\id GEN Dogrib May 2006 (WinMacSophiaDene) \rem converted to Unicode Oct 2007 via DOG3.c2u \h Dànì Kèhoį̀wo \mt1 Dànì kèhoį̀wo \c 1 \s1 Nǫ̀htsı̨ t'asìı hazǫǫ̀ edaa sìı whehtsı̨ \p \v 1 Kèhoį̀wo ekò Nǫ̀htsı̨ yak'e eyıts'ǫ dèè sı whehtsı̨. \v 2 Dèè ı̨łaà deghàà dèè k'ę̀ę̀ wègaat'ı̨-le xè wek'e t'asìı gǫ̀hłı̨-le ı̨lè. Tıcho wete hazǫǫ̀ ts'ǫ̀ togoòtł'ò zǫ ı̨lè. Ekò k'e sìı Nǫ̀htsı̨ wets'ǫ Inì tı te wek'eèhoowo. \p \v 3 Nǫ̀htsı̨ “Dzęh agoıde,” hadı, eyıt'à dzęh agòjà. \v 4 Nǫ̀htsı̨ dzęh ghàeda wegha nezı̨. Togoòtł'òo eyıts'ǫ dzęh į̀łak'aà ayį̀į̀là. \v 5 Dzęh nı̨ı̨dı̨ı̨ sìı “dzęh,” yèhdı, eyıts'ǫ togoòtł'òo sìı “to,” yèhdı. Xèhts'ǫ̀ eyıts'ǫ k'omǫǫ̀dǫǫ̀ agòjà, dzę ı̨łè k'ehǫǫwo. \p \v 6 Nǫ̀htsı̨ “Dèè k'e tı eyıts'ǫ ı̨dòo yat'a tı į̀łak'aà awede,” hadı. \v 7 Eyıt'à Nǫ̀htsı̨ dèè k'e tı eyıts'ǫ ı̨dòo yat'a tı į̀łak'aà ayį̀į̀là. Eyıt'à hanì hòɂǫǫ̀ agòjà. \v 8 Dèè wegodoo gòɂǫǫ sìı Nǫ̀htsı̨ “yat'a,” yèhdı. Xèhts'ǫ̀ eyıts'ǫ k'omǫǫ̀dǫǫ̀ agòjà, nàke dzęę̀ k'ehǫǫwo. \p \v 9 Eyıts'ǫ Nǫ̀htsı̨ hadı, “Tı dèè k'e whetł'ıı sìı ełets'ǫ̀ awede, eyıts'ǫ dèè whegǫǫ wègaat'ı̨į̀ awede,” hadı. Eyıt'à hagòjà. \v 10 Dèè whegǫǫ sìı Nǫ̀htsı̨ “dèè,” yèhdı, eyıts'ǫ tı łą̀ą whetł'ıı sìı “tıcho,” yèhdı. Nǫ̀htsı̨ yeghàeda, wegha nezı̨. \p \v 11 Nǫ̀htsı̨ hadı, “Dechı̨ hazǫǫ̀ xàɂaa, eyıts'ǫ ı̨t'ǫ̀ hazǫǫ̀ xàɂaa dèè k'e dehsheè awede. Įt'ǫ̀ wejìì weyìı whelaa hanıı, eyıts'ǫ ts'ı wek'e jìecho dehshee hanıı, hazǫǫ̀ edek'ę̀ę̀ xàɂaa dehsheè awede,” hadı, eyıt'à hagòjà. \v 12 Dèè k'e t'asìı hazǫǫ̀ dehsheè ajà. Įt'ǫ̀ wejìì weyìı whelaa hazǫǫ̀ xàɂaa, eyıts'ǫ ts'ı wek'e jìecho wejìì weyìı whelaa hazǫǫ̀ xàɂaa, hazǫǫ̀ dèè k'e dehsheè ajà. Nǫ̀htsı̨ yeghàeda, wegha nezı̨. \v 13 Xèhts'ǫ̀ eyıts'ǫ k'omǫǫ̀dǫǫ̀ agòjà, taı dzęę̀ k'ehǫǫwo. \p \v 14 Eyıts'ǫ Nǫ̀htsı̨ hadı, “Įdòo yat'a t'asìı wet'à dzęh nı̨ı̨dı̨ı̨ gǫ̀hłı̨ ha, wet'à dzę agǫht'e ha eyıts'ǫ to agǫht'e ha, weghàà dzędeè k'èhoedzǫ ha, eyıts'ǫ weghàà ı̨bèe, xat'ǫ̀, xok'e, edaèk'ǫ wek'èhoedzǫ ha, \v 15 eyıts'ǫ yat'a dzęh nı̨ı̨dı̨ı̨ gǫ̀hłı̨ ha, wet'à dèè k'e dzęh awede,” hadı, eyıt'à hagòjà. \v 16 Nǫ̀htsı̨, wet'à dzęh nı̨ı̨dı̨ı̨ nechàa nàke whehtsı̨. Denahk'e nechàa sìı dzę nı̨dè daaɂa, dek'aɂį̀ elı̨ı̨ sìı to nı̨dè daaɂa, eyıts'ǫ whǫ̀ sı whehtsı̨. \v 17 Wet'à dèè k'e dzęh agode gha Nǫ̀htsı̨ sa, adzęzah, eyıts'ǫ whǫ̀ yat'a dawhelaà ayį̀į̀là. \v 18 Wet'à dzę nı̨dè nı̨ı̨dı̨ gha, eyıts'ǫ to nı̨dè nı̨ı̨dı̨ gha ayį̀į̀là. Hanì t'aa dzęh eyıts'ǫ to į̀łak'aà whelaà ayį̀į̀là. Nǫ̀htsı̨ yeghàeda, wegha nezı̨. \v 19 Xèhts'ǫ̀ eyıts'ǫ k'omǫǫ̀dǫǫ̀ agòjà; dı̨ dzęę̀ k'ehǫǫwo. \p \v 20 Eyıts'ǫ Nǫ̀htsı̨ hadı, “Tı yìı nàdèe sìı hazǫǫ̀ xàɂaa gǫ̀hłı̨į̀ awede, eyıts'ǫ yat'a k'edèe sìı dèè gote hazǫǫ̀ ts'ǫ̀ k'et'aà awede,” hadı. \v 21 Eyıt'à Nǫ̀htsı̨ tıts'aàdìıcho tı yìı nàdèe sìı whehtsı̨. Tı yìı godìı elı̨ı̨ sìı hazǫǫ̀ ełek'ę̀ę̀ xàɂaa whehtsı̨, eyıts'ǫ yat'a k'edèe hazǫǫ̀ xàɂaa whehtsı̨. Nǫ̀htsı̨ yeghàeda, wegha nezı̨. \v 22 Nǫ̀htsı̨ eyı hazǫǫ̀ ts'ǫ̀ sìghà xàyaı̨htı, hagòhdı, “Tıcho yìı dàgoòɂǫǫ̀ agode ha t'à deɂǫ̀ǫ̀ łǫǫ̀ aahde, eyıts'ǫ yat'a k'edèe deɂǫ̀ǫ̀ łǫǫ̀ awede,” gòhdı. \v 23 Xèhts'ǫ̀ eyıts'ǫ k'omǫǫ̀dǫǫ̀ agòjà; sı̨làı dzęę̀ k'ehǫǫwo. \p \v 24 Eyıts'ǫ Nǫ̀htsı̨ hadı, “Dıı nèk'e t'asìı hazǫǫ̀ godìı xàɂaa gǫ̀hłı̨į̀ awede: tıts'aàdìı gık'èhodìı, tıts'aàdìı whatsǫǫ̀ edeedaa, dèè k'e k'eɂàa lanıı, hazǫǫ̀ ełek'ę̀ę̀ gıgǫ̀hłı̨į̀ awede,” hadı, eyıt'à hagòjà. \v 25 Eyıt'à Nǫ̀htsı̨, tıts'aàdìı whatsǫǫ̀ nàdèe hazǫǫ̀ xàɂaa whehtsı̨, tıts'aàdìı gık'èhodìı, dèè k'e k'eɂàa lanıı, hazǫǫ̀ ełek'ę̀ę̀ xàɂaa gǫ̀hłı̨į̀ agǫ̀ǫ̀là. Nǫ̀htsı̨ yeghàeda, wegha nezı̨. \p \v 26 Eyı tł'axǫǫ̀ Nǫ̀htsı̨ hadı, “Gok'ę̀ę̀ dǫ ts'ııhtsı̨, goxèht'e ha. Tıcho yìı nàdèe hazǫǫ̀, yat'a k'edèe hazǫǫ̀, tıts'aàdìı wek'èhodìı hazǫǫ̀, hǫt'ıì dèè k'e eyıts'ǫ t'asìı hazǫǫ̀ dèè k'e k'eɂàa sìı ts'ǫ̀ k'àowo ha,” hadı. \v 27 Eyıt'à Nǫ̀htsı̨ edexèht'eè dǫ whehtsı̨, edek'ę̀ę̀ dǫ whehtsı̨. Dǫzhìı eyıts'ǫ ts'èko whehtsı̨. \v 28 Nǫ̀htsı̨ gots'ǫ̀ sìghà xàyaı̨htı, hagòhdı, “Dıı nèk'e hazǫǫ̀ ts'ǫ̀ naxıts'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ łǫǫ̀ awede eyıts'ǫ dèè ts'ǫ̀ k'ahoahdè. Tıcho yìı łıwe, yat'a k'edèe hazǫǫ̀, eyıts'ǫ t'asìı hazǫǫ̀ dèè k'e k'eɂàa sìı ts'ǫ̀ k'ahoahdè,” gòhdı. \v 29 Eyı tł'axǫǫ̀ Nǫ̀htsı̨ hadı, “Dèè k'e t'asìı hazǫǫ̀ dehshee wejìì gǫ̀hłı̨ı̨ sìı eyıts'ǫ ts'ı hazǫǫ̀ wejìecho wejìì gǫ̀hłı̨ı̨ sìı naxıgha hǫt'e. Wets'ǫ shèahzhe gha hǫt'e. \v 30 Eyıts'ǫ dèè k'e tıts'aàdìı hazǫǫ̀, yat'a k'edèe hazǫǫ̀, t'asìı hazǫǫ̀ dèè k'e k'eɂàa sìı, t'asìı hazǫǫ̀ ejìı sìı ı̨t'ǫ̀ gıdıì elı̨ gha gıgha whela hǫt'e,” hadı, eyıt'à hagòjà. \v 31 Nǫ̀htsı̨ t'asìı hazǫǫ̀ whehtsı̨ı̨ sìı yeghàeda, sıì wegha nezı̨. Xèhts'ǫ̀ eyıts'ǫ k'omǫǫ̀dǫǫ̀ agòjà; ek'ètaı dzęę̀ k'ehǫǫwo. \c 2 \p \v 1 Hanì t'aa yat'a t'asìı whelaa eyıts'ǫ dèè k'e t'asìı hazǫǫ̀ whelaa sìı deghàà hòèlı̨. \v 2 Łǫ̀hdı̨ dzęę̀ t'à Nǫ̀htsı̨ edılaà hazǫǫ̀ ghǫ nǫǫt'e, eyıt'à łǫ̀hdı̨ dzęę̀ k'e nahoèhzı. \v 3 Nǫ̀htsı̨ łǫ̀hdı̨ dzęę̀ t'à t'asìı hazǫǫ̀ whehtsı̨ ghǫ nǫǫt'e tł'axǫǫ̀ eyı dzęę̀ k'e nahoèhzı, eyıt'à eyı dzęę̀ k'e degaı dzęę̀ whehtsı̨ eyıts'ǫ wek'e sìghà hòɂǫǫ̀ ayį̀į̀là. \s1 Adam eyıts'ǫ Eve \p \v 4 Dıı godı sìı Nǫ̀htsı̨ yak'e eyıts'ǫ dèè whehtsı̨ı̨ wegodıì hǫt'e. Nǫ̀htsı̨ yak'e eyıts'ǫ dèè whehtsı̨ ekò, dıı hanì eghàlaı̨dà hǫt'e: \p \v 5 Ekò k'e sìı dèè k'e dechı̨ wı̨ı̨zìı gǫ̀hłı̨-le, eyıts'ǫ dèè gots'ǫ ı̨t'ǫ̀ ı̨łaà xàehshe-le ı̨lè. Nǫ̀htsı̨ ı̨łaà dèè k'e chǫh ayį̀į̀là-le, eyıts'ǫ dǫ dèè k'e eghàlaeda ha gǫ̀hłı̨-le. \v 6 Hanìkò dèè goyìı gots'ǫ dehtsoa xàı̨lı̨ ı̨lè; wet'à dèè k'e nagòhtso. \v 7 Eyı tł'axǫǫ̀ gots'ǫ̀ K'àowo Nǫ̀htsı̨ dèè gots'ǫ ehtł'è t'à dǫ whehtsı̨. Dǫ wı̨ı̨ghǫ̀ yìı whehsò t'à edaà ayį̀į̀là, hanì t'aa dǫ edaà ajà. \p \v 8 Gots'ǫ̀ K'àowo Nǫ̀htsı̨ sìı Eden nèk'e dèè-goehshee-k'è gòhtsı̨. Dǫ whehtsı̨ı̨ sìı ekǫ nèyeèchì. \v 9 Gots'ǫ̀ K'àowo Nǫ̀htsı̨ sìı dechı̨ hazǫǫ̀ xàɂaa dèè k'e dehsheè ayį̀į̀là. Ts'ı wèdaat'ı̨ı̨ xè wets'ǫ jìecho ts'edè gha nezı̨ı̨ sìı dehsheè ayį̀į̀là. Eyı dèè-goehshee-k'è tanı ts'ı wet'à ts'eedaa nàı̨ɂa, eyıts'ǫ ts'ı wet'à nàowo nezı̨ı̨ eyıts'ǫ nàowo nezı̨-le k'èhots'eezǫǫ nàı̨ɂa. \p \v 10 Eden nèk'e gots'ǫ dehcho nı̨ı̨ɂà, wet'à dèè-goehshee-k'è nagòhtso. Eyı dehcho nı̨ı̨ɂàa gots'ǫ dehcho dı̨ nı̨ı̨lı̨į̀ ajà. \v 11 Dehcho t'akwełǫ̀ǫ̀ sìı Pıshon wìyeh. Eyı dehcho Havılah nèk'e sǫǫ̀mbaekwo gǫ̀hłı̨ı̨ sìı ekǫ nèk'e welǫ ts'ǫ̀ nı̨ı̨lı̨ hǫt'e. \v 12 (Ekǫ sǫǫ̀mbaekwo nezı̨ı̨ gǫ̀hłı̨. Dzèh-łekǫǫ dèk'ǫ̀ǫ eyıts'ǫ kwe wèdaat'ı̨ı̨ sı gǫ̀hłı̨ hǫt'e.) \v 13 Dehcho nàke t'à nı̨ı̨lı̨ı̨ sìı Gıhon wìyeh. Eyı dehcho Kush nèk'e hazǫǫ̀ ts'ǫ̀ nı̨ı̨ɂà. \v 14 Eyıts'ǫ taı t'à dehcho nı̨ı̨lı̨ı̨ sìı Tıgrıs wìyeh. Eyı dehcho kǫ̀godeè Ashur sa kàɂàa ts'ǫnèe wexanı̨ı̨lı̨ hǫt'e. Eyıts'ǫ dı̨ t'à dehcho nı̨ı̨lı̨ı̨ sìı Yufrates wìyeh hǫt'e. \p \v 15 Nǫ̀htsı̨ dǫ whehtsı̨ı̨ sìı dèè-goehshee-k'è Eden gòyeh ekǫ nèyı̨ı̨htı̨. Dèè k'e eghàlaeda ha eyıts'ǫ dèè k'èdì ha ayį̀į̀là. \v 16 Gots'ǫ̀ K'àowo Nǫ̀htsı̨ eyı dǫ ghàyatıı̨ɂǫ, hayèhdı, “Jǫ dèè-goehshee-k'è ts'ı t'alàa-sìı gots'ǫ shènetı̨ ha dìì-le, \v 17 hanìkò ts'ı wet'à nàowo nezı̨ı̨ eyıts'ǫ nàowo nezı̨-le k'èhots'eezǫǫ sìı wets'ǫ shènetı̨ ha-le. Eyı ts'ı wets'ǫ shènetı̨ nı̨dè ełaı̨wı ha hǫt'e,” yèhdı. \p \v 18 Eyı tł'axǫǫ̀ Nǫ̀htsı̨ hadı, “Dǫ whatsǫǫ̀ nàdèe sìı nezı̨ nıìle. Yets'àdıı wexıìzǫǫ sìı wegha ehtsı̨ ha,” hadı. \p \v 19 Gots'ǫ̀ K'àowo Nǫ̀htsı̨ tıts'aàdìı hazǫǫ̀ eyıts'ǫ t'asìı hazǫǫ̀ yat'a k'edèe sìı dèè gots'ǫ ehtł'è t'à gòèhtsı̨ hǫt'e. Tıts'aàdìı hazǫǫ̀ whehtsı̨ı̨ sìı dǫ dànì goızì yehtsı̨ ha nıwǫ t'à, yets'ǫ̀ nègòı̨wa. Tıts'aàdìı dànì goızıı sìı k'ę̀ę̀ gıızì gǫ̀hłı̨į̀ ajà. \v 20 Eyıt'à eyı dǫ sìı tıts'aàdìı wek'èhodìı hazǫǫ̀ goızì whehtsı̨, yat'a k'edèe hazǫǫ̀, eyıts'ǫ tıts'aàdìı whatsǫǫ̀ edeedaa sìı hazǫǫ̀ goızì whehtsı̨. Hanìkò Adam ts'àdı ha wexıìzǫǫ sìı gǫ̀hłı̨-le. \p \v 21 Eyıt'à gots'ǫ̀ K'àowo Nǫ̀htsı̨ Adam be nàtsoo t'à dètı̨į̀ ayį̀į̀là. Dǫ whetı̨ wets'ǫ Nǫ̀htsı̨ yechǫǫ̀ ı̨łè xàechì gà wekwǫ̀ ełets'ǫ̀ anayį̀į̀là. \v 22 Gots'ǫ̀ K'àowo Nǫ̀htsı̨ dǫ wechǫǫ̀ xàechìı sìı yet'à ts'èko whehtsı̨. Eyı ts'èko sìı dǫzhìı gà nèyeèchì. \p \v 23 Dǫ hadı, \q1 “Dıı ts'èko wekw'ǫǫ̀ sìı sekw'ǫǫ̀ t'à hòèlı̨ hǫt'e, \q1 eyıts'ǫ wekwǫ̀ sekwǫ̀ t'à hòèlı̨ hǫt'e. \q1 Dǫzhìı gots'ǫ wehòèlı̨ ne t'à \q1 ‘ts'èko’ wìyeh ha,” hadı. \p \v 24 Eyı ts'ıhɂǫ̀ dǫzhìı sìı edetà eyıts'ǫ edemǫ gots'ǫǫ̀ xàetła ha; edets'èkeè xè dǫ ı̨łè lagede ha, gızhį̀į̀ ı̨łè zǫ lade ha. \p \v 25 Dǫzhìı eyıts'ǫ wets'èkeè į̀łah ı̨ht'edę geke, hanìkò edeghǫ į̀į̀zhagı̨ı̨lı̨-le. \c 3 \s1 Adam eyıts'ǫ Eve hołı̨ı̨ hogèhtsı̨ \p \v 1 Gòocho sìı Nǫ̀htsı̨ tıts'aàdìı whatsǫǫ̀ edegeedaa whehtsı̨ı̨ sìı hazǫǫ̀ t'à gonahk'e eghǫyaeɂà gha gǫǫzǫ hǫt'e. Ts'èko ts'ǫ̀ hadı, “Nǫ̀htsı̨, dıı dèè-goehshee-k'è ts'ı t'alàa-sìı wets'ǫ shèahtı̨ ha-le, hadı nì?” yèhdı. \p \v 2 Ts'èko gòocho ts'ǫ̀ hadı, “Dıı dèè-goehshee-k'è ts'ı hazǫǫ̀ wets'ǫ shèwetı̨ ha dìì-le hǫt'e, \v 3 hanìkò Nǫ̀htsı̨ dıı hagòhdı ı̨lè, ‘Dèè-goehshee-k'è ts'ı tanı nàı̨ɂaa sìı wets'ǫ jìecho naxıwàhodı ha-le, eyıts'ǫ daahchì ha-le. Daahchì nı̨dè ełaahwhı ha,’ gòhdı ı̨lè,” yèhdı. \p \v 4 Gòocho ts'èko ts'ǫ̀ hadı, “Ełaı̨wı ha nıìle. \v 5 Wets'ǫ jìecho neeɂà nı̨dè t'asìı łǫ negha wègaat'ı̨į̀ agode ha, Nǫ̀htsı̨ yek'èezǫ t'à hanaxèhdı hǫt'e. Nǫ̀htsı̨ laahde ha, nàowo nezı̨ı̨ eyıts'ǫ nàowo nezı̨-le k'èhoahsǫǫ̀ aahde ha,” gòocho yèhdı. \p \v 6 Ts'èko, eyı ts'ı wejìecho ts'eɂà gha nezı̨ lanì wegha wègaat'ı̨ xè wegha wèdaat'ı̨. Wet'à gohzǫǫ̀ ahde ha nıwǫ t'à jìecho mǫ̀hdaa neyı̨į̀wa gà yı̨ı̨ɂà. Wedǫǫ̀ yegà nàwoo sìı jìecho mǫ̀hdaa yeghàı̨dì. Ededı̨ sı yı̨ı̨ɂà. \v 7 Jìecho gı̨ı̨ɂà tł'axǫǫ̀ į̀łah t'asìı łǫ gıgha wègaat'ı̨į̀ agòjà, ı̨ht'edę geèhkw'e nǫǫ̀ gık'èhoèhzà. Eyıt'à ı̨t'ǫ̀ą nechàa ełexègeèlı gà goht'ǫ lanì edek'e nègı̨ı̨wa. \p \v 8 Eyı tł'axǫǫ̀ xèhts'ǫ̀ gòk'òo ekìıyeè k'e dǫzhìı eyıts'ǫ wets'èkeè gots'ǫ̀ K'àowo Nǫ̀htsı̨ dèè-goehshee-k'è k'eda hǫt'e gıìkw'o. Eyıt'à ts'ı nàèhzhaa nı gots'ǫ̀ K'àowo Nǫ̀htsı̨ ts'àdegeeɂį̀. \v 9 Gots'ǫ̀ K'àowo Nǫ̀htsı̨ dǫzhìı ts'ǫ̀ gode, “Edı̨į̀ ts'ǫ̀ neelı̨?” yèhdı. \p \v 10 Dǫzhìı hadı, “Dèè-goehshee-k'è k'eı̨tło neèhkw'o, hanìkò ı̨ht'edę whıhda t'à dehjı̨, eyıt'à nàdeehɂį̀,” yèhdı. \p \v 11 Nǫ̀htsı̨ hadı, “Amìı ı̨ht'edę wheęda nèhdı? Eyı ts'ı wets'ǫ shènetı̨ ha-le nèehsı̨ı̨ sìı wets'ǫ shènetı̨ nì?” yèhdı. \p \v 12 Dǫzhìı hadı, “Ts'èko sexè jǫ whedaà anelàa sìı eyı ts'ı gots'ǫ jìecho sànı̨ı̨dì t'à ııhɂà ı̨lè,” yèhdı. \p \v 13 Eyıt'à gots'ǫ̀ K'àowo Nǫ̀htsı̨ ts'èko ts'ǫ̀ hadı, “Dànìghǫ hanì eghàlaneedà?” yèhdı. \p Ts'èko hadı, “Gòocho seghǫyaàɂǫ t'à jìecho ııhɂà,” hadı. \p \v 14 Eyıt'à Nǫ̀htsı̨ gòocho ts'ǫ̀ hadı, \q1 “Hanì ts'èko ts'ǫ̀ eghàlaneedà ts'ıhɂǫ̀ \q1 tıts'aàdìı gık'èhodìı eyıts'ǫ whatsǫǫ̀ edegeedaa sìı gınahk'e nexè gots'eèdı ha hǫt'e. \q1 Dèè k'e nebò t'à k'enets'ì ha, eyıts'ǫ t'aats'ǫǫ̀ ı̨da gots'ǫ̀ ehtł'è nedè ha. \p \v 15 “Nı̨ eyıts'ǫ ts'èko ełek'èch'a aaht'eè anaxehłe ha, \q1 ts'èko weza eyıts'ǫ nı̨ neza ełets'ǫ̀ xànègı̨ı̨ɂa ha. \q1 Ts'èko weza sìı nekwì k'ètsǫètà ha, \q1 eyıts'ǫ nı̨ wekehtà nàı̨ht'ı ha,” Nǫ̀htsı̨ gòocho ts'ǫ̀ hadı. \p \v 16 Nǫ̀htsı̨ ts'èko ts'ǫ̀ dıı hadı, \q1 “Bebìa k'è hòtł'ò eyanelı̨ ha, \q1 neza gòhłè nı̨dè sıì negha hoìla ha. \q1 Nedǫzhıì wekaneeɂà ha, \q1 eyıts'ǫ nedǫzhıì nets'ǫ̀ k'àowo elı̨ ha,” yèhdı. \p \v 17 Nǫ̀htsı̨ Adam ts'ǫ̀ dıı hadı, \q1 “Eyı ts'ı wets'ǫ jìecho neɂà-le nèehsı̨ kò \q1 nets'èkeè wek'èanet'e t'à jìecho neeɂà. \q1 Nı̨ nets'ıhɂǫ̀ dıı dèè k'e gots'eèdı hòɂǫ ha. \q1 T'aats'ǫǫ̀ ı̨da gots'ǫ̀ la nàtsoo ghàlaı̨da zǫ t'à shènetı̨ ha. \p \v 18 “Nets'ǫ dèè k'e ı̨chį̀ghoò eyıts'ǫ tł'oh nezı̨-le xàehshe ha, \q1 hanì dèè k'e t'asìı nezı̨ı̨ dehshee sìı ghǫ shènetı̨ ha. \p \v 19 “Ehtł'è nanedlı̨ gots'ǫ̀ nınììtì xè \q1 la nàtsoo ghàlaı̨da zǫ t'à shènetı̨ ha. \q1 Ehtł'è gots'ǫ nehòlı̨ t'à ehtł'è anet'e, \q1 eyıts'ǫ ehtł'è nanedlı̨ ha,” Nǫ̀htsı̨ Adam ts'ǫ̀ hadı. \p \v 20 Adam edets'èkeè wıızì whehtsı̨. Dǫ hazǫǫ̀ eda gha gomǫ elı̨ ha t'à Eve yèhdıì yıızì whehtsı̨. \p \v 21 Gots'ǫ̀ K'àowo Nǫ̀htsı̨ ewò t'à Adam eyıts'ǫ wets'èkeè gogha goht'ǫ whehtsı̨ gà gok'e nèyı̨ı̨wa. \v 22 Eyıts'ǫ gots'ǫ̀ K'àowo Nǫ̀htsı̨ hadı, “Dıı dǫ, nàowo nezı̨ı̨ eyıts'ǫ nàowo nezı̨-le k'èhoezǫ t'à goxèht'eè lajà. Ts'ı wet'à ts'eedaa gots'ǫ jìecho yııɂà sǫ̀ǫ̀, yı̨ı̨ɂà nı̨dè welǫ whìle ts'ǫ̀ eda ha,” hadı. \v 23 Eyıt'à Nǫ̀htsı̨ Eden nèk'e dèè-goehshee-k'è gots'ǫ xàyeèhɂà. Dèè gots'ǫ wehòèlı̨ı̨ sìı yek'e eghàlaedaà ayį̀į̀là. \v 24 Nǫ̀htsı̨ dǫ xàdeèzhì tł'axǫǫ̀ Eden nèk'e dèè-goehshee-k'è sa kàɂàa ts'ǫnèe yak'eet'ı̨į̀ nàłegeewoò ayį̀į̀là. Behcho dèk'ǫ̀ǫ į̀hnǫǫ̀nageetı̨ t'à ts'ı wet'à ts'eedaa wets'ǫ̀ goòɂàa sìı yexogııhdı. \c 4 \s1 Caın edechı Abel ełaı̨hwho \p \v 1 Adam edets'èkeè Eve xè dètı̨ t'à wets'èkeè chekoa wets'ǫ ajà, dǫzhìa Caın wìyeh nìı̨htı̨. Wets'èkeè hadı, “Nǫ̀htsı̨ sets'àı̨dì t'à dǫzhìa nìıhtı̨,” hadı. \v 2 Eyı tł'axǫǫ̀ Caın wechı Abel wegǫ̀hłı̨. \p Negechà agejà tł'axǫǫ̀ Abel sahzǫ̀ą-k'èdìı whelı̨, eyıts'ǫ wı̨ı̨de Caın dèè k'e t'asìı dehshee dǫǫ̀ whelı̨. \v 3 Whaà hoòwo tł'axǫǫ̀ Caın dèè gots'ǫ t'asìı dehshee mǫ̀hdaa gots'ǫ̀ K'àowo Nǫ̀htsı̨ ts'ǫ̀ yek'eehk'ǫ̀. \v 4 Hanìkò Abel wets'ǫ sahzǫ̀ą t'akwełǫ̀ǫ̀ gıgǫ̀hłı̨ı̨ xè łegek'àa sìı gıkwǫ̀ mǫ̀hdaa Nǫ̀htsı̨ ts'ǫ̀ yek'eehk'ǫ̀. Gots'ǫ̀ K'àowo Abel ghǫ, eyıts'ǫ sahzǫ̀ą-kwǫ̀ yets'ǫ̀ yek'eehk'ǫ̀ǫ sìı ghǫ sìghà nıwǫ. \v 5 Hanìkò Caın ghǫ, eyıts'ǫ ayìı yets'ǫ̀ yek'eehk'ǫ̀ǫ sìı ghǫ sìghà nıwǫ-le. Eyıt'à Caın sıì ìch'è, wek'èch'a k'ę̀ę̀ wègoèht'į̀. \p \v 6 Eyıt'à gots'ǫ̀ K'àowo Caın ts'ǫ̀ hadı, “Dànìghǫ į̀į̀ch'è? Dànìghǫ nek'èch'a k'ę̀ę̀ nègaat'ı̨? \v 7 Ehkw'ı k'ehoı̨ɂa nı̨dè neghǫ sìghà dehwhǫ ha-le nì? Hanìkò ehkw'ı k'ehoı̨ɂa-le nı̨dè hołı̨ı̨ negà nìdaı̨hɂa hǫt'e. Nets'ǫ̀ k'ahowo ha nıwǫ, hanìkò nı̨ sìı wets'ǫ̀ k'àı̨wo ha hǫt'e,” Nǫ̀htsı̨ yèhdı. \p \v 8 Hagòjà tł'axǫǫ̀ Caın edechı ts'ǫ̀ hadı, “Dèè k'e t'asį̀ı̨ k'ełıìtło,” yèhdı. Dèè k'e k'eget'à ekò Caın hǫtsaa edechı Abel gà nàatła t'à ełaàyį̀ı̨hwho. \p \v 9 Eyıt'à gots'ǫ̀ K'àowo Caın ts'ǫ̀ hadı, “Nechı Abel welaedì?” yèhdı. \p “Wek'èehsǫ-le. Sechı wek'èhdìı aht'e nıìle,” Caın hadı. \p \v 10 Gots'ǫ̀ K'àowo hayèhdı, “Sıì ekǫ-le eghàlaneedà. Seę̀hkw'ǫ! Nechı wedoò dèè k'e nałaètł'ıì anelà t'à neghǫ nàyaetı ha. \v 11 Jǫ gots'ǫ ı̨daà nexè gots'eèdı hòɂǫ ha. Nechı wedoò dèè k'e nałaètł'ıì anelà t'à dıı dèè gots'ǫǫ̀ xànedeezhı ha. \v 12 Dèè k'e eghàlaı̨da nı̨dè negha t'asìı nezı̨ı̨ xàehshe ha nıìle. Dıı nèk'e nexè ts'èwhı̨į̀ hòɂǫ ha nıìle, ekìı t'aats'ǫǫ̀ t'asį̀ı̨ k'ehoı̨hwho ha,” Nǫ̀htsı̨ hayèhdı. \p \v 13 Caın Nǫ̀htsı̨ ts'ǫ̀ hadı, “Sıì hoìla seghàhoneeɂǫ t'à segha dìì. \v 14 Dıı dzęę̀ k'e dıı dèè gots'ǫǫ̀ xàseneèzhì, sets'àądı gha nets'ǫ̀ ahde ha dìì asèneelà. Dıı nèk'e sexè ts'èwhı̨į̀ hòɂǫ ha-le t'à hazǫǫ̀ nèk'e sek'eèhoowo ha, eyıt'à amìı segòhɂǫǫ sìı ełaàsèhwhı ha,” Caın hadı. \p \v 15 Hanìkò gots'ǫ̀ K'àowo Caın ts'ǫ̀ hadı, “Hanì ha nıìle! Amìı Caın ełaı̨hwhoo sìı łǫ̀hdı̨ ts'ǫ̀ ek'èt'à weghàhòt'à ha,” Nǫ̀htsı̨ hadı. Amìı yegòhɂǫǫ sìı ełaàyèhwhı ch'à Caın wek'e t'asìı wheɂǫǫ̀ ayį̀į̀là. \v 16 Eyıt'à Caın Nǫ̀htsı̨ ts'ǫǫ̀ naèhtła. Eden nèk'e sa kàɂàa ts'ǫnèe, Nod gòyeh ekǫ nàı̨dè. \p \v 17 Caın edets'èkeè t'àı̨tè t'à wets'èkeè chekoa wets'ǫ ajà, eyıts'ǫ bebìa nìı̨htı̨, Enoch wìyeh. Ekò k'e Caın kǫ̀godeè gòhtsı̨, weza wıızì k'ę̀ę̀ Enoch gòyeh ayį̀į̀là. \v 18 Enoch weza Irad wegǫ̀hłı̨, Irad, Mehujel wetà hǫt'e, Mehujel, Metushel wetà hǫt'e, eyıts'ǫ Metushel, Lamek wetà hǫt'e. \p \v 19 Lamek ts'èko nàke xè hoet'ı̨ ı̨lè, ı̨łè Adah wìyeh, eyıts'ǫ ı̨łè Zılah wìyeh. \v 20 Wets'èkeè Adah, Jabal nìı̨htı̨. Dǫ nı̨hbàa yìı nàgedèe xè tıts'aàdìı k'ègedìı dǫǫ̀ gha gocho elı̨. \v 21 Jabal wechı sìı Jubal wìyeh. Dǫ tł'ık'eetı̨ı̨ lanıı k'ègeezǫǫ eyıts'ǫ dechı̨shì t'à sǫnàgedèe k'ègeezǫǫ sìı gha gocho elı̨. \fig Tł'ık'eetı̨ı̨ lanıı|src="BK00175B.TIF" size="span" ref="4.21" \fig* \v 22 Wets'èkeè Zılah ededı̨ sı weza gǫ̀hłı̨, Tubal-Caın wìyeh. Ededı̨ sìı satsǫ̀ dekwoo eyıts'ǫ satsǫ̀ dezhìı t'à wet'à eghàlats'eedaa xàɂaa yàèhtsı̨. Tubal-Caın weba Naamah wìyeh. \p \v 23 Lamek edets'èkeè į̀łah gots'ǫ̀ hadı, \q1 “Adah, Zılah, Lamek wets'èkeè aahłı̨ı̨ sìı seàhkw'ǫ. \q1 Dǫ ı̨łè naka sèhtsı̨ t'à ełaàwìıhwho. \q1 Cheko hoìla asį̀į̀là t'à ełaàwìıhwho hǫt'e. \q1 \v 24 Caın dǫ t'asayį̀į̀là nı̨dè eyı dǫ łǫ̀hdı̨ ts'ǫ̀ weghàhòt'à ha, \q1 hanìkò Lamek dǫ t'asayį̀į̀là nı̨dè eyı dǫ łǫ̀hdı̨ènǫ-daats'ǫ̀-łǫ̀hdı̨ (77) ts'ǫ̀ weghàhòt'à ha hǫt'e,” edets'èkeè gòhdı. \p \v 25 Adam k'achı̨ edets'èkeè t'àı̨tè t'à wets'èkeè Eve k'achı̨ dǫzhìa nìı̨htı̨, Set wìyeh ayį̀į̀là. Eve hadı, “Caın, Abel ełaı̨hwho t'à wetł'axǫǫ̀ Nǫ̀htsı̨ k'achı̨ chekoa saı̨htı̨,” hadı. \v 26 Set ededı̨ sı weza gǫ̀hłı̨, Enosh wìyeh ayį̀į̀là. \p Ekìıyeè k'e sìı dǫ gots'ǫ̀ K'àowo ts'ǫ̀ yagehtıì agejà. \c 5 \s1 Noah dǫ elı̨ gots'ǫ̀ Adam wets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ \p \v 1 Dıı godı sìı Adam eyıts'ǫ wets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ gıgǫ̀hłı̨ı̨ sìı gıgodıì dek'eèhtł'è hǫt'e. \p Nǫ̀htsı̨ dǫ whehtsı̨ ekò edexèht'eè dǫ whehtsı̨ ı̨lè. \v 2 Dǫzhìı eyıts'ǫ ts'èko whehtsı̨, gıxè sìghà hòɂǫ gha gok'eèyaı̨htı. Gòèhtsı̨ ekò “done” gòhdı. \p \v 3 Adam ı̨łèakw'eènǫ-daats'ǫ̀-taènǫ (130) weghoò ekò wezaa hotıì yexèht'eè wègaat'ı̨ı̨ wegǫ̀hłı̨, Set wìyeh ayį̀į̀là. \v 4 Set wegǫ̀hłı̨ tł'axǫǫ̀ Adam ek'èdı̨akw'eènǫ (800) xo ts'ǫ̀ ı̨ı̨dà. Weza eyıì-le łǫ eyıts'ǫ wetì sı łǫ gòı̨lè. \v 5 Hazǫǫ̀ t'à Adam łǫǫ̀tǫakw'eènǫ-daats'ǫ̀-taànǫ (930) xo ts'ǫ̀ ı̨ı̨dà, eyı tł'axǫǫ̀ ełaı̨wo. \p \v 6 Set ı̨łèakw'eènǫ-daats'ǫ̀-sı̨làı (105) weghoò ekò wezaa Enosh wegǫ̀hłı̨. \v 7 Enosh wegǫ̀hłı̨ tł'axǫǫ̀ Set k'achı̨ ek'èdı̨akw'eènǫ-daats'ǫ̀-łǫ̀hdı̨ (807) xo ts'ǫ̀ ı̨ı̨dà. Weza eyıì-le łǫ eyıts'ǫ wetì sı łǫ gòı̨lè. \v 8 Hazǫǫ̀ t'à Set łǫǫ̀tǫakw'eènǫ-daats'ǫ̀-hoònǫ-daats'ǫ̀-nàke (912) xo ts'ǫ̀ ı̨ı̨dà, eyı tł'axǫǫ̀ ełaı̨wo. \p \v 9 Enosh łǫǫ̀tǫènǫ weghoò ekò wezaa Kenan wegǫ̀hłı̨. \v 10 Kenan wegǫ̀hłı̨ tł'axǫǫ̀ Enosh k'achı̨ ek'èdı̨akw'eènǫ-daats'ǫ̀-hoònǫ-daats'ǫ̀-sı̨làı (815) xo ts'ǫ̀ ı̨ı̨dà. Weza eyıì-le łǫ eyıts'ǫ wetì sı łǫ gòı̨lè \v 11 Hazǫǫ̀ t'à Enosh łǫǫ̀tǫakw'eènǫ-daats'ǫ̀-sı̨làı (905) xo ts'ǫ̀ ı̨ı̨dà, eyı tł'axǫǫ̀ ełaı̨wo. \p \v 12 Kenan łǫ̀hdı̨ènǫ weghoò ekò wezaa Mahalel wegǫ̀hłı̨. \v 13 Mahalel wegǫ̀hłı̨ tł'axǫǫ̀ Kenan k'achı̨ ek'èdı̨akw'eènǫ-daats'ǫ̀-dı̨ènǫ (840) xo ts'ǫ̀ ı̨ı̨dà. Weza eyıì-le łǫ eyıts'ǫ wetì sı łǫ gòı̨lè \v 14 Hazǫǫ̀ t'à Kenan łǫǫ̀tǫakw'eènǫ-daats'ǫ̀-hoònǫ (910) xo ts'ǫ̀ ı̨ı̨dà, eyı tł'axǫǫ̀ ełaı̨wo. \p \v 15 Mahalel ek'ètaènǫ-daats'ǫ̀-sı̨làı (65) weghoò ekò wezaa Jared wegǫ̀hłı̨. \v 16 Jared wegǫ̀hłı̨ tł'axǫǫ̀ Mahalel k'achı̨ ek'èdı̨akw'eènǫ-daats'ǫ̀-taènǫ (830) xo ts'ǫ̀ ı̨ı̨dà. Weza eyıì-le łǫ eyıts'ǫ wetì sı łǫ gòı̨lè \v 17 Hazǫǫ̀ t'à Mahalel ek'èdı̨akweènǫ-daats'ǫ̀-łǫǫ̀tǫnǫ-daats'ǫ̀-sı̨làı (895) xo ts'ǫ̀ ı̨ı̨dà, eyı tł'axǫǫ̀ ełaı̨wo. \p \v 18 Jared ı̨łèakw'eènǫ-daats'ǫ̀-ek'ètaènǫ-daats'ǫ̀-nàke (162) weghoò ekò wezaa Enoch wegǫ̀hłı̨. \v 19 Enoch wegǫ̀hłı̨ tł'axǫǫ̀ Jared k'achı̨ ek'èdı̨akw'eènǫ (800) xo ts'ǫ̀ ı̨ı̨dà. Weza eyıì-le łǫ eyıts'ǫ wetì sı łǫ gòı̨lè. \v 20 Hazǫǫ̀ t'à Jared łǫǫ̀tǫakw'eènǫ-daats'ǫ̀-ek'ètaènǫ-daats'ǫ̀-nàke (962) xo ts'ǫ̀ ı̨ı̨dà, eyı tł'axǫǫ̀ ełaı̨wo. \p \v 21 Enoch ek'ètaènǫ-daats'ǫ̀-sı̨làı (65) weghoò ekò wezaa Metuselah wegǫ̀hłı̨. \v 22 Metuselah wegǫ̀hłı̨ tł'axǫǫ̀ Enoch taekw'eènǫ (300) xo ts'ǫ̀ Nǫ̀htsı̨ xè aet'į̀. Weza eyıì-le łǫ eyıts'ǫ wetì sı łǫ gòı̨lè. \v 23 Hazǫǫ̀ t'à Enoch taekw'eènǫ-daats'ǫ̀-ek'ètaènǫ-daats'ǫ̀-sı̨làı (365) xo ts'ǫ̀ ı̨ı̨dà. \v 24 Enoch Nǫ̀htsı̨ xè aet'į̀. Eyı tł'axǫǫ̀ Nǫ̀htsı̨ nayìchı t'à wènagoèht'į̀-le. \p \v 25 Metuselah ı̨łèakw'eènǫ-daats'ǫ̀-ek'èdı̨ènǫ-daats'ǫ̀-łǫ̀hdı̨ (187) weghoò ekò wezaa Lamek wegǫ̀hłı̨. \v 26 Lamek wegǫ̀hłı̨ tł'axǫǫ̀ Metuselah k'achı̨ łǫ̀hdı̨akw'eènǫ-daats'ǫ̀-ek'èdı̨ènǫ-daats'ǫ̀-nàke (782) xo ts'ǫ̀ ı̨ı̨dà. Weza eyıì-le łǫ, eyıts'ǫ wetì sı łǫ gòı̨lè. \v 27 Hazǫǫ̀ t'à Metuselah łǫǫ̀tǫakw'eènǫ-daats'ǫ̀-ek'ètaènǫ-daats'ǫ̀-łǫǫ̀tǫ (969) xo ts'ǫ̀ ı̨ı̨dà, eyı tł'axǫǫ̀ ełaı̨wo. \p \v 28 Lamek ı̨łèakw'eènǫ-daats'ǫ̀-ek'èdı̨ènǫ-daats'ǫ̀-nàke (182) weghoò ekò wezaa wegǫ̀hłı̨. \v 29 Noah wìyeh ayį̀į̀là, hadı, “Nǫ̀htsı̨ dèè xè hoìla xàyaı̨htı ı̨lè, eyıt'à hòtł'ò wek'e eghàlats'ı̨ı̨dà, hanìkò dıı chekoa wet'à goxè hok'èts'ǫǫ̀ agode ha,” hadıì xàyaı̨htı. \v 30 Noah wegǫ̀hłı̨ tł'axǫǫ̀ Lamek k'achı̨ sı̨làekw'eènǫ-daats'ǫ̀-łǫǫ̀tǫènǫ-daats'ǫ̀-sı̨làı (595) xo ts'ǫ̀ ı̨ı̨dà. Weza eyıì-le łǫ, eyıts'ǫ wetì sı łǫ gòı̨lè. \v 31 Hazǫǫ̀ t'à Lamek łǫ̀hdı̨akw'eènǫ-daats'ǫ̀-łǫ̀hdı̨ènǫ-daats'ǫ̀-łǫ̀hdı̨ (777) xo ts'ǫ̀ ı̨ı̨dà, eyı tł'axǫǫ̀ ełaı̨wo. \p \v 32 Noah sı̨làekw'eènǫ (500) weghoò tł'axǫǫ̀ weza taı gıgǫ̀hłı̨, Shem, Ham eyıts'ǫ Jafet gìyeh. \c 6 \s1 Dèè te teètł'ıı \p \v 1 Dıı nèk'e dǫ łǫǫ̀ agòjà, eyıts'ǫ gıtì łǫ gǫ̀hłı̨. \v 2 Nǫ̀htsı̨ weza gı̨ı̨lı̨ı̨ sìı dǫ gıtì gıgha gìdaat'ı̨ t'à t'agı̨ı̨wǫǫ sìı edegha ts'èko gį̀į̀hchı. \v 3 Eyıt'à gots'ǫ̀ K'àowo hadı, “Dǫ hołı̨ı̨ hogehtsı̨ı̨ agı̨ı̨t'e t'à, sets'ǫ Įnì welǫ whìle ts'ǫ̀ gıxè wheɂǫ ha-le. Įłèakw'eènǫ-daats'ǫ̀-naènǫ (120) xo ts'ǫ̀ geeda ha,” hadı. \p \v 4 Ekìıyeè k'e, eyıts'ǫ ekò gots'ǫ whaà-le, dıı nèk'e godęę̀ gǫ̀hłı̨ ı̨lè. Ekò k'e Nǫ̀htsı̨ weza dǫ gıtì ts'ǫ̀ agejà, gıxè gıza gǫ̀hłı̨į̀ agòjà. Eyı gıza sìı ı̨nę̀ę gots'ǫ dǫ deè gı̨ı̨lè t'à gıgodıì gǫ̀hłı̨. \p \v 5 Gots'ǫ̀ K'àowo dıı nèk'e dǫ sıì hołı̨ı̨ k'ę̀ę̀ geedaà agejàa, gok'èezǫ. Ekìı t'aats'ǫǫ̀ dedzeè t'à hołı̨ı̨ zǫ ghǫ nànıgedè agejà. \v 6 Gots'ǫ̀ K'àowo dıı nèk'e dǫ whehtsı̨ı̨ sìı yek'eelı̨. Eyı ghǫ wedzeè nànııtì. \v 7 Eyıt'à gots'ǫ̀ K'àowo hadı, “Dǫ hazǫǫ̀ whıhtsı̨ı̨ sìı wek'eehłı̨ t'à dıı nèk'e dǫ hazǫǫ̀ gıdıhohtsı̨ ha. T'asìı hazǫǫ̀ dıı nèk'e edaa, tıts'aàdìı dèè k'e k'edèe, dèè k'e k'eɂàa lanıı, eyıts'ǫ yat'a k'edèe sìı hazǫǫ̀ gıdıhohtsı̨ ha,” hadı. \v 8 Hanìkò gots'ǫ̀ K'àowo Noah ghǫ sǫnıwǫ. \p \v 9 Dıı Noah wegodıì hǫt'e: \p Ekìıyeè k'e Noah dǫ ehkw'ı eda ı̨lè. Dǫ gota nàı̨dèe sìı goxèht'eè ı̨ı̨dà-le, Nǫ̀htsı̨ k'ę̀ę̀ ı̨ı̨dà ı̨lè. \v 10 Noah weza taı gòı̨lè: Shem, Ham, eyıts'ǫ Jafet gìyeh. \p \v 11 Ekìıyeè k'e Nǫ̀htsı̨ wegha dıı nèk'e dǫ sıì hołı̨ı̨ k'ę̀ę̀ geedaà agejà. Dǫ hazǫǫ̀ ełets'ǫ̀ sıì yıdagı̨ı̨t'e xè nàowojıı k'ę̀ę̀ geedaà agejà. \v 12 Dıı nèk'e dǫ gıxè hołı̨ı̨ nàowoò nàtsoò agòjà t'à, Nǫ̀htsı̨ wegha dèè hǫt'ıì tsį̀goǫwo. \v 13 Eyıt'à Nǫ̀htsı̨ Noah ts'ǫ̀ hadı, “Dıı nèk'e dǫ gıxè hołı̨ı̨ nàowoò nàtsoò agòjà t'à dǫ hazǫǫ̀ gıdıhohtsı̨ ha eyıts'ǫ dıı dèè sı wedıhohtsı̨ ha. \v 14 Eyıt'à dechı̨ dezhìı t'à edegha elàcho nehtsı̨, weyìı łataèhtsò anele. Weyìı eyıts'ǫ wemǫǫ̀ dechı̨dzèh t'à wek'eèhdì anele. \v 15 Dıı hanì elàcho nehtsı̨: Elàcho sìı daàts'ǫ̀, dı̨akw'eènǫ-daats'ǫ̀-sı̨laènǫ (450) gokè haı̨hdo ha, nǫ̀ts'ǫ̀, łǫ̀hdı̨ènǫ-daats'ǫ̀-sı̨làı (75) gokè hanìı̨hkò ha, eyıts'ǫ dı̨ènǫ-daats'ǫ̀-sı̨làı (45) gokè hadagǫǫwa ha. \v 16 Weka dahmò nehtsı̨, wezhıı hoònǫ-daats'ǫ̀-ek'èdı̨ golahchì wemǫǫ̀ xàgǫǫɂà anele. Elàcho weghǫhk'eè enìı̨tǫ whetǫ anele, eyıts'ǫ weyìı taı dahkǫ̀ goı̨htsı̨. \v 17 Dèè wete teetł'ì agohłe ha. T'asìı hazǫǫ̀ yat'a zhıı nàdèe sìı, t'asìı hazǫǫ̀ ejìı sìı wedıhohtsı̨ ha. Dıı nèk'e t'asìı hazǫǫ̀ ełaàde ha. \v 18 Hanìkò nı̨ sìı nexè nakenahohtsı̨ ha. Nı̨, neza, nets'èkeè eyıts'ǫ neza gıts'èkeè gıxè elàcho yìı̨tła ha. \v 19 T'asìı edaa hazǫǫ̀ xàɂaa sìı wets'ǫ nàke edexè elàcho yìı goyagı̨ı̨wa ha, tıts'aàdìı werezhıì, eyıts'ǫ tıts'aàdìı dets'è, nexè xàgeeda ha t'à. \v 20 Yat'a k'edèe hazǫǫ̀ xàɂaa wets'ǫ nàke, tıts'aàdìı hazǫǫ̀ xàɂaa wets'ǫ nàke, eyıts'ǫ tıts'aàdìı hazǫǫ̀ xàɂaa dèè k'e k'eɂàa sìı wets'ǫ nàke edexè anele, hazǫǫ̀ xàgeeda gha gık'èı̨dì ha hǫt'e. \v 21 T'asìı ts'edèe hazǫǫ̀ xàɂaa edexè anele. Eyı weghǫ shèahzhe eyıts'ǫ tıts'aàdìı sı gıghǫ shèzhe ha edexè wek'èı̨dì,” Nǫ̀htsı̨ hadıì Noah ts'ǫ̀ goı̨de. \p \v 22 Noah, Nǫ̀htsı̨ t'ayèhdıı sìı hotıì yeyatıì k'ę̀ę̀ eghàlaı̨dà. \c 7 \p \v 1 Eyı tł'axǫǫ̀ Nǫ̀htsı̨ Noah ts'ǫ̀ hadı, “Nı̨ eyıts'ǫ nèot'ı̨ hazǫǫ̀ elàcho yìahdè. Dıì dǫ geedaa gıta nàahdèe sìı naxı̨ zǫ segha ehkw'ı aahda hǫt'e. \v 2 Tıts'aàdìı hazǫǫ̀ xàɂaa segha nezı̨ı̨ sìı werezhıì łǫ̀hdı̨ eyıts'ǫ wedets'è łǫ̀hdı̨ edexè anele, eyıts'ǫ tıts'aàdìı hazǫǫ̀ xàɂaa eyıì-le sìı werezhıì nàke eyıts'ǫ wedets'è nàke edexè anele. \v 3 Eyıts'ǫ yat'a k'edèe hazǫǫ̀ xàɂaa sìı werezhıì łǫ̀hdı̨ eyıts'ǫ wedets'è łǫ̀hdı̨ edexè anele. Eyı hazǫǫ̀ xàɂaa ı̨daà gogha dıı nèk'e xàgeeda ha ne t'à, edexè anele. \v 4 Łǫ̀hdı̨ dzęę̀ tł'axǫǫ̀ nı̨dè dı̨ènǫ dzęę̀ eyıts'ǫ dı̨ènǫ toò ts'ǫ̀ chǫh agodeè ahłe ha. Dıı nèk'e t'asìı hazǫǫ̀ edaa whıhtsı̨ı̨ sìı hazǫǫ̀ wedıhohtsı̨ ha,” Nǫ̀htsı̨ hadı. \p \v 5 Eyıt'à Noah, Nǫ̀htsı̨ t'ayèhdıı sìı hazǫǫ̀ hayį̀į̀là. \p \v 6 Noah ek'ètaekw'eènǫ (600) weghoò ekò tı dèè teètł'ı ı̨lè. \v 7 Noah, weza, wets'èkeè eyıts'ǫ weza gıts'èkeè elàcho yìı gı̨ı̨de. Tı dèè teetł'ì ch'à elàcho yìı gı̨ı̨de. \v 8 Tıts'aàdìı hazǫǫ̀ xàɂaa nezı̨ı̨ wets'ǫ nàke ełexè, tıts'aàdìı hazǫǫ̀ xàɂaa eyıì-le wets'ǫ nàke ełexè, yat'a k'edèe hazǫǫ̀ xàɂaa wets'ǫ nàke ełexè, dèè k'e k'eɂàa hazǫǫ̀ xàɂaa wets'ǫ nàke ełexè, \v 9 hazǫǫ̀ werezhıì, wedets'è xè Noah ts'ǫ̀ geède, elàcho yìı gı̨ı̨de. Nǫ̀htsı̨ Noah ts'ǫ̀ dàdı ı̨lèe sìı hazǫǫ̀ wek'ę̀ę̀ hagòjà. \v 10 Łǫ̀hdı̨ dzęę̀ tł'axǫǫ̀ tı dèè k'e ts'ǫ̀ ajà. \p \v 11 Noah ek'ètaekw'eènǫ (600) weghoò tł'axǫǫ̀ nàke sa xèhǫǫ̀wo t'à hoònǫ-daats'ǫ̀-łǫ̀hdı̨ dzęę̀ k'e dèè goyìı tı-xàewìı-k'è gòlaa sìı hazǫǫ̀ xàdeèhk'è, eyıts'ǫ yat'a gots'ǫ tı łǫ hodàètł'ı. \v 12 Dı̨ènǫ dzęę̀ eyıts'ǫ dı̨ènǫ toò ts'ǫ̀ dèè k'e chǫh łǫ agoı̨t'į̀. \p \v 13 Chǫh agòjàa dzęę̀ k'e Noah edets'èkeè xè, weza Shem, Ham eyıts'ǫ Jafet, gıts'èkeè xè elàcho yìı gı̨ı̨de. \v 14 Tıts'aàdìı whatsǫǫ̀ edeedaa hazǫǫ̀ xàɂaa, tıts'aàdìı wek'èhodìı hazǫǫ̀ xàɂaa, t'asìı dèè k'e k'eɂàa hazǫǫ̀ xàɂaa, yat'a k'edèe hazǫǫ̀ xàɂaa, eyıts'ǫ t'asìı hazǫǫ̀ wı̨ı̨ts'ǫǫ̀ gǫ̀hłı̨ı̨ sìı edexè elàcho yìı goı̨wa. \v 15 T'asìı hazǫǫ̀ ejìı sìı werezhıì eyıts'ǫ wedets'è Noah ts'ǫ̀ geède, elàcho yìı gı̨ı̨de. \v 16 Tıts'aàdìı elàcho yìı gı̨ı̨dee sìı t'asìı hazǫǫ̀ edaa gots'ǫ werezhıì eyıts'ǫ wedets'è agı̨ı̨t'e. Nǫ̀htsı̨ Noah ts'ǫ̀ dàdı ı̨lèe sìı k'ę̀ę̀ agòjà. Hazǫǫ̀ goyagı̨ı̨de tł'axǫǫ̀ gots'ǫ̀ K'àowo gots'ǫdaànìèchì. \p \v 17 Dı̨ènǫ dzęę̀ ts'ǫ̀ deɂǫ̀ǫ̀ tı łǫ dèè goteètł'ı. Deɂǫ̀ǫ̀ sıì tagoǫhwhàà agòjà t'à elàcho dèè wedoo dagǫǫwà ts'ǫ̀ daeleè ajà. \v 18 Tı ı̨dòo at'ı̨ t'à dèè k'e sıì tagoǫhwhàà agòjà, eyıt'à elàcho tı ka daeleè ajà. \v 19 Dèè k'e sıì tagoǫhwhàà agòjà t'à shìh danı̨ı̨chàa sìı wete teètł'ı. \v 20 Tı ı̨dòo at'ı̨ t'à shìh danı̨ı̨chàa kò wete ts'ǫ̀ naènǫ gokè ɂǫ̀ǫ tı ajà. \v 21 T'asìı hazǫǫ̀ dèè k'e k'edèe sìı hazǫǫ̀ ełaı̨dè. Yat'a k'edèe, tıts'aàdìı wek'èhodìı, tıts'aàdìı whatsǫǫ̀ edeedaa, dèè k'e k'ełezhee hazǫǫ̀, eyıts'ǫ dǫ hazǫǫ̀ ełaàgı̨ı̨dè. \v 22 T'asìı hazǫǫ̀ dèè k'e gejìı gı̨ı̨lı̨ı̨ sìı hazǫǫ̀ ełaàgı̨ı̨dè. \v 23 Dıı nèk'e t'asìı hazǫǫ̀ edaa sìı wedıhòłı̨. Dǫ hazǫǫ̀, tıts'aàdìı hazǫǫ̀, dèè k'e k'eɂàa hazǫǫ̀, eyıts'ǫ yat'a k'edèe sı hazǫǫ̀ wedıhòłı̨. Noah, eyıts'ǫ wexè elàcho yìı geèhkw'ee sìı ededı̨ zǫ xàgı̨ı̨dà. \p \v 24 Įłèakw'eènǫ-daats'ǫ̀-sı̨laènǫ (150) dzęę̀ ts'ǫ̀ tı dèè goteètł'ı. \c 8 \s1 Dèè whegǫǫ̀ ajà \p \v 1 Hanìkò Nǫ̀htsı̨ Noah k'èdì, eyıts'ǫ tıts'aàdìı whatsǫǫ̀ edeedaa, tıts'aàdìı wek'èhodìı, hazǫǫ̀ wexè elàcho yìı geèhkw'ee sìı gok'èdì, eyıts'ǫ dèè k'e nawhets'ıì ayį̀į̀là t'à dèè k'e tı ı̨zhıì ajà. \v 2 Dèè goyìı gots'ǫ tı xàewì-le agòjà eyıts'ǫ chǫh at'ı̨-le agòjà. \v 3 K'èdaà dèè k'e tı whìle agodaade t'à, ı̨łèakw'eènǫ-daats'ǫ̀-sı̨laènǫ (150) dzęę̀ tł'axǫǫ̀ tı ı̨zhıì ajà. \v 4 Łǫ̀hdı̨ sa xèhǫǫ̀wo gots'ǫ hoònǫ-daats'ǫ̀-łǫ̀hdı̨ dzęę̀ k'e elàcho shìh nechàa Adarat gòyeh weka dawhetǫǫ̀ ajà. \v 5 Łǫǫ̀tǫ sa k'ehǫǫwo gots'ǫ̀ tı ı̨zhıì at'ı̨. Hoònǫ sa xèhoòwo ekò shìhdeè gòlaa weka xègoèht'į̀ agòjà. \p \v 6 Dı̨ènǫ dzęę̀ tł'axǫǫ̀ Noah elàcho yìı ejak'è gòhtsı̨ı̨ sìı enìxàyaachì \v 7 gà tatsǫ̀ xàèht'oò ayį̀į̀là. Dèè k'e tı hazǫǫ̀ whìle agòjà gots'ǫ̀ elàcho ts'ǫ eht'òìt'a. \v 8 Eyı tł'axǫǫ̀ asį̀į̀ dèè k'e tı whìle ajàa lì nıwǫ t'à k'àba lanıı xàèht'oò ayį̀į̀là. \v 9 Hanìkò ı̨łaà dèè k'e tı łǫ t'à k'àba t'asìı k'e nàwo ha wegha gǫ̀hłı̨-le t'à elàcho ts'ǫ̀ naèht'o. Noah yets'ǫ̀ dadıìtso gà elàcho yìı nayaachì. \v 10 Noah łǫ̀hdı̨ dzęę̀ ts'ǫ̀ naèhɂı̨ tł'axǫǫ̀ k'achı̨ k'àba xàèht'oò ayį̀į̀là. \v 11 Xèhts'ǫ̀ k'àba yets'ǫ̀ nǫ̀ǫt'o ekò ts'ı “olıve” wìyeh wets'ǫ ı̨t'ǫ̀ą xàyı̨ı̨hdlaa sìı weèdà yìchı̨ı̨ɂa nǫǫ̀! Eyı weghàà Noah dèè k'e tı whìle agòjà yek'èhoèhzà. \v 12 K'achı̨ łǫ̀hdı̨ dzęę̀ ts'ǫ̀ naèhɂı̨ tł'axǫǫ̀ k'achı̨ k'àba xàèht'oò ayį̀į̀là, hanìkò dıì t'à k'àba yets'ǫ̀ nǫ̀ǫt'o-le. \p \v 13 Noah ek'ètaekw'eènǫ-daats'ǫ̀-ı̨łè (601) weghoò ekò, eyı xo xèhǫǫ̀wo gots'ǫ ı̨łè sa eyıts'ǫ ı̨łè dzęę̀ k'e dèè k'e tı whìle agòjà. Noah elàcho weka dahtèwhelaa sìı ı̨ɂǫ̀ǫ̀ ayį̀į̀là. Dèè k'e k'eet'į̀, dèè goka whegǫǫ̀ agòjà nǫǫ̀ yaɂı̨. \v 14 Nàke sa xèhǫǫ̀wo gots'ǫ naènǫ-daats'ǫ̀-łǫ̀hdı̨ (27) dzęę̀ k'e dèè hǫt'ıì whegǫǫ̀ ajà. \p \v 15 Eyıt'à Nǫ̀htsı̨ Noah ts'ǫ̀ hadı, \v 16 “Nı̨, nets'èkeè eyıts'ǫ neza, gıts'èkeè xè, elàcho yìı gots'ǫ xàahdè. \v 17 Tıts'aàdìı hazǫǫ̀ xàɂaa nexè geedaa sìı, yat'a k'edèe, tıts'aàdìı hazǫǫ̀, dèè k'e k'eɂàa gı̨ı̨lı̨ı̨ sìı hazǫǫ̀ xàgı̨ı̨wa, dıı nèk'e gıza yàgǫ̀hłı̨ı̨ xè gı̨ı̨tłǫǫ̀ agede ha t'à,” Nǫ̀htsı̨ Noah èhdı. \p \v 18 Eyıt'à Noah edeza, edets'èkeè eyıts'ǫ weza gıts'èkeè xè elàcho yìı gots'ǫ xàgı̨ı̨de. \v 19 Tıts'aàdìı hazǫǫ̀, dèè k'e k'eɂàa eyıts'ǫ yat'a k'edèe hazǫǫ̀, ełets'ǫ gı̨ı̨lı̨ı̨ sìı ełek'èdaà xàgeède. \p \v 20 Eyı tł'axǫǫ̀ Noah Nǫ̀htsı̨ ts'ǫ̀ t'asìı k'eehk'ǫ̀ gha kwe ełeka nèyı̨ı̨wa t'à kwe-ladà whehtsı̨. Tıts'aàdìı nezı̨ı̨ xàɂaa sìı eyıts'ǫ yat'a k'edèe nezı̨ı̨ xàɂaa sìı mǫ̀hdaa neyı̨į̀wa gà Nǫ̀htsı̨ ts'ǫ̀ yek'eehk'ǫ̀. \fig Noah Nǫ̀htsı̨ ts'ǫ̀ t'asìı k'eehk'ǫ̀ gha kwe ełeka nèyı̨ı̨wa t'à kwe-ladà whehtsı̨.|src="HK00251B.TIF" size="span" ref="8.20" \fig* \v 21 Gots'ǫ̀ K'àowo t'asìı wets'ǫ̀ wek'eek'ǫ̀ǫ sìı wegha nezı̨ t'à edets'ǫ̀ hadı, “Dǫ negechà-lea gots'ǫ t'aats'ǫǫ̀ ededzeè t'à hołı̨ı̨ nàowoò zǫ danıgedè kò, k'achı̨ wı̨ı̨zìı dèè k'e hanì hoìla agohłe ha nıìle. Eyıts'ǫ k'achı̨ wı̨ı̨zìı t'asìı hazǫǫ̀ edaa sìı gıdıhohtsı̨ ha nıìle. \p \v 22 “Dıı dèè gòɂǫ gots'ǫ̀ dèè k'e t'asìı dehshe ha, eyıts'ǫ t'asìı dehshee sìı dǫ nàgehtsį̀ ha, edzaa eyıts'ǫ edıı sìı t'aats'ǫǫ̀ hagot'ı̨ ha, ı̨mbè eyıts'ǫ xok'e agot'ı̨ ha, eyıts'ǫ t'aats'ǫǫ̀ dzę eyıts'ǫ to agot'ı̨ ha,” Nǫ̀htsı̨ edets'ǫ̀ hadı. \c 9 \s1 Nǫ̀htsı̨ Noah xè nakenawhehtsı̨ \p \v 1 Nǫ̀htsı̨ Noah xè eyıts'ǫ weza sı xè sìghà xàyaı̨htı, hagòhdı, “Dıı nèk'e hazǫǫ̀ ts'ǫ̀ naxıts'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ łǫǫ̀ awede. \v 2 Dıı nèk'e tıts'aàdìı hazǫǫ̀, yat'a k'edèe hazǫǫ̀, dèè k'e k'eɂàa hazǫǫ̀, eyıts'ǫ tı yìı nàdèe hazǫǫ̀ naxıts'àgeejı̨ ha; naxıtł'aà whelaà agììdlà. \v 3 T'asìı hazǫǫ̀ edaa xè nàedaa sìı naxıgha weghǫ shèahzhe elı̨ ha. Dèè k'e ı̨t'ǫ̀ dehshee sìı weghǫ shèahzhe ha naxıghàıhła ı̨lè xèht'eè, dıì t'asìı hazǫǫ̀ naxıghàıhła hǫt'e. \p \v 4 “Hanìkò t'asìı edoò t'à eda ne t'à bò ı̨łaà wedoò wets'ǫ̀-èlı̨ı̨ sìı aahdè ha-le. \v 5 Naxıdoò xàı̨tł'ı t'à ełaànaxìgwo nı̨dè amìı ayį̀į̀làa sìı wesınìyahtı ha hǫt'e. Tıts'aàdìı ayį̀į̀là nı̨dè wesınìyahtı ha, dǫ ayį̀į̀là nı̨dè dǫ ełaı̨hwho k'èxa wesınìyahtı ha. \b \q1 \v 6 “Dǫ ts'ıhɂǫ̀ dǫ wedoò xàı̨tł'ı nı̨dè \q2 dǫ ayį̀į̀làa sìı dǫ t'à wedoò xàtł'ì ha, \q1 Nǫ̀htsı̨ edexèht'eè dǫ whehtsı̨ ne t'à. \m \v 7 Naxıza łǫ gǫ̀hłı̨ xè naxıts'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ łǫǫ̀ awede. Dıı nèk'e hazǫǫ̀ ts'ǫ̀ wek'e nàahdè,” Nǫ̀htsı̨ gòhdı. \p \v 8 Eyı tł'axǫǫ̀ Nǫ̀htsı̨, Noah eyıts'ǫ weza gots'ǫ̀ hadı: \p \v 9 “Naxı̨ naxıxè eyıts'ǫ naxıts'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ gıgǫ̀hłı̨ ha sìı gıxè nakenahohtsı̨ ha, \v 10 eyıts'ǫ t'asìı edaa hazǫǫ̀ naxıxè gı̨ı̨dàa sìı eyı sı gıxè. Yat'a k'edèe hazǫǫ̀, tıts'aàdìı wek'èhodìı hazǫǫ̀, tıts'aàdìı whatsǫǫ̀ edegeedaa hazǫǫ̀, t'asìı hazǫǫ̀ naxıxè elàcho yìı gots'ǫ xàgı̨ı̨dee, eyıts'ǫ dıı nèk'e t'asìı hazǫǫ̀ edaa sìı gıxè nakenahohtsı̨ ha. \v 11 Dıı hanì naxıxè nakenahohtsı̨ ha: K'achı̨ wı̨ı̨zìı tı dèè teetł'ì t'à t'asìı hazǫǫ̀ edaa sìı ełaàde hǫı̨lı̨ ha-le, eyıts'ǫ k'achı̨ wı̨ı̨zìı tı t'à dèè wedıhołè ha-le,” Nǫ̀htsı̨ hadıì Noah eyıts'ǫ weza gots'ǫ̀ xàyaı̨htı. \p \v 12 Eyıts'ǫ Nǫ̀htsı̨ hadı, “Dıı naxıgha wègaat'ı̨į̀ ahłe ha, weghàà naxıxè nakenahòdlı̨ı̨ eyıts'ǫ t'asìı hazǫǫ̀ naxıxè geedaa gıxè nakenahòdlı̨ı̨ wek'èhoedzǫ ha. Įdaà dǫ hazǫǫ̀ ełetł'axǫǫ̀ geeda ha sìı gıgha hòèlı̨ hǫt'e: \v 13 K'oh xè k'àlemį̀į̀ wègaat'ı̨į̀ ahłe ha, eyı weghàà naxıxè eyıts'ǫ dıı dèè xè nakenahòdlı̨ı̨ sìı wek'èhoedzǫ ha. \v 14 K'oh gǫ̀hłı̨į̀ ahɂı̨ taàt'eè, eyıts'ǫ k'oh xè k'àlemį̀į̀ wègaat'ı̨ taàt'eè, \v 15 dànì naxıxè eyıts'ǫ t'asìı hazǫǫ̀ edaa xàɂaa gıxè nakenawhehtsı̨ı̨ sìı wenahdì ha. K'achı̨ wı̨ı̨zìı t'asìı hazǫǫ̀ edaa sìı tı dèè teetł'ì t'à gıdıhołè hǫı̨lı̨ ha-le. \v 16 K'oh xè k'àlemį̀į̀ wègaat'ı̨ taàt'eè weghàehda ha, eyı weghàà dıı nèk'e t'asìı hazǫǫ̀ edaa xàɂaa gıxè welǫ whìle ts'ǫ̀ nakenawhehtsı̨ı̨ sìı wenahdì ha,” Nǫ̀htsı̨ hadıì xàyaı̨htı. \p \v 17 Eyıt'à Nǫ̀htsı̨ Noah ts'ǫ̀ hadı, “Dıı k'àlemį̀į̀ wègaat'ı̨ı̨ sìı weghàà nı̨ nexè eyıts'ǫ dıı nèk'e t'asìı hazǫǫ̀ edaa gıxè nakenawhehtsı̨ı̨ sìı wek'èhoedzǫ ha hǫt'e,” hadı. \s1 Noah weza \p \v 18 Noah weza elàcho yìı gots'ǫ xàgı̨ı̨dee sìı Shem, Ham, eyıts'ǫ Jafet gìyeh. (Ham Kanan got'ı̨į̀ gıcho hǫt'e.) \v 19 Eyı Noah weza taı sìı gıts'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ gots'ǫ dǫ hazǫǫ̀ dıı nèk'e ts'ǫ̀ ajà. \p \v 20 Noah, t'asìı dehshee dǫǫ̀ elı̨ ı̨lè, eyıt'à jìecho-dehshee-k'è gòèhtsı̨. \v 21 Wets'ǫ jìetì mǫ̀hdaa yats'e t'à yeèhdeè ajà. Yeèhde t'à nı̨hbàa goyìı ı̨ht'edę whetı̨ nǫǫ̀. \v 22 Ham, Kanan got'ı̨į̀ gıcho sìı wetà ı̨ht'edę whetı̨ yaɂı̨ t'à wı̨ı̨de mǫ̀ht'a geèhkw'ee sìı gots'ǫ̀ hadı. \v 23 Hanìkò wı̨ı̨de Shem eyıts'ǫ Jafet edeehgò ts'ǫ gıge ehtł'ı̨ nawhet'ıì agį̀į̀là gà hanì yets'ǫ̀ ek'èt'à łegıatłe, hanì t'aa gıtà ı̨ht'edę whetı̨ı̨ sìı ehtł'ı̨ wek'e nègı̨ı̨ɂa. Gıtà ı̨ht'edę whetı̨ı̨ ghàgeeda ch'à ets'èɂǫ̀ǫ̀ nageɂa. \p \v 24 Noah yeèhde gots'ǫ ts'ı̨ı̨wo ekò weza nǫǫdea dànì yets'ǫ̀ k'ehoɂaa sìı yeghǫ ıìkw'o. \v 25 Eyıt'à hadı, \q1 “Kanan got'ı̨į̀ sìı gıts'ǫ̀ hoìla agode ha! \q2 Edı̨ı̨de gogha eghàlageedaa-dǫǫ̀ nahk'e \q2 dek'aɂį̀ gı̨ı̨lı̨ ha,” hadı. \p \v 26 Eyıts'ǫ hadı, \q1 “Gots'ǫ̀ K'àowo, Shem Wenǫ̀htsı̨ sìı wets'ǫ̀ sìghà welè! \q2 Kanan got'ı̨į̀ sìı t'aats'ǫǫ̀ Shem gha eghàlageedaa-dǫǫ̀ gıılè. \q1 \v 27 Nǫ̀htsı̨ Jafet wenèè goı̨chà ayııle. \q2 Jafet, Shem wenı̨hbàa yìı nàwedè, \q2 Kanan got'ı̨į̀ t'aats'ǫǫ̀ yegha eghàlageedaa-dǫǫ̀ gıılè,” Noah hadıì edeza gots'ǫ̀ xàyaı̨htı. \p \v 28 Tı dèè goteètł'ı tł'axǫǫ̀ Noah taekw'eènǫ-daats'ǫ̀-sı̨laènǫ (350) xo ts'ǫ̀ ı̨ı̨dà. \v 29 Hazǫǫ̀ t'à Noah łǫǫ̀tǫakw'eènǫ-daats'ǫ̀-sı̨laènǫ (950) xo ts'ǫ̀ ı̨ı̨dà, eyı tł'axǫǫ̀ ełaı̨wo. \c 10 \s1 Dǫ łǫ xàgeèɂaa \p \v 1 Dıı godı dek'eèhtł'èe sìı Noah weza Shem, Ham eyıts'ǫ Jafet gıgodıì hǫt'e: Tı dèè goteètł'ı tł'axǫǫ̀ ededı̨ sı gıza łǫ gòı̨lè. \s1 Jafet got'ı̨į̀ \p \v 2 Dıı Jafet weza agı̨ı̨t'e: Gomer, Magog, Madaı, Javan, Tubal, Meshek eyıts'ǫ Tıras. \p \v 3 Dıı Gomer weza agı̨ı̨t'e: Ashkena, Rıfat eyıts'ǫ Togamah. \p \v 4 Dıı Javan weza agı̨ı̨t'e: Elısha, Tarshısh, Kıtım eyıts'ǫ Rodanım. \v 5 (Dǫ tıcho gà nàgedèe sìı eyı dǫ haàtłǫǫ gıts'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ agı̨ı̨t'e. Hazǫǫ̀ edenèk'e, gıts'ǫ dǫ xàgeèɂaa ta edèot'ı̨ xè łą̀ą nàgedè, eyıts'ǫ edeyatıì k'ę̀ę̀ gogede.) \s1 Ham got'ı̨į̀ \p \v 6 Dıı Ham weza agı̨ı̨t'e: Kush, Mızram, Put eyıts'ǫ Kanan. \p \v 7 Dıı Kush weza agı̨ı̨t'e: Seba, Havılah, Sabtah, Ramah eyıts'ǫ Sabteka. \p Dıı Ramah weza agı̨ı̨t'e: Sheba eyıts'ǫ Dedan. \p \v 8 Kush Nımrod wetà hǫt'e. Ekò k'e Nımrod dıı nèk'e eghǫǫ-dǫǫ̀ nàtsoo elı̨į̀ ajà. \v 9 Gots'ǫ̀ K'àowo nadąą̀ nàzèe-dǫǫ̀-deè ı̨lè, eyıt'à dıı hats'edı, “Nımrod lanì gots'ǫ̀ K'àowo nadąą̀ nàzèe-dǫǫ̀-deè elı̨,” ts'edı. \v 10 Nımrod, Shınar nèk'e k'àowo elı̨ ekò wets'ǫ kǫ̀godeè t'akwełǫ̀ǫ̀ gòı̨làa sìı dıı hagìyeh ı̨lè: Babylon, Erek, Akad eyıts'ǫ Kalneh. \v 11 Nımrod eyı nèk'e gots'ǫ Asyrıa nèk'e ts'ǫ̀ k'àowo elı̨į̀ ajà. Ekǫ kǫ̀godeè Nıneveh, kǫ̀godeè Rehobot-Ir, kǫ̀godeè Kalah, \v 12 eyıts'ǫ kǫ̀godeè Resen gòhtsı̨. Eyı sìı kǫ̀godeè Nıneveh eyıts'ǫ kǫ̀godeè nechàa Kalah wege gòı̨ɂà hǫt'e. \p \v 13 Mızram wets'ǫ dıı dǫ xàgeèɂaa agı̨ı̨t'e: Lud got'ı̨į̀, Anam got'ı̨į̀, Lehab got'ı̨į̀, Naftuh got'ı̨į̀, \v 14 Patrus got'ı̨į̀, Kasluh got'ı̨į̀ (eyı dǫ xàgeèɂaa gots'ǫ Fılıstea got'ı̨į̀ gǫ̀hłı̨), eyıts'ǫ Kaftor got'ı̨į̀. Eyı dǫ xàgeèɂaa hazǫǫ̀ sìı Mızram gots'ǫ dǫ agı̨ı̨t'e. \p \v 15 Kanan t'akwełǫ̀ǫ̀ weza sìı Sıdon wìyeh, eyıts'ǫ dıı dǫ haàtłǫǫ xàgeèɂaa sìı Kanan wets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ agı̨ı̨t'e: Het got'ı̨į̀, \v 16 Jebus got'ı̨į̀, Amor got'ı̨į̀, Gırgash got'ı̨į̀, \v 17 Hıv got'ı̨į̀, Ark got'ı̨į̀, Sen got'ı̨į̀, \v 18 Arvad got'ı̨į̀, Zemar got'ı̨į̀, eyıts'ǫ Hamat got'ı̨į̀. \p Eyı tł'axǫǫ̀ Kanan gots'ǫ dǫ xàgeèɂaa sìı eyı nèk'e hazǫǫ̀ ts'ǫ̀ agejà. \v 19 Eyıt'à gınèè sìı kǫ̀ta Sıdon gots'ǫ kǫ̀ta Gerar gots'ǫ̀ nıɂà, eyıts'ǫ kǫ̀ta Gaza haı̨wa ts'ǫ̀, eyıts'ǫ kǫ̀ta Sodom, kǫ̀ta Gomorah, kǫ̀ta Admah, eyıts'ǫ kǫ̀ta Zeboyım gots'ǫ̀ nıɂà, eyıts'ǫ kǫ̀ta Lasha haı̨wa ts'ǫ̀ gınèè nıɂà hǫt'e. \p \v 20 Eyı dǫ haàtłǫǫ xàgeèɂaa sìı Ham wets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ agı̨ı̨t'e. Edèot'ı̨ k'ę̀ę̀ gıızì gǫ̀hłı̨ eyıts'ǫ hazǫǫ̀ edeyatıì k'ę̀ę̀ gogede, eyıts'ǫ hazǫǫ̀ edenèk'e nàgedè. \s1 Shem got'ı̨į̀ \p \v 21 Jafet wechı Shem ededı̨ sı weza łǫ gòı̨lè. Shem, Eber weza hazǫǫ̀ gogha gıcho hǫt'e. \p \v 22 Dıı Shem weza agı̨ı̨t'e: Elam, Ashur, Arfakad, Lud eyıts'ǫ Aram. \p \v 23 Dıı Aram weza agı̨ı̨t'e: Uz, Hul, Geter eyıts'ǫ Meshek. \p \v 24 Arfakad, Shelah wetà hǫt'e, eyıts'ǫ Shelah, Eber wetà hǫt'e. \p \v 25 Eber weza nàke gǫ̀hłı̨: Įłè Peleg wìyeh. Ekò k'e dǫ ełets'ǫǫ̀ agejà t'à hawìyeh adlà. Peleg wechı Joktan wìyeh. \p \v 26 Dıı Joktan weza agı̨ı̨t'e: Almodad, Shelef, Hazavet, Jerah, \v 27 Hadoram, Uzal, Dıklah, \v 28 Obal, Abımel, Sheba, \v 29 Ofır, Havılah eyıts'ǫ Jobab. Eyı hazǫǫ̀ Joktan weza agı̨ı̨t'e. \p \v 30 Gınèè sìı kǫ̀ta Mesha gots'ǫ kǫ̀ta Sefar ts'ǫ̀ nıɂà ı̨lè. Ekǫ sa kàɂàa ts'ǫnèe shìh deèla nèk'e agǫ̀ht'e. \p \v 31 Eyı dǫ haàtłǫǫ xàgeèɂaa sìı Shem wets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ agı̨ı̨t'e. Edèot'ı̨ k'ę̀ę̀ gıızì gǫ̀hłı̨ eyıts'ǫ hazǫǫ̀ edeyatıì k'ę̀ę̀ gogede, eyıts'ǫ hazǫǫ̀ edenèk'e nàgedè. \p \v 32 Eyı hazǫǫ̀ Noah weza gıts'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ agı̨ı̨t'e. Hazǫǫ̀ gıcho gıızì k'ę̀ę̀ ełek'èdaà gıadè. Tı dèè goteètł'ı tł'axǫǫ̀ eyı dǫ xàgeèɂaa haàtłǫǫ sìı hazǫǫ̀ nèk'e ts'ǫ̀ ehkègı̨ı̨de. \c 11 \s1 Dǫ kǫ̀godeè Babel gà yayıhòłèe gogehtsı̨ \p \v 1 Ekìıyeè k'e dıı nèk'e dǫ hazǫǫ̀ yatı ı̨łè zǫ t'à gogede ı̨lè, eyıt'à dǫ hazǫǫ̀ ełegıìkw'o ı̨lè. \v 2 Dǫ sa kàɂàa ts'ǫnèe k'ehogehde ekò dèè wek'e shìh gǫ̀hłı̨-le k'e nègı̨ı̨de. Ekǫ nàgedè agejà. \p \v 3 Ełets'ǫ̀ hagedı, “Ehtł'è kwe lade gha kwe-satsǫ̀ yìı hòtł'ò et'è ats'ııle,” gedı. Kwe tàet'aa t'à aget'ı̨-le, hanìkò kwe whet'ee t'à aget'ı̨. Eyıts'ǫ kwedzeè t'à kwe ełexıìht'eè agehɂı̨ t'à t'asìı gehtsı̨. \v 4 Eyı tł'axǫǫ̀ k'achı̨ ełets'ǫ̀ hagedı, “Edegha kǫ̀godeè gots'ıhtsı̨, eyıts'ǫ yayıhòłèe yat'a xèedìı gots'ıhtsı̨. Hanì-ı̨dè goızì nechàa edegha ts'ehtsı̨ ha, eyıts'ǫ hazǫǫ̀ nèk'e ts'ǫ̀ ehkèts'edè ha-le,” gedı. \p \v 5 Hanìkò gots'ǫ̀ K'àowo gots'ǫ̀ ı̨zhıì ajà, kǫ̀godeè gogehtsı̨ı̨ sìı ghàı̨dà, eyıts'ǫ yayıhòłèe sı ghàı̨dà. \v 6 Gots'ǫ̀ K'àowo hadı, “Dǫ ı̨łè xàɂaa agı̨ı̨t'e xè hazǫǫ̀ yatı ı̨łè zǫ t'à gogede. Eyı hanì eghàlageeda ha dìì-le nı̨dè t'asìı wı̨ı̨zìı gıgha dìì gǫ̀hłı̨ ha nıìle. \v 7 Gıts'ǫ̀ ats'ııde, gıyatıì eładı̨ı̨ xàɂaa ats'ııle, hanì-ı̨dè ełegıìkw'o ha-le,” hadı. \p \v 8 Eyıt'à gots'ǫ̀ K'àowo sìı dıı nèk'e hazǫǫ̀ ts'ǫ̀ dǫ ehkègı̨ı̨deè agǫ̀ǫ̀là, eyıt'à eyı kǫ̀godeè ghǫ nagı̨ı̨t'e-le. \v 9 Gots'ǫ̀ K'àowo dǫ gıyatıì eładı̨ı̨ xàɂaa ayį̀į̀là t'à eyı kǫ̀godeè sìı Babel gòyeh ajà. Ekǫ gots'ǫ sìı gots'ǫ̀ K'àowo dıı nèk'e hazǫǫ̀ ts'ǫ̀ dǫ ehkègı̨ı̨deè agǫ̀ǫ̀là. \s1 Shem wets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ Abram gots'ǫ̀ \p \v 10 Dıı sìı Shem wegodıì hǫt'e: \p Tı dèè goteètł'ı gots'ǫ nàke xo k'ehǫǫwo eyıts'ǫ Shem ı̨łèakw'eènǫ weghoò ekò weza Arfakad wegǫ̀hłı̨. \v 11 Weza Arfakad wegǫ̀hłı̨ tł'axǫǫ̀ Shem sı̨làekw'eènǫ (500) weghoò ts'ǫ̀ ı̨dà. Weza eyıì-le łǫ gòı̨lè eyıts'ǫ wetì sı łǫ gòı̨lè. \p \v 12 Arfakad taènǫ-daats'ǫ̀-sı̨làı (35) weghoò ekò weza Shelah wegǫ̀hłı̨. \v 13 Weza Shelah wegǫ̀hłı̨ tł'axǫǫ̀ Arfakad dı̨akw'eènǫ-daats'ǫ̀-taı (403) xo ts'ǫ̀ ı̨dà. Weza eyıì-le łǫ gòı̨lè eyıts'ǫ wetì sı łǫ gòı̨lè. \p \v 14 Shelah taènǫ weghoò ekò weza Eber wegǫ̀hłı̨. \v 15 Weza Eber wegǫ̀hłı̨ tł'axǫǫ̀ Shelah dı̨akw'eènǫ-daats'ǫ̀-taı (403) xo ts'ǫ̀ ı̨dà. Weza eyıì-le łǫ gòı̨lè eyıts'ǫ wetì sı łǫ gòı̨lè. \p \v 16 Eber taènǫ-daats'ǫ̀-dı̨ (34) weghoò ekò weza Peleg wegǫ̀hłı̨. \v 17 Wezaa Peleg wegǫ̀hłı̨ tł'axǫǫ̀ Eber dı̨akw'eènǫ-daats'ǫ̀-taènǫ (430) xo ts'ǫ̀ ı̨dà. Weza eyıì-le łǫ gòı̨lè eyıts'ǫ wetì sı łǫ gòı̨lè. \p \v 18 Peleg taènǫ weghoò ekò weza Reyu wegǫ̀hłı̨. \v 19 Weza Reyu wegǫ̀hłı̨ tł'axǫǫ̀ Peleg nàkeakw'eènǫ-daats'ǫ̀-łǫǫ̀tǫ (209) xo ts'ǫ̀ ı̨dà. Weza eyıì-le łǫ gòı̨lè eyıts'ǫ wetì sı łǫ gòı̨lè. \p \v 20 Reyu taènǫ-daats'ǫ̀-nàke (32) weghoò ekò weza Serug wegǫ̀hłı̨. \v 21 Weza Serug wegǫ̀hłı̨ tł'axǫǫ̀ Reyu nàkeakw'eènǫ-daats'ǫ̀-łǫ̀hdı̨ (207) weghoò ts'ǫ̀ ı̨dà. Weza eyıì-le łǫ gòı̨lè eyıts'ǫ wetì sı łǫ gòı̨lè. \p \v 22 Serug taènǫ weghoò ekò weza Nahor wegǫ̀hłı̨. \v 23 Wezaa Nahor wegǫ̀hłı̨ tł'axǫǫ̀ Serug nàkeakw'eènǫ (200) weghoò ts'ǫ̀ ı̨dà. Weza eyıì-le łǫ gòı̨lè eyıts'ǫ wetì sı łǫ gòı̨lè. \p \v 24 Nahor naènǫ-daats'ǫ̀-łǫǫ̀tǫ (29) weghoò ekò wezaa Terah wegǫ̀hłı̨. \v 25 Wezaa Terah wegǫ̀hłı̨ tł'axǫǫ̀ Nahor ı̨łèakw'eènǫ-daats'ǫ̀-hoònǫ-daats'ǫ̀-łǫǫ̀tǫ (119) weghoò ts'ǫ̀ ı̨dà. Weza eyıì-le łǫ gòı̨lè eyıts'ǫ wetì sı łǫ gòı̨lè. \p \v 26 Terah łǫ̀hdı̨ènǫ weghoò tł'axǫǫ̀ weza taı gòı̨lè; Abram, Nahor eyıts'ǫ Haran gıgǫ̀hłı̨. \p \v 27 Dıı sìı Terah wegodıì hǫt'e: \p Terah weza taı gǫ̀hłı̨, Abram, Nahor eyıts'ǫ Haran gìyeh. Haran ededı̨ sìı Lot wetà hǫt'e. \v 28 Haran wetà Terah ı̨łaà eda et'ıì Haran kǫ̀godeè Ur gòyeh ełaı̨wo. Ekǫ Kaldea got'ı̨į̀ gınèk'e wegǫ̀hłı̨ ı̨lè. \v 29 Abram eyıts'ǫ Nahor į̀łah hoget'ı̨ ı̨lè. Abram wets'èkeè Sarayı wìyeh, eyıts'ǫ Nahor wets'èkeè Mılkah wìyeh. Eyı ts'èko sìı Haran wetì hǫt'e. Haran sìı Mılkah eyıts'ǫ Iskah gıtà hǫt'e. \v 30 Sarayı chekoa wets'ǫ ha dìì t'à weza gǫ̀hłı̨-le. \p \v 31 Terah edeza Abram, eyıts'ǫ edekwı Lot (Haran weza) eyıts'ǫ weza ts'èkeè Sarayı edexè goòwa. Kanan nèk'e ts'ǫ̀ agede ha gı̨ı̨wǫ t'à Kaldea got'ı̨į̀ gınèk'e kǫ̀godeè Ur gòyeh gots'ǫǫ̀ xàgeède. Hanìkò kǫ̀godeè Haran gòyeh ts'ǫ̀ nègı̨ı̨de ekò ekǫ nàgedè agejà. \p \v 32 Terah nàkeakw'eènǫ-daats'ǫ̀-sı̨làı (205) weghoò ts'ǫ̀ ı̨dà, eyı tł'axǫǫ̀ kǫ̀godeè Haran ekǫ ełaı̨wo. \c 12 \s1 Nǫ̀htsı̨ Abraham wenèè gots'ǫǫ̀ xàyeèhɂà \p \v 1 Gots'ǫ̀ K'àowo Abram ts'ǫ̀ hadı, “Nenèè gots'ǫǫ̀ aąde. Nèot'ı̨ eyıts'ǫ netà wekǫ̀ agı̨ı̨t'ee sìı gıts'ǫǫ̀ aąde. Edı̨į̀ ts'ǫ̀ anede ha sìı nets'ǫ̀ haehsı̨ ha. \q1 \v 2 Nı̨ nets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ ı̨łè xàgeèɂaa deè gı̨ı̨lı̨į̀ agehłe ha, \q2 eyıts'ǫ nexè sìghà hòɂǫǫ̀ ahłe ha. \q1 Nıızì nechà ahłe ha \q2 eyıts'ǫ nets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ hazǫǫ̀ gıxè sìghà hòɂǫ ha. \q1 \v 3 Dǫ nexè sìghà hogehtsı̨ı̨ sìı gıxè sìghà agohłe ha, \q2 eyıts'ǫ dǫ yatı nezı̨-le nek'e nègııɂàa sìı yatı nezı̨-le gıghàehɂà ha. \q1 Eyıts'ǫ nı̨ nets'ıhɂǫ̀ dıı nèk'e dǫ hazǫǫ̀ gıxè sìghà hòɂǫ ha,” Nǫ̀htsı̨ yèhdı. \p \v 4 Eyıt'à Nǫ̀htsı̨ weyatıì k'e Abram edenèè ts'ǫǫ̀ xàèhtła. Wesah Lot yexè ajà. Abram łǫ̀hdı̨ènǫ-daats'ǫ̀-sı̨làı (75) weghoò ekò kǫ̀ta Haran gots'ǫǫ̀ xàèhtła. \v 5 Edets'èkeè Sarayı eyıts'ǫ edesah Lot edexè ayį̀į̀là. Kǫ̀ta Haran gots'ǫ t'asìı ehkègìı̨laa eyıts'ǫ ekǫ gots'ǫ dǫ gogha eghàlageedaa nàgoèhdìı sìı edexè agį̀į̀là. Kanan nèk'e ts'ǫ̀ nageèhde eyıts'ǫ ekǫ nègı̨ı̨de. \p \v 6 Abram, kǫ̀ta Shekem gà Moren wets'ǫ ts'ı nechàa nàı̨ɂaa haı̨wa ts'ǫ̀ ekǫ nèk'e hazǫǫ̀ k'ehohwho. Ekìıyeè k'e Kanan got'ı̨į̀ eyı nèk'e nàgedè ı̨lè. \v 7 Ekǫ nèk'e gots'ǫ̀ K'àowo Abram ts'ǫ̀ wègoèht'į̀, hayèhdı, “Jǫ dèè gòɂǫǫ sìı nets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ gıghàehɂà ha,” yèhdı. Eyıt'à Abram, eyı nèk'e gots'ǫ̀ K'àowo ts'ǫ̀ t'asìı k'eehk'ǫ̀ gha kwe ełeka nèyı̨ı̨wa t'à kwe-ladà whehtsı̨. \p \v 8 Ekǫ gots'ǫ kǫ̀ta Bethel wexa sa k'àɂàa ts'ǫnèe shìh xàwheɂaa ts'ǫ̀ nììtła. Ekǫ edenı̨hbàa nàı̨hgè. Kǫ̀ta Bethel dą̀ą ts'ǫ̀ goòɂàa eyıts'ǫ kǫ̀ta Ayı gòyeh sa kàɂàa ts'ǫ̀ goòɂàa, eyı kǫ̀ta nàke wege edenı̨hbàa nàı̨hgè. Ekǫ gots'ǫ̀ K'àowo ts'ǫ̀ t'asìı k'eehk'ǫ̀ gha k'achı̨ kwe-ladà whehtsı̨ eyıts'ǫ gots'ǫ̀ K'àowo ts'ǫ̀ xàyaı̨htı. \fig Abram edenı̨hbàa nàı̨hgè.|src="HK00220B.TIF" size="span" ref="12.8" \fig* \v 9 Eyı tł'axǫǫ̀ Abram ekǫ gots'ǫ dèhtła, ekìı-ka nèk'e Negev gòyeh ts'ǫ̀ ajà. \s1 Abram Egypt nèk'e ts'ǫ̀ ajà \p \v 10 Ekìıyeè k'e Kanan nèk'e sıì bò whìle agòjà t'à Abram Egypt nèk'e ts'ǫ̀ ajà. Ekǫ whaà-lea ts'ǫ̀ nàı̨dè. \v 11 Egypt nèk'e ts'ǫ̀ nıwà-lea nègı̨ı̨de ekò Abram edets'èkeè Sarayı ts'ǫ̀ hadı, “Hoɂıì ts'èko wèdaat'ı̨ı̨ anet'e. \v 12 Egypt got'ı̨į̀ neghàgeeda nı̨dè dıı hagedı ha sǫnı, ‘Dıı wets'èkeè hǫt'e,’ gedı t'à ełaàsegèhwhı ha, hanìkò nı̨ ełaànegèhwhı ha nıìle. \v 13 Sedè anet'e nı̨ı̨dı nǫǫ̀, hanì-ı̨dè nets'ıhɂǫ̀ ełaàsegèhwhı ha-le xè nezı̨į̀ sets'ǫ̀ nageɂa ha,” Abram edets'èkeè èhdı. \p \v 14 Abram Egypt nèk'e nègı̨ı̨de ekò Egypt got'ı̨į̀ Sarayı gıaɂı̨ ekò ts'èko sıì wèdaat'ı̨ nǫǫ̀ gı̨ı̨wǫ. \v 15 K'àowocho wecheekeèdeè gıaɂı̨ t'à k'àowocho ts'ǫ̀ Sarayı ghǫ nezı̨į̀ xàyagı̨ı̨htı, eyıt'à Sarayı k'àowocho wekǫ̀ gocho ts'ǫ̀ geèhchì. \v 16 K'àowocho, Sarayı wets'ıhɂǫ̀ Abram ts'ǫ̀ nezı̨į̀ nageɂa. Sahzǫ̀ą eyıts'ǫ ejıe łǫ gıghàı̨la, eyıts'ǫ tłı̨tsoa werezhıì eyıts'ǫ wedets'è łǫ gıghàı̨la, eyıts'ǫ dǫzhìı eyıts'ǫ ts'èko eghàlageedaa-dǫǫ̀ łǫ gıghàı̨la, eyıts'ǫ tıts'aàdìıcho t'asìı k'elee hanıı sı łǫ gıghàı̨la. \p \v 17 Hanìkò gots'ǫ̀ K'àowo Abram wets'èkeè ts'ıhɂǫ̀ k'àowocho eyıts'ǫ wèot'ı̨ tàda nàtsoo t'à eyagı̨ı̨lı̨į̀ agǫ̀ǫ̀là. \v 18 Eyıt'à k'àowocho Abram kayaı̨htı, hayèhdı, “Dànìghǫ hanì sets'ǫ̀ eghàlaı̨da? Dànìghǫ eyı ts'èko nets'èkeè hǫt'e, sets'ǫ̀ haı̨dı-le nǫǫ̀? \v 19 Dànìghǫ eyı ts'èko sedè hǫt'e, nı̨ı̨dı nǫǫ̀? Haı̨dı t'à sets'èkeè elı̨ ha newììhchì ı̨lè. Nets'èkeè nawı̨ı̨chı gà gots'ǫǫ̀ naı̨tłe!” yèhdı. \v 20 Eyıt'à k'àowocho edecheekeè ts'ǫ̀ goı̨de t'à Abram nageèhɂà. Wets'èkeè eyıts'ǫ t'asìı hazǫǫ̀ wets'ǫ sìı xè nageèhɂà. \c 13 \s1 Abram eyıts'ǫ wesah Lot \p \v 1 Eyıt'à Abram edets'èkeè eyıts'ǫ t'asìı hazǫǫ̀ wets'ǫ sìı xè Egypt nèk'e gots'ǫǫ̀ nageèhde. Ekìı-ka nèk'e Negev gòyeh ekǫ ts'ǫ̀ agejà. Wesah Lot yexè at'ı̨. \v 2 Abram sahzǫ̀ą eyıts'ǫ ejıe łǫ wets'ǫ ajà, sǫǫ̀mba degoo eyıts'ǫ sǫǫ̀mbaekwo łǫ wets'ǫ t'à dǫ ahxee whelı̨. \p \v 3 Ekìı-ka nèk'e Negev gòyeh gots'ǫ hazǫǫ̀ ts'ǫ̀ wek'eèhoowo, eyı tł'axǫǫ̀ kǫ̀ta Bethel nǫ̀ǫtła. Eyı kǫ̀ta Bethel eyıts'ǫ kǫ̀ta Ayı wege wekǫ̀ k'è gòı̨ɂà ı̨lèe sìı ts'ǫ̀ anajà. \v 4 Ekǫ t'aa t'akwełǫ̀ǫ̀ kwe ełeka nèyı̨ı̨wa t'à kwe-ladà whehtsı̨ ı̨lè. Abram eyı k'achı̨ Nǫ̀htsı̨ ghàsǫedı. \p \v 5 Ekìıyeè k'e Lot edeɂeh Abram xè at'ı̨ ı̨lè. Ededı̨ sı sahzǫ̀ą, ejıe, eyıts'ǫ tł'ǫhbàa łǫ wets'ǫ. \v 6 Hanìkò eyı dèè k'e ełexè nàgedèe sìı gıgha gòɂǫ-le agòjà. Sıì tıts'aàdìı łǫ gıts'ǫ t'à ełexè nàgedè ha dìì agòjà. \v 7 Eyıt'à Abram wets'ǫ tıts'aàdìı-k'èdìı-dǫǫ̀, eyıts'ǫ Lot wets'ǫ tıts'aàdìı-k'èdìı-dǫǫ̀ ełeghǫgeet'ı̨į̀ agejà. Ekò k'e Kanan got'ı̨į̀ eyıts'ǫ Perız got'ı̨į̀ eyı nèk'e nàgedè ı̨lè. \p \v 8 Eyıt'à Abram edesah Lot ts'ǫ̀ hadı, “Ełèot'ı̨ ats'ı̨ı̨t'e t'à ełek'èch'a ats'ııdì-le. Sets'ǫ tıts'aàdìı-k'èdìı-dǫǫ̀, eyıts'ǫ nets'ǫ tıts'aàdìı-k'èdìı-dǫǫ̀ ełek'èch'a hogıhtsį̀-le. \v 9 Jǫ dèè haı̨hcho gonadąą̀ wheɂǫ hǫt'e. Ełets'ǫǫ̀ ats'ııde. Sa kàɂàa ts'ǫnèe anejà nı̨dè sı̨ dą̀ą ts'ǫnèe ahde ha. Ekò nı̨ dą̀ą ts'ǫnèe anejà nı̨dè sı̨ sa kàɂàa ts'ǫnèe ahde ha,” hadı. \p \v 10 Lot kǫ̀ta Zoyar ts'ǫ̀ dèè hazǫǫ̀ k'e k'eet'į̀. Jordan deh nıɂàa gà dèè hazǫǫ̀ wek'e tı at'ı̨ t'à dèè nezı̨ı̨ wègaat'ı̨. Gots'ǫ̀ K'àowo wets'ǫ dèè-wèdaat'ı̨ı̨-k'è lanì xègaat'ı̨, Egypt nèk'e lanì xègaat'ı̨. (Gots'ǫ̀ K'àowo, kǫ̀godeè nàke Sodom eyıts'ǫ Gomorah gòyeh godıhòèhtsı̨ kwe hagǫ̀ht'e ı̨lè.) \v 11 Lot sa kàɂàa ts'ǫnèe Jordan deh nıɂàa gà dèè hazǫǫ̀ edegha yį̀į̀hchì t'à ekǫ ts'ǫ̀ ajà. Eyıt'à Lot eyıts'ǫ Abram į̀łak'aà agejà. \v 12 Abram Kanan nèk'e nàdè eyıts'ǫ wesah Lot Jordan deh nıɂàa gà kǫ̀ta gòlaa sìı gota nàdè. Kǫ̀ta Sodom gòyeh gà edenı̨hbàa nàı̨hgè. \v 13 Dǫzhìı kǫ̀ta Sodom nàgedèe sìı hołı̨ı̨ nàowoò k'ę̀ę̀ geeda, gots'ǫ̀ K'àowo k'èch'a hołı̨ı̨ hogehtsı̨. \p \v 14 Lot Abram ts'ǫǫ̀ naèhtła tł'axǫǫ̀ gots'ǫ̀ K'àowo Abram ts'ǫ̀ hadı, “Eyı nàąwo gots'ǫ yeè chı̨k'è ts'ǫ̀ k'eęt'į̀, sazı̨ nèk'e, sa kàɂàa eyıts'ǫ dą̀ą sı ts'ǫ̀ k'eęt'į̀. \v 15 Dèè hazǫǫ̀ weghàı̨daa sìı nı̨ eyıts'ǫ nets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ naxıghàehłe ha, welǫ whìle ts'ǫ̀ naxıghaelı̨ ha. \v 16 Nets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ dèè k'e ehtł'è lageètłǫ agehłe ha. Ehtł'è gıhtà ha dìì-le nı̨dè nets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ sı gogıhtà ha dìì-le. \v 17 Dıı dèè hazǫǫ̀ neghàehłe ha hǫt'e, eyıt'à dıı dèè hazǫǫ̀ wek'e k'eı̨tło,” gots'ǫ̀ K'àowo Abram ts'ǫ̀ hadı. \p \v 18 Eyıt'à Abram edenı̨hbàa hazǫǫ̀ nàı̨wa. Hebron nèk'e Amor got'ı̨į̀ Mamer wets'ǫ ts'ı nechàa nàwheɂaa ts'ǫ̀ tàèhtła. Ekǫ gots'ǫ̀ K'àowo ts'ǫ̀ t'asìı k'eehk'ǫ̀ gha kwe ełeka nèyı̨ı̨wa t'à kwe-ladà whehtsı̨.\fig Kǫ̀ta Hebron|src="HK00359B.TIF" size="span" ref="13.18" \fig* \c 14 \s1 Abram edesah Lot edaxàı̨htı̨ \p \v 1 Ekìıyeè k'e kǫ̀ta Shınar gots'ǫ k'àowocho Amafel, kǫ̀ta Elasa gots'ǫ k'àowocho Arok, kǫ̀ta Elam gots'ǫ k'àowocho Kedorlomer, eyıts'ǫ kǫ̀ta Goyım gots'ǫ k'àowocho Tıdal hazǫǫ̀ ełegegǫ gha geède. \v 2 Kǫ̀ta Sodom gots'ǫ k'àowocho Bera, kǫ̀ta Gomorah gots'ǫ k'àowocho Bırsha, kǫ̀ta Admah gots'ǫ k'àowocho Shınab, kǫ̀ta Zeboyım gots'ǫ k'àowocho Shember, eyıts'ǫ kǫ̀ta Bela (dıì Zoyar gòyeh) gots'ǫ k'àowocho xè ełegegǫ. \v 3 K'àowocho sı̨làı nǫǫde gıts'ìzıı sìı ełets'àgedı gha gıts'ǫ eghǫǫ-dǫǫ̀ łetagı̨ı̨wa. Shìhge dèè nıɂàa Sıdım gòyeh, ekǫ ełegegǫ gha łą̀ą ełègı̨ı̨de. \v 4 Eyı k'àowocho sı̨làı ełets'àgedıı sìı hoònǫ-daats'ǫ̀-nàke xo gots'ǫ̀, k'àowocho Kedorlomer wetł'aà geèhkw'e ı̨lè, hanìkò hoònǫ-daats'ǫ̀-taı xo k'e eyı k'àowocho gık'èı̨t'e ha gı̨ı̨wǫ-le agejà. \p \v 5 Hoònǫ-daats'ǫ̀-dı̨ xo k'e k'àowocho Kedorlomer, eyıts'ǫ k'àowocho gıxè nàowo gèhtsı̨ı̨ sìı ełets'àgedı t'à kǫ̀ta Ashterot-Karnayım gots'ǫ Refayım got'ı̨į̀, kǫ̀ta Ham gots'ǫ Zuzım got'ı̨į̀, eyıts'ǫ kǫ̀ta Shaveh-Kıratayım gots'ǫ Emım got'ı̨į̀ xè ełegıagǫ t'à goghǫ geèhnǫ. \v 6 Eyıts'ǫ shìhta Seyır gòyeh ekǫ Horı got'ı̨į̀ nàgedèe sìı ededı̨ sı goghǫ geèhnǫ. Ekìı-ka nèk'e gà kǫ̀ta El-Paran gòyeh haı̨wa ts'ǫ̀ ekǫ got'ı̨į̀ xè ełegıagǫ t'à goghǫ geèhnǫ. \v 7 Eyı tł'axǫǫ̀ ets'ageède t'à En-Mıshpat (dıì Kadesh gòyeh) ts'ǫ̀ agejà. Ekǫ Amalek got'ı̨į̀, eyıts'ǫ Amor got'ı̨į̀ kǫ̀ta Hazazon-Tamar nàgedèe sìı goghǫ geèhnǫ t'à gıdèè hazǫǫ̀ goghǫ gį̀į̀hchì. \p \v 8 Eyı tł'axǫǫ̀ kǫ̀ta Sodom gots'ǫ k'àowocho, kǫ̀ta Gomorah gots'ǫ k'àowocho, kǫ̀ta Admah gots'ǫ k'àowocho, kǫ̀ta Zeboyım gots'ǫ k'àowocho, eyıts'ǫ kǫ̀ta Bela (dıì Zoyar gòyeh) gots'ǫ k'àowocho, edekǫ̀ta gots'ǫǫ̀ xàgeède t'à shìhge dèè nıɂàa Sıdım gòyeh ekǫ ełegegǫ gha sınìgı̨ı̨de. \v 9 Kǫ̀ta Elam gots'ǫ k'àowocho Kedorlomer, kǫ̀ta Goyım gots'ǫ k'àowocho Tıdal, kǫ̀ta Shınar gots'ǫ k'àowocho Amrafel, eyıts'ǫ kǫ̀ta Elasa gots'ǫ k'àowocho Arok ts'ǫ̀ ełegegǫ gha sınìgı̨ı̨de. Eyı k'àowocho dı̨ nǫǫde sìı k'àowocho sı̨làı ts'ǫ̀ ełegegǫ ha. \v 10 Eyı shìhge dèè nıɂàa Sıdım gòyeh sìı ekǫ kwedzeè k'è łǫ gòla, eyıt'à kǫ̀ta Sodom eyıts'ǫ kǫ̀ta Gomorah gots'ǫ k'àowocho kwı̨geèhde ekò gıts'ǫ eghǫǫ-dǫǫ̀ mǫ̀hdaa kwedzeè k'è gòlaa goyìı gı̨ı̨tł'ı, eyıts'ǫ mǫ̀hdaa shìhta ts'ǫ̀ kwı̨geèhde. \v 11 Eyı k'àowocho dı̨ hogeèhnǫ ts'ıhɂǫ̀ kǫ̀ta Sodom eyıts'ǫ kǫ̀ta Gomorah gots'ǫ t'asìı łǫ negı̨į̀wa, eyıts'ǫ gıghǫ shèzhee sı hazǫǫ̀ negı̨į̀wa tł'axǫǫ̀ nageèhde. \v 12 Abram wesah Lot kǫ̀ta Sodom nàde ı̨lè t'à eyı k'àowocho dı̨ Lot eyıts'ǫ t'asìı hazǫǫ̀ wets'ǫ sìı edexè agı̨į̀là. \p \v 13 Dǫ ı̨łè goch'à kwı̨èhsaa sìı ekǫ dàgòjàa sìı Hebrew got'ı̨į̀ Abram ts'ǫ̀ hadı. Ekò k'e Abram, Amor got'ı̨į̀ Mamer wets'ǫ ts'ı nechàa nàwheɂaa gà nàde ı̨lè. Eyı dǫ Mamer sìı Eshkol eyıts'ǫ Aner gìot'ı̨ hǫt'e. Eyı dǫ hazǫǫ̀ Abram xè ełets'àgedı gha nàowo gèhtsı̨ ı̨lè. \v 14 Eyıt'à Abram wesah nıgıìchì ghǫ godı ıìkw'o ekò wecheekeè gıts'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ sìı taekw'eènǫ-daats'ǫ̀-hoònǫ-daats'ǫ̀-ek'èdı̨ (318) dǫ haàtłǫǫ ełegegǫ gha hoghàgeètǫǫ sìı gokayaı̨htı gà kǫ̀ta Dan gòyeh haı̨wa ts'ǫ̀ k'àowocho dı̨ Lot nıgıìchìı sìı k'è geède. \v 15 Eyı toò Abram dǫ hazǫǫ̀ łats'ıgǫǫwa gà k'àowocho dı̨ ts'ǫ̀ łegıagǫ t'à ekòet'ıì goghǫ geèhnǫ. Kǫ̀ta Damaskus gòyeh wete ts'ǫ̀ kǫ̀ta Hobah gòyeh ts'ǫ̀ nagodegeèzhì. \v 16 K'àowocho dı̨ t'asìı hazǫǫ̀ negı̨į̀waa sìı hazǫǫ̀ nayį̀ı̨wa. Wesah Lot t'asìı hazǫǫ̀ wets'ǫ xè nayį̀ı̨htı̨. Ts'èko hazǫǫ̀, eyıts'ǫ dǫ hazǫǫ̀ goxè negogı̨į̀waa sìı hazǫǫ̀ nagǫ̀ǫwa. \p \v 17 Abram, k'àowocho Kedorlomer, eyıts'ǫ wexè k'àowocho eyıì-le goghǫèhnǫ gots'ǫ nǫ̀ǫtła ekò, kǫ̀ta Sodom gots'ǫ k'àowocho shìhge dèè nıɂàa Shaveh gòyeh (dıì K'àowocho Gıts'ǫ Shìhge Dèè Nıɂàa gòyeh) ekǫ Abram ts'ǫ̀ èhtła. \p \v 18 Eyı tł'axǫǫ̀ kǫ̀ta Salem gots'ǫ k'àowocho Melkızedek wìyeh, łèt'è eyıts'ǫ jìetì Abram ts'ǫ̀ yeèwa. Ededı̨ sìı Nǫ̀htsı̨ Enıìyah Deè wets'ǫ yahtıı elı̨ ı̨lè. \v 19 Abram ts'ǫ̀ sìghà nıwǫ t'à dıı hadıì Abram ts'ǫ̀ xàyaı̨htı, \q1 “Nǫ̀htsı̨ Enıìyah Deè elı̨ı̨ sìı Abram xè sìghà hòɂǫǫ̀ ayııle. \q2 Ededı̨ sìı yak'e eyıts'ǫ dèè sı whehtsı̨ı̨ hǫt'e. \q1 \v 20 Nǫ̀htsı̨ Enıìyah Deè elı̨ı̨ sìı weghàsǫts'eedı welè. \q2 Dǫ nek'èch'a gı̨ı̨lı̨ı̨ sìı netł'aà nègòı̨la hǫt'e,” Melkızedek Abram ts'ǫ̀ hadı. \m Eyı tł'axǫǫ̀ Abram ełegegǫ gots'ǫ t'asìı hazǫǫ̀ nèyı̨ı̨waa sìı wets'ǫ hoònǫ-ı̨łè yahtıı Melkızedek ghàyı̨ı̨la. \p \v 21 Kǫ̀ta Sodom gots'ǫ k'àowocho Abram ts'ǫ̀ hadı, “Sı̨ t'aa dǫ seghàgı̨ı̨le. Eyı wedę t'asìı hazǫǫ̀ edegha wek'èı̨dì,” yèhdı. \p \v 22 Hanìkò Abram eyı k'àowocho ts'ǫ̀ hadı, “Nǫ̀htsı̨ Enıìyah Deè, yak'e eyıts'ǫ dèè whehtsı̨ı̨ sìı wets'ǫ̀ dadeehtso t'à yatı nàtsoo whıhtsı̨ hǫt'e. \v 23 T'asìı wı̨ı̨zìı nets'ǫ sìı neèhchı ha nıìle wèehsı̨. Negoht'ǫǫ̀ gots'ǫ ehtł'ı̨kw'ee, nekechı̨į̀tł'ıì kò wı̨ı̨zìı neèhchı ha nıìle. Hanì-ı̨dè seghǫ dıı haı̨dı ha-le, ‘Abram dǫ ahxee whelı̨į̀ awèhłà,’ nı̨ı̨dı hǫı̨lı̨ ha-le. \v 24 T'asìı wı̨ı̨zìı edegha neèhchı ha-le, sets'ǫ dǫ ayìı gıghǫ shèzhee, eyıts'ǫ dǫ sexè agejàa sìı Aner, Eshkol eyıts'ǫ Mamer, t'asìı edegha gìhchìı sìı eyı zǫ,” Abram yèhdı. \c 15 \s1 Nǫ̀htsı̨ Abram xè nàowo nàtsoo whehtsı̨ \p \v 1 Eyı hagòjà tł'axǫǫ̀ Abram wenazhıı xègoèht'į̀ Nǫ̀htsı̨ yets'ǫ̀ hadı, “Abram, dı̨ı̨jı̨-le. Nexoehdı ha, eyıts'ǫ t'asìı nezı̨ı̨ łǫ neghàehłe ha,” gots'ǫ̀ K'àowo yèhdı. \p \v 2 Hanìkò Abram hadı, “Sets'ǫ̀ K'àowo Nǫ̀htsı̨, chekoa sets'ǫ-le t'à ayìı seghàneeɂǫ lì? T'asìı hazǫǫ̀ sets'ǫ sìı Damaskus got'ı̨į̀ Elıyezer weghaelı̨į̀ ade ha hǫt'e,” hadı. \v 3 Eyıts'ǫ Abram hadı, “Chekoa seghàneela nıìle t'à secheekeèdeè t'asìı hazǫǫ̀ sets'ǫ sìı weghaelı̨į̀ ade ha,” Abram hadı. \p \v 4 Gots'ǫ̀ K'àowo Abram ghàyatıı̨ɂǫ, hayèhdı, “T'asìı hazǫǫ̀ nets'ǫ sìı eyı dǫ wets'ǫ̀ ade ha nıìle, hanìkò xàè nezhį̀į̀ gots'ǫ neza gǫ̀hłı̨ ha sìı t'asìı hazǫǫ̀ weghaelı̨į̀ ade ha,” yèhdı. \v 5 Nǫ̀htsı̨ Abram mǫ̀ht'a nàwo ayı̨į̀là, yets'ǫ̀ hadı, “Įdòo yat'a k'eı̨t'į̀. Negha dìì-le nı̨dè whǫ̀ hazǫǫ̀ ı̨htà,” yèhdı. Eyı tł'axǫǫ̀ hadı, “Nets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ hageètłǫǫ̀ agede ha,” yèhdı. \p \v 6 Abram, gots'ǫ̀ K'àowo yegha ehkw'ı-adı ts'ıhɂǫ̀ gots'ǫ̀ K'àowo Abram dǫ ehkw'ı edaa gha wııtà ayį̀į̀là. \p \v 7 Eyıts'ǫ Nǫ̀htsı̨ yets'ǫ̀ hadı, “Nets'ǫ̀ K'àowo aht'e. Dıı dèè neghaelı̨ ha dehwhǫ t'à Kaldea got'ı̨į̀ gıkǫ̀ta Ur gots'ǫǫ̀ xàneèhtı̨ hǫt'e,” yèhdı. \p \v 8 Hanìkò Abram hadı, “Sets'ǫ̀ K'àowo Nǫ̀htsı̨, dıı dèè seghaelı̨ ha nı̨ı̨dıı sìı ayìı ghàà wek'èehsǫ ha?” hadı. \p \v 9 Eyıt'à gots'ǫ̀ K'àowo hayèhdı, “Ejıe dets'è, ejıetsoa, sahzǫǫ̀ werezhıì sets'ǫ̀-ı̨wa. Eyı tıts'aàdìı hazǫǫ̀ taı gıghoò ha hǫt'e. Eyı wexè k'àba ı̨łè eyıts'ǫ k'àbazaa ı̨łè sets'ǫ̀-ı̨wa,” yèhdı. \p \v 10 Abram eyı hazǫǫ̀ yets'ǫ̀ nèyı̨ı̨wa. Tıts'aàdìı hazǫǫ̀ tanı ts'ǫ̀ tàyı̨ı̨hwho gà tıts'aàdìı wekwǫ̀ ełeghǫhk'è nèyı̨ı̨wa. Hanìkò k'àba eyıts'ǫ k'àbazaa sìı tàyı̨ı̨hwho-le. \v 11 Det'ǫcho lanıı tıts'aàdìıkwǫ̀ k'e hodàgı̨ı̨de hanìkò Abram nagodeèzhì. \p \v 12 Sa nàdaaɂa ekìıyeè k'e Abram sıì be nàtsoo wexèhdı. Wexè togoòtł'ò xè hoejı̨į̀ lagòjà. \v 13 Gots'ǫ̀ K'àowo yets'ǫ̀ hadıì hǫt'e, “Hotıì dıı wek'èı̨zǫ: nets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ gı̨ı̨lı̨ı̨ sìı xàè gınèè nıìle k'e xàhtǫ lagı̨ı̨t'e ha. Dı̨akw'eènǫ (400) xo ts'ǫ̀ la nàtsoo t'à dagogį̀ı̨hɂa ha. \v 14 Hanìkò eyı dǫ dagogį̀ı̨hɂaa sìı nàgeehkwa ha, eyı tł'axǫǫ̀-ı̨dè t'asìı łǫ xè xàgeedè ha. \v 15 Hanìkò nı̨ sìı neɂǫhdaà ełaı̨dèe sìı ts'èwhı̨į̀ gıts'ǫ̀ anede ha. Whaà ı̨da tł'axǫǫ̀ nekw'ǫǫ̀ nìtį̀ ha. \v 16 Dı̨akw'eènǫ (400) xo tł'axǫǫ̀ nets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ jǫ ts'ǫ̀ anagede ha. Ekìıyeè k'e nı̨dè Amor got'ı̨į̀ weɂǫ̀ǫ̀ whìle ts'ǫ̀ hołı̨ı̨ hogehtsı̨ ha, eyıt'à nàgeehkwa ha,” gots'ǫ̀ K'àowo Abram ts'ǫ hadı. \p \v 17 Sa nàı̨ɂǫ xè to agòjà ekò kwetǫ weyìı kǫ̀ dèk'ǫ̀ǫ xè weyìı ło deekw'e eyıts'ǫ dechı̨ welǫ dèk'ǫ̀ǫ wègoèht'į̀. Eyı tıts'aàdìıkwǫ̀ tàet'aa ełegà whelaa sìı wege tanı ts'ǫ̀ ajà. \v 18 Ekò k'e gots'ǫ̀ K'àowo Abram xè nàowo nàtsoo whehtsı̨, hayèhdı, “Egypt nèk'e ts'ǫ̀ nıwà-le deh nıɂàa gots'ǫ, yeè dehcho Yufrates wìyeh ts'ǫ̀ dèè haı̨hcho nets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ gıghàehɂǫ hǫt'e. \v 19-21 Ken got'ı̨į̀, Kenız got'ı̨į̀, Kadmon got'ı̨į̀, Het got'ı̨į̀, Perız got'ı̨į̀, Refayım got'ı̨į̀, Amor got'ı̨į̀, Kanan got'ı̨į̀, Gırgash got'ı̨į̀ eyıts'ǫ Jebus got'ı̨į̀ gınèè hazǫǫ̀ naxıghàehła hǫt'e,” gots'ǫ̀ K'àowo Abram ts'ǫ̀ hadı. \c 16 \s1 Hagar eyıts'ǫ weza Ishmael \p \v 1 Abram wets'èkeè Sarayı wezaa gòı̨lè-le, hanìkò ts'èko yegha eghàlaedaa elı̨ı̨ sìı Hagar wìyeh. Eyı ts'èko sìı Egypt got'ı̨į̀ gots'ǫ hǫt'e. \v 2 Eyıt'à Sarayı Abram ts'ǫ̀ hadı, “Gots'ǫ̀ K'àowo chekoa seghàı̨la-le t'à ts'èko segha eghàlaedaa sìı wet'àı̨tè, edahxǫ wets'ıhɂǫ̀ chekoa sets'ǫ welì,” hadı. \p Abram edets'èkeè k'èhoı̨ɂǫ. \v 3 Abram hoònǫ xo Kanan nèk'e nàı̨dè tł'axǫǫ̀ wets'èkeè Sarayı ts'èko yegha eghàlaedaa sìı wedǫǫ̀ wets'èkeè elı̨ ha ededǫǫ̀ ghàyı̨ı̨htı̨. \v 4 Eyıt'à Abram Hagar t'àı̨tè t'à eyı ts'èko hotıeda-le ajà. \p Hotıeda-le edek'èhoèhzà t'à Sarayı nèlı̨-le ajà. \v 5 Eyıt'à Sarayı ededǫǫ̀ Abram ts'ǫ̀ hadı, “Nı̨ net'àat'à daehɂa hǫt'e. Ts'èko segha eghàlaedaa neghàehtı̨ı̨ sìı hotıeda-le edek'èhoèhzà t'à senèèlı̨-le. Gots'ǫ̀ K'àowo segha nesınìyawehtı,” yèhdı. \p \v 6 Abram yets'ǫ̀ hadı, “Ts'èko negha eghàlaedaa sìı nı̨ wets'ǫ̀ k'àı̨wo hǫt'e. Dàwı̨ı̨le ha newǫǫ sìı hawı̨ı̨le,” yèhdı. Eyıt'à Sarayı Hagar tsį̀ı̨hɂa t'à eyı ts'èko yech'à kwı̨èhsa. \p \v 7 Gots'ǫ̀ K'àowo weyak'eet'ı̨į̀ ekìı-ka nèk'e tı-xàewìı gà yegòhɂǫ. Eyı dèè goyìı tı-xàewìı sìı kǫ̀ta Shur gòyeh ts'ǫ̀ tı̨lı nıɂàa gà hǫt'e. \v 8 Yak'eet'ı̨į̀ yets'ǫ̀ hadı, “Hagar, Sarayı wegha eghàlaı̨daa anet'ee sìı edı̨į̀ gots'ǫ anet'ı̨? Eyıts'ǫ edı̨į̀ ts'ǫ̀ anet'ı̨?” yèhdı. \p Hagar yets'ǫ̀ hadı, “Sets'ǫ̀ k'àowo Sarayı wech'à kwı̨èhsa,” hadı. \p \v 9 Yak'eet'ı̨į̀ yets'ǫ̀ hadı, “Nets'ǫ̀ k'àowo wets'ǫ̀ anaąde, eyıts'ǫ wek'èanet'e,” yèhdı. \v 10 Eyıts'ǫ yak'eet'ı̨į̀ hayèhdı, “Nets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ łǫ geet'è agehłe ha. Sıì gı̨ı̨tłǫ t'à dǫ wı̨ı̨zìı gogıhtà ha nıìle,” yèhdı. \p \v 11 Gots'ǫ̀ K'àowo weyak'eet'ı̨į̀ yets'ǫ̀ hanaedı, “Dıì chekoa nets'ǫ sìı dǫzhìa nìı̨htè ha. Dànì nexè hoìla hòɂǫǫ sìı gots'ǫ̀ K'àowo yek'èezǫ t'à, Ishmael wìyeh awı̨ı̨le ha. \v 12 Dǫ wekwì nàtsoo elı̨ ha. Dǫ hazǫǫ̀ k'èch'a eda ha, eyıts'ǫ dǫ hazǫǫ̀ gık'èch'a geeda ha. Eyıts'ǫ edèot'ı̨ hazǫǫ̀ gok'èch'a k'ehoɂa ha,” yak'eet'ı̨į̀ yèhdı. \p \v 13 Gots'ǫ̀ K'àowo yets'ǫ̀ goı̨dee sìı Hagar yıızì whehtsı̨, hadı, “Nı̨, Nǫ̀htsı̨ seghàedaa anet'e, Seghàedaa elı̨ı̨ sìı dıì weehɂı̨,” hadı. \v 14 Eyı ts'ıhɂǫ̀ eyı tık'è gòɂǫǫ sìı Ber-Lahaı-Roı wìyeh hǫt'e. Įłaà ekǫ gòɂǫ hǫt'e, kǫ̀ta Kadesh eyıts'ǫ kǫ̀ta Bered wege gòɂǫ hǫt'e. \v 15 Eyıt'à Hagar Abram gha chekoa nìı̨htı̨. Abram eyı ts'èko chekoa nìı̨htı̨ı̨ sìı Ishmael wìyeh ayį̀į̀là. \v 16 Abram ek'èdı̨ènǫ-daats'ǫ̀-ek'ètaı (86) weghoò ekò Hagar wezaa Ishmael wegǫ̀hłı̨. \c 17 \s1 Dǫzhìı gıkwǫ̀ nàt'à gha nàowo \p \v 1 Abram łǫǫ̀tǫènǫ-daats'ǫ̀-łǫǫ̀tǫ weghoò ekò gots'ǫ̀ K'àowo wets'ǫ̀ wègoèht'į̀, hayèhdı, “Nǫ̀htsı̨ t'asìı wegha dìì-le aht'e. Senadąą̀ hotıì ehkw'ı ı̨da. \v 2 Nexè nàowo nàtsoo whıhtsı̨ı̨ sìı wek'ę̀ę̀ agodeè ahłe ha: Nets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ łǫ gǫ̀hłı̨į̀ ahłe ha,” gots'ǫ̀ K'àowo yèhdı. \p \v 3 Abram yets'ǫ̀ ı̨zhıì nàgòı̨hgè. Nǫ̀htsı̨ yets'ǫ̀ hadı, \v 4 “Sı̨ sìı dıı nàowo nàtsoo nexè whıhtsı̨ hǫt'e: Dǫ xàgeèɂaa łǫ gıcho nelı̨ ha. \v 5 Jǫ gots'ǫ ı̨daà Abram nìyeh ha-le; dǫ xàgeèɂaa łǫ gıcho nelı̨ ha t'à Abraham nìyeh ha. \v 6 Nets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ łǫ gǫ̀hłı̨į̀ ahłe ha. Nets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ xàgeèɂaa łǫǫ̀ agode ha, eyıts'ǫ nets'ıhɂǫ̀ k'àowocho łǫ gǫ̀hłı̨ ha. \v 7 Nexè nàowo nàtsoo whıhtsı̨ı̨ sìı welǫ whìle ts'ǫ̀ wheɂǫǫ̀ ahłe ha, eyıts'ǫ netł'axǫǫ̀ nets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ gıxè wheɂǫ ha, eyıts'ǫ gıza xè wheɂǫǫ̀ ahłe ha. Nenǫ̀htsı̨ ehłı̨ ha, eyıts'ǫ netł'axǫǫ̀ nets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ sı Gınǫ̀htsı̨ ehłı̨ ha. \v 8 Dıì Kanan nèk'e xàhtǫ lanì wek'e nàądè kò dıı dèè hazǫǫ̀ welǫ whìle ts'ǫ̀ neghaelı̨į̀ ahłe ha. Eyıts'ǫ netł'axǫǫ̀ nets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ gı̨ı̨lı̨ı̨ sìı dıı dèè gıghaelı̨į̀ ahłe ha, eyıts'ǫ Sı̨ Gınǫ̀htsı̨ ehłı̨ ha,” yèhdı. \p \v 9 Eyı tł'axǫǫ̀ Nǫ̀htsı̨ Abraham ts'ǫ̀ hadı, “Nàowo nàtsoo nexè whıhtsı̨ı̨ sìı wek'ę̀ę̀ ı̨da ha, eyıts'ǫ ı̨daà netł'axǫǫ̀ nets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ ełek'èdaà gıadèe sìı gık'ę̀ę̀ eda ha hǫt'e. \v 10 Nàowo nàtsoo nı̨ nexè eyıts'ǫ netł'axǫǫ̀ nets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ gıxè whehtsı̨ı̨ sìı dıı hanì wek'èaht'e ha: Naxıta dǫzhìı hazǫǫ̀ gıkwǫ̀ nàt'à ha hǫt'e. \v 11 Naxı̨ hazǫǫ̀ nekwǫ̀ nàt'à ha hǫt'e. Eyı weghàà nàowo nàtsoo ełexè wììtsı̨ı̨ wek'èhoedzǫ ha. \v 12 Įdaà nèhòǫɂà nı̨dè naxıta dǫzhìı hazǫǫ̀ gıgǫ̀hłı̨ gots'ǫ ek'èdı̨ dzęę̀ k'e gıkwǫ̀ nàt'à ha hǫt'e. Dǫzhìı naxıts'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ nıìle kò naxıta gıgǫ̀hłı̨ı̨ sìı ededı̨ sı gıkwǫ̀ nàt'à ha hǫt'e, eyıts'ǫ dǫ eyıì-le xàɂaa gots'ǫ dǫ nàahdìı sìı ededı̨ sı gıkwǫ̀ nàt'à ha hǫt'e. \v 13 Dǫza naxıta gıgǫ̀hłı̨, hanì-le-ı̨dè sǫǫ̀mba t'à dǫzhìı nàahdìı sìı, hazǫǫ̀ gıkwǫ̀ nàt'à ha hǫt'e. Naxıkwǫ̀ nàt'à weghàà naxıxè nàowo nàtsoo whıhtsı̨ı̨ sìı welǫ whìle ts'ǫ̀ wheɂǫ ha hǫt'e. \v 14 Naxıta dǫzhìı wekwǫ̀ nàt'à-le nı̨dè naxıts'ǫǫ̀ xàweeɂà ha, naxıgha nàowo nàtsoo whıhtsı̨ı̨ sìı k'èı̨t'e-le t'à,” yèhdı. \p \v 15 Eyıts'ǫ Nǫ̀htsı̨ Abraham ts'ǫ̀ hadı, “Ekò Sarayı nets'èkeè elı̨ı̨ sìı Sarayı wį̀ı̨dı ha-le, Sarah wìyeh ha. \v 16 Wexè sìghà hòɂǫǫ̀ ahłe ha. Ededı̨ nezaa nìhtè ahłe ha hǫt'e. Dǫ xàɂaa łǫ gha gomǫ elı̨į̀ awehłe ha, wets'ıhɂǫ̀ k'àowocho łǫ gǫ̀hłı̨ ha, hanì wexè sìghà hòɂǫǫ̀ agohłe ha,” Nǫ̀htsı̨ Abraham ts'ǫ̀ hadı. \p \v 17 Abraham Nǫ̀htsı̨ nadąą̀ dèè k'e nàgòı̨hgè, hanìkò wegha enıìyah t'à edets'ǫ̀ nàɂedlò, hanıwǫ, “Dǫ ı̨łèakw'eènǫ weghoò sìı dàht'e wezaa gǫ̀hłı̨ nǫǫ̀? Eyıts'ǫ Sarah łǫǫ̀tǫènǫ (90) weghoò elı̨ı̨ sìı chekoa nìhtè ha nì?” edets'ǫ̀ hanıwǫ t'à wegha sììdì lanì. \v 18 Eyıt'à Abraham Nǫ̀htsı̨ ts'ǫ̀ hadı, “Seza Ishmael ededı̨ wexè nàowo wheęhtsı̨-ı̨dè dehwhǫ!” hadı. \p \v 19 Nǫ̀htsı̨ yets'ǫ̀ hadı, “Hęɂę, hanìkò nets'èkeè Sarah nezaa nìhtè ha, Isaac wìyeh awı̨ı̨le ha. Ededı̨ wexè nàowo nàtsoo ehtsı̨ ha, eyıts'ǫ wetł'axǫǫ̀ wets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ welǫ whìle ts'ǫ̀ gıxè senàowoò k'ę̀ę̀ eghàlaehda ha. \v 20 Ishmael weghǫ dàı̨dıı sìı neèhkw'ǫ hǫt'e. Ededı̨ sı wexè sìghà hòɂǫǫ̀ agohłe ha. Wets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ gıtłǫǫ̀ agehłe ha. K'àowocho hoònǫ-daats'ǫ̀-nàke sìı gha gocho elı̨ ha. Wets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ dǫdeè gı̨ı̨lı̨ ha. \v 21 Hanìkò Isaac ededı̨ wexè senàowoò nàtsoo wheɂǫ ha. Nezaa elı̨ ha, nets'èkeè Sarah ts'ǫ wegǫ̀hłı̨ ha. Dıı hagǫ̀ht'e ı̨dae-xo nı̨dè wegǫ̀hłı̨ ha,” Nǫ̀htsı̨ hayèhdı. \v 22 Abraham ts'ǫ̀ goı̨de tł'axǫǫ̀ Nǫ̀htsı̨ yets'ǫǫ̀ anajà. \p \v 23 Eyı dzęę̀ k'e-t'ıì Abraham edeza Ishmael eyıts'ǫ wecheekeè dǫzhìı hazǫǫ̀ gıza, dǫ nàgoèhdìı sìı gots'ǫ dǫzhìı hazǫǫ̀ eyıts'ǫ dǫzhìı hazǫǫ̀ wexè agı̨ı̨t'ee sìı Nǫ̀htsı̨ weyatıì k'ę̀ę̀ gıkwǫ̀ nàat'aà agǫ̀ǫ̀là. \v 24 Abraham łǫǫ̀tǫènǫ-daats'ǫ̀-łǫǫ̀tǫ (99) weghoò ekò wekwǫ̀ nàat'a ı̨lè. \v 25 Eyıts'ǫ weza Ishmael hoònǫ-daats'ǫ̀-taı weghoò ekò wekwǫ̀ nàat'a ı̨lè. \v 26 Abraham eyıts'ǫ weza Ishmael į̀łak'aà eyı dzęę̀ k'e-t'ıì gıkwǫ̀ nàat'a ı̨lè. \v 27 Eyıts'ǫ dǫzhìı hazǫǫ̀ Abraham xè agı̨ı̨t'ee sìı gıkwǫ̀ nàat'a. Dǫzhìı wecheekeè gıza eyıts'ǫ dǫ eyıì-le gots'ǫ dǫ nàgoèhdìı sìı hazǫǫ̀ Abraham xè gıkwǫ̀ nàat'a. \c 18 \s1 Xàhtǫ taı Abraham ts'àgede \p \v 1 Amor got'ı̨į̀ Mamer wets'ǫ ts'ı nechàa nàwheɂaa ts'ǫ̀ nıwà-le, gots'ǫ̀ K'àowo Abraham ts'ǫ̀ wègoèht'į̀. Dzętanı edı ekìıyeè k'e Abraham edenı̨hbàa gà tı̨ı̨dà wheda ı̨lè. \v 2 Abraham ı̨daà k'eet'į̀ là dǫ taı nàgeèhza goaɂı̨. Goaɂı̨ ts'ǫ̀et'ıì nıìtła gà ı̨whąą̀ gots'ǫ̀ èhtła, gonadąą̀ dèè k'e ts'ǫ̀ nàgòı̨hgè. \p \v 3 Hagòhdı, “K'àowo, etesį̀ı̨ɂı̨ nı̨dè seɂǫ̀ǫ̀ naı̨tła-le. \v 4 Tı łǫ-lea naxıgha ts'ìhchı. Wet'à naxıkè k'enaahtse gà jǫ łatsaa ts'ı wezhıı nahoahzì. \v 5 Jǫ naxıcheekeè ts'ǫ̀ nìahde t'à t'asìa naxıwàhodı. Segà łatsaa nahoahzì gà naahdè nǫǫ̀,” Abraham gòhdı. \p “Hęɂę, dàı̨dıı sìı hanele,” gıìhdı. \p \v 6 Eyıt'à ekòet'ıì Abraham Sarah gà goyaèhtła, hayèhdı, “Įwhąą̀! Łè nezı̨ı̨ sìı dı̨ènǫ aı̨hda deyı̨į̀htł'ì. Łè tsı̨ı̨htsı gà łèt'è neht'è,” yèhdı. \p \v 7 Eyı tł'axǫǫ̀ ejıe k'èhodìı ts'ǫ̀ tı̨mǫèhza gà ejıezaa łek'à xè wekwǫ̀ dezhì-lea nıwǫǫ sìı yį̀į̀hchì gà edecheekeè ghàyeèchì. Wecheekeè ı̨whąą̀ yetaı̨t'a gà yegha yèht'e. \v 8 Eyı tł'axǫǫ̀ ejıet'ò det'oo eyıts'ǫ ejıezaakwǫ̀ whet'ee gogà nèyı̨ı̨hgè. Eyı dǫ taı shègıazhe ts'ǫ̀ Abraham gogà ts'ı zhıı nàwo. \p \v 9 “Nets'èkeè Sarah welaedì?” gıìhdı dageehke. \p “Nı̨hbàa goyìı wheda,” gòhdı. \p \v 10 Gots'ǫ̀ K'àowo, Abraham ts'ǫ̀ hadı, “Įdae-xo dıı hagǫ̀ht'e nı̨dè hotıì nets'ǫ̀ anahde ha. Ekìıyeè k'e nı̨dè nets'èkeè Sarah wezaa gǫ̀hłı̨ ha,” yèhdı. \p Sarah, ı̨dè nı̨hbàa goyìı tı̨ı̨dà gots'ǫ eèhkw'ǫ ı̨lè. \v 11 Abraham eyıts'ǫ Sarah hòt'a ǫhdah gehłè xè gıghoò łǫǫ̀ ajà. Sarah ts'èko ǫhdaà whelı̨ t'à bebìa nìhtè-le ajà. \v 12 Sarah wegha enıìyah t'à edets'ǫ̀ nàɂedlò, hanıwǫ, “Hòt'a ts'ǫǫ̀ko whıhłı̨ tł'axǫǫ̀, eyıts'ǫ sedǫǫ̀ sı eneèko whelı̨ tł'axǫǫ̀ edànì chekoa sets'ǫ welì?” hanıwǫ. \p \v 13 Gots'ǫ̀ K'àowo Abraham ts'ǫ̀ hadı, “Dànìghǫ Sarah nàɂedlò xè dıı hanıwǫ, ‘Hòt'a ts'ǫǫ̀ko whıhłı̨ tł'axǫǫ̀ edànì chekoa sets'ǫ welì?’ hanıwǫ? \v 14 Gots'ǫ̀ K'àowo wegha t'asìı dezhìı gǫ̀hłı̨ nıìle. Įdae-xo eyı wek'ę̀ę̀ hòɂǫ ha dehwhǫ nı̨dè nets'ǫ̀ anahde ha. Ekìıyeè k'e nı̨dè Sarah wezaa gǫ̀hłı̨ ha,” gots'ǫ̀ K'àowo yèhdı. \p \v 15 Sarah dèhyeh ts'ıhɂǫ̀ hots'ìı t'à, “Į̀le, nàɂıhdlò nıìle,” hadı. \p Hanìkò gots'ǫ̀ K'àowo hayèhdı, “Hęɂę, nàɂı̨dlò ı̨lè,” yèhdı. \s1 Abraham kǫ̀ta Sodom gha Nǫ̀htsı̨ ghǫnàdaetì \p \v 16 Eyı dǫ taı hòt'a nageedè ha negı̨į̀de ekò kǫ̀godeè Sodom ts'ǫ̀ k'egeet'į̀. Abraham gǫǫwà-lea ts'ǫ̀ gok'èehtła. \v 17 Gots'ǫ̀ K'àowo edets'ǫ̀ hanıwǫ, “Ayìı dàgohłe ha sìı asį̀į̀ Abraham wets'ǫ̀ haehsı̨ welì. \v 18 Abraham wets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ dǫdeè gı̨ı̨lı̨ ha eyıts'ǫ dǫ nàtsoo gìhłè ha hǫt'e. Abraham wets'ıhɂǫ̀ dıı nèk'e dǫ hazǫǫ̀ xàɂaa gıxè sìghà hòɂǫ ha. \v 19 Sı̨ wììhchì hǫt'e. Edeza eyıts'ǫ wets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ hazǫǫ̀ wetł'axǫǫ̀ geeda ha sìı senàowoò k'ègedì gha hoghàgoehtǫ ha t'à wììhchì hǫt'e. Ayìı ehkw'ıı sìı ghàlageeda ha, hanì-ı̨dè dànì Abraham xè yatı whıhtsı̨ı̨ sìı wek'ę̀ę̀ hòɂǫǫ̀ agohłe ha,” gots'ǫ̀ K'àowo hanıwǫ. \p \v 20 Eyıt'à gots'ǫ̀ K'àowo hadı, “Sodom got'ı̨į̀ eyıts'ǫ Gomorah got'ı̨į̀ sıì hołı̨ı̨ nechàa hogèhtsı̨ t'à gıghǫ yatı nezı̨-le eèhkw'o. \v 21 Eyıt'à ekǫ gıts'àhtła ha. Ayìı dàgı̨ı̨laa sìı asį̀į̀ sìdìı t'à agedıı sìı wegòhɂà ha. Hanì-ı̨dè gıgodıì k'èehsǫ ha,” hadı. \p \v 22 Dǫ nàke wexè eyı nàgeèhza ı̨lèe sìı kǫ̀godeè Sodom ts'ǫ̀ geède, hanìkò gots'ǫ̀ K'àowo Abraham xè aìda. \v 23 Łatsaa hoòwo tł'axǫǫ̀ Abraham gots'ǫ̀ K'àowo gà nììtła, hadı, “Dǫ ehkw'ı geedaa sìı dǫ hołı̨ı̨ k'ę̀ę̀ geedaa xè gıdıhoı̨htsı̨ ha nì? \v 24 Ekò dǫ sı̨laènǫ ehkw'ı geedaa eyı nàgedè nı̨dè ı̨łaà gıxè kǫ̀godeè whìle anele ha nì? Hanì-le-ı̨dè eyı dǫ sı̨laènǫ ehkw'ı geedaa eyı nàgedè ts'ıhɂǫ̀ eyı kǫ̀godeè t'asagoı̨le ha-le nì? \v 25 Hanì kǫ̀godeè wedıhoı̨htsı̨ ha honàedı nıìle. Dǫ ehkw'ı geedaa sìı dǫ hołı̨ı̨ k'ę̀ę̀ geedaa xè ełaàgį̀ı̨hde ha dìì. Dǫ ehkw'ı geedaa eyıts'ǫ dǫ hołı̨ı̨ k'ę̀ę̀ geedaa ełèht'eè gıghàlaı̨da ha dìì hǫt'e. Hanì ha honàedı nıìle. Dıı nèk'e t'asìı hazǫǫ̀ yesınìyahtıı elı̨ı̨ sìı ehkw'ı eghàlaeda ha nıìle nì?” Abraham yèhdı. \v 26 Eyıt'à gots'ǫ̀ K'àowo hayèhdı, “Kǫ̀godeè Sodom goyìı dǫ sı̨laènǫ ehkw'ı geedaa gòehɂǫ nı̨dè gıts'ıhɂǫ̀ kǫ̀godeè t'asagohłe ha-le,” yèhdı. \p \v 27 Eyı tł'axǫǫ̀ Abraham k'achı̨ xàyaı̨htı, hadı, “Ehtł'è gots'ǫ aht'e kò edèdaehdı-le lanì Sets'ǫ K'àowo wets'ǫ̀ gohde. \v 28 K'achı̨ t'asìı neehkè ha. Sı̨laènǫ k'aɂį̀ dǫ ehkw'ı geedaa eyı nàgedè nı̨dè kǫ̀godeè ayìı dàgı̨ı̨le ha? Dǫ sı̨làı dek'aɂį̀ nı̨dè eyı kǫ̀godeè ı̨łaà wedıhǫhtsı̨ ha nì?” yèhdı. \p Eyıt'à gots'ǫ̀ K'àowo hayèhdı, “Dǫ dı̨ènǫ-daats'ǫ̀-sı̨làı (45) ehkw'ı geedaa gǫ̀hłı̨ nı̨dè eyı kǫ̀godeè t'asahłe ha-le,” yèhdı. \p \v 29 Abraham k'achı̨ yets'ǫ̀ xàyaı̨htı, hadı, “Ekò dı̨ènǫ zǫ nı̨dè dànì ha?” yèhdı. \p “Dǫ ehkw'ı geedaa dı̨ènǫ eyı nàgedè nı̨dè kǫ̀godeè wedıhohtsı̨ ha-le,” gots'ǫ̀ K'àowo yèhdı. \p \v 30 Abraham k'achı̨ hadı, “Gots'ǫ̀ K'àowo sets'ǫ̀ wek'èch'a welè-le, hanìkò seę̀hkw'ǫ welè. Dǫ ehkw'ı geedaa taènǫ zǫ eyı nàgedè nı̨dè dànì ha?” yèhdı. \p “Dǫ ehkw'ı geedaa taènǫ zǫ eyı nàgedè nı̨dè t'asagohłe ha-le,” gots'ǫ̀ K'àowo yèhdı. \p \v 31 K'achı̨ Abraham hadı, “Gots'ǫ̀ K'àowo hanì edèdaehdı-le wets'ǫ̀ gohde, k'achı̨ t'asìı neehkè ha dehwhǫ. Dǫ ehkw'ı geedaa naènǫ haàtłǫǫ zǫ eyı nàgedè nı̨dè dànì ha?” yèhdı. \p Gots'ǫ̀ K'àowo yets'ǫ̀ hadı, “Dǫ hageètłǫǫ gha kǫ̀godeè t'asagohłe ha-le,” yèhdı. \p \v 32 K'achı̨ Abraham hanaedı, “Gots'ǫ̀ K'àowo wek'èch'a welè-le, hanìkò k'achı̨ dıì ı̨łàà zǫ xàyahtıì ası̨ı̨le. Ekò dǫ ehkw'ı geedaa hoònǫ zǫ eyı nàgedè nı̨dè dànì ha?” yèhdı. \p Gots'ǫ̀ K'àowo hadı, “Eyı dǫ hoònǫ gıgha kǫ̀godeè t'asagohłe ha-le,” yèhdı. \p \v 33 Gots'ǫ̀ K'àowo hòt'a Abraham ts'ǫ̀ goı̨de tł'axǫǫ̀ yets'ǫǫ̀ naèhtła, eyıts'ǫ Abraham edekǫ̀ nǫ̀ǫtła. \c 19 \s1 Kǫ̀godeè Sodom eyıts'ǫ Gomorah wedıhòłı̨ \p \v 1 Xèhts'ǫ̀ agòjà ekò yak'eet'ı̨į̀ nàke kǫ̀godeè Sodom nègı̨ı̨de. Ekìıyeè k'e Lot kǫ̀ta goyagoòɂàa k'è wheda ı̨lè. Goaɂı̨ ts'ǫ̀et'ıì nììtła gà gots'ǫ̀ èhtła, wenì dèe xèedìı ts'ǫ̀ gots'ǫ̀ nàgòı̨hgè. \v 2 Gots'ǫ̀ hadı, “Sets'ǫ̀ k'àowo, sekǫ̀ ts'ǫ̀ sek'èahdè. Ekǫ naxıkè k'enaetse xè segà to hahwhı. K'omǫǫ̀dǫǫ̀-ı̨dè naahdè ha dìì-le,” gòhdı. \p “Į̀le, jǫ kǫ̀ta mǫ̀ht'a ts'eetè ha dìì-le,” gedı. \p \v 3 Hanìkò Lot k'èdaà adı t'à wekǫ̀ ts'ǫ̀ agejà. Gogha łèdı̨ dę łèt'è wheht'e t'à shègıazhe. \v 4 Įłaà geetè kwe-t'ıì eyı kǫ̀godeè Sodom gots'ǫ dǫzhìı łǫ Lot wekǫ̀ gomǫǫ̀ nègı̨ı̨de. Eyı kǫ̀ta gots'ǫ cheko hazǫǫ̀ eyıts'ǫ eneèko hazǫǫ̀ eyı nègı̨ı̨de. \v 5 Lot ts'ǫ̀ yagìzeh hagedı, “Dıı toò eyı dǫ nets'ǫ̀ nègı̨ı̨dee sìı gılaedì? Gots'ǫ̀ xàgııdè agı̨ı̨le, gık'alats'edè ha t'à,” hagedı. \p \v 6 Lot gots'ǫ̀ xàèhtła, edek'è eneèchì, \v 7 gots'ǫ̀ hadı, “Seàgı̨ą, hołı̨ı̨ k'ę̀ę̀ hanì eghàlaahda-le. \v 8 Setì nàke dǫzhìı wı̨ı̨zìı t'à gı̨ı̨tè whìle sexè nàgedè. Naxıts'ǫ̀ xàgııhwha, dànì gıts'ǫ̀ eghàlaahda ha dahwhǫ k'ę̀ę̀ hagıahłe. Hanìkò dıı dǫ sekǫ̀ ts'èwhı̨į̀ geetè ha segà nègı̨ı̨de t'à t'asagıahłe-le,” gòhdıì goghǫnàdaetì. \p \v 9 Hanìkò “Ets'èɂǫ̀ǫ̀ aąde,” gıìhdı eyıts'ǫ ełets'ǫ̀ hagedı, “Dıı dǫ jǫ ts'ǫ̀ ajà ekò xàhtǫ ı̨lè, hanìkò dıì sìı gosınìyaehtıı-dǫǫ̀ k'ę̀ę̀ k'ehoɂa ha nıwǫ! Eyı dǫ nàke gınahk'e ekǫ-le nets'ǫ̀ eghàlats'eeda ha ne,” Lot gıìhdı. K'èdaà geehchı xè enìı̨tǫ nàgeezhì ha k'ehogeɂa. \p \v 10 Hanìkò eyı dǫ nàke goyìı geèhkw'ee sìı Lot goyageèlì gà enegeèchì. \v 11 Dǫzhìı enìı̨tǫ k'alagedèe sìı gıdaà goìle agogį̀į̀là. Cheko hazǫǫ̀, eneèko hazǫǫ̀ gıdaà goìle agejà t'à enìı̨tǫ hawhį̀agejà. \p \v 12 Eyı dǫ nàke Lot ts'ǫ̀ hagedı, “Dıı kǫ̀godeè gots'ǫ nèot'ı̨ eyıì-le gǫ̀hłı̨ nì? Neza, netì, hanì-le-ı̨dè netì gıdǫzhıì gǫ̀hłı̨ nı̨dè dıı kǫ̀godeè gots'ǫǫ̀ xàgı̨ı̨wa, \v 13 dıı kǫ̀godeè wedıhots'ehtsı̨ ha t'à. Gots'ǫ̀ K'àowo dıı kǫ̀godeè ghǫ godı nezı̨-le ıìkw'o t'à wedıhots'ehtsı̨ ha jǫ ts'ǫ̀ goı̨hɂà hǫt'e,” gıìhdı. \p \v 14 Eyıt'à Lot dǫzhìı yetì gìhchı ha ı̨lèe sìı gots'ǫ̀ goı̨de, hagòhdı, “Gots'ǫ̀ K'àowo dıı kǫ̀godeè hòt'a yedıhohtsı̨ ha t'à ı̨whąą̀ xàts'ııdè,” gòhdı. Hanìkò eyı dǫzhìı ekìı adı gı̨ı̨hwhǫ t'à gık'èı̨t'e-le. \p \v 15 Èhkǫ agodaade ekò yak'eet'ı̨į̀ Lot ts'ǫ̀ hagedı, “Nets'èkeè eyıts'ǫ netì jǫ geèhkw'ee sìı ı̨whąą̀ xàgı̨ı̨wa. Haahjà-le-ı̨dè Nǫ̀htsı̨ kǫ̀godeè nàgòı̨hkwa nı̨dè naxı̨ sı ełaahde ha hǫt'e,” gıìhdı. \p \v 16 Lot dàde ha yek'èezǫ-le t'à eyı dǫ nàke wılà dagıachì, wets'èkeè eyıts'ǫ wetì gılà yàgıtǫ̀ gà kǫ̀godeè ts'ǫǫ̀ xàgogeèwa, gots'ǫ̀ K'àowo etegoòɂı̨ t'à. \v 17 Xàgogeèwa ts'ǫ̀et'ıì eyı dǫ ı̨łè hagòhdı, “Jǫ gots'ǫǫ̀ kwı̨ahdè, edaxàahdè! Ek'èt'à k'eaht'į̀-le eyıts'ǫ dèè goı̨tłoa k'e nìahdè-le! Yeè shìh ta ts'ǫ̀ kwı̨ahdè, hanì-le-ı̨dè ełaahde ha!” gòhdı. \p \v 18 Hanìkò Lot hagòhdı, “Sets'ǫ̀ k'àowo, hanì ha dìì! \v 19 Sedanıahwho eyıts'ǫ sets'ǫ̀ naxıdzeè sıì eteèɂı̨ t'à edaxàseahtı̨ hǫt'e. Dıı hoìla agode ha sìı wech'à yeè shìh ts'ǫ̀ kwı̨ehsa ha dìì, wet'à ełaehwhı ha. \v 20 Jǫ gǫǫwà-lea kǫ̀ta nechà-lea gòɂǫǫ ts'ǫ̀ tı̨mǫts'ııdè. Ekǫ ts'ǫ̀ ats'ııde, hanì-ı̨dè ełaàts'ede ha-le,” gòhdı. \p \v 21 Dǫ ı̨łè yets'ǫ̀ hadı, “Tł'anǫǫ̀ ayìı sı̨ı̨kèe sìı negha hahłe ha. Kǫ̀ta weghǫ aı̨dıı sìı wedıhohtsı̨ ha-le. \v 22 Hanìkò ı̨whąą̀ ekǫ ts'ǫ̀ kwı̨ahdè, ekǫ nìahdè gots'ǫ̀ t'asagohłe ha dìì,” yèhdı. (Lot eyı kǫ̀ta nechà-lea yèhdı ts'ıhɂǫ̀ Zoyar gòyeh.) \p \v 23 Sa kàı̨ɂǫǫ̀ ekò Lot kǫ̀ta Zoyar ts'ǫ̀ nììtła. \v 24 Eyı tł'axǫǫ̀ gots'ǫ̀ K'àowo yat'a gots'ǫ kwe dèk'ǫ̀ǫ kǫ̀godeè Sodom eyıts'ǫ Gomorah k'e hodàetł'ì ayį̀į̀là. \v 25 Hanì t'aa eyı kǫ̀godeè nàke eyıts'ǫ ekǫ dèe goı̨tłoa hazǫǫ̀ yedıhòèhtsı̨. Dǫ hazǫǫ̀ ekǫ nàgedèe sìı hazǫǫ̀ godıhòèhtsı̨, eyıts'ǫ dèe k'e t'asìı dehshee hazǫǫ̀ yedıhòèhtsı̨. \v 26 Hanìkò ekìıyeè k'e Lot wets'èkeè ek'èt'à k'eet'į̀ t'à dewakweè nàı̨ɂaa whelı̨. \p \v 27 K'omǫǫ̀dǫǫ̀-t'ıì Abraham ts'ı̨ı̨wo. Edı̨į̀ gots'ǫ̀ K'àowo gà nàwo ı̨lèe sìı ts'ǫ̀ anajà. \v 28 Kǫ̀godeè Sodom eyıts'ǫ Gomorah, eyıts'ǫ dèe goı̨tłoa hazǫǫ̀ ts'ǫ̀ k'eet'į̀ là, dèè gots'ǫ ło dezǫǫ ı̨dòo deekw'e, kǫ̀ nàtsoo gots'ǫ ło deekw'e lanì wègaat'ı̨. \p \v 29 Eyıt'à Nǫ̀htsı̨ eyı kǫ̀godeè nàke dèe goı̨tłoa k'e yedıhòèhtsı̨ ekò Abraham daànıwo ts'ıhɂǫ̀ wesah Lot edaxàı̨htı̨ hǫt'e. Dǫ kǫ̀godeè nàgedèe xè Lot wedıhòłı̨-le. \s1 Lot eyıts'ǫ wetì gıgodıì \p \v 30 Lot kǫ̀ta Zoyar nàdè ha dejı̨ t'à edetì nàke xè shìhta nàdè. Edetì nàke xè kwe yìı gòɂǫǫ yìı nàdè. \v 31 Ekǫ nàgı̨ı̨dè tł'axǫǫ̀ goba ededè ts'ǫ̀ hadı, “Gotà eneèko whelı̨. Dıı nèk'e dǫ hazǫǫ̀ k'ę̀ę̀ dǫzhìı goxè whetı̨ ha ı̨lè, hanìkò jǫ dǫzhìı wı̨ı̨zìı gogha gǫ̀hłı̨-le. \v 32 Eyıt'à gotà jìetì yeedeè awets'ııle gà wet'à ts'ııtè, hanì-ı̨dè gotà wets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ gǫ̀hłı̨į̀ ats'ele ha,” ededè ts'ǫ̀ hadı. \p \v 33 Eyıt'à eyı toò edetà jìetì-èhdeè agį̀į̀là gà goba edetà t'à dètı̨. Wetà wetì dàht'e yet'àı̨tè eyıts'ǫ dàht'e nıìtłaa sìı yek'èhoezǫ-le. \p \v 34 Ek'èdaedzęę̀ k'e goba ededè ts'ǫ̀ hadı, “Įxę̀ę to setà t'à ıhtè ı̨lè. Dıı toò k'achı̨ jìetì łǫ edǫǫ̀ awets'ııle gà, nı̨ wet'àı̨tè, hanì-ı̨dè gotà wets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ gǫ̀hłı̨į̀ ats'ele ha,” yèhdı. \v 35 Eyıt'à eyı toò k'achı̨ edetà jìetì-èhdeè agį̀į̀là gà godè edetà t'à dètı̨. K'achı̨ wetà wetì nǫǫde dàht'e yet'àı̨tè eyıts'ǫ dàht'e nıìtłaa sìı yek'èezǫ-le. \p \v 36 Eyıt'à wetì į̀łak'aà edetà ts'ǫ hotıgeeda-le agejà. \v 37 Goba dǫzhìa nìı̨htı̨ı̨ sìı Moab wìyeh ayį̀į̀là. Dıı dzęę̀ k'e Moab got'ı̨į̀ geedaa sìı gocho elı̨ hǫt'e. \v 38 Godè ededı̨ sı dǫzhìa nìı̨htı̨, Ben-Amı wìyeh ayį̀į̀là. Dıı dzęę̀ k'e Amon got'ı̨į̀ geedaa sìı gocho elı̨ hǫt'e. \c 20 \s1 Abraham eyıts'ǫ Abımelek \p \v 1 Abraham eyı nèk'e gots'ǫ naèhtła, Negev nèk'e ts'ǫ̀ ajà. Kǫ̀ta nàke Kadesh eyıts'ǫ Shur gòyeh goge nàı̨dè. Kǫ̀ta Gerar ekǫ sìghaı̨waà ts'ǫ̀ nàı̨dè. \v 2 Abraham ekǫ nàı̨dè ekò edets'èkeè Sarah ghǫ dǫ ts'ǫ̀ hadı, “Sedè hǫt'e,” gòhdı. Eyıt'à Abımelek kǫ̀ta Gerar gha k'àowocho elı̨ı̨ sìı Sarah ìhchı ha yekàehɂà t'à wecheekeè gıts'ǫ̀ geèhchì. \v 3 Hanìkò ı̨łè toò Abımelek nàwhetı̨ Nǫ̀htsı̨ yets'ǫ̀ hadı, “Eyı ts'èko nıìchì t'à edeweè nehtsı̨ gha anet'ı̨. Eyı ts'èko hoet'ı̨ hǫt'e,” Nǫ̀htsı̨ yèhdı. \p \v 4 Hanìkò Abımelek ı̨łaà Sarah t'àı̨tè-le t'à hadı, “Sets'ǫ̀ K'àowo, ekǫ-le hots'èhtsı̨-le kò sı̨ eyıts'ǫ sets'ǫ dǫ hazǫǫ̀ godıhoǫhtsı̨ ha nì? \v 5 Abraham ededı̨ xàè, ‘Sedè hǫt'e,’ sèhdı, eyıts'ǫ Sarah ededı̨ sı, ‘Sı̨ı̨de hǫt'e,’ sèhdı. Eyıt'à t'asìı wı̨ı̨zìı ghǫ nànıhwho-le xè hanì eghàlaıhdà hǫt'e. Ekǫ-le hòwhıhtsı̨ nıìle,” yèhdı. \p \v 6 Eyıt'à Nǫ̀htsı̨ dıı hayèhdı ghǫ nàwhetı̨, “Hęɂę, wek'èı̨zǫ-le t'à hanì eghàlaneedà wek'èehsǫ, eyıt'à sek'èch'a hołı̨ı̨ hoı̨htsı̨ ch'à anèhłà hǫt'e. Eyı ts'ıhɂǫ̀ t'asaweęlà-le anèhłà. \v 7 Eyı ts'èko wedǫǫ̀ ts'ǫ̀ nawı̨ı̨chı. Wedǫǫ̀ nakwenàoɂǫǫ elı̨ t'à negha yahtı ha, hanì-ı̨dè ı̨da ha. Wedǫǫ̀ ts'ǫ̀ nawı̨ı̨chı-le nı̨dè nı̨ eyıts'ǫ nets'ǫ dǫ hazǫǫ̀ nexè ełaàgede ha hǫt'e,” Nǫ̀htsı̨ yèhdı. \p \v 8 K'omǫǫ̀dǫǫ̀ et'ıì Abımelek wecheekeè k'aodèe gı̨ı̨lı̨ı̨ hazǫǫ̀ gokàehɂà. Dànàhòwoo sìı hazǫǫ̀ gots'ǫ̀ hadı ekò sıì geejı̨į̀ agejà. \v 9 Eyıt'à Abımelek Abraham kayaı̨htı, hayèhdı, “Ayìıha ekǫ-le gots'ǫ̀ eghàlaneedà? Nets'ǫ̀ ekǫ-le hòwhıhtsı̨ nıìle hanìkò nı̨ sìı hołı̨ı̨ nechàa, sı̨ sek'e eyıts'ǫ sets'ǫ dǫ gık'e wheɂǫǫ̀ anelà. Hanì sets'ǫ̀ ekǫ-le eghàlaı̨da ha-le ı̨lè. \v 10 Ayìıha hanì gots'ǫ̀ eghàlaneedà?” yèhdı. \p \v 11 Abraham yets'ǫ̀ hadı, “ ‘Dıı yeè nèk'e dǫ wı̨ı̨zìı Nǫ̀htsı̨ ts'àgeejı̨-le t'à sets'èkeè wets'ıhɂǫ̀ ełaàsegèhwhı ha sǫnı,’ dehwhǫ ı̨lè. \v 12 Sarah xàè sedè hǫt'e. Setà wetì hǫt'e, hanìkò semǫ wetì nıìle. Ts'eèzhǫ tł'axǫǫ̀ sets'èkeè whelı̨. \v 13 Nǫ̀htsı̨ setà wets'ǫǫ̀ nats'eèhdeè agǫ̀ǫ̀là ekò Sarah dıı hawèehsı̨ ı̨lè, ‘Seghǫneę̀tǫ nı̨dè t'aa ts'ǫ̀ k'ets'edèe sìı nı̨ı̨de aht'e sį̀ı̨dı ha,’ wèehsı̨ ı̨lè,” Abraham yèhdı. \p \v 14 Eyı tł'axǫǫ̀ Abımelek sahzǫ̀ą, ejıe, eyıts'ǫ dǫzhìı, ts'èko gıgha eghàlageedaa gı̨ı̨lı̨ ha sìı Abraham ghàı̨la, eyıts'ǫ wets'èkeè Sarah yeghǫı̨htı̨. \v 15 Eyı tł'axǫǫ̀ Abımelek, Abraham ts'ǫ̀ hadı, “Įdaà nenakweè senèè wheɂǫ hǫt'e. Edı̨į̀ nàądè ha newǫǫ sìı nàądè,” yèhdı. \p \v 16 Eyıts'ǫ Sarah ts'ǫ̀ hadı, “Nets'ǫ̀ ekǫ-le k'ehoɂa k'èxa nı̨ı̨de ı̨łè-lemì sǫǫ̀mba degoo weghàehłe ha. Eyı weghàà dǫ hazǫǫ̀ nexè aget'ı̨ı̨ sìı hojıì eghàlaneedà-le nek'ègeezǫ ha,” Sarah ts'ǫ̀ hadı. \p \v 17 Eyı tł'axǫǫ̀ Abraham yegha Nǫ̀htsı̨ ts'ǫ̀ yaı̨htı t'à Abımelek, wets'èkeè eyıts'ǫ ts'èko gıgha eghàlageedaa sìı chekoa nègele gha k'aàt'ıì anagejà. \v 18 Abımelek Abraham wets'èkeè nıìchı ts'ıhɂǫ̀ Nǫ̀htsı̨ sìı Abımelek wets'èkeè eyıts'ǫ ts'èko eyıì-le yexè nàgedèe sìı gıza gǫ̀hłı̨ ha dìì agǫ̀ǫ̀là ı̨lè. \c 21 \s1 Isaac wegǫ̀hłı̨ \p \v 1 Gots'ǫ̀ K'àowo, Sarah ts'ǫ̀ wedzeè eteèɂı̨ t'à edeyatıì yeghàı̨ɂǫ k'ę̀ę̀ yets'ǫ̀ eghàlaı̨dà. \v 2 Eyıt'à Abraham eneèko whelı̨ tł'axǫǫ̀ wets'èkeè Sarah hotıeda-le ajà xè yezaa nìı̨htı̨. Hotıì ekìıyeè k'e Nǫ̀htsı̨ hagode ha dı ı̨lèe sìı k'ę̀ę̀ agòjà. \v 3 Abraham, Sarah yezaa nìı̨htı̨ı̨ sìı Isaac wìyeh ayį̀į̀là. \v 4 Wezaa Isaac wegǫ̀hłı̨ gots'ǫ ek'èdı̨ dzęę̀ k'e Abraham wekwǫ̀ k'e nàyı̨ı̨t'a. Nǫ̀htsı̨ nàowo yeghàı̨ɂǫ k'ę̀ę̀ ayį̀į̀là. \v 5 Abraham ı̨łèakw'eènǫ weghoò ekò wezaa Isaac wegǫ̀hłı̨. \p \v 6 Sarah hadı, “Nǫ̀htsı̨ nàɂehdlò asį̀į̀là, eyıts'ǫ dǫ hazǫǫ̀ eyı ghǫ gıìkw'oo sìı sexè nàgeedlò ha,” hadı. \v 7 Eyıts'ǫ hadı, “Sarah chekoa eht'ò ayele ha sìı amìı Abraham ts'ǫ̀ hadı welì? Hanìkò eneèko whelı̨ tł'axǫǫ̀ wezaa nìı̨htı̨,” Sarah hadı. \s1 Abraham, Hagar eyıts'ǫ weza Ishmael nagoèhɂà \p \v 8 Sarah Isaac nìı̨htı̨ı̨ sìı nechà dèzhǫ xè bò ghǫ shètı̨į̀ ajà. Isaac bò ghǫ shètı̨į̀ ajà t'à Abraham yegha nàsı̨ whehtsı̨. \v 9 Ekò k'e Sarah, Ishmael, Isaac k'adaawo yaɂı̨. (Egypt got'ı̨į̀ Hagar, Abraham wezaa Ishmael nìı̨htı̨ ı̨lè hǫt'e.) \v 10 Eyıt'à Sarah, Abraham ts'ǫ̀ hadı, “Eyı ts'èko gogha eghàlaedaa sìı weza xè xàwı̨ı̨hɂà. Eyı ts'èko weza sìı seza xè t'asìı hazǫǫ̀ nets'ǫ sìı weghaelı̨ ha nıìle,” hadı. \p \v 11 Ishmael Abraham weza ne t'à sıì wegha dìì. \v 12 Hanìkò Nǫ̀htsı̨ yets'ǫ̀ hadı, “Eyı cheko eyıts'ǫ ts'èko negha eghàlaedaa sìı gıghǫ nànınewo-le. Nezaa Isaac ededı̨ wet'ǫ̀ǫ̀ nets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ gǫ̀hłı̨ ha, eyıt'à Sarah dànèhdıı sìı k'èanet'e. \v 13 Eyı ts'èko negha eghàlaedaa weza sìı nets'ǫ wegǫ̀hłı̨ ne t'à, wets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ łǫ gǫ̀hłı̨ ha,” Nǫ̀htsı̨ yèhdı. \p \v 14 K'omǫǫ̀dǫǫ̀ ts'ǫ̀et'ıì Abraham weghǫ shèts'ezhee deyèyı̨ı̨wa eyıts'ǫ tıwò yìı tı yı̨ı̨htł'ı, Hagar nayage gha yek'e nèyı̨ı̨wa, hanì dǫzhìa xè xàyeèhɂà. Ekìı-ka nèk'e Bersheba gòyeh ekǫ hok'èezǫ-le k'etło. \p \v 15 Tı whìle agòjà ekò Hagar edeza gogho tł'a whetı̨į̀ ayį̀į̀là. \v 16 Eyı gà taekw'eènǫ (300) gokè haı̨wa ts'ǫ̀ yahdaà dèè k'e dèhkwà, dıı hanıwǫ t'à, “Dǫzhìa sedaà ełaàwı ha segha dìì,” hanıwǫ. Ekǫ wheda xè etse hǫt'e. \p \v 17 Hanìkò Nǫ̀htsı̨ eyı dǫzhìa etse yeèhkw'ǫ. Nǫ̀htsı̨ wets'ǫ yak'eet'ı̨į̀ yak'e gots'ǫ Hagar ts'ǫ̀ gode, hayèhdı, “Hagar nexè dàgòjà? Dı̨ı̨jı̨-le, dǫzhìa eyı whetı̨ı̨ xè etsee sìı Nǫ̀htsı̨ yeèhkw'ǫ hǫt'e. \v 18 Dǫzhìa nıìtłaà awı̨ı̨le gà k'egòwı̨ı̨dı, wets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ łǫ gǫ̀hłı̨ ha ne t'à,” yak'eet'ı̨į̀ yèhdı. \p \v 19 Nǫ̀htsı̨ tı-xàewìı-k'è wegha wegoèht'į̀ ayį̀į̀là. Hagar ekǫ èhtła gà tıwò yìı tı dagoòɂǫǫ̀ ayį̀į̀là gà edeza ghàtıı̨dì. \p \v 20 Eyı dǫzhìa nechà dèzhǫ ekò Nǫ̀htsı̨ yexè sìghà hòɂǫǫ̀ ayį̀į̀là. Ekìı-ka nèk'e nàdeè ajà eyıts'ǫ k'į̀ t'à nezı̨į̀ eehtà k'èezǫǫ̀ ajà. \v 21 Ekìı-ka nèk'e Paran nàde ekò wemǫ Egypt nèk'e gots'ǫ ts'èko yeghaį̀hchì. \s1 Abraham eyıts'ǫ Abımelek ełexè yatı nàtsoo gèhtsı̨ \p \v 22 Ekìıyeè k'e k'àowocho Abımelek eyıts'ǫ yegha eghǫǫ-dǫǫ̀ ts'ǫ̀ k'àowo elı̨ı̨ Fıkol, Abraham ts'ǫ̀ hagedı, “Nǫ̀htsı̨ t'asìı hazǫǫ̀ t'à nexè sìghà hòɂǫǫ̀ ayį̀į̀là hǫt'e. \v 23 Eyıt'à jǫ Nǫ̀htsı̨ nadąą̀ sexè yatı nàtsoo nehtsı̨. Sets'ǫ̀ hoìla hoı̨htsı̨ ha-le, seza sı eyıts'ǫ ı̨daà gòı̨ɂà nı̨dè sets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ sı gıts'ǫ̀ hoìla hoı̨htsı̨ ha-le sìı̨dıì, sexè yatı nàtsoo nehtsı̨. Jǫ gonèk'e xàhtǫ lanì nàądè t'à dànì nets'ǫ̀ sedzeè eteèɂı̨ k'ę̀ę̀ nı̨ sı sets'ǫ̀ nedzeè eteèɂı̨ welè,” yèhdı. \p \v 24 Abraham gots'ǫ̀ hadı, “Eyı gha yatı nàtsoo naxıxè whıhtsı̨ hǫt'e,” gòhdı. \p \v 25 Eyıts'ǫ Abımelek wecheekeè tık'è goghǫ negıìchì ı̨lèe sìı t'à Abraham, Abımelek ts'ǫ̀ goı̨de. \v 26 Hanìkò Abımelek yets'ǫ̀ hadı, “Amìı ayį̀į̀làa sìı wek'èehsǫ nıìle. Sets'ǫ̀ haı̨dı-le ts'ıhɂǫ̀ dıı dzęę̀ k'e k'ǫąt'a wek'èhoèhzà,” yèhdı. \p \v 27 Eyıt'à Abraham, sahzǫ̀ą eyıts'ǫ ejıe Abımelek ghàı̨la, eyıt'à ełexè nàowo gèhtsı̨. \v 28 Abraham sahzǫ̀ą hazǫǫ̀ ts'ǫ sahzǫ̀ązaa łǫ̀hdı̨ whatsǫǫ̀ nègòǫwa ekò, \v 29 Abımelek yets'ǫ̀ hadı, “Eyı sahzǫ̀ązaa łǫ̀hdı̨ whatsǫǫ̀ nègı̨ı̨waa sìı dànìghǫ anehɂı̨?” yèhdı. \p \v 30 Abraham yets'ǫ̀ hadı, “Dıı sahzǫ̀ązaa łǫ̀hdı̨ sìı negha welè. Eyı weghàà dıı tık'è gòɂǫǫ sìı sı̨ wegha dèè xàehgè hǫt'e wek'èhoedzǫ ha t'à,” yèhdı. \p \v 31 Eyıt'à eyı dǫ nàke ełexè yatı nàtsoo gèhtsı̨ t'à eyı dèè gòɂǫǫ sìı Bersheba gòyeh adlà. \p \v 32 Bersheba nèk'e nàowo hòèlı̨ tł'axǫǫ̀ k'àowocho Abımelek eyıts'ǫ yegha eghǫǫ-dǫǫ̀ ts'ǫ̀ k'àowo elı̨ı̨ Fıkol, Fılıstea nèk'e ts'ǫ̀ nageèhde. \v 33 Abraham, Bersheba nèk'e ts'ı “tamarısk” ekǫ dehshe gha dèè k'e nàyı̨ı̨hgè. Ekǫ t'aa welǫ whìle ts'ǫ̀ Nǫ̀htsı̨ elı̨ı̨ sìı ts'ǫ̀ xàyaı̨htı. \v 34 Eyı tł'axǫǫ̀ Abraham, Fılıstea nèk'e whaà gots'ǫ̀ nàı̨dè. \c 22 \s1 Abraham Nǫ̀htsı̨ yeèhdzà \p \v 1 Sìghaı̨waà hoòwo tł'axǫǫ̀ Abraham Nǫ̀htsı̨ yeèhdzà. “Abraham,” yèhdı yets'ǫ̀ gode. \p “Hęɂę, neèhkw'ǫ,” Abraham yèhdı. \p \v 2 Nǫ̀htsı̨ hayèhdı, “Neza ı̨łàet'ee Isaac weghǫneę̀tǫǫ sìı yeè Morayah nèk'e ts'ǫ̀ edexè awı̨ı̨le. Ekǫ shìh ı̨łè nets'ǫ̀ haehsı̨ ha sìı weka neza ełaı̨whı gà sets'ǫ̀ wek'eı̨hk'ǫ̀ ha,” yèhdı. \p \v 3 Eyıt'à k'omǫǫ̀dǫǫ̀ et'ıì Abraham nıìtła gà edetłı̨tsoa k'e nèɂı̨ı̨wa. Wecheekeè nàke eyıts'ǫ weza Isaac edexè agǫ̀ǫ̀là. Nǫ̀htsı̨ ts'ǫ̀ t'asìı k'egeehk'ǫ̀ gha tso agı̨į̀là tł'axǫǫ̀, Nǫ̀htsı̨ edı̨į̀ ts'ǫ̀ aąde ha yèhdıı sìı ts'ǫ̀ agejà. \v 4 Taı dzęę̀ k'e Abraham ı̨daà k'eet'į̀ là yahdaà nıwà shìh wègaat'ı̨. \v 5 Abraham edecheekeè gots'ǫ̀ hadı, “Jǫ tłı̨tsoa xè godaahkw'e. Dǫzhìa weamı ı̨daà ehtła ha. Ekǫ Nǫ̀htsı̨ ts'ǫ̀ yadıhtı tł'axǫǫ̀ naxıts'ǫ̀ anawìde ha,” gòhdı. \p \v 6 Abraham kǫ̀ dèk'ǫ̀ǫ gha tso nıį̀wa gà weza nayage gha yek'e nèyı̨ı̨wa. Ededı̨ t'aa kwetǫ yìı kǫ̀kwıì eyıts'ǫ beh k'ele. Nàke geet'eè ı̨daà nagıadè ekò, \v 7 Isaac edetà ts'ǫ̀ hadı, “Età.” \p “Seza, ayìı?” Abraham yèhdı. \p “Kǫ̀kwıì eyıts'ǫ tso k'ets'ele hanìkò Nǫ̀htsı̨ ts'ǫ̀ sahzǫ̀ązaa k'ets'eehk'ǫ̀ ha sìı welaedì?” edetà èhdı. \p \v 8 Abraham yets'ǫ̀ hadı, “Seza, Nǫ̀htsı̨ wets'ǫ̀ sahzǫ̀ązaa k'ets'eehk'ǫ̀ ha sìı ededı̨ goghàyehtè ha hǫt'e,” edeza èhdı. Hadı tł'axǫǫ̀ nàke geet'eè ı̨daà łegeèhtła. \p \v 9 Nǫ̀htsı̨ edı̨į̀ ts'ǫ̀ aąde ha yèhdıı sìı ekǫ nègı̨ı̨de ekò Abraham kwe ełeka nèyı̨ı̨wa t'à kwe-ladà whehtsı̨, yeka tso nìı̨wa. Edeza xèwhezhà gà tso ka nèyı̨ı̨htı̨. \fig Abraham edeza xèwhezhà gà tso ka nèyı̨ı̨htı̨.|src="LB00291B.TIF" size="span" ref="22.9" \fig* \v 10 Eyı tł'axǫǫ̀ edeza ełaehwhı ha beh nıìchì. \v 11 Hanìkò gots'ǫ̀ K'àowo weyak'eet'ı̨į̀ yak'e gots'ǫ yets'ǫ̀ whezeh, “Abraham! Abraham!” yèhdı hǫt'e. \p “Hęɂę, neèhkw'ǫ,” Abraham yèhdı. \p \v 12 “Dǫzhìa ełaı̨hwhı-le,” yèhdı. “T'asawı̨ı̨le-le. Neza ı̨łàet'ea nets'ǫ sìı sech'à wek'ènedì-le t'à sıì Nǫ̀htsı̨ k'èanet'e nǫǫ̀!” yak'eet'ı̨į̀ yèhdı. \p \v 13 Abraham ı̨daà k'eet'į̀ là sahzǫ̀ą werezhıì wedè gogho ta eht'èèko yaɂı̨. Yets'ǫ̀ ehtła gà sahzǫ̀ą nıìchì. Ełaàyį̀ı̨hwho gà kǫ̀-dèk'ǫ̀ǫ k'e edeza tł'axǫǫ̀ Nǫ̀htsı̨ ts'ǫ̀ yek'enı̨hk'ǫ. \v 14 Eyıt'à Abraham eyı shìhka sìı “Gots'ǫ̀ K'àowo Goghàyehtè Ha” wìyeh ayį̀į̀là. Dıı dzęę̀ ts'ǫ̀, “Gots'ǫ̀ K'àowo weshìhka goghàyehtè ha,” ts'edı. \p \v 15 K'achı̨ gots'ǫ̀ K'àowo weyak'eet'ı̨į̀ yak'e gots'ǫ Abraham ts'ǫ̀ ezeè hǫt'e, \v 16 “Gots'ǫ̀ K'àowo nets'ǫ̀ dıı hadı: Sıızì t'à yatı nàtsoo nexè whıhtsı̨ hǫt'e. Hanì eghàlaneedà k'èxa eyıts'ǫ neza ı̨łàet'ea sech'à wek'ènedì-le k'èxa, \v 17 hotıì nexè sìghà hòɂǫǫ̀ agohłe ha. Nets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ sıì łǫ t'à yat'a whǫ̀ lageètłǫ ha, eyıts'ǫ tabàa ewaà lageètłǫ ha. Dǫ naxıts'ǫ̀ xànıgı̨ı̨ɂaa gıts'ǫ kǫ̀godeè gòlaa sìı nets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ goghǫ gìhchı ha. \v 18 Sek'èanet'e k'èxa nets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ gıts'ıhɂǫ̀ dıı nèk'e dǫ hazǫǫ̀ xàɂaa xè sìghà hòɂǫ ha,” yak'eet'ı̨į̀ yèhdı. \p \v 19 Eyı tł'axǫǫ̀ Abraham wecheekeè nàke ı̨dè geèhkw'ee sìı gots'ǫ̀ naèhtła. Ełexè Bersheba nèk'e ts'ǫ̀ geède, ekǫ Abraham nàı̨dè. \s1 Nahor weza \p \v 20 Sìghaı̨waà hoòwo tł'axǫǫ̀ Abraham ts'ǫ̀ hagedı, “Mılkah ededı̨ sı gomǫ whelı̨. Nechı Nahor gha dǫzhìa nìı̨la. \v 21 Gıza dıı hageètłǫ: Uz t'akwełǫ̀ǫ̀ wegǫ̀hłı̨, wek'è Buz, eyıts'ǫ wek'è Kemuyel (ededı̨ sìı Aram wetà hǫt'e), \v 22 Kesed, Hazo, Pıldash, Jıdaf, eyıts'ǫ Betuyel,” gedı. \v 23 Betuyel, Rebekah wetà hǫt'e. Mılkah, Abraham wechı Nahor wets'èkeè, hazǫǫ̀ t'à dǫzhìı ek'èdı̨ Nahor gha nìı̨la. \v 24 Nahor wets'èkeè dek'aɂį̀ whedaa sìı Reyumah wìyeh. Ededı̨ sı weza gǫ̀hłı̨: Tabah, Gaham, Tahash, eyıts'ǫ Makah gìyeh. \c 23 \s1 Sarah ełaı̨wo \p \v 1 Sarah ı̨łèakw'eènǫ-daats'ǫ̀-naènǫ-daats'ǫ̀-łǫ̀hdı̨ (127) xo ts'ǫ̀ ı̨ı̨dà. \v 2 Kanan nèk'e kǫ̀ta Kırat-Arba ekǫ ełaı̨wo (eyı kǫ̀ta dıì Hebron gòyeh). Abraham sıì wegha dìì t'à yeghǫ ı̨ı̨tsè. \p \v 3 Eyı tł'axǫǫ̀ Abraham wets'èkeè wekw'ǫǫ̀ gà gots'ǫ nıìtła. Het got'ı̨į̀ eyı nàgedèe ts'ǫ̀ gode ha gots'ǫ̀ èhtła, \v 4 hagòhdı, “Xàhtǫ lanì naxıta nàhdè hǫt'e. Dèè mǫ̀hdaa naxıghǫ nàıhdì, sets'èkeè ełaı̨woo sìı wekw'ǫǫ̀ nèehtį̀ ha t'à,” gòhdı. \p \v 5 Het got'ı̨į̀ Abraham ts'ǫ̀ hagedı, \v 6 “K'àowo, goį̀kw'o. Nı̨ sìı k'àowodeè gota nàdèe anet'e. Kwe yìı dǫkw'ǫǫ̀ k'è gòlaa denahk'e nezı̨ı̨ sìı yìı nets'èkeè wekw'ǫǫ̀ nìı̨htį̀. Gots'ǫ dǫkw'ǫǫ̀ whelaa k'è neewǫ nı̨dè į̀le nèts'edı ha nıìle,” gedı. \p \v 7 Eyıt'à Abraham nıìtła gà Het got'ı̨į̀ gots'ǫ̀ edenı ts'ǫ̀ ı̨zhıì adììdlà, \v 8 hagòhdı, “Sets'èkeè jǫ wekw'ǫǫ̀ nèehtį̀ ha seahwhǫ nı̨dè seàhkw'ǫ. Zohar weza Efron segha wets'ǫ̀ goahde. \v 9 Kwe yìı gòɂǫǫ Makpelah gòyeh sìı wedèè welǫ wheɂǫ hǫt'e. Eyı weghǫ naehdì ha dehwhǫ. Sèot'ı̨ eyı gıkw'ǫǫ̀ whela ha dehwhǫ t'à eyı dèè weghǫ naehdì ha segha weahkè,” Abraham gòhdı. \p \v 10 Ekìıyeè k'e Efron dǫ nı wheda ı̨lè. Het got'ı̨į̀ kǫ̀ta goyagoòɂàa-k'è ełègehdè gha eyı nègı̨ı̨dee sìı hazǫǫ̀ gıdaà Abraham ts'ǫ̀ hadı, \v 11 “K'àowo, seı̨hkw'ǫ. Eyı dèè neghàehɂà ha, eyıts'ǫ kwe weyìı gòɂǫǫ sı neghàehɂà ha. Sèot'ı̨ hazǫǫ̀ gıdaà eyı neghàehɂà ha. Nets'èkeè ełaı̨woo sìı wekw'ǫǫ̀ nìı̨tį̀,” yèhdı. \p \v 12 K'achı̨ Abraham ekǫ got'ı̨į̀ gots'ǫ̀ edenı ts'ǫ̀ ı̨zhıì adììdlà. \v 13 Hazǫǫ̀ godaà Efron ts'ǫ̀ hadı, “Seı̨hkw'ǫ ha sìghà. Dèè dàtłǫ sǫǫ̀mba elı̨ı̨ sìı k'èxa neghǫ nàehdì ha. Wek'èxa sesǫǫ̀mbaà į̀hchı, hanì-ı̨dè ekǫ sets'èkeè wekw'ǫǫ̀ nèehtį̀ ha,” Abraham yèhdı. \p \v 14 Efron, Abraham ts'ǫ̀ hadı, \v 15 “K'àowo, seę̀hkw'ǫ. Eyı dèè dı̨akw'eènǫ (400) sǫǫ̀mba degoo elı̨ hǫt'e, hanìkò į̀łah gogha eyı ayìı welè? Nets'èkeè wekw'ǫǫ̀ nìı̨htį̀,” Efron yèhdı. \p \v 16 Abraham, Efron dàtłǫ sǫǫ̀mba dıı sìı k'ę̀ę̀ ayį̀į̀là. Dàtłǫ sǫǫ̀mba elı̨ı̨ sìı dǫ hazǫǫ̀ godaà yets'àɂeèhdì. Nàedìı-dǫǫ̀ gık'ę̀ę̀ t'asìı wedaedaa sìı k'ę̀ę̀ dı̨akw'eènǫ (400) sǫǫ̀mba degoo yets'àɂeèhdì. \p \v 17-18 Eyıt'à kǫ̀ta goyagoòɂàa k'è Het got'ı̨į̀ hazǫǫ̀ gınadąą̀ dèè Makpelah gòyeh Mamer nèk'e gà gòɂǫǫ Efron wedèè ı̨lèe sìı enı̨htł'è k'e Abraham wets'ǫ hǫt'e dek'enègı̨ı̨tł'è. Eyı dèè, kwe yìı gòɂǫǫ, eyıts'ǫ ts'ı dehshee hazǫǫ̀ Abraham wets'ǫ elı̨į̀ adlà. \v 19 Eyı tł'axǫǫ̀ Abraham eyı kwe yìı gòɂǫǫ yìı edets'èkeè Sarah wekw'ǫǫ̀ nìı̨htǫ. Kanan nèk'e dèè Makpelah gòyeh k'e gòɂǫ, Mamer nèk'e gà nıwà-le (kǫ̀ta Hebron gà nıwà-le). \v 20 Eyıt'à Het got'ı̨į̀ eyı dèè eyıts'ǫ kwe yìı gòɂǫǫ sìı Abraham wets'ǫ dǫkw'ǫǫ̀ whelaa k'è gòɂǫǫ dek'enègı̨ı̨tł'è. \c 24 \s1 Rebekah Isaac wets'èkeè elı̨ gha wììchì \p \v 1 Abraham hòt'a weghoò łǫǫ̀ ajà t'à sıì eneèko whelı̨, eyıts'ǫ gots'ǫ̀ K'àowo t'asìı hazǫǫ̀ t'à wexè sìghà hòɂǫǫ̀ ayį̀į̀là ı̨lè. \v 2 Abraham wecheekeèdeè, yegha t'asìı hazǫǫ̀ k'èdìı elı̨ı̨ sìı ts'ǫ̀ hadı, “Nılà sedzaà tł'a nìı̨chı. \v 3 Gots'ǫ̀ K'àowo, yak'e eyıts'ǫ dıı nek'e gha Nǫ̀htsı̨ elı̨ı̨ sìı wıızì t'à yatı nàtsoo sexè nehtsı̨. Jǫ Kanan got'ı̨į̀ gını nàhdèe sìı gıta gots'ǫ seza wegha ts'èko į̀hchı ha-le. \v 4 Senèk'e segǫ̀hłı̨ı̨ sìı nàątła. Ekǫ xàè sèot'ı̨ gıta gots'ǫ seza Isaac wegha ts'èko į̀hchı,” Abraham yèhdı. \p \v 5 Wecheekeè hayèhdı, “Ekò eyı t'eeko jǫ nèk'e ts'ǫ̀ sexè naetła ha nıwǫ-le nı̨dè dànì-elì? Neza nenèk'e ts'ǫ̀ naweehchı ha neewǫ nì?” yèhdı. \v 6 “Į̀le, seza ekǫ nawı̨ı̨chì ha nıìle,” Abraham yèhdı. \p \v 7 “Gots'ǫ̀ K'àowo, yak'e gots'ǫ Nǫ̀htsı̨, setà wekǫ̀ gots'ǫ eyıts'ǫ senèè gots'ǫ xàseèhchìı sìı dıı hanì yatı nàtsoo sexè whehtsı̨ ı̨lè: ‘Nets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ sìı dıı dèè gıghàehɂà ha,’ sèhdıı sìı, edeyak'eet'ı̨į̀ nenakweè sıìgogeleè ayele ha. Hanì-ı̨dè ekǫ gots'ǫ seza wegha ts'èko gǫ̀hɂà ha. \v 8 Eyı t'eeko nexè anade ha nıwǫ-le nı̨dè dıı yatı nàtsoo sexè wheęhtsı̨ı̨ sìı t'à nek'enìdahoet'à ha-le. Hanìkò seza ekǫ nawı̨ı̨chì ha nıìle,” yèhdı. \v 9 Eyıt'à wecheekeè Abraham weyatıì k'ę̀ę̀ eghàlaeda gha edılà Abraham wedzaà tł'a whehdì t'à yexè yatı nàtsoo whehtsı̨. \p \v 10 Eyı tł'axǫǫ̀ wecheekeè Abraham wets'ǫ tıts'aàdìıcho hoònǫ k'enaɂı̨wa gà naèhtła, t'asìı nezı̨ı̨ łǫ edexè ayį̀į̀là. Aram-Naharayım nèk'e ts'ǫ̀ dèhtła, eyı tł'axǫǫ̀ ekǫ nèk'e kǫ̀ta Nahor ts'ǫ̀ ajà. \v 11 Kǫ̀ta gà nıwà-lea nììtła ekò tıts'aàdìıcho tık'è gòɂǫǫ gà dèè k'e nàgògı̨ı̨hgè agǫ̀ǫ̀là. Xèhts'ǫ̀ agodaadee ekìıyeè k'e ts'èko tı gìhchı ha nìkw'o. \p \v 12 Eyıt'à Abraham wecheekeè hadıì yahtı, “Gots'ǫ̀ K'àowo, Abraham Wenǫ̀htsı̨ anet'e. Dıı dzęę̀ sets'ǫ̀ hoedıì anele, sets'ǫ̀ k'àowo Abraham wets'ǫ̀ nedzeè eteèɂı̨ welè. \v 13 Jǫ tık'è gà nàhwho hǫt'e, eyıts'ǫ kǫ̀ta gots'ǫ t'eeko tı gìhchı gha jǫ nìgıdè ha. \v 14 T'eeko ı̨łè wets'ǫ̀ dıı haehsı̨ı̨ sìı, ‘Netıtǫǫ̀ gots'ǫ tı wehts'è,’ wèehsı̨ nı̨dè, ‘Hęɂę, tı nets'è,’ sèhdı xè, ‘Nets'ǫ tıts'aàdìıcho hazǫǫ̀ tı gıghàehdı ha,’ hadıı sìı eyı t'eeko, Isaac wegha ts'èko neehchì hǫt'e welè. Eyı weghàà sets'ǫ̀ k'àowo etewenèeɂı̨ wek'èehsǫ ha,” hadıì yaı̨htı. \p \v 15 Yahtı ghǫ nǫǫt'e-le et'ıì t'eeko Rebekah, tıtǫǫ̀ edeehgò ka dayèhtǫ xè eyı nììtła. Eyı t'eeko Betuyel wetì hǫt'e. Wetà Betuyel, Mılkah weza hǫt'e, Mılkah, Abraham wechı Nahor wets'èkeè hǫt'e. \v 16 T'eeko sıì wèdaat'ı̨ xè t'eekogòò hǫt'e, dǫzhìı yet'àı̨tè whìle. Tık'è gòɂǫǫ ts'ǫ̀ èhtła, edetıtǫǫ̀ dàgoòɂǫǫ̀ ayį̀į̀là tł'axǫǫ̀ naetła ha ı̨lè. \p \v 17 Hanìkò Abraham wecheekeè ı̨whąą̀ yenìhdǫǫ̀ èhtła, yets'ǫ̀ hadı, “Netıtǫǫ̀ gots'ǫ tı łǫ-lea sàı̨dı,” yèhdı. \p \v 18 “K'àowo, tı nets'è,” t'eeko yèhdı. Hanì-t'ıì edetıtǫǫ̀ yets'ǫ̀ ayį̀į̀là gà tı yeghàı̨dì. \p \v 19 Tı yeghàı̨dì tł'axǫǫ̀, t'eeko hadı, “Nets'ǫ tıts'aàdìıcho sı gıgha hòt'a ts'ǫ̀ tı gıghàehdı ha,” yèhdı. \v 20 Eyıt'à edetıtǫǫ̀ yìı gots'ǫ tıts'aàdìı tı-gedǫǫ-k'è ı̨whąą̀ tı deyìı̨htł'ı gà k'achı̨ tı ìhchı gha tık'è ts'ǫ̀ tı̨mǫèhza. Tıts'aàdìıcho hazǫǫ̀ gıgha hòt'a ts'ǫ̀ gogha tı eghǫèla. \v 21 Abraham wecheekeè t'asadı-le ekìı yeghàeda. Asį̀į̀ Nǫ̀htsı̨ wets'ǫ̀ hoedıì ayį̀į̀là lì gha hotıì yeghàeda. \p \v 22 Tıts'aàdìıcho hòt'a tı gıadǫ tł'axǫǫ̀, Abraham wecheekeè goı̨ghǫ̀-lamǫ̀ǫ eyıts'ǫ golachı̨į̀ k'e whelaa nedà xè sǫǫ̀mbaekwo dètìı t'à hòèlı̨ı̨ yeghàı̨la. \v 23 Eyı tł'axǫǫ̀ dayeehke, “Amìı wetì anet'e? Asį̀į̀ netà wekǫ̀ to ts'eetè ha gogha gòɂǫ?” yèhdı. \p \v 24 T'eeko yets'ǫ̀ hadı, “Betuyel wetì aht'e, setà wemǫ Mılkah wìyeh, eyıts'ǫ wetà Nahor wìyeh,” yèhdı. \v 25 Eyıts'ǫ hanaedı, “Tıts'aàdìıcho gıgha tł'oh eyıts'ǫ gıghǫ shèzhee łǫ gots'ǫ ne, eyıts'ǫ gogà daahtè ha naxıgha gòɂǫ ne,” yèhdı. \p \v 26 T'eeko hadı t'à Abraham wecheekeè nàgòı̨hgè xè Nǫ̀htsı̨ ts'ǫ̀ yahtı, \v 27 hadı, “Gots'ǫ̀ K'àowo, sets'ǫ̀ k'àowo Abraham Wenǫ̀htsı̨ weghàsǫhoedı welè. T'aats'ǫǫ̀ k'àowo Abraham ts'ǫ̀ wedzeè eteèɂı̨ xè t'aats'ǫǫ̀ yets'ǫ̀ ehkw'ı eghàlaeda hǫt'e. Ekò sı̨ sìı gots'ǫ̀ K'àowo, Abraham wèot'ı̨ gıkǫ̀ ts'ǫ̀ segha ehkw'ı goòɂà ayį̀į̀là,” hadıì yaı̨htı. \p \v 28 T'eeko edemǫ kǫ̀ ts'ǫ̀ tı̨mǫèhza gà eyı dàgòjàa sìı gots'ǫ̀ hadı. \v 29 T'eeko Rebekah wı̨ı̨de Laban wìyeh ı̨whąą̀ Abraham wecheekeè tık'è gà nàwo ts'ǫ̀ xàèhtła. \v 30 Goı̨ghǫ̀-lamǫ̀ǫ eyıts'ǫ wedè welachı̨į̀ k'e whelaa yaɂı̨ ts'ǫ̀et'ıì eyıts'ǫ eyı dǫ dàyèhdıı yıìkw'o ts'ǫ̀et'ıì yets'ǫ̀ xàèhtła. Abraham wecheekeè tık'è ts'ǫ̀ nıwà-lea tıts'aàdìıcho gà nàwo yaɂı̨. \v 31 “Gots'ǫ̀ K'àowo nexè sìghà agǫ̀ǫ̀là t'à sek'èątła,” yèhdı. “Ayìıha jǫ nàąwoò anet'ı̨? Kǫ̀ goyìı negha gòɂǫǫ̀ agòhłà eyıts'ǫ tıts'aàdìıcho sı gıgha gòɂǫ,” yèhdı. \p \v 32 Eyıt'à Abraham wecheekeè eyı kǫ̀ ts'ǫ̀ ajà, tıts'aàdìıcho k'e xàɂı̨ı̨wa. Tł'oh tıts'aàdìı gha nègı̨ı̨wa eyıts'ǫ gıghǫ shèzhee tıts'aàdìı ghàgı̨ı̨dì, eyıts'ǫ edekè k'enagehtse gha tı goghàgı̨ı̨dì. \v 33 Eyı tł'axǫǫ̀ weghǫ shèts'ezhee dǫ gha nègı̨ı̨la, hanìkò Abraham wecheekeè hadı, “Shèhtı̨ ha-le. Ayìı dàehsı̨ ha sìı naxıts'ǫ̀ haehsı̨ tł'axǫǫ̀ nı̨dè zǫ shèhtı̨ ha,” gòhdı. \p “Tł'anǫǫ̀ goı̨de,” Laban yèhdı. \p \v 34 Eyıt'à hadı, “Abraham wecheekeè aht'e. \v 35 Gots'ǫ̀ K'àowo sìı sets'ǫ̀ k'àowo Abraham xè sìghà hòɂǫǫ̀ ayį̀į̀là t'à dǫ ahxee whelı̨. Sahzǫ̀ą, ejıe, sǫǫ̀mba degoo, eyıts'ǫ sǫǫ̀mbaekwo yeghàı̨la. Eyıts'ǫ eghàlageedaa-dǫǫ̀, dǫzhìı sı, ts'èko sı, tıts'aàdìıcho, eyıts'ǫ tłı̨tsoa yeghàı̨la hǫt'e. \v 36 Sets'ǫ̀ k'àowo wets'èkeè Sarah ts'ǫǫ̀ko whelı̨ tł'axǫǫ̀ yeza nìı̨htı̨, eyıts'ǫ t'asìı hazǫǫ̀ wets'ǫ sìı edeza ghàı̨la. \v 37 Sets'ǫ̀ k'àowo wexè yatı nàtsoo whıhtsı̨į̀ asį̀į̀là. Dıı hasèhdı, ‘Jǫ Kanan got'ı̨į̀ gını nàhdèe sìı gıta gots'ǫ seza wegha ts'èko į̀hchı ha-le. \v 38 Setà wèot'ı̨ gıts'ǫ̀ aąde, xàè sèot'ı̨ gıta gots'ǫ seza wegha ts'èko į̀hchı,’ sèhdı. \p \v 39 “Eyıt'à dıı hawèehsı̨, ‘Eyı t'eeko sek'èè naetła ha nıwǫ-le nı̨dè dànì ha?’ wèehsı̨ ı̨lè. \p \v 40 “Eyıt'à dıı hasèhdı, ‘Gots'ǫ̀ K'àowo wenàowoò k'ę̀ę̀ ehdaa sìı edets'ǫ yak'eet'ı̨į̀ nexè ayele ha, eyıts'ǫ ayìı gha ekǫ naątła ha sìı nets'ǫ̀ hoedıì ayele ha. Hanì-ı̨dè setà wèot'ı̨ gots'ǫ seza wegha ts'èko į̀hchı ha. \v 41 Sèot'ı̨ gıts'àwheętła kò ts'èko neghàgıhtè-le nı̨dè yatı nàtsoo sexè wheęhtsı̨ı̨ sìı t'à nek'enìdahoet'à ha-le,’ sèhdı ı̨lè. \p \v 42 “Dıı dzęę̀ k'e tık'è ts'ǫ̀ nèehtła ekò dıı haehsı̨ ı̨lè, ‘Gots'ǫ̀ K'àowo, Abraham Wenǫ̀htsı̨ anet'e. Ayìı gha jǫ nèehtłaa sìı sets'ǫ̀ hoedıì anele. \v 43 Jǫ tık'è gà nàhwho. T'eeko ı̨łè tı ìhchı ha jǫ nììtła nı̨dè dıı hawèehsı̨ ha, “Netıtǫǫ̀ ts'ǫ tı sàı̨dı,” wèehsı̨ t'à, \v 44 “Tı nedǫ, nets'ǫ tıts'aàdìıcho sı tı gıghàehdı ha,” sèhdı nı̨dè gots'ǫ̀ K'àowo sets'ǫ̀ k'àowo weza gha eyı t'eeko yį̀į̀hchì hǫt'e welè,’ dehsı̨į̀ xàyaehtı ı̨lè. \p \v 45 “Sedzeè t'à yaehtı ghǫ naht'e-le et'ıì t'eeko Rebekah edeehgò ka tıtǫǫ̀ dayèhtǫ xè eyı nììtła. Tık'è ts'ǫ̀ ı̨zhıì hodàèhtła gà tı ı̨į̀xè ekò wets'ǫ̀ dıı haehsı̨, ‘Tı sàı̨dı,’ wèehsı̨. \p \v 46 “Ekò et'ıì edetıtǫǫ̀ sets'ǫ̀ hodàyı̨į̀xè, hadı, ‘Tı nedǫ, eyıts'ǫ nets'ǫ tıts'aàdìıcho sı tı gıghàehdı ha,’ hadı. Eyıt'à tı ehts'e, ededı̨ t'aa tıts'aàdìıcho ghàtını̨ı̨dì. \p \v 47 “Eyı tł'axǫǫ̀ daweehke, ‘Amìı wetì anet'e?’ wèehsı̨. \p “ ‘Betuyel wetì aht'e. Wetà Nahor wìyeh, eyıts'ǫ wemǫ Mılkah wìyeh,’ sèhdı. \p “Eyıt'à goı̨ghǫ̀-lamǫ̀ǫ eyıts'ǫ golachı̨į̀ k'e whelaa wek'e nìıhwha. \v 48 Eyı tł'axǫǫ̀ nàgòıhgè, gots'ǫ̀ K'àowo weghàtsį̀ehdı. Sets'ǫ̀ k'àowo Abraham Wenǫ̀htsı̨ ts'ǫ̀ sǫehdı. Sets'ǫ̀ k'àowo wèot'ı̨ ts'ǫ̀ ehkw'ıì asį̀į̀là, weza gha ts'èko èhchı ha t'à. \v 49 Eyıt'à sets'ǫ̀ k'àowo Abraham wets'ǫ̀ naxıdzeè nezı̨ xè wets'ǫ̀ ehkw'ı eghàlaahda welè, hanì-le-ı̨dè sets'ǫ̀ haahdı. Hanì-ı̨dè ayìı dàhłe ha sìı wek'èehsǫ ha,” gòhdı. \p \v 50 Laban eyıts'ǫ Betuyel į̀łah hagedı, “Dıı sìı gots'ǫ̀ K'àowo wedahxà agot'ı̨ hǫt'e. Dànèts'edı welì? \v 51 Jǫ Rebekah wheda, nexè awede. Gots'ǫ̀ K'àowo wınì k'ę̀ę̀ nets'ǫ̀ k'àowo weza ts'èkeè welè,” gedı. \p \v 52 Dàgedıı sìı Abraham wecheekeè goìkw'o ekò (masì nıwǫ t'à) gots'ǫ̀ K'àowo ts'ǫ̀ nàgòı̨hgè. \v 53 Eyı tł'axǫǫ̀ sǫǫ̀mbaekwo eyıts'ǫ sǫǫ̀mba degoo t'à t'asìı hòèlı̨ı̨, eyıts'ǫ goht'ǫ dètìı Rebekah ghàı̨la. Eyıts'ǫ Rebekah wı̨ı̨de eyıts'ǫ wemǫ sı t'asìı dètìı goghàı̨la. \v 54 Eyı tł'axǫǫ̀ Abraham wecheekeè eyıts'ǫ dǫ yexè aget'ı̨ı̨ sìı shègıazhe tł'axǫǫ̀ eyı geète. \p Satsǫ k'omǫǫ̀dǫǫ̀ negı̨į̀de ekò Abraham wecheekeè hagòhdı, “Sets'ǫ̀ k'àowo wets'ǫ̀ anaseahłe,” gòhdı. \p \v 55 Hanìkò Rebekah wı̨ı̨de eyıts'ǫ wemǫ hagedı, “T'eeko łatsaa gogà wedà, eyı tł'axǫǫ̀-ı̨dè naahdè ha dìì-le,” gıìhdı. \p \v 56 Hanìkò gots'ǫ̀ hadı, “Gots'ǫ̀ K'àowo jǫ nèehtła gha sets'ǫ̀ hoedıì ayį̀į̀là t'à whaà naxıgà whıhda ha dìì. Sets'ǫ̀ k'àowo wets'ǫ̀ anahde ha t'à wets'ǫ̀ anaseahłe,” gòhdı. \p \v 57 Eyıt'à hagedı, “T'eeko wets'ǫ̀ gots'ııde gà dawets'ııhke,” gedı. \v 58 Rebekah eyı nììtła tł'axǫǫ̀ dagı̨ı̨hke, “Dıı dǫ wexè aąde ha newǫ nì?” gıìhdı. \p “Hęɂę, wexè ahde ha,” t'eeko gòhdı. \p \v 59 Eyıt'à ededè Rebekah goxè naèhtłaà agı̨į̀là. Ts'èko yek'èdìı elı̨ı̨ sı yexè ajà. \v 60 Naetła kwe yatı nezı̨ı̨ Rebekah ghàgı̨ı̨ɂǫ, hagedı, “Godè, nets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ łǫ t'à łǫ welè. Dǫ godzagı̨ı̨hwhǫǫ sìı gonahk'e gı̨ı̨lı̨ welè,” gedı. \p \v 61 Hagedı tł'axǫǫ̀ Rebekah eyıts'ǫ ts'èko yegha eghàlageedaa gı̨ı̨lı̨ı̨ sìı sınìgı̨ı̨de, tıts'aàdìıcho k'e dageèhkw'e gà dǫ xè nageèhde. Hanì t'aa Abraham wecheekeè Rebekah edexè naèhchì. \v 62 Ekìıyeè k'e Isaac, Negev nèk'e nàde t'à Ber-Lahaı-Roı gots'ǫ naetłe ı̨lè. \p \v 63 Įłàà xèhts'ǫ̀ whatsǫǫ̀ dèè k'e k'eda, ı̨daà k'eet'į̀ là tıts'aàdìıcho nagıadè goghàeda. \v 64 Rebekah ededı̨ sı ı̨daà k'eet'į̀ là Isaac eɂı̨. Tıts'aàdìıcho k'e gots'ǫ hodàèhtła, \v 65 Abraham wecheekeè daehke, hayèhdı, “Yeè dǫ naetłee amìı at'ı̨?” yèhdı. \p “Eyı sets'ǫ̀ k'àowo at'ı̨,” yèhdı. Eyıt'à Rebekah edek'oòhchìı edınì k'e whehchì ayį̀į̀là. \p \v 66 Nègı̨ı̨de tł'axǫǫ̀ Abraham wecheekeè wexè dàgòjàa sìı hazǫǫ̀ Isaac ts'ǫ̀ hadı. \v 67 Isaac, Rebekah edemǫ nı̨hbàa yìı goyayeèhchì, eyıts'ǫ yexè honìdza. Eyıt'à Rebekah yets'èkeè whelı̨, eyıts'ǫ Isaac yeghǫneètǫ. Isaac wemǫ ełaı̨wo t'à wegha dìì ı̨lè, hanìkò dıì wegha t'asagǫ̀ht'e-le agòjà. \c 25 \s1 Abraham ełaı̨wo \p \v 1 Abraham k'achı̨ ts'èko naìchì, Keturah wìyeh. \v 2 Yeza nìı̨laa sìı dıı hagìyeh: Zımran, Jokshan, Medan, Mıdıyan, Ishbak eyıts'ǫ Shuyah. \v 3 Jokshan weza nàke gòı̨lè: Sheba eyıts'ǫ Dedan gìyeh. Dedan wets'ǫ dǫ taı xàgeèɂaa gǫ̀hłı̨: Ashur got'ı̨į̀, Letush got'ı̨į̀ eyıts'ǫ Leum got'ı̨į̀ gìyeh. \v 4 Mıdıyan weza sìı Efah, Efer, Hanok, Abıda eyıts'ǫ Eldah gìyeh. Eyı dǫ haàtłǫǫ Abraham ts'èko naìchìı Keturah wets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ agı̨ı̨t'e. \p \v 5 Abraham t'asìı hazǫǫ̀ wets'ǫ sìı Isaac weghaelı̨į̀ ayį̀į̀là. \v 6 Hanìkò ı̨łaà eda et'ıì wets'èkeè eyıì-le gıza sìı wets'ǫ t'asìı mǫ̀hdaa gota whela gà sa kàɂàa nèk'e ts'ǫ̀ nagoèhɂà, weza Isaac ts'ǫǫ̀ nıwà nagoèhɂà. \p \v 7 Hazǫǫ̀ t'à Abraham ı̨łèakw'eènǫ-daats'ǫ̀-łǫ̀hdı̨ènǫ-daats'ǫ̀-sı̨làı (175) xo ts'ǫ̀ ı̨ı̨dà. \v 8 Eyı tł'axǫǫ̀ Abraham nǫǫde xàèhjı gà ełaı̨wo, eyıts'ǫ wecho gots'ǫ̀ ajà. Sıì eneèko whelı̨ ts'ǫ̀ ı̨ı̨dà. \v 9 Weza Isaac eyıts'ǫ Ishmael, dèè Makpelah k'e kwe-yìı-gòɂǫǫ yìı wekw'ǫǫ̀ nègı̨į̀tǫ. Mamer nèk'e gà nıwà-le eyıts'ǫ Het got'ı̨į̀ Zohar weza Efron wedèè k'e. \v 10 Eyı dèè sìı Abraham Het got'ı̨į̀ goghǫ nàyeèhdì ı̨lè. Ekǫ Abraham wets'èkeè Sarah gà wekw'ǫǫ̀ whetǫ. \v 11 Abraham ełaı̨wo tł'axǫǫ̀ Nǫ̀htsı̨ Isaac xè sìghà hòɂǫǫ̀ ayį̀į̀là. Ekò k'e Isaac Ber-Lahaı-Roı gòyeh gà nàde ı̨lè. \s1 Ishmael wezake \p \v 12 Abraham weza Ishmael dıı hanì wegodıì dek'eèhtł'è: Wemǫ Egypt got'ı̨į̀ gots'ǫ ts'èko Hagar wìyeh sìı Abraham weza nìı̨htı̨ hǫt'e. Hagar, Sarah gha eghàlaedaa elı̨ ı̨lè. \p \v 13 Ishmael weza dıı hagìyeh, ełek'èdaà gıgǫ̀hłı̨ k'ę̀ę̀ gıızì dek'eèhtł'è: Ishmael weza t'akwełǫ̀ǫ̀ wegǫ̀hłı̨ı̨ sìı Nebayot wìyeh, wek'è Kedar, Adbel, Mıbsam, \v 14 Mıshma, Dumah, Masa, \v 15 Hadad, Tema, Jetur, Nafısh, eyıts'ǫ Kedemah. \v 16 Eyı dǫ haàtłǫǫ Ishmael weza agı̨ı̨t'e, eyıts'ǫ hoònǫ-daats'ǫ̀-nàke dǫ xàgeèɂaa gha k'aodèe sìı gıızì k'ę̀ę̀ gıts'ǫ kǫ̀ta hagòyeh agı̨į̀là. \v 17 Hazǫǫ̀ t'à Ishmael ı̨łèakw'eènǫ-daats'ǫ̀-taènǫ-daats'ǫ̀-łǫ̀hdı̨ (137) xo ts'ǫ̀ ı̨ı̨dà. Ishmael nǫǫde xàèhjı gà ełaı̨wo, eyıts'ǫ wecho gots'ǫ̀ ajà. \v 18 Wets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ sìı Havılah nèk'e gots'ǫ Shur nèk'e hagǫǫwa ts'ǫ̀ nàgedè agejà. Kǫ̀ta Ashur ts'ǫ̀ ts'adè nı̨dè Egypt nèk'e ts'ǫ̀ nıwà-le agǫ̀ht'e. Hanìkò wets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ ts'èwhı̨į̀ ełexè nàgedè ha dìì. \s1 Isaac weza Jacob eyıts'ǫ Esau \p \v 19 Abraham weza Isaac dıı hanì wegodıì dek'eèhtł'è: \p Abraham, Isaac wetà hǫt'e. \v 20 Isaac dı̨ènǫ weghoò ekò Rebekah xè honìdza. Rebekah, Aram got'ı̨į̀ Betuyel wetì hǫt'e, Padan-Aram nèk'e gots'ǫ dǫ hǫt'e, eyıts'ǫ Laban wedè hǫt'e. \p \v 21 Isaac wets'èkeè Rebekah chekoa wets'ǫ-le t'à yegha gots'ǫ̀ K'àowo ts'ǫ̀ yaı̨htı. Gots'ǫ̀ K'àowo yets'àı̨dı t'à wets'èkeè hotıeda-le ajà. \v 22 Bebìa nàke weyìı ełets'agehchı t'à hadı, “Sexè dàgot'ı̨į̀-agot'ı̨?” Yek'èezǫ ha nıwǫ t'à gots'ǫ̀ K'àowo daehke. \p \v 23 Gots'ǫ̀ K'àowo yets'ǫ̀ hadı, \q1 “Ełèchǫekèa chǫ wheke. \q2 Eyı dǫ nàke xàɂaa gı̨ı̨lı̨ ha sìı ełek'èch'a agı̨ı̨t'e ha. \q1 Įłè gonahk'e elı̨ ha, \q2 eyıts'ǫ ǫhdah sìı edechı gha eghàlaeda ha,” yèhdı. \p \v 24 Hòt'a weza gıgǫ̀hłı̨ ha nìkw'o ekò ełèchǫekèa dǫzhìa nìı̨la. \v 25 T'akwełǫ̀ǫ̀ wegǫ̀hłı̨ı̨ sìı wekwǫ̀ ekìı dek'o lanì. Hazǫǫ̀ ts'ǫ̀ wezhį̀į̀ k'e weghàà dehshoa lanì, eyıt'à Esau wìyeh agı̨į̀là. \v 26 Wek'è wechı wegǫ̀hłı̨ ekò edı̨ı̨de Esau wekehtà yàıtǫ̀ hanì wegǫ̀hłı̨. Eyıt'à Jacob wìyeh agı̨į̀là. Isaac ek'ètaènǫ weghoò ekò wets'èkeè ełèchǫekèa nìı̨la. \p \v 27 Eyı chekoa geèzǫ, ǫhdah gı̨ı̨lı̨į̀ agejà. Esau t'aa nàzèe-dǫǫ̀ elı̨ gha nàghò. Ekìı-ka nàzè wegha nezı̨. Ekò Jacob t'aa hotıı̨t'ee-dǫǫ̀ elı̨, edekǫ̀ wheda zǫ lanì. \v 28 Isaac ekìı-ka ts'ǫ bò wegha łekǫ t'à Esau ghǫneètǫ, ekò Rebekah t'aa Jacob ghǫneètǫ. \p \v 29 Įłàà Jacob bò xè tıwo dek'oo ehtse ekò Esau ekìı-ka nàzèe gots'ǫ nǫ̀ǫtła t'à bò ghaàwo. \v 30 Jacob ts'ǫ̀ hadı, “Sıì bò ghaehwhı dìì! Įwhąą̀ eyı tıwo dek'oo mǫ̀hdaa sàı̨dı!” yèhdı. (Eyı ts'ıhɂǫ̀ Esau Edom sı wìyeh. Edom gedı nı̨dè “dek'o” gedıì-agedı.) \p \v 31 Jacob yets'ǫ̀ hadı, “Età weza ǫhdaà nelı̨ t'à wets'ǫ t'asìı deɂǫ̀atłǫ nets'ǫ̀ ade ha sìı dıì-t'ıì sets'ǫ̀ neghǫ nàèdì nı̨dè tıwo neghàehdı ha,” yèhdı. \p \v 32 “Hòt'a bò dę t'asahde ha nìkw'o. Età weza ǫhdaà ehłı̨ı̨ sìı segha ayìı welè?” Esau yèhdı. \p \v 33 Jacob yets'ǫ̀ hadı, “T'akwełǫ̀ǫ̀ yatı nàtsoo seghàı̨ɂà,” yèhdı. Eyıt'à Esau yets'ǫ̀ yatı nàtsoo whehtsı̨ t'à goza ǫhdaà k'ę̀ę̀ t'asìı wets'ǫ̀ ade ha ı̨lèe sìı wechı ts'ǫ̀ weghǫ nàèdì. \p \v 34 Eyı tł'axǫǫ̀ Jacob, łèt'è eyıts'ǫ tıwo dek'oo Esau ghàı̨dì. Esau shètı̨ tł'axǫǫ̀ nıìtła gà xàèhtła. Eyıt'à Esau goza ǫhdaà k'ę̀ę̀ wetà ts'ǫ t'asìı weghǫ̀zhe ha ı̨lèe sìı wegha t'asìı wı̨ı̨zìı nadlı̨-le. \c 26 \s1 Isaac eyıts'ǫ Abımelek gıgodıì \p \v 1 Eyı nèk'e hazǫǫ̀ ts'ǫ̀ bò whìle agòjà, Abraham edaà ekò sı hagòjà ı̨lè. Eyıt'à Isaac kǫ̀ta Gerar ts'ǫ̀ ajà, ekǫ Abımelek, Fılıstea got'ı̨į̀ gha k'àowo elı̨. \v 2 Gots'ǫ̀ K'àowo Isaac ts'ǫ̀ wègoèht'į̀, hayèhdı, “Egypt nèk'e ts'ǫ̀ aąde-le. Dıı yeè nèk'e edı̨į̀ nàądè nèehsı̨ ha sìı nàądè. \v 3 Łatsaa dıı yeè nèk'e nàądè, nexè aht'ı̨ ha eyıts'ǫ nexè sìghà hòɂǫǫ̀ agohłe ha. Nı̨ eyıts'ǫ nets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ dıı dèè hazǫǫ̀ naxıghàehɂà ha. Netà Abraham wets'ǫ̀ yatı nàtsoo xàyaehtıı sìı wek'ę̀ę̀ hòɂǫǫ̀ agohłe ha. \v 4 Nets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ łǫ t'à yat'a whǫ̀ lageètłǫ agehłe ha, eyıts'ǫ dıı dèè hazǫǫ̀ gıghàehɂà ha. Nets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ gıts'ıhɂǫ̀ dıı nèk'e dǫ hazǫǫ̀ xàɂaa gıxè sìghà hòɂǫ ha, \v 5 Abraham sek'èɂaı̨t'è t'à; seyatıì eyıts'ǫ senàowoò k'èdì hǫt'e,” Nǫ̀htsı̨ Isaac ts'ǫ̀ hadı. \v 6 Eyıt'à Isaac kǫ̀ta Gerar łatsaa nàı̨dè. \p \v 7 Eyı kǫ̀ta gots'ǫ dǫzhìı wets'èkeè ghǫ dagı̨ı̨hke ekò, Isaac gots'ǫ hadı, “Sedè hǫt'e,” gòhdı. Rebekah ts'èko wèdaat'ı̨ı̨ elı̨ t'à wets'ıhɂǫ̀ eyı kǫ̀ta ts'ǫ dǫzhìı ełaàsegèhwhı ha sǫnı, hanıwǫ t'à, “Sets'èkeè hǫt'e,” gòhdı-le. \p \v 8 Isaac whaà hoògǫ eyı nàı̨dè ekò k'àowocho Abımelek, Fılıstea got'ı̨į̀ gha k'àowo elı̨ı̨ sìı dahkǫ̀ gots'ǫ ı̨zhıì k'eet'į̀ là Isaac edets'èkeè Rebekah k'onadıìde yaɂı̨. \v 9 Eyıt'à Abımelek, Isaac kàehɂà, yets'ǫ̀ hadı, “Xàè nets'èkeè hǫt'e nǫǫ̀! Dànìghǫ, ‘Sedè hǫt'e,’ nı̨ı̨dı nǫǫ̀?” yèhdı. \p Isaac yets'ǫ̀ hadı, “Wets'ıhɂǫ̀ dǫ ełaàsegèhwhı ha sǫnı dehwhǫ t'à haehsı̨ ı̨lè,” yèhdı. \p \v 10 Abımelek hadı, “Dànì ghǫ gots'ǫ̀ hǫı̨ts'ì nǫǫ̀? Dǫ ı̨łè nets'èkeè t'àı̨tè nı̨dè net'àat'à hołı̨ı̨ gok'e ade ha ı̨lè,” yèhdı. \p \v 11 Eyıt'à Abımelek dǫ hazǫǫ̀ ts'ǫ̀ hadı, “Amìı, dıı dǫ eyıts'ǫ wets'èkeè k'alawoo sìı weweè hołè ha hǫt'e,” gòhdı. \p \v 12 Isaac eyı nèk'e t'asìı dehshee nìı̨la. Gots'ǫ̀ K'àowo yegha sìghà agǫ̀ǫ̀là t'à eyı xo k'e et'ıì t'asìı dehshee ı̨łèakw'eènǫ deɂǫ̀atłǫ nàwhehtsı̨. \v 13 Isaac t'asìı łǫ wets'ǫ ajà t'à sıì dǫ ahxee whelı̨. \v 14 Sahzǫ̀ą eyıts'ǫ ejıe łǫ wets'ǫ eyıts'ǫ wecheekeè łǫ t'à Fılıstea got'ı̨į̀ gıghǫ ts'ohogeedı. \v 15 Eyıt'à Isaac wetà Abraham eda ekò wecheekeè tık'è xàgogı̨ı̨hgè ı̨lèe sìı Fılıstea got'ı̨į̀ tık'è hazǫǫ̀ ehtł'è dàgoòɂǫǫ̀ agį̀į̀là. \p \v 16 Eyı tł'axǫǫ̀ Abımelek Isaac ts'ǫ̀ hadı, “Gonahk'e dǫ nàtsoo wheęlı̨ t'à, gots'ǫǫ̀ aąde,” yèhdı. \p \v 17 Eyıt'à Isaac eyı nàı̨dèe gots'ǫ tàèhtła. Shìhge dèè nıɂàa Gerar ts'ǫ̀ tàèhtła t'à ekǫ nàdè ajà. \v 18 Isaac, wetà Abraham eda ekò eyı tık'è hazǫǫ̀ xàgı̨ı̨hgè ı̨lèe sìı yets'ǫdaà xàı̨la. Abraham ełaı̨wo ekò Fılıstea got'ı̨į̀ eyı tık'è gıdanìı̨la ı̨lè. Wetà Abraham dànì tık'è goızı ı̨lèe sìı k'ę̀ę̀ k'achı̨ goızì whehtsı̨. \p \v 19 Isaac wecheekeè eyı nèk'e shìhge dèè xàgı̨ı̨hgè t'à ekǫ tı nezı̨ı̨ nìlı̨ı̨ gogį̀į̀hɂǫ. \v 20 Hanìkò Gerar got'ı̨į̀ gıts'ǫ tıts'aàdìı-k'èdìı-dǫǫ̀ Isaac wets'ǫ tıts'aàdìı-k'èdìı-dǫǫ̀ xè nàyagehtı, “Dıı tık'è gots'ǫ hǫt'e!” gedı. Eyı tık'è ghǫ wets'ǫ̀ nàyagehtı t'à, Isaac eyı tık'è Esek wìyeh ayį̀į̀là. (“Esek” gedı nı̨dè “nàyagehtı” gedıì-agedı.) \v 21 Eyı tł'axǫǫ̀ k'achı̨ tık'è eyıì-le xàgı̨ı̨hko, hanìkò eyı sı ghǫ nàyagehtı t'à eyı tık'è Sıtnah wìyeh ayį̀į̀là. (“Sıtnah” gedı nı̨dè “eyı tık'è ts'ıhɂǫ̀ ełedzagı̨ı̨hwhǫ” gedıì-agedı.) \v 22 Eyı nèk'e gots'ǫ tàèhtła eyıts'ǫ k'achı̨ tık'è eyıì-le xàgı̨ı̨hgè. Eyı tık'è dǫ yeghǫ nàyaehtı-le t'à Rehobot wìyeh ayį̀į̀là. “Gots'ǫ̀ K'àowo gogha gòɂǫǫ̀ ayį̀į̀là eyıts'ǫ jǫ nèk'e goxè hoı̨zı̨į̀ gòɂǫǫ̀ agode ha,” Isaac hadı. \p \v 23 Ekǫ nàı̨dè gots'ǫ Bersheba nèk'e ts'ǫ̀ tàèhtła. \v 24 Eyı toò k'e gots'ǫ̀ K'àowo yets'ǫ̀ wègoèht'į̀, hayèhdı, “Netà Abraham Wenǫ̀htsı̨ aht'e. Nek'èhdì ne t'à nı̨ı̨jı̨-le. Nexè sìghà hòɂǫǫ̀ agohłe ha eyıts'ǫ nets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ łǫǫ̀ agehłe ha. Secheekeè Abraham wets'ıhɂǫ̀ negha hagohłe ha,” yèhdı. \p \v 25 Isaac eyı dèè k'e Nǫ̀htsı̨ ts'ǫ̀ t'asìı k'eehk'ǫ̀ gha kwe ełeka nèyı̨ı̨wa t'à kwe-ladà whehtsı̨, eyıts'ǫ Nǫ̀htsı̨ ts'ǫ̀ yaı̨htı. Ekǫ edenı̨hbàa nàı̨hgè eyıts'ǫ wecheekeè tık'è gogehtsı̨ ha dèè xàgı̨ı̨hgè. \p \v 26 Isaac eyı nàde ekò kǫ̀ta Gerar gots'ǫ k'àowocho Abımelek yets'àèhtła. Ahuzat yegha k'eyaetıı-dǫǫ̀ eyıts'ǫ Fıkol yegha eghǫǫ-dǫǫ̀ ts'ǫ̀ k'àowo gıxè aget'ı̨. \v 27 Isaac dayeehke, “Ayìıha sets'àątła anet'ı̨? Senèę̀lı̨-le t'à nasèęhɂà ı̨lè,” yèhdı. \p \v 28 Abımelek eyıts'ǫ wexè aget'ı̨ı̨ sìı hagedı, “Hoɂıì gots'ǫ̀ K'àowo nexè at'ı̨ wek'èts'eezǫ, eyıt'à ełexè yatı nàtsoo ts'ehtsı̨ ha ts'ı̨ı̨wǫ. Ełexè ts'èwhı̨į̀ ts'eeda gha yatı nàtsoo ełeghàts'ıɂà. \v 29 Hanì-ı̨dè nets'ǫ̀ hoìla eghàlats'eeda-le k'ę̀ę̀ nı̨ sı gots'ǫ̀ hoìla eghàlaı̨da ha-le. T'aats'ǫǫ̀ nets'ǫ̀ nezı̨į̀ nats'eɂa xè ts'èwhı̨į̀ nanets'eèhɂà ı̨lè. Ekò dıì sìı gots'ǫ̀ K'àowo nexè sìghà hòɂǫǫ̀ ayį̀į̀là hǫt'e,” gıìhdı. \p \v 30 Eyıt'à Isaac gogha nàsı̨ whehtsı̨ t'à ełexè shègıazhe. \v 31 Satsǫ k'omǫǫ̀dǫǫ̀ et'ıì ełexè yatı nàtsoo gèhtsı̨. Eyı tł'axǫǫ̀ Isaac nagoèhɂà t'à ts'èwhı̨į̀ gıts'ǫǫ̀ nageèhde. \p \v 32 Eyı dzęę̀ k'e Isaac wecheekeè gıts'ǫ̀ nìı̨de. Tık'è gha dèè xàgı̨ı̨hgè ı̨lèe sìı ghǫ dıı hagıìhdı, “Tık'è xàts'ı̨ı̨hgèe gots'ǫ tı xàetł'ì ajà!” gedı. \v 33 Isaac eyı tık'è Shıbah wìyeh ayį̀į̀là. Dıı dzęę̀ ts'ǫ̀ eyı kǫ̀ta Bersheba wìyeh hǫt'e. \p \v 34 Isaac weza Esau dı̨ènǫ weghoò ekò Het got'ı̨į̀ gots'ǫ ts'èko nàke gòį̀hchì: Įłè Judıt wìyeh sìı Berı wetì hǫt'e, eyıts'ǫ ı̨łè Basamat wìyeh sìı Elon wetì hǫt'e. \v 35 Eyı ts'èko nàke gıts'ıhɂǫ̀ Isaac eyıts'ǫ Rebekah gıgha dìì. \c 27 \s1 Isaac Jacob k'eèyaı̨htı \p \v 1 Isaac eneèko whelı̨ ekò sıì wedaà nàtso-le t'à wegha xègaat'ı̨-le agòjà. Edeza ǫhdaà Esau kayaı̨htı, “Seza,” yèhdı. \p “Età, neèhkw'ǫ,” weza yèhdı. \p \v 2 Isaac yets'ǫ̀ hadı, “Hòt'a eneèko whıhłı̨ t'à dàht'e ełaehwhı ha wek'èehsǫ nıìle. \v 3 Nets'ǫ k'į̀ eyıts'ǫ ı̨htį̀ nı̨į̀wa, yeè ekìı-ka ts'ǫ̀ tıts'aàdìı gha segha nàązè. \v 4 Bò łekǫǫ whet'ee segha nezı̨ı̨ sìı k'ę̀ę̀ xàı̨ht'è gà weghǫ shèhtı̨ ha sets'ǫ̀ı̨hge. Hanì-ı̨dè ełaehwhı kwe yatı nǫǫde wet'à nexè sìghà hòɂǫ ha sìı t'à nek'eèyahtı ha,” yèhdı. \p \v 5 Isaac hadıì edeza Esau ts'ǫ̀ gode ekò wets'èkeè Rebekah yenaàhtǫ yeèhkw'ǫ. Eyıt'à Esau ekìı-ka nàzè ha xàèhtła ekò, \v 6 Rebekah edeza Jacob ts'ǫ̀ hadı, “Netà, nı̨ı̨de Esau ts'ǫ̀ dıı hadı weèhkw'o, \v 7 ‘Segha nàązè gà bò segha łekǫ whet'ee sìı weghǫ shèhtı̨ ha segà nìı̨hge. Hanì-ı̨dè ełaehwhı kwe gots'ǫ̀ K'àowo wenadąą̀ yatı nǫǫde wet'à nexè sìghà hòɂǫ ha sìı nek'eèyahtı ha,’ hadı weèhkw'o. \v 8 Eyıt'à hotıì seę̀hkw'ǫ eyıts'ǫ dànèehsı̨ı̨ sìı hanele: \v 9 Ejıetsoa k'èhodìı gots'ǫ ejıetsoa nàke łek'àa sìı sets'ǫ̀-ı̨wa, netà dànì bò whet'ee wegha łekǫǫ sìı wegha xàeht'è ha t'à. \v 10 Eyı tł'axǫǫ̀-ı̨dè netà yeghǫ shètı̨ ha wets'ǫ̀ı̨hge nǫǫ̀, hanì-ı̨dè ełaàwı kwe yatı nǫǫde wet'à nexè sìghà hòɂǫ ha sìı t'à nek'eèyahtı ha,” Rebekah edeza Jacob ts'ǫ̀ hadı. \p \v 11 Jacob edemǫ Rebekah ts'ǫ̀ hadı, “Ekò sı̨ı̨de Esau wekwǫ̀ k'e weghàà łǫ dìì ne, ekò sı̨ t'aa sekwǫ̀ ı̨tłoa hǫt'e. \v 12 Setà daseachì-dè dànì ha? Weghǫyaehɂǫ segòhɂǫ nı̨dè yatı nezı̨ı̨ seghàɂà ha-le, yatıjıı èhłı̨ seghàɂà ha ne,” edemǫ èhdı. \p \v 13 Wemǫ yets'ǫ̀ hadı, “Seza, eyı yatıjıı, sı̨ sek'e awede. Dànèehsı̨ı̨ sìı hotıì hanele. Ejıetsoa segha nı̨į̀wa,” yèhdı. \p \v 14 Eyıt'à Jacob ejıetsoa nàke negoį̀wa gà edemǫ ghàyı̨ı̨wa. Wetà dànì bò wegha łekǫ k'ę̀ę̀ yegha yèht'e. \v 15 Eyı tł'axǫǫ̀ Rebekah edeza ǫhdaà Esau wegoht'ǫǫ̀ nezı̨ı̨ goyìı whelaa sìı neyı̨į̀wa gà weza Jacob yeyìetłaà ayį̀į̀là. \v 16 Welachı̨į̀ eyıts'ǫ wek'o k'e wekwǫ̀ ı̨tłoa sìı ejıetsoaghàà yek'e ayį̀į̀là. \v 17 Eyı tł'axǫǫ̀ bò łekǫǫ whet'ee eyıts'ǫ łèt'è whet'ee sìı wemǫ yeghàı̨hgè. \p \v 18 Hanì t'aa Jacob edetà ts'ǫ̀ èhtła gà yets'ǫ̀ hadı, “Età.” \p “Hęɂę, seza neèhkw'ǫ. Amìı adı?” wetà yèhdı. \p \v 19 Jacob edetà ts'ǫ̀ hadı, “Neza ǫhdaà Esau aht'e. Dàsį̀ı̨dıı sìı hahłà. Jǫ negha bò whıht'ee sìı ghǫ shèı̨tı̨, hanì-ı̨dè yatı nǫǫde wet'à sexè sìghà hòɂǫ ha sìı t'à sek'eèyaąhtı ha,” edetà èhdı. \p \v 20 Isaac edeza daehke, hayèhdı, “Seza, dàexı-sı nàwheęzè?” yèhdı. \p “Gots'ǫ̀ K'àowo Nenǫ̀htsı̨ sets'ǫ̀ hoedıì asį̀į̀là,” weza yèhdı. \p \v 21 Eyı tł'axǫǫ̀ Isaac edeza Jacob ts'ǫ̀ hadı, “Seza, nexèlagoehdì ha t'à, segà nıwà-lea aąde, asį̀į̀ hotıì Esau anet'e lì,” yèhdı. \p \v 22 Eyıt'à Jacob edetà Isaac ts'ǫ̀ nıwà-lea nììtła. Isaac edeza k'ek'eedı, hadı, “Jacob lanì goı̨de hanìkò Esau welachı̨į̀ xèlagoedì lanì,” hadı. \v 23 Esau welachı̨į̀ lanì weghàà łǫ yexèlagoedì t'à Jacob at'ı̨ nàyèhzhį̀-le. Eyıt'à Isaac yatı nǫǫde nezı̨ı̨ t'à yek'eèyaı̨htı. \v 24 K'achı̨ dayeehke, “Hotıì seza Esau anet'e nì?” yèhdı. \p “Hęɂę, Esau aht'e,” Jacob edetà èhdı. \p \v 25 Isaac hadı, “Seza bò segha wheęht'ee sìı weghǫ shèhtı̨ ha seghàı̨dı, hanì-ı̨dè yatı nǫǫde wet'à nexè sìghà hòɂǫ ha sìı t'à nek'eèyahtı ha,” wetà yèhdı. \p Jacob edetà ghàbònı̨ı̨dì eyıts'ǫ jìetì sı ets'eè ayį̀į̀là. \v 26 Eyı tł'axǫǫ̀ wetà Isaac yets'ǫ̀ hadı, “Seza, sek'èts'ı̨ı̨dlı̨,” yèhdı. \p \v 27 Eyıt'à Jacob yegà nììtła gà yı̨ı̨ts'į̀. Wetà yegoht'ǫǫ̀-tsį̀ wegha łedì ghàà yek'èhoèhzà, eyıt'à dıı hadıì yatı nezı̨ı̨ t'à yek'eèyaı̨htı: \b \q1 “Hęɂę, dıı seza wetsį̀ hǫt'e, \q2 gots'ǫ̀ K'àowo dèè k'e sìghà hòɂǫǫ̀ ayį̀į̀làa sìı lanì łedì. \q1 \v 28 Nǫ̀htsı̨ nenèk'e dahtì gǫ̀hłı̨į̀ ayııle, \q2 eyıts'ǫ dèè k'e t'asìı łǫ negha dehsheè ayııle. \q2 Tł'olà łǫ eyıts'ǫ jìecho łǫ nenèk'e dehsheè ayııle. \q1 \v 29 Dǫ xàɂaa łǫ negha eghàlageeda welè, \q2 nets'ǫ̀ nàgògııhgè welè. \q1 Nechı gıts'ǫ̀ k'àı̨wo welè, \q2 eyıts'ǫ nemǫ wets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ hazǫǫ̀ nets'ǫ̀ nàgògııhgè welè. \q1 Amìı nets'ǫ̀ hoìla ha gı̨ı̨wǫǫ sìı gıts'ǫ̀ hoìla agode ha, \q2 eyıts'ǫ amìı nexè sìghà agı̨ı̨wǫǫ sìı gıts'ǫ̀ sìghà agode ha,” Isaac hadıì edeza Jacob k'eèyaı̨htı. \b \p \v 30 Isaac nezı̨į̀ yek'eèyaı̨htı tł'axǫǫ̀ Jacob xàèhtła. Edetà ts'ǫǫ̀ xàèhtła ts'ǫ̀et'ıì wı̨ı̨de Esau nàzèe gots'ǫ goyaèhtła. \v 31 Ededı̨ sı bò łekǫǫ wheht'ee sìı edetà gà nèyı̨ı̨hgè xè yets'ǫ̀ hadı, “Età, ets'òdoò wheęda. Jǫ bò negà nìıhgè, weghǫ shèı̨tı̨, eyı tł'axǫǫ̀ yatı nezı̨ı̨ t'à sek'eèyawı̨ı̨htì nǫǫ̀,” edetà èhdı. \p \v 32 “Amìı anet'e?” wetà Isaac yèhdı. \p “Neza ǫhdaà Esau aht'e,” weza yèhdı. \p \v 33 Isaac sıì dèhyeh t'à wets'ehłı̨į̀ lajà, hadı, “Amìı nàwhezè t'à bò seghàı̨dì nǫǫ̀? Goyaneetła kwe weghǫ shèhtı̨ tł'axǫǫ̀ yatı nezı̨ı̨ t'à wek'eèyaehtı ı̨lè. Eyı ts'ıhɂǫ̀ hòt'a łǫ̀ǫ̀ wexè sìghà hòɂǫǫ̀ agode ha!” edeza èhdı. \p \v 34 Esau wetà hadı yıìkw'o t'à hòtł'ò tsedeèdla xè ededzeè t'à ı̨tsè, hadı, “Età, sı̨ sı yatı nezı̨ı̨ seghàı̨ɂà!” hadıì etse. \p \v 35 Hanìkò wetà hadı, “Nechı seghǫyaàɂǫ t'à yatı nezı̨ı̨ nek'eèyahtı ha ı̨lèe sìı neghǫ xàyeèchì,” wetà yèhdı. \p \v 36 Esau hadı, “Dıì xè nàekeè seghǫ eèɂı̨ t'à wıızì wexıìzǫ hǫt'e. Età weza ǫhdaà k'ę̀ę̀ wets'ǫ t'asìı sets'ǫ̀ ade ha ı̨lèe sìı seghǫ xàyeèchì eyıts'ǫ dıì sı yatı nezı̨ı̨ seghǫ xàyeèchì!” hadı. K'achı̨ edetà ghǫnàdaetì, “Yatı nezı̨ı̨ ı̨łè segha wheęhɂǫ-le nì?” yèhdı nàdaetì. \p \v 37 Isaac edeza Esau ts'ǫ̀ hadı, “Negha k'àowo elı̨į̀ awèhłà, eyıts'ǫ wèot'ı̨ hazǫǫ̀ wecheekeè gı̨ı̨lı̨ ha nìyaehtı. Dèè gots'ǫ tł'olà eyıts'ǫ jìecho t'à nezı̨į̀ eda ha wèehsı̨. Eyıt'à negha ayìı dàhłà lì?” wetà yèhdı. \p \v 38 Esau edetà ts'ǫ̀ hanaedı, “Età, yatı nezı̨ı̨ ı̨łè-ahko segha wheęhɂǫ-le nì? Sı̨ sı yatı nezı̨ı̨ seghàı̨ɂà!” hadıì edetà ghǫnàdaetì xè hòtł'ò etse. \p \v 39 Eyıt'à Isaac yets'ǫ̀ hadı, \q1 “Dèè nezı̨ı̨ wek'e t'asìı łǫ dehshee ts'ǫ̀ nıwà nàądè ha. \q2 Yak'e gots'ǫ chǫh nenèk'e ade ha-le. \q1 \v 40 Behcho t'à eghǫǫ-dǫǫ̀ nelı̨ ha, \q2 eyıts'ǫ nechı wetł'a wheęda ha. \q1 Hanìkò nǫǫde-ı̨dè nets'ǫ̀ k'àowo ha-le newǫ nı̨dè \q2 wetł'a xàątła ha,” wetà yèhdı. \s1 Jacob, edeɂeh Laban ts'ǫ̀ kwı̨èhsa \p \v 41 Eyıt'à Esau edechı Jacob dzaı̨hwhǫ, wetà yatı nezı̨ı̨ yechı ghàı̨ɂǫ t'à. Edets'ǫ̀ hadı, “Età ełaı̨wo weghǫ ts'etse k'ehǫǫwo nı̨dè sechı Jacob ełaàwèehwhı ha,” hadı. \p \v 42 Wemǫ Rebekah weza ǫhdaà Esau hadı ghǫ ıìkw'o ekò edeza Jacob kayaı̨htı, yets'ǫ̀ hadı, “Nı̨ı̨de Esau dànì ełaànìhwhı ha ghǫ nànıwo xè weghǫ wınà. \v 43 Seza, sı̨į̀hkw'ǫ. Dànèehsı̨ı̨ sìı hanele: Kǫ̀ta Haran ekǫ sı̨ı̨de Laban nàdèe sìı ı̨whąą̀ wets'ǫ̀ aąde. \v 44 Nı̨ı̨de wenì ładı̨į̀ ade ts'ǫ̀ łatsaa wexè nàądè. \v 45 Nı̨ı̨de nets'ǫ̀ wek'èch'a-le agòjàa, eyıts'ǫ dànì wets'ǫ̀ eghàlaneedàa sìı yenadì-le ajà nı̨dè jǫ ts'ǫ̀ anaąde ha nekagoıhde nǫǫ̀. Ełeweè aahtsı̨ t'à ı̨łè dzęę̀ k'e į̀łah seghǫ naxıwhìle ha dehwhǫ-le,” Rebekah edeza Jacob ts'ǫ̀ hadı. \p \v 46 Eyıt'à Rebekah Isaac ts'ǫ̀ hadı, “Het got'ı̨į̀ gots'ǫ ts'èko gıghǫ segha dìì agòjà. Jacob jǫ nèk'e Het got'ı̨į̀ gots'ǫ ts'èko į̀hchì nı̨dè ehda-le kò dehwhǫ,” yèhdı. \c 28 \p \v 1 Eyıt'à Isaac edeza Jacob kayaı̨htı. Naetła kwe yatı nezı̨ı̨ yàı̨ɂǫ, dıı hayèhdı, “Jǫ Kanan got'ı̨į̀ gots'ǫ ts'èko į̀hchı-le. \v 2 Dıì-t'ıì Padan-Aram nèk'e ts'ǫ̀ aąde. Nemǫ wetà Betuyel wekǫ̀ ts'ǫ̀ aąde. Ekǫ gots'ǫ nemǫ wı̨ı̨de Laban wetìke gots'ǫ ts'èko edegha į̀hchı. \v 3 Nǫ̀htsı̨ t'asìı wegha dìì-le sìı nexè sìghà ayııle, eyıts'ǫ dǫ xàgeèɂaa łǫ nets'ǫ xàhohwhıì ayııle. \v 4 Abraham ts'ǫ̀ dànì xàyaı̨htı ı̨lèe sìı nı̨ eyıts'ǫ nets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ wek'ę̀ę̀ gıxè sìghà hòɂǫǫ̀ ayııle. Dıı dèè k'e xàhtǫ lanì nàądèe sìı wets'ǫ̀ k'àı̨woò awı̨ı̨de. Dıı dèè Nǫ̀htsı̨ Abraham ghàyı̨ı̨ɂǫ ı̨lè,” Isaac hadıì Jacob k'eèyaı̨htı. \v 5 Eyı tł'axǫǫ̀ Isaac edeza Jacob ekǫ ts'ǫ̀ ayį̀į̀là. Eyıt'à Padan-Aram nèk'e Aram got'ı̨į̀ Betuyel weza Laban ts'ǫ̀ ajà. Laban, Rebekah wı̨ı̨de hǫt'e, eyıts'ǫ Rebekah, Jacob eyıts'ǫ Esau gımǫ hǫt'e. \p \v 6 Isaac, Jacob Padan-Aram nèk'e gots'ǫ ts'èko ìhchı yèhdıì yatı nezı̨ı̨ yeghàı̨ɂǫ xè ekǫ ts'ǫ̀ yeèhɂà eyıts'ǫ “Kanan got'ı̨į̀ gots'ǫ ts'èko į̀hchı ha-le,” yèhdıı sìı Esau yeghǫ ıìkw'o. \v 7 Jacob edetà eyıts'ǫ edemǫ k'èı̨t'e t'à Padan-Aram nèk'e ts'ǫ̀ ajà, eyı sı yeghǫ ıìkw'o. \v 8 Esau, Kanan got'ı̨į̀ gots'ǫ ts'èko wetà wegha nezı̨-le, yek'èhoèhzà t'à, \v 9 t'akwe gots'ǫ wets'èkeè gǫ̀hłı̨ kò Ishmael wetì Mahalat xè honìdza. Mahalat, Abraham weza Ishmael wetì hǫt'e, eyıts'ǫ Nebayot wedè hǫt'e. \s1 Jacob nàwhetı̨ \p \v 10 Jacob Bersheba nèk'e gots'ǫ naèhtła, kǫ̀ta Haran ts'ǫ̀ dèhtła. \v 11 Dzę ghàà k'eeda tł'axǫǫ̀ sa nàı̨ɂǫ t'à t'asį̀ı̨ dèè k'e detè ha nıwǫ. Eyı dèè k'e kwe whelaa sìı ı̨łè neyıìchì gà edekwì tł'a nèyeechı gà dètı̨. \v 12 Eyı toò nàwhetı̨. Dèè gots'ǫ yak'e ts'ǫ̀ dechı̨ehka dekı̨ı̨ɂà ghǫ nàwhetı̨. Gots'ǫ̀ K'àowo weyak'eet'ı̨į̀ dechı̨ehka k'e ı̨dòo dekegı̨į̀de eyıts'ǫ ı̨zhıì hodàgeède. \v 13 Įdòo dechı̨ehka weka gots'ǫ̀ K'àowo nàwo, yets'ǫ̀ dıı hadı, “Nets'ǫ̀ K'àowo aht'e, necho Abraham Wenǫ̀htsı̨ aht'e, eyıts'ǫ Isaac Wenǫ̀htsı̨ aht'e. Nı̨ eyıts'ǫ nets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ dıı dèè wek'e wheętı̨ı̨ sìı naxıghàehɂà ha. \v 14 Nets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ sìı dèè k'e ehtł'è whetł'ıı xètłǫ lagede ha. Hazǫǫ̀ nemǫǫ̀ goòɂà ts'ǫ̀ nenèè gǫchà agode ha. Nı̨ eyıts'ǫ nets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ gıts'ıhɂǫ̀ dıı nèk'e dǫ hazǫǫ̀ xàɂaa xè sìghà hòɂǫǫ̀ agode ha. \v 15 Nexè aht'e ha. Edı̨į̀ ts'ǫ̀ k'ehoı̨hwhoo sìı nexoehdı ha, eyıts'ǫ jǫ nèk'e ts'ǫ̀ naneehchı ha. Seyatıì neghàehɂǫǫ sìı wek'ę̀ę̀ hòèhtsı̨ gots'ǫ̀ nets'ǫǫ̀ anahde ha-le,” yèhdı. \p \v 16 Jacob ts'ı̨ı̨wo ekò hanıwǫ, “Ehkw'ı t'à gots'ǫ̀ K'àowo jǫ ts'ǫ̀ èlı̨ hǫt'e nǫǫ̀!” edets'ǫ̀ hanıwǫ. \v 17 Gots'ǫ̀ K'àowo yegà nàwo ghǫ nàwhetı̨ t'à dejı̨į̀ lajà, hadı, “Jǫ agǫ̀ht'ee sìı enıìyah lagǫ̀ht'e! Xàè Nǫ̀htsı̨ wekǫ̀ agǫ̀ht'e! Yak'e ts'ǫ̀ goyagoòɂà agǫ̀ht'e,” hadı. \p \v 18 K'omǫǫ̀dǫǫ̀ et'ıì Jacob kwe k'e kwìhɂǫ ı̨lèe sìı neyıìchı gà nàchı̨į̀ɂaà ayį̀į̀là gà tłeh łekǫǫ yek'e nałaèhtł'ı. \v 19 Eyı dèe sìı Bethel wìyeh ayį̀į̀là. T'akwełǫ̀ǫ̀ eyı kǫ̀ta gòɂǫǫ sìı Luz wìyeh ı̨lè. \p \v 20-21 Eyı tł'axǫǫ̀ Jacob Nǫ̀htsı̨ nadąą̀ yatı nàtsoo whehtsı̨, hadı, “Nǫ̀htsı̨ sexè at'ı̨ nı̨dè, t'aa ts'ǫ̀ sek'ehowoo sìı sexoehdı nı̨dè, eyıts'ǫ shèhtı̨ ha seghàɂeedı xè goht'ǫ yìı whıhdaa seghàyele t'à setà wekǫ̀ ts'ǫ̀ anasį̀į̀là nı̨dè Senǫ̀htsı̨ elı̨ ha. \v 22 Eyıts'ǫ dıı kwe nàıhgèe sìı Nǫ̀htsı̨ ts'ǫ̀ yats'ehtıı k'è gòɂǫ ha, eyıts'ǫ t'asìı hazǫǫ̀ seghàyelee sìı wets'ǫ hoònǫ-ı̨łè Nǫ̀htsı̨ ghàehłe ha,” Jacob hadı, yatı nàtsoo whehtsı̨. \c 29 \s1 Jacob Padan-Aram nèk'e nììtła \p \v 1 Eyı tł'axǫǫ̀ Jacob k'achı̨ naèhtła, sa kàɂàa nèk'e ekǫ got'ı̨į̀ ghǫ nììtła. \v 2 Eyı nèk'e tık'è gòɂǫǫ gà sahzǫ̀ą whehtee k'è taı gòlaa yaɂı̨, eyı tık'è gots'ǫ tı gıghàedı t'à. Eyı tık'è wets'ǫdaà kwe nechàa wheɂǫ. \v 3 Sahzǫ̀ą hazǫǫ̀ eyı nègı̨ı̨la nı̨dè sahzǫ̀ą-k'èdìı-dǫǫ̀ eyı kwe wedanìı̨ɂǫǫ sìı ı̨ɂǫ̀ǫ̀ agele gà sahzǫ̀ą ghàtıgeedı. Eyı tł'axǫǫ̀-ı̨dè k'achı̨ kwe gıts'ǫdàèchı. \p \v 4 Jacob, sahzǫ̀ą-k'èdìı-dǫǫ̀ dagoehke, “Sèot'ı̨ı̨, edı̨į̀ gots'ǫ aaht'e?” gòhdı. \p “Kǫ̀ta Haran gots'ǫ ats'ı̨ı̨t'e,” gıìhdı. \p \v 5 Gots'ǫ̀ hadı, “Asį̀į̀ Laban, Nahor wekwı k'èahsǫ?” gòhdı. \p “Hęɂę, wek'èts'eezǫ,” gıìhdı. \p \v 6 “Asį̀į̀ hotıì eda?” gòhdı dagoehke. \p “Hęɂę, hotıì eda,” gıìhdı. “Yeè sahzǫ̀ą xè jǫ naetłee sìı wetì Rachel hǫt'e,” gedı. \p \v 7 Jacob gots'ǫ̀ hadı, “Įłaà sa dagǫǫwà daaɂa t'à sahzǫ̀ą łą̀ą nìagııdè agıahłe-le. Sahzǫ̀ą tı gıghàahdı gà k'achı̨ dèè k'e shègezheè agıahłe,” gòhdı. \p \v 8 “Hats'ele ha dìì,” gedı, “Sahzǫ̀ą-k'èdìı-dǫǫ̀ hazǫǫ̀ edesahzǫ̀ą xè jǫ nègı̨ı̨de nı̨dè zǫ tık'è wets'ǫdaà xàts'eechı hǫt'e. Eyı tł'axǫǫ̀-ı̨dè sahzǫ̀ą hazǫǫ̀ tı gıghàts'eedı hǫt'e,” gedı. \p \v 9 Įłaà gots'ǫ̀ gode ekò Rachel edetà gha sahzǫ̀ą k'èdìı elı̨ı̨ sìı sahzǫ̀ą xè eyı nììtła. \v 10 Rachel Laban wetì hǫt'e eyıts'ǫ Laban Jacob wemǫ wı̨ı̨de hǫt'e. Jacob Rachel eɂı̨ ekò yegha kwe nechàa ı̨ɂǫ̀ǫ̀ ayį̀į̀là gà weɂeh wesahzǫ̀ą ghàtını̨ı̨dì. \v 11 Eyı tł'axǫǫ̀ Jacob, Rachel k'èts'adlı̨, sıì wınà t'à hòtł'ò xàı̨tsè. \v 12 Jacob, Rachel ts'ǫ̀ hadı, “Netà wèot'ı̨ aht'e, eyıts'ǫ Rebekah weza aht'e,” yèhdı. Eyıt'à Rachel edetà ts'ǫ̀ hadı ha yets'ǫ̀ tı̨mǫèhza. \p \v 13 Laban, Rebekah weza Jacob ghǫ godı ıìkw'o ts'ǫ̀et'ıì yets'ǫ̀ èhtła. Sıì wınà t'à edeyàdo gà yek'èts'adlı̨. Edekǫ̀ ts'ǫ̀ ayį̀į̀là tł'axǫǫ̀ Jacob wexè dàgòjàa sìı hazǫǫ̀ edeɂeh ts'ǫ̀ hadı. \v 14 Eyı tł'axǫǫ̀ Laban yets'ǫ̀ hadı, “Ehkw'ı t'à xàè ełèot'ı̨ ats'ı̨ı̨t'e,” yèhdı. \s1 Jacob ełedèke Leah eyıts'ǫ Rachel xè honìdza \p \v 15 Jacob ı̨łè sa ts'ǫ̀ yexè nàı̨dè tł'axǫǫ̀, Laban yets'ǫ̀ hadı, “Sèot'ı̨ anet'e kò t'asìı k'èxa-le segha eghàlaı̨da ha dìì. Ayìı k'èxa segha eghàlaı̨da ha newǫǫ sìı sets'ǫ̀ haı̨dı,” yèhdı. \p \v 16 Laban wetì nàke gǫ̀hłı̨ ı̨lè. Wetì ǫhdaà Leah wìyeh, eyıts'ǫ wetì nǫǫde Rachel wìyeh. \v 17 Leah wedaà nezı̨į̀ wègaat'ı̨ hanìkò Rachel hazǫǫ̀ ts'ǫ̀ denahk'e wèdaat'ı̨. \v 18 Jacob, Rachel ghǫneètǫ t'à Laban ts'ǫ̀ hadı, “Netì nǫǫde Rachel k'èxa łǫ̀hdı̨ xo ts'ǫ̀ negha eghàlaehda ha,” yèhdı. \p \v 19 Laban hayèhdı, “Dǫ eyıì-le yìhchı nahk'e nı̨ neghàehtè ha denahk'e segha nezı̨ hǫt'e. Jǫ sexè nàądè,” yèhdı. \v 20 Eyıt'à Jacob, Rachel ìhchı ha łǫ̀hdı̨ xo ts'ǫ̀ Laban gha eghàlaı̨dà, hanìkò sıì Rachel ghǫneètǫ t'à wegha dıì whaà-lea lanì. \p \v 21 Łǫ̀hdı̨ xo k'ehǫǫwo tł'axǫǫ̀ Jacob, Laban ts'ǫ̀ hadı, “Hòt'a łǫ̀hdı̨ xo ts'ǫ̀ negha eghàlaıhdà t'à netì saı̨htè, wexè whıhtı̨ ha dehwhǫ hǫt'e,” yèhdı. \p \v 22 Eyıt'à Laban yegha nàsı̨ ehtsı̨ ha t'à dǫ hazǫǫ̀ gokàwhehɂà. \v 23 Hanìkò eyı toò k'e edetì ǫhdaà Leah èhłı̨ Jacob ghàı̨htı̨ t'à Jacob yet'àı̨tè. \v 24 Eyıts'ǫ Laban, t'eeko Zılpah wìyeh, edetì Leah ghàı̨htı̨, yegha eghàlaedaa elı̨ gha. \p \v 25 K'omǫǫ̀dǫǫ̀ agòjà ekò Leah yegà whetı̨ nǫǫ̀! Eyıt'à Jacob edeɂeh Laban ts'ǫ̀ hadı, “Dànìghǫ hanì sets'ǫ̀ eghàlaneedà? Rachel k'èxa negha eghàlaıhdà ı̨lè. Dànìghǫ seghǫyaneɂǫ?” yèhdı. \p \v 26 Laban yets'ǫ̀ hadı, “Gonàowoò k'ę̀ę̀ gotì ǫhdaà wekwe gotì nǫǫde honìda ha nıìle. \v 27 Leah honìdzaa wegha ı̨łè dzęahta ts'ǫ̀ nàsı̨ hołèe wek'ehǫǫwo ts'ǫ̀ wegà needà nı̨dè setì nǫǫde sı neghàehtè ha. Setì Rachel k'èxa k'achı̨ łǫ̀hdı̨ xo ts'ǫ̀ segha eghàlaı̨da ha,” yèhdı. \p \v 28 Eyıt'à Jacob hajà. Leah xè ı̨łè dzęahta k'ehǫǫhwho, eyı tł'axǫǫ̀ Laban edetì Rachel yets'èkeè elı̨ ha yeghàı̨htı̨. \v 29 Laban, t'eeko Bılah, wetì gha eghàlaedaa elı̨ gha yeghàı̨htı̨. \v 30 Eyıt'à Jacob, Rachel sı t'àı̨tè. Leah nahk'e Rachel ghǫneètǫ. Rachel xè honìdza k'èxa k'achı̨ łǫ̀hdı̨ xo ts'ǫ̀ Laban gha eghàlaı̨dà. \s1 Jacob weza gıgǫ̀hłı̨ \p \v 31 Gots'ǫ̀ K'àowo, Leah weghǫnehoòtǫ-le yek'èezǫ t'à chekoa wets'ǫ ayį̀į̀là, hanìkò Rachel chekoa wets'ǫ-le. \v 32 Leah hotıeda-le ajà t'à dǫzhìa nìı̨htı̨. Ruben wìyeh ayį̀į̀là, dıı hadı t'à, “Daıhɂa t'à gots'ǫ̀ K'àowo sets'àı̨dì. Hòt'a sedǫǫ̀ seghǫneètǫǫ̀ ade ha,” hadı. \p \v 33 K'achı̨ hotıeda-le ajà t'à dǫzhìa nìı̨htı̨, hadı, “Seghǫnehoòtǫ-le gots'ǫ̀ K'àowo yeghǫ ıìkw'o t'à dıı dǫzhìa seghàı̨htı̨,” hadı. Eyıt'à Sımeyon wìyeh ayį̀į̀là. \p \v 34 Leah k'achı̨ hotıeda-le ajà t'à k'achı̨ dǫzhìa nìı̨htı̨, hadı, “Weza taı nìıhła t'à k'ǫǫ̀t'a sedǫǫ̀ sexè at'ı̨į̀ ade ha,” hadı. Eyıt'à dǫzhìa Levı wìyeh ayį̀į̀là. \p \v 35 K'achı̨ hotıeda-le ajà t'à dǫzhìa nìı̨htı̨, hadı, “Dıì t'à gots'ǫ̀ K'àowo weghàsǫehdı ha,” hadı. Eyıt'à dǫzhìa Judah wìyeh ayį̀į̀là. Eyı tł'axǫǫ̀ chekoa nìhtè-le ajà. \c 30 \p \v 1 Rachel, Jacob gha chekoa nìhtè-le yek'èhoèhzà t'à edeba Leah ghǫ ts'ohoedıì ajà. Eyıt'à Jacob ts'ǫ̀ hadı, “Chekoa seghàı̨htè-le nı̨dè ełaehwhı ha!” yèhdı. \p \v 2 Jacob yets'ǫ̀ ìch'è, hayèhdı, “Nǫ̀htsı̨ aht'e nıìle. Ededı̨ sìı chekoa nets'ǫ-le anı̨hwhǫ hǫt'e,” yèhdı. \p \v 3 Rachel hayèhdı, “Jǫ ts'èko Bılah segha eghàlaedaa elı̨ı̨ sìı wet'àı̨tè, segha chekoa nììle ha t'à. Hanì-ı̨dè sı̨ kò wet'à chekoa sets'ǫ ade ha,” hadı. \p \v 4 Eyıt'à ts'èko Bılah wìyeh sìı yets'èkeè elı̨ ha ededǫǫ̀ ghàyı̨ı̨htı̨. Rachel weyatıì dahxà Jacob eyı ts'èko t'àı̨tè t'à \v 5 hotıeda-le ajà, eyıts'ǫ yegha dǫzhìa nìı̨htı̨. \v 6 Eyıt'à Rachel hadı, “Nǫ̀htsı̨ dǫ gıta edeghǫ į̀į̀zhaehłı̨-le asį̀į̀là. Wets'ǫ̀ nàdaehtì sıìkw'o t'à dǫzhìa saı̨htı̨,” hadı. Eyıt'à dǫzhìa Dan wìyeh ayį̀į̀là. \p \v 7 Bılah k'achı̨ hotıeda-le ajà t'à Jacob gha dǫzhìa nìı̨htı̨. \v 8 Eyıt'à Rachel hadı, “Seba hòtł'ò wek'aehwhoò lahjà daats'ǫ̀ weghǫèhnǫ hǫt'e,” hadı. Eyıt'à dǫzhìa Naftalı wìyeh ayį̀į̀là. \p \v 9 Weba Leah chekoa wets'ǫ-le ajà t'à ts'èko yegha eghàlaedaa Zılpah wìyeh sìı wedǫǫ̀ wets'èkeè elı̨ ha ededǫǫ̀ ghàyı̨ı̨htı̨. \v 10 Eyıt'à ts'èko Zılpah, Jacob gha dǫzhìa nìı̨htı̨. \v 11 Leah hadı, “K'ǫǫnì sets'ǫ̀ hoedı!” hadı. Eyıt'à dǫzhìa Gad wìyeh ayį̀į̀là. \p \v 12 Zılpah k'àchı̨ Jacob gha dǫzhìa nìı̨htı̨. \v 13 Eyıt'à Leah hadı, “K'ǫǫnì sınà nàhòwo! Ts'èko gı̨ı̨lı̨ı̨ sìı wınà sègedıì segıızı ha,” hadı. Eyıt'à dǫzhìa Asher wìyeh ayį̀į̀là. \p \v 14 T'asìı dehshee nàgehtsį̀ ekìıyeè k'e Ruben dèè k'e k'eda t'à dèè-gonàèdìı wet'à chekoa gots'ǫ at'ı̨ı̨ sìı yegòhɂǫ. Eyı sìı edemǫ Leah ghàyı̨ı̨wa. Eyıt'à Rachel, Leah ts'ǫ̀ hadı, “Neza wets'ǫ dèè-gonàèdìı mǫ̀hdaa sàı̨dı,” yèhdı. \p \v 15 Hanìkò Leah yets'ǫ̀ hadı, “Sedǫǫ̀ seghǫ xàneèchì. Eyı negha hòt'a-le t'à k'achı̨ seza wets'ǫ dèè-gonàèdìı sı nı̨į̀wa ha nì?” yèhdı. \p Rachel yets'ǫ̀ hadı, “Tł'anǫǫ̀ neza wets'ǫ dèè-gonàèdìı seghàı̨dı k'èxa dıı toò Jacob net'àetè ha,” yèhdı. \p \v 16 Eyıt'à Jacob dèè k'e eghàlaeda gots'ǫ nǫ̀ǫtła ekò Leah yenìhdǫǫ̀ èhtła, hayèhdı, “Dıı toò set'àı̨tè ha hǫt'e. Seza wets'ǫ dèè-gonàèdìı k'èxa nàneehdì hǫt'e,” yèhdı. Eyıt'à eyı toò k'e Jacob yet'àı̨tè. \p \v 17 Nǫ̀htsı̨ yeyatıì ıìkw'o t'à Leah hotıeda-le ajà, eyıt'à Jacob gha dǫzhìa sı̨làı t'à whedaa yegha nìı̨htı̨. \v 18 Eyıt'à Leah hadı, “Ts'èko segha eghàlaedaa sedǫǫ̀ ghàehtı̨ k'èxa Nǫ̀htsı̨ sets'ǫ̀ nezı̨į̀ eghàlaı̨dà,” hadı. Eyıt'à eyı dǫzhìa Isakar wìyeh ayį̀į̀là. \p \v 19 K'achı̨ Leah hotıeda-le ajà t'à Jacob gha dǫzhìa ek'ètaı t'à whedaa nìı̨htı̨. \v 20 Eyıt'à Leah hadı, “Nǫ̀htsı̨ t'asìı nezı̨ı̨ seghàı̨ɂǫ. Wegha chekoa ek'ètaı nìıhła t'à, dıì t'à sedǫǫ̀ sìhchı ha,” hadı. Eyıt'à eyı dǫzhìa Zebulun wìyeh ayį̀į̀là. \p \v 21 Sìghaı̨waà hoòwo tł'axǫǫ̀ ts'èkoa nìı̨htı̨. Eyı sìı Dınah wìyeh ayį̀į̀là. \p \v 22 Eyı tł'axǫǫ̀ Nǫ̀htsı̨, Rachel weyatıì ıìkw'o t'à chekoa wets'ǫ ha ayį̀į̀là. \v 23 Eyıt'à hotıeda-le ajà t'à dǫzhìa nìı̨htı̨, hadı, “Nǫ̀htsı̨ sìı edeghǫ į̀į̀zhaehłı̨-le asį̀į̀là,” hadı. \v 24 Dǫzhìa nìı̨htı̨ı̨ sìı Joseph wìyeh ayį̀į̀là, hadı, “Nǫ̀htsı̨ k'àchı̨ seza gǫ̀hłı̨į̀ ayııle welè,” hadı. \s1 Jacob deɂǫ̀ǫ̀ tıts'aàdìı łǫ wets'ǫǫ̀ ajà \p \v 25 Rachel, Joseph nìı̨htı̨ tł'axǫǫ̀, Jacob edeɂeh Laban ts'ǫ̀ hadı, “Senèk'e ts'ǫ̀ anahdeè ası̨ı̨le. \v 26 Sets'èkeè gık'èxa eghàlaıhdàa sìı seghàgı̨ı̨le, eyıts'ǫ seza sı, gıxè senèk'e ts'ǫ̀ anahde ha t'à. Whaà negha hòtł'ò eghàlaıhdàa sìı wek'èı̨zǫ hǫt'e,” yèhdı. \p \v 27 Hanìkò Laban yets'ǫ̀ hadı, “Etesenèeɂı̨ nı̨dè ı̨łaà goxè nàądè. Sìdìı k'èhokw'o weghàà, nı̨ nets'ıhɂǫ̀ gots'ǫ̀ K'àowo sexè sìghà hòɂǫǫ̀ ayį̀į̀là wek'èehsǫ asììdlà hǫt'e,” yèhdı. \v 28 Eyıts'ǫ hadı, “Ayìı k'èxa ı̨łaà segha eghàlaı̨da ha newǫǫ sìı neghàehɂà ha,” yèhdı. \p \v 29 Jacob yets'ǫ̀ hadı, “Dànì negha eghàlaıhdàa sìı wek'èı̨zǫ hǫt'e, eyıts'ǫ dànì nets'ǫ tıts'aàdìı nezı̨į̀ gık'èhdì t'à gı̨ı̨tłǫǫ̀ agejàa sìı wek'èı̨zǫ hǫt'e. \v 30 Nets'ǫ̀ ahjà kwe tıts'aàdìı łǫ-lea nets'ǫ ı̨lè, dıì sìı denahk'e łǫǫ̀ agejà. Edı̨į̀ shègezhe ha gıamı̨ı̨ k'ehtło xè gık'èhdì t'à gots'ǫ̀ K'àowo nexè sìghà hòɂǫǫ̀ ayį̀į̀là hǫt'e. Ekò dıì sekǫ̀ gòɂǫ gha t'asìı hahłe ha dehwhǫ,” yèhdı. \p \v 31 “Tł'anǫǫ̀ ayìı neghàehɂà ha neewǫ?” Laban yèhdı. “T'asìı seghàı̨ɂà-le. Hanìkò t'asìı ı̨łè segha hanelà nı̨dè ı̨łaà nets'ǫ tıts'aàdìı gık'èhdì ha. \v 32 Dıı dzęę̀ k'e nets'ǫ tıts'aàdìı hazǫǫ̀ gıta k'eıht'į̀. Sahzǫ̀ą weta goèhzǫǫ sìı, sahzǫ̀ązaa dezǫ lanıı sìı eyıts'ǫ ejıetsoa weta goèhzǫǫ sìı gıta xàwehwha. Negha eghàlaıhdà k'èxa eyı seghàgı̨ı̨le. \v 33 Eyı sahzǫ̀ą wek'èxa eghàlaıhdàa sìı wek'anehtǫ nı̨dè nets'ǫ̀ ehkw'ı eghàlaıhdà wek'èı̨zǫ ha. Ejıetsoa weta goèhzǫ-le eyıts'ǫ sahzǫ̀ązaa dezǫ lanı-le sìı sets'ǫ ta wheda nı̨dè eyı neghǫ deèhɂį̀ gha ııtà ha,” Jacob yèhdı. \p \v 34 “Tł'anǫǫ̀ dàı̨dıı sìı k'ę̀ę̀ welè,” Laban yèhdı. \v 35 Eyı dzęę̀ k'e et'ıì Laban, ejıetsoa werezhıì gıta goèhzǫǫ sìı hazǫǫ̀ gota xàyı̨ı̨wa, eyıts'ǫ ejıetsoa dets'è gıta goèhgoo sìı hazǫǫ̀ gota xàyı̨ı̨wa, eyıts'ǫ sahzǫ̀ązaa dezǫ lanıı sìı gota xàyı̨ı̨wa gà weza gıxoehdı ha gotł'aàyį̀ı̨wa. \v 36 Eyı tł'axǫǫ̀ Laban eyıts'ǫ weza taı dzęę̀ ts'ǫ̀ nagıadè t'à Jacob ts'ǫǫ̀ nıwà agejà. Jacob ededı̨ t'aa ı̨łaà Laban wets'ǫ tıts'aàdìı aìlaa sìı gok'èdì. \p \v 37 Jacob, ts'ı taı xàɂaa gots'ǫ dechı̨ łǫ xàı̨ht'a gà wet'ıì mǫ̀hdaa yek'et'ıę̀hdla t'à dechı̨ wek'e nawhet'ıì ayį̀į̀là. Hanì dechı̨ wetǫǫ̀ degoo wek'e wègaat'ı̨į̀ ayį̀į̀là. \v 38 Eyı tł'axǫǫ̀ eyı dechı̨ tıts'aàdìı tı-gedǫǫ-k'è nèyı̨ı̨wa. Tıts'aàdìı tı gedǫ nı̨dè gınadąą̀ whelaà ayehɂı̨. Tıts'aàdìı ełek'aàdèe ekìıyeè k'e eyıts'ǫ tı gedǫ ha eyı nègedè nı̨dè, \v 39 dechı̨ nadąą̀ ełek'aàgedè. Hanì t'aa gıza gıta goèhzǫǫ̀ nègı̨ı̨la. \v 40 Jacob, sahzǫ̀ązaa whatsǫǫ̀ whelaà ayį̀į̀là, eyı wedę tıts'aàdìı hazǫǫ̀ Laban wets'ǫ nee sìı tıts'aàdìı dezǫ gık'e nawhet'ıı sìı eyıts'ǫ dezǫǫ sìı ts'ǫ̀ nageɂaà agǫ̀ǫ̀là. Hanì t'aa edegha tıts'aàdìı nàwhehtsı̨. Laban wets'ǫ tıts'aàdìı ta whelaà ayį̀į̀là-le. \v 41 Tıts'aàdìı denahk'e nàgetsoo sìı ełek'aàdè nı̨dè Jacob eyı dechı̨ tı-gedǫǫ-k'è gonadąą̀ nèyewa. Hanì-ı̨dè dechı̨ ta ełek'aàgedè. \v 42 Ekò tıts'aàdìı nàgetso-le sìı gonadąą̀ dechı̨ nèyewa-le. Eyıt'à tıts'aàdìı nàgetso-le sìı Laban weghaelı̨į̀ ayehɂį̀, eyıts'ǫ tıts'aàdìı nàgetsoo sìı Jacob edegha yìhchı. \v 43 Hanì t'aa Jacob dǫ ahxee-deè whelı̨. Tıts'aàdìı łǫ wets'ǫ, ts'èko eyıts'ǫ dǫzhìı gıgha eghàlaedaa łǫ wets'ǫ, eyıts'ǫ tıts'aàdìıcho eyıts'ǫ tłı̨tsoa sı łǫ wets'ǫǫ̀ ajà. \c 31 \s1 Jacob weɂeh Laban ch'à kwı̨èhsa \p \v 1 Jacob, Laban weza dıı hagedı yeghǫ ıìkw'o, “Jacob, gotà wets'ǫ tıts'aàdìı hazǫǫ̀ neyı̨į̀wa. Gotà wets'ǫ t'asìı t'à dǫ ahxee whelı̨,” gedı. \v 2 Eyıts'ǫ Jacob weɂeh Laban yets'ǫ̀ wınì ładı̨į̀ ajà yek'èhoèhzà, ı̨nę̀ę lanì yets'ǫ̀ naɂa-le t'à. \p \v 3 Eyı tł'axǫǫ̀ gots'ǫ̀ K'àowo Jacob ts'ǫ̀ hadı, “Necho gınèk'e nèot'ı̨ gıts'ǫ̀ anaąde, nexè aht'ı̨ ha,” yèhdı. \p \v 4 Eyıt'à Jacob edets'èkeè Rachel eyıts'ǫ Leah gokàwhehɂà, edı̨į̀ tıts'aàdìı k'èdìı sìı ts'ǫ̀ gokàwhehɂà. \v 5 Gots'ǫ̀ hadı, “Naxıtà sets'ǫ̀ wınì ładı̨į̀ ajà, ı̨nę̀ę lanì sets'ǫ̀ naɂa-le, hanìkò setà Wenǫ̀htsı̨ sìı sexè at'ı̨ hǫt'e. \v 6 Naxıtà wegha hòtł'ò eghàlaıhdà wek'èahsǫ hǫt'e, \v 7 hanìkò t'aats'ǫǫ̀ seghǫyaeɂà eyıts'ǫ sets'àɂeedìı sìı dek'aɂį̀ ayehɂı̨. Hanìkò naxıtà sets'ǫ̀ hoìla eghàlaeda ch'à Nǫ̀htsı̨ ayį̀į̀hwhǫ. \v 8 ‘Tıts'aàdìı weta goèhzǫǫ sìı nets'àɂeedìı gı̨ı̨lı̨ ha,’ naxıtà sèhdı nı̨dè tıts'aàdìı gıza gıta goèhzǫǫ̀ nègele. Eyıts'ǫ, ‘Tıts'aàdìı dezǫ gık'e nawhet'ıı sìı nets'àɂeedìı gı̨ı̨lı̨ ha,’ sèhdı nı̨dè tıts'aàdìı gıza dezǫ gık'e nawhet'ıı nègele. \v 9 Eyıt'à Nǫ̀htsı̨ naxıtà wets'ǫ tıts'aàdìı yeghǫ neyı̨į̀waa sìı seghàyı̨ı̨la hǫt'e. \p \v 10 “Įłàà tıts'aàdìı ełek'aàdèe ekò k'e nàwhıhtı̨ ı̨lè. K'eeht'į̀ là ejıetsoa werezhıì hazǫǫ̀ dezǫ gık'e nawhet'ıı eyıts'ǫ gıta goèhzǫǫ sìı ejıetsoa xè ełek'aàgedè ghǫ nàwhıhtı̨ ı̨lè. \v 11 Nǫ̀htsı̨ weyak'eet'ı̨į̀ sets'ǫ̀ gode hǫt'e, ‘Jacob,’ sèhdı. ‘Hęɂę, neèhkw'ǫ,’ dehsı̨. \v 12 ‘Įdaà k'eı̨t'į̀,’ sèhdı, ‘Ejıetsoa werezhıì ejıetsoa xè ełek'aàgedèe sìı hazǫǫ̀ gıta dezǫǫ nawhet'ı, hanì-le-ı̨dè gıta goèhzǫǫ sìı dets'è xè ehk'aàdè. Laban dànì nets'ǫ̀ eghàlaı̨dàa sìı wek'èehsǫ t'à tıts'aàdìı hanì ełek'aàgedè agèhłà. \v 13 Bethel ekǫ Nǫ̀htsı̨ nets'ǫ̀ wègoèht'į̀ı̨ sìı eyı aht'e. Ekǫ kwe nàı̨ɂa k'e tłeh anelà ı̨lè eyıts'ǫ ekǫ sets'ǫ̀ yatı nàtsoo wheęhtsı̨ ı̨lè. Jǫ nèè gots'ǫǫ̀ aąde, nenèè dǫ nelı̨ı̨ sìı ts'ǫ̀ anaąde,’ sèhdı ı̨lè,” Jacob edets'èkeè gòhdı. \p \v 14 Eyıt'à Rachel eyıts'ǫ Leah hagedı, “Gotà ełaı̨wo-ı̨dè wets'ǫ t'asìı wı̨ı̨zìı gots'ǫ̀ ade ha nıìle. \v 15 Hòt'a wegha dǫ eładı̨ı̨ lats'ı̨ı̨t'e. La k'èxa dǫ ghàgòı̨la hǫt'e hanìkò eyı hazǫǫ̀ edets'ǫ̀ yek'ehǫǫhwho. \v 16 Ehkw'ı ha nı̨dè Nǫ̀htsı̨ sìı gotà wets'ǫ t'asìı hazǫǫ̀ yeghǫ nı̨į̀waa sìı gots'ǫ hǫt'e eyıts'ǫ goza sı gıts'ǫ hǫt'e. Eyıt'à Nǫ̀htsı̨ dànèhdıı sìı hanele,” gıìhdı. \p \v 17-18 Eyıt'à Jacob, Kanan nèk'e edetà ts'ǫ̀ anade ha sınìtła. Edeza eyıts'ǫ edets'èkeè tıts'aàdìıcho k'e nègòı̨wa. Wets'ǫ tıts'aàdìı hazǫǫ̀ edenakweè k'eɂà agǫ̀ǫ̀là, eyıts'ǫ Padan-Aram nèk'e gots'ǫ t'asìı hazǫǫ̀ ełèyı̨ı̨laa sìı hazǫǫ̀ edexè ayį̀į̀là. \p \v 19 Nageedè kwe Laban t'asį̀ı̨ nıwà edesahzǫ̀ą k'e xagot'à ekò k'e Rachel edetà ts'ǫ nǫ̀htsı̨ą hòèlı̨ı̨ dèɂı̨. \v 20 Eyıts'ǫ Jacob, Aram got'ı̨į̀ Laban naàhtǫ naèhtła t'à yetł'ahk'e hòèhtsı̨. \v 21 Eyıt'à t'asìı hazǫǫ̀ xè nakwı̨èhsa. Deh te naèhtła, eyıts'ǫ shìhta Gılad nèk'e ts'ǫ̀ ajà. \s1 Laban Jacob deèzhì \p \v 22 Taı dzęę̀ tł'axǫǫ̀ Jacob nakwı̨èhsa gedı Laban yeghǫ ıìkw'o. \v 23 Laban edèot'ı̨ edexè ayį̀į̀là gà łǫ̀hdı̨ dzęę̀ ts'ǫ̀ Jacob k'è k'egıadè tł'axǫǫ̀ shìhta Gılad nèk'e gıghàı̨de. \v 24 Hanìkò eyı toò k'e Laban nàwhetı̨ t'à Nǫ̀htsı̨ yets'ǫ̀ gode, hayèhdı, “Edexonehdı, Jacob wets'ǫ̀ hoìla xàyanehtı-le,” yèhdı. \p \v 25 Laban, Jacob ghǫnììtła ekò, Jacob shìhta Gılad nèk'e nı̨hbàa nàı̨hgè ı̨lè. Eyıt'à Laban ededı̨ sı edèot'ı̨ xè eyı nı̨hbàa nàı̨hgè. \v 26 Ełegà nègı̨ı̨de ekò Laban Jacob ts'ǫ̀ hadı, “Dànìghǫ hanì senaàhtǫ k'ehoı̨ɂa? Eyıts'ǫ ełets'egǫ k'ę̀ę̀ setì seghǫ naneewa. \v 27 Dànìghǫ senaàhtǫ kwı̨èhsa xè sets'ǫ̀ ekǫ-le eghàlaneedà? Sets'ǫ̀ haı̨dı nı̨dè naı̨tła kwe negha goınà xè eyeh eyıts'ǫ tł'ık'eetı̨ı̨ t'à negha sǫnàts'edè ha ı̨lè. \v 28 Sekwı gık'èts'eehdlı̨-le eyıts'ǫ setì t'asagèehsı̨-le et'ıì naątła. Sıì gonezǫ-le k'ę̀ę̀ eghàlaneedà. \v 29 Nenahk'e ts'ı̨ı̨lı̨ ne t'à naxıts'ǫ̀ hoìla eghàlaehda ha dìì-le hǫt'e. Hanìkò ı̨dìı toò k'e netà Wenǫ̀htsı̨ sets'ǫ̀ goı̨de, hadı, ‘Edexonehdı, Jacob wets'ǫ̀ hoìla xàyanehtı-le,’ sèhdı. \v 30 Netà wekǫ̀ ts'ǫ̀ anaąde ha neewǫ t'à anejà, wek'èehsǫ. Hanìkò dànìghǫ senǫ̀htsı̨ą seghǫneeɂı̨?” Laban yèhdı. \p \v 31 Jacob, Laban ts'ǫ̀ hadı, “Dehjı̨ ts'ıhɂǫ̀ hanì nenaàhtǫ nats'eède ı̨lè. Sets'ǫ̀ nek'èch'a xè netì seghǫ nagı̨ı̨wa ha sǫnı dehwhǫ ı̨lè. \v 32 Hanìkò gota gots'ǫ amìı nenǫ̀htsı̨ą dèɂı̨ı̨ wegòt'ǫǫ nı̨dè ełaàwı ha. Gòet'ı̨ gıdaà t'asìı nets'ǫ goxè wheɂǫǫ wegòahɂǫ nı̨dè neàhchı,” Jacob yèhdı. Ekò k'e, wets'èkeè Rachel nǫ̀htsı̨ą dèɂı̨ı̨ yek'èezǫ-le ı̨lè. \p \v 33 Eyıt'à Laban Jacob wenı̨hbàa yìı k'eeta, eyıts'ǫ Leah wenı̨hbàa yìı eyıts'ǫ ts'èko nàke gogha eghàlageeda gını̨hbàa sı yìı k'eeta hanìkò edenǫ̀htsı̨ą gòhɂǫ-le. Eyı tł'axǫǫ̀ Rachel wenı̨hbàa yìı k'eeta. \v 34 Rachel edetà ts'ǫ nǫ̀htsı̨ą dèɂı̨ ı̨lèe sìı wet'à tıts'aàdìıcho k'e ts'edaa weyìı yı̨ı̨wa gà yeka wheda. Laban t'asìı hazǫǫ̀ Rachel wets'ǫ sìı ta k'eeta hanìkò edenǫ̀htsı̨ą gòı̨la-le. \p \v 35 Rachel edetà ts'ǫ̀ hadı, “Età sets'ǫ̀ nek'èch'a welè-le. Ts'èko ehłı̨ t'à nenadąą̀ nàhwho ha dìì,” edetà èhdı. Laban t'asìı hazǫǫ̀ ta k'eeta kò edenǫ̀htsı̨ą gòhɂǫ-le. \p \v 36 Eyıt'à Jacob, Laban ts'ǫ̀ wınì-le, hayèhdı, “Hot'eè, ayìı sek'enìdahoǫɂà ha? Nek'èch'a ayìı hòwhıhtsı̨ t'à hanì k'esı̨ı̨zo nǫǫ̀? \v 37 Segoht'ǫǫ̀ ta hazǫǫ̀ k'eı̨ta t'à nekǫ̀ ts'ǫ t'asìı gòneehɂǫ nì? Hot'eè jǫ nìı̨chı, nèot'ı̨ hazǫǫ̀ eyıts'ǫ sèot'ı̨ hazǫǫ̀ gınadąą̀ nìı̨chı, ededı̨ gosınìyagıhtı welì. \p \v 38 “Dıì xè naènǫ xo nexè aeht'è hǫt'e. Nets'ǫ sahzǫ̀a eyıts'ǫ ejıetsoa gıza gǫ̀hłı̨ t'à t'asagejà whìle, eyıts'ǫ nets'ǫ ejıetsoa k'èhdì t'à gıkwǫ̀ ghǫ shèhtı̨ whìle.\fig Jacob Laban wets'ǫ sahzǫ̀ą eyıts'ǫ ejıetsoa k'èdì ı̨lè.|src="HK00009B.TIF" size="span" ref="31.38" \fig* \v 39 Tıts'aàdìıcho ekìı-ka k'eɂàa t'à nets'ǫ sahzǫ̀ą ełaı̨wo nı̨dè wetł'axǫǫ̀ sets'ǫ sahzǫ̀ą nìehtè. Dzęh hanì-le-ı̨dè to nets'ǫ tıts'aàdìı neghǫ geeɂį̀ nı̨dè sı̨ èhłı̨ wek'èxa nàehdì ası̨ı̨hɂı̨. \v 40 Dıı hanì sexè hòı̨ɂà hǫt'e: Dzę-ı̨dè edı t'à daıhɂà eyıts'ǫ to-ı̨dè edza t'à daıhɂà, eyıts'ǫ nezı̨į̀ ıhtèe whìle. \v 41 Hanì naènǫ xo ts'ǫ̀ nexè aeht'è. Netì nàke k'èxa hoònǫ-daats'ǫ̀-dı̨ xo negha eghàlaıhdà hǫt'e, eyıts'ǫ dıı tıts'aàdìı seghàneela k'èxa ek'ètaı xo ts'ǫ̀ negha eghàlaıhdà hǫt'e. Eyı weɂǫ̀ǫ̀ sets'àɂeedì gha nı̨dè sexè ekǫ-le k'ehoı̨ɂa. \v 42 Abraham Wenǫ̀htsı̨ eyıts'ǫ setà Nǫ̀htsı̨ ghàtsį̀edìı sìı sexè at'ı̨-le nı̨dè hotıì t'asìı dę nası̨ı̨hɂà ha ı̨lè. Hanìkò Nǫ̀htsı̨ dàhòtł'ò daıhɂàa eyıts'ǫ dànì hòtł'ò eghàlaıhdàa sìı saɂı̨ t'à ı̨dìı toò nets'ǫ̀ goı̨de hǫt'e,” Jacob yèhdı. \p \v 43 Laban, Jacob ts'ǫ̀ hadı, “Eyı ts'èko sìı setì agı̨ı̨t'e, chekoa nègı̨ı̨laa sìı sekwı agı̨ı̨t'e, eyıts'ǫ eyı tıts'aàdìı hazǫǫ̀ sets'ǫ agı̨ı̨t'e. Ehkw'ı t'à t'asìı hazǫǫ̀ nenadąą̀ whelaa sìı sets'ǫ zǫ hǫt'e. Hanìkò dıì sìı setì eyıts'ǫ gıza dàgeèhłà lì? \v 44 Eyıt'à dıì ełexè yatı nàtsoo wììtsı̨, wet'à ełexè ts'èwhı̨į̀ ts'eeda ha,” Laban yèhdı. \p \v 45 Eyıt'à Jacob kwe nechàa dèè k'e nàı̨ɂaà ayį̀į̀là. \v 46 Edèot'ı̨ ts'ǫ̀ hadı, “Kwe nıàhwha,” gòhdı. Eyıt'à kwe negı̨į̀wa gà łą̀ą ełeka whelaà agį̀į̀là. Eyı tł'axǫǫ̀ eyı dèè k'e ełexè shègıazhe. \v 47 Laban eyı kwe nègı̨ı̨waa sìı Jegar-Saduta wìyeh ayį̀į̀là, eyıts'ǫ Jacob Galed wìyeh ayį̀į̀là. \p \v 48 Laban hadı, “Jǫ kwe whelaa sìı ełexè yatı nàtsoo wììtsı̨ı̨ wenats'edì ha eyı gha hǫt'e,” hadı. Eyıt'à eyı nèk'e Galed gòyeh hǫt'e. \v 49 Eyı nèk'e Mızpah sı gòyeh adlà, Laban dıı hadı t'à, “Ełets'ǫǫ̀ ats'ejà nı̨dè goyatıì nàts'eezhì ha-le gha gots'ǫ̀ K'àowo goxoehdı welè. \v 50 Setì gıts'ǫ̀ hoìla eghàlaı̨da, hanì-le-ı̨dè gıgà ts'èko eyıì-le nèehchì nı̨dè, neghàehda-le kò Nǫ̀htsı̨ goghàeda hǫt'e, wenaądì nǫǫ̀,” yèhdı. \p \v 51 Eyıts'ǫ Laban, Jacob ts'ǫ̀ hadı, “Yatı nàtsoo wììtsı̨ wek'èhoedzǫ gha jǫ kwe whela hǫt'e, eyıts'ǫ eyı gha jǫ kwe nàı̨ɂa hǫt'e. \v 52 Jǫ kwe whelaa sìı eyıts'ǫ jǫ kwe nàı̨ɂaa sìı wet'à goyatıì nats'edì ha hǫt'e. Nets'ǫ̀ hoìla hohtsı̨ ha jǫ kwe whelaa sìı wete ehtła ha nıìle, eyıts'ǫ nı̨ sets'ǫ̀ hoìla hoı̨htsı̨ ha jǫ kwe whelaa eyıts'ǫ jǫ kwe nàı̨ɂaa sìı wete aąde ha nıìle. \v 53 Abraham Wenǫ̀htsı̨, Nahor Wenǫ̀htsı̨ eyıts'ǫ gıtà Wenǫ̀htsı̨ ehkw'ı gosınìyaehtı welè,” Laban hadı. \p Eyıt'à Jacob, wetà Isaac Nǫ̀htsı̨ ghàtsį̀edìı sìı wıızì t'à yatı nàtsoo whehtsı̨. \v 54 Jacob eyı shìhta nèk'e tıts'aàdìı ełaı̨hwho gà Nǫ̀htsı̨ ts'ǫ̀ yek'ı̨ı̨hk'ǫ. Eyı tł'axǫǫ̀ ełèot'ı̨ ełexè shègıazheè agǫ̀ǫ̀là. Shègıazhe tł'axǫǫ̀, to eyı geète. \p \v 55 Satsǫ k'omǫǫ̀dǫǫ̀ et'ıì Laban naetła kwe edekwı eyıts'ǫ edetì gok'èts'adlı̨ eyıts'ǫ yatı nezı̨ı̨ t'à gok'eèyaı̨htı. Eyı tł'axǫǫ̀ edenèk'e ts'ǫ̀ anajà. \c 32 \s1 Jacob edı̨ı̨de nìhdǫǫ̀ èhtła \p \v 1 Jacob ededı̨ sı edenèk'e ts'ǫ̀ naèhtła. Naèhtła ekò Nǫ̀htsı̨ weyak'eet'ı̨į̀ gıghàı̨de. \v 2 Jacob goaɂı̨ ekò hadı, “Jǫ Nǫ̀htsı̨ wets'ǫ eghǫǫ-dǫǫ̀ nàgedèe-k'è agǫ̀ht'e,” hadı. Eyıt'à eyı Mahanım gòyeh ayį̀į̀là. \p \v 3 Jacob wets'ǫ godı-k'eɂaa-dǫǫ̀ edenakweè edı̨ı̨de Esau ts'ǫ̀ goòhɂà. Ekò k'e Esau, shìhta Seyır nèk'e, Edom got'ı̨į̀ gınèk'e nàde ı̨lè. \v 4 Edecheekeè dıı hagòhdı, “K'àowo Esau ts'ǫ̀ dıı haahdı ha: ‘Necheekeè Jacob dıı nets'ǫ̀ hadı: Dıı haı̨wa gots'ǫ̀ seɂeh Laban wexè nàıhdè hǫt'e. \v 5 Ejıe eyıts'ǫ tłı̨tsoa, sahzǫ̀ą eyıts'ǫ ejıetsoa sets'ǫ, eyıts'ǫ segha eghàlageedaa-dǫǫ̀ dǫzhìı sı, ts'èko sı sets'ǫ. Seghǫ nınà ha dehwhǫ t'à dıı godı nets'ǫ̀ nìıhɂǫ hǫt'e,’ Esau ts'ǫ̀ haahdı,” Jacob gòhdı. \p \v 6 Godı-k'egeɂaa-dǫǫ̀ Jacob ts'ǫ̀ nǫǫ̀gı̨ı̨de ekò hagıìhdı, “Nı̨ı̨de Esau wets'aɂı̨, dıì-t'ıì nets'ǫ̀ etłe, eyıts'ǫ dǫ dı̨akw'eènǫ (400) gıxè at'ı̨,” gıìhdı. \p \v 7 Jacob sıì dèhyeh lajà t'à wets'ǫ dǫ nàke ts'ǫ̀ łats'ıgǫǫwa. Eyıts'ǫ sahzǫ̀ą, ejıetsoa, ejıe eyıts'ǫ tıts'aàdìıcho sı nàke ts'ǫ̀ łats'ıgǫǫwa. \v 8 Jacob dıı hanıwǫ, “Esau dǫ ı̨daà gıadèe sìı t'asagǫ̀ǫ̀là nı̨dè dǫ ı̨dè gıadèe sìı t'asį̀ı̨ kwı̨geehdè ha dìì-le,” hanıwǫ. \p \v 9 Eyı tł'axǫǫ̀ Jacob Nǫ̀htsı̨ ts'ǫ̀ yahtı, “Sets'ǫ̀ K'àowo, secho Abraham Wenǫ̀htsı̨, eyıts'ǫ setà Isaac Wenǫ̀htsı̨ sets'ǫ̀ dıı haı̨dı ı̨lè, ‘Nenèk'e ts'ǫ̀ anaąde eyıts'ǫ nèot'ı̨ gıts'ǫ̀ anaąde, eyıts'ǫ dǫ ahxee nelı̨į̀ anehłe ha,’ sèı̨dı ı̨lè. \v 10 Sets'ǫ̀ nedzeè eteèɂı̨ xè sets'ǫ̀ ehkw'ı eghàlaı̨da ha dǫ lahoeht'ı̨ nıìle. Segeè k'ehtı̨ zǫ t'à jǫ Jordan deh nıɂàa weteèhtła ı̨lè. Ekò dıì t'aa dǫ łǫ sexè aget'ı̨ t'à nàke ts'ǫ̀ łats'ıgıhwha hǫt'e. \v 11 Sı̨ı̨de Esau wech'à edaxàsı̨ı̨htè. Ełaàsèhwhı ha gots'ǫ̀ naetłe at'ı̨ sǫnı, eyıts'ǫ chekoa, gımǫ sı ełaàgòhde ha sǫnı. \v 12 Hanìkò dıı hasį̀ı̨dı ı̨lè, ‘Ehkw'ı t'à nexè sìghà hòɂǫǫ̀ agohłe ha, eyıts'ǫ nets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ tıchobàa ewaà laàtłǫǫ̀ agehłe ha. Sıì gı̨ı̨tłǫ t'à gıts'ıhtà ha dìì agode ha,’ hasį̀ı̨dı ı̨lè,” Jacob hadıì Nǫ̀htsı̨ ts'ǫ̀ xàyaı̨htı. \p \v 13 Eyı to hǫǫhwho tł'axǫǫ̀, wets'ǫ tıts'aàdìı mǫ̀hdaa edı̨ı̨de ghàyele ha gota xàyı̨ı̨wa. \v 14 Ejıetsoa dets'è nàkeakw'eènǫ (200) eyıts'ǫ ejıetsoa werezhıì naènǫ, sahzǫ̀a dets'è nàkeakw'eènǫ (200) eyıts'ǫ sahzǫ̀a werezhıì naènǫ gota xàyı̨ı̨wa. \v 15 Tıts'aàdìıcho taènǫ wechìa wexè, ejıe dets'è dı̨ènǫ eyıts'ǫ ejıe werezhıì hoònǫ, tłı̨tsoa dets'è naènǫ eyıts'ǫ tłı̨tsoa werezhıì hoònǫ ayį̀į̀là. \v 16 Wecheekeè gotł'aàyį̀ı̨wa. Tıts'aàdìı ı̨łè xàɂaa whatsǫǫ̀ ełexè whelaà ayį̀į̀là gà edecheekeè gots'ǫ̀ hadı, “Senakweè naahdè, tıts'aàdìı ı̨łè xàɂaa gıge gòɂǫǫ̀ aahłe, hanì ełek'ègıadè agıahłe,” gòhdı. \p \v 17 Wecheekeè yenakweè naetłe sìı ts'ǫ̀ hadı, “Sı̨ı̨de Esau nets'ǫ̀ nìı̨tła xè dıı hadıì daneehke, ‘Amìı negha k'àowo elı̨, eyıts'ǫ edı̨į̀ ts'ǫ̀ anet'ı̨, eyıts'ǫ dıı tıts'aàdìı nexè k'eɂaa sìı amìı wets'ǫ ne?’ nèhdı daneehke nı̨dè, \v 18 wets'ǫ̀ dıı haı̨dı ha, ‘Necheekeè Jacob wets'ǫ hǫt'e. K'àowo Esau weghaelı̨ ha adlà hǫt'e, eyıts'ǫ Jacob ı̨dè gok'è naetłe,’ hawį̀ı̨dı nǫǫ̀,” yèhdı. \p \v 19 Wecheekeè nàke t'à yenakweè naetłe, eyıts'ǫ taı t'à naetłe, eyıts'ǫ dǫ hazǫǫ̀ yenakweè gıadèe sìı hagòhdı: “Esau weghǫ nìahde nı̨dè naxı̨ sı haahdı ha. \v 20 Eyıts'ǫ, ‘Necheekeè Jacob ı̨dè gok'è naetłe,’ hotıì hawèahdı nǫǫ̀,” gòhdı. Jacob dıı hanıwǫ t'à, “Dıı tıts'aàdìı haàtłǫǫ weghàehła t'à sets'ǫ̀ wınì nezı̨į̀ ahłe ha. Seghǫ nììtła nı̨dè edahxǫ sets'ǫ̀ wedzeè nezı̨ welì,” hanıwǫ. \v 21 Eyıt'à Jacob tıts'aàdìı Esau ghàı̨laa sìı ı̨daà yenakweè geède, ededı̨ t'aa to hoehwhı gha ı̨dè nàgedèe-k'è aìda. \s1 Jacob Nǫ̀htsı̨ sı ełek'aàgıagwo \p \v 22 Eyı toò k'e Jacob, edets'èkeè nàke, wets'ǫ ts'èko nàke gıgha eghàlaedaa, eyıts'ǫ weza hoònǫ-daats'ǫ̀-ı̨łè xè Jabok deh te geède. \v 23 Deh te nageedè agǫ̀ǫ̀là tł'axǫǫ̀ t'asìı hazǫǫ̀ wets'ǫ sìı gots'ǫ̀ ayį̀į̀là. \v 24 Jacob ededı̨ whatsǫǫ̀ aìda là dǫ yeghǫ nììtła. Èhkǫ gots'ǫ̀ ełek'aàgıagwo. \v 25 Eyı dǫ Jacob nahk'e elı̨ ha-le yek'èezǫ t'à yeɂà k'èchı̨į̀ɂaa nàı̨ht'ı, eyıt'à Jacob dǫ k'aı̨wo t'à weɂà xàchı̨awò. \v 26 Eyı dǫ hayèhdı, “Dzęh agodaade t'à sedı̨ı̨chı,” yèhdı. \p Hanìkò Jacob yets'ǫ̀ hadı, “Nedeehchı ha-le. Yatı nezı̨ı̨ t'à sek'eèyanehtı nı̨dè nedeehchı ha,” yèhdı. \p \v 27 Eyı dǫ dayeehke, “Dànìyeh?” yèhdı. \p “Jacob sìyeh,” yèhdı. \p \v 28 Eyı tł'axǫǫ̀ eyı dǫ hadı, “Jǫ gots'ǫ ı̨daà Jacob nìyeh ha-le, Israel nìyeh ha. Nǫ̀htsı̨ eyıts'ǫ dǫ k'anewo xè honeèhnǫ t'à hanìyeh ha,” yèhdı. \p \v 29 Jacob hadı, “Nıızì sets'ǫ̀ haı̨dı,” yèhdı. \p Hanìkò eyı dǫ yets'ǫ hadı, “Ayìıha sıızì ghǫ dası̨ı̨hke?” yèhdı tł'axǫǫ̀ yatı nezı̨ı̨ t'à yek'eèyaı̨htı. \p \v 30 “Nǫ̀htsı̨ weehɂı̨ kò t'asahjà-le,” Jacob hadı. Eyıt'à eyı gòɂǫǫ sìı Penıyel gòyeh ayį̀į̀là. \p \v 31 Sa danıwà daaɂa ekò eyı Penıyel gòɂǫǫ sìı yete nàèhtła. Weɂà tsį̀ı̨wo t'à k'echı̨eɂa xè naeda. \v 32 Jacob weɂà gà wekw'è k'e wexèɂeèhdı ı̨lè t'à dıı dzęę̀ ts'ǫ̀ Israel got'ı̨į̀ tıts'aàdìı weɂà ts'ǫ̀ kw'è nawhet'ıı sìı gedè-le. \c 33 \s1 Jacob edı̨ı̨de ghǫ nììtła \p \v 1 Jacob ı̨daà k'eet'į̀ là wı̨ı̨de Esau naetłe yaɂı̨, dǫ dı̨akw'eènǫ (400) yexè at'ı̨. Eyıt'à weza gımǫ xè taı ts'ǫ̀ łats'ıgǫǫwa, edets'èkeè Leah, Rachel eyıts'ǫ ts'èko nàke gogha eghàlageedaa xè łats'ıgǫǫwa. \v 2 Ts'èko nàke gogha eghàlageedaa sìı gıza xè ı̨daà nagıadè agǫ̀ǫ̀là, eyı k'è Leah edeza xè naetłe, eyı k'è Rachel eyıts'ǫ Joseph nǫǫde nagıadè agǫ̀ǫ̀là. \v 3 Jacob ededı̨ gonakweè naetłe. Edı̨ı̨de ts'ǫ̀ nıwà-lea ajà ekò łǫ̀hdı̨ eht'aà wekwì dèè xèedì ts'ǫ̀ yets'ǫ̀ nàgòı̨hgè. \p \v 4 Hanìkò wı̨ı̨de Esau yets'ǫ̀ tı̨mǫèhza gà yek'o dıìdo xè yek'èts'adlı̨. Gınà t'à į̀łah gı̨ı̨tsè. \v 5 Ts'èko edeza xè nàgeèhza goaɂı̨ ekò, Esau hadı, “Dıı amìı agı̨ı̨t'e?” edechı èhdı. \p Jacob yets'ǫ̀ hadı, “K'àowo, Nǫ̀htsı̨ wedzeè eteèɂı̨ t'à chekoa seghàı̨laa agı̨ı̨t'e,” yèhdı. \p \v 6 Eyı tł'axǫǫ̀ ts'èko nàke gıgha eghàlageedaa sìı edeza xè eyı nègı̨ı̨de gà gıts'ǫ̀ nàgòı̨hgè. \v 7 Eyı k'è Leah weza xè eyı nègı̨ı̨de gà gıts'ǫ̀ nàgòı̨hgè. Nǫǫde t'à Joseph wemǫ Rachel xè eyı nègı̨ı̨de gà gıts'ǫ̀ nàgòı̨hgè. \p \v 8 Esau hadı, “Tıts'aàdìı ełexè naeɂàa gıghaehtłaa sìı ayìıha nelà?” yèhdı. \p “K'àowo, sets'ǫ̀ nınì nezı̨ ha dehwhǫ t'à ahłà,” Jacob yèhdı. \p \v 9 Hanìkò Esau yets'ǫ̀ hadı, “Sechı, hòt'a tıts'aàdìı łǫ sets'ǫ. Nets'ǫ tıts'aàdìı edegha wek'èı̨dì,” yèhdı. \p \v 10 Hanìkò Jacob yets'ǫ̀ hadı, “Į̀le, seghǫ nınà nı̨dè eyı tıts'aàdìı nets'ǫ̀ ahłàa sìı negha welè. Sets'ǫ̀ nınà neehɂı̨ t'à neghàehda nı̨dè ekìı Nǫ̀htsı̨ wınì ghàehda lanì. \v 11 Eyı tıts'aàdìı nets'ǫ̀ nèehłaa sìı negha welè. Nǫ̀htsı̨ sets'ǫ̀ wedzeè eteèɂı̨ t'à t'asìı hazǫǫ̀ weehwhǫǫ sìı sets'ǫ hǫt'e,” yèhdı. Jacob nadaèt'è-le t'à Esau hęɂę yèhdı. \p \v 12 Eyı tł'axǫǫ̀ Esau hadı, “Hot'eè nats'ııdè, nexè ats'ede ha,” yèhdı. \p \v 13 Hanìkò Jacob yets'ǫ̀ hadı, “K'àowo, chekoa nàgetso nıìle wek'èı̨zǫ, eyıts'ǫ sahzǫ̀ą dets'è eyıts'ǫ ejıe dets'è gıza gǫ̀hłı̨ı̨ sìı gıghǫ nànıhwho hǫt'e. Įłè dzęę̀ kò t'à ı̨whąą̀ nagıadè nı̨dè hazǫǫ̀ ełaàgede ha hǫt'e. \v 14 Eyıt'à k'àowo, senakweè aąde. Seyır nèk'e nets'ǫ̀ nèts'ııdè gots'ǫ̀ tıts'aàdìı senakweè gıadè eyıts'ǫ chekoa gıadè xè ts'èwhı̨ą naehtłe ha,” Jacob yèhdı. \p \v 15 Esau hadı, “Tł'anǫǫ̀ sets'ǫ dǫ mǫ̀hdaa nexè agııde,” yèhdı. \p Jacob yets'ǫ̀ hadı, “Ayìıha agııde? K'àowo, sets'ǫ̀ nedzeè nezı̨, hanìkò hagejà-le kò,” yèhdı. \p \v 16 Eyıt'à eyı dzęę̀ k'e et'ıì Esau edenèè Seyır ts'ǫ̀ anajà. \v 17 Hanìkò Jacob, ekǫ ts'ǫ̀ ajà-le, Sukot nèk'e ts'ǫ̀ ajà. Ekǫ nàdèe-k'è gòhtsı̨ eyıts'ǫ tıts'aàdìı-kǫ̀ gòhtsı̨. Eyıt'à eyı nèk'e Sukot gòyeh hǫt'e. \p \v 18 Jacob, Padan-Aram nèk'e gots'ǫ nǫ̀ǫtła tł'axǫǫ̀ wexè t'asagòjà-le xè Kanan nèk'e kǫ̀godeè Shekem ts'ǫ̀ nììtła. Kǫ̀godeè gotadà edenı̨hbàa nàı̨hgè. \v 19 Eyı dèè k'e nı̨hbàa nàı̨hgèe sìı Hamor wèot'ı̨ gots'ǫ dı̨akw'eènǫ sǫǫ̀mba degoo k'èxa dèè nàgoèhdì ı̨lè. (Hamor Shekem wetà hǫt'e.) \v 20 Ekǫ t'aa gots'ǫ̀ K'àowo ts'ǫ̀ t'asìı k'eehk'ǫ̀ gha kwe ełeka nèyı̨ı̨wa t'à kwe-ladà whehtsı̨ eyıts'ǫ El-Elohe Israel gòyeh ayį̀į̀là. \c 34 \s1 Jacob wetì Dınah wegodıì \p \v 1 Sìghaı̨waà hoòwo tł'axǫǫ̀, Leah eyıts'ǫ Jacob gıtì Dınah, eyı nèk'e gots'ǫ ts'èko gots'ǫ̀ kǫ̀taèhtła. \v 2 Ekǫ Hıv got'ı̨į̀ gha k'àowo Hamor weza Shekem yaɂı̨ ekò dayaachì gà yets'ǫ̀ ekǫ-le eghàlaı̨dà. \v 3 Hanìkò Shekem sıì t'eeko ts'ǫ̀ kànıwo xè yeghǫneètǫ t'à yets'ǫ̀ nezı̨į̀ adı. \v 4 Eyıt'à Shekem edetà Hamor ts'ǫ̀ hadı, “Dıı t'eeko sets'èkeè elı̨ ha segha wetà ts'ǫ̀ goı̨de,” edetà èhdı. \p \v 5 Jacob, wetì ts'ǫ̀ ekǫ-le eghàlaeda yeghǫ ıìkw'o ekò weza t'asį̀ı̨ tıts'aàdìı k'ègedìı ts'ǫ̀ geèlı̨ ı̨lè. Eyıt'à edekǫ̀ nǫǫ̀gı̨ı̨de gots'ǫ̀ yeghǫ t'asadı-le. \p \v 6 Whaà-le-t'ıì Shekem wetà Hamor, Jacob ts'ǫ̀ gode ha yets'àèhtła. \v 7 Ekìıyeè k'e Jacob weza, dàgòjà ghǫ gıìkw'o ts'ǫ̀et'ıì edekǫ̀ nǫǫ̀gı̨ı̨de. Shekem, Jacob wetì ts'ǫ̀ hanì ekǫ-le eghàlaı̨dà t'à Jacob weza sıì gınì-le xè wets'ǫ̀ gık'èch'a. Hanì k'ehots'eɂa ha honàedı ha-le ı̨lè. \p \v 8 Hanìkò Hamor, Jacob ts'ǫ̀ hadı, “Seza Shekem sıì ededzeè t'à netì ghǫneètǫ hǫt'e. Seza ts'èkeè elı̨ ha netì seza ghàı̨htè. \v 9 Goza eyıts'ǫ gotì ełexè honìgııdè. Naxıtì goghàahtè eyıts'ǫ gotì naxıghàts'ehtè ha. \v 10 Hanì-ı̨dè gota nàahdè ha dìì-le. Gonèk'e t'ahoòyį̀ı̨ k'ehoahde ha, edegha dèè ààhchı ha eyıts'ǫ t'asìı ełedats'ele ha,” yèhdı. \p \v 11 Shekem, Dınah wetà Jacob eyıts'ǫ wı̨ı̨de gots'ǫ̀ hadı, “Hęɂę sèahdı nı̨dè ayìı seahkèe sìı naxıghàehłe ha. \v 12 T'eeko seahtè k'èxa ayìı dahwhǫǫ sìı seahkè. Dàı̨hcho ts'ǫ̀ wek'èxa nàehdì ha dahwhǫǫ sìı seahkè. Eyı t'eeko sets'èkeè elı̨ ha eyı zǫ dehwhǫ,” gòhdı. \p \v 13 Gıdè wets'ǫ̀ ekǫ-le eghàlaedà ts'ıhɂǫ̀ Jacob weza, Shekem eyıts'ǫ wetà Hamor ts'ǫ̀ hogets'ì xàyagı̨ı̨htı. \v 14 Hagedı, “Hats'ele ha dìì,” gıìhdı, “Godè dǫ wekwǫ̀ nàet'a-le xè honìdaà ats'ele ha dìì. Eyı sìı gogha wets'àet'ǫ hǫt'e. \v 15 T'asìı ı̨łè haahłà nı̨dè hęɂę naxèts'edı ha. Naxıts'ǫ dǫzhìı hazǫǫ̀ goxèht'eè gıkwǫ̀ k'e nàt'à ha hǫt'e. \v 16 Hanì-ı̨dè gotì naxıghàts'ehtè ha eyıts'ǫ naxıtì ts'ìhchı ha. Eyıts'ǫ naxıta nàts'edè ha eyıts'ǫ naxıxè dǫ ı̨łè xàɂaa lats'ede ha. \v 17 Hanìkò naxıkwǫ̀ nàt'à ha dahwhǫ-le nı̨dè godè nats'eechı xè nats'eedè ha,” gògedı. \p \v 18 Dàgedıı sìı Hamor eyıts'ǫ weza Shekem gıgha nezı̨ t'à gok'èhogı̨ı̨ɂǫ. \v 19 Eyı cheko Shekem, Hamor wèot'ı̨ gha nakweè whedaa elı̨ı̨ sìı, Jacob wetì ts'ǫ̀ kànıwo t'à ekòet'ıì gıyatıì k'ę̀ę̀ wekwǫ̀ nàet'aà adììdlà. \v 20 Eyıt'à Hamor eyıts'ǫ weza Shekem kǫ̀ta dǫ ełègehdèe-k'è edèot'ı̨ hazǫǫ̀ ts'ǫ̀ gogı̨ı̨de. \v 21 “Eyı dǫ sìı gots'ǫ̀ dǫ nezı̨ı̨ agı̨ı̨t'e,” gògedı. “Gonèk'e goxè nàgııdè eyıts'ǫ ełexè t'asìı ehdats'ııle. Gonèk'e goı̨chà t'à ededı̨ sı gıgha gòɂǫ. Gıtì ts'ìhchı ha eyıts'ǫ ededı̨ sı gotì gìhchı ha. \v 22 Hanìkò eyı dǫ sìı t'asìı ı̨łè hats'ı̨ı̨là nı̨dè zǫ hęɂę gògedı ha gedı. Gots'ǫ dǫzhìı hazǫǫ̀ gıxèht'eè gıkwǫ̀ nàet'a nı̨dè zǫ, gedı. \v 23 Hanì-ı̨dè gıts'ǫ tıts'aàdìı hazǫǫ̀, eyıts'ǫ t'asìı hazǫǫ̀ gıts'ǫ sìı goghaelı̨ ha. Eyıt'à hęɂę gìts'ııdì, hanì-ı̨dè gota nàgedè ha dìì-le,” gògedı. \p \v 24 Eyı kǫ̀ta gots'ǫ dǫzhìı hazǫǫ̀ ełèwhedee sìı Hamor eyıts'ǫ weza Shekem k'èhogı̨ı̨ɂǫ t'à dǫzhìı gıkwǫ̀ k'e nagıat'a. \p \v 25 Taı dzęę̀ tł'axǫǫ̀ ı̨łaà dǫzhìı gıkwǫ̀ nàet'aa k'è eyagı̨ı̨lı̨ ekò Jacob weza nàke, Dınah wı̨ı̨de Sımeyon eyıts'ǫ Levı behcho t'à eyı kǫ̀ta ts'ǫ dǫzhìı hazǫǫ̀ ełaàgı̨ı̨hdè. \v 26 Hamor eyıts'ǫ weza Shekem behcho t'à ełaàgogį̀ı̨hdè gà ededè Dınah Shekem wekǫ̀ gots'ǫ negıìchı gà nageèhde. \v 27 Eyı tł'axǫǫ̀ Jacob weza, dǫ ełaı̨dèe ts'ǫ̀ geède. Eyı kǫ̀ta gıdè ts'ǫ̀ ekǫ-le eghàlaedà ts'ıhɂǫ̀ ekǫ gots'ǫ t'asìı hazǫǫ̀ gıgha nezı̨ı̨ sìı xàgeèwa. \v 28 Eyı kǫ̀ta gots'ǫ eyıts'ǫ gınèk'e gots'ǫ tıts'aàdìı, tłı̨tsoa eyıts'ǫ t'asìı hazǫǫ̀ whelaa sìı negı̨į̀wa. \v 29 T'asìı hazǫǫ̀ t'à ahxe gı̨ı̨lı̨ı̨ sìı nageèwa, gıts'ǫ ts'èko eyıts'ǫ gıza sı, eyıts'ǫ gıkǫ̀ goyìı t'asìı whelaa sìı hazǫǫ̀ nageèwa. \p \v 30 Eyı tł'axǫǫ̀ Jacob, edeza Sımeyon eyıts'ǫ Levı ts'ǫ̀ hadı, “Jǫ nèk'e Kanan got'ı̨į̀ eyıts'ǫ Perız got'ı̨į̀ sedzagı̨ı̨hwhǫǫ̀ agìahłà t'à segha hoìla hòwhàahtsı̨ hǫt'e. Goı̨tłǫǫ ats'ı̨ı̨t'e nıìle, eyıt'à ełets'àgedı xè gots'ǫ̀ ełegegǫ nı̨dè gonahk'e gı̨ı̨lı̨ t'à sèot'ı̨ hazǫǫ̀ xè ełaàsegèhwhı ha,” gòhdı. \p \v 31 Hanìkò weza hagıìhdı, “Shekem godè ts'èkojıı elı̨ lanì yets'ǫ̀ k'ehoɂa ha nıìle ı̨lè,” gedı. \c 35 \s1 Jacob Bethel ts'ǫ̀ naèhtła \p \v 1 Eyı tł'axǫǫ̀ Nǫ̀htsı̨ Jacob ts'ǫ̀ gode, “Bethel gòyeh ts'ǫ̀ anaąde, eyı nàądè, eyıts'ǫ ekǫ Nǫ̀htsı̨ ts'ǫ̀ t'asìı k'eek'ǫ̀ gha t'à kwe ełeka whela t'à kwe-ladà nehtsı̨. Nı̨ı̨de Esau ch'à kwı̨èhsa ekò Nǫ̀htsı̨ nets'ǫ̀ wègoèht'į̀ ı̨lèe sìı eyı aht'e,” yèhdı. \p \v 2 Eyıt'à Jacob edèot'ı̨ eyıts'ǫ dǫ gıxè nàdèe sìı ts'ǫ̀ hadı, “Eładı̨ ts'ǫ nǫ̀htsı̨ą xàwhahshaa sìı ɂǫ̀ahdè gà edek'enaahtse eyıts'ǫ naxıgoht'ǫǫ̀ ładı̨į̀ aahłe. \v 3 Eyı tł'axǫǫ̀-ı̨dè Bethel gòyeh ts'ǫ̀ ts'ııdè, ekǫ Nǫ̀htsı̨ gha kwe-ladà ehtsı̨ ha. Sexè hoìla nàhòwo ekò Nǫ̀htsı̨ ekǫ seèhkw'ǫ ı̨lè eyıts'ǫ edı̨į̀ sek'eèhoowoo sìı sexè aet'į̀ hǫt'e,” gòhdı. \v 4 Eyıt'à eładı̨ ts'ǫ nǫ̀htsı̨ą hòèlı̨ı̨ hazǫǫ̀ Jacob ghàgı̨ı̨wa eyıts'ǫ godzeèbàa k'e whelaa sìı gıghàı̨wa. Jacob, hazǫǫ̀ neyı̨į̀wa gà Shekem nèk'e ts'ıcho gà dèè goyìı yı̨ı̨wa. \v 5 Eyı tł'axǫǫ̀ nageèhde. Gımǫǫ̀ kǫ̀ta gòlaa gots'ǫ dǫ hazǫǫ̀ sıì Nǫ̀htsı̨ ts'àgeejı̨į̀ agejà t'à dǫ wı̨ı̨zìı godegeèzhì-le. \p \v 6 Jacob eyıts'ǫ dǫ hazǫǫ̀ gıxè aget'ı̨ı̨ sìı Kanan nèk'e Luz gòyeh (dıì Bethel gòyeh) sìı nègı̨ı̨de. \v 7 Ekǫ kwe ełeka whela t'à kwe-ladà whehtsı̨. Edı̨ı̨de Esau ch'à kwı̨èhsa ekò, ekǫ Nǫ̀htsı̨ wets'ǫ̀ wègoèht'į̀ ı̨lè t'à eyı gòɂǫǫ sìı El-Bethel gòyeh ayį̀į̀là. \p \v 8 Rebekah nechà-lea ekò ts'èko Deborah yek'èdìı ı̨lèe sìı ełaı̨wo t'à Bethel gòyeh ts'ǫ̀ nıwà-le ts'ıcho gà wekw'ǫǫ̀ whetǫ. Eyıt'à eyı dèè Alon-Bakut gòyeh agį̀į̀là. \p \v 9 Jacob, Padan-Aram nèk'e gots'ǫ Bethel ts'ǫ̀ nǫ̀ǫtła ekò k'achı̨ Nǫ̀htsı̨ wets'ǫ̀ wègoèht'į̀ eyıts'ǫ yatı nezı̨ı̨ t'à yek'eèyaı̨htı. \v 10 Nǫ̀htsı̨ yets'ǫ̀ hadı, “Jacob nìyeh kò, jǫ gots'ǫ Jacob nìyeh ha-le. Israel nìyeh ha,” yèhdı. Eyıt'à Israel wìyeh ayį̀į̀là. \p \v 11 Eyıts'ǫ Nǫ̀htsı̨ yets'ǫ̀ hadı, “Nǫ̀htsı̨ t'asìı wegha dìì-le aht'e. Chekoa łǫ nets'ǫ welè. Nets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ gots'ǫ dǫ xàgeèɂaa łǫ gǫ̀hłı̨ ha, eyıts'ǫ k'àowocho łǫ nets'ǫ xàhohwhı ha. \v 12 Netseè Abraham eyıts'ǫ netà Isaac, dèè gıghàehɂǫǫ sìı nı̨ sı neghàehɂà ha, eyıts'ǫ netł'axǫǫ̀ nets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ sı gıghàehɂà ha,” Nǫ̀htsı̨ yèhdı. \v 13 Ekǫ Nǫ̀htsı̨ yets'ǫ̀ goı̨de tł'axǫǫ̀ wènagoèt'į̀-le. \p \v 14 Jacob, ekǫ Nǫ̀htsı̨ yets'ǫ̀ goı̨dee sìı eyı kwe nàı̨ɂaà ayį̀į̀là. Jìetì eyıts'ǫ tłeh łekǫǫ yek'e łaèhtł'ı, (eyıt'à eyı gòɂǫǫ sìı Nǫ̀htsı̨ gha degaı k'è gòɂǫǫ̀ ayį̀į̀là). \v 15 Jacob ekǫ Nǫ̀htsı̨ yets'ǫ̀ goı̨dee sìı Bethel gòyeh ayį̀į̀là. \s1 Jacob wets'èkeè Rachel eyıts'ǫ wetà Isaac ełaàgı̨ı̨dè \p \v 16 Eyı tł'axǫǫ̀ Bethel gots'ǫ nageèhde. Įłaà kǫ̀ta Efrat ts'ǫ̀ gıadè ekò Jacob wets'èkeè Rachel weza gǫ̀hłı̨ ha nìkw'o, hanìkò chekoa k'è hòtł'ò eyawhelı̨. \v 17 Chekoa wegǫ̀hłı̨ t'à Rachel sıì hòtł'ò eyaelı̨ ekò ts'èko yek'èdìı sìı yets'ǫ hadı, “K'achı̨ dǫzhìa nets'ǫ t'à nedzeè nàtsoò anele,” yèhdı. \v 18 Hanìkò eładaawe t'à nǫǫde ejì ekò k'e Ben-Onı wìyeh ayį̀į̀là. Hanìkò wetà, Benjamın wìyeh ayį̀į̀là. \p \v 19 Rachel ełaı̨wo ekò kǫ̀ta Efrat (dıì Bethlehem gòyeh) ts'ǫ̀ goòɂàa ekǫ wekw'ǫǫ̀ nègı̨į̀tǫ. \v 20 Jacob, wets'èkeè wekw'ǫǫ̀ whetǫǫ k'e kwe nàı̨ɂaà ayį̀į̀là. Dıı dzęę̀ ts'ǫ̀ eyı Rachel wekw'ǫǫ̀ whetǫǫ wenahodì gha ayį̀į̀là. \p \v 21 Israel (Jacob) edèot'ı̨ xè k'achı̨ naèhtła. Mıdal-Eder gòyeh wete ts'ǫ̀ edenı̨hbàa nàı̨hgè. \v 22 Israel eyı nèk'e nàgedè ekò weza ǫhdaà Ruben edetà wets'ǫ ts'èko Bılah t'àı̨tè. Wetà yeghǫ ıìkw'o. \b \p Jacob, weza hoònǫ-daats'ǫ̀-nàke gòı̨lè: \li1 \v 23 Leah weza ek'ètaı gòı̨lè: \li2 Jacob weza ǫhdaà Ruben, \li2 Sımeyon, Levı, Judah, Isakar, eyıts'ǫ Zebulun. \li1 \v 24 Rachel weza nàke gòı̨lè: \li2 Joseph eyıts'ǫ Benjamın. \li1 \v 25 Bılah, ts'èko Rachel gha eghàlaedaa sìı weza nàke gòı̨lè: \li2 Dan eyıts'ǫ Naftalı. \li1 \v 26 Zılpah, ts'èko Leah gha eghàlaedaa sìı weza nàke gòı̨lè: \li2 Gad eyıts'ǫ Asher. \p Jacob weza hageètłǫǫ Padan-Aram nèk'e gıgǫ̀hłı̨. \b \p \v 27 Jacob, edetà Isaac ts'ǫ̀ anajà. Mamer nèk'e, kǫ̀ta Kırat-Arba (dıì Hebron gòyeh) ts'ǫ̀ nıwà-le, ekǫ wetseè Abraham eyıts'ǫ wetà Isaac nàgı̨ı̨dèe sìı ts'ǫ̀ anajà. \v 28 Jacob wetà Isaac ı̨łèakw'eènǫ-daats'ǫ̀-ek'èdı̨ènǫ (180) xo ts'ǫ̀ ı̨ı̨dà. \v 29 Eyı tł'axǫǫ̀ nǫǫde xàèhjı gà ełaı̨wo, eyıts'ǫ wecho gots'ǫ̀ ajà. Sıì eneèko whelı̨ı̨ ts'ǫ̀ ı̨ı̨dà. Weza Esau eyıts'ǫ Jacob wekw'ǫǫ̀ nègı̨į̀tǫ. \c 36 \s1 Esau wets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ \p \v 1 Esau (Edom sı wìyeh) wegodıì dıı hanì dek'eèhtł'è: \p \v 2 Esau, Kanan got'ı̨į̀ gots'ǫ ts'èko gòį̀hchìı sìı dıı hagìyeh: Het got'ı̨į̀ Elon wetì Adah, eyıts'ǫ Anah wetì Oholıbamah, Hıv got'ı̨į̀ Zıbeyon wekwı sı hǫt'e. \v 3 Eyıts'ǫ Ishmael wetì Basamat, Nebayot wedè. \p \v 4 Adah yegha Elıfaz nìı̨htı̨, Basamat yegha Ruyel nìı̨htı̨, \v 5 eyıts'ǫ Oholıbamah yegha chekoa taı nìı̨la: Jeyush, Jalam eyıts'ǫ Korah. Esau weza hageètłǫǫ Kanan nèk'e gıgǫ̀hłı̨. \p \v 6 Esau, edets'èkeè, edeza, edetì eyıts'ǫ dǫ hazǫǫ̀ gıxè nàdèe sìı xè tàèhtła. Edets'ǫ tıts'aàdìı eyıts'ǫ t'asìı hazǫǫ̀ Kanan nèk'e gots'ǫ ełèyį̀ı̨laa sìı edexè ayį̀į̀là gà edechı Jacob ts'ǫǫ̀ nıwà eyıì-le nèk'e ts'ǫ̀ tàèhtła. \v 7 Ełechıke gıts'ǫ tıts'aàdìı sıì łǫ ajà t'à ełexè nàgedè ha dìì agòjà. Gıts'ǫ tıts'aàdìı shègezhe ha gıgha gòɂǫ-le agòjà. \v 8 Eyıt'à Esau (Edom sı wìyeh) shìhta Seyır nèk'e nàdè ajà. \b \p \v 9 Esau, Edom got'ı̨į̀ gıcho hǫt'e, wets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ shìhta Seyır nèk'e nàgedèe sìı dıı gıgodıì hǫt'e: \li1 \v 10 Dıı sìı Esau weza agı̨ı̨t'e: \li2 Elıfaz, Esau wets'èkeè Adah weza hǫt'e, eyıts'ǫ Ruyel, Esau wets'èkeè Basamat weza hǫt'e. \li1 \v 11 Dıı sìı Elıfaz weza agı̨ı̨t'e: \li2 Teman, Omar, Zefo, Gatam eyıts'ǫ Kenaz. \li1 \v 12 Elıfaz wets'èkeè eyıì-le Tıma wìyeh sìı yeza Amalek nìı̨htı̨. Eyı hazǫǫ̀ sìı Esau wets'èkeè Adah wechaà agı̨ı̨t'e. \li1 \v 13 Dıı sìı Ruyel weza agı̨ı̨t'e: \li2 Nahat, Zerah, Shamah eyıts'ǫ Mızah. Eyı sìı Esau wets'èkeè Basamat wechaà agı̨ı̨t'e. \li1 \v 14 Esau wets'èkeè Oholıbamah (Anah wetì eyıts'ǫ Zıbeyon wekwı sìı) Esau gha dǫzhìı taı nìı̨la: \li2 Jeyush, Jalam eyıts'ǫ Korah gìyeh. \b \p \v 15 Dıı sìı Esau wets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ ts'ǫ k'àowo gı̨ı̨lı̨ı̨ agı̨ı̨t'e: \li1 Esau weza ǫhdaà Elıfaz weza dıı hagìyeh: \li2 Teman, Omar, Zefo, Kenaz, \v 16 Korah, Gatam eyıts'ǫ Amalek. Eyı dǫ haàtłǫǫ sìı Edom nèk'e ts'ǫ Elıfaz weza agı̨ı̨t'e. Eyı sìı Esau wets'èkeè Adah wechaà agı̨ı̨t'e. \li1 \v 17 Esau weza Ruyel dıı weza agı̨ı̨t'e: \li2 Nahat, Zerah, Shamah, eyıts'ǫ Mızah. Eyı dǫ dı̨ edèot'ı̨ gha k'àowo gı̨ı̨lı̨ı̨ sìı Edom nèk'e ts'ǫ Ruyel wets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ agı̨ı̨t'e. Esau wets'èkeè Basamat wechaà agı̨ı̨t'e. \li1 \v 18 Esau wets'èkeè Oholıbamah dıı weza agı̨ı̨t'e: \li2 Jeyush, Jalam eyıts'ǫ Korah. Eyı dǫ taı edèot'ı̨ gha k'àowo gı̨ı̨lı̨ı̨ sìı Anah wetì Oholıbamah wets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ agı̨ı̨t'e. \p \v 19 Eyı dǫ hageètłǫǫ sìı Esau (Edom sı wìyeh) weza agı̨ı̨t'e eyıts'ǫ edèot'ı̨ gha k'àowo gı̨ı̨lı̨. \b \p \v 20 Horı got'ı̨į̀ Seyır wìyeh sìı weza eyı nèk'e nàgedè ı̨lè. Dıı Seyır weza agı̨ı̨t'e: \li2 Lotan, Shobal, Zıbeyon, Anah, \v 21 Dıshon, Ezer, eyıts'ǫ Dıshan. Eyı dǫ łǫ̀hdı̨ sìı edèot'ı̨ gha k'àowo gı̨ı̨lı̨. \li1 \v 22 Lotan weza dıı hagìyeh: \li2 Horı eyıts'ǫ Homan. Lotan wedè Tıma wìyeh. \li1 \v 23 Shobal weza dıı hagìyeh: \li2 Alvan, Manahat, Ebal, Shefo eyıts'ǫ Onam. \li1 \v 24 Zıbeyon weza nàke dıı hagìyeh: \li2 Ayah eyıts'ǫ Anah. Anah, t'asį̀ı̨ ekìı-ka nèk'e edetà Zıbeyon ts'ǫ tłı̨tsoa k'èdì t'à dèè goyìı gots'ǫ tı whekǫ̀ǫ xàewìı k'è yegòhɂǫ ı̨lèe, eyı hǫt'e. \li1 \v 25 Anah weza Dıshon wìyeh, eyıts'ǫ wetì Oholıbamah wìyeh. \li1 \v 26 Dıı sìı Dıshon weza agı̨ı̨t'e: \li2 Hemdan, Eshban, Itran eyıts'ǫ Keran. \li1 \v 27 Dıı sìı Ezer weza agı̨ı̨t'e: \li2 Bılan, Zavan eyıts'ǫ Akan. \li1 \v 28 Dıı sìı Dıshan weza agı̨ı̨t'e: \li2 Uz eyıts'ǫ Aran. \li1 \v 29 Dıı sìı Horı got'ı̨į̀ gha k'àowo gı̨ı̨lı̨: \li2 Lotan, Shobal, Zıbeyon, Anah, \v 30 Dıshon, Ezer eyıts'ǫ Dıshan. Seyır nèk'e edèot'ı̨ gha k'àowo gı̨ı̨lı̨ı̨ sìı k'ę̀ę̀ Horı got'ı̨į̀ gıızì gǫ̀hłı̨ hǫt'e. \s1 Edom got'ı̨į̀ k'àowocho gı̨ı̨lı̨ı̨ \p \v 31 Israel got'ı̨į̀ ts'ǫ k'àowocho gòı̨lè kwe Edom nèk'e k'àowocho gı̨ı̨lèe sìı dıı hagìyeh: \li1 \v 32 Beyor weza Bela Edom nèk'e k'àowocho ı̨lè. Wets'ǫ kǫ̀godeè Dınabah gòyeh. \li1 \v 33 Bela ełaı̨wo tł'axǫǫ̀ kǫ̀ta Bozrah gots'ǫ dǫ Zerah weza Jobab yetł'axǫǫ̀ k'àowocho whelı̨. \li1 \v 34 Jobab ełaı̨wo tł'axǫǫ̀ Teman got'ı̨į̀ gınèk'e gots'ǫ dǫ Husham yetł'axǫǫ̀ k'àowocho whelı̨. \li1 \v 35 Husham ełaı̨wo tł'axǫǫ̀ Bedad weza Hadad yetł'axǫǫ̀ k'àowocho whelı̨. Hadad, Moab nèk'e ełegegǫ t'à Mıdıyan got'ı̨į̀ goghǫèhnǫ ı̨lè. Wets'ǫ kǫ̀godeè Avıt gòyeh. \li1 \v 36 Hadad ełaı̨wo tł'axǫǫ̀ Masekah nèk'e gots'ǫ Samlah, yetł'axǫǫ̀ k'àowocho whelı̨. \li1 \v 37 Samlah ełaı̨wo tł'axǫǫ̀ deh gà kǫ̀ta Rehobot gots'ǫ dǫ Shayul yetł'axǫǫ̀ k'àowocho whelı̨. \li1 \v 38 Shayul ełaı̨wo tł'axǫǫ̀ Akbor weza Bayal-Hanan yetł'axǫǫ̀ k'àowocho whelı̨. \li1 \v 39 Akbor weza Bayal-Hanan ełaı̨wo tł'axǫǫ̀ Hadad yetł'axǫǫ̀ k'àowocho whelı̨. Wets'ǫ kǫ̀godeè Payu gòyeh, wets'èkeè Metabel wìyeh, Matreb wetì hǫt'e eyıts'ǫ Mezahab wesah hǫt'e. \b \p \v 40 Esau wets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ gha k'àowo gı̨ı̨lı̨ı̨ sìı dıı hagìyeh: Tıma, Alvah, Jetet, \v 41 Oholıbamah, Elah, Pınon, \v 42 Kenaz, Teman, Mıbzar, \v 43 Magdel eyıts'ǫ Iram. Eyı dǫ k'àowo gı̨ı̨lı̨ı̨ sìı Edom got'ı̨į̀ gıcho gı̨ı̨lè. Eyı nèk'e edı̨į̀ nàgedèe sìı gıızì k'ę̀ę̀ gıkǫ̀ta yàgòla. \p Eyı dǫ Esau Edom got'ı̨į̀ gıcho hǫt'e. \c 37 \s1 Joseph nàwhetı̨ \p \v 1 Jacob Kanan nèk'e nàı̨dè, wetà sı ekǫ nàı̨dè ı̨lè. \p \v 2 Jacob eyıts'ǫ wets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ gıxè dàgòjàa sìı dıı gıgodıì hǫt'e: \p Jacob weza Joseph cheko hoònǫ-daats'ǫ̀-łǫ̀hdı̨ weghoò ı̨lè. Edı̨ı̨de xè sahzǫ̀ą k'èdì ı̨lè. Wı̨ı̨de sìı wetà wets'ǫ ts'èko Bılah eyıts'ǫ Zılpah gots'ǫ weza agı̨ı̨t'e. Edekǫ̀ nǫgedè nı̨dè Joseph wı̨ı̨de t'asìı wejıı ghàlagı̨ı̨dàa sìı hazǫǫ̀ edetà ts'ǫ̀ hadı. \p \v 3 Jacob ǫhdah whelı̨ tł'axǫǫ̀ Joseph wegǫ̀hłı̨ t'à edeza hazǫǫ̀ gonahk'e yeghǫneètǫ, eyıt'à ɂeh wek'aàtsı̨į̀ nezı̨ı̨ yegha whehtsı̨. \v 4 Wı̨ı̨de gı̨ı̨lı̨ı̨ sìı gıtà gınahk'e Joseph ghǫneètǫǫ gık'èhogeèhzà t'à gınèlı̨į̀-le agejà xè nezı̨į̀ gıts'ǫ̀ xàyahtı ha gı̨ı̨wǫ-le. \p \v 5 Įłàà Joseph nàwhetı̨. Yeghǫ edı̨ı̨de xè godo ts'ıhɂǫ̀ sıì denahk'e gınèlı̨į̀-le agejà. \v 6 Joseph gots'ǫ̀ hadı, “Seàhkw'ǫ, dànì nàwhıhtı̨ı̨ sìı naxıts'ǫ̀ haehsı̨ ha. \v 7 Tł'olà dehshee k'è tł'olà natsı̨ts'eèzà ghǫ ełexè eghàlats'eeda là hǫtsaa sets'ǫ tł'olà wexèwhıhzàa sìı ehkw'ıìɂah nàwoò lajà, eyıts'ǫ naxıts'ǫ tł'olà wexèwhahzàa sìı sets'ǫ tł'olà wemǫǫ̀ nègı̨ı̨de gà gıts'ǫ̀ nàgòı̨hgè lagejà,” gòhdı. \p \v 8 Wı̨ı̨de hagıìhdı, “Gogha k'àowocho nelı̨ ha nì? Hotıì gots'ǫ̀ k'àı̨wo ha nì?” gıìhdı. Dànì nàwhetı̨ eyıts'ǫ yeghǫ goxè godo t'à sıì denahk'e gınèlı̨į̀-le agejà. \p \v 9 Įdaà t'à k'achı̨ Joseph nàwhetı̨ ekò, yet'à edı̨ı̨de xè godo, hadı, “K'àchı̨ dıı hanì nàwhıhtı̨: sadeè, adzęzah eyıts'ǫ whǫ̀ hoònǫ-daats'ǫ̀-ı̨łè sets'ǫ̀ nàgògı̨ı̨hgè,” gòhdı. \p \v 10 Dànì nàwhetı̨ı̨ sìı edetà eyıts'ǫ edı̨ı̨de ts'ǫ̀ hadı eyıt'à wetà wek'èch'a, yets'ǫ̀ hadı, “Dànì nàwheętı̨ı̨ sìı weghǫ goı̨de-le kò. Nemǫ, sı̨, eyıts'ǫ nı̨ı̨de hazǫǫ̀ nets'ǫ̀ nàgòts'ehgè ha nı̨ı̨dıì-nì aı̨dı?” wetà yèhdı. \v 11 Wı̨ı̨de weghǫ ts'ohogeedıì agejà, hanìkò wetà yedaànıwo. \s1 Joseph wı̨ı̨de gıghǫnàweèdì \p \v 12 Eyı ts'ǫ whaà-le, Joseph wı̨ı̨de edetà wets'ǫ sahzǫ̀ą xè kǫ̀ta Shekem ts'ǫ̀ gǫǫwà-lea nègı̨ı̨de. Ekǫ sahzǫ̀ą tł'oh gedè agogehɂı̨ xè goxogııhdı. \v 13 Eyıt'à Israel edeza Joseph ts'ǫ̀ hadı, “Nı̨ı̨de Shekem gà gǫǫwà-le sets'ǫ sahzǫ̀ą k'ègedìı wek'èı̨zǫ sǫnaà, ekǫ gıts'àątła,” yèhdı. \p “Hęɂę, ekǫ gıts'àhtła ha,” Joseph edetà èhdı. \p \v 14 “Ekǫ nı̨ı̨de sahzǫ̀ą xè dàgı̨ı̨t'e lì gha gık'aı̨hta, gıghǫ sets'ǫ̀ godı naı̨ɂà,” wetà yèhdı. Eyıt'à Jacob edeza Hebron nèk'e gots'ǫ Shekem nèk'e ts'ǫ̀ yeèhɂà. \p \v 15 Joseph Shekem nèk'e, edı̨ı̨de gokak'eet'į̀ là dǫ ı̨łè yeghaetła, dayeehke, “Ayìı gha k'eı̨t'į̀ anet'ı̨?” yèhdı. \p \v 16 Joseph yets'ǫ̀ hadı, “Sı̨ı̨de gıkak'eeht'į̀ aht'ı̨. Edı̨į̀ sahzǫ̀ą k'ègedìı sìı asį̀į̀ wek'èı̨zǫ?” yèhdı. \p \v 17 Dǫ yets'ǫ̀ hadı, “Jǫ gots'ǫǫ̀ nageèhde ı̨lè, ‘Kǫ̀ta Dotan ts'ǫ̀ ats'ııde,’ gedı geèhkw'ǫ ı̨lè,” yèhdı. \p Eyıt'à Joseph edı̨ı̨de gok'è et'ıì ajà. Kǫ̀ta Dotan gà nıwà-le gìgaat'ı̨ goaɂı̨. \v 18 Įłaà nıwà naetła et'ıì wı̨ı̨de gıaɂı̨. Įłaà gots'ǫ̀ etłe et'ıì dànì ełaàgıìhwhı ha sìı ełexè sıìgogį̀į̀là. \p \v 19 Ełets'ǫ̀ hagedı, “Nàtee dǫǫ̀ gots'ǫ̀ naetłe! \v 20 Dıì-t'ıì ełaàts'ehwhı, dıı yeè dèè-goyìı-gǫǫɂàa łǫ gòlaa sìı ı̨łè weyìı wets'ııhxà, tıts'aàdìı yedzį̀į̀hɂà ts'ııdì nǫǫ̀. Hanì-ı̨dè dànì nàwhetı̨ı̨ sìı asį̀į̀ wek'ę̀ę̀ agòjà lì!” ełègeedı. \p \v 21 Wı̨ı̨de ǫhdaà Ruben hagedı goìkw'o t'à goch'à edechı edaxàhtè ha hoèhdzà. “Ełaàwets'èhwhı-le,” gòhdı. \v 22 “Wedoò xàtł'ì welè-le. Jǫ ekìı-ka nèk'e dèè-yìı-gǫǫɂàa łǫ gòla ne, ı̨łè yìı weahxà, hanìkò ełaàwèahwhı-le,” gòhdı. Ruben, edechı edaxàhtè gà edetà ts'ǫ̀ nayeechı ha nıwǫ t'à hadı ı̨lè. \p \v 23 Eyıt'à Joseph edı̨ı̨de goghǫ nììtła ekò, ɂeh wèdaat'ı̨ı̨ yìı whedaa sìı wek'e nàgį̀ı̨hdlah, \v 24 eyı gà dèè-yìı-gǫǫɂàa yìı gı̨ı̨hxà. Eyı dèè-yìı-gǫǫɂàa sìı weyìı tı whìle ı̨lè. \p \v 25 Wı̨ı̨de shègezhe ha geèhkw'e là, yeè Ishmael got'ı̨į̀ nagıadè gìgoèht'į̀, kǫ̀ta Gılad gots'ǫ nagıadè. Tıts'aàdìıcho ka dageèhkw'e xè t'asìı łǫ gıghǫ nàedì ha edexè k'egele. Dı̨ı̨ts'ıa hanıı eyıts'ǫ yìk'eetł'òo hazǫǫ̀ xàɂaa gıghǫ nàedì ha Egypt nèk'e ts'ǫ̀ geède aget'ı̨ ı̨lè.\fig Ishmael got'ı̨į̀ tıts'aàdìıcho ka dageèhkw'e xè t'asìı łǫ gıghǫ nàedì ha edexè k'egele.|src="HK008C.TIF" size="span" ref="37.25" \fig* \p \v 26 Wı̨ı̨de ı̨łè Judah edechı gots'ǫ̀ hadı, “Gochı ełaàwets'į̀ı̨hwho xè weghǫ hots'ets'ì nı̨dè wet'à ayìı nezı̨ı̨ goxèìdı ha? \v 27 Yeè Ishmael got'ı̨į̀ nagıadèe sìı goghǫ nàgeehdì awets'ııle. Xàè gochı ne xè gotà ts'ǫ dǫ elı̨ t'à t'asawets'ele ha dìì,” gòhdı. Wechı yek'ę̀ę̀ agı̨ı̨wǫǫ̀ agejà. \p \v 28 Eyıt'à Mıdıyan nèk'e gots'ǫ t'asìı gıghǫ nàedìı dǫǫ̀ gok'e gı̨į̀de ekò, ełechıke Joseph dèè-goyìı gots'ǫ xàgeèlì gà satsǫ̀ą degoo naènǫ k'èxa Joseph gıghǫ nàèdì, eyıt'à Ishmael got'ı̨į̀ Joseph Egypt nèk'e ts'ǫ̀ edexè nageèhchì. \p \v 29 Whaà-le-t'ıì wı̨ı̨de ǫhdaà Ruben dèè-goyìı-gǫǫɂàa ts'ǫ̀ nǫ̀ǫtła, hanìkò Joseph goyìı wheda-le nǫǫ̀, eyıt'à sıì wegha ekǫ-le nàhòwoò lagòjà t'à edeɂeè tànı̨hdla. \v 30 Edechı gots'ǫ̀ naèhtła gà hagòhdı, “Cheko eyı wheda-le t'à dàhde ha wek'èehsǫ-le!” gòhdı. \p \v 31 Eyıt'à Joseph weɂeè negı̨į̀ɂah, ejıetsoa ełaàgį̀ı̨hwho gà Joseph weɂeè k'e edoò agı̨į̀là. \v 32 ʔeh wek'aàtsı̨į̀ nezı̨ı̨ edetà ts'ǫ̀ nageèhɂà, hagedı, “Dıı ɂeh hanì whehchìı ts'į̀į̀hchì. Asį̀į̀ neza weɂeè hǫt'e, hotıì nezı̨į̀ wek'aı̨hta,” edetà ts'ǫ̀ hagedı. \p \v 33 Jacob edeza ɂeè nàwhezhį̀ t'à hadı, “Dıı seza weɂeè hǫt'e! Tıts'aàdìı yedzį̀į̀hɂà t'à seza tàı̨hdlà sǫnı,” hadı. \p \v 34 Jacob wegha dìì t'à edeɂeè tàı̨hdlà, dǫhshǫ̀ǫ zhìwòo goht'ǫǫ̀ yìı whedaà adììdlà. Hanì t'aa łǫ dzęę̀ ts'ǫ̀ edeza k'eelı̨ xè etse. \v 35 Weza hazǫǫ̀ eyıts'ǫ wetì gıghǫ nìı̨de xè gıghǫnàdageetì, hanìkò seghǫnàdats'eetì ha nıwǫ-le. Hadı, “Seghǫnàdaahtì-le, sekw'ǫǫ̀ nìtį̀ eyıts'ǫ seza wets'ǫ̀ ahde gots'ǫ̀ wek'eehłı̨ ha,” wetà hadı xè yeghǫ etse. \p \v 36 Hanàhòwo t'à Mıdıyan got'ı̨į̀ Egypt nèk'e dǫ Potıfar wìyeh ts'ǫ̀ Joseph gıghǫ nàèdì. Eyı dǫ sìı k'àowocho Faraoh gha eghǫǫ-dǫǫ̀ gha k'àowo elı̨ ı̨lè. \c 38 \s1 Judah eyıts'ǫ Tamar gıgodıì \p \v 1 Ekìıyeè k'e Judah edechı gots'ǫǫ̀ ajà. Kǫ̀ta Adulam gòyeh ekǫ dǫ Hıra wìyeh xè nàdè. \v 2 Ekǫ Kanan got'ı̨į̀ Shuya wìyeh wetì xè at'ı̨. Yexè honìdza gà yet'àı̨tè. \v 3 Eyı ts'èko hotıeda-le ajà t'à dǫzhìa nìı̨htı̨ı̨ sìı Er wìyeh agį̀į̀là. \v 4 Eyı tł'axǫǫ̀ k'achı̨ hotıeda-le ajà t'à dǫzhìa nìı̨htı̨, Onan wìyeh ayį̀į̀là. \v 5 K'achı̨ ı̨łàà dǫzhìa nìı̨htı̨. Eyı Shelah wìyeh ayį̀į̀là. Kǫ̀ta Kezıb ekǫ weza wegǫ̀hłı̨. \p \v 6 Judah weza t'akwełǫ̀ǫ̀ Er wìyeh sìı yegha ts'èko į̀hchì, eyı ts'èko Tamar wìyeh. \v 7 Hanìkò Judah weza t'akwełǫ̀ǫ̀ sìı Nǫ̀htsı̨ gha dǫ wejıı elı̨ t'à gots'ǫ̀ K'àowo ełaı̨woò ayį̀į̀là. \p \v 8 Eyıt'à Judah edeza Onan ts'ǫ̀ hadı, “Nı̨ı̨de wets'èkeè xè wheętı̨, gonàowoò k'ę̀ę̀ wets'ǫ̀ ehkw'ı eghàlaı̨da, hanì-ı̨dè nı̨ı̨de wets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ gǫ̀hłı̨į̀ anele ha,” yèhdı. \v 9 Hanìkò Onan eyı chekoa nììle ha sìı ededı̨ wets'ǫ gı̨ı̨lı̨ ha-le yek'èezǫ, eyıt'à edı̨ı̨de ts'èkeè t'àetè nı̨dè weza gǫ̀hłı̨ ha-le gha tı wet'à chekoa gòhłèe sìı dèe k'e ts'ǫ̀ łaetł'ì ayehɂı̨, edı̨ı̨de gha chekoa nììle ha-le t'à. \v 10 Nǫ̀htsı̨ gha wejıı eghàlaı̨dà t'à ededı̨ sı Nǫ̀htsı̨ ełaı̨woò ayį̀į̀là. \p \v 11 Eyıt'à Judah edeza ts'èkeè Tamar ts'ǫ̀ hadı, “Nedǫzhıì ełaı̨wo t'à seza Shelah ǫhdah ìhłè gots'ǫ̀ netà wekǫ̀ nàądè,” yèhdı. Edı̨ı̨de lanì ededı̨ sı ełaàwı ha sǫnı, Judah hanıwǫ t'à hayèhdı. Eyıt'à Tamar edetà kǫ̀ ts'ǫ̀ anajà. \p \v 12 Whaà hoòwo tł'axǫǫ̀ Judah wets'èkeè Shuya wetì ełaı̨wo. Judah yeghǫ ts'ǫǫ̀nıwǫ tehòwo tł'axǫǫ̀ kǫ̀ta Tımat gòyeh ts'ǫ̀ èhtła, ekǫ dǫ gıgha sahzǫ̀ąghàà xaget'à ı̨lè. Weàgı̨ą Adulam got'ı̨į̀ Hıra yexè ajà. \p \v 13 Dǫ Tamar ts'ǫ̀ hagedı, “Neɂeh Tımat ts'ǫ̀ èhtła, sahzǫ̀ąghàà xat'à gha ekǫ ts'ǫ̀ èhtła,” gıìhdı. \v 14 Ts'èko wedǫzhıì ełaı̨wo k'ę̀ę̀ nàèhtł'ı̨ı̨ sìı yeyìı xàetła, edınì nàehɂį̀ ha ehtł'ı̨ edınì k'e whehchì ayį̀į̀là. Tımat ts'ǫ̀ tı̨lı nı̨ı̨ɂàa gà kǫ̀ta Enayım ts'ǫ̀ nıwà-le dèe k'e dèhkwà. Judah weza Shelah hòt'a ǫhdah whelı̨ kò yets'èkeè elı̨ ha ı̨łaà weghàgeèhtè-le t'à hanì k'ehoɂa. \p \v 15 Wınì k'e ehtł'ı̨ whehchì t'à Judah yaɂı̨ ekò ts'èko edezhį̀į̀ t'à sǫǫ̀mba ehtsı̨ı̨ at'ı̨ yı̨ı̨hwhǫ. \v 16 Weza ts'èkeè at'ı̨ yek'èezǫ-le t'à, ts'èko tı̨lıbàa whedaa ts'ǫ̀ èhtła, yets'ǫ̀ hadı, “Sek'èątła, nexè wehtè,” yèhdı. \p “Sexè wheętı̨ k'èxa ayìı seghàı̨ɂà ha?” ts'èko yèhdı. \p \v 17 “Sets'ǫ ejıetsoazaa ı̨łè nedanìehtè ha,” yèhdı. \p Tamar yets'ǫ̀ hadı, “Ejıetsoazaa sedanìı̨htèe gots'ǫ̀ wet'à neyatıì k'ènedì gha dıì nets'ǫ t'asìı sexè whelaà anele,” ts'èko yèhdı. \p \v 18 Judah hadı, “Ayìı nexè whelaà ahłe ha?” yèhdı. \p “Nelamǫ̀ǫ wet'à nı̨htł'è k'e nàı̨kwı̨ı̨, wetł'ıì wexè, eyıts'ǫ eyı geh k'enetı̨ı̨ sexè whelaà anele,” ts'èko yèhdı. Eyıt'à Judah eyı haàtłǫǫ ts'èko ghàı̨wa gà yet'àı̨tè, eyıt'à ts'èko hotıeda-le ajà. \v 19 Eyı tł'axǫǫ̀ ts'èko naèhtła, wınì k'e ehtł'ı̨ ɂǫ̀èɂah gà wedǫǫ̀ ełaı̨wo k'ę̀ę̀ nàhtł'ı̨ ı̨lèe sìı hanì goht'ǫ yìı naetła. \p \v 20 Ekìıyeè k'e Judah edeàgı̨ą Adulam got'ı̨į̀ xè ejıetsoa ts'èko danìı̨htı̨, hanì-ı̨dè wets'ǫ t'asìı wexè whelaà ayį̀į̀làa sìı nayıìwa ha. Hanìkò weàgı̨ą yegòhɂà ha dìì. \v 21 Dǫzhìı ekǫ nàgedèe sìı dagoehke, “Ts'èko edezhį̀į̀ weghǫ nàedìı Enayım gà tı̨lıbàa whedaa ı̨lèe sìı welaedì?” gòhdı. \p “Jǫ ts'èko hanıı gǫ̀hłı̨-le,” gıìhdı. \p \v 22 Eyıt'à Judah ts'ǫ̀ naèhtła, hayèhdı, “Eyı ts'èko wegòhɂà ha whį̀ahjà. Dǫzhìı ekǫ nàgedèe sìı ts'èko hanıı gǫ̀hłı̨-le, gedı,” yèhdı. \p \v 23 Eyıt'à Judah hadı, “Dǫ goghageedlò ch'à ayìı wexè whela ahłàa sìı yek'èdì kò. Hòt'a ejıetsoa wedanìıhtı̨ kò wegònehɂǫ nıìle,” yèhdı. \p \v 24 Taı sa k'ehǫǫwo tł'axǫǫ̀ Judah ts'ǫ̀ hagedı, “Neza wets'èkeè Tamar wezhį̀į̀ weghǫ nàedì ı̨lè nǫǫ̀, eyıt'à dıì hotıeda-le,” gıìhdı. \p Judah hadı, “Xàweahchı, wek'eek'ǫ̀ ha!” Judah gòhdı. \p \v 25 Tamar xàgeèhchì ekò edeɂeh danatıı̨ɂǫ, hadı, “Amìı wets'ǫ hotıehda-le sìı dıı sexè whelaà ayį̀į̀là hǫt'e. Dıı lamǫ̀ǫ, wetł'ıì wexè eyıts'ǫ dıı geh amìı wets'ǫ ne sìı wek'aahta,” hadı. \p \v 26 Judah ekòet'ıì wets'ǫ hǫt'e nàyèhzhį̀ t'à hadı, “Seza Shelah ghàweehtı̨-le t'à ededı̨ senahk'e ehkw'ı k'ehoɂa hǫt'e,” hadı. Eyı tł'axǫǫ̀ Judah k'achı̨ yexè ı̨tè-le. \p \v 27 Tamar weza gǫ̀hłı̨ ha nìkw'o ekò ełèchǫekèa dǫzhìı agı̨ı̨t'e nǫǫ̀. \v 28 Weza gòhłè ha nìkw'o ekò weza ı̨łè wegǫ̀ xàeko, ts'èko wetł'aà chekoa gòhłè elı̨ı̨ sìı nahzha dek'oo yelachı̨į̀ k'e ełèwhezhà. “Dııyı̨į̀ t'akwełǫ̀ǫ̀ xàèhtła,” hadı. \v 29 Hanìkò bebìa edılà ı̨dè anayį̀į̀là ekò wechı dǫ-elı̨. Eyı ts'èko dıı hadı, “Hanì t'aa t'akwełǫ̀ǫ̀ xàneetła nǫǫ̀!” yèhdı. Eyıt'à Perez wìyeh agı̨į̀là. \v 30 Eyı tł'axǫǫ̀ wechı nahzha dek'oo welachı̨į̀ k'e ełeèhchıı sìı wegǫ̀hłı̨, eyı Zerah wìyeh agı̨į̀là. \c 39 \s1 Joseph eyıts'ǫ Potıfar wets'èkeè gıgodıì \p \v 1 Ishmael got'ı̨į̀ Joseph Egypt nèk'e ts'ǫ̀ geèhchì ekò Egypt got'ı̨į̀ ı̨łè Potıfar wìyeh Joseph goghǫ nàyeèhdì. Eyı dǫ Potıfar k'àowocho Faraoh gha eghǫǫ-dǫǫ̀ gha k'àowo elı̨. \p \v 2 Nǫ̀htsı̨ Joseph k'èdì t'à Joseph wexè nezı̨į̀ hòɂǫǫ̀ agòjà, wets'ǫ k'àowo Potıfar wekǫ̀ nàdè. \v 3 Potıfar Nǫ̀htsı̨ Joseph ts'àdı t'à, t'asìı hazǫǫ̀ t'à wets'ǫ̀ nezı̨į̀ k'ehokw'o yek'èhoèhzà, \v 4 eyıt'à Joseph ts'ǫ̀ wınì nezı̨, eyıts'ǫ edecheekeèdeè elı̨į̀ ayį̀į̀là. Edekǫ̀ ts'ǫ̀ k'àowo yèhtsı̨, dǫ yegha eghàlaedaa sìı ts'ǫ̀ k'àowo ayį̀į̀là, eyıts'ǫ t'asìı hazǫǫ̀ wets'ǫ sìı wetł'aà whelaà ayį̀į̀là. \v 5 Wekǫ̀ eyıts'ǫ t'asìı hazǫǫ̀ wets'ǫ sìı Joseph wetł'aà whelaà ayį̀į̀làa ekò gots'ǫ sìı Nǫ̀htsı̨ Potıfar wekǫ̀ xè sìghà hòɂǫǫ̀ ayį̀į̀là. Joseph wets'ıhɂǫ̀ Nǫ̀htsı̨ Potıfar wekǫ̀ goyìı, wedèè k'e eyıts'ǫ t'asìı hazǫǫ̀ wets'ǫ sìı xè sìghà hòɂǫǫ̀ ayį̀į̀là. \v 6 Eyıt'à t'asìı hazǫǫ̀ wets'ǫ sìı Joseph wetł'aà whelaà ayį̀į̀là. Joseph t'asìı hazǫǫ̀ xoehdı t'à Potıfar t'asìı wı̨ı̨zìı ghǫ nànıwo-le, ayìı ghǫ shètı̨ı̨ sìı eyı zǫ danıwo. \p Joseph nàtso xè dǫ wèdaat'ı̨ı̨ elı̨. \v 7 Eyı gots'ǫ whaà-le, wets'ǫ k'àowo wets'èkeè yets'ǫ̀ k'eet'į̀ ajà, hayèhdı, “Segà nı̨ı̨tè!” yèhdı. \p \v 8 Hanìkò yek'èhoeɂà-le, hayèhdı, “Sets'ǫ̀ k'àowo t'asìı hazǫǫ̀ wegha xoehdı t'à t'asìı wı̨ı̨zìı ghǫ nànıwo nıìle. T'asìı hazǫǫ̀ wets'ǫ sìı setł'aà whelaà ayį̀į̀là hǫt'e. \v 9 Jǫ kǫ̀ goyìı sets'ǫ̀ k'àowo wecheekeè gıta dǫ wı̨ı̨zìı senahk'e elı̨ gǫ̀hłı̨ nıìle. Sets'ǫ̀ k'àowo t'asìı wı̨ı̨zìı sech'à yek'èdì nıìle, hotıì nı̨ zǫ, wets'èkeè anet'e t'à. Eyıt'à hanì hołı̨ı̨-deè hohtsı̨ xè Nǫ̀htsı̨ wek'èch'a hołı̨ı̨ hohtsı̨ ha dìì,” Joseph yèhdı. \v 10 Dzę taàt'eè eyı gha Joseph k'adaawo, hanìkò yet'àetè ha nıwǫ-le, eyıts'ǫ yegà nıwà-le ade ha nıwǫ-le. \p \v 11 Įłàà edılaà ghàlaeda ha goyaèhtła, dǫ goyìı eghàlagıìdèe sìı ı̨łè kò goyìı wheda-le ı̨lè. \v 12 Potıfar wets'èkeè yeɂeè t'à dayaachì, hayèhdı, “Segà nı̨ı̨tè!” yèhdı. Hanìkò Joseph yetł'aetła gà xàtı̨mǫèhzah, ts'èko yeɂeè t'à dayaachìı sìı wetł'aà aèhchì ayį̀į̀là. \p \v 13 Edeɂeè ts'ǫǫ̀ xàtı̨mǫèhzah xè yetł'aà aèhchì ayį̀į̀làa, ts'èko yek'èhoèhzà ts'ǫ̀et'ıì \v 14 dǫ goyìı eghàlagıìdèe sìı goka whezeh, hadı, “Eyı Hebrew got'ı̨į̀ goghàedlò gha gots'ǫ̀ awììdlà! Set'àetè ha segà goyaèhtła ı̨lè, hanìkò hòtł'ò whıhzeh. \v 15 Dǫ gıka whıhzeh sıìkw'o ts'ǫ̀et'ıì edeɂeè segà aèhchì ayį̀į̀là gà xàtı̨mǫèhzah,” ts'èko hadı. \p \v 16 Potıfar edekǫ̀ nǫ̀ǫtła gots'ǫ̀ wets'èkeè Joseph weɂeè xàyeèhchì. \v 17 Eyı godı t'à Potıfar ts'ǫ̀ dıı hadı, “Eyı Hebrew got'ı̨į̀ jǫ nìneehtı̨ı̨ sìı seghàedlò ha k'ehoɂa. \v 18 Hanìkò whıhzeh ts'ǫ̀et'ıì edeɂeè segà aèhchì ayį̀į̀là xè xàtı̨mǫèhzah,” ts'èko ededǫǫ̀ èhdı. \p \v 19 Joseph wets'ǫ̀ k'àowo wets'èkeè dıı hadıì yexè goado, “Eyı dǫ nàneehdìı sìı hanì sets'ǫ̀ k'ehoɂa,” yèhdı ghǫ ıìkw'o ts'ǫ̀et'ıì sıì ìch'è. \v 20 Eyıt'à k'àowo Joseph dǫ-danìı̨laa-kǫ̀ ts'ǫ̀ ayį̀į̀là. Eyı dǫ-danìı̨laa-kǫ̀ dǫ k'àowocho k'èch'a hogèhtsı̨ı̨ sìı ekǫ gıdanìı̨la hǫt'e. \p Joseph ekǫ wedaàtǫǫ ekò, \v 21 Nǫ̀htsı̨ yek'èdì. Joseph ts'ǫ̀ wedzeè eteèɂı̨ t'à dǫ-danìı̨laa-kǫ̀ ts'ǫ̀ k'àowo Joseph ts'ǫ̀ sǫnıwǫǫ̀ ayį̀į̀là. \v 22 Eyıt'à dǫ-danìı̨laa-kǫ̀ ts'ǫ̀ k'àowo sìı Joseph dǫ gıdanìı̨laa hazǫǫ̀ gots'ǫ̀ k'àowo elı̨į̀ ayį̀į̀là, eyıts'ǫ ekǫ ayìı ghàlageedaa sìı hazǫǫ̀ Joseph wetł'aà whelaà ayį̀į̀là. \v 23 Nǫ̀htsı̨ Joseph k'èdì t'à, t'asìı hazǫǫ̀ hohtsı̨ı̨ sìı t'à wets'ǫ̀ hoedıì ayį̀į̀là. Eyıt'à dǫ-danìı̨laa-kǫ̀ ts'ǫ̀ k'àowo sìı Joseph t'asìı wetł'aà whela ghǫ nànıwo-le. \c 40 \s1 K'àowocho wecheekeèdeè nàke gıgodıì \p \v 1 Łatsaa hoòwo tł'axǫǫ̀, Egypt nèk'e gha k'àowocho wecheekeèdeè nàke gık'èch'a hòèhtsı̨. Eyı wecheekeèdeè ı̨łè k'àowocho ayìı edǫǫ sìı xoehdıı elı̨, eyıts'ǫ wecheekeèdeè ı̨łè k'àowocho gha bò xàeht'èe elı̨. \v 2 K'àowocho Faraoh eyı wecheekeèdeè nàke sıì gots'ǫ̀ wınì-le t'à \v 3 gıdaàtǫǫ̀ agǫ̀ǫ̀là. Eghǫǫ-dǫǫ̀ gha k'àowo wekǫ̀ gocho gık'èhodì agǫ̀ǫ̀là. Joseph edı̨į̀ wedaàtǫǫ sìı ekǫ gıdaàtǫ. \v 4 Eghǫǫ-dǫǫ̀ gha k'àowo eyı dǫ nàke Joseph wetł'aà nègòı̨wa, eyıt'à gok'èdì. \p Whaà hoògǫ gıdaànìı̨la tł'axǫǫ̀ \v 5 eyı k'àowocho wecheekeèdeè nàke į̀łak'aà ı̨łè to k'e nàgete. Dànì nàgetee sìı t'asìı ghǫ nàgeteè aget'ı̨ ı̨lè. \p \v 6 K'omǫǫ̀dǫǫ̀ Joseph gots'ǫ̀ nììtła ekò ts'ǫǫ̀gı̨ı̨wǫǫ k'ę̀ę̀ gìgoèht'į̀. \v 7 Eyıt'à k'àowocho wecheekeèdeè nàke ekǫ wexè gıdaàtǫǫ sìı dagoehke, “Dànì ghǫ dıı dzęę̀ k'e ts'ǫǫ̀dahwhǫ k'ę̀ę̀ naxègaat'ı̨?” gòhdı. \p \v 8 “Įxę̀ę to į̀łak'aà nàwìte hanìkò dǫ gots'ǫ̀ yek'ayawhehtı whìle,” gedı. \p Joseph gots'ǫ̀ hadı, “Nàts'etee wek'ayats'ehtıı sìı Nǫ̀htsı̨ wets'ǫ̀ hoèlı̨ hǫt'e. Dànì nàwhahtee sìı sets'ǫ̀ haahdı,” gòhdı. \p \v 9 Eyıt'à k'àowocho ayìı edǫǫ xoehdıı elı̨ı̨ sìı dànì nàwhetı̨ ghǫ Joseph ts'ǫ̀ hadı, “Nàhte ekò jìechochı̨į̀ senadąą̀ wègoèht'į̀. \v 10 Eyı jìechochı̨į̀ wekw'ıhchı̨į̀ taı gǫ̀hłı̨. Wek'e ı̨t'ǫ̀ą xàłaı̨kı̨ ts'ǫ̀et'ıì wets'ǫ ı̨t'ǫ̀chàa xàı̨shǫ, eyı tł'axǫǫ̀ wejìì wek'e dèhshǫǫ sìı jìecho dıìdì whelı̨. \v 11 K'àowocho Faraoh welıbò daehtı̨ nǫǫ̀. Eyı jìecho dawhelaa sìı wetì lıbò yìı det'eè ahłà gà lıbò k'àowocho ghàehgè,” hadı. \p \v 12 Joseph yets'ǫ̀ hadı, “Dıı hanì nàwheętı̨ hǫt'e: Eyı kw'ıhchı̨į̀ taı sìı taı dzęę̀ hǫt'e. \v 13 Taı dzęę̀ k'ehǫǫwo nı̨dè k'àowocho Faraoh netł'axǫǫ̀ ts'ǫ̀ ananele ha t'à nınà anele ha. T'akwe dàneet'į̀ lanì ayìı edǫǫ sìı k'achı̨ wegha wehonehdı ha. \v 14 Nexè nezı̨į̀ hòɂǫǫ̀ agòjà nı̨dè senawı̨ı̨dì nǫǫ̀, eyıts'ǫ nedzeè t'à etesį̀ı̨ɂı̨ welè. Segha k'àowocho Faraoh ts'ǫ̀ goı̨de nǫǫ̀. Jǫ dǫ-danìı̨laa-kǫ̀ gots'ǫǫ̀ xàehtła gha sets'ànedı. \v 15 Sınì k'ę̀ę̀-le Hebrew nèk'e gots'ǫ nèsegììchì, eyıts'ǫ jǫ Egypt nèk'e ekǫ-le hòwhıhtsı̨-le kò dǫ-danìı̨laa-kǫ̀ nèsegį̀ı̨htı̨,” Joseph yèhdı. \p \v 16 K'àowocho gha bò xàeht'èe elı̨ı̨ sìı Joseph, dǫ nàwhetı̨ı̨ yegha nezı̨į̀ yek'ayawhehtı nıwǫ t'à ededı̨ sı dànì nàwhetı̨ı̨ sìı Joseph ts'ǫ̀ hadı, “Sı̨ sı nàwhıhtı̨. Tł'ohtǫ taı weyìı łèt'è whelaa sekwı ka dawhela nǫǫ̀. \v 17 Tł'ohtǫ daka dawhehtǫǫ sìı k'àowocho wegha łèt'è łekǫą whet'ee hazǫǫ̀ xàɂaa weyìı whela. Hanìkò tł'ohtǫ sekwì k'e dawhelaa weyìı chı̨ą łèt'è gedè nǫǫ̀,” hadı. \p \v 18 Joseph yets'ǫ̀ hadı, “Dıı hanì nawheętı̨ hǫt'e: Tł'ohtǫ taı sìı taı dzęę̀ hǫt'e. \v 19 Taı dzęę̀ k'ehǫǫwo nı̨dè k'àowocho Faraoh nekwì k'ııhkà ha, eyıts'ǫ nezhį̀į̀ ts'ı k'e daedlì ayele ha, eyıts'ǫ chı̨ą nekwǫ̀ gedè ha,” yèhdı. \p \v 20 Taı dzęę̀ k'e nèhòı̨wo ekò k'àowocho Faraoh wedzęę̀ hǫt'e nǫǫ̀. Eyıt'à wecheekeèdeè hazǫǫ̀ gogha nàsı̨ whehtsı̨. K'àowocho ayìı edǫǫ dǫ yegha yexoehdıı elı̨ı̨ sìı eyıts'ǫ dǫ yegha bò xàeht'èe elı̨ı̨ sìı į̀łah edecheekeèdeè gonadąą̀ gokayaı̨htı. \v 21 K'àowocho ayìı edǫǫ dǫ yegha yexoehdıı sìı wetł'axǫǫ̀ ts'ǫ̀ nayį̀ı̨htı̨, eyıt'à k'achı̨ k'àowocho Faraoh ts'ǫ̀ lıbò daekaà anajà. \v 22 Ekò dǫ yegha bò xàeht'èe elı̨ı̨ ı̨lèe sìı dahdlì ayį̀į̀là. Joseph dànì nàgete yek'ayawhehtıı sìı k'ę̀ę̀ agòjà. \p \v 23 Hanìkò dǫ k'àowocho gha ayìı edǫǫ xoehdıı elı̨ı̨ sìı Joseph nadì-le t'à yegha k'àowocho ts'ǫ̀ goı̨de-le. \c 41 \s1 K'àowocho Faraoh nàwhetı̨ \p \v 1 Nàke xo k'ehǫǫwo tł'axǫǫ̀ k'àowocho Faraoh dıı hanì nàwhetı̨: Dehcho Naıl wìyeh gà nàwo là, \v 2 tı yìı gots'ǫ ejıe łǫ̀hdı̨ xàı̨de yaɂı̨. Eyı ejıe sìı nezı̨į̀ gìgaat'ı̨ xè łegek'à, deh gà tł'oh ghǫ shègezhe. \v 3 Eyı tł'axǫǫ̀ ejıe łǫ̀hdı̨ eyıì-le tı yìı gots'ǫ xàgı̨ı̨de, gıkwǫ̀ whìle xè gıatıgòdlì gìgaat'ı̨, dehcho Naıl gà nàgeèhza. \v 4 Eyı ejıe gıkwǫ̀ whìle xè gıatıgòdlìı sìı ejıe nezı̨ı̨ łegek'àa sìı hazǫǫ̀ kageèhde. K'àowocho Faraoh hanì nàwhetı̨ tł'axǫǫ̀ ts'ı̨ı̨wo. \p \v 5 K'àowocho Faraoh naèhtı̨ t'à k'achı̨ nàwhetı̨: Tł'olàkwì łǫ̀hdı̨ nezı̨ı̨ xè nechàa sìı tł'olàechı̨į̀ ı̨łè k'e dehshe yaɂı̨. \v 6 Eyı tł'axǫǫ̀ tł'olàkwì eyıì-le łǫ̀hdı̨ xàı̨shǫ yaɂı̨, eyı sìı nı̨hts'ı whekǫ̀ǫ t'à detǫ-le xè whegǫ lanì wègaat'ı̨. \v 7 Tł'olàkwì detǫ-le łǫ̀hdı̨ sìı tł'olàkwì nezı̨ı̨ łǫ̀hdı̨ kageèhde. K'àowocho Faraoh ts'ı̨ı̨wo ekò nàte at'ı̨ nǫǫ̀. \p \v 8 K'omǫǫ̀dǫǫ̀ agòjà ekò k'àowocho Faraoh ayìı ghǫ nàwhetı̨ı̨ sìı yeghǫ nànıwo, eyıt'à Egypt nèk'e ı̨k'ǫǫ̀-k'alagedèe-dǫǫ̀ eyıts'ǫ dǫ gogı̨ı̨zǫǫ gı̨ı̨lı̨ı̨ sìı hazǫǫ̀ gokayaı̨htı. Dànì nàwhetı̨ı̨ sìı gots'ǫ̀ hadı, hanìkò dǫ wı̨ı̨zìı yegha yek'aàhtı ha dìì. \p \v 9 Eyıt'à k'àowocho ayìı edǫǫ dǫ yegha yexoehdıı sìı k'àowocho ts'ǫ̀ hadı, “Dıı dzęę̀ k'e dànì ı̨nę̀ę ekǫ-le eghàlaıhdàa sìı wenawhıhdı. \v 10 Įdèe whaà-le ekò k'àowocho Faraoh edecheekeè gots'ǫ̀ wınà-le ı̨lè. Eyıt'à sı̨ eyıts'ǫ bò xàeht'èe elı̨ı̨ sìı eghǫǫ-dǫǫ̀ gha k'àowo wekǫ̀ gocho godaàtǫǫ̀ agǫ̀ǫ̀là ı̨lè. \v 11 Ekǫ godaàtǫ ekò ı̨łè to k'e į̀łah nàwìte ı̨lè, dànì nàwìtee sìı į̀łah t'asìı ghǫ nàwìte ats'et'ı̨ ı̨lè. \v 12 Ekǫ Hebrew got'ı̨į̀ ts'ǫ cheko goxè ekǫ wedaàtǫ ı̨lè. Eghǫǫ-dǫǫ̀ gha k'àowo gha eghàlaeda ı̨lè. Ayìı ghǫ nàwìtee sìı wets'ǫ̀ hats'edı t'à į̀łah gogha yek'ayawhehtı. \v 13 Dànì gogha yek'ayawhehtıı sìı hotıì wek'ę̀ę̀ agòjà: Sı̨ sılaà seghǫ̀t'ǫ, eyıts'ǫ bò xàeht'èe elı̨ı̨ sìı dawèhdlì,” yèhdı. \p \v 14 Eyıt'à k'àowocho Faraoh, Joseph kayaı̨htı. Dǫ-danìı̨laa-kǫ̀ gots'ǫ ı̨whąą̀ xàgeèhchì. Edegoht'ǫǫ̀ ładı̨į̀ ayį̀į̀là eyıts'ǫ edeghaegwo tł'axǫǫ̀ k'àowocho Faraoh nadąą̀ nàwoò agı̨į̀là. \p \v 15 K'àowocho Faraoh Joseph ts'ǫ̀ hadı, “Nàwhıhtı̨ hanìkò dàhodıì-ahodıı sìı dǫ wı̨ı̨zìı segha yek'ayahtı ha dìì. Hanìkò neghǫ dıı hagedı: Dǫ nàtee sìı nets'ǫ̀ hagedı nı̨dè dàhodıì-ahodıı sìı gıts'ǫ̀ ehkw'ı wek'ayanehtı nègedı,” yèhdı. \p \v 16 Joseph k'àowocho Faraoh ts'ǫ̀ hadı, “Sı̨ set'à agot'ı̨ nıìle, hanìkò Nǫ̀htsı̨ sìı k'àowocho ayìı ghǫ nàtee dàhodıì-ahodı nıwǫǫ sìı yek'èezǫǫ̀ ayele ha,” yèhdı. \p \v 17 Eyıt'à k'àowocho Faraoh Joseph ts'ǫ̀ hadı, “Dıı hanì nàwhıhtı̨: Dehcho Naıl gà nàhwho là, \v 18 ejıe łǫ̀hdı̨ tekàı̨dee segha wegoèht'į̀. Eyı ejıe sìı nezı̨į̀ gìgaat'ı̨ xè łegek'à, tabàa tł'oh gedè. \v 19 Eyı tł'axǫǫ̀ ejıe eyıì-le łǫ̀hdı̨ tekàı̨de, gıkwǫ̀ whìle xè sıì gıatıgòdlì. Egypt nèk'e hazǫǫ̀ ejıe hanì gıatıgòdlìı wı̨ı̨zìı eehɂı̨ whìle. \v 20 Ejıe gıkwǫ̀ whìle xè gıatıgòdlìı sìı ejıe łek'àa t'akwełǫ̀ǫ̀ tekàgı̨ı̨dee sìı kageèhde. \v 21 Ejıe łek'àa kageèhde kò łegek'à agejà-le, gıkwǫ̀ whìle agį̀į̀łı̨ t'à. Eyı tł'axǫǫ̀ ts'ııhwho. \p \v 22 “K'achı̨ nàwhıhtı̨, tł'olàechı̨į̀ ı̨łè wek'e tł'olàkwì łǫ̀hdı̨ dehshe ghǫ nàwhıhtı̨. Eyı tł'olàkwì łǫ̀hdı̨ sìı nezı̨į̀ gìgaat'ı̨ xè nechà xàı̨shǫ. \v 23 Eyı k'è, tł'olàkwì eyıì-le łǫ̀hdı̨ xàłaı̨kı̨ weehɂı̨. Eyı sìı nı̨hts'ı whekǫ̀ǫ gık'e nawhets'ı t'à detǫ-le xè whegǫ. \v 24 Eyı tł'olàkwì detǫ-lea sìı tł'olàkwì łǫ̀hdı̨ nezı̨į̀ dèhshǫǫ sìı kageèhde, hanì nàwhıhtı̨. Įk'ǫǫ̀-k'alagedèe-dǫǫ̀ hagèehsı̨ hanìkò dàhodıì-ahodıı sìı dǫ wı̨ı̨zìı sets'ǫ̀ hadı ha dìì,” k'àowocho hadı. \p \v 25 Eyıt'à Joseph k'àowocho ts'ǫ̀ hadı, “Nàekeè nàwheętı̨ı̨ sìı ełèht'e hǫt'e. Nǫ̀htsı̨ ayìı dàele ha sìı k'àowocho ts'ǫ̀ wègoèht'į̀ ayį̀į̀là. \v 26 Eyı ejıe nezı̨ı̨ łǫ̀hdı̨ sìı łǫ̀hdı̨ xo hǫt'e, eyıts'ǫ tł'olàkwì nezı̨ı̨ łǫ̀hdı̨, eyı sı łǫ̀hdı̨ xo hǫt'e. Eyı nàekeè nàwheętı̨ı̨ sìı ełèht'e lanì hǫt'e. \v 27 Eyıts'ǫ ejıe gıkwǫ̀ whìle xè gıatıgòdlìı nǫǫde tekàgı̨ı̨dee sìı łǫ̀hdı̨ xo hǫt'e, eyıts'ǫ tł'olàkwì nı̨hts'ı whekǫ̀ǫ t'à whegǫǫ, eyı sı łǫ̀hdı̨ xo hǫt'e. Łǫ̀hdı̨ xo t'à bò whìle agode gha hǫt'e. \p \v 28 “K'àowo, dànèehsı̨ı̨ sìı k'ę̀ę̀ agode ha: Nǫ̀htsı̨ ayìı dàle ha sìı wek'èı̨zǫǫ̀ anį̀į̀là hǫt'e. \v 29 Egypt nèk'e hazǫǫ̀ łǫ̀hdı̨ xo ts'ǫ̀ dèè k'e deɂǫ̀ǫ̀ t'asìı łǫ dehsheè agode ha, \v 30 hanìkò eyı tł'axǫǫ̀ łǫ̀hdı̨ xo ts'ǫ̀ bò whìle agode ha. Egypt nèk'e bò łǫ t'à hoı̨zı̨ ı̨lèe sìı dǫ gınadì-le agede ha, ekǫ hazǫǫ̀ ts'ǫ̀ bò whìle agode ha. \v 31 Łǫ̀hdı̨ xo ts'ǫ̀ sıì bò whìle agode ha t'à jǫ nèk'e t'akwe dànì deɂǫ̀ǫ̀ bò łǫ t'à hoı̨zı̨ ı̨lèe sìı gınadì ha-le. \v 32 Nǫ̀htsı̨ hotıì hagode ha nıwǫ t'à k'àowocho Faraoh hanì nàekeè ełèht'eè nàwhetı̨į̀ ayį̀į̀là, whaà-le-t'ıì Nǫ̀htsı̨ hanì hòɂǫǫ̀ hayele ha. \p \v 33 “Eyıt'à dıì-t'ıì k'àowocho dǫ wınì gǫǫzǫǫ sìı hak'ııt'į̀, Egypt nèk'e gha k'àowo elı̨į̀ ayııle. \v 34 Egypt nèk'e łǫ̀hdı̨ xo ts'ǫ̀ deɂǫ̀ǫ̀ t'asìı dehshee sìı wets'ǫ sı̨làı-ı̨łè nàgehtsį̀ ts'ǫ̀ k'aodèe gı̨ı̨lı̨ı̨ sìı gòìhchı. \v 35 Neyatıì k'e t'asìı dehshee łǫ nàgehtsį̀ı̨ sìı kǫ̀godeè xehkǫ̀ gòlaa wek'èhodì anelà nı̨dè nezı̨ ha, bò whìle nı̨dè dǫ gıghǫ shèzhe ha t'à. \v 36 Eyı t'asìı dehshee sìı dǫ gha wek'èhodì ha, łǫ̀hdı̨ xo ts'ǫ̀ Egypt nèk'e bò whìle agòjà nı̨dè wet'à ts'eeda ha t'à. Hanì-ı̨dè bò whìle agòjà nı̨dè gonèk'e dǫ gıdıhołè ha-le,” Joseph k'àowocho èhdı. \p \v 37 Joseph dàdıı sìı k'àowocho Faraoh eyıts'ǫ wecheekeèdeè hazǫǫ̀ gıgha nezı̨. \v 38 Eyıt'à k'àowocho edecheekeèdeè gots'ǫ̀ hadı, “Dıı dǫ Nǫ̀htsı̨ wets'ǫ Įnì wets'ǫ̀-èlı̨ t'à gǫǫzǫǫ sìı wexèht'eè gots'ìhɂà ha nıìle,” gòhdı. \p \v 39 K'àowocho Faraoh, Joseph ts'ǫ̀ hadı, “Nǫ̀htsı̨ eyı hazǫǫ̀ wek'èı̨zǫǫ̀ anį̀į̀là t'à dǫ wı̨ı̨zìı nexèht'eè wınì gǫǫzǫǫ gǫ̀hłı̨ nıìle. \v 40 Nı̨ sekǫ̀ gocho ts'ǫ̀ k'àı̨wo ha; sets'ǫ dǫ hazǫǫ̀ nek'èagı̨ı̨t'e ha. K'àowocho aht'e zǫ t'à sı̨ nenakweè whıhda ha,” yèhdı. \s1 Joseph Egypt nèk'e hazǫǫ̀ gha k'àowo elı̨ \p \v 41 Eyıt'à k'àowocho Faraoh Joseph ts'ǫ̀ hadı, “Hòt'a Egypt nèk'e hazǫǫ̀ gha k'àowo nèwhıhtsı̨ hǫt'e,” yèhdı. \v 42 Hadı tł'axǫǫ̀ k'àowocho Faraoh edelamǫ̀ǫ yet'à t'asìı nàekwį̀ı̨ sìı Joseph welakw'ǫǫ̀ k'e nèyeechı. Lìgodǫ̀ wèdaat'ı̨ı̨ yìı whedaà ayį̀į̀là, eyıts'ǫ sǫǫ̀mbaekwo whǫǫ̀zaa yek'o k'e nèyı̨ı̨wa. \v 43 Joseph k'àowocho k'è whedaa elı̨ t'à tłı̨cho-behchı̨į̀ yìı naekò ayį̀į̀là, eyıts'ǫ dǫ yenakweè hòtł'ò dıı hagedı, “K'àowo wegha gòɂǫǫ̀ aahłe,” gedıì gezeh. Hanì t'aa k'àowocho Faraoh, Joseph Egypt nèk'e hazǫǫ̀ gha k'àowo elı̨į̀ ayį̀į̀là. \p \v 44 Eyı tł'axǫǫ̀ k'àowocho Faraoh, Joseph ts'ǫ̀ hadı, “Sı̨ k'àowocho Faraoh aht'e, hanìkò Egypt nèk'e hazǫǫ̀ dǫ wı̨ı̨zìı neyatıì dę t'asìı hale ha nıìle,” yèhdı. \v 45 K'àowocho Faraoh, Joseph wıızì eładı̨į̀ whehtsı̨, Zafenat-Paneyah wìyeh ayį̀į̀là, eyıts'ǫ Asenat wets'èkeè elı̨ ha yeghàı̨htı̨. Asenat yahtıı Potıfera wetì hǫt'e. (Potıfera yahtıı-kǫ̀ gocho On gha yahtıı elı̨.) Hagòjà t'à Joseph Egypt nèk'e hazǫǫ̀ ts'ǫ̀ ajà. \p \v 46 Joseph taènǫ weghoò ekò Egypt nèk'e gha k'àowocho wecheekeèdeè whelı̨. Eyıt'à k'àowocho wedahxà Joseph Egypt nèk'e hazǫǫ̀ kǫ̀ta gòlaa k'ehohwho. \v 47 Łǫ̀hdı̨ xo ts'ǫ̀ deɂǫ̀ǫ̀ t'asìı łǫ dehsheè ajà. \fig Łǫ̀hdı̨ xo ts'ǫ̀ deɂǫ̀ǫ̀ t'asìı łǫ dehsheè ajà.|src="LB00098B.TIF" size="span" ref="41.47" \fig* \v 48 Egypt nèk'e łǫ̀hdı̨ xo ts'ǫ̀ deɂǫ̀ǫ̀ t'asìı łǫ dehshe ekò Joseph t'asìı dehshee hazǫǫ̀ nàgehtsį̀ gà kǫ̀godeè xehkǫ̀ gòlaa sìı wek'èhodì ayį̀į̀là. Kǫ̀godeè gòlaa hazǫǫ̀ wemǫǫ̀ t'asìı dèhshǫǫ sìı xehkǫ̀ whelaà ayį̀į̀là. \v 49 Joseph tł'olà deɂǫ̀ǫ̀ łǫ nàwhehtsı̨ t'à, tıcho gà ewaà laàtłǫǫ̀ ajà. Tł'olà sıì deɂǫ̀ǫ̀ łǫ nàgehtsı̨ t'à gıhtà dìì agòjà. \p \v 50 Bò whìle agòjà kwe Joseph wets'èkeè Asenat yeza nàke nìı̨la. (Asenat yahtıı-kǫ̀ gocho On gha yahtıı Potıfera wetì ı̨lè.) \v 51 Joseph weza t'akwełǫ̀ǫ̀ dǫ elı̨ı̨ sìı Manaseh wìyeh ayį̀į̀là, hadı, “Dànì sexè hoìla k'ehokw'o ı̨lèe eyıts'ǫ setà wèot'ı̨ hazǫǫ̀ sìı Nǫ̀htsı̨ wenahdì-le asį̀į̀là t'à, eyı k'ę̀ę̀ wıızì whıhtsı̨,” hadı. \v 52 Weza wek'è dǫ elı̨ı̨ sìı Efrayım wìyeh ayį̀į̀là, hadı, “Jǫ daıhɂàa nèk'e Nǫ̀htsı̨ chekoa seghàı̨la t'à eyı k'ę̀ę̀ wıızì whıhtsı̨,” hadı. \p \v 53 Eyı łǫ̀hdı̨ xo tł'axǫǫ̀ Egypt nèk'e t'asìı dehshe-le ajà t'à, \v 54 łǫ̀hdı̨ xo ts'ǫ̀ bò whìle t'à hoìla wexèhǫǫ̀wo. Eyıt'à Joseph dàdı ı̨lèe sìı wek'ę̀ę̀ agòjà. Eyıì-le nèk'e hazǫǫ̀ bò whìle agòjà, hanìkò Egypt nèk'e dǫ gıgha bò whìle-le. \v 55 Egypt nèk'e dǫ gıgha bò whìle agodaade t'à k'àowocho Faraoh t'asìı goghàedı ha gıghǫnàdaetì. Eyıt'à k'àowocho Faraoh dǫ ts'ǫ̀ hadı, “Joseph wets'ǫ̀ aahde, dànaxèhdıı sìı haahłe,” gòhdı. \p \v 56 Egypt nèk'e hazǫǫ̀ bò whìle agòjà ekò Joseph xehkǫ̀ hazǫǫ̀ yets'ǫdaà xàı̨la. Egypt nèk'e hazǫǫ̀ t'asìı dehshe-le agòjà t'à, Egypt got'ı̨į̀ ts'ǫ̀ tł'olà weghǫ nàedì. \v 57 Eyıì-le nèk'e hazǫǫ̀ ts'ǫ̀ t'asìı dehshe-le agòjà t'à ekǫ gots'ǫ dǫ hazǫǫ̀ tł'olà nàgeehdì gha Egypt nèk'e ts'ǫ̀ agejà. \c 42 \s1 Joseph wı̨ı̨de Egypt nèk'e ts'ǫ̀ geède \p \v 1 Jacob, Egypt nèk'e tł'olà gǫ̀hłı̨ ghǫ ıìkw'o t'à edeza ts'ǫ̀ hadı, “Dànìghǫ ekìı dahkw'e xè ełeghàahda? \v 2 Egypt nèk'e tł'olà gǫ̀hłı̨ı̨ gedı. Ekǫ aahde gà tł'olà gogha nàahdì, hanì-ı̨dè bò dę ełaàts'ede ha-le,” gòhdı. \p \v 3 Eyıt'à Joseph wı̨ı̨de hoònǫ tł'olà nàgehdı ha Egypt nèk'e ts'ǫ̀ geède. \v 4 Hanìkò Jacob, Joseph wechı Benjamın edeza goxè ayį̀į̀là-le, wets'ǫ̀ t'asanàhòwo ha sǫnı nıwǫ t'à. \v 5 Kanan nèk'e hazǫǫ̀ ts'ǫ̀ bò whìle agòjà t'à, Israel weza tł'olà nàgehdı gha dǫ łǫ xè Egypt nèk'e ts'ǫ̀ geède. \p \v 6 Ekò k'e Joseph Egypt nèk'e gha k'àowo elı̨ t'à dǫ hazǫǫ̀ ts'ǫ̀ tł'olà weghǫ nàedì. Eyıt'à Joseph wı̨ı̨de eyı nègı̨ı̨de ekò gınì dèè xèedì ts'ǫ̀ gıts'ǫ̀ nàgòı̨hgè. \v 7 Joseph edı̨ı̨de goaɂı̨ ts'ǫ̀et'ıì nàgòhzhį̀, hanìkò gok'èezǫ-le edeetsı̨ t'à yıdaı̨t'e lanì gots'ǫ̀ gode, dagoehke, “Edı̨į̀ gots'ǫ aaht'ı̨?” gòhdı. \p “Tł'olà nàts'eehdì ha Kanan nèk'e gots'ǫ jǫ nèts'ı̨ı̨de,” gıìhdı. \v 8 Joseph edı̨ı̨de nàgòhzhį̀, hanìkò wı̨ı̨de nàgeèhzhį̀-le. \p \v 9 Dànì goghǫ nàwhetı̨ı̨ sìı yenadì. Gots'ǫ̀ hadı, “Nàahɂį̀ı̨-dǫǫ̀ aaht'e! Gonèk'e kexots'ııhdı-le sìı wegòahɂà ha dahwhǫ t'à jǫ nìahde ne,” gòhdı. \p \v 10 Eyıt'à hagıìhdı, “K'àowo, necheekeè ats'ı̨ı̨t'e ne, tł'olà nàts'eehdì gha jǫ nèts'ı̨ı̨de hǫt'e. \v 11 Goxı̨ hazǫǫ̀ dǫ ı̨łè zǫ weza ats'ı̨ı̨t'e. Nàeɂį̀ı-dǫǫ̀ ats'ı̨ı̨t'e nıìle, ehkw'ı ats'ı̨ı̨wǫǫ dǫǫ̀ ats'ı̨ı̨t'e,” gedı. \p \v 12 Hagedı kò Joseph gots'ǫ̀ hadı, “Į̀le ne, gonèk'e kexots'ııhdı-le sìı wegòahɂà ha dahwhǫ t'à jǫ nìahde ne,” gòhdı. \p \v 13 Hanìkò hagedı, “Dǫ ı̨łè gots'ǫ ełechı hoònǫ-daats'ǫ̀-nàke ats'ı̨ı̨t'e, eyı dǫ sìı Kanan nèk'e nàde hǫt'e. Gochı nǫǫdea sìı dıì gotà gà wheda, eyıts'ǫ gochı ı̨łè t'aa ełaı̨wo,” gıìhdı. \p \v 14 Joseph k'èdaà gots'ǫ̀ hadı, “Dàehsı̨ı̨ sìı k'ę̀ę̀ nàahɂį̀ı̨-dǫǫ̀ aaht'e ne! \v 15 Dıı hanì naxeehdzà ha ne: K'àowocho Faraoh wedahxà dıı hanaxèehsı̨: Naxıchı nǫǫdea jǫ nììtła lenǫsıı jǫ gots'ǫǫ̀ naahdè ha-le. \v 16 Naxıta gots'ǫ ı̨łè naxıchı xàwetła. Eyı gots'ǫ̀ naxı̨ hazǫǫ̀ dǫ-danìı̨laa-kǫ̀ naxık'èhodì ha. Hanì-ı̨dè asį̀į̀ ehkw'ı aahdı wek'èhoedzǫ ha. Ehkw'ı aahdı-le nı̨dè, k'àowocho Faraoh wedahxà nàahɂį̀ı̨-dǫǫ̀ aahłı̨ k'ę̀ę̀ naxısınìyahtı ha!” gòhdı. \v 17 Eyıt'à taı dzęę̀ gots'ǫ̀ gıdanìı̨laà agǫ̀ǫ̀là. \p \v 18 Taı dzęę̀ k'e nìhǫǫwo ekò Joseph gots'ǫ̀ hadı, “Nǫ̀htsı̨ ts'àehjı̨ t'à dıı yatı k'èaht'e nı̨dè aahda ha. \v 19 Ehkw'ı goahdee dǫǫ̀ aaht'e nı̨dè, naxıts'ǫ dǫ ı̨łè jǫ dǫ-danìı̨laa-kǫ̀ aìdaà aweahłe gà naxı̨ hazǫǫ̀ naxıkǫ̀ ts'ǫ̀ naahdè. Naxèot'ı̨ bò dę geèhkw'ee sìı gıts'ǫ̀ tł'olà naahwha. \v 20 Hanìkò naxıchı nǫǫdea sìı sets'ǫ̀ nìahtè ha hǫt'e. Hanì-ı̨dè ehkw'ı goahde wek'èehsǫ ha, eyıts'ǫ ełaahde ha-le,” Joseph gòhdı. Eyıt'à hagejà. \p \v 21 Ełets'ǫ̀ hagedı, “Gochı wets'ǫ̀ hoìla hots'èhtsı̨ k'èxa dıì hotıì nàgoekwa hǫt'e. Sıì wegha dìì xè etewets'eèɂı̨ ha goghǫnàdaetì ı̨lè hanìkò wets'eèhkw'ǫ-le ı̨lè. Eyı ts'ıhɂǫ̀ dıì goxè hoìla k'ehokw'o hǫt'e,” hagedı. \p \v 22 Ruben gots'ǫ̀ hadı, “Eyı cheko wets'ǫ̀ hoìla hoahtsı̨-le naxèehsı̨ ı̨lè, hanìkò aàhkw'ǫ ha dahwhǫ-le ı̨lè! Wedoò k'èxa dıì nàgoekwa hǫt'e,” gòhdı. \v 23 Joseph etaehtıı-dǫǫ̀ t'à gots'ǫ̀ gode ts'ıhɂǫ̀ ełets'ǫ̀ dàgedıı sìı goìkw'o kò wı̨ı̨de gık'èezǫ-le. \p \v 24 Joseph wegha dìì agòjà t'à ets'èɂǫ̀naɂa gà ı̨tsè, eyı tł'axǫǫ̀ k'achı̨ gots'ǫ̀ gode. Sımeyon goghǫ negıìchì gà gonadąą̀ dawetł'ı̨į̀ ayį̀į̀là. \p \v 25 Gıɂǫhchì yìı tł'olà dagoòɂǫǫ̀ agele ha Joseph edecheekeè ts'ǫ̀ goı̨de, eyıts'ǫ gıts'ǫ satsǫ̀ą degoo t'à tł'olà nàgeehdì ha ı̨lèe sìı gıɂǫhchì yìı whelaà agį̀į̀là, eyıts'ǫ nageedè gha weghǫ shèts'ezhee sı goghàgı̨ı̨dì. Eyı gıgha hadlà tł'axǫǫ̀ \v 26 wı̨ı̨de ɂǫhchì edetłı̨tsoa k'e dageèwa gà nageèhde. \p \v 27 To geetè ha nègı̨ı̨de ekò ı̨łè edetłı̨tsoa ghàɂeedı ha edeɂǫhchì ts'ǫdaà xàı̨wa. Ekòet'ıì wets'ǫdaà wets'ǫ satsǫ̀ą degoo whela nǫǫ̀ yaɂı̨. \v 28 Edechı ts'ǫ̀ hadı, “Sets'ǫ satsǫ̀ą degoo seghǫ̀gı̨ı̨wa. Jǫ seɂǫhchì yìı whela,” gòhdı. \p Sıì geèhyeh t'à gıts'ehłı̨į̀ lagejà, ełets'ǫ̀ hagedı, “Nǫ̀htsı̨ dàgole gha at'ı̨?” gedı. \p \v 29 Kanan nèk'e edetà Jacob ghǫ nǫǫ̀gı̨ı̨de ekò gıxè dàgòjàa sìı hazǫǫ̀ edetà ts'ǫ̀ hagedı, \v 30 “Egypt nèk'e k'àowo elı̨ı̨ sìı yıdaı̨t'e lanì gots'ǫ̀ gode. Wenèk'e nàeɂį̀ı̨-dǫǫ̀ ats'ı̨ı̨t'e goı̨hwhǫ k'ę̀ę̀ gots'ǫ̀ gode. \v 31 Hanìkò wets'ǫ̀ hats'edı, ‘Ehkw'ı ats'ı̨ı̨wǫǫ dǫǫ̀ ats'ı̨ı̨t'e, nàeɂį̀ı̨-dǫǫ̀ ats'ı̨ı̨t'e nıìle. \v 32 Ełechı hoònǫ-daats'ǫ̀-nàke ats'ı̨ı̨t'e, dǫ ı̨łè weza ats'ı̨ı̨t'e. Gochı ı̨łè whìle, eyıts'ǫ gochı nǫǫdea Kanan nèk'e gotà gà wheda,’ wèts'edı. \p \v 33 “Eyıt'à eyı nèk'e k'àowo elı̨ı̨ sìı gots'ǫ̀ dıı hadı, ‘Ehkw'ı aahwhǫǫ dǫǫ̀ aaht'e nı̨dè dıı weghàà wek'èehsǫ ha: Naxıta ts'ǫ dǫ ı̨łè jǫ aìdaà aweahłe gà naxèot'ı̨ gıgha bò whìle sìı tł'olà gıts'ǫ̀ naahwha. \v 34 Hanìkò naxıchı nǫǫdea sets'ǫ̀ nìahtè, hanì-ı̨dè nàeɂį̀ı̨-dǫǫ̀ aaht'e-le hanìkò dǫ ehkw'ı agı̨ı̨wǫǫ dǫǫ̀ aaht'e wek'èehsǫ ha. Hanì-ı̨dè naxıchı naxıghǫ̀ehte ha, eyı tł'axǫǫ̀-ı̨dè gonèk'e t'asìı nàahdì ha dìì-le,’ gòhdı,” Jacob ts'ǫ̀ hagedı. \p \v 35 Edeɂǫhchì yìı xàgı̨ı̨wa ekò hazǫǫ̀ ełèht'eè gıts'ǫ satsǫ̀ą degoo yìwòa sìı gıɂǫhchì yìı whela nǫǫ̀. Ededı̨ eyıts'ǫ gıtà sǫǫ̀mba yìwòa gıaɂı̨ ekò geejı̨į̀ agejà. \v 36 Gıtà Jacob gots'ǫ̀ hadı, “Naxıt'aa t'à seza seghǫ gıwhìle hǫt'e. Joseph wewhìle, Sımeyon ededı̨ sı wewhìle, eyıts'ǫ dıì Benjamın ededı̨ sı neweàhchı ha dahwhǫ. T'asìı hazǫǫ̀ sek'èch'a k'ehokw'o!” gòhdı. \p \v 37 Ruben edetà ts'ǫ̀ hadı, “Benjamın nets'ǫ̀ nawèehtı̨-le nı̨dè wek'èxa seza nàke ełaàgede ha dìì-le. Negha nezı̨į̀ wek'èhdì ha, nets'ǫ̀ naweehtè ha,” edetà èhdı. \p \v 38 Hanìkò Jacob hadı, “Seza nǫǫdea Egypt nèk'e ts'ǫ̀ naxıxè ade ha-le. Wı̨ı̨de ełaı̨wo ne xè ededı̨ zǫ sexè eda hǫt'e. Ekǫ naahdè t'à t'asajà nı̨dè sekwìghàagaà xè sekw'ǫǫ̀ nìtį̀ gots'ǫ̀ sedzeè nànııtì aseahłe ha hǫt'e,” yèhdı. \c 43 \s1 Joseph weza k'achı̨ Egypt nèk'e ts'ǫ̀ geède \p \v 1 Ekò k'e eyı nèk'e ı̨łaà sıì bò whìle ı̨lè. \v 2 Eyıt'à Egypt nèk'e gots'ǫ tł'olà nìagı̨ı̨laa sìı hazǫǫ̀ wek'ehǫǫwo ekò, Jacob edeza gots'ǫ̀ hadı, “K'achı̨ Egypt nèk'e nǫahdè gà tł'olà gogha nàahdì,” edeza gòhdı. \p \v 3 Hanìkò weza Judah yets'ǫ̀ hadı, “Eyı k'àowo sìı yatı nàtsoo goghàı̨ɂǫ ı̨lè, ‘Naxıchı nǫǫdea edexè aahłà lenǫsıı k'achı̨ seahɂį̀ ha-le,’ hagòhdı ı̨lè. \v 4 Gochı goxè anelà nı̨dè, Egypt nèk'e ts'ǫ̀ ats'ede ha eyıts'ǫ negha tł'olà nàts'eehdì ha. \v 5 Hanìkò goxè ajà-le nı̨dè ekǫ ats'ede ha-le. Eyı k'àowo dıı hagòhdı ı̨lè, ‘Naxıchı nǫǫdea edexè aahłà lenǫsıı k'achı̨ seahɂį̀ ha-le,’ gòhdı ı̨lè,” Judah edetà èhdı. \p \v 6 Israel hagòhdı, “Hoìla seghàahɂǫ hǫt'e. Ayìı ha eyı k'àowo ı̨łaà naxıchı ı̨łè gǫ̀hłı̨ wèahdı nǫǫ̀?” gòhdı. \p \v 7 Edetà ts'ǫ̀ hagedı, “Eyı k'àowo hotıì dagoehke ı̨lè, goxı̨ goghǫ eyıts'ǫ gòet'ı̨ sı gıghǫ. Hagòhdıì dagoehke, ‘Asį̀į̀ naxıtà ı̨łaà eda? Naxıchı eyıì-le gǫ̀hłı̨ nì?’ gòhdı. Eyıt'à ayìı dagoehkee sìı wets'ǫ̀ hats'edı. ‘Naxıchı jǫ nèweahtè,’ gòhdı ha wek'èts'eezǫ-le ı̨lè,” gedı. \p \v 8 Eyı tł'axǫǫ̀ Judah edetà Israel ts'ǫ̀ hadı, “Sechı sexè awede, ekòet'ıì ekǫ ts'eedè ha. Hanì-ı̨dè goxı̨ eyıts'ǫ nı̨, goza, hǫt'ıì ełaàts'ede ha-le, hanìkò ts'eeda ha. \v 9 T'asade ch'à sı̨ xàè hotıì wexoehdı ha, seyatıì neghàıhɂǫ. T'asajà nı̨dè sı̨ set'à ha hǫt'e. Nets'ǫ̀ nawèehtı̨-le eyıts'ǫ nenadąą̀ nàwoò ahłà-le nı̨dè t'aats'ǫǫ̀ ehda gots'ǫ̀ sek'enìdahoǫɂà ha dìì-le. \v 10 Eyı k'eè whaà nats'eèhɂı̨-le nı̨dè nàekeè-eht'aà ekǫ nàts'edèe xè jǫ nìats'ı̨ı̨de ha ı̨lè,” Judah edetà èhdı. \p \v 11 Eyıt'à Israel edeza gots'ǫ̀ hadı, “Ekǫ nàahdè ha t'ıį̀t'e nı̨dè dıı haahłe: gonèk'e gots'ǫ t'asìı nezı̨ı̨ sìı naxıɂǫhchì yìahwha gà eyı k'àowo wets'ǫ̀ aahłe. Tłeh łekǫą, kw'ıahnǫ-dıì, yìk'eetł'òo, dı̨ı̨ts'ıa, dzèh-łekǫǫ dèk'ǫ̀ǫ, eyıts'ǫ dlòodıì dètìı hanıı wets'ǫ̀ aahwha. \v 12 Satsǫ̀ą degoo nàke ts'ǫ̀ deɂǫ̀atłǫ edexè aahłe, satsǫ̀ą degoo naxıɂǫhchì yìı nagı̨ı̨waa sìı gıghǫahwha ha ne t'à. Edahxǫ ekǫ-le agį̀į̀là tahkò. \v 13 Naxıchı edexè aahłe gà ı̨whąą̀ eyı k'àowo ts'ǫ̀ anaahde. \v 14 Nǫ̀htsı̨ t'asìı wegha dìì-le sìı eyı k'àowo etenaxeèhɂı̨į̀ ayııle welè. Hanì-ı̨dè naxıchı ı̨łè aìdaa sìı eyıts'ǫ naxıchı Benjamın naxıxè ek'èt'à nageedè agole welì. Ekò sı̨ sìı seza seghǫ gıwhìle nı̨dè hawet'è,” Israel gòhdı. \p \v 15 Eyıt'à weza t'asìı k'àowo ghàgele ha, eyıts'ǫ satsǫ̀ą degoo nàke ts'ǫ̀ deɂǫ̀atłǫ edexè geèwa, eyıts'ǫ edechı Benjamın edexè agį̀į̀là. Įwhąą̀ Egypt nèk'e ts'ǫ̀ nageèhde gà Joseph nadąą̀ nègı̨ı̨de. \v 16 Joseph, Benjamın goxè at'ı̨ yaɂı̨ ekò dǫ yegha kǫ̀-k'èdìı elı̨ı̨ sìı ts'ǫ̀ hadı, “Dıı dǫ sekǫ̀ ts'ǫ̀ agı̨ı̨le. Tıts'aàdìı ı̨łè ełàı̨hwhı gà bò xàı̨ht'è, dzętanı sexè shègezhe ha,” yèhdı. \p \v 17 Joseph weyatıì k'e Israel weza Joseph wekǫ̀ ts'ǫ̀ goòwa. \v 18 Joseph wekǫ̀ ts'ǫ̀ gogeèwa t'à geejı̨, hagı̨ı̨wǫ, “Satsǫ̀ą degoo goɂǫhchì yìı nagı̨ı̨wa ı̨lè ts'ıhɂǫ̀ jǫ nègogį̀ı̨wa hǫt'e. Eyı k'àowo sìı gǫ̀į̀hchı xè gots'ǫ̀ k'ahowo ha, eyıts'ǫ wegha eghàlats'eedaà agole xè gotłı̨tsoa goghǫ neyıìwa ha sǫnı,” hagı̨ı̨wǫ. \p \v 19 Eyıt'à Joseph wekǫ̀ tı̨ı̨dà nègı̨ı̨de ekò Joseph gha kǫ̀-k'èdìı elı̨ı̨ sìı ts'ǫ̀ gogı̨ı̨de. \v 20 Hagıìhdı, “K'àowo, tł'olà nats'eehdì ha t'akwełǫ̀ǫ̀ jǫ nàts'edè ı̨lè. \v 21 Hanìkò to ts'eetè ha nèts'ı̨ı̨de ekò goɂǫhchì ts'ǫdaà xàts'ı̨ı̨wa là hazǫǫ̀ gotaàt'eè gots'ǫ satsǫ̀ą degoo goɂǫhchì yìı whela nǫǫ̀. Eyıt'à edexè jǫ nàts'ı̨ı̨wa. \v 22 Eyı wedę wet'à tł'olà nàts'eehdì ha satsǫ̀ą degoo weɂǫ̀atłǫ edexè ats'ı̨ı̨là. Amìı gots'ǫ satsǫ̀ą degoo goɂǫhchì yìı nayı̨ı̨waa sìı wek'èts'eezǫ-le,” gıìhdı. \p \v 23 “T'asanìle, dahjı̨-le,” gòhdı, “Naxınǫ̀htsı̨ eyıts'ǫ naxıtà Wenǫ̀htsı̨ sìı naxıɂǫhchì yìı sǫǫ̀mba degoo naxıghàı̨la hǫt'e. Naxısǫǫ̀mbaà degoo wet'à tł'olà nàahdìı sìı sǫǫ̀zha ı̨lè,” gòhdı. Eyı tł'axǫǫ̀ Sımeyon gots'ǫ̀ xàyeèhchì. \p \v 24 Joseph gha kǫ̀-k'èdìı elı̨ı̨ sìı Joseph wekǫ̀ goyagoèwa, edekè k'enagehtse gha tı gogà nìı̨hgè, eyıts'ǫ gıtłı̨tsoa shèzhe gha tł'oh gogà nèyı̨ı̨wa. \v 25 Dzętanı Joseph xè shègezhe ha ghǫ gıìkw'o t'à t'asìı gıghàle ha sìı sınìgı̨ı̨la. \p \v 26 Joseph edekǫ̀ nǫ̀ǫtła ekò t'asìı gıghaele ha sìı gıghàı̨la gà wets'ǫ̀ dèè k'e nàgogı̨ı̨hgè. \v 27 Hagòhdı, “Dàaht'e? Naxıtà ǫhdah whelı̨ı̨ sèahdıı sìı dànì? Įłaà eda nì?” gòhdı. \p \v 28 Gıts'ǫ̀ hadı, “Gotà necheekeè nee sìı ı̨łaà eda xè wegha k'aàt'ı,” gıìhdı. Nezı̨į̀ gıts'ǫ̀ naɂa ha gı̨ı̨wǫ t'à wets'ǫ̀ ı̨zhıì adegį̀į̀là. \p \v 29 Joseph gota k'eet'į̀ là edechı Benjamın eɂı̨, xàè wemǫ weza hǫt'e. Dagoehke, “Dıı naxıchı nǫǫdea weghǫ sets'ǫ̀ goahde là eyı nìı̨t'e?” gòhdı. Benjamın ts'ǫ̀ hadı, “Cheko, Nǫ̀htsı̨ nets'ǫ̀ sǫnıwǫ welè,” yèhdı. \v 30 Joseph edechı eɂı̨ t'à wegha dìì agòjà. Dǫ godaà etse ha nıwǫ-le t'à ı̨whąą̀ xàèhtła, ets'èɂǫ̀ǫnèe whatsǫǫ̀ gòɂǫǫ ekǫ ı̨tsè. \p \v 31 Edınì k'enaı̨htso tł'axǫǫ̀ gots'ǫ̀ xàèhtła, nàtsoò adììdlà gà edecheekeè gots'ǫ̀ hadı, “Goghàɂaahdı,” gòhdı. \p \v 32 Joseph whatsǫǫ̀ shètı̨ ha gıghàı̨dì, ełechıke whatsǫǫ̀ goghàgı̨ı̨dì, eyıts'ǫ Egypt got'ı̨į̀ goxè shègezhee sìı ededı̨ sı whatsǫǫ̀ goghàgı̨ı̨dì. Egypt got'ı̨į̀ gınàowoò k'èch'a ne t'à, Hebrew got'ı̨į̀ xè shègezhe ha dìì. \v 33 Ełechıke dàtłǫ gıghoò ghàà, łǫ̀ǫ̀ t'akwe wegǫ̀hłı̨ gots'ǫ nǫǫde wegǫ̀hłı̨ ts'ǫ̀, Joseph wenadąą̀ ełek'èdaà geèhkw'eè agogį̀į̀là. Sıì gıgha enıìyah t'à ełeghàgeeda. \v 34 Joseph weladà gots'ǫ weghǫ shèts'ezhee gotaàgeèdì ekò Benjamın wı̨ı̨de hazǫǫ̀ gonahk'e sı̨làı-eht'aà weghàɂaadì. Eyıt'à Joseph xè nezı̨į̀ shègıazhe eyıts'ǫ wexè gıadǫ. \c 44 \s1 Sǫǫ̀mba degoo lıbò Benjamın weɂǫhchì yìı wheɂǫ \p \v 1 Joseph dǫ yegha kǫ̀-k'èdìı elı̨ı̨ sìı ts'ǫ̀ hadı, “Dǫzhìı gıɂǫhchì yìı tł'olà dàgoòɂǫǫ̀ aąle, t'aàtłǫ nageewa ha dìì-le sìı ts'ǫ̀, eyıts'ǫ hazǫǫ̀ gıtaàt'eè gısǫǫ̀mbaà degoo gıɂǫhchì wets'ǫdaà nìı̨wa. \v 2 Eyı tł'axǫǫ̀-ı̨dè wesǫǫ̀mbaà xè sets'ǫ sǫǫ̀mba degoo lıbò gıchı nǫǫdea weɂǫhchì yìı wheɂǫǫ̀ anele,” yèhdı. Eyıt'à Joseph dàdıı sìı k'ę̀ę̀ ayį̀į̀là. \p \v 3 K'omǫǫ̀dǫǫ̀ et'ıì ełechıke edetłı̨tsoa t'à nageèhde. \v 4 Kǫ̀godeè gots'ǫ nıwà geède-le-t'ıì Joseph, dǫ yegha kǫ̀-k'èdìı elı̨ı̨ sìı ts'ǫ̀ hadı, “Eyı dǫ gık'èè-t'ıì aąde, gıt'àwhı̨ı̨tła nı̨dè gıts'ǫ̀ dıı haı̨dı, ‘Dànìghǫ naxıts'ǫ̀ nezı̨į̀ eghàlats'ı̨ı̨dà k'èxa ekǫ-le gots'ǫ̀ eghàlaahda? \v 5 Dıı lıbò edexè naahxèe sìı sets'ǫ̀ k'àowo yet'à t'asìı edǫ hǫt'e, eyıts'ǫ yet'à nadąą̀ hok'èezǫ hǫt'e. Sets'ǫ̀ k'àowo wets'ǫ̀ sıì ekǫ-le eghàlaahda hǫt'e,’ gį̀ı̨dı ha,” Joseph edecheekeè ts'ǫ̀ hadı. \p \v 6 Eyıt'à Joseph wecheekeè ełechıke ghǫ nììtła ekò, eyı yatı gots'ǫ̀ hadı. \v 7 Hanìkò gıts'ǫ̀ hagedı, “K'àowo, dànìghǫ hanì gots'ǫ̀ goı̨de? Hanì eghàlats'eeda ha honàedı nıìle! \v 8 Kanan nèk'e goɂǫhchì yìı sǫǫ̀mba degoo gots'į̀hɂǫǫ sìı eyı kò naxıts'ǫ̀ nìats'į̀ı̨wa ı̨lè. Eyıt'à ayìıha nets'ǫ̀ k'àowo wekǫ̀ gots'ǫ sǫǫ̀mba degoo, hanì-le-ı̨dè sǫǫ̀mba dekwoo weghǫ ets'eeɂį̀ welì? \v 9 Gota gots'ǫ dǫ ı̨łè weɂǫhchì yìı sǫǫ̀mba degoo lıbò wheɂǫ nı̨dè ełaàwı ha, eyıts'ǫ goxı̨ hazǫǫ̀ negha eghàlats'eedaa-dǫǫ̀ ts'ı̨ı̨lı̨ ha,” gedı. \p \v 10 “Tł'anǫǫ̀ naxıyatıì k'ę̀ę̀ welè,” gòhdı, “Hanìkò amìı wegòt'ǫǫ sìı segha eghàlaedaa-dǫǫ̀ elı̨ ha, weɂǫ̀ǫ̀ naxı̨ hazǫǫ̀ naahdè ha dìì-le eyıts'ǫ naxık'e nìdahoet'à ha-le,” gòhdı. \p \v 11 Hazǫǫ̀ gıtaàt'eè ı̨whąą̀ edeɂǫhchì dèè k'e nègı̨ı̨wa gà gıts'ǫdaà xàı̨wa. \v 12 Joseph wecheekeè ełek'èdaà gıɂǫhchì hazǫǫ̀ yìı k'eeta. Goı̨de ǫhdaà weɂǫhchì t'akwełǫ̀ǫ̀ ayį̀į̀là, gıchı nǫǫdea ts'ǫ̀ nèhòı̨wo ekò, Benjamın weɂǫhchì yìı lıbò wheɂǫǫ yegòhɂǫ. \v 13 Ełechıke hanì gıchı wegòt'ǫǫ gık'èhoèhzà ts'ǫ̀et'ıì sıì gıgha dìì t'à edeɂeè tàgı̨ı̨hdla. T'asìı hazǫǫ̀ edetłı̨tsoa k'e nagı̨ı̨wa gà kǫ̀godeè ts'ǫ̀ ek'èt'à nageèhde. \p \v 14 Joseph ı̨łaà edekǫ̀ wheda et'ıì Judah eyıts'ǫ wechı hazǫǫ̀ goyageède gà Joseph wenadąą̀ ı̨whąą̀ dèè k'e nàgògı̨ı̨hgè. \v 15 Joseph gots'ǫ̀ hadı, “Dànìghǫ sets'ǫ̀ hanì eghàlaahdà? Sı̨ lanıı dǫǫ̀ sìı t'asìı deɂı̨į̀ whelaa sìı wegòhɂà ha dìì-le wek'èahsǫ-le nì?” gòhdı. \p \v 16 Judah yets'ǫ̀ hadı, “K'àowo, edegha nets'ǫ̀ dàts'edı lì? Ats'ııdì whìle! Ekǫ-le hots'èhtsı̨ nıìle hanìkò dànì nets'ǫ̀ hats'edı lì? Įnę̀ę sìı ekǫ-le eghàlats'ı̨ı̨dà k'èxa Nǫ̀htsı̨ nàgǫǫhkwa hǫt'e. K'àowo, dıì goxı̨ eyıts'ǫ gochı weɂǫhchì yìı lıbò gogį̀į̀hɂǫǫ sìı negha eghàlats'eedaa-dǫǫ̀ ats'ı̨ı̨t'e,” yèhdı. \p \v 17 Hanìkò Joseph gots'ǫ̀ hadı, “Į̀le, hanaxèehłe ha honàedı nıìle! Amìı selıbò weɂǫhchì yìı wheɂǫǫ sìı, ededı̨ zǫ segha eghàlaedaa-dǫǫ̀ elı̨ ha. Wedę naxı̨ hazǫǫ̀ naxıtà ts'ǫ̀ ts'èwhı̨į̀ anaahde,” gòhdı. \p \v 18 Judah yets'ǫ̀ nıwà-lea nììtła, hayèhdı, “Sets'ǫ̀ k'àowo, whaà-lea ts'ǫ̀ nets'ǫ̀ gohde ası̨ı̨le. K'àowocho Faraoh wexèht'eè k'àowo nelı̨ kò sets'ǫ̀ nek'èch'a welè-le. \v 19 K'àowo, ‘Asį̀į̀ naxıtà hanì-le-ı̨dè naxıchı gǫ̀hłı̨?’ nı̨ı̨dıì dagoı̨hke ı̨lè. \v 20 Dıı hanèts'edı ı̨lè, ‘Gotà gǫ̀hłı̨, sıì ǫhdah hǫt'e. Eneèko whelı̨ tł'axǫǫ̀ weza gǫ̀hłı̨. Weza nǫǫdea wı̨ı̨de ełaı̨wo, eyıt'à wemǫ ts'ǫ weza ı̨łàet'ea zǫ ı̨łaà eda hǫt'e, eyıts'ǫ wetà yeghǫneètǫ,’ nèts'edı ı̨lè. \p \v 21 “Eyıt'à dıı hagòı̨dı ı̨lè, ‘Sets'ǫ̀ nèweahchı, hanì-ı̨dè sı̨ xàè weehɂį̀ ha,’ gòı̨dı ı̨lè. \v 22 Eyıt'à dıı hanèts'edı ı̨lè, ‘Eyı cheko edetà ts'ǫǫ̀ ade ha dìì. Yets'ǫǫ̀ ajà nı̨dè wetà ełaàwı ha hǫt'e,’ nèts'edı ı̨lè. \v 23 Hanìkò k'àowo dıı hagòı̨dı ı̨lè, ‘Naxıchı nǫǫdea naxıxè ajà lenǫsıı k'achı̨ seahɂį̀ ha-le,’ gòı̨dı ı̨lè. \v 24 Setà ts'ǫ̀ nats'eèhde ekò, dàgòı̨dıı sìı wets'ǫ̀ hats'edı ı̨lè. \p \v 25 “Sìghaı̨waà hoòwo tł'axǫǫ̀ gotà gots'ǫ̀ hadı, ‘Ekǫ ts'ǫ̀ anaahde gà k'achı̨ tł'olà naahdì,’ gòhdı. \v 26 Hanìkò hawèts'edı, ‘Ekǫ nǫǫ̀ts'edè ha dìì. Gochı nǫǫdea goxè ajà nı̨dè zǫ ekǫ nàts'edè ha. Goxè at'ı̨ lenǫsıı eyı k'àowo wets'eɂį̀ ha dìì,’ wèts'edı ı̨lè. \p \v 27 “K'àowo, setà gots'ǫ̀ hadı, ‘Sets'èkeè seza nàke segha nìı̨la ı̨lè. \v 28 Įłè sìı sets'ǫǫ̀ ajà. Tıts'aàdìı yetanı̨ı̨hdla sǫnı dehwhǫ ı̨lè. Ekò gots'ǫ naweeht'ı̨ whìle. \v 29 Dıı seza nǫǫdea seghǫ neàhchı t'à wets'ǫ̀ hoìla agòjà nı̨dè, sedzeè nànııtì t'à sekwìghàagaà xè dèè goyìı seahtè ha,’ gotà hagòhdı ı̨lè. \p \v 30-31 “Gotà edeza nǫǫdea dę eda ha dìì hǫt'e, eyıt'à weza gotà ts'ǫ̀ goxè nǫ̀ǫtła-le yek'èhoèhzà nı̨dè ełaàwı ha. Gotà wedzeè nànııtì t'à wekwìghàagaà xè dèè goyìı wets'ehtè ha. \v 32 Setà weza nǫǫdea nezı̨į̀ wets'ǫ̀ nìaehtè gha yatı weghàehɂǫ ı̨lè. Wets'ǫ̀ dıı haehsı̨ ı̨lè, ‘Neza nets'ǫ̀ nawèehtı̨-le nı̨dè t'aats'ǫǫ̀ ehda gots'ǫ̀ edek'e nìdahoehɂà ha!’ setà hawèehsı̨ ı̨lè. \p \v 33 “Sets'ǫ k'àowo, eyı cheko wetł'axǫǫ̀ sı̨ negha eghàlaedaa-dǫǫ̀ ehłı̨ gha jǫ wehdà. Eyı cheko edı̨ı̨de xè naetłaà awı̨ı̨le. \v 34 Eyı cheko sexè at'ı̨-le nı̨dè dànì setà ts'ǫ̀ anahjà lì? Į̀le, hahde ha dìì! Setà hanì wedzeè nànııtì weghàehda ha segha dìì,” Judah, Joseph ts'ǫ̀ hadı. \c 45 \s1 Joseph amìı hǫt'ee sìı edı̨ı̨de gık'èhoezǫǫ̀ agǫ̀ǫ̀là \p \v 1 Judah hadıì xàyaı̨htı t'à Joseph edecheekeè hazǫǫ̀ gınadąą̀ wegha dìì agòjà. Eyıt'à edecheekeè gots'ǫ̀ whezeh, “Hazǫǫ̀ sets'ǫǫ̀ xàahdè!” gòhdı. Hazǫǫ̀ xàgeède tł'axǫǫ̀ Joseph amìı hǫt'ee sìı edı̨ı̨de gık'èhoezǫǫ̀ agǫ̀ǫ̀là. \v 2 Wegha dìì t'à sıì hòtł'ò ı̨ı̨tsè t'à Egypt got'ı̨į̀ gıìkw'o, eyıts'ǫ dǫ k'àowocho Faraoh wekǫ̀ gocho nàgedèe sìı gıghǫ ıìkw'o. \p \v 3 Joseph edı̨ı̨de ts'ǫ̀ hadı, “Sı̨ Joseph aht'e! Asį̀į̀ setà ı̨łaà eda?” gòhdı. Hanìkò wı̨ı̨de gıch'àèhyeh t'à t'asagıìhdı ha dìì. \p \v 4 Eyıt'à Joseph edı̨ı̨de gots'ǫ̀ hadı, “Segà nìahdè,” gòhdı. Wegà nègı̨ı̨de ekò hagòhdı, “Naxıchı Joseph aht'e, Egypt nèk'e ts'ǫ̀ naxıghǫ nàedì ı̨lèe sìı eyı aht'e! \v 5 Hanìkò weghǫ dahjı̨-le, naxıghǫnàseèdì t'à edets'ǫ̀ ààhch'e-le. Nǫ̀htsı̨ dǫ łǫ edaxàgole gha naxınakweè seèhɂà hǫt'e. \v 6 Dıì xè nàke xo gots'ǫ dèè k'e t'asìı wı̨ı̨zìı dehshe-le, eyıts'ǫ ı̨daà sı̨làı xo gots'ǫ̀ t'asìı dehshe-le t'à dǫ dèè k'e eghàlageeda ha nıìle. \v 7 Hanìkò Nǫ̀htsı̨ sìı dıı nèk'e naxıts'ǫ dǫ gǫ̀hłı̨ ha nıwǫ, eyıts'ǫ enıìyah nechàa t'à edaxànaxele ha nıwǫ t'à naxınakweè seèhɂà hǫt'e. \p \v 8 “Eyıt'à naxı̨ jǫ ts'ǫ̀ asèahłà nıìle, Nǫ̀htsı̨ jǫ ts'ǫ̀ seèhɂà hǫt'e. K'àowocho Faraoh wegha k'eyaetıı-dǫǫ̀ ehłı̨į̀ asį̀į̀là. Wecheekeè hazǫǫ̀ eyıts'ǫ wenèè hazǫǫ̀ gha denahk'e k'àowo ehłı̨į̀ asį̀į̀là hǫt'e. \v 9 Įwhąą̀ setà ts'ǫ̀ anaahde, dıı hawèahdı, ‘Neza Joseph nets'ǫ̀ dıı hadı: Nǫ̀htsı̨ Egypt nèk'e gha k'àowo sèhtsı̨. Įwhąą̀ sets'àątła. \v 10 Goshen nèk'e segà nıwà-lea nàądè ha. Nı̨, neza, eyıts'ǫ neza gıza xè, nets'ǫ sahzǫ̀ą, ejıe, eyıts'ǫ t'asìı hazǫǫ̀ nets'ǫ xè jǫ ts'ǫ̀ aąde. \v 11 Įłaà sı̨làı xo ts'ǫ̀ bò whìle ha ne t'à, weghǫ shèts'ezhee negha whelaà ahłe ha. Sets'ǫ̀ aahjà-le nı̨dè nı̨, nèot'ı̨, eyıts'ǫ nets'ǫ tıts'aàdìı hazǫǫ̀ bò dę t'asagede ha,’ setà hawèahdı nǫǫ̀. \p \v 12 “Naxı̨ eyıts'ǫ sechı Benjamın sı naxıdaà t'à seghàahda hǫt'e, xàè sı̨ Joseph naxıts'ǫ̀ gohdee sìı eyı aht'e. \v 13 Jǫ Egypt nèk'e dànì sexè enıìyah hòɂǫǫ, eyıts'ǫ t'asìı hazǫǫ̀ ghàahdaa sìı ghǫ setà xè goahdo. Eyıt'à setà ı̨whąą̀ jǫ nèweahchı,” gòhdı. \p \v 14 Joseph hadı tł'axǫǫ̀ edechı Benjamın edeyàdo xè etse, wechı Benjamın ededı̨ sı edeyàdo xè etse. \v 15 Joseph edı̨ı̨de hazǫǫ̀ goı̨ts'į̀ xè goghǫ etse. Eyı tł'axǫǫ̀ wı̨ı̨de hazǫǫ̀ gıxè godo. \p \v 16 Joseph wı̨ı̨de weghǫ nègı̨ı̨de ghǫ egıìkw'o t'à k'àowocho Faraoh eyıts'ǫ wecheekeè k'aodèe gı̨ı̨lı̨ı̨ hazǫǫ̀ gınà. \v 17 Eyıt'à k'àowocho Faraoh Joseph ts'ǫ̀ hadı, “Nı̨ı̨de dıı hagìı̨dı, ‘Dıı haahłe ha: Naxıts'ǫ tłı̨tsoa k'e nìahwha gà Kanan nèk'e ts'ǫ̀ anaahde, \v 18 naxıtà eyıts'ǫ naxèot'ı̨ hazǫǫ̀ sets'ǫ̀ agıahłe. Egypt nèk'e dèè denahk'e nezı̨ı̨ sìı naxıghàehɂà ha, hanì-ı̨dè wek'e nezı̨į̀ aahda ha.’ \p \v 19 “Eyıts'ǫ dıı hagìahdı, ‘Dıı haahłe: Egypt nèk'e gots'ǫ naxıts'èkeè eyıts'ǫ naxıza gıgha tłı̨cho-behchı̨į̀ edexè aahłe. Naxıtà wexàahdè gà jǫ ts'ǫ̀ aahde. \v 20 Egypt nèk'e t'asìı denahk'e nezı̨ı̨ sìı naxıghaelı̨ ha ne t'à t'asìı naxıts'ǫ sìı aìla kò,’ ” k'àowocho Joseph ts'ǫ̀ hadı. \p \v 21 Eyıt'à Israel weza hagejà. K'àowocho Faraoh weyatıì k'e Joseph tłı̨cho-behchı̨į̀ goghàı̨la, eyıts'ǫ nageedè gha weghǫ shèts'ezhee goghàı̨la. \v 22 Edı̨ı̨de hazǫǫ̀ goht'ǫgòò goghàı̨la, hanìkò Benjamın taekw'eènǫ (300) sǫǫ̀mba degoo yeghàı̨la, eyıts'ǫ goht'ǫgòò sı̨làı edechı ghàı̨la. \v 23 Eyıts'ǫ t'asìı dıı haàtłǫǫ edetà danìı̨la: Egypt nèk'e gots'ǫ t'asìı denahk'e nezı̨ı̨ sìı tłı̨tsoa hoònǫ k'e whela, eyıts'ǫ Egypt nèk'e ts'ǫ̀ nageedè gha tłı̨tsoa-dets'è hoònǫ k'e tł'olà, łèt'è eyıts'ǫ gıt'à shèzhe ha dek'egeèhłah. \v 24 Eyı tł'axǫǫ̀ Joseph edı̨ı̨de nagoèhɂà. Nageedè ha nìkw'o ekò gots'ǫ̀ hadı, “Ek'èt'à nàahdè nı̨dè ełets'ǫ̀ nàyaahtı-le,” gòhdı. \p \v 25 Eyıt'à ełechıke Egypt nèk'e gots'ǫ xàgeède, Kanan nèk'e edetà Jacob ts'ǫ̀ nìagı̨ı̨de. \v 26 Edetà ts'ǫ̀ hagedı, “Joseph ı̨łaà eda! Egypt nèk'e gha k'àowo elı̨,” gıìhdı. Jacob wetł'ahk'eè agòjà t'à wegha ehkw'ı-ahodı-le. \v 27 Hanìkò Joseph dàgòhdıı sìı hazǫǫ̀ gıts'ǫ̀ hadı t'à, eyıts'ǫ tłı̨cho-behchı̨į̀ t'à ekǫ ts'ǫ̀ naweetè ha yaɂı̨ ekò Jacob wınì nàtsoò anajà. \v 28 Eyıt'à Israel hadı, “K'ǫǫ̀t'a segha ehkw'ı-ahodı! Seza Joseph ı̨łaà eda nǫǫ̀. Wets'ǫ̀ ehtła ha, ełaehwhı kwe weehɂį̀ ha,” hadı. \c 46 \s1 Jacob Egypt nèk'e ts'ǫ̀ ajà \p \v 1 Eyıt'à Israel t'asìı hazǫǫ̀ wets'ǫ xè ekǫ ts'ǫ̀ ajà. Bersheba gòyeh nììtła ekò, edetà Isaac Wenǫ̀htsı̨ ts'ǫ̀ tıts'aàdìı k'ı̨ı̨hk'ǫ. \p \v 2 Eyı toò k'e Israel Nǫ̀htsı̨ yets'ǫ̀ gode ghǫ nàwhetı̨, “Jacob! Jacob!” yèhdı. \p Israel yets'ǫ̀ hadı, “Neèhkw'ǫ,” hadı. \p \v 3 “Nǫ̀htsı̨ aht'e, netà Wenǫ̀htsı̨ aht'e,” yèhdı, “Egypt nèk'e ts'ǫ̀ aąde gha nı̨ı̨jı̨-le, ekǫ nets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ dǫdeè-xàɂaa gı̨ı̨lı̨į̀ agehłe ha. \v 4 Ekǫ Egypt nèk'e ts'ǫ̀ nexè ahde ha, eyıts'ǫ k'achı̨ jǫ nèk'e ts'ǫ̀ anehłe ha hǫt'e. Nelǫ nèhòı̨wo nı̨dè neza Joseph wetł'aà newhìle ha,” yèhdı. \p \v 5 Eyıt'à Jacob, Bersheba gòyeh gots'ǫǫ̀ nageèhde. Israel weza sìı edetà, edeza eyıts'ǫ edets'èkeè tłı̨cho-behchı̨į̀ k'àowocho Faraoh godanìyį̀ı̨laa sìı yìı gogı̨ı̨wa. \v 6 Gıts'ǫ sahzǫ̀ą eyıts'ǫ ejıe hazǫǫ̀, t'asìı hazǫǫ̀ Kanan nèk'e gots'ǫ ełègį̀ı̨laa sìı edexè agį̀į̀là. Hanì t'aa Jacob eyıts'ǫ wets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ hazǫǫ̀ Egypt nèk'e ts'ǫ̀ agejà. \v 7 Egypt nèk'e ts'ǫ̀ weza, wetì eyıts'ǫ wekwı edexè agǫ̀ǫ̀là, wets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ hazǫǫ̀ yexè agejà. \p \v 8 Israel weza (Jacob eyıts'ǫ wets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀) Egypt nèk'e ts'ǫ̀ agejàa sìı dıı hagìyeh hǫt'e: Ruben, Jacob weza ǫhdaà hǫt'e. \p \v 9 Dıı Ruben weza agı̨ı̨t'e: Hanok, Palu, Hezron eyıts'ǫ Karmı. \p \v 10 Dıı Sımeyon weza agı̨ı̨t'e: Jemel, Jamın, Ohad, Jakın, Zohar eyıts'ǫ Kanan got'ı̨į̀ gots'ǫ ts'èko weza Shayul. \p \v 11 Dıı Levı weza agı̨ı̨t'e: Gershon, Kohat eyıts'ǫ Merarı. \p \v 12 Dıı Judah weza agı̨ı̨t'e: Er, Onan, Shelah, Perez eyıts'ǫ Zerah (hanìkò Er eyıts'ǫ Onan Kanan nèk'e ełaàgı̨ı̨dè ı̨lè). Dıı sìı Perez weza agı̨ı̨t'e: Hezron eyıts'ǫ Hamul. \p \v 13 Dıı Isakar weza agı̨ı̨t'e: Tola, Puyah, Jashub eyıts'ǫ Shımron. \p \v 14 Dıı Zebulun weza agı̨ı̨t'e: Sered, Elon eyıts'ǫ Jalel. \p \v 15 Dǫzhìı haàtłǫǫ sìı Padan-Aram nèk'e Jacob wets'èkeè Leah xè wets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ agı̨ı̨t'e, eyıts'ǫ wetì ı̨łè Dınah. Wets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ hazǫǫ̀ t'à taènǫ-daats'ǫ̀-taı (33) geet'eè ı̨lè. \p \v 16 Dıı Gad weza agı̨ı̨t'e: Zefon, Hagı, Shunı, Ezbon, Erı, Arodı eyıts'ǫ Arelı. \p \v 17 Dıı Asher weza agı̨ı̨t'e: Imnah, Isvah, Isvı eyıts'ǫ Berıyah. Gıdè Serah wìyeh. Eyıts'ǫ dıı Berıyah weza agı̨ı̨t'e: Heber eyıts'ǫ Malkel. \p \v 18 Eyı chekoa hoònǫ-daats'ǫ̀-ek'ètaı sìı Jacob Zılpah xè wets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ agı̨ı̨t'e. Eyı ts'èko Zılpah, Laban edetì Leah ghàyı̨ı̨htı̨ ı̨lè hǫt'e. \p \v 19 Jacob wets'èkeè Rachel gots'ǫ weza nàke: Joseph eyıts'ǫ Benjamın. \v 20 Egypt nèk'e Joseph wets'èkeè Asenat yegha dǫzhìı nàke nìı̨la: Manaseh eyıts'ǫ Efrayım. Asenat wetà Potıfera wìyeh sìı yahtıı-kǫ̀ gocho On gha yahtıı elı̨ ı̨lè. \p \v 21 Dıı Benjamın weza agı̨ı̨t'e: Bela, Beker, Ashbel, Gera, Naman, Ehı, Rosh, Mupım, Hupım eyıts'ǫ Ard. \p \v 22 Jacob wets'èkeè Rachel wets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ hoònǫ-daats'ǫ̀-dı̨ hǫt'e. \p \v 23 Dıı Dan weza hǫt'e: Hushım. \p \v 24 Dıı Naftalı weza agı̨ı̨t'e: Jazel, Gunı, Jezer eyıts'ǫ Shılem. \p \v 25 Eyı Jacob weza łǫ̀hdı̨ sìı Bılah xè wets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ agı̨ı̨t'e. Eyı ts'èko Bılah sìı Laban edetì Rachel ghàyı̨ı̨htı̨ ı̨lè hǫt'e. \p \v 26 Jacob xàè wets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ agı̨ı̨t'ee sìı hazǫǫ̀ wexè Egypt nèk'e ts'ǫ̀ agejà. Weza gıts'èkeè gıxè ıtà-le nı̨dè hazǫǫ̀ t'à dǫ ek'ètaènǫ-daats'ǫ̀-ek'ètaı (66) hageètłǫǫ agı̨ı̨t'e. \v 27 Joseph weza nàke Egypt nèk'e gıgǫ̀hłı̨ı̨ sìı gıxè ıtà nı̨dè hazǫǫ̀ t'à Jacob wèot'ı̨ łǫ̀hdı̨ènǫ Egypt nèk'e ts'ǫ̀ tàgeède. \p \v 28 Nagıadè nı, Jacob edeza Judah, Joseph ts'ǫ̀ edenakweè yeèhɂà, Goshen nèk'e edı̨į̀ ts'ǫ̀ goòɂàa sìı dayeehke ha t'à. Goshen nèk'e nègı̨ı̨de ekò, \v 29 Joseph edets'ǫ tłı̨cho-behchı̨į̀ xè sıagǫ̀ǫ̀là gà edetà Israel eɂį̀ ha Goshen nèk'e ts'ǫ̀ èhtła. Edetà gà nììtła ts'ǫ̀et'ıì edetà edeàdo, wınà t'à whaà ı̨tsè. \p \v 30 Israel, edeza Joseph ts'ǫ̀ hadı, “Įłaà ı̨da, sedaà t'à neehɂı̨ t'à, hòt'a ełaehwhı ha dìì-le,” yèhdı. \p \v 31 Eyı tł'axǫǫ̀ Joseph edı̨ı̨de eyıts'ǫ wetà wèot'ı̨ hazǫǫ̀ gots'ǫ̀ hadı, “K'àowocho Faraoh wets'ǫ̀ dıı haehsı̨ ha, ‘Sı̨ı̨de eyıts'ǫ setà wèot'ı̨ hazǫǫ̀ Kanan nèk'e gots'ǫ sets'ǫ̀ nègı̨ı̨de. \v 32 Sı̨ı̨de tıts'aàdìı k'ègedìı dǫǫ̀ agı̨ı̨t'e t'à edets'ǫ sahzǫ̀ą, ejıe, eyıts'ǫ t'asìı hazǫǫ̀ gıts'ǫ sìı edexè agį̀į̀là,’ wèehsı̨ ha. \v 33 K'àowocho Faraoh naxıkayaı̨htı xè dıı hadıì danaxeehke, ‘Ayìı la ghàlaahda?’ naxèhdı nı̨dè, \v 34 wets'ǫ̀ dıı haahdı nǫǫ̀, ‘K'àowo, chekoa ts'ı̨ı̨lı̨ gots'ǫ ejıe eyıts'ǫ sahzǫ̀ą k'èts'edì, gocho hagıat'į̀ lanì,’ wèahdı nǫǫ̀. Hanì-ı̨dè Goshen nèk'e nàahdè anaxele ha. Tıts'aàdìı-k'èdìı-dǫǫ̀ gots'ǫ̀ nıwà-le nàgedèe Egypt got'ı̨į̀ gıgha nezı̨-le hǫt'e,” Joseph gòhdı. \c 47 \p \v 1 Joseph, k'àowocho Faraoh ts'ǫ̀ hadı, “Setà eyıts'ǫ sı̨ı̨de, Kanan nèk'e gots'ǫ nègı̨ı̨de. Edets'ǫ tıts'aàdìı hazǫǫ̀ xè eyıts'ǫ t'asìı hazǫǫ̀ gıts'ǫ sìı k'egele xè Goshen nèk'e ts'ǫ̀ nègı̨ı̨de,” yèhdı. \v 2 Edı̨ı̨de sı̨làı gòį̀hchì gà k'àowocho Faraoh goɂį̀ ha yets'ǫ̀ goòwa. \p \v 3 K'àowocho Faraoh dagoehke, “Ayìı la ghàlaahda?” gòhdı. \p “Gocho xèht'eè tıts'aàdìı k'èts'edìı dǫǫ̀ ats'ı̨ı̨t'e,” gıìhdı. \v 4 Eyıts'ǫ hagıìhdı, “Whaà-lea ts'ǫ̀ jǫ nàts'edè ha ats'et'ı̨. Kanan nèk'e sıì bò whìle agòjà. Gots'ǫ tıts'aàdìı gıgha tł'oh whìle t'à jǫ nèts'ı̨ı̨de. Goshen nèk'e ekǫ nàts'edè agoı̨le ha nets'eekè,” gedı. \p \v 5 K'àowocho Faraoh, Joseph ts'ǫ̀ hadı, “Netà eyıts'ǫ nı̨ı̨de nets'ǫ̀ nègı̨ı̨de nǫǫ̀, \v 6 eyıt'à Egypt nèk'e agı̨ı̨t'e ha dìì-le. Nèot'ı̨ dèè denahk'e nezı̨ı̨ sìı ts'ǫ̀ agııde. Goshen nèk'e nàgedè agı̨ı̨le. Eyıts'ǫ nèot'ı̨ gıta gots'ǫ dǫ nezı̨į̀ eghàlageedaa sìı sets'ǫ tıts'aàdìı k'ègedì agı̨ı̨le,” yèhdı. \p \v 7 Eyı tł'axǫǫ̀ Joseph, edetà Jacob k'àowocho Faraoh ts'ǫ̀ goyayeèhchì. Jacob k'àowocho Faraoh k'eèyaı̨htı. \v 8 K'àowocho Faraoh dayeehke, “Dàtłǫ neghoò?” yèhdı. \p \v 9 Jacob yets'ǫ̀ hadı, “Įłèakw'eènǫ-daats'ǫ̀-taènǫ xo dıı nèk'e nàıhdè hǫt'e. Secho gıxèht'eè whaà dıı nèk'e nàıhdè-le xè hoìla łǫ sexè k'ehokw'o,” yèhdı. \v 10 Jacob k'àowocho Faraoh k'eèyaı̨htı tł'axǫǫ̀ yets'ǫǫ̀ naèhtła. \p \v 11 Eyıt'à Joseph, k'àowocho Faraoh weyatıì k'ę̀ę̀, edetà eyıts'ǫ edı̨ı̨de Egypt nèk'e, dèè denahk'e nezı̨ı̨ Rames gòyeh sìı k'e nàgedè agǫ̀ǫ̀là. \v 12 Joseph, edetà, edı̨ı̨de eyıts'ǫ dǫ gıgha eghàlaedaa hazǫǫ̀ weghǫ shèts'ezhee goghàyı̨ı̨dì. Gıza dàtłǫǫ sìı k'ę̀ę̀ goghàı̨dì. \s1 Bò whìle ekò Joseph Egypt nèk'e k'àowo elı̨ \p \v 13 Eyı nèk'e hazǫǫ̀ sıì bò whìle agòjà t'à weghǫ shègezhee gǫ̀hłı̨-le. Bò whìle t'à Egypt got'ı̨į̀ eyıts'ǫ Kanan got'ı̨į̀ nàgetso-le agejà. \v 14 Egypt nèk'e eyıts'ǫ Kanan nèk'e dǫ hazǫǫ̀ sǫǫ̀mba k'èxa tł'olà nàgeehdìı sìı Joseph hazǫǫ̀ nàyı̨ı̨htsı̨ gà k'àowocho Faraoh wekǫ̀ gocho nèyı̨ı̨wa. \v 15 Egypt nèk'e eyıts'ǫ Kanan nèk'e dǫ edesǫǫ̀mbaà k'ehogı̨ı̨hwho tł'axǫǫ̀ Egypt got'ı̨į̀ Joseph ts'ǫ̀ geède, hagıìhdı, “Gots'àneedì-le nı̨dè nenadąą̀ bò dę ełaàts'ede ha. Gosǫǫ̀mbaà hazǫǫ̀ k'ehots'ı̨ı̨hwho hǫt'e,” gıìhdı. \p \v 16 Joseph gots'ǫ̀ hadı, “Naxısǫǫ̀mbaà hazǫǫ̀ wek'ehǫǫwo t'à naxıts'ǫ tıts'aàdìı jǫ nìahwha, eyı k'èxa tł'olà naxıghàehdı ha,” gòhdı. \v 17 Eyıt'à edets'ǫ tıts'aàdìı Joseph ts'ǫ̀ geèwa; gıts'ǫ tłı̨cho, tłı̨tsoa, sahzǫ̀ą, ejıetsoa eyıts'ǫ ejıe k'èxa tł'olà goghàı̨dì. Eyıt'à eyı xo k'e gıts'ǫ tıts'aàdìı hazǫǫ̀ k'èxa gowànı̨ı̨dì. \p \v 18 Eyı xo k'ehǫǫwo tł'axǫǫ̀ k'achı̨ Joseph ts'ǫ̀ geède, hagedı, “Gosǫǫ̀mbaà hazǫǫ̀ k'ehǫǫwo eyıts'ǫ gots'ǫ tıts'aàdìı hazǫǫ̀ neghàts'ı̨ı̨là t'à t'asìı wı̨ı̨zìı gots'ǫ-le ajàa sìı wek'èı̨zǫ hǫt'e. Tł'olà k'èxa gozhį̀į̀ eyıts'ǫ gots'ǫ dèè neghàts'ele ha, eyı zǫ gots'ǫ hǫt'e. \v 19 Negà bò dę ełaàts'ede welè-le. Tł'olà k'èxa goxı̨ eyıts'ǫ gots'ǫ dèè xè k'àowocho Faraoh ghàgoı̨le, hanì-ı̨dè k'àowocho wets'ǫ ts'ı̨ı̨lı̨ ha eyıts'ǫ gots'ǫ dèè weghaelı̨ ha. Wet'à t'asìı dehshee goghàı̨le hanì-ı̨dè ełaàts'ede ha-le eyıts'ǫ gots'ǫ ekìı wheɂǫ ha-le,” gedı. \p \v 20 Eyıt'à Joseph Egypt nèk'e k'àowocho Faraoh gha dèè hazǫǫ̀ nàgoèhdì. Egypt got'ı̨į̀ sıì gıgha bò whìle t'à hazǫǫ̀ gıts'ǫ dèè gıghǫ nàèdì. Eyıt'à eyı dèè hazǫǫ̀ k'àowocho Faraoh wets'ǫ whelı̨. \v 21 Eyıts'ǫ Joseph, Egypt nèk'e hazǫǫ̀ ts'ǫ̀ dǫ k'àowocho Faraoh gha eghàlageedaa-dǫǫ̀ gı̨ı̨lı̨į̀ agǫ̀ǫ̀là. \v 22 Hanìkò Egypt nèk'e yahtıı gı̨ı̨lı̨ı̨ sìı gıts'ǫ dèè gıghǫ nàèdì-le. K'àowocho Faraoh goghàɂeedı t'à tł'olà gıts'ǫ. Eyıt'à dèè gıghǫ nàèdì-le. \p \v 23 Eyı tł'axǫǫ̀ Joseph dǫ ts'ǫ̀ hadı, “Naxı̨ eyıts'ǫ naxıts'ǫ dèè k'àowocho Faraoh ts'ǫ̀ naxıghǫ nàèhdì hǫt'e. Eyı k'èxa dèè k'e wet'à t'asìı dahshe ha wet'à-t'asìı-dehshee wejìì naxıghàehłe ha. \v 24 T'asìı dehshee dıìdì ajà nı̨dè wets'ǫ sı̨làı-ı̨łè k'àowocho Faraoh ghàahłe ha hǫt'e. Wets'ǫ sı̨làı-dı̨ sìı naxıghaelı̨ ha, wet'à dèè k'e k'achı̨ t'asìı dahshe ha eyıts'ǫ wet'à naxıza eyıts'ǫ naxèot'ı̨ wàɂahdı ha,” gòhdı. \p \v 25 Hagedı, “Edaxàgonela hǫt'e. Gots'ǫ̀ nedzeè nezı̨ welè. T'aats'ǫǫ̀ k'àowocho Faraoh wegha eghàlaedaa-dǫǫ̀ ts'ı̨ı̨lı̨ ha,” gıìhdı. \p \v 26 Eyıt'à Joseph, dèè k'e t'asìı dehshee sìı wets'ǫ sı̨làı-ı̨łè k'àowocho Faraoh weghaelı̨į̀ ayį̀į̀là. Egypt nèk'e hanì nàowo whehtsı̨ı̨ sìı dıı dzęę̀ ts'ǫ̀ wheɂǫ hǫt'e. Yahtıı gı̨ı̨lı̨ı̨ sìı gıts'ǫ dèè zǫ k'àowocho Faraoh weghaelı̨į̀ adlà-le. \p \v 27 Ekò Israel got'ı̨į̀ gı̨ı̨lı̨ı̨ sìı Egypt nèk'e Goshen gòyeh nàgedè. Ekǫ kǫ̀, dèè xè nàgeèhdì eyıts'ǫ gıza łǫ agòjà. \p \v 28 Jacob, hoònǫ-daats'ǫ̀-łǫ̀hdı̨ xo Egypt nèk'e nàı̨dè, hazǫǫ̀ t'à ı̨łèakw'eènǫ-daats'ǫ̀-dı̨ènǫ-daats'ǫ̀-łǫ̀hdı̨ (147) xo ts'ǫ̀ ı̨ı̨dà. \v 29 Israel, ełaàwı ha nìkw'o ekò edeza Joseph hayaı̨htıì hayèhdı, “Sets'ǫ̀ nınì nezı̨ nı̨dè nı̨là sedzak'o nìı̨chı xè sets'ǫ̀ ehkw'ı eghàlaı̨da gha yatı nàtsoo seghàı̨ɂà. Jǫ Egypt nèk'e sekw'ǫǫ̀ nìı̨tį̀-le. \v 30 Ełaıhwho nı̨dè Egypt nèk'e gots'ǫ xàseahtè, secho edı̨į̀ gıkw'ǫǫ̀ whelaa sìı gıgà sekw'ǫǫ̀ nìı̨tį̀ nǫǫ̀,” hadı. \p “Dàsį̀ı̨dıı sìı hahłe ha,” Joseph edetà èhdı. \p \v 31 “Hotıì segha hanele ha neyatıì nàtsoo seghàı̨ɂà,” wetà yèhdı. Eyıt'à Joseph, yatı nàtsoo yeghàı̨ɂǫ. Eyı tł'axǫǫ̀ Israel, edetè k'e whehdì xè Nǫ̀htsı̨ ghàsǫedı. \c 48 \s1 Jacob Joseph weza nàke gok'eèyaı̨htı \p \v 1 Edlaı̨wa hoòwo tł'axǫǫ̀ Joseph hagıìhdı, “Netà eyaelı̨,” gıìhdı. Eyıt'à edeza nàke, Manaseh eyıts'ǫ Efrayım edexè ayį̀į̀là. \v 2 Jacob, “Neza Joseph nets'ǫ̀ nììtła,” gıìhdı ekò nàtso-le kò daèhte k'e whedaà adììdlà. \p \v 3 Jacob, edeza Joseph ts'ǫ̀ hadı, “Kanan nèk'e Luz gòyeh ekǫ Nǫ̀htsı̨ t'asìı wegha dìì-le sìı sets'ǫ̀ wègoèht'į̀ xè yatı nezı̨ı̨ seghàı̨ɂǫ ı̨lè. \v 4 Dıı hasèhdı ı̨lè, ‘Neza łǫǫ̀ ahłe ha, eyıts'ǫ nets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ xàgeèɂaa gı̨ı̨tłǫǫ̀ ahłe ha, eyıts'ǫ netł'axǫǫ̀ dıı dèe sìı welǫ whìle ts'ǫ̀ gıghàehɂà ha,’ sèhdı ı̨lè. \p \v 5 “Jǫ nets'ǫ̀ nèehtła kwe neza nàke Egypt nèk'e gıgǫ̀hłı̨ı̨ sìı seza gı̨ı̨lı̨ gha gııtà ha. Seza Ruben eyıts'ǫ Sımeyon lanì Efrayım eyıts'ǫ Manaseh seza gı̨ı̨lı̨ ha. \v 6 Eyı neza nàke gık'èè k'achı̨ chekoa nets'ǫ nı̨dè neghagı̨ı̨lı̨ ha. Dèè gıǫ̀t'à ha nı̨dè gı̨ı̨de gınèk'e dèè gıǫ̀t'à ha. \v 7 (Nemǫ Rachel wegha aht'ı̨.) Padan nèk'e gots'ǫ nats'eèhde ekò sıì sexè hoìla agòjà. Kanan nèk'e, Efrat ts'ǫ̀ gǫǫwà-lea nemǫ Rachel whìle ı̨lè. Eyıt'à ekǫ kǫ̀ta Efrat (dıì Bethlehem gòyeh) ts'ǫ̀ tı̨lı nıɂàa gà wekw'ǫǫ̀ nìıhtǫ ı̨lè,” Jacob Joseph èhdı. \p \v 8 Israel Joseph weza nàke goaɂı̨ ekò, hadı, “Dıı amìı agı̨ı̨t'e?” dı. \p \v 9 Joseph yets'ǫ̀ hadı, “Nǫ̀htsı̨ jǫ Egypt nèk'e chekoa nàke seghàı̨laa sìı eyı agı̨ı̨t'e,” yèhdı. \p Eyıt'à Israel hadı, “Sets'ǫ̀ agııdeè agı̨ı̨le, gık'eèyahtı ha t'à,” yèhdı. \v 10 Israel ǫhdah whelı̨ t'à wedaà goìle adaade. Eyıt'à Joseph edeza edetà ts'ǫ̀ goòwa, wetà edegoàdo xè goı̨ts'į̀. \p \v 11 Israel, edeza Joseph ts'ǫ̀ hadı, “K'achı̨ naneht'į̀ ha honàehłı-le ı̨lè, hanìkò dıì sìı Nǫ̀htsı̨ neza geehɂı̨į̀ asį̀į̀là,” yèhdı. \p \v 12 Hadı tł'axǫǫ̀, Joseph, weza wetà k'e geèhkw'e gots'ǫ hodàgoòwa gà wınì dèe xèedì ts'ǫ̀ edetà ts'ǫ̀ nàgòı̨hgè. \v 13 Eyı tł'axǫǫ̀ Joseph edeza Efrayım, edetà gà ı̨hts'ǫts'ǫ whedaà ayį̀į̀là eyıts'ǫ Manaseh, edetà gà nàgots'ehnèe whedaà ayį̀į̀là, hanì Israel gà nègòı̨wa. \v 14 Hanìkò Israel nàgòts'ehnèe ts'ǫ edılà t'à Efrayım wekwì k'e dawhehdì, Efrayım gochı elı̨ ne kò. Israel edegǫ̀ǫ̀ ełek'ète whelaà ayį̀į̀là gà ı̨hts'ǫts'ǫ edılà t'à Manaseh wekwì k'e dawhehdì, ededı̨ t'akwełǫ̀ǫ̀ wegǫ̀hłı̨ ne kò. \p \v 15-16 Hanì t'aa Joseph gha nezı̨į̀ xàyaı̨htı, hadı, “Nǫ̀htsı̨, secho Abraham eyıts'ǫ Isaac gık'ę̀ę̀ geedaa sìı, dıı dzęę̀ ts'ǫ̀ sek'èdìı elı̨ı̨ sìı goxè sìghà ayııle, Yak'eet'ı̨į̀ hoìla hazǫǫ̀ ch'à edaxàsį̀ı̨htı̨ı̨ sìı dıı chekoa gıxè sìghà ayııle. Sıızì, secho Abraham eyıts'ǫ Isaac gıızì k'ę̀ę̀ gogıızı welè, eyıts'ǫ dıı nèk'e gıts'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ łǫ welè,” hadıì xàyaı̨htı. \p \v 17 Joseph, wetà nàgòts'ehnèe ts'ǫ wılà Efrayım wekwì k'e daıhdı t'à wegha ehkw'ı-le, eyıt'à wılà Efrayım wekwì k'e gots'ǫ Manaseh wekwì k'e ts'ǫ̀ ayį̀į̀là. \v 18 Joseph edetà ts'ǫ̀ hadı, “Età hanì-le, dıı sìı t'akwełǫ̀ǫ̀ wegǫ̀hłı̨ hǫt'e, nılà nàgòts'ehnèe wekwì k'e daı̨chı,” yèhdı. \p \v 19 Hanìkò wetà į̀le yèhdı, “Wek'èehsǫ ne seza, wek'èehsǫ ne. Ededı̨ sìı dǫ ı̨łè xàɂaadeè elı̨ ha, eyıts'ǫ wets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ łǫǫ̀ ade ha. Hanìkò wechı sìı yenahk'e elı̨ ha eyıts'ǫ wets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ xàgeèɂaa łǫǫ̀ ade ha,” yèhdı. \v 20 Eyıt'à eyı dzęę̀ k'e nezı̨į̀ gok'eè-xàyaı̨htı, hadı, “Naxızì t'à Israel got'ı̨į̀ yatı nezı̨ı̨ dǫ ghàgeɂà ha, dıı hagedı ha, ‘Nǫ̀htsı̨, Efrayım eyıts'ǫ Manaseh lanì anaxııle,’ gedı ha,” gòhdı. Jacob hanì xàyaı̨htı t'à Efrayım, Manaseh wenakweè whedaà ayį̀į̀là. \p \v 21 Eyı tł'axǫǫ̀ Israel, Joseph ts'ǫ̀ hadı, “Hòt'a ełaehwhı ha nìkw'o, hanìkò Nǫ̀htsı̨ nexè at'ı̨ ha, eyıts'ǫ necho gınèk'e ts'ǫ̀ anele ha. \v 22 Nı̨ı̨de gınahk'e nelı̨ k'ę̀ę̀ dèè nezı̨ı̨ dagòɂǫǫ sìı neghàehɂǫ. Eyı dèe sìı behcho eyıts'ǫ k'į̀ t'à Amor got'ı̨į̀ gıghǫ ìhchì ı̨lè hǫt'e,” Jacob yèhdı. \c 49 \s1 Jacob edeza k'eèyaı̨htı \p \v 1 Eyı tł'axǫǫ̀ Jacob edeza gokayaı̨htı, hadı, “Segà nìahdè, ı̨daà naxıxè dàgode ha sìı naxıts'ǫ̀ haehsı̨ ha. \b \q1 \v 2 “Seza yàahłı̨ı̨ sìı segà łą̀ą nìahdè gà seàhkw'ǫ. \b \q1 \v 3 “Ruben, nı̨ t'aa t'akwełǫ̀ǫ̀ negǫ̀hłı̨ı̨ anet'e, \q2 set'ı anet'e, negǫ̀hłı̨ t'à nàhtsoò asììdlà, \q2 denahk'e nezı̨į̀ nets'ǫ̀ nageɂa, denahk'e nànetso. \q1 \v 4 Hanìkò tı nàtsoo k'etaetı̨ı̨ lanet'e. \q2 Sets'èkeè wet'ànet'ı̨ xè sedaèhte k'e hołı̨ı̨ k'ę̀ę̀ eghàlaneedà t'à denahk'e nelı̨ ha-le. \b \q1 \v 5 “Sımeyon eyıts'ǫ Levı ełechı agı̨ı̨t'e; \q2 edebehchoò t'à dǫweè hogèhtsı̨. \q1 \v 6 Dǫ naàhtǫ ełegeèhdì nı̨dè gıxè aht'ı̨ ha-le, \q2 eyıts'ǫ gıxè whıhda ha dehwhǫ-le. \q1 Sıì gınàhǫ̀ǫht'è t'à dǫ ełaàgı̨ı̨hdè, \q2 eyıts'ǫ t'asìı ghǫ-le ejıe wedzaà tàgı̨ı̨hwho. \q1 \v 7 Sıì gınàhǫ̀ǫht'è xè dǫweè gha gınì nàtso t'à \q2 gıxè hojıì hòɂǫ welè. \q1 Israel got'ı̨į̀ gıta ts'ǫ̀ ehkègehdè agehłe ha. \b \q1 \v 8 “Judah, nı̨ sìı nechı eyıts'ǫ nı̨ı̨de neghàsǫgeedı ha. \q2 Dǫ nets'ǫ̀ ełegegǫǫ sìı gıghǫı̨hnè ha. \q2 Netà weza gı̨ı̨lı̨ı̨ sìı nets'ǫ̀ nàgògehgè ha. \q1 \v 9 Judah, seza, goìjìıcho nàtsoo lanet'e. \q2 T'asìı ełeneehwho gots'ǫ nǫneetła nı̨dè \q2 dèe k'e k'edeɂà xè whetı̨ı̨ lanet'e. \q2 Nıìtła gha dǫ wı̨ı̨zìı nek'alawo ha nıìle. \q1 \v 10 Judah, k'àowocho-geè t'aats'ǫǫ̀ wetł'aà wheɂǫ ha. \q2 Amìı wets'ǫ nee sìı nììtła gots'ǫ̀ \q2 k'àowocho-geè t'aats'ǫǫ̀ Judah wexè hòɂǫ ha, \q2 eyıts'ǫ dǫ hazǫǫ̀ xàɂaa gık'èı̨t'e ha. \q1 \v 11 Edets'ǫ tłı̨tsoa jìechochı̨į̀ ts'ǫ̀ dayeetł'ı̨ ha, \q2 kw'ıhchı̨į̀ denahk'e nezı̨ı̨ sìı ts'ǫ̀ daetł'ı̨į̀ ayele ha. \q1 Jìetì ta edegoht'ǫǫ̀ k'enaehtse ha, \q2 eyıts'ǫ edeɂeè jìetì dek'oo ta nàtıyeexo ha. \q1 \v 12 Wedaà jìetì nezı̨ı̨ nahk'e dek'o ha, \q2 eyıts'ǫ weghòò ejıet'ò nahk'e degoo ha. \q2 (T'asìı hazǫǫ̀ t'à ahxe elı̨ ha.) \b \q1 \v 13 “Zebulun tıchobàa nàde ha, \q2 wenèè k'e elàcho łǫ aget'ı̨ ha. \q2 Wenèè Sıdon nèk'e ts'ǫ̀ nıɂà ha. \b \q1 \v 14 “Isakar tłı̨tsoa nàtsoo elı̨ ha, \q2 ɂǫhchì naege tł'axǫǫ̀ nahoezì ha. \q1 \v 15 Sıì wenèk'e wegha hoı̨zı̨ t'à \q2 tłı̨tsoa lanì t'asìı nedàa k'ele ha wegha t'asanìle \q2 eyıts'ǫ la nàtsoo eghàlaeda kò wınì ha. \b \q1 \v 16 “Dan Israel got'ı̨į̀ ı̨łè xàɂaa elı̨ı̨, \q2 edets'ǫ dǫ gha ehkw'ı hohtsı̨ ha. \q1 \v 17 Dan, tı̨lıbàa gòocho elı̨ lanì ha. \q2 Tłı̨cho-kehtà xàhde nı̨dè \q2 dǫ yeka dawhedaa sìı hodàekw'ı ha. \b \q1 \v 18 “Sets'ǫ̀ K'àowo, edaxàsı̨ı̨htè ha nedanaehɂı̨. \b \q1 \v 19 “Gad, egeeɂį̀ı̨-dǫǫ̀ hǫtsaa gık'aladè ha, \q2 hanìkò ededı̨ nagodeezhı ha. \b \q1 \v 20 “Asher wenèk'e weghǫ shèts'ezhee nezı̨ı̨ łǫ dehshe ha; \q2 yet'à k'àowocho ghàɂeedı ha. \b \q1 \v 21 “Naftalı ts'ìda lanì k'etı̨mǫedaà awedle ha; \q2 weza wèdaat'ı̨ı̨ gǫ̀hłı̨ ha. \b \q1 \v 22 “Joseph tı gà jìechochı̨į̀ dehshe lanì; \q2 wek'e jìecho łǫ, wekw'ıhchı̨į̀ nedè ts'ǫ̀ dehshe ha.\fig Jìechochı̨į̀|src="HK00110B.TIF" size="span" ref="49.22" \fig* \q1 \v 23 Dǫ yedzagı̨ı̨hwhǫǫ sìı k'į̀ t'à gıhtà. \q1 \v 24 Hanìkò Jacob Wenǫ̀htsı̨ t'asìı wegha dìì-le sìı yets'àdı, \q2 eyıts'ǫ Israel wets'ǫ Kwe Nàtsoo yexoehdı t'à, \q2 Joseph wegǫ̀ nàtsoo hòèlı̨ xè k'į̀ t'à ehkw'ı eehtà. \q1 \v 25 Netà Wenǫ̀htsı̨ nets'àdı ha, \q2 Nǫ̀htsı̨ t'asìı wegha dìì-le sìı yat'a gots'ǫ chǫh eyıts'ǫ dèè gotł'a ts'ǫ tı t'à \q1 nexè sìghà ayele ha, \q2 tıts'aàdìı łǫ eyıts'ǫ chekoa łǫ neghàyele ha. \q1 \v 26 Netà yatı nezı̨ı̨ nets'ǫ̀ xàyaı̨htıı sìı \q2 whaà gots'ǫ shìh gòlaa wets'ǫ t'asìı nezı̨ı̨ łǫ nahk'e nàtso hǫt'e. \q1 Eyı yatı nezı̨ı̨ wet'à sìghà gòɂǫǫ hazǫǫ̀ \q2 Joseph wets'ǫ̀ awede welè, \q2 edı̨ı̨de gonakweè whedaa elı̨ hǫt'e. \b \q1 \v 27 “Benjamın, dìga wets'àhoejı̨ı̨ lanì; \q2 k'omǫǫ̀dǫǫ̀ t'asìı ełaı̨hwhoo sìı yeɂà, \q2 xèhts'ǫ̀ t'asìı dèhnǫǫ sìı gotayelè,” Jacob hadı. \b \p \v 28 Eyı hazǫǫ̀ Israel got'ı̨į̀ gha hoònǫ-daats'ǫ̀-nàke dǫ xàɂaa agı̨ı̨t'e. Hanì t'aa Jacob nǫǫde yatı edeza goghàı̨la. Hazǫǫ̀ gıtaàt'eè ehkw'ı gots'ǫ̀ xàyaı̨htı. \s1 Jacob ełaı̨wo \p \v 29 Eyı tł'axǫǫ̀ Jacob dıı hagòhdı: “Hòt'a ełaehwhı ha sehòı̨hwho, secho gıts'ǫ̀ ahde ha ne. Het got'ı̨į̀ Efron wedèè k'e secho gıxè sekw'ǫǫ̀ whetǫ aahłe. \v 30 Kanan nèk'e, Amor got'ı̨į̀ Mamer wedèè gà Makpelah wedèè k'e kwe-yìı-gòɂǫǫ sìı Abraham, Het got'ı̨į̀ Efron wets'ǫ nàgoèhdì ı̨lè, dǫkw'ǫǫ̀ whela gha kwe-yìı-gòɂǫǫ eyıts'ǫ dèè xè nàyeèhdì ı̨lè. \v 31 Ekǫ Abraham eyıts'ǫ wets'èkeè Sarah, gıkw'ǫǫ̀ whela, Isaac eyıts'ǫ wets'èkeè Rebekah gıkw'ǫǫ̀ whela, eyıts'ǫ ekǫ sets'èkeè Leah wekw'ǫǫ̀ nìı̨htǫ ı̨lè. \v 32 Eyı dèè eyıts'ǫ wek'e kwe-yìı-gòɂǫǫ sìı gocho Het got'ı̨į̀ ghǫ nàgeehdì ı̨lè,” Jacob hadı. \p \v 33 Jacob edeza gots'ǫ̀ hadı tł'axǫǫ̀ edekè daèhte k'e ayį̀į̀là, nǫǫde xàèhjı gà ełaı̨wo, eyıts'ǫ wecho gots'ǫ̀ ajà. \c 50 \p \v 1 Joseph sıì wegha dìì t'à edetà k'e ts'ǫ̀ edeèghà, yeghǫ etse xè yets'į̀. \v 2 Eyı tł'axǫǫ̀ Joseph weyatıì k'è nàèdı-k'èezǫǫ Israel wekw'ǫǫ̀ k'e yìk'eetł'òo agį̀į̀là gà sınìgı̨ı̨htı̨. \v 3 Gınàowoò k'ę̀ę̀ dı̨ènǫ dzęę̀ ts'ǫ̀ yìk'eetł'òo t'à dǫkw'ǫǫ̀ sıìgehɂı̨. Hazǫǫ̀ t'à Egypt got'ı̨į̀ łǫ̀hdı̨ènǫ dzęę̀ ts'ǫ̀ gıghǫ ts'ǫǫ̀gı̨ı̨wǫ. \p \v 4 Ts'ǫǫ̀gı̨ı̨wǫǫ wetehoòwo tł'axǫǫ̀ Joseph k'àowocho Faraoh wecheekeèdeè gots'ǫ̀ hadı, “Eteseahɂı̨ nı̨dè segha k'àowocho Faraoh ts'ǫ̀ goahde, dıı hawèahdı: \v 5 ‘Setà eładaawı ekò wexè yatı nàtsoo whıhtsı̨į̀ asį̀į̀là ı̨lè, sets'ǫ̀ hadı, “Kanan nèk'e edegha dǫkw'ǫǫ̀ k'è gòɂǫǫ whıhtsı̨ ı̨lèe sìı ekǫ sekw'ǫǫ̀ whetǫ ha,” sèhdı ı̨lè. Eyıt'à ekǫ ası̨ı̨le, ekǫ setà wekw'ǫǫ̀ nèehtį̀ ha, eyı tł'axǫǫ̀-ı̨dè jǫ nǫǫ̀ehtła ha,’ hawèahdı,” Joseph gòhdı. \p \v 6 K'àowocho Faraoh yets'ǫ̀ hadı, “Netà wexè yatı nàtsoo wheęhtsı̨ k'ę̀ę̀ ekǫ wekw'ǫǫ̀ whetǫ anele,” yèhdı. \p \v 7 Eyıt'à Joseph edetà wekw'ǫǫ̀ nìtį̀ ha ekǫ ehtła. K'àowocho Faraoh wecheekeèdeè eyıts'ǫ Egypt gots'ǫ k'aodèe hazǫǫ̀ wexè agejà. \v 8 Joseph wekǫ̀ gots'ǫ wèot'ı̨, wı̨ı̨de, eyıts'ǫ wetà wekǫ̀ ts'ǫ dǫ gıxè agejà. Gıza eyıts'ǫ gıts'ǫ tıts'aàdìı zǫ Goshen nèk'e ageèhkw'e. \v 9 Tłı̨cho-behchı̨į̀ łǫ eyıts'ǫ dǫ tłı̨cho t'à k'egedèe goxè agejà. Sıì dǫ łǫ gok'ègeède. \p \v 10 Deh Jordan gà dǫ Atad wìyeh wedèè k'e tł'olà sıìgehɂı̨ı̨ k'è nègı̨ı̨de. Eyı nègı̨ı̨de ekò hòtł'ò getse. Joseph, łǫ̀hdı̨ dzęę̀ ts'ǫ̀ wetà ghǫ ts'ǫǫ̀gı̨ı̨wǫ gha dzęę̀ wheɂǫǫ̀ ayį̀į̀là. \v 11 Kanan got'ı̨į̀ eyı nàgedèe sìı Atad wedèè k'e tł'olà sıìgehɂı̨ı̨ k'è dǫ getse gogıaɂı̨ ekò hagedı, “Egypt got'ı̨į̀ gınàowoò k'ę̀ę̀ dǫ ełaı̨wo gha ts'ǫǫ̀gı̨ı̨wǫ,” gedı. Eyıt'à deh Jordan gà eyı nèk'e Abel-Mızram gòyeh hǫt'e. \p \v 12 Eyıt'à Jacob weyatıì k'ę̀ę̀ weza eghàlagı̨ı̨dà. \v 13 Kanan nèk'e ts'ǫ̀ wekw'ǫǫ̀ geèhchì. Mamer nèk'e gà dèè Makpelah k'e kwe-yìı-gòɂǫǫ yìı wekw'ǫǫ̀ nègı̨į̀tǫ. Abraham eyı kwe-yìı-gòɂǫǫ dèè xè Het got'ı̨į̀ Efron ghǫnàyeèhdì ı̨lè. \v 14 Joseph edetà wekw'ǫǫ̀ nìı̨htǫ tł'axǫǫ̀ Egypt nèk'e ts'ǫ̀ anajà. Wı̨ı̨de eyıts'ǫ dǫ łǫ wetà wekw'ǫǫ̀ nìtį̀ ha goxè aget'ı̨ı̨ sìı gıxè naèhde. \s1 Joseph edı̨ı̨de ts'ǫ̀ nezı̨į̀ gode \p \v 15 Gıtà ełaı̨wo tł'axǫǫ̀ Joseph wı̨ı̨de hagedı, “Joseph gots'ǫ̀ wınì-le nı̨dè wets'ǫ̀ hoìla eghàlats'ı̨ı̨dà k'èxa ek'èt'à gots'ǫ̀ hoìla eghàlaeda ha sǫnı,” gedı. \v 16 Eyıt'à Joseph danatıgı̨ı̨ɂǫ, hagıìhdı, “Gotà ełaàwı kwe dıı hagòhdı ı̨lè: \v 17 ‘Joseph wets'ǫ̀ dıı haahdı nǫǫ̀, gòhdı ı̨lè: Nı̨ı̨de dànì nets'ǫ̀ hoìla eghàlagı̨ı̨dàa sìı gıhołı̨į̀ gıghǫ nahoı̨le,’ hanèts'edı ha gòhdı ı̨lè. Eyıt'à goxı̨ netà Wenǫ̀htsı̨ wecheekeè ats'ı̨ı̨t'ee sìı gohołı̨į̀ goghǫ nahoı̨le gha neghǫnàdats'eetì,” gıìhdı. Yatı hanıı Joseph danègı̨ı̨ɂǫ ekò Joseph wegha dìì agòjà t'à ı̨ı̨tsè. \p \v 18 Wı̨ı̨de Joseph ts'ǫ̀ nègı̨ı̨de ekò wets'ǫ̀ nàgògı̨ı̨hgè xè hagedı, “T'aats'ǫǫ̀ negha eghàlats'eedaa-dǫǫ̀ ts'ı̨ı̨lı̨ ha,” gıìhdı. \p \v 19 Hanìkò Joseph gots'ǫ̀ hadı, “Sets'àahjı̨-le. Nǫ̀htsı̨ wetł'axǫǫ̀ whıhda nıìle. \v 20 Sets'ǫ̀ hoìla eghàlaahda gha aaht'ı̨ ı̨lè, hanìkò wet'à gogha nezı̨į̀ hòɂǫ gha Nǫ̀htsı̨ ayį̀į̀là, dǫ łǫ edaxàgole gha ayį̀į̀là. \v 21 Eyıt'à t'asìı ghǫ dahjı̨-le. Naxık'èhdì ha eyıts'ǫ naxıza sı gık'èhdì ha,” gòhdı. Joseph hanì yatı nezı̨ı̨ t'à gıdzeè nàtsoò agǫ̀ǫ̀là. \s1 Joseph ełaı̨wo \p \v 22 Joseph, wetà wèot'ı̨ xè Egypt nèk'e nàgı̨ı̨dè. Įłèakw'eènǫ-daats'ǫ̀-hoònǫ xo ts'ǫ̀ ı̨ı̨dà. \v 23 Efrayım wets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ taı ts'ǫ̀ ełek'èdaà gı̨ı̨de goaɂı̨. Eyıts'ǫ Manaseh weza Makır weza gıgǫ̀hłı̨ ekò eyı sı dagoehte ı̨lè. \p \v 24 Eyı tł'axǫǫ̀ Joseph edı̨ı̨de gots'ǫ̀ hadı, “Hòt'a ełaehwhı ha nìkw'o. Hanìkò Nǫ̀htsı̨ naxıts'àdı ha hǫt'e. Jǫ nèk'e ts'ǫ xànaxeewa ha, Kanan nèk'e ts'ǫ̀ anaxele ha. Abraham, Isaac eyıts'ǫ Jacob xè yatı nàtsoo whehtsı̨ı̨ sìı k'ę̀ę̀ eghàlaeda ha,” gòhdı. \v 25 Joseph, Israel weza yatı nàtsoo gèhtsı̨į̀ agǫ̀ǫ̀là, hadı, “Nǫ̀htsı̨ ekǫ nèk'e ts'ǫ̀ xànaxeèwa nı̨dè sekw'ǫǫ̀ jǫ nèk'e gots'ǫ edexè ahłe gha naxıyatıì seghàahɂà,” gòhdı. \p \v 26 Eyıt'à Joseph ı̨łèakw'eènǫ-daats'ǫ̀-hoònǫ (110) weghoò ekò ełaı̨wo. Yìk'eetł'òo t'à wekw'ǫǫ̀ segı̨į̀la gà Egypt nèk'e wekw'ǫǫ̀ whetǫ agı̨į̀là.