\id 1TI - Gwahatike NT [dah] -Papua New Guinea 2000 (DBL -2014) \h 1 Timoti \toc1 Timoti hitte haŋkapya Pol beleŋ asaŋ kayyiŋ \toc2 1 Timoti \toc3 1Ti \mt1 1 Timoti \mt2 Timoti hitte haŋkapya Pol beleŋ asaŋ kayyiŋ \c 1 \p \v 1 Timoti, nebe Pol. Nebe neŋ gayen mata buluŋde mat Dumulgaŋ teŋ teŋ Alniniŋ Al Kuruŋ beleŋ, “Yesu Kristuyen mere basaŋ al hawayiŋ,” ninyiŋ. Irde kame wayyeŋ yeŋ doyaŋ irde hite al Yesu Kristu gore wor yiŋgeŋde mere basaŋ al niryiŋ geb, gago ge niŋ asaŋ kaŋ hime. \v 2 Gebe Al Kuruŋ niŋ saba girde himeke keŋkela po gama irde hayen goke teŋbe urne nigen wor po yeŋ nurde guneŋ himyen. \p Niŋgeb nebe Nanniniŋ Al Kuruŋya Kuruŋniniŋ Yesu Kristuya beleŋ ge goyen buniŋeŋ girde igiŋ igiŋ girke bege kamke igiŋ po hiwoŋ yeŋ gusuŋaŋ yirde hime. \s1 Usi saba mar utaŋ yirayiŋ \p \v 3-4 Be, gebe nurde ha gwahade po Efesus taunde gor niŋ Yesu gama irde haŋ mar kurabe Al Kuruŋyen mere teŋ buluŋ mat saba teŋ haŋ. Irde yiŋgeŋde tikulaya asem yagot deŋeya asaŋde katiŋ kuruŋ goyen goke po dufay heŋ tagalde haŋyen. Irdeb al faraŋ yurke Al Kuruŋ niŋ hekkeŋ nurtekdebe ŋakŋak teŋ kadom mohoŋde teŋ haŋ. Goke teŋbe saba buluŋ yirde haŋ mar goyen utaŋ yirayiŋ yeŋbe Masedonia naŋare kwe yeŋya Efesus gor po hayiŋ ginmiriŋ goyen gago sopte ginhem. \p \v 5 Go mar goyen utaŋ yirkeb bada po henayiŋ. Irkeb alya bereyabe usi saba goyen yubul teŋbe biŋde dufay hoyaŋ miŋmoŋ hinayiŋ. Irde biŋde wukkeŋ wor po nurde Al Kuruŋ niŋ fudinde wor po hekkeŋ nurnayiŋ. Gwaha teŋbe al hoyaŋya Al Kuruŋya niŋ po amaŋeŋ nurde hinayiŋ. Goke teŋbe gago gineŋ hime. \v 6 Gega al kurabe mata igiŋ niŋ go wa ginhem goyen gama yirhet yeŋbe soŋ heŋ mere miŋ miŋmoŋ goyen teŋ haŋ. \v 7 Go mar gobe Al Kuruŋ beleŋ mata igiŋ kiryiŋ goyen basaŋ heŋ tagal tagal mar hetewoŋ yeŋ nurde yiŋgeŋde dufaymiŋ tagalde haŋ. Irde “Dufayniniŋbe fudinde wor po,” yeŋ nurde al saba yirde haŋ. Gega Al Kuruŋ beleŋ mere kiryiŋ miŋ goyen keŋkela ma bebak teŋ haŋ geb, “Miŋ gwahade niŋ tagalde saba yirhet,” yeŋ ma nurdeya teŋ haŋ. \p \v 8 Be, Al Kuruŋ beleŋ gama irnayiŋ yeŋ saba kiryiŋ goyen miŋ keŋkela bebak teŋya gama irde hitekbe saba gore igiŋ diryeŋ yeŋ nurde hite. \v 9 Al Kuruŋyen sababe meremiŋ keŋkela gama irde haŋyen mar goke ma kiryiŋ yeŋ nurde hite gogo. Saba gobe Al Kuruŋyen mere pel irde haŋ mar, asogo irde haŋ mar, palap ma irde haŋ mar, mata buluŋ teŋ haŋ maryabe Al Kuruŋ diliŋde wukkeŋ ma haŋ mar goke saba goyen kiryiŋ. Kurabe megen niŋ mata niŋ dufay kuruŋ po heŋ haŋ mar, naniŋ miliŋ gasa yirke kamde haŋ mar, al gasa yirke kamde kamde mar, \v 10 al berem yaŋ beleŋ bere hoyaŋya duwan teŋ teŋ mar, irdeb al yiŋgeŋ uliŋ gabu irde bere wor yiŋgeŋ uliŋ gabu irde ire uŋyat mata teŋ haŋ mar, al beleŋ al kawe teŋ yukuŋ al hoyaŋ yuneŋbe gote muruŋgem yawarde haŋ mar, usi mar, kadom buluŋ yirniŋ yeŋbe mere yerd yuneŋ haŋ maryabe, al kura mere Yesu niŋ yitiŋ gote saba pel irde haŋ mar kuruŋ gwahade goke manaŋ kiryiŋ. \v 11 Saba fudinde gobe Yesu niŋ yitiŋ mere bana goŋ hi. Yesu niŋ yitiŋ mere gobe turuŋ irde hityen al Al Kuruŋ gore tagalde tukayiŋ nineŋbe nunyiŋ. Niŋgeb Yesu niŋ yitiŋ mere gobe Al Kuruŋ beleŋ det kuruŋ wor po yeŋ nurde hi geb, tonŋeŋ yaŋ wor po yeŋ nurde hime. \s1 Al Kuruŋyen meteŋ tiyayiŋ \p \v 12-14 Be, bikkeŋ nebe Yesu Kristu goyen Al Kuruŋ Urmiŋ yeŋ ma nurdeb ne harhem harhem teŋbe Yesu Kristu niŋ buluŋ nurd uneŋ karan urde yende alya bereya merere yerde yad fere teŋ hinhem. Yeŋ gama irde hinhan mar goyen gasa yirde buluŋ wor po yirde hinhem. Gega goyenterbe Yesu Kristu niŋ bebak ma teŋ hinhem geb, “Yeŋbe Al Kuruŋ urmiŋ,” yeŋ hinhan goyen usi teŋ haŋ yeŋ nurdeb mata gogo teŋ hinhem. Niŋgeb Doyaŋ Al Kuruŋniniŋ Yesu Kristu beleŋ buniŋeŋ wor po nirdeb igiŋ igiŋ nirke bene hekbe yeŋ hitte po hinhin. Irde bener mat wor po yeŋ ge amaŋeŋ nurde hinhem. Goyenbe gwahade hinhem gobe Yesu beleŋ buniŋeŋ nirdeb faraŋ nurke gwahade hinhem gogo. Irkeb yeŋ beleŋ ne niŋbe, “Fudinde wor po meteŋne tiyyeŋ,” yeŋ nurdeb basiŋa nirde tareŋ niryiŋ. Niŋgeb goyen goke teŋbe igiŋ nurd uneŋ hime. \p \v 15 Be, neŋ tumŋaŋ fudinde yeŋ nurtek mere kura momoŋ gireŋ tihim. Mere gobe gahade: Yesu Kristube alya bereya mata buluŋ bana haŋ mar goyen yumulgaŋ tiyeŋ yeŋ megen gar katyiŋ. Ne wor mata buluŋ bana po hinhem. Mata buluŋnebe kuruŋ wor po, al hoyaŋ gote folek wor po. \v 16 Gega ne al buluŋ wor po gahade gayen wor Yesu Kristuyen buniŋeŋ bana hokoyaŋ himiriŋ. Gogab ne gayen mata buluŋde mat mulgaŋ hiyyeŋ yeŋ Yesu Kristu beleŋ doyaŋ heŋ heŋ ge piŋeŋ ma heŋ hinhin goyen kame alya bereya beleŋ nurdeb, “Neŋ wor igiŋ, Pol iryiŋ gwahade diryeŋ,” yeŋ nurdeb Yesu niŋ dufaymiŋ saŋiŋ irde Al Kuruŋya hugiŋeŋ hinayiŋ. \v 17 Niŋgeb goke teŋbe Doyaŋ Al Kuruŋniniŋ hugiŋeŋ palap irde deŋem turŋuŋ yaŋ irde hitek. Yeŋbe epte ma dilniniŋde kentek, irde kamde kamde miŋmoŋ gwahader hiyen al. \p \v 18 Diriŋne Timoti, saba girde hime gabe bikkeŋ Al Kuruŋyen meteŋ mar beleŋ gabu irde Al Kuruŋyen tareŋde guram girde saŋiŋ girde heŋyabe Al Kuruŋ beleŋ ge niŋ yeŋ meremiŋ yunke basaŋ heŋ momoŋ giramiŋ goyen hende huwarde gago saba girde hime. Gogab sabane gayen gama irde fuleŋa igiŋ po teŋ hitiŋ al yara heŋ megen niŋ mata buluŋ kuruŋ goyen fole ird ird niŋ kurut wor po yeŋ hayiŋ. \v 19 Goyenbe fuleŋa goyen teŋ heŋyabe mali ma teŋ hayiŋ. Al Kuruŋ niŋ hekkeŋ nurtek dufay goyen tareŋ po tanarde ga fuleŋa teŋ hayiŋ. Irde beger wukkeŋ wor po nurdeya fuleŋa goyen teŋ hayiŋ. Goyenpoga al kurabe saba igiŋ gobe temeyamiŋ. Go mar gobe kuwe galaŋ yeŋ ŋerŋor irtiŋ yara tebaŋ sope yirtek moŋ go gwahade goyen hamiŋ. \v 20 Go mar goyen kurabe Himeneusya Aleksandaya. Irem gobe mata buluŋ gwahade po teŋ hikeb Yesuyen alya bereya bana mat yakira timeke Satanyen yufukde har. Gogab Al Kuruŋ sukal irde haryen mata goyen buluŋ teŋ har yeŋ bebak teŋ bada hiriryeŋ. \c 2 \s1 Al Kuruŋya mere teŋ teŋ mata \p \v 1 Niŋgeb ginhem gwahade po teŋ heŋyabe ge beleŋ doyaŋ yirde hayen mar goyen Al Kuruŋyen dirŋeŋ weŋbe gwaha mat hinayiŋ yeŋ saba yirde hayiŋ. Saba gobe gahade: Al Kuruŋya mere teŋ teŋ gobe det kuruŋ wor po geb, Al Kuruŋya mere teŋ teŋ mata teŋ hinayiŋ. Irde al kura det kuraŋ kandukŋeŋ nurde hinayiŋ mar niŋ Al Kuruŋ gusuŋaŋ irde hinayiŋ. Irde Al Kuruŋ beleŋ al hoyaŋ manaŋ tumŋaŋ faraŋ yuri yeŋbe Al Kuruŋ mere irde heŋya goke gusuŋaŋ irde hinayiŋ. Gwaha teŋ heŋyabe Al Kuruŋ beleŋ wol heŋ dunyeŋ yeŋ Al Kuruŋ igiŋ nurd uneŋ hinayiŋ. \v 2 Al faraŋ yuri yeŋ gusuŋaŋ irde heŋyabe megen niŋ doyaŋ mar karkuwaŋya naŋamde niŋ doyaŋ marya goke biŋ sir ma yeŋ hinayiŋ. Gogab doyaŋ mar gore keŋkela doyaŋ yirke Al Kuruŋ palap irtek mata teŋ diliŋde wukkeŋ heŋ heŋ niŋ kandukŋeŋ ma nurde biŋ kamke igiŋ po hinayiŋ. \v 3 Neŋ gayen Dumulgaŋ teŋ teŋ Alniniŋ Al Kuruŋ goyen gwahade mere irde hinayiŋbe yeŋ beleŋ igiŋ deneŋ amaŋ heŋ hiyeŋ. \v 4 Yeŋbe al tumŋaŋ yumulgaŋ timeke mere fudinde goyen keŋkela bebak tiwoŋ yeŋ nurde hi. \v 5-6 Gobe Al Kuruŋ yeŋ po gab alya bereya megen haŋ kuruŋ gate Al Kuruŋ. Hoyaŋ kura hi miŋmoŋ geb, gogo gwahade nurde hi. Gega go mar gobe tumŋaŋ ala harhok uneŋbe buluŋ po hamiŋ. Irkeb Yesu Kristu beleŋ megen haŋ mar go tumŋaŋ kanduk buluŋ wor po yentek heke yeneŋbe gasuŋmiŋ teŋ kamdebe go mar go sopte Al Kuruŋya awalikde hitek beleŋ kerd yunyiŋ. Go mata gobe al hoyaŋ kura beleŋ ma tiyyiŋ. Yesu Kristu yeŋ uŋkureŋ po meteŋ go tiyyiŋ. Yeŋbe Al Kuruŋ beleŋ bikkeŋ nalu kiryiŋ goyenterbe gogo kamde Al Kuruŋ beleŋ al yumulgaŋ tiyeŋ yeŋ dufaymiŋ kiryiŋ goyen kawan iryiŋ. \v 7 Niŋgeb goyen goke teŋbe Yesu beleŋ, “Ne niŋ tagalde hayiŋ,” nineŋbe mere basaŋ almiŋ niryiŋ. Usi ma girde hime, fudinde wor po gineŋ hime. Nebe Yesu beleŋ, “Yuda mar moŋ al miŋ hoyaŋ goyen saba yirde hike dufaymiŋ Al Kuruŋ niŋ saŋiŋ irde yende mere goyen fudinde yeŋ nurde gama irnayiŋ,” yeŋ basiŋa niryiŋ. \s1 Alya bereya Yesu gama irde haŋ marte mata \p \v 8 Be, mere gabe al diriŋ geya haŋ mar goke po tagaleŋ tihim geb, momoŋ yirayiŋ. Be, go mar gobe hinayiŋ kuruŋ goyenbe Al Kuruŋ mere irdeya ga hinayiŋ. Goyenbe mere irniŋ yeŋbe dufaymiŋ Al Kuruŋ diliŋde wukkeŋ po heŋya mere irde hinayiŋ. Bearar teŋ kadom mohoŋde teŋya Al Kuruŋ mere irde hinayiŋ gobe Al Kuruŋ diliŋde miŋ miŋmoŋ. Goke teŋbe mata buluŋ gwahade gob yubul po teŋ gab Al Kuruŋ mere irde hinayiŋ. \p \v 9 Be, bere niŋ wor tagaleŋ tihim. Berebe uliŋ umŋa tiniŋ yeŋ goya kalyayya kalyuyya damum hende wor po gore ma umŋa teŋ, amil damum hende wor po ma hor yirde hinayiŋ. Irde umŋa mormok, al dufaymiŋ buluŋ yirtek umŋa goyen ma teŋ hinayiŋ. Tonaŋ wor yentek igiŋ moŋ mat matam matam ma yirde hinayiŋ. Gwahade niŋgeb umŋa tiniŋ yeŋbe umŋa keŋkelak po teŋ hinayiŋ. Irkeb alya bereya beleŋ yeneŋbe bere igiŋ, dufaymiŋ buluŋ moŋ yeŋ nurde yuneŋ hinayiŋ. \v 10 Niŋgeb Al Kuruŋ palap irde haŋ mar berebe uliŋ umŋa niŋ ug po ma dufay henayiŋ. Gwaha titŋeŋbe mata igiŋ teŋ hinayiŋ. Gobe toneŋ umŋa yirtiŋ yara nurde hime. \p \v 11 Be, berer saba kurabe gahade: berebe doyaŋ marmiŋ beleŋ saba yirke kakŋar ma teŋ balmiŋ heŋbe gama yirde hinayiŋ. \v 12 Irde alya bereya gabu irde haŋde gor epte ma al saba yirde hinayiŋ. Irde epte ma al doyaŋ yirde hinayiŋ. Bere beleŋ mata gwahade teŋ teŋ gobe ne beleŋ utaŋ yirde hime. Berebe alya bereya gabu irde haŋde gor dufaymiŋde mali mere ma teŋ hinayiŋ, balmiŋ po hinayiŋ. \v 13 Gobe Al Kuruŋ beleŋ haŋkapyabe Adam wa iryiŋ irde Ewabe kame ga iryiŋ geb gago yeŋ hime. \v 14 Irde bere wa Satanyen usi nurdeb Al Kuruŋyen mere ma gama irde mata buluŋ tiyyiŋ. Adam moŋ. Niŋgeb goke teŋbe gago yeŋ hime. \v 15 Berebe Al Kuruŋ niŋ hekkeŋ nurde, kadom ge amaŋeŋ nurde hinayiŋ. Irde dufay buluŋ buluŋ fole irdeb megen niŋ marte mata buluŋ ma teŋ Al Kuruŋ diliŋde wukkeŋ hinayiŋ. Mata igiŋ gwahade goyen bada ma heŋ goyen po teŋ hinayiŋbe Al Kuruŋ beleŋ bere irdeya, “Berebe alyen faraŋ mar henayiŋ, irde diriŋ besa yirde hinayiŋ,” yiriŋ goyen keŋkela gama irde haŋ yeŋ nurde yuneŋ hiyeŋ. \c 3 \s1 Yesu gama irde haŋ marte doyaŋ mar \p \v 1 Be, gabe Yesuyen alya bereyat doyaŋ mar niŋ tagaleŋ tihim. Be, “Yesuyen alya bereya sios doyaŋ ird ird meteŋ titek irde hi albe igiŋ mat po meteŋ titek yeŋ nurde hiyeŋ,” yeŋ haŋyen. Mere gobe fudinde. \v 2 Niŋgeb al kura doyaŋ al hewe yeŋbe mata buluŋ yubul teŋ hiyeŋ. Irkeb al beleŋ tagal ma uneŋ hinayiŋ. Gwaha tiye yeŋbe al berem yaŋbe berem uŋkureŋ go po hiyeŋ. Yeŋbe bemel bearar miŋmoŋ, irde uliŋde po hapek yaŋ nurtek dufay fole irtek hiyeŋ. Irde al beleŋ palap irtek mata po teŋ hiyeŋ. Yeŋbe al gargar mata miŋyaŋ. Irde al keŋkela saba yird yird dufay miŋyaŋ hiyeŋ. \v 3 Al gobe kukuwa fe nene kukuwa heŋ heŋ mata ma teŋ hiyeŋ, det kuraŋ teŋ kwep kwep teŋ al mali ma gasa yirde hiyeŋ, diliŋ kamke balmiŋ hiyeŋ. Kadomya hiŋgiŋhaŋgaŋ ma teŋ hiyeŋ, dufaymiŋ hora niŋ po ma nurde hiyeŋ. \v 4-5 Irde yeŋbe diriŋmiŋmiŋ keŋkela doyaŋ yird yird mata ma nuryeŋbe Al Kuruŋyen dirŋeŋ weŋ manaŋ epte ma keŋkela doyaŋ yirde hiyeŋ geb, diriŋmiŋmiŋ doyaŋ yird yird mata goyen nurde keŋkela doyaŋ yirde hiyeŋ. Irkeb diriŋmiŋ manaŋ naniŋ palap irde meremiŋ nurde hinayiŋ. \v 6 Irde gayamuŋ ga Yesu gama irde hi al gore epte ma araŋ po doyaŋ al hiyyeŋ. Moŋgo Satan beleŋ usi irke ne harhem harhem tikeb Al Kuruŋ beleŋ Uŋgura takira tiyyiŋ gwahade goyen po al goyen wor takira tiyyeŋ. \v 7 Be, al kura doyaŋ al hewe yiyyeŋ al gobe mata igiŋ po teŋ hiyeŋ. Irkeb alya bereya Al Kuruŋ ma nurd uneŋ haŋ mar gore wor turuŋ irde hinayiŋ. Moŋgo Satan beleŋ usi irke mata buluŋ tikeb doyaŋ al gote deŋem buluŋ hiyyeŋ. Meteŋmiŋ manaŋ buluŋ hiyyeŋ. \p \v 8 Be, gwahade goyen po doyaŋ marte faraŋ marmiŋ manaŋ uliŋde merem moŋ po heŋbe al beleŋ palap yirtek mata po teŋ hinayiŋ. Irdeb melak kalpaŋ ma hinayiŋ. Kukuwa fe netek netek ma yirde hiyeŋ. Usi matare ma hora yade hinayiŋ. \v 9 Yeŋbe Al Kuruŋyen mere al mali beleŋ bebak titek moŋ goyen Al Kuruŋ beleŋ bebak yirke biŋde wukkeŋ wor po nurdeb Yesu niŋ dufaymiŋ tareŋ ird ird mata gote saba goyen tareŋ po tanarde hinayiŋ. \v 10 Niŋgeb doyaŋ marte faraŋ mar yirniŋ yeŋbe matamiŋ yago goyen yeŋkela heŋ uliŋde merem moŋ yeneŋ gab meteŋ goyen yuneŋ hinayiŋ. \v 11-12 Irde yeŋ manaŋ berebe yuŋkureŋ po yawarnayiŋ. Irde diriŋmiŋ keŋkela saba yirke yende mere nurde hinayiŋ. Gwahade goyen po berem yago manaŋ alya bereya beleŋ palap yirtek mata po teŋ hinayiŋ. Gwaha teŋ heŋyabe kadom yiya girde ma teŋ hinayiŋ, bemel bearar ma teŋ hinayiŋ. Irde mereya mataya teŋ hinayiŋ kuruŋ gobe fudinde biŋde mat po teŋ hinayiŋ. Irke alya bereya beleŋ dende mereya matayabe fudinde yeŋ nurde hinayiŋ. \v 13 Be, Al Kuruŋ niŋ meteŋ teŋ hinayiŋ mar goyen saba kuruŋ yirde hime gayen keŋkela nurde goyen gama irde igiŋ mat po meteŋ teŋ hinayiŋ. Gwaha teŋ hikeb alya bereya beleŋ amaŋeŋ nurdeb palap yirde hinayiŋ. Irkeb meteŋ mar go goyen yeneŋbe, “Fudinde wor po, Yesu Kristube neŋya heŋ faraŋ durde hi geb, al beleŋ gwaha dirde haŋ gogo,” yeŋ nurdeb Al Kuruŋyen meteŋ epte titek yeŋ nurde hinayiŋ. \p \v 14 Be, Yesu gama irde haŋ marte matabe gwahade geb, gwahade goyen po geya haŋ mar goyen saba yirde hayiŋ yeŋ asaŋ gayen kaŋ guneŋ heŋyabe dufayner araŋeŋ po kuŋ genmewoŋ yeŋ nurde hime. \v 15 Gega araŋ ma kuŋ forok yemekeb merene asaŋde hi gayen keneŋbe Al Kuruŋyen dirŋeŋ weŋbe gwaha mat hinayiŋ yeŋ nurdeb saba yirde hayiŋ. Be, Al Kuruŋbe gwahader hitiŋ, irde yende dirŋeŋ weŋ Yesuyen alya bereya sios goyen gayenter manaŋ doyaŋ yirde hi. Munaŋ sios gobe Yesu niŋ yitiŋ mere fudinde goyen keŋkela po nurde gama irke mere fudinde gobe saŋiŋ po hekeb al hoyaŋ beleŋ epte ma buluŋ irnayiŋ. \v 16 Fudinde wor po, Yesu niŋ yitiŋ mere gobe al mali mali beleŋ bebak titek moŋ. Al Kuruŋ beleŋ faraŋ yurke gab igiŋ bebak tinayiŋ. Be, Yesu niŋ yitiŋ mere miŋbe gahade: \q1 Yesu Kristube Al Kuruŋyen dufay gama irde bere biŋde forok yeŋ kawaŋ hiriŋ. \q1 Holi Spirit beleŋ yeŋbe Al Kuruŋ Urmiŋ wor po yeŋ yikala yiryiŋ. \q1 Al Kuruŋyen miyoŋ wor Yesu kamtiŋde mat huwaryiŋ goyen kenamiŋ. \q1 Irkeb Naniŋ hitte mulgaŋ heŋ hurkuŋbe deŋem turŋuŋ yaŋ wor po hiriŋ. \q1 Niŋgeb yeŋ gama irde hinhan mar beleŋ tagalde tukukeb megen niŋ mar beleŋ go nurdeb gor mat po dufaymiŋ yeŋ ge tareŋ iramiŋ. \m Be, mere gabe Yesu gama irde haŋ mar beleŋ keŋkela po nurde gama irde hinayiŋ. \c 4 \s1 Usi saba maryen saba \p \v 1 Gega bikkeŋ Holi Spirit beleŋ gaha yiriŋ: “Kame kame Yesu gama irde hinayiŋ mar kurabe Yesu niŋ dufaymiŋ tareŋ irtiŋ goyen tubul teŋbe uŋgurayen usi mere tagalde haŋ marte mere goyen po nurde, sabamiŋ buluŋ goyen po gama irde beleŋ fudinde wor po gobe soŋ henayiŋ,” yeke nurmiriŋ geb, gago mata go forok yekeb neŋ tumŋaŋ bininiŋ bak yaŋ. \v 2 Usi saba mar gobe al uliŋ kamtiŋ kura kak isike ma nuryeŋ go gwahade goyen po, dufay buluŋ beleŋ po uliŋ kuruŋ go mayde pasi hitiŋ geb, usi mere teŋ hinayiŋ goyenbe, igiŋ tihit tihit po teŋ hinayiŋ. Irkeb yeneŋmiŋbe saba fudinde tagalde haŋ yara gega usi teŋ hinayiŋ. \v 3-5 Go mar gote sabamiŋ kurabe gahade: “Al beleŋ bere yad yad mata bisam irde, biŋge kurabe nen goya ma,” yeŋ haŋyen. Gega det buda kuruŋ Al Kuruŋ beleŋ yiryiŋ gobe yiŋgeŋ, “Igiŋ,” yiriŋ. Irde Al Kuruŋ dirŋeŋ weŋ beleŋ det kura yawarnayiŋ goyen yeŋ beleŋ guram yiri yeŋ gusuŋaŋ irkeb yeŋ diliŋde wukkeŋ ala po henayiŋ geb, det megen haŋ kuruŋ gayenbe igiŋ ala po, irde det kuruŋ gake igiŋ nurd uneŋ hinayiŋbe bisam irtek det miŋmoŋ wor po. Niŋgeb usi saba mar gore biŋge bisam irtiŋ go manaŋ Al Kuruŋ beleŋ yiryiŋ geb, saba fudinde po nurde gama irde haŋ marbe biŋge go neteke Al Kuruŋ diliŋde buluŋ dinyeŋ yeŋ ma nurde hinayiŋ. Gwaha titŋeŋbe Al Kuruŋ beleŋ biŋge yiryiŋ goyen goke igiŋ nurde uneŋ ga nene hinayiŋ. \s1 Yesuyen meteŋ al igiŋ \p \v 6 Be, ne beleŋ ginhem kuruŋ gayen basaŋ heŋ Yesu gama irde haŋ mar momoŋ yirayiŋ. Goyenbe gigeŋ wor gwaha teŋ heŋyabe Al Kuruŋ niŋ hekkeŋ nurd nurd mereya saba igiŋ gigeŋ gama irde hayen goya goyen saŋiŋ po yanarde hayiŋ. Gwaha teŋ hayiŋbe Yesu Kristuyen meteŋ al igiŋ hawayiŋ. \v 7 Irde uŋgurayen usi baraŋya megen niŋ baraŋ miŋ miŋmoŋ goyen go ma po yeneŋ hayiŋ. Gwaha titŋeŋbe Al Kuruŋ palap ird ird mata teŋ teŋ niŋ po kurut yeŋ hayiŋ. \v 8 Gwaha teŋ hayiŋ gab hayiŋ kuruŋ gobe igiŋ po hayiŋ. Igiŋ heŋ heŋ gobe Al Kuruŋ beleŋ gwaha teŋ hinayiŋ mar yuneŋ yiriŋ gote muruŋgem geb hubu ma hiyyeŋ. Niŋgeb gar ha gayenter, irde kame Al Kuruŋyen gasuŋde hayiŋya wor hubu ma hiyyeŋ. Goyenpoga al megen heŋya darim ugala yirde uliŋde tareŋ po haŋyen gobe hubu hiyyeŋ. Megen gar haŋ gayenter po uliŋde tareŋ hinayiŋ. Gega kamnayiŋbe goyare po tareŋ gobe hubu hiyyeŋ. \v 9-10 Neŋbe fudinde wor po Al Kuruŋ gwahader hitiŋ gore huwak heŋ heŋ gote muruŋgem dunyeŋ yeŋ nurde hityen. Niŋgeb goyen goke teŋbe huwak heŋ heŋ niŋ kurut wor po yeŋ hityen. Kurareb goke kanduk yeneŋ hityen gega, bada ma heŋ hityen. Niŋgeb huwak heŋ heŋ niŋ ginhem gobe fudinde wor po geb, mere go nurnayiŋ mar manaŋ gwahade po dufay heŋ hinayiŋ. Gwaha diryeŋ al Al kuruŋbe alya bereya mata buluŋ bana haŋ mar tumŋaŋ goke Urmiŋ Yesu teŋ kerke katyiŋ. Gega yeŋbe alya bereya kura Yesu niŋ dufaymiŋ tareŋ irde haŋ mar goyen muŋ po yade hi gobe nurde ha gogo. \p \v 11 Be, mere girde hime kuruŋ gayenbe geya haŋ mar goyen keŋkela po momoŋ yirde saba yirde hayiŋ. Bada ma hawayiŋ. \v 12 Irdeb gebe al foŋeŋ gega, goke teŋ al hoyaŋ beleŋ palap ma girtek mata ma teŋ hayiŋ. Niŋgeb mere teŋ hayiŋ, mata teŋ hayiŋ gobe igiŋ mat po teŋ hayiŋ. Irde al hoyaŋ niŋ amaŋeŋ nurde hayiŋ, Al Kuruŋ niŋ bege hekkeŋ po nurde hayiŋ, irde mata huwak buluŋ miŋmoŋ po teŋ hayiŋ. Gogab geya haŋ mar beleŋ mata teŋ hayiŋ goyen geneŋbe yeŋ wor ge po gama girde hinayiŋ. \p \v 13 Munaŋ nebe geya ma har. Goyenpoga gebe Al Kuruŋyen mere kapyaŋ heŋ yuneŋbe mere miŋ keŋkela pitik irde saba yirdeb mere goyen gama yirde hinayiŋ yeŋ tagalde hayiŋ. Irde ne ge hitte kuŋ kuŋ niŋ doyaŋ heŋyabe ginhem gwahade po teŋ hayiŋ. Irkeb kame kuŋ geneŋ. \p \v 14 Be, Yesu gama irde haŋ marte doyaŋ mar beleŋ ge niŋ Al Kuruŋ gusuŋaŋ irniŋ yeŋ haniŋ yerd gunamiŋyabe Al Kuruŋ beleŋ, “Kame meteŋ gwahade tiyyeŋ,” yekeb basaŋ heŋ momoŋ giramiŋ. Goyenterbe Al Kuruŋ beleŋ meteŋ goke teŋbe saŋiŋ giryiŋ gobe nurde ha gogo. Niŋgeb Holi Spirityen tareŋ ge hitte hi gobe det karim moŋ geb, tareŋmiŋde meteŋ teŋ hayiŋ. \p \v 15 Be, mata gwaha teŋ hayiŋ gineŋ saba girhem kuruŋ gayen piŋeŋ ma hawayiŋ. Hugiŋeŋ gama irde hayiŋ. Gogab heŋ heŋge igiŋ heŋ hiyeŋ goyen keneŋ hinayiŋ. \v 16 Mata teŋ hayiŋ, dufay heŋ hayiŋ goyen gwahadeb buluŋ munaŋ gwahadeb igiŋ goyen keŋkela nurde ga teŋ hayiŋ. Irde al saba yirde hayiŋ goyen manaŋ gwahadeb buluŋ munaŋ gwahadeb igiŋ goyen keŋkela nurde ga saba yirde hayiŋ. Hayiŋ kuruŋ gobe gwaha po teŋ hayiŋ. Gogab gigeŋ manaŋ go ma katayiŋ, irde merege nurde haŋ mar manaŋ go ma katnayiŋ. \c 5 \s1 Salanŋeŋ, beretapyabe meteŋ marya doyaŋ yird yird mata \p \v 1 Be, Yesu gama irde haŋ mar geya haŋ goyen bana salanŋeŋ kura beleŋ mata igiŋ ma tike yeneŋbe buluŋ mat ma yineŋ teŋ hayiŋ. Nanake palap irtiŋ yara yirde bekkeŋde igiŋ mat mere yirde hayiŋ. Al foŋeŋ wor dadake yago gigen yirtiŋ yara igiŋ mat po mere yirde hayiŋ. \v 2 Bere salanŋeŋ wor gwahade po, momke irtiŋ yara palap yirde bekkeŋde igiŋ mat po mere yirde hayiŋ. Bere foŋeŋ wor igiŋ mat po dufay buluŋ heŋ yuneŋya moŋ, babake yago gigen yirtiŋ yara po yirde hayiŋ. \p \v 3 Be, beretap niŋ momoŋ gireŋ tihim. Beretap kura al gore kura faraŋ yurtek moŋ deŋya haŋ gobe deŋ beleŋ daha mat faraŋ yurtek yeŋbe mere sege irde gab keŋkela faraŋ yurde hinayiŋ. \v 4 Munaŋ Al Kuruŋ beleŋ mata huwak yeŋ nurde hi kurabe gahade: diriŋ hikeya siŋsilaŋ heŋ hinhan goyen wol heŋ tayŋeŋ yago salanŋeŋ goyen faraŋ yurde hinayiŋ. Yesu gama irde haŋ mar beleŋ gwaha teŋ hikeb Al Kuruŋbe amaŋeŋ wor po nurde hiyeŋ. Niŋgeb beretap kura dirŋeŋ weŋya abuymiŋ weŋya kura parguwak hitiŋ haŋ gore igiŋ miliŋya abuymiŋya faraŋ yurtek miŋyaŋ hike yeneŋbe saba yirke yiŋgeŋ miŋde gore wa faraŋ yurde hinayiŋ. \p \v 5 Munaŋ beretap kura yeŋ yuŋkureŋ po heŋ faraŋ niŋ wor po nurdeb Al Kuruŋ niŋ po hekkeŋ nurde yeŋ po gise haŋka mere irde faraŋ duri yeŋ gusuŋaŋ irde haŋ bere gwahade go gab deŋ beleŋ mere sege irdeb igiŋ faraŋ yurde hinayiŋ. \v 6 Gega beretap kurabe gwahade moŋ. Yeŋbe megen niŋ mata niŋ po nurdeb Al Kuruŋ niŋ dufay ma heŋ haŋyen. Gobe diliŋ gergeŋ haŋ gega Al Kuruŋ diliŋde toneŋbe kamtiŋ haŋ. Bere gwahade gobe faraŋ yurtek moŋ. \p \v 7 Momoŋ girhem gayen doyaŋ yirde hayen mar goyen keŋkela saba yirde hayiŋ. Gogab mel go bana al kura uliŋde mere ma forok yeŋ hiyeŋ. \v 8 Goyenpoga kuramiŋ beleŋ tayŋeŋ ma faraŋ yuryeŋbe al gobe Al Kuruŋ niŋ dufaymiŋ saŋiŋ irtiŋ goyen pel ira yeŋ kentek. Al Kuruŋ ma nurd uneŋ haŋ mar wor diriŋmiŋmiŋ faraŋ yurde haŋyen. Niŋgeb Al Kuruŋ nurd uneŋ hime yeŋ hi al gore gwaha ma tiyyeŋ gobe matamiŋbe Al Kuruŋ ma nurd uneŋ haŋ marte mata buluŋ gote folek wor po. \p \v 9 Be, beretap kura alik wor po heŋ al sopte yawartek moŋ\f + \fr 5:9 \ft Beretap gote damambe 60 mat hurkutiŋ bere goke yitiŋ.\f* goyen po gab deŋ beleŋ faraŋ yurtek igiŋ geb, deŋem yawarnayiŋ. Goyenbe al yuŋkureŋ po yawartiŋ, \v 10 irde mata igiŋ po teŋ hike al hoyaŋ beleŋ turuŋ yirde hitiŋ beretap goyen deŋem po yawarnayiŋ. Yeŋ beleŋ mata igiŋ teŋ haŋyen kurabe diriŋmiŋ keŋkela doyaŋ yirde haŋyen, al tiŋeŋ wake gargar yirde haŋyen, turuŋ dirnaŋ yeŋ nurdya ma alya bereya faraŋ yurde haŋyen, irde alya bereya kanduk miŋyaŋ yeneŋbe faraŋ yurde haŋyen. Niŋgeb mata igiŋ kuruŋ gayen teŋ haŋyen beretap yeneŋ gab gote deŋem po yawarayiŋ. \p \v 11 Gega beretap kura alik wor po ma hitiŋ yeneŋbe deŋem ma yawarnayiŋ. Moŋgo kamebe, sopte al niŋ dufay heŋbe, “Tebaŋ al ma yawardeb Yesuyen meteŋ po teŋ hitek,” yeŋ biŋa tinayiŋ goyen sorkok hiyyeŋ. \v 12 Irkeb al hoyaŋ beleŋ goyen yeneŋbe igiŋ ma nurdeb tagal yunnayiŋ. \v 13 Bere gwahade gobe duliŋ heŋ kumhaka heŋbe al tiyuŋ pasi irde heŋbe al hoyaŋ tagal yuneŋ mere kura yeŋya yetek moŋ goyen bana goŋ tonaŋ hilwa hilwa teŋbe mere igiŋ mat ma teŋ hinayiŋ. Niŋgeb beretap kura alik wor po ma hitiŋbe deŋem ma yawarnayiŋ. \p \v 14-15 Goyenbe mata gwahade gobe kamere niŋ po moŋ. Beretap kurabe Yesuyen saba igiŋ goyen bikkeŋ tubul teŋbe Satanyen mata buluŋde gor katke yeneŋ himyen. Niŋgeb beretap gwahade gobe sopte al yade diriŋ besa yirde meteŋ teŋ diriŋmiŋ paka yirde hinayiŋ gobe igiŋ yeŋ nurde hime. Gwaha teŋ hikeb Yesu gama irde haŋ marte asogom beleŋ gwaha mat kura mere buluŋ mat yirtek miŋmoŋ henayiŋ. Niŋgeb beretap kura uliŋde igiŋ, alik wor po ma hitiŋbe deŋem ma yawarnayiŋ. \p \v 16 Be, beretapbe tayŋeŋ gore wa faraŋ yurnayiŋ yeŋ haŋkapya yihim gwahade po, Yesu nurd untiŋ bere kura yeŋ miŋde beretap kura hikeb bere gore faraŋ yurde hinayiŋ. Gwaha tikeb beretap budam po faraŋ yurd yurd kanduk gobe muŋ kura hipirkeŋ hekeb beretap al gore kura faraŋ yurtek moŋ wor po go po gab Yesu gama irde haŋ mar beleŋ keŋkela faraŋ yurde hinayiŋ. \p \v 17-18 Be, Al Kuruŋyen dirŋeŋ weŋ doyaŋ yird yird mar niŋ momoŋ gireŋ tihim geb geya haŋ mar goyen saba yirde hayiŋ. Al Kuruŋyen meteŋ mar faraŋ yurd yurd niŋ Al Kuruŋyen mere asaŋde katiŋbe gahade hi: “Al kura wit meteŋmiŋ sak yeke meteŋde niŋ dapŋa bulmakawmiŋ gore, ‘Faraŋ nuri,’ yeŋ meteŋmiŋde tukuŋ goya, ‘Moŋgo witne niyyeŋkek,’ yeŋ mohoŋ mala ma tiyyeŋ. Dapŋa gore meteŋmiŋ faraŋ uryeŋ geb, tubul tike wit go nene heŋya meteŋ teŋ hiyeŋ,” yitiŋ hi. Munaŋ mere kurabe gahade: “Meteŋ albe meteŋ teŋ hiyeŋ gote muruŋgem teŋ hiyeŋ,” yitiŋ hi. Merebe gwahade niŋgeb, Al Kuruŋyen dirŋeŋ weŋ doyaŋ yirde haŋ mar kura beleŋ keŋkela doyaŋ yirde mere tagalde saba yirde hike yeneŋbe alya bereya gore doyaŋ marmiŋ goyen amaŋeŋ nurde yuneŋ hinayiŋ. Irde yeŋ beleŋ det kuraŋ nurkeb keŋkela faraŋ yurde hinayiŋ. \p \v 19 Be, al kura doyaŋ almiŋ ge igiŋ ma nurdeb yeŋ uŋkureŋ po ge hitte waŋ, “Yeŋbe mata buluŋ tiya,” yeŋ tagal unke goya araŋ po yende mere ma nurayiŋ. Al irawa ma karwo gwahade beleŋ waŋ, “Mere gobe fudinde,” ginke gab keŋkela miŋ niŋ naŋkenayiŋ. \v 20 Irde fudinde doyaŋ mar kura gwaha teŋ hike yeneŋbe al diliŋ mat, “Mata gobe igiŋ ma teŋ haŋ!” yineŋ goke yineŋ teŋ hayiŋ. Gogab meteŋ kadom manaŋ go yeneŋbe mata buluŋ teŋ teŋ ge kafura heŋ hinayiŋ. \v 21 Irde gwaha teŋ heŋyabe al igiŋ nurd uneŋ hayiŋ go po igiŋ irde, buluŋ nurd uneŋ hayiŋ go buluŋ irde hayiŋ gobe igiŋ moŋ. Gwaha teŋ heŋya saba yirde hayiŋ gobe go ma nurde hinayiŋ. Goke teŋbe mata goyen keŋkela po teŋ hayiŋ gineŋ Al Kuruŋya Yesu Kristuya miyoŋmiŋ yagot diliŋde mere tareŋ po girhem gago. \p \v 22-25 Be, doyaŋ al kura gergeŋ kereŋ yeŋbe merene gayen keŋkela gama irde hayiŋ. Be, mata kurabe al beleŋ tike yeneŋbe gobe igiŋya buluŋya goyen bebak titek. Goke tagaltek moŋ. Gega mata kurabe yeneŋ araŋeŋ ma bebak titek. Goyenbe go manaŋ kamebe kawan henayiŋ. Niŋgeb albe keŋkela keneŋ ep heŋ gab Al Kuruŋyen meteŋ al hiwi yeŋ meteŋ uneŋ hayiŋ. Munaŋ bemel bemel ma teŋ hayiŋ. Moŋgo yeŋ beleŋ kame mata buluŋ tikeb ge manaŋ buluŋ timiŋ yeŋ horo tiyayiŋ. Niŋgeb albe keŋkela yeneŋ gab yade hayiŋ. \p Be, Timoti, gebe garbam bindereŋ heŋ hayen, irde beger buluŋ girde hiyen goke teŋbe fe gergeŋ po ma nen hayiŋ. Wainbe haŋkayeŋ muŋ kura po nen hayiŋ. \c 6 \p \v 1 Be, al kurate meteŋ mar muruŋgem moŋ duliŋ meteŋ teŋ yuneŋ haŋyen mar goke momoŋ gireŋ tihim. Be, mel gore, “Doyaŋ marniniŋbe Yesu ma gama irde haŋ. Niŋgeb meremiŋ ma nurtek,” ma yeŋ hinayiŋ. Meremiŋ po nurde keŋkela gama yirde hinayiŋ. Gogab doyaŋ marmiŋya Yesu ma gama irde haŋ mar beleŋ Al Kuruŋyen deŋemya sabamiŋya mere buluŋ mat ma yirde hinayiŋ. \v 2 Munaŋ meteŋ mar kurabe doyaŋ marmiŋ manaŋ Yesu gama irde haŋ kenem meteŋ mar goya doyaŋ marmiŋ goyabe irawakde Al Kuruŋyen dirŋeŋ weŋ niŋgeb, Al Kuruŋ beleŋ tuŋande yeneŋ hiyeŋ. Gega meteŋ mar gore buluŋ mat dufay heŋbe, “Yeŋya neŋyabe tuŋande,” yeŋ doyaŋ marmiŋ goyen palap ma yirde meremiŋ ma nurde hinayiŋbe igiŋ moŋ. Gwaha titŋeŋbe doyaŋ marmiŋ goyen meteŋ teŋ yuneŋ heŋyab, “Doyaŋ marniniŋ manaŋ neŋ gahade Al Kuruŋyen dirŋeŋ weŋ geb, al hoyaŋ moŋ, neŋ uliŋ po,” yeŋ nurdeb, “Meteŋ gabe neŋ beleŋ titek po teŋ hite,” yeŋ wilakŋeŋ wor po nurdeya meteŋ teŋ yuneŋ hinayiŋ. Be, mere tihim kuruŋ gayen geya haŋ mar goyen saba yirde mere go gama irde hinayiŋ yeŋ yineŋ tareŋ yirde hayiŋ. \s1 Al Kuruŋyen meteŋ huwak po teŋ hayiŋ \p \v 3 Be, al kura beleŋ Doyaŋ Alniniŋ Yesu Kristu niŋ mere yitiŋ gote saba fudinde goke igiŋ ma nurde hinayiŋ. Irde Al Kuruŋ diliŋde mata huwak teŋ teŋ niŋ manaŋ igiŋ ma nurde Al Kuruŋ dirŋeŋ weŋ goyen saba hoyaŋ mat yirde hinayiŋ. Al gwahade goyen yeneŋbe \v 4 al gobe, “Satan beleŋ usi yirke neŋ nurhet nurhet teŋ Al Kuruŋyen mere go ma bebak teŋya gogo hoyaŋ mat tagalde haŋ,” yeŋ nurde hayiŋ. Al gobe gwahade geb al kura mere tike miŋ miŋmoŋ mere walkaka teŋ go uliŋde kadom mohoŋde teŋ hinayiŋ. Mata gwahade goyenterbe kadom igiŋ mat hike yeneŋ daniŋ neŋ gwahade moŋ yeŋ nurde awalikde ma heŋ nanyaŋ teŋ, bearar hende kadom besir girde teŋ hinayiŋ. \v 5 Al gwahade gobe Al Kuruŋyen mere fudinde biŋde ma hikeb dufaymiŋ buluŋ hitiŋ geb, mata igiŋ titek epte moŋ po heŋbe hugiŋeŋ ŋetŋotde po hinayiŋ. Irde Al Kuruŋ palap ird ird matabe hora teŋ teŋ belŋeŋ yeŋ nurde hinayiŋ. \p \v 6-8 Be, go mar gobe hora niŋ ug po dufay heŋ haŋ gega, megen niŋ detya horaya gobe kawaŋ hitiriŋya goyenterbe det kura ma yade goya kawaŋ hitiriŋ. Neŋbe kupsoŋ forok yitiriŋ geb, kame kamde kamdere wor gwahade goyen po kamtek. Goke teŋbe biŋgeya ulniniŋ umŋa muŋ kura goniniŋ yaŋ keneŋbe gog ep yeŋ nurde hitek. Niŋgeb det goniniŋ yaŋ heŋ gog ep yeŋ nurdeya Al Kuruŋ palap irde hitek. Gogab megen hitekya goyen heŋ heŋniniŋ igiŋ po hitek. \v 9-10 Munaŋ hora niŋ mitemitem nurde haŋ mar gobe dufaymiŋ gore yirkeb Al Kuruŋ niŋ ma nurde gisaw wor po haŋyen. Irkeb kanduk kurayen kurayen uliŋde forok yekeb biŋ misiŋ wor po nurde haŋyen. Gobe, “Hora niŋ dufay kuruŋ hekeb mata buluŋ kuruŋ gor mat forok yenayiŋ,” yeŋ haŋyen mere gote igineŋbe gogo. Niŋgeb mere gwahade goyen po, al kurabe “Daha mat kura samuŋniniŋ budam henaŋ,” yeŋ mitemitem nurde haŋ mar gobe uŋgura beleŋ usi yirke mata buluŋde kateŋ haŋyen. Al gwahade gobe gwaha kura tihit miŋmoŋ teŋ det gore buluŋde yukutek goke po, “Daha kura teŋ goniniŋ yaŋ hetewoŋ,” yeŋ mitemitem nurde haŋyen. Dufay gore yirkeb mata buluŋde kuŋ haŋyen. \p \v 11 Munaŋ Timoti, gebe Al Kuruŋyen meteŋ al geb, al gwahade gobe delge po yeneŋ wasak teŋ hayiŋ. Irde Al Kuruŋ palap irde diliŋde huwak po heŋ yeŋ ge po hekkeŋ nurde hayiŋ. Irde Al Kuruŋya dirŋeŋ weŋya niŋ amaŋeŋ nurde yuneŋ hayiŋ. Irde kanduk ulger forok yeŋ hikeb mukku ma teŋ goya goya saŋiŋ po heŋbe bekkeŋde igiŋ mat mere teŋ mata teŋ hayiŋ. \p \v 12 Be, gebe Al Kuruŋ beleŋ yeŋya hugiŋeŋ heŋ heŋ niŋ hoy girkeb al buda kuruŋ diliŋde Yesube al gwahade yeŋ nurde tagalariŋ goke Al Kuruŋ beleŋ amaŋeŋ nuryiŋ. Irdeb Yesu niŋ hekkeŋ nurde meremiŋ po gama irde heŋ yeŋ kurut wor po yeŋ hayiŋ goke manaŋ Al Kuruŋ beleŋ amaŋeŋ nuryeŋ geb, gwahade po teŋ hayiŋ. Irde yeŋya hugiŋeŋ heŋ heŋ mata goyen tubul ma wor po tiyayiŋ. \p \v 13-14 Be, Yesube Pontius Pailat beleŋ gusuŋaŋ irke kimiŋ mat huwardeb yiŋgeŋ ge keŋkelak po wol heŋbe, “Gigeŋ yaha gog po,” inyiŋ. Niŋgeb ge manaŋ gwahade goyen po saba girhem gayen keŋkela po beger kerdeb mere ulger miŋmoŋ hayiŋ. Gwaha teŋ hikeb kuŋ kuŋ Doyaŋ Al Kuruŋniniŋ Yesu Kristu mulgaŋ heŋ wayyeŋ. Munaŋ Al Kuruŋyen tareŋdeb alya det kuruŋ gayenyabe biŋfut miŋyaŋ haŋ gago. Niŋgeb mere girhem gabe Al Kuruŋya Yesu Kristuyat diliŋde tareŋ po saba girhem. \v 15 Yesu Kristube Al Kuruŋ beleŋ bikkeŋ nalu kiryiŋ goyenterbe fudinde wor po mulgaŋ hiyyeŋ. Irde Al Kuruŋ po gab al beleŋ turuŋ irde kasor irtek hi. Yeŋ po gab naŋkiŋya megeŋya doyaŋ yirde hi. Niŋgeb megen niŋ doyaŋ mar karkuwaŋ tumŋaŋ yende yufuk bana haŋ. Yende saŋiŋbe hende wor po geb, doyaŋ mar banare niŋya kawan niŋya tumŋaŋ gore epte ma tareŋmiŋ fole irnayiŋ. \v 16 Yeŋ muŋ po gab gwahader hitiŋ. Yeŋbe wukkeŋ wor po geb, megen niŋ al mata buluŋ miŋyaŋ gore yeŋ bindere epte ma kutek. Irde epte ma kentek. Yeŋbe bikkeŋ wor al mali beleŋ ma po keneŋ hinhan. Yeŋbe gwahade geb fudinde wor po yeŋ po gab hugiŋeŋ turuŋ irde hitek. \p \v 17 Be, haŋkapyabe hora niŋ ug po dufay heŋ haŋyen mar niŋ tagalhem. Gega mere gireŋ tihim gabe geya haŋ mar kura samuŋmiŋ budam haŋ mar goke momoŋ gireŋ tihim. Niŋgeb keŋkela bebak yirke nurde hinayiŋ. Be, go mar gobe samuŋmiŋ goyen yufut yuneŋ yiŋgeŋ turuŋ ma yirde hinayiŋ. Irde det gobe daha naŋa hubu hiyyeŋ gob ma nurde hite geb, “Det gore dirke keperd keperdniniŋ igiŋ hiyyeŋ,” yeŋ ma nurde hinayiŋ. Gwahade yarabe Al Kuruŋ beleŋ neŋ megen hite mar gayen amaŋeŋ nurde hinayiŋ yeŋ det kuruŋ gayen dunyiŋ geb, “Al Kuruŋ beleŋ po gab keperd keperdniniŋ igiŋ iryeŋ,” yeŋ nurde hinayiŋ. \v 18 Irde samuŋ miŋyaŋ mar goyen yinke mata igiŋ harsoŋeŋ po teŋ hinayiŋ. Yeŋbe samuŋmiŋ budam geb, mata igiŋ manaŋ gwahade po teŋ hinayiŋ. Irde al kura det kuraŋ nurde hike yeneŋbe samuŋmiŋ ge be ma heŋ faraŋ yurde hinayiŋ. \v 19 Gwaha teŋ hinayiŋbe kame Al Kuruŋya hugiŋeŋ heŋ heŋmiŋ igiŋ muŋ wor po goke gitik teŋ hinayiŋbe gogo. Gogab kame Al Kuruŋya hugiŋeŋ heŋ heŋ fudinde goyen yende wor po hiyyeŋ. \p \v 20-21 Be, Timoti, al kurabe Al Kuruŋyen saba soŋ hamiŋ goyen fudinde yeŋ nurde tagalde haŋyen gobe yeneŋ hayen gogo. Go mar gobe usi saba goyen fudinde yeŋ nurde haŋ. Irde megen niŋ mere miŋ miŋmoŋ teŋ haŋ. Niŋgeb gebe go mar goyen delge po yeneŋ wasak teŋ hayiŋ. Irde mel gore Al Kuruŋyen saba buluŋ irnak yeŋ saba goyen keŋkela heŋ doyaŋ irde hayiŋ. Goke teŋbe gogo Al Kuruŋ beleŋ meteŋ gunyiŋ geb. \p Be, nebe deŋ niŋ hugiŋeŋ Al Kuruŋ beleŋ buniŋeŋ nurd duneŋ keŋkela doyaŋ dirde hiwoŋ yeŋ gusuŋaŋ irde hime. Gog po.