛɛ, nɑ ɩ́ kpɑ ɩ nɔɔhɛɛ, nɑ Kehɑsi mɑɣɑsɩ ɩsɩɩ ɩ tɔɣɔnǝɣɩ-ɩ. Ntɛnɑ Ilisee sɩ: Yele-ɩ, ɩ lɑŋlɛ wɑkǝlɑɑ kɛ́. Amɑ Tɑcɑɑ tɑ yele sɩ mɑ nyɩ mpi pǝ tɔɔ tɔ. \p \v 28 Mpʋɣʋlɛ ɑlʋ mɑpɑ kɑpukɑ kɛ kpɑkpɑɑ sɩ: Tɑ cɑɑ, ntɔŋ mɑ tɑɑ sǝlǝmɩ-ŋ pǝyɑɣɑ? Hɑlɩ mɑɑ tɩɩ kisɑɑ kɛ́ sɩ ń tɑɑ puɣusu-m. \p \v 29 Ntɛnɑ Ilisee tɔ Kehɑsi sɩ: Kpɑɣɑ mɑ kpɑ́tʋ́ɣʋ́ nɑ ń lɔɣɔ nyɑ́ tǝɣɩ Sunem tǝcɑʋ. Tɑɑ sǝŋ mpɑɑʋ tɑɑ sɩ n sɛɛkɩ nɔɣɔlʋ, yɑɑ pʋntʋ sɛɛkɩ-ŋ. Ye n tɑlɑɑ, ɩlɛ n tǝnɩ kpɑ́tʋ́ɣʋ́ kɛ pǝyɑɣɑ ɩsɛntɔɔ. \p \v 30 Ḿpʋ́ɣʋ́ pǝyɑɣɑ too tɔmɑ Ilisee sɩ: Mɑ tuukinɑ Tɑcɑɑ sɩ ye n tɑ kʋlɩ, mɑɑ mǝlǝɣɩ mɑ tike. \p Ɩlɛnɑ Ilisee kʋlɩ nɑ ɩ́ tǝŋɩ-ɩ. \v 31 Kehɑsi nɑ́ lɑɑlɑ-wɛ, ɩlɛnɑ ɩ́ tǝnɩ Ilisee kpɑ́tʋ́ɣʋ́ kɛ pǝyɑɣɑ ɩsɛntɔɔ. Amɑ pǝyɑɣɑ tɑ tɩɩ kʋɣʋlɩ kʋɣʋlʋɣʋ mɑɣɑmɑɣɑ. Ḿpʋ́ɣʋ́ Kehɑsi mǝlɑɑ nɑ ɩ́ heeli Ilisee sɩ: Pǝyɑɣɑ tɑ fe. \p \v 32-33 Ilisee tɑlɑɑ nɑ ɩ́ sʋʋ kutuluɣu tɑɑ, nɑ ɩ́ mɑɣɑnɑ pɑ hɩɩsɑ-kɛɣɛ ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ kɑto tɔɔ nɑ kɑ sǝpɑ. Ɩlɛnɑ ɩ́ tǝkɩ ɩ tɔɔ nɑ ɩ́ sǝlǝmɩ Ɩsɔ. \v 34 Ɩlɛnɑ ɩ́ pɑpɩ pǝyɑɣɑ tɔɔ, nɑ pɑ nɔɔsɩ nɑ pɑ ɩsɛ nɑ pɑ niŋ kɛ tǝmɑ tɔɔ, nɑ kɑ tɔnʋɣʋ tɑɣɑnɩ hɑŋʋɣʋ. \v 35 Ɩlɛnɑ Ilisee kʋlɩ nɑ ɩ́ tɔŋ nɑ ɩ́ cɔɔkǝnɑ kutuluɣu, nɑ ɩ́ tɑɣɑnɩ kɑ tɔɔ kɛ́ luŋuɣu. Ḿpʋ́ɣʋ́ pǝyɑɣɑ cimsɑ kpɑkpɑɑ kɛ tɔm nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ, nɑ kɑ́ kuli ɩsɛ. \v 36 Tǝnɑɣɑ Ilisee tilɑ Kehɑsi sɩ: Polo ń yɑɑ pǝyɑɣɑ too. \p Toto kɔmɑ, ɩlɛnɑ Ilisee tɔmɩ-ɩ sɩ: Kɔɔ ń mʋ nyɑ́ pǝyɑɣɑ. \p \v 37 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɑlʋ hǝntɑ Ilisee kɛ ɑtɛ. Ɩlɛnɑ ɩ́ kpɑɣɑ ɩ pǝyɑɣɑ nɑ ɩ́ tɛɛ. \s1 Tuusi nsi sɩ fɛɩ tɔɣɔʋ tɔ \p \v 38 Ḿpʋ́ɣʋ́ nyɔɣɔsɩ wɑɑtʋ tɑɑ, kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ Ilisee kɔmɑ Kilikɑɑ, nɑ ɩ́ koti Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ kɛ ɩ kiŋ. Ɩlɛnɑ ɩ́ tɔ ɩ tǝmlɛ tʋ sɩ: Tǝsɩ tiyɑɣɑ sɔsɑɣɑ nɑ ń hili-wɛɣɛ tuusi. \p \v 39 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ tɑɑ lɛlʋ yɛlɑ tuusi kɛ hɑlǝm tɑɑ, nɑ ɩ́ mɑɣɑnɑ ɑloolɑɣɑ nɑkǝlɩ, nɑ ɩ́ kooli kɑ pee, nɑ ɩ́ hɔkɔ ɩ toko tɑɑ, nɑ ɩ́ kɔɔ nɑ ɩ́ pɛlɩ-yɛ nɑ ɩ tǝsɩ. Amɑ nɔɣɔlʋ tɑ nyɩ-yɛ. \v 40 Tuusi pɩɩwɑ nɑ pɑ́ tʋ yǝlɑɑ nɑ pɑ́ tǝŋ. Ɩlɛnɑ pɑ́ mɑ́ kɑpusi sɩ: Hei, Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ, tuusi nsɩ sɔtʋ kɛ́. \p Nɔɣɔlʋ tɑ pǝsɩ nɑ ɩ́ tɔɣɔ. \v 41 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ilisee tɔmɑ sɩ: Ɩ́ kɔnɑ mʋlʋm. Pɑ kɔnɑɑ, ɩlɛnɑ ɩ́ tʋ́ tuusi nsɩ sɩ tɑɑ nɑ sɩ́ lɑ́ tɔɣɔʋ. Ɩlɛnɑ Ilisee heeli ɩ tǝmlɛ tʋ sɩ: Tʋ yǝlɑɑ. \p Tiipile tɑɑ tuusi tɑ kɛ sɔtʋ tɔtɔ. \s1 Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ nɩɩnʋwɑ (100) cɑlǝsʋɣʋ \p \v 42 Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ, ɑpɑlʋ nɔɣɔlʋ ɩ lɩɩnɑ Pɑɑlɩ-Sɑlisɑ. Nɑ ɩ́ kpɛnnɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ kɛ ɩ kʋhɑlǝm kɑlɑɑlɑsɩ. Ɩsɩɩ tɔɣɔnɑɣɑ pee potopotonɑɑ kɛ hiu, nɑ pee kʋtoŋee kɛ huluɣu tɑɑ. Ḿpʋ́ɣʋ́ Ilisee tɔmɑ ɩ tǝmlɛ tʋ sɩ: Tɑlɑ pɑ tǝnɑɣɑ tɔɣɔnɑɣɑ ŋkɛ. \v 43 Ntɛnɑ tǝmlɛ tʋ sɩ: Mɑ tɑlǝɣɩ kɑnɛ ɩnǝɣɩ yǝlɑɑ nɩɩnʋwɑ (100) nɑ pǝ́ tɑlɑ pɑ le? Ilisee sɩ: Nyɑɑ tɑlɑ-wɛ te. Tɑcɑɑ yɔɣɔtɑɑ kɛ́ sɩ, pɑɑ tɔɣɔ nɑ pɑ́ hɑɣɑ nɑ pǝ́ kɑɑsɩ. \p \v 44 Ḿpʋ́ɣʋ́ tǝmlɛ tʋ tɑlɑ tɔɣɔnɑɣɑ ŋkɛɣɛ ɩ tɑɑpɑlɑɑ. Nɑ pɑ́ tɔɣɔ nɑ pɑ́ hɑɣɑ nɑ pǝ́ kɑɑsɩ, ɩsɩɩ Tɑcɑɑ kɑ yɔɣɔtʋɣʋ tɔ. \c 5 \s1 Asilimɑ kʋtɔŋ tʋ Nɑɑmɑŋ wɑɑʋ \p \v 1 Silii tɛtʋ wulɑʋ kɑ wɛnnɑ ɩ yoolɑɑ nyʋɣʋ tʋ, nɑ pɑ́ yɑɑkɩ-ɩ sɩ Nɑɑmɑŋ. Apɑlʋ ɩnɩ ɩ kɑ kɛ́ yoolu kɛ́. Ɩ́ nɑ ɩ yoolɑɑ pɑ toŋ tɑɑ kɛ́ Tɑcɑɑ kɑ yelɑɑ, nɑ Silii nyǝ́mɑ kǝlɩ. Hɑlǝnɑ pɑ wulɑʋ sɑŋɩ-ɩ. Amɑ ɑsilimɑ kʋtɔŋ kɑ wɛnnɑ-ɩ. \v 2 Pǝ́cɔ́ wɑɑtʋ nɔɣɔlʋ, Silii nyǝ́mɑ kɑ lɩɩ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɛ́ kʋlɩɩʋ. Ɩlɛnɑ pɑ́ kpɑ Ɩsɛɣɛlɩ pɛɛliyɑ nɑkǝlɩ nɑ Nɑɑmɑŋ ɑlʋ tiliɣi. \v 3 Mpʋɣʋlɛ kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ pɛɛliyɑ ŋkɛ kɑ heelɑ kɑ too sɩ: Hɑɩ, kɑsɑ. Ye ɩsɩɩ tɑ cɑɑ kɑ polɑ Sɑmɑlii Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ cɔlɔ, ɩ́lɛ́ ɩ kɑ́ wɑɑ-ɩ ɑsilimɑ kʋtɔŋ ŋkʋɣʋ lɔŋ kɛ́. \p \v 4 Ḿpʋ́ɣʋ́ Nɑɑmɑŋ heelɑ wulɑʋ kɛ pɛɛliyɑ ŋkɛ kɑ tɔm ntɩ. \v 5 Wulɑʋ sɩ: Tɔʋ, pǝ wɛ teu. Mɑɑ cɛlɛ-ŋ lɛɛtǝlɩ nɑ ń kpɛnnɑ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ. \p Nɑɑmɑŋ tɛɛkɑɣɑ, ɩlɛnɑ ɩ́ kpɛnnɑ liɣitee nyǝɣǝlʋɣʋ kɛ kiloonɑɑ ŋmʋnʋɣʋ nɑ nɩɩnʋwɑ (300). \v 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ ponɑ lɛɛtǝlɩ, nɑ ɩ́ cɛlɑ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ. Pɑ ŋmɑɑ ɩ tɑɑ sɩ: Mɑ́ kʋsǝnɑ mɑ yoolɑɑ nyʋɣʋ tʋ Nɑɑmɑŋ nɑ tɑkǝlɑɣɑ kɑnɛ sɩ, ń wɑɑ-ɩ ɩ ɑsilimɑ kʋtɔŋ. \v 7 Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ tɛmɑ-kɛɣɛ kɑlʋɣʋ, ɩlɛnɑ ɩ́ cǝlɩ ɩ wontu, nɑ ɩ́ mɑ́ kɑpukɑ sɩ: Hɑ, ɩlɛ mɑ kɛ́ Ɩsɔ nɑ mɑ́ kʋɣɩ yǝlɑɑ nɑ mɑ́ feesiɣi-wɛ? Ɩ́ nɑwɑ Silii wulɑʋ kɔnɑ-m kʋtɔntʋ sɩ mɑ́ wɑɑ-ɩ tɔ. Mɑ nɔɣɔ kɛ ɩ pɛɛkǝɣɩ mpʋ yoo. \p \v 8 Wɑɑtʋ wei Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ nɩɩwɑ sɩ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ cǝlɑ ɩ wontu, ɩlɛnɑ ɩ́ tili sɩ pɑ́ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ pǝ cɑɑlɑ-ŋ mpʋ pǝ tɑkɑ? Yele-ɩ nɑ ɩ́ kɔɔ mɑ kiŋ, nɑ ɩ́ nyɩ sɩ tɑmpɑnɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ wɛ Ɩsɛɣɛlɩ tɑɑ. \p \v 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ Nɑɑmɑŋ kpɑɣɑ ɩ kɛɛkɛ, nɑ ɩ kpɑɣɑnǝŋ, nɑ ɩ́ polo ɩ́ sǝŋ Ilisee tǝyɑɣɑ nɔɣɔ. \v 10 Ntɛnɑ Ilisee tili nɔɣɔlʋ sɩ pɑ́ heeli-ɩ sɩ: Polo ń ŋmilisi nyɑ́ tǝɣɩ Yɑɑtɑnɩ pɔɣɔ tɑɑ kɛ́ tɔm nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ. Pɩɩ tɛ-ŋ tǝkpɑtɑkpɑtɑ. \p \v 11 Tǝnɑɣɑlɛ Nɑɑmɑŋ tʋ mpɑɑʋ nɑ pɑ́ɑ́nɑ́, nɑ ɩ́ tɔŋ sɩ: Pʋwɛ, mɑɑ nyǝmɑ́ sɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ kɑ́ lɩɩ ɩ mɑɣɑmɑɣɑ kɛ́, nɑ ɩ́ sǝŋ mɑ ɩsɛntɑɑ, nɑ ɩ́ sǝlǝmɩ ɩ Ɩsɔ Tɑcɑɑ, nɑ ɩ́ tokinɑ timpi tɑɑ kʋtɔŋ wɛɛ tɔ nɑ ɩ́ wɑɑ-m. \v 12 Ɩlɛ Tɑmɑsɩ pusi Apɑnɑ nɑ Pɑɑpɑɑ pɑ tɑ kǝlɩ Ɩsɛɣɛlɩ lɔɔŋ. Ye mɑ cɑɑkɩ mɑɑ yɑɑkɩ tǝnɑ nɑ pǝ́ wɑɑ-m? \p Ɩlɛnɑ Nɑɑmɑŋ hɑ siɣile nɑ ɩ́ tɛɛkǝnɑ pɑ́ɑ́nɑ́. \v 13 Mpʋɣʋlɛ ɩ tǝmlɛ nyǝ́mɑ se ɩ wɑɑlɩ nɑ pɑ́ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Tɑ cɑɑ, ye Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ kɑ tʋ-ŋ tǝmlɛ sɔsɔɔlɛ nɑtǝlɩ sɩ ń lɑ, n kɑ́ kpisɑɑ? Ɩlɛ pepe tɔɔ kɛ́ ɩ tɔmɑ sɩ ń yɑ lʋm nɑ pǝ́ wɑɑ-ŋ, nɑ ń kisiɣi? \p \v 14 Ɩlɛnɑ Nɑɑmɑŋ tisi nɑ ɩ́ tii Yɑɑtɑnɩ pɔɣɔ lʋm tɑɑ, nɑ ɩ́ ŋmilisi ɩ tǝɣɩ tɔm nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ, ɩsɩɩ Ilisee heelɑ-ɩ tɔ. Ɩlɛnɑ ɩ kʋtɔŋ tɛ, nɑ ɩ tɔnʋɣʋ mǝlɩ tǝsotosoto, ɩsɩɩ pǝyɑɣɑ sǝkpelɑɣɑ. \v 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ Nɑɑmɑŋ nɑ ɩ nyǝ́mɑ pɑ mǝlɑ kpɑkpɑɑ kɛ Ilisee tɛ, nɑ ɩ́ tɔ́ sɩ: Pǝnɛntɛ mɑ nyǝmɑ́ sɩ Ɩsɔ nɔɣɔlʋ fɛɩ tɛtʋ tɑɑ kɛ́ tiili, ɩsɩɩ Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ. Ɩlɛ mɑ sɛɛkǝnɑ-ŋ nɑ wontu tǝnɛ. \p \v 16 Amɑ Ilisee tuuwɑ sɩ: Nɑ Ɩsɔ wei ɩ tǝmlɛ mɑ lɑkɩ tɔ, mɑ kɑɑ mʋ pǝ tɑɑ pʋlʋ. \p Ḿpʋ́ɣʋ́ Nɑɑmɑŋ cɑɑlɑ-ɩ, ɩlɛnɑ Ilisee kisi. \v 17 Ɩlɛnɑ Nɑɑmɑŋ tɑsɑ sɩ: N kisɑ mɑ kʋhɑhɑm tɔ, yele nɑ mɑ́ cosi mǝ tɛtʋ kɛ pǝcɔ, ɩsɩɩ kpɑŋɑsɩ nɑɑlɛ sǝɣǝlɑ. Mpi tɔ, Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ tike kɛ mɑɑ lɑkɩ ciikuɣu kɔtɑɣɑ nɑ kɔtɑɣɑ ŋkɑ kɔkɔ lusɑ kɑ tǝnɑ tɔ. \v 18 Amɑ kʋlʋmtʋ kɛ mɑ sǝlǝmǝɣɩ sɩ Tɑcɑɑ ɩ́ wii-m. Ye mɑ cɑɑ Silii wulɑʋ sʋʋkɩ ɩ tʋɣʋ Limɔŋ kutuluɣu tɑɑ sɩ ɩ lɑɑkɩ, mɑɑ sɩɩ-ɩ. Hɑɩ, Tɑcɑɑ tɑɣɑnɩ-m ntɩ ɩnɩ. \p \v 19 Mpʋɣʋlɛ Ilisee sɩ: Kpe, Ɩsɔ ɩ́ sɩɩ-ŋ. \p Ɩlɛnɑ Nɑɑmɑŋ tʋ mpɑɑʋ. \s1 Kehɑsi kʋpǝntʋɣʋ \p Nɑɑmɑŋ tɛɛwɑ ɩ tɑ tɩɩ hɑtǝlǝtɑ sɔsɔm. Ɩlɛnɑ \v 20 Kehɑsi mɑɣɑsɩ ɩ tɑɑ sɩ: Mɑ cɑɑ kisɑ Silii toŋ tʋ ɩnɩ ɩ wontu ntɛ́ yem. Nɑ Ɩsɔ, ɩsɩɩ mɑ se ɩ wɑɑlɩ nɑ mɑ́ mʋ pʋlʋpʋ. \v 21 Ntɛnɑ ɩ́ se ɑpɑlʋ ɩnɩ ɩ wɑɑlɩ. Nɑɑmɑŋ pǝsɑɑ nɑ ɩ́ nɑ-ɩ mpʋ, ɩlɛnɑ ɩ́ lɩɩ ɩ kɛɛkɛ tɑɑ nɑ ɩ́ ŋmɑɑ ɑtɛ. Ɩlɛnɑ ɩ́ sǝŋɩ-ɩ nɑ ɩ́ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Alɑɑfǝyɑ kɛlɛ? \v 22 Ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ: Alɑɑfǝyɑ kɛ́. Mɑ cɑɑ kʋsǝnɑ-m sɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ kpekǝle nyǝ́mɑ nɑɑlɛ lɩɩnɑ Ɩfǝlɑyim pulɑsɩ tɑɑ, nɑ pɑ́ kɔɔ ɩ tɛ. Sɩ ń hɑ-wɛɣɛ liɣitee nyǝɣǝtʋ kiloonɑɑ hiu nɑ nɑɑnʋwɑ, nɑ ɑcimɑ wontu kɛ nɑɑlɛ. \v 23 Ntɛnɑ Nɑɑmɑŋ sɩ: Yele mɑ cɛlɛ-ŋ kiloonɑɑ nɩɩtoso. \p Ɩlɛnɑ Nɑɑmɑŋ kɑɑnɑ Kehɑsi nɑ Nɑɑmɑŋ tʋ nyǝɣǝtʋ ntǝɣɩ huluŋ tɑɑ nɑ ɩ́ hɔkɔ. Nɑ ɩ́ cɛlɛ-ɩ tɔtɔɣɔ ɑcimɑ wontu, nɑ ɩ́ sʋkɩ ɩ tǝmlɛ nyǝ́mɑ nɑɑlɛ nɑ pɑ́ tǝŋnɑ Kehɑsi. \v 24 Pɑ tɑlɑ pulɑɣɑ nɑkǝlɩ, ɩlɛnɑ Kehɑsi mʋ huluŋ nɑ wontu nɑ ɩ́ sʋʋnɑ ɩ tɛ. Ɩlɛnɑ Nɑɑmɑŋ tǝmlɛ nyǝ́mɑ nɑ́ɑ́ mǝlɩ. \p \v 25 Wɑɑtʋ wei Kehɑsi mǝlɑ ɩ cɑɑ kiŋ, ɩlɛnɑ Ilisee pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Leɣe n lɩɩnɑɑ? Mpʋɣʋlɛ sɩ: Tɑ cɑɑ, mɑ tɑ polo tiili se. \p \v 26 Ntɛnɑ Ilisee sɩ: Sɑɑ wei ɑpɑlʋ ɩnɩ ɩ nɑ-ŋ nɑ ɩ́ lɩɩ ɩ kɛɛkɛ tɑɑ nɑ ɩ́ ŋmɑɑ ɑtɛ tɔ, pǝ hʋlɑ-m kɛ́ te. Ɩlɛ pǝ tɑ tɑtɑ sɩ ń hiki wontu kʋpɑntʋ nɑ liɣitee, nɑ ń yɑnɑ Olifinɑɑ nɑ lɛsɛŋnɑɑ tɑwɑ, nɑ tɔlɑ nɑ yomɑɑ ɑpɑlʋnyǝmɑ nɑ ɑlʋnyǝmɑ. \v 27 Pǝ tɔɔ tɔ, Nɑɑmɑŋ kʋtɔŋ kɑ́ mǝlɩ nyɑnɑ nyɑ́ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ mǝ tɔɔ kɛ́ tɑm tɔɔ. \p Wɑɑtʋ wei Kehɑsi lɩɩ Ilisee kiŋ ɩlɛnɑ ɑsilimɑ kʋtɔŋ wɑɑsɩ ɩ tɔnʋɣʋ tǝnɑ nɑ ɩ́ hʋlʋmɩ tǝlɑɩlɑɩ ɩsɩɩ kponkpomʋlʋm. \c 6 \s1 Lɑɑlɛ kʋlepile hiiu \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ kpekǝle nyǝ́mɑ polɑ Ilisee kiŋ nɑ pɑ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Tɑ cɑɑ, tɑ kutuluɣu ŋku kʋ tɑɑ tǝ kotiɣi tɔ kɩɩ tɑkɩ-tʋ. \v 2 Ɩlɛ yele nɑ tǝ́ tii Yɑɑtɑnɩ pɔɣɔ nɔɣɔ, nɑ pɑɑ wei ɩ́ sɛtɩ tɑɑʋ, nɑ tǝ́ siki kutuluɣu lɛŋkʋ. Ilisee sɩ: Ɩ́ polo. \p \v 3 Mpʋɣʋlɛ pɑ tɑɑ lɛlʋ pǝsǝnɑɑ sɩ: Tɑ cɑɑ, tɑ nɑ-ŋ tɩɩ ponɑ. Ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ: Pǝ wɛ teu, mɑɑ tǝŋ-mɛ. \p \v 4 Ɩlɛnɑ pɑ tǝnɑ pɑ́ tii Yɑɑtɑnɩ pɔɣɔ nɔɣɔ nɑ pɑ́ sɛtɩ tɩɩŋ. \v 5 Pɑ tɑɑ lɛlʋ sɛtɑɣɑɑ ɩ tɑɑʋ, ɩlɛnɑ lɑɑlɛ holi nɑ tǝ́ hoti lʋm tɑɑ. Ntɛnɑ ɑpɑlʋ ɩnɩ ɩ́ mɑ́ kɑpukɑ sɩ: Hei tɑ cɑɑ, mɑ lepɑ. Lɑɑlɛ kʋkǝntǝlɛ kɛ́. \p \v 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ilisee pɔɔsɑ-ɩ sɩ: Le tɑɑ kɛ́ tǝ hotɑɑ? \p Apɑlʋ ɩnɩ ɩ hʋlɑ-ɩ, ɩlɛnɑ ɩ́ sɛtɩ tʋɣʋ piliŋɑ nɑ ɩ́ lɔɣɔ tǝnɑ ɩnɩ, nɑ lɑɑlɛ kpɑ lʋm tɔɔ kɛ́ kpɑkpɑɑ. \v 7 Ntɛnɑ Ilisee sɩ: Kpɑɣɑ-tɛ. \p Ɩlɛnɑ ɑpɑlʋ ɩnɩ ɩ́ siisi nɑ ɩ́ kpɑɣɑ-tɛ. \s1 Ilisee kpɑ Silii yoolɑɑ \p \v 8 Wɑɑtʋ wei Silii wulɑʋ yookɑɣɑnɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ, ɩ́ nɑ yoolɑɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ, pɑ cɑɣɑɑ nɑ pɑ́ lǝsɩ timpi pɑɑ siki tɔ. \v 9 Amɑ Ilisee tilɑɑ nɑ pɑ́ kɛɛsɩ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ kɛ lonɑ nnɑ nnɑ ɑ tɑɑ pǝ fɛɩ sɩ pɑ́ polo tɔ, sɩ Silii yoolɑɑ wɛ tǝnɑ. \p \v 10 Ɩlɛnɑ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ tili ɩ yoolɑɑ nɑ pɑ́ feŋ lonɑ ɑnɩ. \p Tɔm pɑɣɑlɛ kɛ pǝ lɑpɑ mpʋ, nɑ Ilisee nɑ́ɑ́ kɛɛsǝɣɩ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ, nɑ ɩ́lɛ́ ɩ́ nyǝŋ ɩ tɔntɛ. \v 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ pǝ hɑŋɑ Silii wulɑʋ, nɑ ɩ́ koti ɩ yoolɑɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ, nɑ ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: Mǝnɑɑfiki wɛ tɑ tɑɑ, nɑ ɩ́ tɑɣɑsǝɣɩ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ. Ɩ́ kuli ɩ wɑɑlɩ. \p \v 12 Ntɛnɑ ɩ yoolɑɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ tɑɑ lɛlʋ sɩ: Mǝnɑɑfiki fɛɩ tɑ́ tɑɑ yoo. Amɑ Ilisee tɛlǝsǝɣǝnɑ wulɑʋ, kɛ nti nti n yɔɣɔtǝɣɩ nyɑ́ nɑŋ kʋhǝntʋɣʋ tɑɑ tɔ. \p \v 13 Kɛlɛnɑ Silii wulɑʋ tɔ-wɛ sɩ: Ɩ́ polo nɑ ɩ́ nyɩ timpi Ilisee wɛɛ tɔ, nɑ ɩ́ kpɑ-ɩ. \p Pɛlɛ pɑ kɔmɑ ɩlɛnɑ pɑ́ heeli-ɩ sɩ ɩ wɛ Totɑŋ. \v 14 Ḿpʋ́ɣʋ́ Silii wulɑʋ tilɑ yoolɑɑ tuutuumɑ, nɑ kɛɛkɛnɑɑ, nɑ kpɑɣɑnǝŋ, nɑ pɑ́ polo pɑ́ nyɑlɑ ɩcɑtɛ. \p \v 15 Tɛʋ femɑ tɑnɑŋ tǝhulu, nɑ Ilisee tǝmlɛ tʋ lɩɩ, ɩlɛnɑ ɩ́ nɑ́ yoolɑɑ, nɑ kɛɛkɛnɑɑ, nɑ kpɑɣɑnǝŋ tɑmɑ ɩcɑtɛ. Ɩlɛnɑ ɩ́ mɑ́ kɑpukɑ sɩ: Hei, tɑ cɑɑ, tǝ lepɑ. Tɩɩ tǝŋ ŋku? \v 16 Mpʋɣʋlɛ Ilisee sɩ: Tɑɑ nyɑ́. Mpɑ pɑ wɛ tɑ wɑɑlɩ tɔ pɑ kǝlɑ-wɛɣɛ pɑɣɑlɛ. \p \v 17 Pǝ wɑɑlɩ, ɩlɛnɑ ɩ́ sǝlǝmɩ Ɩsɔ sɩ: Hɑɩ, Tɑcɑɑ, kuli ɩ ɩsɛ nɑ ɩ́ nɑ́. \p Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ kulɑ ɩ ɩsɛ, nɑ ɩ́ nɑ́ kɔkɔ kɛɛkɛnɑɑ, nɑ pǝ kpɑɣɑnǝŋ wɑɑsɑ pulɑɣɑ tɔɔ. \p \v 18 Ḿpʋ́ɣʋ́ Silii yoolɑɑ sʋʋ tɔntɛ, nɑ pɑ́ tiikinɑ Ilisee tɔɔ. Ɩlɛnɑ Ilisee sǝlǝmɩ Ɩsɔ sɩ: Yʋlʋsɩ pɑ ɩsɛ. \p Ntɛnɑ Silii yoolɑɑ yʋlʋmɩ ɩsɩɩ Ilisee sǝlǝmʋɣʋ tɔ. \v 19 Ɩlɛnɑ Ilisee tɔ-wɛ sɩ: Ɩ́ toolɑɑ kɛ́, pǝ tɑɣɑ cǝnɛɣɛ pɑ hʋlɑ-mɛ. Ɩ́ tǝŋɩ-m nɑ mɑ́ ponɑ-mɛɣɛ wei ɩ́ pɛɛkǝɣɩ tɔ ɩ kiŋ. \p Ḿpʋ́ɣʋ́ Ilisee ponɑ-wɛɣɛ Sɑmɑlii. \v 20 Pɑ sʋʋ ɩcɑtɛ tɑɑ, ɩlɛnɑ ɩ́ sǝlǝmɩ sɩ: Tɑcɑɑ kuli pɑ ɩsɛ nɑ pɑ́ nɑ́ ɩlɛ. \p Silii yoolɑɑ ɩsɛ kulɑɑ, ɩlɛnɑ pɑ́ cɛkǝnɑ sɩ Sɑmɑlii ɩcɑtɛ tɑɑ kɛ́ pɑ wɛɛ. \p \v 21 Wɑɑtʋ wei Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ nɑwɑ yoolɑɑ mpɛ, ɩlɛnɑ ɩ́ pɔɔsɩ Ilisee sɩ: Mɑ kʋ-wɛɣɛ, mɑ cɑɑ? \v 22 Ilisee sɩ: Aɑɩ, yoo. Pɩɩ wɛɛ tɔ, ye yoolɑɑ kpɑwɑ yomɑɑ, pɑɑ kʋɣʋ-wɛ. Ɩlɛ cɑlɩ-wɛ nɑ pɑ́ tɔɣɔ nɑ pɑ́ nyɔɔ, ɩlɛnɑ ń yele-wɛ nɑ pɑ́ mǝlɩ pɑ wulɑʋ kiŋ. \p \v 23 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ lɑpɑ-wɛɣɛ mʋʋllɛ tǝkpɛtɛkpɛtɛ, nɑ pɑ́ tɔɣɔ nɑ pɑ́ nyɔɔ. Ɩlɛnɑ ɩ́ yele-wɛ nɑ pɑ́ mǝlɩ pɑ cɑɑ tɛ. Pǝ kpɑɣɑʋ hɑtoo wɑɑtʋ ɩnɩ tɔɣɔ yoolɑɑ ŋmɩɩlɑɑ yelɑ Ɩsɛɣɛlɩ tɛtʋ tɑɑ kɛ́ sʋʋʋ. \s1 Sɑmɑlii nyɔɣɔsɩ \p \v 24 Ḿpʋ́ɣʋ́ wɑɑtʋ nɔɣɔlʋ, Silii wulɑʋ Pɛnɩ-Hɑtɑtɩ kpeɣelɑ ɩ yoolɑɑ, nɑ pɑ́ polo pɑ́ nyɑlɑ Sɑmɑlii ɩcɑtɛ. \v 25 Ɩlɛnɑ nyɔɣɔsɩ ɑnɑɑm lɩɩ tǝ tɑɑ. Nɑ hɑlɩ pɑ́ pɛɛtǝɣɩ kpɑŋɑɣɑ nyʋɣʋ kɛ liɣitee nyǝɣǝtʋ nɩɩnɑɑsɑ nɑ pɑ tɛ tɔɣɔnɑɣɑ pee nɑɑlɩ ɑ ŋkute kɛ liɣitee nyǝɣǝtʋ kɑkpɑsɩ. \p \v 26 Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ tɔŋɑɣɑ ɩcɑtɛ koluŋɑ tɔɔ. Ɩlɛnɑ ɑlʋ nɔɣɔlʋ ɩ́ mɑ́ kɑpukɑ sɩ: Hɑɩ, tɑ cɑɑ wɑɑsɩ-m. \p \v 27 Ntɛnɑ wulɑʋ sɩ: Ye Tɑcɑɑ tɑ wɑɑsɩ-ŋ, mɑɑ pǝsǝɣɩ. Pǝ tɑ kɑɑsɩ pʋlʋ, pɑɑ tɔɣɔnɑɣɑ pee pɑɑ sʋlʋm. \p \v 28 Pepeɣe n cɑɑ? \p Alʋ sɩ: N nɑwɑ ɑlʋ ɩnɛ? Tete wɑɑlɩ kɛ́ ɩ tɔmɑ sɩ: Tǝ́ tɔɣɔ mɑ pǝyɑɣɑ, ye pǝ femɑ, ɩlɛ tɩɩ tɛɛsɩ ɩ nyǝŋkɑ. \v 29 Ḿpʋ́ɣʋ́ tǝ tǝsɑ mɑ pǝyɑɣɑ ŋkɛ nɑ tǝ́ tɔɣɔ. Tɛʋ femɑ nɑ mɑ́ tɔmɩ-ɩ sɩ, ɩ́ kɔnɑ ɩ nyǝŋkɑ nɑ tǝ́ tɔɣɔ, ɩlɛnɑ ɩ́ ŋmɛsɩ-kɛ. \p \v 30 Wulɑʋ nɩɩ ɑlʋ tɔm ntɩ, ɩlɛnɑ ɩ́ cǝlɩ ɩ wontu nɑ lɑŋwɑkǝllɛ kɛ koluŋɑ tɔɔ tǝnɑ. Ɩlɛnɑ yǝlɑɑ nɑ́ sɩ ɩ kɑ suu fɔlǝtɔnɑɑ tɑkɑ kɛ́ pǝ tɛɛ. \v 31 Ɩlɛnɑ wulɑʋ mɑ́ kɑpukɑ sɩ: Ye mɑ tɑ sɛtɩ Ilisee nyʋɣʋ kɛ sɑŋɑ Ɩsɔ ɩ́ tʋ-m wɑhɑlɑ sɔsɔ. \s1 Ilisee kpɑɑlɑ nyɔɣɔsɩ tɛm \p \v 32 Ilisee nɑ ɩcɑtɛ sɔsɑɑ pɑ wɛ ɩ tɛ nɑ pɑ́ tɔŋnɑ kotuɣu. Ɩlɛ wulɑʋ kʋsɑ nɔɣɔlʋɣʋlɛ, nɑ ɩnɩ ɩ tǝŋǝɣɩ wɑɑlɩ. Tillu tɑ tɩɩ tɑtɑ, ɩlɛnɑ Ilisee heeli sɔsɑɑ mpɛ sɩ: Yʋlʋkʋlʋ ɩ́lɛ́ ɩ kʋsǝnɑ ntɛɣɛ nɔɣɔlʋ sɩ ɩ́ kɔɔ ɩ́ sɛtɩ mɑ nyʋɣʋ. Ɩ́ tǝkɩ nɔnɔɣɔ, ɩ́ tɑɑ yele nɑ ɩ́ sʋʋ. Ɩɩ tɩɩ nɩɩkɩ ɩ mɑɣɑmɑɣɑ ɩ nɔɔhɛɛ tɑŋ kɛ tillu wɑɑlɩ. \p \v 33 Ilisee nɔɣɔ tɑ tiitɑ ɑtɛ, ɩlɛ wulɑʋ yɔɣɔtɑɑ kɛlɛ sɩ: Tɑcɑɑ kɔnnɑ-tʋɣʋ mpusi ɩnɛ. Ɩlɛ pepeɣe tɩɩ tɑsɑ tɛɛlʋɣʋ kɛ ɩ kiŋ? \c 7 \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ilisee cɔwɑ sɩ: Tɑcɑɑ yɔɣɔtɑɑ sɩ cele ɩsǝntɔ tɑkɑ, liɣitee nyǝɣǝlʋɣʋ kʋlʋmʋɣʋ kɛ pɑɑ yɑ mʋlʋm kiloonɑɑ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ, yɑɑ tɔɣɔnɑɣɑ pee kiloonɑɑ hiu nɑ liɣiti kɛ Sɑmɑlii kʋyɑkʋ tɑɑ. \p \v 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ yoou wontu tɔkʋlʋ nɔɣɔ tǝkpɑʋ sɩ: Pɑɑ Tɑcɑɑ kɑ́ tʋlɩ ɩsɔtɔnʋɣʋ kɛ pɔɔŋ nɑ kʋtɔɣɔʋ pee luli, pɩɩ lɑ ɩsɩɩ n yɔɣɔtʋɣʋ tɔɣɔlɛ? Ntɛnɑ Ilisee sɩ: N kɑ́ nɑ́ nɑ́ nyɑ́ ɩsǝpǝle. Amɑ n kɑɑ wɑɑ pǝ tɑɑ kɛ́. \s1 Silii yoolɑɑ sewɑ, nɑ nyɔɣɔsɩ tɛm \p \v 3 Asilimɑ kʋtɔŋ nyǝ́mɑ liɣiti nɔɣɔlʋ ɩ kɑ́ wɛnnɑ Sɑmɑlii ɩcɑtɛ nɔnɔɣɔ, nɑ ɑwɑlɩ tɔɔ. Mpʋɣʋlɛ pɑ tɔmɑ tǝmɑ sɩ: Ye tǝ cɑɣɑ cǝnɛ, ɩsɩɩ tǝ sǝpɑ yem. \v 4 Tɔʋ, ɑnɩ ye tǝ tɔmɑ sɩ tǝ sʋʋkɩ ɩcɑtɛ tɑɑ, tɩɩ sɩ nyɔɣɔsɩ kɛ́, tɔɣɔnɑɣɑ fɛɩ. Tǝ́ tɩɩ cɑɣɑ cǝnɛ, pǝ tɑɑ pǝ tɑɑ ɩnǝɣɩ. Pǝ tɔɔ ɩlɛ, tǝ́ tii kolontunɑɑ tǝsikile. Ye pɑ tɩɩ kʋ-tʋ ɑwusɑ. \p \v 5 Pǝ tɑɑnɑɑ, ɩlɛnɑ pɑ́ tii Silii nyǝ́mɑ tǝsikile pɑ tɑ nɩɩ nɔɣɔlʋ tɑŋ. \p \v 6 Silii yoolɑɑ kɑ́ nɩɩwɑ kɔkɔtɛ nɑtǝlǝɣɩ, ɩsɩɩ yoolɑɑ tuutuumɑ, nɑ pɑ kɛɛkɛnɑɑ nɑ pǝ kpɑɣɑnǝŋ tɑŋ. Ntɛnɑ pɑ́ heeli tǝmɑ sɩ: Ɩsǝntɔ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ fɛlɑ Icipiti nɑ Hiti pǝ nyǝ́mɑ kɛ liɣitee kɛ́, nɑ pɑ́ kɔŋ-tʋɣʋ yoonɑʋ. \v 7 Ilim tʋkɑɣɑ, ɩlɛnɑ Silii yoolɑɑ se nɑ pɑ́ yele pɑ cokɑ, nɑ pɑ kpɑɣɑnǝŋ nɑ pɑ kpɑŋɑsɩ. \p \v 8 Asilimɑ kʋtɔŋ nyǝ́mɑ liɣiti ɩnɩ ɩ tɑlɑ Silii nyǝ́mɑ tǝsikile nɑ pɑ́ sʋʋ cokǝle nɑtǝlɩ tǝ tɑɑ, nɑ pɑ́ tɔɣɔ nɑ pɑ́ nyɔɔ. Ɩlɛnɑ pɑ́ kuu liɣitee nɑ wʋlɑ nɑ wontu kususuutu, nɑ pɑ́ polo pɑ́ ŋmɛsɩ tiili. Ɩlɛnɑ pɑ́ mǝlɩ nɑ pɑ́ sʋʋ lɛntɛ tɑɑ, nɑ pɑ́ kpɑɣɑ wontunɑɑ kʋpɑntʋ kɛ wɑɑnɩ wɑɑnɩ, nɑ pɑ́ polo pɑ́ ŋmɛsɩ tɔtɔ. \s1 Asilii yoolɑɑ sewɑ nɑ nyɔɣɔsɩ tɛ \p \v 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ tɔmɑ sɩ: Ɩsɩɩ tǝ hikuɣu tɔm kʋpɑntʋ kɛ sɑŋɑ ɩsǝntɔ nɑ tǝ́ sɩɩnɑ tɑ tɩ tɔ pǝ fɛɩ teu. Ye tǝ yelɑɑ sɩ pǝ nyɑɑlɩ nɑ pǝ́cɔ́ tǝ́ heeli-tɩ, Ɩsɔ kɑ́ hɔ tɑ ŋkpɑŋʋɣʋ. Tǝ́ polo tǝ́ heeli-tǝɣɩ wulɑʋ tɛ. \p \v 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɑsilimɑ kʋtɔŋ nyǝ́mɑ mpɛ pɑ sʋʋ ɩcɑtɛ tɑɑ, nɑ pɑ́ yɑɑ yoolɑɑ mpɑ pɑ tɑŋǝɣɩ ɩcɑtɛ nɔnɔɣɔ tɔ, nɑ pɑ́ heeli-wɛ sɩ: Tǝ polɑ Silii yoolɑɑ tǝsikile ntɛ́ tǝ tɑ nɑ nɔɣɔlʋ. Pǝ́cɔ́ tǝ tɑ tɩɩ nɩɩ yʋlʋ nɔɣɔlʋ tɑŋ. Kpɑɣɑnǝŋ nɑ kpɑŋɑsɩ tike kɛ́ pɑ tɑmsɑɑ, nɑ cokɑ wɛ kpɛtɛ. \p \v 11 Ɩlɛnɑ ɩcɑtɛ nɔnɔɣɔ tɑŋlɑɑ mpɛ pɑ́ yɑɑ nɔɣɔlʋ, nɑ pɑ́ tilinɑ-ɩ tɔm ntǝɣɩ wulɑʋ tɛ. \p \v 12 Mpʋɣʋlɛ wulɑʋ kʋlɑ ɑhoo hɛkɑ, nɑ ɩ́ tɔ́ ɩ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ sɩ: Mɑ nyǝmɑ́ Silii nyǝ́mɑ mpɛ pɑ tɑɑ lɑɣɑtʋ. Pɑ nyǝmɑ́ sɩ nyɔɣɔsɩ pɩɩ-tʋ. Pǝ tɔɔ kɛ́ pɑ lɩɩ pɑ tǝsikile nɑ pɑ́ polo pɑ́ ŋmɛlɩ tɑwɑ tɑɑ sɩ, ye tǝ́ lɩɩ ɩcɑtɛ tɑɑ, ɩlɛ pɑ kpɑ-tʋ nɑ tɑ́ ɩsɛ. Nɑ pɑ́ sʋʋ ɩcɑtɛ tɑɑ tɔtɔ. \p \v 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ tɑɑ nɔɣɔlʋ nɑ́ tɔmɑ sɩ: Tǝ́ lǝsɩ kpɑɣɑnǝŋ kɑkpɑsɩ nɑ tǝ́ tilinɑ yǝlɑɑ nɑpǝlɩ, nɑ tǝ́ nɑ́ mpi pǝ lɑkɩ tǝnɑ tɔ. Pɑɑ tǝ tɩɩ yelɑ-wɛ, pɑɑ sɩ teitei kɛ́ ɩsɩɩ ɩcɑtɛ tɑɑ yǝlɑɑ tǝnɑ. \p \v 14 Ɩlɛnɑ wulɑʋ cɛlɑ yoou kɛɛkɛnɑɑ nɑɑlɛɣɛ yoolɑɑ, nɑ pɑ́ polo Silii nyǝ́mɑ kɛ pɛɛkʋɣʋ sɩ pɑ nɑɑ. \v 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ tǝŋɑ pɑ nɔɔhɛɛ, hɑlǝnɑ Yɑɑtɑnɩ pɔɣɔ. Nɑ pɑ́ hiiki wontunɑɑ tuutuumɑ wei Silii nyǝ́mɑ lɔnɑ mpɑɑʋ sɩ, pǝ́ kɑɑsɩ-wɛ tǝfɑɣɑfɑɣɑ nɑ pɑ́ se lɔŋlɔŋ tɔ. Ɩlɛnɑ pɛlɛ pɑ́ mǝlɩ nɑ pɑ́ heeli-tǝɣɩ wulɑʋ. \p \v 16 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩcɑtɛ nyǝ́mɑ lɩɩ kpɑkpɑɑ, nɑ pɑ́ tii Silii nyǝ́mɑ tǝsikile, nɑ pɑ́ kuu wontu. Hɑlǝnɑ yǝlɑɑ pɛɛtɩ mʋlʋm kiloonɑɑ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ, yɑɑ tɔɣɔnɑɣɑ pee kiloonɑɑ hiu nɑ liɣiti kɛ liɣitee nyǝɣǝlʋɣʋ kʋlʋmʋɣʋ, ɩsɩɩ Tɑcɑɑ kɑ heeluɣu-wɛ tɔ. \v 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ kʋsɑ ɩ yoou wontu tɔkʋlʋ wei ɩ tǝŋɑɣɑ-ɩ tɑm tɔ, sɩ ɩ́ polo nɑ ɩ́ feŋ nɑ ɩ́ nɑ́ mpi pǝ lɑkɩ kʋyɑkʋ tɑɑ kɛ́ ɩcɑtɛ nɔnɔɣɔ tɔ. Amɑ sɑmɑɑ wei ɩ kɑ wɛ tǝnɑ tɔ, ɩ pɑɑ-ɩ nɔɔhɛɛ nɑ ɩ́ sɩ́. Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Ilisee kɑ yɔɣɔtɑ wɑɑtʋ wei Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ kɔmɑ nɑ ɩ́ mɑɣɑnɑ-ɩ tɔ. \p \v 18 Wɑɑtʋ wei Ilisee kɑ́ heelɑ wulɑʋ sɩ: Cele ɩsǝntɔ wɑɑtʋ pɑɑ pɛɛtɩ tɔɣɔnɑɣɑ pee kiloonɑɑ hiu nɑ liɣiti, yɑɑ mʋlʋm kiloonɑɑ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛɣɛ liɣitee nyǝɣǝlʋɣʋ kʋlʋmʋɣʋ kɛ Sɑmɑlii kʋyɑkʋ tɑɑ tɔ. \v 19 Yoou wontu tɔkʋlʋ ɩnɩ ɩ cɔnɑ sɩ: Pɑɑ Tɑcɑɑ kɑ́ tʋlɩ ɩsɔtɔnʋɣʋ kɛ pɔɔŋ nɑ kʋtɔɣɔʋ pee luli, pɩɩ lɑ ɩsɩɩ n yɔɣɔtɑɑ tɔɣɔlɛ? Hɑlɩ Ilisee tɔmɩ-ɩ sɩ: N kɑ́ nɑ́ nɑ́ nyɑ́ ɩsǝpǝle, ɩlɛ n kɑɑ wɑɑ pǝ tɑɑ kɛ́. \v 20 Nɑ tɑmpɑnɑ ḿpʋ́ɣʋ́ pǝ lɑpɑ. Ɩcɑtɛ nɔnɔɣɔ sɑmɑɑ fɛlɑ-ɩ kɛ́ nɑ ɩ́ sɩ́. \c 8 \s1 Sunem ɑlʋ tɔm tǝnɑɣɑ \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ, Ilisee tɔmɑ Sunem ɑlʋ wei ɩ pǝyɑɣɑ ɩ kɑ feesɑɑ tɔ sɩ: Nyɑnɑ nyɑ́ tǝyɑɣɑ nyǝ́mɑ, ɩ́ lɩɩ cǝnɛ. Ɩ́ polo timpi ɩ́ cɑɑkɩ tɔ nɑ ɩ́ cɑɣɑ. Mpi tɔ, Tɑcɑɑ cɑɑ ɩ kɔnɑ nyɔɣɔsɩ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ tɛtʋ tɑɑ kɛ́ pɩɩsɩ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ. \p \v 2 Ɩlɛnɑ ɑlʋ ɩnɩ nɑ ɩ nyǝ́mɑ pɑ́ polo pɑ́ cɑɣɑ Filiisi nyǝ́mɑ tɛtʋ tɑɑ. Pɩɩsɩ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ kɛ pɑ cɑɣɑɑ ɩsɩɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ kɑ heeluɣu-ɩ tɔ. \v 3 Pɩɩsɩ nsɩ sɩ sikɑɑ, ɩlɛnɑ pɑ́ mǝlɩ pɑ tɛtʋ tɑɑ. Ɩlɛnɑ pɑ́ pɔɔsɩ wulɑʋ kɛ pɑ tǝyɑɣɑ nɑ pɑ tɑwɑ tɔm. \p \v 4 Wɑɑtʋ ɩnɩ ɩ tɑɑ kɛ́ wulɑʋ yɔɣɔtɑɣɑnɑ Ilisee tǝmlɛ tʋ Kehɑsi. Nɑ ɩ́ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Kɛɛsɩ piti tǝmɑ nnɑ Ilisee kɑ lɑpɑ tɔ. \v 5 Ɩlɛnɑ ɩ́ kɛɛsǝɣɩ-ɩ pǝyɑɣɑ ŋkɑ Ilisee kɑ feesɑɑ tɔ kɑ tɔm. Ɩlɛ ɑlʋ nɑ ɩ pǝyɑɣɑ ŋkɛ pɑ tɑlɑ wulɑʋ tɛɣɛlɛ, nɑ pɑ́ pɔɔsǝɣɩ-ɩ pɑ tǝyɑɣɑ nɑ pɑ tɑwɑ tɔm. Ntɛnɑ Kehɑsi sɩ: Aŋhɑɑ, tɑ cɑɑ, ɑlʋ ɩnɛ ɩ pǝyɑɣɑ kɑnɛɣɛ Ilisee kɑ feesɑɑ. \p \v 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ pɔɔsɑ ɑlʋ nɑ ɑlʋ kɛɛsɩ-ɩ pǝ tǝnɑ. Ɩlɛnɑ ɩ́ heeli ɩ yǝlɑɑ tɑɑ wei ɩ wɛnɑ nɑɑni kɛ teu tɔ sɩ: Pɑɑsǝnɑ ɑlʋ ɩnɩ ɩ tɔm ntɩ. Pɑ́ mǝŋnɑ-ɩ ɩ nyǝm tǝnɑ. Pɑ́ cɛlɛ-ɩ ɩ tɑwɑ kʋlʋlʋm kɑsǝyɑɣɑ kɛ pǝ kpɑɣɑʋ too ɩ fɛɩ tɔ. \s1 Ilisee nɑ Hɑsɑyɛlɩ pɑ tɔm \p \v 7 Ḿpʋ́ɣʋ́ wɑɑtʋ nɔɣɔlʋ, Ilisee polɑ Tɑmɑsɩ. Ɩlɛnɑ pǝ́ pɑnɑ pǝ́ wɩɩkɑɣɑ Silii wulɑʋ Pɛnɩ-Hɑtɑtɩ. Ɩlɛnɑ ɩ́ nɩɩ sɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ kɔmɑ ɩcɑtɛ tɑɑ. \v 8 Ɩlɛnɑ ɩ́ kʋsɩ ɩ wɑɑlɩ tʋ Hɑsɑyɛlɩ sɩ: Ponɑ Ilisee kɛ kʋcɔɔʋ. Pɔɔsǝnɑ-ɩ sɩ: Mɑɑ sɩ yɑɑ mɑɑ kʋlɩ? \p \v 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ Hɑsɑyɛlɩ sǝɣǝlɑ Tɑmɑsɩ tɑɑ kʋpɑmpɑm kɛ́ yooyoonɑɑ nɩɩlɛ sɩ ɩ hɑɑkɩ Ilisee. Ɩ tɑlɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ kiŋ, ɩlɛnɑ ɩ́ tɔ sɩ: Nyɑ́ pǝyɑlʋ Silii wulɑʋ Pɛnɩ-Hɑtɑtɩ kʋsǝnɑ-m sɩ, mɑ́ kɔɔ mɑ́ pɔɔsɩ-ŋ sɩ ɩ kɑ́ sɩ yɑɑ ɩ kɑ́ kʋlɩ? \p \v 10 Ntɛnɑ Ilisee sɩ: Polo nɑ ń heeli-ɩ sɩ, ɩ kɑ́ kʋlɩ. Amɑ Tɑcɑɑ hʋlɑ-m sɩ, pɑɑ pɩɩ lɑ ɩsǝnɑ ɩ kɑ́ sɩ. \p \v 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ilisee ɩsɛntɑɑ lɑɣɑsɑ kpɑkpɑɑ, nɑ ɩ́ nyǝnɩ Hɑsɑyɛlɩ tǝpiŋŋ nɑ ɩ́ nɑɑlɩ wulɑ. \v 12 Ntɛnɑ Hɑsɑyɛlɩ sɩ: Pepe lɑpɑ tɑ cɑɑ? \p Mpʋɣʋlɛ Ilisee sɩ: Mɑ tɛmɑ nɑʋ kɛ ɩsǝnɑ ń kɑ́ sɔ kɔkɔ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ koloosi ɑcɑlɛɛ tɔ. N kɑ́ lɛntɩ pɑ ɩfepiyɑ, nɑ ń fɛlɩ pɑ piyɑ kɛ nɔɔhɛɛ, nɑ ń yɔkɩ ɑhusitonɑɑ lotu. \v 13 Kɛlɛnɑ Hɑsɑyɛlɩ sɩ: Hɑɣɑ kʋhʋlʋmɑɣɑ mɑ́, leɣe mɑ nɑwɑ pǝ toŋ? Ilisee sɩ: Tɑcɑɑ heelɑ-m sɩ n kɑ́ pǝsɩ Silii nyǝ́mɑ wulɑʋ. \p \v 14 Ḿpʋ́ɣʋ́ Hɑsɑyɛlɩ kpemɑ, ɩlɛnɑ wulɑʋ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ heelɑ-ŋ suwe? Mpʋɣʋlɛ sɩ: Ɩ heelɑ-m kɛ́ sɩ n kɑ́ kʋlɩ. \p \v 15 Amɑ tɛʋ femɑ, ɩlɛnɑ Hɑsɑyɛlɩ lii kunti kɛ lʋm nɑ ɩ́ tɑkɩ wulɑʋ ɩsɛntɔɔ nɑ ɩ́ sɩ́. Ɩlɛnɑ ɩnɩ ɩ tɔɣɔ kɑwulɑɣɑ kɛ ɩ lonte. \s1 Yutɑ wulɑʋ Solɑm tɔm \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 21:2-20) \p \v 16-17 Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Akɑpɩ pǝyɑlʋ Solɑm kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ kɑkpɑsɩ nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́ Yutɑ wulɑʋ Sosɑfɑtɩ pǝyɑlʋ Solɑm, nɑ́ tɔɣɔ Yutɑ kɑwulɑɣɑ kɛ Yosɑlɛm tɑɑ kɛ́ pɩɩsɩ pǝlefɛɩ nɑɑnʋwɑ. Ɩ lʋlʋɣʋ pɩɩsɩ wɛ hiu nɑ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ kɛ wɑɑtʋ ɩnɩ. \v 18 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ tɔmɑ teitei ɩsɩɩ Ɩsɛɣɛlɩ ɑwulɑɑ Akɑpɩ wɛ. Hɑlɩ ɩnɩ ɩ tɩɩ kpɑɣɑnɑ ɩ́lɛ́ ɩ pɛɛlɔ, nɑ ɩ́ lɑ mpi pǝ tɑ mɑɣɑ Tɑcɑɑ tɔ. \v 19 Pɑɑ nɑ mpʋ Tɑcɑɑ tɑ tisi nɑ ɩ́ wɑkǝlɩ Yutɑ kɑwulɑɣɑ. Mpi tɔ, ɩ kɑ tɛmɑ ɩ tǝmlɛ tʋ Tɑfiiti kɛ heeluɣu kɛ́ sɩ, nyɑ́ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ kɑ́ tɔkɩ kɑwulɑɣɑ kɛ Yosɑlɛm kɛ tɑm nɑ pɑ́ kɑɑsǝɣɩ tǝmɑ. \p \v 20 Yutɑ wulɑʋ Solɑm ɩnɩ ɩ wɑɑtʋ tɑɑ kɛ́ Ɩtɔm nyǝ́mɑ kʋlɑ ɩ tɔɔ, nɑ pɑ́ kpɑ pɑ tǝɣɩ pɑ wulɑʋ. \v 21 Ḿpʋ́ɣʋ́ Solɑm nɑ ɩ yoolɑɑ nɑ pɑ yoou kɛɛkɛnɑɑ, pɑ polɑ-wɛɣɛ yoonɑʋ kɛ Sɑyii tɛtʋ tɑɑ. Ɩlɛnɑ pɛlɛ pɑ́ tɑ-wɛɣɛ kotɑɣɑ. Amɑ ɑhoo nɑɑlɩ mpɛ pɑ tii Ɩtɔm nyǝ́mɑ mpɑ pɑɑ tɑmɑ-wɛɣɛ kotɑɣɑ tɔ pɑ tɔɔ nɑ pɑ́ yoonɑ-wɛ́. Ɩlɛnɑ Yutɑ yoolɑɑ se nɑ pɑ́ kpé. \v 22 Pǝ kpɑɣɑʋ wɑɑtʋ ɩnɩ tɔɣɔ Ɩtɔm nyǝ́mɑ lɩɩ Yutɑ nyǝ́mɑ niŋ tɑɑ, nɑ pɑ́ wɛɛ pɑ tɩ tɔɔ. \p Ḿpʋ́ɣʋ́ Lipinɑ ɩcɑtɛ nyǝ́mɑ nɑ́ lɑpɑ mpʋ tɔtɔɣɔ wɑɑtʋ ɩnɩ ɩ tɑɑ. \p \v 23 Pɑ kɛɛsɑ Solɑm tɔmnɑɑ lɛntǝnɑɑ kɛ Yutɑ ɑwulɑɑ tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ. \v 24 Wɑɑtʋ wei ɩ sǝpɑ, ɩlɛnɑ pɑ́ pimi-ɩ pɑ tǝyɑɣɑ pǝlɑɑʋ tɑɑ kɛ́ Tɑfiiti tɛ. \s1 Yutɑ wulɑʋ Ahɑsiyɑ tɔm \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 22:1-6) \p \v 25-26 Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Akɑpɩ pǝyɑlʋ Solɑm kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́ Yutɑ wulɑʋ Solɑm pǝyɑlʋ Ahɑsiyɑ nɑ́ pǝsɑ wulɑʋ kɛ Yosɑlɛm kɛ pǝnɑɣɑ kʋlʋmɑɣɑ tike. Ɩ lʋlʋɣʋ pɩɩsɩ kɑ wɛ hiu nɑ nɑɑlɛ kɛ wɑɑtʋ ɩnɩ ɩ tɑɑ. Ɩ too kɑ kɛ́ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Omili lʋlʋɣʋ tɑɑ tʋ, pɑ yɑɑkɩ-ɩ sɩ Atɑlii. \v 27 Ɩlɛnɑ ɩ́ tɔ́ ɩsɑɣɑtʋ tɑɑ kɛ́ teitei ɩsɩɩ ɩ ɑlʋ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ Akɑpɩ wɛ. Nɑ ɩ́ lɑ́ mpi pǝ tɑ mɑɣɑ Tɑcɑɑ tɔ. \p \v 28 Ḿpʋ́ɣʋ́ Solɑm nɑ Ahɑsiyɑ pɑ lɑpɑ nɔɣɔ kʋlʋmɑɣɑ, nɑ pɑ́ polo Silii wulɑʋ Hɑsɑyɛlɩ kɛ yoonɑʋ kɛ Lɑmɔtɩ ɩcɑtɛ kɛ Kɑlɑɑtɩ tɛtʋ tɑɑ, nɑ pǝ́ kʋ́ Solɑm. \v 29 Ɩlɛnɑ ɩ́ mǝlɩ Sisilee sɩ pɑ́ lɑpɩ-ɩ kɔɔlɛ. Ḿpʋ́ɣʋ́ Yutɑ wulɑʋ Ahɑsiyɑ polɑ-ɩ sɛɛʋ. \c 9 \s1 Pɑ kpɑ Yehu kɛ kɑwulɑɣɑ \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ, Ilisee yɑɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ tɑɑ sǝkpelu nɔɣɔlʋ, nɑ ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Mʋ nim kɑtɛ nyǝm pǝnɛ, nɑ ń lɔɣɔ nyɑ́ tɩ tǝcɑʋ kɛ Lɑmɔtɩ kɛ Kɑlɑɑtɩ tɛtʋ tɑɑ. \v 2 Nɑ ń mɑɣɑnɑ Sosɑfɑtɩ pǝyɑlʋ Yehu, ɩnɩ ɩ kɛnɑ Nimsi sɑɑlɩ. Ye n tɑlɑɑ ɩlɛ n yɑɑ-ɩ ɩ tike kɛ nɑŋ nɑkʋlɩ kʋ tɑɑ. \v 3 Ɩlɛnɑ ń pǝlɩ nim kɛ ɩ nyʋɣʋ tɑɑ. Ɩlɛnɑ ń heeli-ɩ sɩ: Mɑ kpɑ-ŋ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ. Ń tɛmɑ mpʋ, n tʋlɩ nɔnɔɣɔ nɑ ń se kpɑkpɑɑ. \p \v 4 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ sǝkpelu ɩnɩ ɩ tɛɛwɑ Lɑmɔtɩ kɛ Kɑlɑɑtɩ tɛtʋ tɑɑ. \v 5 Ɩ tɑlɑ tǝnɑ, ɩlɛnɑ ɩ́ mɑɣɑnɑ Ɩsɛɣɛlɩ yoolɑɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ kotɑɑ. Ntɛnɑ ɩ́ tɔ́ sɩ: Tɑ cɑɑ, mɑ cɑɑ mɑ nɑ-ŋ tɔm. Ɩlɛnɑ Yehu sɩ: Tɑ tɑɑ ɑwe? Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ sɩ: Nyɑ́ mɑɣɑmɑɣɑ. \p \v 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yehu kʋlɑɑ nɑ ɩ́ ponɑ-ɩ tǝyɑɣɑ, nɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ pǝlɩ ɩ nyʋɣʋ tɑɑ kɛ́ nim. Nɑ ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ Tɑcɑɑ yɔɣɔtɑɑ sɩ, mɑ́ kpɑnɑ-ŋ sɩ ń pǝsɩ mɑ yǝlɑɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ wulɑʋ. \v 7 Nɑ ń kʋ́ nyɑ́ cɑɑ kʋpǝŋ Akɑpɩ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ tǝnɑ. Ɩlɛ pǝ lɛɛtɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ nɑ mɑ tǝmlɛ nyǝ́mɑ mpɑ mpɑ Sesɑpɛɛlɩ kʋwɑ tɔ pɑ sǝm ntɛ́. \v 8 Mɑɑ kʋ Akɑpɩ tǝyɑɣɑ ɑpɑlɑɑ tǝnɑɣɑ. Pɑɑ piyɑ pɑɑ sɔsɑɑ. \v 9 Mɑɑ lɑnɑ ɩ yǝlɑɑ kɛ́ ɩsɩɩ mɑ lɑpǝnɑ Nepɑtɩ pǝyɑlʋ Solopʋwɑm nɑ Ahiyɑ pǝyɑlʋ Pɑsɑ pɑ nyǝ́mɑ tɔ. \v 10 Pǝ kɑɑsɑ Sesɑpɛɛlɩ tɔ, nɔɣɔlʋ kɑɑ pimi-ɩ. Hɑsɩ kɑ́ tɔɣɔnɑ-ɩ Sisilee hɑlǝm tɑɑ. \p Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ tɛmɑ ḿpʋ́ɣʋ́ yɔɣɔtɑɣɑ, ɩlɛnɑ ɩ́ tʋlɩ nɔnɔɣɔ nɑ ɩ́ se. \p \v 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yehu lɩɩwɑ nɑ ɩ́ mǝlɩ ɩ tɑɑpɑlɑɑ kiŋ, nɑ pɛlɛ pɑ́ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Pʋlʋpʋ lɑpɑɣɑ? Wentiɣi kpɑŋtʋ ɩnɩ ɩ cɑɑkǝnɑ-ŋ ye? Yehu sɩ: Ɔɔ, pǝ tɑɣɑ nɑtǝlɩ se. Anɩ ɩ́ nyǝmɑ́ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ mpɛ pɑ tɔɔ. \v 12 Ɩ tɑɑpɑlɑɑ sɩ: N cɛsǝɣɩ kɛ́. Heeli-tʋɣʋ nti ɩ heelɑ-ŋ tɔ. Yehu sɩ: Ɩ heelɑ-m tɔmnɑɑ pɑɣɑlɛ kɛ́. Ɩlɛnɑ ɩ́ heeli-m mɑ mɑɣɑmɑɣɑ mɑ nyǝntʋ sɩ, Tɑcɑɑ tɔmɑ sɩ ɩ kpɑ-m Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ. \p \v 13 Tǝnɑɣɑlɛ pɑ tǝnɑ pɑ wɔɣɔsɑ pɑ kpɑɩnɑɑ, nɑ pɑ́ pɔ-wɛɣɛ kumte tɔɔ nɑ Yehu cɑɣɑ, nɑ pɑ́ hʋlɩ ɑkɑntǝlɛ nɑ pɑ tǝnɑ pɑ́ wiliti nɑ pɑ́ tɔ sɩ: Yehu, mǝ nɑ tɛtʋ. \s1 Yehu kʋɣʋ kɛ Solɑm nɑ Ahɑsiyɑ \p \v 14-15 Wɑɑtʋ nɔɣɔlʋ Ɩsɛɣɛlɩ yoolɑɑ tǝnɑ kɑ tɑŋɑ Lɑmɔtɩ ɩcɑtɛ kɛ Silii wulɑʋ Hɑsɑyɛlɩ tɔɔ. Hɑlɩ pǝ́ kʋ́ Solɑm nɑ ɩ́ polo Sisilee nɑ pɑ́ fɛkɩ-ɩ. \p Yosɑfɑtɩ pǝyɑlʋ kɛlɛ Yehu, pǝyele Nɛmsi sɑɑlɩ kɛlɛ. Pɑ tɛmɑ Yehu kɛ kɑwulɑɣɑ kpɑʋ, ɩlɛnɑ ɩ́ kʋlɩ Solɑm tɔɔ. Nɑ ɩ́ tɔ́ ɩ tɑɑpɑlɑɑ sɩ: Ye ɩ́ wɛ mɑ tɔɔ, ɩlɛ ɩ́ tɑɑ yele nɑ nɔɣɔlʋ fiti nɑ ɩ́ polo Sisilee, nɑ ɩ́ heeli nti tǝ lɑpɑ cǝnɛ tɔ. \p \v 16 Ɩ tɛmɑ mpʋ, ɩlɛnɑ ɩ́ kpɑ ɩ kɛɛkɛ tɔɔ nɑ ɩ́ tɛɛ Sisilee. Tǝnɑɣɑ Solɑm hǝntɑɑ, nɑ Yutɑ wulɑʋ Ahɑsiyɑ polo-ɩ wiiluɣu. \v 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sisilee kutuluɣu sɔsɔɔʋ nyʋɣʋ tɑɑ tɑŋlʋ loosɑ Yehu nɑ nɑpǝlǝɣɩ ɩ wɑɑlɩ. Ɩlɛnɑ ɩ́ tili nɑ pɑ́ heeli wulɑʋ sɩ: Mɑ loosɑ nɑpǝlɩ nɑ pɑ́ kɔŋ. Ntɛnɑ wulɑʋ sɩ: Tili kpɑɣɑnʋ cɑɣɑlʋ nɑ ɩ́ sǝŋ-wɛ nɑ ɩ́ pɔɔsɩ-wɛ sɩ: Alɑɑfǝyɑ kɛlɛ? \p \v 18 Ntɛnɑ kpɑɣɑnʋ cɑɣɑlʋ nɑ́ɑ́ tɛɛ nɑ ɩ́ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Wulɑʋ sɩ mɑ́ pɔɔsɩ-mɛ sɩ ɑlɑɑfǝyɑ kɛlɛ? Ntɛnɑ Yehu pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Nyɑ́ tɔm suweɣe pǝ tɑɑ? Tʋ tɑ wɑɑlɩ. \p Mpʋɣʋlɛ kutuluɣu sɔsɔɔʋ tɑŋlʋ sɩ: Tillu sulɑ-wɛ nɑ ɩ́ sɑɑlɩ tǝnɑ. \p \v 19 Ɩlɛnɑ Solɑm tili kpɑɣɑnʋ nɑɑlɛ nyǝŋ nɑ ɩ́ suli-wɛ, nɑ ɩ́ pɔɔsɩ-wɛ tɔtɔ sɩ wulɑʋ sɩ: Alɑɑfǝyɑ kɛlɛ? Ntɛnɑ Yehu pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Nyɑ́ tɔm suweɣe pǝ tɑɑ? Tʋ tɑ wɑɑlɩ. \p \v 20 Ɩlɛnɑ tɑŋlʋ sɩ: Tillu nɑɑlɛ nyǝŋ sulɑ-wɛ, nɑ ɩ́ sɑɑlɩ tǝnɑ. Pǝyele pɑ nɔɣɔ tɔɔ tʋ cɑɣɑ ɩ kɛɛkɛ kɛ́ ɩsɩɩ kpɑŋtʋ, pǝ kɑɑ lɑŋ Yehu. \p \v 21 Tǝnɑɣɑlɛ wulɑʋ yelɑɑ nɑ pɑ́ kpɛɛlɩ ɩ kɛɛkɛ nɑ ɩ́ kpɑ. Nɑ Yutɑ wulɑʋ Ahɑsiyɑ nɑɑ kpɑ ɩ nyǝŋ tɔɔ tɔtɔ. Ɩlɛnɑ pɑ́ suli Yehu kɛ Nɑpɔtɩ hɑlǝm kiŋ kɛ Sisilee. \s1 Yutɑ wulɑʋ Solɑm sǝm \p \v 22 Mpʋɣʋlɛ wulɑʋ pɔɔsɑ Yehu sɩ: Alɑɑfǝyɑ wɛɛ? Ntɛnɑ Yehu sɩ: Anɩ n nyǝmɑ́ teu sɩ nyɑ́ too Sesɑpɛɛlɩ wɛɛ nɑ ɩ́ tɔŋɑ tɩɩŋ lɑɑʋ nɑ topotopo tǝmɑ. Ɩlɛnɑ ń pɔɔsǝɣɩ-m sɩ: Alɑɑfǝyɑ wɛɛ? \p \v 23 Tǝnɑɣɑ Solɑm pǝsɑɑ nɑ ɩ́ seeki nɑ ɩ́ kiisiɣi sɩ: Ahɑsiyɑ se yoo, ɩ lɩɩkɩ mɑ wɑɑlɩ kɛ́. \p \v 24 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yehu yelɑ nyǝmlɛ kɛ kpɑkpɑɑ, nɑ ɩ́ yɑɣɑ-tɛɣɛ Solɑm ɑsǝŋkpekiŋ hɛkʋ tɑɑ, nɑ ɩ́ tʋlɩ ɩ fulɑɣɑ. Ɩlɛnɑ ɩ́ hoti ɩ kɛɛkɛ tɑɑ tǝkpilim. \v 25 Ntɛnɑ Yehu yɔɣɔtɩ ɩ sǝnlʋ Pitikɑɑ sɩ: Kpɑɣɑ-ɩ nɑ ń pɛtɩ Nɑpɔtɩ hɑlǝm tɑɑ. Tɔɔsɩ nti Tɑcɑɑ kɑ heelɑ ɩ cɑɑ Akɑpɩ kɛ kʋyɑŋku tɑ nɑɑlɛ tǝ cɑɣɑ kpɑɣɑnǝŋ nɑ tǝ sɩɩkɩ-ɩ tɔ \v 26 sɩ: Tete mɑ nɑwɑ ɩsǝnɑ n kʋwɑ Nɑpɔtɩ nɑ ɩ pǝyɑlɑɑ tɔ. Ɩlɛ mɑ tuuki sɩ, ɩsɩɩ mɑ hɔmɑ Solɑm ŋkpɑŋʋɣʋ kɛ tɑɑlɛ ntɛ́ tǝ tɑɑ. Ɩlɛnɑ Yehu tɑsɑ sɩ: Pǝ tɔɔ tɔ, kpɑɣɑ-ɩ nɑ ń pɛtɩ tɑɑlɛ ntɛ́ tǝ tɑɑ kɛ́ teitei ɩsɩɩ Tɑcɑɑ kɑ heeluɣu-ɩ tɔ. \s1 Yutɑ wulɑʋ Ahɑsiyɑ sǝm \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 22:7-9) \p \v 27 Wɑɑtʋ wei Yutɑ wulɑʋ Ahɑsiyɑ nɑwɑ Solɑm sǝm, ɩlɛnɑ ɩ́ seeki nɑ ɩ́ mǝlǝɣǝnɑ Pɛtɩ-Kɑɑ hɔɣɔlʋɣʋ tɔɔ. Nɑ Yehu nɑ́ɑ́ tʋ́ ɩ wɑɑlɩ, nɑ ɩ́ tɔ́ ɩ tɑɑpɑlɑɑ sɩ: Ɩ́ kʋ́ ɩ́lɛ́ tɔtɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ yɑɣɑ-ɩ nyǝmɑ́, nɑ ɩ́ wɛ kɛɛkɛ tɑɑ, nɑ ɩ́ kpɑɑkɩ Kuuli kɛ Ipǝleyɑm cɔlɔ. Pɑɑ nɑ mpʋ, nɑ Ahɑsiyɑ se nɑ ɩ́ tɑlɑ Mekito nɑ ɩ́ sɩ́ tǝnɑ. \v 28 Ɩlɛnɑ ɩ tǝmlɛ nyǝ́mɑ tʋ-ɩ kɛɛkɛ tɑɑ, nɑ pɑ́ ponɑ-ɩ Yosɑlɛm. Nɑ pɑ́ pimi-ɩ pɑ tǝyɑɣɑ pǝlɑɑʋ tɑɑ kɛ́ Tɑfiiti tɛ. \p \v 29 Akɑpɩ pǝyɑlʋ Solɑm kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ nɑɑnʋwɑ nɑ kʋlʋm nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́ Ahɑsiyɑ kɑ pǝsɑ Yutɑ wulɑʋ. \s1 Sesɑpɛɛlɩ sǝm \p \v 30-31 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sesɑpɛɛlɩ nɩɩwɑ tǝ tǝnɑ nti tǝ lɑpɑ tɔ. Ɩlɛnɑ ɩ́ lʋʋ ɩ nyɔɔsɩ, nɑ ɩ́ tʋ́ kɑcɔkɑ wontu, nɑ cǝlɑʋnɑɑ. Yehu tɑlɑɑ nɑ ɩ́ sʋʋkɩ ɩcɑtɛ tɑɑ nɑ ɑlʋ ɩnɩ ɩ nɑ-ɩ, ɩlɛnɑ ɩ́ mɑ́ kɑpukɑ sɩ: Wulɑʋ kʋlʋ Simili nyɑ́. Alɑɑfǝyɑ wɛɛ? \p \v 32 Yehu kʋsɑ ɩsɛ, ɩlɛnɑ ɩ mɑ kɑpukɑ sɩ: Awe wɛnnɑ mɑ tɔɔ? \p Ḿpʋ́ɣʋ́ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ tɑɑ ɑpɑlɑɑ nɑɑni nyǝ́mɑ nɑpǝlǝɣɩ nɑɑlɛ, nɑ tooso nyǝnnɑ pǝtote. \v 33 Ntɛnɑ Yehu tɔ-wɛ sɩ: Ɩ́ lɔɣɔ ɑlʋ ɩnɩ nɑ pǝtote. \p Ɩlɛnɑ ɑpɑlɑɑ mpɛ pɑ́ tusi Sesɑpɛɛlɩ, nɑ ɩ́ hoti nɑ Yehu tǝŋ ɩ tɔɔ nɑ kɛɛkɛ. Nɑ cɑlǝm yɑ koloŋɑ nɑ kpɑɣɑnǝŋ tɔɔ. \p \v 34 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yehu sʋʋ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ tɑɑ, nɑ ɩ́ tɔɣɔ nɑ ɩ́ nyɔɔ, nɑ ɩ́ tɔ ɩ tɑɑpɑlɑɑ sɩ: Ɩ́ pi ɑlʋ mpusi tʋ ɩnɩ. Mpi tɔ, ɩ kɑ kɛ́ wulɑʋ pɛɛlɔ. \p \v 35 Pɑ lɩɩwɑ Sesɑpɛɛlɩ pim, ɩlɛnɑ pɑ́ mɑɣɑnɑ nyʋmpɔɣɔlɑɣɑ nɑ ntɑntɑkǝŋ nɑ nɔntɑɑlǝŋ tike. \v 36 Pɑ mǝlɑɑ nɑ pɑ heeli-tǝɣɩ Yehu, ɩlɛnɑ ɩ́ tɔ́ sɩ: Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ kɑ heelɑ Tisipe Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Ilii nɑ ɩ yɔɣɔtɩ sɩ: Hɑsɩ kɑ́ tɑɣɑmɩ Sesɑpɛɛlɩ kɛ Sisilee hɑlǝm tɑɑ. \v 37 Nɑ pɑ lɔ ɩ timpi wɛ kɑɑsɑɑ tɔɣɔ hɑlǝm tɑɑ, ɩsɩɩ pɑ hutuɣu hute tɔ. Nɔɣɔlʋ kɑɑ nyǝmɩ-ɩ. \c 10 \s1 Akɑpɩ tǝyɑɣɑ nyǝ́mɑ kʋɣʋ \p \v 1 Akɑpɩ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ kɑ wɛ nɩɩtoso nɑ nɑɑnʋwɑ kɛ́ Sɑmɑlii tɑɑ kɛ́. Ḿpʋ́ɣʋ́ Yehu ŋmɑɑ lɛɛtǝlɩ kɛ ɩcɑtɛ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ nɑ tǝ sɔsɑɑ, nɑ mpɑ pɑ tʋwɑ sɩ pɑ sɛɣɛsǝɣɩ Akɑpɩ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ mpɛ tɔ sɩ: \v 2 Mǝ pɑɑsǝɣǝnɑ nɑ wulɑʋ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ piyɑ. Nɑ ɩ́ wɛnɑ kɛɛkɛnɑɑ, nɑ kpɑɣɑnǝŋ, nɑ yoou wontu nɑ ɩ́ wɛ koluŋɑ ɩcɑtɛ tɑɑ. Mpʋ tɔ, ye ɩ́ hikɑ tɑkǝlɑɣɑ kɑnɛ, \v 3 ɩlɛ ɩ́ nyǝnɩ wulɑʋ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ mpɛ pɑ tɑɑ, nɑ ɩ́ kpɑ wulɑʋ kɛ wei ɩ pǝsǝɣɩ, nɑ ɩ́ mʋnɑ kɑwulɑɣɑ tɔ nɑ ɩ́ kentiɣi ɩ́ nɑ ɩ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ pɑ tɔɔ. \p \v 4 Mpʋɣʋlɛ sɔɣɔntʋ kpɑ pɑ tǝnɑ nɑ pɑ tɔŋ tǝmɑ sɩ: Tɑɣɑlɛ mpɑ? Awulɑɑ nɑɑlɛ nɑ́ tɑ́ pǝsɩ-ɩ kɑcɑŋfɑnɑ tɑ́ nɑ? \v 5 Ɩlɛnɑ wulɑʋ tǝyɑɣɑ nyʋɣʋ tʋ, nɑ ɩcɑtɛ sɔsɔ nɑ sɔsɑɑ, nɑ sɛɣɛsǝlɑɑ pɑ heeli Yehu sɩ: Tǝ kɛ́ nyɑ́ tǝmlɛ nyǝ́mɑ kɛ́. Ɩlɛ nti n kɑ́ tʋ-tʋ tɔɣɔ tɩɩ lɑ. Tɩɩ tɑsǝɣɩ nɔɣɔlʋɣʋ kpɑʋ. Lɑ mpi pǝ mɑɣɑ-ŋ tɔ. \p \v 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yehu ŋmɑɑ-wɛɣɛ lɛɛtǝlɩ nɑɑlɛ nyǝŋ sɩ: Ye ɩ́ kɑ́ wɛɛ mɑ wɑɑlɩ nɑ ɩ́ tɔkǝɣɩ mɑ kʋtʋtʋtʋ, ɩlɛ ɩ́ sɛtɩ wulɑʋ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ tǝnɑ nyɔɔŋ, nɑ ɩ́ kɔnɑ-m cele ɩsǝntɔ teitei. \p Pǝyele Sɑmɑlii wulɑʋ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ nɩɩtoso nɑ nɑɑnʋwɑ kɑ wɛ ɩcɑtɛ yǝlɑɑ sɔsɑɑ kiŋ nɑ pɑ́ tɔɔkɩ-wɛ. \p \v 7 Wɑɑtʋ wei sɔsɑɑ mpɛ pɑ nɑwɑ Yehu lɛɛtǝlɩ, ɩlɛnɑ pɑ́ koti wulɑʋ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ nɩɩtoso nɑ nɑɑnʋwɑ ɩnɩ. Nɑ pɑ́ siki pɑ nyɔɔŋ kɛ tɔkǝŋ tɑɑ, nɑ pɑ́ ponɑ Yehu kɛ Sisilee. \v 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ tillu heelɑ Yehu sɩ: Pɑ kɔnɑ nyɔɔŋ ɩnɩ. Ɩlɛnɑ Yehu tɔ́ sɩ: Ɩ́ kɑɑ-ɩ huwɑ nɑɑlɛɣɛ ɩcɑtɛ nɔnɔɣɔ. Hɑlǝnɑ pǝ́ nyɑɑlɩ. \v 9-10 Tɛʋ femɑ tɑnɑŋ, ɩlɛnɑ ɩ́ lɩɩ ɩcɑtɛ nɔnɔɣɔ, nɑ ɩ́ tɔ́ sɑmɑɑ sɩ: Mǝ pɑɑ fɛɩ tɔm tǝnɛ tǝ tɑɑ, mɑɣɑlɛ tɔm tʋ. Mpi tɔ, mɑ́ kʋlǝnɑ Solɑm tɔɔ nɑ mɑ́ kʋ-ɩ. Amɑ pɑnɛ pɑ tǝnɑ ɩsǝntɔ, ɑwe nɑ́ kʋ́ pɛlɛ? Mpʋ tɔ, mɑ cɑɑ sɩ ɩ́ nyɩ sɩ nti Tɑcɑɑ yɔɣɔtɑ Akɑpɩ nɑ ɩ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ tɔɔ tɔ, tǝ tɑ sɑɑlɩ yem. Ɩ yoosɑ-tǝɣɩ ɩsɩɩ ɩ kɑ heeluɣu Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Ilii nɑ ɩ́ yɔɣɔtɩ tɔ. \p \v 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yehu kʋwɑ Akɑpɩ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ mpɑ pǝ kɑɑsɑɑ nɑ pɑ́ wɛ Sisilee tɔ. Pɑɑ ɩ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ tǝnɑ, nɑ ɩ lʋlǝtɑnɑɑ, nɑ ɩ kɔtǝlɑɑ, ɩ tɑ yele pɑɑ kʋlʋm. \s1 Yutɑ ɑwulumpiyɑ kʋɣʋ \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 22:8) \p \v 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yehu tʋ Sɑmɑlii mpɑɑʋ, nɑ ɩ́ tɑlɑ Tiikilɑɑ tǝsikile. \v 13 Ɩlɛnɑ ɩ́ suli Yutɑ wulɑʋ Ahɑsiyɑ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ nɑ ɩ́ pɔɔsɩ-wɛ sɩ: Ɩ́ kɛ́ le nyǝ́mɑ kɛ ye? Pɛlɛ sɩ: Tǝ kɛ́ Ahɑsiyɑ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ kɛ́. Tǝ kɔmɑ Sesɑpɛɛlɩ piyɑ nɑ pɑ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ mpɑ pǝ́ kɑɑsɑɑ tɔɣɔ sɛɛʋ kɛ́. \v 14 Tǝnɑɣɑlɛ Yehu mɑpɑ kɑpukɑ sɩ: Ɩ́ kpɑ-wɛ nɑ pɑ ɩsɛ. \p Ɩlɛnɑ Yehu tɑɑpɑlɑɑ kpɑ-wɛ, nɑ pɑ́ lɛntɩ-wɛɣɛ Tiikilɑɑ tǝsikile lɔkɔ kiŋ, nɑ pɑ́ pɛtɩ-wɛɣɛ lɔkɔ ɩnɩ ɩ tɑɑ. Pɑ wɛ yǝlɑɑ nɩɩlɛ nɑ nɑɑlɛ, nɔɣɔlʋ tɑ fiti. \s1 Yehu suluɣu kɛ Yonɑtɑpɩ \p \v 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yehu tɔmɑ pǝcɔ, ɩlɛnɑ ɩ́ nɑ́ Lekɑpii pǝyɑlʋ Yonɑtɑpɩ nɑ ɩ́ kɔŋnɑ ɩ tɔɔ. Ɩlɛnɑ ɩ́ sɛɛ-ɩ nɑ ɩ́ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: N wɛ mɑ tɔɔ ɩsɩɩ mɑ wɛʋ nyɑ́ tɔɔ tɔ? Ɩ́lɛ́ sɩ: Ɛɛ. Yehu sɩ: Ye mpʋ tǝ hɑ tǝmɑɣɑ niŋ. \p Pɑ tɛmɑ tǝmɑɣɑ niŋ hɑʋ, ɩlɛnɑ Yehu kpɑɣɑ-ɩ kɛɛkɛ tɑɑ \v 16 nɑ ɩ́ tɔ́ sɩ: Tǝŋɩ-m nɑ ń nɑ́ ɩsǝnɑ mɑ luɣu sʋʋ Tɑcɑɑ tǝmlɛ lɑpʋ tɔ. \p Ɩlɛnɑ Yehu kpɑɣɑ-ɩ ɩ kɛɛkɛ tɑɑ. \v 17 Wɑɑtʋ wei pɑ tɑlɑ Sɑmɑlii ɩlɛnɑ Yehu tɛɛsɩ kʋɣʋ kɛ Akɑpɩ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ, mpɑ pɑɑ kɑɑsɑ tǝnɑ tɔ. Ɩ kʋ-wɛɣɛ teitei kɛ́ ɩsɩɩ Tɑcɑɑ kɑ heeluɣu Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Ilii tɔ. \s1 Yehu kʋɣʋ kɛ Pɑɑlɩ lɑɑtʋ \p \v 18 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yehu kotɑ Sɑmɑlii nyǝ́mɑ nɑ ɩ́ tɔ́ sɩ: Wulɑʋ Akɑpɩ kɑ lɑɑwɑ tʋɣʋ Pɑɑlɩ kɛ́. Amɑ mɑɑ lɑɑ-ɩ nɑ pǝ́ kǝlɩ mpʋ. \v 19 Ɩlɛnɑ Yehu tɔ́ sɩ: Ɩ́ koti Pɑɑlɩ ɩnɩ ɩ kɔtǝlɑɑ, nɑ ɩ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ, nɑ lɑɑlɑɑ tǝnɑɣɑ mɑ kiŋ. Pǝ́ tɑɑ sɔɔ nɔɣɔlʋ. Mɑ lɑkɩ tʋɣʋ ŋkʋɣʋ ɑcimɑ kɛ́. Mpʋ tɔ, ye wei ɩ fɛɩ ɩsɩɩ pɑ kʋ-ɩ. \p Acilɑɣɑtʋ kɛ Yehu lɑkɑɣɑ mpʋ sɩ ɩ́ hiki tʋɣʋ ŋkʋ kʋ lɑɑlɑɑ tǝnɑ. \v 20 Pǝ tɔɔ kɛ́ ɩ kotɑ yǝlɑɑ kɛ Pɑɑlɩ kotuɣu sɔsɔɔʋ. \v 21 Ɩlɛnɑ pɑ́ tili Ɩsɛɣɛlɩ tǝnɑ tɑɑ nɑ kʋ lɑɑlɑɑ koti, pǝ tɑ sɔɔ pɑɑ kʋlʋm. Nɑ pɑ́ su kutuluɣu. \v 22 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yehu tɔmɑ tʋɣʋ ŋkʋ kʋ pɑɑsǝnlɑɑ sɩ: Ɩ́ cɛlɑ lɑɑlɑɑ tǝnɑɣɑ pɑ wontu kʋsusuutu. \v 23 Pǝ wɑɑlɩ kɛ́ Yehu nɑ Lekɑpii pǝyɑlʋ Yonɑtɑpɩ pɑ sʋʋ tʋɣʋ kutuluɣu tɑɑ, nɑ pɑ́ pɔɔsɩ kʋ lɑɑlɑɑ tǝnɑ sɩ: Ntɔŋ ɩ́ wɛnɑ nɑɑni kɛ́ teu sɩ Ɩsɛɣɛlɩ ɩsɔ sɛɛlʋ nɔɣɔlʋ ɩ tɑ siti mǝ tɑɑ cǝnɛ? \p \v 24 Mpʋ tɔ, nɑ Yehu sɩɩ yoolɑɑ nɩɩnɑɑsɑ nɑ ɑwɑlɩ tɔɔ. Nɑ ɩ́ heelɑ-wɛ sɩ: Mɑɑ tʋ́ tʋɣʋ lɑɑlɑɑ tǝnɑɣɑ mǝ niŋ tɑɑ. Ye wei ɩ yelɑ kʋlʋm nɑ ɩ́ fiti pʋntʋ kɑ́ sɩ ɩ lonte. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ nɑ Yonɑtɑpɩ pɑ polɑɑ nɑ pɑ́ lɑ ciikuɣu kɔtɑɣɑ nɑ kɔtɑɣɑ ŋkɑ kɔkɔ lusɑ kɑ tǝnɑ tɔ. \v 25 Pɑ tɛmɑ mpʋ, ɩlɛnɑ Yehu heeli yoolɑɑ nɑ pɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ sɩ: Ɩ́ sʋʋ nɑ ɩ́ kʋ́ pɑ tǝnɑ. Nɔɣɔlʋ ɩ́ tɑɑ fiti nɑ ɩ́ lɩɩ. \p Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ kʋ-wɛ nɑ pɑ́ lɔ-wɛ nɑ ɑwɑlɩ tɔɔ. Ɩlɛnɑ pɑ́ sʋʋ kutuluɣu ŋkʋ kʋ nɑŋ lɔlɔ nyǝŋkʋ tɑɑ \v 26 nɑ pɑ́ lǝsɩ tesikɑsɩ kʋlɑlɑɑsɩ nɑ ɑwɑlɩ, nɑ pɑ́ wɔ kɔkɔ. \v 27 Nɑ pɑ́ yɔkɩ pǝlɛ kʋsikile nɑ kutuluɣu, nɑ pǝ́ pǝsɩ ɩcɑtɛ hute kɛ hɑlǝnɑ sɑŋɑ. \s1 Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Yehu tɔm \p \v 28 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yehu kpiisɑ tɩɩŋ lɑɑʋ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ kɑwulɑɣɑ tɑɑ. \v 29 Pɑɑ nɑ mpʋ tɔ, ɩ lɑpɑ ɩsɑɣɑtʋ kɛ teitei ɩsɩɩ Solopʋwɑm. Solopʋwɑm kɑ tusinɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ nɑ pɑ́ lɑɑ wʋlɑ nɑwee kɛ Petɛɛlɩ nɑ Tɑŋ. \p \v 30 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ tɔmɑ Yehu sɩ: Mɑ sɑmɑ, n lɑpɑ nti mɑɑ sɩɩwɑ sɩ mɑɑ hɔnɑ Akɑpɩ nɑ ɩ tǝyɑɣɑ nyǝ́mɑ pɑ ŋkpɑŋʋɣʋ tɔ. Pǝ tɔɔ kɛ́ nyɑ́ piyɑ piyɑ kɑ́ lɛɛtɩ nyɑ́ lonte tɑɑ, nɑ pɑ́ tɔkɩ kɑwulɑɣɑ nɑ pɑ́ kɑɑsǝɣɩ tǝmɑ. Hɑlǝnɑ pɑ lʋlʋŋ loosi kɛ liɣiti. \p \v 31 Amɑ Yehu tɑ tǝŋ Ɩsɔ Tɑcɑɑ kiiŋ kɛ teu nɑ lotu kʋlʋmtʋ. Ɩ tɑ lɔ tɩɩŋ lɑɑʋ mpi pǝ tɑɑ Solopʋwɑm kɑ tusɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tɔ. \p \v 32 Wɑɑtʋ ɩnɩ ɩ tɑɑ kɛ́ Tɑcɑɑ yelɑɑ nɑ Silii wulɑʋ Hɑsɑyɛlɩ sʋʋ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tɛtʋ tɔɣɔʋ. \v 33 Nɑ pɑ́ lɛɛkɩ Yɑɑtɑnɩ ilim tǝlɩɩlɛ tɔɔ nɑ Alʋwɛɛ tɛtʋ nɑ ilim ntɔɣɔŋ tɔɔ nyǝntʋ. Pǝ kpɑɣɑʋ Kɑlɑɑtɩ nɑ Pɑsɑŋ pɑ tɛtʋ nti tǝ tɑɑ Lupɛŋ nɑ Kɑtɩ nɑ Mɑnɑsee pǝ nyǝ́mɑ kɑ wɛɛ tɔ. \p \v 34 Pɑ kɛɛsɑ Yehu tɔmnɑɑ lɛntǝnɑɑ, nɑ ɩ kʋlɑpǝm, nɑ ɩ ɑpɑlʋtʋ tɔm kɛ Yutɑ ɑwulɑɑ tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ. \v 35-36 Ɩ tɔɣɔ kɑwulɑɣɑ kɛ pɩɩsɩ pǝlefɛɩ hiu kɛ Sɑmɑlii kɛ Ɩsɛɣɛlɩ tɑɑ. Ɩ sǝpɑ, ɩlɛnɑ pɑ́ pimi-ɩ Sɑmɑlii. Ɩlɛnɑ ɩ pǝyɑlʋ Sowɑkɑsɩ lɛɛtɩ ɩ lonte. \c 11 \s1 Yutɑ wulɑʋ ɑlʋ nyǝŋ Atɑlii tɔm \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 22:10-12) \p \v 1 Wɑɑtʋ wei Yutɑ wulɑʋ Ahɑsiyɑ too Atɑlii nɩɩwɑ sɩ ɩ pǝyɑlʋ Ahɑsiyɑ sǝpɑ, ɩlɛnɑ ɩ́ kʋ́ wulɑʋ tǝyɑɣɑ nyǝ́mɑ tǝnɑ. \v 2 Pɑ kʋkɑɣɑ mpʋ, ɩlɛnɑ Solɑm pɛɛlɔ Yosepɑ, Ahɑsiyɑ neu, lɑ kookɑlɩ nɑ ɩ́ ŋmɩɩlɩ ɩ tɑɑlʋ pǝyɑɣɑ Sowɑsɩ. Nɑ ɩ́ seenɑ nɑ ɩ́ ŋmɛsɩ ɩ́ nɑ ɩ nʋkʋlʋ kɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nɑŋ kʋhǝntʋɣʋ nɑkʋlɩ kʋ tɑɑ. Atɑlii tɑ nyɩ kɑ tɔɔ, hɑlǝnɑ kɑ́ fiti kʋlɑɑ mpɛ. \v 3 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ sɑɑlɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ tǝnɑɣɑ pɩɩsɩ nɑɑtoso, nɑ Atɑlii tɔkɩ kɑwulɑɣɑ. \s1 Pɑ kpɑ Sowɑsɩ kɛ kɑwulɑɣɑ \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 23:1-21) \p \v 4 Pǝnɑɣɑ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́ kɔtʋlʋ Yoyɑtɑ kotɑ wulɑʋ tɑŋlɑɑ, nɑ tɑŋlɑɑ lɛlɑɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ, nɑ ɩ́ ponɑ-wɛɣɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ. Nɑ ɩ́ nɑ-wɛ pɑ́ pɛɛlɩ nɔɣɔ nɑ tuunɑʋ, nɑ ɩ́ hʋlɩ-wɛɣɛ wulɑʋ pǝyɑlʋ. \v 5 Ɩlɛnɑ ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: Ɩ́ fɑɣɑ mǝ tɑɑ mpɑ pɑ lɑkɩ tǝmlɛ kɛ kʋyɑkʋ kʋhɛɛsʋɣʋ wule tɔ, pɑ tɑɑ kɛ́ kpekɑ tooso. Kɑncɑɑlɑɣɑ nyǝntɛ ɩ́ tɑŋ wulɑʋ tǝyɑɣɑ. \v 6 Nɑɑlɛ nyǝntɛ kɛ Suuu nɔnɔɣɔ, nɑ tooso nyǝntɛ kɛ tɑŋlɑɑ wɑɑlɩ nɔnɔɣɔ tɔtɔ. Kpekɑ ɑnɩ ɑ tooso, ɑ́ kɑ́ tɑŋǝɣǝnɑ wulɑʋ tǝyɑɣɑ, nɑ ɑ́ kɑɑsǝɣɩ tǝmɑ. \v 7 Pǝ kɑɑsɑ mǝ kpekɑ sɔsɔɔnɑ nɑɑlɛ, wei ɩɩ lɑkɩ tǝmlɛ kɛ kʋyɑkʋ kʋhɛɛsʋɣʋ wule tɔ. Pɛlɛ pɑɑ tɑŋnɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ kɛ timpi wulɑʋ kʋfɑlʋ wɛɛ tɔ. \v 8 Yoolɑɑ tǝnɑ kɑ́ tɔkɩ pɑ yoou wontu kɛ pɑ niŋ tɑɑ kɛ́, nɑ wulɑʋ ɩ́ wɛ timpi, pɑ wɛ ɩ wɑɑlɩ. Ye yʋlʋ kpɑɩ tʋ ɩ́ kpǝtǝnɑ-wɛ pɑ́ kʋ-ɩ. \p \v 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ tɑŋlɑɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ lɑpɑ teitei ɩsɩɩ kɔtʋlʋ Yoyɑtɑ kɑ́ heeluɣu-wɛ tɔ. Pɑ kotɑ yoolɑɑ mpɑ pɑ lɑkɩ tǝmlɛ kɛ kʋyɑkʋ kʋhɛɛsʋɣʋ wule tɔ, nɑ mpɑ pɑɑ lɑkɩ kʋyɑkʋ ŋkʋɣʋ tǝmlɛ tɔ, nɑ pɑ́ polo Yoyɑtɑ kiŋ. \v 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yoyɑtɑ cɛlɑ-wɛɣɛ wulɑʋ Tɑfiiti ŋmɑntɑɑsɩ, nɑ ɩ kpɑlǝŋ wei ɩ kɑ wɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ tɔ. \v 11 Ɩlɛnɑ yoolɑɑ pɩɩlɩ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ ɩsɛntɑɑ ŋkuluŋɑ kɑnɛ, nɑ pǝ́ polo lɛŋkɑ, nɑ pɑ́ tɑŋɑ wulɑʋ. \v 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yoyɑtɑ lǝsɑ Sowɑsɩ nɑ pɑ́ temi-ɩ kɑwulɑɣɑ ntenuɣu. Nɑ pɑ́ cɛlɛ-ɩ kiiŋ tɑkǝlɑɣɑ, nɑ pɑ́ pǝlɩ ɩ nyʋɣʋ tɑɑ kɛ́ nim, nɑ pɑ́ kpɑ-ɩ wulɑʋ. Ɩlɛnɑ yǝlɑɑ tǝnɑ sʋʋ pɑ niŋ tɑɑ kɛ́ mɑpʋ nɑ pɑ́ wilitiɣi nɑ pɑ́ sɛɛkɩ-ɩ sɩ: Mǝ nɑ tɛtʋ wulɑʋ. \p \v 13 Wɑɑtʋ wei Atɑlii nɩɩ tɑŋlɑɑ nɑ sɑmɑɑ kɔkɔtɛ ńtɛ́, ɩlɛnɑ ɩ́ polo pɑ kiŋ kɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ. \v 14 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ loosɑ pǝyɑɣɑ kɛ ɑwulɑɑ tǝsǝŋlɛ. Nɑ wulɑʋ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ, nɑ ɑkɑntɛɛ hʋllɑɑ sǝŋɑ kɑ kiŋ, nɑ pɑ́ hʋlǝɣɩ ɑkɑntɛɛ nɑ sɑmɑɑ nɑ́ɑ́ ŋmɑɑlǝɣɩ. Tǝnɑɣɑ Atɑlii cǝlɑ ɩ wontu, nɑ ɩ́ mɑ kɑpukɑ sɩ: Wɑɑlɩ lɩɩʋ ntɛ́, wɑɑlɩ lɩɩʋ ntɛ́. \p \v 15 Yoyɑtɑ tɑ sɔɔlɩ sɩ pɑ́ kʋ-ɩ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ. Pǝ tɔɔ kɛ́ ɩ tɔmɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ sɩ: Ɩ́ lǝsɩ-ɩ kpeeŋɑ, nɑ wei ɩ́ tǝŋɑ-mɛ, ɩlɛ ɩ́ kʋ́ pʋntʋ. \p \v 16 Ɩlɛnɑ pɑ́ lǝsɩ Atɑlii nɑ pɑ́ ponɑ-ɩ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ kpɑɣɑnǝŋ nɔnɔɣɔ nɑ pɑ́ kʋ-ɩ. \p \v 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yoyɑtɑ lɑpɑ nɑ Tɑcɑɑ, nɑ wulɑʋ, nɑ sɑmɑɑ, pɑ pɛɛlɩ nɔɣɔ sɩ, pǝ́ lɑ nɑ pɑ́ pǝsɩ ɩ nyǝ́mɑ. Nɑ ɩ́ lɑ tɔtɔ nɑ wulɑʋ nɑ sɑmɑɑ pɑ́ pɛɛlɩ nɔɣɔ lɛŋkɑ. \v 18 Ḿpʋ́ɣʋ́ sɑmɑɑ polɑɑ nɑ pɑ́ yɔkɩ tʋɣʋ Pɑɑlɩ kutuluɣu, nɑ kɔtɑsɩ tǝlɑtɛnɑɑ nɑ pǝ lɛɛsǝŋ. Nɑ pɑ́ kʋ́ pǝ kɔtʋlʋ Mɑtɑŋ kɛ kɔtɑsɩ tǝlɑtɛnɑɑ kiŋ. Pǝ wɑɑlɩ kɛ́ Yoyɑtɑ kpɑwɑ mpɑ pɑɑ tɑŋ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɔ. \p \v 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yoyɑtɑ kotɑ yoolɑɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ, nɑ wulɑʋ tɑŋlɑɑ, nɑ tɑŋlɑɑ lɛlɑɑ, nɑ sɑmɑɑ tǝnɑ sɩ pɑ́ kpɑɣɑ wulɑʋ kɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ, nɑ pɑ́ sɩɩ-ɩ nɑ pɑ́ tǝŋnɑ tɑŋlɑɑ nɔnɔɣɔ, nɑ pɑ́ ponɑ-ɩ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ tɑɑ. Wɑɑtʋ wei Sowɑsɩ cɑɣɑ kɑwulɑɣɑ kumte tɔɔ, \v 20 ɩlɛnɑ pɑ tǝnɑ pɑ ŋmɑɑlǝnɑ lɑŋhʋlʋmlɛ. \p Ɩlɛnɑ ɩcɑtɛ cɑɣɑ tǝpɑmm kɛ Atɑlii sǝm wɑɑlɩ. \c 12 \s1 Yutɑ wulɑʋ Sowɑsɩ tɔm \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 24:1-3) \p \v 1-2 Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Yehu pǝnɑɣɑ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́ Sowɑsɩ lʋlʋɣʋ pɩɩsɩ nɑ́ yoosɑ nɑɑtompɔɣɔlɑɣɑ tɔtɔ. Ɩlɛnɑ ɩ́ tɔɣɔ kɑwulɑɣɑ kɛ Yosɑlɛm ɩcɑtɛ tɑɑ kɛ́ Yutɑ tɛtʋ tɑɑ kɛ pɩɩsɩ nɩɩlɛ. Ɩ too kɑ kɛ́ Pɛɛsepɑ tʋ kɛ́, nɑ pɑ́ yɑɑkɩ-ɩ sɩ Sipiyɑ. \v 3 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sowɑsɩ lɑpɑ mpi pǝ mɑɣɑ Tɑcɑɑ tɔɣɔ hɑlǝnɑ ɩ sǝm. Mpi tɔ, Yoyɑtɑ kɑ sɛɣɛsɑ-ɩ teu kɛ́. \v 4 Pɑɑ nɑ mpʋ ɩ tɑ wɑkǝlɩ tǝkɔtǝlɛnɑɑ, yǝlɑɑ pukɑɣɑ tɑm kɛ́ nɑ pɑ́ lɑɑkɩ nɑ pɑ́ wɔkɩ tulɑɑlʋnɑɑ. \s1 Sowɑsɩ tɑɣɑnɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 24:4-14) \p \v 5-6 Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ Sowɑsɩ tɔmɑ kɔtǝlɑɑ mpɛ sɩ: Pǝ wɛɛ kɛ́ sɩ, liɣitee pɑɑsǝnlɑɑ ɩ́ kpeɣeli liɣitee nnɑ pɑ kɔŋnɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ sɩ pɑ́ lɑnɑ tǝmlɛ tɔ. Yɑɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ lɑmpuu, yɑɑ wenɑ pɑ hɑnɑ luɣu kʋlʋmʋɣʋ tɔ, nɑ pɑ́ tɑɣɑnnɑ timpi timpi pǝ nǝɣǝsǝnɑɑ tɔ. \p \v 7 Hɑlǝnɑ pǝ́ tɑlɑ Sowɑsɩ kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ hiu nɑ tooso nyǝŋkɑ, kɔtǝlɑɑ tɑ tɑɣɑnǝtɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tiili. \v 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ yɑɑ kɔtʋlʋ Yoyɑtɑ, nɑ ɩ tɑɑpɑlɑɑ nɑ ɩ́ pɔɔsɩ-wɛ sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ ɩ tɑ́ tɑɣɑnɩ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ? Pǝ tɔɔ tɔ, liɣitee pɑɑsǝnlɑɑ kɑɑ tɑsɑ-mɛɣɛ-yɛɣɛ cɛlʋɣʋ. Pɑɑ sɩɩ-yɛɣɛ nɑ pɑ́ tɑɣɑnnɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ ntɛ́. \p \v 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ kɔtǝlɑɑ tisɑɑ sɩ pɑ kɑɑ tɑsɑ liɣitee mʋɣʋ kɛ pɑɑsǝnlɑɑ kiŋ. Pǝ́cɔ́ pɑ kɑɑ pɑɑsǝnɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɣɑnʋɣʋ. \p \v 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ kɔtʋlʋ Yoyɑtɑ cɑɑ ɑtɑkɑɑ nɔɣɔlʋ, nɑ ɩ́ tʋlɩ-ɩ pʋ́ʋ́ɣʋ́ nɑ ɩ́ sɩɩ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ kiŋ kɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nɔnɔɣɔ ntɔɣɔŋ tɔɔ. Ɩlɛnɑ ɩ́ tʋ́ kɔtǝlɑɑ nɔnɔɣɔ tɑŋlɑɑ sɩ ye wei ɩ́ kɔnɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ liɣitee, ɩlɛ pɑ tʋ-yɛɣɛ ɑtɑkɑɑ ɩnɩ ɩ tɑɑ. \v 11 Pǝ́ suwɑ ɩlɛ pɑ yɑɑ wulɑʋ tɑkǝlɑsɩ ŋmɑɑlʋ, nɑ kɔtǝlɑɑ nyʋɣʋ tʋ, nɑ pɑ́ mɑɣɑsɩ-yɛ. \v 12 Pɑ́ nyǝ́mɑ́ wenɑ ɑ nyʋɣʋ, ɩlɛ pɑ cɛlɑ-yɛɣɛ tǝmɑ lɑtɑɑ tɔɔ feŋlɑɑ, nɑ pɛlɛ pɑ́ fɛlɩ tɑɣɑnlɑɑ, nɑ kɑɑfǝntɑnɑɑ, \v 13 nɑ tɛtʋ ŋmɑlɑɑ, nɑ pɛɛ sɑɑkǝlɑɑ. Ɩlɛnɑ pɑ́ yɑnɑ tɑɑsɩ nɑ pɛɛ kʋsɑɑkɛɛ, nɑ pɑ́ fɛlɩ kǝmɑ lɛnnɑ nnɑ pɑ tɔɣɔ pǝ tɔm tɑɑ tɔ. \p \v 14 Pɑ tɑ kpɑɣɑ liɣitee ɑnɩ ɑ tɑɑ, nɑ pɑ́ lunɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ cɛmsɛnɑɑ yɑɑ sɛɛsɩ, yɑɑ nyɑnɑsɩ nsi pɑ ŋmɩɩsǝɣǝnɑ cɑlǝm tɔ, yɑɑ ɑkɑntɛɛ, yɑɑ pɑ́ lú wʋlɑ pʋlʋpʋ, yɑɑ liɣitee nyǝɣǝlʋɣʋ pʋlʋ. \v 15 Tǝmlɑtɑɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ kɛ pɑ cɛlǝɣɩ, nɑ pɛlɛ pɑ́ lɑkǝnɑ mpi pǝ wɛ lɑpʋ tɔ. \v 16 Yǝlɑɑ mpɑ pɑ fɛlǝɣɩ tǝmlɛ nyǝ́mɑ tɔ, pɑɑ feŋiɣi-wɛ. Mpi tɔ, pɑ lɑkɩ teu kɛ́. \p \v 17 Liɣitee nnɑ yǝlɑɑ kɔŋnɑ pɑ kʋpǝntǝŋ kɔtɑɣɑ lonte tɔ, kɔtǝlɑɑ kɛ pɑ cɛlǝɣɩ ɑlɛ, pɑɑ tʋɣʋ-yɛɣɛ ɑtɑkɑɑ ɩnɩ ɩ tɑɑ. \s1 Sowɑsɩ kɑwulɑɣɑ tǝnɑɣɑ \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 24:23-27) \p \v 18 Wɑɑtʋ ɩnɩ ɩ tɑɑ kɛ́ Silii wulɑʋ Hɑsɑyɛlɩ polɑɑ, nɑ ɩ́ yoonɑ Kɑtɩ ɩcɑtɛ nɑ ɩ́ lɛɛkɩ-tɛ. Ɩlɛnɑ ɩ́ mɑɣɑsɩ ɩ tɑɑ sɩ ɩ kpɑɑkɩ Yosɑlɛm tɔɔ. \v 19 Tǝnɑɣɑlɛ Sowɑsɩ kpeɣelɑ ɩnɩ nɑ ɩ cɔsɔnɑɑ Yutɑ ɑwulɑɑ, ɩsɩɩ Sosɑfɑtɩ nɑ Solɑm, nɑ Ahɑsiyɑ, pɑɑ lɑpɑ mpiɣi Tɑcɑɑ kɛ kʋcɔɔʋ tɔ, nɑ wʋlɑ wei pɑ sɩɩwɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nɑ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ kpɑncooŋ tɑɑ tɔ, nɑ ɩ́ tilinɑ nɑ pɑ́ cɛlɑ Hɑsɑyɛlɩ. Ɩlɛnɑ ɩ́lɛ́ ɩ yele Yosɑlɛm kɛ yoonɑʋ. \p \v 20 Pɑ kɛɛsɑ Sowɑsɩ tɔmnɑɑ lɛntǝnɑɑ tǝnɑɣɑ Yutɑ ɑwulɑɑ tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ. \v 21-22 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ kʋlɑ ɩ tɔɔ, nɑ pɑ tɑɑ nɑɑlɛ Simeyɑtɩ pǝyɑlʋ Yosɑpɑtɩ, nɑ Somee pǝyɑlʋ Yehosɑpɑtɩ pɑ kʋ-ɩ Pɛtɩ-Milo kɛ Silɑ mpɑɑʋ tɑɑ. Ɩlɛnɑ pɑ́ pimi-ɩ pɑ tǝyɑɣɑ pǝlɑɑʋ tɑɑ kɛ́ Tɑfiiti tɛ. Ɩlɛnɑ ɩ pǝyɑlʋ Amɑsiyɑ lɛɛtɩ ɩ lonte. \c 13 \s1 Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Sowɑkɑsɩ tɔm \p \v 1 Yutɑ wulɑʋ Ahɑsiyɑ pǝyɑlʋ Sowɑsɩ kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ hiu nɑ tooso nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́, Yehu pǝyɑlʋ Sowɑkɑsɩ tɔɣɔ Ɩsɛɣɛlɩ kɑwulɑɣɑ kɛ Sɑmɑlii, kɛ pɩɩsɩ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ. \v 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ lɑpɑ mpi pǝ tɑ mɑɣɑ Tɑcɑɑ tɔ. Ɩ kɛɛnɑ Solopʋwɑm wei ɩ tusɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɛ lɑɑtʋ tɑɑ tɔ ɩ ɩsɑɣɑtʋ. \v 3 Ɩlɛnɑ Tɑcɑɑ mʋ-wɛ nɑ pɑ́ɑ́nɑ́, nɑ ɩ́ tʋ-wɛɣɛ Silii wulɑʋ Hɑsɑyɛlɩ niŋ tɑɑ. Pǝ wɑɑlɩ, nɑ ɩ́ tɑsɑ-wɛɣɛ tʋɣʋ kɛ Hɑsɑyɛlɩ pǝyɑlʋ Pɛnɩ-Hɑtɑtɩ niŋ tɑɑ tɔtɔ, nɑ pǝ́ tɑɑŋɩ sɔsɔm. \p \v 4 Amɑ Sowɑkɑsɩ sǝlǝmɑ Tɑcɑɑ sɩ ɩ́ kʋ ɩ pɑ́ɑ́nɑ́. Ɩlɛnɑ Ɩsɔ nyǝnɩ ɩsǝnɑ Silii wulɑʋ cɔɔsɑ-wɛ tɔ, \v 5 nɑ ɩ́ kʋsɩ wɑɑsʋlʋ nɔɣɔlʋ nɑ ɩ́ hɛtɩ-wɛɣɛ pɑ niŋ tɑɑ. Pǝ kpɑɣɑʋ wɑɑtʋ ɩnɩ tɔɣɔ pɑ cɑɣɑnɑ hɛɛsʋɣʋ ɩsɩɩ too pɑɑ wɛʋ tɔ. \v 6 Pɑɑ nɑ mpʋ, pɑ kɛɛnɑ Solopʋwɑm nɑ ɩ tǝyɑɣɑ nyǝ́mɑ pɑ tɩɩŋ lɑɑʋ, nɑ pɑ́ yele tʋɣʋ ɑlʋnyǝŋkʋ tesikɑ kʋlɑlɑɑɣɑ kɛ Sɑmɑlii ɩcɑtɛ tɑɑ. \p \v 7 Silii wulɑʋ kɑ nɑŋɑ Sowɑkɑsɩ yoolɑɑ tǝnɑɣɑ, nɑ pǝ́ kɑɑsɩ-ɩ pǝcɔ tike. Kpɑɣɑnǝŋ cɑɣɑlɑɑ nɩɩlɛ nɑ nɑɑnʋwɑ, nɑ kɛɛkɛnɑɑ kɛ nɑɑnʋwɑ, nɑ yoolɑɑ kɛ iyisi nɑɑnʋwɑ (10000). \p \v 8 Pɑ kɛɛsɑ Sowɑkɑsɩ tɔm lɛntǝnɑɑ, nɑ ɩ kʋlɑpǝm nɑ ɩ ɑpɑlʋtʋ tɔm kɛ Yutɑ ɑwulɑɑ tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ. \v 9 Wɑɑtʋ wei ɩ sǝpɑ, ɩlɛnɑ pɑ́ pimi-ɩ Sɑmɑlii nɑ ɩ pǝyɑlʋ Sowɑsɩ lɛɛtɩ ɩ lonte. \s1 Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Sowɑsɩ tɔm \p \v 10 Yutɑ wulɑʋ Sowɑsɩ kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ hiu nɑ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́, Sowɑkɑsɩ pǝyɑlʋ Sowɑsɩ pǝsɑ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ kɛ Sɑmɑlii tɑɑ. Nɑ ɩ́ tɔɣɔ pɩɩsɩ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑtoso. \v 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ lɑpɑ mpi pǝ tɑ mɑɣɑ Tɑcɑɑ tɔ. Ɩ kɛɛnɑ Solopʋwɑm wei ɩ tusɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɛ tɩɩŋ lɑɑʋ tɑɑ tɔ. \p \v 12 Pɑ kɛɛsɑ Sowɑsɩ tɔm lɛntǝnɑɑ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ ɑwulɑɑ tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ. Pǝ kpɑɣɑ ɩ kʋlɑpǝm nɑ ɩsǝnɑ ɩ yoonɑ Yutɑ wulɑʋ Ahɑsiyɑ nɑ ɑpɑlʋtʋ tɔ. \v 13 Wɑɑtʋ wei ɩ sǝpɑ, ɩlɛnɑ pɑ́ pimi-ɩ Sɑmɑlii kɛ Ɩsɛɣɛlɩ ɑwulɑɑ pǝlɑɑʋ tɑɑ. Ɩlɛnɑ ɩ pǝyɑlʋ Solopʋwɑm lɛɛtɩ ɩ lonte. \s1 Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Ilisee sǝm \p \v 14 Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋtɔŋ nɑkʋlɩ kʋ kpɑ Ilisee. Ɩ cɑɑkɑɣɑ sǝm, ɩlɛnɑ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Sowɑsɩ polo ɩ wiiluɣu, nɑ ɩ́ luŋ ɩ tɔɔ nɑ ɩ́ wiiki, nɑ ɩ́ mɑ́ kɑpukɑ sɩ: Hɑɩ, mɑ cɑɑ, Ɩsɛɣɛlɩ kɛɛkɛ nɑ ɩ sɑɑlʋ. \p \v 15 Ntɛnɑ Ilisee sɩ: Cɑɑ tɔɔʋ nɑ nyǝmɑ́. \p Ɩlɛnɑ wulɑʋ cɑɑ nɑ ɩ́ kɔnɑ. \v 16-17 Ntɛnɑ Ilisee sɩ: Tʋlɩ ilim tǝlɩɩlɛ tɔɔ pǝtote. \p Ɩlɛnɑ wulɑʋ tʋlɩ. Ilisee sɩ: Kpɑɑsɩ nyɑ́ tɔɔʋ. \p Wulɑʋ kpɑɑsɑ ɩ tɔɔʋ ɩlɛnɑ Ilisee tǝnɩ ɩ niŋ kɛ wulɑʋ nyǝŋ tɔɔ, nɑ ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Tɔ́. Wulɑʋ tɔwɑ, ɩlɛnɑ Ilisee mɑ kɑpukɑ sɩ: Nyǝmlɛ tǝnɛ tǝ hʋlǝɣǝnɑ ɩsǝnɑ ń kɑ́ kǝlɩ Silii yoolɑɑ nɑ ń kʋ-wɛɣɛ Afɛkɩ tɔ. \p \v 18 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ilisee tɑsɑ wulɑʋ kɛ heeluɣu sɩ: Kpɑɣɑ nyǝmɑ́ lɛnnɑ. \p Wulɑʋ kpɑɣɑ nyǝmɑ, ɩlɛnɑ Ilisee sɩ: Tɔ́ ɑtɛ. \p Ɩlɛnɑ wulɑʋ tɔ́ ɑtɛɣɛ tɔm tooso, nɑ ɩ́ yele mpʋ. \v 19 Ntɛnɑ pɑ́ɑ́nɑ́ kpɑ Ilisee nɑ ɩ́ tɔ sɩ: Aɑ, kɑsɑ, ye n kɑ́ tɔwɑ tɔm kɑkpɑsɩ, yɑɑ nɑɑtoso n kɑ́ kǝlɑ Silii nyǝ́mɑ ntɛ́ tǝnɑŋnɑŋ. Tɔʋ, tɔm tooso tike ńtɛ́ ń kɑ́ kǝlɩ-wɛ. \p \v 20 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ilisee sǝpɑ nɑ pɑ́ pimi-ɩ. \p Pǝnɑɣɑ sikɑɑ, ɩlɛnɑ Mowɑpʋ yoolɑɑ ŋmɩɩlɑɑ sʋʋkɩ Ɩsɛɣɛlɩ tɛtʋ tɑɑ. \v 21 Kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ nɑpǝlɩ pɑ sǝɣǝlɑ pɑ sǝtʋ nɑ pɑ́ pukinɑ pim. Ɩlɛ pɑ sulinɑ ŋmɩɩlɑɑ mpɛ pɑ kpekǝle nɑtǝlǝɣǝlɛ. Ɩlɛnɑ pɑ́ lɔɣɔ pɑ sǝtʋ kɛ Ilisee pǝlɑɑʋ tɑɑ nɑ pɑ́ se. Sǝtʋ hotɑ Ilisee mʋwɑ tɔɔ, ɩlɛnɑ sǝtʋ fe nɑ ɩ́ kʋlɩ nɑ ɩ́ sǝŋ. \s1 Silii nyǝ́mɑ kǝlʋɣʋ \p \v 22 Silii wulɑʋ Hɑsɑyɛlɩ kɑ ŋmɑkǝlɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɛ Sowɑkɑsɩ kɑwulɑɣɑ wɑɑtʋ tǝnɑɣɑ. \v 23 Amɑ Tɑcɑɑ nyǝnɑ pɑ pǝtɔɔtǝlɛ kɛ nɔɣɔ ŋkɑ ɩ nɑ Apǝlɑhɑm, nɑ Ɩsɑɑkɑ, nɑ Yɑkɔpʋ pɑɑ pɛɛlɑɑ tɔ kɑ tɔɔ, nɑ ɩ́ yele-wɛɣɛ kpiisuɣu. Wɑɑtʋ ɩnɩ tɔ, ɩ tɑ yelitɑ sɩ kolontunɑɑ ɩ́ kpɑ-wɛ nɑ pɑ́ ponɑ pooluŋ tiili. \p \v 24 Silii wulɑʋ Hɑsɑyɛlɩ sǝpɑ, ɩlɛnɑ ɩ pǝyɑlʋ Pɛnɩ-Hɑtɑtɩ lɛɛtɩ ɩ lonte tɑɑ. \v 25 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Sowɑsɩ lɛɛkɑ Ɩsɛɣɛlɩ ɑcɑlɛɛ nnɑ Hɑsɑyɛlɩ kɑ tɔɣɔ Sowɑkɑsɩ tɔ. Tɔm toosoɣo Sowɑsɩ yoonɑ Pɛnɩ-Hɑtɑtɩ, nɑ ɩ́ lɛɛkɩ ɩ ɑcɑlɛɛɛ tǝnɑ. \c 14 \s1 Yutɑ wulɑʋ Amɑsiyɑ tɔm \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 25:1-4,11-12,17-28; 26:1-2) \p \v 1 Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Sowɑkɑsɩ pǝyɑlʋ Sowɑsɩ kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ nɑɑlɛ nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́, Yutɑ wulɑʋ Sowɑsɩ pǝyɑlʋ Amɑsiyɑ, nɑ́ lɛɛtɑ ɩ cɑɑ lonte tɑɑ. \v 2 Ɩ lʋlʋɣʋ pɩɩsɩ kɑ wɛ hiu nɑ kɑkpɑsɩ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ tɔɣɔ kɑwulɑɣɑ kɛ pɩɩsɩ pɔɣɔlɑɣɑfɛɩ hiu nɑ nɑɑnʋwɑ, kɛ Yosɑlɛm kɛ Yutɑ tɑɑ. Ɩ too tɛɣɛlɛ Yosɑlɛm tǝnɑ, nɑ pɑ́ yɑɑkɩ-ɩ sɩ Yowɑtɑŋ. \v 3 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ lɑpɑ mpi pǝ mɑɣɑ Tɑcɑɑ tɔ. Ɩlɛ ɩ tɑ tɑlɑ ɩ cɔsɔ Tɑfiiti kɛ́. Ɩ lɑpɑ teitei kɛ́ ɩsɩɩ ɩ cɑɑ Sowɑsɩ. \v 4 Ɩ tɑ wɑkǝlɩ tǝkɔtǝlɛnɑɑ, yǝlɑɑ tɔŋɑ pote kɛ́ nɑ pɑ́ lɑɑkɩ nɑ pɑ́ wɔkɩ tulɑɑlʋnɑɑ. \p \v 5 Wɑɑtʋ wei Amɑsiyɑ lɑpɑ nɑ ɩ kɑwulɑɣɑ cɑɣɑ teu, ɩlɛnɑ ɩ́ kʋ́ ɩ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ mpɑ pɑɑ kʋwɑ ɩ cɑɑ Sowɑsɩ tɔ. \v 6 Amɑ ɩ yelɑ kʋlɑɑ piyɑ, ɩsɩɩ Tɑcɑɑ yepu nɑ pɑ́ ŋmɑɑ Moisi kiiu tɑɑ tɔ sɩ: Pɑ kɑɑ kʋ pǝyɑɣɑ kɛ kɑ cɑɑ ɩsɑɣɑtʋ tɔɔ. \v 7 Amɑsiyɑ kʋlʋm ɩnɩ ɩ kʋnɑ Ɩtɔm yoolɑɑ iyisi nɑɑnʋwɑ (10000) kɛ́ tɔm tɛtɛkǝlɛ tɑɑ, nɑ ɩ́ lɛɛkɩ Selɑ ɩcɑtɛ. Nɑ ɩ́ hɑ-tɛɣɛ hǝtɛ sɩ Yɔkǝtɛɛlɩ. Nɑ pɑ́ yɑɑkɩ-tɛɣɛ ḿpʋ́ɣʋ́ hɑlǝnɑ sɑŋɑ. \p \v 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ tilɑɑ nɑ ɩ́ heeli Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Sowɑkɑsɩ, wei ɩ kɛ́ Yehu sɑɑlɩ tɔ sɩ: Kɔɔ nɑ tǝ suli yoou. \v 9 Ntɛnɑ Sowɑsɩ cɔ-ɩ sɩ: Lipɑŋ pʋɣʋ tɔɔ tiikɑ sɔwɑ nyǝŋkɑ kɑ sǝlǝmɑ tʋɣʋ sɔsɔɔʋ sɩ kʋ́ hɑ ɩ pǝyɑlʋ kɛ́ kʋ pɛɛlɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ tɑɑlɛ wontuɣu nɑkʋlɩ kʋ tɔmɑ sɔsɔʋ tɔɔ nɑ kʋ́ pʋɣʋtɩ-ɩ. Ɩlɛnɑ Sowɑsɩ tɑsɑ sɩ: \v 10 N nyǝmɑ́ sɩ n kǝlɑ Ɩtɔm nyǝ́mɑ tɔɣɔlɛ n tɔkɩ nyɑ́ tɑntǝŋ yɛɛ? Tɔʋ, cɑɣɑnɑ tǝlɛ tǝ tike yɑɑ. Tɔfɔ, ye mɑ́ nɑ-ŋ tǝ sulɑɑ, pɩɩ kɔnɑ nyɑnɑ nyɑ́ yǝlɑɑ mǝ tɔɔ kɛ́ pulɑɣɑ. \p \v 11 Amɑ Amɑsiyɑ tɑ mʋ Sowɑpɩ tɔm ntɩ. Ḿpʋ́ɣʋ́ Sowɑsɩ kpɑɣɑ ɩ yoolɑɑ, nɑ Amɑsiyɑ nɑ́ɑ́ kpɑɣɑ ɩ nyǝ́mɑ nɑ pɑ́ suli Pɛtɩ-Sɛmɛsɩ kɛ Yutɑ tɛtʋ tɑɑ. \v 12 Ɩlɛnɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kǝlɩ Yutɑ nyǝ́mɑ, nɑ pɑ́ se nɑ pɑ́ kpe. \v 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Sowɑsɩ kpɑ Yutɑ wulɑʋ Amɑsiyɑ kɛ Pɛtɩ-Sɛmɛsɩ nɑ ɩ́ tǝkɩ-ɩ. Ɩlɛnɑ ɩ́ polo Yosɑlɛm nɑ ɩ́ kʋ́ koloŋɑ kɛ pʋ́ʋ́ɣʋ́ kɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ ŋmʋnʋɣʋ (200) kɛ́ Ɩfǝlɑyim nɔnɔɣɔ kiŋ. Hɑlǝnɑ ŋkuluŋɑ tɑɑ nɔnɔɣɔ. \v 14 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ kuu wʋlɑ nɑ liɣitee nyǝɣǝtʋ nɑ wontunɑɑ kʋpɑmɑ mpɑ pɑɑ wɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nɑ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ pǝ kpɑncooŋ tɑɑ tɔ, nɑ ɩ́ kpɑ yǝlɑɑ nɑ ɩ́ ponɑ Sɑmɑlii. \p \v 15 Pɑ kɛɛsɑ Sowɑsɩ tɔm lɛntǝnɑɑ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ ɑwulɑɑ tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ. Pǝ kpɑɣɑʋ ɩ kʋlɑpǝm nɑ ɩ ɑpɑlʋtʋ nɑ ɩsǝnɑ ɩ yoonɑ Yutɑ wulɑʋ Amɑsiyɑ tɔ. \v 16 Sowɑpɩ sǝpɑ, ɩlɛnɑ pɑ́ pimi-ɩ Sɑmɑlii kɛ Ɩsɛɣɛlɩ ɑwulɑɑ pǝlɑɑʋ tɑɑ, nɑ ɩ pǝyɑlʋ Solopʋwɑm lɛɛtɩ ɩ lonte. \p \v 17 Pɩɩsɩ nɑɑnʋwɑ nɑ kɑkpɑsɩ kɛ Yutɑ wulɑʋ Amɑsiyɑ tɑsɑ tɔɣɔʋ, kɛ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Sowɑsɩ sǝm wɑɑlɩ. \v 18 Pɑ kɛɛsɑ Amɑsiyɑ tɔm lɛntǝnɑɑ kɛ Yutɑ ɑwulɑɑ tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ. \p \v 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ wɑɑtʋ nɔɣɔlʋ yǝlɑɑ kʋlɑ Amɑsiyɑ tɔɔ kɛ́ Yosɑlɛm tɑɑ, nɑ ɩ́ se nɑ ɩ́ polo Lɑkisi. Amɑ pɛlɛ pɑ tǝŋɑ-ɩ tǝnɑ nɑ pɑ́ kʋ-ɩ. \v 20 Ɩlɛnɑ pɑ́ kɔnɑ-ɩ nɑ kɛɛkɛ nɑ kpɑɣɑnǝŋ pɑɣɑlɛ, nɑ pɑ́ pimi-ɩ pɑ tǝyɑɣɑ pǝlɑɑʋ tɑɑ kɛ́ Tɑfiiti tɛ. \v 21 Ntɛnɑ Yutɑ nyǝ́mɑ kpɑ Amɑsiyɑ pǝyɑlʋ Asɑliyɑ kɛ wulɑʋ, nɑ ɩ́ lɛɛtɩ ɩ cɑɑ lonte tɑɑ. Asɑliyɑ lʋlʋɣʋ pɩɩsɩ kɑ wɛ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑtoso kɛ wɑɑtʋ ɩnɩ. \v 22 Asɑliyɑ ɩnɩ ɩ lɛɛkǝnɑ Ɩlɑ ɩcɑtɛ, kɛ ɩ cɑɑ sǝm wɑɑlɩ, nɑ ɩ́ tɑɣɑnɩ-tɛɣɛ ŋmɑʋ. \s1 Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Solopʋwɑm II, tɔm \p \v 23 Yutɑ wulɑʋ Amɑsiyɑ kɑwulɑɣɑ pɩɩsɩ nɑɑnʋwɑ nɑ kɑkpɑsɩ nyǝŋkɑ tɑɑ, Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Sowɑsɩ pǝyɑlʋ Solopʋwɑm pǝsɑ wulɑʋ kɛ Sɑmɑlii. Nɑ ɩ́ tɔɣɔ kɑwulɑɣɑ kɛ pɩɩsɩ nɩɩlɛ nɑ kʋlʋmɑɣɑ. \v 24 Ḿpʋ́ɣʋ́ Solopʋwɑm lɑpɑ mpi pǝ tɑ mɑɣɑ Tɑcɑɑ tɔ. Ɩ wɛ lɑɑtʋ nti tǝ tɑɑ ɩ ɑkpele tusɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tɔ. \v 25 Ɩlɛnɑ ɩ́ lɛɛkɩ Ɩsɛɣɛlɩ tɛtʋ tǝnɑɣɑ pǝ kpɑɣɑʋ Lepo-Hɑmɑtɩ, hɑlǝnɑ pǝ́ polo Lʋcɑɣɑm teŋku kɛ teitei, ɩsɩɩ Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ Tɑcɑɑ kɑ heeluɣu Amitɑyi pǝyɑlʋ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Yonɑɑsɩ kɛ Kɑtɩ-Hefɛɛ tɔ. \v 26 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ nɑwɑ ɩsǝnɑ pǝ kǝlɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tɔ. Pǝ́cɔ́ pɑɑ yʋlʋ kʋlʋm tǝkoŋ, fɛɩ sɩ ɩ kɑ́ wɑɑsɩ-wɛ. \v 27 Amɑ ɩ tɑɑ sɔɔlɩ sɩ ɩ́ kpiisi-wɛ. Pǝ tɔɔ kɛ́ ɩ yelɑɑ nɑ Sowɑsɩ pǝyɑlʋ Solopʋwɑm wɑɑsɩ-wɛ. \p \v 28 Pɑ kɛɛsɑ Solopʋwɑm tɔm lɛntǝnɑɑ kɛ Yutɑ ɑwulɑɑ tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ. Pǝ kpɑɣɑʋ ɩ́ kʋlɑpǝm, nɑ ɩ ɑpɑlʋtʋ kɛ yoou tɑɑ, nɑ ɩsǝnɑ ɩ lɛɛkɑ Tɑmɑsɩ nɑ Hɑmɑtɩ pǝ ɑcɑlɛɛ tɔ. \v 29 Wɑɑtʋ wei ɩ sǝpɑ, ɩlɛnɑ pɑ́ pimi-ɩ Sɑmɑlii kɛ Ɩsɛɣɛlɩ ɑwulɑɑ pǝlɑɑʋ tɑɑ, nɑ ɩ pǝyɑlʋ Sɑkɑlɩ lɛɛtɩ ɩ lonte. \c 15 \s1 Yutɑ wulɑʋ Asɑliyɑ tɔm \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 26:3-4,21-23) \p \v 1 Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Solopʋwɑm kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ hiu nɑ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ nyǝŋkɑ tɑɑ, Amɑsiyɑ pǝyɑlʋ Asɑliyɑ pǝsɑ Yutɑ wulɑʋ \v 2 kɛ Yosɑlɛm tɑɑ nɑ ɩ́ tɔɣɔ pɩɩsɩ nɩɩlɛ nɑ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ. Wɑɑtʋ ɩnɩ, ɩ lʋlʋɣʋ pɩɩsɩ kɑ wɛ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑtoso. Ɩ too kɑ kɛ́ tǝnɑ tʋ, nɑ pɑ́ yɑɑkɩ-ɩ sɩ Yekoliyɑ. \v 3 Asɑliyɑ lɑpɑ Tɑcɑɑ luɣu tɛɛ nyǝntʋ kɛ́, ɩsɩɩ ɩ cɑɑ Amɑsiyɑ. \v 4 Pɑɑ nɑ mpʋ tɔ, ɩ tɑ wɑkǝlɩ tǝkɔtǝlɛnɑɑ, yǝlɑɑ tɔŋɑ pote kɛ́, nɑ pɑ́ lɑɑkɩ nɑ pɑ́ wɔkɩ tulɑɑlʋnɑɑ. \p \v 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ hɔmɑ wulɑʋ ŋkpɑŋʋɣʋ nɑ ɑsilimɑ kʋtɔŋ. Ɩlɛnɑ pɑ́ sɩɩ-ɩ kpeeŋɑ kɛ tiili, hɑlǝnɑ ɩ sǝm. Ɩ pǝyɑlʋ Yotɑm wei ɩ kɑ kɛ́ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ nyʋɣʋ tʋ tɔ, ɩnɩ ɩ kɑ pɑɑsɑɣɑnɑ nɑ kɑwulɑɣɑ. \p \v 6 Pɑ kɛɛsɑ Asɑliyɑ tɔm lɛntǝnɑɑ tǝnɑ kɛ Yutɑ ɑwulɑɑ tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ. \v 7 Wɑɑtʋ wei ɩ sǝpɑ, ɩlɛnɑ pɑ́ pimi-ɩ pɑ tǝyɑɣɑ pǝlɑɑʋ tɑɑ kɛ́ Tɑfiiti tɛ, nɑ ɩ pǝyɑlʋ Yotɑm lɛɛtɩ ɩ lonte. \s1 Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Sɑkɑlɩ tɔm \p \v 8 Yutɑ wulɑʋ Asɑliyɑ pǝnɑɣɑ pǝlefɛɩ nɑɑnʋwɑ nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́ Solopʋwɑm pǝyɑlʋ Sɑkɑlɩ pǝsɑ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ kɛ Sɑmɑlii kɛ ɩsɔtʋnɑɑ nɑɑtoso. \v 9 Ɩ lɑpɑ mpi pǝ tɑ mɑɣɑ Tɑcɑɑ tɔɣɔ teitei, ɩsɩɩ ɩ cɔsɔnɑɑ, nɑ ɩ́ wɛ tɑm kɛ́ lɑɑtʋ nti tǝ tɑɑ Nepɑtɩ pǝyɑlʋ Solopʋwɑm tusɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tɔ. \v 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɑpɑlʋ wei pɑ yɑɑ sɩ Yɑpɛɛsɩ tɔ, ɩ pǝyɑlʋ Sɑlum kʋ-ɩ Ipǝleyɑm, nɑ ɩ́ lɛɛkɩ kɑwulɑɣɑ. \p \v 11 Pɑ kɛɛsɑ Sɑkɑlɩ tɔm lɛntǝnɑɑ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ ɑwulɑɑ tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ. \p \v 12 Pǝ lɑpɑ teitei kɛlɛ ɩsɩɩ Tɑcɑɑ kɑ heeluɣu Yehu tɔ sɩ, ɩ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ kɑ́ tɔkɩ kɑwulɑɣɑ kɛ ɩ wɑɑlɩ, nɑ pǝ́ tɑlɑ pɑ lʋlʋɣʋ loosi liɣiti. \s1 Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Sɑlum tɔm \p \v 13 Yutɑ wulɑʋ Asɑliyɑ pǝnɑɣɑ pɔɣɔlɑɣɑfɛɩ nɩɩlɛ nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́ Yɑpɛɛsɩ pǝyɑlʋ Sɑlum pǝsɑ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ kɛ ɩsɔtʋ kʋlʋm kɛ Sɑmɑlii tɑɑ. \v 14 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɑpɑlʋ wei pɑ yɑɑ sɩ Kɑti tɔ, ɩ pǝyɑlʋ Menɑhem lɩɩnɑ Tiisɑ nɑ ɩ́ kɔɔ Sɑmɑlii, nɑ ɩ́ kʋ-ɩ nɑ ɩ́ lɛɛkɩ ɩ kɑwulɑɣɑ. \p \v 15 Pɑ kɛɛsɑ Sɑlum tɔm lɛntǝnɑɑ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ ɑwulɑɑ tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ. Pɑɑ ɩsǝnɑ ɩ kʋlɑ Sɑkɑlɩ tɔɔ tɔ. \p \v 16 Ḿpʋ́ɣʋ́ Menɑhem yoonɑ Tɑpuwɑ nyǝ́mɑ, nɑ ɩ́ kpiisi pɑ nɑ Tiisɑ hɔɣɔlʋɣʋ nyǝ́mɑ. Nɑ ɩ́ yɔkɩ ɑhusitonɑɑ lotu sɩ, pɑ tɑ tʋlɩ-ɩ ɩcɑtɛ nɔnɔɣɔ. \s1 Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Menɑhem tɔm \p \v 17 Yutɑ wulɑʋ Asɑliyɑ pǝnɑɣɑ pɔɣɔlɑɣɑfɛɩ nɩɩlɛ nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́ Kɑti pǝyɑlʋ Menɑhem pǝsɑ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ kɛ Sɑmɑlii kɛ pɩɩsɩ nɑɑnʋwɑ. \v 18 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ lɑpɑ mpi pǝ tɑ mɑɣɑ Tɑcɑɑ tɔ, hɑlǝnɑ ɩ sǝm. Ɩ wɛ tɑm kɛ́ lɑɑtʋ nti tǝ tɑɑ Nepɑtɩ pǝyɑlʋ Solopʋwɑm kɑ tusɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tɔɣɔ. \p \v 19 Wɑɑtʋ nɔɣɔlʋ Asilii wulɑʋ Puli sʋʋ Ɩsɛɣɛlɩ tɛtʋ tɑɑ. Ɩlɛnɑ Menɑhem hɑ-ɩ liɣitee nyǝɣǝtʋ kɛ tɔɔnǝnɑɑ hiu nɑ nɑɑnʋwɑ sɩ, ɩ́lɛ́ ɩ́ sǝnɑ-ɩ nɑ ɩ́ nyɔɔsɩ ɩ kɑwulɑɣɑ kɛ teu. \v 20 Lɑmpuu kɛ ɩ tʋwɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɛ fɛlʋɣʋ, nɑ toŋtʋnɑɑ tʋ liɣitee nyǝɣǝtʋ nɩɩlɛ nɑ nɑɑnʋwɑ nɑɑnʋwɑ, nɑ pǝ́cɔ́ ɩ́ hiki-yɛ. Pɑ tɛmɑ Asilii wulɑʋ kɛ fɛlʋɣʋ, kɛ ɩsǝnɑ ɩ́lɛ́ ɩ cɑɑkɩ tɔ, ɩlɛnɑ ɩ́ kpe. \p \v 21 Pɑ kɛɛsɑ Menɑhem tɔm lɛntǝnɑɑ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ ɑwulɑɑ tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ. \v 22 Wɑɑtʋ wei ɩ sǝpɑ tɔ, ɩ pǝyɑlʋ Pekɑhiyɑ lɛɛtǝnɑ ɩ lonte tɑɑ. \s1 Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Pekɑhiyɑ tɔm \p \v 23 Yutɑ wulɑʋ Asɑliyɑ kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ nɩɩlɛ nɑ nɑɑnʋwɑ nyǝŋkɑ tɑɑ, kɛ́ Menɑhem pǝyɑlʋ Pekɑhiyɑ pǝsɑ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ kɛ Sɑmɑlii kɛ pɩɩsɩ nɑɑlɛ. \v 24 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ lɑpɑ mpi pǝ tɑ mɑɣɑ Tɑcɑɑ tɔ. Ɩ wɛ tɑm kɛ́ lɑɑtʋ nti tǝ tɑɑ Nepɑtɩ pǝyɑlʋ Solopʋwɑm tusɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tɔɣɔ. \v 25 Ɩlɛnɑ ɑpɑlʋ wei pɑ yɑɑ sɩ Lemɑliyɑ tɔ, ɩ pǝyɑlʋ Pekɑ wei ɩ́ pɑɑsɑɣɑnɑ Pekɑhiyɑ yoolɑɑ tɔ, ɩ́ kpɑɣɑ Kɑlɑɑtɩ yoolɑɑ kɛ nɩɩlɛ nɑ nɑɑnʋwɑ, nɑ pɑ́ polo pɑ kʋ-ɩ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ kutuluɣu nɑkʋlɩ kʋ tɑɑ. Ɩlɛnɑ Pekɑ lɛɛkɩ kɑwulɑɣɑ. \p \v 26 Pɑ kɛɛsɑ Pekɑhiyɑ tɔm lɛntǝnɑɑ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ ɑwulɑɑ tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ. \s1 Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Pekɑ tɔm \p \v 27 Yutɑ wulɑʋ Asɑliyɑ kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ nɩɩlɛ nɑ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ nyǝŋkɑ tɑɑ, Lemɑliyɑ pǝyɑlʋ Pekɑ pǝsɑ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ kɛ Sɑmɑlii kɛ pɩɩsɩ hiu. \v 28 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ lɑpɑ mpi pǝ tɑ mɑɣɑ Tɑcɑɑ tɔ. Ɩ wɛ lɑɑtʋ nti tǝ tɑɑ Nepɑtɩ pǝyɑlʋ Solopʋwɑm kɑ tusɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tɔ. \p \v 29 Pekɑ kɑwulɑɣɑ wɑɑtʋ tɑɑ kɛ́ Asilii wulɑʋ Tekǝlɑ-Fɑlɑsɑɑ lɛɛkɑ Yoŋ nɑ Apɛɛlɩ-Pɛtɩ-Mɑɑkɑ nɑ Yɑnʋwɑ, nɑ Ketɛɛsɩ nɑ Hɑsɔɔ, nɑ ɩ́ tɔɣɔ Kɑlɑɑtɩ nɑ Kɑlilee nɑ Nɛfǝtɑli pǝ tɛtʋnɑɑ tǝnɑ, nɑ ɩ́ kpɑ pǝ yǝlɑɑ kɛ yomle. \v 30 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɑpɑlʋ wei pɑ yɑɑ sɩ Ɩlɑ tɔ, ɩ pǝyɑlʋ Osee kʋlɑ Pekɑ tɔɔ nɑ ɩ́ kʋ-ɩ, nɑ ɩ́ lɛɛkɩ kɑwulɑɣɑ kɛ Yutɑ wulɑʋ Asɑliyɑ pǝyɑlʋ Yotɑm kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ hiu nyǝŋkɑ tɑɑ. \p \v 31 Pɑ kɛɛsɑ Pekɑ tɔm lɛntǝnɑɑ tǝnɑ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ ɑwulɑɑ tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ. \s1 Yutɑ wulɑʋ Yotɑm tɔm \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 27:1-3,7-9) \p \v 32 Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Lemɑliyɑ pǝyɑlʋ Pekɑ kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ nɑɑlɛ nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́, Yutɑ wulɑʋ Asɑliyɑ pǝyɑlʋ Yotɑm lɛɛtɑ ɩ cɑɑ lonte. \v 33 Ɩlɛnɑ ɩ́ lɑ pɩɩsɩ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑtoso kɛ Yosɑlɛm tɑɑ. Wɑɑtʋ ɩnɩ ɩ lʋlʋɣʋ pɩɩsɩ wɛ hiu nɑ kɑkpɑsɩ. Ɩ too kɛlɛ Sɑtɔkɩ pɛɛlɔ Yelusɑ. \v 34 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yotɑm lɑpɑ mpi pǝ tɑ mɑɣɑ Tɑcɑɑ tɔ, ɩsɩɩ ɩ cɑɑ Asɑliyɑ. \v 35 Pǝyele ɩ tɑ wɑkǝlɩ tǝkɔtǝlɛnɑɑ. Yǝlɑɑ pukɑɣɑ tɑm kɛ́ nɑ pɑ́ lɑɑkɩ, nɑ pɑ́ wɔkɩ tulɑɑlʋnɑɑ. \p Yotɑm ŋmɑnɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nɔnɔɣɔ sɔsɑɣɑ. \p \v 36 Pɑ kɛɛsɑ Yotɑm tɔm lɛntǝnɑɑ kɛ Yutɑ ɑwulɑɑ tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ. \v 37 Ɩ kɑwulɑɣɑ wɑɑtʋ kɛ Tɑcɑɑ yelɑɑ, nɑ Silii wulɑʋ Lesɛɛ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Pekɑ pɑ́ yoonɑ Yutɑ nyǝ́mɑ. \v 38 Yotɑm sǝpɑ, ɩlɛnɑ pɑ́ pimi-ɩ pɑ tǝyɑɣɑ pǝlɑɑʋ tɑɑ kɛ́ Tɑfiiti tɛ. Nɑ ɩ pǝyɑlʋ Ahɑsɩ lɛɛtɩ ɩ lonte tɑɑ. \c 16 \s1 Yutɑ wulɑʋ Ahɑsɩ tɔm \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 28:1-27) \p \v 1 Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Lemɑliyɑ pǝyɑlʋ Pekɑ kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́, Yotɑm pǝyɑlʋ Ahɑsɩ pǝsɑ Yutɑ wulɑʋ. \v 2 Ɩlɛnɑ ɩ́ lɑ́ pɩɩsɩ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑtoso kɛ Yosɑlɛm. Wɑɑtʋ ɩnɩ ɩ wɛnɑ pɩɩsɩ hiu. Amɑ ɩ tɑ lɑ mpi Tɑcɑɑ sɔɔlɑɑ tɔ, ɩsɩɩ ɩ lɔŋcɛ Tɑfiiti. \v 3 Ɩ mǝlɑɑ kɛ́ nɑ ɩ́ kɛɛnɑ Ɩsɛɣɛlɩ ɑwulɑɑ kʋlɑpǝlɛ ɩsɑɣɑlɛ. Hɑlǝnɑ ɩ́ cɑŋ nɑ ɩ́ lɑɑ ɩ pǝyɑlʋ kɛ́ tʋɣʋ kɛ teitei ɩsɩɩ ɑcɑɑlǝtʋ nti tɛtʋ nyǝ́mɑ lɑkɑɣɑ lɔŋ nɑ Tɑcɑɑ tɔɣɔnɩ-wɛ nɑ pǝ́ fɛɛ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tɔ. \v 4 Nɑ pɑ́ lɑɑkɩ tɔlɑ nɑ pɑ́ wɔkɩ pǝ tulɑɑlʋnɑɑ kɛ tǝkɔtǝlɛnɑɑ, nɑ pulɑsɩ nyɔɔŋ tɑɑ hɔtʋ tɛɛ. \p \v 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ wɑɑtʋ nɔɣɔlʋ Silii wulɑʋ Lesɛɛ, nɑ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Pekɑ pɑ polɑɑ nɑ pɑ́ yoonɑ Yutɑ wulɑʋ Ahɑsɩ, nɑ pɑ́ nyɑlɑ Yosɑlɛm ɩcɑtɛ. Amɑ pɑ tɑ pǝsɩ-ɩ. \v 6 Wɑɑtʋ kʋlʋm ɩnɩ ɩ tɑɑ kɛ́ Silii wulɑʋ ɩnɩ ɩ tɔɣɔnɑ Yutɑ nyǝ́mɑ kɛ Ɩlɑ ɩcɑtɛ tɑɑ. Nɑ ɩ́ hɑ-tɛɣɛ Ɩtɔm nyǝ́mɑ, nɑ pɛlɛ pɑ́ cɑɣɑ tǝnɑɣɑ hɑlǝnɑ sɑŋɑ. \p \v 7 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ahɑsɩ tilɑɑ nɑ ɩ́ heeli Asilii wulɑʋ Tekǝlɑ-Fɑlɑsɑɑ sɩ: Hɑɩ, kɔɔ nɑ ń yɑ-m Silii nɑ Ɩsɛɣɛlɩ pɑ ɑwulɑɑ niŋ tɑɑ. Mpi tɔ, mɑ wɛ kɛ́ ɩsɩɩ nyɑ́ tǝmlɛ tʋ yɑɑ nyɑ́ pǝyɑɣɑ. \v 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ kuu Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nɑ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ kpɑncooŋ tɑɑ kɛ́ wʋlɑ nɑ liɣitee nyǝɣǝtʋ, nɑ ɩ́ lɑ Asilii wulɑʋ kɛ kʋcɔɔʋ. \v 9 Ntɛnɑ Asilii wulɑʋ lɑ teitei, ɩsɩɩ Ahɑsɩ sǝlǝmɑ-ɩ tɔ. Ɩ polɑɑ nɑ ɩ́ yoonɑ Tɑmɑsɩ ɩcɑtɛ, nɑ ɩ́ lɛɛkɩ-tɛ, nɑ ɩ́ kpɑ tǝ yǝlɑɑ nɑ ɩ́ ponɑ Kiii. Pǝ yelɑ wulɑʋ Lesɛɛ, ɩlɛnɑ ɩ́ kʋ́ ɩ́lɛ́. \p \v 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ahɑsɩ polɑ Tɑmɑsɩ kɛ Tekǝlɑ-Fɑlɑsɑɑ nɑʋ. Ntɛnɑ ɩ́ nɑ́ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ kɛ Tɑmɑsɩ tʋɣʋ kutuluɣu tɑɑ, nɑ ɩ́ lǝsɩ tǝ fotoo nɑ tǝ wɛɛtʋ kɛ teitei, nɑ ɩ́ ponɑ Yosɑlɛm kɔtʋlʋ Wuliyɑ. \v 11 Ɩlɛnɑ Wuliyɑ ŋmɑ́ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ kʋfɑtɛ kɛ teitei ɩsɩɩ Ahɑsɩ tilinɑ-ɩ tɔ, nɑ ɩ́ tɛ́ nɑ pǝ́cɔ́ wulɑʋ mǝlɩ Yosɑlɛm. \v 12 Wɑɑtʋ wei wulɑʋ lɩɩnɑ Tɑmɑsɩ, ɩlɛnɑ ɩ́ polo ɩ mɑɣɑmɑɣɑ nɑ \v 13 ɩ́ lɑ ciikuɣu nɑ tɔɣɔnɑɣɑ pǝ kɔtɑsɩ nɑ kɔtɑsɩ nsi kɔkɔ lusɑɑ tɔ. Nɑ ɩ́ liisi sʋlʋm, nɑ ɩ́ ŋmɩɩsɩ pǝ cɑlǝm kɛ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ tɔɔ. \v 14 Pǝ wɑɑlɩ kɛ́ wulɑʋ lɑɣɑsɑ Tɑcɑɑ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ nyǝɣǝlʋɣʋ kʋsɛɛmʋɣʋ nyǝntɛ nte tɩɩ wɛ kʋfɑtɛ nɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ pɑ hɛkʋ tɑɑ kɛ́ nɔnɔɣɔ tɔ. Ɩlɛnɑ ɩ́ sɩɩ-tɛɣɛ kʋfɑtɛ ńtɛ́ tǝ wɑɑlɩ nɑ ilim ntɔɣɔŋ tɔɔ. \v 15 Ɩlɛnɑ wulɑʋ tɔ kɔtʋlʋ Wuliyɑ sɩ: Sɑŋɑ wɑɑlɩ, kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ kʋfɑtɛ tɔɔ kɛ́ ń kɑ́ lɑkɩ tɑnɑŋ nɑ tɑɑnɑɣɑ pǝ kɔtɑsɩ nsi kɔkɔ lusɑɑ tɔ, nɑ pǝ tɔɣɔnɑɣɑ nɑ pǝ sʋlʋm nyǝnsɩ, nɑ ń ŋmɩɩsǝɣɩ pǝ cɑlǝm. Pɑɑ wulɑʋ kɔtɑsɩ, pɑɑ sɑmɑɑ nyǝnsɩ. Ye pǝ kɑɑsɑ nyǝɣǝlʋɣʋ kʋsɛɛmʋɣʋ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ kʋpǝntɛ tɔm ɩlɛ, tǝlɛɣɛ mɑɑ pɛɛkǝɣǝnɑ Ɩsɔ luɣu nyǝntʋ. \p \v 16 Ḿpʋ́ɣʋ́ kɔtʋlʋ Wuliyɑ lɑpɑ teitei ɩsɩɩ Ahɑsɩ yɔɣɔtʋɣʋ tɔ. \v 17 Ɩlɛnɑ wulɑʋ hɛtɩ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ lʋm kɛɛkɛnɑɑ nyǝɣǝtʋ nɑ pɑ lʋm cɛmsɛnɑɑ. Nɑ ɩ́ tisi lʋm nyɑmpɑɑni ɑnɑɑm wei ɩ kɑ wɛ lɑtǝcɛnɑɑ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ lɛɛsǝŋ tɔɔ tɔ nɑ ɩ́ sɩɩ ɑtɛ. \v 18 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ yɔkɑ ɩ tǝcɑɣɑlɛ nte pɑ yɑɑ sɩ, kʋyɑkʋ kʋhɛɛsʋɣʋ kumte tɔɣɔ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ, nɑ ɩ́ tǝkɩ pǝ nɔnɔɣɔ ŋkɑ ɩ́ sʋʋkǝnɑ tɔ sɩ, pǝ́ lɑ Asilii kɛ teu. \p \v 19 Pɑ kɛɛsɑ Ahɑsɩ tɔm lɛntǝnɑɑ kɛ Yutɑ ɑwulɑɑ tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ. \v 20 Wɑɑtʋ wei ɩ sǝpɑ, ɩlɛnɑ pɑ́ pimi-ɩ pɑ tǝyɑɣɑ pǝlɑɑʋ tɑɑ kɛ́ Tɑfiiti tɛ. Nɑ ɩ pǝyɑlʋ Ɩsekiyɑsɩ lɛɛtɩ ɩ lonte tɑɑ. \c 17 \s1 Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Osee tɔm nɑ Sɑmɑlii lɛɛkʋɣʋ \p \v 1 Yutɑ wulɑʋ Ahɑsɩ kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́, Ɩlɑ pǝyɑlʋ Osee pǝsɑ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ kɛ Sɑmɑlii tɑɑ. Ɩlɛnɑ ɩ́ tɔɣɔ pɩɩsɩ pɔɣɔlɑɣɑfɛɩ nɑɑnʋwɑ. \v 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ lɑpɑ mpi pǝ tɑ mɑɣɑ Tɑcɑɑ tɔ. Amɑ ɩ nyǝntʋ tɑ tɑlɑ Ɩsɛɣɛlɩ ɑwulɑɑ mpɑ pɑ lɑɑlɑ-ɩ tɔ. \v 3 Wɑɑtʋ nɔɣɔlʋ Asilii wulɑʋ Sɑlǝmɑnɑsɑɑ yoonɑ-ɩ nɑ ɩ́ kpili-ɩ, nɑ ɩ́ fɛlǝɣɩ-ɩ lɑmpuu kɛ pɑɑ pǝnɑɣɑ ŋkɑ. \v 4 Amɑ pǝ kɛɛsɑɑ, ɩlɛnɑ ɩ́ kʋlɩ Asilii wulɑʋ tɔɔ, nɑ ɩ́ kisi-ɩ lɑmpuu fɛlʋɣʋ. Ɩlɛnɑ ɩ tili Icipiti wulɑʋ kiŋ kɛ Sɑyii sɩ ɩ́lɛ́ ɩ́ sǝnɑ-ɩ. Pǝ kɔmɑ nɑ Sɑlǝmɑnɑsɑɑ cɛkǝnɑ mpʋ, ɩlɛnɑ ɩ́ kpɑ Osee nɑ ɩ́ tʋ́ sɑlǝkɑ. \v 5 Pǝ wɑɑlɩ kɛ́ ɩ nɑ ɩ yoolɑɑ pɑ wɑtɑ Sɑmɑlii, nɑ pɑ́ tɑmɩ-ɩ kotɑɣɑ kɛ pɩɩsɩ tooso. \v 6 Osee kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ pɔɣɔlɑɣɑfɛɩ nɑɑnʋwɑ nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́ Asilii wulɑʋ lɛɛkɑ Sɑmɑlii. Nɑ ɩ́ ponɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɛ ɩ tɛ, nɑ ɩ́ sɩɩ-wɛɣɛ Hɑlɑ nɑ Kosɑŋ pɑ hɔɣɔlǝŋ tɑɑ kɛ́ Hɑpɔɔ pɔɣɔ nɔɣɔ, nɑ Metii ɑcɑlɛɛ tɑɑ. \s1 Mpi pǝ wɑkǝlɑ Ɩsɛɣɛlɩ kɑwulɑɣɑ tɔ \p \v 7 Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ pǝntǝnɑ Ɩsɔ Tɑcɑɑ wei ɩ wɑɑsɑ-wɛɣɛ Icipiti wulɑʋ niŋ tɑɑ, nɑ ɩ́ lǝsɩ-wɛɣɛ ɩ tɛtʋ tɑɑ tɔɣɔ, nɑ pɑ́ lɑɑ tɩɩŋ. \v 8 Pɑ mʋ piitimnɑɑ mpɑ Tɑcɑɑ tɔɣɔnɑɑ nɑ pǝ fɛɛ-wɛ tɔ pɑ kʋlɑpǝlɛ, nɑ yɑɑsinɑɑ ɑsɑɣɑɑ mpɑ Ɩsɛɣɛlɩ ɑwulɑɑ kpɑɣɑɑ tɔ. \v 9 Ɩsɩɩ nti nti pɑ Ɩsɔ kisɑɑ tɔ tǝ yɔɣɔtʋɣʋ. Hɑlɩ pɑ ŋmɑ́ pɑ tǝkɔtǝlɛnɑɑ kɛ pɑɑ timpiɣi. Pǝ kpɑɣɑʋ ɑcɑlisi tɑɑ, nɑ pɑ koloosi ɑcɑlɛɛ sɔsɔɔnɑ tɑɑ tɔ. \v 10 Pɑ sikɑ pɛɛ nɑ tesikɑsɩ kʋlɑlɑɑsɩ kɛ pulɑsɩ nyɔɔŋ tɑɑ hɔtʋ tɛɛ. \v 11 Nɑ pɑ́ lɑɑkɩ tɩɩŋ kɛ teitei ɩsɩɩ piitimnɑɑ mpɑ Tɑcɑɑ tɔɣɔnɑɑ nɑ pǝ́ fɛɛ mpɛ tɔ. Ɩsɑɣɑtʋ ntǝɣɩ pɑ́ lɑpɑ, ɩlɛnɑ pɑ́ɑ́nɑ́ kpɑ Ɩsɔ. \v 12 Pɑɑ nɑ ɩ kɑ́ kisinɑ-wɛɣɛ tɩɩŋ lɑɑʋ tɔ pɑ tɑ nɩɩ tǝlɛ. \p \v 13 Pǝyele Tɑcɑɑ kɑ kpɑɑlɑ Ɩsɛɣɛlɩ nɑ Yutɑ nyǝ́mɑ nɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ wɑɑnɩ wɑɑnɩ nɔɔsɩ kɛ sɩ: Pɑ́ yele pɑ ɩsɑɣɑtʋ mpɑɑŋ nɑ pɑ́ mʋ ɩ kʋsǝsɩɩtʋ nɑ nti nti ɩ tʋ-wɛɣɛ ɩ Tɔm tɑɑ tɔ. Ntǝɣɩ ɩ kɑ cɛlɑ ɩ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ nɑ pɑ́ heeli pɑ lɔŋcɛnɑɑ. \p \v 14 Pɑɑ nɑ mpʋ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kisɑ nti Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ heelɑ-wɛ tɔɣɔ nɩɩʋ, nɑ pɑ́ lɑ́ lɑŋkpɩɩsǝŋ kɛ teitei, ɩsɩɩ pɑ lɔŋcɛnɑɑ kɑ kisuɣu pɑ Ɩsɔ Tɑcɑɑ kɛ nɑɑni tʋɣʋ tɔ. \v 15 Pɑ lɔ Ɩsɔ kiiŋ nɑ nɔɣɔ ŋkɑ ɩ nɑ pɑ cɔsɔnɑɑ pɑɑ pɛɛlɑɑ tɔ, nɑ kpɑɑlʋɣʋ mpi ɩ kɑ kpɑɑlɑ-wɛ tɔ. Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ mɑtǝnɑ kpɑɩ nyǝ́mɑ tɩɩŋ, nɑ pɑ mɑɣɑmɑɣɑ pɑ́ pǝsɩ kpɑɩ nyǝ́mɑ. Nɑ pɑ́ tǝŋ piitimnɑɑ mpɑ Ɩsɔ kɑ kisinɑ-wɛ tɔ pɑ ɩkpɑtɛ. \v 16 Pɑ lɑpɑ ɑwusɑ kɛ pɑ Ɩsɔ Tɑcɑɑ kiiŋ, nɑ pɑ́ lú nɑwee nɑɑlɛ lɛɛsǝŋ, nɑ pɑ́ siki tesikɑ kʋlɑlɑɑɣɑ, nɑ pɑ́ luŋiɣi ɩsɔtʋlʋŋɑsɩ, nɑ tʋɣʋ Pɑɑlɩ. \v 17 Hɑlǝnɑ pɑ́ lɑɑ pɑ piyɑ kɛ tɩɩŋ, nɑ pɑ́ lɑkɩ topotopo tǝmɑ, nɑ pɑ́ hɑ pɑ tǝɣɩ mpi pǝ tɑ mɑɣɑ Tɑcɑɑ tɔ pǝ tɑɑ, nɑ pǝ́ kpɑɑsɩ ɩ́lɛ́ ɩ pɑ́ɑ́nɑ́. \v 18 Pǝ tɔɔ kɛ́ Tɑcɑɑ tɑɑ huunɑ Ɩsɛɣɛlɩ yǝlɑɑ. Ɩ tɑ sɔɔlɩ sɩ ɩ́ tɑsɑ-wɛɣɛ nɑʋ kɛ ɩ ɩsɛntɑɑ. Ɩlɛnɑ pǝ́ yele Yutɑ kpekǝle tike. \p \v 19 Amɑ Yutɑ nyǝ́mɑ nɑ́ kisɑ pɑ Cɑɑ Ɩsɔ kiiŋ nɑ pɑ́ kpɑɣɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ yɑɑsi. \v 20 Pǝ tɔɔ kɛ́ Ɩsɔ kpɛntɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tǝnɑ nɑ ɩ́ lɔ, nɑ ɩ́ tʋ-wɛɣɛ kolontunɑɑ niŋ tɑɑ, nɑ pɛlɛ pɑ́ kuu-wɛ nɑ pɑ́ hɑtǝlǝnɑ-ɩ. \p \v 21 Wɑɑtʋ wei Tɑcɑɑ kɑ fɑɣɑ Yutɑ nyǝ́mɑ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tɔ Solopʋwɑm kɛ pɑ kpɑwɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ wulɑʋ. Ɩlɛnɑ Solopʋwɑm kisi Tɑcɑɑ, nɑ ɩ́ tusi-wɛɣɛ ɩsɑɣɑtʋ sɔsɔɔntʋ tɑɑ. \v 22 Pǝ kpɑɣɑʋ wɑɑtʋ ɩnɩ tɔɣɔ pɑ sʋʋ Solopʋwɑm ɩsɑɣɑtʋ kɛ kɛɛnɑʋ. \v 23 Pǝ tɔɔ kɛ́ Tɑcɑɑ tɑ sɔɔlɩ sɩ ɩ́ tɑsɑ-wɛɣɛ nɑʋ. Ɩlɛnɑ ɩ́ yele nɑ Asilii nyǝ́mɑ kuu-wɛ nɑ pɑ́ wɛ tǝnɑ. Ɩlɛnɑ pǝ lɑ teitei ɩsɩɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ kɑ yɔɣɔtʋɣʋ tɔ. \s1 Sɑmɑlii cɑɣɑlɑɑ tɔm \p \v 24 Ḿpʋ́ɣʋ́ Asilii wulɑʋ kɔnɑ Pɑpiloni, nɑ Kutɑ, nɑ Afɑ, nɑ Hɑmɑtɩ, nɑ Sefɑfɑyim pǝ yǝlɑɑ, nɑ ɩ́ sɩɩ-wɛɣɛ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ lonte kɛ Sɑmɑlii, nɑ pɛlɛ pɑ́ cɑɣɑ. \v 25 Wɑɑtʋ wei yǝlɑɑ mpɛ pɑ sʋʋ tǝnɑ tɔ, pɑɑ sɛɛkɩ Tɑcɑɑ. Ɩlɛnɑ Tɑcɑɑ ponɑ tɔɣɔlɑsɩ nɑ sɩ́ kʋ́ pɑ tɑɑ yǝlɑɑ pɑɣɑlɛ. \v 26 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ heelɑ Asilii wulɑʋ sɩ: Yǝlɑɑ mpɑ n ponɑ Sɑmɑlii tɔ, pɑ tɑ nyɩ tɛtʋ ntɩ tǝ Ɩsɔ kɛ sɛɛʋ. Ɩlɛnɑ Ɩsɔ ponɑ tɔɣɔlɑsɩ nɑ sɩ́ kʋ-wɛ. \v 27 Ntɛnɑ wulɑʋ sɩ: Ɩ́ mǝŋnɑ Ɩsɛɣɛlɩ kɔtǝlɑɑ tɑɑ nɔɣɔlʋɣʋ Sɑmɑlii, nɑ ɩ́ hʋ́lɩ́ yǝlɑɑ mpɛɣɛ Ɩsɔ sɛɛʋ. \v 28 Kɛnɑ Sɑmɑlii kɔtʋlʋ nɔɣɔlʋ ɩ́ mǝlɩ Petɛɛlɩ, nɑ ɩ́ sɛɣɛsɩ tǝnɑ yǝlɑɑ kɛ Tɑcɑɑ sɛɛʋ. \p \v 29 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sɑmɑlii tɑɑ cɑɣɑlɑɑ mpɛ, pɑɑ wei ɩ lupɑ ɩ tɛ tʋɣʋ, nɑ pɑ́ sɩɩ ɑcɑlɛɛ wenɑ ɑ tɑɑ pɑɑ cɑɣɑɑ tɔ ɑ tǝkɔtǝlɛnɑɑ mpɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɑ́ ŋmɑwɑ tɔ pɑ tɑɑ. \v 30 Pɑpiloni nyǝ́mɑ nɑ́ Sɑɑkɑ pɑ tʋɣʋ Sukɔtɩ-Penoti lɛɛsʋɣʋ, nɑ Kutɑ nyǝ́mɑ kɛ pɛlɛ pɑ nyǝŋkʋ Nɛɛkɑɑlɩ, nɑ Hɑmɑtɩ nyǝ́mɑ kɛ pɑ nyǝŋkʋ Asimɑ. \v 31 Afɑ nyǝ́mɑ kɛ pɑ nyǝŋkʋ Nipɑsɩ nɑ Tɑɑtɑkɩ. Hɑlǝnɑ Sefɑfɑyim nyǝ́mɑ nɑ́ɑ́ lɑɑ pɑ piyɑ kɛ pɑ tɩɩŋ Atǝlɑmelɛkɩ, nɑ Anɑmelɛkɩ. \v 32 Pǝyele Tɑcɑɑ sɛɛlɑɑ ntɛ́. Ɩlɛnɑ pɑ́ kpɑ pɑ tɑɑ lɛlɑɑ kɛ pɑ tɩɩŋ kɔtǝlɑɑ nɑ pɑ́ pɑɑsǝɣǝnɑ pɑ kɔtɑsɩ. \v 33 Kʋlʋmɑɑ mpɛɣɛlɛ Ɩsɔ sɛɛlɑɑ. Pǝyele pɑɑ wei ɩ tɔŋnɑ ɩ tɛ tʋɣʋ kɛ lɑɑʋ. \p \v 34 Hɑlǝnɑ sɑŋɑ ɩsǝntɔ, lɑɑtʋ ntǝɣɩ pɛlɛ pɑ tɔkɑɑ, pɑɑ sɛɛkɩ Tɑcɑɑ. Pǝyele pɑɑ tǝŋǝɣɩ ɩ kiiŋ, yɑɑ ɩ kʋsǝsɩɩtʋ nti nti ɩ kɑ́ tʋwɑ Yɑkɔpʋ wei ɩ cuɣusɑɑ sɩ Ɩsɛɣɛlɩ tɔ, ɩ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ tɔ. \v 35 Pɑɑ nɑ mpʋ tɔ, Tɑcɑɑ nɑ Yɑkɔpʋ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ pɑ pɛɛlɑ nɔɣɔ kɛ́. Nɑ ɩ́ sɩɩ-wɛɣɛ kiiŋ sɩ pɑ́ tɑɑ lɑɑ tɩɩŋ. Pǝyele pɑ tɑɑ luŋ ɩ tɛɛ. Pɑ́ tɑɑ lɑpɩ-ɩ tǝmlɛ nɑtǝlɩ. \v 36 Tɑcɑɑ mɑ wei mɑ lǝsɑ-mɛɣɛ Icipiti tɑɑ, nɑ mɑ toŋ sɔsɔɔŋ tɔ, mɑ tike kɛ ɩ́ kɑ́ sɛɛ nɑ ɩ́ lɑkɩ kɔtɑsɩ. \v 37-38 Pɑɑ ɩfemle nteɣe ɩ́ kɑ́ tɔkǝɣɩ mɑ kʋsǝsɩɩtʋ, nɑ mɑ kʋtʋtʋtʋ, nɑ mɑ kiiŋ wei mɑ ŋmɑɑ-mɛ tɔ. Ɩ́ tɑɑ sɔɔ nɔɣɔ ŋkɑ mɑ́ nɑ mɛ tǝ pɛɛlɑɑ tɔ. Nɑ pǝ́ tɩɩ kǝlǝnɑ tɩɩŋ lɑɑʋ tɔm. \v 39 Mǝ Ɩsɔ Tɑcɑɑ mɑ́ mɑ tike kɛ ɩ́ kɑ́ sɛɛ. Mpi tɔ, mɑ tike mɑ pǝsǝɣǝnɑ nɑ mɑ́ wɑɑsɩ-mɛɣɛ mǝ kolontunɑɑ niŋ tɑɑ. \p \v 40 Amɑ yǝlɑɑ mpɛ pɑ́ kisɑ nɩɩʋ, nɑ pɑ́ lɑkɩ ɩsɩɩ too pɑɑ lɑkɑɣɑ tɔ. \v 41 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ kpǝkɑɣɑ Ɩsɔ nɑ tɩɩŋ lɑɑʋ, nɑ pɑ piyɑ tǝnɑ nɑ́ɑ́ wɛ pǝ tɑɑ kɛ́ hɑlǝnɑ sɑŋɑ. \c 18 \s1 Yutɑ wulɑʋ Ɩsekiyɑsɩ tɔm \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 29:1-2; 31:1) \p \v 1 Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Ɩlɑ pǝyɑlʋ Osee kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ tooso nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́, Ahɑsɩ pǝyɑlʋ Ɩsekiyɑsɩ pǝsɑ Yutɑ wulɑʋ. \v 2 Ɩlɛnɑ ɩ́ tɔɣɔ pɩɩsɩ pɔɣɔlɑɣɑfɛɩ hiu nɑ nɑɑnʋwɑ kɛ Yosɑlɛm tɑɑ. Wɑɑtʋ ɩnɩ ɩ pɩɩsɩ kɑ wɛ hiu nɑ kɑkpɑsɩ. Ɩ too kɛlɛ Sɑkɑlɩ pɛɛlɔ Api. \v 3 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsekiyɑsɩ lɑpɑ mpi pǝ mɑɣɑ Tɑcɑɑ tɔɣɔ teitei, ɩsɩɩ ɩ lɔŋcɛ Tɑfiiti. \v 4 Ɩlɛnɑ ɩ́ wɑkǝlɩ tǝkɔtǝlɛnɑɑ, nɑ ɩ́ yɔkɩ pɛɛ kʋsikee, nɑ ɩ́ sɛtɩ tesikɑsɩ kʋlɑlɑɑsɩ. Nɑ ɩ́ yɔkɩ nyǝɣǝlʋɣʋ kʋsɛɛmʋɣʋ tʋm wei Moisi kɑ lupɑ tɔ. Mpi tɔ, hɑlǝnɑ wɑɑtʋ ɩnɩ, Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ lɑɑkɑɣɑ tʋm ɩnǝɣɩ, nɑ pɑ́ yɑɑkɩ-ɩ sɩ: Nehukǝtɑɑ. \v 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsekiyɑsɩ lɑpɑ Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ Tɑcɑɑ kɛ nɑɑni, nɑ pǝ kǝlɩ ɩsɩɩ Yutɑ ɑwulɑɑ mpɑ pɑɑ lɑɑlɑ-ɩ nɑ mpɑ pɑ tǝŋɑ ɩ wɑɑlɩ tɔ. \v 6 Ɩ tɑmsǝnɑ Tɑcɑɑ kɛ ḿpʋ́ɣʋ́, ɩ tɑ hɛlɩ. Nɑ ɩ́ tǝŋǝɣɩ kiiŋ wei Ɩsɔ kɑ tʋwɑ Moisi tɔ. \v 7 Ɩsɔ kɑ wɛ ɩ wɑɑlɩ kɛ́, nɑ ɩ́ wɑɑkɩ ɩ kʋlɑpǝm tǝnɑ tɑɑ. Ɩ kʋlɑ Asilii nyǝ́mɑ tɔɔ, nɑ ɩ́ fiti pɑ niŋ tɑɑ. \v 8 Pǝlɛ pǝ pɑɑsi, nɑ ɩ́ tɔɣɔnɩ Filiisi nyǝ́mɑ, nɑ ɩ́ tɑnɑ-wɛɣɛ Kɑsɑ tɛtʋ tɑɑ, nɑ ɩ́ lɛɛkɩ pɑ koloosi ɑcɑlɛɛ nɑ pɑ tǝfeŋlenɑɑ. \s1 Sɑmɑlii ɩcɑtɛ lɛɛkʋɣʋ tɔm \p \v 9 Yutɑ wulɑʋ Ɩsekiyɑsɩ kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ liɣiti nyǝŋkɑ, nɑ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Osee kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́, Asilii wulɑʋ Sɑlǝmɑnɑsɑɑ kɔmɑ, nɑ ɩ́ nyɑlɑ Sɑmɑlii ɩcɑtɛ. \v 10 Pɩɩsɩ tooso sikɑɑ, ɩlɛnɑ ɩ́ lɛɛkɩ ɩcɑtɛ ńtɛ́. Ɩsekiyɑsɩ kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ nɑɑtoso nyǝŋkɑ tɑɑ kɛlɛ. Pǝyele Osee kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ pɔɣɔlɑɣɑfɛɩ nɑɑnʋwɑ tɑɑ kɛlɛ. \v 11 Ɩlɛnɑ Asilii wulɑʋ ponɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɛ ɩ tɛ, nɑ ɩ́ sɩɩ-wɛɣɛ Hɑlɑ, nɑ Kosɑŋ hɔɣɔlǝŋ tɑɑ kɛ́ pɔɣɔ Hɑpɔɔ nɔɣɔ, nɑ Metii ɑcɑlɛɛ tɑɑ. \v 12 Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ mɛ ɩ́ kisɑ nti mǝ Ɩsɔ Tɑcɑɑ mɑ́ mɑ tʋ-mɛ tɔ, nɑ ɩ́ wɑkǝlɩ mɑ nɑ-mɛ tɑ nɔɣɔ pɛɛlʋɣʋ, nɑ ɩ́ kisi kiiŋ wei mɑɑ cɛlɑ Moisi kɛ tɔkʋɣʋ tɔ. Pǝ tɔɔ kɛ́ mɑ yelɑɑ nɑ pǝ tǝnɑ ɩsǝntɔ pǝ́ mɑɣɑnɑ-mɛ. \s1 Asilii nyǝ́mɑ wɑtʋɣʋ kɛ Yosɑlɛm \r (Ɩsɑyii 36:1; Kʋtɔɔsʋtʋ II 32:1) \p \v 13 Ɩsekiyɑsɩ kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ nɑɑnʋwɑ nɑ liɣiti nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́ Asilii wulɑʋ Senɑkelipi kɔmɑ, nɑ ɩ́ yoonɑ Yutɑ koloosi ɑcɑlɛɛ tǝnɑ, nɑ ɩ́ lɛɛkɩ-yɛ. \p \v 14 Ntɛnɑ Ɩsekiyɑsɩ tiili nɑ pɑ́ heeli Asilii wulɑʋ kɛ Lɑkisi sɩ: Mɑ tɔm sǝpǝnɑ-ŋ, tɑɑ yoonɑ-m, ye n cɑɑ mɑɑ fɛlɩ-ŋ. \p Ɩlɛnɑ Asilii wulɑʋ sɩ Ɩsekiyɑsɩ ɩ́ fɛlɩ-ɩ liɣitee nyǝɣǝtʋ kiloonɑɑ iyisi pɔɣɔlɑɣɑfɛɩ nɑɑnʋwɑ (9000) nɑ wʋlɑ kiloonɑɑ kɛ nɑsǝnɑɑsɑ nɑ nɩɩnʋwɑ (900). \v 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsekiyɑsɩ kuu Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nɑ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ kpɑncooŋ tǝnɑ. \v 16 Hɑlǝnɑ ɩ́ kɔɔlɩ wʋlɑnɑɑ mpɑ pɑɑ lɑpǝnɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nɔnɔɔsɩ kɛ cɑŋǝm tɔ, nɑ ɩ́ cɛlɑ pǝ tǝnɑɣɑ Asilii wulɑʋ. \s1 Asilii yoolɑɑ nyʋɣʋ tʋ fɑɑci \r (Ɩsɑyii 36:2-22; Kʋtɔɔsʋtʋ II 32:9-16) \p \v 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ Asilii wulɑʋ kʋsɑ Lɑkisi kɛ yoolɑɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ sɔsɔ, nɑ yoou wontu pɑɑsǝnlʋ, nɑ yoolɑɑ pɑɑsǝnlʋ, nɑ yoolɑɑ kpekǝle sɔsɔɔlɛ nɑ ɩ́ tili-wɛɣɛ Yutɑ wulɑʋ Ɩsekiyɑsɩ kiŋ kɛ Yosɑlɛm. Pɑ tɑlɑɑ, ɩlɛnɑ pɑ́ sǝŋ lɩɩlɛ lɔɔʋ ɩsɔtɑɑ nyǝŋkʋ kiŋ kɛ cɔtǝlɑɑ tɑɑlɛ hɑpǝlɛ tɔɔ, \v 18 nɑ pɑ́ pɔɔsɩ sɩ: Tǝ cɑɑ tǝ nɑ́ wulɑʋ. Ɩlɛnɑ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ nyʋɣʋ tʋ Hilikiyɑ pǝyɑlʋ Ɩliyɑkim, lɩɩ pɑ sǝŋʋɣʋ, nɑ ɩ wɑɑlɩ kɛ́ tɑkǝlɑsɩ ŋmɑɑlʋ Sepǝnɑ, nɑ wulɑʋ tɔm yɔɣɔtʋlʋ Asɑfɩ pǝyɑlʋ Yowɑ. \v 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ Asilii yoolɑɑ nyʋɣʋ tʋ tɔmɑ sɩ: Ɩ́ heeli Ɩsekiyɑsɩ sɩ Asilii wulɑʋ sɔsɔ pɔɔsǝɣɩ-ɩ sɩ: Pepeɣe n lɑkɩ nɑ ń tɑɑkɩ? \v 20 Aweɣe ń tɑɑkɩ nɑ ń kʋlǝɣɩ mɑ tɔɔ? N tɑ nyɩ sɩ kokoole ɩɩ tʋlǝɣɩ tɔnʋɣʋ? \v 21 Icipiti wulɑʋ kɛ ń tɛɛlǝɣɩ yɑɑ? Ɩ́lɛ́ ɩ wɛ kɛ́ ɩsɩɩ kpɑtɛ yɑɑkʋɣʋ, nɑ pɑɑ wei ɩ́ kpɑwɑ pǝ hɛɛ-ɩ tɔ. \p \v 22 Pɑɑ pɩɩ lɑ ɩsǝnɑ, n kɑ́ cɔ-m kɛ́ sɩ mǝ Ɩsɔ Tɑcɑɑ kɛ n lɑkɩ nɑ ń tɑɑkɩ. Pǝyele Ɩsekiyɑsɩ kʋlʋm nyɑ́ n wɑkǝlǝnɑ tǝkɔtǝlɛnɑɑ, nɑ tǝlɑɑlɛnɑɑ, nɑ ń heeli Yutɑ yǝlɑɑ sɩ Yosɑlɛm kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ tɔɔ tike kɛ pɑ́ sɛɛ-ɩ. \p \v 23 Pǝ tɔɔ tɔ, nyɑ́ nɑ mɑ cɑɑ Asilii wulɑʋ ɩ́ sɩɩ nɔɔsɩ. Ye n kɑ́ hiki kpɑɣɑnǝŋ cɑɣɑlɑɑ, ɩlɛ mɑ hɑ-ŋ kpɑɣɑnǝŋ iyisi nɑɑlɛ (2000). \v 24 Icipiti nyǝ́mɑ kɛ n tɛɛlǝɣɩ sɩ pɛlɛ pɑɑ hɑ-ŋ kpɑɣɑnǝŋ nɑ kɛɛkɛnɑɑ. Pǝyele n kɑɑ pǝsɩ mɑ cɑɑ yoolɑɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ tɑɑ sǝkpelu mɑɣɑmɑɣɑ. \v 25 Pǝlɛ pǝ pɑɑsi Asilii wulɑʋ tɑ kɔntɑ cǝnɛ, nɑ ɩ́ yoonɑ tɛtʋ tǝnɛ nɑ ɩ́ wɑkǝlɩ-tɩ nɑ pǝ́ tɑ́ kɛ́ Tɑcɑɑ luɣu nyǝntʋ. Hɑlɩ Ɩsɔ mɑɣɑmɑɣɑ tɩɩ hɑnɑ-ɩ pǝ mpɑɑʋ. \p \v 26 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩliyɑkim, nɑ Sepǝnɑ, nɑ Yowɑ pɑ cɛpɑ Asilii yoolɑɑ pɑɑsǝnlʋ nɔɣɔ tɔɔ sɩ: Tɑɑ yɔɣɔtǝnɑ-tʋɣʋ Hepǝlɑ tɔm. Yɔɣɔtǝnɑ-tʋɣʋ Alɑɑmee tɔm, nɑ ɩcɑtɛ koluŋɑ tɔɔ yǝlɑɑ ɩ́ tɑɑ nɩɩ. \p \v 27 Ntɛnɑ yoolɑɑ pɑɑsǝnlʋ pɔɔsɩ sɩ: N nyǝmɑ́ sɩ mǝ nɑ mǝ wulɑʋ Ɩsekiyɑsɩ mǝ tike mǝ tɔɔ kɛ́ mɑ cɑɑ yɔɣɔtǝɣɩ tɔm tǝnɛ? Amɑ nɑ mpɑ pɑ wɛ koluŋɑ tɔɔ, nɑ mǝ nɑ-wɛ ɩ́ kɑ́ tɛ nɑ ɩ́ tɔɣɔ mǝ pʋntʋ, nɑ ɩ́ nyɔɔ mǝ hǝm tɔɣɔ. \p \v 28 Ɩlɛnɑ yoolɑɑ pɑɑsǝnlʋ nɑ́ɑ́ kpǝtǝnɑ yǝlɑɑ nɑ ɩ́ yɔɣɔtǝnɑ Hepǝlɑ tɔm tɑɑ sɩ: Ɩ́ ke ŋkpɑŋŋ nɑ ɩ́ nɩɩ yoo. Asilii wulɑʋ sɔsɔ yɔɣɔtɑɑ sɩ: \v 29 Ɩ́ tɑɑ yele nɑ Ɩsekiyɑsɩ tʋsɩ-mɛ yoo. Ɩ kɑɑ pǝsɩ nɑ ɩ́ lǝsɩ-mɛɣɛ mɑ niŋ tɑɑ. \v 30 Tɑcɑɑ kɛ ɩ́ tɛɛlǝɣɩ sɩ ɩ kɑ́ lɑ nɑ mɑ́ tɑɑ pǝsɩ mǝ ɩcɑtɛ, ɩlɛ mɩɩ tɑɑ nɩɩ. \v 31 Ɩ́ tɑɑ nɩɩnɑ Ɩsekiyɑsɩ yoo. Amɑ ɩ́ nɩɩ Asilii wulɑʋ nyǝntʋ, nɑ ɩ́ pɛtɩ-ɩ mǝ tɩ. Ɩlɛ pɑɑ wei ɩ kɑ́ tɔɣɔ ɩ lɛsɛŋ nɑ ɩ fikinɑɑ tɑwɑ. Nɑ ɩ́ nyɔɔ ɩ lɔkɔ lʋm. \v 32 Hɑlɩ ɩ kɑ́ tɛ nɑ ɩ́ kɔɔ nɑ ɩ́ kpɑɣɑ-mɛ, nɑ ɩ́ ponɑ-mɛɣɛ mǝ tɛtʋ kʋpɑntʋ tǝnɛ tǝ nǝɣǝsǝlɛ tɑɑ. Tǝnɑɣɑ tɔɣɔnɑɣɑ nɑ sʋlʋm nɑ nim nɑ tɩɩŋ pǝ wɛ sɔsɔm. Ɩlɛ ɩ́ kɑɑ sɩ cǝnɛɣɛ yem. Mpʋ tɔ, ɩ́ tɑɑ nɩɩnɑ Ɩsekiyɑsɩ kɛ timpi ɩ tɔŋʋɣʋ sɩ Tɑcɑɑ kɑ́ wɑɑsɩ-mɛ tɔ, ɩ tʋsǝɣɩ-mɛɣɛ. \v 33 Ɩcɑtɛ nɑtǝlɩ tǝ tʋɣʋ tɑ pǝsɩ nɑ kʋ́ wɑɑsɩ kʋ yǝlɑɑ kɛ ɩ niŋ tɑɑ. \v 34 Hɑmɑtɩ, nɑ Aɑpɑ, nɑ Sefɑfɑyim, nɑ Henɑ, nɑ Afɑ pɑ tɩɩŋ wɑɑsɑ-wɛɣɛ we? Awe pǝsɑɑ nɑ ɩ́ tɑŋ-tʋɣʋ Sɑmɑlii tǝlɛɛkǝlɛ? \v 35 Tɩɩŋ ɩnɩ ɩ tǝnɑ ɩ tɑɑ nɑkʋlɩ kʋ tɑ kpɑ ɩ niŋ kɛ kʋ tɛtʋ tɔɔ. Ɩlɛ ɩsǝnɑɣɑ Tɑcɑɑ kɑ́ pǝsɩ nɑ ɩ́ tɑŋɩ-ɩ sɩ ɩ́ tɑɑ lɛɛkɩ Yosɑlɛm? \p \v 36 Pɑ tǝnɑ mpɑ pɑɑ wɛ tǝnɑ tɔ pɑ tɑɑ nɔɣɔlʋ tɑ cɔ pɑɑ fǝŋ. Ɩsɩɩ wulɑʋ Ɩsekiyɑsɩ kɑ heeluɣu-wɛ tɔ. \v 37 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩliyɑkim, nɑ Sepǝnɑ, nɑ Yowɑ pɑ cǝlɑ pɑ wontu nɑ lɑŋwɑkǝllɛ. Ɩlɛnɑ pɑ́ polo wulɑʋ kiŋ nɑ pɑ́ kɛɛsɩ-ɩ pǝ tǝnɑ mpi Asilii yoolɑɑ pɑɑsǝnlʋ yɔɣɔtɑɑ tɔ. \c 19 \s1 Wulɑʋ tilɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ kiŋ \r (Ɩsɑyii 37:1-7) \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ wɑɑtʋ wei Ɩsekiyɑsɩ nɩɩ tɔm ntɩ, ɩlɛnɑ ɩ́ cǝlɩ ɩ wontu tɔtɔ nɑ lɑŋwɑkǝllɛ. Nɑ ɩ́ suu lǝyɑɣɑ nyǝntʋ, ɩsɩɩ fɔlǝtɔnɑɑ tɑkɑ, nɑ ɩ́ polo Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ. \v 2 Tǝnɑɣɑ ɩ kʋsɑ Ɩliyɑkim, nɑ Sepǝnɑ, nɑ kɔtǝlɑɑ tɑɑ sɔsɑɑ sɩ pɑ́ polo Amɔtɩ pǝyɑlʋ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Ɩsɑyii tɛ, nɑ pɑ lǝyɑɣɑ wontu kɛ mpʋ. \v 3 Nɑ pɑ́ heeli-ɩ sɩ: Wulɑʋ Ɩsekiyɑsɩ kʋsǝnɑ-tʋ sɩ tǝ́ kɔɔ sɩ, sɑŋɑ pǝ hɔmɑ ɩnɩ ɩ ŋkpɑŋʋɣʋ, nɑ tɑ lɑŋɑ wɑkǝlɩ tǝtɔɣɔtɔɣɔ. Tǝ wɛɛ kɛ ɩsɩɩ lʋlʋɣʋ tɑkʋɣʋ ɑlɑɑ sɩ pɑ lʋlɩ, ɩlɛ tomɑ fɛɩ sɩ pɑ lʋlʋnɑ pɑ piyɑ tɔ. \v 4 Asilii wulɑʋ kʋsǝnɑ ntɛɣɛ ɩ yoolɑɑ pɑɑsǝnlʋ sɩ ɩ́ kɔɔ nɑ ɩ́ tʋʋ Ɩsɔ weesuɣu tʋ. Hɑɩ, ye Tɑcɑɑ, nyɑ́ Ɩsɔ kɑ́ nɩɩ ɩ kʋtʋɣʋ ŋkʋ, nɑ ɩ́ hɔ ɩ ŋkpɑŋʋɣʋ. Nyɑɑ sǝlǝmɩ-ɩ ɩ yǝlɑɑ mpɑ pɑ kɑɑsɑɑ tɔ pɑ tɔɔ. \p \v 5 Wɑɑtʋ wei Ɩsekiyɑsɩ tillɑɑ heelɑ Ɩsɑyii kɛ mpʋ, \v 6 ɩlɛnɑ Ɩsɑyii cɔ-wɛ sɩ: Ɩ́ polo nɑ ɩ́ heeli mǝ cɑɑ sɩ, Tɑcɑɑ yɔɣɔtɑɑ sɩ nyɑ́ lɑŋlɛ ɩ tɑɑ ŋmɑɑnɑ kʋtʋɣʋ ŋku Asilii wulɑʋ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ tʋʋ-m tɔ. \v 7 Mɑɑ yele nɑ pɑ́ yɑɑ-ɩ nɑ tɔm nɑtǝlɩ, nɑ ɩ́ kpe. Ɩlɛnɑ nɔɣɔlʋ kʋ-ɩ. \s1 Senɑkelipi nyɑɑsʋɣʋ lɛmpɩ \r (Ɩsɑyii 37:8-13; Kʋtɔɔsʋtʋ II 32:17) \p \v 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ Asilii yoolɑɑ pɑɑsǝnlʋ nɩɩwɑ sɩ ɩ cɑɑ kʋlɑ Lɑkisi nɑ ɩ́ polo ɩ́ nyɑlɑ Lipinɑ. Ɩlɛnɑ ɩ́ polo ɩ kiŋ kɛ tǝnɑ. \v 9 Tǝnɑɣɑ pɑ heelɑ Asilii wulɑʋ sɩ Ɩtiyopii wulɑʋ Tilɑkɑ polɑ-ɩ yoonɑʋ. Ntɛnɑ Asilii wulɑʋ tilinɑ Ɩsekiyɑsɩ kɛ lɛɛtǝlɩ sɩ pɑ́ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: \v 10 N tɑɑkɩ Ɩsɔ sɩ ɩ kɑ́ kɑɣɑtɩ-m Yosɑlɛm tǝlɛɛkǝlɛ yɑɑ? N kɑ́ tʋsɩ nyɑ́ tɩ yoo. \v 11 Anɩ n nɩɩwɑ teu kɛ ɩsǝnɑ mɑ kpiisɑ tɛtʋnɑɑ tɔ. Ɩlɛnɑ ń hʋʋkɩ sɩ n kɑ́ tʋlɩ-tɩ? \v 12 Awulɑɑ mpɑ pɑ kɑɑsɑ-m tɔ, wɑɑtʋ wei pɛlɛ pɑ kʋkɑɣɑ Kosɑŋ, nɑ Hɑlɑŋ, nɑ Lesɛfɩ, nɑ Ɩteni nyǝ́mɑ ɩcɑtɛ sɔsɔɔlɛ Telɑsɑɑ tɔ, mpɛ ɩnɩ pɑ tɩɩŋ tɑ pǝsɩ nɑ ɩ́ kenti pɑ ɑcɑlɛɛ. \v 13 Tɔɔsɩ mpi pǝ mɑɣɑnɑ Hɑmɑtɩ, nɑ Aɑpɑtɩ, nɑ Lɑyii, nɑ Sefɑfɑyim, nɑ Henɑ, nɑ Afɑ ɑwulɑɑ tɔ. \s1 Ɩsekiyɑsɩ Ɩsɔ sǝlǝmʋɣʋ \r (Ɩsɑyii 37:14-20) \p \v 14 Wɑɑtʋ wei Ɩsekiyɑsɩ tɛmɑ Asilii wulɑʋ lɛɛtǝlɩ ɩnǝɣɩ kɑlʋɣʋ, ɩlɛnɑ ɩ́ ponɑ-ɩ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ, nɑ ɩ́ hʋlɩ-ɩ Tɑcɑɑ. \v 15 Ɩlɛnɑ ɩ́ sǝlǝmɩ Ɩsɔ sɩ: Hɑɩ, Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ Tɑcɑɑ, wei nyɑ́ n cɑɣɑ ɩsɔtɑɑ tɑŋlɑɑ kɛ kpɑɣɑnʋ tɔ, nyɑ́ tike ntɛ́ Ɩsɔ kɛ́ ɑntulinyɑ tǝnɑ tɑɑ. Nyɑ́ lɑpǝnɑ ɩsɔtɑɑ nɑ ɑtɛ. \v 16 Hɑɩ, Tɑcɑɑ, ke ŋkpɑŋŋ nɑ ń nɩɩ nɑ ń pɑɑsǝnɑ kʋtʋɣʋ ŋku Senɑkelipi tillɑɑ tʋʋ weesuɣu tʋ nyɑ́ tɔ. \v 17 Tɑmpɑnɑ Asilii ɑwulɑɑ kʋwɑ piitim lɛmpɩ, nɑ pɑ́ kpiisi pɑ tɛtʋ tǝnɑ, \v 18 nɑ pɑ́ wɔ pɑ tɩɩŋ kɛ kɔkɔ. Mpi tɔ, tɑɑsɩ yɑɑ pɛɛ kɛ yǝlɑɑ kɑ sɑɑkɑ kʋsɑɑkʋ pǝ tɑɣɑ Ɩsɔ nyɑ́. \v 19 Ɩlɛ hɑɩ, Tɑcɑɑ, tɑ Ɩsɔ wɑɑsɩ-tʋɣʋ Senɑkelipi niŋ tɑɑ. Ɩlɛnɑ ɑntulinyɑ ɑwulɑɑ tǝnɑ nyɩ sɩ nyɑ́ tike ntɛ́ Ɩsɔ. \s1 Ɩsɑyii tɛlǝsǝɣɩ wulɑʋ kɛ Tɑcɑɑ tɔm \r (Ɩsɑyii 37:21-35) \p \v 20 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɑyii polɑɑ nɑ ɩ́ tɛlǝsɩ Ɩsekiyɑsɩ sɩ: Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ Tɑcɑɑ sɩ, mɑ nɩɩwɑ sǝlǝmʋɣʋ ŋku n sǝlǝmɑ-m Asilii wulɑʋ Senɑkelipi tɔm tɑɑ tɔ. \v 21 Ɩlɛ tʋ ŋkpɑŋŋ nɑ ń nɩɩ: \q1 Yosɑlɛm ɩcɑtɛ kpɛɛnɑ-ŋ kɛ́, \q1 nɑ tǝ́ pɑɑkǝnɑ-ŋ. \q1 \v 22 Hɑlɩ Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ Nɑŋŋtʋ mɑɣɑlɛ \q1 n kpesinɑɑ, nɑ n tʋʋ \q1 nɑ n toosi ɩsɛ nɑ? \q1 \v 23 N tilɑ tillɑɑ \q1 nɑ pɑ́ tʋʋ Tɑcɑɑ mɑ́. \q1 Hɑlɩ n tɔ sɩ nyɑ́ yoou kɛɛkɛnɑɑ \q1 tuutuumɑ tɔɔ kɛ́ n kpɑwɑ Lipɑŋ pʋɣʋ, \q1 nɑ ń sɛtɩ Lipɑŋ tɩɩŋ sɔsɔɔŋ kʋpɑŋ. \q1 Aɑɩyee sɩ, n kɑ́ kpɑ comcom nɔɣɔ tɑɑ \q1 kɛ hɔtʋɣʋ kʋpɑŋkʋ tɑɑ. \q1 \v 24 Nyɑ́ sɩ n hulɑ lɔkɔ, pǝ́cɔ́ n nyɔɔ lɛlɑɑ lʋm. \q1 Nyɑ́ yoolɑɑ kɑ́ fɛlɩ Icipiti tɛtʋ tɔɔ kɛ́ \q1 nɔɔhɛɛ nɑ pɑ pusi nyɔɔ. \q1 \v 25 Senɑkelipi, n tɑ nyɩ tɑɑ sɩ \q1 mɑ́ lɑpǝnɑ yɑɑsinɑɑ pɑnɛ nɑ mɑ́ sɩɩ too lɔŋ. \q1 Ɩlɛnɑ mɑ́ tǝŋǝɣɩ nɑ mɑ́ lɑkɩ nɔɔnɔɔ. \q1 Mɑ́ tʋnɑ-ŋ sɩ ń lɑ nɑ koloosi ɑcɑlɛɛ pǝsɩ ncɑɑ. \q1 \v 26 Sɔɣɔntʋ pɩɩ ɑ tɑɑ yǝlɑɑ, \q1 nɑ pɑ́ pǝsɩ ɩsɩɩ ŋkpɑlǝtitilee nyǝ́mɑ. \q1 Pɑ nǝɣǝsǝnɑ kɛ́ ɩsɩɩ tɑwɑ nyɩɩtʋ, \q1 ɩsɩɩ tɛtɛkɑ tɑɑ nyɩɩtʋ kʋlɛkǝlɛkǝtʋ. \q1 Yɑɑ kutuluŋ tɔɔ nyɩɩtʋ nti tǝ wʋlǝɣɩ \q1 nɑ tǝ́ tɑ tɛntɑ nyɔʋ tɔ. \b \q1 \v 27 Ɩlɛ mɑ nyǝmɑ-ŋ kɛ́ tǝyelele. \q1 Ye n cɑɣɑɑ, yɑɑ n lɩɩkɩ, yɑɑ n sʋʋkɩ, mɑ nyǝmɑ́. \q1 Ye n mʋ-m nɑ pɑ́ɑ́nɑ́ mɑ nyǝmɑɣɑ. \q1 \v 28 N tɩɩ mʋ-m nɑ pɑ́ɑ́nɑ́ ntɔ, \q1 nɑ ń lɑkɩ-m nɑ kɑlɑmpɑɑnɩ. \q1 Pǝ tɔɔ kɛ́ mɑɑ ŋmɑkǝlɩ-ŋ ɩsɩɩ \q1 pɑ tʋkʋɣʋ wontuɣu mɩɩnɑ tɛɛ kɛ́ \q1 kukuule, yɑɑ kpɑɣɑnʋkpɑsɩ tɔ. \q1 Mpɑɑʋ ŋku n tǝŋɑɑ nɑ n kɔɔ tɔɣɔ \q1 mɑɑ kpeenɑnɑ-ŋ. \p \v 29 Ɩsekiyɑsɩ, mɑɑ heeli nyɑɣɑ mpi mɑɑ lɑ tɔ. Tɔɣɔnɑɣɑ pee ɑlɛɛlɑ kɛ ɩ́ kɑ́ tɔɣɔ pǝntɔ nɑ pǝnte. Amɑ pǝnɑɣɑ tooso nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́ ɩ́ kɑ́ pǝsɩ nɑ ɩ́ tuu tɔɣɔnɑɣɑ nɑ ɩ́ kʋ́-kɛ́. Nɑ ɩ́ hɑlɑ mǝ lɛsɛŋnɑɑ, nɑ ɩ́ kooli-wɛ. \v 30 Pɩɩ kɑɑsɩ mpɑ nɑ pɑ ɩsɛ kɛ Yutɑ tɑɑ tɔ, pɛlɛ pɑɑ wɛɛ kɛ́ ɩsɩɩ tʋɣʋ kɑŋʋɣʋ kʋ lilɑ kɛ tɛtʋ tɑɑ nɑ kʋ́ lʋlǝɣɩ teu tɔ. \v 31 Pɔpɔtʋ fɛɩ leleŋ, pɩɩ kɑɑsɩ Yosɑlɛm tɑɑ kɛ́ ɩsɛ nyǝ́mɑ. \p Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɑyii tɑsɑɑ sɩ: Ɩsǝnɑ Tɑcɑɑ kɑ́ lɑnɑ ɩ sɔɔlʋɣʋ sɔsɔɔŋkʋ tɔɣɔlɛ. \v 32 Tɑcɑɑ sɩ, Asilii wulɑʋ kɑɑ pǝsɩ nɑ ɩ́ lo hɑpǝlɛ, nɑ ɩ́ sǝŋ tǝ tɔɔ nɑ ɩ́ kenti ɩ kpɑlʋɣʋ, nɑ ɩ́ tɔ́ nyǝ́mɑ́ kɛ ɩcɑtɛ tɑɑ, nɑ ɩ́ sʋʋ tǝ tɑɑ. \v 33 Tɑcɑɑ mɑ́, mɑ yɔɣɔtǝɣǝnɑ sɩ ye ɩ tǝŋɑ mpɑɑʋ ŋku nɑ ɩ kɔɔ cǝnɛ, ŋkʋɣʋ ɩ kɑ tǝŋ nɑ ɩ́ kpe, ɩ kɑɑ sʋʋ cǝnɛ. \v 34 Mɑɑ kenti Yosɑlɛm tɔɔ, nɑ mɑ́ wɑɑsɩ-ɩ mɑ tǝmlɛ tʋ Tɑfiiti tɔɔ, nɑ pǝ́ kʋsɩ mɑ nyʋɣʋ. \s1 Asilii yoolɑɑ sewɑ, Senɑkelipi sǝm \r (Ɩsɑyii 37:36-38; Kʋtɔɔsʋtʋ II 32:21-22) \p \v 35 Ahoo yuwɑ, ɩlɛnɑ Ɩsɔ ɩsɔtɑɑ tillu tii Asilii yoolɑɑ tǝsikile, nɑ ɩ́ kʋ́ yoolɑɑ iyisi nɩɩnʋwɑ nɑ nɩɩnɑɑsɑ nɑ kɑkpɑsɩ (185000). Tɛʋ femɑ, ɩlɛnɑ ɩsɛ nyǝ́mɑ mɑɣɑnɑ sǝtɑɑ sɛlǝtɑɑ. \v 36 Ḿpʋ́ɣʋ́ Senɑkelipi kpɛsɑ tǝsikile, nɑ ɩ́ polo ɩcɑtɛ sɔsɔɔlɛ Ninifi tɑɑ, nɑ ɩ́ cɑɣɑ tǝnɑ. \v 37 Ɩlɛnɑ kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ, ɩ́ sʋʋ ɩ tʋɣʋ Nisǝlɔkɩ kutuluɣu tɑɑ kɛ lɑɑtʋ, nɑ ɩ pǝyɑlɑɑ tɑɑ nɑɑlɛ, Atǝlɑmelɛkɩ nɑ Sɑlǝsɛɛ pɑ kʋ-ɩ. Ɩlɛnɑ pɑ́ se nɑ pɑ polo Alɑlɑɑ tɛtʋ tɑɑ. Ɩlɛnɑ ɩ piyɑ tɑɑ lɛŋkɑ Asɑhɑtɔŋ lɛɛtɩ ɩ lonte. \c 20 \s1 Ɩsekiyɑsɩ wʋsɑsɩ nɑ ɩ wɑɑʋ \r (Ɩsɑyii 38:1-8; Kʋtɔɔsʋtʋ II 32:24) \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋtɔŋ sɔsɔɔʋ nɑkʋlɩ kʋ kpɑ Ɩsekiyɑsɩ kɛ wɑɑtʋ nɔɣɔlʋ. Ɩlɛnɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Ɩsɑyii polo ɩ wiiluɣu nɑ ɩ́ heeli-ɩ sɩ: Tɑcɑɑ yɔɣɔtɑɑ sɩ, n kɑɑ kʋlɩ. Ɩlɛ tɑɣɑnɩ nyɑ́ tɩ. \p \v 2 Ntɛnɑ Ɩsekiyɑsɩ kɛɛsɩ ɩsɛ nɑ koloŋɑ tɔɔ nɑ ɩ́ sǝlǝmɩ Ɩsɔ sɩ: \v 3 Hɑɩ, Tɑcɑɑ, tɔɔsɩ sɩ mɑ tɔmɑ nyɑ́ ɩsɛntɑɑ kɛ́ nɑ lotu kʋlʋmtʋ. Nɑ mɑ́ lɑkɩ tɑm kɛ́ mpi pǝ wɛ-ŋ teu tɔ. \p Ɩlɛnɑ Ɩsekiyɑsɩ tʋlɩ nɔɣɔ nɑ ɩ́ wii tǝkpoo. \v 4 Ɩsɑyii kʋlɑ wulɑʋ kiŋ ɩsɩɩ ɩ kɑ́ lɩɩ tɑɣɑ tɔɔ, ɩlɛnɑ Tɑcɑɑ tɔmɩ-ɩ sɩ: \v 5 Mǝlɩ mɑ yǝlɑɑ wulɑʋ Ɩsekiyɑsɩ kiŋ nɑ ń heeli-ɩ sɩ: Nyɑ́ cɔsɔ Tɑfiiti Ɩsɔ Tɑcɑɑ mɑ́ mɑ nɩɩwɑ nyɑ́ kʋsǝlǝmʋtʋ, nɑ mɑ́ nɑ́ nyɑ́ ɩsǝlʋm. Pǝ tɔɔ tɔ, celeŋkufe mɑɑ wɑɑ-ŋ, nɑ hɑlɩ ń tɑsɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ kɛ́ pote. \v 6 Mɑɑ sɔɔsɩ-ŋ pɩɩsɩ nɑɑnʋwɑ nɑ kɑkpɑsɩ, nɑ mɑ́ fiti nyɑ́ nɑ Yosɑlɛm nyǝ́mɑ kɛ Asilii nyǝ́mɑ niŋ tɑɑ. Nɑ mɑ́ kenti ɩcɑtɛ tǝnɛɣɛ mɑ tǝmlɛ tʋ Tɑfiiti tɔɔ, nɑ pǝ́ kʋsɩ mɑ nyʋɣʋ. \p \v 7 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɑyii nɑŋɑ fiki pee, nɑ ɩ́ tɑɑ wulɑʋ timpi wɩɩkɩ-ɩ tɔ nɑ pǝ́ wɑɑ-ɩ. \p \v 8 Ntɛnɑ wulɑʋ pɔɔsɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ sɩ: Pepeɣe Tɑcɑɑ kɑ́ hʋlɩ-m, nɑ mɑ́ nyǝnɑ sɩ celeŋkufe pɩɩ wɑɑ-m, nɑ mɑ́ polo Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ? \p \v 9 Ɩsɑyii sɩ: Tɑcɑɑ kɑ́ lɑ pʋlʋ, nɑ ɩ́ hʋlǝnɑ-ŋ sɩ, ɩ kɑ́ lɑ nti ɩ sɩɩwɑ tɔ. Ɩlɛ n cɑɑ sɩ ɩsotom wɑɑci ɩ́ polo tǝkpɑlɛ ɩsɛntɑɑ, yɑɑ pǝ́ mǝlɩ wɑɑlɩ? \v 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsekiyɑsɩ sɩ: Ɩsotom pote kɛ ɩsɛntɑɑ fɛɩ kɑtɛ. Mɑ cɑɑ kɛ́ sɩ pǝ́ mǝlɩ wɑɑlɩ. \p \v 11 Ntɛnɑ Ɩsɑyii sǝlǝmɩ Tɑcɑɑ nɑ ɩ́ mǝlǝnɑ ɩsotom nɑ wɑɑlɩ wɑɑlɩ kɛ tǝkpɑlɛ kumlee nɑɑnʋwɑ. \s1 Pɑpiloni wulɑʋ tillɑɑ kɔntɛ kɛ Ɩsekiyɑsɩ tɛ \r (Ɩsɑyii 39) \p \v 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ Pɑpiloni wulɑʋ Melotɑkɩ-Pɑlɑtɑŋ nɩɩwɑ Ɩsekiyɑsɩ wʋsɑsɩ. Ɩlɛnɑ ɩ́ tilinɑ ɩ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ kɛ kʋcɔɔʋ nɑ lɛɛtǝlɩ sɩ pɑ́ ponɑ-ɩ. \v 13 Nɑ Ɩsekiyɑsɩ mʋ-wɛ nɑ ɩ́ cɔɔnɑ-wɛɣɛ kutuluŋ wei ɩ tɑɑ pɑ sɩɩkɩ wontunɑɑ kʋpɑntʋ tɔ. Ɩsɩɩ liɣitee nyǝɣǝtʋ, nɑ wʋlɑ, nɑ tulɑɑlʋnɑɑ, nɑ sɔɔsʋŋ nimnɑɑ tɔ. Nɑ ɩ́ hʋ́lɩ́-wɛɣɛ ɩ yoou wontu tǝsɩɩlɛ, nɑ pǝ tǝnɑ mpi pǝ wɛ tǝnɑ tɔ. Ɩ tɑ ŋmɛsɩ-wɛɣɛ pʋlʋ. Pɑɑ ɩ kɑwulɑɣɑ tǝnɑ, yɑɑ ɩ tǝyɑɣɑ tɑɑ. \p \v 14 Pǝ wɑɑlɩ kɛ́ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Ɩsɑyii polɑɑ nɑ ɩ́ pɔɔsɩ Ɩsekiyɑsɩ sɩ: Leɣe yǝlɑɑ mpɛ pɑ lɩɩnɑɑ? Nɑ weɣe pɑ cɑɑkɩ? Ɩsekiyɑsɩ sɩ: Pɑ lɩɩnɑ hɑtoo Pɑpiloni kɛ́. \v 15 Ɩsɑyii sɩ: Pepeɣe pɑ nɑwɑ nyɑ́ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ tɑɑ? Ɩsekiyɑsɩ sɩ: Mɑ hʋlɑ-wɛɣɛ pǝ tǝnɑɣɑ. Mɑ tɑ ŋmɛsɩ-wɛɣɛ mɑ kpɑncoou. \p \v 16 Ntɛnɑ Ɩsɑyii sɩ: Tɑcɑɑ yɔɣɔtɑɑ sɩ: \v 17 Pǝ tǝnɑ mpi ɑwulɑɑ mpɑ pɑ lɑɑlɑ-ŋ tɔ, pɑ kɑɑsɑɑ nɑ ń mɑɣɑnɑ tɔ, kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ Pɑpiloni nyǝ́mɑ kɑ́ kɔɔ nɑ pɑ́ kuu-wɩ. Pǝ kɑɑ kɑɑsɩ-ŋ pʋlʋ. \v 18 Hɑlɩ pɑɑ kpɑ nyɑ́ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ nɑpǝlɩ, nɑ pɑ́ lɑ-wɛɣɛ yǝlɑɑ kɑtɑɑsɩ, nɑ pɑ́ tʋ-wɛɣɛ Pɑpiloni wulɑʋ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ tǝmlɛ tɑɑ. \p \v 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsekiyɑsɩ cɔwɑ sɩ: Mɑ sɑmɑ. \p Ɩlɛnɑ Ɩsekiyɑsɩ tɑsɑ sɩ: Ɩsɔ ɩ́ tɩɩ nyǝntɩ nɑ ɩ́ kenti tɑ́ tɔɔ, nɑ tǝ́ cɑɣɑnɑ hɛɛsʋɣʋ, hɑlǝnɑ mɑ sǝm te. \p \v 20 Pɑ kɛɛsɑ Ɩsekiyɑsɩ tɔm lɛntɩ kɛ Yutɑ ɑwulɑɑ tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ. Pɑɑ ɩ ɑpɑlʋtʋ tɔm, nɑ ɩsǝnɑ ɩ lɑpɑ lɩɩlɛ, nɑ ɩ́ huli lɔɔʋ nɑ ɩ́ kɔnɑ Yosɑlɛm ɩcɑtɛ tɑɑ kɛ́ lʋm tɔ. \v 21 Wɑɑtʋ wei ɩ sǝpɑ, ɩlɛnɑ ɩ pǝyɑlʋ Mɑnɑsee lɛɛtɩ ɩ lonte tɑɑ. \c 21 \s1 Yutɑ wulɑʋ Mɑnɑsee tɔm \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 33:1-10,18-20) \p \v 1 Mɑnɑsee lʋlʋɣʋ pɩɩsɩ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́ ɩ pǝsɑ Yutɑ wulɑʋ. Ɩlɛnɑ ɩ́ lɑ́ pɩɩsɩ nɩɩlɛ nɑ nɑɑnʋwɑ nɑ kɑkpɑsɩ kɛ Yosɑlɛm. Pɑ yɑɑkɑɣɑ ɩ too sɩ Hefisi-Pɑ. \v 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ Mɑnɑsee lɑpɑ mpi pǝ tɑ mɑɣɑ Tɑcɑɑ tɔ. Ɩ kɛɛnɑ piitimnɑɑ mpɑ Tɑcɑɑ tɔɣɔnɑɑ nɑ pǝ́ fɛɛ-wɛ tɔ, pɑ lɑkɑsɩ ɩsɑɣɑsɩ. \v 3 Hɑlɩ ɩ́ tɑɣɑnɩ ŋmɑʋ kɛ tǝkɔtǝlɛnɑɑ mpɑ ɩ cɑɑ Ɩsekiyɑsɩ nɑ́ɑ́ yɔkɑɑ tɔ. Ɩ́ ŋmɑ́ tʋɣʋ Pɑɑlɩ tǝlɑɑlɛnɑɑ, nɑ ɩ́ sɑɑkɩ tesikɑ kʋlɑlɑɑɣɑ, ɩsɩɩ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Akɑpɩ lɑpʋ tɔ, nɑ ɩ́ luŋiɣi ɩsɔtʋlʋŋɑsɩ. \v 4 Nɑ ɩ́ ŋmɑ́ tǝlɑɑlɛnɑɑ lɛmpɑ kɛ Yosɑlɛm Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nte Tɑcɑɑ kɑ tɔmɑ sɩ ɩnɩ ɩ kɑ́ cɑɣɑ tɔ tǝ tɑɑ. \v 5 Nɑ ɩ́ siki ɩsɔtʋlʋŋɑsɩ tǝlɑɑlɛnɑɑ kɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑsɩ nɑɑlɛ tɔɔ. \v 6 Hɑlǝnɑ ɩ́ lɑɑ ɩ pǝyɑlʋ kɛ tʋɣʋ, nɑ ɩ́ lɑ́ topotopo tǝmɑ ɑnɩ ɑ tǝnɑ, nɑ ɩ́ sʋsɩ kɔɣɔnɑmǝŋ. Mpi pǝ tɑ mɑɣɑ Tɑcɑɑ tɔɣɔ ɩ lɑkɑɣɑ tɑm. Ɩlɛnɑ pǝ kpɑ ɩlɛɣɛ pɑ́ɑ́nɑ́. \v 7 Nɑ ɩ́ sɑɑkɩ tʋɣʋ ɑlʋnyǝŋkʋ Aselɑ lɛɛsʋɣʋ nɑ ɩ́ sɩɩ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ. Pǝyele Tɑcɑɑ kɑ tɛmɑ Tɑfiiti nɑ ɩ pǝyɑlʋ Sɑlʋmɔŋ kɛ heeluɣu sɩ: Yosɑlɛm ɩcɑtɛ nte mɑ lǝsɑ Ɩsɛɣɛlɩ kpekɑ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ tɑɑ tɔ tǝ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ kɛ́ mɑɑ cɑɣɑ tɑm kɛ mɑ yǝlɑɑ hɛkʋ. \v 8 Ye Ɩsɛɣɛlɩ yǝlɑɑ tɔkǝɣɩ mɑ kʋsǝsɩɩtʋ, nɑ mɑ kiiŋ wei mɑ tǝmlɛ tʋ Moisi cɛlɑ-wɛ tɔ, mɑ kɑɑ yele nɑ pɑ́ tɔɣɔnɩ-wɛɣɛ tɛtʋ nti mɑ hɑ pɑ cɔsɔnɑɑ tɔ tǝ tɑɑ. \v 9 Amɑ Yutɑ nyǝ́mɑ kisɑ Tɑcɑɑ kɛ nɩɩnɑʋ. Hɑlɩ Mɑnɑsee nɑ́ yelɑɑ kɛ́ nɑ pɑ ɩsɑɣɑtʋ kǝlɩ, ɩsɩɩ piitimnɑɑ mpɑ Tɑcɑɑ kpiisɑɑ nɑ pǝ́ fɛɛ mpɛ tɔ. \p \v 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ heelɑ ɩ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ sɩ pɑ́ heeli Mɑnɑsee sɩ: \v 11 N lɑpɑ ɑcɑɑlǝtʋ. N tɔmɑ ɩsɑɣɑtʋ tɑɑ nɑ pǝ́ kǝlɩ lɔŋ Amolii nyǝ́mɑ. Hɑlǝnɑ ń tusi Yutɑ nyǝ́mɑ kɛ tɩɩŋ lɑɑʋ tɑɑ. \v 12 Pǝ tɔɔ kɛ́ mɑɣɑ Tɑcɑɑ Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ, mɑɑ kɔnɑ ɑlɑɑmɑli nɔɣɔlʋɣʋ Yosɑlɛm nɑ Yutɑ nyǝ́mɑ. Pɑɑ wei ɩ́ nɩɩ-tɩ pɩɩ sʋsɩ-ɩ wɑtʋ. \v 13 Mɑɑ hɔ Yosɑlɛm nyǝ́mɑ ŋkpɑŋʋɣʋ, ɩsɩɩ mɑ lɑpʋ Sɑmɑlii nɑ Akɑpɩ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ tɔ. Mɑɑ kpiisi ɩcɑtɛ yǝlɑɑ, ɩsɩɩ pɑ nyɑɑlʋɣʋ nyɑnɑɣɑ tǝcɛɩcɛɩ nɑ pɑ́ pɑ́ tɔ. \v 14 Mɑɑ lɔ yǝlɑɑ mpɑ pǝ kɑɑsɑɑ tɔ. Mɑɑ tʋ-wɛɣɛ kolontunɑɑ niŋ tɑɑ, nɑ pɛlɛ pɑ́ kuu pɑ nɑ pɑ wontu. \v 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ mɑɑ lɑ. Mpi tɔ, hɑtoo kʋyɑŋku mǝ cɔsɔnɑɑ lɩɩ Icipiti tɔ, hɑlǝnɑ sɑŋɑ, pɑ tɑ yele mpi pǝ fɛɩ teu tɔɣɔ lɑpʋ, nɑ mɑ pɑ́ɑ́nɑ́ kpɑɑsʋɣʋ. \p \v 16 Ḿpʋ́ɣʋ́ Mɑnɑsee lɑpɑ mpi pǝ tɑ mɑɣɑ Tɑcɑɑ tɔ, nɑ ɩ́ tusi Yutɑ nyǝ́mɑ kɛ lɑɑtʋ tɑɑ, nɑ mɑ yǝlɑɑ kʋpɑmɑ tuutuumɑ tɔtɔɣɔ ɩcɑtɛ tǝnɑ tɑɑ. \p \v 17 Pɑ kɛɛsɑ Mɑnɑsee tɔm lɛntɩ kɛ Yutɑ ɑwulɑɑ tɑkǝlɑsɩ tɑɑ. Pɑɑ ɩ kʋlɑpǝm nɑ ɩ tɩɩŋ lɑɑʋ tɔm. \v 18 Wɑɑtʋ wei Mɑnɑsee sǝpɑ, ɩlɛnɑ pɑ́ pimi-ɩ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ hɑlǝm mpi pɑ yɑɑ sɩ Wusɑ hɑlǝm tɔ pǝ tɑɑ, nɑ ɩ pǝyɑlʋ Amoŋ lɛɛtɩ ɩ lonte. \s1 Yutɑ wulɑʋ Amoŋ tɔm \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 33:21-25) \p \v 19 Amoŋ lʋlʋɣʋ pɩɩsɩ hiu nɑ nɑɑlɛ nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́ ɩ pǝsɑ Yutɑ wulɑʋ. Ɩlɛnɑ ɩ́ tɔɣɔ pɩɩsɩ nɑɑlɛɣɛ Yosɑlɛm. Ɩ too kɛlɛ Yopɑ tʋ Hɑlu pɛɛlɔ Mesuleme. \v 20 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ lɑpɑ mpi pǝ tɑ mɑɣɑ Tɑcɑɑ tɔ, ɩsɩɩ ɩ cɑɑ Mɑnɑsee. \v 21 Ɩ kɛɛnɑ-ɩ teitei kɛ́, nɑ ɩ́ lɑɑkɩ tɩɩŋ ɩsɩɩ ɩ́lɛ́ ɩ kɑ lɑpʋ tɔ. \v 22 Amoŋ lɔwɑ ɩ cɔsɔnɑɑ Ɩsɔ Tɑcɑɑ mɑɣɑ, ɩ tɑ tɔ ɩsɩɩ mɑ cɑɑkɩ tɔ. \p \v 23 Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ Amoŋ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ kʋlɑ ɩ tɔɔ, nɑ pɑ́ kʋ-ɩ ɩ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ tɑɑ. \v 24 Amɑ Yutɑ nyǝ́mɑ nɑ́ kʋ́ mpɑ pɑ kʋ-ɩ tɔ. Ɩlɛnɑ pɑ́ kpɑ ɩ pǝyɑlʋ Sosiyɑsɩ kɛ wulɑʋ. \p \v 25 Pɑ kɛɛsɑ Amoŋ tɔm lɛntɩ kɛ Yutɑ ɑwulɑɑ tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ. \v 26 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ pimɑ-ɩ ɩ pǝlɑɑʋ tɑɑ kɛ́ Wusɑ hɑlǝm tɑɑ. Nɑ ɩ pǝyɑlʋ Sosiyɑsɩ lɛɛtɩ ɩ lonte tɑɑ. \c 22 \s1 Yutɑ wulɑʋ Sosiyɑsɩ tɔm \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 34:1-2) \p \v 1 Sosiyɑsɩ lʋlʋɣʋ pɩɩsɩ pǝlefɛɩ nɑɑnʋwɑ nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́ ɩ pǝsɑ Yutɑ wulɑʋ kɛ Yosɑlɛm tɑɑ kɛ́ pɩɩsɩ hiu nɑ nɑɑnʋwɑ nɑ kʋlʋmɑɣɑ. Ɩ too kɛlɛ Posikɑ tʋ Atɑyɑ pɛɛlɔ Yetitɑ. \v 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sosiyɑsɩ lɑpɑ mpi pǝ mɑɣɑ Tɑcɑɑ tɔ. Ɩ tɔmɑ teitei kɛ́ ɩsɩɩ ɩ lɔŋcɛ Tɑfiiti, ɩ tɑ lɩɩ ɩ ɩkpɑtɛ tɑɑ. \s1 Kɔtʋlʋ sɔsɔ hii kiiu tɑkǝlɑɣɑ \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 34:8-18) \p \v 3 Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ Sosiyɑsɩ kʋsɑ tɑkǝlɑsɩ ŋmɑɑlʋ Asɑliyɑ pǝyɑlʋ Sɑfɑŋ, Mesulɑm sɑɑlɩ kɛlɛ sɩ: Polo Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ, \v 4 nɑ ń heeli kɔtʋlʋ sɔsɔ Hilikiyɑ sɩ kɑlɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ liɣitee wenɑ kɔtǝlɑɑ nɔnɔɣɔ tɑŋlɑɑ kpeɣelɑɑ tɔ. \v 5-6 Nɑ ń cɛlɑ-yɛɣɛ tǝmɑ lɑtɑɑ tɔɔ feŋlɑɑ, mpɑ pɑ tɑɣɑnǝɣɩ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɔ, nɑ pɑ́ fɛlɩ sɑɑkǝlɑɑ, nɑ tɛtʋ ŋmɑlɑɑ, nɑ tǝmɑ lɑtɑɑ lɛlɑɑ. Ɩlɛnɑ pɑ́ yɑnɑ tɑɑsɩ nɑ pɛɛ kʋsɑɑkɛɛ wenɑ pɑɑ tɑɣɑnnɑ tɔ. \v 7 Tɑɑ pɔɔsɩ-wɛ sɩ pɑ́ kɛɛsɩ mpi pɑ lɑpǝnɑɑ tɔ. Mpi tɔ, yǝlɑɑ mpɛ pɑ lɑkɩ teu kɛ́. \p \v 8 Kɔtʋlʋ sɔsɔ nɩɩ mpʋ, ɩlɛnɑ ɩ́ heeli Sɑfɑŋ sɩ: Mɑ hikɑ kiiu tɑkǝlɑɣɑ kɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ. Ɩlɛnɑ kɔtʋlʋ cɛlɑ Sɑfɑŋ kɛ tɑkǝlɑɣɑ ŋkɛ, nɑ ɩ́lɛ́ ɩ kɑlɑ. \v 9 Ɩlɛnɑ Sɑfɑŋ mǝlɩ nɑ ɩ́ heeli wulɑʋ sɩ: Kɔtǝlɑɑ koosɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ ɑtɑkɑɑ tɑɑ liɣitee nɑ pɑ́ cɛlɑ tǝmlɑtɑɑ feŋlɑɑ. \p \v 10 Ɩlɛnɑ Sɑfɑŋ tɑsɑ sɩ: Kɔtʋlʋ sɔsɔ Hilikiyɑ cɛlǝnɑ-m tɑkǝlɑɣɑ kɑnɛ. \p Ḿpʋ́ɣʋ́ Sɑfɑŋ kɑlɑ tɑkǝlɑɣɑ ŋkɛɣɛ wulɑʋ. \s1 Sosiyɑsɩ pɔɔsɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ ɑlʋnyǝŋ Hulǝtɑ \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 34:19-28) \p \v 11 Wɑɑtʋ wei wulɑʋ nɩɩ kiiu tɑkǝlɑɣɑ ŋkɛ kɑ tɔm, ɩlɛnɑ ɩ lɑŋlɛ wɑkǝlɩ nɑ ɩ́ cǝlɩ ɩ wontu. \v 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ yɑɑ kɔtʋlʋ sɔsɔ Hilikiyɑ, nɑ Sɑfɑŋ pǝyɑlʋ Ahikɑm, nɑ Mikɑyɑ pǝyɑlʋ Akǝpɔɔ, nɑ tɑkǝlɑsɩ ŋmɑɑlʋ Sɑfɑŋ, nɑ ɩ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ tɑɑ lɛlʋ wei pɑ yɑɑ sɩ Asɑyɑ tɔ, nɑ ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: \v 13 Ɩ́ polo ɩ́ pɔɔsɩ Tɑcɑɑ kɛ mɑ́ nɑ Yutɑ yǝlɑɑ tɑ tɔm, nɑ tɑkǝlɑɣɑ ŋkɑ pɑ hii ɩsǝntɔ tɔ kɑ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɔɔ. Pɔpɔtʋ fɛɩ leleŋ, tɑ cɔsɔnɑɑ tɑ tɔkɩ kʋsǝsɩɩtʋ nti pɑ ŋmɑɑ kɑ tɑɑ tɔ. Pǝ tɔɔ kɛ́ Tɑcɑɑ pɑ́ɑ́nɑ́ kɑ huunɑ-tʋɣʋ sɔsɔm. \p \v 14 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɑpɑlɑɑ kɑkpɑsɩ ɩnɩ ɩ polɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ ɑlʋnyǝŋ Hulǝtɑ tɛɣɛ Yosɑlɛm kpekǝle kʋfɑtɛ tɑɑ. Alʋ ɩnɩ ɩ pɑɑlʋ kɛlɛ Tifɑ pǝyɑlʋ Sɑlum, Hɑlɑ sɑɑlɩ. Ɩ́lɛ́ ɩ pɑɑsɑɣɑnɑnɑ kɔtǝlɑɑ wontu kususuutu. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɑpɑlɑɑ mpɛ pɑ kɛɛsɑ pɑ tɔm kɛ Hulǝtɑ. \v 15 Ntɛnɑ Hulǝtɑ tɔ-wɛ sɩ, pɑ́ tɛlǝsɩ wulɑʋ sɩ Tɑcɑɑ tɔmɑ sɩ: \v 16 Mɑɑ yele nɑ mpusi kɔɔ Yosɑlɛm nɑ ɩ yǝlɑɑ pɑ tɔɔ, ɩsɩɩ pɑ ŋmɑɑʋ tɑkǝlɑɣɑ kɑnɛ kɑ tɑɑ tɔ. \v 17 Mpi tɔ, pɑ lɔ-m nɑ pɑ́ lɑɑkɩ tɩɩŋ. Ɩlɛnɑ pɑ lɑkɑsɩ nsɩ sɩ kpɑ-m pɑ́ɑ́nɑ́. Pǝ tɔɔ kɛ́ mɑ pɑ́ɑ́nɑ́ huunɑ ɩcɑtɛ tǝnɛɣɛ sɔsɔm, ɑ tɑ tiitɑ. \v 18 Ye pǝ kɑɑsɑ wulɑʋ ɩlɛ, Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ Tɑcɑɑ heeliɣi-ɩ sɩ, ɩsɩɩ ɩ nɩɩʋ tɑkǝlɑɣɑ ŋkɛ kɑ tɑɑ tɔm kɛ teu, \v 19 nɑ nti mɑ yɔɣɔtɑ Yosɑlɛm nɑ ɩ yǝlɑɑ pɑ tɔm tɔ, tɩɩ tɛɛsǝnɑ sɔɣɔntʋ. Hɑlɩ tǝ́ pǝsɩ mpusi tɔm. Ɩlɛ mɑ nɑwɑ ɩsǝnɑ nyɑ́ lɑŋlɛ wɑkǝlɑɑ nɑ ń cǝlɩ nyɑ́ wontu nɑ ń pǝlɩ ɩsǝlʋm tɔ, mɑɑ mʋ nyɑ́ kʋsǝlǝmʋtʋ. \v 20 Pǝ tɔɔ kɛ́ mɑɑ yele nɑ ń sɩ sǝm kʋpɑm, nɑ pɑ́ pi-ŋ nyɑ́ pǝlɑɑʋ tɑɑ. N kɑɑ nɑ mpusi wei mɑɑ kɔnɑ Yosɑlɛm nyǝ́mɑ tɔɔ tɔ. \s1 Sosiyɑsɩ nɑ Ɩsɔ pɑ nɔɣɔ pɛɛlʋɣʋ \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 34:29-32) \p Ḿpʋ́ɣʋ́ kɔtʋlʋ sɔsɔ Hilikiyɑ nɑ ɩ tɑɑpɑlɑɑ, pɑ polɑɑ nɑ pɑ́ heeli tɔm ntǝɣɩ wulɑʋ Sosiyɑsɩ. \c 23 \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ kotɑ Yutɑ nɑ Yosɑlɛm pǝ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ tǝnɑɣɑ ɩ kiŋ kɛ kpɑkpɑɑ. \v 2 Nɑ pɑ́ nɑ pɑ sɑmɑɑ pɑ́ polo Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ. Pǝ kpɑɣɑʋ kɔtǝlɑɑ, nɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ nɑ yǝlɑɑ tǝnɑ, pɑɑ mpɑ. Ɩlɛnɑ wulɑʋ kɑlɑ-wɛɣɛ kiiu tɑkǝlɑɣɑ ŋkɑ pɑ hiiwɑ tɔ. \v 3 Pǝlɛ pǝ wɑɑlɩ kɛ́ wulɑʋ sǝŋɑ ɩ kumte tɔɔ kɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ. Ɩlɛnɑ ɩ́ nɑ Tɑcɑɑ pɑ́ pɛɛlɩ nɔɣɔ, nɑ sɑmɑɑ tisi sɩ mpɛ pɑɑ tɔkɩ Tɑcɑɑ kiiŋ, nɑ ɩ kʋsɛɣɛsǝtʋ, nɑ ɩ kʋtʋtʋtʋ, nɑ luɣu kʋlʋmʋɣʋ, nɑ lotu kʋlʋmtʋ. Nɑ pɑ́ lɑkɩ pǝ tǝnɑ mpi pɑ ŋmɑɑ tɑkǝlɑɣɑ ŋkɛ kɑ tɑɑ tɔ. \s1 Ɩsɔ sɛɛʋ tɑɣɑnʋɣʋ kɛ Yutɑ tɑɑ \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 34:3-5) \p \v 4 Pǝlɛ pǝ wɑɑlɩ kɛ́ wulɑʋ tɔmɑ kɔtʋlʋ sɔsɔ Hilikiyɑ, nɑ ɩ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ, nɑ kɔtǝlɑɑ mpɑ pɑ tɑŋǝɣɩ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nɔnɔɣɔ tɔ sɩ: Ɩ́ lɔ tʋɣʋ Pɑɑlɩ nɑ Aselɑ nɑ ɩsɔtʋlʋŋɑsɩ wontu kʋlɑlɑɑtʋ tǝnɑ. Ɩlɛnɑ pɑ́ wɔ-tǝɣɩ kɔkɔ kɛ Yosɑlɛm ɩcɑtɛ wɑɑlɩ kɛ Setǝlɔŋ tɛtɛkǝlɛ tɑɑ, nɑ pɑ́ cosi pǝ tɔlʋmɑ nɑ pɑ́ ponɑ Petɛɛlɩ. \v 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sosiyɑsɩ tɔɣɔnɑ tɩɩŋ kɔtǝlɑɑ mpɑ Yutɑ ɑwulɑɑ kɑ́ kpɑwɑ tɔ. Mpɛ pɑ fɛɛnǝɣǝnɑ tǝkɔtǝlɛnɑɑ mpɑ pɑ wɛ ɑcɑlɛɛ nnɑ ɑ cɔɔnɑ Yosɑlɛm tɔ ɑ tɑɑ tɔ. Mpi tɔ, tʋɣʋ Pɑɑlɩ, nɑ ilim, nɑ ɩsɔtʋ, nɑ ɩsɔtʋlʋŋɑsɩ wɑɑnɩ wɑɑnɩ tǝnɑɣɑ pɑ fɛɛnɑɣɑɑ. \v 6 Ɩlɛnɑ pɑ́ lǝsɩ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ kɛ́ Aselɑ tesikɑ kʋlɑlɑɑɣɑ, nɑ pɑ́ wɔ-kɛɣɛ Yosɑlɛm wɑɑlɩ kɛ Setǝlɔŋ tɛtɛkǝlɛ tɑɑ, nɑ pǝ́ nyɑɣɑ tǝkpɑtɑɑ. Ɩlɛnɑ pɑ́ ŋmɩɩsɩ pǝ tɔlʋmɑ kɛ pǝlɑɑŋ tɑɑ. \v 7 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sosiyɑsɩ yɔkɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ cɔlɔ kutuluŋ wei ɩ tɑɑ pɑ lɑkɩ wɑsɑŋkɑlǝtʋ tɔ. Tǝnɑɣɑ ɑlɑɑ nɑ́ lʋʋkɩ tʋɣʋ Aselɑ kɔtɑɣɑ wontu. \p \v 8 Pǝ wɑɑlɩ kɛ́ Sosiyɑsɩ kɔnɑ Yutɑ ɑcɑlɛɛ kɔtǝlɑɑ tǝnɑ, nɑ ɩ́ wɑkǝlɩ pɑ tǝkɔtǝlɛnɑɑ mpɑ pɑ tɑɑ pɑ fɛɛnɑɣɑɑ nɑ pɑ́ wɔkɩ tulɑɑlʋnɑɑ tɔ. Pǝ kpɑɣɑʋ Kepɑ nɑ pǝ polo Pɛɛsepɑ tɔ. Nɑ pɑ́ yɔkɩ tǝlɑɑlɛnɑɑ mpɑ pɑɑ wɛ Yosɑlɛm ɩcɑtɛ nɔnɔɔsɩ tɔ. Nɑ tǝlɑɑlɛ nte tɩɩ wɛ ɩcɑtɛ nyʋɣʋ tʋ Yosuwɑ nɔnɔɣɔ tɔ. Ye ń sʋʋkɩ ɩcɑtɛ nyɑ́ niŋ mpǝtǝŋ tɔɔ. \v 9 Amɑ kɔtǝlɑɑ mpɑ pɑ fɛɛnɑɣɑɑ tɩɩŋ tǝkɔtǝlɛnɑɑ tɔ, pɑ tɑ hɑ-wɛɣɛ mpɑɑʋ sɩ pɑ́ lɑ kɔtɑsɩ kɛ Tɑcɑɑ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ tɔɔ kɛ́ Yosɑlɛm. Amɑ pɑ́ nɑ kɔtǝlɑɑ lɛlɑɑ pɑ tɔkɑɣɑnɑ potopotonɑɑ mpɑ pɑ tɑɑ kʋkʋsʋm fɛɩ tɔ. \p \v 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sosiyɑsɩ wɑkǝlɑ tǝlɑɑlɛ Tofe timpi yǝlɑɑ wɔkɑɣɑ pɑ piyɑ kɛ tʋɣʋ Molɛkɩ kɛ Hinom tɛtɛkǝlɛ tɑɑ tɔ. \v 11 Nɑ ɩ́ wɑkǝlɩ tɔtɔɣɔ kpɑɣɑnǝŋ lɛɛsǝŋ wei Yutɑ ɑwulɑɑ kɑ hɑwɑ nɑ pɑ́ sɩɩ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nɔnɔɣɔ kutuluɣu tɑɑ kɛ́ ɑkewe Netɑŋ-Melɛkɩ tǝyɑɣɑ cɔlɔ tɔ. Nɑ Sosiyɑsɩ wɔ ɩ kɛɛkɛnɑɑ kɛ kɔkɔ tɔtɔ. \v 12 Nɑ ɩ́ yɔkɩ tǝlɑɑlɛnɑɑ mpɑ Yutɑ ɑwulɑɑ kɑ ŋmɑwɑ Ahɑsɩ kutuluɣu pɑtɑ tɔɔ tɔ tǝpʋtʋpʋtʋ. Nɑ mpɑ wulɑʋ Mɑnɑsee ŋmɑwɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑsɩ nɑɑlɛ tɔɔ tɔ. Nɑ ɩ́ lɔ pǝ hɔɣɔlɑsɩ kɛ Setǝlɔŋ tɛtɛkǝlɛ tɑɑ. \v 13 Nɑ Sosiyɑsɩ wɑkǝlɩ tǝkɔtǝlɛnɑɑ mpɑ Sɑlʋmɔŋ kɑ ŋmɑwɑ Olifinɑɑ pulɑɣɑ ilim mpǝtǝŋ tɔɔ hɔɣɔlʋɣʋ kɛ Yosɑlɛm ɩsɛntɑɑ tɔ. Pɑɑ Sitɔŋ nyǝ́mɑ tʋɣʋ ɑlʋnyǝŋkʋ ɩsɑɣɑʋ Asǝtɑtɩ, nɑ Mowɑpʋ nyǝ́mɑ tʋɣʋ ɩsɑɣɑʋ Kɛmɔsɩ, nɑ Amoni nyǝ́mɑ tʋɣʋ ɩsɑɣɑʋ Milikom. \v 14 Nɑ Sosiyɑsɩ yɔkɩ pɛɛ kʋsikee, nɑ ɩ́ sɛtɩ tesikɑsɩ, nɑ ɩ́ wɑɑsɩ tǝlɑɑlɛnɑɑ tɔɔ kɛ́ yǝlɑɑ mʋwɑ. \s1 Ɩsɔ sɛɛʋ tɑɣɑnʋɣʋ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ tɑɑ \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 34:6-7) \p \v 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sosiyɑsɩ wɑkǝlɑ Petɛɛlɩ tǝkɔtǝlɛ, nte Nepɑ pǝyɑlʋ Solopʋwɑm kɑ ŋmɑwɑ nɑ ɩ́ tusi Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɛ lɑɑtʋ tɑɑ tɔ. Sosiyɑsɩ wɔpɑ tesikɑ kɛ kɔkɔ, nɑ ɩ́ yɔkɩ tǝlɑɑlɛ tǝnɑŋnɑŋ. \p \v 16 Sosiyɑsɩ tɔŋnɑ ḿpʋ́ɣʋ́ lɑpʋ tɔɣɔ ɩ loosɑ pǝlɑɑŋ kɛ pulɑɣɑ tɔɔ, nɑ ɩ́ tili yǝlɑɑ nɑ pɑ́ kuu mʋwɑ nɑ pɑ́ wɔ-yɛɣɛ kɔkɔ kɛ tǝkɔtǝlɛ nɑ tǝ́ pilisi, ɩsɩɩ Tɑcɑɑ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ kɑ kpɑɑlʋɣʋ tɔ. \v 17 Mpʋɣʋlɛ Sosiyɑsɩ tɑsɑ pɔɔsʋɣʋ sɩ: Pǝlɑɑʋ pǝlɛ nteɣe mɑ loosiɣi ɩsǝntɔ? \p Ɩlɛnɑ ɩcɑtɛ yǝlɑɑ cɔ sɩ: Yutɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ wei ɩ kɑ kpɑɑlɑ nti tǝ tǝnɑ n lɑpɑ tǝkɔtǝlɛ tǝnɛ tɔ ɩ pǝlɑɑʋ kɛ́. \p \v 18 Ntɛnɑ Sosiyɑsɩ sɩ: Ɩ́ yele Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ ɩnɩ ɩ pǝlɑɑʋ ŋkʋ. Nɔɣɔlʋ ɩ́ tɑɑ tokinɑ-kʋ. \p Mpʋ pǝ lɑpǝnɑ nɑ pɑ́ yele Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ ɩnɩ nɑ Sɑmɑlii nyǝŋ pɑ mʋwɑ. \p \v 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ Sosiyɑsɩ yɔkɑ tǝkɔtǝlɛnɑɑ, mpɑ Ɩsɛɣɛlɩ ɑwulɑɑ kɑ ŋmɑwɑ Sɑmɑlii ɑcɑlɛɛ tɑɑ, nɑ pɑ́ lɑɑkɩ nɑ pǝ́ kʋsɩ Tɑcɑɑ pɑ́ɑ́nɑ́ tɔ. Teitei ɩsɩɩ ɩ lɑpʋ Petɛɛlɩ tɔ. \v 20 Nɑ ɩ́ lɛntɩ pɑ kɔtǝlɑɑ mpɑ pɑ fɛɛnɑɣɑ tǝkɔtǝlɛnɑɑ mpɛ tɔ. Nɑ ɩ́ wɔ pǝ tɔɔ kɛ́ yǝlɑɑ mʋwɑ. \p Pǝ wɑɑlɩ kɛ́ Sosiyɑsɩ mǝlɑ Yosɑlɛm. \s1 Yutɑ nyǝ́mɑ tɔɣɔʋ kɛ Tɛɛʋ ɑcimɑ \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 35:1,18-19) \p \v 21 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sosiyɑsɩ tɔmɑ Yutɑ nyǝ́mɑ tǝnɑ sɩ: Ɩ́ tɔɣɔ mǝ Ɩsɔ Tɑcɑɑ Tɛɛʋ ɑcimɑ. Ɩsɩɩ pɑɑ kɛɛsʋɣʋ nɔɣɔ pɛɛlʋɣʋ tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ tɔ. \v 22 Pɔpɔtʋ fɛɩ leleŋ, pǝ kpɑɣɑʋ hɑtoo pɑɑsǝnlɑɑ wɑɑtʋ, nɑ pǝ́ polo Yutɑ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ pɑ ɑwulɑɑ wɑɑtʋ tɔ, pɑ tɑ tɔɣɔtɑ Tɛɛʋ ɑcimɑ ɩsɩɩ mpʋ pǝ tɑkɑ. \v 23 Sosiyɑsɩ kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ pǝlefɛɩ hiu nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́ pɑ tɔɣɔ-ɩ ḿpʋ́ɣʋ́ Yosɑlɛm tɑɑ. \s1 Sosiyɑsɩ kɑwulɑɣɑ kʋtǝkǝtʋ \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 35:20-27; 36:1) \p \v 24 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sosiyɑsɩ kpiisɑ Yosɑlɛm nɑ Yutɑ tǝnɑ tɑɑ kɛ́ pee pɔɔsǝlɑɑ, nɑ kɔɣɔnɑŋ sʋsǝlɑɑ. Nɑ ɩ́ wɑkǝlɩ kʋlɑlɑɑm, nɑ lɛɛsǝŋ, nɑ lɑɑtʋ wontu lɛntǝnɑɑ, ɩsɩɩ pɑ kɛɛsʋɣʋ kiiŋ tɑkǝlɑɣɑ ŋkɑ kɔtʋlʋ Hilikiyɑ hiiwɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ tɔ, kɑ tɑɑ tɔ. \p \v 25 Too tɔ, wulɑʋ nɔɣɔlʋ ɩ tɑ cɑɣɑtɑ ɩsɩɩ Sosiyɑsɩ, nɑ ɩ́ sɔɔlɑ Tɑcɑɑ nɑ lotu kʋlʋmtʋ nɑ ɩ lǝsɑɣɑ sʋʋ-ɩ tǝmɑmmɑm. Ɩsɩɩ pɑ kɛɛsɑ Moisi kiiu tɑɑ tɔ. Pǝyele pɑ kɑɑ nɑ wulɑʋ nɔɣɔlʋɣʋ mpʋ tɔtɔ. \p \v 26 Ɩsǝnɑ Mɑnɑsee kɑ kʋsɑ Tɑcɑɑ pɑ́ɑ́nɑ́ kɛ Yutɑ tɔɔ tɔ ɑ tɑ tii. \v 27 Pǝ tɔɔ kɛ́ Ɩsɔ tɔmɑ sɩ: Ɩsɩɩ mɑ yeluɣu nɑ kolontunɑɑ kuu Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tɔ. Mpʋ tɔtɔɣɔ mɑɑ yele nɑ pɑ́ kuu Yutɑ, mɑ tɑɑ nɑ-wɛɣɛ mɑ ɩsɛntɑɑ. Mɑɑ lɔ Yosɑlɛm ɩcɑtɛ nte mɑɑ lǝsɑɑ tɔ, nɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nte mɑɑ tɔmɑ sɩ pɑɑ sɛɛkɩ-m tǝ tɑɑ tɔ. \p \v 28 Pɑ kɛɛsɑ Sosiyɑsɩ tɔm lɛntɩ kɛ Yutɑ ɑwulɑɑ tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ. \v 29 Sosiyɑsɩ wɑɑtʋ tɑɑ kɛ́ Icipiti wulɑʋ Neko nɑ ɩ yoolɑɑ pɑ pukɑɣɑ Asilii nyǝ́mɑ wɑɑsʋɣʋ kɛ Ɩfǝlɑtɩ kiŋ. Ḿpʋ́ɣʋ́ Sosiyɑsɩ kʋlɑɑ sɩ ɩ kɑɣɑtǝɣɩ-wɛ. Ɩlɛnɑ pɑ́ kʋ Sosiyɑsɩ kɛ Mekito kɛ yoou kɑncɑɑlɑɣɑ nyǝŋkʋ tɑɑ. \v 30 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ tʋ-ɩ kɛɛkɛ tɑɑ, nɑ pɑ́ ponɑ-ɩ Yosɑlɛm nɑ pɑ́ pimi-ɩ ɩ pǝlɑɑʋ tɑɑ. Pǝ wɑɑlɩ kɛ́ Yutɑ nyǝ́mɑ kpɑwɑ Sosiyɑsɩ pǝyɑlʋ Sowɑkɑsɩ kɛ wulɑʋ, nɑ ɩ́ lɛɛtɩ ɩ cɑɑ lonte tɑɑ. \s1 Yutɑ wulɑʋ Sowɑkɑsɩ tɔm \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 36:2-4) \p \v 31 Sowɑkɑsɩ lʋlʋɣʋ pǝnɑɣɑ hiu nɑ kɑkpɑsɩ nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́ ɩ pǝsɑ Yutɑ wulɑʋ. Ɩlɛnɑ ɩ́ lɑ ɩsɔtʋnɑɑ tooso kɛ Yosɑlɛm tɑɑ. Ɩ too kɛlɛ Lipinɑ tʋ Ɩlimeyɑ pɛɛlɔ Hɑmutɑlɩ. \v 32 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sowɑkɑsɩ lɑpɑ mpi pǝ tɑ mɑɣɑ Tɑcɑɑ tɔ, ɩsɩɩ ɩ cɔsɔnɑɑ. \v 33 Ɩlɛnɑ Icipiti wulɑʋ Neko kpɑ-ɩ nɑ ɩ́ ponɑ yomle kɛ Lipǝlɑ kɛ Hɑmɑtɩ tɛtʋ tɑɑ, nɑ ɩ kɑwulɑɣɑ sɩɩ tǝnɑɣɑ. Ḿpʋ́ɣʋ́ Neko tʋ Yutɑ nyǝ́mɑ sɩ pɑ́ fɛlɩ-ɩ lɑmpuu kɛ liɣitee nyǝɣǝtʋ kiloonɑɑ iyisi tooso (3000), nɑ wʋlɑ kɛ kiloonɑɑ hiu nɑ nɑɑnʋwɑ. \p \v 34 Pǝ wɑɑlɩ kɛ́ Icipiti wulɑʋ Neko kpɑ Sosiyɑsɩ pǝyɑlʋ Ɩliyɑkim sɩ ɩ́ lɛɛtɩ ɩ cɑɑ lonte. Nɑ ɩ́ lɑɣɑsɩ-ɩ hǝtɛ sɩ Sowɑkim. Pǝ kɑɑsɑ Sowɑkɑsɩ, ɩlɛnɑ ɩ́ ponɑ-ɩ Icipiti nɑ ɩ́ sɩ́ tǝnɑ. \v 35 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sowɑkim tʋwɑ ɩ yǝlɑɑ nɑ pɑ́ fɛlǝɣɩ lɑmpuunɑɑ nɑ pǝ́ kɛɛsǝnɑ pɑ kʋhikim. Ɩlɛnɑ Sowɑkim nɑɑ fɛlɩ Icipiti wulɑʋ kɛ mpi ɩ́ pɔɔsɑɑ tɔ. Ye tɛtʋ tʋ ɩ́ fɛlɑ ɩ nyǝm, ɩlɛ Sowɑkim nɑ́ɑ́ ponɑ Icipiti wulɑʋ kɛ liɣitee nɑ wʋlɑ wei Icipiti wulɑʋ pɔɔsǝɣɩ tɔ. \s1 Yutɑ wulɑʋ Sowɑkim tɔm \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 36:5-8) \p \v 36 Sowɑkim lʋlʋɣʋ pǝnɑɣɑ hiu nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́ ɩ pǝsɑ Yutɑ wulɑʋ kɛ Yosɑlɛm. Ɩ too kɛlɛ Lumɑ tʋ Petɑyɑ pɛɛlɔ Seputɑ. \v 37 Sowɑkim lɑpɑ mpi pǝ tɑ mɑɣɑ Tɑcɑɑ tɔ, ɩsɩɩ ɩ cɔsɔnɑɑ. \c 24 \p \v 1 Sowɑkim kɑwulɑɣɑ wɑɑtʋ kɛ Pɑpiloni wulɑʋ Nepukɑnɛsɑɑ, nɑ ɩ yoolɑɑ pɑ wɑtɑ Yutɑ tɛtʋ nɑ pɑ́ ŋmɑkǝlɩ Sowɑkim. Amɑ pɩɩsɩ tooso sikɑɑ, ɩlɛnɑ ɩ́ kʋlɩ pɑ tɔɔ. \v 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ kɔnɑ Sowɑkim kɛ Pɑpiloni, nɑ Silii, nɑ Mowɑpʋ, nɑ Amoni yoolɑɑ, nɑ pɑ́ wɑkǝlɩ nɑ pɑ́ ŋmɩɩlɩ Yutɑ nyǝ́mɑ. Ɩsɩɩ Ɩsɔ kɑ heeluɣu ɩ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ nɑ pɑ́ yɔɣɔtɩ tɔ. \v 3-4 Pǝ tɑɣɑ pʋlʋ, Mɑnɑsee kɑ wɑkǝlɑ sɔsɔm kɛ́. Ɩ kʋ́ yǝlɑɑ kʋpiŋ kɛ mʋsʋŋ, nɑ ɩsɑɣɑtʋ sʋʋ Yosɑlɛm tɑɑ kɛ́ sɔsɔm. Ɩlɛnɑ Tɑcɑɑ nɑ́ɑ́ kisi-wɛɣɛ suulu hʋlʋɣʋ, nɑ ɩ́ yele nɑ mpusinɑɑ mpɛ pɑ kɔŋ-wɛ. Mpi tɔ, ɩ tɑɑ cɑɑkɩ sɩ ɩ́ tɑsɑ-wɛɣɛ ɩ ɩsɛntɑɑ kɛ́ nɑʋ. \p \v 5 Pɑ kɛɛsɑ Sowɑkim tɔm lɛntǝnɑɑ kɛ Yutɑ ɑwulɑɑ tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ. \v 6 Wɑɑtʋ wei Sowɑkim sǝpɑ, ɩlɛnɑ ɩ pǝyɑlʋ Sowɑkɛŋ lɛɛtɩ ɩ lonte tɑɑ. \p \v 7 Amɑ Icipiti wulɑʋ nɑ́ tɑ́ nɔkɩ lɩɩʋ. Mpi tɔ, Pɑpiloni wulɑʋ kɑ lɛɛkɑ-ɩ tɛtʋnɑɑ mpɑ ɩ́ kɑ́ tɔɣɔ lɔŋ tɔɣɔ. Pǝ kpɑɣɑʋ Icipiti tɛtʋ toŋɑ nɑ pǝ́ sɩɩnɑ Ɩfǝlɑtɩ pɔɣɔ tɔ. \s1 Yutɑ wulɑʋ Sowɑkɛŋ tɔm: Yǝlɑɑ kuuu kɑncɑɑlɑɣɑ nyǝm \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 36:9-10) \p \v 8 Sowɑkɛŋ lʋlʋɣʋ pɩɩsɩ pǝle fɛɩ hiu nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́ ɩ pǝsɑ Yutɑ wulɑʋ. Ɩlɛnɑ ɩ́ lɑ́ ɩsɔtʋnɑɑ toosoɣo Yosɑlɛm. Ɩ too kɛlɛ Yosɑlɛm tʋ Ɩlǝnɑtɑŋ pɛɛlɔ Nehusetɑ. \v 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sowɑkɛŋ lɑpɑ mpi pǝ tɑ mɑɣɑ Tɑcɑɑ tɔ, ɩsɩɩ ɩ cɑɑ. \p \v 10 Wɑɑtʋ ɩnɩ ɩ tɑɑ kɛ́ Pɑpiloni wulɑʋ Nepukɑnɛsɑɑ yoolɑɑ polɑɑ nɑ pɑ́ nyɑlɑ Yosɑlɛm ɩcɑtɛ. \v 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ mɑɣɑmɑɣɑ ɩ kɔmɑ sɑɑ wei ɩ yoolɑɑ nyɑlɑ ɩcɑtɛ kɛ mpʋ tɔ. \v 12 Ɩlɛnɑ wulɑʋ Sowɑkɛŋ, nɑ ɩ too, nɑ ɩ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ, nɑ ɩ ɑkewenɑɑ, nɑ ɩ yǝlɑɑ mpɑ ɩ wɛnɑ nɑɑni tɔ, pɑ́ lɩɩ nɑ pɑ́ polo pɑ́ hɑ Nepukɑnɛsɑɑ kɛ pɑ tɩ. Ɩlɛnɑ ɩ́lɛ́ ɩ lɑ-wɛɣɛ yomɑɑ kɛ ɩ kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ pǝlefɛɩ nɑɑnʋwɑ nyǝŋkɑ tɑɑ. \p \v 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ Nepukɑnɛsɑɑ kuu Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nɑ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ pǝ kpɑncooŋ tǝnɑ. Nɑ ɩ́ yɔkɩ wʋlɑ wontu nti Sɑlʋmɔŋ kɑ lupɑ nɑ pɑ́ lɑkǝnɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ tɔ, ɩsɩɩ Tɑcɑɑ kɑ yɔɣɔtʋɣʋ tɔ. \v 14 Nɑ pɑ́ kuu Yosɑlɛm nyǝ́mɑ tǝnɑ, nɑ ɑkewenɑɑ sɔsɑɑ nɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ. Nɑ pɑ́ lɩɩ yǝlɑɑ iyisi nɑɑnʋwɑ (10000). Pɑ tɑ kɑlǝnɑ cɑŋǝm tǝmɑ lɑtɑɑ nɑ koolɑɑ. Nɑ pǝ́ yele kʋnyɔntʋnɑɑ tike. \v 15 Nɑ ɩ́ kpɑɣɑ tɔtɔɣɔ Sowɑkɛŋ, nɑ ɩ ɑlɑɑ, nɑ ɩ yǝlɑɑ mpɑ ɩ wɛnɑ nɑɑni tɔ, nɑ Yutɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ nɑ ɩ́ ponɑ Pɑpiloni. \v 16 Yǝlɑɑ kʋpɑmɑ iyisi nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ (7000) kɛ ɩ kpɑɣɑɑ. Nɑ cɑŋǝm tǝmɑ lɑtɑɑ, nɑ koolɑɑ kɛ yǝlɑɑ iyɑɣɑ (1000). Mpɑ pɑ mʋnɑ yoou tɔɣɔ ɩ kpɑɣɑ mpʋ nɑ ɩ́ ponɑ Pɑpiloni. \p \v 17 Pǝ wɑɑlɩ kɛ́ Nepukɑnɛsɑɑ kpɑ Sowɑkɛŋ ɩkpele Mɑtɑniyɑ kɛ wulɑʋ. Nɑ ɩ́ lɑɣɑsɩ-ɩ hǝtɛ sɩ Setesiyɑsɩ. \s1 Yutɑ wulɑʋ Setesiyɑsɩ tɔm \r (Selemii 52:1-3; Kʋtɔɔsʋtʋ II 36:11-12) \p \v 18 Setesiyɑsɩ lʋlʋɣʋ pɩɩsɩ hiu nɑ kʋlʋmɑɣɑ tɑɑ kɛ́ ɩ pǝsɑ Yutɑ wulɑʋ. Ɩlɛnɑ ɩ́ lɑ́ pɩɩsɩ nɑɑnʋwɑ nɑ kʋlʋm kɛ Yosɑlɛm. Ɩ too kɛlɛ Lipinɑ tʋ Ɩlǝmeyɑ pɛɛlɔ Hɑmutɑlɩ. \v 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ ɩnɩ ɩ lɑpɑ mpi pǝ tɑ mɑɣɑ Tɑcɑɑ tɔ, ɩsɩɩ ɩ cɑɑ Sowɑkim. \p \v 20 Ɩlɛnɑ Tɑcɑɑ mʋ pɑ́ɑ́nɑ́ nɑ ɩ́ kɔnɑ mpusi kɛ Yutɑ nɑ Yosɑlɛm pǝ nyǝ́mɑ tɔɔ, nɑ ɩ́ lɔ-wɛɣɛ pooluŋ. \c 25 \s1 Nepukɑnɛsɑɑ lɛɛkʋɣʋ kɛ Yosɑlɛm \r (Selemii 39:1-7; 52:3-11) \p Ḿpʋ́ɣʋ́ Setesiyɑsɩ kʋlɑ Pɑpiloni wulɑʋ Nepukɑnɛsɑɑ tɔɔ. \v 1 Ɩlɛnɑ Pɑpiloni wulɑʋ Nepukɑnɛsɑɑ nɑ ɩ yoolɑɑ, pɑ́ polo Yosɑlɛm nɑ pɑ́ tɑ-tɛɣɛ kotɑɣɑ. Pɑ lomɑ hɑpǝlɛ tɑkɑ kɛ́ nɑ pɑ́ cɔɔ-tɛɣɛ Setesiyɑsɩ kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ pɔɣɔlɑɣɑfɛɩ nɑɑnʋwɑ nyǝŋkɑ, ɩsɔtʋ nɑɑnʋwɑ nyǝŋ kʋyɑkʋ nɑɑnʋwɑ nyǝŋkʋ wule. \v 2 Nɑ pǝ́ polo ɩ kɑwulɑɣɑ pɩɩsɩ nɑɑnʋwɑ nɑ kʋlʋm nyǝŋkɑ. \p \v 3-4 Ḿpʋ́ɣʋ́ nyɔɣɔsɩ ɑnɑɑm lɩɩwɑ Yosɑlɛm ɩcɑtɛ tɑɑ. Yǝlɑɑ ɩɩ nɑɑkɩ tɔɣɔnɑɣɑ. Ɩlɛnɑ Pɑpiloni nyǝ́mɑ tʋlɩ ɩcɑtɛ koluŋɑ kɛ pʋ́ʋ́ɣʋ́, kɛ ɩsɔtʋ liɣiti nyǝŋ kʋyɑkʋ pɔɣɔlɑɣɑfɛɩ nɑɑnʋwɑ nyǝŋkʋ wule. Pɑɑ nɑ Pɑpiloni nyǝ́mɑ kɑ tɑmɑ Yosɑlɛm tɔ, Setesiyɑsɩ nɑ ɩ yoolɑɑ pɑ pǝsɑɑ nɑ pɑ́ tǝŋnɑ wulɑʋ hɑlǝm nɔnɔɣɔ kɛ koloosi nɑɑlɛ hɛkʋ. Nɑ pɑ́ kpɑɣɑ Yɑɑtɑnɩ tɛtɛkǝlɛ mpɑɑʋ, nɑ pɑ́ se ɑhoo. \v 5 Amɑ Pɑpiloni nyǝ́mɑ tʋ Setesiyɑsɩ wɑɑlɩ nɑ pɑ́ kpɑ-ɩ Yeliko tɛtɛkǝlɛ tɑɑ. Ɩlɛnɑ ɩ yoolɑɑ yele-ɩ ɩ tike. \v 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ kpɑ-ɩ yomle nɑ pɑ́ ponɑ-ɩ Pɑpiloni wulɑʋ kiŋ kɛ Lipǝlɑ. Tǝnɑɣɑ pɑ hʋʋnɑ-ɩ tɔm. \v 7 Nɑ pɑ́ kʋ́ ɩ piyɑ kɛ ɩ ɩsɛntɑɑ. Pǝlɛ pǝ wɑɑlɩ, ɩlɛnɑ pɑ́ wɔɣɔsɩ ɩ ɩsɛ, nɑ pɑ́ hɔkɔ-ɩ nɑ pɑ́ ponɑ-ɩ Pɑpiloni. \s1 Yosɑlɛm nyǝ́mɑ kuuu nɑɑlɛ nyǝm \r (Selemii 39:8-10; 52:12-30; Kʋtɔɔsʋtʋ II 36:17-21) \p \v 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ Pɑpiloni wulɑʋ tɑŋlɑɑ nyʋɣʋ tʋ, wei ɩ kɛ́ wulɑʋ wɑɑlɩ nyǝŋ nɑ pɑ́ yɑɑkɩ-ɩ sɩ Nepusɑlɑtɑŋ tɔ, ɩ sʋʋ Yosɑlɛm tɑɑ kɛ́ Nepukɑnɛsɑɑ kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ pɔɣɔlɑɣɑfɛɩ nɑɑnʋwɑ nyǝŋkɑ, ɩsɔtʋ kɑkpɑsɩ nyǝŋ, kʋyɑkʋ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ nyǝŋkʋ wule. \v 9 Ɩlɛnɑ ɩ́ nyɑɣɑsɩ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nɑ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ. Nɑ pǝ́ tɩɩ kǝlǝnɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ nyǝŋsɩ. \v 10 Nɑ ɩ yoolɑɑ yɔkɩ Yosɑlɛm ɩcɑtɛ. \p \v 11 Pǝ wɑɑlɩ kɛ́ Nepukɑnɛsɑɑ tɛɛsɑ kuuu kɛ ɩcɑtɛ tɑɑ yǝlɑɑ, mpɑ pɑɑ hɑwɑ Pɑpiloni nyǝ́mɑ kɛ pɑ tɩ tɔ, nɑ cɑŋǝm tǝmɑ lɑtɑɑ mpɑ pɩɩ kɑɑsɑɑ tɔ. \v 12 Ɩlɛnɑ Nepukɑnɛsɑɑ yele kʋnyɔntʋnɑɑ sɩ pɛlɛ pɑ́ hɑlǝɣɩ tɔɣɔnɑɣɑ nɑ lɛsɛŋnɑɑ. \p \v 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ Pɑpiloni nyǝ́mɑ yɔkɑ ɑkelenɑɑ mpɑ pɑɑ wɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nɔnɔɣɔ tɔ, nɑ pɑ́ kɔɔlɩ nyǝɣǝlʋɣʋ kʋsɛɛmʋɣʋ. Nɑ pɑ́ kpɑɣɑ pǝ lʋm kɛɛkɛnɑɑ, nɑ pǝ nyɑmpɑɑni ɑnɑɑm wei pɑ sɩɩ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɣɑ tɔɔ tɔ, nɑ pɑ́ tɛɛnɑ Pɑpiloni. \v 14 Nɑ pɑ́ kpɛŋnɑ tɔtɔɣɔ nyǝɣǝlʋɣʋ kʋsɛɛmʋɣʋ wontu nti pɑ lɑkǝnɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ tɔ. Ɩsɩɩ nti pɑ kuukinɑ tɔlʋmɑ tɔ, nɑ pǝ lɔɣɔlɑsɩ nɑ kpǝtǝlǝŋ nɑ kɔpʋnɑɑ. \v 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ tɑŋlɑɑ nyʋɣʋ tʋ kpɑɣɑ wʋlɑ nɑ liɣitee nyǝɣǝlʋɣʋ wontu. Nɑ cofolonɑɑ nɑ cɛmsɛnɑɑ mpɑ pɑ ŋmɩɩsǝɣǝnɑ cɑlǝm tɔ. \p \v 16 Nyǝɣǝlʋɣʋ kʋsɛɛmʋɣʋ ŋku Sɑlʋmɔŋ kɑ lɑpǝnɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ wontu, nɑ tǝ mɑɣɑmɑɣɑ tǝ nyǝntʋ tɔ. Ɩsɩɩ lʋm nyɑmpɑɑni ɑnɑɑm, nɑ lʋm kɛɛkɛnɑɑ tɔ, kʋ tɔɔwɑ sɔsɔm kɛ́. \v 17 Akelenɑɑ mpɛ pɑ kʋŋkʋlʋmǝŋ kɑ wɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ pɔɣɔlɑɣɑfɛɩ nɑɑnʋwɑ nɑɑnʋwɑ kɛ́. Pɑɑ wei ɩ nyʋɣʋ tɑɑ kɛ́ nyǝɣǝlʋɣʋ kʋsɛɛmʋɣʋ cɑŋǝm kɑhukɑ kɛ mɛɛtǝlɩ kʋlʋm nɑ titite. Nɑ pǝ puluɣu nɑ kʋ tɔɔ kɛ́ tʋɣʋ nɑkʋlɩ kʋ pee tɑkɑ. \p \v 18 Ḿpʋ́ɣʋ́ Pɑpiloni tɑŋlɑɑ nyʋɣʋ tʋ kpɑ kɔtʋlʋ Selɑyɑ, nɑ ɩ wɑɑlɩ tʋ Sefɑniyɑ, nɑ kɔtǝlɑɑ mpɑ pɑ tɑŋǝɣɩ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nɔnɔɣɔ tɔ. \v 19 Nɑ ɩ́ kpɑ tɔtɔɣɔ yoolɑɑ nyʋɣʋ tʋ, nɑ wulɑʋ tǝyɑɣɑ nyǝ́mɑ nɑpǝlǝɣɩ kɑkpɑsɩ. Nɑ tɑkǝlɑsɩ ŋmɑɑlʋ wei ɩ kpɑkǝɣɩ yoolɑɑ kʋfɑmɑ tɔ, nɑ Yutɑ ɩcɑtɛ nyǝ́mɑ kɛ nɩɩtoso. Pɑ tǝnɑɣɑ mpʋ Yosɑlɛm tɑɑ kɛ́ pɑɑ wɛɛ. \v 20 Ɩlɛnɑ Nɑpusɑlɑtɑŋ ponɑ-wɛɣɛ Pɑpiloni wulɑʋ kiŋ kɛ Lipǝlɑ. \v 21 Nɑ Pɑpiloni wulɑʋ kʋ-wɛɣɛ kpɑkpɑɑ kɛ Hɑmɑtɩ tɛtʋ tɑɑ tǝnɑ. \p Ɩsǝnɑ pɑ ponɑ Yutɑ nyǝ́mɑ kɛ hɑtoo Pɑpiloni tɔɣɔlɛ. \s1 Yutɑ tɛtʋ nyʋɣʋ tʋ Ketɑliyɑ tɔm \r (Selemii 40:7–41:18) \p \v 22 Ḿpʋ́ɣʋ́ Pɑpiloni wulɑʋ Nepukɑnɛsɑɑ kɑɑsɑ Yutɑ yǝlɑɑ kɛ pǝcɔɣɔ tɛtʋ tɑɑ. Ɩlɛnɑ ɩ́ kpɑ Ahikɑm pǝyɑlʋ Ketɑliyɑ, Sɑfɑŋ sɑɑlɩ kɛ pɑ nyʋɣʋ tʋ. \v 23 Yutɑ yoolɑɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ, nɑ pɑ yǝlɑɑ mpɑ pɑ tɑ hɑ pɑ tǝɣɩ Pɑpiloni nyǝ́mɑ tɔ, pɑ nɩɩ nti Nepukɑnɛsɑɑ tʋ ɩ tɑɑ kɛ mpʋ tɔ. Ɩlɛnɑ pɑ́ polo Ketɑliyɑ kiŋ kɛ Misipɑ. Nyʋɣʋ nyǝ́mɑ mpɛɣɛlɛ Netɑniyɑ pǝyɑlʋ Ɩsǝmɑyɛlɩ, nɑ Kɑleyɑ pǝyɑlʋ Yohɑnɑŋ nɑ Netofɑ tʋ Tɑnehumɛtɩ pǝyɑlʋ Selɑyɑ nɑ Mɑɑkɑ tʋ Yɑsɑniyɑ. \v 24 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ketɑliyɑ tɔmɑ pɑ tǝnɑ nɑ tuunɑʋ sɩ: Ɩ́ tɑɑ nyɑnɑ Pɑpiloni nyǝ́mɑ. Ɩ́ cɑɣɑ tɛtʋ tɑɑ nɑ ɩ́ nɩɩkǝnɑ-wɛ te, ɩ́ kɑ́ wɑɑ. \p \v 25 Ɩsɔtʋnɑɑ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ sikɑɑ, ɩlɛnɑ ɑwulumpu Nɑtɑniyɑ pǝyɑlʋ Ɩsǝmɑyɛlɩ, Ilisɑmɑ sɑɑlɩ kɛlɛ. Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsǝmɑyɛlɩ kpɑɣɑ yǝlɑɑ nɑɑnʋwɑ nɑ ɩ́ polo Misipɑ nɑ ɩ́ kʋ́ Ketɑliyɑ nɑ Yutɑ nyǝ́mɑ nɑ Pɑpiloni nyǝ́mɑ mpɑ pɑɑ wɛ ɩ kiŋ tɔ. \v 26 Mpʋɣʋlɛ sɔɣɔntʋ kpɑ ɩcɑtɛ nyǝ́mɑ nɑ Pɑpiloni tɔm, nɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ tɔ́ sɩ pǝ́ tɑɑ kɔɔ nɑ pɑ́ lɛɛtɩ-wɛ. Ɩlɛnɑ pɑ́ se nɑ pɑ́ polo Icipiti. \s1 Sowɑkɛŋ sɑlǝkɑ tʋlʋɣʋ \r (Selemii 52:31-34) \p \v 27 Yutɑ wulɑʋ Sowɑkɛŋ sɑlǝkɑ pǝnɑɣɑ hiu nɑ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ nyǝŋkɑ sikɑɑ, ɩlɛnɑ Ɩfilɩ-Melotɑ pǝsɩ Pɑpiloni wulɑʋ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ tʋlɑ Sowɑkɛŋ kɛ pǝ ɩsɔtʋ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ nyǝŋ kʋyɑkʋ hiu nɑ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ nyǝŋkʋ. \v 28 Ɩlɛnɑ ɩ́ lɑpɩ-ɩ kʋpɑntʋ. Ɩ́ kpɑ-ɩ ɑwulɑɑ lɛmpɑ mpɑ pɑ wɛ Pɑpiloni tɔ pɑ nyʋɣʋ tʋ. \v 29 Nɑ pɑ́ wɔɣɔsɩ ɩ sɑlǝkɑ wontu, nɑ ɩ nɑ Pɑpiloni wulɑʋ pɑ́ tɔkɩ tǝntǝmlɛ. \v 30 Nɑ Pɑpiloni wulɑʋ pɑɑsǝɣǝnɑ-ɩ pɑɑ kʋyɑkʋ ŋku, hɑlǝnɑ ɩ sǝm.