\id LUK -Ndendeule Bible version \ide UTF-8 \h Luka \toc1 Malobhe gha Mbone ngita chighajhandikwe na Luka \toc2 Luka \toc3 Luk \mt2 Malobhe gha Mbone ngita chighajhandikwe na \mt1 Luka \imt Ulongolelo \ip Lilobhe lya Mbone ngita chilijhandikwe na Luka ndi chimo pakate jha itabo ncheche ya lilaghano lihyono ichimulila mambu gha Yecho Kilichitu pakibha pannema pano. Kila chimo kikemwa, “Injili.” Mana jhake “Lilobhe lya Mbone.” Henge ndi itabo ikajhandikwe pajhomwika Yecho Kilichitu, na yenio ndi Matei na Maluku na Luka na helahela Yohane. Nyandikilo jha Luka jha machimulilo jhe panane jha Yecho pakibha pannema pano tugha, helahela akajhandike panane jha mambu gha bhabholwa bha Yecho ghubhatehila pajhomwika na kuyoka kwake. Kitabo chenie ndi kikemwa Mahengo gha Akatenga. Nambo abhii jhe mundo jwamanya chakaka panane jha kukijhandikilwe kitabo chenje na Luka, amu chehemo chikijhandikilwe. Nambo bhando bhubhachomikihe bhajhaketelana kubhehe kikajhandikwe pange chaka cha makome chaba pabhelwika njwe Yecho Kilichitu. \ip Jwajhandika kitabo chenje akibha jwenio Luka, jwakibha nghanga. Ndela jha majhandikilo ghake na chatumila malobhe ilangiii kubhehe akibha mundo jwachomite. Luka apata kujhandika chakaka panane jha ughome gwa Yecho Kilichitu kwa kuchimulila ngita hela chighapitila bhange bhanomenekehe pubhachoma kitabo chenje, Luka 1:1-3. Luka akibha Uyahude jhe, Kolochai 4:10-14, na akajhandikwe kwa ndela jha bhala bhangabhehe Akayahude bhamanye. Kilebhe chenje kimanyikana hotuhotu palongela ilebhe ya Akayahude, Luka 1:8. \ip Lilobhe lya Mbone ngita chilijhandikwe na Luka ndi kitabo kiwanana na kitabo cha Matei na Maluku, nhwalo itabo henge uchimulila mambu ghaghala ghala na kwa ndela jhihwanana. Pakate ya itabo henge itato, Kitabo cha Luka ndi cha kanjika uchimulila kwa nkate malobhe gha kubhelukwa kwa Yohane Mbatichajhe. Luka achokolekeya ulekekeho gwa uhakaho chula jha 3:3; na chula jha 11: 4; na chula jha 17:3-4; na chula jha 23: 34; na hele 24:47; majhopelo chula jha 3:21; na chula jha 5:16; na 6:12; na chula jha 11: 1-12; na chula jha 22:32. \iot Ghughabhii mukitabo \io Luka alongela ulongolelo gwa Lilobhe lya Mbone na kuchimulila nhwalo gwa kujhandika, mu chula jha 1:1-4. \io Peniya uchimulila kubhelukwa kwa Yecho Kilichitu helahela palenganikiwe kwa nhwalo jha kuhengela bhando, mu chula jha 1: 5; 4-13. \io Chehemo ngolongwa jhihighalike jha lilobhe lya mbone, Luka ichimulila lihengo lyatehila Yecho, chakaka ikangacho yatehila na ilebhe yabholita, mu chula jha 4:14-21:38. \io Chula ibhele ya kujhomolela chula jha 22 na 24, Luka ichimulila chawila Yecho na kuyoka kwake kuhumii kubhawile. \c 1 \p \v 1 Munahota Teofilu. \p Bhando bhamahele bhajhighite ngita chibhahotwila kujhandika mbone malobhe ghighatendika pakate jhito twenga, \v 2 na bhajhandike malobhe ghibhachimulilwa na bhala bhubhalolita kwa miho ghabhe bhene kuhumii makacho pighatumbukina, na kwa bhala bhibhatangicha malobhe gheniya. \v 3 Kwa gheniya Makolongwa, na nenga pinyomolila kuhingukiya kwa uchakaka gwake, mwene mbaha ninyandikile na mwenga ngita chighapitila mambu gheniya. \v 4 Ndehila naha, kupala hele umanye kwa uchakaka mwe mabhene mambu ghoha ghubhammolita. \s Kubhelukwa kwa Yohane Mbatichajhe kulongelwa \p \v 5 Machiko gha Helode pakibha munahota nkolongwa jwa ku Yudeya, peniya pakibha na mundo jhumo jwakemitwa Zakaliya jwa kibhogha cha akapiya matambiko cha Abiya. Nhwana mundo Zakaliya liina lyake Elizabete helahela na jwenio ahumila kulukolo lwa mpiya litambiko lwa Halune. \v 6 Kwa bhoha bhabhele bhabhonekina bhambone na kuhalalicha palonge jha Chapanga kwa kukamuu mbone Malaghalikilo na malobhe ghoha ghakanikiya Chapanga. \v 7 Nambo bhakibha jhe na mwana, nhwalo Elizabete akibha ntonga, na bhoha bhabhele bhakibha bhaghoime. \p \v 8 Lichiko limo, Zakaliya pakibha mu chamo jhake jha kuhenga lihengo lyake lya kupiya litambiko mu Nyumba jha Chapanga, \v 9 ngita chibhakayobhalile mpiya litambiko, Zakaliya ajhakuhaghulilwa kwa ndela jha kula kujhingii nkate mu Nyumba jha Bhambo kwa lihengo lya kuhukulukiya ubane. \v 10 Machiko ghenagha Zakaliya lichaa lya kututukiya ubane pilihikita, bhando bhamahele bhakonganika panja kongo bhanyopita Chapanga. \v 11 Bhahe, ntumiche jwa kunane kwa Bhambo Chapanga ajhakupwitikilila pwitu Zakalilya mwenio nkate na kujhema lubhoko lwalelo lwa luchangwale lwa kututukiya ubane. \v 12 Zakaliya panolekiya, ajhakujhoghopa na kilendemo kijhakubhehe twe. \v 13 Nambo ntumiche jwa kunane kwa Chapanga jhola nganongolila “Ma Zakaliya! Nkotoka kulendema, Chapanga ajhohine kujhopa kwino. Hote nhwana gwino Elizabete napapila mwana munalome, na mabhene namutina liina lyake Yohane. \v 14 Mabhene ndi nanuluta hake na bhando bhamahele nabhahekelela, kwa nhwalo gwa kubhelukwa kwa mwana jwenio. \v 15 Hote nabhaha ntumiche nkolongwa palonge jha Bhambo, jwenio nanywe jhe divaye hilu ughembe. Nalongochwa na Uhuke gwa Chapanga kuhumii mulutumbo lwa majhe mundo. \v 16 Helahela nalongocha bhando bhamahele bhu ku Ichilahele, kumujhiii Bhambo Chapanga gwabhe, \v 17 nanongolela Bhambo, kongo abhii na likakala na uhuke ngita gwa Eliya jwakibha nnondole jwa Chapanga. Naighalambula miojho jha katate jhaholelele yana yabhe na kwatenda bhibhankana Chapanga bhabhehe na mawacho ghambone gha kunyekete Chapanga.” \p \v 18 Zakaliya pakonyita ntumiche jwa kunane kwa Chapanga, “Kilebhe cheneche nakimanyikana bhole kongo ne na nhwana gwango tughogholwike?” \p \v 19 Ntumiche jwa kunane kwa Chapanga panyangwila, “Liina lyango na Gabuliele, jhunijhema palonge jha Chapanga andumite kwino mwenga, nipwepwele lilobhe lya mbone leno. \v 20 Nambo ngoheno nahuighalika nuu changalonge, ade lichiko lya pighapala kupitii mambu gheniya, nhwalo gwangajheketela malobhe ghango ghighapala kuhengeka kwa machiko ghake.” \p \v 21 Machiko ghenagha bhando bhibhanendelila panja Zakaliya, bhatehila kukangacha kwa kutamikiya naha mu Nyumba jha Chapanga. \v 22 Bhahe, Papitita panja, Zakaliya ahotwila ndeka kulonge nabho. Ajhake bhala bhakamanye kibhii chakiwene mwenio kuhumii kwa Chapanga. Nhwalo gwangalongela, ndi alongila kwa kulaha mabhoko. \p \v 23 Machiko ghake ghakuhenga mahengo mu Nyumba jha Chapanga, pighajhomokila abhujhita kajhake. \v 24 Bhahe, machiko ghandina pighapetita, nhwana mundo Elizabete jhola ajhakubhehe na ndumbo. Ajhakughongela kwa miyehe nhwano, kongo apipikiya totolo kajhake. \v 25 Kongo Elizabete alongila, “Bhambo anolokiye na andangatile, na ngohe amohite hone jhango pamiho jha bhando!” \s Kubhelukwa kwa Yecho kulongelwa \p \v 26 Pamwehe gwa chita gwa ndumbo jhake Elizabete, Chapanga ajhakuntuma ntumiche gwake jwa kunane jwankemitwa Gabuliele ajhende kubomane jha ku Nachalete jhibhii ku kilambo chuku Galilaya. \v 27 Kwa nchikana jhumo jwangakongana na munalome jwakemitwa Maliya, jwenio apalwa kutolelwa na mundo jhumo liina lyake Uchupo, jwahumii mulukolo lwa Daude. \v 28 Bhahe, ntumiche jwa kunane kwa Bhambo Chapanga jhola ajhakuhika kwa Maliya na kunyambucha, “Mwenga jhunangiwe umbone na Chapanga na antwelii mota hake!” \p \v 29 Papalapala Maliya pajhohina malobhe gheniya, ajhakuhechuka hake na ahololila chakumwojho, nhwalo gwa nike anyambwiche naha? \v 30 Ntumiche jwa kunane kwa Chapanga, ajhakunyanguu, “Maliya nkotoka kujhoghopa, Chapanga anangiye umbone gwake. \v 31 Mwenga nanng'egha ndumbo, na kupapa mwana munalome na mabhene namutina liina lyake Yecho. \v 32 Jwenio nabhaha nkolongwa, hote nakemwa Mwana jwa Chapanga, na Bhambo Chapanga chantenda kubhehe munahota nkolongwa, ngita chabhii munahota nkolongwa hoko mundo Daude. \v 33 Hote jwenio nabhaha ndi munahota nkolongwa jwa kibheleko cha Yakobu kwa machiko ghoha, na unahota nkolongwa gwake ghangapeta!” \p \v 34 Bhahe, Maliya ajhakunobholela ntumiche jwa Chapanga jhola, “Ghenagha naghatendeka bhole, na nenga ninakongana jhe na munalome?” \p \v 35 Ntumiche jwa kunane kwa Chapanga ajhakunyanguu, “Uhuke gwa Chapanga nahulukiya panane jhino, na uhotolo gwa Chapanga Nkolongwa naghuyekelela. Nhwalo Mwana jwenio jwapalwa kubhelukwa, nakemwa mwana jwa Jwanyahinyahi, Mwana jwa Chapanga. \v 36 Dola nnongo gwino Elizabete abhii na ndumbo mughogholo gwake, na ngohe ndumbo jhake itamii mu mwehe gwa chita, jwenio jwamanyikina na bhando ntonga. \v 37 Nhwalo kibhii ndeka chikilimba kwa Chapanga.” \p \v 38 Maliya ngalongila, “Nanjino natumiche jwa Bhambo, nijhopa undendele ngita chimulonge.” Peniya ntumiche jhola ajhakukibhokela. \s Maliya ityangii Elizabete \p \v 39 Ghakapetite ndeka machiko ghamahele, Maliya ajhakutenda mwanja gwa kubhutuka gwa kujhenda ku kilambo cha kubomane jhibhii kwiitombe yaku Yudeya. \v 40 Pahikita kwenio, ajhakuhikila munyumba jha Zakaliya na kunyambucha Elizabete. \v 41 Elizabete pajhohina tu Maliya inyambucha, kamwana kamulutumbo lwa Elizabete kajhakuomba, na kongo Elizabete atwelii Uhuke gwa Chapanga twe, \v 42 alongila kunonoho, “Nkwete mota Elizabete kupeta akakeghe bhoha, na jwenio jhumumpala kumpapa hele jhuna mota! \v 43 Nenga njochite kilebhe ghane, hilu majhe gwa Bhambo gwango kuhika kulebhata palubhanja lwango pano? \v 44 Nanjino ninnobholele, pinyohina lilobhe lino punyambwicha pala, king'enya cha mulutumbo lwango kijhakuomba kwa kuhangana. \v 45 Chapanga ampekiye mota mwenga nhwalo nnyeketii malobhe ghala ghimilongolelwa na Bhambo kubhehe naghatendeka!” \s Maliya inomba Chapanga kwa nhwambo \p \v 46 Maliya ngajhembita, \q “Mwojho gwango unnomba Bhambo, \q \v 47 na uhuke gwango gwihanganii Bhambo, nhwalo ndi nkomboche gwango. \q \v 48 Nhwalo anolokiye nenga natumiche jwake jwangaloka! \q Kuhumii ngohe ibheleko yoha naingema jhumbekiwe mota na Chapanga, \q \v 49 nhwalo nabhajhoha ilebhe henge yandendile nenga Chapanga ikolongwa, na jwenio liina lyake ndi Nyahinyahi. \q \v 50 Ulangii kiya jhake kwa bhando bhibhabhii na kiholo na jwenie, \q kuhumii kibheleko ade kibheleko, \q \v 51 na ulangii makakala ghake kwa kuhenga makolongwa, \q na ubhapechangana bhibhaloka mimwojho jhabhe. \q \v 52 Abhahululwiye akanahota akakolongwa bhina makakala kuhumii mu igoda yabhe ya ulongoche, \q na kwabhatondobheya bhangaloka. \q \v 53 Abhalicha bhina njala, kwa ilebhe yambone, \q na bhibhabhii na ilebhe yamahele abhabhengite mabhoko matopo. \q \v 54 Atangatii ntumiche gwake Ichilahele, \q kwa kuikomboka kiya jhake, \q \v 55 ngita chabhalongolila akahoko bhito \q Ulahimo na kibheleko chake, kwa machiko ghoha ghangapeta!” \p \v 56 Maliya akatamite kwenio ukajha kwa Elizabete ibhandikii miyehe mitato, peniya ndi pabhujhita ukajhake. \s Kubhelukwa kwa Yohane Mbatichajhe \p \v 57 Pighabhandikila machiko gha kupapa gha Elizabete, ajhakupapa mwana munalome. \v 58 Bhando bhibhabhii pahina jhake na akalongo mundo bhoha pibhajhohina Bhambo antendii ilebhe ikolonga Elizabete, bhoha bhajhakuhanganila pamonga na jwenio. \p \v 59 Lichiko lya nane bhakahikite kunyingii jando mwana, na bhapata kuntina liina lya Zakaliya, liina lya tate mundo. \v 60 Nambo majhe mundo ajhakulonge, “Mbahi ndeka! Jweniojho mukema Yohane.” \p \v 61 Bhene bhajhakunongolela, “Mulukolo lwake, abhii jhe mundo jwakemwa liina ngita lyenio!” \v 62 Bhahe, bhajhakukonya tate mundo kwa kulaha mabhoko, bhamanye apala kuntina liina ghane. \p \v 63 Zakaliya ajhakujhopa lijhola lya kujhandikila, ajhakujhandika, “Jhonjone liina lyake Yohane.” Bhando bhoha bhajhakuhechuka! \v 64 Papalapala Zakaliya ajhakutumbuu kulonge kabhele, ajhakutumbuu kunomba Chapanga. \v 65 Peniya kila mundo jwakibhanako ajhakubhehe na bhoghohe, malobhe gheniya ghoha ghajhakuchobhela mu kilambo choha cha mwitombe yaku Yudeya. \v 66 Bhahe, bhando bhoha pibhajhohina ilebhe ipitile kwenioko, bhajhakuholelela chakumwojho na kukikonya, “Bho, mwana hojho apala kubhehe bhole?” Nhwalo gwa makakala gha Bhambo ghakibha pamonga na jwenio. \s Nhwambo gwa Zakaliya gwa kunnomba Chapanga \p \v 67 Zakaliya tate gwake Yohane, ajhakutwelela Uhuke gwa Chapanga, na jwenio ajhakutumbuu kulonge kwa ulondole. \q \v 68 “Alumbililwe Bhambo, Chapanga jwa ku Ichilahele! \q Kwa nhwalo ahikite kwatangatila bhando bhake na kwakombola. \q \v 69 Atuleti Nkomboche jhuna makakala, \q kuhumii muchokolo gwa Daude ntumiche mundo, \q \v 70 na ngita chalongila makacho, kupete kwa akalondole bhake bha nyahinyahi. \q \v 71 Natukombola kuhumii mu mabhoko gha akamakoko bhito, \q na kutubhoha mu mabhoko gha bhando bhoha bhibhituchimwa. \q \v 72 Akalongii nabhabhonela kiya akahoko bhito, \q na abhii kulikomboka lilaghano lya nyahinyahi. \q \v 73 Akanapanikiye tate gwito Ulahimo, kubhehe natutangatila twenga, \q \v 74 tughombokoke kuhumii mu mabhoko gha akamakoko bhito, \q na tunhengele lihengo Chapanga changapwelela. \q \v 75 Kongo tubhii bhaumbone palonge jhake na kuhenga ghighanhalalila Chapanga, \q kwa machiko ghoha gha ughome gwito. \b \q \v 76 Mwanango jhonjo, nakemwa nnondole jwa Chapanga Nkolongwa, \q kongo namunongolela Bhambo, \q kunenganikiya lukwalo lwake, kunenganikiya ndela jhake, \q \v 77 na kwatangachii bhando bhoha nabhaghombokoka, \q kwa kulekekewa uhakaho gwabhe. \q \v 78 Chapanga gwito jwaumbone na jhuna kiya ngolongwa, \q natumulikila lilangamule lyake lya ughombokeko kuhumii kunane, \q \v 79 na kwamulikila bhoha ndaa bhibhabhii mulubhendo lwa kuwe kwabhe, \q na kutulongoya matyangilo ghito muughome gwa uteeke.” \p \v 80 Peniya mwana jhola ajhakuchocha kuyoloka, na kukangamala makakala gha uhuke. Akibha atamita kunjenga ade lichiko lela pakilangiya pamiho jha bhando bhu ku Ichilahele. \c 2 \s Kubhelukwa Kwa Yecho \r Matei 1:18-25 \p \v 1 Machiko ghala, munahota nkolongwa jwa ku Loma jwakemitwa Aguchitino, akalaghalikiye naha, bhando bhoha bhibhatamita muukolongwa gwa mu ilambo ya ku Loma bhakajhandikichwe. \v 2 Kujhandikichwa kwenio kukibha kwa kutumbula. Machiko gheniya Kolineliyo akibha kilongoche jwa kilambo chuku Siliya. \v 3 Kila mundo, akajhenda ku kilambo chake kukijhandikicha. \p \v 4 Helahela Uchupo ajhakubhoka kubomane jha ku Nachalete jhibhii ku kilambo chuku Galilaya, akajhenda kubomane jha ku Betelehemo jhibhii ku kilambo chuku Yudeya, kwabhelekilwe munahota nkolongwa Daude. Nhwalo jweniojho akibha mu kibheluko cha Daude. \v 5 Akalongihine pamonga na jwapala kuntolela Maliya kukujhandikichwa kwenio. Kongo Maliya abhii na ndumbo. \v 6 Pibhakibha kwenio ku Betelehemo, lichiko lya kupapa lya Maliya lijhakuhika, \v 7 na ajhakupapa mwana mundo jwakutumbulila munalome, ajhakumilingilila winda ya mwana, peniya bhakanghonike mu kibhajha cha ng'ombe, nhwalo bhakapatite jhe pwache munyumba jha akaghene. \s Bhibhalucha na akatumiche bha kunane kwa Chapanga \p \v 8 Pakilambo chela pakibha na bhando bhibhaluchita mambelele kumighonda, bhakelwiya miho kulonda mambelele ghabhe.\fig Bhibhalucha mambelele ghabhe|alt="Shepherds watching over their flocks" src="02 Shepherds.jpg" size="col" ref="2:8"\fig* \v 9 Ntumiche jwa kunane kwa Chapanga ajhakwapwitikilila pwitu na lumule lwa ungalicho lukolongwa kuhumii kwa Bhambo lulangila poha ndaa. Bhoha bhajhakujhoghopa hake, \v 10 nambo ntumiche jwa kunane kwa Chapanga jhola ajhakwalobholela, “Nkotoka kujhoghopa! Ninetii Malobhe gha Mbone gha kuhalalila kwa bhando bhoha. \v 11 Dola, deleno kumuche gwa munahota Daude abhelwike Nkomboche gwito, ndi Kilichitu Bhambo. \v 12 Bhahe, naibhaha nginyililo jhino, namkolela mwana bhamilingile winda na bhaghonike mu kipoto cha kulele ng'ombe.” \p \v 13 Papa peniya, lilongo lya akatumiche bha kunane kwa Chapanga bhajhakuhika na kukonganika na ntumiche jhola jwa kunane jwalongalile, na bheniya bhannombita Chapanga, bhalongila, \q \v 14 “Ung'alicho kwa Chapanga jwa kunane, \q na uteeke ubhaha pannema pano kwa bhando bhabhapahii hake!” \p \v 15 Pabhokita ntumiche jwa kunane kukelebhuka kunane kwa Chapanga, na bhibhaluchita bhala na bhene bhajhakuchimulilana bhene chika, “Tujhende hote ku Betelehemo tukalinge ghanga ghighapitii ghatulongolilwe na Bhambo.” \p \v 16 Bhahe, bhajhakutyanga kajhombe, bhajhakunkolela Maliya na unganamundo Uchupo na mwana jhola jwabhelwike bhabhii mu lipoto lya kulele ng'ombe. \v 17 Bhibhaluchita bhala pibhajhomolela kunninga mwana jhola, bhajhakwalobholela bhando bhoha malobhe ghibhajhohina kuhumii kwa akatumiche bha kunane kwa Chapanga ghibhalongila gha mwana jwenio. \v 18 Bhahe, bhoha bhibhajhokanikiya ghighalongilwa na bhibhalucha bhala, bhajhakuhechuka, \v 19 nambo Maliya ajhakughabheka kumwojho gwake malobhe na kuhiololela ilebhe yeneye. \v 20 Bhahe, bhibhaluchita bhala bhajhakukelebhuka, kongo bhapetita kunnomba Chapanga kwa ghoha ghibhajhohine na kulola kwa miho ghabhe, ngita chibhalongila akatumiche bha kunane kwa Chapanga. \s Mwana itinwa liina \p \v 21 Pighahikita machiko nane, machiko gha mwana kujhingii jando, bhajhakuntina liina Yecho. Liina lyenele likapihitwe na akatumiche bha kunane kwa Chapanga, majhe mundo na ndumbo jhe. \s Yecho ipelekwa mu Nyumba jha Chapanga \p \v 22 Pilihikita lichiko lya Uchupo na Maliya kujhelebhulwa bhajheketelwe palonge jha Chapanga ngita libholo lya Lilaghalikilo lya Chapanga lyapatite Mucha chilipata, peniya ndi pibhapelika mwana jhola ku Yeluchalemo kumeka palonge jha Bhambo. \v 23 Ngita lilaghalikilo lya Bhambo chilijhandikwe, “Kila mwana munalome jwatumbuu kubhelukwa, nabhekwa palonge jha Bhambo.” \v 24 Helahela bhakajhahwii bhapihe litambiko kwa Chapanga, na bhapalitwa bhapihe ngunda ibhele amu mapupo mabhele gha njebha, ngita chiijhandikwe mulibholo lya Malaghalikilo gha Bhambo. \p \v 25 Machiko ghenagha, ku Yeluchalemo kola akibha mundo jhumo, liina lyake Simeone, jwenio atehila ghapata Chapanga. Alendelila kwa lichiko lela Chapanga kuhika kuhengechwa kwa miyojho jha bhando bhu ku Ichilahele. Na Uhuke gwa Chapanga ubhii twe pamonga na jwenio. \v 26 Uhuke gwa Chapanga ujhakuyekulila Chimeone kubhehe ihwe ndeka ade amone Kilichitu Nkomboche jwenio jwa Bhambo. \v 27 Bhahe, pala akatate bha Yecho pibhampeleka mwana gwabhe mu Nyumba jha Chapanga bhantendele ngita lilaghalikilo lya Mucha lyapatite na Chapanga. Peniya ndi Simeone palongwichwa na Uhuke gwa Chapanga kujhingii mu Nyumba jha Chapanga, \v 28 peniya Simeone ajhakupakata mu mabhoko mwana jhola, kone annombita Chapanga alongila, \q \v 29 “Ngohe Bhambo ntehile ngita chiunongolila, \q unekite, nenga natumiche gwino nyenda kwa uteeke. \q \v 30 Kwa miho ghango namwete niuwene ughombokeko gwino, \q \v 31 mutehile abhonekane kwa bhando bhoha. \q \v 32 Lilangamule nalyalangalila bhando bha ilambo henge, \q na ukolo kwa bhando bhino bhu ku Ichilahele.” \p \v 33 Akatate bha Yecho bhajhakuhechuka na malobhe gha Simeone ghalongila kupete mwana. \v 34 Simeone ajhakwajhopela mota kwa Chapanga, na kunongolela Maliya, majhe mundo Yecho, “Mwana jhonjo ahuagwile Chapanga kwa kugwegha na kujhinuka kwa bhando twe bhu ku Ichilahele. Nabhaha nginyililo kuhumii kwa Chapanga, naikanalilwa na bhando twe, \v 35 helahela naghayekula mahako gha bhando bhamahele naghabhonekana pakongoloho. Na mabhene lipyanda lilihokonyola ngita kihembe, chikihokonyola ku mwojho gwino.” \p \v 36 Helahela pakibha na mwikeghe kighogholo hake, na liina lyake Ana, akibha nnondole jwa Chapanga. Mwikeghe jwenio liina lyake Ana mwana gwa Fanuele jwahumii mulikabila lya Ashele. Akatamite muhano yaka chaba kuhumii mukutolwe kwake. \v 37 Bhahe, ajhakutama unholo ade mughogholo gwake gwa yaka makome nane na ncheche. Machiko ghoha apipikiya kutama mu Nyumba jha Chapanga, ahwelita kunyinamila Chapanga na kuleka kulyegha kilo na muhe jhoha. \v 38 Machiko ghagha Ana ajhakwajhendelela Maliya na Uchupo, na kunchenguu Chapanga, kwalongolela bhando bhoha bhibhalendelila kulekwa mahulo ku Yeluchalemo. \s Kubhujha ku Nachalete \p \v 39 Uchupo na Maliya pibhajhomolila kuhenga mahengo ghoha ghighalaghalikiwe mu mabholo gha Malaghalikilo gha Bhambo, bhajhakukelebhuka kajhabhe ku Nachalete jhibhii ku kilambo chuku Galilaya. \v 40 Mwana jhola pachochita kukola na kujhonjekeka makakala, kongo atwelii malango na umbone gwa Chapanga ubhii pamonga na jwenio. \s Mwana Yecho abhii mu Nyumba jha Chapanga \p \v 41 Kila chaka, tate na majhe mundo Yecho bhakayobhalile kujhenda ku Yeluchalemo kuunyagho gwa Pachaka. \v 42 Peniya Yecho pahikicha yaka kome na mibhele, bhajhakulongohana na jwenio kujhenda kwenio ku Yeluchalemo, kuunyagho gwa Pachaka ngita chibhakayobhalile. \v 43 Unyagho pujhomolila, bhajhakubhujha kajhabhe, nambo mwana Yecho bhajhakujhehwa koko ku Yeluchalemo bhene changamanya. \v 44 Bhene bhahambwika jwenio bhalongohine na lilongo lya bhando bhibhatyangita mwanja gwa muhe jhoha. Ndi pibhatumbwikina kulyunga kwa kumpalaha, kwa akalongo mundo pamonga kwa akakoche mundo bhoha bhyehe. \v 45 Nhwalo bhakamwehi jhe, bhajhakukelebhuka ku Yeluchalemo kumpalaha. \v 46 Lichiko lyutato lya kumpalaha, bhajhakukolela nkate mu Nyumba jha Chapanga, abhii pakate jha bhabhola bha Malaghalikilo, atenda kwajhokanikiya na kwakonya machwale. \v 47 Bhoha bhajhakuhechuka na uhotolo gwake nkolongwa gwa kumanya na majhangulilo ghambone. \v 48 Akatate mundo pibhammonita bhajhakuhechuka. Majhe mundo Maliya ajhakukonya, “Nhwalo gwa nike tajhino mutung'aha naha? Tate gwino na nenga tukibha miho pyuu kumpalaha mwenga.” \p \v 49 Papalapala Yecho ajhakunyanguu, “Bho, kilebhe ghane chiumbalakiya? Bho, umanyite jhe nenga imbala mbipikiya mu Nyumba jha Tate gwango?” \v 50 Nambo akatate mundo bhakamanyite jhe mana jha malobhe ghala ghabhalongalila. \p \v 51 Peniya Yecho ajhakulongohana nabho pamonga kubhujha ku Nachalete, kongo abhii kwajhokanikiya. Na majhe mundo ajhendelila kuiholela ilebhe yenio umwojho. \v 52 Yecho pachochita kukola na kubhehe na malango, helahela kupalwa na Chapanga pamonga na bhando. \c 3 \s1 Yohane Mbatichajhe abhatangachii bhando \r Matei 3:1-12; Maluku 1:1-8; Yohane 1:19-28 \p \v 1 Kikibha chaka cha kome na nhwano cha unahota gwake munahota nkolongwa jwa ku Loma jwakemitwa Tibeliyo, machiko ghagha Pontiyo Pilatu akibha kilongoche jwa ku itombe ya ku Yudeya. Helode akibha alongwicha ku kilambo chuku Galilaya, na nnongo mundo Filipu akibha kilongoche jwa ku Ituleya ku kilambo chuku Tilakonite. Lusaniya akibha kilongoche jwa ku Abilene. \v 2 Anase na Kayafa akapiya matambiko bhakolo bha Chapanga, lichiko lyenio pilihikila lilobhe lya Chapanga Yohane, mwana gwa Zakaliya ku njenga. \v 3 Bhahe, Yohane ajhakujhenda ku kilambo choha chikibhii mupele jha lukemba lwa ku Yolodane. Kongo akibha abhatangachila bhando, “Muuleke uhakaho na kubatichwa. Chapanga nanekekeya uhakaho gwino.” \v 4 Ngita chibhajhandike mukitabo cha Isaya jwakibha nnondole jwa Chapanga, \q “Mundo jwalalama kunjenga, \q ‘Mnenganikiye Bhambo ndela jhake, \q nnyoche mwaipala kupeta. \q \v 5 Kila likemba lipalwa kuyelelwa, \q kitombe kikolongwa na lihugholo nalibhaha heghuheghu, \q na ndela jhipembetile naighololwa, \q na ndela jhimong'onywike nailinganikilwa mbone. \q \v 6 Na, bhando bhoha nabhaubhona ughombokeko kuhumii kwa Chapanga!’ ” \p \v 7 Bhahe, Yohane ajhakwalobholela bhando bhamahele bhibhahikita kubatichwa, “Mangota kibheluko cha lijhoka! Bho, ghane jwapwepwile mihoto kulitila lilaka lya Chapanga lilihika? \v 8 Nnangie kwa kuhenga kwino anda muulekite uhakaho. Nkotoka kukilongolela kumwojho tu, ‘Hoko gwito ndi Ulahimo!’ Ninobholela chakaka, jwenio Chapanga ahotola kughalambula maghanga aghagha na kubhehe yana ya Ulahimo. \v 9 Ngohe libhagho libhii pa libelengete lya nkongo, na nkongo ghoghoha gwangapambika uhohe naupengulwa na kutagwa ku mwotu.” \p \v 10 Bhando bhajhakunkonya, “Bho, ngohe tuhenge nike?” \p \v 11 Yohane ajhakujhanguu, “Mundo jwakwete ngobho ibhele jhimo amaghulila nnyake, jwangabhenako, na jwakwete yakulyegha helahela amaghulila jwangabhenacho.” \p \v 12 Akatola kode na bhene bhajhakunyendelela Yohane kupala kubatichwa, ndi pibhankonyita, “Mmola, na twenga tuhenge nike?” \p \v 13 Ajhakwalobholela, “Nkotoka kutola kode kupetelecha chibhanaghalikiye.” \p \v 14 Akakomana ngondo na bhene bhankonyita, “Bho, na twenga helahela tuhenge nike?” \p Ajhakwalongelela, “Nkotoka kupoka mbijha kwa mundo jhojhoha na kwatakalila bhando changalemwa na ntocheka na chimipata.” \p \v 15 Peniya bhando bhoha bhalolila kuhika kwa Nkombola, bhajhakutumbuu kukikonya kumwojho gwabhe, pange Yohane ndi Kilichitu Nkomboche. \v 16 Yohane, ajhakwalobholela bhando bhoha, “Nenga nibaticha kwa mache, nambo jwahika jhuna likakala kumbeta nenga, hilu nitope ndeka kubhopo ng'ojhe ya maghubache ghake. Jwenio nabaticha kwa Uhuke gwa Chapanga na kwa mwotu. \v 17 Mumabhoko ghake akamula kipalo cha kuhebhe ngano jhake, jhambone naibhaha pamonga mu kikoko, na majhejheto naghajhochwa mwotu gwangahimika gwa machiko ghoha ghangapeta.” \p \v 18 Kwa malobhe ghange twe, Yohane abhalobholila bhando Malobhe gha Mbone na kwachokolekeya bhahenge ghamaha ghapala Chapanga. \v 19 Nambo Yohane ajhakumpwatalila kilongoche Helode, kwa nhwalo gwa kuntolela Helodiya mwikeghe jwa nnongo mundo na, helahela kwa ilebhe henge yanganandela yatehila. \v 20 Peniya ndi Helode pachochita kuhenga yanganandela, kwa kuntabha Yohane, mukipungo. \s Yecho ibatichwa \r Matei 3:13-17; Maluku 1:9-11 \p \v 21 Bhando bhoha pubhajhomolila kubatichwa, na jwenio Yecho ajhakubatichwa. Na panyopita Chapanga, kunane kujhakudinduka, \v 22 peniya ndi, Uhuke gwa Chapanga ujhakuhulukila panane jhake ngita ngunda, na lilobhe lijhakujhokanikika kuhumii kunane kwa Chapanga, “Mwenga ndi ma mwanango jhunimpala. Mwenga jhunhalalilwe nako.” \s Akahoko mundo Yecho \r Matei 1:1-17 \p \v 23 Yecho patumbwila kuhenga lihengo lyake, akahikicha muyaka makome matato. Na bhando pubhampapakiya pange mwana jwa Uchupo, na Uchupo akibha mwana jwa Hele, \v 24 Hele akibha mwana jwa Matate, Matate akibha mwana jwa Lawe na Lawe akibha mwana jwa Melike, Melike mwana jwa Yanae, Yanae akibha mwana jwa Uchupo, \v 25 na Uchupo akibha mwana jwa Matatiya, Matatiya akibha mwana jwa Amose, Amose akibha mwana jwa Nahumo, Nahumo akibha mwana jwa Helise, Helise akibha mwana jwa Nagaye, \v 26 Nagaye akibha mwana jwa Mahate, Mahate akibha mwana jwa Shemene, Amose akibha mwana jwa Shemene, Shemene akibha mwana jwa Yoseke, Yoseke akibha mwana jwa Yuda. \v 27 Yuda akibha mwana jwa Yohanine, Yohanine akibha mwana jwa Lesa, Lesa akibha mwana jwa Zelubabele, Zelubabele akibha mwana jwa Sheyalitele, Sheyalutiele akibha mwana jwa Nele, \v 28 Nele akibha mwana jwa Melike, Meleke akibha mwana jwa Ade, Ade akibha mwana jwa Kosamo, Kosamo akibha mwana jwa Elimadamo, Elimadamo akibha mwana jwa Hele, \v 29 na Hele akibha mwana jwa Yochuwa, Yochuwa akibha mwana jwa Eliezele, Eliezele akibha mwana jwa Yolimo, Yolimo akibha mwana jwa Matate na Matate akibha mwana jwa Lawe, \v 30 Lawe akibha mwana jwa Simone, Simone akibha mwana jwa Yuda, Yuda akibha mwana jwa Yolimo, Yolimo akibha mwana jwa Uchupo, Uchupo akibha mwana jwa Yonamo, Yonamo akibha mwana jwa Eliyakimo, \v 31 Eliyakimo akibha mwana jwa Meleya, Meleya akibha mwana jwa Mena, Mena akibha mwana jwa Matata, Matata akibha mwana jwa Nachane, Nasane akibha mwana jwa Daude, \v 32 na Daude akibha mwana jwa Yese, Yese akibha mwana jwa Obede, Obede akibha mwana jwa Boache, Boaze akibha mwana jwa Sulemane, Sulemane akibha mwana jwa Nashone, \v 33 Nashone akibha mwana jwa Aminadabo, Aminadabo akibha mwana jwa Adimine, Adimine akibha mwana jwa Hezilone, Hezilone akibha mwana jwa Pelese, Pelese akibha mwana jwa Yuda, \v 34 na Yuda akibha mwana jwa Yakobu, Yakobu akibha mwana jwa Isaka, Isaka akibha mwana jwa Ulahimo, Ulahimo akibha mwana jwa Tela, Tela akibha mwana jwa Nahole, \v 35 Nahole akibha mwana jwa Seluge, Seluge akibha mwana jwa Leo, Leo akibha mwana jwa Pelege, Pelege akibha mwana jwa Ebele, Ebele akibha mwana jwa Sala, \v 36 na Sala akibha mwana jwa Kenane, Kenane akibha mwana jwa Alifakisade, Alifakisade akibha mwana jwa Shemo, Shemo akibha mwana jwa Nuho, Nuho akibha mwana jwa Lameke, \v 37 na Lameke akibha mwana jwa Metusela, Metusela akibha mwana jwa Henoke, Henoke akibha mwana jwa Yelede, Yelede akibha mwana jwa Mahalalele, Mahalalele akibha mwana jwa Kenane, \v 38 Kenane akibha mwana jwa Enoshe, Enoshe akibha mwana jwa Sete, Sete akibha mwana jwa Adamo, na Adamo akibha mwana jwa Chapanga jwenio. \c 4 \s1 Kujhighanikiwa kwa Yecho \r Matei 4:1-11; Maluku 1:12-13 \p \v 1 Yecho pabhujhita kuhumii kulukemba lwa ku Yolodane, kongo atwelii twe Uhuke gwa Chapanga na kulongochwa nako ade kunjenga, \v 2 na kweni Limbembela lijhakujhighanikila kwa machiko makome ncheche. Kwa machiko gheniya ghoha atamita changalye kilebhe, na pighajhomokila machiko gheniya njala ijhakumina. \p \v 3 Bhahe, Limbembela lela lijhakunnobholela, “Anda chakaka mwe ma Mwana gwa Chapanga, longela lighanga lendeno libhehe libumunda.” \p \v 4 Nambo Yecho palongolila, “Majhandiko gha Chapanga ghilonge, ughome gwa ‘Mundo naupitila ndeka mukulye mabumunda.’ ” \p \v 5 Ndi Limbembela, lijhakuntola Yecho ade kululegheleghe lwa kitombe, na kunaha unahota gwa pannema ghoha kwa mala jhimo. \v 6 Peniya Limbembela nganongolila, “Unahota nkolongwa na ulumbililo ghongo ghoha nanipela henge yoha mwenga kubhehe gwino nhwalo bhambekii ghoha nenga. Na nihoto kumpekiya mundo jhojhoha jhunimpala. \v 7 Anda nnyeketile kunyinamila nenga, naibhaha hino.” \p \v 8 Yecho panyangwila, “Majhandiko gha Chapanga ghilonge, ‘Jwakunyinamila ndi Bhambo Chapanga, abhii jhe jhonge!’ ” \p \v 9 Ndi Limbembela, ajhakuntola ade ku Yeluchalemo, na kunnyemeka ku lulegheleghe lwa Nyumba jha Chapanga na kunnobholela, “Anda mwe ma Mwana gwa Chapanga, kiponeya pahe, \v 10 mana ijhandikwe mu Majhandiko gha Chapanga ghilonge, ‘Chapanga nalaghalikiya akatumiche bhake bha kunane bhanonde.’ \v 11 Na kabhele, ‘Hote nantolela mu mabhoko ghabhe, nkotoka kukochoka mulighanga.’ ” \p \v 12 Nambo Yecho pajhangwila, “Majhandiko gha Chapanga ghilonge, ‘Nkotoka kunyighanikiya Bhambo Chapanga gwino.’ ” \p \v 13 Limbembela pajhomolila kunyighanikiya Yecho kwa ndela yoha, lijhakunekekeya kwa machaa. \s Yecho itumbuu lihengo lyakwe ku Galilaya \r Matei 4:12-17; Maluku 1:14-15 \p \v 14 Peniya Yecho ajhakubhujha ku Galilaya kongo atwelii twe Uhuke gwa Chapanga. Na malobhe ghake ghajhakuchobhela pa Galilaya na mu ilambo yoha ibhii pahina. \v 15 Bhambo Yecho patehila kubhola bhando munyumba jha kukonganikii Akayahude, kone alumbililwa na bhando bhoha. \s Yecho ikanwa ku Nachalete \r Matei 13:53-58; Maluku 6:1-6 \p \v 16 Bhahe, Yecho ajhakujhenda ku Nachalete, ndi kwakolila. Pilihikita Lichiko lya Kupomolela, ajhakujhingii nkate munyumba jha kukonganikii Akayahude, ngita chibhakayobhalile. Pakibha mwenio ajhakujhema na apata kwachomela Majhandiko gha Chapanga kanonoha, \v 17 ajhakupelwa kitabo chikijhandikwe na Isaya jwakibha nnondole jwa Chapanga, ajhakukiyekula na kupalaha chehemo jhijhandikwe. \q \v 18 “Uhuke gwa Bhambo ubhii panane jhango, \q ahagwii nenga kwalobholela akahocho Malobhe gha Mbone. \q Andumite kwalobholela bhibhabhii mu kipungo kudindulilwa kwabhe, \q na bhangalola, na bhene bhahotola kulola kabhele, \q andumite kwakombola bhoha bhibhabhonelwa. \q \v 19 Machiko ghahikite, \q gha Bhambo kwakombola bhando bhake.” \p \v 20 Bhahe, pajhomolila kuchoma ajhakukighubika kitabo chela, na kumujhichila ntumiche na kutama pahe. Bhando bhoha bhibhakibha nkate jha munyumba jha kukonganikii Akayahude, bhajhakupikiya miho, \v 21 Jwenio ajhakwalobholela, “Lijhandiko lende litimile deleno punyokanikiya likachomwa.” \p \v 22 Bhando bhoha bhajhakuhutilwa nako na kuhechuka nhwalo gwa Malobhe gha Mbone ghabhalongolila. Bhajhakukonyana, “Bho, jwenio mwana gwa Uchupo ndeka?” \p \v 23 Yecho ajhakwalobholela, “Manyite naunongolela nnandanikiho ghongo, ‘Nghanga mukilamicha mabhene!’ Malobhe ghoha ghitujhohina ghuhengita kwenio kukapelenaumo, mughahenge peniya pa muche gwito.” \v 24 Yecho pajhendilila kwalongolela, “Ninnobholela chakaka, abhii jhe nnondole jwa Chapanga jhubhakung'ila pa muche gwake.” \v 25 “Nambo unyokanikiya ninongolela, chakaka bhakibha akanawela bhamahele pa kilambo chuku Ichilahele machiko gwa Eliya, machiko ghenagha hula ikalekite kukoma kwa yaka itato na miyehe chita, pajhakubhehe na njala ngolongwa pakilambo choha. \v 26 Nambo Eliya akatumitwe ndeka kujhenda kwa mwikeghe nawela jhojhoha jhola, nga kwa jhumo jwatamita kumuche gwa ku Cheleputa, ku kilambo chuku Sidone. \v 27 Mu machiko gha Elicha jwakibha nnondole jwa Chapanga, pakibha na bhando twe bhibhakibha na malohe ku Ichilahele, akibha ndeka mundo jwakajhelebhuka, nga Naamane, mundo jwa ku Siliya.” \p \v 28 Bhando bhoha bhibhakibha nkate munyumba jha kukonganikii Akayahude mola, bhajhakuyoma hake pibhajhohina ghenagha. \v 29 Bhajhakujhema, na kunghaghahana panja jha muche gwabhe ghuchengwite panane jha kitombe. Bhajhakuhutila ade mupele mwa ling'engo lya kitombe bhapata bhakangii pahe. \v 30 Nambo Yecho ajhakuholota pakate jha lilongo lela, ajhakukijhendela. \s Mundo jwabhii na nchuka \r Maluku 1:21-28 \p \v 31 Peniya Yecho pahelila ade kubomane jha ku kapelenaumo, ku kilambo chuku Galilaya. Na lichiko lya Kupomolela abholita bhando. \v 32 Bhakahechwike hake na mabholelo ghake, na malobhe ghake ghina ukindendeke. \v 33 Peniya ndi, nkate munyumba jha kukonganikii Akayahude mola, akibha mundo jhumo jwabhii na nchuka. Ajhakulalama alongila, \v 34 “Oko! Mwe ma Yecho bhuku Nachalete mipala nike kwito? Ko! Bho, uhikite kutukoma? Nenga, nimanyite mwenga maghane, Mwenga manyahinyahi bha Chapanga!” \p \v 35 Yecho ajhakuupwatalila nchuka alongila, “Tama nuu! Mumoke mundo jhonjo!” Na nchuka ujhakugwiya pahe mundo jhola, changa hingondokondo. \p \v 36 Bhando bhoha bhakakangiche, bhajhakulongelana malobhe bhene chika mabholo ghanga ghabhii bhole? “Mundo hojho abhii na ukindendeke na makakala gha kuhilobholela michuka ibhoke, na jhene ikabhoka!” \v 37 Malobhe ghake Yecho ghajhakuchobhela pa kilambo choha. \s Yecho ilamicha bhando \r Matei 8:14-17; Maluku 1:29-34 \p \v 38 Yecho papitita munyumba jha kukonganikii Akayahude, ajhakujhenda ukajha kwa Simone. Kwenio akibha nkohano mundo Simone mwikeghe atehila kulwalwa, bhajhakunyopa Yecho anamiche. \v 39 Yecho, ajhakujhenda pabhii majhe jhola, ajhakujhinama na kuupwatalila ulwalo ghola, papalapala majhe ajhakulama, ajhakujhinuka na kutumbuu kwatelekela. \p \v 40 Lyobha pulitumbwila kutipika, bhando bhoha bhibhalwalwa ulwalo ghoghoha ghola, bhabhutwiya ade kwa Yecho, na jwenio abhabhekila mabhoko kwa kila jhumo jwiilwalwa, ajhakulamicha bhoha. \v 41 Bhahe, michuka ijhakwachomoka bhando bhamahele, ilongila, “Mwenga ma Mwana bha Chapanga!” \p Nambo Yecho ajhakwapwatalila, alekita jhe kulonge, nhwalo bhamanyite jwenio ndi Kilichitu Nkomboche. \s Yecho itangacha munyumba jha kukonganikii Akayahude \r Maluku 1:35-39 \p \v 42 Patondogholo lukela jhake, Yecho ajhakujhenda pangabhando. Bhando bhatehila kumpalaha kwabhile, na pubhamwonita bhajhakuhibhilikiya akotoka kubhoka. \v 43 Nambo jwenie Yecho ajhakwalobholela, “Imbala kutangacha Malobhe gha Mbone gha Unahota nkolongwa gwa Chapanga kwa miche jhenge helahela, ndumitwe kwa nhwalo ghogho.” \p \v 44 Peniya ndi ajhakujhendelela kutangacha Malobhe gha Mbone munyumba jha kukonganikii Akayahude jha ku Yudeya jhoha. \c 5 \s Yecho ihaghuu bhabholwa bha kutumbula \r Matei 4:18-22; Maluku 1:16-20 \p \v 1 Lichiko limo, Yecho pakibha ajhemite pahina jha lilabha lya ku Genechalete, lilongo lya bhando lijhakuntindikiya na kukangana kangana, bhajhokanikiya lilobhe lya Chapanga. \v 2 Ajhakuhibhona ngalabha ibhele ijhebhelekiwe pahina jha lilabha, na bhapyeya homba bhene bhalenganikiya lwaho yabhe. \v 3 Yecho ajhakujhingii mungalabha jha mundo jhumo liina lyake Simone, ajhakunnobholela aheghekeye pupamila pandina kuhumii kupele mwa lilabha. Yecho ajhakutama mungalabha mwenio na kubhola lilongo lya bhando. \p \v 4 Pajhomolila kubhola, ajhakunobholela Simone, “Nheghekeye ngalabha jhino pupanyolike hake, peniya mukahuluhe lwaho lwino lwa kupyeke homba na ntumbula kupyeya.” \p \v 5 Simone ajhakujhanguu, “Bhambo, tughaghite kuhenga lihengo kilo jhoha kibhii jhe kilebhe chitujhambulile. Nambo nhwalo gwa mwenga nnongile, nahuluwa lwaho.” \v 6 Peniya pibhahulwiha lwaho lwabhe, ndi bhajhakuponga homba yamahele hake, ade lwaho lujhakutwelela na kutumbuu kunochokana. \v 7 Bhajhakwakema bhajhabhe bhibhakibha mungalabha jhenge, bhahike kwatangatila. Bhakahikite, bhajhakutweleya ngalabha yoha ibhele homba ade ngalabha ipata kumilwa. \v 8 Simone Petile palolita gheniya, ajhakutama makilikite palonge jha Yecho alongila, “Bhambo mmoke palonge jhango, nenga ngwete uhakaho!” \p \v 9 Simone pamonga na bhajhake bhakahechwike kwa kuponga homba twe ngita yenio. \v 10 Helahela Yakobu na Yohane yana ya Chebedayo, bhibhakibha akakoche bha Simone, na bhene bhakahechwike. Yecho pannobholila Simone, “Nkotoka kulendema, kuhumii ngoheno na kujhendelela namapyeha bhando ngita chimuleta homba ukajha.” \p \v 11 Bhahe, pibhajhomolila kubheka ngalabha yabhe muupele jha mulilabha, bhajhakubhoka bhoha na kunkengama Bhambo Yecho. \s Yecho inamicha mundo jhuna malohe \r Matei 8:1-4; Maluku 1:40-45 \p \v 12 Lichiko limo Yecho akibha ku muche ghumo gwa kwenio, mundo jhumo jhuna malohe yegha jhoha ajhakunhikilila. Pamonita Yecho ajhakukigwiya pahe mangukama na kunnobholela, “Bhambo, anda uhoto kunyelebhula, unyelebhulajhe!” \p \v 13 Yecho ajhakuhatambuu lubhoko lwake na kumpapaha na kulonge “Nipala, nnyelebhuke!” Papalapala malohe ghajhakummoka. \v 14 Yecho ajhakunaghalakiya, “Nkotoka kunnobhole mundo jhojhoha, nambo nnyende mukakilangiye kwa mupiya litambiko jwa Chapanga, na mpeleke litambiko lino kwa nhwalo gwa kujhelebhuka kwino ngita chalaghalikie Mucha nhwalo gwa kwalangii bhando bhoha nnamite.” \p \v 15 Nambo lilobhe lya Yecho lijhakuchocha kuchobhela poha, bhando bhamahele hake bhajhakukonganika kujhokanikiya na kulamichwa malwalo gwabhe. \v 16 Nambo Yecho pipipi ajhahwila chehemo jhanga bhando, kwa nhwalo gwa kunnyopa Chapanga. \s Yecho inamicha mundo jwatengwike \r Matei 9:1-8; Maluku 2:1-12 \p \v 17 Lichiko limo, Yecho pakibha mukubhola, Mapwalichayo bhange na bhabhola bha Malaghalikilo, kuhumii mukila chenda jha ku Galilaya na ku Yudeya na ku Yeluchalemo bhakatamite pamonga. Na makakala gha Bhambo ghajhakubhehe pamonga na jwenio, kwa kulamicha bhibhalwalwa. \v 18 Ndi papa bhajhakuhika bhando bhangheghite mundo jwatengwike yegha jhoha mu nchekacheka, bhapata kujhinginako nkate, bhameke palonge jha Yecho. \v 19 Nambo nhwalo gwa kujholoka kwa bhando, bhakahotwii ndeka kujhingii nako nkate. Bhahe, bhajhakuhobhokela ku kipaghalo kupekenyela lihoto bhajhakuhuluwa pamonga na nchekacheka gwake, bhajhakumeka palonge jha Yecho.\fig Bhando ncheche bhihulua mundo pakipaghalo|alt="Four men lowering a man through a roof" src="17 Lowering Man Through the Roof.jpg" size="col" ref="5:19"\fig* \v 20 Yecho palolita kihobholelo chabhe, ajhakunongolela jwalwalwa jhola, “Makoche bhango, nnekekiwe uhakaho gwino.” \p \v 21 Mapwalichayo na bhabhola bha Malaghalikilo, bhajhakutumbuu kukikonya, “Mwe maghane jhumunigha Chapanga! Abhii jhe mundo jwahoto kulekekeya uhakaho nga Chapanga kanjika!” \p \v 22 Yecho akamanye chibhahola ngakonyita, “Nhwalo gwa nike miwacha gheniya kumiojho jhino? \v 23 Nike chikijhojwike kulonge, ‘Uhakaho gwino ulekekiwe,’ amu kulonge, ‘Nnyeme ntyange?’ \v 24 Bhahe, nipala umanye kubhehe Mwana gwa Mundo akwete ukindendeke pannema gwa kulekekeya bhando uhakaho gwabhe.” Ajhakunnobholela jwatengwike jhola, “Ninobholela jhema, tola kindengato chino, nnyende kajhino!” \p \v 25 Papalapala mundo jhola ajhekujhema palonge jha bhando bhoha, ajhakuto mpacha gwake na kujhenda kajhake kone annombita Chapanga. \v 26 Bhando bhoha bhakahechwike na kubhehe na bwaghaliya. Bhajhakunomba Chapanga, bhalongila, “Deleno tuibhwene ilebhe yakukangacha!” \s Yecho inkema Lawe \r Matei 9:9-13; Maluku 2:13-17 \p \v 27 Pighapetita gheniya, Yecho akapita panja na kumwona ntola kode jhumo liina lyake Lawe, jwatamita panyumba jha kulepe kode. Bhahe, Yecho ajhakunobholela, “Hika ungengame.” \v 28 Jwenio ajhakuleka kila kilebhe, na kukengama. \p \v 29 Peniya, Lawe ajhakutendela unyagho nkolongwa gwa kulyegha Yecho kajhake, na lilongo lya akatola kode na bhando bhange bhakatamite pamonga nabho. \v 30 Nambo Mapwalichayo na bhabhola bha Malaghalikilo bhajhakwakokolekeya bhabholwa bhake Yecho, bhalongila, “Bho, nhwalo gwa nike mulye na kunywegha pamonga na akatola kode na bhibhabhii na uhakaho?” \p \v 31 Yecho pabhalongolila, “Bhando bhangalwalwa bhipala ndeka nghanga, nambo bhibhalwalwa nabhampala nghanga. \v 32 Nenga hikite jhe kwakema bhando bhaumbone bhangengame palonge jha Chapanga, nambo bhando bhibhabhii akahakaho, bhauleke na kughalambukila Chapanga.” \s Yecho ilonge kupunga \r Matei 9:14-17; Maluku 2:18-22 \p \v 33 Bhando bhange bhannobholila Yecho, “Bhabholwa bha Yohane Mbatichajhe na bha Mapwalichayo pipipi bhakibha bhapungite kulyegha na bhanyopita Chapanga. Nambo bhabholwa bhino bhikapii tugha.” \p \v 34 Yecho ajhakwajhanguu, “Bho, bhibhalalikwe kuunyagho gwa ndowa nnyinamwale munalome bhala paunyagho bhaleka kulyegha pubhabhehe pamonga na jwenio? Naha ndeka! \v 35 Nambo machiko ghabhikuhika gha nyinamwale munalome kubhoka pakate jhabhe, peniya ndi nabhapunga kulyegha.” \p \v 36 Yecho ajhakwalobholela nnandanikiho ghongo, “Abhii jhe mundo jwajwepula kibhambo cha ngobho yono na kuchonolela mukindukotuko. Anda atenda naha, najwepula ngobho nhyono na kibhambo nakiwanana ndeka na ngobho jhela jhitukutwike. \v 37 Abhii jhe mundo jwabheka divaye hyono mulihako lilitukutwike lya limbendela. Anda ateii naha, divaye nhyono nahijwepula lihako lyenio na kujhitika. \v 38 Nambo divaye nhyono ubhekwa mulihako lya limbendela lya kubheke divaye nhyono. \v 39 Abhii jhe mundo jwaipala kunywehe divaye nhyono anda akayobhalile kunywe jha makacho! Nhwalo ulonge ‘Jha makacho ndi lwengo hake.’ ” \c 6 \s Mabholo gha lichiko lya Kupomolela \r Matei 12:1-8; Maluku 2:23-28 \p \v 1 Lichiko limo lya Kupomolela, Yecho atehila kupeta kutyanga mu mighonda jha mapemba na bhabholwa bhake bhajakutumbula kutwekula manjwanjwane gha mapemba, bhajhakuyogha kwa mabhoko na mbonje yake bhajhakumemena. \v 2 Nambo Mapwalichayo bhange bhajhakwakonya, “Bho, nhwalo gwa nike mihenga kilebhe chikikanikiwe kuhenga Lichiko lya Kupomolela?” \p \v 3 Yecho ajhakujhanguu, “Bho, mangota mukachomite ndeka chakatehile Daude na akajhake pubhakibha na njala? \v 4 Daude akajhingii nkate pa Nyumba jha Chapanga, ajhakutola mabumunda ghighapihitwe kwa Bhambo, ajhakulyegha na ghange kwabhaghulila akajhake. Bhando bhange bhakanikiwa kulye jhe mabumunda gheniya nga mupiya matambiko bha Chapanga tugha.” \p \v 5 Ajhakwalobholela, “Mwana gwa Mundo abhii na uhotolo panane jha Lichiko lya Kupomolela.” \s Mundo jhulukangamile lubhoko \r Matei 12:9-14; Maluku 3:1-6 \p \v 6 Lijhakuhika lichiko lenge lya Kupomolela, Yecho ajhakujhingila munyumba jha kukonganikii Akayahude atehila kubhola. Mwenio pakibha na mundo jhulukangamile lubhoko lwalelo. \v 7 Bhabhola bha Malaghalikilo na Mapwalichayo bhapaliya kihikola cha kuntakalila Yecho, bhatehila kulolela anda nanamicha mundo jhola Lichiko lya Kupomolela. \v 8 Nambo Yecho akamanyite chibhaholila, ajhakunnobholela jhulukangamile lubhoko jhola, “Nnyinuke, nnyeme pakate.” Mundo jhola ajhakujhema pakate jhabhe. \v 9 Peniya ndi Yecho pabhalobholila, “Nikonye hote mangota, kilebhe ghane chambone ndeka kuhenga lichiko lya Kupomolela? Kuhenga lyamaha amu uhakaho? Kuukombola ughome gwa mundo amu kuukoma?” \v 10 Ajhakwalolekeya bhando bhoha bhibhakibha peniya, ajhakunobholela jhulukangamale lubhoko jhola, “Nhwatambule lubhoko lwino.” Na jwenio ajhakutenda yenio, lubhoko lwake lujhakulama njelembo. \p \v 11 Nambo bhene bhajhakuhyoma hake, bhajhakupwepwelana chakuntendela Yecho. \s Yecho ihaghuu akatenga kome na bhabhele \r Matei 10:1-4; Maluku 3:13-19 \p \v 12 Bhahe, lichiko limo Yecho ajhakujhenda ku kitombe kunyopa Chapanga, ajhakukeluha kilo choha kujhopa. \v 13 Pukuchila ajhakwakema bhabholwa bhake bhoha, pakate jhabhe akabhahagwile kome na bhabhele ndi akabhatei akatenga. \v 14 Bhakahaghulilwe ndi Simone Yecho ankemita Petile na unung'una mundo Anduleya na Yakobu na Yohane na Filipu na Batulomayo. \v 15 Matei na Tomase na Yakobu mwana gwa Alufayo pamonga na Simone jwankemitwa Zelote. \v 16 Yuda mwana gwa Yakobu na Yuda Iskaliyote, ndi jwanyambila Yecho. \s Yecho abhola na kwalamicha bhando \r Matei 4:23-25 \p \v 17 Yecho pahelila kuhumii ku katombe pamonga na akatenga bhake, ajhakujhema pandika. Chehemo jhene pakibha na bhabholwa bhake pamonga na bhando bhange bhamahele bhibhahumila ku Yudeya na ku Yeluchalemo na bhange bhahumita kumbwane jha ku Tilo na ku Sidone. \v 18 Bhando bhene bhakahikite kunyokanikiya Yecho pamonga na kulamichwa ulwalo ghubhabhii nagho. Na kwalamicha bhando bhoha bhubhang'aichwa na michuka. \v 19 Bhahe, bhando bhoha bhaghaghalila kumpapaha Yecho, nhwalo gwa likakala lilipitita nkate jhake na kwalamicha bhoha. \s Luhangano na kung'ung'ulika \r Matei 5:1-12 \p \v 20 Yecho ajhakwaghalambukila bhabholwa bhake, na kwalobholela, \q Mmii na luheko mangota makahocho, \q Nhwalo Unahota gwa Chapanga ndi gwabhe. \q \v 21 Mmii na luheko mangota bhumujhoha njala ngoheno, \q palonge nanyukuta. \q Mmii na luheko mangota bhumuulua mahole ngoheno, \q namukikajhula kiheko cha kuhangana. \p \v 22 Bhina mota na luhangano mangota bhando bhubhanchimwa, na pubhakanila na bhannighite na pibhanongela mangota mabhoho kwa nhwalo gwa Mwana gwa Mundo. \v 23 Gheniya pughapala kupitila, nhwanganile na kukina, chakaka Chapanga nampela ndweko ngolongwa kunane kwa Chapanga. Nhwalo akahoko bhabhe bhakabhatendile milondole bha Chapanga hele naha. \q \v 24 Nanola choto mangota bhunkwete ilebhe mbwe, \q nhwalo nnyomwi kuhengwa miojho jhino. \q \v 25 Nanola choto mangota bhunywikwite ngoheno, \q nhwalo machiko gha palonge najhikwemba njala, \q “Nanola choto mangota bhumuhangana na kuheka ngoheno, \q nhwalo machiko gha palonge nanyemba mihambo jha malelo na kulela. \p \v 26 “Nanola choto mangota ngita bhibhanumbalila na bhando, nhwalo akahoko bhabhe bhakatendile milondole bha uwange helahela. \s Kwapala akamakoko bhino \r Matei 5:38-48; 7:12a \p \v 27 “Nambo ninnobholela bhumunyokanikiya. Mwapale akamakoko bhino, mwatendele ghambone bhando bhibhanchimwa. \v 28 Majhopele mota bhoha bhubhannapanikiya, mwajhopele ghamaha bhubhantendela ghangana ndela. \v 29 Mundo anda anapwile litama limo lapu, mughalambukile na lenge. Na mundo anda apokite likote lino munekele na likanjo. \v 30 Bhahe, mundo jhojhoha jwanyopa mupela, na jhonge anda ampokite kilebhe chino mwangapala amujhichile. \v 31 Helahela mwatendele bhando, ngita chimpala mangota kuhengelwa. \p \v 32 “Anda mwapala bhabhala bhala bhubhampala mangota, bho, nanyambulila ndweko ghane? Na bhubhatenda uhakaho hele bhapala bhala bhubhabhapala. \v 33 Kabhele, anda mwatendile ghambone tugha bhubhantendela mangota, nanyambulila ndweko ghane? Hilu jwatenda uhakaho, hele uhenga hele. \v 34 Kabhele anda mwajhahikicha bhala bhubhamanya nabhalepa, bho, nanyambulila ndweko ghane? Na bhubhahenga uhakaho ubhajhahikicha bhina uhakaho bhajhabhe kongo mipala kulepwa ngita chibhapemite. \v 35 Nambo mangota mwapale akamakoko bhino bhubhanchimwa na mwatendele ghamaha, majhahikiche changahobholela kubhujhichilwa, ndweko hino naibha ngolongwa, na mangota namaha yana ya Chapanga jwabhii Kunane. Nhwalo gwa Jwenio jwambone kwa bhanganchengula na bhahako. \v 36 Mma na kiya ngita Tate gwino chabhii na kiya. \s Kwahadabuu bhando bhange \r Matei 7:1-5 \p \v 37 “Nkotoka kwahadabuu bhando bhange, na Chapanga nabhahadabula ndeka mangota. Nkotoka kwalongolela bhange ghanganandela, na mangota nanongolelwa, mwalekekehe bhibhalemwa, na mangota nanekekewa hele. \v 38 Mapele bhando ilebhe, na mangota nanipela. Ndi, nanpokela kipemo chikitwelile mu mabhoko ghino, na kuhindilila, kuheluka ade kujhitika. Nhwalo gwa kipemo cheche chimapemi bhajhino na Chapanga napemela ngita cheche kumpemela mangota.” \p \v 39 Kabhele Yecho ajhakwalobholela nnandanikiho ghongo “Bho, jwangalola nahotola kuntandaha jwangalola nnyake. Anda atei naha, bhoha bhabhele nabhatumbukila mulibhomba.” \v 40 Mmolwa ampeta ndeka mmola gwake, nambo mmolwa ahotola kulandana mmola anda ajhomwile mabholo ghake. \p \v 41 “Bho, nhwalo gwa nike mukibhona kapalamande chikibhii muliho lya nnongo gwino, kongo mukibhonajhe lijhola lino? \v 42 Nahotola bhole kunnobholela nnongo gwino, ‘Chonde, malongo bhango denda nimohe hote lipande muliho liho.’ Na kone mulibhonajhe lijhola libhii muliho lino? Mwenga mukitenda jwaumbone! Ntumbula hote kubhoha lijhola lilibhii muliho lino, peniya ndi nauhotola kulola telatela na kubhoha lipalamande lilibhii muliho lya nnongo gwino. \s Nkongo na uhoe gwake \r Matei 7:16-20; 12:33-35 \p \v 43 “Ubhii jhe nkongo gwambone ghupambika uhoe ghanganandela, helahela nkongo gwanganandela upambika ndeka uhoe gwambone. \v 44 Nhwalo kila nkongo umanyikana kwa uhohe gwake. Bhando bhipochomola ndeka mahuko kuhumii mu mikwanga, hilu kupochomola mbingapinga kuhumii munjanyanda. \v 45 Helahela mundo jwamaha ubhoha ilebhe yambone kuhumii mu kihukilo chikibhii kumwojho gwake, na mundo upiya ilebhe yanganandela kuhumii kukihukilo cha mwojho gwake. Nhwalo mundo ilongela ilebhe hela itwelile kumwojho gwake. \s Bhando bhabhele bhubhachenga \r Matei 7:24-27 \p \v 46 “Nhwalo gwa nike mingema, ‘Bhambo, Bhambo,’ na kongo muhenga ndeka ghuninaghalikiye nhwenge? \v 47 Naninangiya nnandanikiho gwa mundo jwahika kwa nenga, jwaghajheketela malobhe ghango na kughahenge lihengo, \v 48 peniya ndi nahwanana na mundo jwachenga nyumba, jwahemba nchinge mulindalabho, na kuchenga nyumba jhene peniya. Hula ngolongwa puikomita mache pughaeluka na kuikangakanga nambo ikagwii ndeka, nhwalo ikachengwite mbone. \v 49 Nambo mundo jhojhoha jwajhoha malobhe na kughaleka changahenge lihengo, jwenio nalandana na mundo jwachengite nyumba panane jha ncheke pangahemba nchinge. Mache pughaheluka uhinyua nyua nyumba jhene na kugwegha na kubhehe tilutilu!” \c 7 \s Yecho inamicha ntumiche jwa kilongoche jwa akakomana ngondo jwa ku Loma \r Matei 8:5-13 \p \v 1 Yecho pajhomolila kulonge nabho bhando, ajhakujhenda ku Kapelenaumo. \v 2 Kwenio akibha kilongoche jhumo jwa akakomana ngondo jwa ku Loma, jwakibha na ntumiche gwake jwanhobholila hake. Na ntumiche jwenio atehila kulwalwa tepekatepeka abhandikila kuwegha.\fig Nkomana ngondo jwa kilume|alt="A Roman centurion" src="08 Centurion.jpg" size="col" ref="7:2"\fig* \v 3 Nkolo jwa akakomana ngondo jhola pajhohina malobhe panane jha Yecho, ajhakwatuma ighogholo ya Akayahude, bhajhende bhakannyope Yecho ahike kunamicha ntumiche gwake. \v 4 Ighogholo hela pubhahikita kwa Yecho, bhajhakumpembelekeya hake chonde Bhambo tunyopa mkantangatile kilongoche jwa akakomana ngondo jhola, bhalongila, “Mundo jhonjo itopile kuhengelwa kilebhe chenie, \v 5 kwa nhwalo abhapala hake bhando bha ilambo hito, kabhele atuchengile nyumba jha kukonganikii Akayahude kwa nhwalo gwa Chapanga.” \p \v 6 Bhahe, Yecho ajhakulongohana nabho, pubhaheghelila pa nyumba jha nkolo jhola, ndi nkolo jhola ajhakwatuma akakoche mundo bhanobholele Yecho, “Bhambo, chonde nkotoka kuking'aha nenga itope ndeka mwenga kujhingila nkate jha nyumba jhango. \v 7 Nambo nenga ndopi ndeka kuhika kwino. Nambo unobholele lilobhe tugha, na ntumiche jwango nalama. \v 8 Helahela namwete ndi mundo jhumii na ukindendeke, ngwete akakomana ngondo bhinalongocha. Anda ninobholile jhumo, ‘Jhenda!’ Na jwenio ujhenda, na ninobholela jhonge ‘Ika!’ Na jwenio uhika. Anda ninobholile ntumiche gwango, ‘Uhenge lende.’ Na jwenio uhenga.” \p \v 9 Yecho pajhohina malobhe gheniya akakangiche hake, ajhakughalambukila lilongo lya bhando gwakalongihine nagho, ajhakulobholela, “Ninalola ndeka jhuna kihobholelo ngita chenje, hilu pakate jha kilambo choha chuku Ichilahele!” \p \v 10 Peniya bhando bhala bhubhakajhenda kwa Yecho pubhabhujhita ukajha kwa kilongoche jwa ku Loma bhakankolile ntumiche jhola alamite. \s Yecho iyokecha mwana jwa majhe nawela \p \v 11 Pajhomolila peniya, Yecho ajhakujhenda kubomane jha ku Naine, bhabholwa bhake na lilongo lya bhando bhakalongohine pamonga na jwenio. \v 12 Paheghelila litangala lya kujhingilila pa bomane jhela, ajhakukongana nabho bhando bhubhagheghite malelo mukindanda cha kugheghe malelo bhajhenda kumambe. Jwenio jwakawile akibha nchongolo, mwana jwabhelwike kanjika kwa majhe mundo. Na bhando bhamahele bha pabomane jhela bhakibha pamonga na jwenio majhe. \v 13 Bhambo Yecho pamonila kiya majhe nawela jhola, ajhakunobholela “Nkotoka kulela.” \v 14 Peniya, ajhakujhenda palonge jha nchekacheka gwa kugheghe malelo ajhakupapaha, na bhubhagheghite malelo bhajhakujhema nuu. Na Yecho ajhakulonge, “Nchongolo! Ninobholela, nnyimuke!” \v 15 Nchongolo jwakawile jhola, ajhakutama na kutumbuu kulonge, na Yecho ajhakukamuha kwa majhe mundo. \p \v 16 Bhando bhoha bhajhakukamulwa na kiholo, na bhene bhajhakunomba Chapanga, bhalongila, “Nnondole nkolo apitile kwito, Chapanga ahikite kwaghombola bhando bhake.” \p \v 17 Malobhe gheniya ghajhakuchobhela ku kilambo chuku Yudeya choha na ilambo henge ya pahina. \s Yecho na bhabholwa bha Yohane Mbatichajhe \r Matei 11:2-19 \p \v 18 Bhabholwa bha Yohane Mbatichajhe bhajhakunnobholela Yohane ilebhe yoha ipitila. Na jwenio Yohane, ajhakwakema bhabholwa bhake bhabhele, \v 19 na kwatuma bhajhende kwa Bhambo Yecho bhakankonye, “Bho, mwenga ndi jhola jwahika, amu tunendelele jhonge?” \p \v 20 Peniya bhabholwa bhala bhajhakujhenda kwa Yecho, bhajhakunnobholela, “Yohane Mbatichajhe atitume kwino mwenga tunkonye, bho, mwenga ndi jhola jwahika, amu tunendelele jhonge?” \p \v 21 Machiko ghagha, pubhakibha bhankonyita Yecho akibha makwalamicha bhando bhamahele bhibhabhii na ulwalo, bhubhachikilwe na michuka, helahela bhangalola bhahoto kulola. \v 22 Bhahe, Yecho ajhakwajhanguu, “Nnyendengane mukannobholele Yohane ghoha ghumujhoha na kughabhona. Bhangalola bhilola, na bhubhalemile bhityanga, bhina malohe bhilamichwa na bhangajhoha bhijhoha na bhubhawile bhiyokechwa na akahocho bhatangachilwa Lilobhe lya Mbone. \v 23 Jhuna mota mundo jhola jwanganeka kunyeketela nenga!” \p \v 24 Bhabholwa bha Yohane pubhabhokita, Yecho ajhakutumbula kulilongolela lilongo lya bhando malobhe panane jha Yohane, “Punyahwila kunjenga nnyabhila kulola nike? Bho, nnyabhila kulinga litete pulipogha pogha upepo? \v 25 Bhahe, mukajhawile kulola nike? Nnyahwila kuninga mundo jwawalite ngobho ichuluchwa kwa mbijha yamahele? Bhando bhibhahwala ngobho ngita yenio na kutama kwa kuhanganila, utama majhumba gha akanahota na kukipala hake bhene! \v 26 Bhahe, unobholele nike chimukajhawile kulinga? Bho, nnondole jwa Chapanga? Tela, chakaka jwenio ndi nkolongwa kupeta nnondole jwa Chapanga jhumoyobhalile. \v 27 Jwenio Yohane ndi jwalongelwa mu Majhandiko gha Chapanga, alongila, ‘Dola nintuma ntumiche gwango anongolele, palonge jhino anenganikihe ndela jhino.’ ” \v 28 Yecho pajhomolila kulonge, “Yohane Mbatichajhe ndi nkolongwa pakate jha bhando bhubhapapitwe na mwikeghe. Helahela jhojhoha jwabhii jwandina munahota gwa Chapanga ndi nkolongwa kupeta Yohane.” \p \v 29 Bhando bhoha, pamonga na akatola kode pubhajhohina gheniya, bhakajheketile kubhehe ndela jha Chapanga ndi telatela na bheniya ndi bhala bhubhakabatichwe na Yohane. \v 30 Nambo Mapwalichayo na bhabhola bha Malaghalikilo bhajhakukana mpangu gwa Chapanga ghukibha gwabhe, bhahe bhajhakukana kubatichwa na Yohane. \p \v 31 Bhahe, Yecho pajhendilila kulonge, “Bho, ninandanikiye bhando bha kibheleko chenje na kilebhe ghane? Nnandine na nike? \v 32 Ngita ichongolo ikibha itamingine paliguliho na kujhangulana kibhogha chimo na chenge, ‘Tunhonile kitolilo! Nambo mangota nkinite ndeka. Tunyembile mihambo jha malelo, nambo mangota nnelite ndeka!’ \v 33 Kwa nhwalo Yohane Mbatichajhe akahikite, atehila kupunga na anywila ndeka divaye, na mangota nnyakulonge, ‘Achikilwe nchuka!’ \v 34 Jwenio Mwana gwa Mundo pahikita, alila na kunywegha, na mangota punongila, ‘Munolekehe mundo hojho chajhenda kuhapatika na kulobhela, nkoche jwa akatola kode na bhibhabhii na uhakaho!’ \v 35 Nambo malango gha Chapanga ghalangiwe kubhehe ghambone kwa bhoha bhibhanyeketela.” \s Yecho kajha kwa Simone Mpwalichayo \p \v 36 Bhahe, mundo jhumo Mpwalichayo ajhakunalika Yecho ajhende kajhake akalyeghe ndalilo. Ndi ajhakujhenda munyumba jha Pwalichayo jhola na kutama kulyegha. \v 37 Bhahe, pakibha na mwikeghe jhumo pamuche gwenio jwabhii na uhakaho. Mwikeghe jwenio pajhohina Yecho abhii nkate mwa Pwalichayo atenda kulyegha, ajhakujhenda na chupa jhitengenichwe kwa lighanga lya alabachita nkate mwenio ghakibha mahuta ghighanungila petelele, \v 38 peniya mwikeghe jhola ajhakuhika na kujhema kuyeto, na kubhandikila makongono gha Yecho, kongo atehila kulela na mahole ghake ghandonyikila mu makongono gha Yecho. Peniya ajhakuhungula makongono gha Yecho kwa majhunjo ghake na kuchopa makongono ghala na kughapaka mahuta ghakibha nagho. \v 39 Pwalichayo jhola jwanalike Yecho palolita naha, ajhakuwacha kumwojho gwake, “Chakaka mundo hojho ngabhehe nnondole jwa Chapanga, ngaumanyite mwikeghe hojho chabhile, kubhehe jhuna uhakaho!” \p \v 40 Peniya Yecho ajhakunyangula jwenio Pwalichayo, alongila, “Simone, ngwete kilebhe cha kunobholela.” \p Na jwenio Simone ngajhangwila, “Chakaka mmola, dongela.” \p \v 41 Yecho ndi palongila, “Bhahe, pakibha na bhando bhabhele bhakajhenda kunnyahika mundo jhumo jwahenga lihengo lya kujhahikicha mbijha. Jhumo akajhahike mbijha makome amuchine na jhonge akajhahike mbijha makome nhwano. \v 42 Bhoha bhabhele pubhalepila kulepa maghambo ghabhe, mundo jwenio jwajhahikicha mbijha ajhakwalekekeya bhoha bhabhele. Bho, ndi ghane pakate jha bhabhele bheniya jwapala kumpala hake jhola jwajhahikicha?” \p \v 43 Simone ajhakujhanguu, “Puniwacha jwalekekiwe lighambo likolongwa jhola ndi nampala hake jwenio.” \p Yecho ajhakunobholela, “Unyangwii mbone.” \v 44 Peniya Yecho ajhakughalambukila mwikeghe jhola na kunobholela Simone, “Bho, mumwene mwikeghe jhonjo, naha ndeka? Bhahe, nenga punyingila pakajha pino mukambekihe ndeka mache gha kughololela makongono ghango, nambo mwikeghe jhonjo akagholwile makongono ghango kwa mahole ghake na kuhunguu kwa majhunjo ghake. \v 45 Mwenga unyambwiche ndeka kwa kunjopa, nambo mwikeghe jhonjo punyingila tuu pambano alekite jhe kuchopa makongono ghango. \v 46 Nambo mwenga ukambakijhe mahuta pamuto gwango, mwikeghe jhonjo ambakite mahuta gighanungilila petelele makongono ghango. \v 47 Bhahe, ninobholela mwikeghe jhonjo chakaka alekekekiwe uhakaho gwamahele ndi nhwalo alangie ughano nkolongwa, nambo jwalekekewa pandina, jwenio upala pandina.” \p \v 48 Papalapala Yecho ajhakughalambukila mwikeghe jhola, “Uhakaho gwino ghoha ulekekiwe.” \p \v 49 Bhando bhala bhakibha nabho pakulyegha bhajhakukonyana, “Bho, ndi mundo ghane hojho jwahoto kulekekeya uhakaho?” \p \v 50 Jwenio Yecho ajhakunobholela mwikeghe jhola, “Kihobholelo chino kikombwile, nnyende kwa uteeke.” \c 8 \s Akakeghe bhukibha bhantangatila Yecho \p \v 1 Puipetita ilebhe yenio, Yecho ajhakubheghela bheghela pabomane na muchenda kutangacha Malobhe gha Mbone gha Unahota nkolongwa gwa Chapanga. Na bhabholwa bhake kome na bhabhele bhala bhakalongohine na jwenio pamonga, \v 2 helahela pakibha na akakeghe bhubhakabhohitwe michuka na kulamichwa ulwalo, mulilongo lyenio akibha Maliya Magidalena jwahumila ku Magidala, na jwenio akalamichwe ulwalo pamonga na kubhoha michuka chaba jhakibha najho. \v 3 Yoane nhwana gwa Kucha, jwenio Kuza akibha kilongoche nkolo jwa akatumiche bha nyumba jha nkolongwa Helode, na suzana pamonga na akakeghe bhange bhapihita ilebhe yabhe kuntangatila Yecho na bhabholwa bhake. \s Nnandanikiho gwa mundo jwamicha mbejho \r Matei 13:1-9; Maluku 4:1-9 \p \v 4 Bhando bhamahele bhakibha bhanyendilila Yecho kuhumii ku miche jhamahele bhakajhenda na kukonganika pamonga. Likunde likolongwa pulikongina pamonga ajhakwalobholela mana jha nnandanikiho gwenio. \p \v 5 “Mundo jhumo akajhenda kumicha mbejho yake kung'onda. Pamichita mbejho yenio, mbejho henge ikaponile pahupele jha ndela na bhando bhajhakutimba timba na ijhune ijhakuhonyola. \v 6 Bhahe, mbejho henge ikaponi mumaghanga undope ukibha ndeka kihekendo ghubhii panane jha lindalabho, na yenio puhitumbwila kulingulila ilomo lomo, ijhakunyala nhwalo gwangabhehe ubhehe mundope. \v 7 Henge ikaponikiye pakate jha mikwanga, jhene mikwanga piimelita ijhakuhindimana. \v 8 Henge ikaponile mu undope ghubholile. Ijhakumela na kupambika pochii kupeta henge yamichita.” \p Pajhomolila kulonge gheniya, Yecho ajhakunonoha lilobhe, alongila, “Jwabhii na machikilo gha kujhoha na abangatuka!” \s Nhwalo gwa kubhola kwa nnandanikiho \r Matei 13:10-17; Maluku 4:10-12 \p \v 9 Peniya bhabholwa bhake bhakanyendile Yecho na kunkonya, nhwalo gwa nnandanikiho gwenio. \v 10 Yecho ajhakwalobholela, “Mangota mpatite kumanya chile jha unahota nkolongwa gwa Chapanga hotuhotu, nambo kwa bhando bhange naha ndeka, bhene bhalongolelwa kwa milandanikiho bhakopela na bhakotoka kulola na bhajhoha na bhakotoka kubangatuka.” \s Yecho ahoto hotuhotu nnandanikiho gwa mmicha mbejho \r Matei 13:18-23; Maluku 4:10-20 \p \v 11 “Bhahe, nnandanikiho ghongo mana jhake. Mbejho ndi lilobhe lya Chapanga. \v 12 Mbejho hela iponi mundela, ndi ulandanikiwa na bhando bhubhajhoha lilobhe lya Chapanga, peniya Limbembela uhika na kulikotopola kuhumii kumwojho gwabhe, bhakotoka kubhehe na kihobholelo na kughombokoka. \v 13 Hela iponi mukihekendo, nnandanikiho gwa mundo jwalijhoha lilobhe lya Chapanga na kulipokela kwa kuhangana, nambo bhabhehe jhe na mikegha, bhalihobholela lilobhe lyenio pandina tugha, malola anda ghahikilile kihobholelo chenie ukileka kolya. \v 14 Mbejho hela ikaponikiye pa mibha ulandanikiwa na bhando bhala bhubhajhokanikiya lilobhe lya Chapanga, nambo pubhajhendelela lilobhe lyenio, uhindimana na iholo na ilebhe ya pannema pano. Bhando bhamba bhihotola ndeka kuhenga chochoha chamaha kwa Chapanga. \v 15 Nambo mbejho iponi pa undope ghubholile, ndi ulandanikiwa na bhando bhala bhibhajhokanikiya lilobhe lya Chapanga na kulichokolekeya kwa mwojho gwa umbone. Kabhele uhimbilila na kujhendelela kuhenga ghapala Chapanga. \s Nnandanikiho gwa kolobhohi jhighubikilwe \r Maluku 4:21-25 \p \v 16 “Bhando bhipamba ndeka kolobohi na kuhibheka nkate mukihulo hilu kubheka kuhe jha kindanda. Nambo ubheka panane jha kinala, bhando pubhajhingii nkate bhalola mbone. \p \v 17 “Na kilebhe chochoha chikihihitwe chenie nakihumbuka, na kilebhe chochoha chikiyatalilwe na chenie nakimanyikana mbegha. \p \v 18 “Bhahe, mukilolekeye na malobhe ghumijhoha, mundo jwabhii na kilebhe, jwenio najhonjekewa chenge, nambo jwangabhenacho, napokwa hilu chenie chandina chahola abhii nacho.” \s Majhe na akalongo mundo Yecho \r Matei 12:46-50; Maluku 3:31-35 \p \v 19 Majhe mundo na akalongo bhake Yecho bhakajhabhii kunninga, nhwalo gwa lilongo lya bhando kujholoka, bhakahotwii ndeka kuhuheghelela. \v 20 Mundo jhumo ajhakunnobholela Yecho, “Majhe gwino na akalongo bhino bhajhemite panja bhapala kumona mwenga.” \p \v 21 Nambo Yecho ajhakwalobholela bhoha, “Majhe gwango na akalongo bhango ndi bhala bhibhajhoha lilobhe lya Chapanga na kulihenge lihengo.” \s Yecho ipwatalila kimbonga kikolongwa \r Matei 8:23-27; Maluku 4:35-41 \p \v 22 Peniya lichiko limo Yecho ajhakujhingila mungalabha pamonga na bhabholwa bhake, ajhakwalobholela, “Tujhende tujhomboke ade kwiye jha lilabha.” Bhahe, bhajhakutumbuu mwanja. \v 23 Bhahe, pubhakibha mumwanja, Yecho ajhakugholoka mungalabha mola, chwechelele kimbonga kikolongwa kijhakupogha, na mache ghajhakutumbula kujhingila nkate jha ngalabha, na bhene bhatumbwila kumilwa. \v 24 Bhabholwa bhake bhala bhajhakunyendelela Yecho, bhajhakunyimuwa bhalongila, “Bhambo, Bhambo! Tanjino kuwegha!” \p Yecho ajhakung'ang'anuka na kukipwatalila kimbonga kikolongwa na matuhe gha mache ghala, ghajhakuleka, ndi pajhakubhehe njelembo. \v 25 Papalapala ajhakwakonya bhabholwa bhake, “Bho, kibhii kojhe kihobholelo chino?” \p Nambo bhene bhajhakukangacha na kujhoghopa kone bhapwepwelina, “Mundo hojho abhii bhole, ahoto kukipwatalila kimbonga kikolongwa na matuhe gwa mache, na yenio ikanyeketela!” \s Yecho inamicha mundo jhuna michuka \r Matei 8:28-34; Maluku 5:1-20 \p \v 26 Yecho na bhabholwa bhake bhakajhendilile na mwanja na kuhika kumuche gwa ku Kilambo cha Akagelache ghubhii kwiye jha lilabha lya ku Galilaya, \v 27 Yecho pahulwika mungalabha, ajhakukongana na mundo jhumo haikilila kuhumii pabomane jwakibha na michuka. Mundo jwenio kwa machiko ghamahele ahwalitajhe ngobho hilu kutama pakajha, nambo jwenio ahwelita ku mambe. \v 28 Mundo jhola pamwonita Yecho, ajhakulalama kanonoha na kukigwiya pahe palonge jhake na kulonge kanonoha, “Yecho, Mwana gwa Chapanga Nkolongwa, kibhii nike na nenga? Nijhopa, chonde ungotoka kung'aha!” \v 29 Alongila naha nhwalo gwa Yecho akibha aupwatalile nchuka ghola umoke mundo jwenio. Nchuka gwenio uchikilicha mundo jwenio lihwelita machiko ghoha. Bhando bhamekita nkate na kunkonga ngojhe ya minyololo na pingo mumakongono na mu mabhoko, nambo ahwelita kunocholana, na nchuka gwitutuhana ade kunjengane. \p \v 30 Bhahe, Yecho ajhakukonya, “Bho, liina lino ghane?” \p Na jwenio ajhakujhanguu, “Liina lyango ndi, ‘Lilongo,’ ” nhwalo akibha na michuka twe bhubhakajhingile. \v 31 Nambo michuka jhela ijhakumpembelekeya Yecho, inongolila, chonde nkotoka kutukangila ku libhomba lyanga upekeho na kuhobhelela kwenio. \p \v 32 Pahina jhake pakibha na lilongo lya magholobhe ghalila mupele mwa kitombe. Michuka jhela ijhakumpembelekeya Yecho bhajhende bhakajhingile magholobhe, na Yecho ajhakwalekekeya ghajhingile magholobhe. \v 33 Bhahe, michuka jhela pwichomwika mundo jhola, ijhakujhenda kwa magholobhe ghala, na lilongo lyoha lijhakulubheha lubhelo kutumbukila mulilabha na kuwelela mwenio. \p \v 34 Peniya bhalucha magholobhe bhoha pubhalolita ghughapitile, bhajhakujhenda lubhelo kwalongolela bhando malobhe kubomane na muchenda. \v 35 Bhahe, bhando bhamahele bhakahikite kulolekeya ghughapitile. Pubhahikita pabhii jha Yecho bhajhakunkolela mundo jwabhii na michuka jhola, abhii pahina na Yecho, kongo ahwalite ngobho na malango ghake ghahengwite! Bhakajhogwipe hake. \v 36 Bhando bhala bhubhalolita ghughatendika, ajhakulonge mundo jhola chalamichwe. \v 37 Peniya bhando bhu ku kilambo cha Wagelache jhoha, bhajhakubhehe na bwaghaliya bhajhakunyopa Yecho abhoke peniya na ajhende konge. Yecho ajhakujhingila mungalabha na kubhoka. \v 38 Bhahe, mundo jhubhanchomwila michuka jhola ajhakunnyopa Yecho bhajhende bhoha, \p nambo Yecho ajhakuntabhuka, anobholila, \v 39 “Nnyende kajhino mukalongele ilebhe yoha ikolongwa yantendile Chapanga.” \p Bhahe, peniya mundo jwenio ajhakujhenda, na kwatangachila bhando bha pabomane bhoha makolongwa ghatendilwe na Yecho. \s Nchikana jwa Jailo na mwikeghe jhumo bhilamichwa \r Matei 9:18-26; Maluku 5:12-43 \p \v 40 Bhahe, Yecho pabhujhita kabhele kwiye jha lilabha, ajhakulikolela lilongo lya bhando lijhakumpokela kwa ilulo, kongo bhatehila kunnendela. \v 41 Bhahe, ajhakuhika kilongoche jhumo jwa nyumba jha kukonganikii Akayahude, liina lyake Jailu, ajhakutama makilikite palonge jha Yecho na kumpembelekeya ajhende kajhake. \v 42 Nhwalo nchikana gwake jwakanjika, jwakibha na yaka kome na mibhele, atehila kulwalwa tepekatepeka abhandikila kuwegha. \p Peniya Yecho pajhahwila kajha kwa Jailo, lilongo lya bhando lijhakuhindamana kwenio. \v 43 Bhahe, pakibha na mwikeghe jhumo pakate jha lilongo lela, mwikeghe jwenio alwalita ulwalo gwa pihe kwa yaka kome na mibhele. Kabhele akataghine ilebhe yake yoha kwa akaghanga, nambo abhii jhe jwakahotwii kunamicha. \v 44 Mwikeghe jwenio ajhakunyendela Yecho cha kuhyeto na kupapaha lilombolo lya ngobho jhake. Papalapala ulwalo gwake gwa pihe, ajhakulama. \v 45 Yecho ajhakwakonya, “Bho, ghane jwambapihe?” \p Bhando bhoha pubhakanita, Petile ajhakulonge, “Bhambo, lilongo lya bhando bhubhahindamine na bhikanganakangana!” \p \v 46 Nambo Yecho ajhakulonge, “Abhii mundo jwambapapihe, nikijhoha likakala lyango imokite.” \v 47 Peniya mwikeghe jhola palepelila kujhendelela kujhobha, ajhakukilaha kongo atehila kulendema, ajhakutama makilikite palonge jha Yecho. Ajhakunnobholela pa bhando bhoha, nhwalo ghundumite kumpapaha Yecho na chinamichwe papa. \v 48 Yecho ajhakunnobholela, “Nchikana gwango, kihobholelo chino kinamiche, nnyende kwa uteeke.” \p \v 49 Yecho pajhendelila kulonge, ajhakuhika ntumiche jhumo kuhumii kajha kwa Jailu, ajhakunobholela Jailu, “Nchikana jwino ajhomwike, nneke kujhendelela kuntotoha Mmola.” \p \v 50 Nambo pajhomwila Yecho gheniya, ajhakunnobholela Jailo, “Nkotoka kujhoghopa, uhobholele tugha, nchikana jwino nalama.” \p \v 51 Pahikita pakajha pa Jailo, Yecho ajhakuhibhilikiya mundo jhonge kujhingila nkate nga Petile na Yohane na Yakobu pamonga na tate na majhe jwa nchikana jhola. \v 52 Bhando bhoha bhakibha bhalelita malelo gha nchikana jwenio, nambo Yecho ajhakwalobholela, “Nkotoka kulela, nchikana ahwii ndeka, abhii mugholoka tugha!” \p \v 53 Nambo bhene bhajhakunheka Yecho, nhwalo bhakamanye nchikana jhola ajhomwike. \v 54 Bhahe, Yecho ajhakukamula lubhoko na kunkema, “Mwe mwana, jhimuka!” \v 55 Ughome gwake ujhakumujhila kabhele, papalapala ajhakujhimuka. Ndi Yecho ajhakwalobholela bhankupile chakulyegha. \v 56 Tate na majhe gwa nchikana jhola bhajhakuhechuka hake, nambo Yecho ajhakwakanikiya bhakotoka kunnobholela mundo jhojhoha ilebhe yoha itendika peniya. \c 9 \s Yecho abhatuma bhabholwa kome na bhabhele \r Matei 10:5-15; Maluku 6:7-13 \p \v 1 Yecho ajhakwakema bhabholwa bhake kome na bhabhele, ajhakwapekeya makakala pamonga na ukindendeke panane jha michuka jhoha na kulamicha ulwalo ghoghoha, \v 2 peniya ndi ajhakwatuma bhajhende bhakatangache Malobhe gha Unahota nkolongwa gwa Chapanga na kulamicha bhibhalwalwa. \v 3 Ajhakwalobholela papalapala, alongila, “Nkotoka kughegha kilebhe chochoha mu mwanja gwino, hilu nkongocho, hilu lihako na ilebhe ya kulyegha amu mbijha amu ngobho ya kujhangangana. \v 4 Bhahe, pa nyumba jhojhoha jhipala kujhingila na kupokelwa, ntame mwenio ade pupala kubhoka. \v 5 Bhando anda bhakanite kumpokela, ndi mumokengane pa muche gwenio, na pumpala kukitabhuka makung'undila lutukunda lwa mu magholo gwino kwalangiya nginyililo kubhehe bhakajhonikiye jhe.” \p \v 6 Bhahe, bhajhakubhoka na kujhenda chenda jhimo na jhenge kwalobholela bhando Lilobhe lya Mbone na kwalamicha bhibhalwalwa kila chehemo. \s Kiholo cha nkolongwa Helode \r Matei 14:1-12; Maluku 6:14-29 \p \v 7 Nkolongwa Helode jwa ku Galilaya pajhohina ilebhe yoha itendika, ajhakubhehe na kiholo nhwalo bhando bhange bhalongila, “Yohane Mbatichajhe ayokite!” \v 8 Bhange bhalongila, Eliya apitile na bhange bhalongila jwenio ndi jhumo jwa bhalondole bha Chapanga, bhibhakibha makacho ayokite. \v 9 Nambo Helode akalongile, “Yohane nikahekite muto bho, Yohane ghane kabhele jhubhanongela?” \s Yecho abhapeke chakulya bhando elufo nhwano \r Matei 14:13-21; Maluku 6:30-44; Yohane 6:1-14 \p \v 10 Akatenga bhala pubhabhujhita, bhajhakunobholela Yecho ghoha ghubhatehile. Yecho ajhakwatola na kujhenda nabho ade ku muche gwa ku Betisaida bhabhii kanjika chabhe. \v 11 Peniya lilongo lya bhando pulimanyita kwajhingilile Yecho, bhajhakunkengama. Yecho ajhakwapokela na kulonge nabho ilebhe ya Unahota gwa Chapanga, na helahela kwalamicha bhubhalwalita. \p \v 12 Lyobha pulitumbwila kutipika, akatenga bhala kome na bhabhele bhajhakunnobholela Yecho, “Mwulitabhuke lilongo lya bhando leno bhajhende mu chenda ya pahina bhakapalahe yakulyegha na pakugholoka nhwalo putubhii pano tubhii panjenga.” \p \v 13 Nambo Yecho ajhakwalobholela, “Mangota mapelengane ilebhe yakulyegha bheniya.” \p Bhene ngabhajhangwila, “Tukwete mabumunda nhwano tugha na homba ibhele. Anda naha tujhende tukahemele ilebhe yakukwela kulyegha lilongo lyoha leno.” \v 14 Bhahe, bhakibha akanalome elufo nhwano. \p Yecho ajhakwalobholela bhabholwa bhake, “Bhatame muibhogha ya bhando makome nhwano.” \p \v 15 Bhabholwa bhala bhajhakutenda ngita chibhalaghalikiye, bhajhakwalobholela bhando bhoha bhatame pahe. \v 16 Peniya Yecho ajhakutola mabumunda nhwano ghala na homba ibhele. Ajhakulola kunane kwa Chapanga ajhakunchenguu Chapanga, ajhakumetulana na kwapekeya bhabholwa bhake bhapekehe bhando bhala. \v 17 Bhando bhoha bhakalile na kujhukuta. Na bhabholwa bhakujhola mahighiliko gha chakulya yoha, ijhakutwelela ichukilo kome na ibhele. \s Petile kwa nnomo gwake ilonge Yecho ndi Kilichitu \r Matei 16:13-19; Maluku 8:27-29 \p \v 18 Lichiko limo Yecho anyopita Chapanga kanjika chake, panga bhando, na bhabholwa bhake bhakibha pahina jhake, peniya ndi ajhakwakonya, “Bho, bhando bhalonge nenga na ghane?” \p \v 19 Bhabholwa bhala bhajhakunyangu, “Bhando bhilongela mwenga ndi mwa Yohane Mbatichajhe na bhange bhilongela mwenga ndi mwa Eliya na helahela bhando bhange bhilongela mwenga ndi jhumo jwa milondole bha makacho bha Chapanga uyokite.” \p \v 20 Papalapala Yecho ajhakwakonya, “Bho, mangota mwenga mihola nenga na ghane?” \p Nambo Petile ngajhangwila, “Mwenga ndi Kilichitu jhuhumite kwa Chapanga.” \s Yecho ilonge kuwe kwake \r Matei 16:20-28; Maluku 8:30; 9:1 \p \v 21 Bhahe, Yecho ajhakwapwatalila bhakotoka kunnobholela mundo jhonge malobhe gheniya. \v 22 Yecho pajhendilila kulonge, “Mwana gwa Mundo nalunkolela lung'ahe lukolongwa na kukanwa na ighogholo na Akapiya matambiko bhakolo pamonga na bhabhola bha Malaghalikilo. Nabhankoma, na machiko matato anda ghahikite peniya nayoka.” \p \v 23 Peniya ajhakwalobholela bhando bhoha, “Mundo jhojhoha jwapala kubhehe na nenga, akihila hote jwenio na ilebhe yake, nambo atole nchalaba gwake angengame kila lichiko. \v 24 Nhwalo mundo jhojhoha jwapala kuukombola ughome gwake nahuobhecha, nambo jwahuobhecha ughome kwa nhwalo gwa Yecho, naghombokoka mu ughome gwa machiko ghoha. \v 25 Nakitangatila nike mundo kupata ilebhe mbwe ya pannema pano, kongo ahuobhiche ughome gwake? \v 26 Mundo jhojhoha jwangolela hone nenga na mabholo ghango, helahela Mwana gwa Mundo, nakolela hone mundo jwenio machiko pughapala kuhika mu ung'alicho gwake na ung'alicho gwa Tate na gwa akatumiche bha kunane kwa Chapanga bhanyahinyahi. \v 27 Nambo ninnobholela chakaka, bhabhii bhando bhange pambano pano nabhawejhe kabula jha kubhona Unahota nkolongwa gwa Chapanga.” \s Yecho ighalambuka mwonekano gwake \r Matei 17:1-8; Maluku 9:2-8 \p \v 28 Ghakapetite machiko nane Yecho palongela gheniya, ndi ajhakwatola Petile na Yohane na Yakobu kujhenda ku itombe kunyopa Chapanga. \v 29 Pakibha anyopita Chapanga, kumiho kwake kujhakughalambuka, na ngobho ijhakubhehe unho ya mbumbumbu na kung'anyima ng'anyima ngita lumule lwa mbamba. \v 30 Papalapala bhando bhabhele bhabhonikina akalongela nabho, bhakibha Mucha na Eliya. \v 31 Bhene bhabhonikina bhabhii na ukolo gwa Chapanga, ndi bhalonginako Yecho chela chikipala kujhomolela lihengo lyake ngita chapala Chapanga, kwa jwenio kuwegha kukupala kutendeka ku Yeluchalemo. \v 32 Petile na bhajhake bhukakibha mulughono tipitipi, pibhang'ang'anwika bhakauwene ung'alicho gwa Yecho, na bhando bhala bhabhele bhakajhemite nabho. \v 33 Bhahe, Mucha na Eliya pubhabhokita, Petile ajhakunobholela Yecho, “Bhambo, nibhona pambano pambone hake kutama twenga! Mbaha tuchenge ichimba itato, chimo chino, chimo cha Mucha na chimo cha Eliya.” Nambo Petile akamanyite ndeka chalongila. \p \v 34 Petile pajhendilila kulonge gheniya, papa lihunde lijhakwayekelela, na lihunde lyenio palibhaheghelila bhabholwa bhala, na bhene bhajhakujhoghopa hake. \v 35 Peniya lilobhe kuhumii kulihunde lela, “Jhonjo ndi Mwanango jhunihagwile, munyokanikiya jwenio.” \p \v 36 Lilobhe lela pulikotwika kulonge, Yecho abhonikina kanjika chake. Bhabholwa bhake bhakaliyalite lilobhe lyenio kumwojho gwabhe changannobholela mundo jhonge ghoha ghughatendika kwenio. \s Yecho inamicha nchongolo jwabhii na michuka \r Matei 17:14-18; Maluku 9:14-27 \p \v 37 Kilabho jhake, Yecho pamonga na bhabholwa bhake bhatato bhala pubhahelila kuhumii ku katombe kola, bhakakonganike na lilongo lya bhando. \v 38 Peniya akibha mundo jhumo kuhumii palilongo lela alalima na kulonge, “Mmola, chonde uningukiye mwanango! \v 39 Machiko gwamahele uchikilwa na kuntenda alalame, kugwiya pahe na kuntenda kihinduhindu na lihulohulo upita munnomo, na ujhendelela kung'ahicha ade akochokane. \v 40 Nambo nakajhopite bhabholwa bhino bhahibhohe michuka jhene, nambo bhakahotwi ndeka.” \p \v 41 Yecho pajhangwila, “Mangota kibheleko changabhehe na kihobholelo, nandama na mangota mwenga nanihimbilila ade ligha? Ndi ajhakunnobholela mundo jhola, munete mwana gwino pambano.” \p \v 42 Papalapala mwana jhola panheghelila Yecho, nchuka ghola ujhakugwiya pahe na kuntenda kihinduhindu. Nambo Yecho ajhakuhupwatalila na kuhubhenga nchuka na kunamicha mwana jhola, na kukamuya kwa tate mundo. \v 43 Bhando bhoha bhakakangiche hake uhotolo nkolongwa gwa Chapanga. \s Yecho abhujhii kulonge kabhele kuwe kwake \r Matei 17:22-23; Maluku 9:30-32 \p Bhando bhala pubhajhendilila kukangacha ilebhe itendike, Yecho ajhakwalobholela bhabholwa bhake, \v 44 “Unyokanikiye mbone malobhe ghinipala kunnobholela ghano, Mwana gwa Mundo natendwa kujhambilwa na kubhekwa mu mabhoko gha bhando.” \v 45 Nambo bhabholwa bhake bhakamanyite ndeka chela chabhalongolila. Lilobhe lyenio likatei kuhihywa bhakoto kumanya, bhene bhajhakunyoghopa kunkonya Yecho panane jha lyenio. \s Ndi ghane nkolongwa? \r Matei 18:1-5; Maluku 9:33-37 \p \v 46 Peniya bhabholwa bhake bhajhakutumbula kutaungana bhene chika, ghane nkolongwa pakate jhabhe. \v 47 Nambo Yecho akamanyite chibhahola kumwojho gwabhe. Ndi ajhakuntola mwana nchokombe ko, ajhakummeka pahina jhabhe, \v 48 na peniya kwalobholela, “Mundo jwampokela mwana nchokombe ngita jhonjo kwa liina lyango, jwenio ambokii nenga, na jhojhoha jwambokii nenga, apokile jwandumita, anda mundo nchokombe abhii pakate jhino, jwenio ndi nkolongwa.” \s Mundo jhojhoha jwangatukana abhii pamonga na twenga \r Maluku 9:38-40 \p \v 49 Yohane ajhakujhangila kulonge, “Bhambo, tunkolile mundo abhenga michuka kwa liina lino na twenga tujhakunkelebhuya nhwalo jwenio abhii jhe pamonga na twenga.” \p \v 50 Yecho ajhakwalobholela, “Nkotoka kuhibhilikiya, nhwalo mundo jhojhoha jwangatukana abhii pamonga na twenga.” \s Bhando bha chenda jha ku Samaliya bhikana kunpokela Yecho \p \v 51 Machiko gha Yecho gha kutolwa kujhenda kunane kwa Chapanga pughabhandikila, Yecho ajhakughagha hake kujhenda ku Yeluchalemo, \v 52 bhahe, ajhakwatuma bhando bhanongolele, bhene bhajhakujhenda na kujhingila pachenda jhimo jha ku Samaliya, bhakalenganikiye kila kilebhe kibhehe telatela. \v 53 Bhahe, akolo chenda bha peniya, bhakapahii jhe kunpokela Yecho nhwalo bhakamanyite Yecho ajhenda ku Yeluchalemo. \v 54 Nambo bhabholwa bhake, Yakobu na Yohane pubhalolita gheniya, bhajhakunobholela, “Bhambo, bho, mipala tulaghalikihe mwotu kuhumii kunane kwa Chapanga gwakomelekeye?” \p \v 55 Papalapala Yecho ajhakwaghalambukila, na kwapwatalila, \v 56 peniya Yecho na bhabholwa bhake bhajhakubhoka na kutyangila chenda jhenge. \s Ghighapalwa kunkengama Yecho \r Matei 8:19-22 \p \v 57 Pubhatyangita undela, mundo jhumo ajhakunnobholela Yecho, “Naninkengama mwenga kokoha kola kumijhenda.” \p \v 58 Yecho panyangwila, “Mabweya ghabhii na mikwembe jhabhe na ijhune ibhii na mihuhe jhabhe, nambo Mwana gwa Mundo akwete ndeka pakujhebhelekeya lubhaho lwake.” \p \v 59 Nambo Yecho ajhakunnobholela mundo jhonge, “Ungengame.” \p Na mundo jhola ajhakujhanguu, “Bhambo, uneke nyende hote kajha, nikachike tate gwango.” \p \v 60 Yecho ajhakunnobholela, “Mwaleke bhubhawile bhachikane bhene chika, mwenga nnyende mukatangache Unahota nkolongwa gwa Chapanga.” \p \v 61 Papalapala mundo jhonge helahela ajhakulonge, “Bhambo, naninkengama, nambo nyenda hote kajha kwatabhuka akalongo bhango.” \p \v 62 Nambo Yecho panyangwila, “Mundo jhojhoha jwakamula lighela kulema, kongo ighalambuka na kulola kuhyeto, jwenio chatangatila kibhiijhe mu Unahota nkolongwa gwa Chapanga.” \c 10 \s Yecho abhatuma bhabholwa makome chaba na mabhele bhala \p \v 1 Pighajhomwikila gheniya, Bhambo Yecho ajhakwahaghula bhabholwa bhange makome chaba na bhabhele, ajhakwatuma bhabhele bhabhele bhannongolele muchenda na chehemo yapala kujhenda. \v 2 Ajhakwalobholela, mahuno ghamahena, nambo bhakuhuna bhandina, munyope nkolo nng'onda antume akahenga lihengo bhakahune munng'onda gwake. \v 3 Ngoheno nnyendengane! Nitumangana mangota ngita mambelele pakate jha limehe. \v 4 Nkotoka kubhehe na lilombolo lya mbijha hilu lihako hilu maghubache na undela nkotoka kunyambucha mundo jhojhoha jhola. \v 5 “Na nyumba jhojhoha jhipala kujhingila, ntumbula hote kwajhambucha, ‘Uteeke ubhehe pa nyumba jhenjeno.’ \v 6 Anda abhii mundo mwenio jwapala uteeke, peniya nautama na jwenio, anda mundo jwenio apala jhe uteeke, na uteeke gwino utame nako. \v 7 Ntamangane panyumba jhejhe, mukinywagha na kulyegha chibhampela, nhwalo jwahenga lihengo atope malepo ghake. Nkotoka kubheka mahame kubhoka nyumba jhimo na jhenge. \v 8 Nambo muche ghumipala kuhikila na bhando bhake bhapokile, nnyakila ibhanenganikiye. \v 9 Mwalamiche bhibhalwalwa bhibhabhii kwenio na kwalobholela bhando, ‘Unahota nkolongwa gwa Chapanga ubhandikile kwino.’ \v 10 Nambo pujhingila pa muche ghoghoha ghola na bhando bhampoki ndeka, mumokengane, na uhike pandela nnongela, \v 11 ‘Hilu lutukunda lwa pa muche gwino lulung'ang'anile mumakongono ghito, tupyatila mabhene. Nambo umanyengane, Unahota nkolongwa gwa Chapanga nheghelile!’ \v 12 Ninnobholela chakaka, lichiko lya luhadabulo lwa Chapanga bhando kwa bha muche gwa ku Sodoma nahijhojhoka kutama mumalagho gheniya! \s Nailola choto miche jhangajheketela \r Matei 11:20-24 \p \v 13 “Nanola choto mwa Kolachine! Nanola choto mwenga mwa Betichaida! Nhwalo ikangacho itendika kwino, ngahitendika ku Tilo na ku Sidone, kuhumii makacho bhando bhake ngabhatumbwile kuwala ngobho ya majafafa na kutama paliho kulangiya bhamujhii Chapanga! \v 14 Mulichiko lya luhadabulo lwa Chapanga mangota bhando bhu ku Tilo na ku Sidone nabhalongela itopela kubhehe lilagho lende. \v 15 Mwenga, ma Kapelenaumo! Bho, namukikweya ade kunane kwa Chapanga? Oko naha ndeka, nabhahuluha ade ku kilambo cha bhando bhubhawile!” \p \v 16 Yecho ajhakwalobholela, “Mundo jwenio jwanyokanikiya mangota, anyokanikiya na nenga na mundo jhojhoha jwakana kumpokela mangota, jwenio angana kumbokela nenga. Na jhojhoha jwangana kumbokela nenga, ankana kumpokela jhola jwandumita.” \s Kubhujha kwa bhabholwa makome chaba na bhabhele bhala \p \v 17 Bhabholwa bhala makome chaba na bhabhele pubhabhujhita kwa kuhanganila, bhalongila, “Bhambo,” michuka na jhene ghajhokanikiye lilaghilo lito kwa liina lino! \p \v 18 Nambo Yecho ajhakwalobholela, “Nikamwene Limbembela pagwila kuhumii kunane kwa Chapanga ngita lumule lwa mbamba. \v 19 Chakaka! Nipelangana ukindendeke gwa kuntimba lijhoka na kipyelele, ukindendeke gwa makakala ghoha gha likoko kibhii jhe kilebhe chakumengwa. \v 20 Nambo nkotoka kuhanganila nhwalo michuka inyokanikiye, ndi uhekelele nhwalo mahina gwino ghajhandikwe kunane kwa Chapanga.” \s Yecho ihangana \r Matei 11:25-27; Matei 13:16-17 \p \v 21 Machiko ghagha, Yecho atwelile kiheko kwa ndela jha Uhuke gwa Chapanga, ajhakutumbula kulonge, “Nichengula mwe mwa Tate, Bhambo jwa kunane kwa Chapanga na pannema, kwa nhwalo mwahihite bhubhabhii na malango na bhando bhubhachomite malobhe ghanga, na kwayekulila yana ichokombe. Chakaka Bhambo, Tate naha ndi chipalita!” \p \v 22 Ajhakujhendelela kulonge, “Tate gwango ambekihe ilebhe yoha. Abhii ndeka jwaumanya Mwana nga Tate mundo, na abhii jhe jwaumanya Tate mundo nga Mwana na jhojhoha jwampahile mwana uyekulila.” \p \v 23 Peniya ajhakwaghalambukila bhabholwa bhake, ajhakulonge nabho pakiyepela, “Chapanga abhapekiye mota bhando bhibhalola ilebhe imulola mangota! \v 24 Ninnobholela chakaka, bhalondole bha Chapanga twe na akanahota bhakaghanite kulola gheniya ghumulola, bhalepelile, na kughajhokanikiya malobhe gheniya, bhene bhakajhohine ndeka.” \s Nnandanikiho gwa Nsamaliya jwamaha \p \v 25 Jhumo jwa bhabhola bha malaghalikilo, ajhakuhika kwa Yecho, na kunkonya kwa kunyighanikiya, “Mmola, ndende nike mme na ughome gwa machiko ghoha ghangapeta?” \p \v 26 Nambo Yecho panyangwila, “Kijhandikwe nike mulilaghalikilo la Mucha, mwiimanye bhole?” \p \v 27 Mundo jhola ajhakunyangula Yecho, “Mupale Bhambo Chapanga jwino kwa mwojho gwi ghoha na kwa ughome gwii ghoha na kwa makakala ghii ghoha na kwa malango ghii ghoha. Na mupale nnyino ngita chimukipala mabhene.” \p \v 28 Yecho ajhakunnobholela, “Unyangwi mbone! Ntende gheniya na mwenga namma na ughome.” \p \v 29 Nambo mundo jhola jwamanya malaghalikilo apata kukilangiya jwambone, ndi ajhakunkonya Yecho, “Na, nnyango jwenio ndi ghane?” \p \v 30 Yecho ajhakunyangula, “Akibha mundo jhumo jwahumita ku Yeluchalemo na kujhenda ku Yeliko, undela ajhakukongana nako bhando bhibhipoka ilebhe kwa makakala. Na bhajhakunhombela na kunkong'onda, na kunhula ngobho na kunpoka ilebhe yake, ndi bhajhakunneka papa kongo abhii tolatola. \v 31 Paligha mupiya litambiko jhumo ajhakupeta ndela jhejhe, pamonita mundo jhola agholwike, ajhakumambala na kujhenda. \v 32 Helahela ajhakupeta mundo jhonge, Nnabhe paheghelila penepa ajhakumwona, na jwenio ajhakubhambala na kujhenda, \v 33 nambo Nsamaliya jhumo jwakibha atyangita mwanja gwake, jwapetita ndela jhejhe, pamonita mundo jhola, ajhakummonela kiya. \v 34 Ajhakuheghelela, ajhakugholola ilonda yake kwa kumpakala mahuta na divaye na kuinyembelela maha. Peniya ajhakunkwelekeya mu liponda lyake na kujhenda nako ade ku nyumba jha kugholoka akaghene, na kunwaha. \v 35 Lukela jhake, Nchamaliya jhola ajhakupiya mbijha na kunnekela jwajhemelela nyumba jha akaghene, na kunnobholela, ‘Munwahe mundo jhonjo ade pumbala kubhujha mbeta kulepa lighambo lilipala kujhonjekeka.’ ” \p \v 36 Yecho ajhakunkonya, “Bho, kwa bhoha bhatato abha, ndi ghane pumihola jwabhii nnyake kwa mundo jhola jhubhankong'indwe?” \p \v 37 Jwamanya lilaghalikilo ajhakujhanguu, ndi jhola jwamonile kiya. \p Yecho ajhakunobholela, “Nnyende mukahenge hele naha.” \s Yecho abhatyangila Macha na Maliya \p \v 38 Yecho na bhabholwa bhake pubhatehila kutyanga, bhajhakuhika pa chenda jhimo, peniya mwikeghe jhumo liina lyake Macha, ajhakumpokela kajhake. \v 39 Macha jhola, akibha na nnombo mundo liina lyake Maliya, na Maliya akatamite pahina jha Bhambo Yecho na kujhokanikiya malobhe ghake. \v 40 Nambo Macha akakalikina kanjika mahengo twe. Ndi ajhakunyendelela Yecho, na kunnobholela, “Bhambo, mumona nnombo gwango aneki mahengo ghoha kanjika chango? Ngoheno munnobholele ahike andangatile.” \p \v 41 Bhambo ajhakujhanguu, “Macha, Macha! Mwenga nkotoka kuking'aha na ilebhe yamahele. \v 42 Nambo chikipalwa kilebhe chimo tugha. Maliya ahagwi kilebhe chambone na abhii jhe mundo jwakupoka.” \c 11 \s Yecho abhola bhabholwa bhake kunyopa Chapanga \r Matei 6:9-13; Matei 7:7-11 \p \v 1 Lichiko limo Yecho akibha pakiyepela anyopita Chapanga. Pajhomolila kujhopa, mmolwa gwake jhumo ajhakunnobholela, “Bhambo, mutubhole na twenga kunnyopa Chapanga ngita Yohane chabholita bhabholwa bhake.” \p \v 2 Yecho ajhakwalobholela, “Piminnyopa Chapanga, nnongila naha, \q ‘Tate gwito! \q Liina lino lya ukolo litembekelwe, \q Unahota nkolongwa gwino uhike. \q \v 3 Mutupele chakulyegha chito cha kila lichiko. \q \v 4 Mutulekekeye uhakaho gwito, \q ngita twenga chitwalekekeya bhibhatulemwiye. \q Nkotoka kutujhingiya mu majhighanikilo.’ ” \p \v 5 Peniya Yecho ajhakwalobholela bhabholwa bhake, “Kwa nnandanikiho, pakate jhino jwajhenda ku nyumba jha nkoche mundo, uhiko gwa kilo na kunnobholela, ‘Makalongo bhango, chonde unyahike ipande ya mabumunda itato, \v 6 nhwalo nkoche gwango abhetukile pakajha kuhumii ku mwanja gwake na nenga ngwete jhe kilebhe chakunabhuya.’ \v 7 Nkoche gwino jwabhii nkate jhola nganyangwii, ‘Chonde ungotoka kung'aha! Nindite nnyango gwango. Nenga na yana yango tugholwike nijhimuka ndeka kumpekeya kilebhe chochoha chela!’ \v 8 Ninnobholela chakaka, nikitopotola ndeka kujhimuka kumpela chakulyegha nhwalo mwenga mwakoche bhake, nambo paligha najhimuka na kumpela kilebhe chinyopita kwa nhwalo mukibha jhe na hone jha kujhendelela kunnyopa.” \v 9 “Ninnobholela, nnyope na mangota napelwa, mupalahe mipata, nkong'onde litangala na mangota nadindulilwa. \v 10 Nhwalo gwenio mundo jhojhoha jwajhopa upelwa, na mundo jhojhoha jwapalaha napata, na mundo jhojhoha jwakong'onda litangala nadindulilwa. \v 11 Tate ghane pakate jhino jwampekeya mwana mundo lijhoka kone anyopite luhomba? \v 12 Bho, anda anyopite lihombe, ma tate mundo namupela kipyelele? \v 13 Pamonga na kukokotoka kwino mangota, mimanya kwapela yana hino yambone, chakaka Tate gwino jwa kunane kwa Chapanga natenda kuchocha kwa peniya, bho, Tate gwino jwa kunane napelangana ndeka Uhuke gwa Chapanga kwa bhoha bhibhannyopa?” \s Yecho na Belechebule \r Matei 12:22-30; Maluku 3:20-27 \p \v 14 Lichiko limo Yecho pabhengita nchuka jhughuntenda mundo jhumo jwateile abhehe jwangalongela. Bhahe, nchuka ghola puchomwika, mundo jhola pahotwila kulonge, dola lilongo lya bhando lijhakuhechuka hake. \v 15 Nambo bhando bhange bhalongila, “Jwenio atenda naha kwa likakala lya Belezebule, nkolongwa jwa michuka.” \p \v 16 Bhando bhange bhapata bhanyighe Yecho, bhajhakunyopa abhalangiye nginyililo anda likakala lihumii kunane kwa Chapanga. \v 17 Bhahe, Yecho akamanyite chibhahola, ajhakwalobholela, “Unahota nkolongwa ghoghoha ghola anda upechengine gwenie kwa gwenie na kubhehe ibhogha ibhogha gwihoto ndeka kujhema, na bhando bha nyumba jhimo anda bhapechengine nabhakikomelekeya.” \v 18 Limbembela anda libhii na ibhogha ibhogha ikomana yenio kwa yenio, Unahota gwake nahujhema bho? Ninnobholela naha nhwalo mangota mwinnobholela nenga nibhenga michuka kwa likakala lya Belezebule. \v 19 Anda nenga nibhenga nchuka kwa likakala lya Belezebule, bho, bhabholwa bhino bhabhenga kwa uhotolo gwa ghane? Bhando bhino mabhene nabhahadabula mangota. \v 20 Nambo anda nibhenga nchuka kwa likakala lya Chapanga, ngohe Unahota nkolongwa gwa Chapanga uhikite kwino. \p \v 21 “Mundo jwabhii na likakala, pailonda nyumba jhake kwa nkoha, ilebhe yake yoha ibhehe teeke. \v 22 Nambo mundo jhonge jhuna likakala kupeta jwenio nahotola kuntyala, na kumpoka chilaha yake yaihobholela na kupechengana ilebhe yampokite.” \p \v 23 “Mundo jhojhoha jwangalongohana na nenga, jwenio angana nenga, mundo jhojhoha jhola jwangalundika pamonga na nenga, atenda kupechengana.” \s Kubhujha kwa nchuka kwa mundo \r Matei 12:43-45 \p \v 24 “Nchuka anda abhengitwe kwa mundo, ityangatyanga kunjenga kujhomo ipalaha pa kupomolela anda apakolihi jhe. \v 25 Mikilobholela, ‘Nangelebhuka kajha jhango kuhumila.’ Nambo piibhujha na kukolela ndopo, ipyaghilwe na kukilimwa mbone, \v 26 peniya, ujhenda kwatola michuka bhange chaba, bhina likakala kupeta jwenio. Na bhene uhika na kutama na mundo jwenio. Na ughome gwa mundo jwenio ubhehe jwanganandela hake kuliku chakibha makacho.” \s Kuhangana kwa uchakaka \p \v 27 Yecho palongila naha, mwikeghe jhumo kuhumii pakate jha lilongo lya bhando lela, ajhakunonoha lilobhe kwa Yecho, “Ahanganilwe mwikeghe jwampapite na jwanyongiche!” \p \v 28 Nambo Yecho ajhakujhanguu, “Bhahanganilwe bhoha bhibhajhoha lilobhe lya Chapanga na kulikamula!” \s Bhando bhapala nginyililo \r Matei 12:38-42 \p \v 29 Lilongo lya bhando pulijhonjikika, Yecho pajhendelila kulongolela, “Kibheleko eche ndi kikokotwike, kipala nginyililo. Nambo nakipelwa ndeka nginyililo jhojhoha kupeta jhela jha Yona. \v 30 Nhwalo Yona akibha nginyililo kwa bhando bhu ku Ninabhe, na helahela Mwana gwa Mundo nabhaha nginyililo kwa kibheleko chenje. \v 31 Kwa lichiko lya kilongoche mwikeghe, jwahumile ku Cheba, najhema na kwahadabula bhando bha kibheleko chenje bhalemwite, nhwalo jwenio ahumila kutale na kujhenda kujhokanikiya malobhe gha malango gha nkolongwa Selemane, na pamba abhii munahota nkolongwa kupeta Chelemane. \v 32 Bhando bha ku Ninabhe nabhajhema mulichiko lya luhadabulo, na bhene nabhalongela kibheleko chenje kibhii na ulemwa. Nhwalo bhando bha ku Ninabhe bhakaulekite uhakaho pubhajhohina ghighatangichwa na Yona, na kubhehe peniya abhii nkolongwa kupeta Yona!” \s Lumule lwa yegha \r Matei 5:15; Matei 6:22-23 \p \v 33 “Abhii jhe mundo jwapamba kolobohi na kuhiya hilu kugubikila kibhegha. Nambo kolobohi anda ipambwitwe ubheka panane jha kinala, bhando pubhajhingii nkate bhalola mbone. \v 34 Liho lino ndi kolobohi jha yegha jhino. Anda liho lino lyambone, yegha jhino jhibhii mululanga. Nambo liho lino anda litochwike, helahela yegha jhino jhoha ibhii mulubhendo. \v 35 Chakaka mukilolekeye mbone, kolobohi ibhii nkate jhino ikotoka kubhehe mulubhendo. \v 36 Peniya ndi, anda yegha jhino jhoha ibhii mululanga, na lubhii jhe lubhendo, yegha jhoha naing'anyima ngita pulumulikila mabhene lumule lwake.” \s Yecho abhatakalila Mapwalichayo na bhabhola bha Malaghalikilo \r Matei 23:1-33; Maluku 12:38-40 \p \v 37 Yecho pajhomolila kulonge gheniya, Pwalichayo jhumo ajhakunnalika Yecho ajhende kajhake akalye. Ndi Yecho ajhakujhingii nkate, na kutama pahe kulyegha. \v 38 Pwalichayo jhola ajhakukangacha hake, pamonita Yecho ilyegha changakuha mache. \v 39 Peniya Bhambo ajhakunnobholela, “Mangota maka Mapwalichayo, mijhoha kibaba na libechene kwa panja, nambo kwa nkate mwino mutwelii lukwatulo na ukokotoko. \v 40 Mangota mwenga kupumbumuka! Bho, jwabhombite ilebhe kwa panja jhojho ndeka jwabhombite na nkate? \v 41 Nambo mwapekiye akahocho ilebhe ya nkate jha miojho, na henge yoha naibhaha yambone kwino palonge jha Chapanga. \p \v 42 “Nanola choto mangota Mapwalichayo! Kongo majhopa bhando chaka jha ndimbilo na mandebhele na mahamba ghange gha makolo. Nambo muleka kwatendela bhando ghambone palonge jha Chapanga. Ntumbula kubhehe bhambone changaleka na ghange. \p \v 43 “Nanola choto mangota maka Mapwalichayo! Nhwalo mipala kutama mighoda ya palonge munyumba jha kukonganikii Akayahude na kujhambuchwa na bhando kwa makilikite pa maghuliho. \v 44 Nanola choto mangota, kwa nhwalo muwanana na mambe ihitwe, na bhando bhatyanga panane jhake changamanya.” \p \v 45 Mubhola jhumo jwa Malaghalikilo ajhakunnobholela, “Mmola, pumulongela naha helahela mutuligha na twenga.” \p \v 46 Yecho ajhakunyangula, “Helahela bhabhola bha Malaghalikilo nanola choto! Nhwalo mwagheghecha bhando mihigho mitopaho, na kone ighegheka ndeka. Mabhene mihoto ndeka kujhinula kwa lukonje lumo kwatangatila. \v 47 Nanola choto mangota! Muchenga mambe ya milondole bha Chapanga, bhibhakomitwe na akahoko bhino. \v 48 Nambo mabhene mighawene na kujheketela mahengo ghubhatehila akatate bhino, bhene bhakomite milondole bha Chapanga, na mangota michengelela mambe yabhe. \v 49 Nhwalo malango gha Chapanga ghilongela naha, ‘Nanatuma kwino milondole na akatenga, bhange nabhakomwa na bhange nabhabha mu lung'ahe.’ \v 50 Ndi tela na bhando bha kibheleko chenje, nabhabha mulung'ahe kwa nhwalo gwa miyahe jha milondole bhoha jhijhitike kuhumii mu kupanganwa kwa nnema, \v 51 na kutumbulila pakomitwe Abele ade Zakaliya, jwakakomitwe pakate jha kachangwale na chehemo jha nyahinyahi. Chakaka, ninobholela, kibheleko chenje naking'ahichwa nhwalo gwa kukoma! \p \v 52 “Nanola choto mangota akabhola bha Malaghalikilo! Kwa nhwalo muhuhite upungulo gwa litangala lya kukibholela. Mangota mabhene mujhingii ndeka, na mahibhilikiye bhando bhibhapala kujhingila!” \p \v 53 Yecho pabhokita kwenio, Mapwalichayo na bhabhola bha Malaghalikilo bhala bhajhakutumbula kuchobhelela na kunkonya machwale ghamahele, \v 54 bhanyonje kwa kilebhe chochoha chalongela. \c 12 \s Yecho ipwatalila kulyambingana \r Matei 10:26-27 \p \v 1 Lilongo lya bhando tyee lyangabhalangika, lijhakukonganika na kutumbula kulebhatana, Yecho ajhakwalobholela hote bhabholwa bhake, “Mukilolekehe na ngedule jha Mapwalichayo, kwenio ndi kulyambingana kwabhe. \v 2 Kila kilebhe chikighubikwe chenie nakiyekulilwa, na chochoha chikihihitwe hote nakibhaha mbegha pakalamuhe. \v 3 Ghala ghumpwepwita palubhendo, nabhaghajhoha pakalamuhe na ghala ghumpwepita nkate, naghamanyikana panane jha kipaghalo.” \s Jwatopela kujhoghopwa \r Matei 10:28-31 \p \v 4 “Ninnobholela mangota akakoche bhango, nkotoka kunyoghopa jhola jwakoma yegha, kone anda ajhomwili ahoto ndeka kujhonjekeya kuhenga chenge changanandela. \v 5 Nambo naninangiya ghane jwakunyoghopa. Munyoghope jhola anda ajhomolile kunkoma, ihoto kuntaghila yaka yoha kumwotu gwangahimika gwa machiko ghoha. Ninnobholela, jwenio ndi jwakunyoghopa!” \p \v 6 “Umanyite jhe kubhehe iyebhelele nhwano uchuluchwa kwa chenti jhimo jhandina? Nambo palonge jha Chapanga abhii jhe hilu kiyebhelele chimo nakilibhilila. \v 7 Nambo majhunjo gha umuto gwino gwabhalwingwe. Nkotoka kujhoghopa, mangota ntopii hake kupeta iyebhelele twe!” \s Kunyeketela na kunkana Kilichitu \r Matei 10:32-33; Matei 12:32; Matei 10:19-20 \p \v 8 “Ninnobholela chakaka, mundo jhojhoha jwanyeketela nenga palonge jha bhando, Mwana gwa Mundo helahela nanyeketela palonge jha ntumiche jwa kunane kwa Chapanga. \v 9 Nambo mundo jhojhoha jhola jwangana palonge jha bhando, na Mwana gwa Mundo nakanila palonge jha akatumiche bha kunane kwa Chapanga. \p \v 10 “Mundo jhojhoha jhola jwanongela lilobhe lyangamanyika kwa Mwana gwa Mundo, jwenio nalekekewa, nambo mundo jhojhoha jwauligha Uhuke gwa Chapanga, jwenio nalekekewa ng'o. \p \v 11 “Pubhapala kunpeleka mangota palonge jha nyumba jha kukonganikii Akayahude na palonge jha ilongoche bhina kindendeke, nkotoka kubhehe na iholo namukikengelela bhole. \v 12 Nhwalo kwa lichaa lyenio Uhuke gwa Chapanga nahumola chakulonge.” \s Nnandanikiho gwa mundo jwabhii na ilebhe jwapumbumwike \p \v 13 Mundo jhumo kuhumii mulilongo lya bhando lela ajhakunnobholela Yecho, “Mmola, munnobholele unung'una gwango tubhaghane ilebhe yatulekile tate gwito.” \p \v 14 Yecho ajhakunyangula, “Makoche bhango, bho, ghane jwamekite nenga maghaniche ilebhe hino?” \v 15 Yecho ajhakujhendelela kwalongolela bhoha, “Mukilolekehe na uloho gwa kupala ilebhe! Nhwalo ughome gwa mundo ubhii ndeka milebhe yabhii nako.” \p \v 16 “Peniya Yecho ajhakwalobholela nnandanikiho ghongo, akibha mundo jhumo jwakibha na ilebhe mbwe, jhuna nghonda ghubholile upiya mahuno ghamahele. \v 17 Jwenio ajhakuwacha kumwojho gwake, ‘Ngohe nandenda nike na kongo pwache jha kubheke mahuno ghango ibhii jhe?’ \v 18 Peniya ajhakulonge, ‘Ndi nandenda naha, nandilulana kikoko chango na kuchenga chenge kikolongwa. Na mwenio naghakwela mahuno ghango ghoha na ilebhe henge.’ \v 19 Papa nanikilongolela namwete, ‘Mwe mwojho gwango! Ngwete ilebhe yamahele yakukwela kwa yaka yoha! Mpomolele unomenekehe hote, na kunywelekeya na kuhanganila.’ ” \v 20 Nambo Chapanga ajhakunnobholela, “Mwenga kupumbumuka kwenio! Na deleno uhiko ughome gwino upalwa, na malundiko ghoha gha mota hino nabhujhila ghane?” \p \v 21 Yecho ajhakujhomolela kwa kulonge, “Chenie ndi nakipitila kwa mundo jhola jwakibhekii malundiko gha ilebhe yake jwenio, nambo palonge jha Chapanga mibhalangika kilebhe nacho.” \s Muhobholele nga Chapanga \r Matei 6:25-34 \p \v 22 Peniya Yecho ajhakwalobholela bhabholwa bhake, “Nkotoka kubhehe na kiholo natulya nike kwa chimukighana nname, hilu ngobho imuhighana ya kuwala payegha jhino. \v 23 Nhwalo ughome gwitopela kupeta yakulyegha, na yegha jhitopela kupeta ngobho. \v 24 Nambo dolekeya likongolo, bhimicha ndeka hilu kuhuna amu bhakwete jhe kikoko. Nambo Chapanga ahipela yakulyegha, na mangota mitopela kupeta ijhune! \v 25 Bho, ghane pakate jhino kwa kuking'aha jwahoto kukijhonjekeya hilu lichaa limo la ughome gwake? \v 26 Anda chepa kuhenga kilebhe kichokombe ngita chenie, nhwalo gwa nike muking'aha na ilebhe henge? \v 27 Mughalolekehe malobha gha mughonda chighatundula, ghihenga ndeka lihengo lya kukilokila hilu ngobho. Nambo ninobholela chakaka, Solemane jwenio na ilebhe yake yoha akapatite jhe kuhwalichwa mbone ngita lilobha limo. \v 28 Bhahe, anda Chapanga ulihwalicha naha lihamba lya mughonda, deleno libhii na kilabho jhake ulitagha pa mwotu, bho, mangota mwenga natendela ndeka kuchocha kwa pamba? Bho, mabhando bhumii na kihobholelo chandina! \p \v 29 “Bhahe nkotoka kung'ahikila ku mwojho gwino, chakulyegha hilu kunywegha. Nkotoka kujhoghopa panane jha gheniya. \v 30 Bhando bhangaumanya Chapanga ndi bhibhang'ahikila ilebhe yenio yoha. Na Tate gwino jwa kunane kwa Chapanga aimanya ilebhe imuipala. \v 31 Nambo mupalahe hote Unahota nkolongwa gwa Chapanga, na gheniya ghange napelwa. \s Ilebhe yamahele kunane kwa Chapanga \r Matei 6:19-21 \p \v 32 “Nkotoka kujhoghopa mangota lilongo lyandina, Tate gwino jwa kunane kwa Chapanga ahanganile kumpekeya Unahota nkolongwa gwake. \v 33 Nchuluchangane ilebhe hino na mbijha mapekehe akahocho. Mukilenganikiye mahako gha mbijha ghangatukutuka, na kukibhekela kihukilo chino kunane kwa Chapanga kwenio nakijhomoke jhe. Kwenioko lukwatulo lubhii ndeka, hilu umeya uhoto jhe kuhotolana. \v 34 Nambo pala pukibhii kihukilo chino, ndi pupala kubhehe mwojho gwino.” \s Mukilenganikiye \p \v 35 “Mukilenganikiye kwa kukonga luhunga mukibhuno, na kongo kolobohi jhino ipeta kujhaka, \v 36 mme ngita akatumiche bhibhanendelela munahota gwabhe jwahuma kunyagho gwa ndowa. Paibhujha na kukong'onda litangala tugha, papa bhadindulila. \v 37 Bhahanganile akatumiche bhala munahota gwabhe pahibhujha abhakole bhabhii miho! Ninobholela chakaka, munahota jwenio nakonga luhunga mukibhuno, nabhatamangane pabwalo na jwenio nabhatelekela. \v 38 Bhahanganile akatumiche bhala, munahota gwabhe anda abhakolile bhakilinganikiya hilu uhiko gwa kilo. \v 39 Nambo manye nhwalo ghongo, anda nkolo nyumba ngamanya lichiko lya mwihe papala kuhika, ngagholwike ndeka. Ngailekite jhe nyumba jhake ihangabhanwe. \v 40 Mangota, helahela mukilenganikiye, nhwalo Mwana gwa Mundo nahika lichaa lyanganandela.” \s Ntumiche jwamaha na ntumiche jwangahobholeka \r Matei 24:45-51 \p \v 41 Petile ajhakunkonya, “Bhambo, nnandanikiho ghongo mutulongolela twe tu amu mutulongolela twabhando bhoha?” \p \v 42 Bhahe, Bhambo nganyangwila, “Ndi ghane jwabhii na ntumiche jwahobholeka jhuna malango jwabhekitwe na nkolo gwake kwajhemelela akatumiche bhange na kwapela chakulyegha kwa lichaa lyake? \v 43 Jhuna mota ntumiche jhola, munahota gwake paibhujha nakolela akahenga gheniya. \v 44 Ninnobholela chakaka, nkolo jwenio nameka ntumiche jhola kubhehe na ukindendeke panane jha ilebhe yake yoha. \v 45 Nambo anda ntumiche jwenio, anda akiwachile jwenio kumwojho gwake, ‘Bhambo abhii na kiyoto kubhujha,’ na atumbula kwakong'onda akatumiche bhajhango, ichongolo na ichikana, na kulye na kunywegha ade kulobhela. \v 46 Munahota jwa ntumiche jhola nahika lichiko lyangalihobholela na lichaa lyangalimanya. Munahota jwenio naheketa ntumiche jwenio imbembela na kumeka lilundo limo na bhanga kihobholelo.” \p \v 47 “Na ntumiche amanya ghoha ghapala munahota gwake ahenga, nambo ntumiche jwenio akilenganikii ndeka, nachwapulwa hake. \v 48 Nambo ntumiche jhola jwangamanya ilebhe yapala munahota gwake atende, na jwenio ahenga kilebhe changamanya chikipala luhadabulo, ntumiche jwenio nachwapulwa pandina. Na jhola jwapokii yamahele, na jwenio nabhujhicha yamahele. Na kwa mundo jhojhoha jwalombokilwe na jwenio helahela nabhujhicha lombilombi. \s Yecho aletite mpechengano kwa bhando \r Matei 10:34-36 \p \v 49 “Hikite kukokelekeya mwotu pannema pano, ndi nganoghii anda ngaujhakite kuhumii makacho! \v 50 Minagho ubaticho gwa lung'ahe ghumbala kutendelwa, nenga nilyunga nako ade ubhaha lengalenga! \v 51 Bho, pumihambuka hikite pannema pano kuleta uteeke tugha? Naha ndeka hikite kwapechengana bhando. \v 52 Kutumbuli ngohe, bhando nhwano bha nyumba jhimo nabhapechangana, bhatato nabhang'aulana na bhabhele na bhabhele nabhang'aulana na bhatato. \v 53 Na bhapechengana kichongolo na tate mundo, na mwana mundo napechengana na tate mundo, nchikana napechengana na majhe mundo, na majhe mundo napechengana na nchikana, nayalane mundo napechengana na kamwana mundo na mwana mundo napechengana na nayalana mundo.” \s Kuimanya ilemelo \r Matei 16:2-3 \p \v 54 Yecho ajhakulilobholela lilongo lya bhando, “Pumpala kubhona lihunde likahembuka kulitipikila lyobha mikilongolela hula anda jhakoma, chakaka hula ikoma. \v 55 Pumipala kubhona upepo ukapogha kuhumii kuupande gwa kuchine, mulongela, ‘Deleno kupala kubhehe lihuke,’ chakaka kupitili helahela. \v 56 Mangota nginyika! Mihotola kumanya ilebhe kwa kuilolekeya nnema na mahunde chighabhile lyobha nalijhaka. Bho, mihoto ndeka kumanya ilemelo itibhii nako ngoheno? \s Nnyelanajhe na likoko lino \r Matei 5:25-26 \p \v 57 “Nhwalo gwa nike mabhene mihoto ndeka kumanya ilebhe yambone ya kuhenga? \v 58 Anda mundo atakalile, atutuhine ade pa Bwalo jha mihalo. Mbaha undela ntende chochoha chela nnyelane nako, kabula jha kujhingila pa Bwalo jha mihalo. Anda nahajhe, jwajhokanikiya mihalo nampeleka kwa akakomana ngondo na bhene bhatabhe mukipungo. \v 59 Chakaka namoke jhe mwenio kukipungo, ade pupala kujhomolela njwe kulepa chente jha kujhomolekeya.” \c 13 \s Muleke uhakaho anda hele, mwijhomoka \p \v 1 Papalapala, bhakahikite bhando kumpwepela Yecho, ilebhe ya bhando bhu ku Galilaya, bhibhakomitwe na Pilatu, pubhakibha bhampikiya Chapanga litambiko lyabhe. \v 2 Yecho ajhakwakonya, “Bho, mangota pimihambuka bhu ku Galilaya bhala bhakibha na uhakaho kupeta Akagalilaya bhange, nhwalo bhang'ahitwa naha? \v 3 Naha ndeka ninnobholela chakaka, changaleka uhakaho, chakaka na mangota helahela nakomelekewa ngita bheniya chibhakomelekeya! \v 4 Bho, bhando bhala kome na nane, bhibhakawile pulutengwika lukelekete lya nyumba jhikibha ku Siloamo? Bho, pimihambuka bhenabha, bhakatehi uhakaho kupeta bhando bhange bhubhatama ku Yeluchalemo? \v 5 Nahi jhe, ninnobholela chakaka, nambo na mangota changaleka uhakaho gwino, helahela na mangota nakomelekewa.” \s Nnandanikiho gwa nkongo gwa nkojho gwangapambika \p \v 6 Peniya Yecho ajhakwalobholela nnandanikiho ghongo, “Mundo jhumo akibha na nkongo gwa nkojho mughonda gwake. Ajhakujhenda kulinga uhoe mu kongo gwenio, nambo akabhujhite mabhoko matopo. \v 7 Papalapala ajhakunnobholela nhenga lihengo jwa munng'onda jhola, ‘Dola hote mabhene! Yaka itato ngoheno nihikahika nihukole hele changapambika uhoe nkongo ghongo, kibhiijhe chinijhambulila. Ngohe mupengule! Nhwalo ghane ujhendelele kulalicha nng'onda gwango jhajhe?’ \v 8 Nambo ntumiche jwa mughonda jhola ajhakujhanguu, ‘Bhambo, tulolele hote chaka chenje, na nenga naniukulughila na kulekelela mabule gha mbuhe twe. \v 9 Peniya anda upambike uhoe pa chaka, naibhaha tela! Nambo nakupambikajhe, ndi mupengula.’ ” \s Yecho anamicha mwikeghe Lichiko lya Kupomolela \p \v 10 Mulichiko limo lya Kupomolela, Yecho atehila kubhola munyumba jha kukonganikii Akayahude. \v 11 Mwenio akibha mwikeghe jhumo jwakibha na nchuka jwatehila kulwalwa kwa yaka kome na minane. Yegha jhake ijhakubhehe na chombe, ahotwila ndeka kujhinuka. \v 12 Yecho pamonita, ajhakunkema mwikeghe jwenio na kunnobholela, “Majhe, nnamite ulwalo gwino!” \v 13 Peniya Yecho ajhakumekela mabhoko mwikeghe jwenio, na papa yegha jhake ijhakugholekeka, na ajhakutumbuu kunnumbalila Chapanga. \p \v 14 Nambo kilongoche nkolongwa jwa nyumba jha kukonganikii Akayahude, ajhakuyoma, nhwalo gwa Yecho kunamicha mwikeghe jwenio, Lichiko lya Kupomolela. Bhahe, ajhakwalobholela bhando bhibhakibha peniya, “Nkwete machiko chita gha kuhenga mahengo ghino. Uhike machiko gheniya kulamichwa ulwalo gwino, nambo nkotoka kuhika Lichiko lya Kupomolela kulamichwa!” \p \v 15 Bhambo ajhakujhanguu, “Mangota mwenga mukitenda bhaumbone! Bho, pakate jhino ngahotwi ndeka kudindulila ng'ombi amu liponda lyake mukibhajha na kupelika kuloche kunywe mache Lichiko lya Kupomolela? \v 16 Nchikana jhonjo ahumii mukibheleko cha Ulahimo, jwatabhitwe na Limbembela kwa yaka kome na minane. Bho, chamaha ndeka kumopola Lichiko lya Kupomolela?” \p \v 17 Yecho palongila gheniya, bhubhabhekita mitaho bhajhakubhehe na hone twe, nambo bhando bhange bhoha bhajhakuhanganila kwa ilebhe ya kukangacha yatendita Yecho. \s Nnandanikiho gwa mbejho njokombe ya haladale \r Matei 13:31-32; Maluku 4:30-32 \p \v 18 Yecho ajhakukonya, “Bho, Unahota nkolongwa gwa Chapanga ubhii bhole? Bho, naniulandanikiya na kilebhe ghane? \v 19 Ulandine na mbonje njokombe ikemwa haladale yakatoi mundo jhumo na kuimicha mughonda gwake. Mbejho hela ijhakubhehe nkongo nkolongwa, na ijhune ijhakuhika na kuchenga mihuhe jhabhe pakate jha mandabhe ghake.” \s Nnandanikiho gwa amila \r Matei 13:33 \p \v 20 Yecho ajhakukonya kabhele, “Bho, Unahota nkolongwa gwa Chapanga, niulandanikiye na kilebhe ghane? \v 21 Ulandine na ngedule yakatoii majhe jhumo na kuhangalana mukobha madoo mabhele pamonga ujhakututa.” \s Litangala likombao \r Matei 7:13-14; 21-23 \p \v 22 Peniya Yecho pajhendilila na mwanja gwake gwa ku Yeluchalemo. Pakibha undela akabhetukile mumiche na muchenda, kongo abholita bhando. \v 23 Mundo jhumo ajhakunkonya Yecho, “Bhambo, bho, bhando bhandina ndi bhibhapala kughombokoka?” \p Yecho ajhakunyangula, \v 24 “Nkangamala jhe kujhingii nkate kupetela nnyango nkombaho, nhwalo bhando twe nabhapala kujhingila nkate nambo nabhahotola ndeka. \v 25 Nkolo nyumba najhema na kudinda litangala. Na mangota nanyema panja na kutumbula kulikong'onda nnyango kwa kulonge, ‘Bhambo, mutudindulile litangala.’ Na jwenio najhangula, ‘Nimanyingine ndeka, hilu kumuhumila!’ \v 26 Mangota natumbula kulonge, ‘Twenga ndi bhala bhitulila na kunomenekeya pamonga na mwenga, na mwenga mutubholita hotuhotu ku muche gwito.’ \v 27 Nambo Yecho nalongela kabhele, ‘Nimanyangine ndeka mangota, hilu kumuhumangana. Mumokengane pamba, mangota mabhoha bhumuhenga ghanganandela!’ \v 28 Ndi milela na kuyagha mino, machiko gheniya namumona Ulahimo na Isaka na Yakobu na milondole bhoha bha Chapanga bhabhii mu Unahota nkolongwa gwa Chapanga, nambo mangota bhataghii panja! \v 29 Bhando nabhahika kuhumii kulihembukii lyobha na kulitipikii lyobha, pandi jha kunane na pandi jha pahe, na kutama pa unyagho gwa kulyegha pamonga mu Unahota nkolongwa gwa Chapanga. \v 30 Peniya bhando bhibhabhii bha kujhomolela nabhabha bha kutumbula, bhakujhomolela nabhabhaha bhakutumbula na bhakutumbuu nabhabhaha bhakujhomolela.” \s Yecho abhalele bhando bha muche gwa ku Yeluchalemo \r Matei 23:37-39 \p \v 31 Machiko ghagha gheniya Mapwalichayo bhange bhajhakunyendelela Yecho kunnobholela, “Unyogholoke pamba na nnyende pachenda jhenge, Helode ipala kunkoma.” \p \v 32 Yecho ajhakujhanguu, “Nnyendengane na mukalilobholele libweya lyenio naha, ‘Deleno na kilabho namenga michuka na kwalamicha bhando na pamalabho nanyomolela mahengo ghango.’ \v 33 Nambo imbala deleno, kilabho na pamalabho kujhendelela na mwanja gwango, kongo ihalali ndeka kwa nnondole jwa Chapanga akomwe panja jha ku Yeluchalemo! \p \v 34 “Yeluchalemo! Mangota mabhando bhu ku Yeluchalemo! Makoma akamilondole bha Chapanga, na kwakong'onda maghanga akatumiche bhibhatumitwe kwino! Nikapahile kwajhobhatila yana hino pamonga ngita ngoko, chajhobhotela kwa mapapanilo ghake, nambo mukapahijhe. \v 35 Dolekeya, ngoheno nyumba jhino nailekwa ukebha. Nambo ninobholela nahumonajhe kabhele ade pumpala kulonge, ‘Jhuna mota jhola jwahika kwa liina lya Bhambo.’ ” \c 14 \s Yecho inamicha mundo jwalwalwa \p \v 1 Lichiko limo lya Kupomolela, Yecho ajhakujhenda kajha kwa kilongoche jwa Pwalichayo jhumo, ajhakutama na kulyegha kongo lilongo lya bhando liteila kuningukiya. \v 2 Bhahe, mundo jhumo jwalwalwa ulwalo gwa kutupanila yegha akibha palonge jha Yecho, \v 3 Yecho ajhakwakonya Makapwalichayo na bhabhola bha Malaghalikilo, “Bho, lilaghalikilo lito lipala kunnamicha mundo jwailwalwa Lichiko lya Kupomolela amu nahi jhe?” \p \v 4 Nambo bhene bhajhakubhehe miho nduu kunyanguu. Papalapala Yecho ajhakuntola mundo jwailwala jhola na kunamicha na kunnekekeya akijhendele. \v 5 Peniya Yecho ajhakwakonya, “Ndi ghane pakate jhino jwabhii na mwana mundo amu ng'ombi jhake jhitumbukii mukilibha Lichiko lya Kupomolela channeka mweniomo changaunhobhola?” \p \v 6 Bhahe, bhene bhajhakubhehe miho nduu kujhangula. \s Kutokomala na mwojho ghamaha \p \v 7 Yecho atehila kwalolekeya akaghene bhibhalalikwe bhange bhala pubhatehila kukihaghulila igoda ya palonge ya kutama ya kutembekewa, ndi ajhakwalobholela nnandanikiho ghongo, \v 8 “Anda mundo analike pa unyagho gwa ndowa, nkotoka kutama kigoda cha palonge cha utembekeho. Pange mundo jwenio analike jhonge ntopaho kupeta mwenga. \v 9 Mundo jwanalikingine mangota mabhoha, nahika na kunobholela, ‘Nnyeme mwenga na atame jhonjo.’ Na peniya ndi nakola hone twe na kujhenda kutama kunyuma. \v 10 Nambo mwenga ntende naha pumulalikwa paunyagho, mwenga uhaghula pakutama kukigoda chakunyuma, na nnyina mwale jhola pamona nanongolela, ‘Makoche bhango, nnyeme peniya, na nhwike ntame pa kigoda cha palonge chenio.’ Peniya ndi namonekana ntopile pajhino bhando bhutamangine nabho pamonga. \v 11 Nhwalo mundo jhojhoha jwakikweya nahuluwa na mundo jhojhoha jwakihuluwa nakweywa.” \p \v 12 Peniya nanobholela mundo jwanalike jhola, “Anda nnenganikiye chakulyegha pa muhe amu kimihe, nkotoka kwalalika akakoche bhino hilu akalongo bhibhantindila hilu bhajhino bhubhii na ilebhe mbwe. Anda ntei naha bhihoto kunalika kajhabhe na kumujhichila ngita ghimwahengile. \v 13 Nambo anda pumulenganikiya unyagho, mwalalika bhando akahocho na bhibhalemii na bhangatyanga pamonga na bhangalola, \v 14 mwenga nahuna mota, nhwalo bhumalalike bhoha bhakwete jhe chakunnepa. Chapanga nannepa ndweko hino lichiko lya bhando bhaumbone pubhapala kuyoka.” \s Nnandanikiho gwa unyagho nkolongwa gwa kulyegha \r Matei 22:1-10 \p \v 15 Mundo jhumo jwakatamite na Yecho pakulyegha, ajhakulonge, “Ahanganile mundo jhola jwapala kunomenekeya pakulyegha mu Unahota nkolongwa gwa Chapanga!” \p \v 16 Yecho ajhakunnyangula, “Mundo jhumo akalenganikiye unyagho nkolongwa gwa kulyegha na ajhakwalalika bhando bhamahele. \v 17 Lichaa lya kulyegha pulihikita, mundo jhola ajhakuntuma ntumiche gwake ajhende akakeme bhibhalalikwe, ‘Uhikangane, kila kilebhe kilenganikiwe!’ \v 18 Nambo bhoha jhumo nga pa jhonge bhajhakutumbula kupomoha, nhwalo kila jhumo akibha na lihengo lyake. Mundo jhumo ajhakunnobholela ntumiche jhola, ‘Nanjino hemii nng'onda, mbala nnyende kuulolekeya, chonde nihika ndeka.’ \v 19 Mundo jhubhele ajhakulonge, ‘Nanjino hemii ng'ombi ya kulemela kome, nijhenda kuhijhighanikiya anda ihoto kulema, chonde nihika ndeka.’ \v 20 Helahela mundo jhonge ajhakulonge, ‘Nanjino nihuma kutolela machiko ghangano, chonde nihika ndeka.’ \v 21 Ntumiche jhola nabhujha kajha na kunnobholela kilongoche jwantumita jhe ilebhe yoha. Nkolo nyumba pajhohina naha ajhakuyoma, ajhakunnobholela ntumiche gwake, ‘Nyendengane kajhombe mundela na mumiwacho jha miche jhoha mwakatole akahocho na bhangatyanga na bhangalola na bhibhalemii yegha bhahike.’ \v 22 Peniya ntumiche jhola ajhakunnobholela, ‘Bhambo, ghoha ghunaghalikiye ndehile, nambo pwache ihighalike jhakupomolela bhando.’ \v 23 Peniya munahota ajhakunobholela ntumiche gwake, ‘Nnyende mundela ya panja yoha na miwacho jha miche na chenda, mwakaghaghahane bhando bhahike na kujhingila nyumba jhango itwelile. \v 24 Ninnobholela chakaka, mangota mabhoha bhuninalakine, abhii jhe hilu mundo jhumo pakate jhino, nahotola kupaha chakulyegha paunyagho gwango!’ ” \s Ghighapala mukubhehe mmolwa \r Matei 10:37-38 \p \v 25 Malongo makolongwa gha bhando ghighalongohina na Yecho, bhahe, Yecho ajhakughalambukila na kwalobholela bhando, \v 26 “Na mundo jhojhoha jwahika kwa nenga impala atumbula hote kumbala nenga kuliku tate mundo amu majhe mundo amu nhwana mundo amu yana yake amu nnongo mundo amu akalombo mundo pamonga na ughome gwake, chakatenda gheniya, nahotola ndeka kubhehe mmolwa gwango. \v 27 Mundo jhojhoha jhola jwanga ghegha nchalaba gwake jwenio na kungengama nenga, jwenio ahoto ndeka kubhehe mmolwa gwango.” \v 28 Bho, ghane pakate jhino jwahipala kuchenga nnala, changatama hotejhe pahe na kumanya mbijha yakwete, anda mbijha yenio naikwela kuchengela? \v 29 Anda ichindikine, nabhujhila kuchenga nchinge kanjika, na anda ahotwi ndeka kujhomolela, bhando bhoha pubhalola nabhatumbula kuheka kwa chanake. \v 30 Peniya nabhalongela, mundo hojho atumbwii kuchenga nambo ajhomolile ndeka lihengo lyake! \v 31 “Bho, unahota nkolongwa ghane ghuhipala kujhenda kukomana ngondo na unahota nkolongwa ghonge, changatama hotejhe pahe kukikonya, akakomana ngondo bhake elufo kome bhihotola kukomana nabho na unahota ghola ghuhika na akakomana ngondo elufo ichiline? \v 32 Anda chepa kukomana nako, natuma akatumiche bhake bhajhende kwa munahota nkolongwa jwenio bhakapomohe tuhoto ndeka kukomana, kone bhajhope kwa malongoche gha uteeke bhamela kutale. \v 33 Helahela, mundo anda ahoto ndeka kuleka ilebhe yabhii nako, ahoto ndeka kubhehe mmolwa gwango!” \s Mwinyo gwanga lihengo \r Matei 5:13; Maluku 9:50 \p \v 34 “Mwinyo ndi gwambone, nambo mwinyo anda uhobhihe kunogha kwake, nabhalekela nike ade unoghe kabhele ngita chiukibha? \v 35 Yamaha ndeka kubheka munng'onda amu kuhangalana na mabule gha mbuhe, bhando nabhakutulila pahe. Mundo jwabhii na machikilo gha kujhoha na abangatuka!” \c 15 \s Nnandanikiho gwa limbelele lilihobhite \r Matei 18:12-14 \p \v 1 Lichiko limo akatola kode na bhando bhibhitenda uhakaho bhajhakujhenda kunnyokanikiya Yecho. \v 2 Nambo Akapwalichayo na bhabhola bha Malaghalikilo bhajhakutumbula kukokoleka, “Mundo honjo abhapokila bhando bhibhitenda uhakaho na kulye nabho!” \v 3 Peniya Yecho ajhakwalobholela nnandanikiho ghongo. \p \v 4 “Anda mundo pakate jhino jwabhii na mambelele makome kome, amanyite limo lihobhalile, bho, natenda nike, naghalekii jhe mambelele ghange ghala makome ticha na ticha kughalucha na kujhenda kulipalaha limo lilihobhalile ade alibhone? \v 5 Anda alihwene nahanganila na kulipepa ade pakilembele, \v 6 na kulihikicha ukajha. Peniya nabhakema akakoche mundo na bhando bhubhandikile kwalobholela, ‘Nhwangane pamonga na nenga, nhwalo limbelele lyango lilihobhita lela niliwene!’ \v 7 Helahela ninnobholela, kunane kwa Chapanga ndi nakuhangana, kwa mundo jhumo pauleka uhakaho gwake, kuliku bhando makome ticha na ticha bhibhabhii bhambone palonge jha Chapanga, na bhangapala kunghalambukila Chapanga gwabhe.” \s Nnandanikiho gwa mbijha jhihobhalile \p \v 8 “Mwikeghe jhumo jwakibha na mbijha chente kome, na chente jhimo ijhakuhobholela. Bho, peniya nakipitila nike? Nachonja kolobohi na kupyaghila chumbi na kughungulukana ade haibhone? \v 9 Bhahe, pahibhona chente jhela, nabhakema akakoche mundo bhubhamandikile pahina na kwalobholela, ‘Nhwangane pamonga na nenga, chente jhango jhihobhita jhela, niwene!’ \v 10 Helahela ninnobholela, akatumiche bha kunane kwa Chapanga nabhahangana hake, kwa mundo jhumo pauleka uhakaho, na kunghambukila Chapanga.” \s Nnandanikiho gwa mwana jwahobhalile \p \v 11 Yecho ajhendelila kulonge, akibha mundo jhumo jwakibha na yana ibhele. \v 12 Bhahe, unung'una jhola ajhakunnobholela tate mundo, tate, umaghulile ilebhe yango ya uliche. Peniya tate jhola ajhakwabhaghanichila lengalenga yana yoha ilebhe yake. \v 13 Ghakapetite ndeka machiko ghamahele, unung'una jhola ajhakuchulucha ilebhe yake. Peniya ajhakubhoka kajhake na kujhenda ku kilambo chukutale, kwenio ajhakunomenekeya mbijha njwe kwa ilebhe yanganandela. \v 14 Pakwangalikiya mbijha yake, pajhakupitila na njala nkolongwa pa kilambo choha na jwenio ajhakutumbuu kulagha. \v 15 Peniya ajhakujhenda kujhopa lihengo kwa mundo jhumo jwabhelwikile peniya, mundo jhola ngapelika kunghonda kulichikiya magholobhe ghake. \v 16 Ajhakubhehe noghinoghi kulye mangabha ghubhalila magholobhe, nambo akapitile ndeka mundo jwakampekihe kilebhe chakulyegha. \v 17 Patumbwila kubhangatuka malango, ajhakuwacha jwenio, tate gwango akwete bhubhahenga mahengo twe, bhibhalyegha na kujhukuta na kukilepela, na nenga nihwe na njala pambano! \v 18 Helahela nanyinuka na kujhenda kwa tate gwango na kunnobholela, “Matate nanjino nintendi uhakaho Chapanga na mwenga helahela. \v 19 Nitopela ndeka kungema na mwana gwino, utende ngita unhenga lihengo gwino.” \v 20 Peniya ajhakujhinuka na kutumbuu mwanja gwa kubhujha kwa tate mundo nambo pakibha chakutale. \p “Tate mundo ajhakumona kongo abhii mwojho gwa kiya, ajhakumutukila na kunyambucha kwa kukumbatila. \v 21 Bhahe, mwana jhola ajhakunobholela, ‘Tate gwango, nitendii uhakaho Chapanga na mwenga matate helahela. Nitopendeka kungema na mwana gwino.’ \v 22 Nambo tate mundo jhola ajhakwakema akatumiche bhake na ajhakwalobholela, ‘Nnyombiane!’ Munetele ngholole gwambone mupuke. Muwalikiya na lupete mulukonji lwake na maghubache mumakongono ghake! \v 23 Mukatole litohe lya ng'ombi lilihatite mukalichinja. Deka tukine unyagho na tuhanganila! \v 24 Nhwalo mwana jhonjo hambwika awile, nambo amela ghome, akahobholile, ngohe abhonike. Peniya bhajhakutumbuu kuhanganila pamonga.” \p \v 25 “Unyagho pujhendilila, nhwacha mundo akibha kunng'onda. Paheghelila pakajha, ajhakujhoha ilulo na ng'oma ikahonwa. \v 26 Ndi pankemita jhumo jwa akatumiche bhala na kunkonya, ‘Pakajha kipitii nike?’ \v 27 Ntumiche jhola nganyangwila, ‘Unung'una gwino jhola abhujhite ukajha, na tate gwino achinjile litohe lya ng'ombi lilihatite, nhwalo apitile amela ghome ko.’ ” \p \v 28 “Bhahe, nhwacha mundo jhola ajhakubhehe na lilaka na ajhakukana kujhingila nkate. Ndi tate mundo ajhakupita panja na kutumbula kumpembelekeya ajhingile nkate. \v 29 Nambo jwenio panyangwila tate mundo, ‘Dola, nihuhengii mahengo yaka yoha yeno, ngita ntumiche jwino changapucha malaghalikilo ghino nambo ukambekehejhe katohe kambuhe na nenga ndende kaunyagho na akakoche bhango! \v 30 Nambo mwana gwino hojho, amemenikiye ilebhe hino pamonga na akakeghe bhibhatenda ngongola, pabhujhite muchinji litohe lya ng'ombi lilihatite!’ \v 31 Tate mundo jhola ajhakunyangula, ‘Ma mwanango, mwenga mukibha pamonga na nenga machiko ghoha, na chiminako nenga ndi chino mwenga. \v 32 Nambo itupala tukine na kuhangana, nhwalo unung'una gwino tulongila awile, nambo ngoheno amela ghome na akahobholile, nambo ngoheno abhonikine.’ ” \c 16 \s Nnandanikio gwa nnyemelela lihengo jwakalamwike \p \v 1 Yecho ajhakwalobholela bhabholwa bhake, “Mundo jhumo jwakibha na ilebhe mbwe, na jwenio akibha na mundo jhumo jwajhemelela lihengo lyake. Mundo jwenio jwajhemelela bhajhakupyambanikila kwa nkolo ilebhe atenda kupechengana ilebhe yake. \v 2 Nkolo ilebhe jhola ajhakunkema nkate na kunnobholela, ‘Malobhe ghunijhoha panane jhino mwenga ndi gha chakaka? Umalangile ilebhe yoha impokile na ipihite, nhwalo nipahii jhe kabhele kujhemelela lihengo lyango.’ \v 3 Bhahe, jwajhemelela jhola ajhakuwacha kumwojho gwake, ‘Bhambo gwango ambomwiye lihengo. Bho, ngoheno nandenda nike nenga? Likakala lya kulema ngwete ndeka, na nenga nikola hone kujhopajhopa. \v 4 Ngoheno nimanya kilebhe chakuhenga papala kumbomoa lihengo! Bhando nabhambokela tugha kajhabhe.’ \v 5 Bhahe, ajhakwakema bhoha bhibhabhii na maghambo gha Bhambo gwake. Ajhakunkonya jwalongolile kuhika, ‘Bho, nkolo gwake lighambo lyake chilinge ile kwino?’ \v 6 Jwenio ajhakunyangula, ‘Ihulo makome kome ya mahuta gha micheitune.’ Jwajhemelela lihengo jhola ndi palongila, ‘Ntole likalatache lino lya lighambo ntame pahe nnyandike, ihulo makome amuchine.’ \v 7 Peniya ajhakunkonya mundo jhubhele, ‘Bho, gwenga lighambo lino chilinge ile?’ Na jwenio ngajhangwila, ‘Maghunila gha ukobha gwa ngano makome kome.’ Na jwajhemelela lihengo jhola nganongolila, ‘Deta likalatache lino lya maghambo, jhandika makome nane.’ \v 8 Bhahe, munahota jhola ajhakunkweya nnyemelela lihengo jhola jwanganandela, nhwalo atehila kwa kukalamuka. Kwa bhando bha pannema pano utenda kwa kukalamuka ilebhe yabhe, kuliku bhando bhibhabhii mulumule.” \p \v 9 Yecho pajhendilila kulonge, “Ninnobholela mangota, mukipalakiya akakoche kupetela ilebhe ya pannema, nambo puhipala kujhomokela, nabhampokela pakajha pa machiko ghoha ghangapeta. \v 10 Mundo jhojhoha jwahobholeka mwilebhe yandina, nahobholeka mulilundo lya ilebhe, na mundo jhojhoha jwangahobholeka mwilebhe yandina nahobholeka ndeka mwilebhe yamahele. \v 11 Anda mangota mulonda ndeka ilebhe ya pannema pano, bho, ghane nahotola kumpelangana ilebhe hela ya uchakaka? \v 12 Anda mangota chepa kuhobholeka muilebhe ya mundo jhonge, bho, ghane nahotola kukamuha ilebhe hino mabhene? \p \v 13 “Abhii jhe ntumiche jwahotola kwahengela akanahota mabhele pamonga, nhwalo nanipala jhumo na kuchimwa jhonge, amu nalongohana na jhumo na kupucha jhonge. Mihoto ndeka kunhengela Chapanga na kongo mihengele mbijha pamonga.” \s Malobhe ghange gha Yecho \r Matei 11:12-13; 5:31-32; Maluku 10:11-12 \p \v 14 Mapwalichayo bhubhapala mbijha pubhajhohina gheniya, bhajhakumpucha Yecho. \v 15 Yecho ajhakwalobholela, “Mangota mukitenda bhaumbone, nambo Chapanga ahimanyite miojho jhino. Kwa kilebhe chikibhonekana chambone kwa bhando, kwa Chapanga kibhonekana kilebhe nacho. \p \v 16 “Lilaghalikilo lya Mucha na majhandiko gha milondole bha Chapanga ghakalongilwe ade machiko gha Yohane Mbatichajhe. Kutumbulila peniya, Lilobhe lya Mbone lya Unahota nkolongwa gwa Chapanga ghalongelwa, na kila mundo ujhingii kwa makakala. \v 17 Nambo ijhojwike kunane kwa Chapanga na pannema kuhobholela, kuliku kilebhe chandina kuhobholela mu Lilaghalikilo lya Chapanga. \p \v 18 “Likambako lyolyoha jwahineka nhwana mundo na kutolela mwikeghe jhonge, jweniojho atenda ngongola na likambako jwantolela mwikeghe jwanekite nnyake na jwenio helahela atenda ngongola. \s Mundo jwabhii na ilebhe twe na Lachalo \p \v 19 “Pakibha na mundo jhumo jwakibha na ilebhe twe na jwawalita ngobho ichulwicha kwa mbijha yamahele na atehila kunomenekeya kwa machiko ghoha. \v 20 Na pa litangala lyake likolongwa, abhekwitwa mundo nhocho liina lyake Lachalo jhuna ilonda yegha jhoha, \v 21 anoghilwa kulyegha imbolopolo iponila pahe kuhumii pakachangwale ka jwabhii na ilebhe yamahele. Na hilu ghimbwa ihikita kunnamba lamba ilonda yake! \p \v 22 “Lichiko limo nhocho jhola ajhakuwegha, akatumiche bha kunane kwa Chapanga bhajhakunghegha, ade pahina jha Ulahimo. Helahela jwakibha na ilebhe mbwe jhola, ajhakuwegha na bhajhakuyelela umambe. \v 23 Jwakibha na ilebhe mbwe jhola, pakibha ku kilambo cha bhando bhubhawile atehila kung'ahika hake. Palolita kunane, akamwene Ulahimo chukutale na Lachalo abhii pahina jhake. \v 24 Bhahe, ajhakukema kwa lilobhe lya kulalama, ‘Tate Ulahimo ungolele kiya! Mutume Lachalo achwiye lukonje lwake umache na alukongolekeye lulime lwango, nanjii ndenda kung'ahika kumwotu!’ ” \p \v 25 “Nambo Ulahimo nganyangwila, ‘Ma mwanango nkomboke, mukapokile ilebhe yambone pumukibha na ughome gwino na Lachalo akapokile ilebhe yanganandela. Nambo ngoheno Lachalo apomolile pamaha na mwenga mung'ahika mwenio.’ \v 26 Pamonga na ghenagha, pakate jhito na mwenga pabhii na ling'engo likolongwa, hilu mundo jwapala kujhomboka kuhika kwino alepelele, helahela abhii jhe mundo jwahotola kujhomboka kubhoka kwino kuhika kwa twenga. \v 27 Bhahe, jwakibha na ilebhe twe jhola ngalongila, ‘Chonde Tate Ulahimo ninnyopa, mutume Lachalo ajhende kajha jhango, \v 28 ngwete akalongo nhwano kwenio. Muneke ajhende akabhakelebhuye bhakoto kuhika palung'ahe pano.’ ” \p \v 29 “Nambo Ulahimo nganyangwila, ‘Akalongo bhino bhabhii na Mucha na milondole bha Chapanga, mwaleke bhajhokanikiye bheniya.’ \v 30 Bhahe, jwakibha na ilebhe twe ajhakulonge, ‘Nahindeka Tate Ulahimo! Anda mundo jwayokite abhajhendilile kuhumii kubhawile, nabhaleka uhakaho gwabhe.’ \v 31 Nambo Ulahimo ajhakulonge, ‘Anda nakwajhokanikiya jhe Mucha na milondole bha Chapanga, nabhanyeketala jhe mundo jhojhoha hilu ayoke kuhumii kubhawile.’ ” \c 17 \s Uhakaho \r Matei 18:6-7; 21-22; Maluku 9:42 \p \v 1 Peniya Yecho ajhakwalobholela bhabholwa bhake, “Naipitila ilebhe intenda mundo atende uhakaho, nambo nalola choto mundo jhola jwatenda ipitile. \v 2 Ngahibhii mbaha kwa mundo jwenio bhankonge lwalwa lukolongwa pantandala gwake na kutumbukii kumbwane, kuliku kuntenda mwana nchokombe atende uhakaho. \v 3 Mukilolekeye! \p “Anda nnongo gwino anemwiye mupwatalile, anda ajheketile na kuleka ulemo gwake, munekekeye. \v 4 Anda anemwiye mala chaba kwa lichiko limo, na ahukilile na mahole chwii, ‘Nyeketile kuleka ulemo gwango,’ na mwenga ipalwa munekekeye.” \s Kihobholelo \p \v 5 Akatenga bhajhakunnobholela Bhambo, “Mutujhonjekeye kihobholelo.” \p \v 6 Bhambo ajhakulonge, “Ngankola kihobholelo chino ngita mbejho njokombe ikemwa haladale, ngahotwii kulongolela nkongo gwa nkojho hogho, ‘Tupuka, mukamele kumbwane!’ Na gwenie ngaujheketile.” \s Lihengo lya ntumiche \p \v 7 Helahela Yecho ajhakulonge “Kwa nnandanikiho, pakate jhino abhii mundo jhumo jwakwete ntumiche jwannemela nng'onda gwake amu jwachungila mambelele. Paibhujha kulihengo jwenio ntumiche bho, munahota nannobholele jhe, ‘Atame pahe, ahike alyeghe?’ \v 8 Nahibha naha ndeka! Nannobholela, ‘Unenganikiye chakulyegha, ntumbula kundelekela ade pumbala kujhomolela kulyegha na kunywelekeya mache, ndi mwenga pumulyegha na kunywelekeya!’ \v 9 Bho, namunchengujhe jwenio ntumiche nhwalo gwa ghoha ghumunaghalikiye kuhenga? \v 10 Helahela na mangota, anda nyomolile kuhenga chela chinaghalikiwe, ipala kulonge ‘Twenga twakatumiche twanga nandela. Tuhengite ngita itupala kuhenga.’ ” \s Yecho ilamicha bhando kome \p \v 11 Yecho pajhendilila na mwanja gwake gwa kujhenda ku Yeluchalemo, ajhakupeta pakate jha ku Samaliya na ku Galilaya. \v 12 Bhahe, pahikita pa chenda jhimo ajhakukonganika na bhando kome bhibhalwalwa ulwalo gwa malohe. Na bhene bhakajhemite chukutale. \v 13 Na bhene bhajhakunonoha malobhe ghabhe, bhalongila, “Yecho! Ma Bhambo! Mutukole kiya twenga!” \p \v 14 Yecho pabhalolikiya ajhakwalobholela, “Nnyendangane mukakilaye kwa akapiya matambiko.” Pubhakibha mundela kujhenda kwenio, ndi bhajhakujhelebhulwa. \v 15 Jhumo pakate jhabhe pabhonita ajhelewike, ajhakukelebhuka kongo anumbalila Chapanga kwa lilobhe likolongwa. \v 16 Ajhakulita palonge jha makongono gha Yecho na kunumbalila. Mundo jweniojho akibha Nsamaliya. \v 17 Yecho pakonyita, “Bho, chi bhando kome bhibhakajhelebhilwe? Bho, bhando bhala bhubhahighalike ticha bhabhii kojhe? \v 18 Bho, abhii jhe hilu jhonge jwahikite kunumbalila Chapanga, nga nghene kanjika?” \v 19 Peniya Yecho ajhakunnobholela mundo jhola, “Jhinuka nnyende, kihobholelo chino kinamiche.” \s Unahota nkolongwa gwa Chapanga chiuhika \r Matei 24:23-28,37-41 \p \v 20 Mapwalichayo pubhankonyita Yecho, “Bho, Unahota nkolongwa gwa Chapanga nauhika ligha kwa twenga?” \p Na jwenio ngabhajhangwila, “Unahota nkolongwa gwa Chapanga nahuhika ndeka kwakulolokeya kwa miho. \v 21 Abhii jhe mundo nahotola kulonge, ‘Ghongo pambano!’ Amu ‘Ghologho pala!’ Nhwalo Unahota nkolongwa gwa Chapanga ubhii nkate jhino.” \p \v 22 Peniya Yecho ajhakwalobholela bhabholwa bhake, “Machiko ghabhikuhika naunoghilwa kuibhona lichiko limo lya Mwana gwa Mundo, nambo namulibhone jhe. \v 23 Bhando nabhannobholela, ‘Dolekeya, jholojho pala!’ Amu ‘Dolekeya abhii pambano!’ Nambo mangota nkotoka kukengamila. \v 24 Kwa nhwalo ngita lumule lwa mbamba, chilupitila na kukenulila kunane kumahunde kuhumii upandi ghumo ade ghonge, ndi Mwana gwa Mundo nabhaha hele mu lichiko lyake. \v 25 Nambo impala atumbula kung'ahika hake, na kukanilwa na bhando bha kibheleko chenje. \v 26 Na ngita chikibha mu machiko gha Nuho, helahela ndi chipala kubhehe kwa Mwana gwa Mundo. \v 27 Bhando bhajhendilila kulyegha na kunywelekeya, kutolela na kutolelwa ade Nuho pajhingila mungalabha ngolongwa jhikemwa chapina, mache ghajhakuheluka na kwakoma bhando bhoha. \v 28 Nahibha telatela ngita machiko gha Luto. Bhando bhajhendelila kulyegha na kunywelekeya, kongo bhachulwicha na kuhemela ilebhe, kumicha mbejho na kuchenga. \v 29 Nambo lichiko lela Luto pabhokita ku Sodoma, lola mwotu na maghanga ghughajhaka mwotu ghahaghambwika kuhumii kunane kumahunde na kwatiniya bhando bhoha likiliki. \v 30 Ndi chikipala kupitila kwa Mwana gwa Mundo chaipalwa kuyekulilwa. \p \v 31 “Na lichiko lyenio, mundo jhojhoha jwapakubhehe pa kipaghalo akotoka kuhuluka kujhingii nkate na kutola ilebhe yake, na helahela jwabhii kung'onda akotoka kubhujha kutola ilebhe yake. \v 32 Mikomboka ghighankolila nhwana gwa Luto! \v 33 Mundo jhojhoha jwahipala kuughombola ughome gwake nahuhobhecha, na jhojhoha jwahuhobhecha ughome gwake naughombola. \v 34 Ninongolela chakaka uhiko gwenio, bhando bhabhele bhagholwike pamonga, jhumo natolwa na jhonge nalekwa papa.” \v 35 Akakeghe bhabhele nabhabha pamonga pakuyagha palwalwa, jhumo natolwa na jhonge nalekwa papa. \v 36 Bhando mabhele nabhabha mukulema, jhumo natolwa na jhonge nalekwa papa. \p \v 37 Peniya bhabholwa bhake bhajhakunkonya, “Bho, kojhe Bhambo naghapitila gheniya?” \p Jwenio Yecho ngabhalongolila, “Pighakonganika matumbuhe, peniya ndi pubhii ntuhe.” \c 18 \s Nnandanikiho gwa nawela na nnyomola mihalo \p \v 1 Bhahe, Yecho ajhakwachimulila bhabholwa bhake nnandanikiho gwa kwabhola bhajhope machiko ghoha changaleka. \v 2 Ngalongila, “Pamuche ghumo pakibha na nnyomola mihalo, jwenio anyogwipa ndeka Chapanga hilu kwapala bhando. \v 3 Helahela pakibha na nawela jhumo pamuche gwenio, jwanyendelila nnyomola mihalo jwenio kila lichiko, ‘Antangatile kuntengekela na likoko lyake!’ \v 4 Kwa machiko ghamahele nnyomola mihalo jhola akapala ndeka kuntangatila nawela jwenio. Nambo kujhomolela kwake ajhakuwachila kumwojho gwake, ‘Pamonga na nenga ninyoghopa ndeka Chapanga amu kwapala bhando, \v 5 nambo nhwalo gwa nawela jhonjo ing'aha nenga nanitangatila apata chikibhii chake, anda naha ndeka najhendelela kuhikahika, na kundotoha nenga!’ ” \p \v 6 Bhahe, Bhambo ajhakujhendelela kulonge, “Nnyokanikiye chalongile nnyomola mihalo jwanganandela. \v 7 Bho, Chapanga nabhakengela ndeka bhando bhake bhabhahagwile, bhubhanelila muhe na kilo? Bho, natenda kiyoto kwatangatila? \v 8 Ninnobholela chakaka, nabhakengela kajhombe. Pamonga na gheniya ghoha, Mwana gwa Mundo papala kuhika, bho, nabhakolela bhando bhabhii na kihobholelo pannema?” \s Nnandanikiho gwa Pwalichayo na ntola kode \p \v 9 Peniya Yecho ajhakwalobholela nnandanikiho kwa bhando bhala bhibhakibhona umbone na kwapucha bhange. \v 10 “Bhahe, bhando bhabhele bhajhopita pa Nyumba jha Chapanga ku Yeluchalemo. Jhumo akibha Mpwalichayo, na jhonge ntola kode. \v 11 Mpwalichayo jhola ngajhemita, kunyopa Chapanga chakumwojho mwojho, alongila, ‘Ninchenguu Chapanga, nhwalo nenga mmi ndeka ngita bhando bhange, bhibhatola ilebhe ya bhando kwa makakala amu bhatenda ghanganandela amu ngongola na ngita jhonjo ntola kode.’ \v 12 Nenga nipunga machiko mabhele kwa lijuma limo, nipiya chaka kwa Chapanga ilebhe yango yoha inipata.” \p \v 13 “Nambo ntola kode jhola na jwenio ajhakujhema chukutale changajhinula miho ghake kunane kwa Chapanga, nambo akitobhita tobhita panganga kongo abhii ngolongonde, alongila, ‘Mwe ma Chapanga, ungolele kiya nenga mii na uhakaho!’ ” \v 14 Yecho ajhakwalobholela, “Hojho ntola kode pabhujhita kajhake kone alekekiwe uhakaho na Chapanga. Nambo jhonge jhola akalekekiwe jhe. Nhwalo jhola jwakitenda kubhehe jwandina nabhaha nkolongwa na jhola jwakitenda nkolongwa nabhaha jwandina.” \s Yecho aikuchulila yana yandina \r Matei 19:13-15; Maluku 10:13-16 \p \v 15 Bhando bhange bhajhakunnete Yecho yana ichokombe abhabhekele mabhoko na kuhikuchulila. Bhabholwa bhake pubhalolita naha, bhajhakwipwatalila. \v 16 Nambo Yecho ajhakwakema yana bhanhuheghelele, “Muileke yana yandina ihike kwa nenga, mangaibhilikiya. Nhwalo Unahota nkolongwa gwa Chapanga ndi kwa bhando bhibhabhii ngita bheniya. \v 17 Ninnobholela chakaka! Mundo jhojhoha jwangaupokela Unahota nkolongwa gwa Chapanga ngita mwana nchokombe, jwenio nanyingii ng'o mu Unahota nkolongwa gwa kunane kwa Chapanga.” \s Kangombo jhuna ilebhe mbwe \r Matei 19:16-30; Maluku 10:17-31 \p \v 18 Nkolo jhumo jwa Akayahude ajhakunkonya Yecho, “Mmola maumbone, ndende nike mme na ughome gwa machiko ghoha ghangapeta?” \p \v 19 Yecho ajhakunkonya, “Nhwalo gwa nike ungema nenga naumbone? Abhii jhe jwaumbone nga Chapanga kanjika. \v 20 Mulimanyite maha lilaghalikilo, ‘Nkotoka kutenda ngongola amu nkotoka kukoma, nkotoka kulonge uwange amu nkotoka kujhibha na mwatembekeya tate na majhe gwino.’ ” \p \v 21 Na jwenio pajhangwila, “gheniya ghoha nighakamwii punikibha nakangombo.” \p \v 22 Yecho pajhohina gheniya ajhakunnobholela, “Kihighalike chimo nhwengite jhe mwenga. Mukachuluche ilebhe hino inkwete, mbijha yenio makabhaghulile akahocho, na mwenga nama na ilebhe mbwe kunane kwa Chapanga. Peniya ndi uhika ungengame.” \v 23 Nambo mundo jhola pajhohina gheniya, ajhakubhehe ngolongonde hake nhwalo akibha na ilebhe mbwe. \p \v 24 Yecho pamonita jwenio abhii ngolongonde, ajhakunnobholela, “Dolekeya chinonwipe kwa mundo jwabhii na ilebhe twe kujhingii mu Unahota nkolongwa gwa Chapanga! \v 25 Nhwalo ijhojwike kwa kinyama chikikemwa ngamiya kuholota pa lihoto lwa luchungulo lwa mpacha, kuliku jwabhii na ilebhe twe kujhingii mu Unahota nkolongwa gwa Chapanga.” \p \v 26 Bhando bhala pubhajhohina gheniya, bhajhakulonge, “Bho, ghane ngohe nahotola kughombokoka?” \p \v 27 Yecho pajhangwila, “Kilebhe chikibhii chepa kwa mundo, kwa Chapanga kijhojhoho.” \p \v 28 Peniya Petile ajhakulonge, “Dolekeya! Na twenga tulekite ilebhe yoha na tunkengime mwenga!” \p \v 29 Yecho ajhakwalobholela, “Ninobholela chakaka, mundo jhojhoha jwahilekite nyumba jhake amu nhwana mundo amu nnongo mundo amu tate na majhe mundo na yana yake kwa nhwalo gwa Unahota nkolongwa gwa Chapanga, \v 30 napokela twe kwa machiko ghanga, na ughome gwa machiko ghoha ghangapeta ghuhika palonge.” \s Yecho ilonge jha utato kuwe na kuyoka kwake \r Matei 20:17-19; Maluku 10:32-34 \p \v 31 Yecho ajhakwatola bhabholwa bhake kome na babhele na kwalongolela, “Unyokanikiye mbone! Tujhenda ku Yeluchalemo, na kila kilebhe chikijhandikwe na milondole bha Chapanga cha Mwana gwa Mundo nakipitila. \v 32 Nhwalo nabhakumua kwa bhando bha ilambo henge. Na bhene nabhantendela chanake, nabhannigha maligho na kuhunii mata, \v 33 nabhachwapula yato na kunkoma. Nambo lichiko lya utato nayoka.” \p \v 34 Nambo bhabholwa bhake bhakamanyite jhe kilebhe chenie. Bhakahihitwe mana jha ilebhe yenio, bhakibha chehwe chikilongelwa na Yecho. \s Yecho inamicha jwangalola \r Matei 20:24-34; Maluku 10:46-52 \p \v 35 Yecho pabhandikila kuhika ku Yeliko, pakibha na mundo jhumo jwangalola jwatamita muupele mwa ndela lihengo lyake kwajhopa bhapeta ndela. \v 36 Pajhohina lilongo lya bhando litenda kupeta ngakonyita, “Bho, kibhii nike?” \p \v 37 Ngabhannyangwila, “Yecho jwa ku Nachalete itenda kupeta.” \p \v 38 Jwenio nganonwiya lilobhe alongila, “Yecho! Mwana gwa Daude, umonele kiya!” \p \v 39 Bhando bhala bhubhalongolila bhajhakupwatalila bhannobholila ntame nuu, nambo jwenio ajhakuchocha kunonoha lilobhe, “Yecho mwana gwa Daude, umonele kiya!” \p \v 40 Yecho ajhakujhema, ajhakwalaghalikiya bhando bhannete pabhii jwenio. Jwangalola paheghilila pahina, Yecho pankonyita, \v 41 “Bho, mipala nintendele nike?” \p Ngajhangwila, “Bhambo, nijhopa kulola.” \p \v 42 Yecho ajhakunnobholela, “Nnole! Kihobholelo chino kinamiche.” \p \v 43 Papalapala jwangalola jhola ajhakulola, ajhakunkengama Yecho kongo abhii mukunomba Chapanga. Bhando bhoha bhubhalolita gheniya, na bhene helahela bhajhakunnomba Chapanga. \c 19 \s1 Yecho na Zakayo \p \v 1 Yecho ajhakujhingila ku Yeliko, apetita pakate jha muche gwenio. \v 2 Kwenio pakibha na mundo jhumo liina lyake Zakayo, nkolo jwa akatola kode, na jwenio akibhe na ilebhe twe hake. \v 3 Jwenio, apata ahumanye Yecho ndi ghane, nambo nhwalo gwa kujholoka kwa bhando helahela akibha nnyipe, akahotwii jhe. \v 4 Peniya pabhutwika kulonge jha lilongo lya bhando, na kuhobhokela munkongo gwa nkojho annole Yecho, nhwalo apetita ndela jhejhe. \v 5 Yecho paheghelila peniya, ajhakummona Zakayo abhii kunane jha nkongo, ngannobholila, “Zakayo, huluka kajhombe, nhwalo deleno nenga mbala kupipikiya kajhino.” \p \v 6 Peniya Zakayo ngahulwike kajhombe, na kumpoke Yecho kwa kuhanganii nu kujhenda nako kajhake. \v 7 Bhando bhoha pubhalolita gheniya bhajhakutumbuu kukokoleka na bhalongila, “Ajhenda kutama kajha kwa mundo jwabhii na uhakaho!” \p \v 8 Nambo Zakayo ajhakujhema, na kulongole Yecho, “Dolekeya Bhambo, nenga nibhaghula nucho ya ilebhe yango na kwapekeya akahocho na anda nikatohile kilebhe cha mundo kwa kukopokeya nanimujhichila mala ncheche.” \p \v 9 Yecho ajhakwalobholela, “Deleno ughombokeko ujhingile unyumba jhino, na nenga helahela lukolo lwa Ulahimo. \v 10 Nhwalo Mwana gwa Mundo ahikite kupalaha na kwaghombola bhando bhibhahobhalile.” \s Nnandanikiho gwa akatumiche kome \r Matei 25:14-30 \p \v 11 Bhando pubhajhendelila kujhokanikiya gheniya, Yecho akabhalobhalile nnandanikiho, nhwalo abhandikila kuhika ku Yeluchalemo, na bhene bhahambwika, Unahota Nkolongwa gwa Chapanga ubhandikile kupetela. \v 12 Peniya akabhalobhalile, “Akibha mundo jhumo jwa lukolo lwa unahota nkolongwa, jwakajhenda ku kilambo chukutale, akatendwe kubhehe Munahota nkolongwa na pakelebhuka ukajha. \v 13 Bhahe, papala kutumbuu mwanja akabhakemite akatumiche bhake kome, na kwabhaghulila mbijha kila jhumo na kwalobholela, ‘Kila jhumo ahengela lihengo lya kuhemelecha na kuchulucha ilebhe ade pumbala kubhujha.’ \v 14 Nambo bhando bha pa muche gwake bhakampahi ndeka jweniojho, peniya ndi pubhatumita akatenga na kujhenda bhakanongolele, ‘Tumpahi ndeka mwenga kubhehe kilongoche gwito.’ \p \v 15 “Paupokila unahota nkolongwa gwake, akalaghalikiye akatumiche bhake kome bhibhakabhaghulilwe mbijha bhala, bhannobholele amanye kila mundo ajhonjikii mbijha ilegha. \v 16 Ntumiche jhumo akakutumbuu kujhenda na kulonge, ‘Bhambo, mbijha yumaghulile hela ibhelekine makome ghange kome kuhumii mumbijha yumaghulile.’ \v 17 Ngalongila, ‘Mwe ntei mbone, mwenga ntumiche mwaumbone! Nhwalo uhobholike mwilebhe yandina, ngohe nanimpela ulongoche gwa miche kome.’ \v 18 Akanheghelile ntumiche jhubhele, ngalongila, ‘Bhambo, mbijha yumaghulile, ijhonjikike henge nhwano kuhumii yela yumaghulile.’ \v 19 Munahota jhola ngannobholila, ‘Na mwenga hele ninhaghuu kubhehe kilongoche jwa miche nhwano.’ \p \v 20 “Peniya ntumiche jwa utato ngahikita na kulonge, ‘Bhambo, mbijha hino jhenje nikatabhite mulilombolo. \v 21 Nhwalo, nenga ndeila kunyoghopa, mwenga nkokotwike. Miponga ilebhe na kongo hino ndeka, na muhuna pangamicha.’ \v 22 Bhahe, munahota jhola nganongolila, ‘Mantumiche malimbyeta! Nanihadabula kwa malobhe ghino. Ukamanyite njwe anda nenga ngokotwike, nhwalo nitola yangabhehe yango na kuhuna pangamicha. \v 23 Nhwalo gwa nike mukabhekitejhe mbijha yango ku bhenke?’ Na punibhujha ngambatite mbijha ijhonjikike. \p \v 24 “Ajhakwalobholela bhubhakajhemite peniya, ‘Mupoke mbijha yenio, mukannyonjekehe jhola jwapatite mbijha kome.’ \v 25 Bhene bhakannobholile, ‘Nambo Bhambo, jweniojho apatite mbijha makome kome!’ \v 26 Jwenio ngajhangwila, ‘Ninnobholela, mundo jhojhoha jwabhii na kilebhe, jwenio najhonjekelwa chenge, nambo jhola jwangabhehe na kilebhe ata chabhi nacho napokwa. \v 27 Ngohe, makoko ghango bhambahi jhe nenga kubhehe na munahota gwabhe, unetela pambano, na makome palonge jhango!’ ” \s Yecho ijhingii ku Yeluchalemo kwa ilulo ikolongwa \r Matei 21:1-11; Maluku 11:1-11; Yohane 12:12-19 \p \v 28 Yecho pajhomolila kulonge gheniya, akalongolile kujhenda ku Yeluchalemo. \v 29 Pabhandikila kuhika ku Betifage na ku Betaniya, pahina jha Kitombe chuku Micheitune, akabhatumite bhabholwa bhake bhabhele, \v 30 ajhakwalobholela “Nnyende muchenda imuibhona. Na pumupala kujhingii muchenda jhene, namumona litohe lya liponda bhalikongile, lyamela anatumbujhe kutami mundo. Na mulibhopole na uhike nako pamba.\fig Litohe lya liponda|alt="The child of a donkey" src="15 Colt.jpg" size="col" ref="19:30"\fig* \v 31 Anda mundo ankonyite, nhwalo gwa nike mulibhopo litohe lya liponda, munnobholele, ‘Alipala Bhambo.’ ” \p \v 32 Bhahe, bhajhakujhenda, na kulikolela litohe lya liponda ngita Yecho chakabhalobhalile. \v 33 Pubhalibhopwila litohe lya liponda, jwenio nkolo liponda ajhakwakonya, “Nhwalo gwa nike mulibhopo liponda lyango?” \p \v 34 Bhene ngabhajhangwila, “Alipala Bhambo.” \v 35 Bhahe, ndi bhakampelekile Yecho litole lyenio, bhakatoi ngobho nu kujhala mbone panane jha liponda na Yecho nganhobhokla nu kutama panane jhake. \v 36 Yecho pajhendilila na mwanja gwake, bhando bhajhendilila kujhala ngobho yabhe mundela. \p \v 37 Pabhandikii kuhika ku Yeluchalemo, paluhelelo lwa kitombe chuku Micheitune, lilongo lyoha lya bhando na bhabholwa bhake bhajhakutumbuu kululuta na kunnomba Chapanga kwa lilobhe likolongwa nhwalo gwa ilebhe ikolongwa yoha ibhahihwene. \v 38 Bhalongila, “Jhuna mota Munahota nkolongwa jwahika kwa liina lya Bhambo! Uteeke ubhaha kunane kwa Chapanga na ung'alicho kunane kwa Chapanga!” \p \v 39 Mapwalichayo bhange bhibhakibha mulilongo lela lya bhando bhakannobholile Yecho, “Mmola, malobholele bhabholwa bhino bhatame nuu!” \p \v 40 Yecho pajhangwila, “Ninnobholela, anda bhamba bhatamiti nuu, chakaka maghanga naghatondobheya lilobhe.” \s Yecho abhalele bhando bhu ku Yeluchalemo \p \v 41 Yecho pabhandikii muche gwa ku Yeluchalemo na kuulolekeya muche, ajhakwalele bhando bha muche gwenio, \v 42 alongila, “Anda ngaumanye deleno mambu ghighaleta uteeke! Nambo ngohe mihotojhe kughamanya! \v 43 Chakaka machiko ghabhii kuhika, akamakoko bhino nabhandindikiya ubhegho tii ngote, nakumpopoteka kila chehemo. \v 44 Nabhahindilikiya mwenga na yana hino mulipamanda lino. Nabhannekekeya ndeka ade lighanga limo lighelekane palinge, nhwalo bhamanyite ndeka lichaa lya Chapanga pahikilila kwino!” \s Yecho ijhenda pa Nyumba jha Chapanga \r Matei 21:12-17; Maluku 11:15-19; Yohane 2:13-22 \p \v 45 Peniya, ndi pajhingila pa Nyumba jha Chapanga na kutumbuu kwabhengela bhando panja bhibhahemila na kuchulucha ilebhe mwenio. \v 46 Alongila, “Ijhandikwe, ‘Nyumba jhango naibha Nyumba jha kunnyope Chapanga.’ Nambo mangota mwenga uyohite nkwembe gwa kukwatulila ilebhe!” \p \v 47 Yecho ahwelita kubhola pa Nyumba jha Chapanga machiko ghoha. Nambo Akapiya Matambiko bhakolo na bhabhola bha Malaghalikilo na ilongoche ya bhando, bhapaliya ndela jha kunkomelekeya, \v 48 nambo bhakabhehe bwaghala chakuhenga, nhwalo gwa bhando bhoha bhakibha bhannyokanikiya. \c 20 \s Ukindendeke gwa Yecho uhuma kojhe \r Matei 21:23-27; Maluku 11:27-33 \p \v 1 Lichiko limo Yecho patehila kubhola pa Nyumba jha Chapanga ku Yeluchalemo na kwalobholela bhando Lilobhe lya Mbone. Akapiya Matambiko bhakolongwa na bhabhola bha Malaghalikilo, na akanahota bha Kiyahude, bhakannyendile Yecho, \v 2 ngabhannobholila, “Bho, mutulobholele mihenga ilebhe henge kwa ukindendeke gwa ghane? Na ghane jwampekiye ukindendeke gwenio?” \p \v 3 Yecho ajhakwalobholela, “Na nenga nipala kunkonya kilebhe chimo. \v 4 Bho, ukindendeke gwa Yohane gwa kubaticha bhando uhumila kojhe? Bho, ukindendeke gwenio uhumila kwa Chapanga amu kwa bhando?” \p \v 5 Nambo bhakalolakeine bhene kwa bhene, “Anda tulongi uhumita kwa Chapanga, natukonya, ‘Bho, nhwalo gwa nike mukannyeketi jhe Yohane?’ \v 6 Anda tulongii uhumita kwa bhando, umanye lilongo lyoha nalitukoma kwa maghanga, nhwalo bhoha bhakamanye Yohane akibha chakaka ndi nnondole jwa Chapanga.” \v 7 Bhahe, bhakanyangwile, “Twenga tumanyite ndeka ukindendeke gwake kuhumile.” \p \v 8 Yecho ngabhalobholila, “Na namwete ninnobholela ndeka nihenga ghanga kwa ukindendeke gwa ghane.” \s Nnandanikiho gwa ng'onda gwa michabibo na jwahilema \r Matei 21:33-46; Maluku 12:1-12 \p \v 9 Yecho pajhendilila kwalobholela nnandanikiho ghonge, “Mundo jhumo akibhe na ng'onda gwake gwa michabibo. Na akabhajhahikiche bhubhalema, na jwenio akatumbuu mwanja ade ku kilambo chukutale, na kwenio ajhakutama kwa machiko ghamahele. \v 10 Pughahikita machiko gha kuhuna, mundo jwenio ajhakuntuma ntumiche gwake kwa bhubhalema bhala akatole mahuno gwa ng'onda gwake. Nambo bhubhalema bhala bhajhakuntyala ntumiche jhola na bhakammengite mabhoko matopo. \v 11 Nkolo nng'onda jhola ajhakuntuma helahela ntumiche jhonge. Nambo jwenio hele bhajhakuntyala na kuntendela ilebhe ya hone na kubhujhicha mabhoko matopo, \v 12 ajhakuntuma ntumiche jhonge jwa utato, na jwenio ndi bhajhakunkocholana na kumenga. \v 13 Peniya nkolo nng'onda jhola ajhakukikonya, ‘Ngohe nandenda bhole nenga? Nanintuma mwana gwango jwa pamwojho. Pange nabhanendema!’ \v 14 Nambo bhubhalema bhala pubhamwenita, bhajhakupwepwelana jweniojho ndi nabhujhila mighonda, ‘Denda tunkome, na ng'onda gwake ubhehe gwito!’ \v 15 Bhahe, bhajhakunhutila panja jha mighonda jha michabibo, bhajhakunkoma.” \p Bhahe, Yecho ajhakwakonya bho, nkolo ng'onda nabhatenda nike bhubhajhahike mighonda bhala? \p \v 16 “Nahika na kwakoma bhubhalema bhala, na kwapekeya bhange ng'onda gwenio.” Na bhando pubhajhohina ghenagha, bhajhakulonge, “Naha ndeka, gheniya ghakotoka kupitila!” \p \v 17 Nambo Yecho ajhakwalolekeya na kwakonya, “Bho, Majhandiko ghanga gha Chapanga mana jhake nike? \q ‘Lighanga lilikanwitwe na bhibhachenga, \q ngoheno ndi lighanga likolongwa lya nchinge!’ \m \v 18 Mundo jhojhoha anda agwelile panane jha lighanga lyenio naheketwa imbembela imbembela, na lighanga lyenio anda ligwelikile mundo jhojhoha naliyogha yoghoyogho.” \s Lilaghalikilo lya kupiya kode kwa Kaichale \r Matei 22:15-22; Maluku 12:13-17 \p \v 19 Bhabhola bha Malaghalikilo na Akapiya matambiko bhakolo, bhapata bhankamulikii papa, nhwalo bhakamanye apiita nnandanikiho gwenio gwakochita kumwojho. Nambo bhajhogwipa bhando. \v 20 Bhahe, bhajhakupalaha lichaa lya mbone. Bhajhakwatuma bhando bhakitende bhaumbone kwa chwinda, bhanyonje Yecho kwa machwale, na bhahoto kunkamula na bhapeleke kwa munahota nkolongwa jwa ku Loma. \v 21 Bhando bhala bhajhakunkonya Yecho, “Mmola, tumanyite chimulongela na mibhola ilebhe ya uchakaka, hilu miningukiya ndeka mundo pamiho, nambo mibhola kwa uchakaka ndela jha Chapanga. \v 22 Bhahe, tunkonye, bhole yamaha amu yamaha ndeka kulepa kode kwa munahota nkolongwa jwa ku Loma liina lyake Kaichale?” \p \v 23 Nambo Yecho akamanye nginyika yabhe, ajhakwalobholela, \v 24 “Unangiye chente jha mbijha. Bho, chula jhenje na liina limulihwene lya ghane?” \p Ngabhanyangwila, “Ndi Kaichaile nkolongwa jwa ku Loma.” \p \v 25 Peniya Yecho ajhakwalobholela, “Chikibhii cha nkolongwa jwa ku Loma munekele jwenio nkolongwa jwa ku Loma, na chikibhii cha Chapanga munekele jwenio Chapanga.” \p \v 26 Bhakannyonjite ndeka kwa lilobhe lyolyoha kuhumii palonge jha bhando. Na bhajhakukangachwa nako majhangulo ghake. \s Libholo lya kuyoka \r Matei 22:23-33; Maluku 12:18-27 \p \v 27 Machadukayo bhange, bhilongela bhubhawile nabhayoka ndeka, bhajhakunnyendelela Yecho na kunkonya, \v 28 “Mmola, Mucha akatujhandikile, ‘Anda nnongo jwa mundo awile na annekite nhwana mundo changa mwana, ipalwa nnongo mundo amujhila nawela jwenio, apapila yana nnongo mundo.’ \v 29 Bhakibha akalongo mundo chaba. Jhola jwakutumbula ajhakubhujhila lipwela lela na paligha kuwegha changaleka mwana. \v 30 Jhubhele kubhelukwa, na jwenio ajhakumujhila lipwela lela, ajhakuwegha changa mwana hele, \v 31 Peniya jwa utato jhola ajhakumujhila lipwela lela, helahela akampapii jhe mwana, bhoha chaba bhakawile, changapapa yana. \v 32 Kukutila kwake, mwikeghe jhola na jwenio helahela ajhakujhomoka. \v 33 Ngohe bhole, machiko gha kuyokechwa pughapala kuhika, mwikeghe jwenio nabhaha nhwana gwa ghane? Nhwalo bhoha chaba bhakantolile.” \p \v 34 Yecho ngabhajhangwila, “Bhando bha nnema ghongo bhitolela na kutolelwa. \v 35 Nambo kwa bhala Chapanga abhabhone bhihoto kujhingii munnema ghuhika na muyokecho nabhatolela jhe amu kutolelwa. \v 36 Chakaka, nabhawe ndeka kabhele, nhwalo nabhalandana na akatumiche bha kunane kwa Chapanga, bheniya ndi yana ya Chapanga, nhwalo bhayokichwe kuhumii kubhawile. \v 37 Nambo kulonge kuyoka kwa bhando bhubhawile na bhene nabhayokichwa, Mucha akatulongalile mu Majhandiko gha Chapanga. Pa kiheghejha chikijhakita mwotu, ajhakulonge Bhambo Chapanga ngita, Chapanga jwa Ulahimo na Chapanga jwa Isaka na Chapanga jwa Yakobu. \v 38 Bhahe, jwenio Chapanga jwa bhando bhubhawile ndeka, nambo jwenio ndi Chapanga jwa bhando bhibhabhii na ughome nhwalo bhilama na jwenio.” \p \v 39 Bhabhola bha Malaghalikilo bhange bhajhakulonge, “Mmola, nnongii hotuhotu hake!” \v 40 Na bhene bhakajhighite jhe kunkonya machwale ghange. \s Kilichitu mwana jwa ghane? \r Matei 22:41-46; Maluku 12:35-37 \p \v 41 Peniya Yecho ajhakwakonya, “Bhando bhilonge bhole, Kilichitu ndi mwana gwa Daude?” \v 42 “Nhwalo Daude jwenio alongii mbone mukitabo chake cha Zabule, \q ‘Bhambo akannobholile Bhambo gwango, \q Ntame mu lubhoko lwango lwalelo, \q \v 43 ade nabheke makoko bhino pahe jha makongono ghino ngita kigoda cha kujheghemekeya makongono.’ \m \v 44 Anda Daude ankema jwenio, ‘Bhambo,’ ngohe nahibhaha bhole Kilichitu kubhehe Mwana mundo?” \s Yecho na bhabhola bha Malaghalikilo \r Matei 23:1-36; Maluku 12:38-40 \p \v 45 Yecho ajhakwalobholela bhabholwa bhake, palonge jha bhando bhoha, \v 46 “Mukichunge na bhabhola bha Malaghalikilo, upala kupetapeta kongo bhakiwalile makanjo matandamaho na kujhambuchwa kwa kutembekewa mumaghuliho, na kutama migoda ya utembekeho munyumba jha kukonganikii Akayahude, helahela bhipala kutama migoda ya utembekeho ya muunyagho gwa kulyegha. \v 47 Na kwajhibhila akakeghe akanawela, na kukikopokeya kwa kukitenda bhaumbone, kongo bhakilangiya kwa bhando kunnyopa Chapanga kwa malobhe gha mahena. Bheniya nabhahadabulwa kupeta bhange!” \c 21 \s Litambiko lya mwikeghe nawela \r Maluku 12:41-44 \p \v 1 Yecho palolokiya kulingukiya ajhakwammona mundo jwabhii na ilebhe yamahele palekila mbijha mukichukilo chu kubheke litambiko pa Nyumba jha Chapanga. \v 2 Helahela ajhakummona majhe jhumo nawela, nhocho ajhakupiya chente ibhele ya mbijha. \v 3 Yecho ajhakwalobholela bhabholwa bhake, “Ninnobholela chakaka, nawela jwenio, apihite kuliku bhange. \v 4 Nhwalo bhoha bhapihite kubhoka mu majhonjekeko ghabhe, nambo majhe hojho nhocho akung'winde yoha yabhii nako.” \s Yecho ilonge chipalwa kutilulwanwa kwa Nyumba jha Chapanga \r Matei 24:1-2; Maluku 13:1-2 \p \v 5 Bhabholwa bhange bhalongila panane jha Nyumba jha Chapanga, chichengwite kwa maghanga ghambone, helahela bhalongila matambiko ghighapihitwa na bhando kwa Chapanga. Nambo Yecho ajhakulonge, \v 6 “Ghanga ghoha ghubhaghabhona, machiko ghabhikuhika, libhiijhe hilu lighanga lilipala kuhighalika panane jha lenge, kila kilebhe nakiyangabhanwa.” \s Malagho na lung'ahe \r Matei 24:3-14; Maluku 13:3-13 \p \v 7 Bhahe, bhando bhajhakunkonya Yecho, “Mmola, naghapitila legha mambu ghanga? Bho, na nginyililo ghane jhipala kulangiya kuhika kwino?” \p \v 8 Yecho ajhakwajhanguu, “Mukilolekeye bhakotoka kunkopokeya. Nhwalo bhamahele nabhahika kwa liina lyango, nabhalongela, ‘Jwenio ndi nenga!’ Na ‘Machiko ghala ghabhandikile!’ Nambo mwangakengama. \v 9 Bhahe, pumipala kujhoha malobhe gha ngondo na lihangambwela, mangajhoghopa, nhwalo ilebhe yenio naitumbula kupitila, Nambo kujhomokela kwake kwamela.” \p \v 10 Peniya Yecho pajhendilila kulonge, “Kilambo chimo na akakomana na bhando bha kilambo chenge, na unahota nkolongwa ghumo naukomana na unahota ghonge. \v 11 Napapitila mindimilo mikolongwa pannema na njala na malwalo. Naghapitila mambu gha kujhoghopwa na nginyililo ngolongwa kunane kwa Chapanga. \v 12 Nambo naghalapiti hote jhe gheniya, nabhankamula na kuung'aha na kupelekangana mu Nyumba jha kukonganikii Akayahude na kutabhangana mukipungo, nabhampeleka palonge jha akanahota na ilongoche, kwa nhwalo gwa liina lyango. \v 13 Jhenje ndi pwache jha kwalangiya Lilobhe lya Mbone bheniya. \v 14 Nambo nkotoka kubhehe na kiholo ku mwojho nanongela nike kabula jha kukikengelela. \v 15 Nhwalo namwete naninpela malobhe gha kulonge na malango. Hilu makoko bhino nabhahotola ndeka kukwima na kukana ghala ghumulongela. \v 16 Mangota nanyambilwa na akatate bhino na akalongo bhino na akakoche bhino, na bhange pakate jhino nabhakomwa. \v 17 Bhando bhoha nabhanchimwa mangota nhwalo gwa liina lyango. \v 18 Nambo, hilu lijhunjo limo lya pamuto gwino nalihobhelela ndeka. \v 19 Kwa kuhimbilila kwino namukombola ughome gwino. \s Yecho alonge kutilulwana kwa Yeluchalemo \r Matei 24:15-21; Maluku 13:14-19 \p \v 20 “Pumpala kwabhona akakomana ngondo bhautindile muche gwa ku Yeluchalemo, umanya kubhehe machiko ghabhandikile gha kutilulwana kwake. \v 21 Peniya bhando bhubhabhii ku Yudeya bhabhutikila ku kitombe na bhando bhibhabhii pakate jha muche bhatilila panja jha muche na bhando bhibhabhii kunghonda bhakotoka kujhingila ku bomane. \v 22 Nhwalo machiko gheniya ndi machiko gha kuhadabulwa, ghoha ghighajhandikwe mu Majhandiko gha Chapanga ghalenganike. \v 23 Nakole kiya bhubhii na ndumbo na bhibhajhongecha kwa machiko gheniya! Nhwalo napabhehe na mang'ahiko makolongwa na lilaka lya Chapanga nabhahadabula bhando bheniya. \v 24 Bhange nabhakomwa kwa upanga na bhange nabhapukilwa ngita akapungwa na kupechenganwa mu ilambo yoha. Helahela bhando bhangabhehe bhu ku Yeluchalemo nabhalebheta ade lichiko lyabhe pulipala kuhika. \s Kuhika kwa Mwana gwa Mundo \r Matei 24:29-31; Maluku 13:24-27 \p \v 25 “Peniya napabhaha nginyililo mu lyobha na mu mwehe na mu ndondwa. Bhando bha pannema nabhabha na malagho kwa nhwalo gwa bhoghohe ghuletwa kuhumii mu milindimilo jha mbwane na matuhe ghake gha mache. \v 26 Bhando nabhahinduka kwa bhoghohe, bhakilola nike chikipala kuukolela nnema, nhwalo ilebhe yoha ya kunane kwa Chapanga nainyukanyuka kwa makakala. \v 27 Peniya ndi, nabhamona Mwana gwa Mundo akahuluka mumahunde, na makakala na ulumbililo nkolongwa. \v 28 Puhipala kutumbula kupitila ilebhe yenio, nnyemengane na kujhinula mabhonge ghino kunane, nhwalo ughombokeko gwino ubhandikile.” \s Mabholo gha nkongo gwa ntine \r Matei 24:32-35; Maluku 13:28-31 \p \v 29 Peniya Yecho ajhakwalobholela nnandanikiho ghongo, “Mulolekehe nkongo gwa nkojho na mikongo jhenge jhoha. \v 30 Putumbula kutundula mahamba, mabhene umanye mahuno ghabhandikile. \v 31 Helahela mangota pumipala kubhona ilebhe yenio ikahengeka umanya kubhehe ndi unahota nkolongwa ubhandikile. \p \v 32 “Ninnobholela chakaka, bhando bha kibheluko chenje nabhawe ndeka ade ilebhe yenio ipitile. \v 33 Kunane kwa Chapanga na nnema nakupeta, nambo malobhe ghango naghapeta ng'o. \s Nkeluwe \p \v 34 “Mme miho! Miojho jhino jhikotoka kukamulwa na kuhapa, kulobhela na kupikiya miho ilebhe ya mukilambo mone. Na lichiko nalihikilila kwa kupwitikilila pwitu ngita ntambo pugwijhonja. \v 35 Nhwalo nalyapwitikilila ngita ntambo bhando bhoha bhibhatama kila chehemo jha nnema. \v 36 Mukilolekeye na nnyope machiko ghoha na kubhehe likakala lya kujhomboka njelembo kwa mambu gheniya ghoha ghighapala kupitila, na kujhema palonge jha Mwana gwa Mundo.” \p \v 37 Machiko ghoha Yecho akibha mukubhola bhando pa Nyumba jha Chapanga, na kilo ajhahwila ku kitombe chuku Micheitune na kutama kwenio. \v 38 Bhando bhoha bhatehila kulabha kujhenda pa Nyumba jha Chapanga kunnyokanikiya Yecho. \c 22 \s Nginyika ya kukamula Yecho \r Matei 26:1-5; Maluku 14:1-2; Yohane 11:45-53 \p \v 1 Unyagho gwa mabumunda ghangaleke ngedule, jhikemitwa Pachaka piheghelila. \v 2 Akapiya matambiko bhakolo na bhabhola bha Malaghalikilo bhapaliya ndela jha kinyemela jha kunkoma Yecho, nambo bhajhogwipa bhando. \s Yuda ijheketela kunnyambila Yecho \r Matei 26:14-16; Maluku 14:10-11 \p \v 3 Bhahe, Limbembela lijhakunyingilila Yuda, jwakemitwa Isikaliyote, ndi jhumo jwa bhabholwa bhake bhala kome na bhabhele. \v 4 Yuda ajhakujhenda kwa akapiya matambiko bhakolo na akalonda Nyumba jha Chapanga, ajhakulonge nabho ndela jha kunnyambii Yecho. \v 5 Bhene bhajhakuhanganila hake na kulaghalana na Yuda nabhampela mbijha kwa lihengo lyenio. \v 6 Yuda ajhakujheketila, peniya ndi patumbwila kupalaha ndela jhamaha jha kunnyambila Yecho, lilongo lya bhando changamanya. \s Yecho ilenganikiya chakulya cha unyagho gwa Pachaka \r Matei 26:17-25; Maluku 14:12-21; Yohane 13:21-30 \p \v 7 Bhahe, lichiko lya mabumunda ghangalekela ngedule pulihikita. Lichiko lyenio ndi lichiko lya kuchinja katole kalimbelele kakulye pa Unyagho gwa Pachaka. \v 8 Peniya Yecho ajhakwatuma Petile na Yohane, ajhakwalobholela, “Nnyendengane mukatulinganikiye chakulye Pachaka.” \p \v 9 Bhahe, na bhene pubhankonyita, “Mipala tujhende kojhe tukalenganikiye?” \p \v 10 Yecho ajhakwalobholela, “Unyokanikiye, pumujhingila pabomane nankongana na likambako jwatwekile kihulo cha mache. Jwenio ndi mukengemila ade munyumba jhajhingila. \v 11 Nkolo nyumba munnobholela, ‘Mmola ankonya, chumbi cha akaghene kibhii kojhe, chakulyegha Pachaka pamonga na bhabholwa bhango?’ \v 12 Jwenio nanangiya chumbi kikolongwa cha ku gholofa chikikilimwe mbone, nnenganikila mwenio.” \p \v 13 Bhahe, bhajhakujhenda, na kukikolela kila kilebhe telatela ngita chabhalaghalikiye Yecho, na bhene ndi pibhatumbwila kulenganikiya chakulye Pachaka. \s Chakulya cha Bhambo \r Matei 26:26-30; Maluku 14:22-26; 1Akakolintu 11:23-25 \p \v 14 Lichaa lya kulyegha puliikita, Yecho ajhakwatola akatenga bhake na kutama nako kulyegha. \v 15 Ajhakwalobholela bheniya, “Noghii hake kulye Pachaka pamonga na mangota, kabula jha mang'ahiko ghango. \v 16 Ninnobholela chakaka, nilye ndeka kabhele ade puipala kulenganikiya mu Unahota nkolongwa gwa Chapanga.” \p \v 17 Yecho ajhakutola kibaba cha divaye, na kunchenguu Chapanga, alongila, “Mmaghana mabhoha. \v 18 Ninobholela, kutumbulii ngohe, nanywe jhe kabhele divaye jhenje, ade Unahota nkolongwa gwa Chapanga pala puupala kuhika.” \p \v 19 Bhahe, ajhakutola libumunda, ajhakunchenguu Chapanga, ajhakumetula na kwabhaghanichila, alongila, “Jhenjeno ndi yegha jhipelwa mangota. Ntenda naha kwa kungomboka nenga.” \v 20 Helahela akatei ndalilo, “Ajhakwapekeha kibaba cha divaye alongela, chenjeno ndi kibaba cha lilaghano liyono lya Chapanga lilijhemelelwa na miyahe jhango, jhijhitika kwa nhwalo gwino mangota. \p \v 21 “Nambo, umanye! Mundo jwambala kunyambila nenga minako pakiheneko pano! \v 22 Chakaka Mwana gwa Mundo nahwa ngita chilengankilwe, nambo nalola choto mundo jhola jwapala kunnyambila!” \p \v 23 Bhajhakutumbula kukonyana achi bhene chika, ndi ghane pakate jhito jwahipala kuhenga kilebhe chenie. \s Mitaongano ghane nkolongwa \p \v 24 Helahela bhabholwa bhake Yecho bhajhakutumbula mitabho pakate jhabhe ghane jwaholelelwa kubhehe nkolongwa kuliku bhange. \v 25 Yecho ajhakwalobholela, “Akanahota akakolonga bha bhando bha ilambo henge ubhalongocha bhando kwa makakala, na bhala bhina ukolonga ukitina liina lya ‘Akakoche bha bhando.’ \v 26 Nambo mangota ghakotoka kulandana na bheniya. Nambo jwabhii nkolongwa pakate jhino abhaha jwandina kuliku bhoha, na kilongoche abhaha mundo jwabhahengela bhoha. \v 27 Bho, ndi ghane jwabhii nkolongwa? Bho, jwaitama pakulyegha amu jwalenganikiya chakulyegha? Chakaka jhola jwaitama pakulyegha. Nambo nenga mii pakate jhino ngita natumiche.” \p \v 28 “Mangota ndi bhuhighalike pamonga na nenga mumang'ahiko ghango.” \v 29 Ngita Tate, chahagwii nenga kulongocha ngita munahota nkolongwa, na nenga nipelingine mangota hele unahota nkolongwa. \v 30 Peniya, nanyakila na kunomenekeya pamonga munahota nkolongwa gwango na kutama muigoda ya unahota nkolongwa na kulongocha makabila kome na mabhele gha Ichilahele. \s Yecho ilotela Petile natenda kukana \r Matei 26:31-35; Maluku 14:27-31; Yohane 13:36-38 \p \v 31 Yecho palongila, “Ma Simone, Ma Simone! Jhokanikiya! Limbembela apala kunyembeluya ngita mponga. \v 32 Nambo nenga ninyope mwenga Simone, hilu kihobholelo chino kikotoka kuhokeka. Na mwenga pumpala kumujhila kabhele matangatila akalongo bhino.” \p \v 33 Petile ajhakunnobholela, “Bhambo, nanjino nyeketile kupungwa na mwenga amu bhatukoma tugha pamonga kilebhe jhe!” \p \v 34 Yecho ngalongila, “Ninnobholela ma Petile, lijhogholo nakubhekajhe naunganila patato.” \s Mukilenganikiye na machiko gha mang'ahiko \p \v 35 Peniya Yecho ajhakwakonya bhabholwa bhake, “Bho, punitumingina changaghegha mbijha amu lihako amu changahwala maghubache nike mukapongokiwe?” \p Bhajhakujhanguu, “Tukapongokiwe ndeka kilebhe.” \p \v 36 Yecho ajhakwalobholela, “Nambo kutumbuli ngoheno, mundo jwabhii na mbijha aghegha, na jwabhii na lihako helahela aghegha. Na jhola jwanga mbopo akachuluche ngobho yake na ajhende akahemela mbopo jhimo. \v 37 Nhwalo ghabhii lengalenga mu Majhandiko gha Chapanga ghilonge, ‘Na jwenio nabhalangilwa pamonga na bhando bhibhatenda ghanganandela.’ Ninnobholela ghoha ghughajhandikwe kwa nhwalo gwa nenga ghapile ghapitile.” \p \v 38 Bhabholwa bhake ngabhanongolila, “Bhambo, dola pambano ibhii mbopo ibhele.” \p Jwenio Yecho ngajhangwila, “Bhahe, ikwela!” \s Yecho inyopa Chapanga ku Kitombe chuku Micheitune \r Matei 26:36-46; Maluku 14:32-42 \p \v 39 Yecho ajhakubhoka ngita chakayobhalile, na kujhenda ku kitombe chuku Micheitune na bhabholwa bhake bhajhakubhehe pamonga. \v 40 Pubhahikita kwenio, ajhakwalobholela bhabholwa bhake, “Munyopengane Chapanga, nkotoka kujhingii mumajhighanikilo.” \p \v 41 Peniya ajhakwaleka, na kujhenda kutale ngita mundo ajhuhite lighanga kuliponile. Na kutama makilikite anyopa Chapanga, \v 42 alongila, “Ma Tate, anda mipala umokehe kibaba chenjeno cha malagho. Nambo chi ngita chinipala nenga, nambo ngita chimipala mabhene.” \v 43 Bhahe, ntumiche jwa kunane kwa Chapanga, ajhakupitila na kukangamalicha. \v 44 Yecho nhwalo akibha mulipyanda, ajhakunyopa hake Chapanga. Lihuke lyake likibha ngita mandonye gha miyahe ghahololila pahe. \p \v 45 Pajhomolila kunnyopa Chapanga, ajhakwajhendela bhabholwa bhake. Ajhakwakolela bhagholwike, nhwalo gwa ungolongonde. \v 46 Yecho ajhakwalobholela, “Nhwalo gwa nike migholoka? Jhimukana munyopengane Chapanga, nkotoka kujhingii mumajhighanikilo.” \s Yecho ikamulwa \r Matei 26:47-56; Maluku 14:43-50; Yohane 18:3-11 \p \v 47 Pajhendilila kulonge, lilongo lya bhando lijhakupitila kongo lilongochwa na Yuda, jwakibha jhumo jwa bhabholwa bhake bhala kome na bhabhele. Ajhakuheghelela Yecho na kunkumbatila. \v 48 Nambo Yecho ajhakunnobholela, “Yuda, nhwalo gwa nike munyambi Mwana gwa Mundo kwa kunkumbatila?” \p \v 49 Bhabholwa bhake bhala bhalolikiya ghughapala kupitila bhajhakunnobholela, “Bhambo, bho, twapyeke kwa mbopo?” \v 50 Jhumo pakate jhabhe ajhakuntyala ntumiche jwa Mpiya litambiko nkolo, na kuheketa lichikilo lyake lya lubhoko lwalelo. \p \v 51 Nambo Yecho palongila, “Nkoto kuhenga kabhele!” Ajhakupapaa lichikilo lya mundo jhola, ajhakulama. \p \v 52 Peniya Yecho ajhakwalobholela Akapiya matambiko bhakolo na ilongoche ya ulonda gwa Nyumba jha Chapanga na ighogholo bhubhakahikite kunkamula, “Bho, uhikingine na indukwa na mbopo, pimihambuka nenga nipoka ilebhe kwa makakala? \v 53 Machiko ghoha ndamita na mangota mwenga pa Nyumba jha Chapanga mukangamwi ndeka. Nambo lende ndi lichaa lya makakala gha lubhendo, kulongocha.” \s Petile ikanii Yecho \r Matei 26:57-58; Maluku 14:53,54,66-72; Yohane 18:12-18,25-27 \p \v 54 Peniya bhajhakunkamula Yecho na kujhenda nako ade ku nyumba jha Mpiya litambiko nkolo. Petile akengemila kachoko chukutale. \v 55 Pakate jha mulwane lwa nyumba bhakakungine mwotu, na bhoha bhajhakutamangana peniya kujhota, na jwenio Petile akibha pakate jhabhe. \v 56 Ntumiche jhumo mwikeghe pamonita Petile aheghelii pahina jha mwotu, ajhakuningukiya na kulonge, “Mundo hojho chakaka akibha pamonga na Yecho!” \p \v 57 Nambo Petile ajhakunkanila, alongila, “Gwe majhe, niumanyite jwenio!” \p \v 58 Machaa pughachochita kujhenda, mundo jhonge, ajhakubhona Petile na jwenio ngalongila, “Mwenga ndi jhumo pakate jhabhe!” \p Nambo Petile pajhangwila, “Munahota, ne ndeka!” \p \v 59 Lichaa limo pulipetita, mundo jhonge ajhakupitila na kulonge helahela, “Chakaka mundo jhonjo bhahwelita pamonga na jwenio, helahela ahumii ku Galilaya!” \p \v 60 Nambo Petile pajhangwila, “Gwe mundo, chimulongela nikimanyi ndeka!” \p Palongela gheniya, lijhogholo lijhakubheka. \v 61 Bhambo Yecho ajhakughalambukila na kunnolekeya Petile. Peniya ndi Petile pakombwika malobhe ghalongila Bhambo ghala, “Deleno lijhogholo na kubhekajhe, naungannila patato.” \v 62 Petile ajhakupita panja jha ubhegho na kulela kwa ungolongonde. \s Yecho bhitende chanake na kukong'ondwa \r Matei 26:67-68; Maluku 14:65 \p \v 63 Bhando bhubhanendelila Yecho bhala, bhajhakuntende chanake na bhajhakuntyala. \v 64 Bhahibhite miho kwa kitambala, kone bhankonyita, “Nnotele! Bho, ghane jwatyalite?” \v 65 Peniya bhajhakulonge malobhe twe gha kunigha. \s Yecho bhipeleka palonge jha bwalo \r Matei 26:59-66; Maluku 14:55-64; Yohane 18:19-24 \p \v 66 Pukuchila tugha, ighogholo na akapiya matambiko bhakolo na bhabhola bha Malaghalikilo bhajhakukonganika pamonga, bhajhakumpeleka Yecho pa bwalo jha Kiyahude. \v 67 Ngabhannobhalila, “Bho, mutulobholele, mwenga ndi Kilichitu Nkomboche?” \p Nambo Yecho ngabhajhangwila, “Hilu ninnobholele, mangota naunyangula jhe. \v 68 Anda nikonyite, naunyangula ndeka. \v 69 Nambo kutumbuli ngoheno na kujhendelela, Mwana gwa Mundo natama lubhoko lwalelo lwa Chapanga jwabhii na makakala.” \p \v 70 Peniya bhoha bhajhakunkonya, “Bho, mwenga ndi Mwana gwa Chapanga?” \p Jwenio Yecho ngabhajhangwila, “Chakaka, ngita chimulongela.” \p \v 71 Bhene bhajhakulonge, “Bho, tupala mundo jhonge alonge panane jha mambu ghake? Twabhete tujhohine malobhe ghalongila jwenio!” \c 23 \s Yecho ipelekwa palonge jha Pilatu \r Matei 27:1-2; 11-14; Maluku 15:1-5; Yohane 18:28-38 \p \v 1 Bhahe, lilongo lyoha lya bhando bhajhakumpeleka Yecho palonge jha Pilatu. \v 2 Bhajhakutumbula kuntakalila bhalongila, “Tumwehine mundo hojho abhahobhecha bhando bhito. Na kabhele abhahibhilikiya bhando bhakotoka kupiya kode kwa munahota nkolongwa jwa ku Loma, na jwenio akikema ndi Kilichitu, Munahota nkolongwa.” \p \v 3 Pilatu ajhakunkonya Yecho, “Bho, mwenga ndi Munahota nkolongwa jwa Akayahude?” \p Yecho ngajhangwila, “Chakaka mwenga ndi milongela.” \p \v 4 Peniya Pilatu ajhakwalobholela akapiya matambiko bhakolo na lilongo lya bhando, “Nikihwene ndeka chalemwite mundo jhonjone.” \p \v 5 Nambo bhene bhajhakukangamala bhalongila, “Kwa mabholo ghake abhakokolekeya bhando bhataungane na unahota nkolongwa gwa ku Yudeya. Atumbulii ku Galilaya ade kongo.” \s Yecho ipelekwa kwa Helode \p \v 6 Pilatu pajhohina gheniya, ajhakukonya Yecho, “Bho, mundo jhonjo jwa ku Galilaya?” \v 7 Pilatu pamanyita Yecho ahumii ku kilambo chikilongochwa na Helode, ndi ajhakupeleka kwa Helode, jwakibha ku Yeluchalemo kwa machiko gheniya. \v 8 Helode pamwonita Yecho akahanganii hake nhwalo kwa machiko ghamahele apata ammone, akajhohine malobhe ghake, akibha ahobholila Yecho ahenge ilebhe ya kukangacha. \v 9 Bhahe, Helode ajhakunkonya machwale ghamahele, nambo Yecho akajhangwii jhe. \v 10 Akapiya matambiko bhakolo na bhabhola bha Malaghalikilo bhubhajhemita peniya, bhajhakughagha kwa likakala Yecho atakalilwe. \v 11 Bhahe, Helode na akakomana ngondo bhake bhajhakuntendela Yecho ghanganandela na chanake, peniya bhajhakuwalicha ngobho yambone ngita munahota nkolongwa na kumujhicha kwa Pilatu. \v 12 Kuhumii peniya, Helode na Pilatu bhajhakubhehe maghumba nde, nambo makacho bhakibha mu maghonga. \s Yecho ihadabulwa akomwe \r Matei 27:15-26; Maluku 15:6-15; Yohane 18:39-19:16 \p \v 13 Pilatu ajhakwakema pamonga akapiya matambiko bhakolo na ilongoche ya bhando, \v 14 peniya ajhakwalobholela, “Munetite mundo jhonjo kwa nenga ngita mundo jwahobhecha bhando bhakomane na unahota nkolongwa gwa ku Loma. Nenga nikonyite palonge jhino, nambo kibhiijhe chalemwite mu matakalilo ghake. \v 15 Jwenio Helode atubhujhichile helahela twenga, nhwalo akiwejhe chalemwite. Peniya mundo hojho atehi ndeka kilebhe chochoha chikimpala akomwe. \v 16 Bhahe, nanichwapula luyato lwa ndomondo na kunekekehe ajhende.” \v 17 Nhwalo Pilatu achokolikiya adindulile mpungwa jhumo paunyagho gwa Pachaka. \p \v 18 Nambo lilongo lyoha lya bhando lijhakunonoha malobhe, “Mumohe pamba! Na mutudindulile Balaba!” \v 19 Balaba akatabhitwe mukipungo kwa kuhenga majhoghe ghighakapitile kubomane helahela nhwalo gwa kukoma bhando. \p \v 20 Bhahe, Pilatu akapahile kunekekeya Yecho, peniya ndi ngalongila nabho kabhele. \v 21 Nambo bhene bhajhakuchocha kunonoha malobhe, “Mumambe panchala! Mumambe pachalaba!” \p \v 22 Bhahe, Pilatu ajhakulonge mala jha utato na kwakonya, “Bho, nhwalo gwa nike? Bho, kilebhe ghane chalemwihe mundo hojho? Nikihwe ndeka chalemwite chikimpala akomwe. Bhahe, nanichwapula luyato lwa ndomondo na kunekekeya ajhende.” \p \v 23 Nambo bhajhakujhendelela kuchobhela hake, bhapata Yecho abhambwe panchalaba. Na kwa kuchobhela kwabhe bhajhakuntenda Pilatu ajheketele. \v 24 Bhahe, Pilatu ajhakulonge, unhenge ngita chimipala kuhenga. \v 25 Ajhakwadindulila mundo jhola jhubhampalita, jwakibha mukipungo kwa nhwalo gwa kuhenga majhoghe na kukoma, na kumpiya Yecho bhantende ngita chibhapala. \s Yecho ibhambwa pachalaba \r Matei 27:32-44; Maluku 15:21-32; Yohane 19:17-27 \p \v 26 Pibhakibha bhampelika, bhajhakukongana na mundo jhumo liina lyake Simone jwabhelekilwe kuchenda jha ku Kilene, jwahumila kunng'onda. Bhajhakunkamula na kungheghecha nchalaba pahyeto jha Yecho. \p \v 27 Lilongo likolongwa lya bhando lijhakunkengama Yecho, pamonga na akakeghe bhibhakibha bhakwindikina na kunnelela Yecho. \v 28 Nambo Yecho ajhakwaghalambukila na kwalobholela, “Makakeghe bhu ku Yeluchalemo! Nkotoka kunelela nenga, mukilelela mabhene na yana hino. \v 29 Nhwalo machiko naghabhandikila, bhando nabhalongila, ‘Mbaha kwa mwikeghe jhola jwangamwana, na ntonga, hilu mabhele ghangajhongecha!’ \v 30 Lichaa lyenio, ndi bhando nabhatumbula kulonge, itombe, ‘Mututilukile!’ Na ihogholo ‘Mutuyekelele!’ \v 31 Anda bhando bhautendi naha nkongo mmehe, bho, naibhaha bhole kwa nkongo nnyomo?” \p \v 32 Helahela bhajhakwatola bhando bhabhele bhibhatenda ghanganandela, bhakapelikwe bhakomwe pamonga na Yecho. \v 33 Pubhahikita chehemo jhikemwa, “Libhonge lya muto,” peniya ndi bhajhakumamba Yecho pamonga na bhibhatehila ghanganandela kila jhumo na nchalaba gwake, jhumo lubhoko lwalelo na jhonge lubhoko lwa ngejha lwa Yecho. \v 34 Yecho palongila, “Tate gwango, mwalekekehe nhwalo bhamanyite jhe chibhatenda.” \p Peniya akalonda bhala bhajhakubhaghana ngobho yake kwa kahumbuumbu nnobhole. \v 35 Bhando bhibhakajhemite peniya kulolekeya, na bhene ilongoche ya Kiyahude bhantendela chanake. Bhalongila, “Abhakombwila bhando bhange, akikombole jwenio, anda jwenio ndi Kilichitu Nkomboche jwahaghulilwe na Chapanga!” \p \v 36 Helahela akakomana ngondo bhajhakuntendela chanake, bhajhakuheghelela na kumpekeya divaye jhibhabha, \v 37 bhalongila, “Anda chakaka mwenga ndi Munahota nkolongwa jwa Akayahude, mukikombole mabhene!” \p \v 38 Na panane jha nchalaba gwake pakajhandikwe malobhe ghanga, “Jhonjo ndi Munahota Nkolongwa jwa Akayahude.” \p \v 39 Mwihe jhumo pakate jha bhala bhabhele ajhakunigha Yecho, alongila, “Bho, mwenga ndi Kilichitu? Mukikombole mabhene na mutukombole na twenga!” \p \v 40 Nambo mwihe jhonge jhola ajhakupwatalila nnyake anongolila, “Gwe bhole, munendema jhe Chapanga? Na mabhene bhahadabwii ngita jwenio. \v 41 Mwenga na nenga bhatuadabwii chipalwa, tupokile malepo ghaghala ghutuhengita. Nambo mundo hojho kibhiijhe kilebhe chalemwite.” \v 42 Peniya nganongolila Yecho, “Yecho, ungotoka kunyehwa pumipala kubhehe Munahota nkolongwa gwino!” \p \v 43 Yecho ngajhangwila, “Ninobholela chakaka, kutumbulii ngoheno, natubhaha pamonga na nenga chehemo jha kukangacha jhikemwa ku pepo.” \s Yecho ihwe panchalaba \r Matei 27:45-56; Maluku 15:33-41; Yohane 19:28-30 \p \v 44 Bhahe, Pihikila muhe jha chaa chita, lubhendo lujhakukamulana tyoo pa kilambo choha ade chaa ticha. \v 45 Peniya lipanjiya lilihibhikiya pa Nyumba jha Chapanga lijhakujwepuka jwee ipande ibhele kutumbulii kunane ade pahe. \v 46 Yecho ajhakubohoma kanonoha, “Tate gwango, mu mabhoko ghino nibheka uhuke gwango!” Palongila gheniya, ajhakubhehe kakalile. \p \v 47 Jhola nkolo jwa bhakomana ngondo palolita ghighatendika peniya, ajhakunnomba Chapanga alongila, “Chakaka mundo jhonjo akibha jwaumbone!” \p \v 48 Bhahe, lilongo lyoha lya bhando pubhalolita ghighakatindike, bhajhakujhenda bhabhii ngolongonde hake. \v 49 Nambo bhando bhoha bhubhakamanyite Yecho bhalingulila chukutale, bhaghalolekehe mambu ghanga. Pakate jhabhe bhakibha akakeghe bhalongohina nabho kuhumii ku Galilaya. \s Yegha jha Yecho ibhekwa mumambe \r Matei 27:57-61; Maluku 15:42-47; Yohane 19:38-42 \p \v 50 Pakibha na mundo jhumo liina lyake Uchupo, kuhumii ku muche gwa Alimataya ku chenda jha ku Yudeya. Akibha jhumo jwa nkolo jwaumbone pa Bwalo jha Akayahude. \v 51 Nambo ahumii ku Alimataya, akajheketii jhe mambu gha pa Bwalo jha Akayahude pubhapata kunkoma Yecho na pubhalenganikiya kuhenga lyenio. Jwenio alolila machaa gha Chapanga pantumita munahota nkolongwa gwake kuhika kulongocha. \v 52 Bhahe, Uchupo ajhakujhenda kwa Pilatu kunnyopa atole malelo gha Yecho. \v 53 Ajhakuhulua malelo ghala kuhumii panane jha panchalaba, ajhakubhilingilila chanda ajhakughoneka umambe jhibhahokonyolile palindalabho, na mambe jhene ikibhajhe na malelo. \v 54 Iikibha lichiko lya Ijumaa ndi libhandikila lichiko lya kutumbula Kupomolela. \p \v 55 Akakeghe bhala bhubhalongohina na Yecho kuhumii ku Galilaya bhajhakunkengama Uchupo na bhajhakubhona mambe na yegha jha Yecho chibhekwite. \v 56 Peniya pibhakelewika kajhabhe bhakalenganikiye mahuta ghighanungalila petelele. \p Na Lichiko lya Kupomolela, bhajhakutama hele ngita Lilaghalikilo chililaghalikiye. \c 24 \s Yecho iyoka \r Matei 28:1-10; Maluku 16:1-8; Yohane 20:1-10 \p \v 1 Lichiko lya jumapile, putiputi akakeghe bhajhakughegha mahuta ghighanungila petelele ghibhakalenganikiye na kujhenda nagho ku mambe. \v 2 Bhajhakulikolela lighanga lela lya kuyekelela mambe libhilimbiwe kuupele jha mambe.\fig Lighanga lilikangwite mu mambe|alt="A stone rolled away from a tomb" src="16 Tomb.jpg" size="col" ref="24:2"\fig* \v 3 Nambo pubhajhingila nkate mu mambe, bhakaiwe ndeka yegha jha Bhambo Yecho. \v 4 Pubhajhendilila kukangacha nhwalo gwa kilebhe chenie, pahina jhabhe papa bhakajhemite bhando bhabhele bhibhawalalii ngobho nhuo ya mbuu. \v 5 Akakeghe bhala bhajhakutumbula kulendema, bhajhakulita pahe. Peniya bhando bhala pubhalongila, “Nhwalo gwa nike mipalaha jwabhii na ughome pakate jha bhubhawile? \v 6 Abhii jhe pambano, ayokite! Nkomboke channobholila pakibha amela ku Galilaya. \v 7 ‘Mwana gwa Mundo nakamulwa na bhando bhibhabhii na uhakaho, na bhene nabhamamba pa nchalaba na lichiko lyutato nayoka.’ ” \p \v 8 Peniya, ndi akakeghe bhala pibhakombwika malobhe ghalongila Yecho, \v 9 pubhabhujhita kuhumii ku mambe, bhajhakulonge mambu ghanga ghoha ghughapitile kwa bhabholwa bhake kome na jhumo bha Yecho na bhando bhange. \v 10 Akakeghe bhubhahikita kulonge gheniya kwa akatenga, akibha Maliya jwahumila ku kilambo chaku Magidala na Yoane na Maliya majhe mundo Yakobu, pamonga na akakeghe bhange bhubhakalongohine nabho. \v 11 Nambo bhabholwa bhala bhajhakughapucha malobhe. Bhahe, bhakajheketile jhe. \v 12 Nambo Petile akajhenda mbelo ade ku mambe. Ajhakulita kulingukiya nkate, ajhakubhona nga ngobho jha malelo tugha. Peniya ngabhujhita ukajha kongo abhii hechu kwa gheniya ghughapitile. \s Mwanja gwa kujhenda ku Emau \r Maluku 16:12-13 \p \v 13 Lichiko lele, bhabholwa bhabhele bha Yecho bhakibha mu kutyanga bhajhawila kuchenda jhimo jhikemwa ku Emau chikibhii utale kilomita kome na jhimo kuhumii ku Yeluchalemo. \v 14 Bhakibha na malongeche gha ilebhe yoha itendike. \v 15 Pubhajhendilila na malongeche ghabhe na kukikonya, Yecho jwenio ndi pabhandikila na kulongohana nabho pamonga. \v 16 Bhene bhakamwene kwa miho ghabhe, nambo bhakaumanyite jhe. \p \v 17 Yecho ajhakwakonya, “Mangota milongolelana nike, kongo mmii mu kutyanga?” \p Na bhene bhajhakujhema, kumiho jhabhe kujhakungamala kwa ungolongonde. \v 18 Mundo jhumo pakate jhabhe, liina lyake Kiliopa, ajhakunyangula, “Bho, mwe maghene kanjika chino pa muche gwa ku Yeluchalemo, umanyite ndeka ilebhe itendike machiko gha pahina ghano?” \p \v 19 Jwenio ngakonyita, “Ilebhe ghane kabhele?” \p Na bhene ngabhajhangwila, “Ilebhe ipambalikine Yecho jwa ku Nachalete. Mundo jwenio akibha nnondole jhuna likakala lya kuhenga na kubhola palonge jha Chapanga na kwa bhando bhoha. \v 20 Akapiya matambiko na ilongoche hito bhajhakukamua kwa bhakolo bhu ku Loma bhahadabwii akomwe, na bhene bhajhakumamba panchalaba. \v 21 Nambo twenga tukahobholile jwenio ndi jwa kuhighombola Ichilahele! Kuchocha kwa gheniya deleno ndi lichiko lyutato kuhumii pubhatehila ilebhe yenio. \v 22 Helahela akakeghe bhange kuhumii pakate jhito bhajhakutukangacha. Putiputi bhajhakujhenda ku mambe, \v 23 nambo bhakaikoli ndeka yegha jha Yecho. Bhajhakukelebhuka na kutulongelela bhapitilwe na akatumiche bha kunane kwa Chapanga, alongila Yecho abhii ghome. \v 24 Bhajhito bhange bhakajhenda ku mambe bhajhakulola ghala ghighalongilwa na akakeghe, nambo jwenio bhakamwe ndeka.” \p \v 25 Yecho ajhakwalobholela, “Mangota mwenga mupumbumwike naha! Mijheketela kachoko kachoko ghoha ghighalongoleka na milondole bha Chapanga! \v 26 Bho, ikampala ndeka Kilichitu kubhehe mulung'ahe, na peniya ndi ajhingila mu ukolo gwake?” \v 27 Bhahe, peniya ndi pajhendilila kwachimulila mbone mambu ghoha gwa jwenio hotuhotu ghughabhii mu Majhandiko gha Chapanga, kutumbulila itabo ijhandikwe na Mucha ade mu itabo henge ya milondole bha Chapanga. \p \v 28 Pubhabhandikila kuhika pa chenda jhene, Yecho ajhakutenda anda atenda kupetelecha. \v 29 Nambo bhene bhajhakupembelekeya chonde, “Uhighalike pamonga na twenga, nhwalo lyobha litipike na lubhendo lutumbwile.” Ajhakujhenda nkate na kutama. \v 30 Patamita pahe na kulye nabho, ajhakutola libumunda na kunchenguu Chapanga, na kuumetula na kwapekeya ajhake. \v 31 Papalapala miho ghabhe ghajhakudindulilwa, bhajhakumanya, nambo jwenio ajhakwaghala pakate jhabhe. \v 32 Bhahe, bhajhakukonyana, “Bho, miojho jhito ikananamwike jhe pakibha achimulila mu Majhandiko gha Chapanga mundela mola?” \p \v 33 Papalapala bhajhakubhoka na kubhujha ku Yeluchalemo. Bhajhakwakolela bhabholwa kome na jhumo bha Yecho na bhando bhange bhibhakibha pamonga na bhene. \v 34 Bhalongila, “Chakaka Bhambo ayokite! Akongine na Simone!” \p \v 35 Bhahe, bhando bhala bhabhele bhajhakulonge ilebhe ipitile undela, na pubhamanyita Yecho pametwila libumunda. \s Yecho abhapitila bhabholwa bhake \r Matei 28:16-20; Maluku 16:14-18; Yohane 20:19-23; Mahengo 1:6-8 \p \v 36 Pubhakibha mukulonge gheniya, Yecho jwenio akajhemite pakate jhabhe na kwalobholela, “Ntamengane kwa uteeke.” \p \v 37 Bhene bhajhakuchituka hake na kujhoghopa bhahambwika pange bhalihwene lihoka. \v 38 Nambo Yecho ngalongila, “Nhwalo gwa nike mijhoghopa? Nhwalo gwa nike mme na kiholo kumwojho gwino? \v 39 Nninge mabhanga gha mu mabhoko ghango na mabhanga gha mu makongono ghango, naumanya kubhehe ndi nenga. Umbapahe mmone, nhwalo lihoka likwetejhe yegha hilu mihupa ngita chiunolekeya.” \p \v 40 Pajhomolila kulonge naha, ajhakwalangiya mabhanga gha mu mabhoko pamonga na mabhanga gha mu makongono ghake. \v 41 Pubhakibha bhamela nakujheketela nhwalo gwa mukuhangana na kukangacha kwabhe. Yecho pakonyita, “Bho, kibhii chakulyegha pambano?” \v 42 Bhahe, bhajhakupekeha kimbembela chuluhomba lubhatutwihe. \v 43 Ajhakutola na kulyegha, kongo bhoha bhabhii kulola. \p \v 44 Peniya ajhakwalobholela, “Ghangano ndi mambu ghininongolila punikibha na mangota: Imbalita kutimila ghala ghoha ghighajhandikwe kwa nenga mu lilaghalikilo lya Mucha, na mu itabo ya milondole bha Chapanga, na Zabule.” \p \v 45 Bhahe, ajhakwatenda malango ghabhe ghahoto kumanya mbone Majhandiko gha Chapanga. \v 46 Ajhakwalobholela, “Ijhandikwe naha, Kilichitu Nkomboche natendwa kung'ahichwa na pa lichiko lya utato nayoka. \v 47 Kwa liina lyake, ilambo yoha kutumbulila ku Yeluchalemo itangachilwe kubhehe bhando bhipalwa kuleka na kulekekewa uhakaho. \v 48 Mangota mipalwa kwalobholela bhando kubhehe mambu ghanga ndi uchakaka. \v 49 Namwete naninetelangana jhola Tate gwango jhalaghalikiye kuntuma. Nambo uhighalike pa muche ade papala kumpekehe likakala kuhumii kunane kwa Chapanga.” \s Yecho ibhujha kunane kwa Chapanga \r Maluku 16:19-20; Mahengo 1:9-11 \p \v 50 Peniya Yecho pabhalongwicha bhabholwa bhake kuhumii ku Yeluchalemo ade ku Betaniya, ajhakujhinula mabhoko ghake na kwape mota. \v 51 Pakibha mu kwape mota, ajhakwaleka, ajhakutolwa kujhenda kunane kwa Chapanga. \v 52 Bhene bhajhakunyinamila, kabhele bhajhakukelebhuka ku Yeluchalemo, kongo bhabhii mu kuhangana hake. \v 53 Helahela bhajhendilila kupipikiya pa Nyumba jha Chapanga, kongo bhannombita Chapanga.