\id 2CH - Lokpa Bible portions [dop] -Benin 1999 (web edition -2017) \ide UTF-8 \h Kʋtɔɔsʋtʋ II \toc1 KƲTƆƆSƲTƲ TAKƎLAƔA NAALƐ NYƎŊKA \toc2 Kʋtɔɔsʋtʋ II \toc3 Kʋt II \mt1 KƲTƆƆSƲTƲ \mt2 TAKƎLAƔA NAALƐ NYƎŊKA \imt1 Kʋtʋlʋtʋ \ip Pɑ kɛɛsǝɣɩ tɑkǝlɑɣɑ kɑnɛ kɑ tɑɑ tɔtɔɣɔ Tɑfiiti pǝyɑlʋ Sɑlʋmɔŋ kɑwulɑɣɑ tɔɣɔʋ tɔm. Ɩsɔ sɛɛʋ tɔm kɛnɑ pǝ tǝnɑ pǝ kite. Pǝ tɔɔ kɛ́ tɑkǝlɑɣɑ ŋmɑɑlʋ kɛɛsǝɣɩ Sɑlʋmɔŋ ŋmɑʋ kɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nɑ Lefii kɔtǝlɑɑ kpɑʋ tɔm, nɑ Yutɑ ɑwulɑɑ lɛlɑɑ tɑɣɑnʋɣʋ kɛ ɩsɔ sɛɛʋ, nɑ ɩsɔ sɛɛlɑɑ Tɛɛʋ ɑcimɑ tɑɣɑnʋɣʋ nɑ ɩsǝnɑ pɑ hiiwɑ kiiŋ tɑkǝlɑɣɑ tɔ. \iot Ɩsǝnɑ pɑ fɑɣɑ Kʋtɔɔsʋtʋ II tɑkǝlɑɣɑ tɔ: \io1 Sɑlʋmɔŋ kɑwulɑɣɑ tɔɣɔʋ nɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ ŋmɑʋ, titite \ior 1–9\ior* \io1 Ɩsɔ sɛɛʋ tɑɣɑnʋɣʋ nɑ Yosɑlɛm nyǝ́mɑ kuuu tɔm, titite \ior 10–36\ior* \c 1 \ms1 ƖSƐƔƐLƖ WULAƲ SALƲMƆŊ TƆM \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑfiiti pǝyɑlʋ Sɑlʋmɔŋ nyɔɔsɑ ɩ kɑwulɑɣɑ. Ɩ Ɩsɔ Tɑcɑɑ kɑ wɛ ɩ wɑɑlɩ kɛ́ nɑ ɩ́ kʋsǝɣɩ ɩ nyʋɣʋ. \s1 Sɑlʋmɔŋ sǝlǝmɑ Ɩsɔ kɛ́ lǝmɑɣɑsɛɛ \r (Awulɑɑ I 3:4-15) \p \v 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ Sɑlʋmɔŋ kotɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tǝnɑ. Ɩlɛnɑ pǝ́ tɩɩ kǝlǝnɑ yoolɑɑ iyɑɣɑ (1000) nyɔɔŋ nyǝ́mɑ, nɑ nɩɩnʋwɑ (100) nyɔɔŋ nyǝ́mɑ, nɑ tɔm hʋʋlɑɑ nɑ lʋlʋŋ nyɔɔŋ nyǝ́mɑ. \v 3 Ɩlɛnɑ ɩ́ nɑ pɑ tǝnɑ mpɑ pɑɑ kotɑ ɩ kiŋ tɔ pɑ́ polo tǝfɛɛnlɛ nte tǝ wɛ Kɑpɑwɔŋ tɔ. Mpi tɔ, tǝnɑɣɑ Ɩsɔ tǝmlɛ tʋ Moisi kɑ lɑpɑ cokǝle nteɣe wʋlɑɣɑ tɛtʋ tɑɑ tɔ tɩɩ wɛɛ. \p \v 4 Wɑɑtʋ ɩnɩ Tɑfiiti kɑ tɛmɑ Ɩsɔ ɑtɑkɑɑ kpɑɣɑʋ kɛ Kiliyɑtɩ-Yeyɑlim nɑ ɩ́ ponɑ-ɩ Yosɑlɛm. Nɑ ɩ́ sɩɩ lonte nte tǝ tɑɑ ɩ kɑ tɑɣɑnɑ-ɩ tɔɣɔ cokǝle tɑɑ. \v 5 Amɑ ɩ sɩɩ nyǝɣǝlʋɣʋ kʋsɛɛmʋɣʋ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ kɛ cokǝle ɩsɛntɑɑ. Ntɛɣɛ Ulii pǝyɑlʋ Pǝsɑlɛlɩ wei ɩ kɛ́ Uu sɑɑlɩ tɔ ɩ kɑ lupɑ. \p Tǝnɑɣɑ Sɑlʋmɔŋ nɑ ɩ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ tǝnɑ pɑ polɑɑ nɑ pɑ́ pɔɔsɩ Ɩsɔ. \v 6 Nyǝɣǝlʋɣʋ kʋsɛɛmʋɣʋ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ nte tɩɩ wɛ tǝsulle cokǝle kiŋ tǝnɑ tɔ tǝ tɔɔ kɛ́ Sɑlʋmɔŋ lɑpɑ Tɑcɑɑ kɛ kɔtɑsɩ nsi kɔkɔ nyɑɣɑ sɩ tǝnɑ tɔɣɔ iyɑɣɑ (1000). \v 7 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ lɩɩ ɩ tɔɔ kɛ́ ɑhoo ɑnɩ nɑ ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Sǝlǝmɩ-m mpi n cɑɑ sɩ mɑ hɑ-ŋ tɔ. \p \v 8 Ntɛnɑ Sɑlʋmɔŋ cɔ-ɩ sɩ: Kʋpɑntʋ kɛ n lɑpɑ mɑ cɑɑ Tɑfiiti nɑ ń yele sɩ mɑ́ lɛɛtɩ ɩ lonte tɑɑ. \v 9 Mpʋ tɔ, Tɑcɑɑ Ɩsɔ, lɑ nɔɣɔ ŋkɑ n kɑ sɩɩ mɑ cɑɑ Tɑfiiti tɔ. Mpi tɔ, piitim mpi pǝ tɔɔ n kpɑ-m wulɑʋ tɔ pǝ yǝlɑɑ wɛ pɑɣɑlɛ kɛ́ ɩsɩɩ kɑnyǝŋɑ. \v 10 Ɩlɛ lɑ suulu nɑ ń hɑ-m lǝmɑɣɑsɛɛ nɑ nyǝm nɑ mɑ́ cɛkǝnɑ kɑwulɑɣɑ tɔɣɔʋ kɛ yǝlɑɑ pɑnɛ pɑ tɔɔ. Ye pǝ tɑɣɑ mpʋ nɔɣɔlʋ kɑɑ pǝsɩ nyɑ́ yǝlɑɑ sɑmɑɑ ɩnɛ. \p \v 11 Ntɛnɑ Ɩsɔ cɔ Sɑlʋmɔŋ sɩ: Timpi n tɑ sǝlǝmɩ-m wɛnɑʋ, yɑɑ teeli, yɑɑ nyɑ́ kolontunɑɑ ɩ́ sɩ, yɑɑ weesuɣu kʋtɑɣɑlʋɣʋ, ɩlɛnɑ ń sǝlǝmɩ-m lǝmɑɣɑsɛɛ nɑ nyǝm sɩ ń pǝsɩ nɑ ń tɔɣɔnɑ kɑwulɑɣɑ kɛ mɑ yǝlɑɑ mpɑ pɑ tɔɔ mɑ kpɑ-ŋ wulɑʋ tɔ. \v 12 Mɑɑ hɑ-ŋ lǝmɑɣɑsɛɛ nɑ nyǝm mpɩ, nɑ wɛnɑʋ, nɑ teeli, nɑ pǝ kǝlɩ ɑwulɑɑ tǝnɑ. Pɑɑ kʋpǝmɑ, pɑɑ nyɑ́ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ. \p \v 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sɑlʋmɔŋ kʋlɑ cokǝle cɔlɔ tǝnɑɣɑ Kɑpɑwɔŋ tǝfɛɛnlɛ nɑ ɩ́ mǝlɩ Yosɑlɛm nɑ ɩ́ tɔɣɔ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tɔɔ kɛ́ kɑwulɑɣɑ. \s1 Sɑlʋmɔŋ toŋ nɑ ɩ wɛnɑʋ pǝ tɔm \r (Awulɑɑ I 10:26-29; Kʋtɔɔsʋtʋ II 9:25-28) \p \v 14 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sɑlʋmɔŋ kpeɣelɑ ɩ yoou kɛɛkɛnɑɑ nɑ pǝ kpɑɣɑnǝŋ nɑ pǝ́ lɩɩ kɛɛkɛnɑɑ iyɑɣɑ nɑ nɑsǝlɛ (1400), nɑ kpɑɣɑnǝŋ iyisi nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ (12000). Ɩlɛnɑ ɩ́ sɩɩ pǝ tɑɑ lɛntɩ kɛ ɩ kiŋ kɛ Yosɑlɛm. Pǝ kɑɑsɑ nti ɩlɛnɑ pɑ́ sɩɩ tǝlɛɣɛ timpi timpi pɑɑ tɑɣɑnɑɑ sɩ pɑ́ sɩɩ-tɩ tɔ. \v 15 Sɑlʋmɔŋ kɑwulɑɣɑ wɑɑtʋ liɣitee kɑ wɛ Yosɑlɛm tɑɑ kɛ́ ɩsɩɩ pɛɛ. Nɑ pǝ́ kɑɑsɩ nɑ kpeŋkpelɑsɩ kʋpɑŋsɩ nɑ́ɑ́ tɔɔlɩ yem ɩsɩɩ tɩɩŋ wei pɑ yɑɑ sɩ Sikomɔɔ nɑ ɩ́ nyɔɔkɩ tɛtɛkǝlɛ tɑɑ tɔ. \v 16 Icipiti nɑ Silisii pǝ ɑcɑlɛɛ tɑɑ kɛ́ pɑɣɑtǝlɑɑ pukɑɣɑ nɑ pɑ́ yɑkɩ Sɑlʋmɔŋ kpɑɣɑnǝŋ nɑ pɑ́ kɔŋnɑ. \v 17 Liɣitee nyǝɣǝtʋ nɑsǝtoso nɑsǝtoso (600) kɛ pɑɣɑtǝlɑɑ yɑkɑɣɑ Icipiti yoou kɛɛkɛnɑɑ. Ɩlɛnɑ pɑ́ yɑkɩ kpɑɣɑnǝŋ kɛ nyǝɣǝtʋ nɩɩnʋwɑ nɑ nɩɩlɛ nɑ nɑɑnʋwɑ nɑɑnʋwɑ (150). Pɑ yɑkɑɣɑ nɑ pɑ́ pɛɛtǝɣǝnɑ mpʋ tɔtɔɣɔ Hiti nɑ Silii pǝ ɑwulɑɑ. \c 2 \s1 Sɑlʋmɔŋ tɑɣɑnǝɣɩ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ ŋmɑʋ tɔm \r (Awulɑɑ I 5:15-32; 7:13-14) \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sɑlʋmɔŋ tʋ́ ɩ tɑɑ sɩ ɩ kɑ́ ŋmɑ́ Tɑcɑɑ kɛ ɩ tǝsɛɛlɛ nɑ ɩ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ. \p \v 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sɑlʋmɔŋ cɑɑ wontu sǝɣǝllɑɑ kɛ yǝlɑɑ iyisi nɩɩtoso nɑ nɑɑnʋwɑ (70000), nɑ pɛɛ sɑɑkǝlɑɑ kɛ iyisi nɩɩnɑɑsɑ (80000) sɩ pɑ́ lɑ tǝmlɛ kɛ pʋɣʋ tɑɑ. Nɑ yǝlɑɑ iyisi tooso nɑ nɑsǝtoso (3600) feŋiɣi pɑ tɔɔ. \p \v 3 Ntɛnɑ Sɑlʋmɔŋ tili nɑ pɑ́ heeli Tiii wulɑʋ Hilɑm sɩ: Tilinɑ-m kpeŋkpelɑsɩ kʋpɑŋsɩ nsi n kɑ tilinɑ mɑ cɑɑ Tɑfiiti nɑ ɩ́ ŋmɑnɑ ɩ tǝyɑɣɑ tɔ. \v 4 Mɑ tɔŋɑ Ɩsɔ Tɑcɑɑ kɛ kutuluɣu ŋmɑʋ kɛ́ sɩ pɑɑ wɔkɩ-ɩ tulɑɑlʋnɑɑ nɑ pɑ́ hɑɑkɩ-ɩ potopotonɑɑ kɛ kʋtɑmsɑ. Nɑ pɑ́ lɑkɩ-ɩ kɔtɑsɩ nsi kɔkɔ lusɑ sɩ tǝnɑ tɔɣɔ tɑnɑŋ nɑ tɑɑnɑɣɑ, nɑ kʋyɛɛŋ kʋhɛɛsǝŋ, nɑ ɩsɔtʋnɑɑ kʋyɛɛŋ kɑncɑɑlɑɣɑ nyǝŋ, nɑ Tɑcɑɑ ɑcimɑ kʋyɛɛŋ lɛlǝŋ. Tǝmlɛ kɛ pǝ tʋ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɛ tɑm tɔɔ. \v 5 Mpi tɔ, kutuluɣu ŋku mɑ cɑɑ ŋmɑʋ tɔ kʋ kɛ́ sɔsɔɔʋ kɛ́. Pǝ tɑɣɑ pʋlʋ, tɑ Ɩsɔ kǝlɑ tɩɩŋ tǝnɑɣɑ sɔsɔɔntʋ kɛ́. \v 6 Pɑɑ nɑ mpʋ tɔ, nɔɣɔlʋ ɩɩ pǝsǝɣɩ nɑ ɩ́ ŋmɑ-ɩ tǝcɑɣɑlɛ. Pǝ tɑɣɑ pʋlʋ, ɩsɔtɔnʋɣʋ nɑ kʋ tɔɔʋ tǝnɑ, kʋ tɑ tɑlɑ-ɩ. Pǝ tɔɔ kɛ́ mɑ mɑɣɑmɑɣɑ mɑɑ hɔŋ mɑ tɩ sɩ mɑ ŋmɑɑkɩ-ɩ tǝcɑɣɑlɛ. Amɑ timpi pɑɑ sɛɛkɩ-ɩ nɑ pɑ́ lɑkɩ-ɩ kɔtɑsɩ tɔɣɔ. \v 7 Mpʋ tɔ, Hilɑm tilinɑ-m wei ɩ nyǝmɑ́ wʋlɑ nɑ liɣitee nyǝɣǝlʋɣʋ nɑ kʋsɛɛmʋɣʋ nɑ nyǝɣǝlʋɣʋ mɑɣɑmɑɣɑ pǝ tɑɣɑnʋɣʋ tɔ. Nɑ ɩ́ nyǝmɑ́ tɔtɔɣɔ pɔɔŋ kʋsɛɛmǝŋ cǝŋcǝŋ, nɑ kʋsɛɛmǝŋ mɑɣɑmɑɣɑ, nɑ ɑkpɑɑyɑlɑ nyǝŋ tɑɣɑnʋɣʋ nɑ fotoonɑɑ lǝsʋɣʋ tɔ. Ɩlɛnɑ pʋntʋ nɑ yǝlɑɑ mpɑ mɑ cɑɑ Tɑfiiti lǝsɑɑ nɑ pɑ́ wɛ Yosɑlɛm nɑ Yutɑ tɛtʋ tɑɑ tɔ pɑ́ lɑ́ tǝmlɛ ńtɛ́. \v 8 Nyɑ́ tǝmlɛ nyǝ́mɑ ɩ́ sɛtɩ-m Lipɑŋ pʋɣʋ tɑɑ tɩɩŋ kʋpɑŋ. Mpi tɔ, pɑ nyǝmɑ́ pǝ tǝmlɛ kɛ teu kɛ́. Mɑ nyǝ́mɑ kɑ́ polo nɑ pɑ́ sǝnɑ-wɛ. \v 9 Ɩlɛnɑ pɑ́ kpɛntɩ nɑ pɑ́ sɛtɩ-m kpeŋkpelɑsɩ kɛ sɔsɔm. Mpi tɔ, Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nte mɑ ŋmɑɑkɩ tɔ tɩɩ tɔɔ sɔsɔm kɛ́ nɑ tǝ tewɑ. \v 10 Mɑɑ cɛlɑ tɩɩŋ sɛtǝlɑɑ mpɛɣɛ mʋlʋm tɔɔnǝnɑɑ iyisi nɑɑtoso (6000), nɑ tɔɣɔnɑɣɑ pee tɔɔnǝnɑɑ iyisi nɑɑtoso (6000), nɑ sʋlʋm kɛ liitilinɑɑ iyisi nɑsǝnɑɑsɑ (80000), nɑ nim kɛ mpʋ tɔtɔ. \p \v 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tiii wulɑʋ Hilɑm cɔ Sɑlʋmɔŋ nɑ tɑkǝlɑɣɑ sɩ: Mɑ sɛɛ Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ Tɑcɑɑ wei ɩ lɑpɑ ɩsɔtɑɑ nɑ ɑtɛ, nɑ ɩ́ hɑ Tɑfiiti pǝyɑɣɑ nyɑɣɑ lǝmɑɣɑsɛɛ nɑ nyǝm nɑ lɑɣɑtʋ sɩ ń ŋmɑ-ɩ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nɑ nyɑ́ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ tɔ. Tɑcɑɑ sɔɔlɑ ɩ yǝlɑɑ tɔɣɔ ɩ kpɑ-ŋ pɑ wulɑʋ. \v 13 Mɑɑ tilinɑ-ŋ ɑpɑlʋ wei pɑ yɑɑ sɩ Hulɑm-Api tɔ. Apɑlʋ ɩnɩ ɩ nyǝmɑ́ niŋ tǝmɑ kɛ́ nɑ ɩ́ wɛnɑ lɑɣɑtʋ. \v 14 Ɩ too kɛ Tɑŋ kpekǝle tʋ kɛ́, nɑ ɩ cɑɑ kɛ Tiii tʋ. Mpi mpi pǝ tǝmlɛ ɩ nyǝmɑ́ tɔɣɔlɛ, wʋlɑ nɑ liɣitee nyǝɣǝlʋɣʋ, nɑ kʋsɛɛmʋɣʋ nɑ nyǝɣǝlʋɣʋ mɑɣɑmɑɣɑ, nɑ pɛɛ nɑ kpeŋkpelɑsɩ nɑ pɔɔŋ wei pɑ sɛɛsɑɑ tɔ, nɑ kʋsɛɛmǝŋ cǝŋcǝŋ nɑ wei pɑ lii ɑkpɑɑyɑlɑ tɔ, nɑ kpoŋkpontu toŋ nyǝntʋ pɔɔŋ pǝ tɑɣɑnʋɣʋ. Ɩ nyǝmɑ́ tɔtɔɣɔ lɛɛsǝŋ sɑɑkʋɣʋ tɔm. Pɑɑ tǝmlɛ nteɣe n tʋ-ɩ ɩ lɑkɩ kɛ́. Ɩ nɑ nyɑ́ nyǝ́mɑ nɑ mpɑ nyɑ́ cɑɑ wulɑʋ Tɑfiiti lǝsɑɑ tɔ pɑɑ lɑnɑ. \v 15 Pǝnɛntɛ tɑcɑɑ, tilinɑ-tʋɣʋ tɔɣɔnɑɣɑ pee nɑ sʋlʋm nɑ nim mpi pǝ tɔm n yɔɣɔtɑɑ tɔ. \v 16 Tɩɩ polo Lipɑŋ pʋɣʋ tɑɑ, nɑ tǝ́ sɛtɩ tɩɩŋ wei ɩ tǝnɑ n cɑɑ tɔ, nɑ tǝ́ hɔkɔ-ɩ nɑ tǝ́ tʋ teŋku tɑɑ nɑ pǝ́ tɑlɑ Sɑfɑ. Ɩlɛnɑ ń yele nɑ pɑ́ kpɑɣɑ nɑ pɑ́ ponɑ Yosɑlɛm. \p \v 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sɑlʋmɔŋ kɑlɑ cɑɣɑlɑɑ tǝnɑ mpɑ pɑɑ wɛ Ɩsɛɣɛlɩ tɑɑ tɔ, nɑ pǝ́ kɛɛsǝnɑ kʋkɑlʋɣʋ ŋku ɩ cɑɑ Tɑfiiti kɑ lɑpɑ tɔ. Pɑɑ wɛ yǝlɑɑ iyisi nɩɩnʋwɑ nɑ nɩɩlɛ nɑ nɑɑnʋwɑ nɑ tooso nɑ nɑsǝtoso (153600). \v 18 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sɑlʋmɔŋ lǝsɑ wontu sǝɣǝllɑɑ kɛ iyisi nɩɩtoso nɑ nɑɑnʋwɑ (70000), nɑ mpɑ pɑ sɑɑkǝɣɩ pɛɛ kɛ pʋɣʋ tɑɑ tɔɣɔ iyisi nɩɩnɑɑsɑ (80000), nɑ mpɑ pɑ tʋɣɩ lɛlɑɑ kɛ tǝmɑ nɑ pɑ́ feŋiɣi ɑ tɔɔ tɔɣɔ yǝlɑɑ iyisi tooso nɑ nɑsǝtoso (3600). \c 3 \s1 Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ ŋmɑʋ \r (Awulɑɑ I 6:1-38) \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sɑlʋmɔŋ sʋʋ Tɑcɑɑ tǝyɑɣɑ ŋmɑʋ kɛ Moliyɑ pulɑɣɑ tɔɔ. Tǝnɑɣɑ Ɩsɔ kɑ lɩɩ ɩ cɑɑ Tɑfiiti tɔɔ, nɑ Tɑfiiti tɑɣɑnɩ lonte kɛ Yepusi tʋ Olǝnɑŋ kɑtɑɣɑ tɑɑ. \v 2 Sɑlʋmɔŋ kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ liɣiti nyǝŋkɑ, ɩsɔtʋ nɑɑlɛ nyǝŋ kʋyɑkʋ nɑɑlɛ nyǝŋkʋ wule kɛ ɩ cɑɑlɑ-kɛɣɛ ŋmɑʋ. \p \v 3 Kutuluɣu ŋku Sɑlʋmɔŋ ŋmɑɑkɩ mpʋ tɔ, kʋ tɑɣɑlǝŋ wɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ hiu nɑ nɑɑnʋwɑ, nɑ kʋ wɑŋ kɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑnʋwɑ. \v 4 Ɩlɛnɑ pɑ́ lɑ́ kpɑɑŋ nɑ ɩsɛntɑɑ tɔɔ. Kʋ wɑŋ wɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑnʋwɑ kɛ́ teitei, ɩsɩɩ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ, nɑ kʋ kʋŋkʋlʋmǝŋ kɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɩɩtoso. Nɑ pɑ́ wɑɑsɩ kʋ tɑɑ kɛ́ wʋlɑ mɑɣɑmɑɣɑ. \v 5 Ɩlɛnɑ pɑ́ wɑɑsɩ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ mɑɣɑmɑɣɑ tɔɔ kɛ́ kpeŋkpelɑsɩ kʋpɑŋsɩ. Nɑ pɑ́ pɔ sɩ tɔɔ kɛ́ wʋlɑ, nɑ pɑ́ lɑ pǝ tɔɔ kɛ́ pɑɑŋ nɑ ɑlukpɑlisi pǝ fotoonɑɑ. \v 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ lɑpɑ kutuluɣu ŋkʋɣʋ kɑcɔkɑ nɑ liɣitee pɛɛ. Pɑɑfɑyim tɛtʋ tɑɑ kɛ́ pɑ hikɑ wʋlɑ wei pɑ lɑkɑɣɑnɑ tɔ. \v 7 Nɑ pɑ́ wɑɑsɩ-ɩ kutuluɣu kpɑtǝŋ nɑ kʋ nɔnɔkpete nɑ kʋ kɑmpʋnɑɑ nɑ kʋ mɑɣɑmɑɣɑ kʋ tɔɔ. Nɑ pɑ́ lǝsɩ ɩsɔtɑɑ tɑŋlɑɑ lɛɛsǝŋ tɔtɔ. \p \v 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ ŋmɑ́ kɑtɛ tɑɑ kɑtɛ nɑŋ, kʋ tɑɣɑlǝŋ kɑ wɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑnʋwɑ kɛ teitei, ɩsɩɩ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ wɑŋ, nɑ kʋ wɑŋ kɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑnʋwɑ tɔtɔ. Ɩlɛnɑ pɑ́ mɑtɩ kʋ tɑɑ tɔɔ kɛ́ wʋlɑ mɑɣɑmɑɣɑ kɛ tɔɔnǝnɑɑ hiu. \v 9 Wʋlɑ nyǝ́mɑ́ wenɑ pɑ lɑpǝnɑɑ tɔ ɑ kɑ wɛ kiloo hɔɣɔlʋɣʋ. Nɑ pɑ́ wɑɑsɩ wʋlɑ tɔtɔɣɔ ɩsɔtɑɑ kutuluŋ tɑɑ. \p \v 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ lupɑ ɩsɔtɑɑ tɑŋlɑɑ lɛɛsǝŋ nɑɑlɛ nɑ pɑ́ wɑɑsɩ-ɩ wʋlɑ nɑ pɑ́ sɩɩ kɑtɛ tɑɑ kɑtɛ kutuluɣu tɑɑ. \v 11-13 Pɑɑ sǝŋsɑ ɩsɔtɑɑ tɑŋlɑɑ kɛ tǝmɑ tɔɔ kɛ́ nɑ pɑ ɩsɛ hɑnɑ nɔnɔɣɔ nɑ pɑ́ hɛtɑ pɑ keŋ. Nɑ pɑ kenɔɔsɩ nɑɑlɛ suli hɛkʋ tɑɑ, nɑ lɛŋsɩ yoosinɑ kutuluɣu. Keluɣu kʋlʋmʋɣʋ wɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑlɛ nɑ hɔɣɔlʋɣʋ. Keŋ liɣiti kpɛntɑ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑnʋwɑ. \v 14 Nɑ pɑ́ lʋʋ kpoŋkpontu toŋ nyǝntʋ nti pɑ lii ɑkpɑɑyɑlɑ, nɑ kʋsɛɛmtʋ, nɑ kʋsɛɛmtʋ cǝŋcǝŋ tɔɣɔ pʋʋɣʋ kʋkɑkɑɣɑʋ. Nɑ pɑ́ lǝsɩ kʋ tɔɔ kɛ́ ɩsɔtɑɑ tɑŋlɑɑ lɛɛsǝŋ. \s1 Nyǝɣǝlʋɣʋ kʋsɛɛmʋɣʋ ɑkelenɑɑ nɑ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ \r (Awulɑɑ I 7:15-22) \p \v 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ ŋmɑ́ ɑkelenɑɑ sɔsɑɑ nɑɑlɛɣɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ ɩsɛntɑɑ. Pɑ tɑɣɑlǝŋ wɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ. Nɑ pɑ́ lɑ pɑ nyɔɔŋ tɑɑ kɛ́ kɑhusi tɑkɑ, nɑ sɩ tɑɣɑlǝŋ kɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑlɛ nɑ hɔɣɔlʋɣʋ. \v 16 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ lupɑ ɑlukpɑlisi ɩsɩɩ nsi sɩ wɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɔ nɑ pɑ́ tʋ-sǝɣɩ ɑkelenɑɑ mpɛ pɑ nyɔɔŋ tɑɑ. Nɑ pɑ́ lu tʋɣʋ nɑkʋlɩ kʋ pee lɛɛsǝŋ kɛ nɩɩnʋwɑ (100) nɑ pɑ́ tʋ́ ɑlukpɑlisi tɑɑ. \v 17 Ɩlɛnɑ pɑ́ siki ɑkelenɑɑ nɑɑlɛ ɩnǝɣɩ cemɑce kɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nɔnɔɣɔ. Pɑ yɑɑkɩ ntɔɣɔŋ nyǝŋ sɩ, Ɩsɔ nyɔɔsǝɣɩ, nɑ mpǝtǝŋ nyǝŋ sɩ, ɩnǝɣǝlɛ toŋ tʋ. \c 4 \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ lupɑ nyǝɣǝlʋɣʋ kʋsɛɛmʋɣʋ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ. Tǝ tɑɣɑlǝŋ nɑ tǝ wɑŋ kɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑnʋwɑ nɑɑnʋwɑ, nɑ tǝ kʋŋkʋlʋmǝŋ kɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ kɑkpɑsɩ. \s1 Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ wontu \r (Awulɑɑ I 7:23-26) \p \v 2 Ɩlɛnɑ pɑ́ lu nyǝɣǝlʋɣʋ kʋsɛɛmʋɣʋ kɛ nyɑmpɑɑni ɑnɑɑm tɑkɑ nɑ ɩ́ kulutɑɑ. Ɩ wɑŋ wɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ kɑkpɑsɩ, nɑ ɩ kʋŋkʋlʋmǝŋ kɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑlɛ nɑ titite. Ɩ ɩkulutɑʋ tɔɔ wɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑnʋwɑ nɑ kɑkpɑsɩ. \v 3 Ɩlɛnɑ pɑ́ ŋmɑɑ lɑtǝcɛnɑɑ lɛɛsǝŋ kɛ nyɑmpɑɑni ɩnɩ ɩ luɣu tɛɛ kɛ́ ɩ lupu wɑɑtʋ nɑ pǝ́ cɔɔ nɑ pǝ́ tɑ́ loosi nɑɑlɛ. Pɑɑ mɛɛtǝlɩ wei kɛ lɛɛsǝŋ hiu. \v 4 Ɩlɛnɑ pɑ́ lu nyǝɣǝlʋɣʋ kʋsɛɛmʋɣʋ kɛ nɑɑŋ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ. Pǝ́ nɑ nyɑmpɑɑni ɩnǝɣɩ nyǝɣǝlʋɣʋ kʋlʋmʋɣʋ nɑ pɑ́ pɩɩlɩ-ɩ tooso tooso kɛ tɔm liɣiti. Nɑ lʋm nyɑmpɑɑni kɛ ɩ tɔɔ. Nɑɑŋ lɛlǝŋ nyǝnǝɣǝnɑ ilim tǝlɩɩlɛ, lɛlǝŋ nɑ pǝ tǝtʋlɛ. Nɑ lɛlǝŋ nɑ pǝ ntɔɣɔŋ, nɑ lɛlǝŋ nɑ pǝ mpǝtǝŋ, nɑ ɩ tɑpǝŋ nyǝnǝɣɩ tǝmɑɣɑ nyɑmpɑɑni tɛɛ. \v 5 Nyɑmpɑɑni kpɩɩsǝŋ wɛ kɛ́ ɩsɩɩ yʋlʋ ntɑntɑkʋ wɑŋ. Nɑ ɩ tompee ɩsɩɩ poosiyɑ, nɑ ɑ́ nǝɣǝsǝnɑ yɑɑyenɑɑ. Nyɑmpɑɑni ɩnɩ ɩ tɔkɩ ɩsɩɩ lʋm liitilinɑɑ iyisi nɩɩnʋwɑ nɑ hiu (120000). \p \v 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ lupɑ lʋm kʋsɑŋǝm cɛmsɛnɑɑ kɛ nɑɑnʋwɑ. Nɑ pɑ́ sɩɩ kɑkpɑsɩ nɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ ntɔɣɔŋ tɔɔ nɑ kɑkpɑsɩ nɑ tǝ npǝtǝŋ tɔɔ. Pɑ tɑɑ kɛ́ pɑ nyɑɑlɑɣɑ kpǝnɑ wenɑ pɑ lɑkɑɣɑ kɔtɑɣɑ ŋkɑ kɔkɔ lusɑ kɑ tǝnɑ tɔ. Nyɑmpɑɑni ɑnɑɑm tɑɑ lʋm kɛ kɔtǝlɑɑ sɔɔkɑɣɑ. \s1 Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ wontu nyǝɣǝtʋ nyǝntʋ \r (Awulɑɑ I 7:40-51) \p \v 7 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ lupɑ fǝtǝlɑ kpɑtǝŋ nɑɑnʋwɑ kɛ wʋlɑ, ɩsɩɩ ɩsǝnɑ pɑ kɛɛsɑ-wɛ tɔ. Nɑ pɑ́ sɩɩ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ kɛ cemɑce. Kɑkpɑsɩ nɑ ntɔɣɔŋ nɑ kɑkpɑsɩ nɑ mpǝtǝŋ. \p \v 8 Nɑ pɑ́ sɑɑkɩ tɑɑpǝlǝnɑɑ nɑɑnʋwɑ nɑ pɑ́ sɩɩ-wɛɣɛ cemɑce tɔtɔ. Kɑkpɑsɩ nɑ ntɔɣɔŋ nɑ kɑkpɑsɩ nɑ mpǝtǝŋ. \p Nɑ pɑ́ lu wʋlɑ poosiyɑnɑɑ mpɑ pɑ ŋmɩɩsǝɣǝnɑ cɑlǝm tɔɣɔ nɩɩnʋwɑ (100). \p \v 9 Nɑ pɑ́ lɑ́ kɔtǝlɑɑ kolɑɣɑ, nɑ tɑɣɑ sɔsɑɣɑ. Nɑ pɑ́ wɑɑsɩ kɑ kʋtǝkǝŋ kɛ nyǝɣǝlʋɣʋ kʋsɛɛmʋɣʋ. \p \v 10 Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ ntɔɣɔŋ ŋkuluŋɑ cɔlɔɣɔ pɑɑ sɩɩ lʋm nyɑmpɑɑni ɑnɑɑm nɑ ilim mpǝtǝŋ nɑ pǝ tǝlɩɩlɛ hɔɣɔlʋɣʋ tɔɔ. \p \v 11 Wɑɑtʋ wei Hulɑm tɛɛsɑ tɔlʋmɑ nyǝnɑsɩ nɑ ɑ lɔɣɔlɑsɩ, nɑ cɑlǝm poosiyɑnɑɑ ɩlɛ, ɩ tɛmɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tǝmɑ wenɑ wulɑʋ Sɑlʋmɔŋ kɑ tʋ-ɩ tɔ ɑ lɑpʋ ntɛ́. \q1 \v 12-13 Pǝ kpɑɣɑʋ ɑkelenɑɑ nɑɑlɛ nɑ pɑ kɑhusi, \q1 nɑ sɩ cɑŋǝm wontu. Ɩsɩɩ sɩ tɔɔ puluŋ tɔm nɑɑlɛ, \q1 nɑ sɩ tɔɔ tʋɣʋ pee fotoonɑɑ nɑsǝlɛ. \q1 Pɑɑ ɑkele wei kɛ loosi nɑɑlɛ. \q1 \v 14 Ɩ kɑ lupɑ tɔtɔɣɔ kɛɛkɛnɑɑ tɑkɑ, \q1 nɑ pǝ tɔɔ lʋm cɛmsɛnɑɑ sɔsɑɑ. \q1 \v 15 Nɑ nyɑmpɑɑni ɑnɑɑm wei pɑ tǝnɑ lɑtǝcɛnɑɑ \q1 lɛɛsǝŋ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ tɔɔ tɔ. \q1 \v 16 Nɑ tɔlʋmɑ nyǝnɑsɩ nɑ pǝ lɔɣɔlɑsɩ nɑ nɑntʋ nyǝnsɩ. \p Nyǝɣǝlʋɣʋ kʋsɛɛmʋɣʋ kɛ Hulɑm-Api lɑpǝnɑ wontunɑɑ mpɑ pɑ tǝnɑ Sɑlʋmɔŋ kɑ tʋ-ɩ sɩ ɩ́ lu Tɑcɑɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ tɔ, nɑ ɩ́ sotiti-tɩ. \v 17 Yɑɑtɑnɩ tɛtɛkǝlɛ tɑɑ kɛ́ pɑ pǝlɑ nyǝɣǝtʋ kɛ cʋɣʋ tɑɑ, nɑ pǝ́ lɩɩ wontu ntɩ tǝ tǝnɑɣɑ Sukɔtɩ nɑ Seletɑtɑ pɑ hɛkʋ tɑɑ. \v 18 Wontu tuutuumɑ kɛ Sɑlʋmɔŋ yelɑɑ nɑ pɑ́ lu. Nɔɣɔlʋ kɑɑ nɔkɩ sɩ ɩ nyǝŋ nyǝɣǝlʋɣʋ kʋsɛɛmʋɣʋ kiloonɑɑ ɩsǝnɑ pǝ tɔɣɑɑ tɔ. \p \v 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sɑlʋmɔŋ lɑpɑ nɑ pɑ́ lu wʋlɑ wontunɑɑ nɑ pɑ́ tʋ́ Tɑcɑɑ tǝsɛɛlɛ tɑɑ. \q1 Ɩsɩɩ tulɑɑlʋnɑɑ tǝwɔtɛ wʋlɑ nyǝntɛ, \q1 nɑ tɑɑpǝlǝnɑɑ mpɑ pɑ tɔɔ pɑ sɩɩkɩ Ɩsɔ potopotonɑɑ tɔ. \q1 \v 20 Nɑ wʋlɑ kɔkɔ kpɑtǝŋ \q1 nɑ pǝ fǝtǝlɑnɑɑ mpɑ pɑ mʋɣɩ kɑtɛ \q1 tɑɑ kɑtɛ nɑŋ ɩsɛntɑɑ tɔ, ɩsɩɩ pɑɑ kɛɛsʋɣʋ-wɛ tɔ. \q1 \v 21-22 Nɑ pɑ́ lu wʋlɑ tɔtɔɣɔ pǝ tɔɔ cɑŋǝm \q1 nɑ pǝ kpǝtǝlǝŋ tɔm nɑɑlɛ. \q1 Nɑ cɛmsɛnɑɑ nɑ poosiyɑnɑɑ mpɑ \q1 pɑ ŋmɩɩsǝɣǝnɑ cɑlǝm tɔ. \q1 Nɑ kɔpʋnɑɑ, nɑ cofolonɑɑ, \q1 nɑ kɑmpʋnɑɑ mpɑ pɑ tǝkɑ kɑtɛ tɑɑ kɑtɛ nɑŋ \q1 nɔnɔɣɔ tɔ, nɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nyǝ́mɑ tɔtɔ. \c 5 \p \v 1 Wɑɑtʋ wei Sɑlʋmɔŋ tɛmɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ ŋmɑʋ, ɩlɛnɑ ɩ́ kɔnɑ mpi ɩ cɑɑ Tɑfiiti kɑ hɑ Tɑcɑɑ tɔ. Pɑɑ liɣitee nyǝɣǝtʋ, nɑ wʋlɑ, nɑ wontunɑɑ lɛntǝnɑɑ. Nɑ ɩ́ sɩɩ pǝ tǝnɑɣɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ kpɑncoou tɑɑ. \s1 Ɩsɔ ɑtɑkɑɑ sɩɩʋ kɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ \r (Awulɑɑ I 8:1-13) \p \v 2 Wɑɑtʋ wei Sɑlʋmɔŋ tɛmɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ ŋmɑʋ, ɩlɛnɑ ɩ́ koti Ɩsɛɣɛlɩ kʋpɑɣɑlɑɑ nɑ pɑ kpekɑ nɑ pɑ lʋlʋŋ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ kɛ Yosɑlɛm. Nɑ ɩ́ tʋ-wɛ sɩ pɑ́ kpɑɣɑ Ɩsɔ ɑtɑkɑɑ kɛ́ Tɑfiiti tɛ timpi pɑ yɑɑ tɔtɔ sɩ Siyɔŋ tɔ, nɑ pɑ́ ponɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ. \v 3 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tǝnɑ kotɑ wulɑʋ tɛɣɛ pɑ ɩsɔtʋ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ nyǝŋ kɛ ɑcimɑ tɔɣɔʋ. \v 4 Ɩsɛɣɛlɩ kʋpɑɣɑlɑɑ kotɑɑ, ɩlɛnɑ Lefii nyǝ́mɑ kpɑɣɑ Ɩsɔ ɑtɑkɑɑ \v 5 nɑ pɑ́ ponɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ. Nɑ kɔtǝlɑɑ sǝnɑ-wɛ nɑ pɑ́ ponɑ cokǝle nɑ tǝ tɑɑ wontunɑɑ. \v 6 Ɩlɛnɑ wulɑʋ Sɑlʋmɔŋ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ mpɑ pɑɑ kotinɑ Ɩsɔ ɑtɑkɑɑ tɔ, pɑ́ lɑ́ kɔtɑɣɑ kɛ heeŋ nɑ nɑɑŋ tuutuumɑ pǝ fɛɩ kɑlʋɣʋ. \p \v 7-8 Pǝ wɑɑlɩ kɛ́ kɔtǝlɑɑ sʋʋnɑ Ɩsɔ ɑtɑkɑɑ kɛ kɑtɛ tɑɑ kɑtɛ nɑŋ tɑɑ kɛ́ ɩ lonte kɛ ɩsɔtɑɑ tɑŋlɑɑ keŋ tɛɛ. Nɑ pǝ́ kenti ɩ́ nɑ ɩ kpɑtǝŋ wei pɑ kpɑkǝɣǝnɑ-ɩ tɔ ɩ tɔɔ. \v 9 Kpɑtǝŋ ɩnɩ ɩ kɑ tɑɣɑlɑɑ kɛ́. Hɑlǝnɑ ye n kpǝtǝnɑ pʋʋɣʋ kʋkɑkɑɣɑʋ n nɑɑkɩ-ɩ kɛ́. Amɑ ye n hɑtǝlɑɑ n kɑɑ nɑ-ɩ. Ḿpʋ́ɣʋ́ pǝ wɛ hɑlǝnɑ sɑŋɑ. \v 10 Kʋsǝsɩɩtʋ pɛɛ kpɑɑtɑnɑɑ nɑɑlɛ kɛ Ɩsɔ kɑ cɛlɑ Moisi kɛ Holɛpʋ pʋɣʋ tɔɔ. Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ Ɩsɔ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ pɑɑ pɛɛlɑ nɔɣɔ kɛ pɑ Icipiti lɩɩʋ wɑɑlɩ. Pɛɛ ɑnɩ ɑ tike ɑ kɑ wɛnnɑ ɑtɑkɑɑ tɑɑ. \p \v 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ kɔtǝlɑɑ lɩɩnɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ. Kɔtǝlɑɑ tǝnɑ mpɑ pɑɑ wɛ tǝnɑ tɔ pɑ lɑpɑ nyɔɔŋ tɔɔ ɑsilimɑ kɛɛlʋɣʋ kɔtɑɣɑ kɛ́. Ɩlɛ pɑ tɑ kɛɛsǝnɑ ɩsǝnɑ kpekɑ tǝŋɑ tǝmɑ tɔ. \v 12 Ɩlɛnɑ Lefii nyǝ́mɑ mpɑ pɑ kɛ́ wontu mɑtɑɑ, ɩsɩɩ Asɑfɩ, nɑ Hemɑŋ, nɑ Yetutuŋ. Nɑ pɑ pǝyɑlɑɑ, nɑ pɑ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ lɛlɑɑ mpɑ pɑ suu kpoŋkpontu toŋ nyǝntʋ wontu tɔ, pɑ́ sǝŋɑ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ ilim tǝlɩɩlɛ tɔɔ nɑ pɑ́ tɔkɑ kpɛŋkpɛŋnɑɑ, nɑ cǝmǝŋ nɑ sɑŋkʋnɑɑ. Ɩlɛnɑ kɔtǝlɑɑ mpɑ pɑ nyǝmɑ́ ɑkɑntɛɛ hʋlʋɣʋ tɔ pɑ́ sǝŋɑ pɑ kiŋ kɛ yǝlɑɑ nɩɩnʋwɑ nɑ hiu (120). \v 13-14 Ḿpʋ́ɣʋ́ wontu mɑtɑɑ nɑ yonyoolɑɑ pɑ kpɛntɑɑ nɑ pɑ́ sɑŋ Ɩsɔ nɑ yontu sɩ: Ɩ́ sɑ Tɑcɑɑ, mpi tɔ ɩ kɛ́ kʋpɑŋ. Ɩ sɔɔlʋɣʋ wɛ tɑm tɔɔ. Mpʋɣʋlɛ Ɩsɔ teu nɑwɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ. Nɑ ɩsɔŋmʋntʋ nyɑlɑ nɑ kɔtǝlɑɑ kpisi pɑ tǝmlɛ lɑpʋ. \c 6 \p \v 1 Mpʋɣʋlɛ Sɑlʋmɔŋ sɑmɑ Ɩsɔ sɩ: \q1 Hɑɩ, Tɑcɑɑ, sǝkpɛtʋɣʋ tɑɑ kɛ́ n kɑ sɔɔlɑɑ nɑ ń cɑɣɑ. \q1 \v 2 Amɑ mɑ ŋmɑ-ŋ tǝyɑɣɑ ŋkɑ kɑ tɑɑ n kɑ cɑɣɑ tɔ. \q1 Lonte ńtɛ́ tǝ tɑɑ kɛ́ n kɑ wɛɛ tɑm tɔɔ. \s1 Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tʋlʋɣʋ fɑɑci \r (Awulɑɑ I 8:14-21) \p \v 3 Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tǝnɑ kɑ kotɑɑ kɛ́ nɑ pɑ́ sǝŋɑɑ. Ḿpʋ́ɣʋ́ Sɑlʋmɔŋ kɛɛsǝnɑ pɑ tɔɔ nɑ ɩ́ kooli-wɛɣɛ kʋpɑntʋ. \v 4 Ɩlɛnɑ ɩ́ tɔ sɩ: Mɑ sɑmɑ Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ Tɑcɑɑ. Mpi tɔ, tomɑ kɛ n lɑpǝnɑ teitei ɩsɩɩ n kɑ sɩɩʋ mɑ cɑɑ Tɑfiiti kɛ nɔɣɔ tɔ sɩ: \v 5 Hɑtoo kʋyɑŋku n lǝsʋɣʋ nyɑ́ yǝlɑɑ kɛ Icipiti tɑɑ tɔ, n tɑ lǝsǝtɑ pɑ ɑcɑlɛɛ tɑɑ nɑtǝlɩ sɩ pɑ́ ŋmɑ-ŋ nyɑ́ tǝsɛɛlɛ nɑ ń cɑɣɑ. Pǝyele n tɑ kpɑ yʋlʋ nɔɣɔlʋ nɑ ɩ mpɑɑ sɩ pʋntʋ ɩ́ lɑ nyɑ́ yǝlɑɑ wulɑʋ. \v 6 Amɑ Yosɑlɛm ɩcɑtɛ kɛ n lǝsɑɑ sɩ n kɑ́ cɑɣɑ. Nɑ ń lǝsɩ Tɑfiiti sɩ ɩ́ lɑ nyɑ́ yǝlɑɑ wulɑʋ. \v 7 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sɑlʋmɔŋ tɑsɑɑ sɩ: Hɑlɩ mɑ cɑɑ Tɑfiiti mɑɣɑsɑɑ sɩ ɩ ŋmɑɑkɩ kutuluɣu nɑ Tɑcɑɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ Ɩsɔ hǝtɛ tɑɑ. \v 8 Amɑ Tɑcɑɑ tɔmɑ-ɩ sɩ: N mɑɣɑsʋɣʋ nyɑ́ tɑɑ kɛ́ mpʋ tɔ pǝ wɛ teu. \v 9 Ɩlɛ pǝ tɑɣɑ nyɑ́ mɑɣɑmɑɣɑ n kɑ́ ŋmɑnɑ kutuluɣu ŋkʋ. Amɑ nyɑ́ pǝyɑɣɑ kʋlʋlɑɣɑ kɑ́ ŋmɑnɑ-kʋ nɑ mɑ hǝtɛ tɑɑ. \v 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sɑlʋmɔŋ tɑsɑɑ sɩ: Tɑcɑɑ tɔkɑ ɩsǝnɑ ɩ kɑ sɩɩwɑ tɔ, nɑ mɑ́ lɛɛtɩ mɑ cɑɑ Tɑfiiti lonte tɑɑ kɛ́ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɑwulɑɣɑ kumte tɔɔ. Nɑ mɑ́ ŋmɑ́ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tǝnɛ nɑ Tɑcɑɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ Ɩsɔ hǝtɛ tɑɑ. \v 11 Hɑlǝnɑ mɑ́ sɩɩ Ɩsɔ ɑtɑkɑɑ ɩnɩ ɩ tɑɑ kɛ́ nɔɣɔ ŋkɑ Ɩsɔ nɑ tɑ́ cɑɑnɑɑ pɑ pɛɛlɑɑ tɔ kɑ pɛɛ kpɑɑtɑnɑɑ. \s1 Sɑlʋmɔŋ sǝlǝmʋɣʋ sɔsɔɔʋ \r (Awulɑɑ I 8:22-53) \p \v 12-13 Sɑlʋmɔŋ kɑ lupɑ nyǝɣǝlʋɣʋ kʋsɛɛmʋɣʋ kumte tɑkɑ kɛ́, nɑ ɩ́ sɩɩ tɑɣɑ hɛkʋ tɑɑ. Tǝ tɑɣɑlǝŋ nɑ tǝ wɑŋ kɑ wɛ teitei kɛ́. Mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑlɛ nɑ hɔɣɔlʋɣʋ hɔɣɔlʋɣʋ. Tǝ kʋŋkʋlʋmǝŋ kɛ mɛɛtǝlɩ kʋlʋm nɑ titite. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ kpɑwɑ tǝ tɔɔ, nɑ ɩ́ luŋ kotilɑɑ tǝnɑ ɩsɛntɑɑ kɛ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ kɔŋkɔŋ tɑɑ tǝnɑ. Nɑ ɩ́ kpɑɑsɩ ɩ niŋ nɑ ɩsɔ nɑ ɩ́ sǝlǝmɩ sɩ: \v 14 Hɑɩ, Tɑcɑɑ, Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ Ɩsɔ. Ɩsɔ nɔɣɔlʋ ɩ fɛɩ ɩsɩɩ nyɑ́. Pɑɑ ɩsɔtɔnʋɣʋ tɑɑ, pɑɑ tɛtʋ tɔɔ kɛ́ ɑtɛ cǝnɛ. N sɔɔlɑ mpɑ pɑ lɑkɩ nyɑ́ tǝmlɛ nɑ lotu kʋlʋmtʋ tɔɣɔ, nɑ ń lɑkɩ-wɛɣɛ ɩsǝnɑ n kɑ sɩɩwɑ tɔ. \v 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ n tɔkɑ nɔɣɔ ŋkɑ n kɑ́ sɩɩ mɑ cɑɑ Tɑfiiti tɔ, nɑ sɑŋɑ ń yoosi nti n kɑ yɔɣɔtǝnɑ nyɑ́ nɔɣɔ tɔ nɑ nyɑ́ toŋ. \v 16 Hɑɩ, Tɑcɑɑ Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ, lɑ tɔtɔɣɔ nɔɣɔ ŋkɑ n kɑ sɩɩ mɑ cɑɑ Tɑfiiti tɔ. Sɩ ye ɩ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ tɔmɑ teu ɩsɩɩ ɩnɩ ɩ tɔm tɔ, mpɛ pɑɑ tɔkǝnɑ kɑwulɑɣɑ kɛ ɩ wɑɑlɩ kɛ tɑm tɔɔ. Nɑ pɑ́ kɑɑsǝɣɩ tǝmɑɣɑ Ɩsɛɣɛlɩ yǝlɑɑ tɔɔ. \v 17 Hɑɩ, Tɑcɑɑ Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ, lɑ nɔɣɔ ŋkɑ n kɑ sɩɩ mɑ cɑɑ Tɑfiiti tɔ. \p \v 18 Ɩlɛ tɑmpɑnɑ Ɩsɔ pǝsǝɣɩ nɑ ɩ́ cɑɣɑ yǝlɑɑ hɛkʋ kɛ ɑtɛɣɛlɛ? Mpi tɔ, pɑɑ ɩsɔtɔnʋɣʋ nɑ kʋ tɔɔmǝŋ tɔ, ɩ tɑ mɑɣɑ kʋ tɑɑ. Pǝyele kutuluɣu ŋku mɑ ŋmɑ-ɩ tɔ kʋlɛ kʋ tɑ hɑŋnɑ mpʋ. \v 19 Hɑɩ, Tɑcɑɑ, pɑɑ nɑ mpʋ kɛɛsɩ nyɑ́ ɩsɛ nɑ mɑ tɔɔ. Nɩɩ nyɑ́ tǝmlɛ tʋ mɑ́ mɑ wiinɑʋ nɑ mɑ yɑɑʋ. \v 20 Kuli nyɑ́ ɩsɛ nɑ ń pɑɑsǝnɑ kutuluɣu kʋnɛɣɛ ilim nɑ ɑhoo. Mpi tɔ, tǝnɑɣɑ n tɔmɑ sɩ n kɑ́ cɑɣɑ. Nɩɩ nyɑ́ tǝmlɛ tʋ mɑ́ mɑ kʋsǝlǝmʋtʋ. \v 21 Nɩɩ yɑɑʋ mpi nyɑ́ tǝmlɛ tʋ mɑ nɑ nyɑ́ yǝlɑɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ yɑɑkɩ-ŋ cǝnɛ tɔ. Hɑɩ, nɩɩ tɑ kʋsǝlǝmʋtʋ kɛ ɩsɔtɑɑ timpi n wɛɛ tɔ, nɑ ń hɩɩsɩ tɑ́ ɩsɑɣɑtʋ. \p \v 22 Ye nɔɣɔlʋ wɑkǝlǝnɑ ɩ tɔɣɔntǝlɛ nɑ pɑ́ cɑɑlɩ-ɩ, sɩ ɩ́ tuunɑ. Ɩlɛnɑ pʋntʋ kɔɔ kutuluɣu kʋnɛ kʋ tɑɑ nɑ ɩ́ tuunɑ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ. \v 23 Nɩɩnɑ pʋntʋ kɛ ɩsɔtɑɑ nɑ ń hʋʋnɑ nyɑ́ tǝmlɛ nyǝ́mɑ nɑ ń kʋ́ tɑsǝkǝlɛ tʋ tɔm nɑ pǝ́ mǝlɩ ɩ nyʋɣʋ tɑɑ. Ɩlɛnɑ ń kɛɛsǝnɑ kʋpɑŋ kʋpɑntʋ nɑ ń hɑ-ɩ tɑmpɑnɑ. \p \v 24 Yɑɑ ye pǝ kɔmɑ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ wɑkǝlǝnɑ-ŋ. Ɩlɛnɑ pɑ kolontunɑɑ kǝlɩ-wɛ, nɑ pɑ́ lɑɣɑsɩ nɑ pɑ́ mǝlɩ nyɑ́ kiŋ nɑ pɑ́ tʋ nyɑ́ hǝtɛ kɛ teeli. Ɩlɛnɑ pɑ́ sǝlǝmɩ-ŋ nɑ pɑ́ wiinɑ-ŋ kutuluɣu kʋnɛ kʋ tɑɑ cǝnɛ. \v 25 Ɩlɛ hɑɩ, Tɑcɑɑ, nɩɩ pɑ tɔm kɛ hɑtoo ɩsɔtɑɑ, nɑ ń tɑɣɑnɩ nyɑ́ yǝlɑɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ ɩsɑɣɑtʋ. Nɑ ń mǝŋnɑ-wɛɣɛ pɑ tɛtʋnɑɑ mpɑ n kɑ hɑ pɑ nɑ pɑ cɑɑnɑɑ tɔ. \p \v 26 Yɑɑ ye pɑ wɑkǝlǝnɑ-ŋ, nɑ ń yele nɑ tɛʋ wʋlɩ-wɛ nɑ pɑ́ cɛkǝnɑ mpʋ. Ɩlɛnɑ pɑ́ kɛɛsǝnɑ kutuluɣu kʋnɛ kʋ tɔɔ nɑ pɑ́ sǝlǝmɩ-ŋ nɑ pɑ́ sɛɛ-ŋ, nɑ pɑ́ pɑsɑ pɑ tɩ nɑ pɑ́ tɑɣɑnɩ timpi tɑɑ pɑ wɑkǝlǝnɑ-ŋ tɔ. \v 27 Ɩlɛ Tɑcɑɑ, nɩɩ pɑ tɔm kɛ hɑtoo ɩsɔtɑɑ, nɑ ń hɩɩsɩ pɑ ɩsɑɣɑtʋ. Mpi tɔ, pɑ kɛ́ nyɑ́ yǝlɑɑ kɛ́ nɑ nyɑ́ tǝmlɛ nyǝ́mɑ. Ɩlɛ hʋ́lɩ́-wɛɣɛ ɩsǝnɑ pɑɑ tɔ teu tɔ. Ɩlɛnɑ ń yele nɑ tɛʋ nɩɩ tɛtʋ nti n hɑ-wɛ sɩ tǝ́ pǝsɩ pɑ nyǝntʋ tɔ. \p \v 28 Yɑɑ ye yʋlʋkʋsʋkʋ lɩɩnɑ, yɑɑ kʋtɔɣɔʋ mɔɔnɑɑ yɑɑ kʋ sǝpɑ. Pɑɑ kʋtoloŋ yɑɑ nyɔɣɔsɩ lɩɩnɑ, yɑɑ kolontunɑɑ sʋʋnɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ koloosi ɑcɑlɛɛ tɑɑ nɑ pɑ́ ŋmɑkǝlɩ-wɛ. Pɑɑ wɑhɑlɑ nɔɣɔlʋ yɑɑ kʋtɔŋ nɑkʋlɩ kʋ tɩɩ kɔmnɑ, \v 29 nɑ pǝ́ hɑ-ŋ nyɑ́ yǝlɑɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ nɑ pɑ tɑɑ nɔɣɔlʋ nɩɩ ɩ ɩsɑɣɑtʋ sɔŋ, nɑ ɩ́ kɛɛsǝnɑ nyɑ́ kutuluɣu kʋnɛ kʋ tɔɔ, nɑ ɩ́ wiinɑ-ŋ, nɑ ɩ́ tɛɣɛ-ŋ niŋ. \v 30 Ɩlɛ hɑɩ, Tɑcɑɑ, nɩɩ ɩ tɔm kɛ nyɑ́ tǝcɑɣɑlɛ kɛ hɑtoo ɩsɔtɑɑ nɑ ń tɑɣɑnɩ pɑɑ wei ɩ tǝwɑkǝllɛ nɑ ń kɛɛsǝnɑ ɩ tɔntɛ. Mpi tɔ, nyɑ́ tike n nyǝmnɑ pɑɑ yʋlʋ wei ɩ lotu. \v 31 Lɑkɩ mpʋ, ɩlɛnɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tɔ́ ɩsɩɩ n sɔɔlɑɑ tɔ, nɑ pɑ́ seeki-ŋ tɑm kɛ́ tɛtʋ nti n hɑ pɑ cɑɑnɑɑ tɔ tǝ tɑɑ. \p \v 32 Ye ɩsɩɩ kpɑɩ tʋ wei ɩ tɑ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ tʋ tɔ ɩ nɩɩ nyɑ́ hǝtɛ sɔsɔɔlɛ nɑ nyɑ́ toŋ wei n lɑkǝnɑ tɔ ɩ tɔm, nɑ ɩ́ lɩɩnɑ tɛtʋ pooluŋ nɑ ɩ́ kɔɔ kutuluɣu kʋnɛ kʋ tɑɑ sɩ ɩ sǝlǝmǝɣɩ-ŋ. \v 33 Ɩlɛ Tɑcɑɑ, nɩɩ ɩ tɔm kɛ nyɑ́ tǝcɑɣɑlɛ kɛ hɑtoo ɩsɔtɑɑ, nɑ ń lɑpɩ-ɩ ɩ kʋsǝlǝmǝm. Mpʋ pɩɩ yelinɑ nɑ ɑtɛ yǝlɑɑ tǝnɑ nyɩ-ŋ nɑ pɑ́ seeki-ŋ, ɩsɩɩ nyɑ́ yǝlɑɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ seekuɣu-ŋ tɔ. Pɑɑ nyɩ tɔtɔ sɩ kutuluɣu ŋku mɑ ŋmɑ-ŋ tɔ kʋ kɛ́ nyɑ́ nyǝŋkʋ tǝkpɑtɑɑ. \p \v 34 Yɑɑ ye n tʋ́ nyɑ́ yǝlɑɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ sɩ pɑ́ yoonɑ pɑ kolontunɑɑ. Ɩlɛnɑ pɑ́ kɛɛsǝnɑ nyɑ́ ɩcɑtɛ kʋlǝsǝlɛ tǝnɛ tǝ kutuluɣu ŋku mɑ ŋmɑ-ŋ ɩsǝntɔ tɔ kʋ tɔɔ nɑ pɑ́ sǝlǝmɩ-ŋ. Ɩlɛ, \v 35 nɩɩ pɑ wiinɑʋ kɛ hɑtoo ɩsɔtɑɑ nɑ ń wɑɑsɩ-wɛ. \p \v 36 Yɑɑ ye pǝ kɔmɑ nɑ pɑ́ wɑkǝlǝnɑ-ŋ. Mpi tɔ, yʋlʋ nɔɣɔlʋ fɛɩ sɩ ɩɩ wɑkǝlǝɣɩ. Ntɑnyɩ n kɑ mʋ-wɛ nɑ pɑ́ɑ́nɑ́, nɑ ń yele nɑ pɑ kolontunɑɑ kǝlɩ-wɛ, nɑ pɑ́ kpɑ-wɛ, nɑ pɑ́ ponɑ-wɛɣɛ kolontunɑɑ ɑcɑlɛɛ tɑɑ kɛ pǝ cɔlɔ pǝ cɔlɔ, yɑɑ pooluŋ tɑɑ. \v 37 Ye pɑ pǝsǝnɑ lɑɑkɑlɩ kɛ ɩcɑtɛ nte tǝ tɑɑ pɑ ponɑ-wɛ tɔ, nɑ pɑ́ mǝlɩ nyɑ́ tɛɛ nɑ pɑ́ wiinɑ-ŋ tɛtʋ nti tǝ tɑɑ pɑ wɛ mpʋ tɔ nɑ pɑ́ tɔ́ sɩ pɑ pǝntɑɑ, pɑ lɑpɑ mpi pǝ fɛɩ teu tɔ, pɑ lɑpɑ ɩsɑɣɑtʋ. \v 38 Ɩlɛnɑ pɑ mǝlɩ nyɑ́ tɛɛ nɑ pɑ lotu tǝnɑ nɑ pɑ lǝsɑsɩ tǝnɑ kɛ tɛtʋ nti tǝ tɑɑ pɑ ponɑ-wɛ tɔ. Nɑ pɑ́ kɛɛsɩ pɑ lǝmɑɣɑsɛɛ nɑ nyɑ́ ɩcɑtɛ tǝnɛ nɑ kutuluɣu ŋku mɑ ŋmɑnɑ nyɑ́ hǝtɛ ɩsǝntɔ tɔ kʋ tɔɔ kɛ́ tɛtʋ nti n hɑ pɑ cɑɑnɑɑ tɔ tǝ tɑɑ cǝnɛ. \v 39 Ɩlɛ hɑɩ, Tɑcɑɑ, nɩɩ pɑ wiinɑʋ kɛ nyɑ́ tǝcɑɣɑlɛ kɛ hɑtoo ɩsɔtɑɑ. Nɑ ń wɑɑsɩ-wɛ nɑ ń tɑɣɑnɩ timpi pɑ wɑkǝlǝnɑ-ŋ tɔ. \p \v 40 Mɑ Ɩsɔ kuli nyɑ́ ɩsɛ nɑ ń ké ŋkpɑŋŋ nɑ ń nɩɩ sǝlǝmʋɣʋ ŋku mɑ sǝlǝmǝɣɩ-ŋ nɔɔnɔɔ ɩsǝntɔɣɔ cǝnɛ tɔ. \q1 \v 41 Hɑɩ, Tɑcɑɑ Ɩsɔ, kʋlɩ \q1 nɑ ń tǝŋ nyɑ́ ɑtɑkɑɑ wei ɩ hʋlǝɣɩ \q1 nyɑ́ toŋ tɔ, nɑ ń kɔɔ nyɑ́ tǝhɛɛsǝlɛ cǝnɛ. \q1 Nyɑ́ kɔtǝlɑɑ ɩ́ suu nyʋɣʋ yɑpʋ ɩsɩɩ toko. \q1 Nɑ nyɑ́ yǝlɑɑ kʋpɑmɑ nɑ́ɑ́ hʋ́lɩ́ \q1 pɑ lɑŋhʋlʋmlɛ nɑ pɑ leleŋ. \q1 \v 42 Tɑcɑɑ, Ɩsɔ, tɑɑ lɔ wulɑʋ wei n lǝsɑɑ tɔ. \q1 Tɔɔsɩ kʋpɑntʋ nti n kɑ lɑpɑ nyɑ́ yʋlʋ Tɑfiiti tɔ tǝ tɔɔ. \c 7 \s1 Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tʋlʋɣʋ kɔtɑsɩ \r (Awulɑɑ I 8:62-66) \p \v 1 Wɑɑtʋ wei Sɑlʋmɔŋ tɛmɑ sǝlǝmʋɣʋ ŋkʋ, ɩlɛnɑ kɔkɔ tiinɑ ɩsɔ nɑ kɑ́ nyɑɣɑ kɔtɑɣɑ ŋkɑ kɔkɔ lusiɣi kɑ tǝnɑ tɔ nɑ nɔɣɔ kʋlʋmɑɣɑ kpɛntʋɣʋ nyǝŋsɩ. Ɩlɛnɑ Tɑcɑɑ teeli su Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ. \v 2 Hɑlǝnɑ kɔtǝlɑɑ kpisi tǝ tɑɑ sʋʋʋ. Mpi tɔ, Tɑcɑɑ teeli kɑ su tǝ tɑɑ kɛ́. \v 3 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tǝnɑ nɑwɑ kɔkɔ tiinɑ ɩsɔ nɑ Ɩsɔ teu kɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ. Ɩlɛnɑ pɑ́ hoti pɑ ɩsɛntɔɔ kɛ tɑɣɑ tɔɔ. Nɑ pɑ́ sɛɛ Tɑcɑɑ nɑ pɑ́ sɑmɩ-ɩ ɩ kʋpɑntʋ nɑ ɩ sɔɔlʋɣʋ tɑm nyǝŋkʋ tɔɔ. \p \v 4 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tǝnɑ pɑ lɑpɑ kɔtɑsɩ kɛ Tɑcɑɑ. \v 5 Nɑɑŋ iyisi hiu nɑ nɑɑlɛ (22000), nɑ heeŋ kɛ iyisi nɩɩnʋwɑ nɑ hiu (120000). Ɩsǝnɑ wulɑʋ nɑ yǝlɑɑ tǝnɑ pɑ tʋlɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɔɣɔlɛ. \v 6 Kɔtǝlɑɑ kɑ sǝŋɑ pɑ tǝsǝŋlɛnɑɑ kɛ́. Nɑ Lefii nyǝ́mɑ nɑ́ɑ́ mɑkɩ wontu nti Tɑfiiti kɑ sɑɑkɑ Ɩsɔ tɔ. Nɑ pɑ́ sɑŋnɑ Tɑcɑɑ kɛ ɩ sɔɔlʋɣʋ tɑm nyǝŋkʋ tɔɔ nɑ yontu nti Tɑfiiti kɑ hʋlɑ-wɛ tɔ. Nɑ kɔtǝlɑɑ nɑ́ɑ́ pɩɩlɑ pɑ ɩsɛntɑɑ nɑ pɑ́ hʋlǝɣɩ ɑkɑntɛɛ nɑ yǝlɑɑ tǝnɑ sǝŋɑ ɩsɔ. \v 7 Kɔtɑsɩ tɑ mɑɣɑ nyǝɣǝlʋɣʋ kʋsɛɛmʋɣʋ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ tɔɔ kɛ́ kʋyɑkʋ ŋkʋ. Ɩlɛnɑ Sɑlʋmɔŋ yele nɑ pɑ́ tɑɣɑnɩ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ kɑtɑɣɑ hɛkʋ tɑɑ nɑ pɑ́ lɑ́ kɔtɑsɩ nsi kɔkɔ lusɑ sɩ tǝnɑ tɔ. Nɑ tɔɣɔnɑɣɑ nyǝnsɩ, nɑ ciikuɣu nyǝnsɩ nɑ nim cɔlɔ nim cɔlɔ kɛ tǝnɑ. \p \v 8 Wɑɑtʋ ɩnɩ ɩ tɑɑ kɛ́ Sɑlʋmɔŋ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ sɑmɑɑ tuutuumɑ, mpɑ pɑ lɩɩnɑ tɛtʋ tǝnɑ tɑɑ kɛ́ pǝ kpɑɣɑʋ Lepo-Hɑmɑtɩ hɑlǝnɑ pǝ́ sɩɩnɑ Icipiti lɔɔʋ nɑ pǝtɛɛ tɔɔ tɔ, pɑ tɔɣɑ cokɑ ɑcimɑ. \v 9 Ɩlɛnɑ pɑ́ koti kotuɣu sɔsɔɔʋ kɛ ɑcimɑ kʋyɑkʋ pǝlefɛɩ nɑɑnʋwɑ nyǝŋkʋ. Nɑ pɑ́ tɔɣɔ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ tʋlʋɣʋ ɑcimɑ kɛ kʋyɛɛŋ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ, nɑ cokɑ nyǝnɑ kɛ kʋyɛɛŋ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ tɔtɔ. \v 10 Pǝ wɑɑlɩ kɛ́ wulɑʋ yɑsɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɛ ɩsɔtʋ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ nyǝŋ kʋyɑkʋ hiu nɑ tooso nyǝŋkʋ wule. Ɩlɛnɑ pɑ́ kpenɑ lɑŋhʋlʋmlɛ. Mpi tɔ, Tɑcɑɑ lɑpɑ kʋpɑntʋ kɛ Tɑfiiti nɑ Sɑlʋmɔŋ nɑ ɩ yǝlɑɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ. \s1 Tɑcɑɑ tɑsɑ Sɑlʋmɔŋ tɔɔ kɛ́ lɩɩʋ \r (Awulɑɑ I 9:1-9; Kʋtɔɔsʋtʋ II 1:7-12) \p \v 11 Wɑɑtʋ wei wulɑʋ Sɑlʋmɔŋ tɛmɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nɑ ɩ tǝyɑɣɑ kɛ ŋmɑʋ, nɑ mpi ɩ kɑ tʋ́ ɩ tɑɑ sɩ ɩ lɑkɩ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nɑ ɩ mɑɣɑmɑɣɑ ɩ tǝyɑɣɑ pǝ tɑɑ tɔ. \v 12 Ɩlɛnɑ Tɑcɑɑ lɩɩ ɩ tɔɔ kɛ́ ɑhoo nɑ ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Mɑ nɩɩ nyɑ́ sǝlǝmʋɣʋ nɑ mɑ́ tisi nɑ mɑ́ lǝsɩ lonte tǝnɛ sɩ pɑ́ lɑkɩ-m kɔtɑsɩ. \v 13 Ye ɩsɩɩ kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ mɑ tǝkɑ ɩsɔtɔnʋɣʋ nɑ tɛʋ yele nɩɩʋ, nɑ mɑ́ kɔnɑ kʋtoloŋ nɑ kʋ́ wɑkǝlɩ tɛtʋ, yɑɑ mɑ tisi yʋlʋkʋsʋkʋ kɛ mɑ yǝlɑɑ tɔɔ. \v 14 Ye mɑ yǝlɑɑ mpɑ pɑ yɑɑkɩ mɑ hǝtɛ tɔ, pɑ pɑsɑ pɑ tɩ nɑ pɑ́ sǝlǝmɩ nɑ pɑ́ pɛɛkǝɣɩ-m. Ye pɑ yelɑ pɑ mpɑɑŋ ɩsɑɣɑŋ, mɑɑ nɩɩnɑ-wɛɣɛ hɑtoo ɩsɔtɑɑ, nɑ mɑ́ wii-wɛɣɛ pɑ ɩsɑɣɑtʋ nɑ mɑ́ tɑɣɑnɩ pɑ tɛtʋ. \v 15 Pǝ kpɑɣɑʋ pǝnɛntɛ tɔ, mɑɑ kuli ɩsɛ nɑ mɑ́ ke ŋkpɑŋʋɣʋ nɑ mɑ́ nɩɩkɩ sǝlǝmǝŋ wei ɩ tǝnɑ pɑ sǝlǝmǝɣɩ-m lonte tǝnɛ tǝ tɑɑ tɔ. \v 16 Mɑ́ lǝsǝnɑ-tɛ nɑ mɑ́ pǝsɩ-tɛɣɛ mɑ nyǝntɛ sɩ mɑɑ wɛɛ tǝ tɑɑ kɛ́ mǝ hɛkʋ kɛ tɑm tɔɔ nɑ mɑ́ feŋiɣi tǝ tɔɔ, nɑ mɑ́ lɑkɩ-mɛɣɛ kʋpɑntʋ. \v 17 Pǝ kɑɑsɑ nyɑ́ tɔ, ye n tɔŋ teu, ɩsɩɩ nyɑ́ cɑɑ Tɑfiiti, nɑ ń lɑkɩ pǝ tǝnɑ mpi mɑ tʋɣʋ-ŋ tɔ. \v 18 Ɩlɛ nyɩ sɩ mɑɑ yele nɑ nyɑ́ ɑwulumpiitu lɑ toŋ ɩsɩɩ nɔɣɔ ŋkɑ mɑɑ sɩ́ɩ́ nyɑ́ cɑɑ Tɑfiiti sɩ, ɩ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ kɑ́ tɔkǝnɑ ɩ kɑwulɑɣɑ nɑ pɑ́ kɑɑsǝɣɩ tǝmɑɣɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tɔɔ tɔ. \v 19 Amɑ ye ɩ́ kisɑ mɑ́ nɑ mɑ kiiŋ nɑ mɑ kʋsǝsɩɩtʋ nɑ ɩ́ lɑɑkɩ tɩɩŋ nɑ ɩ́ luŋiɣi-ɩ. \v 20 Ɩlɛ mɑɑ lɛɛkɩ tɛtʋ nti mɑ hɑ-mɛ tɔ, nɑ mɑ́ lɔ́ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nte pɑ yɑɑkǝnɑ mɑ hǝtɛ tɔ. Ɩlɛnɑ piitimnɑɑ tǝnɑ pɑɑnɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ nɑ pɑ́ woŋ-wɛ. \v 21 Wɑɑtʋ wei yǝlɑɑ kɑ́ tǝŋǝɣǝnɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nte tɩɩ tewɑ teu kɛ mpʋ tɔ tǝ kiŋ tɔ, sɔɣɔntʋ kɑ́ kpɑ-wɛ nɑ pɑ́ pɔɔsǝɣɩ pɑ tɩ sɩ: Ɩlɛ pepe tɔɔ kɛ́ Tɑcɑɑ wɑkǝlɑ tɛtʋ nɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tǝnɛɣɛ mpʋ? \v 22 Ɩlɛ pɑɑ cɔ-wɛ sɩ: Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ lɔwɑ pɑ Ɩsɔ Tɑcɑɑ wei ɩ lǝsɑ pɑ cɑɑnɑɑ kɛ Icipiti tɛtʋ tɑɑ tɔ. Nɑ pɑ́ mɑtǝnɑ tɩɩŋ nɑ pɑ́ luŋiɣi-ɩ nɑ pɑ́ sɛɛkɩ-ɩ. Pǝ tɔɔ kɛ́ Ɩsɔ kɔnɑ mpusinɑɑ pɑnɛ pɑ tǝnɑɣɑ pɑ tɔɔ. \c 8 \s1 Sɑlʋmɔŋ tǝmɑ \r (Awulɑɑ I 9:10-28) \p \v 1 Pɩɩsɩ hiu yoosɑɑ, ɩlɛ Sɑlʋmɔŋ tɛmɑ Tɑcɑɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nɑ ɩ mɑɣɑmɑɣɑ ɩ tǝyɑɣɑ ŋmɑʋ ntɛ́. \v 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ tɑɣɑnɑ ŋmɑʋ kɛ ɑcɑlɛɛ nnɑ Tiii wulɑʋ Hilɑm kɑ hɑ-ɩ tɔ, nɑ ɩ́ sɩɩ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ. \p \v 3 Pǝ wɑɑlɩ kɛ́ ɩ yoonɑ Hɑmɑtɩ-Sopɑ pǝ ɑcɑlɛɛ nɑ ɩ́ lɛɛkɩ-yɛ. \v 4 Ɩlɛnɑ ɩ́ ŋmɑ́ Tɑtǝmɔɔ ɩcɑtɛ kɛ wʋlɑɣɑ tɛtʋ tɑɑ, nɑ ɑcɑlɛɛ nnɑ ɑ tǝnɑ ɩ kɑ ŋmɑ́ Hɑmɑtɩ hɔɣɔlʋɣʋ tɑɑ tɔ, nɑ ɩ́ sɩɩkɩ ɩ tɔɣɔnɑɣɑ. \v 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ ŋmɑwɑ Pɛtɩ-Holoŋ ɩcɑtɛ ɩsɔtɑɑ nyǝntɛ nɑ pǝtɛɛ nyǝntɛ. Acɑlɛɛ ɑnɩ ɑ kɑ kɛ́ koloosi nyǝnɑ kɛ́ nɑ pɑ́ tʋ ɑ nɔnɔɔsɩ kɛ kʋkɑlǝsǝŋ, \v 6 nɑ Pɑlɑtɩ ɩcɑtɛ nɑ ɑcɑlɛɛ tǝnɑ nnɑ ɑ tɑɑ pɑ sɩɩkɑɣɑ wontu nɑ ɑ́ kɛ́ Sɑlʋmɔŋ nyǝnɑ tɔ. Nɑ nnɑ ɑ tǝnɑ ɑ tɑɑ pɑ sɩɩkɑɣɑ yoou kɛɛkɛnɑɑ nɑ kpɑɣɑnǝŋ tɔ. Nɑ Sɑlʋmɔŋ ŋmɑ pǝ tǝnɑ mpi ɩ sɔɔlɑɑ tɔɣɔ Yosɑlɛm ɩcɑtɛ tɑɑ, nɑ Lipɑŋ tɛtʋ tɑɑ nɑ tɛtʋ tǝnɑ nti tǝ tɑɑ ɩ tɔkɑɣɑ kɑwulɑɣɑ tɔ. \p \v 7 Piitim lɛmpɩ nyǝ́mɑ mpɑ pɑ tɑ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tɔ, ɩsɩɩ Hiti nyǝ́mɑ, nɑ Amolii nyǝ́mɑ, nɑ Peliisi nyǝ́mɑ, nɑ Hifi nyǝ́mɑ, nɑ Yepusi nyǝ́mɑ, pɑɑ kɑɑsɑ tɛtʋ tɑɑ kɛ́. \v 8 Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tɑɑ kpiisi pɑ tǝnɑ. Mpɛɣɛ Sɑlʋmɔŋ kɑ tʋ́ tǝlɑsɩ tǝmɑ, nɑ pɑ́ tɔŋɑ-yɛɣɛ lɑpʋ kɛ hɑlǝnɑ sɑŋɑ tɔtɔ. \v 9 Amɑ pǝ kɑɑsɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tɔ, wulɑʋ tɑ tʋ pɛlɛɣɛ tǝmɑ kɛ mpʋ. Pɛlɛɣɛlɛ ɩ yoolɑɑ, nɑ pɑ sɔsɑɑ, nɑ yoou kɛɛkɛnɑɑ nɑ kpɑɣɑnǝŋ pǝ pɑɑsǝnlɑɑ. \v 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ Sɑlʋmɔŋ kpɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ kɛ ŋmʋnʋɣʋ nɑ nɩɩlɛ nɑ nɑɑnʋwɑ (250) sɩ pɑ́ feŋiɣi sɑmɑɑ wei ɩ lɑkɑɣɑ tǝmlɛ tɔ. \p \v 11 Ɩlɛnɑ Sɑlʋmɔŋ lǝsɩ ɩ ɑlʋ Icipiti wulɑʋ pɛɛlɔ kɛ Tɑfiiti ɩcɑtɛ tɑɑ, nɑ ɩ́ cɑɣɑ tǝyɑɣɑ ŋkɑ pɑ ŋmɑ-ɩ tɔ kɑ tɑɑ. Mpi tɔ, ɩ tɔŋɑɣɑ kɛ́ sɩ: Pǝ fɛɩ sɩ mɑ ɑlʋ mɑɣɑmɑɣɑ ɩ́ cɑɣɑ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Tɑfiiti tǝyɑɣɑ tɑɑ. Pǝ tɑɣɑ pʋlʋ, kutuluŋ wei ɩ tɑɑ pɑ sɩɩ Ɩsɔ ɑtɑkɑɑ tɔ ɩ kɛ́ Ɩsɔ nyǝŋ tɔtɔɣɔ. \p \v 12 Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ ŋmɑʋ tɛmɑ tɔɣɔ Sɑlʋmɔŋ sʋʋ Tɑcɑɑ kɛ kɔtɑsɩ nsi kɔkɔ lusɑ sɩ tǝnɑ tɔɣɔ lɑpʋ, kɛ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ nte ɩ kɑ ŋmɑ-ɩ tɔ tǝ tɔɔ kɛ́ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ ɩsɛntɑɑ. \v 13 Teitei ɩsɩɩ Moisi sɩɩʋ pɑɑ kʋyɑkʋ ŋku kʋ kɔtɑɣɑ lɑpʋ tɔɔ tɔ. Pɑ lɑkɑɣɑ kɔtɑsɩ kɛ kʋyɑkʋ kʋhɛɛsʋɣʋ wule kɛ́. Nɑ ɩsɔtʋ kʋfɑlʋ kʋyɑkʋ kɑncɑɑlɑɣɑ nyǝŋkʋ, nɑ pǝnɑɣɑ tɑɑ ɑcimɑ sɔsɔɔnɑ kʋyɛɛŋ, ɩsɩɩ kʋkʋsʋm fɛɩ potopotonɑɑ ɑcimɑ, nɑ Pɛntɑkɔntɑ ɑcimɑ nɑ Cokɑ nyǝnɑ. \v 14 Sɑlʋmɔŋ tǝŋɑɑ kɛ́ ɩsɩɩ ɩ cɑɑ Tɑfiiti kɑ yɔɣɔtʋɣʋ tɔ. Ɩlɛnɑ ɩ́ kpɑ kɔtǝlɑɑ kpekɑ nɑ Lefii nyǝ́mɑ mpɑ pǝ wɛɛ sɩ pɑ́ sɑŋ Tɑcɑɑ kɛ pɑɑ kʋyɑkʋ ŋku nɑ pɑ́ sɔɔsɩ kɔtǝlɑɑ tɔɔ kɛ́ pɑ tǝmɑ tɑɑ tɔ, nɑ nɔnɔɔsɩ tɑŋlɑɑ nɑ pǝ́ kɛɛsǝnɑ pɑ tǝmɑ kɛ pɑɑ nɔnɔɣɔ ŋkɑ. Ɩsǝnɑ Ɩsɔ yʋlʋ Tɑfiiti kɑ́ sɩɩwɑ tɔɣɔlɛ. \v 15 Sɑlʋmɔŋ tɑ cɔlɔ tǝ tɑɑ nɑtǝlɩ. Pɑɑ kɔtǝlɑɑ yɑɑ Lefii nyǝ́mɑ yɑɑ kpɑncooŋ tɔm tɑɑ. \p \v 16 Ɩsǝnɑ Sɑlʋmɔŋ tɑɣɑnɑ ɩ tǝmɑ tɔɣɔlɛ. Pǝ kpɑɣɑʋ kʋyɑkʋ ŋku pɑ sɩɩ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ kite tɔ, hɑlǝnɑ kʋyɑkʋ ŋku pɑ tɛmɑ-tɛ tɔ. Kutuluɣu ŋkʋ kʋ tǝmlɛ tɛmɑ teu kɛ́. \p \v 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sɑlʋmɔŋ polɑ sǝsǝncɑɑsɩ teŋku nɔɣɔ ɩcɑtɛ kɛ Ɩsiyɔŋ-Kepɛɛ, nɑ Ɩlɑtɩ ɩcɑtɛ kɛ Ɩtɔm tɛtʋ tɑɑ. \v 18 Ɩlɛnɑ wulɑʋ Hilɑm tilinɑ-ɩ kpɩɩlǝŋ nɑ ɩ sɑɑlɑɑ kʋpɑmɑ, mpɑ pɑ kɛ Fenisii nyǝ́mɑ tɔ nɑ pɑ́ nɑ Sɑlʋmɔŋ nyǝ́mɑ pɑ́ polo Ofii tɛtʋ tɑɑ nɑ pɑ́ kpɑɣɑ wʋlɑ tɔɔnǝnɑɑ ɩsɩɩ nɑɑnʋwɑ nɑ tooso nɑ wɑɑlɩ nɑ pɑ́ ponɑ ɩ tɛ́. \c 9 \s1 Sɑpɑ wulɑʋ ɑlʋ nyǝŋ pote kɛ Sɑlʋmɔŋ wiiluɣu \r (Awulɑɑ I 10:1-13) \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sɑpɑ tɛtʋ wulɑʋ ɑlʋ nyǝŋ nɩɩwɑ Sɑlʋmɔŋ hǝtɛ yɑɑʋ. Ɩlɛnɑ ɩ́ polo Yosɑlɛm sɩ ɩ pɔɔsǝɣɩ-ɩ tɔmnɑɑ kɑtɛ nyǝntʋ, nɑ ɩ́ nɑ ɩ nyǝm tǝnɑɣɑ. Ɩ wɑɑlɩ sɑmɑɑ kɑ wɛ tuutuumɑ kɛ́. Yooyoonɑɑ sǝɣǝlɑ tulɑɑlʋnɑɑ nɑ wʋlɑ kɛ sɔsɔm, nɑ liɣitee pɛɛ. Ɩlɛnɑ wulɑʋ ɑlʋ nyǝŋ ɩnɩ ɩ́ pɔɔsɩ Sɑlʋmɔŋ kɛ tɔmnɑɑ mpɑ ɩ kɑ tɑɣɑnɑɑ tɔ. \v 2 Nɑ ɩ́lɛ́ ɩ́ cɔ tǝ tǝnɑ ɩ tɑ sɔɔ pɑɑ kʋlʋmʋɣʋ. \v 3 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɑlʋ ɩnɩ ɩ nɩɩnɑ ɩ ŋkpɑŋʋɣʋ kɛ Sɑlʋmɔŋ lǝmɑɣɑsɛɛ tɔm, nɑ ɩ́ sɑ́ ɩ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ ŋkɑ ɩ ŋmɑwɑ tɔ. \v 4 Nɑ tɔɣɔnɑɣɑ ŋkɑ pɑ sɑɑkɑɣɑ tɔ, nɑ ɩ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ tǝsʋʋlɛnɑɑ, nɑ kʋtɔɣɔʋ nɑ kʋnyɔnyɔɔm tɑllɑɑ wontu kususuutu. Nɑ ɩ́ nɑ́ tɔtɔɣɔ ɩsǝnɑ wulɑʋ nɑ ɩ yǝlɑɑ pɑ pɩɩlǝɣɩ nɑ pɑ́ kpɑɑkɩ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɔ, nɑ pǝ́ lɑpɩ-ɩ piti nɑ pǝ́ mɔtɩ ɩ nɔɣɔ. \v 5-6 Ntɛnɑ wulɑʋ ɑlʋ nyǝŋ ɩnɩ ɩ́ tɔ sɩ: Pɑ kɛɛsɑ-m nyɑ́ lǝmɑɣɑsɛɛ tɔm kɛ hɑtoo mɑ tɛtʋ tɑɑ. Amɑ mɑ ɩsɛ tɑɑ nɑtɑ, ɩlɛ mɑ tɑ mʋ-tɩ. Pǝyele pɩɩ kɛ́ tɑmpɑnɑ kɛ́. Hɑlɩ pɑ tɑ tɩɩ heelim nyɑ́ lǝmɑɣɑsɛɛ hɔɣɔlʋɣʋ. Pǝ tɛɛwɑ ɩsɩɩ pɑɑ kɛɛsɑ-m tɔ tǝcɑɣɑcɑɣɑ. \v 7 Nyɑ́ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ nɑ nyɑ́ tǝyɑɣɑ tɑɑ yǝlɑɑ tǝnɑ nɩɩwɑ leleŋ kɛ́. Mpi tɔ, pɑ wɛ nyɑ́ kiŋ nɑ pɑ́ nɩɩkɩ lǝmɑɣɑsɛɛ tɔm kɛ tɑm. \v 8 Mɑ sɑmɑ nyɑ́ Ɩsɔ Tɑcɑɑ wei ɩ lǝsɑ-ŋ sɩ ń tɔɣɔ kɑwulɑɣɑ nɑ ɩ hǝtɛ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tɔɔ tɔ. Ɩsɔ ɩnɩ ɩ sɔɔlɑ ɩ yǝlɑɑ kɛ́, nɑ ɩ cɑɑ sɩ pɑ́ wɛɛ tɑm tɔɔ. Pǝ tɔɔ kɛ́ ɩ kpɑ-ŋ pɑ wulɑʋ nɑ ɩ́ tʋ-ŋ sɩ ń tǝŋ tɑmpɑnɑ nɑ ń lɑkɩ kʋsiɣisim. \p \v 9 Pǝlɛ pǝ wɑɑlɩ kɛ́ Sɑpɑ wulɑʋ ɩnɩ ɩ hɑwɑ Sɑlʋmɔŋ kɛ wʋlɑ kɛ tɔɔnǝnɑɑ tooso nɑ hɔɣɔlʋɣʋ nɑ tulɑɑlʋ kɛ sɔsɔm, nɑ liɣitee pɛɛ tɔtɔ. Too tɔ nɔɣɔlʋ tɑ nɑtɑ tulɑɑlʋ ɩsɩɩ ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɛɣɛlɩ tɑɑ. \p \v 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ Hilɑm tǝmlɛ nyǝ́mɑ nɑ Sɑlʋmɔŋ nyǝ́mɑ mpɑ pɑɑ polɑ Ofii tɔ, pɑ kɔnɑ wʋlɑ nɑ kpeŋkpelɑsɩ kʋpɑŋsɩ nɑ liɣitee pɛɛ. \v 11 Kpeŋkpelɑsɩ kʋpɑŋsɩ kɛ wulɑʋ Sɑlʋmɔŋ kɑ lɑpɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ, nɑ ɩ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ tǝkpɑlɛ. Nɑ pɑ́ sɑɑkɩ-sɩ tɔtɔɣɔ sɑŋkʋnɑɑ nɑ cǝmǝŋ kɛ yonyoolɑɑ. Too tɔ, pɑ tɑ nɑtɑ pʋlʋ ɩsɩɩ ḿpʋ́ɣʋ́ Yutɑ tɛtʋ tɑɑ. \p \v 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sɑlʋmɔŋ hɑwɑ ɑlʋ ɩnǝɣɩ pǝ tǝnɑ mpi ɩ nɑwɑ nɑ ɩ sǝlǝmɩ-ɩ tɔ. Hɑlǝnɑ pǝ́ tɛɛ ɩsɩɩ ɑlʋ kɑ hɑ ɩnɩ tɔ. Ɩlɛnɑ wulɑʋ ɑlʋ nyǝŋ ɩnɩ nɑ ɩ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ pɑ́ mǝlɩ pɑ tɛtʋ tɑɑ. \s1 Sɑlʋmɔŋ toŋ tɔm \r (Awulɑɑ I 10:14-29) \p \v 13 Pɑɑ pǝnɑɣɑ ŋkɑ, wʋlɑ tɔɔnǝnɑɑ hiu kɛ pɑ kɔŋnɑ wulɑʋ Sɑlʋmɔŋ. \v 14 Ɩlɛnɑ pǝ́cɔ́ pǝ́ kɑɑsɩ mpi mpi tɑɑtǝlɑɑ fɛlɑɣɑ-ɩ wontunɑɑ tɔɔ tɔ. Nɑ wʋlɑnɑɑ nɑ liɣitee nyǝɣǝtʋ nti ɩ tɛtʋ hɔɣɔlǝŋ nyɔɔŋ nyǝ́mɑ nɑ lɑɑlupunɑɑ ɑwulɑɑ nɑ́ fɛlǝɣɩ-ɩ tɔ. \p \v 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ Sɑlʋmɔŋ yelɑɑ nɑ pɑ́ lu wʋlɑ kʋsitu kɛ kpɑlǝŋ kɛ ŋmʋnʋɣʋ (200). Pɑɑ ŋku kʋ tɔɣɑ kiloonɑɑ nɑɑtoso. \v 16 Nɑ kpɑlǝŋ sǝkpeŋ kɛ ŋmʋnʋɣʋ nɩɩnʋwɑ (300). Pɑɑ ŋkuɣu nyǝɣǝtʋ kiloonɑɑ tooso. Ɩlɛnɑ pɑ́ sɩɩ kutuluɣu ŋku pɑ yɑɑ sɩ Lipɑŋ hɔtʋɣʋ tɔ kʋ tɑɑ. \p \v 17 Nɑ Sɑlʋmɔŋ yele nɑ pɑ́ sɑɑkɩ kɑwulɑɣɑ kpelɑɣɑ nɑ tuu kelɑ, nɑ pɑ́ tʋ́ kɑ tɔɔ kɛ́ wʋlɑ mɑɣɑmɑɣɑ. \v 18 Nɑ pɑ́ sɩɩ-kɛɣɛ kumte nte tǝ wɛnɑ kumlisi kʋkpɑkpɑsɩ nɑɑtoso tɔ tǝ tɔɔ. Ɩlɛnɑ pɑ́ tʋ́-kɛɣɛ nɔɔhɛɛ tǝsɩɩlɛ kɛ wʋlɑ. Pɑɑ sɑɑkɑ-kɛɣɛ nɑ pɑ́ tʋ́ tǝteesile kukulukulle, nɑ pɑ́ tʋ́ tɔɣɔlɑsɩ lɛɛsǝŋ kɛ tǝ ŋkpɑlɑsɩ tǝsɩɩlɛ. \v 19 Ɩlɛnɑ pɑ́ lɑ́ tɔɣɔlɑsɩ lɛɛsǝŋ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛɣɛ kumlee ɑnɩ ɑ tɔɔ. Nɑɑtoso kɛ ntɔɣɔŋ tɔɔ, nɑ nɑɑtoso nɑ mpǝtǝŋ tɔɔ. Wulɑʋ nɔɣɔlʋ ɩ tɑ sɑɑkǝtɑ kɑwulɑɣɑ kumte ńtɛ́ tǝ tɑkɑ. \p \v 20 Wʋlɑ kɛ pɑɑ lupɑ Sɑlʋmɔŋ tǝyɑɣɑ tɑɑ lʋm poosiyɑnɑɑ tǝnɑ, nɑ Lipɑŋ hɔtʋɣʋ kutuluɣu tɑɑ wontunɑɑ kʋtǝsǝtʋ. Liɣitee nyǝɣǝtʋ nɑ́ tɑ́ɑ́ fɛɩnɑ teeli nɔɣɔlʋɣʋ Sɑlʋmɔŋ wɑɑtʋ tɑɑ. \v 21 Wulɑʋ kɑ wɛnɑ ɩ kpɩɩlǝŋ kɛ́, nɑ Hilɑm nyǝŋ sɑɑlɑɑ yɛlǝɣǝnɑ-ɩ. Pɑɑ pɩɩsɩ tooso wei, pɑ kɔŋnɑ wʋlɑ, nɑ liɣitee nyǝɣǝtʋ, nɑ tuu kelɑ, nɑ tǝkpɑɑlǝŋ, nɑ kɑcɔkɑ sumɑsɩ sɔsɔɔnsɩ nɑsǝlɩ. \p \v 22 Sɑlʋmɔŋ kɑ tɛ́ɛ́ ɑntulinyɑ tǝnɑ ɑwulɑɑ tǝnɑɣɑ toŋ kɛ́ nɑ lǝmɑɣɑsɛɛ. \v 23 Pɔpɔtʋ fɛɩ leleŋ, Ɩsɔ kɑ hɑ-ɩ lǝmɑɣɑsɛɛ kɛ́. Nɑ ɑwulɑɑ lɩɩkǝnɑ pɑɑ timpi nɑ pɑ́ kɔŋɩ-ɩ tɔmnɑɑ pɔɔsʋɣʋ. \v 24 Pɑɑ pǝnɑɣɑ ŋkɑ, yǝlɑɑ mpɛ pɑ kɔŋɑɣɑnɑ-ɩ kʋcɔɔŋ kɛ́, nɑ liɣitee wontu, nɑ wʋlɑ, nɑ wontu kʋsusuutu, nɑ yoou wontu, nɑ tulɑɑlʋnɑɑ, nɑ kpɑɣɑnǝŋ, nɑ kpɑŋɑsɩ. \p \v 25 Sɑlʋmɔŋ kɑ wɛnɑ yoou kɛɛkɛnɑɑ kpɑɣɑnǝŋ kɛ iyisi liɣiti (4000) kɛ́. Kpɑɣɑnǝŋ kʋcɑcɑɣɑŋ kɛ iyisi nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ (12000) wei Sɑlʋmɔŋ kɑ sɩɩwɑ ɑcɑlɛɛ nnɑ ɑ tɑɑ ɩ yoou kɛɛkɛnɑɑ kɑ wɛɛ tɔ, nɑ lɛlǝŋ kɛ ɩ cɔlɔɣɔ Yosɑlɛm ɩcɑtɛ tɑɑ. \v 26 Sɑlʋmɔŋ kɑ ŋmɑkǝlɑ ɑwulɑɑ tǝnɑɣɑ. Mpɑ pɑ tɛtʋ pɔwɑ pǝ kpɑɣɑʋ pɔɣɔ sɔsɑɣɑ Ɩfǝlɑtɩ tɔ. Hɑlǝnɑ Filiisi nyǝ́mɑ tɛtʋ nɑ pǝ́ yoosinɑ Icipiti nyǝ́mɑ nyǝntʋ toŋɑ. \v 27 Sɑlʋmɔŋ kɑwulɑɣɑ wɑɑtʋ tɔ, liɣitee nyǝɣǝtʋ kɑ wɛ Yosɑlɛm tɑɑ kɛ́ ɩsɩɩ pɛɛ. Nɑ pǝ́ kɑɑsɩ nɑ kpeŋkpelɑsɩ kʋpɑŋsɩ nɑ́ɑ́ tɔɔlɩ yem, ɩsɩɩ pɑ tɛ tɩɩŋ wei pɑ yɑɑkɩ sɩ Sikomɔɔ nɑ ɩ́ nyɔɔkɩ tɛtɛkǝlɛ tɑɑ tɔ. \v 28 Icipiti nɑ tɛtʋnɑɑ lɛntɩ kɛ pɑɣɑtǝlɑɑ pukɑɣɑ nɑ pɑ́ kɔŋnɑ Sɑlʋmɔŋ kɛ ɩ kpɑɣɑnǝŋ. \s1 Sɑlʋmɔŋ sǝm \r (Awulɑɑ I 11:41-43) \p \v 29 Pɑ kɛɛsɑ Sɑlʋmɔŋ tɔm lɛntɩ, pǝ kpɑɣɑʋ tǝ kɑncɑɑlɑɣɑ nɑ tǝ tǝnɑɣɑ tɔɣɔ tɑkǝlɑsɩ nsi pɑ yɑɑ sɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Nɑtɑŋ tǝmɑ tɑkǝlɑɣɑ tɔ kɑ tɑɑ. Nɑ nti pǝ hʋlɑ Silo tʋ Ahiyɑ tɔ pǝ tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ, nɑ Yeto kʋnɑnɑtʋ nyǝŋkɑ tɑɑ. Tɑkǝlɑɣɑ kɑntǝkɑɣɑ nyǝŋkɑ ŋkɛ kɑ tɑɑ kɛ́ pɑ kɛɛsǝɣɩ Nepɑtɩ pǝyɑlʋ Solopʋwɑm wei ɩ kɛ́ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ tɔ ɩ tɔm. \v 30 Pɩɩsɩ nɩɩlɛ tǝcu kɛ́ Sɑlʋmɔŋ tɔɣɑ kɑwulɑɣɑ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ kʋkpɛntʋɣʋ tǝnɑ yǝlɑɑ tɔɔ kɛ́ Yosɑlɛm. \v 31 Ɩ kɔmɑ nɑ ɩ́ sɩ́, ɩlɛnɑ pɑ́ pimi-i ɩ cɑɑ kiŋ kɛ Tɑfiiti tɛ. Ɩlɛnɑ ɩ pǝyɑlʋ Lʋpʋwɑm lɛɛtɩ ɩ lonte tɑɑ. \ms1 YUTA AWULAA TƆM \c 10 \s1 Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kotuɣu kɛ Sikɛm \r (Awulɑɑ I 12:1-15) \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Lʋpʋwɑm polɑ Sikɛm. Mpi tɔ, tǝnɑɣɑ Ɩsɛɣɛlɩ kpekɑ nnɑ ɑ wɛnnɑ ilim ntɔɣɔŋ tɔɔ tɔ, ɑ kotɑɑ sɩ ɑ kpɑɑkɩ-ɩ wulɑʋ. \v 2 Wɑɑtʋ ɩnɩ tɔ, Nepɑtɩ pǝyɑlʋ Selopʋwɑm wei ɩ kɑ sewɑ wulɑʋ Sɑlʋmɔŋ nɑ ɩ́ cɔɔsɩ Icipiti tɔ ɩ wɛ tǝnɑɣɑ tɑm. Ɩ nɩɩwɑ Sikɛm kotuɣu ŋkʋ kʋ tɔm, ɩlɛnɑ ɩ́ lɩɩ Icipiti nɑ ɩ́ kpe. \v 3 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ tilɑ ɩ wɑɑlɩ nɑ ɩ́ kɔɔ nɑ ɩ́ sɔɔsɩ Ɩsɛɣɛlɩ tɛtʋ ilim ntɔɣɔŋ kpekɑ tɔɔ, nɑ pɑ́ yɔɣɔtɩ Lʋpʋwɑm sɩ: \v 4 Nyɑ́ cɑɑ kɑ lɑkɑɣɑ-tʋɣʋ ɩsɩɩ yomɑɑ, ye nɔɔnɔɔ nyɑɑ pɑsɑ tɑ sǝɣǝlɑ wenɑ ɑ nɩɩ-tʋɣʋ ɩsǝntɔ tɔ, tɑ́ sɔɔlʋ pɩɩwɑ sɩ tǝ́ lɑ-ŋ tǝmlɛ. \v 5 Mpʋɣʋlɛ Lʋpʋwɑm sɩ: Ɩ́ tɑŋ nɑ kʋyɛɛŋ tooso tɛɛ, ɩlɛnɑ ɩ́ kɔɔ nɑ tǝ́ nɑ́. \p Ḿpʋ́ɣʋ́ yǝlɑɑ tɛɛwɑ. \v 6 Ntɛnɑ Lʋpʋwɑm pɔɔsɩ sɔsɑɑ mpɑ pɑɑ wɛ ɩ cɑɑ cɔlɔɣɔ wɑɑtʋ wei ɩ́lɛ́ ɩ kɑ wɛnɑ ɩ weesuɣu tɔ sɩ: Suweɣe mɑ́ cɔ yǝlɑɑ mpɛ? \p \v 7 Nti pɑ cɔ-ɩ tɔɣɔlɛ sɩ: Ye n lɑkɩ yǝlɑɑ mpɛɣɛ kʋpɑntʋ nɑ ń mʋɣɩ-wɛɣɛ teu nɑ ń yɔɣɔtǝɣǝnɑ-wɛɣɛ tɔm leleŋ nyǝntʋ. Pɑɑ wɛɛ nyɑ́ tǝmlɛ nyǝ́mɑ kɛ tɑm tɔɔ kɛ́. \p \v 8 Amɑ Lʋpʋwɑm tɑ mʋ sɔsɑɑ lɑɣɑtʋ tɑsʋɣʋ mpɩ. Ɩlɛnɑ ɩ́ polo ɩ́ pɔɔsɩ ɩ mɑlɑnɑɑ ɩfepiyɑ mpɑ pɑ wɛ ɩnɩ ɩ kiŋ tɔ sɩ: \v 9 Yǝlɑɑ mpɛ sɩ mɑ́ pɑsɑ-wɛɣɛ sǝɣǝlɑ nnɑ mɑ cɑɑ kɑ sʋkɑ-wɛ tɔ. Ɩlɛ mɑ́ cɔ-wɛ suwe? \p \v 10 Mpʋɣʋlɛ Lʋpʋwɑm ɩfepu tɔɣɔntǝlɛnɑɑ mpɛ pɑ tɔmɑ sɩ: Cɔ-wɛ sɩ, mpɑlʋm tɑ kisi-mɛɣɛ tɔɣɔʋ, kɑcɑŋfɑnɑ pɔɣɔ nɑ? \v 11 Mpʋ tɔ, sǝɣǝlɑ yuŋ nyǝnɑ kɛ mɑ cɑɑ kɑ sʋkɑ-mɛ, mɑɑ sɔɔsɩ-mɛɣɛ sǝɣǝlɑ lɛnnɑ tɔtɔ. Hikɑsɩ kɛ mɑ cɑɑ hɔmnɑ mǝ ŋkpɑŋŋ. Amɑ mɑɑ hɔ mǝ nyǝŋ nɑ hikɑsɩ nsi sɩ tɔɔ wɛ nyǝmɑ́ tɔ. \p \v 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ Selopʋwɑm nɑ yǝlɑɑ pɑ mǝlɑ Lʋpʋwɑm kiŋ kɛ kʋyɛɛŋ tooso wule, ɩsɩɩ ɩ kɑ heeluɣu-wɛ tɔ. \v 13 Nɑ wulɑʋ kisi lɑɣɑtʋ nti sɔsɑɑ kɑ tɑsɑ-ɩ tɔ, nɑ ɩ́ holinɑ yǝlɑɑ \v 14 ɩsɩɩ ɩfepiyɑ kɑ tɑsʋɣʋ-ɩ lɑɣɑtʋ tɔ sɩ: Sǝɣǝlɑ yuŋ nyǝnɑ kɛ mɑ cɑɑ kɑ sʋkɑ-mɛ. Mɑɑ sɔɔsɩ-mɛɣɛ sǝɣǝlɑ tɔtɔ. Hikɑsɩ kɛ mɑ cɑɑ hɔmnɑ mǝ ŋkpɑŋŋ. Amɑ mɑɑ hɔ mǝ nyǝŋ nɑ hikɑsɩ nsi sɩ tɔɔ wɛ nyǝmɑ́ tɔ. \p \v 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ Lʋpʋwɑm kisɑ yǝlɑɑ kʋsǝlǝmʋtʋ. Ɩlɛ Tɑcɑɑ Ɩsɔ kɑ lɑpǝnɑ mpʋ. Ɩlɛnɑ pǝ́ lɑ́ ɩsɩɩ Ɩsɔ kɑ sɩɩʋ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Ahiyɑ kɛ nɔɣɔ sɩ ɩ́ tɛlǝsɩ Selopʋwɑm tɔ. \s1 Kɑwulɑɣɑ fɑɣɑʋ \r (Awulɑɑ I 12:16-25) \p \v 16 Wɑɑtʋ wei ilim ntɔɣɔŋ tɔɔ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ cɛkǝnɑɑ sɩ wulɑʋ kisɑ pɑ tɔm kɛ mʋɣʋ, ɩlɛnɑ pɑ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: \q1 Tɑ́ nɑ Tɑfiiti tǝ fɛɩnɑ nɑtǝlɩ. \q1 Tɑ nɑ Sesee pǝyɑlʋ tǝ kɑɑ we? \q1 Pɑɑ wei ɩ́ kpe ɩ tɛ. \q1 Tɑfiiti lʋlʋɣʋ tʋ nyɑ́, \q1 nyɑɑ pɑɑsǝnɑ nyɑ́ kɑwulɑɣɑ. \p Ɩlɛnɑ pɑ yɑ. \v 17 Yutɑ tɛtʋ tike yǝlɑɑ nyǝnɑɣɑnɑ Lʋpʋwɑm kɛ pɑ wulɑʋ. \v 18 Pɑɑ nɑ mpʋ nɑ ɩ́ tili tǝlɑsɩ tǝmɑ nyʋɣʋ tʋ Atolɑm kɛ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ mpɑ pɑ wɛ ilim ntɔɣɔŋ tɔɔ tɔ pɑ tɛ́. Ɩlɛnɑ pɛlɛ pɑ́ yɑɣɑ Atolɑm kɛ pɛɛ nɑ pɑ́ kʋ. Ḿpʋ́ɣʋ́ Lʋpʋwɑm kpɑ ɩ kɛɛkɛ tɔɔ kɛ́ kpɑkpɑɑ nɑ ɩ́ se nɑ ɩ́ polo Yosɑlɛm. \v 19 Ɩsǝnɑ ilim ntɔɣɔŋ tɔɔ nyǝ́mɑ kisinɑ Tɑfiiti lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ kɑwulɑɣɑ tɔɣɔlɛ. Nɑ ḿpʋ́ɣʋ́ pǝ wɛ hɑlǝnɑ sɑŋɑ. \c 11 \p \v 1 Wɑɑtʋ wei Lʋpʋwɑm tɑlɑ Yosɑlɛm, ɩlɛnɑ ɩ́ koti Yutɑ nɑ Pɛncɑmɛɛ pǝ yoolɑɑ tɑɑ yoolɑɑ kɛ iyisi nɩɩnʋwɑ nɑ nɩɩnɑɑsɑ (180000) sɩ pɑ́ polo pɑ́ yoonɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ nɑ pɑ́ mǝŋnɑ-ɩ ɩ kɑwulɑɣɑ. \v 2 Amɑ Ɩsɔ heelɑ ɩ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Semɑyɑ sɩ: \v 3 Heeli Sɑlʋmɔŋ pǝyɑlʋ Lʋpʋwɑm wei ɩ kɛ́ Yutɑ wulɑʋ tɔ, nɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tǝnɑ mpɑ pɑ wɛ Pɛncɑmɛɛ nɑ Yutɑ tɛtʋ tɑɑ tɔ sɩ: \v 4 Tɑcɑɑ yɔɣɔtɑɑ sɩ ɩ́ tɑɑ yoonɑ mǝ mɑɣɑmɑɣɑ mǝ tɛɛtʋnɑɑ. Mɑ́ yelinɑ sɩ pǝ́ lɑ ɩsɩɩ pǝ lɑpʋ mpʋ tɔ. Pɑɑ wei ɩ́ mǝlɩ ɩ tɛ́. \p Pɑ nɩɩ Tɑcɑɑ tɔm ntɩ, ɩlɛnɑ pɑ́ kʋ́ pɑ pɑ́ɑ́nɑ́ kɛ Selopʋwɑm tɔɔ. \s1 Lʋpʋwɑm ŋmɑʋ kɛ koloosi ɑcɑlɛɛ \p \v 5 Wɑɑtʋ wei Lʋpʋwɑm cɑɣɑ Yosɑlɛm tɑɑ, ɩlɛnɑ ɩ́ ŋmɑ́ koloosi nɑ ɩ́ cɔɔnɑ Yutɑ ɑcɑlɛɛ lɛnnɑ. \v 6 Pǝ kpɑɣɑʋ Pɛtǝlɛhɛm, nɑ Ɩtɑm, nɑ Tekʋwɑ. \v 7 Nɑ Pɛtɩ-Suu, nɑ Soko, nɑ Atulɑm. \v 8 Nɑ Kɑtɩ, nɑ Mɑlesɑ, nɑ Sifɩ. \v 9 Nɑ Atolɑyim, nɑ Lɑkisi, nɑ Asekɑ. \v 10 Nɑ Solɑ, nɑ Ayɑlɔŋ, nɑ Hepǝlɔŋ tɔ. Yutɑ nɑ Pɛncɑmɛɛ pǝ koloosi ɑcɑlɛɛ ntɛ́. \v 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ Lʋpʋwɑm ŋmɑ́ koloosi kʋpɑŋsɩ nɑ ɩ́ cɔɔnɑ-yɛ. Nɑ ɩ́ sɩɩ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ kɛ ɑ tɑɑ. Nɑ ɩ́ nyǝkɩ tɔɣɔnɑɣɑ nɑ nim nɑ sʋlʋm. \v 12 Acɑlɛɛ ɑnɩ pɑɑ nte tǝ tɑɑ kɑ wɛ kpɑlǝŋ kɛ́ nɑ ŋmɑntɑɑsɩ. Nɑ ɑ toŋ tɔɔ kɛ́ ɩ kɑwulɑɣɑ tɑɑŋɑ Yutɑ nɑ Pɛncɑmɛɛ pǝ tɛtʋ tɑɑ. \s1 Lefii nyǝ́mɑ nɑ kɔtǝlɑɑ pɑ tǝnɑ Lʋpʋwɑm tɔɔ \p \v 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɛɣɛlɩ tɛtʋ tǝnɑ kɔtǝlɑɑ nɑ pǝ Lefii nyǝ́mɑ pɑ polɑɑ nɑ pɑ́ kpɛntǝnɑ Lʋpʋwɑm. \v 14 Pɑɑ yelɑ pɑ nyǝmnɑɑ kɛ pǝcɔlɔ pǝcɔlɔ ɑcɑlɛɛ tɑɑ kɛ́. Ɩlɛnɑ pɑ́ polo Yosɑlɛm kɛ Yutɑ kɑwulɑɣɑ tɑɑ. Mpi tɔ, Selopʋwɑm tɑŋɑɣɑ-wɛɣɛ sɩ pɑ́ tɑɑ lɑ Tɑcɑɑ kɔtʋɣʋ tǝmlɛ. \v 15 Tɑmpɑnɑ tɔɔ, Selopʋwɑm kɑ kpɑwɑ ɩ mɑɣɑmɑɣɑ kɛ pǝŋtʋlʋŋ, nɑ nɑwee lɛɛsǝŋ wei pɑ lɑɑkɑɣɑ tǝkɔtǝlɛnɑɑ tɑɑ tɔ pǝ kɔtɑɣɑ nyǝ́mɑ kɛ́. \v 16 Ɩlɛnɑ Ɩsɛɣɛlɩ kpekɑ yǝlɑɑ tǝnɑ mpɑ pɑ luɣu kɑ wɛ pɑ ɩsɔ sɛɛʋ kɛ teu tɔ, pɑ́ tǝŋ Lefii nyǝ́mɑ wɑɑlɩ kɛ́ Yosɑlɛm sɩ pɑ lɑkɩ pɑ cɑɑnɑɑ Ɩsɔ Tɑcɑɑ kɛ kɔtɑsɩ. \v 17 Nɑ pɑ́ sǝnɑ Yutɑ kɑwulɑɣɑ nɑ Lʋpʋwɑm nyɔɔ toŋ. Pɑ tɔmɑ Tɑfiiti nɑ Sɑlʋmɔŋ pɑ ɩkpɑtɛ tɑɑ kɛ́ ḿpʋ́ɣʋ́ pɩɩsɩ tooso kɛ́. \s1 Lʋpʋwɑm lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ \p \v 18 Ḿpʋ́ɣʋ́ Lʋpʋwɑm kpɑɣɑ Tɑfiiti pǝyɑlʋ Yelimɔtɩ pɛɛlɔ Mɑhɑlɑtɩ. Mɑhɑlɑtɩ too kɛlɛ Sesee pǝyɑlʋ Ɩliyɑpɩ nɑ ɩ ɑlʋ Apihɑyili pɑ pɛɛlɔ. \v 19 Ɩlɛnɑ Mɑhɑlɑtɩ lʋlɩ-ɩ ɑpɑlʋpiyɑ tooso. Yewusi, nɑ Semɑliyɑ, nɑ Sɑhɑm. \v 20 Pǝlɛ pǝ wɑɑlɩ kɛ́ Lʋpʋwɑm kpɑɣɑ Apǝsɑlɔm pɛɛlɔ Mɑɑkɑ. Nɑ ɩ́ lʋlɩ-ɩ ɑpɑlʋpiyɑ liɣiti. Apiyɑ, nɑ Atɑyi, nɑ Sisɑ, nɑ Selomitɩ. \v 21 Amɑ Lʋpʋwɑm kɑ sɔɔlɑ Mɑɑkɑ nɑ pǝ́ kǝlɩ lɛlɑɑ. Lʋpʋwɑm ɑlɑɑ sɔsɑɑ kɑ wɛ pǝlefɛɩ hiu nɑ sǝkpemɑ kɛ nɩɩtoso. Ɩ lʋlɑ ɑpɑlʋpiyɑ kɛ pǝlefɛɩ hiu nɑ nɑɑnʋwɑ nɑ ɑlʋpiyɑ kɛ nɩɩtoso (60). \v 22 Ḿpʋ́ɣʋ́ Lʋpʋwɑm kʋsɑ ɩ ɑlʋ Mɑɑkɑ pǝyɑlʋ Apiyɑ nyʋɣʋ, nɑ Apiyɑ pǝsɩ lɛlɑɑ nyʋɣʋ tʋ. Mpi tɔ, Lʋpʋwɑm cɑɑkɑɣɑ kɛ́ sɩ Apiyɑ ɩ́ tɔɣɔ kɑwulɑɣɑ. \v 23 Ɩlɛnɑ Lʋpʋwɑm lɑ lɑɣɑtʋ, nɑ ɩ́ yɑsɩ ɩ pǝyɑlɑɑ lɛlɑɑ kɛ Yutɑ, nɑ Pɛncɑmɛɛ pǝ koloosi ɑcɑlɛɛ tɑɑ. Nɑ ɩ́ cɛlɛ-wɛɣɛ tɔɣɔnɑɣɑ kɛ sɔsɔm, nɑ ɑlɑɑ kɛ tuutuumɑ. \c 12 \s1 Icipiti wulɑʋ Sisɑkɩ yoonɑʋ kɛ Yutɑ \r (Awulɑɑ I 14:25-28) \p \v 1 Wɑɑtʋ wei Lʋpʋwɑm kɑwulɑɣɑ cɑɣɑ teu nɑ ɩ́ yoo toŋ ɩlɛnɑ ɩ́ lɔ Tɑcɑɑ kiiŋ, nɑ ɩ yǝlɑɑ tǝnɑ nɑ́ɑ́ lɑ mpʋ tɔtɔ. \v 2-3 Lʋpʋwɑm kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ kɑkpɑsɩ nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́ Icipiti wulɑʋ Sisɑkɩ polɑɑ nɑ ɩ́ yoonɑ Yosɑlɛm. Pɑ yoou kɛɛkɛnɑɑ kɑ wɛ iyɑɣɑ nɑ ŋmʋnʋɣʋ (1200). Nɑ kpɑɣɑnǝŋ cɑɣɑlɑɑ kɛ iyisi nɩɩtoso (60000). Nɑ Lipii nɑ Suki nɑ Ɩtiyopii pǝ yoolɑɑ kɛ tuutuumɑ. Lʋpʋwɑm nɑ Yutɑ nyǝ́mɑ pɑ lɔʋ Tɑcɑɑ tɔ pǝ kɑsǝyɑɣɑ ntɛ́. \v 4 Icipiti wulɑʋ ɩnɩ ɩ lɛɛkɑ Yutɑ koloosi ɑcɑlɛɛ kɛ́, hɑlǝnɑ ɩ́ tɑlɑ Yosɑlɛm. \v 5 Ɩlɛnɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Semɑyɑ polo nɑ ɩ́ mɑɣɑnɑ Lʋpʋwɑm nɑ Yutɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ pɑ kotɑ Yosɑlɛm. Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ Sisɑkɩ kpɛɣɛtɑɑ. Ɩlɛnɑ ɩ́ heeli-wɛ sɩ: Tɑcɑɑ tɔmɑ sɩ, timpi ɩ́ lɔ-m tɔ, mɑɑ tʋ-mɛɣɛ Icipiti wulɑʋ Sisɑkɩ niŋ tɑɑ. \p \v 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ Lʋpʋwɑm nɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ pɑ nɑ́ pɑ tɑsǝkǝlɛ nɑ pɑ́ tɔ sɩ: Tɑcɑɑ kɛlɛ tɑmpɑnɑ tʋ. \p \v 7 Tɑcɑɑ nɑ́ mpʋ, ɩlɛnɑ ɩ́ tɑɣɑnɩ Semɑyɑ kɛ heeluɣu sɩ: Timpi pɑ nɑ́ pɑ tɑsǝkǝlɛ tɔ, mɑ kʋ́ mɑ pɑ́ɑ́nɑ́ kɛ pɑ tɔɔ. Mɑ kɑɑ tɑsɑ-wɛɣɛ kpiisuɣu. Mɑɑ wɑɑsɩ-wɛɣɛ nɔɔnɔɔ. Mɑ kɑɑ tʋ Yosɑlɛm kɛ Sisɑkɩ niŋ tɑɑ nɑ ɩ́ wɑkǝlɩ-tɛ. \v 8 Pɑɑ nɑ mpʋ tɔ, mɑɑ yele nɑ Icipiti wulɑʋ ŋmɑkǝlɩ-wɛ. Wɑɑtʋ ɩnɩ pɑɑ cɛkǝnɑ sɩ ye yʋlʋ pɛtɑ-m ɩ tɩ, pǝ fɑɣɑnɑ ye ɩ pɛtɑ ɩ tǝɣɩ ɑtɛ ɑwulɑɑ. \p \v 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ Icipiti wulɑʋ Sisɑkɩ yoonɑ Yosɑlɛm nyǝ́mɑ, nɑ ɩ́ koosi Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nɑ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ kpɑncoou tǝnɑ. Ɩlɛnɑ pǝ́ tɩɩ kǝlǝnɑ wʋlɑ kpɑlǝŋ wei Sɑlʋmɔŋ kɑ lupɑ tɔ. \v 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ Lʋpʋwɑm lupɑ nyǝɣǝlʋɣʋ kʋsɛɛmʋɣʋ kpɑlǝŋ, nɑ ɩ́ lɛɛtɩ wʋlɑ nyǝŋ ɩnɩ ɩ lonte. Nɑ ɩ́ cɛlɛ-ɩ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ tɑŋlɑɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ. \v 11 Nɑ wulɑʋ ɩ́ puki Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ, ɩlɛ tɑŋlɑɑ polo nɑ pɑ́ kpɑɣɑ kpɑlǝŋ ɩnɩ nɑ pɑ́ sɩɩnɑ-ɩ. Ye pɑ tɛmɑ, ɩlɛ pɑ mǝŋnɑ-ɩ ɩ tǝcɑɣɑlɛ. \p \v 12 Pǝ tɔɔ kɛ́ Tɑcɑɑ pɑ́ɑ́nɑ́ hɛɛ Lʋpʋwɑm tɔɔ, nɑ ɩ́ yele-wɛɣɛ kpiisuɣu. Mpi tɔ, ɩ kɑ nɑwɑ ɩ tɑsǝkǝlɛ nɑ ɩ́ tisi. Ɩlɛnɑ kʋpɑntʋ wɛɛ Yutɑ tɑɑ. \s1 Lʋpʋwɑm kɑwulɑɣɑ tǝnɑɣɑ \r (Awulɑɑ I 14:21-24,29-31) \p \v 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ Lʋpʋwɑm tɔɣɔ kɑwulɑɣɑ kɛ Yosɑlɛm tɑɑ kɛ́ ɩ lʋlʋɣʋ pɩɩsɩ nɩɩlɛ nɑ kʋlʋmɑɣɑ nyǝŋkɑ tɑɑ. Pɩɩsɩ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ kɛ ɩ tɔɣɑ ɩ kɑwulɑɣɑ ŋkɛ. Nɑ ɩ́ nyɔɔsɩ ɩ kɑwulɑɣɑ kɛ teu. Ɩ too kɑ kɛ́ Amoni tʋ, nɑ pɑ́ yɑɑ-ɩ sɩ Nɑɑmɑ. Yosɑlɛm kɛ Tɑcɑɑ lǝsɑ Yutɑ tɛtʋ tɑɑ sɩ pɑɑ sɛɛkɩ-ɩ. \v 14 Ḿpʋ́ɣʋ́ Lʋpʋwɑm lɑpɑ mpi pǝ fɛɩ Tɑcɑɑ kɛ teu tɔ. Ɩ tɑ lɑnɑ lotu kʋlʋmtʋ sɩ ɩ́ nyɩ ɩ luɣu nyǝntʋ. \p \v 15 Pɑ kɛɛsɑ Lʋpʋwɑm tɔm kɑncɑɑlɑɣɑ nɑ tǝ tǝnɑɣɑ kɛ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Semɑyɑ nɑ nɑlʋ Ɩtoo pɑ tǝmɑ tɑkǝlɑsɩ tɑɑ. Tǝnɑɣɑ pɑ ŋmɑɑ lʋlʋŋ loosi. Lʋpʋwɑm nɑ Selopʋwɑm pɑ yookɑɣɑ tɑm kɛ́. \v 16 Wɑɑtʋ wei Lʋpʋwɑm sǝpɑ, ɩlɛnɑ pɑ́ pimi-ɩ Tɑfiiti tɛ. Ɩlɛnɑ ɩ pǝyɑlʋ Apiyɑ lɛɛtɩ ɩ lonte. \c 13 \s1 Apiyɑ kɑwulɑɣɑ \r (Awulɑɑ I 15:1-8) \p \v 1 Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Selopʋwɑm kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ pǝlefɛɩ hiu nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́ Apiyɑ pǝsɑ Yutɑ nyǝ́mɑ wulɑʋ. \v 2 Ɩlɛnɑ ɩ́ tɔɣɔ pɩɩsɩ tooso kɛ́ Yosɑlɛm. Ɩ too kɛlɛ Kipeyɑ tʋ Uliyɛlɩ pɛɛlɔ Mikɑyɑ. \p Apiyɑ nɑ Selopʋwɑm pɑ yookɑɣɑnɑ tǝmɑɣɑ. \v 3 Ḿpʋ́ɣʋ́ Apiyɑ kpɑɣɑ ɩ yoolɑɑ tɑɑ yoolɑɑ kɛ iyisi nɑsǝlɛ (400000) sɩ ɩ yookinɑ Selopʋwɑm. Nɑ Selopʋwɑm tɑɣɑnɩ ɩ nyǝ́mɑ kɛ iyisi nɑsǝnɑɑsɑ (800000) sɩ ɩ suliɣi-ɩ. \v 4 Ḿpʋ́ɣʋ́ Apiyɑ kpɑwɑ Semɑlɑyim pulɑɣɑ tɔɔ kɛ́ Ɩfǝlɑyim pɔɔŋ tɑɑ. Ɩlɛnɑ ɩ́ holinɑ Selopʋwɑm nɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ sɩ: Ɩ nɩɩ mɑ tɔm yoo. \v 5 Ɩ́ tɑ nyɩ tɑɑ sɩ Tɑfiiti nɑ ɩ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ Tɑcɑɑ tʋwɑ kɑwulɑɣɑ kɛ tɑm tɔɔ, pɩɩ lɑɣɑsǝɣɩ. \v 6 Pǝyele Nepɑtɩ pǝyɑlʋ Selopʋwɑm nɑ́ kʋlɑ ɩ cɑɑ Sɑlʋmɔŋ wei ɩ tǝmlɛ ɩ lɑkɑɣɑ tɔ ɩ tɔɔ. \v 7 Ḿpʋ́ɣʋ́ yʋlʋyemnɑɑ nɑ tɛtɛlɑtɑɑ kotinɑ Selopʋwɑm nɑ pɑ́ lɑ nɑ ɩ́ kǝlɩ Sɑlʋmɔŋ pǝyɑlʋ Lʋpʋwɑm. Mpi tɔ, Lʋpʋwɑm kɑ́ kɛ́ pǝyɑɣɑ kɛ́, ɩ tɑ nyɩ pʋlʋ ɩlɛ ɩ tɑ pǝsɩ nɑ ɩ́ sǝŋ pɑ ɩsɛntɑɑ. \v 8 Ɩlɛnɑ nɔɔnɔɔ mɩɩ cɑɑkɩ sɩ ɩ́ yoonɑ kɑwulɑɣɑ ŋkɑ Tɑcɑɑ tʋwɑ Tɑfiiti lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ tɔ. Ɩ́ lɑpɑ yoolɑɑ kpekǝle sɔsɔɔlɛ. Pǝyele ɩ́ tɔkɑ wʋlɑ nɑwee nnɑ Selopʋwɑm lupɑ tɔ, nɑ ɩ́ lɑɑkɩ. \v 9 Ɩ́ tɔɣɔnɑ Tɑcɑɑ kɔtǝlɑɑ Alɔŋ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ, nɑ Lefii nyǝ́mɑ, nɑ ɩ́ kpɑ mǝ tǝɣɩ kɔtǝlɑɑ, ɩsɩɩ tɛtʋnɑɑ lɛntɩ yǝlɑɑ lɑpʋ tɔ. Ye wei ɩ́lɛ́ ɩ́ kɔnɑ lɑtǝcɛ, nɑ ɩwɑɑŋ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ, ɩ pǝsɑ tɩɩŋ kɔtʋlʋ ntɛ́ mpʋ. \v 10 Amɑ tɑ́ ɩlɛ, Ɩsɔ Tɑcɑɑ tike kɛ tɑ́ nyǝnǝɣɩ, tǝ tɑ kpɛɛsǝnɑ-ɩ. Nɑ Alɔŋ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ ntɛ́ Tɑcɑɑ kɔtǝlɑɑ nɑ Lefii nyǝ́mɑ nɑ́ɑ́ lɑkɩ pɑ tǝmɑ. \v 11 Tɑnɑŋ nɑ tɑɑnɑɣɑ kɛ́ tǝ lɑkɩ kɔtɑsɩ nsi kɔkɔ lusɑ sɩ tǝnɑ tɔ. Nɑ tǝ́ wɔkɩ tulɑɑlunɑɑ kɛ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ tɔɔ. Nɑ tǝ́ sɩɩkɩ Ɩsɔ potopotonɑɑ kɛ ɩ tɑɑpǝlɩ tɔɔ. Nɑ tǝ́ mʋsǝɣɩ fǝtǝlɑ sɔsɔ kɛ tɑɑnɑsɩ. Tɑ́ lɑkɩ teu kɛ Tɑcɑɑ tǝmlɛ kɛ́. Amɑ mǝ kisinɑ-ɩ. \v 12 Tɔʋ, pǝnɛntɛ Tɑcɑɑ kɛlɛ tɑ́ nyʋɣʋ tʋ. Nɑ ɩ kɔtǝlɑɑ ntɔ́, sɩ pɑ́ hʋlǝɣɩ yoou tutuɣu, nɑ mǝ nɑ-ɩ ɩ́ suliɣi. Ɩlɛ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ mɛ, ɩ́ tɑɑ yoonɑ mǝ cɔsɔnɑɑ Ɩsɔ Tɑcɑɑ. Mpi tɔ, ɩ́ kɑɑ kpɑɣɑ ɩ tɔɔ kɛ́ nyɩɩlʋɣʋ. \p \v 13 Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ Selopʋwɑm fɑɣɑ ɩ yoolɑɑ tɑɑ, nɑ pɑ́ polo pɑ pɑpɩ Yutɑ nyǝ́mɑ wɑɑlɩ. Nɑ ɩ yoolɑɑ lɛlɑɑ nɑ ɩsɛntɑɑ tɔɔ, nɑ pǝ́ tʋ-wɛɣɛ hɛkʋ. \v 14 Yutɑ nyǝ́mɑ pǝsɑɑ ɩlɛ, pɑ cɛkǝnɑɑ kɛlɛ sɩ pɑɑ yoo tɑɑ nɑ wɑɑlɩ. Ntɛnɑ pɑ́ wiinɑ Tɑcɑɑ sɩ ɩ́ wɑɑsɩ-wɛ. Wɑɑtʋ wei kɔtǝlɑɑ yɑɣɑ tutuuŋ, \v 15 ɩlɛnɑ pɑ yoolɑɑ kiisi. Tǝnɑɣɑ Tɑcɑɑ yelɑɑ nɑ Selopʋwɑm nɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ pɑ tuli tɑpǝŋ. \v 16 Nɑ pɑ́ se nɑ Ɩsɔ tʋ-wɛɣɛ Yutɑ nyǝ́mɑ niŋ tɑɑ. \v 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ Apiyɑ nɑ ɩ yoolɑɑ pɑ kǝlɑ-wɛ tǝkpɑtɑɑ, nɑ pɑ́ kʋ pɑ yoolɑɑ tɑɑ yoolɑɑ kɛ iyisi nɑsǝlɛ nɑ nɩɩnʋwɑ (500000). \v 18 Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ nɑ́ kpisɑ mpʋ tɔ nɑ Yutɑ nyǝ́mɑ nɑ́ɑ́ tɔɣɔ ɑkɑɩtʋ. Mpi tɔ, pɑ cɔsɔnɑɑ Ɩsɔ Tɑcɑɑ kɛ pɑ tɛɛlɑɣɑ. \v 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ Apiyɑ tɔɣɔnɑ Selopʋwɑm, nɑ ɩ́ lɛɛkɩ Petɛɛlɩ, nɑ Yesɑnɑ, nɑ Ɩfǝlɔŋ nɑ pǝ cɔlɔ ɑcɑlɛɛnɑɑ. \p \v 20 Hɑlǝnɑ Apiyɑ sǝm, Selopʋwɑm tɑ tɑsɑ ɩ toŋ kʋpǝŋ tɑɑ kɛ́ mǝlʋɣʋ. Amɑ Tɑcɑɑ tɛɛsǝnɑ-ɩ kʋɣʋ kɛ́. \v 21 Ɩlɛnɑ Apiyɑ toŋ nɑ́ɑ́ sɔɔsǝɣɩ nɑ ɩ́ kpɑɣɑ ɑlɑɑ nɑɑnʋwɑ nɑ liɣiti. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ lʋlɑ ɑpɑlʋpiyɑ kɛ hiu nɑ nɑɑlɛ, nɑ ɑlʋpiyɑ kɛ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑtoso. \p \v 22 Apiyɑ tɔm lɛntɩ wɛ tɑkǝlɑɣɑ ŋkɑ pɑ yɑɑ sɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Ɩtoo kʋtɔɔsʋtʋ tɑkǝlɑɣɑ tɔ kɑ tɑɑ. Kɑ tɑɑ kɛ́ pɑ kɛɛsɑ ɩ kʋlɑpʋtʋ nɑ ɩ tǝmɑ. \c 14 \p \v 1 Apiyɑ sǝpɑ, ɩlɛnɑ pɑ́ pimi-i Tɑfiiti tɛ, nɑ ɩ pǝyɑlʋ Asɑ lɛɛtɩ ɩ lonte. \s1 Asɑ kɑwulɑɣɑ kɑncɑɑlɑɣɑ \r (Awulɑɑ I 15:9-11) \p Ḿpʋ́ɣʋ́ tɛtʋ cɑɣɑ tǝpɑmm kɛ Asɑ kɑwulɑɣɑ wɑɑtʋ kɛ pɩɩsɩ nɑɑnʋwɑ. \v 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ Asɑ lɑpɑ mpi pǝ wɛ teu nɑ pǝ́ mɑɣɑ Ɩsɔ Tɑcɑɑ tɔ. \v 3 Ɩ kpiisɑ tǝfɛɛnlɛnɑɑ nɑ timpi timpi cefelinɑɑ lɑɑkɩ tɔ. Nɑ ɩ́ yɔkɩ pɛɛ kʋsikee, nɑ ɩ́ sɛtɩ tesikɑsɩ kʋlɑlɑɑsɩ. \v 4 Nɑ ɩ́ tʋ́ Yutɑ nyǝ́mɑ sɩ pɑ́ sɛɛ pɑ cɔsɔnɑɑ Ɩsɔ Tɑcɑɑ nɑ pɑ́ tɔkɩ ɩ kiiu nɑ ɩ kʋsǝsɩɩtʋ. \v 5 Asɑ kɑ kpiisɑ cefelinɑɑ tǝlɑɑlɛnɑɑ tǝnɑ, nɑ tulɑɑlʋ tǝwɔtɛnɑɑ tǝnɑɣɑ Yutɑ ɑcɑlɛɛ tǝnɑ tɑɑ kɛ́. Ɩlɛnɑ ɩ kɑwulɑɣɑ cɑɣɑ tǝpɑmm. \v 6 Nɔɣɔlʋ tɑ yoonɑ Asɑ kɛ pɩɩsɩ nsɩ sɩ tɑɑ. Mpi tɔ, Tɑcɑɑ mɑɣɑmɑɣɑ kɑ yelinɑ nɑ ɩ́ hɛɛsɩ. Hɛɛsʋɣʋ pɩɩsɩ nsɩ sɩ tɑɑ kɛ́ Asɑ tɑɣɑnɑ Yutɑ ɑcɑlɛɛ lɛnnɑ. \v 7 Asɑ tɔmɑ Yutɑ nyǝ́mɑ sɩ: Tǝ́ ŋmɑ́ koloosi nɑ tǝ́ cɔɔnɑ ɑcɑlɛɛ ɑnɩ nɑ tǝ́ tʋ́ kʋkɑlǝsǝŋ. Mpi tɔ, tǝ tɔkɑ tɑ Ɩsɔ Tɑcɑɑ tɔm kɛ teu, nɑ ɩ́ yele nɑ tɑ́ tɛtʋ wɛ tɑ́ niŋ tɑɑ nɑ tǝ́ hɛɛsɩ. \p Ntɛnɑ pɑ́ sʋʋ tǝmlɛ tɑɑ nɑ pɑ́ tʋ́ tǝ nyʋɣʋ. \p \v 8 Asɑ yoolɑɑ Yutɑ kpekǝle nyǝ́mɑ mpɑ pɑ tɔkɑɣɑ kpɑlǝŋ sɔsɔɔŋ nɑ ŋmɑntɑɑsɩ tɔ, pɑɑ wɛ iyisi ŋmʋnʋɣʋ nɑ nɩɩnʋwɑ (300000) kɛ́. Nɑ Pɛncɑmɛɛ nyǝ́mɑ kɛ iyisi ŋmʋnʋɣʋ nɑ nɩɩnɑɑsɑ (280000) nɑ pɑ́ tɔkɑ kpɑlǝŋ sǝkpeŋ, nɑ pɑ́ nyǝ́mɑ tɔɔŋ tɔm. Pɑ tǝnɑɣɑ mpʋ, pɑɑ kɛ́ yoolɑɑ tɑɑ yoolɑɑ kɛ́. \v 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩtiyopii tʋ Selɑ kpɑ Yutɑ nyǝ́mɑ tɔɔ, nɑ ɩ yoolɑɑ kɛ iyisi iyɑɣɑ (1000000). Ɩ yoou kɛɛkɛnɑɑ kɛ ŋmʋnʋɣʋ nɑ nɩɩnʋwɑ (300). Hɑlǝnɑ ɩ́ tɑlɑ Mɑlesɑ ɩcɑtɛ. \v 10 Nɑ Asɑ nɑ ɩ yoolɑɑ pɑ́ pɩɩlɩ Sefɑtɑ tɛtɛkǝlɛ tɑɑ kɛ Mɑlesɑ kiŋ. \v 11 Ntɛnɑ Asɑ wiinɑ Ɩsɔ Tɑcɑɑ sɩ: Hɑɩ, Tɑcɑɑ pǝ fɛɩ-ŋ kɑtɛ sɩ ń wɑɑsɩ ɩcɑmiyɑ ɩsɩɩ toŋ tʋ. Mpʋ tɔ, kɔɔ nɑ ń wɑɑsɩ-tʋ. Mpi tɔ, nyɑɣɑ tǝ tɛɛlǝɣɩ. Nyɑ́ hǝtɛ tɑɑ kɛ́ tǝ kpɑɑkɩ yoolɑɑ tuutuumɑ ɩnɛ ɩ tɔɔ. Hɑɩ, Tɑcɑɑ nyɑɣɑlɛ tɑ́ Ɩsɔ, tɑɑ yele sɩ yʋlʋ ɩ́ kǝlɩ-ŋ. \p \v 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ yelɑɑ nɑ Ɩtiyopii yoolɑɑ tuli tɑpǝŋ, nɑ pɑ́ se Asɑ nɑ ɩ yoolɑɑ. \v 13 Ɩlɛnɑ pɛlɛ pɑ́ tʋ́ pɑ wɑɑlɩ nɑ pɑ́ tɑnɑ-wɛɣɛ Kelɑɑ. Nɑ pɑ́ kʋ-wɛɣɛ tuutuumɑ, nɑ pǝ́ pɛlɩ pɑ niŋ. Mpi tɔ, Tɑcɑɑ kʋnɑ-wɛ nɑ ɩ yoolɑɑ nɔɣɔ. Nɑ Yutɑ nyǝ́mɑ nɑ́ɑ́ kuu pɑ wontu kɛ sɔsɔm. \v 14 Nɑ pɑ́ lɛɛkɩ Kelɑɑ cɔlɔ ɑcɑlɛɛ tǝnɑ. Mpi tɔ, Tɑcɑɑ sɔɣɔntʋ kɑ́ pɩɩ ɑ tɑɑ yǝlɑɑ kɛ́. Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ kuu ɑ wontu kɛ tuutuumɑ. \v 15 Ɩlɛnɑ pɑ́ kʋlɩ tiikilɑɑ piitim tɔɔ, nɑ pɑ́ kuu heeŋ nɑ yooyoonɑɑ kɛ sɔsɔm. Nɑ pɑ́ mǝlɩ Yosɑlɛm. \c 15 \s1 Asɑ tɑɣɑnʋɣʋ kɛ Ɩsɔsɛɛlɛ \r (Awulɑɑ I 15:12-15) \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ Feesuɣu kʋlǝnɑ Otɛtɩ pǝyɑlʋ Asɑliyɑ. \v 2 Ɩlɛnɑ ɩ́ lɩɩ nɑ ɩ́ polo ɩ́ mɑɣɑnɑ Asɑ nɑ ɩ́ heeli-ɩ sɩ: Hɑɩ, tɑ́ cɑɑ wulɑʋ. Yutɑ nyǝ́mɑ, nɑ Pɛncɑmɛɛ nyǝ́mɑ mɛ ɩ́ nɩɩ mɑ tɔm. Ye ɩ́ wɛ Tɑcɑɑ wɑɑlɩ, ɩ́lɛ́ ɩ kɑ́ wɛɛ mǝ wɑɑlɩ kɛ́ ḿpʋ́ɣʋ́. Ye ɩ́ pɛɛkǝɣɩ-ɩ ɩ kɑ́ yele nɑ ɩ́ nɑ-ɩ. Amɑ ye ɩ́ lɔ Ɩsɔ, ɩ́lɛ́ ɩ kɑ́ lɔ-mɛ tɔtɔ. \v 3 Ɩsɔ yelɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tɔ, pǝ leelɑɑ kɛ́. Kɔtʋlʋ nɔɣɔlʋ ɩ fɛɩ sɩ ɩ kɑ́ sɛɣɛsɩ-wɛ. Pǝyele pɑ fɛɩnɑ kiiu. \v 4 Amɑ pɑ mǝlɑ Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ Tɑcɑɑ kiŋ nɑ lɑŋwɑkǝllɛ, nɑ pɑ́ pɛɛkɩ-ɩ nɑ ɩ́ yele nɑ pɑ́ nɑ-ɩ. \v 5 Wɑɑtʋ ɩnɩ ɩ tɑɑ, yʋlʋ ɩɩ pǝsǝɣɩ nɑ ɩ́ polo tiili nɑ ɩ́ mǝlǝnɑ weesuɣu. Pɩɩ kɛ́ wɑhɑlɑ wɑɑtʋ kɛ tɛtʋ yǝlɑɑ tǝnɑɣɑ. \v 6 Piitim lɛmpɩ nɑ́ kʋɣɩ lɛmpɩ kɛ́. Nɑ ɩcɑtɛ lɛntɛ nɑ́ɑ́ kʋ́ lɛntɛ. Mpi tɔ, Tɑcɑɑ ciɣitɑɣɑ yǝlɑɑ kɛ́ nɑ wɑhɑlɑnɑɑ tǝnɑ. \v 7 Amɑ mɩɩ nyɔɔ toŋ, ɩ́ tɑɑ yele nɑ mǝ ɑpɑlʋtʋ yɔɔlɩ. Ɩ́ kɑ́ hiki mǝ tǝmlɛ kɑsǝyɑɣɑ. \p \v 8 Wɑɑtʋ wei wulɑʋ Asɑ nɩɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Asɑliyɑ tɔm ntɩ, ɩlɛnɑ ɩ́ kɑɑsɩ ɩ tɩ nɑ ɩ́ kpiisi Yutɑ nɑ Pɛncɑmɛɛ pɑ tɛtʋ tǝnɑ tɑɑ tɩɩŋ. Nɑ ɩ́ lɑ mpʋ tɔtɔɣɔ ɑcɑlɛɛ nnɑ ɩ kɑ lɛɛkɑ Ɩfǝlɑyim pɔɔŋ tɑɑ tɔ ɑ tɑɑ. Pǝ wɑɑlɩ, ɩlɛnɑ ɩ́ tɑɣɑnɩ Tɑcɑɑ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ nte tɩɩ wɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɔ. \v 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ kotɑ Yutɑ nɑ Pɛncɑmɛɛ nyǝ́mɑ tǝnɑ, nɑ Ɩfǝlɑyim nɑ Mɑnɑsee nɑ Simiyɔŋ pǝ nyǝ́mɑ mpɑ pɑɑ kɔmɑ nɑ pɑ́ cɑɣɑ pɑ tɛ tɔ. Pɑ nɑwɑ sɩ Tɑcɑɑ wɛ ɩ wɑɑlɩ, ɩlɛnɑ pɑ́ polo ɩ kiŋ. \v 10 Ɩlɛnɑ pɑ́ koti Yosɑlɛm kɛ Asɑ kɑwulɑɣɑ pɩɩsɩ nɑɑnʋwɑ nɑ kɑkpɑsɩ nyǝŋkɑ ɩsɔtʋ tooso nyǝŋ tɑɑ. \v 11 Kʋyɑŋku pɑ tɑlɑɑ, ɩlɛnɑ pɑ́ lɑ́ Tɑcɑɑ kɛ kɔtɑɣɑ kɛ tɔlɑ nnɑ pɑ kpɑ kolontunɑɑ kiŋ tɔ. Nɑɑŋ kɑ wɛ nɑsǝtoso nɑ nɩɩnʋwɑ (700) nɑ heeŋ kɛ iyisi nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ (7000). \v 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ sɩɩ pɑ nɔɣɔ sɩ pɑɑ tɑɣɑnɩ Ɩsɔ kɛ́ sɛɛʋ nɑ lotu kʋlʋmtʋ. Nɑ pɑ lǝsɑɣɑ sʋʋ pɑ cɔsɔnɑɑ Ɩsɔ Tɑcɑɑ kɛ teu. \v 13 Ye wei ɩ tɑ tɑɣɑnɩ Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ Tɑcɑɑ kɛ sɛɛʋ, ɩsɩɩ pɑ kʋ-ɩ. Pɑɑ ɑpɑlʋ, yɑɑ ɑlʋ, yɑɑ sɔsɔ, yɑɑ pǝyɑɣɑ. \v 14 Ɩlɛnɑ pɑ́ tuunɑ nɔɔsɩ sɔsɔɔnsɩ nɑ pɑ́ hʋlɩ tutuuŋ nɑ ɑkɑntɛɛ nɑ pɑ́ wiliti. \v 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yutɑ nyǝ́mɑ tǝnɑ lɑŋlɛ hʋlʋmǝnɑ pɑ lotu kʋlʋmtʋ tuunɑʋ mpɩ. Nɑ ɩsǝnɑ pɑ tɑɣɑnɑ pɑ Ɩsɔsɛɛlɛ nɑ luɣu kʋlʋmʋɣʋ tɔ. Nɑ Tɑcɑɑ mʋ nɑ ɩ́ yele nɑ tɛtʋ hɛɛsɩ. \p \v 16 Ḿpʋ́ɣʋ́ Asɑ lǝsɑ ɩ too Mɑɑkɑ tɔɔ kɛ́ ɩ ɑlʋ kɑwulɑɣɑ toŋ. Mpi tɔ, Mɑɑkɑ kɑ sikɑ tʋɣʋ, ɩsɑɣɑʋ ŋku pɑ yɑɑ sɩ Aselɑ tɔɣɔ. Ntɛnɑ wulɑʋ tɔ sɩ: Ɩ́ kpɛsɩ tʋɣʋ ŋkʋ nɑ ɩ́ yɔkɩ-kʋ nɑ ɩ́ wɔ-kʋɣʋ Setǝlɔŋ lɔɔʋ nɔɣɔ. \v 17 Pɑɑ nɑ wulɑʋ ɩnɩ ɩ sɔɔlɑ Tɑcɑɑ nɑ lotu kʋlʋmtʋ tɔ, ɩ tɑ wɑkǝlɩ tǝkɔtǝlɛnɑɑ mpɑ pɑɑ wɛ Ɩsɛɣɛlɩ tɛtʋ tɑɑ tɔ. \v 18 Amɑ ɩ yelɑɑ nɑ pɑ́ kɔnɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ kɛ́ wʋlɑ, nɑ liɣitee nyǝɣǝtʋ, nɑ wontunɑɑ lɛmpɑ mpɑ ɩ nɑ ɩ cɑɑ pɑɑ hɑwɑ Tɑcɑɑ tɔ. \p \v 19 Yoou tɑ tɑsɑ kʋlʋɣʋ, hɑlǝnɑ Asɑ kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ hiu nɑ nɑɑnʋwɑ nɑ kɑkpɑsɩ nyǝŋkɑ. \c 16 \s1 Asɑ yoonɑʋ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Pɑsɑ \r (Awulɑɑ I 15:16-22) \p \v 1 Asɑ kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ hiu nɑ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑtoso nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Pɑsɑ polɑ Yutɑ tɛtʋ yoonɑʋ. Ɩlɛnɑ ɩ́ sʋʋ koluŋɑ ŋmɑʋ, nɑ ɩ́ cɔɔkǝnɑ Lɑmɑ ɩcɑtɛ sɩ Yutɑ nyǝ́mɑ ɩ́ tɑɑ pǝsɩ nɑ pɑ́ sʋʋ yɑɑ pɑ́ lɩɩkɩ. \v 2 Mpʋɣʋlɛ Asɑ cosɑ wʋlɑ nɑ liɣitee kɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nɑ kɑwulɑɣɑ kpɑncoou pǝ tɑɑ. Nɑ ɩ́ tilinɑ Tɑmɑsɩ kɛ Silii wulɑʋ Pɛnɩ-Hɑtɑtɩ sɩ: \v 3 Mɑ nɑ-ŋ tǝ́ pɛɛlɩ nɔɣɔ, ɩsɩɩ tɑ́ cɑɑnɑɑ kɑ lɑpɑ tɔ. Mɑ hɑ-ŋ kʋcɔɔʋ ŋkʋɣʋ sɩ tǝ́ pɛɛlɩ nɔɣɔ. Ɩlɛnɑ nyɑ́ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ ɩ́ yɑ́, nɑ ɩ́lɛ́ ɩ lǝsɩ ɩ yoolɑɑ kɛ mɑ tɛtʋ tɑɑ. \v 4 Ḿpʋ́ɣʋ́ Pɛnɩ-Hɑtɑtɩ nɑ́ mʋ Asɑ tɔm ntɩ, nɑ ɩ́ kʋsɩ ɩ yoolɑɑ nɑ pɑ́ polo pɑ yoonɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ, nɑ pɑ́ lɛɛkɩ pɑ ɑcɑlɛɛ. Ɩsɩɩ Yoŋ, nɑ Tɑŋ, nɑ Apɛɛlɩ-Mɑyim. Nɑ pǝ́ kpɛnnɑ Nɛfǝtɑli ɑcɑlɛɛ tǝnɑ nnɑ ɑ tɑɑ pɑ sɩɩkɑɣɑ wontu tɔ. \v 5 Pɑsɑ nɩɩ mpʋ, ɩlɛnɑ ɩ́ yele Lɑmɑ ɩcɑtɛ koluŋɑ ŋmɑʋ. \v 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ Asɑ kotɑ Yutɑ nyǝ́mɑ tǝnɑ pǝ tɑ sɔɔ pɑɑ ɩlɔɣɔʋ pǝyɑɣɑ. Nɑ pɑ́ kuu pɛɛ nɑ kpeŋkpelɑsɩ nsi ɩ kɑ kɑɑwɑ sɩ ɩ ŋmɑɑkǝnɑ Lɑmɑ ɩcɑtɛ koluŋɑ tɔ sɩ, pɑ́ tɑɣɑnɩ timpi pɑ yɑɑ sɩ Kepɑ nɑ Misipɑ tɔ. \s1 Asɑ tǝkɑ sɑlǝkɑ kɛ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Hɑnɑni \p \v 7 Wɑɑtʋ ɩnɩ ɩ tɑɑ kɛ́ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Hɑnɑni polɑ Yutɑ wulɑʋ Asɑ kiŋ, nɑ ɩ́ kɑlǝnɑ-ɩ sɩ: N kisɑ Tɑcɑɑ kɛ pɛɛkʋɣʋ, nɑ ń sɔɔlɩ sɩ Silii wulɑʋ ɩ́ tʋ-ŋ niŋ tɔ. N lǝsɑ Silii yoolɑɑ kɛ nyɑ́ niŋ tɑɑ kɛ́. \v 8 Ɩtiyopii nɑ Lipii nyǝ́mɑ kɑ kɛ́ yoolɑɑ sɔsɑɑ kɛ́. Pɑ kɛɛkɛnɑɑ nɑ pɑ kpɑɣɑnǝŋ fɛɩ kɑlʋɣʋ. Pɑɑ nɑ mpʋ, n lɑpɑ Tɑcɑɑ kɛ nɑɑni. Ɩlɛnɑ Tɑcɑɑ tʋ-wɛɣɛ nyɑ́ niŋ tɑɑ. \v 9 Tɑcɑɑ nyǝnǝɣɩ tɛtʋ tǝnɑ tɑɑ kɛ́ nɑ ɩ́ sǝŋnɑ mpɑ pɑ yekinɑ-ɩ pɑ tǝɣɩ teu tɔ. Amɑ pǝnɛntɛ ń lɑpɑ kʋmɛlɛntʋ kɛ́. N kɑɑ tɑsɑ yoou kɛ lɑŋʋɣʋ tɔtɔ. \p \v 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ tɔm ntɩ tǝ wɩɩ Asɑ. Ɩlɛnɑ ɩ́ tʋ-ɩ sɑlǝkɑ. Nɑ ɩ́ sʋʋ tɛtʋ nyǝ́mɑ lɛlɑɑ kɛ kʋnyɔŋ tʋɣʋ kɛ wɑɑtʋ ɩnɩ. \s1 Asɑ kɑwulɑɣɑ tǝnɑɣɑ \r (Awulɑɑ I 15:23-24) \p \v 11 Pɑ kɛɛsɑ Asɑ tɔm kɛ pǝ kpɑɣɑʋ tǝ kɑncɑɑlɑɣɑ, nɑ tǝ tǝnɑɣɑ tɔɣɔ Yutɑ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ pǝ ɑwulɑɑ tɑkǝlɑsɩ tɑɑ. \v 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋtɔŋ ɩsɑɣɑʋ nɑkʋlɩ, kʋ kpɑ ɩ nɔɔhɛɛ kɛ ɩ kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ pɔɣɔlɑɣɑfɛɩ nɩɩlɛ nyǝŋkɑ tɑɑ. Ɩlɛnɑ ɩ́ yele Tɑcɑɑ kɛ sǝlǝmʋɣʋ sɩ ɩ́ wɑɑsɩ-ɩ nɑ ɩ́ polo lokotulonɑɑ kiŋ. \v 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ Asɑ sǝpɑ ɩ kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ nɩɩlɛ nɑ kʋlʋmɑɣɑ nyǝŋkɑ tɑɑ. \v 14 Ɩlɛnɑ pɑ́ pimi-ɩ ɩ pǝlɑɑŋ wei ɩ kɑ hulɑ Tɑfiiti ɩcɑtɛ tɑɑ tɔ ɩ tɑɑ lɛŋkʋ tɑɑ. Pɑɑ tʋwɑ kʋ tɑɑ kɛ́ tulɑɑlunɑɑ pɑɣɑlɛ kɛ́, ɩsɩɩ tulɑɑlʋ lɑtɑɑ lɑkʋɣʋ tɔ. Nɑ pɑ́ wɔ tulɑɑlʋnɑɑ tɔtɔɣɔ sɔsɔm kɛ ɩ lǝyɑɣɑ tɔɔ. \c 17 \s1 Sosɑfɑtɩ kɑwulɑɣɑ nɑ ɩ tǝmlɛ kʋpɑntɛ \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yutɑ wulɑʋ Asɑ pǝyɑlʋ Sosɑfɑtɩ tɔɣɔ kɑwulɑɣɑ kɛ ɩ cɑɑ lonte nɑ ɩ́ nyɔɔsɩ ɩ kɑwulɑɣɑ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tɔɔ. \v 2 Ɩlɛnɑ ɩ́ sɩɩ yoolɑɑ kpekɑ kɛ Yutɑ koloosi ɑcɑlɛɛ tǝnɑ tɑɑ. Nɑ ɩ kɑwulɑɣɑ ɑcɑlɛɛ nnɑ ɩ cɑɑ Asɑ kɑ lɛɛkɑ Ɩfǝlɑyim nyǝ́mɑ tɔ ɑ tɑɑ tɔtɔ. \v 3 Tɑcɑɑ kɑ wɛ Sosɑfɑtɩ wɑɑlɩ kɛ́. Mpi tɔ, Sosɑfɑtɩ tɔmɑ ɩ cɔsɔ Tɑfiiti ɩkpɑtɛ tɑɑ kɛ́ ɩ kɑwulɑɣɑ kɑncɑɑlɑɣɑ kɛ́, ɩ tɑ lɑɑ tʋɣʋ Pɑɑlɩ. \v 4 Amɑ ɩ cɑɑlɑ ɩ tǝɣɩ sɩ ɩ́ nyɩ ɩ cɔsɔ Tɑfiiti Ɩsɔ luɣu nyǝntʋ, nɑ ɩ́ tɔkɩ ɩ kiiŋ. Ɩ tɑ kɛɛnɑ Ɩsɛɣɛlɩ ɑwulɑɑ. \v 5 Ɩlɛnɑ Tɑcɑɑ lɑ nɑ Sosɑfɑtɩ kɑwulɑɣɑ lɑ toŋ nɑ Yutɑ nyǝ́mɑ hɑɑkɩ kʋcɔɔŋ, nɑ ɩ́ sʋʋ toŋ kɛ teu nɑ teeli. \v 6 Nɑ Sosɑfɑtɩ lɑŋlɛ hɛɛnɑ Ɩsɔ tǝmlɛ lɑpʋ nɑ ɩ́ kpiisi Yutɑ kɑwulɑɣɑ tɑɑ kɛ́ tǝkɔtǝlɛnɑɑ nɑ pǝ tɩɩŋ. \p \v 7 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ kʋsɑ ɩ ɑkewenɑɑ sɔsɑɑ kɛ ɩ kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ tooso nyǝŋkɑ tɑɑ, nɑ ɩ́ tili-wɛ sɩ pɑ́ sɛɣɛsɩ Yutɑ ɑcɑlɛɛ yǝlɑɑ kɛ Ɩsɔ kiiŋ. Tillɑɑ mpɛ pɑ hǝlɑ ntɛ́ Pɛnɩ-Hɑyilɩ, nɑ Opɑtiyɑ, nɑ Sɑkɑlɩ, nɑ Netɑneyɛlɩ, nɑ Mikɑyɑ. \v 8 Nɑ Lefii nyǝ́mɑ pɔɣɔlɑɣɑfɛɩ nɑɑnʋwɑ sɩɩ-wɛ. Pɛlɛ pɑ hǝlɑ ntɛ́ Semɑyɑ, nɑ Netɑniyɑ, nɑ Sepɑtiyɑ, nɑ Asɑyɛɛlɩ, nɑ Semilɑmɔtɩ, nɑ Yonɑtɑŋ, nɑ Atoniyɑ, nɑ Topiyɑ, nɑ Topɩ-Atoniyɑ. Nɑ kɔtǝlɑɑ nɑɑlɛ, Ɩlisɑmɑ nɑ Yolɑm. \v 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ kpɛnnɑ Tɑcɑɑ kiiu tɑkǝlɑɣɑ nɑ pɑ́ cɔɔ Yutɑ ɑcɑlɛɛ nɑ pɑ́ sɛɣɛsɩ ɩcɑtɛ yǝlɑɑ tǝnɑ. \s1 Sosɑfɑtɩ toŋ \p \v 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ sɔɣɔntʋ kpɑ piitimnɑɑ mpɑ pɑ cɔɔnɑ Yutɑ tɔ pɑ kɑwulɑsɩ tǝnɑɣɑ sɔsɔm. Ɩlɛ pɑ tɑ yoonɑ Sosɑfɑtɩ. \v 11 Hɑlǝnɑ Filiisi nyǝ́mɑ hɑ-ɩ kʋcɔɔŋ nɑ pɑ́ fɛlɩ-ɩ lɑmpuu kɛ liɣitee. Lɑɑlupunɑɑ nɑ́ kɔnɑ-ɩ ɩwɑɑŋ kɛ iyisi nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ nɑ nɑsǝtoso nɑ nɩɩnʋwɑ (7700), nɑ pǝŋtʋlʋŋ kɛ mpʋ tɔtɔ. \p \v 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sosɑfɑtɩ toŋ sɔɔsɑɑ nɑ pǝ́ puki. Sosɑfɑtɩ ŋmɑ́ Yutɑ tɑɑ kɛ́ ɑcɑlɛɛ nɑ tɔɣɔnɑsɩ tǝsɩɩlɛ. \v 13 Nɑ ɩ́ wɛɛnɑ wontu kɛ sɔsɔm kɛ Yutɑ ɑcɑlɛɛ tɑɑ. Nɑ ɩ yoolɑɑ tɑɑ yoolɑɑ kɛ Yosɑlɛm tɑɑ. \v 14 Pɛlɛ pɑ kpekɑ ntɔ nɑ pǝ́ kɛɛsǝnɑ pɑ lʋlʋŋ. Yutɑ kpekǝle tɑɑ sɔsɑɑ ntɛ́ yoolɑɑ tɑɑ yoolɑɑ iyisi ŋmʋnʋɣʋ nɑ nɩɩnʋwɑ (300000) nyʋɣʋ tʋ Atǝnɑ. \v 15 Atǝnɑ wɑɑlɩ kɛ́ yoolɑɑ iyisi ŋmʋnʋɣʋ nɑ nɩɩnɑɑsɑ (280000) nyʋɣʋ tʋ Yohɑnɑŋ. \v 16 Nɑ yoolɑɑ iyisi ŋmʋnʋɣʋ (200000) nyʋɣʋ tʋ Sikǝli pǝyɑlʋ Amɑsiyɑ. Amɑsiyɑ sɔɔlǝnɑ nɑ ɩ́ sʋʋ Tɑcɑɑ tǝmlɛ tɑɑ. \v 17 Pɛncɑmɛɛ kpekǝle tɑɑ kɛ́ yoolɑɑ tɑɑ yoolɑɑ tɔtɔlɑɑ iyisi ŋmʋnʋɣʋ (200000) nyʋɣʋ tʋ Iliyɑtɑ. \v 18 Iliyɑtɑ wɑɑlɩ nyǝŋ ntɛ́ yoou wontu tɔkǝlɑɑ iyisi nɩɩnʋwɑ nɑ nɩɩnɑɑsɑ (180000) nyʋɣʋ tʋ Yosɑpɑtɩ. \v 19 Mpɑ pɑɑ kɛ́ wulɑʋ yoolɑɑ kɛ Yosɑlɛm tɑɑ tɔɣɔlɛ. Nɑ pǝ́ sɔɔsǝnɑ mpɑ ɩ kɑ sɩɩ koloosi ɑcɑlɛɛ tɑɑ kɛ́ ɩ kɑwulɑɣɑ tǝnɑ tɑɑ tɔ. \c 18 \s1 Sosɑfɑtɩ nɑ Akɑpɩ pɑ nɔɣɔ kʋlʋmɑɣɑ lɑpʋ \r (Awulɑɑ I 22:1-4) \p \v 1 Wulɑʋ Sosɑfɑtɩ kɑ sʋʋ toŋ kɛ́ nɑ ɩ́ wɛnɑ teeli. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ cɑɑ ɩ pǝyɑlʋ kɛ́ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Akɑpɩ pɛɛlɔ kɛ ɑlʋ. \v 2 Pɩɩsɩ cɔɔwɑ pǝcɔ, ɩlɛnɑ Sosɑfɑtɩ polo Akɑpɩ tɛɣɛ Sɑmɑlii. Ḿpʋ́ɣʋ́ Akɑpɩ kʋwɑ heeŋ nɑ nɑɑŋ kɛ tuutuumɑ sɩ ɩ sɑɑkǝnɑ ɩ́ nɑ ɩ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ. Pǝ wɑɑlɩ kɛ́ ɩ kɑɑnɑ Sosɑfɑtɩ sɩ ɩ́ sɔɔsɩ ɩ tɔɔ nɑ pɑ́ polo pɑ́ yoonɑ Lɑmɔtɩ ɩcɑtɛ kɛ Kɑlɑɑtɩ. \v 3 Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Akɑpɩ sǝlǝmɑ Yutɑ wulɑʋ Sosɑfɑtɩ sɩ: Tǝ́ polo nɑ tǝ́ yoonɑ Lɑmɔtɩ kɛ Kɑlɑɑtɩ. \p Ɩlɛnɑ Sosɑfɑtɩ cɔ Akɑpɩ sɩ: Mɑ nɑ-ŋ tǝ kɛ́ kʋlʋm kɛ́ mɛɛ. Ye nyɑ́ yǝlɑɑ kʋlɑɑ, mɑ nyǝ́mɑ sɔɔlʋ pɩɩwɑɣɑ. \s1 Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ pɔpɔtʋnɑɑ \r (Awulɑɑ I 22:5-12) \p \v 4 Pɑɑ nɑ mpʋ, ɩlɛnɑ Sosɑfɑtɩ sɩ: Pɔɔsɩ Tɑcɑɑ nɑ pǝ́cɔ́. \p \v 5 Mpʋɣʋlɛ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ kotɑ ɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ. Pɑ wɛ yʋlʋnyɔɔŋ nɑsǝlɛ (400) kɛ mpʋ. Nɑ ɩ́ pɔɔsɩ-wɛ sɩ: Pǝ wɛɛ sɩ tǝ́ polo tǝ́ lɛɛkɩ Lɑmɔtɩ ɩcɑtɛ kɛ Kɑlɑɑtɩ yɑɑ tǝ yele? Ntɛnɑ pɛlɛ sɩ: Ɩ́ polo, Tɑcɑɑ kɑ́ tʋ́-tɛɣɛ nyɑ́ niŋ tɑɑ. \p \v 6 Pɑɑ nɑ mpʋ Sosɑfɑtɩ tɑ nyɔlɔ-tɩ. Ɩlɛnɑ ɩ́ pɔɔsɩ sɩ: Pǝ tɑ kɑɑsɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ wei ɩ kɑ yɔɣɔtǝnɑ-tʋɣʋ Tɑcɑɑ tɔ? \v 7 Ntɛnɑ Akɑpɩ sɩ: Ɛɛ, Ɩmǝlɑ pǝyɑlʋ Misee wɛɛ yɑɑ. Amɑ mɑɑ cɑɑkɩ-ɩ kɛ́. Ɩsɑɣɑtʋ kɛ ɩ heeliɣi-m tɑm. \p Ntɛnɑ Sosɑfɑtɩ mɑ kɑpukɑ sɩ: Pɑɑ yɔɣɔtǝɣɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ kɛ mpʋ. \p \v 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ Akɑpɩ yɑɑ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ tǝmlɛ tʋ nɔɣɔlʋ, nɑ ɩ́ tili-ɩ sɩ: Polo ń yɑɑ Misee kɛ lɔŋ. \p \v 9 Awulɑɑ mpɛ pɑ nɑɑlɛ pɑ suu pɑ kɑwulɑɣɑ wontu kɛ́ nɑ pɑ́ cɑɣɑ pɑ kpelɑsɩ tɔɔ kɛ́ Sɑmɑlii tɔm tǝhʋʋlɛ cɔlɔ, nɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ kpɑɑlǝɣɩ pɑ tɔmnɑɑ. \v 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ Kenɑnɑ pǝyɑlʋ wei pɑ yɑɑkɑɣɑ sɩ Sitekiyɑ tɔ ɩ́ kɛ́ pɑ tɑɑ lɛlʋ kɛ́. Ɩnɩ ɩ kɑ lupinɑ ɩ tǝɣɩ nyǝɣǝlʋɣʋ hǝŋ nɑ ɩ́ tɔŋ sɩ: Hǝŋ ɩnɛ ɩ hʋlǝɣǝnɑ toŋ wei n kɑ́ kǝlǝnɑ Silii yoolɑɑ tɔ. \p \v 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ lɛlɑɑ nɑ́ yɔɣɔtɑ tɔm kʋlʋmtʋ ntɩ tɔtɔ sɩ: Tɑ́ cɑɑ, polo ń lɛɛkɩ Lɑmɔtɩ ɩcɑtɛ kɛ Kɑlɑɑtɩ. Tɑcɑɑ kɑ́ tʋ́-tɛɣɛ nyɑ́ niŋ tɑɑ kɛ́ nɑ ń pǝsɩ-tɛ. \s1 Misee kpɑɑlʋɣʋ kɛ Akɑpɩ kpisuɣu \r (Awulɑɑ I 22:13-28) \p \v 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ tillu wei ɩ polɑ Misee wɑɑlɩ tɔ ɩ heelɑ-ɩ sɩ: Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ tǝnɑ kpɛntɑɑ kɛ́ nɑ pɑ́ heeli wulɑʋ sɩ ɩ kɑ́ lɑ ɑkɑ. Pǝ tɔɔ tɔ, nyɑnɑ-wɛ ɩ́ kpɛntɩ nɔɣɔ. \p \v 13 Ntɛnɑ Misee sɩ: Mɑ tuunɑ Tɑcɑɑ sɩ nti mɑ Ɩsɔ cɑɑ tɔɣɔ mɑɑ yɔɣɔtɩ. \p \v 14 Misee tɑlɑ wulɑʋ kiŋ, ɩlɛnɑ wulɑʋ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Misee, tǝ́ polo nɑ tǝ́ lɛɛkɩ Lɑmɔtɩ ɩcɑtɛ, yɑɑ mɑ́ tɑɑ polo? Ntɛnɑ Misee sɩ: Mɑ tɑ tɑŋ-mɛ se. Ɩ́ polo. Tɑcɑɑ kɑ́ tʋ-tɛɣɛ mǝ niŋ tɑɑ kɛ́. \p \v 15 Mpʋɣʋlɛ wulɑʋ sɩ: Aweɣe n sɩɩwɑ sɩ ɩ́ pɔɔlǝɣɩ-ŋ nɑ pǝ́cɔ́ ń tɛlǝsǝɣɩ-m tɔm nti Tɑcɑɑ heelɑ-ŋ tɔ? \p \v 16 Ntɛnɑ Misee sɩ: \q1 Mɑ nɑwɑ Ɩsɛɣɛlɩ yoolɑɑ yɑwɑ yem \q1 kɛ́ pɔɔŋ tɑɑ, ɩsɩɩ heeŋ wei ɩ fɛɩnɑ tiikilu tɔ. \q1 Ɩlɛnɑ Tɑcɑɑ yɔɣɔtɩ sɩ, pɑ fɛɩnɑ wulɑʋ. \q1 Pɑɑ wei ɩ́ kpe. \p \v 17 Kɛlɛnɑ Akɑpɩ pǝsǝnɑ Sosɑfɑtɩ tɔɔ sɩ: Ntɔŋ mɑɑ heelɑ-ŋ sɩ ɩsɑɣɑtʋ tike kɛ ɩ heeliɣɩ-m tɑm? \p \v 18 Ḿpʋ́ɣʋ́ Misee tɑsɑɑ sɩ: Tɔʋ, ɩ́ nɩɩ Tɑcɑɑ tɔm. Mɑ nɑ́-ɩ nɑ ɩ́ cɑɣɑ ɩ kɑwulɑɣɑ kumte tɔɔ. Nɑ ɩsɔtɑɑ tillɑɑ sǝŋɑɑ nɑ pɑ́ tʋ-ɩ hɛkʋ. \v 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ pɔɔsɑ-wɛ sɩ: Awe kɑ́ polo nɑ ɩ́ tʋsɩ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Akɑpɩ sɩ ɩ́ lɛɛkɩ Lɑmɔtɩ ɩcɑtɛ nɑ pɑ́ kʋ-ɩ? Ɩnɛ sɩ ɩ nyǝntʋ ntɔ. Ɩnɛ ɩ́lɛ́ sɩ ɩ nyǝntʋ ntɔ. \v 20 Mpʋɣʋlɛ feesuɣu nɑkʋlɩ kʋ kʋlɑɑ sɩ ŋkʋ kɩɩ polo. Tɑcɑɑ sɩ: Ɩsǝnɑɣɑ n kɑ́ lɑ? \v 21 Mpʋɣʋlɛ sɩ, ŋkʋ kɩɩ tʋ́ Akɑpɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ tɑɑ kɛ́ pɔpɔtʋ. Tɑcɑɑ sɩ: Tɔʋ, polo nɑ ń lɑ́ mpʋ. \v 22 Ɩlɛnɑ Misee tɑsɑ sɩ: Ntǝɣǝlɛ, Tɑcɑɑ yelinɑ sɩ pǝ́ tʋ́ nyɑ́ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ tɑɑ kɛ́ pɔpɔtʋ. Tɔfɔ, mpusi kɛ́ ɩ cɑɑ ɩ kɔnɑ-ŋ. \p \v 23 Tǝnɑɣɑlɛ Sitekiyɑ kpǝtǝnɑ Misee nɑ ɩ́ mɑpɩ-ɩ kɑtɑŋɑ nɑ ɩ́ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Tɑcɑɑ Feesuɣu lɩɩnɑ mɑ tɑɑ nɑ kʋ́ heeli-ŋ yɑɑ? \p \v 24 Mpʋɣʋlɛ Misee sɩ: Kʋyɑkʋ ŋku n kɑ́ se nɑ ń ŋmɛlɩ nyɑ́ nɑŋ lɔkǝtǝlɔkɑɣɑ tɑɑ ɩlɛ, kʋyɑkʋ ŋkʋɣʋlɛ n kɑ́ tisi. \p \v 25 Ɩlɛnɑ Akɑpɩ tɔ ɩ tǝmlɛ nyǝ́mɑ sɩ: Ɩ́ kpɑ Misee nɑ í cɛlɑ ɩcɑtɛ nyʋɣʋ tʋ Amɔŋ, nɑ wulɑʋ pǝyɑlʋ Yowɑsɩ. \v 26 Ɩ́ heeli-wɛ sɩ pɑ́ tʋ-ɩ sɑlǝkɑ nɑ pɑ́ hɑɑkɩ-ɩ potopoto hɔɣɔliyɑ nɑ lʋm. Nɑ hɑlǝnɑ mɑ́ kɔnnɑ tǝyoole nɑ ɑlɑɑfǝyɑ. \p \v 27 Mpʋɣʋlɛ Misee cɔ-ɩ sɩ: Ye n kɔmnɑ ɑlɑɑfǝyɑ, ɩlɛ pǝ tɑɣɑ Tɑcɑɑ heelinɑ-m tɔm sɩ mɑ́ yɔɣɔtɩ. \s1 Wulɑʋ Akɑpɩ sǝm kɛ yoou tɑɑ \r (Awulɑɑ I 22:29-40) \p \v 28 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Akɑpɩ nɑ Yutɑ nyǝŋ Sosɑfɑtɩ pɑ polɑ Kɑlɑɑtɩ tɛtʋ ɩcɑtɛ Lɑmɔtɩ kɛ yoonɑʋ. \v 29 Ɩlɛnɑ Akɑpɩ tɔ Sosɑfɑtɩ sɩ: Mɑ yʋsǝɣɩ mɑ tɩ nɑ mɑ́ polo yoou. Amɑ nyɑɑ suu nyɑ́ kɑwulɑɣɑ wontu. \p Ɩlɛnɑ Akɑpɩ lɑ mpʋ. \v 30 Pǝyele Silii wulɑʋ kɑ heelɑ ɩ yoou kɛɛkɛnɑɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ sɩ pɑ́ tɑɑ pɑɑsǝnɑ yoolɑɑ sǝkpemɑ yɑɑ sɔsɑɑ. Amɑ pɑ́ pɛɛkɩ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ. \p \v 31 Pǝ tɔɔ kɛ́ wɑɑtʋ wei Silii yoolɑɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ mpɛ pɑ nɑ́ Sosɑfɑtɩ, ɩlɛnɑ pɑ́ hʋʋ pɑ tɑɑ sɩ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ. Nɑ pɑ́ tɑmɩ-ɩ sɩ pɑ yookinɑ-ɩ. Amɑ Sosɑfɑtɩ yɑɑ Ɩsɔ sɩ ɩ́ yɑpɩ-ɩ. Nɑ Ɩsɔ Tɑcɑɑ wɑɑsɩ-ɩ nɑ ɩ́ yele nɑ kolontunɑɑ mǝlɩ. \v 32 Kolontunɑɑ cɛkǝnɑɑ sɩ pǝ tɑɣɑ Akɑpɩ, ɩlɛnɑ pɑ́ mǝlɩ. \p \v 33 Ḿpʋ́ɣʋ́ Silii tʋ nɔɣɔlʋ ɩ tɔ́ nyǝmlɛ kɛ yem, nɑ tǝ́ yɑɣɑ Akɑpɩ kɛ timpi tɑɑ ɩ yoou toko fɛɛ-ɩ tɔ. Ɩlɛnɑ ɩ́ tɔ́ ɩ kɛɛkɛ sɑɑlʋ sɩ: Kɛɛ nɑ tǝ mǝlɩ pǝ hikɑ-m. \p \v 34 Amɑ kʋyɑkʋ ŋkʋ yoou lɑpɑ toŋ kɛ́. Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ sǝŋɑ ɩsɔ kɛ́ ɩ kɛɛkɛ tɑɑ, hɑlǝnɑ tɑɑnɑɣɑ. Nɑ Silii yoolɑɑ nyǝnǝɣɩ mpʋ. Ilim tʋkɑɣɑ, ɩlɛnɑ wulɑʋ hɛɛ. \c 19 \s1 Sosɑfɑtɩ kpɑwɑ hʋʋlɑɑ kɛ Yutɑ tɑɑ \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yutɑ wulɑʋ Sosɑfɑtɩ kpemɑ ɩ tɛ Yosɑlɛm nɑ ɑlɑɑfǝyɑ. \v 2 Ɩlɛnɑ Hɑnɑni pǝyɑlʋ Yehu wei ɩ kɛ́ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ tɔ, ɩ́ polo ɩ sǝŋʋɣʋ nɑ ɩ́ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ n polɑɑ sɩ n sǝŋnɑ yʋlʋ ɩsɑɣɑʋ? Pɑɑ sɔɔlǝɣɩ wei ɩɩ cɑɑkɩ Tɑcɑɑ tɔ se. N lɑpɑ mpʋ tɔ Ɩsɔ tɑɑ kpɑnɑ-ŋ kɛ́. \v 3 Pɑɑ nɑ mpʋ n lɑpɑ teu kɛ timpi n kpiisɑ tɩɩŋ kɛ tɛtʋ tɑɑ tɔ. Pǝyele n hɑ nyɑ́ tǝɣɩ Ɩsɔ luɣu nyǝntʋ tǝŋʋɣʋ tɑɑ. \p \v 4 Pǝ kpɑɣɑʋ wɑɑtʋ ɩnɩ tɔ, Yosɑlɛm tɑɑ kɛ́ Sosɑfɑtɩ sɑɑlɑɑ. Ɩ tɑ mǝlɩ Ɩsɛɣɛlɩ. Ḿpʋ́ɣʋ́ Sosɑfɑtɩ cɔɔ tɛtʋ tɑɑ kɛ́ pǝ kpɑɣɑʋ Pɛɛsepɑ, nɑ Ɩfǝlɑyim pulɑsɩ hɔɣɔlʋɣʋ tɑɑ tɔ, sɩ ɩ mǝlǝɣǝnɑ Yutɑ nyǝ́mɑ kɛ pɑ cɑɑnɑɑ Ɩsɔ Tɑcɑɑ kiŋ. \v 5 Ɩlɛnɑ ɩ́ kpɑ hʋʋlɑɑ kɛ Yutɑ kɑwulɑɣɑ koloosi ɑcɑlɛɛ tǝnɑ tɑɑ. \v 6 Ɩlɛnɑ ɩ́ heeli-wɛ sɩ: Ɩ́ lɑ lɑɑkɑlɩ nɑ mǝ tǝmlɛ. Mpi tɔ, pǝ tɑɣɑ yǝlɑɑ tɔɔ kɛ́ ɩ́ hʋʋkɩ mǝ hʋʋlɛ. Amɑ Ɩsɔ tɔɔ kɛ́. Ɩ mɑɣɑmɑɣɑ ɩ kɑ́ wɛɛ mǝ wɑɑlɩ kɛ́ pǝ tɑɑ. \v 7 Mpʋ tɔ, ɩ́ nyɑnɑ Tɑcɑɑ kɛ sɔsɔm nɑ ɩ́ feŋ mǝ tǝmlɛ tɔɔ. Mpi tɔ, Tɑcɑɑ Ɩsɔ lɑŋlɛ ɩɩ hɛɛkǝnɑ mpi pǝ tɑ siɣisi tɔ, yɑɑ yǝlɑɑ fɑɣɑsʋɣʋ yɑɑ kʋcɔɔʋ mʋɣʋ nɑ tɑmpɑnɑ tɔɔ tɑkʋɣʋ. \p \v 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sosɑfɑtɩ tɑsɑ kpɑʋ kɛ Lefii nyǝ́mɑ, nɑ kɔtǝlɑɑ, nɑ Ɩsɛɣɛlɩ lʋlʋŋ nyɔɔŋ nyǝ́mɑ kɛ Yosɑlɛm tɑɑ sɩ pɑ́ hʋʋkɩ yǝlɑɑ tɔmnɑɑ nɑ Tɑcɑɑ hǝtɛ tɑɑ. Nɑ pɑ́ tɑɣɑnǝɣɩ ɩcɑtɛ yǝlɑɑ yooŋ. \v 9 Ɩlɛnɑ ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: Pǝ wɛɛ kɛ́ sɩ ɩ́ nyɑŋnɑ Tɑcɑɑ kɛ teu, nɑ ɩ́ lɑkɩ pǝ tǝnɑ tǝcʋŋŋ nɑ luɣu kʋlʋmʋɣʋ. \v 10 Ye mǝ nyǝ́mɑ mpɑ pɑ wɛ ɑcɑlɛɛ tɑɑ tɔ pɑ kɔnɑ-mɛɣɛ tɔm sɔsɔɔntʋ. Ɩsɩɩ yʋlʋkʋlɛ yɑɑ yoou tɔm, nɑ pǝ́ kɛ́ kiiu, yɑɑ kʋsǝsɩɩtʋ, yɑɑ kʋtʋtʋtʋ, yɑɑ kʋlɑpʋtʋnɑɑ wɑkǝlʋɣʋ tɔm. Ɩlɛ ɩ́ kilisi-wɛɣɛ-tɩ. Ɩlɛ mǝ nɑ-wɛ mǝ tɔm kɑɑ sǝnɑ Tɑcɑɑ, nɑ ɩ́lɛ́ ɩ mʋ-mɛ nɑ pɑ́ɑ́nɑ́. \v 11 Kɔtʋlʋ sɔsɔ Amɑliyɑ kɑ́ feŋiɣinɑ mǝ Ɩsɔ sɛɛʋ tǝmɑ tǝnɑ tɔɔ. Nɑ Ɩsǝmɑyɛlɩ pǝyɑlʋ Sepɑtiyɑ wei ɩ kɛ́ Yutɑ kɑwulɑɣɑ nyʋɣʋ tʋ tɔ, ɩ́lɛ́ ɩ́ feŋiɣi mǝ tɔɔ kɛ́ tɛtʋ tɔkʋɣʋ tɔm tɑɑ. Ye pǝ kɑɑsɑ Lefii nyǝ́mɑ, ɩlɛ pɛlɛɣɛlɛ hʋʋlɛ tǝmɑ lɑtɑɑ. Ɩ kɑɑsɩ mǝ tɩ nɑ tǝmlɛ. Tɑcɑɑ wɛ kʋpɑntʋ lɑtɑɑ wɑɑlɩ kɛ́. \c 20 \s1 Kolontu yoonɑʋ kɛ Yutɑ nyǝmɑ, Sosɑfɑtɩ sǝlǝmʋɣʋ \p \v 1 Pǝlɛ pǝ wɑɑlɩ kɛ́ Mowɑpʋ nyǝ́mɑ, nɑ Amoni nyǝ́mɑ, nɑ Meuni nyǝ́mɑ lɛlɑɑ pɑ kʋlɑɑ sɩ pɑ yookinɑ Sosɑfɑtɩ. \v 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ heelɑ wulɑʋ sɩ: Yoolɑɑ tuutuumɑ lɩɩnɑ Ɩtɔm tɛtʋ tɑɑ kɛ́ teŋku kʋsǝpʋ kɔŋkɔŋ tɑɑ, nɑ pɑ́ kɔŋ nyɑ́ wɑɑlɩ. Pɑ wɛ Hɑsɑsɔŋ-Tɑmɑɑ timpi pɑ yɑɑ sɩ Aŋ-Ketii tɔ. \p \v 3 Sɔɣɔntʋ pɩɩ Sosɑfɑtɩ, ɩlɛnɑ ɩ́ tʋ́ Yutɑ kɑwulɑɣɑ yǝlɑɑ tǝnɑɣɑ nɔhɔkʋtʋ sɩ ɩ yɔɣɔtǝɣǝnɑ Tɑcɑɑ. \v 4 Ḿpʋ́ɣʋ́ tɛtʋ tǝnɑ tɑɑ ɑcɑlɛɛ kotɑɑ sɩ pɑ wiinɑ Tɑcɑɑ sɩ ɩ́ sǝnɑ-wɛ. \v 5 Ɩlɛnɑ Sosɑfɑtɩ nɑ Yosɑlɛm nyǝ́mɑ, nɑ Yutɑ nyǝ́mɑ lɛlɑɑ pɑ koti Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɣɑ kʋfɑlɑɣɑ tɔɔ. \v 6 Ɩlɛnɑ Sosɑfɑtɩ sǝlǝmɩ Ɩsɔ sɩ: Hɑɩ, tɑ́ cɔsɔnɑɑ Ɩsɔ Tɑcɑɑ wei nyɑ́ n tɔkɩ kɑwulɑɣɑ kɛ ɩsɔtɑɑ, nɑ n tɩ piitimnɑɑ tǝnɑ tɔ. Nyɑɣɑlɛ toŋ tʋ nɑ pǝsǝlʋ. Nɔɣɔlʋ ɩɩ pǝsǝɣɩ nɑ ɩ́ sǝŋ nyɑ́ ɩsɛntɑɑ. \v 7 Tɑ Ɩsɔ nyɑ́, nyɑ́ tɔɣɔnnɑ tɛtʋ tǝnɛ tǝ yǝlɑɑ, nɑ ń hɑ-tǝɣɩ nyɑ́ tɑɑpɑlʋ Apǝlɑhɑm lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ tɑɣɑ tɑm tɔɔ. \v 8 Nɑ tɑ́ cɔsɔnɑɑ cɑɣɑ tǝ tɑɑ, nɑ pɑ́ ŋmɑ́-ŋ kutuluɣu nɑ pɑ́ tɔ sɩ: \v 9 Ye ɩsɩɩ n hɔmɑ tɑ́ ŋkpɑŋʋɣʋ, nɑ wɑhɑlɑ nɔɣɔlʋ, ɩsɩɩ yoou, yɑɑ yʋlʋkʋsǝkʋ, yɑɑ nyɔɣɔsɩ, tɩɩ kɔɔ tǝ́ sǝŋ kutuluɣu kʋnɛ kʋ kiŋ kɛ nyɑ́ ɩsɛntɑɑ. Mpi tɔ, nyɑ́ hǝtɛ wɛ kʋ tɑɑ kɛ́. Tɩɩ yɑɑ-ŋ tɑ lɑŋwɑkǝllɛ tɑɑ sɩ ń wɑɑsɩ-tʋ. Ɩlɛnɑ nyɑɑ nɩɩ nɑ ń wɑɑsɩ-tʋ. \v 10 Tɔʋ, nɔɔnɔɔ nyǝnɩ ɩsǝnɑ Amoni nyǝ́mɑ, nɑ Mowɑpʋ nyǝ́mɑ, nɑ Ɩtɔm nyǝ́mɑ, yookuɣunɑ-tʋ tɔ. Pǝyele wɑɑtʋ wei tɑ́ cɔsɔnɑɑ lɩɩ Icipiti tɔ n kisinɑ-wɛ sɩ pɑ́ tɑɑ fɑɣɑnɑ piitimnɑɑ mpɛ pɑ tɛtʋnɑɑ tɑɑ. Ɩlɛnɑ pɛlɛ pɑ́ kɛɛ nɑ pɑ́ yele-wɛɣɛ kʋɣʋ. \v 11 Amɑ tɑ́ kʋcɔɔʋ pǝsɑ ɩkpɑtǝlɛ. Pɛlɛ pɑ tɔɣɔnǝɣɩ-tʋɣʋ tɛtʋ nti n hɑ-tʋ tɔ tǝ tɑɑ. \v 12 Tɑcɑɑ Ɩsɔ, hɔ pɑ ŋkpɑŋʋɣʋ. Tǝ kɛ́ ɑcɑmɑɑ kɛ kolontunɑɑ tuutuumɑ ɩnɛ ɩ ɩsɛntɑɑ kɛ́. Tǝ tɑ nyɩ ɩsǝnɑ tǝ́ lɑ tɔ. Pǝ tɔɔ kɛ́ tǝ kɛɛsɑ ɩsɛ nɑ nyɑ́ tɔɔ. \p \v 13 Yutɑ nyǝ́mɑ tǝnɑ, nɑ pɑ ɑlɑɑ nɑ pɑ piyɑ pɑɑ sǝŋnɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ kiŋ. \s1 Yutɑ nyǝ́mɑ ɑkɑɩtʋ \p \v 14 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ Feesuɣu kʋlǝnɑ Lefii tʋ Sɑkɑlɩ pǝyɑlʋ Yɑsiyɛlɩ kɛ sɑmɑɑ tɑɑ tǝnɑ. Sɑkɑlɩ ɩnɩ ɩ cɑɑ kɛlɛ Penɑyɑ. Penɑyɑ cɑɑ kɛlɛ Yeiyɛlɩ. Yeiyɛlɩ cɑɑ kɛlɛ Asɑfɩ lʋlʋɣʋ tʋ Mɑtɑniyɑ. \v 15 Ntɛnɑ Yɑsiyɛlɩ yɔɣɔtǝnɑ nɔɣɔ sɔsɑɣɑ sɩ: Yutɑ nɑ Yosɑlɛm yǝlɑɑ mɛ, ɩ́ tʋ́ ŋkpɑŋŋ kɛ teu. Ɩlɛnɑ pǝ tɩɩ kǝlǝnɑ wulɑʋ Sosɑfɑtɩ nyɑ́. Tɑcɑɑ sɩ, ɩ́ tɑɑ nyɑ́. Pǝ́cɔ́ yoolɑɑ tuutuumɑ ɩnɛ ɩ tɔm ɩ́ tɑɑ lɑ-mɛɣɛ sɔɣɔntʋ. Pǝ tɑɣɑ mǝ tɔm kɛ yoou ŋkʋ. Amɑ Tɑcɑɑ nyǝntʋ kɛ́. \v 16 Cele ɩ́ kɑ́ polo mǝ kolontunɑɑ tɔɔ. Pɑ tɔŋnɑ ntɛɣɛ kpɑʋ nɑ yɑɑyenɑɑ mpɑɑʋ. Ɩ́ kɑ́ suli-wɛɣɛ tɛtɛkǝlɛ nyʋɣʋ kɛ Yeluwɛlɩ wʋlɑɣɑ tɛtʋ kiŋ. \v 17 Yutɑ nɑ Yosɑlɛm yǝlɑɑ mɛ, ɩ́ kɑɑ nɔkɩ mǝ kolontunɑɑ mpɛ pɑ yoonɑʋ. Mɩɩ sǝŋ mǝ tǝsǝŋlɛ. Ɩ́ kɑ́ nɑ́ ɩsǝnɑ mɑɑ wɑɑsɩ-mɛ tɔ. Ɩ́ tɑɑ nyɑ́. Pǝ́cɔ́ sɔɣɔntʋ ɩ́ tɑɑ lɑ-mɛ. Cele ɩ́ polo pɑ tɔɔ, mɑɑ wɛɛ mǝ wɑɑlɩ. \p \v 18 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sosɑfɑtɩ hǝntɑ Tɑcɑɑ kɛ ɑtɛ. Nɑ Yutɑ nɑ Yosɑlɛm yǝlɑɑ nɑ́ɑ́ hǝntɩ mpʋ tɔtɔ, nɑ pɑ́ sɛɛ Ɩsɔ. \v 19 Pǝ wɑɑlɩ kɛ́ Lefii lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ Kehɑtɩ nɑ Kolee pɑ kʋlɑɑ nɑ pɑ́ sɑ́ Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ Tɑcɑɑ nɑ nɔɔsɩ sɔsɔɔnsɩ. \p \v 20 Tɛʋ femɑ tɑnɑŋ tɛɛ, ɩlɛnɑ pɑ́ tʋ́ pɑ tǝnɑɣɑ Tekʋwɑ wʋlɑɣɑ tɛtʋ mpɑɑʋ. Pɑ tɛɛkɑɣɑ, ɩlɛnɑ Sosɑfɑtɩ tɔ-wɛ sɩ: Yutɑ nɑ Yosɑlɛm nyǝ́mɑ mɛ, ɩ́ ke ŋkpɑŋŋ. Ɩ́ lɑ mǝ Ɩsɔ Tɑcɑɑ nɑ ɩ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ kɛ nɑɑni. Ɩ́ nyɔɔ toŋ, nɑ ɩ́ lɑ́ ɑkɑnɑɑ. \p \v 21 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sosɑfɑtɩ nɑ sɑmɑɑ pɑ kpɛntɑɑ nɑ pɑ́ tɛlǝsɩ yonyoolɑɑ kɛ yoolɑɑ nɔɣɔ tɔɔ. Nɑ pɑ́ sɑŋ Tɑcɑɑ Ɩsɔ nɑ yontu sɩ: Ɩ́ sɑ Tɑcɑɑ, ɩ sɔɔlʋɣʋ fɛɩ tǝnɑɣɑ. \p \v 22 Pɑ kpɑɣɑ yontu ntǝɣɩ mpʋ, ɩlɛnɑ Tɑcɑɑ tisi ɑcufu kɛ Amoni nyǝ́mɑ, nɑ Mowɑpʋ nyǝ́mɑ, nɑ Ɩtɔm nyǝ́mɑ, mpɑ ɩnɩ pɑɑ pukɑɣɑ Yutɑ nyǝ́mɑ yoonɑʋ tɔ pɑ hɛkʋ tɑɑ. Nɑ pɑ́ kʋ́ tǝmɑɣɑ pɑ tɑɑ pɑ tike. \v 23 Amoni nyǝ́mɑ nɑ Mowɑpʋ nyǝ́mɑ nɑ́ kʋlɑ Ɩtɔm nyǝ́mɑ tɔɔ kɛ́ nɑ pɑ́ kʋ-wɛ tǝcɑɣɑcɑɣɑ. Pǝ wɑɑlɩ kɛ́ pɑ kʋ́ tǝmɑɣɑ sɔsɔm. \v 24 Wɑɑtʋ wei Yutɑ nyǝ́mɑ kpɑ tontoŋle tɔɔ timpi pɑ loosiɣi wʋlɑɣɑ tɛtʋ tɔ. Ɩlɛnɑ pɑ́ nyǝnnɑ pɑ kolontunɑɑ tɔɔ. Amɑ sǝtɑɑ tike kɛ pɑ nɑwɑ nɑ pɑ́ sɛlǝtɑɑ. Pɑɑ kʋlʋm ɩ tɑ fiti. \v 25 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sosɑfɑtɩ nɑ ɩ yǝlɑɑ pɑ nikɑ kolontunɑɑ tɔlɑ kɛ kuuu kɛ tuutuumɑ, nɑ wɛnɑʋ, nɑ wontu kʋsusuutu, nɑ liɣitee nyǝm. Pɩɩ kǝlɑ tɔɔʋ, ɩlɛ kʋyɛɛŋ toosoɣo pɑ kuuwɑ, pɑ tɑ tɩɩ tɛm. \p \v 26 Ɩlɛnɑ pɑ́ koti kʋyɑkʋ liɣiti nyǝŋkʋ wule kɛ Pelɑkɑ kʋpɑntʋ tǝkoolle tɛtɛkǝlɛ tɑɑ. Mpi tɔ, tǝnɑɣɑ pɑ koolɑ Tɑcɑɑ kɛ kʋpɑntʋ. Ɩlɛnɑ pɑ́ hɑ lonte ntɛɣɛ hǝtɛ sɩ kʋpɑntʋ kooluɣu tɛtɛkǝlɛ, nɑ pɑ́ yɑɑkɩ-tɛɣɛ ḿpʋ́ɣʋ́ hɑlǝnɑ sɑŋɑ. \v 27 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yosɑlɛm nyǝ́mɑ nɑ Yutɑ nyǝ́mɑ lɛlɑɑ, nɑ pɑ nyʋɣʋ tʋ Sosɑfɑtɩ pɑ tʋ́ mpɑɑʋ, nɑ pɑ́ mǝlɩ Yosɑlɛm nɑ lɑŋhʋlʋmlɛ. Pǝ tɑɣɑ pʋlʋ tɔɔ, Tɑcɑɑ yɑpɑ-wɛɣɛ pɑ kolontunɑɑ niŋ tɑɑ kɛ́. \v 28 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ sʋʋ ɩcɑtɛ nɑ cǝmǝŋ nɑ sɑŋkʋnɑɑ nɑ ɑkɑntɛɛ hɑŋɑɑ. Nɑ pɑ́ polo Tɑcɑɑ tǝsɛɛlɛ tɑɑ. \p \v 29 Wɑɑtʋ wei piitim lɛmpɩ nyǝ́mɑ lɛlɑɑ nɩɩwɑ sɩ Tɑcɑɑ Ɩsɔ yoonɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kolontunɑɑ. Ɩlɛnɑ ɩ tɔm kpɑ pɑ tǝnɑɣɑ sɔɣɔntʋ. \v 30 Ɩlɛnɑ Sosɑfɑtɩ tɔɣɔ ɩ kɑwulɑɣɑ tǝpɑmm. Mpi tɔ, Ɩsɔ kɑ yelɑɑ kɛ́ nɑ tɛtʋ tǝnɑ hɛɛsɩ. \s1 Sosɑfɑtɩ kɑwulɑɣɑ tǝnɑɣɑ \r (Awulɑɑ I 22:41-51) \p \v 31 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yutɑ wulɑʋ Sosɑfɑtɩ tɔɣɔ kɑwulɑɣɑ kɛ ɩ lʋlʋɣʋ pɩɩsɩ hiu nɑ nɑɑnʋwɑ nɑ kɑkpɑsɩ nyǝŋkɑ tɑɑ. Yosɑlɛm ɩcɑtɛ tɑɑ kɛ́ ɩ tɔɣɑ kɑwulɑɣɑ kɛ pɩɩsɩ hiu nɑ kɑkpɑsɩ. Ɩ too kɛlɛ Sili pɛɛlɔ Asupɑ. \v 32 Ɩ tɔntɛ kɑ siɣisɑɑ kɛ́, nɑ ɩ́ tǝŋǝɣɩ ɩ cɑɑ Asɑ ɩkpɑtɛ nɑ ɩ́ lɑkɩ mpi Tɑcɑɑ cɑɑkɩ tɔ. \v 33 Amɑ ɩ tɑ wɑkǝlɩ tǝkɔtǝlɛnɑɑ. Pǝ tɔɔ kɛ́ ɩ yǝlɑɑ lǝsɑɣɑ tɑɑ sʋʋ Ɩsɔ ɩsɩɩ pɑ cɑɑnɑɑ. \v 34 Pɑ kɛɛsɑ Sosɑfɑtɩ tɔm kɑncɑɑlɑɣɑ, nɑ tǝ tǝnɑɣɑ kɛ Hɑnɑni pǝyɑlʋ Yehu tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ. Nkɛɣɛ pɑ sɔtɑ Ɩsɛɣɛlɩ ɑwulɑɑ tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ. \p \v 35 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yutɑ wulɑʋ Sosɑfɑtɩ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ ɩsɑɣɑʋ Ahɑsiyɑ pɑ kpɛntɑɑ. \v 36 Ɩlɛnɑ pɑ́ mɑɣɑsɩ nɑ pɑ́ sɑɑkɩ kpɩɩlǝŋ kɛ Ɩsiyoŋ-Kepɛɛ teesɑŋ tɑɑ. Nɑ pɑ́ pukinɑ-ɩ pooluŋ. \v 37 Amɑ Mɑlesɑ tʋ Totɑfɑ pǝyɑlʋ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Iliyesɛɛ heelɑ Sosɑfɑtɩ sɩ: Timpi n kpɛntǝnɑ Ahɑsiyɑ tɔ, Tɑcɑɑ kɑ́ wɑkǝlɩ mpi n lɑpɑ tɔ. \p Ɩlɛnɑ lʋm tɔɣɔ kpɩɩlǝŋ ɩnǝɣɩ tɑmpɑnɑ, ɩ tɑ tɑlɑ tiili. \c 21 \p \v 1 Wɑɑtʋ wei Sosɑfɑtɩ sǝpɑ, ɩlɛnɑ pɑ́ pimi-ɩ pɑ tǝyɑɣɑ pǝlɑɑʋ tɑɑ kɛ́ Tɑfiiti tɛ. Nɑ ɩ pǝyɑlʋ Solɑm lɛɛtɩ ɩ lonte. \s1 Solɑm kɑwulɑɣɑ \r (Awulɑɑ II 8:16-24) \p \v 2 Solɑm kɑ wɛnɑ newɑɑ mpɑ ɩ́ nɑ-wɛ pɑ kɑɑ cɑɑ kʋlʋm tɔɣɔ. Pɑ hǝlɑ ntɛ́ Asɑliyɑ, nɑ Yehiyɛlɩ, nɑ Sɑkɑlɩ, nɑ Asɑliyɑhu, nɑ Mikɑyɛɛlɩ, nɑ Sefɑtiyɑ. \v 3 Pɑ cɑɑ kɑ hɑ-wɛɣɛ wɛnɑʋ kɛ sɔsɔm kɛ́. Pɑɑ liɣitee, pɑɑ wʋlɑ, nɑ liɣitee wontunɑɑ. Ɩlɛnɑ ɩ́ tʋ-wɛɣɛ Yutɑ ɑcɑlɛɛ feŋuɣu. Nɑ ɩ́ kpɑ pɑ tɑɑlʋ Solɑm sɩ ɩ́ lɛɛtɩ ɩ lonte kɛ kɑwulɑɣɑ tɔɣɔʋ tɑɑ. \p \v 4 Pǝ kɔmɑ nɑ kɑwulɑɣɑ sʋʋ Solɑm niŋ tɑɑ kɛ́ teu nɑ ɩ́ kɑ́ lilɑ, ɩlɛnɑ ɩ́ kʋ́ ɩ newɑɑ tǝnɑ, nɑ ɩ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ lɛlɑɑ kɛ kɑwulɑɣɑ tɑɑ. \v 5 Wɑɑtʋ wei ɩ tɔɣɑ kɑwulɑɣɑ tɔ, ɩ pɩɩsɩ wɛ hiu nɑ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ. Nɑ ɩ́ cɑɣɑ kɑ tɑɑ kɛ́ pɩɩsɩ pǝlefɛɩ nɑɑnʋwɑ kɛ́ Yosɑlɛm tɑɑ. \v 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ tɔmɑ ɩsɑɣɑtʋ tɑɑ kɛ́ teitei ɩsɩɩ Ɩsɛɣɛlɩ ɑwulɑɑ, Akɑpɩ nɑ ɩ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ. Mpi tɔ, Akɑpɩ pɛɛlɔ kɛ ɩ kɑ tɔkɑɑ. Solɑm lɑpɑ mpi pǝ tɑ mɑɣɑ Tɑcɑɑ tɔ. \v 7 Pɑɑ nɑ mpʋ tɔ, Tɑcɑɑ tɑ sɔɔlɩ sɩ ɩ́ kpiisi Tɑfiiti lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ. Pǝ tɑɣɑ pʋlʋ, Ɩsɔ nɑ Tɑfiiti pɑɑ pɛɛlɑ nɔɔsɩ kɛ́ sɩ ɩ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ kɑ́ tɔkǝnɑ kɑwulɑɣɑ kɛ́ tɑm tɔɔ kɛ́ Yosɑlɛm. \p \v 8 Yutɑ wulɑʋ Solɑm ɩnɩ ɩ wɑɑtʋ tɑɑ kɛ́ Ɩtɔm nyǝ́mɑ kʋlɑ ɩ tɔɔ, nɑ pɑ́ kpɑ pɑ tǝɣɩ pɑ wulɑʋ. \v 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ Solɑm kpɑɣɑ ɩ yoolɑɑ sɔsɑɑ, nɑ ɩ yoou kɛɛkɛnɑɑ tǝnɑ nɑ pɑ́ tii Ɩtɔm nyǝ́mɑ mpɑ pɑɑ tɑmɑ-wɛɣɛ kotɑɣɑ tɔ pɑ tɔɔ, nɑ pɑ́ kǝlɩ-wɛ. \v 10 Pǝ kpɑɣɑʋ kʋyɑkʋ ŋkʋ tɔɣɔ Ɩtɔm nyǝ́mɑ cɛpɑ Yutɑ nyǝ́mɑ, nɑ pɑ́ cɑɣɑnɑ pɑ tɩ. \p Ḿpʋ́ɣʋ́ Lipinɑ ɩcɑtɛ nɑ́ kisɑ cei tɔtɔɣɔ wɑɑtʋ ɩnɩ ɩ tɑɑ. Nɑ pɑ́ fiti Solɑm niŋ tɑɑ. Mpi tɔ, Solɑm kɑ kisɑ ɩ cɔsɔnɑɑ Ɩsɔ Tɑcɑɑ kɛ nɩɩnɑʋ tɔɣɔ pǝ lɑpɑ mpʋ. \v 11 Solɑm kɑ ŋmɑwɑ tɩɩŋ tǝkɔtǝlɛnɑɑ kɛ Yutɑ pɔɔŋ tɑɑ kɛ́. Mpʋ pǝ tusinɑ Yutɑ nɑ Yosɑlɛm pǝ yǝlɑɑ nɑ pɑ́ lɔ Ɩsɔ nɑ pɑ́ lɑɑkɩ pɑɑ tʋɣʋ ŋku. \p \v 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ Kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Ɩlii ŋmɑɑ Solɑm kɛ tɑkǝlɑɣɑ sɩ: Nyɑ́ cɔsɔ Tɑfiiti Ɩsɔ Tɑcɑɑ yɔɣɔtɑɑ sɩ, n tɑ tǝŋ nyɑ́ cɑɑ Sosɑfɑtɩ nɑ ɩ cɑɑ Asɑ mpɑ pɑ kɛ́ Yutɑ ɑwulɑɑ tɔ pɑ ɩkpɑtɛ. \v 13 Hɑlɩ n mǝlɑɑ kɛ́ nɑ ń kpɑɣɑ Ɩsɛɣɛlɩ ɑwulɑɑ yɑɑsi. Nɑ ń kʋsɩ Yutɑ nɑ Yosɑlɛm pǝ yǝlɑɑ kʋnyɩɩlʋɣʋ, nɑ pɑ́ kɛɛsǝnɑ tɩɩŋ tɔɔ, ɩsɩɩ Akɑpɩ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ. Hɑlǝnɑ ń kʋ́ nyɑ́ newɑɑ. Pǝ́cɔ́ pɛlɛ pɑ́ kǝlɑ-ŋ teu. \v 14 Pǝ tɔɔ kɛ́ Tɑcɑɑ kɑ́ tʋ nyɑ́ yǝlɑɑ nɑ nyɑ́ pǝyɑlɑɑ nɑ nyɑ́ ɑlɑɑ nɑ nyɑ́ nyǝm tǝnɑɣɑ wɑhɑlɑ sɔsɔ. \v 15 Lotu kʋtɔŋ ɩsɑɣɑʋ nɑkʋlǝɣɩ ɩ kɑ́ tʋ́ nyɑ́ mɑɣɑmɑɣɑ. Nɑ kʋ́ sɔɔsǝɣɩ pɑɑ kʋyɑkʋ ŋku. Hɑlǝnɑ nyɑ́ tɑɑ lotu lɩɩ. \p \v 16 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ tulɑ Filiisi nyǝ́mɑ nɑ Lɑɑlupunɑɑ mpɑ pɑ cɔɔnɑ Ɩtiyopii nyǝ́mɑ tɔ, nɑ pɑ́ yoonɑ Solɑm. \v 17 Nɑ pɑ́ sʋʋ Yutɑ, nɑ pɑ́ kuu pǝ tǝnɑ mpi pɩɩ wɛ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ tɑɑ tɔ. Nɑ pɑ́ kpɑ wulɑʋ piyɑ nɑ ɩ ɑlɑɑ kɛ yomɑɑ. Ɩ pǝyɑɣɑ sǝkpelɑɣɑ Ahɑsiyɑ tike kɛ pǝ sɔɔwɑ. \p \v 18 Pǝlɛ pǝ wɑɑlɩ kɛ́ Tɑcɑɑ tʋ́ Solɑm kɛ lotu kʋtɔŋ ŋku kʋ fɛɩ wɑɑʋ tɔ. \v 19 Pɩɩsɩ sikɑ ɩsɩɩ nɑɑlɛ kɛ mpʋ, ɩlɛnɑ ɩ kʋtɔŋ ŋkʋ kʋ́ yɑsɩ ɩ lotu nɑ tǝ́ lɩɩ, nɑ ɩ́ sǝnɑ wʋsɑsɩ sɔsɔɔnsɩ. Amɑ ɩ yǝlɑɑ tɑ wɔ ɩ lǝyɑɣɑ wule kɛ tulɑɑlʋnɑɑ, ɩsɩɩ pɑ lɑpʋ ɩ cɔsɔnɑɑ tɔ. \p \v 20 Solɑm lʋlʋɣʋ pɩɩsɩ hiu nɑ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ nyǝŋkɑ kɛ ɩ tɔɣɔnɑ kɑwulɑɣɑ. Yosɑlɛm tɑɑ kɛ́ ɩ tɔɣɑ ɩ kɑwulɑɣɑ kɛ pɩɩsɩ pǝlefɛi nɑɑnʋwɑ. Wɑɑtʋ wei Solɑm sǝpɑ tɔ nɔɣɔlʋ tɑ wii-ɩ. Tɑfiiti tɛɣɛ pɑ pimɑ-ɩ. Ɩlɛ pǝ tɑɣɑ kɑwulɑɣɑ pǝlɑɑʋ tɑɑ. \c 22 \s1 Ahɑsiyɑ kɑwulɑɣɑ \r (Awulɑɑ II 8:25-29; 9:27-29) \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yosɑlɛm nyǝ́mɑ kpɑ Solɑm pǝyɑlʋ sǝkpelu Ahɑsiyɑ kɛ kɑwulɑɣɑ nɑ pɑ́ lɛɛtɩ ɩ cɑɑ lonte tɑɑ. Pǝ tɑɣɑ pʋlʋ, Lɑɑlupunɑɑ kpekǝle nɑtǝlɩ tɩɩ sʋ́ʋ́ Yutɑ yoolɑɑ tɛɣɛ, nɑ pɑ́ kʋ́ Ahɑsiyɑ tɑɑlʋnɑɑ tǝnɑ. Pǝ tɔɔ kɛ́ Ahɑsiyɑ hikɑ kɑwulɑɣɑ nɑ ɩ́ tɔɣɔ. \v 2 Ahɑsiyɑ lʋlʋɣʋ pǝnɑɣɑ hiu nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́ ɩ tɔɣɔ kɑwulɑɣɑ kɛ Yosɑlɛm kɛ pǝnɑɣɑ kʋlʋmɑɣɑ. Ɩ too kɑ kɛ́ Omili lʋlʋɣʋ tʋ kɛ́. Pɑ yɑɑkɩ-ɩ sɩ Atɑlii. \v 3 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ahɑsiyɑ tɔmɑ tɔntɛ ɩsɑɣɑlɛ kɛ teitei ɩsɩɩ Akɑpɩ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ. Mpi tɔ, ɩ too tɑsɑɣɑnɑ-ɩ lɑɣɑtʋ ɩsɑɣɑtʋ ntɩ. \v 4 Ɩlɛnɑ ɩ́ lɑ mpi pǝ tɑ mɑɣɑ Tɑcɑɑ tɔɣɔ teitei, ɩsɩɩ Akɑpɩ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ. Mpi tɔ, mpɛ pɑɑ kɛnɑ Ahɑsiyɑ lɑɣɑtʋ tɑsǝlɑɑ kɛ ɩ cɑɑ sǝm wɑɑlɩ sɩ pǝ́ tʋsɩ-ɩ. \v 5 Hɑlǝnɑ pɑ́ tɑsɑ-ɩ lɑɣɑtʋ sɩ, ɩ́ polo ɩ sɔɔsɩ Akɑpɩ pǝyɑlʋ Solɑm wei ɩ kɛ́ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ tɔ ɩ tɔɔ. Nɑ pɑ́ yoonɑ Silii wulɑʋ Asɑyɛɛlɩ kɛ Lɑmɔtɩ ɩcɑtɛ tɑɑ kɛ́ Kɑlɑɑtɩ tɛtʋ tɑɑ. Yoou ŋkʋ kʋ tɑɑ kɛ́ Silii nyǝ́mɑ yɑɣɑ Solɑm. \v 6 Ɩlɛnɑ ɩ́ mǝlɩ Sisilee sɩ pɑ́ lɑpɩ-ɩ kɔɔlɛ. Ɩlɛnɑ Yutɑ wulɑʋ Ahɑsiyɑ polo ɩ ɑlɑɑfǝyɑ nɑʋ. Mpi tɔ, ɩ sɑlǝmɑɣɑɑ kɛ́. \p \v 7 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ lɑpɑ nɑ Solɑm ɑlɑɑfǝyɑ nɑʋ mpɩ pǝ́ kɔnɑ Ahɑsiyɑ kɛ sǝm. Ɩ tɑlɑ kpɑkpɑɑ, ɩlɛnɑ ɩ́ nɑ Solɑm pɑ́ polo Nimsi pǝyɑlʋ Yehu kiŋ. Pǝyele Tɑcɑɑ kɑ tɛmɑ ɩlɛɣɛ kɑwulɑɣɑ kpɑʋ kɛ́ nɑ ɩ́ tʋ-ɩ sɩ ɩ́ kʋ Akɑpɩ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ tǝnɑ. \v 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yehu sulɑ Ahɑsiyɑ tɑɑlʋ piyɑ mpɑ pɑ kɛ́ Yutɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ nɑ pɑ́ kɛ́ wulɑʋ tǝmlɛ lɑtɑɑ tɔ. Nɑ ɩ́ kʋ́ pɑ tǝnɑ ɩsɩɩ Ɩsɔ kɑ sɩɩʋ tɔ. \v 9 Pǝ wɑɑlɩ kɛ́ Yehu tilɑɑ nɑ pɑ́ pɛɛkɩ Ahɑsiyɑ nɑ pɑ́ kpɑ-ɩ Sɑmɑlii timpi ɩ kɑ ŋmɛlɑɑ tɔ nɑ Yehu kʋ-ɩ. Ɩlɛnɑ pɑ́ pimi-i. Mpi tɔ, ɩ kɑ kɛ́ wulɑʋ Sosɑfɑtɩ wei ɩ nɩɩkɑɣɑnɑ Tɑcɑɑ nɑ lotu kʋlʋmtʋ tɔ ɩ lʋlʋɣʋ tʋ kɛ́. \p Amɑ Ahɑsiyɑ lʋlʋɣʋ tʋ nɔɣɔlʋ tɑɑ mʋnɑ kɑwulɑɣɑ tɔɣɔʋ. \s1 Atɑlii tɔɣɔʋ kɛ kɑwulɑɣɑ \r (Awulɑɑ II 11:1-3) \p \v 10 Wɑɑtʋ wei Ahɑsiyɑ too Atɑlii nɩɩwɑ sɩ ɩ pǝyɑlʋ sǝpɑ. Ɩlɛnɑ ɩ́ tʋ ɩ tɑɑ sɩ ɩ kɑ́ kʋ Yutɑ wulɑʋ tǝyɑɣɑ nyǝ́mɑ tǝnɑ. \v 11 Pɑ kʋkɑɣɑ wulɑʋ nyǝ́mɑ kɛ mpʋ, ɩlɛnɑ Solɑm pɛɛlɔ Yosepɑ, kɔtʋlʋ Yoyɑtɑ ɑlʋ, ɩnɩ ɩ kɛnɑ Ahɑsiyɑ neu. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɑlʋ ɩnɩ ɩ lɑpɑ kookɑlɩ, nɑ ɩ́ ŋmɩɩlɩ ɩ tɑɑlʋ pǝyɑɣɑ Sowɑsɩ, nɑ ɩ́ seenɑ nɑ ɩ́ ŋmɛsɩ kɑ́ nɑ kɑ nʋkʋlʋ kɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nɑŋ kʋhǝntʋɣʋ nɑkʋlɩ kʋ tɑɑ. Atɑlii tɑ nyɩ kɑ tɔɔ. Hɑlǝnɑ kɑ́ fiti kʋlɑɑ mpɛ. \v 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sowɑsɩ nɑ ɩ tɔɔ feŋlɑɑ pɑ sɑɑlɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ tǝnɑɣɑ pɩɩsɩ nɑɑtoso. Nɑ Atɑlii nɑ́ɑ́ tɔŋɑ kɑwulɑɣɑ tɔɣɔʋ. \c 23 \s1 Sowɑsɩ kɑwulɑɣɑ tɔɣɔʋ \r (Awulɑɑ II 11:4-20) \p \v 1 Pǝnɑɣɑ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́ kɔtʋlʋ Yoyɑtɑ kɑɑsɑ ɩ tɩ, nɑ ɩ́ nɑ́ yoolɑɑ sɔsɑɑ, Yelowɑm pǝyɑlʋ Asɑliyɑ, nɑ Yohɑnɑŋ pǝyɑlʋ Ɩsǝmɑyɛlɩ, nɑ Opɛtɩ pǝyɑlʋ Asɑliyɑ, nɑ Atɑyɑ pǝyɑlʋ Mɑɑseyɑ, nɑ Sikǝli pǝyɑlʋ Ɩlǝsɑfɑtɩ. \v 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑnɛ ɩnɩ pɑ cɔɔ Yutɑ kɑwulɑɣɑ tɑɑ kɛ́ ɑcɑlɛɛ tǝnɑ tɑɑ, nɑ pɑ́ yɑɑ Lefii nyǝ́mɑ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ lʋlʋŋ nyɔɔŋ nyǝ́mɑ, nɑ pɑ́ nɑ-wɛ pɑ́ polo Yosɑlɛm. \v 3 Yǝlɑɑ mpɛ pɑ tǝnɑ pɑ kotɑ ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ, ɩlɛnɑ pɑ́ kpɛntɩ nɔɣɔ kɛ wulɑʋ tɔm tɑɑ, nɑ Yoyɑtɑ heeli-wɛ sɩ: Pɩɩ mʋnɑɑ kɛ́ ɩsɩɩ wulɑʋ pǝyɑlʋ Sowɑsɩ ɩnɛ ɩ́ tɔɣɔnɑ kɑwulɑɣɑ. Ɩsɩɩ Tɑcɑɑ kɑ sɩɩʋ Tɑfiiti lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ tɔɔ tɔ. \v 4 Mpʋ tɔ, ɩsǝnɑ ɩ́ kɑ́ lɑ tɔɣɔlɔ. Wɑɑtʋ wei kɔtǝlɑɑ nɑ Lefii nyǝ́mɑ pɑ sʋʋkɩ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ kɛ́ tǝmlɛ lɑpʋ kɛ kʋyɑkʋ kʋhɛɛsʋɣʋ wule tɔ, ɩ́ kɑ́ fɑɣɑ yǝlɑɑ kɛ kpekɑ tooso kɛ́, kpekǝle kɑncɑɑlɑɣɑ nyǝntɛ kɑ́ tɑŋ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nɔnɔɔsɩ. \v 5 Nɑ kpekǝle nɑɑlɛ nyǝntɛ kɛ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ. Nɑ tooso nyǝntɛ kɛ Kite nɔnɔɣɔ. Ɩlɛnɑ yǝlɑɑ tǝnɑ nɑ́ɑ́ sǝŋɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɣɑ tɔɔ. \v 6 Kɔtǝlɑɑ nɑ Lefii nyǝ́mɑ pɑ tike pɑ wɛnnɑ mpɑɑʋ sɩ pɑ́ sʋʋ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ. Mpi tɔ, mpɛɣɛ pɑɑ tʋwɑ. Pǝ kɑɑsɑ yǝlɑɑ mpɑ tɔ pɛlɛ pɑ́ sɑɑlɩ ɑwɑlɩ, ɩsɩɩ Tɑcɑɑ sɩɩʋ tɔ. \v 7 Lefii nyǝ́mɑ lɛlɑɑ kɑ tɔkɑ pɑ yoou wontu kɛ pɑ niŋ tɑɑ, nɑ pɑ́ tʋ wulɑʋ kɛ hɛkʋ nɑ pɑ́ tǝŋǝɣɩ-ɩ. Ye pǝ cǝpɑ wei nɑ ɩ́ mɑɣɑsɩ sɩ ɩ sʋʋkɩ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ, pɑɑ kʋ-ɩ. \p \v 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ Lefii nyǝ́mɑ nɑ Yutɑ nyǝ́mɑ tǝnɑ lɑpɑ ɩsɩɩ kɔtʋlʋ Yoyɑtɑ kɑ tʋɣʋ-wɛ tɔ. Nɑ pɑɑ nyʋɣʋ tʋ wei ɩ́ koti ɩ yǝlɑɑ. Pɑɑ mpɑ pɑ cɑɑlǝɣɩ pɑ tǝmlɛ kɛ kʋyɑkʋ kʋhɛɛsʋɣʋ wule tɔ, yɑɑ mpɑ pɑ tɛɛsǝɣɩ-tɛ tɔ. Mpi tɔ, Yoyɑtɑ tɑ hɑ nɔɣɔlʋɣʋ hɛɛsʋɣʋ kɛ pǝ wule ńtɛ́. \v 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yoyɑtɑ cɛlɑ yoolɑɑ sɔsɑɑ kɛ ŋmɑntɑɑsɩ, nɑ Tɑfiiti kpɑlǝŋ wei ɩ kɑ wɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ kɛ́ wɑɑnɩ wɑɑnɩ tɔ. \v 10 Ɩlɛnɑ ɩ́ pɩɩlɩ yǝlɑɑ tǝnɑɣɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ ntɔɣɔŋ ŋkuluŋɑ nɑ pǝ yoosinɑ mpǝtǝŋ nyǝŋkɑ kɛ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ, nɑ kutuluɣu pɑ kɔŋkɔŋ tɑɑ. Nɑ pɑ sɔɔlʋ pɩɩwɑ sɩ pɑ́ tɑ wulɑʋ kɛ kotɑɣɑ. Nɑ pɑɑ wei nɑ ɩ ŋmɑntɑɑɣɑ kɛ ɩ niŋ tɑɑ. \v 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ lɩɩnɑ Sowɑsɩ, nɑ pɑ́ pɑmɩ-ɩ kɑwulɑɣɑ kɑhukɑ, nɑ pɑ́ cɛlɛ-ɩ tɑkǝlɑɣɑ. Ɩlɛnɑ Yoyɑtɑ nɑ ɩ pǝyɑlɑɑ pɑ́ pǝlɩ ɩ nyʋɣʋ tɑɑ kɛ́ nim nɑ pɑ́ kpɑ-ɩ wulɑʋ. Tǝnɑɣɑ yǝlɑɑ tǝnɑ nɑɑlɑ kɑwilitɑɣɑ nɑ pɑ sɛɛkɩ-ɩ sɩ: Mǝnɑ tɛtʋ wulɑʋ. \p \v 12 Wɑɑtʋ wei Atɑlii nɩɩwɑ sɑmɑɑ kɔkɔtɛ, nɑ pɑ sewɑ nɑ pɑ kɑwilitɑsɩ kɛ mpʋ. Ɩlɛnɑ ɩ́ polo pɑ kiŋ kɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ cɔlɔ. \v 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ loosɑ wulɑʋ kʋfɑlʋ sǝŋɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ ɑkele cɔlɔɣɔ nɔnɔɣɔ, nɑ yoolɑɑ sɔsɑɑ nɑ ɑkɑntɛɛ hʋllɑɑ wɛ ɩ kiŋ. Nɑ sɑmɑɑ nɑ́ɑ́ ŋmɑɑlǝɣɩ, nɑ yonyoolɑɑ nɑ́ɑ́ hʋlǝɣɩ ɑkɑntɛɛ. Nɑ wilitilɑɑ nɑ́ɑ́ kɛɛsǝɣǝnɑ soo mɑtɑɑ. Tǝnɑɣɑ Atɑlii cǝlɑ ɩ wontu, nɑ ɩ́ mɑ́ kɑpukɑ sɩ: Wɑɑlɩ lɩɩʋ ntɛ́, wɑɑlɩ lɩɩʋ ntɛ́. \p \v 14 Yoyɑtɑ tɑ sɔɔlɩ sɩ pɑ́ kʋ Atɑlii kɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ cɔlɔ tǝnɑ. Pǝ tɔɔ kɛ́ ɩ tɔmɑ yoolɑɑ nɩɩnʋwɑ (100) nyʋɣʋ nyǝ́mɑ sɩ pɑ́ lǝsɩ-ɩ kpeeŋɑ. Wei ɩ́ tǝŋɑ-wɛ, ɩlɛ pɑ kʋ pʋntʋ. \p \v 15 Ɩlɛnɑ pɑ́ lǝsɩ Atɑlii nɑ pɑ́ ponɑ-ɩ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ kpɑɣɑnǝŋ nɔnɔɣɔ, nɑ pɑ́ kʋ-ɩ. \p \v 16 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yoyɑtɑ nɑ sɑmɑɑ nɑ wulɑʋ pɑ pɛɛlɑ nɔɣɔ sɩ: Tɑcɑɑ nyǝnǝɣɩ-tʋɣʋ nyɑ́ yǝlɑɑ. \v 17 Ɩlɛnɑ yǝlɑɑ tǝnɑ polo pɑ́ yɔkɩ tʋɣʋ Pɑɑlɩ kutuluɣu, nɑ pǝ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ, nɑ pǝ tɩɩŋ. Nɑ pɑ́ kʋ́ pǝ kɔtʋlʋ Mɑtɑŋ kɛ pǝ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ ɩsɛntɑɑ. \v 18 Pǝ wɑɑlɩ kɛ́ Yoyɑtɑ tʋwɑ Lefii kɔtǝlɑɑ sɩ pɑ́ feŋiɣi Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɔɔ. Tɑfiiti nɑɑ fɑɣɑ-wɛɣɛ kpekɑ kɛ́, nɑ pɑ́ lɑkɩ kɔtɑsɩ nsi kɔkɔ lusɑ sɩ tǝnɑ tɔɣɔ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ. Ɩsɩɩ pɑ kɛɛsʋɣʋ Moisi kiiu tɑɑ tɔ. Ɩ kɑ tʋ-wɛɣɛ sɩ pɑ́ lɑkɩ-tɛ nɑ yoŋkpɑɑmɑ. \v 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yoyɑtɑ sɩɩ tɑŋlɑɑ kɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nɔnɔɣɔ sɩ, ɑsilimɑ tʋ nɔɣɔlʋ ɩ́ tɑɑ sʋʋ. \p \v 20 Pǝlɛ pǝ wɑɑlɩ kɛ Yoyɑtɑ kotɑ yoolɑɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ, nɑ kʋpɑɣɑlɑɑ, nɑ sɔsɑɑ, nɑ sɑmɑɑ tǝnɑ, nɑ pɑ́ kpɑɣɑ wulɑʋ kɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ, nɑ pɑ́ tǝŋnɑ nɔnɔɣɔ sɔsɑɣɑ nɑ pɑ́ ponɑ-ɩ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ tɑɑ. Pɑ sɩɩ wulɑʋ kɛ ɩ kumte tɔɔ, ɩlɛnɑ \v 21 pɑ tǝnɑ pɑ lɑŋɑ hʋlʋmɩ nɑ pɑ́ ŋmɑɑlɩ. \p Pɑ kʋwɑ Atɑlii kɛ mpʋ, ɩlɛnɑ ɩcɑtɛ cɑɣɑ tǝpɑmm. \c 24 \s1 Sowɑsɩ tɑɣɑnʋɣʋ kɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ \r (Awulɑɑ II 12:1-17) \p \v 1 Sowɑsɩ lʋlʋɣʋ pɩɩsɩ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ nyǝŋkɑ kɛ ɩ tɔɣɑ kɑwulɑɣɑ kɛ́ Yosɑlɛm tɑɑ kɛ́ pɩɩsɩ nɩɩlɛ. Ɩ too kɑ kɛ́ Pɛɛsepɑ tʋ nɑ pɑ yɑɑ-ɩ sɩ Sipiyɑ. \v 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sowɑsɩ lɑpɑ Tɑcɑɑ luɣu tɛɛ nyǝntʋ kɛ kɔtʋlʋ Yoyɑtɑ weesuɣu pɩɩsɩ tǝnɑ tɑɑ. \v 3 Ɩlɛnɑ Yoyɑtɑ yele nɑ wulɑʋ kpɑɣɑ ɑlɑɑ nɑɑlɛ, nɑ ɩ́ lʋlɩ ɑpɑlʋpiyɑ nɑ ɑlʋpiyɑ pɑɣɑlɛ. \p \v 4 Pǝlɛ pǝ wɑɑlɩ kɛ́ wɑɑtʋ nɔɣɔlʋ Sowɑsɩ mɑɣɑsɑ ɩ tɑɑ sɩ ɩ kɑ́ tɑɣɑnɩ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ. \v 5 Ɩlɛnɑ ɩ́ koti kɔtǝlɑɑ nɑ Lefii nyǝ́mɑ nɑ ɩ́ heeli-wɛ sɩ: Ɩ́ cɔɔkɩ Yutɑ ɑcɑlɛɛ tɑɑ kɛ́ pɑɑ pǝnɑɣɑ ŋkɑ, nɑ ɩ́ mʋɣɩ liɣitee kɛ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kiŋ, nɑ ɩ́ tɑɣɑnǝnɑ mǝ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ. \p Amɑ Lefii nyǝ́mɑ nɑ́ tɑ́ pɑɑsǝnɑ lɔŋ. \v 6 Pǝ tɔɔ kɛ́ wulɑʋ yɑɑ kɔtʋlʋ sɔsɔ Yoyɑtɑ, nɑ ɩ́ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ n tɑ cɑɑlɩ Lefii nyǝ́mɑ nɑ pɑ́ mʋɣɩ Yutɑ nɑ Yosɑlɛm pǝ yǝlɑɑ kiŋ kɛ liɣitee, ɩsɩɩ Tɑcɑɑ tǝmlɛ tʋ Moisi nɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɑ sɩɩʋ tɔ. Nɑ pɑ́ tɑɣɑnǝnɑ Ɩsɔ kutuluɣu ŋku kʋ tɑɑ wɛ nɔɣɔ pɛɛlʋɣʋ tɑkǝlɑsɩ tɔ? \v 7 Mpi tɔ, ɑlʋ ɩsɑɣɑʋ Atɑlii nɑ ɩ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ pɑ yelɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ kɛ́ nɑ tǝ wɑkǝlɩ. Hɑlǝnɑ pɑ́ kpɑɣɑ Ɩsɔ wontu kɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ, nɑ pɑ́ lɑɑnɑ tʋɣʋ Pɑɑlɩ. \p \v 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ Sowɑsɩ yɔɣɔtɑɑ nɑ pɑ́ sɑɑkɩ ɑtɑkɑɑ, nɑ pɑ́ sɩɩ-ɩ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nɔnɔɣɔ nɑ ɑwɑlɩ tɔɔ. \v 9 Ɩlɛnɑ pɑ́ kpɑɑlɩ Yosɑlɛm nɑ Yutɑ kɑwulɑɣɑ tǝnɑ tɑɑ sɩ, pɑɑ Ɩsɛɣɛlɩ tʋ wei ɩ́ kɔnɑ lɑmpuu wei Ɩsɔ tǝmlɛ tʋ Moisi kɑ sɩɩwɑ wɑɑtʋ wei pɑ tɛsɑɣɑ wʋlɑɣɑ tɛtʋ tɔ. \v 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ, nɑ sɑmɑɑ tǝnɑ tǝpɑɩ ponɑ pɑ lɑmpuu nɑ lɑŋhʋlʋmlɛ. Hɑlǝnɑ ɑtɑkɑɑ su. \v 11 Wɑɑtʋ wei pɑ pukinɑ ɑtɑkɑɑ kɛ́ Lefii nyǝ́mɑ sɩ pɑ́ wiili ɩ tɑɑ nɑ wulɑʋ nɔɣɔ, ɩlɛnɑ pɑ́ mɑɣɑnɑ liɣitee kɛ sɔsɔm. Nɑ wulɑʋ tɑkǝlɑsɩ ŋmɑɑlʋ nɑ kɔtʋlʋ sɔsɔ tǝmɑ pɑɑsǝnlʋ pɑ́ huti. Nɑ pɑ́ mǝŋnɑ ɑtɑkɑɑ kɛ ɩ lonte. Pǝ kpɑɣɑʋ wɑɑtʋ ɩnɩ tɔ, yɑɑsi ɩnǝɣɩ pɑ lɑkɑɣɑ pɑɑ ɩfemle nte, nɑ pɑ́ hikiɣi liɣitee kɛ tuutuumɑ. \v 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ nɑ Yoyɑtɑ pɑ cɛlɑ liɣitee ɑnǝɣɩ tǝmlɛ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ. Ɩlɛnɑ pɛlɛ pɑ́ kpɑɣɑ pɛɛ sɑɑkǝlɑɑ, nɑ kɑɑfǝntɑnɑɑ, nɑ nyǝɣǝlʋɣʋ nɑ pǝ kʋsɛɛmʋɣʋ pǝ lutɑɑ sɩ, pɑ́ tɑɣɑnǝnɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nɑ tǝ́ lɑ́ teu. \v 13 Ntɛnɑ tǝmlɑtɑɑ niki pɑ tǝmɑ nɑ pɑ nyǝm tǝnɑ. Nɑ pɑ́ tɑɣɑnɩ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ kɛ teu nɑ tǝ́ mǝlɩ ɩsɩɩ tǝ wule tɑɑ. \p \v 14 Wɑɑtʋ wei tǝmɑ tɛmɑ, ɩlɛnɑ ɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ kɔnɑ liɣitee kʋkɑɑsɛɛ, nɑ pɑ́ cɛlɑ wulɑʋ nɑ Yoyɑtɑ. Nɑ pɑ́ lu wontu nti pɑ lɑkǝnɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ tɔ. Ɩsɩɩ Ɩsɔ sɛɛʋ wontu, nɑ kɔtʋɣʋ nyǝntʋ, nɑ wʋlɑ nɑ liɣitee nyǝɣǝtʋ kɔpʋnɑɑ. Pɑ lɑkɑɣɑ kɔtɑsɩ nsi kɔkɔ lusɑ sɩ tǝnɑ tɔɣɔ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ kɛ́, hɑlǝnɑ Yoyɑtɑ sǝm. \s1 Sowɑsɩ wɑkǝlǝnɑ Ɩsɔ \p \v 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yoyɑtɑ kpɑtǝlɑ teu tǝkuŋkuŋku. Ɩ pɩɩsɩ yoosɑ nɩɩnʋwɑ nɑ hiu nɑ nɑɑnʋwɑ (130) ɩlɛnɑ ɩ́ sɩ́. \v 16 Ɩlɛnɑ pɑ́ pimi-ɩ kɑwulɑɣɑ pǝlɑɑʋ tɑɑ kɛ́ Tɑfiiti tɛ. Mpi tɔ, ɩ kɑ lɑpɑ kʋpɑntʋ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ tɑɑ kɛ́ nɑ ɩ́ kʋsɩ Ɩsɔ nɑ ɩ tǝsɛɛlɛ pǝ nyʋɣʋ. \p \v 17 Yoyɑtɑ sǝm wɑɑlɩ kɛ́ Yutɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ polɑɑ nɑ pɑ́ mɑɣɑnɑ Sowɑsɩ nɑ pɑ́ sɑmɩ-ɩ. Ɩlɛnɑ ɩ́lɛ́ ɩ́ nɩɩ pɑ tɔm ntɩ. \v 18 Mpʋ pǝ lɑpǝnɑ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ lɔ Tɑcɑɑ tǝsɛɛlɛ tɔm. Nɑ pɑ́ yele pɑ cɔsɔnɑɑ Ɩsɔ kɛ́ sɛɛʋ, nɑ pɑ́ lɑɑkɩ tesikɑsɩ nɑ tɩɩŋ lɛlǝŋ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩsɑɣɑtʋ ntɩ tǝ yelɑɑ nɑ Tɑcɑɑ mʋnɑ Yosɑlɛm nɑ Yutɑ nyǝ́mɑ nɑ pɑ́ɑ́nɑ́. \v 19 Pǝ wɑɑlɩ kɛ́ Ɩsɔ kpɑ ɩ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ sɩ pɑ́ hʋ́lɩ́-wɛɣɛ pɑ ɩsɑɣɑtʋ ntɩ. Amɑ pɑ tɑɑ nɔɣɔlʋ tɑ nɩɩnɑ-wɛ. \v 20 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ Feesuɣu kʋlǝnɑ Yoyɑtɑ pǝyɑlʋ kɔtʋlʋ Sɑkɑlɩ. Nɑ ɩ́ sǝŋ sɑmɑɑ tɑɑ, nɑ ɩ́ yɔɣɔtɩ sɩ: Ɩsɔ yɔɣɔtɑɑ sɩ pepe tɔɔ kɛ́ ɩɩ tɔkǝɣɩ mɑ kiiŋ? Tɔʋ, timpi ɩ́ lɔ-m tɔ, ɩ́ kɑɑ wɑɑ. Mɑɑ lɔ-mɛ tɔtɔ. \p \v 21 Tǝnɑɣɑ yǝlɑɑ pɛɛlɑ nɔɣɔ kɛ kɔtʋlʋ Sɑkɑlɩ tɔɔ. Nɑ wulɑʋ yele nɑ pɑ́ yɑɣɑ-ɩ pɛɛ kɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ kɑtɑɣɑ tɑɑ. \v 22 Wulɑʋ kɑ sɔɔwɑ kʋpɑntʋ nti Yoyɑtɑ kɑ lɑpɑ-ɩ tɔ. Nɑ ɩ́ yele nɑ pɑ́ kʋ́ ɩ pǝyɑlʋ Sɑkɑlɩ. Wɑɑtʋ wei Sɑkɑlɩ cɑɑkɑɣɑ hɛɛʋ, ɩlɛnɑ ɩ́ mɑ́ kɑpukɑ sɩ: Tɑcɑɑ nɑ́ nti pɑ lɑkɩ-m ɩsǝntɔ tɔ, nɑ ń hɔ pɑ ŋkpɑŋŋ. \s1 Sowɑsɩ kɑwulɑɣɑ tǝnɑɣɑ \r (Awulɑɑ II 12:18-22) \p \v 23 Pǝnɑɣɑ sikɑɑ, ɩlɛnɑ Silii nyǝ́mɑ yoolɑɑ polo Sowɑsɩ kɛ yoonɑʋ, nɑ pɑ́ wɑtɩ Yutɑ nɑ Yosɑlɛm ɩcɑtɛ. Ɩlɛnɑ pɑ́ kʋ́ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ nɑ pɑ́ tilinɑ pɑ wontu tǝnɑɣɑ pɑ wulɑʋ kɛ Tɑmɑsɩ. \v 24 Silii yoolɑɑ tɑɑ wɛɛ pɑɣɑlɛ. Yutɑ nyǝ́mɑ kɑ lɔwɑ pɑ cɑɑnɑɑ Ɩsɔ tɔɣɔ ɩ́lɛ́ ɩ tʋ-wɛɣɛ Silii yoolɑɑ mpɛ pɑ niŋ tɑɑ. Sɑlǝkɑ wei Tɑcɑɑ tʋwɑ Sowɑsɩ tɔɣɔlɛ. \v 25 Ḿpʋ́ɣʋ́ Silii nyǝ́mɑ tɛɛwɑ nɑ pɑ́ yele-ɩ wɑhɑlɑ sɔsɔ tɑɑ, nɑ ɩ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ kʋlɩ ɩ tɔɔ nɑ pɑ́ kʋ-ɩ ɩ kɑto tɔɔ kɛ́ kɔtʋlʋ Yoyɑtɑ pǝyɑlʋ sǝm tɔɔ. Nɑ pɑ́ pimi-ɩ Tɑfiiti ɩcɑtɛ tɑɑ. Ɩlɛ pǝ tɑɣɑ kɑwulɑɣɑ pǝlɑɑʋ tɑɑ. \v 26 Mpɑ pɑ kʋlɑ Sowɑsɩ tɔɔ tɔɣɔlɛ Amoni ɑlʋ Simeyɑtɩ pǝyɑlʋ Sɑpɑtɩ. Nɑ Mowɑpʋ ɑlʋ Simǝlitɩ pǝyɑlʋ Yosɑpɑtɩ. \p \v 27 Pɑ ŋmɑɑ Sowɑsɩ pǝyɑlɑɑ hǝlɑ nɑ tɔmnɑɑ mpɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ kɑ yɔɣɔtɑ ɩ tɔɔ tɔ. Nɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɣɑnʋɣʋ tɔm kɛ tɑkǝlɑɣɑ ŋkɑ pɑ yɑɑ sɩ, Awulɑɑ kʋsɛɣɛsǝtʋ tɑkǝlɑɣɑ tɔ kɑ tɑɑ. Sowɑsɩ pǝyɑlʋ Amɑsiyɑ lɛɛtǝnɑ ɩ lonte kɛ ɩ sǝm wɑɑlɩ. \c 25 \s1 Amɑsiyɑ kɑwulɑɣɑ \r (Awulɑɑ II 14:1-7) \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Amɑsiyɑ tɔɣɔ kɑwulɑɣɑ kɛ ɩ lʋlʋɣʋ pɩɩsɩ hiu nɑ kɑkpɑsɩ nyǝŋkɑ tɑɑ. Yosɑlɛm kɛ ɩ tɔɣɔ kɑwulɑɣɑ kɛ pɩɩsɩ pɔɣɔlɑɣɑfɛɩ hiu nɑ nɑɑnʋwɑ. Ɩ too kɑ kɛ́ Yosɑlɛm tʋ kɛ́, nɑ pɑ́ yɑɑkɩ-ɩ sɩ Yowɑtɑŋ. \v 2 Amɑsiyɑ lɑpɑ mpi pǝ mɑɣɑ Tɑcɑɑ tɔ yɑɑ, ɑmɑ ɩ tɑ lɑnɑ ɩ lotu tǝnɑɣɑ. \p \v 3 Wɑɑtʋ wei Amɑsiyɑ kɑwulɑɣɑ cɑɣɑ teu, ɩlɛnɑ ɩ́ kʋ́ ɩ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ mpɑ pɑɑ kʋwɑ ɩ cɑɑ Sowɑsɩ tɔ. \v 4 Amɑ ɩ yelɑ pɑ piyɑ. Ɩsɩɩ Tɑcɑɑ yepu nɑ pɑ́ ŋmɑɑ Moisi kiiu tɑɑ tɔ sɩ: Pɑ kɑɑ kʋ cɛcɛ kɛ́ ɩ pǝyɑɣɑ ɩsɑɣɑtʋ tɔɔ. Yɑɑ pɑ́ kʋ́ pǝyɑɣɑ kɛ kɑ cɑɑ nyǝntʋ tɔɔ. Amɑ wei ɩ lɑpɑ ɩsɑɣɑtʋ tɔ, ɩnɩ ɩ kɑ́ sǝnɑ. \p \v 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ Amɑsiyɑ kotɑ Yutɑ nɑ Pɛncɑmɛɛ pɑ kpekɑ nnɑ ɑ tɔɔ ɩ tɔkɑɣɑ kɑwulɑɣɑ tɔ pǝ ɑpɑlɑɑ. Ɩlɛnɑ ɩ́ kpɑ yoolɑɑ kpekɑ nyɔɔŋ nyǝ́mɑ nɑ pǝ́ kɛɛsǝnɑ pɑ lʋlʋŋ. Ɩlɛnɑ pɑ́ kɑlɑ mpɑ pɑ pɩɩsɩ wɛ ɩsɩɩ hiu tɔ. Nɑ pɑ́ hiki yǝlɑɑ iyisi ŋmʋnʋɣʋ nɑ nɩɩnʋwɑ (300000), mpɑ pɑ mʋnɑ yoou pote nɑ pɑ́ nyǝ́mɑ ŋmɑntɑɑsɩ nɑ kpɑlǝŋ pǝ tɔm tɔ. \v 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ Amɑsiyɑ kpɑɣɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ yoolɑɑ tɑɑ yoolɑɑ kɛ ɑpɑlɑɑ iyisi nɩɩnʋwɑ (100000), nɑ ɩ́ fɛlɩ pɑ tɔɔ kɛ́ liɣitee nyǝɣǝtʋ ɩsɩɩ tɔɔnǝnɑɑ tooso. \v 7 Amɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ nɔɣɔlʋ ɩ kɔmɑ nɑ ɩ́ heeli-ɩ sɩ: Tɑ Cɑɑ, pǝ fɛɩ sɩ Ɩsɛɣɛlɩ yoolɑɑ ɩ́ tǝŋɩ-ŋ. Mpi tɔ, Tɑcɑɑ kɑɑ sǝnɑ mpɛ ɩnɩ. \v 8 Ye nyɑnɑ-wɛ ɩ́ polɑɑ, pɑɑ n kɑ́ yoo ɩsǝnɑ, ɩsɩɩ Tɑcɑɑ yelɑɑ nɑ ń se nyɑ́ kolontunɑɑ. Ɩ tike ɩ wɛnnɑ toŋ sɩ ɩ́ lɑ nɑ ń kǝlɩ yɑɑ ń kpisi. \p \v 9 Ntɛnɑ Amɑsiyɑ pɔɔsɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ sɩ: Nɑ ɩsǝnɑɣɑ mɑɑ lɑ liɣitee nnɑ ɑ tǝnɑ mɑ tɛmɑ fɛlʋɣʋ tɔ ɑ tɔm? Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ sɩ: Tɑcɑɑ pǝsǝɣɩ nɑ ɩ́ lɛɛtɩ-ŋ-yɛ nɑ pǝ́ kǝlɩ mpʋ. \p \v 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ Amɑsiyɑ mǝlǝnɑ Ɩsɛɣɛlɩ yoolɑɑ. Pɑ tɑɑ kɑ hɑŋnɑ Yutɑ nyǝ́mɑ kɛ́, nɑ pɑ́ kpenɑ pɑ́ɑ́nɑ́ sɔsɔɔnɑ. \p \v 11 Ɩlɛnɑ Amɑsiyɑ tɔɣɔ ɑpɑlʋtʋ nɑ ɩ́ kpɑɣɑ ɩ yoolɑɑ nɑ pɑ́ tɛɛ tɔm tɛtɛkǝlɛ tɑɑ. Nɑ ɩ́ kʋ́ Ɩtɔm yoolɑɑ kɛ iyisi nɑɑnʋwɑ (10000). \v 12 Nɑ pɑ́ kpɑ yoolɑɑ iyisi nɑɑnʋwɑ (10000) lɛlʋ nɑ pɑ ɩsɛ, nɑ pɑ́ kpɑɑnɑ-wɛɣɛ pulɑɣɑ tɔɔ. Ɩlɛnɑ pɑ́ tusi-wɛɣɛ ɩpilisɑʋ tɑɑ, nɑ pɑ́ hoti pɑ tǝnɑ nɑ pɑ́ sɩ́. \p \v 13 Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ Ɩsɛɣɛlɩ yoolɑɑ mpɑ Amɑsiyɑ kɑ tɔɣɔnɑɑ sɩ, pɑ́ tɑɑ tǝŋɩ-ɩ yoou tɔ, pɑ wɑtɑ Yutɑ ɑcɑlɛɛ wenɑ ɑ wɛ Sɑmɑlii nɑ Pɛtɩ-Holoŋ pɑ hɛkʋ tɑɑ tɔ. Nɑ pɑ́ kʋ́ yǝlɑɑ iyisi tooso (3000) nɑ pɑ́ kuu pɑ wontu kɛ tuutuumɑ. \s1 Sowɑsɩ yoonɑʋ kɛ Amɑsiyɑ \r (Awulɑɑ II 14:8-14) \p \v 14 Wɑɑtʋ wei Amɑsiyɑ lɩɩnɑ Ɩtɔm nyǝ́mɑ tǝyoole nɑ ɑkɑɩtʋ, ɩlɛnɑ ɩ́ kpɛnnɑ Ɩtɔm nyǝ́mɑ tɩɩŋ nɑ ɩ́ lɑɑkɩ nɑ ɩ́ wɔkɩ-ɩ tulɑɑlʋnɑɑ. \v 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ mʋ Amɑsiyɑ nɑ pɑ́ɑ́nɑ́ nɑ ɩ́ tili Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ nɔɣɔlʋɣʋ ɩ kiŋ. Nɑ ɩ́lɛ́ ɩ́ pɔɔsɩ Amɑsiyɑ sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ n tǝŋǝɣɩ tɩɩŋ wei ɩ tɑ pǝsɩ nɑ ɩ́ yɑ ɩ yǝlɑɑ kɛ nyɑ́ niŋ tɑɑ tɔ? \p \v 16 Tǝnɑɣɑ wulɑʋ cɛpɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ nɔɣɔ tɔɔ nɑ ɩ́ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Ɩlɛ mɑ kpɑ-ŋ sɩ ń lɑ kɑwulɑɣɑ tɑɑ tɔm tɑsǝlʋ nɑ? Ye nn cɑɑkɩ mɑ́ nyǝŋsɩ nyɑ́ ɩsɛ su. \p Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ sumɑ. Ɩlɛnɑ ɩ́ tɑɣɑnɩ kpɑɣɑʋ sɩ: Mɑ nyǝ́mɑ sɩ Ɩsɔ tʋ ɩ tɑɑ sɩ ɩ kɑ́ kʋ-ŋ. Mpi pǝ tɔɔ n lɑpɑ yɑɑsi ɩnɩ ɩ tɑkɑ, nɑ ń kisi mɑ tɔm tɔ. \p \v 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ Amɑsiyɑ cɑɑ ɩ lɑɣɑtʋ tɑsǝlɑɑ. Ɩlɛnɑ ɩ́ tili nɑ pɑ́ heeli Yehu pǝyɑlʋ Sowɑkɑsɩ pǝyɑlʋ Sowɑsɩ sɩ: Mɑ nɑ-ŋ tǝ́ suli nɑ tǝ́ yoo. \v 18 Ntɛnɑ Sowɑsɩ cɔ-ɩ sɩ: Lipɑŋ pʋɣʋ tɔɔ sɔsɔʋ kɑ sǝlǝmǝnɑ tʋɣʋ sɔsɔɔʋ sɩ: Hɑ mɑ pǝyɑlʋ kɛ́ nyɑ́ pɛɛlɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ tɑɑlɛ wontuɣu nɑkʋlɩ kʋ tɔmɑ sɔsɔʋ tɔɔ nɑ kʋ́ pʋɣʋtɩ-ɩ. \v 19 Nɑ Sowɑsɩ tɑsɑ sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ n hɔŋ nyɑ́ tɩ sɩ n kǝlɑ Ɩtɔm nyǝ́mɑ? N lɑkɩ kɑlɑmpɑɑnɩ kɛ́ yem kɛ́. Pɩɩ kǝlɑ teu sɩ ń cɑɣɑ nyɑ́ tɛ. Pepe tɔɔ kɛ́ n cɑɑ sɩ mɑ́ nɑ-ŋ tǝ́ yoo nɑ nyɑ́ nɑ Yutɑ nyǝ́mɑ ɩ́ lɑ́ ɑsɑlɑʋ kɛ yem? \p \v 20 Amɑ Amɑsiyɑ tɑ nɩɩ. Ɩlɛ Ɩsɔ cɑɑkɑɣɑ kɛ́ sɩ ɩ́ kʋ́ ɩ́ nɑ ɩ yoolɑɑ kɛ timpi pɑ sʋ́ʋ́ Ɩtɔm tɩɩŋ kɛ lɑɑʋ tɔ. \v 21 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sowɑsɩ nɑ Amɑsiyɑ pɑ yoolɑɑ sulɑ yoou kɛ Pɛtɩ-Sɛmɛsɩ kɛ Yutɑ tɛtʋ tɑɑ. \v 22 Ɩlɛnɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kǝlɩ Yutɑ nyǝ́mɑ nɑ pɑ́ se nɑ pɑ́ kpe. \v 23 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ Sowɑsɩ kpɑ Yutɑ wulɑʋ Amɑsiyɑ kɛ Pɛtɩ-Sɛmɛsɩ nɑ ɩ́ kǝlɩ-ɩ. Ɩlɛnɑ ɩ́ polo Yosɑlɛm nɑ ɩ́ kʋ́ koluŋɑ kɛ pʋ́ʋ́ɣʋ́ kɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ ŋmʋnʋɣʋ (200) cɔlɔ kɛ Ɩfǝlɑyim nɔnɔɣɔ nɑ ŋkuluŋɑ nyǝŋkɑ pǝ hɛkʋ tɑɑ. \v 24 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sowɑsɩ kuu wʋlɑ nɑ liɣitee nyǝɣǝtʋnɑɑ, nɑ wontunɑɑ kʋpɑntʋnɑɑ mpɑ pɑɑ wɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ kɛ́ Opɛtɩ-Ɩ́tɔm kiŋ tɔ. Nɑ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ kpɑncooŋ. Nɑ ɩ́ kuu yǝlɑɑ tɔtɔ, nɑ ɩ́ ponɑ Sɑmɑlii. \s1 Amɑsiyɑ kɑwulɑɣɑ tǝnɑɣɑ \r (Awulɑɑ II 14:15-20) \p \v 25 Pɩɩsɩ nɑɑnʋwɑ nɑ kɑkpɑsɩ kɛ Amɑsiyɑ tɑsɑ tɔɣɔʋ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Sowɑsɩ sǝm wɑɑlɩ. \v 26 Pɑ kɛɛsɑ Amɑsiyɑ tɔm lɛntɩ kɛ pǝ kpɑɣɑʋ tǝ kɑncɑɑlɑɣɑ nɑ tǝ tǝnɑɣɑ tɔɣɔ Yutɑ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ pɑ ɑwulɑɑ tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ. \v 27 Wɑɑtʋ wei Amɑsiyɑ kisɑ Tɑcɑɑ tɔɣɔ yǝlɑɑ kʋlɑ ɩ tɔɔ kɛ́ Yosɑlɛm. Ɩlɛnɑ kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ Amɑsiyɑ se nɑ ɩ́ polo Lɑkisi. Nɑ pɑ́ tǝŋɩ-ɩ tǝnɑ nɑ pɑ́ kʋ-ɩ. \v 28 Pǝ wɑɑlɩ kɛ́ pɑ tʋ-ɩ kɛɛkɛ tɑɑ nɑ kpɑɣɑnǝŋ pɑɣɑlɛ hɔ, nɑ pɑ́ polo pɑ́ pimi-ɩ pɑ tǝyɑɣɑ pǝlɑɑʋ tɑɑ. \c 26 \s1 Osiyɑsɩ kɑwulɑɣɑ \r (Awulɑɑ II 14:21-22; 15:1-3) \p \v 1 Wɑɑtʋ wei yǝlɑɑ kpɑ Amɑsiyɑ pǝyɑlʋ Osiyɑsɩ kɛ kɑwulɑɣɑ kɛ ɩ cɑɑ lonte tɔ, ɩ pɩɩsɩ wɛ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑtoso. \v 2 Ɩnɩ ɩ lɛɛkǝnɑ Ɩlɑtɩ ɩcɑtɛ kɛ ɩ cɑɑ sǝm wɑɑlɩ, nɑ ɩ́ tɑɣɑnɩ-tɛɣɛ ŋmɑʋ. \p \v 3 Osiyɑsɩ lʋlʋɣʋ pɩɩsɩ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑtoso nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́ ɩ tɔɣɑ kɑwulɑɣɑ kɛ Yosɑlɛm tɑɑ kɛ́ pɩɩsɩ nɩɩlɛ nɑ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ. Ɩ too kɑ kɛ́ Yosɑlɛm tʋ kɛ́ nɑ pɑ́ yɑɑkɩ-ɩ sɩ Yekoliyɑ. \v 4 Ḿpʋ́ɣʋ́ Osiyɑsɩ lɑpɑ mpi pǝ mɑɣɑ Tɑcɑɑ tɔ ɩsɩɩ ɩ cɑɑ Amɑsiyɑ. \s1 Osiyɑsɩ tɔntɛ kʋpɑntɛ nɑ ɩsɑɣɑlɛ \p \v 5 Sɑkɑlɩ nɑ ɩ sǝm tɔ, ɩ sɛɣɛsɑɣɑ Osiyɑsɩ kɛ Ɩsɔ nɩɩnɑʋ kɛ́. Nɑ Osiyɑsɩ kɑɑsǝɣɩ ɩ tɩ sɩ ɩ́ cɛkǝnɑ Tɑcɑɑ luɣu nyǝntʋ. Nɑ Ɩsɔ nɑ́ɑ́ yele nɑ ɩ́ wɑɑkɩ. \p \v 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ Osiyɑsɩ polɑ Filiisi nyǝ́mɑ kɛ yoonɑʋ nɑ ɩ́ yɔkɩ Kɑtɩ nɑ Yɑpǝne nɑ Asǝtɔtɩ pǝ ɑcɑlɛɛ koloosi. Ɩlɛnɑ ɩ́ tɑɣɑnɩ ɑcɑlɛɛ kɛ Asǝtɔtɩ nɑ Filiisi nyǝ́mɑ hɔɣɔlʋɣʋ tɑɑ. \v 7 Nɑ Ɩsɔ sǝnɑ-ɩ ɩ́ nɑ Filiisi nyǝ́mɑ nɑ Kuu-Pɑɑlɩ Lɑɑlupunɑɑ nɑ Meuni nyǝ́mɑ pɑ yoonɑʋ tɑɑ. \v 8 Hɑlǝnɑ Amoni nyǝ́mɑ nɑ́ɑ́ fɛlǝɣɩ-ɩ lɑmpuunɑɑ. \p Osiyɑsɩ nyʋɣʋ kʋlɑɑ kɛ́ nɑ pǝ́ tɑlɑ Icipiti tɛtʋ toŋɑ. \v 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ ŋmɑ́ ɑtɛ nɑ ɩsɔ kutuluŋ sɔsɔɔŋ kɛ Yosɑlɛm ɩcɑtɛ koluŋɑ ŋkuluŋɑ nɔnɔɣɔ, nɑ tɛtɛkǝlɛ tɑɑ nyǝŋkɑ, nɑ koluŋɑ tǝkoŋlle, nɑ ɩ́ nyɔɔsɩ kutuluŋ ɩnǝɣɩ teu. \v 10 Nɑ ɩ́ ŋmɑ́ tǝtɑŋlɛnɑɑ kɛ wʋlɑɣɑ tɛtʋ hɔɣɔlǝŋ tɑɑ. Nɑ ɩ́ huli lɔkɔnɑɑ pɑɣɑlɛ. Mpi tɔ, ɩ kɑ wɛnɑ kɑlǝkǝŋ pɑɣɑlɛ kɛ tɛtɛkǝlɛ nɑ tɛtʋ ɩhǝntɑʋ tɑɑ kɛ́. Pǝ́cɔ́ ɩ wɛnɑ hɑtɑɑ nɑ tɩɩŋ wei pɑ yɑɑ sɩ lɛsɛŋnɑɑ tɔ ɩ pɑɑsǝnlɑɑ. Mpi tɔ, ɩ kɑ sɔɔlɑ hɑlǝm kɛ́. \p \v 11 Osiyɑsɩ pɑɑsɑɣɑnɑ yoolɑɑ mpɑ pɑ nyǝ́mɑ yoou tɔɣɔ. Nɑ ɩ́ fɑɣɑ-wɛɣɛ kpekɑ nɑ pǝ́ kɛɛsǝnɑ kʋkɑlʋɣʋ ŋku wulɑʋ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ tɑɑ lɛlʋ Hɑnɑniyɑ kɑ tʋ tɑkǝlɑsɩ ŋmɑɑlʋ Yeiyɛlɩ nɑ tǝmɑ tɑɣɑnlʋ Mɑɑseyɑ tɔ. \v 12 Yoolɑɑ tɑɑ yoolɑɑ mpɛ pɑ lʋlʋŋ nyɔɔŋ nyǝ́mɑ kɑ wɛ iyisi nɑɑlɛ nɑ nɑsǝtoso (2600) kɛ́. \v 13 Mpɛ pɑ pɑɑsɑɣɑnɑnɑ yoolɑɑ iyisi ŋmʋnʋɣʋ nɑ nɩɩnʋwɑ nɑ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ nɑ nɑsǝlɛ nɑ nɩɩnʋwɑ (307500). Pɑ sɔɔlʋ pɩɩwɑ sɩ pɑ yookinɑ wulɑʋ kolontunɑɑ. \v 14 Ye pɑ tɛɛkɩ yoou wulɑʋ cɛlǝɣɩ-wɛɣɛ kpɑlǝŋ kɛ́, nɑ ŋmɑntɑɑsɩ, nɑ yoou kɑhusi, nɑ pǝ tokonɑɑ, nɑ tɔɔŋ, nɑ pǝntɔlʋpɛɛ. \v 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ nyǝntʋ nɔɣɔlʋ ɩ lupɑ Osiyɑsɩ kɛ yoou mɑlǝfɔnɑɑ sɔsɑɑ nɑpǝlɩ tɑkɑ nɑ pɑ́ sɩɩ-wɛɣɛ ɑtɛ nɑ ɩsɔ kutuluŋ nɑ koloosi ŋkuluŋɑsɩ tɑɑ. Pɑ tɔɔkǝnɑ-wɛɣɛ nyǝ́mɑ́ nɑ pɑ lɔkǝnɑ pɛɛ kʋyɑsǝlɛɛ. Ɩsɔ sǝnɑ-ɩ teu kɛ́ nɑ ɩ toŋ sɔɔsǝɣɩ nɑ pǝ́ puki pooluŋ. \p \v 16 Amɑ ɩ toŋ ɩnɩ ɩ sʋsɑ-ɩ tǝhɔm tɑɑ. Ɩlɛnɑ pǝ́ wɑkǝlɩ-ɩ nɑ ɩ́ yele ɩ Ɩsɔ Tɑcɑɑ tǝŋʋɣʋ kɛ teu. Hɑlǝnɑ kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ ɩ́ sʋʋ ɩ mɑɣɑmɑɣɑ kɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ sɩ, ɩ wɔkɩ tulɑɑlʋnɑɑ kɛ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ. \v 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ kɔtʋlʋ sɔsɔ Asɑliyɑ, nɑ ɩ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ kɛ nɩɩnɑɑsɑ mpɑ pɑ wɛnɑ ɑpɑlʋtʋ kɛ teu tɔ, pɑ tǝŋɑ ɩ wɑɑlɩ. \v 18 Ɩlɛnɑ pɑ́ sǝŋ wulɑʋ ɩsɛntɑɑ nɑ pɑ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Tɑ cɑɑ, n fɛɩnɑ mpɑɑʋ sɩ ń wɔ Ɩsɔ kɛ́ tulɑɑlʋnɑɑ. Alɔŋ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ mpɑ pɑ kpɑwɑ kɔtʋɣʋ tǝmlɛ tɔ, pɛlɛ pɑ tǝmlɛ kɛ́. Mpʋ tɔ, lɩɩ, n tɔŋɑ wɑkǝlʋɣʋ kɛ́. Pǝ kɑɑ kʋsɩ nyɑ́ nyʋɣʋ kɛ Tɑcɑɑ ɩsɛntɑɑ. \p \v 19 Wɑɑtʋ ɩnɩ tɔ, nɑ Osiyɑsɩ tɔkɑ tulɑɑlʋ cofolo kɛ ɩ niŋ tɑɑ sɩ ɩ wɔkɩ. Tǝnɑɣɑlɛ ɩ mʋ kɔtǝlɑɑ nɑ pɑ́ɑ́nɑ́. Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋtɔŋ ŋku kʋ pilisiɣi yʋlʋ tɔ kʋ lɩɩ ɩ tokuɣu tɑɑ kɛ́ kpɑkpɑɑ kɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ. Nɑ kɔtǝlɑɑ sǝŋɑ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ kite tǝnɑ nɑ pɑ́ nyǝnǝɣɩ. \v 20 Kɔtʋlʋ sɔsɔ Asɑliyɑ nɑ lɛlɑɑ pɑ nɑ́ wulɑʋ kɛ mpʋ, ɩlɛnɑ sɔɣɔntʋ pɩɩ-wɛ nɑ pɑ́ lǝsɩ-ɩ kpɑkpɑɑ. Ɩ mɑɣɑmɑɣɑ ɩ nɑwɑ sɩ Tɑcɑɑ tʋ-ɩ niŋ, ɩlɛnɑ ɩ́ se lɔŋ kɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ. \s1 Osiyɑsɩ kɑwulɑɣɑ tǝnɑɣɑ \r (Awulɑɑ II 15:5-7) \p \v 21 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ Osiyɑsɩ pǝsɑ ɑsilimɑ kʋtɔŋ tʋ, hɑlǝnɑ ɩ sǝm. Ɩlɛnɑ ɩ́ cɑɣɑnɑ ɩ tike kɛ ɩ kʋtɔŋ ŋkʋ kʋ tɔɔ. Ɩ fɛɩnɑ mpɑɑʋ sɩ ɩ́ mǝlɩ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ. Ntɛnɑ ɩ pǝyɑlʋ Yotɑm wei ɩ nyǝnɑɣɑ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ tɔɔ tɔ, ɩ́ pɑɑsǝɣǝnɑ tɛtʋ yǝlɑɑ. \v 22 Amɔtɩ pǝyɑlʋ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Ɩsɑyii ŋmɑɑ Osiyɑsɩ tɔm kɑncɑɑlɑɣɑ nɑ tǝ tǝnɑɣɑ kɛ tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ. \v 23 Wɑɑtʋ wei Osiyɑsɩ sǝpɑ, ɩlɛnɑ pɑ́ pimi-ɩ ɑwulumpiyɑ pǝlɑɑʋ tɑɑ. Amɑ pɑ tɑ pimi-ɩ pɑ tǝyɑɣɑ nyǝŋkʋ tɑɑ kɛ́ ɩ ɑsilimɑ kʋtɔŋ tɔɔ. Ɩlɛnɑ ɩ pǝyɑlʋ Yotɑm lɛɛtɩ ɩ lonte. \c 27 \s1 Yotɑm kɑwulɑɣɑ \r (Awulɑɑ II 15:32-38) \p \v 1 Yotɑm lʋlʋɣʋ pɩɩsɩ hiu nɑ kɑkpɑsɩ nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́ ɩ tɔɣɔ kɑwulɑɣɑ kɛ Yosɑlɛm kɛ́ pɩɩsɩ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑtoso. Ɩ too kɛlɛ kɔtʋlʋ Sɑtɔkɩ pɛɛlɔ. Pɑ yɑɑkɑɣɑ-ɩ sɩ Yelusɑ. \v 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yotɑm lɑpɑ mpi pǝ mɑɣɑ Tɑcɑɑ tɔ. Ɩ lɑkɑɣɑ teitei kɛ́ ɩsɩɩ ɩ cɑɑ Osiyɑsɩ. Ɩlɛ ɩ tɑ sʋʋ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ kɛ́. Pɑɑ nɑ mpʋ tɔ, yǝlɑɑ tɑ lɑɣɑsɩ pɑ tɔntɛ. \p \v 3 Yotɑm ŋmɑnɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ ɩsɔtɑɑ nɔnɔɣɔ nɑ ɩ́ nyɔɔsɩ koluŋɑ lonɑ pɑɣɑlɛ kɛ Ofɛlɩ hɔɣɔlʋɣʋ tɑɑ. \v 4 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ ŋmɑwɑ ɑcɑlɛɛ kɛ Yutɑ pulɑsɩ tɑɑ. Nɑ kutuluŋ toŋ nyǝŋ nɑ tǝtɑŋlɛnɑɑ kɛ hɔtʋŋ tɑɑ. \p \v 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yotɑm yoonɑ Amoni nyǝ́mɑ nɑ ɩ́ kǝlɩ-wɛ. Nɑ pɛlɛ pɑ́ fɛlɩ-ɩ liɣitee nyǝɣǝtʋ kɛ tɔɔnǝnɑɑ tooso, nɑ tɔɣɔnɑɣɑ pee kɛ tɔɔnǝnɑɑ iyisi nɑɑtoso (6000). \v 6 Ɩlɛnɑ Yotɑm toŋ sɔɔsǝɣɩ nɑ pǝ́ puki. Mpi tɔ, ɩ tǝŋɑɣɑ Ɩsɔ Tɑcɑɑ kɛ teu kɛ́. \p \v 7 Pɑ kɛɛsɑ Yotɑm yooŋ nɑ ɩ tǝmɑ pǝ tɔm kɛ Ɩsɛɣɛlɩ nɑ Yutɑ pǝ ɑwulɑɑ tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ. \v 8 Yotɑm lʋlʋɣʋ pǝnɑɣɑ hiu nɑ kɑkpɑsɩ nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́ ɩ tɔɣɔ kɑwulɑɣɑ. Yosɑlɛm kɛ ɩ tɔɣɔ kɑwulɑɣɑ kɛ pɩɩsɩ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑtoso. \v 9 Wɑɑtʋ wei ɩ sǝpɑ, ɩlɛnɑ pɑ́ pimi-ɩ Tɑfiiti tɛ. Ɩlɛnɑ ɩ pǝyɑlʋ Ahɑsɩ lɛɛtɩ ɩ lonte. \c 28 \s1 Ahɑsɩ kɑwulɑɣɑ tɔɣɔʋ \r (Awulɑɑ II 16:1-6) \p \v 1 Ahɑsɩ lʋlʋɣʋ pǝnɑɣɑ hiu nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́ ɩ tɔɣɔ kɑwulɑɣɑ kɛ Yosɑlɛm kɛ pɩɩsɩ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑtoso. Ɩ tɑ lɑ mpi pǝ mɑɣɑ Tɑcɑɑ tɔ, ɩsɩɩ ɩ cɔsɔ Tɑfiiti. \v 2 Amɑ Ɩsɛɣɛlɩ ɑwulɑɑ kɛ Ahɑsɩ kɛɛnɑɑ. Hɑlǝnɑ ɩ́ lu tʋɣʋ Pɑɑlɩ lɛɛsǝŋ. \v 3 Nɑ ɩ́ wɔpɩ-ɩ tulɑɑlʋnɑɑ kɛ Hinom tɛtɛkǝlɛ tɑɑ. Nɑ ɩ́ wɔ ɩ piyɑ kɛ kɔkɔ, ɩsɩɩ ɑcɑɑlǝtʋ nti piitimnɑɑ lɑkɑɣɑ nɑ Tɑcɑɑ tɔɣɔnɩ-wɛ nɑ pǝ́ fɛɛ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tɔ. \v 4 Nɑ Ahɑsɩ lɑɑ cefelinɑɑ tǝkɔtǝlɛ kɛ pulɑsɩ nyɔɔŋ tɑɑ kɛ hɔtʋ tɛɛ. Nɑ ɩ́ wɔ pǝ tulɑɑlʋnɑɑ. \p \v 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ Tɑcɑɑ tʋ Ahɑsɩ kɛ Silii wulɑʋ niŋ tɑɑ nɑ ɩ́ yoonɑ-ɩ. Nɑ pɑ́ kuu Ahɑsɩ yoolɑɑ tuutuumɑ kɛ yomle, nɑ pɑ́ tɛɛnɑ Tɑmɑsɩ. Nɑ Ɩsɔ tʋ Ahɑsɩ tɔtɔɣɔ Lemɑliyɑ pǝyɑlʋ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Pekɑ niŋ tɑɑ. Nɑ ɩ́lɛ́ ɩ́ wɑkǝlɩ-ɩ tǝnɑŋnɑŋ. \v 6 Yutɑ yoolɑɑ tɑɑ yoolɑɑ iyisi nɩɩnʋwɑ nɑ hiu (120000) kɛ Pekɑ kʋwɑ kʋyɑkʋ kʋlʋmʋɣʋ. Mpi tɔ, Ahɑsɩ kisɑ ɩ cɔsɔnɑɑ Ɩsɔ Tɑcɑɑ tɔ pǝ tɔɔ. \v 7 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩfǝlɑyim tʋ Sikǝli nɑ́ kʋwɑ wulɑʋ pǝyɑlɑɑ tɑɑ lɛlʋ Mɑɑseyɑ nɑ Asǝlikɑm wei ɩ kɛ́ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ nyʋɣʋ tʋ tɔ. Nɑ wulɑʋ wɑɑlɩ tʋ mɑɣɑmɑɣɑ Ɩlǝkɑnɑ. \v 8 Ɩlɛnɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kpɑ pɑ tɛɛtʋnɑɑ Yutɑ nyǝ́mɑ ɑlɑɑ nɑ piyɑ kɛ yǝlɑɑ iyisi ŋmʋnʋɣʋ (200000). Nɑ pɑ́ kuu pɑ wontu kɛ tuutuumɑ nɑ pɑ́ tɛɛnɑ Sɑmɑlii. \p \v 9 Tɑcɑɑ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ nɔɣɔlʋ ɩ kɑ wɛ Sɑmɑlii nɑ pɑ́ yɑɑkɩ-ɩ sɩ Otɛtɩ. Ḿpʋ́ɣʋ́ Otɛtɩ lɩɩ Ɩsɛɣɛlɩ yoolɑɑ sǝŋʋɣʋ, nɑ ɩ́ heeli yoolɑɑ sɩ: Mǝ cɑɑnɑɑ Ɩsɔ Tɑcɑɑ mʋnɑ Yutɑ nyǝ́mɑ nɑ pɑ́ɑ́nɑ́ tɔɣɔ ɩ tʋ-wɛɣɛ mǝ niŋ tɑɑ. Ɩlɛnɑ mɩ́ɩ́ kʋ́ yǝlɑɑ kɛ sɔsɔm ɩsɩɩ tɑɑlɛ wontu nɑ Ɩsɔ nɩɩ. \v 10 Pǝlɛ pǝ pɑɑsi ɩ́ cɑɑ sɩ ɩ́ tʋ́ yomle kɛ Yutɑ nɑ Yosɑlɛm nyǝ́mɑ, ɑpɑlɑɑ nɑ ɑlɑɑ. Pǝ tɑɣɑ mǝ tɩ tɔm ntɛ́ ɩ́ cɑɑ kʋɣʋ kɛ mǝ Ɩsɔ Tɑcɑɑ ɩsɛntɑɑ? \v 11 Mpʋ tɔ, ɩ́ nɩɩ mɑ tɔm nɑ ɩ́ yele Yutɑ nyǝ́mɑ mpɛ. Ye pǝ tɑɣɑ mpʋ, Tɑcɑɑ pɑ́ɑ́nɑ́ kɑ́ huunɑ-mɛ. \p \v 12 Mpʋɣʋlɛ Ɩsɛɣɛlɩ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ lɛlɑɑ nɑ́ kisɑ-wɛ nɑ tɔm ntɩ. Pʋntʋnɑɑ ntɛ́ Yohɑnɑŋ pǝyɑlʋ Asɑliyɑ, nɑ Mesilemɔtɩ pǝyɑlʋ Pelekiyɑ, nɑ Sɑlum pǝyɑlʋ Yehisikiyɑ, nɑ Hɑtǝlɑyi pǝyɑlʋ Amɑsɑ. \v 13 Ɩlɛnɑ pɑ́ tɔ-wɛ sɩ: Ɩ́ tɑɑ kɔnɑ sɑlǝkɑtʋnɑɑ mpɛɣɛ cǝnɛ. Ɩ́ cɑɑkɩ sɩ Tɑcɑɑ ɩ́ nyǝnɩ-tʋɣʋ ɑsɑɣɑɑ kɛ pɑ tɔm tɑɑ kɛ́, nɑ pǝ́ sɔɔsɩ-tʋɣʋ tɑsǝkǝlɛ. Pǝyele tǝ tɛmɑ-tɛɣɛ wɛɛnɑʋ, nɑ Tɑcɑɑ mʋ-tʋ nɑ pɑ́ɑ́nɑ́. \p \v 14 Tǝnɑɣɑ yoolɑɑ hɛtɑ sɑlǝkɑtʋnɑɑ mpɛɣɛ kpɑkpɑɑ kɛ tǝnɛ ɩnɩ. Nɑ pɑ́ kisi pɑ wontu nti pɑɑ kuuwɑ tɔɣɔ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ nɑ sɑmɑɑ tǝnɑ ɩsɛntɑɑ. \v 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ yǝlɑɑ mpɑ pɑ lǝsɑɑ sɩ pɑ́ pɑɑsǝnɑ tǝmlɛ ńtɛ́ tɔ pɑ sɔɔsɑ sɑlǝkɑtʋnɑɑ kɛ ɑpɑlʋtʋ. Hɑlǝnɑ pɑ́ lǝsɩ pɑ wontunɑɑ mpɑ pɑɑ kuuwɑ tɔ pɑ tɑɑ kɛ́ tokonɑɑ nɑ ntɑŋkpɑlɑ nɑ pɑ́ cɛlɑ mpɑ pɑ lɑŋɑɑ tɔ. Nɑ pɑ́ hɑ pɑ tǝnɑɣɑ tɔɣɔnɑɣɑ nɑ lʋm, nɑ pɑ́ lɑ́ mpɑ pǝ kʋwɑ tɔɣɔ kɔɔlɛ. Nɑ pɑ́ cɑɣɑsɩ mpɑ pɑɑ pǝsǝɣɩ tɔntɛ tɔɣɔ kpɑŋɑsɩ tɔɔ. Nɑ pɑ́ ponɑ pɑ tǝnɑɣɑ pɑɑŋ ɩcɑtɛ Yeliko kɛ pɑ tɛɛtʋnɑɑ cɔlɔ. Ɩlɛnɑ mpɛ pɑ́ mǝlɩ Sɑmɑlii. \s1 Ahɑsɩ sǝlǝmʋɣʋ kɛ Asilii sǝnɑʋ \r (Awulɑɑ II 16:7-20) \p \v 16 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yutɑ wulɑʋ Ahɑsɩ tɛɛkɑ Asilii wulɑʋ kɛ wɑɑtʋ ɩnɩ ɩ tɑɑ sɩ: Kɔɔ nɑ ń sǝnɑ-m. \v 17 Mpi tɔ, Ɩtɔm nyǝ́mɑ kɑ yookɑɣɑnɑ-ɩ tɔtɔɣɔ, nɑ pɑ́ kpɑɑkɩ ɩ yǝlɑɑ kɛ yomle. \v 18 Ɩlɛnɑ Filiisi nyǝ́mɑ nɑ́ɑ́ wɑtɩ Nekɛfɩ kɛ Yutɑ hɔɣɔlʋɣʋ tɑɑ, nɑ Pɛtɩ-Sɛmɛsɩ, nɑ Ayɑlɔŋ, nɑ Ketelɔtɩ, nɑ Soko, nɑ Timnɑ nɑ Kimso nɑ pǝ cɔlɔ ɑcɑlɛɛ, nɑ pɑ́ cɑɣɑ ɑ tɑɑ. \v 19 Ɩsǝnɑ Tɑcɑɑ hɔmnɑ Yutɑ nyǝ́mɑ ŋkpɑŋʋɣʋ kɛ wulɑʋ Ahɑsɩ wei ɩ tɑ tɔkɩ Tɑcɑɑ tɔm, nɑ ɩ́ tusi ɩ yǝlɑɑ nɑ pɑ́ kisi Ɩsɔ tɔɣɔlɛ. \p \v 20 Ḿpʋ́ɣʋ́ Asilii wulɑʋ Tekǝlɑ-Fɑlɑsɑɑ kisɑ Ahɑsɩ kɛ sǝnɑʋ nɑ ɩ́ nyǝŋsɩ ɩ ɩsɛ nɑ pǝ́ tʋ-ɩ piti tɑɑ. \v 21 Ɩlɛnɑ Ahɑsɩ kuu Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nɑ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ nɑ ɩ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ wɛnɑʋ tǝnɑ nɑ ɩ́ hɑ Asilii wulɑʋ. Amɑ ɩ tɑ wɑɑ pʋlʋ. \v 22 Pɑɑ nɑ pǝ tʋ Ahɑsɩ kɛ piti tɑɑ tɔ, ɩ tɔŋnɑ Tɑcɑɑ kɛ kisuɣu kɛ́. \v 23 Nɑ ɩ́ lɑɑkɩ Tɑmɑsɩ nyǝ́mɑ tɩɩŋ wei ɩ lɑpɑ nɑ ɩ́ kpisi tɔ. Nɑ ɩ́ tɔŋ sɩ: Tɩɩŋ wɑɑsǝɣǝnɑ Silii nyǝ́mɑ. Ɩlɛ mɑɑ lɑɑ-ɩ nɑ ɩ́ wɑɑsɩ mɑ́ tɔtɔ. Amɑ kʋlʋmǝŋ ɩnɩ ɩ wɑkǝlǝɣǝnɑ ɩ́ nɑ ɩ yǝlɑɑ. \v 24 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ahɑsɩ kpeɣelɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ kɔtɑɣɑ wontu, nɑ ɩ́ yɔkɩ-tɩ nɑ ɩ́ tǝkɩ tǝ nɔnɔɔsɩ. Pǝ wɑɑlɩ kɛ́ ɩ sikɑ tǝkɔtǝlɛnɑɑ kɛ Yosɑlɛm mpɑtɛɛ tǝnɑ tɑɑ. \v 25 Nɑ ɩ́ ŋmɑ́ tǝlɑɑlɛnɑɑ tɔtɔɣɔ ɩ kɑwulɑɣɑ ɑcɑlɛɛ tǝnɑ tɑɑ. Nɑ ɩ́ wɔkɩ ɩ tɩɩŋ kɛ tulɑɑlʋnɑɑ, nɑ ɩ́ kpɑɑsǝɣɩ ɩ cɔsɔnɑɑ Ɩsɔ Tɑcɑɑ pɑ́ɑ́nɑ́. \p \v 26 Pɑ kɛɛsɑ Ahɑsɩ tɔm nɑ ɩ tǝmɑ. Nɑ ɩ lɑkɑsɩ kɑncɑɑlɑɣɑ nɑ sɩ tǝnɑɣɑ kɛ Yutɑ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ pɑ ɑwulɑɑ tɑkǝlɑsɩ tɑɑ. \v 27 Wɑɑtʋ wei ɩ sǝpɑ, ɩlɛnɑ pɑ́ pimi-ɩ Yosɑlɛm. Ɩlɛ pǝ tɑɣɑ ɑwulɑɑ pǝlɑɑʋ tɑɑ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ pǝyɑlʋ Ɩsekiyɑsɩ lɛɛtɑ ɩ lonte tɑɑ. \c 29 \s1 Ɩsekiyɑsɩ kɑwulɑɣɑ nɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɣɑnʋɣʋ \r (Awulɑɑ II 18:1-4) \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsekiyɑsɩ pǝsɑ wulɑʋ kɛ ɩ lʋlʋɣʋ pɩɩsɩ hiu nɑ kɑkpɑsɩ nyǝŋkɑ tɑɑ. Yosɑlɛm kɛ ɩ tɔɣɔ kɑwulɑɣɑ kɛ pɩɩsɩ pɔɣɔlɑɣɑ fɛɩ hiu nɑ nɑɑnʋwɑ. Ɩsekiyɑsɩ too kɛlɛ Sɑkɑlɩ pɛɛlɔ Api. \v 2 Ɩlɛnɑ Ɩsekiyɑsɩ lɑ mpi pǝ mɑɣɑ Tɑcɑɑ tɔ. Ɩsɩɩ ɩ lɔŋcɛ Tɑfiiti. \p \v 3 Hɑlǝnɑ Ɩsekiyɑsɩ tʋlɩ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nɔnɔɔsɩ kɛ ɩ kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ kɑncɑɑlɑɣɑ nyǝŋkɑ tɑɑ, nɑ ɩ́ tɑɣɑnɩ-tɛ. \v 4 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ kotɑ kɔtǝlɑɑ kɛ ilim tǝlɩɩlɛ nɔnɔɣɔ tɛɛ. \v 5 Nɑ ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: Lefii lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ mɛ, ɩ́ nɩɩ mɑ tɔm. Ɩ́ lɑ mǝ nɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ mǝ nyɔɔŋ tɔɔ ɑsilimɑ kɛɛlʋɣʋ kɔtɑɣɑ. Ɩ́ lɑɑsɩ tǝ tɑɑ ɑcɑɑlǝtʋ wontu nti tǝ wɛɛ tɔ, nɑ ɩ́ tɑɣɑnɩ-tɛ. \v 6 Tɑ́ cɔsɔnɑɑ tɑ tǝŋ Ɩsɔ Tɑcɑɑ kɛ teu. Pǝ́cɔ́ pɑ lɑpɑ mpi pǝ tɑ mɑɣɑ-ɩ tɔ. Pɑ kpɛɛsɑ-ɩ nɑ pɑ́ kisi Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ kɛ nyǝnʋɣʋ, nɑ pɑ́ hɑ-ɩ siɣile. \v 7 Hɑlǝnɑ pɑ́ tǝkɩ tǝ nɔnɔɔsɩ, nɑ tǝ kɔkɔsɩ te. Nɑ pɑ́ yele tulɑɑlʋnɑɑ nɑ kɔtɑsɩ nsi kɔkɔ lusɑ sɩ tǝnɑ tɔɣɔ lɑpʋ kɛ Tɑcɑɑ kɛ tǝ tɑɑ. \v 8 Tǝnɑɣɑ Tɑcɑɑ nɑ́ mʋ pɑ́ɑ́nɑ́ nɑ Yosɑlɛm nɑ Yutɑ, nɑ ɩ́ yele-wɛɣɛ wɑhɑlɑ tɑɑ, nɑ yǝlɑɑ woŋiɣi-wɛ. Nɑ pɑ tɔm wɛ sɔɣɔntʋ nɑ tǝ́ sʋsǝɣɩ wɑtʋ ɩsɩɩ ɩ́ nɑɑkʋɣʋ nɑ mǝ ɩsǝpee tɔ. \v 9 Pǝ tɔɔ kɛ́ tɑ́ cɑɑnɑɑ sǝpɑ yoou tɑɑ, nɑ tɑ́ ɑlɑɑ nɑ tɑ́ piyɑ pǝsɩ yomɑɑ. \v 10 Ɩlɛ mɑ cɑɑ sɩ mɑ́ nɑ Ɩsɔ tǝ́ pɛɛlɩ nɔɣɔ. Nɑ ɩ pɑ́ɑ́nɑ́ kɑtɑtǝlɑɣɑ nyǝnɑ wenɑ ɩ mʋnɑ-tʋ tɔ ɑ́ hɛɛ. \v 11 Mɑ yǝlɑɑ mɛ, ɩ́ tɑɑ wɛɛ mpɑ pɑɑ pɑɑsǝɣǝnɑ tɔ. Mpi tɔ, mɛɣɛ Tɑcɑɑ lǝsɑɑ sɩ ɩ́ sǝŋ ɩ kiŋ nɑ mǝ sɔɔlʋ pɩɩ sɩ ɩ́ lɑpɩ-ɩ tǝmlɛ nɑ ɩ́ wɔpɩ-ɩ tulɑɑlʋ kɛ́ ɩ hǝtɛ tɑɑ. \p \v 12 Lefii nyǝ́mɑ mpɑ pɑ polɑɑ tɔɣɔlɛ Kehɑtɩ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ. Amɑsɑyi pǝyɑlʋ Mɑhɑtɩ, nɑ Asɑliyɑ pǝyɑlʋ Sowɛɛlɩ. Nɑ Melɑli lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ. Apiti pǝyɑlʋ Kisi. Nɑ Yehɑlelɛlɩ pǝyɑlʋ Asɑliyɑ, nɑ Kɛɛsɔŋ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ. Simmɑ pǝyɑlʋ Yowɑ, nɑ Yowɑ pǝyɑlʋ Ɩteni, \v 13 nɑ Ɩlǝsɑfɑŋ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ. Simli nɑ Yeiyɛlɩ, nɑ Asɑfɩ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ. Sɑkɑlɩ nɑ Mɑtɑniyɑ, \v 14 nɑ Hɛmɑŋ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ. Yehiyɛlɩ nɑ Simeyi, nɑ Yetutuŋ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ. Semɑyɑ nɑ Usiyɛlɩ. \v 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ kpeɣelɑ pɑ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ tǝnɑ nɑ pɑ́ lɑ-wɛɣɛ nyɔɔŋ tɔɔ ɑsilimɑ kɛɛlʋɣʋ kɔtɑɣɑ. Pǝ wɑɑlɩ kɛ́ pɑ lɑpɑ mpʋ tɔtɔɣɔ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ, ɩsɩɩ Tɑcɑɑ kɑ sɩɩʋ nɑ wulɑʋ heeli-wɛ tɔ. \v 16 Ḿpʋ́ɣʋ́ kɔtǝlɑɑ sʋʋ kutuluɣu tɑɑ, nɑ pɑ́ tɑɣɑnɩ. Nɑ pɑ́ kuu kʋ tɑɑ ɑsilimɑ wontu nɑ pɑ́ lɩɩnɑ tɑɣɑ tɔɔ. Ɩlɛnɑ Lefii nyǝ́mɑ nɑ́ɑ́ kpɑɣɑ-tɩ nɑ pɑ́ lɔ Setǝlɔŋ tɛtɛkǝlɛ tɑɑ kɛ́ ɩcɑtɛ wɑɑlɩ. \v 17 Ɩsɔtʋ kʋyɑkʋ kɑncɑɑlɑɣɑ nyǝŋkʋ wule kɛ pɑ cɑɑlɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ kɛ tɑɣɑnʋɣʋ. Pǝ tɑlɑ kʋyɑkʋ pǝlefɛɩ nyǝŋkʋ ɩlɛ pɑ tɑlɑ ɩ kpɑɑŋ tɑɑ kɛlɛ. Nɑ pɑ́ tɑɣɑnɩ ɩ tǝnɑɣɑ kʋyɛɛŋ pǝlefɛɩ tɔtɔ. Ɩlɛnɑ tǝmlɛ tɛ ɩsɔtʋ kʋyɛɛŋ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑtoso wule. \p \v 18 Pǝ wɑɑlɩ kɛ́ Lefii nyǝ́mɑ polɑ wulɑʋ Ɩsekiyɑsɩ tɛ, nɑ pɑ́ heeli-ɩ sɩ: Tɑcɑɑ wulɑʋ, tǝ tɑɣɑnɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nɑ kɔtɑsɩ nsi kɔkɔ lusɑ sɩ tǝnɑ tɔ sɩ tǝlɑtɛ. Nɑ pǝ wontu tǝnɑ nɑ Ɩsɔ potopotonɑɑ tɑɑpǝlɩ. \v 19 Ye pǝ kɑɑsɑ Ɩsɔ wontu nti wulɑʋ kɑɑnɩɩtʋ Ahɑsɩ kɑ pilisɑ ɩ kɑwulɑɣɑ wɑɑtʋ tɔ, tǝ tɑɣɑnɑ tǝlɛ nɑ tǝ́ sɩɩ-tɩ nɑ tǝ mpɑɑ. Ntǝɣǝlɛ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ ɩsɛntɑɑ. \s1 Ɩsekiyɑsɩ mǝlǝnɑʋ kɛ ɩsɔ sɛɛʋ nɑ kɔtɑsɩ \p \v 20 Tɛʋ femɑ tɑnɑŋ tǝhulu, ɩlɛnɑ wulɑʋ Ɩsekiyɑsɩ koti ɩcɑtɛ sɔsɑɑ. Nɑ ɩ́ nɑ-wɛ pɑ́ polo Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ. \v 21 Nɑ pɑ́ kpɛnnɑ lɑtǝcɛnɑɑ, nɑ ɩwɑɑŋ, nɑ ɩwɛɛsɩ, nɑ pǝŋtʋlʋŋ kɛ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ mpɔɣɔlɑɣɑ sɩ, pɑ lɑkɩ kɔtɑsɩ kɛ wulɑʋ tǝyɑɣɑ nyǝ́mɑ nɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nɑ Yutɑ nyǝ́mɑ pɑ ɩsɑɣɑtʋ tɑɣɑnʋɣʋ tɔɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsekiyɑsɩ tɔmɑ Alɔŋ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ kɔtǝlɑɑ sɩ: Ɩ́ lɑ kɔtɑsɩ nsǝɣɩ Tɑcɑɑ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ tɔɔ. \v 22 Ɩlɛnɑ pɑ́ cɑɑlǝnɑ lɑtǝcɛnɑɑ kɛ lɛntʋɣʋ nɑ pɑ́ tiɣisi cɑlǝm nɑ pɑ́ ŋmɩɩsɩ-wǝɣɩ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ tɔɔ. Nɑ pɑ́ lɛntɩ tɔtɔɣɔ ɩwɑɑŋ, nɑ ɩwɛɛsɩ, nɑ pɑ́ lɑ mpʋ tɔtɔ. \v 23 Pǝ kɑɑsɑ pǝŋtʋlʋŋ, ɩlɛnɑ pɑ́ ponɑ-ɩ wulɑʋ nɑ sɑmɑɑ pɑ kiŋ nɑ pɑ́ tǝnɩ ɩ tɔɔ kɛ́ pɑ niŋ. \v 24 Ɩlɛnɑ kɔtǝlɑɑ lɛntɩ nɑ pɑ́ ŋmɩɩsɩ cɑlǝm kɛ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ tɔɔ sɩ, pǝ́ hɩɩsɩ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tǝnɑ ɩsɑɣɑtʋ. Mpi tɔ, Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tǝnɑ tɔɔ kɛ́ wulɑʋ yelɑɑ nɑ pɑ́ lɑ́ kɔtɑɣɑ ŋkɑ kɔkɔ lusɑ kɑ tǝnɑ tɔ, nɑ ɩsɑɣɑtʋ hɩɩsʋɣʋ nyǝŋkɑ. \p \v 25 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ sɩ́ɩ́ Lefii nyǝ́mɑ kɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɣɑ tɔɔ nɑ kpɛŋkpɛŋnɑɑ nɑ cǝmǝŋ nɑ sɑŋkʋnɑɑ. Ɩsɩɩ Tɑfiiti nɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ Kɑtɩ nɑ Nɑtɑŋ pɑ sɩɩʋ tɔ. Tɑcɑɑ heelɑɣɑnɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ mpɛ nɑ pɑ́ tɛlǝsǝɣɩ. \v 26 Nɑ Lefii nyǝ́mɑ cɑɣɑ pɑ tǝcɑɣɑlɛ. Nɑ cǝmǝŋ wei Tɑfiiti kɑ yelɑɑ nɑ pɑ́ lu tɔ, nɑ kɔtǝlɑɑ nɑ́ɑ́ hʋlǝɣɩ pɑ ɑkɑntɛɛ. \v 27 Ɩlɛnɑ Ɩsekiyɑsɩ tɔ sɩ: Ɩ́ lɑ kɔtɑsɩ nsi kɔkɔ lusɑ sɩ tǝnɑ tɔ. Sɑɑ wei pɑ cɑɑlɑɑ, ɩlɛnɑ pɑ́ tʋ́ Tɑcɑɑ kɛ yontu nɑ ɑkɑntɛɛ nɑ cǝmǝŋ wei Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Tɑfiiti lupɑ tɔ. \v 28 Ḿpʋ́ɣʋ́ sɑmɑɑ tǝnɑ hǝntɑ ɑtɛ. Nɑ yonyoolɑɑ nɑ́ɑ́ tɔŋnɑ yontu nɑ pɑ cǝmǝŋ mɑpʋ, nɑ ɑkɑntɛɛ hʋlʋɣʋ, hɑlǝnɑ kɔtɑɣɑ tɛm. \v 29 Wɑɑtʋ wei pǝ tǝnɑ pǝ tɛmɑ, ɩlɛnɑ wulɑʋ nɑ ɩ cɔlɔ nyǝ́mɑ tǝnɑ luŋ ɑkulɑ nɑ pɑ́ hǝntɩ ɑtɛ. \v 30 Ɩlɛnɑ wulɑʋ nɑ sɔsɑɑ pɑ́ tɔ Lefii nyǝ́mɑ sɩ: Ɩ́ sɑ Tɑcɑɑ tɔtɔ, nɑ mǝ yontu nti Tɑfiiti nɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Asɑfɩ pɑɑ lupɑ tɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ Lefii nyǝ́mɑ yoonɑ lɑŋhʋlʋmlɛ. Pǝ wɑɑlɩ kɛ́ pɑ hǝntɑ ɑtɛ nɑ pɑ́ sɛɛ Tɑcɑɑ. \p \v 31 Ntɛnɑ wulɑʋ Ɩsekiyɑsɩ tɔ sɑmɑɑ sɩ: Ɩsɩɩ ɩ́ hɑʋ mǝ tǝɣɩ Tɑcɑɑ kɛ pǝnɛntɛ tɔ, ɩ́ kɔnɑ nɔɣɔ kʋlʋmɑɣɑ kpɛntʋɣʋ nɑ sɑmtʋ pǝ kʋhɑɑŋ kɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ. \p Ɩlɛnɑ kotilɑɑ kɔnɑ tɔlɑ nɑ pɑ́ lɑ́ kɔtɑsɩ nsɩ. Hɑlǝnɑ luɣu kʋlʋmʋɣʋ nyǝ́mɑ tǝnɑ lɑ kɔtɑsɩ nsi kɔkɔ lusɑ sɩ tǝnɑ tɔ. \v 32 Lɑtǝcɛnɑɑ nɩɩtoso nɑ nɑɑnʋwɑ nɑ ɩwɑɑŋ nɩɩnʋwɑ (100) nɑ ɩwɛɛsɩ ŋmʋnʋɣʋ (200) kɛ pɑ lɑpǝnɑ kɔtɑsɩ nsi kɔkɔ lusɑ sɩ tǝnɑ tɔ. \v 33 Nɑ nɑɑŋ kɛ nɑsǝtoso (600) nɑ heeŋ nɑ pǝ́ŋ kɛ iyisi tooso (3000) nɑ pɑ́ lɑ́ kɔtɑsɩ lɛnsɩ. \v 34 Kɔtǝlɑɑ mpɑ pɑɑ wɛɛ tɔ, pɑ fɛɩ pɑɣɑlɛ. Ɩlɛ pɑ tɑ pǝsɩ nɑ pɑ́ liti kɔtɑsɩ nsi kɔkɔ lusɑ sɩ tǝnɑ tɔ sɩ tɔlɑ tǝnɑ. Pǝ tɔɔ kɛ́ pɑ tɛɛtʋnɑɑ Lefii nyǝ́mɑ lɛlɑɑ sǝnɑ-wɛ nɑ pɑ́ tɛɛsɩ pɑ tǝmlɛ. Hɑlǝnɑ kɔtǝlɑɑ lɛlɑɑ lɑ nyɔɔŋ tɔɔ ɑsilimɑ kɛɛlʋɣʋ kɔtɑsɩ. Mpi tɔ, Lefii nyǝ́mɑ kɑ kǝlɑ sɔɔlʋɣʋ kɛ pɑ tɩ tɑɣɑnʋɣʋ nɑ pǝ́ kǝlɩ kɔtǝlɑɑ. \v 35 Kɔtɑsɩ nsi kɔkɔ lusɑ sɩ tǝnɑ tɔ sɩ tuutuumɑ nɑ pǝ́ sɔɔsǝnɑ sʋlʋm mpi pɑ hɑwɑ tɔ pǝ pɑɑsi, pɩɩ wɛɛ sɩ pɑ ponɑ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ tɔɔ kɛ́ nɔɣɔ kʋlʋmɑɣɑ kpɛntʋɣʋ kɔtɑsɩ nɑntʋ nim cɔlɔ nim cɔlɔ. \p Ɩsǝnɑ pɑ sɩɩ Ɩsɔ sɛɛʋ kɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ tɔɣɔlɛ. \v 36 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsekiyɑsɩ nɑ yǝlɑɑ tǝnɑ pɑ lɑŋɑ hʋlʋmǝnɑ mpi Ɩsɔ hʋlɑ-wɛ sɩ pɑ́ lɑ tɔ. Mpi tɔ, pǝ lɑpɑ lɔŋ kɛ́. \c 30 \s1 Tɛɛʋ ɑcimɑ tɔɣɔʋ \p \v 1-5 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ Ɩsekiyɑsɩ nɑ ɩ kʋpɑɣɑlɑɑ, nɑ Yosɑlɛm nyǝ́mɑ tǝnɑ pɑ kotɑɑ sɩ, pɑ nɑɑkɩ sɩ pɑɑ pǝsɩ nɑ pɑ́ tɔɣɔ Tɛɛʋ ɑcimɑ kɛ pǝnɑɣɑ ɩsɔtʋ nɑɑlɛ nyǝŋ tɑɑ yɑɑ ɩsǝnɑ. Mpi tɔ, kɔtǝlɑɑ mpɑ pɑɑ lɑpɑ nyɔɔŋ tɔɔ ɑsilimɑ kɛɛlʋɣʋ kɔtɑɣɑ tɔ, pɑ fɛɩ pɑɣɑlɛ. Pǝ́cɔ́ yǝlɑɑ tɑɑ koti Yosɑlɛm. Ɩlɛ pɑ tɑɑ pǝsɩ nɑ pɑ́ tɔɣɔ-ɩ ɩ tɔɣɔʋ nɔɣɔ tɑɑ. Mpʋɣʋlɛ lǝmɑɣɑsǝlɛ ńtɛ́ tǝ mɑɣɑ wulɑʋ nɑ ɩ yǝlɑɑ. Nɑ pɑ́ tisi nɑ pɑ́ koti Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tǝnɑ sɩ, pɑ́ kpeɣeli Yosɑlɛm nɑ pɑ́ tɔɣɔ Tɛɛʋ ɑcimɑ. Mpi tɔ, yǝlɑɑ mpɑ pɑɑ tɔɣɔ-ɩ ɩsɩɩ pɑ sɩɩwɑ tɔ, pɑ wɛ pǝcɔɣɔ. Tǝnɑɣɑlɛ wulɑʋ kʋsɑ tillɑɑ nɑ pɑ́ cɔɔ Ɩsɛɣɛlɩ nɑ Yutɑ tɛtʋ tǝnɑ kɛ pǝ kpɑɣɑʋ ilim ntɔɣɔŋ nɑ pǝ mpǝtǝŋ tɔ. Nɑ pɑ́ yɑɑ yǝlɑɑ nɑ pɑ́ polo Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nɑ pɑ́ tɔɣɔ ɑcimɑ ɑnɩ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ Tɑcɑɑ hǝtɛ tɑɑ. Hɑlɩ Ɩsekiyɑsɩ tɩɩ ŋmɑɑ lɛɛtǝlǝnɑɑ nɑ ɩ́ yɑɑ kpekɑ wenɑ pǝ kɑɑsǝnɑ ilim ntɔɣɔŋ tɔɔ tɔ. \v 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ nɑ ɩ kʋpɑɣɑlɑɑ pɑ tʋ niŋ kɛ tɑkǝlɑsɩ tɑɑ. Nɑ tillɑɑ yɑsɩ tɛtʋ tǝnɑ tɑɑ sɩ: Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ mpɑ mɛ ɩ́ fitɑ Asilii yoolɑɑ niŋ tɑɑ tɔ, ɩ́ mǝlɩ Apǝlɑhɑm nɑ Ɩsɑɑkɑ nɑ Yɑkɔpʋ pɑ Ɩsɔ kiŋ. Nɑ Ɩsɔ kɑ́ mǝlɩ mǝ kiŋ. \v 7 Ɩ́ tɑɑ kɛɛnɑ mǝ cɑɑnɑɑ nɑ mǝ tɛɛtʋnɑɑ mpɑ pɑ tɑ nɩɩnɑ pɑ cɔsɔnɑɑ Ɩsɔ Tɑcɑɑ tɔ. Ɩlɛnɑ Ɩsɔ wɑkǝlɩ-wɛ ɩsɩɩ ɩ́ nɑɑkʋɣʋ tɔ. \v 8 Ɩ́ tɑɑ lɑ kɑɑnɩɩtʋnɑɑ ɩsɩɩ mǝ cɔsɔnɑɑ. Ɩ́ nɩɩnɑ-ɩ nɑ ɩ́ mǝlɩ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nte ɩ tɑɣɑnɑ tɑm tɔɔ tɔ tǝ tɑɑ. Nɑ ɩ́ pǝsɩ ɩ tǝmlɛ nyǝ́mɑ. Ɩlɛ Ɩsɔ pɑ́ɑ́nɑ́ sɔsɔɔnɑ wenɑ ɩ mʋnɑ-mɛ tɔ ɑ kɑ́ hɛɛ. \v 9 Ye ɩ́ mǝlɑ Tɑcɑɑ kiŋ, kolontunɑɑ mpɑ pɑɑ kúú mǝ nyǝ́mɑ kɛ yomle tɔ, pɑɑ yele-wɛ nɑ pɑ́ mǝlɩ cǝnɛ. Ye mɩɩ kɛɛsǝnɑ Tɑcɑɑ tɔɔ, ɩ́lɛ́ ɩ kɑɑ lɔ-mɛ. Pǝ tɑɣɑ pʋlʋ, ɩ kɛ́ kʋpɑŋ kɛ́ nɑ ɩ wɛ suulu. \p \v 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ tillɑɑ cɔɔwɑ Ɩfǝlɑyim nɑ Mɑnɑsee pɑ tɛtʋ ɑcɑlɛɛ tɑɑ. Hɑlǝnɑ Sɑpulɔŋ kpekǝle tɑɑ. Amɑ yǝlɑɑ tʋʋ-wɛɣɛ nɑ pɑ́ woŋ-wɛ. \v 11 Pɑɑ nɑ mpʋ, Asɛɛ nɑ Mɑnɑsee nɑ Sɑpulɔŋ pɑ kpekɑ yǝlɑɑ lɛlɑɑ nɑwɑ pɑ ɩsɑɣɑtʋ, nɑ pɑ́ mǝlɩ Yosɑlɛm. \v 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ tʋ́ Yutɑ nyǝ́mɑ kɛ nɔɣɔ kʋlʋmɑɣɑ nɑ pɑ́ tǝŋ wulɑʋ nɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ pɑ kʋsǝsɩɩtʋ ɩsɩɩ ɩ kɑ yɔɣɔtʋɣʋ tɔ. \s1 Ɩsekiyɑsɩ tɔkɩ Tɛɛʋ ɑcimɑ \p \v 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ sɑmɑɑ tuutuumɑ nɔɣɔlʋ ɩ kotɑ Yosɑlɛm kɛ pǝnɑɣɑ ɩsɔtʋ nɑɑlɛ nyǝŋ, nɑ pɑ́ tɔɣɔ Kʋkʋsʋm fɛɩ potopoto ɑcimɑ. \v 14 Ɩlɛnɑ pɑ́ sʋʋ kpɛsʋɣʋ kɛ ɩcɑtɛ tɑɑ tǝlɑɑlɛnɑɑ. Nɑ pɑ́ kpɛnnɑ tulɑɑlʋnɑɑ tǝwɔtɛnɑɑ, nɑ pɑ́ lɔ Setǝlɔŋ tɛtɛkǝlɛ tɑɑ. \v 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ kʋwɑ Tɛɛʋ ɑcimɑ wontu kɛ ɩsɔtʋ kʋlʋm ɩnɩ ɩ kʋyɛɛŋ nɑɑnʋwɑ nɑ liɣiti wule. Kɔtǝlɑɑ nɑ Lefii nyǝ́mɑ pɑɑ wɛ ɑsilimɑ tɑɑ. Ɩlɛnɑ fɛɛlɛ kpɑ-wɛ nɑ pɑ́ lɑ́ nyɔɔŋ tɔɔ ɑsilimɑ kɛɛlʋɣʋ kɔtɑɣɑ. Nɑ pɑ́ lɑ́ kɔtɑsɩ nsi kɔkɔ lusɑ sɩ tǝnɑ tɔɣɔ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ. \v 16 Pɑ pɑɑsǝnɑ pɑ tǝmɑ kɛ tɑm kɛ́ ɩsɩɩ Ɩsɔ yʋlʋ Moisi kiiu wɛʋ tɔ. Nɑ Lefii nyǝ́mɑ nɑ́ɑ́ cɛlǝɣɩ kɔtǝlɑɑ kɛ kɔtɑɣɑ tɔlɑ cɑlǝm. Nɑ pɛlɛ pɑ́ pǝlǝɣɩ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ tɔɔ. \v 17 Sɑmɑɑ tɑɑ yǝlɑɑ pɑɣɑlɛ tɑɑ lɑ nyɔɔŋ tɔɔ ɑsilimɑ kɛɛlʋɣʋ kɔtɑɣɑ sɩ pɑ́ lɑ Tɑcɑɑ tǝmlɛ. Pǝ tɔɔ kɛ́ Lefii nyǝ́mɑ pɑɑsɑɣɑnɑ tɔlɑ lɛntʋɣʋ kɛ mpɑ pɑ tɑɑ mʋnɑ sɩ pɑ́ lɑ kɔtɑɣɑ tǝmɑ kɛ Tɑcɑɑ hǝtɛ tɑɑ tɔ pɑ lonɑ tɑɑ. \v 18 Ɩfǝlɑyim, nɑ Mɑnɑsee, nɑ Ɩsɑkɑɑ, nɑ Sɑpulɔŋ pɑ kpekɑ yǝlɑɑ tɑɑ pɑɣɑlɛ tɑ lɑtɑ nyɔɔŋ tɔɔ ɑsilimɑ kɛɛlʋɣʋ kɔtɑɣɑ. Pǝyele pɑ tɛmɑ Tɛɛʋ ɑcimɑ tɔɣɔnɑɣɑ kɛ tɔɣɔʋ. Anɩ pǝ kisinɑ-wɛɣɛ Ɩsɔ Tɔm tɑɑ. Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsekiyɑsɩ sǝlǝmǝnɑ-wɛ sɩ: \v 19 Hɑɩ, tɑ́ cɔsɔnɑɑ Ɩsɔ Tɑcɑɑ, wii mpɑ pɑ kɑɑsǝɣɩ pɑ tɩ nɑ lotu kʋlʋmtʋ sɩ pɑ́ nyɩ nyɑ́ luɣu nyǝntʋ tɔ. Pɑɑ pɑ tɑ lɑ tɩ tɑɣɑnʋɣʋ kɔtɑɣɑ. \v 20 Ɩlɛnɑ Tɑcɑɑ mʋ Ɩsekiyɑsɩ sǝlǝmʋɣʋ, nɑ ɩ́ yele pɑ ŋkpɑŋʋɣʋ hɔm. \p \v 21 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ cɑɣɑ Yosɑlɛm kɛ kʋyɛɛŋ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ, nɑ pɑ́ tɔkɩ kʋkʋsʋm fɛɩ potopotonɑɑ ɑcimɑ nɑ lɑŋhʋlʋmlɛ. Nɑ Lefii nyǝ́mɑ nɑ kɔtǝlɑɑ pɑ sɑŋ Tɑcɑɑ kɛ pɑɑ kʋyɑkʋ ŋku nɑ cǝmǝŋ hɑŋɑɑ. \v 22 Ɩlɛnɑ Ɩsekiyɑsɩ kpɑɑsɩ Lefii nyǝ́mɑ mpɑ pɑ lɑkɩ Tɑcɑɑ tǝmlɛ nɑ luɣu kʋlʋmʋɣʋ tɔ pɑ ɑpɑlʋtʋ. Kʋyɛɛŋ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ tǝcu kɛ́ yǝlɑɑ tɔkɑɣɑ ɑcimɑ tɔɣɔnɑɣɑ, nɑ pɑ́ lɑkɩ nɔɣɔ kʋlʋmɑɣɑ kpɛntʋɣʋ kɔtɑsɩ nɑ pɑ́ sɑŋ pɑ cɑɑnɑɑ Ɩsɔ Tɑcɑɑ nɑ yontu. \v 23 Ḿpʋ́ɣʋ́ sɑmɑɑ mɑɣɑsɑɑ sɩ pɑ́ sɔɔsɩ ɑcimɑ kʋyɛɛŋ kɛ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ tɔtɔ. Nɑ pɑ́ lɑ mpʋ nɑ lɑŋhʋlʋmlɛ. \v 24 Mpi tɔ, Ɩsekiyɑsɩ kɑ cɛlɑ sɑmɑɑ kɛ lɑtǝcɛnɑɑ iyɑɣɑ (1000), nɑ heeŋ kɛ iyisi nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ (7000). Nɑ kʋpɑɣɑlɑɑ nɑ́ɑ́ cɛlɛ-ɩ lɑtǝcɛnɑɑ iyɑɣɑ (1000) nɑ heeŋ kɛ iyisi nɑɑnʋwɑ (10000). Pǝlɛ pǝ pɑɑsi kɔtǝlɑɑ tuutuumɑ lɑpɑ nyɔɔŋ tɔɔ ɑsilimɑ kɛɛlʋɣʋ kɔtɑɣɑ. \v 25 Yǝlɑɑ tǝnɑ lɑŋɑ kɑ hɛɛnɑ, pɑɑ Yutɑ nyǝ́mɑ, nɑ kɔtǝlɑɑ nɑ Lefii nyǝ́mɑ. Hɑlǝnɑ pǝ́ kpɛŋnɑ Ɩsɛɣɛlɩ tɛtʋ ilim ntɔɣɔŋ tɔɔ nyǝ́mɑ mpɑ pɑɑ kɔmɑ ɑcimɑ tɔɔ tɔ. Nɑ mpɑ pɑ tɛmɑ Yutɑ tɑɑ kɛ́ cɑɣɑʋ tɔ. \v 26 Yosɑlɛm tɑɑ yǝlɑɑ lɑŋhʋlʋmlɛ kɑ wɛnɑ tǝ mpɑɑ kɛ́. Mpi tɔ, pǝ kpɑɣɑʋ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Tɑfiiti pǝyɑlʋ Sɑlʋmɔŋ pɔɔlɛ tɑɑ, nɑ pǝ́ kɔɔ wɑɑtʋ ɩnɩ tɔ. Pɑ tɑ tɔɣɔtɑ ɑcimɑ ɑnɩ ɑ tɑkɑ kɛ́ ɩcɑtɛ tɑɑ. \v 27 Pǝ tɛmɑ ɩlɛnɑ Lefii kɔtǝlɑɑ kʋlɩ nɑ pɑ́ wiinɑ Ɩsɔ sɩ: Kooli sɑmɑɑ kɛ kʋpɑntʋ. Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ nɩɩ pɑ kʋsǝlǝmʋtʋ nɑ ɩ́ mʋ pɑ nɔɔsɩ kɛ ɩ tǝcɑɣɑlɛ tɑɑ. \c 31 \s1 Ɩsekiyɑsɩ tɑɣɑnǝɣɩ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ tǝmɑ \p \v 1 Wɑɑtʋ wei ɑcimɑ tɛmɑ, ɩlɛnɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tǝnɑ cɔɔ Yutɑ ɑcɑlɛɛ tɑɑ. Nɑ pɑ́ yɔkɩ pɛɛ kʋlɑlɑɑnɑ, nɑ pɑ́ sɛtɩ pǝ tesikɑsɩ, nɑ pɑ́ yɔkɩ cefelinɑɑ tǝkɔtǝlɛnɑɑ. Nɑ pɑ́ lɑ mpʋ tɔtɔɣɔ Yutɑ tɛtʋ tǝnɑ tɑɑ. Nɑ Pɛncɑmɛɛ nɑ Ɩfǝlɑyim nɑ Mɑnɑsee pɑ kpekɑ tɑɑ. Ɩlɛnɑ pɑɑ wei ɩ́ mǝlɩ ɩ tɛ. \p \v 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsekiyɑsɩ fɑɣɑ kɔtǝlɑɑ nɑ Lefii nyǝ́mɑ kɛ kpekɑ. Nɑ ɩ́ tʋ́ pɑɑ wei kɛ́ ɩ tǝmlɛ kɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ. Pɑ tǝmlɛ ntɛ́ sɩ pɑ́ pɑɑsǝnɑ kɔtɑsɩ nsi kɔkɔ lusɑ sɩ tǝnɑ tɔ. Nɑ nɔɣɔ kʋlʋmɑɣɑ kpɛntʋɣʋ nyǝnsɩ nɑ yontu nɑ Tɑcɑɑ sɑmtʋ. \v 3 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ lǝsɑ ɩ mɑɣɑmɑɣɑ ɩ liɣitee tɑɑ, nɑ ɩ́ yɑnɑ tɑnɑŋ nɑ tɑɑnɑɣɑ kɔtɑsɩ nsi kɔkɔ lusɑ sɩ tǝnɑ tɔ sɩ wontu. Nɑ pǝ́ kpɛnnɑ kʋyɑkʋ kʋhɛɛsʋɣʋ wule kɔtɑsɩ. Nɑ ɩsɔtʋ kʋyɑkʋ kɑncɑɑlɑɣɑ nyǝŋkʋ nyǝnsɩ, nɑ ɑcimɑ lɛnnɑ nyǝnsɩ, ɩsɩɩ pɑ kɛɛsʋɣʋ Tɑcɑɑ kiiu tɑɑ tɔ. \p \v 4 Ɩlɛnɑ wulɑʋ tɔ́ Yosɑlɛm yǝlɑɑ tǝnɑ sɩ: Ɩ́ cɛlɑ kɔtǝlɑɑ nɑ Lefii nyǝ́mɑ kɛ pɑ pɑɑ nyǝm. Ɩlɛnɑ pɛlɛ pɑ́ hɑ pɑ tǝɣɩ pɑ tǝmɑ tɑɑ, ɩsɩɩ pɑ kɛɛsʋɣʋ Tɑcɑɑ kiiu tɑɑ tɔ. \v 5 Wulɑʋ heelɑ-wɛɣɛ mpʋ, ɩlɛnɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tuutuumɑ kɔnɑ pɑ kʋhɑlǝm kɑncɑɑlɑɣɑ kʋlʋlʋm, nɑ sʋlʋm, nɑ nim, nɑ tɩɩŋ nim, nɑ tɔɣɔnɑsɩ lɛnsǝnɑɑ, nɑ pɑ hɔɣɔlǝŋ nɑɑnʋwɑ tɑɑ kʋlʋmʋɣʋ. \v 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yutɑ ɑcɑlɛɛ lɛnnɑ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tɔtɔ, nɑ́ ponɑ pɑ kʋwɛnɑm hɔɣɔlǝŋ nɑɑnʋwɑ tɑɑ kʋlʋmǝŋ. Pɑɑ nɑɑŋ, pɑɑ heeŋ, pɑɑ kʋcɔɔŋ wei pɑ hɑ pɑ Ɩsɔ Tɑcɑɑ tɔ. Nɑ pɑ́ kɑɑ huwɑ ɑnɑɑmnɑɑ kɛ wɑɑnɩ wɑɑnɩ. \v 7 Ɩsɔtʋ tooso nyǝŋ tɑɑ kɛ́ pɑ cɑɑlɑɑ, nɑ pɑ́ tɛ́ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ nyǝŋ tɑɑ. \v 8 Ɩsekiyɑsɩ nɑ kʋpɑɣɑlɑɑ pɑ polɑɑ nɑ pɑ́ nɑ́ mpi yǝlɑɑ kɔnɑɑ tɔ. Ɩlɛnɑ pɑ́ sɛɛ Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ Tɑcɑɑ nɑ ɩ yǝlɑɑ. \p \v 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ pɔɔsɑ kɔtǝlɑɑ nɑ Lefii nyǝ́mɑ kɛ kʋcɔɔŋ ɩnɩ ɩ tɔm. \v 10 Ɩlɛnɑ Sɑtɔkɩ lʋlʋɣʋ tʋ kɔtʋlʋ Asɑliyɑ cɔ sɩ: Hɑtoo kʋyɑŋku yǝlɑɑ cɑɑlɑ kɔnɑʋ kɛ pɑ kʋhɑlǝm kʋhɑʋ tɔ, tɔɣɔnɑɣɑ tɑkɩ-tʋɣʋ. Hɑlǝnɑ pǝ́ kɑɑsɩ sɔsɔm. Pǝ tɑɣɑ pʋlʋ, Tɑcɑɑ koolɑ ɩ yǝlɑɑ kɛ kʋpɑntʋ kɛ́. Hɑlɩ kʋkɑɑsǝm kɑɑnɑ cǝnɛ. \p \v 11 Ɩlɛnɑ wulɑʋ tɔ sɩ: Ɩ́ ŋmɑ́ wontu tǝsɩɩlɛ kɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ kiŋ. Pɑ tɛmɑ ŋmɑʋ, ɩlɛnɑ \v 12 pɑ́ ponɑ tǝnɑɣɑ pɑ kʋcɔɔŋ nɑ hɔɣɔlǝŋ nɑɑnʋwɑ tɑɑ kʋlʋmʋɣʋ, nɑ Ɩsɔ nyǝm nɑ pɑ́ sɩɩ teu. Nɑ pɑ́ kpɑ Lefii tʋ Konɑniyɑ kɛ pɑɑsǝnlʋ, ɩ wɑɑlɩ tʋ ntɛ́ Simeyi. \v 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsekiyɑsɩ, nɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nyʋɣʋ tʋ, nɑ kɔtʋlʋ sɔsɔ Asɑliyɑ, nɑ Konɑniyɑ nɑ Simeyi pɑ kpɑ pɑ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ. Mpɛɣɛlɛ Yehiyɛlɩ, nɑ Asɑsiyɑ, nɑ Nɑhɑtɩ, nɑ Asɑyɛɛlɩ, nɑ Yelimɔtɩ, nɑ Yosɑpɑtɩ, nɑ Ɩliyɛlɩ, nɑ Ɩsǝmɑkiyɑ, nɑ Mɑhɑtɩ, nɑ Penɑyɑ. \v 14 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ tʋ́ Lefii tʋ Ɩmǝnɑ pǝyɑlʋ Kolee wei ɩ tɑŋɑɣɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ ilim tǝlɩɩlɛ nɔnɔɣɔ tɔ sɩ ɩ́ mʋɣɩ kʋcɔɔŋ wei pɑ lɑkɑɣɑ Ɩsɔ tɔ, nɑ ɩ́ fɑɣɑ kɑtɛ nyǝm nɑ kɑtɛ tɑɑ kɑtɛ nyǝm. \v 15 Ɩlɛ ɩ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ tǝmɑ ntɛ́ sɩ pɑ́ tɑlɑ tɔɣɔnɑsɩ kɛ pɑ tɛɛtʋnɑɑ kɛ teu. Pɑɑ sɔsɑɑ pɑɑ sǝkpemɑ nɑ pǝ́ kɛɛsǝnɑ pɑ tǝmɑ kpekɑ kɛ ɑcɑlɛɛ nnɑ ɑ tɑɑ kɔtǝlɑɑ wɛɛ tɔ. \v 16 Pǝ tɑɣɑ ɑpɑlɑɑ mpɑ pɑ tǝnɑ pɑ hǝlɑ pɑ ŋmɑɑwɑ tɔ pɑ tike pɑ tɑlɑɣɑnɑ. Amɑ nɑ ɑpɑlʋpiyɑ mpɑ pɑɑ wɛnɑ pɩɩsɩ tooso tooso tɔɣɔ. Nɑ mpɑ pɑ kɔŋɑɣɑ pɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ kɛ́ pɑɑ ɩfemle nte nɑ pɑ́ lɑkɩ Ɩsɔ sɛɛʋ tǝmɑ nɑ pǝ́ kɛɛsǝnɑ pɑ kpekɑ tɔɣɔ. \v 17 Pɑɑ kɛɛsǝnɑ kɔtǝlɑɑ lʋlʋŋ kɛ́ nɑ pɑ́ tʋ́ pɑ hǝlɑ. Nɑ Lefii tʋ wei ɩ́ wɛnɑ pɩɩsɩ hiu, ɩlɛ pɑ tʋ ɩ nyǝntɛ. Nɑ pǝ́ kɛɛsǝnɑ ɩ tǝmlɛ nɑ ɩ kpekǝle. \v 18 Pɑ nɑ pɑ lʋlʋŋ nyǝ́mɑ tǝnɑ hǝlɑ kɛ pɑ ŋmɑɑkɑɣɑ. Pɑɑ ɑlɑɑ, nɑ ɑpɑlʋpiyɑ, nɑ ɑlʋpiyɑ. Nɑ pɑ cɔlɔ nyǝ́mɑ mpɑ pɑ pǝsǝɣɩ nɑ pɑ́ tɔɣɔ Ɩsɔ kʋcɔɔŋ ɩnɩ tɔ. \v 19 Amɑ pǝ kɑɑsɑ Alɔŋ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ kɔtǝlɑɑ mpɑ pɑɑ wɛ kɔtǝlɑɑ ɑcɑlɛɛ cɔlɔ cɑcɑkǝŋ tɛɛ tɔ. Pɛlɛ pɑɑ lǝsɑ yǝlɑɑ kɛ pɑɑ ɩcɑtɛ nte tǝ tɑɑ kɛ́. Nɑ pɑ́ tɑlǝɣɩ tɔɣɔnɑɣɑ nɑ Lefii nyǝ́mɑ mpɑ pɑ hǝlɑ pɑ ŋmɑɑwɑ tɔ. \p \v 20 Ɩsekiyɑsɩ tǝŋɑ tɑmpɑnɑ kɛ ɩ kɑwulɑɣɑ tǝnɑ tɑɑ kɛ́, nɑ ɩ́ lɑkɩ kʋpɑntʋ, nɑ ɩ Ɩsɔ Tɑcɑɑ lɑŋlɛ hɛɛnɑ-ɩ. \v 21 Wɑɑtʋ wei ɩ cɑɑlɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nɑ Ɩsɔ sɛɛʋ tɑɣɑnʋɣʋ, nɑ ɩ́ hʋ́lǝ́ɣɩ́ yǝlɑɑ sɩ pɑ́ tǝŋ Tɑcɑɑ kiiŋ, nɑ ɩ́ cɑ́ɑ́lǝ́ɣɩ́ ɩ tɩ sɩ ɩ́ nyɩ Ɩsɔ nɑ lotu kʋlʋmtʋ ɩlɛnɑ Ɩsɔ yele nɑ ɩ́ wɑɑkɩ. \c 32 \s1 Senɑkelipi wɑtɑ Yutɑ kɑwulɑɣɑ \r (Awulɑɑ II 18:13; Ɩsɑyii 36:1) \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ Ɩsekiyɑsɩ nɩɩnɑ Ɩsɔ nɑ ɩ́ lɑ teu. Ntɛnɑ Asilii wulɑʋ Senɑkelipi nɑ ɩ yoolɑɑ pɑ́ wɑtɩ Yutɑ koloosi ɑcɑlɛɛ sɩ pɑ lɛɛkǝɣɩ-yɛ. \v 2 Ɩsekiyɑsɩ nɑwɑ sɩ Senɑkelipi kɔŋ, nɑ ɩ́ mɑɣɑsǝɣɩ sɩ ɩ kɑ yoonɑ Yosɑlɛm, \v 3 ɩlɛnɑ ɩ́ heeli ɩ yoolɑɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ nɑ ɩ tɑŋlɑɑ sɩ pɑ́ tǝkɩ lʋm sɛɛlɑɑ mpɑ pɑ wɛ ɩcɑtɛ wɑɑlɩ tɔ. Nɑ pɛlɛ pɑ́ mʋ ɩ tɔm ntɩ. \v 4 Ḿpʋ́ɣʋ́ sɑmɑɑ kotɑɑ nɑ pɑ́ tǝkɩ sɛɛlɑɑ tǝnɑ. Nɑ sɛɛlʋ wei ɩ kpeŋɑɣɑ tɛtʋ tɛɛ lɔɔʋ tɑɑ tɔ. Pɑ lɑpɑ ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ ye Asilii nyǝ́mɑ ɩ́ kɔmɑ pɑ́ tɑɑ hiki lʋm kɛ sɔsɔm. \p \v 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsekiyɑsɩ nyɔɔ toŋ, nɑ ɩ́ tɑɣɑnɩ ɩcɑtɛ koloŋɑ ŋkɑ kɑɑ yɔkɑɑ tɔ. Nɑ ɩ́ ŋmɑ́ kɑ tɔɔ kɛ́ tǝfeŋlenɑɑ. Nɑ ɩ́ ŋmɑ́ koluŋɑ lɛŋkɑ nɑ pǝ tɑɑ tɔɔ. Nɑ ɩ́ tɑɣɑnɩ Milo. Nɑ ɩ́ lu ŋmɑntɑɑsɩ nɑ kpɑlǝŋ kɛ sɔsɔm kɛ Tɑfiiti tɛ. \v 6 Pǝ wɑɑlɩ kɛ́ Ɩsekiyɑsɩ kpɑ yoolɑɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ sɩ pɑ́ pɑɑsǝnɑ ɩcɑtɛ. \p Ɩlɛnɑ Ɩsekiyɑsɩ koti yǝlɑɑ tǝnɑɣɑ ɩcɑtɛ pɑtǝmɑ tɑɑ, nɑ ɩ́ tɑsɑ-wɛɣɛ lɑɣɑtʋ sɩ: \v 7 Ɩ tɑɑ nyɑ́, ɩ́ nyɔɔ toŋ, nɑ ɩ́ kɑɑsɩ mǝ tɩ. Ɩ tɑɑ selinɑ Asilii wulɑʋ, nɑ ɩ yoolɑɑ tuutuumɑ. Pɔpɔtʋ fɛɩ leleŋ, tǝ wɛnɑ toŋ nɑ pǝ kǝlɩ-ɩ. \v 8 Mpi tɔ, ɩ yoolɑɑ tike kɛ ɩ wɛnɑ. Amɑ tɑ Ɩsɔ Tɑcɑɑ kɑ́ yoonɑ tɑ́ nɔɣɔ nɑ ɩ́ yɑ-tʋ. \p Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ tɔm ntɩ tǝ wɑɑsɑ ɩcɑtɛ yǝlɑɑ tǝnɑ. \s1 Tɔm nti Senɑkelipi heelɑ Yosɑlɛm nyǝ́mɑ tɔ \r (Awulɑɑ II 18:17-37; Ɩsɑyii 36:2-22) \p \v 9 Pǝ wɑɑlɩ kɛ́ Asilii wulɑʋ Senɑkelipi nɑ ɩ yoolɑɑ pɑ tɑmɑ Lɑkisi ɩcɑtɛ. Tǝnɑɣɑ Ɩsekiyɑsɩ kʋsɑ ɩ yoolɑɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ nɑpǝlɩ sɩ pɑ́ polo pɑ́ pɔɔsɩ Ɩsekiyɑsɩ nɑ Yutɑ nɑ Yosɑlɛm pǝ nyǝ́mɑ sɩ: \v 10 Aweɣe ɩ́ tɑɑkɩ, nɑ ɩ́ cɑɣɑ Yosɑlɛm ɩcɑtɛ tɑɑ nɑ tɑ́ɑ́ tɑmɑ-tɛɣɛ kotɑɣɑ? \v 11 Ɩsekiyɑsɩ puɣusiɣi-mɛ sɩ mǝ Ɩsɔ Tɑcɑɑ kɑ́ lǝsɩ-mɛɣɛ mɑ niŋ tɑɑ tɔ ɩ tʋsǝɣɩ-mɛɣɛ. Ɩsɩɩ nyɔɣɔsɩ nɑ lʋkɔtʋ kʋ mǝ tǝnɑ. \v 12 Ntɔŋ Ɩsekiyɑsɩ ɩnɩ ɩ kʋnɑ tǝkɔtǝlɛnɑɑ nɑ Tɑcɑɑ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛnɑɑ, nɑ ɩ́ heeli Yutɑ nɑ Yosɑlɛm pǝ nyǝ́mɑ sɩ pɑ́ lɑkɩ pɑ kɔtɑsɩ kɛ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ kʋlʋmtǝlɛ tɔɔ, nɑ pɑ́ wɔkɩ tulɑɑlʋnɑɑ nɑ? \v 13 Ɩ́ tɑ́ nyɩ mpi mɑ nɑ mɑ yoolɑɑ nɑ mɑ mɑɣɑmɑɣɑ tǝ lɑpɑ ɑtɛ yǝlɑɑnɑɑ tɔ tɑɑ? Piitimnɑɑ mpɛ pɑ tɑɑ nɔɣɔlʋ tʋɣʋ tɑ kɑɣɑtɩ-tʋ sɩ tǝ tɑɑ tʋ niŋ kɛ pɑ tɛtʋ tɔɔ. \v 14 Mɑ yoolɑɑ kpiisɑ tɛtʋnɑɑ mpɑ tɔ, pɑ tɑɑ nɔɣɔlʋ ɩkɔntɛ tɑ pǝsɩ nɑ tǝ́ yɑ́ tǝ yǝlɑɑ. Ɩlɛ ɩsǝnɑɣɑ mǝ Ɩsɔ nɑ́ lɑkɩ nɑ ɩ́ lǝsɩ-mɛɣɛ mɑ niŋ tɑɑ? \v 15 Ɩ́ tɑɑ yele nɑ Ɩsekiyɑsɩ looliɣi nɑ ɩ́ tʋsɩ-mɛɣɛ mpʋ. Ɩ́ tɑɑ mʋ ɩ tɔm. Mɑ lɛlǝɣɩ sɩ tʋɣʋ nɑkʋlɩ kʋ tɑ pǝsɩ nɑ kʋ́ yɑ kʋ piitim yɑɑ kʋ kɑwulɑɣɑ nyǝ́mɑ yɑɑ kʋ tɛtʋ kɛ mɑ cɔsɔnɑɑ niŋ tɑɑ, yɑɑ mɑ nyǝŋ tɑɑ. Mpʋ ɩnɩ tɔtɔɣɔ mǝ Ɩsɔ kɑɑ wɑɑsɩ-mɛ tɔtɔ. \p \v 16 Ḿpʋ́ɣʋ́ Asilii wulɑʋ tillɑɑ tʋʋwɑ Ɩsɔ Tɑcɑɑ nɑ ɩ tǝmlɛ tʋ Ɩsekiyɑsɩ. \s1 Asilii wulɑʋ kʋtʋɣʋ kɛ Tɑcɑɑ \r (Awulɑɑ II 19:14-19; Ɩsɑyii 37:14-20) \p \v 17 Asilii wulɑʋ kɑ ŋmɑɑ lɛɛtǝlɩ kɛ́ nɑ ɩ́ footi Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ Tɑcɑɑ sɩ: Atɛ piitimnɑɑ tɩɩŋ tɑ pǝsɩ nɑ ɩ́ lǝsɩ ɩ yǝlɑɑ kɛ mɑ niŋ tɑɑ. Mpʋ tɔtɔɣɔ Ɩsekiyɑsɩ Ɩsɔ kɑɑ pǝsɩ nɑ ɩ́ lǝsɩ ɩ yǝlɑɑ tɔtɔ. \p \v 18 Ḿpʋ́ɣʋ́ Asilii wulɑʋ tillɑɑ yɔɣɔtǝnɑ nɔɣɔ sɔsɑɣɑ kɛ Hepǝlɑ tɔm tɑɑ sɩ: Mpɑ pɑ cɑɣɑ Yosɑlɛm koluŋɑ tɔɔ tɔ sɔɣɔntʋ ɩ́ kpɑ-wɛ, nɑ pɑ ɑpɑlʋtʋ le. Nɑ ɩ́ lɛɛkɩ ɩcɑtɛ tǝhɛɛ. \v 19 Ɩ yɔɣɔtɑɣɑ Yosɑlɛm Ɩsɔ kɛ́ ɩsɩɩ ɩ yɔɣɔtʋɣʋ piitimnɑɑ lɛlɑɑ tɩɩŋ wei yǝlɑɑ lupɑ kulupu tɔ. \s1 Asilii nyǝ́mɑ sewɑ, nɑ pɑ wulɑʋ sǝm \r (Awulɑɑ II 19:15,35-37; Ɩsɑyii 37:15,36-38) \p \v 20 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ Ɩsekiyɑsɩ nɑ Amɔtɩ pǝyɑlʋ Ɩsɑyii wei ɩ kɛ́ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ tɔ pɑ wiinɑ Tɑcɑɑ sɩ: Wɑɑsɩ-tʋ. \v 21 Ɩlɛnɑ Ɩsɔ kɔnɑ Silii nyǝ́mɑ tesikile tɑɑ kɛ́ ɩsɔtɑɑ tillu nɑ ɩ́ kʋ́ yoolɑɑ tɑɑ yoolɑɑ tǝnɑ nɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ. Ɩlɛnɑ Asilii wulɑʋ mǝlɩ ɩ tɛtʋ tɑɑ nɑ fɛɛlɛ. Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ Asilii wulɑʋ sʋʋ ɩ tʋɣʋ kutuluɣu tɑɑ, nɑ ɩ piyɑ kʋlʋlɑsɩ kʋ-ɩ. \p \v 22 Ɩsǝnɑ Tɑcɑɑ yɑpɑ Ɩsekiyɑsɩ nɑ Yosɑlɛm yǝlɑɑ kɛ Asilii wulɑʋ nɑ kolontunɑɑ lɛlɑɑ niŋ tɑɑ tɔɣɔlɛ. Ɩlɛnɑ ɩ́ yele nɑ pɑ́ hɛɛsɩ pǝ tǝnɑ pǝ tɑɑ. \v 23 Ḿpʋ́ɣʋ́ yǝlɑɑ pɑɣɑlɛ kɔnɑ Tɑcɑɑ kɛ kʋhɑɑŋ, nɑ Yutɑ wulɑʋ Ɩsekiyɑsɩ kɛ kʋcɔɔŋ. Nɑ piitimnɑɑ mpɑ pɑ cɔɔnɑ-wɛ tɔ pɑ́ nyɑŋnɑ wulɑʋ. \s1 Ɩsekiyɑsɩ Kɑwulɑɣɑ tɛm \r (Awulɑɑ II 20:1-21; Ɩsɑyii 38:1-8; 39) \p \v 24 Wɑɑtʋ ɩnɩ ɩ tɑɑ kɛ́ kʋtɔŋ ɩsɑɣɑʋ nɑkʋlɩ kʋ kpɑ Ɩsekiyɑsɩ. Ɩlɛnɑ ɩ́ wiinɑ Tɑcɑɑ, nɑ ɩ́lɛ́ ɩ hʋlɩ-ɩ nɑ yɑɑsi nɔɣɔlʋ sɩ ɩ kɑ́ wɑɑ-ɩ. \v 25 Amɑ Ɩsekiyɑsɩ tɑ sɑ Ɩsɔ kɛ́ kʋpɑntʋnɑɑ mpɛ pɑ tɔɔ. Hɑlɩ ɩ hɔmɑ ɩ tǝɣɩ nɑ Tɑcɑɑ nɑ́ɑ́ mʋ ɩ nɑ Yosɑlɛm nɑ Yutɑ nyǝ́mɑ nɑ pɑ́ɑ́nɑ́. \v 26 Ɩlɛnɑ Ɩsekiyɑsɩ nɑ ɩ yǝlɑɑ pɑ́ nɑ́ pɑ wɑkǝlʋɣʋ. Ɩlɛ Tɑcɑɑ tɑ tɑsɑ-wɛɣɛ pɑ́ɑ́nɑ́ mʋnɑʋ kɛ ɩ kɑwulɑɣɑ wɑɑtʋ tɑɑ. \p \v 27 Ɩsekiyɑsɩ kɑ wɛnɑ kɛ́, pǝ́cɔ́ ɩ hǝtɛ yɑɑwɑ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ́ ŋmɑ́ kutuluŋ nɑ ɩ́ sɩɩ pǝ tɑɑ kɛ́ liɣitee nyǝɣǝtʋ, nɑ wʋlɑ, nɑ liɣitee pɛɛ, nɑ sɔɔsʋŋ nimnɑɑ, nɑ kpɑlǝŋ, nɑ liɣitee wontunɑɑ lɛntɩ. \v 28 Nɑ ɩ́ ŋmɑ́ tɔtɔɣɔ kʋtɔɣɔŋ, nɑ sʋlʋm, nɑ nim, pǝ tǝsɩɩlɛ nɑ kɑlǝkǝŋ tǝtɔɣɔlɛ nɑ tǝtǝsǝlɛ. \v 29 Hɑlǝnɑ ɩ́ ŋmɑ́ ɑcɑlɛɛ, nɑ ɩ́ sɩɩ nɑɑŋ, nɑ heeŋ, nɑ pǝ́ŋ pǝ kɑlǝkǝŋ. Mpi tɔ, Ɩsɔ kɑ hɑ-ɩ wɛnɑʋ kɛ tuutuumɑ kɛ́. \p \v 30 Ɩsekiyɑsɩ ɩnɩ ɩ kɛɛnɑ Kihɔŋ lʋm sɛɛlʋ wei ɩ wɛ ɩsɔtɑɑ tɔ, nɑ ɩ́ lɑ lɔɔʋ nɑ lʋm kpeŋnɑ ilim tǝtʋlɛ tɔɔ kɛ́ Tɑfiiti tɛ. \p Ɩsekiyɑsɩ wɑɑkɑɣɑ ɩ kʋlɑpǝm tɑɑ kɛ́. \v 31 Pǝ tɔɔ kɛ́ wɑɑtʋ wei Pɑpiloni tɛtʋ tɔkǝlɑɑ kʋsɑ pɑ yǝlɑɑ sɩ pɑ́ polo pɑ́ nɑ́ Ɩsekiyɑsɩ tɛtʋ tɑɑ tǝmɑ sɔsɔɔnɑ tɔ, Ɩsɔ yelɑ-ɩ nɑ ɩ́ tǝŋ ɩ luɣu nyǝntʋ sɩ ɩ nɑɑkɩ ɩ wɑɑlɩ. \p \v 32 Pɑ kɛɛsɑ Ɩsekiyɑsɩ tɔm lɛntɩ kɛ Amɔtɩ pǝyɑlʋ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Ɩsɑyii kʋnɑnɑtʋ tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ, nɑ Yutɑ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ pɑ ɑwulɑɑ nyǝŋkɑ tɑɑ. Kɑ tɑɑ kɛ́ pɑ kɛɛsǝɣɩ ɩsǝnɑ ɩ tɔntɛ lɑpɑ Ɩsɔ kɛ́ teu tɔ. \v 33 Wɑɑtʋ wei Ɩsekiyɑsɩ sǝpɑ, ɩlɛnɑ pɑ́ pimi-ɩ Tɑfiiti lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ pǝlɑɑʋ hɔɣɔlʋɣʋ ɩsɔtɑɑ nyǝŋkʋ*fɑ* tɑɑ. Ɩlɛnɑ Yosɑlɛm nyǝ́mɑ lɑ ɩ lǝyɑɣɑ nɑ pɑ́ yɔɔlǝnɑ-ɩ. Nɑ ɩ pǝyɑlʋ Mɑnɑsee lɛɛtɩ ɩ lonte tɑɑ. \f ɑ \fr 32:33 \fr*\fk Ɩsɔtɑɑ pǝlɑɑʋ: \fk*\ft Yutɑ nyǝ́mɑ huliɣi pǝlɑɑʋ kɛ́ ɩlɛnɑ pǝ tɑɑ kɛ́ pǝlɑɑŋ nɑ ɩ pɩɩlɑ tǝmɑ tɔɔ, ɩsɩɩ ɑtɛ nɑ ɩsɔ kutuluɣu.\ft*\f* \c 33 \s1 Mɑnɑsee kɑwulɑɣɑ \r (Awulɑɑ II 21:1-18) \p \v 1 Mɑnɑsee lʋlʋɣʋ pɩɩsɩ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́ ɩ pǝsɑ Yutɑ wulɑʋ. Ɩlɛnɑ ɩ́ tɔɣɔ pɩɩsɩ nɩɩlɛ nɑ nɑɑnʋwɑ nɑ kɑkpɑsɩ (55) kɛ Yosɑlɛm tɑɑ. \v 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ lɑpɑ mpi pǝ tɑ mɑɣɑ Tɑcɑɑ tɔ. Ɩ kɛɛnɑ piitimnɑɑ mpɑ Ɩsɔ kɑ tɔɣɔnɑɑ nɑ pǝ́ fɛɛ-wɛ tɔ pɑ lɑkɑsɩ ɩsɑɣɑsɩ. \v 3 Hɑlǝnɑ ɩ́ tɑɣɑnɩ ŋmɑʋ kɛ tǝkɔtǝlɛnɑɑ mpɑ ɩ cɑɑ Ɩsekiyɑsɩ nɑɑ yɔkɑɑ tɔ. Nɑ tɩɩŋ wei pɑ yɑɑ sɩ Pɑɑlǝnɑɑ tɔ ɩ tǝlɑɑlɛnɑɑ, nɑ ɩ́ sɑɑkɩ tesikɑ kʋlɑlɑɑɣɑ nɑ ɩ́ luŋiɣi ɩsɔtʋlʋŋɑsɩ. \v 4 Nɑ ɩ́ ŋmɑ́ tǝlɑɑlɛnɑɑ lɛmpɑ kɛ Yosɑlɛm Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nte Tɑcɑɑ kɑ tɔmɑ sɩ ɩnɩ ɩ kɑ cɑɣɑ tǝ tɑɑ kɛ́ tɑm tɔ. \v 5 Nɑ ɩ́ siki ɩsɔtʋlʋŋɑsɩ tǝlɑɑlɛnɑɑ kɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑsɩ nɑɑlɛ tɔɔ. \v 6 Hɑlǝnɑ Mɑnɑsee wɔ́ ɩ piyɑ kɛ kɔkɔ kɛ tʋɣʋ Hinom tɛtɛkǝlɛ tɑɑ. Nɑ ɩ́ lɑkɩ tɩɩtʋ nɑ topotopo pǝ tǝmɑ ɑnɩ ɑ tǝnɑ, nɑ ɩ́ sʋsɩ kɔɣɔnɑŋ. Mpi pǝ tɑ mɑɣɑ Tɑcɑɑ tɔɣɔ ɩ lɑkɑɣɑ tɑm. Ɩlɛnɑ pǝ kpɑ Ɩsɔ kɛ pɑ́ɑ́nɑ́. \v 7 Nɑ ɩ́ sɑɑkɩ tʋɣʋ nɑ ɩ́ sɩɩ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ. Pǝyele Tɑcɑɑ kɑ tɛmɑ Tɑfiiti nɑ ɩ pǝyɑlʋ Sɑlʋmɔŋ kɛ heeluɣu sɩ: Yosɑlɛm ɩcɑtɛ nte mɑ lǝsɑ Ɩsɛɣɛlɩ kpekɑ tǝnɑ tɑɑ tɔ tǝ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ kɛ́ mɑɑ cɑɣɑ tɑm kɛ́ mɑ yǝlɑɑ hɛkʋ. \v 8 Ye Ɩsɛɣɛlɩ yǝlɑɑ tɔkǝɣɩ mɑ kʋsǝsɩɩtʋ nɑ mɑ kiiŋ wei Moisi hʋlɑ-wɛ tɔ, mɑ kɑɑ yele nɑ pɑ́ tɔɣɔnɩ-wɛɣɛ tɛtʋ nti mɑ hɑwɑ pɑ cɔsɔnɑɑ tɔ tǝ tɑɑ. \v 9 Amɑ Mɑnɑsee nɑ́ yelɑɑ kɛ́ nɑ Yutɑ nɑ Yosɑlɛm yǝlɑɑ ɩsɑɣɑtʋ kǝlɩ ɩsɩɩ piitimnɑɑ mpɑ Tɑcɑɑ kpiisɑɑ nɑ pǝ́ fɛɛ mpɛ tɔ. \p \v 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ yɔɣɔtǝnɑ wulɑʋ nɑ ɩ yǝlɑɑ. Amɑ pɑ tɑɑ nɔɣɔlʋ tɑ ke ŋkpɑŋʋɣʋ. \v 11 Kɛnɑ ɩ́ yele nɑ Asilii wulɑʋ yoolɑɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ kɔɔ, nɑ pɑ́ kpɑ Mɑnɑsee nɑ pɑ́ tʋ ɩ nɔɣɔ tɑɑ kɛ́ ŋkpɑsɩ, nɑ pɑ́ hɔkɔ-ɩ ɑlukpɑlɑ kɛ teu, nɑ pɑ́ tɛɛnɑ Pɑpiloni. \v 12 Mpʋɣʋlɛ Mɑnɑsee lɑŋlɛ wɑkǝlɑɑ nɑ ɩ́ pɑsɑ ɩ tǝɣɩ sɔsɔm nɑ ɩ́ wiinɑ ɩ cɑɑnɑɑ Ɩsɔ Tɑcɑɑ sɩ: \v 13 Nyǝnɩ mɑ pǝtɔɔtǝlɛ. Ɩlɛnɑ Ɩsɔ mʋ ɩ kʋsǝlǝmʋtʋ nɑ ɩ́ mǝŋnɑ-ɩ Yosɑlɛm kɛ ɩ kɑwulɑɣɑ tɑɑ. Pǝ kpɑɣɑʋ wɑɑtʋ ɩnɩ tɔɣɔ Mɑnɑsee cɛkǝnɑɑ sɩ Tɑcɑɑ tike ntɛ́ Ɩsɔ. \p \v 14 Pǝlɛ pǝ wɑɑlɩ kɛ́ Mɑnɑsee ŋmɑwɑ koluŋɑ kʋkʋlɑɣɑ kɛ Tɑfiiti tɛ nɑ ɩcɑtɛ wɑɑlɩ tɔɔ. Nɑ kɑ́ tǝŋnɑ Kihɔŋ lʋm sɛɛlʋ ilim tǝtʋlɛ tɔɔ, nɑ kɑ́ mɑlɩ Setǝlɔŋ tɛtɛkǝlɛ nɑ Ofɛlɩ, hɑlǝnɑ tiinɑ nɔnɔɣɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ sɩɩ yoolɑɑ sɔsɑɑ kɛ Yutɑ koloosi ɑcɑlɛɛ tɑɑ. \v 15 Nɑ ɩ́ lǝsɩ tʋɣʋ Kʋsɑɑkʋɣʋ ŋku ɩ kɑ sikɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ tɔ. Nɑ ɩ́ yɔkɩ cefelinɑɑ tǝkɔtǝlɛnɑɑ mpɑ ɩ kɑ ŋmɑwɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ pulɑɣɑ tɔɔ nɑ Yosɑlɛm tɔ, nɑ ɩ́ lɔ pǝ hɔɣɔlǝŋ kɛ ɩcɑtɛ wɑɑlɩ. \v 16 Ɩlɛnɑ ɩ́ ŋmɑ́ Tɑcɑɑ kɛ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ, nɑ ɩ́ lɑ́ nɔɣɔ kʋlʋmɑɣɑ kpɛntʋɣʋ nɑ sɑmtʋ pǝ kɔtɑsɩ. Nɑ ɩ́ tɔ́ Yutɑ nyǝ́mɑ sɩ: Ɩ́ sɛɛ Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ Tɑcɑɑ. \v 17 Pɑɑ nɑ mpʋ tɔ, yǝlɑɑ lɑkɑɣɑ Ɩsɔ Tɑcɑɑ tike kɛ kɔtɑsɩ kɛ tǝkɔtǝlɛnɑɑ lɛlɑɑ tɑɑ kɛ́ tɛtʋ tɑɑ. \p \v 18 Pɑ kɛɛsɑ Mɑnɑsee tɔm lɛntɩ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ ɑwulɑɑ tǝnɑ tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ. Pɑɑ sǝlǝmʋɣʋ ŋku ɩ sǝlǝmɑ Ɩsɔ nɑ tɔmnɑɑ mpɑ Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ Tɑcɑɑ heelɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ nɑ pɑ́ heeli-ɩ tɔ. \v 19 Pɑɑ ɩsǝnɑ Ɩsɔ mʋwɑ ɩ kʋsǝlǝmʋtʋ tɔ, nɑ ɩ ɩsɑɣɑtʋ tɔm. Nɑ ɩsǝnɑ ɩ ŋmɑwɑ cefelinɑɑ tǝkɔtǝlɛnɑɑ nɑ ɩ́ siki pǝ lɛɛsǝŋ tɔ. Nɑ ɩsǝnɑ ɩ nɑwɑ ɩ mɑɣɑmɑɣɑ ɩ ɩsɑɣɑtʋ tɔ, pɑ kɛɛsɑ pǝ tǝnɑɣɑ Hosɑyi tǝmɑ tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ. \v 20 Mɑnɑsee sǝpɑ, ɩlɛnɑ pɑ́ pimi-ɩ ɩ mɑɣɑmɑɣɑ ɩ tɛ. Ɩlɛnɑ ɩ pǝyɑlʋ Amɔŋ lɛɛtɩ ɩ lonte tɑɑ. \s1 Amɔŋ kɑwulɑɣɑ \r (Awulɑɑ II 21:19-26) \p \v 21 Amɔŋ lʋlʋɣʋ pɩɩsɩ hiu nɑ nɑɑlɛ nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́, ɩ pǝsɑ Yutɑ wulɑʋ kɛ pɩɩsɩ nɑɑlɛɣɛ Yosɑlɛm. \v 22 Nɑ ɩ́ lɑ́ mpi pǝ tɑ mɑɣɑ Tɑcɑɑ tɔ, ɩsɩɩ ɩ cɑɑ Mɑnɑsee. Ɩ lɑɑ ɩ cɑɑ tɩɩŋ. \v 23 Pǝyele ɩ tɑ nɑ sɩ ɩ wɑkǝlǝnɑ Tɑcɑɑ ɩsɩɩ ɩ cɑɑ kɑ nɑʋ ɩ́lɛ́ ɩ ɩsɑɣɑtʋ tɔ. Hɑlɩ ɩnɩ ɩ nyǝntʋ tɛɛ ɩlɛɣɛ. \p \v 24 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ Amɔŋ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ kʋlɑ ɩ tɔɔ nɑ pɑ́ kʋ-ɩ ɩ tǝyɑɣɑ tɑɑ. \v 25 Amɑ Yutɑ nyǝ́mɑ kʋwɑ mpɑ pɑ kʋ-ɩ mpʋ tɔ. Ɩlɛnɑ pɑ́ lɛɛtɩ ɩ pǝyɑlʋ Sosiyɑsɩ kɛ ɩ lonte. \c 34 \s1 Sosiyɑsɩ kɑwulɑɣɑ nɑ Ɩsɔ sɛɛʋ tɑɣɑnʋɣʋ \r (Awulɑɑ II 22:1-2; 23:4-20) \p \v 1 Sosiyɑsɩ lʋlʋɣʋ pɩɩsɩ pǝlefɛɩ nɑɑnʋwɑ nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́, ɩ pǝsɑ Yutɑ wulɑʋ. Yosɑlɛm tɑɑ kɛ́ ɩ cɑɣɑ pɩɩsɩ hiu nɑ nɑɑnʋwɑ nɑ kʋlʋmɑɣɑ. \v 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ lɑpɑ mpi pǝ mɑɣɑ Tɑcɑɑ tɔ. Ɩ tɔmɑ teitei kɛ́ ɩsɩɩ ɩ lɔŋcɛ Tɑfiiti, ɩ tɑ lɩɩ ɩ ɩkpɑtɛ tɑɑ. \p \v 3 Ɩ kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ pǝlefɛɩ nɑɑnʋwɑ nyǝŋkɑ tɑɑ tɔ, nɑ ɩ́ tɔŋɑ ɩfepu kɛ́. Wɑɑtʋ ɩnɩ ɩ tɑɑ kɛ́ ɩ cɑɑlɑ ɩ lɔŋcɛ Tɑfiiti Ɩsɔ luɣu nyǝntʋ kɛ pɛɛkʋɣʋ. Pɩɩsɩ liɣiti tɛɛwɑ, ɩlɛnɑ ɩ́ sʋʋ cefelinɑɑ tǝkɔtǝlɛnɑɑ nɑ pǝ tɩɩŋ nɑ pǝ tesikɑsɩ kɛ kpiisuɣu kɛ Yosɑlɛm nɑ Yutɑ pǝ tɑɑ. \v 4 Pɑ yɔkɑ tʋɣʋ Pɑɑlɩ tǝkɔtǝlɛnɑɑ kɛ ɩ ɩsɛntɑɑ nɑ pǝ tulɑɑlʋ tǝwɔtɛ nte tǝ wɛ pǝ tɔɔ tɔ. Nɑ pɑ́ sɛtɩ tesikɑsɩ nɑ pɑ́ wɑkǝlɩ tɩɩŋ wɑɑnɩ wɑɑnɩ tǝnɑŋnɑŋ. Nɑ pǝ́ pǝsɩ mʋlʋm nɑ pɑ́ pǝlɩ ɩ lɑɑlɑɑ pǝlɑɑŋ tɔɔ. \v 5 Nɑ pɑ́ wɔ tɩɩŋ kɔtǝlɑɑ mʋwɑ kɛ pɑ kɔtɑsɩ tǝlɑtɛnɑɑ tɔɔ. Ɩsǝnɑ Sosiyɑsɩ tɑɣɑnɑ Yutɑ nɑ Yosɑlɛm tɔɣɔlɛ. \p \v 6 Pǝlɛ pǝ wɑɑlɩ kɛ́ Sosiyɑsɩ cɔɔwɑ Mɑnɑsee, nɑ Ɩfǝlɑyim, nɑ Simiyɔŋ, nɑ Nɛfǝtɑli pǝ kpekɑ tɑɑ, nɑ pǝ cɔlɔ hɔɣɔlǝŋ tɑɑ. \v 7 Nɑ ɩ́ yɔkɩ tǝlɑɑlɛnɑɑ nɑ tulɑɑlʋnɑɑ tǝwɔtɛ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ kpekɑ tǝnɑ tɑɑ. Nɑ ɩ́ fɑɣɑ tesikɑsɩ nɑ tɩɩŋ kɛ hɔɣɔlɑsɩ. Ɩlɛnɑ ɩ́ mǝlɩ Yosɑlɛm. \s1 Kɔtʋlʋ sɔsɔ kulusɑ kiiu tɑkǝlɑɣɑ tɔɔ \r (Awulɑɑ II 22:3-10) \p \v 8 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sosiyɑsɩ kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ pǝlefɛɩ hiu nyǝŋkɑ, kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ, Sosiyɑsɩ tɔŋnɑ Yutɑ tɛtʋ Ɩsɔ sɛɛʋ nɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ kɛ tɑɣɑnʋɣʋ. Ɩlɛnɑ ɩ́ tɔ́ Asɑliyɑ pǝyɑlʋ Sɑfɑŋ, nɑ ɩcɑtɛ pɑɑsǝnlʋ Mɑɑseyɑ, nɑ wulɑʋ tɔm yɔɣɔtʋlʋ Yowɑkɑsɩ pǝyɑlʋ Yowɑ sɩ: Ɩ́ polo ɩ́ tɑɣɑnɩ mɑ Ɩsɔ Tɑcɑɑ tǝsɛɛlɛ ŋmɑʋ. \v 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɑpɑlɑɑ mpɛ pɑ ponɑ kɔtʋlʋ sɔsɔ Hilikiyɑ kɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ liɣitee nnɑ Lefii nyǝ́mɑ tɑŋlɑɑ kɑ mʋwɑ Mɑnɑsee, nɑ Ɩfǝlɑyim, nɑ Ɩsɛɣɛlɩ kpekɑ lɛnnɑ, nɑ Yutɑ nɑ Yosɑlɛm nyǝ́mɑ pɑ kiŋ tɔ. \v 10-11 Ɩlɛnɑ pɛlɛ pɑ cɛlɛ-yɛɣɛ tǝmɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ mpɑ pɑ pɑɑsɑɣɑnɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɣɑnʋɣʋ tɔ sɩ: Ɩ́ yɑnɑ pɛɛ, nɑ lɔtɑsɩ. Nɑ ɩ́ fɛlɩ ŋmɑlɑɑ, nɑ kɑntɑɑ, nɑ tǝmɑ lɑtɑɑ. Nɑ pɑ́ ŋmɑnɑ kutuluŋ lɛlǝŋ wei Yutɑ ɑwulɑɑ kɑ yelɑɑ nɑ ɩ́ hoti tɔ. \v 12 Lefii tʋ Melɑli lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ Yɑhɑtɩ, nɑ Opɑtiyɑ, nɑ Kehɑtɩ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ Sɑkɑlɩ, nɑ Mesulɑm, pɑ pɑɑsɑɣɑnɑnɑ tǝmɑ nyǝ́mɑ, nɑ pɑ́ lɑkɩ pɑ tǝmɑ kɛ teu. Lefii nyǝ́mɑ lɛlɑɑ mpɑ pɑɑ nyǝ́mɑ cǝmǝŋ mɑpʋ tɔ, \v 13 pɛlɛ pɑ mɑkɑɣɑnɑ mpɑɑʋ wontu nɑ sǝɣǝllɑɑ tɔŋnɑ. Nɑ pɑ tɑɑ lɛlɑɑ nɑ́ɑ́ pɑɑsǝɣǝnɑ pɑ tǝmɑ wɑɑnɩ wɑɑnɩ lɑtɑɑ. Nɑ tɑkǝlɑsɩ ŋmɑɑʋ nɑ tǝmɑ tɑɣɑnʋɣʋ nɑ nɔnɔɔsɩ tɑŋʋɣʋ. \p \v 14 Wɑɑtʋ wei pɑ kpɑkɑɣɑɑ liɣitee nnɑ pɑɑ sɩɩwɑ ɑtɑkɑɑ tɑɑ kɛ́ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ tɔ. Ɩlɛnɑ kɔtʋlʋ Hilikiyɑ mɑɣɑnɑ Tɑcɑɑ kiiu ŋku ɩ kɑ heelɑ Moisi nɑ ɩ́ ŋmɑɑ tɔ kʋ tɑkǝlɑsɩ. \v 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ heelɑ tɑkǝlɑsɩ ŋmɑɑlʋ Sɑfɑŋ kɛ kɑ tɔm nɑ ɩ́ cɛlɛ-ɩ kɛ́. \v 16 Sɑfɑŋ nɑ́ ponɑ-kɛɣɛ wulɑʋ, ɩlɛnɑ ɩ́ kɛɛsǝnɑ ɩ́ tǝmɑ tɔm sɩ: Nyɑ́ tǝmlɛ nyǝ́mɑ tɛmɑ tǝmɑ wenɑ n kɑ hʋlɑ-wɛ tɔɣɔ lɑpʋ. \v 17 Nɑ kɔtǝlɑɑ nɑ́ koosɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ ɑtɑkɑɑ liɣitee nɑ pɑ́ cɛlɑ tǝmɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ nɑ tǝmɑ lɑtɑɑ. \p \v 18 Ɩlɛnɑ Sɑfɑŋ tɑsɑ sɩ: Hɑlɩ kɔtʋlʋ sɔsɔ Hilikiyɑ cɛlɑ-m tɑkǝlɑɣɑ. \p Ḿpʋ́ɣʋ́ Sɑfɑŋ nɑɑlɑ-kɛɣɛ kɑlʋɣʋ kɛ wulɑʋ. \s1 Sosiyɑsɩ yɔɣɔtǝnɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ ɑlʋnyǝŋ Hulǝtɑ \r (Awulɑɑ II 22:11-20) \p \v 19 Wɑɑtʋ wei wulɑʋ nɩɩ kiiu tɑkǝlɑɣɑ ŋkɛ kɑ tɔm, ɩlɛnɑ ɩ lɑŋlɛ wɑkǝlɩ nɑ ɩ́ cǝlɩ ɩ wontu. \v 20 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ yɑɑ Hilikiyɑ, nɑ Sɑfɑŋ pǝyɑlʋ Ahikɑm, nɑ Mikɑ pǝyɑlʋ Apǝtɔŋ, nɑ tɑkǝlɑsɩ ŋmɑɑlʋ Sɑfɑŋ, nɑ ɩ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ tɑɑ lɛlʋ Asɑyɑ nɑ ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: \v 21 Ɩ́ polo ɩ́ pɔɔsɩ Tɑcɑɑ kɛ mɑ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ kɑkɑɑsɑɣɑ nɑ Yutɑ yǝlɑɑ tɑ́ tɔm, nɑ tɑkǝlɑɣɑ ŋkɑ tǝ hikɑ ɩsǝntɔ tɔ kɛlɛ kɑ tɔm tɔtɔ. Mpi tɔ, tɑ́ cɔsɔnɑɑ tɑɑ tɔkɩ kʋsǝsɩɩtʋ nti pɑ ŋmɑɑ kɑ tɑɑ tɔ. Pǝ tɔɔ kɛ́ Tɑcɑɑ pɑ́ɑ́nɑ́ kɑ huunɑ-tʋɣʋ sɔsɔm. \p \v 22 Ḿpʋ́ɣʋ́ Hilikiyɑ nɑ ɩ tɑɑpɑlɑɑ pɑ polɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ ɑlʋnyǝŋ Hulǝtɑ tɛɣɛ Yosɑlɛm kpekǝle kʋfɑtɛ tɑɑ. Hulǝtɑ pɑɑlʋ kɛlɛ Tokehɑtɩ pǝyɑlʋ Sɑlum, Hɑsǝlɑ sɑɑlɩ. Sɑlum ɩnɩ ɩ́ pɑɑsɑɣɑnɑnɑ kɔtǝlɑɑ wontu kususuutu. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɑpɑlɑɑ mpɛ pɑ kɛɛsɑ pɑ tɔm kɛ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ. \v 23 Ntɛnɑ Hulǝtɑ tɔ-wɛ sɩ: Ɩ́ tɛlǝsɩ wulɑʋ sɩ Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ Tɑcɑɑ tɔmɑ sɩ: \v 24 Mɑɑ yele nɑ mpusi kɔɔ Yosɑlɛm nɑ yǝlɑɑ pɑ tɔɔ ɩsɩɩ pɑ ŋmɑɑʋ tɑkǝlɑɣɑ kɑnɛ kɑ tɑɑ tɔ. \v 25 Mpi tɔ, Yosɑlɛm yǝlɑɑ lɔ-m nɑ pɑ́ lɑɑkɩ tɩɩŋ. Ɩlɛnɑ pɑ lɑkɑsɩ nsɩ sɩ kpɑ-m pɑ́ɑ́nɑ́. Pǝ tɔɔ kɛ́ mɑ pɑ́ɑ́nɑ́ huunɑ ɩcɑtɛ tǝnɛɣɛ sɔsɔm ɑ tɑ tiitɑ. \v 26 Ye pǝ kɑɑsɑ wulɑʋ ɩlɛ, Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ Tɑcɑɑ heeliɣi-ɩ sɩ: Ɩsɩɩ n nɩɩʋ tɑkǝlɑɣɑ ŋkɛ kɑ tɑɑ tɔm kɛ teu, nɑ \v 27 nti mɑ yɔɣɔtɑ Yosɑlɛm nɑ ɩ yǝlɑɑ pɑ tɔɔ tɔ. Nɑ ń nɑ́ nyɑ́ tǝwɑkǝllɛ, nɑ ń lɑɣɑsɩ nɑ ń cǝlɩ nyɑ́ wontu nɑ lɑŋwɑkǝllɛ nɑ ń pǝlɩ ɩsǝlʋm tɔ, mɑɑ mʋ nyɑ́ kʋsǝlǝmʋtʋ. \v 28 Mɑɑ yele nɑ ń sɩ́ sǝm kʋpɑm, nɑ pɑ́ pi-ŋ nyɑ́ pǝlɑɑʋ tɑɑ. N kɑɑ nɑ mpusi wei ɩ kɑ́ kɔɔ Yosɑlɛm ɩcɑtɛ nɑ tǝ yǝlɑɑ tɔɔ tɔ. \s1 Sosiyɑsɩ nɑ Ɩsɔ pɑ nɔɣɔ pɛɛlʋɣʋ kʋfɑm \r (Awulɑɑ II 22:20–23:3) \p Ḿpʋ́ɣʋ́ kɔtʋlʋ sɔsɔ Hilikiyɑ nɑ ɩ tɑɑpɑlɑɑ pɑ polɑɑ nɑ pɑ́ heeli ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ. \v 29 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ kotɑ Yutɑ nɑ Yosɑlɛm pǝ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ tǝnɑɣɑ ɩ kiŋ kɛ kpɑkpɑɑ. \v 30 Nɑ pɑ́ nɑ pɑ sɑmɑɑ pɑ́ polo Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ, nɑ kɔtǝlɑɑ, nɑ Lefii nyǝ́mɑ, nɑ pɑɑ yǝlɑɑ mpɑ. Ɩlɛnɑ wulɑʋ kɑlɑ-wɛɣɛ kiiu tɑkǝlɑɣɑ ŋkɑ pɑ hiiwɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɔ. \v 31 Pǝlɛ pǝ wɑɑlɩ kɛ́ ɩ sǝŋɑ ɩ kumte tɔɔ kɛ́ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ, nɑ ɩ́ nɑ Tɑcɑɑ pɑ́ pɛɛlɩ nɔɣɔ. Nɑ sɑmɑɑ tisi sɩ mpɛ pɑɑ tɔkɩ ɩ kiiŋ nɑ ɩ kʋsɛɣɛsǝtʋ, nɑ ɩ kʋtʋtʋtʋ, nɑ luɣu kʋlʋmʋɣʋ, nɑ lotu kʋlʋmtʋ. Nɑ pɑ́ lɑkɩ pǝ tǝnɑ mpi pɑ ŋmɑɑ tɑkǝlɑɣɑ ŋkɛ kɑ tɑɑ tɔ. \v 32 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ yelɑɑ nɑ pɑ tǝnɑ mpɑ pɑ wɛ Yosɑlɛm tɔ pɑ́ tɔkɩ nɔɣɔ ŋkɛ, nɑ Pɛncɑmɛɛ kpekǝle nyǝ́mɑ. Pǝ kpɑɣɑʋ wɑɑtʋ ɩnɩ tɔɣɔ Yosɑlɛm yǝlɑɑ tǝŋɑ nɔɣɔ ŋkɑ pɑ́ nɑ pɑ cɔsɔnɑɑ Ɩsɔ pɑ pɛɛlɑɑ tɔ. \v 33 Ɩlɛnɑ Sosiyɑsɩ kʋ ɑcɑɑlǝtʋ nti yǝlɑɑ lɑkɑɣɑ Ɩsɛɣɛlɩ tɛtʋ tǝnɑ tɑɑ tɔ, nɑ ɩ́ cɑ́ɑ́lɩ́-wɛ sɩ pɑ́ sɛɛ pɑ Ɩsɔ Tɑcɑɑ. Mpʋ pǝ tɔɔ kɛ́ pɑ tɑɑ nɔɣɔlʋ tɑ yele Tɑcɑɑ tǝŋʋɣʋ, hɑlǝnɑ Sosiyɑsɩ sǝm. \c 35 \s1 Sosiyɑsɩ tɔkɩ Tɛɛʋ ɑcimɑ \r (Awulɑɑ II 23:21-23) \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sosiyɑsɩ tɔɣɔ Tɛɛʋ ɑcimɑ kɛ ɩsɔtʋ kɑncɑɑlɑɣɑ nyǝŋ kʋyɛɛŋ nɑɑnʋwɑ nɑ liɣiti nyǝŋkʋ wule, nɑ pɑ́ kʋ́ pǝ ɩwɛɛsɩ. \v 2 Ɩlɛnɑ ɩ́ tʋ́ kɔtǝlɑɑ kɛ pɑ tǝmɑ nɑ ɩ́ sɔɔsɩ-wɛɣɛ ɑpɑlʋtʋ sɩ: Ɩ́ pɑɑsǝnɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ. \v 3 Nɑ ɩ́ heeli Lefii nyǝ́mɑ mpɑ pɑ sɛɣɛsǝɣɩ sɑmɑɑ kɛ kiiŋ nɑ pɑ́ lɑkɩ Tɑcɑɑ tǝmlɛ tɔ sɩ: Ɩ́ sɩɩ Ɩsɔ ɑtɑkɑɑ kɛ́ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nte Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Tɑfiiti pǝyɑlʋ Sɑlʋmɔŋ ŋmɑwɑ tɔ tǝ tɑɑ. Ɩ́ tɑɑ tɑsɑ-ɩ hɔɣɔlʋɣʋ. Pǝnɛntɛ ɩ́ pɑɑsǝnɑ mǝ Ɩsɔ Tɑcɑɑ tǝmlɛ, nɑ ɩ yǝlɑɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ. \v 4 Ɩ́ fɑɣɑ mǝ tɑɑ ɩsɩɩ mǝ lʋlʋŋ nɑ mǝ tǝmlɛ kpekɑ wɛʋ tɔ, ɩsɩɩ Tɑfiiti nɑ ɩ pǝyɑlʋ Sɑlʋmɔŋ pɑ kɛɛsʋɣʋ tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ tɔ. \v 5 Nɑ ɩ́ tɑɣɑnɩ mǝ yǝlɑɑ kpekɑ nɑ ɩ́ polo Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ, nɑ ɩ́ sǝnɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ lɛlɑɑ, nɑ pǝ́ kɛɛsǝnɑ ɩsǝnɑ pɑ fɑɣɑ pɑ lʋlʋŋ tɔ. \v 6 Pǝ wɛɛ kɛ́ sɩ ɩ́ lɑ Tɛɛʋ ɑcimɑ kɔtɑsɩ. Mpʋ tɔ, ɩ́ lɑ nyɔɔŋ tɔɔ ɑsilimɑ kɛɛlʋɣʋ kɔtɑɣɑ, nɑ ɩ́ pɑɑsǝnɑ mǝ tɛɛtʋnɑɑ, nɑ ɑcimɑ lɑ teu ɩsɩɩ Tɑcɑɑ kɛɛsʋɣʋ Moisi tɔ. \p \v 7 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sosiyɑsɩ lǝsɑ ɩ mɑɣɑmɑɣɑ ɩ kɑlɑkǝŋ tɑɑ kɛ́ ɩwɛɛsɩ nɑ pinɑsɩ iyisi hiu nɑ nɑɑnʋwɑ (30000) nɑ ɩ́ hɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ mpɑ pɑɑ kotɑɑ tɔ sɩ pɑ́ lɑnɑ Tɛɛʋ ɑcimɑ kɔtɑsɩ, nɑ nɑɑŋ kɛ iyisi tooso (3000). \v 8 Ɩlɛnɑ ɩ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ nɑ́ɑ́ hɑ sɑmɑɑ nɑ kɔtǝlɑɑ nɑ Lefii nyǝ́mɑ kɛ tɔlɑ tɔtɔ. Nɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ pɑɑsǝnlɑɑ, Hilikiyɑ, nɑ Sɑkɑlɩ, nɑ Yehiyɛlɩ pɛlɛ pɑ́ hɑ kɔtǝlɑɑ kɛ ɩwɛɛsɩ nɑ pinɑsɩ kɛ iyisi nɑɑlɛ nɑ nɑsǝtoso (2600), nɑ nɑɑŋ kɛ ŋmʋnʋɣʋ nɑ nɩɩnʋwɑ (300) sɩ pɑ́ lɑnɑ Tɛɛʋ ɑcimɑ kɔtɑsɩ. \v 9 Ɩlɛnɑ Lefii nyʋɣʋ nyǝ́mɑ Konɑniyɑ nɑ ɩ newɑɑ nɑ Semɑyɑ nɑ Netɑneyɛlɩ nɑ Hɑsɑpiyɑ nɑ Yeyiyɛlɩ nɑ Yosɑpɑtɩ pɛlɛ pɑ́ hɑ pɑ tɛɛtʋnɑɑ kɛ ɩwɛɛsɩ nɑ pinɑsɩ kɛ iyisi kɑkpɑsɩ (5000) nɑ nɑɑŋ kɛ nɑsǝlɛ nɑ nɩɩnʋwɑ (500). \v 10 Ɩsǝnɑ pɑ tɑɣɑnɑ ɑcimɑ tɔɣɔlɔ. Kɔtǝlɑɑ nɑ́ sǝŋɑ pɑ tǝsǝŋlɛ kɛ́, nɑ Lefii nyǝ́mɑ kɛ pɑ kpekɑ tɑɑ ɩsɩɩ wulɑʋ kɑ sɩɩʋ tɔ. \v 11 Ɩlɛnɑ pɑ́ lɛntɩ ɩwɛɛsɩ nɑ pinɑsɩ, nɑ pɑ́ cɛlǝɣɩ kɔtǝlɑɑ kɛ cɑlǝm nɑ pɑ́ pǝlǝɣɩ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ tɔɔ. Ɩlɛnɑ Lefii nyǝ́mɑ nɑ́ɑ́ litiɣi wontu tɔnǝŋ. \v 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ sɩɩ tɔlɑ nɑ ɑ mpɑɑ, ɩlɛnɑ pǝ tɩɩ kǝlǝnɑ lɑtǝcɛnɑɑ mpɑ pǝ wɛɛ sɩ pɑ́ lɑ Tɑcɑɑ kɛ kɔtɑɣɑ ŋkɑ kɔkɔ lusɑ kɑ tǝnɑ tɔ. Nɑ pǝ́ kɛɛsǝnɑ ɩsǝnɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ lʋlʋŋ fɑɣɑɑ tɔɣɔ teitei, ɩsɩɩ pǝ wɛʋ tɑkǝlɑɣɑ ŋkɑ Moisi cɛlɑɑ tɔ kɑ tɑɑ tɔ. \v 13 Nɑ pɑ́ wɔ Tɛɛʋ ɑcimɑ ɩwɛɛsɩ ɩsɩɩ pɑ tɩɩ lɑkɩ tɔ. Pǝ kɑɑsɑ kɔtɑsɩ tɔlɑ lɛnnɑ, ɩlɛnɑ pɑ́ tǝsɩ-yɛɣɛ tiipee nɑ sǝlǝpɑnɑɑ yɑɑ wontu lɛntɩ tɑɑ. Nɑ pɑ́ ponɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tǝnɑɣɑ lɔŋ. \v 14 Pǝ wɑɑlɩ, ɩlɛnɑ Lefii nyǝ́mɑ pɑɑsǝnɑ kɔtǝlɑɑ nɑ pɑ mɑɣɑmɑɣɑ pɑ nyǝm. Alɔŋ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ kɔtǝlɑɑ wɔkɑɣɑnɑ kɔtɑɣɑ ŋkɑ kɔkɔ lusɑ kɑ tǝnɑ tɔ nɑ nim cɔlɔ nim cɔlɔ kɔtɑsɩ lɛnsǝnɑɑ. Pǝ tɔɔ kɛ́ Lefii nyǝ́mɑ nɑ́ lɑkɑɣɑ tɔɣɔnɑɣɑ. \v 15 Asɑfɩ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ yonyoolɑɑ nɑ́ wɛ pɑ tǝmɑ tɑɑ, ɩsɩɩ Tɑfiiti nɑ Asɑfɩ pɑɑ sɛɣɛsʋɣʋ tɔ. Nɑ wulɑʋ lɑɣɑtʋ tɑsǝlɑɑ Hemɑŋ nɑ Yetutuŋ nɑ nɔnɔɔsɩ tɑŋlɑɑ kɛ pɑ nyǝnɑ tɑɑ. Pɑ tɑɑ nɔɣɔlʋ tɑ kʋlɩ. Mpi tɔ, Lefii nyǝ́mɑ lɛlɑɑ lɑkɑɣɑ pɛlɛɣɛ tɔɣɔnɑɣɑ tɔtɔɣɔ. \v 16 Ɩsǝnɑ pɑ tɑɣɑnɑ Tɑcɑɑ ɑcimɑ kɛ kʋyɑkʋ ŋkʋ tɔɣɔlɛ. A tɔɣɔʋ nɑ ɑ kɔtɑsɩ lɑpʋ lɑpɑ teitei kɛ́ ɩsɩɩ Sosiyɑsɩ sɩɩʋ tɔ. \p \v 17 Tɛɛʋ ɑcimɑ ɑnɩ ɩ wɑɑlɩ kɛ́ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kotilɑɑ tǝnɑ tɔɣɔ kʋkʋsʋm fɛɩ potopotonɑɑ ɑcimɑ kɛ kʋyɛɛŋ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ. \v 18 Too pǝ kpɑɣɑʋ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Sɑmiyɛɛlɩ wɑɑtʋ tɔ, Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ nɔɣɔlʋ ɩ tɑ tɑɣɑnǝtɑ ɑcimɑ ɩsɩɩ kɔtǝlɑɑ nɑ Lefii nyǝ́mɑ nɑ Yosɑlɛm nɑ Yutɑ nyǝ́mɑ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ lɛlɑɑ sǝnɑʋ Sosiyɑsɩ nɑ pɑ́ lɑ́ tɔ. \v 19 Sosiyɑsɩ kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ pǝlefɛɩ hiu nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́ pɑ tɔɣɔ Tɛɛʋ ɑcimɑ ɑnɩ. \s1 Sosiyɑsɩ kɑwulɑɣɑ tǝnɑɣɑ \r (Awulɑɑ II 23:28-30) \p \v 20 Ḿpʋ́ɣʋ́ wɑɑtʋ nɔɣɔlʋ Sosiyɑsɩ tɛmɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɣɑnʋɣʋ. Ɩlɛnɑ Icipiti wulɑʋ Neko kpɑɣɑ ɩ yoolɑɑ nɑ ɩ́ tǝŋnɑ Kɑɑkemisi kɛ Ɩfǝlɑtɩ pɔɣɔ tɔɔ nɑ pɑ́ polo yoou. Ntɛnɑ Sosiyɑsɩ mɑɣɑsɩ ɩsɩɩ ɩ́ kɑɣɑtɩ-wɛ. \v 21 Ɩlɛnɑ Neko tili nɑ ɩ́ pɔɔsɩ Yutɑ wulɑʋ sɩ: N tɑŋǝɣɩ-m suwe? Pǝ tɑɣɑ nyɑɣɑ mɑ kɔŋ yoonɑʋ. Amɑ mɑ kolontu lɛlʋ kɛ́. Hɑlɩ Ɩsɔ heelɑ-m sɩ mɑ́ lɑ tǝcɑʋ. Mpʋ tɔ, Ɩsɔ wɛ mɑ wɑɑlɩ kɛ́. Ye n kɑɣɑtɑ-m ɩ kɑ́ kʋ-ŋ. \v 22 Pɑɑ nɑ mpʋ Sosiyɑsɩ tɑ nɩɩ. Pǝ́cɔ́ Ɩsɔ mɑɣɑmɑɣɑ heelinɑ-ɩ tɔm ntɩ. Ḿpʋ́ɣʋ́ Sosiyɑsɩ yʋsɑ ɩ tɩ nɑ ɩ polo Mekito tɛtɛkǝlɛ tɑɑ sɩ pɑ́ yoo. \v 23 Ɩlɛnɑ nɔɣɔlʋ hiki-ɩ nyǝ́mlɛ kɛ tǝyoole tǝnɑ. Nɑ ɩ́ tɔ́ ɩ tǝmlɛ nyǝ́mɑ sɩ: Ɩ́ lɩɩnɑ-m mɑ nɩɩkɩ wʋsɑsɩ kɛ teu kɛ́. \p \v 24 Nɑ tǝmlɛ nyǝ́mɑ lǝsɩ-ɩ ɩ kɛɛkɛ tɑɑ nɑ pɑ́ tʋ-ɩ lɛɛlʋ tɑɑ nɑ pɑ́ kpeenɑ Yosɑlɛm nɑ ɩ́ sɩ́ tǝnɑ. Nɑ pɑ pimi-ɩ ɩ cɔsɔnɑɑ pǝlɑɑʋ tɑɑ nɑ Yutɑ nɑ Yosɑlɛm nyǝ́mɑ wii-i. \p \v 25 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Selemii wii-ɩ lǝyɑɣɑ wulɑ. Nɑ pǝ kpɑɣɑ kʋyɑŋku nɑ pǝ́ sɩɩnɑ sɑŋɑ tɔ yonyoolɑɑ ɑpɑlʋ nyǝ́mɑ nɑ ɑlʋ nyǝ́mɑ yookɩ-tǝɣɩ. Hɑlɩ tǝ wɛ lǝyɑɣɑ wulɑ tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ. \p \v 26-27 Sosiyɑsɩ tɔm lɛntɩ, pǝ kpɑɣɑʋ tǝ kɑncɑɑlɑɣɑ nɑ tǝ tǝnɑɣɑ tɔ, tǝ wɛ Ɩsɛɣɛlɩ nɑ Yutɑ ɑwulɑɑ tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ. Kɑ tɑɑ kɛ́ pɑ kɛɛsǝɣɩ ɩsǝnɑ Sosiyɑsɩ tǝŋɑ Tɑcɑɑ kiiŋ kɛ teu tɔ. \c 36 \s1 Sowɑkɑsɩ nɑ Sowɑkim nɑ Sowɑkɛŋ pɑ kɑwulɑsɩ \r (Awulɑɑ II 23:30–24:17) \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yutɑ tɛtʋ nyǝ́mɑ kpɑwɑ Sosiyɑsɩ pǝyɑlʋ Sowɑkɑsɩ kɛ wulɑʋ nɑ pɑ́ lɛɛtɩ ɩ cɑɑ lonte kɛ Yosɑlɛm tɑɑ. \v 2 Sowɑkɑsɩ lʋlʋɣʋ pɩɩsɩ hiu nɑ tooso nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́ ɩ tɔɣɔ kɑwulɑɣɑ kɛ ɩsɔtʋnɑɑ tooso kɛ Yosɑlɛm. \v 3 Icipiti wulɑʋ Neko kʋsɑ-ɩ kɑwulɑɣɑ kpelɑɣɑ tɔɔ kɛ́ Yosɑlɛm, nɑ ɩ́ tʋ́ Yutɑ nyǝ́mɑ sɩ pɑ́ fɛlɩ-ɩ lɑmpuu kɛ liɣitee nyǝɣǝtʋ kiloonɑɑ iyisi tooso (3000) nɑ wʋlɑ kɛ kiloonɑɑ hiu nɑ nɑɑnʋwɑ. \v 4 Pǝ wɑɑlɩ kɛ́ pɑ kpɑ Sowɑkɑsɩ neu Iliyɑkim kɛ Yosɑlɛm nɑ Yutɑ pǝ wulɑʋ, nɑ pɑ́ lɑɣɑsɩ-ɩ hǝtɛ sɩ Sowɑkim. Ɩlɛnɑ pɑ́ tɛɛnɑ ɩ tɑɑlʋ Sowɑkɑsɩ kɛ Icipiti. \p \v 5 Sowɑkim lʋlʋɣʋ pɩɩsɩ hiu nɑ kɑkpɑsɩ nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́ ɩ pǝsɑ wulɑʋ kɛ Yosɑlɛm tɑɑ kɛ́ pɩɩsɩ nɑɑnʋwɑ nɑ kʋlʋm. Ɩ lɑpɑ mpi pǝ tɑ mɑɣɑ ɩ Ɩsɔ Tɑcɑɑ tɔ. \v 6 Ḿpʋ́ɣʋ́ Pɑpiloni wulɑʋ Nepukɑnɛsɑɑ nɑ ɩ yoolɑɑ pɑ wɑtɑ Yutɑ tɛtʋ. Nɑ pɑ́ kpɑ Sowɑkim nɑ pɑ́ hɔkɔ-ɩ ɑlukpɑlɑ kɛ teu nɑ pɑ́ tɛɛnɑ-ɩ Pɑpiloni. \v 7 Nɑ pɑ́ kuu tɔtɔɣɔ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ wontunɑɑ pɑɣɑlɛ nɑ pɑ́ ponɑ Nepukɑnɛsɑɑ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ tɑɑ kɛ́ Pɑpiloni. \p \v 8 Sowɑkim tɔm lɛntɩ wɛ Ɩsɛɣɛlɩ nɑ Yutɑ pǝ ɑwulɑɑ tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ. Kɑ tɑɑ kɛ́ pɑ kɛɛsɑ ɩ ɑcɑɑlǝtʋ lɑkɑsɩ nsi sɩ tɑɑ ɩ tʋ ɩ tɩ, nɑ mpi pǝ mɑɣɑnɑ-ɩ tɔ. Ɩ pǝyɑlʋ Sowɑkɛŋ lɛɛtǝnɑ ɩ lonte tɑɑ. \p \v 9 Sowɑkɛŋ lʋlʋɣʋ pɩɩsɩ pǝlefɛɩ nɑɑnʋwɑ*fɑ* nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́ ɩ pǝsɑ wulɑʋ kɛ Yosɑlɛm kɛ ɩsɔtʋnɑɑ tooso nɑ kʋyɛɛŋ nɑɑnʋwɑ. Ɩ lɑpɑ mpi pǝ tɑ mɑɣɑ Tɑcɑɑ tɔ. \f ɑ \fr 36:9 \fr*\fk pɩɩsɩ pǝlefɛɩ nɑɑnʋwɑ: \fk*\ft Awulɑɑ II 24:8 tɑɑ pɑ yɔɣɔtɑ tǝnɑ sɩ pɩɩsɩ pǝlefɛɩ hiu.\ft*\f* \v 10 Pǝnɑɣɑ sikɑɑ, ɩlɛnɑ Nepukɑnɛsɑɑ kuu Sowɑkɛŋ nɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ wontu sɔsɔɔntʋ, nɑ ɩ́ ponɑ Pɑpiloni. Ɩlɛnɑ ɩ́ kpɑ Sowɑkɛŋ lʋlʋɣʋ tʋ kɛ Yosɑlɛm nɑ Yutɑ pǝ wulɑʋ. \s1 Setesiyɑsɩ kɑwulɑɣɑ nɑ Yosɑlɛm ɩcɑtɛ kuuu \r (Awulɑɑ II 24:18–25:21; Selemii 39:1-10; 52:1-27) \p \v 11 Setesiyɑsɩ lʋlʋɣʋ pɩɩsɩ hiu nɑ kʋlʋmɑɣɑ tɑɑ kɛ́ ɩ pǝsɑ Yutɑ wulɑʋ kɛ pɩɩsɩ nɑɑnʋwɑ nɑ kʋlʋmɑɣɑ kɛ Yosɑlɛm. \v 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ lɑpɑ mpi pǝ tɑ mɑɣɑ ɩ Ɩsɔ Tɑcɑɑ tɔ. Hɑlǝnɑ Ɩsɔ yɔɣɔtǝnɑ-ɩ nɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Selemii nɔɣɔ nɑ ɩ́ kisi ɩ ɩsɑɣɑtʋ kɛ nɑʋ. \v 13 Pɑɑ nɑ Nepukɑnɛsɑɑ kɑ́ lɑpɑ nɑ Setesiyɑsɩ tuunɑ Tɑcɑɑ kɛ ɩ́ nɑ Nepukɑnɛsɑɑ ɩnɩ pɑ nɔɣɔ pɛɛlʋɣʋ tɔm tɑɑ tɔ, Setesiyɑsɩ kʋlɑ Nepukɑnɛsɑɑ tɔɔ nɑ ɩ́ lɑ́ lɑŋkpɩɩsǝŋ nɑ ɩ́ kisi Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ Tɑcɑɑ tɛɛ kɛ́ mǝlʋɣʋ. \v 14 Nɑ pǝ́ kpɛŋnɑ kɔtǝlɑɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ nɑ sɑmɑɑ, nɑ pɑ́ lʋlǝsǝɣɩ ɩsɑɣɑtʋ, nɑ pɑ́ lɑkɩ piitim lɛmpɩ nyǝ́mɑ ɑcɑɑlǝtʋ tǝnɑ. Nɑ pɑ́ pilisi Tɑcɑɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ kɛ Yosɑlɛm. \v 15 Pɑ cɔsɔnɑɑ Ɩsɔ Tɑcɑɑ kʋsɑ tillɑɑ kɛ tɔm pɑɣɑlɛ sɩ: Ɩ́ polo ɩ́ yɔɣɔtǝnɑ-wɛ nɑ mɑ nɔɣɔ. \v 16 Amɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ footɑ-wɛ nɑ pɑ́ woŋ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ, nɑ pɑ́ kisi Ɩsɔ Tɔm. Ɩlɛnɑ Tɑcɑɑ nɑ́ɑ́ mʋ-wɛ nɑ pɑ́ɑ́nɑ́ kɛ kɑtɑtǝlɑɣɑ, ɑ fɛɩnɑ kɔɔlɛ. \v 17 Ɩsɔ yelɑɑ kɛ́ nɑ Pɑpiloni wulɑʋ nɑ ɩ yoolɑɑ pɑ wɑtɩ-wɛ, nɑ ɩ́ tʋ-wɛɣɛ pɑ niŋ tɑɑ nɑ pɑ́ kʋ Ɩsɛɣɛlɩ yoolɑɑ. Hɑlɩ pǝ kpɛŋnɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ, ɩ tɑ kenti ɩfepiyɑ nɑ pɛɛlɑɑ nɑ ɑpɑlɑɑ nɑ kʋkpɑtǝlɑɑ pɑ tɑɑ nɔɣɔlʋ tɔɔ. \v 18 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ kuu Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ wontu sɔsɔɔntʋ nɑ sǝkpetu tǝnɑ, nɑ kpɑncoou. Nɑ pɑ́ kpɑɣɑ wulɑʋ nɑ ɩ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ pɑ nyǝm nɑ pɑ́ ponɑ pǝ tǝnɑɣɑ Pɑpiloni. \v 19 Ɩlɛnɑ pɑ́ nyɑɣɑsɩ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nɑ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ kɛ kɔkɔ. Nɑ pɑ́ yɔkɩ Yosɑlɛm ɩcɑtɛ koluŋɑ nɑ wontu kʋpɑntʋ. \v 20 Mpɑ yoou kpisɑɑ tɔɣɔ Pɑpiloni wulɑʋ kuuwɑ, nɑ pɑ́ pǝsɩ ɩ yomɑɑ, nɑ pǝ kpɛŋnɑ wulɑʋ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ. Hɑlǝnɑ Pɛɛsɩ nyǝ́mɑ kɔntɛ. \v 21 Ḿpʋ́ɣʋ́ pǝ lɑpɑ ɩsɩɩ Tɑcɑɑ kɑ heeluɣu Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Selemii kɛ tɔm nti nɑ ɩ kpɑɑlɩ tɔ sɩ: Nɔɣɔlʋ kɑɑ cɑɣɑ tɛtʋ tɑɑ kɛ́ pɩɩsɩ nɩɩtoso nɑ nɑɑnʋwɑ. Hɑlǝnɑ tǝ hɛɛsʋɣʋ wɑɑtʋ tɛ́. Ɩlɛnɑ pǝ́ lɛɛtɩ hɛɛsʋɣʋ wɑɑtʋnɑɑ mpɑ pɑ tɑɑ pɑɑsǝnɑ tɔ. \s1 Silusi mpɑɑʋ hɑʋ sɩ pɑ́ ŋmɑ́ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ \p \v 22 Pɛɛsɩ wulɑʋ Silusi kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ kɑncɑɑlɑɣɑ nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́ Tɑcɑɑ tʋ ɩ tɑɑ sɩ ɩ kɑ́ yele nɑ tɔm nti Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Selemii kɑ yɔɣɔtɑɑ tɔ tǝ́ lɑ́. Hɑlǝnɑ ɩ́ tʋ́ Silusi tɑɑ sɩ ɩ́ kpɑɑlǝnɑ nɔɣɔ sɔsɑɣɑ kɛ ɩ kɑwulɑɣɑ tǝnɑ tɑɑ, nɑ pɑ́ ŋmɑɑ tɑkǝlɑsɩ tɑɑ sɩ: \v 23 Pɛɛsɩ wulɑʋ yɔɣɔtɑɑ sɩ, ɩsɔtɑɑ Ɩsɔ Tɑcɑɑ tʋ́ mɑ niŋ tɑɑ kɛ́ tɛtʋ tǝnɑ kɑwulɑsɩ. Hɑlǝnɑ ɩ́ tʋ́-m sɩ mɑ́ ŋmɑ-ɩ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ kɛ Yosɑlɛm kɛ Yutɑ tɛtʋ tɑɑ. Mǝ tǝnɑ mpɑ mɛ ɩ́ kɛ́ ɩ yǝlɑɑ tɔ ɩ́ mǝlɩ Yosɑlɛm. Mǝ Ɩsɔ Tɑcɑɑ ɩ́ sɩɩ-mɛ.