\id 1KI - Lokpa Bible portions [dop] -Benin 1999 (web edition -2017) \ide UTF-8 \h Awulɑɑ I \toc1 AWULAA TƆM TAKƎLAƔA KANCAALAƔA NYƎŊKA \toc2 Awulɑɑ I \toc3 Aw I \mt1 AWULAA \mt2 TƆM TAKƎLAƔA KANCAALAƔA NYƎŊKA \imt1 Kʋtʋlʋtʋ \ip Awulɑɑ tɑkǝlɑɣɑ kɑncɑɑlɑɣɑ nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́ pɑ kɛɛsǝɣɩ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Tɑfiiti pǝyɑlʋ Sɑlʋmɔŋ kɑwulɑɣɑ tɔɣɔʋ tɔm. Kɑncɑɑlɑɣɑ tɑɑ, ɩ tǝŋɑ Ɩsɔ luɣu nyǝntʋ kɛ́ nɑ ɩ kɑwulɑɣɑ lɑ teu pǝ tɩɩ fɛɩ. Amɑ ɑlɑɑ hɛlǝsɑ-ɩ tɩɩŋ lɑɑʋ tɔm tɑɑ kɛ́ wɑɑlɩ wɑɑlɩ. Ɩlɛnɑ Ɩsɔ fɑɣɑ ɩ kɑwulɑɣɑ kɛ tɔm nɑɑlɛ. Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɛ hɔɣɔlʋɣʋ nɑ Selopʋwɑm kɛlɛ pɑ wulɑʋ. Nɑ Yutɑ nyǝ́mɑ kɛ hɔɣɔlʋɣʋ nɑ Lʋpʋwɑm kɛlɛ pɑ wulɑʋ. \iot Ɩsǝnɑ pɑ fɑɣɑ Awulɑɑ I tɑkǝlɑɣɑ tɔ: \io1 Tɑfiiti kɑwulɑɣɑ tɛm, titite \ior 1:1–2:12\ior* \io1 Sɑlʋmɔŋ kɑwulɑɣɑ tɔɣɔʋ, titite \ior 2:13–11:43\ior* \io1 Sɑlʋmɔŋ kɑwulɑɣɑ fɑɣɑʋ, titite \ior 12:1–14:20\ior* \io1 Ɩsɛɣɛlɩ ɑwulɑɑ nɑɑlɛ yoou nɑ pɑ ciikuɣu, titite \ior 14:21–22:53\ior* \c 1 \s1 Atoniyɑ nyɩɩlǝɣɩ kɑwulɑɣɑ \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Tɑfiiti kpɑtǝlɑɑ tǝkuŋkuŋku, nɑ pɑ́ tɑkǝɣɩ-ɩ pɔɔŋ pɩɩ hɑŋǝɣɩ-ɩ. \v 2 Ntɛnɑ wulɑʋ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ tɔ sɩ: Tɑ́ cɑɑ wulɑʋ, tɩɩ cɑɑ-ŋ pɛɛlɔ wei ɩ tɑ nyǝntɑ ɑpɑlʋ tɔ nɑ ɩ́ pɑɑsǝnɑ-ŋ, nɑ ɩ́ hǝntǝɣɩ nyɑ́ kɔŋkɔŋ tɑɑ. Pɩɩ hɑŋɩ-ŋ. \p \v 3 Ɩlɛnɑ pɑ́ pɛɛkɩ Ɩsɛɣɛlɩ tɛtʋ tǝnɑ tɑɑ kɛ́ pɛɛlɔ telu, nɑ pɑ́ hiki Sunem tʋ nɔɣɔlʋ. Pɑ yɑɑ-ɩ sɩ Apisɑkɩ. Ɩlɛnɑ pɑ́ ponɑ-ɩ wulɑʋ. \v 4 Pɛɛlɔ ɩnɩ ɩ ɩsɛntɑɑ kɑ lɩɩwɑɣɑ tǝkpɑpɑ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ pɑɑsǝnɑ wulɑʋ. Amɑ wulɑʋ tɑ nyǝmɩ-ɩ ɑpɑlʋ nɑ ɑlʋ. \p \v 5-6 Ḿpʋ́ɣʋ́ Hɑkii pǝyɑlʋ Atoniyɑ, Apǝsɑlɔm neu yɔtɔtɛ nyǝŋ lɑpɑ kɑlɑmpɑɑnɩ, sɩ ɩnɩ ɩ kɑ́ tɔɣɔnɑ kɑwulɑɣɑ. Ɩ ɩsɛntɑɑ kɑ lɩɩwɑɣɑ. Pǝ́cɔ́ too ɩ kʋlʋɣʋ tɔ, ɩ cɑɑ tɑ kɑlǝnɑ-ɩ pɑɑ tɔm kʋlʋm sɩ pʋlʋ. Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ ɩ cɑɑ yoou kɛɛkɛnɑɑ, nɑ kpɑɣɑnǝŋ cɑɣɑlɑɑ, nɑ ɩ tɑŋlɑɑ kɛ nɩɩlɛ nɑ nɑɑnʋwɑ. \v 7 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ nɑwɑ Sowɑpɩ, nɑ kɔtʋlʋ Apiyɑtɑɑ, nɑ pɛlɛ pɑ lɑŋɑ hɛɛnɑ ɩ tɔm ntɩ. \v 8 Amɑ kɔtʋlʋ Sɑtɔkɩ, nɑ Yoyɑtɑ pǝyɑlʋ Penɑyɑ nɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Nɑtɑŋ, nɑ Simeyi, nɑ Leyi, nɑ Tɑfiiti tɑŋlɑɑ fɛɩ Atoniyɑ tɔɔ. \s1 Nɑtɑŋ nɑ Pɑsepɑ pɑ yɔɣɔtǝɣɩ Sɑlʋmɔŋ kɑwulɑɣɑ tɔm \p \v 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ Atoniyɑ yelɑɑ nɑ pɑ́ kʋ heeŋ, nɑ nɑɑŋ kʋfɑŋ nim nyǝŋ kɛ Solɛɛtɩ pǝlɛ nte tǝ wɛ hite kɔŋkɔŋ tɑɑ tɔ tǝ tɔɔ. Nɑ ɩ́ lɑ́ ɑcimɑ. Ɩlɛnɑ ɩ́ yɑɑ ɩ newɑɑ nɑ Yutɑ nyǝ́mɑ mpɑ pɑ lɑkɩ wulɑʋ kɛ tǝmlɛ tɔɣɔ tɔɣɔʋ. \v 10 Amɑ Atoniyɑ tɑ yɑɑ ɩ neu yɔtɔtɛ nyǝŋ Sɑlʋmɔŋ, nɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Nɑtɑŋ nɑ Penɑyɑ nɑ wulɑʋ tɑŋlɑɑ. \p \v 11 Mpʋɣʋlɛ Nɑtɑŋ polɑɑ nɑ ɩ́ pɔɔsɩ Sɑlʋmɔŋ too Pɑsepɑ sɩ: N nɩɩwɑ sɩ Hɑkii pǝyɑlʋ Atoniyɑ pǝsɑ wulɑʋ nɑ? Pǝyele tɑ́ cɑɑ Tɑfiiti nɑ́ tɑ́ nyɩ-tɩ. \v 12 Mpʋ tɔ, yele mɑ tɑsɑ-ŋ lɑɣɑtʋ kɛ ɩsǝnɑ n kɑ́ yɑ nyɑnɑ nyɑ́ pǝyɑlʋ Sɑlʋmɔŋ mǝ nyɔɔŋ tɔ. \v 13 Polo ń nɑ́ wulɑʋ kɛ lɔŋ, nɑ ń pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Hɑɩ, tɑ́ cɑɑ wulɑʋ, ɩsɩɩ n heelɑ-m nɑ tuunɑʋ sɩ, nyɑ́ pǝyɑlʋ Sɑlʋmɔŋ kɑ́ tɔɣɔnɑ kɑwulɑɣɑ, nɑ ɩ́ lɛɛtɩ nyɑ́ kumte tɔɔ? Ɩlɛ pepe tɔɔ kɛ́ Atoniyɑ tɔkɩ kɑwulɑɣɑ? \p \v 14 Ɩlɛ mɑ mɑɣɑmɑɣɑ mɑɑ kɔɔ wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ mǝ kiŋ, nɑ mɑ́ sɔɔsɩ nyɑ́ tɔm tɔɔ. \p \v 15 Mpʋɣʋlɛ Pɑsepɑ sʋʋ wulɑʋ nɑŋ tɑɑ. Wulɑʋ kɑ kpɑtǝlɑ sɔsɔm kɛ́, nɑ Sunem tʋ Apisɑkɩ pɑɑsǝɣǝnɑ-ɩ. \v 16 Ɩlɛnɑ Pɑsepɑ hǝntɩ wulɑʋ kɛ ɑtɛ. Nɑ wulɑʋ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Alɑɑfǝyɑ kɛlɛ? \v 17 Ntɛnɑ Pɑsepɑ cɔ sɩ: Ɛɛ ɑlɑɑfǝyɑ kɛ́. Hɑɩ, tɑ́ cɑɑ, n kɑ heelɑ-m nɑ ń tuunɑ nyɑ́ Ɩsɔ Tɑcɑɑ sɩ, mɑ pǝyɑlʋ Sɑlʋmɔŋ kɑ́ tɔɣɔnɑ kɑwulɑɣɑ, nɑ ɩ́ lɛɛtɩ nyɑ́ kumte tɔɔ ɩlɛ? \v 18 Tɔʋ, nɔɔnɔɔ Atoniyɑ tɔkǝnɑ ntɛ́, pǝ́cɔ́ n tɑ nɩɩ. \v 19 Ɩ lɑpɑ kɔtɑɣɑ kɛ nɑɑŋ, nɑ heeŋ, nɑ nɑɑŋ kʋfɑŋ nim nyǝŋ kɛ sɔsɔm. Nɑ ɩ́ lɑ́ ɑcimɑ, nɑ ɩ́ yɑɑ nyɑ́ pǝyɑlɑɑ tǝnɑ, nɑ kɔtʋlʋ Apiyɑtɑɑ, nɑ yoolɑɑ wulɑʋ Sowɑpɩ. Amɑ ɩ tɑ yɑɑ nyɑ́ pǝyɑlʋ Sɑlʋmɔŋ. \v 20 Hɑɩ, tɑ́ cɑɑ, nyɑɣɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tǝnɑ nyǝnǝɣɩ sɩ ń hʋlɩ-wɛɣɛ wei ɩ kɑ́ lɛɛtɩ nyɑ́ kumte tɔɔ kɛ́ nyɑ́ sǝm wɑɑlɩ tɔ. \v 21 Ye pǝ tɑɣɑ mpʋ, wɑɑtʋ wei n kɔŋ n sɩ tɔ, yǝlɑɑ kɑ́ lɩɩ mɑ nɑ mɑ pǝyɑlʋ Sɑlʋmɔŋ kɛ koloŋɑ. \p \v 22-23 Wɑɑtʋ wei ɑlʋ ɩnɩ ɩ tɔŋɑ ḿpʋ́ɣʋ́ yɔɣɔtʋɣʋ tɔɣɔ pɑ heelɑ wulɑʋ sɩ Nɑtɑŋ kɔmɑ. Ɩlɛnɑ Nɑtɑŋ sʋʋ nɑ ɩ́ hǝntɩ wulɑʋ kɛ ɑtɛ. \v 24 Nɑ Nɑtɑŋ pɔɔsɩ wulɑʋ sɩ: Tɑ́ cɑɑ, nyɑ́ heelinɑ Atoniyɑ sɩ ɩ́ tɔɣɔ kɑwulɑɣɑ nɑ ɩ́ cɑɣɑ nyɑ́ kumte tɔɔ? \v 25 Mpi tɔ, sɑŋɑ ɩ kɔmɑ nɑ ɩ́ lɑ́ kɔtɑɣɑ kɛ nɑɑŋ, nɑ heeŋ, nɑ nɑɑŋ kʋfɑŋ nim nyǝŋ kɛ sɔsɔm. Ɩ yɑɑ nyɑ́ pǝyɑlɑɑ tǝnɑ, nɑ yoolɑɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ nɑ kɔtʋlʋ Apiyɑtɑɑ, nɑ pɑ́ nɑ-ɩ pɑ́ tɔɣɔ nɑ pɑ́ nyɔɔ nɑ pɑ́ wilitiɣi sɩ: Atoniyɑ nyɑnɑ tɛtʋ. \v 26 Amɑ ɩ tɑ yɑɑ kɔtʋlʋ Sɑtɔkɩ, yɑɑ Yoyɑtɑ pǝyɑlʋ Penɑyɑ, yɑɑ nyɑ́ pǝyɑlʋ Sɑlʋmɔŋ. \v 27 Ɩlɛ, tɑ́ cɑɑ nyɑ́ heelinɑ-ɩ sɩ ɩ kɑ́ tɔɣɔ kɑwulɑɣɑ kɛ nyɑ́ sǝm wɑɑlɩ nɑ ń ŋmɛsɩ-tʋ? \s1 Tɑfiiti kpɑ Sɑlʋmɔŋ kɛ kɑwulɑɣɑ \p \v 28 Ntɛnɑ wulɑʋ tɔ sɩ: Ɩ́ yɑɑ-m Pɑsepɑ. \p Ɩlɛnɑ Pɑseyɑ mǝlɩ. \v 29 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ tɔmɑ sɩ: Mɑ tuukinɑ Tɑcɑɑ wei ɩ wɑɑsɑ-m mɑ lɑŋwɑkǝllɛ tǝnɑ tɑɑ tɔ. \v 30 Sɑŋɑ mɑɣɑmɑɣɑ mɑɑ lɑ nti mɑɑ tɛmɑ yɔɣɔtʋɣʋ nɑ mɑ́ sɩɩ Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ Tɑcɑɑ ɩsɛntɑɑ sɩ, nyɑ́ pǝyɑlʋ Sɑlʋmɔŋ kɑ́ tɔɣɔnɑ kɑwulɑɣɑ, nɑ ɩ́ cɑɣɑ mɑ kumte tɔɔ kɛ́ mɑ sǝm wɑɑlɩ tɔ. \p \v 31 Ɩlɛnɑ Pɑsepɑ hǝntɩ wulɑʋ kɛ ɑtɛ nɑ ɩ́ tɔ́ sɩ: Hɑɩ, tɑ́ cɑɑ, nyɑnɑ tɛtʋ. \p \v 32 Mpʋɣʋlɛ wulɑʋ Tɑfiiti tilɑɑ nɑ pɑ́ yɑɑ-ɩ kɔtʋlʋ Sɑtɔkɩ, nɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Nɑtɑŋ, nɑ Yoyɑtɑ pǝyɑlʋ Penɑyɑ nɑ pɑ́ kɔɔ. \v 33 Nɑ wulɑʋ tɔ-wɛ sɩ: Ɩ́ koti yoolɑɑ mpɑ pɑ lɑpɑ-m nɑɑni tɔ nɑ ɩ́ cɑɣɑsɩ Sɑlʋmɔŋ kɛ mɑ kɑwulɑɣɑ kpɑŋɑɣɑ tɔɔ nɑ ɩ́ ponɑ-ɩ Kihɔŋ hite. \v 34 Tǝnɑɣɑ kɔtʋlʋ Sɑtɔkɩ nɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Nɑtɑŋ pɑɑ pǝlɩ-ɩ nim, nɑ pɑ́ kpɑ-ɩ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ wulɑʋ. Ɩlɛnɑ pɑ́ hʋ́lɩ tutuɣu nɑ pɑ́ wiliti sɩ: Sɑlʋmɔŋ, mǝ nɑ tɛtʋ. \v 35 Ɩlɛnɑ mɩɩ tǝŋ ɩ wɑɑlɩ, nɑ Sɑlʋmɔŋ kɔɔ ɩ́ cɑɣɑ mɑ kɑwulɑɣɑ kumte tɔɔ, nɑ ɩ́ tɔɣɔ kɑwulɑɣɑ kɛ mɑ lonte. Ɩnǝɣɩ mɑ kpɑwɑ Ɩsɛɣɛlɩ nɑ Yutɑ pǝ wulɑʋ. \p \v 36 Tǝnɑɣɑlɛ Penɑyɑ cɔwɑ sɩ: Ɩsɔ ɩ́ kɔnɑ mpʋ. Nyɑ́ Cɑɑ Ɩsɔ yɔɣɔtǝnɑ-tɩ nɑ nyɑ́ nɔɣɔ. \v 37 Ɩlɛ Ɩsɔ ɩ́ wɛɛ Sɑlʋmɔŋ wɑɑlɩ, ɩsɩɩ ɩ kɑ wɛʋ nyɑ́ wɑɑlɩ tɔ. Nɑ ɩ́ kʋsɩ Sɑlʋmɔŋ nyʋɣʋ nɑ pǝ́ kǝlɩ-ŋ. \s1 Pɑ kpɑ Sɑlʋmɔŋ kɛ kɑwulɑɣɑ \r (Kʋtɔɔsʋtʋ I 29:21-25) \p \v 38 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sɑtɔkɩ nɑ Nɑtɑŋ nɑ Penɑyɑ nɑ wulɑʋ tɑŋlɑɑ pɑ cɑɣɑsɑ Sɑlʋmɔŋ kɛ kɑwulɑɣɑ kpɑŋɑɣɑ tɔɔ, nɑ pɑ́ ponɑ-ɩ Kihɔŋ hite. \v 39 Ɩlɛnɑ Sɑtɔkɩ kpɑɣɑ nim nɑ hǝlʋɣʋ kɛ Ɩsɔ cokǝle tɑɑ, nɑ ɩ́ pǝlɩ-wǝɣɩ Sɑlʋmɔŋ, nɑ ɩ́ kpɑ-ɩ wulɑʋ. Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ hʋlɑ tutuɣu, ɩlɛnɑ yǝlɑɑ tǝnɑ wiliti sɩ: Sɑlʋmɔŋ nyɑnɑ tɛtʋ. \v 40 Ɩlɛnɑ yǝlɑɑ tǝnɑ tʋ ɩ wɑɑlɩ nɑ pɑ́ kpeenɑ-ɩ nɑ hǝsɩ, nɑ pɑ́ kiisiɣinɑ lɑŋhʋlʋmlɛ. Hɑlǝnɑ tɛtʋ nyɑmsǝɣɩ. \s1 Sɑlʋmɔŋ hʋlǝɣɩ Atoniyɑ kɛ suulu \p \v 41 Atoniyɑ nɑ ɩ nyǝ́mɑ pɛlɛ pɑ tɛɛsɑɣɑ tɔɣɔʋ, ɩlɛ pɑ nɩɩ Sɑlʋmɔŋ pɑ kɔkɔtɛ ntɛ́. Nɑ Sowɑpɩ nɩɩ tutuɣu, nɑ ɩ́ pɔɔsɩ sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ ɩcɑtɛ cʋkɑɑ nɑ kɔkɔtɛ nyɑlɑ mpʋ? \p \v 42 Pɑ tɔŋnɑ yɔɣɔtɑɣɑ kɛ mpʋ, ɩlɛ Apiyɑtɑɑ pǝyɑlʋ Yonɑtɑŋ tɑpɑɣɑlɛ. Ɩlɛnɑ Atoniyɑ tɔmɩ-ɩ sɩ: Sʋʋ, mpi tɔ, n kɛ yʋlʋ wei ɩ wɛnɑ nyʋɣʋ tɔɣɔ. Ɩsǝntɔ tɔm kʋpɑntʋ kɛ n kɔnɑɑ. \v 43 Kɛlɛnɑ Yonɑtɑŋ sɩ: Aɑɩ yoo, tɑ́ cɑɑ wulɑʋ tʋnɑ Sɑlʋmɔŋ kɛ kɑwulɑɣɑ. \v 44 Ɩ tɔmɑ Sɑtɔkɩ, nɑ Nɑtɑŋ, nɑ Penɑyɑ, nɑ tɑŋlɑɑ sɩ, pɑ́ cɑɣɑsɩ Sɑlʋmɔŋ kɛ kɑwulɑɣɑ kpɑŋɑɣɑ tɔɔ. \v 45 Nɑ Sɑtɔkɩ nɑ Nɑtɑŋ pɑ́ pǝlɩ Sɑlʋmɔŋ kɛ nim kɛ Kihɔŋ hite, nɑ pɑ́ kpɑ-ɩ wulɑʋ. Tǝnɑɣɑ ɩcɑtɛ yǝlɑɑ lɩɩnɑɑ, nɑ pɑ́ kiisiɣinɑ lɑŋhʋlʋmlɛ. Mpi pǝ cʋkɑ ɩcɑtɛ tɑɑ tɔɣɔlɛ. \v 46 Hɑlɩ Sɑlʋmɔŋ nɑ́ tɛmɑ kɑwulɑɣɑ kumte tɔɔ kɛ́ cɑɣɑlɛ kɛ́. \v 47 Ɩlɛnɑ wulɑʋ Tɑfiiti wɑɑlɩ nyǝ́mɑ polo nɑ pɑ́ sɛɛ-ɩ, nɑ pɑ́ tɔ sɩ: Tɑ́ cɑɑ, nyɑ́ Ɩsɔ ɩ́ kʋsɩ Sɑlʋmɔŋ nyʋɣʋ nɑ pǝ́ kǝlɩ ɩsɩɩ nyɑ́. Ɩ kɑwulɑɣɑ ɩ́ kǝlɩ nyɑ́ nyǝŋkɑ. Ɩlɛnɑ wulɑʋ hǝntɩ Ɩsɔ kɛ́ ɑtɛɣɛ ɩ kɑto tɔɔ. \v 48 Nɑ ɩ́ tɔ́ sɩ: Mɑ sɛɛ Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ Tɑcɑɑ, wei ɩ yelɑɑ sɩ mɑ́ nɑ́ mɑ lonte tɑɑ lɛɛtǝlʋ tɔ. \p \v 49 Tǝnɑɣɑlɛ sɔɣɔntʋ kpɑ Atoniyɑ yǝlɑɑ tǝnɑ, nɑ pɑ́ kʋlɩ nɑ pɑ́ yɑ yemyem. \v 50 Ɩlɛnɑ Sɑlʋmɔŋ tɔm kpɑ Atoniyɑ kɛ sɔɣɔntʋ, nɑ ɩ́ polo nɑ ɩ́ tʋ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ kɛ kpʋlʋɣʋ sɩ, pɑ́ tɑɑ lɛɛtɩ-ɩ. \v 51 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ polɑɑ nɑ pɑ́ heeli Sɑlʋmɔŋ sɩ: Nyɑ́ tɔm kpɑ Atoniyɑ kɛ sɔɣɔntʋ kɛ sɔsɔm, nɑ ɩ́ polo ɩ́ tʋ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ kɛ kpʋlʋɣʋ. Ɩ tɔmɑ sɩ: Ye Sɑlʋmɔŋ tɑ tuunɑ sɩ ɩ kɑɑ kʋ-m, mɑ kɑɑ lɩɩ cǝnɛ. \p \v 52 Ntɛnɑ Sɑlʋmɔŋ sɩ: Ye ɩɩ hɔŋ ɩ tɩ, pʋlʋpʋ kɑɑ tokinɑ-ɩ pɑɑ pǝcɔ. Amɑ ye ɩ lɑkɩ kɑlɑmpɑɑnɩ, ɩsɩɩ ɩ sǝpɑ. \p \v 53 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ Sɑlʋmɔŋ tilɑ yǝlɑɑ nɑ pɑ́ lǝsɩ-ɩ tǝnɑ. Ɩlɛnɑ Atoniyɑ polo ɩ́ hǝntɩ Sɑlʋmɔŋ kɛ ɑtɛ, ɩlɛnɑ wulɑʋ tɔmɩ-ɩ sɩ: Kpe nyɑ́ tɛ. \c 2 \s1 Tɑfiiti kɑntǝkɑɣɑ kʋyɔɣɔtʋtʋ nɑ ɩ sǝm \p \v 1 Pǝ kpɛɣɛtǝnɑ wulɑʋ Tɑfiiti sǝm, ɩlɛnɑ ɩ́ heeli ɩ pǝyɑlʋ Sɑlʋmɔŋ sɩ: \v 2 Mɑ wʋlɛ pʋwɑ. Mpʋ tɔ, kɑɑsɩ nyɑ́ tɩ nɑ ń lɑ́ ɩsɩɩ yʋlʋ. \v 3 Tɔkɩ Tɑcɑɑ nyɑ́ Ɩsɔ tɔm kɛ teu. Lɑkɩ ɩ luɣu nyǝntʋ kɛ tɑm, nɑ ń tǝŋǝɣɩ ɩ kʋsǝsɩɩtʋ, nɑ ɩ kʋtʋtʋtʋ, ɩsɩɩ pɑ ŋmɑɑʋ Moisi kiiŋ tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ tɔ. Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ n kɑ́ wɑɑ pǝ tǝnɑ mpi n lɑkɩ tɔ pǝ tɑɑ. \v 4 Ɩlɛnɑ Tɑcɑɑ lɑ́ ɩsɩɩ ɩ kɑ sɩɩ-m tɔ sɩ, ye mɑ piyɑ tɔŋnɑ lɑɑkɑlɩ, nɑ pɑ́ tǝŋǝɣɩ mɑ kʋsǝsɩɩtʋ nɑ lotu kʋlʋmtʋ, nɑ pɑ lǝsɑɣɑ sʋʋ-ɩ teu, mpɛ pɑɑ tɔkǝnɑ mɑ kɑwulɑɣɑ kɛ tɑm kɛ́ mɑ sǝm wɑɑlɩ kɛ́ Ɩsɛɣɛlɩ tɑɑ. \p \v 5 Pǝlɛ pǝ pɑɑsi, n nyǝmɑ́ nti Seluyɑ pǝyɑlʋ Sowɑpɩ lɑpɑ-m tɔ. Ɩsǝnɑ ɩ kʋwɑ Ɩsɛɣɛlɩ yoou nyʋɣʋ nyǝ́mɑ Nɛɛ pǝyɑlʋ Apǝnɛɛ, nɑ Yetɛɛ pǝyɑlʋ Amɑsɑ tɔ. Yoou hɛɛʋ wɑɑtʋ kɛ ɩ kʋwɑ yǝlɑɑ mpɛ, nɑ pǝ́ kʋ́ ɩ yoou nyʋɣʋ. \v 6 Mpʋ tɔ, lɑnɑ nyɑ́ lɑɣɑtʋ. Tɑɑ yele-ɩ nɑ ɩ́ sɩ́ sǝm kʋpɑm. \v 7 Pǝ kɑɑsɑ Kɑlɑɑtɩ tʋ Pɑɑsilɑyi pǝyɑlʋ tɔ, tɔkɩ pɛlɛɣɛ teu, nɑ ń cɑlǝsǝɣɩ-wɛ. Ḿpʋ́ɣʋ́ pɛlɛ pɑ pɑɑsɑɣɑnɑ mɑɣɑ wɑɑtʋ wei nyɑ́ tɑɑlʋ Apǝsɑlɔm tɔɣɔnɑɣɑ-m tɔ. \v 8 Kelɑɑ pǝyɑlʋ Simeyi wei ɩ wɛ Pɑhulim kɛ Pɛncɑmɛɛ tɛtʋ tɑɑ tɔ, ɩ́lɛ́ ɩ tǝŋsɑ-m mpusi kɛ́ teu kɛ kʋyɑkʋ ŋku mɑ pukɑɣɑ Mɑhɑnɑyim tɔɣɔ. Pǝ wɑɑlɩ kɛ́ ɩ sǝŋɑ-m Yɑɑtɑnɩ nɔɣɔ kɛ mɑ mǝlɑɣɑ tɔ, nɑ mɑ́ tuunɑ Tɑcɑɑ sɩ mɑ kɑɑ kʋ-ɩ. \v 9 Pǝnɛntɛ tɑɑ hʋlɩ-ɩ suulu. N kɛ́ yʋlʋ lɑɣɑtʋ kɛ́. N nyǝmɑ́ ɩsǝnɑ n kɑ́ lɑ́ nɑ pɑɑ ɩ kpɑtǝlɑɑ tɔ, ɩ́ sɩ́ sǝm ɩsɑɣɑm tɔ. \s1 Tɑfiiti sǝm nɑ ɩ pǝyɑlʋ lɛɛtʋɣʋ kɛ ɩ lonte \r (Kʋtɔɔsʋtʋ I 29:26-28) \p \v 10 Pǝ wɑɑlɩ kɛ́ wulɑʋ Tɑfiiti sǝpɑ, nɑ pɑ́ pimi-ɩ timpi pɑ yɑɑ sɩ, Tɑfiiti tɛ tɔ. \v 11 Pɩɩsɩ nɩɩlɛ tǝcu kɛ́ Tɑfiiti tɔɣɔ kɑwulɑɣɑ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ tǝnɑ tɔɔ. Ɩ tɔɣɔ pɩɩsɩ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ kɛ Hepǝlɔŋ, nɑ Yosɑlɛm kɛ pɩɩsɩ hiu nɑ nɑɑnʋwɑ nɑ tooso. \v 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sɑlʋmɔŋ lɛɛtɑ ɩ cɑɑ Tɑfiiti lonte nɑ ɩ kɑwulɑɣɑ lɑ teu pǝ tɩɩ fɛɩ. \s1 Atoniyɑ sǝm \p \v 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ Hɑkii tʋ pǝyɑlʋ Atoniyɑ polɑ Sɑlʋmɔŋ too Pɑsepɑ kiŋ, nɑ Pɑsepɑ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Alɑɑfǝyɑ kɛlɛ? Nɑ ɩ́ cɔ sɩ: Ɛɛ. \v 14 Nɑ ɩ́ tɑsɑ sɩ: Fɑɑci nɔɣɔlʋɣʋ mɑ kɔmnɑɑ. Ntɛnɑ ɑlʋ sɩ: Yɔɣɔtɩ. \p \v 15 Ɩlɛnɑ Atoniyɑ tɔ́ sɩ: Ntɔŋ n nyǝmɑ́ sɩ mɑ́ tǝnnɑ kɑwulɑɣɑ ŋkɛ, nɑ mɑɣɑ Ɩsɛɣɛlɩ tǝnɑ kpɑɑkɑɣɑ wulɑʋ. Amɑ mɑ lɑŋɑɑ nɑ pǝ́ mǝlɩ mɑ neu tɔɔ. Mpi tɔ, Tɑcɑɑ cɛlǝnɑ-ɩ kɛ́. \v 16 Pǝnɛntɑɑ mɑ sǝlǝmǝɣɩ-ŋ pʋlʋ. Ɩlɛ tɑɑ pɛ-m-wɩ. Alʋ sɩ yɔɣɔtɩ. \v 17 Mpʋɣʋlɛ sɩ: Heeli wulɑʋ Sɑlʋmɔŋ sɩ ɩ́ hɑ-m Sunem tʋ Apisɑkɩ nɑ mɑ́ lɑ́ ɑlʋ. Ye nyɑɑ yɔɣɔtǝnɑ ɩ kɑɑ kisi. \v 18 Ɩlɛnɑ Pɑsepɑ tɔ́ sɩ: Pǝ wɛ teu, mɑɑ heeli-ɩ. \p \v 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ Pɑsepɑ polɑ wulɑʋ kiŋ sɩ ɩ heeliɣi-ɩ Atoniyɑ tɔm. Wulɑʋ nɑ-ɩ, ɩlɛnɑ ɩ́ kʋlɩ nɑ ɩ́ sǝŋɩ-ɩ, nɑ ɩ́ hǝntɩ-ɩ ɑtɛ. Ɩlɛnɑ ɩ́ mǝlɩ ɩ kumte tɔɔ. Nɑ pɑ́ sɩɩ toto kɛ́ kɑwulɑɣɑ kpelɑɣɑ, nɑ wulɑʋ ntɔɣɔŋ tɔɔ nɑ toto cɑɣɑ. \v 20 Ntɛnɑ toto sɩ: Mɑ kɔmɑ-ŋ nɑtǝlǝɣɩ sǝlǝmʋɣʋ kɛ pǝcɔɣɔ, tɑɑ kisinɑ-m. Sɑlʋmɔŋ sɩ: Hɑɩ, nyɑɑ sǝlǝmɩ, mɑ kɑɑ kisi. \v 21 Mpʋɣʋlɛ sɩ: Yele nɑ nyɑ́ tɑɑlʋ Atoniyɑ kpɑɣɑ Sunem tʋ Apisɑkɩ. \p \v 22 Mpʋɣʋlɛ Sɑlʋmɔŋ sɩ: Pepee? Pepe tɔɔ kɛ nyɑ́ cɑɑ sɩ ɩ́ kpɑɣɑ-ɩ? Aŋhɑ, ɩlɛ sɑnɑ n kɑ sǝlǝmɑɑ sɩ mɑ́ cɛlɛ-ɩ kɑwulɑɣɑ. Ɩ kɛ́ mɑ tɑɑlʋ kɛ te. Mpi Apiyɑtɑɑ nɑ Sowɑpɩ pɑ kooliɣi tɔɣɔlɛ. \p \v 23 Tǝnɑɣɑlɛ wulɑʋ Sɑlʋmɔŋ yɔɣɔtɑɑ nɑ ɩ tuu sɩ: Ye mɑ tɑ kʋ Atoniyɑ kɛ tɔm tǝnɛ tǝ tɔɔ, Tɑcɑɑ ɩ́ kʋ-m. \v 24 Mɑ tuunɑ Tɑcɑɑ wei ɩ tʋ mɑ́ nɑ mɑ tǝyɑɣɑ nyǝ́mɑ kɛ kɑwulɑɣɑ, nɑ ɩ́ lɛɛtɩ-m mɑ cɑɑ lonte tɔ sɩ, ɩsɩɩ sɑŋɑ mɑ kʋwɑ Atoniyɑ. \v 25 Ɩlɛnɑ Sɑlʋmɔŋ tili Yoyɑtɑ pǝyɑlʋ Penɑyɑ nɑ ɩ́ kʋ Atoniyɑ. \s1 Sɑlʋmɔŋ tɔɣɔnǝɣɩ Apiyɑtɑɑ kɛ Yosɑlɛm \p \v 26 Ye Apiyɑtɑɑ, wulɑʋ heelɑ ɩlɛɣɛ sɩ: Kpe nyɑ́ tɛ Anɑtɔtɩ. N mʋnɑ sǝm yɑɑ, ɩlɛ mɑ kɑɑ kʋ-ŋ sɑŋɑ kɛ́. Mpi tɔ, n pɑɑsǝnɑ Ɩsɔ ɑtɑkɑɑ kɛ́ mɑ cɑɑ Tɑfiiti wɑɑtʋ tɑɑ. Hɑlɩ nyɑ́ nɑ mɑ cɑɑ Tɑfiiti ɩ́ tɔɣɔnɑ pǝ wɑhɑlɑ. \p \v 27 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sɑlʋmɔŋ lǝsɑ Apiyɑtɑɑ kɛ kɔtʋɣʋ tǝmlɛ tɑɑ. Ɩlɛnɑ pǝ lɑ ɩsɩɩ Tɑcɑɑ kɑ yɔɣɔtʋɣʋ Ɩlii tǝyɑɣɑ nyǝ́mɑ tɔɔ kɛ́ Silo tɔ. \s1 Sɑlʋmɔŋ yelɑɑ nɑ pɑ́ kʋ́ Sowɑpɩ \p \v 28 Wɑɑtʋ wei Sowɑpɩ nɩɩwɑ Atoniyɑ sǝm nɑ Apiyɑtɑɑ tɔɣɔnʋɣʋ, ɩlɛnɑ ɩ́ se nɑ ɩ́ sʋʋ Ɩsɔ cokǝle tɑɑ, nɑ ɩ́ tʋ́ kpʋlʋɣʋ kɛ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ kiŋ. Mpi tɔ, ɩ kɑ wɛ Atoniyɑ tɔɔ kɛ́. Amɑ ɩ tɑɑ tǝŋ Apǝsɑlɔm kɛ́. \v 29 Ɩlɛnɑ pɑ́ tɑɣɑsɩ wulɑʋ sɩ Sowɑpɩ sʋʋ Ɩsɔ cokǝle tɑɑ, nɑ ɩ́ tʋ́ kpʋlʋɣʋ kɛ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ. \p Ntɛnɑ wulɑʋ tili Yoyɑtɑ pǝyɑlʋ Penɑyɑ sɩ: Polo nɑ ń kʋ-ɩ. \p \v 30 Penɑyɑ polɑɑ, ɩlɛnɑ ɩ́ tɔ́ Sowɑpɩ sɩ: Wulɑʋ tɔmɑ sɩ ń lɩɩ. Ntɛnɑ Sowɑpɩ sɩ: Hɑɩ, cǝnɛɣɛ mɑ cɑɑ sɩ mɑ́ sɩ. \p Ḿpʋ́ɣʋ́ Penɑyɑ mǝlɑɑ nɑ ɩ́ heeli wulɑʋ kɛ nti Sowɑpɩ yɔɣɔtɑɑ tɔ. \v 31 Kɛlɛnɑ wulɑʋ sɩ: Polo nɑ ń kʋ-ɩ tǝnɑ ɩsɩɩ ɩ yɔɣɔtʋɣʋ tɔ, nɑ ń pimi-ɩ. Ɩlɛ n kɛɛlɑ mɑ́ nɑ mɑ cɑɑ tǝyɑɣɑ tɑ nyʋɣʋ tɔɔ kɛ́ yǝlɑɑ mpɑ ɩ kʋwɑ mʋsʋŋ tɔ, pɑ mpusi kɛlɛ. \v 32 Ɩ nyʋɣʋ tɑɑ kɛ́ Tɑcɑɑ kɑ́ mǝŋnɑ yǝlɑɑ kʋpɑmɑ nɑɑlɛ wei ɩ kʋwɑ tɔ pɑ sǝm tɔm. Pɑɑ Ɩsɛɣɛlɩ yoolɑɑ wulɑʋ Apǝnɛɛ, nɑ Yutɑ yoolɑɑ wulɑʋ Amɑsɑ. \v 33 Mpɛ ɩnɩ pɑ sǝm tɔm kɑ́ mǝlɩ Sowɑpɩ nɑ ɩ piitim nyǝ́mɑ pɑ nyɔɔŋ tɑɑ kɛ́ tɑm tɔɔ kɛ́. Amɑ Tɑcɑɑ kɑ́ yele nɑ Tɑfiiti lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ, nɑ ɩ tǝyɑɣɑ nyǝ́mɑ mpɑ pɑɑ lɛɛtǝɣɩ ɩ kɑwulɑɣɑ tɑɑ tɔ, pɑ́ hɛɛsɩ tɑm tɔɔ. \p \v 34 Ḿpʋ́ɣʋ́ Penɑyɑ kʋwɑ Sowɑpɩ nɑ ɩ́ kpeenɑ-ɩ ɩ cɑcɑkʋ tɛɛ, nɑ ɩ́ pimi-ɩ. \v 35 Ɩlɛnɑ wulɑʋ kpɑ Penɑyɑ kɛ yoolɑɑ wulɑʋ kɛ Sowɑpɩ lonte. Nɑ ɩ́ kpɑ Sɑtɔkɩ kɛ kɔtʋlʋ kɛ Apiyɑtɑɑ lonte. \s1 Sɑlʋmɔŋ yelɑɑ nɑ pɑ́ kʋ́ Simeyi \p \v 36 Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ wulɑʋ yɑɑ Simeyi nɑ ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Nmɑ tǝyɑɣɑ kɛ Yosɑlɛm tɑɑ nɑ ń cɑɣɑ. Pǝ fɛɩ sɩ ń lɩɩ sɩ ń puki tiili. \v 37 Ye kʋyɑkʋ ŋku pǝ cǝpɑ-ŋ nɑ ń lɩɩ, nɑ ń tɛsɩ Setǝlɔŋ lɔɔʋ, nɑ ń hikɑ mpi, n yɑpɑ. \p \v 38 Ntɛnɑ Simeyi sɩ: Hɑɩ, tɑ́ cɑɑ wulɑʋ, mɑɑ lɑ ɩsɩɩ n yɔɣɔtʋɣʋ tɔ. \p Ɩlɛnɑ Simeyi cɑɣɑ Yosɑlɛm tɑɑ nɑ pǝ́ leeli. \v 39 Pɩɩsɩ tooso sikɑɑ, ɩlɛnɑ Simeyi tǝmlɛ nyǝ́mɑ nɑɑlɛ se nɑ pɑ́ polo Kɑtɩ wulɑʋ Mɑɑkɑ pǝyɑlʋ Akisi tɛ́. \v 40 Wɑɑtʋ wei Simeyi nɩɩwɑ sɩ ɩ tǝmlɛ nyǝ́mɑ wɛ Kɑtɩ, ɩlɛnɑ ɩ́ kpɛɛlɩ ɩ kpɑŋɑɣɑ nɑ ɩ́ polo ɩ tǝmlɛ nyǝ́mɑ wɑɑlɩ nɑ ɩ́ kɔnɑ-wɛ. \v 41 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ tɑɣɑsɑ Sɑlʋmɔŋ sɩ Simeyi polɑ Kɑtɩ nɑ ɩ́ kɔɔ. \v 42 Ntɛnɑ wulɑʋ yɑɑ-ɩ nɑ ɩ́ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Ɩsɩɩ mɑ́ kisinɑ-ŋ tǝsɑɣɑsɑɣɑ, nɑ mɑ́ yele nɑ ń tuunɑ Tɑcɑɑ sɩ, ye kʋyɑŋku ń lɩɩwɑ nɑ ń polo tiili n kɑ́ sɩ nɑ? Hɑlǝnɑ ń cɔ-m sɩ, pǝ wɛ teu n nɩɩwɑ? \v 43 Pepe tɔɔ kɛ́ n tɑ tɔkɩ nyɑ́ tuunɑʋ nɑ ń kpɛɛnɑ nti mɑ́ kisinɑ-ŋ tɔ? \v 44 N nyǝmɑ́ nyɑ́ tɑɑ kɛ́ ɩsɑɣɑtʋ nti n lɑpɑ mɑ cɑɑ Tɑfiiti tɔ, Tɑcɑɑ kɑ́ lɛɛtǝnɑ-ŋ. \v 45 Ɩlɛnɑ ɩ́ kooli mɑɣɑ kʋpɑntʋ nɑ ɩ́ sɩɩ Tɑfiiti tǝyɑɣɑ kɛ tɑm tɔɔ. \p \v 46 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ kʋsɑ Penɑyɑ nɑ ɩ́ kʋ́ Simeyi. \p Ɩlɛnɑ kɑwulɑɣɑ nɑ́ɑ́ sʋʋ toŋ sɔɔsʋɣʋ kɛ Sɑlʋmɔŋ niŋ tɑɑ. \c 3 \s1 Sɑlʋmɔŋ kpɑkǝɣɩ Icipiti wulɑʋ pɛɛlɔ \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sɑlʋmɔŋ kpɑɣɑ Icipiti wulɑʋ pɛɛlɔ. Ɩlɛnɑ ɑkpɑɣɑlɛ ntɛ́ tǝ́ kpɛntɩ ɑwulɑɑ mpɛ pɑ nɑɑlɛ. Ntɛnɑ Sɑlʋmɔŋ ponɑ ɑlʋ ɩnɩ nɑ ɩ́ sɩɩ-ɩ Tɑfiiti tɛɣɛ Yosɑlɛm. Hɑlǝnɑ ɩ́ tɛɛsɩ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ, nɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nɑ ɩcɑtɛ koluŋɑ kɛ ŋmɑʋ. \p \v 2-3 Sɑlʋmɔŋ kɑ sɔɔlɑ Tɑcɑɑ kɛ́ nɑ ɩ́ tǝŋǝɣɩ ɩ cɑɑ Tɑfiiti ɩkpɑtɛ. Pɑɑ nɑ mpʋ tɔ, lonɑ pɑɣɑlɛ tɑɑ kɛ́ ɩ nɑ yǝlɑɑ pɑ lɑkɑɣɑ pɑ kɔtɑsɩ kɛ wɑɑtʋ ɩnɩ. Mpi tɔ, pɑ tɑ ŋmɑtɑ Tɑcɑɑ kɛ ɩ tǝsɛɛlɛ. \s1 Sɑlʋmɔŋ sǝlǝmǝɣɩ Ɩsɔ kɛ́ lǝmɑɣɑsɛɛ \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 1:2-13) \p \v 4 Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ Sɑlʋmɔŋ polɑ Kɑpɑwɔŋ kɛ kɔtɑɣɑ lɑpʋ. Tɛtʋ tǝnɑ tɑɑ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ sɔsɔɔlɛ ntɛ́ tǝnɑ. Hɑlɩ Sɑlʋmɔŋ lɑpɑ tǝnɑɣɑ kɔtɑɣɑ ŋkɑ kɔkɔ lusɑ kɑ tǝnɑ tɔ. \v 5 Kɑpɑwɔŋ tǝnɑɣɑ Tɑcɑɑ lɩɩ Sɑlʋmɔŋ tɔɔ kɛ́ ɑhoo kɛ toosee tɑɑ, nɑ ɩ tɔmɩ-ɩ sɩ: Sǝlǝmɩ-m mpi n cɑɑ tɔ. \p \v 6 Ntɛnɑ Sɑlʋmɔŋ sɩ: Kʋpɑntʋ sɔsɔɔntʋ kɛ n lɑpɑ mɑ cɑɑ Tɑfiiti, kɛ timpi ɩ tǝŋɑ tɑmpɑnɑ nɑ lotu kʋlʋmtʋ, nɑ ɩ́ lɑkɩ kʋpɑntʋ tɔ. Hɑlɩ n hɑ-ɩ ɑpɑlʋpǝyɑɣɑ, nɑ kɛlɛ kɑ́ lɛɛtɩ ɩ lonte tɑɑ, ɩsɩɩ pǝ wɛʋ sɑŋɑ ɩsǝntɔ tɔ. \v 7 Hɑɩ mɑ Ɩsɔ Tɑcɑɑ, mɑɣɑlɛ n kpɑɣɑɑ nɑ ń lɛɛtɩ mɑ cɑɑ lonte tɑɑ. Anɩ mɑ kɛ́ pǝyɑɣɑ kɛ́ nɑ hǝlǝm nɑ nɔɣɔ. \v 8 Pǝyele nyɑ́ yǝlɑɑ kʋlǝsɑɑ mpɑ pɑ tɔɔ mɑ tɔkɩ kɑwulɑɣɑ tɔ, pɑ́ wɛ tuutuumɑ kɛ́ pɑ fɛɩ kɑlʋɣʋ. \v 9 Mpʋ tɔ, hɑ-m lɑɣɑtʋ, nɑ kʋpɑntʋ nɑ ɩsɑɣɑtʋ pǝ cɛkǝnɑʋ. Ɩlɛnɑ mɑ́ pǝsɩ nɑ mɑ́ pɑɑsǝnɑ nyɑ́ yǝlɑɑ sɑmɑɑ tuutuumɑ ɩnɛ. \p \v 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ lɑŋlɛ hɛɛnɑ Sɑlʋmɔŋ sǝlǝmʋɣʋ ŋkʋ. \v 11 Ntɛnɑ ɩ́ tɔ́ sɩ: Timpi n sǝlǝmɑ lɑɣɑtʋ sɩ n tǝŋǝɣǝnɑ tɑmpɑnɑ, n tɑ sǝlǝmɩ weesuɣu kʋtɑɣɑlʋɣʋ, yɑɑ wɛnɑʋ, yɑɑ nyɑ́ kolontunɑɑ ɩ́ sɩ tɔ. \v 12 Mɑɑ tʋ-ŋ lɑɣɑtʋ nɑ nyǝm mpi too nɔɣɔlʋ tɑ hikitɑ tɔ. Pǝ́cɔ́ nɔɣɔlʋ kɑɑ tɑsɑ-wǝɣɩ hikuɣu tɔ. \v 13 Pǝlɛ pǝ pɑɑsi, mɑɑ hɑ-ŋ mpi n tɑ sǝlǝmɩ tɔ. Wɛnɑʋ nɑ teeli, wulɑʋ nɔɣɔlʋ ɩ kɑɑ nǝɣǝsǝnɑ-ŋ, hɑlǝnɑ nyɑ́ sǝm. \v 14 Ye n tɔŋ mɑ mpɑɑŋ tɑɑ, nɑ n tɔkɑ mɑ kʋtʋtʋtʋ nɑ mɑ kʋsǝsɩɩtʋ, ɩsɩɩ nyɑ́ cɑɑ Tɑfiiti, ɩlɛ mɑɑ yele nɑ nyɑ́ weesuɣu tɑɣɑlɩ. \p \v 15 Sɑlʋmɔŋ femɑ, ɩlɛ sɛsɛ toosee ntɛ. Ɩlɛnɑ ɩ́ mǝlɩ Yosɑlɛm, nɑ ɩ́ lɑ́ ɩ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ tǝnɑɣɑ ɑcimɑ. \s1 Sɑlʋmɔŋ hʋʋkǝnɑ lǝmɑɣɑsɛɛ \p \v 16 Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ ɑpɑlɑɑ tǝnɑ ɑlɑɑ nɑpǝlɩ pɑ polɑ wulɑʋ tɛɣɛ nɑɑlɛ. \v 17 Ɩlɛnɑ pɑ tɑɑ lɛlʋ tɔ sɩ: Hɑɩ, mɑ́ lɑ-ŋ kɑɑfɑlɑ tɑ́ cɑɑ. Mɑ nɑ ɑlʋ ɩnɛ tǝ wɛnnɑ tǝyɑɣɑ kʋlʋmɑɣɑ tɑɑ, nɑ mɑ́ lʋlɩ ɑpɑlʋpǝyɑɣɑ. \v 18 Kʋyɛɛŋ nɑɑlɛ tɛɛwɑ, ɩlɛnɑ ɩnɩ ɩ́ lʋlɩ ɑpɑlʋ tɔtɔ. Nɑ tɑ nɑɑlɛ tǝ́ wɛɛ mpʋ. Kpɑɩ tʋ nɔɣɔlʋ tɑ sɔɔsɩ tɑ tɔɔ. \v 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ hǝntɑ ɩ pǝyɑɣɑ tɔɔ kɛ́ ɑhoo nɑ kɑ́ sɩ́. \v 20 Ɩlɛnɑ ɩ́ kpɑɣɑ mɑ pǝyɑɣɑ nɑ ɩ́ hɩɩsɩ ɩ kɔŋkɔŋ tɑɑ, nɑ ɩ́ hɩɩsɩ kʋsǝpɑɣɑ kɛ mɑ kɔŋkɔŋ tɑɑ, nɑ mɑ́ɑ́ tɔŋnɑ tom. \v 21 Pǝ nyɑɑlɑɑ sɩ mɑ́ cɛlǝɣɩ pǝyɑɣɑ kɛ hǝtɛ, ɩlɛnɑ mɑ́ mɑɣɑnɑ sǝtʋ. Mɑ nyǝnɑ-kɛɣɛ teu, ɩlɛnɑ mɑ́ cɛkǝnɑ sɩ pǝ tɑɣɑ mɑ nyǝŋkɑ. \p \v 22 Tǝnɑɣɑlɛ ɑlʋ lɛlʋ sɩ: Aɑɩ yoo, mɑ pǝyɑɣɑ ntɛ́ weesuɣu nyǝŋkɑ, nyɑ́ nyǝŋkɑ ntɛ́ kʋsǝpɑɣɑ. \p Ntɛnɑ kɑncɑɑlɑɣɑ nyǝŋ sɩ: Pɔpɔtʋ kɛ́. Nyɑ́ pǝyɑɣɑ sǝpǝnɑ, mɑ nyǝŋkɑ ntɛ́ weesuɣu nyǝŋkɑ. \p Ɩlɛnɑ pɑ́ nɑɑlɩ ḿpʋ́ɣʋ́ hɔm kɛ wulɑʋ ɩsɛntɑɑ tǝnɑ. \v 23 Ntɛnɑ wulɑʋ tɔ́ sɩ: Lɛlʋ nɑ́ tɔŋ sɩ, mɑ pǝyɑɣɑ ntɛ́ weesuɣu nyǝŋkɑ, nyɑ́ nyǝŋkɑ ntɛ́ kʋsǝpɑɣɑ. Ɩnɛ ɩ́lɛ́ sɩ, pɔpɔtʋ kɛ́, nyɑ́ pǝyɑɣɑ ntɛ́ kʋsǝpɑɣɑ, mɑ nyǝŋkɑ ntɛ́ weesuɣu nyǝŋkɑ. \v 24 Tɔʋ, ye mpʋ ɩ́ kɔnɑ-m lɑɣɑtɛ. \p Pɑ ponɑ wulɑʋ kɛ lɑɣɑtɛ, \v 25 ɩlɛnɑ ɩ́ tɔ sɩ: Ɩ́ fɑɣɑ weesuɣu nyǝŋkɑ kɛ cɑlɩ nɑ ɩ́ tɑlɑ-wɛɣɛ hɔɣɔlʋɣʋ hɔɣɔlʋɣʋ. \p \v 26 Tǝnɑɣɑlɛ pǝ lɑpɑ weesuɣu pǝyɑɣɑ too tɑɑ kɛ́ pʋlʋɣʋ ɩ pǝyɑɣɑ tɔm, nɑ ɩ́ tɔ sɩ: Hɑɩ, wulɑʋ cɛlɛ-ɩ pǝyɑɣɑ ŋkɛ, tɑɑ kʋ-kɛ. \p Ntɛnɑ ɑlʋ lɛlʋ sɩ: Yɛɛ, sɛtɩ-kɛ, nɑ tɑ nɑɑlɛ tǝ lɑŋ. \p \v 27 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ sɩ: Ɩ́ cɛlɑ kɑncɑɑlɑɣɑ nyǝŋ kɛ pǝyɑɣɑ, ɩ́ tɑɑ kʋ-kɛ, kɑ too kɛlɛ. \p \v 28 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tǝnɑ nɩɩ wulɑʋ hʋʋlɛ ntɛ́, nɑ pɑ́ nɑ́ sɩ, Tɑcɑɑ tʋ-ɩ lɑɣɑtʋ, nɑ ɩ́ tǝŋǝɣɩ tɑmpɑnɑ nɑ ɩ́ hʋʋkǝnɑ. Ɩlɛnɑ pɑ́ nyɑŋnɑ wulɑʋ. \c 4 \s1 Sɑlʋmɔŋ tɑɣɑnǝɣɩ ɩ kɑwulɑɣɑ \p \v 1 Ɩsɛɣɛlɩ tǝnɑ tɔɔ kɛ́ wulɑʋ Sɑlʋmɔŋ tɔkɑɣɑ kɑwulɑɣɑ. \v 2 Ɩ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ hǝlɑ nɑ pɑ tǝmɑ ntɔ. Sɑtɔkɩ pǝyɑlʋ Asɑliyɑ kɛlɛ kɔtʋlʋ. \v 3 Sisɑ pǝyɑlʋ Ɩliholɛfɩ nɑ Ahiyɑ pɛlɛɣɛlɛ tɑkǝlɑsɩ ŋmɑɑlɑɑ. Ahiluti pǝyɑlʋ Yosɑfɑtɩ kɛlɛ tɑkǝlɑsɩ sɩɩlʋ. \v 4 Yoyɑtɑ pǝyɑlʋ Penɑyɑ kɛlɛ yoolɑɑ wulɑʋ. Sɑtɔkɩ nɑ Apiyɑtɑɑ kɛlɛ kɔtǝlɑɑ. \v 5 Nɑtɑŋ pǝyɑlʋ kɑncɑɑlɑɣɑ nyǝŋ Asɑliyɑ kɛlɛ kʋmɑtɑŋnɑɑ nyʋɣʋ tʋ. Nɑɑlɛ nyǝŋ Sɑpu kɛlɛ wulɑʋ kʋpɑɣɑlʋ. \v 6 Ahisɑɑ kɛlɛ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ nyʋɣʋ tʋ. Apitɑ pǝyɑlʋ Atonilɑm kɛlɛ tǝlɑsɩ tǝmɑ nyʋɣʋ tʋ. \p \v 7 Sɑlʋmɔŋ kɑ wɛnɑ kʋmɑtɑŋnɑɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ kɛ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛɣɛ Ɩsɛɣɛlɩ tɛtʋ tǝnɑ tɑɑ kɛ́. Pǝ wɛɛ sɩ pɑɑ wei ɩ́ cɛlɑ wulɑʋ nɑ ɩ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ nyǝ́mɑ pɑ ɩsɔtʋ kʋlʋm tɔɣɔnɑɣɑ kɛ pǝnɑɣɑ tɑɑ. \v 8 Hɑlɩ pɑ hǝlɑ nɑ pɑ tɛtʋnɑɑ hǝlɑ ntɔ. Huuu pǝyɑlʋ kɛ́ Ɩfǝlɑyim pɔɔŋ tɑɑ. \v 9 Teke pǝyɑlʋ kɛ́ Mɑkɑtɩ, nɑ Sɑɑlǝpim, nɑ Pɛtɩ-Sɛmɛsɩ, nɑ Ɩlɔŋ-Pɛtɩ-Hɑnɑŋ tɛtʋ tɑɑ. \v 10 Hɛsɛtɩ pǝyɑlʋ kɛ́ Alupotɩ ɩcɑtɛ tɑɑ. Ɩ́lɛ́ ɩ kɑ tǝnnɑ Soko nɑ Hefɛɛ tɛtʋ tǝnɑ. \v 11 Apinɑtɑpɩ pǝyɑlʋ kɑ tǝnnɑ ntɛɣɛ Tɔɔɔ pɔɔŋ hɔɣɔlʋɣʋ tǝnɑ. Ɩ́lɛ́ ɩ kɑ kpɑɣɑnɑ Sɑlʋmɔŋ pɛɛlɔ Tɑfɑ. \v 12 Ahiluti pǝyɑlʋ Pɑɑnɑ kɑ tǝnnɑ Tɑɑnɑkɩ, nɑ Mekito, nɑ Pɛtɩ-Seyɑŋ tɛtʋ tǝnɑ. Hɔɣɔlʋɣʋ ŋkʋ kʋ kpǝtǝnɑ Sɑɑtɑŋ kɛ Sisilee tɑpʋɣʋ tɛɛ kɛ́ pǝ kpɑɣɑʋ Pɛtɩ-Seyɑŋ tɔ, nɑ pǝ́ polo Apɛɛlɩ-Meholɑ, hɑlǝnɑ Yɔkǝneyɑm. \v 13 Lɑmɔtɩ tʋ Kepɛɛ pǝyɑlʋ kɑ tǝnnɑ Kɑlɑɑtɩ tɛtʋ tǝnɑ, nɑ Mɑnɑsee pǝyɑlʋ Yɑyii ɑcɑlisi tǝnɑɣɑ Kɑlɑɑtɩ tɛtʋ tɑɑ, nɑ Alǝkɔpɩ hɔɣɔlʋɣʋ kɛ Pɑsɑŋ, nɑ pǝ koloosi ɑcɑlɛɛ sɔsɔɔnɑ nɩɩtoso, wenɑ pɑ tǝkɑ nyǝɣǝtʋ kʋsɛɛmtʋ tɔ. \v 14 Itoo pǝyɑlʋ Ahinɑtɑpɩ tǝnnɑ Mɑhɑnɑyim tɛtʋ. \v 15 Asimɑɑtɩ tǝnnɑ ntɛɣɛ Nɛfǝtɑli tɛtʋ, ɩ́lɛ́ ɩ kpɑɣɑ tɔtɔɣɔ Sɑlʋmɔŋ pɛɛlɔ lɛlʋ Pɑsǝmɑtɩ. \v 16 Husɑyi pǝyɑlʋ Pɑɑnɑ tǝnnɑ Asɛɛ nɑ Peyɑlɔtɩ pǝ tɛtʋ. \v 17 Pɑluyɑ pǝyɑlʋ Yosɑfɑtɩ tǝnnɑ ntɛɣɛ Ɩsɑkɑɑ tɛtʋ. \v 18 Ɩlɑ pǝyɑlʋ Simeyi kɛlɛ Pɛncɑmɛɛ nyǝntʋ. \v 19 Ulii pǝyɑlʋ Kepɛɛ kɛlɛ Kɑlɑɑtɩ tɛtʋ nɑ pǝ́ kpɛnnɑ Amolii nyǝ́mɑ wulɑʋ Sihoŋ, nɑ Pɑsɑŋ wulɑʋ Oki pɑ tɛtʋ. Pǝ́cɔ́ pǝ́ kɑɑsɩ kʋmɑtɑŋnɑɑ nyʋɣʋ tʋ lɛlʋ kɛ Yutɑ tɛtʋ tɑɑ. \p \v 20 Yutɑ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ pǝ yǝlɑɑ kɑ wɛ pɑɣɑlɛ kɛ́ ɩsɩɩ kɑnyǝŋɑ, nɑ pɑ́ tɔkɩ nɑ pɑ́ nyɔɔkɩ nɑ pɑ lɑŋɑ hɛɛwɑ. \p \v 21 Sɑlʋmɔŋ kɑ ŋmɑkǝlǝnɑ tɛtʋ tǝnɑɣɑ wɑɑtʋ ɩnɩ. Pǝ kpɑɣɑʋ Ɩfǝlɑtɩ pɔɣɔ, nɑ pǝ́ yoosinɑ Filiisi nyǝ́mɑ tɛtʋ, hɑlǝnɑ Icipiti tɛtʋ toŋɑ tɔ. Nɑ tɛtʋ ntɩ tǝ nyǝ́mɑ fɛlǝɣɩ Sɑlʋmɔŋ kɛ lɑmpuunɑɑ, hɑlǝnɑ ɩ sǝm. \p \v 22 Pɑɑ ɩfemle nte tɔɣɔnɑɣɑ ŋkɑ Sɑlʋmɔŋ nɑ ɩ tǝyɑɣɑ nyǝ́mɑ pɑ́ tɔkɩ tɔɣɔlɔ. Mʋlʋm kʋnyɑɑlǝm tɔɔnǝnɑɑ pɔɣɔlɑɣɑfɛɩ nɑɑnʋwɑ, nɑ mʋlʋm kʋkpǝsǝm kɛ tɔɔnǝnɑɑ pǝlefɛɩ hiu. \v 23 Nɑ nɑɑŋ wei pɑ tʋ tɔɣɔnɑɣɑ kʋpɑŋkɑ nɑ ɩ́ lɑ́ nim tɔɣɔ nɑɑnʋwɑ, nɑ nɑɑŋ wei pɑ lǝsɑ ntiɣile tɑɑ tɔɣɔ hiu, nɑ heeŋ kɛ nɩɩnʋwɑ (100). Pǝ́cɔ́ pǝ́ kɑɑsɩ nɑmǝŋ wɑɑnɩ wɑɑnɩ kɛ tɔm tooso, nɑ kɑmpee kʋpɑnɑ. \p \v 24 Sɑlʋmɔŋ ŋmɑkǝlɑɣɑnɑ pɔɣɔ Ɩfǝlɑtɩ ilim tǝtʋlɛ tɛtʋ tǝnɑ. Pǝ kpɑɣɑʋ Tifǝsɑ nɑ pǝ́ polo Kɑsɑ tɔ, nɑ pɑ ɑwulɑɑ tǝnɑ. Ɩlɛnɑ ɩ́ cɑɣɑnɑ ɩ tǝɣɩ tɛtʋnɑɑ mpɑ pɑ cɔɔnɑ-ɩ tɔ pɑ tɑɑ. \v 25 Yutɑ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tǝnɑ kɑ cɑɣɑnɑ pɑ tǝɣɩ, nɑ pɑɑ wei ɩ́ hɑlǝɣɩ tɩɩŋ wei pɑ yɑɑ sɩ lɛsɛŋnɑɑ nɑ fikinɑɑ tɔɣɔ ɩsǝnɑ ɩ cɑɑkɩ tɔ, hɑlǝnɑ Sɑlʋmɔŋ sǝm. \p \v 26 Sɑlʋmɔŋ kɑ wɛnɑ yoou kɛɛkɛnɑɑ kpɑɣɑnǝŋ kɛ iyisi nɩɩlɛ (40000) nɑ kpɑɣɑnǝŋ kʋcɑcɑɣɑŋ kɛ iyisi nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ (12000). \p \v 27 Kʋmɑtɑŋnɑɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ kɑ pɑɑsɑɣɑnɑnɑ wulɑʋ tǝyɑɣɑ tɔɣɔnɑɣɑ tɔm. Pɑɑ wei nɑ ɩ ɩsɔtʋ, pʋlʋ tɑɑ lɑŋǝɣɩ. \v 28 Pɑ kɔŋɑɣɑnɑ tɔɣɔnɑɣɑ pee, nɑ cɑmtʋ kɛ kpɑɣɑnǝŋ, nɑ tɔlɑ wenɑ ɑ lɑkɩ tǝmɑ tɔɣɔ timpi wulɑʋ kɑ wɛɛ tɔɣɔ teitei kɛ́ ɩsɩɩ pɑɑ kɛɛsɑ-wɛ tɔ. \s1 Sɑlʋmɔŋ tɛɛ yǝlɑɑ tǝnɑɣɑ lǝmɑɣɑsɛɛ \p \v 29 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ hɑ Sɑlʋmɔŋ kɛ nyǝm nɑ lɑɣɑtʋ sɔsɔɔntʋ nɑ ɩ́ nyɩ yɑɑsinɑɑ kɛ wɑɑnɩ wɑɑnɩ, pǝ fɛɩ kɑlʋɣʋ. \v 30 Ɩ kɑ́ kǝlɑ ilim tǝlɩɩlɛ tɔɔ lɑɑlupunɑɑ nɑ Icipiti nyǝ́mɑ tǝnɑɣɑ nyǝm kɛ́. \v 31 Ɩ́ nɑ yʋlʋ nɔɣɔlʋ pɑ tɑɑ kɛɛsǝɣɩ nyǝm. Hɑlɩ ɩ tɛɛ Ɩsǝlɑhi tʋ Ɩtɑŋ nɑ Mɑhɔɔlɩ pǝyɑlɑɑ Hemɑŋ nɑ Kɑlǝkɔlɩ nɑ Tɑɑtɑ. Ɩ hǝtɛ yɑɑwɑ piitimnɑɑ mpɑ pɑ cɔɔnɑ-ɩ tɔ pɑ tɑɑ kɛ́. \v 32 Atuwɑ iyisi toosoɣo (3000) Sɑlʋmɔŋ tukɑɑ nɑ ɩ́ lu yontunɑɑ iyɑɣɑ (1000). \v 33 Sɑlʋmɔŋ yɔɣɔtɑ tɩɩŋ sɔsɔɔŋ kʋpɑmpɑŋ tɔm, nɑ ɩ́ kpɛnnɑ nyɩɩlisi nsi sɩ nyɔɔkɩ kutuluŋ kilɑ tɔ sɩ tɔm nɑ ɩ́ yɔɣɔtɩ. Nɑ ɩ́ yɔɣɔtɩ tɔlɑ, nɑ tɑɑlɛ wontu, nɑ sumɑsɩ nɑ ɑtɛ nyɑmɑnyɑmɑnɑɑ nɑ tiinɑ pǝ tɔm. \v 34 Antulinyɑ ɑwulɑɑ yǝlɑɑ tǝnɑ kɔŋɑɣɑ kɛ́ nɑ pɑ́ nɩɩkɩ Sɑlʋmɔŋ nyǝm tɔm. \c 5 \s1 Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ ŋmɑʋ tɔm tɑɣɑnʋɣʋ \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 2:2-15) \p \v 1 Tiii wulɑʋ Hilɑm nɩɩwɑ sɩ Sɑlʋmɔŋ kɛ pɑ kpɑ kɑwulɑɣɑ, nɑ pɑ́ lɛɛtɩ ɩ cɑɑ Tɑfiiti lonte, ɩlɛnɑ Hilɑm tili ɩ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ sɩ pɑ́ sɛɛ-ɩ. Mpi tɔ, ɩ ceu ntɛ́ Tɑfiiti. \v 2 Mpʋɣʋlɛ Sɑlʋmɔŋ tilɑɑ nɑ pɑ heeli Hilɑm sɩ: \p \v 3 Mɑ cɑɑ Tɑfiiti tɑ pǝsɩ nɑ ɩ́ ŋmɑ́ Ɩsɔ Tɑcɑɑ kɛ tǝsɛɛlɛ. Mpi tɔ, ɩ kolontunɑɑ kɑ tɑmɑ-ɩ kɛ́, nɑ pɑ́ yookinɑ-ɩ tɑm. Hɑlǝnɑ Ɩsɔ yele nɑ ɩ́ kǝlɩ-wɛ. \v 4 Amɑ pǝnɛntɛ mɑ Ɩsɔ Tɑcɑɑ yelɑɑ nɑ mɑ hɛɛsɩ pǝ tǝnɑ pǝ tɑɑ. Mɑ fɛɩ kolontu, pǝ́cɔ́ mpusi nɔɣɔlʋ ɩ fɛɩ. \v 5 Hɑlɩ mɑ́ mɑɣɑsɩ mɑ tɑɑ sɩ mɑɑ ŋmɑ́ Ɩsɔ Tɑcɑɑ kɛ tǝsɛɛlɛ. Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ kɑ heelɑ mɑ cɑɑ sɩ: Nyɑ́ pǝyɑɣɑ ŋkɑ kɑɑ lɛɛtɩ nyɑ́ lonte tɔ ŋkɛ kɑɑ ŋmɑnɑ-tɛ. \v 6 Mpʋ tɔ, yele nɑ mɑ tǝmlɛ nyǝ́mɑ mɑɣɑnɑ nyɑ́ nyǝ́mɑ, nɑ pɑ́ sɛtɩ-m tɩɩŋ sɔsɔɔŋ wei ɩ wɛ Lipɑŋ tɔ. Ɩlɛnɑ n heeli-m ɩsǝnɑ mɑɑ fɛlɩ nyɑ́ tǝmlɛ nyǝ́mɑ tɔ. Mpi tɔ, nɔɣɔlʋ tɑ nyɩ tɩɩŋ sɛtʋɣʋ, ɩsɩɩ Fenisii nyǝ́mɑ mpɛ. \p \v 7 Hilɑm nɩɩ mpʋ, ɩlɛnɑ ɩ lɑŋlɛ hʋlʋmɩ sɔsɔm nɑ ɩ́ sɑ Ɩsɔ sɩ: Tɑcɑɑ kɛlɛ teeli tʋ. Ɩnɩ ɩ hɑnɑ Tɑfiiti kɛ pǝyɑɣɑ nyǝntʋ ɩnɛ sɩ, ɩ́ tɔɣɔ kɑwulɑɣɑ. \v 8 Ɩlɛnɑ ɩ́ tili nɑ ɩ́ heeli Sɑlʋmɔŋ sɩ: \p Mɑ nɩɩwɑ nti n tilɑɑ sɩ pɑ́ heeli-m tɔ. Mɑɑ lɑ teitei ɩsɩɩ n cɑɑ tɔɣɔ tɩɩŋ sɔsɔɔŋ ɩnɩ ɩ tɔm tɑɑ. \v 9 Mɑ tǝmlɛ nyǝ́mɑ kɑ́ kpɑɣɑ-ɩ nɑ pɑ́ tiinɑ teŋku nɔɣɔ. Ɩlɛ kɛɛsɩ-m timpi n cɑɑ-ɩ tɔ. Nɑ mɑ́ tʋ-ɩ lʋm tɑɑ, nɑ ɩ́ tɑlɑ tǝnɑ, ɩlɛnɑ ń kpɑɣɑ. Mpi mɑ cɑɑ sɩ ń fɛlɩ-m tɔɣɔlɛ mɑ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ nyǝ́mɑ tɔɣɔnɑɣɑ. \p \v 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ Hilɑm hɑwɑ Sɑlʋmɔŋ kɛ tɩɩŋ sɔsɔɔŋ kʋpɑŋ ɩnǝɣɩ ɩsǝnɑ Sɑlʋmɔŋ cɑɑkɩ tɔ. \v 11 Ɩlɛnɑ Sɑlʋmɔŋ nɑ́ɑ́ hɑɑkɩ-ɩ pɑɑ pǝnɑɣɑ ŋkɑɣɑ tɔɣɔnɑɣɑ pee kɛ tɔɔnǝnɑɑ kɛ iyisi nɑɑtoso (6000) nɑ olifinɑɑ nim kʋpɑm kɛ liitilinɑɑ iyisi pǝlefɛɩ nɑɑnʋwɑ (8000). \p \v 12 Tɑcɑɑ kɑ hɑwɑ Sɑlʋmɔŋ kɛ nyǝm kɛ́ ɩsɩɩ ɩ kɑ heeluɣu-ɩ tɔ. Ɩlɛnɑ hɛɛsʋɣʋ kɔɔ ɩ́ nɑ Hilɑm pɑ hɛkʋ nɑ pɑ́ pɛɛlɩ nɔɣɔ. \s1 Sɑlʋmɔŋ tɑɣɑnɑ tǝlɑsɩ tǝmɑ \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 1:18; 2:1,16-17) \p \v 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sɑlʋmɔŋ lǝsɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tǝnɑ tɑɑ kɛ́ tǝmlɛ lɑtɑɑ kɛ yǝlɑɑ iyisi hiu nɑ nɑɑnʋwɑ (30000). \v 14 Nɑ pɑ́ puki Lipɑŋ kɛ yǝlɑɑ iyisi nɑɑnʋwɑ nɑɑnʋwɑ (10000) kɛ́ ɩsɔtʋ ɩsɔtʋ, nɑ pɑ́ lɑkɩ tǝmlɛ kɛ pɑ nyʋɣʋ tʋ Atonilɑm kiŋ. Ɩlɛnɑ pɑ́ kpeŋ pɑ tɛɣɛ ɩsɔtʋnɑɑ nɑɑlɛ nɑɑlɛ nɑ pɑ́ hɛɛsǝɣɩ. \v 15 Pǝ kɑɑsɑ sǝɣǝllɑɑ kɛ yǝlɑɑ iyisi nɩɩtoso nɑ nɑɑnʋwɑ (70000) nɑ pɛɛ sɑɑkǝlɑɑ kɛ yǝlɑɑ iyisi nɩɩnɑɑsɑ (80000) kɛ́ pʋɣʋ tɑɑ. \v 16 Pǝ́cɔ́ pǝ́ kɑɑsɩ kʋmɑtɑŋnɑɑ sɔsɑɑ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ kɛ iyisi tooso nɑ ŋmʋnʋɣʋ nɑ nɩɩnʋwɑ (3300). Sɑlʋmɔŋ kɑ sɩɩnɑ-wɛ sɩ pɑ́ feŋiɣi tǝmlɛ nyǝ́mɑ tɔɔ. \v 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ tɔmɑ sɩ pɑ́ lǝsɩ pɛɛ sɔsɔɔnɑ kʋpɑnɑ nnɑ pɑ sɑɑkɑɑ tɔ, nɑ pɑ́ sɩɩnɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ kite. \v 18 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sɑlʋmɔŋ tǝmlɛ nyǝ́mɑ, nɑ Hilɑm tǝmlɛ nyǝ́mɑ, nɑ Pipǝlɔsɩ ɩcɑtɛ nyǝ́mɑ pɑ́ sɑɑkɑ pɛɛ ɑnɩ nɑ kpoŋkpolonɑɑ mpɑ pɑɑ ŋmɑnɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɔ. \c 6 \s1 Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ ŋmɑʋ \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 3:1-14) \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sɑlʋmɔŋ cɑɑlɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ ŋmɑʋ tǝmlɛ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ Icipiti tɑɑ lɩɩʋ pǝnɑɣɑ nɑsǝlɛ nɑ nɩɩnɑɑsɑ (480) nyǝŋkɑ tɑɑ. Sɑlʋmɔŋ kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ liɣiti nyǝŋkɑ ntɛ́ nɑ ɩsɔtʋnɑɑ nɑɑlɛ. \p \v 2 Kutuluɣu ŋku Sɑlʋmɔŋ ŋmɑ́ Tɑcɑɑ tɔ kʋ tɑɣɑlǝŋ wɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ hiu nɑ nɑɑnʋwɑ, nɑ kʋ wɑŋ kɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑnʋwɑ, nɑ kʋ kʋŋkʋlʋmǝŋ kɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑnʋwɑ nɑ kɑkpɑsɩ. \v 3 Nɑŋ sǝkpeluɣu ŋku n tɑkɩ nɑ pǝ́cɔ́ ń tɛɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ mɑɣɑmɑɣɑ tɑɑ tɔ, kʋlɛ kʋ tɑɣɑlǝŋ wɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑnʋwɑ kɛ́ teitei ɩsɩɩ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ wɑŋ wɛʋ tɔ. Nɑ kʋ wɑŋ tɔɔ kɛ́ mɛɛtǝlǝnɑɑ kɑkpɑsɩ. \v 4 Nɑ pɑ́ tʋ́ kʋ pǝtolee kɛ nyǝɣǝtʋ. \v 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ mɑlǝsǝnɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ, nɑ ɩ nɑŋ lɔlɔ nyǝŋkʋ koloosi nɑ ɑwɑlɩ tɔɔ kɛ́ ɑtɛ nɑ ɩsɔ kutuluɣu nɑ pǝ́ cɔɔ. Kʋ kutuluŋ wɛ nɑɑlɛ, ɑtɛ nyǝŋkʋ pɑɑsi. \v 6 Atɛ nɑ ɩsɔ kutuluɣu ɑtɛ nyǝŋkʋ wɑŋ wɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑlɛ nɑ hɔɣɔlʋɣʋ. Kɑncɑɑlɑɣɑ nyǝŋkʋ kɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ tooso. Pǝ tɔɔ nyǝŋkʋ kɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ tooso nɑ hɔɣɔlʋɣʋ. Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ koluŋɑ yɑsǝlɑɣɑ fɛɩ kʋlʋmɑɣɑ. Kɑ yɑsǝlɑ pǝ tɛɛ kɛ́ nɑ kɑ́ ŋmɩɩkǝnɑ ɩsɔ. Pɑ ŋmɑ-kɛɣɛ ḿpʋ́ɣʋ́ nɑ pɑ́ sɛkǝɣɩ sɩ pɑ́ hiki lonɑ wenɑ ɑ tɑɑ pɑɑ tǝnɩ ɑtɛ nɑ ɩsɔ kutuluŋ pɑtɑnɑɑ kpɑtǝŋ tɔ. \v 7 Pɑɑ tɛmɑ pɛɛ wenɑ pɑ ŋmɑɑkɑɣɑnɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ kɛ mpʋ tɔɣɔ sɑɑkʋɣʋ kɛ́. Pǝ tɔɔ kɛ́ pɑ tɑ lɑnɑ lɑɑlɛ, yɑɑ mɑɑlǝtoo, yɑɑ nyǝɣǝlʋɣʋ nɑkʋlǝɣɩ ŋmɑʋ wɑɑtʋ. \v 8 Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ ilim mpǝtǝŋ tɔɔ kɛ́ ɑtɛ nɑ ɩsɔ kutuluɣu ɑtɛ nyǝŋkʋ nɔnɔɔsɩ kɑ wɛnnɑɑ. Nɑ tǝnɑɣɑ pɑ lɑpɑ ɑtɛ nɑ ɩsɔ kutuluŋ ɩnɩ ɩ tǝkpɑlɛ nte yʋlʋ kpɑɑkɩ nɑ ɩ́ cɔɔkɩ kilikite tɔ. \v 9 Pɑ tɛmɑ-ɩ ŋmɑʋ, ɩlɛnɑ pɑ́ tʋ́ ɩ pɑtɑnɑɑ kɛ tɩɩŋ kʋpɑŋ kpeŋkpelɑsɩ. \v 10 Atɛ nɑ ɩsɔ kutuluɣu ŋku pɑ mɑlǝsǝnɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ koloosi kɛ mpʋ, nɑ pǝ́ cɔɔ tɔ, kʋ kʋŋkʋlʋmǝŋ kɑ wɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑlɛ nɑ hɔɣɔlʋɣʋ hɔɣɔlʋɣʋ. Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ tǝnɑ pɑtɑnɑɑ kpɑtǝŋ kɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ koluŋɑ tɔɔ. \p \v 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ tɔmɑ Sɑlʋmɔŋ sɩ: \v 12 Ɩsɩɩ n ŋmɑɑkʋɣʋ-m Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tǝnɛ ɩsǝntɔ tɔ, ye n tǝŋɑ mɑ kiiŋ, nɑ ń tɔkǝɣɩ mɑ kʋtʋtʋtʋ, nɑ mɑ kʋsǝsɩɩtʋ, mɑɑ lɑ-ŋ nti mɑɑ sɩɩ nyɑ́ cɑɑ Tɑfiiti tɔ. \v 13 Mɑɑ kɔɔ nɑ mɑ́ cɑɣɑ mɑ yǝlɑɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ hɛkʋ, mɑ kɑɑ lɔ-wɛ. \s1 Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ tɑɣɑnʋɣʋ \p \v 14 Pɑ tɛmɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ ŋmɑʋ, ɩsɩɩ Sɑlʋmɔŋ kɑ́ kɛɛsʋɣʋ-wɛ tɔ. Ɩlɛnɑ \v 15 pɑ́ mɑtɩ kpeŋkpelɑsɩ toŋ nyǝnsɩ kɛ kutuluɣu koloosi tɔɔ nɑ pǝ tɑɑ tɔɔ kɛ́ pǝ kpɑɣɑʋ ɑtɛ nɑ pǝ́ yoosinɑ pɑtɑ tɔ, nɑ pɑ́ pɔ-sɩ tɔtɔɣɔ ɑtɛ. \v 16 Ɩlɛnɑ pɑ́ cosi Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ kɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑnʋwɑ nɑ pɑ́ kɑɣɑ kpeŋkpelɑsɩ toŋ nyǝnsɩ sɩ pɑ sɩɩkɩ Ɩsɔ ɑtɑkɑɑ. Ɩlɛnɑ pɑ́ hɑ tǝnɑɣɑ hǝtɛ sɩ tǝcɑɣɑlɛ kɑtɛ tɑɑ kɑtɛ nyǝntɛ. \v 17 Ɩlɛnɑ pǝ́ kɑɑsɩ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ mɑɣɑmɑɣɑ kɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ hiu. \v 18 Kpeŋkpelɑsɩ toŋ nyǝnsɩ tike wɑɑsǝnɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ tɔɔ. Pɩɩ nɑɑkɩ pɛɛ wenɑ pɑ́ ŋmɑnɑ-tɛ tɔ. Ɩlɛnɑ pɑ́ lǝsɩ kpeŋkpelɑsɩ tɔɔ kɛ́ yɑɑyenɑɑ nɑ tɩɩŋ nɩɩlɩ ɩ pee fotoonɑɑ. \v 19 Ɩlɛnɑ pɑ́ tɑɣɑnɩ kɑtɛ tɑɑ kɑtɛ tǝcɑɣɑlɛ ńtɛ́ sɩ pɑ sɩɩkɩ Ɩsɔ ɑtɑkɑɑ. \v 20-21 Kutuluɣu ŋkʋ kʋ tɑɣɑlǝŋ nɑ kʋ wɑŋ kɑ wɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑnʋwɑ nɑɑnʋwɑ kɛ́. Nɑ pɑ́ pɔ wʋlɑ kɛ kʋ tɑɑ, nɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ tɔtɔ. Ɩlɛnɑ pɑ́ kɑɣɑ wʋlɑ ɑlukpɑlɑ kɛ kʋ nɔɣɔ. Nɑ pɑ́ sɩɩ tǝnɑ tɔtɔɣɔ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ nte pɑ kɑmɑ tɑɑsɩ nɑ pɑ́ wɑɑsɩ-tɛɣɛ wʋlɑ tɔ. \v 22 Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tǝnɑ nɑ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ kɛ pɑ pɔwɑ wʋlɑ. \p \v 23-26 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ sɑɑkɑ tʋɣʋ ŋku pɑ yɑɑ sɩ Olifi tɔɣɔ ɩsɔtɑɑ tɑŋlɑɑ mpɑ pɑ yɑɑ sɩ Selupɛŋnɑɑ tɔ pɑ lɛɛsǝŋ nɑɑlɛ nɑ pǝ kʋŋkʋlʋmǝŋ kɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ kɑkpɑsɩ sɩ pɑ sɩɩkɩ Ɩsɔ ɑtɑkɑɑ cɔlɔ. Pɑɑ wei ɩ keŋ nɑɑlɛ tɑɣɑlǝŋ kpɛntǝɣɩ mɛɛtǝlǝnɑɑ kɑkpɑsɩ kɑkpɑsɩ. \v 27 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ sɩɩ-wɛɣɛ kɑtɛ tɑɑ kɑtɛ kutuluɣu hɛkʋ tɑɑ, nɑ pɑ́ hɛtɩ pɑ keŋ nɑ pɑ kenɔɔsɩ nɑɑlɛ suli hɛkʋ tɑɑ. Nɑ ɩnɛ ɩ nyǝŋkɑ yoosinɑ kutuluɣu nɑ cǝnɛ, nɑ ɩnɛ nɑ cǝnɛ. \v 28 Ɩlɛnɑ pɑ́ wɑɑsɩ-wɛɣɛ wʋlɑ. \p \v 29 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ lǝsɑ ɩsɔtɑɑ tɑŋlɑɑ, nɑ pɑɑŋ fotoonɑɑ nɑ yɑɑyenɑɑ kɛ kutuluɣu koloosi tǝnɑ tɑɑ nɑ sɩ wɑɑlɩ. \v 30 Nɑ pɑ́ wɑɑsɩ wʋlɑ kɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nɑ kɑtɛ tɑɑ kɑtɛ tǝcɑɣɑlɛ pǝ ɑtɛ. \p \v 31 Ɩlɛnɑ pɑ́ sɑɑkɩ Olifi tʋɣʋ kɛ Ɩsɔ ɑtɑkɑɑ kutuluɣu nɔnɔɣɔ kɑmpʋ kɛ kʋtǝkǝŋ nɑɑlɛ. Pɑɑ sɑɑkɑ-ɩ tuusolɑ kɑkpɑsɩ kɛ́, nɑ ɩ́ wɛ ɩsɛntɑɑ nɑ ɩsɔtɑɑ tɔɔ. \v 32 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ lǝsɑ ɩ tɔɔ kɛ́ ɩsɔtɑɑ tɑŋlɑɑ, nɑ pɑɑŋ fotoonɑɑ, nɑ yɑɑyenɑɑ, nɑ pɑ́ wɑɑsɩ ɩsɔtɑɑ tɑŋlɑɑ nɑ pɑɑŋ kɛ wʋlɑ. \v 33 Tʋɣʋ ŋkʋ ɩnɩ tɔtɔɣɔ pɑ sɑɑkɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ kɑmpʋ. Ɩlɛ tuusolɑ liɣiti tike kɛ pɑ tʋ́ ɩ́lɛ́. \v 34 Kʋtǝkǝŋ nɑɑlɛɣɛ pɑ sɑɑkɑ-ɩ. Pɑɑ kʋtǝkʋɣʋ ŋku kʋ kpiliɣi tɔm nɑɑlɛ. \v 35 Ɩlɛnɑ pɑ́ lǝsɩ pǝ tɔɔ kɛ́ ɩsɔtɑɑ tɑŋlɑɑ, nɑ pɑɑŋ fotoonɑɑ nɑ yɑɑyenɑɑ, nɑ pɑ́ wɑɑsɩ pɑ tɔɔ kɛ́ wʋlɑ. \p \v 36 Pǝ wɑɑlɩ kɛ́ pɑ ŋmɑ́ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɣɑ koluŋɑ nɑ pɛɛ kʋsɑɑkɛɛ loosi tooso, nɑ kpeŋkpelɑsɩ toŋ nyǝnsɩ kɛ looŋɑ kʋlʋmɑɣɑ nɑ pǝ cɔɔ nɑ pǝ tɑ́. \p \v 37 Sɑlʋmɔŋ kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ liɣiti nyǝŋkɑ kɛ pɑ ɩsɔtʋ nɑɑlɛ nyǝŋ tɑɑ kɛ́ pɑ sɩɩ Tɑcɑɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ kite. \v 38 Sɑlʋmɔŋ kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ nɑɑnʋwɑ nɑ kʋlʋmɑɣɑ nyǝŋkɑ ɩsɔtʋ pǝlefɛɩ nɑɑnʋwɑ nyǝŋ tɑɑ kɛ́ pɑ́ tɛɛsɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ ŋmɑʋ. Nɑ tǝ wɛ teitei ɩsɩɩ pɑɑ kɛɛsɑ-wɛɣɛ tǝ tɔm tɔ. \p Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ ŋmɑʋ pɩɩsɩ kpɛntɑ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ ntɛ́. \c 7 \s1 Sɑlʋmɔŋ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ ŋmɑʋ \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sɑlʋmɔŋ ŋmɑwɑ ɩ mɑɣɑmɑɣɑ ɩ tǝyɑɣɑ. Pɩɩsɩ sikɑ nɑɑnʋwɑ nɑ tooso, ɩlɛ ɩ tɛmɑ-kɛɣɛlɛ. \v 2 Kutuluɣu ŋku pɑ yɑɑkɑɣɑ sɩ, Lipɑŋ hɔtʋɣʋ tɔɣɔ Sɑlʋmɔŋ cɑɑlǝnɑ ŋmɑʋ. Kʋ tɑɣɑlǝŋ wɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɩɩlɛ nɑ nɑɑnʋwɑ nɑ kʋ wɑŋ kɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ hiu nɑ kɑkpɑsɩ. Kʋ kʋŋkʋlʋmǝŋ kɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑnʋwɑ nɑ kɑkpɑsɩ. Pɑɑ temɑ kʋ pɑtɑ kpeŋkpelɑsɩ toŋ nyǝnsɩ nɑ tesikɑsɩ kʋpɑŋsɩ kɛ loosi liɣiti tɔɣɔ pɑ yɑɑkɑɣɑ-kʋɣʋ mpʋ. \v 3 Kpeŋkpelɑsɩ toŋ nyǝnsɩ nɩɩlɛ nɑ kɑkpɑsɩ kɛ pɑ kɑɣɑɑ, ɩlɛnɑ pɑ́ tǝnɩ pɑtɑ kpɑtǝŋ. Pɑɑ looŋɑ ŋkɑɣɑ kpeŋkpelɑsɩ nɑɑnʋwɑ nɑ kɑkpɑsɩ, nɑ sɩ́ lɩɩ loosi tooso nɑ sɩ́ tǝnɑ tesikɑsɩ tɔɔ. \v 4 Pǝ kɑɑsɩ nɑ pɑ́ tʋlɩ pǝtolee loosi tooso tooso kɛ́ kutuluɣu ŋkʋ kʋ kɔŋkɔmǝŋ nɑɑlɛ tɔɔ, nɑ ɑ́ nyǝnǝɣɩ tǝmɑ. \v 5 Ɩlɛnɑ pɑ́ tʋ́lɩ́ kʋ kɔŋkɔmǝŋ nɑɑlɛ tɔɔ kɛ́ nɔɔnɔɔsɩ kootɑnɑɑ nyǝnsɩ kɛ tooso tooso nɑ sɩ́ nyǝnǝɣɩ tǝmɑ. \p \v 6 Ɩlɛnɑ pɑ́ ŋmɑ́ ɑkelenɑɑ kutuluɣu nɑ kʋ tɑɣɑlǝŋ kɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ hiu nɑ kɑkpɑsɩ, nɑ kʋ wɑŋ kɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑnʋwɑ nɑ kɑkpɑsɩ. Kʋ nɑ kʋ ɑkelenɑɑ nɑ kʋ sɑkɑɣɑ. Kʋ wɛ kɛ́ ɩsɩɩ kutuluɣu ŋku pɑ yɑɑ sɩ Lipɑŋ hɔtʋɣʋ tɔ. \p \v 7 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ ŋmɑwɑ kɑwulɑɣɑ kpɑɑŋ tɔtɔ. Tǝnɑɣɑ Sɑlʋmɔŋ hʋʋkɑɣɑ tɔm nɑ ɩ́ hʋ́lǝ́ɣɩ́ tɑmpɑnɑ. Ɩlɛnɑ pɑ́ pɔ kʋ tǝnɑɣɑ kpeŋkpelɑsɩ toŋ nyǝnsɩ, kɛ pǝ kpɑɣɑʋ ɑtɛ tɔ, nɑ pǝ́ yoosinɑ pɑtɑ. \p \v 8 Pɑ ŋmɑwɑ ɩ kutuluɣu kʋsʋsʋʋʋ kɛ ḿpʋ́ɣʋ́ teitei kɛ́ Lipɑŋ hɔtʋɣʋ kutuluɣu wɑɑlɩ nɑ wɑɑʋ lɛŋkʋ tɑɑ. \p Ɩlɛnɑ Sɑlʋmɔŋ ŋmɑ́ kutuluɣu lɛŋkʋ kɛ ḿpʋ́ɣʋ́ teitei kɛ́ ɩ ɑlʋ Icipiti wulɑʋ pɛɛlɔ. \p \v 9 Pɛɛ kʋsɑɑkɛɛ kʋpɑmpɑnɑ kɛ pɑ ŋmɑwɑ pǝ tǝnɑɣɑ mpʋ, nɑ pǝ koloosi kɛ too kite tɛɛ hɑlǝnɑ kʋ ɩmɑɑlɛ. Pɑ sɑɑkɑ-yɛɣɛ ɑ tɑɑ nɑ ɑ wɑɑlɩ kɛ́ teitei kɛ́ ɩsɩɩ pɑɑ kɛɛsɑɑ tɔ. \v 10 Kʋkpɑmǝŋ kʋpɑŋ wei ɩ tɑɣɑlǝŋ wɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ kɑkpɑsɩ kɑkpɑsɩ nɑ liɣiti liɣiti tɔɣɔ pɑ sɩɩnɑ kite. \v 11 Ɩlɛnɑ pɑ́ ŋmɑnɑ pɛɛ kʋsɑɑkɛɛ nɑ kpeŋkpelɑsɩ toŋ nyǝnsɩ. \v 12 Ɩlɛnɑ pɑ́ ŋmɑ́ koluŋɑ sɔsɑɣɑ nɑ pɛɛ loosi tooso, nɑ kpeŋkpelɑsɩ looŋɑ kɛ teitei ɩsɩɩ pɑ ŋmɑʋ tɑɣɑ ŋkɑ n tɑkɩ nɑ ń tɛlǝsɩ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ tɔ, nɑ pǝ tɑɑ tɔɔ koluŋɑ. \s1 Koolu Hilɑm tǝmɑ \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 2:12-13) \p \v 13-14 Koolu nɔɣɔlʋ ɩ kɑ wɛnnɑ nɑ pɑ́ yɑɑkɩ-ɩ sɩ Hilɑm, ɩ cɑɑ kɛ Tiii tʋ, nɑ ɩ too kɛ Nɛfǝtɑli kpekǝle tɑɑ tʋ, ɩlɛ ɩ too ɩnɩ ɩ kɑ kɛ́ leelu. Apɑlʋ ɩnɩ ɩ kɑ nyǝmɑ́ nyǝɣǝtʋ kʋsɛɛmtʋ lupu kɛ teu kɛ́. Pǝ tɔɔ kɛ́ wulɑʋ Sɑlʋmɔŋ tilɑɑ sɩ ɩ́ kɔɔ nɑ ɩ́ lupi-ɩ wontunɑɑ. \s1 Nyǝɣǝlʋɣʋ kʋsɛɛmʋɣʋ ɑkelenɑɑ \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 3:15-17) \p \v 15 Hilɑm lupǝnɑ nyǝɣǝlʋɣʋ kʋsɛɛmʋɣʋ ɑkelenɑɑ kɛ nɑɑlɛ. Pɑ kʋŋkʋlʋmǝŋ wɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ pɔɣɔlɑɣɑfɛɩ nɑɑnʋwɑ. Pɑ yɑsǝlɑɣɑ kɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑtoso. \v 16 Ɩlɛnɑ ɩ́ lu kɑhusi tɑkɑ kɛ́ nyǝɣǝlʋɣʋ kʋsɛɛmʋɣʋ ŋkʋ nɑ ɩ́ tǝnɩ ɑkelenɑɑ mpɛ pɑ nyɔɔŋ tɑɑ. Pɑɑ ŋku kʋ wɛnɑ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑlɛ nɑ hɔɣɔlʋɣʋ. \v 17 Nɑ Hilɑm lu cɑŋǝm wontu kɛ tɔm nɑɑlɛ. Lɛntɩ wɛ ɩsɩɩ puluɣu, lɛntɩ ɩsɩɩ yɔm nɑ ɑtʋɣʋsɑ, nɑ ɩ́ tʋ́ pɑɑ ɑkele wei ɩ kɑhukɑ tɔɔ kɛ́ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ. \v 18 Ɩlɛnɑ ɩ́ lu cɑŋǝm wontu, ɩsɩɩ tʋɣʋ nɑkʋlɩ kʋ pee tɑkɑ, nɑ ɩ́ tʋ-yɛɣɛ ɑkelenɑɑ kɑhusi puluŋ ɩnɩ ɩ tɔɔ kɛ́ loosi nɑɑlɛ nɑ pǝ́ tɑkɩ. \v 19 Nɑ pɑ́ tɑsɑ cɑŋǝm wontu nɑɑlɛɣɛ lupu, tǝ nǝɣǝsǝnɑ ɩsɩɩ yɑɑyenɑɑ, nɑ tǝ tɑɣɑlǝŋ wɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑlɛ nɑɑlɛ, nɑ pɑ́ tǝnɩ pɑɑ ɑkele wei ɩ tɔɔ. \v 20 Pɑɑ lɑpɑ cɑŋǝm pʋlʋpʋnɑɑ kɛ kpɑɣɑmɑ kpɑɣɑmɑ kɛ ɑkele kɑhukɑ tɔɔ kɛ́ puluɣu nɑ tɩɩŋ pee lɛɛsǝŋ ŋmʋnʋɣʋ (200) loosi nɑɑlɛ. \v 21 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ sikɑ ɑkelenɑɑ mpɛɣɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nɔnɔɣɔ. Lɛlʋ nɑ ntɔɣɔŋ tɔɔ, nɑ pɑ́ hɑ-ɩ hǝtɛ sɩ Yɑkɛŋ. (Pǝ nyʋɣʋ ntɛ́ sɩ Ɩsɔ nyɔɔsǝɣɩ nɑ pɑ tɛ tɑɑ). Nɑ pɑ́ hɑ mpǝtǝŋ tɔɔ nyǝŋ kɛ hǝtɛ sɩ Poosi. (Pǝ nyʋɣʋ ntɛ́ sɩ ɩnǝɣǝlɛ toŋ tʋ, nɑ pɑ tɛ tɑɑ). \p \v 22 Ɩlɛ Hilɑm tɛmɑ ɑkelenɑɑ mpɛ pɑ lupu ntɛ́. \s1 Nyǝɣǝlʋɣʋ kʋsɛɛmʋɣʋ nyɑmpɑɑni \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 4:2-5) \p \v 23 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ lupɑ nyǝɣǝlʋɣʋ kʋsɛɛmʋɣʋ kɛ nyɑmpɑɑni ɑnɑɑm tɑkɑ kɛ́ ɩkulutɑʋ, nɑ pɑ́ pǝlǝɣɩ lʋm, ɩsɩɩ lɩɩlɛ. Nyɑmpɑɑni ɩnɩ ɩ wɑŋ wɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ kɑkpɑsɩ nɑ ɩ kʋŋkʋlʋmǝŋ kɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑlɛ nɑ titite. Nɑ ɩ ɩkulutɑʋ tɔɔ wɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑnʋwɑ nɑ kɑkpɑsɩ. \v 24 Nɑ pɑ́ lǝsɩ nyɩɩtʋ nɑtǝlɩ tǝ pee fotoonɑɑ kɛ nyɑmpɑɑni tɔɔ kɛ́ ɩ lupu wɑɑtʋ, nɑ pǝ́ cɔɔ nɑ pǝ́ tɑ́. Pɑɑ mɛɛtǝlɩ wei kɛ́ pee hiu. \v 25 Ɩlɛnɑ pɑ́ lu nyǝɣǝlʋɣʋ kʋsɛɛmʋɣʋ kɛ nɑɑŋ lɛɛsǝŋ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ, nɑ pɑ́ pɩɩlɩ-ɩ tooso tooso kɛ tɔm liɣiti. Lɛlǝŋ nyǝnǝɣǝnɑ ilim tǝlɩɩlɛ, lɛlǝŋ nɑ pǝ tǝtʋlɛ, lɛlǝŋ nɑ pǝ ntɔɣɔŋ nɑ lɛlǝŋ nɑ pǝ mpǝtǝŋ. Ɩlɛnɑ pɑ́ tǝnɩ nyɑmpɑɑni ɩnǝɣɩ nɑɑŋ lɛɛsǝŋ ɩnɩ ɩ tɔɔ. \v 26 Nyɑmpɑɑni ɩnɩ ɩ kpɩɩsǝŋ wɛ kɛ́ ɩsɩɩ yʋlʋ ntɑntɑkʋ wɑŋ. Nɑ ɩ ntompee ɩsɩɩ poosiyɑ, nɑ ɑ́ nǝɣǝsǝnɑ ɩsɩɩ yɑɑyenɑɑ. Nyɑmpɑɑni ɩnɩ ɩ tɔkɩ ɩsɩɩ lʋm liitilinɑɑ iyisi nɩɩnɑɑsɑ (80000). \s1 Nyǝɣǝlʋɣʋ kʋsɛɛmʋɣʋ kɛɛkɛnɑɑ \p \v 27 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ lupɑ nyǝɣǝlʋɣʋ kʋsɛɛmʋɣʋ kɛ lʋm kɛɛkɛnɑɑ kɛ nɑɑnʋwɑ. Pɑ tɑɣɑlǝŋ nɑ pɑ wɑŋ kɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑlɛ nɑɑlɛ. Pɑ kʋŋkʋlʋmǝŋ kɛ mɛɛtǝlɩ kʋlʋm nɑ hɔɣɔlʋɣʋ. \v 28 Pɑ lupɑ nyǝɣǝtʋ kɛ́, ɩlɛnɑ pɑ́ tǝnɩ tǝ tɔɔ kɛ́ lɛntɩ. \v 29 Nɑ pɑ́ lǝsɩ tǝlɛ tǝ tɔɔ kɛ́ tɔɣɔlɑsɩ nɑ lɑtǝcɛnɑɑ nɑ ɩsɔtɑɑ tɑŋlɑɑ fotoonɑɑ. Nɑ pɑ́ lɑ mpʋ tɔtɔɣɔ lɛntɩ tɔɔ, nɑ pɑ́ susi cɑŋǝm ɑtʋɣʋsɑ tɑkɑ kɛ́ fotoonɑɑ mpɛ pɑ pǝtɛɛ nɑ pɑ ɩsɔtɑɑ. \v 30 Pɑɑ kɛɛkɛ wei ɩ kɑ wɛnɑ nyǝɣǝlʋɣʋ kʋsɛɛmʋɣʋ kpɑtǝŋ nɑɑlɛɣɛ, nɑ tǝ tɔɔ kɛ́ pɔpɔlɛɛ liɣiti. Nɑ pɑ tɑmsǝnɑ kpɑtǝŋ ɩnǝɣɩ nyǝɣǝtʋ liɣiti ɩsɩɩ nɔɔhɛɛ tɑkɑ kɛ́ ŋkuluŋɑsɩ tɑɑ. Ɩlɛ nɔɔhɛɛ ɑnɩ nɑ kɛɛkɛ pɩɩ kɛ́ nyǝɣǝlʋɣʋ kʋlʋmʋɣʋ kɛ́. Amɑ ɑ tɑ tɛɛ ɑtʋɣʋsɑ kɛ tɑɣɑlǝŋ. \v 31 Ɩlɛnɑ pɑ́ lɑ́ pʋlʋpʋ ɩsɩɩ pɔpɔtɛ tɑkɑ nɑ tǝ tɑpʋɣʋ kɛ kootɑ nɑ tǝ́ kʋlɑɑ nɑ pɑ́ tǝnɩ nyɑmpɑɑni. Tǝ wɑŋ sɛkɑ pǝcɔ sɩ pǝ́ lɑ mɛɛtǝlɩ kʋlʋm. Ɩlɛnɑ pɑ́ lǝsɩ tǝ tɔɔ kɛ́ fotoonɑɑ. \v 32 Kɛɛkɛ tɛɛ kɛ́ ɩ pɔpɔlɛɛ liɣiti wɛɛ. A kʋŋkʋlʋmǝŋ kɛ mpiiŋ tooso, nɑ ɑ nyǝɣǝtʋ kpɑtǝŋ nɑ kɛɛkɛ pǝ tɑmsɑ kʋlʋm. \v 33 Pɑɑ lupɑ kɛɛkɛ ɩnɩ ɩ pɔpɔlɛɛ kɛ teitei kɛ́ ɩsɩɩ yoou kɛɛkɛ nyǝnɑ. Pǝ́ kpɑɣɑʋ ɑ mɑɣɑmɑɣɑ nɑ ɑkpɑtǝŋ, nɑ ɑ nyǝɣǝlʋkpɑtɑsɩ, nɑ ɑ tiipee tɔ, nyǝɣǝlʋɣʋ kʋsɛɛmʋɣʋ kɛ pɑ lupɑ. \v 34 Nyǝɣǝtʋ nti tǝ wɛ ɩsɩɩ kɛɛkɛ nɔɔhɛɛ tɑkɑ kɛ́ ɩ ŋkuluŋɑsɩ tɑɑ tɔ, pǝ kpɛntɑ nyǝɣǝlʋɣʋ kʋlʋmʋɣʋ kɛ́. \v 35 Pɑɑ kɛɛkɛ wei ɩ tɔɔ kɑ wɛ pɔpɔtɛ tɑkɑ, nɑ tǝ wɑŋ kɛ mpiiu kʋlʋmʋɣʋ. Nɑ nyǝɣǝlʋɣʋ kʋsɛɛmʋɣʋ kʋkʋtʋŋ nɑ kʋ hɔɣɔlɑsɩ tɔkɑ-tɛ. Nyǝɣǝtʋ ntɩ nɑ kɛɛkɛ mɑɣɑmɑɣɑ pǝ kpɛntɑ kʋlʋm. \v 36 Ɩlɛnɑ pɑ́ lǝsɩ ɩsɔtɑɑ tɑŋlɑɑ, nɑ tɔɣɔlɑsɩ, nɑ pɑɑŋ fotoonɑɑ kɛ kʋkʋtʋŋ nɑ nyǝɣǝtʋ hɔɣɔlɑsɩ nsɩ sɩ tɔɔ. Nɑ pɑ́ lǝsɩ ɑtʋɣʋsɑ fotoonɑɑ nɑ pǝ́ cɔɔ nɑ pǝ́ tɑ́. \v 37 Pɑ lupɑ kɛɛkɛnɑɑ mpɛ pɑ nɑɑnʋwɑ kɛ́ teitei kɛ́. Pɑɑ wei kɛ́ nyǝɣǝlʋɣʋ kʋlʋmʋɣʋ ɩtɑmsɑʋ, nɑ pɑ wɑŋ nɑ pɑ tɑɣɑlǝŋ nɑ pɑ wɛɛtʋ wɛ teitei. \p \v 38 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ lupɑ cɛmsɛnɑɑ sɔsɑɑ kɛ nɑɑnʋwɑ nɑ pɑ́ tǝnɩ kɛɛkɛnɑɑ mpɛ pɑ tɔɔ. Pɑɑ cɛmsɛ wei ɩ kʋŋkʋlʋmǝŋ wɛ mɛɛtǝlǝnɑɑ nɑɑlɛ, nɑ pɑɑ wei ɩ tɔkɩ lʋm tonoonɑɑ pǝlefɛɩ nɑɑnʋwɑ. \v 39 Ɩlɛnɑ pɑ́ sɩɩ lʋm kɛɛkɛnɑɑ kɑkpɑsɩ kɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nɑ ilim mpǝtǝŋ ŋkuluŋɑ hɔɣɔlʋɣʋ tɑɑ. \s1 Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nyǝɣǝtʋ wontu \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 4:7–5:1) \p \v 40 Ḿpʋ́ɣʋ́ Hilɑm tɛmɑ cɛmsɛnɑɑ nɑ cɛmsisi nsi pɑ ŋmɩɩsǝɣǝnɑ cɑlǝm tɔ, nɑ tɔlʋmɑ lɔɣɔlɑsɩ, nɑ pǝ tǝnɑ mpi Sɑlʋmɔŋ kɑ́ tʋ-ɩ sɩ, ɩ́ lɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ tɔ. \q1 \v 41-42 Pǝ kpɑɣɑʋ ɑkelenɑɑ nɑɑlɛ, nɑ pɑ kɑhusi nɑ sɩ \q1 cɑŋǝm wontu, ɩsɩɩ sɩ tɔɔ puluŋ tɔm nɑɑlɛ, nɑ puluŋ ɩnɩ ɩ tɔɔ \q1 tʋɣʋ pee nɑsǝlɛ (400). Pɑɑ ɑkele wei kɛ́ loosi nɑɑlɛ. \q1 \v 43 Nɑ lʋm kɛɛkɛnɑɑ nɑɑnʋwɑ, nɑ pɑ tɔɔ cɛmsɛnɑɑ \q1 nɑɑnʋwɑ tɔtɔ. \q1 \v 44 Nɑ nyɑmpɑɑni ɑnɑɑm wei pɑ tǝnɑ lɑtǝcɛnɑɑ nɑɑnʋwɑ \q1 nɑ nɑɑlɛ tɔɔ tɔ. \q1 \v 45-47 Nɑ wontu nti pɑ kuukinɑ tɔlʋmɑ tɔ, nɑ pǝ \q1 lɔɣɔlɑsɩ nɑ poosiyɑnɑɑ mpɑ pɑ ŋmɩɩsǝɣǝnɑ cɑlǝm tɔ. \m Nɔɣɔlʋ tɑ nyɩ nyǝɣǝlʋɣʋ kʋsɛɛmʋɣʋ tuutuumɑ wei Hilɑm lupɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ wontunɑɑ mpɛ nɑ ɩ́ sotiti tɔ, tǝ nyʋɣʋ. Ɩ lɑpɑ-tǝɣɩ teitei kɛ́ ɩsɩɩ Sɑlʋmɔŋ kɛɛsɑ-ɩ tɔ. Yɑɑtɑnɩ tɛtɛkǝlɛ tɑɑ ɑcɑlɛɛ nnɑ pɑ yɑɑ sɩ Sukɔtɩ nɑ Sɑɑtɑŋ tɔ ɑ hɛkʋ tɑɑ kɛ́ pɑ lupɑ-tɩ, nɑ pɑ́ tʋ́-tǝɣɩ Tɑcɑɑ tǝsɛɛlɛ tɑɑ. \p \v 48 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sɑlʋmɔŋ lɑpɑ nɑ pɑ́ lu wʋlɑ nyǝmnɑɑ nɑ pɑ́ tʋ́ Tɑcɑɑ tǝsɛɛlɛ tɑɑ: \q1 Ɩsɩɩ tulɑɑlʋnɑɑ tǝwɔtɛ, \q1 nɑ tɑɑpǝlɩ wei ɩ tɔɔ pɑ sɩɩkɩ Ɩsɔ potopotonɑɑ tɔ. \q1 \v 49-50 Nɑ fǝtǝlɑnɑɑ kpelee nɑɑnʋwɑ, nɑ pɑ́ sɩɩ-wɛɣɛ \q1 kɑtɛ tɑɑ kɑtɛ kutuluɣu ɩsɛntɑɑ. Kɑkpɑsɩ nɑ ntɔɣɔŋ \q1 tɔɔ, kɑkpɑsɩ nɑ mpǝtǝŋ tɔɔ. Nɑ pɑ́ lu fǝtǝlɑnɑɑ \q1 mɑɣɑmɑɣɑ nɑ pɑ tɔɔ cɑŋǝm nɑ pɑ kpǝtǝlǝŋ tɔm \q1 nɑɑlɛ. Nɑ pɑ́ lu cɛmsɛnɑɑ nɑ poosiyɑnɑɑ mpɑ pɑ \q1 ŋmɩɩsǝɣǝnɑ cɑlǝm tɔ, nɑ kɔpʋnɑɑ, nɑ cofolonɑɑ, nɑ \q1 kɑmpʋnɑɑ mpɑ pɑ tǝkɑ tǝcɑɣɑlɛ kɑtɛ tɑɑ kɑtɛ nɔnɔɣɔ \q1 tɔ, pɑ nyǝɣǝtʋ nɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ kɑmpʋnɑɑ nyǝntʋ tɔtɔ. \p \v 51 Wɑɑtʋ wei Sɑlʋmɔŋ tɛmɑ Tɑcɑɑ tǝsɛɛlɛ ŋmɑʋ, ɩlɛnɑ ɩ́ kpɑɣɑ mpi ɩ cɑɑ Tɑfiiti kɑ sɩɩwɑ Tɑcɑɑ tɔ nɑ ɩ́ tʋ pǝ tǝnɑɣɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ kpɑncoou kutuluɣu tɑɑ. Pǝ kpɑɣɑʋ wʋlɑ, nɑ liɣitee nyǝɣǝtʋ, nɑ wontu lɛntǝnɑɑ kɛ mpʋ. \c 8 \s1 Ɩsɔ ɑtɑkɑɑ sɩɩʋ kɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 5:2–6:2) \p \v 1 Wɑɑtʋ wei Sɑlʋmɔŋ tɛmɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ kɛ ŋmɑʋ, ɩlɛnɑ ɩ́ koti Ɩsɛɣɛlɩ kʋpɑɣɑlɑɑ, nɑ pɑ kpekɑ, nɑ pɑ lʋlʋŋ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ kɛ Yosɑlɛm sɩ, pɑ́ kpɑɣɑ Ɩsɔ ɑtɑkɑɑ kɛ Tɑfiiti tɛ, timpi pɑ yɑɑ sɩ Siyɔŋ tɔ, nɑ pɑ́ ponɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ. \v 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tǝnɑ kotɑ wulɑʋ tɛɣɛ pɑ ɩsɔtʋ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ nyǝŋ kɛ cokɑ ɑcimɑ tɔɣɔʋ. \v 3 Ɩlɛnɑ Ɩsɛɣɛlɩ kʋpɑɣɑlɑɑ sɩɩ kɔtǝlɑɑ mpɑ pɑ sǝɣǝlɑ Ɩsɔ ɑtɑkɑɑ tɔ. \v 4 Ḿpʋ́ɣʋ́ kɔtǝlɑɑ nɑ Lefii nyǝ́mɑ pɑ kpɑɣɑ Ɩsɔ ɑtɑkɑɑ, nɑ pǝ cokǝle, nɑ pǝ wontu. \v 5 Ɩlɛnɑ wulɑʋ Sɑlʋmɔŋ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ mpɑ pɑɑ kotinɑ Ɩsɔ ɑtɑkɑɑ tɔ, pɑ́ lɑ́ kɔtɑɣɑ kɛ heeŋ nɑ nɑɑŋ tuutuumɑ pǝ fɛɩ kɑlʋɣʋ. \p \v 6-7 Pǝ wɑɑlɩ kɛ́ kɔtǝlɑɑ sʋʋnɑ-ɩ kɑtɛ tɑɑ kɑtɛ tǝcɑɣɑlɛ kɛ ɩ lonte kɛ ɩsɔtɑɑ tɑŋlɑɑ keŋ tɛɛ, nɑ pǝ́ kenti ɩ nɑ ɩ kpɑtǝŋ wei pɑ kpɑkǝɣǝnɑ-ɩ tɔ ɩ tɔɔ. \v 8 Kpɑtǝŋ ɩnɩ ɩ kɑ tɑɣɑlɑɑ kɛ́. Hɑlǝnɑ ye n wɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ, n nɑɑkɩ-ɩ kɛ́. Amɑ ye ɑwɑlɩ tɔɔ, ɩlɛ nn nɑɑkɩ-ɩ. Ḿpʋ́ɣʋ́ pǝ wɛ hɑlǝnɑ sɑŋɑ. \v 9 Moisi kʋsǝsɩɩtʋ pɛɛ kpɑɑtɑnɑɑ nɑɑlɛ wei Ɩsɔ kɑ cɛlɑ-ɩ Holɛpʋ pʋɣʋ tɔɔ tɔ, pɑ tike pɑ wɛnnɑ pǝ tɑɑ. Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ ɩ́ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ pɑɑ pɛɛlɑ nɔɣɔ kɛ pɑ Icipiti lɩɩʋ wɑɑlɩ. \p \v 10 Wɑɑtʋ wei kɔtǝlɑɑ lɩɩnɑ Tɑcɑɑ tǝsɛɛlɛ tɑɑ, ɩlɛnɑ ɩsɔŋmʋntʋ hɑɣɑ kutuluɣu tɑɑ. \v 11 Hɑlɩ kɔtǝlɑɑ tɑ pǝsɩ kɔtʋɣʋ tǝmlɛ. Mpi tɔ, Tɑcɑɑ teu kɑ sunɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ. \v 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sɑlʋmɔŋ mɑpɑ kɑpukɑ sɩ: \q1 Hɑlɩ Tɑcɑɑ nyɑɑ tɔmnɑ sɩ, \q1 sǝkpɛtʋɣʋ tɑɑ kɛ́ n kɑ́ cɑɣɑ. \q1 \v 13 Amɑ mɑ ŋmɑ-ŋ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ \q1 nte tǝ tɑɑ n kɑ́ cɑɣɑ tɑm tɔɔ tɔ. \s1 Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tʋlʋɣʋ fɑɑci \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 6:3-11) \p \v 14 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sɑlʋmɔŋ kɛɛsǝnɑ kotilɑɑ tɔɔ nɑ ɩ́ sɛɛ-wɛ. \v 15 Ɩlɛnɑ ɩ́ tɔ́ sɩ: Mɑ sɛɛ Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ Tɑcɑɑ. Mpi tɔ, n lɑpɑ teitei kɛ́ ɩsɩɩ n kɑ sɩɩʋ mɑ cɑɑ Tɑfiiti kɛ nɔɣɔ tɔ sɩ, \v 16 hɑtoo kʋyɑkʋ ŋku ɩnɩ n lǝsʋɣʋ nyɑ́ yǝlɑɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɛ Icipiti tɑɑ tɔ, n tɑ lǝsǝtɑ pɑ ɑcɑlɛɛ tɑɑ nɑtǝlɩ sɩ pɑ́ ŋmɑ-ŋ nyɑ́ tǝsɛɛlɛ nɑ ń cɑɣɑ. Amɑ Tɑfiiti kɛ n lǝsɑɑ sɩ ɩ́ lɑ pɑ wulɑʋ. \v 17 Hɑlɩ ɩ́lɛ́ ɩ mɑɣɑsɑɣɑ sɩ ɩ ŋmɑɑkɩ-ŋ tǝsɛɛlɛ. \v 18 Amɑ Ɩsɔ nyɑ́ n tɔmɑ-ɩ sɩ: N mɑɣɑsʋɣʋ mpʋ tɔ, pǝ wɛ teu yɑɑ, \v 19 ɩlɛ nyɑ́ pǝyɑɣɑ mɑɣɑmɑɣɑ kɑ́ ŋmɑnɑ-m, pǝ tɑɣɑ nyɑ́. \v 20 Mpʋɣʋlɛ Tɑcɑɑ tɔkɑ ɩsǝnɑ ɩ kɑ sɩɩwɑ tɔ, nɑ mɑ́ lɛɛtɩ mɑ cɑɑ lonte tɑɑ kɛ́ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɑwulɑɣɑ kumte tɔɔ, nɑ mɑ́ ŋmɑ́ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tǝnɛ. \v 21 Hɑlǝnɑ mɑ́ lɑ nyɑ́ ɑtɑkɑɑ tǝcɑɣɑlɛ. Ɩ tɑɑ kɛ́ nɔɣɔ ŋkɑ nyɑ́ nɑ tɑ cɑɑnɑɑ ɩ́ pɛɛlɑ pɑ Icipiti tɑɑ lǝsʋɣʋ wɑɑtʋ tɔ, kɑ pɛɛ kpɑɑtɑnɑɑ wɛɛ. \s1 Sɑlʋmɔŋ sǝlǝmʋɣʋ sɔsɔɔʋ \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 6:12-40) \p \v 22 Pǝ wɑɑlɩ kɛ́ Sɑlʋmɔŋ sǝŋɑ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ kite kɛ Ɩsɛɣɛlɩ sɑmɑɑ ɩsɛntɑɑ nɑ ɩ́ kpɑɑsɩ ɩ niŋ nɑ ɩ́ sǝlǝmɩ Ɩsɔ sɩ: \v 23 Hɑɩ, Tɑcɑɑ, Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ. Ɩsɔ nɔɣɔlʋ ɩ fɛɩ ɩsɩɩ nyɑ́. Pɑɑ ɩsɔtɔnʋɣʋ tɑɑ kɛ́ hɑtoo ɩsɔtɑɑ, pɑɑ tɛtʋ tɔɔ kɛ́ ɑtɛ cǝnɛ. N sɔɔlɑ mpɑ pɑ lɑkɩ nyɑ́ tǝmlɛ nɑ lotu kʋlʋmtʋ tɔɣɔ, nɑ ń lɑkɩ-wɛɣɛ ɩsǝnɑ n kɑ sɩɩwɑ tɔ. \v 24 Mpʋ ɩnǝɣɩ n lɑpɑ mpi n kɑ sɩɩ mɑ cɑɑ Tɑfiiti tɔɣɔ sɑŋɑ. \v 25 Hɑɩ Tɑcɑɑ Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ, lɑ tɔtɔɣɔ nɔɣɔ ŋkɑ n kɑ sɩɩ-ɩ tɔ sɩ, ye ɩ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ tɔmɑ teu ɩsɩɩ ɩnɩ ɩ tɔm tɔ, mpɛ pɑɑ tɔkǝnɑ kɑwulɑɣɑ kɛ ɩ wɑɑlɩ kɛ́ tɑm nɑ pɑ́ kɑɑsǝɣɩ tǝmɑɣɑ Ɩsɛɣɛlɩ yǝlɑɑ tɔɔ. \v 26 Hɑɩ, mɑ wiikinɑ-ŋ sɩ ń lɑ nɔɣɔ ŋkɑ n kɑ sɩɩ mɑ cɑɑ tɔ. \p \v 27 Ɩlɛ tɑmpɑnɑ Ɩsɔ pǝsǝɣɩ nɑ ɩ́ cɑɣɑ ɑtɛɣɛlɛ? Mpi tɔ, pɑɑ ɩsɔtɔnʋɣʋ nɑ kʋ tɔɔmǝŋ tɔ, ɩ tɑ mɑɣɑ kʋ tɑɑ. Pǝyele Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nte mɑ ŋmɑ-ŋ tɔ, tǝ tɑ hɑŋnɑ mpʋ. \v 28 Hɑɩ, Tɑcɑɑ, pɑɑ nɑ mpʋ kɛɛsɩ nyɑ́ ɩsɛ nɑ mɑ tɔɔ, nɑ ń nɩɩ mɑ wiinɑʋ nɑ mɑ yɑɑʋ mpi mɑ yɑɑkɩ-ŋ sɑŋɑ ɩsǝntɔ tɔ. \v 29 Kuli nyɑ́ ɩsɛ nɑ ń pɑɑsǝnɑ kutuluɣu kʋnɛɣɛ ilim nɑ ɑhoo. Mpi tɔ, tǝnɑɣɑ n tɔmɑ sɩ n kɑ́ cɑɣɑ. Ɩlɛ nɩɩ mɑ kʋsǝlǝmʋtʋ. \v 30 Nɩɩ yɑɑʋ mpi mɑ nɑ nyɑ́ yǝlɑɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tǝ yɑɑkɩ-ŋ cǝnɛ tɔ. Hɑɩ, nɩɩ tɑ kʋsǝlǝmʋtʋ kɛ ɩsɔtɑɑ timpi n wɛɛ tɔ, nɑ ń hɩɩsɩ tɑ́ ɩsɑɣɑtʋ. \p \v 31 Ye nɔɣɔlʋ pǝntǝnɑ ɩ tɔɣɔntǝlɛ, ɩlɛnɑ pɑ yɑɑ-ɩ sɩ ɩ́ kɔɔ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tǝnɛ tǝ tɑɑ nɑ ɩ́ tuunɑ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ ɩsɛntɑɑ sɩ ɩ tɑ nɑ. \v 32 Hɑɩ, Tɑcɑɑ, nɩɩ pɑ tɔm kɛ hɑtoo ɩsɔtɑɑ, nɑ ń fɑɣɑsɩ-wɛ, nɑ ń kʋ tɑsǝkǝlɛ tʋ tɔm, nɑ ń hʋ́lɩ́ tɑmpɑnɑ tʋ. \p \v 33 Yɑɑ ye pǝ kɔmɑ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ wɑkǝlǝnɑ-ŋ, ɩlɛnɑ pɑ kolontunɑɑ kǝlɩ-wɛ, nɑ pɑ́ kɔɔ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ cǝnɛ sɩ, ń tɑɣɑnɩ-wɛ, nɑ pɑ́ sɛɛ-ŋ nɑ pɑ́ wiinɑ-ŋ. \v 34 Ɩlɛ hɑɩ, Tɑcɑɑ, nɩɩ pɑ tɔm kɛ hɑtoo ɩsɔtɑɑ, nɑ ń tɑɣɑnɩ pɑ ɩsɑɣɑtʋ, nɑ ń mǝŋnɑ-wɛɣɛ pɑ tɛtʋnɑɑ mpɑ ń kɑ hɑ pɑ cɑɑnɑɑ tɔ. Mpi tɔ, pɑ kɛ́ nyɑ́ yǝlɑɑ kɛ́. \p \v 35 Yɑɑ ye pɑ wɑkǝlǝnɑ-ŋ nɑ ń yele nɑ tɛʋ wʋlɩ-wɛ nɑ pɑ́ cɛkǝnɑ mpʋ. Ɩlɛnɑ pɑ́ kɛɛsǝnɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tǝnɛ tǝ tɔɔ, nɑ pɑ́ sǝlǝmɩ-ŋ, nɑ pɑ́ sɛɛ-ŋ, nɑ pɑ́ pɑsɑ pɑ tɩ, nɑ pɑ́ tɑɣɑnɩ timpi pɑ wɑkǝlǝnɑ-ŋ tɔ. \v 36 Ɩlɛ Tɑcɑɑ, nɩɩ pɑ tɔm kɛ hɑtoo ɩsɔtɑɑ, nɑ ń hɩɩsɩ pɑ ɩsɑɣɑtʋ. Mpi tɔ, pɑ kɛ́ nyɑ́ yǝlɑɑ kɛ́, nɑ nyɑ́ tǝmlɛ nyǝ́mɑ. Pǝ wɑɑlɩ, ɩlɛ hʋlɩ-wɛɣɛ ɩsǝnɑ pɑɑ tɔ teu tɔ. Ɩlɛnɑ ń yele nɑ tɛʋ nɩɩ tɛtʋ nti n hɑ-wɛ sɩ tǝ́ pǝsɩ pɑ nyǝntʋ tɔ tǝ tɔɔ. \p \v 37 Yɑɑ ye yʋlʋkʋsǝkʋ lɩɩnɑ, yɑɑ kʋtɔɣɔʋ mɔɔnɑɑ, yɑɑ kʋ sǝpɑ, yɑɑ kʋtoloŋ yɑɑ nyɔɣɔsɩ lɩɩnɑ, yɑɑ kolontunɑɑ sʋʋnɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ koloosi ɑcɑlɛɛ tɑɑ nɑ pɑ́ ŋmɑkǝlǝɣɩ-wɛ. Pɑɑ wɑhɑlɑ nɔɣɔlʋ, yɑɑ kʋtɔŋ nɑkʋlɩ kʋ tɩɩ kɔmnɑ, \v 38 nɑ pǝ́ hɑŋ nyɑ́ yǝlɑɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ, nɑ pɑ tɑɑ nɔɣɔlʋ nɩɩ ɩ ɩsɑɣɑtʋ sɔŋ nɑ ɩ́ kɛɛsǝnɑ nyɑ́ tǝsɛɛlɛ tǝnɛ tǝ tɔɔ nɑ ɩ́ wiinɑ-ŋ, nɑ ɩ́ tɛɣɛ-ŋ niŋ. \v 39 Ɩlɛ hɑɩ, Tɑcɑɑ, nɩɩ ɩ tɔm kɛ nyɑ́ tǝcɑɣɑlɛ kɛ hɑtoo ɩsɔtɑɑ, nɑ ń tɑɣɑnɩ pɑɑ wei ɩ tǝwɑkǝllɛ nɑ ń kɛɛsǝnɑ ɩ tɔntɛ. Mpi tɔ, nyɑ́ nyǝmnɑ pɑɑ wei ɩ lotu. \v 40 Lɑkɩ-wɛɣɛ mpʋ, ɩlɛnɑ pɛlɛ pɑ́ seekɩ-ŋ tɑm kɛ́ tɛtʋ nti n hɑ pɑ cɑɑnɑɑ tɔ tǝ tɑɑ. \p \v 41-42 Yɑɑ ye kpɑɩ nyǝ́mɑ nɩɩ nyɑ́ hǝtɛ teu tɔm, nɑ tomɑ sɔsɔɔnɑ wenɑ n lɑkǝnɑ tɔ, nɑ pɑ́ lɩɩ pɑ tɛ nɑ pɑ́ sɔɔsɩ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tɔɔ, nɑ pɑ́ kɔɔ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ cǝnɛ nɑ pɑ́ sǝlǝmɩ-ŋ. \v 43 Ɩlɛ Tɑcɑɑ, nɩɩ pɑ tɔm kɛ nyɑ́ tǝcɑɣɑlɛ kɛ hɑtoo ɩsɔtɑɑ, nɑ ń lɑ-wɛɣɛ pɑ kʋsǝlǝmǝm. Mpʋ pɩɩ yelinɑ nɑ ɑtɛ yǝlɑɑ tǝnɑ nyɩ-ŋ, nɑ pɑ́ seekɩ-ŋ ɩsɩɩ nyɑ́ yǝlɑɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ seekuɣu-ŋ tɔ. Pɑɑ nyɩ tɔtɔ sɩ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nte mɑ ŋmɑ-ŋ tɔ, tǝ kɛ́ nyɑ́ nyǝntɛ tǝkpɑtɑɑ. \p \v 44 Yɑɑ ye ń tʋ nyɑ́ yǝlɑɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ sɩ pɑ́ yoonɑ pɑ kolontunɑɑ, nɑ pɑ́ kɛɛsǝnɑ nyɑ́ ɩcɑtɛ kʋlǝsǝlɛ tǝnɛ nɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nte mɑ ŋmɑ-ŋ ɩsǝntɔ tɔ, pɑ tɔɔ nɑ pɑ́ sǝlǝmɩ-ŋ. Ɩlɛ hɑɩ, Tɑcɑɑ \v 45 nɩɩ pɑ wiinɑʋ kɛ hɑtoo ɩsɔtɑɑ nɑ ń wɑɑsɩ-wɛ. \p \v 46 Yɑɑ ye pǝ kɔmɑ nɑ pɑ́ wɑkǝlǝnɑ-ŋ. Mpi tɔ, yʋlʋ nɔɣɔlʋ ɩ fɛɩ sɩ ɩɩ wɑkǝlǝɣɩ. Ntɑnyɩ n kɑ́ mʋ-wɛ nɑ pɑ́ɑ́nɑ́, nɑ ń yele nɑ pɑ kolontunɑɑ kǝlɩ-wɛ, nɑ pɑ́ kpɑ-wɛɣɛ yomle, nɑ pɑ́ ponɑ-wɛɣɛ pɑ ɑcɑlɛɛ tɑɑ kɛ́ pǝcɔlɔ pǝcɔlɔ yɑɑ pooluŋ tɑɑ. \v 47 Ɩlɛnɑ pɑ́ pǝsǝnɑ lɑɑkɑlɩ kɛ tǝnɑ sɩ pɑ wɑkǝlǝnɑ-ŋ, pɑ lɑpɑ ɩsɑɣɑtʋ, pɑ tɔm sǝpɑ. \v 48 Ɩlɛnɑ pɑ́ sǝlǝmɩ-ŋ nɑ pɑ lotu tǝnɑɣɑ timpi ɩnɩ pɑ wɛ mpʋ tɔ. Nɑ pɑ́ kɛɛsɩ pɑ lǝmɑɣɑsɛɛ nɑ nyɑ́ ɩcɑtɛ tǝnɛ nɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nte mɑ ŋmɑ-ŋ ɩsǝntɔ tɔ pɑ tɔɔ, kɛ tɛtʋ nti n hɑ pɑ cɑɑnɑɑ tɔ tǝ tɑɑ cǝnɛ. \v 49 Ɩlɛ hɑɩ, Tɑcɑɑ, nɩɩ pɑ wiinɑʋ kɛ nyɑ́ tǝcɑɣɑlɛ kɛ hɑtoo ɩsɔtɑɑ, nɑ ń wɑɑsɩ-wɛ. \v 50 Ɩlɛnɑ ń tɑɣɑnɩ timpi pɑ wɑkǝlǝnɑ-ŋ tɔ, nɑ ń yele nɑ pɑ kolontunɑɑ nɑ pɑ pǝtɔɔtǝlɛ. \v 51 Pɔpɔtʋ fɛɩ, pɑ kɛ́ nyɑ́ piyɑ kɛ hɑtoo kʋyɑŋku n lǝsɑ-wɛɣɛ Icipiti wɑhɑlɑ sɔsɔ tɑɑ tɔɣɔ. \p \v 52 Hɑɩ, Tɑcɑɑ Ɩsɔ, nɩɩkɩ sǝlǝmǝŋ wei mɑ́ nɑ nyɑ́ yǝlɑɑ tɩɩ sǝlǝmǝɣɩ-ŋ pɑɑ wɑɑtʋ wei tɔ. \v 53 Mpi tɔ, nyɑ́ lǝsǝnɑ-tʋɣʋ piitimnɑɑ tǝnɑ hɛkʋ sɩ tǝ́ pǝsɩ nyɑ́ nyǝ́mɑ ɩsɩɩ n yeluɣu nɑ nyɑ́ tǝmlɛ tʋ Moisi heeli-wɛɣɛ sɑɑ wei n lǝsɑ tɑ cɑɑnɑɑ kɛ Icipiti tɑɑ tɔ. \s1 Sɑlʋmɔŋ kooliɣi sɑmɑɑ kɛ Ɩsɔ koolee \p \v 54 Kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ kite kɛ Sɑlʋmɔŋ kɑ luŋɑɑ, nɑ ɩ́ kpɑɑsɩ ɩ niŋ nɑ ɩsɔtɑɑ, nɑ ɩ́ wiikinɑ Tɑcɑɑ. Ɩ tɛmɑ, ɩlɛnɑ ɩ́ kʋlɩ \v 55 nɑ ɩ́ kooli sɑmɑɑ wei ɩ kɑ kotɑ tǝnɑ tɔɣɔ kʋpɑntʋ sɩ: \v 56 Mɑ sɛɛ Tɑcɑɑ nyɑ́ wei n yelɑɑ nɑ nyɑ́ yǝlɑɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ hɛɛsɩ, ɩsɩɩ n kɑ yɔɣɔtʋɣʋ tɔ. Pɔpɔtʋ fɛɩ leleŋ, n lɑpɑ teitei kɛ́ ɩsɩɩ n kɑ́ sɩɩʋ nyɑ́ nɔɣɔ kʋpɑŋkɑ nɑ nyɑ́ tǝmlɛ tʋ Moisi nɔɣɔ tɔ. \v 57 Tɑ Ɩsɔ Tɑcɑɑ wɛɛ tɑ wɑɑlɩ, ɩsɩɩ n kɑ wɛʋ tɑ cɑɑnɑɑ cɑɑnɑɑ wɑɑlɩ tɔ. Tɑɑ lɔ-tʋ. Pǝ́cɔ́ tɑɑ yele-tʋɣʋ wɑɑsʋɣʋ. \v 58 Yele nɑ tǝ́ nɩɩkǝnɑ-ŋ tɑm, nɑ tǝ́ tɔŋ nyɑ́ mpɑɑŋ tɑɑ ɩsɩɩ n cɑɑkɩ tɔ, nɑ tǝ́ tɔkɩ nyɑ́ kiiŋ, nɑ nyɑ́ kʋsǝsɩɩtʋ, nɑ nyɑ́ kʋtʋtʋtʋ nti n kɑ tʋ tɑ cɑɑnɑɑ cɑɑnɑɑ tɔ. \v 59 Tɑcɑɑ Ɩsɔ tɔɔsǝɣɩ mɑ wiinɑʋ pǝnɛ pǝ tɔɔ kɛ́ ilim nɑ ɑhoo, nɑ n sǝŋnɑ nyɑ́ yǝlɑɑ tɑɣɑ pɑɑ kʋyɑkʋ ŋku. \v 60 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɑtɛ yǝlɑɑ tǝnɑ kɑ́ nyǝnɑ sɩ, Tɑcɑɑ tike ntɛ́ Ɩsɔ, nɔɣɔlʋ fɛɩ tɔtɔ. \v 61 Nɑ mǝ lǝsɑsɩ nɑ́ɑ́ sʋʋ-ɩ teu tǝmɑmmɑm nɑ ɩ́ tɔkǝɣɩ ɩ kiiŋ, nɑ ɩ kʋsǝsɩɩtʋ, ɩsɩɩ ɩ́ lɑkʋɣʋ sɑŋɑ ɩsǝntɔ tɔ. \s1 Kɔtɑsɩ nsi pɑ lɑpɑ Tɑcɑɑ tɔ \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 7:4-10) \p \v 62 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ Sɑlʋmɔŋ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tǝnɑ mpɑ pɑɑ kotɑ tǝnɑ tɔ, pɑ lɑpɑ Tɑcɑɑ kɛ \v 63 ciikuɣu kɔtɑsɩ kɛ nɑɑŋ iyisi hiu nɑ nɑɑlɛ (22000) nɑ heeŋ nɑ pǝ́ŋ kɛ iyisi nɩɩnʋwɑ nɑ hiu (120000) kɛ Tɑcɑɑ tǝsɛɛlɛ tʋlʋɣʋ tɔɔ. \v 64 Kɔtɑsɩ tɑ mɑɣɑ nyǝɣǝlʋɣʋ kʋsɛɛmʋɣʋ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ tɔɔ kɛ́ kʋyɑkʋ ŋkʋ. Ɩlɛnɑ Sɑlʋmɔŋ yele nɑ pɑ́ lɑ́ kɔtɑsɩ nsi kɔkɔ lusɑ sɩ tǝnɑ tɔ nɑ tɔɣɔnɑɣɑ nyǝnsɩ nɑ ciikuɣu nyǝnsɩ nim cɔlɔ nim cɔlɔ kɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɣɑ tɔɔ. \p \v 65 Wɑɑtʋ ɩnɩ ɩ tɑɑ kɛ́ Sɑlʋmɔŋ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ sɑmɑɑ tuutuumɑ wei ɩ lɩɩnɑ tɛtʋ tǝnɑ tɑɑ tɔ. Pǝ kpɑɣɑʋ Lepo-Hɑmɑtɩ hɑlǝnɑ pǝ́ sɩɩnɑ Icipiti lɔɔʋ tɔ, pɑ tɔɣɔ cokɑ ɑcimɑ kɛ kʋyɛɛŋ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ. \v 66 Kʋyɑkʋ pǝlefɛɩ nɑɑnʋwɑ nyǝŋkʋ wule kɛ wulɑʋ yɑsɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ. Ɩlɛnɑ pɑ́ polo pɑ́ sɛɛ-ɩ, nɑ pɑɑ wei ɩ́ kpe ɩ tɛ nɑ lɑŋhɛɛlɛ. Mpi tɔ, Tɑcɑɑ lɑpɑ ɩ tǝmlɛ tʋ Tɑfiiti nɑ ɩ yǝlɑɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɛ kʋpɑntʋ. \c 9 \s1 Tɑcɑɑ lɩɩ Sɑlʋmɔŋ tɔɔ kɛ́ tɔm nɑɑlɛ nyǝm \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 7:11-22) \p \v 1 Wɑɑtʋ wei wulɑʋ Sɑlʋmɔŋ tɛmɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nɑ ɩ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ nɑ pǝ tǝnɑ mpi ɩ cɑɑkɑɣɑ tɔɣɔ ŋmɑʋ tɔ. \v 2 Ɩlɛnɑ, Tɑcɑɑ lɩɩ ɩ tɔɔ kɛ́ tɔm nɑɑlɛ nyǝm kɛ teitei ɩsɩɩ ɩ kɑ lɩɩʋ ɩ tɔɔ kɛ́ Kɑpɑwɔŋ tɔ. \v 3 Nɑ ɩ́ yɔɣɔtɩ sɩ: Mɑ nɩɩwɑ nyɑ́ wiinɑʋ, ɩlɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nte n ŋmɑ́ ɩsǝntɔ tɔ tǝ pǝsɑ mɑ nyǝntɛ. Mɑɑ wɛɛ tǝ tɑɑ kɛ́ tɑm nɑ mɑ́ pɑɑsǝnɑ-tɛ, nɑ mɑ́ lɑkɩ-mɛɣɛ kʋpɑntʋ kɛ tɑm. \v 4 Ye nyɑɑ tɔmɑ teu nɑ lotu kʋlʋmtʋ, ɩsɩɩ nyɑ́ cɑɑ Tɑfiiti, nɑ ń tǝŋǝɣɩ mɑ kiiŋ nɑ ń tɔkǝɣɩ mɑ kʋtʋtʋtʋ nti mɑ tʋ-ŋ tɔ, \v 5 ɩlɛ mɑɑ yele nɑ nyɑ́ kɑwulɑɣɑ nyɔɔ toŋ kɛ tɑm tɔɔ kɛ́ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tɑɑ. Ḿpʋ́ɣʋ́ mɑɑ sɩɩ nɔɣɔ kɛ nyɑ́ cɑɑ Tɑfiiti sɩ, ɩ lʋlʋɣʋ tɑɑ nyǝ́mɑ kɑ́ tɔkǝnɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tɔɔ kɛ́ kɑwulɑɣɑ kɛ ɩ sǝm wɑɑlɩ. \v 6 Amɑ ye nyɑnɑ nyɑ́ yǝlɑɑ nɑ nyɑ́ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ ɩ́ lɔ-m, nɑ ɩ́ kisi mɑ kʋsǝsɩɩtʋ nɑ mɑ kiiŋ wei mɑ tʋ-mɛ tɔ, nɑ ɩ́ mǝlǝnɑ tɩɩŋ tɔɔ nɑ ɩ́ lɑɑkɩ-ɩ. \v 7 Ɩlɛ mɑɑ kpiisi-mɛɣɛ tɛtʋ nti mɑ hɑ-mɛ ɩsǝntɔ tɔ tǝ tɔɔ, nɑ mɑ́ lɔ́ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nte mɑ pǝsɑ mɑ nyǝntɛ ɩsǝntɔ tɔ, nɑ yǝlɑɑ tǝnɑ woŋ-mɛ nɑ pɑ́ pɑɑnɑ-mɛ. \v 8 Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ yǝlɑɑ kɑ tǝŋǝɣǝnɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nte tɩɩ te teu kɛ mpʋ tɔ tǝ kiŋ, nɑ sɔɣɔntʋ kpɑ-wɛ nɑ pǝ́ lɑ-wɛɣɛ piti, nɑ pɑ́ pɔɔsǝɣɩ pɑ tɩ sɩ: Ɩlɛ pepe tɔɔ kɛ́ Tɑcɑɑ lɑpɑ tɛtʋ tǝnɛ nɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tǝnɛɣɛ mpʋ? \v 9 Ɩlɛnɑ pɑ́ cɔ-wɛ sɩ: Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ lɔwɑ pɑ Ɩsɔ Tɑcɑɑ. Ɩnɩ ɩ lǝsǝnɑ pɑ cɑɑnɑɑ kɛ Icipiti tɛtʋ tɑɑ. Ɩlɛnɑ pɑ́ tǝŋǝɣɩ tɩɩŋ. Pǝ tɔɔ kɛ́ Ɩsɔ tǝŋsɑ-wɛɣɛ mpusinɑɑ mpɛ pɑ tǝnɑ. \s1 Sɑlʋmɔŋ tǝmɑ \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 8:1-18) \p \v 10-11 Tiii wulɑʋ Hilɑm kɑ hɑnɑ wulɑʋ Sɑlʋmɔŋ kɛ tɑɑsɩ kʋpɑŋsɩ tǝnɑ, nɑ wʋlɑnɑɑ tǝnɑ mpɑ ɩ nyɩɩlɑɣɑ sɩ ɩ ŋmɑɑkǝnɑ tɔ. Pɩɩsɩ sikɑ hiu nɑ Sɑlʋmɔŋ tɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nɑ ɩ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ kɛ ŋmɑʋ. Ɩlɛnɑ ɩ́ hɑ Hilɑm kɛ ɑcɑlɛɛ hiu kɛ Kɑlilee tɛtʋ tɑɑ. \v 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ lɩɩ Tiii nɑ ɩ́ kɔɔ ɑcɑlɛɛ ɑnǝɣɩ nɑʋ. Amɑ ɩ lɑŋlɛ tɑ hɛɛ. \v 13 Ntɛnɑ ɩ́ tɔ sɩ: Mɑ tɑɑpɑlʋ Sɑlʋmɔŋ, ɑcɑlɛɛ nnɑ n hɑ-m ɩsǝntɔ tɔ ɑ tɑ nii ɩsǝlɛ. Pǝ tɔɔ kɛ́ hɑlǝnɑ sɑŋɑ pɑ sʋʋ hɔɣɔlʋɣʋ ŋkʋɣʋ yɑɑʋ sɩ: Tɛtʋ tɑ nii ɩsǝlɛ. \v 14 Pǝyele wʋlɑ tɔɔnǝnɑɑ tooso nɑ hɔɣɔlʋɣʋ kɛ Hilɑm kɑ tilinɑ Sɑlʋmɔŋ. \p \v 15 Tǝlɑsɩ tǝmɑ kɛ wulɑʋ Sɑlʋmɔŋ kɑ tʋwɑ yǝlɑɑ nɑ pɑ́ ŋmɑ́ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nɑ ɩ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ, nɑ Milo, nɑ Yosɑlɛm koloosi. Ɩlɛnɑ pɑ́ ŋmɑ́ Hɑsɔɔ nɑ Mekito nɑ Kesɛɛ pǝ ɑcɑlɛɛ. \v 16 Icipiti wulɑʋ kɑ yoonɑ Kesɛɛ ɩcɑtɛ kɛ́, nɑ ɩ́ kʋ́ Kɑnɑɑŋ nyǝ́mɑ mpɑ pɑɑ wɛ tǝ tɑɑ tɔ nɑ ɩ́ sɔ-tɛɣɛ kɔkɔ. Pǝ wɑɑlɩ kɛ́ Icipiti wulɑʋ pɛɛlɔ sɑɑ wulɑʋ Sɑlʋmɔŋ ɩlɛnɑ Icipiti wulɑʋ hɑ Sɑlʋmɔŋ kɛ ɩcɑtɛ ntɛ. \v 17 Pǝ tɔɔ kɛ́ Sɑlʋmɔŋ tɑɣɑnɑ-tɛɣɛ ŋmɑʋ, nɑ ɩ́ ŋmɑ́ tɔtɔɣɔ Pɛtɩ-Holoŋ-Pǝtɛɛ nyǝŋ, \v 18 nɑ Pɑɑlɑ nɑ Tɑmɑɑ kɛ wʋlɑɣɑ tɛtʋ hɔɣɔlʋɣʋ tɑɑ. \v 19 Nɑ ɑcɑlɛɛ wenɑ ɑ tɑɑ ɩ sɩɩkɑɣɑ ɩ tɔɣɔnɑsɩ tɔ. Nɑ wenɑ ɑ tɑɑ ɩ sɩɩkɑɣɑ yoou kɛɛkɛnɑɑ, nɑ kpɑɣɑnǝŋ tɔ. Nɑ Sɑlʋmɔŋ ŋmɑ́ pǝ tǝnɑ mpi ɩ cɑɑ tɔɣɔ Yosɑlɛm ɩcɑtɛ tɑɑ mɑɣɑmɑɣɑ, nɑ Lipɑŋ pʋɣʋ tɑɑ nɑ ɩ tɛtʋ tǝnɑ tɑɑ. \p Ɩsǝnɑ Sɑlʋmɔŋ kɑ tɑɣɑnɑ tǝlɑsɩ tǝmɑ ɑnɩ tɔɣɔlɔ. \v 20 Wɑɑtʋ ɩnɩ ɩ tɑɑ, yǝlɑɑ mpɑ pɑ tɑɑ kɛ́ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tɔ pɑ wɛ tɛtʋ tɑɑ kɛ́. Ɩsɩɩ Amolii nyǝ́mɑ, nɑ Hiti nyǝ́mɑ, nɑ Peliisi nyǝ́mɑ, nɑ Hifi nyǝ́mɑ, nɑ Yepusi nyǝ́mɑ. \v 21 Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tɑɑ pǝsɩ nɑ pɑ́ kʋ-wɛ tɔɣɔ pɑ kɑɑsɑɑ. Mpɛɣɛ Sɑlʋmɔŋ tʋwɑ tǝlɑsɩ tǝmɑ, nɑ pɑ́ lɑkɩ ḿpʋ́ɣʋ́ hɑlǝnɑ sɑŋɑ. \v 22 Amɑ pǝ kɑɑsɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tɔ, wulɑʋ tɑ tʋ pɛlɛɣɛ tǝmɑ kɛ mpʋ. Pɛlɛɣɛlɛ ɩ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ, nɑ ɩ yoolɑɑ sɔsɑɑ, nɑ sǝkpemɑ, nɑ yoou kɛɛkɛnɑɑ nɑ kpɑɣɑnǝŋ pɑɑsǝnlɑɑ. \v 23 Ḿpʋ́ɣʋ́ tǝmlɛ pɑɑsǝnlɑɑ kpɑ tǝmɑ lɑtɑɑ kpekɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ kɛ nɑsǝlɛ nɑ nɩɩnʋwɑ nɑ nɩɩlɛ nɑ nɑɑnʋwɑ (550) nɑ pɑ́ feŋiɣi Sɑlʋmɔŋ tǝmlɛ lɑtɑɑ. \p \v 24 Wɑɑtʋ wei Sɑlʋmɔŋ ɑlʋ Icipiti nyǝŋ lɩɩ Tɑfiiti tɛ, nɑ ɩ́ sʋʋ tǝyɑɣɑ ŋkɑ ɩ pɑɑlʋ ŋmɑ-ɩ tɔ kɑ tɑɑ, ɩlɛnɑ wulɑʋ tɑɣɑnɩ lonte ntɛ́ nɑ ɩ́ ŋmɑ́ tɑɣɑ ŋkɑ pɑ yɑɑnɑ pɑ tɛ tɑɑ sɩ Milo tɔ. \p \v 25 Pɑɑ pǝnɑɣɑ ŋkɑ tɔm toosoɣo Sɑlʋmɔŋ lɑkɑɣɑ Tɑcɑɑ kɛ kɔtɑsɩ nsi kɔkɔ lusɑ sɩ tǝnɑ tɔ, nɑ ciikuɣu nyǝnsɩ kɛ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ nte ɩ ŋmɑ-ɩ tɔ tǝ tɔɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ lɑkɑɣɑ tǝmɑ wenɑ ɑ tɔɔ pɑ́ ŋmɑ́ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ ntɛ́ tɔ. \p \v 26 Ɩlɛnɑ Sɑlʋmɔŋ yele, nɑ pɑ́ sɑɑkɩ kpɩɩlǝŋ kɛ Ɩsǝyɔŋ-Kepɛɛ, kɛ Ɩlɑ cɔlɔɣɔ teŋku kʋsɛɛm nɔɣɔ kɛ Ɩtɔm tɛtʋ tɑɑ. \v 27 Ḿpʋ́ɣʋ́ Hilɑm ponɑ Sɑlʋmɔŋ kɛ kpɩɩlǝŋ sɑɑlɑɑ kʋpɑmɑ, nɑ pɑ́ sǝŋnɑ ɩ nyǝ́mɑ. \v 28 Ɩlɛnɑ pɑ tǝnɑ pɑ́ polo Ofii tɛtʋ tɑɑ nɑ pɑ́ kpɑɣɑ wʋlɑ kɛ kiloonɑɑ iyisi nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ (12000) nɑ pɑ́ ponɑ Sɑlʋmɔŋ. \c 10 \s1 Sɑpɑ wulɑʋ ɑlʋ nyǝŋ polɑ Sɑlʋmɔŋ wiiluɣu \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 9:1-12) \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sɑpɑ tɛtʋ wulɑʋ ɑlʋ nyǝŋ nɩɩwɑ Sɑlʋmɔŋ hǝtɛ yɑɑʋ. Ɩlɛnɑ ɩ́ polo sɩ ɩ pɔɔsǝɣɩ-ɩ tɔmnɑɑ kɑtɛ nyǝntʋ, nɑ ɩ́ nɑ́ ɩ nyǝm tǝnɑɣɑ. \v 2 Alʋ ɩnɩ ɩ tɑlɑ Yosɑlɛm tɑɑ tɔ, nɑ ɩ yomɑɑ kɛ tuutuumɑ, nɑ yooyoonɑɑ nɑ́ɑ́ sǝɣǝlɑ tulɑɑlʋnɑɑ, nɑ wʋlɑnɑɑ, nɑ liɣitee pɛɛ kɛ tuutuumɑ. Ɩlɛnɑ ɩ́ pɔɔsɩ Sɑlʋmɔŋ kɛ tɔmnɑɑ mpɑ pɑ tǝnɑ ɩ kɑ tɑɣɑnɑɑ tɔ. \v 3 Nɑ Sɑlʋmɔŋ cɔ tǝ tǝnɑ, ɩ tɑ sɔɔ kʋlʋmʋɣʋ. \v 4 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɑlʋ ɩnɩ ɩ nɩɩnɑ ɩ ŋkpɑŋʋɣʋ kɛ sɑlʋmɔŋ nyǝm tɔm, nɑ ɩ́ sɑ ɩ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ ŋkɑ ɩ ŋmɑwɑ tɔ. \v 5 Nɑ tɔɣɔnɑɣɑ ŋkɑ pɑ sɑɑkɑɣɑ tɔ. Nɑ yɑɑsi wei Sɑlʋmɔŋ kɑ tɑɣɑnnɑ ɩ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ nɑ pɑ́ lɑkɩ tǝmɑ tɔ. Nɑ kʋtɔɣɔʋ nɑ kʋnyɔnyɔɔm tɑllɑɑ wontu. Nɑ kɔtɑsɩ nsi pɑ lɑkɑɣɑ Tɑcɑɑ kɛ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ tɔ, nɑ pǝ́ lɑ Sɑpɑ wulɑʋ ɩnǝɣɩ piti nɑ pǝ́ mɔtɩ ɩ nɔɣɔ. \p \v 6-7 Ntɛnɑ wulɑʋ ɑlʋ nyǝŋ ɩnɩ ɩ tɔ sɩ: Pɑ kɛɛsɑ-m nyɑ́ nyǝm tɔm kɛ hɑtoo mɑ tɛ. Amɑ mɑ ɩsɛ tɑɑ nɑtɑ, ɩlɛ mɑ tɑ mʋ-tɩ. Amɑ nɔɔnɔɔ mɑ nɑwɑ sɩ tɑmpɑnɑ kɛ pɑ heelɑ-m tǝcʋŋŋ. Nyɑ́ nyʋɣʋ kʋlʋɣʋ nɑ nyɑ́ nyǝm tɛɛwɑ ɩsɩɩ pɑɑ kɛɛsɑ-m tɔ tǝyɑmyɑm. \v 8 Nyɑ́ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ nɑ nyɑ́ tǝyɑɣɑ tɑɑ yǝlɑɑ tǝnɑ lɑpɑ nyʋleleŋ kɛ́. Mpi tɔ, pɑ wɛ nyɑ́ kiŋ nɑ pɑ́ nɩɩkɩ nyǝm tɔm kɛ tɑm. \v 9 Mɑ sɑmɑ nyɑ́ Ɩsɔ Tɑcɑɑ wei ɩ lǝsɑ-ŋ sɩ ń tɔɣɔ kɑwulɑɣɑ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ tɑɑ tɔ. Ɩsɔ sɔɔlɑ ɩ yǝlɑɑ kɛ tɑm tɔɔ tɔɣɔ ɩ kpɑ-ŋ pɑ wulɑʋ, nɑ ɩ́ tʋ-ŋ sɩ ń tǝŋ tɑmpɑnɑ nɑ ń lɑkɩ kʋsiɣisim. \p \v 10 Pǝlɛ pǝ wɑɑlɩ kɛ́ Sɑpɑ wulɑʋ ɩnɩ ɩ hɑwɑ Sɑlʋmɔŋ kɛ wʋlɑ tɔɔnǝnɑɑ tooso nɑ hɔɔlʋɣʋ nɑ tulɑɑlʋ kɛ sɔsɔm, nɑ liɣitee pɛɛ tɔtɔ. Too tɔ, nɔɣɔlʋ tɑ nɑtɑ tulɑɑlʋ ɩsɩɩ ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɛɣɛlɩ tɑɑ. \p \v 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ Hilɑm kpɩɩlǝŋ polɑ Ofii tɛtʋ tɑɑ nɑ pɑ́ kɔnɑ wʋlɑ, nɑ kpeŋkpelɑsɩ kʋpɑŋsɩ nɑsǝlɩ nɑ liɣitee pɛɛ. \v 12 Kpeŋkpelɑsɩ nsǝɣɩ Sɑlʋmɔŋ yelɑɑ nɑ pɑ́ kɑɣɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ nɑ ɩ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ tɑɑ tɔtɔ. Ɩlɛnɑ pǝ́ kɑɑsɩ nɑ pɑ́ sɑɑkɩ yonyoolɑɑ kɛ sɑŋkʋnɑɑ. Too tɔ, nɔɣɔlʋ tɑ nɑtɑ Ɩsɛɣɛlɩ tɑɑ kɛ́ kpeŋkpelɑsɩ nɑ sɩ tɔɔʋ tɑlɑ mpʋ pǝ tɑkɑ. \p \v 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sɑlʋmɔŋ hɑwɑ ɑlʋ ɩnǝɣɩ pǝ tǝnɑ mpi ɩ nɑwɑ nɑ ɩ́ sǝlǝmɩ tɔ. Nɑ ɩ́ lɑpɩ-ɩ kʋcɔɔŋ tɔtɔɣɔ ɩsǝnɑ ɩ pǝsɑɑ tɔ. Ɩlɛnɑ wulɑʋ ɑlʋ nyǝŋ ɩnɩ nɑ ɩ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ pɑ́ mǝlɩ pɑ tɛtʋ tɑɑ. \s1 Sɑlʋmɔŋ toŋ tɔm \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 1:14-17; 9:13-28) \p \v 14 Pɑɑ pǝnɑɣɑ ŋkɑ wʋlɑ kiloonɑɑ iyisi hiu (20000) kɛ pɑ kɔŋnɑ wulɑʋ Sɑlʋmɔŋ. \v 15 Ɩlɛnɑ pǝ́cɔ́ pǝ́ kɑɑsɩ mpi mpi tɑɑtǝlɑɑ fɛlɑɣɑ-ɩ wontunɑɑ tɔɔ tɔ, nɑ lɑmpuunɑɑ mpɑ ɩ kʋmɑtɑŋnɑɑ sɔsɑɑ, nɑ Lɑɑlupunɑɑ ɑwulɑɑ fɛlɑɣɑ-ɩ tɔ. \p \v 16 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ Sɑlʋmɔŋ yelɑɑ nɑ pɑ́ lu wʋlɑ kpɑlǝŋ kɛ ŋmʋnʋɣʋ (200). Pɑɑ ŋku kʋ tɔɣɔ wʋlɑ kiloonɑɑ nɑɑtoso. \v 17 Kpɑlǝŋ sǝkpeŋ kɛ ŋmʋnʋɣʋ nɩɩnʋwɑ (300). Pɑɑ ŋku kʋ tɔɣɔ wʋlɑ kiloo kʋlʋm nɑ titite. Nɑ pɑ́ sɩɩ kutuluɣu ŋku pɑ yɑɑ sɩ Lipɑŋ hɔtʋɣʋ tɔ kʋ tɑɑ. \p \v 18 Nɑ wulɑʋ yele nɑ pɑ́ sɑɑkɩ kɑwulɑɣɑ kpelɑɣɑ nɑ tuu kelɑ, nɑ pɑ́ tʋ́ kɑ tɔɔ kɛ́ wʋlɑ. \v 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ lɑpɑ tǝkpɑlɛ kɛ kumlee nɑɑtoso kɛ tǝmɑ tɔɔ, nɑ pɑ́ sɩɩ kpelɑɣɑ ŋkɛ́. Pɑɑ sɑɑkɑ-kɛɣɛ nɑ pɑ́ tʋ tǝteesile kukulukulle, nɑ pɑ́ tʋ́ tɔɣɔlɑsɩ lɛɛsǝŋ kɛ ŋkpɑlɑsɩ tǝsɩɩlɛ. \v 20 Nɑ tɔɣɔlɑsɩ lɛɛsǝŋ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛɣɛ kumlee ɑnɩ ɑ tɔɔ. Nɑɑtoso kɛ ntɔɣɔŋ tɔɔ, nɑ nɑɑtoso kɛ mpǝtǝŋ tɔɔ. Wulɑʋ nɔɣɔlʋ ɩ tɑ sɑɑkǝtɑ kɑwulɑɣɑ kpelɑɣɑ ŋkɛ kɑ tɑkɑ. \p \v 21 Wʋlɑ kɛ pɑɑ lupɑ Sɑlʋmɔŋ tǝyɑɣɑ tɑɑ lʋm poosiyɑnɑɑ tǝnɑ, nɑ Lipɑŋ hɔtʋɣʋ kutuluɣu tɑɑ wontunɑɑ kʋtǝsǝtʋ. \v 22 Wulɑʋ kɑ wɛnɑ ɩ mɑɣɑmɑɣɑ ɩ kpɩɩlǝŋ kɛ́. Nɑ ɩ nɑ Hilɑm nyǝŋ pɑ́ puki pooluŋ. Pɑɑ pɩɩsɩ tooso wei, pɑ kɔŋnɑ wʋlɑ nɑ liɣitee nyǝɣǝtʋ, nɑ tuu kelɑ, nɑ tǝkpɑɑlǝŋ nɑ kɑcɔkɑ sumɑsɩ sɔsɔɔnsɩ nɑsǝlɩ. \p \v 23 Sɑlʋmɔŋ kɑ tɛɛ ɑntulinyɑ tǝnɑ ɑwulɑɑ tǝnɑɣɑ toŋ kɛ́ nɑ nyǝm. \v 24 Pɔpɔtʋ fɛɩ leleŋ, Ɩsɔ kɑ hɑ-ɩ nyǝm kɛ́ nɑ yǝlɑɑ lɩɩkǝnɑ pɑɑ timpi nɑ pɑ́ kɔŋɩ-ɩ tɔmnɑɑ pɔɔsʋɣʋ. \v 25 Pɑɑ pǝnɑɣɑ ŋkɑ, yǝlɑɑ mpɛ pɑ kɔŋɑɣɑnɑ-ɩ kʋcɔɔŋ kɛ liɣitee wontu, nɑ wʋlɑ, nɑ wontu kʋsusuutu, nɑ yoou wontu, nɑ tulɑɑlʋnɑɑ, nɑ kpɑɣɑnǝŋ, nɑ kpɑŋɑsɩ. \p \v 26 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sɑlʋmɔŋ kpeɣelɑ ɩ yoou kɛɛkɛnɑɑ, nɑ pǝ kpɑɣɑnǝŋ, nɑ pǝ́ lɩɩ kɛɛkɛnɑɑ iyɑɣɑ nɑ nɑsǝlɛ (1400), nɑ kpɑɣɑnǝŋ iyisi nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ (12000). Ɩlɛnɑ Sɑlʋmɔŋ cosi pǝ tɑɑ nɑ ɩ́ sɩɩ ɩ kiŋ kɛ Yosɑlɛm. Pǝ kɑɑsɑ nti ɩlɛnɑ pɑ́ sɩɩ tǝlɛɣɛ timpi timpi pɑɑ tɑɣɑnɑɑ sɩ pɑɑ sɩɩ-tɩ tɔ. \v 27 Sɑlʋmɔŋ kɑwulɑɣɑ wɑɑtʋ, liɣitee kɑ wɛ Yosɑlɛm tɑɑ kɛ́ ɩsɩɩ pɛɛ. Nɑ pǝ́ kɑɑsɩ nɑ kpeŋkpelɑsɩ kʋpɑŋsɩ nɑ́ɑ́ tɔlɩ yem ɩsɩɩ tɩɩŋ kpɑɩ nyǝŋ wei ɩ nyɔɔkɩ tɛtɛkǝlɛ tɑɑ tɔ. \v 28 Icipiti nɑ Silisii pǝ ɑcɑlɛɛ tɑɑ kɛ́ pɑɣɑtǝlɑɑ pukɑɣɑ nɑ pɑ́ yɑkɩ wulɑʋ kɛ kpɑɣɑnǝŋ nɑ pɑ́ kɔŋnɑ. \v 29 Liɣitee nyǝɣǝtʋ nɑsǝtoso (600) kɛ pɑ yɑkɑɣɑ Icipiti yoou kɛɛkɛnɑɑ. Ɩlɛnɑ pɑ́ yɑ kpɑɣɑnǝŋ kɛ nyǝɣǝtʋ nɩɩnʋwɑ nɑ nɩɩlɛ nɑ nɑɑnʋwɑ (150). Pɑɣɑtǝlɑɑ kʋlʋmɑɑ mpɛ pɑ́ yɑkɑɣɑnɑ nɑ pɑ́ pukinɑ Hiti ɑwulɑɑ nɑ Silii nyǝ́mɑ. \c 11 \s1 Sɑlʋmɔŋ tɑ tǝŋ Ɩsɔ luɣu nyǝntʋ \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 11:18–12:1) \p \v 1 Icipiti wulɑʋ pɛɛlɔ pɑɑsi, Sɑlʋmɔŋ tɑsɑ piitimnɑɑ kpɑɩ nyǝm pɑɣɑlɛ ɑlɑɑ kɛlʋɣʋ kɛ́. Pɑɑ Mowɑpʋ nyǝ́mɑ, pɑɑ Amoni nyǝ́mɑ, pɑɑ Ɩtɔm nyǝ́mɑ, pɑɑ Sitɔŋ nyǝ́mɑ, pɑɑ Hiti nyǝ́mɑ. \v 2 Pǝyele Tɑcɑɑ kɑ tɛmɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɛ kisinɑʋ kɛ piitim kpɑɩ nyǝmnɑɑ mpɛ pɑ tɔm kɛ́ sɩ, pɑ́ nɑ wɛ pɑ́ tɑɑ kpɑɣɑ tǝmɑ pǝ́cɔ́ pɑ tɑɑ sɑɑ tǝmɑ. Pǝ tɑɑ kɔɔ nɑ pɛlɛ pɑ́ sʋsɩ-wɛɣɛ pɑ tɩɩŋ lɑɑʋ tɑɑ. Amɑ Sɑlʋmɔŋ luɣu nɑ́ sʋʋ piitim kpɑɩ nyǝm mpɩ pǝ ɑlɑɑ kɛ́. \v 3 Hɑlǝnɑ ɩ́ kpɑɣɑ ɑwulumpiyɑ ɑlɑɑ kɛ nɑsǝtoso nɑ nɩɩnʋwɑ (700), nɑ ɑlɑɑ lɛlɑɑ kɛ ŋmʋnʋɣʋ nɑ nɩɩnʋwɑ (300). Mpɛ ɩnɩ pɑ tolisinɑ-ɩ sɔsɔm. \v 4 Tɑmpɑnɑ tɔɔ pǝ kɔmɑ nɑ Sɑlʋmɔŋ kpɑtǝlɩ, ɩlɛnɑ ɩ ɑlɑɑ mpɛ pɑ́ sʋsɩ-ɩ tɩɩŋ lɑɑʋ tɑɑ. Hɑlǝnɑ ɩ́ yele ɩ Ɩsɔ Tɑcɑɑ kɛ sɔɔlʋɣʋ nɑ lotu kʋlʋmtʋ ɩsɩɩ ɩ cɑɑ Tɑfiiti. \v 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sɑlʋmɔŋ lɑɑ Sitɔŋ nyǝ́mɑ tʋɣʋ ɑlʋ nyǝŋkʋ Asǝtɑtɩ nɑ Amoni nyǝ́mɑ tʋɣʋ ɩsɑɣɑʋ Milikom. \v 6 Tǝnɑɣɑ ɩ lɑpǝnɑ mpi pǝ tɑ mɑɣɑ Tɑcɑɑ tɔ. Mpi tɔ, ɩɩ tɑsǝɣɩ-ɩ nɩɩnɑʋ kɛ teu ɩsɩɩ ɩ cɑɑ Tɑfiiti. \v 7 Wɑɑtʋ ɩnɩ ɩ tɑɑ kɛ́ Sɑlʋmɔŋ ŋmɑ́ Mowɑpʋ nyǝ́mɑ tʋɣʋ ɩsɑɣɑʋ Kɛmɔsɩ kɛ kutuluɣu kɛ pulɑɣɑ tɔɔ kɛ́ Yosɑlɛm ɩsɛntɑɑ, nɑ ɩ́ ŋmɑ́ Amoni nyǝ́mɑ tʋɣʋ ɩsɑɣɑʋ Milikom kutuluɣu tɔtɔ. \v 8 Nɑ ɩ́ ŋmɑ́ mpʋ tɔtɔɣɔ ɩ ɑlɑɑ mpɑ pɑ tɑ nyɩ Ɩsɔ tɔ pɑ tɩɩŋ sɩ pɑ́ wɔkɩ-ɩ tulɑɑlʋnɑɑ, nɑ pɑ́ lɑɑkɩ-ɩ. \v 9-10 Tɔm nɑɑlɛɣɛ Tɑcɑɑ Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ kɑ́ lɩɩ Sɑlʋmɔŋ tɔɔ, nɑ ɩ́ heeli-ɩ tǝsiɣisiɣi sɩ: Tɑɑ luŋ tɩɩŋ. Amɑ Sɑlʋmɔŋ tɑ́ nɩɩnɑ Tɑcɑɑ, ɩlɛnɑ Tɑcɑɑ nɑ́ɑ́ mʋ-ɩ nɑ pɑ́ɑ́nɑ́. \v 11 Nɑ ɩ́ yɔɣɔtɩ-ɩ sɩ: Timpi ń tɔmɑ mpʋ pǝ tɑkɑ nɑ ń kisi mɑ kʋsǝsɩɩtʋ nɑ ń yɔkɩ mɑ nɑ-ŋ tɑ nɔɣɔ pɛɛlʋɣʋ tǝfɑɑ tɔ, mɑɑ lɛɛkɩ nyɑ́ kɑwulɑɣɑ nɑ mɑ́ cɛlɑ-kɛɣɛ nyɑ́ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ tɑɑ nɔɣɔlʋ. \v 12 Pɑɑ nɑ mpʋ nyɑ́ cɑɑ Tɑfiiti tɔɔ mɑ kɑɑ lɑ-ŋ mpʋ, hɑlǝnɑ nyɑ́ sǝm. Amɑ nyɑ́ pǝyɑɣɑ kɛ mɑɑ lɛɛkɩ kɑwulɑɣɑ. \v 13 Tɑfiiti kʋlʋm ɩnɩ nɑ Yosɑlɛm ɩcɑtɛ nte mɑ́ lǝsɑɑ tɔ, pɑ tɔɔ tɔtɔɣɔ mɑɑ kɑɑsɩ-ɩ kpekǝle kʋlʋmtǝlɛ. \s1 Sɑlʋmɔŋ kolontunɑɑ \p \v 14 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ lɑpɑ nɑ Ɩtɔm ɑwulumpu Hɑtɑtɩ lɩɩ Sɑlʋmɔŋ kɛ koloŋɑ. \p \v 15-16 Wɑɑtʋ nɔɣɔlʋ Tɑfiiti kɑ́ yoonɑ Ɩtɔm nyǝ́mɑ nɑ ɩ́ kǝlɩ-wɛ. Ɩlɛnɑ ɩ yoolɑɑ wulɑʋ Sowɑpɩ nɑ ɩ yoolɑɑ pɑ́ polo Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ mpɑ pɑ́ sǝpɑ tǝyoole tɔɣɔ pim. Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ́ cɑɣɑ tǝnɑɣɑ ɩsɔtʋnɑɑ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ, nɑ pɑ́ kʋ Ɩtɔm ɑpɑlɑɑ nɑ pɑ́ kpɛnnɑ ɑpɑlʋpiyɑ. \v 17 Wɑɑtʋ ɩnɩ Hɑtɑtɩ kɑ kɛ́ pǝyɑɣɑ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ nɑ ɩ cɑɑ tǝmlɛ nyǝ́mɑ Ɩtɔm nyǝ́mɑ nɑpǝlɩ pɑ́ sewɑ nɑ pɑ́ polo Icipiti. \v 18 Pɑ kʋlɑ Mɑtiyɑŋ, ɩlɛnɑ pɑ́ fɑɣɑnɑ Pɑlɑŋ wʋlɑɣɑ tɛtʋ tɑɑ. Pɑ kpɛŋnɑ ɑpɑlɑɑ nɑpǝlɩ nɑ pɑ́ ponɑ Icipiti. Ntɛnɑ Icipiti wulɑʋ hɑ Hɑtɑtɩ kɛ tǝyɑɣɑ nɑ tɛtʋ, nɑ ɩ́ heeli-ɩ sɩ: Mɑɑ tɔɔ-ŋ. \v 19 Icipiti wulɑʋ lɑpɑ Hɑtɑtɩ kɛ kʋpɑntʋ kɛ́. Ɩ hɑ-ɩ ɩ ɑlʋ Tɑpǝnɛsɩ neu nɑ ɩ́ lɑ ɑlʋ. \v 20 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɑlʋ ɩnɩ ɩ lʋlɑ ɑpɑlʋpǝyɑɣɑ nɑ Hɑtɑtɩ hɑ-kɛɣɛ hǝtɛ sɩ Kenupɑ. Kɑ cɛpɑ hǝtɛ, ɩlɛnɑ Tɑpǝnɛsɩ mʋ-kɛ nɑ ɩ́ tɔɔ-kɛɣɛ wulɑʋ tǝyɑɣɑ tɑɑ. \p \v 21 Wɑɑtʋ wei Hɑtɑtɩ nɩɩwɑ sɩ Tɑfiiti nɑ ɩ yoolɑɑ wulɑʋ Sowɑpɩ pɑ́ sǝpɑ, ɩlɛnɑ ɩ́ sǝlǝmɩ Icipiti wulɑʋ sɩ: Yele nɑ mɑ́ mǝlɩ mɑ tɛtʋ tɑɑ. \p \v 22 Ntɛnɑ Icipiti wulɑʋ pɔɔsɩ Hɑtɑtɩ sɩ: Pepeɣe ń lɑŋɑ mɑ kiŋ nɑ ń nyɩɩlǝɣɩ kpente? Mpʋɣʋlɛ sɩ: Mɑ tɑ lɑŋ pʋlʋ yɑɑ. Ɩlɛ yele-m nɑ mɑ́ mǝlɩ te. \p \v 23 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ yelɑɑ nɑ Sɑlʋmɔŋ wɛɛnɑ kolontu lɛlʋ. Ɩlɛɣɛlɛ Iliyɑtɑ pǝyɑlʋ Lesɔŋ wei ɩ kɑ sewɑ ɩ cɑɑ Hɑtɑtǝsɛɛ wei ɩ kɛ Sopɑ wulɑʋ tɔ. \v 24 Wɑɑtʋ wei Tɑfiiti kɑ kʋwɑ Hɑtɑtǝsɛɛ yoolɑɑ tɔɣɔ Lesɔŋ kotɑ tɛtɛlɑtɑɑ kɛ ɩ kiŋ, nɑ ɩ́ pǝsɩ pɑ nyʋɣʋ tʋ nɑ pɑ́ polo Tɑmɑsɩ nɑ pɑ́ cɑɣɑ tǝnɑ, nɑ ɩ́ cɑŋ ɩ tɔkɩ kɑwulɑɣɑ \v 25 kɛ Silii tɛtʋ tɑɑ. Ɩ lɑpɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kolontu kɛ Sɑlʋmɔŋ kɑwulɑɣɑ pɩɩsɩ tǝnɑɣɑ, nɑ ɩ́ footiɣi-wɛ nɑ ɩ́ lɑkɩ-wɛɣɛ ɩsɑɣɑtʋ ɩsɩɩ Hɑtɑtɩ. \s1 Solopʋwɑm kʋlʋɣʋ kɛ wulɑʋ tɔɔ \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 9:29-31) \p \v 26-27 Sɑlʋmɔŋ kɑ wɛnɑ tǝmlɛ tʋ nɔɣɔlʋ nɑ pɑ́ yɑɑkɩ-ɩ sɩ Solopʋwɑm. Ɩ tɛɣɛlɛ Seletɑ kɛ Ɩfǝlɑyim tɛtʋ tɑɑ. Pɑ yɑɑ ɩ cɑɑ sɩ Nepɑ, nɑ ɩ too sɩ Seluyɑ, ɩ too ɩnɩ ɩ kɛ́ leelu. Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ, Solopʋwɑm kʋlɑ Sɑlʋmɔŋ tɔɔ. \p Wɑɑtʋ wei Sɑlʋmɔŋ ŋmɑɑkɑɣɑ Milo*fɑ* nɑ Tɑfiiti tɛ koluŋɑ tɔ, \f ɑ \fr 11:26-27 \fr*\fk Milo: \fk*\ft Pulɑsɩ hɛkʋ tɑɑ lʋmpʋɣʋ ŋku pɑ suulɑɑ sɩ Yosɑlɛm pɑtǝmɑ ɩ́\ft*\f* sɔɔsɩ tɔɣɔ pɑ yɑɑ mpʋ. \v 28 Solopʋwɑm kɑ kɛ́ ɩfepu kʋpɑŋ kɛ́. Wulɑʋ pɑɑsǝnɑ mpʋ sɩ ɩ lɑkɩ ɩ tǝmlɛ kɛ teu, ɩlɛnɑ ɩ́ kpɑ-ɩ Ɩfǝlɑyim nɑ Mɑnɑsee pɑ kpekɑ tǝlɑsɩ tǝmlɛ nyǝ́mɑ feŋlu. \v 29 Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ, Solopʋwɑm lɩɩnɑ Yosɑlɛm, nɑ ɩ́ nɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ wei ɩ wɛ Silo nɑ pɑ́ yɑɑkɩ-ɩ sɩ Ahiyɑ tɔ pɑ́ suli mpɑɑʋ tɑɑ kɛ́ pɑ nɑɑlɛɣɛ nyɩɩtʋ tɑɑ, nɑ Ahiyɑ suu kpɑɩ kʋfɑlʋ. \v 30 Tǝnɑɣɑlɛ Ahiyɑ cǝlɑ ɩ kpɑɩ kɛ hɔɣɔlɑsɩ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ. \v 31 Pǝ wɑɑlɩ kɛ́ ɩ́ tɔmɑ Solopʋwɑm sɩ: Mʋ hɔɣɔlɑsɩ nɑɑnʋwɑ. Mpi tɔ, Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ Tɑcɑɑ yɔɣɔtɑɑ sɩ: Mɑ tɔŋnɑ Sɑlʋmɔŋ kɑwulɑɣɑ lɛɛkʋɣʋ sɩ, mɑ cɛlǝɣɩ-ŋ nɑ ń tɔɣɔ kɑwulɑɣɑ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ kpekɑ nɑɑnʋwɑ tɔɔ. \v 32 Kpekǝle kʋlʋmtǝlɛ kɛ mɑɑ kɑɑsɩ-ɩ mɑ tǝmlɛ tʋ Tɑfiiti nɑ Yosɑlɛm ɩcɑtɛ pɑ tɔɔ. Mpi tɔ, tǝ tike kɛ mɑ lǝsɑ Ɩsɛɣɛlɩ tɛtʋ tǝnɑ tɑɑ. \v 33 Mpi pǝ tɔɔ mɑ lɑkɩ mpʋ tɔ, Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ lɔ-m nɑ pɑ́ luŋ Sitɔŋ nyǝ́mɑ tʋɣʋ ɑlʋ nyǝŋkʋ Asǝtɑtɩ, nɑ Mowɑpʋ nyǝ́mɑ tʋɣʋ Kɛmɔsɩ, nɑ Amoni nyǝ́mɑ tʋɣʋ Milikom. Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kisɑ mpɑɑʋ ŋku mɑɑ hʋlɑ-wɛ tɔɣɔ tǝŋʋɣʋ. Pɑ tɑ lɑ nti tǝ kɛɛsǝnɑ-m tɔ. Pǝyele pɑ tɑ tɔkɩ kʋsǝsɩɩtʋ nɑ nti nti mɑ tʋ-wɛ tɔ, ɩsɩɩ Tɑfiiti lɑkɑɣɑ tɔ. \v 34 Pɑɑ nɑ mpʋ mɑ kɑɑ lɛɛkɩ Sɑlʋmɔŋ niŋ tɑɑ kɛ́ kɑwulɑɣɑ. Mɑɑ nyǝnǝɣɩ-ɩ ɩ yǝlɑɑ wulɑʋ kɛ tɑm kɛ́, hɑlǝnɑ ɩ sǝm. Mɑɑ lɑ ḿpʋ́ɣʋ́ mɑ tǝmlɛ tʋ Tɑfiiti wei mɑ lǝsɑɑ, nɑ ɩ́ tɔkɩ mɑ kiiŋ nɑ mɑ kʋtʋtʋtʋ tɔ ɩ tɔɔ. \v 35 Amɑ Sɑlʋmɔŋ pǝyɑlʋ kɛ́ mɑɑ lɛɛkɩ ɑwulumpiitu, nɑ mɑ́ cɛlɑ nyɑ́, nɑ ń tɔɣɔ Ɩsɛɣɛlɩ kpekɑ nɑɑnʋwɑ tɔɔ kɛ́ kɑwulɑɣɑ. \v 36 Pɑɑ nɑ mpʋ mɑɑ yelinɑ ɩ pǝyɑlʋ kɛ́ kpekǝle kʋlʋmtǝlɛ. Ɩlɛ pɩɩ lɑ nɑ Tɑfiiti tǝyɑɣɑ tʋ wɛɛ kɑwulɑɣɑ tɑɑ kɛ́ Yosɑlɛm ɩcɑtɛ nte mɑ lǝsɑɑ sɩ pɑ́ sɛɛ-m tɔ tǝ tɑɑ. \p \v 37 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ tɑsɑɑ sɩ: Solopʋwɑm, mɑɑ cɛlɛ-ŋ kɑwulɑɣɑ ɩsɩɩ n sɔɔlɑɑ tɔ, nɑ ń tɔɣɔ Ɩsɛɣɛlɩ kpekɑ nɑɑnʋwɑ tɔɔ. \v 38 Ye ń tɔkǝɣɩ mɑ kʋyɔɣɔtʋtʋ, nɑ ń tǝŋǝɣɩ mpɑɑʋ ŋku mɑ hʋlǝɣɩ-ŋ tɔ, nɑ ń lɑkɩ mpi pǝ kɛɛsǝnɑ-m tɔ, nɑ ń tǝŋǝɣɩ mɑ kiiŋ nɑ mɑ kʋtʋtʋtʋ, ɩsɩɩ mɑ tǝmlɛ tʋ Tɑfiiti. Ɩlɛ mɑɑ wɛɛ nyɑ́ wɑɑlǝɣɩ tɑm nɑ nyɑ́ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ kɑ́ tɔkɩ kɑwulɑɣɑ kɛ tɑm, ɩsɩɩ Tɑfiiti nyǝ́mɑ. Mɑɑ cɛlɛ-ŋ Ɩsɛɣɛlɩ kpekɑ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ, \v 39 nɑ pɑ́ nɑ́ nɑ pǝ́ wɩɩ-wɛ. Amɑ pǝ kɑɑ wɛɛ ḿpʋ́ɣʋ́ tɑm. \p \v 40 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sɑlʋmɔŋ pɛɛkɑɑ sɩ ɩ kʋɣʋ Solopʋwɑm. Ɩlɛnɑ Solopʋwɑm se nɑ ɩ́ polo Icipiti wulɑʋ Sisɑkɩ tɛ nɑ ɩ́ tʋ-ɩ kpʋlʋɣʋ. Hɑlǝnɑ Sɑlʋmɔŋ sǝm. \p \v 41 Pɑ kɛɛsɑ Sɑlʋmɔŋ tɔm lɛntǝnɑɑ nɑ ɩ kʋlɑpǝm tǝnɑ, nɑ ɩ nyǝm tǝnɑɣɑ tɑkǝlɑɣɑ ŋkɑ pɑ́ yɑɑ sɩ, Sɑlʋmɔŋ Tɔm tɑkǝlɑɣɑ tɔ kɑ tɑɑ. \v 42 Pɩɩsɩ nɩɩlɛ tǝcu kɛ́ Sɑlʋmɔŋ tɔɣɔ kɑwulɑɣɑ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tǝnɑ tɔɔ kɛ Yosɑlɛm. \v 43 Sɑlʋmɔŋ kɔmɑ nɑ ɩ́ sɩ́, ɩlɛnɑ ɩ pǝyɑlʋ Lʋpʋwɑm lɛɛtɩ ɩ lonte tɑɑ. \c 12 \s1 Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kotuɣu kɛ Sikɛm \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 10:1-15) \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ, Ɩsɛɣɛlɩ ilim ntɔɣɔŋ tɔɔ kpekɑ kotɑ Sikɛm, ɩlɛnɑ Lʋpʋwɑm polo, sɩ pɑ́ kpɑɑkɩ-ɩ wulɑʋ. \v 2 Wɑɑtʋ ɩnɩ tɔ, Nepɑ pǝyɑlʋ Solopʋwɑm wei ɩ́ kɑ́ sewɑ wulɑʋ Sɑlʋmɔŋ nɑ ɩ́ cɔɔsɩ Icipiti tɔ, ɩ wɛ tǝnɑɣɑ tɑm. Ɩ nɩɩwɑ Sikɛm kotuɣu ŋkʋ kʋ tɔm, ɩlɛnɑ ɩ́ tʋ́ ɩ tɑɑ sɩ, ɩ kɑ́ sɑɑlɩ tǝnɑ. \v 3 Amɑ pɑ tilɑ ɩ wɑɑlɩ, nɑ ɩ́ kɔɔ nɑ ɩ́ nɑ ilim ntɔɣɔŋ tɔɔ kpekɑ pɑ́ yɔɣɔtɩ Lʋpʋwɑm sɩ: \v 4 Nyɑ́ cɑɑ kɑ tʋ-tʋɣʋ tǝlɑsɩ tǝmɑ kɛ́, nɑ tǝ́ fɛlǝɣɩ-ɩ lɑmpuunɑɑ. Ɩlɛ ye nyɑɑ wɑɑsɩ-tʋ nɑ ń sʋkɩ-tʋɣʋ tɑ́ sǝɣǝlɑ ɑnɩ, tɑ́ sɔɔlʋ pɩɩwɑ sɩ tǝ́ nyǝnɩ-ŋ tɑ́ wulɑʋ. \v 5 Mpʋɣʋlɛ Lʋpʋwɑm sɩ: Ɩ́ yele mɑ́ mɑɣɑsɩ mɑ tɑɑ, nɑ cele nɑ kʋ fe ɩ́ kɔɔ nɑ mɑ́ nɑ-mɛ tǝ́ nɑ́. \p Ɩlɛnɑ ilim ntɔɣɔŋ tɔɔ kpekɑ nyǝ́mɑ tɛɛ. \v 6 Ntɛnɑ Lʋpʋwɑm pɔɔsɩ sɔsɑɑ mpɑ pɑɑ wɛ ɩ cɑɑ cɔlɔɣɔ wɑɑtʋ wei ɩ́lɛ́ ɩ́ kɑ́ wɛnɑ ɩ weesuɣu tɔ sɩ: Suweɣe mɑ́ cɔ yǝlɑɑ mpɛ? \p \v 7 Sɔsɑɑ sɩ: Ye n hʋlɑ-wɛ sɩ nyɑ́ sɔɔlʋ pɩɩwɑ sɩ n kɑ́ pɑɑsǝnɑ-wɛ, nɑ ń yɔɣɔtǝnɑ-wɛɣɛ tɔm kʋpɑntʋ, nyɑɣɑ pɑɑ nyǝnɩ pɑ wulɑʋ kɛ tɑm tɔɔ. \p \v 8 Amɑ Lʋpʋwɑm tɑ mʋ sɔsɑɑ tɔm ntɩ. Ɩlɛnɑ Lʋpʋwɑm polo ɩ́ pɔɔsɩ ɩ mɑlɑnɑɑ ɩfepiyɑ mpɑ pɑ wɛ ɩnɩ ɩ kiŋ tɔ sɩ: \v 9 Yǝlɑɑ mpɛ sɩ mɑ́ pɑsɑ-wɛɣɛ sǝɣǝlɑ nnɑ mɑ cɑɑ kɑ sʋkɑ-wɛ tɔ. Ɩlɛ mɑ́ cɔ-wɛ suwe? \p \v 10 Mpʋɣʋlɛ ɩ ɩfepu tɔɣɔntǝlɛnɑɑ mpɛ pɑ́ tɔmɑ sɩ: Cɔ-wɛ sɩ, mpɑlʋm tɑ kisi-wɛɣɛ tɔɣɔʋ, kɑcɑŋfɑnɑ pɔɣɔ nɑ? \v 11 Sǝɣǝlɑ wenɑ mɑɑ sʋkɩ-mɛ tɔ, ɑ kɑ́ kǝlɩ mɑ cɑɑ nyǝnɑ. Pǝ́cɔ́ tǝpilɑ kɛ mɑ cɑɑ kɑ cɑsɑ-mɛ. Amɑ ɑlukpɑlɑ kɛ mɑɑ cɑsɑ-mɛ. \p \v 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ Solopʋwɑm nɑ yǝlɑɑ pɑ mǝlɑ Lʋpʋwɑm kiŋ kɛ kʋyɛɛŋ tooso wule, ɩsɩɩ ɩ kɑ heeluɣu-wɛ tɔ. \v 13 Mpʋɣʋlɛ wulɑʋ kisɑ lɑɣɑtʋ nti sɔsɑɑ kɑ tɑsɑ-ɩ tɔ. Ɩlɛnɑ ɩ́ holinɑ \v 14 sɑmɑɑ, ɩsɩɩ ɩ ɩfepu tɔɣɔntǝlɛnɑɑ kɑ́ sɛɣɛsɑ-ɩ tɔ sɩ: Ɛɛ, mɑ cɑɑ kɑ́ sʋkɑ-mɛɣɛ sǝɣǝlɑ yuŋ nyǝnɑ. Amɑ mɑɑ sʋkɩ-mɛɣɛ wenɑ ɑ tɛɛ mpʋ tɔ. Pǝ́cɔ́ tǝpilɑ kɛ mɑ cɑɑ kɑ cɑsɑ-mɛ. Amɑ ɑlukpɑlɑ kɛ mɑ́ɑ́ cɑsɑ-mɛ. \p \v 15 Ɩlɛnɑ Lʋpʋwɑm kisi sɑmɑɑ kɛ nɩɩnɑʋ. Ɩlɛ Tɑcɑɑ kɑ lɑpǝnɑ mpʋ sɩ pǝ́ lɑ teitei ɩsɩɩ ɩ kɑ́ heeluɣu Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Ahiyɑ kɛ Silo sɩ ɩ́ tɛlǝsɩ Solopʋwɑm tɔ. \s1 Kɑwulɑɣɑ fɑɣɑʋ \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 10:16–11:4) \p \v 16 Wɑɑtʋ wei Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ cɛkǝnɑɑ sɩ wulɑʋ kisɑ pɑ tɔm kɛ mʋɣʋ, ɩlɛnɑ pɑ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: \q1 Tɑnɑ Tɑfiiti tǝ fɛɩnɑ nɑtǝlɩ. \q1 Tɑnɑ-ɩ tǝ kɑɑ we? \q1 Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ mɛ, \q1 mɩ́ɩ́ kɔɔ tɑɑ mǝlɩ tɑ́ tɛ́. \q1 Tɑfiiti lʋlʋɣʋ tʋ nyɑ́, \q1 nyɑɑ tɔɣɔ nyɑ́ kɑwulɑɣɑ. \m Ɩlɛnɑ pɑ́ yɑ́. \v 17 Yutɑ tɛtʋ yǝlɑɑ tike nyǝnɑɣɑnɑ Lʋpʋwɑm kɛ pɑ wulɑʋ. \v 18 Pɑɑ nɑ mpʋ, nɑ ɩ́ tili tǝlɑsɩ tǝmɑ nyʋɣʋ tʋ Atolɑm kɛ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ mpɑ pɑ wɛ ilim ntɔɣɔŋ tɔɔ tɔ pɑ kiŋ. Ɩlɛnɑ pɛlɛ pɑ́ yɑɣɑ Atolɑm kɛ pɛɛ nɑ pɑ́ kʋ́. Ḿpʋ́ɣʋ́ Lʋpʋwɑm kpɑ ɩ kɛɛkɛ tɑɑ kɛ́ kpɑkpɑɑ nɑ ɩ́ se nɑ ɩ́ polo Yosɑlɛm. \v 19 Ɩsǝnɑ ilim ntɔɣɔŋ tɔɔ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kisinɑ Tɑfiiti lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ kɑwulɑɣɑ tɔɣɔlɛ. Nɑ ḿpʋ́ɣʋ́ pǝ wɛ hɑlǝnɑ sɑŋɑ. \p \v 20 Wɑɑtʋ wei pɑ nɩɩwɑ sɩ Solopʋwɑm mǝlɑɑ, ɩlɛnɑ pɑ́ koti pɑ tɑɑ pɑ tike. Nɑ pɑ́ yɑɑ-ɩ nɑ pɑ́ kpɑ-ɩ Ɩsɛɣɛlɩ kpekɑ tǝnɑ wulɑʋ. Yutɑ kpekǝle tike tɑ lɩɩnɑ Tɑfiiti tǝyɑɣɑ nyǝ́mɑ wɑɑlɩ. \p \v 21 Wɑɑtʋ wei Lʋpʋwɑm tɑlɑ Yosɑlɛm, ɩlɛnɑ ɩ́ koti Yutɑ nɑ Pɛncɑmɛɛ pǝ yoolɑɑ tɑɑ yoolɑɑ kɛ iyisi nɩɩnʋwɑ nɑ nɩɩnɑɑsɑ (180000) sɩ: Ɩ́ polo nɑ ɩ́ yoonɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ nɑ pɑ́ mǝŋnɑ-m mɑ kɑwulɑɣɑ. \v 22 Amɑ Ɩsɔ heelɑ ɩ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Semɑyɑ sɩ: Polo ń heeli \v 23 Lʋpʋwɑm nɑ Yutɑ nɑ Pɛncɑmɛɛ pǝ yǝlɑɑ sɩ: \v 24 Tɑcɑɑ yɔɣɔtɑɑ sɩ: Ɩ́ tɑɑ polo Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ yoonɑʋ. Mpi tɔ, pɑ kɛ́ mǝ tɛɛtʋnɑɑ kɛ́. Mɑ́ yelinɑ sɩ pǝ́ lɑ ɩsɩɩ pǝ lɑpʋ tɔ. \p Pɑɑ wei ɩ́ mǝlɩ ɩ tɛ. Pɑ nɩɩ Ɩsɔ Tɔm ntɩ, ɩlɛnɑ pɑ́ hɛɛ. \p \v 25 Ḿpʋ́ɣʋ́ Solopʋwɑm ŋmɑ́ koloosi nɑ ɩ́ cɔɔnɑ Ɩfǝlɑyim pulɑsɩ tɑɑ ɩcɑtɛ Sikɛm nɑ ɩ́ cɑɣɑ. Pǝlɛ pǝ wɑɑlɩ kɛ́ ɩ kʋlɑ Sikɛm nɑ ɩ́ ŋmɑ́ koloosi nɑ ɩ́ cɔɔnɑ Penuwɛlɩ ɩcɑtɛ. \s1 Solopʋwɑm ɩsɑɣɑtʋ \p \v 26-27 Ḿpʋ́ɣʋ́ Solopʋwɑm mɑɣɑsɑ ɩ tɑɑ sɩ: Ye Yosɑlɛm kɛ yǝlɑɑ tǝnɑ kɑ́ puki nɑ pɑ́ lɑkɩ kɔtɑsɩ kɛ Tɑcɑɑ tǝsɛɛlɛ tɑɑ, pǝ kɔŋ nɑ mɑ kɑwulɑɣɑ yǝlɑɑ luuŋ sʋʋ pɑ cɑɑ kʋpǝŋ Yutɑ wulɑʋ Lʋpʋwɑm. Ɩlɛnɑ pɑ kʋ-m nɑ pɑ́ tǝŋɩ-ɩ. \v 28 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ yelɑɑ nɑ pɑ́ lupi-ɩ wʋlɑ nɑwee lɛɛsǝŋ nɑɑlɛ, nɑ ɩ́ hʋlɩ ɩ yǝlɑɑ sɩ: Hɑtoo ɩ́ poluɣu Yosɑlɛm kɛ Ɩsɔ sɛɛʋ tɔ pǝ tɑɑŋɑɑ tǝcɑm. Ɩlɛ ɩɩ nɑɑkɩ mǝ Ɩsɔ wei ɩ lǝsɑ-mɛɣɛ Icipiti tɛtʋ tɑɑ tɔɣɔlɔ. \p \v 29 Ɩlɛnɑ pɑ́ siki lɛɛsʋɣʋ lɛŋkʋ kɛ Petɛɛlɩ, nɑ lɛŋkʋ kɛ Tɑŋ. \v 30 Ɩsǝnɑ Solopʋwɑm tolisɑ yǝlɑɑ nɑ pɑ́ lɑ ɩsɑɣɑtʋ tɔɣɔlɛ. Nɑ yǝlɑɑ tuutuumɑ nɑ́ɑ́ ponɑ lɛɛsʋɣʋ nɑɑlɛ nyǝŋkʋ kɛ Tɑŋ. \p \v 31 Ɩlɛnɑ Solopʋwɑm yele nɑ pɑ́ ŋmɑ́ tɩɩŋ kutuluŋ, nɑ ɩ́ kpɑ yǝlɑɑ kpɑɩ nyǝ́mɑ mpɑ pɑ tɑ kɛ Lefii nyǝ́mɑ tɔɣɔ kɔtǝlɑɑ. \v 32 Nɑ pɑ́ sɩɩ ɑcimɑ kɛ pɑ ɩsɔtʋ pǝlefɛɩ nɑɑnʋwɑ nyǝŋ kʋyɛɛŋ nɑɑnʋwɑ nɑ kɑkpɑsɩ wule, ɩsɩɩ ɑcimɑ wenɑ pɑ tɔkɑɣɑ Yutɑ tɔ. Nɑ ɩ mɑɣɑmɑɣɑ ɩ́ lɑ́ kɔtɑsɩ kɛ wʋlɑ nɑwee lɛɛsǝŋ wei ɩ yepɑ nɑ pɑ́ lu tɔ ɩ tɔɔ. Nɑ ɩ́ tʋ́ kɔtǝlɑɑ mpɑ ɩ kpɑwɑ tɔɣɔ tǝkɔtǝlɛnɑɑ. Mpi ɩ lɑpɑ Petɛɛlɩ tɔɣɔlɛ. \s1 Petɛɛlɩ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ mpusi tǝŋsʋɣʋ \p \v 33 Ḿpʋ́ɣʋ́ wɑɑtʋ nɔɣɔlʋ Solopʋwɑm lǝsɑ ɩsɔtʋ pǝlefɛɩ nɑɑnʋwɑ nyǝŋ kʋyɛɛŋ nɑɑnʋwɑ nɑ kɑkpɑsɩ nyǝŋkʋ wule, nɑ ɩ́ lɑ́ Ɩsɛɣɛlɩ yǝlɑɑ kɛ ɑcimɑ kɛ Petɛɛlɩ. Nɑ ɩ́ lɑ́ kɔtɑsɩ kɛ ɩ mɑɣɑmɑɣɑ kɛ ɑcimɑ ɑnɩ ɑ tɔɔ. \c 13 \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ kʋsɑ ɩ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ nɔɣɔlʋ kɛ Yutɑ tɛtʋ tɑɑ, nɑ ɩ́ tɑlɑ Petɛɛlɩ kɛ wɑɑtʋ wei Solopʋwɑm ɩsǝlɛ sɛɛnɑ kɔtɑsɩ nsi kɔkɔ lusɑ sɩ tǝnɑ tɔɣɔ lɑpʋ tɔ. \v 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ tǝŋsɑ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ kɛ mpusi wei Tɑcɑɑ kɑ́ heelɑ-ɩ sɩ ɩ́ tǝŋsɩ-tɛ tɔ sɩ: Kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ nyɑ́, kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ nyɑ́, nɩɩ. Ɩsɔ yɔɣɔtɑɑ sɩ, pɑɑ lʋlɩ ɑpɑlʋpǝyɑɣɑ kɛ Tɑfiiti lʋlʋɣʋ tɑɑ, nɑ pɑ́ hɑ-kɛɣɛ hǝtɛ sɩ Sosiyɑsɩ. Kɑɑ wɔ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ nyɑ́ nyɑ́ tɔɔ kɛ́ tɩɩŋ kɔtǝlɑɑ mpɑ pɑ wɔkɑɣɑ tulɑɑlʋnɑɑ kɛ nyɑ́ tɔɔ tɔ, nɑ kɑ́ kpɛnnɑ yǝlɑɑ mʋwɑ nɑ kɑ́ wɔ. \p \v 3 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ tɑsɑɑ sɩ: Kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ kɑ́ yɔkɩ nɑ tǝ tɔɔ tɔlʋmɑ yɑɑsɩ. Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ ɩ́ kɑ́ nyɩ sɩ Tɑcɑɑ yɔɣɔtǝnɑ tɑmpɑnɑ. \p \v 4 Wɑɑtʋ wei wulɑʋ Solopʋwɑm nɩɩwɑ nti Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ yɔɣɔtɑ Petɛɛlɩ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ tɔm tɔ, ɩlɛnɑ ɩ́ hʋ́lɩ́ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ kɛ mpǝle, nɑ ɩ́ mɑ́ kɑpukɑ sɩ: Ɩ́ kpɑ ɑpɑlʋ ɩnɩ. \p Tǝnɑɣɑ Solopʋwɑm ŋkpɑlɑɣɑ tʋʋlɑɑ nɑ kɑ́ sɑɑlɩ mpʋ. Ɩ tɑ́ pǝsɩ nɑ ɩ́ kooti-kɛ. \v 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ yɔkɑ kpɑkpɑɑ ɩnɩ, nɑ tɔlʋmɑ yɑɑsɩ teitei ɩsɩɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ kɑ́ kɛɛsʋɣʋ tɔ. \v 6 Ntɛnɑ wulɑʋ tɔ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ kɛ tǝnɛ ɩnɩ sɩ: Hɑɩ, lɑ suulu nɑ ń wiinɑ Tɑcɑɑ nyɑ́ Ɩsɔ sɩ, ɩ́ hɩɩsɩ mɑ ɩsɑɣɑtʋ, nɑ ɩ́ wɑɑ-m mɑ ŋkpɑlɑɣɑ. \p Ɩlɛnɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ wiinɑ Tɑcɑɑ, nɑ wulɑʋ ŋkpɑlɑɣɑ mǝlɩ ɩsɩɩ kɑɑ wɛʋ tɔ. \v 7 Mpʋɣʋlɛ wulɑʋ tɔmɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ sɩ: Kɔɔ nɑ tǝ́ polo tǝyɑɣɑ nɑ ń nyɔɔ lʋm, nɑ mɑ́ lɑ-ŋ ɩkɔntʋ. \p \v 8 Ɩlɛnɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ cɔ wulɑʋ sɩ: Mɑ sɑmɑ. Amɑ mɑ nɔɔhǝlɛ kɑɑ fɛlɩ nyɑ́ tɛ. Ḿpʋ́ɣʋ́ pɩɩ lɑ sɩ mɑ tǝŋɑ pʋlʋ. Pɑɑ nyɑ́ wɛnɑʋ hɔɣɔlʋɣʋ kɛ ń hɑ-m mɑ kisɑɑ. \v 9 Pǝlɛ pǝ pɑɑsi Tɑcɑɑ kisinɑ-m sɩ mɑ́ tɑɑ tɔɣɔ. Pǝ́cɔ́ mɑ́ tɑɑ nyɔɔ pʋlʋɣʋ cǝnɛ. Pǝyele ye mɑ́ kʋlɑ kpente, mɑ́ tɑɑ tǝŋ ŋku mɑɑ tǝŋɑɑ nɑ mɑ́ kɔɔ tɔ. \p \v 10 Ɩlɛnɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ kpɑɣɑ mpɑɑʋ kʋfɑlʋɣʋ nɑ ɩ́ mǝlɩ kpente. \s1 Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ liɣituɣu nɑ ɩ sǝm \p \v 11 Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ kʋkpɑtʋlʋ nɔɣɔlʋ ɩ kɑ́ wɛnnɑ Petɛɛlɩ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ pǝyɑlɑɑ polɑɑ nɑ pɑ́ kɛɛsɩ-ɩ pǝ tǝnɑ mpi Yutɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ kɔmɑ nɑ ɩ́ lɑ́ pɑ tɛ tɔ. Nɑ mpi ɩ́ nɑ wulɑʋ pǝ́ tɛɛsǝnɑɑ tɔ. \v 12 Mpʋɣʋlɛ cɛcɛ pɔɔsɑ-wɛ sɩ: Lé tɔɔ kɛ́ ɩ kpemnɑɑ? \p Ntɛnɑ Petɛɛlɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ pǝyɑlɑɑ polo nɑ pɑ́ cɛkǝnɑ timpi tɔɔ ɩ́ tɛɛnɑɑ tɔ. \v 13 Ɩlɛnɑ pɑ cɑɑ sɩ: Ɩ́ kpɛɛlɩ-m kpɑŋɑɣɑ. \p Ɩlɛnɑ pɑ́ kpɛɛlɩ-ɩ nɑ ɩ́ kpɑ. \v 14 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ kpɑɣɑ mpɑɑʋ kʋlʋmʋɣʋ ŋku Yutɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ kɑ́ tǝŋɑɑ tɔ, nɑ ɩ́ hiki-ɩ. Mpi tɔ, ɩ́lɛ́ ɩ kɑ́ hɛɛsɑɣɑ tʋɣʋ sɔsɔɔʋ nɑkʋlɩ kʋ tɛɛ kɛ́. Ɩlɛnɑ ɩ́ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Nyɑɣɑlɛ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ wei ɩ lɩɩnɑ Yutɑ tɔ? Ɩ́lɛ́ sɩ: Yɛɛ, mɑɣɑ. \p \v 15 Mpʋɣʋlɛ sɩ: Tǝ́ mǝlɩ nɑ ń nyɔɔ lʋm. \v 16 Kɛlɛnɑ ɩ́lɛ́ ɩ cɔ-ɩ sɩ: Pǝ fɛɩ sɩ mɑ́ mǝlɩ nɑ mɑ́ tɔɣɔ pʋlʋɣʋ tǝnɑ. \v 17 Ɩsɔ kisinɑ-m kɛ́ tǝkpɑtɑɑ sɩ, mɑ tɑɑ tǝŋ pʋlʋɣʋ tǝnɑ. Pǝ́cɔ́ pǝ fɛɩ sɩ mɑ́ tǝŋ mpɑɑʋ kʋlʋmʋɣʋ ŋkʋ nɑ mɑ́ kpe. \p \v 18 Ntɛnɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ kʋkpɑtʋlʋ cɑɑlɩ-ɩ sɩ: Mɑ mɑɣɑmɑɣɑ mɑ kɛ́ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ tɔtɔɣɔ ɩsɩɩ nyɑ́. Tɑcɑɑ tilinɑ ɩ tillu nɑ ɩ́ heeli-m sɩ mɑ́ mǝlǝnɑ-ŋ nɑ mɑ́ lɑ-ŋ ɩkɔntʋ. \p Sɛsɛ ɩlɛ kɑloolɑɣɑ ntɛ́. \v 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yutɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ ɩnɩ ɩ́ tǝŋɑ-ɩ nɑ pɑ́ mǝlɩ. \s1 Yutɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ sǝm tɔm \p \v 20 Pɑ tɔŋnɑ tɔɣɔʋ, ɩlɛnɑ Tɑcɑɑ heeli Petɛɛlɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ kʋkpɑtʋlʋ ɩnǝɣɩ tɔm. Ɩlɛnɑ \v 21 ɩ́ mɑ́ kɑpukɑ nɑ ɩ tɔ ɩ mʋʋlʋ sɩ: Tɑcɑɑ yɔɣɔtɑɑ sɩ, n kisɑ nti mɑ tʋ-ŋ tɔɣɔ tɔkʋɣʋ. \v 22 Mpi tɔ, n kɔmɑ cǝnɛ nɑ ń tɔɣɔ nɑ ń nyɔɔ. Pǝ́cɔ́ mɑɑ kisinɑ-ŋ kɛ́ sɩ pʋlʋpʋ ɩ́ tɑɑ kpɑ nyɑ́ nɔɣɔ tɑɑ. Pǝ tɔɔ ɩlɛ, n kɑ́ sɩ hɑɣɑ sǝm. \p \v 23 Pɑ tɛmɑ tɔɣɔʋ nɑ nyɔɔʋ, ɩlɛnɑ kʋkpɑtʋlʋ ɩnɩ ɩ́ kpɛɛlɩ ɩ tɑɑpɑlʋ kɛ kpɑŋɑɣɑ, \v 24 nɑ ɩ́lɛ́ ɩ tʋ mpɑɑʋ. Ḿpʋ́ɣʋ́ tɔɣɔlɑɣɑ lɩɩ ɩ tɔɔ nɑ kɑ́ kʋ-ɩ nɑ kɑ́ pɛtɩ mpɑɑʋ tɑɑ, nɑ kɑ́ nɑ kpɑŋɑɣɑ pɑ́ tʋ-ɩ hɛkʋ. \v 25 Mpɑtɔntɑɑ mɑɣɑnɑ mpʋ nɑ pɑ́ tɑlɑ Petɛɛlɩ ɩcɑtɛ tɑɑ, ɩlɛnɑ pɑ́ yɔɣɔtɩ. Kʋkpɑtʋlʋ \v 26 wei ɩ kɑ́ yɑɑ Yutɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ kɛ tɔɣɔʋ tɔ ɩ nɩɩ mpʋ, ɩlɛnɑ ɩ́ tɔ́ sɩ: Yutɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ kɛ́. Ɩnɩ ɩ kisinɑ Tɑcɑɑ kʋsǝsɩɩtʋ kɛ tɔkʋɣʋ. Pǝ tɔɔ kɛ́ Ɩsɔ yelɑɑ nɑ tɔɣɔlɑɣɑ kʋ-ɩ teitei ɩsɩɩ ɩ kɑ́ heelɑ-ɩ tɔ. \p \v 27 Ɩlɛnɑ kʋkpɑtʋlʋ tɔ́ ɩ pǝyɑlɑɑ sɩ: Ɩ́ kpɛɛlɩ mɑ kpɑŋɑɣɑ. \p Ɩlɛnɑ \v 28 ɩ́ kpɑɣɑ-kɛ nɑ ɩ́ polo nɑ ɩ́ mɑɣɑnɑ sǝtʋ kɛ mpɑɑʋ tɑɑ. Nɑ kpɑŋɑɣɑ nɑ tɔɣɔlɑɣɑ kɛ pɑ lonɑ tɑɑ. Amɑ kɑ tɑ́ tɔɣɔ-ɩ, pǝyele kɑ tɑ kpɑ kpɑŋɑɣɑ. \v 29-30 Ɩlɛnɑ kʋkpɑtʋlʋ ɩnɩ ɩ́ kpɑɣɑ-ɩ nɑ ɩ́ tǝnɩ ɩ kpɑŋɑɣɑ tɔɔ, nɑ ɩ́ mǝŋnɑ Petɛɛlɩ, nɑ ɩ́ pimi-ɩ pɑ tǝyɑɣɑ pǝlɑɑʋ tɑɑ, nɑ pɑ́ lɑ́ lǝyɑɣɑ. Ɩlɛnɑ ɩ nɑ ɩ piyɑ pɑ wii-ɩ sɩ: Aɑ, kɑsɑ, sǝm tɑ nyɩ. \p \v 31 Lǝyɑɣɑ tɛmɑ, ɩlɛnɑ kʋkpɑtʋlʋ heeli ɩ pǝyɑlɑɑ sɩ: Ye mɑ sǝpɑ ɩ́ pi-m tɑ́ tǝyɑɣɑ pǝlɑɑʋ ŋkʋ kʋ tɑɑ tǝnɑ. \v 32 Mpi tɔ, Tɑcɑɑ tilɑ-ɩ nɑ nɔɣɔ ɩsɑɣɑɑ ŋkɑ sɩ ɩ́ tǝŋsɩ Petɛɛlɩ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ, nɑ Sɑmɑlii ɑcɑlɛɛ tǝkɔtǝlɛ wɑɑnɩ wɑɑnɩ tɔ, ɩ nɔɣɔ ŋkɛ kɑɑ tɔɣɔ kɛ́. \p \v 33 Pɑɑ nɑ pɑ kpɑɑlɑ Solopʋwɑm tɔ, ɩ tɑ nɩɩ. Pǝ́cɔ́ ɩ tɑ yele kpɑʋ kɛ kpɑɩ kɔtǝlɑɑ mpɑ pɑ sɔɔlɑ kɔtʋɣʋ tǝmlɛ tɔ. \v 34 Solopʋwɑm yɑɑsi ɩnɩ, ɩ sʋsɑ ɩ tǝyɑɣɑ nyǝ́mɑ tǝnɑɣɑ ɩsɑɣɑtʋ tɑɑ kɛ́. Pǝ tɔɔ kɛ́ pǝ kpiisɑ pɑ tǝnɑ tǝcɑɣɑcɑɣɑ kɛ tɛtʋ tǝnɑ tɑɑ. \c 14 \s1 Solopʋwɑm I kɑwulɑɣɑ tɛm \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Solopʋwɑm pǝyɑlʋ Apiyɑ hǝntɑ wʋsɑsɩ kɛ wɑɑtʋ ɩnɩ ɩ tɑɑ. \v 2 Ɩlɛnɑ wulɑʋ tɔ ɩ ɑlʋ sɩ: Yʋsɩ nyɑ́ tɩ pɑ tɑɑ nyɩ-ŋ, nɑ ń polo Silo nɑ ń mɑɣɑnɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Ahiyɑ wei ɩ kɑ́ kpɑ-m kɑwulɑɣɑ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ yǝlɑɑ tɔɔ tɔ. \v 3 Kpɑɣɑ potopotonɑɑ kɛ nɑɑnʋwɑ nɑ kɑkɑlɑsɩ, nɑ tɩɩŋ nim hɛɛʋ nɑ ń kpɛntǝnɑ-ɩ. Ɩ kɑ́ heeli-ŋ nti tɑ́ pǝyɑɣɑ kɑ́ tɛnɑ tɔ. \p \v 4 Ɩlɛnɑ ɑlʋ lɑ ɩsɩɩ ɩ pɑɑlʋ heeluɣu-ɩ tɔ, nɑ ɩ́ polo Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Ahiyɑ tɛɣɛ Silo. Ɩ́lɛ́ ɩ kɑ kpɑtǝlɑ teu kɛ́, hɑlǝnɑ ɩ́ yʋlʋmɩ. \v 5 Amɑ Tɑcɑɑ yepɑ nɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ wɛɛnɑ pǝ nyǝm, nɑ ɩ́ heeli-ɩ nti nti ɩ kɑ́ cɔ ɑlʋ ɩnɩ tɔ. \p \v 6 Ahiyɑ nɩɩ ɩ tɑŋ, ɩlɛnɑ ɩ́ tɔ́ sɩ: Sʋʋ yoo, Solopʋwɑm ɑlʋ. Pepe tɔɔ kɛ́ n nɔkɑɑ nɑ ń lɑkɩ ɩsɩɩ pǝ tɑɣɑ nyɑ́? Mɑ tɩɩ wɛnɑ lɑŋwɑkǝllɛ tɔm nɑtǝlɩ sɩ mɑ heeliɣi-ŋ. \v 7 Mǝlɩ nɑ ń heeli nyɑ́ pɑɑlʋ sɩ, Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ Tɑcɑɑ yɔɣɔtɑɑ sɩ: Wɑɑtʋ wei mɑ kpɑ-ŋ mɑ yǝlɑɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ wulɑʋ tɔ, n wɛ teitei kɛ́ ɩsɩɩ pɑɑ yʋlʋ wei. \v 8 Tɑfiiti tǝyɑɣɑ kɑwulɑɣɑ kɛ mɑ mʋwɑ nɑ mɑ́ cɛlɛ-ŋ. Amɑ n tɑ lɑ mɑ luɣu nyǝntʋ. Pǝ́cɔ́ n tɑ́ tɔkɩ mɑ kʋtʋtʋtʋ nɑ ń lɑkɩ mɑ tǝmlɛ nɑ luɣu kʋlʋmʋɣʋ ɩsɩɩ Tɑfiiti. \v 9 N lɑpɑ ɩsɑɣɑtʋ nɑ pǝ́ kǝlɩ mpɑ pɑ lɑɑlɑ-ŋ kɑwulɑɣɑ tɔɣɔʋ tɔ, nɑ ń hɑ-m siɣile nɑ ń kʋsɩ mɑ pɑ́ɑ́nɑ́ nɑ tɩɩŋ wei n lupɑ tɔ. \v 10 Pǝ tɔɔ kɛ́ mɑɑ yele nɑ mpusi sʋʋ nyɑ́ tǝyɑɣɑ tɑɑ. Mɑɑ kpiisi nyɑ́ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ ɑpɑlɑɑ tǝnɑ. Pǝ kpɑɣɑʋ sɔsɑɑ nɑ piyɑ tɔ, nɑ pǝ́ sɑɑlɩ yem. Ɩsɩɩ pɑ hɑsʋɣʋ nyɩɩtʋ nɑ sɑŋ tɔ. \v 11 Ye nyɑ́ tǝyɑɣɑ tʋ wei ɩ́ sǝpɑ tǝyɑɣɑ, hɑsɩ kɑ́ tɔɣɔnɑ-ɩ. Nɑ wei ɩ́ sǝpɑ tɑɑlɛ, kpeliŋ nɑ́ɑ́ tɔɣɔ. Nti Tɑcɑɑ yɔɣɔtɑɑ tɔɣɔlɛ. \p \v 12 Ɩlɛnɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ tɑsɑ ɑlʋ ɩnǝɣɩ heeluɣu sɩ: Nyɑɑ kʋlɩ nɑ ń mǝlɩ tǝyɑɣɑ. N kɑ́ kɔɔ ɩsɩɩ n sʋʋkɩ ɩcɑtɛ ɩlɛ pǝyɑɣɑ kɑ́ sɩ. \v 13 Nkɛ kɑ tike kɑɑ nyǝnɑ pǝlɑɑʋ kɛ Solopʋwɑm lʋlʋɣʋ tɑɑ. Kɑ tike kɑ lǝyɑɣɑ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɑ́ cɑɣɑ. Mpi tɔ, kɑ tike kɛ Tɑcɑɑ nɑwɑ sooci tʋ. \v 14 Pǝlɛ pǝ pɑɑsi mɑɑ kpɑ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ kʋfɑlʋ. Ɩ́lɛ́ ɩ kɑ́ kpiisinɑ Solopʋwɑm lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ. Ntɩ ɩnɩ tǝ kɔmnɑ ntɛɣɛ sɑŋɑ ɩsǝntɔ. \v 15 Tɑcɑɑ kɑ́ hɔ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ ŋkpɑŋʋɣʋ, nɑ pɑɑ sele, ɩsɩɩ lʋm tɑɑ sǝsǝncɑŋɑ. Ɩ kɑ́ lɛɛkɩ-wɛɣɛ tɛtʋ kʋpɑntʋ nti ɩ́ hɑ pɑ cɑɑnɑɑ tɔ, nɑ ɩ́ yɑsɩ-wɛ nɑ pɑ́ tɛsɩ Pɑpiloni pɔɣɔ Ɩfǝlɑtɩ wɑɑlɩ. Mpi tɔ, pɑ sikɑ tɩɩŋ kʋlɑlɑɑŋ kɛ́ nɑ pǝ́ kpɑɑsɩ Tɑcɑɑ pɑ́ɑ́nɑ́. \v 16 Pǝ tɑɣɑ pʋlʋ, Solopʋwɑm lɑpɑ ɩsɑɣɑtʋ nti nɑ ɩ́ tusi yǝlɑɑ kɛ tǝ tɑɑ tɔ tǝ kʋfɛlʋɣʋ ntɛ́. \p \v 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ ɑlʋ mǝlɑ Tiisɑ. Ɩ sʋʋ tǝyɑɣɑ nɔnɔkeelɑsɩ ɩlɛ ɩ pǝyɑlʋ hɛɛwɑɣɑlɛ. \v 18 Ɩlɛnɑ pɑ́ pimi-ɩ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tǝnɑ cɑɣɑ ɩ lǝyɑɣɑ kɛ teitei ɩsɩɩ Tɑcɑɑ kɑ́ yɔɣɔtǝnɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Ahiyɑ nɔɣɔ tɔ. \p \v 19 Pɑ kɛɛsɑ Solopʋwɑm tɔmnɑɑ lɛntɩ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ ɑwulɑɑ tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ. Kɑ tɑɑ kɛ́ pɑ kɛɛsɑ ɩsǝnɑ ɩ yoowɑ, nɑ ɩsǝnɑ ɩ tɔɣɔ ɩ kɑwulɑɣɑ tɔ. \v 20 Ɩ tɔɣɔ kɑwulɑɣɑ kɛ pɩɩsɩ hiu nɑ nɑɑlɛ ɩlɛnɑ ɩ́ sɩ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ pǝyɑlʋ Nɑtɑpɩ lɛɛtɑ ɩ lonte tɑɑ. \s1 Yutɑ wulɑʋ Lʋpʋwɑm kɑwulɑɣɑ \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 12:1-16) \p \v 21 Wɑɑtʋ wei Sɑlʋmɔŋ pǝyɑlʋ Lʋpʋwɑm tɔɣɔ kɑwulɑɣɑ tɔ, ɩ lʋlʋɣʋ pɩɩsɩ wɛ nɩɩlɛ nɑ kʋlʋmɑɣɑ. Ɩ too kɑ kɛ́ Amoni tʋ nɑ pɑ́ yɑɑ-ɩ sɩ Nɑɑmɑ. Pɩɩsɩ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ kɛ ɩ tɔɣɔ ɩ kɑwulɑɣɑ kɛ Yosɑlɛm kɛ Yutɑ tɛtʋ tɑɑ. Tǝnɑɣɑ Ɩsɔ kɑ lǝsɑɑ sɩ pɑɑ sɛɛkɩ-ɩ. \v 22 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yutɑ kpekǝle nyǝ́mɑ tɑsɑ lɑpʋ kɛ mpi pǝ tɑ mɑɣɑ Tɑcɑɑ tɔ. Pɑ lɑpɑ ɩsɑɣɑtʋ nɑ ɩ pɑ́ɑ́nɑ́ kʋlɩ, nɑ pǝ́ kǝlɩ ɩsɩɩ pɑ cɔsɔnɑɑ kɑ lɑpʋ tɔ. \v 23 Pɛlɛ pɑ́ ŋmɑ́ tǝkɔtǝlɛ tɔtɔɣɔ, nɑ pɑ́ siki pɛɛ, nɑ pɑ kɑ́ kɑŋkɑnɑsɩ kɛ pulɑsɩ nyɔɔŋ tɑɑ hɔtʋ tɛɛ. \v 24 Hɑlɩ ɑlɑɑ nɑ ɑpɑlɑɑ kɑ lɑkɑɣɑ wɑsɑŋkɑlǝtʋ kɛ lonɑ ɑnɩ ɑ tɑɑ kɛ́, nɑ ɑcɑɑlǝtʋ ɩsɩɩ piitimnɑɑ mpɑ Tɑcɑɑ tɔɣɔnɑɑ nɑ mpɛ pɑ́ cɑɣɑ tɔ. \p \v 25 Lʋpʋwɑm kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ kɑkpɑsɩ nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́ Icipiti wulɑʋ Sisɑkɩ polɑɑ nɑ ɩ́ yoonɑ Yosɑlɛm. \v 26 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sisɑkɩ koosɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nɑ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ kpɑncoou tǝnɑ. Ɩlɛnɑ pǝ tɩ́ɩ́ kǝlǝnɑ wʋlɑ kpɑlǝŋ wei Sɑlʋmɔŋ kɑ lupɑ tɔ. \v 27 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ Lʋpʋwɑm lupɑ nyǝɣǝlʋɣʋ kʋsɛɛmʋɣʋ kpɑlǝŋ, nɑ ɩ́ lɛɛtɩ wʋlɑ nyǝŋ ɩnɩ ɩ lonte, nɑ ɩ́ cɛlɛ-ɩ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ tɑŋlɑɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ. \v 28 Ye wulɑʋ ɩ́ puki Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ, ɩlɛ tɑŋlɑɑ sɩɩ-ɩ nɑ kpɑlǝŋ ɩnɩ. Ye pɑ tɛmɑ, ɩlɛ pɑ mǝŋnɑ-ɩ ɩ tǝcɑɣɑlɛ. \p \v 29 Pɑ́ kɛɛsɑ Lʋpʋwɑm tɔm lɛntǝnɑɑ kɛ Yutɑ ɑwulɑɑ tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ. \v 30 Ɩ́ nɑ Solopʋwɑm pɑ yookɑɣɑ tɑm kɛ́. \v 31 Ɩ sǝpɑ, ɩlɛnɑ pɑ́ pimi-ɩ pɑ tǝyɑɣɑ pǝlɑɑʋ tɑɑ kɛ́ Tɑfiiti tɛ. Ɩ ɩkpenɑɑ ntɛ́ Amoni nyǝ́mɑ. Pɑ yɑɑkɩ ɩ too sɩ Nɑɑmɑ. Ɩ pǝyɑlʋ Apiyɑm lɛɛtǝnɑ ɩ lonte tɑɑ. \c 15 \s1 Yutɑ wulɑʋ Apiyɑm tɔm \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 13:1-3,22-23) \p \v 1-2 Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Solopʋwɑm kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ pǝlefɛɩ hiu nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́ Apiyɑm tɔɣɔ kɑwulɑɣɑ kɛ Yosɑlɛm, kɛ Yutɑ tɛtʋ tɑɑ kɛ́ pɩɩsɩ tooso. Pɑ yɑɑkɑɣɑ ɩ too sɩ Mɑɑkɑ. Ɩ too ɩnɩ ɩ kɑ kɛ́ Apisɑlɔm pɛɛlɔ. \v 3 Ḿpʋ́ɣʋ́ Apiyɑm tǝŋɑ ɩ cɑɑ nɔɔhɛɛ tɑɑ. Ɩ tɑ tǝŋ ɩ cɔsɔ Tɑfiiti ɩkpɑtɛ. Pǝ́cɔ́ ɩ tɑ sɔɔlɩ ɩ Ɩsɔ Tɑcɑɑ nɑ lotu kʋlʋmtʋ. \v 4 Pɑɑ nɑ mpʋ Tɑcɑɑ hɑ-ɩ pǝyɑɣɑ ŋkɑ kɑɑ lɛɛtɩ ɩ lonte tɔ, sɩ Tɑfiiti tǝyɑɣɑ ɩ́ tɑɑ sɑɑlɩ yem. Pǝyele Yosɑlɛm ɩ́ wɛɛ tɑm kɛ́ kɑwulɑɣɑ ɩcɑtɛ sɔsɔɔlɛ kɛ Tɑfiiti tɔɔ. \v 5 Mpi tɔ, ɩnɩ ɩ lɑpǝnɑ mpi pǝ mɑɣɑ Tɑcɑɑ kɛ teu tɔ. Ɩ tɑ wɑkǝlɩ Ɩsɔ kʋsǝsɩɩtʋ nɑtǝlɩ. Ye pǝ tɑɣɑ Hiti tʋ Yulii tɔm tɑɑ. \p \v 6 Lʋpʋwɑm nɑ́ yookɑɣɑnɑ Solopʋwɑm kɛ tɑm kɛ́. \p \v 7 Pɑ kɛɛsɑ Apiyɑm tɔm lɛntǝnɑɑ kɛ Yutɑ ɑwulɑɑ tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ. Ɩ́lɛ́ ɩ mɑɣɑmɑɣɑ ɩ yoonɑ Solopʋwɑm tɔtɔɣɔ. \v 8 Ɩ sǝpɑ, ɩlɛnɑ pɑ́ pimi-ɩ Tɑfiiti tɛ nɑ ɩ pǝyɑlʋ Asɑ lɛɛtɩ ɩ lonte tɑɑ. \s1 Yutɑ wulɑʋ Asɑ tɔm \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 14:1-2; 15:16-19; 16:1-6,11-14) \p \v 9 Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Solopʋwɑm kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ hiu nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́ Asɑ pǝsɑ Yutɑ wulɑʋ. \v 10 Ɩ tɔɣɔ kɑwulɑɣɑ kɛ Yosɑlɛm kɛ pɩɩsɩ nɩɩlɛ nɑ kʋlʋmɑɣɑ. Ɩ nese kɛlɛ Apisɑlɔm pɛɛlɔ Mɑɑkɑ. \v 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ Asɑ lɑpɑ mpi pǝ mɑɣɑ Tɑcɑɑ tɔ, ɩsɩɩ ɩ cɔsɔ Tɑfiiti. \v 12 Ɩ tɔɣɔnɑ ɑpɑlɑɑ nɑ ɑlɑɑ mpɑ pɑ lɑkɩ wɑsɑŋkɑlǝtʋ kɛ tǝkɔtǝlɛnɑɑ tɔɣɔ tɛtʋ tɑɑ. Ɩ wɑkǝlɑ tɩɩŋ kʋlɑlɑɑŋ wei ɩ cɔsɔnɑɑ kɑ́ lupɑ tɔ. \v 13 Hɑlǝnɑ ɩ́ lǝsɩ ɩ nese Mɑɑkɑ kɛ ɩ ɑlʋkɑwulɑɣɑ tɑɑ. Mpi tɔ, ɩ́lɛ́ ɩ kɑ sikɑ tʋɣʋ ɩsɑɣɑʋ ŋku pɑ yɑɑ sɩ Aselɑ tɔɣɔ. Ḿpʋ́ɣʋ́ Asɑ tɔmɑ sɩ pɑ́ kpɛsɩ tʋɣʋ ŋkʋ nɑ pɑ́ wɔ-kʋɣʋ Setǝlɔŋ lɔɔʋ nɔɣɔ. \v 14 Pɑɑ nɑ wulɑʋ ɩnɩ ɩ sɔɔlɑ Tɑcɑɑ nɑ lotu kʋlʋmtʋ tɔ, ɩ tɑ wɑkǝlɩ tǝkɔtǝlɛnɑɑ mpɑ pɑɑ wɛ tɛtʋ tɑɑ tɔ. \v 15 Amɑ ɩ yelɑɑ nɑ pɑ́ kɔnɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ tɑɑ kɛ́ wʋlɑ, nɑ liɣitee nyǝɣǝtʋ, nɑ wontunɑɑ lɛmpɑ mpɑ ɩ nɑ ɩ cɑɑ pɑɑ hɑwɑ Tɑcɑɑ kɛ kʋcɔɔʋ tɔ. \p \v 16 Asɑ yookɑɣɑnɑ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Pɑsɑ kɛ tɑm kɛ́. \v 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ Asɑ polɑɑ nɑ ɩ́ niki Yutɑ kɛ yoonɑʋ. Ɩlɛnɑ ɩ́ ŋmɑɑkɩ Lɑmɑ ɩcɑtɛ kɛ koluŋɑ sɩ Asɑ nɑ Yutɑ nyǝ́mɑ pɑ tɑɑ yɛlǝnɑ hɔɣɔlʋɣʋ ŋkʋɣʋ ɩsǝnɑ pɑ sɔɔlɑɑ tɔ. \v 18 Ḿpʋ́ɣʋ́ Asɑ koosɑ Ɩsɔ tǝsɛɛlɛ nɑ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ kpɑncoou wʋlɑnɑɑ tǝnɑ, nɑ ɩ́ tilinɑ ɩ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ, sɩ pɑ́ ponɑ Silii wulɑʋ Tɑpilimoŋ pǝyɑlʋ Pɛnɩ-Hɑtɑtɩ. Ɩ́lɛ́ ɩ cɔsɔ kɛlɛ Hesiyo. Sɩ pɑ́ cɛlɛ-ɩ nɑ pɑ́ heeli-ɩ sɩ: \v 19 Mɑ hɑ-ŋ kʋcɔɔʋ ŋkʋɣʋ sɩ mɑ nɑ-ŋ tǝ́ pɛɛlɩ nɔɣɔ, nɑ nyɑnɑ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ ɩ́ yɑ, nɑ ɩ́lɛ́ ɩ́ lǝsɩ ɩ yoolɑɑ kɛ mɑ tɛtʋ tɑɑ. \v 20 Ḿpʋ́ɣʋ́ Pɛnɩ-Hɑtɑtɩ mʋ Asɑ tɔm ntɩ, nɑ ɩ́ kʋsɩ ɩ yoolɑɑ nɑ pɑ́ polo pɑ́ yoonɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ, nɑ pɑ́ lɛɛkɩ pɑ ɑcɑlɛɛ, Yoŋ, nɑ Tɑŋ, nɑ Apɛɛlɩ-Pɛtɩ-Mɑɑkɑ, nɑ Kinelee hɔɣɔlʋɣʋ nɑ Nɛfǝtɑli tɛtʋ kʋkɑɑsǝtʋ tǝnɑ. \v 21 Pɑsɑ nɩɩ mpʋ, ɩlɛnɑ ɩ́ yele Lɑmɑ ɩcɑtɛ koluŋɑ ŋmɑʋ nɑ ɩ́ mǝlɩ nɑ ɩ cɑɣɑ Tiisɑ. \v 22 Ḿpʋ́ɣʋ́ Asɑ kotɑ Yutɑ nyǝ́mɑ tǝnɑ, pǝ tɑ sɔɔ ɩlɔɣɔʋ pǝyɑɣɑ, nɑ pɑ́ kuu pɛɛ nɑ tɑɑsɩ nsi Pɑsɑ kɑ kɑɑwɑ sɩ ɩ ŋmɑɑkǝnɑ Lɑmɑ ɩcɑtɛ koluŋɑ tɔ sɩ, pɑ tɑɣɑnǝɣǝnɑ timpi pɑ yɑɑ sɩ, Pɛncɑmɛɛ-Kepɑ nɑ Misipɑ pɑ ɑcɑlɛɛ tɔ. \p \v 23 Pɑ kɛɛsɑ Asɑ tɔm lɛntǝnɑɑ, nɑ ɩ ɑpɑlʋtʋ tɔm, nɑ pǝ tǝnɑ mpi ɩ lɑpɑ tɔ. Nɑ ɑcɑlɛɛ wenɑ ɩ tɑɣɑnɑɑ tɔ, pǝ tɔm kɛ Yutɑ ɑwulɑɑ tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ. Pǝ kpɛɣɛtǝnɑ ɩ sǝm, ɩlɛnɑ kʋtɔŋ kpɑ ɩ nɔntɑɑlǝŋ. \v 24 Ɩ sǝpɑ, ɩlɛnɑ pɑ́ pimi-ɩ pɑ tǝyɑɣɑ pǝlɑɑʋ tɑɑ kɛ́ Tɑfiiti tɛ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ pǝyɑlʋ Sosɑfɑtɩ lɛɛtɑ ɩ lonte. \s1 Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Nɑtɑpɩ tɔm \p \v 25 Yutɑ wulɑʋ Asɑ kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ nɑɑlɛ nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́ Solopʋwɑm pǝyɑlʋ Nɑtɑpɩ tɔɣɔ kɑwulɑɣɑ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ tɑɑ kɛ́ pɩɩsɩ nɑɑlɛ. \v 26 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ lɑpɑ mpi pǝ tɑ mɑɣɑ Tɑcɑɑ tɔ. Ɩ tɔmɑ tɔntɛ ɩsɑɣɑlɛ kɛ teitei, ɩsɩɩ ɩ cɑɑ wei ɩ tʋsɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɛ ɩsɑɣɑtʋ tɑɑ tɔ. \v 27 Ɩlɛnɑ Ɩsɑkɑɑ kpekǝle tʋ Ahiyɑ pǝyɑlʋ Pɑsɑ cɑɣɑ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Nɑtɑpɩ ɑcɑɣɑ nɑ ɩ́ kʋ-ɩ. Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ Nɑtɑpɩ nɑ ɩ yoolɑɑ pɑ́ nyɑlɑ Filiisi nyǝ́mɑ ɩcɑtɛ Kipetɔŋ. \v 28 Ɩlɛnɑ Pɑsɑ nɑ́ɑ́ pǝsɩ wulɑʋ, nɑ Asɑ wɛ ɩ kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ tooso nyǝŋkɑ kɛ Yutɑ. \v 29 Ɩ tɔɣɔ-kɛɣɛ kpɑkpɑɑ, ɩlɛnɑ ɩ́ yele nɑ pɑ́ kʋ́ Solopʋwɑm tǝyɑɣɑ nyǝ́mɑ tǝnɑ. Ɩ tɑ́ yele pɑɑ kʋlʋm kɛ ɩ lʋlʋɣʋ tɑɑ kɛ teitei ɩsɩɩ Tɑcɑɑ kɑ́ yɔɣɔtǝnɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Ahiyɑ nɔɣɔ kɛ Silo tɔ. \v 30 Solopʋwɑm lɑpɑ ɩsɑɣɑtʋ nɑ ɩ́ tɛlǝsɩ-tǝɣɩ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tɔɣɔ pǝ kpɑɑsɑ Tɑcɑɑ pɑ́ɑ́nɑ́ kɛ sɔsɔm. \p \v 31 Pɑ kɛɛsɑ Nɑtɑpɩ tɔm lɛntǝnɑɑ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ ɑwulɑɑ tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ. \p \v 32 Yutɑ wulɑʋ Asɑ yookɑɣɑnɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝŋ Nɑtɑpɩ kɛ tɑm kɛ́. \s1 Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Pɑsɑ tɔm \p \v 33 Yutɑ wulɑʋ Asɑ pǝnɑɣɑ tooso nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́ Ahiyɑ pǝyɑlʋ Pɑsɑ tɔɣɔ Ɩsɛɣɛlɩ tǝnɑ tɔɔ kɛ́ kɑwulɑɣɑ. Tiisɑ ɩcɑtɛ tɑɑ kɛ́ ɩ tɔɣɔ-kɛɣɛ pɩɩsɩ hiu nɑ liɣiti. \v 34 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ mɑɣɑmɑɣɑ ɩ lɑpɑ mpi pǝ tɑ mɑɣɑ Tɑcɑɑ tɔɣɔ teitei ɩsɩɩ Solopʋwɑm kɑ tusuɣu Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɛ tɩɩŋ lɑɑʋ tɑɑ tɔ. \c 16 \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ kʋsɑ Hɑnɑni pǝyɑlʋ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Yehu sɩ ɩ́ polo ɩ́ heeli Pɑsɑ sɩ: \v 2 Mɑ kpɑ-ŋ mɑ yǝlɑɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ wulɑʋ tɔ, n kɛ́ yʋlʋ kɛ yem kɛ́. Amɑ n tǝŋɑ Solopʋwɑm ɩkpɑtɛ nɑ n tusi Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɛ tɩɩŋ lɑɑʋ tɑɑ nɑ pǝ́ kʋsɩ mɑ pɑ́ɑ́nɑ́. \v 3 Pǝ tɔɔ kɛ́ mɑɑ yele nɑ nyɑ́ nɑ nyɑ́ tǝyɑɣɑ nyǝ́mɑ ɩ́ sɑɑlɩ yem. Ɩsɩɩ mɑɑ lɑpʋ Nepɑtɩ pǝyɑlʋ Solopʋwɑm nɑ ɩ nyǝ́mɑ tɔ. \v 4 Ye nyɑ́ tǝyɑɣɑ tʋ wei ɩ sǝpɑ tǝyɑɣɑ, hɑsɩ kɑ́ tɔɣɔnɑ-ɩ, nɑ wei ɩ sǝpɑ tɑɑlɛ, kpeliŋ nɑ́ɑ́ tɔɣɔ. \p \v 5 Pɑ kɛɛsɑ Pɑsɑ tɔm lɛntǝnɑɑ nɑ ɩ ɑpɑlʋtʋ tɔm nɑ pǝ tǝnɑ mpi ɩ lɑpɑ tɔ. Pǝ tɔm wɛ Ɩsɛɣɛlɩ ɑwulɑɑ tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ. \v 6 Ɩ sǝpɑ, ɩlɛnɑ pɑ́ pimi-ɩ Tiisɑ, nɑ ɩ pǝyɑlʋ Ɩlɑ mǝlɩ ɩ lonte tɑɑ. \p \v 7 Wɑɑtʋ wei Tɑcɑɑ kɑ kʋsɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Yehu tɔ, tɔm nɑɑlɛɣɛ ɩ́ heelɑ-ɩ sɩ ɩ́ polo ɩ́ tɛlǝsɩ Pɑsɑ. Kɑncɑɑlɑɣɑ ɩlɛ, Pɑsɑ lɑpɑ mpi pǝ tɑ mɑɣɑ Tɑcɑɑ tɔ, nɑ pǝ́ kʋsɩ ɩ pɑ́ɑ́nɑ́ kɛ teitei ɩsɩɩ Solopʋwɑm nɑ ɩ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ. Nɑɑlɛ nyǝntʋ ntɛ́ ɩsǝnɑ Pɑsɑ kɑ kʋɣʋ Solopʋwɑm tǝyɑɣɑ nyǝ́mɑ tɔ. \s1 Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Ɩlɑ tɔm \p \v 8 Yutɑ wulɑʋ Asɑ kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ hiu nɑ nɑɑtoso nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́ Pɑsɑ pǝyɑlʋ Ɩlɑ nɑ́ tɔɣɔ ɩ nyǝŋkɑ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ tɑɑ kɛ́ pɩɩsɩ nɑɑlɛ. \v 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ yoolɑɑ sɔsɑɑ tɑɑ lɛlʋ Simili, wei ɩ pɑɑsǝɣǝnɑ yoou kɛɛkɛnɑɑ hɔɣɔlʋɣʋ lɛŋkʋ tɔ, ɩ kʋlɑ wulɑʋ tɔɔ. Nɑ wulɑʋ wɛ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ nyʋɣʋ tʋ Alǝsɑ tɛɣɛ Tiisɑ nɑ ɩ́ nyɔɔkɩ nɑ pǝ́ kʋɣɩ-ɩ. \v 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ Simili polɑɑ nɑ ɩ́ kʋ-ɩ nɑ ɩ́ lɛɛkɩ kumte. Asɑ kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ hiu nɑ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́ pǝ lɑpɑ mpʋ. \v 11-12 Wɑɑtʋ wei ɩ mʋ-kɛɣɛ mpʋ, ɩlɛnɑ ɩ́ kʋ Pɑsɑ tǝyɑɣɑ nyǝ́mɑ tǝnɑ. Ɩ tɑ sɔɔ nɔɣɔlʋ, pɑɑ sɔsɔ pɑɑ pǝyɑɣɑ. Pɑɑ ɩ nyǝ́mɑ yɑɑ ɩ tɑɑpɑlɑɑ tɑɑ nɔɣɔlʋ. Pǝ lɑpɑ teitei kɛ́ ɩsɩɩ Tɑcɑɑ kɑ́ heeluɣu Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Yehu nɑ ɩ́ yɔɣɔtɩ tɔ. \v 13 Pɑsɑ nɑ ɩ pǝyɑlʋ Ɩlɑ pɑ́ tusɑ Ɩsɛɣɛlɩ yǝlɑɑ kɛ tɩɩŋ lɑɑʋ tɑɑ nɑ pǝ́ kpɑɑsɩ Ɩsɔ Tɑcɑɑ pɑ́ɑ́nɑ́ tɔɣɔ pǝ́ lɑpɑ nɑ Simili kʋ-wɛɣɛ mpʋ. \p \v 14 Pɑ kɛɛsɑ Ɩlɑ tɔm lɛntǝnɑɑ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ ɑwulɑɑ tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ. \s1 Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Simili tɔm \p \v 15 Yutɑ wulɑʋ Asɑ kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ hiu nɑ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ tɑɑ, Simili tɔɣɔ Ɩsɛɣɛlɩ tɑɑ kɛ́ kɑwulɑɣɑ kɛ Tiisɑ ɩcɑtɛ tɑɑ kɛ́ kʋyɛɛŋ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ. Wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ polɑɑ sɩ pɑ yookinɑ Filiisi nyǝ́mɑ ɩcɑtɛ Kipetɔŋ. \v 16 Ntɛnɑ yoolɑɑ nɩɩ sɩ Simili kʋlɑ wulɑʋ tɔɔ, nɑ hɑlǝnɑ ɩ́ kʋ-ɩ. Tǝnɑɣɑ pɑ kpɛntɑ nɔɣɔ kɛ tǝyoole tǝnɑ nɑ pɑ́ kpɑ yoolɑɑ nyʋɣʋ tʋ Omili kɛ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ kɛ kpɑkpɑɑ. \v 17 Ɩlɛnɑ Omili nɑ ɩ yoolɑɑ pɑ́ kʋlɩ Kipetɔŋ nɑ pɑ́ polo pɑ́ nyɑlɑ Tiisɑ. \v 18 Simili nɑwɑ sɩ pɑ lɛɛkɑ ɩcɑtɛ, ɩlɛnɑ ɩ́ sʋʋ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ kutuluɣu nɑkʋlɩ kʋ tɑɑ nɑ ɩ́ tʋ-kʋɣʋ kɔkɔ nɑ kɑ́ nyɑɣɑ-ɩ kʋ tɑɑ tǝnɑ. \v 19 Simili lɑpɑ mpi pǝ tɑ mɑɣɑ Tɑcɑɑ tɔɣɔ. Ɩ tǝŋɑ Solopʋwɑm wei ɩ kɑ́ tusɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɛ tɩɩŋ lɑɑʋ tɑɑ tɔ ɩ ɩkpɑtɛ tɑɑ, pǝ tɔɔ kɛ́ pǝ lɑpɑ mpʋ. \p \v 20 Pɑ kɛɛsɑ Simili tɔm lɛntǝnɑɑ, nɑ ɩsǝnɑ ɩ kʋlɑ wulɑʋ tɔɔ tɔɣɔ Ɩsɛɣɛlɩ ɑwulɑɑ tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ. \p \v 21 Ɩ sǝm wɑɑlɩ kɛ́ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ fɑɣɑ tɔm nɑɑlɛ. Lɛlɑɑ sɩ pɑ́ kpɑ Kinɑtɩ pǝyɑlʋ Tipini kɛ wulɑʋ. Lɛlɑɑ sɩ Omili kɛ pɑɑ kpɑ. \v 22 Amɑ Omili yǝlɑɑ kǝlɑ tɔɔʋ kɛ Tipini nyǝ́mɑ. Pǝ́ kɔmɑ nɑ Tipini sɩ́, ɩlɛnɑ Omili nɑ́ɑ́ tɔɣɔ kɑwulɑɣɑ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tǝnɑ tɔɔ. \s1 Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Omili tɔm \p \v 23 Yutɑ wulɑʋ Asɑ kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ hiu nɑ nɑɑnʋwɑ nɑ kʋlʋmɑɣɑ nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́ Omili tɔɣɔ Ɩsɛɣɛlɩ tɑɑ kɛ́ kɑwulɑɣɑ kɛ pɩɩsɩ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ. Tiisɑ kɛ ɩ cɑɑlǝnɑ cɑɣɑʋ kɛ pɩɩsɩ nɑɑtoso. \v 24 Pǝ wɑɑlɩ kɛ́ ɩ polɑ Seme kiŋ nɑ ɩ́ yɑ Sɑmɑlii pulɑɣɑ kɛ liɣitee nyǝɣǝtʋ iyisi nɑɑtoso (6000) nɑ ɩ́ ŋmɑ ɩcɑtɛ nɑ ɩ́ hɑ-tɛɣɛ tǝ tʋ Seme hǝtɛ sɩ Sɑmɑlii. \v 25 Amɑ Omili lɑpɑ mpi pǝ tɑ mɑɣɑ Tɑcɑɑ tɔ, nɑ pǝ́ tɛɛ ɑwulɑɑ mpɑ mpɑ pɑ lɑɑlɑ-ɩ tɔ. \v 26 Ɩ tɔmɑ Solopʋwɑm wei ɩ tusɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɛ tɩɩŋ lɑɑʋ tɑɑ tɔ, ɩ ɩkpɑtɛ tɑɑ kɛ́ teitei kɛ́ nɑ pǝ́ kʋsɩ Tɑcɑɑ pɑɑnɑ. \p \v 27 Pɑ kɛɛsɑ Omili tɔm lɛntǝnɑɑ, nɑ ɩ́ kʋlɑpǝm nɑ ɩ ɑpɑlʋtʋ nti ɩ hʋlɑɑ tɔ, pǝ tɔm kɛ Ɩsɛɣɛlɩ ɑwulɑɑ tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ. \v 28 Wɑɑtʋ wei ɩ sǝpɑ, ɩlɛnɑ pɑ́ pimi-ɩ Sɑmɑlii. Ɩlɛnɑ ɩ pǝyɑlʋ Akɑpɩ lɛɛtɩ ɩ lonte. \s1 Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Akɑpɩ tɔm \p \v 29 Yutɑ wulɑʋ Asɑ kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ hiu nɑ nɑɑnʋwɑ nɑ kʋlʋmɑɣɑ nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́ Omili pǝyɑlʋ Akɑpɩ tɔɣɔ kɑwulɑɣɑ kɛ Sɑmɑlii, kɛ Ɩsɛɣɛlɩ tǝnɑ tɔɔ kɛ́ pɩɩsɩ hiu nɑ nɑɑlɛ. \v 30 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ lɑpɑ mpi pǝ tɑ mɑɣɑ Tɑcɑɑ tɔ, nɑ pǝ́ kǝlɩ ɑwulɑɑ mpɑ pɑ lɑɑlɑ-ɩ tɔ. \v 31 Pǝ tɑɣɑ Solopʋwɑm ɩsɑɣɑtʋ tike kɛ Akɑpɩ kɛɛnɑɑ. Ɩ polɑ Sitɔŋ nyǝ́mɑ tɛɣɛ nɑ ɩ́ kpɑɣɑ tǝnɑ nyǝ́mɑ wulɑʋ Ɩpɑɑlɩ pɛɛlɔ Sesɑpɛɛlɩ kɛ ɑlʋ. Hɑlǝnɑ ɩ́ luŋ pɛlɛ pɑ tʋɣʋ Pɑɑlɩ nɑ ɩ́ lɑɑ-kʋ. \v 32 Ɩlɛnɑ ɩ́ ŋmɑ́ Sɑmɑlii ɩcɑtɛ tɑɑ kɛ́ kʋ kutuluɣu nɑ pǝ tǝkɔtǝlɛ. \v 33 Nɑ ɩ́ siki kʋ ɑlʋnyǝŋkʋ. Ɩ kʋsɑ Tɑcɑɑ Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ pɑ́ɑ́nɑ́ kɛ́ nɑ ɩ kʋlɑpʋtʋ, nɑ pǝ́ kǝlɩ ɑwulɑɑ mpɑ pɑ tǝnɑ pɑ lɑɑlɑ-ɩ tɔ. \p \v 34 Wɑɑtʋ ɩnɩ ɩ tɑɑ kɛ́ ɑpɑlʋ nɔɣɔlʋ wei pɑ yɑɑ sɩ, Hiyɛlɩ kɛ Petɛɛlɩ tɔ ɩ ŋmɑwɑ Yeliko ɩcɑtɛ. Amɑ nti Tɑcɑɑ kɑ yɔɣɔtǝnɑ Nuŋ pǝyɑlʋ Yosuwee nɔɣɔ tɔ, tǝ lɑpɑ ḿpʋ́ɣʋ́ teitei kɛ́. Hiyɛlɩ pǝyɑlʋ kɑncɑɑlɑɣɑ nyǝŋ Apilɑm sǝpɑ wɑɑtʋ wei pɑ hulɑ ɩcɑtɛ ntɛ́ tǝ kutuluŋ kilɑ tɔ. Ɩlɛnɑ ɩ pǝyɑlʋ nɑɑlɛ nyǝŋ Seku nɑ́ɑ́ sɩ́ wɑɑtʋ wei pɑ tʋ tǝ kɑmpʋnɑɑ tɔ. \c 17 \s1 Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Ilii kpɑɑlǝɣɩ wʋlɑɣɑ tɔm \p \v 1 Apɑlʋ nɔɣɔlʋɣʋ pɑ yɑɑkɑɣɑ Ilii. Ɩ kɛ́ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ, nɑ ɩ́ wɛ Tisipe ɩcɑtɛ tɑɑ kɛ Kɑlɑɑtɩ tɛtʋ tɑɑ. Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ, ɩ heelɑ wulɑʋ Akɑpɩ sɩ: Mɑ tuunɑ Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ Tɑcɑɑ wei ɩ tǝmlɛ mɑ lɑkɩ tɔ. Cɔlɔʋ kɑɑ kpɑ pɩɩsɩ nsi sɩ kɔŋ tɔ sɩ tɑɑ. Ḿpʋ́ɣʋ́ pɩɩ lɑ sɩ tɛʋ kɑ́ nɩɩ. Hɑlǝnɑ mɑ́ tɑɣɑnɩ sǝlǝmʋɣʋ nɑ pǝ́cɔ́. \s1 Ilii kɛ Keli lɔɔʋ nɔɣɔ \p \v 2 Pǝ wɑɑlɩ kɛ Tɑcɑɑ tɔmɑ Ilii sɩ: \v 3 Se nɑ ń polo ilim tǝlɩɩlɛ tɔɔ kɛ́ Yɑɑtɑnɩ pɔɣɔ wɑɑlɩ, kɛ́ Keli lɔɔʋ nɔɣɔ nɑ ń ŋmɛlɩ tǝnɑ. \v 4 N kɑ́ hiki lʋm kɛ lɔɔʋ tɑɑ tǝnɑ nɑ ń nyɔɔ. Mɑɑ heeli kɑtǝkɑtǝŋ nɑ ɩ́ kɔnɑ-ŋ tɔɣɔnɑɣɑ. \p \v 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ilii tɛɛ Keli lɔɔʋ nɔɣɔ tǝnɑ, ɩsɩɩ Tɑcɑɑ kɑ heelɑ-ɩ tɔ, nɑ ɩ́ cɑɣɑ. \v 6 Ɩlɛnɑ kɑtǝkɑtǝŋ kɔŋnɑ-ɩ tɔɣɔnɑɣɑ nɑ nɑntʋ kɛ tɑnɑŋ nɑ tɑɑnɑɣɑ nɑ ɩ́ tɔkɩ nɑ ɩ́ nyɔɔkɩ lɔɔʋ lʋm. \s1 Ilii nɑ Sɑlɛpǝtɑ leelu pɑ tɔm \p \v 7 Pǝ kɔmɑ nɑ pǝ́ kɛɛsɩ, ɩlɛnɑ lɔɔʋ lʋm nyɔɔ. Mpi tɔ, tɛʋ tɑ nɩɩ tɛtʋ tǝnɑ tɑɑ. \v 8 Ntɛnɑ Tɑcɑɑ tɔ Ilii sɩ: \v 9 Polo Sɑlɛpǝtɑ ɩcɑtɛ tɑɑ kɛ́ Sitɔŋ cɔlɔ, nɑ ń cɑɣɑ tǝnɑ. Mɑ heelɑ tǝnɑ leelu sɩ ɩ́ lɑ-ŋ tɔɣɔnɑɣɑ. \p \v 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ilii tʋ Sɑlɛpǝtɑ mpɑɑʋ. Ɩ kɔmɑ ɩsɩɩ ɩ sʋʋkɩ ɩcɑtɛ, ɩlɛ ɩ mɑɣɑnɑ ɑlʋ leelu nɔɣɔlʋɣʋlɛ nɑ ɩ́ cɑɑkɩ tɑɑsɩ. Ɩlɛnɑ ɩ́ yɑɑ-ɩ, nɑ ɩ́ sǝlǝmɩ-ɩ sɩ: Hɑ-m lʋm kʋnyɔnyɔɔm. \p \v 11 Alʋ tɛɛ lʋm wɑɑlɩ, ɩlɛnɑ Ilii tɑɣɑnɩ-ɩ yɑɑʋ nɑ ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Lɑ suulu kpɛntǝnɑ-m tɔɣɔnɑɣɑ kɛ pǝcɔ. \v 12 Ntɛnɑ ɑlʋ sɩ: Mɑ tuunɑ Tɑcɑɑ nyɑ́ Ɩsɔ sɩ mɑ fɛɩnɑ tɔɣɔnɑɣɑ. Mʋlʋmɑɣɑ kɑɑsǝnɑ-m ŋkute tɑɑ ɩsǝntɔɣɔ nyǝnɑɣɑ tɑɑ, nɑ nim kɛ heeu tɑɑ. Mɑ kɔmɑɣɑlɛ sɩ mɑ cɑɑkɩ tuputu nɑ mɑ́ tɛɛsɩ cɑlǝsʋɣʋ. Ɩlɛnɑ mɑ́ nɑ mɑ pǝyɑɣɑ tǝ́ tɔɣɔ nɑ tǝ́ tɑŋ sǝm. \v 13 Ntɛnɑ Ilii sɩ: Tɑɑ nǝɣǝsɩ, polo nɑ ń lɑ ɩsɩɩ n yɔɣɔtʋɣʋ tɔ. Amɑ cɑɑlǝnɑ-m tɔɣɔnɑɣɑ kɛ pǝcɔ nɑ ń kɔnɑ-m. Pǝ wɑɑlɩ, ɩlɛnɑ ń lɑ nyɑ́ nɑ nyɑ́ pǝyɑɣɑ mǝ nyǝŋkɑ. \v 14 Pɔpɔtʋ fɛɩ leleŋ, Tɑcɑɑ Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ sɩɩwɑɣɑ sɩ nyɑ́ mʋlʋmɑɣɑ nɑ nyɑ́ nimɑɣɑ pǝ kɑɑ tɛ. Hɑlǝnɑ ɩ́ yele nɑ tɛʋ nɩɩ tɛtʋ tɔɔ. \p \v 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɑlʋ polɑɑ nɑ ɩ́ lɑ ɩsɩɩ Ilii kɑ heelɑ-ɩ tɔ. Nɑ pɑ́ tɔɣɔ nɑ pǝ́ kɑɑsɩ-wɛɣɛ tɔɣɔnɑɣɑ kɛ tɑmpɑnɑ nɑ pǝ́ leeli. \v 16 Mʋlʋmɑɣɑ ŋkɛ kɑ tɑ́ tɛ́ nyǝnɑɣɑ tɑɑ, pǝ́cɔ́ nimɑɣɑ nɑ́ tɑ́ tɛ́ heeu tɑɑ tɔtɔ. Teitei ɩsɩɩ Tɑcɑɑ kɑ́ heelɑ-ɩ nɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ nɔɣɔ tɔ. \s1 Ilii feesuɣu kɛ leelu pǝyɑɣɑ \p \v 17 Pǝlɛ pǝ wɑɑlɩ kɛ pǝ wɩɩ ɑlʋ leelu pǝyɑɣɑ ŋkɛɣɛ teu, hɑlǝnɑ kɑ́ cɑŋ kɑ́ sɩ́. \v 18 Mpʋɣʋlɛ kɑ too tɔmɑ Ilii sɩ: Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ, pepe tɔɔ kɛ́ ń lɑpɑ-m mpʋ? N kɔmɑ nɑ ń kuli mɑ ɩsɑɣɑtʋ tɔɔ nɑ ń hʋ́lɩ́ Ɩsɔ, nɑ pǝ́ kʋ́ mɑ pǝyɑɣɑ. \p \v 19 Nɑ pǝyɑɣɑ wɛ ɑlʋ niŋ tɑɑ. Kɛlɛnɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ sɩ: Cɛlɛ-m-kɛ́. \p Ɩlɛnɑ Ilii kpɑɑnɑ-kɛɣɛ ɩsɔtɑɑ kutuluɣu tɑɑ timpi ɩ hǝntǝɣɩ tɔ, nɑ ɩ́ hɩɩsɩ-kɛɣɛ ɩ kɑto tɔɔ. \v 20 Ɩlɛnɑ ɩ́ sǝlǝmɩ Tɑcɑɑ sɩ: Hɑɩ, Tɑcɑɑ, mɑ Ɩsɔ, ɑlʋ ɩnɛ ɩ mʋ-m ɩ tɛɣɛ niŋ nɑɑlɛɣɛ. Ɩlɛ n cɑɑ sɩ n kʋ ɩ pǝyɑɣɑ nɑ ń lɛɛtɩ-ɩ lɑŋwɑkǝllɛ nɑ? \p \v 21 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ilii hǝntɑ kɑ tɔɔ kɛ́ tɔm tooso, nɑ ɩ́ tɑsɑ sɩ: Hɑɩ, Tɑcɑɑ, mɑ Ɩsɔ, mɑ wiikinɑ-ŋ sɩ ń hɑ pǝyɑɣɑ kɑnɛɣɛ weesuɣu. \p \v 22 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ mʋ Ilii kʋsǝlǝmʋtʋ, nɑ ɩ́ feesi pǝyɑɣɑ ŋkɛ. \v 23 Ɩlɛnɑ Ilii mǝŋnɑ-kɛɣɛ ɑlʋ kɛ pǝtɛɛ kutuluɣu tɑɑ nɑ ɩ́ tɔ sɩ: Nyɑ́ pǝyɑɣɑ femɑ. \p \v 24 Ntɛnɑ ɑlʋ sɩ: Pǝnɛntɛɣɛlɛ mɑ cɛkǝnɑɑ sɩ n kɛ́ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ. Nɑ nti nti n yɔɣɔtǝɣɩ tɔ, Tɑcɑɑ heeliɣinɑ-ŋ-tɩ. \c 18 \s1 Ilii kpɑɑlɑɑ sɩ wʋlɑɣɑ tɛŋ \p \v 1 Wʋlɑɣɑ leelɑ sɔsɔm, nɑ kɑ́ tɑlɑ kɑ pǝnɑɣɑ tooso nyǝŋkɑ. Ɩlɛnɑ Tɑcɑɑ heeli Ilii sɩ: Polo wulɑʋ Akɑpɩ tɛ nɑ ń heeli-ɩ sɩ, mɑɑ yele nɑ tɛʋ nɩɩ. \p \v 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ilii polɑ wulɑʋ tɛɣɛ Sɑmɑlii, nɑ nyɔɣɔsɩ hɑŋɑ teu kɛ wɑɑtʋ ɩnɩ. \v 3 Ɩlɛnɑ wulɑʋ yɑɑ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ nyʋɣʋ tʋ Opɑtiyɑ. Apɑlʋ ɩnɩ ɩ sɛɛkɑɣɑ Ɩsɔ kɛ́ teu kɛ́. \v 4 Wɑɑtʋ wei wulɑʋ ɑlʋ Sesɑpɛɛlɩ kʋkɑɣɑ Tɑcɑɑ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ tɔ, Opɑtiyɑ ɩnɩ ɩ kɑ wɑɑsǝnɑ pɑ tɑɑ nɩɩnʋwɑ (100), nɑ ɩ́ ŋmɛsɩ-wɛɣɛ kpekɑ nɩɩlɛ nɑ nɑɑnʋwɑ kɛ kʋkpɑmǝŋ pɔɔŋ tɑɑ. Nɑ ɩ́ cɛlǝɣɩ-wɛɣɛ tɔɣɔnɑɣɑ nɑ lʋm. \v 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ Akɑpɩ yɑɑ Opɑtiyɑ nɑ ɩ́ tɔ́ sɩ: Tǝ́ cɔɔ tɛtʋ tǝnɑ tɑɑ hilɑ nɑ lɔɔŋ tɔɔ. Ntɑnyɩ tɩɩ nɑ́ tiiliɣi nyɩɩtʋ nɑ tǝ́ tʋ́ tɑ́ kpɑɣɑnǝŋ nɑ tɑ́ kpɑŋɑsɩ. Ɩlɛ tǝ kɑɑ kʋ tɑ́ tɔlɑ. \p \v 6 Ɩlɛnɑ pɑ́ hʋ́lɩ́ timpi timpi pɑɑ wei ɩ kɑ́ cɔɔ tɔ. Nɑ Akɑpɩ nɑ́ɑ́ tɛɛ ɩ́lɛ́ ɩ hɔɣɔlʋɣʋ. Nɑ Opɑtiyɑ nɑ́ɑ́ tɛɛ ɩ nyǝŋkʋ. \v 7 Opɑtiyɑ lɩɩ mpɑɑʋ, ɩlɛnɑ ɩ́ sulinɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Ilii kɛ kpɑkpɑɑ, nɑ ɩ́ nyǝmɩ-ɩ. Ɩlɛnɑ ɩ́ hǝntɩ-ɩ ɑtɛ, nɑ ɩ́ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Tɑcɑɑ, nyɑɣɑlɛ Ilii? \v 8 Ilii sɩ: Ɛɛ, mɑɣɑ. Polo ń heeli nyɑ́ cɑɑ Akɑpɩ sɩ n nɑ-m. \v 9 Ntɛnɑ Opɑtiyɑ sɩ: Ɩlɛ ɩsɑɣɑtʋ ntiɣi mɑ lɑpɑ nɑ ń tʋɣʋ-m Akɑpɩ niŋ tɑɑ? Sǝm tɑɑ kɛ́ n tiliɣi-m mpʋ. \v 10 Mɑ tuunɑ nyɑ́ Ɩsɔ Tɑcɑɑ sɩ Akɑpɩ tilɑ yǝlɑɑ kɛ ɑntulinyɑ piitimnɑɑ tǝnɑ tɑɑ, sɩ pɑ́ pɛɛkɩ-ŋ. Ye pɑ tɑlɑ mpɑ pɑ tɛ, nɑ pɛlɛ pɑ́ tɔ́ sɩ pɑ tɑ nɑ-ŋ, ɩlɛ ɩ tɔ sɩ pɛlɛ pɑ wulɑʋ ɩ́ tuunɑ Ɩsɔ. \v 11 Ɩlɛnɑ nɔɔnɔɔ nyɑɑ tɑsǝɣɩ sɩ mɑ́ polo mɑ heeli-ɩ sɩ n kɔŋ yɑɑ? \v 12 Amɑ ye mɑ hɑtǝlǝnɑ-ŋ, Tɑcɑɑ Feesuɣu kɑ́ kpɑɣɑ-ŋ nɑ kʋ́ tɛɛnɑ timpi mɑ tɑ nyɩ tɔ. Ɩlɛnɑ mɑ́ɑ́ polo nɑ mɑ́ kɛɛsɩ-tǝɣɩ Akɑpɩ. Pɑ kɑɑ nɑ-ŋ, ɩlɛ pɑɑ kʋ́ mɑ́. Pǝyele mɑ sɛɛkɩ Ɩsɔ kɛ́ teu kɛ hɑtoo mɑ pǝcɑɑtʋ kɛ́. \v 13 Tɑcɑɑ, pɑ tɑ kɛɛsɩ-ŋ ɩsǝnɑ mɑ ŋmɛsɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ nɩɩnʋwɑ (100) kɛ kpekɑ nɩɩlɛ nɑ nɑɑnʋwɑ kɛ kʋkpɑmǝŋ pɔɔŋ tɑɑ tɔ? Hɑlǝnɑ mɑ́ cɛlɛ-wɛɣɛ tɔɣɔnɑɣɑ nɑ lʋm kɛ wɑɑtʋ wei Sesɑpɛɛlɩ kʋkɑɣɑ-wɛ tɔ. \v 14 Ɩlɛnɑ nɔɔnɔɔ ń tɔŋ sɩ mɑ́ polo mɑ́ heeli Akɑpɩ sɩ mɑ nɑ-ŋ tɔ, ɩ kɑ́ kʋ-m kɛ́. \v 15 Ntɛnɑ Ilii sɩ: Mɑ tuunɑ Tɑcɑɑ Tomɑ tǝnɑ tʋ wei ɩ tǝmlɛ mɑ lɑkɩ tɔ, sɩ sɑŋɑ mɑɣɑmɑɣɑ mɑɑ polo Akɑpɩ tɛ. \s1 Ilii pote kɛ Akɑpɩ tɛ \p \v 16 Ḿpʋ́ɣʋ́ Opɑtiyɑ polɑɑ nɑ ɩ́ kɛɛsɩ Akɑpɩ kɛ tǝ tǝnɑ. Ɩlɛnɑ Akɑpɩ polo Ilii sǝŋʋɣʋ. \v 17 Akɑpɩ nɑ-ɩ, ɩlɛnɑ ɩ́ tɔ sɩ: Nyɑ́ kɔnnɑ Ɩsɛɣɛlɩ yǝlɑɑ tɔɔ kɛ́ mpusi. \p \v 18 Ntɛnɑ Ilii sɩ: Pǝ tɑɣɑ mɑ́, nyɑɣɑ. Mpi tɔ, nyɑnɑ nyɑ́ tǝyɑɣɑ nyǝ́mɑ ɩ́ kisɑ Tɑcɑɑ kʋtʋtʋtʋ kɛ tɔkʋɣʋ, nɑ ɩ́ lɑɑkɩ Pɑɑlǝnɑɑ. \v 19 Amɑ tili nɔɔnɔɔ nɑ pɑ́ koti Ɩsɛɣɛlɩ yǝlɑɑ kɛ mɑ kiŋ kɛ Kɑmɛɛlɩ pʋɣʋ tɔɔ, nɑ pǝ́ kpɛnnɑ tʋɣʋ Pɑɑlɩ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ nɑsǝlɛ nɑ nɩɩlɛ nɑ nɑɑnʋwɑ (450) nɑ kʋ ɑlʋnyǝŋkʋ nyǝ́mɑ nɑsǝlɛ (400) mpɑ Sesɑpɛɛlɩ tɔɔkɩ tɔ. \s1 Ilii nɑ Pɑɑlɩ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ kɛ Kɑmɛɛlɩ pʋɣʋ tɑɑ \p \v 20 Ḿpʋ́ɣʋ́ Akɑpɩ kotɑ Ɩsɛɣɛlɩ kpekɑ tǝnɑ, nɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ kɛ Kɑmɛɛlɩ pʋɣʋ tɔɔ. Pɑ kotɑɑ, ɩlɛnɑ \v 21 Ilii lɩɩ sɑmɑɑ ɩsɛntɑɑ nɑ ɩ́ tɔ sɩ: Pǝlee kɛ́ ɩ́ kɑ́ hɛɛsɩ yɛlɛyɛlɛ ɩnɛ? Ye Tɑcɑɑ Ɩsɔ mɑɣɑmɑɣɑ kɛ ɩ́ sɛɛkɩ, ɩ́ sɛɛ-ɩ. Yɑɑ ye tʋɣʋ Pɑɑlɩ kɛ ɩ́ cɑɑkɩ, ɩlɛ ɩ́ lɑɑ kʋlɛ. \p Amɑ sɑmɑɑ tɑɑ nɔɣɔlʋ tɑ cɔ. \v 22 Ntɛnɑ Ilii tɑsɑ sɩ: Mɑ tike tǝkoŋ mɑ kɛnɑ Tɑcɑɑ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ. Amɑ tʋɣʋ Pɑɑlɩ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ nɑ́ wɛ nɑsǝlɛ nɑ nɩɩlɛ nɑ nɑɑnʋwɑ (450). \v 23 Pɑ́ kɔnɑ mɑ nɑ-wɛɣɛ lɑtǝcɛ lɑtǝcɛ, nɑ mpɛ pɑ́ kʋ́ pɑ nyǝŋ nɑ pɑ́ tǝnɩ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ tɑɑsɩ tɔɔ. Amɑ pɑ́ tɑɑ mʋsɩ kɔkɔ. \v 24 Ɩlɛnɑ pɑ́ sǝlǝmɩ pɑ tʋɣʋ, nɑ mɑ́ɑ́ sǝlǝmɩ mɑ Ɩsɔ tɔtɔ. Wei ɩ nyǝŋ kɑ́ tisi kɔkɔ nɑ kɑ́ nyɑɣɑ kɔtɑɣɑ ŋkɛ tɔɣɔlɛ sɔsɔ. \p Ɩlɛnɑ sɑmɑɑ tǝnɑ tisi sɩ, pǝ wɛ teu. \p \v 25 Ntɛnɑ Ilii tɔ Pɑɑlɩ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ sɩ: Ɩ́ lǝsɩ lɑtǝcɛnɑɑ mpɛ pɑ tɑɑ lɛlʋ nɑ ɩ́ cɑɑlɩ. Mpi tɔ, mǝ kǝlǝnɑ pɑɣɑlɛ. Pǝ wɑɑlɩ, ɩlɛnɑ ɩ́ sǝlǝmɩ mǝ tʋɣʋ nɑ kʋ́ tisi kɔkɔ. \p \v 26 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ mʋ lɑtǝcɛ nɑ pɑ́ kʋ́, nɑ pɑ́ hiisi, nɑ pɑ́ tʋ́ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ tɔɔ, nɑ pɑ́ sǝlǝmǝɣɩ pɑ tʋɣʋ sɩ: Hɑɩ, Pɑɑlɩ, cɔ-tʋ. Nɑ pɑ́ pɑɑkɩ nɑ pɑ́ cɔɔkǝnɑ pɑ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ, hɑlǝnɑ ilim sikuɣu. Amɑ Pɑɑlɩ tɑ cɔ-wɛɣɛ pɑɑ tɔmʋɣʋ kʋlʋmʋɣʋ. \v 27 Ilim sikuɣu wɑɑlɩ kɛ́ Ilii woŋɑ-wɛ sɩ: Ɩ́ kiisi sɔsɔm, ɩsǝntɔ kʋ hʋwɛɛ tɛɛnɑ tiiliɣi, yɑɑ ɩsǝntɔ pʋlʋpʋ tɔm cɑɑlǝnɑ-kʋ. Yɑɑ ntɑnyɩ kʋ polɑ mpɑɑʋ, yɑɑ kʋ tooki, ɩlɛ ɩ́ feesi-kʋ. \p \v 28 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ sɔɔsɑ koou, nɑ pɑ́ sɔkɩ pɑ tǝɣɩ pɑ lɑɣɑlɛɛ, nɑ pɑ ŋmɑntɑɑsɩ, ɩsɩɩ pɑ tɩɩ lɑkɩ tɔ. Hɑlǝnɑ cɑlǝm kpeŋ. \v 29 Ilim sikɑɑ, ɩlɛnɑ pɑ́ sɔɔsɩ koou ɩsɩɩ kpɑŋtʋnɑɑ, nɑ pɑ́ yɑɑkɩ pɑ tʋɣʋ, hɑlǝnɑ ilim kpiluɣu kɔtɑsɩ lɑpʋ wɑɑtʋ. Amɑ pǝ tɑ cɔ-wɛɣɛ pɑɑ tɔmʋɣʋ kʋlʋmʋɣʋ. Pǝ́cɔ́ pǝ tɑ hʋ́lɩ́-wɛɣɛ yɑɑsi nɔɣɔlʋ. \p \v 30 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ilii kotɑ yǝlɑɑ kɛ ɩ kiŋ. Ɩlɛnɑ ɩ́ tɑɣɑnɩ Tɑcɑɑ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ nte pɑ yɔkɑɑ tɔ. \v 31 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ kulɑ pɛɛ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ, nɑ pǝ́ kɛɛsǝnɑ Yɑkɔpʋ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ. Yɑkɔpʋ ɩnǝɣɩ Tɑcɑɑ kɑ heelɑɑ sɩ, pɑɑ yɑɑ-ɩ sɩ Ɩsɛɣɛlɩ. \v 32 Pɛɛ ɑnǝɣɩ ɩ ŋmɑnɑ Tɑcɑɑ kɛ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ. Nɑ ɩ́ hɛɛ lonte nɑ ɩ́ cɔɔnɑ-tɛ. Lonte ntɛ́ tǝ tɔkɩ ɩsɩɩ lʋm liitilinɑɑ hiu nɑ nɑɑnʋwɑ kɛ́ mpʋ. \v 33 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ tɑɣɑnɑ tɑɑsɩ kɛ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ tɔɔ, nɑ ɩ́ hiisi lɑtǝcɛ nɑ ɩ́ tǝnɩ. \v 34 Ɩlɛnɑ ɩ́ tɔ́ mpɑ pɑɑ wɛ tǝnɑ tɔ sɩ: Ɩ́ lu lʋm hɛɛsɩ liɣiti nɑ ɩ́ pǝlɩ nɑntʋ nɑ pǝ tɑɑsɩ tɔɔ. \p Pɑ lɑpɑ mpʋ, ɩlɛnɑ Ilii sɩ: Ɩ́ lɛlɩ tɔm nɑɑlɛ nyǝm. Ilii sɩ: Ɩ́ tɑsɑ tɔm tooso nyǝm. \p Ɩlɛnɑ pɑ́ lu lʋm nɑ pɑ́ pǝlɩ mpʋ. \v 35 Ɩlɛnɑ lʋm kpe. Hɑlǝnɑ pǝ́ su lonte nte ɩ kɑ hɛɛwɑ nɑ ɩ́ cɔɔnɑ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ tɔ. \p \v 36 Pǝ kɔmɑ nɑ pǝ tɑlɑ wɑɑtʋ wei pɑ lɑkɩ ilim kpiluɣu kɔtɑsɩ tɔ, ɩlɛnɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Ilii kpǝtǝnɑ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ nɑ ɩ́ tɔ sɩ: Hɑɩ, Tɑcɑɑ Apǝlɑhɑm nɑ Ɩsɑɑkɑ nɑ Yɑkɔpʋ pɑ Ɩsɔ. Hʋlɩ sɑŋɑ sɩ nyɑɣɑlɛ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ Ɩsɔ, nɑ mɑɣɑlɛ nyɑ́ tǝmlɛ tʋ. Nyɑ́ tɔmnɑ sɩ mɑ́ lɑ ɩsǝntɔ. \v 37 Tɑcɑɑ, mʋ mɑ sǝlǝmʋɣʋ. Hɑɩ, mʋ mɑ sǝlǝmʋɣʋ. Yǝlɑɑ pɑnɛ pɑ́ nyɩ sɩ, nyɑɣɑlɛ Ɩsɔ Tɑcɑɑ. Nyɑ́ cɑɑkǝnɑ sɩ ń mǝŋnɑ-wɛɣɛ tɑmpɑnɑ nnɑ pɑ tǝŋɑɣɑ hɑtoo lɔŋ tɔ ɑ tɑɑ. \p \v 38 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ tisɑ kɔkɔ nɑ kɑ́ nyɑɣɑ kɔtɑɣɑ nɑntʋ, nɑ pǝ tɑɑsɩ, nɑ pɛɛ, nɑ tɛtʋ, nɑ kɑ́ kpɛnnɑ lonte tɑɑ lʋm. \v 39 Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ nɑ́ mpʋ, ɩlɛnɑ pɑ́ hǝntɩ pɑ tǝnɑɣɑ ɑtɛ nɑ pɑ́ mɑ́ kɑpusi sɩ: Hei, Tɑcɑɑ kɛlɛ Ɩsɔ mɑɣɑmɑɣɑ. Ɩnǝɣǝlɛ Ɩsɔ mɑɣɑmɑɣɑ. \v 40 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ilii tɔmɑ-wɛ sɩ: Ɩ́ kpɑ Pɑɑlɩ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ tǝnɑ, nɔɣɔlʋ ɩ tɑɑ fiti. \p Pɑ kpɑ-wɛ, ɩlɛnɑ pɑ́ tiinɑ-wɛɣɛ Kisɔŋ lɔɔʋ nɔɣɔ nɑ ɩ́ lɛntɩ-wɛɣɛ tǝnɑ. \s1 Tɛʋ kɔntɛ \p \v 41 Pǝ wɑɑlɩ kɛ́ Ilii tɔmɑ Akɑpɩ sɩ: Polo ń tɔɣɔ nɑ ń nyɔɔ. Mpi tɔ, mɑ nɩɩkɩ tɛʋ tɑŋ. \p \v 42 Wulɑʋ tɛɛwɑ, ɩlɛnɑ Ilii kpɑ Kɑmɛɛlɩ pʋɣʋ nyʋɣʋ tɑɑ, nɑ ɩ́ hǝntɩ Tɑcɑɑ kɛ ɑtɛ. Ɩlɛnɑ ɩ́ tʋ́ ɩ nyʋɣʋ kɛ ɩ yoo tɑɑ. \v 43 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ tɔmɑ ɩ wɑɑlɩ tǝŋlʋ sɩ: Kpɑ nɑ ń nyǝnnɑ teŋku hɔɣɔlʋɣʋ tɔɔ. \p Ɩ wɑɑlɩ tǝŋlʋ kpɑwɑ nɑ ɩ́ kɔɔ, ɩlɛnɑ ɩ́ heelɩ-ɩ sɩ: Pʋlʋ fɛɩ. \p Tɔm nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ kɛ ɩ tilɑ-ɩ mpʋ, nɑ ɩ́ nyǝnǝɣɩ. \v 44 Nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ nyǝm kɛ tǝmlɛ tʋ mǝlɑɑ nɑ ɩ́ yɔɣɔtɩ sɩ: Mɑ nɑwɑ ɩsɔŋmʋntiyɑ lɩɩnɑ teŋku tɑɑ, nɑ kɑ́ kpɑɑkɩ, kɑ tɑ kǝlɩ yʋlʋ ntɑntɑkʋ. \p Ntɛnɑ Ilii tɔmɩ-ɩ sɩ: Polo ń heeli Akɑpɩ sɩ ɩ́ kpɛɛlɩ ɩ kpɑɣɑnǝŋ nɑ ɩ́ tii lɔŋ, tɛʋ ɩ tɑɑ tǝkɩ-ɩ. \p \v 45 Ɩlɛnɑ tɛʋ kpɑ teu, nɑ kʋ́ hɩɩkɩ sɔsɔm nɑ wulɑʋ wɛ ɩ kɛɛkɛ tɑɑ nɑ ɩ kpeŋ Sisilee. \v 46 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ilii lǝlɑ ɩ tɑmpɑlɑ nɑ Tɑcɑɑ hɑ-ɩ tomɑ. Ɩlɛnɑ ɩ́ kpɑɣɑ ɑsewɑ kɛ Akɑpɩ kɛɛkɛ nɔɣɔ tɔɔ, hɑlǝnɑ pɑ́ sʋʋ ɩcɑtɛ. \c 19 \s1 Ilii ɑpɑlʋtʋ lɔʋ \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Akɑpɩ kɛɛsɑ ɩ ɑlʋ Sesɑpɛɛlɩ kɛ pǝ tǝnɑ mpi Ilii lɑpɑ tɔ. Nɑ ɩsǝnɑ ɩ kʋwɑ Pɑɑlɩ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ tɔ. \v 2 Ɩlɛnɑ Sesɑpɛɛlɩ tili nɑ pɑ́ heeli Ilii sɩ: Ye cele ɩsǝntɔ tɑkɑ mɑ tɑ kʋ-ŋ teitei ɩsɩɩ n kʋɣʋ Pɑɑlɩ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ mpɛ tɔ, tɩɩŋ ɩ́ hɔ mɑ ŋkpɑŋʋɣʋ nɑ wɑhɑlɑ sɔsɔ nɔɣɔlʋ. \v 3 Ḿpʋ́ɣʋ́ sɔɣɔntʋ kpɑ Ilii, nɑ ɩ́ kpɑɣɑ ɩ tǝmlɛ tʋ nɑ pɑ́ se nɑ pɑ́ polo Pɛɛsepɑ kɛ Yutɑ tɛtʋ tɑɑ, nɑ ɩ́ yele ɩ tǝmlɛ tʋ kɛ tǝnɑ. \v 4 Ɩlɛnɑ ɩ́ tɔ kʋyɑkʋ kʋlʋmʋɣʋ kɛ wʋlɑɣɑ tɛtʋ tɑɑ nɑ ɩ́ cɑɣɑ tiikɑsɩ nɑsǝlɩ sɩ tɛɛ, nɑ ɩ́ sǝlǝmɩ sǝm sɩ: Hɑɩ, Tɑcɑɑ, pǝ nɩɩ-m, kpɑɣɑ-m mpʋ. Mpi tɔ, mɑ tɑ kǝlɩ tɑ cɑɑnɑɑ kɛ teu. \p \v 5 Ɩlɛnɑ Ilii hǝntɩ tǝnɑ nɑ ɩ́ too. Nɑ ɩsɔtɑɑ tillu nɔɣɔlʋ ɩ kɔɔ nɑ ɩ́ mɑ ɩ tɔɔ, nɑ ɩ́ feesi-ɩ sɩ: Kʋlɩ nɑ ń tɔɣɔ. \p \v 6 Ilii femɑ, ɩlɛnɑ ɩ́ mɑɣɑnɑ pɛtɛpɛtɑɣɑ pɩɩwɑ pǝlɛ tɔɔ, nɑ lʋm fulɑɣɑ. Ɩ tɛmɑ tɔɣɔʋ nɑ nyɔɔʋ, ɩlɛnɑ ɩ́ tɑɣɑnɩ hǝntʋɣʋ. \v 7 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ tillu kɔmɑ nɑ ɩ́ mɑ́ ɩ tɔɔ nɑ ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Kʋlɩ nɑ ń tɔɣɔ. Mpi tɔ, nyɑ́ mpɑɑʋ tɑɣɑlɑɑ kɛ́. \p \v 8 Ilii kʋlɑɑ nɑ ɩ́ tɔɣɔ, ɩlɛnɑ ɩ́ hiki ɑlɑɑfǝyɑ nɑ ɩ́ tɔ́ ilim nɑ ɑhoo kɛ kʋyɛɛŋ nɩɩlɛ tǝcu. Hɑlǝnɑ ɩ́ tɑlɑ Ɩsɔ pʋɣʋ Holɛpʋ. \s1 Ilii ɑpɑlʋtʋ nyɔɔʋ \p \v 9 Ilii tɑlɑ Holɛpʋ pʋɣʋ tɑɑ, ɩlɛnɑ ɩ́ sʋʋ kʋkpɑmʋɣʋ pʋʋɣʋ tɑɑ kɛ́ ɑhoo, nɑ Tɑcɑɑ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: N lɑkɩ weɣe cǝnɛ? \p \v 10 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ilii sɩ: Hɑɩ, Tɑcɑɑ Ɩsɔ, Tomɑ tǝnɑ tʋ, mɑ sɛɛsɑ ɩsǝlɛ nɑ nyɑ́ tǝmlɛ kɛ́. Amɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ yɔkǝnɑ nyɑnɑ-wɛ mǝ nɔɣɔ pɛɛlʋɣʋ. Nɑ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛnɑɑ, nɑ pɑ́ kʋ́ nyɑ́ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ. Mɑ tike kɛ pǝ sɔɔwɑ, nɑ pɑ tɩɩ tɔŋnɑ pɛɛkʋɣʋ sɩ pɑ́ kʋ-m. \v 11 Ntɛnɑ Tɑcɑɑ sɩ: Lɩɩ nɑ ń kpɑ pʋɣʋ tɔɔ nɑ ń sǝŋ mɑ ɩsɛntɑɑ, nɑ mɑ́ tɔ́ nɑ mɑ́ tɛɛ. \p Pǝ tɑsɑɑ ɩlɛ heelumuɣu nɑkʋlɩ kʋ hɔkɑɑ kɛlɛ nɑ kʋ fɑkɩ pɔɔŋ. Amɑ Tɑcɑɑ fɛɩ pǝ tɑɑ. Pǝlɛ pǝ wɑɑlɩ kɛ́ tɛtʋ selɑɑ, Tɑcɑɑ fɛɩ pǝ tɑɑ tɔtɔ. \v 12 Tɛtʋ seluɣu mpɩ pǝlɛ pǝ wɑɑlɩ kɛ́ kɔkɔ nɑ́ hɔkɑɑ. Tɑcɑɑ fɛɩ kɛlɛ kɑ tɑɑ tɔtɔ. Pǝ wɑɑlɩ kɛ́ heelimɑɣɑ nɑkǝlɩ kɑ fɛtɑɑ, nɑ Ilii nɩɩ kɑ tɑŋ. \v 13 Ɩlɛnɑ ɩ́ tɑkɩ ɩ ɩsɛntɔɔ kɛ́ ɩ kpɑɩ nɑ ɩ́ lɩɩ nɑ ɩ́ sǝŋ kʋkpɑmʋɣʋ pʋ́ʋ́ɣʋ́ nɔɣɔ. Nɑ ɩ́ nɩɩ pǝ tɑsɑ-ɩ pɔɔsʋɣʋ sɩ: Ilii n lɑkɩ weɣe cǝnɛ? \p \v 14 Ntɛnɑ ɩ́ cɔ sɩ: Hɑɩ, Tɑcɑɑ Ɩsɔ, Tomɑ tǝnɑ tʋ, mɑ sɛɛsɑ ɩsǝlɛ nɑ nyɑ́ tǝmlɛ kɛ́. Amɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ yɔkǝnɑ nyɑnɑ-wɛ mǝ nɔɣɔ pɛɛlʋɣʋ nɑ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛnɑɑ, nɑ pɑ́ kʋ́ nyɑ́ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ. Mɑ tike kɛ pǝ sɔɔwɑ, nɑ pɑ tɩɩ tɔŋnɑ pɛɛkʋɣʋ sɩ pɑ́ kʋ-m. \p \v 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ tɔmɑ Ilii sɩ: Mǝlɩ nyɑ́ nɔɔhɛɛ tɔɔ. Polo Tɑmɑsɩ nɑ ń kpɑ Hɑsɑyɛlɩ kɛ Silii nyǝ́mɑ wulɑʋ. \v 16 Ɩlɛnɑ ń polo nɑ ń kpɑ Nimsi pǝyɑlʋ Yehu kɛ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ wulɑʋ. Nɑ ń kpɑ Sɑfɑ pǝyɑlʋ Ilisee kɛ Apɛɛlɩ-Meholɑ kɛ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ wei ɩ kɑ́ lɛɛtɩ nyɑ́ lonte tɑɑ tɔ. \v 17 Hɑsɑyɛlɩ ɩ́ kpisɑ mpɑ pɑ tɔm, ɩlɛ Yehu nɑ́ɑ́ kʋ́ pɛlɛ. Yehu ɩ́ kpisɑ mpɑ, ɩlɛ Ilisee nɑ́ɑ́ kʋ́ pɛlɛ. \v 18 Amɑ mɑɑ yele yǝlɑɑ iyisi nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ (7000) mpɑ pɑ tɑ luŋ tʋɣʋ Pɑɑlɩ nɑ pɑ́ mʋsɩ-kʋ tɔ, nɑ pɑ weesiŋ. \s1 Ilii lǝsʋɣʋ kɛ ɩ wɑɑlɩ tǝŋlʋ Ilisee \p \v 19 Ilii kʋlɑ tǝnɑ, ɩlɛnɑ ɩ́ polo ɩ́ mɑɣɑnɑ Sɑfɑ pǝyɑlʋ Ilisee nɑ pɑ hɑlǝɣǝnɑ nɑɑŋ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ. Nɑ Ilisee tɔkɑ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ nyǝŋ. Ɩlɛnɑ Ilii kpǝtǝnɑ-ɩ nɑ ɩ́ lɔɣɔ ɩ tɔɔ kɛ́ kpɑɩ. \v 20 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ilisee lɔ ɑkuɣu tǝyɑ, nɑ ɩ́ kpɑɣɑ Ilii wɑɑlɩ kɛ́ ɑsewɑ nɑ ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Hɑɩ, yele-m, nɑ mɑ́ polo nɑ mɑ́ lɑ́ mɑ cɑɑ nɑ mɑ too kɛ pǝ lɑpɑ wulee. Ɩlɛnɑ mɑ́ kɔɔ nɑ mɑ́ tǝŋɩ-ŋ. Ntɛnɑ Ilii sɩ: Polo. Mɑ tɑ tɑŋɩ-ŋ se. Ń kɔɔ. \p \v 21 Ɩlɛnɑ Ilisee mǝlɩ ɩ nɑɑŋ kʋhɑlǝŋ cɔlɔ, nɑ ɩ́ kpɑ-ɩ nɑ ɩ́ lɑ kɔtɑɣɑ, nɑ ɩ́ kpɑɣɑ ɑkuɣu kpɑtǝŋ nɑ ɩ́ tɑɣɑnǝnɑ kɔkɔ nɑ ɩ́ tǝsɩ nɑntʋ. Ɩlɛnɑ ɩ́ hɑ ɩ cɔlɔ nyǝ́mɑ nɑ pɑ́ tɔɣɔ. Ɩlɛnɑ ɩ́ tǝŋ Ilii, nɑ ɩ́ pǝsɩ ɩ pǝyɑlʋ. \c 20 \s1 Silii nyǝ́mɑ nɑ Sɑmɑlii nyǝ́mɑ pɑ yoou \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ, Silii wulɑʋ Pɛnɩ-Hɑtɑtɩ kpeɣelɑ ɩ yoolɑɑ, nɑ pɑ kpɑɣɑnǝŋ, nɑ pɑ yoou kɛɛkɛnɑɑ. Nɑ pɑ cɔlɔ ɑwulɑɑ hiu nɑ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ. Nɑ pɑ́ polo Sɑmɑlii nyǝ́mɑ kɛ yoonɑʋ. \v 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ Silii wulɑʋ tilɑɑ nɑ pɑ́ heeli Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Akɑpɩ sɩ: \v 3 Cɛlɛ-m nyɑ́ liɣitee, nɑ nyɑ́ wʋlɑ, nɑ nyɑ́ ɑlɑɑ nɑ nyɑ́ piyɑ mpɑ pɑ kǝlɑ ɑlɑɑfǝyɑ tɔ. \v 4 Ntɛnɑ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ tili sɩ pɑ heeli-ɩ sɩ: Mɑ́ sɑmɑ. Ɩlɛ mɑ mɑɣɑmɑɣɑ kɛ mɑɑ hɑ-ŋ, nɑ pǝ́ kpɛnnɑ mɑ kʋwɛnɑm. \v 5 Ḿpʋ́ɣʋ́ Pɛnɩ-Hɑtɑtɩ tɑsɑ tiluɣu kɛ tɔm nɑɑlɛ nyǝm. Nɑ pɑ́ polo pɑ́ heeli Akɑpɩ sɩ: Pɛnɩ-Hɑtɑtɩ sɩ pǝ tɑɣɑ nyɑ́ liɣitee nɑ nyɑ́ wʋlɑ nɑ nyɑ́ ɑlɑɑ nɑ nyɑ́ piyɑ tike kɛ ɩ cɑɑkɩ. \v 6 Akɑpɩ nyɩ teu sɩ cele ɩsǝntɔ wɑɑtʋ mɑɑ tili mɑ yǝlɑɑ nɑ pɑ́ yɑsɩ nyɑ́ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ, nɑ nyɑ́ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ nyǝŋsɩ tɑɑ, nɑ pɑ́ kpɑɣɑ nyɑ́ wontunɑɑ kʋpɑntʋ. \p \v 7 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ kotɑ tɛtʋ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ tǝnɑ nɑ ɩ́ tɔ-wɛ sɩ: Mǝ mɑɣɑmɑɣɑ ɩ́ nɑwɑ tǝkpɑtɑɑ sɩ ɩsɑɣɑtʋ kɛ ɩnɛ ɩnɩ ɩ pɛɛkǝɣǝnɑ-tʋ. Pǝ tɔɔ kɛ́ ɩ tilɑɑ sɩ mɑ́ cɛlɛ-ɩ mɑ ɑlɑɑ, nɑ mɑ piyɑ, nɑ mɑ liɣitee, nɑ mɑ wʋlɑ. Pǝ́cɔ́ mɑ tɑ tɩɩ kisinɑ-ɩ pʋlʋ. \p \v 8 Ntɛnɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ nɑ ɩcɑtɛ tǝnɑ yǝlɑɑ tɔ sɩ: Tɑɑ tisi nɑ ń nɩɩnɑ-ɩ. \p \v 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ Akɑpɩ heelɑ Pɛnɩ-Hɑtɑtɩ tillɑɑ sɩ: Ɩ́ heeli-ɩ sɩ mɑ cɛlɑɣɑ-ɩ mpi ɩ kɑ sǝlǝmɑ kɑncɑɑlɑɣɑ tɔɣɔ. Amɑ mpi ɩ pɛɛkǝɣɩ nɔɔnɔɔ tɔ, mɑ kisɑɑ yoo. \p Ɩlɛnɑ tillɑɑ nɑ́ɑ́ polo nɑ pɑ́ heeli Pɛnɩ-Hɑtɑtɩ kɛ mpʋ. \v 10 Mpʋɣʋlɛ Pɛnɩ-Hɑtɑtɩ tɑsɑ tillɑɑ tooso nyǝ́mɑ kɛ tiluɣu nɑ pɑ́ heeli Akɑpɩ sɩ: Ye mɑ tɑ yɔkɩ Sɑmɑlii ɩcɑtɛ tǝmʋɣʋmʋɣʋ, nɑ mɑ yoolɑɑ cosi tǝ tɛtʋ kɛ pɑ ŋkulee tɑɑ nɑ pɑ́ kpeenɑ. Tɩɩŋ ɩ́ tʋ-m wɑhɑlɑ. \v 11 Kɛlɛnɑ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ sɩ: Pɑ tukɑ ɩtuule sɩ, pɑ kʋɣɩ tɔɣɔlɑɣɑ kɛ́ nɑ pǝ́cɔ́ pɑ́ pɑɑnɑ kɑ kɔŋlɛ. \p \v 12 Pɑ ponɑ Pɛnɩ-Hɑtɑtɩ kɛ tɔm ntɩ tɔ nɑ pɑ́ mɑɣɑnɑ ɩ nɑ ɑwulɑɑ lɛmpɑ kɛ cokɑ tɑɑ kɛ́ nɑ pɑ́ nyɔɔkɩ sʋlʋm. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ tɔmɑ ɩ yoolɑɑ sɩ: Ɩ́ tɑɣɑnɩ mǝ tɩ nɑ ɩ́ niki yoou. Ɩlɛnɑ pɛlɛ pɑ́ lɑ mpʋ. \s1 Akɑpɩ ɑkɑɩtʋ \p \v 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ nɔɣɔlʋ ɩ polɑɑ nɑ ɩ́ mɑɣɑnɑ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Akɑpɩ, nɑ ɩ́ tɔ sɩ: Tɑcɑɑ sɩ mɑ́ heeli-ŋ sɩ yoolɑɑ tuutuumɑ wei n nɑɑkɩ ɩsǝntɔ tɔ, mɑɑ tʋ-wɛɣɛ nyɑ́ niŋ tɑɑ kɛ́ sɑŋɑ mɑɣɑmɑɣɑ. Ɩlɛnɑ pǝ́cɔ́ ń nyɩ sɩ mɑɣɑlɛ Tɑcɑɑ. \p \v 14 Ntɛnɑ Akɑpɩ pɔɔsɩ sɩ: Awe toŋ tɑɑ kɛ́ pɩɩ tʋnɑ-wɛɣɛ mɑ niŋ tɑɑ? Tɑcɑɑ sɩ: Yoolɑɑ kʋfɑmɑ mpɑ kʋmɑtɑŋnɑɑ sɔsɑɑ kpɑɣɑɑ tɔ mpɛ pɑ toŋ tɑɑ kɛ́. \p Akɑpɩ sɩ: Nɑ ɑwe kɑ́ cɑɑlǝnɑ yoou? Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ sɩ: Nyɑɣɑ. \p \v 15 Ḿpʋ́ɣʋ́ Akɑpɩ kɑlɑ yoolɑɑ mpɛ, pɑ wɛ yǝlɑɑ ŋmʋnʋɣʋ nɑ hiu nɑ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ (232). Ɩlɛnɑ ɩ́ kɑlɑ Ɩsɛɣɛlɩ yoolɑɑ tǝnɑ. Pɛlɛ pɑ wɛ yǝlɑɑ iyisi nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ (7000). \v 16-17 Ɩlɛnɑ yoolɑɑ mpɛ pɑ́ tii kolontunɑɑ tɔɔ kɛ́ ilim sikuɣu wɑɑtʋ. Pɛnɩ-Hɑtɑtɩ nɑ ɩ ɑwulɑɑ pɑ tɔŋnɑ sʋlʋm lipu kɛ cokɑ tɑɑ. Ɩ kʋsɑ feŋlɑɑ sɩ pɑ́ nɑ́ mpi pǝ lɑkɩ tɔ. Ɩlɛnɑ pɛlɛ pɑ́ heeli-ɩ sɩ: Sɑmɑlii yoolɑɑ tɛmɑ lɩɩʋ kɛ́. \v 18 Ntɛnɑ ɩ́ yɔɣɔtɩ sʋlʋm tɔm sɩ: Ye ciikuɣu kɛ pɑ kɔŋ, ɩlɛ ɩ́ kpɑ-wɛ nɑ pɑ ɩsɛ. Yɑɑ ye yoou kɛ pɑ tɩɩ kɔŋ ɩ́ kpɑ-wɛ nɑ pɑ ɩsɛ tɔtɔ. \p \v 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ yoolɑɑ kʋfɑmɑ mpɛ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ yoolɑɑ, pɑ lɩɩ ɩcɑtɛ tɑɑ, \v 20 nɑ pɑɑ wei ɩ kʋ kolontu. Amɑ Silii nyǝ́mɑ kuu-tɛ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tʋ pɑ wɑɑlɩ. Ɩlɛnɑ Pɛnɩ-Hɑtɑtɩ nɑ lɛlɑɑ pɑ́ cɑɣɑ kpɑɣɑnǝŋ nɑ pɑ́ se. \v 21 Ɩsǝnɑ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ yoonɑ Silii nyǝ́mɑ nɑ ɩ́ kpiisi pɑ kpɑɣɑnǝŋ nɑ ɩ́ wɑkǝlɩ pɑ yoou kɛɛkɛnɑɑ, nɑ ɩ́ pɛlɩ pɑ niŋ kɛ sɔsɔm tɔɣɔlɛ. \p \v 22 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ mǝlɑɑ nɑ ɩ́ heeli Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ sɩ: Kɑɑsɩ nyɑ́ tɩ nɑ ń mɑɣɑsɩ teu kɛ mpi n kɑ́ lɑ tɔ. Mpi tɔ, Silii wulɑʋ nɑ ɩ yoolɑɑ pɑɑ mǝlɩ pǝnte ɩsǝntɔ wɑɑtʋ sɩ pɑ yookinɑ-ŋ. \s1 Akɑpɩ ɑkɑɩtʋ tɔtɔ \p \v 23 Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ, Silii wulɑʋ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ tɔmɑ-ɩ sɩ: Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ Ɩsɔ kɛ pɔɔŋ nyǝŋ kɛ́. Pǝ tɔɔ kɛ́ pɑ kǝlɑ-tʋ. Mpʋ tɔ, tǝ́ polo tǝ́ yoonɑ-wɛɣɛ tɛtɛkǝlɛ tɑɑ. Ɩsɩɩ tǝ kǝlɑ-wɛ. \v 24 Lǝsɩ ɑwulɑɑ mpɛ nɑ ń lɛɛtɩ pɑ lonɑ tɑɑ kɛ́ kʋfǝnɛɛnɑɑ. \v 25 Ɩlɛnɑ ń kpɑɣɑ yoolɑɑ kʋfɑmɑ ɩsɩɩ mpɑ pɑ sǝpɑ tɔ, nɑ ń cɑɑ kpɑɣɑnǝŋ nɑ yoou kɛɛkɛnɑɑ, ɩsɩɩ lɔŋ nyǝ́mɑ. Ɩlɛnɑ tǝ́ suli Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɛ tɛtɛkǝlɛ tɑɑ. Ɩsɩɩ tǝ kǝlɑ-wɛ. \p Ḿpʋ́ɣʋ́ Pɛnɩ-Hɑtɑtɩ mʋ mpɛ ɩnɩ pɑ tɔm ntɩ. \v 26 Pǝnɑɣɑ sikɑɑ ɩsɩɩ mpʋ, ɩlɛnɑ ɩ́ kɑlɑ ɩ yoolɑɑ nɑ ɩ́ kpɑɣɑ-wɛ nɑ ɩ́ ponɑ Afɛkɩ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ yoonɑʋ. \v 27 Ḿpʋ́ɣʋ́ Akɑpɩ nɑ́ kɑlɑ ɩ yoolɑɑ, nɑ pɑ́ polo pɑ kolontunɑɑ kɛ yoonɑʋ. Nɑ pɑ́ siki kpekɑ nɑɑlɛ, ɩsɩɩ pǝ́ŋ́ kɑlɑkisi. Nɑ Silii nyǝ́mɑ nɑ́ɑ́ wɑɑsɑ tɛtʋ tǝnɑ. \v 28 Mpʋɣʋlɛ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ mǝlɑ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ kiŋ nɑ ɩ́ tɔ sɩ: Tɑcɑɑ yɔɣɔtɑɑ sɩ timpi Silii nyǝ́mɑ tɔmɑ sɩ, mɑɣɑ pɔɔŋ tɑɑ Ɩsɔ tɔ, mɑɑ tʋ-wɛɣɛ nyɑ́ niŋ tɑɑ. Ɩlɛnɑ pɑ́ nyɩ sɩ mɑɣɑlɛ Tɑcɑɑ. \v 29 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ sikɑ tǝmɑ kiŋ kɛ kʋyɛɛŋ nɑɑtoso tǝcu nɑ pɑ́ nyǝnǝɣɩ tǝmɑ. Ɩlɛnɑ pɑ́ yoo nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ nyǝŋkʋ wule. Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɛɣɛlɩ kʋ Silii yoolɑɑ kɛ iyisi nɩɩnʋwɑ (100000) kɛ kʋyɑkʋ kʋlʋmʋɣʋ. \v 30 Pǝ kɑɑsɑ yoolɑɑ iyisi hiu nɑ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ (27000) wei ɩlɛnɑ pɛlɛ pɑ kuu-tɛ. Ɩlɛnɑ pɑ́ sʋʋ Afɛkɩ ɩcɑtɛ tɑɑ, nɑ ɩcɑtɛ koluŋɑ ti nɑ pǝ́ nyǝkɩ-wɛ. \s1 Akɑpɩ yelɑ Silii wulɑʋ kɛ kʋɣʋ \p Amɑ Pɛnɩ-Hɑtɑtɩ nɑ́ pǝsɑɑ nɑ ɩ́ se nɑ ɩ́ ŋmɛlɩ ɩcɑtɛ tɑɑ kutuliyɑ nɑkǝlɩ kɑ tɑɑ. \v 31 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ polɑɑ nɑ pɑ́ heeli-ɩ sɩ: Tǝ nɩɩwɑ sɩ Ɩsɛɣɛlɩ ɑwulɑɑ wɛnɑ yǝlɑɑ pǝtɔɔtɛɛ kɛ́. Ɩlɛ tɩɩ tɑkɩ fɔlǝtɔnɑɑ nɑ tǝ́ tʋ́ tɑ luuŋ tɛɛ kɛ́ ŋmɩɩsɩ, nɑ tǝ́ polo tǝ́ mɑɣɑnɑ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ, ntɑnyɩ ɩ kɑɑ kʋ-ŋ. \p \v 32 Mpʋɣʋlɛ pɑ tɑkɑ pɑ lɑŋwɑkǝllɛ wontu ntɩ, nɑ pɑ́ tʋ pɑ luuŋ tɛɛ kɛ́ ŋmɩɩsɩ nɑ pɑ́ polo Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ cɔlɔ nɑ pɑ́ heeli-ɩ sɩ: Nyɑ́ yom Pɛnɩ-Hɑtɑtɩ wiikinɑ-ŋ sɩ ń tɑɑ kʋ-ɩ. Ntɛnɑ Akɑpɩ sɩ: Hɑ, ɩ tɑ sɩ tɑɑ? Hɔɔ, mɑ tɑɑpɑlʋ kɛ́ te. \p \v 33 Tǝnɑɣɑlɛ Silii wulɑʋ tillɑɑ mɑpɑ kɑpukɑ sɩ: Hɑ, nyɑ́ tɑɑpɑlʋ kɛ? Akɑpɩ sɩ: Ɩ́ polo ɩ́ kɔnɑ-ɩ. \p Ɩlɛnɑ Pɛnɩ-Hɑtɑtɩ lɩɩ nɑ ɩ́ kɔɔ, nɑ Akɑpɩ kpɑɑsɩ-ɩ ɩ kɛɛkɛ tɑɑ. \v 34 Ɩlɛnɑ ɩ́ tɔ́ Akɑpɩ sɩ: Mɑɑ mǝlǝnɑ-ŋ ɑcɑlɛɛ wenɑ mɑ cɑɑ kɑ́ lɛɛkɑ nyɑ́ cɑɑ tɔ. Ye n nɔkɑɑ n pɛɛtǝnɑ Tɑmɑsɩ nyǝ́mɑ kɛ nyɑ́ tɛtʋ kʋlʋlʋm ɩsɩɩ mɑ cɑɑ pɛɛtɑɣɑnɑ Sɑmɑlii nyǝ́mɑ tɔ. Ɩlɛnɑ Akɑpɩ sɩ: Ɩlɛ mɑ́ nɑ-ŋ tɩɩ pɛɛlɩ nɔɣɔ, nɑ mɑ́ yele-ŋ nɑ ń kpe. \p Pɑ tɛmɑ nɔɣɔ pɛɛlʋɣʋ ɩlɛnɑ Akɑpɩ yele Pɛnɩ-Hɑtɑtɩ nɑ ɩ́ tɛɛ. \s1 Ɩsɔ lɑŋlɛ tɑ hɛɛnɑ Akɑpɩ yɑɑsi \p \v 35 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ tɑɑ nɔɣɔlʋ tɔmɑ ɩ tɔɣɔntǝlɛ sɩ: Tɑcɑɑ yɔɣɔtɑɑ sɩ ń mɑ-m. Amɑ ɩ́lɛ́ ɩ tɑ tisi. \v 36 Ntɛnɑ ɩ́ tɔ sɩ: Timpi ń kpɛɛnɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɔ, ye n kʋlɑ kpente, tɔɣɔlɑɣɑ kɑ́ kɑtɩ-ŋ nɑ kɑ́ kʋ-ŋ. \p Kʋpɑmpǝlɛ nɑ ɩ́ tɛɛ nɑ ɩ́ suli tɔɣɔlɑɣɑ nɑ kɑ́ kʋ-ɩ. \v 37 Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋlʋm ɩnɩ ɩ polɑ lɛlʋ kiŋ, nɑ ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Mɑ-m. \p Ɩlɛnɑ ɩ́lɛ́ ɩ́ mɑpɩ-ɩ nɑ cɑlǝm lɩɩ. \v 38 Ɩlɛnɑ ɩ́ hɔkɔ sɑɑlɑɣɑ kɛ ɩ nyʋɣʋ nɑ ɩ́ polo ɩ́ ŋmɛlɩ mpɑɑʋ ŋku ɑkɑpɩ kɑ́ tǝŋ tɔ kʋ nɔɣɔ. \v 39 Wɑɑtʋ wei wulɑʋ tɛɛkɑɣɑ, ɩlɛnɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ mɑ kɑpukɑ sɩ: Hɑɩ, Tɑcɑɑ, mɑ ɩsǝlɛ kɑ sɛɛnɑ yoou kɛ́. Ɩlɛnɑ nɔɣɔlʋ lɩɩ nɑ ɩ́ kɔnɑ-m yom sɩ mɑ́ tɔkɩ-ɩ. Nɑ ɩ́ heeli-m sɩ ye ɩ fitɑɑ pɑɑ kʋ-m. Yɑɑ mɑ fɛlɩ-ɩ liɣitee nyǝɣǝtʋ iyisi tooso (3000). \v 40 Tɔʋ, pǝ kɔmɑ nɑ mɑ ɩsǝlɛ sɛɛ teu, ɩlɛnɑ yom nɑ́ɑ́ se. Ntɛnɑ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ sɩ: Hɑ, n kʋ nyɑ́ tɩ tɔm kɛ́ té. \p \v 41 Tǝnɑɣɑ ɑpɑlʋ ɩnɩ ɩ kɔɔlɑ ɩ ɩsɛntɔɔ sɑɑlɑɣɑ, nɑ wulɑʋ cɛkǝnɑ sɩ ɩ kɛ́ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ tɑɑ nɔɣɔlʋ. \v 42 Mpʋɣʋlɛ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ sɩ, Tɑcɑɑ yɔɣɔtɑɑ sɩ: Timpi mɑ tɔmɑ sɩ pɑ́ kʋ́ yʋlʋ, nɑ Akɑpɩ ń yele-ɩ nɑ ɩ́ tɛɛ tɔ, nyɑɑ sǝnɑ ɩ lonte, nɑ Ɩsɛɣɛlɩ yǝlɑɑ sɩ yʋlʋ ɩnɩ ɩ nyǝ́mɑ lonte. \p \v 43 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ Akɑpɩ lɑŋlɛ tɑ hɛɛnɑ tɔm ntɩ, nɑ ɩ́ mǝlɩ ɩ tɛ nɑ pɑ́ɑ́nɑ́. \c 21 \s1 Akɑpɩ yelɑɑ nɑ pɑ́ kʋ Nɑpɔtɩ \p \v 1 Pǝlɛ pǝ wɑɑlɩ, ɑpɑlʋ nɔɣɔlʋ ɩ kɑ wɛnɑ Sisilee, nɑ pɑ́ yɑɑ-ɩ sɩ Nɑpɔtɩ. Ɩ wɛnɑ tɩɩŋ wei pɑ yɑɑ sɩ lɛsɛŋ tɔ ɩ tɑɑlɛ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ tǝyɑɣɑ cɔlɔ. \v 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ wulɑʋ tɔmɑ Nɑpɔtɩ sɩ: Cɛlɛ-m nyɑ́ lɛsɛŋ tɑɑlɛ nte tǝ wɛ mɑ tǝyɑɣɑ cɔlɔ tɔ, nɑ mɑ́ hɑlɑ tuusi. Mɑɑ lɑɣɑsɩ-ŋ nte tǝ kǝlɑ mpʋ tɔ. Yɑɑ ye n tɩɩ sɔɔlɑɑ, mɑ fɛlɩ-ŋ pǝ liɣitee. \p \v 3 Ntɛnɑ Nɑpɔtɩ sɩ: Tɑcɑɑ ɩ́ ponɑ mpusi kɛ́ pooluŋ, nɑ mpi mɑɑ cɛlɛ-ŋ kpɑncoou ŋku mɑ cɑɑnɑɑ yelinɑ-m tɔ. \p \v 4 Ḿpʋ́ɣʋ́ Akɑpɩ lɑŋlɛ tɑ hɛɛnɑ Nɑpɔtɩ tɔm ntɩ, nɑ ɩ́ hɑɣɑ pɑ́ɑ́nɑ́, nɑ ɩ́ polo ɩ́ hǝntɩ ɩ kɑto tɔɔ, nɑ ɩ́ hɑ yǝlɑɑ kɛ siɣile nɑ ɩ́ kisi tɔɣɔʋ. \v 5 Ntɛnɑ ɩ ɑlʋ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Pepe lɑpɑ nɑ ń kisi tɔɣɔʋ? \v 6 Mpʋɣʋlɛ sɩ: Mɑ yɔɣɔtɑ Nɑpɔtɩ kɛ Sisilee kɛ́ sɩ ɩ́ cɛlɛ-m ɩ lɛsɛŋ tɑɑlɛ, nɑ mɑ fɛlɩ-ɩ liɣitee, yɑɑ ye ɩ cɑɑkɩ mɑ lɑɣɑsɩ-ɩ kʋfɑtɛ nɑ ɩ́ kisi. \p \v 7 Kɛlɛnɑ Sesɑpɛɛlɩ sɩ: Pʋwɛ, ntɔŋ n sɔɔkɩ sɩ ń kɛ́ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ nɑ? Kʋlɩ nɑ ń tɔɣɔ. Mɑɑ cɛlɛ-ŋ Nɑpɔtɩ tɑɑlɛ. \p \v 8-10 Ɩlɛnɑ ɑlʋ ɩnɩ ɩ ŋmɑɑ Sisilee ɩcɑtɛ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ kɛ lɛɛtǝlǝnɑɑ nɑ Akɑpɩ hǝtɛ tɑɑ sɩ: Ɩ́ koti sɑmɑɑ kɛ nɔhɔkʋtʋ kotuɣu, nɑ ɩ́ tʋ Nɑpɔtɩ sɩ ɩ́ pɑɑsǝnɑ kotuɣu ŋkʋ. Ɩlɛnɑ ɩ́ ponɑ tɛtɛlɑtɑɑ nɑpǝlǝɣɩ ɩ kiŋ nɑ pɑ́ suu-ɩ tɔm sɩ, ɩ tǝŋsɑ Ɩsɔ nɑ wulɑʋ kɛ mpusi. Ɩlɛnɑ pɑ́ lɩɩnɑ-ɩ ɩcɑtɛ wɑɑlɩ nɑ pɑ́ kʋ-ɩ nɑ pɛɛ. Ɩ tɛmɑ mpʋ, ɩlɛnɑ ɩ́ tʋ wulɑʋ kʋyʋsʋm, nɑ ɩ́ tilinɑ Sisilee ɩcɑtɛ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ, nɑ pǝ sɔsɑɑ sɩ pɑ́ pɑɑsǝnɑ-tɩ. \p \v 11 Ɩlɛnɑ pɛlɛ pɑ́ lɑ́ teitei ɩsɩɩ Sesɑpɛɛlɩ tʋɣʋ-wɛɣɛ ɩ lɛɛtǝlǝnɑɑ tɑɑ tɔ. \v 12 Pɑ kotɑ sɑmɑɑ kɛ nɔhɔkʋtʋ kotuɣu nɑ pɑ́ tʋ́ Nɑpɔtɩ sɩ ɩ́ pɑɑsǝnɑ-kʋ. \v 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ tɛtɛlɑtɑɑ nɑɑlɛ kɔmɑ kotuɣu tɑɑ tǝnɑ, nɑ pɑ́ tɔ́ sɩ: Nɑpɔtɩ tǝŋsɑ Ɩsɔ, nɑ wulɑʋ kɛ mpusi. \p Tete ɩsɩɩ sɑŋɑ tɔ, pɑ lɩɩnɑ-ɩ ɩcɑtɛ wɑɑlɩ nɑ pɑ́ yɑɣɑ-ɩ pɛɛ nɑ pɑ́ kʋ́. \v 14 Ḿpʋ́ɣʋ́ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ tilɑɑ nɑ pɑ́ heeli Sesɑpɛɛlɩ sɩ pɑ kʋwɑ Nɑpɔtɩ nɑ pɛɛ. \v 15 Wɑɑtʋ wei ɑlʋ ɩnɩ ɩ nɩɩ mpʋ, ɩlɛnɑ ɩ́ heeli ɩ pɑɑlʋ sɩ: Polo ń kpɑɣɑ tɑɑlɛ nte Nɑpɔtɩ kɑ kisɑ-ŋ pɛɛtǝnɑʋ tɔ. Ɩ sǝpɑ. \p \v 16 Ḿpʋ́ɣʋ́ Akɑpɩ polɑ kpɑkpɑɑ, nɑ ɩ kpɑɣɑ tɑɑlɛ ńtɛ́. \s1 Akɑpɩ nɑ ɩ ɑlʋ pɑ sǝm tɔm \p \v 17 Ḿpʋ́ɣʋ́ Tɑcɑɑ heelɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Ilii wei ɩ kɛ́ Tisipe ɩcɑtɛ tʋ tɔ sɩ: \v 18 Polo Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ tɛɣɛ Sɑmɑlii. Ɩ wɛ Nɑpɔtɩ tɑɑlɛ nte ɩ lɛɛkɑɑ tɔ tǝ tɑɑ. \v 19 Ye n tɑlɑɑ ɩlɛ n tɔmɩ-ɩ sɩ: Tɑcɑɑ yɔɣɔtɑɑ sɩ n kʋ́ yʋlʋ ntɛ́, nɑ ń kɔɔ ɩ wontu tɔɣɔʋ nɑ? Timpi tɑɑ hɑsɩ niisɑ Nɑpɔtɩ cɑlǝm tɔ, tǝnɑɣɑ sɩɩ niisi nyɑ́ nyǝm tɔtɔ. \p \v 20 Ilii tɑlɑ Akɑpɩ kiŋ ɩlɛnɑ ɩ́ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Mɑ kolontu n kɔmɑɣɑ? Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ sɩ: Yɛɛ mɑ kɔmɑ. Timpi nyɑ́ lɑŋlɛ hɛɛnɑ mpi pǝ tɑ mɑɣɑ Tɑcɑɑ tɔ pǝ lɑpʋ tɔ. \v 21 Ɩ tɔmɑ sɩ: Mɑɑ kpiisi nyɑnɑ nyɑ́ lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ tǝnɑ. Pǝ kpɑɣɑʋ sɔsɑɑ nɑ piyɑ tɔ. \v 22 Mɑɑ lɑ nyɑ́ tǝyɑɣɑ nyǝ́mɑ kɛ teitei ɩsɩɩ mɑɑ lɑpʋ Solopʋwɑm nɑ Pɑsɑ pɑ nyǝŋsɩ tɔ. Mpi tɔ, n kǝlɑ ɩ pɑ́ɑ́nɑ́ kɛ kʋsʋɣʋ. Pǝ́cɔ́ n tusɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɛ lɑɑtʋ tɑɑ. \v 23 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ilii tɑsɑɑ sɩ: Nyɑ́ ɑlʋ Sesɑpɛɛlɩ nyǝntʋ wɛɛ tɔtɔ. Hɑsɩ kɑ́ tɔɣɔnɑ-ɩ Sisilee koloŋɑ kite. \v 24 Pǝlɛ pǝ pɑɑsi, ye nyɑ́ tǝyɑɣɑ tʋ wei ɩ́ sǝpɑ tǝyɑɣɑ, hɑsɩ kɑ tɔɣɔnɑ-ɩ. Nɑ wei ɩ́ sǝpɑ tɑɑlɛ, kpeliŋ tɔɣɔ ɩ́lɛ́. \p \v 25 Too tɔ, nɔɣɔlʋ tɑ lɑtɑ mpi pǝ tɑ mɑɣɑ Tɑcɑɑ tɔ, ɩsɩɩ Akɑpɩ. Ɩ ɑlʋ Sesɑpɛɛlɩ tʋsǝnɑ-ɩ. \v 26 Ɩ́ nɑ nɔɣɔlʋ pɑ tɑ mɑɣɑ ɑcɑɑlǝtʋ. Mpi tɔ, ɩ lɑɑkɑɣɑ tɩɩŋ kɛ teitei kɛ́ ɩsɩɩ Amolii nyǝ́mɑ, mpɑ Tɑcɑɑ tɔɣɔnɑɑ nɑ pǝ́ fɛɛ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tɔ. \s1 Akɑpɩ lɑŋlɛ wɑkǝlǝnɑ ɩ yɑɑsi \p \v 27 Akɑpɩ nɩɩ mpʋ, ɩlɛnɑ ɩ lɑŋlɛ wɑkǝlɩ sɔsɔm. Nɑ ɩ́ cǝlɩ ɩ wontu nɑ lɑŋwɑkǝllɛ, nɑ ɩ́ suu fɔlǝtɔnɑɑ tɑkɑ nɑ ɩ́ hǝntǝɣǝnɑ. Nɑ ɩ́ hɔkɔ nɔɣɔ, nɑ ɩ́ tɔŋ nɔɔhǝlɛ nɔɔhǝlɛ. \v 28 Mpʋɣʋlɛ Tɑcɑɑ heelɑ Ilii sɩ: \v 29 Timpi ɑkɑpɩ lɑŋlɛ wɑkǝlɑ kɑtɑtǝlɑɣɑ kɛ ɩsǝntɔ tɔ. Mɑɑ tɑsǝɣɩ mpusi kɔnɑʋ kɛ ɩ tǝyɑɣɑ tɔɔ kɛ́ ɩ kɑwulɑɣɑ wɑɑtʋ. Amɑ ɩ pǝyɑlʋ wɑɑtʋ tɑɑ kɛ́ mɑɑ lɑ mpʋ. \c 22 \s1 Lɑmɔtɩ ɩcɑtɛ lɛɛkʋɣʋ tɔm \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 18:1-3) \p \v 1 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɩɩsɩ nɑɑlɛ tɛɛwɑ, yoou tɑ kɔɔ Ɩsɛɣɛlɩ nɑ Silii nyǝ́mɑ pɑ hɛkʋ. \v 2 Pǝnɑɣɑ tooso nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́ Yutɑ wulɑʋ Sosɑfɑtɩ polɑ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Akɑpɩ kɛ nɑʋ. \v 3 Pǝyele Akɑpɩ kɑ tɛmɑ ɩ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ kɛ heeluɣu sɩ: Ɩ́ nyǝ́mɑ́ teu sɩ tɑ́ tǝnnɑ Lɑmɔtɩ ɩcɑtɛ kɛ Kɑlɑɑtɩ tɛtʋ tɑɑ. Ɩlɛ pǝ fɛɩ sɩ ɩ́ lɑ sikɑ nɑ tǝ lɛɛkʋɣʋ kɛ Silii nyǝ́mɑ. \v 4 Mpʋɣʋlɛ Akɑpɩ pɔɔsɑ Sosɑfɑtɩ sɩ: N kɑɑ kɔɔ nɑ ń sǝnɑ-m nɑ tǝ́ lɛɛkɩ-tɛ? \p Sosɑfɑtɩ sɩ mɑ́ nɑ mɑ yoolɑɑ nɑ mɑ kpɑɣɑnǝŋ tɑ sɔɔlʋ pɩɩwɑ sɩ tɩɩ sǝnɑ-ŋ. \s1 Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ pɔpɔtʋnɑɑ kɑloolɑɣɑ \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 18:4-11) \p \v 5 Pɑɑ nɑ mpʋ, ɩlɛnɑ Sosɑfɑtɩ sɩ: Pɔɔsɩ Tɑcɑɑ nɑ pǝ́cɔ́. \p \v 6 Mpʋɣʋlɛ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ kotɑ ɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ. Pɑ wɛ yʋlʋnyɔɔŋ nɑsǝlɛ (400) kɛ mpʋ, nɑ ɩ pɔɔsɩ-wɛ sɩ: Pǝ wɛɛ sɩ mɑ́ polo mɑ́ lɛɛkɩ Lɑmɔtɩ ɩcɑtɛ kɛ Kɑlɑɑtɩ tɛtʋ tɑɑ yɑɑ mɑ́ yele? Ntɛnɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ sɩ: Polo, Tɑcɑɑ kɑ́ tʋ-wɛɣɛ nyɑ́ niŋ tɑɑ. \p \v 7 Pɑɑ nɑ mpʋ Sosɑfɑtɩ tɑ nyɔlɔ-tɩ. Ɩlɛnɑ ɩ́ pɔɔsɩ sɩ: Pǝ tɑ kɑɑsɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ nɔɣɔlʋ, wei ɩ kɑ́ yɔɣɔtǝnɑ-tʋɣʋ Tɑcɑɑ tɔ? \v 8 Ntɛnɑ Akɑpɩ sɩ: Teu, Imilɑ pǝyɑlʋ Misee wɛɛ. Amɑ mɑɑ cɑɑkɩ-ɩ kɛ́. Mpi tɔ, ɩsɑɣɑtʋ kɛ ɩ heeliɣi-m tɑm. \p Ntɛnɑ Sosɑfɑtɩ mɑ kɑpukɑ sɩ: Pɑɑ yɔɣɔtǝɣɩ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ kɛ mpʋ. \p \v 9 Ḿpʋ́ɣʋ́ Akɑpɩ yɑɑ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ tǝmlɛ tʋ nɔɣɔlʋ, nɑ ɩ tili-ɩ sɩ: Polo nɑ ń yɑɑ Misee kɛ lɔŋ. \p \v 10 Awulɑɑ mpɛ pɑ nɑɑlɛ pɑ suu pɑ kɑwulɑɣɑ wontu kɛ́, nɑ pɑ́ cɑɣɑ pɑ kpelɑsɩ tɔɔ kɛ́ Sɑmɑlii tɔm tǝhʋʋlɛ cɔlɔ. Ɩlɛnɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ kpɑɑlǝɣɩ pɑ tɔmnɑɑ. \v 11 Kenɑɑnɑ pǝyɑlʋ wei pɑ yɑɑkɑɣɑ sɩ Setekiyɑ tɔ, ɩ kɑ kɛ́ pɑ tɑɑ lɛlʋ kɛ́. Ɩ kɑ lupɑ ɩ tǝɣɩ nyǝɣǝlʋɣʋ hǝŋ kɛ́ nɑ ɩ́ tɔŋ sɩ: Hǝŋ ɩnɛ ɩ hʋlǝɣǝnɑ toŋ wei n kɑ́ kǝlǝnɑ Silii yoolɑɑ tɔ. \p \v 12 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ lɛlɑɑ nɑ́ yɔɣɔtɑ tɔm kʋlʋmtʋ ntɩ tɔtɔ sɩ: Tɑ cɑɑ, polo ń lɛɛkɩ Lɑmɔtɩ ɩcɑtɛ kɛ Kɑlɑɑtɩ tɛtʋ tɑɑ. Tɑcɑɑ kɑ́ tʋ-tɛɣɛ nyɑ́ niŋ tɑɑ kɛ́ nɑ ń pǝsɩ-tɛ. \s1 Misee kpɑɑlɑ Akɑpɩ kpisuɣu \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 18:12-27) \p \v 13 Ḿpʋ́ɣʋ́ tillu wei ɩ polɑ Misee wɑɑlɩ tɔ ɩ heelɑ-ɩ sɩ: Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ tǝnɑ kpɛntɑ nɔɣɔ kɛ́, nɑ pɑ́ heeliɣi wulɑʋ sɩ ɩ kɑ́ lɑ ɑkɑ. Pǝ tɔɔ tɔ, nyɑnɑ-wɛ ɩ́ kpɛntɩ nɔɣɔ. \p \v 14 Ntɛnɑ Misee sɩ: Mɑ tuunɑ Tɑcɑɑ sɩ, nti Ɩsɔ kɑ́ heeli-m tɔɣɔ mɑɑ yɔɣɔtɩ. \p \v 15 Ɩ tɑlɑ wulɑʋ kiŋ, ɩlɛnɑ wulɑʋ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Misee, tǝ́ polo nɑ tǝ́ lɛɛkɩ Lɑmɔtɩ ɩcɑtɛ yɑɑ tǝ tɑɑ polo? Ntɛnɑ Misee sɩ: Mɑ tɑ tɑŋɩ-ŋ se. Polo, Tɑcɑɑ kɑ́ tʋ-tɛɣɛ nyɑ́ niŋ tɑɑ kɛ́. \p \v 16 Mpʋɣʋlɛ wulɑʋ sɩ: Aweɣe n sɩɩwɑ sɩ ɩ́ pɔɔlǝɣɩ-ŋ nɑ pǝ́cɔ́ ń tɛlǝsɩ-m tɔm nti Tɑcɑɑ heelɑ-ŋ tɔ? \p \v 17 Ntɛnɑ Misee sɩ: \q1 Mɑ nɑwɑ Ɩsɛɣɛlɩ yoolɑɑ yɑwɑ yem kɛ́ pɔɔŋ tɑɑ, \q1 ɩsɩɩ heeŋ wei ɩ fɛɩnɑ tiikilu tɔ. \q1 Ɩlɛnɑ Tɑcɑɑ yɔɣɔtɩ sɩ, pɑ fɛɩnɑ wulɑʋ. \q1 Yoou tɛmɑ, pɑɑ wei ɩ́ kpe. \p \v 18 Kɛlɛnɑ Akɑpɩ pǝsǝnɑ Sosɑfɑtɩ tɔɔ sɩ: Ntɔŋ mɑɑ heelɑ-ŋ sɩ ɩsɑɣɑtʋ tike kɛ ɩ heeliɣi-m tɑm? \p \v 19 Ḿpʋ́ɣʋ́ Misee tɑsɑɑ sɩ: Tɔʋ, nɩɩ Tɑcɑɑ tɔm. Mɑ nɑ-ɩ nɑ ɩ́ cɑɣɑ ɩ kɑwulɑɣɑ kumte tɔɔ, nɑ ɩ ɩsɔtɑɑ tillɑɑ sǝŋɑɑ nɑ pɑ́ tʋ-ɩ hɛkʋ. \v 20 Ɩlɛnɑ ɩ́ pɔɔsɩ-wɛ sɩ: Awe kɑ́ polo nɑ ɩ́ tʋsɩ Akɑpɩ sɩ ɩ lɛɛkɩ Lɑmɔtɩ ɩcɑtɛ nɑ pɑ́ kʋ-ɩ? Ɩnɛ sɩ ɩ nyǝntʋ ntɔ. Ɩnɛ ɩ́lɛ́ sɩ ɩ́lɛ́ ɩ nyǝntʋ ntɔ. \v 21 Mpʋɣʋlɛ feesuɣu nɑkʋlɩ kʋ kʋlɑɑ sɩ ŋkʋ kɩɩ polo. Tɑcɑɑ sɩ: Ɩsǝnɑɣɑ n kɑ́ lɑ? \v 22 Ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ ŋkʋ kɩɩ tʋ Akɑpɩ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ tɑɑ kɛ́ pɔpɔtʋ. Tɑcɑɑ sɩ: Tɔʋ, polo nɑ ń lɑ mpʋ. \v 23 Ɩlɛnɑ Misee tɑsɑ sɩ: Ntǝɣǝlɛ, Tɑcɑɑ yelinɑ sɩ pǝ́ tʋ́ nyɑ́ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ tɑɑ kɛ́ pɔpɔtʋ. Tɔfɔ mpusi kɛ́ ɩ cɑɑ ɩ kɔnɑ-ŋ. \p \v 24 Tǝnɑɣɑlɛ Sitekiyɑ kpǝtǝnɑ Misee, nɑ ɩ́ mɑpɩ-ɩ kɑtɑŋɑ nɑ ɩ́ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Tɑcɑɑ Feesuɣu lɩɩnɑ mɑ tɑɑ, nɑ kʋ́ kɔɔ nɑ kʋ́ heeli-ŋ yɑɑ? \p \v 25 Mpʋɣʋlɛ Misee sɩ: Kʋyɑkʋ ŋku ń kɑ́ se nɑ ń ŋmɛlɩ nyɑ́ nɑŋ lɔkǝtǝlɔkɑɣɑ tɑɑ ɩlɛ, kʋyɑŋkʋɣʋlɛ n kɑ́ tisi. \p \v 26 Ɩlɛnɑ Akɑpɩ tɔ ɩ tǝmlɛ nyǝ́mɑ tɑɑ nɔɣɔlʋ sɩ: Kpɑ Misee nɑ ń cɛlɑ ɩcɑtɛ nyʋɣʋ tʋ Amoŋ, nɑ wulɑʋ pǝyɑlʋ Yowɑsɩ. \v 27 Heeli-wɛ sɩ mɑ tɔmɑ sɩ ɩ́ tʋ-ɩ sɑlǝkɑ, nɑ ɩ́ hɑɑkɩ-ɩ potopoto hɔɣɔliyɑ nɑ lʋm. Hɑlǝnɑ mɑ́ kɔnnɑ tǝyoole nɑ ɑlɑɑfǝyɑ. \p \v 28 Mpʋɣʋlɛ Misee cɔ-ɩ sɩ: Ye sɩ ń kɔmnɑ ɑlɑɑfǝyɑ, ɩlɛ pǝ tɑɣɑ Tɑcɑɑ heelinɑ-m tɔm sɩ mɑ́ yɔɣɔtɩ. \s1 Wulɑʋ Akɑpɩ sǝm \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 18:28-34) \p \v 29 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ nɑ Yutɑ nyǝŋ pɑ polɑ Lɑmɔtɩ kɛ yoonɑʋ. \v 30 Ɩlɛnɑ Akɑpɩ tɔ Sosɑfɑtɩ sɩ: Mɑ yʋsǝɣɩ mɑ tɩ nɑ mɑ́ polo yoou. Amɑ nyɑɑ suu nyɑ́ kɑwulɑɣɑ wontu. \p Ɩlɛnɑ Akɑpɩ lɑ mpʋ. \v 31 Pǝyele Silii wulɑʋ kɑ heelɑ ɩ yoou kɛɛkɛnɑɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ hiu nɑ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ kɛ́ sɩ, pɑ́ tɑɑ pɑɑsǝnɑ yoolɑɑ sǝkpemɑ yɑɑ sɔsɑɑ. Amɑ pɑ́ pɛɛkɩ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ. \v 32 Pǝ tɔɔ kɛ́ wɑɑtʋ wei Silii yoolɑɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ mpɛ pɑ nɑ Sosɑfɑtɩ, ɩlɛnɑ pɑ́ tʋ́ ɩ wɑɑlɩ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ mɑpɑ kɑpukɑ. \v 33 Ɩlɛnɑ pɛlɛ pɑ́ cɛkǝnɑ sɩ pǝ tɑɣɑ Akɑpɩ, nɑ pɑ́ mǝlɩ. \p \v 34 Ḿpʋ́ɣʋ́ Silii yoolɑɑ tɑɑ nɔɣɔlʋ ɩ tɔ́ nyǝmlɛ kɛ yem. Ɩlɛnɑ tǝ́ polo nɑ tǝ́ yɑɣɑ Akɑpɩ kɛ timpi tɑɑ ɩ yoou toko fɛɛwɑ tɔ. Ɩlɛnɑ ɩ́ tɔ́ ɩ kɛɛkɛ sɑɑlʋ sɩ: Kɛɛ nɑ tǝ́ mǝlɩ, pǝ hikɑ-m. \p \v 35 Amɑ kʋyɑkʋ ŋkʋ yoou lɑpɑ toŋ kɛ́, nɑ kolontunɑɑ tɔŋɑ-ɩ yoonɑʋ. Ɩlɛnɑ nɔɣɔlʋ nɑɑ tɔkɑ Akɑpɩ, nɑ cɑlǝm kpeŋ ɩ kɛɛkɛ tɑɑ. Pǝ tɑɑnɑɑ ɩlɛnɑ Akɑpɩ hɛɛ. \v 36 Ilim tʋkɑɣɑ, ɩlɛnɑ pɑ́ yɑɣɑ kɑkiisɑɣɑ kɛ tesikile tɑɑ sɩ pɑɑ wei ɩ́ kpe. \v 37 Mpi tɔ wulɑʋ fɛɩ. \p Ɩlɛnɑ pɑ́ kpeenɑ Akɑpɩ kɛ Sɑmɑlii nɑ pɑ́ pimi-ɩ. \v 38 Wɑɑtʋ wei pɑ nyɑɑlɑɣɑ wulɑʋ kɛɛkɛ kɛ́ lɩɩlɛ tɑɑ, ɩlɛnɑ hɑsɩ niisi ɩ cɑlǝm, nɑ ɑpɑlɑɑ tǝnɑ ɑlɑɑ nɑ́ɑ́ sɔɔkɩ tǝnɑ, ɩsɩɩ Tɑcɑɑ kɑ kpɑɑlɑɑ tɔ. \p \v 39 Pɑ kɛɛsɑ Akɑpɩ tɔm lɛntǝnɑɑ, nɑ ɩ kʋlɑpǝm kɛ Ɩsɛɣɛlɩ ɑwulɑɑ tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ, pɑɑ ɩsǝnɑ ɩ́ ŋmɑ́ kɑwulɑɣɑ tǝyɑɣɑ nɑ ɩ́ lɑ́ cɑŋǝm kɛ pǝ tɑɑ nɑ tuuŋ kelɑ tɔ. Nɑ ɩsǝnɑ ɩ ŋmɑ́ ɩ tǝɣɩ ɑcɑlɛɛnɑɑ tɔ. \v 40 Akɑpɩ sǝpɑ, ɩlɛnɑ ɩ pǝyɑlʋ Ahɑsiyɑ lɛɛtɩ ɩ lonte tɑɑ. \s1 Yutɑ wulɑʋ Sosɑfɑtɩ tɔm \r (Kʋtɔɔsʋtʋ II 20:31–21:1) \p \v 41 Akɑpɩ kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ liɣiti nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́ Asɑ pǝyɑlʋ Sosɑfɑtɩ tɔɣɔ kɑwulɑɣɑ kɛ Yutɑ. \v 42 Sosɑfɑtɩ lʋlʋɣʋ pɩɩsɩ kɑ wɛ hiu nɑ nɑɑnʋwɑ nɑ kɑkpɑsɩ kɛ wɑɑtʋ ɩnɩ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ tɔɣɔ kɑwulɑɣɑ kɛ pɩɩsɩ hiu nɑ kɑkpɑsɩ kɛ Yosɑlɛm. Ɩ too kɛlɛ Sili pɛɛlɔ Asupɑ. \v 43 Sosɑfɑtɩ tɔntɛ kɑ siɣisɑɑ kɛ́, nɑ ɩ́ kɛɛkǝnɑ ɩ cɑɑ Asɑ, nɑ ɩ́ lɑkɩ mpi Tɑcɑɑ cɑɑkɩ tɔ. Amɑ ɩ tɑ wɑkǝlɩ tǝkɔtǝlɛnɑɑ. Yǝlɑɑ pukɑɣɑ kɛ́ nɑ pɑ́ lɑkɩ tɔlɑ kɛ kɔtɑɣɑ nɑ pǝ tulɑɑlʋnɑɑ. \v 44 Sosɑfɑtɩ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ pɑɑ wɛ leleŋ kɛ́. \p \v 45 Pɑ kɛɛsɑ Sosɑfɑtɩ tɔmnɑɑ lɛntǝnɑɑ kɛ Yutɑ ɑwulɑɑ tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ. Pɑɑ ɩsǝnɑ ɩ lɑpɑ ɑpɑlʋtʋ tɔ, nɑ ɩ yooŋ. Nɑ ɩsǝnɑ ɩ tɔɣɔnɑ ɑpɑlɑɑ, nɑ ɑlɑɑ mpɑ pɑɑ kɑɑsɑ ɩ cɑɑ wɑɑtʋ tɑɑ, nɑ pɑ́ lɑkɩ wɑsɑŋkɑlǝtʋ kɛ tǝkɔtǝlɛnɑɑ tɑɑ tɔ. \v 47 Wɑɑtʋ ɩnɩ ɩ tɑɑ, wulɑʋ tɑɑ fɛɩ Ɩtɔm tɛtʋ tɑɑ. Amɑ Yutɑ wulɑʋ kpɑɑkɑɣɑnɑ-wɛɣɛ kʋmɑtɑŋ sɔsɔ. \v 48 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sosɑfɑtɩ sɑɑkɑ kpɩɩlǝŋ sɔsɔɔŋ kɛ Isiyɔŋ-Kepɛɛ sɩ pɑ́ puki Ofii kɛ wʋlɑnɑɑ cɔlɔ. Amɑ lʋm tɔɣɔ kpɩɩlǝŋ kɛ Isiyɔŋ-Kepɛɛ kiŋ ɩlɛ pɑ tɑ pǝsɩ pɑ tǝmlɛ. \v 49 Ḿpʋ́ɣʋ́ Akɑpɩ pǝyɑlʋ Ahɑsiyɑ tɔmɑ Sosɑfɑtɩ sɩ: Mɑ kpɩɩlǝŋ sɑɑlɑɑ kɑ́ tǝŋǝɣɩ nyɑ́ nyǝ́mɑ. Amɑ Sosɑfɑtɩ tɑ tisi. \v 50 Sosɑfɑtɩ sǝpɑ, ɩlɛnɑ pɑ́ pimi-ɩ pɑ tǝyɑɣɑ pǝlɑɑʋ tɑɑ kɛ́ Tɑfiiti tɛ. Nɑ ɩ pǝyɑlʋ Solɑm lɛɛtɩ ɩ lonte. \s1 Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Ahɑsiyɑ tɔm \p \v 51 Yutɑ wulɑʋ Sosɑfɑtɩ kɑwulɑɣɑ pǝnɑɣɑ, nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑtosompɔɣɔlɑɣɑ nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́, Akɑpɩ pǝyɑlʋ Ahɑsiyɑ tɔɣɔ kɑwulɑɣɑ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ tɑɑ kɛ́ Sɑmɑlii kɛ pɩɩsɩ nɑɑlɛ. \v 52 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ lɑpɑ mpi pǝ tɑ mɑɣɑ Tɑcɑɑ tɔ. Ɩ kɛɛnɑ ɩ cɑɑ nɑ ɩ too, nɑ Solopʋwɑm wei ɩ tʋsɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɛ tɩɩŋ lɑɑʋ tɑɑ tɔ. \v 53 Ɩ luŋɑ tʋɣʋ Pɑɑlɩ kɛ́ nɑ ɩ́ lɑɑ-kʋ, nɑ ɩ́ kpɑɑsɩ Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ Tɑcɑɑ pɑ́ɑ́nɑ́ ɩsɩɩ ɩ cɑɑ.