\id MAT Dai-Chin: Bible Translation 1st Edition \ide UTF-8 \ide Unicode (UTF-8) \h Mahte \toc1 MAHTEA Yuk Thangkdaw \toc2 Mahte \toc3 Mt \mt1 MAHTEA \mt2 Yuk Thangkdaw \imt Pyenhlüma \ip \bk Mahtea yuk Thangkdaw\bk* naw Jesuh cun khyütama kümceinak küikyan Bawi ni. Ani cun Cangcim kphyüma kcün üng a khyang hea veia a khyütama kümcei lawnak ni. Ahina thangkdaw hin Judah he ksunga hmi law lü a xüngseia phäh, Judah khyang mjü he phäh däk am ni lü, khawmdek vana phäha kyaki. \ip \bk Mahte\bk* naw Jesuha hminak law üng cutei lü Baptican a khannak, hlawhlepnak a khamnak, a ngthu pyen he, a jah mtheimkhawng he, ja Kalilea a jah mdawnak be naküt hnu ma ngdawih theikia a jah tak mi hmuki. Acun käna Jesuh Kalile üngka naw Jerusalema a kdungnak ja akpäihnaka pat, ami hnimnak ja a thawhnak be naküt a jah yuk päih. \ip Ahina thangkdaw üng Pamhnama thum pi kpyahnak thei johit taki Saja Kdäm säih, Pamhnama Khawa mawng jah mtheimthangki cun Jesuh ni tilü ng'yuki. A jah mtheimthangnak üng aktunga mjü mhmaa mi hmuki: (1) Mcunga ngthu mthehnak cun: Xüngsei ning, pawhmsah vai mta he, dawkyanak ja Khankhaw Pe khyanga thawnnak theia phunkam am sängeiki (Chapter 5-7); (2) A hnukläk leinghngih he üng khut ami pawh vaia mawng a jah mthehnak (Chapter 10); (3) Khankhaw Pea mawng a msuimcäpnak he (Chapter 13); (4) Hnukläka thawnnaka mawng a jah mtheinak (Chapter 18); ja (5) akpäihnaka kcün a pha law vai ja Khankhaw Pea pha lawnak vaia mawng he (Chapters 24-25) cun ahina thangkdaw üng mi jah hmuki. \iot Amawng Ktawi he \io1 Jesuh Khritawa ksawn ja a hminak \ior (1:1—2:23)\ior* \io1 Baptican Johana Khut binak \ior (3:1-12)\ior* \io1 Jesuha Baptican khannak jah hlawhlepnak a khamnak \ior (3:13—4:11)\ior* \io1 Kalilea Jesuha khut pawhnak \ior (4:12—18:35)\ior* \io1 Kalile üngka naw Jerusalema a cehnak \ior (19:1—20:34)\ior* \io1 Akpäihnaka khyün üng Jerusalem mlüh K'um ja a pipeia a awmih \ior (21:1—27:66)\ior* \io1 Bawipaa a thawhnak be ja a ngdangnak hü \ior (28:1-20)\ior* \c 1 \s Bawi Jesuha ksawn \r (Lk 3:23-38) \p \v 1 Hin cun Davita capa, Abrahama capa, Jesuh Khritawa ksawn tähnak cajina kyaki. \v 2 Abrahama ca Isak, Isaka ca Jakop, acunüng Jakop naw Judah ja a bena he a jah canak. \v 3 Judah naw Tamari am Pereh ja Sherah a jah canak, Pereh naw Heron ca na lü, acunüng Heron naw Ram a canak. \v 4 Rama ca Aminadap, Aminadapa ca Nashon, Nashona ca Salmon. \v 5 Salmon naw Rahap am Bozah a canak, Bozah naw Rutah am Obet a canak, Obet naw Jise a canak. \p \v 6 Jise naw Sangpuxang Davit a canak. Sangpuxang Davit naw Sangpuxang Solamon a canak, a nu cun Urijaa khyu Davit naw a khämbea kyaki. \v 7 Solamona ca Rehobawm, Rehobawma ca Abijah, Abijaha ca Asa. \v 8 Asaa ca Jehosaphat, Jehosaphata ca Jehoram, Jehoram naw Usia a canak. \v 9 Usiaa ca Jotham, Jothama ca Ahaz, Ahaza ca Hezakiha kyaki. \v 10 Hezakiha ca Manaseh, Manaseha ca Amon, Amona ca Josiah. \v 11 \x - \xo 1:11: \xo*\xt 2Sang 24:14,15; 2Khro 36:10; Jer 27:20\xt*\x*Isarel he jah man u lü Babalunga ami jah cehpüi, acun k'um üng Josiah naw Jekhonih ja a bena he a jah canak. \p \v 12 Babalunga ami jah cehpüi käna Jekhoniha ca Shaltilah, Shaltilaha ca Zerubabel. \v 13 Zerubabela ca Abiud, Abiuda ca Eliakim, Eliakima ca Azora kyaki. \v 14 Azora ca Zadok, Zadoka ca Achim, Achima ca Eliud. \v 15 Eliuda ca Elezar, Elezara ca Matthan, Matthana ca Jakopa kyaki. \v 16 Acunüng Jakopa ca cun Josep, Mariha ceia kyaki, Marih cun Khritaw Mesijah ti Jesuha nua kyaki. \p \v 17 Abraham üngka naw Davit cäpa ksawn xaleikphyü lawki. Davit üngka naw Babalung mpya vaia ami jah cehpüi cäpa ksawn xaleikphyü lawki. Acunüng Babalung mpya üngka naw Messijah hmi law cäpa ksawn xaleikphyü lawki. \s Jesuh Khritawa hminak \r (Lk 2:1-7) \p \v 18 \x - \xo 1:18: \xo*\xt Lk 1:27\xt*\x*Jesuh Khritaw a hmi lawa mawng cun hikbaa kyaki. A nu Marih cun Josepa khyu vaia ami mkhyäp käna, atänga am ani awm ham üng, Marih cun Ngmüimkhya Ngcim naw a mpyaisak. \v 19 A cei vaia Josep cun khyang ngsungpyuna kya lü, khyang he maa Marih cun am luthui hmaiset hlüsak lü, ampyua hawih be khaia büki. \v 20 Acunüngpi, acukba a ngaih k'um üng, a ngmang üng Bawipaa khankhawngsä ngdang vai lü, “Davita capa Josep, Marih na khyunak vai käh cäia. Isetiakyaküng a mpyai hin ta Ngmüimkhya Ngcima mpyaisak ni. \v 21 \x - \xo 1:21: \xo*\xt Lk 1:31\xt*\x*Ani cun kpamicaa ca khai, a khyang he ami mkhyekatnak üngkhyüh jah küikyan khaia kyase a ngming cun Jesuha na sui khai,” a ti. \p \v 22 Ahina mawng cun Bawipa naw Sahma he üngkhyüh a pyen khawi a kümnak vaia kyaki. \v 23 \x - \xo 1:23: \xo*\xt Hesa 7:14 (LXX)\xt*\x*Pamhnama ngthu ta, “Teng ua, nglamica mpyai law lü, cangpyang ca na law khai, a ngming cun Imanuelaha sui law khai he,” ti hlü ta, “Pamhnam cun mi hlawnga awmki,” tinaka kyaki. \p \v 24 Josep cun ip lü a let law üng, Bawipa khankhawngsä naw a pyena kba Marih a khyunak. \v 25 \x - \xo 1:25: \xo*\xt Lk 2:21\xt*\x*Acunüngpi, Josep ja Marih cun Marih a camah veia alanga am ip khawi ni. Josep naw hnasena ngming cun Jesuha a sui. \c 2 \s Nghngilaw khyang ktheme \p \v 1 Sangpuxang Herod a Bawi kcün üng Jesuh cun Judah khaw Bethlehem mlüha hmi lawki. Acunüng nghngilawa ka khyang kthem he Jerusalem da lawki he. \v 2 “Hawia ni Judahea Sangpuxang vai hmi lawki hnasen cun. Ania aisi nghngilaw da lut lawki hmu u lü sawkhah khaia kami lawki he ni” ami ti. \p \v 3 Sangpuxang Herod naw acun ngja üng cäicing pyangmaki. Jerusalem mlüha awmkia khyang he naküt pi cäicing hngaki he. \v 4 Sangpuxang Herod naw, ktaiyü ngvai he ja thum mthei he jah mkhäm lü, “Khritaw hawia hmi khai ni?” ti lü a jah kthäh. \p \v 5 Amimi naw, “Judah khaw, Bethlehema hmi khaia Sahma naw a yuk ni” ti lü ami pyen. \q1 \v 6 \x - \xo 2:6: \xo*\xt Mik 5:2\xt*\x*“Judah hne Bethlehem mlüh, \q2 Nang hin Judah mlühe üng na ngming ngthang khai ni. \q1 Nang üngka naw Bawi ngtüi law khai, \q2 ani naw ka khyang Isarel he lam jah msüm khai.” \p \v 7 Acunüng, Herod naw khyang kthem he cun angmpyua jah khü lü, aisi angdang lawa kcün cun angsinga a jah kthäh. \v 8 Acunüng, Herod naw Bethlehema jah tüih lü, “Cit u lü hnasen cun akdawa va sui ua. Nami hmuh üng na mtheh law be uki se, kei pi cit lü ka va sawkhah hnga khai” a ti. \p \v 9-10 Acunüng cit u lü, nghngilaw da ami hmuh kunga aisi cun hmu betüki he. Ami hmuh üng jekyai tawngki he. Aisi cun ami maa cit lü hnasena awmnaka ngdang a pha üng ngdüiki. \v 11 Im k'uma va lut u lü hnasen ja a nu Marih ami jah hmuh üng ngdäng u lü, hnasen kpamica cun sawkhahki he. Acunkäna ami lawpüia khawhthem he jah nghmawng u lü xüi, Frankisen ja Mura ng'ui he jah peki he. \p \v 12 Acunkäna Sangpuxang Heroda awmnak lam da käh ami ceh be vaia, Pamhnam naw ami ngmang üng jah mtheh se, lam kce üng ami khyawngpe da cu cit beki he. \s Egypt pea ami dawngnak \p \v 13 Acun he ami ceh be käna, Bawipaa khankhawngsä mat law lü, Josepa ngmang üng, “Tho law lü, hnasen ja a nu Egypt pea jah cenpüia, ka ning jah mtheh law be vei cäpa acuia awm u, isetiüng ta Herod naw hnasen hnim khaia sui hüki ni” ti lü a jah mtheh. \p \v 14 Acuna mthan üng Josep cun tho law lü, naca ja a nu jah cehpüi lü Egypt pea dawngki. \v 15 \x - \xo 2:15: \xo*\xt Hos 11:1\xt*\x*Sangpuxang Herod a thih vei cäpa acuia awmki he. Ahlana Bawipa naw sahma üng a pyen “Egypt pea ka ca ka khü be ni” ti lü awmki cen kümcei lawnak vaia phäh ni. \s Hnasen he ami jah hnim \p \v 16 Nghngilaw khyang kthem he naw mhleiki he ti Sangpuxang Herod naw a ksing law üng thüi law lü Bethlehem ja apeia awmki hnasen kpamica kum nghngiha kke üngka naküt a jah hnimsak. Acun cun khyang kthema veia a ksing aisi akcük a ngdang law üngkhyüh kum nghngih lawkia kya se, kum nghngih lawki Judah hnasen naküt a jah hnimsak. \p \v 17 Acukba sahma Jeramih naw ahlana a na pyen law küm lawki ni. \q1 \v 18 \x - \xo 2:18: \xo*\xt Jer 31:15\xt*\x*“Ramah mlüha sünnak, \q2 mbawikyahnak ngja ve u. \q1 Rachel naw a ca kyahei ve; \q2 mhlawhmcah vai pi mah ve, \q2 a ca he thih päiha phäh ni” ti lü awmki. \s Egypt pe üngkhyüh law beki he \p \v 19 Herod a thih käna Bawipa khankhawngsä mat Josepa ngmang üng ngdang vai lü, \v 20 “Tho law lü, hnasen ja a nu Isarel pea jah cehpüi bea, hnasen hnim hlüki he thih päng ve u” ti lü a jah mtheh. \v 21 Acunüng, Josep cun tho law lü hnasen ja a nu jah cehpüi lü Isarel khyawngpe da cit beki. \p \v 22 Acunüng, Sangpuxang Heroda capa Akhejah, a paa hnün üng Judah Bawia thawnki ni ti ngjak lü, Josep kyühei lü cit be damki. Pamhnam naw a ngmang üng a mtheha mäiha Kalile hneha cit lü acuia awmki. \v 23 \x - \xo 2:23: \xo*\xt Mk 1:24; Lk 2:39; Jn 1:45\xt*\x*Acunüng, Nazaret mlüha im sa lü awmki. Sahma he naw ami na pyen, “Ani cun Nazaret khyanga sui khai he” ti a kümcei lawnak ni. \c 3 \s Baptican Johana ngthu pyen \r (Mk 1:1-8; Lk 3:1-8; Jn 1:19-28) \p \v 1 Acun k'um üng Baptican Johan naw Judah khaw khawmkyang khawa law lü ngthu a pyen ta, \v 2 \x - \xo 3:2: \xo*\xt Mt 4:17; Mk 1:15\xt*\x*“Nami mkhyekatnak üngka naw nghlat be hnüh ua. Isetiakyaküng Pamhnama khaw ng'et law ve” ti lü a pyen. \v 3 \x - \xo 3:3: \xo*\xt Hesa 40:3 (LXX)\xt*\x*Ahin va sahma Hesajah naw a pyen, khawmkyang khawa khyang mat, “Bawipa lam cun pyan u lü, a lam he cen jah ngsungsak ua” ti lü ngpyangki. \p \v 4 \x - \xo 3:4: \xo*\xt 2Sang 1:8\xt*\x*Johan cun naw sanghngüksaüa mu am ami pyang kcu suisa lü, savun ksawmyüi vawp lü, mkhaü ja mawkpyawnga ka khawitui jah ei lü awmki. \v 5 Jerusalem, Judah hne alum ja Jordan mliktui peia ka khyang he cun a veia cit u lü, \v 6 Ami mkhyekatnak he jah phyah u se Jordan tui am Baptican a jah pet. \p \v 7 \x - \xo 3:7: \xo*\xt Mt 12:34; 23:33\xt*\x*Pharise he ja Saduke he a veia Baptican kham khaia lawki he a jah hmuh üng, “Nangmi kphyu he, Pamhnama mlungso lawnak vai üngkhyüh nami lät khaia u naw a ning jah mtheh ni?” \v 8 Acunakyase, akcanga nami ngjut a ngsing vaia nami ngtheipai am mdan ua. \v 9 \x - \xo 3:9: \xo*\xt Jn 8:33\xt*\x*Abraham cun kami pu ania phäh mkhyekatnak üngka naw nami lät khaia käh ngai kawm uki, “Ngai ua, ning jah mtheh veng, Pamhnam cun hina lunge pi Abrahama ca he vaia jah pyang khawhki ni.” \v 10 \x - \xo 3:10: \xo*\xt Mt 7:19\xt*\x*Acunakyase, akdawa am ngtheiki thing naküt cun jah khyu lü mei üng jah mkhih vaia, xäi cun thing phunga msäm päng ni. \v 11 Nangmi nami ngjut vaia kei naw tui am baptican ka ning jah peki. Cunsepi ka hnua lawki mat awmki, ani cun keia kthaka hlüngtai bawki, kei cun ania khawdawkyüi sut khaia pi am ka nglawiki ni. Ani naw Ngmüimkhya Ngcim la mei am baptican ning jah pe khai. \v 12 A hlawnga cang hjapnak vai kphya awmki ni, angtak he cun kheia jah ta lü, anghi he cun am thih theikia mei üng jah mkhih khai, a ti. \s Jesuha Baptican khamnak \r (Mk 1:9-11; Lk 3:21-22) \p \v 13 Acunüng, Jesuh cun Kalile üngkhyüh Johana veia baptican khan khaia Jordan mliktui da lawki. \v 14 Cunsepi, Johan naw a na mah lü, “Kei va nanga veia Baptican ka khan khai sü, ivaia ka veia ksaia na lawki ni?” a ti. \p \v 15 Acunüng pi, Jesuh naw msang lü, \wj “Pamhnama ngjak hlü mi pawhkia kya lü ahikba kya se,”\wj* ti se, Johan naw kcangnaki. \p \v 16 Baptican a khan päng ja, Jesuh tui üngka naw tho law beki. Acunüng khankhaw a vei da nghmawng law lü, Pamhnama Ngmüimkhya cun müma mäiha a khana ngaw law se Jesuh naw a hmuh. \v 17 \x - \xo 3:17: \xo*\xt Gen 22:2; Sal 2:7; Hesa 42:1; Mt 12:18; 17:5; Mk 1:11; Lk 9:35\xt*\x*Acunüng, khankhaw üngka naw kthai pha lawki ta, “Hin cun ka mhläkphyanak kcanga ka capa ni, ani cun angläta ka jenak ni,” tia kyaki. \c 4 \s Jesuh Hlawhlepnak \r (Mk 1:12-13; Lk 4:1-13) \p \v 1 \x - \xo 4:1: \xo*\xt Heb 2:18; 4:15\xt*\x*Acunüng Jesuh cun Khawyai naw a hlawhlep vaia Ngmüimkhya naw khawmkyang khawa a cehpüi. \v 2 Jesuh cun khawmhnüp kphyükip la mthan kphyükip ei jeih se, a ei cawi lawki. \v 3 Acunüng Khawyai cun a veia law lü, “Nang Pamhnama caa na kya kcang üng, hina lung he hin muka thawn law khai hea jah mtheha” a ti. \p \v 4 \x - \xo 4:4: \xo*\xt Deut 8:3\xt*\x*Jesuh naw \wj “Khyang cun muk am xüngki am ni, cunüngpi Pamhnama ngthukhyü am va xüngki tia cangcim üng awmki”\wj* ti lü a pyen. \p \v 5 Acunkäna Khawyai naw Jesuh cun Jerusalem Mlüh Ngcim, a hlüngnak säih Temple khana cehpüi lü, \v 6 \x - \xo 4:6: \xo*\xt Sal 91:11,12\xt*\x*“Nang Pamhnama capa kcang na ni üng, ahin üngka naw kco lü \q1 ‘Pamhnam naw a khankhawngsä he jah mtheh khai ni; \q2 acun he naw ami kut am ning na man khaie ni, \q2 acunüng na khaw naw lung he am jah hne yah khai ni’” ti lü cangcim üng awmki ni a ti. \p \v 7 \x - \xo 4:7: \xo*\xt Deut 6:16\xt*\x*Jesuh naw, \wj “Na Bawipa Pamhnam ä na hlawhlep vai ti lü pi cangcim üng ng'yuki ni”\wj* a ti. \p \v 8 Acunkäna Khawyai naw Jesuh cun khawmcung k'hlüngnua khana cehpüi lü khawmdeka bawinak ja a hlüngtainak he cun a mhnüh. \v 9 Khawyai naw, “Ngdäng lü na na sawkkhah üng ahin he avan ka ning pe khai,” a ti. \p \v 10 \x - \xo 4:10: \xo*\xt Deut 6:13\xt*\x*Jesuh naw, \wj “Satan akcea cita, na Pamhnam däk va sawkhah lü, ani däka khut va na pawh vai ti lü cangcim üng awmki” \wj*a ti. \p \v 11 Acunkäna Khawyai naw ceh ta se, khankhawngsä he law u lü Jesuh cun kuei lawki he. \s Jesuh naw Kalilea a Khut cuteiki \r (Mk 1:14-15; Lk 4:14-15) \p \v 12 \x - \xo 4:12: \xo*\xt Mt 14:3; Mk 6:17; Lk 3:19,20\xt*\x*Johan thawngim üng ami khyum a ngjak üng Jesuh cun Kalilea citki. \v 13 \x - \xo 4:13: \xo*\xt Jn 2:12\xt*\x*Nazaret khaw ceh ta lü Zebulung ja Naptalih hne, Kalile tuilinu pei Kapenawm mlüha awmki. \v 14 Acun cun sahma Hesajah naw a na pyen a kümceinak vaia kyaki. \q1 \v 15 \x - \xo 4:15: \xo*\xt Hesa 9:1,2\xt*\x*“Mliktui da lamki lam läka awmki; \q2 Zebulung khaw la Naptalih khaw, Jordan mliktui yea, \q2 khyang mjükce hea venak Kalile, \q1 \v 16 nghmüp k'uma awmki hea khyang he naw \q2 akvai hmu khaie. \q1 Thihnak khaw nghmüp k'uma awmki hea khana \q2 akvai pha law khai ni” ti lü a pyen. \p \v 17 \x - \xo 4:17: \xo*\xt Mt 3:2\xt*\x*Acun üngkhyüh tün lü Jesuh naw, \wj “Ngjut ua, Khankhaw Pe ng'et law ve” \wj* ti lü ngthu pyenki. \s Jesuh naw Ngaksui Kphyü a jah khünak \r (Mk 1:16-20; Lk 5:1-11) \p \v 18 Jesuh Kalile tuili kama a ceh üng ngbengna xawi Sihmon (Pita ami ti) ja a na Andru ngaksui xawi, ng'üntui üng ngvai ani vawi k'um üng jah hmu lü, \v 19 Jesuh naw, \wj “Na läk law nia, nga nani suia mäiha kei naw khyang ksui ning ka ning jah mthei khai ni”\wj* a ti. \v 20 Acunüng ani ngvai jah hawih hüt ni lü Jesuh läki xawi. \p \v 21 Acunkäna va cit betü lü ngbengna xawi Jakuk ja Johan, Zebedea ca xawi, ani pa mah am mlawng üng ani ngvai jah pyanei ni se jah hmu lü a jah khü. \v 22 Acunüng akjanga ani mlawng ja ani pa jah hawih hüt ni lü Jesuh läki xawi. \s Jesuh naw Mhnateiki a m'yai be \r (Lk 6:17-19) \p \v 23 \x - \xo 4:23: \xo*\xt Mt 9:35; Mk 1:39\xt*\x*Jesuh cun Kalile pei avan üng cit hü lü, Sinakok k'uma jah mthei lü, Pamhnama Khawa thangkdaw jah mtheh lü am phetkiea natnak hlikhaü mjüküm üng khuikhaki he jah mdaw beki. \v 24 Jesuh cun Siria hne abäng üng ngthang hü se, khyang kkun he, hlikhaü mjüküm naw a jah hui he, khawyaia a jah awmnak he, mcimpawm nawt lü ngtawng hüki he, akxo he a veia jah lawpüi u se a jah mdaw be. \v 25 Kalile khaw üngka, Dekapoli khaw üngka, Jerusalem mlüh üngka, Judah khaw üngka, Jordan mliktui kam üngka, khyang khawhah naw Jesuha hnu läki he. \c 5 \s Mcunga A Ngthu pyen \p \v 1 Jesuh naw khyang pänu he a jah hmuh üng khawmcung khana cit lü ngaw se, axüisaw he a veia lawki he. \v 2 Acunüng, a ngawhnak üngkhyüh hikba a jah mthei, \s Jekyainak Kcang \r (Lk 6:20-23) \p \v 3 \wj Ngmüimkhya lama mpyaki he ta ami josen ve, \wj* \q2 \wj isetiüng ta Khankhaw Pe cun amimia phäh ni. \wj* \q1 \v 4 \x - \xo 5:4: \xo*\xt Hesa 61:2\xt*\x*\wj Thüisei pukseki he ta ami josen ve, \wj* \q2 \wj isetiüng Pamhnam naw mlung üpnak jah pe khai. \wj* \q1 \v 5 \x - \xo 5:5: \xo*\xt Sal 37:11\xt*\x*\wj Mlung mhnemki he ta ami josen ve, \wj* \q2 \wj isetiüng Pamhnama khyütam yahei khaie. \wj* \q1 \v 6 \x - \xo 5:6: \xo*\xt Hesa 55:1,2 \xt*\x*\wj Ngsungpyunnak eia cawi lü tuiha xaiki he ta ami josen ve, \wj* \q2 \wj isetiüng ami ngjak hlü kümbe law khai. \wj* \q1 \v 7 \wj Khyang mpyeneinak taki he ta ami josen ve, \wj* \q2 \wj isetiüng Pamhnama mpyeneinak yah be khaie. \wj* \q1 \v 8 \x - \xo 5:8: \xo*\xt Sal 24:3,4 \xt*\x*\wj Ami mlungkaw ngcingcaihki he ta ami josen ve, \wj* \q2 \wj isetiüng Pamhnam hmu acun he.\wj* \q1 \v 9 \wj Dimdeihnak pyangki he ta ami josen ve, \wj* \q2 \wj isetiüng Pamhnam naw ka ca he tia jah khü khai. \wj* \q1 \v 10 \x - \xo 5:10: \xo*\xt 1Pit 3:14\xt*\x*\wj Pamhnama ngjak hlü ami bilawha phäh mkhuimkhanak khameiki he ta ami josen ve, \wj* \q2 \wj isetiüng Khankhaw Pe cun ami kaa kyaki.\wj* \p \v 11 \x - \xo 5:11: \xo*\xt 1Pit 4:14\xt*\x*\wj Ka hnukläka nami thawna phäh, khyang he naw ning jah mkhuimkha, ksekha na u lü ami ning jah mhleimhlakei üng ta jekyai ua.\wj* \v 12 \x - \xo 5:12: \xo*\xt 2Khro 36:16; Ngs 7:52\xt*\x* \wj Isetiüng ta, khankhawa aphu nami yah vai khawhah awmki he kyase, jekyai lü xexawk na ua. Acukba bäa sahma he pi ahlana jah na mkhuimkha khawikie ni. \wj* \s Mci ja Akvai \r (Mk 9:50; Lk 14:34-35) \p \v 13 \x - \xo 5:13: \xo*\xt Mk 9:50; Lk 14:34,35\xt*\x*\wj “Nangmi cun khawmdek khyang mjü naküta phäh, mcia nami kyaki. Acunüngpi mci a tuinak apäih üng i am tuisak be vai ni? Xawtin u lü khyang he naw ami khaw am ami leh sawxata thea ia am daw. \wj* \p \v 14 \x - \xo 5:14: \xo*\xt Jn 8:12; 9:5\xt*\x*\wj “Nangmi cun khawmdek lum vaisaki akvaia nami kyaki he ni. Mcunga mdüiha mlühnu pi am ngthup thei. \wj* \v 15 \x - \xo 5:15: \xo*\xt Mk 4:21; Lk 8:16; 11:33\xt*\x*\wj “U naw meiim dawn üng am khüp khawi, khukhawng khana va ta lü im k'um avan üng vai hü khaia tak khawia kyaki. \wj* \v 16 \x - \xo 5:16: \xo*\xt 1Pit 2:12\xt*\x*\wj Acuna kba ni, khyang hea maa nami vainak cun vaisak ua. Khyang he naw nami khut pawh ja nami awmih dawki ti hmu u lü, khana nami Pa mhlünmtai law khaie. \wj* \s Thum a jah Mtheinak \p \v 17 \wj “Mosia Thum la Pamhnama sahma hea pyen jah nawt khaia ka lawkia ä ngai ua, acun he jah kümceisak khaia ka lawki ni. \wj* \v 18 \x - \xo 5:18: \xo*\xt Lk 16:17\xt*\x*\wj Ngai ua, akcanga ka ning jah mthehki, khawmdek la khankhaw khyük ni lü pi Thum üngka canglung matca pi akümkawi kaa am khyük yah khai ni. \wj* \v 19 \wj Acunakyase, au pi ahina ngthupet üngka matca pi am läklam lü jah mtheiki cun khankhawa akdik säiha kyak khai, cunüngpi läklam lü jah mtheiki cun khankhawa khyang k'hlüngtaia kyak khai. \wj* \v 20 \wj Ka ning jah mtheh betüki ngai ua, Pharise he la thum mthei he kthaka nami ngsungpyun bawk üng ni khankhaw nami pha kawm. \wj* \s Mlunga Soa mawng Mtheinak \p \v 21 \x - \xo 5:21: \xo*\xt Ex 20:13; Deut 5:17\xt*\x*\wj “Ahlana ami pyen khawi cun, khyang käh nami hnim vai, au pi khyang hnimki cun ngthumkhyahnak kham khai” ami ti. \wj* \v 22 \wj “Acunüng pi tuh ka ning jah mthehki: a bena thüinaki cun ngthumkhyahnak khamei khai. Au pi a bena üng ia am mawngmei veki a ti üng, kawngci maa ngdüi khai. Acunüng na bena üng ak'yaw tinaki naküt cun am dim khawhkia Mulai meia cit khai. \wj* \v 23 \wj Acunakyase, Pamhnama kpyawngkunga khawthem pet vaia na lawpüi k'um üng, na bena naw am a ning jenak na süm üng ta, \wj* \v 24 \wj Na lawpüia khawhthem cun kpyawngkunga hawih hüt lü, akcüka na bena veia cit lü va ng'yäppüi be maa. Acun käna law be lü na pet vaia khawhthem cun Pamhnam üng pe kawpi. \wj* \p \v 25 \wj Ning khya hlüki am lama nani ceh yüm üng angxita na ng'yäppüi vai. Am ani üng ta ngthumkhyah mkhawng üng ning kkhya se, acun he naw palik he üng ning ap se amimi naw thawngim üng ning khyum khaie ni. \wj* \v 26 \wj Akcanga ka ning jah mthehki, tangka na tak naküt üng am na ngthawng bea küt üng am lät be theiki. \wj* \s Khyanga Khyu am Mkhyekia mawng Mtheinak \p \v 27 \x - \xo 5:27: \xo*\xt Ex 20:14; Deut 5:18\xt*\x*\wj Khyanga khyuca am käh nami mkhyekat vai ti nami ngja khawiki, \wj* \v 28 \wj Kei naw ka ning jah mtheh hlü ta: au pi nghnumi mkhyekat hlünaka mlungmthin am tengki naküt cun a mlung k'uma mkhyekat pängki ni.\wj* \v 29 \x - \xo 5:29: \xo*\xt Mt 18:9; Mk 9:47\xt*\x*\wj Acunakyase na kkhet mik naw a ning mkhyekatsak üng, kawihin lü xawtina. Isetiüng na pumsa avan küm se mulaia na ceha kdama ta na pumsa üngka mat khyük se na awm hin daw bawki ni. \wj* \v 30 \x - \xo 5:30: \xo*\xt Mt 18:8; Mk 9:43\xt*\x*\wj Na khet kut naw a ning mkhyekatsak üng, kyükin lü xawtin kawpi. Isetiüng na pumsa avan küm se mulaia na ceha kdama ta na pumsa üngka mat khyük se na awm hin daw bawki ni. \wj* \s Khyungla Ngtaia mawng Mtheinak \r (Mt 19:9; Mk 10:11-12; Lk 16:18) \p \v 31 \x - \xo 5:31: \xo*\xt Deut 24:1-4; Mt 19:7; Mk 10:4\xt*\x*\wj Acunkäna ami na pyen khawi nami ngjak khawi ta, “Aupi a khyu hawih lü ngtainaka kca yuk lü pe yah khai, ti lü Mosia thum üng awmki.” \wj* \v 32 \x - \xo 5:32: \xo*\xt Mt 19:9; Mk 10:11,12; Lk 16:18; 1Kor 7:10,11\xt*\x*\wj Acunüng pi kei naw ka ning jah mtheh hlü ta: au pi a khyu kpami kcea dä am ipawm ni se akcea phäh hawihki cun a khyu mkhyekatsaki ni. Acuna thea acuna nghnumi khyu na beki pi mkhyekatkia kyaki ni. \wj* \s Ng'yüncea mawng Mtheinak \p \v 33 \x - \xo 5:33: \xo*\xt Lev 19:12; Num 30:2; Deut 23:21\xt*\x*\wj “Na bekhüt käh na lümkan vai, Pamhnama veia bekhüt na taka mäiha na pawh vai” ti nami ngja khawiki. \wj* \v 34 \x - \xo 5:34: \xo*\xt Jak 5:12; Hesa 66:1; Mt 23:22\xt*\x*\wj Cunüngpi kei naw ka ning jah mtheh hlü ta: khankhaw be lü käh nami ng'yünce süm vai. Isetiüng khankhaw cun Mhnama a bawi ngawhnaka kyaki. \wj* \v 35 \x - \xo 5:35: \xo*\xt Hesa 66:1; Sal 48:2\xt*\x*\wj Khawmdek pi be lü käh nami ng'yünce vai. Isetiüng khawmdek cun Pamhnama khaw taknaka kyaki. Jerusalem be u lü pi käh nami ng'yünce vai. Isetiüng Jerusalem cun Sangpuxang Bawia mlüha kyaki. \wj* \v 36 \wj Na lu be lü käh na ng'yünce vai. Isetiüng na lusam matca pi abawk ja alea am pyang khawhki.\wj* \v 37 \wj Acunakyase ‘Ä’ am ani üng ‘Ka’ nami ti vai. Ahina thea nami pyen cun khawyaiksea a ning jah pyensaka kyaki. \wj* \s Thungei bea mawng Mtheinak \r (Lk 6:29-30) \p \v 38 \x - \xo 5:38: \xo*\xt Ex 21:24; Lev 24:20; Deut 19:21\xt*\x*\wj “Mik vanga phäh mik vang, ha mata phäh ha mat phusui vai ti nami ngja khawiki. \wj* \v 39 \wj Acunüngpi kei naw ka ning jah mtheh hlü ta: ning jah mkhyekatnaki käh thungei be ua. Nami khet ngbeng ning jah kbeiki üng nami kcawng ngbeng pi jah säng petsih vai.\wj* \v 40 \wj Khyang mat naw nami kcu ning jah hut hlü lü junga a ning jah ngcuhpüi üng ta, na jih pi na petsih vai.\wj* \v 41 \wj “Khyang naw mäng mat a phüih a ning phüih hlüsak üng ta, mäng nghngih na phüih pet vai.\wj* \v 42 \wj “Nami ka ning jah täeiki üng nami pet vai. Acunüng nami veia pu hlüki a awm üng nami kpu vai. \wj* \s Ye mhläkphyanak vai \r (Lk 6:27-28,32-36) \p \v 43 \x - \xo 5:43: \xo*\xt Lev 19:18\xt*\x*\wj “Na püi mhläkphya na lü na ye na hneng vai ti nami ngja khawiki.”\wj* \v 44 \wj Acunüng pi kei naw ka ning jah mtheh hlü ta: na ye na mhläkphyanak vai, ning mkhuimkhaki ktaiyü pea. \wj* \v 45 \wj Acunüng ta khankhawa ka nami pa Pamhnama ca hea nami kya khai. Isetiüng Pamhnam naw khyang kse he ja khyang kdaw hea khana khawhngi angteha sosak lü, khyang ngsungpyun ja am ngsungpyunki hea khana pi khaw angteha aksaki ni. \wj* \v 46 \wj Ning jah mhläkphyanaki däk nami mhläkphyanak be üng ta aphu i nami yah khai ni? Akhawn mkhäm he naw pi acukba ta pawh khawhki he ni? \wj* \v 47 \wj Na püi he däk am na ngthuminei üng khyang kce he kthaka i na pawhki ni? Pamhnam am ksingki he naw pi acukba ta am pawh khawhki he aw?\wj* \v 48 \x - \xo 5:48: \xo*\xt Lev 19:2; Deut 18:13\xt*\x*\wj “Acunakyase, nami pa khana ka a kümkawia mäiha nangmi pi kümkawi ua.” \wj* \c 6 \s Petmsawtnaka mawng \p \v 1 \x - \xo 6:1: \xo*\xt Mt 23:5\xt*\x*\wj Khyang hea maa, khyang he hmuha käh nami petmsawt vai. Khyanga hmuha nami bilawh üng ta khana ka nami pa naw aphu ning jah pe khaia am kya. \wj* \v 2 \wj Acunakyase msih mpyaki he üng nami jah petmsawt üng angdang käh nami pet vai. Ngpumim ja lama khyanga jah hmuh hmuha khyanga jah mhlünmtai vai hlawheikie hypocrite kba käh nami pawh vai. Ka ning jah mthehki, acun he cun ami ngkhengnak yah pängki he ni. \wj* \v 3 \wj Cunüngpi na petmsawt üng na kut vang naw a pet cen na kut vang naw käh ksing se.\wj* \v 4 \wj Na petmsawt üng anghmüa nami petmsawt vai. Acunüng, angthupa ka pi hmuh theiki nami pa naw angdanga ning jah kheng khai.\wj* \s Ktaiyünaka mawng Mtheinak \r (Lk 11:2-4) \p \v 5 \x - \xo 6:5: \xo*\xt Lk 18:10-14\xt*\x*\wj “Nami ktaiyü üng hypocritea kba käh ktaiyü ua! Amimi cun naw Sinakok ja lam kyuma khyanga hmuh vaia ngdüi hü u lü ktaiyüki he ni. Ka ning jah mthehki, acun he cun naw ngkhengnak yah pängki he ni.\wj* \v 6 \wj Acunüngpi, na ktaiyü üng na im k'um ahinaka lut lü ksawh na khaih käna, ahawia pi ve lü am hmuh theia na Pamhnama veia na ktaiyü üng ning pe khai.\wj* \p \v 7 Nami ktaiyü üng am jumeikia khyang he naw ami pyen kce ami pyen be bea kba käh nami ktaiyü vai. Ami ktaiyü a saüa phäh ami mhname naw jah ngjak khaia ngaieikie. \v 8 Acun he mäiha käh nami ve vai. Isetiüng ta i nami hlüki ti cun nami pa naw am nami tä ham üng a ksing päng ni. \v 9 Acunakyase, hikba nami ktaiyü vai: \q1 \wj Khana vekia kami pa, \wj* \q2 \wj na ngming ngcim naw leisawngnak yah se. \wj* \q1 \v 10 \wj Na khaw pha law se; \wj* \q2 \wj Na hlüei khankhawa ami pawha kba khawmdeka pi pawh u se.\wj* \q1 \v 11 \wj Tuhngawi kami ei khyawh vai ei jah pe bä. \wj* \q1 \v 12 \wj Kami khana mkhyekatki he kami jah mhläta kba, \wj* \q2 \wj kami mkhyekatnak pi jah mhlät bä. \wj* \q1 \v 13 \wj Mkhyekat vaia hlawhlepnaka käh jah cehpüi lü, \wj* \q2 \wj Khawyaipaa kut üngkhyüh pi jah yung kawpi.\wj* \f + \fr 6:13: \fr*\ft Akcea cangcime naw ta am yuk sih u.\ft*\f*\wj Khaw ni, johit ja hlüngtainak he cun na kaa kya se. Amen.\wj* \p \v 14 \wj Khyang hea ami ning jah mkhyekatnak nami jah mhlät üng khankhawa ka nami pa naw pi nangmia mkhyekatnak pi ning jah mhlät khai.\wj* \v 15 \wj Acunüng pi khyang hea ami mkhyekatnak am nami jah mhlät üng, khana ka nami pa naw pi nami mkhyenak am ning jah mhlät khaia kyaki. \wj* \s Ei Jeiha mawng Mtheinak \p \v 16 \wj Ei nami jeih üng hypocrit hea kba pukseki hea mäiha nami hmai käh nami tak vai. Khyang he naw ei jeihki he ti ami jah ksing vaia ami hmai hngasaki he ni. Akcanga ka ning jah mtheh hlüki. Acun he cun ami ngkhengnak yah pängki he ni.\wj* \v 17 \wj Ei nami jeih üng nami lu ksi am hluk u lü mthik lü nami hmaiei vai.\wj* \v 18 \wj Acunüng, khyang he naw ei nami jeih am ksing u. Nami pa angthupnaka ve lü angthup hmuh theiki däk naw angdanga ning jah khyeng khai. \wj* \s Khankhawa Bawimangnak \r (Lk 12:33-34) \p \v 19 \x - \xo 6:19: \xo*\xt Jak 5:2,3\xt*\x*\wj Mthiek ja mkhyaa ei thei ja, mpyukei hea kpyeh thei, khawmdek khana khawhthem käh mcun ua.\wj* \v 20 \wj Mthiek ja mkhyaa am a ei thei ja mpyukei hea am ami kpyeh thei khankhaw khawh mcun ua.\wj* \v 21 \wj Isetiüng ta, khawhthem nami taknaka nami mlungmthin, nami ngainak ve khaia kyaki. \wj* \s Mik cun Pumsaa Kvai ni \r (Lk 11:34-36) \p \v 22 \wj Mik cun pumsa akvai ni. Acunakyase na mik a daw üng, na pumsa avan vai khai.\wj* \v 23 \wj Acunüng pi, na mik a mü üng ta na pumsa avan nghmüp päihki ni. Acunakyase, na pumsa k'uma veki akvai hin anghmüp ani üng ihlawka kyühkse khai aw? \wj* \s Pamhnam ja Khawhthem \r (Lk 16:13; 12:22-31) \p \v 24 \wj U naw pi bawi nghngiha khut am pawh khawh. Bawi mat kphya na lü; bawi mat hneng khai. Am ani üng mata pyen ngai lü, mat ksekha na khai. Nangmi pi Pamhnam ja ngui xüi ani nghngiha khut am jah mkhyawp khawh uki. \wj* \p \v 25 \wj Acunakyase, ka ning jah mtheh hlü ta, i ka ei khai, i ka aw khai, i ka suisak khai ti lü nami pumsaa phäh käh cäicing ua. Sak hin eiawka kthaka am phumah bawki aw? Pumsa hin suisaka kthaka am phumah bawki aw?\wj* \v 26 \wj Khana kha he jah teng ua: mci am saw u, cang am at u, kheia pi am mcunei u. Cunüngpi nami pa khana ka naw jah mcahki ni! Kha hea kthak nami phumah bawkie am niki aw?\wj* \v 27 \wj Acun he nami cäicingnaka phäh a khawkum apica saü\wj*\f + \fr 6:27 \fr*\ft a dung saü lawki veki aw?\ft*\f*\wj lawki veki aw?\wj* \p \v 28 \wj Acunakyase, ivaia suisaka phäha nami cäicingki he ni? Mawkpyawnga ka he lili khyeipai he cen jah teng süm ua, ami suisak vai am khüi na u, nghmüi pi am bi u.\wj* \v 29 \x - \xo 6:29: \xo*\xt 1Sang 10:4-7; 2Khro 9:3-6\xt*\x*\wj Ka ning jah mthehki, Sangpuxang Solamona a khawhkhyam naküt naw khyeipai matcaa ngtongtai pi am kpha.\wj* \v 30 \wj Nami jumnak ngceki he aw, tuhngawi xüng lü angawi üng thikia khyeipai he pi Pamhnam naw a jah ngtongtaisak üng ta, acuna kthaka daw bawkia ning jah msuimsak khai ni. \wj* \p \v 31 \wj Acunakyase, i kami ei khai, i kami aw khai, i kami suisak khai? ti lü ä cäicing ua.\wj* \v 32 \wj (Ahin he cun Pamhnam am ksingki he naw ni ami suihjap khawi.) Nangmi cun khana ka nami pa naw nami hlükaw naküt cun ksingki.\wj* \v 33 \wj Akcüka Pamhnama khaw ja a hlüei sui ma ua, acun käna ahin he avan ning jah pe khai.\wj* \v 34 \wj Acunakyase, khawngawia phäha käh cäicing ua, khawngawi amäta phäh cäicingei khai ni. Tuhngawi na cäicingnak hin tuhngawia phäha khäk ve. \wj* \c 7 \s Khyang Ngthumkhyahnak \r (Lk 6:37,38,41-48) \p \v 1 \x - \xo 7:1: \xo*\xt Mk 4:24\xt*\x*\wj Pamhnama ngthumkhyahnak üngka naw nami lät vaia khyanga lei käh nami mtai vai.\wj* \v 2 \wj Khyang nami mtainak am khyang naw ning jah mtai be lü, khyang nami mcäpnak am khyang naw ning jah mcäp pet be khai.\wj* \v 3 \wj Ivaia na mik üng cungbäng veki am hmuhei lü, na püia mik üngka mikbengca na hmuh petki ni?\wj* \v 4 \wj Ihawkba na mik üng cungbäng am hmuhei lü, na püi üng “Na mik ek ning lawh pe vang” na tiki ni?\wj* \v 5 \wj Hypocrite aw, akcüka na mik üngka cungbäng loei maki lü, acunkäna na püia mik ek na lawh pet vaia angtea na hmuh khai. \wj* \p \v 6 \wj Ui am angcimcaih käh nami pet vai, nghlat lü ning jah cui khaie. Pale Lunge vawk üng käh nami jah pet vai, ami kainaka thea ning jah nghlatsih u lü ning jah cui khaie ni. \wj* \s Täa, Suia, Khawka \r (Lk 11:9-13) \p \v 7 \wj Tä ua nami yah khai; sui ua nami hmuh khai; ksawh khawk ua, ning jah nghmawn pet khai ni.\wj* \v 8 \wj Au pi täki naw yahki, suiki naw hmuki, ksawh khawki üng nghmawn pet khai ni.\wj* \v 9 \wj Nangmi üng a ca naw muk tä se lung pe khai u veki ni?\wj* \v 10 \wj Nami ca naw nga tä se kphyu pe khai u veki ni?\wj* \v 11 \wj Nangmi khyang ksee naw pi nami ca üng akdaw pet vai nami ksing üng, nami pa khana ka naw täki üng nangmia kthaka dawki pe khai aw? \wj* \p \v 12 \x - \xo 7:12: \xo*\xt Lk 6:31\xt*\x*\wj Namimäta khana khyang naw a pawh vai nami ngjak hlüa mäiha, namimät naw pi khyanga khana nami pawh vai. Acun cun Mosia thum ja sahma he naw jah mtheh pängki he ni. \wj* \s Lam Kdik ja Lam Ngkaü \r (Lk 13:24) \p \v 13 \wj Mkawt kdik üng lut ua, isetiüng ta mulaia cehnak lam cun ngbaü lü ceh pi jäkia kyase khyang khawkäna cehnak lam ni.\wj* \v 14 \wj Mkawt kdik cun khak lü, xünnaka lama kya se, cetkia khyang ngcekie. \wj* \s Thing ja Akthei \r (Lk 6:43-44) \p \v 15 \wj Pamhnama sahma mäiha nghmüneikie nami jah yeteinak vai, toa vun büng u lü, nami veia law kyawkie, ak'uma mhngea kyaki he.\wj* \v 16 \wj Acun he cun ami ngtheipai am nami jah ksing khai. Nghling thing capyita ngthei khawiki aw? Nghling thing üng fik ngthei khawiki aw?\wj* \v 17 \wj Acuna mäiha thing kdaw naküt naw kthei kdaw ktheih na lü, thing kse naküt naw kthei ksea ngtheiki.\wj* \v 18 \wj Thing kdaw cun ktheih ksea am ngthei, thing kse naw pi ktheih kdaw am kthei na khawi.\wj* \v 19 \x - \xo 7:19: \xo*\xt Mt 3:10; Lk 3:9\xt*\x*\wj Aktheih am dawki thing naküt cun khyu u lü, mei üng ami xawtin khawi.\wj* \v 20 \x - \xo 7:20: \xo*\xt Mt 12:33\xt*\x*\wj Acunakyase, sahma ksee cun ami kthei am nami jah ksing khai. \wj* \s Am ning jah Ksing khawi ngü \r (Lk 13:25-27) \p \v 21 \wj Bawipa, Bawipa ti lü na khüki naküt khankhaw pha khaie am ni, ka pa khana kaa hlüei pawhki va khankhaw pha khai.\wj* \v 22 \wj Ngthumkhyahnaka mhnüp üng, “Bawipa, Bawipa, na ngming üng Pamhnam ngthu pyen lü, na ngming üng khawyame jah ksät lü, müncanksee kami jah pawhki am niki aw? ti law khaie.\wj* \v 23 \x - \xo 7:23: \xo*\xt Sal 6:8 \xt*\x*\wj Acunüng kei naw, “Nangmi am ning jah ksing khawi nawng, khyang ksee, ka vei üngka naw cit ua” ka ti khai. \wj* \s Imksa Nghngih \r (Lk 6:47-49) \p \v 24 \wj Acunakyase, au pi ka pyen ngja lü ka pyena mäiha veki cun lunga khana im saki khyang kthem üng tängki ni.\wj* \v 25 \wj Khaw a law lü tui däm law sepi, khawkhi naw buh law lü pi, isüm am kyu. Isetiüng ta lunga khana saka kyase am kyu thei. \wj* \p \v 26 \wj Cunüngpi ka jah pyene jah ngja lü ka pyena mäiha am veki cun mdiha khana im sakia khyang nghmawng üng tängki ni.\wj* \v 27 \wj Khaw ngkyawi law lü, tui kdäm naw ceh khai, khawkhi naw buk law se mdiha khana im cun kyu lü pyüpye theiki ni. \wj* \s Jesuha Khyaihbahnak \p \v 28 \x - \xo 7:28: \xo*\xt Mk 1:22; Lk 4:32\xt*\x*Jesuh naw acukba a pyen käna khyangpäe naw a jah mtheimthang cun müncan na lawki he. \v 29 Isetiüng ta, Jesuh cun thum mthei hea mäih am ni, khyaihbahnak takia mäiha a jah mtheimthanga phäha kyaki. \c 8 \s Jesuh naw Mnehkse mnehki a mdaw be \r (Mk 1:40-45; Lk 5:12-16) \p \v 1 Jesuh mcunga khyüh a kyum law be üng khyangpänue naw läk lawki he. \v 2 Acunüng, mnehkse mnehki mat naw Jesuha vei law lü, “Bawipa aw, na hlüei üng ta na ngcimcaihsak bea” ti lü a pyen. \p \v 3 Jesuh naw a kut am do lü hnetki naw, \wj “Ka hlüeiki ni, ngcim se”\wj* a ti ja a mnehkse cun daw beki. \v 4 \x - \xo 8:4: \xo*\xt Lev 14:1-32\xt*\x*Acunkäna Jesuh naw mtheh lü, \wj “U üng pi käh mtheh bä, cet ktäi lü ktaiyü üng na pumsa va mhnuha. Khyang hea ksing law vaia Mosia thuma kba ngkengtaihnak na pawh vai” \wj* a ti. \s Romah Ngvaia Mpya Jesuh naw a mdaw be \r (Lk 7:1-10) \p \v 5 Jesuh Kapenawm mlüha a vang üng, yekap ngvai mat law lü Jesuh nghui naki naw, \v 6 “Bawipa aw, ka mpya kun lü ima thih law hlü ngsai lü ngjän ve” ti lü a nghuinak. \p \v 7 Jesuh naw, \wj “Law lü ka mdaw law be khai ni”\wj* a ti. \p \v 8 Yekap ngvai naw, “Bawipa aw, na lawnak vaia ka im am nglawingkawih naw. Ngthu mkhap matca na pyen üng ka mpya daw be khai ni. \v 9 Angvai säiha kea ka veki ni. Keia kea pi yekap khawhah veki. Mat üng cita ka ti üng, cit lü; mat betü lawa ka ti üng, lawki, ka mpya mat “Hin pawha” ka ti üng, pawhki ni. \p \v 10 Jesuh naw acun a ngjak üng mküiei law lü axüisaw hea üng, \wj “Akcanga ka ning jah mthehki, ahikba sena jumnak ta Isarele üng pi am hmuh khawi nawng” a ti.\wj* \v 11 \x - \xo 8:11: \xo*\xt Lk 13:29 \xt*\x*\wj Ka ning jah mtheh hlüki, nghngilaw ja khawkyaka kae khawkän law hü u lü Abraham, Isak ja, Jakop am alanga Khankhaw Pe pawia ngaw yüm khaie ni.\wj* \v 12 \x - \xo 8:12: \xo*\xt Mt 22:13; 25:30; Lk 13:28\xt*\x*\wj Acunüngpi Khawmahe ta kpunga anghmüpnaka jah xawt u se, acuia mni cui ha kyet üng kyap khaie.\wj* \v 13 Acunkäna Jesuh naw yekap ngvai üng \wj “Na ima cit bea, na jumeia mäiha thawn se”\wj* a ti. \p Acuna kcün bäbä üng a mpya cun yai beki. \s Jesuh naw Khyang Khawhah mdaw beki \r (Mk 1:29-34; Lk 4:38-41) \p \v 14 Acunkäna Jesuh Pitaa ima law lü, Pitaa khyua nu mhnat lü ngjän se a hmuh. \v 15 Jesuh naw Pita a pi cun a kut üng hnet se mhnat naw a khyah. Acun ja Pitaa pi naw tho law lü a jah khinnak. \p \v 16 Khawmü lama khyang he khawyai naw a jah venake khawhah Jesuha veia jah lawpüi u se Jesuh naw ngmüimkhya ksee cun ngthu mkhap mat am jah ksät lü, am phetkie pi avan a jah mdaw be. \v 17 \x - \xo 8:17: \xo*\xt Hesa 53:4\xt*\x*Acun cun sahma Hesajah naw ahlana a na pyen, “Amät naw mi mhnatnake jah lawh pe lü, mi hlikhaü naküt jah phüih pe ve” ti a kümnak vaia kyaki. \s Jesuha hnu läk khai bükia Khyang he \r (Lk 9:57-62) \p \v 18 Jesuh naw a peia khyang khawhah a jah hmuh üng, tuili caye kama va pek khai hea a jah mtheh. \v 19 Thum mthei mat a veia law lü, “Saja aw, na cehnak naküta ka ning läk khai” a ti. \p \v 20 Jesuh naw, \wj “Sauie naw khui taki he, khana khae naw pi ngbu taki he. Cunsepi khyanga capa naw ta a hüieinak vai hnün am ve ve”\wj* a ti. \p \v 21 Axüisawe üngka mat naw, “Bawipa aw, cit be lü ka pa va k'ut ma vang” a ti. \p \v 22 Jesuh naw, \wj “Na läk lawa, akthie naw akthi k'ut u se”\wj* ti lü a mtheh. \s Jesuh naw Khawkhi a Ngdümsak \r (Mk 4:35-41; Lk 8:22-25) \p \v 23 Jesuh mlawnga khana a kai üng, axüisaw he ahlawnga cit hngakie. \v 24 Tuilia khawkhi ksenu khi law lü, mlawng tui üng lut law hlüki. Acunüngpi Jesuh ta ipeiki. \v 25 Axüisawe a vei law u lü, “Bawipa aw, ngcum law hlü ve u üng jah yung lawa,” ti lü, ami mhlet. \p \v 26 Jesuh naw, \wj “Aw, jumeinak ngcekia khyang he aw, ivaia nami kyükyawkie ni?”\wj* a ti. Acunkäna tho law lü khawkhi ja tuingnawk cun hüp khai xawia jah mtheh se, dipki xawi. \p \v 27 “Khawkhi ja tuingnawk naw pi a pyen ngjaki xawi ta ia khyang ni? ti lü avan müncan tawngkie. \s Jesuh naw khyang nghngih üngka Khawyai a ksät \r (Mk 5:1-20; Lk 8:26-39) \p \v 28 Jesuh tuilia caye Kadaja hnea a law üng, khawyai naw a jah umnak khyang nghngih cun jah kyüh u lü, u naw pi am a cehnak data lam, lungdü üngka naw acuna khyang nghngih cun thäng law ni se a jah khyum. \v 29 Acun xawi naw, “Keini üng i na hlüeiki, Pamhnama capa aw? Akcün am pha ham se na jah mkhuimkha khaia na lawki aw?” ti lü ngpyangki xawi. \p \v 30 Acuna peia vawke ngsuieikie awmki he. \v 31 Yaie naw Jesuh aw, “Keimi na jah ksät a ni üng pi vawkea k'uma bä jah tüiha” ti lü nghuikie. \p \v 32 Jesuh naw, \wj “Cit ua”\wj* ti se, yaie cun lut law u lü, vawkea k’uma lutkie. Acunüng vawke avan xema ngtäng lü tui üng ngcum lü, thih päihkie. \p \v 33 Vawk mcahkie naw mlüh k'uma dawng u lü yaia a umnaka khyang nghngih ja vawkea thiha mawng avan cun ami va pyen. \v 34 Acunüng mlüh üng veki avan Jesuh hmuh khaia law u lü, Jesuh ami hmuh üng ami khaw ceh ta lü akcea cit khaia nghuinakie. \c 9 \s Jesuh naw a kut khaw Xoki a mdaw be \r (Mk 2:1-12; Lk 5:17-26) \p \v 1 Jesuh cun mlawnga khana kai lü, Kalile tuili leh pah lü a venak Kapenawm mlüha cit beki. \v 2 Acuia a kut khaw xoki khyang mat cun kyäp üng a ngjännak üng Jesuha veia ami kawh law. Jesuh naw ami jumnak hmuh lü, \wj “Ka ca aw, käh ng'äa, na mkhyekatnake cun mhlät päng ni,”\wj* a ti. \p \v 3 Acunüng thum mthei he akhäk naw ami mlung k’uma, “Hin naw Pamhnam ksekha na ve” ti lü ngaikie. \p \v 4 Acunüng pi Jesuh naw ami mlung k’uma ami ngaih jah ksing lü, \wj “Ivai am dawkia nami ngaikie ni?”\wj* \v 5 A kut khaw xoki üng, \wj “Na mkhyekatnake cun mhlät päng ni, ti mä ajä?\wj* am ani üng \wj “Tho law lü cita” ti mä ajä?”\wj* \v 6 Khyanga capa naw khawmdek khana mkhyekatnake jah mhlätnaka johit taki ti nami ksing vaia, ti lü, akxo üng, \wj “Tho law lü, na ngjännak phak lo lü na ima cit bea”\wj* a ti. \p \v 7 Akxo cun tho law lü a im da cit beki. \v 8 Khyang he naw ami hmuh üng cäi law u lü, acukba khyang üng akdaw pekia Pamhnam cun mhlünmtaikie. \s Jesuh naw Mahte khüki \r (Mk 2:13-17; Lk 5:27-32) \p \v 9 Acuna hnün ceh ta lü Jesuh a ceh hü üng, Mahte ngming naki khyang mat, ngcawn ngcawnaka im üng a na ngaw se hmuh lü, \wj “Na läk lawa,\wj*” ti se, \p Mahte naw tho law lü Jesuh läki. \p \v 10 \x - \xo 9:10: \xo*\xt Lk 15:1,2\xt*\x*Jesuh naw Mahtea ima buh a ei k’um üng, ngcawng nglawke ja mdimei khyang he law u lü Jesuh ja axüisaw hea hlawnga ngaw law hngakie. \v 11 Pharise he avang naw hmuh u lü axüisaw hea üng, “Ivai nami saja ngcawn nglawke ja mdimei khyang hea dä ei yümkie ni?” ami ti. \p \v 12 Jesuh naw ngja lü, \wj “Khyang kphete naw dawkta am hlü u, khyang kune naw ni dawkta ami hlü.\wj* \v 13 \x - \xo 9:13: \xo*\xt Mt 12:7; Hos 6:6\xt*\x*\wj Keia hlüei ta mpyeneinak ni, khyüngsei am ngkengtaihnak am ni,” ti hin i a ti hlünak ni? Cit u lü va ngthei ua. Isetiüng ta “Khyang ngsungpyune jah khü khaia ka lawki am ni, mdimei khyang he jah khü khaia ni ka law.” \wj* \s Ei Jeiha mawng Ngthähnak \r (Mk 2:18-22; Lk 5:33-39) \p \v 14 Acunüng Baptican Johana hnukläke Jesuh veia law u lü, “Ise keimi ja Pharise he ahüt hüt üng ei jeih u üng se nanga na hnukläke ei am jeih khawikie ni?” ti lü Jesuh ami kthäh u. \p \v 15 Jesuh naw, \wj “Khine cun Cambumkia hlawnga ami vea küt üng, a khine ei kaa ve khai hea nami ngaikie aw? Am ve u! Acunsepi cambumki a khine am ami ngkya lawa mhnüp pha law khai, acunüng amimi naw ei jeih khaie ni,” \wj* a ti. \p \v 16 \wj U naw suisak kphyüm akthai am am bu khawi. Acukba ami bu üng akthai naw akphyüm ei päk se angbaüa päk law dämdäm khai.\wj* \v 17 \wj Acuna kba ni, u naw awi kphyüm üng capyit tui sü am than khawi u. Acukba ami than üng awi se law lü capyit tui sü ngsawi päih lü, awi pi pye khai. Capyit tui sü cun awi kthai üng ni ami than khawi. Acukba ami than üng va ani nghngih am pye thei ni.\wj* \s Judah ngvaia canu ja Jesuha kcu hneki Nghnumi \r (Mk 5:21-43; Lk 8:40-56) \p \v 18 Acukba ngthu a pyen k'um üng, Judah ngvai mat Jesuh veia law lü a mkhuk am ngdängki naw, “Ka canu tuh hi thi ve. Acunüngpi law lü, na kut a khana na taih law üng ta xüng law be khai ni” ti lü, a nghuinak. \p \v 19 Acunüng Jesuh naw tho law lü läk se axüisaw he naw pi läk hngakie. \p \v 20 Nghnumi mat, khawkum xaleinghngih a thi put lü khuikhaki Jesuha hnua law lü, a kcu mdawngca a hneh. \v 21 Acuna nghnumi naw, “A suisak mdawngca hleng ka hneh üng ta ka daw be khai ni” ti lü ngaieiki. \p \v 22 Jesuh naw nghlat law lü ani a hmuh üng, \wj “Ka canu aw, käh cäia. Na jumeinak naw ning mdaw be ve,”\wj* ti se, acunja nghnumi cun daw beki. \p \v 23 Acunüng Jesuh Judah ngvaia ima va lutki. Yawk kcing tumkie ja kyahkie a jah hmuh vai üng, \v 24 \wj “Avan kpunga cit ua! Ahina nghnumica thiki am ni ipki ni” \wj*ti se, acun he naw ami yaihei. \v 25 Cunüngpi khyang he kpunga ami va luh ja, Jesuh nghnumicaa venak im k’uma lut lü a kut üng kaih se tho law beki. \v 26 Acuna mawng cun khaw lum üng ngthang hüki. \s Jesuh naw a Mikmü xawi a jah mdaw be \p \v 27 Jesuh acun üngka naw a va ceh üng, amikmü nghngih naw läk ni lü, “Aw, Davita capa jah mpyeneia” ti lü ngpyangki xawi. \p \v 28 Jesuh ima k’uma a luh üng, amikmü xawi a veia law ni se, Jesuh naw \wj “Kei naw ka ning jah mdaw be khawh khai ti nami jumki aw” \wj*ti se, \p “Bawipa aw, kani jumki ni” ani ti. \p \v 29 Acunüng Jesuh naw ani mik jah hne lü, \wj “Nani jumeia mäiha thawn se”\wj* a ti. \v 30 Acunja ani mik vai law be se Jesuh naw, \wj “U üng pi käh nani mtheh vai” \wj*ti lü a jah ksük. \p \v 31 Acunüngpi ani va ceh jah Jesuha mawng cun khaw avan üng ani sang hü. \s Ak’ang Jesuh naw a mdaw be \p \v 32 Acun üngka naw ami va ceh üng, khawyaia venak ak’ang khyang mat Jesuha veia ami lawpüi u. \v 33 Jesuh naw khawyai a ksät käna acuna khyang ngthuhei law be thei se, khyang he naw “Hina mäih Isarele üng am mi hmuh khawi” ti lü müncannakie. \p \v 34 \x - \xo 9:34: \xo*\xt Mt 10:25; 12:24; Mk 3:22; Lk 11:15\xt*\x*Acunsepi pharisee naw, “Hin naw khawyaiea ngvai naw a peta johit am khawyaie jah ksät ve” ti lü pyeneikie. \s Jesuh naw khyang he jah Mpyeneiki \p \v 35 \x - \xo 9:35: \xo*\xt Mt 4:23; Mk 1:39; Lk 4:44\xt*\x*Jesuh mlühe naküt, ngname naküt üng cit hüki. Sinakoka k’uma jah mthei hü lü, Pamhnama khawa mawng thangkdaw pyen hüki. Am phetkie ja hlikhaü mjüküm naw a jah pawhe naküt jah mdaw beki. \v 36 \x - \xo 9:36: \xo*\xt Num 27:17; 1Sang 22:17; 2Khro 18:16; Hez 34:5; Mk 6:34\xt*\x*Jesuh naw khyang päe, toksäm am ve se khuikhakia toca hea mäih a jah hmuh üng aktäa jah mpyeneiki. \v 37 \x - \xo 9:37: \xo*\xt Lk 10:2 \xt*\x*Acunüng Jesuh naw axüisaw hea üng, \wj “Cang hmin lü da sepi, at lü mkhäm khai ngcek ve,”\wj* \v 38 \wj Cangmah naw cang at khai khawhah a tüih law vaia cangmaha veia ktaiyü ua”\wj* a ti. \c 10 \s Ngsä Xaleinghngih \r (Mk 3:13-19; Lk 6:12-16) \p \v 1 Jesuh naw axüisaw xaleinghngih jah khü lü ngmüimkhya ksee jah ksätnak, am phetkie naküt ja natnak naküt jah mdawnak be khawha johit a jah pet. \v 2 Axüisaw xaleinghngihea ami ngminge ta akcüka, Sihmon (Pita ami ti) ja a be Andru, Zebedea capa Jakuk ja a na Johan, \v 3 Philip ja Batolame, Thomah ja ngcawnklawk Mahte, Alaphaha capa Jakuk ja Thade ami ti ja, \v 4 Kanan khyang Sihmon ja Jesuh phyaheikia Judah Iskarota kyaki he. \s Axüisawe Xaleinghngih jah Tüihki \r (Mk 6:7-13; Lk 9:1-6) \p \v 5 Ahina xaleinghngihe Jesuh naw jah tüih lü, “\wj Khyangmjü kce hea lam üng käh nami ceh vai, Samarih khyang hea venak mlühe pi käh nami leh vai,”\wj* ti lü a jah cük. \v 6 \wj Acunüngpi, khyükia to am tängki Isarel khyang hea veia nami ceh vai.\wj* \v 7 \x - \xo 10:7-15: \xo*\xt Lk 10:4-12\xt*\x* Cit u lü, \wj “Pamhnama Khaw ng'et law ve”\wj* ti lü jah mtheh hü ua. \v 8 \wj “Khyang kune jah mdaw be u lü, mnehkse mnehkie nami jah ngmangsak be vai, khyangkthie nami jah mthawh be vai, khawyaie nami jah ksät vai. Amdanga nami yah amdanga khyang üng nami pet vai.\wj* \v 9 \wj Ngui im pi ni se, xüi im pi ni se käh nami cehei vai.\wj* \v 10 \x - \xo 10:10: \xo*\xt 1Kor 9:14; 1Tim 5:18\xt*\x*\wj Cä pi käh nami phüihei vai, kcu nghngih, khawdawk nghngih käh nami cehei vai, ksawngkhe käh nami cehei vai. Isetiüng ta, khut pawhkie üng ami hlükaw cun jah pe khai. \wj* \p \v 11 \wj Mlüha pi ni se, ngnama pi ni se, nami ceh üng ning jah khina thei khai bükteng lü, nami law be veia acuia nami ve vai.\wj* \v 12 \wj Im üng nami va luh üng, im mah üng, “Dimdeihnak ve se” ti lü, dawnak nami jah pet vai.\wj* \v 13 \wj Im mahe naw ami ning dokham üng, dimdeihnak ami khana pha law khai. Acunüngpi am ami ning dokham üng ta dimdeihnak cun nangmi da nghlat law be se.\wj* \v 14 \x - \xo 10:14: \xo*\xt Ngs 13:51\xt*\x*Aia mlüh, aia ngnam üng pi am ning jah dokham lü nami ngthu am ami ngjak hlü üng, a im üngka naw pi ni se, ami khaw üngka naw pi ni se, nami nghlat be üng nami khawpha mput nami kphawng hüt vai. \v 15 \x - \xo 10:15: \xo*\xt Mt 11:24; Gen 19:24-28\xt*\x*\wj Akcanga ka ning jah mthehki, ngthumkhyahnaka mhnüp üng acuna mlühea kthaka ta Sodom ja Komorah mlühe ka jah mpyenei bawk khai ni. \wj* \s Mkhuimkhanak pha law khai \r (Mk 13:9-13; Lk 21:12-17) \p \v 16 \x - \xo 10:16: \xo*\xt Lk 10:3\xt*\x*\wj Ngai ua, mhngeea ksunga toca mäiha ning jah tüi veng. Acunakyase kphyua mäiha cingcai u lü müma mäiha nami hniphnawi vai.\wj* \v 17 \x - \xo 10:17-20: \xo*\xt Mk 13:9-11; Lk 12:11,12; 21:12-15\xt*\x*\wj Khyang he nami jah mceiei vai. Isetiüng ta ning jah man khaie veia ning jah cehpüi u lü sinakokea k’uma ning jah kpai khaie.\wj* \v 18 \wj Keia phäha acawjah ngvaie ja Sangpuxangea veia ning jah cehpüi khaie. Acunüng keia mawng cun khyang mjükce he üng nami jah mtheh thei khai.\wj* \v 19 \wj Ami ning jah man u üng, i pyen vai, hawkba ve vai ti käh cäi na ua. I nami pyen vai ti cun akcün a pha law üng ning jah mtheh khai ni.\wj* \v 20 \wj Pyen khai cun nanimät däk am ni, nami paa ngmüimkhya naw ning jah pyensak khai ni.\wj* \p \v 21 \x - \xo 10:21: \xo*\xt Mk 13:12; Lk 21:16\xt*\x*\wj Ngbengna xawi mat naw mat ami jah hnim vaia ng'apei law khai xawi. A pa naw a ca ceng law khai, hnasene naw ami nupa hneng law u lü, ami thihnak vaia ceng law khaie.\wj* \v 22 \x - \xo 10:22: \xo*\xt Mt 24:9; Mk 13:13; Lk 21:17; Mt 24:13; Mk 13:13\xt*\x*\wj Keia ngminga phäha khyang naküt naw ning jah hneng law khaie. Acunsepi adütnak cäpa sitih lü jumeiki naw küikyannak yah khai.\wj* \v 23 \wj Mlüh mat üng ami ning jah mkhuimkha üng, mlüh kcea nami dawng vai. Akcanga ka ning jah mthehki Isarel mlühe avan üng thangkdaw am nami pyen päih ham üng Khyanga Capa kyum law be khai. \wj* \p \v 24 \x - \xo 10:24: \xo*\xt Lk 6:40; Jn 13:16; 15:20\xt*\x*\wj Ahnukläk cun angvaia kthaka am kyäp khawi, mpya pi amahpa khana am ve khawi.\wj* \v 25 \x - \xo 10:25: \xo*\xt Mt 9:34; 12:24; Mk 3:22; Lk 11:15\xt*\x*\wj Ahnukläk angvaia mäih a law hin khäk lü, a mpya amahpa mäih a law hin khäki ni. Imbung khawng hin Beelzebul ti lü ami khü üng ta, imbung üngkae ta acuna kthaka sekia va jah sui khaie! \wj* \s Mhnama thea U Kyüh vai \r (Lk 12:2-7) \p \v 26 \x - \xo 10:26: \xo*\xt Mk 4:22; Lk 8:17\xt*\x*\wj Khyang he käh jah kyüh ua. Isetiüng ta, thupvih naküt po päih khai, mjih naküt pi ngte law päih khai ni.\wj* \v 27 \wj Anghmüpnaka ka ning jah mtheh naküt cen adeinaka khyang he üng nami jah mtheh be vai, a sithawta nami ngjak naküt im mkyung üngka naw nami sang be vai.\wj* \v 28 \wj Pumsa hnim khawh lü, ngmüimkhya xünnak am hnim khawhki käh kyüh ua. Pumsa ja ngmüimkhya xünnak mulai mei üng kphum khawhki Pamhnam va nami kyüh vai.\wj* \v 29 \wj Khaca nghngih ngui phe mata am mi jawi khawi mä? Acun he matca pi nami pa naw am a ksinga khawmdeka am kya law sawxat khawi u.\wj* \v 30 \wj Na lusam ikän veki ti avan Pamhnam naw ksing päihki.\wj* \v 31 \wj Acunakyase, käh kyühkyawk ua, nangmi cun khaca hea kthaka nami daw bawkie ni. \wj* \s Khritaw Doei ja Maei \r (Lk 12:8-9) \p \v 32 \wj Au pi khyang he maa “Kei Jesuha hnukläk ni” ti lü pyen hlüki cun kei naw pi khankhawa ka paa maa ka hnukläk ni ti lü ka pyen be khai.\wj* \v 33 \x - \xo 10:33: \xo*\xt 2Tim 2:12\xt*\x*\wj Acunüngpi khyang he maa kei na maki cun, kei naw pi khankhawa ka Paa maa am ksing üng ka ti be khai. \wj* \s Ngkhawtnak am ni, Ngtuknak ni \r (Lk 12:51-53; 14:26-27) \p \v 34 \wj Khawmdek khana dimdeihnak lawpüi khaia ka lawkia käh ngai ua. Keia lawpüi ta dimdeihnak am ni, ngtainak vai kcimcei ni ka lawpüi.\wj* \v 35 \x - \xo 10:35,36: \xo*\xt Mik 7:6\xt*\x*\wj A ca naw a pa hneng lü, a canu naw a nu ngtukpüi khai ja, a pai naw a ni a hnengnak vaia ka lawki ni.\wj* \v 36 \wj Ami ye cun amäta khuiim kyawnglawng üng kaea kya khai.\wj* \p \v 37 \wj Aupi a pa pi ni se a nu pi ni se, keia kthaka kphya naki ta keia hnukläka am nglawi. A capa pi ni se, a canu pi ni se keia kthak kphyanaki cun keia hnu läk khaia am nglawiki ni.\wj* \v 38 \x - \xo 10:38: \xo*\xt Mt 16:24; Mk 8:34; Lk 9:23\xt*\x*\wj Aupi amäta kutlamktung kawt lü ka hnu am na läk lawki ta ka hnukläka am nglawi.\wj* \v 39 \x - \xo 10:39: \xo*\xt Mt 16:25; Mk 8:35; Lk 9:24; 17:33; Jn 12:25\xt*\x*\wj Aupi a xünnak vai suiki naw a sak mkhyüh khai. Cunüngpi keia phäha a sak tawnki naw angsäi xünnak yah khai. \wj* \s Aphu Yah vai \r (Mk 9:41) \p \v 40 \x - \xo 10:40: \xo*\xt Lk 10:16; Jn 13:20; Mk 9:37; Lk 9:48\xt*\x*\wj Nangmi ning jah dokhamki cun kei na dokhamki ni. Kei na dokhamki cun kei na tüih lawki dokhamki ni.\wj* \v 41 \wj Au pi Pamhnama sahma, sahma a nia phäh dokhamki naw a doa khen yah khai. Au pi khyang ngsungpyun, khyang ngsungpyun a nia phäh dokhamki naw a doa khen yah khai.\wj* \v 42 \wj Aupi ka hnukläk üngka mat üng ka hnukläk a nia phäha tui khawt matca tuki naw, a tua phu yah be khai. \wj* \c 11 \s Baptican Johan ja Jesuh \r (Lk 7:18-35) \p \v 1 Axüisawe xaleinghngih a jah mtheh käna, mlüh kce hea ngthu pyen hü khaia Jesuh citki. \p \v 2 Baptican Johan thawngim üngka naw Jesuha pawhmsahe a jah ngjak üng hnukläk nghngih Khritawa veia a jah tüih. \v 3 Acun xawi naw Jesuh veia, “Johan naw law khai a pyen cen nang mä? Am ani üng akce kami na äp khai aw” ti lü ani kthäh. \p \v 4 Jesuh naw jah msang lü, \wj “Nghlat be ni lü nani hmuh ja nani ngjake naküt Johan üng va mtheh be nia” a ti.\wj* \v 5 \x - \xo 11:5: \xo*\xt Hesa 35:5,6; Hesa 61:1\xt*\x*\wj “Amikmüe naw hmuh be u lü, akxoe pi cit be thei ve u, mnehkse mnehkie daw be ve u, a nghnga kpange naw ngja be ve u, akthihe tho law be u lü, thangkdaw pi msih mpyaki he üng jah mtheh päng ve u.\wj* \v 6 \wj Keia phäha a mlung am uplatsaki ta a josenki ni” ti lü a pyen. \wj* \p \v 7 Johana axüisaw he ami ceh be üng Jesuh naw Johana mawng khyangpäe üng jah mtheh lü, \wj “Johana veia khawkhyawng khawa nami ceh üng, i hmu khaia ni nami ceh? Khawkhi naw a ksün khuhnah bükteng khaia mä nami ceh?\wj* \v 8 \wj “I bükteng khaia ja nami ceh? Suisak akdaw suisaki bükteng khaia mä nami ceh? Suisak akdaw suisakie cun Sangpuxangea ima ni ami ve khawi.\wj* \v 9 \wj “Na mtheh ua, I teng khaia ni nami ceh? Sahma mä? Ä, ning jah mtheh veng, sahmaa pi kyäp bawki ve ve.\wj* \v 10 \x - \xo 11:10: \xo*\xt Mal 3:1\xt*\x*\wj “Ahina mawng ni cangcim üng ng'yu lü, “Pamhnam naw, na maa ka ngsä na lam pyang khai ka tüih law khai.\wj* \v 11 \wj Akcanga ka ning jah mthehki, nghngicim naküt üng Baptican Johana kthaka daw bawki u am ve. Acunüngpi khankhawa veki akdik säih cun Johana kthaka daw bawki ni.\wj* \v 12 \x - \xo 11:12: \xo*\xt Lk 16:16\xt*\x*\wj Baptican Johana a ngthu pyen üngkhyüh tuh vei cäpa khankhaw naw tuknak khameiki, ngtuatkia khyang ksee naw khaw ami yah vaia kthanakie.\wj* \v 13 \wj Pamhnama sahma he naküt ja Mosia thume naw Johana a ve vei cäpa Pamhnama Khawa mawng cun pyenkie.\wj* \v 14 \x - \xo 11:14: \xo*\xt Mal 4:5; Mt 17:10-13; Mk 9:11-13\xt*\x*\wj Ami pyen nami jum hlü üng, Johan cun law khaia ami na pyen khawi Elijaha kyaki.\wj* \v 15 \wj A nghnga veki naw ngja se. \wj* \p \v 16 \wj Acunsepi atuh khyang he hin i am ni ka jah mtumtäng kawm? Ahin he cun hnasen lumeikie ami püi khü u lü,\wj* \v 17 \wj Pülün ning jah tum pe ngü se am nami nglamkie, yawk ng’äi mcuk ngü sepi am mbawikyap uki.\wj* \v 18 \wj Johan a law üng am ei aw se, “Khyang naküt naw khawyaia venak” ami ti.\wj* \v 19 \wj Khyanga Capa law lü ei aw se khyang naküt naw, “Teng ua, meng lü capyittui aw ve, akhawn kawke ja khyangkaea püi hin” ami ti. “Acunüng pi ksinghmatnak cun a bilawh üng ngsingki”\wj* ti lü a jah mtheh. \s Am Jumeikia Mlühe \r (Lk 10:13-15) \p \v 20 Acunüng Jesuh naw müncanksee aktunga a pawhnaka mlühe cun am ami ngjuta phäha a jah ksenak. \v 21 \x - \xo 11:21: \xo*\xt Hesa 23:1-18; Hez 26:1—28:26; Jol 3:4-8; Amo 1:9,10; Zakh 9:2-4\xt*\x*\wj “Korazin mlüh aw na jo se ve, Bethsaida mlüh aw na jo se ve. Isetiüng ta, nangni üng mdana mäiha müncanksee hin Turah ja Sidon mlüha mdang vai sü ta, ahlana va kpyawnkse ngbung u lü, mput awt u lü ngjut päng khaie sü.\wj* \v 22 \wj Akcanga ka ning jah mthehki, ngthumkhyahnaka mhnüp üng Turah ja Sidon mlüh xawi cun nangnia kthaka Pamhnam naw jah mpyenei khai.\wj* \v 23 \x - \xo 11:23: \xo*\xt Hesa 14:13-15; Gen 19:24-28\xt*\x*\wj Nang Kapenawm mlüh pi, namät naw namät khankhaw cäpa na mhlünmtaiei hlüki aw? Mulaia ning khyakin vai. Nang üng mdana mäiha Sodom mlüh üng müncanksee jah mdan vai sü üng ta tuh vei cäpa ve ham khai sü.\wj* \v 24 \x - \xo 11:24: \xo*\xt Mt 10:15; Lk 10:12\xt*\x*\wj Ka ning jah mthehki, “Ngthumkhyahnaka mhnüp üng nanga kthaka Sodom mlüh üng Pamhnama mpyeneinak däm khai,”\wj* a ti. \s Ka veia Law lü Hüiei ua \r (Lk 10:21-22) \p \v 25 Jesuh naw pyen lü, \wj “Ka pa, khawmdek ja khankhawa Bawipa aw! Khyang ktheme üng jah thup lü a mlung mhnemki hnasena mäihe üng na jah mhnüha phäh na ngming ka mküiki. \wj* \v 26 \wj Ä, ka pa aw, ahin cun na ngjak hlüa kyaki ni. \wj* \p \v 27 \x - \xo 11:27: \xo*\xt Jn 3:35; Jn 1:18; 10:15\xt*\x* \wj Ka pa naw avan a na pet päng. U naw a capa am ksing, ka pa däk naw ni a ksing. Ka pa pi u naw am ksing, a capa däk naw ni a ksing. Acun ja a capa naw a mtheh däk naw ni a ksing. \wj* \p \v 28 \wj A phüih yüh lü bawngbaiki naküt ka veia law ua, ka ning jah hüieisak khai.\wj* \v 29 \x - \xo 11:29: \xo*\xt Jer 6:16\xt*\x*Ka kawhcung kawt ua. Ngmüimkhya lama ka mlungmthin hniphnawi lü nemkia kyase, ka veia ngtheingthang law ua. Acunüng, nami ngmüimkhyaa hüieinak nami yah khai. \v 30 \wj “Isetiüng ta, ka ning jah pet vaia kawhcung cun jäi lü, nami khana ka mtaih vaia phüih pi hangki ni”\wj* a ti. \c 12 \s Sabbath mhnüpa mawng \r (Mk 2:23-28; Lk 6:1-5) \p \v 1 \x - \xo 12:1: \xo*\xt Deut 23:25\xt*\x*Jesuh sabbath mhnüp üng loma lama cit se, axüisaw he ami ei ngaih u lü lomaa cangvüi kpyat lü eikie. \v 2 Pharise he naw ami jah hmuh üng, Jesuh üng, “Tenga, sabbath mhnüp üng jeih vai sü, am pawh vai na xüisawe naw pawh ve u” ti lü ami pyen. \p \v 3 \x - \xo 12:3-4: \xo*\xt 1Sam 21:1-6\xt*\x*Jesuh naw, \wj “Davit a ei ngaih lü a khyang he am i pawhkie ti cangcim üng am nami kheh khawiki aw? \wj* \v 4 \x - \xo 12:4: \xo*\xt Lev 24:9\xt*\x* \wj Pamhnama ima lut u lü Pamhnam üng peta muk, ktaiyü he däk naw va eia nglawiki. Amimia eia am nglawiki a khyang he am eikie.\wj* \v 5 \x - \xo 12:5: \xo*\xt Num 28:9,10\xt*\x* \wj Am ani üng, ktaiyü he sabbath mhnüp üng khut ami pawh msawk üng pi mkhyekiea am jah ngaih, ti cangcim üng am nami khe khawiki aw? \wj* \v 6 \wj Acunsepi ka ning jah mthehki, ngpumima kthaka daw bawki hia ve ve, \wj* \v 7 \x - \xo 12:7: \xo*\xt Mt 9:13; Hos 6:6\xt*\x* \wj “Ngkengtaihnaka kdama mpyeneinak ngaih veng” ti nami ksinga ta ngsungpyunkie am nami jah mkatei khai sü. \wj* \v 8 \wj Isetiüng ta, “Khyanga capa cun sabbatha Bawi ni” \wj* a ti. \s Akutxo a mdaw be \r (Mk 3:1-6; Lk 6:6-11) \p \v 9 Jesuh acun üngka naw cit lü, ami sinakoka lutki. \v 10 Acuia akutxo a na veki. Ami mkatei vaia phäha, “Sabbath mhnüp üng mdawnak bea khut pawh nglawiki aw?” ti lü ami kthäh. \p \v 11 \x - \xo 12:11: \xo*\xt Lk 14:5\xt*\x*Jesuh naw, \wj “Nangmi üngka mata toca mat däk a tak sabbath mhnüp üng khuia k’uma kya se am na lo be khai aw, na hawihin khai aw.\wj* \v 12 \wj To mata kthaka khyang mat sabbath mhnüp üng mdaw be vai cun daw bawki. Acunakyase, mi Thum üng pi sabbath mhnüp üng khyang mat kuei vai hin nglawiki ni”\wj* a ti. \v 13 Acunkäna Jesuh naw akutxo üng, \wj “Na kut sänga”\wj* ti se, \p a kut a säng ja a kut akce mäiha daw law beki. \v 14 Acunüng Pharise he akcea cit u lü Jesuh ami mkhyüh vaia cengkie. \p \v 15 Jesuh naw ami hnim hlü cun a ksingei üng, akcea jah ceh ta se khyangpä naw läki he. Mhnatei nakütki a jah mdaw be. \v 16 Jesuh naw ania mawng i käh ami kcüinak vaia a jah mtheh. \v 17 Acun cun Pamhnam naw a pyensak sahma Hesajah naw a na pyen a kümceinak vaia kyaki. \q1 \v 18 \x - \xo 12:18-21: \xo*\xt Hesa 42:1-4 (LXX)\xt*\x*“Tenga, ka mpya, ka xü cen, \q2 ka kphyanak ja ka mlunga jenak. \q1 Ka ngmüimkhya a khana ka tüih khai, \q2 ani naw ngthumkhyahnak cun khyangmjüe üng jah mtheh khai. \q1 \v 19 Ngpyang lü ngcuhpüi am ve, \q2 u naw a kthai lama käh ngja khai. \q1 \v 20 Ngkunkia kyaicung käh k’ekbät lü, \q2 meisui mkhu pi käh mthih khai. \q1 Ngpyunnak a ngnäng veia, \q2 \v 21 A ngming üng khyang he naw äpeinak ta khaie. \s Jesuh ja khawyai Beelzebul \r (Mk 3:20-30; Lk 11:13-23) \p \v 22 Acunüng khawyaia venak a mik mü lü am ngthuhei theiki khyang mat ami lawpüi Jesuh naw mdaw be se, ngthuhei lü hmuh law be theiki. \v 23 Khyangpäe naw Jesuha pawh cun hmu lü müncan law u lü, “Hina khyang hin Davita capa ni khawh khai aw?” \p \v 24 \x - \xo 12:24: \xo*\xt Mt 9:34; 10:25\xt*\x*Pharise he naw acun ami ngjak üng, “Hina khyang naw Beelzebul yaiea mkhawnga pet johit am yaie jah ksät ve” ami ti. \p \v 25 Jesuh naw ami cungaih jah ksing lü, \wj “Aia pe pi animäte ngcawhkie cun khawvei am kham lü ngtai khawikie. Aia mlüh pi imbung üng pi, animäte ngcawhkie cun am ngsawn khawi u.” \wj* \v 26 \wj Acunüng khawyai naw khawyai a ksät üng, amät naw amät mtaikia kya se, ikba a khaw ngsawng khawh khai ni? \wj* \v 27 \wj Nangmi naw Beelzebul yai mkhawnga na pet johit am yaie ka jah ksät vaia nami pyenki. Acun a ni üng, u naw nami hnukläke üng jah ksätnaka johit jah peki ni? Nami hnukläke naw nami mkhye ngdangsak ve u, a ti. \wj* \v 28 \wj Am ni, Beelzebula johit am ni. Mhnama ngmüimkhyaa johit am ka jah ksät üng va Pamhnama Khaw nami khana pha lawki. \wj* \p \v 29 \wj Am ani üng u naw khyang kyan yüi üng am pin ma lü, a ima ka khawhkhyame jah loei thei khai ni? \wj* \s Am mhlät khawha mkhyekatnak \p \v 30 \x - \xo 12:30: \xo*\xt Mk 9:40\xt*\x*\wj Au pi, kei da am veki cun kei na hnengki ni. Kei am alanga am na mcunpüiki cun ngphyüingphyakia kyaki ni. \wj* \v 31 \wj Acunakyase ka ning jah mthehki, mkhyekatnak naküt ja, Pamhnam ksekha nakie cun jah mhläta kya khai. Cunsepi Ngmüimkhya Ngcim ksekhanaki cun mhlät theia am kya. \wj* \v 32 \x - \xo 12:32: \xo*\xt Lk 12:10\xt*\x* \wj Aupi Khyanga Capa mkhyekat na lü ksekhanaki cun mhläta kya khai. Cunsepi Ngmüimkhya Ngcim ksekhanaki cun tuh pi ngawia pi mhlät theia am kya. \wj* \s Thing ja Akthei \r (Lk 6:43-45) \p \v 33 \x - \xo 12:33: \xo*\xt Mt 7:20; Lk 6:44\xt*\x*\wj Akthei üng a thing ksing theia kya se, akthei a daw üng a thing daw lü, akthei a set üng a thing seki ti nami ksing vai. \wj* \v 34 \x - \xo 12:34: \xo*\xt Mt 3:7; 23:33; Lk 3:7; Mt 15:18; Lk 6:45\xt*\x* \wj Kphyuksee aw, ihawkba se u lü akdaw nami pyen thei khai ni? Mlung üng veki va mpyawng üng lut law khawiki. \wj* \v 35 \wj Khyang kdaw naw a mlung kdaw üngka akdawe jah pyen khawi lü, khyang kse naw a mlung kse üngka aksee jah pyen khawiki. \wj* \p \v 36 \wj Ka ning jah mthehki, akse pyenkia khyang naküt a pyena phu cun ngthumkhyahnaka mhnüp üng thung be khai. \wj* \v 37 \wj Na ngthu naw ning lätsak lü na ngthu bä naw ning mkat khai” \wj*a ti. \s Müncankse ami Tänak \r (Mk 8:11-12; Lk 11:29-32) \p \v 38 \x - \xo 12:38: \xo*\xt Mt 16:1; Mk 8:11; Lk 11:16\xt*\x*Acunüng thum mthei he avang ja Pharise he naw Jesuh üng, “Saja aw, müncankse mat na pawh kami hmuh hlüki” ti lü tä u se, \p \v 39 \x - \xo 12:39: \xo*\xt Mt 16:4; Mk 8:12\xt*\x*\wj Jesuh naw, “Tuh kän khyang he ihlawka se lü mtuihmlehkie ni. Nangmi naw müncankse nami täkie aw? Jonaha müncanksea thea i käh ning jah mhnuh vai” a ti. \wj* \v 40 \x - \xo 12:40: \xo*\xt Jn 1:17\xt*\x* \wj Jonah nganua k’uma mhnüp kthum ja mthan kthum a vea mäiha khyanga capa pi mdek k’uma mhnüp kthum ja mthan kthum ve khai. \wj* \v 41 \x - \xo 12:41: \xo*\xt Jn 3:5\xt*\x* \wj Ninevih mlüha khyang he naw ngthumkhyahnaka mhnüp üng ngdüi u lü ning jah mtai law khaie. Isetiüng Jonaha ngthu pyena phäh ami mkhyenak üngka naw ngjutkie. Teng u, Jonaha kthaka kyäp bawkie ve ve u. \wj* \v 42 \x - \xo 12:42: \xo*\xt 1Sang 10:1-10; 2Khro 9:1-12\xt*\x* \wj Ngthumkhyahnaka mhnüp üng Sheba Sangpuxangnu naw ngdüi lü ning jah cijang law khai. Ani cun Solamona themngvainak ngai khaia athuknak a khaw üngka naw lawki. Teng ua, Solamona kthaka kyäp bawki hia ve khü. \wj* \s Khawyaia Nghlat lawnak be \r (Lk 11:24-26) \p \v 43 \wj Ngmüimkhyakse khyang üngka naw a lut law üng, mkyanga a hüieinak vai hnün sui hü lü am hmu lü, \wj* \v 44 \wj “ka venak kphyüm ima ka cit be khai” ti lü a ceh be üng, a na ngcim lü a na phephaih, a na ngkhämtawng se a hmuh.\wj* \v 45 \wj Cit be lü amäta kthaka se bawkia ngmüimkhya ksee khyüh jah khü law se lut u lü, acuia awmki he. Acunüng, acuna khyang üng kya law khai cun akma kaa kthaka kyühkse bawki ni. Acukba tukbäih hina khyang ksee üng pi thawn law hnga khai”\wj* a ti. \s Jesuha Nu ja a Benae \r (Mk 3:31-35; Lk 8:19-21) \p \v 46 Acukba khyang khawhahea veia a ngthuei k'um üng a nu ja a benae naw ami ngthuheipüi vaia sui hü u lü kpunga ngdüikie. \v 47 Acunüng mat naw, “Tenga na nu ja na benae naw ning ngthuei hlüpüi lü kpunga ngdüi ve u” ti lü a mtheh.\f + \fr 12:47: \fr*\ft Avanga caupe naw cayüi 47 am yuk sih u.\ft*\f* \p \v 48 Jesuh naw, \wj “U ni ka nu, ue ni ka benae cun”\wj* a ti. \v 49 Acunüng Jesuh naw axüisaw he maa a kut säng lü, \wj “Hine hin ka nu ja ka benae ni.”\wj* \v 50 \wj Au pi, ka pa khankhawa kaa ngjak hlü pawhki naküt cun ka benae, ka cinae ja ka nua kyaki he ni”\wj* a ti. \c 13 \s Mciksaw am a Msuimcäpnak \r (Mk 4:1-9; Lk 8:4-8) \p \v 1 Acuna mhnüp üng, Jesuh im üngkhyüh cit lü tuilia kama jah mthei khaia ngawki. \v 2 \x - \xo 13:2: \xo*\xt Lk 5:1-3\xt*\x*Ani ngbum lawki khyangpäe nung u se ta Jesuh mlawnga khana kai lü a ngaw üng, khyangpäe cun tuili kama ngdüikie. \v 3 Jesuh naw msuimcäpnake am ngthu pyen lü, \p \wj “Ahlana mci saw khaia khyang mat citki.” \wj* \v 4 \wj Acukba a phuh hü üng, mci avang lama kya se khae naw ami ei u. \wj* \v 5 \wj Avang lunga danak, nglei a ngceknaka kya se akjanga cawt lawki.\wj* \v 6 \wj Khaw so law lü ngling law se, apya am vekia kya lü ngjaiei päihki.\wj* \v 7 \wj Mci avang nghlinga ksunga kya se nghling naw saü law lü a jah yaiin.\wj* \v 8 \wj Cunsepi, mci avang ngleia dawnaka kya se daw lü, avang aphya, avang khyukip, avang thumkipa ngtheipai lawki. \wj* \p \v 9 \wj Aupi a ngjaknak vai a nghnga veki naw ngja se”\wj* a ti. \s Msuimcäpnakea Suilam \r (Mk 4:10-12; Lk 8:9-10) \p \v 10 Acunüng axüisaw he Jesuha veia law u lü, “Khyang he am na ngthuei üng ivaia msuimcäpnake na jah sumeiki ni?” ti lü ami kthäh u. \p \v 11 Jesuh naw, \wj “Nangmi cun Khankhaw Pea küia mawng ksingnak ka ning jah mtheh päng ni, amimi üng ta am jah mtheh nawng”\wj* a ti. \v 12 \x - \xo 13:12: \xo*\xt Mt 25:29; Mk 4:25; Lk 8:18; 19:26\xt*\x*\wj Takia khyang üng a tak law dämdäm vaia petsih vai. I pi am taki üng a tak naküt pi hutei be vai.\wj* \v 13 \wj Ami veia msuimcäpnak am ngthu ka pyen hin teng kyaw u lü pi am hmu u, ngai kyaw u lü pi am ngjakya u. \wj* \v 14 \x - \xo 13:14,15: \xo*\xt Hesa 6:9,10 (LXX)\xt*\x*Acunakyase sahma Hesajah naw \q1 \wj Hina khyang he naw ngai lü ngaikie, cunüngpi am ngjakya u; \wj* \q2 \wj teng lü tengkie, cunüngpi am hmu u, \wj* \q1 \v 15 \wj Isetiüng ami mlung nghlangkia kyase, \wj* \q2 \wj ami nghnga naw am ngja ti, \wj* \q2 \wj ami mik naw am hmu ti. \wj* \q1 \wj Ami mik naw hmu lü, \wj* \q2 \wj ami nghnga naw a ngjak vai sü ta, \wj* \q2 \wj ami mlung üng ngjakya khaie sü, \wj* \q1 \wj acunüng ka veia nghlat law be u se, \wj* \q2 \wj ka jah mdaw be vai sü” a pyen khawi. \wj* \p \v 16 \x - \xo 13:16,17: \xo*\xt Lk 10:23,24\xt*\x*\wj Nangmi ta nami mik naw hmuh lü nami nghnga naw ngja se nami kam daw ve.\wj* \v 17 \wj Akcanga ka ning jah mthehki, sahma khawkän ja Pamhnama khyang he naw nami hmuh hin hmuh hlü u lü pi am hmuh khawh u, nami ngjak hin ngja hlü u lü pi am ngja hüt u.\wj* \s Mciksaw am Msuimcäpnak Mthehnak ngkhai \r (Mk 4:13-20; Lk 8:11-15) \p \v 18 \wj Acunakyase, mciksaw msuimcäpnak üng pyen hlü hin ngai lü ngthei ua.\wj* \v 19 \wj Khankhaw Pea mawng ngthu ngja lü am ngjakyaki cun lama khana kyaki mci am tängki ni. Khawyaipa naw law lü a mlung k’uma sawnglin cun a lawheiin pet.\wj* \v 20 \wj Lunga khana kyaki mci cun ngthu ngja lü jekyainak am a ngjak ja dokhameiki.\wj* \v 21 \wj Acunüngpi am phungpya mahkia kyase khawvei am kham. Acun ngthua phäh khuikhatnak ja mkhuimkhanak apha law üng pyaiei beki.\wj* \v 22 \wj Nghling hmua kyakia mci cun Mhnama ngthu ngja kyawki, khawmdeka cäicingnak ja bawimangnak naw a mhleia phäh a ngthu ngjak cun kpyeh se, am ngtheipai lü veeiki.\wj* \v 23 \wj Ngleia dawnak üng kyakia mci cun ta ngthu ngja lü ngjakyaki: acunüng ngtheipaikie, avang aphya, akhäk khyukip ja amsah thumkipa ngtheipai bekie”\wj* a ti. \s Mci Kdaw ja Mci Kse \p \v 24 Msuimcäpnak akce a jah mtheh betü ta, \wj “Khankhaw Pe cun a loa mci kdaw sawki khyang mat am tängki ni.\wj* \v 25 \wj Khyang he ami ih k'um mthan mat üng, ye naw law lü mci kdawa ksunga mci kse saw lü akcea citinki.\wj* \v 26 \wj Cang pyo law lü a vuipai law üng, mphyaw pi ngdang lawki.\wj* \v 27 \wj A mpyae naw law u lü amahpaa veia, “Angvai aw, na lo üng mcikdaw va na saw am niki aw? Hawia khyüh hina mphyawe po lawki he ni? ti lü a kthäh.\wj* \v 28 \wj Lomah naw, “Yee naw ahikba ami pawh ni” a ti. A mpyae naw lomah üng cit lü kami jah phukin vai aw? ami ti.\wj* \v 29 \wj Lomah naw, “Kaa, mphyaw nami phuk üng cangkdaw pi nami phuksih khai ni.”\wj* \v 30 \wj “Cang ah veia ani nghngih veei yüm ni se. Cang ah law üng mphyawe cun jah phu ma lü mei üng jah mkhih vai ja, cange cun jah at hnga u lü, ka kheia ami tak vaia cangk'at he üng ka jah mtheh khai,”\wj* ti lü a pyen. \s Anca ui am Msuimcäpnak \r (Mk 4:30-32; Lk 13:18-19) \p \v 31 Jesuh naw msuimcäpnak akce a jah mtheh betü cun, \wj “Khankhaw Pe cun khyang naw anca ui cehpüi lü a loa a phuha mäi ni,”\wj* \v 32 \wj Anca ui cun mciui naküt üng akdik säiha kya lü pi a cawt law üng, kpue naküt kthaka ngbaü lawki. A thinga thawn law se khae naw pi law u lü, a kpyang üng ngbu tuhei law khawikie,”\wj* a ti. \s Nghngen am Msuimcäpnak \r (Lk 13:20,21) \p \v 33 Msuimcäpnak mat a jah mtheh betü cun, \wj “Khankhaw Pe cun nghnumi mat naw nghngen lo lü khai tawng kthum üng kcaw se, khai kphawm lawki üng tängki ni,”\wj* a ti. \s Jesuha sumei Msuimcäpnake \r (Mk 4:33-34) \p \v 34 Jesuh naw msuimcäpnak am khyangpäe üng ngthu jah mthehki; msuimcäpnaka kaa i am pyen. \v 35 \x - \xo 13:35: \xo*\xt Sal 78:2\xt*\x*Sahma naw a pyen khawi, \q1 “Msuimcäpnak am amimia veia ngthu ka pyen khai; \q2 khawmdek mhnünmceng üngka naw khyüngthupe ka jah mtheh khai,” ti aküm lawnaka kyaki. \s Mphyaw am Msuimcäpnak Mthehnak ngkhai \p \v 36 Jesuh naw khyangpä cun akcea jah ceh ta lü im k’uma lut se, axüisaw he a veia law u lü, “Loa mphyawa mawng msuimcäpnaka suilam i ni, jah mtheha” ami ti. \p \v 37 Jesuh naw, \wj “Mcikdaw sawki cun Khyanga Capa ni.”\wj* \v 38 \wj Lo cun khawmdek ni, mcikdawe cun Khankhaw Pea ca hea kya u lü, mphyawe cun Khawyama ca he ni.\wj* \v 39 \wj Mphyaw sawki ye cun Khawyam ni. Cang ah kcün cun khawmdeka päihnaka mhnüp ni, cang atkie cun khankhawngsä he ni.\wj* \v 40 \wj Acukba mphyawe jah mcun lü mei üng ami jah mkhiha mäiha, akcün päih law üng thawn law khai.\wj* \v 41 \wj Khyanga Capa naw a khankhawngsä he jah tüih law se, acun he naw a Khankhaw Pe üng khyang he jah mkhyekatsakie ja akse pawhkie avan cun jah mkhäm khai,\wj* \v 42 \wj Kyap u lü ami mnicui hakyet khai hea mulai mei kdäi üng jah xawt law khaie.\wj* \v 43 \wj Acunüng Pamhnam ca he ta khawnghngia deikhanga mäiha ami Paa Khankhaw Pea kdeikhang khaie. Na nghnga a ve üng ngjaa! \wj* \s Khawh ngthup am Msuimcäpnak \p \v 44 \wj Khankhaw Pe cun loa thupa khawhthem üng tängki ni. Khyang mat naw acuna khawh cun hmu lü thup beki naw, jekyai lü a tak naküt va jawi lü a yah lawa ngui am acuna lo cun a khyäih. \wj* \s Lungtaü am Msuimcäpnak \p \v 45 \wj Acunkäna, Khankhaw Pe cun aphu küiki lungtaü kdaw sui hü lü kunpanki khyang mat veki.\wj* \v 46 \wj Acuna lungtaü a hmuh üng a tak naküt jawi päih lü acuna lungtaü cun a khyäih am tängki ni. \wj* \s Ngvai am Msuimcäpnak \p \v 47 \wj Khankhaw Pe cun ngvai am pi tängki ni. Ngaksui avang naw tuia ami ngvai ami vawih üng nga amjüküm ng’awki.\wj* \v 48 \wj Ngvai cun nga beei se kawnga kaih u lü nga cun ami ngawh sawa phyäihkie: nga kdawe cun cä üng jah xawn u lü, am dawkia ngakse naküt cun ami jah xawtin.\wj* \v 49 \wj Acukba akcüna päih law üng thawn law khai: khankhawngsä he naw law u lü khyang ngsungpyunea ksunga khyangkae cun jah xü khai.\wj* \v 50 \wj Kyap lü ami mnicui hakyet khai hea, mulai meikdäia jah xawtin vai”\wj* a ti. \s Khyüngthup Akthai ja Akphyüm \p \v 51 Jesuh naw, \wj “Ahin he hin nami jah ngjakyaki aw?” ti se, “Ä, kami ngjakyaki ni” \wj* ami ti. \p \v 52 Jesuh naw, \wj “Acunakyase Khankhaw Pea mawng mtheiki thum mthei he naküt cun immahpa naw a im k’uma ka khawh akthai ja akphyüm a cümnak üngka naw loki am tängki ni,”\wj* a ti. \s Nazaret mlüha Jesuh Makie \p \v 53 Jesuh naw acuna msuimcäpnake a jah mtheh päng üng, acuna hnün hawih lü, \v 54 A hminak mlüha cit beki. Sinakoka k’uma jah mtheimthang se ngja lü müncan ngenkie. “Ahina themngvainak müncankse pawhnaka johit hin hawia a jah yah ni?” ami ti. \v 55 Imksaa ca am ni mä? A nu pi Marih, a benae pi Jakuk, Josep, Sihmon ja Judah ami ti am nikie mä? \v 56 A cinae am pi ahia awmki he am ni mä? Hawia ka hin naw ahikba johit hin a jah yah hü ni? ami ti. \v 57 \x - \xo 13:57: \xo*\xt Jn 4:44\xt*\x*Acukba Jesuh cun ami ma. \p Jesuh naw, \wj “Sahma cun hnün naküt üng leisawngkie ni, a hminak a khaw ja a imbunga ni am leisawngnak a yah khawi,”\wj* a ti. \v 58 Am jumkiea kyase acuia müncankse i am pawh. \c 14 \s Baptican Johana Thihnak \r (Mk 6:14-29; Lk 9:7-9) \p \v 1 Acun k'um üng Kalile Upki Herod naw Jesuha mawng cun ngja lü, \v 2 a khyang he üng, “Ani cun Baptican Johan ni, thihnak üngka naw tho beki, acunakyase ni müncanksee jah pawhnak khawha johit taki,” a ti. \p \v 3 \x - \xo 14:3,4: \xo*\xt Lk 3:19,20\xt*\x*Herod naw Johan cun man lü, a na Philipa khyu Herodiha phäha thawngim üng ahlana a khyuma kyaki. \v 4 \x - \xo 14:4: \xo*\xt Lev 18:16; 20:21\xt*\x*Johan naw Herod üng, “Na naa khyu na khyunak vai ta am nglawiki ni,” a tia phäha kyaki. \v 5 Herod naw Johan hnim hlüki kyaw Judah khyang he a jah kyüh. Isetiakyaküng Johan cun Judah khyang he naw sahmaa ami ngaiha kyaki. \p \v 6 Heroda hminaka mhnüp üng, Herodiha canu cun Herod ja a khinea maa nglamki. Herod amsüma jeki. \v 7 “Ka ng’yünki, na hlüei na tä naküt ka ning pe khai” ti lü Herod naw Herodiha canu üng bekhüt a pet. \p \v 8 A nu naw a cüka kba nglaca cun naw, “Mlikbe üng Baptican Johana lu na pea!” a ti. \p \v 9 Sangpuxang cun pukseki, cunüngpi a khinea maa a khyütama pänga kyase nglacaa hlüei cun ami pawh vaia a jah mtheh. \v 10 Acunüng thawngima khyang tüih lü Johana lu a khyüngsak. \v 11 Johana lu cun mlikbe üng lawpüi lü nglaca üng pe u se, nglaca naw a nua veia a cehpüi. \v 12 Johana hnükläke law u lü a yawk cehpüi lü, k’utkie naw Jesuh üng ami va mtheh. \s Jesuh naw Thawngmhma a jah mbei \r (Mk 6:30-44; Lk 9:10-17; Jn 6:1-14) \p \v 13 Jesuh naw Johana mawng a ngjak üng, mlawng am ngcum lü ahinak mawkpyawnga citki. Acun ngjaki khyang he naw ami mlüh jah hawih hüt lü ami khaw am läki he. \v 14 Mlawng üngka naw a kyum law üng Jesuh naw khyangpänu jah hmuh lü jah mpyeneiki, am phetkie a jah mdaw be. \p \v 15 Khaw a mü law hlü üng axüisaw he a veia law u lü, “Ahin hin maw ni, khaw pi mthan hnühki ni. Khyang he hin jah tüiha, ami ei vai ngnamea ami ei phäh phäh vai khyäiei hü u se” ami ti. \p \v 16 Jesuh naw, \wj “Athuknaka ami ceh vai am hlü, nangmi naw ami ei vai aipi jah pe ua,”\wj* a ti. \p \v 17 Amimi naw, “Muk mhma ja nga nghngihca däk ni kami tak ve u,” ti u se, \p \v 18 Acunüng Jesuh naw, \wj “Ka veia lawpüi ua,” \wj*a ti. \v 19 Khyang he cun msaia khana ngaw khai hea a jah mtheh. Acunkäna muk mhma ja nga nghngih cun jah lo lü khana mang lü Pamhnam üng jenak mthehki. Muke cun jah bo lü axüisaw he üng a jah pet. A axüisaw he naw khyang he üng ami jah pet. \v 20 Avan naw ei lü phü u se, ami ei k’hläi cun axüisaw he naw ami mcun be üng cä xaleinghngiha lawki. \v 21 Eikie naküt cun nghnumi ja hnasen am pakia, kpami däk thawngmhma lawki he. \s Tuia khana Jesuh Citki \r (Mk 6:45-52; Jn 6:15-21) \p \v 22 Acunüng Jesuh naw khyang he a jah tüih be käna, axüisaw he cun mlawng üng cayea a jah na cehsak. \v 23 Acukba khyang he a jah tüih be päng üng, amätca mcunga ktaiyü khaia kaiki. Khaw mü law se, amät däk acuia veki. \v 24 Acunüng mlawng cun kawng üngka naw a thuknak tuili nglunga ve se tuingnawk naw a ceh hü. \p \v 25 Khaw athaih law hlü üng, Jesuh tuia khana a khaw am axüisaw hea veia lawki. \v 26 Axüisawe naw tuia khana a law ami hmuh üng kyühei law u lü, “Hin hin ngmüimkhya ni,” ti u lü ngpyangkie. \p \v 27 Jesuh naw, \wj “Käh kyüei ua, Kei ni,”\wj* a ti. \p \v 28 Pita naw msang lü, “Bawipa aw, nang na ni üng, tuia khana ka law hnga khaia na mtheha,” a ti. \p \v 29 \wj “Lawa,”\wj* Jesuh naw a ti. Acunüng Pita mlawng üngka naw kco law lü Jesuha veia cit khaia tuia khana citki. \v 30 Acunüngpi khawa khi law a hmuh üng kyühei lü tui üng ju ngcumei lü, “Bawipa aw, na küikyana,” ti lü ngpyang se, \p \v 31 Jesuh naw man be lü, \wj “Jumeinak ngcekia khyang aw, ivaia na mlung uplatki ni”\wj* a ti. \p \v 32 Mlawng üng ani kai be ja khawkhi ngdüm beki. \v 33 Mlawnga k’uma veki axüisaw he naw hjawkhah law u lü, “Nang hin Pamhnama Capa na kya kcangki ni,” ami ti. \s Kennesareta Jesuha mdaw be khyang \r (Mk 6:53-56) \p \v 34 Tuili cayea va pek u lü Kenesaret hnea lawki he. \v 35 Acuia ka khyang he naw Jesuh ami ksing üng, acuna pipei üngkae pe naküt üng khyang he jah tüih hü u lü am phetkie naküt ami jah lawpüi u. \v 36 A suisak mdawngca hman hneh vaia nghuinakie, acunüng, aupi hneki naküt cun phet bekie. \c 15 \s Ngcimcaihki ja Am Ngcimcaihki \r (Mk 7:1-13) \p \v 1 Acunüng Pharise he avang ja thumksinge Jerusalem üngka naw Jesuh veia law u lü, \v 2 “Ise, na xüisawe naw pupa thum am läklamkie ni? Ise ami kut akdawa am mthiei lü ei suxatkie ni?” ti lü ami kthäh. \p \v 3 Jesuh naw, \wj “Nangmi pi ivaia nami pupa thum läk u lü Mhnama thum am nami läki ni.\wj* \v 4 \x - \xo 15:4: \xo*\xt Ex 20:12; Deut 5:16; Ex 21:17; Lev 20:9\xt*\x*\wj Isetiüng Mhnam naw, ‘Na nu ja na pa na jah leisawng vai, na nu pi ni se na pa pi ni se na jah yünce üng nang cun na thi khai,’ a ti.\wj* \v 5 \wj Acunsepi nangmi naw, Khyang naw a nu ja pa a jah kueinak vaia mkawt a ve üng, ‘Pamhnam üng pet päng ni’ nami tiki.\wj* \v 6 \wj A nu pa a leisawng vai am hlü.\wj*\f + \fr 15:6: \fr*\ft Avang naw ami nu pa ti se, avang naw ami Pa ti lü yukie.\ft*\f*\wj Acukba nangmi cun Pamhnama thum pi käh ngtäh khaia nami thum am nami pawhki.\wj* \v 7 \wj Hypocrite aw, Hesajah naw nami mawng a pyen cen cang ve, \wj* \q1 \v 8 \x - \xo 15:8,9: \xo*\xt Hesa 29:13 (LXX)\xt*\x*\wj ‘Hine naw ami mpyawng am na leisawng kyaw u lü pi, \wj* \q2 \wj ami mlungmthin ta Kei üngka naw thuk ve u. \wj* \q1 \v 9 \wj Akhawvaa na sawkhah ve u,\wj* \q2 \wj isetiüng nghngicim thume cun Ka thuma hana jah mthei ve u!’”\wj* a ti. \s Khyang Mtüihkhehsaki Ngthu \r (Mk 7:14-23) \p \v 10 Acunüng khyangpäe cun Jesuh naw a veia jah khü lü, \wj “Ngai u lü ksing ua.\wj* \v 11 \wj Khyanga mpyawng üng ju lutki naw khyang am mtüihkhehsak, a k'um üngka naw mpyawnga lut lawki naw ni khyang a mtüihkhehsak ve,”\wj* a ti. \p \v 12 Acunüng axüisaw he a veia law u lü, “Pharise he naw na ngthupyen ami ngjak üng ami mlung seki ti na ksingki aw?” ami ti. \p \v 13 Jesuh naw, \wj “Ka pa, khana ka naw am a nglin naküt cun phuka kya khai.”\wj* \v 14 \x - \xo 15:14: \xo*\xt Lk 6:39\xt*\x*\wj Käh jah cäi na ua! Ami mik mükie ni. Amikmü naw amikmü lam a msüm üng ani nghngih khuikhawk üng kya khai xawi,”\wj* a ti. \p \v 15 Pita naw msang lü, “Hina msuimcäpnak jah mtheh ngkhaia,” a ti. \p \v 16 Jesuh naw, \wj “Tuh vei üng khyang kce hea kthaka am na cing hamki aw.” \wj* \v 17 \wj “Na mpyawng üng ju lutki naküt na khawnua pha lü na mtisa lum üng pha hüki ti am nami ksing hamki aw.”\wj* \v 18 \x - \xo 15:18: \xo*\xt Mt 12:34\xt*\x*\wj “Acunsepi, mpyawng üngka naw lut lawki naküt cun mlungmthin üngka naw law lü, khyang mtüihkhehsaki ni,”\wj* a ti. \v 19 \wj Isetiüng khyang hnimnak, khyanga khyuca bäühmanak, mpyuknak, hleihlatnak, Pamhnam ksekhanake naküt cun am dawkia ngaihkyunak üngka naw cawm lawkia kyaki.\wj* \v 20 \wj Ahin he naw ni khyang mtüihkhehsak u lü, kut käh mthiei lü ei naw khyang am mtüihkhehsak,” \wj* a ti. \s Kanan Nghnumia Jumeinak \r (Mk 7:24-30) \p \v 21 Jesuh acun üngka naw cit lü Turah ja Sidon mlüh peisua citki. \v 22 Acuna mlüh pipei üng veki Kanan nghnumi naw law lü, “Davita capa Bawipa aw, na mpyeneia, ka ca nghnumica khawyai naw aknuia pawh ve,” a ti. \p \v 23 Cunsepi Jesuh naw mkhap matca am pi am msang be. Axüisawe lawki he naw, “Hina nghnumi hin akcea tüiha, jah läk law lü kpamcai ve,” ami ti. \p \v 24 Acunüng Jesuh naw, \wj “Kei hin Isarelea khuiimkyawng üngka naw khyükia toea phäh ni Pamhnam naw a na tüih law,” \wj*a ti. \p \v 25 A veia law lü sawkhahki naw, “Bawipa aw, na mpyena,” a ti. \p \v 26 Jesuh naw, \wj “Hnasenea ei lo lü, uie üng jah xawt pet vai hin nglawiki aw,”\wj* a ti. \p \v 27 Nghnumi naw, “Bawipa aw, acukba lang va. Acunüngpi, uie naw pi ami mahpa buhkbaw mthüpeia thum am veki aw,” a ti. \p \v 28 Jesuh naw, \wj “Jumeinak dämkia nghnumi aw, na ngjak hlüa thawn se,”\wj* a ti. Acun ja a canu cun daw beki. \s Jesuh naw khyang khawhah a jah mdaw be \p \v 29 Jesuh acun üngka naw Kalile tuili läkläka citki. Mcunga kai lü ngawki. \v 30 Khyangpänue naw akxo, amikmü, ak'ang, am kümkia hmikie ja, amjümjü natnake jah lawpüi u lü Jesuha khaw kunga jah msän u se, a jah mdaw be. \v 31 Ak'ange ngthuhei law be thei lü, a kut khaw kbäte daw be u lü, akxoe cit be thei u lü, amikmüe naw hmu law be thei u se, khyang he naw ami jah hmuh üng, müncan ngen u lü Isarelea Pamhnam cun mhlünmtaikie. \s Khyang Thawng kphyü a jah mbei \r (Mk 8:1-10) \p \v 32 Jesuh naw axüisaw hea jah khü lü, \wj “Hina khyang he hin ka hlawnga mhnüp kthum ve pängki he , atuh ta ei vai am ve se jah mpyenei veng. Ami ei kaa jah tüih vai am daw. Ei ngaih lü lama khuikha hü khaie ni,”\wj* a ti. \p \v 33 Axüisawe naw, “Hawia hina khawmkyanga khyang hikäna ei vai mi hmuh khai ni?” ami ti. \p \v 34 Jesuh naw, \wj “Muk ikän nami taki\wj*” ti se, \p “Khyüh ja ngaca api ve ve” ami ti. \p \v 35 Acunüng Jesuh naw khyang he ngaw khai hea a jah mtheh. \v 36 Acunüng muk khyüh ja ngaca jah lo lü, Pamhnama veia jenak mtheh lü a bo. Acun cun axüisaw he üng jah pe se axüisaw he naw khyang he üng ami jah pet. \v 37 Avan naw ei u lü, ami phü käna ak’hläi jah mcun u se cä khyüh üng beki. \v 38 Eikie cun nghnumi ja hnasen käh pakia kpami däk thawngkphyü lawki he. \p \v 39 Acunüng Jesuh naw khyang he jah tüih be lü mlawng üng kai be lü, Makadalah khawa citki. \c 16 \s Müncankse ami tänak \r (Mk 8:11-13; Lk 12:54-56) \p \v 1 \x - \xo 16:1: \xo*\xt Mt 12:38; Lk 11:16\xt*\x*Pharise avang ja Sadukee law u lü Jesuh ami mhnütnak vaia Pamhnam naw ning ksingki ti a ngsingnak vaia, müncankse jah mhnuha” ti lü täkie. \v 2 Jesuh naw jah msang lü, \wj “Khaw kyak law hlü üng, ‘Khankhaw mliki khawngawi ta khaw sen hlü ve’ nami ti khawiki.”\wj* \v 3 \wj Ngawilama, “Khaw ngmei lü anghmüp law üng, tuhngawi ta khaw ah hlü ve,” nami ti khawiki. Khawa sen vai ja a ak vai cun khankhaw teng lü nami ksing kyawkie. Cunüngpi akcünmka üng sängeikia müncanksee ta am ksing khawh uki.\wj* \v 4 \x - \xo 16:4: \xo*\xt Mt 12:39; Lk 11:29\xt*\x*\wj “Tuh kän khyang he ihlawka se lü mtuihmlehkie ni. Nangmi naw müncankse nami täkie aw? \wj* \p \wj Jonaha müncanksea thea i käh ning jah mhnuh vai”\wj* ti lü a jah ceh tak. \s Pharise he ja Sadukeea nghngen \r (Mk 8:14-21) \p \v 5 Acunüng, axüisaw he tuilia cayea ami law üng, muk law vai ami mhnih. \v 6 \x - \xo 16:6: \xo*\xt Lk 12:1\xt*\x*Jesuh naw, \wj “Pharise he ja Sadukeea nghngen nami jah cäieinak vai,”\wj* a ti. \p \v 7 Animäte naw ngai u lü, “Ahin hin muk am mi lawpüia phäha kya ngaiki,” ami ti. \p \v 8 Jesuh naw ami pyen ksing lü, \wj “Jumeinak ngcekia khyang he aw, i nami sumkyamkie ni. Ise muk am nami taka phäh vaia nami ngaikie ni?\wj* \v 9 \x - \xo 16:9: \xo*\xt Mt 14:17-21\xt*\x*\wj Muk mhma pacawng thawng mhmaa phäh ka bo cen am nami sümkie aw? Cä ikän ja nami msap law? Am nami ksing hamkie aw?\wj* \v 10 \x - \xo 16:10: \xo*\xt Mt 15:34-38\xt*\x*\wj Muk khyüh khyang thawng kphyü naw ei u se, cä ikän hläiki ti am nami sümkie aw?\wj* \v 11 \wj “Eia mawng ka ning jah mthehki am ni, ise am nami ksing u ni? Pharise he ja Sadukeea ngneikse nami cäieinak vaia ka ning jah mthehki ni,”\wj* a ti. \p \v 12 Acunüng muk üng ami kcaw nghngen a pyen am ni, Pharise he ja Sadukeea jah mtheimthangnak ami cäieinak vaia a jah mtheh tia ami ksing. \s Pita naw Jesuh a ninak pyenki \r (Mk 8:27-30; Lk 9:18-21) \p \v 13 Jesuh Kesari Philipih mlüh pei cit lü acuia axüisaw he üng, \wj “Khyang he naw Khyanga Capa hin u ami pyen ni,” \wj*ti lü a jah kthäh. \p \v 14 \x - \xo 16:14: \xo*\xt Mt 14:1,2; Mk 6:14,15; Lk 9:7,8\xt*\x*“Amsah naw Baptican Johan, amsah naw Elijah, amsah naw Jeramih, am ani üng sahma mat mat va ni khai ti ve u,” ami ti. \p \v 15 Jesuh naw, \wj “Nangmi naw mä ua jah nami na ngaih?”\wj* a ti. \p \v 16 \x - \xo 16:16: \xo*\xt Jn 6:68,69\xt*\x*Sihmon Pita naw, “Nang cun Khritaw, xüngseiki Pamhnama Capa ni,” a ti. \p \v 17 Jesuh naw msang lü\wj “Johana ca Sihmon, na jo daw ve. Isetiüng ta, ahin hin khyanga ning mtheh am ni, khana ka Pa naw a ning mtheh ni.”\wj* \v 18 \wj Ka ning mthehki, Pita aw nang lung ni, ahina lunga khana ka sangcim ka mdüih khai, thihnak naw pi käh näng khai ni.\wj* \v 19 \x - \xo 16:19: \xo*\xt Mt 18:18; Jn 20:23 \xt*\x*\wj Khankhaw Pe tawhe ka ning pe khai, aipi khawmdek khana am na mhlät naküt cun khankhawa pi mhläta am kya, ai naküt pi khawmdek khana na mhlät cun khankhawa pi mhläta kya khai,”\wj* a ti. \v 20 Acunüng axüisaw he üng Khritaw a ninak u üng pi käh ami mtheh vaia a jah mtheh. \s A Khamei vai ja a thih vai Jesuh naw a pyen \r (Mk 8:31—9:1; Lk 9:22-27) \p \v 21 Acunüng tünei lü Jesuh naw “Jerusalema ka cit khai, axüe, ktaiyü he ja thumksingea mkhuimkhanak ka khamei khai. Na hnim khaie, cunüngpi amhnüp kthum üng ka tho be khai” ti lü axüisaw he üng a jah mtheh. \p \v 22 Pita naw akcea khü lü, “Bawipa aw, acukba käh kya khai, na khana acukba käh thawn yah khai,” ti lü Jesuh a pyen. \p \v 23 Jesuh naw nghlat law lü Pita üng, \wj “Khawyam aw, ka peia käh vea, nang hin ka kyukngtängnak vaia na kyaki ni. Isetiakyaküng, na ngaihnak hin Mhnam üngka naw lawki am ni, khyang üngka naw lawki ni,”\wj* a ti. \p \v 24 \x - \xo 16:24: \xo*\xt Mt 10:38; Lk 14:27\xt*\x*Jesuh naw axüisaw he üng, \wj “Nangmi üngka mat naw ka hnu läk khaia a bü üng a hlükaw naküt hawih lü, amäta kutlamktung kawt lü na läk law se.”\wj* \v 25 \x - \xo 16:25: \xo*\xt Mt 10:39; Lk 17:33; Jn 12:25\xt*\x*\wj Na sak küinak khaia na bü üng sak am yahki, cunüngpi keia phäha na sak tawn khaia na bü üng ta angsäi xünnak na yah khai,” a ti.\wj* \v 26 \wj Khyang naw khawmdeknu avan ka na lü, a ngmüimkhya xünnak am a yah üng i am ni a thawnei be thei kawm?\wj* \v 27 \x - \xo 16:27: \xo*\xt Mt 25:31; Sal 62:12; Rom 2:6\xt*\x* \wj Khyanga Capa, a pa hlüngtainak ja a khankhawngsä he am law be hnühki, khyang naküt cun khut a pawha kba jah kheng khai.\wj* \v 28 \wj Akcanga ka ning jah mthehki, “Ahin üng awmki he avang naw am thih ham u lü, Khyanga Capa Sangpuxanga kba law be se hmuh khaie,”\wj* a ti. \c 17 \s Jesuha hmaia hngalangnak \r (Mk 9:2-13; Lk 9:28-36) \p \v 1 \x - \xo 17:1-5: \xo*\xt 2Pit 1:17,18\xt*\x*Amhnüp khyuk käna Jesuh naw Pita, Jakuk ja a na Johan mcunga hlüngnaka a jah cehpüi. \v 2 Acunüng Jesuh a hmai khawnghngia mäiha vai lü, a suisak pi akvai mäiha bawk lawki. \v 3 Acunüng axüisaw kthum naw Jesuh cun Mosi ja Elijah naw ngthuheipüi ni se ami jah hmuh. \v 4 Acunüng Pita naw Jesuh üng, “Bawipa aw, ahia mi ve vai hin daw ve. Na hlüei üng ta, nanga phäh mat, Mosia phäh mat, Elijaha phäh mat, sam kthum ka pha vai sü,” ti lü a mtheh. \p \v 5 \x - \xo 17:5: \xo*\xt Gen 22:2; Sal 2:7; Hesa 42:1; Mt 3:17; 12:18; Mk 1:11; Lk 3:22; Deut 18:15\xt*\x*Acukba a pyen k'um üng, khawngmei bawk naw jah msung law lü, “Hin hin ka mhläkphyanak pipia ka Capa ni, ani üng ka jeki, a pyen ngai ua” tia, kthai cun ngmei üngka naw ngjakie. \p \v 6 Axüisawe naw ami ngjak üng, aktäa kyühei u lü mce da ngmümkie. \v 7 Jesuh naw law lü jah hnetki naw, \wj “Tho law u, käh kyüei ua,”\wj* a ti. \v 8 Ami jeng mdei üng Jesuh amät däk ve se ami hmuh. \p \v 9 Mcung üngka naw ami kyum law be üng, Jesuh naw axüisaw he üng, \wj “Khyanga Capa thihnak üngka naw am a thawh be hama küt üng nami hmuha mdannak hin u üng pi käh nami mtheh vai,”\wj* ti lü, a jah cük. \p \v 10 \x - \xo 17:10: \xo*\xt Mal 4:5\xt*\x*Axüisawe naw Jesuh üng, “Acunüng ise thumksinge naw Elijah law ma khai ami ti ni? ti u se, \p \v 11 Jesuh naw, \wj “Akcanga Elijah cun law ma lü ahmäi jah pyang law khai,” a ti.\wj* \v 12 \x - \xo 17:12: \xo*\xt Mt 11:14\xt*\x*\wj Acunüngpi ka ning jah mthehki, Elijah cun law pängki ni. Cunsepi am ksingki he naw ami ngaih ngaiha ami mkhuimkha, acukba bäa Khyanga Capa pi mkhuimkha khaie”\wj* a ti. \p \v 13 Acunüng, axüisaw he naw Baptican Johana mawng jah mthehkia ami ksing. \s Khawyaia venak kpamica a mdaw be \r (Mk 9:14-29; Lk 9:37-43) \p \v 14 Khyang hea veia ami nghlat law be üng, khyang mat Jesuha veia law lü ngdängki naw, \v 15 “Bawipa aw, ka capa mpyeneia! Kphyaw se aläa tui üng ngcum lü am ani üng mei üng lut lü khuikha ve.” \v 16 “Acunakyase, na xüisawea veia ka lawpüi kyaw amimi naw pi am mdaw be khawh ve u,” a ti. \p \v 17 Jesuh naw, \wj “Jumeinak am takia khyang ksee aw, ivei nami veia ka ve khai ni? Ivei ka ning jah msawkei vai ni? Kpamica ka veia lawpüi ua,”\wj* a ti. \v 18 Jesuh naw khawyai jüi se kpamica üngka naw lut law beki. Acunja kpamica cun daw beki. \p \v 19 Acunüng axüisaw he Jesuha veia ampyua law u lü, “Ise keimi naw am kami ksät khawh ni,” ti lü ami kthäh. \p \v 20 \x - \xo 17:20: \xo*\xt Mt 21:21; Mk 11:23; 1Kor 13:2\xt*\x*Jesuh naw, \wj “Nami jumeinak a ngceka phäh ni, akcanga ka ning jah mthehki, anca ui teh jumnak nami tak üng, hina mcung üng ‘Caia ngpyawta’ nami ti üng ngpyawt khai. Ai pi, am nami pawh khawh käh ve khai,” ti lü, a jah mtheh.\wj* \v 21 \wj Ahina ngkhaw cun ei jeihnak ja ktaiyünak am ni mkhüt khawh”\wj*\f + \fr 17:21 \fr*\ft akcea cangcime naw ta ayüi 21: hin am taksih u.\ft*\f* a ti. \s Jesuh naw a thih vai a pyen betü \r (Mk 9:30-32; Lk 9:43b-45) \p \v 22 Kalilea ami ve üng Jesuh naw, \wj “Khyanga Capa, khyang hea kut üng petnak vaia kcün pha lawki ni,”\wj* \v 23 \wj hnim u se, amhnüp kthum üng tho law be khai,”\wj* ti lü jah mtheh se, axüisaw he aktäa vedamkie. \s Temple khawn peta mawng \p \v 24 \x - \xo 17:24: \xo*\xt Ex 30:13; 38:26\xt*\x*Kapenawm mlüh Jesuh ja axüisaw he ami law üng, temple khawn kawkie cun Pita veia law u lü, “Nami saja naw temple khawn am pe hlüki mä? ti lü ami kthäh. \p \v 25 Pita naw, “Ä, peki ni,” a ti. \p Pita im k'uma a luh üng, ‘Jesuh naw, \wj “Sihmon Pita, ihawkba na ngaiki ni” Khawmdek Sangpuxange naw akhawn ami mkhäm üng, ua veia ni ami tä khawi? Khaw mahea veia mä, pekce khyang hea veia mä ami tä khawi?\wj* a ti, \p \v 26 Pita naw, “Pekce khyang hea veia,” a ti. \p Jesuh naw Pita üng, \wj “Acukba ani üng, khaw mahe naw akhawn pet vai am hlü.”\wj* \v 27 \wj Acunüngpi, akhawn am mi peta phäh ami mlung käh se khaia, tuia va cit lü nga va mkaiha. Akcüka na phaa nga lo lü a mka na phyen vai. Acunüng tangka mat na hmuh khai. Acun lo lü ka phäh ja na phäha temple khawn va pea,”\wj* a ti. \c 18 \s U ja a kyäp säih \r (Mk 9:33-37; Lk 9:46-48) \p \v 1 \x - \xo 18:1: \xo*\xt Lk 22:24\xt*\x*Acuna k'um üng, axüisaw he a veia law u lü Jesuh üng, “U ja Khankhaw Pea a kyäp säih kawm?” ti lü ami kthäh. \v 2 Acunüng Jesuh naw hnasenca mat khü lü, ami maa a ngdüihsak. \v 3 \x - \xo 18:3: \xo*\xt Mk 10:15; Lk 18:17\xt*\x*\wj “Akcanga ka ning jah mthehki, nghlat be u lü hnasena mäiha am nami ve üng Khankhaw Pe am pha hlawt uki.”\wj* \v 4 \wj Acunakyase, Khankhaw Pea a kyäp säih vai cun hina hnasenca mäiha a mlung mnemki ni a kyäp säih kawm.\wj* \v 5 \wj “Aupi, ka ngming üng je lü hina hnasenca mäih dokhamki cun kei na dokhamki ni.\wj* \s Mkhyekat vaia hlawhlepnak \r (Mk 9:42-48; Lk 17:1-2) \p \v 6 \wj “Cunsepi, kei na jumkia hina hnasen mat, mkhyekat khaia kyukngtängsakia khyang cun a nghngü üng ksum khawp lü lia thuknak tuia xawtin hin a phäha daw bawk khai ni,” a ti.\wj* \v 7 \wj Jesuh naw, “Khyang he jah mkhyekatsaki khawmdeka da se khawmdeknu hin ihlawka kyühei phyaki ni! Acuna mkhyekatnaka ngkhawe cun aläa thawn khai. Cunüngpi, mkhyekatnak vaia pawhkia khyanga phäh ihlawka kyühei phya khai ni. \wj* \p \v 8 \x - \xo 18:8: \xo*\xt Mt 5:30\xt*\x*\wj Na kut am a ni üng na khaw naw a ning mkhyekatsak üng, kyükin lü xawtin kawpi. Na kut khaw küm se angsäia mulaia ning xawtina kdama ta, na kut khaw kaa angsäi xünnaka na ceh hin daw bawki ni.\wj* \v 9 \x - \xo 18:9: \xo*\xt Mt 5:29\xt*\x*\wj Acunkäna na mik naw a ning mkhyekatsak üng, kawihin lü xawtin kawpi. Na mik küm se mulaia ning xawtina kdama ta, na mik mat däng am angdäi xünnaka na ceh hin kyäp bawki ni.\wj* \s Khyükia Tawca am msuimcäpnak \r (Lk 15:3-7) \p \v 10 \wj “Ahina hnasenca he käh jah hmuhmsit ua. Ami khankhawngsä he cun ka pa vei khankhawa awmki he ni, ti ka ning jah mthehki.\wj* \p \v 11 \x - \xo 18:11: \xo*\xt Lk 19:10\xt*\x*\wj Isetiüng ta, khyanga Capa hin khyükie jah thawngkhyah khaia lawki ni\wj*\f + \fr 18:11: \fr*\ft akhäka cangcime naw ta ayüi 11: hin am yuksih u.\ft*\f*. \p \v 12 \wj “Ihawkba ni nami ngaih? Khyang mat naw toca aphya a tak üngka mat khyük se i pawh khai ni? A taw kawkip ja kaw jah hawih hüt lü khyükia taw mat sui khaia mcunga cit khai.\wj* \v 13 \wj Acun a hmuh be üng, veki kawkip ja kawa kthaka pi acuna khyüki mat a hmuh bea phäha aktäa jeki.\wj* \v 14 \wj Acukba kunga\wj*\f + \fr 18:14: \fr*\ft amsah cangcime naw taki he.\ft*\f*,\wj hina hnasenca he üngka matca pi amdanga a khyüh vaia nami pa khana ka naw am hlüei.\wj* \s Na bena naw a ning mkhyekatnak üng \p \v 15 \x - \xo 18:15: \xo*\xt Lk 17:3\xt*\x*\wj Na bena naw a ning mkhyekatnak üng\wj*\f + \fr 18:15 \fr*\ft cangcim avang naw \ft*\fp “a ning mkhyekatnak üng” am ta u\fp*\f*, \wj a veia cet lü a mkhyekatnak nanimäta ksinga a mkhyenak na mtheh vai, na mtheh a ngjak üng na mkhüta kyaki.\wj* \v 16 \x - \xo 18:16: \xo*\xt Deut 19:15\xt*\x*\wj Acunüngpi na mtheh am a ngjak üng, a mkhyekatnak angsingnak ksing khaia khyang nghngih mat bang jah cehpüi lü na ceh vai. Cangcim naw “Mkhyekatnak naküt üng saksiki nghngih kthum ve yah khai” a tia kba na pawh vai.\wj* \v 17 \wj Acunüng, acun hea pyen pi am a jah ngaih üng, avana sangcim üng nami sang vai. Akpäihnaka sangcima pyen pi am a ngaihsim üng khyang k'yu ja akhawnkawka nami ngaih vai.\wj* \p \v 18 \x - \xo 18:18: \xo*\xt Mt 16:19; Jn 20:23\xt*\x*\wj Akcanga ka ning jah mthehki, khawmdek khana nami mhlät naküt cun khankhawa pi mhläta kya khai, khawmdek khana am nami mhlät naküt cun khankhawa pi mhläta am kya.\wj* \p \v 19 \wj Ka ning jah mtheh betüki, khawmdek khana aipi nghngih naw atänga ngaisim ni lü nani täsam üng, nani täsam naküt cun ka Pa khankhawa ka naw ning jah pawh pet khai.\wj* \v 20 \wj “Ahawia pi, nghngih kthum ka ngming üng ngcun u lü ami ve üng ami ksunga kei ka veki,”\wj* a ti. \s Mpyeneinak am takia mpya \p \v 21 \x - \xo 18:21,22: \xo*\xt Lk 17:3,4\xt*\x*Acunüng, Pita Jesuha veia law lü, “Bawipa aw, ka bena naw a na mkhyekatnak üng ivei ka mhlät vai ni? Khyüh vei aw?” ti se, \p \v 22 \x - \xo 18:22: \xo*\xt Gen 4:24\xt*\x*Jesuh naw, \wj “Khyüh vei am ni, khyühkip ja khyüh vei na mhlät vai,”\wj*\f + \fr 18:22: \fr*\ft Khyühkip cima khyüh vei, am ani üng \ft*\fp Khyühkip ja khyüh vei\fp*\f* a ti. \v 23 \wj Acunakyase, Khankhaw Pe cun Sangpuxang mat a mpyaea pupawng ngui jah bükteng lawki üng tängki ni.\wj* \v 24 \wj Acukba a jah teng law üng ngui tan xa k’hläih lei naki mat cun a veia ami lawpüi.\wj* \v 25 \wj Ngui a pu am thung be hlawt se Sangpuxang naw man lü amät mpyaa jawi lü,a khyuca he ja a khawhkhyam naküt pi jah jawisih lü, a lei ami thung vaia a jah mtheh.\wj* \v 26 \wj Acuna mpya cun Sangpuxanga maa a mkhuk am ngdäng lü, “Ka Bawipa aw, na bä ni, na msawkei canga,” avan ka ning thung law be khai ni,” a ti.\wj* \v 27 \wj Sangpuxang naw mpyenei lü hläh be lü a lei naküt avan pi a mhlät.\wj* \p \v 28 \wj Acunüng, acuna mpya cun cit lü a püi mpyae üngka mat, ngui api a kpu a va hmuh. Man lü “Na pu na thung law bea” ti lü a k'aw üng a kbüh.\wj* \v 29 \wj A püi mpya naw a mkhuk am ngdäng lü, “Na mpyenei lü, na msawk canga, ka ning thung law be päih khai ni,” ti lü, a nghuinak.\wj* \v 30 \wj Cunsepi, käh mpyenei lü am a thung be khawh vei thawng im üng a khyum.\wj* \v 31 \wj Acun cun mpya kce he naw ami hmuh üng aktäa ami mlung na se, Sangpuxang üng acuna mawng cun ami va mtheh u.\wj* \v 32 \wj Acunüng ami Sangpuxang naw khü lü, “Ia am na mawngki nang khyang kse, na nghui naki se na lei naküt ka ning mhlät.\wj* \v 33 \wj Ka ning mhläta mäiha mpyeneinak na püi mpyaa khana pi na tak vai sü.”\wj* \v 34 \wj Sangpuxang thüi lawki naw a mpya cun a lei naküt am a thung be khawh veia thawngim üng a khyum. \wj* \p \v 35 \wj Acukba bäa, khyang naküt naw nami mlungmthin kcang am nami benaa mkhyekatnak am nami mhlät üng khankhawa kaa Ka Pa naw pi nami mkhyekatnak am ning jah mhlät khai ni,”\wj* a ti. \c 19 \s Ngtainaka mawng mtheinak \r (Mk 10:1-12) \p \v 1 Jesuh ngthu a pyen päng ja Kalile üngka naw cit lü Jordan mliktuia caye Judah khawa citki. \v 2 Khyangpänu naw läk law u se Jesuh naw acuia a jah mdaw be. \p \v 3 Pharise he a veia law u lü ami mhnüteinak am, “Khyang mat naw a khyu ia phäha pi ni se a hlüeia kcün üng a hawih vai hin mi thum üng nglawiki aw?” ti lü ami kthäh. \p \v 4 \x - \xo 19:4: \xo*\xt Gen 1:27; 5:2\xt*\x*Jesuh naw, \wj “Akcüka jah mhnünki naw kpami ja nghnumi a jah mhnün ti hin am nami khe khawikie aw?”\wj* \v 5 \x - \xo 19:5: \xo*\xt Gen 2:24\xt*\x* \wj Pamhnam naw ‘Kpami naw a nu ja pa jah ceh ta lü a khyua vei ngdawn se nghngih xawi cun mtisa mata kya law khai xawi’ a ti.\wj* \v 6 \wj Acunkäna, nghngiha am ni ti ni, mata kyaki. Acunakyase, Pamhnam naw a jah lu hlin khawsawm cun khyang naw käh jah mtai se,”\wj* a ti. \p \v 7 \x - \xo 19:7: \xo*\xt Deut 24:1-4; Mt 5:31\xt*\x*Pharise he naw, “Am ani üng ivaia Mosi naw ngkyanaka kca pe u lü hawih vaia a jah mtheh ni,” ami ti. \p \v 8 Jesuh naw, \wj “Nami mlungmthin nghlang lü mtheh am ngja uki se, Mosi naw nami khyu nami hawih vaia a ning jah mtheh ni. Cunüngpi a jah mhnünceng üng acukba am ni” a ti.\wj* \v 9 \x - \xo 19:9: \xo*\xt Mt 5:32; 1Kor 7:10,11\xt*\x*\wj Acunüng Jesuh naw, “Ka ning jah mthehki, aupi a khyu kpami kce am käh bäühma ni se akcea phäha hawih lü, khyu mah beki cun mkhyeki ni, acuna nghnumi khyu na beki pi mkhyekatki ni,”\wj* a ti. \p \v 10 Acunüng axüisaw he naw, “Acukba ani üng ta am khyu mah üng ni a daw hlü bawk ve,” ami ti. \p \v 11 Jesuh naw, \wj “Ahina ngthu cun khyang naküt naw am ngaisim u. Acunüngpi, ngaisim khai hea a jah xü naw ni a mi ngaihsim hlü ve.\wj* \v 12 \wj Avang cun a nua puk'um üngka naw käh khyuca mah khai hea a jah mhnün, avang cun khyang naw käh khyuca mah khaia ami jah pyang, avange cun Khankhaw Pea phäh animät käh khyuca mah khai hea nghnüneikie, aupi khyuca mah khaia tängki naw ngaisim se,”\wj* a ti. \s Jesuh naw hnasene dawkyanak jah petki \r (Mk 10:13-16; Lk 18:15-17) \p \v 13 Jesuh naw Hnasenea khana a kut mtaih lü a jah ktaiyü pet vaia a veia jah lawpüi u se, axüisaw he naw ami jah ksenak. \v 14 Jesuh naw, \wj “Hnasene ka veia law u se, käh jah mah ua, Khankhaw Pe cun amimia mäiha phäh ni,”\wj* a ti. \p \v 15 Jesuh naw hnasenea khana a kut mtaih lü acunkäna akcea citki. \s Bawimangki cawngpyang mat \r (Mk 10:17-31; Lk 18:18-30) \p \v 16 Khyang mat law lü, “Saja aw, khankhawa angsäi xünnak ka yah vaia akdaw i ja ka pawh kawm?” ti se, \p \v 17 Jesuh naw, \wj “I dawki ti ivai na na kthähki ni? Dawki ta mat däk ni a ve. Angsäi xünnak na yah hlü üng ngthumkhäne jah läklama”\wj* a ti. \p \v 18 \x - \xo 19:18: \xo*\xt Ex 20:13; Deut 5:17; Ex 20:14; Deut 5:18; Ex 20:15; Deut 5:19; Ex 20:16; Deut 5:20 \xt*\x*Cawngpyang naw, “Ia ngthumkhäne ni? a ti. \p Jesuh naw, \wj “Khyang käh na hnim vai, khyanga khyuca käh na mkhyekatnak vai, käh na mpyuk vai, käh na hleihlak vai,”\wj* \v 19 \x - \xo 19:19: \xo*\xt Ex 20:12; Deut 5:16; Lev 19:18\xt*\x*\wj Na nu ja na pa na jah leisawng vai, namät naw namät na jawngnaka mäiha na impei loceng na jawngnak vai,”\wj* a ti, \p \v 20 Cawngpyang naw, “Ahin he cun ka dikca üngkhyüh ka jah läk päih ni, i ka pawh ham khai ni?” a ti. \p \v 21 Jesuh naw, “Na kümkawi vai na ngai üng, cit lü na tak naküt jawi lü sih mpyaki he üng ngui na jah yet vai. Acunüng khana na khawh vai ve khai, acunkäna na läk law kawpi,” a ti. \p \v 22 Cawngpyang naw acun a ngjak üng, pukse lü akcea citeiki. Isetiüng ani cun bawimangkia kyaki. \p \v 23 Acunüng Jesuh naw axüisaw he üng, \wj “Akcanga ka ning jah mthehki, bawimangki hin Khankhaw Pe a luh vai aktäa küi ve,”\wj* \v 24 \wj Bawimangki Pamhnama Khaw a luha kthaka ta sanghngüksaü mpyüma nghnga khuia a luh vai jä bawki ni,”\wj* a ti. \p \v 25 Axüisawe naw ami ngjak üng aktäa müncan u lü, “Acunüng u naw küikyannak yah khawh khai ni?” ti lü ngthähkie. \p \v 26 Jesuh naw jah teng lü, \wj “Ahin cun khyanga phäha i am thawn thei lü pi Pamhnama phäha am thawn theiki am ve”\wj* a ti. \p \v 27 Acunüng Pita naw, “Tenga ahmäi naküt hawih lü kami ning läk lawki, kami ning läk law phäha i kami ngmangnak khai ni?” a ti. \p \v 28 \x - \xo 19:28: \xo*\xt Mt 25:31; Lk 22:30\xt*\x*Jesuh naw, \wj “Akcanga ka ning jah mthehki, Tuha Khyanga Capa amäta hlüngtainak ja a bawingawhnak üng a ngawh law üng, nami na läk hlükie pi bawingawhnak xaleinghngih üng ngaw hnga u lü, Isarel paca xaleinghngih nami jah uk khai,”\wj* \v 29 \wj Aupi keia ngminga phäh a ima pi kyase, a bena cinae pi kyase, a nu pa pi kyase, a ca hea pi kyase, a khawmdeka pi kyase, jah ceh taki cun acun kän cima aphya kthaka yah be lü, angsäi xünnak pi yah khai.\wj* \v 30 \x - \xo 19:30: \xo*\xt Mt 20:16; Lk 13:30\xt*\x*\wj Acunsepi akmae hnu u lü akhnuae ma law khaie,” ti lü a jah mtheh.\wj* \c 20 \s Capyit ngvawnga nghlawhkie \p \v 1 \wj Khankhaw Pe cun capyit ngvawng taki khyang mat am tängki ni. Ngawi mat üng a ngvawnga nghlawh khaie a jah ngvah vai sui hüki.\wj* \v 2 \wj Mhnüp at üng tangka mat hlawhei khaia khyang he jah hmuh lü a capyit ngvawnga a jah tüih.\wj* \v 3 \wj Khawpyanga va cit hü lü ngnam k'uma amdanga veeikie jah va hmuh lü,\wj* \v 4 \wj “Nangmi pi ka capyit ngvawnga cit lü va nghlawh hnga ua, ka ning jah khyeng khai,” ti se, citkie.\wj* \v 5 \wj Naji xaleinghngih mhnüpngsung ja mkeng naji kthum üng va cit lü pi acukba bäa jah va hmuh lü a ngvawnga a jah nghlawhsak.\wj* \v 6 \wj Acunüng naji mhma bang üng pi va cit hü lü amdamnga veeikie a jah hmuh üng, “Ivaia ahikba amdanga nami veeikie ni?” a ti.\wj* \v 7 \wj Acun he naw, “Jah ngvatki u am ve se va,” ami ti, acunüng ngvawngmah naw “Nangmi pi ngvawnga cit lü va nghlawh hnga ua” a ti. \wj* \p \v 8 \x - \xo 20:8: \xo*\xt Lev 19:13; Deut 24:15\xt*\x*\wj Acunüng khaw a mü law üng, ngvawngmah naw a lo ngängki üng, “Nghlawhkie ami van jah khü lü, anghnu säih üng cutei lü akma säih üng dütkia kami ngkheng jah pea,” a ti.\wj* \v 9 \wj Acunüng, mülam naji mhma üng cuteikie cun law u lü, ami khüi khen tangka mat ci do lawki he.\wj* \v 10 \wj Khüi makie cun law u lü khawhah yah khai hea ngai u se pi acukba bäa tangka mat ci däk yah hngakie.\wj* \v 11 \wj Acukba tangka mat däk ci ami do law hnga üng ngvawngmaha veia mtai law u lü,\wj* \v 12 \wj “Anghnua lawki hine naji mat däk va khüikie, amhnüpa khawngling khamei lü kami khüikie am angteha na jah kheng,” ami ti.\wj* \v 13 \wj Ngvawngmah naw mat üng, “Ngaia ka püi, am ning mhlei nawng. Mhnüp mat khüi lü tangka mat hlawhei vai na jumki cen ta.”\wj* \v 14 \wj Na ka ceh lü na ima cita. Hina anghnua lawki he üng pi nang üng ka pet kän ka pe hlüki.\wj* \v 15 \wj Ka ngui cun kamäta ngjak hlüa am ka pawh thei khai aw? Käh ngvang na lü ka ning jah peta phäh na na mkeiki aw? \wj* \p \v 16 \x - \xo 20:16: \xo*\xt Mt 19:30; Mk 10:31; Lk 13:30\xt*\x*\wj Acunakyase, akmae hnu u lü, hnukie hma law khaie” \wj* a ti. \s Jesuh naw a thih vai akthum veinak pyenki \r (Mk 10:32-34; Lk 18:31-34) \p \v 17 Jesuh Jerusalem da cit lü axüisaw he xaleinghngih lam peia jah khü lü, \v 18 \wj “Ngai ua, Jerusalem da mi cit khai, acuia Khyanga Capa cun ktaiyü he ja thumksingea kut üng msuma kya khai. Amimi naw thi khaia mkatei khaie.\wj* \v 19 \wj Khyanga Capa cun yaihei u lü, kpai acun he, kutlamktung üng ami hnim vaia khyang mjü kce hea kut üng msum acun he. Acunüngpi amhnüp kthum üng tho be khai,”\wj* ti lü a jah mtheh. \s Nu mata nghuinak \r (Mk 10:35-45) \p \v 20 Acunüng, Zebedea khyu, a cakpa xawi maha Jesuha veia lawki. A mkhuk üng ngdäng lü iyaw täeiki. \p \v 21 Jesuh naw, \wj “I ja na ngjak hlü?”\wj* a ti. \p Nghnumi naw, “Hina ka cakpa xawi, Sangpuxanga na thawn law üng, mat na khet da, mat na kcawng da ngaw khai xawia bekhüt na pea,” a ti. \p \v 22 Jesuh naw, \wj “I nami tä hman am ksing niki. Ka awk law vaia khawt, nani aw khawh khai aw? Baptican ka khan law vai, nani khan khawh khai aw?”\wj* ti se, \p “Ä, yah khai,” ani ti. \p \v 23 Jesuh naw, \wj “Ka awk vaia khawt na awk khawh üng pi, ka khet da ja kcawng da nani ngawh vai cun keia xü thei am ni. Ahina ngawhnak cun ka Pa naw a jah xüea phäha kyaki ni,”\wj* a ti. \p \v 24 Axüisawe xa naw ami ngjak üng, acuna ngbengna xawi cun jah thüinakie. \v 25 \x - \xo 20:25,26: \xo*\xt Lk 22:25,26\xt*\x*Jesuh naw axüisaw he alanga jah khü lü, \wj “Nami ksinga mäiha, khyang mjü kce hea bawie cun khyang hea khana aktäa bawi u lü, aktäa ami ana sumeikie.”\wj* \v 26 \x - \xo 20:26,27: \xo*\xt Mt 23:11; Mk 9:35; Lk 22:26\xt*\x*\wj Cunsepi, ahina mäih nangmi üng käh ve se, nangmi üngka mat a kyäp säih vai ngja hlüki ta nami mpyaa kya se.\wj* \v 27 \wj Nangmi üngka mat akma säih vai ngja hlüki ta nami mpyaa thawn se.\wj* \v 28 \wj Khyanga Capa cun khyanga khüih vaia am law; khyang khüih lü a xünnak jah pe lü khyang khawkän jah thawng khaia a lawa mäiha, nami ve vai,” \wj*a ti. \s Amikmü nghngih a jah mdaw be \r (Mk 10:46-52; Lk 18:35-43) \p \v 29 Jesuh ja axüisaw he Jerikho mlüh üngka naw ami ceh üng khyangpänu naw jah läki he. \v 30 Amikmüki nghngih lam peia ngawhki xawi naw Jesuh lam üng citki tia ani ngjak üng ngpyang ni lü, “Davita Capa, Bawipa aw, jah mpyeneia,” ti lü ngpyangki xawi. \p \v 31 Khyangpänu naw käh ani ngpyang ti vaia jah mtheh u sepi, aksetama, “Davita Capa, Bawipa aw, jah mpyeneia,” ti lü ngpyang dämdämki xawi. \p \v 32 Jesuh naw ngdüi lü, \wj “I ka ning jah pawh pet vai ni nani hlüei,”\wj* a ti. \p \v 33 Anini naw, “Bawipa aw, kani mika vai be vai ngaih ve ning,” ani ti. \p \v 34 Jesuh naw jah mpyenei lü ani mik a jah hneh pet. Acunja ani mik vai law be se, Jesuh läki xawi. \c 21 \s Hlüngtainak am Jerusalem lutki \r (Mk 11:1-11; Lk 19:28-40; Jn 12:12-19) \p \v 1 Jesuh ja axüisaw he Jerusalema law u lü Olip mcung, Betphake\f + \fr 21:1: \fr*\ft ahin cun khyang 50-150 bang vekia ngnam/mlüha kyaki. Bethanih mlüh pei, Jerusalem üngka naw 1.6 kilometer thuki.\ft*\f* ngnam ami pha law üng Jesuh naw, \wj “Axüisaw xawi nghngih maa jah na tüih lü,\wj* \v 2 \wj nani maa vekia ngnama cit ni lü, sanghngaksaü mat ja, a ca ami jah kphung nani hmuh khai. Jah sut ni lü ka veia nani jah lawpüi vai.”\wj* \v 3 \wj Khyang naw a ning jah kthäh üng, “Bawipa\wj*\f + \fr 21:3: \fr*\ft Kamah \ft*\fp Angvai ti lü sumkie \fp*\f*\wj naw jah hlüei ve,” nani ti vai. Acunüng angxita ning jah tüih law khai ni,”\wj* a ti. \p \v 4 Ahin avan cun sahma naw a na pyen law, \q1 \v 5 \x - \xo 21:5: \xo*\xt Zakh 9:9\xt*\x*“Zion mlüh üng mtheh ua, \q2 Tenga, na Sangpuxang na veia law ve! \q1 Ani cun a mlung nem lü sanghngaksaü, \q2 ja sanghngaksaüca xawia khana ngcumki,” ti akümkawinak vaia kyaki. \p \v 6 Acunüng, axüisaw xawi naw cit ni lü, Jesuh naw a jah mtheha mäiha ani va pawh. \v 7 Sanghngaksaü ja a ca cun jah lawpüi u lü, ami suisake a khana jah mtaikie naw, Jesuh cun a khana ami ngawhsak. \v 8 Khyangpänu naw ami suisak lama ami jah phah üng, avang naw nghleng hnahe jah ksawm u lü jah phahkie. \v 9 \x - \xo 21:9: \xo*\xt Sal 118:25,26\xt*\x*Khyangpä a ma a na citkie ja amät läki he naw, “Hosana Davita Capa, Bawipa ngming am lawki josennak be se! A hlüngnak säih khankhawa Hosana,” ti lü, ngpyangkie. \p \v 10 Jerusalem a pha law üng, mlüh üngka ami van üicai u lü, “Ani u ni?” ti lü pyenkie. \p \v 11 Khyangpänu naw, “Hin cun sahma Jesuh, Kalile hne, Nazaret mlüh üngka ni,” ami ti. \s Temple k'uma Jesuh lutki \r (Mk 11:15-19; Lk 19:45-48; Jn 2:13-22) \p \v 12 Jesuh Temple k'uma lut lü Temple k’uma jawitukie ja kheikie jah sät lü tangka mhlaikie ja müm jawikiea ngawhnake, avan a jah hukxänin. \v 13 \x - \xo 21:13: \xo*\xt Hesa 56:7; Jer 7:11\xt*\x*Acunüng Jesuh naw, \wj “Cangcim üng, ‘Ka im cun ktaiyünak ima sui khaie’ ti lü ng’yuki, nangmi naw mpyukeiea ngthupnak ima pyang ve uki” \wj*a ti. \p \v 14 Amikmü ja akxoe, temple k'uma law u se Jesuh naw a jah mdaw be. \v 15 Ktaiyü ngvaie ja Thum mtheie naw müncanksee a pawhmsah ja, hnasene naw, “Hosana Davita Capa,” ti lü, ami ngpyang hmuh u lü aktäa ami mlung soki. \p \v 16 \x - \xo 21:16: \xo*\xt Sal 8:2 (LXX)\xt*\x*Jesuh üng, “Amimi naw i pyenkie ti na jah ngjaki aw?” ami ti. \p Jesuh naw, \wj “Ä, hnasene ja cihtui k’aw naca hea mpyawng üng mhlünmtainak na yahki ni,” ti lü ng’yuki am nami khe khawiki aw?” \wj* a ti. \p \v 17 Jesuh naw jah hawih hüt lü Bethanih mlüha cit lü acuna mthan cun acuia ipki. \s Jesuh naw kthei thing a yünce \r (Mk 11:12-14,20-24) \p \v 18 Ngawilama mlüh da a nghlat law be üng, a ei ngaih lawki. \v 19 Kthei thing lam peia hmu lü kthei thing da cit kyawki, am ngthei lü a hnah däk ve se a hmuh. \wj “Käh ngthei ti sümsüm kawpi,”\wj* ti se, acunüng kthei thing cun ngjai lü thiei lawki. \p \v 20 Axüisawe naw acun ami hmuh üng, “Ihawkba Fik dung akjangnua khyawngei lawki ni?” ti lü müncankie. \p \v 21 \x - \xo 21:21: \xo*\xt Mt 17:20; 1Kor 13:2\xt*\x*Jesuh naw jah msang lü, \wj “Akcanga ka ning jah mthehki, jumei kcang lü mlung hlawthlatnak am nami tak üng hina Fikdung däk am ni lü, hina mcung üng, ‘Hin üngka naw ngnawn lü mliktuia kya se’ nami ti üng nami tia mäiha kya khai.”\wj* \v 22 \wj Nami jumei üng nami täsam naküt nami yah khai,”\wj* a ti. \s Jesuha Ana mawng ngthähnak \r (Mk 11:27-33; Lk 20:1-8) \p \v 23 Templea law be lü a jah mthei k'um üng, ktaiyü ngvaie ja a xüe a veia law u lü, “Ahin he jah pawh vaia ia ana ja na tak? U naw ahin he na jah pawhak vai ana a ning pet ja?” ti lü ami kthäh. \p \v 24 Jesuh naw jah msang lü, \wj “Kei pi mat däk ka ning jah kthäh khai. Nami na msang üng, kei naw pi ahin he ka jah pawhnak vaia ia ana ka tak cun ka ning jah mtheh khai.”\wj* \v 25 \wj Johana a baptican hin hawia khyüh lawki ni? Pamhnam üngkhyüh mä. Khyang üngkhyüh mä”\wj* a ti. \p Amimäte naw ngcuh u lü, “I mi ti khai ni. Pamhnam üngka naw ni” mi ti üng mä, “Ise Johan am nami kcangnaki ni,” ti hlü kbak. \v 26 “Khyang üngka naw” mi ti üng pi khyang he naw i ami pawh vai ti kyühei phyaki. Isetiüng, khyang avan naw Johan cun sahma mat ti ksingki he,” ami ti. \v 27 Jesuh üng, “Am ksing ve u nawng,” ami ti. \p Jesuh naw, \wj “Kei pi ia ana am ka pawh ti am ning jah mtheh hlü veng,”\wj* a ti. \s Capa nghngih am msuimcäpnak \p \v 28 \wj “Ihawkba nami ngaiki ni? Ahlana nghngih canaki khyang mat veki. Akdäma veia cit lü, “Ka ca aw, tuhngawi ngvawnga cit lü va khüia,” a ti.\wj* \v 29 \wj A ca naw, “Kaa! am cit hlü veng,” a ti kyaw, akäna a mlung nglat law be lü citki.\wj* \v 30 \wj Acunüng anghngihnaka veia cit lü acukba bäa a mtheh. Ani naw, “Ä ja, cit kawng,” ti lü am cit.\wj* \v 31 \wj Ahin xawi üng u naw ni a paa ngjakhlü a pawh?”\wj* a ti. \p Amimi naw, “Akdäm ni,” ami ti. \p Acunüng Jesuh naw, \wj “Akcanga ka ning jah mthehki, akhawnkawke ja nghnumi ksee nami maa Pamhnama Khawa lut ve u.”\wj* \v 32 \x - \xo 21:32: \xo*\xt Lk 3:12; 7:29,30\xt*\x*\wj Isetiüng ta Baptican Johan lam kdaw ning jah mhnuh khaia law se am jumei uki; cunsepi, akhawnkawke ja nghnumi ksee naw ani jumkie. Acun nami hmuh käna pi ngjut lü am jum uki,” \wj*a ti. \s Ngvawng ngängkie am msuimcäpnak \r (Mk 12:1-12; Lk 20:9-19) \p \v 33 \x - \xo 21:33: \xo*\xt Hesa 5:1,2\xt*\x* Jesuh naw, \wj “Msuimcäpnak akce ngai betü ua: khyang mat ngvawngmah veki, acun naw capyit ngvawng pyang lü ngvawng lü capyittui suinak vai khui co lü, ngängnak vai kyäng a sak. Khüikie üng jah khah lü athuknaka khaw kcea kdungki.\wj* \v 34 \wj Capyit angtheih lawa kcün üng, amäta hama capyit ngthei kbit khai hea a mpyae ngvawng ngängkiea veia a jah tüih.\wj* \v 35 \wj Ngvawng ngängkie naw ngvawngmaha a mpyae jah man u lü mat ami kpaih, mat ami hnim, mat lung am ami vawih.\wj* \v 36 \wj Acunüng ngvawngmah naw akcüka kaa kthak nungkia, a mpya kce he a jah tüih betü. Acunsepi acukba kunga ami jah na pawh betü.\wj* \v 37 \wj Akpäihnaka amäta ca, “Ahin ta leisawng khaie ni, am pawh hngaläk u” ti lü a tüih betü.\wj* \v 38 \wj Cunsepi ngvawng ngänge naw ami hmuh üng, “Hin hin ngvawngmaha ca va ni kbak. Law ua mi hnim lü a khawh mi bi vai u,” ti u lü,\wj* \v 39 \wj man lü ngvawng kpunga xawt lü ami hnimin u. \wj* \p \v 40 \wj “Tuh ta ngvawngmah a law üng, ngvawng ngängkie cun ihawkba jah pawh khai ni?”\wj* a ti. \p \v 41 Msang u lü, “Acuna khyang ksee cun jah hnim khaia ngsing ve. Ngvawng pi capyit angthei law kcün üng, tha law khai hea khyang kce he üng jah khah khai,” ami ti. \p \v 42 \x - \xo 21:42: \xo*\xt Sal 118:22,23\xt*\x*Jesuh naw \wj “Cangcim naw a pyen am nami khe khawikie aw? \wj* \q1 \wj “Imksae naw am daw se ami hawiha lung cen, \wj* \q2 \wj akdaw säih lunga thawn law khawiki. \wj* \q1 \wj Ahin cun Bawipa naw a pawha kyaki, ahin cun müncan vaia kyaki, \wj* \q2 \wj ihlawka müncan phyaki ni!” \wj* \p \v 43 \wj Acunakyase, ka ning jah mthehki, “Pamhnama Khaw ning jah hut lü ngtheisak pungpyahsak khaia khyang he üng jah pet vai.\wj* \v 44 \wj “Aupi, hina lung üng kyaki cun khuikhaiei khaia bo vai. Ahina lung naw a kyaknak cun mput khuia thawn khai,”\wj*\f + \fr 21:44: \fr*\ft Ahina cayüi hin amsaha caupe naw am yuksih u.\ft*\f* a ti. \p \v 45 Ktaiyü ngvaie ja Pharise he naw acuna msuimcäpnak cun ami ngjak üng, amimi a jah tinak ti ksingki he. \v 46 Acunüng, man khai hea ami bü. Cunsepi Jesuh cun sahma tia jumeikia khyangpänu ami jah kyüh. \c 22 \s Cambumnak pawi am msuimcäpnak \r (Lk 14:15-24) \p \v 1 Jesuh naw msuimcäpnake am khyang he üng a jah mtheh betü. \v 2 \wj “Khankhaw Pe cun a capaa phäh cambum khaia ngtünki Sangpuxang mat am tängki.\wj* \v 3 \wj “Cambumnaka law lü buh pawi bükei law khai khine jah khü khai hea a mpyae a jah tüih, cunsepi, am law hlü u.\wj* \v 4 \wj “Acunüng, a mpya kce he jah tüih betü lü, “Müei vai pyang päng ni, ka semce ja khyükseie akthaü säih jah hnim veng, ahmäi küm päng ve, cambumnaka law ua,” ti lü khine üng jah mtheh u bä’ a ti.\wj* \v 5 \wj “Cunsepi, khine naw käh cuhlihei u lü animäta khut pawh khaia citei hükie: mat a loa cit lü, mat betü kdungei hüki.\wj* \v 6 \wj Avang naw Sangpuxanga mpyae jah man u lü jah kpai lü ami jah hnim u.\wj* \v 7 \wj “Acun Sangpuxang naw a ngjak üng thüi lü a yekape a jah tüih. A mpyae jah hnimkie cun ami van jah hnim lü ami mlüh pi mei am a jah mkhih pet.\wj* \v 8 \wj Acunkäna a mpyae jah khü lü, ‘Cambumnak pyang päng ni, cunsepi, jah cükeia khyang he ei khaia am ngkawih ve u.\wj* \v 9 \wj ‘Tuh ta lamnuea cit hü u lü nami hmuh naküt jah va khü hü ua’ a ti.\wj* \v 10 \wj Acunüng, a mpyae cun lam naküt üng cit hü u lü, ami hmuh naküt akdaw akse jah mkhäm lü jah lawpüi u se, cambumnaka im cun khin am beki. \wj* \p \v 11 \wj “Sangpuxang cun khine jah bükteng khaia im k’uma a law üng, khin mat cambumnak suisak am jihki a hmuh.\wj* \v 12 \wj “Sangpuxang naw, ‘Ka püi aw, ihawkba, cambumnaka suisak am jih lü na lawki ni?’ a ti. Cunsepi acuna khyang naw i pi am ti be.\wj* \v 13 \x - \xo 22:13: \xo*\xt Mt 8:12; 25:30; Lk 13:28\xt*\x*\wj “Acunüng, Sangpuxang naw a mpyae üng, ‘A kutkhawe jah pinpawk lü anghmüpnaka xawt ua. Acuia a mni cui hakyetnak am kyap khai’ a ti. \wj* \p \v 14 \wj “Jesuh naw, “Khüa khyang da kyaw lüpi xüa khyang ngcek ve”\wj* a ti. \s Akhawn pet vai ja käh pet vai \r (Mk 12:13-17; Lk 20:20-26) \p \v 15 Acunüng, Pharise he naw a ngthähnak am Jesuh man vaia lam sui lü cengkie. \v 16 Pharise he naw ami hnukläke avang ja Heroda hnukläke avang Jesuha veia jah tüih u lü, “Saja aw, nang cun akcang na pyenki ti kami ksingki. Akce he naw ihawkba ngai khaie ti käh cäi na lü, Pamhnam naw khyang he a jah ngjak hlüa mawng khyüngtak na jah mtheiki. Isetiüng nang cun naw ua mikhmai pi am tengki. \v 17 “Ihawkba na ngaih jah mtheha? Mi thum naw Empero üng akhawn pet vai hin nglawiki aw, am nglawiki aw?” ami ti. \p \v 18 Acunsepi, Jesuh naw ami ngneikse jah ksing lü, \wj “Hypocrite aw, ise nami na mhnüteikie ni? \wj* \p \v 19 \wj “Akhawn ngui hawia ni? Na mhnuh ua”\wj* a ti. \p Acunüng tangka mat a veia ami lawpüi. \v 20 Acunüng, Jesuh naw, \wj “Hin hin ua lup ja ua ngming ni a ve?”\wj* a ti. \p \v 21 “Empero ni,” ami ti. \p Acunüng Jesuh naw, \wj “Acukba ani üng, Empero üng sängeiki Empero üng pe ua, Pamhnam üng sängeiki Pamhnam üng pe ua,”\wj* a ti. \p \v 22 Acun ami ngjak üng, müncan u lü akcea ami ceh tak. \s Thihnak üngkhyüh thawh be ngthähnak \r (Mk 12:18-27; Lk 20:27-40) \p \v 23 \x - \xo 22:23: \xo*\xt Ngs 23:8\xt*\x*Acuna mhnüp üng, khyang kthi am tho be khawi u tiki Sadukee avang Jesuha veia lawki he. \v 24 \x - \xo 22:24: \xo*\xt Deut 25:5\xt*\x*“Saja aw! Mosi naw khyang mat am ca lü a thih üng, a na naw khäm be lü a casak vai. Acunüng akthia caa ngai vai,” a ti ni. \v 25 “Tuh a bena khyüh xüngkie, a khyu hmeinu cun a na naw a khäm be. \v 26 “Acukba bäa anghngihnak ja akthumnak pi am ca u lü, akhyühnak cäpa thih päihkie. \v 27 “Akdüta acuna nghnumi pi thiki. \v 28 “Acunakyase, thikie ami thawh law bea mhnüp üng, acuna nghnumi cun ngbengna khyüh üng ua khyua kya khai ni? Angtu naw ami khyunak” ti lü ami kthäh. \p \v 29 Jesuh naw jah msang lü, \wj “Nami mkhyekie ni! Cangcim ja Pamhnama khyaihbahnak am nami ksinga phäh ni.\wj* \v 30 \wj “Akthie ami thawh law bea mhnüp üng, amimi cun khankhawa khankhawngsä hea mäiha am ngkhyungla ti u.\wj* \v 31 \wj “Pamhnam naw nami veia akthiea thawhnak bea mawng a pyen am nami khe khawikie aw?\wj* \v 32 \x - \xo 22:32: \xo*\xt Ex 3:6\xt*\x*\wj ‘Kei Abrahama Pamhnam, Isaka Pamhnam, Jakopa Pamhnam’ Pamhnam cun akthiea Pamhnama am ni, akxüngea Pamhnam ni,”\wj* ti lü, a jah mtheh. \p \v 33 Acun khyangpäe naw ami ngjak üng, a jah mtheimthang cun müncan nakie. \s Ngthupet akü säih \r (Mk 12:28-34; Lk 10:25-28) \p \v 34 Acunüng, Sadukee jah mkhütki ti, Pharise he naw ami ksing üng alanga ngcun law u lü, \v 35 \x - \xo 22:35-40: \xo*\xt Lk 10:25-28\xt*\x*ami ksung üngka mat, thum ksingki naw kthähnak üng man vaia ngtängki. \v 36 “Saja aw, i ni Mosia thum üng akü säiha ngthupet cun?” a ti. \p \v 37 \x - \xo 22:37: \xo*\xt Deut 6:5\xt*\x*Jesuh naw, \wj “Na Bawipa Pamhnam cun na mlung avan, na ngmüimkhya avan, ja na ksingnak avan am na mhläkphyanak vai.’\wj* \v 38 \wj “Ahin cun akdäm säih ja akü säiha ngthupeta kyaki.\wj* \v 39 \x - \xo 22:39: \xo*\xt Lev 19:18\xt*\x*\wj “Anghngihnak cun: ‘Na impei loceng namät na kphyanaka mäiha na kphyanak vai.’\wj* \v 40 \wj “Ahina ngthupet nghngih üng Mosia thum naküt ja sahma hea mtheimthang naküt avan phungki ni,”\wj* ti lü a jah mtheh. \s Khritawa mawng ngthähnak \r (Mk 12:35-37; Lk 20:41-44) \p \v 41 Acunüng, Pharise he avang ami ngcun law üng Jesuh naw jah kthähki. \v 42 \wj “Mesijah hin ia ni nami ngaih? Ua ksawn üngka ni?”\wj* a ti. \p “Ani cun Davita ksawn üngka ni,” ti lü ami msang. \p \v 43 ‘Acunüng Jesuh naw, \wj “Ise ngmüimkhya naw Davit üng “Khritaw cun Bawipa aw” ti lü a khüsak?” Davit naw pyen lü, \wj* \q1 \v 44 \x - \xo 22:44: \xo*\xt Sal 110:1\xt*\x*\wj ‘Bawipa naw ka bawipa üng a mtheh ta: \wj* \q2 \wj ka khet da ngawa \wj* \q2 \wj na yee na khawa kea am ka jah taka küt üng” a ti. \wj* \p \v 45 \wj “Davit naw Khritaw üng Bawipa ti lü a khü üng, ihawkba Mesijah cun Davita ksawn thei vai ni?”\wj* a ti. \p \v 46 U naw pi ngthu mkhap matca am pi am msang be u. Acuna mhnüp üngka naw cutei lü u naw i pi am kthäh ti u. \c 23 \s Pharise he ja Thumksinge jah cäieinak vai \r (Mk 12:38-39; Lk 11:43,46; 20:45-46) \p \v 1 Acunüng, Jesuh naw axüisaw he ja khyangpäe jah mthehki. \v 2 \wj “Thum mtheie ja Pharise he Mosia ngawhnak üng ngawkie.\wj* \v 3 \wj “Acunakyase, aipi ami ning jah mtheha mäiha nami ve vai, cunsepi ami pawh käh nami jah läkei vai. Ami pyena mäiha i am pawh khawi u.\wj* \v 4 \wj “Aktäa yüh lü phüi sekia phüih pyang u lü khyanga ngkyang üng mtaihkie. Amimät naw ta ami kut mdawngca am pi am hnet hlü u.\wj* \v 5 \x - \xo 23:5: \xo*\xt Mt 6:1; Deut 6:8; Num 15:38\xt*\x*\wj “Khyang he naw ami jah hmuh hmuh vaia khut pawhkie. Cangcim üng a vea kba; khyang naw ami jah münnak vaia, ami mcea sawm lü ami ban ami pinnak mehvun yüi\wj*\f + \fr 23:5: \fr*\ft mehvun yüi cun Pamhnam leisawngki ti ngsingnaka ami sawma kyaki.\ft*\f*\wj teng ua.\wj* \v 6 \wj “Eiawknak pawia adawnak säih ngawhnak üng ngaw hlükie. Sinakoka pi akdaw säiha ngawhnak üng ngawh vai jawngnakie.\wj* \v 7 \wj “Jawihtuknaka pi ami jah leisawng vai, ‘Saja aw’ ti lü jah khü vai jawngnakie.\wj* \v 8 \wj “Nangmi naw ta ‘Saja aw’ ti lü ami ning jah khü vaia käh ve ua. Isetiüng ta, nangmi cun avan tängei u lü Saja pi mat ni nami tak.\wj* \v 9 \wj “Khawmdek khana u pi, ‘Pa aw,’ ti lü käh khü ua. Isetiüng ta nami pa mat däk khankhawa veki ni.\wj* \v 10 \wj “Mkhawnga ami ning jah khü vaia käh ve ua. Isetiüng ta, nami mkhawng cun Mesijah mat däk ni.\wj* \v 11 \x - \xo 23:11: \xo*\xt Mt 20:26,27; Mk 9:35; 10:43,44; Lk 22:26\xt*\x*\wj “Nangmi üng kyäp säihki cun nami mpyaa kya yah khai.\wj* \v 12 \x - \xo 23:12: \xo*\xt Lk 14:11; 18:14\xt*\x*\wj “Aupi, amät mhlünmtaieiki cun nem säih khai, amät mhnemeiki cun mhlünmtaia kya khai.\wj* \s Ami hleihlak Jesuh naw jah mkateiki \r (Mk 12:40; Lk 11:39-42,44,52; 20:47) \p \v 13 \wj “Nangmi thumksinge ja Pharise he, hypocrite aw, nami jo se ve. Isetiüng ta, khyang hea maa Khankhaw Pe ksawh khai ve uki, nanimät pi käh lut u lü lut khaie pi nami jah mkhyawhki. \wj* \p \v 14 \f + \fr 23:14: \fr*\ft Ahina ayüi 14 hin akhäk naw am yuk sih u.\ft*\f*\wj “Thum mtheie ja Pharise he, nangmi hypocrite aw, nami jo se ve. Isetiüng ta, hmeinue jah ei aw u lü ami im nami jah huteiki. Mkhyekatnak am a ngdangnak vaia, khawvei veia nami ktaiyüki. Acunakyase, ksehlen bawkia mkatnak nami khamei khai. \wj* \p \v 15 \wj “Thum mtheie ja Pharise he, nangmi hypocrite aw, nami jo se ve. Isetiüng ta, Judahea jumeinak üng khyang matca a law vaia tuilawng khawkawng naküt lümkan lü nami cit hüki. Ngpyawt lawki pi namimäta kthaka anghngiha Mulai Pea nami cehsaki. \wj* \p \v 16 \wj “Khyang mikmüe aw! nami jo se ve, “Aupi Temple be lü ng’yünceki cun amdang ni, aupi Temple üngka xüi be lü ng’yünceki cun a pyena mäiha kyaki ni,” nami tiki.\wj* \v 17 \wj “Amikmü yawk’ange aw, i ja adaw bawk? Xüi mä a daw bawk? Xüi ngcimsakia Temple mä a daw bawk?\wj* \v 18 \wj “Kpyawngkung be lü ng’yünceki cun amdang ni, kpyawngkunga khana peta petmsawt be lü ng’yünceki cun a pyena mäiha kyaki ni,” ti lü nami jah mtheiki.\wj* \v 19 \wj “Ihlawka nami mik müki ni, i ni a daw bawk? Petmsawt mä a daw bawk? Acuna petmsawt ngcimcaihsakia kpyawngkung mä a daw bawk?\wj* \v 20 \wj “Acunakyase, kpyawngkung be lü ng’yünceki cun acuna kpyawngkung ja a khana vekia petmsawte, avan be lü ng’yünceki ni.\wj* \v 21 \wj “Temple be lü ng’yünceki cun acuna Temple ja a khuia veki Pamhnam be lü ng’yünceki ni.\wj* \v 22 \x - \xo 23:22: \xo*\xt Hesa 66:1; Mt 5:34\xt*\x*\wj “Khankhaw be lü ng’yünceki cun Pamhnama ngawhnak ja acunüng ngawki be lü ng’yünceki ni. \wj* \p \v 23 \x - \xo 23:23: \xo*\xt Lev 27:30\xt*\x*\wj “Thum mtheie ja Pharise he, nangni hypocrite aw, nami jo se ve. Thingkthei yawpai ja tawikxüng ankseie xa üng mat nami peki. Acunsepi, aktung bawk thum üng jah läklam vai: ngsungpyunkia bilawhnak, mpyeneinak ja cingcainake jah hawihinkie. Ahin he cun käh jah hawih lü nami jah läklam vai.\wj* \v 24 \wj “Lam msümki khyang mikmüe aw, mkhoyang mat pi käh pa khaia tui mcim u lü sanghngüksaü nami mjaweiki.\wj* \p \v 25 \wj “Thum mtheie ja Pharise he, nangni hypocrite aw! nami jo se ve. Isetiüng, khawt ja kbe a kpung nami mthiki, a k’uma hleihlaknak ja ngtawngeinak am beki ni.\wj* \v 26 \wj “Pharise mikmüe aw, khawt ja kbe a ngcim vaia a k’um mthi ma ua. Acunüng a kpung pi ngcim hnga khai ni. \wj* \p \v 27 \x - \xo 23:27: \xo*\xt Ngs 23:3\xt*\x*\wj “Thum mtheie ja Pharise he, nangni hypocrite aw, nami jo se ve. Isetiüng ta, nangmi cun ng'utnak lungdü akbawk, a kpunga angtoa ngdang lü a k’um yuhe ja yawk kthue am be lü mtüihkhehki am nami tängki.\wj* \v 28 \wj “Acukba nangmi pi akpunga khyang naküta veia ngsungpyunkia mäiha nami ngdangki, acunsepi nami mlung k’uma Pamhnam khut pawhkia nami ngsaihnak ja am dawkia ngaihnak mkhyekatnak beki. \wj* \s Ami khameinak vai Jesuh naw pyenki \r (Lk 11:47-51) \p \v 29 \wj “Thum mtheie ja Pharise he, nangmi hypocrite aw, nami jo se ve. Isetiüng ta, sahma hea mkhya ime jah sa u lü akdawa xüng lü awmki hea phäh yepim nami saki.\wj* \v 30 \wj “Mi pupaea kcün üng, mi na ngtüi law hngaa ta, sahma he ami jah hnimnak üng am mi na bawibeng hnga khai sü,’ nami tiki.\wj* \v 31 \wj “Acunakyase, sahma hnimkia ksawna nami kya cun nami ksingki ni.\wj* \v 32 \wj “Nami pupaea mkhyekat nami kpha vaia nangmi pi mkhyekat betü ua.\wj* \v 33 \x - \xo 23:33: \xo*\xt Mt 3:7; 12:34; Lk 3:7\xt*\x*\wj “Nangmi kphyue ja kphyua ca he aw, mulai nami cehnak vai üngka naw ihawkba nami lät thei khai ni?\wj* \v 34 \wj “Acunakyase, cangcim üng a na pyen khawi cun, ‘Sahmae, khyang ktheme ja, ngthungcim ksinge, ka ning jah tüih law pet khai. Avang nami ja hnim khai, avang kutlamktung üng nami jah taih khai, avang sinakok k’uma jah kpai u lü, mlüh mat üngka naw mlüh mata cit lü nami jah mkhuimkha khai.\wj* \v 35 \x - \xo 23:35: \xo*\xt Gen 4:8; 2Khro 24:20,21\xt*\x*\wj “Acunakyase, khyangdüng Abelaha thisen üng tün lü, Temple k'uma ja, Temple ja kpyawngkunga nglaka nami hnim Barakiha capa Zakhariha thisen cäp, ja khawmdek khana khyangsungpyune, ami jah hnim naküta thisen cun nami khana pha khai.\wj* \v 36 \wj “Akcanga ka ning jah mthehki, khyang hnima phäh ksükcetnak avan cun tuh ka khyang hea khana pha law khai!\wj* \s Jerusalema khana Jesuha kphyanak \r (Lk 13:34-35) \p \v 37 \wj “Aw Jerusalem, Jerusalem, sahma he jah hnim lü na veia ami jah tüih law khyang he lung am na jah vawiki aw! Ainu naw, a ca he a ngphya keha a jah mkhäma kbaa, khawvei na canae jah mkhäm be vai ka ngaihki? Cunüngpi, acun am na jumki.\wj* \v 38 \x - \xo 23:38: \xo*\xt Jer 22:5\xt*\x*\wj “Acunakyase Na temple cun axawnga na veia ning hawih peta kya ve.\wj* \v 39 \x - \xo 23:39: \xo*\xt Sal 118:26\xt*\x*\wj “Ka ning jah mthehki, tuh üngkhyüh ‘Bawipa ngming üng lawki Pamhnam naw josennak be se’ am nami tia küt cäpa, ka hmai am na hmu ti uki,”\wj* a ti. \c 24 \s Temple a pye vai Jesuh naw pyenki \r (Mk 13:2; Lk 21:5-6) \p \v 1 Jesuh Temple üngka naw akcea a ceh üng, axüisaw he naw Temple ime mhnuh khai hea a veia lawki he. \v 2 Jesuh naw, \wj “Hin avan nami jah hmuki am niki aw? Akcanga ka ning jah mthehki, lung matca pi, hin üng am ve khaia a pyehnak vaia kcün pha law khai,”\wj* a ti. \s Khuikhatnak ja mkhuimkhanak \r (Mk 13:3-13; Lk 21:7-19) \p \v 3 Olip mcunga khana a ngawh üng axüisaw he ampyua law u lü, “Itüha, acukba thawn law khai ni? Na lawnak vaia akcün ja akpäihnak kcün msingnak vai cun i ni? Jah mtheha” ami ti. \p \v 4 Jesuh naw, \wj “U naw pi käh a ning jah mhleimhlak vaia mceiei ua.\wj* \v 5 \wj “Khyang khawkän ka ngming üng law lü, Keia hana ngsaih lü ‘Kei, Khritaw ni’ ti lü khyang khawhah jah mhlei law khaie.\wj* \v 6 \wj “Nami peia ngtuknake kthaie ja athuknaka pi ngtuknaka thange cun nami jah ngja law khai. Cunüngpi käh cäicing kawm uki. Acuna ngkhawe cun thawn law khaie, cunüngpi akcüna päihnak tinak am ni.\wj* \v 7 \wj “Pee mat ja mat, pungnu mat ja mat, ngtung’at law khaie. Mdek alum üng, khaw jaw khyat pai law khai, ngkhyü ngsün law khai.\wj* \v 8 \wj “Ahin he cun na hmi hlüki a huiheia mäiha khuikhanakea cuteinaka kyaki. \wj* \p \v 9 \x - \xo 24:9: \xo*\xt Mt 10:22\xt*\x*\wj “Acunüng ning jah man u lü ami ning jah mkhuimkha vai ja ami ning jah hnim vaia khyang hea kut üng ning jah ap khaie. Khyang naküt naw keia phäh ning jah hneng khaie.\wj* \v 10 \wj “Acuna kcün üng khyang khawhah naw ami jumnak hawih u lü mat ja mat nghneng law khaie, hleihlak law khaie.\wj* \v 11 \wj “Sahma ksee po law u lü khyang khawhah jah mhleimhlak law khaie.\wj* \v 12 \wj “Am dawkia khut pawhnak da law lü mhläkphyanak ng’yeng law khai.\wj* \v 13 \x - \xo 24:13: \xo*\xt Mt 10:22\xt*\x*\wj “Cunsepi, adütnak vei cäpa jumeiki naw küikyannak yah khai.\wj* \v 14 \wj “Khankhaw Pea mawng thangkdaw cun khawmdek van üng sang lü khyang naküta veia saksia mdanga kya khai. Acun käna akcüna päihnak pha law khai. \wj* \s Kpyükpye theiki Kyükyawksee \r (Mk 13:14-23; Lk 21:20-24) \p \v 15 \x - \xo 24:15: \xo*\xt Dan 9:27; 11:31; 12:11\xt*\x*\wj “Sahma Danjelah naw cangcim üng a pyena kba, ‘Kpyükpye theiki kyükyawkse angcimcaihnak säiha ngdüi se, nami hmu khai.\wj* \v 16 \wj “Acunüng Judaha veki naküt mcungea dawng u se.\wj* \v 17 \x - \xo 24:17,18: \xo*\xt Lk 17:31\xt*\x*\wj “Mkhyung khana veki im k’uma a ka lo khaia käh kyum law se.\wj* \v 18 \wj “Loa veki naw pi a suisak loei khaia käh nghlat be se.\wj* \v 19 \wj “Acuna mhnüp üng mpyaikie ja cihtui k’aw naca kpawmeikie ta aktäa khuikha khaie ni.\wj* \v 20 \wj “Nami dawngnak vaia mhnüp cun khawksik khya ja Sabbath mhnüpa käh a kya vaia Pamhnama veia ktaiyü ua.\wj* \v 21 \x - \xo 24:21: \xo*\xt Dan 12:1; Malam 7:14\xt*\x*\wj “Khawmdek a ngtüi üngkhyüh am hmuh khawi, malama pi am hmuh be ti vai khuikhatnak kyühkse cun pha law khai.\wj* \v 22 \wj Khawmhnüpe cun Pamhnam naw a jah tawisak päng ni; am a tawisak vai sü üng, u pi xüng khai am ve. A jah xüa khyang hea phäh Pamhnam naw khawmhnüpe cun jah tawisak khai. \wj* \p \v 23 \wj ‘Hia ni Khritaw, cuia ni Khritaw’ tiki a ve üng, käh nami kcangnak vai.\wj* \v 24 \wj “Isetiüng ta, Khritaw kcang am nikie ja sahma ksee po law khaie. Pamhnama jah xü khyang he pi a thawn theia ta, ami jah mhleinak vaia müncanksee pi jah pawh law khaie.\wj* \v 25 \wj “Ngai ua, akcün am a pha law ham üng ma lü ka ning jah mtheh päng ni. \wj* \p \v 26 \x - \xo 24:26,27: \xo*\xt Lk 17:23,24\xt*\x*\wj “Acunakyase, ‘Mesijah cun khawmkyanga ni’ ami ti üng käh nami ceh vai! Ani cun ‘Angthupnaka ve ve’ ami ti üng pi käh jah kcang na ua.\wj* \v 27 \wj “Nghngilaw da mlaih se khawkyak cäpa khaw a vaia kba, Khyanga Capa cun law be khai. \wj* \p \v 28 \x - \xo 24:28: \xo*\xt Lk 17:37\xt*\x*\wj “Ahawia pi akthia venaka, langktahe ngcun khaie ni.\wj* \s Khyanga Capa a law bea mawng \r (Mk 13:24-27; Lk 21:25-28) \p \v 29 \x - \xo 24:29: \xo*\xt Hesa 13:10; Jol 2:10,31; 3:15; Malam 6:12-13; Hez 32:7; Jol 2:10; 3:15\xt*\x*\wj “Acuna, khuikhatnaka mhnüpe käna, khaw nghmüp law khai. Khyalawn pi am vai law ti. Aisie khankhaw üngkhyüh kya law khaie, khankhaw khyaihbahnake pi ami venak üngka naw jah ksät khai.\wj* \v 30 \x - \xo 24:30: \xo*\xt Dan 7:13; Zakh 12:10-14; Malam 1:7\xt*\x*\wj “Acunüng khyanga Capa msingnak cun khana ngdang law khai. Khawmdek khyang naküt Khyanga Capa hlüngtai kyäpsawknak am khana khawngmei ngcum lü law be se, hmu u lü kyap khaie.\wj* \v 31 \wj “Pungnu tum lü a khankhawngsä he naw a xüe cun khawmdek avan üng jah mkhäm hü be khai hea jah tüih law khai. \wj* \s Fikdung am a msuimcäpnak \r (Mk 13:28-31; Lk 21:29-33) \p \v 32 \wj “Hina Fikdung üngka naw ngtheingthang ua. A kpyange tawi law u lü a hnah a hlip law üng, khawkhye cäh lawki ti, nami ksingki he.\wj* \v 33 \wj “Acuna kba ni, nangmi naw ahin he nami jah hmuh üng, akcün cäh law lü mkawt pei pha lawki ti ksing ua.\wj* \v 34 \wj “Akcanga ka ning jah mthehki, tukbäih ksawn üng khyang he am ami thi päih ham üng acun he avan cun kümcei law khaie ti süm ua.\wj* \v 35 \wj “Khawmdek ja khankhaw khyük ni sepi, ka khyü nglung matca pi a kümcei kaa käh khyük yah khai. \wj* \s Akcün ja mhnüp u naw am ksing \r (Mk 13:32-37; Lk 17:26-30,34-36) \p \v 36 \wj “Acuna mhnüp ja akcün cun iti üng pha law khai ti, u naw pi am ksing. Khankhawngsäe naw pi am ksing u. Capa\wj*\f + \fr 24:36: \fr*\ft Amsah naw “Capa naw pi am ksing” ti hin am yuksih u.\ft*\f*\wj naw pi am ksing. Ka pa däk naw ni a ksing.\wj* \v 37 \x - \xo 24:37: \xo*\xt Gen 6:5-8\xt*\x*\wj “Khyanga Capa a law be vai cun Nawea kcün üngkaa mäiha kya law khai.\wj* \v 38 \wj “Mlikpitui am a phu law hama kcüne üngka naw Nawe mlawng k’uma a luh vei cäp, khyang he cun ei awkie, nghnumi ja kpami ngkhyunglakie;\wj* \v 39 \x - \xo 24:39: \xo*\xt Gen 7:6-24\xt*\x*\wj “Mlikpitui phu law lü khyang avan a jah cehin vei cäpa i käh sim lü awmki he. Acun üng ami vea mäiha, Khyanga Capa a law be vai üng pi acukba kya law khai.\wj* \v 40 \wj “Loa ve yümki xawi üng mat jäk lü mat hawih hüt khai.\wj* \v 41 \wj “Ksum su yümki nghnumi nghngih üng mat jäk lü mat hawih hüt khai.\wj* \v 42 \wj “Nami Bawipa a lawnak vaia akcün am nami ksingkia kya se, a na ngäng ua.\wj* \v 43 \x - \xo 24:43: \xo*\xt Lk 12:39,40\xt*\x*\wj “Im mah naw mpyukei a law vaia kcün a ksing vai sü ta, a im mpyukei naw käh a kpye vaia mtät kyet khai ti nami ksingki.\wj* \v 44 \wj “Acuna mäiha, nangmi pi a na ngcüngcei ua. Isetiüng ta, Khyanga Capa cun am nami sümhmuha kcün üng law be khai. \wj* \s Üpnak vaia veki ja am vekia mpya \r (Lk 12:41-48) \p \v 45 \wj “Im mahpa naw, a imbunga eiawk akcün phäh phäh üng jah pyangmtham pawhmsah khaia a mcawn themngvai lü cingcaikia mpya cen u ni?\wj* \v 46 \wj “Acun he jah na pawhmsah se a mahpa naw ima a law be üng, a hmuh lawa mpya ta a josen ve.\wj* \v 47 \wj “Akcanga ka ning jah mthehki, amahpa naw acuna mpya üng a khawh naküt ap khai.\wj* \v 48 \wj “Cunsepi, mpya kse ania üng ta, ‘ka mahpa a law be vai hjo ham khai ni’ ti lü ngaihnipki.\wj* \v 49 \wj “A püi mpyae jah kpai lü ju awk ktai k’eiea hlawnga a na eiawk hü hngaki.\wj* \v 50 \wj “Am a ngaihhmuh ja am a na ksinga kcün mhnüp mat üng, acuna mpyaa mahpa law be khai.\wj* \v 51 \wj “A mahpa naw a mtemtea mawi\wj*\f + \fr 24:51: \fr*\ft “Amtemtea mawi lü akcea xawtin khai” ti lü akhäk üng veki.\ft*\f*\wj lü hypocritea venaka vesak hnga se, acuia kyahnak ja, mnicui hakyetnak am khuikhatnak khamei khai.\wj* \c 25 \s Nglamica xa am msuimcäpnak \p \v 1 \x - \xo 25:1: \xo*\xt Lk 12:35\xt*\x*Acunkäna, Khankhaw Pe cun nglamica xa, ami meiim jah ceh lü ca mbumki a na do khaia, citkie üng tängki ni. \v 2 “Mhma cun am cingcai u, akce mhma ta cingcaikie. \v 3 “Am cingcaikie cun ami meiim cehpüi u lü meitui um üng am ceheisih u. \v 4 “Acunsepi, akcinge cun ami meiim üng meitui a bea thea um üng meitui abe ceheisihkie. \v 5 “Ca mbumki am pha law nai se, ami van ngam u lü ipeikie. \p \v 6 \wj “Mthan nglunga, ‘Ca mbumki law ve, law lü do law ua,’ ti lü ngpyang kthai ngthang lawki.\wj* \v 7 \wj “Nglamica he cun ami van xak law u lü ami mei ime jah pyaneikie.\wj* \v 8 \wj “Am cingcaikie naw, ‘Akcinge üng nami meitui jah pe lawca ua, kami meiim thi law hlü ve’ ami ti.\wj* \v 9 \wj “Akcinge naw, ‘Kaa, keimi ja nangmia phäh meitui am khäk hlü ve. Cit lü namimäta phäh va khyäiei ua’ ami ti.\wj* \v 10 \wj “Acunüng, meitui khyäi khai hea ami va ceh k’um üng, ca mbumki law lü meitui taki he cun am atänga ca mbumnaka jah lutpüi lü ksawh ami khaih u. \wj* \p \v 11 \x - \xo 25:11,12: \xo*\xt Lk 13:25\xt*\x*\wj “Acunkäna, nglamica kce he pi law hnga u lü, ‘Bawipa aw, Bawipa aw, lut law hnga vang ung’ ami ti.\wj* \v 12 \wj “Ani naw, ‘Akcanga ka ning jah mthehki, nangmi am ning jah ksing nawng’ a ti. \wj* \p \v 13 \wj “Ia kcün ja amhnüp üng Khyanga Capa law be khai ti, am nami ksingkia kya se, a na ngcüngceiei ua. \wj* \s Mpya kthum am msuimcäpnak \r (Lk 19:11-27) \p \v 14 \x - \xo 25:14-30: \xo*\xt Lk 19:11-27\xt*\x*“Khankhaw Pe cun khyang mat kdunglawng hü khai naw a mpyae jah khü lü a khawhkhyeme jah mceisaki am tängki ni. \v 15 “Ami khyaihnak üng ngkäkia, mat üng ngui thawng mhma, mat üng thawng nghngih ja mat üng thawng at cima jah pe hüt lü kdung hüki. \v 16 “Thawng mhma yahki naw ta cit ktäi lü a ngui cun am kungpang hü lü thawng mhmaa a pungsak. \v 17 “Acukba bäa thawng nghngih yahki naw pi thawng nghngiha a pungsak. \v 18 “Cunüngpi, thawng mat yahki naw ta amahpa ngui cun cehpüi lü mdek k’uma a va cümin. \p \v 19 \wj “Khawvei angsawk käna ami mahpa law be lü a jah pet hüt nguia mawng a jah kthäh.\wj* \v 20 \wj “Thawng mhma yahkia mpya naw ta a yaha ngui thawng mhma lawpüi lü, ‘Ka mahpa aw, thawng mhma na na pet hüt; tenga, thawng mhma ka yahsih ni’ ti lü a msum be.\wj* \v 21 \wj “Amahpa naw, ‘Daw ve, nang hin daw lü sitihkia mpya ni; apica üng na sitihkia kyase, kei naw khawhaha ka ning ap khai ni. Law lü na mahpaa dä ayüma jekyaia’ a ti.\wj* \v 22 \wj “Acunüng, thawng nghngih yahki pi law hnga lü a yaha ngui thawng nghngih lawpüi lü, ‘Ka mahpa aw, thawng nghngih na na pet hüt; tenga, thawng nghngih ka yahsih ni’ a ti.\wj* \v 23 \wj “Amahpa naw, ‘Daw ve, nang hin daw lü sitihkia mpya ni; apica üng na sitihkia kyase, kei naw khawhah ka ning ap khai ni. Law lü na mahpaa dä ayüma jekyaia’ a ti.\wj* \v 24 \wj “Thawng mat yahki pi law lü, ‘Ka mahpa aw, nang cun na khaki, am na sawnaka na atki, mci am na phuhnakaa pi na mcunki’ ti ka ksingki.\wj* \v 25 \wj “Acunakyase kyühei lü, ka va citki naw mdek k’uma ka k’uhin ni. Tenga, acuna mä se na ka bi bea,” a ti.\wj* \v 26 \wj “Amahpa naw, ‘Nang mpya kse, mpya kdam! Am ka sawnaka ka atki, mci am ka phuhnaka ka mcunki’ ti na ksingki am niki aw?\wj* \v 27 \wj “Ka ngui cun ngui cümnak ima jah va kpuki se, ka law be üng ka ngui pung se ka yah be vai sü.\wj* \v 28 \wj “Tuh ta, hina veia ngui la be lü ngui thawng xa taki üng pe ua.\wj* \v 29 \x - \xo 25:29: \xo*\xt Mt 13:12; Mk 4:25; Lk 8:18\xt*\x*\wj “Isetiakyaküng, khawkän yah thei lü taki üng, a tak law dämdäm vaia pet sih vai. Cunüngpi, i pi am ta lü am sui theiki üng, a takca naküt huh be vai.\wj* \v 30 \x - \xo 25:30: \xo*\xt Mt 8:12; 22:13; Lk 13:28\xt*\x*\wj “Ia pi am ngmangnaka mpya, anghmüpnak, kpunga va xawt tawn hü ua. Acuia khuikha mpyensetnak am mnicui hakyet lü ve khai,’ ti lü a jah mtheh. \wj* \s Akpäihnak ngthumkhyahnak \p \v 31 \x - \xo 25:31: \xo*\xt Mt 16:27; Mt 19:28\xt*\x*\wj “Khyanga Capa cun Sangpuxanga mäiha a khankhawngsä ngcime am atänga a law be üng, a Bawingawhnak üng ngaw khai.\wj* \v 32 \wj “A maa, khyang mjü naküt ngcun law khaie. Acunüng toksäm naw a toe mee ksung üngkhyüh a jah mtaia kba khyang mjü naküt cun jah mtai law khai.\wj* \v 33 \wj “Khyang ngsungpyune cun a khet da jah ta lü, akce he cun a kcawng da jah ta khai.\wj* \v 34 \wj “Acunüng, Sangpuxang naw a khet da kae üng, ‘Law ua, ka pa naw dawkyanak am a ning jah kbe, khawmdek angtüi üngkhyüh nami phäha pyan päng Khankhaw Pe cen ka na ua.\wj* \v 35 \wj ‘Ei ka cawi üng na na tumbeiki; tui ka xai üng tui na na peki; Khina ka kya üng pi na ima na na khin naki;\wj* \v 36 \wj ‘Suisak kpuma ka ve üng, nami na msuimsaki; am ka phetyai üng, nami na msümcei büktengki; thawng ima ka ve üng pi, ka veia nami lawki he,’ ti law khai.\wj* \v 37 \wj “Khyang ngsungpyune naw, ‘Bawipa aw, itüh üng ei cawiki se ning hmu u lü, kami ning mbei ni? Itüh üng tui xaiki se tui kami ning tu ni?\wj* \v 38 \wj ‘Itüh üng, khina kya lü, kami ning khinnak ni? Itüh üng suisak kpuma veki se, kami ning msuimsak ni?\wj* \v 39 \wj ‘Itüh üng am phetyai lü thawng ima veki se, kami ning bükteng law ni? ami ti.\wj* \v 40 \wj “Sangpuxang naw, ‘Akcanga ka ning jah mthehki, hina ka hnükläke üngka akdikca säiha khana nami bi naküt cun keia phäh nami bi ni,’ ti law khai. \wj* \p \v 41 \wj “Acunkäna, a kcawng da kae üng, ‘Pamhnama yünsenak khameikie aw, Khawyam ja a khankhawngsä hea phäha pyang mulaia ka venak üngkhyüh cit ua.\wj* \v 42 \wj ‘Isetiüng, ei ka cawi üng, ei am na mbei uki; tui xai üng se, awk vai tui am na pe uki;\wj* \v 43 \wj ‘Khina ka kyak üngpi am nami na khinaki; suisak kpuma ve üng se, am nami na msuimsaki; am ka phetyai lü thawng ima ka um üng pi, am nami na bükteng lawki.’\wj* \v 44 \wj “Acunüng, amimi naw, ‘Bawipa aw, itüh üng ei cawi lü, tui ngaih lü, khina kya lü, akpuma na ve, am phetyai lü thawng ima veki se, ning hmu u lü, am kami ning kueiki ni?” ti law khaie.\wj* \v 45 \wj “Sangpuxang naw, ‘Akcanga ka ning jah mthehki, hina akdikca kuei vai nami hai cun Kei nami na haia kyaki,’ ti lü, jah msang be.\wj* \v 46 \x - \xo 25:46: \xo*\xt Dan 12:2\xt*\x*\wj “Acunüng, acun he avan angsäia khuikhatnak mulaia cit u se, ngsungpyunkie ta angsäia xünnaka cit khaie”\wj* a ti. \c 26 \s Jesuh ami ceng \r (Mk 14:1-7; Lk 22:1-2; Jn 11:45-53) \p \v 1 Jesuh naw acuna mtheimthangnake a jah pyen päng üng, axüisaw he üng, \v 2 \x - \xo 26:2: \xo*\xt Ex 12:1-27\xt*\x*\wj “Lätnak Pawi a phanak vai mhnüp nghngih hlü hamki ti nami ksingki, Khyanga Capa kutlamktung üng ami hnim vaia man law khaie,”\wj* ti lü a jah mtheh. \p \v 3 Acunüng, ktaiyü ngvaie, thumksinge ja, angvaie cun, ktaiyü ngvai säih Kaiphah ami tia abawi ima ngbum lawki he. \v 4 Jesuh ampyuaa man lü hnim khai hea cengkie. \v 5 “Acunsepi, lätnak pawi k’um üng ta käh pawh vai, khyang he suksak khaie ni,” ami ti. \s Bethaniha Jesuh ksi ng’ui am buih \r (Mk 14:3-9; Jn 12:1-8) \p \v 6 Jesuh Bethanih mlüh, mnehkse mnehki Sihmona ima veki. \v 7 \x - \xo 26:7: \xo*\xt Lk 7:37,38\xt*\x*Jesuh naw buh a ei k’um üng, nghnumi mat naw aphu küi alabasta ksi ng’ui um mat üng lawpüi lü, a lu khana a buih law. \v 8 Axüisawe naw hmuh u lü ami mlung so se, “Ivai ahikba a päihcaihsak ni? \v 9 “Hina ksi ng'ui khawhaha jawi lü, khuikha msih mpyaki he üng jah pet vai sü,” ami ti. \p \v 10 Jesuh naw ami pyen ksing lü, \wj “Ivai hina nghnumi nami suksakeikie ni? Ani naw ka khana akdaw säih pawhki ni.\wj* \v 11 \x - \xo 26:11: \xo*\xt Deut 15:11\xt*\x*\wj “Sih mpyaki he cun aläa nami hlawnga ve khaie. Acunsepi, kei cun nami hlawnga aläa am ve hlü nawng.\wj* \v 12 \wj “Hina ksi ng'ui ka khana a buih hin ka ng'utnak vaia pyangki ni.\wj* \v 13 \wj “Akcanga ka ning jah mthehki, khawmdek van üng hawia pi, thangkdaw ami sang hü u üng, hina nghnumi naw hikba a pawha mawng pi ani sümnak vaia pyensih khaie”\wj* a ti. \s Judah Iskarot naw Jesuh phyeheiki \r (Mk 14:10-11; Lk 22:3-6) \p \v 14 Acunüng, axüisaw he xaleinghngih üngka mat Judah Iskarot naw ktaiyü ngvaiea veia cit lü, \v 15 \x - \xo 26:15: \xo*\xt Zakh 11:12\xt*\x*“Ani nami veia ka phyehei üng, i ja nami na pet kawm?” a ti. Ngui thumkip khe ma u lü ami pet. \v 16 Acunkäna Judah Isakarot naw Jesuh a phyeheinak vaia lam suiki. \s Jesuh ja axüisaw hea Lätnak pawi buh ei \r (Mk 14:12-21; Lk 22:7-13,21-23; Jn 13:21-30) \p \v 17 Nghngen am ngcawkia buh pawhnaka mhnüp kcük üng, axüisaw he Jesuh veia law u lü, “Hawia ni, Lätnak pawi buh na ei vaia kami pyen vai na ngjak hlü?” ami ti. \p \v 18 Jesuh naw, \wj “Ngnam k'uma khyang mata veia cit u lü, ‘Saja naw Ka kcün pha law ve; ka hnükläke ja Kei naw na ima Lätnak pawi buh ei khai, ti ve’ va ti ua”\wj* a ti. \p \v 19 Jesuh naw a jah mtheha mäiha axüisaw he naw Lätnak pawi buh pyang vaikie. \p \v 20 Khaw amü law üng, axüisaw xaleinghngihe ja Jesuh ei khaia ngaw yümkie. \v 21 Ami ei k’um üng Jesuh naw, \wj “Ka ning jah mthehki, nangmi üngka mat naw na phyehei khai,” \wj* a ti. \p \v 22 Axüisawe amsüma pukse u lü, “Bawipa aw, acun mä kei vai aw?” ti lü mat mat cima ami kthäh u. \p \v 23 \x - \xo 26:23: \xo*\xt Sal 41:9\xt*\x*Jesuh naw, \wj “Kbe mat üng atänga na kpuiheipüiki naw na phyehei khai.\wj* \v 24 \wj “Khyanga Capa cun Cangcim üng a ng'yuka mäiha thi khai. Acunsepi, Khyanga Capa phyehei khaia phäh ihlawk kyühkse khai ni. Acuna khyang hin angtüia käh a ngtüi law xaa ta a phäha daw bawk khai sü,”\wj* a ti. \p \v 25 Phyehei khaia khyang Judah naw, “Rabbi, acun mä kei phäi aw?” a ti. \p Jesuh naw, “Ä, na pyen cang ve,” a ti. \s Bawipaa müei \r (Mk 14:22-26; Lk 22:14-20; 1Kor 11:23-25) \p \v 26 Acukba ami ei k’um üng, Jesuh naw muk lo lü ktaiyü ma lü boki naw, axüisaw he üng a jah pet. \wj “Lo u lü, ei ua; hin hin keia mtisa ni,”\wj* a ti. \p \v 27 Acunüng, Jesuh naw khawt lo lü Pamhnam üng jenak mtheh lü, axüisaw he üng a jah pet. \wj “Nami van naw hin aw ua.\wj* \v 28 \x - \xo 26:28: \xo*\xt Ex 24:8; Jer 31:31-34\xt*\x*\wj Hin hin ka thisen, Pamhnama khyütamnak kthai, khyang khawhah mkhyekatnak mhlätnak vaia lawngki ka thisen ni.\wj* \v 29 \wj Ka ning jah mthehki, ka paa Uknaka Khawa nangmi am ahina capyittui kthai am mi awk be yüm vei cäpa, hina capyittui kthai am ka aw be ti khai ni,”\wj* a ti. \p \v 30 Acunüng, ng’äi mat ami mcuh käna, Olip mcung da citkie. \s Pita naw Jesuh a manak \r (Mk 14:27-31; Lk 22:31-34; Jn 13:36-38) \p \v 31 \x - \xo 26:31: \xo*\xt Zakh 13:7\xt*\x*\wj “Tuh mthan, kei na hawih hüt u lü nami cen päih khaie. Cangcim üng a ng’yuka kba, ‘Pamhnam naw toksäm hnim se, toe cun ngpyangtaiei hü päih khaie’\wj* \v 32 \x - \xo 26:32: \xo*\xt Mt 28:16\xt*\x*\wj Acunsepi, ka thawh be käna Kalile khawa nami maa ka na cit khai,”\wj* ti lü Jesuh naw a pyen. \p \v 33 Pita naw msang lü, “Ami van naw ning cen ta päih u sepi, kei naw ta isüm am ning cen ta ngü,” a ti. \p \v 34 Jesuh naw, \wj “Ka ning mthehki, tuh mthan ai am khawng ham se, nang naw kthum vei am na na ksing vaia na pyen khai,”\wj* a ti. \p \v 35 Pita naw, “Na thihnaka thih hnga vai ngü sepi acukba ta am ka pyen khai ni,” a ti. \p Acukba bäa axüisaw he ami van naw ti law hngakie. \s Ketaseman ngvawng k'uma Jesuh ktaiyüki \r (Mk 14:32-42; Lk 22:39-46) \p \v 36 Acunüng, Jesuh axüisaw he am alanga, Ketaseman ami tinaka hnün mat ami pha law üng, axüisaw he üng, \wj “Caia ka va ktaiyü k’um üng, hin üng a na ngaw ua,”\wj* a ti. \v 37 Pita ja Zebedea capa xawi jah ngkhahpüi lü, a mlung na leng lengki. \v 38 Acunüng Jesuh naw jah mtheh lü, \wj “Thi hlü awnga ka mlung khuikha ve. Ahin üng ve lü na ngängpüi ua,”\wj* ti lü a cehpüi kthum üng a jah mtheh. \p \v 39 Jesuh cun va cetca lü, mdeka a hmai bun lü, \wj “Aw, ka pa aw, a thawn thei üng ta, hina khuikhatnak khawt hin ka vei üngka naw loina. Cunüngpi, keia ngjakhlüa käh thawn lü, na ngjakhlüa thawn se,”\wj* ti lü ktaiyüki. \p \v 40 Acunüng law be lü, a hnükläk kthum cun a na ipei u se jah hmuh lü Pita üng, \wj “Naji matca pi ami na na k’äihpüi khawhki aw?\wj* \v 41 \wj Hlawhlepnak üng nami lut msawk khai ni, ngäng lü ktaiyü ua. Mlungmthin ta yäng kyawki mtisa naw am lüi ve,”\wj* ti lü a mtheh. \p \v 42 Anghngihnaka va cit lü, \wj “Aw ka pa aw, kei naw hina khuikhatnak khawt hin am aw ngü se am a thawn thei üng ta, na ngjakhlüa kya se,”\wj* ti lü ktaiyü betüki. \v 43 Ami veia a law be üng a axüisaw he a na ip betü u lü am mdei khaw u se a jah hmuh. \p \v 44 Jah hawih hüt lü akthumnaka acukba bä pyen lü va ktaiyü betüki. \v 45 Acunüng, axüisaw hea veia cit be lü, \wj “Atuh vei cäpa ip lü nami hüieikie aw? Teng ua, Khyanga Capa cun khyangkaea kut üng msum vaia kcün pha law ve.\wj* \v 46 \wj “Tho law ua, mi cit vai. Teng ua, na phyeheikia khyang law ve,”\wj* a ti. \s Jesuh ami man \r (Mk 14:43-50; Lk 22:47-53; Jn 18:3-12) \p \v 47 Acukba, a na ngthuhei k'um üng, axüisaw he üngka Judah law lü, ktaiyü ngvaie, thumksinge ja axü ngvaie naw ami jah tüih law khyangpänu li kcim jah kpawmeikie a jah lawpüi. \v 48 Phyeheiki naw msingnak jah pe lü, “Ka mhnama khyang cun na ngjakhlüa khyanga kya khai, ani nami man vai,” a ti. \p \v 49 Judah cun Jesuh veia cit lü, “Rabbi, dimdeihnak ve se,” ti lü a mhnam. \p \v 50 Jesuh naw, \wj “Ka püi aw, ise na lawki ni?”\wj*\f + \fr 26:50 \fr*\ft Ka püi aw, ise na lawki ni? am ani üng “Ka püi hlah lü tia” \ft*\f* a ti. \p Acun ja lawsih lü ami man u. \v 51 Jesuha a ngkhahpüi he üngka mat naw kcim ksetei lü ktaiyü ngvai säiha mpyaa hngakawi a ksawm pit. \v 52 Jesuh naw, \wj “Na kcim a venak üng ta bea, kcim xatnakie cun kcim am ni ami thih kawm.\wj* \v 53 \wj Tukbäih ka pa veia ktaiyü ngü se, ani naw khankhawngsä he xaleinghngih khläih na tüih law pe khawhki ti, am nami ksingki aw?\wj* \v 54 \wj Ka ktaiyü üng, ihawkba Cangcim naw ahikba thawn law khai a ti, kümbe law khai ni?”\wj* a ti. \p \v 55 \x - \xo 26:55: \xo*\xt Lk 19:47; 21:37\xt*\x*Acunkäna Jesuh naw, \wj “Li kcime jah kawtei u lü Kei na man khaia nami lawki he aw? Kei hin khyang kse aw? Amhnüp tä, nami hlawnga ngaw lü templea jah mthei ngü se, am nami na manki.\wj* \v 56 \wj Acunsepi, ahin avan cun sahma hea pyen akümnak vaia kyaki ni,”\wj* a ti. \p Acunüng axüisaw he ami van naw hawih lü ami dawng tak. \s Kawngci maa Jesuh \r (Mk 14:53-65; Lk 22:54-55,63-71; Jn 18:13-14,19-24) \p \v 57 Jesuh mankia khyang he naw ktaiyü ngvai säih Kaiphah ima, thumksinge ja axü ngvaiea ngcunnaka ami cehpüi. \v 58 Pita athuknak üngka naw ktaiyü ngvaia ngvawng cäpa läk hngaki. Lut hnga lü i a thawn law teng khaia, yekapa am ngaw yümkie. \v 59 Ktaiyü ngvaie ja Kawngci üngka ami van naw Jesuh ami hnimnak vaia am cangkia saksi suikie. \v 60 Cunüngpi, khyang khawkän naw maa law u lü Jesuh mhleieikie kyaw, cunsepi i am hmuh u. Akpäihnaka khyang nghngih law ni lü, \v 61 \x - \xo 26:61: \xo*\xt Jn 2:19 \xt*\x*“Hina khyang naw, ‘Kei naw Pamhnama temple kpye lü amhnüp kthum üng ka sa be khawh khai’ tiki,” ti lü ani pyen law. \p \v 62 Ktaiyü ngvai säih naw tho law lü, “Ami ning mkatei na jah msangnak vai am na ksingeiki aw?” a ti. \v 63 Acunsepi, Jesuh am khihkheh. Ktaiyü ngvai säih naw msang lü, “Xüngseikia Pamhnama ngming be lü ka ning kthähki: Pamhnama Capa, Khritaw Mesijaha na kya üng jah mtheha,” a ti. \p \v 64 \x - \xo 26:64: \xo*\xt Dan 7:13\xt*\x*Jesuh naw, \wj “Na pyen cang ve. Acunsepi, tuha Khyanga Capa cun a Johitmah säih khet da ngaw lü, ngmei üng kyum law se nami hmuh khai,”\wj* a ti. \p \v 65 \x - \xo 26:65,66: \xo*\xt Lev 24:16\xt*\x*Acunüng, ktaiyü ngvai säih naw a suisake jah ktekin lü, “Hin naw Pamhnam pyenksenaka ngthu pyen ve! Ahina thea ia saksi am hlü ti? Tuh kung Pamhnam a pyetsenak nami ngjaki. \v 66 Ihawkba nami ngaikie ja?” a ti. \p Amimi naw, “Ani mkhyekatki, thih kung khaia ngkawih ve,” ami ti. \p \v 67 \x - \xo 26:67: \xo*\xt Hesa 50:6\xt*\x*Acunüng, a hmai üng msawh lü thäkie. Avang naw ami mja am kbei u lü, \v 68 “Nang Khritaw! Na nghmaki. U ja ni kbeiki? jah mtheha” ami ti. \s Pita naw Jesuh maki \r (Mk 14:66-72; Lk 22:56-62; Jn 18:15-18,25-27) \p \v 69 Pita ngvawnga kpunga ngaw se, ktaiyü ngvaia mpya nghnumi mat naw a veia law lü, “Nang pi Kalile khyang Jesuh am nani ve yümki,” a ti. \p \v 70 Cunsepi, Pita naw ami vana maa ngcim lü, “I na pyenki, am ksing nawng,” a ti. \v 71 Acunüng, akce mkawt da cit se, acuia mpya akce nghnumi naw hmuh lü, “Hina khyang pi, Nazaret Jesuh am ve yümki va ni kbak,” ti lü acuia awmki he üng a jah mtheh. \p \v 72 Pita naw, “Ka ng’yünki, acuna khyang kei am ksing nawng” ti lü ngcim betüki. \p \v 73 Ivei am ngsawk se acuia ngdüikie naw law u lü, “Akcanga nang pi acun he üngka mata na kyaki ni, na ngthuhei üng ngsingei ve,” ami ti. \p \v 74 Acunüng Pita naw, “Ka ng’yünki, akcang ni ka pyen. Ka hlei ka pyen üng Pamhnam naw na hmuh se. Acuna khyang am ksing nawng” a ti. \p Acukba a ngcim betü ja ainghlüi khawngki. \v 75 Jesuh naw, \wj “Ainghlüi am khawng ham se kthum vei ngcim lü na na ma khai,”\wj* a ti cen Pita naw süm law be lü kpunga cit lü aknuia kyapki. \c 27 \s Jesuh Pilata veia ami cehpüi \r (Mk 15:1; Lk 23:1-2; Jn 18:28-32) \p \v 1 Khaw athaih law üng, ktaiyü ngvaie ja axü ngvaie ami van naw Jesuh hnimnak vaia lam suikie. \v 2 Lakkhit am khit u lü cehpüikie naw Romah Khaw Uk Pilat üng ami msum. \s Judah Iskarot a thiha mawng \r (Ngs 1:18,19) \p \v 3 \x - \xo 27:3-8: \xo*\xt Ngs 1:18,19\xt*\x*Phyeheiki Judah naw Jesuh ami hnim vaia mkateikie ti a ksing üng ngjut lü, tangka thumkip ktaiyü ngvaie ja axü ngvaiea veia a lawpüi be. \v 4 “Khyang ngcim phyehei lü mkhyekat veng,” a ti. \p Amimi naw, “Keimi üng acun i sängei se ja? Namät üng va sängeiki” ti lü ami pyen. \p \v 5 Judah naw tangka cun templea xawtin hüt lü acun üngka naw dawng lü amät va ng’awk ngengki. \p \v 6 Ktaiyü ngvaie naw tangka lo u lü, “Hina ngui hi thisena phu ni, Templea khawh taknak üng tak vaia am nglawi,” ti lü, \v 7 atänga sumkyam u lü acuna ngui am pekce khyang he jah k’utnak vai k’am kvawa khawmdek ami khyäih u. \v 8 Acunakyase, acuna mdek cun tuhvei cäpa “Thisen khawmdek” ami ti. \p \v 9 \x - \xo 27:9,10: \xo*\xt Zakh 11:12,13\xt*\x*Acunüng, sahma Jeramih naw a pyen, “Isarele khyang he naw ania phu tangka thumkipa ami mkhyäp päng cun la u lü, \v 10 tangka thumkip cen am k’am vawkia mdek khyäihnak vaia sum ve u,” a ti kümcei lawki. \s Pilat naw Jesuh a kthäh \r (Mk 15:2-5; Lk 23:3-5; Jn 18:33-38) \p \v 11 Jesuh Romah Ukia ma ngdüi se, Khaw Uk naw, \wj “Nang Judahea Sangpuxanga na kyaki aw?” \wj*ti lü a kthäh. \p Jesuh naw, “Ä, na pyen cang ve,” a ti. \v 12 Acunüngpi, ktaiyü ngvaie ja axü ngvaiea mkateinak üng ta mkhap matca am pi am jah msang be. \p \v 13 Acunüng, Pilat naw, “Ami ning mkatei hin na ngjaki aw?” a ti. \p \v 14 Acunüngpi, mkhap matca üng am jah msang lü ve betü se, Khaw Uk naw a münnak law. \s Jesuh thi khaia ami mkhyäp \r (Mk 15:6-15; Lk 23:13-25; Jn 18:39—19:16) \p \v 15 Romah Uk naw Lätnak pawi buh pawh mhnüp üng, thawngkyum mat, khyang he naw ami ngai mat cim a jah mhlät pet khawia thum veki. \v 16 Acunüng thawngim üngka a ngming ngthangki, mat Jesuh Barabah ami ti veki. \v 17 Acunakyase, khyang he ami ngcun law üng Pilat naw, “U ja nami phäha ka mhlät vai nami ngai? Barabah mä, Khritaw ami ti Jesuh mä?” a ti. \v 18 Isetiakyaküng, Jesuh cun Judah ngvaie naw hneng lü ami lawpüi ti, a ksinga phäha kyaki. \p \v 19 Pilat, ngthumkhyahnaka ngawhnak üng a ngawh üng, a khyu naw “Hina khyang ngsungpyun, ia käh pawh kawpi, tuh mthan ka ngmang üng ania phäh aktäa ka khuikhaki ni,” ti lü a cük law. \p \v 20 Ktaiyü ngvaie ja axü ngvaie naw Barabah mhlät lü Jesuh hnim vaia, khyangpä naw ami tä vaia ami jah ksük. \v 21 Cunsepi Pilat naw jah kthäh lü, “Hina khyang nghngih üng u ni ka mhlät vai nami jum?” a ti. \p Amimi naw, “Barabah,” ami ti. \p \v 22 Acunüng Pilat naw, “Khritaw ami tia Jesuh ia ka pawh vai ni?” a ti. \p Ami van naw, “Kutlamktung üng taiha,” ami ti u. \p \v 23 Cunsepi Pilat naw, “Ia mkhyenak pawh se ni?” a ti. \p Acunüng, “Kutlamktung üng taih vai,” ti lü, ngpyang law dämdämkie. \p \v 24 \x - \xo 27:24: \xo*\xt Deut 21:6-9\xt*\x*Acunüng Pilat naw i am ti thei ti. Khyang he suksak law khaie ti ksing lü, “Hina khyang ngcima thisen üng kei am sängei veng, nangmia pawha ni a kya hlü ve” ti lü, khyang hea maa a kut tui am a kpyaw. \p \v 25 Khyangpä van naw, “Hina a thisen ta kamimät ja kami ca hea khana kya law kawm,” ti lü, ngpyangkie. \p \v 26 Acunüng Pilat naw Barabah jah mhlät pet lü; Jesuh a kpai päng ja kutlamktung üng ami taih vaia a jah mtheh. \s Yekape naw Jesuh yaiha pawhkie \r (Mk 15:16-20; Jn 19:2-3) \p \v 27 Acunkäna Pilata yekape naw Jesuh, Khaw Uka Bawiima k’uma luhpüi u se, läk lawki he naw ami kbumin law. \v 28 A suisak jah suh pet u lü suisak sen ami jihsak. \v 29 Acunüng nghling lukhum pyang u lü ngbüngsakie; a khet kut da ksawngkhe ami kcüngeisak. Ami mkhuk am ngdäng lü ngkun u lü, “Judahea Sangpuxang, na sak saü se,” ti u lü yaiha ami pawh u. \v 30 Msawh lü ksawngkhe lokie naw a lu üng ami kpai. \v 31 Ami yaihei law päng üng, suisak sen suh pe lü a suisak jihsak bekie naw, kutlamktung üng ami taih vaia ami cehpüi. \s Jesuh ami taih \r (Mk 15:21-32; Lk 23:26-43; Jn 19:17-27) \p \v 32 Acukba ami lawpüi üng, lama Kurenih khawa ka Sihmon hmuh u lü, yekape naw Jesuha kutlamktung asihlinga ami kawhsak u. \v 33 Kolkotha (Acun cun lukawi hnün tinaka kyaki) ami tia hnün pha lawki he. \v 34 \x - \xo 27:34: \xo*\xt Sal 69:21\xt*\x*Seitui kha am ami kcaw capyitui awk hlüsak u se, mdep lü am aw hlü. \p \v 35 \x - \xo 27:35: \xo*\xt Sal 22:18\xt*\x*Kutlamktung üng taih u lü cung kphawng\f + \fr 27:35: \fr*\ft “Cung kphawng” ti hin u naw i yah khai tia ami ksingnak vaia ami pawh ni.\ft*\f* u lü a suisake ami jah ng’yatei u. \v 36 Acunkäna acuia ngaw u lü tengeikie. \v 37 Hnengnaka kca, “Hin hin Jesuh, Judahea Sangpuxang,” ti lü yuk u lü a lu khana ami taih u. \v 38 Acunüng mpyukei nghngih, mat a khet da, mat a kcawng da kutlamktung üng ami jah taih hnga. \p \v 39 \x - \xo 27:39: \xo*\xt Sal 22:7; 109:25 \xt*\x*Acuna lam üng cet hükie naküt naw pi ami lu kting lü, \v 40 \x - \xo 27:40: \xo*\xt Mt 26:61; Jn 2:19\xt*\x*“Nang naw temple kpye lü amhnüp kthum üng na sa be hlüki, Pamhnama Capa na kya üng ngküikyaneia; kutlamktung üngka naw kyum lawa,” ti lü Jesuh yaiheikie. \p \v 41 Acukba bäa ktaiyü ngvaie, thumksinge ja axü ngvaie naw pi yaihei u lü, \v 42 “Hin naw akce he ta jah küikyanki, amäta am ngküikyanei khawh ve. Isarelea Sangpuxanga am ni mä? Kutlamktung üngka naw a kyum law üng, kami jumei khaie ni. \v 43 \x - \xo 27:43: \xo*\xt Sal 22:8 \xt*\x*Pamhnam jumeiki ni, “Kei cun Pamhnama na ca ni” a ti. Daw ve! Pamhnam naw küikyan law hlü khü mi teng vai u” ti lü yaiheikie. \p \v 44 Kutlamktung üng ami jah taih yüma mpyukei xawi naw pi acukba bäa ani yaihei hnga. \s Jesuh a thiha mawng \r (Mk 15:33-41; Lk 23:44-49; Jn 19:28-30) \p \v 45 Mhnüp ngsung üngkhyüh cutei lü mkeng naji kthum cäpa khawmdek avan cun nghmüp nghmawei päihki. \v 46 \x - \xo 27:46: \xo*\xt Sal 22:1\xt*\x*Naji kthum bang üng, Jesuh angsanga, \wj “Eli, Eli, lemaa sabathani?”\wj* ti lü, ngpyangki. Acun cun, \wj “Ka Pamhnam, Ka Pamhnam; ise na na hawihinki ni?”\wj* tinaka kyaki. \p \v 47 Acun üng ngdüiki khyang avang naw ami ngjak üng, “Hina khyang naw Elijah khü ve,” ami ti. \v 48 \x - \xo 27:48: \xo*\xt Sal 69:21\xt*\x*Acun üngka mat naw angsenga dawng lü spawng\f + \fr 27:48: \fr*\ft “spawng” ti hin tui üng mi kphüm se tui ak’uma a umnak theia pawh ni.\ft*\f* lo lü capyit kthui am kphümki naw cungmdawng üng a tak. Jesuha mpyawng üng a awk vaia a jeng säng pet. \p \v 49 Avang naw, “Asäng ve cang se! Yung khaia Elijah law hlü khe, mi teng vai u,” ami ti. \p \v 50 Jesuh angsanga ngpyang betü ja a sak päihki. \p \v 51 \x - \xo 27:51: \xo*\xt Ex 26:31-33\xt*\x*Acunüng, Templea veki jihnu akhan üngka naw a le cäpa tekinki. Ngkhyü ngsün lü lungnue pi ngbokie. \v 52 Lungdüa ng’utnake nghmawng law u se, Pamhnama khyang ngcime thikie pi tho bekie. \v 53 Jesuh a thawh be käna ng’utnake jah hawih hüt u lü mlüh ngcingcaih Jerusalem k’uma lut vai u se khyang khawkän naw jah hmuhkie. \p \v 54 Acunüng yekap ngvai ja Jesuh mtätkie naw mkhyüa ngsün ja thawnghlawki naküt ami jah hmuh üng, “Ani hin, Pamhnama Capa kcang ni,” ti lü kyükyawkie. \p \v 55 \x - \xo 27:55,56: \xo*\xt Lk 8:2,3\xt*\x*Kalilea a ve üng, Jesuha hnu läk lü ei awk tumbeiki nghnumie naw pi khawsang üngkhyüh jah teng hngakie. \v 56 Acun he üngka Marih Makdalin, Marih Jakuk ja Josepa ani nu, acun ja Zebedea khyu xawia kyaki he. \s Jesuh k'utki he \r (Mk 15:42-47; Lk 23:50-56; Jn 19:38-42) \p \v 57 Khaw amü law üng, Arimahte mlüha ka bawimang lü Jesuha hnukläk hngaki Josep pha lawki. \v 58 Pilata veia cit lü Jesuha yawk cun a va tä. Pilat naw Jesuha yawk Josep üng ami pet vaia a jah mtheh. \v 59 Acunüng Josep naw yawk cun la lü jih kthai am hlawpki naw, \v 60 amäta ng’utnak vaia lung a pyangei üng k’ut lü Lungdü mkawt cun lungnu am khai hüt lü a ceh tak. \v 61 Acuia Marih Makdalin ja Marih kce mat cun lungdü da mang lü ngawki xawi. \s Lungdü yekape naw mtätkie \p \v 62 Angawi, Sabbath mhnüp üng, ktaiyü ngvaie ja Pharise he Pilata veia ngcun lawki he. \v 63 \x - \xo 27:63: \xo*\xt Mt 16:21; 17:23; 20:19; Mk 8:31; 9:31; 10:33,34; Lk 9:22; 18:31-33\xt*\x*“Saja aw, jah mhleimhlaki naw a xün ham üng, ‘Amhnüp kthum üng ka tho be khai’ a ti kami sümki. \v 64 Axüisawe naw mthana law u lü a yawk mpyu law be u lü, ‘Jesuh thihnak üngka naw tho be ve’ ti lü, khyang he üng jah mtheh u se, ak’hnua hleihlaknak hin akmaa ka kthaka sehlen khai ni. Acunakyase, a ng’utnak mhnüp kthum mtäh vaia ngthu mkhyaha,” ami ti. \p \v 65 Pilat naw, “Mtät khaie jah khü lü nami khyaih khawha üp khaia va mtät ua,” a ti. \p \v 66 Acunüng mtät khaia yekape am cit u lü lung cun msingnak am msing u lü lungdü cun mtätkie. \c 28 \s Bawi Jesuh Tho beki \r (Mk 16:1-10; Lk 24:1-12; Jn 20:1-10) \p \v 1 Sabbath käna, amhnüp khyühnak ngawilam, khaw athaih law hlü hnüh üng, Marih Makdalin ja a püi Marih kce mat am, ng’utnak teng khaia cetki xawi. \v 2 Pamhnama khankhawngsä mat khankhaw üngkhyüh kyum law se, ngkhyü aknuia ngsünki. K’utnak mkawta lungnu mkawt üngka ktawngin lü lunga khana ngawki. \v 3 A hmai khawmlaiha mäih law lü a suisak pi khuia mäiha bawki. \v 4 Mkawt mtäte naw khankhawngsä cun hmu u lü kyühei ngen u lü akthi kcea mäiha awmki he. \p \v 5 Khankhawngsä naw nghnumie üng, “Käh kyühei ua, kutlamktung üng ami taih Jesuh nami sui hüki ti ka ksingki. \v 6 “Ani hia am ve; a pyena kba, tho be pängki ni. Hia law lü Bawipaa ngkawhnak teng law ua. \v 7 “Akjanga cit u lü, “Jesuh thihnak üngkhyüh tho be lü, nami ma Kalile khawa cet ve, acuia nami hmu khai ni ti” axüisaw he üng jah mtheh ua. Ka ning jah mtheh khawi cen süm be ua,” a ti. \p \v 8 Acunüng kyühnak ja aktäa jenak am, lungdü üngkhyüh cet lü axüisaw he üng jah mtheh khai hea dawngkie. \p \v 9 Ahunata Jesuh naw lama jah na khyum lü, \wj “Dimdeihnak am ve ua,”\wj* ti se, law u lü, a khawe jah mhjut mtham u lü hjawkhahkie. \v 10 Jesuh naw, \wj “Käh kyühei ua. Cet u lü ka benae Kalile khawa ami na ceh vaia jah va mtheh ua, acuia na hmu khaie ni,”\wj* a ti. \s Lungdü Mtätea Ngthu Pyen \p \v 11 Nghnumie ami ceh k’um üng, yekap avang mlüh k’uma cet u lü thawnhlawki naküt cun ktaiyü ngvaie üng ami jah mtheh vai. \v 12 Ktaiyü ngvaie naw axüe ngvai jah va nghmu u lü, yekape üng ngui khawkän jah pe u lü, \v 13 “Mthana, kami ih k’um üng axüisaw he naw a yawk ami mpyuk law ni ti lü, nami jah mtheh vai. \v 14 Acunüng Khaw Uk naw a ngjak taw üng, nangmia mkhye am ni ti a ksing vaia kami mcäi khaie ni,” ti lü ami pyen. \p \v 15 Yekape naw ngui cun la u lü ami jah mtheha mäiha ami pawh u. Acunakyase ahina ngthu cun tuh vei cäpa Judahea ksunga ngthang hüki. \s Jesuh Axüisawea veia A Ngdangnak \r (Mk 16:14-18; Lk 24:36-49; Jn 20:19-23; Ngs 1:6-8) \p \v 16 \x - \xo 28:16: \xo*\xt Mt 26:32; Mk 14:28\xt*\x*Axüisawe xaleiate cun Kalile khawa cet lü Jesuh naw a jah mthehnak mcunga kaikie. \v 17 Jesuh ami hmuh üng hjawkhahkie. Cunüngpi avang cun ami mlung uplatki. \v 18 Jesuh naw thäih law lü, \wj “Khawmdek ja khankhawa anaa naküt cun ka kut k’uma pet pänga kyaki.\wj* \v 19 \x - \xo 28:19: \xo*\xt Ngs 1:8\xt*\x*\wj Acunakyase, cit u lü khyang naküt ka hnukläkea jah pyang u lü, Pa, Capa ja ngmüimkhya ngcima ngming üng baptican jah pe ua.\wj* \v 20 \wj Ahmäi ka ning jah mthehe ami jah läklam vaia jah mthei ua. Khawmdeka düt vei cäpa nami hlawnga ka ve khai,”\wj* a ti.