\id 2CO - Dobu NT [dob] -Papua New Guinea 1985 (web version -2013) \h 2 KOLINITA \toc1 Me Kolinita ꞌIdi Leta ꞌEluwena Paulo ꞌIꞌetoladina \toc2 2 Kolinita \toc3 2 Ko \mt1 ME KOLINITA ꞌIDI LETA ꞌELUWENA \mt1 PAULO ꞌIꞌETOLADINA \ip Paulo ꞌina gimi leta me Kolinita ꞌediya ꞌidi bubuna toꞌumalina manuna, ga ꞌenega sinuwaꞌebuni, ta ꞌidi bubuna palupaluna tetelina Taito ꞌitauyena Paulo ꞌenaya. ꞌEnega Paulo ꞌigwausowala, ga ꞌidi leta ꞌeluwena gete ꞌiꞌetoladina. Leta gete solanaya ꞌiemwasala tauna ꞌina guinuwa manuna, be ꞌebwayadaita manuna, be ꞌana tolomugiyao manudi. Paulo nina ꞌina miya ꞌana mwau Keliso ꞌina guinuwa ꞌena ꞌiemwasalina, ta wate me Kolinita ꞌaidi ꞌiguguyedi be ꞌidi nuwanuwa toꞌumalina ꞌediyega sida nuwaꞌebuni. \c 1 \s1 Lokagutoki \p \v 1 \x * \xo 1:1 \xt 1 Ko 1:1\x*Kagutoki me Kolinita ꞌomi Yaubada ꞌina toekalesiyao, be ꞌomi wate Yaubada ꞌana toemisao sena Akaya maiboꞌana solanaya, ꞌimi leta gete tasidai Timoti ꞌilemegu ga ꞌaꞌetoladinawa, ꞌaboꞌagu Paulo ꞌeguyega, manuna Yaubada ꞌina esinuwega yaetosimana Yesu Keliso manuna. \v 2 \x * \xo 1:2 \xt 1 Ko 1:3\x*Tamada Yaubada be ꞌida ꞌInapwana Yesu Keliso ꞌidi obobomega wada miya gwausowala. \s1 Paulo ꞌina miyamwau solanaya ꞌilokagutoki Yaubada ꞌena \p \v 3 \x * \xo 1:3 \xt 1 Pi 1:3; Lo 15:5-6\x*Yaubada, tauna ꞌida ꞌInapwana Yesu Keliso Tamana ꞌena tada lokagutoki manuna tebweuna tauna nuwaꞌoleꞌole ꞌalena, \v 4 ta ꞌima ꞌelouyao ꞌediyega ꞌigie gwausowalima, be ꞌenega sawesawemaya taudi tomiya mwau wate ꞌada giegwausowalidi, manuna ꞌima ꞌebe gwausowala nina Yaubada ꞌenega ꞌalobena sawesawenaya be ꞌasaꞌubale ꞌediya be taudi wate sida gwausowala. \v 5 Onaꞌaiꞌaila, Keliso ꞌana ꞌelouyao ꞌaboꞌama ꞌalotoodi ta ꞌenega Keliso ꞌina gwausowala ꞌiꞌebwaꞌema, tauna ꞌina gwausowala nadigega. \p \v 6 Ta ꞌeguma ꞌaboꞌama ꞌelouya ꞌaloba, nate ꞌomi ꞌami gieꞌatepatu be ꞌami ꞌetoseyana manudi. Ta wate ꞌeguma ꞌama ꞌebe gieꞌatepatu ꞌaloba, nate ꞌomi ꞌimi ꞌatepatu manuna, ꞌeguma ꞌimi miyamwau nadigega ꞌaboꞌama ꞌima miyamwau, be wate ꞌeguma ꞌediyega waeꞌalamaꞌiꞌita ꞌomi wada ꞌatepatu. \v 7 ꞌEnega ꞌima emisa ꞌomi manumi niꞌatu ꞌiewaiwai, manuna ꞌamwalatonimi ꞌaene waꞌeloꞌelouya ꞌaboꞌama nadigega, be wate nadigega wada ꞌatepatu nadigega ꞌaboꞌama. \p \v 8 \x * \xo 1:8 \xt Gu 19:23; 1 Ko 15:30-32\x*Gosegwao, nuwanuwagu be wada mwalatoni ꞌima ꞌelouyao manudi, tuta nina Esia ꞌena ꞌamiyami, nate ꞌima nuwamwau sinabwa wawasae ꞌenega ꞌanuwena ꞌaene ꞌiabe ꞌamwamwawasa. \v 9 ꞌAna ꞌita ꞌatuwa ꞌama talauwalao nidi ꞌiabe siloemwawasima, ta Yaubada saꞌi sawesawenaya be tomwawasao ꞌigietoolodi, ga miyamwau nina ꞌalobena, be ꞌenega ꞌanuwayaina ꞌaene nigeya tauma ꞌima waiwai, ta esi Yaubada ꞌina waiwai ꞌiꞌetoseyema. \p \v 10 \x * \xo 1:10 \xt 2 Ti 4:18\x*Ta niꞌatu ꞌebe esilae nina ꞌenega ꞌiꞌetoseyema, ta wate ꞌanuwayaina ꞌaene maꞌetamo ꞌida ꞌetoseyema tuta maiboꞌana ꞌediya. \p \v 11 ꞌOmi wate ꞌimi sidesidega wada lemema be ꞌenega eꞌisa boboꞌana Yaubada ꞌenega ꞌada loba, yauyauda ꞌida sidasida ꞌediyega, ꞌenega maiboꞌada tada lokagutoki ꞌetoseyana nina ꞌalobena manuna. \s1 Paulo nuwanuwana be me Kolinita ꞌida ayausidi \p \v 12 \x * \xo 1:12 \xt 1 Ko 1:17; 2 Ko 2:17\x*ꞌEbweu yage manuna yagwausowala sinabwana, ta yanuwena onaꞌaiꞌaila ꞌima bubuna ꞌesasena ta palupaluna tomota ꞌediya, nigeya sinasinapu baleꞌu ꞌediyega, ta esi Yaubada ꞌina oboboma ꞌemaya ꞌenega, ta wate nadigega ꞌaguinuwa sinabwana ꞌemiya. \v 13 \x * \xo 1:13 \xt Pi 2:16\x*ꞌImi leta gete ꞌaꞌetoladinawa maiboꞌana sawesawenaya wasawadi be wamwalatonidi, ꞌenega nuwanuwagu be wada nuwasabwaleni, \v 14 nadigega tupwana niꞌatu wamwalatonina, be ꞌenega maꞌetamo ꞌInapwana Yesu ꞌina ꞌasiyata sinabwana ꞌenaya wada gwausowala ꞌaboꞌama manuma, ta ꞌaboꞌama saꞌi ꞌada gwausowala manumi. \p \v 15 ꞌOmi yamwalatonimi ꞌimi emisa ꞌemaya, ꞌenega lowa nuwanuwagu be yayausimi maluwa be gwausowala waloba. \v 16 ꞌEbweuna ꞌigu ꞌadau Masidonia manuna ꞌana tutaya, be ꞌeluwena ꞌaene Masidoniyega yailama ꞌemiya, be ꞌenega ꞌigu ꞌeda manuna walemegu be yatatauya Yudia. \p \v 17 Geyaꞌabo wanuwena ꞌaene ꞌigu ona nina lowa manuna yaenuwanaluwa. Nigeya. Geyaꞌabo yatagwatagwala kabokabo ꞌatuwa taudi bubuna baleꞌu ꞌana tomuliyao nadigega. \v 18 Nadigega Yaubada ꞌina ona ꞌaiꞌaila, ꞌaboꞌagu wate ꞌigu ona ꞌemiya ona ꞌaiꞌaila, ta geyaꞌabo yatagwatagwala kabokabo. \p \v 19 Nadigega Yaubada Natuna Yesu Keliso, tauna manuna Silibenosi ta Timoti maꞌegwao ꞌaloguguya ꞌemiya, Yesu nina nigeya ꞌida tagwala kabokabo, ta esi tuta maiboꞌana ꞌitagwala ꞌaiꞌailena. \v 20 \x * \xo 1:20 \xt Lo 15:18-19; Et 3:14\x*Manuna Yaubada ꞌina onaoboboma maiboꞌadi ꞌitagwala Yesu namo ꞌenega. ꞌEnega Yesu nina ꞌana esanega taloeimeni, ta Yaubada tatupuna. \v 21 \x * \xo 1:21 \xt 1 Yo 2:27; Ep 1:13-14; Lo 8:16-17\x*ꞌIda miya boboꞌana Keliso maꞌedai Yaubada ꞌiꞌebwaꞌeda, ꞌomi be ꞌaboꞌama, ta ꞌida guinuwa ꞌiꞌebwaꞌeda, \v 22 ta ꞌana ꞌebe loꞌinana ꞌedaya ꞌisaꞌuna, tauna Yaluyaluwana ꞌatedaya, be ꞌenega tamwalatoni ꞌaene ꞌaboꞌada ꞌina tomotaiyao. \p \v 23 \x * \xo 1:23 \xt Lo 1:9\x*Gete Yaubada ꞌimwalatonina yaonaona ꞌaiꞌaila ꞌaene lowa nigeya yayausimi ꞌimi senaya Kolinita ꞌena, manuna geya nuwagu be yaloina paꞌalemi ꞌimi bubuna toꞌumalina manuna. \v 24 \x * \xo 1:24 \xt 1 Pi 5:3\x*Nigeya ꞌaene ꞌaetoloina paꞌalina ꞌemiya ꞌimi emisa be ꞌimi tapwalolo manudi, manuna niꞌatu ꞌimi emisega watoolopaꞌala, ta esi sabi lememi ꞌimi gwausowala manuna. \c 2 \p \v 1 \x * \xo 2:1 \xt 1 Ko 4:21\x*Onaꞌaiꞌaila, tuta nina lowa yanuwena ꞌaene geyaꞌabo yayayausimi be yaꞌenaꞌena paꞌalimi be omayamaya yaꞌebwaꞌebwaꞌemi gosemina ꞌina bubuna toꞌumalina manuna. Nate namo ꞌimi leta yaꞌetoladinawa. \v 2 ꞌEnega yanuwena ꞌaene ꞌeguma ꞌigu onega yagienuwa mwauyemi, ꞌemiyega yaita ꞌigiegwausowaligu? \v 3-4 \x * \xo 2:3-4 \xt 2 Ko 7:8-9\x*Ta ꞌimi leta nina yaꞌetoladinawa ꞌigu ꞌelouya ma igu nuwamwau be ma igu dedoi be ꞌenega tuta ꞌabo yayausimi wada giegwausowaligu, ta geyaꞌabo yanuwanuwa mwau, ta esi maiboꞌami yaemisemi ta yanuwayaina ꞌaene ꞌaboꞌagu ꞌigu gwausowalega ꞌomi wate wada gwausowala. ꞌEnega ꞌimi leta nina yaꞌetoladinawa, nigeya ꞌaene yagienuwa mwauyemi, ta esi ꞌigu oboboma sinabwa wawasae ꞌemiya wada mwalamwalatoni. \s1 ꞌEbweu tai ꞌina toꞌumalina sida nuwatau \p \v 5 \x * \xo 2:5 \xt 1 Ko 5:1\x*Ta gosemi toꞌumalina nina ꞌigienuwa mwauyegu tupwana namo, ta ꞌomi esi nuwamwau sinabwana ꞌiꞌebwaꞌemi, ta geya nuwagu be yaꞌenapaꞌali, \v 6 manuna toꞌumalina ꞌana eꞌisa ꞌilobena maiboꞌami ꞌemiyega, niꞌatu sawesawenaya. \v 7-8 Geyaꞌabo mwau sinabwa wawasae tasaꞌusaꞌu ꞌenaya, ꞌenega ꞌemiya yasida be ꞌina toꞌumalina nina wada nuwatau be wagiegwausowala lima, be wate maꞌemi waegosigosiyana limana. \p \v 9 Gete manuna ꞌimi leta yaꞌetoladinawa be ꞌaene yatoomi, nai loina maiboꞌana waematamatanedi, nai nigeya. \v 10 ꞌEguma yaita ꞌina toꞌumalina wanuwatau ꞌaboꞌagu wate yanuwatau, ta toꞌase ꞌaboꞌagu yanuwatauna nate ꞌomi ꞌimi boboꞌana manuna, Keliso matanaya, \v 11 \x * \xo 2:11 \xt Lu 22:31-32\x*ꞌabona nai Seitani ꞌiewaiwai ꞌedaya, manuna ꞌina nuwanuwa toꞌumalina niꞌatu tamwalatonina. \s1 Loina auwauna ꞌana tosimanao \p \v 12 \x * \xo 2:12 \xt Gu 14:27\x*Lowa yatauya Tiloasi, Keliso tetelina sabi loguguyaena ga Yaubada ꞌeda boboꞌana ꞌigigegena, ꞌigu loguguya nina manuna, \v 13 ta esi yanuwanuwa sinabwana manuna tasigu Taito nigeya yalobaloba. ꞌEnega me Tiloasi yapilisinedi ga yatauya Masidonia. \v 14 \x * \xo 2:14 \xt Lo 6:17\x*ꞌEnega Yaubada ꞌena yalokagutoki, manuna Keliso ꞌina waiwaiyega tuta yauna ꞌigiegie waiwaiyema be ꞌima guinuwao ꞌediya Keliso ꞌana mwalatoi sena maiboꞌana ꞌediya ꞌiꞌelelewana ꞌatuwa senina maina boboꞌana wawasae ꞌiꞌelelewana be tomota simuimui, \v 15 \x * \xo 2:15 \xt 1 Ko 1:18\x*nate Keliso ꞌina guinuwa Yaubada ꞌena ga manuna ꞌaloguguyaena, ꞌatuwa senina maina boboꞌana ꞌalelewanena taudi Yaubada ꞌiꞌetoseyedi ꞌediya be taudi wate toesilae ꞌediya. \v 16 Taudi toesilae ꞌediya maina nina ꞌana lotoona ꞌatuwa tomwawasa mwauluna, ta saꞌi taudi Yaubada ꞌiꞌetoseyedi maina nina ꞌana lotoona ꞌatuwa yawasi boboꞌana maina nadigega. ꞌEisa tomota sawesawediya guinuwa gete? Nigeya yauna. \v 17 \x * \xo 2:17 \xt 1 Pi 4:11\x*Ta ꞌaboꞌama nigeya nadigega tologuguya kabokabodi, taudi ꞌidi esaesa tuga manuna siloguguya, ta esi ꞌaboꞌama ma ꞌama emisa, nadigega Yaubada ꞌiloinema, ꞌenega tauna matanaya Keliso tetelina ꞌaonaona ꞌaiꞌaila. \c 3 \s1 Loina auwauna manuna \p \v 1 \x * \xo 3:1 \xt Gu 18:27\x*ꞌAboꞌama nigeya ꞌaonaona gagasa nadigega tomota nidi taudi nuwanuwadi ꞌidi leta ꞌemiyega nai taudi ꞌidi leta ꞌemiya ꞌigwaegwae ꞌaene taudi toboboꞌadi. \v 2 Manuna ꞌomi tuga ꞌima letao nidi, be tomota maiboꞌadi ꞌemiyega sida sawa, be ꞌaene ꞌimi bubuna boboꞌana sida ꞌita, be ꞌenega ꞌima guinuwa ꞌemiya sida mwalamwalatoni ꞌiboboꞌana, \v 3 \x * \xo 3:3 \xt Sia 24:12\x*be gote ꞌenega waeꞌitadi ꞌaene ꞌomi tuga leta Keliso ꞌenega, Yaubada tauna mayawasina Yaluyaluwanega ꞌiꞌetoladina, nigeya ꞌebe ꞌetoladi ꞌenega nai gulewa bababadi ꞌediya, ta esi tomota ꞌatenaya, ta ꞌomi ꞌatuwa leta ga ꞌaꞌebwayaemi tomota ꞌediya. \p \v 4 Gete manuna Keliso ꞌina lemega ꞌaꞌatepatu Yaubada matanaya. \v 5 Nigeya ꞌaene tauma manuma ꞌaonaona laga, be ꞌada gwae, “Tauma ꞌima boboꞌana ꞌenega guinuwa ꞌaguinuwedi,” ta esiya Yaubada namo ꞌigiewaiwaiyema, \v 6 \x * \xo 3:6 \xt Yo 6:63; Lo 7:6\x*be sawesawemaya ꞌina loina auwauna manuna ꞌaetoetoguinuwa. Loina nina auwauna nigeya ꞌetoꞌetoladina, ta esi Yaluyaluwa Tabuna ꞌenega, manuna loina ꞌetoꞌetoladina mwawasa ꞌiꞌebwaꞌeda, ta saꞌi loina nina Yaluyaluwa Tabuna ꞌenega yawasida ꞌiꞌebwaꞌeda. \p \v 7 \x * \xo 3:7 \xt Sia 34:30\x*\x * \xo 3:7 \xt Ga 3:2-5\x*Ta loina kadekadelina mwawasa manuna, ta gulewa bababadi ꞌediya siꞌetoladina, ga Yaubada Mosese ꞌiꞌebwaꞌena, maedana sinabwana solanaya, ga Mosese maninina ꞌenega maedana ꞌisae ga tupwana ꞌimiyaꞌamana ta ꞌenega wate ꞌisawala, ta tuta nina Mosese manininaya ꞌisae me Isileli nigeya sawesawenaya be siduneye, \v 8 ꞌenega tamwalatoni ꞌaene loina auwauna Yaluyaluwa Tabuna ꞌenega ꞌina maedana esaesa sinabwa wawasae. \v 9 \x * \xo 3:9 \xt Lo 3:21\x*Loina kadekadelina ꞌenega tomota bwaꞌomatana siloba, ta esi loina nina ma ina esaesa maemaedanina. Loina auwauna bubuna palupaluna ꞌiꞌebwaꞌeda ta ꞌina esaesa maedana wawasae. \v 10 Wate loina kadekadelina ꞌina maedana ꞌana ꞌita ꞌatuwa sawasawalina, manuna loina auwauna ꞌina maedana boboꞌana wawasae. \v 11 Loina kadekadelina nigeya ꞌida miyaataya, ta esi maemaedanina, ꞌenega tamwalamwalatoni ꞌaene loina auwauna tauna miyamiya atayana ta maedana wawasae. \p \v 12 Tanuwayaina ꞌaene loina auwauna ꞌenega tada boboꞌana ataya, ga manuna taꞌatepatu, \v 13 ta Mosese nigeya nadigega ꞌaboꞌada, manuna Mosese maninina maedanina ꞌiabe ꞌisasawala, ta ꞌitala bodebodena be ꞌaene me Isileli geyaꞌabo siꞌitaꞌita. \p \v 14 \x * \xo 3:14 \xt Lo 11:25\x*Onaꞌaiꞌaila me Isileli nidi debadi ꞌipaꞌala, lowaenei ga batuwa, manuna ꞌetamo tuga gete ꞌabo loina kadekadelina ꞌana sawa sinono, nuwadi sitala bodebodedi ꞌidi debapaꞌalega, be geyaꞌabo sinuwanuwa sabwalena, ta Keliso namo sawesawenaya talabodaboda nidi ꞌiꞌewayauledi. \p \v 15 Onaꞌaiꞌaila, lowaenei ga batuwa, ꞌabo Mosese ꞌina loinao sinonodi, nuwadi sitala bodebodedi be nigeya sinuwanuwa sabwalenidi, \v 16 \x * \xo 3:16 \xt Lo 11:23, 26\x*ta esi ꞌeguma ꞌebweu yaita ꞌisanaila, be ꞌInapwana ꞌena ꞌiemisa, talabodaboda nina ꞌiꞌewayaule. \v 17 \x * \xo 3:17 \xt Yo 8:32, 36; Lo 8:2; Ga 5:1\x*Ta ꞌInapwana tauna yaluyaluwa, ta ꞌInapwana nina Yaluyaluwana ꞌada toliꞌama, \v 18 ꞌenega nigeya ꞌebweu talabodaboda maninidaya ꞌimiyami, ta ꞌInapwana ꞌina esaesa maemaedanina ꞌena tadunedune, ta tupwana be tupwana ꞌisaꞌusaꞌu gelaseda tauna ꞌana ꞌita maemaedanina nadigega. \p Guinuwa gete ꞌInapwana ꞌenega, tauna yaluyaluwa tuga. \c 4 \s1 Maedana manuna \p \v 1 ꞌIma paisewa gete Yaubada ꞌina ꞌatenuwa ꞌoleꞌoleyega ꞌiꞌebwaꞌema, ꞌenega geyaꞌabo ꞌaneeneta. \v 2 \x * \xo 4:2 \xt 1 Te 2:5\x*Niꞌatu bubuna toꞌumalidi nai kabokabodi ꞌaguitoyasedi, ta wate geyaꞌabo Yaubada ꞌina ona ꞌagibugibuni be ꞌaene eꞌita kabokabona ꞌenega ꞌaeꞌieꞌita, ta esi eꞌita ꞌaiꞌaila ꞌaonaona apwese, be tomota maiboꞌami ꞌima bubuna boboꞌana Yaubada matanaya waꞌita. \v 3 Ta ꞌeguma ꞌaina tomota ꞌima eꞌitao nigeya simwalamwalatoni, taudimo esilae ꞌina ꞌeda ꞌenega sitautauya. \v 4 \x * \xo 4:4 \xt Ep 2:2\x*Taudi nigeya siemiemisa, manuna baleꞌu gete ꞌina ꞌinapwana niꞌatu ꞌigiekebodi, be ꞌenega maedana geyaꞌabo siꞌitaꞌita, nate Keliso ꞌina esaesa tetelina, tauna ꞌana ꞌita Yaubada nadigega. \p \v 5 ꞌIma loguguya nigeya ꞌaboꞌama manuma, ta esi Yesu Keliso tauna ꞌInapwana manuna, ta ꞌaboꞌama ꞌimi toguinuwao tuga Yesu manuna. \v 6 \x * \xo 4:6 \xt Nug 1:3; 1 Pi 2:9\x*Manuna Yaubada nina ꞌigwae, “Guguyoi ꞌena maedana ꞌida sae,” be Yaubada ꞌatemaya ꞌisaesae, ꞌenega tauna ꞌina maedana Keliso manininaya ꞌaꞌitaꞌita. \s1 Yaubada ꞌina esaesa bwalada nenetadi soladiya \p \v 7 ꞌIma esaesa galewega bwalama nenetadi ꞌediya ꞌimiyami, ꞌatuwa gwegwe esaesa ꞌule kadekadelina solanaya, ꞌenega tomota simwalatonima ꞌaene ꞌima waiwai sinabwana nigeya tauma ꞌemega, ta esi Yaubada ꞌenega. \v 8 Tomota ꞌama mwau yaudi siꞌebwaꞌema ta saꞌi nigeya sawesawediya be sigie toꞌumaliyema, ꞌenega ꞌima nuwanuwa yauna ta esi nigeya ꞌabeꞌubeꞌu. \v 9 ꞌAma mwau tomota siꞌebwaꞌema, ta Keliso saꞌi ꞌetamo maꞌemai ꞌamiyami. Wate siunuunuma ta esi nigeya siloeloemwawasima. \v 10 Tuta maiboꞌana ꞌediya ꞌana ꞌita ꞌatuwa bwalama simwawamwawasa, nadigega Yesu ꞌimwawasa, be ꞌenega tomota Yesu yawasina ꞌemaya ꞌipaipaisewa sida ꞌita. \p \v 11 \x * \xo 4:11 \xt Lo 8:36\x*Onaꞌaiꞌaila mayawasima tuta gete baleꞌuya, ta Yesu manuna tuta maiboꞌana ꞌediya talauwalao siloeloemwawasima, ta saꞌi Yesu yawasina bwalama nenetadi solanaya ꞌietaetapewa. \v 12 ꞌAtuwa nadigega mwawasa solamaya ꞌiguiguinuwa be ꞌenega ꞌomi solamiya yawasi boboꞌana ꞌida guinuwa. \p \v 13 Lowa ꞌebweuna tai ꞌiꞌetoladina, ꞌigwae, “ꞌAboꞌagu yaemisena, ꞌenega yaona apwesena.” ꞌAboꞌama wate ꞌima emisa tauna nadigega, ga ꞌenega ꞌima emisega ꞌasimasimana, \v 14 \x * \xo 4:14 \xt Lo 8:11; 1 Te 4:14\x*ta Yaubada ꞌamwalatonina ꞌaene ꞌida ꞌInapwana Yesu mwawasega ꞌigietoolo limena, be ꞌaboꞌama wate Yesu maꞌemai ꞌida gietoolo limema, be ꞌomi wate maꞌemao ꞌida ꞌauꞌewada tauna matanaya. \p \v 15 Gete maiboꞌana ꞌomi manumi, be ꞌenega Yaubada ꞌina oboboma ꞌiꞌelelewana tomota yauyaudi ꞌediya, taudi maꞌedao tada lokagutoki sinabwana, be wate Yaubada ꞌana tupu be ꞌina esaesa sida sinabwa ꞌaiꞌaila. \p \v 16 ꞌEnega geyaꞌabo ꞌaneeneta. ꞌAnabwaꞌayoi bwalada sineneneta, ta tuwa tuga soladaya taeauwau ꞌasiyata ꞌebweuna ꞌebweuna ꞌediya. \v 17 \x * \xo 4:17 \xt Lo 8:17-18\x*ꞌElouya nidi gete tuga kapekapeyadi be tuta kukupana namo ꞌediya talobalobadi, ta esi sigiewaiwaiyeda be ꞌaene ꞌida esaesa boboꞌana wawasae ta miyamiya atayana maꞌetamo taꞌewa. \v 18 \x * \xo 4:18 \xt Ib 11:1-3\x*Manuna ꞌida ꞌebe masi yage nidi nigeya taꞌitaꞌitadi ꞌediya. Onaꞌaiꞌaila, yage nidi taꞌitaꞌitadi sawasawalidi tuga, ta esi yage nidi nigeya taꞌitaꞌita taudi yage miyamiya atayadi. \c 5 \s1 ꞌIda anuwa galewaya \p \v 1 \x * \xo 5:1 \xt 1 Ko 15:47-49\x*Bwalada ꞌatuwa ꞌida anuwa baleꞌuya, ta tamwalatonina ꞌabo ꞌieligei, ꞌida anuwa auwauna galewaya tada loba, nigeya tomota nimadiyega siguinuwena, ta esi miyamiya atayana tauna Yaubada ꞌenega. \v 2 \x * \xo 5:2 \xt Lo 8:23\x*Gete tuga baleꞌuya ma ida nuwamwau tayamwayamwa, nuwanuwada ꞌida anuwa galewaya tada ꞌewa, \v 3 ꞌatuwa ꞌada ꞌoama auwauna ta boboꞌana taꞌote, be geyaꞌabo tabubugewa. \p \v 4 \x * \xo 5:4 \xt 1 Ko 15:53\x*Onaꞌaiꞌaila, maꞌetamo anuwa baleꞌu ꞌena tamiyami ma ida ꞌelouyao be ma ida nuwanuwa yauna tuga, ta nigeya ꞌaene ꞌada ꞌoamao taalolodi ta esi ꞌaene ꞌada ꞌoama auwauna taꞌote, be ꞌenega bwalada sawasawalidi sida saꞌugelasa yawasida auwauna ꞌenaya. \p \v 5 \x * \xo 5:5 \xt Lo 8:16, 23\x*Gete maiboꞌana Yaubada ꞌigibubuna be ꞌiꞌebwaꞌeda ta weꞌiweꞌiyaya ꞌiꞌebwaꞌeda be ꞌenega ꞌana ꞌaiꞌaila tamwalamwalatoni, nate Yaluyaluwa Tabuna. \v 6 \x * \xo 5:6 \xt Ib 11:13-14\x*ꞌEnega tuta maiboꞌana ꞌediya taꞌateꞌatepatu, ta tamwalatonina ꞌaene ꞌabo ꞌida anuwa baleꞌu ꞌena tamiyami nate nigeya ꞌInapwana ꞌina senaya, \v 7 manuna ꞌida emisa ꞌenega tatautauya ta nigeya duneyega. \p \v 8 \x * \xo 5:8 \xt Pi 1:23\x*ꞌEnega taꞌatepatu, ta nuwanuwada bwalada tapilisinedi be ꞌInapwana ꞌina senaya taapwesa. \v 9 Ta ꞌeguma bwaladaya tamiyami, nai ꞌeguma bwalada tapilisinedi, ꞌida ꞌebe masi tuga toꞌase ꞌInapwana nina nuwanuwana. \p \v 10 \x * \xo 5:10 \xt Lo 2:16\x*Manuna maꞌetamo ꞌabo tuta nina Keliso ꞌina ꞌebemi esaesa ꞌena ꞌimiyatowa sabi loineda, maiboꞌada ꞌada eꞌisa ꞌenega tada loba, nai boboꞌana nai toꞌumalina, nadigega ꞌida guinuwao bada baleꞌuya. \s1 Tomota auwauda \p \v 11 Gete manuna tauna ꞌInapwana nina ꞌamatautena ga tomota ꞌediya ꞌaloguguya. Yaubada ꞌima bubuna ꞌimwalamwalatoni ta yanuwayaina ꞌomi wate wamwalamwalatonima ꞌaene boboꞌama. \v 12 Nigeya ꞌaꞌawaꞌawa boboꞌanema tauma ꞌima onao gete ꞌediyega, ta esi taudi sinuwanuwa eesaesa manuna, ta nigeya ꞌatedi manuna, ꞌeguma ꞌidi ona waeꞌisa wada eꞌitadi ꞌaene ꞌaboꞌama ꞌima bubuna boboꞌana. \p \v 13 ꞌEguma ꞌima ona gete ꞌatuwa ona uwauwa nate Yaubada manuna, ta esi ꞌeguma ꞌima ona palupaluna nate ꞌomi manumi. \v 14 Keliso ꞌina obobomega ꞌaonaona, manuna tauna tuga ꞌama toloina. Onaꞌaiꞌaila, tauna maiboꞌada manuda ꞌimwawasa, ꞌenega maiboꞌada ꞌatuwa tomwawasa. \v 15 \x * \xo 5:15 \xt Lo 14:7-8\x*Ta ꞌina mwawasa maiboꞌada manuda ꞌalena ꞌaene maꞌetamo mayawasida, nigeya tauda ꞌida guinuwao sabi guinuwedi, ta esi Keliso manuna, tauna manuda ꞌimwawasa ga wate ꞌitoolo limana. \p \v 16 Lowa, ꞌigu nuwanuwa ꞌaene Keliso tauna tai toꞌumalina ta esi niꞌatu yanuwaꞌebuni, ꞌenega geyaꞌabo taesiesinuwa tomota ꞌediya ꞌaene boboꞌadi nai toꞌumalidi, nate me baleꞌu ꞌidi nuwanuwa nadigega, \v 17 \x * \xo 5:17 \xt Yo 3:3\x*ta esi wanuwaꞌiꞌisi ꞌaene ꞌabo yaita Keliso ꞌenaya ꞌimiyami, tauna ꞌietomota auwauna. ꞌIna bubuna kadekadelina niꞌatu ꞌigumwala, ta auwauna saꞌi niꞌatu ꞌiapwesama. \p \v 18 \x * \xo 5:18 \xt Lo 5:10\x*Oboboma gete Yaubada ꞌenega, tauna Yaubada nina Keliso ꞌina guinuwega ꞌiꞌauꞌeweda tauna ꞌenaya, ga maꞌedai taegosigosiyana limana, ta wate ꞌida guinuwa ꞌiꞌebwaꞌeda be tomota tada meꞌedi egosigosiyana nina ꞌenaya. \v 19 \x * \xo 5:19 \xt Kol 1:19-20\x*Onaꞌaiꞌaila, Yaubada ꞌatuwa Keliso solanaya ꞌimiyami ga me baleꞌu ꞌiꞌauꞌeweda tauna ꞌenaya sabi egosigosiyana limana, ta ꞌida loegesiyao ꞌinuwataudi be geyaꞌabo ꞌieꞌieꞌisadi, ꞌenega egosigosiyana limana tetelina ꞌiꞌebwaꞌeda, be tasimasimana tomota ꞌediya. \p \v 20 ꞌAboꞌama Keliso ꞌana tosimanao ga Yaubada ꞌemega ꞌiloguguya ꞌemiya, ta Keliso manuna ꞌasidemi be Yaubada ꞌena wada egosigosiyana limana. \v 21 \x * \xo 5:21 \xt Ib 4:15, 7:25-26\x*Yaubada nina ꞌaboꞌada manuda Keliso ꞌiloinena, tauna nigeya ꞌebweu wate ꞌina toꞌumalinamo, ta Yaubada ꞌitagwalena be Keliso nina ꞌatuwa tai toꞌumalina, be tauna ꞌenega ꞌaboꞌada Yaubada ꞌina bubuna palupaluna tada lowaꞌelu. \c 6 \s1 Paulo ꞌina ꞌelouyao \p \v 1 ꞌEnega tauna maꞌemai ꞌapaipaisewa, ga ꞌemiya ꞌasida be geyaꞌabo Yaubada ꞌina oboboma waeyage besobesoe, \v 2 \x * \xo 6:2 \xt Lu 4:19-21; Ais 49:8\x*manuna ꞌigwae, \p “Tuta boboꞌana ꞌenaya ꞌenayo yanonona, ꞌenega ꞌetoseyana ꞌana ꞌasiyata ꞌenaya yalemeyo.” \p Onaꞌaiꞌaila, batuwa tuta boboꞌana be ꞌaene ꞌami ꞌetoseyana wada loba. \p \v 3 ꞌEtoseyana gete tomota maiboꞌadi manudi. Geya nuwama be ꞌebweu yaita ꞌilomulomugiyema ꞌima guinuwao manudi. Nigeya ꞌebweu wate ꞌebe ꞌetoboda ꞌasaꞌusaꞌu, \v 4 ta esi ꞌima guinuwao maiboꞌana boboꞌana Yaubada manuna, be ꞌediyega wada ꞌawaboboꞌanema. ꞌIma guinuwa getedi: ꞌalamaꞌiꞌita sinabwana, ꞌelouya, miyamwau, esilae, \v 5 sapi, ꞌebeyona, saiya, paisewa, yawemasala, botana, \v 6 \x * \xo 6:6 \xt 1 Ti 4:12\x*bubuna ꞌesasena, mwalatoi, ꞌatenuwaꞌoleꞌole, eobooboboma, Yaluyaluwa Tabuna ꞌatedaya, oboboma ꞌaiꞌaila, \v 7 be ona ꞌaiꞌaila, ta wate Yaubada ꞌina waiwai ꞌemaya, gete ꞌima gwegwe saiya ꞌataimega be gegeumimega, nate ꞌima bubuna palupaluna. \v 8 ꞌAina tuta tomota siꞌawa boboꞌanema ta ꞌaina tuta siꞌawa toꞌumaliyema. Onaꞌaiꞌaila siꞌawa kabokaboema, ta esi nigeya ꞌakabokabo. \v 9 \x * \xo 6:9 \xt 2 Ko 4:10\x*Wate tomota nigeya simwalamwalatonima ta Yaubada esi ꞌimwalamwalatonima. ꞌAboꞌama ꞌatuwa mwawamwawasima ta esi ma yawasima boboꞌana. Sigie toꞌumaliyema ta nigeya siloeloemwawasima. \v 10 \x * \xo 6:10 \xt Kol 1:24\x*ꞌAboꞌama ma ima nuwamwau ta esi ꞌatemaya ꞌagwaugwausowala. ꞌAboꞌama ꞌatuwa gomabeso ta esi esaesa ꞌaegueguyai tomota yaudi ꞌediya. Nigeya wate ꞌima gwegwemo, ta esiya yage maiboꞌana ꞌemaya simiyami. \p \v 11 Gosegwao me Kolinita ꞌomi, ꞌagu lotoona maiboꞌana niꞌatu yasimana apwesena ꞌemiya, \v 12 ga ꞌateguyega yaobobomemi, ta esi nigeya wada gwausowala ꞌeguya. \v 13 ꞌEnega natugwao, ꞌilobwenena be ꞌatemiyega wada obobomegu. \s1 Geyaꞌabo sena guguyoi ꞌena walugulugu \p \v 14 \x * \xo 6:14 \xt Ep 5:7-11\x*Geyaꞌabo watubwetubwemi taudi nigeya siemiemisa Keliso ꞌena maꞌemiyao, manuna nigeya sawesawenaya bubuna boboꞌana be toꞌumalina maꞌebweuna waguiguinuwa. Wate nigeya sawesawenaya maedana be guguyoi maꞌiyana siegosigosiyana. \v 15 Wate nigeya sawesawenaya Keliso be Seitani maꞌiyana siegosigosiyana. ꞌEguma Keliso ꞌena ꞌuemisaya, nigeya sawesawenaya tomota taudi nigeya siemiemisa maꞌemwao waguinuwa leleleya. \v 16 \x * \xo 6:16 \xt 1 Ko 3:16\x*Wate nigeya sawesawenaya mali ꞌebe emisao wasaꞌu luguyedi Yaubada ꞌina anuwa solanaya, ta Yaubada tauna mayawasina ga ꞌina anuwa ꞌaboꞌada, ta ꞌigwae, \p “ ‘ꞌAboꞌagu taudi ꞌediya yada eꞌasa be soladiya yada adadana, be ꞌaboꞌagu ꞌidi Yaubada ta taudi ꞌigu tomotaiyao.’ \v 17 \x * \xo 6:17 \xt Ais 52:11\x*ꞌEnega Yaubada wate ꞌigwae, ‘Mali boda ꞌediyega wada apwesa be wapilisinedi, be geyaꞌabo yage baibailidi wagitogitoodi, be yada ꞌauꞌewami ꞌigu senaya, \v 18 \x * \xo 6:18 \xt Osi 1:10\x*ta ꞌeguya wada ꞌawatamana, be ꞌomi natugwao meꞌolotomi ta natugwao mewainemi.’ Gete Yaubada Toewaiwai sana ꞌina ona.” \c 7 \p \v 1 \x * \xo 7:1 \xt 1 Yo 3:3\x*Gosegwao, Yaubada ꞌina onaoboboma getedi tada nonodi be ooda be yaluyaluwada tagieꞌesasedi yage baibailidi ꞌediyega, be taꞌesasa ꞌaiꞌaila ma ida ꞌamayaba Yaubada ꞌena. \s1 Paulo ꞌigwausowala me Kolinita manudi \p \v 2 Gosegwao wada yalema, manuna ꞌima bubuna ꞌemiya maiboꞌana boboꞌana. Nigeya ꞌebweu wate nuwami ꞌada gietoꞌumaliyena, nai ꞌada giekwaniyena, nai ꞌada kaboemi. \v 3 ꞌIgu ona gete nigeya sabi ꞌenapaꞌalimi, manuna niꞌatu nuwama waꞌewena, nadigega lowa yaeonemi be ꞌaene ꞌomi maꞌegwao tada miya mwawamwawasa. \v 4 Niꞌatu manumi yagwaugwausowala ta yatupumi, ga ꞌigu nuwanuwa niꞌatu ꞌiboboꞌana manumi. Gete tuga ꞌamiya mwau, ta tuwa tuga manumi yagwausowala sinabwana. \v 5 Lowa ꞌamai Masidonia, nigeya ꞌebweu wate ꞌebe eyawaiꞌata ꞌalobalobai, ta saꞌi wate miyamwau maiboꞌana, nate losaiya sena yaudi ꞌediya be matauta ꞌatemaya. \v 6 \x * \xo 7:6 \xt 2 Ko 1:3-4\x*Ta Yaubada, tauna tonuwamwau ꞌadi togiegwausowala, ꞌaboꞌama ꞌigiegwausowalema yage ꞌeluwa ꞌediyega, nate Taito ꞌina mai ꞌenega, \v 7 ta wate tetelimi ꞌenega, manuna Taito ꞌieonegu, ꞌigwae, “Me Kolinita nidi nuwanuwadi be ꞌutatauya sabi ayausidi. Ta niꞌatu ꞌimu ona manuna sitagwaledi ga ꞌidi toꞌumalina ꞌenega sinuwaꞌebuni ma idi dedoi. Gete yaꞌitena ga yagwausowala sinabwana.” \p \v 8 Lowa ꞌimi leta yaꞌetoladina, ga ꞌigienuwa mwauyemi, ga ꞌaboꞌagu wate manuna yanuwamwau, ta gete tuga geyaꞌabo yanuwanuwa mwau leta nina manuna, manuna ꞌomi ꞌimi nuwamwau tuta gidalina namo ꞌenaya. \v 9 ꞌEnega ꞌaboꞌagu yagwausowala, nigeya ꞌimi nuwamwau manuna, ta esi manuna ꞌimi nuwamwau ꞌenega wanuwaꞌebuni ꞌimi toꞌumalinao ꞌediyega. ꞌImi nuwamwau nina walotoonaya ꞌaene Yaubada ꞌenega ꞌimai, ta nigeya ꞌebweu wate ꞌemiya toꞌumalina yaguiguinuwe. \v 10 \x * \xo 7:10 \xt Md 27:3-5; Ib 12:16-17\x*Onaꞌaiꞌaila, nuwamwau Yaubada ꞌenega yage boboꞌana, ta ꞌigienuwa ꞌebunida, be ꞌenega ꞌetoseyana taloba. ꞌEnega geyaꞌabo nuwamwau nina taguiguitoyasei. Ta esi mali nuwamwau baleꞌu ꞌenega maꞌetamo ꞌiloemwawasida. \p \v 11 Onaꞌaiꞌaila, ꞌimi nuwamwau gete ꞌenega Yaubada ꞌilememi, ga waetaetapewa, ta waewaiwai be ꞌimi bubuna ꞌida boboꞌana maiboꞌana, ꞌenega toꞌumalina nina manuna wagamwasowala ta wamatauta, ta nuwanuwami be yawawai ꞌemiya, ta wate waewaiwai ga toꞌumalina nina waeꞌisena. Yage maiboꞌadi ꞌediyega ꞌimi guinuwa boboꞌana waeꞌitaena. \p \v 12 ꞌImi leta lowa yaꞌetoladina nigeya gosemi toguinuwa toꞌumalina namo manuna, ta nigeya tauna ꞌana togietoꞌumali manuna, ta esi ꞌomi maiboꞌami manumi, be ꞌaene Yaubada matanaya ꞌimi etapewa waeꞌitae ꞌigu ona ꞌana ematamatana manuna. \v 13 ꞌEnega niꞌatu ꞌagwausowala sinabwana. \p Wate Taito ꞌina gwausowala ꞌaboꞌama ꞌima gwausowala ꞌiloeposeyanena, manuna Taito nina ꞌimi bubuna boboꞌana ꞌenega ꞌiuyawana. \v 14 Lowa Taito ꞌimiyami ta yatuputupumi, ga Taito matanega niꞌatu ꞌiꞌitena, ꞌenega nigeya wate ꞌebe omayamaya ꞌeguya. Ta esi ꞌigu ona maiboꞌana ꞌomi manumi ꞌana ꞌaiꞌaila niꞌatu ꞌiapwesa. \p \v 15 Taito niꞌatu ꞌimi ematamatana maiboꞌana ꞌinuwaꞌiꞌisina, tuta nina tauna ꞌena watagwalemi ma imi ꞌatesaꞌala, ꞌenega nuwana waꞌewa ꞌaiꞌailina. \p \v 16 Ta ꞌaboꞌagu wate yagwaugwausowala ꞌimi bubuna boboꞌana maiboꞌana manuna. \c 8 \s1 ꞌEbwayadaita manuna \p \v 1 \x * \xo 8:1 \xt Lo 15:26\x*Gosegwao, nuwanuwama be toekalesiyao Masidonia solanaya wada mwalatonidi ꞌaene Yaubada ꞌienuwa saꞌuyedi ga ꞌebwayadaita boboꞌana sisaꞌuna. \v 2 Taudi gomagomabesodi nadigega ꞌatuwa ꞌebe toona silobena ꞌidi miya ꞌana mwau ꞌenega, ta tuwa tuga ma idi gwausowala ꞌebwayadaita boboꞌana wawasae sisaꞌuna. \p \v 3 \x * \xo 8:3 \xt 1 Ko 16:2\x*Yaona ꞌaiꞌaila me Masidonia nidi ꞌatedi sitagwaledi ga ꞌidi yageyao siꞌebwaya daitedi ma ꞌana loeposeyana, \v 4 ta sisidasida waiwai ꞌemaya be ꞌabo kapekapeyana sida ꞌebwayadaita Yelusalema ꞌana toekalesiyao ꞌadi lema manuna. \p \v 5 ꞌAboꞌama ꞌima nuwanuwa nadigega be sida ꞌebwayadaita, ta onaꞌaiꞌaila ꞌidi ꞌebwayadaita nina sinabwa wawasae, manuna ꞌInapwana ꞌena sitagwaledi nugana, ꞌenega wate sitagwaledi ꞌemaya nadigega Yaubada ꞌina nuwanuwa. \p \v 6 ꞌEnega Taito ꞌaeonena, ꞌagwae, “Lowa ꞌueꞌale ga me Kolinita ꞌulemediya ꞌidi ꞌebwayadaita ꞌana guinuwa manuna, ꞌenega ꞌulemedi wate be silosaloni.” \p \v 7 \x * \xo 8:7 \xt 2 Ko 9:8\x*ꞌOmi niꞌatu wabubuna boboꞌana ꞌimi guinuwa yauna ꞌediyega, nate emisa be simana be mwalatoi be etapewa be wate ꞌimi oboboma ꞌemaya, ꞌenega ꞌilobwenemi be ꞌebwayadaita boboꞌana wate wada guinuwe. \p \v 8 Gete ꞌigu ona tuga ta nigeya ꞌaene yaloiloinemi, ta manuna ꞌaina toekalesiyao yamwalatonidi sietaetapewa ꞌebwayadaita manuna, ꞌenega ꞌebe toona gete yasaꞌuna be taꞌita nai waeobooboboma ꞌaiꞌaila, nai nigeya. \p \v 9 \x * \xo 8:9 \xt Md 8:20; Pi 2:6-7\x*ꞌOmi ꞌida ꞌInapwana Yesu Keliso ꞌina oboboma wamwalatonina, tauna ꞌina esaesa sinabwana ꞌipilisinena ga ꞌiegomabeso sabi ꞌetoseyemi, be ꞌaene ꞌina egomabeso ꞌenega ꞌomi wada eesaesa. \p \v 10 ꞌEnega nuwanuwa yaꞌebwaꞌemi. Yakwala ꞌigumwala nuwanuwami ga waeꞌale be waꞌebwayadaita, ꞌenega ꞌilobwenena be walosaloni. \v 11 Lowa waetapewa ga waeꞌalena, ꞌenega batuwa wate ꞌimi ꞌatetagwalega toꞌase ꞌemiya simiyami ꞌediyega ꞌebwayadaita nina wada losaloni. \v 12 \x * \xo 8:12 \xt Mk 12:43\x*Geyaꞌabo waonaona be wagwae, “Nigeya ꞌebweu yage ꞌemaya be ꞌenega ꞌada ꞌebwayadaita.” Tuwa tuga wada etapewa be toꞌase ꞌemiya ꞌimiyami ꞌediyega wada ꞌebwayadaita, be Yaubada wada giegwausowali. \v 13 \x * \xo 8:13 \xt 2 Ko 9:12\x*Gete nigeya ꞌaene ꞌomi ꞌimi ꞌebwayadaita ꞌana mwau sinabwana ta mali ꞌasa ꞌidi ꞌebwayadaita ꞌana mwau gidalina, \v 14 ta esiya leleleya tuga. ꞌEguma gete tuga ꞌimi gwegwe yauna, sawesawenaya be mali ꞌasa walemedi ꞌidi miyamwau ꞌediyega, be ꞌabo to tuta taudi ꞌidi gwegwe yauna sida lememi wate, ꞌabo wamiyamwau. ꞌEnega wada eleleleya. \v 15 \x * \xo 8:15 \xt Sia 16:18\x*ꞌEbweu ona ꞌimiyami Buki Tabu ꞌena ꞌigwae, \p “Taudi siegogona sinabwana nigeya ꞌadi masula \p ꞌana tupwamo, ta taudi siegogona gidalina ꞌadi masula tuga sawesawediya.” \s1 Taito magosenao sitatauya Kolinita \p \v 16 Yaubada ꞌena yalokalokagutoki, manuna Taito ꞌina nuwanuwa sinabwana niꞌatu ꞌiꞌebwaꞌena, be tauna ꞌida lememi, nadigega ꞌaboꞌama wate ꞌima nuwanuwa. \v 17 ꞌEnega tuta nina ꞌaeonena be ꞌiayausimi, ꞌitagwala ꞌaiꞌailena manuna nate tauna ꞌina nuwanuwa sinabwana. \p \v 18 ꞌEnega wate tasidai ꞌebweu Taito maꞌiyana ꞌaetunediwa, tauna tologuguya ꞌebweu tetela boboꞌana manuna, ta ꞌana esana sinabwana toekalesiyao ꞌediya, \v 19 ta wate toekalesiyao ꞌina paisewa siꞌebwaꞌena, be tauna maꞌemai ꞌasakosakowasi ꞌebwayadaita manuna sabi lememi, be ꞌenega tomota Yaubada sida tupui. \p \v 20 Geya nuwama be ꞌebweu yaita ꞌida lomugiyema ꞌima ꞌewa ꞌebwayadaita gete sinabwana manuna, \v 21 ta esi nuwanuwama be tuta yauyauna ꞌediya ꞌada guinuwa palupalu Yaubada matanaya, ta wate tomota matadiya. \p \v 22 Tasida wate ꞌebweu maꞌedi ꞌaetunenawa, tauna ꞌamwalatonina ꞌaene toemisa ꞌaiꞌaila ꞌina guinuwa yauna ꞌediyega, ta gete tuga ꞌomi ꞌimi bubuna boboꞌana niꞌatu ꞌinonona ga ꞌiemisena, ꞌenega nuwanuwana sinabwana ꞌiayausimi sabi lememi wate. \p \v 23 Taito wamwalatonina ꞌaene maꞌiyagu ꞌaguiguinuwa leleleya ꞌami lema manuna, ta tasidao nidi taudi toekalesiyao manudi siguiguinuwa, ga manuna tomota Keliso situpuna. \v 24 \x * \xo 8:24 \xt 2 Ko 7:13-14\x*ꞌEnega ꞌilobwenemi be tasidao nidi waoboboma ꞌaiꞌailidi, be ꞌima tuputupu ꞌimi oboboma manuna sida emise, be wate boda ekalesiya yaudi sida ꞌawaboboꞌanemi. \c 9 \s1 ꞌEbwayadaita toekalesiyao gomagomabesodi manudi \p \v 1 \x * \xo 9:1 \xt 2 Ko 8:1-7\x*Geyaꞌabo leta ꞌenega yaemaemataluwemi ꞌimi ꞌebwayadaita toekalesiyao manudi, manuna niꞌatu wamwalamwalatoni, \v 2 ta wate yamwalatonimi ꞌaene ꞌebwayadaita nina manuna wagwausowala, ꞌenega ꞌomi yaꞌawa boboꞌanemi me Masidonia ꞌediya, yagwae, “Sena Akaya ꞌena taudi me Kolinita niꞌatu sietapewa ga ꞌidi ꞌebwayadaita sigibubuna yakwala ꞌigumwala ꞌenaya.” ꞌEnega yaudi ꞌediyega wate nadigega siguinuwaꞌesa. \v 3 Geya nuwagu be ꞌigu tupu manumi tomota sida ꞌawakabokaboegu, ꞌenega tasidao nidi yaetunediwa sabi lememi be ꞌimi ꞌebwayadaita nina wagibubu, nadigega ꞌimi etapewa yasimanena ꞌediya. \v 4 ꞌAbo maꞌetamo ꞌaina me Masidonia maꞌegwao ꞌaweewa be siꞌitalobami ꞌimi ꞌebwayadaita nigeya wagibugibubuna, gete ꞌebe omayamaya ꞌeguya ta wate ꞌemiya, ꞌigu gimisimana nina manuna. \p \v 5 ꞌEnega yanuwena ꞌaene ꞌilobwenena be tasidao nidi sida wai nugana sabi lememi ꞌimi ꞌebwayadaita nina waona upaupaena ꞌana gibubu manuna, be ꞌaboꞌagu tuta muliyega wate yawawai. Manuna geyaꞌabo loꞌaeetuetune ꞌenega waꞌebwaꞌebwaya daita, ta esi ꞌatetagwalega. \p \v 6 \x * \xo 9:6 \xt Ona 11:24\x*ꞌEbwayadaita ꞌana nuwanuwa nadigega bagula. Tauna ꞌidauna gidalina ꞌisesoi gidalina, ta tauna ꞌidauna sinabwana ꞌisesoi sinabwana. \p \v 7 ꞌEnega ꞌomi ꞌebweuna ꞌebweuna tauna ꞌina nuwena ꞌenega ꞌiꞌebwaya daita, nigeya ꞌaene loꞌae etuetuneyega nai ꞌiꞌimega, ta esi ꞌatetagwalega, be gete manuna Yaubada ꞌida gwausowala sinabwana. \p \v 8 Ta Yaubada nina sawesawenaya be oboboma maiboꞌana ꞌida ꞌetosiwa ꞌemiya, be tuta yauyauna yage maiboꞌana sawesawemiya ma ꞌana tupwa sinabwana ꞌebwayadaita manudi. \v 9 \x * \xo 9:9 \xt Sam 112:9\x*ꞌEbweu ona ꞌetoꞌetoladina Buki Tabu ꞌena Yaubada manuna ꞌigwae, \p “Obobomao ꞌilelewanedi togomabeso mali sena be mali sena ꞌediya, tauna ꞌibubuna palupaluna, ataya be ataya.” \p \v 10 \x * \xo 9:10 \xt Ais 55:10; Osi 10:12\x*Tauna ewana be masula ꞌadi Toꞌebwaya ꞌimi yageyao ꞌida ꞌebwaꞌemi be sida sinabwa ꞌaiꞌaila, be ꞌimi bubuna boboꞌana ꞌenega sesoi sinabwana wada loba, \v 11 be ꞌimi esaesa ꞌenega sawesawemiya gwegwe sinabwana wada egueguyaiyedi, be wate ꞌimi ꞌebwayadaita nina ꞌaboꞌama ꞌada ꞌebwaya togomabeso ꞌediya, be ꞌenega taudi sida lokagutoki sinabwana Yaubada ꞌena. \v 12 ꞌImi ꞌebwayadaita gete ꞌenega toekalesiyao gomagomabesodi ꞌadi lema silobaloba, ta wate Yaubada ꞌana tupu sinabwana ꞌida apwesa. \p \v 13 Ta togomabeso nidi sida gwausowala ꞌadi lema be mali boda wate ꞌadi lema boboꞌadi ꞌemiyega manuna, be wate ꞌimi ematamatana Keliso tetelina ꞌenaya manuna sida onaꞌaiꞌaila, be wate Yaubada sida tupu, \v 14 be wate ma idi nuwaꞌewa ꞌidi sidasida manumi ꞌediyega Yaubada sida lokagutokiye ꞌina oboboma ꞌatemiya ꞌisaꞌuna manuna. \p \v 15 Onaꞌaiꞌaila, Yaubada ꞌena tada lokagutoki ꞌina oboboma sinabwa wawasae manuna. \c 10 \s1 Paulo ꞌina paisewa \p \v 1 \x * \xo 10:1 \xt 1 Ko 2:3\x*ꞌAboꞌagu Paulo taugu yasidasida ꞌemiya, ꞌatuwa Keliso ꞌina bubuna nuwana ꞌenega, manuna ꞌomi wagwae, “Paulo ꞌina bubuna nuwana ꞌeguma maꞌedai tada onaona, ta esi ꞌedasolega ꞌiꞌena paꞌalida.” \v 2 \x * \xo 10:2 \xt 1 Ko 4:21\x*ꞌEnega yasida ꞌemiya be wabubuna palupalu, ꞌabona nai ꞌigu wai ꞌemiya ꞌenaya yaꞌena paꞌalimi nadigega ꞌiabe yaꞌena paꞌalidi taudi sigwae, “Paulo tauna ꞌina nuwanuwa ꞌiguiguinuwa nadigega me baleꞌu ꞌidi guinuwa tuga.” \p \v 3 Onaꞌaiꞌaila baleꞌuya tamiyami, ta esi ꞌida guinuwa nigeya me baleꞌu nadigega. \v 4 \x * \xo 10:4 \xt Ep 6:13-17\x*Wate ꞌida gwegwe nigeya me baleꞌu ꞌidi gwegwe saiya nadigega, ta esi ꞌida gwegwe dumadumana be ꞌediyega Seitani ꞌina ꞌebeloinao taewaiwai sinedi, Yaubada ꞌina waiwaiyega. \v 5 ꞌIda gwegwe nidi ꞌediyega sawesawedaya taewaiwaisine bubuna toꞌumalina, egewagewana be onalaga, nate yage nidi Yaubada ꞌana emisa siꞌetobodena, ta esi tomota ꞌidi nuwanuwao tagibunidi be Keliso ꞌina ona sida ematamatanedi. \v 6 ꞌEnega ꞌabo tuta nina waematamatana ꞌaiꞌaila, taudi tologwautoyasa ꞌadi loina ꞌedega sida loba. \p \v 7 ꞌOmi tomota ꞌadi ꞌita namo ꞌena wadunedune, ta toꞌase ꞌatediya nigeya wamwalamwalatoni. ꞌAbo yaita ꞌionalaga ꞌaene tauna Keliso ꞌina boda, ꞌida nuwaꞌiꞌisima ꞌaene ꞌaboꞌama wate Keliso ꞌina bodao, \v 8 ga loina Yaubada ꞌiꞌebwaꞌema sabi lememi ta esi nigeya sabi gietoꞌumaliyemi, be ꞌabo yaonalaga wawasae ꞌigu loina nina manuna geyaꞌabo wate ꞌebe omayamaya yalobaloba. \p \v 9 Geyaꞌabo leta waiwaidi ꞌediyega yagiegie matautemi, \v 10 \x * \xo 10:10 \xt Ga 4:12-14\x*nadigega ꞌaina tomota sigwae, “Paulo ꞌina leta ꞌediyega ꞌiꞌena paꞌalida ta esi ꞌeguma matadaya ꞌionaona ꞌana ꞌita nenetana tuga, ta ꞌina ona nigeya boboꞌana.” \v 11 \x * \xo 10:11 \xt 2 Ko 13:2, 10\x*ꞌEnega toona nidi sida nuwaꞌiꞌisi ꞌaene toꞌase ꞌedasolega ꞌigu leta ꞌediyega yaonaona yada guinuwa tuga, ꞌabo to tuta yaweewai ꞌemiya. \p \v 12 Geyaꞌabo yaeonami be yagwae, “ꞌAboꞌagu Paulo ꞌigu bubuna boboꞌana,” nadigega ꞌaina tomota sigwae, “ꞌAboꞌama ꞌima bubuna gosemao ꞌidi bubuna ꞌiboboꞌana sinena.” ꞌIdi ona nidi ꞌatuwa uwauwadi sionaona. \p \v 13 \x * \xo 10:13 \xt Lo 12:3\x*Ta ꞌaboꞌagu geyaꞌabo yaonaona laga yage yauna manudi, nate namo ꞌigu paisewa nina Yaubada ꞌiꞌebwaꞌeguya manuna yada onalaga, ta ꞌigu paisewa nina ꞌaina ꞌasa ꞌediya be ꞌomi wate ꞌemiya. \v 14 ꞌEnega sawesaweguya be ꞌemiya yaloina. Onaꞌaiꞌaila, ꞌomi ꞌigu ꞌebeloina solanaya, manuna ꞌaboꞌagu tetela boboꞌana Keliso manuna yagimi meꞌena ꞌemiya. \p \v 15 Nigeya ꞌaene mali tomota ꞌidi paisewa ꞌemiya manuna yaonaona laga, taugu tuga ꞌigu paisewa manuna, ta yanuwayaina ꞌaene ꞌabo ꞌimi emisa ꞌisinabwa ꞌigu paisewa ꞌemiya wate ꞌida sinabwa wawasae, \v 16 ꞌenega taudi wate sena ꞌedasola ꞌediya tetela boboꞌana yada loguguyae, ta geyaꞌabo yaonaona laga, ꞌeguma yapaipaisewa tuga taudi tetela boboꞌana niꞌatu sinononaya ꞌediya. \v 17 “ꞌEguma yaita nuwanuwana be ꞌionaona gagasa, ꞌilobwenena be ꞌInapwana namo manuna ꞌida ona.” \v 18 \x * \xo 10:18 \xt 1 Ko 4:4-5\x*Wate ꞌeguma yaita taunamo ꞌiꞌawa boboꞌane, Yaubada geyaꞌabo ꞌigwaugwausowala manuna. Ta ꞌeguma Yaubada tomota ꞌiꞌawa boboꞌane, nate ꞌebe gwausowala. \c 11 \s1 Paulo ꞌina guinuwa \p \v 1 ꞌIgu ona gete ꞌatuwa uwauwagu yaonaona, ta esi ꞌeguma waeꞌalamaꞌiꞌitanedi, ꞌigu nuwanuwa yada simana apwesa ꞌemiya. \p \v 2 \x * \xo 11:2 \xt Ep 5:26-27\x*Manuna ꞌomi nuwanuwagu, nadigega Yaubada nuwanuwana ꞌaboꞌada, ꞌenega niꞌatu yasawa eyaiyemi Keliso ꞌenaya, be ꞌomi ꞌatuwa gomagweine ꞌebweu nadigega ꞌina bubuna boboꞌana maiboꞌana tai maꞌiyana sida ai. \v 3 \x * \xo 11:3 \xt Nug 3:4, 13\x*Ta esi yaꞌatesaꞌala manumi ꞌabona nai ꞌimi nuwanuwa sikwakwani be ꞌimi ꞌatetagwala Keliso ꞌena wapilisine, nadigega lowa mwata Ibe ꞌikaboena ꞌina ona dibidibi ꞌenega, ga Ibe nina ꞌineneta. \p \v 4 \x * \xo 11:4 \xt Ga 1:8-9\x*ꞌEnega ꞌabo yaita ꞌiweewai be Yesu tetelina ꞌemiya ꞌiloguguya, ta nigeya ꞌaboꞌama ꞌima loguguya nadigega, tauna ꞌenaya watagwalemi tuga. ꞌOmi niꞌatu tetela boboꞌana ꞌena watagwalemi ga Yaluyaluwa Tabuna ꞌemiya walotoona, ta saꞌi mali tetela be mali yaluyaluwa ꞌediya watagwatagwalemi. \p \v 5 ꞌImi tologuguyao auwaudi ꞌomi wanuwena ꞌaene siloetana sinegu, ta esi nigeya sawesawediya. \v 6 \x * \xo 11:6 \xt Ep 3:3-4\x*Onaꞌaiꞌaila, nigeya yada ona boboꞌana, ta esi niꞌatu wamwalatonigu ꞌaene tuta yauna yamwalamwalatoni ꞌaiꞌaila. \p \v 7 Lowa Yaubada tetelina ꞌemiya yaloguguyaena, ta nigeya ꞌebweu maisa manuna yaonaona ꞌemiya, ꞌenega wanuwena nai yaloegesi manuna ꞌaboꞌagu yagimwaꞌutegu be ꞌaene ꞌomi wada miyatuꞌe. \v 8 \x * \xo 11:8 \xt Pi 4:15-18\x*ꞌAna ꞌita ꞌatuwa yaꞌipwaꞌipwala mali ekalesiyao ꞌediyega, manuna mani siꞌebwaꞌeguya be ꞌaene ꞌomi manumi yada guinuwa. \p \v 9 Wate tuta nina ꞌimi senaya yamiyami ta yabotabotana, nigeya yada sida ꞌemiya, ta esi ꞌaina tasidao Masidonia ꞌenega simai ga lema siꞌebwaꞌegu; manuna geya nuwagu be mwau ꞌemiya yasaꞌusaꞌu ꞌagu masula manuna. Lowa nigeya ꞌebweu mwau ꞌemiya yasaꞌusaꞌu, be tuta simeemai ꞌediya wate geyaꞌabo yasaꞌusaꞌu. \v 10 ꞌIgu onalaga gete ona ꞌaiꞌaila Keliso ꞌenega, be geyaꞌabo ꞌebweu yaita ꞌigu ona gete ꞌiꞌetoꞌetobode Akaya senanao maiboꞌadi ꞌediya. \p \v 11 Ta toꞌase ꞌalena? Nai ꞌigu ona gete manuna ga yaguitoyasemi? Nigeya saꞌi! Yaubada ꞌimwalatoi ꞌaiꞌailigu yaobobomemi. \p \v 12 Wate ꞌigu guinuwa manumi maꞌetamo tuga yada guiguinuwa, be ꞌenega yada gielosaꞌudi taudi toona gagasa sigwae ꞌaene ꞌidi guinuwa ꞌemiya nadigega ꞌaboꞌagu ꞌigu guinuwa. \v 13 \x * \xo 11:13 \xt Pi 3:2\x*Manuna tokabo nidi ꞌadi ꞌita ꞌatuwa Keliso ꞌana tosimanao ta esi toꞌumalina siguiguinuwe. \v 14 Manuna gete Seitani adelina totoꞌumalina ꞌina ꞌeda, be ꞌana ꞌita ꞌisaꞌugelasa nadigega anilose maemaedanina. \v 15 ꞌEnega geyaꞌabo nuwami ꞌiowaowana ꞌeguma Seitani ꞌina ꞌaliꞌeiyao wate ꞌadi ꞌita sisaꞌugelasa be toguinuwa palupaludi nadigega. Ta saꞌi tuta ꞌebe losalowa ꞌenaya ꞌidi bubuna toꞌumalina manudi taudi sida toꞌumali ꞌaiꞌaila. \s1 Paulo ꞌina ꞌelouyao \p \v 16 Yada eonami wate geyaꞌabo waꞌawaꞌawa uwauwaegu, ta ꞌeguma waꞌawa uwauwaegu tuga, boboꞌana, ta esi ꞌigu ona uwauwa wada nono be ꞌenega tupwana yada onagagasa. \p \v 17 ꞌIgu onagagasa gete nigeya ꞌInapwana ꞌina loinega, ta esi uwauwagu tuga. \v 18 Manuna tomota yaudi sionaona gagasa yage baleꞌu manudi, ꞌenega ꞌaboꞌagu wate yada onagagasa taudi nadigega. \p \v 19 Ta ꞌomi saꞌi sinasinapumi ga tomota uwauwadi ꞌediya waꞌatetagwala, \v 20 ꞌeguma paisewa mwaudi siꞌebwaꞌemi, ta ꞌemiyega siꞌipwaꞌipwala, ta sikaboemi, be ma idi nuwatuꞌe maninimiya sisasapi. \v 21 Ta ꞌaboꞌagu nenetagu ꞌenega nigeya yada sapimi, ta gete ꞌebe omayamaya ꞌeguya. \p Ta ꞌabo ꞌimi tologuguyao nidi toꞌase manudi sida onaonagagasa, tuwa tuga ꞌaboꞌagu yada etoeuwauwa, be saꞌi yada onagagasa yage nidi wate manudi. \p \v 22 \x * \xo 11:22 \xt Pi 3:5\x*ꞌAbo taudi me Ibeliu, ꞌaboꞌagu nadigega. \p ꞌAbo taudi Isileli ꞌina susuyao, ꞌaboꞌagu nadigega. \p ꞌAbo taudi Ebelaamo tubunao, ꞌaboꞌagu nadigega. \p \v 23 \x * \xo 11:23 \xt Gu 16:23\x*ꞌAbo taudi Keliso ꞌina ꞌaliꞌeiyao boboꞌadi, ꞌaboꞌagu ꞌina ꞌaliꞌei boboꞌana wawasae. \p ꞌIgu ona gete ꞌatuwa uwauwagu. ꞌIgu gwaunuwa ꞌenega yanugana sinedi, ꞌigu lugu deliya yau wawasae, ꞌagu sapiyao wate yauna, ga tuta yauna ꞌediyega ꞌaene tuga ꞌiabe yada mwawasa. \p \v 24 \x * \xo 11:24 \xt 2 Loi 25:3\x*Me Yudia balaeyega sisapigu, ꞌana yau teti naini, ga sapi nina gete nadigega ma nima yalobedi. \v 25 \x * \xo 11:25 \xt Gu 16:22, 14:19\x*Matoi wate siunugu kaiwe ꞌediyega, maꞌebweuna gulewega siunu dadanegu, matoi waga ꞌenega yadamana bwagabwagaya, ta ꞌasiyata ꞌebweuna be boiboi ꞌebweuna ꞌidoedoegu. \v 26 \x * \xo 11:26 \xt Gu 9:23, 14:5\x*Ta wate ꞌigu ꞌadau ꞌediyega ꞌebe esilae yalobedi bwasi sinabwadi ꞌediyega, be toꞌipwalao ꞌediyega, be ꞌigu bodao taudi me Yudia ꞌediyega be taudi nigeya me Yudia ꞌediyega ta ꞌasa sinabwadi ꞌediya, be mitawa ꞌediya ta wate bwagabwagaya, be wate tasidao kabokabodi ꞌediyega, \v 27 ꞌima paisewa sinabwana ga miyamwau ꞌadi tuta ꞌediya, boiboi nigeya yada ꞌeno, ta botana be tonaꞌa yala, wate tuta yauna nigeya ꞌagu masulamo, ta nigeya ꞌigu anuwamo tuta gogai ꞌediya. \v 28 Be wate ꞌasiyata ꞌebweuna ꞌebweuna ꞌediya yanuwanuwa sinabwana toekalesiyao sena yauyaudi ꞌediya manumi. \v 29 ꞌEnega ꞌabo yaita ꞌineneta, ꞌaboꞌagu wate ꞌatuwa yaneneta, ta ꞌeguma yaita ꞌebe esetupe ꞌena ꞌibeꞌu, nate ꞌigu ꞌebe nuwamwau. \p \v 30 Ta waꞌita, ꞌigu onagagasa ꞌigu nenetao namo manudi. \v 31 Yaubada tauna ꞌInapwana Yesu tamana tada tupu atae, ta tauna ꞌimwalamwalatonigu ꞌaene ꞌigu emwasala gete onaꞌaiꞌaila. \v 32 \x * \xo 11:32 \xt Gu 9:23-25\x*Lowa, Kini Aletasi ꞌina tutaya toloina ꞌebweu ꞌasa Damasiko ꞌena ꞌitoowaiwai be ma ina tolosaiyao sida giyaigu, \v 33 ta saꞌi gosegwao silemegu ga ꞌali ꞌana ꞌawa etanega sigigegena, ga ꞌenega sipela mwaꞌutegu kodoega baleꞌuya, ga ꞌagu talauwalao nidi ꞌediyega yadena. \c 12 \s1 Paulo ꞌina ꞌenomataꞌitaꞌita \p \v 1 Sawesaweguya be yaonagagasa, ta onagagasa nigeya wate ꞌina lemamo, ta tuwa tuga yada onagagasa ꞌigu ꞌenomataꞌitaꞌita ꞌInapwana ꞌenega manuna. \p \v 2 ꞌEbweu Keliso ꞌina tai yamwalamwalatoni, tauna yakwala potini sigumwala ꞌena Yaubada ꞌiꞌauꞌewena, ta ꞌiyaugwa nai bwalana nai yaluyaluwa namo nigeya yamwalamwalatoni. Yaubada namo ꞌimwalamwalatoni. ꞌIꞌauꞌewena ga ꞌituꞌe galewa ꞌebweuna ꞌena, ga ꞌituꞌe wate galewa ꞌeluwena ꞌena, ga wate ꞌituꞌe galewa ꞌetonina ꞌenaya. \v 3 Yamwalatonina ꞌaene Yaubada tai nina ꞌiꞌauꞌewena ꞌina sena boboꞌana ta esaesana ꞌenaya, ta ꞌiyaugwa nai bwalana nai yaluyaluwa namo, nigeya yamwalamwalatoni. Yaubada namo ꞌimwalamwalatoni. \v 4 Ta tai nina me galewa ꞌidi ona ꞌaina ꞌinonodi, ta nigeya sawesawenaya be ꞌiona apwesedi, manuna etaetabudi. \p \v 5 Mwalatoi nina manuna yada onagagasa, ta geyaꞌabo ꞌaboꞌagu manugu yaonaona gagasa. Nate namo ꞌigu nenetao manudi yada onagagasa. \p \v 6 Ta ꞌeguma to tuta yada onagagasa, nate ona ꞌaiꞌaila, ta nigeya ona uwauwa. Ta tuwa geyaꞌabo yaonaona gagasa, manuna nuwanuwagu be toꞌase ꞌigu guinuwa waꞌitediya nai ꞌigu ona wanonodiya, gete namo manudi be geyaꞌabo toꞌase wate manugu wada nuwanuwa. \p \v 7 \x * \xo 12:7 \xt Yob 2:6\x*Ta Yaubada geya nuwana be yanuwanuwa tuꞌe ꞌigu ꞌenomataꞌitaꞌita boboꞌadi manudi, ꞌenega yage mwauna Seitani ꞌenega ꞌiꞌebwaꞌeguya, ga solagu ꞌana lotoona ꞌatuwa ma gitana, ta manuna yanuwanuwa mwau, ga nigeya sawesaweguya yanuwatuꞌe. \v 8 Mwau nina gete manuna matoi Yaubada yasidena be ꞌida ꞌewayaule, \v 9 \x * \xo 12:9 \xt Pi 4:11-13\x*ta ꞌigu sida nina ꞌieꞌisena, ꞌigwae, “Geyaꞌabo, ta esi ꞌigu oboboma namo sawesawemuya, be ꞌimu neneta ꞌena ꞌigu waiwai ꞌuda lotoona ꞌaene sawesawenaya.” \p ꞌEnega ꞌigu nenetao manudi yagwaugwausowala be yada onagagasa, manuna ꞌigu tuta neneta ꞌediya Keliso ꞌina waiwai ꞌeguya ꞌimiyami. \v 10 ꞌEnega Keliso manuna yatagwatagwala mwau yaudi ꞌediya, nadigega neneta, ꞌawa toꞌumalina, tuta mwau, etalauwala, esilae. Manuna ꞌabo yaneneta gete ꞌigu ꞌebe ewaiwai! \s1 Paulo ꞌina nuwanuwa me Kolinita manudi \p \v 11 Onaꞌaiꞌaila, ꞌomi ꞌimi bubuna manuna niꞌatu yaonaona ꞌatuwa uwauwagu, ta esi ꞌilobwenemi be waꞌawa boboꞌanegu, manuna ꞌimi tologuguya auwaudi waꞌawa boboꞌanedi, ta ꞌaboꞌagu waꞌawa yage besobesoegu, ta taudi nigeya sida boboꞌana sinegu. \v 12 \x * \xo 12:12 \xt Yo 4:48; Gu 19:12\x*Weꞌiweꞌiyaya nidi matamiya ma igu eꞌalamaꞌiꞌita yaguinuwedi, nate yage ꞌebe nuwaowana ta guinuwa waiwaidi, be ꞌediyega wada mwalatonigu ꞌaene ꞌaboꞌagu Keliso ꞌana tosimana ꞌaiꞌaila. \v 13 \x * \xo 12:13 \xt 2 Ko 11:9\x*Wate ꞌigu guinuwa manumi tuga nadigega ꞌigu guinuwa ekalesiyao maiboꞌadi manudi, ta ꞌebweu yage namo nigeya ꞌemiya yaguiguinuwa, ꞌagu lema mani yaꞌewena ekalesiyao yaudi ꞌediyega, ta esi ꞌomi ꞌemiyega nigeya. Gosegwao, yasidasida ꞌemiya be ꞌigu loegesi gete wada nuwatau. \p \v 14 Tuta gidalina be yawawai ꞌemiya. Lowa maluwa yayausimi, ta gete ꞌiabe ꞌetonina yawawa, be geyaꞌabo ꞌebweu wate mwau yasaꞌusaꞌu ꞌemiya ꞌagu lema manuna, ta esi ꞌomi tuga nuwanuwagu, ta geya nuwagu ꞌimi gwegwe. Gogama nigeya lema sida ꞌebwaꞌedi tamadiyao ꞌediya ta tamadiyao esi siꞌebwaꞌebwaya natudiyao ꞌediya, ꞌenega ꞌaboꞌagu ꞌilobwenegu be ꞌomi natugwao ꞌemiya yada ꞌebwaya. \v 15 Niꞌatu yatagwala be ꞌigu gwegweyao be ꞌigu tuta be yawasigu wate yada ꞌebwaya yaluyaluwami sabi ꞌetoseyedi. ꞌIgu oboboma ꞌemiya sinabwana, ꞌenega mwaꞌadega ga ꞌenega ꞌomi ꞌimi oboboma ꞌeguya gidalina tuga? \p \v 16 Ta ꞌaimi wagwae, “Paulo ꞌima gwegwe nigeya ꞌida ꞌewedi, ta esi ꞌina mwalatoi sinabwana ꞌenega ꞌikaboema.” \p \v 17 Nigeya! Tai nidi yaetunediwa, ꞌigu loinega mwaꞌadega sikaboꞌesa? Nigeya, aga? \p \v 18 Lowa Taito yaloinena ga tasidai ꞌebweu maꞌiyana yaetunediwa ꞌemiya. Toꞌase Taito ꞌina kabo ꞌemiya? Taito ta ꞌaboꞌagu ꞌima nuwanuwa be ꞌima bubuna ꞌemiya leleleya, aga? \p \v 19 Gosegwao geyaꞌabo wanuwanuwa ꞌaene ꞌigu ona getedi ꞌediyega yaꞌawa boboꞌanegu matamiya. Nigeya, ta esi maiboꞌana Yaubada matanaya Keliso ꞌina ona yaonaonaenawa sabi giewaiwaiyemi. \p \v 20 Onaꞌaiꞌaila yaꞌatesaꞌala, ta geya nuwagu yawawai be ꞌimi bubuna yaꞌitaloba ꞌaene nigeya boboꞌana, be ꞌigu wai manuna wada nuwamwau, ꞌabo taumimo waegewagewana be waeꞌipiꞌipi ta wagamwasowala, nai walogwegwe diidiga, ta gosemiyao waꞌawa toꞌumaliyedi, be wanuwatuꞌe, nai waguinuwa besobeso. \v 21 \x * \xo 12:21 \xt 2 Ko 13:2\x*ꞌIgu ꞌatesaꞌala nina ꞌaene ꞌabo yawai limana ꞌemiya be ꞌebe omayamaya Yaubada ꞌiꞌebwaꞌegu matamiya, be taudi lowa siloegesi, ta ꞌidi bubuna baibailidi be loelata be sogala ꞌediyega nigeya sinuwanuwa ꞌebuni, taudi sida gienuwa mwaugu be manudi yada dedoi. \c 13 \s1 ꞌEbe losalowa \p \v 1 \x * \xo 13:1 \xt Md 18:16; 1 Ti 5:19\x*ꞌIabe yayausimi, nate ꞌetonina ꞌigu ayausa ꞌemiya. \p ꞌEguma yaisigedi nuwanuwadi be gosedai ꞌebweu ꞌena sida etala, ꞌilobwenena be tomota ꞌeluwa nai ꞌetoi sida simana leleleya ꞌina loegesi manuna. \p \v 2 Lowa ꞌigu ayausa ꞌeluwena ꞌenaya ꞌimi toloegesi nidi be yaumi yaloguguyemi, nadigega gete tuga ꞌedasolaya yamiyami ta yaemataluwemi ꞌaene ꞌeguma yawawai limana ꞌemiya, loina mwauna yada ꞌebwaꞌedi toloegesi nidi. \v 3 Nate ꞌebeꞌita ꞌemiya, be ꞌenega wada mwalatonigu ꞌaene Keliso ꞌeguyega ꞌionaona. Tauna Keliso nina ꞌina guinuwa ꞌemiya nigeya nenetana ta esi waiwaina. \v 4 \x * \xo 13:4 \xt Pi 2:7-8\x*Onaꞌaiꞌaila sigie kelosena ꞌatuwa tai nenetana, ta saꞌi Yaubada ꞌina waiwaiyega mayawasina ꞌimiyami. ꞌAboꞌama wate ooma nenetadi tauna oona nadigega, ta Keliso yawasina ꞌenega sawesawemaya ꞌada loinemi, Yaubada ꞌina waiwaiyega. \p \v 5 ꞌEnega taumi wada toomi, mwaꞌadega Keliso ꞌana emisa wagiyai ꞌiꞌisinaya, nai nigeya. Mwaꞌadega, wamwalamwalatoni ꞌaene Keliso ꞌatemiya ꞌimiyami? Ta ꞌeguma nigeya, nate manuna nigeya ꞌimi emisamo. \v 6 Yaemisa wate be ꞌabo watooma, wada mwalatonima ꞌaene nigeya ꞌada neneta. \p \v 7 ꞌAboꞌama ꞌasidasida Yaubada ꞌena be ꞌaene geyaꞌabo waloeloegesi, nigeya ꞌaene wada ꞌawa tosimana ꞌaiꞌailema. Ta ꞌeguma tomota nigeya siꞌawaꞌawa tosimana ꞌaiꞌailema, ꞌada gwausowala tuga ꞌomi ꞌimi bubuna palupaluna manuna. \v 8 \x * \xo 13:8 \xt 1 Ko 13:6\x*Manuna ꞌaboꞌama nigeya sawesawemaya bubuna palupaludi ꞌaꞌetobodedi, ta esi yage palupaludi manudi ꞌaguiguinuwa. \p \v 9 ꞌEnega ꞌima nenetao ꞌediya ꞌagwaugwausowala ꞌeguma ꞌomi waewaiwai, ta wate ꞌasidasida Yaubada ꞌena be wada toolopaꞌala ꞌaiꞌaila. \p \v 10 \x * \xo 13:10 \xt 2 Ko 2:3-4\x*ꞌImi leta gete ꞌedasolega yaꞌetoladinawa be ꞌabo tuta nina yawawai geyaꞌabo yaloiloina paꞌala ꞌemiya, manuna loina nina ꞌInapwana ꞌiꞌebwaꞌeguya nigeya sabi gietoꞌumaliyemi, ta esi sabi giewaiwaiyemi. \p \v 11 Gosegwao kaiyoni. ꞌIgu loguguya wada nono be wasanaila. Wate ꞌimi nuwanuwa ꞌebweuna ꞌenega wada miyasiwalowa, be Yaubada tauna oboboma be nuwasiwalowa ꞌaledi maꞌemiya wada miya gwausowala. \v 12 Gosemiyao maꞌemiyao waenimalotuna, lotoona boboꞌana ꞌenega. \v 13 Keliso ꞌana toemisao bada ꞌidi oboboma ꞌemiya. \p \v 14 ꞌInapwana Yesu Keliso maiboꞌami ꞌida ꞌatenuwa ꞌoleꞌoleyemi, ta Yaubada ꞌida obobomemi, be Yaluyaluwa Tabuna wate maꞌemiya wada egosigosiyana ꞌaiꞌaila. \cls ꞌAboꞌagu Paulo.