\id COL - Gwahatike NT [dah] -Papua New Guinea 2000 (DBL -2014) \h Kolosi \toc1 Kolosi niŋ Yesuyen alya bereya hitte Pol beleŋ asaŋ kayyiŋ \toc2 Kolosi \toc3 Kol \mt1 Kolosi \mt2 Kolosi niŋ Yesuyen alya bereya hitte Pol beleŋ asaŋ kayyiŋ \c 1 \p \v 1-2 Ne Polbe kadniniŋ Timotiya dufay uŋkureŋ po kerdeb deŋ Kolosi taunde niŋ Yesu Kristuyen alya bereya sios niŋ asaŋ gago kaŋ hime. Nebe Al Kuruŋyen dufayde Yesu Kristuyen mere basaŋ al aposel himiriŋ. Deŋbe Yesu Kristuya heŋ Al Kuruŋ diliŋde wukkeŋ hitiŋ, irde bitiŋde mat fudinde wor po meremiŋ gama irde haŋyen. \p Niŋgeb Adoniniŋ Al Kuruŋ beleŋ buniŋeŋ dirde igiŋ igiŋ dirde bitiŋ yisikamke igiŋ po hiwoŋ yeŋ nurde hime. \p \v 3-4 Be, deyyabe deŋ beleŋ Yesu Kristu niŋ dufaytiŋ saŋiŋ irde Al Kuruŋyen alya bereya goke amaŋeŋ nurde yuneŋ haŋyen gote mere momoŋtiŋ goyen nurde haryen. Niŋgeb deŋ ge teŋ Doyaŋ Al Kuruŋniniŋ Yesu Kristu Naniŋ Al Kuruŋ mere irde heŋyabe hugiŋeŋ igiŋ nurde uneŋ haryen. \v 5 Deŋ beleŋ Yesu niŋ dufaytiŋ tareŋ irde kadtiŋ ge amaŋeŋ nurde yuneŋ haŋyen mata gobe Al Kuruŋ beleŋ kame igiŋ igiŋ diryeŋ go yeŋ dufay heŋbe gogo gwaha teŋ haŋyen. Dufay gobe haŋkapya Yesu niŋ yitiŋ mere igiŋ fudinde goyen nuramiŋde mat forok yiriŋ. Dufay gokeb deŋ goyen Al Kuruŋ beleŋ kame igiŋ igiŋ yireŋ yeŋ nurde ga hi. \v 6 Mere igiŋ goyen haŋkapya wor po deŋ hitte kukeb Al Kuruŋ beleŋ buniŋeŋ dirde igiŋ igiŋ dird dird mere goyen nurdeb fudinde yamiŋ. Irdeb dufaytiŋya matatiŋyabe hoyaŋ wor po hamiŋ. Gwahade goyen po, megeŋ kuruŋ gayen mere igiŋ gore igineŋ heŋ kuruŋ heŋ kuŋ hi. \v 7 Deŋbe mere igiŋ goyen meteŋ kadniniŋ wor po Epafras beleŋ kuŋ momoŋ dirke nuramiŋ. Yeŋbe biŋde mat fudinde wor po Yesu Kristu niŋ meteŋ teŋ hiyen. Niŋgeb neŋ beleŋ kuŋ saba dirtiŋeŋbe yeŋ beleŋ neŋ faraŋ dure yeŋ gogo kuŋ saba diryiŋ. \v 8 Irdeb mulgaŋ heŋ waŋbe deŋ beleŋ Holi Spirityen tareŋde kadtiŋ ge amaŋeŋ nurde yuneŋ haŋyen goyen momoŋ diryiŋ. \s1 Kolosi niŋ mar niŋ Al Kuruŋ gusuŋaŋ irde hinhin \p \v 9 Niŋgeb mere momoŋtiŋ nuraruŋ goyenter mat deŋ ge teŋ Al Kuruŋ gusuŋaŋ ird ird niŋ bada ma heŋ haryen. Gusuŋaŋ irde heŋyabe Holi Spirit beleŋ yende dufay wukkeŋ kuruŋ goya meremiŋ bebak teŋ teŋ saŋiŋya goyen dunwoŋ, irkeb Al Kuruŋyen dufay keneŋ keŋkela wor po bebak tiwoŋ yeŋ gusuŋaŋ irde haryen. \v 10 Gogab matatiŋ gobe Doyaŋ Al Kuruŋyen alya bereya beleŋ mata teŋ haŋyen gwahade po teŋ hinayiŋ, irde yeŋ beleŋ amaŋeŋ nurde hitek mat po mata teŋ hinayiŋ, irdeb meteŋ igiŋ po teŋ gote igineŋ kuruŋ forok yirde hinayiŋ. Irde Al Kuruŋbe al gwahade yeŋ keŋkela nurde yeŋya kadom nurd guneŋ teŋ teŋ gobe kuruŋ heŋ tareŋ heŋ hiyeŋ. \p \v 11 Irdeb kanduk kurayen kurayen kuruŋ yeneŋ hinayiŋ gega, tareŋmiŋ kuruŋ turŋuŋ yaŋ goreb saŋiŋ dirkeb kanduk goke mukku ma teŋ goya goya saŋiŋ po heŋ hinayiŋ. Irde Al Kuruŋ beleŋ kanduk goyen pasi irwoŋ yeŋ doyaŋ heŋ heŋ ge piŋeŋ ma heŋ hinayiŋ. Irdeb mata deŋ hitte forok yeŋ hinayiŋ kuruŋ goke amaŋeŋ wor po nurde heŋya \v 12 Nanniniŋ igiŋ nurd uneŋ hinayiŋ yeŋ gusuŋaŋ irde haryen. Adoniniŋbe mata igiŋ hulsire niŋ mar yeŋ beleŋ doyaŋ yirde igiŋ igiŋ yirde hi gwahade goyen po, deŋ manaŋ igiŋ igiŋ dirtek mar diryiŋ. \v 13 Irdeb mata buluŋyen kidoma bana mat dumulgaŋ teŋ Urmiŋ bubulkuŋne wor po yeŋ nurde untiŋ al gore doyaŋ yirde hi gasuŋ bana goŋ dawaryiŋ. \v 14 Urmiŋ gore mata buluŋniniŋ halde dunyiŋ geb, neŋbe kidoma bana ma heŋ igiŋ po hite gago. \s1 Yesu Kristuyen mataya meteŋya \p \v 15 Be, Yesu Kristube al beleŋ keneŋbe Al Kuruŋ banare hi gobe al gwahade yeŋ bebak titek. Yeŋbe det kuruŋ gate miŋ al. \v 16 Yeŋ beleŋ gab Al Kuruŋ beleŋ inke det kuruŋ gayen yiryiŋ. Det naŋkiŋde niŋya megen niŋya, det kawan niŋya banare niŋya yiryiŋ. Banare niŋbe Al Kuruŋyen miyoŋ tareŋmiŋ karkuwaŋ kurayen kurayen hende niŋya bande niŋya, al deŋem yaŋya deŋem moŋya goyen yiryiŋ. Forok yamiŋ kuruŋ gobe yeŋ beleŋ yiŋgeŋ ge teŋ yiryiŋ. \v 17 Yeŋbe det kuruŋ gayen forok ma yekeya hinhin. Irdeb det kuruŋ gayen yirdeb gwahade po hinayiŋ yeŋ yiryiŋ gwahade po gasuŋeŋyaŋ haŋ. \v 18 Yeŋbe alya bereyamiŋ sios gote doyaŋ al wor po geb, siosbe Yesuyen uliŋ pigiŋ yara, irdeb yiŋgeŋbe sios gote tonaŋ. Yeŋbe al kamtiŋde mat huward huward mata goyen miŋ uryiŋ al geb, yeŋbe mata gote miŋ al. Gogab det kuruŋ gate doyaŋ al kuruŋ heweŋ yeŋbe gogo gwaha tiyyiŋ. \v 19 Al Kuruŋbe matamiŋ, dufaymiŋyabe tareŋmiŋya goyen tumŋaŋ Urmiŋ uneŋ uneŋ niŋ amaŋeŋ nurdeb unyiŋ. \v 20 Irde Al Kuruŋbe megen niŋ detya naŋkiŋde niŋ detya kuruŋ gayen yeŋya awalikde heŋ heŋ goke amaŋeŋ nuryiŋ. Niŋgeb gwaha ire yeŋbe Urmiŋ teŋ kerke kateŋ kuruse hende darim wok irde kamyiŋ. \p \v 21 Hakot deŋbe mata buluŋ teŋ hinhan geb, dufaytiŋbe gisaw wor po heŋ Al Kuruŋ hitte ma hinhin, irde asogo irde hinhan. \v 22 Gega Al Kuruŋbe deŋya awalikde hitek yeŋbe Urmiŋ teŋ kerke kateŋ al wor po heŋ kuruse hende kamyiŋ. Gogab haŋka gabe deŋ kuruŋ gayen diliŋde wukkeŋ heŋ ultiŋde merem moŋ heŋbe gwaha mat kura merem yaŋ dirtek moŋ hinayiŋ yeŋ gogo gwaha tiyyiŋ. \v 23 Niŋgeb gwahade hitek yeŋbe dufaytiŋ Yesu niŋ saŋiŋ irdeb gwahade po hinayiŋ. Dufaytiŋ yeŋ ge tareŋ iramiŋ goyen tareŋ po tanarde hinayiŋ. Irde Yesu niŋ yitiŋ mere igiŋ go nurde kame Al Kuruŋ beleŋ igiŋ igiŋ diryeŋ go yeŋ nurd nurd gobe go ma tubul tinayiŋ. Mere igiŋ gobe megen niŋ alya bereya kuruŋ gayen momoŋ yirde tukutiŋ haŋ. Ne Pol wor mere igiŋ tagalde tukuŋ tukuŋ meteŋ al wor po himiriŋ. Niŋgeb mere igiŋ goyen deŋ wor nuramiŋ. \s1 Kolosi sios Pol beleŋ faraŋ uryiŋ \p \v 24 Be, nebe deŋ ge teŋ ulne misiŋ kateŋ hime goke amaŋeŋ nurde hime. Yesu Kristuyen alya bereya siosbe Yesu Kristu uliŋ pigiŋ yara geb, sios beleŋ kanduk yeneŋ hi gobe Yesu Kristu yiŋgeŋ kanduk yeneŋ hi yara. Niŋgeb kanduk kuruŋ sios hitte forok yeŋ haŋ goyen ne hitte manaŋ tumŋaŋ forok yeŋ hinayiŋ goke amaŋeŋ nurde hime. \v 25 Nebe Al Kuruŋ beleŋ deŋ ge teŋ meremiŋ tumŋaŋ tagalde tukuŋ hayiŋ ninyiŋ. Niŋgeb goyen meteŋ teŋ teŋ al himiriŋ geb, gago meteŋ teŋ hime. \v 26 Bikkeŋbe Al Kuruŋyen mere gote miŋbe ulyaŋde wor po banare hinhin. Niŋgeb megen niŋ al tumŋaŋ bebak ma teŋ hinhan. Gega gayenterbe alya bereyamiŋ hitte kawan yikala yirkeb bebak teŋ haŋ. \v 27 Mel gobe Al Kuruŋ beleŋ meremiŋ igiŋ wor po turŋuŋ yaŋ gote miŋ banare hitiŋ goyen yikala yirmeke bebak tinayiŋ yeŋ nurdeb al miŋ hoyaŋ Yuda mar moŋ bana niŋ mar goyen basiŋa yiryiŋ. Meremiŋ banare hi gote miŋbe gahade: Yesu Kristube deŋya haŋ geb, deŋ wor Al Kuruŋyen saŋiŋ turŋuŋ yaŋ bana hinayiŋ. \v 28 Goke teŋbe Yesu Kristu niŋ al buda kuruŋ gayen momoŋ yirde tukuŋ hityen. Irde daha wor al buda kuruŋ gayen Yesu Kristuya heŋbe muŋ kura buluŋ miŋmoŋ hinayiŋ yeŋ Al Kuruŋyen dufay wukkeŋde al bebak yirde saba yirde hityen. \v 29 Nebe meteŋ gayen gake ulne misiŋ tap urde kurut wor po yeŋ himyen. Gwaha teŋ heŋyabe ne hitte meteŋ tareŋ po teŋ hi al gote tareŋde meteŋ teŋ himyen. \c 2 \p \v 1 Be, deŋ Kolosi niŋ marya Laodisia niŋ marya irde keŋkela ma nurd nuneŋ haŋ marya goyen tumŋaŋ faraŋ durd durd niŋ kurut wor po yeŋ hime gayen deŋ tumŋaŋ nurwoŋ yeŋ nurde hime. \v 2 Deŋ ge teŋ kurut yeŋ hime gabe kurut yeŋ hime gore faraŋ durke bitiŋde mat saŋiŋ heŋbe kadtiŋ ge amaŋeŋ nurde awalikde hinayiŋ yeŋbe gago kurut yeŋ hime. Gogab Al Kuruŋyen dufay nurde bebak teŋ teŋ tareŋbe kuruŋ hiyyeŋ. Irde gab Al Kuruŋyen mere gote miŋ bikkeŋ banare hinhin goyen miŋ nurnayiŋ. Al Kuruŋyen mere gote miŋ banare hinhin gobe Yesu Kristu. \v 3 Yeŋ banabe Al Kuruŋyen dufay wukkeŋya meremiŋ bebak teŋ teŋ dufayya goyen bana yirtiŋ haŋ. Dufay wukkeŋya meremiŋ bebak teŋ teŋ dufayya gobe samuŋ tareŋ wor po. \v 4 Moŋgo al kura beleŋ waŋ usi dirde Yesu Kristu niŋ dufaytiŋ saŋiŋ irtiŋde mat hoyaŋ dukunak geb, mere gago dirde hime. Gogab go mar gote mere hapek yaŋ goyen fudinde yeŋ ma nurnayiŋ. \v 5 Nebe deŋya tumŋaŋ gor ma hite goyenbe, dufaynerbe deŋya tumŋaŋ gor hite. Irdeb heŋ heŋtiŋbe keŋkela wor po haŋ goke amaŋ heŋ hime. Irde Yesu Kristu niŋ dufaytiŋ tareŋ irde haŋ goyen manaŋ korgoŋ moŋ, tareŋ irtiŋ haŋ goke manaŋ amaŋ wor po heŋ hime. \s1 Yesuya po heŋ mata teŋ hitek \p \v 6 Niŋgeb Yesu Kristube Doyaŋ Al Kuruŋniniŋ yeŋ nurd unamiŋ geb, hugiŋeŋ yeŋya heŋbe mata igiŋ po teŋ hinayiŋ. \v 7 Irdeb he filginiŋ kura megeŋ biŋde kurkuŋ saŋiŋ haŋyen go gwahade, irde ya kura tola tareŋ hende irtiŋ go gwahade goyen po, Yesuya heŋ tareŋ heŋ hinayiŋ. Irdeb saba dirteke yeŋ ge dufaytiŋ saŋiŋ iramiŋ gobe tareŋ po tanarde hinayiŋ. Irdeb hugiŋeŋ Al Kuruŋ igiŋ wor po nurd uneŋ hinayiŋ. \p \v 8 Be, al kura beleŋbe megen niŋ saba momoŋ dirde hikeb fudinde yeŋ nurde gama ma yirde hinayiŋ. Go mar gote sababe miŋ miŋmoŋ wor po. Yeŋbe asem yagot tikulaya megen niŋ sabaya go po gama yirde haŋ. Yesu Kristuyen merebe gama ma irde haŋ. Niŋgeb saba gobe Yesu Kristuyen moŋ. \v 9 Yesu Kristube Al Kuruŋ gega, al wor po heŋ megen gar hinhin. Niŋgeb yeŋ po gab Al Kuruŋyen dufayya matayabe tareŋmiŋya goyen makiŋ wor po hitiŋ hi. \v 10 Deŋ wor Yesu Kristuya heŋ dufaymiŋya matamiŋyabe saŋiŋmiŋya goyen kuruŋ wor po dunke makiŋ hitiŋ haŋ geb, saba hoyaŋ kura gama irtek ma haŋ. Yeŋbe megen niŋ doyaŋ mar banare niŋya kawan niŋya kuruŋ gote doyaŋ al wor po. \p \v 11 Be, Yuda mar guba yeŋ haŋyen gwahade yara, deŋ manaŋ Yesu Kristuya hikeb yeŋ beleŋ mata hoyaŋ mat guba yeŋ duntiŋ yara diryiŋ. Yeŋ beleŋ guba yeŋ duntiŋeŋbe bitiŋde mata buluŋ teŋ teŋ dufay goyen yad siŋa yiryiŋ. Gobe al beleŋ haniŋde guba yeŋ haŋyen gwahade moŋ. \v 12 Yesu beleŋ guba yeŋ yeŋ mata duntiŋeŋbe fe baptais teŋ teŋ mata dunyiŋ. Deŋ baptais tamiŋ gote miŋbe Yesu kamke mete tiyamiŋ gwahade po, deŋ wor fe bana kurkamiŋ gobe kamtiŋeŋ tiyamiŋ. Goyenpoga Al Kuruŋ beleŋ Yesu kamtiŋde mat isaŋ hiriŋ tareŋmiŋ goke dufaytiŋ tareŋ irkeb Al Kuruŋ beleŋ deŋ wor disaŋ hitiŋ yara dirde al gergeŋ diryiŋ. \p \v 13 Be, deŋbe Yuda mar moŋ al miŋ hoyaŋ. Niŋgeb hakotbe Moseyen saba ma nurdeb mata buluŋ kurayen kurayen teŋ heŋbe Al Kuruŋ diliŋde kamtiŋ yara hinhan. Goyenbe Yesu Kristu isaŋ hiriŋ gwahade goyen po, deŋ wor disaŋ hitiŋ yara dirde al gergeŋ diryiŋ. Al Kuruŋbe gwaha mat neŋ kuruŋ gate mata buluŋ halde dunyiŋ. \v 14 Neŋbe mata buluŋ teŋ hitekeb Moseyen saba gore merem yaŋ dirtek hinhet. Goyenpoga Al Kuruŋbe Yesu Kristu beleŋ kuruse hende kamyiŋ gwahade po, merem yaŋ dirtiŋ goyen wor kuruse hende kerde mayde pasi iryiŋ. \v 15 Gwaha matbe Al Kuruŋ beleŋ megen niŋ doyaŋ mar banare niŋya kawan niŋya kurayen kurayen gote saŋiŋ goyen yad siŋa yiryiŋ. Tareŋmiŋ yad siŋa yiryiŋ goyen al beleŋ keneŋ bebak tinaŋ yeŋbe gogo Yesu kuruse hende kamyiŋ. \s1 Megen niŋ marte mata ma gama irnayiŋ \p \v 16 Niŋgeb al kura waŋ dula teŋ teŋ mataya Al Kuruŋ niŋ dufay heŋ heŋ ge gabu ird ird nalu karkuwaŋya gagasi gergeŋ forok yeke goke gabu irde dula teŋ teŋ matayabe Sabat naluya goyen goke gwaha gwaha teŋ hinayiŋ dineŋ tikeb keneŋ unaŋ teŋ hinayiŋ. \v 17 Mata bikkek kuruŋ gabe kame mata gergeŋ forok yetek gote tuŋaŋeŋ po hinhan. Irde Yesu Kristu wayyiŋde matbe mata gergeŋ fudinde goyen forok yamiŋ yeneŋ hite gago. \v 18 Be, al kurabe ne harhem harhem dufay miŋyaŋ gega, dufay goyen bana kerdeb al deŋem miŋmoŋde mata yara teŋ haŋyen. Irde al kurabe Al Kuruŋyen miyoŋ doloŋ yird yird niŋ amaŋ heŋ haŋyen. Go mar gobe hugiŋeŋ mitereya yuwarwarteya det yeneŋ heŋbe goke ug po tagalde haŋyen. Irde megen niŋ dufay po gama irde haŋ geb, yiŋgeŋ ge turuŋ turuŋ teŋ haŋyen. Niŋgeb deŋbe kame matatiŋ gote muruŋgem igiŋ yawartek gega goyen gore usi dirke soŋ henak geb, tareŋ heŋ hinayiŋ. \v 19 Go mar gobe Yesu Kristuya gabu hetek moŋ, hoyaŋ hoyaŋ wor po. Gega neŋbe Yesu Kristu uliŋ pigiŋ yara, munaŋ yiŋgeŋbe tonaŋ yara geb, neŋbe yeŋ hitte mat basaŋ heŋbe kurabe haniŋ, kurabe kahaŋ gwahade ala heŋbe kadom faraŋ gurd teŋ hite. Irde Al Kuruŋ beleŋ gwaha mat mat tareŋ henayiŋ yeŋ nurde hi gwahade mat po saŋiŋ heŋ hite. \p \v 20 Be, deŋbe Yesu Kristuya tumŋaŋ kamamiŋ geb, megen niŋ saba gote yufukde ma haŋ. Gega dahade geb saba bikkek goyen gama po irde haŋ? Saba bikkekdebe, \v 21 “Det gobe tanarde ma, irde det go goya nene ma, munaŋ det gobe sisaŋ urde ma,” yitiŋ goyen daniŋ geb gama irde haŋ? \v 22 Saba bikkek gobe megen niŋ al beleŋ po forok yirtiŋ, irde megen niŋ det mugol netek goke yeŋ yitiŋ. \v 23 Saba bikkek gama irde haŋ mar gobe Al Kuruŋ doloŋ ird ird mata goyen tareŋ irtek yeŋbe yiŋgeŋde dufaymiŋ po gama irde tareŋ irde haŋyen. Irde ne harhem harhem dufay miŋyaŋ gega, dufay goyen bana kerdeb al deŋem miŋmoŋde mata yara teŋ haŋyen. Irde mata buluŋ ulniniŋde haŋ gayen hubu hewoŋ yeŋ nurdeb uliŋ yusulak teŋ, biŋge kutŋa irde, uliŋde mata kurayen kurayen teŋ haŋyen. Mata gwahade teŋ haŋ mar go yeneŋmiŋbe dufay wukkeŋ gama irde haŋ yara. Goyenpoga go mar gobe mata buluŋ teŋ teŋ niŋ biŋ harkeb dufay buluŋ go epte ma hika titek haŋ. \c 3 \s1 Al Kuruŋ diliŋde wukkeŋ heŋ heŋ mata \p \v 1 Goyenpoga deŋbe Yesu Kristuya kamtiŋde mat huwaramiŋ geb, bitiŋde mat wor po det Al Kuruŋyen gasuŋde haŋ goke po nurde hinayiŋ. Al Kuruŋyen gasuŋde gorbe Yesu Kristu beleŋ Doyaŋ Al Kuruŋ heŋbe Al Kuruŋyen haniŋ yase beleŋ keperde hi. \v 2 Niŋgeb det Al Kuruŋyen gasuŋde niŋ goke po dufay heŋ hinayiŋ. Det megen niŋ ge ma dufay heŋ hinayiŋ. \v 3 Deŋbe Yesu Kristu niŋ dufaytiŋ saŋiŋ iramiŋ goya goyenbe yeŋya kuruse hende kamamiŋ yara hamiŋ. Irdeb kamtiŋde mat Al Kuruŋ beleŋ disaŋ heke huwarde al gergeŋ hamiŋ. Niŋgeb Yesu Kristu Al Kuruŋ hitte hi gwahade goyen po, deŋ al gergeŋ hitiŋ mar wor Al Kuruŋ hitte haŋ. \v 4 Niŋgeb Al Kuruŋya hugiŋeŋ heŋ heŋ mata gote miŋ al Yesu Kristu tareŋmiŋ turŋuŋ yaŋ goya megen gar forok yiyyeŋya goyenbe deŋ wor tareŋtiŋ turŋuŋ yaŋ manaŋ forok yenayiŋ. \p \v 5 Niŋgeb megen niŋ mata buluŋ ultiŋde haŋ kuruŋ gobe yisikamnaŋ ko. Mata buluŋ gobe gahade: leplep mata, mata buluŋ mormok dapŋa kukuwa beleŋ titiŋ yara teŋ teŋ mata, uliŋde amaŋ hetek mata teŋ teŋ dufay, mata buluŋ teŋ teŋ dufayyabe det uguŋ po yad yad niŋ dufay heŋ heŋ mataya. Det uguŋ po yad yad niŋ dufay heŋ heŋ mata gobe uŋgura doloŋ yird yird mataya tuŋande. \v 6 Al Kuruŋyen beararbe mata gwahade teŋ haŋ mar goke katyeŋ. \v 7 Deŋ wor hakotbe mata buluŋ gwahade goyen teŋ kuŋ hinhan. \v 8 Gega gayenterbe mata buluŋ gahade gayen yubul po tinayiŋ. Mata gobe gahade: bearar mata, kuŋuruŋ mata, al buluŋ yird yird dufay, mere buluŋ mat teŋ teŋ matayabe nanyaŋ teŋ teŋ mataya. Niŋgeb deŋbe mata goyen tumŋaŋ po yubul tinayiŋ. \v 9-10 Deŋbe mata bikkek bitiŋ bana haŋyen goyen yad siŋa yirdeb al gergeŋ haŋ geb, kadom usi gird ma teŋ hinayiŋ. Al gergeŋ hitiŋ gobe Al Kuruŋ beleŋ yiŋgeŋ yara dirde gergeŋ diryiŋ geb, gogo hugiŋeŋ gergeŋ dirde hikeb Al Kuruŋbe al gwahade yeŋ keŋkela nurdeb yeŋya kadom nurd guneŋ teŋ awalikde wor po hinayiŋ. \v 11 Al Kuruŋya awalikde hiniŋ yeŋ nurde haŋ marbe igiŋ gwaha teŋ hinayiŋ. Yesu Kristube Kuruŋniniŋ wor po. Yeŋbe neŋ kuruŋ gaya awalikde hite. Niŋgeb Grik mar ma Yuda mar, guba yitiŋ mar ma guba ma yitiŋ mar, saba karkuwaŋ yawartiŋ mar ma gwahade ma yawartiŋ maryabe meteŋ mar ma doyaŋ marya kuruŋ goyen banabe bipti miŋmoŋ. Igiŋ ala po Al Kuruŋya awalikde hinayiŋ. \p \v 12 Niŋgeb deŋbe Al Kuruŋ beleŋ bubulkuŋne wor po yeŋ nurde duneŋ basiŋa dirde wukkeŋ wor po dirtiŋ haŋ geb, matabe gahade teŋ hinayiŋ: kadtiŋ ge buniŋeŋ nurd yuneŋ hinayiŋ, irde igiŋ igiŋ yirde hinayiŋ, dindikeŋ ge turuŋ turuŋ ma teŋ hinayiŋ, bekkeŋde igiŋ mat al mere yirde hinayiŋ, irde kadtiŋ kura matamiŋ igiŋ hewoŋ yeŋ doyaŋ heŋ heŋ ge piŋeŋ ma heŋ hinayiŋ. Mata gahade gab ultiŋ umŋa yade hor yirde kuŋ haŋyen yara hugiŋeŋ gwaha po teŋ hinayiŋ. \v 13 Al kadtiŋ kura beleŋ buluŋ dirke goya goke buluŋeŋ ma nurnayiŋ. Doyaŋ Al Kuruŋ beleŋ mata buluŋtiŋ halde dunyiŋ gwahade goyen po, ditiŋde mata buluŋ goyen wor halde yuneŋ hinayiŋ. \v 14 Irdeb mata igiŋ igiŋ buda kuruŋ go hendebe kadtiŋ ge amaŋeŋ nurd yuneŋ yuneŋ matatiŋ yaŋ hinayiŋ. Gwaha teŋ hinayiŋbe deŋ tumŋaŋ goyen al miŋ uŋkureŋ wor po heŋ awalikde po hinayiŋ. \p \v 15 Be, Yesu Kristube al biŋ yisikamde kamde al. Niŋgeb tubul tike yeŋ beleŋ bitiŋ yisikamkeb awalikde hinayiŋ. Deŋbe al miŋ hoyaŋ hoyaŋ gega, awalikde heŋ Yesu yufukde al miŋ uŋkureŋ heŋ heŋ goke teŋ basiŋa diryiŋ. Irdeb goke teŋ Al Kuruŋ igiŋ nurde uneŋ hinayiŋ. \v 16 Irde Yesu Kristuyen merebe bitiŋ bana gasuŋ unke keŋkela wor po kipiryeŋ. Irdeb keŋkela dufay heŋ Al Kuruŋyen mere kadom saba gird teŋbe, “Gwaha mat hitek gab igiŋ,” yeŋ kadom momoŋ gird teŋ hinayiŋ. Irdeb bitiŋde mat Al Kuruŋ igiŋ nurd uneŋya Al Kuruŋyen asaŋde niŋ tikiŋya Al Kuruŋ turuŋ ird ird tikiŋyabe Holi Spirit beleŋ bitiŋde tikiŋ yupul titiŋ goyen tikiŋ heŋ hinayiŋ. \v 17 Irdeb mere teŋ hinayiŋ ma mata kura teŋ hinayiŋ kuruŋ gobe Doyaŋ Al Kuruŋ Yesu nurd untiŋ mar beleŋ titek mat po teŋ hinayiŋ. Irdeb Yesu Kristu hitte mat saŋiŋ teŋbe Al Kuruŋ igiŋ nurd uneŋ hinayiŋ. \p \v 18 Be, deŋ bere almetiŋ yaŋbe almetiŋ yagot yufukde po hinayiŋ.\f + \fr 3:18 \ft Mere gabe albe hende berebe bande yeŋ ma yitiŋ. Albe Al Kuruŋyen mere saba yirke berembe nurde gama iryeŋ yeŋ goke yitiŋ.\f* Go teŋ hinayiŋ gobe Doyaŋ Al Kuruŋ gama irde haŋ mar beleŋ mata titek goyen po teŋ hinayiŋ. \p \v 19 Deŋ al berem yaŋbe bertiŋ yago niŋ amaŋeŋ nurd yuneŋbe mata yeŋ biŋ misiŋ nurtek mat ma yirde hinayiŋ. \p \v 20 Deŋ diriŋbe mamtiŋya nantiŋyat mere nurdeb gama irde hinayiŋ. Doyaŋ Al Kuruŋbe mata gwahade gokeb amaŋ heŋ hiyen. \p \v 21 Deŋ diriŋ naniŋ yagobe diriŋtiŋ yago biŋ ar yenaŋ mat ma mata yirde hinayiŋ. Moŋgo gwaha yirkeb kame kafura dufay kuruŋ heŋbe keperd keperdmiŋ igiŋ ma henayiŋ geb. \p \v 22 Deŋ al kurat yufukde heŋ meteŋ teŋ haŋ marbe megen niŋ doyaŋ martiŋde mere nurde hinayiŋ. Meteŋ teŋ hinayiŋ goyen doyaŋ martiŋ yago beleŋ deneŋ hikeya po gwaha titekeb turuŋ dirnaŋ yeŋ nurdeya ma meteŋ teŋ hinayiŋ. Gwaha titŋeŋbe Doyaŋ Al Kuruŋ palap irde yeŋ ge meteŋ teŋ hite yeŋ nurdeya bitiŋde mat wor po doyaŋ martiŋ ge meteŋ teŋ hinayiŋ. \v 23 Meteŋ teŋ hinayiŋ kuruŋ gobe bitiŋde mat wor po Doyaŋ Al Kuruŋ niŋ meteŋ teŋ hite yeŋ nurdeya meteŋ teŋ hinayiŋ. Al niŋ meteŋ teŋ hite yeŋ ma nurde hinayiŋ. \v 24 Mata gwahade teŋ hinayiŋbe Doyaŋ Al Kuruŋ beleŋ mata igiŋ teŋ hinayiŋ gote muruŋgem duneŋ yiriŋ goyen dunyeŋ. Niŋgeb meteŋ teŋ hinayiŋ kuruŋ gobe Doyaŋ Al Kuruŋtiŋ Yesu Kristu niŋ meteŋ teŋ uneŋ hite yeŋ nurde gab meteŋ teŋ hinayiŋ. \v 25 Munaŋ al kura mata igiŋ ma teŋ hiyeŋbe gote wolmiŋeŋbe muruŋgem buluŋ tiyyeŋ. Al Kuruŋbe al kura po igiŋ ineŋ, kurabe buluŋ ineŋ ma yirde hiyen geb, buluŋ titekeb buluŋ diryeŋ. \c 4 \p \v 1 Be, deŋ doyaŋ mar wor gwahade po meteŋ martiŋ goyen mata huwak mat po keŋkela doyaŋ yirde hinayiŋ. Deŋ wor Doyaŋ Al Kuruŋtiŋbe Al Kuruŋyen gasuŋde hi gogo yeŋ nurde haŋ geb, gago dineŋ hime. \s1 Al Kuruŋya mere teŋ teŋ matatiŋbe tareŋ po irnayiŋ \p \v 2 Be, nalutiŋ kuruŋbe Al Kuruŋ mere ird ird niŋ nurde hinayiŋ. Irdeb Al Kuruŋ mere irde heŋyabe dufaytiŋ mali hiburŋeŋ ma hiyeŋ. Irdeb bitiŋde mat amaŋeŋ nurde uneŋ turuŋ irde hinayiŋ. \v 3 Be, Al Kuruŋ mere irde heŋyabe neŋ beleŋ Yesu Kristu niŋ yitiŋ mere banare hi goyen tagaltek belŋeŋ kerd dunkeb al budam mere goyen nurnayiŋ yeŋ gusuŋaŋ irde hinayiŋ. Nebe mere go tagalde himeke goke nad koyare neraŋ gago hime. \v 4 Niŋgeb ne niŋ Al Kuruŋ gusuŋaŋ irde hinayiŋ. Irkeb mere tagaleŋ yeŋ nurde hime gobe kama ma heŋ keŋkela po tagaleŋ. \p \v 5 Be, Yesu Kristu niŋ ma nurde haŋ mar hittebe dufay keŋkela heŋ ga mata teŋ hinayiŋ. Irdeb Yesu niŋ momoŋ yirtek beleŋ kura keneŋ goya kama ma heŋ momoŋ yirde hinayiŋ. \v 6 Irdeb meretiŋbe hugiŋeŋ al beleŋ nurdeb, “Fudinde, ne faraŋ nure yeŋbe gago mere nirde hi,” yeŋ nurtek mat mere teŋ hinayiŋ. Irdeb al beleŋ gusuŋaŋ kura dirkeb gwaha mat wol hetekbe igiŋ nurnayiŋ mat po wol heŋ hinayiŋ. \s1 Mere funaŋ \p \v 7 Be, Tikikus beleŋ gab ne dahade hime goyen momoŋ diryeŋ. Yeŋbe kolne wor po yara, irde biŋde mat fudinde wor po Doyaŋ Al Kuruŋ niŋ meteŋ teŋ hiyen. Yeŋbe meteŋ kadne igiŋ wor po. \v 8 Yeŋ beleŋ gabe neŋ dahade hite goyen momoŋ dirke go nurdeb amaŋ heŋ tareŋ henayiŋ yeŋ gago hulyaŋ irhem. \v 9 Yeŋbe Onesimusya kuriryeŋ. Onesimus wor biŋde mat fudinde wor po Doyaŋ Al Kuruŋ niŋ meteŋ teŋ hiyen. Yeŋbe kolniniŋ wor po yara. Yeŋbe al hoyaŋde niŋ moŋ, dende al po. Irem garebe neŋ hitere gar mata forok yeŋ haŋ kuruŋ gayen tumŋaŋ momoŋ diriryeŋ. \p \v 10 Be, kadne kura neya koyare har al Aristakus beleŋ deŋ ge dufay heŋ hi gayen momoŋ yirayiŋ ninkeb gago dineŋ hime. Banabas nomiŋ Mak wor gwahade po deŋ ge dufay heŋ hi. Yeŋ ge momoŋ dirmiriŋ gogo geb, yeŋ kuŋ forok yeke keneŋbe gargar irde keŋkela doyaŋ irde hinayiŋ. \v 11 Be, Yesus deŋem kurabe Yastus manaŋ deŋ ge dufay heŋ hi. Meteŋ faraŋ nurde haŋ mar bana goŋbe al karwo ga po ga Yuda mar. Mel gobe neya heŋ Al Kuruŋ beleŋ alya bereyamiŋ doyaŋ yird yird gote meteŋ teŋ kuŋ hityen. Irde kurare kandukŋeŋ nurde himekeb bene yurum irde haŋyen. \v 12 Be, dende al kura Yesu Kristuyen meteŋ al Epafras goyen wor deŋ ge dufay heŋ hi goyen momoŋ yirayiŋ ninke gago momoŋ dirde hime. Al gobe dende al. Yeŋbe deŋ goyen Al Kuruŋyen dufay tumŋaŋ yeneŋ bebak teŋ saŋiŋ po huwardeb Yesuyen mere gama ird ird niŋbe al parguwak yara heŋ yeŋ ge hekkeŋ wor po nurde hiwoŋ yeŋ hugiŋeŋ tareŋ po Al Kuruŋ gusuŋaŋ irde hiyen. \v 13 Yeŋbe deŋ ge po moŋ, Laodisia taundeya Hierapolis taundeya niŋ Yesuyen alya bereya goke wor tareŋ wor po Al Kuruŋ gusuŋaŋ irde hiyen gobe fudinde yeŋ dineŋ hime. \v 14 Kadniniŋ wor po yeŋ ge amaŋeŋ wor po nurde hityen al guram al Lukyabe Demasya manaŋ deŋ ge dufay heŋ har goke momoŋ yirayiŋ ninkeb gago dineŋ hime. \v 15 Laodisia taunde niŋ Yesuyen alya bereya goya bere kura Nimfayabe yamiŋde gabu irde Al Kuruŋ doloŋ irde haŋyen marya goyen manaŋ ne niŋ yeŋ, “Yeŋ beleŋ deŋ ge dufay heŋ hi,” yinnayiŋ. \v 16 Be, asaŋ gayen deŋ wa kapyaŋ heŋbe Laodisia taunde niŋ Yesuyen alya bereya sios wor kapyaŋ henayiŋ yeŋ teŋ kerke gor kuyeŋ. Irdeb asaŋ kura yeŋ ge kamiŋ goyen wor kamebe deŋ beleŋ wor teŋ kapyaŋ henayiŋ. \v 17 Irdeb Akipus goyen, “Doyaŋ Al Kuruŋ beleŋ meteŋ guntiŋ gobe keŋkela tanarde meteŋ teŋ hayiŋ,” innayiŋ. \p \v 18 Ne Pol beleŋ hanner wor po gahade kaŋ hime: “Deŋ ge dufay heŋ hime.” \p Be, ne koyare hime gake bitiŋ sir ma yiyyeŋ. Deŋbe Al Kuruŋ beleŋ buniŋeŋ dirde igiŋ igiŋ dirwoŋ yeŋ nurde hime. Gogo po.