\id REV - Daga NT [dgz] -Papua New Guinea 2005 (DBL 2014) \h AROGAMENI \toc1 Iesu Keriso Dion arogameni noa \toc2 Arogameni \toc3 Ar \mt1 AROGAMENI \mt2 Iesu Keriso Dion arogameni noa \c 1 \p \v 1 Ok ma Iesu Keriso wat arogameni noa. God nop mame Iesu wanen me ago mega nagirewa dim da konintu tauepi ewamopen menan. Wam da Keriso anea mega da nao mega apanewa Dion inap watu enen nop mame wat arogamepen wadien. \v 2 Menan God Dion inap me nop mega amba Iesu Keriso oit megawa wat arogameni ame Dion wan dim dim iravi yave anuni oisewa wadianen. \p \v 3 Waenapan da da nop oit mame anupi aton anuin iwa evi tauepi noa mame namu batnak anupi menan. Anupi nagire den aton anuin amba anu tapi nagirewa den aton anuin iwa wam konintu taiwan. \s1 Dion gaun megawa \p \v 4 Apan Dion Iesu dugup mega nagirewa nani yamu dere at Eisia wanumone gaun inamup anega watu enen, \p God wataget iragen endi den wandiniwa amba evi tauepiwa garaet wat aipakam imaep baigan mega enep. Ayop watarewa namup guewa kakaewa nani yamu dere, ame Guewa Woup Seniwa di, wanumene den gaun inayap waiwanum. \v 5 Iesu Keriso Mamewa oisewa negin tamana wadianeni apanewa gaun inayap waiwan. Me bop nagirewa nimakamup namu inakae sia yon wanden. Piup gapan namu yoyo taine nagirewa mu ayop mugawa me di. \p Me nunan anu guriwandini gapan me boeni deniwa gapan koewa nuga vetanen. \v 6 Nu Mamewa God nao mega tapen men God pirisi mega nagirewa dianen menan waenapan kwayup tamopen aroewa nunen. Iesu Keriso me oya oya ge aro amun mega usenagaet wande aiwandan, wam wam pot pot yaua ao warinain. Ame umap. \v 7 Ao yawan irikup potap oniwan waenapan at at iravi itaya enune nagirewa den yawain. Mu Iesu yavepi menan waenapan piup at at iragi bagu sisi anu irip turup wain. E, ap anega di venaseta. \p \v 8 Ayop nuga God aigap iragenawa anega wan, “Ne wam ibariwa amba wam verisi apanewa.” Me wataget iragen endi den wandiniwa amba evi tauepi apanewa. Me Ayop God, aro aigap iragena apanewa. \s1 Dion bet ine Iesu yaven \p \v 9 Ne Dion e dugup ega daitonawa. Nu Iesu den intum tatoni gapan God toemu mega gapan entaneneni menan ugu vegaek bagu sisi anu tanivin, Iesu menan kaimake taton yaentuk mantuk wanin anivin. Ne God nop megawa amba Iesu oit megawa, ame God arogameni noa, waenapan opata wadidiamuingina menan upi waranegen puiman topaneniwa at yaua Patmos gapan bat nimanegene iwa ne nop ame sia ya wapen menan. \v 10 Pura bawarewa wamewa gapan, God Guewa imuna potana waren. Nop baware da pum ununkewa mini garinap anega anun, \v 11 “Dim dim yawawa ame iravi ok se amba Iesu dugup mega nagirewa nani yamu dere at ugup ugup wanumene inamup watu en. Waenapan ameme pa muga yaumua Epesas ge Simona ge Pogamam ge Tayataira ge Sadis ge Piladelopia ge Leodasia.” Nop ap anega tauen. \p \v 12 Da inanap wani yawapen men yamu entanen. Dun kaime gwayayame yananagaet den nani yamu dere yoniwanumune yawamon. \v 13 Dun yaumakamup apan da mini yonen yawan. Wanup mega pomponu nononga pusip tauen berit mega gwayayame yananagaet den toganep panen. \v 14 Iwa i gume ame pomponugaet irikup umap. Yamewa oma merao yagiriwandini mini. \v 15 Pusiwa gwat bangae ganasewa umap amba nop mega tapan baware ununkewa umap. \v 16 Naniwa nutup gapan buanae nani yamu dere tamen. Nonokap kereba yamu yamu wani warane ame tauen. Gine namu wam ianupe warini ananewa mini ganase wan. \p \v 17 Apan ameme yawana gapan ne namup seke tan bop mini geanegen. Amba me naniwa nutup aiganap bare anega wadianegen, “Tap ya anu. Ma ne wam ibariwa amba wam verisiwa apanewa. \v 18 Ne wanik iram apanewa. Wataget bonigasen go endi yawanek ne wainge angingain sia ya bonigatain. Waenapan borit wapi o ya borit wapi amunewa ne inanap wandia. Borit waine arewa ayopewa ne. \v 19 Endi ma yaviana amba dim da evi venasepi yawawa iravi ok se. \v 20 Nanina nutup gapan buanae nani yamu dere taman amba dun kaime gwayayame den yananagaet nani yamu dere yawaana ame iwa muga gungunua endi wadiagain. Buanae nani yamu dere ameme ne dugup nega nagirewa nani yamu dere kwayupe taine anea mugawa. Dun kaime den nani yamu dere yonane ameme dugup nega nagirewa.” \c 2 \s1 Pa Epesas ok mugawa \p \v 1 Iesu Dion sia wadien, “Ne dugup nega nagirewa pa Epesas gapan anea muga inap ok manega enu, Ma ne nanina nutup gapan buanae nani yamu dere tambuna apanewa. Ne dun kaime gwayayame yananagaet den nani yamu dere yaumakamup yonan angina apanewa. Mame nop negawa. \p \v 2 E dim taiwaniana anuivin ame kaimakaet taiwanin amba itan tawa ae ya venegean. Ne anuivin e koewa anune taine nagirewa munan ya anuiwanin go tandayat mumiwanin. Apan upi muk anega wane, Nu Iesu watu enamot mega nagirewa. Anega wane go e wayawamoyan amba mu aopan wane anuyan. \v 3 E yaentuk mantuk yauna menan wat irayan amba ne ya venegean. \p \v 4 Ame e namu nenan baware anu guriwaniana ame kakae go endi umap uon iwa nenan baware ya anu guriwanin. \v 5 E sia anun, wataget nenan amunugaet anu taiwanian go endi nutu bigaren. Guegue ame ae vean nenan namu tayawaniana mini sia taiwanian. E imuya entan sia ya tanewa ne onge dun kaime ega wasea ongain. \p \v 6 Guegue ega kakaewa da sia mam. E at Nikolaeta nagirewa guegue muga ne umanap anu koeam mumiana menan ne atonuya anuivin. \p \v 7 E da da darinaya den wandepi God Guewa Iesu dugup mega nagirewa inamup wapi anu awan. E da da koewa garao mumane nagirewa God egak mega nimakap inak omaewa wandiniwa tavewa mega napen menan enain.” Iesu ap anega wan. \s1 Pa Simona ok mugawa \p \v 8 Iesu Dion sia wadien, “Ne dugup nega nagirewa pa Simona gapan anea muga inap ok manega enu, Ne wam ibariwa amba wam verisi apanewa bonigasen go sia inak nigasen, nop nega mame di. \p \v 9 Ne asiginap, e koewa tanayana amba den e kayakayawan taiwanin go ne yamanap e puraput nagirewa. Waenapan upi nipep diaen amba wawa koko inayap den taiwanumune ne anun. Go mu aopan anega wane, Nu den Diu nagirewa, go mu Seitan waenapan megawa. \v 10 Anun. Bagu sisi wamewa inayap konintu tauepi tap gop ya anune. Anu tumat ega ire yawapen menan Seitan e upi tambue gwat nokap seaeta. Wam aonagaet gapan koewa ame inayap wandeta. Ap wamewa gapan bop tanewa go anu tumat ega gapan ne ae ya venegenewa garewa yaibobot payuewa oya oyae den enain. \v 11 E da da darinaya den wandepi God Guewa Iesu dugup mega nagirewa inamup wapi anu awan. E da da koewa garao mumane nagirewa bop koni derewa vegewa ya anui.” Iesu ap anega wan. \s1 Pa Pogamam ok mugawa \p \v 12 Iesu Dion sia wadien, “Ne dugup nega nagirewa pa Pogamam gapan anea muga inap ok manega enu, kereba waniwa yamu yamu warina apanewa nop nega mame. \v 13 E iniana arewa ne asiginap, ame Seitan watat mega wandini arewa gapan di. E anu tumat ega ne inanap ae ya vean, amba apan Antipas, nenan kakaewa tat waini apanewa, Seitan inini arewa, pa ega gapan tone boeni go e ae ya venegean. \p \v 14 Ame kakae go nop da inayap wadiaepen taivin. Ame e upi watageta apane Belam nop mega anuyan taiwanin. Belam apan dawa yaua Belek nop wadieni gapan Belek ae at Isurero nagirewa pusimu warup yawapen tan. Me Isurero nagirewa nanam mumeni gapan mu guewa nanip kaitan taba mega napen tane, ame airampu tabaewa. Amba den me barip ame gapan mu waen ge apan uniunion wainan gogo ise ta ase ta tapen menan wadiamon. \v 15 Ap umap sia waenapan ega upi at Nikolaeta nagirewa noa wariwanum. \v 16 Koewa ega ae vean imuya entanep. Imuya ya entanenewa ne konintu inayap tauain kereba nega nonap taueni gapan mu inamup anan tain. \p \v 17 E da da darinaya den wandepi God Guewa Iesu dugup mega nagirewa inamup wapi anu awan. E da da koewa garao mumane nagirewa taba nega gungunua yaua mana enain. Amba agim pomponua yaua ewakewa gamup ok se e daiton daiton enain. Orup da agim ame warepi gapan yaua mega ewakewa ap gapan anuta, go upinewa me yaua ya anuin, megenat anuta.” Iesu ap anega wan. \s1 Pa Tayataira ok mugawa \p \v 18 Iesu Dion sia anega wadien, “Ne dugup nega nagirewa pa Tayataira gapan anea muga inap ok manega enu, Ne God Otua yamana oma yagiriwandini mini amba pusina gwat bangae ganasewa umap. Nop nega mame. \p \v 19 E dim da taiwaniana ne asiginap. E anu gurat egawa, anu tumat ega, God menan nao tat ega, amba yaentuk mantuk waniet egawa, iravi ne anun. Namu kakae di taiana amba endi aigap sia taiwanin, ame kakae iragen. \v 20 Ame umap di go mame umap uon. Ame waen koewa yaua Diesebero e den wandia go e ya wa oisean. Mek anega waiwan, Ne God nop mega waina waenewa. Go me waenapan nega nanam mumeni gapan mu guewa nanip kaitan taba mega nane, ame airampu tabaewa. Amba den waen ge apan uniunion wainan gogo ise ta ase ta tane. \v 21 Ne wataget waen ame anega wadian, ise ase taiana ae ve imuga entan ta, anega wana go me ae ya ven epara sia tat anuiwan. \p \v 22 Ap menan ne waen ame vek wanap eragi mega gagap barain ap mepe da da waen ame den wainan gogo tapi nagirewa wanene kaimakaet tamoin, mu bagu sisi baware munain. Ne ap da tat anuivin go mu koewa muga menan vetavet wa amba koewa muga ae vepiwa ap gapan ne wanene nega ya munain. \v 23 Da da waen ame ewap amone, mu me otu waiwa di, mu den guramopen borit wain, ap gapan anu tumat nagirewa iravi yawanege asik tain, ame ne waenapan imu pose yawan anuina apanewa. E da da dim da kakaewa o koewa taiwaniana ap gapan gapan garewa enain. \p \v 24 Go e upinewa pa Tayataira nagire waen ame nop mega ya warayan menan Seitan koewa gungunua noa e ya asigip tayan. Menan mame di wadiaivin, itan bagu sisi da aigap sia ya enain. \v 25 Go dim da kakaewa ega wat nat wanien, ne amatana tane, ne sia tauain. \p \v 26 E da da koewa garao mumane amba nao nega taiwaniana ae ya veanewa amba wam verisiwa tauepi gapan amun enapena gapan e piup ayopewa tai. \v 27 Unup todumine semuroro taini mini e piup nagirewa kepata ega waran kaimakaet namumup yoniwaniai. \v 28 Mamana amun neneni ap umap amunewa enain. Wam ame gapan buanae orewa den enain. \v 29 E da da darinaya den wandepi God Guewa Iesu dugup mega nagirewa inamup wapi anu awan.” Iesu ap anega wan. \c 3 \s1 Pa Sadis ok mugawa \p \v 1 Iesu Dion sia wadien, “Ne dugup nega nagirewa pa Sadis gapan anea muga inap ok manega enu, Ne God guewa mega nani yamu dere den buanae nani yamu dere tambuna apanewa. \p E dim dim taiwaniana ne asiginap. Waenapan anega wane, E kabani, go ne anuivin e bonigawa di! \v 2 Ap menan kanda itan ao yon wanien. Aro otu ega wandini go uon tapen taiwan menan wat nagasen. Iwa e dim da God menan taianawa ame God yamap om ya inen. \v 3 Wataget God nop mega anu warayan menan endi aigap sia anu awan. Ap anu kakayasene gapan koewa ega ae vean imuya entanen. E ya kandae itanewa ne wam da up apane mini e inayap karaua tauain. Ne tauapena wamewa e oare. \p \v 4 Go pa Sadis nagirewa, e otu agiap da wanup ega bigip da uon, potayap koewa da ya tan menan wanup pomponugaet wat enain, iwa e inak ega God yamap om ineni menan ne den tanai ap angingain. \v 5 E da da koewa garao mumane nagirewa wanup pomponua ap umap ai enain amba yaumu inak bukaewa gapan seni ne ya di wat mutain. Mamana yamap, anea mega den yonana e ne waenapan negawa aroga wadiamoin. \v 6 E da da darinaya den wandepi God Guewa Iesu dugup mega nagirewa inamup wapi anu awan.” Iesu ap anega wan. \s1 Pa Piladelopia ok mugawa \p \v 7 Iesu Dion sia wadien, “Ne dugup nega nagirewa pa Piladelopia gapan anea muga inap ok manega enu, Imuna potana woup sen nop tavewa waina apanewa. Watageta apan Devit amun mega waran ame tonan tumtumeawa mini. Ne tonan ame watapapena apan da ya toboreta. Ne tonan toborapena apan da ya watapeta. Nop nega mame. \p \v 8 E dim dim taiwaniana ne asiginap. Anun. Tonan enan watapan wandia waenapan da ya toborain. Ne anuivin e aro baware uon go nop nega di wariwanin ae ya venegean. \v 9 Anun. Waenapan upi aopan anega wane, ‘Nu Diu nagirewa,’ go mu Seitan ewap amuine nagirewa. Ne wapena mu inayap taue namuyap omanimup enuin. Amba ne enan anu gurina mu di anuin. \p \v 10 Ne wadiaena ae ya venegean go aro ta waniwanianawa menan gare ne waenapan piup at at iravi tayawamopen wamewa tauepi gapan kwayup enan tain. \v 11 Ne konintu tauain. Nenan anuyan taiana uap sia di taiwanian waenapan garewa ega up tapi tawa. \p \v 12 E da da koewa garao mumiana nagirewa ne wapena God nega paewa potap sewa yaumakapewa umap waniai sia ya tau aitai. Ne God nega yaua gamuyap ok seain den God nega pa mega yaua gamuyap ok seain. Pa ame yaua Ierusalem ewakewa God nega kiman gapan viseta. Ne yauna ewakewa den gamuyap ok seain. \p \v 13 E da da darinaya den wandepi God Guewa Iesu dugup mega nagirewa inamup wapi anu awan.” Iesu ap anega wan. \s1 Pa Leodasia ok mugawa \p \v 14 Iesu Dion sia wadien, “Ne dugup nega nagirewa pa Leodasia gapan anea muga inap ok manega enu, Ne yauna Umap waini apanewa, God nop mega tamana waina ae ya vivin. Me wan dim dim iravi venat mutane ibariwa ne. Nop nega mame. \p \v 15 E dim taiwaniana ne asiginap. E imuya ne inanap amun uon amba irot uon yaumakap waniaisi. Go nenan kaimakaet tapo o tandayat nimanegepo ap mini da anuivin. \v 16 Go e yaumakap wanisiana menan e kaum sisi dena mini arupun imaipen tau aitai. \v 17 Iwa ek anega waiwanin, Nu dim da men ya anuivin, nu umap di, nu puraput nagire umap. Anega waiwanin go e dai momeni nagirewa, kayakayawan taiwanin nia aroga amba yamaya boraseni menan waenapan yawaene gapan enan bagu sisi baware anuiwanum. \p \v 18 Ap menan wadiaepena anun tan. Gwat gwayayame ganase dena oma meravewa gapan bigip gurinewa garewa baware iragena ame inanap une tan amba puraput dena nagire umap waniai. Nia aroga waenapan yawaepi umam anune tawa menan wanup pomponua den une tan enan. Muramura osewa yamaya sean yamaya kakae tapi yangut tai. \p \v 19 Waenapan munan anu gurina nagirewa ame ne yam ta yawamon wan wat tamanam mumivin. Ap menan nop nega di anu waran koewa ega ae vean. \v 20 Anun, ne tonana yonan ken ken toivin. Waenapan da da nop nega anun tonan watapane ne gwanap inamup tauain amba taba nu tobot daiton tat nait. \v 21 E da da koewa garao mumane nagirewa, ne wapena gapan watat nega gagap mainenap ae waniai iwa ne den koewa garao mumana menan Mamana ayop watat mega gagap mainap ae wanik angin. \p \v 22 E da da darinaya den wandepi God Guewa Iesu dugup mega nagirewa inamup wapi anu awan.” Iesu ap anega wan. \c 4 \s1 Kimani God wa taragasene gueguewa \p \v 1 Amba ne Dion, bet ine da sia yawana ame kiman tonanewa watapen. Nop namu inanap taueni pum ununkewa umap anega anun, “Ge ae ma kiman onak dim dim evi tauepi ewagain.” \v 2 Nop ame uon tani boge, God Guewa imuna waren amba watat da kiman gapan wanden yawan. Watat ame gagap orup da wandeni den yawan. \v 3 Orup ame agim keri mini ganase wan. Watat aigap airampu nesiwa ame agim bangae koa mini ikukuk eniwandin. \p \v 4 Watat yaumakap wanden amba watat upi apane daiton apan da naniwa degede (24) ikukuk enpanane wanumune. Watat ame daiton daiton gapan kwayup taine nagire apane daiton apan da naniwa degede (24) ae wanumon. Wanup pomponu enan ayop payu gwayayame yananagaet den iamup tonanatan. \v 5 Watat yaumakape gapan yangwan kapisi waren nop ugup ugup kiman waini noa den anun. Watat namup dun kaime den nani yamu dere igit wanumun, dun ameme God Guewa mega nani yamu dere. \v 6 Watat namup use kaum awan gio umap nini yayak waren gwanap ase ma yavivin. \p Watat tainamua bayabayapa gapan kasiga mena manao taini da bayabayapa wanumon. Yamamua garip gwanap bararaen. \v 7 Kasigawa dawa namu yawana man laion umap yawan. Kasigawa derewa da sia yawana man kao otua umap yawan. Kasigawa yampoa da sia apan umap yawan. Kasigawa degedeawa da sia tukao umap yawan. \v 8 Kasigawa mena manao taini da bayabayapa magumu daiton daiton ameme nani yamu daiton. Yamamua garip gwanap potap iravi bararaen. Mum wam pot pot wak anega waiwanumun, \q1 Ayop nuga God, aro megawa aigap iragena, \q1 posewa woup sen woup sen woup am seniwa. \q1 Wataget iragen endi den wandiniwa, \q1 amba evi tauepi Ayopewa. \m \v 9 Kasiga mena manao taini da bayabayapa wam da da watat aigap yaibobot wandiniwa inap wak gapan yaua ao waran bawarewa diane gaun wainewa. \v 10 Waenapan kwayup taine nagirewa apane daiton apan da naniwa degede (24) watat aigap yaibobot wandiniwa namup nikapu enu wa taragasen. Ayop payu muga muga totnagen watat namup ae sean anega wane, \q1 \v 11 Ayop nuga God, Ge kakae iragen menan yauga ao warivin, \q1 bawarewa nuga diagivin aro amun oya oya den waringan. \q1 Ge anu waan dim dim iragi venat nitaton inak warivin. \m Ap anega wan. \c 5 \s1 Ok viri viri wa panameniwa \p \v 1 Watat aigap wandiniwa naniwa nutup gapan ok da sean viri viri warane ame ware wanden, ame ne bet inan yawan. Ok ame yamu yamu sen inamat nani yamu dere batamen. \v 2 Anea amunu dena da yawana amba me nop uma singui anega wan, “Apan kakaewa ansena da inamat nani yamu dere wagegetaveta ok viri viri warane wat veseta?” \v 3 Go kiman gapan amba piup aigap den yop tan, ok viri viri warane ame wat vese batnage yavepi apane da ya yaven. \p \v 4 Apan kakae iragena da ok viri viri warane ame wat vese batnage yavepi apane da ya yaveni menan ne irip baware wan. \v 5 Irip waingina waenapan kwayup taine apane da inanap anega wan, “Irip ae ve. Yao. Watageta apane Devit naewa dugup yaua Diuda ayop apanewa da koewa iravi garao mumen. Me ok viri viri warane inamat nani yamu dere wagegetavepen menan me di wat veseta,” ap anega wan. \s1 Man sip otua noa \p \v 6 Amba God man sip mega otua Iesu, kasiga mena manao taini da bayabayapa yaumakap watat mega gapan yonen amba waenapan kwayup taine nagirewa enpanane ne yawan. Man sip otua ameme waenapan tone boeni guine wandia. I donewa nani yamu dere amba nani yamu dere yamewa ne den yawan. Yamewa ameme God guewa mega nani yamu dere watu enamon piup at at iragi amone. \p \v 7 Man sip otua ae ok viri viri warane ame watat gagap wandiniwa apanewa naniwa nutup gapan wareni ame waseasen. \v 8 Waseaseni kasigawa mena manao taini da bayabayapa amba waenapan kwayup taine nagire apane daiton apan naniwa degede (24) man sip otua namup nikapu enun. Mu daiton daiton, sinao pepetawa mini nanip tambun sip gwayayame yananagaet den nanip tambun. Sip gwanap iu irane daginewa ame God waenapan megawa God inap mup muga wainewa. \v 9 Mu wak ewakewa Iesu inap anega wan, \q1 Ge kakae iragen, menan ok viri viri warane, \q1 inamat batamene di wagegetao. \q1 Iwa waenapan togene bogitaana denip gega viseni menan, \q1 God at piup waenapan, dugup ge nop ge at ugu ugupe nagirewa den, \q1 koewa muga garewa wat musen. \q1 \v 10 Waenapan ameme God pirisi mega nagirewa diamoan menan, \q1 mu God navewa taine waenapan kwayup taiwanumune, \q1 amba piup ayop tata aroewa munaan. \q1 Mu piup gapan ayop tain. \m Wak ap anega waiwanumun. \p \v 11 Amba ne Dion yangut sia tana watat yaumakap kasiga mena manao taini da bayabayapa waenapan kwayup taine nagire den anea aru arugataet da miniwa batnak mumeta ikukuk enpanamon. \v 12 Mu wak uma anega waiwanumun, \q1 Man sip otua waenapan tone boeni me kakae iragen. \q1 Aro amun anut puraput iravi wariwandapen. \q1 Namup yonat viriwa tainampen, yaua ao warinampen, \q1 amba wa atonasinampen. \m Anea ap anega wan. \p \v 13 Waenapan iravi, man tap amba dim dim iragi piupawa kimaniwa piup gauarapewa, puimaniwa den iravi wak anega wane ne anun, \q1 Watat gagap wandiniwa man sip otua den. \q1 Wam wam pot pot namup yonat viriwa tainampen, \q1 yaua ao warinampen amba aro amun wariwanumampen, \q1 usenagaet wande aiwandata. \m \v 14 Iragi ap wane kasiga mena manao taini da bayabayapa gare anega wan, “Ame umap.” Wane boge waenapan kwayup taine nagirewa nikapu enun wa taragasen. \c 6 \s1 Inamat ok batameni noa \p \v 1 Amba man sip otua ok viri viri warane nanip wareni inamat nani yamu dere batameni inamat namua wagetaveni, ne yawan. Wagetaveni kasiga mena manao taini da bayabayapa da nop kiman waini umap wan ne anun. Me anega wan, “Onak.” \v 2 Ne yangut tana apan da man osi pomponu da gagap tauen daka nanip waren. Ayop payue orup da me wanen. Amba piup yon borini apanewa ame piup yon borapen menan osi gagap tau aen. \p \v 3 Man sip otua inamat derewa wagetaven. Wagetaveni dim kasiga derewa da sia anega wani ne anun, “Onak.” \v 4 Wani apan da man osi dendeni da gagap tauen. Osi gagap wandeni apane ame piup baigan mega wat mutapen amba waenapan gare gare gugut mutapen menan aroewa waren. Amba kereba baware iragen da wanen. \p \v 5 Man sip otua inamat yampoa wagetaveni dim kasigawa yampoa da sia anega wani ne anun, “Onak.” Wani apan da osi pumpuni da gagap tauen yawan itan mega paua yaviniwa nanip waren. \v 6 Kasiga mena manao taini da bayabayapa nimakamup nop da tauen ne anega anun, “Ma enup taba mega kakaewa yaua uit, unup sera daiton ame wam daitona garewa megawa. Taba otu koerage yaua Bali unup sera yampo ame gapan wam daitona garewa mega om ineta. Go oma olip ge oma wain da ya ta koeragamene puakaepi tawa.” Ap anega wan. \p \v 7 Man sip otua inamat degedeawa wagetaveni dim kasiga degedeawa da sia nop wani ne anun, “Onak.” \v 8 Wani ne yangut tana apan da yaua Bop Apanewa man osi da tutup mega atagin umap gagap tauen. Apan dawa evip yoneni yaua Bop Arewa Apanewa. God piup semu degede waenapan guramopen menan munen. Osi gagap wanumene nagire aro ap warane ame ita anan, enup, vek ato, man puawa aramopi gapan waenapan guramoin. \p \v 9 Man sip otua inamat nani yamunaet wagetaveni waenapan guewa watat gauarap wanumone yawamon. Ian ame wataget piupa God nop mega Iesu oisewa den pot pot waiwanumune menan upi guramon borit wan. \v 10 Bop nagirewa ame singui kaimakaet wan, “Ayop nuga iragenawa potaga woup sen tamana wan taiana apanewa. Ge wam animpo mondi wanigai amba piupa wanumuine nagirewa guranene borit watoni garewa wanene ta munai?” \v 11 Bop nagirewa ame wanup pomponu nononga daiton daiton mune anega wadiamon, “Wagat otu da sia wanien. Piup nagirewa guraene borit wayana ap umap God wat ago mega nagire upi mu e den dugup ega daitonawa iravi guramopi borit waine omewa taue umap tapi gapan God koewa nagire ame wanene tamota.” \p \v 12 Man sip otua inamat nani yamu daiton wagetaveni ne yangut ta piup menao manao baware tan. Wam wanup pumpuniwa mini pumpuni tan, siragam yame denip mini dendeni tan. \v 13 Baip boa taik bawarewa tauen waren enini umap buanae uruga kimani piupa geamon. \v 14 Ok viri viri warane mini kiman wa paname oagaen. Tunup iragi puiman topaneniwa den menao manao tan at da ugup amon. \p \v 15 Wam ame gapan piup ayopewa bawarewa ugup ugup amba ita nagire namu yoyo mugawa, puraput nagirewa, aro nagirewa, wat ago nagirewa, muk anune taine nagirewa iragi dagupa amba gwat benop tunupa karaua wanumon. \v 16 Mu anega tunup ge gwat uma anega diamo, “Seran wat umanen. God watat gagap wandiniwa gine namu ya yawat anuivin. Man sip otua ugu gangan mega den ya warat anuivin menan seran karaua umanen. \v 17 Iwa Mamewa Otua dere ugu gangan muga wamewa tauen. Da ao yone watanamota? Uon megenat.” \c 7 \s1 At Isurero nagirewa 144,000 \p \v 1 Amba sia ne bet ine inana manega yawan, anea degede piup ginewa gapan ise use ase ma yonane. Piup, puiman gapan amba oma ugup ugup berip den taik da ya tau aepen men wataniwanum. \v 2 Anea dawa God wandiniwa yatup mega paua ame ware wam dotouini arewa gapan ma oniwandin, ne yawan. Amba anea degedeawa, mu God amun muneni gapan piup puiman wa koeragam mumapen amone, amba anea dawa mu inamup uma \v 3 anega wan, “God nao mega taine nagire yatup mega paua namu bonap batam mumait amba piup ge puiman amba oma den ta koeragam mumai,” ap anega wan. \p \v 4 Yatup paua batam mumane nagirewa arugataet 144,000 paua muga wadianegene ne anun. Mu at Isurero nagirewa dugup aonagaet nani yamu dere daiton daiton gapan yatup paua batam mumane. \q1 \v 5 Dugup yaua Diuda gapan paua batamene \q1 nagirewa arugataet 12,000. \q1 Dugup yaua Ruben gapan paua batamene \q1 nagirewa arugataet 12,000. \q1 Dugup yaua Gat gapan paua batamene \q1 nagirewa arugataet 12,000. \q1 \v 6 Dugup yaua Asa gapan paua batamene \q1 nagirewa arugataet 12,000. \q1 Dugup yaua Naptali gapan paua batamene \q1 nagirewa arugataet 12,000. \q1 Dugup yaua Manasa gapan paua batamene \q1 nagirewa arugataet 12,000. \q1 \v 7 Dugup yaua Simion gapan paua batamene \q1 nagirewa arugataet 12,000. \q1 Dugup yaua Livai gapan paua batamene \q1 nagirewa arugataet 12,000. \q1 Dugup yaua Isaka gapan paua batamene \q1 nagirewa arugataet 12,000. \q1 \v 8 Dugup yaua Sebulon gapan paua batamene \q1 nagirewa arugataet 12,000. \q1 Dugup yaua Diosep gapan paua batamene \q1 nagirewa arugataet 12,000. \q1 Dugup yaua Bendiman gapan paua batamene \q1 nagirewa arugataet 12,000. \m God yatup mega paua ap anega batam mumane. \s1 God waenapan mega aruga arugataet \p \v 9 Amba waenapan aruga arugataet da miniwa batnak mumeta bet ine inana gapan ne yawamon. Mu dugup ge nop ge at ugu ugupe nagirewa God watat mega man sip otua dere namumup yonan. Wanup nononga pomponu enan amba kitat baewa nanip tamon, God inap gaun wapen menan. \v 10 Nop uma anega wane, “God nugawa watat gagap wandiniwa man sip otua dere inak ewakewa nuninewa,” ap anega wan. \v 11 God watat megawa amba ona kasiga mena manao taini da bayabayapa amba kwayup taine nagirewa yaumakap wanumune amba anea uruga ikukuk iragi enpanamon. Amba watat ame namup mu iravi nikapu enun God wa taragasen. \v 12 Mu wane, \q1 Ame umap! \q1 Wam wam pot pot wa taragat, oya oya, nop dima, \q1 gaun nuga, ayamat, aro amun ame iragi God wariwandan. \q1 Ame umap! \p \v 13 Kwayup taine apane da singui anega wayawanegen, “Waenapan wanup nononga pomponu enane mu ian ambe at ansena nagirewa?” \v 14 Ne gare wan, “Ayop negawa, ne oare. Ge asigigap di menan ge wa.” Me sia anega wan, “Itan bagu sisi piup taueni wamewa gapan mu wanumone. Koewa muga wanup pompunu mini man sip otua deniwa gapan bigi waran endi mame pomponu tan. \v 15 Ap menan mu endi God watat mega namup wanum amun. God Paewa gwanap mum wam pot pot wat agoat wanum. Watat gagap wandiniwa apanewa mu tantan muga taini apanewa. \v 16 Menan enup da sia ya aramota amba megamu da sia ya pakaraeta, amba wam ananewa da sia ya aramota gaup amun da ya doramota. \v 17 Iwa man sip otua watat yaumakap yonini sip kwayup taini mini mu kwayup tamota. Menan me naumo kaum urewa tanam amo napi gapan yaibobot wanumoin. God yamamu dogewa uruga wat museta.” \c 8 \s1 Inamat wabatameni nani yamu derewa noa \p \v 1 Man sip otua ok viri viri warane inamat mega nani yamu derewa wagetaveni kiman nagire iravi wam otu da no uon wanumon. \v 2 Wam otu da ame uon tani anea nani yamu dere God namup yonine ne yawan. Apan da pum yan se mu daiton daiton munen. \p \v 3 Anea dawa taue watat namup yonen dagin iu irine sipewa gwayayame den yananagaet nanip wariwandin. Apan da dagin iu irine kaimewa aruga wanen. Waenapan mup muga God inap dagin ame gapan biro baro tan toboren. Dagin ame yan mini God watat mega namup, watat dawa gwayayame den yananagaeta gapan ire God wanen. \v 4 Anea ame God namup yonen nanip sip ware dagin amba waenapan mup muga God inap wainewa ame dere dere den doren. \p \v 5 Dagin dorin uon tani anea sip ware watat dawa oma yame to sip gwanap ae enen no dotoueni gapan piupa aipa uaren. Aipa uareni yangwan waren kiman ununke baware wan amba piup menao manao tan. \s1 Pum upunane noa \p \v 6 Amba anea nani yamu dere pum daiton daiton ebune upunepen tan. \p \v 7 Anea namua pum mega upunen ugin aniat kaimakaet gwat umap meraove denipe den vitan pipa geamon. Piup iragi paua yampo semu daiton nugusene yagit wan. Oma iravi paua yampo semu daiton nugusen yagit wan. Gaian kabaniwa yagiritamen. \p \v 8 Anea derewa pum mega upunen dim tunup baware da mini yagiriwandini puimani gearen. Geareni puiman iravi paua yampo semu daiton nugusene denip entanen. \v 9 Puiman manewa iragi paua yampo semu daiton nugusen borit wan. Puiman wanagiewa iravi paua yampo semu daiton nugusen wat momak mumen. \p \v 10 Anea yampoa pum mega upunen buanae baware da dun ganase mini igit wandin kimani gearen. Kaum tavewa iragi paua yampo semu daiton nugusene buanae gagap gearen. Kaum urewa iravi paua yampo semu daiton nugusene buanae gagap gearen. \v 11 Buanae ame yaua Sisiwa. Kaum iragi paua yampo semu daiton nugusene sisiwa entanen menan waenapan da da kaum ame nane borit wan iwa kaum ame sisi wan. \p \v 12 Anea degedeawa pum mega upunen wam ge siragam buanae ganat muga muga iravi paua yampo semu daiton nugusene ame pumpuni tan, menan ganat muga wat otutamen. Ap menan mum ge wam ganat muga pot poraet paua yampo semu daiton nugusene wamewa gapan ganasewa ya wan. \p \v 13 Amba ne bet inana gapan yawana, nenip tukao kiman yaumakap tau aiwandini nop baware wani ne anun, “Kaiwan, kaiwan, kaiwan, piup nagirewa munan bagu sisi arita anuivin iwa anea uiwa yampo pum muga muga upunepen taiwanum, koewa bawarewa tauapen taiwan!” \c 9 \s1 Paki taba baewa naitamen \p \v 1 Anea nani yamunaetawa pum mega upunen guewa da buanae mini kimani pia gearen. Apan da urat nononga diriwa uon tonan mega tumtumewa wanen. \v 2 Buanae ame tumtum gapan urat diriwa uoni ame tonanewa watapen boge dagin pumpuni tayagon irine umap urata doren amba wam ganasewa gwoup den enun pumpuni tan. \v 3 Dagin potap paki aruga tau amon pipa wanumon. Paki aro muga kaposi sio aroe muga umap apan da munen. \p \v 4 Me paki anega wadiamon, “Ut gaian naewa ugup ugup pia yananewa oma den ya na kokoeam mumane. Da da God yatup mega paua namu bonap ya batamene nagirewa mugenat enu kokoeragam muman,” ap anega wan. \v 5 Menan evi amba paki amoin siragam nani yamunaet gwanap waenapan na guguramoin go waenapan ya borit wain. Na guguramopi vegewa kaposi sio inewa enumuine vegewa umap anuin. \v 6 Wam ame gapan waenapan ame borit wat anuine go bop ya tain. Bop mu garao mume tau aen. \p \v 7 Ne bet ine inan gapan yawana paki ame man osi anan tapen taine mini di yawan. Paki ayop payu gwayayame yananagaet den daiton daiton tonanatan amba gine namu apan mini yawan. \v 8 I gumewa waen i gume nonongewa mini amba no done man puawa laion no done umap yawan. \v 9 Toganemup yarewa gware dena agim pepeta panane mini yawan. Magumu poe poe tane ununkewa baware osi pimai muga warupene ita anan amuine ununkewa mini anuna. \v 10 Verimua den kaposi sio inewa umap enuepi vege anui. Verimu gapan waenapan da enupiwa, vegewa ame siragam nani yamunaet anuiwandata amba uon tata. \v 11 Paki ayop mugawa anea koerage da urat nononga ni diriwa uoni kwayup taini apanewa. Anea koerage ame yaua dere. Iburu nop muga gapan waine Abadon. Gurik nop muga gapan waine Apolion. Apolion guegue wat momagini apanewa. \p \v 12 Kaiwan bagu sisi wamewa namua uon tan go dere piup nagire inamup tauapen taiwanum. \s1 Man osi anan taine noa \p \v 13 Amba anea nani yamu daitonawa pum mega upunen. Watat gwayayame yananagaet den God namup wandeni ginewa degede gapan nop da tauen. \v 14 Nop ame anea nani yamu daitonawa pum nanip wareni inap anega tauen, “Anea koerage degede kaum baware yaua Yuperetis gapan tau natamon wanumone vetamon!” \v 15 Anea kakaewa ae anea koerage degede ap mepe tau natamon wanumone vetamon. En mame, siragam mame amba wam koni mame menan anea koeragewa amat taiwanumun, vetamoni gapan mu waenapan iravi paua yampo semu daiton nugusen guramopen menan tau amone. \p \v 16 Ita anan man osi gagap amone nagirewa batnak mumane ne anun aruga mek arugataet (200,000,000) anun. \v 17 Apan upi man osi gagap ameme bet ine inana gapan manega yawamon. Toganemu tantanewa panane tutup muga dendeni, pumpuni amba yananagaet. Man hosi iamu man laion iwa umap. Osi nomup merao dagin pumpuni yananagaet birot wa aninke den tau aen. \v 18 Merao dagin pumpuni yananagaet nomup tau aeni gamup waenapan iragi paua yampo semu daiton nugusen borit wan. \v 19 Man osi anan muga ame nomup ge verimu gapan. Verimua mokare umap iwa den, mokare ame iwa gapan waenapan aguguramon. \p \v 20 Waenapan upi koewa ugup ugup mame gapan ya borit wan wanumone nagirewa nanimup dim dim da tane anu tumap wanumon go God tumap ya wanumon. Airampu sia wa taragat mumiwanumun. Gwat kakae gwayayame yananagaet pomponu dendeni den amba oma den ap gapan airampu guewa nanimup kaitan inap wa taragat mumiwanumun. Go guewa ameme yangut uon anu awat uon ap uon go mu wa taragat mumiwanumun. \v 21 Waenapan upi nanimup guramo borit wan. Banao nuat up den taiwanumun. Waen ge apan wainan gogo ta up den taiwanumun. Iragi ae ya veat anun di taiwanumun. \c 10 \s1 Anea nop oit wan \p \v 1 Amba anea dawa aro baware denawa kimani visiwandini bet inana gapan yawan. Irikup da wanup umap ikukuk panen koa iap tau aen. Gine namu wam ganasewa umap. Pusiwa airaniwa nononga dere merao umap. \v 2 Ok otu da viri viri warane wat vese nanip waren. Pusiwa nutup puimani amun pusiwa senip piupa amun. \v 3 Man puawa laion gururut waini umap ve baware wan. Wani gare kimani nop nani yamu dere tauan. \p \v 4 Nop ame tauane ne ok seapen tana go kiman gapan nop da sia anega taue watananegen, “Kimani nop nani yamu dere tauane ok ya se karaua wandep.” \p \v 5 Anea puimani piupa amuni apanewa ne yawan naniwa nutup nop wapen men kimani ao waren. \v 6 God wan kiman gwanape den venat mutan sia wan piup gwanape den venat mutan sia wan puiman gwanape den venat mutan. God yaibobot wandini apanewa ameme amun mega gapan anea kaimakaet agi anega wan, “Wam usira entutnagene ame uon tan. \v 7 Anea nani yamu derewa pum mega upunepi God nop mega tavewa di taueta. God nop mega ame gungunua wandeni ame God me ago mega nagirewa ame watageta oit mega waiwanumune nagirewa, ame wadiamoni.” \p \v 8 Nop kiman gapan namu inanap taueni sia tauen, anega wan, “Ge ak anea puimani piupa amuni apanewa ok wat vese nanip wareni waseat.” \v 9 Wani angena ok otu koentu viri viri warane ameme nenapen mup wan. Anea anega wadianegen, “Ok wat na. Nawa nogap danse den onaro mini anu go bagugap visepi gapan sisi den anui.” \v 10 Wani ne ok nanip waran nan. Nonap na yawana danse den iwat mini go na kauamena baguna gapan sisi wan. \p \v 11 Nana amba orup da wadianegen, “God nop oit mega at at, dugup dugup amba nop ugup ugupe nagirewa, ayop muga den aigap sia wadiamoi.” \c 11 \s1 Siwa naun wane apane dere \p \v 1 Amba bet inana mini sia yawana God om kaipat umap nene anega wan, “Ao yon ak pa sewa Ierusalem gapan, God Paewa gapan watat mega dere om wat. Waenapan animpo pa gwanap God wa taragasine den batnak. \v 2 Pa augewa arok ame om ya wara iwa at ameme God ya anu tumasine nagirewa mugawa. Mu en yampo degede yaumakap menan God pa mega baware Ierusalem anu koeragamain. \v 3 Wam ame gapan siwa naun oise wane apan nega dere amun enain amba nop nega waenapan sia wadidiamopen menan watu enamoin. Magun wat wanumoin,” God ap anega wadianegen. \p \v 4 God siwa naun wane apan dere ameme paua karopae dere amba dun kaime dena dere piup iravi ayopewa namup yoniwanum. \v 5 Waenapan da da apan dere ameme gut koeragam mumat anune apan dere merao nomup tau aen anavi muga yagimon. Guramot anune nagirewa merao ap gapan borit wain. \v 6 Apan dere aro muga inamup den, mu God nop mega waine wamewa gapan ugin da ya wapen menan mu wapi gapan kiman toboreta ugin da ya taueta. Sia wapi kaum urewa denip eneta. Sia wapi koewa ugup ugup piup gapan taueta. Muk anune gapan wapi itan bagu sisi ameme tauiwanumain. \p \v 7 God nop mega wane wamewa uon tani guewa koewa man puawa umap urat nononga diriwa uoni ao no kaimap dotouen amba anan inamup tan garao mumen borit wan. \v 8 Apan dere borit wane wapimu pa pa negin etop wanumon. Pa sewa ap me gapan Ayop muga korosi gapan boen. Maibe gapan pa sewa ame yaua Idip ge Sodom diene, iwa waenapan koeragewa ap mepe wanumone. \p \v 9 Wam yampo degede yaumakap gapan wapimu wanumoin amba dugup, nop, at ugup ugupe nagirewa yaviwanumain go piup gapan tupen menan tanda wain. \v 10 Piup nagirewa apan dere ame borit wane menan aton anun amba sinao tarep tan, mu yan aiman gare gare tane. Piup nagire aton mugawa iwa apan dere mu wam mugawa uon di tan, mu God nop mega diamo waenapan koewa muga batnagene amba itan den munane menan. \v 11 Go wam yampo degede yaumakap uon tani God inak gaupewa potamup tauen menan mu sia inak mutan yon wanumoin. Yon wanumoine gapan waenapan da da mu yawamone kaimamu pagagak tain. \p \v 12 Wam ame gapan nop baware da kiman gapan apan dere inamup tauen, “Ae ma dot onaen.” Wapi boge anavi mugawa ao yangut tane gapan apane dere ame irikup potap kiman dot amon. \v 13 Dot amone gapan piup menao manao baware tan. Pa sewa ame iragi paua aonagaet semu daiton nugusen beuren. Beureni gapan waenapan aruga 7000 borit wan. Ya borit wane nagire kaimamu pagagak tan God kiman gapan wandiniwa yaua ao waran. \p \v 14 Kaiwan bagu sisi wame koni derewa ameme uon tan go koni yampoa wamewa tauapen taiwan. \s1 Pum nani yamu derewa upunen \p \v 15 Amba anea nani yamu derewa pum mega upuneni nop arugataet kiman gapan anega tauiwanumun, “Endi mame piup yon borapen aroewa iravi Ayop nuga God amba me Keriso megawa, me ayop ta piup kwayup yaibobot taiwandan.” \p \v 16 Ap gapan kwayup taine apane daiton apan da naniwa degede (24) nagirewa, watat muga gagap God mainep wanumuine, yonan God namup nikapu enun wa taragasen. \v 17 Anega waiwanumun, \q1 Ayop nuga God aro amun iragena apanewa. \q1 Ge watawa endiwa waingiana. \q1 Amun gega baware waraan piup namumup, \q1 ere endi yoningiana menan, \q1 gaun baware inagap. \q1 \v 18 Tandayat gimagine nagirewa ugu gangan mutain, \q1 iwa ugu gangan gega wamewa inamup tauen. \q1 Borit wane nagirewa wanene tamopen taingi. \q1 Ago tagen nop gega waiwanumune nagire, \q1 amba waenapan gegawa den taga anune nagire, \q1 yaumu baware ontotu uruga, \q1 garewa muga kakaewa munapen wamewa tauen. \q1 Piup wat momagene nagirewa, \q1 garewa wat momak mumawa wamewa tauen. \m Ap anega wan. \p \v 19 Wam ame gapan God pa mega kiman gapan watapen amba maua da agi nunan wani ne yawan. Yawatoni yangwan waren kiman wan ununke ugup ugup anuton piup menao manao tan ugin aniat gwat umap itani den visen. \c 12 \s1 Waen ge uayo nop mugawa \p \v 1 Amba kiman gapan paua baware bet ine inana gapan yawan. Waen da wam ganase den wanup mini taun, siragam gagap yonen amba ayop payu mega ame gapan buanae aonagaet pusinawan dere wanumune iap tonasen. \v 2 Waen bagu den orup yanapen taiwandin vegewa baware anuni menan ve wan. \p \v 3 Kiman gapan paua da ugup tauen. Uayo baware dendeni da i nise nise nani yamu dere amba ayop payu mega otu koentu i nise nise daiton daiton tonanatan. I done aonagaet yanan. \v 4 Veriwa patnagen buanae iragi paua yampo semu daiton nugusen pipa geamon. Waen orup yanapen taiwandin baraepi napen menan uayo taue waen namup amase yonen. \p \v 5 Waen orup apan baraen orup ame kai warepi waenapan iravi kepata mega warep kaimakaet namumup yoneta. Orup ewake baraen apan da wasease God watat mega kimaniwa inap nau aen. \v 6 Wat nau aeni gapan inewa tap pua aen God waen at mega watu enen, waen ap mepe wanden, en yampo degede yaumakap gapan kwayup taiwandin. \s1 Anea yaua Maikero \p \v 7 Amba kiman gwanap ita anan baware venasen. Anea Maikero anea evene wai den arik yamu yonan uayo anea mega koeragewa den tanamo yamu yonan. \v 8 Anan waran anea kakaewa koewa garao muman. Uayo anea mega den kiman gapan sia wanum wanum umap uon. \v 9 Anea kakaewa uayo bawarewa waran aipa uaren. Uayo me wataget mek wataget amba mokarewa yaua dere Seitan ge Deboro dian piup nagire iragi aopan wababayan muminiwa. Anea kakaewa ame, Seitan anea koeragewa mega den tambun pipa aipa uasen. \p \v 10 Amba kimani nop da uma anega tauen anun, “Endi God waenapan inak ewakewa muniwan amun mega waren namumup yoniwan. Wa watu eneni mega Keriso amun mega den wariwan. Iwa anu tumasine nagirewa wa koeam munini, apan koeragewa, Seitan ame, aoma pipa uaren. \v 11 Keriso dugup mega nagire man sip otua denip ge oit kakaewa mega gapan Seitan garawasen. Inak muga menan ya anun go Iesu menan borit wane. \v 12 Ap menan kiman gapan wainiana nagire aton tan! Go kaiwan, piupa ge puimani wainiana nagirewa iwa Seitan ugu gangan mega bawarewa inayap visen. Me asigip tan ame wam mega uon tapen taiwan.” \p \v 13 Uayo, ame Seitan di, kimani aoma viseni gapan waen orup apan baraeni warup oit nau iwandin. \v 14 Iwandini go God tukao bawarewa magua dere waen wanen. Uayo waen ame ya togurapen menan bup wa paina ae pua gearen. Ap mepe God en yampo degede yaumakapewa gapan kwayup tan. \p \v 15 Uayo ap yaveni menan no nokap kaum ningoe tau aen waen wat nau aep boepen menan. \v 16 Ningoe tau aen go piup waen wat agoasen. Uayo no nokap kaum ningoe tau aeni piup ninoke awasen kaum ap mepe geat aen. \v 17 Uayo waen inap ugu gangan naen menan ewagai aen waen naewa mega upinewa ameme God ayamase taine amba den Iesu oit mega wat kakayasene nagirewa inamup anan tan. \v 18 Amba uayo ame puiman etop gerata yone amat tan. \c 13 \s1 Guewa koeragewa dere man puawa umap \p \v 1 Amba man kwarayo mini puiman gwanap taueni bet inana gapan yawan. Kwarayo ame i nise nise nani yamu dere amba God yaua wawa koko tane ogewa da, iap daiton daiton gapan ok sen. I donewa aonagaet i donap daiton daiton ayop payuewa otu koe tonanatan. \v 2 Kwarayo ameme yawana anan manewa lepat umap, pusiwa anan manewa bea umap, noa anan manewa laion umap. Uayo yone aro amun mega baware ugup ugup kwarayo wanen. \v 3 Kwarayo i nise daiton da tositnagen me boet anun go sia inakaen ne yawan. Waenapan at at uruga kwarayo yawane no ginin ganan wan nop mega anun evip amon. \v 4 Uayo amun mega kwarayo waneni menan waenapan uayo wa taragasen. Kwarayo den wa taragasen anega wane, “Me aigap, da miniwa garawaseta? Ame da uon di!” \p \v 5 Uayo, ame Seitan, aro wanen kwarayo apan apan ta God inap wawa koko ta waiwandin. Amun wareni gapan en yampo degede yaumakap taiwandin. \v 6 Noa watape God inap wawa koko taiwandin amba God yaua nipep diwandini amba God Paewa ge kimani waenapan wanumuine nagire den inamup wawa koko tamuiwandin. \v 7 Amun wareni gapan kwarayo God waenapan mega inamup ita anan ta garao mumen. At, nop amba dugup ugup ugupe nagirewa aro amun ware namumup yoniwandin. \v 8 Waenapan pia wanumuine nagirewa kwarayo wa taragatain. Wataget iragen piup ya wandeni wamewa gapan Man Sip Otua, Iesu, nunan boeni apanewa ame inak bukaewa gwanap waenapan mega yaumua ok sen. Da da yaumua ap mepe seane, mu kwarayo ya wa taragatain. \p \v 9 Darinaya den wandepi anun. \v 10 Orup da da to warapen anupi, ame God anuini gapan di to wareta. Da da togurat anupi, God anuini gapan togureta, da ya wakaumeta. Menan God waenapan mega koewa ma inamup tauapen menan kaimakaet tumban amo anu tumat den wanumopo. \s1 Man puawa piup nokap tauen \p \v 11 Man puawa da sia wariwa umap piup nokap taueni ne bet inana gapan yawan. Man sip otua i done dere dena mini go nop mega uayo waini mini wan. \v 12 Wariwa mame kwarayo den wandeni amba aro amun mega kwarayo gapan ware taiwandin. Wariwa nanam mumeni gapan piup waenapan mega kwarayo wa taragasen. Kwarayo namua ame guin tositnagen bop pokewa ta sia inakaen inap wa taragasen. \v 13 Wariwa yo paua ugup ugup bawarevet taiwandin. Me wani gapan waenapan yamamup merao kiman gapan pipa visen. \p \v 14 Wariwa paua ugup ugup taiwandini gapan piupa wanumone nagirewa ebo aopan ewamon. Ap taiwanidini gapan, kwarayo den yaviwandini. Wariwa waenapan Kwarayo guewa mega nanimup kaitapen menan nanam mumen. Kwarayo viripe tapen menan kereba gapan Kwarayo tone bop pokewa ta sia inakaen. \v 15 Kwarayo guewa kaitane Wariwa amun sia ware guewa ame gaup upunen nop waiwandin. Waenapan guewa inap ya wa taragasepiwa ame menan Wariwa guewa kaitane ame nop wapi gapan guramop borit wain. \v 16 Amba Wariwa waenapan iravi, yau tananeniwa go mondigawa, purapuse denawa go kaya kayawan nagirewa, ago taine o muk anuine taine nagirewa, mu iravi nanam mumeni gapan yatup paua nanimu nutup gapan go namu bonap batamen. \v 17 Waenapan da da paua ya batamene puraput gare gare une ya tap. Yatup paua ame kwarayo yaua megawa o yaua ok seni agi megawa. \p \v 18 Nop mame anu awane nagire anu tap. Kwarayo yaua ok seni agi mega batnage anup, ame 666. \c 14 \s1 Wak ewake wan \p \v 1 Amba bet inana gapan yawana ame Man Sip Otua tunup yaua Saion gagap kimani yonen. Tautanan yonane nagirewa 144,000. Ian ame God Man Sip Otua Mamewa dere yaumua namu bonap ok seane. \v 2 Nop da kimani taueni ame tapan ununkewa mini amba kiman waini mini anun. Nop ame sinao pepetawa gurine mini. \v 3 God watat mega kasiga mena manao taini da bayabayapa amba kwayup tamuine nagire namumup yonan wak ewakewa da wan. Waenapan 144,000 gat watoni Iesu deniwa gamup piup gapan une tamoni nagirewa mu mugenat wak ewakewa ame anupen menan go ian upine ya anuin. \v 4 Apan ameme imu pose daiton God men anuiwanum ugu wapi waen den ya inatan. Man Sip Otua ewap at at amuiwanum. Apan ameme waenapan iravi nimakamup Iesu koewa muga wat musen amba God ge Man Sip Otua dere inamup maup diwatan mini yan tan. \v 5 Mu potamu woup sen koewa ya tan aopan da ya wan. \s1 Anea yampo oit wan \p \v 6 Amba anea da kiman yaumakap tau aiwandin. At, nop ge dugup ugup ugupe nagirewa Iesu Oit Mega Kakaewa yaibobot noa wadidiamopen menan tauen. \v 7 Anea kaimakaet anega wan, “God waenapan wanene tamopen wamewa tauen menan viripe tan, yaua ao waran. Piup kiman puiman amba kaum urewa den wan venat mutane apanewa inap wa taragasen,” ap anega wan. \p \v 8 Wani amba anea dawa taue anega wan, “Tave di, pa baware Babilon gearen uon tan. Pa ame waen negin gagape mini, ame God menan ya anuiwanum amba kaum kaimake dena, yaua wain, waenapan iragi muneni menan nan mu bumbawam tan. Waen negin gagape ame eyao tuan taine mini tainiwa guegue ame pa Babilon nagirewa God tandayasene amba ugupe wa taragasiwanum.” \p \v 9 Anea derewa wani boge anea yampoa taue uma anega wan, “Waenapan da da kwarayo guewa nanimup kaitane den inamup wa taragasepi man yatup paua mega namu bonap o nanimup gapan batamepi \v 10 God ugu gangan mega kaum wain umap sip mega gapan damage muneta. Ugu gangan ame ya bigareta. Waenapan ameme Man Sip Otua anea mega den yamamup merao yagimuiwan dagin yananagaet aninke den guramuiwandata ugu vegaek anu taniwanumain. \v 11 Mum wam pot pot merao dagin ameme doriwandata. Kwarayo guewa nanimup kaitane amba inamup wa taragasene amba yatup ame man yaua paua mega ame wapimup batamene nagirewa mum wam pot pot inamup wagat da uon.” Anea ap anega wan. \p \v 12 Menan God waenapan mega koewa ma inamup tauapen menan kaimakaet tumban amu anu tumat den wanumopi ame da da God anu tumat ta ayamase den yambuni wanumoin. \p \v 13 Amba nop da kimani anega tauen, “Nop nega ma ok se. Endi evi amba waenapan Ayop nuga God nao mega taine menan borit wapiwa mu aton anuin.” \p Ap anega wani amba God Guewa gare wan, “E, mu di aton anuin. Nao muga kaimakaet tane menan mu wagat wanumoin amba mu garewa muga ewamup mu den kiman amoin.” \s1 Piup maup tauepi wamewa \p \v 14 Amba irikup pomponu gagap dim da apan umap ae wandeni bet inane gapan yawan. Ayop payu gwayayame yananagaet den iap tonasen amba maup wamewa taba gurapen menan kao panapan wani dena nanip waren. \v 15 Anea da ugup sia God Paewa kiman gwanap tau ae irikup gagap wandeni inap uma anega wan, “Maup wamewa piupa tauen taba mega inin geraget tani matakamepen wamewa tauen. Kao panapan gega wani dena wat onak gut.” \v 16 Wani boge irikup gagap wandeni apanewa kao mega gan pipa petakae enitamen. \p \v 17 Anea da ugup sia God Paewa kiman gwanap tau ae kao panapan wani dena da sia wat onen. \v 18 Amba anea da ugup sia God watat mega dawa gagap merao kwayup taini apane ame tauen. Anea kao panapan wani dena wareniwa inap kaimakaet anega dien, “Kao gega wat taba gureip piupa bo inane wanumamune ame petakae en.” \v 19 Wani menan anea pipa petakae enitame ae taba gureip kaum wain magosine arewa gapan aipa uasen. Magosine arewa gapan God anavi mega ugu gangan mega baware yawain. \v 20 Gureip tavewa pa sewa garip magosen. Magosene kaum wain viseni ningoe tau aeni ame waenapan deniwa. Denip ao doreni ianu omewa tauen amba ase ma pesewa om megawa ame paua 200 negina nukap inine omewa, ap umap. \c 15 \s1 Nemoro uiwa \p \v 1 Amba kiman paua mega baware da yawan non kap wan. Anea nani yamu dere waenapan bagu sisi verisiwa munapen menan tam onamon. Mu bagu sisi ame anupi God ugu gangan mega uon tata. \p \v 2 Amba kaum awan gio umap merao ganase den biro baro tan ne yawan. Waenapan da da kwarayo amba me guewa nanimup kaitane den amba orup ame yaua ok seni tavewa megawa 666 den garawat mumine nagirewa ap mepe kaum awan etop yonane. God muneni sinao pepetawa mega mini daiton daiton tambun yoniwanumune. \v 3 God nao mega apanewa Mosis amba Man Sip Otua dere wak muga anega waiwanumun, \q1 Ayop nuga God, ge aro aigap iragena apanewa. \q1 Dim dim taingiana ame ugup ugup iravi kakae iragen. \q1 Waenapan at at iravi gapan, mu ayop muga ge daiton di. \q1 Negin gega iravi tamana tavewa di. \q1 \v 4 Ayop nugawa, nu iragi virip gega tat yauga ao warat. \q1 Iwa ge gegenat potaga woup seniwa. \q1 Ge tamana taiana apanewa menan nu iravi guegue, \q1 ap yavintoni menan waenapan at at iragi inagap tauat, \q1 yauga ao warat wa taragat gimagait. \m Wak ap anega wan. \p \v 5 Amba God Paewa tonanewa kimani watapen ame gwanap pa namdat pose woup seni ame bet inan yawan. \v 6 God Paewa gwanap anea nani yamu dere bagu sisi waenapan munapen menan daiton daiton tau amon. Wanup muga pomponu kakae iragen berit muga gwayayame den yananagaet toganemup taun. \v 7 Kasiga mena manao taini da bayabayapa daiton ap da ae anea nani yamu dere unup sera gwayayame den yananagaet daiton daiton munen. Sera ame gwanewa God yaibobot wandiniwa ugu gangan mega kaum mini no dotouen. \v 8 God aro amun mega baware oya oya den, dagin mini pa bararaen menan waenapan da gwanap ya amone. Anea nani yamu dere bagu sisi muga muga waenapan munep uon tapi gapan, amba pa gwanap sia anait. \c 16 \s1 God ugu gangan mega unup sera gwanap wanumon \p \v 1 Amba nop baware da God Paewa gapan tau aen, anea nani yamu dere inamup tauen anega wan, “Aisen, God ugu gangan mega unup sera ega ega gwanape kaum pipa ae damagen.” \p \v 2 Ap wani menan, anea namua ae sera mega kaum pipa ae wa damagen. Wadamageni gapan waenapan iragi kwarayo yatup paua mega batamen guewa nanimup kaitane inap wa taragasene nagirewa omat mao aninke den namon. \p \v 3 Anea derewa sera mega kaum puimani wa damagen boge puiman apan bop tani deniwa umap entanen. Man tap kasigawa puiman gwanape iravi borit wan. \p \v 4 Anea yampoa sera mega kaum bawarewa ge urewa den gagap wa damagen denip entanen. \v 5 Anea kaum kwayup tamuini apanewa God inap wani ne anega anun, \q1 Ge potaga woup sen watawa endiwa waingiana apanewa, endi waenapan wanene tamuianawa ame tamana tavewa di. \q1 \v 6 Iwa mu waenapan gegawa ge nop gega waiwanumune nagirewa, \q1 den guramone denip visen. \q1 Gare kaum denip entaneni munan napi tamana di. \q1 Ame garewa muga wariwanum. \m \v 7 Ap anega wani nop da God watat mega gan tauen anega anun, “E, Ayop nuga God aro amun iragena apanewa, nop ame tavewa di. Koewa muga garewa munaana tamana tavewa di.” \p \v 8 Amba anea degedeawa unup sera mega kaum wam gagap wa damageni amba God anuni gapan wam amunewa waenapan yagimon irok enamon. \v 9 Waenapan wam amunua baware ame yagimon irok enamoni menan God bagu sisi ap muneni men yaua wa kokoeragamen. Koewa muga ae ya vean God yaua ao ya waran. \p \v 10 Anea nani yamunaetawa sera mega kaum ame kwarayo watarewa gapan wa damagen. Wadamageni gapan kwarayo ame toemu mega mum tauen aro uon tan. Waenapan mega mum taue koewa muga vegewa baware anun inkae ankae waiwanumune. \v 11 God kimani wandiniwa vek omat muneni menan wawa koko tan go mu koewa muga ae ya vean. \p \v 12 Anea nani yamu daitonawa unup sera kaum mega kaum baware, Yuperetis gagap wa damageni menan kaum tonaren. Ayop ita muga nagire den wam dotouini arewa gapan yamu asepagan dotouepen menan tonaren. \p \v 13 Amba guewa koerage yampo man giam gine namu mini uayo ge kwarayo ge God nop mega tave uon waini apanewa no nokamup tau amone. \v 14 Guewa ameme Seitan nao mega nagirewa. Yo paua ugup ugup ebo aopan gapan taiwanumun. Ita anan tapen menan guewa koerage yampo at at iragi tau amon ayop nagire iam iam tapen ere tan. Mu God aro apanewa wam mega baware evi amba me tandayasine nagirewa den ita anan tain. \p \v 15-16 Mu at daiton toboran wanumone Iburu nagire at ame nop muga yaua Amagedon dian. Nop ma sia anun. Iesu namu anega wan, “Yawan. Ne up apanewa umap karaua tauain. Nenan yama taine nagirewa aton anuin. Amba gan gorogot muga muga inamup den wandepi menan mu umam ya anuin amba waenapan ni aroga ya yawamoin.” \s1 Piup menao manao baware tan \p \v 17 Anea nani yamu derewa unup sera mega kaum gwoup gapan wa damageni nop da God Paewa gwanap watat gapan anega tauen anun, “Tan uon taitamen.” \v 18 Wani boge yangwan waren kiman wan unuk ugup ugup anuton piup menao manao bawarewa da tan wataget waenapan piup menao manao ap umap da ya yawan. \v 19 At at pa iravi geamon. Pa sewa baware yaua Babilon semu yampo yaumakap seu dumen. Pa ame nagirewa koewa muga God imu ya oaraen menan kaum kaimake denawa naine mini ugu gangan mega aigap aigap anu mumiwandin. \v 20 Puiman topaneniwa iragi oak musen tunup verot warot wan pon tan. \v 21 Ugin aniat kaimakaet agim mara kibubu itaniwa mini kimani visen. Ugin agim mara kibubu mini kaimakaet itani den ap viseni gapan at piup nagirewa wa koeragam mumen. Ame menan waenapan itan vek bagu sisi koerage iragen mame inamup taueni menan nipep God inap diwanumune. \c 17 \s1 Waen negin gagap iniwa \p \v 1 Amba bet inana umap yawana anea nani yamu dere unup sera muga daiton daiton tambune da taue anega wadianegen, “Ge onak. God waen negin gagape waenewa itan baware wanepi ewagain. Waen, ame pa sewa baware, kaum aruga etop gapan tune. \v 2 Piup ayopewa aruga waen den wainan gogo ta iniwanunum. Piup ayopewa at muga muga waene apane koewa ameme yawan anune gapan kaum kaimake dena nane bumbawam taine mini koewa ame gapan den taiwanum.” Anea ap anega wadianegen. \p \v 3 Amba God Guewa imuna potana waren anea naunek aen pua tauaton. Ap mepe waen ame man puawa baware dendeni da gagap wandeni yawan. Man i nise nise nani yamu dere i donewa aonagaet amba yaua ugup ugup koevet God inap wawa koko ogewa wapip ok sen. \v 4 Waen wanup mega ayop wanupewa dendeni buinip wat enen ben mega kakae iragen ugup ugup ame gwayayame yananagaet kakaewa amba agim ganase den iravi epiwa ukum umen. Sip gwayayame yananagaet den nanip waren. Waen koerage egan bainama umam noa wan tainiwa kaum sip mega no dotouen. \v 5 Me yaua maibe noa namu bonap anega sen, “Ne pa sewa baware Babilon. Ne waen iravi negin gagape inamua guegue ugup ugup wakaumane taine ibariwa ne.” \v 6 Waenapan kaum kaimake dena nane bumbawam taine mini waen ame God waenapan megawa Iesu men guramone borit wane nagire den mu denip muga nan i bambamae taiwandin. \s1 Waen maibe mega guegue mam \p Ne Dion waen koewa ame bet inan gapan yawana nona kap wan. \v 7 Go anea singui wayawanegen, “Ge iwa dim ben noga kap waia? Waen guegue mega karauawa wadiagain. Man puawa gagap wandiniwa i nise nise nani yamu dere i donewa aonagaet guegue mega karauawa den wadiagain. \v 8 Man ame yawaana watagaet wanden endi ya wandia go evi urat nononga ni diriwa uoni ame dore no kaimap dotoueta amba God togureta. Wataget iragen piup ya wandeni wamewa gapan God waenapan mega yaumua inak bukaewa gwanap sen. Waenapan upi yaumua ya seni piupa wanumuine nagirewa man puawa yavepi no i kap wain iwa man ame watagaet wanden amba uon tan go evi sia taueta. \v 9 Nop ame menan anu awat. Man i nise nise nani yamu dere guegue ame togan nani yamu dere amba waen ame pa sewa ame aigap wandia. \v 10 I nise nise nani yamu dere guegue ame ayop apan nani yamu dere. Nani yamunaet namu borit wan amba daiton namu yoyo di taiwan amba ayop dawa ya tauia. Tauepi namu yoyo wam otu da megenat wandeta. \p \v 11 Man puawa wata wanden amba uon tan evi God togurepi manewa me apan ayop nani yamu dere evenamu da amba me ayop nani yamu yampoa. \p \v 12 Man i donewa aonagaet yawaana guegue ame ayop upi aonagaet go amun muga ya waran evi amba warain. Evi warepi man puawa den ayope tain go wam otu kamontu menan nononga uon. \v 13 Ayop ameme imumu daiton gapan amun aro muga man puawa wanain. \v 14 Ayop ame Man Sip Otua den ita anan tain go Man Sip Otua me Ayop Nagire Ayop mugawa Bawarewa Nagire Bawarewa mugawa. Me waenapan mega munan wan gangan mumen inap anu tumasine nagirewa den ayop nagirewa garao mumain.” \p \v 15 Amba anea sia wadianegen, “Waen ame pa kaum mainep wandeni yawaana kaum ameme waenapan aruga at, nop, dugup ugup ugupe nagirewa. \v 16 Man i donewa aonagaet yawaana ame ayop nagire mu me den waen negin gagape anu koeamain. Waen guegue pa dim dim mega iravi up tap ni aroga wandeta. Mu etua na amba upi omaya irain. \v 17 Mu God anuni tapen menan iwa God anut mega potamup baraen ap gapan imumu daitona gapan man puawa amun muga wanan. God namu apan ame munan wani tavewa iragi tauepi amba amun muga uon tata. \v 18 Waen koewa ame yawaana guegue pa baware da. Ayop at at ugup ugup namu yoyo tamuiwan,” ap anega wan. \c 18 \p \v 1 Amba anea da ugup amun mega baware kimani visen bet ine inana gapan yawan. Viseni gapan ganat mega piup ganase wan. \v 2 Me kaimakaet anega wan, “Kaiwan, kaiwan, pa baware Babilon gearen uon tan. Pa ame airampu yon boran, guewa koewa ugup ugup pa mugawa, amba Gingiman nenip koewa ugup ugup pa mugawa. \v 3 Waen, kaum kaimake nani bumbam taini mini inak koe koe wainan gogo taiwandini gapan at at waenapan mugawa ta ewamon menan mu den wainan gogo taiwanumun. Piup ayopewa waen ap den tanan iwanumun koewa wat anamon. Waen ame, me imu pose puraput waren menan ap gapan puraput une gare gare taine nagirewa moni muga baware waran.” Anea ap anega wan. \p \v 4 Amba nop da ugup kimani anega tauen anun, \q1 Waenapan negawa, waen at mega ae vean. \q1 Iwa wain ame koewa mega wat anaepi tawa, \q1 amba sia me garewa itan bagu sisi mega den anune tawa. \q1 \v 5 Koewa taiwandini diriga aita dorin e kiman tauen. \q1 God waen ame koewa mega imu ya oaraen me anuiwan. \q1 \v 6 Inayap koewa tani garewa e wanapen. \q1 Koewa inayap tani ame garewa mega dere aigap sia entan wanan. \q1 Bagu sisi eneni garewa bagu sisi dere aigap sia me wanan. \q1 \v 7 Waen wataget kwan puraput tamiwandin, \q1 amba mek yaua wabawaramiwandin om ap umap, \q1 bagu sisi me wanan. \q1 Iwa endiwa den anega waiwan, \q1 “Ne waen bawarewa da, ayop muga di. Kwapura ya tan. \q1 Bagu sisi da inanap ya taueta, irip turup da ya wain. \q1 \v 8 Anega wani menan garewa ame bagu sisi baware, vek ato, irip, \q1 enup iravi wam daiton gapan me inap taueta.” \q1 Ayop nuga God waen wanene taini apanewa menan, \q1 aroewa gapan waen ame etua tugup uon tata. \m Ap anega wan. \s1 Pa Babilon men kaiwan wan \p \v 9 Piup ayopewa mu waen den tanan iwanumun amba ugumu manat mutane menan waen omaya yagireni dagin doreni gapan yawan irip turup wane. \v 10 Mu paina nononga yonan iwa waen bagu sisi mega yawan tap tan anega wan, “Kaiwan, kaiwan, waen ame pa sewa aro bawarewa ame Babilon. Wam koni daiton gapan koewa mega garewa tauen,” ap anega wan. \p \v 11 Puraput une gare gare taine nagire waen ame menan irip turup wan iwa waenapan puraput muga wata une taiwanumune go endi une ya taiwanum. \v 12-13 Puraput muga une gare gare taiwanumune yaumu mam. Ben kakae yanayanagaet gwayayame den amba agim ganase den ugup ugup. Wanup ugup ugup gware den pepeku buinip pomponu dendeniwa garewa ugup ugup den. Oma tutu den ugup ugup. Dim dim da tavewa guewa gwat gapan oma garewa baware gapan kaitamon. Kereba dobu tum kunana kaimake ugup ugup. Taba ugup ugup den. Baewa ugup ugup dagin tutua den. Kaum kaimake amba oma osewa ugup ugup den. Man tap ugup ugup tuan kao sip osi den. Osi pimai warupini den. Ago nagire moni men une tanewa. Mu waenapan di go garewa moni menan une taiwanumun. Puraput muga ameme. \p \v 14 Puraput une gare gare taine nagire waen ame inap anega wan, “Dim dim kakaewa menan anuingiana uon tan. Puraput gega kakae guragut ben gega ugup ugup uon tan sia ya warai,” ap anega wan. \p \v 15 Puraput une gare gare taine nagire moni muga waen ap gapan tambune paina wandap yonan waen itan bagu sisi ware taiwandini yawan tap tan irip turup baware anega wan, \v 16 “Kaiwan, kaiwan, pa sewa bawarewa gase uon tan. Wata wanup kakaewa buinip amba dendeni den wat enen ben kakae guragut yanayanagaet gwayayame den amba agim ganase den ugup ugup panen. \v 17 Wam koni daiton gapan iragi wakaumen uon tan.” \p Wanagi puiman gagap amuine nagire ame wanagi i apanewa, nao taine baware mugawa, amba kwayup taine nagirewa iravi paina wandap yonan. \v 18 Pa igit wandeni gapan dagin doreni yawane amba uma anega wane, “Kaiwan, pa baware ap mini da uon di.” \p \v 19 Dagugum tun pun waran irip turup anega wane, “Kaiwan, kaiwan, pa sewa baware yagiria. Wanagi iragi puiman gagap aneton moni nuga pa ap gapan tambuintoniwa. Wam koni daiton gapan wat momagen uon tan.” Wanagi nagire irip ap anega wan. \p \v 20 Pa yagiren uon tani menan kiman nagirewa aton di anun. God waenapan megawa Iesu watu enamot mega God nop mega waiana nagirewa iravi aton di anun. Iwa God enan pa sewa, ame waen koewa megawa, garewa wanen. \s1 Pa Babilon gearen uon tan \p \v 21 Amba anea aroe dena da gwat baware iragen ware puimani aipa uare anega wan, “Gwat aipa uariangina mini God pa baware Babilon dume benage ae seta amba waenapan sia ya yawain. \v 22 Sinao toine, io, pum upunine ununkewa pa ame sia ya anuin. Nao ken kirat kiu kao da sia ap mepe ya di tain. Tamudu parawa kweramine ununkewa sia ya anuin. \v 23 Pa ame gapan dun ganasewa sia ya yawain. Naine mutat noa da sia ya anuin wat musen. Pa ame puraput gare gare taine nagire megawa wataget baware iragen go endi uon. Pa ame sintapun mega koerage ap gapan waenapan at at iragi aopan wa ewamon. \v 24 Pa baware itan bagu sisi wareni iwa mu God nop mega waiwanumune nagirewa waenapan mega den guramon borit wan amba denip muga pa ame gwanap visen. Tave di, waenapan iravi anavi nanimup gapan toguramone borit wane nagirewa denip muga pa ame gwanap visen.” Anea ap anega wan. \c 19 \s1 Garao mumeni wagewa \p \v 1 Amba bet ine inana gapan yawana kiman gapan waenapan aruga iragen anega waiwanumune, “Kaewa kaewa, God yaua ao warat, God inap gaun baware. Me wat inakam nimaniniwa menan yaua ao warinain, aro amun mega wande aiwandan. \v 2 Me tamana tavewa gapan wanene tainiwa. Pa sewa Babilon, ame waen negin gagape iniwa wainan gogo amba koewa ugup ugup taiwandini mini menan waenapan wat anamon menan God nemoro me inap tan. Waen ame God nave taine nagirewa guramon borit wane menan wanene ta garewa wanen.” \p \v 3 Amba anega sia uma den wane, “Kaiwa, kaiwa, God yaua ao warat! God inap gaun baware. Pa baware igiren merao mega usenagaet dot iwandata.” \p \v 4 Waenapan kwayup tamuine apane daiton apan da naniwa degede (24) kasiga mena manao taini da bayabayapa den God watat mega gagap wandiniwa inap omanimup enun anega wa taragasen, “Ame umap. God yaua ao warat! God inap gaun baware.” \s1 Man Sip Otua barip megawa \p \v 5 Amba den, God watat mega gapan nop da taueni anega anun, “God nuga wa atonatait. Me viripe den nao mega taine nagirewa yauya bawarewa go mondigawa iragi God me wa atonasen.” \v 6 Ap anega wani, waenapan arugataet tapan arugawa ununkewa mini amba ait waini ununkewa umap ne anega anun, “God ao warat, God inap gaun baware. God aro amun aigap iragenawa apanewa, nu ayop nugawa di! \v 7 Nu aton anut potanu tarep warep yaua ao warat. Iwa Man Sip Otua Iesu naisepi wamewa tauen, waen mega ben waren wandia. \v 8 God wani gapan waen wanup mega kakae iragena, pomponu wat enen.” Wanup kakae iragena pepeku wani ame God waenapan mega mu tat muga kakaewa ame. \p \v 9 Amba anea inanap anega wan, “Nop ma ok se. Man Sip Otua naimopi baripewa munan wan onamopi nagirewa aton anuin.” Wani aigap sia anega wan, “Nop ame tavewa God megawa.” \p \v 10 Ap anega wani, ne wa taragasepen menan namup omaninap enuna go me anega wadianegen, “Ae ve, ap ya ta! Nu gende Iesu noa warine nagire amba anu tumasine nagirewa den. Nu iravi Iesu wat arogameni noa anu tumasivin menan God megenat wa taragat ne ya wa taragat nimanege.” Anea, ne manega dienegen. Iesu wat arogameni noa aroewa gapan God no oise waine nagirewa nop ugup ugup waenapan wadidiamuiwanum. \s1 Apan man osi pomponu gagap tauen \p \v 11 Amba kiman watapen man osi pomponu ne yawan. Apan man gagap wandeni yaua Ayamat ge Nop Tavewa Apanewa. Koewa kakaewa wanene tamana om warini gapan ita anan taiwan. \v 12 Yamewa merao umap doren amba ayop payu mega iape aruga. Yaua da wapip karaua sen, go yaua ame, me megenat anuiwan. \p \v 13 Wanup umaseni denip enu batamen, me yaua diane God Nop Megawa. \v 14 Ita anan kimaniwa nagirewa me evip amon wanup muga gwambenben pomponu wat enane osi muga pomponu ame gagap amon. \v 15 Kereba wani den me no nokap tau aen. Kereba ap gapan waenapan at at guramuiwandata. Kepata nanip ware waenapan kaimakaet namup yoniwandata. Apan da taba gureip tavewa magosen kaum wain viseni umap osi gagap taueni apanewa God aroe amunu dena apanewa ugu gangan mega baware koewa da waenapan muneta. \v 16 Wanup mega gagap amba agua gapan me yaua ok anega sen. Yaua ame, Baware Nagire Bawarewa mugawa Ayop Nagire Ayop mugawa, ok sen. \p \v 17 Amba anea da wam gagap yoneni yawan. Nenip man tap ugup ugup nainewa kimani yaumakap tau amuiwanumune inamup nop uma wan, “Onaen, mapa God barip mega gapan iamen, \v 18 Waenapan etua nan. Ayop nagirewa ita yamewa nagirewa amunu dena nagirewa osi gagap amuinewa osi muga den apan ugup ugup yaumu bawarewa mondigawa muk taine ago taine nagire iravi etumua nan.” Anea nenip ap anega diamon. \p \v 19 Kwarayo amba piup ayopewa, mu ita nagirewa den iam iam tauan apan osi gapan wandeni apanewa ita mega nagire den anan inamup tapen tauane, ne yawan. \v 20 Tauane gapan kwarayo ton waran. God nop mega tave uoni waiwandin yo paua ugup ugup taiwandini apanewa ame den waran. Apan ame waenapan kwarayo yatup mega paua wapimup batamen kwarayo guewa nanimup kaitane inap wa taragasene nagirewa paua ame taiwandini gapan aopan ewamon. Menan kwarayo amba God nop mega tave uoni waiwandini apane dere tambun kaum awan merave dena dagin yananagaet aninke den gwanap aipa uatamen. \v 21 Apan osi gagap wandini apanewa kereba no nokap tau aeni gapan anavi mega ita nagirewa guramon borit wan. Man tap naine nenipewa tauan etumua nane bagumu bim bam wan. \c 20 \s1 Anea da Seitan ware taun \p \v 1 Amba bet inan gapan yawana anea da kiman gapan aoma visen. Urat nononga diriwa uoni tonan mega tumtumewa damik baware den nanip tambun yawan. \v 2 Anea taue wataget mek wataget amba wandiniwa mokarewa yaua dere Deboro ge Seitan ame ware damaga panen wandeni ame en mega arugataet 1000 wande en. \v 3 Anea Seitan paneni urata aipa uaren tonan bore gitnagen. Seitan piup nagirewa en 1000 gwanap sia aopan ya wa ewamopen menan urata wanden. En mega 1000 uon tapi wam otu konintu da di vesepi me tau aeta. \s1 Iesu en 1000 potap ayop taiwandin \p \v 4 Amba ayop nagire watat muga gagap ae wanumone yawamon. Mu waenapan wanene tamopen menan aroe waran. Amba waenapan upi mu guamua yawamon, mu God nop mega Iesu oisewa anu tumasine menan anavi muga tambun toguramone borit wane nagirewa. Ian ame kwarayo guewa nanip kaitane inap den ya wa taragasen yatup paua mega namu bonap nanimu gapan den ya batamen. Mu borit wane go inak muse sia yon wanumoin amba en 1000 gwanap Keriso den ayop tain. \p \v 5 Mu yon wanumoine gapan ame bop namua nagirewa yon wanumon. Go borit wane nagire upi wam ame gapan sia ya yon wanumon. En 1000 uon tapi amba inak muse sia yon wanumoin. \v 6 Bop namua yon wanumone nagirewa aton baware imu pose woup seni nagirewa. Go bop eviwa inamup sia ya manamota aro mega inamup ya taueta. Mu God Keriso dere munan pirisi nave ta iwanumain. En 1000 gwanap Keriso den ayop taiwanumain. \s1 God Seitan aro mega uiwa garawasen \p \v 7 En 1000 uon tani amba Seitan urata vetan. \v 8 Urata tau aeni waenapan piup ginewa yamu yamu yaua Gok ge Megok nagirewa aopan wa ewamopen aen. God inap anan tapen menan Seitan venamu wan waenapan arugataet iragen puiman gerase umap tauane. \v 9 At at ugup ugup pusimup onamon tauan. God waenapan mega at daiton ap mepe toboran go anavi muga tauane God waenapan mega amba pa Ierusalem den ikukuk enpanamon. Anavi muga anan tapen tane go merao kimani vise yagit momak mumen uon tan. \v 10 Borit wane amba God Seitan ware, ame borit wane nagirewa ameme aopan wa ewamoni apanewa, kaum awan merave dena dagin yananagaet aninke dena ame gwanap aipa uaren. Merao ap potap kwarayo amba God nop mega tave uoni waiwandini apanewa den wanumon. Ap mepe merao potap mum wam pot pot ugu vegaek anuiwanumain usenagaet wande aiwandata uon ya tata. \s1 God wanene tanepi uiwa \p \v 11 Amba ayop watarewa baware pomponu da apan gagap ae wandeni den yawan. Me namup piup kiman sia ya wanumot wan menan mu tap amon sia ya yawan. \v 12 Amba borit wane nagirewa yaumua bawarewa mondigawa den God watat mega namup yonane yawamon. Buka mega baime uasen amba buka dawa inak nuneni bukaewa den watapen. Waenapan kakae koerage taiwanumune ok seni gapan wanene tamon. \p \v 13 Puiman watapen amba puimani borit wane nagirewa God ine amon. Bop ge Bop Arewa watapen waenapan muga God ine amon. Dim dim taiwanumune gapan wanene tamon. \v 14 Wam ame gapan Bop ge Bop Arewa aro muga uon tan kaum awan merave dena gwanap aipa uasen. Awan merave dena guegue ame bop derewa. \v 15 Waenapan da da inak bukaewa gapan yaumua ya seni nagirewa kaum awan merave dena gwanap aipa uasen. \c 21 \s1 Piup ewakewa kiman ewakewa \p \v 1 Amba piup kiman ewakewa bet ine inana gapan yawan. Piup kiman namua puiman den oak mutan. \v 2 God pa sewa mega woup seniwa ame Ierusalem ewakewa watu enen kimani visiwandin yawan. Waenoro ewakewa naitapen menan ben mega wat wanine mini pa ame tauen. \p \v 3 God watat mega gapan nop baware da taueni ne anega anun, “Yawan, God inat wandet mega endi waenapan inamup. Tanamo iniwandata mu waenapan mega tain amba God mu God muga tata menan God me mek di den wanumoin. \v 4 Negin namua uon tan. Yamamu doge iravi wat museta. Sia ya borit wain menan orup da boeni menan iripewa ame da sia ya wain. Bagu sisi menan irip sia ya wain amba vek da sia ya anuin.” Nop ap anega tauen. \p \v 5 Amba apan watat gagap wandini apanewa anega wan, “Ne endi wapena dim dim iragi ewakewa venat muse tau amoin.” Wani inanap sia anega wan, “Nop ma ok se iwa nop tavewa di, gego da uon.” \v 6 Ap wani sia wadianegen, “Iravi umap taitamen. Ne wam ibariwa amba wam verisi apanewa. Yauna dawa Alopa ge Omega. Waenapan da da megamu pakaraepi inak yaibobot kaume urewa garaet muta munain. \v 7 Waenapan da da koewa garao mumepi munan anega tain. Ne God mugawa mu otun wainawa. \p \v 8 Go ian upi oit nega wawa tawa anuinewa amba inanap ya anu tumasinewa inak koe koe tainewa, evene wai nanip borit wainewa, wainan gogo tainewa, kayao banao tainewa, guewa kaitane inap wa taragasinewa ebo waine nagirewa, mu iravi kaum awan merave dena dagin yananagaet aninke den gwanap wanumoin. Merao arewa ameme bop derewa.” \s1 Pa Ierusalem ewakewa \p \v 9 Amba ame namu anea nani yamu dere unup sera muga daiton daiton tambune, anea da tauen. Unup gwanap ame waenapan bagu sisi nani yamu dere uiwa muneni kaumewa den. Ne inanap taue anega wan, “Ge onak, waenoro ewakewa Man Sip Otua naitapen taini ne ewagain.” \v 10 Anega wani God Guewa imuna potana waren anea naunek ae tunup kanama da idewap tauaton. Tauatoni God pa sewa woup seniwa ame Ierusalem ewakewa watu enen kimani visiwandin yawan. \p \v 11 Pa ame God ganat mega ewa waren. Ganat ame gwat kakaewa da garewa mega baware umap ganase wan, pa ame ase ma yavingina nini yayak waren. \v 12 Pa didi mega nononga paina tonan mega aonagaet pusinawan dere. Anea aonagaet pusinawan dere tonana daiton daiton yoniwanum. At Isurero nagire dugup muga aonagaet pusinawan dere tonan muga daiton daiton yaumua ok sean. \v 13 Tonan yampo wam dotouini gapan, amba tonan yampo wam gearini gapan amba sia tonan yampo maine yamu amba tonan yampo maine yamu. \v 14 Pa didi mega ikukuk enu tau amone ibariwa gwat aonagaet pusinawan dere. Gwat gagap Man Sip Otua watu enamot mega apane wai aonagaet pusinawan dere yaumua ok sean. \p \v 15 Inanap nop wani anea ame om gwayayame yananagaet den ware pa didi tonan mega uruga om paua waren. \v 16 Pa sewa ame tuewa megawa yonini paua megawa gine daiton. Om gan pa sewa ame paua wareni nonongewa anse 100,000 wagu umap. Amba pa sewa ame yonini paua mega ap umap sia di. \v 17 Anea pa didi mega yonini paua om waren wagu yampo. Anea ame waenapan om warine ona mega gapan om waren. \p \v 18 Didi gwat mega keri tupe den gapan tun. Pa gwat mega gwayayame yananagaet den kakae iragen gapan tun, ame ase ma yavintoni nini yayak waren. \v 19-20 Pa didi mega ibariwa gwat ame gariwa gapan gwat kakaewa upi aigap sia batamen. Batamene gine ugup ugup tutup ame dendeniwa, kasigawa, tavetawa, yanayanagaetawa, pomponua, pumpuniwa, iravi ganase dena ame aonagaet pusinawan dere ame garewa muga baware. \v 21 Pa tonan mega aonagaet pusinawan dere gwat pomponua kakaewa da yaua pero gapan kaitane. Pa negin megawa gwat gwayayame yananagaet den gwanap ase ma yavingina nini yayak waren. \p \v 22 Pa Ierusalem ewakewa gwanap God Mup Paewa da ya yawan iwa Ayop nuga God me aroe amunu dena apanewa amba Man Sip Otua den ap mepe wanumune menan mup paewa ame muk di. \v 23 Pa ame wam siragam ganasewa menan sia ya anuin iwa God ganat megawa ewa aigap wandia. Pa dun megawa Man Sip Otua. \p \v 24 Ganat ap gapan at at iragi waenapan ap amoin. Piup ayopewa amun kakae guragut muga ap mepe den tauain. \v 25 Pa tonan watapane boge wam wam aroga wanumoin. Ya toborain iwa mum da sia ya taueta. \v 26 At at iragi waenapan amun kakae guragut muga den tam pa sewa ame gapan tauain. \v 27 Guegue koerage da da bigi dena ugup ugup aopan waine den pa ame gwanap ya tauain. Man Sip Otua inak munini bukaewa gwanap yaumua seni nagire mugenat pa ame gwanap unugain. \c 22 \s1 Kaum inak kaumewa oma inak omaewa \p \v 1 Amba anea inak yaibobot kaumewa gwayayame den waenapan napi yaibobot wanumopi ewanegen. Kaum i dem taiwandin God Man Sip Otua dere ayop watat muga gwanap kaum ase ma tauiwandin. \v 2 Pa sewa me negin megawa yaumakap gapan kaum ame tau aen. Kaum etop etop inak nunini omaewa yanan tavewa muga ugup ugup aonagaet pusinawan dere. En daiton gapan siragam gwanap gwanap tavewa mugawa iamuiwanum. Oma ame baewa dom gigit mugawa at at iragi waenapan muga ap gapan inak wariwanum. \p \v 3 Dim dim God koewa dieni pa sewa ame gapan ya taueta go God Man Sip Otua dere watat muga ap mepe wandeta. Amba ap mepe God nao mega taine nagirewa God Man Sip Otua dere wa taragasiwanumain. \v 4 God gine namu yawain amba God me yaua waenapan namu bonap se wanumop yawain. \v 5 Ayop God nuga ganat muga nunepi gapan mum da sia ya taueta wam ge dun menan sia ya anuin. Waenapan megawa ayop ta yaibobot wanum amuiwanumain. \s1 Iesu sia taueta \p \v 6 Anea sia wadianegen, “Nop ame tavewa di gego da uon. Ayop nuga God me Guewa nop oit waiwanumune nagirewa munini apanewa, me anea mega watu eneni gapan dim dim konintu tauepi noa God nao mega taine nagirewa wa ewamon,” ap anega wan. \p \v 7 Amba Iesu anega wan, “Ge anu. Ne konintu tauain. Waenapan dim dim evi tauepi nop buka ma gapan anu tapi aton anuin,” ap anega wan. \p \v 8 Ne Dion nop ame yao anuina apanewa. Yao anuna ewap ne anea wa ewanegeni wa taragasepen menan namup omaninap enun. \v 9 Go me dianege anega wan, “Ae ve, ap ya ta. Ne den Iesu noa warina amba gwanik waigawa ame God no oise waiwanumune nagirewa amba God nop mega ayamase taine nagirewa den menan God megenat wa taragat ne ya wa taragat nimanege.” Ap anega wan. \p \v 10 Anea sia anega wan, “Dim dim evi tauepi noa mame goandage ya wa ya tobora iwa nop ame wam mega konintu taiwan. \v 11 Koewa taine nagire koewa sia di tain amba umam noa taine nagire ap uap sia di tain. Kakae taine nagire kakaewa sia tain amba potamu woup seni nagire uap woup sep di wanumoin.” Ap anega wan. \p \v 12 Iesu sia anega wan, “Wapena anun. Ne konintu tauain waenapan garewa muga wat ongain da da kakaewa o koewa taiwanumune garewa muga muga munain. \v 13 Ne wam ibariwa ge wam verisiwa apanewa. Ne Alopa ge Omega ame namua eviwa apanewa.” Iesu ap anega wan. \p \v 14 Waenapan potamu woup seni umap wanup muga bigi warepi gapan aton anuin. Inak munini omaewa tavewa nain amba pa sewa ewakewa Ierusalem tonanewa unuk amoin. \v 15 Go pa sewa garipewa ame gapan eyao mini taine nagirewa, nuat kayao banao tainewa, wainan gogo tainewa, evene wai nanip borit waine nagire amba guewa kaitane inap wa taragasinewa, ebo aopan waine taine nagire den pa garip wanumoin. \p \v 16 Iesu Dion sia wadien, “Ne Iesu, oitana mame dugup nega nagire anupen menan anea nega inagap watu enan. Ne apan Devit naewa megawa. Ne buanae orewa ganat nega inayap tauiwan.” Iesu ap anega wan. \v 17 God Guewa Iesu dugup megawa waenoro naitat ewakewa mini anega Iesu inap wan, “Ge onak.” Nop mame anuine nagire den anega Iesu inap wan, “Ge onak.” Megamu pakaraeni nagirewa onamop. Da da inak yaibobot kaumewa garaet ware nat anupi onamop. \s1 Nop verisiwa \p \v 18 Ne Dion waenapan da da dim evi tauepi noa mame anuiana wadiaepena agun anun. E da da nop mame aigap sia wane God bagu sisi waenapan munepi ok mame gwanap batnagetoni uap sia di inayap taueta. \v 19 E da da dim evi tauepi noa ok mame gwanap seana semu da aipa uarene inak nunini omaewa tavewa mapa batnagetoni semu egawa God waseaeta amba pa sewa mega, Ierusalem, gwanap ya waniai. \p \v 20 Nop mame tavewa tauepi oisewa waini apane Iesu anega wan, “Tave di, ne konintu tauain,” ap anega wan. Ame umap. Ayop nuga Iesu, ge onak. \p \v 21 Ayop nuga Iesu waenapan mega uruga garaet wat aipakam imaep.