\id 1TI - Dobu NT [dob] -Papua New Guinea 1985 (web version -2013) \h 1 TIMOTI \toc1 Timoti ꞌIna Leta ꞌEbweuna Paulo ꞌIꞌetoladina \toc2 1 Timoti \toc3 1 Ti \mt1 TIMOTI ꞌINA LETA ꞌEBWEUNA \mt1 PAULO ꞌIꞌETOLADINA \ip Lowa Paulo Timoti ꞌina paisewa ꞌiꞌebwaꞌena be toekalesiyao ꞌasa Epeso ꞌena ꞌiꞌitaꞌiꞌisidi, ga ꞌina leta gete ꞌiꞌetoladina be ꞌenega paisewa nina ꞌana loina ꞌida mwalamwalatoni. \c 1 \s1 Lokagutoki \p \v 1 \x * \xo 1:1 \xt Kol 1:27\x*Kagutoki Timoti. ꞌImu leta gete ꞌeguyega ꞌiweewa. ꞌAda Toꞌetoseyana nina Yaubada be Yesu Keliso ꞌidi loinega, Keliso manuna yaetosimana, manuna Keliso ꞌena taemiemisa ꞌada ꞌetoseyana manuna. \v 2 \x * \xo 1:2 \xt Gu 16:1-3\x*ꞌOyo lowa Keliso ꞌuemisena ꞌenega yaꞌawa natuna ꞌaiꞌailemu. Tamada Yaubada be ꞌida ꞌInapwana Yesu Keliso sida obobomeyo, be wate sida ꞌatenuwa ꞌoleꞌoleyeyo, be ꞌenega ma imu gwausowala ꞌuda miya boboꞌana. \s1 Loguguya kabokabo manuna \p \v 3 Lowa tuta nina niꞌatu be yapilisineyo be yatatauya Masidonia, ta yaemataluwemu, yagwae, “Geyaꞌabo ꞌutautauya. Bada tuga Epeso ꞌena ꞌuda miyami be ꞌaina tomota ꞌuꞌetobodedi be geyaꞌabo mali eꞌitao sieꞌieꞌitaedi, \v 4 \x * \xo 1:4 \xt 1 Ti 4:7\x*ta wate geyaꞌabo siemwaemwasala be siꞌinaꞌinana gimi ꞌepata tomota ꞌadi esanao, ꞌabona nai egewagewana ꞌemiya ꞌiapwesa, manuna memebala nidi tomota ꞌidi emisa Yaubada ꞌena geyaꞌabo silemelemedi.” \p \v 5 Gete ꞌigu loina be ꞌenega ꞌatemi ꞌesasedi ꞌediyega taumimo waeobooboboma ꞌaiꞌaila, be wanuwanuwa boboꞌana, be waemisa ꞌaiꞌaila Keliso ꞌena. \p \v 6 ꞌAina tomota emisa gete siguitoyasena, ga ona besobesoega niꞌatu sikwani. \v 7 \x * \xo 1:7 \xt 1 Ti 6:3-4\x*Nuwanuwadi be Yaubada ꞌina loinao sieꞌitaedi, ta ꞌidi onao be ꞌidi loguguyao ꞌaledi nigeya simwalamwalatonidi. \p \v 8 Onaꞌaiꞌaila, loina nidi ꞌebe lema boboꞌana, ꞌeguma tamuliya ꞌaiꞌailedi. \v 9 Manuna loina nidi Yaubada nigeya ꞌisaꞌusaꞌudi topalupaludi manudi, ta esi toleꞌoa loina be tooopaꞌala manudi, taudi nigeya Yaubada sida ꞌamayabena, be totoꞌumalidi, baibailidi, toꞌawasewa, taudi sinadiyao be tamadiyao be mali tomota ꞌadi toloemwawasao, \v 10 wate toloelatao, be taudi meꞌolotodi ꞌoloto siyadiyao ꞌediya siloeloelata, be tomota ꞌadi toꞌipwalao, ta toꞌawakabokabo, tosawatamatamana kabokabo, be wate eꞌita palupaluna ꞌana toleꞌoao maiboꞌadi. \v 11 Ta eꞌita palupaluna nina Yaubada ꞌenega, tauna maedana be gwausowala ꞌaledi, ga ꞌigu paisewa ꞌiꞌebwaꞌeguya be tetelina yaloguguyae tomota ꞌediya. \s1 Yaubada ꞌina oboboma manuna \p \v 12 \x * \xo 1:12 \xt Gu 9:15\x*Ta wate ꞌida ꞌInapwana Yesu Keliso ꞌigiewaiwaiyegu ꞌigu paisewa gete manuna, ꞌenega ꞌena yalokagutoki, manuna ꞌiemisegu, ga paisewa nina ꞌiꞌebwaꞌegu. \v 13 \x * \xo 1:13 \xt 1 Ko 15:9-10\x*Tuta lowa nigeya nadigega, manuna tuta nina ꞌena Keliso yaꞌawa toꞌumaliyena ta ꞌina bodao yaetalauwaledi, ta tuwa tuga Yaubada ꞌimwalatonina ꞌaene yage nidi toꞌumalidi yaguinuwedi taugu ꞌigu emwagemwageyega, ta wate nigeya yaemiemise, ꞌenega ꞌiꞌatenuwa ꞌoleꞌoleyegu, \v 14 ga ꞌida ꞌInapwana nina ꞌioboboma ꞌaiꞌailigu, ga emisa be oboboma Yesu Keliso ꞌenega ꞌiꞌebwaꞌegu. \p \v 15 \x * \xo 1:15 \xt Lu 19:10\x*Ona gete ona ꞌaiꞌaila, ta ꞌilobwenena be taemise, manuna Yesu Keliso niꞌatu baleꞌuya ꞌimai totoꞌumalidi sabi ꞌetoseyedi, ta totoꞌumalidi maiboꞌadi ꞌediyega ꞌaboꞌagu totoꞌumali wawasae. \p \v 16 Yaubada ꞌina ꞌatenuwaꞌoleꞌole ꞌeguya ꞌalena gete, ꞌaene Yesu Keliso ꞌaboꞌagu totoꞌumalina sinabwana manugu ꞌieꞌalamaꞌiꞌita, be ꞌenega totoꞌumalina maiboꞌadi sida ꞌitagu be sida mwalatoni ꞌaene taudi wate, ꞌabo Keliso siemise, yawasidi ataya sida loba. \v 17 ꞌEnega Yaubada tada ꞌamayabe be tada tupu atae, manuna taunamo Yaubada ꞌaiꞌaila, nigeya sawesawenaya be maninina taꞌita, nai ꞌimwamwawasa, ta ꞌina loina ꞌedaya geyaꞌabo ꞌigumwagumwala. Eimeni. \p \v 18 \x * \xo 1:18 \xt 1 Ti 4:14\x*Natugu Timoti, ꞌunuwaꞌiꞌisi lowa Yaubada ꞌina tosimanao ꞌimu guinuwa Yaubada manuna sigimi simanena, ta ꞌaboꞌagu wate ꞌigu loina gete ꞌemuya be ꞌuda etapewa Yaubada ꞌina guinuwa manuna, \v 19 ma imu emisa waiwaina ta ma imu nuwanuwa boboꞌana, tuta maiboꞌana ꞌediya. Manuna ꞌaina gosedao nuwanuwa boboꞌana siguitoyasena, ꞌenega ꞌidi emisa ꞌineneta ga sibeꞌu. \v 20 \x * \xo 1:20 \xt 1 Ko 5:5\x*Tobeꞌu nidi ꞌebweu ꞌana esana Aimenio, ta ꞌebweuna wate ꞌana esana Alekisana. Siteluwa nidi niꞌatu Seitani ꞌena yaꞌebwayaedi be ꞌiemata sabuyedi, be nuwadi ꞌida sabwalena ꞌaene geyaꞌabo ꞌida ꞌInapwana ꞌana esana siꞌawaꞌawa toꞌumaliye. \c 2 \s1 Sidasida Yaubada ꞌenaya \p \v 1 ꞌEnega ꞌigu loina gete ꞌimi deliegogonao ꞌediya, nugana wada sidasida Yaubada ꞌenaya tomota maiboꞌadi manudi, ta manudi waꞌawanoi be wasidasida ma imi lokagutoki Yaubada ꞌena. \v 2 Ta kiniyao be toloinao manudi wate wasidasida, be ꞌaene ꞌidi loina palupaluna ꞌenega tada miya boboꞌana, ma ida bubuna boboꞌana, ta ma ida ꞌamayaba. \p \v 3 ꞌAda Toꞌetoseyana Yaubada nina nuwanuwana be gete nadigega tada sidasidaꞌesa, \v 4 \x * \xo 2:4 \xt 2 Pi 3:8-9\x*manuna Yaubada nina nuwanuwana tomota maiboꞌadi ꞌidi toꞌumalinao ꞌediyega ꞌiꞌetoseyedi, be nuwadi ꞌida sabwalena eꞌita ꞌaiꞌaila manuna. \p \v 5 Yaubada ꞌebweuna namo tuga, ta wate ꞌebweuna namo tai ꞌiꞌauꞌeweda Yaubada ꞌenaya, tauna Yesu Keliso. \v 6 Manuna Keliso taunamo ꞌitagwalena ga ꞌietaliya maiboꞌada manuda, ga ale gete, tuta ꞌana lobwene ꞌaiꞌaila ꞌenaya, Yaubada ꞌiꞌebwaꞌeda. \p \v 7 \x * \xo 2:7 \xt Gu 9:15\x*ꞌEnega ꞌigu paisewa ꞌiꞌebwaꞌegu be tetela gete yasimasimana be yaloguguya be yaeꞌieꞌita taudi nigeya me Yudia ꞌediya, be ꞌaene mwalatoi ꞌaiꞌaila Yaubada ꞌenega sida emise. Gete ona ꞌaiꞌaila, ta nigeya kabo. \p \v 8 ꞌEnega nuwanuwagu be ꞌoloto sena maiboꞌadi ꞌediya, ma idi bubuna palupaluna, nimadi sigilagasidi be sisisida Yaubada ꞌena, ta geyaꞌabo ma idi gamwasowala, be ma idi egewagewana. \p \v 9-10 \x * \xo 2:9-10 \xt 1 Pi 3:3-4\x*\x * \xo 2:9-10 \xt 1 Ti 5:10\x*Iine wate nuwanuwagu be taudimo sieiyalidi guinuwa boboꞌadi ꞌediyega, manuna nate totapwalolo ꞌilobwenedi, ta geyaꞌabo oodi ꞌana iyala eꞌoeꞌoi ꞌena ꞌidi tuta simudamudali, ta sida iyalaꞌaiꞌaila, ta geyaꞌabo ma idi gagasa. \v 11 Ta wate tapwalolo solanaya ma idi ꞌatetagwala eꞌita sida nonodi, ta geyaꞌabo sionaona. \v 12 Nigeya yatagwatagwala be iine sieꞌita tapwalolo ꞌena. Geyaꞌabo siloiloina ꞌoloto ꞌediya, ta esi sida miya emwaꞌule, be sida enonomo. \v 13 \x * \xo 2:13 \xt Nug 2:7, 22\x*Manuna Yaubada Adama ꞌigimibubuna, ta Ibe muliyega. \v 14 \x * \xo 2:14 \xt Nug 3:6\x*Ta wate Seitani ꞌina kabo ꞌenaya Adama nigeya ꞌineeneta, ta waine esi ꞌineneta ga loegesi ꞌigimi guinuwena. \v 15 Ta gete tuga iine ꞌidi enatuna ꞌenaya, Yaubada sawesawenaya ꞌiꞌetoseyedi, ꞌabo ma idi emisa, be ma idi oboboma, be ma idi bubuna ꞌesasena ta palupaluna. \c 3 \s1 Toanuganao ꞌidi guinuwa \p \v 1 Onaꞌaiꞌaila, ꞌeguma yaita nuwanuwana be ꞌietoanugana, nate paisewa boboꞌana, \v 2 \x * \xo 3:2 \xt Ta 1:6-9\x*ta ꞌana loina gete nadigega: ꞌina bubuna boboꞌana, mwanena ꞌebweuna namo, nigeya bwasi waiwai ꞌida numanuma diidiga, ma ina sinasinapu ta ma ꞌana ꞌamayaba, be ꞌowagao ꞌadi toꞌitaꞌiꞌita, be tauna toeꞌita boboꞌana, \v 3 ta geyaꞌabo bwasi waiwai ꞌinumanuma kabaleya, be wate geyaꞌabo ꞌigamwagamwasowala, ta esi ꞌina bubuna maꞌanuwaena, ta nigeya ꞌida egewagewana, ta geyaꞌabo esaesa ꞌena ꞌina yala ꞌisaꞌusaꞌu. \v 4 ꞌIlobwenena be tauna ꞌina anuwa ꞌana tomiyanao ꞌida anugana ꞌaiꞌailedi, be ꞌenega natunao ma idi ꞌamayaba ꞌina ona sida nono. \v 5 Ta ꞌeguma tai nigeya sawesawenaya natunao ꞌiloina palupaluyedi, tauna nigeya sawesawenaya be Yaubada ꞌina toekalesiyao wate ꞌiloina palupaluyedi, aga? \v 6 Ta geyaꞌabo toemisa auwauna waesiesinuwe be ꞌietoanugana, ꞌabona nai ꞌina nuwatuꞌe ꞌenega ꞌibebeꞌu, nadigega Seitani nuwatuꞌe ꞌenega lowa ꞌibeꞌu. \p \v 7 \x * \xo 3:7 \xt 2 Ko 8:21\x*Toanuganao nidi ꞌilobwenedi be ma ꞌadi ꞌawaboboꞌana taudi nigeya totapwalolo matadiya, manuna ꞌeguma tomota toanuganao siꞌawa toꞌumaliyedi ꞌidi bubuna manuna, nate ꞌatuwa Seitani ꞌina sikwa ꞌena siꞌonaꞌona. \p \v 8 Dikoniyao wate ꞌilobwenedi be sibubuna boboꞌana ma idi nuwanuwa palupaluna, ta geyaꞌabo bwasi waiwai sinumanuma diidiga, be geyaꞌabo esaesa ꞌena ꞌidi yala sisaꞌusaꞌu, \v 9 ta ꞌida tapwalolo ꞌana mwalatoi kwaikwaiyina sida giyaiꞌiꞌisi, ma idi nuwanuwa boboꞌana. \v 10 ꞌEnega ꞌeguma ꞌaidi tai nuwanuwami be waesinuwedi be siedikoni, nugana ꞌidi ematamatana waduneye, be ꞌabo sibubuna boboꞌana, ꞌenega siedikoni. \p \v 11 \x * \xo 3:11 \xt Ta 2:3\x*Mwanediyao wate ma idi nuwanuwa palupaluna, be geyaꞌabo gosediyao siꞌawaꞌawa toꞌumaliyedi, ta geyaꞌabo bwasi waiwai sinumanuma diidiga, ta esi sida gwaunuwa ꞌaiꞌaila. \v 12 Dikoni mwanena ꞌebweuna namo, ta natudiyao be ꞌidi susuyao sida anugana ꞌaiꞌailidi. \p \v 13 Dikoni nidi ꞌeguma sigwaunuwa, ꞌenega tomota siꞌawa boboꞌanedi, ta wate Yesu ꞌana emisa manuna sida toolopaꞌala. \p \v 14 Yanuwayaina ꞌaene tuta gidalina be yawawa ꞌemuya, ta nugana ꞌimu leta gete yaꞌetoladinawa, \v 15 be ꞌeguma yasosoꞌi, leta gete ꞌenega ꞌumwalatoni to bubuna ꞌaboꞌada totapwalolo ꞌilobweneda, tauna ꞌida Yaubada mayawasina ꞌina boda solanaya, manuna ꞌaboꞌada toekalesiyao ꞌina eꞌita ꞌaiꞌaila ꞌana toꞌitaꞌiꞌitao. \v 16 \x * \xo 3:16 \xt Yo 1:14; Mk 16:19\x*Onaꞌaiꞌaila, ꞌida tapwalolo ꞌana mwalatoi kwaikwaiyina, ta yage sinabwana Keliso manuna gete: \p Niꞌatu ꞌietomotai, \p ta yaluyaluwana ꞌenega ꞌiewaiwai, \p ga aniloseyao siꞌitena, \p ta tetelina sena yauyaudi sinonona, \p ga me baleꞌu ꞌaidi siemisena, \p ta muliyega ꞌituꞌe sena esaesa ꞌena. \c 4 \s1 Toeꞌita kabokabo manudi \p \v 1 \x * \xo 4:1 \xt 2 Ti 3:1; 2 Pi 3:3; 1 Yo 2:18\x*Yaluyaluwa Tabuna niꞌatu ꞌisimana apwesa ꞌaene maꞌetamo tuta ꞌana ꞌebe losalowa ꞌenaya ꞌaina tomota tapwalolo sida guitoyase, be yaluyaluwa toꞌumalidi be Taumudumudulele ꞌidi eꞌita kabokaboyao sinonodi. \v 2 Toeꞌita nidi tomota kabokabodi, ta ꞌidi kabo nidi manudi nigeya sida nuwanuwa. \v 3 \x * \xo 4:3 \xt Nug 9:3; Lo 14:6\x*ꞌIdi kabo nidi ꞌaina gete, ꞌaene ai yage toꞌumalina, ta wate ꞌaina masula ꞌadi ꞌai siꞌetobodedi. Ta ꞌomi Keliso ꞌana toemisao eꞌita ꞌaiꞌaila wamwalamwalatoni ꞌaene Yaubada masula maiboꞌana ꞌibubudi ꞌeꞌai manuna, be ꞌaene ma ida gwausowala tada ꞌenidi. \p \v 4 \x * \xo 4:4 \xt Nug 1:31; Gu 10:15\x*Yage yauyauna Yaubada ꞌimweluluidiya boboꞌadi, ꞌenega manudi tada lokagutoki Yaubada ꞌena, be tada ꞌewadi, \v 5 manuna Yaubada ꞌina onega ta ꞌida sidesidega niꞌatu ꞌigieꞌesasedi. \s1 Yaubada ꞌina toguinuwao ꞌidi bubuna \p \v 6 Loina getedi ꞌeguma gosedao ꞌediya ꞌueꞌitae, ꞌenega ꞌoyo Yesu Keliso ꞌina toguinuwa boboꞌana, manuna eꞌita palupaludi Yesu ꞌana emisa manuna ꞌumulimuliyedi, ta ꞌediyega yaluyaluwayo ꞌiewaiwai. \v 7 \x * \xo 4:7 \xt 1 Ti 6:20\x*Ta emwasala besobeso yaudi nigeya Yaubada ꞌenega, ꞌenega geyaꞌabo ꞌunoonodi, ta esi ꞌutoo waiwai be tuta maiboꞌana ꞌuda bubuna boboꞌana Yaubada matanaya. \v 8 Onaꞌaiꞌaila, yage nidi taguiguinuwedi bwalada ꞌana ꞌabi manuna, nate yage boboꞌana, ta esi yaluyaluwada ꞌana ꞌabi yage boboꞌana wawasae, manuna tauna ꞌilemeda ꞌida tuta baleꞌuya manuna, ta wate tuta ꞌimeemai manuna. \p \v 9 \x * \xo 4:9 \xt 1 Ti 1:15\x*Ona gete onaꞌaiꞌaila, ꞌenega tada tagwaleda ꞌenaya, \v 10 manuna tuta gete ꞌenaya ma ida etapewa be ma ida gwaunuwa, manuna Yaubada miyamiya atayana tebweuna, tomota maiboꞌada ꞌada Toꞌetoseyana, ꞌabo taemise. ꞌEnega ꞌida nuwayaina ꞌenaya niꞌatu tasaꞌuna be ꞌiꞌetoseyeda. \p \v 11 Yage nidi getedi ꞌuda loguguyaedi, ta ꞌuda eꞌitaedi tomota ꞌediya. \p \v 12 Tomota geyaꞌabo sisinasinaliyo manuna ꞌaene ꞌoyo tubuwau tuga, ta esi ꞌimu ona boboꞌana, be ꞌimu guinuwa boboꞌana, ꞌimu oboboma, ꞌimu emisa, be ꞌimu bubuna ꞌesasena ꞌediyega be ꞌoyo ꞌebeꞌita taudi ꞌediya. \p \v 13 Ta wate tapwalolo solanaya Buki Tabu ꞌuda sawa, be ꞌuda loguguya, be ꞌuda eꞌita, be ꞌana laba yaapwesawa. \p \v 14 \x * \xo 4:14 \xt 2 Ti 1:6; Gu 8:17\x*Lowa tapwalolo ꞌana ꞌinapwanao sigidebemuya, ta Yaubada ꞌina guinuwa manuna siona obobomemu, ꞌenega guinuwa nina manuna Yaubada ꞌigiewaiwaiyemu. Ta ꞌunuwaꞌiꞌisi, \v 15 be guinuwa nidi ꞌediya geyaꞌabo ꞌuloguitoyasa, be ꞌenega tomota ꞌimu etapewa manuna sida gwae, “Onaꞌaiꞌaila, Timoti gwaunuwa ꞌalena.” \p \v 16 Timoti, ꞌuꞌitaꞌiꞌisiyo, tuta maiboꞌana ꞌena ꞌuda guinuwa boboꞌana, be ꞌuda eꞌita ꞌaiꞌaila, be ꞌenega Yaubada ꞌoyo ta ma imu toenonoyao, ꞌiꞌetoseyemi. \c 5 \s1 ꞌIda guinuwao gosedao ꞌediya \p \v 1 \x * \xo 5:1 \xt 1 Loi 19:32\x*Geyaꞌabo ꞌenayo setalinega ꞌinapwanao ꞌuꞌenaꞌena paꞌalidi, ta esi oonuwega ꞌuꞌawanoi ꞌediya, nadigega ꞌatuwa tamayo ꞌuꞌawaꞌawanoiye; ta wate ꞌamu ꞌepatao ꞌuꞌawaꞌawa tasinedi; \v 2 ta iine sinabwadi ꞌediya ꞌuda bubuna nadigega ꞌatuwa sinamwao, ta gomagweine ꞌediya ma imu nuwanuwa be bubuna ꞌesasena ꞌediyega ꞌuda ꞌawanuunedi. \p \v 3 Kwabulao nidi nigeya ꞌidi susu walemedi. \v 4 Ta ꞌeguma natudiyao nai tubudiyao simiyamiya, taudi getedi ꞌilobwenedi be sida ꞌitaꞌiꞌisidi, be lowa gidalidiya ꞌadi ꞌitaꞌiꞌita sida eꞌisa. Lema nidi getedi nadigega Yaubada ꞌina ꞌebe gwausowala. \p \v 5 ꞌEnega kwabulao nidi taudi nigeya ꞌidi susumo, ꞌeguma ꞌidi emisa Yaubada namo ꞌena sisaꞌu, sidesidega ꞌasiyata be boiboi ꞌediya, wada lemedi. \v 6 Ta taudi esi gwausowala besobeso manuna sinuwanuwa, taudi bwaladiya mayawasidi, ta yaluyaluwadi niꞌatu simwawasa. \v 7 ꞌEnega kwabulao guguya gete ꞌuꞌebwaꞌedi be sida bubuna ꞌaiꞌaila, be ꞌenega geyaꞌabo mali tomota kwabulao nidi siꞌawaꞌawa toꞌumaliyedi. \v 8 Ta ꞌeguma yaita nigeya ꞌina buꞌunao nai natunao ꞌida ꞌitaꞌiꞌisidiya, tauna niꞌatu Yaubada ꞌina eꞌita ꞌiguitoyasena, ga taudi Yaubada ꞌana toeyaseyaseyao ꞌitoꞌumali sinedi. \p \v 9 Kwabula nidi ꞌadi loina gete nadigega: ꞌeguma ꞌadi yakwala sikisiti nai ꞌilagaya, ta mwanediya lowa ꞌebweuna namo, \v 10 \x * \xo 5:10 \xt Ib 13:2\x*ta tomota matadiya ꞌidi bubuna palupaluna, manuna natudiyao ꞌadi ꞌiyabwebwe ꞌenaya siguinuwa ꞌaiꞌaila, be ꞌowagao ta wate toekalesiyao ꞌadi ꞌitanao ꞌenaya, be tomiyamwau wate ꞌadi lema ꞌenaya, be ꞌabo ꞌatenuwaꞌoleꞌole ꞌaledi, ꞌilobwenedi be toekalesiyao ꞌediya silulugu, be toekalesiyao nidi ꞌediyega ꞌadi lema, nai ꞌeꞌai, nai ꞌoama, sida loba. \v 11 Ta kwabula nidi taudi maꞌetamo nigeya sieilemwaya geyaꞌabo silugulugu be sionaupaupa Keliso ꞌenaya be ꞌaene geyaꞌabo siaiai limana, manuna taudi nadigega ꞌiabe ꞌidi onaupaupa nina sileꞌoa be siai limana, \v 12 be gete ꞌenega Yaubada matanaya niꞌatu sitoꞌumalina. \v 13 \x * \xo 5:13 \xt 2 Te 3:11\x*Ta iine nidi wate miyadaidaita ꞌaledi, be mali anuwa be mali anuwa ꞌediya sitautauya ta silomulomugi, ta mali tomota manudi sionaona dadana. \v 14 \x * \xo 5:14 \xt 1 Ko 7:9\x*ꞌEnega yanuwena kwabulao taudi maꞌetamo nigeya sieilemwaya ꞌilobwenedi be siai limana, be sienatuna, be taudi natudiyao siꞌitaꞌiꞌisidi, be ꞌenega geyaꞌabo ꞌada talauwalao siꞌawaꞌawa toꞌumaliyeda, kwabulao nidi ꞌidi bubuna manuna. \v 15 Manuna ꞌaina kwabulao niꞌatu sineneta, ga Seitani ꞌina ꞌeda ꞌena sitautauya. \p \v 16 ꞌEguma to waine Keliso ꞌana toemisa, ta ꞌina susuyao ꞌaina sikwabulaya, ꞌilobwenena be ꞌiꞌitaꞌiꞌisidi. Ta tapwalolo ꞌana toanuganao ꞌidi paisewa kwabulao nigeya ꞌidi buꞌunaomo siꞌitaꞌiꞌisidi. \p \v 17 Ta ꞌami toanuganao ꞌeguma silema ꞌaiꞌailimi, ꞌomi wate wada ꞌamayaba ꞌaiꞌailidi be wada ꞌitaꞌiꞌisidi, nate ꞌidi loguguya ta ꞌidi eꞌita ꞌana eꞌisa. \p \v 18 \x * \xo 5:18 \xt 1 Ko 9:9-11\x*Gete manuna Buki Tabu ꞌena Yaubada ꞌiloina, ꞌigwae, \p “ꞌEguma bulumakau ꞌipaipaisewa witi atuna ꞌenaya, sawesawenaya be tupwana witi ꞌiꞌaꞌani.” \p Ta wate ꞌigwae, \p “Toguinuwa ꞌadi niyaula ꞌilobwenedi be sida ꞌeꞌai.” \p \v 19 ꞌEguma ꞌaina tomota sieꞌewa kabokabo ꞌami toanuganao manudi, geyaꞌabo wanoonodi. Nate namo ꞌeguma tomota ꞌeluwa nai ꞌetoi sieonaona toanugana ꞌebweuna ꞌina toꞌumalina manuna, ꞌenega wada etala. \v 20 \x * \xo 5:20 \xt Ep 5:11\x*Ta ꞌeguma toanugana ꞌina toꞌumalina waꞌitaloba, ꞌuda ꞌenapaꞌali tomota yaudi matadiya, be ꞌenega taudi wate loegesi nina geyaꞌabo ꞌena silugulugu. \p \v 21 Gete ꞌamu emataluwa ꞌeguyega Yaubada be Yesu Keliso matadiya, be wate aniloseyao ꞌesasedi matadiya, ꞌaene loina getedi ꞌuda muliya ꞌaiꞌailidi. Tomota maiboꞌadi ꞌuda loinedi loina ꞌebweuna namo ꞌenega, ta geyaꞌabo ꞌaidi namo ꞌediya ꞌuloiloina paꞌala, ta ꞌaidi ꞌediya nigeya. \p \v 22 Toanugana ꞌana esinuwa ꞌenaya geyaꞌabo ꞌuemanimanini, ꞌabona nai ma ina toꞌumalinao kwaikwaiyidi esinuwa ꞌiloba, be nate ꞌana ꞌita ꞌatuwa ꞌina toꞌumalinao ꞌediya ꞌulemeleme. Ta ꞌoyo wate tauyo ꞌimu bubuna ꞌuꞌitaꞌiꞌita ꞌaiꞌaili. \p \v 23 Geyaꞌabo bwasi namo ꞌunumanuma, manuna tuta yauna ꞌuleꞌoaleꞌoasa ta gamwayo ꞌiuyauya, ꞌenega ꞌilobwenemu be oine tupwana ꞌununuma. \p \v 24 ꞌAina tomota ꞌidi toꞌumalinao miyamiya apwesadi manudi ꞌadi loina sida loba. Ta ꞌaidi ꞌidi toꞌumalinao miyamiya kwaikwaiyidi, ta maꞌetamo be sida loapwesedi. \v 25 Nadigega wate guinuwa boboꞌana ꞌaidi miyamiya apwesadi, ta ꞌaidi maꞌetamo be sida loapwesedi, manuna nigeya sawesawenaya simiya kwaiya. \c 6 \p \v 1 \x * \xo 6:1 \xt Ta 2:9-10\x*ꞌAliꞌeiyao ꞌidi ꞌinapwanao sida ꞌamayabedi be sida ematamatanedi. ꞌEguma nigeya, ꞌaina tomota ꞌida eꞌitao siꞌawa toꞌumaliyedi, ta sigwae, “Yaubada ꞌana toemisao taudi, ta nigeya sida guinuwa palupalu.” \p \v 2 \x * \xo 6:2 \xt Pilim 1:16\x*Wate ꞌaliꞌeiyao nidi ꞌeguma ꞌidi ꞌinapwanao maꞌediyao siꞌawatasina Keliso ꞌana emisa ꞌenaya, be ꞌenega geyaꞌabo ꞌidi ꞌinapwanao ꞌadi ꞌamayaba silosalosaꞌu, ta esi sida etapewa waiwai manudi, be ꞌidi guinuwa boboꞌana ꞌida sinabwa, manuna ꞌidi ꞌinapwanao nidi taudi Keliso ꞌana toemisao, ꞌenega obobomega ꞌediya sida paisewa. \s1 Toeꞌita kabokabo manudi \p Eꞌita getedi ꞌuloguloguguyaedi tomota ꞌediya. \v 3 \x * \xo 6:3 \xt 2 Ti 1:13-14; Ga 1:6-9\x*Ta ꞌeguma yaita ꞌina eꞌita dumadumana, nai ꞌida ꞌInapwana Yesu Keliso ꞌina ona palupaludi nigeya ꞌida muliyedi, ta eꞌita nidi bubuna boboꞌana manuna ꞌiguitoyasedi, \v 4 tauna ꞌina nuwatuꞌe ꞌenega ꞌiemwagemwage ꞌaiꞌaila, ta egewagewana nuwanuwana. Taudi nadigega eꞌipiꞌipi ꞌaledi, be gamwasowala ꞌaledi, be eliya ta etalauwala ꞌaledi. \v 5 \x * \xo 6:5 \xt 2 Ti 4:3-4\x*ꞌEnega gosediyao maꞌediyao siegewagewana, ta ꞌidi nuwanuwa geyogeyoi manuna eꞌita ꞌaiꞌaila geyaꞌabo simwalamwalatoni, ta esi sinuwena ꞌaene Yaubada ꞌana ꞌamayaba ꞌenega esaesa baleꞌu sinabwana siloba. \p \v 6 \x * \xo 6:6 \xt Pi 4:11-12; Ib 13:5\x*Ta ꞌaboꞌada ꞌida esaesa dumadumana. Yaubada ꞌana ꞌamayaba ꞌenega sawesawenaya ꞌiloineda, ta esi esaesa baleꞌu ꞌana loba geyaꞌabo manuna tanuwanuwa. \v 7 Manuna ꞌaboꞌada lowa maꞌanimenimeda baleꞌuya taapwesama, ta maꞌetamo wate maꞌanimenimeda baleꞌu gete tapilisine. \v 8 \x * \xo 6:8 \xt Ona 30:8\x*ꞌEnega ꞌada masula be ꞌada ꞌoama manudi tada gwausowala, ta mali yage manudi geyaꞌabo tanuwanuwa wawasae. \p \v 9 \x * \xo 6:9 \xt Ona 28:22\x*Taudi esaesa ꞌana toyalao maꞌetamo Seitani ꞌina sikwa ꞌenega ꞌiꞌonadi, ta taudimo ꞌidi nuwanuwagesi ꞌediyega sigie toꞌumaliyedi, be maꞌetamo taudi esilae ꞌaiꞌaila siloba. \v 10 \x * \xo 6:10 \xt Ep 5:5\x*Manuna esaesa ꞌana yala toꞌumalina maiboꞌana ꞌaledi, ta wate esaesa ꞌana ꞌebesa waiwai ꞌenega ꞌaina gosedao tapwalolo ꞌaiꞌaila sipilisinena, ta ꞌebe nuwamwau yaudi silobedi. \s1 ꞌEda boboꞌana manuna \p \v 11 Timoti ye, ꞌoyo Yaubada ꞌina toguinuwa, ꞌenega gete bubuna nina ꞌenega ꞌuꞌitaꞌiꞌisiyo, ta bubuna palupaluna ꞌumuliye, yage nidi nadigega ꞌedaꞌeda boboꞌana be emisa be oboboma be ꞌalamaꞌiꞌita be bubuna oo nuwana, \v 12 ta wate tapwalolo ꞌana guinuwa boboꞌadi ꞌediya ꞌutoo be ꞌuewaiwai, ta yawasiyo ataya wate ꞌugiyaiꞌiꞌisi, manuna lowa Yaubada ꞌiesinuwemuya, tuta nina ꞌimu emisa Yaubada ꞌenaya ꞌusimana apwesena tomota yaudi matadiya. \p \v 13 \x * \xo 6:13 \xt Yo 18:36-37, 19:11\x*ꞌOyo Timoti yaloineyo Yaubada matanaya, tauna yage yauna yawasidi ꞌana toꞌebwaya, ta wate Yesu Keliso matanaya, tauna lowa Ponitio Pailato ꞌenaya ona ꞌaiꞌailega ꞌiona. \v 14 Ta ꞌigu loina nina ꞌaene emataluwa getedi ꞌumuliya ꞌaiꞌailidi, ta geyaꞌabo ꞌebweu ꞌena ꞌuneeneta, be ꞌana laba ꞌida ꞌInapwana Yesu Keliso ꞌiila limanama. \p \v 15 \x * \xo 6:15 \xt Et 17:14\x*Manuna maꞌetamo tuta nina esiesinuwana ꞌenaya, Yaubada Yesu ꞌigieapwese. Yaubada nina toloina tebweuna ta boboꞌana, ta toloinao maiboꞌadi ꞌidi toloina, ta wate ꞌinapwanao maiboꞌadi ꞌidi ꞌinapwana. \p \v 16 \x * \xo 6:16 \xt Sia 33:20\x*Yaubada namo miyamiya atayana, ta nigeya ꞌebweu wate yaita nadigega. Ta ꞌina sena nigeya sawesawenaya taꞌita, manuna maedana wawasae, be nigeya sawesawenaya Yaubada nina taꞌita, ta ꞌina esaesa be ꞌina waiwai geyaꞌabo sigumwagumwala. Eimeni. \p \v 17 \x * \xo 6:17 \xt Lu 12:20\x*Ta baleꞌu ꞌana toesaesao ꞌuemataluwedi be geyaꞌabo sinuwanuwa tuꞌe ꞌidi esaesa manudi, ta wate geyaꞌabo siemiemisa ꞌaene maꞌetamo ꞌebe lema sinabwana ꞌidi esaesa ꞌediyega silobaloba, manuna esaesa nidi sawasawalidi. Ta esi Yaubada namo ꞌena sida emisa, manuna Yaubada tauna Toꞌebwaya boboꞌana, ta ꞌida ꞌebe gwausowala maiboꞌana tauna ꞌenega siapweapwesama. \p \v 18 Ta wate toesaesa nidi ꞌuemataluwedi be guinuwa boboꞌadi be eobooboboma be loꞌebwaꞌebwaya ꞌediyega sida eesaesa ꞌaiꞌaila. \v 19 \x * \xo 6:19 \xt Md 6:20\x*Gete ꞌenega ꞌadi eꞌisa boboꞌana tuta ꞌimeemai ꞌena siloba, nate yawasidi ataya. \p \v 20 \x * \xo 6:20 \xt 1 Ti 4:7; 2 Ti 1:14\x*Timoti ye, yage nidi Yaubada ꞌiꞌebwaꞌemuya ꞌuꞌitaꞌiꞌita ꞌaiꞌailidi, ta sinasinapu kabokabo be egewagewana besobeso geyaꞌabo ꞌumulimuliyedi. \v 21 \x * \xo 6:21 \xt 2 Ti 2:18\x*Manuna taudi yage nidi getedi ꞌadi tomuliyao ꞌidi emisa Yesu ꞌena ꞌineneta. \p Yaubada ꞌina oboboma ꞌemuya. \cls ꞌAboꞌagu Paulo.