\id MRK - Ndendeule Bible Version \ide UTF-8 \h Maluku \toc1 Malobhe gha Mbone ngita chighajhandikwe na Maluku \toc2 Maluku \toc3 Malu \mt2 Malobhe gha Mbone ngita chighajhandikwe na \mt1 Maluku \imt Ulongolelo \ip Malobhe gha Mbone ngita chighajhandikwe na Maluku ndi chimo cha itabho ncheche ya Lilaghano liyono ghighachimulila ughome gwa Yecho Kilichitu. Kila chimo cha itabo yenio ikemwa “Injili.” Lilobhe lyenio mana jhake “Lilobhe lya Mbone.” Itabo henge ikajhandikwe na Matei na Maluku na Luka na Yohane pajhomwika Yecho. Malobhe gha Mbone ngita Chighajhandikwe na Maluku chenie kitabo kijhipe kulenganicha na henge ncheche. Helahela bhando bhalongela kitabo chenje kikalongolile kujhandikwa kuliku henge, kikajhandikwe chaka cha makome chita na nhwano ade makome chaba pabhelwikwa Yecho Kilichitu. Bhubhachomite bhakilichitu lende likajhandikwe ku muche gwa ku Roma kwa kupala kwalekela mwojho Akakilichitu bhubhakibha kwenio. \ip Jwenio Maluku amanyikana ngita Yohane Maluku, akibha atyangita pamonga na Napauli na Banaba, ajhakukana kulongohana nabho mu mwanja gwa kutangacha Malobhe gha Chapanga Mahengo, 13:13. Peniya Maluku ajhakulongohana kabhele na Banaba, Mahengo, 15:37-39. Maluku akamanyikine nkoche mundo Petile 1 Petile 5:13. Nambo Maluku akibha kangombo jwandina, Yecho patumbwila lihengo lyake, bhubhachoma twe bha majhandiko gha Chapanga bhihobholela Maluku akajhandike malobhe ghalongela Petile, na peniya pughatumbwile Malobhe ngita chighajhandikwe na Maluku. Nkate mwa Malobhe ghanga, Maluku akachanii kubhehe mmolwa jwa Yecho, na mabholo gha Yecho kwa machiko gha kujhomolela. \iot Ghughabhii mukitabo \io Maluku apiya ulongolelo gwa kitabo chake, mu chula jha 1:1-13. \io Maluku alongela mahengo gha Yecho pakibha ku Galilaya, mu chula jha 1:14-8:21. \io Peniya alongela mwanja gwa Yecho ku Yeluchalemo, mu chula, 8:22-10:52. \io Maluku ajhomolela kwa kujhandika muda gwa Yecho ku Yeluchalemu, pamonga na kuwegha na kuyoka kwake, mu chula jha 11:1-16:8. \c 1 \s Yohane Mbatichajhe atangachi bhando panane jha Yecho Kilichitu \r Matei 3:1-12; Luka 3:1-18; Yohane 1:19-28 \p \v 1 Ghangano ndi Malobhe gha Mbone gha Yecho Kilichitu, Mwana jwa Chapanga. \v 2 Ikatumbwii ngita chikajhandikwe mukitabo cha nnondole jwa Chapanga Isaya, dolokeya, \q “Chapanga akalongii, ‘Nanintuma jumbe gwango \q atengeneche ndela jhino.’ \q \v 3 Mundo ilalama kanonoho kunjenga, alongila, \q ‘Ntengeneche ndela jha Bhambo, \q nnyocha ndela jhake!’ ” \p \v 4 Yohane Mbatichajhe ajhakujhenda kunjenga, atangachila bhando na kwabaticha. Abhalobholila bhando, “Muuleke uhakaho na kubatichwa. Chapanga nanekekeya uhakaho gwino.” \v 5 Bhando bhamahele kuhumii ku kilambo chaku Yudeya na muche gwa ku Yeluchalemo bhakajhahwii kwa Yohane kunyokanikiya na kulonge uhakaho ghubhatehila na jwenio Yohane ajhakwabaticha mulukemba lwa ku Yolodane. \p \v 6 Yohane ahwalita magwanda ghighatenganichwe kwa mangoma gha kinyama jwakemitwa ngamiya na luhunga lwa limbendela mukibhuno chake. Na kulye madidima na bhuche. \v 7 Yohane akatangachii bhando, “Jwahika ngohengohe payeto jhango, jhuna likakala kumbeta nenga, nitope ndeka kujhinama na kubhopo lughojhe lwa maghubache ghake. \v 8 Nenga nibaticha kwa mache, nambo jwenio jwahika chabaticha kwa Uhuke gwa Chapanga.” \s Ubaticho gwa Yecho na kujhighanikiwa \r Matei 3:13-4:11; Luka 3:21-22 \p \v 9 Machiko gheniya Yecho akahikite kubhoke ku Nachalete ku kilambo cha ku Galilaya, na kubatichwa na Yohane mulukemba lwa ku Yolodane. \v 10 Papa tugha Yecho papitita umache, ajhakulibhona lihunde lidindwike, Uhuke gwa Chapanga ujhakuhuluka ngita ngunda. \v 11 Na lilobhe lya Chapanga kuhumii kunane kwa Chapanga, “Lilongila mwenga ndi ma Mwanango jhunimpahile, anganichwe na mwenga.” \p \v 12 Papalapala, Uhuke gwa Chapanga ujhakunongocha kujhenda kunjenga. \v 13 Akatamite kwenio machiko makome ncheche, ajhakujhighanikilwa na Limbembela akibha na inyama ya kumanyahe, nambo akatumiche bha kunane kwa Chapanga bhajhakuntangatila. \s Yecho abhakema bhapyeya homba ncheche bhankengame \r Matei 4:12-22; Luka 4:14-15; 5:1-11 \p \v 14 Yohane patabhitwa mukipungo, Yecho ajhakujhenda ku Galilaya, na kwatangachila bhando Malobhe gha Mbone gha Chapanga. \v 15 Akalongii, “Machiko gwa Unahota gwa Chapanga ghahikite. Muuleke uhakaho gwino na kuhenga ghambone na kughahobholela Malobhe gha Mbone!” \p \v 16 Yecho patyangita umbwane jha ku Galilaya, ajhakwabhona akalongo bhabhele bhapyeya homba Simone na nnongo mundo Anduleya, bhapyehita homba kwa lwaho.\fig Mundo jwapyeya homba |alt="A person fishing with a net" src="07 Fishing.jpg" size="col" ref="1:16"\fig* \v 17 Yecho ajhakwalobholela, “Ungengame nenga nanimmola kwapyeha bhando ngita hele chimupyeya homba.” \v 18 Papalapala bhajhakuleka lwaho lwabhe na kunkengama. \p \v 19 Yecho Pahikita palonge, ajhakwabhona Yakobu na Yohane nnongo mundo Zebedayo, bheniya bhakibha nkate jha mungalabha jhabhe bhalenganikila lwaho lwabhe. \v 20 Yecho ajhakwakema, na bhene bhajhakunneka tate gwabhe Zebedayo bhibhahenga mahengo mwenio mungalabha, na kunkengama. \s Yecho inamicha mundo jhuna nchuka \r Luka 4:31-37 \p \v 21 Yecho na bhabholwa bhake bhakahikite pabomane jha ku Kapelenaumo, likibha Lichiko lya Kupomolela, ajhakujhingii munyumba jha kukonganikii Akayahude na kutumbuu kubhola Malobhe gha Mbone. \v 22 Bhando bhoha bhubhanyokanikiya bhakahechwike chabholita, nhwalo abholita ndeka ngita chibhabholita bhabhola bhabhe bha Malaghalikilo, nambo abholita ngita jhuna ukindendeke. \p \v 23 Papalapala, mundo jhumo ajhakujhingii nkate munyumba jha kukonganikii Akayahude achikii nchuka, ajhakutumbuu kulalama. \v 24 “Alongila mmii na nike na twenga, mwenga Yecho bhuku Nachalete? Bho, uhikite kutukoma? Nimanyite mwenga maghane. Mwenga manyahinyahi kuhumii kwa Chapanga.” \p \v 25 Yecho ajhakuupwatalila nchuka alongila, “Tama nuu! Mummoke mundo jhonjo!” \p \v 26 Nchuka ajhakunyuanyua kwa makakala na kulela kanonoho, na kubhoka. \v 27 Bhando bhoha bhakakangiche, bhajhakukonyana, “Ghanga mambu ghane kabhele? Bho, mabholo mayono? Mundo hojho ukindendeke gwa kuipwatalila michuka na kunnyeketela!” \p \v 28 Bhahe, Malobhe gha Yecho ghajhakuchobhela kajhombe ku kilambo cha ku Galilaya. \s Yecho ilamicha bhando bhamahele \r Matei 8:14-17; Luka 4:38-41 \p \v 29 Yecho na bhabholwa bhake, pubhapitita munyumba jha kukonganikii Akayaude, bhajhakujhenda kajha kwa Simone na Anduleya. Yakobu na Yohane bhakalongohine nabho. \v 30 Bhahe, nkohano mundo Simone, akibha agholwike pakindanda, atenda kulwalwa. Papalapala Yecho pahikita bhajhakunnobholela ulwalo gwa majhe. \v 31 Papa Yecho ajhakujhenda kwa majhe jhola, ajhakukamuu lubhoko na kunyinua. Ulwalo ghola ajhakulama, na jwenio ajhakutumbuu kwatelekela. \p \v 32 Palitipika lyobha kimihe, bhando bhajhakwaleta bhoha bhibhalwalwa na bhibhachikile na michuka kwa Yecho. \v 33 Bhando bhamahele bha kubomane bhakakonganike palonge jha lubhanja lwa nyumba. \v 34 Yecho akalamiche bhando bhamahele na bhibhakibha na ulwalo ghoghoha, kabhele ajhakubhapiya bhibhakibha na michuka jhamahena, akabhapekii jhe pwache jha kulonge nhwalo bhakaumanyite jwenio ndi ghane. \s Yecho abhatangachii bhando ku Galilaya \r Luka 4:42-44 \p \v 35 Pantondogholo, kabula jha kuchegha, Yecho ajhakujhenda pakiyepela ajhakutumbu kunyopa Chapanga. \v 36 Simone na ajhake bhakajhahwii kumpalaha Yecho. \v 37 Pubhammonita, bhakannobholile, “Kila mundo impalaha mwenga.” \p \v 38 Yecho abhalobholile, “Tujhende muchenda henge kutangacha Malobhe gha Chapanga, mana hikite kuhenga lihengo lyenio.” \p \v 39 Bhahe, ajhakujhenda kubomane jha ku Galilaya atangicha malobhe gha Chapanga munyumba jha kukonganikii Akayahude kongo abhengita nchuka. \s Yecho anamicha mundo jhuna Malohe \r Matei 8:1-4; Luka 5:12-16 \p \v 40 Lichiko limo mundo jhumo jwakwete malohe akahikite kwa Yecho, ajhakutama makilikite, kumpembelekeya, “Anda mipala, unyelebhula nenga!” \p \v 41 Yecho ajhakummone kiya, ajhakuhatambuu lubhoko lwake, ajhakunkamula na kunongelela, “Nipala! Nnyelebhuke!” \v 42 Papalapala malohe ajhakulama mundo jhola. \v 43 Bhahe, Yecho ajhakunnobholela, ajhende na kongo ankanikihe, \v 44 Dolokeya, “Nkotoka kunobhole mundo jhojhoha, nambo nnyende mukakilangiye kwa mupiya litambiko jwa Chapanga, na mpeleke litambiko lino kwa nhwalo gwa kujhelebhuka kwino ngita chalaghalikie Mucha nhwalo gwa kwalangii bhando bhoha nnamite.” \p \v 45 Nambo mundo jhola ajhakujhenda na kutumbuu kutangacha malobhe kila chehemo, na kulonge mambu twe, na Yecho akibha pakiyepela. Akibha panja, bhando bhakannyendelile kuhumii kila kimbokotole. \c 2 \s Yecho inamicha mundo jwatengwike \r Matei 9:1-8; Luka 5:17-26 \p \v 1 Pughapitita machiko ghandina, Yecho akabhujhite ku Kapelenaumo, bhando bhakapatite malobhe Yecho abhii ukajha. \v 2 Bhahe, bhakahikite bhando bhamahele napwache ikibha jhe pannyango bhakatwelile ade panja. Yecho akibha atangacha Malobhe gha Chapanga. \v 3 Papalapala bhakannetite mundo jwatengwike bhanyeghite bhando ncheche bhampelika kwa Yecho. \v 4 Nhwalo gwa kujholoka bhando, bhakahotwii ndeka kumandikii Yecho. Bhahe, bhakatenganiche lihoto panane jha pakipaghalo pabhii Yecho. Pubhajhomolila kuhotola bhajhakuhuluwa jwalwalwa mu mpacha gwake. \v 5 Yecho palolita kihobholelo chabhe, ajhakunnobholela mundo jwatengwike, “Mwanango, nnekekiwe uhakaho gwino.” \p \v 6 Bhabhola bhange bha Malaghalikilo gha Mucha bhibhakatamite bhajhakutumbuu kuwacha kumiojho jhabhe, \v 7 “Nhwalo gwa nike mundo hojho kulonge naha? Atenda kulapanikiya anigha Chapanga! Abhii jhe mundo jwahoto kulekekeya uhakaho, nambo Chapanga kanjika ndo.” \p \v 8 Papalapala Yecho akamanye chibhahola kumiojho jhabhe, ajhakwakonya, “Nike chimiwacha naha kumiojho jhino? \v 9 Lihengo ghane lilijhojwike, kunongelela mundo hojho jwatengwike, ‘Uhakaho gwino ulekekiwe,’ amu kulonge, ‘Nnyeme! Tola mpacha gwino nnyende?’ \v 10 Bhahe, nipala umanye naha, Mwana gwa Mundo jhuna ukindendeke gwa kulelekeya uhakaho pannema.” Peniya anongalile mundo jwatengwike jhola, \v 11 “Ninobholila, jhinuka, tola mpacha gwino nnyende kajhino!” \p \v 12 Na bhando bhoha pubhannolakiya jwakatengwike jhola akajhinuka, papalapala ajhakughegha mpacha gwake na kujhenda. Bhando bhoha bhajhakukangacha, bhajhakunnomba Chapanga. Bhalongila, “Tunawai jhe kulola ilebhe ngita henge!” \s Yecho ankema Lawe ankengame \r Matei 9:9-13; Luka 5:27-32 \p \v 13 Yecho akajhahwii kabhele mupelemupele mwa lilabha. Bhando bhamahele bhakankengimile, na jwenio akatumbuu kwabhola malobhe gha Chapanga. \v 14 Pakibha atyangita, akamweine Lawe mwana gwa Alufayo, atamite panyumba jha kulepe kode. Yecho ajhakunnobholela, “Hika ungengame!” Lawe akajhemite, ajhakunkengama. \p \v 15 Peniya Yecho pakibha atamite kajha kwa Lawe kulyegha. Akatola kode bhamahele na bhando bhibhakanwa bhibhakibha bhakankengime Yecho. Na bhamahele bhakatamite pamonga na Yecho bhalila na bhabholwa bhake. \v 16 Bhahe, Bhabhola bha Malaghalikilo bhibhakibha Mapwalichayo pubhalolita Yecho ilyegha pamonga na bhando bhina uhakaho, pamo na akatola kode, bhajhakwakonya bhabholwa bhake, “Bho, mulyegha na bhando ngita bhamba?” \p \v 17 Yecho akabhajhohine ajhakwalobholela, “Bhando bhangalwalwa bhipala ndeka nng'anga, bhibhalwalwa bhala tugha ndi bhibhamipala nng'anga. Nenga hikitejhe kwakema bhando bha umbone bhangengame, nambo bhando bhibhabhii akahakaho.” \s Malobhe gha kupunga kulyegha \r Matei 9:14-17; Luka 5:33-39 \p \v 18 Bhabholwa bha Yohane Mbatichajhe na bha Mapwalichayo bhakibha bhatehila kupunga kulyegha. Bhahe, bhando bhajhakunnyendela Yecho na kunkonya, “Nhwalo ghane bhabholwa bha Yohane na Mapwalichayo bhapungita, nambo mwenga bhino bhipunga ndeka?” \p \v 19 Yecho ajhakwajhanguu, “Bho, bhando bhibhalalikwe kuunyagho gwa ndowa bhahoto kupunga pamonga na nnyinamwale? Pubhabhii pamo na nnyinamwale ihoto ndeka kupunga. \v 20 Dolokeya lichiko nalihika nnyinamwale nabhejhe pamo, na lichiko lyenio nabhahotola kupunga. \p \v 21 “Abhii jhe mundo jwabhambakila kibhambo kubhoka mungobho nhyono na kuchonolela mukindukotuko. Anda atenda naha, kibhambo kiyono nakilombotoka kindukotuko chenie, na pala pupakibha pajwepwike napajhonjekeka. \v 22 Abhii jhe mundo jwabheka divaye yono mulihako lilitukutwike. Anda atenda naha, divaye naitutumuka na kujwepula lihako lyenio, divaye naijhitika na lihako kujwepuka. Divaye yono ubheka mulihako liyono!” \s Lilobhe lya Lichiko lya Kupomolela \r Matei 12:1-8; Luka 6:1-5 \p \v 23 Lichiko limo lya Kupomolela, Yecho pamonga na bhabholwa bhake bhajhakupeta mu mighonda jha mapemba. Pubhatyangita, bhabholwa bhake bhakatumbwii kukwanyula manjwanjwane gha mapemba. \v 24 Mapwalichayo bhajhakunnobholela Yecho, “Dolokeya! Bho, nhwalo gwa nike bhabholwa bhino bhihenga kilebhe chamaha jhe Lichiko lya Kupomolela?” \p \v 25 Yecho ajhakujhanguu, “Bho, mukachomitejhe ghahengita Daude pamonga na ajhake pubhakibha na njala? \v 26 Daude akajhingii mu Nyumba jha Chapanga na kulyegha mabumunda ghighapihitwa litambiko kwa Chapanga. Lijhambu lende lihengika pakibha Abiatale Nkolo jwa Bhabhola. Bhibhatambika kanjika chabhe ndi bhalila mabumunda gheniya. Nambo Daude akalile, kabhele ajhakwapekeya akapiya matambiko ajhake.” \p \v 27 Bhahe, Yecho ajhakwalobholela, “Lichiko lya Kupomolela libhii kwatangatila bhando, chi bhando kulikengemila Lichiko lya Kupomolela. \v 28 Nambo Mwana gwa Mundo, ndi Bhambo jwa Lichiko lya Kupomolela.” \c 3 \s Yecho inamicha mundo jwatengwike lubhoko \r Matei 12:9-14; Luka 6:6-11 \p \v 1 Kabhele Yecho ajhakujhingii munyumba jha kukonganikii Akayahude. Mwenio akibha mundo jwatengwike lubhoko. \v 2 Bhando bhange bhapaliya kihokola cha kunkamuu Yecho. Bhajhakuningulila anda chanamicha mundo Lichiko lya Kupomolela. \v 3 Yecho akannobholile mundo jwatengwike lubhoko jhola, “Nhwike palonge pano.” \v 4 Chakaka, akakonyite bhando, “Bho, nike chambone kuhenga Lichiko lya Kupomolela, kuntangatila amu kuntendela uhakaho? Kughombola ughome gwa mundo amu kunkoma?” \p Nambo bheniya bhakajhangwiijhe kilebhe. \v 5 Yecho akalolikii bhando kwa lilaka, peniya ajhakunyongeka kumwojho kwa kukokotoka kwa miojho jhabhe. Bhahe, Yecho akanobholile mundo jhola, “Atambula lubhoko!” Na jwenio ajhakuatambuu lubhoko lwake ajhakulama. \v 6 Peniya Mapwalichayo bhakapitite panja, bhajhakukongana na bhando bha Helode na bhajhakupalaha ndela jha kunkoma Yecho. \s Lilongo lya bhando linkengama Yecho \p \v 7 Yecho pamonga na bhabholwa bhake, bhakajhahwii mupele mulilabha lya ku Galilaya na lilongo lya bhando likankengime, bhahumila ku Galilaya na ku Yudeya. \v 8 Bhando pubhajhohina ghoha ghateii, bhando mahena bhakahika kubhoka ku Yudeya na ku Yeluchalemo na ku Idumeya na chenda jhibhii kwiye jha lukemba lwa ku Yolodane na miche jha ku Tilo na ku Sidone. \v 9 Nhwalo gwa bhando kujholoka, Yecho akalobhalile bhabholwa bhake bhantengenechele ngalabha bhando bhakoto kunkangana. \v 10 Nhwalo alamiche bhando bhamahele, bhibhalwalwa bhoha bhajhakuheghelela bhapala kumpapaha. \v 11 Na bhando bhina michuka pubhamwonita, bhajhakugwegha palonge jhake na kulalama, “Mwenga ndi Mwana gwa Chapanga!” \p \v 12 Nambo Yecho ajhakwapwatalila kwa likakala nchuka ukoto kwalobholela bhando jwenie ndi ghane. \s Yecho ihaghuu akatenga kome na bhabhele \r Matei 10:1-4; Luka 6:12-16 \p \v 13 Yecho akahobhike pakitombe, ajhakwakema jwabhapaii jwenio, na bhene bhajhakunyendela. \v 14 Jwenio akabhahagwii bhando kome na bhabhele, ajhakwakema akatenga. Ajhakwalobholela, “Nihagwii mangota mwenga kutama na nenga kwatangachii bhando Malobhe gha Mbone. \v 15 Na mangota namaha na ukindendeke gwa kubhenga michuka.” \p \v 16 Bhamba ndi bhando kome na bhabhele bhakabhahagwii. Simone Yecho akampekihe liina lya Petile, \v 17 Yakobu na Yohane, bhana bha Chebedayo bheniya Yecho akabhapekihe liina Boanelige, mana jhake, “Bhando bhubhabhii ngita Ulumbilo na kwa malobhe ghange bhikemwa bhina kipyaho.” \v 18 Anduleya na Filipu na Batulomayo na Matei na Tomache na Yakobu mwana gwa Alufayo na Tadayo na Simone jwakemita Chelote, mana jhake nkomanii kilambo chake. \v 19 Na Yuda Ichikaliyote, jwanyambila Yecho. \s Yecho na Belezebule \r Matei 12:22-32; Luka 11:14-23; 12:10 \p \v 20 Peniya Yecho akajhahwii kajha, bhando bhamahele bhakakonganike kabhele ade Yecho na bhabholwa bhake bhakahotwii ndeka kulyegha. \v 21 Akalongo bhake Yecho bhakajhohine malobhe, bhakajhahwii kuntola nhwalo bhalongela jhuna ngholoka. \p \v 22 Na Bhabhola bha Malaghalikilo gha Mucha bhubhahumila ku Yeluchalemo bhakalongii, “Akwete Belezebule! Nkolo jwa michuka jwenio jwapiya likakala lya kubhenga michuka.” \p \v 23 Yecho akakemite, ajhakwalobholela kwa kulandanikiya, “Limbembela lihoto bho kummenga Limbembela? \v 24 Unahota nkolongwa ghoghoha ghola anda upechengine gwenie kwa gwenie na kubhehe ibhogha ibhogha gwihoto ndeka kujhema, na bhando bha nyumba jhimo. \v 25 Anda bhando bha nyumba bhapechangine ibhoghaibhogha, nyumba jhene nahigwa tugha. \v 26 Anda Unahota gwa Limbembela upechengine ibhoghaibhogha, unahota gwonio naubhejhe na likakala.” \p \v 27 “Abhii jhe mundo jwapala kujhingii munyumba jha mundo jhuna likakala na kutolajhe ilebhe yake, ade antabhe mundo jwenio. Peniya nahotola kumpoka ilebhe yake.” \p \v 28 “Ninnobholela chakaka, bhando nabhalekekewa uhakaho gwabhe na kulapanikiya kwabhe. \v 29 Nambo mundo jhojhoha jwauligha Uhuke gwa Chapanga nahotola ndeka kulekekewa uhakaho gwake, nahighalika na uhakaho gwake machiko ghoha ghangapeta.” \v 30 Yecho akalongii naha nhwalo gwa bhando bhakannobhalille, “Abhii na michuka.” \s Majhe na akalongo bhake Yecho \r Matei 12:46-50; Luka 8:19-21 \p \v 31 Peniya majhe mundo Yecho na akalongo bhake bakahikite. Akalongo bhakajhemite panja, bhakantumite mundo kunkema Yecho. \v 32 Bhando bhamahele bakantindii Yecho, na mundo jhumo mmola akanobhalile, “Majhe gwino na akalongo bhino bhabhii panja, bhipalaha mwenga.” \p \v 33 Yecho ajhakwakonya, “Bho, majhe gwango na akalongo bhango akina ghane?” \v 34 Peniya akalolakiye bhando bhubhantindii ajhakulonge, “Dolokeya! Nalobholela bhamba anda majhe gwango na akalongo bhango! \v 35 Mundo jhojhoha jwahenga ghapala Chapanga, jwenio ndi nnombo gwango na nhwacha gwango na majhe gwango.” \c 4 \s Nnandanikiho gwa mmicha mbejho \r Matei 13:1-9; Luka 8:4-8 \p \v 1 Yecho akatumbwii kubhola kabhele muupele jha lilabha. Bhando bhamahele bhakannendile ajhingii mungalabha na kutama mwenio. Na bhando bhoha bhakibha muupele jha lilabha. \v 2 Akabholite ilebhe yamahena kwa kulandanikila, na pa mabholo ghake, akalobholile. \p \v 3 “Unyokanikiye! Mundo jhumo akajhahwii kunng'onda kumicha mbejho. \v 4 Pamichita mbejho, mbejho henge ikahikii pandela, ijhune ijhakuhika na kuhonyola. \v 5 Henge ikaponi mu ihekendo, undope ukibha ndeka gwamahele. Ijhakumela kajhombe kwa nhwalo undope ukibha ndeka gwamahele. \v 6 Lyobha lijhakubhala, ijhakutinika, kwa nhwalo mikegha jhake ikajhabhulile jhe pahe, mbejho yela ijhakulelebhala. \v 7 Henge ikaponikiye mu mikongo jha mibha, ikakolite jhe nhwalo ikahindamine mbejho ikapambike jhe. \v 8 Mbejho henge ikaponi muundope gwambone. Mbejho ijhakumela, ijhakukola na kupambika, makome matato, henge makome chita, na henge makome kome.” \p \v 9 Peniya Yecho ajhakulonge, “Jhuna machikilo gha kujhoha na ajhohe!” \s Mana jha nnandanikiho \r Matei 13:10-17; Luka 8:9-10 \p \v 10 Yecho pakibha kanjika chake ndo, bhabholwa kome na bhabhele na bhando bhange kunkonya nhwalo jha nnandanikiho gwenio. \v 11 Yecho ajhakwalobholela, “Mangota mpatite kumanya chile jha Unahota nkolongwa gwa Chapanga hotuhotu. Nambo bheniya bhubhabhii panja bhakibhola kwa nnandanikiho tugha, \v 12 nambo, \q ‘Balinge bhakoto, \q nambo bhakoto kulola \q Bhajhohe bhakoto, \q nambo bhakoto kumanya, \q ngabhamanya ngabhang'alambukii Chapanga, \q na jwenio ngalekekiye bhando mahakaho ghabhe.’ ” \s Yecho ilonge hotuhotu mana jha nnandanikiho gwa mmicha mbejho \r Matei 13:18-23; Luka 8:11-15 \p \v 13 Peniya Yecho ajhakwakonya, “Bho, mangota mukamanyite jhe mana jha nnandanikiho? Bho, naumanya nnandanikiho ghonge? \v 14 Mmicha mbejho umicha Lilobhe lya Chapanga. \v 15 Bhando bhange bhakalandine na mbejho ikagwelile pandela pibhajhoha malobhe gha Chapanga, Limbembela uhika na kubhoha Lilobhe lya Chapanga ku mwojho gwabhe. \v 16 Bhando bhange bhakalandine na mbejho iponi mukihekendo. Peniya pibhajhoha Lilobhe lya Chapanga, ujheketela kwa kuhangana. \v 17 Nhwalo gwanga mikegha kujhenda pahe. Uhimbilila pandina tugha anda ghapitii malola nhwalo gwa Lilobhe lya Chapanga peniya ulileka. \v 18 Bhando bhange bhakalandine na mbejho ikagwelii pa mibha. Bhalijhoha Lilobhe lya Chapanga, \v 19 nambo iholo ya pannema ghongo, na kupalaha ilebhe henge, kupalaha ilebhe ya payegha, nabhene bhatenda ndeka chilipala Lilobhe. \v 20 Bhando bhange ulandanakiwa na mbejho igweli paundope gwambone. Bhalijhoha Lilobhe lya Chapanga, ujheketele na kupambika uhohe, bhange makome matato na bhange makome chita na bhange makome kome.” \s Nnandanikiho gwa kolobohi jhiyekelilwe \r Luka 8:16-18 \p \v 21 Yecho ajhakujhendelela kwalobholela, “Bho, abhii mundo jwapamba kolobohi na kugubikila kibhegha nkate amu kubheka kuhe kukindanda? Bho, ubheka panane jha kinala? \v 22 Bhahe, kilebhe chochoha chikihihitwe nakibhonekana na kilebhe chochoha chikiyekulilwe nakiyekulilwa. \v 23 Jhuna machikilo gha kujhoha na abangatuka!” \p \v 24 Peniya ajhakwalobholela, “Unyokanikiye chininnobholela, Chapanga napemela kipemo cheche chimwapemela. Nantenda umanye kupeta gheniya. \v 25 jwabhii na kilebhe, jwenio najhonjekewa chenge, nambo jhola jwangabhehe nacho hote cheneche chakihobholela napokwa.” \s Nnandano gwa mbejho jhimela \p \v 26 Yecho ajhakujhendelela kwalobholela, “Unahota nkolongwa gwa Chapanga ulandanikiwe na mundo jwajhenda kumicha mbejho kunng'onda. \v 27 Kilo igholoka, muhe abhe miho mbejho imela na kukola. Jwenio amanyitejhe chikihengeka. \v 28 Undope uitenda mbejho imele. Itumbuu kulingulila, upiya lihamba na njechele, peniya ndi upatika. \v 29 Mbejho puikomala, mundo jwenio najhenda kuhuna kwa kikwakwa, nhwalo muda gwa mahuno uhikite.” \fig Mundo jwahuna kwa kikwakwa|alt="A person harvesting grain with a sickle" src="12 Sickle.jpg" size="col" ref="4:29"\fig* \s Nnandanikiho gwa mbejho njokombe jhikemwa aladale \r Matei 13:31-32,34; Luka 13:18-19 \p \v 30 Yecho ajhakwalobholela kabhele, “Bho, Unahota nkolongwa gwa Chapanga ulandine na nike? Bho, tulongela nike? \v 31 Ulengana na mbejho jhikemwa aladale, mbejho njokombe kupeta mbejho yoha, bhando umicha muundope. \v 32 Anda imichitwe, ukola na kubhehe nkongo nkolongwa kupeta mikongo jhoha munng'onda. Na gwene ubhe na lindabhe likolongwa ijhune uhika kuchenga mihuhe.” \p \v 33 Yecho akatangachii Malobhe gha milandanikiho jhamahena, akabhalobhalii ngita chibhahotola kujhoha kwabhe. \v 34 Akalongii nabho ndeka changa milandanikiho. Pakibha na bhabholwa bhake pakiyepela, akalobholii hotuhotu kila kilebhe. \s Yecho ipwatalila kimbonga kikolongwa \r Matei 8:23-27; Luka 8:22-25 \p \v 35 Lichiko lele, kimihe, Yecho akalobholile bhabholwa bhake, “Tujhomboke kwiye ku lilabha.” \v 36 Bhahe, bhabholwa bhajhakulitabhuka lilongo lya bhando na kujhingii mungalabha na kubhoka pamo na Yecho. Helahela bhando bhange bhakajhingii mungalabha na kunkengama. \v 37 Peniya kijhakupeti kimbonga kikolongwa na matuhe gha mache ghajhakutumbuu kuityala ngalabha na ikatumbwii kutwele mache.\fig Ngalabha mukimbunga kikolongwa|alt="A boat in a storm" src="09 Boat in Storm.jpg" size="col" ref="4:37"\fig* \v 38 Yecho akibha kuyeto jha ngalabha achaghamii nchaghamilo bhabholwa bhake bhajhakunyimua, bhanobholile, “Mmola, bho mutubhone jhe kiya twe kumilwa?” \p \v 39 Yecho akajhimwike, akapwatalii kimbonga kikolongwa na akakilobholi kimbonga, “Tama! Nuu!” Peniya kimbonga kijhakuleka na pajhakubhe teeke. \v 40 Peniya ajhakwalobhalela bhabholwa bhake, “Nhwalo ghane mijhoghopa? Bho, nkwete jhe kihobholelo?” \p \v 41 Na bhene bhajhakujhoghopa hake, bhajhakukonyana, “Bho, jhonjo mundo ghane, ade kimbonga kinyeketela!” \c 5 \s Yecho inamicha mundo jhuna nchuka \r Matei 8:28-34; Luka 8:26-39 \p \v 1 Yecho na bhabholwa bhake bhakahikite kwiye mwa lilabha mu kilambo cha Akagelache, \v 2 Yecho papitita mungalabha, ajhakukongana na mundo jhuna michuka kuhumii kumambe. \v 3 Mundo hojho atamita ku mambe akibha jhe mundo jwahotwila kuntabha kabhele ata kwa minyololo. \v 4 Nhwalo bhatabhita mabhoko na magholo, akatopwii minyololo jhibhatabhita magholo ghake. Abhii jhe mundo jhuna likakala jwahotwila kunkamula. \v 5 Muhe na kilo atyangita kumambe na kwitombe, kongo alalima na akihekita kwa maghanga. \p \v 6 Mundo jwenio pamonita Yecho chukutale, ajhakumutukila, na kutama makilikite. \v 7 Ajhakulela kwa Lilobhe likolongwa, alongila, “Yecho Mwana gwa Chapanga Jwa Kunane mipalaha nike kwa nenga? Kwa liina lya Chapanga, nkotoka kung'aha!” \v 8 Alongila naha Yecho, “Nchuka mummoke mundo hojho!” \p \v 9 Yecho ajhakunkonya, “Liina lino ghane?” \p Na jwenio pajhangwila, “Liina lyango, ‘Lilongo,’ nhwalo tubhii twe.” \v 10 Peniya ijhakumpembelekeya Yecho akoto kwabhenge panja jha kilambo chela. \p \v 11 Pakibha na lilongo likolongwa lya magholobhe ghalila muluhelelo lwa kitombe. \v 12 Peniya michuka bhajhakumpembelekeya Yecho, “Mutulekekehe tughajhingii gheniya magholobhe.” \v 13 Yecho ajhakwalekekeya. Peniya michuka ijhakummoka mundo jhola na kujhingii magholobhe. Lilongo lyoha lya magholobhe ghakibha elufo ibhele bhajhakutilila muluhelelo na kutumbukii mulilabha na kuwelela mwenio. \p \v 14 Akalucha magholobhe bhajhakutila na kwatangachila bhando bha kubomane na muchenda. Na bhando bhajhakujhenda kulolekeya chikipitile. \v 15 Pubhahikite kwa Yecho, bhajhakumona mundo jhola jhuna nchuka. Atamite pahe ahwalite ngobho na malango ghahengwite, na bhando bhoha bhajhakujhogopa. \v 16 Na bhando bhubhalolite lijhambu lyenio bhajhakwalobholela bhando bhange kilebhe chikimpitile mundo jhola jhuna nchuka na ghighapitii kwa magholobhe. \p \v 17 Peniya bhajhakunnyopa Yecho abhoke mu kilambo chabhe. \p \v 18 Yecho pajhingila mungalabha, mundo jwakibha na nchuka ajhakumpembekeya bhajhende bhoha. \p \v 19 Nambo Yecho ajhakukana, ajhakunobholela, “Nnyende kajha kwa akalongo bhino, na mwalobholele ghantendi Bhambo kwa kumone kiya.” \p \v 20 Peniya mundo jwenio ajhakujhenda, ku Miche Kome na kwatangachila bhando chantendii Yecho. Na bhando bhoha bhibhajhohina bhajhakuhechuka. \s Yecho inamicha majhe jhumo na nchikana jwa Jailu \r Matei 9:18-26; Luka 8:40-56 \p \v 21 Peniya Yecho pajhombwika kabhele kwiye jha lilabha kwa ngalabha, bhando bhamahele bhakakonganike na kuntindila. \v 22 Peniya kilongoche jhumo jwa munyumba jha kukonganiki Akayahude liina lyake Jailu, pamonita Yecho ajhakutama makilikite pamagholo ghake. \v 23 Ajhakumpembekeya, alongila, “Nchikana gwango atenda kulwalwa tolatola. Chonde nhwike mu mekele mabhoko ghino alame na abhehe na ughome.” \p \v 24 Bhahe, Yecho ajhakulongohana nako. Lilongo likolongwa lijhakunkengama, na kuhindamana hindamana. \p \v 25 Peniya pakibha na mwikeghe jhumo jhuna ulwalo gwa pihe jhangajhoma kwa yaka kome na ibhele. \v 26 Mwikeghe jwenio akalaghite kwele kujhenda kwa nghanga na kujhitana ilebhe yake, nambo akapatite jhe ulamo na akajhendelii kulwalwa. \v 27 Mwikeghe jwenio pajhohina Yecho ilamicha bhando, ajhakupekenyela palilongo, ajhakunyendela Yecho cha kuhyeto na kupapaha lilombolo lya ngobho jhake, \v 28 Ajhakukilobholela, “Anda hotwii kukamuu ngobho jhake, namite.” \p \v 29 Pakamwila ligwanda lyake Yecho, papalapala miyahe ijhakuleka kupita, na jwenio ajhakukijhoha payegha jhake palamite. \v 30 Peniya Yecho akamanyite likakala lyake linnamiche mundo jwenio. Bhahe, ajhakulighalambukila lilongo lya bhando, kulikonya, “Ghane jwambapii ngobho yango?” \p \v 31 Bhabholwa bhake bhajhakunnyanguu, “Mibhona bhando chibhakangana kangana. Bho, minkonya ghane jwampapiye?” \p \v 32 Nambo Yecho akajhendelile kulolekeya aumanye ghane jwampapiye. \v 33 Peniya ndi mwikeghe jwenio akamanyite kilebhe chakipatite, ajhakukilaha kongo atehila kulendema, ajhakutama makilikite palonge jha Yecho, peniya ajhakunnobholela chakaka ghoha. \v 34 Yecho ajhakunnobholela, “Nchikana gwango, kihobholelo chino kinamiche. Nnyende kwa uteeke, na ulwalo gwino ulame.” \p \v 35 Yecho pakibha amela akalonge, bhando bhange bhakahikite kuhumii kajha kwa Jailu kilongoche nkolo jwa nyumba jha kukonganikii Akayahude ajhakunnobholela, “Nchikana jwino ajhomwike. Bho, mijhendelela kuntotoha mmola?” \p \v 36 Yecho kwa kujhoha gheniya ghibhalongila, ajhakunobholela kilongoche nkolongwa jwa nyumba jha kukonganikii Akayahude, “Nkotoka kujhoghopa, mwe nnyohe.” \v 37 Yecho akapahi jhe mundo jhonge alongohane, nambo akajhahwii na Petile na Yakobu na Yohane nnongo mundo Yakobu. \v 38 Pibhahikita munyumba jha kilongoche Jailu, Yecho ajhakujhoha bhando bhalelita malelo. \v 39 Yecho akajhingii nkate, “Ajhakwalobholela, nhwalo ghane michobhela na kulela? Mwana ahwii jhe, nambo atekugholoka.” \p \v 40 Bhene bhajhakunheka kwa kumpucha. Nambo ajhakwapiya bhoha panja, ajhakuntola tate na majhe gwa mwana jwenio pamo na bhabholwa bhake bhatato, bhajhakujhingii pa bwalo pagholwike mwana. \v 41 Akankamwii lubhoko na kulongole, “Talita kome,” mana jhake, “Nchikana, ninnobholela nnyimuke!” \p \v 42 Papalapala mwana jhola ajhakujhimuka na kutyanga, mwana jwenio akibha na yaka kome na mibhele. Peniya bhando bhakahechwike hake. \v 43 Yecho ajhakwakanakiya kwa lilaka bhakoto kunnobholela mundo ilebhe ipitile, peniya ajhakwalobholela mukupile mwana jwenio. \c 6 \s Bhando bhinkana Yecho ku Nachalete \r Matei 13:53-58; Luka 4:16-30 \p \v 1 Yecho ajhakubhoka peniya alongohine na bhabholwa bhake na kujhenda ku muche gwake. \v 2 Lichiko lya Kupomolela pulihikita, Yecho akatumbwii kubhola munyumba jha kukonganikii Akayahude, bhando bhamahele bhibhannyokanikiya bhakahechwike. Bhajhakukonya, “Ghanga ghoha apatite ko? Ichima ghane jhapatite mundo hojho ade atende ilebhe ya kukangacha? \v 3 Bho, jhonjo mwana jwa mmacha mibhoko, mwana gwa Maliya na nnongo mundo Yakobu na Uchupo na Yuda na Simone? Bho, akalombo mundo bhabhii pambajhe na twenga?” Peniya bhajhakunchimwa na kunkana. \p \v 4 Yecho ajhakwalobholela, “Nnondole jwa Chapanga bhanyokanikiya kila chehemo, nambo bhanyokanikiya ndeka pakilambo chake na akalongo bha kajha kwabhe.” \p \v 5 Yecho akatei ndeka ikangacho yoyoha pala, akabhekii mabhoko bhilwalwa bhandina, bhakalamite. \v 6 Yecho akakangiche nhwalo bhakibha jhe na kihobholelo. \s Yecho ituma bhabholwa kome na bhabhele \r Matei 10:5-15; Luka 9:1-6 \p Peniya Yecho akajhahwii pachenda jhibhandikii na kubhola bhando. \v 7 Akakemite bhabholwa bhake kome na bhabhele, ajhakwatuma bhabhele bhabhele na kwapeke ukindendeke gwa kubhenga michuka. \v 8 Peniya ajhakwalobholela, “Pimijhenda nkoto kughegha kilebhe, nnyegha nkongocho. Nkoto kughegha chakulya, amu lihako, amu mbijha. \v 9 Uhwale maghubache, nkoto kughegha ngobho henge. \v 10 Kabhele ajhakwalobholela nyumba jhojhoha jhipala kujhingila, ntame mwenio ade pupala kubhoka. \v 11 Pibhapala kukana kumpoke amu kunnyokanikiya, mmoke peniya na nkung'unde lutukunda lulubhii mumagholo ghino, kulangiya bhakanite lilobhe lya Chapanga!” \p \v 12 Bhahe, bhakajhahwii kutangachii bhando bhauleka uhakaho na bhang'alambukile Chapanga. \v 13 Bhakachomwii michuka twe. Bhakapakite mahuta bhibhalwalwa, bhajhakwalamicha. \s Kuhwe kwa Yohane Mbatichajhe \r Matei 14:1-12; Luka 9:7-9 \p \v 14 Munahota nkolongwa Helode pajhohina malobhe gheniya gha chipwa jha Yecho itapakii. Bhando bhange bhakalongii, “Jhonjo Yohane Mbatichajhe ayokite! Ndi mana likakala lya ikangacho lihenga lihengo nkate jhake.” \p \v 15 Bhange bhalongila, “Jhonjo ndi Eliya.” \p Na bhange bhalongila, “Jhonjo ndi jhumo jwa bhalondole bha Chapanga ngita milondole bha makacho.” \p \v 16 Nambo Helode pajhohina malobhe, alongila, “Yohane Mbatichajhe nikahekite muto ayokite!,” \v 17 Akawachii naha nhwalo machiko gheniya Helode jwenio akalaghalikiye Yohane bhantabhe mukipungo. Akatehi naha nhwalo gwa Helodiya nhwana mundo, jwakibha nhwana mundo Filipu, nnongo mundo Helode. \v 18 Machiko gheniya Yohane Mbatichajhe akankonyite Helode, “Chamaha jhe mwenga kuntolela mwikeghe jwa nnongo gwino.” \p \v 19 Bhahe, Helodiya mwikeghe jwa munahota ajhakunchimwa Yohane na kupala kunkoma, nambo akahotwii ndeka. \v 20 Helode atehila kunyoghopa Yohane kwa mana akibha mundo jwatehila mambu gha umbone na nyahinyahi, bhahe, ajhakunnyemelela. Apalita kunyokanikiya, pajhomolila kunyokanikiya mwojho uminita hake. \p \v 21 Lichiko limo, mwikeghe jwa munahota Helodiya akapatite pwache jha unyagho gwa kubhelukwa Helode. Helode akabhatendile unyagho akanahota akakomana ngondo na akanahota bha kilambo cha ku Galilaya. \v 22 Peniya nchikana jwa Helodiya pajhingila ajhakukina, ajhakuhanganicha Helode na akaghene bhake. Peniya munahota nkolongwa ajhakunnobholela mwana jwenio, “Unyope kilebhe chochoha chimipala, nanimpela.” \v 23 Mala jha ubhele akalapanikiye, “Chochoha chimpala, ata nucho jha Unahota gwango.” \p \v 24 Peniya nchikana jhola ajhakubhoka, na kunkonya majhe mundo, “Nyope kilebhe ghane?” \p Na jwenio ajhakujhanguu, “Muto gwa Yohane Mbatichajhe.” \p \v 25 Nchikana jhola ajhakubhutuka ade kwa munahota nkolongwa, ajhakulonge, “Umbekehe muto gwa Yohane Mbatichajhe mukipalo!” \p \v 26 Munahota Helode ajhakubhehe ngolongondi hake, akahotwii ndeka kukana, nambo nhwalo gwa kilapo chake palonge jha akaghene bhake. \v 27 Papalapala akannaghalikiye nkomana ngondo akajhahwii kukipungo, kunheketa muto gwa Yohane, \v 28 peniya ajhakuleta muto gwenio mukipalo, ajhakumpekiya nchikana jwenio, na jwenio ajhakukamuha majhe mundo. \v 29 Bhabholwa bha Yohane pibhajhohina gheniya, bhajhakutola yegha jhake, bhajhakuchika umambe. \s Yecho abhapeke chakulya bhando elufo nhwano \r Matei 14:13-21; Luka 9:10-17; Yohane 6:1-14 \p \v 30 Akatenga bhala bhajhakukelebhuka, bhakakonganike palonge jha Yecho, bhajhakunnobholela gheniya ghoha ghantei na kubhola. \v 31 Yecho ajhakwalobholela, “Tujhende pakiyepela tukapomolele.” Alongila naha nhwalo pakibha na bhando bhamahele bhubhahikita na kubhoka, ade Yecho na bhabholwa bhake bhakapatitejhe pwache jha kulyegha. \v 32 Peniya, bhajhakubhoka mungalabha, bhajhakujhenda chehemo jhanga bhando. \p \v 33 Nambo bhando bhamahele bhajhakwabhona pibhabhokita, bhajhakumanya. Peniya bhajhakubhutuka kuhumii ku muche bhakatumbwii kuhika kabula jha Yecho. \v 34 Yecho na bhabholwa bhake pibhahulwika mungalabha, ajhakulibhona lilongo likolongwa lya bhando, ajhakwabhone kiya nhwalo bhabhonakina ngita mambelele ghangabhehe na nnuchajhe. Peniya ajhakwatumbuu kwabhola malobhe twe. \v 35 Pukihikita kimihe, bhabholwa bhake bhajhakunyende, bhajhakunobholela Yecho, “Pambano tubhii panjenga, na lyobha litipike. \v 36 Mwulitabhuke lilongo lya bhando leno bhajhende ku mighonda na chenda ibhandikile, bhakahemele yakulya.” \p \v 37 Nambo Yecho ajhakwalobholela, “Mangota mapekehe yakulya.” \p Bhajhakunkonya, “Bho, twapeke nike? Natupalwa kuhenga lihengo kwa miyehe jhamahele tipate mbijha ya kuhemela ilebhe ya kulyegha bhando bhamba?” \p \v 38 Yecho ajhakwakonya, “Bho nkwete mabumunda maligha? Nnyende mukalinge.” \p Pubhamanyita, bhajhakunnobholela, “Tukwete mabumunda nhwano tugha na homba ibhele.” \p \v 39 Peniya Yecho ajhakwalobholela bhabholwa bhake, mabhona bhando bhakatamite muibhogha ibhele, pamanyahe mabhehe. \v 40 Peniya bhajhakutama ibhoghaibhogha, apa makome kome na pala makome nhwano. \v 41 Bhahe, Yecho akatoii mabumunda nhwano na homba ibhele, ajhakulola kunane, ajhakunchenguu Chapanga na ajhakumetula. Ajhakwapekeya bhabholwa bhake bhapeke bhando. Helahela bhajhakwahekete bhando bhoha homba. \v 42 Bhando bhoha bhakalile na kujhukuta. \v 43 Peniya bhabholwa bhake bhajhakujhola mahighiliko gha homba na mabumunda bhakatweli ichukilo kome na ibhele. \v 44 Akanalome bhubhalile bhakibha elufo nhwano. \s Yecho ityanga panane jha mache \r Matei 14:22-33; Yohane 6:15-21 \p \v 45 Peniya ajhakwalobholela bhabholwa bhake bhajhingile mungalabha bhalongolele ku Betisaida kwiye jha lilabha. Jwenio akibha atabhuka ibhogha ya bhando. \v 46 Pajhomolila kwatabhuka bhando, ajhakujhenda pakitombe kunyopa Chapanga. \v 47 Pukihikita kimihe, ngalabha ikibha pakate jha lilabha na Yecho akibha kanjika chake ndo mupele mwa lilabha. \v 48 Akamwene bhabholwa bhake pubhalaghita mungalabha, nhwalo upepo gwatobhita kanonoho. Puibhandikila kuchegha, Yecho ajhakwajhende, akibha atyanga panane jha mache, apata kwapeta. \v 49 Nambo bhene pibhamwene ityanga panane jha mache, bhajhakuwacha lihoka, bhajhakulalama. \v 50 Bhoha pibhamwene bhajhakujhoghopa hake. \p Papalapala Yecho ajhakwalobholela, “Nkangamale! Ndi nenga. Nkotoka kujhoghopa.” \v 51 Peniya ajhakuhobhokela mungalabha jhikibha na bhabholwa bhake, na upepo ujhakuleka. Bhabholwa bhake bhakakangiche hake. \v 52 Nhwalo bhakamanyitejhe chakatehii Yecho panane jha libumunda lela, miojho jhabhe ikibha mijhundapaho. \s Yecho ilamicha bhibhalwalwa kwenio ku Genechalete \r Matei 14:34-36 \p \v 53 Bhajhakujhomboka lilabha bhajhakuhika ku kilambo cha ku Genechalete, bhajhakujhemeka ngalabha jhabhe. \v 54 Pibhapitita mungalabha, papalapala bhando bhajhakummanya Yecho. \v 55 Peniya bhajhakutindila kajhombe mukilambo choha, bhajhakutumbuu kwatola bhibhalwalwa mumipacha na kwapeleka popoha pubhajhohina Yecho abhii. \v 56 Na kila pajhahwila muchenda, ku miche amu ku mighonda, bhajhakwabheka bhibhalwalwa mu maghuliho. Bhangalwalwa bhajhakumpembelekeya Yecho bhapapae lilombolo lya ngobho jhake, bhoha bhibhakampapiye bhakalamite. \c 7 \s Mabholo ghughapokwi kuhumii kwa akahokolo \r Matei 15:1-9 \p \v 1 Lichiko limo Mapwalichayo na Bhabhola bha Malaghalikilo kuhumii ku Yeluchalemo, bhakajhahwii kwa Yecho. \v 2 Akahwene bhabholwa bhange bha Yecho bhalila changakuwa mache mu mabhoko ngita chilipata Lilaghalikilo lya Akayahude. \p \v 3 Nhwalo Mapwalichayo na Akayahude bhoha bhalyejhe changakuwa ade muhingongole, bhakakamwile mabholo ghubhapokii kuhumii kwa akahoko bhabhe. \v 4 Pubhahuma kulighuliho bhalyejhe kilebhe chochoha changakuwa ngita chibhakayobhalile. Helahela bhakakamwii mabholo ghange ghamahena gha kuchuka ikombe, ihulo na ibhegha. \p \v 5 Bhala Mapwalichayo na Bhabhola bha Malaghalikilo bhakankonyite Yecho, “Bho, bhabholwa bhino bhakengama ndeka mabholo kuhumii kwa ighogholo, bhalyegha kwa mabhoko mahakanaho?” \p \v 6 Yecho ajhakwajhanguu, “Mangota mukitenda bhaumbone! Jwakibha nnondole jwa Chapanga Isaya akalondwi mangota ngita chajhandike, \q ‘Bhando bhamba bhajhekete kwa milomo jhabhe tu, \q nambo miojho jhabhe ibhii kutale na nenga. \q \v 7 Na bhene bhanyinamii jhajhe, \q Bhabhola Malaghalikilo gha bhando, \q ngita hela lilaghalikilo lya Chapanga!’ \p \v 8 “Mulilekite lilaghalikilo lya Chapanga, mughakamuu malaghalikilo ghibhampekiye akahoko bhino.” \p \v 9 Yecho ajhakujhendelela kulonge, “Nkwete ndela jhambone jha kukana malaghalikilo gha Chapanga nkamuu mabholo ghimpokii gha akahoko bhino! \v 10 Ngita lilaghalikilo lya Mucha, ‘Majhokanikiye tate gwino na majhe gwino,’ na ‘Na jwannigha tate mundo amu majhe mundo, nabhankoma.’ \v 11 Mangota mwenga mibhola, anda mundo akwete kilebhe chakuntangati tate mundo amu majhe mundo, nambo alonge, ‘Kilebhe chenje Kolibane,’ mana jhake hupo jha kumpekeya Chapanga, \v 12 peniya yamaha ndeka kuntangati tate mundo amu majhe mundo. \v 13 Naha ndi chimulipucha lilobhe lya Chapanga kwa kukengama mabholo ghino mabhene. Na muhenga ghamahena ngita gheniya.” \s Ilebhe intenda mundo kubhehe jwanganandela palonge jha miho gha Chapanga \r Matei 15:10-20 \p \v 14 Peniya Yecho akalikemite kabhele lilongo lya bhando, ajhakwalobholela, “Mangota mwe bhoha unyokanikiye na umanye. \v 15 Kibhii jhe chakulyegha chalye mundo chikihotola kuntenda abhe na uhakaho. Nambo kilebhe chikimpeta mundo nkate, chenie ndi kintenda mundo abhe jwanganandela palonge jha Chapanga. \v 16 Mundo jwakwete machikilo gha kujhoha na abangatuke.” \p \v 17 Palilekita lilongo lya bhando na kujhingii nkate, bhabholwa bhake bhajhakunkonya nnandanikiho gwenio. \v 18 Yecho ajhakwakonya, “Bho, mangota mwenga umanyite ndeka? Bho, umanya ndeka chakulyegha chikinnyingii mundo kuhumii panja ade kucholo kintenda ndeka kubhehe jwanganandela? \v 19 Nhwalo kijhingii ndeka kumwojho kijhingii kulutumbo, na kujhenda kucholo.” Kwa kulonge naha, Yecho ajhakulekekeya ilebhe yoha ilegwe. \p \v 20 Yecho ajhakujhendelela kulonge, “Kilebhe chikimpita mundo, kintenda kubhe jwanganandela. \v 21 Nhwalo nkate jha mwojho gwa mundo, ghibhoka mawacho mahakaho na ngongola na lukwatulo na kukoma na wiho gwa ngongola, \v 22 ughone na uwange na upichade na wiho na maligho na kuloka na lighoho na kutokomala. \v 23 Ghanga ghoha na uhakaho ghahuma nkate mwa mundo, na gheniya ghantenda mundo kubhehe na uhakaho palonge jha Chapanga.” \s Kihobholelo cha mwikeghe jhumo \r Matei 15:21-28 \p \v 24 Bhahe, Yecho ajhakupeta peniya na kujhenda ku kilambo cha ku Tilo. Kwenio ajhakujhingii nkate na akapahi jhe mundo amanye, nambo akahotwii ndeka kukihiya. \v 25 Peniya mwikeghe jhumo Nghilike jwakibha na mwana jhuna nchuka, akajhohine malobhe gha Yecho. Ajhakunnyendela, na kukigwiya pamagholo gha Yecho. \v 26 Mwikeghe jwenio akibha Nghilike chi Uyahude, jwabhelwike ku kilambo cha ku Chilofoinike, ajhakunnyopa Yecho amwohe mwana mundo nchuka. \v 27 Yecho ajhakujhanguu, “Mwaleke yana ijhukute. Yamaha ndeka kutola chakulya chibhalye yana na kukitaghii ghimbwa.” \p \v 28 Majhe jhola ajhakujhanguu, “Chakaka, Bhambo, nambo ghimbwa ibhii kuhi pa mecha ilye mahighililo gha yana.” \p \v 29 Yecho ajhakunnobholela, “Mwikeghe jhola, kwa gheniya ghunnyangwile, nnyende kajha. Nchuka ghummokite mwana!” \p \v 30 Bhahe, mwikeghe ajhakujhenda kajhake ku Galilaya kupete ku Dekapoli, ajhakunkolela mwana agholwike pakindanda, na nchuka ummokite. \s Yecho inamicha jwangalongela na jwanga jhoha \p \v 31 Peniya Yecho pabhokita ku kilambo cha ku Tilo, kupete ku Sidone, kuhika kulilabha lya ku Galilaya kupete ku kilambo cha Miche Kome. \v 32 Bhando bhange bhakannetite mundo jwangajhoha machikilo na jhuna kimama, bhajhakunyopa Yecho amekele mabhoko anamiche. \v 33 Peniya Yecho ajhakumeka kutale na lilongo lya bhando na kujhingii ngonje mu machikilo gha mundo jwangajhoha. Peniya ajhakuhuna mata pahe na kupapaa lulime lwa mundo jhola. \v 34 Peniya Yecho ajhakulolekeya kunane kwa Chapanga, ajhakutweta kwa likakala ajhakulonge, “Efata,” mana jhake, “Dinduka!” \p \v 35 Papalapala machikilo gha mundo jhola ghajhakudinduka, lulime lwake lujhakulegheleka, ajhakutumbuu kulonge maha. \v 36 Peniya Yecho ajhakwalaghalikiya bhakoto kunongelela mundo jhojhoha ghighapitile. Pachochita kwakanikiya, bhajhakujhendelela kutangacha malobhe gheniya. \v 37 Bhando bhakakangiche hake, bhakalongii, “Atei ghoha ghambone. Bhangajhoha hilu machikilo bhajhoha, na bhina kimama bhalonge!” \c 8 \s Yecho abhalicha bhando elufo ncheche \r Matei 15:32-39 \p \v 1 Machiko gheniya, lilongo likolongwa lya bhando likakonganike kabhele. Nhwalo bhakibha jhe na ilebhe ya kulyegha, Yecho ajhakwakema bhabholwa bhake, ajhakwalobhalela, \v 2 “Nakole kiya bhando bheniya, hena, bhatamite na nenga kwa machiko matato changalyegha. \v 3 Nalobholila bhajhende kajhabhe na njala bhihoto kuhindukii undela, nhwalo bhange bhahuma kutale.” \p \v 4 Bhabholwa bhake bhajhakunkonya, “Bho, pamba palundwanga nabhapata ko chakulyegha kujhukuta bheniya bhoha?” \p \v 5 Yecho ajhakwakonya, “Bho, nkwete mabumunda malegha?” \p Bhajhakunyanguu, “Tubhii nagho chaba.” \p \v 6 Bhahe, Yecho ajhakwalobholela mwatamike bhando pahe. Ajhakutola mabumunda chaba ajhakunchenguu Chapanga, ajhakumetula na kwapekeya bhabholwa bhake bhaghabhanichile bhando, na bhene bhajhakwabhaghulila bhando. \v 7 Helahela bhakibha na homba yandina. Yecho ajhakuilomba na kwalobholela bhabholwa bhake bhabhaghulile bhando. \v 8 Bhando bhakalile na kujhukuta, peniya bhabholwa bhake bhajhakulokota mahighililo gha mabumunda na homba, bhajhakutweleya ichukilo chaba. \v 9 Bhando bhubhalila bhakibha ngita elufo ncheche. Peniya Yecho ajhakwatabhuka. \v 10 Papalapala ajhakujhingii mungalabha na bhabholwa bhake, ajhakujhenda ku kilambo chuku Dalimanuta. \s Mapwalichayo bhipala nginyililo \r Matei 12:38-42; Matei 16:1-4 \p \v 11 Mapwalichayo bhange bhajhakunyendelela Yecho, na kutumbuu kutaungana nako, bhajhakunnyigha bhapata nginyililo kuhumii kunane kwa Chapanga. \v 12 Yecho ajhakubhehe ngolongondi, akalongii, “Nhwalo ghane kibheluko chenje kipala nginyililo chakaka ninnobholela, nakipelwajhe nginyililo jhojhoha.” \p \v 13 Peniya ajhakwaleka, ajhakujhingii mungalabha, ajhakujhomboka kwiye mulilabha lya ku Galilaya. \s Ngedule jha Mapwalichayo na Helode \r Matei 16:5-12 \p \v 14 Bhabholwa bhajhakujhehwa kughegha mabumunda ghamahele, nambo bhakibha na libumunda limo mungalabha. \v 15 Yecho ajhakwalobholela, “Mukilolekehe na ngedule ya Mapwalichayo na jha Helode.” \p \v 16 Bhabholwa bhajhakutumbuu kutaungana bhene kwa bhene, “Alongila naha nhwalo tukwete ndeka mabumunda.” \p \v 17 Yecho akamanyite chibhakibha bhalongila. Ajhakwakonya, “Bho, mutaungana nhwalo gwa mabumunda? Bho, mwamela mwangamanya? Bho, miwacha jhe ku mwojho? \v 18 Mina miho mulo ndeka, mina machikilo mujhoha ndeka? Bho, mikombokajhe, \v 19 pumetwila mabumunda nhwano na kwapekeya bhando elufo nhwano? Bho, mukatweli ichukilo ilegha ya mahighiliko?” \p Bhajhakunyanguu, “Tukatwelii itandabhala kome na ibhele.” \p \v 20 Jwenio ajhakwakonya kabhele, bho, “Pumetwila mabumunda chaba na kwapekiya bhando elufo ncheche, mukatweli ichukilo ilegha ya mahighiliko?” \p Bhajhakunyanguu, “Ichukilo chaba.” \p \v 21 Bhahe, ajhakwakonya, “Mwamela minamanyajhe?” \s Yecho alamicha mundo jwangalola kwenio ku Betisaida \p \v 22 Yecho akahikite ku Betichaida pamonga na bhabholwa bhake. Bhando bhange bhajhakumpelekela Yecho mundo jwangalola, bhajhakumpembelekeya ampapahe anamiche. \v 23 Yecho ajhakunkamuu lubhoko lwa mundo jwangalola, ajhakumpiya panja jha chenda. Peniya ajhakuhunii mata kumiho, ajhakumekela mabhoko, ajhakunkonya, “Bho, mwihoto kulola kilebhe chochoha?” \p \v 24 Jwangalola ajhakulola na peniya ajhakulonge, “Nibhona bhando anda mikongo chityanga.” \p \v 25 Yecho ajhakummeke kabhele mabhoko pamiho jha mundo jwenio. Peniya miho ghajhakudinduka na jwenio ajhakulola maha. \v 26 Yecho ajhakunnobholela, abhujhe kajhake na ajhakunkanakiya kujhingii muchenda na kwalobholela bhando. \s Petile ilonge hotuhotu Yecho ndi Kilichitu \r Matei 16:13-20; Luka 9:18-21 \p \v 27 Yecho na bhabholwa bhake bhajhakujhenda ku chenda jha ku Kaisaliya jha ku Filipu. Undela Yecho ajhakwakonya, “Bho, bhando bhalonge nenga ndi ghane?” \p \v 28 Bhajhakunyanguu, “Bhange bhalonge mwenga mwa Yohane Mbatichajhe, na bhange bhalonge mwenga mwa Eliya, na bhange bhalonge mwenga ndi ma Nnondole jwa Chapanga.” \p \v 29 Peniya Yecho ajhakwakonya, “Mangota milonge nenga ndi ghane?” \p Petile ajhakunyanguu, “Mwenga ndi mwa Kilichitu, jhuhagulilwe na Chapanga.” \p \v 30 Yecho ajhakwapwatalila, “Nkotoka kunnobholela mundo jhojhoha malobhe ghanga.” \s Yecho ilongele kulagha na kuwe na kuyoka kwake \r Matei 16:21-28; Luka 9:22-27 \p \v 31 Yecho ajhakutumbuu kwabhola bhabholwa bhake, ajhakwalobholela, “Mwana gwa Mundo nalunkolela lung'ahe lukolongwa na kukanwa na akanahota na akapiya matambiko bhakolo na Bhabhola bha Malaghalikilo. Nabhankoma, na machiko matato anda ghahikite peniya nayoka.” \v 32 Yecho ajhakwalobholela hotuhotu. Peniya, Petile ajhakuntola Yecho paupele, ajhakutumbuu kumpwatalila nkoto kulonge naha. \v 33 Nambo Yecho ajhakughalambuka, ajhakwalolekeya bhabholwa bhake, ajhakumpwatali Petile alongila, “Mmoke palonge jhango mwenga ma limbembela! Nhwalo miwacha ndeka gha Chapanga, nambo miwacha kimundo.” \p \v 34 Peniya ajhakulikema lilongo lya bhando pamonga na bhabholwa bhake, ajhakwalobholela, “Mundo jhojhoha jwapala kubhehe na nenga akihila hote jwenio, atole nchalaba gwake, angengame. \v 35 Mana mundo jwapala kuughombola ughome gwake jwenio, nahuhobholela, mundo jwahobhecha ughome gwake nhwalo gwa nenga kwa Malobhe gha Mbone, naukombola. \v 36 Bho, Nakitangatila nike mundo kupata nnema ghoha na kuhobheya ughome gwa machiko ghoha? \v 37 Mundo napiha nike kupoke ughome gwa machiko ghoha kabhele? \v 38 Mundo anda amwone hone nenga na Malobhe ghango mu kibheluko changanandela na ngongola, Mwana gwa Mundo namonela hone papala kuhika muukolo gwa tate pamo na akatumiche bha Chapanga jwa kunane bhanyahinyahi.” \c 9 \p \v 1 Yecho ajhakujhendelela kwalobholela, “Ninobholela chakaka, bhabhii bhando bhange pambano pano nabhawejhe kabula jha kubhona Unahota nkolongwa gwa Chapanga ukahika na likakala.” \s Yecho aghalambuka kumiho \r Matei 17:1-13; Luka 9:28-36 \p \v 2 Pighapetita machiko chita, Yecho ajhakwatola Petile na Yakobu na Yohane, panane jha kitombe kanjika chabhe. Kwenio Yecho ajhakughalambuka ubhonekano pamiho palonge jhabhe. \v 3 Magwanda ghake ajhakung'anyima mbumbumbu, mupula ngobho jhojhoha pannema ahoto ndeka kupula ngita yenio. \v 4 Eliya na Mucha bhajhakupiti palonge jhabhe, na kulonge na Yecho. \v 5 Petile ajhakunnobholela Yecho, “Mmola, nibhona pambano pambone hake kutama twenga. Mbaha tuchenge ichimba itato, chimo chino, chimo cha Mucha na chimo cha Eliya.” \v 6 Na jwenio Petile na ajhake bhakajhogwipe hake ata Petile akamanyitejhe cha kulonge. \p \v 7 Peniya likahikite lihunde, na lijhakwayekelela, na lilobhe lijhakujhokanikika kuhumii kulihunde lyenio, “Jhonjo ndi Mwanango jhunimpahile, munyokanikiye!” \v 8 Peniya bhabholwa bhajhakulolekeana kabhele, bhakamwene ndeka mundo, Yecho kanjika chake pamonga nabho. \p \v 9 Bhahe, pibhahelila kukitombe, Yecho ajhakwakanakiya bhakotoka kunnobholela mundo jhojhoha ilebhe ibhaihwene, ade Mwana gwa Mundo papala kuyoka. \p \v 10 Bhahe, bhakakamwii lilaghalikilo lyenio, bhajhakukonyana, bhene kwa bhene, “Kuyoka mana jhake nike?” \v 11 Bhabholwa bhajhakunkonya Yecho, “Bho, bhabhola bha Malaghalikilo bhilonge ade Eliya ahike?” \p \v 12 Na jwenio Yecho ajhakwajhanguu, “Chakaka, Eliya ahika kutengenecha ghoha. Peniya, kwa nhwalo ghane ijhandikwe mu Majhandiko gha Chapanga Mwana gwa Mundo chapata malagho twe na kupuchwa? \v 13 Nambo ninnobholela mangota, Eliya ahikite njwe, na jwenio bhakantendi chibhapata ngita chijhandikwe panane jhake.” \s Yecho inamicha kangombo jhuna nchuka \r Matei 17:14-21; Luka 9:37-43 \p \v 14 Yecho na bhabholwa bhala bhatato, bhajhakubhujha pubhabhii bhange, bhajhakulibhona lilongo likolongwa litindile na Bhabhola bhange bha Malaghalikilo bhakibha mukutaungana nabho. \v 15 Papalapala lilongo lya bhando pubhamonita Yecho, bhakakangiche hake, bhajhakumutukila bhanyambuche. \v 16 Yecho ajhakwakonya bhabholwa bhake, “Bho, mutaungana nike?” \p \v 17 Peniya mundo jhumo kuhumii mulilongo ajhakunyanguu, “Mmola, ninetite mwana gwango kwino, jhuna nchuka jhulindenda akoto kulonge. \v 18 Pahika na kuchikilwa, ung'wiya pahe na kuntenda apite lihulohulo munnomo, ayagha mino na kujhoma chwa yegha. Nakajhopite bhabholwa bhino bhabhohe nchuka, nambo bhakahotwi ndeka.” \p \v 19 Yecho ajhakwalobholela, “Mangota kibheleko changabhehe na kihobholelo! Nandama na mangota ade ligha? Nanihimbilila ade ligha? Munnete kwa nenga!” \v 20 Bhajhakumpeleka kangombo jwenio kwa Yecho. \p Nchuka pamonita Yecho, ajhakuntenda kangombo kihinduhindu, na kangombo ajhakugwe pahe ajhakuyolayola, na kupita lihulohulo munomo. \v 21 Yecho ajhakunkonya tate gwa kangombo, “Ghanga ghankoli kuhumii legha?” \p Na jwenio ajhakunyanguu, “Kuhuma umwana gwake. \v 22 nchuka gwenio ugwiya kangombo hojho pakihinja na umache unkome. Bhahe, anda uhoto, mutubhone kiya na mututangatile.” \p \v 23 Yecho ajhakunnobholela, “Nkoto kulonge ngita nihoto! Ghoha ghiwechekana kwa mundo jwabhii na kihobholelo.” \p \v 24 Peniya, tate mundo jwenio ajhakulela kanonoha, “Nihobholela! Nambo kihobholelo chango kitocha ndeka, undangatile!” \p \v 25 Yecho palilolokiya lilongo lya bhando lijhonjekeka kajhombe palonge jhake, ajhakupwatalila nchuka ghola, “Nchuka jhumutenda kangombo jhonjo kuhoto ndeka kulonge na jwangajhoha machikilo, nimenga, muneke kangombo jhonjo na kunyingii jhe kabhele!” \p \v 26 Peniya nchuka ujhakulalama, ujhakugwiya na kuntenda kangombo kihinduhindu, na kumoka. Kangombo ajhakubhonekana ngita atehi kuwegha, na bhange bhalongela, “Awile!” \v 27 Peniya, Yecho ajhakunkamuu lubhoko kangombo, ajhakuntangatila kujhinula, na jwenio ajhakujhema. \p \v 28 Bhahe, Yecho pajhingila nkate, bhabholwa bhake bhajhakunkonya, “Bho, nhwalo gwa nike twenga tukahotwi ndeka kubhenga nchuka?” \p \v 29 Yecho ajhakwalobholela, “Nchuka ngita ghongo nhoto ndeka kubhoka ade kwa kunnyopa Chapanga.” \s Yecho ilonge kabhele kuwe kwake \r Matei 17:22-23; Luka 9:43-45 \p \v 30 Yecho na bhabholwa bhajhakubhoka, kujhendelela na mwanja gwabhe kupete ku kilambo cha ku Galilaya. Yecho akapahi jhe bhando bhange bhamanye pabhile, \v 31 nhwalo akibha abholita bhabholwa bhake. Ajhakwalobholela, “Mwana gwa Mundo nabhankamuha mu mabhoko gha bhando na kunkoma. Nambo lichiko lya utato kubhoka mukuwegha nayoka.” \p \v 32 Nambo bhabholwa bhake bhakamanyitejhe nhwalo gwenio. Bhajhakunyoghopa kunkonya. \s Ghane jwabhii nkolongwa? \r Matei 18:1-5; Luka 9:46-48 \p \v 33 Bhahe, bhajhakuhika ku kilambo cha ku Kapelenaumo, na pakibha kajhake, Yecho ajhakwakonya bhabholwa bhake, “Nkomanila nike undela?” \p \v 34 Bhene bhajhakukotoka, undela bhataungina ndi ghane jwabhii nkolongwa pakate jhabhe. \v 35 Yecho ajhakutama pahe, ajhakwakema bhabholwa bhake kome na bhabhele, ajhakwalobholela, “Mundo jwapala kubhehe nkolongwa nabhaha jwandina na kubhehe ntumiche jha bhoha.” \v 36 Bhahe, Yecho ajhakuntola mwana jwandina ajhakunkumbatila, ajhakujhemeka pakate jhabhe, na kwalobholela, \v 37 “Jwampoke mwana ngita jhonjo kwa liina lyango, ambokii nenga. Na jwamboke nenga, ambokii nenga tujhe, ampoke jwandumita.” \s Mundo jhojhoha jwangakana abhii pamo na twenga \r Luka 9:49-50 \p \v 38 Yohane ajhakunnobholela Yecho, “Bhambo, tunkolile mundo abhenga michuka kwa liina lino na twenga tujhakunkelebhuha nhwalo jwenio abhii jhe pamonga na twenga.” \p \v 39 Yecho ajhakulonge, “Nkotoka kunkelebhuha, mana abhii jhe mundo jwahoto kuhenga gha kukangacha kwa liina lyango, na papa na kuhoto kulonge ghanganandela kwa nenga. \v 40 Nhwalo mundo jhojhoha jwangatukana, jwenio nnyito. \v 41 Ninobholela chakaka, mundo jhojhoha jwampekeya kibaba cha mache gha kunywegha, nhwalo mwenga ndi mundo jwa Kilichitu, chakaka nampokela ndweko yake. \s Kwahobhecha bhange \r Matei 18:6-9; Luka 17:1-2 \p \v 42 “Mundo jhojhoha jwapala kuhobhecha jhumo jwa bhamba bhana bhibhahobholela bhatende jwahenge uhakaho, mbaha kwa mundo jwenio kuntabhalila lwalwa pantandala na kuntaghii kumbwane kuliku malagho gha Chapanga lichiko lyenio. \v 43 Lubhoko lwino anda luhobhecha kuhenga uhakaho, mbaha kuluheketa. Mbaha kujhingii mu ughome na lubhoko lumo, kuliku kujhingii mumwotu gwa machiko ghoha ghangapeta na mabhoko ghino. \v 44 Mwenio hunye ihwejhe mumwotu gwake uhimikajhe. \v 45 Anda lugholo luhobhecha kuhenga uhakaho, mbaha kuluheketa. Mbaha kujhingii mu ughome na lugholo lumo. Kuliku kujhingii na magholo mabhele mumwotu gwa machiko ghoha. \v 46 Mwenio, hunye yake ihwe ndeka na mwotu gwake uhimajhe. \v 47 Na liho lino anda luhobhecha, mulibhohe! Mbaha kujhingii mu unahota nkolongwa gwa Chapanga mmii na liho limo, kuliku kubhehe na miho mabhele na kutaghwa mu mwotu gwa machiko ghoha. \v 48 Mwenio hunye yake ihwejhe, na mwotu uhimika jhe. \p \v 49 “Kila mundo najhelebhuka kwa mwinyo ngita kipeka pibhaleke mu mwotu. \p \v 50 “Mwinyo gwambone, anda uhobhecha kunogha kwake, nabhalekela nike ade unoghe kabhele? \p “Mme na mwinyo gwa ukoche pakate jhino na ntame kwa uteeke.” \c 10 \s Yecho abhola mabholo gha kutolela na kulekana \r Matei 19:1-12; Luka 16-18 \p \v 1 Yecho ajhakubhoka pachenda na kujhenda ku Yudeya, ajhakujhomboka kwiye mulukemba lwa ku Yolodane. Lilongo lya bhando lijhakunyendela kabhele, na jwenio ajhakwabhola kabhele ngita chayobhalile. \p \v 2 Bhahe, Mapwalichayo bhange bhajhakunyendelela Yecho kwa kunyambila bhajhakunkonya, “Bho, Lilaghalikilo lya Chapanga lijheketela munalome kuneka nhwana mundo?” \p \v 3 Yecho ajhakwajhanguu, “Bho, Mucha akanaghalikiye nike?” \p \v 4 Na bhene bhajhakulonge, “Mucha akalaghalikiye munalome anyandikila baluwa na kunneka nhwana gwino.” \p \v 5 Yecho ajhakwalobholela, “Mucha akajhandikile Lilaghalikilo lyenio nhwalo gwa kujhundupa kwa kubholekeka kwino. \v 6 Nambo Mucha akajhandike, kuhumii mukupangana nnema Chapanga akapangine munalome na mwikeghe. \v 7 ‘Peniya, munalome nanneka tate mundo na majhe mundo, nabhabha pamo, \v 8 na bhene bhabhele nabhabha yegha jhimo. Na bhabhele kabhejhe, nabhabha yegha jhimo’ \v 9 Bhahe, chalombaniche Chapanga, abhii jhe mundo jwakulekanicha.” \p \v 10 Pibhajhingila nkate munyumba, bhabholwa bhake bhajhakunkonya nhwalo gwa lilobhe lyenio. \v 11 Na Yecho ajhakwalobholela, “Mundo jhojhoha jwaneka nhwana mundo na kutolela mwikeghe jhonge, atende ngongola nhwana mundo. \v 12 Na helahela mwikeghe jwanneka ungana mundo na kutolelwa na jhonge atende ngongola ungana mundo.” \s Yecho aikuchulila yana ichokombe \r Matei 19:13-15; Luka 18:15-17 \p \v 13 Bhando bhange bhajhakunete Yecho yana ichokombe aipapahe, bhabholwa bhake bhajhakwipwatalila. \v 14 Yecho pabhonita gheniya, ajhakuyoma, ajhakwalobholela, “Muileke yana ihike kwa nenga, mangaibhilikiya, nhwalo Unahota gwa Chapanga ndi kwa bhando bhubhabhii ngita yana. \v 15 Ninobholela chakaka, mundo jhojhoha jwangapoke Unahota gwa Chapanga ngita yana ichokombe, nanyingii ng'o mwenio.” \v 16 Peniya ajhakwapokela yana yenio, ajhakwabhekela mabhoko, na kuikuchulila kwa Chapanga. \s Mundo jwabhii na ilebhe twe \r Matei 19:16-30; Luka 18:18-30 \p \v 17 Yecho patumbwila kabhele mwanja gwake, mundo jhumo ajhakunhikilila lubhelo, ajhakutama makilikite palonge jhake, ajhakunkonya, “Mmola jwambone, ndende nike mme na ughome gwa machiko ghoha ghangapeta?” \p \v 18 Yecho ajhakunyanguu, “Bho, ungema nenga naumbone? Abhii jhe jwaumbone nga Chapanga kanjika chake. \v 19 Mulimanyite maha lilaghalikilo, ‘Nkotoka kutenda ngongola amu nkotoka kukoma amu nkotoka kujhibha amu nkotoka kulonge uwange na nkotoka kukopokeya na bhajhokanikiya tate gwino na majhe gwino.’ ” \p \v 20 Na mundo jwenio ajhakunyanguu, “Mmola, gheniya ghoha nighakamwii punikibha nakangombo.” \p \v 21 Yecho ajhakunnolekeya, ajhakumpala, ajhakunnobholela, “Kipongwike kilebhe chimo. Nnyende mukachuluche ilebhe hino inkwete, mbijha makabhaghulile akahocho, na mwenga namaha na kihukilo kunane. Peniya ndi uhika ungengame.” \v 22 Paijhohine gheniya, ajhakuhechuka na kubhoka kongo abhii ngolongondi, nhwalo akibha mundo jhuna ilebhe twe, akapahi jhe kubhoha ilebhe yake. \p \v 23 Yecho ajhakulinga koha, ajhakwalobholela bhabholwa bhake, “Naibhaha kujhundupa kwa mundo jwabhii na ilebhe twe kumpekehe Chapanga anongoche ughome munahota nkolongwa gwake!” \p \v 24 Bhabholwa bhake bhakakangiche malobhe ghake. Yecho ajhakwalobholela kabhele, “Yana yango, chakaka kujhundupa kujhingii mu nahota nkolongwa gwa Chapanga! \v 25 Ndi ijhojwike kwa kinyama chikikemwa ngamiya kuholota pa lihoto lwa luchungulo lwa mpacha, kuliku jwabhii na ilebhe twe kujhingii mu Unahota nkolongwa gwa Chapanga!” \fig Kinyama chikikemwa ngamiya|alt="A camel" src="14 Camel.jpg" size="col" ref="10:25"\fig* \p \v 26 Bhabholwa bhake bhakakangiche hake bhajha kukonyana, “Ndi ghane bhahe, bho, ghane ngohe nahotola kughombokoka?” \p \v 27 Yecho ajhakwalolekeya, ajhakwalongelela, “Kwa mundo iwechekana jhe, kwa Chapanga naha ndeka, nambo kwa Chapanga ghoha ghiwechekana.” \p \v 28 Peniya Petile ajhakunobholela, “Dolekeya! Na twenga bho? Ghoha tughalekite, tunkengime mwenga!” \p \v 29 Yecho ajhakunnobholela, “Ninobholela chakaka, kila mundo jwalekite nyumba, na nnongo mundo na nnombo mundo na majhe mundo na tate mundo na yana mundo na mighonda jhake nhwalo gwa nenga na Malobhe gha Mbone, \v 30 napokela mbwe ngoheno. Nyumba na akalongo na nnombo na majhe na yana na mighonda pamonga na malagho, na palonge nabhaha na ughome gwa machiko ghoha ghangapeta. \v 31 Bhamahena bhibhawacha akanahota bha ngoheno nabhabha akachokombe, bhakujhomolela nabhabhaha bhakutumbula.” \s Yecho alonge jha utato kuwe na kuyoka kwake \r Matei 20:17-19; Luka 18:31-34 \p \v 32 Bhahe, bhabholwa bhake bhakibha undela kuhobhoka ku Yeluchalemo. Yecho ajhakwalobholela bhabholwa bhake bhakibha na bwaghaliya na bhando bhubhakengima na bhene bhakibha na bwaghaliya helahela. Yecho ajhakwatola bhabholwa panga bhando, ajhakutumbuu kwalongelela ghighapala kunkolela. \v 33 Ajhakwalobholela, “Unyokanikiye, tujhenda ku Yeluchalemo, na kwenio Mwana gwa Mundo nabhankamuha kwa akapiya matambiko bhakolo na bhabhola bha Malaghalikilo. Na bhene nabhahadabulwa bhankome na kunkamuya kwa bhando bha ilambo henge. \v 34 Na bhene nabhankinila na kuhunii mata na kunkuna yato na kunkoma. Nambo lichiko lya utato nayoka.” \s Yakobu na Yohane bhannyopa kilebhe Yecho \r Matei 20:20-28 \p \v 35 Peniya Yakobu na Yohane, yana mundo Chebedayo, bhajhakunjhendela Yecho, na kunobholela, “Mmola, tupala mututendele kilebhe chitupala kunyopa.” \p \v 36 Yecho ajhakwakonya, “Mipala nintendele nike mangota?” \p \v 37 Bhabholwa bhajhakujhanguu, “Pipala kutama pakigoda chino cha Unahota nkolongwa na ung'alicho gwino, tupala kutama na mwenga, jhumo lubhoko lwalelo na jhonge lubhoko lwa ngejha.” \p \v 38 Yecho ajhakwalobholela, “Umanyite jhe chimujhopa. Bho, mihotola kunywegha mukibaba cha malagho chininywegha nenga, amu kubatichwa ubaticho ngita ghunibatichwa nenga?” \p \v 39 Bhala bhabholwa bhajhakujhanguu, “Tuhotola.” Yecho ajhakwalobhalela, “Komiche jhimbala kunywegha naunywaha kwele, na mbatichwa ubaticho ngita chinibatichwa nenga. \v 40 Ndi ghane jwapala kubhehe kwa lelo amu kwa ngejha kwango. Nambo napwache jhango ndeka kupanga, nabhapelwa bhibhapangilwe na Chapanga.” \p \v 41 Bhala bhabholwa bhange kome pibhajhohina chibhajhopita, bhajhakutumbuu kwachimwa Yakobu na Yohane. \v 42 Bhahe, Yecho ajhakwakema bhoha na kwalobholela, “Umanye bhala bhibhabhonekana bhakolo kwa bhando bha ilambo henge bhilongocha kwa likakala. Bhakolo bheniya bhina uhotolo ghoha kwa bhando bhabhe. \v 43 Nambo kwino mangota nahi jhe, jwapala kubhehe nkolongwa pakate jhino, abhehe ntumiche gwino. \v 44 Jwapala kubhehe nkolongwa kupeta bhoha, ipalwa abhaha ntumiche jwabhoha. \v 45 Mwana gwa Mundo, ahikitejhe kuhengelwa, nambo ahikite kwahengela, na kubhoha ughome gwake kwakombola bhando bhoha.” \s Yecho anamicha jwangalola jwankemitwa Batulumayo \r Matei 20:29-34; Luka 18:35-43 \p \v 46 Bhahe, bhakahikite ku Yeliko, na jwenio Yecho na bhabholwa bhake na lilongo lya bhando libhokita kumuche, mundo jhumo jwangalola jwankemitwa Batulomayo mwana gwa Timayo, atamita mupele mwa ndela kujhopajhopa. \v 47 Pajhohina Yecho jwa ku Nachalete atehila kupeta peniya, ajhakutumbuu kunonoha lilobhe, “Yecho! Mwana gwa Daude, umonele kiya!” \p \v 48 Bhando bhamahele bhajhakumpwatalila na kunnobholela akotoke, jwenio ajhakuchocha kunonoha lilobhe, “Mwana gwa Daude, umonele kiya!” \p \v 49 Yecho ajhakujhema, kulonge, “Munobholele ahike.” \p Bhahe, bhajhakunkema jwangalola, bhajhakunobholela, “Nkangamale mwojho! Jhema, ankema.” \p \v 50 Na jwenio ajhakutaghii kutale ngobho yake, ajhakuhomba, ajhakunnyendela Yecho. \p \v 51 Yecho ajhakunkonya, “Mipala nintendele nike?” Jwangalola ajhakunnobholela, “Mmola, nijhopa kulola.” \p \v 52 Yecho ajhakunobholela, “Nnyende, kihobholelo chino kinamiche.” Papalapala jwangalola ajhakulola na kunkengama Yecho. \c 11 \s1 Yecho ajhingii ku Yeluchalemo kwa ilulo \r Matei 21:1-11; Luka 19:28-40; Yohane 12:12-19 \p \v 1 Yecho na bhabholwa bhake pibhabhandikila kuhika ku Yeluchalemo bhajhakuhika ku Betifage na ku Betaniya, bhakabhandikii pakitombe cha ku Micheitune. Yecho ajhakwatuma bhabholwa bhake bhabhele, \v 2 ajhakwalobholela, “Nnyende muchenda imuibhona. Na pumujhingila mu chenda yenio, namumona litole lya liponda bhalikongile, lyamela anatumbu jhe kutami mundo. Na mulibhopole na nhwike nalyo pamba. \v 3 Anda mundo ankonyite, ‘Bho, mikabhopola?’ Munnobholele, ‘Bhambo ampala namujhicha kabhele ngoheno.’ ” \p \v 4 Bhahe, bhajhakujhenda, bhajhakunkolela kaponda bhakakongii pa nnyango gwa nyumba pandela. Pibhabhopwila, \v 5 bhando bhubhakibha bhajhemite peniya bhajhakwakonya, “Nhwalo gwa nike mukabhopo kaponda?” \p \v 6 Bhabholwa bhakajhangwii ngita Yecho chakabhalobhalile, na bhando bhala bhajhakwaleka bhajhende nako. \v 7 Bhabholwa bhajhakumpelekela Yecho kaponda. Bhajhakujhala ngobho yabhe panane jha liponda na Yecho ajhakuhobhokela na kutama panane jhake. \v 8 Bhando bhamahele bhajhakujhala ngobho yabhe mundela, bhange bhajhakujhala matuto gha mikongo ghibhakapengwii kumighonda. \v 9 Bhando bhoha bhibhakalongalile na bhibhankengima, bhajhakunonoha malobhe ghabhe bhalongela, “Ulombo kwa Chapanga! Tuhanganile jwenio jwahika kwa liina lya Bhambo! \v 10 Ghuna mota unahota nkolongwa ghuhika gwa tate gwito Daude. Ulombo kwa Chapanga jwa kunane!” \p \v 11 Yecho ajhakujhingii kubomane jha ku Yeluchalemo ajhakujhenda ade mu Nyumba jha Chapanga, ajhakulingukiya kila kilebhe. Nhwalo ikibha kimihe, ajhakujhenda ku Betaniya pamonga na bhabholwa bhake kome na bhabhele. \s Yecho aulapanikii nkongo nkojho \r Matei 21:18-19 \p \v 12 Lukela jhake, pubhabhokita ku Betaniya, Yecho ajhakubhona njala. \v 13 Bhahe, ajhakubhona nkongo gwa nkojho chakutale ubhii na mahamba ghamahena ajhakuheghelela alinge pange upambike uhohe. Pauheghelila, akaukoli upambike ndeka nga mahamba tugha, ukahikite ndeka muda gwa kupambika. \v 14 Peniya ajhakuulongelela nkongo ghola, “Kutumbulii deleno na machiko ghoha mundo jhojhoha nalyejhe uhohe kuhumii munkongo hogho.” \p Na bhabholwa bhake bhakajhohine malobhe gheniya. \s Yecho ajhingii munyumba jha Chapanga \r Matei 21:12-17; Luka 19:45-48; Yohane 2:13-22 \p \v 15 Bhahe, bhakahikite ku Yeluchalemo, Yecho ajhakujhingii mu Nyumba jha Chapanga na kutumbuu kwabhenga bhando panja bhibhachulwicha na kuhemela ilebhe mwenio. Ajhakupendengula njangwale ya bhando bhala bhubhakibha bhajhangangina mbijha, na igoda ya bhala bhibhachulwicha ngunda. \v 16 Akabhakanakii bhando kupeta ndeka pulubhanja jwakapitite na kilebhe chochoha mu Nyumba jha Chapanga. \v 17 Peniya ajhakwabhola, “Ijhandikwe, ‘Nyumba jhango nahibha nyumba jha kunnyope Chapanga kwa bhando bha ilambo yoha.’ Mangota mwenga uyohite nkwembe gwa kukwatulila ilebhe!” \p \v 18 Akapiya matambiko bhakolo na bhabhola bha Malaghalikilo pibhajhohina gheniya, bhakatumbwii kupalaha kihokola chakupala kunkoma. Bhakajhogwipe nhwalo gwa lilongo lya bhando ghukangicha mabholo ghake. \p \v 19 Pikihikita kimihe, Yecho na bhabholwa bhake bhakabhokite ku bomane. \s Mabholo gha nkongo ghujhomite \r Matei 21:20-22 \p \v 20 Putiputi, pubhapetita, bhajhakubhona nkongo gwa nkojho ghola ujhomite chwaa, mikegha ade kukilegheleghe chake. \v 21 Petile akaukombwike nkongo ghola, ajhakunobholela Yecho, “Mmola, dolekeya! Nkojho ghola ghumulapanikiya, ujhomite!” \p \v 22 Yecho ajhakwalobholela, “Muhobholele Chapanga. \v 23 Ninobholela chakaka, mundo anda akilobholile kitombe chenje heghela hoko, mukitaghile kumbwane, changakiholo ku mwojho gwake, anda ahobholela ghoha ghalongii naghatendeka, natendelwa kilebhe i. \v 24 Nambo ninobholela, piminyopa kilebhe chochoha Chapanga, na unhobholela nampokela. \v 25 Pimijhema na kunnyopa Chapanga, tunnekekehe kila mundo jwalemwite, Tate gwito jwa kunane kwa Chapanga nanekekeya na mangota hele ghunemwite. \v 26 Nambo changalekekeya bhange bhibhalemwite, na Tate gwino jwa kunane nannekekeya ndeka mangota mwe ghinnemwite.” \s Bhando bhakonya uhotolo gwa Yecho \r Matei 21:23-27; Luka 20:1-8 \p \v 27 Bhahe, bhajhakuhika kabhele ku Yeluchalemo. Yecho pakibha atyangita pa Nyumba jha Chapanga, akapiya matambiko bhakolo, bhabhola bha Malaghalikilo na ighogholo bhajhakunyendelela, \v 28 bhajhakunkonya Yecho, “Bho, mihenga ghanga kwa ukindendeke gwa ghane? Na ghane jwampekiye mwenga ukindendeke gwa kuhenga gheniya?” \p \v 29 Yecho ajhakwalobholela, “Nipala kunkonya kilebhe chimo. Anda unyangwii, na nenga naninobholela nihenga ilebhe henge kwa ukindendeke gwa ghane. \v 30 Bho, ukindendeke gwa Yohane gwa kubaticha uhumita ko, kunane kwa Chapanga amu kwa bhando? Unyangule.” \p \v 31 Bhajhakutumbuu kukonyana, “Anda tulongii, ‘Ghahuma kwa Chapanga,’ nalongela, ‘Bho, nhwalo ghane mukajheketii ndeka?’ \v 32 Akakolo bha matambiko na bhabhola bha Malaghalikilo anda tulongii, ‘Uhumita kwa bhando,’ naibha bho?” Bhakalijhogwipe lilongo lya bhando bhakamanyite chakaka Yohane akibha Nnondole jwa Chapanga. \v 33 Bhahe, bhajhakunnyanguu Yecho, “Twenga timanyitejhe.” \p Na jwenio Yecho ajhakwalobholela, “Na nenga naninobholela ndeka nihenga ghanga kwa ukindendeke gwa ghane.” \c 12 \s Nnandanikiho gwa nghonda gwa michabibo na jwailema \r Matei 21:33-46; Luka 20:9-19 \p \v 1 Yecho ajhakutumbuu kulonge nabho kwa nnandanikiho alongila, Mundo jhumo akalemite nng'onda gwa michabibo. Ajhakutindikiya ubhegho, na pakate jhake ajhakutengenecha chehemo jha kuminyii chabibo, ajhakuchenga kichimba cha ulendo. Ajhakujhahikicha nghonda gwenio kwa bhando bhange, na kujhenda ku kilambo cha kutale.\fig Bhando bhabhele bhiminya chabibo|alt="Two people pressing grapes in a winepress" src="04 Winepress.jpg" size="col" ref="12:1"\fig* \v 2 Pughahikita machiko gha mahuno, akantumite ntumiche gwake kwa bhala bhubhajhahike mighonda, akannetee chehemo jha mahuno gha nghonda gwake. \v 3 Bhubhalema bhala bhajhakunkamuu ntumiche jhola, na bhajhakuntyala, bhajhakumenga mabhoko matopo. \v 4 Akantumite kabhele ntumiche jhonge. Jwenio bhajhakunkamuu na kuntende ilebhe ya kunnete hone ade kunkocholana muto. \v 5 Peniya nkolo nghonda ajhakuntuma kabhele ntumiche jhonge na bhubhajhahikichwe mighonda bhajhakunkoma na jwenio. Na bhange bhamahele bhibhakatumitwe, bhakabhujhite jhe na bhange bhakakomitwe. \v 6 Pakahighilile na mundo jhumo, mwana jwampala. Na kujhomolela kwake ajhakuntuma jwenio alongila, Nabhanendema mwanango. \v 7 “Na bheniya bhubhalema bhajhakupwepelana, ‘Jhonjo ndi nabhujhila mighonda, bhahe, tunkome nghonda gwake ubhehe gwito!’ \v 8 Na jwenio bhajhakunkamuu, na kunkoma na kuntaghii kutale jha mighonda jha chabibo.” \p \v 9 “Bhahe, nkolo nghonda natenda bho? Chahika kwakoma bhubhalema na kujhahikicha nng'onda gwenio gwa michabibo kwa bhando bhange. \v 10 Bho, nchomitejhe Majhandiko ghanga? \q ‘Lighanga libhalikanite mapunde kuchenga, \q na ngoheno libhii lighanga likolo lya nchinge. \q \v 11 Bhambo ndi jwatehi kilebhe chenje, \q na lyenio lya kukangacha kwito!’ ” \p \v 12 Akapiya matambiko bhakolo na bhabhola bha Malaghalikilo na akahokolo bhakamanyite nnandanikiho ghongo gwalongi bhene. Peniya bhapata kujhigha kunkamuu, bhalijhogwipa lilongo lya bhando. Bhahe, bhajhakunneka, na bhene kujhenda. \s Kupiya kode kwa munahota nkolongwa jwa ku Loma \r Matei 22:15-22; Luka 20:20-26 \p \v 13 Bhahe, Mapwalichayo na bhabholwa bha kikunde cha Helode bhakatumitwe bhanyambii Yecho kwa malobhe ghake. \v 14 Bhajhakunyendelela na kunnobholela, “Mmola, timanya mwenga mundo jwamaha jhumulonge chakaka, hilu minyoghopajhe mundo jhojhoha. Hilu ukolo gwa mundo kwino mwenga kilebhe nacho, mibhola chakaka ndela jha Chapanga. Tunkonye bho, ndi maha kulepa kode kwa munahota nkolongwa jwa ku Loma?, Tilepe amu tikoto kulepa?” \p \v 15 Nambo Yecho akamanye umbebhebhe gwabhe, ajhakwalobholela, “Bho, munyighanikiya nhwalo gwa nike? Unangiye mbijha.” \p \v 16 Bhajhakunnetela. Na jwenio ajhakwakonya, “Kumiho kongo kwa ghane?” \p Bhajhakunyanguu, “Kwa munahota nkolongwa jwa ku Loma.” \p \v 17 Bhahe, Yecho ajhakwalobholela, “Yu munahota nkolongwa jwa ku Loma mupela munahota nkolongwa jwa ku Loma, na ya Chapanga mupela jwenio Chapanga.” \p Bhajhakukangachwa nako jwenio. \s Lilobhe lya kuyoka \r Matei 22:23-33; Luka 20:27-40 \p \v 18 Peniya Machadukayo bhubhalongi kuyoka kubhii jhe bhajhakunyendelela Yecho, bhajhakunkonya, \v 19 “Mmola, Mucha akatulaghalikii, ‘Mundo anda awile na kuleka mwikeghe ntonga, nnongo mundo antole amujhi lipwela, ampapile nnongo mundo yana.’ \v 20 Bhahe, tulongele, pakibha na akalongo chaba. Jwakutumbula ajhakutolela mwikeghe, akawile changa mwana. \v 21 Jhubhena ajhakumujhii lipwela, na jwenio akawile changa mwana, na jwa utato akawile changa leka mwana. \v 22 Bhoha chaba bhakawii changa leka yana. Na kujhomolela lipwela ajhakuwegha. \v 23 Bhahe, lichiko lya bhando pibhapala kuyoka mwikeghe jwenio nabhaha nhwana gwa ghane? Bhoha chaba bhakantolile.” \p \v 24 Yecho ajhakwalobholela, “Mangota mwe nnemwite nhwalo mughamanyitejhe Majhandiko gha Chapanga hilu likakala lya Chapanga. \v 25 Bhando bhibhawile anda bhayokite bhatole ndeka amu kutolelwa, nabhabhaha ngita akatumiche bha kunane kwa Chapanga. \v 26 Kuyoka kwa bhubhawile, bho, nchomitejhe mukitabo cha Mucha chehemo jha kiheghejha chikitinika mwotu? Chapanga ajhakunnobholela Mucha, ‘Nenga na Chapanga jwa Ulahimo, Chapanga jwa Isaka na Chapanga jwa Yakobu.’ \v 27 Bhahe, jwenio chi Chapanga jwa bhando bhubhawile. Nambo Chapanga jwa bhando bhibhabhii na ughome. Mangota mwe nnemwite hake.” \s Lilaghalikilo likolo \r Matei 22:34-40; Luka 10:25-28 \p \v 28 Jhumo jwa bhabhola bha Malaghalikilo ajhakuhika, akajhohine mitaungano jhabhe, pamonita Yecho ajhangwii mbone, ajhakukilaa, na kunkonya, “Bho, Malaghalikilo ghoha ghahalile, lyoke lya kutumbula?” \p \v 29 Yecho ajhakunnyanguu, “Lya kutumbuu lende, ‘Nnyokanikiya bhando bha ku Ichilahele! Bhambo Chapanga gwito, kanjika chake Bhambo. \v 30 Mupale Bhambo Chapanga gwino kwa mwojho gwino ghoha, kwa ughome gwino ghoha, kwa malango ghino ghoha na kwa likakala lino lyoha.’ \v 31 Na jha ubhele jhenje, ‘Mupale nnyino ngita chimukipala mabhene.’ Libhiijhe lenge lilaghalikilo kupeta lyenio.” \p \v 32 Bhahe, mmola jwa malaghalikiho jhola ajhakunobholela, “Ghamaha mmola! Nnongii chakaka Chapanga jhumo abhii jhe jhonge ngita jwenio. \v 33 Mundo ampale Chapanga kwa mwojho gwake ghoha, kwa malango ghoha, na kwa likakala lyoha na kumpala nnyino ngita chimkipala mabhene. Lijhambu lyamaha kupeta litambiko lya kukomelekeya na kiyombo chenge.” \p \v 34 Yecho panolokiya mundo jwenio ajhangwii kwa kukikakamula, ajhakunobholela, “Mwenga mmi jhe kutale kunnekekeya Chapanga anongoche ughome gwino munahota nkolongwa.” Pajhomolila gheniya, Na bhene bhakajhighite jhe kunkonya machwale ghange. \s Lijhambu lya Kilichitu \r Matei 22:41-46; Luka 20:41-44 \p \v 35 Yecho pakibha abholita bhando pa Nyumba jha Chapanga, ajhakukonya, Bho, bhabhola bha Malaghalikilo bhilonge Kilichitu ndi mwana gwa Daude? \v 36 Daude jwenio alongwichwa na Uhuke gwa Chapanga alongila, \q Bhambo akanobholile Bhambo gwango, \q Ndame lubhoko lwalelo, \q ade nibhabheke akamakoko kuhe jha magholo ghino. \m \v 37 “Daude jwenio inkema Kilichitu nkomboche Bhambo. Bhahe, Kilichitu nabhe bho, mwana mundo?” \s Yecho abhalongele bhando bhakichunge na bhabhola bha Malaghalikilo \r Matei 23:1-36; Luka 20:45-47 \p Lilongo lya bhando ukibha unyokanikiya kwa kuhangana. \v 38 Mu mabholo ghake, Yecho akalongii, “Mukichunge na bhabhola bha Malaghalikilo upala kupetapeta kongo bhakiwalile makanjo matandamaho na kujhambuchwa kwa ichima mulighuliho. \v 39 Helahela bhene upala kuhaghuu kutama mukigoda ya palonge pa nyumba jha kukonganikii Akayahude, na kutola pwache jha ichima muunyagho gwa kulyegha. \v 40 Na kwajhibhila akakeghe akanawela kongo bhakilangiya kwa bhando kunnyopa Chapanga kwa malobhe gha mahena! Lichiko lya mwicho nabhabha mulung'ahe lukolongwa bhando bhene!” \s Litambiko lya mwikeghe nawela \r Luka 21:1-4 \p \v 41 Yecho pakibha abhandikii mukichukilo kichokombe cha kupekiya mbijha. Alolita bhando chibhalekela mbijha mukichukilo chikibhii nkate munyumba jha kunyope Chapanga. Bhando bhapihita yamahele ibhabhii nayo. \v 42 Peniya ajhakuhika majhe jhumo nhocho nawela, ajhakupiya chente ibhena ya mbijha. \v 43 Peniya Yecho ajhakwakema bhabholwa bhake, ajhakwalobholela, “Ninnobholela chakaka, majhe jhonjo jwanga kilebhe nawela alekii kilebhe kikolongwa mukichukilo cha kulekele mbijha kuliku bhange. \v 44 Bhando bhange bhoha bhapihite ilebhe kubhoka mu majhonjekeko ghabhe. Nambo majhe honjo nhocho, akung'winde ilebhe yake yoha yabhii nako, akwangalikii kila kilebhe chikintangatila abhehe ghome.” \c 13 \s Yecho ajhakulonge kubomola kwa nyumba jha Chapanga. \r Matei 24:1-2; Luka 21:5-6 \p \v 1 Yecho pakibha apitita mu Nyumba jha Chapanga, jhumo jwa bhabholwa bhake ajhakunnobholela, “Mmola, dolekeya maghanga na majhumba ghanga chighabhii ghambone gha kukangacha!” \p \v 2 Yecho ajhakwalobholela, “Bho, mughahwene majhumba ghanga chighabhii makolongwa? Libhii jhe hilu lighanga limo lilipala kuhighalika panane jha lighanga lenge, kila kilebhe nakibhaha heghuheghu.” \s Malagho na lung'ahe \r Matei 24:3-14; Luka 21:7-19 \p \v 3 Yecho pakibha atamite panane pa kitombe chuku Micheitune alolekiya Nyumba jha Chapanga, Petile na Yakobu na Yohane na Anduleya bhajhakunkonya pakiyepela, \v 4 “Chonde, mutulobholele ilebhe henge naihengeka ligha? Bho, na nginyililo ghane jhipala kulangiya kuhika kwino na upehekelo gwa machiko?” \p \v 5 Yecho ajhakutumbuu kwalobholela, “Mukilolekehe mundo akoto kuhika na kunkopokeya. \v 6 Bhamahena nabhahika kwa liina lyango, jhumo nalongela, jwenio ndi nenga! Na bhene nabhankopokeya bhando bhamahele. \v 7 Pumipala kujhoha mbwepo ya ngondo na bhando bhalonge malobhe gha ngondo, nkotoka kujhoghopa. Ilebhe yenio naipitila tugha, Nambo kujhomokela kwake kwamela. \v 8 Kilambo chimo na akakomana na kilambo chenge, unahota nkolongwa ghumo naukomana na unahota ghonge, kila chehemo napabha nnindimilo gwa nnema nailongohana na njala. Ilebhe henge ngita lipyanda lya kutumbuu kupapa.” \p \v 9 “Mangota mwe mukilangiye mana bhando nabhatenda kuntakalila pa bwalo, na kunchwapula yato mu Nyumba jha kukonganikii Akayahude. Nabhampeleka palonge jha akanahota malongelele, ndi kwa nhwalo gwa nenga. \v 10 Nambo Malobhe gha Mbone naghatangachwa kwa ilambo yoha. \v 11 Na bhene pibhapala kunkamu na kuntakalila, nkoto kubhehe na kindondwa chimpala kulonge. Muda pupala kuhika nnongele chochoha chimpala kupelwa, mangota mwe ndeka jhumpala kulonge, nambo Uhuke gwa Chapanga. \v 12 Nnongo nanyambila nnongo mundo akomwe na tate nanyambila mwana mundo, na yana yenio hele nabhakachulana akatate bhabhe na kwakoma. \v 13 Bhando bhoha nabhanchimwa mangota nhwalo gwa liina lyango, nambo jwapala kuhimbilila ade kujhomolela jwenio naghombokoka mulung'ahe lwa machiko ghoha ghangapeta.” \s Ling'ahe likolo \r Matei 24:15-28; Luka 21:20-24 \p \v 14 “Pumpala kubhona lijhambu lihakanaho lilihangabhana lijhemite pangapala kujhema.” Jwachoma na amanye. Peniya bhubhabhii pa Yudeya bhabhutikila ku kitombe. \v 15 Nambo mundo jhojhoha jwabhii pa kipaghalo akotoka kuhuluka kujhingii nkate na kutola ilebhe yake! \v 16 Helahela jwabhii kunghonda akotoka kubhujha kajhake na kutola magwanda ghake. \v 17 Nakole kiya hake kwa akakeghe bhubhabhii na ndumbo na bhibhajhongecha nabhabhaha mumalagho kwa machiko gheniya! \v 18 Mbaha tunyope ilebhe yenio ikoto kupitii machiko gha malile. \v 19 Nhwalo machiko gheniya napabhaha na lung'ahe kuhumii Chapanga mukupanganwa nnema lunawahijhe kupitila na hilu naipitijhe kabhele. \v 20 Peniya Bhambo nakupongocha jhe machiko gheniya abhii jhe mundo jwapala kughombokoka. Peniya nhwalo gwa bhando bhake, apongwiche machiko gheniya. \p \v 21 “Bhahe, mundo anda anongalile, ‘Dolekeya, Kilichitu abhii pamba,’ amu ‘Abhii kola,’ nkotoka kunyokanikiya. \v 22 Nhwalo nabhapitila bhakilichitu bhuwange na milondole bhauwange. Nabhalangiya nginyililo ngolonga na ikangacho ya kuhotu kwakopokeya bhando bhake Chapanga anda nabhahotola. \v 23 Mangota mwe mukilolekeye. Nenga ninnobholile ghoha kabula jha kupitila. \s Kuhika kwake kwa mwana gwa mundo \r Matei 24:29-31; Luka 21:25-28 \p \v 24 “Machiko gheniya, pulupala kupeta lung'ahe lono, lyobha nalibhaha nkate mulubhendo na mwehe naupihajhe lilangamule. \v 25 Na ndondwa naigwaha kuhumii kunane kwa Chapanga, na ilebhe yoha na likakala lya kunane kwa Chapanga nainyukanyuka. \v 26 Peniya naumona nenga, Mwana gwa Mundo, nikahika na mahunde na kwa makakala twe gha ukolo. \v 27 Peniya nabhatuma akatumiche bhake bhajhende mu pande yoha ncheche ya nnema bhakabhatole bhando bhake bhubhahaghulilwe na Chapanga kuhumii mujhomokelo ghongo ade upeekeho gwa nnema.” \s Libholo lya nkongo nkojho \r Matei 24:32-35; Luka 21:29-33 \p \v 28 “Mukibhole nnandanikiho ghongo kuhumii nkongo gwa nkojho, mandabhe gha nkongo ghabhii mabhehe utumbuu kupiya mahamba, umanye kubhehe machiko gha kuhuna ghabhandikile. \v 29 Helahela kwa mangota pimpala kughabhona ghahengeka gheniya ghoha, umanya Mwana gwa Mundo abhandikii kuhika. \v 30 Ninnobholela chakaka, kibheluko chenje nakipete jhe kabula jha kuhengeka ghanga. \v 31 Kunane kwa Chapanga na ilambo yoha nahipeta, nambo Malobhe ghango naghapitila ngita chinilonge. \s Abhii jhe jwamanya lichiko lyenio \r Matei 24:36-44 \p \v 32 “Nambo abhii jhe mundo jwamanya lichiko amu lichaa lyenio nalihika ligha, hilu akatumiche bha kunane kwa Chapanga. Hilu Mwana, nga Tate ndi jwamanya. \v 33 Mukilolekehe na kukilenganikiya nhwalo mulimanyitejhe lichiko hilu lichaa lya kuhika. \v 34 Naibhaha anda mundo jwabhokite pakajha jhake kutumbu mwanja na kwalekela ukindendeke akatumiche bhubhahighalike kajha, kila jhumo na lihengo lyake na kunobholela nnonda jwa pakajha akotoka kugholoka. \v 35 Chonde nkeluwe bhahe, mukilenganikiye, nhwalo umanyitejhe nkolo nyumba nabhujha ligha. Pange kimihe amu uhiko amu putiputi amu lukela. \v 36 Chonde mukilolekeye na mukakilenganikiye, anda ahikite kwa kupwitikalila, kongo ankoli ngholwike. \v 37 Malobhe ghuninnobholela mangota, chonde ninnobholela mabhoha. Mukilolekehe na mukilenganikiye!” \c 14 \s Bhando bhipanga kunkoma Yecho \r Matei 26:1-5; Luka 22:1-2; Yohane 11:45-53 \p \v 1 Ghakahighalike machiko mabhele kuhika unyagho gwa Pachaka gwa Kiyahude na unyagho gwa Mabumunda ghangangedule. Akapiya matambiko bhakolo na bhabhola bha Malaghalikilo bhakolo bhapaliya ndela jha kukamuu kwa kupwepa jha kunkoma Yecho. \v 2 Peniya bhajhakulonge, “Tukoto kuhenga yenio lichiko lya unyagho gwa Pachaka, bhando bhiwecha kubheka bhulo.” \s Yecho bhimpaka mahuta gha kunungila \r Matei 26:6-13; Yohane 12:1-8 \p \v 3 Yecho pakibha ku Betaniya, kajha kwa Simone kangombo jwakanamiche ulwalo gwa malohe. Yecho patehila kulyegha, majhe jhumo jwakibha na chupa jhikatenganichwe kwa maghanga ghikemwa Alabasita jhikibha na mahuta gha kunungila petelele ghikemwa naludo bei jhake ngolonga. Ajhakudindu chupa jhene, ajhakunyitila mahuta gheniya Yecho pamuto. \v 4 Bhando bhange bhibhakibha peniya pibhalolita lyenio bhajhakuyoma, bhajhakupwepa, “Nhwalo gwa nike kuhobheha mahuta petelele ngita ghanga? \v 5 Mahuta gheniya ghiwecha kuchuluchwa kwa mbijha jha nchahala gwa mundo jwahenga lihengo kwa chaka chimo, kwabhaghanichila akahocho na bhala bhanga kilebhe!” Majhe jwenio bhajhakumpwatalila. \p \v 6 Nambo Yecho ajhakwalobholela, “Muneke! Nhwalo gwa nike kung'aa? Chatei chambone. \v 7 Bhando bhina nhocho bhabhii pamonga na mangota machiko ghoha, mihoto kwatangatila pimipala. Nenga namejhe pamonga mangota mwe. \v 8 Majhe hojho ateile pahotwile. Ajhitii yegha jhango mahuta kubheka mbone yegha jhango kabula jha malelo ghango. \v 9 Ninnobholela chakaka, popoha pannema Lilobhe lya Mbone nalitangachwa, bhando chibhalobholela bhando bhange kilebhe chenie chakiteii majhe jhola nakilongelwa na kukombokwa.” \s Yuda ajhekete kunyambii Yecho \r Matei 26:14-16; Luka 22:3-6 \p \v 10 Peniya Yuda Ichikaliyote, jhumo jwa bhabholwa kome na bhabhele, ajhakujhenda kwa akapiya matambiko bhakolo kunnyambii Yecho. \v 11 Akapiya matambiko bhakolo bhakahangine pibhajhohina malobhe gheniya, bhajhakulaghana kumpeke mbijha. Peniya Yuda ajhakutumbuu kupalaha ndela jha kunnyambila Yecho. \s Yecho ilyegha unyagho gwa Pachaka na bhabholwa bhake \r Matei 26:17-25; Luka 22:7-14,21-23; Yohane 13:21-30 \p \v 12 Lichiko lya kutumbula kwa unyagho gwa Mabumunda ghangalekela ngedule, Mwana limbelele lya ilulo ya Pachaka uchinjwa, bhabholwa bhake bhajhakunkonya, “Mipala tujhende kojhe tukalenganikiye chehemo jha kulelela Pachaka?” \p \v 13 Bhahe, Yecho ajhakwatuma bhabhele pakate jha bhabholwa bhake ajhakwalobholela, “Nnyende kubomane, namunkolela likambako atwekii kihulo cha mache. Munkengame, \v 14 munobholele Nkolo nyumba munnobholela, ‘Mmola ankonya, chumbi cha akaghene kibhii kojhe, chakulyegha Pachaka pamonga na bhabholwa bhango?’ \v 15 Jwenio nanangiya chumbi kikolongwa cha ku gholofa, chikikilimwe mbone, mutulenganikila mwenio.” \p \v 16 Na bhabholwa bhajhakujhenda kubomane, na kukikolela kila kilebhe kipanginwe ngita chabhalaghalikiye Yecho. Bhajhakulenganikiya chakulye Pachaka. \p \v 17 Pukihikita kimihe, Yecho ajhakujhenda pamonga peniya na bhabholwa bhake kome na bhabhele. \v 18 Pubhakibha bhatamite pamonga mukulyegha, Yecho ajhakwalobholela, “Ninobholela chakaka, abhii jhumo jhutulye nako, nandenda kunyambila.” \p \v 19 Peniya bhabholwa bhake bhajhakubhehe ngolongondi, jhumo jhumo bhajhakutumbuu kunkonya, “Bho, ndi nenga?” \p \v 20 Yecho ajhakwalobholela, “Ndi jhumo kuhumii pamangota mwe kome na bhabhele, jwachwika libumunda pamonga na nenga mu bakule. \v 21 Chakaka, Mwana gwa Mundo nahwa ngita Majhandiko gha Chapanga chighalonge. Chapata malagho mundo jhola nanyambila Mwana gwa Mundo! Mbaha kwa mundo jwenio ngabhelwikejhe!” \s Kulyegha pamonga na Bhambo \r Matei 26:26-30; Luka 22:14-20; 1Akakolintu 11:23-25 \p \v 22 Pubhatehila kulyegha, Yecho ajhakutola libumunda ajhakunchenguu kunomba Chapanga, ajhakumetula na kwabhaghanichila bhabholwa bhake alongila, “Ntolangane, jhenje lilandanikilo lya yegha jhango.” \p \v 23 Peniya ajhakutola kibaba cha divaye, ajhakunnomba Chapanga ajhakwapekiya bhoha bhajhakunywegha divaye mukibaba chenjeno chenio. \v 24 Ajhakwalobholela, “Jhenje miyahe jhango jhibheka lilaghano lya Chapanga, miyahe jhijhitika kwa nhwalo gwa kulekekeya uhakaho gwa bhando twe. \v 25 Ninnobholela chakaka, nanywe jhe kabhele divaye jha chabibo ade lichiko lela pimpala kunywegha mu unahota nkolongwa gwa Chapanga.” \p \v 26 Peniya bhajhakujhemba nhwambo gwa kunnomba Chapanga, bhajhakubhoka, na kujhenda ku Kitombe chuku Micheitune. \s Yecho ilote Petile natenda kunkana \r Matei 26:31-35; Luka 22:31-34; Yohane 13:36-38 \p \v 27 Yecho ajhakwalobholela bhabholwa bhake, “Mangota mwe natila na kunneka nenga, kuhumii mu Majhandiko gha Chapanga, Chapanga alonge, ‘Naninkoma nnuchajhe, na gheniya mambelele naghapechengana.’ \v 28 Nambo pumbala kuyoka, naninongolela kujhenda ku Galilaya.” \p \v 29 Petile ajhakunobholela, “Hata bhange bhabhehe na iholo na kunneka, nenga natubhaha pamonga, naninekajhe!” \p \v 30 Yecho ajhakunobholela, “Ninobholela chakaka ma Petile, uhiko ghongone ghone, lijhogholo nakubhekajhe naunganila patato umanyitejhe nenga.” \p \v 31 Nambo Petile ajhakughagha kulonge, “Hata kuwegha nyeketile kuwegha pamonga na mwenga, nanineka ng'o.” \p Bhabholwa bhoha bhajhakulonge helahela ngita chakalongile Petile. \s Yecho anyopa Chapanga ku buchitane jha Getichemane \r Matei 26:35-46; Luka 22:39-46 \p \v 32 Bhajhakuhika kunghonda gwandina ghunkemwa Getechemane, Yecho ajhakwalobholela bhabholwa bhake, “Ntamangane pamba nenga nijhenda kunnyopa Chapanga palapa.” \v 33 Ajhakulongohana na Petile na Yakobu na Yohane. Na jwenio Yecho ajhakubhehe ngolongonde na malagho. \v 34 Yecho ajhakwalobholela, “Mwojho gwango ubhii ngolongonde ngita nipala kuwegha. Ntamengane pambano nkeluwe.” \p \v 35 Yecho ajhakujhenda palonge, na ajhakukigwiya pahe mangukama, ajhakunnyopa Chapanga alongila, anda ipala lilagho limambale. \v 36 Ajhakulonge, “Tate gwango, gheniya ghoha ghiwechekana kwino mwenga. Nambo umokehe kibaba cha malagho ghanga. Nambo ngita chimipala mwenga, chi chinipala nenga.” \p \v 37 Pabhujhita kwa bhabholwa bhake bhala bhatato ajhakwakolela bhagholwike. Bhahe, ajhakunnyimuha Petile na kunkonya, “Ma Simone, ngholwike? Uhotwijhe kukeluha nobe lichaa limo?” \v 38 Yecho ajhakwalobholela, “Nkotoka kugholoka na munyopengane Chapanga nkotoka kujhingii mumajhighanikilo. Uhuke ndi upala, nambo yegha itotokalile.” \p \v 39 Ajhakujhenda kunyopa Chapanga kabhele abhujhila malobhe ghaghala ghala. \v 40 Ajhakubhujha, ajhakwakolela bhamela bhagholwike. Miho ghabhe ghamela ghina lugwenio. Bhakamanyitejhe lakujhanguu. \p \v 41 Pabhajhimuwa mala jhutato ajhakwalobholela “Ngholwike kabhele? Ngohe ikwela kujhimuka! Lichaa lyenio libhandikile! Mwana gwa Mundo nabhankamuwa kwa bhando bhubhabhii na uhakaho. \v 42 Nnyimukane, tijhangana. Dolekeya, mundo jhola jwapala kunyambila nenga abhandikile.” \s Yecho bhinkamula \r Matei 26:47-56; Luka 22:47-53; Yohane 18:3-12 \p \v 43 Yecho pajhendelela kulonge, mmolwa jwake jhumo liina lyake Yuda ajhakupiti pamo na lilongo lya bhando ghugheghite mapanga na indukwa. Bhibhatumitwe na akapiya matambiko bhakolo na bhabhola bha Malaghalikilo pamonga na ighogholo. \v 44 Bhahe, Yuda jhola jwakanyambi Yecho, ajhakwalangiya nginyililo bhando bhala, “Mundo jhunimpala kunkumbatila, ndi umanya jhojho. Mukamula na kumeka pahe jha akakomana ngondo bhino.” \p \v 45 Pabhokita peniya Yuda, ajhakunyenda chomola kwa Yecho na kunobholela, “Mmola!” Peniya ajhakunkumbatila. \v 46 Lilongo lela lijhakunkamuu Yecho na kumeka pahe jha ulonda gwabhe. \v 47 Jhumo jwa bhabholwa bhake jwakabhandike pakibha Yecho, ajhakuholomola upanga muchako, na kuheketa lichikilo lya ntumiche jhumo jwa Mpiya litambiko nkolo. \v 48 Yecho ajhakwalobholela, “Bho, nhwalo gwa nike uhikita kungamuu kwa mapanga na indukwa ngita nenga jwandwekwile lilaghalikilo? \v 49 Machiko ghoha nikibha pamonga na mangota molita mu Nyumba jha Chapanga, hilu mukangamwiijhe. Ngoheno Majhandiko gha Chapanga ghalenganile.” \p \v 50 Peniya bhabholwa bhake bhoha bhajhakunneka na kutila. \p \v 51 Ajhakupeta kangombo jhumo, jwawalite nkwinda tugha jwampaliya Yecho. Na jwenio bhajhakunkamula. \v 52 Na jwenio ajhakwalema, Ajhakuulekekeya nkwinda gwake, na kutila matako matopo. \s Yecho bhantakali pa Bwalo jha akanahota \r Matei 26:57-68; Luka 22:54-55,63-71; Yohane 18:13-14,19-24 \p \v 53 Bhajhakumpeleka Yecho kajha kwa Mpiya litambiko nkolo, bhakibha na bhene akapiya matambiko bhakolo na ighogholo na bhabhola bha Malaghalikilo bhakakonganike pamo. \v 54 Petile ajhakunkengamila Yecho kwa chukutale ade ajhakujhingii mulwane lwa Mpiya litambiko nkolo. Ajhakutama pamonga na akakomana ngondo, bhajhotita mwotu. \v 55 Akapiya Matambiko bhakolo bha pa bwalo bhajhakupalaha matakalilo ghuwange panane jha Yecho bhankome, na bhene bhakapatitejhe. \v 56 Bhando bhamahele bhajhakulonge malobhe ghuwange, nambo malobhe ghabhe ghakalandine ndeka. \p \v 57 Na bhange bhajhakujhema, kulonge helahela malobhe ghuwange, bhalongila. \v 58 “Twenga tukajhohine chalongila, ‘Nenga nihoto kuitilulana Nyumba jha Chapanga jhichengwite na bhando na machiko matato na njenga jhenge jhangachengwa na bhando.’” \v 59 Pamonga na gheniya malobhe ghabhe ghajhakukanwa. \p \v 60 Mpiya litambiko nkolo ajhakujhema palonge pa bwalo na kunkonya Yecho, “Bho, mwenga mihoto ndeka kujhanguu matakalilo ghubhantakalile bhando palonge jhino?” \p \v 61 Yecho akajhangwii ndeka kilebhe, akibha nuu. Mpiya litambiko nkolo ajhakunkonya kabhele, “Mwenga ndi mwa Kilichitu, Mwana gwa Chapanga jhunombitwe?” \p \v 62 Yecho ajhakujhanguu, “Nenga ndi. Kabhele namummona Mwana gwa mundo atamite lubhoko lwalelo lwa Bhambo jwabhii na likakala. Nahika kuhumii kumahunde gha kunane kwa Chapanga.” \p \v 63 peniya Mpiya litambiko nkolo ajhakujwepula ligwanda lyake, ajhakulonge, “Tupala ndeka mundo jhojhoha alongele malobhe gha kuntakalila mundo jhonjo.” \p \v 64 “Mangota mwenga nnyohine kuligha! Mangota bho, mihola nike?” Bhoha bhajhakulonge Yecho akomwe. \p \v 65 Bhahe, bhando bhange bhajhakunhunii mata, na bhange bhajhakunhibha miho, bhajhakuntyala mbalamande na kunnobholela, “Nnotele, ghane jwantyalite!” Na bhando bhange akatumiche mwenio bhajhakuntyala mbalamande. \s Petile ankana Yecho \r Matei 26:69-75; Luka 22:56-62; Yohane 18:15-18,25-27 \p \v 66 Petile pakibha kuyeto ku lwane, ntumiche jhumo mwikeghe ajhakuhika kwa Mpiya litambiko nkolo. \v 67 Pamonita Petile ajhota mwotu, ajhakuningukiya hake, ajhakunnobholela, “Mwenga ntyangita pamonga na Yecho jwa ku Nachalete.” \p \v 68 Nambo Petile ajhaukana, “Alongela manyitejhe chimulongela!” Peniya Petile ajhakubhoka na kujhenda kuyeto ku lubhegho. Lijhogholo lijhakubheka. \p \v 69 Jhola ntumiche mwikeghe pamonita kabhele Petile, ajhakutumbula kwalobholela bhando bhubhakibha bhajhemite peniya, “Mundo jhonjo bhakibha pamo.” \v 70 Petile ajhakukana katakata. \p Bhando bhubhakabhandikile pajhemite Petile, bhajhakunobholela, “Chakaka mwenga ndi mundo jhumo jwakibha nabho, ata mwenga ndi mundo jwa ku Galilaya.” \p \v 71 Petile ajhakutumbuu, alongila umbele likoto anda nilonge uwange, “Nenga niumanyite jhe mundo jhonjo jhumulongela malobhe ghake.” \p \v 72 Papalapala lijhogholo lijhakubheka kabhele, peniya Petile ajhakukomboka malobhe ghalongila Yecho, “Lijhogholo nakubhekajhe mala jha ubhele, naundenda kungana mala patato.” Petile ajhakugwiya pahe na kulela. \c 15 \s Yecho bhampeleka kwa Pilatu \r Matei 27:1-2,11-14; Luka 23:1-5; Yohane 18:28-38 \p \v 1 Putiputi lukela, Akapiya matambiko bhakolo pamonga na anakahota, bhabhola bha Malaghalikilo na kibhogha cha pa bwalo ghoha bhajhakukonganika. Yecho bhajhakuntabha nganganga na kunchindikicha kwa Pilatu. \v 2 Pilatu ajhakunkonya Yecho, “Bho, mwenga ndi munahota nkolongwa jwa Akayahude?” \p Yecho ajhakujhanguu, “Chakaka, mwenga ndi milongela.” \p \v 3 Akapiya matambiko bhajhakuntakalila Yecho kwa ilebhe twe. \v 4 Pilatu ajhakunkonya kabhele, “Bho, kibhii ndeka cha kulonge? Nnyohine matakalilo ghubhantakalile panane jhino.” \p \v 5 Nambo Yecho akajhangwii jhe, peniya Pilatu ajhakuhechuka. \s Pilatu ampiya Yecho bhantende kindalaha \r Matei 27:15-26; Luka 23:13-25; Yohane 18:39; Yohane 19:16 \p \v 6 Kila Unyagho gwa Pachaka, bhando bhakajhobhalile Pilatu kwadindulila mpungwa jhumo jhubhakampahile jwakatabhitwe. \v 7 Muda gwenio, akibha mundo jhumo liina lyake Balaba, na jwenie akatabhitwe mukipungo pamonga na bhando bhange bhubhatehile majhoghe ghanganandela na kukoma bhando. \v 8 Na lilongo lya bhando lijhakunyendelela Pilatu na kunnobholela ngita chayobhalile bhannekekehe mundo jhumo. \v 9 Pilatu ajhakwakonya, “Bho, mipala ninyogholele jhonjo munahota nkolongwa jwa Akayahude?” \v 10 Jwenio akamanye akapiya matambiko bhakolo bhantakalila Yecho nhwalo gwa wiho gwabhe. \p \v 11 Akapiya matambiko bhakolo bhajhakuchocha kukokelekeya lilongo lya bhando bhalongele bhannyogholele Balaba bhaneke Yecho. \v 12 14 Pilatu ajhakwakonya kabhele, “Bho, mipala ndende nike na mundo jhonjo jhubhankema munahota nkolongwa jwa Akayahude?” \p \v 13 Bhando bhajhakuchobholela bhalongila, “Mumambe panchalaba!” \p \v 14 Pilatu ajhakwakonya, “Nike chikichochite! Alemwite kilebhe ghane?” Bhene bhajhakuchocha kuchobhela kanonoha. \p Bhalongila “Abhambwe panchalaba!” \p \v 15 Pilatu ajhakujhigha kukongelekeya lilongo lya bhando, lijhakwadindulila Balaba. Na Yecho bhantyale yato lwa limbendela lya ndomondo, na kummoha abhambwe panchalaba. \s Akomana ngondo bhameke chanake Yecho \r Matei 27:27; Yohane 19:2-3 \p \v 16 Peniya akakomana ngondo bhajhakumpeleka Yecho ade nkate jha liboma, gwa nyumba jha Pilatu, jwakibha nkolo jwa kilambo cha ku Yudeya, ujhakukonganika likunde lyoha lya akakomana ngondo. \v 17 Bhajhakupuka Yecho nngholole gwa lange jha jivihi ngita munahota nkolongwa, bhajhakuhinga hingo jha mibha, na kubheka pamuto gwake. \v 18 Bhajhakutumbuu kunyambucha kwa kunnongama, “Mbukwa munahota nkolongwa jwa Akayahude!” \v 19 Bhakantyalite kwa yato ya milahe kumuto kubhujhii na kubhujhila na bhajhakunhunii mata. Bhajhakutama makilikite na kunyinamila jwenio. \v 20 Pubhajhomolila kuntende chanake, bhakanhulite ngobho hela jhibhakahwaliche, na kuhwalicha ngobho yake, bhahe, bhajhakumpeleka bhakamambe panchalaba. \s Yecho ibhambwa panchalaba \r Matei 27:32-44; Luka 23:26-43; Yohane 19:17-27 \p \v 21 Mundo jhumo kuhumii ku kilambo cha ku Kilene, liina lyake Simone, tate gwabhe Alekichanda na Lufo. Ateila kupeta kujhingii kubomane ahumita kuchenda, akakomana ngondo bhajhakughaghalila Simone agheghe nchalaba gwakibha nagho Yecho. \v 22 Peniya bhajhakumpeleka Yecho ade pa Goligota, mana jhake chehemo jhibhonekana ngita libhonge lya muto. \v 23 Na bhene peniya bhajhakumpekeya divaye jhihangalwine na ntela ghukemwa manemane, Yecho akanywii ndeka. \v 24 Bhahe, bhajhakummamba pa chalaba, na ngobho yake bhajhakubhaghana kwa kahumbuumbu nnobhole na bhamanye ghane natola ligwanda. \v 25 Pihikita cha tato lukela kujhakutumbukana kubhambwa kwa Yecho. \v 26 Na panane jha nchalaba bhakajhandike litakalilo lende, “MUNAHOTA NKOLONGWA JWA AKAYAHUDE.” \v 27 Papalapala bhajhakubhambwa bhando bhabhele pa michalaba, bhibhapokita ilebhe kwa likakala, jhumo lubhoko lwalelo lwa Yecho na jhonge lubhoko lwa ngejha. \v 28 Na ghanga ghakamilike Majhandiko gha Chapanga ghighalongila, “Nahangalwanwa pamonga na bhibhatenda ghanganandela.” \p \v 29 Bhando bhubhapetita peniya bhajhakunnigha maligho kongo bhakinicha muto jhabhe, bhalongila “Oko! Mwenga nganongila nantilulana Nyumba jha Chapanga na kuchenga kwa machiko matato! \v 30 Bhahe, mukikombole mabhene! Na uhuluke pa nchalaba.” \p \v 31 Na bhene Akapiya Matambiko bhakolo pamonga na bhabhola bha Malaghalikilo bhajhakunongama bhalongila, “Jwenio abhakombwila bhajhake, jwenio abhii chepa kukikombola! \v 32 Hote jhojho Kilichitu, munahota nkolongwa jwa Akaichilahele! ngoheno ahuluke kuhumii pa nchalaba tubhehe na kihobholelo.” \p Na bhala bhibhakibha mukubhambwa pabhandikii Yecho na bhene bhajhakunnigha. \s Kuhwe kwa Yecho \r Matei 27:45-46; Luka 23:44-49 \p \v 33 Pihikila muhe jha chaa chita ade chaa ticha lubhendo lujhakubhehe tyoo kilambo choha. \v 34 Cha ticha pilibhandikila lyobha kutipika Yecho ajhakulela kanonoha, alongila “Eloi, Eloi, lama chabakitane?” Mana jhake, “Chapanga gwango, Chapanga gwango, mbone uneka kanjika?” \p \v 35 Bhando bhibhakajhemite pabhandikii Yecho pibhajhohina malobhe gheniya, bhajhakulonge, “Munyokanikiye! Inkema Eliya.” \v 36 Mundo jhumo ajhakubhutuka lubhelo kutola lidodoke na kulichwiya mu divaye jhibhabhite, na kubheka mu nahe, na kutondobhekeya ajhakumeke pannomo alongila, “Bhahe, munneke, tulole jwenio Eliya nahika kunhuluha kuhumii pachalaba!” \p \v 37 Peniya Yecho ajhakubohoma kanonoha, na kuwegha. \p \v 38 Papala lipanjiya lya Nyumba jha Chapanga lijhakujwepuka ipande ibhele kutumbulii kunane ade pahe. \v 39 Nkolo jwa akakomana ngondo, jwakatamite palonge jha nchalaba gwa Yecho, pajhohina lilobhe lya kukuluma na kuwegha kwake, ajhakulonge, “Chakaka mundo jhonjo akibha Mwana gwa Chapanga!” \p \v 40 Bhakibha akakeghe bhibhakibha bhalingulila chukutale, pakate jhabhe akibha Maliya mundo jwa kuhumii ku Magidala na Chalome na Maliya majhe gwabhe Yakobu unung'una mundo Yoche. \v 41 Akakeghe bhamba bhakalongohine na Yecho pakibha ku Galilaya kwa nhwalo gwa kuntangatila. Na akakeghe bhange twe bhakahikite pamonga na jwenio ku Yeluchalemo. \s Yegha jha Yecho ibhekwa mumambe \r Matei 27:57-61; Luka 23:50-56; Yohane 19:38-42 \p \v 42 Pukihita kimiho, likibha lichiko lya kukibheka mbone kabula jha Lichiko lya Kupomolela. \v 43 Peniya Uchupo jwa kilambo cha ku Alimataya, mundo munahota jwa pa bwalo jwakibha bhanendema hake. Na jwenio alendila kuhika kwa Unahota nkolongwa gwa Chapanga. Bhahe, Uchupo ajhakunyendelela Pilatu changajhoghopa, na kunnyopa ampele yegha jha Yecho. \v 44 Kongo Pilatu atehila kukangacha pajhohina Yecho ajhomwike. Ajhakunkema nkomana ngondo na kunkonya ngita Yecho ajhomwike mandahe. \v 45 Pilatu papatita malobhe kuhumii kwa nkomana ngondo jhola chakaka Yecho ajhomwike, ajhakumpekeya Uchupo yegha jha Yecho. \v 46 Peniya Uchupo ajhakuhemela chanda na kubhilingilila malelo gha Yecho, na kujhenda kuhuluha yegha kuhumii panane jha nchalaba na kuibheka pahe, ajhakubhingilila ngobho jha malelo. Ajhakughoneka umambe lilikibha lihokonywilwe pa lindalabho, ajhakubhilimbiya kiyekelelo cha lighanga pa nnyango gwa mambe na kuhibha. \v 47 Na Maliya jwa ku kilambo chuku Magidala na Maliya majhe mundo Yoche bhakapawene peniya pibhaghonike yegha jha Yecho. \c 16 \s Kuyhoka kwa Yecho \r Matei 28:1-8; Luka 24:1-12; Yohane 20:1-10 \p \v 1 Lichiko lya Kupomolela pilijhomokila, Maliya mundo jwa ku kilambo chaku Magidala na Maliya majhe mundo Yakobu na Chalome bhajhakuhemela mahuta ghughanungila petelele na kujhenda kupaka yegha ya Yecho. \v 2 Lukala, jumapile, pulipitita lyobha, bhajhakujhenda ku mambe. \v 3 Undela bhatehila kukonyana bhene kwa bhene, “Ndi ghane jwabhilimbiye lighanga kubhoka pa nnyango jha mambe?” \v 4 Pibhalolikiya, bhajhakulibhona lighanga lela likolongwa libhilimbiwe kubhoka panyango gwa mambe. \v 5 Pibhajhingila nkate mu mambe, bhajhakumona kangombo jhumo jwawalite ngobho nhuo ya mbuu, atamite lubhoko lwalelo, na bhene bhajhakuhechuka hake. \p \v 6 Kangombo jhola ajhakwalobholela, “Nkotoka kuhechuka. Mipalaha Yecho jwa ku Nachalete jwakabhambitwe panane. Ayokite! Abhii jhe pambano. Nnolekehe pakagholwike. \v 7 Nnyende makalobholele bhabholwa bhake pamonga na Petile, alongolile kujhenda ku Galilaya, kwenio ndi nabhamona, ngita chabhalobholila.” \p \v 8 Peniya, bhajhakupita umambe jha Yecho na kubhutuka mbelo, kongo bwaghaliya na kikangacho chakamwile. Na bhene bhakalongii ndeka kwa mundo jhojhoha lilobhe lela nhwalo bhajhogwipa hake. \s Yecho ampitii Maliya jwa ku kilambo cha ku Magidala \r Matei 28:9-10; Yohane 20:11-18 \p \v 9 Yecho pahyokita putiputi lichiko lya jumapile, mundo jwatumbwila kumpitila akibha Maliya jwa kilambo cha Magidala, jhola jwakampihite michuka chaba. \v 10 Maliya jwa ku kilambo chaku Magidala ajhakujhenda, kwalobholela bhabholwa bhake bhubhakibha bhubhalongohina pamonga na Yecho, na bhene bhakibha bhalelita malelo. \v 11 Pubhajhohina Yecho abhi nghome na Maliya jwa Magidala akongine nako, bhene bhakajheketile ndeka. \s Yecho abhapitii bhabholwa bhake bhabhele \r Luka 24:13-35 \p \v 12 Yecho ajhakwapetela pakate ja bhabholwa bhake bhabhele bhubhakibha bhajhahwila kuchenda. Na bhene bhakamanyitejhe. \v 13 Na bhene bhajhakubhujha, kwalobholela bhabholwa bhajhabhe. Na bhene helahela bhakajheketii ndeka. \s Yecho abhapitii bhabholwa bhake kome na jhumo \r Matei 28:16-20; Luka 24:36-49; Yohane 20:19-23; Mahengo 1:6-8 \p \v 14 Pajhomolila, Yecho ajhakwapitii bhabholwa bhake kome na jhumo bhibhakibha bhatehila kulyegha. Ajhakwapwatalila nhwalo ghane gwangajheketela kwabhe na kujhundupa kwabhe, bhajhabhe bhibhakonginika nako kuhumii mu kuyoka. \v 15 Ajhakwalobholela, “Nnyendengane mu ilambo yoha, mukalitangache Lilobhe lya Chapanga kwa bhando bhoha. \v 16 Mundo jhojhoha jwapala kujheketela na kubatichwa, Chapanga nakombola. Na mundo jhojhoha jwangajheketela kubatichwa natenda kulagha. \v 17 Na ikangacho henge nahilongohana na bhoha bhibhanyeketile. Kwa liina lyango nabhabhoha michuka, nabhalongela kwa lugha nhyono. \v 18 Na bhakamula lijhoka kwa mabhoko na kunywegha kilebhe chochoha chikibhii na uchongo, na chabhahwe ndeka. Nabhabheka mabhoko panane jha muto kwa bhibhalwalwa, na Chapanga nabhalamicha.” \s Yecho atolwa kujhenda kunane kwa Chapanga \r Luka 24:50-53; Mahengo 1:9-11 \p \v 19 Peniya Bhambo Yecho pajhomolila kulonge nabho, ajhakutolwa kujhenda kunane kwa Chapanga. Na kutama pamonga na Chapanga mihotolo gwake. \v 20 Peniya bhabholwa bhajhakujhenda kila kimbokotole kutangacha Lilobhe lya Mbone. Bhambo ajhakuhenga lihengo pamonga na bhene, ajhakuhenga ikangacho twe, ili kulangiya lilobhe lyake la jwenio ndi lya chakaka.