\id EPH - Gwahatike NT [dah] -Papua New Guinea 2000 (DBL -2014) \h Efesus \toc1 Efesus niŋ Yesuyen alya bereya hitte Pol beleŋ asaŋ kayyiŋ \toc2 Efesus \toc3 Efe \mt1 Efesus \mt2 Efesus niŋ Yesuyen alya bereya hitte Pol beleŋ asaŋ kayyiŋ \c 1 \p \v 1 Nebe Pol, Al Kuruŋ beleŋ basiŋa nirde Yesu Kristuyen mere basaŋ al, aposel niryiŋ. Niŋgeb ne beleŋbe deŋ Efesus taunde niŋ mar, Al Kuruŋ diliŋde wukkeŋ haŋ, irde bitiŋde mat fudinde wor po Al Kuruŋ gama irde haŋ mar goke teŋ asaŋ gago kaŋ hime. \p \v 2 Irde Adoniniŋ Al Kuruŋya Doyaŋ Al Kuruŋ Yesu Kristuya beleŋ buniŋeŋ dirde igiŋ igiŋ dirdeb bitiŋ yisikamke igiŋ po hiwoŋ yeŋ nurde hime. \s1 Al Kuruŋ beleŋ guram dirde tareŋ dirde hi \p \v 3 Be, Doyaŋ Al Kuruŋniniŋ Yesu Kristu Naniŋ Al Kuruŋ turuŋ irde hitek. Yeŋbe neŋ gayen Yesu Kristuya hiteke tonniniŋ guram yirde saŋiŋ yirtek det goyen tumŋaŋ duneŋ hiyen. \v 4 Al Kuruŋbe naŋkiŋya megeŋya ma forok yirdeya neŋ gayen Yesu niŋ teŋbe basiŋa diryiŋ. Basiŋa diryiŋ goyenbe yeŋ diliŋde wukkek heŋ ulniniŋde merem moŋ hinayiŋ yeŋ basiŋa diryiŋ. Yeŋbe neŋ gayen bubulkuŋne wor po yeŋ nurde duneŋbe \v 5 diriŋne weŋ henayiŋ yeŋ bikkeŋ wor po basiŋa diryiŋ. Niŋgeb Yesu Kristu gobe dumulgaŋ teŋ teŋ meteŋ niŋ kateŋbe kamyiŋ. Al Kuruŋ beleŋ mata go tiyyiŋ gobe yiŋgeŋde dufayde po gwaha tiye yeŋ amaŋeŋ nurdeya mata gogo tiyyiŋ. \v 6 Niŋgeb neŋ buniŋeŋ dirde igiŋ igiŋ diryiŋ goke turuŋ irde hitek. Yeŋbe Urmiŋ goyen bubulkuŋne wor po yeŋ nurde uneŋ hiyen geb, Urmiŋ goke teŋ neŋ gayen buniŋeŋ dirde igiŋ igiŋ diryiŋ gobe turŋuŋ yaŋ wor po. Go diryiŋ gobe neŋ beleŋ wol henayiŋ yeŋ nurdeya ma gwaha diryiŋ. Niŋgeb gwaha diryiŋ al Al Kuruŋ goyen turuŋ irde hitek. \p \v 7 Al Kuruŋ beleŋ buniŋeŋ dirde igiŋ igiŋ diryiŋ gobe kuruŋ wor po. Niŋgeb gogo Yesu darim wok irde kamyiŋ gore po mata buluŋniniŋ halde duneŋbe dumulgaŋ tiyyiŋ. \v 8 Niŋgeb Al Kuruŋ beleŋ buniŋeŋ dirde igiŋ igiŋ dirde heŋya dufay wukkekya meremiŋ keŋkela bebak teŋya kuŋ kuŋ tareŋ dunuŋ gobe gwahade kura yetek moŋ. Kuruŋ wor po. \p \v 9 Bikkeŋbe Al Kuruŋ beleŋ Yesu Kristube meteŋ gwahade gwahade tiyyeŋ yeŋ nurde hinhin dufay gobe banare po hinhin geb, al beleŋ bebak ma teŋ hinhan. Gega Al Kuruŋ yiŋgeŋ nalu kiryiŋ gobe gayenter forok yitiŋ hi. Irkeb dufaymiŋ banare niŋ goyen kawan forok irke keneŋ bebak teŋ haŋ. \v 10 Dufay kiryiŋ gobe gahade: nalu kiryiŋ goyen forok yekeb det banare niŋya kawan niŋya, irde megen niŋya naŋkiŋde niŋya kuruŋ gayen tumŋaŋ yawaŋ gabu yirdeb Yesu Kristube det kuruŋ gote doyaŋ almiŋ iryiŋ. \p \v 11 Niŋgeb Israel mar bana neŋ gayen wor Yesuya hitekeb Al Kuruŋ beleŋ alya bereyane heŋ detne igiŋ igiŋ goyen yawarnayiŋ yeŋ basiŋa diryiŋ. Yeŋbe dufay kura kerdeb go po gama irde hiyen geb, bikkeŋ dufaymiŋ kiryiŋ goyen po gama irde basiŋa diryiŋ. \v 12 Gwaha diryiŋ gobe, “Yeŋ wa meheŋ heŋ Yesu Kristu niŋ dufaymiŋ tareŋ irde, yeŋ ge po doyaŋ heŋ Al Kuruŋ saŋiŋmiŋ turŋuŋ yaŋ goyen turuŋ irde hinayiŋ,” yeŋbe gogo neŋ wa basiŋa diryiŋ. \v 13 Be, deŋ wor Al Kuruŋ beleŋ dumulgaŋ teŋ teŋ niŋ yitiŋ mere igiŋ fudinde goyen nuramiŋ. Irdeb Yesu Kristu niŋ dufaytiŋ tareŋ iramiŋ geb, Holi Spirit duneŋ yeŋ bikkeŋ Al Kuruŋ beleŋ biŋa tiyyiŋ goyen dunyiŋ. Holi Spirit dunyiŋ gobe nere alya bereya yeŋ kawa dirdeb gogo Holi Spirit dunyiŋ. \v 14 Holi Spirit dunyiŋ gobe neŋ beleŋ go keneŋbe kame Al Kuruŋyen det igiŋ goyen yawarteke nende henayiŋ goyen bebak dird dird niŋ dunyiŋ. Be, det yawartek gobe Al Kuruŋ beleŋ alya bereyamiŋ yumulgaŋ teŋ teŋ meteŋ miŋ uryiŋ goyen kuŋ kuŋ pasi iryeŋ goyenter gab det goyen yawartek. Niŋgeb Al Kuruŋ beleŋ meteŋ kuruŋ turŋuŋ yaŋ wor po tiyyiŋ goyen goke turuŋ irde hitek. \s1 Pol beleŋ Al Kuruŋ gusuŋaŋ iryiŋ \p \v 15 Niŋgeb deŋ beleŋ Doyaŋ Al Kuruŋ Yesu niŋ dufaytiŋ tareŋ irde, Al Kuruŋyen alya bereya niŋ amaŋeŋ nurde yuneŋ haŋ gote mere momoŋtiŋ nurmiriŋde mat waŋ waŋ \v 16 gayenter wor deŋ ge teŋ Al Kuruŋ igiŋ wor po nurd uneŋ uneŋ niŋ bada ma heŋ hime. Nebe Al Kuruŋ mere irde heŋyabe deŋ ge bene sir ma yeŋ hiyen. \v 17 Irdeb Doyaŋ Al Kuruŋniniŋ Yesu Kristuyen Naniŋ Al Kuruŋ deŋem turŋuŋ yaŋ wor po gore Holi Spirit dunke dufaytiŋ wuk irde Al Kuruŋbe al dahade goyen deŋ goyen dikala dirwoŋ yeŋ gusuŋaŋ irde himyen. Gogab Al Kuruŋbe al gwahade yeŋ keŋkela wor po nurde uneŋbe yeŋya kadom nurd guneŋ teŋ hinayiŋ. \v 18 Irde dufaytiŋ wuk yeke alya bereya Al Kuruŋ beleŋ hoy yirtiŋ mar goyen kame igiŋ wor po yiryeŋ gobe dahade goyen bebak tiwoŋ yeŋ gusuŋaŋ irde himyen. Al Kuruŋ beleŋ alya bereyamiŋ yuneŋ yeŋ detmiŋ gitik tiyyiŋ gobe kuruŋ turŋuŋ yaŋ wor po goyen bebak tiwoŋ yeŋ nurde hime. \v 19 Irde neŋ Yesu niŋ dufayniniŋ saŋiŋ irtiŋ mar bana Al Kuruŋyen tareŋ daha mat meteŋ kuruŋ wor po teŋ hi goyen keŋkela bebak tiwoŋ yeŋ gusuŋaŋ irde himyen. Tareŋmiŋbe kuruŋ wor po, tareŋ hoyaŋ kura goya tuŋande yetek moŋ. Irde saŋiŋmiŋ neŋ bana meteŋ teŋ hi gobe tareŋ hoyaŋ moŋ. \v 20 Tareŋ gobe Al Kuruŋ beleŋ Yesu Kristu kamyiŋde mat isaŋ heŋbe yende gasuŋde tukuŋ Doyaŋ Al Kuruŋ irde haniŋ yase beleŋ kiryiŋ tareŋ goyen. \v 21 Niŋgeb Yesu gobe megen gar niŋ doyaŋ mar kurayen kurayen gote saŋiŋ folek wor po. Yeŋbe al deŋem yaŋ gayenter haŋya kame forok yeŋ hinayiŋya kuruŋ gote tareŋ folek wor po. \v 22 Al Kuruŋ beleŋ det kuruŋ gayen doyaŋ yird yird tareŋbe Yesu unyiŋ. Yeŋ beleŋ Yesu doyaŋ al iryiŋ gobe Yesuyen alya bereya sios niŋ teŋbe gogo gwaha iryiŋ. \v 23 Sios gobe Yesuyen uliŋ pigiŋ, irde Yesu yiŋgeŋbe tonaŋ. Yeŋ po ga megeŋya naŋkiŋya irde det kuruŋ gayen doyaŋ yirde hi. Niŋgeb det kura epte ma yiŋgeŋ muŋ po pat yeŋ hoyaŋ po hiyeŋ. Yesu Kristu goreb sios bana goŋ heŋ doyaŋ yirde hi geb, alya bereyamiŋ kura epte ma yiŋgeŋ muŋ po hiyeŋ. Tumŋaŋ ala yende yufukde po hinayiŋ. \c 2 \s1 Al Kuruŋ beleŋ al gergeŋ diryiŋ \p \v 1 Bikkeŋ deŋbe Al Kuruŋyen mere ma nurdeb mata buluŋ teŋ hinhan geb, Al Kuruŋ diliŋdebe al kamtiŋ hinhan. \v 2 Goyarebe megen niŋ mata buluŋ po gama irde hinhan. Irdeb uŋgura saŋiŋ miŋyaŋ naŋa kota ga haŋ gote doyaŋ alyen mere po nurde gama irde hinhan. Go uŋgura goreb gayenter alya bereya Al Kuruŋyen mere pel irde haŋ mar goyen doyaŋ yirde hi. \v 3 Bikkeŋbe neŋ wor tumŋaŋ mel go haŋ gwahade goyen heŋbe ulniniŋde amaŋ hetek dufay po gama irde hinhet. Irdeb daha mat daha titekeb ulniniŋde amaŋeŋ nurtek dufay goyen bininiŋ bana makiŋ irtewoŋ yeŋ nurde hinhet. Go teŋ hinhetya goyenbe Al Kuruŋ beleŋ mata buluŋ teŋ haŋyen mar goke bearar teŋ gote muruŋgem buluŋ gitik iryiŋ goyen neŋ wor tetek belŋeŋde hinhet. \p \v 4 Goyenpoga Al Kuruŋyen buniŋeŋbe kuruŋ wor po, irde neŋ gayen bubulkuŋne wor po yeŋ nurd nurd matamiŋ goyen manaŋ kuruŋ wor po. \v 5 Niŋgeb mata buluŋniniŋ gore po mudunkeb Al Kuruŋ diliŋdeb kamtiŋ hinhet gega, Yesu Kristu kamyiŋde mat isaŋ hiriŋ gwahade goyen po, neŋ manaŋ diliŋdeb al gergeŋ wor po diryiŋ. Al Kuruŋ beleŋ gwaha mat dumulgaŋ tiyyiŋ gobe buniŋeŋ dirde igiŋ igiŋ dire yeŋbe gogo gwaha diryiŋ. \v 6 Neŋbe Yesu Kristuya awalikde hite. Niŋgeb Al Kuruŋ beleŋ Yesu Kristu kamyiŋde mat isaŋ hiriŋ gwahade goyen po, neŋ manaŋ al gergeŋ diryiŋ. Irdeb Al Kuruŋyen gasuŋde gor Yesuya heŋ detmiŋ doyaŋ yirde hinayiŋ yeŋbe gogo al deŋem yaŋ diryiŋ. \v 7 Neŋ gayen Yesu Kristuya hitekeb gogo igiŋ igiŋ diryiŋ. Al Kuruŋ beleŋ go diryiŋ gobe buniŋeŋmiŋ kuruŋ wor po goyen kawan irmeke al kame hinayiŋ mar wor keneŋ bebak teŋ hinayiŋ yeŋbe gogo gwaha diryiŋ. \p \v 8 Deŋbe Al Kuruŋ beleŋ dumulgaŋ tike igiŋ haŋ gobe dindikeŋde tareŋde moŋ. Al Kuruŋ beleŋ buniŋeŋ dirde faraŋ durkeb Yesu niŋ dufaytiŋ tareŋ iramiŋ geb, gogo dumulgaŋ tiyyiŋ. Dumulgaŋ tiyyiŋ gobe duliŋ dumulgaŋ tiyyiŋ. \v 9 Mata igiŋ kura ma teŋ hikeya dumulgaŋ tiyyiŋ. Gogab al kura mata igiŋ teŋ hiyeŋ goke epte ma yiŋgeŋ ge turuŋ turuŋ teŋ hiyeŋ. \v 10 Al Kuruŋbe al gergeŋ dird dird al. Niŋgeb mata igiŋ teŋ hinayiŋ yeŋbe Yesu Kristuya neŋya gabu dirde uŋkureŋ po dirdeb gergeŋ wor po diryiŋ. Gwaha diryiŋ gobe neŋ gayen mata igiŋ teŋ hinayiŋ yeŋ bikkeŋ dufaymiŋ kiryiŋ goyen po gama irde gogo gwaha diryiŋ. \s1 Yuda marya al miŋ hoyaŋya yade al miŋ uŋkureŋ iryiŋ \p \v 11 Be, guba yeŋ yeŋ mata gobe uliŋde niŋ mata po geb, gayenterbe miŋ miŋmoŋ. Goyenpoga Yuda marbe mata gobe fudinde yeŋ nurde gama irde haŋyen. Irdeb yiŋgeŋ ge yeŋ, “Neŋbe guba yitiŋ mar geb, Al Kuruŋyen alya bereya,” yeŋ haŋyen. Irde deŋ al miŋ hoyaŋbe, “Guba ma yeŋ duntiŋ geb, Al Kuruŋyen alya bereya moŋ,” dineŋ haŋyen. Niŋgeb deŋbe bikkeŋ dahade hinhan goyen bitiŋ sir ma yiyyeŋ. \v 12 Goyareb deŋbe Yesu Kristuya gambuŋeŋ ma hinhan. Irde Israel mar bana ma hinhan. Irdeb Al Kuruŋ beleŋ alya bereyamiŋ detmiŋ yuneŋ yeŋ biŋa tiyyiŋ go tetek ma po hinhan. Deŋbe megen gar heŋ Al Kuruŋ ma nurd uneŋ hinhan geb, al gore kura igiŋ diryeŋ yeŋ ma po nurde hinhan. \v 13 Bikkeŋbe Al Kuruŋ bindere muŋ kura ma hinhan, gisaw wor po hinhan. Gega gayenterbe Yesu Kristu beleŋ deŋ ge teŋ darim wok irde kamyiŋ goke teŋbe yeŋya heŋ Al Kuruŋ bindere wor po haŋ. \p \v 14 Yesu Kristube al biŋ yisikamke igiŋ heŋ heŋ gote miŋ al. Niŋgeb bikkeŋ neŋ Yuda marya deŋ al miŋ hoyaŋya kahaltebe bipti saŋiŋ kuruŋ wor po hinhin gega, Yesu kamyiŋ goreb bipti goyen upew uryiŋ. Irdeb neŋ gayen gabu dirke al miŋ uŋkureŋ po hitiŋ hite. Yeŋ beleŋbe neŋ kahalte bipti kuruŋ kadom igiŋ ma nurd guneŋ teŋ hoyaŋ hoyaŋ hityen goyen upew uryiŋ. \v 15 Yeŋbe neŋ ge teŋ kamyiŋ geb, goke teŋbe Moseyen sabaya gote saba mukŋeŋ kurayen kurayen katiŋ kuruŋ goyen pasi kiryiŋ. Go tiyyiŋ gobe Yuda marya al miŋ hoyaŋya goyen yawaŋ gabu yirde al miŋ uŋkureŋ gergeŋ, Yesuyen alya bereya yird yird niŋ tiyyiŋ. Niŋgeb go mata tiyyiŋ gore dirkeb gago awalikde hite. \v 16 Yeŋbe Yuda marya al miŋ hoyaŋya kahalte asogo hiyen goyen kuruse hende kamyiŋ gore po pasi kiryiŋ. Irdeb al miŋ irawa goyen yawaŋ gabu yirde al miŋ uŋkureŋ po iryiŋ. Gwaha diryiŋ gobe neŋ gayen tumŋaŋ Al Kuruŋya awalikde hinayiŋ yeŋbe gogo dumulgaŋ tiyyiŋ. \v 17 Yeŋ beleŋ waŋbe deŋ Al Kuruŋ bindere ma hinhanya neŋ Yuda mar Al Kuruŋ bindere hinhet marya gayen tumŋaŋ awalikde heŋ heŋ niŋ mere igiŋ goyen momoŋ diryiŋ. \v 18 Niŋgeb deŋya neŋya tumŋaŋ Yesu Kristu beleŋ meteŋ tiyyiŋ goke Holi Spirit titiriŋ geb, yende tareŋdebe epte Adoniniŋ Al Kuruŋ hitte kutek hite. \s1 Al Kuruŋyen ya balem wor pobe neŋ gago \p \v 19 Niŋgeb deŋ al miŋ hoyaŋ goyen gayenterbe albak yara ma haŋ. Neŋ gayen Al Kuruŋyen gasuŋde hite gwahade goyen po, deŋ wor gor niŋ alya bereya haŋ. \v 20 Neŋ aposelya Al Kuruŋyen mere basaŋ mar porofetyabe ya tola yara. Irde Yesu Kristu yiŋgeŋbe armo tola go gwahade goyen. Munaŋ deŋbe tola yimiytiŋ goyen hende ya irtiŋ go gwahade. \v 21 Ya kiŋkiniŋya ya ird ird det kuruŋ gobe kahalte niŋ tola kuruŋ goyenter basaŋ hitiŋ haŋ gwahade goyen po, neŋ wor tumŋaŋ Yesuyen yufukde gabu irde uŋkureŋ po hite. Niŋgeb neŋ tumŋaŋ gare po Al Kuruŋyen ya balem go gwahade yara hite. \v 22 Munaŋ deŋ wor Yesuya awalikde haŋ geb, neŋya tumŋaŋ gabu dirde Al Kuruŋ diliŋde ya balem wor po dirde hi. Gogab Holi Spiritbe igiŋ deŋ bana hiyeŋ. Holi Spirit hiyeŋde gorbe Al Kuruŋ wor hiyeŋ geb, gogo gabu dirde Al Kuruŋ diliŋde ya balem yara dirde hi. \c 3 \s1 Al Kuruŋyen dufay banare hitiŋ goyen kawan forok yiriŋ \p \v 1 Niŋgeb goke teŋbe ne Polbe deŋ Yuda mar moŋ al miŋ hoyaŋ niŋ teŋ Yesu Kristuyen meteŋ teŋ himeke al beleŋ nad koyare nerke gago hime. \v 2 Fudinde, Al Kuruŋ beleŋbe alya bereya buniŋeŋ yirde igiŋ igiŋ yird yird meteŋ goyen deŋ ge teŋ ne nunyiŋ gobe nurde haŋ gogo. \v 3 Niŋgeb Al Kuruŋbe dufaymiŋ banare hinhin goyen nikala niryiŋ. Irkeb asaŋde gar meheŋde goke muŋ kura kayhem gogo. \v 4 Niŋgeb deŋ beleŋ kapyaŋ heŋbe Yesu Kristu niŋ yitiŋ mere gote miŋ banare niŋ goyen ne daha mat nurde hime goyen bebak tinayiŋ. \v 5 Bikkeŋbe Al Kuruŋ beleŋ meremiŋ banare niŋ goyen kawan ma irde hinhin. Goyenpoga gayenterbe Holi Spirit beleŋ neŋ aposelya porofetya Al Kuruŋ diliŋde wukkek hityen gayen bebak diryiŋ. \v 6 Be, meremiŋ banare niŋ gobe gahade: Yesu Kristu niŋ yitiŋ mere igiŋ goyen nurde yeŋya heŋbe deŋ al miŋ hoyaŋ wor neŋ Yuda marya tumŋaŋ detmiŋ igiŋ Al Kuruŋ beleŋ duneŋ yiriŋ gote miŋ mar hetek. Irde deŋya neŋyabe al miŋ uŋkureŋ po hitiŋ. Irde Al Kuruŋ beleŋ alya bereyamiŋ gwahade gwahade yireŋ yeŋ biŋa tiyyiŋ gobe neŋ tumŋaŋ yawartek. \p \v 7 Al Kuruŋbe buniŋeŋ nirde igiŋ igiŋ nirde yende meteŋ teŋ teŋ tareŋ nunyiŋ. Irdeb Yesu niŋ yitiŋ mere igiŋ gayen tagal tagal meteŋ nunyiŋ. \v 8 Nebe Al Kuruŋyen alya bereya kuruŋ haŋ bana goŋ al kura deŋem miŋmoŋ wor po yeŋ nurde yuneŋ haŋyen gote yufukde hime. Goyenpoga Al Kuruŋ beleŋ al mali ne gahade gare meteŋ titek moŋ gayen meteŋ goyen nunyiŋ. Irkeb Yesu Kristu beleŋ alya bereya igiŋ igiŋ yirde hi gobe kuruŋ wor po neŋ al beleŋ epte ma bebak titek goyen al miŋ hoyaŋ hitte tukuŋ tagalde hime. \v 9 Al Kuruŋ naŋkiŋya megeŋya yiryiŋ al gore bikkeŋ wor po damam damam kuŋ hinhan kuruŋ goyen dufaymiŋ banare hinhin goyen al tumŋaŋ kawan po momoŋ yirde tukuŋ hayiŋ ninyiŋ geb, gago tagalde tukuŋ hime. \p \v 10 Yeŋ beleŋ gwaha tiyyiŋ gobe dufaymiŋ wukkeŋ igiŋ wor po kurayen kurayen goyen Yesuyen alya bereya sios beleŋ kawan forok yirde hinayiŋ yeŋ gogo gwaha tiyyiŋ. Gogab Al Kuruŋyen miyoŋ yiŋgeŋya haŋ goya uŋgura naŋa kota ga haŋ kuruŋ goyen Al Kuruŋyen dufay wukkeŋ kurayen kurayen kuruŋ goyen nurde bebak tinayiŋ. \v 11 Al Kuruŋ beleŋ mata go tiyyiŋ gobe bikkeŋ wor po megeŋya naŋkiŋya ma forok yekeya mata goyen tiyeŋ yeŋ nurde hinhin goyen kuŋ kuŋbe Doyaŋ Al Kuruŋniniŋ Yesu Kristu meteŋ tiyyiŋde gor matbe dufaymiŋ goyen kawan forok iryiŋ. \p \v 12 Neŋbe Yesu niŋ dufayniniŋ saŋiŋ irde yeŋya hite geb, Al Kuruŋ hitte kuŋ kuŋ niŋ kandukŋeŋ ma nurde hitek. Irde fudinde yeŋbe neŋ ge amaŋeŋ nurde hi go yeŋ hekkeŋ nurdeya igiŋ yeŋ hitte kutek. \v 13 Niŋgeb kanduk kuruŋ keneŋ hime gayen gake, “Neŋ ge teŋ gogo kanduk keneŋ hi,” yeŋ nurdeb goke bitiŋde buluŋeŋ ma nurnayiŋ. Kanduk teŋ hime gabe deŋtiŋ turŋuŋ yaŋ heŋ heŋ ge gago teŋ hime geb, goke ma nurnayiŋ. \p \v 14 Niŋgeb goke teŋbe dokolhoŋne yuguluŋ teŋ Adoniniŋ doloŋ irde turuŋ irde hime. \v 15 Yeŋbe gasuŋmiŋde niŋ miyoŋ yagoya alya bereya megen haŋ goya kuruŋ goyen yiryiŋ. Irdeb yende naniŋ hiriŋ geb, deŋe buda kuruŋ gobe yeŋ hitte mat forok yamiŋ. \v 16 Niŋgeb nebe Adoniniŋ tareŋmiŋ turŋuŋ yaŋ hende wor po gore Holi Spirit dunke dufaytiŋ tareŋ irwoŋ yeŋ gusuŋaŋ irde hime. \v 17 Gogab Yesu Kristu niŋ hekkeŋ nurd nurd matare mat Yesu gobe deŋya hinayiŋ. Irde Al Kuruŋya al kadtiŋya niŋ amaŋeŋ nurd yuneŋ yuneŋ matabe megeŋ beleŋ he filginiŋ yanarde hike saŋiŋ huwarde haŋ go gwahade hinayiŋ. \v 18 Irde deŋya kadtiŋ yago Al Kuruŋyen alya bereya goyen Yesu Kristu beleŋ deŋ goyen bubulkuŋne wor po yeŋ nurde duneŋ hi goyen dahade yeŋ bebak tiwoŋ yeŋ nurde hime. Al beleŋ det kurate hendemiŋ, pelyeŋmiŋ, ulyaŋmiŋyabe dukuŋmiŋya goyen tuŋaŋ teŋbe kuruŋmiŋ goyen bebak teŋ haŋyen gwahade goyen po, deŋ wor Yesu beleŋ amaŋeŋ nurd duneŋ hi goyen dahade yeŋ keŋkela bebak tiwoŋ yeŋ nurde hime. \v 19 Yeŋ beleŋ deŋ goyen bubulkuŋne wor po yeŋ nurd duneŋ hi gobe epte ma tumŋaŋ gwahade yeŋ nurde bebak tinayiŋ. Goyenbe deŋ beleŋ muŋ kura bebak tiwoŋ yeŋ Al Kuruŋ gusuŋaŋ irde hime. Gogab Al Kuruŋyen dufayya mata igiŋya goyen yadeb ep wor po henayiŋ. \p \v 20 Al Kuruŋyen tareŋbe neŋ bana heŋ meteŋ teŋ hiyen. Irde tareŋmiŋ gobe kuruŋ wor po geb, Al Kuruŋ beleŋ gwahade gwahade dunwoŋ yeŋ nurde gusuŋaŋ irde hityen goyen folek wor po duneŋ hiyen. \v 21 Niŋgeb Yesu Kristuyen alya bereya sios beleŋ Yesu Kristuya heŋbe hugiŋ hugiŋ Al Kuruŋ deŋem turŋuŋ yaŋ irde hinayiŋ. Fudinde wor po. \c 4 \s1 Yesuya awalikde heŋ uŋkureŋ hetek \p \v 1 Niŋgeb Al Kuruŋ beleŋ mata kerde gama irnayiŋ yeŋ hoy diryiŋ goyen po gama irde hinayiŋ. Ga dineŋ hime gabe ne, Doyaŋ Al Kuruŋyen meteŋ teŋya koyare heŋ kanduk teŋ hime al gare goke ug po dineŋ hime gago. \v 2 Niŋgeb dindikeŋ ge turuŋ turuŋ ma po teŋ hinayiŋ, diltiŋ kamke balmiŋ po hinayiŋ. Irde al kadtiŋ kura matamiŋ igiŋ hewoŋ yeŋ doyaŋ heŋ heŋ ge piŋeŋ ma heŋ hinayiŋ. Irde ditiŋ ge amaŋeŋ nurd guneŋ teŋ gab matatiŋ hoyaŋ hoyaŋ hinayiŋ goyen goke ma nurde hinayiŋ. \v 3 Deŋ tumŋaŋ Holi Spirit beleŋ bitiŋ yisikamde kaŋ beleŋ giti dirtiŋ yara dirkeb uŋkureŋ po hitiŋ yara awalikde haŋ. Niŋgeb gwahade heŋ heŋ goyen bada ma heŋ goke kurut wor po yeŋ hinayiŋ. \v 4 Deŋ kuruŋ gobe hoyaŋ hoyaŋ goyenbe Yesuya heŋbe uŋkureŋ po haŋ. Irdeb Holi Spirit deŋ bana hi gobe hoyaŋ miŋmoŋ, uŋkureŋ po. Irde neŋ kuruŋ gabe Al Kuruŋ beleŋ kame igiŋ direŋ yeŋ hoy diryiŋ goke po nurde doyaŋ heŋ hite. \v 5 Doyaŋ Al Kuruŋniniŋ manaŋ uŋkureŋ po, irde yeŋ ge dufayniniŋ saŋiŋ ird ird goya baptais teŋ teŋya wor uŋkureŋ po. \v 6 Al Kuruŋ wor uŋkureŋ po. Yeŋbe neŋ kuruŋ gate Adoniniŋ. Yeŋ beleŋ po gab neŋ kuruŋ gayen doyaŋ dirde hiyen. Irde neŋya heŋbe meteŋ teŋ hiyen. \p \v 7 Goyenbe Al Kuruŋbe Yesu Kristu beleŋ neŋ gayen gwahade gwahade yireŋ yeŋ nurde hiyen goyen po gama irde buniŋeŋ dirde igiŋ igiŋ dirde hiyen. Go dirde hiyen gobe muruŋgem teweŋ yeŋ nurdeya ma dirde hiyen, duliŋ dirde hiyen. \v 8 Gwaha tiyyiŋ goke asaŋmiŋdebe gahade katiŋ hi: \q1 “Yeŋbe Al Kuruŋyen gasuŋde hurkuriŋ. \q1 Goyareb Satan fole irde alya bereya Satan yufukde haŋyen mar kuruŋ goyen siŋa yirde yade hurkuriŋ. \q1 Irdeb alya bereya yende tareŋ goyen damum moŋ duliŋ yunyiŋ,” yitiŋ hi. \rq Tikiŋ 68:18\rq* \m \v 9 Be, asaŋde katiŋ gwahade po, “Yeŋbe Al Kuruŋyen gasuŋde hurkuriŋ,” gote miŋbe Yesube megen gar kateŋ kamde gab huwarde hurkuriŋ goke yitiŋ. \v 10 Niŋgeb hende mat katyiŋ al Yesu gore po megeŋya naŋkiŋya irde det kuruŋ gote miŋ al wor po heŋ doyaŋ yirde heŋ yeŋbe gogo sopte naŋkiŋ fole irde hende wor po Al Kuruŋyen gasuŋde hurkuriŋ. \v 11 Yeŋ beleŋ po neŋ alya bereyamiŋ gayen meteŋ kurayen kurayen gote tareŋ dunyiŋ. Al kurabe Yesuyen mere basaŋ mar aposel yirde, munaŋ kurabe Al Kuruŋyen mere basaŋ mar porofet yirde, munaŋ kurabe Yesu niŋ yitiŋ mere igiŋ tagalde tukuŋ tukuŋ mar yirde, munaŋ kurabe Yesuyen alya bereya doyaŋ yird yird mar yirdeb, kurabe Al Kuruŋyen mere saba yird yird mar yirtiŋ haŋ. \v 12 Niŋgeb Yesu Kristu beleŋ neŋ Al Kuruŋyen alya bereya saŋiŋ gwahade duntiŋ gobe Al Kuruŋyen alya bereya faraŋ yurtekbe tumŋaŋ tareŋ heŋ kuruŋ henayiŋ yeŋbe gago tareŋmiŋ duntiŋ hite. \v 13 Niŋgeb meteŋ duntiŋ gobe gwahader kuŋ kuŋ neŋ tumŋaŋ dufayniniŋ Al Kuruŋ Urmiŋ Yesu Kristu niŋ saŋiŋ irde yeŋbe al gwahade yeŋ nurde yeŋya kadom nurd guneŋ teŋ awalikde hitek. Irdeb Yesuyen mere gama ird ird mataniniŋdebe parguwak yara heŋ Yesu beleŋ mata igiŋ teŋ hinhin gwahade po teŋ hitek. \v 14 Neŋbe diriŋ kalak beleŋ mere fudindeya usi mereya nurde bebak ma teŋ haŋyen gwahade goyen ma teŋ hitek. Al dufaymiŋ diriŋ kalak yara gwahade gobe usi mar beleŋ mata kurayen kurayen mat usi yirke mata buluŋde kateŋ haŋyen. Go teŋ haŋyen gobe makaŋ duba beleŋ dakdak tuktawaŋ irke dakdak gobe kwe yiyyeŋ beleŋ goŋ ma kuyeŋ go gwahade goyen. Niŋgeb neŋbe usi mere goyen bebak teŋbe gama ma irtek. \v 15 Irde kadniniŋ ge amaŋeŋ nurd yuneŋ heŋya go hende mere fudinde po teŋ hitek. Gwahade po teŋ kuŋ kuŋbe Al Kuruŋyen alya bereya tareŋ po heŋ Doyaŋ Alniniŋ Yesu Kristu beleŋ mata igiŋ teŋ hinhin gwahade po teŋ hitek. \v 16 Neŋbe Yesu Kristuyen uliŋ pigiŋ yara, munaŋ yeŋbe tonaŋniniŋ yara. Niŋgeb al teŋeŋ beleŋ kiŋkiniŋ yukuŋ basaŋ heke al uliŋ pigiŋ uŋkureŋ hiyyeŋ go gwahade goyen neŋbe Yesu hitte mat basaŋ heŋbe kurabe haniŋ, kurabe kahaŋ gwahade ala hitiŋ hite. Niŋgeb meteŋ nende gigen duntiŋ goyen kadniniŋ ge amaŋeŋ nurde yuneŋya meteŋ teŋ hitekbe neŋ tumŋaŋ tareŋ heŋbe yeŋ yara hetek. \s1 Yesu Kristuya heŋ al gergeŋ hitiŋ gote mata \p \v 17 Niŋgeb Doyaŋ Al Kuruŋyen saŋiŋde hayhay dire yeŋ gahade mere direŋ tihim: deŋbe Al Kuruŋ ma nurd uneŋ haŋyen mar beleŋ mata teŋ haŋyen gwahade ma teŋ hinayiŋ. Go mar gote dufaybe miŋ miŋmoŋ wor po. \v 18 Dufaymiŋbe kidomak, titmiŋ wor po, Al Kuruŋyen mere epte ma bebak titek haŋ. Irde go mar gobe biŋde Al Kuruŋ pel irde meremiŋ nurtek ma yirde hiyen geb, Al Kuruŋ beleŋ al gergeŋ yirtek ma haŋ. \v 19 Yeŋbe mata buluŋmiŋ ge memya muŋ kura ma heŋ haŋyen. Irde mata buluŋ niŋ amaŋeŋ nurde go bana po kuŋbe mata goyen teŋ teŋ niŋ po nurdeb mata buluŋ teŋ tebaŋ teŋ haŋyen. \p \v 20 Goyenpoga deŋbe haŋkapya Yesu Kristu niŋ yitiŋ saba goyen nuramiŋyabe mata buluŋ gwahade gote saba ma nuramiŋ. \v 21 Deŋbe fudinde wor po yeŋ ge saba dirke nuramiŋ. Irdeb deŋ Yesu gama irde haŋ mar goyen mere fudinde Yesu bana hi goyen goke wor saba dirke nuramiŋ. \v 22 Niŋgeb mata buluŋ teŋ hinhan goyenterbe dufay bikkek buluŋ gore lomlom dirke go po gama irde hoŋgay netek haŋyen geb, dufay bikkek buluŋ gobe tubul po tinayiŋ. \v 23 Irkeb matatiŋya dufaytiŋya gobe Al Kuruŋ beleŋ sope yirde gergeŋ wor po diryeŋ. \v 24 Niŋgeb deŋbe dufayya mataya gergeŋ Al Kuruŋyen goyen bitiŋ bana yerde yeŋ diliŋde mata huwakya mata wukkeŋya goyen po teŋ hinayiŋ. \p \v 25 Niŋgeb deŋ Yesuyen alya bereyabe usi ma teŋ hinayiŋ. Mere fudinde po kadom momoŋ gird teŋ hinayiŋ. Neŋ kuruŋ gayenbe miŋniniŋ uŋkureŋ Yesu po geb, gago momoŋ dirde hime. \v 26 Be, bearartiŋ beleŋ dirke mata buluŋde katnak geb, nurde ga hinayiŋ. Kadtiŋ kura bitiŋ ar yirde gwahade po hike kuŋ naŋa ma kurkuyeŋ. \v 27 Gwaha tinayiŋbe Satan beleŋ buluŋ dirtek beleŋ kerd unnayiŋ geb, gwaha ma teŋ hinayiŋ. \v 28 Kawe mata teŋ haŋ mar gobe bada po henayiŋ. Irdeb yiŋgeŋ haniŋde meteŋ igiŋ teŋ hinayiŋ. Irde meteŋmiŋ gote igineŋ yadebe al kura det kuraŋ amu heŋ haŋ mar goyen faraŋ yurde hinayiŋ. \v 29 Merebe kadtiŋ biŋ buluŋ yirtek mat ma mere teŋ hinayiŋ. Mere igiŋ faraŋ yurke tareŋ heŋ hitek mere po ga teŋ hinayiŋ. Mere igiŋ gwahade teŋ hinayiŋbe kadtiŋ kura kanduk bana heŋ yul yeŋ haŋ gore nurdeb sopte tareŋ heŋ hinayiŋ. \v 30 Irde Holi Spirit gobe kura muŋ biŋ buluŋ ma po irde hinayiŋ. Al Kuruŋ beleŋ Holi Spirit dunyiŋ gobe nalu funaŋde alya bereyamiŋ goyen nigeŋ hitte yumulgaŋ tiyeŋ yeŋ basiŋa dirde kawa dirtiŋ yarabe Holi Spirit gogo dunyiŋ. \v 31 Niŋgeb deŋbe kadtiŋ ge buluŋ nurd nurd mata, mere misiŋeŋ yaŋ yird yird mata, bearar mata, kwep kwep mata, mere buluŋ mat teŋ teŋ matayabe mata buluŋ hoyaŋ kurayen kurayen goyen manaŋ yubul po tinayiŋ. \v 32 Kadtiŋ igiŋ igiŋ yirde yeŋ ge buniŋeŋ nurde yuneŋ hinayiŋ. Irde Al Kuruŋ beleŋ Yesu Kristu niŋ teŋ mata buluŋtiŋ halde dunyiŋ gwahade po, deŋ wor kadtiŋ kura buluŋ dirkeb mata buluŋmiŋ halde yuneŋ hinayiŋ. \c 5 \s1 Al Kuruŋyen mata hulsi yara go po gama irde hinayiŋ \p \v 1 Niŋgeb hugiŋeŋ matatiŋbe yeŋ teŋ hiyen goyen po teŋ hinayiŋ. Deŋbe Al Kuruŋyen dirŋeŋ weŋ, yeŋ beleŋ bubulkuŋne wor po yeŋ nurd duneŋ hiyen. \v 2 Yesu Kristube neŋ gayen bubulkuŋne wor po yeŋ nurdeb faraŋ yure yeŋ yiŋgeŋ ge ma nurdeb neŋ ge kamyiŋ. Go tiyyiŋ gobe Al Kuruŋ det hamŋeŋ igiŋ muŋ kura galak irde kumga teŋ unke hamŋeŋ igiŋ muŋ nuryeŋ go gwahade goyen iryiŋ. Niŋgeb deŋ wor Yesu beleŋ tiyyiŋ gwahade goyen po, al kadtiŋ ge amaŋeŋ wor po nurde yuneŋ hinayiŋ. \p \v 3 Deŋbe leplep mata ma teŋ hinayiŋ, irde mata buluŋ mormok dapŋa kukuwa beleŋ mata titŋeŋ ma teŋ hinayiŋ. Irde det uguŋ po yade yade niŋ ma dufay heŋ hinayiŋ. Mata buluŋ gwahade gobe neŋ Al Kuruŋyen alya bereya beleŋ titek mata moŋ geb, gago dineŋ hime. Niŋgeb mata gwahade goke dufay muŋ kura ma po henayiŋ, irde goke muŋ kura ŋut ma yenayiŋ. \v 4 Deŋbe nanyaŋ mereya mere kukuwamŋeŋya ma teŋ hinayiŋ, irde kari mere buluŋ ma teŋ hinayiŋ. Mata gwahade gobe deŋ beleŋ titek moŋ. Niŋgeb mata buluŋ gwahade teŋ hitiŋ yarabe Al Kuruŋ po ga igiŋ nurde uneŋ hinayiŋ. \v 5 Deŋbe mere gayen keŋkela nurde hinayiŋ: leplep mata teŋ haŋ mar, mata buluŋ mormok dapŋa kukuwa beleŋ titŋeŋ teŋ haŋ maryabe, det ug po yad yad niŋ po dufay heŋ haŋ marya gobe Yesu Kristuya Al Kuruŋya beleŋ alya bereyamiŋ doyaŋ yird yird bana goŋ epte ma hinayiŋ. Det ug po yad yad niŋ po dufay heŋ haŋ marbe det gore Al Kuruŋmiŋ hiyyeŋ. \v 6 Irde al kura go ma kenke waŋ usi mere miŋ miŋmoŋ ma diryeŋ. Usi mere wor wor goke teŋbe Al Kuruŋ beleŋ meremiŋ pel irde haŋ mar goyen bearar yirde buluŋ yiryeŋ geb. \v 7 Niŋgeb mata go teŋ haŋ mar goya awalik ma heŋ hinayiŋ. \p \v 8 Be, deŋ goyen bikkeŋbe mata buluŋyen kidoma bana po hinhan. Gega gayenterbe Doyaŋ Al Kuruŋyen alya bereya haŋ geb, hulsi bana haŋ. Niŋgeb hulsire niŋ mata po ga teŋ hinayiŋ. \v 9 Hulsi bana haŋ marbe mata igiŋ, mata huwakyabe mata fudindeya goyen kuruŋ forok yirde haŋyen. \v 10 Niŋgeb matabe Al Kuruŋ beleŋ igiŋ nurtek goyen teŋ teŋ niŋ po kurut yeŋ hinayiŋ. \v 11 Irdeb kidomare niŋ mata ma teŋ hinayiŋ. Mata gwahade gobe igineŋ igiŋ kura ma forok yirde haŋyen, hubu wor po. Niŋgeb deŋbe al kura mata gwahade tike yeneŋbe kawan po kuŋ mata gobe buluŋ yineŋ mere saŋiŋ po yirde hinayiŋ. \v 12 Nebe mata buluŋ mar gore mata banare balmiŋ teŋ haŋyen gobe memyak geb, goke tagaltek ma nirde hi. \v 13 Goyenpoga Al Kuruŋyen mere hulsi yara goreb banare mata buluŋ teŋ haŋyen goyen kawan forok yiryeŋ. \v 14 Al Kuruŋyen mere hulsi yara gobe deŋ bana hiyeŋ geb, goreb almet mata buluŋ yade kawan forok yirde hiyeŋ. Goke teŋbe gahade katiŋ hi: \q1 “Deŋ Al Kuruŋ diliŋde firtiŋde haŋ marbe huwarnayiŋ. \q1 Irde deŋ Al Kuruŋ diliŋde kamtiŋ haŋ mar wor huwarnayiŋ. \q1 Irkeb Mesaia beleŋ meremiŋ hulsi yara goyen dunke deŋ bana heŋ hulsi melak hitiŋ yara teŋ hiyeŋ,” yitiŋ hi. \p \v 15 Niŋgeb deŋbe keŋkela wor po heŋ ga hinayiŋ. Al kukuwa yara ma heŋbe al dufaymiŋ wukkek yara heŋ hinayiŋ. \v 16 Nalu ga hite gayenterbe mata buluŋ po kuruŋ hi. Niŋgeb mata igiŋ teŋ hitek kura hike yeneŋbe kame ga ma yenayiŋ. Mata gobe tinayiŋ. Moŋgo titmiŋeŋ hike nalu ga hubu hiyyeŋ geb. \v 17 Irdeb dufay keŋkela ma heŋya mali mali kukuwa beleŋ mata titiŋ yara ma teŋ hinayiŋ. Gwaha titŋeŋbe Al Kuruŋyen dufay keneŋ bebak teŋbe go po gama irde hinayiŋ. \v 18 Kukuwa fe deŋ buluŋ dirtek goya nene kukuwa ma henayiŋ. Gwaha titŋeŋbe Holi Spirit teke gore po doyaŋ dirde hiyeŋ. \v 19 Irdeb tikiŋ asaŋde niŋ tikiŋya Al Kuruŋ turuŋ ird ird tikiŋyabe Holi Spirit beleŋ bitiŋde tikiŋ yupul titiŋ goyen kadtiŋ yagoya tikiŋ heŋ hinayiŋ. Bitiŋde mat amaŋeŋ wor po nurde Al Kuruŋ isoka irde tikiŋ heŋ hinayiŋ. \v 20 Irde mata kuruŋ deŋ hitte forok yitiŋ goke Doyaŋ Al Kuruŋniniŋ Yesu Kristu deŋemde Nanniniŋ Al Kuruŋ igiŋ nurde uneŋ hinayiŋ. \s1 Ire uŋyat heŋ heŋ mata igiŋ \p \v 21 Be, deŋ beleŋ Yesu Kristu palap irde haŋyen goyen matare po kadtiŋde mere nurde teŋ hinayiŋ. \v 22 Niŋgeb deŋ bere almetiŋ yaŋbe Yesube Kuruŋniniŋ yeŋ yende yufuk bana haŋyen gwahade goyen almetiŋ yagot yufukde hinayiŋ. \v 23 Yesuyen alya bereya sios gote doyaŋ al wor pobe Yesu gwahade goyen po, albe berem yagot doyaŋ mar geb. Yesu Kristube yende alya bereya sios gote Yumulgaŋ teŋ teŋ Al. Irde sios gobe Yesuyen uliŋ pigiŋ yara. \v 24 Niŋgeb sios beleŋ Yesu Kristu yufukde hi gwahade goyen po, deŋ bere wor almetiŋ yagot yufuk bana po heŋ meremiŋ kuruŋ goyen gama po irde hinayiŋ. \p \v 25 Be, deŋ al berem yaŋbe Yesu Kristu beleŋ yende alya bereya sios goyen bubulkuŋne wor po yeŋ nurde yeŋ ge teŋ kamyiŋ gwahade goyen po, deŋ wor bertiŋ yago niŋ amaŋeŋ nurde yuneŋ hinayiŋ. \v 26 Yesube alya bereyamiŋ sios beleŋ Al Kuruŋyen mere nurde go po gama irde fe baptais teŋ Al Kuruŋ diliŋde wukkeŋ hinayiŋ yeŋ gogo sios niŋ teŋ kamyiŋ. \v 27 Yeŋbe alya bereyamiŋ goyen halde wuk yirde, uliŋde firfurŋeŋ wor po det hoyaŋ buluŋeŋ kura miŋmoŋ yirmekeb Al Kuruŋ diliŋde wukkek kusamuŋ wor po yire yeŋbe gogo kamyiŋ. \v 28 Niŋgeb Yesu beleŋ go tiyyiŋ gwahade goyen po, deŋ al wor bertiŋ yagobe nindikeŋde ulniniŋ yeŋbe bertiŋ yago niŋ amaŋeŋ nurde yuneŋ hinayiŋ. Al kura berem niŋ amaŋeŋ nurde hiyeŋ gobe yiŋgeŋ ge amaŋeŋ nurde hiyeŋ go gwahade geb. \v 29 Neŋ kuruŋ gabe ulniniŋ gayen epte ma asogo yirde buluŋ yirde hityen. Gwaha yirtiŋeŋbe paka yirde keŋkela sope yirde hityen. Gwahade goyen po, Yesu Kristu wor yiŋgeŋde uliŋ pigiŋ sios goyen keŋkela doyaŋ irde hiyen. \v 30 Neŋbe Yesuyen haniŋ, kahaŋyabe diliŋya gwahade po geb, gogo keŋkela doyaŋ dirde hiyen. \v 31 Be, alya beremya gabu heŋ heŋ mata wor gwahade geb, goke Al Kuruŋyen asaŋde gahade katiŋ hi: \q1 “Goke teŋbe albe miliŋya naniŋya yubul teŋ bere teŋbe ire uŋya hiriryeŋ. \q1 Irdeb alya bereya gobe irawa moŋ uŋkureŋ po hiriryeŋ,” yitiŋ. \rq Tikula 2:24\rq* \m \v 32 Mere gabe al mali mali bebak titek moŋ, mere gate miŋbe kuruŋ wor po. Mere gabe Yesu Kristuya yende alya bereya siosya niŋ yitiŋ yeŋ nurde hime. \v 33 Niŋgeb deŋ al wor mere gayen gama irdeb bertiŋ yago niŋ dindikeŋ ge amaŋeŋ nurde haŋ gwahade goyen nurde yuneŋ hinayiŋ. Irde deŋ berebe almetiŋ yago palap yirde hinayiŋ. \c 6 \s1 Diriŋya naniŋya miliŋyat mata igiŋ \p \v 1 Be, deŋ diriŋ wor Doyaŋ Al Kuruŋ yufukde haŋ geb, adotiŋya mamtiŋyat mere nurde gama irde hinayiŋ. Mata gobe Al Kuruŋ diliŋde mata igiŋ, huwak wor po. \v 2-3 Al Kuruŋ beleŋ Mose saba unyiŋde gor saba kurabe, “Adotiŋya mamtiŋya palap yirde hinayiŋ,” yitiŋ hi. Irdeb saba gote muruŋgem niŋ biŋa teŋyabe gaha yiriŋ: “Gwaha teŋ hinayiŋbe igiŋ po heŋbe ulyaŋde heŋbe araŋ ma kamnayiŋ,” yitiŋ. Saba hoyaŋdebe gwaha kura ma yitiŋ, gayen sabare po gab biŋa gayen tiyyiŋ. \p \v 4 Be, deŋ diriŋ naniŋ yagobe diriŋtiŋ yago bearar teŋ hitek mat ma mata yirde hinayiŋ. Gwaha yirtiŋeŋbe Doyaŋ Al Kuruŋ beleŋ deŋ naniŋ yago saba dirde matatiŋ sope dirde hiyen gwahade goyen po yirde hinayiŋ. \s1 Meteŋ marya doyaŋ marmiŋyat mata igiŋ \p \v 5 Be, deŋ al kurate yufukde heŋ meteŋ teŋ haŋ marbe doyaŋ martiŋ yago kafura yirde yende mere po gama irde hinayiŋ. Irde bitiŋde mat wor po Yesu Kristu niŋ meteŋ teŋ uneŋ hite yara nurdeya meteŋ teŋ yuneŋ hinayiŋ. \v 6 Doyaŋ martiŋ yago beleŋ deneŋ hikeya po gwaha titekeb turuŋ dirnayiŋ yeŋ nurdeya ma meteŋ teŋ hinayiŋ. Gwaha titŋeŋbe Yesu Kristuyen meteŋ mar beleŋ meteŋ teŋ haŋyen gwahade goyen po, Al Kuruŋyen dufay po gama irde bitiŋde mat wor po doyaŋ martiŋ ge meteŋ teŋ yuneŋ hinayiŋ. \v 7 Niŋgeb deŋbe al niŋ ma meteŋ teŋ hite Doyaŋ Al Kuruŋ niŋ meteŋ teŋ hite yeŋ nurdeya bitiŋde mat wor po doyaŋ martiŋ meteŋ teŋ yuneŋ hinayiŋ. \v 8 Doyaŋ Al Kuruŋbe meteŋ al ma doyaŋ al hitek goke ma muruŋgem dunyeŋ. Meteŋya mataya igiŋ teŋ hinayiŋ mar go po gab muruŋgem yunyeŋ. \p \v 9 Be, deŋ doyaŋ mar wor gwahade po meteŋ martiŋ yago buluŋ buluŋ ma yirde hinayiŋ. Deŋya meteŋ martiŋyat doyaŋ altiŋ wor pobe uŋkureŋ po, Al Kuruŋyen gasuŋde hi. Yeŋbe al kura po igiŋ igiŋ yirde, kurabe buluŋ buluŋ yirde ma teŋ hiyen geb gago dineŋ hime. \s1 Al Kuruŋyen fuleŋa marte det \p \v 10 Be, merene funaŋbe gahade: deŋbe Doyaŋ Al Kuruŋya heŋ yende tareŋ kuruŋ goyen yufuk bana goŋ heŋ tareŋ heŋ hinayiŋ. \v 11 Irdeb Satanya fuleŋa teŋ teŋde niŋ det Al Kuruŋ beleŋ duntiŋ kuruŋ goyen hor yirde hinayiŋ. Gogab Uŋgurayen usi mata buluŋ kuruŋ goyen igiŋ fole yirnayiŋ. \v 12 Neŋbe alya ma fuleŋa teŋ hite. Megen niŋ mar kidoma bana haŋ gote doyaŋ mar kurayen kurayen goyabe uŋgura naŋa kota ga haŋ kuruŋ goya fuleŋa teŋ hite. \v 13 Goke teŋ deŋbe nalu buluŋde uŋgura asogo yirtek yeŋbe fuleŋare niŋ det Al Kuruŋ beleŋ duntiŋ goyen yade hor yirde ga hinayiŋ. Gogab fuleŋa tukuŋ muruŋde irdeb igiŋ saŋiŋ po huwarde hinayiŋ. \v 14 Niŋgeb tareŋ heŋ heŋ niŋbe Al Kuruŋyen mere fudinde goyen fuleŋare kuŋ kuŋde niŋ mal timtiŋeŋ irde ga hinayiŋ. Irdeb mata huwakbe dari mala pet teŋ teŋ niŋ dumuŋtiŋ pet teŋ hinayiŋ. \v 15 Munaŋ fuleŋare niŋ kahaŋbasaŋtiŋ yarabe Al Kuruŋya awalik heŋ heŋ mere igiŋ goyen tagal tagal niŋ gitik teŋ ga hinayiŋ. \v 16 Irdeb hinayiŋ kuruŋ goyen Al Kuruŋ niŋ dufaytiŋ tareŋ irde haŋ gobe maymaytiŋ yara heŋ hiyeŋ. Gogab uŋgura beleŋ dufay buluŋ kura deŋ hitte kili misiŋde kak kerde yumultiŋeŋ irde hikeb igiŋ yisikamde hinayiŋ. \v 17 Irdeb Al Kuruŋ beleŋ dumulgaŋ teŋ teŋ gobe fuleŋare niŋ tonaŋ aw saŋiŋ gwahade goyen hor yirde hinayiŋ. Irdeb Holi Spirityen bidilabe Al Kuruŋyen mere geb goyen tanarde hinayiŋ. \v 18 Irdeb Holi Spirityen tareŋde hugiŋeŋ Al Kuruŋ mere irde hinayiŋ. Mere irde heŋyabe det kurayen kurayen niŋ Al Kuruŋ gusuŋaŋ irde, dindikeŋ faraŋ durd durd niŋ wor gusuŋaŋ ird hinayiŋ. Moŋgo mata goyen tubul tinak geb keŋkela heŋ ga hinayiŋ. Irde hugiŋeŋ Al Kuruŋyen alya bereya budam goyen faraŋ yuri yeŋ gusuŋaŋ irde hinayiŋ. \p \v 19 Irdeb Al Kuruŋ beleŋ ne manaŋ faraŋ nurwoŋ yeŋ gusuŋaŋ irde hinayiŋ. Ne niŋbe Al Kuruŋ beleŋ mohoŋner mere kerkeb al niŋ ma kafura heŋ Yesu niŋ yitiŋ mere igiŋ gote miŋ banare hi goyen tagal tagal niŋ gusuŋaŋ irde hinayiŋ. \v 20 Al Kuruŋyen mere igiŋ goyen basaŋ heŋ tagalde himeke goke teŋbe gago fere nirde nad koyare neraŋ hime. Niŋgeb mere tiye yeweŋ goyen moŋgo kafura heŋ mere ma tiyeŋ geb, kafura ma heŋ mere teŋ teŋ ge Al Kuruŋ gusuŋaŋ irde hinayiŋ. \p \v 21 Be, Tikikus beleŋ gab ne niŋ yeŋ Polbe meteŋ gwahade gwahade teŋ hi, irde gasuŋ gwahade keperde hi yeŋ bebak dirke nurnayiŋ. Tikikusbe kolne nigen yara. Yeŋbe Doyaŋ Al Kuruŋyen meteŋ goyen biŋde mat fudinde wor po meteŋ teŋ hiyen. \v 22 Goke teŋbe teŋ kermeke deŋ hitte kuŋ momoŋ diryeŋ. Irkeb gar neŋ tumŋaŋ dahade hityen goyen nurnayiŋ. Irdeb yeŋ beleŋ deŋ goyen tareŋ heŋ heŋ ge faraŋ duryeŋ. \p \v 23 Be, kadne yago, Al Kuruŋ Nanniniŋya Doyaŋ Al Kuruŋ Yesu Kristuya beleŋ bitiŋ yisikamke hiwoŋ, irde yeŋ beleŋ kadtiŋ yago niŋ amaŋeŋ nurd nurd mataya Al Kuruŋ niŋ hekkeŋ nurd nurd mataya goyen dunwoŋ yeŋ nurde hime. \p \v 24 Doyaŋ Al Kuruŋniniŋ Yesu Kristu niŋ hugiŋeŋ amaŋeŋ nurde uneŋ haŋ mar gobe Al Kuruŋ beleŋ buniŋeŋ yirde igiŋ igiŋ yirwoŋ yeŋ nurde hime. Gogo po.