\id GAL - Daga NT [dgz] -Papua New Guinea 2005 (DBL 2014) \h GALESIA \toc1 Pol ok mega Galesia nagirewa inamup sen \toc2 Galesia \toc3 Ga \mt1 GALESIA \mt2 Pol ok mega Galesia nagirewa inamup sen \c 1 \p \v 1 Ma ne Pol, Iesu watu enamot mega apanewa da. Ne Iesu watu enamot apanewa mega tapen menan waenapan o apan da om ya enunege watu enanegene, go Iesu Keriso amba Mamanua God, me wan Iesu bop gapan ao yon wandeni apanewa ame om enunege watu enanegen ongen. \v 2 Amba ok ma gapan tatan gwanin mapa den tanamon waingina ame gaun nuga God dugup mega ian Galesia nagirewa inamup waivin. \p \v 3 Amba God Mamanua ge Ayop nuga Iesu Keriso wat aipakam muga garaetawa ge nonup muga inayap wande ep. \v 4 Endi Iesu Keriso me koewa nuga menan boeniwa, ame wam ma endiwa piup ma koewa mega potap initoniwa gapan wat vetanen. Ame Mamanua God enok bambin mega iniwandini gapan di tan. \v 5 Ap menan, God inap oya oya mega ame yaibobot usenagaet di wande aiwandata, Ame umap. \s1 Nop Oit Kakaewa ame daiton megenat di \p \v 6 Ap gapan God wat aipakam mega garaetawa Keriso gamup wa upae venaya wan, waenapan mega entan imaen. Go endi e menawaet da wat entanean nop oit ugupewa da anu tumat taisian nona kap waia, ame God Nop Oit Mega Kakaewa gapanawa da uon. \v 7 Ne tavewa di wadiaivin, God Nop Oit Mega Kakaewa ugupewa da uon, go waenapan upi wababayan imaiwanum. Mu Keriso no oise kakaewa wat yamu entanene ugupewa da gapan wadiaet wane taiwanum. \v 8 Gosi nu God Nop Oit Mega Kakaewa namu wadiaeton anuyana ap gapan, endi nu go anea kimaniwa nop oit da ugupewa sia wadiaetawa, ame God yaibobot wanene mega inanup taueta. \v 9 Amba den nop oit mame watagaet anuyana menan, aigap sia di wadiaivin. Ap gapan e Iesu nop oit mega gaset anu umap wayana, gosi orup da taue nop oit ugupewa da sia wadiaepiwa, me yaibobot wanene mega gapan taueta. \p \v 10 Endi ne wan taingina waenapan atonuna ya wapen men taivin. Gosi ne waenapan atonuna anupen men wa taingapenawa, ame ne Keriso nao mega taina apanewa uon. Go ne God atonuna anupen menan wan taivin. \s1 Pol aro amun God inap waren \p \v 11 Tatan gwanin nop ma wapena ae di anun. Ne Iesu Keriso Nop Oit Mega Kakaewa wadidiaingina mame, waenapan muk iamup anun wane nopewa uon. \v 12 Ne nop oit mame wadidiaingina waenapan da inamup ya waran o da ase ma ya wadianegene. Go mame Iesu Keriso mek tamana wat arogam nenen. \p \v 13 Iwa, ne watagaet inak nega namua gapan ian Diu anu tumat ge guegue muga taingina e oitana anuyan, ame ne yonan pot poraet God dugup mega nagire amboboramon, guramon wa koeamepen men taingin, munan bagu sisi da ya anun. \v 14 Nu Diu anu tumat God menan taitoni ame gapan, ne bawarewa tan namu yoyo taingina aigap da taingin, gwep nega daitona da om ya inamon. Ap taingina iwa omayan bae gutut muga wadianene ap ewap anepen men kaimakaet taingina orup da ne umanap ya taiwandin. \v 15 Go ne ya yanana gapan, God inak nega namunap oniwandini anu wa watun wanden, nao mega taingapen men om enunege garaet mega gapan wat aipakam nimanege nenan wan. \v 16 Amba God otua nop oit mega ian Diu uoni nagirewa wadidia muingapen men otua Iesu inanap wat arogamen. Den God nenan wani gapan ne angen, amba ago nene wat tamanam nimanegepen menan waenapan inamup da ya angen. \v 17 Amba den Iesu watu enamot mega namu diamone nagirewa pa Ierusalem gapan wanumone ame wat tamanam nimanegepen, men da ya dot angen go ne ap mepe boge at Arebia angen amba ewap entanen Damaskas sia tauan. \v 18 Amba bodu yampo uon tani ewap ne Ierusalem angen, Pita dere nop wa enat tapen menan pura dere ap mepe tanan waingen. \v 19 Amba ap mepe Ayop nuga Iesu gwaniwa Diemis megenat tautanan, go Iesu watu enamot mega upinewa ya tautanamon. \v 20 Endi ok ma enan singina mam, eboewa da uon ma tavewa di, God me asigip tan. \v 21 Ap ewap pa Ierusalem ae vean at Siria ge Silisia arige gapan di angen. \v 22 Wam ame gapan, Keriso dugup mega nagirewa at Diudia gapanawa asigip da ya tanegene. \v 23 Go mu oitana megenat anun anega wane, “Apan ma namu Keriso anu tumasitoni men amboboran guranet wa taiwandin. Endi yonen Keriso oisewa watagaet togoyamet wa taiwandini sia wadidiamuiwan.” \v 24 Endi Iesu anu tumasine nagire mame, ne wan taingina gapan mu God wa atonasiwanum. \c 2 \s1 Iesu watu enamot mega Pol den dugup daiton tane \p \v 1 Ap mepe bodu aonagaet pusinawan degede uon tani ewap, ne apan Banabas dere pa Ierusalem sia dot anetoni ame Taitas den tanat dot aneton. \v 2 Ame angena iwa God to ewanegeni gapan di angen. Ap mepe God anu tumasine nagire namu tautanamon. Ap mepe Diu Iesu anu tumasine airasewa nagirewa mugenat Iesu Nop Oit Mega Kakaewa ian Diu uoni nagire wadidiamona ap me guegue mega karaua wadidiamon. Iwa ne nao nega namua taingina ge endiwa mame taingina ame tave uon ya wapen men anu taingin. \p \v 3 Amba apan Taitas ap mepe den tanan waingenawa, me Gurik apanewa diawa go mu God dugup mega entanepen men paua etua tum tapen men da ya wan tane. \v 4 Go wam ame gapan, upi Taitas etua tum tapen men anun wane. Apan upi ameme Iesu anu tumasine nagirewa mini tan karaua tauan tananen iniwanumun. Mu yangut nagire mini tauan Keriso koewa nuga gapan wat vetanen wanin anintoni ame wap iup namua gapan pananep ayamat muga kaimakaet mondi tainampen menan anun taiwanumun. \v 5 Go wam koni ap gapan nu anu tumat eboewa taine ame ewamup da ya anet anuton. Iwa Iesu Nop Oit Mega Kakaewa tavewa iragenawa e enan di wande aiwandapen men anu tainton. \p \v 6 Amba den mu aritawa yaumu tanini nagire di go ne ap menan ya anuivin. Iwa God tat ge wat nuga gapan iranu ya yaviwan go imunu gapan, ap gapan ne Keriso nop oit mega wana mu gine ugup da sia use intum ya tane, go umap wane. \v 7 Go ian aritawa nagire mame yawanegene, ne God nao neneni waran taingin di yawane. Ame God Nop Oit Mega Kakaewa ian Diu uoni nagire wadidia muingapen menan nenen, ame God gaset Pita nao mega wanen ware taiwandiniwa ne ap mini di nenen. \v 8 God Pita aro amun waneni ame Iesu watu ene wani, nao mega ian Diu nagirewa munan taiwandapen wanen. Den ap umap sia God nao neneni ame, Iesu watu enanegeni nao mega ian Diu uoni nagire munan taingapen nenen. \p \v 9 Amba apan Pita, Diemis ge Dion mu dugup airasewa dawamone yonane nagirewa, ame oitana anune God garaet mega gapan nao neneni oisewa anun. Menan Banabas dere nunan wane tauat gaun tamoton umap wane, ap mepe mu Diu nagirewa inamu amot wane amba nu ian Diu uoni nagirewa inamu anet dianene. \v 10 Amba nao nuga ap tainanta gapan, men di anu awa taina taina ame ian purapuse uon kayakayawan taine ame nopewa dianene, nop ap miniwa ne da tat anuina navewa da. \s1 Pol apan Pita diguren \p \v 11 Amba apan Pita one pa Antiok taueniwa, ne yonan namuga tai tai ase diguran, iwa me inak eboewa da aroga iragen tani menan. \v 12 Ame Pita ta bambamat mega tani manega. Namu me yone Diu uoni Iesu anu tumasine nagirewa tanam taba naiwandin, amba Diemis yone ian Diu apan upi watu enamon Pita menan amon inewa tauanewa gapan, Pita ian ugupewa tanam taba naiwandini tap ta waret ae vemon. Pita me tamu anuni iwa ian Diu nagire Iesu dugup mega entan mumapen menan etumu tum di tapen waine menan. \v 13 Pita ap anega da wa da ta taiwandini menan Diu Iesu anu tumasine upi me yawan guegue mega ewap amone. Ap tane gapan apan Banabas guegue muga yawamoni gapan inak mega negin gegerawa gapan aen. \v 14 Ap gapan ne yawamona mu Iesu Nop Oit Mega Kakaewa tave iragena guegue mini ya waran taiwanumune, menan iragi yaumakamup Pita waran diguran anega wan, “Pita ge Diu apanewa diawa go ge Diu nagire inat wanumot guegue muga mini ya tan taingi, ge taiana ian ugupewa guegue muga mini taingi. Go endi ge dimen ian ugupewa mame nanam muman ian Diu nagire ewap amopen taingi?” \v 15 Endi nu yanatoni ian ugupewa ya yanaton, mu iup ya warane menan mu koewa taine nagirewa diamoton. Go yanatoni Diu iragen di yanaton wainian. \v 16 Gosi endi nu asigip tatoni waenapan da apan Mosis iup mega seni ewap amuine gapan God kakaewa ya diamuiwan go Iesu Keriso anu tumasine menan God kakae iragen diamuiwan. Endi ap menan nu den Iesu Keriso inap anu tumasitoni menan nu God kakae iragen dianeta. Iwa nu Mosis iup mega wani ewap ya anivin, ap gapan waenapan da da Mosis iup mega ewap amopiwa God mu kakaewa nagirewa ya diamota. \p \v 17 Menan nu Diu Keriso menan tauatoni, God inap inak kakaewa gapan waninet waton taitoni nagirewa. Go aroga iragen wandiniwa ame nu ian ugupe nagirewa tanam wanin antoni menan mu umamup koewa taitoni nagirewa tanamoton wanin anit. Menan nu den koewa taintoni nagirewa go? Nu Iesu den intum tatoni menan koewa mame Keriso gamup tauiwan go? Ae uon di. \v 18 Go endi ne iup namua gaset ae veana sia wat nagase taingapena ame nek ebo tan, iup ame topaisivin. \v 19 Iwa iup namua ap inanup wandeni gapan tonegen bop tan, amba iup inanap gaset ae boeni gapan, endi mame ne God menanaet di in angingain. \p \v 20 Ap gapan ne Keriso den korosi gapan tonegene bonigasen, endi ma ne nek ya inivin go Keriso me potanap iniwan. Ne etuna gapan di in angivin go ne God otua anu tumasina gapan me imua nenan anu gureni menan me mek bop mega gapan inak nenen. \v 21 Ne nop ma waingina gapan, God garaet wat aipakam nimaneni ame enu tandayaset ya anuivin. Go waenapan da Mosis iup namua seni mame ayamase tainampo ap gapan God kakaewa dianepo amba Keriso boeni i uon wandepo. \c 3 \s1 Iup kwayup tait go Iesu anu tumatait \p \v 1 Ae ian Galesia, e bumbawam taiana nagirewa, e tapuna da waraen, Iesu Keriso korosia tone boeni oisewa aroga di wadiaene anuyana go e bumbawam sia tayan waiwanin. \v 2 Ne singui da mapa wapena garewa wadianegen, e God Guewa Woup Seni warayana ame iup namua Mosis seni ame kwayup tayana gapan o Keriso oisewa anu tumaseana gapan warayan? \v 3 E inak ega ibariwa God Guewa warayana gamup Keriso anu tumasean, endi inak ega tavewa tautanapen ek aro ega gapan din tat wayan taiwanin? E bumbawan ae vean. \v 4 Ame e wat irayan gotutuguyan taiwaniana ame mondi taiwaniat anuiwanin? Ne ap anuingina e mondi ya taiwanin. \v 5 Endi God Guewa enen yaumakayap nao waren, yo paua taini iwa e Mosis iup mega anu tumaseana menan go gare Keriso nop oit mega anu tumasiana menan? \p \v 6 Amba Eibaraam guegue mega God nop oit mega seane manega wan, “Eibaraam God inap anu tumat taiwandin, amba God Eibaraam imua yaveni umap wan, ap menan God Eibaraam kakae dien.” \v 7 Ma ae di anu kakayasen, God anu tumasine nagirewa ame Eibaraam naewa megawa. \v 8 God Nop Oit Mega Kakaewa watagaet seane anega wan, “Ian Diu uoni nagirewa anu dao muga God inap taine menan God iman kakae diamota.” Nop Oit Kakaewa mame Eibaraam namu wadie anega wan, “Piup da da wande aeniwa God wat aipakam mega iman ge gamugap wariwanumain.” \v 9 Ap menan Eibaraam God anu tumaseni mini e iragi ap mini God anu tumat tanewa, wat aipakam Eibaraam wareni mini warai. \p \v 10 Amba waenapan da da iup namua ewap amo inak muga tamana tapen men tapiwa, mu God sintapun mega toguanain. Iwa God nop mega ok anega seane, “Orup da da iup namua gapan seane wandini ame ayamase iragi ya taiwandapinawa ame God sintapun mega tautanain.” \v 11 Ap menan endi nop ma aroga waivin, “Orup da iup namua ayamase taiwandapinawa, inak mega God den tamana ya tata.” Iwa God nop mega gapan anega wan, \q1 Orup da da inak muga God den tamana ininewa, \q1 ame God anu tumasene gapan iniwanum. \m \v 12 Endi iup namua ayamase taine mame, anu tumat nuga God inap taitoni ap menan den ya waivin, go God nop mega gapan anega waiwan, \q1 Orup da iup namua mame ware taiwandapinawa, \q1 me inat wandet mega iup ame gapan di wande aiwandata. \m \v 13 Ap gapan iup namua ame gamup koewa warat gamunup barintoni ame Keriso wat vetanen, ap menan nu koewa nuga intanewa me waren, mame menan God nop mega ok anega seane, \q1 Orup da oma onep togurep boepiwa God orup ame koerage dieta. \m \v 14 Endi Keriso wat vetaneni ame God wat aipakam mega Eibaraam wanapen men wa agiaseni ame Iesu Keriso gamup ian Diu uoni nagirewa inamup tauen. God wa agiat nimaneni ame Iesu Keriso anu tumasetawa gapan nu God Guewa warait. \s1 Iup nopewa ge God wa agiat nimaneni nopewa \p \v 15 Tatan gwanin guegue da waenapan inak muga gapan wam wam taine wapena anun. Orup da dere agi tauka da gaset nimakamup kaimakaet wan umap wanewa, agi muga ap waenapan da ya wa tomagain o nop senuna da ginap use intum sia ya tain. \v 16 Endi, God agi mega Eibaraam amba naewa mega da inanup wa agiat nimanen. God agi anega ya wan, naewa naewa gegawa, me wapi waenapan arugataet menan wata, go me anega wan, naewa gegawa, ame wani orup daiton menan wan. Orup ame Keriso menan wan. \v 17 Ne endi menan di waingina mam, God Eibaraam wa agiaseni agi ame di wat nat wandepen men agi wan. Evi amba en arugataet (430) taue aeni ewap God Mosis iup namua waneni gapan agi mega ame entan da sia ya tan. Me gaset Eibaraam wa agiaseni sia ya wat museta. \v 18 Go endi God yan mega garaetawa Eibaraam waneniwa ame Mosis iup mega gapan uon. Go God yan garaetawa Eibaraam waneni iwa wa agiaseni menan di wanen, yan ame iup gapan ya tauen. \p \v 19 Endi iup mame iwa mega dim da? Ame waenapan koewa muga ire yaoyao tapen men munen. Iup mame inamup di wande aiwandin e gaset apan Eibaraam naewa mega da men agi die waniwa ame tauen. Iup mame God ware anea munen, anea waran Mosis wanane amba Mosis ware yaumakape ta waenapan wadidiamuiwandin. \v 20 Iup inanup taueni yaumakape yoneni apanewa, yone wadianen. Go God agi mega wapen menan mek yone Eibaraam wadien, iwa God daiton me megenat di. \s1 Mosis iup mega iwa \p \v 21 Endi Mosis iup mega mame, God agi mega wani enu tandayasen waiwan? Ae uon megenat di! Iwa iup ame inak nuniwandapen men tavewa di wandepoa, ame waenapan iragi iup ame anu wara tainata gapan God inak tamanawa nunapo. \v 22 Go God nop oit mega anega wan, “Piup ma iragi koewa panamon wanumon, ap menan God yan garaet megawa ame yaibobot inagewa, Eibaraam wa agiaseni ame waenapan da da Iesu Keriso anu tumasepiwa muneta.” \p \v 23 Watagaet Keriso ya taueni nu anu dao nuga da uon, nu Mosis iup mega panane, ninoka enanen, iup ame gauarap waineton, amba anu dao nuga Iesu inap tata ame oniwandin eni aroga tauen. \v 24 Amba nop yamunewa, iup ame wat tamanam nimane, naune aen Keriso inewa tauaton. Anu dao nuga ap tainanta gapan God kakae dianeta. \v 25 Endi imunu anu dao men di taintoni ame Iesu Keriso ma gaset tauen, ap gapan nu iup ame pananeni da sia ya wat tamanam nimaneta. \s1 Nu God otu waiwa \p \v 26 Ap menan endi imuya anu dao ega Iesu Keriso inap taiana menan e iragi God otu waiwa wainisi. \v 27 Iwa e iragi Keriso gamup dup iayana nagirewa, ap tayana e gan gorogot ewakewa enine umap Keriso inak mega ewakewa wat enayan. \v 28 Ap menan ian Diu nagirewa o Gurik nagire wandepiwa o ayamat mondi kaimakaet taiana nagirewa o e anut ega gapan gapan iniana nagirewa o waen go apan da waingewa e iragi gine ugup da ya wainisi, e waniet ega iragi Iesu Keriso den daiton di wainisi. \v 29 Endi Keriso ega di wandepiwa, ame e apan Eibaraam naewa mega di wainiasi. Iwa God agi mega Eibaraam inap waniwa, ame iman e yon borai. \c 4 \p \v 1 Ame ne nop manega waivin, apan da ae boepi yon tau kwan puraput mega ame otu wai kai ware arita tapi amba yon borain, go orup otu di wanumopi ame mu ayamat mondi kaimakaet taine nagire mini di wanumoin. \v 2 Mu orup otu di wanumopi ame, gaset kwayupamu tapen men om enumone nagirewa, ayamat muga di taiwanumain, amba otu wai kwayup muga gauarap di wanumoin. Amba mamamu en muga om enu muneni ame tauepi amba ae vemoin. \v 3 Endi nu watagaet orup otu ap umamup wainetoni, nu piup ma aro amun mega gauarap waineton amba nop mega anu wara ta aninton. Amba nu kai waratoni gapan endi guanu God anuni gapan om enun. \p \v 4 Go wam tamanawa God om enuni taueniwa ame God otua watu enen waen potap nunan yanen. Amba Diu nagire iup muga gauarap den di iwandin. \v 5 God ame tani iwa nu Diu nagirewa iup muga gauarap wainetoni ame vetanep, nu me otu wai iragena di entan nimanepen menan tan. \v 6 Endi e God otu wai iragena di. Iwa ap menan God otua Guewa watu enen potayap wandia. E God otu waiwa tayana menan endi God Guewa aroewa gapan God inap anega wai, “O maman, mamanawa!” \v 7 Ap menan e ayamat mondi kaimakaet taine nagirewa umamup taiwaniana wamewa ame gaset uon tan, go God otu waiwa di wainisi. Amba God kakae guragut mega enat wa agiat imaeni di eneta. Iwa e me otu waiwa den di. \s1 Pol ian Galitia nagire munan anun \p \v 8 E watagaet God ya yao asik tayana wamewa gapan, e god eboewa inap anu tumase munan ayamat kaimakaet taiwanian. \v 9 Go endi e God tave iragena gaset yawa asik tayan, go gare, God den yawae asik tan. Gosi iwa dimen e ewagai sia entane aisean piup ma airampu aro amun nutu bigareniwa ge nop mega eparae uoni ame ewap sia aisiwanin? \v 10 E yaugai wam aritawa i dena wamewa, siragam gapan, maup bodu gapan o en daiton daiton gapan, wam mame wa taragasine iupewa ewap aisiwanin. \v 11 E ap taiana menan ne tap gop inayap anuiangin. Ne nao kaimakaet enan taina ame mondi inayap danamingin anuin. \p \v 12 Ap menan tatan gwanin, ne inayap kaimakaet waiangin. E ne iup namua gapan waingena ame waret ae veana ap umap tan. Iwa ne watagaet e umayap den di taingin. Amba ne namu inayap nop wana gapan e inanap koewa da ya tayan. \v 13 Amba e asigiap di ne namu amena inayap tauana ame vek gamunap wanden amba tauan, iwa ap gapan ne Keriso Nop Oit Mega Kakaewa ere wadidiaingin. \v 14 Gosi enkana ankana nega gut bambam imaeni menan e da ya tandayat nimanegean, o da ya wa oinegean go God anea mega mini da o gare Iesu Keriso mek di tauat anu waupanegean. \v 15 Endi aton ap tayana ambagan? Ne nop ma tave di wadiaiangin e wam ame nenan anu gura aton tayana gapan e yamaya makewa den upa nenat wayan. \v 16 Endi nop tavewa wadiaingina gapan, ne anavi ega entan nimanegeta go? \p \v 17 Waenapan nop eboewa waine nagire mame, enan kaimakaet taine iwa imuya potaya inamup warepen menan taiwanum. Go ame kakaewa ega menan ya taiwanum. Mu anune taine ame e ne inanap wa tomak imaep, e imuya munanaet di anupen men taiwanum. \v 18 Imuya ega kaimake tane ame kakae di go inak kakaewa menanaet tan. Amba ne den tanae waingepena ame gapan megenat kakaevet ya taiwanian go usenagaet di ta aisiwanian. \v 19 Ae kaiwan, otun wainawa, waen orup yanapen tain, vek anuine mini, ne enan ap anega sia anuivin. Amba aisiwanian, Keriso potayap di yan kakayasepi ame ne umap tanegeta. \v 20 Ne di anuingina ne endi wam mame gapan, inayap waingep, megana aoma waraitap, yaemantu wa wabibigam taepo. Iwa enan ne anu bambam ge gego den anuivin. \s1 Waen Eiga ge Sera guegue mugawa \p \v 21 Wane anup e upi iup namua gauarap aisiwaniat anuiana, Mosis iup mega anenen wani e asigip tayan go? \v 22 Iwa watagaet Mosis iup mega manega wan, Eibaraam otu waiwa dere yanane, ame dawa waen ayamat mondi kaimakaet ta waniwandini yaua Eiga gapan baraen amba dawa mek waene iragena Sera ayamat kaimakaet ya taini ame gapan baraen. \v 23 Eibaraam otua waen Eiga gapan baraeni ame orup yanine guegue mega gapan yanen, go otua mek waenewa Sera gapan baraeni ame God Eibaraam orup ame men wa agiaseni gapan di yanen. \p \v 24 Endi waen dere mame gutut muga gueguewa gwagup mini ewaniwandini ame, iwa den. Ame waen dere mame gamumup God agi mega gapan waenapan iup dere muneni miniwa. Agi namua ame God tunup Sinai gapan waenapan iup mega muneniwa. Ame guegue waen Eiga. Me orup mega semuini ayamat mondi kaimakaet tainewa. \v 25 Endi waen Eiga guegue megawa ame tavewa tunup Sinai at Arebia gapanawa ame men yonen. Amba wam ma endiwa gapan pa Ierusalem piupawa menan den yoniwan. Iwa endi ian Diu nagirewa mu iup namua ap ewap amuine menan, mu ayamat mondi kaimakaet taine otu tasinewa. \p \v 26 Go Ierusalem aupa kimaniwa ame guegue mega waen Sera mini, me ayamat kaimakaet ya tainiwa, ame nu inanua. \v 27 Iwa mame menan watagaet God nop mega ok anega seane, \q1 Ae, waen otu uoniwa ge orup ya seana menan daramuk wap, \q1 ge orup yanine vegewa ya anuana menan wak wa aton ta, \q1 go arugataet senu agingai amba waen meme dena, \q1 me orup mega aruga da uon. \p \v 28 Tatan gwanin, Eibaraam otua Aisik God agi mega gan yaneni umap endi e God agi mega gapan yana yana otu tasinewa. \v 29 Wam ame gapan Eiga otua Isimero orup yanine guegue mega gapan baraeni ame yone Sera otua Aisik, God Guewa Pose Woup Seni aro mega gapan baraeni ame tandayaseni, menan nu endi iup namua ayamase taine nagire ap anega den tandayat nimaniwanum. \v 30 Go God nop oit mega gapan anen wan? Ame anega wan, “Waen ayamat mondi kaimakaet taiwandini ame otu dere wa oimo amop, iwa waen ayamat mondi kaimakaet taiwandini ame otua, mamewa wan dim dim mega da ya yon boreta. Waene iragena ame ayamat kaimakaet ya taini otua megenat iragi yon boreta.” \v 31 Ap menan gwanin wainawa, nu waen ayamat kaimakaet taiwandini Eiga ame otu waiwa uon, go endi nu Eibaraam waenewa iragena Sera ame otu tasinewa di wanin anit. \c 5 \p \v 1 Keriso taueni ame nu iup namua gapan vetanep, nu iup ame gauarap da sia ya wainepen menan tauen. Ap menan tumban amu kaimakaet yonan amba ek ingane itan waran aigayap ya barane. Amba iup ame ewap aisen amba ayamase kaimakaet da sia ya taiwanian. \v 2 Ma ne Pol nop nega waingina di anu kakayasen! Ek ingane etuya tum tanewa, God den tamana waniepen men paua tat wan taiwaniampinawa, ame Keriso guegue mega inayap tave uon di. \v 3 Ne den anega sia wadiain, e da da God menan paua tan etuya tum tanewa, ame Mosis iup mega anenen waniwa, iragi ayamase ta kakayasiwanian. \v 4 Iwa e da da iup mame kwayupe tayan gapan inak ega God den tamana waniet anuyan taianawa, ame wa enat ega Keriso inape tom wata. E God wat aipakam mega garaetawa ame da ya warai. \v 5 Go nu da da Keriso inap anu tumasitoni, nu God Guewa wadianini gapan yaemantu inaton anu dao nuga God inak mega tamanawa tautanapen men imutuan di anuivin. \v 6 Iwa nu anu tumat nuga Iesu Keriso inapaet di barinantawa, ame etunu God men paua ta tum tatawa o ya tatawa ame God inap gine daiton di. Go inak aritawa ame Keriso anu tumaset gapan baigan gare gare tainampen. \p \v 7 E inak ega namua tamana kakaewa warapen menan serarat kakaevet aisiwanian, go negina da watanaen, inak ega union wa koeamean amba nop tave iragena ewap aisiwaniana ame ae veayan? \v 8 Imuya potaya ap anega entan wantan taene nop tave iragena wakaumayana ame, God om enueni enan wani, apanewa me ya tan. \v 9 Go e ae yao anun, ame taba buredi tutut wapen men taine onaewa atagin mini otu koentu da aigap wagemine tutut wan arita taini umap, orup da daiton yaumakayap wanden nop eboewa wadidiaen den ase wat anaiwan. \v 10 Go enan kaimakaet God inap di anuivin, me sia wat entan imaep amba orup da nop oit ugupewa wadiaepi ya anu tumasene. Go ne wadiaepena megenat anuiwanian. Orup ansena da e wababayan imaen anu bambamat eniniwa, iman God wanene mega tautaneta. \p \v 11 Kaiwan tatan gwaninawa, endi ne nop nega gapan e God menan etuya tum di tat diaingapoa, ame ian Diu nagire ne ya ta kokoeragam nimanegepo. Go ne inak ewakewa Keriso korosi gapan nuneni ame menanaet di wadidiaingina menan ne yaugai di enu toguranegene waiwanum. \v 12 Ne anuingina ian mame imuya ega wa koeamene anu bambamat arita eninewa, muk ingane wapimu tum ta burumu upepi ame kakae. \p \v 13 Amba gwanin wainawa, e God enan wan amba iup namua gapan vetaen. Ame tani e imuya koewa anuina sia nanam imaep ebo aopan wan ewap sia ya aisiwanian, go evenae wai den gare gare baigan gapan ta warit taiwanian. \v 14 Iwa iup iragi namua gapanawa ame davewa mega daiton megenat tauen. Ame anega waiwan, “Ek enan anu guriana ap umap tonan no ega daitona nagire munan den ae anu guriwanian.” \v 15 Ap menan ae yao anu kakayasen, e gare gare toga uaren tan, ita anan agetao wagetao taiwaniampinawa, e iman ek ingane gare gare inak ega di wa koeam kakayatai. \s1 God Guewa aro mega gapan ininampen \p \v 16 Ap menan ne anega diaivin, God Guewa aroewa gapan wanie in aisiwanian. Amba God Guewa namu yoyo taepi gapan, imuya ega koewa tat anuiana ame aroewa uon di tata. \v 17 Iwa e imuya koewa tat anuiana ame God Guewa ya tat anuiwan. Amba God Guewa anut mega tat anu imaini ame imuya ya tat anuiwan. Ap menan imuya ega gapan koewa tat anuiana ame God Guewa den toga uaren yaugai di taiwanum. Ap taine menan e kakaewa tat anuiana da ya di tai. \v 18 Go e God Guewa Pose Woup Seni inak ega namu yoyo tapiwa, e iup namua gapan ya waniai. \p \v 19 Amba waenapan muk imumu gapan koewa tat anune di tainewa ame tavewa mam, wainan gogo ise ta ase ta tainewa, ge anut koewa anuine gapan umam noa tainewa amba imumu yagirin wainan gogo tat anuinewa. \v 20 Amba upinewa ame oma nanip kaitane god muga wane i poe inap tainewa, kayao banao tainewa, wa koeam tainewa, noyam notatae wainewa, anu koeam tainewa, ugu gan gan tane gau agaga tainewa amba endum wandum tane ise wanum ase wanum tainewa. \v 21 Den kaum kaimake dena nainewa, evenamu ona muga yavine gwane kandainiwa, sinao tarep ge da da aton i uoni tane inak koe koevet tainewa amba ap miniwa upi den. Ne tagigit enan namu kaimakaet wana mini endi den sia waiangin. Ame inak map anega taine nagirewa mu God toemu mega ya yon borain. \p \v 22 Go God Guewa Woup Seni nao mega tavewa ini ame baigan, aton, nonup, ae bigat nitat yaemantu waninet, yan aiman ge kakaevet tat, anu tumat nuga gapan kaimakaet yoninampen. \v 23 Den gine yamaet waninet, nuk ingane ae wat tamanamet kwayup tainampen. Ap anega tainanta gapan iup da ya toboren. \v 24 Waenapan Iesu Keriso dugup mega iragena tainewa, ame mu imumu koewa bararaen wandiniwa ge inak koewa yagimuin tat anune tainewa, ame gaset Iesu Keriso asenagaet wanane korosi gapan toguren boen. \v 25 Endi nu God Guewa Pose Woup Seni aroewa gamup inak ewakewa waratoni menan God Guewa waini gapan tainampen. \v 26 Ap menan nu apan apan ta enu yawagen gare gare tat gau gundumane den ya ta wainampen. Amba evenan wainu ona muga menan imunu ya kandaep. \c 6 \s1 Ago gare gare tapen \p \v 1 Gwanin wainawa, inat waniet ega daitona otua da inak koewa tapiwa, ame e da da God Guewa gapan yanayana nagirewa, aisen orup ame ine tauan yaemantu wawa bibigam tan, ago wanane me inak mega kakae sia tap. Go e ek den ae yao anu kakayasen amba tan, iwa e da den pusi warup inayap tauep koewa tane tawa. \v 2 Inak ega itanewa gare gare ase ma tam bemagen, ap anega tanewa, e Keriso iup mega tavewa gapanaet di taiwanin. \p \v 3 Go orup da mek ingane aritawa yau taneni otua wan, evene wai itanewa den ya wariniwa, ame mondi ebo di waiwan. Me mek uon di, mondi wan taiwan. \v 4 Menan orup daiton daiton inak muga guegue muk ingane tayao wareyao ta iramu muk ae yave gapan yaumu ingane ao amba warep. Den inak muga orup dawa inak mega den om ya inapen taiwanuman. \v 5 Iwa e orup daiton daiton itan muga muk panop di top. \p \v 6 Amba orup da wadidiat mega inap God nop mega yao anu kakayaseniwa ame kwan puraput, antaba ge moni miniwa yan se wadiat mega wanep. \p \v 7 Waenapan da ebo ya wa upaep. Amba e God wawa koko ta ebo ya ewatai. Iwa e dim da veriana tavewa maup tauini daupam ap gapan di tai. \v 8 Waenapan aton anupen menan imumu koewa gapan inak koewa tat anuine ame di tainewa, ame mu naewa koewa inak muga gapan verine ame tavewa bop tautanain. Go inak muga naewa kakaewa God Guewa aton anupen men verinewa, ame God Guewa gamup inak yaibobot tautanain. \v 9 Menan nu inak kakaewa taitoni ame endave wandave den ya tainampen. Nu inak mame wat natat ae ya vetawa, wam da maup inin geraget wamewa tauepi, nu yaibobot inagewa matakamait. \v 10 Ap menan wam nuga arok wandini gapan waenapan ago tamot inamup kakaevet di tainampen. Go Iesu daiton anu tumasitoni nagirewa, ame aigap yao anu muminampen. \s1 Pol ok mega uiwa seniwa \p \v 11 Yawan, ok kanama ma anenen da nek naninap siangin! \v 12 Waenapan upi muk kakaewa muga menan, e nanam imaep etuya God menan tum tapen taiwanum. Ap taine mu Diu nagire atonumu anupen men taiwanum. Mu Iesu Keriso korosi mega no oise kakaewa wadidiaepi ame Diu nagire amboboram guramopi tantanewa taiwanum. \v 13 Waenapan etumu God men tum tanewa, mu muk den iup ayamase ya taiwanum. Go mu imumup e etuya tum taepi gapan yaumu ao ware atonuya wapen taiwanum iwa mu anut muga anune gapan e tayan. \v 14 Ne anuingina wan dim dim ap anegawa, men nek yauna ao ya warain. Ne Ayop nuga Iesu Keriso korosi mega menan megenat me yaua ao waringain. Iwa Iesu korosi mega gamup ne piup ma koewa mega gaset tandayasen ise uarenan amba inanap da sia ya wandia. \p \v 15 Nu God menan etunu tum tatawa o ya tatawa ame gine ugup da uon. Go nop aigap iragenawa, ame nu God waenapan mega ewakewa sia entanenep. \p \v 16 God nonup ge bagu sisi mega, nop ma anuyan ewap aisiana nagirewa iragi inayap wande ep. Amba God waenapan mega iragena munan den. \p \v 17 Ap menan nop nega uiwa, vek ugu vegaek da sia ya nenane, iwa ne Keriso nao mega taina menan etun non, e omat guin mega den wandia. \p \v 18 Tatan gwanin, Ayop nuga Iesu Keriso wat aipakam mega garaetawa potayap wande ep. Ame umap.