\id 1TI \ide UTF8 \h I. Timotheungu \toc1 Pauluni Dakani jaura I. Timotheungu \toc2 I. Timotheungu \toc3 1 Tim \mt1 Pauluni Dakani jaura I. Timotheungu. \c 1 \p \v 1 Paululu, Jesuni Christuni Apostel, Godaia ngaiananaia Kulkanipirnaia ja Kaparaia Jesuja Christuja kuranandru, nunkangu ngaiana kalkai, \p \v 2 Timotheungu, kupa talkuni ngakanani, morlalu ngundranani; manjula, kalumiltjamiltjarina, Goda ngaianani Ngaperandru, ja Christus Jesus ngaianani Kaparandru. \p \v 3 Worderu ngato jidna kurukurubana wonti, jidni Ephesungu ngamananto, ngani Macedoniaia matja palkana, jundru kana palpani jirijiribananto, tanali wata ngujangujara pilki jinkinanto, \p \v 4 Bakana wata kaukaubani jaura baku ja marduwitta warula ngundrananto, ngangau tana morla nurujeli jatamalina dunkalkai Godaia punga wotinani morlalu ngundranani. \p \v 5 Jirijiribani jauraia kapara nganai: Ngantjana ngara kulikirindru, ja ngara ngaiala ngumundru, ja morlalu ngundrana jeljujelju panindru, \p \v 6 Jenia kana palpali worarana warai, ja jatajatana jaura bakuja karitjina warai, \p \v 7 Tanali ngantjai jirijiribani jauraia ngujangujara jinkinietja nganala, ja wata ngujamai, mina tana jatai ja morlalu kurai. \p \v 8 Ngaiana milkila, jirijiribani jaura ngumu nganai, kulnujeli ninaia jirijiribani jaura jeribaka ngundranani, \p \v 9 Ja jenia milkila, kana talkuni wata jirijiribani jaura parai, a‐ai, kana tjautjani ja delkinietjani, kana Goda panini ja madlentjani, kana murumuruni ja ninta panini, ngaperi ja ngandri nari nandranietjani, kana nari nandranietjani, \p \v 10 Palakantjini, kanku tjikatjika ngankanietjani, mungara burungankanietjani, jedikantjini, jedijaura morlalu kuranietjani, ja mina morla ngujangujara tepini tjakakai, \p \v 11 Tepi Godaia pirnalaia ngantjani jaurandru, ninaia Nulia ngakangu jinkinala. \p \v 12 Ngato Christus Jesus, Kapara ngaianani, jurakokala wapaia, ngangau Nulia ngakangu ngurungurula jinkina wonti, ja ngana talku ngundrana wonti ngamalkijiribanaia kurala, \p \v 13 Ngana, ngani ngopera ngirkibanietja ja tirikaripaterinietja ja jupanietja nganana wonti; ja Nulia ngakangu kalumiltjamiltjarina wonti, ngangau ngato jenia mangapunkujeli ngankana wonti morlalu ngundrani panini. \p \v 14 Ja ngaiananaia Kaparaia manjula morla pirna nganana wonti, morlalu ngundranani ja ngantjanani jela Christungu Jesungu. \p \v 15 Naupini jaura morlalu ja talku nganai ninaia patala, Christus Jesus mitani wokarana wonti kana madlentji kulkala, tananina ngani ngoperaetja nganai. \p \v 16 Ja jendrania Nulia ngakangu kalumiltjamiltjarina wonti, ngangau ngakangu ngoperaetjani Jesulu Christulu nunkani manjula warupoto wondrananto, ngani malka nganananto tanangu, tanali ngadani nunkangu morlalu ngundrala nganai tepi nguralia, \p \v 17 Mitaia miljaraia warupotuja Kaparani, ja mudani pania najina pania kulnujelu Godangu pirnala ja jurakokani nganaiatimai nguralindru nguralia. Amen. \p \v 18 Ninapini jirijiribani jaura ngato jinkangu jirijiribai, Timotheus ngatamurajai, talpadakani jaurandru, tana jinkangundru matja pantjina, jidni tanangupini tirimalini ngumu tirimalinanto, \p \v 19 Morlalu ngundrana, ja ngara ngaiala ngumu ngamalkananto, ninaia palpali worarana warai, ja jeruja morlalu ngundranani bota wokarini ketjaketjana warai; \p \v 20 Tanangupini Hymenäus ja Alexander nganani, tanana ngato Satanangu jinkina warai, nulu tanana jupananto, tana wata morla ngirkibananto. \c 2 \p \v 1 Jeruja ngato kurukurubai pratjanani ngopera, karkani, ngatjini, jurajuralkani, jurakokani ngankananto kana warupotuja; \p \v 2 Mitaia kapara worangu ja kapara pratjanaia, ngaiana tepi ngumu ja manju ngamalkananto Godani wodatarana ngamanani ja talkula pratjanani; \p \v 3 Ngangau naupini ngumu ja manju nganai Goda ngaianani Kulkanipirnandru, \p \v 4 Nulia ngantjai, kana warupoto kulkani ngamalkananto ja wokarananto morlaluja ngujamanaia. \p \v 5 Ngangau Goda kulno nganai, ja tertietja kulno Godani ja kanani terti, Naupini kana Christus Jesus, \p \v 6 Nauja munta jinkiterina wonti kurakani kalala warupotuja, tanali jenia miljaru talkuni kaukaubananto, \p \v 7 Jendrania Nulia ngana matja kurana mandra ja Apostel, — jaura morlalu ngani jatai Christungu, ja wata jediai — kana koni ngujangujara jinkinietja morlalu ngundranani ja morlalulani. \p \v 8 Ngato ngantjai, materali piri pratjanani ngatjinanto, ja mara kulikiri ngutaterina tarananto tiri pani ja mangangankani pani. \p \v 9 Jeruja bakana widla kati talkujeli wondraterinanto, ja ninta mara ja manjujeli tjirkatjirkaraterinanto, wata para walpi ngankanali kara, marda maraljeli kara, marda kaltratieli kara, kati kalala pirnali kara, \p \v 10 A‐ai, worderu widlani talku nganai, tana Godani wodatarana ngamai ngankana ngumujeli. \p \v 11 Widla ngapuni kiririnanto pirna wodatarana ngamanani. \p \v 12 Ngato widlani wata manuni kurai ngujangujara jinkinanto, bakana wata materani jirijiribananto, a‐ai, tana ngapu ngamananto. \p \v 13 Ngangau Adam ngopera pantjina wonti ngadani Eva. \p \v 14 Ja (kutjieli) wata Adamana jedibana wonti, a‐ai, nulu widla jedibana wonti, ja nani dankaranani wirina wonti. \p \v 15 Nani tepi pirna pantjila nganai kupa dankanandru, tana wonki ngamanani morlalu ngundranani ja ngantjanani ja kulikirini, ja ninta mara. \c 3 \p \v 1 Morlalu naupini jaura nganai: Kulnujeli ngantjanani jaurajinkinietjaia ngamalkijiribani manila, nulu ngankana ngumu ngantjai. \p \v 2 Jaura jinkinietja madlentji pani nganananto, widla kulnuja noa, baka nguru, kalu nguru, maramanju, tidnapalarani manju, ngujangujarani kiri, \p \v 3 Wata tapanietja, wata tirietja, a‐ai, malti, jatamalini ja ngukingukibaterini pani, \p \v 4 Nulu punga nunkani ngumu najinajibai, ja nunkani kupa pankinani ngumu ngamalkai talkula pratjanali. \p \v 5 Kulno wata kiri ngananani nunkani punga ngumu najinajibala, worderu nulu Godaia mili wolara ngamalkijiribananto? \p \v 6 Wata mili marra, nau wombatjaraiati ja ngulkuterkanietjaia kalalani puriati. \p \v 7 Tanali palarani nunkangundru jurakokani jaura ngumu ngamalkananto, nau wata ngirkibanani ja ngulkuterkanietjaia wirini purinanto. \p \v 8 Jeruja bakana mili talku nganananto, wata tali pudla mandru ngamalkananto, wata waina pirna tapananto, wata murumurujeli ngukingukibaterinanto. \p \v 9 Tanali morlalu ngundranaia kurukurula ngara kulikirini ngamalkananto. \p \v 10 Ja (kaparali) tanana ngopera wontjananto, ngadani tana ngamalkijiribani tanani woninanto, tana madlentji pani ngananani. \p \v 11 Jeruja bakana widla nganananto, talku, wata kuringulkuterkanietja, baka nguru, morlalu warupotuni. \p \v 12 Mili widla kulnuja noa nganananto, tanali tanani kupa ja tanani punga ngumu najinajibananto. \p \v 13 Tana matja mili ngumu ngamana warai, tana witta ngumu ja manubaku pirna patai morlalu ngundranani Christungu Jesungu. \p \v 14 Jenia ngato jinkangu dakai, ja ngundrai, jinkangu wolja wokarala; \p \v 15 Ngani juri ngamanani kara, jundru ngujamananto, worderu Godaia pungani ngamananto, nauja tepia Goda mili wolara nganai; morlalulaia marda pantja, ja marda kapara. \p \v 16 Ja talkulaia kurukurula kantji pirna nganai: Godali wondraterina wonti palkuni, talku pantjina wonti Jaolani, angelani wondraterina wonti, kana koni kaukaubana wonti, mitala morlalu ngundrana wonti, pirnalani tarana wonti. \c 4 \p \v 1 Jaola morlalu jatai, miljaru ngadalani palpa morlalu ngundranandru purila nganai, ngangau tanali karkarkanietjaia jaola ja kutjia ngujangujara patala nganai; \p \v 2 Jedikaukaubanietja jeljujeljundru, tanali turumalka tanani ngara ngaialani ngamalkai; \p \v 3 Tanali daudauai noa patala, ja jirijiribai wata buka tajila, nina Godali pantjimana wonti jurakokanali tajila tanangu, tanali morlalu ngundrai ja morlaluta matja ngujamai. \p \v 4 Ngangau Godaia pantjimani pratjana ngumu nganai, ja panila murumuru, tanali jurakokanali ninaia tajinani; \p \v 5 Ngangau nauja kulikiri pantjiai Godaia jaurali ja ngatjinali. \p \v 6 Jundru jenia ngatatani kuranani, jeruja jidni Jesuni Christuni mili talku nganala nganai, ja pirnarila nganai morlalu ngundranaia jaurani ja ngujangujara ngumuni, nunkangu jidni karipaterinala. \p \v 7 Jaola pania ja widlapirnaia jaura baku jinkangundru woraramai, ja jigleri wontjau Godani wodatarana ngamanaia. \p \v 8 Ngangau palkujeli wontjani ngumu nganai ngaljengaljeni; ja Godani wodatarana ngamani poto warupotuni ngumu nganai, ja talpadakani ngamalkai tepini karari ja nunkangu nau wokarananto. \p \v 9 Morlalu naupini jaura nganai, ja ngumu ninaia patala. \p \v 10 Jendrania ngaiani jigleri ngankai, ja tanali ngaianina jupai, ngangau ngaiani tepia Godani kalkani ngaianini kurala wapaia, Naupini kana warupotuja Kulkanipirna nganai, ja morla pirna tanangu, tanali morlalu ngundrai. \p \v 11 Jenia jirijiribau ja ngujangujara jinkiau! \p \v 12 Wata kulnujeli jidna teri waka ngundraiatimai, a‐ai, mudlamalka pantjiau tanangu, tana morlalu ngundrai, jaurani, ja wirarinani, ja ngantjanani, ja Jaolani, ja morlalu ngundranani, ja ninta pirnani. \p \v 13 Warapamai, kurukurubamai, ngujangujara jinkiamai ngani wokaranantulu. \p \v 14 Murlaia poto, jinkangu ngananani, wata waka ngundramai, ninaia jinkangu talpadakanali ja kana kaparaia mara kuraterinali jinkinala. \p \v 15 Ninapini manujeli ngundrau, nunkangupini ngamamai, jinkani punkana tinkari pantjinanto warupotuni. \p \v 16 Ngamalkaterianimai, ja ngujangujara ngamalkamai, nunkangupini ngamamai! Jundru jenia ngankanani, jidni kulkaterila nganai, ja bakana tanana, tanali jidna ngarai, kulkala nganai. \c 5 \p \v 1 Pinarani wata jaura kaldri jinkiau, a‐ai, nina ngaperi jeribaka kurukurubamai; materi ngatata jeribaka. \p \v 2 Widlapirna ngandri jeribaka, widla, kaku jeribaka ninta pirna pirnani. \p \v 3 Mangawaru pirna ngundramai, tana kantji mangawaru ngananani. \p \v 4 Mangawaru kulnujeli kupa kara kadnini kara ngamalkanani, jeruja tana ngopera kiririnanto, tanani pungalani tanani mangini ngumu ngankala ja ngaperani ja ngandrini kalala jinkila, ngangau jenia ngumu, ja Godali jenia ngantjai. \p \v 5 Mangawaru kantji ja dupuru talku kalkani nankani Godani kurai, ja milingeru ngatjiai ja karkai ditjini ja tinkani. \p \v 6 Nanipini, nani murumuru nganai, tepini nari nganai. \p \v 7 Ja jenia jirijiribamai, tana madlentji pani ngamananto. \p \v 8 Warle wata manujeli ngundrai nunkani nguralani, ja morla pirna nunkani pungalani, nulu morlalu ngundrani jedibana warai, ja morla madlentji nganai kana koni. \p \v 9 Mangawaruni windri patau, nani kilpawoldra marapratjana poto mara wora ja kulno matja nganana, ja materi kulnuja noa nganana, \p \v 10 Nandru ngankana ngumu matja wondrana, nandru kupa matja pirna ngankana, nandru tula pungani matja manjujeli patana, nandru kana kulikiria tidna matja kulirkana, nandru kana ketjaketjanani matja marangokana, nandru ngankana ngumuni pratjanani matja karipaterina. \p \v 11 Mangawaru kaluka woramai; ngangau tana milkirinani Christungu, tanali ngantjai noa patala, \p \v 12 Tanali kalala tanani ngamalkai, ngangau tanali morlalu ngundrani ngopera wokaribana warai. \p \v 13 Tana nguja nganai, ja kiririai punga kulno punga kulno wirarila, ja wata windri nguja, a‐ai, tanali bakana jatajatai ja jekijekibai, ja jatai, mina wata ngumu nganai. \p \v 14 Jeruja ngato ngantjai, mangawaru kalukali noa patananto, kupa kantji patananto, punga najinajibananto, ja ngirkibanietjani wata jinkinanto ngirkibanani. \p \v 15 Karari matja palpa puntina warai Satanangu ngadaia. \p \v 16 Mili materali kara, mili widlali kara, mangawaru ngamalkanani, tanali tanangundru manujeli ngundrananto, ja tanali mili wolara wata jupananto, ngangau tanali mangawaru kantjini manujeli ngundrananto. \p \v 17 Kaparani, tanali ngumu ngamalkijiribai, tanali pirnala pudlamandru pirna ngundrananto, morla pirna tanangu, tana jiglerali ngankai jaurani ja ngujangujarani. \p \v 18 Ngangau jaura jatai: „Ngantini, nulu tandra nankai, jundru mana wata ngandrawalkananto;“ ja: „Ngankanietjani talku nganai nunkani kalala.“ \p \v 19 Kaparani wata ngulku patau, windrila morlalu kuranietja mandru kara, parkulu kara ngamanani. \p \v 20 Tanana, tanali madlentji ngankai, kurukurubamai pratjanani mudlani, ngangau bakana tana pratjana japali pantjinanto. \p \v 21 Ngato jinkangu morlalu kurai Godani ja Kapara Jesungu Christungu ja kalkalkani angelani, jundru jenia ngamalkamai wata ngundrana pilkini, ja panila ngankamai kana ngundranali! \p \v 22 Mara wata kulnuni nurujeli kurateriamai, ja wata nguruja madlentjani ngokateriamai. Munta kulikiri ngamalkateriamai. \p \v 23 Wata morla windri ngapa tapamai, a‐ai, bakana waina ngalje maniamai jinkani mandrandru, ja ngangau jidni poto marapu waltowalto nganai. \p \v 24 Kana palpaia madlentji tinkari nganai, ja tana ngopera wiringai kalalaia, ja palpani ngadani wapantiai. \p \v 25 Jeruja bakana ngankana ngumu ngopera tinkari pantjiai, ja tanali, tanangu pilki parai, ngandandariai kurukuru parana. \c 6 \p \v 1 Jeruntjaia mili pita wokarani nganai, tanali tanani Kaparani pratjanani pirna ngundrananto, ngangau tanali Godaia tala ja ngujangujara wata ngirkibananto. \p \v 2 Milieli, tanani kaparali morlalu ngundrai, tanana wata waka ngundrananto, ngangau tana ngatata nganai, a‐ai, tanangu morla pankinanto, ngangau tana morlalu ngundrani ja ngantjalu nganai, tana manju nganai ngumu ngankala. Jenia kaukaubamai ja kurukurubamai! \p \v 3 Kulnujeli ngujangujara pilki jinkinani, ja wata ngaiananaia Kaparaia Jesuni Christuni jaura tepini, ja ngujangujarani nauja ngumu nganai Godani wodatarana ngamala, ngokateriai, \p \v 4 Nau njurlunjurlurina warai, ja panila ngujamai, ja muntja nganai tirijakalkijiribamalinandru ja jaura jakalkijiribamalinandru, nunkangundru dunkai: Kirinajina, jatamalina, ngirkibana, ngundrana madlentji, \p \v 5 Ngankamalina baku jenia kanandru, tanani tjuru tjautjaurina warai ja morlaluta tintana warai, ja ngundrai, Godani wodatarana ngamana kalala manini jeribaka nganai. Tanangupini kanandru ngamalkateriau! \p \v 6 Kau, Godani wodatarana ngamana kalala manini pirna nganai, murlali ngamanani jela. \p \v 7 Ngaiana panila mitani wirilkana wonti, jeruja morlalu nganai, ngaiana bakana panila dunkalkala nganai. \p \v 8 Ngaiana tajini ja kati ngamalkanani, jeruja ngaiana murlali nganananto. \p \v 9 Tanali, tanana ngantjai poto pirna pantjina, wontjanalani ja wirini ja milkirina tjautjauni ja madlentji marapuni purila nganai, tananapini kana tartabai tintaterinaia ja katiwirinaia. \p \v 10 Ngangau mardatandra ngantjana madlentji warupotuja kapara nganai; palpali ninaia ngantjana warai ja morlalu ngundrana worarana warai, ja ketjaketjana pirnali palkingaterina warai. \p \v 11 Jidni, Godaia kanajai, nunkangundru japa mindriau! Ja talkulani, Godani wodatarana ngamanani, morlalu ngundranani, ngantjanani, manjulani, maltilani karipaterintiau! \p \v 12 Morlalu ngundranaia tirimalini ngumu tirimaliau, tepi ngurali patamai, nunkangu jidnana matja karkana, ja jundru dikani jaura ngumu dikana warai tinkari ngankanietja marapundru. \p \v 13 Ngato jidnana jirijiribala wapaia Godaia mudlani, Nulia warupoto tepi ngankai, ja Christungu Jesungu, Nulia Pontiungu ja Pilatungu dikani jaura ngumu morlalu kurana wonti; \p \v 14 Jundru ninapini jirijiribani jaura ngamalkananto kulikiri ja madlentji pani, ngaianani Kapara Jesus Christus wondraterinantulu, \p \v 15 Ninaia wondrala nganai miljaru talkuni Kapara tepieli ja kulnulu ngurungurujeli, mitaia kapara wolaraia Kaparali ja kapara wolaraia Kaparali. \p \v 16 Nau kulnulu nari pani, Nauja praitjani ngamala wapaia, nunkangu kulnujeli ngandandariai wirila, ninaia wata kana kulnujeli najina wonti ja ngandandariai najila. Nunkangu pirnala ja ngurula ngurali parai. Amen. \p \v 17 Nunkangupini mitaia kana poto pirnantani jirijiribamai, tana wata pirna ngundraterinanto, bakana wata poto pirnani, nauja wijiwijibai, kalkananto, a‐ai, Goda tepini, Nulia ngaianangu warupoto jinkiai tepia, \p \v 18 Tanali ngumu ngankananto, poto pirna pantjinanto ngankana ngumuni, jinkinipirna, marangokijiribamalini pantjinanto, \p \v 19 Ja poto pirna kampananto marda kapara ngumuni, nunkangu, nauja wokarai, tanali tepi morlalu patananto. \p \v 20 Timotheujai! ngamalkau mindrani poto, ninaia jundru maninala, jaura baku murumurundru ja ngankamalinandru jedikantjia ngujangujarandru tiringau, \p \v 21 Ninaia palpali kaukaubai ja morlalu ngundrana worana warai. Manjula jinkangunto nganaiatimai.